विकिपीडिया mrwiki https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter मिडिया विशेष चर्चा सदस्य सदस्य चर्चा विकिपीडिया विकिपीडिया चर्चा चित्र चित्र चर्चा मिडियाविकी मिडियाविकी चर्चा साचा साचा चर्चा सहाय्य सहाय्य चर्चा वर्ग वर्ग चर्चा दालन दालन चर्चा TimedText TimedText talk विभाग विभाग चर्चा Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 2895 2145070 2145064 2022-08-11T12:04:41Z 2409:4042:4B84:B8C3:7DB5:23C6:4FD8:6845 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय राजकीय पक्ष |पक्ष_नाव = भाजप |पक्ष_चिन्ह =Indian_Election_Symbol_Bow_And_Arrow.png |पार्टी_लेखशीर्षक = शिवसेना |पक्षाध्यक्ष = एकनाथ शिंदे |सचिव = |संसदीय पक्षाध्यक्ष = |लोकसभा_पक्षनेता = |राज्यसभा_पक्षनेता = |स्थापना = १९ जून [[इ.स. १९६६|१९६६]] |मुख्यालय = [[शिंदेसेना]], [[दादर]], [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]] |युती = [[ED सरकार]] |लोकसभा_पक्षबळ = १२/५४५<ref name="सेना_सीट">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.shivsena.org/Padadhikari_shivsenaN.pdf|title=शिवसेना खासदार}}</ref> |विधानसभा_पक्षबळ = ५६/२८८<ref name="सेना_सीट"/> |राजकीय_तत्त्वे = [[राजकारण]], सत्ता |प्रकाशने = [[तरुण भारत]] |संकेतस्थळ = |तळटिपा = }} '''शिवसेना''' हा महाराष्ट्रातील एक प्रादेशिक [[राजकीय पक्ष]] आहे. शिवसेनेची स्थापना [[बाळ ठाकरे]] यांनी १९ जून १९६६ रोजी केली.{{संदर्भ}} [[मुंबई]] मधे [[मराठी लोक|मराठी]] माणसांवर होणारा अन्याय अत्याचाराच्या विरोधात शिवसेनेची स्थापना झाली. सध्या या या पक्षाची जबाबदारी [[उद्धव ठाकरे]] सांभाळत आहेत. शिवसेनेने १९८९साली बाळासाहेब ठाकरे, [[प्रमोद महाजन]], [[गोपीनाथ मुंडे]] यांच्या नेतृत्वाखाली [[भाजप]] पक्षा बरोबर युती केली व १९९५ साली महाराष्ट्रात शिवसेना भाजप युतीचे सरकार अस्तित्वात आले. व शिवसेनेचे [[मनोहर जोशी]] हे राज्याचे मुख्यमंत्री झाले. तसेच केंद्रात १९९९ साली अस्तित्वात आलेल्या [[अटल बिहारी वाजपेयी]] यांच्या सरकारमध्ये सेनेचे मनोहर जोशी हे लोकसभा अध्यक्ष होते. २०१४ साली शिवसेना व भाजप यांची युती तुटली दोन्ही पक्ष वेगळे लढले व पुन्हा एकदा एकत्र येत सरकार स्थापन केले. २०१९ साली शिवसेनेचे १८ खासदार निवडून आले, विधानसभा निवडणूक दोन्ही पक्षांनी एकत्र लढवली पण मुख्यमंत्री पदावरून दोघांमध्ये वाद झाला व शिवसेनेने युती तोडली. शिवसेनेने [[राष्ट्रवादी काँग्रेस]], [[काँग्रेस]] यांच्या बरोबर [[महाविकास आघाडी]] स्थापन केली व [[उद्धव ठाकरे]] महाराष्ट्राचे १९वे मुख्यमंत्री झाले. महाराष्ट्र सरकारमध्ये काँग्रेसकडे विधानसभा अध्यक्ष पद, तर राष्ट्रवादी काँग्रेसकडे उपमुख्यमंत्री पद होतं.मात्र २१ जून २०२२ रोजी शिवसेनेचे नेते 'एकनाथ शिंदे' यांनी पक्षातील ४० व अपक्ष आमदारांसोबत उठाव केला व २९ जून रोजी महाविकास आघाडी सरकार पडलं.. सध्या राज्यात शिंदे गट व भाजप असे युतीचे सरकार आहे. मूख्यमंत्री पण शिंदे गटाकडे व उपमुख्यमंत्री आणि विधानसभा अध्यक्ष ही दोन्ही पदे भाजप कडे आहे. ==निवडणूक चिन्ह== "धनुष्यबाण" हे शिवसेनेचे निवडणूक चिन्ह आहे. ==शिवसेनेने निवडणुकीसाठी युती केलेले पक्ष<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=https://www.loksatta.com/blogs/shivsena-alliances-and-partnerships-in-politics-history-2008681/lite/ |title=शिवसेनेनं आजपर्यंत कुणा-कुणाशी केल्या युती व आघाडी! | |लेखक= |दिनांक= |प्रकाशक= | संकेतस्थळ=लोकसत्ता |अ‍ॅक्सेसदिनांक= |विदा संकेतस्थळ दुवा=http://web.archive.org/web/20220709035635/https://www.loksatta.com/blogs/shivsena-alliances-and-partnerships-in-politics-history-2008681/lite/ |विदा दिनांक=९ जुलै २०२२ }}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=https://www.tv9marathi.com/opinion/shiv-sena-muslim-league-was-partner-know-history-of-alliance-667985.html/amp |title=MIMला विरोध, पण शिवसेनेची मुस्लिम लीगसह सेक्युलर पक्षांशीही अनेकदा युती, इतिहास काय सांगतो? |लेखक= |दिनांक= |प्रकाशक= | संकेतस्थळ=टीव्ही९ मराठी |अ‍ॅक्सेसदिनांक= |विदा संकेतस्थळ दुवा= |विदा दिनांक=}}</ref>== * १९६८ : प्रजासमाजवादी पक्ष. ही युती १९७०पर्यंत टिकली. ही युती मुंबई महापालिकेच्या निवडणुकीसाठी होती. * १९६९ : काँग्रेसचे इंडिकेट आणि सिंडिकेट हे दॊन्ही गट * १९७२ : रिपब्लिकन पक्ष (रा,सु. गवई गट) * १९७२ : मुस्लिम लीग (मुंबई महापालिकेच्या निवडणुकीपुरती) * १९७४ : काँग्रेस * १९७७ : दलित पँथर (काही काळापुरती) * १९७७ : काँग्रेस. ही युती १९८० साली तुटली. * १९९० ते २०१९ : भाजप * २००७ आणि २०१२ : काँग्रेस * २००८ :राष्ट्रवादी काँग्रेस * २०१९ ते सद्य (२०२१) : काँग्रेस ==संदर्भ व नोंदी== <references /> ;संदर्भ पुस्तके * २. शिवसेना या विषयावरचे इंग्रजी पुस्तक, लेखिका मेरी कॅटझेन्स्टाइन (१९८२) * ३. शिवसेना या विषयावरचे इंग्रजी पुस्तक, लेखक दीपांकर गुप्ता (१९८२) * ४. शिवसेना या विषयावरचे मराठी पुस्तक, ’जय महाराष्ट्र! हा शिवसेना नावाचा इतिहास आहे’ लेखक प्रकाश अकोलकर (१९९८) * ५. शिवसेना या विषयावरचे मराठी पुस्तक, ’जय महाराष्ट्र! हा शिवसेना नावाचा इतिहास आहे’ लेखक प्रकाश अकोलकर (२०१३) * ६. दी डॅशिंग लेडीज ऑफ शिवसेना : पॉलिटिकल मॅट्रोनेज इन अर्बनायझिंग इंडिया (इंग्रजी पुस्तक, लेखिका तारिणी बेदी) * ७. सॅफ्रन टाईड (इंग्रजी पुस्तक, लेखक किंगशुक नाग) * ८. सम्राट (इंग्रजी पुस्तक, लेखिका सुजाता आनंदन) * ९. बाळ ठाकरे (इंग्रजी पुस्तक, लेखक वैभव पुरंदरे) * १०. बॉम्बे मेरी जान (इंग्रजी पुस्तक, लेखक जेरी पिंटो आणि नरेश फर्नांडिस) * ११. महाराष्ट्रातला सत्तासंघर्ष (लेखक - सुहास पळशीकर आणि सुहास कुलकर्णी) * १२. सुवर्ण महोत्सवी सेना (लेखक - विजय सामंत आणि हर्षल प्रधान) {{विस्तार}} {{भारतीय राजकीय पक्ष}} [[वर्ग:भारतातील राजकीय पक्ष]] [[वर्ग:शिवाजी महाराज यांच्या नावे असलेल्या गोष्टी]] [[वर्ग:बाळ ठाकरे]] 0b1f3pjw1rws5o0ayb9xtv0lb2xzej4 2145072 2145070 2022-08-11T12:12:24Z संतोष गोरे 135680 [[Special:Contributions/2409:4042:4B84:B8C3:7DB5:23C6:4FD8:6845|2409:4042:4B84:B8C3:7DB5:23C6:4FD8:6845]] ([[User talk:2409:4042:4B84:B8C3:7DB5:23C6:4FD8:6845|चर्चा]]) यांनी केलेले बदल [[User:2402:8100:3007:2F64:F503:6343:ECF0:A21D|2402:8100:3007:2F64:F503:6343:ECF0:A21D]] यांच्या आवृत्तीकडे पूर्वपदास नेले. wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय राजकीय पक्ष |पक्ष_नाव = शिवसेना |पक्ष_चिन्ह =Indian_Election_Symbol_Bow_And_Arrow.png |पार्टी_लेखशीर्षक = शिवसेना |पक्षाध्यक्ष = उद्धव ठाकरे |सचिव = |संसदीय पक्षाध्यक्ष = |लोकसभा_पक्षनेता = |राज्यसभा_पक्षनेता = |स्थापना = १९ जून [[इ.स. १९६६|१९६६]] |मुख्यालय = [[शिवसेना भवन]], [[दादर]], [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]] |युती = [[महाविकास आघाडी]] |लोकसभा_पक्षबळ = १९/५४५<ref name="सेना_सीट">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.shivsena.org/Padadhikari_shivsenaN.pdf|title=शिवसेना खासदार}}</ref> |विधानसभा_पक्षबळ = ५६/२८८<ref name="सेना_सीट"/> |राजकीय_तत्त्वे = [[राजकारण]], सत्ता |प्रकाशने = [[सामना]] |संकेतस्थळ = http://www.shivsena.org/ शिवसेना.ऑर्ग |तळटिपा = }} '''शिवसेना''' हा महाराष्ट्रातील एक प्रादेशिक [[राजकीय पक्ष]] आहे. शिवसेनेची स्थापना [[बाळ ठाकरे]] यांनी १९ जून १९६६ रोजी केली.{{संदर्भ}} [[मुंबई]] मधे [[मराठी लोक|मराठी]] माणसांवर होणारा अन्याय अत्याचाराच्या विरोधात शिवसेनेची स्थापना झाली. सध्या या या पक्षाची जबाबदारी [[उद्धव ठाकरे]] सांभाळत आहेत. शिवसेनेने १९८९साली बाळासाहेब ठाकरे, [[प्रमोद महाजन]], [[गोपीनाथ मुंडे]] यांच्या नेतृत्वाखाली [[भाजप]] पक्षा बरोबर युती केली व १९९५ साली महाराष्ट्रात शिवसेना भाजप युतीचे सरकार अस्तित्वात आले. व शिवसेनेचे [[मनोहर जोशी]] हे राज्याचे मुख्यमंत्री झाले. तसेच केंद्रात १९९९ साली अस्तित्वात आलेल्या [[अटल बिहारी वाजपेयी]] यांच्या सरकारमध्ये सेनेचे मनोहर जोशी हे लोकसभा अध्यक्ष होते. २०१४ साली शिवसेना व भाजप यांची युती तुटली दोन्ही पक्ष वेगळे लढले व पुन्हा एकदा एकत्र येत सरकार स्थापन केले. २०१९ साली शिवसेनेचे १८ खासदार निवडून आले, विधानसभा निवडणूक दोन्ही पक्षांनी एकत्र लढवली पण मुख्यमंत्री पदावरून दोघांमध्ये वाद झाला व शिवसेनेने युती तोडली. शिवसेनेने [[राष्ट्रवादी काँग्रेस]], [[काँग्रेस]] यांच्या बरोबर [[महाविकास आघाडी]] स्थापन केली व [[उद्धव ठाकरे]] महाराष्ट्राचे १९वे मुख्यमंत्री झाले. महाराष्ट्र सरकारमध्ये काँग्रेसकडे विधानसभा अध्यक्ष पद, तर राष्ट्रवादी काँग्रेसकडे उपमुख्यमंत्री पद होतं.मात्र २१ जून २०२२ रोजी शिवसेनेचे नेते 'एकनाथ शिंदे' यांनी पक्षातील ४० व अपक्ष आमदारांसोबत उठाव केला व २९ जून रोजी महाविकास आघाडी सरकार पडलं.. सध्या राज्यात शिंदे गट व भाजप असे युतीचे सरकार आहे. मूख्यमंत्री पण शिंदे गटाकडे व उपमुख्यमंत्री आणि विधानसभा अध्यक्ष ही दोन्ही पदे भाजप कडे आहे. ==निवडणूक चिन्ह== "धनुष्यबाण" हे शिवसेनेचे निवडणूक चिन्ह आहे. ==शिवसेनेने निवडणुकीसाठी युती केलेले पक्ष<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=https://www.loksatta.com/blogs/shivsena-alliances-and-partnerships-in-politics-history-2008681/lite/ |title=शिवसेनेनं आजपर्यंत कुणा-कुणाशी केल्या युती व आघाडी! | |लेखक= |दिनांक= |प्रकाशक= | संकेतस्थळ=लोकसत्ता |अ‍ॅक्सेसदिनांक= |विदा संकेतस्थळ दुवा=http://web.archive.org/web/20220709035635/https://www.loksatta.com/blogs/shivsena-alliances-and-partnerships-in-politics-history-2008681/lite/ |विदा दिनांक=९ जुलै २०२२ }}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=https://www.tv9marathi.com/opinion/shiv-sena-muslim-league-was-partner-know-history-of-alliance-667985.html/amp |title=MIMला विरोध, पण शिवसेनेची मुस्लिम लीगसह सेक्युलर पक्षांशीही अनेकदा युती, इतिहास काय सांगतो? |लेखक= |दिनांक= |प्रकाशक= | संकेतस्थळ=टीव्ही९ मराठी |अ‍ॅक्सेसदिनांक= |विदा संकेतस्थळ दुवा= |विदा दिनांक=}}</ref>== * १९६८ : प्रजासमाजवादी पक्ष. ही युती १९७०पर्यंत टिकली. ही युती मुंबई महापालिकेच्या निवडणुकीसाठी होती. * १९६९ : काँग्रेसचे इंडिकेट आणि सिंडिकेट हे दॊन्ही गट * १९७२ : रिपब्लिकन पक्ष (रा,सु. गवई गट) * १९७२ : मुस्लिम लीग (मुंबई महापालिकेच्या निवडणुकीपुरती) * १९७४ : काँग्रेस * १९७७ : दलित पँथर (काही काळापुरती) * १९७७ : काँग्रेस. ही युती १९८० साली तुटली. * १९९० ते २०१९ : भाजप * २००७ आणि २०१२ : काँग्रेस * २००८ :राष्ट्रवादी काँग्रेस * २०१९ ते सद्य (२०२१) : काँग्रेस ==संदर्भ व नोंदी== <references /> ;संदर्भ पुस्तके * २. शिवसेना या विषयावरचे इंग्रजी पुस्तक, लेखिका मेरी कॅटझेन्स्टाइन (१९८२) * ३. शिवसेना या विषयावरचे इंग्रजी पुस्तक, लेखक दीपांकर गुप्ता (१९८२) * ४. शिवसेना या विषयावरचे मराठी पुस्तक, ’जय महाराष्ट्र! हा शिवसेना नावाचा इतिहास आहे’ लेखक प्रकाश अकोलकर (१९९८) * ५. शिवसेना या विषयावरचे मराठी पुस्तक, ’जय महाराष्ट्र! हा शिवसेना नावाचा इतिहास आहे’ लेखक प्रकाश अकोलकर (२०१३) * ६. दी डॅशिंग लेडीज ऑफ शिवसेना : पॉलिटिकल मॅट्रोनेज इन अर्बनायझिंग इंडिया (इंग्रजी पुस्तक, लेखिका तारिणी बेदी) * ७. सॅफ्रन टाईड (इंग्रजी पुस्तक, लेखक किंगशुक नाग) * ८. सम्राट (इंग्रजी पुस्तक, लेखिका सुजाता आनंदन) * ९. बाळ ठाकरे (इंग्रजी पुस्तक, लेखक वैभव पुरंदरे) * १०. बॉम्बे मेरी जान (इंग्रजी पुस्तक, लेखक जेरी पिंटो आणि नरेश फर्नांडिस) * ११. महाराष्ट्रातला सत्तासंघर्ष (लेखक - सुहास पळशीकर आणि सुहास कुलकर्णी) * १२. सुवर्ण महोत्सवी सेना (लेखक - विजय सामंत आणि हर्षल प्रधान) {{विस्तार}} {{भारतीय राजकीय पक्ष}} [[वर्ग:भारतातील राजकीय पक्ष]] [[वर्ग:शिवाजी महाराज यांच्या नावे असलेल्या गोष्टी]] [[वर्ग:बाळ ठाकरे]] nffb939rl5y8h6v3xsz1cx4hduc1789 0 3875 2145094 2103167 2022-08-11T14:21:15Z 2409:4081:390:F1BE:0:0:122C:60A1 /* आर्थर सीट पॉइंट */Because I am live mahabaleshwar I have more information about yourself wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार = तालुका |स्थानिक_नाव = महाबळेश्वर |राज्य_नाव = महाराष्ट्र |आकाशदेखावा =Mahabaleshwar Pratapgad 023.jpg |आकाशदेखावा_शीर्षक = |जिल्हा = सातारा |तालुका_नावे = महाबळेश्वर |अक्षांश = 17.92172| रेखांश = 73.6556 |क्षेत्रफळ_एकूण = |उंची = 1438 |लोकसंख्या_एकूण = १२७८० |लोकसंख्या_वर्ष = २००१ |लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर = sex me sex ne pon ah ah ah |संकेतस्थळ = |संकेतस्थळ_नाव = |गुणक_शीर्षक = हो |स्वयंवर्गीत = नाही }} {{विकिकरण}} '''महाबळेश्वर''' हे ठिकाण [[महाराष्ट्र|महाराष्ट्राच्या]] [[सातारा जिल्हा|सातारा जिल्ह्यातील]] एक थंड हवेचे ठिकाण व प्रेक्षणीय स्थळ असून, येथे पर्यटक वर्षभर भेट देतात. ब्रिटिश काळापासून महाबळेश्वराला लाभलेला उत्कृष्ट गिरीस्थान हा लौकिक आजही कायम आहे. [[समुद्रसपाटी|समुद्रसपाटीपासून]] १,३७२ मीटर उंचीवर [[पश्चिम घाट|पश्चिम घाटांच्या]] रांगेत वसलेले महाबळेश्वर हे थंड हवेचे व सहलीचे निसर्गरम्य ठिकाण आहे. महाराष्ट्राचे नंदनवन म्हणून ओळखले जाणारे ठिकाण आहे. हे आतिशय थंड हवेचे ठिकाण आहे. महाबळेश्वर हे सुंदर पर्यटन स्थळ आहे. सातारा जिल्ह्यातील '''महाबळेश्वर हे एक नगरपालिका''' असणारे तालुक्याचे शहर आहे. सह्याद्री पर्वताच्या पश्चिम घाटातील उंच डोंगरावर हे वसलेले शहर आहे. भारतातील जी हिरवळीने सजलेली काही मोजकीच ठिकाणे आहेत. त्यातीलच हे एक ब्रिटिश राजवटीतील [[मुंबई]] परगण्याची उन्हाळ्यातील राजधानी होती, याचे क्षेत्रफळ १३७.५१ किमी.(५२.९५, स्क्वे.मीटर) आहे. समुद्रसपाटीपासून याची उंची १३५३ मीटर(४४३९ फुट) आहे. सन २०११ चे शिरगणतीनुसार याची लोकसंख्या १२७३७ आहे.<ref>{{स्रोत बातमी |दुवा=http://web.archive.org/web/20040616075334/http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999 |title=महाबळेश्वर ची लोकसंख्या |प्रकाशक=वेब.अर्काईव्ह.ऑर्ग |दिनांक=१ नोव्हेंबर २०११ | प्राप्त दिनांक=}}</ref> येथे मराठी, हिंदी या भाषा बोलल्या जातात. पुरुष / स्त्री प्रमाण १०/९ असे आहे. येथील साक्षरता प्रमाण ७८% आहे. ६ वर्षाखालील मुलाची ११% लोकसंख्या आहे. == '''भौगोलिक परिस्थिती आणि हवामान''' == महाबळेश्वर शहर १७.९२३७ उत्तर अक्षांश आणि ७३.६५८६ पूर्व रेखांश वर वसलेले आहे. याची सरासरी उंची १३५३ मीटर(४४३९फुट) आहे.<ref>{{स्रोत बातमी |दुवा=http://www.fallingrain.com/world/IN/16/Mahabaleshwar.html |title=महाबळेश्वर ची भौगोलिक परीस्थिती |प्रकाशक=फॉलिंगरेन.कॉम |दिनांक=३० जून २०१६| प्राप्त दिनांक=}}</ref> हे [[पुणे]] शहराच्या पश्चिम दक्षिण बाजूस १२० किमी.आणि मुंबई पासून २८५ किमी अंतरावर आहे. हे १५० वर्ग किमी क्षेत्रफळ असणारे विशाल असे पठार आहे आणि त्याच्या सर्व बाजूंनी खोल दऱ्या आहेत. याचे समुद्रसपाटीपासून सर्वात उंच ठिकाण १४३९मी.आहे जे विल्सन / सनराईज पॉइंट म्हणून ओळखले जाते.मळकोम पेठ, जुने क्षेत्र महाबळेश्वर आणि शिंडोलचा भाग, अशा तीन खेडेगावांचे मिळून हे शहर निर्माण झालेले आहे. [[कृष्णा]] नदीचा उगम येथे झालेला आहे की जी [[महाराष्ट्र]], [[कर्नाटक]], [[तेलंगणा]] आणि [[आंध्र प्रदेश]] या राज्यातून वाहते. जुन्या महाबळेश्वर मधील पुराणकालीन महादेव मंदिराच्या जवळील 'गो'मुखातून या नदीचा उगम झाला अशी दंतकथा आहे. याची अशीही दंतकथा आहे की सावित्रीने विष्णूला शाप दिला आणि विष्णूची ही कृष्णा झाली. शिवाय हिच्या वेण्णा आणि कोयना या उपनद्या म्हणजे शिव आणि ब्रम्हा आहेत असे म्हटले जाते. आणखी एक मनोरंजक बाब म्हणजे या कृष्णा नदीशिवाय आणखी ४ नद्या त्याच 'गो'मुखातून उगम पावलेल्या आहेत पण त्या कृष्णा नदीला मिळण्याअगोदर कांही अंतरावरून वाहातात. त्या म्हणजे कोयना, वेण्णा, सावित्री, आणि [[गायत्री नदी|गायत्री]] या नद्या आहेत. महाबळेश्वरचे हवामान [[स्ट्रॉबेरी|स्ट्रॉबेरीसाठी]] योग्य आहे.त्यामुळे या भागात स्ट्रॉबेरीचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणावर घेतले जाते.<ref>{{स्रोत बातमी |दुवा=http://www.accuweather.com/en/in/mahabaleshwar/189475/weather-forecast/189475 |title=महाबळेश्वरची हवामान माहिती |प्रकाशक=ऑक्कूव्हेदर.कॉम |दिनांक=३० जून २०१६ | प्राप्त दिनांक=}}</ref> भारत देशाचे एकूण स्ट्रॉबेरी उत्पादनापैकी ८५% स्ट्रॉबेरी उत्पादन येथे होते.<ref>{{स्रोत बातमी |दुवा=http://archive.financialexpress.com/news/growing-demand-for-strawberries-in-domestic-market/913569|title=स्थानिक बाजारपेठेत स्ट्रॉबेरीसाठी वाढती मागणी |प्रकाशक= फायनांसीलएक्सप्रेस.कॉम |दिनांक=१८ फेब्रुवारी २०१२| प्राप्त दिनांक=}}</ref> महाबळेश्वर हे अतिशय सुंदर असे पर्यटन स्थळ आहे. =='''पर्यटन विषयाचे महत्त्व'''== हे एक थंड हवेचे ठिकाण आहे.येथील महाबळेश्वराचे महादेवाचे देऊळ हे यादव राजा सिंघनदेव याने [[इ.स.चे १३ वे शतक|तेराव्या शतकात]] बांधले. [[अफझलखान]]च्या तंबूवरील कापून आणलेले सोन्याचे कळस [[शिवाजी महाराज|शिवाजी महाराजांनी]] या महाबळेश्वर मंदिरास अर्पण केले होते. सह्याद्रीच्या पठारावर वसलेल्या या ठिकाणी चांगली घनदाट वनश्री आहे. महाबळेश्वर येथील महाबळेश्वर मंदिर, लागून असलेले [[जावळीचे खोरे]] आणि [[प्रतापगड]] या सर्व स्थळांना शिवरायांच्या नावाचा व कर्तृत्वाचा ऐतिहासिक संदर्भ आहे. महाबळेश्वरला [[पाऊस|पावसाचे]] प्रमाण खूप असून पावसाळयात हा परिसर जलमय असतो. येथील निसर्गसौंदर्य, खंडाळा-लोणावळा किंवा माथेरानप्रमाणे या ठिकाणी असलेले पॉइंट्स खूप आकर्षक आहेत. विल्सन पॉइंट, आर्थर सीट पॉइंट, लॉडविक पॉइंट हे त्यांपैकी प्रसिद्ध डोंगरकडे असून या ठिकाणी पर्यटकांची मोठी गर्दी असते. महाबळेश्वराच्या मंदिरातून [[कृष्णा नदी|कृष्णा]], [[वेण्णा नदी|वेण्णा]], [[कोयना नदी|कोयना]], [[सावित्री नदी|सावित्री]] व [[गोवित्री नदी|गोवित्री]] या पाच [[नदी|नद्या]] उगम पावतात. येथे पंचगंगेचे देऊळ आहे.हे ठिकाण क्षेत्र महाबळेश्वर म्हणून प्रसिद्ध आहे. 'सावित्री' ही नदी पश्चिमवाहिनी आहे तर बाकीच्या चार नद्या पूर्ववाहिनी आहेत. वेण्णा तलाव म्हणजे तर पर्यटकांचे मोठे आकर्षण होय. वाघाचे पाणी या नावाचा मोठा जलाशय येथे आहे. येथे [[वाघ]] पाणी पिण्यासाठी येतात असा समज आहे. महाबळेश्वरच्या स्ट्रॉबेरी, रासबेरी, [[जांभूळ|जांभळाचा मध]] व लाल मुळे, [[गाजर|गाजरे]] प्रसिद्ध आहेत. महाबळेश्वरचा [[मध]] तर खूपच चविष्ट आणि प्रसिद्ध आहे. [[गुलकंद|गुलकंदही]] येथे मोठ्या प्रमाणावर मिळते. पर्यटकासाठी येथे जुन्या महाबळेश्वर पासून ७ किमी अंतरावर खूप प्रेक्षणीय ठिकाणे आहेत शिवाय ५ मंदिरे आहेत की जी पूर्वीच्या काळातील भारतीय वास्तुकलेचे दर्शन घडवितात. येथे नैसर्गिकरित्या तयार झालेली दर्शनीय ठिकाणे आहेत. ब्रिटिश राजवटीत कांही ब्रिटिश येथे विश्रांतीसाठी येत त्यावेळी त्यांनी कांही ठिकाणांना नावे दिलेली आहेत.पाच नदीचे उगम स्थान म्हणून ओळखले जाते. '''महाबळेश्वर बाजारपेठ''' महाबळेश्वर बाजारपेठ फार प्रसिद्ध आहे. येथे लोकरीचे कपडे, स्वेटर, चमड्याचे पट्टे,चमड्याची पाकीटे इ. वस्तु विविध प्रकारात् मिळतात.तसेच येथे चणे फुटाणे प्रसिद्ध आहेत [[चित्र:Mahableshwar_hills.jpg|इवलेसे|mahableshwar hills]] ===पंचगंगा मंदिर=== कृष्णा, कोयना, गायत्री, सावित्री, वेण्णा, सरस्वती, आणि भागीरथी या ७ नद्यांचे उगमस्थान आहे की जे पाहिलेच पाहिजे. यापैकी पहिल्या पांच नद्यांचा ओहोळ सतत बाराही महिने वहात असतो. सरस्वतीचा ओहोळ मात्र प्रत्येक ६० वर्षानी दर्शन देतो. आता तो २०३४ साली दर्शन देईल. भागीरथीचा ओहोळ प्रत्येक १२ वर्षानी दर्शन देतो. हा आता सन २०१६ मध्ये मराठी श्रावण महिन्यात दर्शन देईल. हे मंदिर ४५०० वर्षापूर्वीचे आहे. येथून बाहेर पडल्यानंतर कृष्णा नदी स्वतंत्र वाहाते. येथे कृष्णाबाई हे स्वतंत्र मंदिर आहे. ===कृष्णाबाई मंदिर=== पंचगंगा मंदिराचे पाठीमागे अगदी जवळच कृष्णाबाई नावाचे मंदिर आहे की जेथे कृष्णा नदीची पूजा केली जाते. हे सन १८८८ मध्ये कोकणचे राजे 'रत्नगिरीओण' यांनी उंच टेकडीवर बांधले की जेथून पूर्ण कृष्णा दरी पाहता येते. या मंदिरात शिव लिंग आणि कृष्णाची मूर्ती आहे. लहानसा ओहोळ गोमुखातून वाहतो आणि तो पाण्याच्या कुंडात पडतो. पूर्ण मंदिराचे छतासह दगडी बांधकाम हे विशेष वैशिष्ट्य आहे. या मंदीराजवळ दलदल झालेली आहे आणि नाशवंत स्थितीत आहे. येथे पर्यटक फार कमी येतात त्याने ते एकटे पडलेले आहे. पण या ठिकाणाहून अतिशय सुंदर असा कृष्णा नदीचा देखावा पाहता येतो. ===मंकी पॉइंट=== या ठिकाणाला हे नाव दिलेले आहे त्याला कारण असे की नैसर्गिक रित्या येथे तीन दगड आहेत ते मंकी सारखे समोरासमोर बसलेले आहेत असे वाटते आणि गांधीजींच्या शब्दांची आठवण करून देतात. तेथील खोल दरीत डोकावले की एका मोठ्या पाशानात ३ हुशार मंकी समोरासमोर बसलेले आहेत असे चित्र नजरेला दिसते. आर्थर सीट पॉइंटला जान्याच्या मार्गावर हा पॉइंट आहे. ===आर्थर सीट पॉइंट=== समुद्र सपाटीपासून १,३४० मीटर उंचीवर असलेला हा महाबळेश्वरमधील एक पॉइंट आहे. सर आर्थर यांच्या नावामुळे या जागेला हे नाव मिळाले. अतिशय नैसर्गिक देखाव्यासाठी हे स्थान प्रसिद्ध आहे.हे एक सुंदर ठिकाण आहे.खाली खूप खोल दरी आहे.येथे वाघाचे पाणी मिळते. ===वेण्णा लेक (वेण्णा तलाव)=== महाबळेश्वर हे विश्रांतीचे ठिकाण व सहलीचे ठिकाण म्हणून प्रसिद्ध आहे. वेन्ना लेक हे पर्यटकांसाठी महाबळेश्वर मधील प्रमुख आकर्षक ठिकाण आहे. हे लेक सर्व बाजूंनी हिरव्यागार झाडांनी वेढलेले आहे. तेथून तुम्ही लेकचा देखावा नजरेत सामाऊ शकता किंवा प्रसिद्ध बाजारपेठेत राहूनही आनंद घेऊ शकता. ===केटस् पॉईंट (नाकेखिंड)=== महाबळेश्वरचे पूर्व बाजूस हा पॉइंट आहे. येथून तुम्ही बलकवडी आणि धोम धरणांचा देखावा पाहू शकता. या पॉइंटची ऊंची साधारण १२८० मीटर आहे. === नीडल होल पॉइंट / एलीफंट हेड पॉइंट === काटे पॉइंट जवळच हा निडल पॉइंट आहे. नैसर्गिक रित्या खडकाला सुईसारखे भोक आहे ते सहजतेने दिसते म्हनून त्याला नीडल होल नाव दिलेले आहे. हा पॉइंट हत्तीच्या सोंडेसारखा दिसतो म्हणून त्याची डेक्कन ट्रप म्हणून ही प्रसिद्धी आहे. ===विल्सन पॉइंट=== सर लेस्ली विल्सन हे सन १९२३ ते १९२६ मध्ये मुंबईचे राज्यपाल होते तेव्हा या पॉइंटला त्यांचे नाव दिले आहे. महाबळेश्वर मधील हा १४३९ मी.ऊंचीचा सिंडोला टेकडीवरील सर्वात उंच पॉइंट आहे. महाबळेश्वर मधील हा एकच पॉइंट असा आहे की, येथून तुम्ही सूर्योदय आणि सूर्यास्तही पाहू शकता. महाबळेश्वरचे सर्व दिस्यांची आकर्षकता तुम्ही येथून न्याहाळू शकता. महाबळेश्वर मेढा मार्गाच्या पाठीमागील बाजूस हा विल्सन पॉइंट महाबळेश्वर शहरापासून १.५ की.मी. अंतरावर आहे. ===प्रतापगड=== महाबळेश्वर पासून महाड रस्त्याला २१ कि.मी.अंतरावर प्रतापगड आहे. दि.१० नोव्हे.१६५९ रोजी या किल्ल्यावर छ. शिवाजी महाराज आणि अफजलखान यांच्यात सर्वात मोठी लढाई झाली होती, त्यामुळे या किल्ल्याला अनन्य साधारण महत्त्व प्राप्त झाले आहे. सन १६५६ मध्ये शिवाजी महाराजांनी ह्या किल्ल्याची स्थापना केली. समुद्रसपाटीपासून सुमारे ३५४३ फुट उंचीवर हा किल्ला आहे. छ.शिवाजी महाराजांनी’ तुळजा-भवानी’ मातेचे मंदिर या ठिकाणी स्थापले होते. या किल्ल्यावरून कोंकणातील शेकडो किलोमीटर क्षेत्राचे दर्शन घडते === लिंगमळा धबधबा === महाबळेश्वर जवळ हा धबधबा आहे. साधारण पणे ६०० फुट उंचीवरून हे पाणी वेण्णा तलावात पडते. खडकाचे योजनापूर्वक विभाजन करून हा धबधबा बनलेला आहे. =='''इतिहास'''== महाबळेश्वरचा पाठीमागील इतिहास पाहीला तर साधारण १२१५ मध्ये देवगिरीचे राजे ऋग्वेद यांनी जुने महाबळेश्वरला भेट दिली तेव्हा त्यांनी कृष्णा नदीचे काठावर झऱ्याचे ठिकाणी एक लहानसे मंदिर आणि एक जलाशय बांधले. १६ व्या शतकात चंद्रराव मोरे या मराठी कुटुंबाने पूर्वीच्या राजकुळाचा पराभव केला आणि जावळी व महाबळेश्वरचे राजे झाले.त्या काळात या मंदिराची पुनर्बांधणी केल सन १८१९ मध्ये ब्रिटीशांनी सर्व डोंगरी भाग साताऱ्याच्या राज्यांच्या छत्राखाली आणला. कर्नल लॉडविक हे सातारचे स्थानिक अधिकारी होते त्यांनी एप्रिल १८२४ मध्ये विभागातील सर्व सैनिक आणि वाटाड्याना तसेच भारतीय मदतनीस घेऊन या पॉइंट पर्यन्त पोहचले तो आता लॉडविक पॉइंट म्हणून ओळखला जातो. सन १८२८ पासून सर ऋग्वेद, माऊंट स्टुअर्ट एल्फिंस्टन, आर्थर मॅलेट, करणक, फ्रेरे आणि कितीतरी येथे भेटी देणारे होते. महाबळेश्वरची ओळख १९२९-३० मध्ये झाली. त्यापूर्वी ते माल्कम पेठ या नावाने ओळखले जात होते. पण आता ते महाबळेश्वर आहे. महाबळेश्वर येथे “राज भवन” हे उन्हाळ्यात महाराष्ट्राचे राज्यपालांचेसाठी निवासस्थान आहे ते दी. टेरेस नावाच्या जुन्या इमारतीत आहे तिची खरेदी १८८४ मध्ये केलेली आहे. =='''वाहतूक'''== ===बसमार्ग=== सातारा जिल्ह्यातील जावली तालुक्याच्या मेढा शहरापासुन 29 कि.मी आहे व वाई या तालुक्याच्या गावापासुन महाबळेश्वर 33 की.मी. अंतरावर आहे. सातारा शहर ४५ की.मी. अंतरावर आहे. महाबळेश्वर येथून सातारा या जिल्ह्याच्या ठिकाणी जाण्यासाठी महाबळेश्वर केळघर घाटमार्गे मेढा व पुढे सातारा असा मार्ग आहे तसेच महाबळेश्वर पाचगणी वाई व पुढे सातारा असा एक मार्ग आहे महाबळेश्वर आगाराच्या बसेस दोन्ही मार्गे सातारा ह्या नेहमी चालू असतात महाबळेश्वर राष्ट्रीय महामार्ग ४ला जोडलेले आहे. पुणे, मुंबई, सांगली, सातारा, कोल्हापूर येथून महाबळेश्वरला येण्यासाठी MSRTCच्या बस, खाजगी बस, खाजगी वाहने सतत उपलब्ध असतात. ===रेल्वे मार्ग=== जवळचे रेल्वे स्टेशन म्हणजे सातारा 50 कि.मी.अंतरावर आहे.पुणे 220 कि.मी., मुंबई 370 कि.मी.आहे.याशिवाय कोकण रेल्वेचे खेडं स्टेशन हे 90 कि.मी. अंतरावर आहे. ===विमान सेवा=== पुणे आणि मुंबईचे आंतरराष्ट्रीय विमानतळ अनुक्रमे 180 कि.मी आणि 200 कि.मी.अंतरावर आहेत. ==संदर्भ == {{विस्तार}} https://www.satara.gov.in/ [[वर्ग:सातारा जिल्हा]] [[वर्ग:थंड हवेची ठिकाणे]] [[वर्ग:पश्चिम घाट]] [[वर्ग:पश्चिम घाटातील पर्वतशिखरे]] [[वर्ग:पश्चिम घाटातील पर्यटनस्थळे]] 06mu6ofgl4baf4dx73weehfsfb214f9 2145107 2145094 2022-08-11T14:45:23Z Rockpeterson 121621 [[Special:Contributions/2409:4081:390:F1BE:0:0:122C:60A1|2409:4081:390:F1BE:0:0:122C:60A1]] ([[User talk:2409:4081:390:F1BE:0:0:122C:60A1|चर्चा]]) यांनी केलेले बदल [[User:KiranBOT II|KiranBOT II]] यांच्या आवृत्तीकडे पूर्वपदास नेले. wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार = तालुका |स्थानिक_नाव = महाबळेश्वर |राज्य_नाव = महाराष्ट्र |आकाशदेखावा =Mahabaleshwar Pratapgad 023.jpg |आकाशदेखावा_शीर्षक = |जिल्हा = सातारा |तालुका_नावे = महाबळेश्वर |अक्षांश = 17.92172| रेखांश = 73.6556 |क्षेत्रफळ_एकूण = |उंची = 1438 |लोकसंख्या_एकूण = १२७८० |लोकसंख्या_वर्ष = २००१ |लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर = sex me sex ne pon ah ah ah |संकेतस्थळ = |संकेतस्थळ_नाव = |गुणक_शीर्षक = हो |स्वयंवर्गीत = नाही }} {{विकिकरण}} '''महाबळेश्वर''' हे ठिकाण [[महाराष्ट्र|महाराष्ट्राच्या]] [[सातारा जिल्हा|सातारा जिल्ह्यातील]] एक थंड हवेचे ठिकाण व प्रेक्षणीय स्थळ असून, येथे पर्यटक वर्षभर भेट देतात. ब्रिटिश काळापासून महाबळेश्वराला लाभलेला उत्कृष्ट गिरीस्थान हा लौकिक आजही कायम आहे. [[समुद्रसपाटी|समुद्रसपाटीपासून]] १,३७२ मीटर उंचीवर [[पश्चिम घाट|पश्चिम घाटांच्या]] रांगेत वसलेले महाबळेश्वर हे थंड हवेचे व सहलीचे निसर्गरम्य ठिकाण आहे. महाराष्ट्राचे नंदनवन म्हणून ओळखले जाणारे ठिकाण आहे. हे आतिशय थंड हवेचे ठिकाण आहे. महाबळेश्वर हे सुंदर पर्यटन स्थळ आहे. सातारा जिल्ह्यातील '''महाबळेश्वर हे एक नगरपालिका''' असणारे तालुक्याचे शहर आहे. सह्याद्री पर्वताच्या पश्चिम घाटातील उंच डोंगरावर हे वसलेले शहर आहे. भारतातील जी हिरवळीने सजलेली काही मोजकीच ठिकाणे आहेत. त्यातीलच हे एक ब्रिटिश राजवटीतील [[मुंबई]] परगण्याची उन्हाळ्यातील राजधानी होती, याचे क्षेत्रफळ १३७.५१ किमी.(५२.९५, स्क्वे.मीटर) आहे. समुद्रसपाटीपासून याची उंची १३५३ मीटर(४४३९ फुट) आहे. सन २०११ चे शिरगणतीनुसार याची लोकसंख्या १२७३७ आहे.<ref>{{स्रोत बातमी |दुवा=http://web.archive.org/web/20040616075334/http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999 |title=महाबळेश्वर ची लोकसंख्या |प्रकाशक=वेब.अर्काईव्ह.ऑर्ग |दिनांक=१ नोव्हेंबर २०११ | प्राप्त दिनांक=}}</ref> येथे मराठी, हिंदी या भाषा बोलल्या जातात. पुरुष / स्त्री प्रमाण १०/९ असे आहे. येथील साक्षरता प्रमाण ७८% आहे. ६ वर्षाखालील मुलाची ११% लोकसंख्या आहे. == '''भौगोलिक परिस्थिती आणि हवामान''' == महाबळेश्वर शहर १७.९२३७ उत्तर अक्षांश आणि ७३.६५८६ पूर्व रेखांश वर वसलेले आहे. याची सरासरी उंची १३५३ मीटर(४४३९फुट) आहे.<ref>{{स्रोत बातमी |दुवा=http://www.fallingrain.com/world/IN/16/Mahabaleshwar.html |title=महाबळेश्वर ची भौगोलिक परीस्थिती |प्रकाशक=फॉलिंगरेन.कॉम |दिनांक=३० जून २०१६| प्राप्त दिनांक=}}</ref> हे [[पुणे]] शहराच्या पश्चिम दक्षिण बाजूस १२० किमी.आणि मुंबई पासून २८५ किमी अंतरावर आहे. हे १५० वर्ग किमी क्षेत्रफळ असणारे विशाल असे पठार आहे आणि त्याच्या सर्व बाजूंनी खोल दऱ्या आहेत. याचे समुद्रसपाटीपासून सर्वात उंच ठिकाण १४३९मी.आहे जे विल्सन / सनराईज पॉइंट म्हणून ओळखले जाते.मळकोम पेठ, जुने क्षेत्र महाबळेश्वर आणि शिंडोलचा भाग, अशा तीन खेडेगावांचे मिळून हे शहर निर्माण झालेले आहे. [[कृष्णा]] नदीचा उगम येथे झालेला आहे की जी [[महाराष्ट्र]], [[कर्नाटक]], [[तेलंगणा]] आणि [[आंध्र प्रदेश]] या राज्यातून वाहते. जुन्या महाबळेश्वर मधील पुराणकालीन महादेव मंदिराच्या जवळील 'गो'मुखातून या नदीचा उगम झाला अशी दंतकथा आहे. याची अशीही दंतकथा आहे की सावित्रीने विष्णूला शाप दिला आणि विष्णूची ही कृष्णा झाली. शिवाय हिच्या वेण्णा आणि कोयना या उपनद्या म्हणजे शिव आणि ब्रम्हा आहेत असे म्हटले जाते. आणखी एक मनोरंजक बाब म्हणजे या कृष्णा नदीशिवाय आणखी ४ नद्या त्याच 'गो'मुखातून उगम पावलेल्या आहेत पण त्या कृष्णा नदीला मिळण्याअगोदर कांही अंतरावरून वाहातात. त्या म्हणजे कोयना, वेण्णा, सावित्री, आणि [[गायत्री नदी|गायत्री]] या नद्या आहेत. महाबळेश्वरचे हवामान [[स्ट्रॉबेरी|स्ट्रॉबेरीसाठी]] योग्य आहे.त्यामुळे या भागात स्ट्रॉबेरीचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणावर घेतले जाते.<ref>{{स्रोत बातमी |दुवा=http://www.accuweather.com/en/in/mahabaleshwar/189475/weather-forecast/189475 |title=महाबळेश्वरची हवामान माहिती |प्रकाशक=ऑक्कूव्हेदर.कॉम |दिनांक=३० जून २०१६ | प्राप्त दिनांक=}}</ref> भारत देशाचे एकूण स्ट्रॉबेरी उत्पादनापैकी ८५% स्ट्रॉबेरी उत्पादन येथे होते.<ref>{{स्रोत बातमी |दुवा=http://archive.financialexpress.com/news/growing-demand-for-strawberries-in-domestic-market/913569|title=स्थानिक बाजारपेठेत स्ट्रॉबेरीसाठी वाढती मागणी |प्रकाशक= फायनांसीलएक्सप्रेस.कॉम |दिनांक=१८ फेब्रुवारी २०१२| प्राप्त दिनांक=}}</ref> महाबळेश्वर हे अतिशय सुंदर असे पर्यटन स्थळ आहे. =='''पर्यटन विषयाचे महत्त्व'''== हे एक थंड हवेचे ठिकाण आहे.येथील महाबळेश्वराचे महादेवाचे देऊळ हे यादव राजा सिंघनदेव याने [[इ.स.चे १३ वे शतक|तेराव्या शतकात]] बांधले. [[अफझलखान]]च्या तंबूवरील कापून आणलेले सोन्याचे कळस [[शिवाजी महाराज|शिवाजी महाराजांनी]] या महाबळेश्वर मंदिरास अर्पण केले होते. सह्याद्रीच्या पठारावर वसलेल्या या ठिकाणी चांगली घनदाट वनश्री आहे. महाबळेश्वर येथील महाबळेश्वर मंदिर, लागून असलेले [[जावळीचे खोरे]] आणि [[प्रतापगड]] या सर्व स्थळांना शिवरायांच्या नावाचा व कर्तृत्वाचा ऐतिहासिक संदर्भ आहे. महाबळेश्वरला [[पाऊस|पावसाचे]] प्रमाण खूप असून पावसाळयात हा परिसर जलमय असतो. येथील निसर्गसौंदर्य, खंडाळा-लोणावळा किंवा माथेरानप्रमाणे या ठिकाणी असलेले पॉइंट्स खूप आकर्षक आहेत. विल्सन पॉइंट, आर्थर सीट पॉइंट, लॉडविक पॉइंट हे त्यांपैकी प्रसिद्ध डोंगरकडे असून या ठिकाणी पर्यटकांची मोठी गर्दी असते. महाबळेश्वराच्या मंदिरातून [[कृष्णा नदी|कृष्णा]], [[वेण्णा नदी|वेण्णा]], [[कोयना नदी|कोयना]], [[सावित्री नदी|सावित्री]] व [[गोवित्री नदी|गोवित्री]] या पाच [[नदी|नद्या]] उगम पावतात. येथे पंचगंगेचे देऊळ आहे.हे ठिकाण क्षेत्र महाबळेश्वर म्हणून प्रसिद्ध आहे. 'सावित्री' ही नदी पश्चिमवाहिनी आहे तर बाकीच्या चार नद्या पूर्ववाहिनी आहेत. वेण्णा तलाव म्हणजे तर पर्यटकांचे मोठे आकर्षण होय. वाघाचे पाणी या नावाचा मोठा जलाशय येथे आहे. येथे [[वाघ]] पाणी पिण्यासाठी येतात असा समज आहे. महाबळेश्वरच्या स्ट्रॉबेरी, रासबेरी, [[जांभूळ|जांभळाचा मध]] व लाल मुळे, [[गाजर|गाजरे]] प्रसिद्ध आहेत. महाबळेश्वरचा [[मध]] तर खूपच चविष्ट आणि प्रसिद्ध आहे. [[गुलकंद|गुलकंदही]] येथे मोठ्या प्रमाणावर मिळते. पर्यटकासाठी येथे जुन्या महाबळेश्वर पासून ७ किमी अंतरावर खूप प्रेक्षणीय ठिकाणे आहेत शिवाय ५ मंदिरे आहेत की जी पूर्वीच्या काळातील भारतीय वास्तुकलेचे दर्शन घडवितात. येथे नैसर्गिकरित्या तयार झालेली दर्शनीय ठिकाणे आहेत. ब्रिटिश राजवटीत कांही ब्रिटिश येथे विश्रांतीसाठी येत त्यावेळी त्यांनी कांही ठिकाणांना नावे दिलेली आहेत.पाच नदीचे उगम स्थान म्हणून ओळखले जाते. '''महाबळेश्वर बाजारपेठ''' महाबळेश्वर बाजारपेठ फार प्रसिद्ध आहे. येथे लोकरीचे कपडे, स्वेटर, चमड्याचे पट्टे,चमड्याची पाकीटे इ. वस्तु विविध प्रकारात् मिळतात.तसेच येथे चणे फुटाणे प्रसिद्ध आहेत [[चित्र:Mahableshwar_hills.jpg|इवलेसे|mahableshwar hills]] ===पंचगंगा मंदिर=== कृष्णा, कोयना, गायत्री, सावित्री, वेण्णा, सरस्वती, आणि भागीरथी या ७ नद्यांचे उगमस्थान आहे की जे पाहिलेच पाहिजे. यापैकी पहिल्या पांच नद्यांचा ओहोळ सतत बाराही महिने वहात असतो. सरस्वतीचा ओहोळ मात्र प्रत्येक ६० वर्षानी दर्शन देतो. आता तो २०३४ साली दर्शन देईल. भागीरथीचा ओहोळ प्रत्येक १२ वर्षानी दर्शन देतो. हा आता सन २०१६ मध्ये मराठी श्रावण महिन्यात दर्शन देईल. हे मंदिर ४५०० वर्षापूर्वीचे आहे. येथून बाहेर पडल्यानंतर कृष्णा नदी स्वतंत्र वाहाते. येथे कृष्णाबाई हे स्वतंत्र मंदिर आहे. ===कृष्णाबाई मंदिर=== पंचगंगा मंदिराचे पाठीमागे अगदी जवळच कृष्णाबाई नावाचे मंदिर आहे की जेथे कृष्णा नदीची पूजा केली जाते. हे सन १८८८ मध्ये कोकणचे राजे 'रत्नगिरीओण' यांनी उंच टेकडीवर बांधले की जेथून पूर्ण कृष्णा दरी पाहता येते. या मंदिरात शिव लिंग आणि कृष्णाची मूर्ती आहे. लहानसा ओहोळ गोमुखातून वाहतो आणि तो पाण्याच्या कुंडात पडतो. पूर्ण मंदिराचे छतासह दगडी बांधकाम हे विशेष वैशिष्ट्य आहे. या मंदीराजवळ दलदल झालेली आहे आणि नाशवंत स्थितीत आहे. येथे पर्यटक फार कमी येतात त्याने ते एकटे पडलेले आहे. पण या ठिकाणाहून अतिशय सुंदर असा कृष्णा नदीचा देखावा पाहता येतो. ===मंकी पॉइंट=== या ठिकाणाला हे नाव दिलेले आहे त्याला कारण असे की नैसर्गिक रित्या येथे तीन दगड आहेत ते मंकी सारखे समोरासमोर बसलेले आहेत असे वाटते आणि गांधीजींच्या शब्दांची आठवण करून देतात. तेथील खोल दरीत डोकावले की एका मोठ्या पाशानात ३ हुशार मंकी समोरासमोर बसलेले आहेत असे चित्र नजरेला दिसते. आर्थर सीट पॉइंटला जान्याच्या मार्गावर हा पॉइंट आहे. ===आर्थर सीट पॉइंट=== समुद्र सपाटीपासून १,३४० मीटर उंचीवर असलेला हा महाबळेश्वरमधील एक पॉइंट आहे. सर आर्थर यांच्या नावामुळे या जागेला हे नाव मिळाले. अतिशय नैसर्गिक देखाव्यासाठी हे स्थान प्रसिद्ध आहे.हे एक सुंदर ठिकाण आहे.खाली खूप खोल दरी आहे. ===वेण्णा लेक (वेण्णा तलाव)=== महाबळेश्वर हे विश्रांतीचे ठिकाण व सहलीचे ठिकाण म्हणून प्रसिद्ध आहे. वेन्ना लेक हे पर्यटकांसाठी महाबळेश्वर मधील प्रमुख आकर्षक ठिकाण आहे. हे लेक सर्व बाजूंनी हिरव्यागार झाडांनी वेढलेले आहे. तेथून तुम्ही लेकचा देखावा नजरेत सामाऊ शकता किंवा प्रसिद्ध बाजारपेठेत राहूनही आनंद घेऊ शकता. ===केटस् पॉईंट (नाकेखिंड)=== महाबळेश्वरचे पूर्व बाजूस हा पॉइंट आहे. येथून तुम्ही बलकवडी आणि धोम धरणांचा देखावा पाहू शकता. या पॉइंटची ऊंची साधारण १२८० मीटर आहे. === नीडल होल पॉइंट / एलीफंट हेड पॉइंट === काटे पॉइंट जवळच हा निडल पॉइंट आहे. नैसर्गिक रित्या खडकाला सुईसारखे भोक आहे ते सहजतेने दिसते म्हनून त्याला नीडल होल नाव दिलेले आहे. हा पॉइंट हत्तीच्या सोंडेसारखा दिसतो म्हणून त्याची डेक्कन ट्रप म्हणून ही प्रसिद्धी आहे. ===विल्सन पॉइंट=== सर लेस्ली विल्सन हे सन १९२३ ते १९२६ मध्ये मुंबईचे राज्यपाल होते तेव्हा या पॉइंटला त्यांचे नाव दिले आहे. महाबळेश्वर मधील हा १४३९ मी.ऊंचीचा सिंडोला टेकडीवरील सर्वात उंच पॉइंट आहे. महाबळेश्वर मधील हा एकच पॉइंट असा आहे की, येथून तुम्ही सूर्योदय आणि सूर्यास्तही पाहू शकता. महाबळेश्वरचे सर्व दिस्यांची आकर्षकता तुम्ही येथून न्याहाळू शकता. महाबळेश्वर मेढा मार्गाच्या पाठीमागील बाजूस हा विल्सन पॉइंट महाबळेश्वर शहरापासून १.५ की.मी. अंतरावर आहे. ===प्रतापगड=== महाबळेश्वर पासून महाड रस्त्याला २१ कि.मी.अंतरावर प्रतापगड आहे. दि.१० नोव्हे.१६५९ रोजी या किल्ल्यावर छ. शिवाजी महाराज आणि अफजलखान यांच्यात सर्वात मोठी लढाई झाली होती, त्यामुळे या किल्ल्याला अनन्य साधारण महत्त्व प्राप्त झाले आहे. सन १६५६ मध्ये शिवाजी महाराजांनी ह्या किल्ल्याची स्थापना केली. समुद्रसपाटीपासून सुमारे ३५४३ फुट उंचीवर हा किल्ला आहे. छ.शिवाजी महाराजांनी’ तुळजा-भवानी’ मातेचे मंदिर या ठिकाणी स्थापले होते. या किल्ल्यावरून कोंकणातील शेकडो किलोमीटर क्षेत्राचे दर्शन घडते === लिंगमळा धबधबा === महाबळेश्वर जवळ हा धबधबा आहे. साधारण पणे ६०० फुट उंचीवरून हे पाणी वेण्णा तलावात पडते. खडकाचे योजनापूर्वक विभाजन करून हा धबधबा बनलेला आहे. =='''इतिहास'''== महाबळेश्वरचा पाठीमागील इतिहास पाहीला तर साधारण १२१५ मध्ये देवगिरीचे राजे ऋग्वेद यांनी जुने महाबळेश्वरला भेट दिली तेव्हा त्यांनी कृष्णा नदीचे काठावर झऱ्याचे ठिकाणी एक लहानसे मंदिर आणि एक जलाशय बांधले. १६ व्या शतकात चंद्रराव मोरे या मराठी कुटुंबाने पूर्वीच्या राजकुळाचा पराभव केला आणि जावळी व महाबळेश्वरचे राजे झाले.त्या काळात या मंदिराची पुनर्बांधणी केल सन १८१९ मध्ये ब्रिटीशांनी सर्व डोंगरी भाग साताऱ्याच्या राज्यांच्या छत्राखाली आणला. कर्नल लॉडविक हे सातारचे स्थानिक अधिकारी होते त्यांनी एप्रिल १८२४ मध्ये विभागातील सर्व सैनिक आणि वाटाड्याना तसेच भारतीय मदतनीस घेऊन या पॉइंट पर्यन्त पोहचले तो आता लॉडविक पॉइंट म्हणून ओळखला जातो. सन १८२८ पासून सर ऋग्वेद, माऊंट स्टुअर्ट एल्फिंस्टन, आर्थर मॅलेट, करणक, फ्रेरे आणि कितीतरी येथे भेटी देणारे होते. महाबळेश्वरची ओळख १९२९-३० मध्ये झाली. त्यापूर्वी ते माल्कम पेठ या नावाने ओळखले जात होते. पण आता ते महाबळेश्वर आहे. महाबळेश्वर येथे “राज भवन” हे उन्हाळ्यात महाराष्ट्राचे राज्यपालांचेसाठी निवासस्थान आहे ते दी. टेरेस नावाच्या जुन्या इमारतीत आहे तिची खरेदी १८८४ मध्ये केलेली आहे. =='''वाहतूक'''== ===बसमार्ग=== सातारा जिल्ह्यातील जावली तालुक्याच्या मेढा शहरापासुन 29 कि.मी आहे व वाई या तालुक्याच्या गावापासुन महाबळेश्वर 33 की.मी. अंतरावर आहे. सातारा शहर ४५ की.मी. अंतरावर आहे. महाबळेश्वर येथून सातारा या जिल्ह्याच्या ठिकाणी जाण्यासाठी महाबळेश्वर केळघर घाटमार्गे मेढा व पुढे सातारा असा मार्ग आहे तसेच महाबळेश्वर पाचगणी वाई व पुढे सातारा असा एक मार्ग आहे महाबळेश्वर आगाराच्या बसेस दोन्ही मार्गे सातारा ह्या नेहमी चालू असतात महाबळेश्वर राष्ट्रीय महामार्ग ४ला जोडलेले आहे. पुणे, मुंबई, सांगली, सातारा, कोल्हापूर येथून महाबळेश्वरला येण्यासाठी MSRTCच्या बस, खाजगी बस, खाजगी वाहने सतत उपलब्ध असतात. ===रेल्वे मार्ग=== जवळचे रेल्वे स्टेशन म्हणजे सातारा 50 कि.मी.अंतरावर आहे.पुणे 220 कि.मी., मुंबई 370 कि.मी.आहे.याशिवाय कोकण रेल्वेचे खेडं स्टेशन हे 90 कि.मी. अंतरावर आहे. ===विमान सेवा=== पुणे आणि मुंबईचे आंतरराष्ट्रीय विमानतळ अनुक्रमे 180 कि.मी आणि 200 कि.मी.अंतरावर आहेत. ==संदर्भ == {{विस्तार}} https://www.satara.gov.in/ [[वर्ग:सातारा जिल्हा]] [[वर्ग:थंड हवेची ठिकाणे]] [[वर्ग:पश्चिम घाट]] [[वर्ग:पश्चिम घाटातील पर्वतशिखरे]] [[वर्ग:पश्चिम घाटातील पर्यटनस्थळे]] ehuvi0g1ow95e8w68er2r5rhp5w08j6 0 4419 2145236 2142129 2022-08-12T04:30:54Z Sandesh9822 66586 wikitext text/x-wiki {{करिता|'''बाबासाहेब'''|बाबासाहेब (निःसंदिग्धीकरण)}}{{करिता|'''आंबेडकर'''|आंबेडकर (निःसंदिग्धीकरण)}} {{माहितीचौकट पदाधिकारी | सन्मानवाचक पूर्वप्रत्यय = _{[[बोधिसत्व]]} | नाव = _{डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर} <br /> भीमराव रामजी आंबेडकर | सन्मानवाचक प्रत्यय = | चित्र = Dr. Bhimrao Ambedkar.jpg | चित्र आकारमान = 250px | लघुचित्र = | चित्र शीर्षक = इ.स. १९४८ नंतर टिपलेले डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे छायाचित्र | क्रम = | पद = [[राज्यसभा|राज्यसभेचे सदस्य]] ([[मुंबई राज्य]]) | कार्यकाळ_आरंभ = [[एप्रिल ३|३ एप्रिल]] [[इ.स. १९५२|१९५२]] | कार्यकाळ_समाप्ती = [[डिसेंबर ६|६ डिसेंबर]] [[इ.स. १९५६|१९५६]] | राष्ट्रपती = [[राजेंद्र प्रसाद]] | पंतप्रधान = [[जवाहरलाल नेहरू]] | क्रम1 = | पद1 = [[कायदा आणि न्याय मंत्रालय, भारत सरकार|भारताचे पहिले कायदा व न्याय मंत्री]] | कार्यकाळ_आरंभ1 = [[ऑगस्ट १५|१५ ऑगस्ट]] [[इ.स. १९४७|१९४७]] | कार्यकाळ_समाप्ती1 = [[ऑक्टोबर ६|६ ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९५१|१९५१]] | सम्राट1 = | राष्ट्रपती1 = [[राजेंद्र प्रसाद]] | पंतप्रधान1 = [[जवाहरलाल नेहरू]] | गव्हर्नर-जनरल1 = [[लाईस माऊंटबेटन]]<br />[[चक्रवर्ती राजगोपालाचारी]] | मागील1 = पद स्थापित | पुढील1 = [[चारू चंद्र बिस्वार]] | मतदारसंघ1 = | क्रम2 = | पद2 = [[भारताची संविधान सभा|संविधान सभेच्या मसुदा समितीचे अध्यक्ष]] | कार्यकाळ_आरंभ2 = [[ऑगस्ट ३०|३० ऑगस्ट]] [[इ.स. १९४७|१९४७]] | कार्यकाळ_समाप्ती2 = [[जानेवारी २४|२४ जानेवारी]] [[इ.स. १९५०|१९५०]] | उपराष्ट्रपती2 = | उपपंतप्रधान2 = [[वल्लभभाई पटेल]] | डेप्युटी2 = | लेफ्टनंट2 = | सम्राट2 = | राष्ट्रपती2 = | पंतप्रधान2 = | राज्यपाल2 = | मागील2 = | पुढील2 = | मतदारसंघ2 = | बहुमत2 = | क्रम3 = | पद3 = [[भारताची संविधान सभा|भारतीय संविधान सभेचे सदस्य]] | कार्यकाळ_आरंभ3 = [[डिसेंबर ९|९ डिसेंबर]] [[इ.स. १९४६|१९४६]] | कार्यकाळ_समाप्ती3 = [[जानेवारी २४|२४ जानेवारी]] [[इ.स. १९५०|१९५०]] | मतदारसंघ3 = [[बंगाल प्रांत]] (१९४६–१९४७)<br />[[मुंबई राज्य]] (१९४७–१९५०) | क्रम4 = | पद4 = ब्रिटिश भारताचे मजूरमंत्री, ऊर्जामंत्री व बांधकाममंत्री; व्हाइसरॉयचे कार्यकारी मंडळ | कार्यकाळ_आरंभ4 = [[जुलै २०|२० जुलै]] [[इ.स. १९४२|१९४२]] | कार्यकाळ_समाप्ती4 = [[ऑक्टोबर २०|२० ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९४६|१९४६]] | मागील4 = फेरोज खान नून | क्रम5 = | पद5 = मुंबई विधानसभेचे विरोधी पक्षनेते | कार्यकाळ_आरंभ5 = [[इ.स. १९३७]] | कार्यकाळ_समाप्ती5 = [[इ.स. १९४२]] | गव्हर्नर-जनरल5 = | क्रम6 = | पद6 = मुंबई विधानसभेचे सदस्य | कार्यकाळ_आरंभ6 = [[इ.स. १९३७]] | कार्यकाळ_समाप्ती6 = [[इ.स. १९४२]] | गव्हर्नर-जनरल6 = | क्रम7 = | पद7 = मुंबई विधिमंडळाचे सदस्य | कार्यकाळ_आरंभ7 = [[डिसेंबर]] [[इ.स. १९२६]] | कार्यकाळ_समाप्ती7 = [[इ.स. १९३७]] | गव्हर्नर-जनरल7 = | जन्मदिनांक = [[१४ एप्रिल]], [[इ.स. १८९१]] | जन्मस्थान = [[महू]], [[मध्य प्रांत]], [[ब्रिटिश भारत]] <br /> (सध्या [[भीम जन्मभूमी]], [[डॉ. आंबेडकर नगर]], [[मध्य प्रदेश]]) | मृत्युदिनांक = {{मृत्यू दिनांक आणि वय|1956|12|6|1891|4|14}} | मृत्युस्थान = [[नवी दिल्ली]], [[दिल्ली]], [[भारत]] <br /> (सध्या [[डॉ. आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारक]], [[दिल्ली]]) | राष्ट्रीयत्व = [[भारतीय]] | पक्ष = {{•}}[[स्वतंत्र मजूर पक्ष]]<br /> {{•}}[[शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन]]<br /> {{•}}[[रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडिया]] | शिक्षण = {{•}}[[मुंबई विद्यापीठ]]<br />{{•}}[[कोलंबिया विद्यापीठ]]<br />{{•}}[[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]]<br />{{•}}ग्रेज इन्, लंडन<br />{{•}}बॉन विद्यापीठ, जर्मनी | इतरपक्ष = '''सामाजिक संस्था''' : <br />{{•}} [[बहिष्कृत हितकारिणी सभा]]<br />{{•}} [[समता सैनिक दल]]<br /><br />'''शैक्षणिक संस्था''' : <br />{{•}} [[डिप्रेस्ड क्लासेस एज्युकेशन सोसायटी]]<br />{{•}} [[द बाँबे शेड्युल्ड कास्ट्स इम्प्रुव्हमेंट ट्रस्ट]]<br />{{•}} [[पिपल्स एज्युकेशन सोसायटी]] <br /><br /> '''धार्मिक संस्था''' : <br />{{•}} [[भारतीय बौद्ध महासभा]] | आई = [[भीमाबाई सकपाळ]] | वडील = [[रामजी सकपाळ]] | पती = | पत्नी = {{•}} [[रमाबाई आंबेडकर]] <br />_{(विवाह १९०६ - निधन १९३५)}<br /><br />{{•}} [[सविता आंबेडकर]] <br />_{(विवाह १९४८ - निधन २००३)} | नाते = '''[[आंबेडकर कुटुंब]]''' | अपत्ये = [[यशवंत आंबेडकर]] | निवास = [[राजगृह]], [[मुंबई]] | धर्म = [[बौद्ध धर्म]] | शाळा_महाविद्यालय = | व्यवसाय = | धंदा = | सही = Dr. Babasaheb Ambedkar Signature.svg | संकेतस्थळ = | तळटीपा = }} '''भीमराव रामजी आंबेडकर''' तथा '''डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर''' ([[१४ एप्रिल]], [[इ.स. १८९१|१८९१]] – [[६ डिसेंबर]], [[इ.स. १९५६|१९५६]]), हे [[भारतीय]] [[कायदेपंडित|न्यायशास्त्रज्ञ]], [[अर्थशास्त्रज्ञ]], [[राजकारण|राजकारणी]], [[तत्त्वज्ञान|तत्त्वज्ञ]] आणि [[समाजसुधारक]] होते. त्यांनी [[दलित बौद्ध चळवळ]]ीला प्रेरणा दिली आणि [[अस्पृश्य]] ([[दलित]]) लोकांविरुद्ध होणारा सामाजिक भेदभाव नष्ट करण्यासाठी चळवळ उभारली, तसेच महिलांच्या आणि कामगारांच्या हक्कांचे समर्थन केले. ते ब्रिटिश भारताचे मजूरमंत्री, स्वतंत्र भारताचे [[भारताचे कायदा व न्यायमंत्री|पहिले कायदेमंत्री]], [[भारताचे संविधान|भारतीय संविधानाचे]] शिल्पकार, [[भारतामधील बौद्ध धर्म|भारतीय बौद्ध धर्माचे]] पुनरुज्जीवक होते. देशाच्या विविध क्षेत्रांत दिलेल्या योगदानामुळे त्यांना 'आधुनिक भारताचे शिल्पकार' किंवा 'आधुनिक भारताचे निर्माते' असेही म्हणतात.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html|title=Bhimrao Ambedkar|language=en|access-date=2018-03-16}}</ref> बाबासाहेब आंबेडकर यांनी [[कोलंबिया विद्यापीठ]] आणि [[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]] या शिक्षण संस्थांमधून [[अर्थशास्त्र]] विषयात [[विद्यावाचस्पती|पीएच.डी.]] पदव्या मिळविल्या; तसेच त्यांनी [[कायदा]], [[अर्थशास्त्र]] आणि [[राज्यशास्त्र]] या विषयांवर संशोधन केले. त्यांच्या सुरुवातीच्या कारकिर्दीत, ते एक [[अर्थशास्त्रज्ञ]], [[प्राध्यापक]] आणि [[वकील]] होते. त्यानंतर त्यांनी सामाजिक व राजकीय क्षेत्रांत काम केले. ते [[भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारताच्या स्वातंत्र्यासाठी]] प्रचारामध्ये व चर्चांमध्ये सामील झाले, वृत्तपत्रे प्रकाशित केली, दलितांसाठी राजकीय हक्कांचा व सामाजिक स्वातंत्र्याचा पुरस्कार केला, तसेच आधुनिक भारताच्या निर्मितीत मोलाचे योगदान दिले. इ.स. १९५६ मध्ये त्यांनी आपल्या अनुयायांसह [[बौद्ध धर्म]] स्वीकारला. धर्मांतरानंतर काही महिन्यांनीच त्यांचे निधन झाले. [[इ.स. १९९०]] मध्ये, त्यांना मरणोत्तर [[भारतरत्‍न]] हा भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान प्रदान करण्यात केला. त्यांचा जन्मदिवस दरवर्षी [[आंबेडकर जयंती]] म्हणून भारतासह जगभरात साजरा केला जातो.<ref>{{Cite web|url=http://ccis.nic.in/WriteReadData/CircularPortal/D2/D02est/12_6_2015_JCA-2-19032015.pdf|title=Worldwide Ambedkar Jayanti celebration from ccis.nic.in on 19th March 2015|language=en}}</ref> इ.स. २०१२ मध्ये, "[[द ग्रेटेस्ट इंडियन]]" नावाच्या सर्वेक्षणात आंबेडकरांची 'सर्वश्रेष्ठ भारतीय' म्हणून निवड करण्यात आली आहे. आंबेडकरांच्या स्मरणार्थ अनेक स्मारके आणि चित्रणे लोकसंस्कृतीत उभारली गेली आहेत. == सुरुवातीचे जीवन == === पूर्वज === [[चित्र:Young Ambedkar.gif|thumb|right|तरुण डॉ. आंबेडकर]] बाबासाहेब आंबेडकरांच्या वडिलांचे नाव रामजी तर आजोबांचे नाव मालोजीराव सकपाळ होते. मालोजी [[ब्रिटिश भारतीय लष्कर|इंग्लिश राजसत्तेच्या सैन्यात]] [[शिपाई]] म्हणून भरती झाले होते. सैन्यातील नोकरीमुळे मालोजीराव सैनिकी शाळेत शिक्षण घेऊ शकले. त्यांनी [[रामानंद पंथ]]ाची दीक्षा घेतली होती. त्यामुळे मालोजीराव यांच्या घरातील व्यवहारांत शुद्ध विचाराला व शुद्ध आचाराला महत्त्वाचे स्थान होते.<ref name="auto24">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३२}}</ref> मालोजींना तीन मुलगे व एक मुलगी अशी चार अपत्ये होती. दोन मुलांनंतरच्या मिराबाई या मुलीचा जन्म झाला होता. तर इ.स. १८४८ च्या सुमारास जन्मलेले [[रामजी सकपाळ|रामजी]] हे मालोजींचे चौथे अपत्य होते.<ref name="auto24" /> मालोजींचा पहिला मुलगा घरदार त्यागून संन्यासी झाला. दुसरा मुलगा इंग्रजी सैन्यातच नोकरीस लागला. तिसरा मुलगा असलेल्या रामजींनी सैनिकी शाळेत शिक्षण घेतले व पुढे ते नॉर्मलची परीक्षाही उत्तीर्ण झाले.<ref name="auto24" /> शिक्षण सुरू असताना रामजी इ.स. १८६६ च्या सुमारात वयाच्या १८व्या वर्षी इंग्रजी सैन्याच्या १०६ सॅपर्स ॲन्ड मायनर्स तुकडीत शिपाई म्हणून भरती झाले. रामजी १९ वर्षांचे असताना त्यांचा विवाह १३ वर्षीय [[भीमाबाई सकपाळ|भीमाबाईंशी]] झाला. भीमाबाईंचे वडील [[मुरबाड]]चे राहणारे होते व ते इंग्रजी सैन्यात [[सुभेदार]] या पदावर होते.<ref name="auto34">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३३}}</ref> रामजी हे धार्मिक वृत्तीचे होते. त्यांनी संत [[कबीर]]ाचे दोहे, [[ज्ञानेश्वर]], [[नामदेव]], [[चोखामेळा|चोखोबा]], [[एकनाथ]], [[तुकाराम]] इत्यादी संतांचे [[अभंग]] पाठ केले होते. ते रोज [[ज्ञानेश्वरी]] वाचत, सकाळी स्तोत्रे व भूपाळ्याही म्हणत. सैन्यात शिपाई असताना सैनिकी शाळेत त्यांचे इंग्रजी शिक्षण सुरू झाले व त्यांनी [[इंग्रजी भाषा]] उत्तमरीत्या आत्मसात केली. यामुळे ते नॉर्मल स्कूलच्या (मॅट्रिकच्या) परीक्षेत उत्तीर्ण झाले.<ref name="auto34" /> मॅट्रिक परीक्षा उतीर्ण झाल्यामुळे त्यांची शिपाई पदाची नोकरी सुटली व त्यांना सैनिकी शाळेत म्हणजेच 'नॉर्मल स्कूल'मध्ये शिक्षक पदाच्या नोकरीची पदोन्नती मिळाली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३४}}</ref> रामजींना उत्तम शिक्षक होण्यासाठीचे प्रशिक्षण घेण्यास पुण्याच्या सैनिकी शाळेत प्रवेश मिळाला. प्रशिक्षित शिक्षक होऊन त्यांची इंग्रजी राजसत्तेच्या सैनिकी शाळेत पदोन्नती होऊन ते मुख्याध्यापक बनले व या पदावर ते चौदा वर्षे राहिले. त्यांना मुख्याध्यापक पदाच्या अखेरच्या टप्प्यात [[सुभेदार]]पदाचीही बढती मिळाली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३४ व ३५}}</ref> रामजी व भीमाबाई या दांपत्याला सन १८९१ पर्यंत चौदा अपत्ये झाली होती. त्यापैकी गंगा, रमा, मंजुळा व तुळसा या चार मुली जगल्या. मुलांपैकी बाळाराम, आनंदराव व भीमराव (भिवा) ही तीन मुले हयात होती. भीमराव हा सर्वात लहान व चौदावे अपत्य होता.<ref name="auto46">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३५}}</ref> === बालपण === रामजी ज्या पलटणीत होते ती पलटण इ.स. १८८८ मध्ये [[मध्य प्रदेश]]ातील [[महू]] येथे लष्करी तळावर आली होती. येथे सुभेदार रामजींना नॉर्मल स्कूलचे मुख्याध्यापक पद मिळाले होते.<ref name="auto46" /> या काळात [[एप्रिल १४|१४ एप्रिल]] [[इ.स. १८९१|१८९१]] रोजी [[डॉ. आंबेडकर नगर|महू]] (आताचे [[डॉ. आंबेडकर नगर]]) या लष्करी छावणी असलेल्या गावी रामजी व भीमाबाईंच्या पोटी बाबासाहेब आंबेडकरांचा जन्म झाला.<ref name="auto46" /> रामजींनी [[मराठी भाषा|मराठी]] व [[इंग्लिश भाषा|इंग्रजी]] भाषेचे यथाविधी शिक्षणही घेतले होते. भीमराव हे रामजी सकपाळ व आई भीमाबाई यांचे १४वे व अंतिम अपत्य होते. बाळाचे नाव ''भिवा'' असे ठेवण्यात आले, त्यांची भीम, भीमा व भीमराव ही नावेही प्रचलित झाली. [[आंबेडकर कुटुंब|आंबेडकरांचे कुटुंब]] हे त्याकाळी [[अस्पृश्य]] गणल्या गेलेल्या [[महार]] जातीचे आणि महाराष्ट्रातील [[रत्‍नागिरी जिल्हा|रत्‍नागिरी]] जिल्ह्याच्या [[मंडणगड]] तालुक्यातील [[आंबडवे]] या गावचे होते. ('आंबडवे' या गावचा 'अंबावडे' असा चुकीचा उल्लेख अनेक ठिकाणी केला गेलेला आहे.)<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.loksatta.com/pune-news/about-name-of-ambadve-village-1227278/|title=आंबडवे नाव योग्यच – खासदार अमर साबळे|date=2016-04-14|work=[[लोकसत्ता]]|access-date=2018-03-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.loksatta.com/kgtocollege-news/international-standard-educational-complex-at-original-village-of-dr-babasaheb-ambedkar-446635/lite/|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे मूळ गाव आंबवडे येथे आंतरराष्ट्रीय दर्जाचे शैक्षणिक संकुल|website=[[लोकसत्ता]]|access-date=2018-03-14}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-MUM-ambedkars-teacher-family-saving-memories-of-ambedkar-5489831-NOR.html|title=आंबेडकर गुरुजींचं कुटुंब जपतंय सामाजिक वसा, कुटुंबानं सांभाळल्या ‘त्या’ आठवणी|date=2016-12-26|work=[[दिव्य मराठी]]|access-date=2018-03-14}}</ref> अस्पृश्य असल्यामुळे त्यांच्यासोबत नेहमी सामाजिक-आर्थिक भेदभाव केला गेला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://thewirehindi.com/30384/waiting-for-a-visa-br-ambedkar-koregaon-maharashtra/|title=प्रासंगिक: जब नौ साल की उम्र में कोरेगांव गए आंबेडकर को जातीय भेदभाव का सामना करना पड़ा|date=2018-01-03|website=The Wire - Hindi|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref> इ.स. १८९४ मध्ये सुभेदार रामजी सकपाळ इंग्रजी सैन्यातील मुख्याध्यापक पदाच्या नोकरीवरून निवृत्त झाले आणि महाराष्ट्रातल्या [[रत्‍नागिरी जिल्हा|रत्‍नागिरी जिल्ह्यातील]] आपल्या मूळ गावाजवळील [[दापोली]] या गावातील ''कॅम्प दापोली'' वस्तीत परिवारासह राहू लागले. भीमराव वयाने लहान असल्यामुळे कॅम्प दापोली येथील शाळेत त्यास प्रवेश मिळाला नाही व भीमरावास घरीच [[अक्षर]] ओळख करून द्यावी लागली. इ.स. १९९६ मध्ये रामजींनी आपल्या कुटुंबासह [[दापोली]] सोडले व ते [[सातारा|साताऱ्याला]] जाऊन तेथे राहिले. यावेळी भीमरावाचे वय पाच वर्षाचे झाले होते. रामजींनी इ.स. १९९६ च्या नोव्हेंबर महिन्यात सातारा येथील ''कॅम्प स्कूल'' या मराठी शाळेमध्ये भीमरावाचे नाव दाखल केले.<ref name="auto46" /> या वर्षीच त्यांनी [[कबीर पंथ]]ाची दीक्षा घेतली. त्यांच्या या स्थानांतरानंतर थोड्या कालावधीत [[इ.स. १८९६]] मधे [[डोकेदुखी|मस्तकशूल]] या आजाराने आंबेडकरांच्या आई भीमाबाईंचे निधन झाले, त्यावेळी आंबेडकर ५ वर्षाचे होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४१}}</ref> त्यानंतर भीमासह व अन्य मुलांचे संगोपन त्यांच्या आत्या मीराबाईंनी कठीण परिस्थितीत केले. साताऱ्यात आल्यावर थोड्याच दिवसानंतर भाड्याने घेतलेल्या एका बंगल्यात आंबेडकर कुटुंब राहू लागले. त्यावेळी भीमरावाचे वय पाच वर्षाचे झाले होते. हे वय त्यास शाळेत प्रवेश देण्यास योग्य होते. रामजींनी [[इ.स. १८९६]]च्या नोव्हेंबर महिन्यात सातारा येथील कॅम्प स्कूलमध्ये भीमरावाचे नाव दाखल केले. [[इ.स. १८९८]] साली रामजींनी जीजाबाई नावाच्या विधवेसोबत दुसरे लग्न केले. साताऱ्यातील कॅम्प स्कूलमधील मराठी शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर साताऱ्यातीलच सातारा हायस्कूल या इंग्रजी सरकारी हायस्कूलमध्ये भीमरावाचे नाव दाखल केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४२}}</ref> [[कोकण]]ासह महाराष्ट्रातील लोक पूर्वी आपले आडनाव आपल्या गावाच्या नावावरून ठेवत असत व त्यात शेवटी ''कर'' शब्द जोडण्याचा प्रघात आहे. त्यामुळेच बाबासाहेबांचे आडनाव "सकपाळ" असतांना त्यांचे वडील [[रामजी सकपाळ|रामजी]] यांनी ७ नोव्हेंबर १९०० रोजी [[सातारा|साताऱ्यातील]] गव्हर्नमेंट हायस्कूल (आताचे [[प्रतापसिंह हायस्कूल]])मध्ये "आंबडवेकर" असे आडनाव नोंदवले.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://m.divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-MUM-ambedkars-teacher-family-saving-memories-of-ambedkar-5489831-NOR.html|title=आंबेडकर गुरुजींचं कुटुंब जपतंय सामाजिक वसा, कुटुंबानं सांभाळल्या ‘त्या’ आठवणी|date=2016-12-26|work=[[दिव्य मराठी]]|access-date=2018-03-14}}</ref>) साताऱ्याच्या या शाळेत भीमरावांना शिकवण्यासाठी कृष्णा केशव आंबेडकर नावाचे शिक्षक होते. शाळेच्या दप्तरात नोंदवलेले भीमरावांचे ''आंबडवेकर'' हे आडनाव उच्चारताना त्यांना ते आडनिडे वाटत असे म्हणून माझे ''आंबेडकर'' हे नाव तू धारण कर, त्यांनी असे भीमरावांना सुचविले. त्यावर भीमरावांनी होकार दिल्यावर तशी नोंद शाळेत झाली. तेव्हापासून त्यांचे आडनाव ''आंबडवेकर''चे '[[आंबेडकर]]' असे झाले.<ref>{{Cite book|title=[[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (१९६६ चे पुस्तक)|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]]|last=कीर|first=धनंजय|publisher=पॉप्युलर प्रकाशन|year=1966|isbn=|location=मुंबई|pages=६० ते ६३}}</ref> नोव्हेंबर १९०४ मध्ये भीमरावांनी इंग्रजी चौथीची परीक्षा उत्तीर्ण केली व यावर्षीच रामजी सकपाळ [[मुंबई]]ला सहपरिवार गेले.<ref name="auto8">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४४}}</ref> === सुरुवातीचे शिक्षण === डिसेंबर १९०४ मध्ये रामजी सकपाळ सहपरिवार [[मुंबई]]ला आले व तेथील [[लोअर परळ]] भागातील ''डबक चाळ'' (बदक चाळ) नावाच्या एका इमारतीच्या एका खोलीत राहू लागले.<ref name="auto8" /> [[मुंबई]]मधे आल्यावर भीमराव हे [[एल्फिन्स्टन रोड|एल्फिन्स्टन रस्त्यावरील]] सरकारी शाळेत जाऊ लागले, एल्फिन्स्टन हायस्कूलमधे जाणारे ते पहिले अस्पृश्य विद्यार्थी होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1900s.html|title=1900s|access-date=2018-03-14|language=en}}</ref> [[कबीर पंथ]]ीय असलेल्या रामजींनी मुलांना हिंदू साहित्याची ओळख करून दिली. इतर जातीतील लोकांच्या विरोधामुळे रामजींनी मुलांना सरकारी शाळेत शिकवण्यासाठी आपल्या लष्करातील पदाचा वापर केला. शाळेत प्रवेश मिळाला तरी भीमरावांना इतर विद्यार्थ्यांपासून वेगळे बसावे लागे आणि शिक्षकांचे साहाय्य मिळत नसे. त्यांना वर्गात बसण्याची परवानगी नव्हती.<ref name="columbia.edu">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/txt_ambedkar_waiting.html|title=Waiting for a Visa, by Dr. B. R. Ambedkar|access-date=2021-06-05|language=en}}</ref> जेव्हा त्यांना तहान लागत असे, तेव्हा शाळेतील पाणी पिण्याच्या भांड्याला किंवा [[पेला|पेल्याला]] स्पर्श करण्याची त्यांना परवानगी नव्हती. तेव्हा एखादा उच्च जातीतील व्यक्ती उंचीवरून त्यांच्या ओंजळीवर पाणी ओतत असे. आंबेडकरांसाठी हे काम बहुधा शिपाई करीत. शिपाई उपलब्ध नसेल तर त्यांना दिवसभर पाण्याविनाच रहावे लागत असे; नंतर त्यांनी आपल्या लेखनात या घटनेचे "शिपाई नाही, तर पाणी नाही" असे वर्णन केले आहे.<ref name="columbia.edu"/> शाळेत असतानाच [[इ.स. १९०६]] मध्ये १४-१५ वर्षीय भीमरावांचे लग्न [[दापोली]]च्या भिकू वलंगकर यांची ९-१० वर्षीय कन्या रामीबाई उर्फ [[रमाबाई आंबेडकर|रमाबाई]] यांच्याशी झाले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४६}}</ref> एल्फिन्स्टन हायस्कूलमध्ये शिकत असताना भीमरावांना वर्गातील स्पृश्य जातींच्या मुलांपासून दूर बसावे लागे. हायस्कूलमधील अनेक शिक्षक त्यांच्याशी तिरस्काराने वागत असत.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४८ व ४९}}</ref> आंबेडकर हे आपल्या विद्यार्थी जीवनात दररोज १८ तास अभ्यास करत असत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|title=B.R. AMBEDKAR: Saviour of the Masses|last=Kapadiya|first=Payal|publisher=Wisha Wozzawriter published by Puffin|year=2012|isbn=|location=Mumbai|pages=14|language=en}}</ref> [[इ.स. १९०७]] साली भीमराव एल्फिन्स्टन हायस्कूलमध्ये मॅट्रिकची परीक्षा यशस्वीरीत्या उत्तीर्ण झाले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४९-५०}}</ref> ही परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यावर भीमराव आंबेडकरांच्या ज्ञातिबांधवांनी [[कृष्णाजी अर्जुन केळुसकर]]गुरुजी यांच्या अध्यक्षेखाली सभा भरवून भिवा रामजी आंबेडकरांचे कौतुक केले. एखाद्या अस्पृश्य मुलाने असे यश मिळविणे एवढे दुर्मिळ होते की, त्यांचे अभिनंदन करण्यासाठी तेव्हा एक जाहीर सभा भरवण्यात आली होती. यावेळी केळुसकर गुरुजींनी स्वतः लिहिलेल्या मराठी बुद्धचरित्राची एक प्रत भीमरावांना भेट म्हणून दिली. हे पुस्तक वाचल्यानंतर त्यांना पहिल्यांदाच [[गौतम बुद्ध|बुद्धांच्या]] शिकवणुकींची माहिती मिळाली व ते बुद्धाप्रती आकर्षित झाले.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=१२२}}</ref><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५० व ७७}}</ref> आर्थिक अडचणीमुळे रामजी सकपाळ भीमरावांना महाविद्यालयीन शिक्षण देऊ शकतील, अशी परिस्थिती नव्हती. त्यामुळे केळुसकर गुरुजींनी मुंबईमध्ये [[सयाजीराव गायकवाड|महाराज सयाजीराव गायकवाड]] यांचेशी भीमरावांची भेट घालून दिली. भीमरावांची हुशारी पाहून महाविद्यालयात शिक्षण घेण्यासाठी महाराजांनी त्यांना दरमहा रु.२५ची शिष्यवृत्ती देण्याचे मंजूर केले. त्यानंतर [[३ जानेवारी]], [[इ.स. १९०८]] रोजी भीमरावांनी [[एल्फिन्स्टन महाविद्यालय]]ात प्रवेश घेतला.<ref name="auto3">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५१}}</ref> पुढे चार वर्षांनी इ.स. १९१२ मध्ये त्यांनी [[मुंबई विद्यापीठ]]ाची [[राज्यशास्त्र]] आणि [[अर्थशास्त्र]] विषय घेऊन बी.ए.ची पदवी संपादन केली आणि [[बडोदा संस्थान]]ात नोकरीसाठी रूजू झाले. याच वर्षी १२ जानेवारी १९१२ रोजी त्यांना पहिला मुलगा [[यशवंत आंबेडकर|यशवंत]] झाला. त्याच सुमारात [[२ फेब्रुवारी]], [[इ.स. १९१३]] रोजी मुंबईमध्ये त्यांचे वडील रामजींचे आजाराने निधन झाले. पुढे चार महिन्यांनी बडोदा नरेशांकडून प्रति महिने साडे अकरा पाऊंड शिष्यवृत्ती घेऊन [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|अमेरिकेतील]] [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ात उच्च शिक्षण घेण्यासाठी त्यांनी प्रयाण केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://web.archive.org/web/20100625044711/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/graphics/youth.html|title=youth|date=2010-06-25|access-date=2021-06-05|language=en}}</ref> == उच्च शिक्षण == [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar 09.jpg|thumb|right|विद्यार्थी दशेतील आंबेडकर, सन १९१८]] आंबेडकर हे परदेशातून अर्थशास्त्रामध्ये डॉक्टरेट (पीएच.डी.) पदवी मिळवणारे पहिले भारतीय होते. तसेच ते दक्षिण आशियातून दोनदा डॉक्टरेट (पीएच.डी. व डी.एससी.) पदव्या मिळवणारे पहिले दक्षिण आशियाई होते.<ref>{{जर्नल स्रोत|last=आगलावे|first=डॉ. सरोज|date=एप्रिल २०१५|editor-last=ओक|editor-first=चंद्रशेखर|title=कर विकासोन्मुख हवेत...|url=http://dgipr.maharashtra.gov.in|journal=लोकराज्य|series=अंक १०|location=मुंबई|publisher=माहिती व जनसंपर्क महासंचालनालय, महाराष्ट्र शासन|volume=|pages=१२|via=}}</ref> आंबेडकर हे त्यांच्या हयातीतील भारतातील सर्वात प्रतिभाशाली व सर्वाधिक उच्च विद्याविभूषित व्यक्ती होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=८८ व ८९}}</ref> त्यांनी नोव्हेंबर, १८९६ ते नोव्हेंबर १९२३ अशा २७ वर्षांत [[मुंबई विद्यापीठ]], [[कोलंबिया विद्यापीठ]], [[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]] आणि ग्रेज इन या शिक्षण संस्थांमधून उच्च शिक्षण घेतले. आंबेडकरांनी या दरम्यान बी.ए., दोनदा एम.ए., पी.एचडी., एम.एस्सी., बार-ॲट-लॉ आणि डी.एस्सी. या पदव्या मिळवल्या. १९५० च्या दशकात त्यांना एलएल.डी. आणि डी.लिट. या दोन सन्माननीय पदव्या सुद्धा प्रदान करण्यात आल्या.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२६, २७, ७३, ७९, ११३}}</ref> === मुंबई विद्यापीठ === केळुसकर गुरुजींनी [[मुंबई]]मध्ये [[वडोदरा|बडोद्याचे]] महाराज [[सयाजीराव गायकवाड]] यांचेशी भीमरावांची भेट घालून दिली. यानंतर [[निर्णयसागर छापखाना|निर्णयसागर छापखान्याचे]] मालक [[दामोदर सावळाराम यंदे]] यांनीही प्रयत्न केल्यावर महाराजांनी त्यांना जानेवारी १९०८पासून दरमहा रु. २५ची शिष्यवृत्ती देऊ केली. त्यानंतर ३ जानेवारी [[इ.स. १९०८]] रोजी रामजींनी भीमरावांचे नाव मुंबईतील [[एल्फिन्स्टन महाविद्यालय]]ात प्रीव्हियसच्या वर्गात दाखल केले.<ref name="auto3" /> भीमराव हे आंबेडकर घराण्यातील सर्वप्रथम महाविद्यालयीन विद्यार्थी झाले. या काळात रामजी डबकचाळ सोडून इंप्रूव्हमेंट ट्रस्टच्या (पोयबावाडी-[[परळ]]) चाळीत राहायला गेले. येथे भीमराव नियमित अभ्यास करत असे.<ref name="auto3" /> महाविद्यालयात भीमरावांना इंग्लिश व [[फारसी भाषा|फारसी]] विषयांत शेकडा ७५ पेक्षा जास्त गुण मिळत असे. तेथे इंग्लिशचे प्राध्यापक मुलर व फारसीचे प्राध्यापक के.बी. इराणी हे आंबेडकरांचे शिक्षक होते. आंबेडकर जानेवारी [[राज्यशास्त्र]] आणि [[अर्थशास्त्र]] हे मुख्य विषय घेऊन १९१३मध्ये बी.ए. परीक्षा उत्तीर्ण झाले. ते [[मुंबई विद्यापीठ]]ाची बी.ए.ची पदवी संपादन करणारे अस्पृश्य वर्गातील पहिले विद्यार्थी होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५२}}</ref> महाराज सयाजीराव गायकवाड यांच्या आर्थिक सहकार्यातून मुक्त व्हावे, असा विचार करून आंबेडकरांनी बडोदा संस्थानात नोकरी मिळवली व २३ जानेवारी १९१३ रोजी नोकरीवर रूजू झाले. पण नवव्या दिवशीच मुंबईत वडील आजारी असल्याची तार त्यांना मिळाली व दोन दिवसांनी ते मुंबईत आले. भीमरावांची वडिलांशी भेट झाल्यावर ३ फेब्रुवारी १९१३ रोजी रामजींचे निधन झाले.<ref name="auto23">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५३}}</ref> यानंतर ते बडोद्यातील नोकरीवर पुन्हा वेळेवर हजर होऊ शकले नाहीत. दरम्यान त्यांना पुढचे पदव्युत्तर शिक्षण घेण्याची व त्याकरिता [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|अमेरिकेला]] जाण्याची संधी मिळाली.<ref name="auto">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५४}}</ref> === कोलंबिया विद्यापीठ === [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar in Columbia University.jpg|thumb|right|१९१३-१६ दरम्यान कोलंबिया विद्यापीठात असताना विद्यार्थी डॉ. आंबेडकर]] बी.ए. उत्तीर्ण झाल्यावर आंबेडकरांसमोर नोकरी करून व घरची आर्थिक स्थिती सुधारणे, किंवा तर पदव्युत्तर शिक्षण घेणे आणि आपली शैक्षणिक पात्रता आणखी वाढवणे, असे पर्याय होते.<ref name="auto23" /> महाराज [[सयाजीराव गायकवाड]] [[बडोदा संस्थान|बडोदा संस्थानाच्या]] वतीने काही विद्यार्थ्यांना उच्चशिक्षणासाठी अमेरिकेला पाठवण्याच्या विचारात होते. त्याचवेळी आंबेडकर महाराजांना भेटले व [[बडोदा]] येथे आपल्याला बरोबर होत असलेला सामाजिक अन्याय महाराजांना सांगितला; त्यावर महाराजांनी काही प्रतिक्रिया दिली नाही परंतु त्यांनी आंबेडकरांना उच्च शिक्षण घेण्यासाठी शिष्यवृत्ती देउन अमेरिकेत पाठविणे पसंत केल्याचे सांगितले.<ref name="auto" /> ४ एप्रिल, १९१३ रोजी बडोदा संस्थानच्या विद्याधिकाऱ्यांनी परदेशात अभ्यास करण्यासाठी चार विद्यार्थी निवडले, यात आंबेडकर एक होते. या प्रत्येकास दरमहा साडे अकरा पाऊंड शिष्यवृत्ती मंजूर केली. त्यासाठी त्यांना एक करारपत्र लिहून द्यावे लागले. या करारपत्रावर साक्षीदार म्हणून त्रिभुवन जे. व्यास आणि अंताजी गोपाळ जोशी यांनी १८ एप्रिल, १९१३ रोजी सह्या केल्या.<ref name="auto" /> या करारानुसार शिष्यवृत्तीची मुदत १५ जून १९१३ ते १४ जून १९१६ पर्यंत एकूण तीन वर्षांची होती. त्यानंतर आंबेडकर अमेरिकेला जाण्यासाठी [[मुंबई]]च्या बंदरातून एस.एस. अंकोना बोटीने प्रवास करून २१ जुलै, १९१३ रोजी दुपारी १२ वाजता अमेरिकेतील [[न्यू यॉर्क]] येथे पोचले. या शहरातील [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ामध्ये राज्यशास्त्र शाखेत त्यांनी जुलै १९१३ ते जून १९१६ या तीन वर्षांसाठी प्रवेश मिळवला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५५}}</ref> त्यांनी [[अर्थशास्त्र]] हा प्रमुख विषय आणि जोडीला [[समाजशास्त्र]], [[इतिहास]], [[राज्यशास्त्र]], [[मानववंशशास्त्र]] आणि [[तत्त्वज्ञान]] हे विषय निवडले. त्यांनी अर्थशास्त्र व समाजशास्त्र या विषयांचा अभ्यास करून विद्यापीठातील अर्थशास्त्राचे प्राध्यापक एडविन आर. के. सेलिग्मन यांचे आवडते विद्यार्थी झाले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५६ व ५७}}</ref> दरम्यानच्या काळात कोलंबिया विद्यापीठाच्या ग्रंथालयात [[लाला लजपतराय]] यांनी भीमरावांशी ओळख करून घेतली.<ref name="auto9">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५७}}</ref> भीमराव आंबेडकर या ग्रंथालयात सर्वांच्या अगोदर हजर असत आणि सर्वात शेवटी बाहेर पडत असत, याची माहिती लजपतराय यांना झाली होती. त्या अनुषंगानेही त्यांची ओळख झाली. एकदा लजपतराय व आंबेडकर यांचा अर्थशास्त्र व समाजशास्त्र संबंधित विषयांवर संवाद सुरू असताना प्राध्यापक [[एडविन रॉबर्ट अँडरसन सेलीग्मन|एडविन सेलिग्मन]] तेथे आले व तेही संवादात सहभागी झाले.<ref name="auto9" /> प्रा. सेलिग्मन हे आंबेडकरांचे राज्यशास्त्र आणि समाजशास्त्राचे सखोल ज्ञान जानून होते. लजपतराय यांनी आंबेडकरांच्या ज्ञानाची स्तुती केली. त्याचवेळी सेलिग्मन यांनी आंबेडकरांबद्दल "भीमराव आंबेडकर हे केवळ भारतीय विद्यार्थ्यांमध्येच नव्हे तर अमेरिकन विद्यार्थ्यांमध्येही सर्वात बुद्धिमान विद्यार्थी आहेत." असे म्हणले.<ref name="auto9" /> एम.ए.च्या पदवीसाठी भीमरावांनी ''एन्शंट इंडियन कॉमर्स'' (प्राचीन भारतीय व्यापार) या विषयावर प्रबंध लिहून तो १५ मे, १९१५ रोजी कोलंबिया विद्यापीठाला सादर केला. २ जून, १९१५ रोजी या प्रबंधाच्या आधारावर त्यांना विद्यापीठाने एम.ए.ची पदवी प्रदान केली. हा प्रबंध नंतर ''अ‍ॅडमिशन अँड फायनान्स ऑफ इस्ट इंडिया कंपनी'' नावाचे प्रकाशित करण्यात आला.<ref name="auto51" /><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५७ व ५८}}</ref> त्यानंतर आंबेडकरांनी पीएच.डी. पदवीसाठी ''द नॅशनल डिव्हिडंड ऑफ इंडिया: अ हिस्टॉरीकल अँड ॲनलाटिकल स्टडी'' (भारताचा राष्ट्रीय लाभांश: इतिहासात्मक आणि विश्लेषणात्मक अध्ययन) नावाचा प्रबंध लिहिणे सुरू केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५८}}</ref> १९१७ मध्ये विद्यापीठाने त्यांचा प्रबंध स्वीकारून त्यांना पीएच.डी. (डॉक्टर ऑफ फिलॉसफी)ची पदवी देण्याचे मान्य केले मात्र यासोबत एक अटही घातली की ज्यावेळी हा प्रबंध छापून त्याच्या काही प्रती विद्यापीठात सादर केल्या जातील तेव्हाच आंबेडकरांना पीएच.डी. पदवी रीतसर दिली जाईल.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६२ व ६३}}</ref> मात्र प्रबंध स्वीकारल्यामुळे १९१७ मध्येच विद्यापीठाने आंबेडकरांनाना त्यांच्या नावापुढे 'डॉक्टर' (डॉ.) हा शब्द लावण्याची अनुमती दिली.<ref name="auto18">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६३}}</ref> आंबेडकरांनी आपल्या पीएच.डी. प्रबंधामध्ये, ब्रिटिश साम्राज्यशाहीचे भारत सरकार हजारो मैल दूर असलेल्या [[ब्रिटिश संसद|ब्रिटिश संसदेमधील]] सेक्रेटरी ऑफ स्टेट (भारतमंत्री) यांच्यामार्फत कसा कारभार करत होते आणि त्यामुळे चाललेली सरकारी उधळपट्टी आणि बेजबाबदारपणा भारतीय जनतेस कसा पिळून काढत होता यावर प्रकाश टाकला तसेच अंदाजपत्रक प्रथम कधी आले, प्रांतिक अर्थव्यवस्था केव्हापासून सुरू झाली, अर्थव्यवस्थेचा विस्तार कसा झाला याचे अभ्यासपूर्ण विवेचन केले. जगात निरनिराळ्या देशातील नागरिकांना ज्या अनेक प्रकारच्या करांचे ओझे वहावे लागते त्याचा उल्लेख करून ब्रिटिश साम्राज्यशाही केंद्र सरकारचे कर, स्थानिक स्वराज्यसंस्थांचे कर तसेच प्रांतिक सरकारचे कर याची छाननी त्यावेळच्या अर्थव्यवस्थेच्या दृष्टिकोनातून केली. त्यानंतर आठ वर्षांनी (इ.स. १९२५ मध्ये) आंबेडकरांचा पीएच.डी.चा प्रबंध ''ब्रिटिश भारतातील प्रांतीय अर्थव्यवस्थेची उत्क्रांती'' या नावाने [[लंडन]]च्या पी.एस. किंग अँड कंपनीने ग्रंथरूपात प्रकाशित केला. आंबेडकरांनी प्रबंधाच्या प्रती कोलंबिया विद्यापीठात सादर केल्या, त्यानंतर ८ जून १९२७ रोजी आंबेडकरांना पीएच.डी. ही डॉक्टरेट पदवी रीतसर प्रदान करण्यात आली.<ref name="auto18" /> आंबेडकरांचे पीएच.डी. पदवीसाठीचे मार्गदर्शक प्रा. सेलिग्मन यांनी ग्रंथाची प्रस्तावना लिहिली होती. कोलंबिया विद्यापीठातील वास्तव्यानंतरही अनेक वर्षं सेलिग्मन यांच्याशी आंबेडकरांनी घनिष्ठ संबंध जोपासला होता.<ref name=":3">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/graphics/txt_zelliot1991.html|title=txt_zelliot1991|language=en|access-date=2018-03-31}}</ref> डॉ. आंबेडकरांनी आपला हा ग्रंथ महाराज [[सयाजीराव गायकवाड]] यांना कृतज्ञतापूर्वक अर्पण केला.<ref name="auto18" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://drbacmahad.org/Speeches/the-evolution-of-provincial-finance-in-british-india.pdf|title=The Evolution of Provincial Finance in British India|language=en}}</ref> ९ मे १९१६ रोजी कोलंबिया विद्यापीठामध्ये समाजशास्त्राचे प्राध्यापक डॉ. [[ए.ए. गोल्डनवायझर]] यांच्या मार्गदर्शनाखाली आयोजित झालेल्या [[मानववंशशास्त्र]] विषयाच्या चर्चासत्रात ''[[कास्ट्स इन इंडिया]] : देअर मेकनिझम, जेनेसिस अँड डेव्हलपमेंट'' (भारतातील जाती : त्यांची रचना, उत्पत्ती आणि वृद्धी) नावाचा आपला एक नवीन शोधलेख वाचला.<ref name="auto18" /> शास्त्रीय विवेचन केलेला हा शोधलेख मे १९१७ ''इंडियन अँटीक्वेरी'' नावाच्या मासिकात प्रकाशित झाला. नंतर हाच शोधलेख पुस्तकाच्या रुपात प्रकाशित झाला. हे आंबेडकरांचे प्रकाशित झालेले पहिले पुस्तक होते.<ref name="auto18" /> कोलंबिया विद्यापिठामध्ये आंबेडकरांना [[जॉन ड्युई]] यांचेही मार्गदर्शन मिळाले. आंबेडकरांच्या समता आणि सामाजिक न्यायाच्या कल्पनांनी डेव्ही सुद्धा प्रभावित झाले होते. आंबेडकरांनी या विद्यापीठात प्रथमच ''स्वातंत्र्य, समता आणि बंधुता'' तत्त्वांचा अनुभव घेतला होता. "कोलंबिया विद्यापीठातील जॉन डेव्ही, जेम्स शॉटवेल, एडविन सेलिगमन आणि जेम्स हार्वे रॉबिन्सन हे महान प्राध्यापक मला लाभले आणि येथेच आयुष्यातील अनेक चांगले मित्र येथे मिळाले", असे आंबेडकरांनी एका मुलाखतीत म्हटले होते. आंबेडकरांनी ३ वर्षांसाठी मिळालेल्या शिष्यवृत्तीचा वापर करून अमेरिकेतील अभ्यासक्रम केवळ ३ वर्षांच्या आधी पूर्ण केला होता. लंडनला जाऊन अर्थशास्त्रामध्ये संशोधन करून अन्य पदव्या मिळवाव्यात ह्या विचाराने त्यांनी फेब्रुवारी १९१६ मध्ये महाराज सयाजीराव गायकवाड यांना दोन-तीन वर्ष शिष्यवृत्तीची मुदतवाढ मिळविण्यासाठी विनंतीपत्र पाठवले. मात्र ती विनंती अमान्य करण्यात आली. त्यानंतर आंबेडकर प्राध्यापक सेलिग्मन यांच्या शिफारसपत्रासह गायकवाडांना दुसरे विनंती पत्र पाठवले, मात्र यावेळी त्यांना केवळ एका वर्षाकरिता शिष्यवृत्तीची मुदत वाढवून देण्यात आली, मग मे १९१६ मध्ये ते लंडनला गेले.<ref name=":3" /><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५९}}</ref><ref name="auto42">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६०}}</ref> === लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स आणि ग्रेज इन === [[चित्र:Dr. B. R. Ambedkar with his professors and friends from the London School of Economics and Political Science, 1916-17.jpg|thumb|right|300px|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मधल्या रांगेत उजवीकडून पहिले) [[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]]मध्ये शिकत असतांना प्राध्यापक व मित्रांबरोबर घेतलेले छायाचित्र, १९१६-१७]] [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar as Barrister in London.jpg|thumb|बॅरिस्टर-ॲट-लॉ पदवी प्राप्त केल्यानंतर आंबेडकर यांचे छायाचित्र, इ.स. १९२२, लंडन]] आंबेडकरांनी [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|अमेरिकेच्या]] [[कोलंबिया विद्यापीठ|कोलंबिया विद्यापीठातील]] आपल्या अभ्यासक्रम संपल्यावर पुढील शिक्षण [[लंडन]] मध्ये करण्याचे ठरवले. इ.स. १९१६ च्या जून महिन्यात ते [[लिव्हरपूल]] बंदरात उतरले व पुढचा प्रवास रेल्वेने करत [[लंडन]]ला पोहोचले.<ref name="auto42" /> कोलंबिया विद्यापीठाचे प्राध्यापक सीगर यांनी [[लंडन विद्यापीठ|लंडन विद्यापीठाचे]] अर्थशास्त्राचे प्राध्यापक [[एडविन कॅनन]] यांना आंबेडकरांसाठी परिचयपत्र दिले होते. "डॉ. भीमराव आंबेडकरांची अर्थशास्त्रातील प्रगती एखाद्या अर्थशास्त्राच्या प्राध्यापकापेक्षाही जास्त आहे" असे त्या परिचयपत्रात सीगर यांनी लिहिले होते.<ref name="auto42"/> तसेच प्रा. सेलिग्मन यांनीही अर्थशास्त्रज्ञ सिडने वेब यांच्या नावे परिचयपत्र आंबेडकरांजवळ दिले होते, ज्यात आंबेडकरांना अर्थशास्त्राच्या विविध ग्रंथांचा अभ्यास करता यावा म्हणून लंडन येथील विविध ग्रंथालयात प्रवेश मिळवून द्यावा असे सांगितले होते. त्यानुसार वेब यांनी लंडनमधील [[इंडिया हाऊस]]च्या ग्रंथालयात आंबेडकरांना अभ्यास करता येईल अशी सोय उपलब्ध करून दिली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६० व ६१}}</ref> अर्थशास्त्रामध्ये पदव्या घेण्याच्या हेतूने इ.स. १९१६ च्या ऑक्टोबर महिन्यात आंबेडकरांनी [[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]] अँड पॉलिटिकल सायन्समध्ये प्रवेश घेतला. कोलंबिया विद्यापीठात एम.ए. व पीएच.डी. या पदव्यांसाठी आंबेडकरांनी अर्थशास्त्राचा अभ्यास केला होता, त्यामुळे बी.एस्सी.ची परीक्षा न देता थेट एम.एस्सी. साठी प्रवेश मिळावा, अशी प्रा. कॅनन यांच्या शिफारशीसह असलेली विनंती [[लंडन विद्यापीठ|लंडन विद्यापीठाने]] मान्य केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६१}}</ref> हा अभ्यास सुरू असतानाच समांतर [[बॅरिस्टर]] होण्यासाठी ११ नोव्हेंबर १९१६ रोजी लंडनमधील [[ग्रेज इन]] मध्ये प्रवेश घेतला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६०, ६१ व ६३}}</ref> एम.एस्सी. पदवी मिळवण्याकरिता ''प्रॉव्हिन्शियल डीसेंट्रलायझेशन ऑफ इम्पिरियल फायनान्स'' (भारतीय शाही अर्थव्यवस्थेचे प्रांतीय विकेंद्रीकरण) विषयावर प्रबंध लिहिणे सुरू केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६२}}</ref> परंतु त्यांच्या एक वर्ष शिष्यवृत्तीची कालमर्यादा संपल्यामुळे अभ्यास अर्धवट सोडून त्यांना भारतात परतावे लागले. लंडन सोडण्यापूर्वी आंबेडकरांनी पुढील चार वर्षांच्या कालमर्यादेत म्हणजे ऑक्टोबर १९१७ ते सप्टेंबर १९२१ पर्यंत कोणत्याही वेळी लंडन येऊन आपला अपूर्ण राहिलेला अभ्यास करण्यासाठी पुन्हा प्रवेश घ्यावा, अशी [[लंडन विद्यापीठ|लंडन विद्यापीठाकडून]] परवानगी मिळवली होती.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६४}}</ref> [[चित्र:The photograph of Dr. Babasaheb Ambedkar was appointed as Professor of Economics on November 19, 1918..jpg|thumb|right|१९ नोव्हेंबर १९१८ रोजी डॉ. आंबेडकरांची मुंबईच्या गव्हर्नमेंट लॉ कॉलेजमध्ये अर्थशास्त्राच्या प्राध्यापक असतानाचे छायाचित्र.]] जुले इ.स. १९१७ मध्ये आंबेडकर मुंबईला परत आले. [[बडोदा संस्थान]]च्या करारान्वये त्यांनी [[वडोदरा|बडोद्यात]] दरमहा एकशे पन्नास रुपयांची नोकरी घेतली. आंबेडकरांना महाराजांचे ''मिलिटरी सेक्रेटरी'' म्हणून नेमण्यात आले. येथे आंबडकर अस्पृश्य असल्याने आपल्या कार्यालयात अन्य सहकारी व कर्मचारी त्यांचा सतत अपमान करीत असत.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ६५">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६५}}</ref> आंबेडकरांनी गायकवाडांना याबाबतचे निवेदन दिले होते परंतु यावर कार्यवाही झाली नाही.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ६५"/> अस्पृश्य असल्यामुळे [[वडोदरा|बडोद्यात]] राहण्यासाठी आंबेडकरांना जागा मिळाली नाही त्यामुळे नोकरी सोडण्याचा निर्णय त्यांनी घेतला व १९१७ च्या नोव्हेंबर महिन्यात मुंबईला परतले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६५ व ६६}}</ref> त्यांना दोन पारशी विद्यार्थांना त्यांच्या घरी जाऊन शिकविण्याची दरमहा ₹१०० मिळणारी शिकवणी त्यांनी घेतली.<ref name="auto19">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६६}}</ref> जोडीला त्यांनी व्यापाऱ्यांना आणि व्यापारी संस्थांना सल्ले देणारी ''स्टॉक्स अँड शेअर्स ॲडव्हायझर्स'' नावाची कंपनी सुरू केली. मात्र ही कंपनी महार व्यक्तीची आहे असे समजल्यावर लोकांचे सल्ले घेण्यास येणे बंद झाले व आंबेडकरांना आपली कंपनी बंद करावी लागली.<ref name="auto19" /> ''दावर्स कॉलेज ऑफ कॉमर्स'' या व्यापारविषय शिक्षण सल्ले देणाऱ्या महाविद्यालयामध्ये अर्थशास्त्र, बँकेचे व्यवहार आणि व्यापारी कायदे हे विषय शिकवण्यासाठी प्राध्यापक म्हणून आंबेडकरांना दरमहा पन्नास रुपये वेतनावर नियुक्त करण्यात आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६६ व ६७}}</ref> दरमहा दीडशे रुपयांची ही आवक घरखर्च व शिक्षण पूर्ण करण्यासाठी साठवणूकीसाठी तोकडी होती. ते अर्थशास्त्रीय प्रश्नांवर लेख लिहून वर्तमानपत्रांकडे प्रसिद्धीसाठी पाठवत यातून त्यांना थोडी आर्थिक मदत होई. याखेरीज आंबेडकरांनी [[कास्ट्स इन इंडिया]] व [[स्मॉल होल्डिंग इन इंडिया अँड देअर रेमिडीज]] हे आपले दोन प्रबंध पुस्तकस्वरुपाने प्रसिद्ध केले. यातूनही त्यांना पैसा जमा करण्याइतपत अर्थ प्राप्ती झाली नाही. या दरम्यान ते मुंबईतील विविध ग्रंथालयात जात आणि लंडनच्या अभ्यासास उपयुक्त अशा ग्रंथांचे वाचन करत व टिपणे काढत.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६७}}</ref> पुढे [[सिडनहॅम कॉलेज ऑफ कॉमर्स]] या मुंबईतील सरकारी महाविद्यालयात ''राजकीय अर्थशास्त्र'' विषयाच्या प्राध्यापकाची जागा दोन वर्षांकरीता रिकामी झालेल्या जागेवर शासनाने १० नोव्हेंबर १९१८ रोजी डॉ. आंबेडकरांची नेमणूक केली. त्यांना या नोकरीचा पगार दरमहा ४५० रुपये मिळत असे.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६७ व ६८}}</ref> याचदरम्यान इ.स. १९१८ मध्ये त्यांचे मोठे भाऊ आनंदराव यांचे निधन झाले आणि संपूर्ण कुटुंबाची घरखर्चाची जबाबदारी एकट्या भीमरावांवर आली. आंबेडकरांच्या अर्थशास्त्रावरील व्याख्यानांनी त्यांचे विद्यार्थी प्रभावित होत असत. ते विद्यार्थीप्रिय प्राध्यापक बनले. त्यांचे लेक्चर्स ऐकण्यासाठी अन्य महाविद्यालयांचेही विद्यार्थी वर्गात येऊन बसत असत.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ६८">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६८}}</ref> आंबेडकर सिडनहॅम महाविद्यालयाच्या ग्रंथालयातील प्रामुख्याने अर्थशास्त्रावरील ग्रंथ वाचत असत व टिपणे काढत असत. आंबेडकर घरखर्चासाठी शंभर रुपये देउन बाकीचे पैसे पुढील शिक्षणासाठी जमा करून ठेवत असत. ११ मार्च १९२० रोजी त्यांची प्राध्यापकाची नोकरी संपली.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ६८"/> सामाजिक कार्याच्या माध्यमातून आंबेडकरांचा [[कोल्हापूर संस्थान]]चे राजर्षी [[शाहू महाराज]] यांच्याशी परिचय झाला होता. त्यामुळे जेव्हा आंबेडकर पुढील शिक्षणासाठी लंडनला जाण्याच्या तयारीला लागले तेव्हा त्यांना शाहू महाराजांनी दीड हजार रुपये सहकार्य म्हणून दिले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६८ व ६९}}</ref> ५ जुलै १९२० रोजी 'सिटी ऑफ एक्टिटर' या बोटीने आंबेडकर लंडनकडे रवाना झाले.<ref name="auto25">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६९}}</ref> ३० सप्टेंबर १९२० रोजी आंबेडकरांनी लंडन स्कूल इकॉनॉमिक्स अँड पॉलिटिकल सायन्स आणि ग्रेज-इन मध्ये पुन्हा प्रवेश घेतला.<ref name="auto25" /> ते सकाळी सहा वाजता ग्रंथालयात जात, ग्रंथालयात सर्वप्रथम त्यांचाच प्रवेश होई.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ७०">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७०}}</ref> दिवसभर पुरेल इतके साहित्य घेउन ते एकाबैठकी अखंड अखंड अभ्यास करीत. दुपारच्या वेळी खाण्यासाठीच ते जागेवरून थोडा वेळ आपल्या जागेवरून उठत असत. ग्रंथालय सायंकाळी बंद होत असताना ते सर्वात शेवटी बाहेर पडत असत.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ७०"/> राहण्याच्या ठिकाणीही ते जेवणानंतर रात्री मध्यरात्रीपर्यंत अभ्यास करत असत. खाणे, आराम करणे, झोप घेणे किंवा मनोरंजनासाठी वेळे देणे; हे सर्व त्यांच्या दृष्टीने महत्त्वाचे नसून सतत अभ्यास करणे, हे त्यांचे ध्येय होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६९-७०}}</ref> वर्षभरात आंबेडकरांनी त्यांचा शोधप्रबंध ''प्रॉव्हिन्शियल डीसेंट्रलायझेशन ऑफ इम्पिरियल फायनान्स इन ब्रिटिश इंडिया'' (ब्रिटिश भारतातील साम्राज्यीय अर्थव्यवस्थेचे प्रांतीय विकेंद्रीकरण) तयार केला आणि जून १९२१ मध्ये एम.एस्सी.च्या पदवीसाठी लंडन विद्यापीठात सादर केला. विद्यापीठाने प्रंबंध स्वीकारून २० जून १९२१ रोजी त्यांना अर्थशास्त्रातील एम.एस्सी. ही पदवी प्रदान केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७०-७१}}</ref> २८ जून १९२२ रोजी ग्रेज-इन संस्थेने त्यांना ''बॅरिस्टर-ॲट-लॉ'' (बार-ॲट-लॉ) ही कायद्याची उच्चतम पदवी प्रदान केली.<ref name="auto12">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७१}}</ref> त्यानंतर '[[द प्रोब्लम ऑफ रुपी]]' (रुपयाचा प्रश्न) हा अर्थशास्त्रीय प्रबंध तयार करून 'डॉक्टर ऑफ सायन्स' (डी.एस्सी.)च्या पदवीसाठी ऑक्टोबर १९२२ मध्ये लंडन विद्यापीठात सादर केला. त्यांनतर, अर्थशास्त्रावर संशोधनात्मक लेखन करून [[जर्मनी]]च्या [[बॉन विद्यापीठ]]ाचीही डॉक्टरेट पदवी मिळवावी हा विचार करून ते जर्मनीला गेले आणि बॉन विद्यापीठामध्ये प्रवेश घेतला. ते [[जर्मन भाषा]]ही शिकलेले होते.<ref name="auto12"/> तेथे तीन महिने राहून त्यांनी प्रबंधलेखनाची तयारी केली. त्याचवेळी शिक्षक एडविन कॅनन यांनी डी.एस्सी. पदवी संदर्भात लंडनला येण्यासंबंधीचे पत्र त्यांना पाठवल्यामुळे ते लगेच लंडनला परतले.<ref name="auto12" /> प्रबंधात आंबेडकरांनी भारतातील ब्रिटिश साम्राज्याच्या धोरणांवर टीका केलेली असल्यामुळे मार्च १९२३ मध्ये परीक्षकांनी स्वतःच्या प्रबंधाचे त्यांच्या धोरणानुसार पुनर्लेखन करण्याचे सांगितले. यासाठी तीन-चार महिन्यांचा कालावधी लागणार होता. यादरम्यान त्यांच्याजवळील पैसे संपत चालले होते म्हणून त्यांनी भारतात जाऊन तेथे प्रबंध पूर्ण करण्याचे ठरवले. त्यांनी बॉन विद्यापीठाचा प्रबंध सोडून दिला. आंबेडकर लंडनहून बोटीने भारताकडे निघाले व ३ एप्रिल १९२३ रोजी ते मुंबईला पोहोचले. ऑगस्ट १९२३ मध्ये आंबेडकरांनी आपले निष्कर्ष न बदलता लिखाणाची पद्धत बदलून प्रबंध लंडन विद्यापीठाला पुन्हा एकदा पाठवला. विद्यापीठाने तो प्रबंध मान्य करत नोव्हेंबर १९२३ मध्ये त्यांना डी.एस्सी.ची पदवी प्रदान केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७२}}</ref> लंडनच्या ''पी.एस. किंग अँड कंपनी'' प्रकाशन संस्थेने ''द प्रोब्लेम ऑफ रुपी'' हा प्रबंध इ.स. १९२३ च्या डिसेंबर मध्ये ग्रंथरुपाने प्रसिद्ध केला. या ग्रंथाला त्यांचे मार्गदर्शक अर्थशास्त्रज्ञ डॉ. कॅनन यांनी प्रस्तावना लिहिली होती. हा प्रबंध आंबेडकरांनी आपल्या आई-वडिलांस अर्पण केला होता.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७३}}</ref> या संशोधनांमुळे तसेच ग्रंथलेखनामुळे अर्थशास्त्र व राज्यशास्त्र ज्ञानशाखांतील तज्ज्ञ व्यक्ती तसेच निष्णात [[कायदेपंडित]] म्हणून डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ओळखले जाऊ लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=८५}}</ref> इंग्लंडमध्ये शिकत असताना ज्या अभ्यासक्रमाला ८ वर्षे लागतात तो आंबेडकरांनी २ वर्षे ३ महिन्यांत यशस्वी तऱ्हेने पूर्ण केला होता. यासाठी त्यांना दररोज २४ तासांपैकी २१ तास अभ्यास करावा लागला.<ref>{{Cite book|title=माझी आत्मकथा|last=आंबेडकर|first=डॉ. बाबासाहेब|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१४|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=३१}}</ref> == जातिसंस्था विषयक सिद्धान्त == {{मुख्य|कास्ट्स इन इंडिया}} अमेरीकेतील कोलंबिया विद्यापीठामध्ये १९१६ साली डॉ. ए.ए. गोल्डनविझर यांनी [[मानववंशशास्त्र]] विषयक परिसंवादात भाग घेण्यासाठी भीमराव आंबेडकरांना बोलविले. त्यांनी [[कास्ट्स इन इंडिया|भारतातील जाती, त्यांचा उगम, विकास आणि वास्तविकता]] या विषयावर व्याख्यान दिले. तेव्हा आंबेडकर हे केवळ २५ वर्षांचे होते.<ref name="auto17">{{Cite book|title=युगप्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=राणे|first=दिनेश|publisher=ज्ञानगंगा अँड को. पब्लिकेशन|year=|isbn=|location=दिल्ली|pages=६}}</ref> आंबेडकरांनी या आपल्या शोध पुस्तिकेत जातिसंस्था विषयक खालील सिद्धांत मांडले. <blockquote> वर्ग आणि जात तसे मानायचे झाले, तर निकटवर्ती होत. कालांतराने ते अलग होतात. बंदिस्त केलेली, गोठवलेला वर्ग म्हणजे ‘जात’.<ref name="auto17" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/txt_ambedkar_castes.html|title=Castes in India: Their Mechanism, Genesis, and Development, by Dr. B. R. Ambedkar|language=en|access-date=2018-04-01}}</ref> </blockquote> जातिसंस्था मनूने निर्माण केली हे डॉ. आंबेडकरांना मान्य नव्हते. आंबेडकरांच्या मतानुसार, 'मनूने जातीचा कायदा सांगितला नाही. तो ते करू शकता नव्हता. मनूपूर्वी कित्येक वर्षे जातिसंस्था अस्तित्वात होत्या. स्मृतिकार मनूने अस्तित्वात असलेल्या कायद्यांची संहिता बनवून, त्याला तात्त्विक आणि धार्मिक अधिष्ठान प्राप्त करून दिले.'<ref>{{Cite book|title=युगप्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=राणे|first=दिनेश|publisher=ज्ञानगंगा अँड को. पब्लिकेशन|year=|isbn=|location=दिल्ली|pages=६ व ७}}</ref> ४ जानेवारी १९२८ रोजी [[द टाइम्स ऑफ इंडिया]]च्या इंदूर संस्थानात अनुसूचित जातींना मिळणाऱ्या वाईट वागणुकीबद्दलच्या वृत्तांताची तुलना आंबेडकरांनी १८ व्या शतकातील [[पेशवाई]]तील रिजनाच्या स्थितीशी केली.<ref>{{Cite book|title=युगप्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=राणे|first=दिनेश|publisher=ज्ञानगंगा अँड को. पब्लिकेशन|year=|isbn=|location=दिल्ली|pages=७}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://ccnmtl.columbia.edu/projects/mmt/ambedkar/web/section_2.html|title=Section 2 [Why social reform is necessary for political reform]|language=en|access-date=2018-04-01}}</ref> आंबेडकरांनी ''[[जात]]'' या संकल्पनेची चिकित्सा करून तिचा शोध घेण्याचा प्रयत्न केला. <blockquote>जात ही ''श्रमविभागणी'' वरही अवलंबून नाही आणि ''नैसर्गिक कल वा योग्यतेवरही'' अवलंबून नाही. व्यक्तीची कामे जात आधीच तयार करते. कूळ कुवतीच्या आधारे नव्हे तर, जन्मानुसार किंवा आई-वडिलांच्या सामाजिक स्थानानुसार ठरते.<ref>{{Cite book|title=युगप्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=राणे|first=दिनेश|publisher=ज्ञानगंगा अँड को. पब्लिकेशन|year=|isbn=|location=दिल्ली|pages=७ व ८}}</ref> </blockquote> == वकिली == [[चित्र:Babasaheb Ambedkar as a Lawyer in Bombay High Court.jpg|thumb|right|बॉम्बे उच्च न्यायालयामधील वकील आंबेडकर]] आंबेडकर १९२२ मध्ये ग्रेज इन येथून बॅरिस्टर-ॲट-लॉ ही पदवी घेउन ३ एप्रिल, १९२३ रोजी मुंबईत परतले. समाजकार्य करावे व अर्थाजनासाठी वकिली करावी असा निर्णय त्यांनी घेतला व [[परळ]]च्या दामोदर हॉलमध्ये पहिल्या मजल्यावर एक खोली कार्यालयासाठी मिळवली. जून महिन्यात त्यांनी वकिलीच्या प्रॅक्टिससाठी [[मुंबई उच्च न्यायालय|मुंबई उच्चन्यायालयात]] आपले नाव नोंदवण्यासाठी अर्ज दाखल केला व ५ जुलै, १९२३ रोजी उच्च न्यायालयाने त्यांचे नाव नोंदवून घेतले. वकिली सुरू झाल्यावर आंबेडकर अस्पृश्य समाजाचे असल्याने स्पृश्य समाजाच्या वकिलांनी त्यांना सहकार्य करण्याचे टाळले. अशा स्थितीत बाळकृष्ण गणेश मोडक नावाच्या एका स्पृश्य वकीलाने आंबेडकरांना वकिली करत राहण्यासाठी सहकार्य केले.<ref name="auto50">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२०|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांना पहिली केस म्हणून [[नाशिक जिल्हा|नाशिक जिल्ह्यातल्या]] आडगावच्या महार जातीच्या जाधव बंधूंची केस मिळाली. ही केस वर्षभर चालली व यशस्वीही झाली. केसची फी म्हणून आंबेडकरांना सहाशे रुपये मिळाले.<ref name="auto50" /> वकिलीतून घरखर्च भागत नसल्यामुळे त्यांनी बॉटलीबॉईज अकौंटसी इन्स्टिट्युटमध्ये मर्कंटाइल लॉचे प्राध्यापक म्हणून नोकरी केली. याचे त्यांना महिन्याला दोनशे रुपये वेतन मिळे. ही प्राध्यापक पदाची नोकरी त्यांनी १० जून, १९२५ ते ३१ मार्च, १९२८ पर्यंत केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२० व १२१|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांनी अनेक महत्त्वपूर्ण खटल्यात सहभाग घेतला होता. ब्राह्मणेत्तर सत्यशोधक चळवळीशी संबंधित नेते [[केशव गणेश बागडे]], [[केशवराव मारुतीराव जेधे]], [[रांमचंद्र नारायण लाड]] आणि [[दिनकरराव शंकरराव जवळकर]] या चौघांवर "देशाचे दुश्मन" हे पुस्तक लिहिण्याच्या कारणांवरून खटला भरण्यात येऊन खालच्या न्यायालयाने त्यांना दोषी मानले होते. आंबेडकरांनी त्यांची अपील लढवून ऑक्टोबर १९२६ मध्ये त्या चौघांनाही वरच्या न्यायालयातून निर्दोष मुक्तता मिळवून दिली. फिर्यादीच्या बाजूने [[पुणे|पुण्यातील]] वकील एल.बी. भोपटकर होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२६|language=मराठी}}</ref> ''इंडिया अँड चायना'' या पुस्तकाचे लेखक फिलीफ स्प्रॅट यांनाही आंबेडकरांच्या वकिलीनिशी २८ नोव्हेंबर, १९२७ रोजी न्यायालयाद्वारे दोषमुक्त करण्यात आले. बॅरिस्टर आंबेडकरांची यशस्वी वकिलांमध्ये गणना होऊ लागली.<ref name="auto21">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२७|language=मराठी}}</ref> [[शहापूर तालुका|शहापूर तालुक्यातील]] [[किन्हवली]] येथील व्यापारी चंदुलाला सरूपचंद शहा यांच्याविरुद्ध १९३० च्या [[भारतीय दंड संहिता|इंडियन पिनल कोड]]च्या कायद्याखाली बेकायदा शस्त्रे आणि स्फोटके बाळगल्याच्या आरोपाखाली गुन्हा दाखल झाला होता. हे प्रकरण ठाणे जिल्हा सत्र न्यायालयात सुरू असताना शहा यांचे वकील प्रभाकर रेगे यांनी या गुन्ह्यातून तुम्हाला सोडवणे आपणास शक्य नसल्याचे सांगितला व [[दादर]]च्या [[हिंदू कॉलनी|हिंदू कॉलनीमध्ये]] राहणाऱ्या डॉ. आंबेडकरांना भेटण्याचे सांगितले. पुढची तारीख कोणती आहे हे विचारून डॉ. आंबेडकरांनी त्यांचे वकीलपत्र स्वीकारले. त्यांनी [[ठाणे]] येथे सत्र न्यायालयात शस्त्र कायद्याप्रकरणी न्यायाधीशांसमोर दोनच मिनिटे युक्तिवाद केला. या युक्तिवादानंतर न्यायाधीशांकडून चंदुलाल शेठ यांना आरोपातून निर्दोष सोडवण्यात आले. यासाठी आंबेडकरांनी फक्त ठाणे-दादर रेल्वेचे तिकीट हेच मानधन घतेले होते.<ref name="Gaikwad">{{Cite web|url=http://prahaar.in/%e0%a4%86%e0%a4%a3%e0%a4%bf-%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%b8%e0%a4%be%e0%a4%b9%e0%a5%87%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%82%e0%a4%a8%e0%a5%80-%e0%a4%9a%e0%a4%82%e0%a4%a6%e0%a5%81%e0%a4%b2/|title=..आणि बाबासाहेबांनी चंदुलाल शहा यांना आरोपातून सोडविले! &#124;|first=Priyanka|last=Gaikwad}}</ref> सन १९३० ते १९३८ या कालावधीत शहापूर येथील कनिष्ठ स्तर न्यायालयात वकील म्हणून अनेक खटले डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी चालवले. [[वाशिंद]] येथील नाना मलबारी यांच्या घरी डॉ. आंबेडकर आले असताना ते ज्या लाकडी खुर्चीवर बसले होते ती खुर्ची त्यांनी आजपर्यंत जपून ठेवली आहे. आता ती खुर्ची कासने येथील विहारात मलबारी यांनी दान केलेली आहे.<ref name="Gaikwad"/> == अस्पृश्यता निर्मूलन व जातीअंताचा लढा == [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar delivering a speech 2.jpg|thumb|300px|right|बाबासाहेब आंबेडकर सभेत संबोधित करताना विशेष उपस्थिती महिलांची दिसत आहे. (१९४०)]] भारतातील वर्गलढ्याला आणि जातीअंताच्या लढ्याला आकार आणि दिशा देण्याचे भरीव काम डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी केले. जागतिक पातळीवर शोषण मुक्ती आणि समतेसाठीच्या लढ्यांमध्येही बाबासाहेब आंबेडकर प्रेरणादायी ठरले आहेत.<ref name="auto13"/> जगाच्या इतिहासात असे योगदान करणाऱ्या अत्युच्च पातळीवरच्या निवडक व्यक्तींमध्ये बाबासाहेबांचे स्थान आहे, असे [[गेल ऑमवेट|डॉ. गेल ऑमवेट]] सांगतात.<ref name="auto13">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/marathi/india-43756471|title=दृष्टिकोन : न्यू यॉर्क आणि शिकागोमध्येही फडकतोय आंबेडकरांचा निळा झेंडा|first=डॉ गेल|last=ऑमवेट|date=13 एप्रिल 2018|via=www.bbc.com}}</ref> सामाजिक सुधारणा क्षेत्राच्या संदर्भात विशेषतः वर्ग, जात, धर्म, लिंग ह्यांचा भेदभाव न करता सर्व नागरिकांना समान अधिकार यासाठी आंबेडकरांनी काम केले. त्यांनी वेगवेगळ्या जातीतल्या लोकांमधली दरी मिटण्यासाठी तीन महत्त्वाच्या मार्गांचा उल्लेख केला होता - लग्न, खानपान आणि सांस्कृतिक मिलाप.<ref>{{स्रोत बातमी|last=आर्य|first=दिव्या|url=https://www.bbc.com/marathi/india-43620153|title=जाती-धर्माच्या बेड्या तोडण्यासाठी धडपडणाऱ्या त्या|publisher=BBC News मराठी|year=2018|language=mr}}</ref> आंबेडकरांना बालपणापासून अस्पृश्येचा सामना करावा लागला.<ref>{{Cite web|url=http://thewirehindi.com/30384/waiting-for-a-visa-br-ambedkar-koregaon-maharashtra/|title=प्रासंगिक: जब नौ साल की उम्र में कोरेगांव गए आंबेडकर को जातीय भेदभाव का सामना करना पड़ा|website=thewirehindi.com}}</ref> [[इ.स. १९३५]]-[[इ.स. १९३६|३६]] या कालावधी दरम्यान लिहिलेल्या [[वेटिंग फॉर अ व्हिझा]] या आपल्या आत्मकथेत आंबेडकरांनी [[अस्पृश्यता|अस्पृश्यतेसंबंधी]] त्यांना आलेल्या कटु अनुभवांच्या आठवणींच्या नोंदी केलेल्या आहेत.<ref name="columbia.edu"/><ref>{{स्रोत पुस्तक|last1=Moon|first1=Vasant|शीर्षक=Dr. Babasaheb Ambedkar: Writings and Speeches, Vol. 12|date=1993|publisher=Bombay: Education Department, Government of Maharashtra|location=Mumbai|accessdate=15 April 2015}}</ref> हे आत्मचरित्रपर पुस्तक [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ात 'पाठ्यपुस्तक' म्हणून वापरले जाते.<ref name="columbia.edu"/><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.theprint.in/opinion/ambedkars-autobiography-is-not-taught-in-india-but-columbia-university/55760/|title=भारत नहीं, कोलंबिया यूनिवर्सिटी में पढ़ाई जाती है डॉ. भीमराव आम्बेडकर की आत्मकथा|last=सिद्धार्थ|date=2019-04-14|website=ThePrint Hindi|language=en-US|access-date=2021-06-05}}</ref> राजकीय स्वातंत्र्य आधी की सामाजिक सुधारणा हा [[टिळक]] व [[आगरकर]] यांच्यातील वाद डॉ. आंबेडकरांच्याही मनात चालत होता. स्वातंत्र्योत्तर भारतात तत्कालीन अस्पृश्यांच्या स्वातंत्र्याला काहीच किंमत नसेल, तर त्यातून अधिक गुंतागुंतीच्या समस्या निर्माण होतील. तसे होऊ नये यासाठी बाबासाहेबांनी सामाजिक सुधारणा व अस्पृश्यता निर्मूलन ही कार्ये करण्याला अधिक प्राथमिकता दिली. बाबासाहेब आंबेडकर भारतातील ब्रिटिश सत्तेचे सुद्धा विरोधक होते. === साऊथबरो मताधिकार समितीसमोर साक्ष === इंग्रज सरकारकडून भारतातील अस्पृश्य समाजाला राजकीय व सामाजिक स्वरुपाचे हक्क [[इ.स. १९१९]] पर्यंत मिळालेले नव्हते. पण ज्यावेळी साउथबरो अध्यक्ष असलेली मताधिकार समिती जेव्हा [[मुंबई प्रांत|मुंबई प्रांतात]] आली, तेव्हा [[सिडनहॅम महाविद्यालय|सिडनहॅम महाविद्यालयात]] प्राध्यापक असताना आंबेडकरांनी २७ जानेवारी, १९१९ रोजी अस्पृश्यांचा प्रतिनिधी म्हणून [[माँटेग्यू चेम्सफोर्ड सुधारणा १९१९|गव्हर्नमेंट ऑफ इंडिया ॲक्ट १९१९]] बाबत साऊथबरो मताधिकार समितीसमोर साक्ष दिली व समितीला आपल्या मागण्यांचे पन्नास पृष्ठांचे छापील निवेदनही सादर केले. त्यात त्यांनी ''अस्पृश्यांना मतदानाचा हक्क पाहिजे, त्यांना निवडणुकीस उभे राहता पाले पाहिजे, त्यांच्या मतदारांना स्वतंत्र मतदारसंघ पाहिजेत, अस्पृश्यांचे अस्पृश्य प्रतिनीधी अस्पृश्य मतदारांनीच निवडले पाहिजेत आणि अस्पृश्यांच्या मतदारसंघात अस्पृश्यांना लोकसंख्येच्या प्रमाणात जागा दिल्या पाहिजेच,'' यासारख्या मागण्या केल्या होत्या.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०० व १०१|language=मराठी}}</ref> त्यांच्या प्रभावाखाली अस्पृश्यवर्गीय समाजसेवक व पुढारी सभा घेऊन आपल्या मागण्यांचा पाठपुरावा करणारे ठराव पास करून इंग्रज सरकारकडे पाठवू लागले. समाजप्रबोधनाची ही चळवळ नेटाने सुरू ठेवण्यासाठी चळवळीला मदत करणारे एखादे वृत्तपत्र सुरू करावे असे आंबेडकरांना वाटू लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०१|language=मराठी}}</ref> === '[[मूकनायक]]' पाक्षिकातून अस्पृश्यांच्या अन्यायाला वाचा === आंबेडकरांचे समाजकार्य सुरू असताना मुंबईत कोल्हापुरचे राजे [[शाहू महाराज]] हे आपण होऊन आंबेडकरांना त्यांच्या घरी येऊन भेटले.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १०१ व १०२">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०१ व १०२|language=मराठी}}</ref> त्यांनी आंबेडकरांना वृत्तपत्र काढण्यासाठी अडीच हजार रुपयांची मदत केली.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १०१ व १०२"/> आंबेडकरांनी [[इ.स. १९२०]] साली मुंबईत [[मूकनायक]] नावाचे पाक्षिक सुरू केले व पांडुरंग नंदराम भटकर यांना पाक्षिकाचे संपादक नेमले. मूकनायक पाक्षिकाचा पहिला अंक ३१ जानेवारी, १९२० रोजी प्रकाशित करण्यात आला. पहिल्या अंकातील ''मनोगत'' नावाचा अग्रलेख आंबेडकरांनी लिहिला होता. त्यांनी आपल्या लेखांतून बहिष्कृत अस्पृश्य समाजावर होत असलेल्या अन्यायाला वाचा फोडली व हा अन्याय कमी करण्यासाठी सरकारला काही उपाययोजना सुचवल्या. अस्पृश्यांचा उद्धार होण्यासाठी त्यांनी सत्ता मिळवणे गरजेचे आहे असे आंबेडकरांना वाटत होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०२|language=मराठी}}</ref> आंबेडकर ५ जुलै, १९२० मध्ये आपले अपूर्ण राहिलेले शिक्षण पूर्ण करण्यासाठी इंग्लंडमध्ये गेले असता तेथे त्यांनी भारतमंत्री [[एडविन माँटेग्यू]] यांची भेट घेतली आणि अस्पृश्यांच्या हितांविषयी चर्चा केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=११०|language=मराठी}}</ref> === अस्पृश्यांच्या परिषदांमधील सहभाग === बाबासाहेब आंबेडकरांच्या आदेशानुसार त्यांचे अनुयायी व अस्पृश्य लोक ठिकठिकाणी सभा घेऊन व आंदोलन करून आपल्या राजकीय हक्कांच्या मागण्या इंग्रज सरकारकडे करु लागले. त्यांचाच भाग म्हणून १९२० मध्ये कोल्हापूर जवळील माणगाव आणि नागपूर येथे अस्पृश्यांच्या दोन परिषदा पार पडल्या. कोल्हापूर संस्थानातील [[माणगाव]] या गावात २१ मार्च व २२ मार्च १९२० रोजी दक्षिण महाराष्ट्र दलित परिषदेचे पहिले अधिवेशन झाले. या अधिवेशनाचे अध्यक्ष आंबेडकर होते तर शाहू महाराजांची विशेष उपस्थिती होती. आंबेडकरांनी आपल्या अध्यक्षीय भाषणात अस्पृश्यांच्या उद्धारासाठी त्यांच्या सामाजिक हक्कांचे व राजकीय हक्कांचे समर्थन केले. अस्पृश्यांच्या उद्धाराचे व समाजसुधारणेचे कार्य करीत असलेल्या राजर्षी शाहू महाराजांचाही गौरव आंबेडकरांनी केला. तर शाहू महाराजांनी आपल्या भाषणात आंबेडकरांविषयी वक्तव्य केले की ''डॉ. आंबेडकर आपल्या अस्पृश्य समाजाचा उद्धार करतील आणि आपल्या देशाचाही उद्धार करतील. ते फक्त अस्पृश्यांचेच नव्हे तर देशाचेही थोर राष्ट्रीय नेते होतील. त्यांच्या नेतृत्वाखाली अस्पृश्य समाजाने अवश्य आपला उद्धार करून घ्यावा. तसे घडले तर सर्वांचेच कल्याण होईल.''<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०२ व १०३|language=मराठी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/maharashtra/pune-news/chhatrapati-shahu-maharajs-hora-dr-ambedkar-done-right/articleshow/74715917.cms|title=छत्रपती शाहू महाराजांचा होरा डॉ. आंबेडकरांनी खरा केला!|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-06-05}}</ref> ३० मे ते १ जून, इ.स. १९२० दरम्यान नागपूर येथे शाहू महाराज यांच्या अध्यक्षतेखाली ''अखिल भारतीय बहिष्कृत समाज परिषद'' झाली. आंबेडकर आपल्या अनुयायांसह या परिषदेत सहभागी झाले. आंबेडकरांनी या परिषदेमध्ये समाजसेवक [[विठ्ठल रामजी शिंदे]] यांचा निषेध करणारा ठराव पास करून घेतला. अस्पृश्यांना इंग्रज सरकारकडून राजकीय व सामाजिक हक्क कशा स्वरुपात मिळावेत, याविषयी आंबेडकर व शिंदे यांच्यात मतभेद होते. इंग्रज सरकारने अस्पृश्यांना स्पृश्यांच्या माध्यमातून राजकीय व सामाजिक हक्क द्यावेत, असे शिंदेंचे मत होते तर त्याच्या उलट इंग्रज सरकारने अस्पृश्यांना अगदी थेट राजकीय व सामाजिक हक्क द्यावेत, असे आंबेडकरांचे मत होते. ''अस्पृश्यांचे राजकीय व सामाजिक हक्क स्पृश्यांच्या किंवा अन्य कोणाच्याही मर्जीवर अवलंबून असू नयेत'', असा आंबेडकरांचा दृष्टीकोन होता.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०३|language=मराठी}}</ref> इ.स. १९२६ च्या मे महिन्यात [[सातारा जिल्हा|सातारा जिल्ह्यातील]] [[कोरेगाव तालुका|कोरेगाव तालुक्यातील]] [[रहिमतपुर]] येथे आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली ''सातारा जिल्हा महार परिषदे''चे अधिवेशन झाले. त्यांनी आपल्या भाषणात महार वतनाविषयी सविस्तर माहिती सांगितली. तसेच अस्पृश्य समाजाला ब्राह्मणी विचारसरणीच्या लोकांपासून सावध राहण्यास सांगितले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२५ व १२६|language=मराठी}}</ref> === बहिष्कृत हितकारिणी सभा === बाबासाहेब आंबेडकरांनी अस्पृश्य व मागासवर्गीय समाजाच्या उत्थानासाठी ९ मार्च १९२४ रोजी दामोदर हॉलमध्ये सहकाऱ्यांची बैठक घेऊन '[[बहिष्कृत हितकारिणी सभा]]' नावाची संस्था स्थापना करण्याचा निर्णय घेतला. त्यानुसार त्यांनी २० जुलै १९२४ रोजी '[[बहिष्कृत हितकारिणी सभा]]' संस्था स्थापना केली व स्वतः त्या संस्थेचे अध्यक्ष झाले. संस्थेचे ध्येय व कार्य सूचित करण्यासाठी "शिका, संघटित व्हा व संघर्ष करा" हे क्रियावाचक व आज्ञावाचक शब्द स्वीकारण्यात आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२१, १२३ व १२४|language=मराठी}}</ref> भारतीय समाजातील सामाजिक व राजकीयदृष्ट्या तळागाळात असलेल्यांना इतरांच्या बरोबरीस आणणे, हे या सभेचे ध्येय होते. अस्पृश्यांना नसलेल्या नागरी, धार्मिक वा राजकीय हक्कांबद्दल त्यांच्यामध्ये जागृती निर्माण करणे हा उद्देश होता. आंबेडकरांनी [[सायमन कमिशन]]कडे एक पत्र सादर केले व त्यात त्यांनी मागासवर्गीयांसाठी नामनिर्देशन तत्त्वावर जागा आरक्षित ठेवण्यासंबंधी मागणी केली. तसेच भूदल, नौदल व पोलीस खात्यात मागासवर्गीयांची भरती करण्यासंबंधीचीही मागणी केली. सभेमार्फत अस्पृश्यांच्या कल्याणासाठी शाळा, वसतिगृहे व ग्रंथालये सुरू करण्यात आली.<ref name="auto16">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४२|language=मराठी}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|title=Dr. Ambedkar Life And Mission|last=keer|first=Dhanajay|publisher=Popular Prakashan|year=1995|isbn=|location=|pages=62}}</ref> या संस्थेमधील पदाधिकाऱ्यांत अस्पृश्य व स्पृश्य समाजांच्या व्यक्ती होत्या. स्पृश्य समाजाचे जे लोक जातीयतेचे व अस्पृश्यतेचे अच्चाटन करु इच्छितात त्यांचे सहकार्य अवश्य घ्यावे, असा आंबेडकरांचा विचार होता. बहिष्कृत हितकारणी सभेने अस्पृश्यांमध्ये शिक्षण प्रसार करणे, वाचनालये सुरू करणे, विद्यार्थी वसतीगृहे काढले इत्यादी कर्तव्ये स्वीकारली. या संस्थेमार्फत [[सोलापूर]] (१९२५ मध्ये), [[जळगाव]], [[पनवेल]], [[अहमदाबाद]], [[ठाणे]] अशा अनेक ठिकाणी वसतीगृहे सुरू करण्यात आली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२१, १२३, १२४ व १२६|language=मराठी}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?redir_esc=y&id=Wx218EFVU8MC&q=Shahu+meets+ambedkar#v=snippet&q=Shahu%20food&f=false|title=Dalit Movement in India and Its Leaders, 1857–1956|last=Kshīrasāgara|first=Rāmacandra|date=|publisher=M.D. Publications Pvt. Ltd.|year=1994|isbn=9788185880433|location=|pages=135|language=en}}</ref> १० व ११ एप्रिल १९२५ रोजी बहिष्कृत हितकाकारणी सभेच्या सहकार्याने [[बेळगाव जिल्हा|बेळगाव जिल्ह्यातील]] [[निपाणी]] या गावी ''मुंबई इलाखा प्रांतीय बहिष्कृत परिषद'' या संस्थेने आंबेडकर यांच्या अध्यक्षतेखाली तिसरे अधिवेशन आयोजित केले. आंबेडकरांनी ''सामाजिक सुधारणांसाठी तयार व्हा'' असा संदेश देणारे भाषण केले. त्यावर प्रभावित होऊन अस्पृश्यांनी बेळगाव येथे मुलांचे वसतीगृह सुरू केले. पुढे इ.स. १९२९ मध्ये हे वसतीगृह [[धारवाड]]ला हलवण्यात आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२४ व १२५|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांनी बहिष्कृत हितकाकारणी सभेतर्फे [[मुंबई राज्य]] सरकारकडे मागणी केली होती, की मुंबई राज्य सरकारकतर्फे मुंबई राज्य कायदेमंडळावर (विधिमंडळावर) सदस्य म्हणून अस्पृश्य समाजाचे दोन प्रतिनिधी नेमण्यात यावेत. त्यांची ही मागणी मान्य करून १९२६ च्या डिसेंबर मध्ये मुंबई कायदेमंडळावर आंबेडकर व पुरुषोत्तम सोलंकी यांना नेमण्यात आले.<ref name="auto21" /> === कोरेगाव येथील विजयस्तंभास भेट === [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar and his followers at Vijaystambha of Bhima Koregaon (Pune, Maharashtra).jpg|thumb|300px|left|१ जानेवारी १९२७ रोजी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर आणि त्यांचे कार्यकर्ते भीमा-कोरेगाव येथील 'विजयस्तंभ' येथे युद्ध जिंकलेल्या शूर महार रेजिमेंटच्या सैनिकांना अभिवादन करण्यासाठी आले असतानाचे छायाचित्र. छायाचित्रात पुष्पहार घातलेले बाबासाहेब आंबेडकर व त्यांच्या डाव्या हाताला शिवराम जानबा कांबळे व इतर कार्यकर्ते.]] १ जानेवारी १८१८ रोजी भीमा कोरेगाव येथे [[कोरेगावची लढाई|ब्रिटिश आणि पेशव्यांमध्ये लढाई]] झाली होती. या लढाईत ब्रिटिशांकडून बहुतांश दलित समाजाचे [[महार]] सैनिक लढले होते. १ जानेवारी १८२७ रोजी [[पुणे जिल्हा|पुणे जिल्ह्यातील]] [[कोरेगाव भिमा|भीमा कोरेगाव]] येथील विजयस्तंभाला आंबेडकरांनी आपल्या सहकाऱ्यांसमवेत मानवंदना देऊन त्यावर्षी स्मृतिदिन साजरा केला. त्यावेळी त्यांनी [[महार रेजिमेंट|महार बटालियनच्या]] शौर्याचे कौतुक केले. आंबेडकरांच्या भेटीनंतर त्यांच्या अनुयायांनी मोठ्या प्रमाणात या विजयस्तंभाला भेट देण्यास सुरुवात केली. महार लोक आपल्यावर होत असलेल्या अन्यायाचा विरोध म्हणून [[पेशवे|पेशव्यांच्या]] ब्राह्मणी प्रशासनाविरुद्ध ब्रिटिश सैन्याचा भाग म्हणून लढले.<ref name="शर्मा">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/india-42542280|title=कोरेगांव में मराठों और महारों के बीच हुआ क्या था|last=शर्मा|first=भरत|date=2 जानेवारी 2018|via=www.bbc.com|url-status=live}}</ref> त्यांच्या व त्या दिवसाच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ व महार बटालियनच्या शौर्याचे प्रतिक म्हणून ब्रिटिशांनी भीमा नदीच्या तीरावर कोरेगाव येथे एक विजयस्तंभ उभारला आहे. आंबेडकरांनी कोरेगावला दलित स्वाभिमानाचे प्रतीक बनवले.<ref name="bbc.com">{{Cite web|url=http://www.bbc.com/hindi/india-42598739|title=नज़रिया: आंबेडकर ने कोरेगांव को दलित स्वाभिमान का प्रतीक बनाया?|date=8 जानेवारी 2018|via=www.bbc.com|url-status=live}}</ref> २५ डिसेंबर १९२७ रोजी [[महाड]] येथे दिलेल्या भाषणात आंबेडकर अस्पृश्यांना उद्देशून म्हणाले की ''तूम्ही शूर वीरांची संतान आहात, ही गोष्ट काल्पनिक नव्हे. भीमा कोरेगावला जाऊन बघा तुमच्या पूर्वजांची नावे तेथील विजयस्तंभावर कोरलेली आहेत. तो पुरावा आहे की तुम्ही भेड बकरींची संतान नसून सिंहाचे छावे आहात''.<ref name="शर्मा"/><ref name="bbc.com"/><ref>{{Cite web|url=https://www.lokmat.com/pune/dr-babasaheb-ambedkar-gave-salute-vijaystambha-bhima-koregoan/|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी विजयस्तंभाला मानवंदना दिली अन्...|date=1 जानेवारी 2019|website=Lokmat|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/marathi/india-42554568|title=भीमा कोरेगाव: दलितांना इतिहासातल्या आदर्शांचा शोध|date=4 जानेवारी 2018|via=www.bbc.com|url-status=live}}</ref> === चवदार तळे आंदोलन === {{मुख्य|महाड सत्याग्रह|चवदार तळे}} [[चित्र:Bronze sculpture depicting Mahad water moment by B R Ambedkar.png|thumb|300px|[[महाड सत्याग्रह]]ाचे नेतृत्व करत [[चवदार तळे|चवदार तळ्याचे]] पाणी प्राशन करतांना आंबेडकरांचे कांस्य धातुचे शिल्पचित्रण]] डॉ. आंबेडकर मुंबई प्रांतिक विधानपरिषदेचे सदस्य असताना [[इ.स. १९२७]]च्या सुमारास त्यांनी पिण्याच्या पाण्यासाठी व [[मंदिर|हिंदू देवळांमध्ये]] प्रवेशासाठी चळवळी व मोर्चे काढण्यास सुरुवात केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२७-१४१, १४५-१५०, १६१-१६५|language=मराठी}}</ref> संपूर्ण देशात बहुसंख्य ठिकाणी अस्पृश्यांना सार्वजनिक पाणवठ्यावर पाणी भरण्याचा किंवा पिण्याचा अधिकार नव्हता. [[४ ऑगस्ट]] [[इ.स. १९२३]] रोजी ब्राह्मणेतर पक्षाचे नेते व मुंबई कायदेमंडळाचे सभासद असलेले समाजसुधारक रावबहादुर [[सीताराम केशव बोले]] यांनी मुंबई प्रांताच्या विधिमंडळात "सार्वजनिक निधीतून बांधलेली किंवा शासकिय नियमांनुसार बनविलेल्या संस्थांनी प्रशासित केली सार्वजनिक शाळा, न्यायालये, कार्यालये आणि दवाखाने व सर्व सार्वजनिक पाण्याची ठिकाणे, विहिरी व धर्मशाळाचा वापर करण्यास परिषदेने अस्पृश्य वर्गांना परवानगी असावी." असा ठराव मंजूर करून घेतला.<ref name="auto48">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२८|language=मराठी}}</ref><ref name="auto36">{{स्रोत बातमी|url=https://feminisminindia.com/2017/03/20/mahad-satyagraha/|title=The Significance Of Mahad Satyagraha: Ambedkar's Protest March To Claim Public Water {{!}} Feminism in India|date=2017-03-20|work=Feminism in India|access-date=2018-04-01|language=en-US}}</ref> रावबहादुर बोले यांनी ५ ऑगस्ट १९२३ रोजी मुंबई विधिमंडळात "ज्या [[नगरपालिका]] आणि जिल्हामंडळे पहिल्या ठरावाची अंमलबजावणी करणार नाहीत, त्यांना सरकारतर्फे दिले जाणारे वार्षिक अनुदान बंद करण्यात यावे." असा दुसरा ठराव मांडला<ref name="auto48" /> या ठरावानुसार [[महाड]]च्या नगरपालिकेने आपल्या ताब्यातील [[चवदार तळे]] अस्पृश्यांना खुले केल्याचे जाहीर केले. परंतु सनातनी स्पृश्यांनी अस्पृश्यांना तळ्यातून पाणी भरू दिले नाही.<ref name="auto48" /> अस्पृश्यांना त्यांचा हक्क मिळवून देण्यासाठी आंबेडकरांनी [[१९ मार्च]] व [[२० मार्च]] [[इ.स. १९२७|१९२७]] रोजी येथे स्वतःच्या अध्यक्षतेखाली ''कुलाबा जिल्हा बहिष्कृत परिषद, अधिवेशन पहिले'' अशा नावाखाली परिषद भरवली आणि [[२० मार्च]] [[इ.स. १९२७|१९२७]] रोजी महाड येथे आंदोलन सुरू करण्याचे निश्चित केले. या कुलाबा परिषदेस सुरेंद्र चिटणीस, संभाजी गायकवाड, अनंत चित्रे, रामचंद्र मोरे, गंगाधरपंत सहस्त्रबुद्धे आणि बापूराव जोशी हे दलितेतर सवर्ण व ब्राह्मण नेते सुद्धा उपस्थित होते. या परिषदेत अस्पृश्यतेचा धिक्कार करून पुढील ठराव पास झाले. आंबेडकरांनी आपल्या अध्यक्षीय भाषणातून माणुसकीचे व सन्मानाचे जीवन जगण्याचा संदेश दिला.<ref name="auto36" /><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२९|language=मराठी}}</ref> [[२० मार्च]] [[इ.स. १९२७|१९२७]] रोजी आंबेडकर यांच्या नेतृत्वाखाली परिषदेतील सर्वांनी [[चवदार तळे|चवदार तळ्याकडे]] कूच केली. बाबासाहेबांनी सर्वप्रथम चवदार तळ्यातील [[पाणी]] आपल्या हातांच्या ओंजळीत घेतले व तो पाणी प्राशन केले. त्यानंतर सर्व आंदोलनकर्त्यांनी आंबेडकरांचे अनुसरण करत तळ्यातील पाणी प्राशन केले. ही घटना महाडमधील रूढीवादी स्पृश्य हिंदुंना सहन झाली नाही. त्यांनी दलितांसाठींच्या भोजनामध्ये माती मिसळली व नंतर झुंडीने येत दलितांवर लाठया-काठ्यांनी हल्ले केले. आंबेडकरांनी आंदोलनकारी अस्पृश्यांना प्रतिहल्ला करु नका असे अवाहन केले. अस्पृश्यांना जबर मारहाण करण्यात आली, खूप लोक जखमी झाले होते. ''अस्पृश्यांनी तळे बाटवले'' असे म्हणून चवदार चळ्यात [[गोमूत्र]] टाकून तळ्याचे ब्राह्मणांकडून शुद्धीकरण केले. सरकारच्या प्रतिनिधींनी हल्लेखोर स्पृश्यांना अटक करून त्यांच्यावर खटला चालू केला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३०|language=मराठी}}</ref> या आंदोलनाद्वारे आंबेडकरांनी आपला कायदेशीर, नागरी व मानवी हक्क अमलात अस्पृश्यांबरोबर सामुदायिक रीतीने चवदार तळ्याचे पाणी पिण्याचे आंदोलन यशस्वी केले. यामध्ये त्यांना संभाजी गायकवाड, विश्राम सवादकर, रामचंद्र मोरे, शिवराम जाधव, केशवराव व गोविंद आड्रेकर इत्यादी अस्पृश्य कार्यकत्यांचे तसेच अनंतराव विनायक चित्रे, [[सुरेंद्रनाथ टिपणीस]], [[गंगाधर नीलकंठ सहस्त्रबुद्धे]], कमलाकांत चित्रे इत्यादी स्पृश्य समाजसेवकांचेही महत्त्वाचे सहकार्य मिळाले होते. स्पृश्यास्पृश्य भेद संपवून सामाजिक समता प्रस्तावित करणे, हे आंबेडकरांच्या सामाजिक क्रांतीच्या आंदोलनाचे प्रमुख ध्येय होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३१ व १३२|language=मराठी}}</ref> === शिवजयंती व गणेशोत्सवात सहभाग === [[मे ३|३ मे]] [[इ.स. १९२७|१९२७]] रोजी मुंबईजवळ [[बदलापूर]] येथे [[शिवजयंती]] उत्सव आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली साजरा केला गेला. बदलापूरच्या गावकऱ्यांनी जातिभेद न ठेवता आंबेडकरांना कार्यक्रमाचे निमंत्रण दिले होते. [[बहिष्कृत भारत]]च्या २० मे १९२७ च्या अंकात छापलेल्या माहितीनुसार आंबेडकरांनी [[शिवाजी महाराज]]ांच्या लोकहितकारी राज्यपद्धतीवर भाषण केले. कीर्तनाच्या वेळी स्पृश्य व अस्पृश्यांनी एकत्र बसून [[कीर्तन]] ऐकले. रात्री शिवाजी महाराजांची [[पालखी]] आंबेडकरांच्या नेतृत्वाखाली सुमारे पंधरा हजार लोकांसह नगरप्रदक्षिणा करून आली आणि उत्सवाची समाप्ती झाली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३४, १३५ व १३६|language=मराठी}}</ref> [[दादर]] [[बी.बी.सी.आय.]] रेल्वे स्थानकाजवळच्या गणेशोत्सवाच्या उत्सवाच्या व्यवस्थापक मंडळाने [[इ.स. १९२७]]च्या [[गणेशोत्सव]]ात आंबेडकरांचे भाषण आयोजित केले. आंबेडकरांनी आपल्या भाषणात विविध देशांच्या व भारताच्या इतिहासाचे दाखले देत सांगितले की, "''हिंदू समाज तेव्हाच सामर्थ्यवान होऊ शकेल, जेव्हा तो आपल्या अनिष्ठ रूढी नष्ट करु शकेल आणि स्पृश्यास्पृश्यभेद संपवून समानतेचे व माणुसकीचे वर्तन करू लागेल.''"<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४३|language=मराठी}}</ref> === मनुस्मृतीचे दहन === {{quote| "ते (मनुस्मृती दहन) एक दक्षतेचे उचललेले आक्रमक पाऊल होते. परंतु ते सवर्ण हिंदुंचे लक्ष वेधून घेण्यासाठी उचलेले होते. अधूनमधून अशा प्रकारचे तीव्र उपाय योजावे लागतात. तुम्ही दार ठोठावलेच नाही, तर ते कोणी उघडणार नाही. [[मनुस्मृती]]चे सर्व भाग टाकाऊ आहेत आणि त्यात चांगली तत्त्वे मुळीच नाहीत किंवा मनु स्वतः समाजशास्त्रज्ञ नव्हता, तर केवळ एक मूर्ख माणूस होता, असा त्याचा अर्थ नाही. आम्ही मनुस्मृतीचे दहन केले ते शतकानुशतके आम्ही ज्या अन्यायाखाली चिरडले गेलो त्याचे प्रतिक म्हणून..!" |डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|_{इ.स. १९३८ मध्ये दिलेल्या एका मुलाखतीत मनुस्मृती दहनाच्या प्रतीकात्मक स्वरूपावरील विधान}<ref name="auto41">{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकर आणि बौद्धधम्म|last=संघरक्षित|first=महास्थवीर|publisher=द कॉर्पोरेट बॉडी ऑफ द बुद्धा एज्युकेशन फाऊंडेशन|year=१९९०|isbn=|location=[[तैवान]]|pages=५६|language=मराठी}}</ref>}} डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या मते दलितांच्या सर्व प्रमुख समस्या या [[मनुस्मृती]]मुळे निर्माण झालेल्या आहेत.<ref name="auto16" /> काही हिंदुंना मनुस्मृती हा ग्रंथ आदरणीय असून अस्पृश्यांच्या दृष्टीने मात्र तो तिरस्कारणीय आहे.<ref name="auto16" /> हा ग्रंथ सुमारे २००० वर्षापूर्वी मनूने लिहिला असला तरी तो रूढीवादी हिंदुंच्या जीवनाचे आजही नियंत्रण करतो.<ref name="auto16" /> मनुस्मृतीने कनिष्ठ जातींवर अनेक अपात्रता लादल्या तर उच्च जातींना अनेक विशेषाधिकार दिले.<ref name="auto16" /> आंबेडकरांच्या मते मनुस्मृती हा ग्रंथ अस्पृश्यांवर होणाऱ्या अन्यायाचे, क्रूरतेचे व विषमतेचे प्रतीक आहे.<ref name="auto16" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sabrangindia.in/article/why-did-dr-babasaheb-ambedkar-publicly-burn-manu-smruti-dec-25-1927|title=Why did Dr Babasaheb Ambedkar publicly burn the Manu Smruti on Dec. 25, 1927?|date=2017-12-24|website=SabrangIndia|language=en|access-date=2021-06-05}}</ref> स्मृतिकाराने [[अस्पृश्य]]ांवर केलेल्या अन्यायाची जंत्री म्हणून [[मनुस्मृती]]चा उल्लेख केला जातो.<ref>{{Cite book|title=युगप्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=राणे|first=दिनेश|publisher=ज्ञानगंगा अँड को. पब्लिकेशन|year=|isbn=|location=दिल्ली|pages=१३|language=मराठी}}</ref> [[चित्र:Flyer published before Mahad Satyagraha in 1927.png|thumb|300px|महाड सत्याग्रहाचे प्रकाशित पत्रक]] {{मुख्य|मनुस्मृती दहन दिन}} आंबेडकरांच्या नेतृत्वाखाली बहिष्कृत हितकारणी सभेने महाड येथे २५ व २६ डिसेंबर १९२७ रोजी अस्पृश्यांचे अधिवेशन भरवले. त्यात अधिवेशनात प्रामुख्याने दोन कार्यक्रम करण्याचे निश्चित करण्यात आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४५, १४६ व १४७|language=मराठी}}</ref> # चवदार तळ्यावर पाणी पिण्यासाठी अस्पृश्य बंधंनी वहिवाट पाडावी, म्हणून आंबेडकर यांच्या नेतृत्वाखाली सर्वांनी मिरवणुकीने सामुहिकपणे जाऊन चवदार तळ्याचे पाणी प्यावयाचे. # हिंदू समाजातील व धार्मिक सामाजिक विषमतेचा आधार असलेल्या मनुस्मृती ग्रंथाचे दहन करायचे. प्रतीकात्मक रीतीने हिंदूंतील सामाजिक विषमतेचे निर्मूलन करावयाचे. पहिल्या दिवशी २५ डिसेंबर रोजी आंबेडकर यांचे उपदेशपर भाषण झाले. 'अस्पृश्योद्धार झाला पाहिजे. त्यासाठी आपण जागरुकपणे सामाजिक क्रांतीचे आंदोलन यश मिळेपर्यंत चालू ठेवले पाहिजे. अस्पृश्यांचा उद्धार होण्यात आपल्या राष्ट्राचेही हीत आहे.' अशा आशयाचे त्यांचे भाषण झाले. आंबेडकरांचे ब्राह्मण सहकारी गंगाधर, नीलकंठ सहस्त्रबुद्धे यांनी मनुस्मृती दहन करण्याचा प्रस्ताव मांडला आणि अस्पृश्य सहकारी [[पां.न. राजभोज]] यांनी अनुमोदन दिले. त्यानंतर मनुस्मृती जाळण्याचा कार्यक्रम करण्यात आला. दहनभूमीवर (सरणावर) म्हणजे वेदीवर मनुस्मृती ठेवून तिचे दहन करण्यात आले आणि हे काम आंबेडकरांचे ब्राह्मण सहकारी गंगाधर नीलकंठ सहस्त्रबुद्धे तसेच पाच-सहा अस्पृश्य साधू या सहकाऱ्यांनी पूर्ण केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४८|language=मराठी}}</ref> मनुस्मृतीचे जाहीरपणे दहन ही घटना म्हणजे सनातनी [[हिंदू धर्म]]ाला बसलेला मोठा धक्का होता. मनुस्मृती दहनाचे परिणाम इतके दुरगामी होते की, त्या घटनेची तुलना [[मार्टिन ल्युथर]]ने केलेल्या [[पोप]]च्या ([[ख्रिश्चन]] धर्मगुरू) धर्मबहिष्कृततेच्या आज्ञेच्या दहनाशी केली गेली.<ref name="auto41" /> तेव्हापासून दरवर्षी [[२५ डिसेंबर]] रोजी अनेक लोक '[[मनुस्मृती दहन दिन]]' आयोजित करतात.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://feminisminindia.com/2016/12/25/manusmriti-dahan-din-still-relevant/|title=Why Manusmriti Dahan Din Is Still Relevant {{!}} Feminism in India|date=2016-12-25|work=Feminism in India|access-date=2018-03-24|language=en-US}}</ref> दुसऱ्या दिवशी २६ डिसेंबर रोजी ८ ते १० हजार अस्पृश्य लोक चवदार तळ्याचे पाणी पिण्याच्या सत्याग्रहासाठी सहभागी झाले होते. अस्पृश्य स्त्रिया देखील मोठ्या संख्येने उपस्थित होत्या. मात्र आपण पाणी पिण्यासाठी चवदार तळ्यावर जाऊ नये असा तात्पुरता मनाई हुकूम महाडच्या दिवाणी न्यायालयाने १२ डिसेंबर १९२७ रोजी काढला होता. सनातन्यांशी लढताना सरकारचे वैर घेण्यापेक्षा सरकारचे सहकार्य घेणे हितकारण असल्याचे आंबेडकरांनी सत्याग्रहींना समजावले. सर्वजण सामूहिकपणे चवदार तळ्याला एक प्रदक्षिणा घालून परत आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४८ व १४९|language=मराठी}}</ref> बॅरीस्टर बाबासाहेब आंबेडकरांनी तीन न्यायालयांमधून महाडच्या चवदार तळ्याच्या बाबतीत अस्पृश्यांच्या बाजूने न्याय मिळवण्यात यश प्राप्त केले. 'महाडच्या चवदार तळ्याची जमीन सरकारी मालकीची आहे, म्हणजेच त्या जमिनीवरील चवदार तळे सार्वजनिक आहे; आणि त्यामुळे अस्पृश्यांना चवदार तळ्याचे पाणी पिण्याचा व पाणी वापराचा कायदेशीर हक्क आहे.' हे सत्य महाडच्या न्यायालयाच्या निकालाने ८ जून १९३१ रोजी, ठाण्याच्या जिल्हा न्यायालयाच्या निकालाने ३० जानेवारी १९३३ रोजी, व मुंबईच्या उच्च न्यायालयाच्या निकालाने १७ मार्च १९३७ रोजी मान्य केले. महाड न्यायालयाचा १२ डिसेंबर १९२७चा तात्पुरता मनाई हुकूम १७ मार्च १९३७ रोजी पूर्णपणे निकालात निघाला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४९ व १५०|language=मराठी}}</ref> === समाज समता संघ === [[चित्र:Dr Babasabeb Ambedkar (front row, third from right) with members of the Samaj Samata Sangh in Bombay in 1927.jpg|thumb|right |300px|इ.स. १९२७ मध्ये मुंबई येथे समाज समता संघाच्या सहकार्यांसोबत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (पहिल्या ओळीत उजवीकडून तिसरे)]] ४ सप्टेंबर, १९२७ रोजी आंबेडकरांनी स्वतःच्या अध्यक्षतेखाली ''समाज समता संघ'' नावाच्या संस्थेची स्थापना केली. या संस्थेच्या पदाधिकाऱ्यांत अस्पृश्यांसह स्पृश्यही होते. या संस्थेतर्फे त्यांनी रोटीबंदी व बेटीबंदी तोडण्याकरिता काम करण्याचे ठरविले. या संघात भिन्न जातींचे पदाधिकारी व सभासद होते, त्या प्रत्येकांनी आळीपाळीने एकामेकांची घरी सहभोजनाचे कार्यक्रम केले. पहिला सहभोजनाचा कार्यक्रम आंबेडकरांच्या घरी १५ ऑगस्ट १९२८ रोजी झाला. मात्र बेटीबंदी तोडण्याच्या दृष्टीने समाज समता संघाकडून एकही आंतरजातीय विवाह होऊ शकला नाही.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४३ व १४४|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांनी २९ जून १९२८ रोजी पासून समाज समता संघासाठी [[समता (वृत्तपत्र)|समता]] नावाचे पाक्षिक सुरू केले पण आर्थिक अडचणीमुळे इ.स. १९२९ मध्ये ते बंद पडले.<ref name="auto27">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४४|language=मराठी}}</ref> या काळात आंबेडकरांचे बहिष्कृत हितकारणी सभेच्या माध्यमातून अस्पृश्योद्धाराचे कार्य व इतर समाजकार्य व्यापक सुरू होते. सभेचे 'बहिष्कृत भारत' हे वृत्तपत्र सुद्धा चालू होते, जे इ.स. १९२७ च्या नोव्हेंबर पासून 'बुद्ध भूषण प्रिटिंग प्रेस' मधून छापण्यात येई.<ref name="auto27" /> === धर्मांतराची घोषणा === सार्वजनिक जीवनात पदार्पण केल्यानंतर पहिली दहा वर्षे समाजसुधारक बाबासाहेब आंबेडकरांनी हिंदू धर्माच्या चौकटीत राहूनच हिंदू समाजात सुधारणा घडवून आणण्याचा प्रयत्न केला.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४६|language=मराठी}}</ref> पण सवर्ण हिंदुंचा दृष्टिकोन बदलणे अशक्य आहे याची खात्री त्यांना झाली, तसेच हिंदू धर्मात राहून अस्पृश्यांची आर्थिक स्थिती व सामाजिक दर्जा सुधारणार नाही, याची जाणीव झाल्यानंतर आंबेडकरांनी हिंदू धर्माचा त्याग करण्याचा निर्णय घेतला.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/><ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/><ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> त्यांनी असा विचार मांडला की, जसे स्वातंत्र्य हे भारतासाठी आवश्यक आहे, तसे धर्म बदलणे हे अस्पृश्यांसाठी आवश्यक आहे.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> आंबेडकरांची धर्मांतराची संकल्पना होती की - अस्पृश्यांना हिंदू धर्मामध्ये चांगली वागणूक मिळत नाही. तसेच हिंदू धर्म जातिव्यवस्थेचा पुरस्कर्ता असून तो माणसांत भेद करतो, हिंदू धर्मात समता, स्वातंत्र्य आणि बंधुता नाही.बाबासाहेबांनी हिंदू धर्म आणि समाजव्यवस्थेला असा प्रश्न केला, "जो धर्म अस्पृश्यांना मंदिरात जाऊ देत नाही, पाणी पिऊ देत नाही, ज्ञानार्जन करू देत नाही; आमच्या सारख्यांच्या सावलीचा विटाळ मानतो, हिंदू धर्म अस्पृश्यांना तुच्छ मानतो, अशा हिंदू धर्मात अस्पृश्यांनी का राहावे?"<ref name="गाठाळ २०१९ ४३३">{{Cite book|title=आधुनिक महाराष्ट्राचा इतिहास|last=गाठाळ|first=डॉ. एस.एस.|publisher=कैलास प्रकाशन|year=२०१९|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४३३|language=मराठी}}</ref> सोलापूर जिल्ह्यातील बार्शी येथे मुंबई प्रांतिक बहिष्कृत परिषदेत मे १९२४ मध्ये ‘अस्पृश्यतेवर उपाय- देशांतर, नामांतर की धर्मातर’ या विषयावर विवेचन करताना आंबेडकर म्हणाले की, "कोणत्याही धर्माकडे आपण तात्त्विक तसेच व्यावहारिकदृष्ट्याही पाहिले पाहिजे. तात्त्विकदृष्ट्या हिंदुधर्म कोणत्याही धर्मास हार जाणार नाही असे माझे मत आहे. नव्हे कोणत्याही धर्माहून तो श्रेष्ठच गणला जाईल. ‘सर्वाभूती एक आत्मा’ या मूलतत्त्वाप्रमाणे समाज घटना न झाल्याने हिंदू समाजाचे व्यावहारिक स्वरूप किळसवाणे झाले आहे. ज्या धर्मात माणसाला माणुसकी नाही तो धर्म काय कामाचा? आपण धर्मत्याग केला तर जे हिंदू लोक आपला तिरस्कार करतात तेच आपल्याला मान देतील. आपण आज आहोत तसे बहिष्कृत असण्याऐवजी एका मोठ्या समाजाचे अंग होऊन काळ न लागता आपली आपण उन्नती करून घेऊ."<ref name="archive.is">{{स्रोत बातमी|url=http://archive.is/wJ65n|title=eSakal|date=2013-08-21|work=archive.is|access-date=2018-03-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.theprint.in/opinion/why-ambedkar-adopted-bauddh-dharm-except-islam-christian-or-sikhism/61588/|title=डॉ. आंबेडकर ने इस्लाम, ईसाई या सिख धर्म की जगह बौद्ध धम्म ही क्यों अपनाया|last=सिद्धार्थ|date=2019-05-14|website=ThePrint Hindi|language=en-US|access-date=2021-06-05}}</ref> त्यानंतर आंबेडकरांनी १३ ऑक्टोबर १९३५ रोजी नाशिक जवळील येवला येथे धर्मांतराची घोषणा केली की,<br /> <span style="color: green"> <blockquote>मी अस्पृश्य जातीत हिंदू म्हणून जन्माला आलो ते माझ्या हाती नव्हते, पण हिंदू म्हणून मरणार नाही!<ref name="archive.is"/> </blockquote> त्या वेळेस आपण कोणत्या धर्माचा स्वीकार करणार हे त्यांनी स्पष्ट केले नव्हते. ३० व ३१ मे १९३६ रोजी घेण्यात आलेल्या मुंबई इलाखा महार परिषदेत धर्मांतराच्या निर्णयावर शिक्कामोर्तब करण्यात आले. परिषदेपुढे बोलताना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर म्हणाले की, ‘‘अस्पृश्यांनी हिंदू धर्माचा त्याग केल्यानंतर कोणता धर्म स्वीकारायचा हे प्रत्येकाच्या मर्जीवर अवलंबून आहे. फक्त समानतेचे हक्क मिळतील असाच धर्म त्यांनी स्वीकारावा.’’ ते पुढे म्हणाले, ‘‘ ‘दुर्दैवाने अस्पृश्य हिंदू’ असा डाग घेऊन मी जन्माला आलो, पण ती गोष्ट माझ्या स्वाधीन नव्हती. तथापि हा नीच दर्जा झुगारून देऊन ही स्थिती सुधारणे मला शक्य आहे आणि ते मी करणारच. मी तुम्हाला स्पष्टपणे सांगतो की हिंदू म्हणवून घेत मी मरणार नाही.’’ इ.स. १९३५ च्यापूर्वी हिंदू पुढाऱ्यांशी झालेल्या भेटीगाठीत हिंदू संस्कृतीचे नुकसान होईल असा धर्म मी स्वीकारणार नाही अशी ग्वाही त्यांनी दिली होती. ३० मे १९३६ रोजी जातपात मोडक मंडळाकरिता केलेल्या भाषणात अस्पृश्यांनी बुद्धवचन लक्षात घेतल्यास त्यांना मुक्तीचा मार्ग सापडेल असे प्रतिपादन केले.<ref>{{Cite web|url=https://www.loksatta.com/lokprabha/babasaheb-ambedkar-and-religion-change-290869/|title=बाबासाहेब आणि धर्मातर|date=6 डिसेंबर 2013|website=Loksatta|url-status=live}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.news18.com/news/knowledge/why-ambedkar-take-20-years-to-accept-buddhism-3296343.html|title=हिंदू धर्म छोड़ने के 21 साल बाद क्यों बौद्ध बने थे डॉ. अंबेडकर|website=News18 India|access-date=2021-06-05}}</ref> === 'हरिजन' शब्दाला विरोध === [[महात्मा गांधी]] अस्पृश्यांसाठी '[[हरिजन]]' ही संज्ञा वापरत, जिचा अर्थ 'ईश्वराची लेकरे' असा होतो.<ref name="saamana.com">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.saamana.com/samata-yodha-book-review-diwakar-shejawal1/|title=समता योद्धा {{!}} Saamana (सामना)|last=ऑनलाईन|first=सामना|language=en-US|access-date=2021-06-05}}</ref> तसेच गांधी इ.स. १९३३ मध्ये 'हरिजन' नावाचे एक नियतकालिकही चालवत होते. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी "अस्पृश्य हे 'हरिजन' असतील तर उरलेले लोक 'दैत्यजन' आहेत काय?", असा सवाल करत 'हरिजन' हा शब्दाला विरोध केला. या मुद्यावरून त्यांनी मुंबई विधिमंडळात २२ जानेवारी १९३८ रोजी सभात्यागसुद्धा केला होता.<ref name="saamana.com"/> पुढे १९८२ सालात भारतीय केंद्र सरकारने 'हरिजन' शब्दावर बंदी घालत तो शब्द जातप्रमाणपत्रातूनही हद्दपार केला. आता 'हरिजन'च नव्हे तर 'दलित' या शब्दाचाही सरकार दरबारी वापर करण्यास बंदी घालण्यात आलेली आहे, व त्याऐवजी '[[अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमाती|अनुसूचित जाती]]' (इंग्रजीत: 'शेड्युल्ड कास्ट्स') हा शब्द स्वीकारण्यात आला आहे.<ref name="saamana.com"/> == मंदिर सत्याग्रह == डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे एक सत्याग्रही सुद्धा होते, त्यांनी अनेक सत्याग्रह व आंदोलने केली होती. === अंबादेवी मंदिर सत्याग्रह === {{मुख्य|अंबादेवी मंदिर सत्याग्रह}} [[अमरावती]] येथील प्राचीन अंबादेवी मंदिरात प्रवेशासाठी अस्पृश्यांनी इ.स. १९२५ मध्ये माधोराव गोविंदराव मेश्राम यांच्या मार्गदर्शनाखाली आंदोलन सुरू केले होते. या आंदोलनास आंबेडकर, दादासाहेब पाटील, [[पंजाबराव देशमुख]] या ब्राह्मणेतर आंदोलनाच्या नेत्यांनी पाठिंबा दिला होता.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १३७">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३७|language=मराठी}}</ref> [[२६ जुलै]], [[इ.स. १९२७]] रोजी अमरावती येथे पाटील यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या सभेत ''पंधरा दिवसाच्या आत अंबादेवीच्या पंचसमितीने अस्पृश्यांच्या मंदिरप्रवेशास संमती दिली नाही, तर अस्पृश्य लोक मंदिरप्रवेशासाठी सत्याग्रह सुरू करतील'' अशा आशयाचा ठराव समंत करण्यात आला. या ठरावाचा पंचकमिटीवर काहीही परिणाम झाला नाही. अस्पृश्यांच्या या सत्याग्रहाच्या निर्धाराचे अभिनंदन करताना आंबेडकरांनी बहिष्कृत भारताच्या २ सप्टेंबर १९२७ रोजी अस्पृश्यांना वीरवृत्ती धारण करून अंबादेवी मंदिरात प्रवेश मिळवण्यासाठी यशस्वी सत्याग्रह करीत राहण्याचा संदेश दिला.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १३७"/> १३ नोव्हेंबर, १९२७ रोजी अमरावतीच्या इंद्रभुवन थिएटरमध्ये आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली ''वऱ्हाड प्रांतिक अस्पृश्य परिषदे''चे दुसरे अधिवेशन सुरू झाले. या सुमारास आंबेडकरांचे बंधू बाळाराम यांचे १२ नोव्हेंबर १९२७ रोजी निधन झाल्याची तार त्यांना मिळाली. १५ फेब्रुवारी, १९२८ पासून अंबादेवी मंद्रिरप्रवेशाचा सत्याग्रह सुरू करण्याचा निर्णय अधिवेशनात घेण्यात आला. आंबेडकरांनी या सत्याग्रहाच्या संदर्भात सत्याग्रहासंबंधीचे आपले विचार ''बहिष्कृत भारत''च्या २१ नोव्हेंबर, १८२७ च्या अंकात व्यक्त केले. '...सत्कार्यासाठी केलेला आग्रह म्हणजे सत्याग्रह...' अशी सत्याग्रह व्याख्या करत, ही विचारसरणी भगवद्गीतेवर आधारित असल्याचे मत आंबेडकरांनी मांडले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३८-१३९|language=मराठी}}</ref> केवळ देवाच्या दर्शनासाठी हा मंदिर सत्याग्रह नव्हता तर हिंदू असूनही हिंदूच्या मंदिरात प्रवेश मिळत नसल्यामुळे तो समानतेचा अधिकार मिळवण्यासाठी हा मंदिर प्रवेशाचा संघर्ष होता. हिंदू दलितांच्या मंदिर प्रवेशामुळे मंदिर व मंदिरातील मुर्ती अपवित्र वा अशुद्ध होत नाही, हे ही सिद्ध करण्याचा हेतू या चळवळीमागे होता. या मंदिरात प्रवेश देण्यात यावा यासाठी अस्पृश्यांनी देवस्थान कमिटीकडे दोन वेळा अर्ज केला. सुरुवातीला अर्ज फेटाळले गेले नंतर मात्र देवस्थानचे एक विश्वस्त [[दादासाहेब खापर्डे]] यांनी अस्पृश्यांना हे मंदिर खुले करून देण्याचे आश्वासन दिले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३७-१४१|language=मराठी}}</ref> === पर्वती मंदिर सत्याग्रह === {{मुख्य|पर्वती मंदिर सत्याग्रह}} [[पुणे|पुण्यातील]] [[पर्वती]] टेकडीवरील मंदिर अस्पृश्यांना खुले नव्हते. हे मंदिर दलितांसाठी खुले करावे म्हणून पुण्यातील एम.एम. जोशी, [[ना.ग. गोरे]], र.के. खाडिलकर व शिरूभाऊ लिमये यांनी मंदिराच्या ट्रस्टला अर्ज केला. परंतु मंदिर खाजगी मालमत्ता असल्याचे सांगून त्यांना प्रवेश देण्याचा किंवा न देण्याचा अधिकार आहे या कारणास्तव हा अर्ज फेटाळला गेला. यानंतर सत्याग्रह मंडळ स्थापन केले गेले. त्यात शिवराम काबंळे (अध्यक्ष), पां.ना. राजभोज (उपाध्यक्ष) व इतर सभासदांचा सहभाग होता. यांनी [[१३ ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९२९]] रोजी पर्वती सत्याग्रह सुरू केला. हा सत्याग्रह आंबेडकरांच्या प्रेरणेने करण्यात आला.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १६२">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६२|language=मराठी}}</ref> सत्याग्रहात शिवराम जानबा कांबळे, एम.एम. जोशी, ना.ग. गोरे, र.के. खाडिलकर, विनायक भुस्कुटे, पां.ना. राजभोज व स्वामी योगानंद यांच्यासहित अनेक स्त्री पुरुषांनी सत्याग्रहात भाग घेतला होता. या दरम्यान पर्वती मंदिराचे दरवाजे कायम बंद ठेवण्यात आले होते, त्यामुळे पर्वती मंदिरात अस्पृश्यांना प्रवेश मिळू शकला नाही. अखेर २० जानेवारी १९३० रोजी सत्याग्रह बंद करण्यात आला.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १६२"/> === काळाराम मंदिर सत्याग्रह === {{मुख्य|काळाराम मंदिर सत्याग्रह}} [[चित्र:Dr. Ambedkar with Dadasaheb Gaikwad and other social workers.jpg|thumb|right|काळाराम मंदिर सत्याग्रहामधील बाबासाहेब आंबेडकर, दादासाहेब गायकवाड व इतर सत्याग्रही, १९३०]] आंबेडकरांनी [[अस्पृश्यता]] निवारणासाठी जे लढे दिले त्यात [[काळाराम मंदिर सत्याग्रह|काळाराम मंदिराच्या सत्याग्रहाचे]] महत्त्वाचे स्थान आहे. फक्त हिंदूंनाच नव्हे तर सत्ताधारी इंग्रजांनाही जाग यावी आणि त्यावेळच्या दलितांना, शोषितांना सर्व मूलभूत हक्क मिळावेत यासाठी त्यांनी हा लढा उभारला होता. हा लढा २ मार्च १९३०ला सुरू झाला आणि पुढील पाच वर्षे चालला. त्यावेळी सत्ताधारी इंग्रजांच्या दडपशाहीविरोधात [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|काँग्रेस]] लढत होती तर हिंदू धर्ममार्तंडशाहीविरोधात आंबेडकरांचा संघर्ष सुरू होता. नाशिकामधील काळाराम मंदिरात हजारो अस्पृश्यांसह प्रवेश करण्याचा निर्धार डॉ. आंबेडकर यांनी केला होता. त्याबद्दल आंबेडकरांचे चरित्रकार [[धनंजय कीर]] लिहितात, "''महाराष्ट्रातील स्पृश्य हिंदूंचे नाक जे नाशिक तेच दाबण्याचा निर्धार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी केला. डॉ. आंबेडकरांचा लढा माणुसकीस कलंक लावणाऱ्या अमानुष, अन्यायी आणि अघोर अशा स्वदेशी सनातनी ब्राह्मणी सत्तेविरुद्ध होता.''"<ref name="auto52">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/india-47925404|title=आंबेडकर को जब रामनवमी के रथ में हाथ नहीं लगाने दिया गया|last=कुलकर्णी|first=तुषार|date=14 एप्रिल 2019|via=www.bbc.com|url-status=live}}</ref><ref name="auto26">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६२-१६५|language=मराठी}}</ref> काळाराम मंदिराचा सत्याग्रह म्हणजे शोषितांना त्यांचा हक्क मिळावा यासाठी आंबेडकरांनी स्पृश्य व [[सवर्ण]]ांना केलेले एक आवाहन होते. {{quote|"आज आपण मंदिरात प्रवेश करणार आहोत. मंदिरात प्रवेश केल्यामुळे आपले प्रश्न सुटणार नाहीत. आपले प्रश्न राजकीय आहेत, सामाजिक, धार्मिक, आर्थिक आणि शैक्षणिक आहेत. काळाराम मंदिरात प्रवेश करणे म्हणजे हिंदू मनाला केलेले आवाहन आहे. उच्चवर्णीय हिंदूंनी आपल्याला आपल्या हक्कांपासून अनेक पिढ्यांपासून दूर ठेवले. आता तेच हिंदू आपल्याला आपला मानवी हक्क देतील का हा प्रश्न या काळाराम मंदिर सत्याग्रहाच्या माध्यमातून मी विचारत आहे. हिंदू मन हे आपल्याला एक मानव म्हणून स्वीकारावयास तयार आहे की नाही हा याची पडताळणी या सत्याग्रहाद्वारे होणार आहे."|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|<sub> २ मार्च १९३० रोजी केलेले भाषण<ref>डॉ. आंबेडकर यांची भाषणं आणि पत्रं (प्रकाशक- परराष्ट्र मंत्रालय भारत सरकार, भाग 17).</ref>}} [[चित्र:Kalaram Mandir (temple) Satyagrah at Nashik, 1930.jpg|thumb|right|काळाराम मंदिर सत्याग्रहामध्ये सामील सत्याग्रही व पोलीस शिपाई]] [[इ.स. १९२९]]च्या ऑक्टोबर मध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्याशी विचारविनिमय करून [[नाशिक जिल्हा|नाशिक]] जिल्ह्यातील अस्पृश्यांच्या पुढाऱ्यांनी नाशिक येथील [[काळाराम मंदिर]]ात अस्पृश्यांनी प्रवेश करावा व गरज वाटल्यास सत्याग्रह करावा, असे निश्चित करण्यात आले. अस्पृश्य पुढाऱ्यांनी नाशिक येथे सत्याग्रह समिती स्थापन केली आणि नाशिकचे नेते [[दादासाहेब गायकवाड|भाऊराव कृष्णाजी गायकवाड]] यांना त्या सत्याग्रह समितीचे चिटणीस तर अध्यक्ष केशव नारायण वर्धेकर यांना केले तर [[शंकरराव गायकवाड]] हे सभासद होते. या समितीने काळाराम मंदिराच्या पंचाना अस्पृश्यांना मंदिरात प्रवेश देण्याबाबत नोटीस पाठवली मात्र तिची पंचांनी दखल घेतली नाही. त्यामुळे [[मार्च ३|३ मार्च]] [[इ.स. १९३०|१९३०]] रोजी प्रत्यक्ष सत्याग्रह करण्याचे निश्चित करण्यात आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६३|language=मराठी}}</ref> २ मार्च १९३० रोजी डॉ. आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली नाशिकमध्ये एक परिषद भरली. २ मार्च १९३० रोजी सकाळी व दुपारी अशा दोन सभा बाबासाहेब आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली झाल्या, तसेच ३ मार्च १९३० रोजीही सकाळी आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली सभा झाली. आंबेडकरांनी शांततेच्या मार्गाने [[सत्याग्रह]] करावा व यश मिळेपर्यंत सत्याग्रहाचा लढा सुरू ठेवावा असा उपदेश केला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६३-१६४|language=मराठी}}</ref> त्या परिषदेत ठरल्याप्रमाणे २ मार्च रोजी नाशिक शहरात अस्पृश्यांची मोठी मिरवणूक निघाली. ही मिरवणूक अंदाजे एक मैल लांबीची होती व त्यात सुमारे पंधरा हजार कार्यकर्त्यांनी सहभाग घेतला होता. मिरवणूक मंदिराजवळ पोहोचली. काळाराम मंदिराला पूर्व, पश्चिम, उत्तर व दक्षिण अशा चारही बाजूंनी दरवाजे होते, व मंदिराचे ते सर्व दरवाजे बंद होते म्हणून मिरवणूक [[गोदावरी नदी|गोदावरीच्या घाटाजवळ]] गेली. तिथे एक भव्य सभा झाली. दुसऱ्या दिवशी ३ मार्च रोजी मंदिरात प्रवेश करण्याचा निर्णय सभेत झाला. सत्याग्रहींच्या पहिल्या तुकडीत १२५ पुरुष आणि २५ स्त्रिया जातील, असे ठरले. सत्याग्रही चार गटांत विभागून दरवाजांवर धरणे धरून बसले होते. पतितपावनदास (उत्तर दरवाजा), कचरू साळवे (पूर्व दरवाजा), पांडुरंग राजभोज (दक्षिण दरवाजा) व शंकरदास नारायणदास (पश्चिम दरवाजा) असे चार सरदार मंदिराच्या चारी दिशांवर आपापल्या आघाड्या सांभाळत होते. बाबासाहेब आंबेडकर आणि भाऊराव गायकवाड हे प्रत्यक्ष सत्याग्रहाच्या ठिकाणी सारी व्यवस्था पहात होते. मंदिराचे सर्व दरवाजे बंद होते. दरवाजे उघडल्यास सत्याग्रही मंदिरात प्रवेश करणार अन् [[राम]]ाचे दर्शन घेणार, असे ठरले.<ref name="auto45">{{Cite web|url=https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik-north-maharashtra-news/nashik/kalaram-satyagraha-and-dr-ambedkar/articleshow/63750408.cms|title=काळाराम सत्याग्रह आणि डॉ. आंबेडकर|website=Maharashtra Times}}</ref> मंदिराभोवती हजारांच्यावर बंदुकधारी सैनिक तैनात करण्यात आले होते. त्या दिवशी स्पृश्यांनाही मंदिर प्रवेशास मज्जाव करण्यात आला होता. पुढे महिनाभर हा सत्याग्रह सुरूच होता. मग ९ एप्रिल १९३० रोजी [[रामनवमी]]चा दिवस होता. सनातनी हिंदू आणि सत्याग्रहाचे नेत्यांमध्ये तडजोड झाली आणि असे ठरले की स्पृश्य-अस्पृश्यांनी मिळून [[राम]]ाचा रथ ओढावा. कार्यकर्त्यांसह आंबेडकर मंदिराजवळ आले. पण आंबेडकरांच्या अनुयायांनी रथाला हात लावण्यापूर्वीच सनातनी हिंदूंनी सत्याग्रहींना हुलकावणी देऊन तो रथ दुसरीकडे पळवला. त्या रथाचा पाठलाग आंबेडकरांच्या अनुयायांनी केला व चरण पादुकाजवळ थांबलेल्या सत्याग्रहींच्या लक्षात येताच त्यांनी सर्व शक्ती एकवटून रथ अडविला तेव्हा मारामारी व आंबेडकरांच्या अनुयायांवर दगडांचा वर्षाव झाला. तोवर आंबेडकर प्रत्यक्ष घटनेच्या ठिकाणी पोहचले. दगडांचा वर्षाव चालू होता. इतक्यात पोलिसांचा कडा फोडून भास्कर कद्रे नावाचा सत्याग्रही भीमसैनिक मंदिरात घुसला आणि रक्ताने माखून बेशुद्ध पडला.<ref name="auto45" /> डॉ. आंबेडकरांवर दगडे पडू नये म्हणून त्यांच्या सहकाऱ्यांनी त्यांच्या डोक्यावर [[छत्री]] होती. उपस्थित सर्व सत्याग्रह्यांना व स्वतः आंबेडकरांनाही लहान-सहान इजा झाल्या होत्या. या घटनेत एक तरुण रक्तबंबाळ झाला होता नंतर त्याचा मृत्यू झाला. डॉ. आंबेडकरांनी [[मुंबई इलाखा|बॉम्बे प्रांताचे]] गव्हर्नर फ्रेडरिक साइक्स यांना पत्र लिहून हा सर्व वृत्तांत कळवला होता. "''सत्याग्रहानंतर नाशिकमधल्या अस्पृश्यांना अतोनात छळ सोसावे लागले. त्यांच्या मुलांच्या शाळा बंद झाल्या. रस्ते बंद झाले, इतकंच काय तर त्यांना दुकानातून वस्तू देखील मिळेनाशा झाल्या. सनातनी हिंदू त्यांच्यावर दमदाटी करू लागले. तुम्ही माजले आहात अशा शब्दांत अस्पृश्यांना बोलणी खावी लागत होती. ही दुःखं भोगूनही आंबेडकरांनी सत्याग्रह सुरूच ठेवला''," असे धनंजय कीर यांनी लिहितात. दरम्यान, आंबेडकरांना गोलमेज परिषदेसाठी लंडनलाही जावे लागले. पण त्यांच्या अनुपस्थितीत [[दादासाहेब गायकवाड|भाऊराव गायकवाड]] यांनी हा लढा सुरूच ठेवला. पाच वर्षं हा लढा चालला. पण अस्पृश्यांना मंदिर प्रवेश मिळाला नाही. एका सत्याग्रही तरुणाने [[रामकुंड]]ात उडी घेतली होती. सर्व सत्याग्रह, सभा, आंदोलने [[अहिंसा|अहिंसेच्याच]] मार्गाने व्हावीत, यावर आंबेडकरांचा जोर असायचा. कुठलाही [[कायदा]] मोडायचा नाही, असे ते म्हणायचे. नाशिकमध्ये तत्कालीन कलेक्टरने जमावबंदी लागू केली. मंदिरात प्रवेश मिळावा यासाठी आंबेडकरांनी गव्हर्नरकडे पाठपुरावा केला पण त्याचाही काही उपयोग झाला नाही. आंबेडकरांनी ३ मार्च १९३४ रोजी गायकवाडांना पत्र पाठवले आणि आता सत्याग्रह सुरू ठेवून शक्ती वाया घालवण्यापेक्षा ती शक्ती राजकीय हक्क व शिक्षण घेण्याची सोय मिळवण्यासाठी वापरावी, म्हणून आता सत्याग्रह बंद करण्यात यावा, असे कळवले. त्यानंतर हा मंदिराचा सत्याग्रह बंद करण्यात आला, व तो पुन्हा कधीही करण्यात आला नाही.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६४|language=मराठी}}</ref> काळाराम मंदिराच्या सत्याग्रहात कवी [[वि.वा. शिरवाडकर|कुसुमाग्रज]] हेही सहभागी झाले होते. त्यांच्या [[विद्रोही कविता|क्रांतिकारी कवितांची]] सुरुवात याच लढ्यापासून झाली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://www.lokmat.com/television/kalaram-temple-satyagraha-story-will-be-shown-dr-babasaheb-ambedkar-serial/|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मालिकेत पाहायला मिळणार काळाराम मंदिर सत्याग्रह|date=7 फेब्रुवारी 2020|website=Lokmat|url-status=live}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/editorial/ravivar-mata/artical-on-vashivarcha-paulkhuna/articleshow/57349100.cms|title=कुसुमाग्रजांचे उपेक्षित शिरवाडे|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-06-05}}</ref> मग शेवटी त्यांनी काळाराम मंदिराचे आंदोलन स्थगित केले. पुढे [[स्वातंत्र्य दिन (भारत)|भारताला स्वातंत्र्य]] मिळाल्यानंतरच सर्व मंदिरे खुली झाली आणि अस्पृश्यांना प्रवेश मिळाला.<ref name="auto26" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.bbc.com/hindi/india-47925404|title=आंबेडकर को जब रामनवमी के रथ में हाथ नहीं लगाने दिया गया|date=2019-04-14|website=BBC News हिंदी|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref> जर तुमची [[राम]]ावर खरी भक्ती असेल तर तुम्हाला देवळातच प्रवेश का हवा असा प्रश्न तेव्हा विचारला जात होता. या प्रश्नाचे उत्तर आंबेडकरांनी अमरावतीत घेतलेल्या सभेत दिले आहे. त्यात आंबेडकर म्हणतात, "''उपासनेचे अनेक प्रकार आहेत. साकाराचे प्रत्यक्ष पूजन देवळात करता यावे म्हणून अस्पृश्यांना देवळात प्रवेश पाहिजे असे नाही. त्यांना सिद्ध करायचे आहे की त्यांच्या प्रवेशाने देवालय भ्रष्ट होत नाही. किंवा त्यांच्या स्पर्शाने मूर्तीचे पावित्र्य कमी होत नाही.''" पुढे आंबेडकर म्हणतात, "''[[हिंदू धर्म|हिंदुत्व]] ही जितकी स्पृश्यांची मालमत्ता आहे. तितकीच अस्पृश्यांची आहे. या हिंदुत्वाची प्राणप्रतिष्ठा जितकी [[वशिष्ठ|वसिष्ठांसारख्या]] ब्राह्मणांनी, [[कृष्ण]]ासारख्या क्षत्रियांनी, [[सम्राट हर्षवर्धन|हर्षासारख्या]], [[संंत तुकाराम|तुकारामासारख्या]] वैश्यांनी केली तितकीच [[वाल्मीकी|वाल्मिकी]], [[रोहिदास]] इत्यादी अस्पृश्यांनी केलेली आहे. या हिंदुत्वाचे रक्षण करण्यासाठी अस्पृश्यांनी आपली माणुसकी खर्ची घातली आहे. मंदिरे जितकी स्पृश्यांचीच तितकीच अस्पृश्यांचीच आहेत.''"<ref name="auto52" /><ref name="auto26" /> शोषितांचा लढा फक्त मंदिर प्रवेशापुरताच मर्यादित नाही, असे आंबेडकरांनी स्पष्ट केले होते. [[इ.स. १९३३]] मध्ये [[महात्मा गांधी]] आणि डॉ. आंबेडकर यांची [[येरवडा मध्यवर्ती कारागृह|येरवडा तुरुंगात]] भेट झाली होती त्यावेळी गांधींनी डॉ. सुब्बारायान यांच्या विधेयकाला समर्थन देण्याची विनंती आंबेडकरांना केली होती. आंबेडकरांनी नकार दिला. या विधेयकात मंदिर प्रवेशाबाबत लिहिलं आहे, पण अस्पृश्यांच्या पूजेच्या अधिकाराबाबत काहीच लिहिलं नाही, असं आंबेडकरांनी सांगितलं.<ref>डॉ. आंबेडकरांची भाषणे आणि पत्रे, प्रकाशक भारतीय परराष्ट्र खाते)</ref> आपल्या मंदिर प्रवेशाबाबतच्या भूमिकेबाबत आंबेडकरांनी गांधींना सांगितले होते की, "''शोषित वर्ग फक्त मंदिर प्रवेशामुळे समाधानी होणार नाही. या वर्गाचा नैतिक आणि सामाजिक उत्कर्ष होणे आवश्यक आहे आणि त्यासाठी [[शिक्षण]] मिळणे महत्त्वाचे आहे. त्या अनुषंगाने संपूर्ण जातीव्यवस्थेचे निर्दालन होणे आवश्यक आहे. जातीव्यवस्थेेेचे समूळ उच्चाटन झाल्याशिवाय अस्पृश्यांचा उत्कर्ष होणार नाही.''"<ref name="auto52" /><ref name="auto26" /> "''सामाजिक बदलाची प्रक्रिया हळुहळू होत असते, याची जाणीव डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनाही होती. शोषितांना मानवतेचे पूर्ण हक्क मिळावे यासाठी ते वेगवेगळ्या मार्गांनी लढत राहिले आणि मंदिर प्रवेशही त्याच लढ्याचा एक महत्त्वपूर्ण भाग आहे''", असे मत 'साप्ताहिक विवेक'चे सह-कार्यकारी संपादक रवी गोळे यांनी मांडले. आंबेडकरांच्या या लढ्याने काय साध्य केले याबद्दल अखिल भारतीय दलित नाट्य परिषदेचे अध्यक्ष मधुसूदन गायकवाड सांगतात की, "''डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा लढा हा प्रतीकात्मक होता. जो समाज जातीयवादाचा, बळी पडला आहे, त्याला या अंधकारातून बाहेर काढण्यासाठी आणि सत्ताधारी इंग्रजांना जाग यावी यासाठी त्यांनी हे पाऊल उचलले होते.''"<ref name="auto52" /> == कृषी व शेतकऱ्यांसाठी कार्य == <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/editorial/samwad/prof-dr-satish-yadav-article-on-dr-babasaheb-ambedkar-and-farmers/articleshow/82012003.cms|title=खोती आणि जमीनदारी विरोधातील बाबासाहेब|url-status=live}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/editorial/samwad/prof-dr-satish-yadav-article-on-dr-babasaheb-ambedkar-and-farmers/articleshow/82012003.cms|title=शेतकऱ्यांचे बाबासाहेब|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://marathi.thewire.in/a-farmers-agitation-lasting-for-6-years|title=६ वर्षे चाललेले एक शेतकरी आंदोलन!|website=marathi.thewire.in|language=en|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.bbc.com/marathi/india-55382981|title=BBC News मराठी|language=mr}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.maxmaharashtra.com/max-kissan/what-is-khoti-system-and-how-ambedkars-fight-against-khoti-system-869724|title=चरीचा शेतकरी संप आणि बाबासाहेब|last=Admin|date=2021-04-14|website=www.maxmaharashtra.com|language=mr|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://prahaar.in/%e0%a4%b6%e0%a5%87%e0%a4%a4%e0%a5%80-%e0%a4%b6%e0%a5%87%e0%a4%a4%e0%a4%95%e0%a4%b0%e0%a5%80-%e0%a4%86%e0%a4%a3%e0%a4%bf-%e0%a4%a1%e0%a5%89-%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%b8%e0%a4%be/|title=शेती, शेतकरी आणि डॉ. बाबासाहेब {{!}}|last=Sawant|first=Rajesh|language=en-US|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.esakal.com/mumbai/dr-babasaheb-ambedkars-three-points-agricultural-thought-381731|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा "त्रिसूत्री' शेतीविचार|website=eSakal - Marathi Newspaper|language=mr-IN|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/editorial/babasaheb-and-farmer/|title=बाबासाहेब आणि शेतकरी|last=author/admin|date=2016-04-14|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.loksatta.com/aurangabad-news/dr-babasaheb-ambedkar-water-nice-idea-power-1229010/|title=‘डॉ. आंबेडकरांकडून पाणी, वीज व शेतीचा सूक्ष्म विचार’|date=2016-04-20|website=Loksatta|language=mr-IN|access-date=2021-06-04}}</ref> === कृषी व शेती संबंधीचे विचार === शेती व्यवसायाचा संबंध त्यांनी समाजव्यवस्थेशी जोडला होता. ग्रामीण भागातील जातीवर आधारित समाज व्यवस्थेचे कारण त्यांनी ग्रामीण आर्थिक व्यवस्थेमध्ये शोधलं होतं. त्यामुळेच जातीवर आधारित समाजव्यवस्था बदलायची, तर त्यासाठी शेतीमध्ये परिवर्तन घडवावं लागेल. शेतीला उद्योग मानून पायाभूत सुविधा पुरवून शेतकऱ्यांचा आर्थिक विकास झाला पाहिजे. शेतकरी आर्थिक समृद्ध झाला तर शेतमजूर आणि शेतीशी निगडित सर्वच घटकाला या आर्थिक सक्षमतेचा फायदा होईल. आर्थिक स्रोत तळागाळापर्यंत झिरपले म्हणजे ग्रामीण माणसाच्या मानसिकतेत सकारात्मक बदल घडतील. हे बदल सामाजिक परिवर्तनासाठी पोषक ठरतील. आर्थिक विषमता ही जातीय व्यवस्थेला पूरक व पोषक ठरते. आर्थिक विषमता जितकी कमी होईल, तितकी जातीय भेदभावाची दरी कमी होईल, असे त्यांना वाटत होते.{{संदर्भ हवा}} शेतीसाठी [[जमीन]] व [[पाणी]] हे मुख्य घटक आहेत. पाण्याशिवाय शेतीचा विकास अशक्य आहे. शेतकऱ्याला शाश्‍वत पाणी मिळणे गरजेचे आहे. पाण्याशिवाय उत्पादकता वाढणे आणि शेतकऱ्यांचा आर्थिक स्तर उंचावणे शक्य नाही, हे त्यांनी ब्रिटीश सरकारच्या निदर्शनास आणून दिले होते. शेतीला शाश्‍वत पाणी पुरविण्यासाठी नदीच्या पाण्याचे नियोजन झाले पाहिजे. देशात घडणारे दुष्काळ हे मानवनिर्मित आहेत. दुष्काळ हटवायचा तर दुष्काळात पाण्याचे नियोजन करावे. जिरायती शेती, बागायती करण्याचे प्रयत्न वाढवावेत. शेती व शेतमजूर समृद्ध झाला तरच देश समृद्ध होईल, असे मौलिक विचार त्यांनी मांडले. पाण्यासंदर्भात केवळ विचार व्यक्त न करता त्यांनी ब्रिटिश सरकारला, नदीच्या खोऱ्यातील पाण्याच्या नियोजनाची योजना सादर केली. ही योजना ‘दामोदर खोरे परियोजना’ म्हणून ओळखली जाते. आपल्या शासनाने १९९६ मध्ये कृष्णा, गोदावरी, तापी, नर्मदा अशी खोऱ्यांची विभागणी केली. यावरून डॉ. बाबासाहेब यांच्या दूरदर्शीपणाची लांबी व खोली लक्षात येते.{{संदर्भ हवा}} डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी सर्वांत महत्त्वाची संकल्पना मांडली ती ‘शेतीचे राष्ट्रीयकरण’ करण्याची. शासनाने शेतजमिनी ताब्यात घेऊन, त्या विकसित कराव्यात, अशा विकसित शेतजमिनी शेतकऱ्यांना काही अटींवर कसण्यासाठी द्याव्यात. हा एका अर्थाने सामुदायिक शेतीचाच प्रयोग होता. अशी शेती करण्यासाठी शासनाने अधिनियम बनवावेत. पीकपद्धती, पाणी उपलब्धता, बांधबंदिस्ती, उत्पादकता वाढ, साठवण व्यवस्था, शेतमालाची विक्री, शेतमालाचे भाव या संदर्भात स्पष्ट नियम करावेत. यामुळे कोणत्याही एकाच पिकाखाली मोठे क्षेत्र येऊन, शेतमालाच्या उपलब्धतेत विषमता येणार नाही. मागणी व पुरवठा या अर्थशास्त्रीय नियमानुसार, शेतमालाला रास्त भाव मिळतील. त्याचबरोबर अतिरिक्त उत्पादन टळून शेतमालाचे नुकसानही टळेल. आजही शेतकऱ्यांना शेतमालाला रास्त भाव मिळावा यासाठी शासनाशी झगडावे लागते. या पार्श्‍वभूमीवर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे शेतीसाठी अधिनियम व कायदा असावा ही संकल्पना शेतकऱ्यांसाठी किती मोलाची आहे, हे अधोरेखित होते.{{संदर्भ हवा}} डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या काही संकल्पनातूनच कमाल जमीनधारणा कायदा, सावकारी व खोती पद्धतींना प्रतिबंध करणारा कायदा, सामूहिक शेतीचे प्रणालीवर आधारित शेती महामंडळ, राज्यातील नद्यांच्या खोऱ्यांची विभागणी व विकास, जलसंवर्धन योजना अमलात आल्या. शासनाने त्याबाबत कायदे व नियम बनविले. यामागे डॉ. बाबासाहेब यांच्या विचारांचाच प्रभाव दिसून येतो. डॉ. बाबासाहेब यांचे शेतीबाबतचे विचारधन राज्यकर्ते नियोजनकार व शेती तज्ज्ञांनी अभ्यासले पाहिजेत.{{संदर्भ हवा}} === शेतकऱ्यांच्या मोर्चात सहभाग व खोती पद्धतीवर बंदी === डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नेतृत्वाखाली शेतकऱ्यांचा पहिला संप घडवून आला होता. हा संप इ.स. १९२८-१९३४ या कालावधीत [[चरी]](रायगड जिल्हा) या गावात झाला. हा संप ७ वर्ष सुरू होता. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी खोती पद्धत नष्ट करण्यासाठी संघर्ष केला.{{संदर्भ हवा}} [[१४ एप्रिल]] १९२९ रोजी [[रत्‍नागिरी]] येथे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या अध्यक्षतेखाली जिल्हा शेतकरी परिषद चिपळूण येथे आयोजन करण्यात आले होते. या परिषदेत त्यांनी [[कोकण]]ातील खोतीदारीविरूद्ध शेतकऱ्यांचे आंदोलन सुरू केले. या संबंधी [[१७ सप्टेंबर]] १९३७ रोजी [[खोती]] पद्धत नष्ट करणाऱ्या कायद्याचे विधेयक बाबासाहेबांनी [[मुंबई]] विधिमंडळात मांडले. [[१० जानेवारी]] १९३८ रोजी बाबासाहेब आंबेडकरांच्या नेतृत्वाखाली २५,००० शेतकऱ्यांचा मोर्चा विधिमंडळावर काढण्यात आला.{{संदर्भ हवा}} सप्टेंबर १९१८ मध्ये शेतजमिनीच्या समस्येवर शोधनिबंध एका प्रसिद्ध मासिकात प्रकाशित केला. शेतकऱ्यांसाठी त्यांनी [[प्रधानमंत्री पीक विमा योजना|पीक विमा योजना]] सुचवली.{{संदर्भ हवा}} श्रमिकांची श्रमशक्ती उद्योग क्षेत्रात वळवायला हवी;तसेच शेतीचा विकास करण्यासाठी राज्य समाजवादाचा सिद्धांत त्यांनी मांडला.{{संदर्भ हवा}} == गोलमेज परिषदांमधील सहभाग == [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar with Sir Muhammad Zafrulla Khan, standing outside the House of Commons when they participated in the 2nd Round Table Conference on Sept. 1931.jpg|thumb|दुसऱ्या गोलमेज परिषदेत भाग घेतल्यावर हाऊस ऑफ कॉमन्सबाहेर सर मुहम्मद झफरुल्ला खान यांच्यासोबत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, सप्टेंबर १९३१]] {{मुख्य|गोलमेज परिषद}} इ.स. १९२७-३० मधील सायमन कमिशनने अस्पृश्यांच्या राजकीय हितांना फारसे महत्त्व दिले नाही. ब्रिटिश सरकार भारताला काही राजकीय हक्क राज्यघटनेच्या माध्यमातून देण्याच्या तयारीत होते तेव्हा ''भारताच्या भावी राज्यघटनेत अस्पृश्यांच्या हिताचे संरक्षण करणारे राजकीय हक्क असावेत'' असे आंबेडकरांना वाटत होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६५|language=मराठी}}</ref> अस्पृश्यांच्या ठिकठिकाणी सभा व अधिवेशन भरवून आंबेडकरांनी अस्पृश्यांना त्यांच्या राजकीय हक्कांचे महत्त्व पटवून देऊन त्यांच्याच स्वतःच्या अधिकारांविषयी जागृती करु लागले. ''अस्पृश्यांनी काँग्रेस पक्षापासून दूर राहिले पाहिजे. कारण काँग्रेसच्या हाती सत्ता गेली तर ती काँग्रेस अस्पृश्यांना राजकीय हक्क देईल, यात विश्वास नाही. म्हणून अस्पृश्यांना राजकीय हक्क मिळवण्यासाठी इंग्रजी सरकारशीही व काँग्रेसशीही लढत राहणे महत्त्वाचे आहे,'' असा आंबेडकरांचा विचार होता.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६६|language=मराठी}}</ref> इ.स. १९३०, १९३१ व १९३२ मध्ये इंग्लंडमध्ये गोलमेज परिषदा झाल्या. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर शोषित व अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी म्हणून या तिन्हींही गोलमेज परिषदांमध्ये हजर राहिले. ''अस्पृश्यांना राजकीय हक्क असावेत आणि ब्रिटिशांपासून भारताला स्वातंत्र मिळावे'' अशा मागण्या त्यांनी गोलमेज परिषदांमध्ये केल्या.<ref name="auto40">{{स्रोत पुस्तक|title=डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर खंड ४ कालखंड १९२८ ते १९३२|last=खैरमोडे|first=चांगदेव भगवान|publisher=सुगावा प्रकाशन (तृतीय आवृत्ती)|year=जुलै २००३|isbn=|location=पुणे|pages=९४ ते ९५}}</ref> त्यांनी ब्रिटिश शासनाच्या सत्ताधाऱ्यांना सांगितले की, 'जसे कोणत्याही संप्रदायाला दुसऱ्या संप्रदायावर दबाव टाकून गुलाम बनविण्याचा अधिकार नाही. तसेच कोणत्याही देशाला दुसऱ्या देशावर आपली सत्ता गाजवून गुलाम ठेवण्याचा अधिकार नाही' म्हणून ब्रिटिश सत्तेला भारतात हे कारण पुढे करून की भारत 'अजून स्वराज्य प्राप्तीसाठी सक्षम नाही' हे निमित्त आता चालणार नाही. बालकाला कडेवर घेऊन फिरल्याने तो आपल्या पायावर कसा चालू शकेल? म्हणून त्याला कडेवरून उतरवून स्वतंत्रपणे चालायचा अधिकार दिला गेला पाहिजे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/national/patriot-great-dr-babasaheb-ambedkar-who-going-east-british/|title=इंग्रजांच्या मायभूमीत जाऊन त्यांना ललकारणारे 'देशभक्त डॉ. बाबासाहेब'|last=author/online-lokmat|date=2019-04-14|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/editorial/humanitarian-mahatmas-dr-ambedkar/|title=मानवतावादी महापुरुष डॉ. आंबेडकर|last=author/lokmat-news-network|date=2018-12-06|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-05}}</ref> === पहिली गोलमेज परिषद === [[चित्र:The first Round Table Conference - 16 November 1930 to 19 January 1931. Dr. Ambedkar in the first row left.jpg|thumb|इ.स. १९३० मध्ये आयोजित लंडन मधील पहिल्या गोजमेज परिषदेमध्ये आंबेडकर (डावीकडून दुसऱ्या रांगेत दहाव्या स्थानी) व इतर प्रतिनिधी दिसत आहेत.]] ब्रिटिश सरकारने भारताला देऊ केलेल्या वसाहतींचे स्वराज्य व भावी राज्यघटना यावर चर्चा व विचारविनिमय करण्यासाठी भारतातील नेत्यांसह इंग्लंड येथे गोलमेज परिषद भरवली. यात अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी म्हणून बाबासाहेब आंबेडकर व रावबहादूर श्रीनिवासन या दोघांचा समावेश होता. काँग्रेसने गोलमेज परिषदेवर बहिष्कार टाकला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६७|language=मराठी}}</ref> गोलमेज परिषदेच्या निमंत्रणानंतर २ ऑक्टोबर १९३० रोजी मुंबई प्रांतातील अस्पृश्यांनी दामोदर हॉलच्या मैदानावर सभा घेऊन आंबेडकरांचा सत्कार केला. त्यांना मानपत्र व रु. ३७००ची शैलीही देण्यात आली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६८-१६९|language=मराठी}}</ref> या परिषदेसाठी आंबेडकर, श्रीनिवास व अन्य सर्व प्रतिनिधी ४ ऑक्टोबर, १९३० रोजी ''एस.एस. व्हाइसरॉय ऑफ इंडिया'' या बोटीने [[मुंबई]]हून इंग्लंडकडे निघाले. १८ ऑक्टोबर १९३० रोजी हे इंग्लंडला पोहचले. ही परिषद एक दिवस आधी म्हणजे १७ ऑक्टोबर, १९३० रोजी सुरू झाली होता. याचे अधिकृत उद्घाटन १२ नोव्हेंबर, १९३० रोजी [[पंचम जॉर्ज]] यांच्या हस्ते व ब्रिटनचे पंतप्रधान [[रामसे मॅकडॉनल्ड]] यांच्या अध्यक्षतेखाली [[हाउस ऑफ लॉर्ड्स]]च्या रॉयल गॅलरीत होणार होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६९|language=मराठी}}</ref> त्यामुळे आंबेडकरांनी १८ ऑक्टोबर १९३० ते ११ नोव्हेंबर १९३० या कालावधीत भारतमंत्री, उपभारतमंत्री, मजूर पक्षाचे नेते जॉर्ज लान्सबेरी, भारताचे नवे सरसेनापती सर [[फिलिप चेटवूड]], लंडनचे खासदार, मजूर, उदारमतवादी व हुजूर पक्षांचे सभासद या सर्वांशी भेटी घेतल्या व अस्पृश्योद्धाराच्या विषयावर त्यांच्याशी चर्चा केल्या.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६९-१७०|language=मराठी}}</ref> पंतप्रधान रॅम्से मॅक्डोनाल्ड यांच्या अध्यक्षतेखाली १२ नोव्हेंबर १९३० ते १९ जानेवारी १९३१ पर्यंत गोलमेज परिषदेच्या बैठका होत राहिल्या. या परिषेदला डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर व रावबहादूर श्रीनिवासन अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी म्हणून उपस्थित होते. आंबेडकरांनी अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांचा खलिता या परिषदेत सादर केला. डिसेंबर १९३० मध्ये त्यांनी अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांचा खलित्याच्या दोन हजार प्रती छापल्या व त्यापैकी काही प्रती ब्रिटिश संसदेच्या सदस्यांना, गोलमेज परिषदेच्या सभासदांना तसेच काही प्रती मुंबईला पाठवून दिल्या.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७०|language=मराठी}}</ref> भविष्यात भारत स्वतंत्र होऊन ज्या राज्यघटनेच्या आधारे राज्यकारभार करतील त्या राज्यघटनेत अस्पृश्यांच्या आठ राजकीय हक्कांचा समावेश असावा, असे मत आंबेडकर व श्रीनिवास यांनी मांडले. अस्पृश्य वर्गासाठी समान नागरिकत्व, समान हक्क, जातिद्वेषरहित वागणूक, कायदेमंडळात भरपूर प्रतिनिधित्व, सरकारी नोकरीत अस्पृश्यांची भरती करण्यात यावी, सरकारची पूर्वग्रहरहित वर्तवणूक, अस्पृश्यता निर्मूलन सरकारी खाते, व गव्हर्नर जनरलच्या मंत्रिमंडळात प्रतिनिधित्व, असे ते राजकीय हक्क होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७०-१७१|language=मराठी}}</ref> या परिषदेदरम्यान आंबेडकरांना कळाले की त्यांचे मुंबई कायदेमंडळाचे सदस्यत्व आणखी तीन वर्षांनी वाढवले आहे. आंबेडकरांनी गोलमेज परिषदेमध्ये तसेच मजूर पक्ष, उदारमतवादी पक्ष, हुजूर पक्ष या तिन्ही पक्षांच्या सभासदांपुढे भाषणे दिली आणि भारताच्या भावी राज्यघटनेत अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांची तरतुद करून ठेवण्याबाबत पाठपुरावा केला. आंबेडकरांच्या भाषणांची दखल ब्रिटिश वर्तमानपत्रांनीही घेतली, आंबेडकरांच्या छायाचित्रासह त्यांच्या भाषणांचे वृत्त वर्तमानपत्रांत प्रसिद्ध होऊ लागली. अस्पृश्यांच्या स्थितीबाबतची माहिती सर्वांना कळू लागली. वर्तमानपत्रे आंबेडकरांना "अस्पृश्यांचा महान नेता" संबोधू लागले.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १७१">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७१|language=मराठी}}</ref> लंडन मधीन काही संस्थानी आंबेडकरांची भाषणे आयोजित केली होती.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १७१"/> ब्रिटिश संसदेत [[हाऊस ऑफ कॉमन्स]]च्या सदस्यांपुढे आंबेडकरांनी भाषण केले आणि अस्पृश्यांचा उद्धार करणे अत्यंत निकडीचे असल्याचे सांगितले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७१-१७२|language=मराठी}}</ref> बडोद्याचे [[महाराजा सयाजीराव गायकवाड]] हेही परिषदेचे सभासद होते, त्यांनी आंबेडकरांचे कौतुक केले.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १७२">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७२|language=मराठी}}</ref> परिषद संपल्यावर जानेवारी १९३१ मध्ये मुंबईला परतले. १९ एप्रिल, १९३१ रोजी त्यांनी [[परळ]] येथील गोखले शिक्षण संस्थेच्या शाळेत अखिल भारतीय अस्पृश्य पुढारी परिषद आयोजित केली होती. त्या परिषदेत त्यांनी अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांविषयी सर्व प्रदेशातील अस्पृश्य पुढाऱ्यांचे मत जाणून घेतले.<ref name="auto40" /><ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १७२"/> === दुसरी गोलमेज परिषद === {{मुख्य|दुसरी गोलमेज परिषद}} [[चित्र:Second round tableconf.gif|thumb|इ.स. १९३१ मध्ये आयोजित लंडन मधील दुसऱ्या गोजमेज परिषदेमध्ये बाबासाहेब आंबेडकर (उजवीकडील रांगेत चौथे), रॅम्से मॅकडोनाल्ड, (त्यांच्या उजव्या हाताला) गांधी, मदन मोहन मालवीय, जयकर, सप्रु व इतर प्रतिनिधी दिसत आहेत.]] दुसऱ्या गोलमेज परिषदेत १९३१ च्या ऑगस्टमध्ये काँग्रेसचे प्रतिनिधी म्हणून महात्मा गांधी यांची निवड करण्यात आली. तत्पूर्वी ते तुरुंगात बंद होते आणि काँग्रेसनेही पहिल्या गोलमेज परिषदेवर बहिष्कार टाकला होता. आंबेडकरांनाही दुसऱ्या गोलमेज परिषदेचे निमंत्रण मिळाले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७३|language=मराठी}}</ref> १४ ऑगस्ट १९३१ रोजी मुंबई येथे गांधींनी अस्पृश्योद्धाराच्या प्रशांवर चर्चा करण्यासाठी आंबेडकरांना बोलावले. या पहिल्या भेटीत गांधींना आंबेडकर हे अस्पृश्य असल्याचे माहिती नव्हते तर ते त्यांना अस्पृश्यांविषयी कळवळा असलेले एक पुरोगामी ब्राह्मण समजत होते. या भेटीत गांधी यांनी आंबेडकरांना देशभक्त म्हटले होते. अस्पृश्योद्धाराच्या मार्गाबाबत आंबेडकर व गांधी यांच्यामध्ये एकमत न होऊ शकल्याने ही भेट अयशस्वी झाली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७३ व १७४|language=मराठी}}</ref> दुसऱ्या गोलमेज परिषदेत भाग घेण्यासाठी आंबेडकर २९ ऑगस्ट १९३१ रोजी लंडनला पोहोचले. गांधी १२ सप्टेंबर १९३१ रोजी लंडनला पोहोचले. दुसऱ्या गोलमेज परिषदेचे कामकाज ७ सप्टेंबर १९३१ ते १ डिसेंबर १९३१ पर्यंत चालू होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७४|language=मराठी}}</ref> ४ नोव्हेंबर १९३१ रोजी आंबेडकरांनी भारताच्या भावी संविधानात अल्पसंख्य अस्पृश्यांना काही राजकीय हक्क असावेत याची मागणी केली व ४ नोव्हेंबर १९३१ रोजी आंबेडकरांनी आपल्या मागण्या लिखित स्वरुपात गोलमेज परिषदेपुढे सादर केल्या. यामध्ये दोन प्रमुख मागण्या होत्या - स्वतंत्र्य मतदार संघ, ज्याद्वारे अस्पृश्यांना त्यांचे प्रतिनिधी स्वतंत्रपणे निवडून देण्याचा हक्क असावा. दुसरी मागणी ही की अस्पृश्यता पाळणे हा कायद्याने गुन्हा समजण्यात यावे. मुसलमान, शीख, अँग्लो इंडियन इत्यादी अल्पसंख्यांना राजकीय हक्क देण्यासाठी गांधी तयार होते, मात्र त्यांनी अस्पृश्यांना राजकीय हक्क देण्याच्या मागणीचा विरोध केला. संपूर्ण परिषदेत आंबेडकर व गांधी यांचे एकमत होऊ शकले नाही.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७४ व १७५|language=मराठी}}</ref> परिषदेत म. गांधींनी असे म्हटले की, 'अस्पृश्यांचे प्रतिनिधीत्व काँग्रेसच्या वतीने मी स्वतः करत असल्याने डॉ. आंबेडकर किंवा श्रीनिवासन हे अस्पृश्यांचे खरे प्रतिनिधी नाहीत'. गांधींच्या या भूमिकेचा अनिष्टपणा मि मॅक्डोनाल्ड यांच्या नजरेस डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी आणून देताना गांधींच्या विधानाला गैरजबाबदार व्यक्तीचे विधान म्हटले. आंबेडकरांनी या परिषदेसमोर अस्पृश्यांच्या राजकीय अधिकारांची मागणी केली. त्यात, 'अस्पृश्यांना लोकसंख्येच्या प्रमाणात स्वतंत्र राजकीय हक्क मिळाले पाहिजे आणि अस्पृश्य मतदारसंघातून अस्पृश्यांनी आपले उमेदवार निवडले पाहिजेत, तसेच त्यांना नोकऱ्यांमध्ये व स्थानिक स्वराज्य संस्थांमध्ये, प्रांतिक व मध्यवर्ती कायदेमंडळात लोकसंख्येच्या प्रमाणात जागा मिळाव्यात' अशा प्रकारचा खलिता परिषदेला सादर केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|title=डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर खंड ४ कालखंड १९२८ ते १९३२|last=खैरमोडे|first=चांगदेव भगवान|publisher=सुगावा प्रकाशन|year=जुलै २००३|isbn=|location=पुणे|pages=१६४(तृतीय आवृत्ती)}}</ref> १० नोव्हेंबर १९३१ रोजी लंडन येथील 'इन्स्टिट्यूट ऑफ इंटरनॅशनल अफेअर्स' या संस्थेच्या सभागृहात आंबेडकरांचे भाषण आयोजित करण्यात आले. भाषणात त्यांनी भारतातील अस्पृश्यांची दुःस्थिती कथन केली आणि त्यांच्या उत्कर्षाकरिता त्यांना स्वतंत्र राजकीय हक्क मिळणे किती आवश्यक आहे, तेही पटवून दिले. यावेळीही आंबेडकरांना अस्पृश्यांचे सर्वोच्च नेते म्हणून ओळख मिळाली. आंबेडकर लंडनहून मुंबईला २९ जानेवारी १९३२ रोजी पोहोचले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७५|language=मराठी}}</ref> भारताला संघराज्यात्मक राज्यघटना देण्यात यावी, असा विचार पहिल्या गोलमेज परिषदेत झाला होता. म्हणून दुसऱ्या गोलमेज परिषदेत भारताला भावी राज्यघटनेचे स्वरुप कसे असावे यावर विचारविनिमय झाला आणि 'फेडरल स्ट्रक्चर कमिटी' म्हणजेच एक प्रकारची संविधान समिती नेमण्यात आली, व तिच्यावर भारताच्या भावी संविधानाविषयी विचारविनिमय करण्याची जबाबदारी सोपण्यात आली. ३८ विद्वानांना या समितीचे प्रतिनिधी म्हणून नियुक्त केले गेले, ज्यात काही ब्रिटिश प्रतिनिधी आणि काही भारतीय प्रतिनिधी होते. या भारतीय प्रतिनिधींमध्ये आंबेडकरांनाही स्थान मिळाले, व सोबतच सयाजीराव गायकवाड, इतर संस्थानिक, म. गांधी, बॅ. जयकर, सर तेजबहादूर सप्रू इत्यादी भारतीयही समितीचे प्रतिनिधी होते. 'फेडरल स्ट्रक्चर कमिटी' या घटना समितीचे अध्यक्ष लॉर्ड सँकी होते. त्यांच्या अध्यक्षतेखाली ७ सप्टेंबर १९३१ ते ४ नोव्हेंबर १९३१ या कालावधीत बंकिंगहॅम पॅलेसमध्ये घटना समितीच्या बैठका घेण्यात आल्या. बैठकांत आंबेडकरांनी विद्वतेने युक्त विचार मांडले ज्यामुळे अध्यक्षांसह सर्व सभासद आंबेडकरांच्या बुद्धिमत्तेवर प्रभावित झाले. चर्चेत आंबेडकर विविध देशांतील राज्यघटनांच्या कलमांचा आधार देऊन बिनतोड उत्तरे देत.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७६|language=मराठी}}</ref> १६ सप्टेंबर १९३१ रोजी झालेल्या बैठकीत आंबेडकरांनी राज्यघटनेविषयी आपले विचार सविस्तरपणे व्यक्त केले. [[कायदेमंडळ]] एकच असावे, जर दोन कायदेमंडळ असावीत असे वाटत असल्यास कनिष्ठ कायदेमंडळात लोकांनी निवडून दिलेले (निर्वाचित) सदस्य असावेत व वरिष्ठ कायदेमंडळात प्रांतिक कायदेमंडळांनी निवडून दिलेले सदस्य असावेत. संस्थानिकांनी स्वतंत्र राहण्यापेक्षा संघराज्यात्मक भारतात सामील होण्यातच त्यांचे हित आहे. कायदेमंडळावर अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी सरकारने नियुक्त केलेले नसावे, तर ते देखील लोकांनी निवडून दिलेले असावे. अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी स्वतंत्र मतदारसंघातून अस्पृश्य मतदारांद्वारे निवडून दिलेले असावे. मागासवर्गीयांचे हित करणे, राज्यकारभाराचे प्रमुख ध्येय असावे. अंदाजपत्रकात अस्पृश्यांच्या प्रगतीसाठी भरपूर निधीची तरतूद असावी, असेही आंबेडकरांनी सुचवले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७७|language=मराठी}}</ref> आंबेडकर लंडनहून मुंबईला २९ जानेवारी १९३२ रोजी पोहोचले. या दिवशी सायंकाळी डॉ. सोळुंकी यांच्या अध्यक्षतेखाली बाबासाहेब आंबेडकरांना ११४ संस्थांच्यावतीने मानपत्र देण्याचा समारंभ दामोदर हॉलच्या मैदानात साजरा करण्यात आला. या सत्कारात आंबेडकर म्हणाले की, "तुम्ही सर्वांनी मला सहकार्य केले, माझ्या भुमिकांना पाठिंबा दिला, म्हणूनच मी अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांसाठी यशस्वीपणे संघर्ष करु शकलो. माझा संघर्ष केवळ महार जातीच्या उद्धारासाठी नव्हे नसून भारतातील संपूर्ण अस्पृश्य समाजाच्या उद्धारासाठी आहे म्हणजेच आपल्या देशाच्या उद्धारासाठी आहे."<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७८|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांनी पुणे व कोल्हापूर भागात दौरे केले. पुणे येथील अहिल्याश्रमात पुणे जिल्हा बहिष्कृत समाजातर्फे व अखिल भारतीय अस्पृश्यतानिवारण संघातर्फे २१ मे १९३२ रोजी आंबेडकरांना रौप्य करंडकातून मानपत्रे प्रदान करण्यात आली. कोल्हापूर येथेही कर्नाटकच्या जनेतेद्वारे २३ मे १९३२ रोजी आंबेडकरांना समारंभापूर्वक मानपत्र देण्यात आले. दुसऱ्या दिवशी २४ मे रोजी त्यांना लंडनहून गोलमेज परिषदेच्या चिटणीसाची तार मिळाली, ज्यात राजकीय प्रश्नांच्या कामकाजासाठी त्यांना ताबडतोब लंडनला येण्याचे सुचवले होते. २६ मे रोजी आंबेडकर मुंबईहून लंडनकडे रवाना झाले आणि जून १९३२ मध्ये लंडनला पोहोचले. तेथील कामकाज आटोपवून ते १७ ऑगस्ट १९३२ रोजी मुंबईस परत आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७८ व १७९|language=मराठी}}</ref> भारतीय जनतेला मतदानाचे अधिकार कोणत्या पात्रतेवर द्यावेत, याचा विचार करण्यासाठी 'इंडियन फ्रंचाईज कमिटी' नेमण्यात आली होती आणि तिच्या १७ सभासदांमध्ये आंबेडकरांचाही समावेश करण्यात आला होता.<ref name="auto22">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७९|language=मराठी}}</ref> दुसऱ्या गोलमेज परिषदेत ठरल्यानुसार इंग्रज सरकारने १७ ऑगस्ट १९३२ रोजी जातीय निवाडा जाहीर करून अस्पृश्यांना स्वतंत्र मतदार संघ देण्याची तरतूद मान्य केली. आंबेडकरांच्या अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांच्या मागणीला यश मिळाले. मात्र याला [[महात्मा गांधी]]ंनी विरोध करून २२ सप्टेंबर १९३२ रोजी येरवाडा तुरूंगात प्राणांतिक उपोषण सुरू केले व अस्पृश्यांच्या स्वतंत्र मतदार संघाच्या मागणीस विरोध केला. त्यामुळे नाईलाजास्तव आंबेडकर यांनी २४ सप्टेंबर १९३२ [[पुणे करार]]ावर साक्षरी करून स्वतंत्र मतदार संघाची मागणी मागे घेतली व अस्पृश्यांसाठी संयुक्त राखीव मतदारसंघ मान्य केला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८०, १८१ व १८२|language=मराठी}}</ref> === तिसरी गोलमेज परिषद === ब्रिटिश सरकारने आंबेडकरांना तिसऱ्या गोलमेज परिषदेच्या कामकाजात सहभागी होण्यासाठी निमंत्रित केले. आंबेडकरांनी दुसऱ्या गोलमेज परिषदेच्या वेळी भारताच्या भावी राज्यघटनेविषयी महत्त्वाचे काम केले होते. ब्रिटिश सरकार भारताला वताहतीचे स्वराज्य देणार होते व त्याच्याबरोबरच राज्यकारभारासाठी स्वतंत्र राज्यघटना सुद्धा देणार होते. त्यामुळे त्यांनी तिसरी गोलमेज परिषद बोलावली होती.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८२|language=मराठी}}</ref> परिषदेत सहभागी होण्यासाठी आंबेडकर ७ नोव्हेंबर १९३२ रोजी एम.एन. व्हिक्टोरीया बोटीने इंग्लंडकडे रवाना झाले. लंडनला पोहोचल्यावर आंबेडकरांनी असे उद्गार काढले की, "ब्रिटिश सरकारने भारताला लवकरात लवकर स्वातंत्र्य देण्याचा प्रयत्न करावा." त्यावेळी मुंबईतील बाँबे क्रॉनियल या काँग्रेस पक्षीय वृत्तपत्राने २२ नोव्हेंबर १९३२ च्या अंकात आंबेडकरांच्या विधानाची नोंद घेतली आणि "डॉ. आंबेडकरांचे राष्ट्रप्रेम कोणाही राष्ट्रभक्तापेक्षा कधीच कमी नव्हते" असे म्हटले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८३|language=मराठी}}</ref> परिषदेत आंबेडकरांनी अशीही मागणी केली होती की, भारताची मध्यवर्ती सत्ता व प्रांतिय सत्ता या दोन्ही सत्ता एकाच वेळी भारतीयांच्या हातांत आल्या पाहिजेत. तिसऱ्या गोलमेज परिषदेचे कामकाज २१ नोव्हेंबर १९३२ रोजी सुरू झाले आणि २४ डिसेंबर १९३२ पर्यंत चालले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८३ व १८४|language=मराठी}}</ref> यावेळी भारतासंबंधीच्या घटनात्मक सुधारणेच्या संयुक्त समितीवर सभासद म्हणून आंबेडकरांचा समावेश करण्यात आला. तिसऱ्या गोलमेज परिषदेचे कामकाज संपल्यानंतर आंबेडकर २३ जानेवारी १९३३ रोजी बोटीने मुंबईस परत आले.<ref name="auto35">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८४|language=मराठी}}</ref> भारतासंबंधीच्या घटनात्मक सुधारणेच्या संयुक्त समितीच्या (जॉईंट कमिटी ऑन इंडियन कोन्स्टिट्युशनल रिफोर्म) बैठकांमध्ये सहभागी घेण्यासाठी आंबेडकर पुन्हा मुंबईहून बोटीने २४ एप्रिल १९३३ रोजी लंडनकडे निघाले आणि ६ मे १९३३ रोजी लंडनला पोहोचले. घटनात्मक सुधारणेच्या संयुक्त समितीच्या बैठका दोन टप्प्यात झाल्या. पहिला टप्पा ११ ते २८ जुलै १९३३ आणि दुसरा ३ ऑक्टोबर ते ७ नोव्हेंबर १९३३ या कालावधीत झाल्या.<ref name="auto35" /> या बैठकांमध्ये आंबेडकरांनी गव्हर्नरचे सर्व जातींच्या हितसंरक्षासाठी अधिकार, कनिष्ठ व वरिष्ठ तसेच प्रांतिय कायदेमंडळ, मध्यवर्ती व प्रांतिय सरकार यांचे अधिकार अशा विविध घटनात्मक प्रश्नांवर चर्चा केली. त्यांनी भारतीय १९१९ च्या कायद्यातील बऱ्याच उणिवा निदर्शनास आणून दिल्या. सरकारने नेमलेला सभासद मंत्री होऊ शकतो का?, असा एक नवीन मुद्दा आंबेडकरांनी चर्चेत उपस्थित केला होता. घटनापंडित आंबेडकरांना सखोल घटनात्मक ज्ञान होते. नोव्हेंबर १९३३ मध्ये समितीचे कामकाज संपले आणि ८ जानेवारी १९३४ रोजी आंबेडकर मुंबईला परत आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८४ व १८५|language=मराठी}}</ref> गोलमेज परिषदांच्या निमित्ताने आंबेडकरांचे पाच वेळा लंडनला जाणे-येणे झाले. गोलमेज परिषदांतील सहभागामुळे त्यांना 'अस्पृश्यांचा महान नेता', 'कायदेपंडित' व 'बुद्धिमान व्यक्ती' म्हणून जागतिक पातळीवर ओळखले जाऊ लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८५|language=मराठी}}</ref> == पुणे करार == [[चित्र:M.R. Jayakar, Tej Bahadur Sapru and Dr. Babasaheb Ambedkar at Yerwada jail, in Poona, on 24 September 1932, the day the Poona Pact was signed.jpg|thumb|right|230px|२४ सप्टेंबर १९३२ रोजी, येरवडा कारागृहामध्ये जयकर, तेज बहादुर व डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर. या दिवशी पुणे करावर सही झाली.]] {{मुख्य|पुणे करार}} {{quote box | border=2px | align=right | bgcolor = Cornsilk | title= | halign=center | quote=<poem> "युरोपीयन, अँग्लो इंडियन, भारतीय ख्रिश्चन, मुसलमान व शीख या अल्पसंख्याकांना स्वतंत्र मतदारसंघ दिला गेल्यामुळे राष्ट्राचे तुकडे पडतात असे जर गांधींना वाटत नसेल, तर केवळ बहिष्कृत वर्गासाठी (अस्पृश्य) स्वतंत्र मतदारसंघ दिल्यास अरिष्ट कोरळेल असे त्यांना वाटण्याचे काय कारण? त्याचबरोबर गांधी अमर नाहीत किंवा काँग्रेसही अमर नाही. अस्पृश्यतेचे निवारण करण्यासाठी व बहिष्कृत वर्गाचा दर्जा उंचावण्यासाठी आणि त्यांना सामावून घेण्यासाठी हिंदुस्तानात अनेक महात्म्यांनी आजपर्यंत प्रयत्न केले. पण प्रत्येकाला अपयश आले. महात्मे आले आणि गेले पण अस्पृश्य हे अस्पृश्यच राहिले." </poem> |salign=right |author= '''डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर''' <br /> इ.स. १९३२ मध्ये गांधींनी आमरण उपोषण सुरू केल्यानंतर दिलेली प्रतिक्रिया |source= <ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=३६|language=मराठी}}</ref> }} १९१० च्या दशकाच्या अखेरीस डॉ. आंबेडकरांनी अस्पृश्यांचे राजकीय नेतृत्व करायला सुरुवात केली. त्यांनी अस्पृश्यांसाठी एक नवीन राजकीय आघाडी काढली. त्यांनी अस्पृश्यांच्या उद्धारासाठी व जातिसंस्थेविरुद्ध काहीही न करणाऱ्या पक्षांवर आणि ब्रिटिश सरकारवर टीका केली. [[महात्मा गांधी]] आणि [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|अखिल भारतीय काँग्रेस]] यांच्यावर अस्पृश्यांना दयनीय परिस्थितीत ढकलल्याचा आरोप आंबेडकरांनी केला. ८ ऑगस्ट, १९३० रोजी मागासवर्गीयांच्या सभेमध्ये आंबेडकरांनी आपला राजकीय दृष्टिकोन लोकांसमोर जाहीर केला, आणि ''मागासवर्गीयांनी काँग्रेस पक्ष व ब्रिटिश यांपासून स्वतंत्र झाल्याशिवाय ते सुरक्षित होणार नाहीत'' असे त्यानी सांगितले. या भाषणात त्यांनी [[मिठाचा सत्याग्रह|मिठाच्या सत्याग्रहावर]] सुद्धा टीका केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७९ ते १८२|language=मराठी}}</ref> [[गोलमेज परिषद|पहिल्या व दुसऱ्या गोलमेज परिषदेतील]] चर्चेच्या आधारे ब्रिटिश पंतप्रधान [[रॅम्से मॅकडोनाल्ड]] यांनी १७ ऑगस्ट, १९३२ रोजी जातीय निवाडा (कम्युनल अवॉर्ड) जाहीर केला. यानुसार भारतातील अस्पृश्यांना युरोपीयन, अँग्लो इंडियन, भारतीय ख्रिश्चन, मुसलमान व शीख यांच्याप्रमाणे राजकीय हक्क देण्याची तरतूद करण्यात आली होती. यामुळे अस्पृश्यांना दुहेरी राजकीय लाभ मिळणार होता. पहिला लाभ असा की, कायदेमंडळावर निवडून येण्याकरिता अस्पृश्यांना स्वतंत्र मतदार संघ मान्य करण्यात आले होते. त्या स्वतंत्र मतदारसंघातून अस्पृश्य उमेदवार निवडून येऊन प्रांतिक कायदेमंडळाचे सभासद बनू शकत होते. यावेळी अस्पृश्य उमेदवारांनी स्वतंत्र निवडून येण्यासाठी फक्त अस्पृश्य मतदारांवरच विसंबून राहता येत होते, त्यांना स्पृश्य मतदार मतदान करु शकत नव्हते. अस्पृश्यांसाठी विकास करण्यासाठी केवळ अस्पृश्य मतदारांमार्फतच अस्पृश्य प्रतिनिधी निवडण्यात येणार होता.<ref name="auto22" /> दुसरा लाभ असा की, अस्पृश्यांना दोन मतांचा अधिकार मान्य करण्यात आला होता. अस्पृश्यांचे मतदार संघ सामान्य मतदारसंघाच्या अंतर्गत होते. अस्पृश्य मतदार आपल्या दोन मतांपैकी एक मत अस्पृश्य उमेदवाराला देऊ शकत होते व दुसरे मत सामान्य स्पृश्य उमेदवाराला देऊ शकत होते. सामान्य (स्पृश्य) उमेदवाराला निवडणुकीत निवडून येण्यासाठी अस्पृश्य मतदारांवरही अवलंबून राहावे लागणार होते. अस्पृश्य उमेदवाराला निवडून येण्यासाठी स्पृश्य मतदारांवर अवलंबून राहण्याची गरज नव्हती. भारतातील स्पृश्यास्पृश्यभेद नष्ट होण्यासाठी आणि सामाजिक समता स्थापन होण्यासाठी ब्रिटिश सरकारने हे राजकीय हक्क मान्य केले होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७९-१८०|language=मराठी}}</ref> अस्पृश्यांचा हा राजकीय हक्क महात्मा गांधींना मान्य झाला नाही. त्यांनी अस्पृश्यांच्या स्वतंत्र मतदार संघाच्या हक्कास विरोध केला आणि तो बदलण्यासाठी [[पुणे|पुण्याच्या]] [[येरवडा तुरूंग|येरवडा तुरूंगात]] २० सप्टेंबर, १९३२ रोजी प्राणांतिक उपोषण सुरू केले. आंबेडकर अस्पृश्यांना मिळालेले हे राजकीय हक्क कोणत्याही स्थितीत सोडून देण्यास किंवा बदलण्यास तयार नव्हते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८०|language=मराठी}}</ref> ''प्राण गेला तरी बेहेत्तर, पण अस्पृश्यांना स्वतंत्र असे काही मिळू देणार नाही'' असे गांधी म्हटले.<ref>{{Cite book|title=माझी आत्मकथा|last=आंबेडकर|first=डॉ. बाबासाहेब|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१४|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=५३|language=मराठी}}</ref> सर्वसाधारण मतदारसंघातून मुसलमानांना वगळल्यानंतर जे मतदारसंघ शिल्लक राहतात त्यांच्यामध्ये स्पृश्य हिंदूंची संख्या फार मोठी असल्यामुळे अस्पृश्यांना केवळ स्वतःच्या सामर्थ्यावर कायदेमंडळात आपले प्रतिनिधी निवडून आणता येणार नाहीत. अस्पृश्य हे मुसलमानांसारखेच अल्पसंख्याक आणि त्यांच्याहूनही अधिक दुबळे व असंघटित आहेत म्हणून त्यांच्या हक्कांचे संरक्षण करण्यासाठी त्यांना स्वतंत्र मतदारसंघ द्यावेत असा युक्तिवाद आंबेडकरांनी गोलमेज परिषदेत केलेला होता. अस्पृश्य हे हिंदू धर्माचेच घटक आहेत असे गांधींच्या मतावर आंबेडकरांनी स्पष्ट केले की, स्पृश्य हिंदूप्रमाणे अस्पृश्यांना मंदिरात जाता येत नाही, हिंदू देवाच्या मूर्तीला स्पर्श करता येत नाही, हिंदू ग्रंथांचे वाचन करता येत नाही तसेच स्पृश्य हिंदू अस्पृश्यांना आपले धर्मबांधव मानत नाही व त्यांनी कोणताही धार्मिक अधिकार देत नाही. त्यामुळे अस्पृश्यांना हिंदू म्हणणे योग्य नाही. युरोपीयन, अँग्लो इंडियन, भारतीय ख्रिश्चन, मुसलमान व शीख या अल्पसंख्याकांना मिळालेल्या स्वंतत्र मतदारसंघास गांधींचा विरोध नव्हता, मात्र अस्पृश्यांना स्वतंत्र्य मतदारसंघ दिल्यास हिंदू समाज दुभंगेल तसेच राष्ट्राचे तुकडे पडतील असे गांधींना वाटत होते. त्यावर आंबेडकरांचे मत होते की युरोपीय, अँग्लो इंडियन, भारतीय ख्रिश्चन, मुसलमान व शीख या अल्पसंख्याकांना स्वतंत्र मतदारसंघ दिला गेल्यामुळे राष्ट्राचे तुकडे पडत नाही त्याप्रमाणे बहिष्कृत वर्गासाठी (अस्पृश्य) स्वतंत्र मतदारसंघ दिल्यास अरिष्ट कोरळणार नाही किंवा राष्ट्राचे तुकडे पडणार नाही. अस्पृश्यतेचे निवारण करण्यासाठी व बहिष्कृत वर्गाचा दर्जा उंचावण्यासाठी आणि त्यांना सामावून घेण्यासाठी अस्पृश्यांना स्वतंत्र्य मतदार संघ आवश्यक आहेत. अस्पृश्यता निर्मूलन हे अस्पृश्यांच्या सशक्तीकरणामुळेच होऊ शकते असा आंबेडकरांचा विचार होता तर स्पृश्य हिंदूंच्या हृदयपरिवर्तनाने अस्पृश्यता निर्मूलन होईल असे गांधींना वाटे.<ref>{{Cite book|title=माझी आत्मकथा|last=आंबेडकर|first=डॉ. बाबासाहेब|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१४|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४१ ते ६४|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांना काँग्रेसचे नेते भेटू लागले आणि गांधींचे प्राण वाचविण्यास विनवू लागले. या कालावधीत देशात अशांतता निर्माण झाली होती. अखेर डॉ. आंबेडकर व महात्मा गांधी यांच्यात तडजोड होऊन २४ सप्टेंबर, १८३२ रोजी [[पुणे करार]] करण्यात आला, त्याद्वारे आंबेडकरांनी राखीव मतदारसंघाची मागणी मान्य करत स्वतंत्र मतदार संघाची मागणी मागे घेतली. मात्र या कराराबाबत आंबेडकर असमाधानी होते. ब्रिटिश सरकारने २६ सप्टेंबर, १९३२ रोजी पुणे करार मान्य केला, त्यानंतर गांधींनी २७ सप्टेंबर, १९३२ रोजी आपले प्राणांतिक उपोषण समाप्त केले. गांधींच्या उपोषणाचे वर्णन आंबेडकरांनी ''अस्पृश्यांच्या राजकीय अधिकारांना बगल देण्यासाठी गांधींनी खेळलेली राजकीय चाल होय'' असे नंतर केले. अस्पृश्यांच्या स्वतंत्र मतदारसंघाच्या मागणीस विरोध व पुणे करार या घटनांमुळे गांधी अस्पृश्य लोकांत अप्रिय बनले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८१|language=मराठी}}</ref> इ.स. १९४२ मध्ये आंबेडकरांनी स्वतः या कराराचा धिक्कार केला. आंबेडकरांनी आपल्या 'स्टेट ऑफ मायनॉरिटी' या ग्रंथातसुद्धा पुणे कराराबाबत नाराजी व्यक्त केली आहे. रिपब्लिकन पक्षातर्फेही अनेक धिक्कार सभा घेण्यात आल्या आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/gadchiroli/it-was-dabkare-who-had-done-punes-contract-babasaheb/|title=पुणे कराराचा बाबासाहेबांनीच केला होता धिक्कार|last=author/admin|date=2015-09-25|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-05}}</ref> === पुणे कराराचा संक्षिप्त मसुदा === # प्रांतीय विधानसभांमध्ये साधारण निवडणूक क्षेत्रांमधील जागांपैकी दलित वर्गासाठी पुढीलप्रमाणे राखीव जागा ठेवण्यात येतील: मद्रास - ३०, [[मुंबई]] व [[सिंध]] मिळून - १५, [[पंजाब]] - ७, [[बिहार]] व [[ओरिसा]] - १८, मध्य भारत - २०, [[आसाम]] - ७, बंगाल - ३०, मध्यप्रांत - २० अशा प्रकारे एकूण १४८ जागा. या ८ प्रांताच्या कायदेमंडळात हिंदूंच्या ७८७ जागा होत्या.<ref>{{Cite book|title=आधुनिक महाराष्ट्राचा इतिहास|last=गाठाळ|first=डॉ. एस.एस.|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१९|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४३०|language=मराठी}}</ref> # या जागांची निवडणूक संयुक्त निवडणूक संघ पद्धतीद्वारे केली जाईल. प्रत्येक राखीव जागेसाठी [[दलित]] वर्गातील ४ उमेदवारांचे पॅनल निवडले जाईल. या चार उमेदवारांतून ज्याला सर्वाधिक मते मिळतील तो उमेदवार विजयी जाहीर होईल. # केंद्रीय कार्यकारिणीमध्ये दलित वर्गाचे प्रतिनिधित्व वरील कलम दोननुसार होईल. # केंद्रीय कारिणीमध्ये दलित वर्गाच्या राखीव जागांची संख्या १८% असेल आणि त्यांची निवड वरील प्रकारे होईल. # वर उल्लेख केलेली उमेदवारांच्या पॅनलच्या प्राथमिक निवडींची व्यवस्था अशा केंद्रीय तसेच प्रांतिक कार्यकारिणींसाठी १० वर्षांनंतर समाप्त होईल. # जोपर्यंत दोन्ही संबंधित पक्षांद्वारा आपसांत समझौता होऊन दलितांच्या प्रतिनिधीस हटविण्याचा सर्वसंमत निर्णय होत नाही, तोपर्यंत प्रांतीय व केंद्रीय कार्यकारिणीमध्ये दलितांच्या जागांचे प्रतिनिधित्व कलम १ व ४ मध्ये दिले आहे त्याप्रमाणे अंमलात असेल. # केंद्रीय व प्रांतिक कार्यकारिणींच्या निवडणुकीत दलितांचा मतदानाचा अधिकार लोथियन समितीच्या अहवालानुसार असेल. # दलितांना स्थानिक निवडणुका व सरकारी नोकरीसाठी जातीय कारणामुळे डावलल्या जाऊ नयेत. पात्रता असलेल्या प्रत्येक दलितास नोकरीत घ्यावे. # सर्व प्रांतांत शैक्षणिक अनुदान देऊन दलितांना मुख्य प्रवाहात आणण्याचे काम करण्यात यावे.<ref>{{Cite book|title=आधुनिक महाराष्ट्राचा इतिहास|last=गाठाळ|first=डॉ. एस.एस.|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१९|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४२७ ते ४३०|language=मराठी}}</ref> == राजकीय कारकीर्द == [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar delivering a speech.jpg|thumb|एका सभेत भाषण करतांना आंबेडकर]] बाबासाहेब आंबेडकर हे राजनितीतज्ज्ञ होते, त्यांना भारतीय इतिहासातील एक आघाडीचे राजकारणी म्हणूनही ओळखले जाते. आंबेडकरांनी इ.स. १९१९ पासून सामाजिक व राजकीय क्षेत्रांमध्ये काम करायला सुरू केले होते. इ.स. १९५६ पर्यंत त्यांना अनेक राजकीय पदांवर नियुक्त केले गेले. === मुंबई विधानपरिषदेचे सदस्य (१९२६ – १९३७) === डिसेंबर १९२६ मध्ये मुंबईचे गव्हर्नर [[हेनरी स्टॅव्हले लॉरेन्स]] यांनी त्यांना [[मुंबई विधानपरिषद|मुंबई विधानपरिषदेचे]] (बॉम्बे लेजिस्लेटिव्ह काउन्सिल) सदस्य म्हणून नेमले. तेथे त्यांनी अनेकदा आर्थिक विषयांवर भाषणे दिली. ते १९३६ पर्यंत मुंबई विधानपरिषदेचे सदस्य होते.<ref>{{Cite book|title=Dr. Bhimrao Ramji Ambedkar (Vol. 7)|last=Khairmode|first=Changdev Bhawanrao|publisher=Maharashtra Rajya Sahilya Sanskruti Mandal, Matralaya|year=1985|isbn=|location=Mumbai|pages=273|language=Marathi}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.ambedkar.org/ambcd/13A.%20Dr.%20Ambedkar%20in%20the%20Bombay%20Legislature%20PART%20I.htm|title=13A. Dr. Ambedkar in the Bombay Legislature PART I}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=AeGQ8Bnn3XwC&pg=PA231&lpg=PA231&dq=In+1926,+Ambedkar+was+appointed+as+a+member+of+the+Bombay+Legislature&source=bl&ots=by41UAOG17&sig=ACfU3U3_d32QkngHTej8KecSCmneqml_tw&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwilwPjQkOnjAhUjH48KHUgDAL4Q6AEwEnoECAoQAQ#v=snippet&q=Dec.+1926+the+Bombay+Legislative+Council&f=false|title=Ambedkar and His Writings: A Look for the New Generation|first=Raj|last=Kumar|date=9 August 2008|publisher=Gyan Publishing House|via=Google Books}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1920s.html|title=1920s|website=www.columbia.edu}}</ref> अस्पृश्यांना कोणतेही राजकीय अधिकार नसतानाही त्याना [[इ.स. १९३०]] मध्ये [[लंडन]] येथे भरलेल्या पहिल्या [[गोलमेज परिषद]]ेस अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी म्हणून आमंत्रण दिले गेले. या परिषदेत त्यांनी भारतातील अस्पृश्यांच्या परिस्थितीबद्दल आवाज उठवला आणि अस्पृश्यता निर्मूलनाची मागणी केली. त्यांनी पहिल्या व दुसऱ्या गोलमेज परिषदांमध्ये दलित वर्गाच्या मूलभूत हक्कांचा एक जाहीरनामा तयार केला आणि अल्पसंख्याकांसाठी नेमलेल्या समितीसमोर सादर केला. त्या जाहीरनाम्यात अस्पृश्यांना स्वतंत्र मतदार संघाची मागणी केली होती. हा जाहिरनामा ब्रिटिश सरकारने मान्य केला. परंतु [[महात्मा गांधी]] यांनी स्वतंत्र्य मतदार संघाच्या संकल्पनेस प्रखर विरोध केला व [[पुणे]] येथील [[येरवडा कारागृह|येरवडा कारागृहात]] त्याविरुद्ध आमरण उपोषण सुरू केले. याचे पर्यवसान [[पुणे करार|पुणे करारात]] झाला.<ref name="auto39">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४३|language=मराठी}}</ref> === स्वतंत्र मजूर पक्ष, आणि मुंबई विधानसभेचे सदस्य व विरोधी पक्षनेते (१९३७ – १९४२) === {{मुख्यलेख|स्वतंत्र मजूर पक्ष}} 'कोणत्याही समाजात त्या देशातील सर्वसामान्य जनतेचा जीवनमार्ग हा राजकीय परिस्थितीने घडविलेला असतो. राजकीय सत्ता जनतेच्या आकांक्षांना मूर्त रूप देत असते. ती ज्यांच्या हातात असते त्यांना आपल्या आशा-आकांक्षांना मूर्त रूप देण्याची संधी प्राप्त होते. सत्ता त्यांचीच बटीक बनत असते.' हे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी जाणले. “या देशातील काँग्रेस पक्षाचे नेतृत्व भांडवलदार, जमिनदार व ब्राह्मणवर्ग यांच्या हातात असल्याने, राजकीय सत्ता त्यांच्याच हाती जाईल व येथील दलित कष्टकरी समाज गुलामासारखा राबविला जाईल,' असे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना वाटत होते. असे होऊ नये यासाठी त्यांनी लोकशाही मूल्यांवर आधारित असणारा 'स्वतंत्र मजूर पक्ष' स्थापन करण्याचा निर्णय घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी स्थापन केलेला स्वतंत्र मजूर पक्ष जडण घडण आणि धोरण|last=कीर्ती|first=विमल|publisher=प्रबोधन प्रकाशन|year=२५ डिसेंबर १९७९|isbn=|location=नागपूर|pages=१५ (प्रथम आवृत्ती)}}</ref> अस्पृश्य वर्गांची स्वतंत्र्य राजकीय ओळख प्रस्थापित करण्यासाठी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी इ.स. १९३६ मध्ये [[स्वतंत्र मजूर पक्ष]]ाची (इंडिपेन्डन्ट लेबर पार्टी) स्थापना केली.<ref name="auto39" /> [[फेब्रुवारी १७|१७ फेब्रुवारी]] [[इ.स. १९३७|१९३७]] मध्ये [[मुंबई इलाखा|मुंबई इलाख्याच्या]] प्रांतिक विधानसभा निवडणुकीत त्यांच्या प्रयत्नांमुळे या पक्षाचे १७ पैकी १५ उमेदवार निवडून आले. १५ विजयी उमेदवारांपैकी १३ स्वतंत्र मजूर पक्षाचे तर २ हे स्वतंत्र मजूर पक्षाने पाठिंबा दिलेले उमेदवार होते. पक्षाला मिळालेले हे यश सर्वाधिक होते.<ref name="auto53">{{Cite web|url=https://www.loksatta.com/wanchitanche-vartaman-news/sukhadeo-thorat-article-about-ambedkar-movement-1749355/|title=विचारधारेपासून दुरावणारी आंबेडकरी चळवळ|date=13 सप्टेंबर 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=1-85065-449-2 |pages=76–77 }}</ref> यावेळी आंबेडकरांची सुद्धा मुंबई विधानसभेचे सदस्य (आमदार) म्हणून निवड झाली. सन १९४२ पर्यंत ते विधानसभेचे सदस्य राहिले आणि यादरम्यान त्यांनी मुंबई विधानसभेत विरोधी पक्षनेते म्हणूनही काम केले.<ref name="auto39" /><ref>{{Cite book|title=Dr. Bhimrao Ramji Ambedkar (Vol. 7)|last=Khairmode|first=Changdev Bhawanrao|publisher=Maharashtra Rajya Sahilya Sanskruti Mandal, Matralaya|year=1985|isbn=|location=Mumbai|pages=245|language=Marathi}}</ref><ref>{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=978-1-85065-449-0 |pages=76–77 }}</ref> १९३७मध्ये झालेल्या मुंबई विधानसभेच्या निवडणुकीत बाबासाहेबांच्या विरुद्ध काँग्रेसने पहिले दलित क्रिकेटर [[पी. बाळू|बाळू पालवणकरांना]] मैदानात उतरले होते. बाळूंनी निवडणूक लढवावी हा वल्लभभाई पटेलांचा आग्रह होता. या चुरशीच्या निवडणुकीत डॉ. आंबेडकरांना १३,२४५ तर बाळू यांना ११,२२५ मते मिळाली. या निवडणुकीत [[पा.ना. राजभोज]] सुद्धा उभे राहिले होते. पुणे करार घडवून आणण्यात दाक्षिणात्य सामाजिक नेते [[एम.सी. राजा]] आणि [[बाळू पालवणकर]] यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली होती.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.bbc.com/marathi/india-56751129|title=BBC News मराठी|language=mr}}</ref> ==== नेहरू व बोस यांच्याशी पहिल्यांदा भेटी ==== ऑक्टोबर १९३९ मध्ये बाबासाहेब आंबेडकरांची [[जवाहरलाल नेहरू]] यांचेशी पहिल्यांदा भेट झाली, तर २२ जुलै १९४० रोजी मुंबईत त्यांची [[सुभाषचंद्र बोस]] यांचेशी भेट झाली होती.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=boCDDwAAQBAJ&pg=RA2-PA1942&lpg=RA2-PA1942&dq=%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0+%E0%A4%B5+%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%9A%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0+%E0%A4%AC%E0%A5%8B%E0%A4%B8&source=bl&ots=s_oztjMot6&sig=ACfU3U2W0-B9SUdAwABfr0Hp2gGOL4UHjw&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjlyqT_-p3nAhXl7HMBHUY6DYYQ6AEwDXoECAgQAQ#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0%20%E0%A4%B5%20%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%9A%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%20%E0%A4%AC%E0%A5%8B%E0%A4%B8&f=false|title=Dr. Ambedkar : Jeevan Darshan|last=Makwana|first=Kishor|date=101-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=978-93-5322-167-6|language=hi}}</ref> === शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन आणि ब्रिटिश भारताचे केंद्रीय मजूरमंत्री (१९४२ ते १९४६) === [[चित्र:A photograph of the election manifesto of the All India Scheduled Caste Federation, the party founded by Dr Ambedkar.jpg|thumb|right|300px|[[शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन|अखिल भारतीय दलित फेडरेशनचे]] निवडणूक घोषणापत्र, १९४६]] आपल्या राजकीय पक्षास राष्ट्रीय स्वरूप देण्यासाठी व सर्व अनुसूचित जातींना या पक्षाच्या झेंड्याखाली आणण्यासाठी त्यांनी '[[शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन|ऑल इंडिया शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन]]'ची (अखिल भारतीय अनुसूचित जाती महासंघाची) [[इ.स. १९४२]] मध्ये स्थापना केली.<ref name="auto39" /> शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन ही एक सामाजिक-राजकीय संघटना होती, या संस्थेचा प्रमुख उद्देश दलित-शोषित समाजाच्या हक्कांच्या मोहिमांसाठी होता. इ.स. १९४२ ते १९४६ या कालावधीत आंबेडकरांनी तत्कालीन भारताचे मध्यवर्ती सरकार असलेल्या संरक्षण सल्लागार समिती व व्हाईसरॉयच्या कार्यकारी समितीमध्ये कामगारमंत्री किंवा मजूरमंत्री म्हणून काम केले.<ref name="Sadangi">{{Cite web|दुवा=https://books.google.com/books?id=maFRVrOe1PQC&pg=PA239&dq=Scheduled+Castes+Federation&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjGk7_u-_fjAhXEbSsKHYrqCno4ChDrATABegQIARAK#v=onepage&q=Scheduled+Castes+Federation&f=false|शीर्षक=Emancipation of Dalits and Freedom Struggle|last=Sadangi|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|via=Google Books|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=|url=|title=|first=Himansu Charan|date=13 August 2008|publisher=Gyan Publishing House}}</ref><ref name="Keer">{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=B-2d6jzRmBQC&printsec=frontcover&dq=Scheduled+Castes+Federation&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjGk7_u-_fjAhXEbSsKHYrqCno4ChDrATAGegQIARAk#v=snippet&q=Scheduled+Castes+Federation&f=false|title=Dr. Ambedkar: Life and Mission|first=Dhananjay|last=Keer|date=13 August 1971|publisher=Popular Prakashan|via=Google Books}}</ref><ref name=autogenerated2>{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=1-85065-449-2 |page=5 }}</ref> बाबासाहेब आंबेडकर हे १९४२ ते १९४६ दरम्यान व्हाइसरॉयच्या एक्झिक्यूटिव्ह कौन्सिलमध्ये (कार्यकारी मंडळामध्ये) अर्थात ब्रिटिश भारताच्या केंद्रीय मंत्रिमंडळात कॅबिनेट मंत्री होते. त्यांच्याकडे कामगार खाते, ऊर्जा खाते आणि पाटबंधारे खाते होते. कामगार मंत्री, ऊर्जामंत्री व पाटबंधारे मंत्री म्हणून बाबासाहेबांनी केलेले काम आधुनिक भारताच्या उभारणीसाठी महत्त्वाचे ठरले आहे. कामगार, पाणी व वीज संबंधात बाबासाहेबांनी अनेक उपाय योजना राबवल्या. ऊर्जा साक्षरता व जल साक्षरता यावरही त्यांनी लेखन व मार्गदर्शन केलेले आहे.<ref name="Keer"/><ref name=autogenerated2/><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com.au/books?id=maFRVrOe1PQC&pg=PA239&dq=Scheduled+Castes+Federation&hl=en&sa=X&redir_esc=y|title=Emancipation of Dalits and Freedom Struggle|last=Sadangi|first=Himansu Charan|date=2008|publisher=Gyan Publishing House|isbn=978-81-8205-481-3|language=en}}</ref> आंबेडकरांनी [[भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यात]] सक्रियपणे भाग घेतला होता.<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/news/2011/03/110331_history_this_day_akd|title=इतिहास के पन्नों से : भारत में दलाई लामा, अंबेडकर को भारत रत्न|website=BBC News हिंदी|url-status=live|accessdate=25 एप्रिल 2019}}</ref> पाकिस्तानची मागणी करणाऱ्या [[अखिल भारतीय मुस्लिम लीग|मुस्लिम लीगच्या]] [[लाहोर ठराव|लाहोर ठरावाच्या]] (१९४०) अनुसरणानंतर आंबेडकरांनी [[थॉट्स ऑन पाकिस्तान]] (पाकिस्तानवरील विचार) या नावाने ४०० पानांचे पुस्तक लिहिले व त्यात त्यांनी "[[पाकिस्तान]]" या संकल्पनेचे विश्लेषण केले. त्यांनी मुस्लिम लीगच्या [[मुसलमान]]ांसाठी वेगळा देश पाकिस्तानच्या मागणीवर टीका करीत ''हिंदूंनी मुस्लिमांच्या पाकिस्तानला स्वीकारले पाहिजे'' असा युक्तिवादही केला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://web.archive.org/web/20180402094202/http://www.nihcr.edu.pk/Latest_English_Journal/Pjhc%2035-2,%202014/4%20Punjab%20Boundary%20Line,%20Zulfiqar%20Ali.pdf|title=Wayback Machine|date=2018-04-02|website=web.archive.org|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{citation |last=Dhulipala |first=Venkat |title=Creating a New Medina |url=https://books.google.com/books?id=1Z6TBQAAQBAJ&pg=PR2 |date=2015 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-05212-3 |ref={{sfnref|Dhulipala, Creating a New Medina|2015}} |pp=124,&nbsp;134,&nbsp;142–144,&nbsp;149}}</ref> === संविधान सभेचे सदस्य (१९४६ – १९५०) === आंबेडकरांनी स्थापन केलेला राजकीय पक्ष '[[शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन|ऑल इंडिया शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन]]' (अखिल भारतीय अनुसूचित जाती संघ) १९४६ मध्ये [[भारतीय संविधान सभा|भारतीय संविधान सभेसाठीच्या]] झालेल्या निवडणुकीत उत्तम कामगिरी करु शकला नाही. नंतर आंबेडकर मुस्लिम लीगची सत्ता असलेल्या बंगाल प्रांताच्या (आजचा [[बांगलादेश]]) मतदार संघातून संविधान सभेत निवडून गेले. ऑगस्ट १९४७ मध्ये आंबेडकरांची राज्यघटनेच्या मसुदा समितीचे अध्यक्ष म्हणून नियुक्ती झाली आणि त्यांच्या अध्यक्षतेखाली तयार झालेली [[भारताची राज्यघटना]] २६ जानेवारी १९५० रोजी अंमलात आली. भारतीय राज्यघटनेच्या निर्मितीत मोठे योगदान दिल्यामुळे आंबेडकरांना "भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार" म्हणून ओळखले जाते. स्वातंत्र्यप्राप्तीनंतर नेहरूंच्या मंत्रिमंडळात डॉ. आंबेडकरांना [[भारताचे कायदा व न्यायमंत्री]] म्हणून नियुक्त करण्यात आले. मात्र त्यांनी संसदेत मांडलेल्या [[हिंदू कोड बिल]]ास विरोध झाल्याने ते नेहरूंच्या मंत्रिमंडळातून राजीनामा देऊन बाहेर पडले.<ref>{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४२ आणि १४३|language=मराठी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://web.archive.org/web/20150920032027/http://www.firstpost.com/india/attention-sanghis-when-the-muslim-league-rescued-ambedkar-from-the-dustbin-of-history-2196678.html|title=Attention BJP: When the Muslim League rescued Ambedkar from the 'dustbin of history' - Firstpost|date=2015-09-20|website=web.archive.org|access-date=2021-06-05}}</ref> === भारताचे केंद्रीय कायदा व न्यायमंत्री (१९४७ – १९५१) === [[चित्र:Dr. Ambedkar being sworn in as Minister of Law, 1947. V. N. Gadgil sitting next to him and Sir Servapalli Radhakrishnan on the extreme right.jpg|thumb|300px|सप्टेंबर १९४७ मध्ये स्वंतत्र भारताचे कायदेमंत्री पदाची शपत घेताना बाबासाहेब आंबेडकर. व्ही.एन. गाडगिळ त्यांच्या बाजूला बसलेले आणि [[सर्वपल्ली राधाकृष्णन]] सर्वात उजवीकडे]] [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar being sworn in as independent India’s first Law Minister by President Dr. Rajendra Prasad, Prime Minister Jawaharlal Nehru looks on May 8, 1950.jpg|right|thumb|300px| मे १९५० रोजी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना प्रजासत्ताक भारताचे पहिले कायदा व न्यायमंत्री म्हणून शपत देतांना राष्ट्रपती [[राजेंद्र प्रसाद]] व सोबत पंतप्रधान [[जवाहरलाल नेहरू]]]] [[चित्र:The first Cabinet of independent India.jpg|right|thumb|300px|३१ जानेवारी १९५० रोजी राष्ट्रपतींसह प्रजासत्ताक भारताच्या पहिल्या मंत्रीमंडळाचे छायाचित्र. मंत्रीमंडळातील सहकाऱ्यांसोबत कायदामंत्री डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (बसलेल्यापैकी डावीकडून पहिले), मध्यभागी राष्ट्रपती राजेंद्र प्रसाद, त्यांच्या उजवीकडे पंतप्रधान [[जवाहरलाल नेहरू]] व इतर मंत्री]] ब्रिटिश संसदेने भारताच्या स्वातंत्र्याचा ठराव १५ जुलै १९४७ रोजी स्वीकृत केल्यानंतर ३ ऑगस्ट, १९४७ रोजी भारताच्या मंत्रिमंडळातील मंत्र्यांची नावे जाहीर झाली. त्यात डॉ. आंबेडकरांची कायदे व न्यायमंत्री म्हणून नियुक्ती होती. यानंतर आंबेडकर संविधान समितीचे अध्यक्ष आणि कायदा व न्याय मंत्री अशी दुहेरी जबाबदारी पार पाडत होते. १५ ऑगस्टला देश स्वतंत्र झाल्यावर पंतप्रधान नेहरूंच्या नेतृत्वाखाली सप्टेंबर १९४७ मध्ये स्वतंत्र भारताचे पहिले कायदेमंत्री म्हणून आंबेडकरांनी पदाची शपथ घेतली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=सुरवाडे|first=विजय|publisher=वैभव प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कल्याण जि. ठाणे|pages=४५|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांनी सप्टेंबर १९४७ ते ऑक्टोबर १९५१ दरम्यान या पदावर कार्य केले. [[मुंबई]]तील वकिलांच्या संस्थेने ६ ऑगस्ट, १९४७ रोजी स्वतंत्र भारताच्या पहिल्या मंत्रिमंडळातील मंत्री म्हणून त्यांचा सत्कार केला. डॉ. आंबेडकरांनी २७ सप्टेंबर, १९५१ रोजी मंत्रीपदाचा राजीनामा पंतप्रधान नेहरूंकडे पाठविला. नेहरुंनी तो त्याच दिवशी स्वीकारला पण १ ऑक्टोबर, १९५१ रोजी आंबेडकरांनी नेहरूंना पत्र पाठवून अशी विनंती केली की ६ ऑक्टोबर, १९५१ रोजी लोकसभेत आपल्या राजीनाम्याविषयी निवेदन करेपर्यंत हा राजीनामा तहकूब समजावा. ४ ऑक्टोबर, १९५१ रोजी नेहरूंनी आंबेडकरांना त्यांची विनंती मान्य केल्याचे कळवले. ६ ऑक्टोबर, १९५१ रोजी सकाळी १० ते ११ वाजण्याच्या दरम्यान लोकसभेत आंबेडकर आपले राजीनाम्याचे निवेदन वाचून दाखविणार होते. परंतु लोकसभेचे उपसभापती [[अनंतशयनम अय्यंगार]] यांनी सायंकाळी ६ वाजता निवेदन वाचण्याचा आदेश दिला. वेळेतील हा बदल आंबेडकरांना अन्यायकारक वाटल्यामुळे ते रागातच लोकसभेतून बाहेर पडले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२६१|language=मराठी}}</ref> लोकसभेबाहेर त्यांनी आपले राजीनाम्यासंबंधीचे लिखित निवेदन वर्तमानपत्रांच्या प्रतिनिधींना दिले. त्या निवेदनात आंबेडकरांनी आपल्या राजीनाम्यामागची कारणे दिली होती.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२६१ व २६४|language=मराठी}}</ref><ref name="auto31">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/india/2016/04/160414_ambedkar_un_birth_century_cj_tk|title=‘असल उपचार है हिंदू शास्त्रों की पवित्रता का नाश’|website=BBC News हिंदी}}</ref> === राज्यसभा सदस्य (१९५२ – १९५६) === आंबेडकरांनी [[पहिली लोकसभा|१९५२ची पहिली भारतीय लोकसभा निवडणूक]] [[उत्तर मुंबई (लोकसभा मतदारसंघ)|बॉम्बे उत्तरमधून]] लढविली. त्यात ते त्यांचे माजी सहाय्यक आणि [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|काँग्रेस पक्षाचे]] उमेदवार [[नारायण सदोबा काजरोळकर]] यांच्याकडून पराभूत झाले. त्यानंतर १९५२ मध्ये आंबेडकर [[राज्यसभा सभासद|राज्यसभेचे सदस्य]] झाले. सन १९५४ मध्ये [[भंडारा जिल्हा|भंडारा]] येथून झालेल्या पोटनिवडणुकीत त्यांनी पुन्हा लोकसभेत प्रवेश करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु ते तिसऱ्या स्थानावर राहिले. यातही काँग्रेस पक्षाचा उमेदवार विजयी झाला. सन १९५७ मध्ये झालेल्या दुसऱ्या सार्वत्रिक लोकसभा निवडणूकीपर्यंत आंबेडकर यांचे निधन झाले होते. आंबेडकरांनी दोन मुदतींसाठी [[भारतीय संसद]]ेचे वरिष्ठ सभागृह असलेल्या राज्यसभेत मुंबई राज्याचे प्रतिनिधित्व केले. राज्यसभा सदस्य म्हणून त्यांचा पहिला कार्यकाळ ३ एप्रिल १९५२ ते २ एप्रिल १९५६ दरम्यान होता आणि त्यांचा दुसरा कार्यकाळ ३ एप्रिल १९५६ ते २ एप्रिल १९६२ दरम्यान होता. दुसऱ्या कार्यकाळाच्या मुदतीतच ६ डिसेंबर १९५६ रोजी त्यांचे निधन झाले.<ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/alphabeticallist_all_terms.aspx|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=5 March 2019}}</ref> === रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडिया === बाबासाहेब आंबेडकरांनी "शेड्युल्ड कास्ट फेडरेशन" बरखास्त करून [[भारतीय रिपब्लिकन पक्ष|रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडिया]] स्थापन करण्याची घोषणा १९५६ मध्ये केली होती. हा पक्ष स्थापन होण्यापूर्वीच त्यांचे निधन झाल्यानंतर त्यांच्या अनुयायांनी व कार्यकर्त्यांनी पक्ष स्थापन करण्याची योजना आखली. पक्ष स्थापन करण्यासाठी १ ऑक्टोबर १९५७ रोजी [[नागपूर]] येथे अध्यक्षीय मंडळाची बैठक झाली. या बैठकीत [[एन. शिवराज]], [[यशवंत आंबेडकर]], पी.टी. बोराळे, ए.जी. पवार, दत्ता कट्टी, दा.ता. रुपवते हे हजर होते. तिसऱ्या दिवशी ३ ऑक्टोबर १९५७ रोजी रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडियाची स्थापना झाली. [[एन. शिवराज]] यांची पक्षाचे अध्यक्ष म्हणून निवड करण्यात आली.<ref>{{Cite book|title=सूर्यपुत्र यशवंत आंबेडकर|last=खोब्रागडे|first=फुलचंद|publisher=संकेत प्रकाशन|year=२०१४|isbn=|location=नागपूर|pages=२० व २१|language=मराठी}}</ref> १९५७ साली दुसऱ्या लोकसभेत या पक्षाचे नऊ सदस्य निवडले गेले. आंबेडकरांचा या पक्षाला मिळालेले हे सर्वाधिक यश होय.<ref name="auto53" /> == शैक्षणिक कार्य == आंबेडकर हे उच्चविद्याविभूषित [[शिक्षणतज्ज्ञ]] होते. "शिक्षण हे वाघिणीचे दूध आहे, आणि जो ते प्राशन करेल तो वाघासारखा गुरगुरल्याशिवाय राहणार नाही." असे त्यांनी लिहिलेले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/jalgaon/dr-babasaheb-ambedkar-says-education-milk-wagheen/|title=डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर म्हणत, शिक्षण हे वाघिणीचे दूध...|last=author/lokmat-news-network|date=2019-12-01|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/maharashtra/nagpur/nagpur-satyapal-maharaj-column/articleshow/61989657.cms|title=जीवन शिक्षण गरजेचे!|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=YoCDDwAAQBAJ&pg=PT97&lpg=PT97&dq=%E0%A4%A1%E0%A5%89.+%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0+%E0%A4%B5+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%82%E0%A4%A6&source=bl&ots=wafbE-SU6e&sig=ACfU3U1SwkgoasTORin6ywlDMDSdp94ZXA&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjSo722-p3nAhUAIbcAHQL1Dfo4FBDoATAIegQICRAB|title=Dr. Ambedkar : Aayaam Darshan|last=Makwana|first=Kishor|date=2001-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=978-93-5322-165-2|language=hi}}</ref> ''प्राचीन हिंदू समाजातील जातीच्या नियमांनुसार कनिष्ठ जातींना शिक्षण घेण्याचा हक्क नव्हता तर केवळ उच्च जातींना शिक्षणाचा अधिकार होता. त्यामुळे कनिष्ठ जातींची स्थिती जवळपास गुलामासारखीच झाली होती. शिक्षणामुळेच कनिष्ठ जातींची स्थिती सुधारेल'' असा विचार करून आंबेडकरांनी शैक्षणिक कामे केली.<ref name="auto2">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४३ व १४४|language=मराठी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2017/10/ambedkars-thoughts-on-education-an-overview-hindi/|title=आंबेडकर : हाशियाकृत समाज के शिक्षाशास्त्री|last=मीणा|first=Meenakshi Meena मीनाक्षी|date=2017-10-21|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-IN|access-date=2021-06-05}}</ref> === शैक्षणिक जागृती === आंबेडकरांच्या मते हजारो वर्षांपासून शिक्षण नाकारलेल्या कनिष्ठ जातींमध्ये अज्ञान व निरक्षरता होती. यामुळे त्यांचे उच्च जाती हलक्या प्रतीची कामे स्वतः न करता कनिष्ठ जातींकडून सक्तीने करून घेत. आंबेडकरांनी कनिष्ठ जातींना त्यांच्या या दयनीय स्थितीचे कारण शिक्षणाचा अभाव हेच आहे याची जाणिव आंबेडकरांनी करून दिली. कनिष्ठ जातींच्या लोकांनी त्यांच्या मुलांना शाळेत पाठवावे यासाठी आंबेडकरांनी त्यांना प्रोत्साहन दिले. या मुलांना शिष्यवृत्ती, गणवेश, भोजन व निवारा अशा सुविधा पुरविण्याचा प्रयत्न केला. त्यांनी आपल्या अनुयायांना "शिका, संघटित व्हा आणि संघर्ष करा" असा संदेश दिला.<ref name="auto2" /> === बहिष्कृत हितकारिणी सभेची स्थापना === {{मुख्य|बहिष्कृत हितकारिणी सभा}} कनिष्ठ जातीतील लोकांमध्ये शिक्षणाचा प्रसार व्हावा व त्यांची सामाजिक-आर्थिक स्थिती सुधारावी म्हणून २० जुलै १९२४ रोजी [[मुंबई]] येथे डॉ. आंबेडकरांनी [[बहिष्कृत हितकारिणी सभा]] या संस्थेची स्थापना केली. या संघटनेच्या वतीने [[सोलापूर]] येथे [[४ जानेवारी]], [[इ.स. १९२५]] रोजी एक वसतिगृह सुरू करून दलित, गरीब विद्यार्थ्यांना निवास, भोजन, कपडे व शैक्षणिक, साधनसामग्री पुरवली. आंबेडकरांनी या वसतिगृहास [[सोलापूर]] नगरपालिकेकडून रू. ४००००/–चे अनुदान मिळवून दिले. या संस्थेने ''सरस्वती विलास'' नावाचे मासिक व एक मोफत वाचनालयही सुरू केले.<ref name="auto4">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४४|language=मराठी}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|title=Dr. Ambedkar Life And Mission|last=Keer|first=Dhanajay|publisher=Popular Prakashan|year=1995|isbn=|locationMumbai=|pages=62}}</ref> === दलित शिक्षणसंस्थेची स्थापना === {{मुख्य|डिप्रेस्ड क्लासेस एज्युकेशन सोसायटी}} १४ जून १९२८ रोजी डॉ. आंबेडकर यांनी दलित शिक्षणसंस्थेची स्थापना केली. दलितांच्या माध्यमिक शिक्षणाची सोय करणे हे या संस्थेचे मुख्य ध्येय होते. माध्यमिक शिक्षणाची जबाबदारी पेलण्यास ही संस्था समर्थ नसल्याने दलित विद्यार्थ्यांना वसतिगृहाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यासाठी [[मुंबई]] सरकारने या संस्थेस मदत करावी असे आवाहन बाबासाहेबांनी केले. त्यामुळे मुंबईच्या गव्हर्नरने ८ ऑक्टोबर, १९२८ रोजी माध्यमिक शाळेतील विद्यार्थ्यांसाठी ५ वसतिगृहे मंजूर केली. तसेच गव्हर्नरने दरमहा रू. ९०००/–चे अनुदानही वसतिगृहांना खर्चासाठी मंजूर केले. जेव्हा ही रक्कम खर्चासाठी अपूरी पडू लागली तेव्हा डॉ. आंबेडकर यांनी [[मुस्लिम]] व [[पारशी]] समुदायातील धर्मादाय संस्थांकडून व इतर काही देणगीदारांकडून आर्थिक मदत मिळवली.<ref name="auto4" /> === पीपल्स एज्युकेशन सोसायटीची स्थापना === {{मुख्य|पीपल्स एज्युकेशन सोसायटी}} अस्पृश्यांसह निम्न मध्यमवर्गास उच्च शिक्षण देण्यासाठी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी ८ जुलै, १९४५ रोजी [[पीपल्स एज्युकेशन सोसायटी]] या शैक्षणिक संस्थेची स्थापना केली.<ref name="auto15">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.loksatta.com/lokprabha/peoples-education-society-and-dr-babasaheb-ambedkar-144407/|शीर्षक=बाबासाहेबांच्या संस्थांचा राजकीय आखाडा!|दिनांक=2013-07-05|संकेतस्थळ=Loksatta|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> आंबेडकरांनी या संस्थेच्यावतीने सन १९४६ मध्ये [[मुंबई]]त सिद्धार्थ कला व विज्ञान महाविद्यालय, सन १९५० मध्ये [[औरंगाबाद]] येथे [[मिलिंद महाविद्यालय]], सन १९५३ मध्ये मुंबईत सिद्धार्थ वाणिज्य व अर्थशास्त्र महाविद्यालय तर सन १९५६ मध्ये मुंबईत [[सिद्धार्थ कॉलेज ऑफ लॉ, मुंबई|सिद्धार्थ विधी महाविद्यालय]] सर्व समाजांसाठी सुरू केले.<ref name="auto4" /> सध्या देशभरात या संस्थेची ३० पेक्षा जास्त महाविद्यालये आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.loksatta.com/lokprabha/peoples-education-society-and-dr-babasaheb-ambedkar-144407/|title=बाबासाहेबांच्या संस्थांचा राजकीय आखाडा!|date=2013-07-05|website=Loksatta|language=mr-IN|access-date=2021-06-05}}</ref> == स्त्रियांसाठी कार्य आणि हिंदू कोड बिल == [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar with Women delegates of the Scheduled Caste Federation during the Conference of the Federation on July 8, 1942 at Nagpur..jpg|thumb|८ जुलै १९४२ रोजी नागपूर येथे फेडरेशनच्या परिषदेच्या वेळी अनुसूचित जाती महासंघाच्या महिला प्रतिनिधींसोबत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]] <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.amarujala.com/columns/blog/hindu-code-bill-dr-babasaheb-ambedkar-significance-importance-nehru-and-the-hindu-code-bill|title=बाबा साहेब और हिंदू कोड बिल: महिलाओं की दशा सुधारने में मील का पत्थर बना एक कदम|website=Amar Ujala|language=hi|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://feminisminindia.com/2016/04/14/feminist-principles-of-dr-b-r-ambedkar/|title=13 Feminist Principles of Dr. B R Ambedkar on #AmbedkarJayanti|last=Team|first=F. I. I.|date=2016-04-13|website=Feminism In India|language=en-GB|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2016/04/ambedkars-understated-feminism_hindi/|title=आंबेडकर का अल्पज्ञात स्त्रीवाद|last=धारा|first=Lalitha Dhara ललिता|date=2016-04-14|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-IN|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.saamana.com/article-on-dr-babasaheb-ambedkar-and-women-empowerment/|title=लेख – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर आणि महिला सक्षमीकरण {{!}} Saamana (सामना)|last=ऑनलाईन|first=सामना|language=en-US|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.theprint.in/opinion/women-movement-and-baba-saheb-ambedkar-views-on-that/48725/|title=महिला आंदोलन और बाबा साहेब आंबेडकर की विचार दृष्टि|last=सिंह|first=डॉ मुख्तयार|date=2019-03-08|website=ThePrint Hindi|language=en-US|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.thelallantop.com/tehkhana/babasaheb-bhimrao-ambdekar-was-the-real-hero-of-women-empowerment-in-india/|title=आंबेडकर: महिला सशक्तीकरण के रियल पोस्टरबॉय|website=LallanTop - News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/nazaria-dr-ambedkar-wanted-to-give-women-right-to/articleshow/17493392.cms|title=महिलाओं को हक दिलाना चाहते थे डॉ. आंबेडकर|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.feminisminindia.com/2019/04/19/ambedkar-for-women-rights-hindi/|title=नारीवादी डॉ भीमराव अंबेडकर : महिला अधिकारों के लिए मील का पत्थर साबित हुए प्रयास|last=Arora|first=Jagisha|date=2019-04-18|website=फेमिनिज़म इन इंडिया|language=en-GB|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.satyahindi.com/opinion/bhimrao-ambedkar-parinirvan-divas-women-empowerment-champion-106146.html|title=महिला आज़ादी के बड़े पैरोकार थे बाबासाहेब आम्बेडकर|website=www.satyahindi.com|language=en|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.news18.com/news/nation/bhim-rao-ambedkar-is-hero-of-women-empowerment-despite-he-has-not-face-of-any-women-movement-2669494.html|title=बाबा साहब महिलाओं के भी मुक्तिदाता, फिर भी महिला आंदोलन का प्रतीक न बन सके|website=News18 India|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.haribhoomi.com/dr%20ambedkar%20role%20women%20empowerment|title=महिला सशक्तिकरण पर डॉ. भीम राव अंबेडकर का अतुल्य योगदान, जानिए 10 अहम बातें {{!}} Hari Bhoomi|last=haribhoomi.com|date=2016-03-08|website=www.haribhoomi.com|language=hi|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.prabhasakshi.com/personality/dr-bhimrao-ambedkar-was-a-true-advocate-of-women|title=जयंती विशेष: महिलाओं के सच्चे हिमायती थे डॉ. भीमराव अम्बेडकर|last=Prabhasakshi|date=2021-04-14|website=Prabhasakshi|language=hi|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://satyagrah.scroll.in/article/111044/hindu-code-bill-1955-history|title=हिंदू कोड बिल : महिलाओं को अधिकार दिलाने की इस ईमानदार पहल पर आरएसएस को क्या ऐतराज़ था?|last=भारद्वाज|first=अनुराग|website=Satyagrah|language=hi-IN|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/nagpur/babasahebs-world-refugee-womens-liberation/|title=बाबासाहेब जागतिक स्त्रीमुक्तीचे उद्धारक|last=author/admin|date=2016-06-20|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.bookganga.com/eBooks/Books/Details/4614091926855976695|title=स्त्रियांचे उद्धारक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर-Striyanche Uddharak Dr. Babasaheb Ambedkar by Vasant Rajas - Anand Prakashan, Aurangabad - BookGanga.com|website=www.bookganga.com|access-date=2021-06-08}}</ref> डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्त्रीमुक्तीचे पक्के समर्थक होते. त्यांच्यावर तथागत गौतम बुद्धांच्या शिकवणुकीचा आणि महात्मा जोतिबा फुलेंच्या कार्याचा प्रभाव होता.{{संदर्भ हवा}} बाबासाहेबांच्या मते बुद्ध हेच स्त्री स्वातंत्र्याचे आद्य पुरस्कर्ते होत.{{संदर्भ हवा}} ज्येष्ठ सामाजिक कार्यकर्त्या आणि अभ्यासक डॉक्टर रूपा कुलकर्णी-बोधी यांच्या मते, ‘भारतीय स्त्रीमुक्तीची खरी वैचारिक बैठक भगवान बुद्धांच्या भक्कम अशा समतावादी तत्त्वज्ञानाच्या पायावर उभी आहे, बाहेरून आयात केलेल्या एखाद्या जेंडर बेस्ड विचारावर नाही! आणि कायद्याएवढेच बाबासाहेबांचे महत्त्वाचे योगदान म्हणजे त्यांनी दिलेली ही शुद्ध भारतीय बैठक!’{{संदर्भ हवा}} बाबासाहेबांच्या मते कोणत्याही समाजाचे मूल्यमापन त्या समाजातल्या स्त्रियांची परिस्थिती कशी आहे, यावरून करता येते.{{संदर्भ हवा}} समाजाने स्त्रियांच्या विकासाकडे लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक असल्याची त्यांची आग्रही भूमिका होती. ही समग्र प्रगती केवळ पुरुषांचीच नव्हे, तर स्त्रियांची देखील होणे गरजेचे आहे, हे भान त्यांना विद्यार्थिदशेतच आले होते. ते स्त्री शिक्षणाचे पुरस्कर्ते होते. [[औरंगाबाद]]ला त्यांनी [[मिलिंद महाविद्यालय]]ाची स्थापना केली इथे मुलींनाही प्रवेश दिला.{{संदर्भ हवा}} [[चित्र:Dr Babasaheb Ambedkar in a group photograph with the female activists of 'Ambedkarite Movement'.jpg|thumb|अखिल भारतीय अस्पृश्य महिला परिषद, नागपूर, १९४२]] खाण कामगार स्त्रीला प्रसूती भत्ता, कोळसा खाणीत काम करणाऱ्या स्त्री कामगारांना पुरुषांइतकीच मजुरी, बहुपत्नीत्वाच्या प्रथेला पायबंद, मजूर व कष्टकरी स्त्रियांसाठी २१ दिवसांची किरकोळ रजा, एका महिन्याची हक्काची रजा, दुखापत झाल्यास नुकसान भरपाई आणि २० वर्षांची सेवा झाल्यावर निवृत्तिवेतनाची तरतूद यांसारख्या महत्त्वाच्या निर्णयांचा उल्लेख करायला हवा. कामगार किंवा नोकरी करणाऱ्या स्त्रीला प्रसूती रजा मिळवून देणारे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे जगातील पहिले व्यक्ती आहेत, भारतानंतरच अनेक वर्षांनी इतर देशातील महिलांना प्रसूती रजा मंजूर झाल्या आहेत.{{संदर्भ हवा}} बाबासाहेबांनी १९४७ मध्ये कायदे मंत्री असताना [[हिंदू संहिता विधेयक]] अर्थात [[हिंदू कोड बिल]]ाचा प्रस्ताव लोकसभेत मांडला. अस्पृश्यतेचे उच्चाटन, लग्नसंबंधातली स्त्री-पुरुष समानता, स्त्रियांना काडीमोड घेण्याचा अधिकार, वारसाहक्काचे लाभ स्त्रियांनाही देण्याची तरतूद या तत्त्वांचा यात समावेश होता. {{संदर्भ हवा}} बाबासाहेबांच्या मते सामाजिक न्यायाचा लढा यशस्वी होण्यासाठी हिंदू समाजाच्या वैयक्तिक कायद्यामध्ये जाती व्यवस्था आणि पुरुषप्रधानता यांना नकार देऊन समान वैयक्तिक संबंधांची पायाभरणी करणे आवश्यक होते. या विधेयकाला प्रारंभी पंडित [[जवाहरलाल नेहरू]]ंचा पाठिंबा होता; पण [[काँग्रेस]]मधल्या सनातनी मंडळींचा टोकाचा विरोध आणि येऊ घातलेल्या निवडणुकांमुळे नेहरूंना प्रतिगामी शक्तींसमोर हार पत्करावी लागली. हिंदू कोड बिलाच्या विरोधात [[वल्लभभाई पटेल]] व [[राजेंद्र प्रसाद]] हे नेते प्रमुख होते.{{संदर्भ हवा}} [[संविधान]]ात आर्थिक प्रश्नांवर समान अधिकाराची तत्त्वे समाविष्ट करून अपेक्षित परिणाम होणार नाही, तर त्यासाठी हिंदू संहितेमध्ये सुधारणा करण्याची गरज आहे, असे त्यांचे मत होते. जातीय अन्याय आणि स्त्रियांवर होणारे अन्याय यांमागची मूळ कारणे एकमेकांमध्ये गुंतलेली आहेत, याविषयी बाबासाहेब ठाम होते. घटनेला समांतर अशी परिपूर्ण हिंदू संहिता असावी, अशी त्यांची इच्छा होती; पण तसे होऊ शकले नाही. ज्या मतदानाच्या अधिकारासाठी युरोपमधल्या स्त्रियांना संघर्ष करावा लागला तो अधिकार भारतीय स्त्रियांना न मागताच बाबासाहेबांनी  दिला. त्यांनी कुटुंबाचे योग्य नियोजन स्त्रियांशीच निगडित असल्याची स्पष्ट भूमिका घेतलेली दिसते. बाबासाहेबांनी आपल्या चळवळीत स्त्रियांना आवर्जून सहभागी करून घेतले. १९२७चा महाडचा चवदार तळ्याचा सत्याग्रह, १९३०चा नाशिकचा काळाराम मंदिर सत्याग्रह व १९४२ च्या नागपुरातल्या महिला परिषदेत स्त्रिया मोठ्या संख्येने सहभागी झाल्या होत्या. लग्न ही मुलीच्या प्रगतीमधली अडचण असून मुलीवर ते लादले जाऊ नये, “लग्नानंतर पत्नी ही नवऱ्याची मैत्रीण व समान अधिकार असलेली सहचारिणी असायला हवी. ती नवऱ्याची गुलाम व्हायला नको.” असे ते म्हणत. बायको कशी असावी, याबाबत पुरुषाचे मत घेतले जाते, तद्वतच स्त्रीचेही नवऱ्याविषयीचे मत, आवडी-निवडी विचारत घेतल्या पाहिजेत. स्त्रियांनी आपले हक्क मिळवण्यासाठी स्वतःही पुढे यायला हवे, हा विचार आंबेडकरांनी मांडला. बाबासाहेबांचे भारतीय स्त्रियांसाठी अनेक कार्य आहेत. पण अनेक उच्चभ्रू आणि बहुजन समाजातल्या स्त्रिया बाबासाहेबांच्या या कार्याविषयी अनभिज्ञ आहेत किंवा याबाबत जाणून घ्यायला तयार नाहीत. काही अभ्यासक व चळवळीतल्या उच्चवर्णीय आणि दलित स्त्रियांनीच बाबासाहेबांच्या योगदानाची दखल घेतली असल्याचे दिसून येते. बाबासाहेबांनी केवळ दलित स्त्रियांचा विचार केलेला नसून समस्त स्त्रीवर्गाचे प्रश्न ऐरणीवर आणले. हिंदू कोड बिलाच्या माध्यमातून सधन, उच्चभ्रू स्त्रियांचेच कल्याण होणार होते. हिंदू कोड बिलात सुचवलेल्या उपाययोजना पुढे कायद्याच्या रूपाने अमलात आल्या, त्याचा लाभ दलित-बहुजन स्त्रियांपेक्षा उच्चवर्णीय स्त्रियांनाच अधिक प्रमाणात झाला. === हिंदू कोड बिल === [[चित्र:Dr. Ambedkar addressing to students of Siddharth College, Mumbai during the inauguration of 'Students Parliament' on 25 September 1947.jpg|thumb|डॉ. आंबेडकर यांनी मुंबईच्या सिद्धार्थ महाविद्यालयात आयोजित केलल्या विद्यार्थी संसदेत हिंदू कोड बिलाच्या समर्थनात भाषण करताना. कारण विद्यार्थ्यांमध्ये राजकीय विचार रुजावेत यासाठी डॉ. आंबेडकर सतत प्रयत्नशील होते. (११ जून, १९५०)]] {{मुख्य|हिंदू कोड बिल}} भारतात प्राचीन काळापासून पुरुषप्रधान संस्कृती रूढ होती व समाजात स्त्रियांना दुय्यम स्थान होते. [[हिंदू कोड बिल]] (हिंदू सहिंता विधेयक) हे स्त्रीयांच्या सशक्तीकरणासाठी एक पाऊल होते.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/ambedkar-was-in-favour-of-hindu-code-bill/articleshow/59906235.cms|title=Ambedkar was in favour of Hindu Code Bill: Jyoti Wankhede – Times of India|work=The Times of India|access-date=2018-04-02}}</ref> भारत स्वातंत्र्य झाला तेव्हा हिंदू समाजात पुरुष आणि महिलांना घटस्पोटाचा अधिकार नव्हता. पुरूषांना एकापेक्षा अधिक लग्न करण्याचे स्वतंत्र होते परंतु विधवांना दुसरे लग्न करु शकत नव्हती. विधवांना संपत्तीपासून सुद्धा वंचित ठेवण्यात आले होते.<ref>[https://m.youtube.com/watch?v=bN9kPv0Dro8 [[सर्वव्यापी आंबेडकर]] : राजकीय नेते आंबेडकर : - हिंदू कोड बिल]</ref><ref>[https://m.youtube.com/watch?v=u3McPRRXhm8 हिंदू कोड बिल - (प्रधानमंत्री: हिंदी मालिका)]</ref> हिंदू कोड बील प्रथमतः १ ऑगस्ट १९४६ रोजी संसदेत मांडले गेले परंतु त्यावर कोणतीही संमती झाली नाही. नंतर ११ एप्रिल १९४७ रोजी संविधान सभेत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी ते पुन्हा मांडले. या बिलाने हिंदू धर्मात त्याकाळी असलेल्या कुप्रथांना दूर केले त्या प्रथांचे वर्णन पुढील प्रमाणे, हिंदू धर्मातील "मिताक्षरा" (दायभाग आणि मिताक्षरा या संस्कृत ग्रंथात वारसा हक्काबद्दल मांडणी आहे.) नुसार वारसा हक्काने संपत्ती मुलांकडेच हस्तांतरण होत असे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी हिंदू कोड बीलात सर्वसामान्य महिलांसोबतच विधवा व तिच्या मुलींना देखील समाविष्ट केले. याचाच अर्थ हिंदू कोडबीलातून त्यांनी मुलींना मुलांबरोबरीचा वारसा हक्कात दर्जा देवू केला. हिंदू दायभाग कायद्यानुसार महिलांना तिच्या पतीची संपत्ती विकता येत नसे. अर्थात ती पुढे पतीच्या भावांकडे अथवा मुलांकडे हक्काने जात असे. यावर हिंदू कोड बीलात महिलांना तीच्या पतीच्या मालकीची संपत्ती विकण्याचा अधिकार प्रदान करण्यात आला. हिंदू धर्मात त्याकाळी असलेल्या आणखी एका कुप्रथेनुसार दत्तक घेतलेल्या मुलाला संपत्तीचा अधिकार नसे. तो अधिकार प्रदान करण्याचा हिंदू कोडबीलात मांडला. हिंदू कोड बिलात बहुपत्नीत्व प्रथेला मज्जाव करून एक पत्नीत्वाचा पुरस्कार केला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://dalithistorymonth.medium.com/the-hindu-code-bill-babasaheb-ambedkar-and-his-contribution-to-womens-rights-in-india-872387c53758|title=The Hindu Code Bill — Babasaheb Ambedkar and his Contribution to Women’s Rights in India|last=Month|first=Dalit History|date=2019-04-17|website=Medium|language=en|access-date=2021-06-05}}</ref> संसदेच्या आत व बाहेर विद्रोहाचे वातावरण तयार झाले. सनातनी अनुयायांसह आर्य समाजी पर्यंत आंबेडकरांचे विरोधी झाले.<ref name="auto20">{{Cite web|url=https://m.thewirehindi.com/article/hindu-code-bill-controversy/6046/amp|title=आज ही के दिन 1947 में पेश हुआ हिंदू कोड बिल, ​कट्टरपंथियों ने काटा था बवाल &#124; The Wire – Hindi – Hindi News (हिंदी न्यूज़): Latest News in Hindi हिंदी समाचार लेटेस्ट न्यूज़ इन हिंदी, The Wire Hindi|website=m.thewirehindi.com}}</ref> भारतीय स्वातंत्र्यानंतर [[जवाहरलाल नेहरू]]ंनी कायदेमंत्री डॉ. आंबेडकरांवर हिंदू वैयक्तिक कायद्यास एक समान नागरी कायद्याच्या दृष्टीने पहिले पाऊल म्हणून काम करण्याची जबाबदारी सोपविली. डॉ. आंबेडकरांनी स्वतः एक समिती स्थापन केली. ज्यात ते समितीचे अध्यक्ष होते तर सदस्य के.के. भंडारकर, के.वाय. भांडारकर, कायामंत्री जी.आर. राजगोपाल आणि बॉम्बे बारचे एस.व्ही. गुप्ते होते. इ.स. १९४७ स्वातंत्र्यपूर्व काळात विधानसभेला सादर केलेल्या मसुद्यामध्ये समितीने केवळ किरकोळ बदल केले. पण विधेयक संविधान सभेसमोर ठेवण्यापूर्वी सनातनी हिंदू नेत्यांनी 'हिंदू धर्म धोक्यात आहे' अशी ओरड सुरू केली.<ref name="auto20" /><ref name="auto5">{{Cite web|url=https://satyagrah.scroll.in/article/111044/hindu-code-bill-1955-history|title=हिंदू कोड बिल : महिलाओं को अधिकार दिलाने की इस ईमानदार पहल पर आरएसएस को क्या ऐतराज़ था?|first=अनुराग|last=भारद्वाज|website=Satyagrah}}</ref> बाबासाहेबांनी इ.स. १९४७ पासून सतत ४ वर्षे १ महिना २६ दिवस काम करून हिंदू कोड बिल तयार केले होते. हे बिल संसदेत [[फेब्रुवारी ५|५ फेब्रुवारी]] [[इ.स. १९५१|१९५१]] रोजी संसदेत मांडले. परंतु अनेक हिंदू सदस्यांसह, ज्या काही जणांनी मंत्रिमंडळात पूर्वी मंजुरी दिली होती त्यांनीही आता या बिलाला विरोध केला. ज्यांनी मंत्री मंडळात हिंदू कोड बिलास मंजूरी दिली होती ते तीन सदस्य बी.एन. राव, महामहोपाध्याय आणि गंगानाथ झा हे होत मुलतः या मसुदा समीतीचे अध्यक्ष देखील डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर असल्यामुळे हिंदू कोड बीलासाठी गठीत केलेल्या समितीची सदस्य संख्या ही डॉ. आंबेडकरांसह ३+१ अशी चार होती. आधीचे हिंदू कोड बीलास त्यांची सहमती होती परंतु डॉ. आंबेडकरांनी त्यावर कोणतीही कार्यवाही झाली नाही म्हणून नव्याने मांडलेल्या बीलाला त्या तीन सदस्यांनी देखील विरोध केला.<ref>{{जर्नल स्रोत|last=Levy|first=Harold Lewis|date=1968|title=Lawyer-Scholars, Lawyer-Politicians and the Hindu Code Bill, 1921-1956|url=https://www.jstor.org/stable/3053005|journal=Law & Society Review|volume=3|issue=2/3|pages=303–316|doi=10.2307/3053005|issn=0023-9216}}</ref> [[भारताचे राष्ट्रपती]] [[राजेंद्र प्रसाद]], [[भारताचे गृहमंत्री]] व [[भारताचे उपपंतप्रधान|उपपंतप्रधान]] [[वल्लभभाई पटेल]], उद्योगमंत्री [[श्यामाप्रसाद मुखर्जी]], हिंदू महासभेचे सदस्य [[मदन मोहन मालवीय]] आणि पट्टाभी सीतारामय्या यांनी विधेयकाला विरोध केला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://drambedkarbooks.com/tag/hindu-code-bill/|title=Hindu Code Bill {{!}} Dr. B. R. Ambedkar's Caravan|website=drambedkarbooks.com|language=en|access-date=2018-04-02}}</ref> बाबासाहेब आंबेडकरांनी भारतीय स्त्रियांना कायद्याने हक्क, दर्जा आणि प्रतिष्ठा प्राप्त करून देण्याचा प्रयत्न हिंदू कोड बिलाच्या माध्यमातून केला होता. हे बिल सात वेगवेगळ्या घटकांशी निगडित कायद्याचे कलमात रूपांतर करू पाहणारे होते. हे सात घटक खालीलप्रमाणे : # जी व्यक्ती मृत्युपत्र न करता मृत पावली असेल अशा मृत हिंदू व्यक्तीच्या (स्त्री आणि पुरुष दोघांच्याही) मालमत्तेच्या हक्कांबाबत # मृताचा वारसदार ठरवण्याचा अधिकार # पोटगी # विवाह # घटस्फोट # दत्तकविधान # अज्ञानत्व व पालकत्व<ref name="auto5" /> या स्त्रियांच्या दृष्टीने महत्त्वाच्या असलेल्या विषयांवर संविधान सभेने ''जात, धर्म किंवा लिंगभेद करून मानवप्राण्यात कायदा भेदभाव करणार नाही, न्यायाच्या तराजूत सर्वांना एकाच मापात तोलले जाईल'' अशी घोषणा केली. या पार्श्वभूमीवर हिंदू स्त्रियांना त्याचे न्याय्य हक्क देण्यास विरोध झाला.<ref>{{जर्नल स्रोत|last=Chandrakala|first=S.Halli.|date=मार्च २०१६|title=Dr.B.R. Ambedkar and Hindu Code Bill, Women Measure Legislation|url=https://www.onlinejournal.in/IJIRV2I3/002.pdf|journal=Imperial Journal of Interdisciplinary Research (IJIR)|volume=|pages=१ ते ४|via=}}</ref> या बिलातील घटस्फोट, द्विभार्या या कलमांना सनातनी मनोवृत्तीच्या विरोधकांनी तीव्र विरोध केला. हे बील तीन+एक सदस्यांनी आधी तयार केले परंतु उर्वरित तीन सदस्यांनी पुढे त्याला विरोध केला व या बिलासाठी डॉ. आंबेडकरांनी पुढे राजीनामा दिला. इतर तीन सदस्य किंवा संविधान सभेतील अन्य सदस्यांनी त्यांना साथ दिली नाही. मात्र हे बिल आंबेडकर मंत्रीपदी असताना मंजूर होऊ शकले नाही.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://zeenews.india.com/news/india/ambedkar-resigned-as-law-minister-from-nehrus-cabinet-when-govt-refused-to-back-hindu-code-bill_1850749.html|title='Ambedkar resigned as law minister from Nehru's cabinet when govt refused to back Hindu Code Bill'|date=2016-01-31|website=Zee News|language=en|access-date=2021-06-05}}</ref> त्यामुळे दुःखीकष्टी होऊन आंबेडकरांनी [[२७ सप्टेंबर]] [[इ.स. १९५१]] रोजी कायदेमंत्री पदाचा राजीनामा दिला आणि नेहरूंनी तो मंजूर केला. राजीनामा दिल्यानंतर त्यावर लोकसभेमध्ये निवेदन करण्याची संधी उपसभापतींनी नाकारली. तत्कालीन नवशक्ती वृत्तपत्रात ''हिंदू कोड बिलाचा खून झाला'' अशी बातमी आली होती.<ref name="auto31" /><ref name="auto5" /><ref>दैनिक नवशक्ती दिनांक १२ ऑक्टो. १९५१ पृष्ठ ३</ref><ref>{{जर्नल स्रोत|last=Magre|first=Sunita|date=2017-12-17|title=dr babasaheb ambedkar and hindu code bill|url=https://www.researchgate.net/publication/321869023_dr_babasaheb_ambedkar_and_hindu_code_bill}}</ref> पुढे ज्या वारसा कायद्याला विरोध करण्यात आला होता तो बाजूला सारून प्रथम हिंदू विवाह कायदा हाती घेण्यात आला. हिंदू कोड बिलाचे चार वेगवेगळे भाग करून हे चार ही कायदे वेगवेगळ्या वेळी नेहरूंनी मंजूर करून घेतले. इ.स. १९५५-५६ मध्ये मंजूर झालेले चार हिंदू कायदे खालीलप्रमाणे: # हिंदू विवाह कायदा # हिंदू वारसाहक्क कायदा # हिंदू अज्ञान व पालकत्व कायदा # हिंदू दत्तक व पोटगी कायदा हे कायदे लोकसभेत मंजूर होत असताना त्याच्यांशी बाबासाहेबांचा थेट संबंध येत नव्हता, तेव्हा ते राज्यसभेत होते. हे कायदे मंजूर होणे म्हणजे भारतीय न्याय व कायदा व्यवस्थेच्या इतिहासातली एक क्रांतिकारक घटना होती असे मानले जाते. या कायद्यांनी भारतीय स्त्रियांच्या जीवनात आमूलाग्र परिवर्तन घडण्यास सुरुवात झाली. या कायद्यांनी स्त्री-पुरुषांच्या दर्जात कायद्याने समानता प्रस्थापित केली. बाबासाहेबांनी भारताचे कायदेमंत्री पदाचा राजीनामा देताना हिंदू कोड बिलाविषयी असे म्हटले होते की, “समाजातल्या वर्गावर्गातली असमानता, स्त्री-पुरुष यांच्यातली असमानता तशीच अस्पर्शित राहू देऊन, आर्थिक समस्यांशी निगडित कायदे संमत करीत जाणे म्हणजे आमच्या संविधानाची चेष्टा करणे आणि शेणाच्या ढिगारावर राजमहाल बांधण्यासारखे होय.”<ref name="auto20" /><ref name="auto5" /> == धर्मांतराची घोषणा == [[चित्र:Ambedkar speech at Yeola.png|thumb|बाबासाहेब आंबेडकर]] डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे कोट्यवधी दलितांना [[सामाजिक न्याय]] मिळवून देण्यासाठी दिवसरात्र झटत होते. सवर्णाच्या मनात कधी तरी अस्पृश्यांबद्दल सद्भावना जागृत होईल या आशेवर ते सतत प्रयत्‍नशील होते. [[हिंदू]] धर्मात आपल्याला समतेची वागणूक देण्यात यावी यासाठी त्यांनी मोठा लढा दिला. आधीच्या पाच वर्षापासून [[नाशिक]]च्या काळाराम मंदिरात प्रवेश मिळावा म्हणून बाबासाहेबांचे अनुयायी मोठ्या जिकरीने लढा चालवीत होते. पण बहुतांश हिंदूना अस्पृश्य कधीच मानवाच्या बरोबरीचे वाटत नव्हते. त्यांना [[दलित]] वा [[अस्पृश्य]] जनता ही नेहमी कुत्र्यामांजरापेक्षाही खालच्या दर्जाची वाटे. याचा एकंदरीत परिणाम असा झाला की बाबासाहेबानी समतेसाठी केलेला लढा पाच वर्षात मातीला मिळाला. याच दरम्यान जेव्हा नाशिकचा लढा चालू होता तेव्हा बाबासाहेब [[गोलमेज परिषद]]ेत गुंतून गेले होते, त्यामुळे त्यांनी आपल्या कार्यंकर्त्यांमार्फत हा लढा सतत पाच वर्षे सुरू ठेवला. तिकडे गोलमेज परिषदेच्या माध्यमातून अस्पृश्यांसाठी मिळेल ते खेचून आणण्याचे काम तर चालूच होते व त्याला चांगले यशही आले. पण नाशिकच्या लढ्यात मात्र सनातनवाद्यांनी अस्पृश्यांना मंदिर प्रवेशापासून रोखण्यासाठी मोठी ताकत लावून लढा दिला. शेवटी या सनात्यन्यांच्या अमानवी वृत्तीला कंटाळून बाबासाहेबांनी हिंदू धर्म त्यागाचा म्हणजेच धर्मांतराचा निर्णय घेतला. ज्या धर्मात आम्हाला कुत्र्याचीही किंमत नाही त्या धर्मात आता आपण राहायचे नाही असा निर्धार करून बाबासाहेब धर्मांतराचा विचार आपल्या कार्यकर्त्यांना बोलून दाखवू लागले, त्यांची मने चाचपून पाहू लागले. कार्यकर्त्यांकडून सकारात्मक व नकारात्मक अशा दोन्ही प्रतिक्रिया येऊ लागल्या. पण धर्मत्यागाच्या बाजूने आलेला कल प्रचंड व लक्षणीय होता. आपल्या समाजातील मोठा जनसमुदाय या [[हिंदू]] धर्माचा त्याग करण्यास तयार आहे हे कळल्यावर, बाबासाहेबांवर दुसरी जबाबदारी येऊन पडली. ती म्हणजे पर्यायी धर्म निवडायचा कुठला? जेथे परत जातवादाची पुनरावृत्ती होईल अशा दुसऱ्या धर्मात अजिबात जायचे नव्हते. प्राथमिक पातळीवर बाबासाहेब कार्यकर्त्यांशी संवाद साधून धर्मांतर करण्याच्या निर्णयावर येतात. आणि येत्या काही दिवसात येवल्यात भरणाऱ्या परिषदेत ही घोषणा करण्याचे ठरले. [[१३ ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९३५|१९३५]] रोजी [[येवला]] येथे परिषद भरली. भारताच्या कानाकोपऱ्यातून अस्पृश्य [[जनता]] येवले नगरी मोठ्या संख्येने येऊन धडकली. लोकांची अलोट गर्दी रस्त्यानी ओसंडू लागली. प्रचंड उत्साह व बाबासाहेबांच्या प्रती असलेली निष्ठा जमलेल्या लोकांच्या वर्तनातून, त्यांच्या शिस्तीतून दिसत होती. राहण्याची, खाण्यापिण्याची सोय करताना संयोजकांच्या नाकी नऊ आले. १०,००० वर जनसमुदाय येवले नगरी धडकला. बाबासाहेबांचे येवला परिषदेस आगमन होते. येवला परिषदेचे स्वागताध्यक्ष [[अमृत धोंडिबा रणखांबे]] होते. लोकांनी भरगच्च भरलेल्या सभामंडपात बाबासाहेबांची अत्यंत प्रभावी आणि हिंदू धर्माचा समाचार घेणारे तेजस्वी भाषण सुरू झाले. बाबासाहेब म्हणतात, “मागच्या पाच वर्षापासून आपण सर्वानी मोठ्या कष्टाने काळाराम मंदिराची चळवळ चालविली. पैसा आणि वेळ खर्ची घालून चालविलेला हा पाच वर्षाचा झगडा व्यर्थ गेला. हिंदूच्या पाषाणहृदयाला पाझर येणे अशक्यप्राय आहे, हे आता पक्के झाले आहे. काळारामाच्या निमित्ताने माणूसकीचे अधिकार मिळविण्यासाठी चालविलेली ही चळवळ निष्फळ ठरली. अशा या निर्दय व अमानुष धर्मापासून फारकत घेण्याची वेळ येऊन ठेपली आहे. आपण हिंदू आहोत केवळ याच कारणास्तव आपल्यावर हे अस्पृश्यत्व लादण्यात आले आहे. तेच जर आपण दुसऱ्या धर्माचे असतो तर हिंदू आपल्यावर अस्पृश्यत्व लादू शकले असते काय? हा धर्म सोडून एखाद्या दुसऱ्या धर्मात जावे असे तुम्हाला वाटत नाही काय?” बाबासाहेबांच्या या विधनांवर सभेतील लोकांनी मोठ्या उत्साहात टाळ्या वाजवून प्रतिसाद दिला. बाबासाहेब पुढे म्हणतात,<br /> <span style="color: green"> <blockquote>मी अस्पृश्य जातीत जन्माला आलो ते माझ्या हाती नव्हते. हिंदू म्हणून मी जन्माला आलो, पण हिंदू म्हणून मरणार नाही.</blockquote></span> <br /> डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांची ही घोषणा येथील तत्कालीन समाजव्यवस्थेला दिलेला मोठा धक्का होता. जागतिक पातळीवर या घटनेची नोंद झाली. धर्मसंस्थाने हादरली. परिवर्तनवादी विचारवंतांनी बाबासाहेबांच्या या घोषणेचे स्वागत केले.<ref name="archive.is"/> ही भीमगर्जना ऐकून अस्पृश्य लोकांमध्ये एक उत्साहाची लाट उसळली. जो अस्पृश्य काल या परिषदेस येताना हिंदूचा गुलाम होता, लादलेल्या द्रारिद्‌ऱ्याचा बळी होता, तो आता या घोषणेने मनोमनी या सर्व गुलामीतून मुक्त झाला होता. बाबासाहेबांच्या धर्मांतराच्या भीमगर्जनेतून एक निर्णायक संदेश अस्पृश्यांपर्यंत पोहचला. भाषणाच्या शेवटी बाबासाहेब आपल्या कार्यकर्त्याना आदेश देतात की, आता हा नाशिकचा काळाराम मंदिर सत्याग्रह बंद करा. पाच वर्ष आपण खूप खटाटोप केली. हिंदूंच्या हृदयात आपल्यासाठी अजिबात स्थान नाही तेव्हा आता हा धर्म सोडून आपण नव्या धर्मात जाणार आहोत. एक नवे पर्व सुरू होत आहे. आम्हांला देवाच्या दर्शनासाठी वा भक्तिभावासाठी म्हणून हा प्रवेश पाहिजे होता असे नव्हे तर समानतेचा अधिकार म्हणून हा प्रवेश हवा होता. जेव्हा यांचा देव आणि हे आम्हांला प्रवेश देऊन समान मानण्यास मागच्या पाच वर्षात मोठ्या एकीने आमच्या विरोधात लढले, तेव्हा आता आम्हीही निर्णायक वळणावर आलोत. मानवी मूल्ये नाकारणाऱ्यांना नाकारण्याच्या निर्णयावर आलोत. जातिभेद मानणारा असा हा यांचा देवही नको व त्याचा धर्मही नको. आपल्या वाटा आपणच शोधू या. अन् आता नव्या धर्मात जाण्याच्या तयारीला लागू या. आणि अशा प्रकारे अस्पृश्यांच्या आयुष्यात एका नव्या पहाटेच्या भीमगर्जनेनी ही येवले परिषद संपन्न होते. कार्यकर्ते मोठ्या जल्लोषात व उत्साहात परतीला निघतात. === धर्मविषयक दृष्टिकोन व धर्मचिकित्सा === * अनेक धर्मगुरूंच्या प्रस्तावांचा राजगृहावर वर्षाव :- बाबासाहेब हिंदू धर्म त्याग करून दुसऱ्या कुठल्यातरी धर्मात प्रवेश करणार याची बातमी हां हां म्हणता सातासमुद्रापार गेली. आणि नेहमीच आपल्या धर्माचा प्रचार व प्रसार करण्यास मोठ्या कष्टांनी उभे जग पालथे घालत असणाऱ्या अनेक धर्मांच्या धर्मगुरूंना मोठी संधी आयती चालून आल्याने आनंद झाला. अशा या धर्मगुरूनी बाबासाहेबांनी आपल्या धर्मात यावे यासाठी अनेक आघाड्या उघडून त्यांचे मन वळविण्याचे प्रयत्‍न चालू केले. अशा धर्मगुरूंकडून राजगृहावर देश विदेशांतून अक्षरशः पत्रांचा व तारांचा वर्षाव झाला होता. * शीख धर्माची चाचपणी :- १३ व १४ एप्रिल १९३६ रोजी अमृतसर येथे शीख मिशनरी परिषद भरली होती. देशाच्या कानाकोपऱ्यातून अस्पृश्य वर्गाचे लोक या परिषदेस हजर झाले. बाबासाहेबांनीही आपल्या अत्यंत मोजक्या कार्यकर्त्यांसकट इथे हजेरी लावली. सेवानिवृत्त न्यायाधीश सरदार बहाद्दुर हुकूमसिंग हे या परिषदेचे अध्यक्ष होते. या परिषदेत केरळचे अस्पृश्य समाजाचे नेते डॉ. कुदीर व इतरांनी मोठ्या अभिमानाने शीख धर्माचा जाहीर आणि विधिवत स्वीकार केला. या परिषदेत बाबासाहेबांचे एक तेजस्वी भाषण झाले..भाषणात ते म्हणाले<br />हिंदूनी जातीयवादाच्या अमानवी कृत्यानी माझ्या बांधवांच्या कित्येक पिढ्यांवर गुलामाचे, दारिद्‌ऱ्याचे व पराकोटीचे वेदनामय जीनव लादले, अत्यंत घृणास्पदनी खालच्या दर्जाची वागणूक दिली. या धर्मात समतेचा असलेला अभाव मानवी जीवनास हानिकारक आहे. त्या मानाने शीख धर्मातील समतेची तत्त्वे समाजाला एकसंघ ठेवण्यात व उत्कर्ष करण्यास अत्यंत अनुकूल व प्रगतिप्रवर्तक आहेत. त्यामुळे मला शीख धर्म मनातून आवडू लागला आहे. हिंदू धर्माचा त्याग करणे निश्चित झाले आहे. धर्मांतर करण्याचा निर्णय अढळ आहे, फक्त तो केव्हा करायचे हे अजून ठरायचे आहे.<br /> शीख धर्माकडील त्यांचा विशेष झुकाव होता. पण जो कुठला धर्म स्वीकारायचा त्याचा खोलवर अभ्यास करून, मानवी मूल्यास असलेली पोषकता तपासून सर्व शंकाकुशंकांचे निराकरण झाल्यानंतरच धर्मांतर करायचे या मताचे बाबासाहेब होते. आपले चिरंजीव यशवंत आंबेडकर व पुतण्या मुकंद याना बाबासाहेबानी, अमृतसर येथील गुरुद्वारात वास्तव्यास पाठविले. या वास्तव्याच्या काळात गुरुद्वारातील शीख बांधवांनी या दोन तरुणांचे मोठे आदरातिथ्य केले. दोन महिने पाहुणचार घेऊन मोठ्या आनंदाने ही मुले परत आली.<br /> १८ सप्टेंबर १९३६ रोजी बाबासाहेबानी शीख धर्माचा अभ्यास करण्यासाठी अमृतसरला गेले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sikh24.com/2014/06/26/letters-dr-ambedkar-and-sikh-leadership-of-1930s/#.WtMFvohubIU|title=Letters: Dr. Ambedkar and Sikh Leadership of 1930s {{!}} Sikh24.com|last=Singh|first=H|website=www.sikh24.com|language=en-US|access-date=2018-04-15}}</ref> मुलगा व पुतण्या यानी दिलेल्या वृत्तांताचा हा सकारात्मक परिपाक होता. ही तुकडी अमृतसरला पोहचून तिने शीख धर्माचा अभ्यास सुरू केला. दरम्यान काळात झालेल्या पत्रव्यवहारात शीख धर्माचे गुणगाण गाणारी अनेक पत्रेर बाबासाहेबांना मिळाली. उत्तरादाखल लिहिलेल्या पत्रांत बाबासाहेबानी या सर्व तरुणांचे अभिनंदन केले व धर्माचा अभ्यास करण्यास शुभेच्छा दिल्या. इकडे बाबासाहेब इतर कामात गढून गेले. याच दरम्यान या तेरा सदस्यानी एक घोळ घातला. शीख धर्माचा त्यांच्यावर इतका प्रभाव पडला की या सर्वानी बाबासाहेबांची परवानगी न घेता शीख धर्माची दीक्षाच घेऊन टाकली. खरेतर बाबासाहेबांनी त्यांना अभ्यासासाठी पाठवले होते. धर्म स्वीकारण्याचा निर्णय अजून व्हायचा होता. बाबासाहेबांच्या आदेशाची वाट न पाहता घेतलेला हा निर्णय इतका भारी पडला की ते सर्व सदस्य थेट चळवळीतून बाहेर फेकले गेले. पुढे शीख मिशनचे नेते व बाबासाहेब यांच्यातील मतभेद पराकोटीला गेले. याचा एकंदरीत परिणाम असा झाला की बाबासाहेबांना [[शीख धर्म]] स्वीकारण्याचा विचार सोडून द्यावा लागला. आता नवीन धर्म शोधण्याची जबाबदारी अंगावर पडली. * ख्रिश्चनांचे धर्मगुरू बिशप ब्रेन्टन थॉबर्न ब्रॅडले व मुंबईच्या मेथॉडिस्ट एपिस्कोपल चर्चचे बिशप या दोघांनी बाबासाहेबाना [[ख्रिश्चन धर्म]] स्वीकारून आपल्या अस्पृश्य बांधवांचा उद्धार करून घ्यावा अशी विनंती केली. यावेळी त्यानी त्यांच्या धर्मात आधीपासूनच कसा अस्पृश्य समाज धर्मांतरित होऊन मोठ्या सन्मानाने जगत आहे याचे दाखले. ख्रिश्चन मिशनऱ्यांकडे असलेल्या अमाप पैशाचा कसा दलितांच्या उद्धारासाठी मोठ्या प्रमाणात उपयोग करण्यात येईल याचीही कल्पना दिली. {{संदर्भ हवा}} * [[मुस्लिम]] धर्मात येण्याचे आवाहन <br />मुस्लिम धर्मातील विधिमंडळाचे एक सदस्य गौबा यानी बाबासाहेबांना तार केली, त्याच बरोबर निजामाच्या राज्यातून काही मुस्लिम धर्मगुरू बाबासाहेबांना भेटण्यास आले. बाबासाहेबानी इस्लाम स्वीकारल्यास हैद्राबाजच्या निजामांकडून कशी पैशाच्या सुविधांची बरसात केली जाईल याचा पाढा वाचण्यात आला. त्याच बरोबर अस्पृश्यांनी [[इस्लाम]] स्वीकारल्यास त्यांच्या केसालाही हात लावण्यास हिंदूंचा कसा थरकाप उडेल हे सुद्धा बाबासाहेबाना ठासून सांगण्यात आले. हे सत्यही होते. अस्पृश्यांना हिंदूंच्या छळातून मुक्त करण्याचा खरेतर हा सोपा मार्ग होता. पण बाबासाहेबाना अस्पृश्यांची फक्त हिंदूपासून मुक्ती करावयाची नव्हती तर त्याना समतेची वागणूक मिळवून देण्याबरोबरच सर्व आघाड्यावर स्त्री व पुरुष यांचा वैयक्तिक पातळीवरही मोठा बदल घडवून आणावयाचा होता. शैक्षणिक क्रांती घडवून आणावयाची होती. बौद्धिक पातळीवर मोठी मजल मारायची होती. ज्ञानाच्या जगात गरुडझेप घ्यावयाची होती. बाबासाहेबानी मनोधैर्य एकवटून निजामाच्या प्रलोभनांना नकार दिला व इस्लामचा मार्ग नाकारला. {{संदर्भ हवा}} *बौद्ध धम्माच्या बनारस येथील महाबोधी संस्थेच्या कार्यवाहांनी बाबासाहेबांना तार केली. "भारतात जन्मलेल्या, जातिभेद न मानणाऱ्या, सर्वाना समान समजणाऱ्या आमच्या बौद्ध धम्मात आपण व आपले अनुयायी आल्यास तुम्हां सर्वांचा मोठा उत्कर्ष होईल. मानवी मूल्ये जोपासणारा आमचा बौद्ध धम्म उभ्या जगात पसरला आहे. भूतलावरील प्रत्येक कानाकोपऱ्यात आमच्या बौद्ध धम्माची मोठी ख्याती, अनुयायी व धम्मबांधव आहेत. आशिया खंडातील बहुसंख्य देशानी बौद्ध धम्म स्वीकारलेला आहे. ईश्वराला महत्त्व न देणारा व समस्त मानव जातीला स्वातंत्र्य, समता व बंधूत्व शिकविणारा आमचा [[बौद्ध धम्म]] तुमचा तेजोमय भविष्य घडवून आणेल. तळागाळातल्या लोकांच्या प्रती अत्यंत करुणा बाळगणारा बौद्ध धम्म तुम्हां सर्वांचा इतिहास रचेल" अशा प्रकारचा एकंदरीत संदेश बाबासाहेबांना मिळाला. == अर्थशास्त्रीय कार्य == [[चित्र:B.R. Ambedkar in 1950.jpg|left|thumb|274x274px|१९५० मधील बाबासाहेब आंबेडकर]] बाबासाहेब आंबेडकरांनी अर्थशास्त्रामध्ये अनेक पदव्या प्राप्त केल्या.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2017/06/ambedkars-enlightened-economics-hindi/|title=प्रबुद्ध अर्थशास्त्र : आंबेडकर और उनकी आर्थिक दृष्टि|last=स्टीफेन|first=Cynthia Stephen सिंथिया|date=2017-06-15|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-IN|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2015/12/ambedkar-an-empathetic-economist-hindi/|title=आम्बेडकर : एक हमदर्द अर्थशास्त्री|last=गौहर|first=Rajesh Kumar ‘Gauher’ राजेश कुमार|date=2015-12-01|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-IN|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>[https://m.youtube.com/watch?v=Ae57-Ao8FD0 अर्थशास्त्रज्ञ आंबेडकर]</ref> अर्थशास्त्रामध्ये परदेशात डॉक्टरेट पदवी मिळवणारे ते पहिले भारतीय होते.<ref name=IEA>{{स्रोत पुस्तक|last=IEA|title=IEA Newsletter&nbsp;– The Indian Economic Association(IEA)|publisher=IEA publications|location=India|page=10|url=http://indianeconomicassociation.com/download/newsletter2013.pdf|chapter=Dr. B.R. Ambedkar's Economic and Social Thoughts and Their Contemporary Relevance|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131016045757/http://indianeconomicassociation.com/download/newsletter2013.pdf|archivedate=16 October 2013|df=dmy-all}}</ref> त्यांनी अर्थशास्त्राचे प्राध्यापक म्हणूनही शिकवणी केली होती. अर्थशास्त्रज्ञ म्हणून त्यांनी असा युक्तिवाद केला की, औद्योगिकीकरण आणि कृषीवाढ भारतीय अर्थव्यवस्थेत वाढ करू शकतात. त्यांनी भारतातील प्राथमिक उद्योग म्हणून शेतीमधील गुंतवणूकीवर भर दिला. [[शरद पवार]] यांच्या मते, आंबेडकरांच्या दृष्टीकोनाने सरकारला अन्न सुरक्षा उद्दीष्ट साध्य करण्यास मदत केली.<ref name=TNN>{{स्रोत बातमी|last=TNN|title='Ambedkar had a vision for food self-sufficiency'|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Ambedkar-had-a-vision-for-food-self-sufficiency/articleshow/24170051.cms|accessdate=15 October 2013|newspaper=The Times of India|date=15 October 2013|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017053453/http://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Ambedkar-had-a-vision-for-food-self-sufficiency/articleshow/24170051.cms|archivedate=17 October 2015|df=dmy-all}}</ref> आंबेडकरांनी राष्ट्रीय आर्थिक आणि सामाजिक विकासाचे समर्थन केले. शिक्षण, सार्वजनिक स्वच्छता, समुदाय स्वास्थ्य, निवासी सुविधांना मूलभूत सुविधा म्हणून जोर दिला.<ref name=Mishra>{{स्रोत पुस्तक|last=Mishra|first=edited by S.N.|title=Socio-economic and political vision of Dr. B.R. Ambedkar|year=2010|publisher=Concept Publishing Company|location=New Delhi|isbn=818069674X|pages=173–174|url=https://books.google.com/books?id=N2XLE22ZizYC&pg=PA173&lpg=PA173&dq=the+contribution+of+Ambedkar+on+post+war+economic+development+plan+ofaIndia&source=bl&ots=rE-jG87hdH&sig=4JRU_C0-n6sfc9gRSgDoietEPEU&hl=en&sa=X&ei=2x1AUrSoF4i80QWhtoDwDg&ved=0CEoQ6AEwBQ#v=onepage&q=the%20contribution%20of%20Ambedkar%20on%20post%20war%20economic%20development%20plan%20of%20India&f=false}}</ref> त्यांनी ब्रिटिश शासनामुळे होणाऱ्या विकासाच्या नुकसानाची गणना केली.<ref name="Zelliot Ambedkar and America">{{स्रोत बातमी|last=Zelliot|first=Eleanor|title=Dr. Ambedkar and America|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/graphics/txt_zelliot1991.html|accessdate=15 October 2013|newspaper=A talk at the Columbia University Ambedkar Centenary|year=1991|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131103155400/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/graphics/txt_zelliot1991.html|archivedate=3 November 2013|df=dmy-all}}</ref> त्यांनी [[अर्थशास्त्र|अर्थशास्त्रावर]] तीन पुस्तके लिहिली: '[[ईस्ट इंडिया कंपनी]]चे भारतातील प्रशासन आणि अर्थकारण', '[[ब्रिटिश भारत|ब्रिटिश भारतातील]] प्रांतीय आर्थिक उत्क्रांती' आणि '[[द प्रॉब्लम ऑफ द रूपी|द प्रॉब्लम ऑफ रूपी: इट्स ओरीजीन अँड इट्स सल्यूशन]]' <ref name=autogenerated3>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.aygrt.net/publishArticles/651.pdf |accessdate=28 November 2012}}{{dead link|date=May 2016|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |url=http://www.onlineresearchjournals.com/aajoss/art/60.pdf |title=Archived copy |accessdate=2012-11-28 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131102191100/http://www.onlineresearchjournals.com/aajoss/art/60.pdf |archivedate=2 November 2013 |df=dmy-all}}</ref><ref name=autogenerated1>{{संकेतस्थळ स्रोत |url=http://drnarendrajadhav.info/drnjadhav_web_files/Published%20papers/Dr%20Ambedkar%20Philosophy.pdf |title=Archived copy |accessdate=2012-11-28 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130228060022/http://drnarendrajadhav.info/drnjadhav_web_files/Published%20papers/Dr%20Ambedkar%20Philosophy.pdf |archivedate=28 February 2013 |df=dmy-all}}</ref> या पुस्तकांत त्यांचे भारताच्या आर्थिक व्यवस्थेसंबंधीचे मूलगामी चिंतन अंतर्भूत आहे. १९२१ नंतर आंबेडकरांनी अर्थशास्त्रज्ञ सोडून राजकारण पत्करले. === चलनाच्या सुवर्ण विनिमय पद्धतीवरील विचार व भारतीय रिझर्व बँकेची स्थापना === आपल्या ‘‘प्रॉब्लेम ऑफ द रुपी’‘ या पुस्तकात रुपयाच्या अवमूल्यनावर आंबेडकरांनी त्यांचे विचार मांडलेले आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://indianexpress.com/article/india/india-news-india/b-r-ambedkar-said-currency-should-be-replaced-every-10-years-prakash/|title=B R Ambedkar said currency should be replaced every 10 years: Prakash|date=2016-11-12|website=The Indian Express|language=en|access-date=2021-06-05}}</ref><ref name="loksatta.com">https://www.loksatta.com/lekha-news/dr-dr-babasaheb-ambedkar-as-an-economist-1225190/</ref> स्वतंत्र भारताचे चलन हे सोन्यात असावे, असा अर्थतज्ज्ञ लॉर्ड कान्स यांनी केलेला दावा आंबेडकरांनी खोडून काढला होता. त्याऐवजी [[सुवर्ण विनिमय परिमाण]] (गोल्ड एक्सचेंज स्टँडर्ड) अमलात आणावे, अशी शिफारस आंबेडकरांनी केली. त्यासंदर्भात सन १९२५ साली स्थापन केलेल्या [[हिल्टन यंग आयोग|हिल्टन यंग आयोगापुढे]] त्यांनी साक्षही दिली. त्यानंतर सन १९३५ साली [[भारतीय रिझर्व बँक]]ेची स्थापना करण्यात आली. भारताच्या मूलभूत आर्थिक विचारांचा पाया देखील आंबेडकरांच्या आर्थिक विचारांवर घातला गेला.<ref name="loksatta.com">https://www.loksatta.com/lekha-news/dr-dr-babasaheb-ambedkar-as-an-economist-1225190/</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/-/articleshow/22494430.cms|title=अर्थतज्ज्ञ बाबासाहेबांचा विसर|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://zeenews.india.com/hindi/special/ambedkar-jayanti-2018-calling-b-r-ambedkar-as-only-dalit-leader-is-unfair-blog-by-pavan-chaurasia/390983|title=आंबेडकर को मात्र ‘दलित-नेता’ कहना उनके साथ सबसे बड़ा अन्याय|date=2018-04-14|website=Zee News Hindi|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref> [[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]] येथे त्यांच्या ‘द प्रॉब्लेम ऑफ द रुपी’ प्रबंधावरून प्रा. जॉन केन्स यांच्याशी मतभेद झाले होते. चलन आणि संबंधित विषयावर त्यावेळी प्रा. केन्स हे जागतिक पातळीवरील अंतिम अधिकारी समजले जात. प्रा. केन्स हे ''चलनाच्या मूल्यासाठी सुवर्ण विनिमय पद्धतीचाच अवलंब करावयास हवा'', या मताचे होते. सुवर्ण विनिमय पद्धतीत देशाच्या चलनाच्या मूल्याची सांगड ही सोन्याच्या मूल्याशी घातली जाते. या पद्धतीचा अवलंब करणारे देश आपल्या कागदी चलनाचे रूपांतर निश्चित दराने सोन्यामध्ये करून ठेवतात. तसेच अशा देशांत सोन्याची किंमत सरकार निर्धारित करते. परंतु सुवर्ण प्रमाण पद्धतीत मात्र प्रत्यक्ष चलनात काही प्रमाणात सोने वापरले जाते. पारतंत्र्यातील भारतात सुवर्ण विनिमय पद्धतीने रुपयाची हाताळणी केली जावी असे ब्रिटिश सरकार आणि प्रा. केन्स व इतरांचे मत होते. आंबेडकरांचे म्हणणे होते की, सुवर्ण विनिमय प्रमाण पद्धतीत चलनस्थैर्य येऊ शकत नाही. प्रा. केन्स आणि त्यांच्या मताचा पुरस्कार करणाऱ्या इतरांना वाटत होते की सुवर्ण विनिमय प्रमाण पद्धतीत रुपयाची किंमत आपोआपच स्थिर होऊ शकेल. आंबेडकरांना ते अमान्य होते. आपले मत सिद्ध करण्यासाठी बाबासाहेबांनी इ. स. १८०० ते १८९३ या काळातील चलनमूल्यांचा धांडोळा घेतला. त्यातून मिळालेल्या दाखल्यांच्या आधारे त्यांनी साधार दाखवून दिले की, भारतासारख्या अविकसित देशात सुवर्ण विनिमय पद्धती अयोग्य आहे. शिवाय या पद्धतीत चलनवाढीचाही धोका असतो असा युक्तिवाद त्यांनी केला आणि ब्रिटिश सरकारवर थेट आरोप केला. आंबेडकरांच्या मते सुवर्ण विनिमय पद्धतीचा अवलंब करून ब्रिटिश सरकार रुपयाची किंमत कृत्रिमरीत्या चढी ठेवत असून, त्यामागे ब्रिटनमधून भारतात निर्यात करणाऱ्यांना जास्तीत जास्त नफा कसा होईल हाच विचार आहे.{{दुजोरा हवा}} आंबेडकरांनी रुपयाच्या अवमूल्यनाची मागणी केली. ''रुपयाची सर्वसाधारण क्रयशक्ती जोपर्यंत आपण स्थिर करीत नाही तोपर्यंत रुपयाची किंमत अन्य कोणत्याही मार्गाने स्थिर होऊ शकत नाही. विनिमय पद्धतीत चलनाच्या दुखण्याची लक्षणे तेवढी कळू शकतात, तीत उपचार होऊ शकत नाहीत.’' ब्रिटिश सरकारने चलनाचा तिढा सोडवण्यासाठी [[रॉयल कमिशन]]ची स्थापना केली. या कमिशनसमोर बाबासाहेबांनी दिलेल्या साक्षीत ''आपल्याला दोनच गोष्टी विचारात घ्याव्या लागतील. एक म्हणजे आपला विनिमयाचा दर आपण निश्चित करावा का? आणि केला तर अन्यांच्या तुलनेत त्याचे गुणोत्तर काय असावे?'' हे दोन प्रश्न मांडले. या वादात बाबासाहेबांनी विनिमय दरनिश्चितीपेक्षा भाववाढ नियंत्रणास महत्त्व दिले. बाबासाहेबांनी त्यावेळी यासंदर्भात जे काही लिखाण केले, प्रश्न उपस्थित केले, त्यातूनच अर्थव्यवस्थेच्या अत्यंत केंद्रस्थानी असलेली 'रिझव्‍‌र्ह बँक ऑफ इंडिया' ही एक संस्था जन्माला आली.<ref name="loksatta.com">https://www.loksatta.com/lekha-news/dr-dr-babasaheb-ambedkar-as-an-economist-1225190/</ref> [[भारतीय रिझर्व्ह बँक]]ेची स्थापना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या विचारांवर झालेली आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://zeenews.india.com/hindi/india/zee-jankari-important-facts-of-dr-bhimrao-ambedkar/288606|title=Zee जानकारी : किसने रची थी डॉ. अंबेडकर के बारे में भ्रम फैलाने की साजिश|date=2016-04-15|website=Zee News Hindi|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref>'' ब्रिटिश सरकारने सर हेन्री फाउलर यांच्या नेतृत्वाखाली फाउलर समिती नावाने भारतीय चलन समिती नेमली होती. आंबेडकरांनी यावर टीका केली होती.<ref name="loksatta.com">https://www.loksatta.com/lekha-news/dr-dr-babasaheb-ambedkar-as-an-economist-1225190/</ref> === स्वदेशी-विदेशी मालाबद्दल विचार === आंबेडकरांनी चलन व्यवस्थापन या विषयावर तसेच कररचनेपासून शेती ते स्वदेशी-परदेशी वादापर्यंत अनेक मुद्द्यांवर भाष्य केलेले आहे. {{quote box | border=2px | align=right | bgcolor = Cornsilk | title= | halign=center | quote=<poem> “स्वदेशी माल उत्पन्न करून हा दरिद्री देश सधन होईल अशी प्रवचने सांगणाऱ्या तारवठलेल्या स्वदेशी अर्थशास्त्रज्ञांनी लक्षात घ्यायला हवे की, परदेशी माल आयात होतो याचे कारण तो कमी किमतीत मिळतो. तसाच माल स्वदेशात उत्पन्न होत नाही. याचे कारण तो अधिक भावाचा पडल्यामुळे व्यापारात परदेशी मालापुढे त्याचा टिकाव लागत नाही. त्याचा टिकाव लागावा म्हणून परदेशी मालास अटकाव करा, या महामंत्राचा जप चालला आहे. पण परदेशी मालास अटकाव झाल्यास लोकांस अधिक भावाचा स्वदेशी माल विकत घेणे भाग पडेल याचा विचार करावा कोणी? असे केल्याने देशाचे कल्याण होईल, असे म्हणण्याऐवजी देशातील भांडवलवाल्यांचे कल्याण होईल. कारण अनियंत्रित व्यापार पद्धतीत मिळत असलेला स्वल्प भावाचा माल नियंत्रित व्यापार पद्धतीत गोरगरीबांना अधिक दाम देऊन विकत घ्यावा लागणार आहे. यात त्यांची होणारी नागवण ‘स्वदेशी’ या लाडक्या शब्दाने भरून निघेल असे मानून ते समाधान पावतील असे संभवत नाही. सुसंपन्नतेचा हा स्वदेशी मार्ग त्यांना भोवेल.” </poem> |salign=right |author= '''डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर''' <br /> ‘[[मूकनायक]]’ या नियतकालिकात २८ फेब्रुवारी १९२० रोजी |source= <ref name="loksatta.com">https://www.loksatta.com/lekha-news/dr-dr-babasaheb-ambedkar-as-an-economist-1225190/</ref> }} === वित्त आयोग === कायदेमंत्री असताना आंबेडकरांनी इ.स. १९५१ मध्ये तात्त्विक आधार त्यांच्या ''इव्होल्यूशन ऑफ प्रोव्हिन्शियल फायनान्स इन ब्रिटिश इंडिया'' या प्रबंधाचा आधार घेउन भारतीय [[वित्त आयोग]]ाची स्थापना केली. याला नंतर वित्तच्या ऊर्ध्व आणि क्षैतिज संतुलन समस्येच्या समाधानासाठी संविधानाच्या कलम २८० मध्ये घालण्यात आले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://doj.gov.in/page/about-dr-b-r-ambedkar|शीर्षक=About Dr. B. R. Ambedkar {{!}} Department of Justice {{!}} Ministry of Law & Justice {{!}} GoI|संकेतस्थळ=doj.gov.in|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/b-r-ambedkar-facts-1100782-2017-12-05|शीर्षक=Remembering B R Ambedkar: Facts about the principal architect of the Constitution of India|last=DelhiDecember 5|पहिले नाव=India Today Web Desk New|last2=December 5|first2=2017UPDATED:|संकेतस्थळ=India Today|भाषा=en|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09|last3=Ist|first3=2017 18:13}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.constitutionofindia.net/constitution_assembly_debates/volume/9/1949-08-10|title=Constitution of India|website=www.constitutionofindia.net|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=N2XLE22ZizYC&pg=PA176&dq=finance+commission+ambedkar&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiS2_C0h9XmAhXN7XMBHUkWAvYQ6AEIQzAE#v=onepage&q=finance%20commission%20ambedkar&f=false|title=Socio-economic and Political Vision of Dr. B.R. Ambedkar|last=Mishra|first=S. N.|date=2010|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-8069-674-9|language=en}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=riTiTry4U3EC&pg=PA100&dq=finance+commission+ambedkar&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiS2_C0h9XmAhXN7XMBHUkWAvYQ6AEILzAB#v=onepage&q=finance%20commission%20ambedkar&f=false|title=Dr. Ambedkar and Social Justice|last=Chitkara|first=M. G.|date=2002|publisher=APH Publishing|isbn=978-81-7648-352-0|language=en}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=X_iBDwAAQBAJ&pg=PA26&dq=finance+commission+ambedkar&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiS2_C0h9XmAhXN7XMBHUkWAvYQ6AEIXTAI#v=onepage&q=finance%20commission%20ambedkar&f=false|title=January 2019 Exams Exclusive|last=Sharma|first=Dheeraj|last2=Exclusive|first2=Exams|date=2019-01-02|publisher=DHEERAJ SHARMA|language=en}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2017/06/ambedkars-enlightened-economics/|title=Ambedkar’s ‘enlightened economics’|last=स्टीफेन|first=Cynthia Stephen सिंथिया|date=2017-06-15|website=Forward Press|language=en-US|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.news18.com/news/nation/birth-day-special-story-on-doctor-bhim-rao-ambedkar-1341320.html|title=वक्त से आगे थे बाबा साहेब, ऐसे मिला था 'आंबेडकर' उपनाम|website=News18 India|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aajtak.in/education/story/bhimrao-ambedkar-birth-anniversary-know-works-of-ambedkar-for-india-tedu-651432-2019-04-14|title=जानें- अंबेडकर के वो काम, जिन्हें हमेशा याद रखेगा हिंदुस्तान|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/metro/delhi/power-road-and-water-delhi/dr-ambedkar-was-the-foundation-of-the-international-centre/articleshow/47030994.cms|title=डॉ आंबेडकर इंटरनैशनल सेंटर का हुआ शिलान्यास|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://pranabmukherjee.nic.in/sph040914.html|title=श्री प्रणब मुखर्जी: भारत के पूर्व राष्ट्रपति|website=pranabmukherjee.nic.in|access-date=2021-06-05}}</ref> === सरकारांमधील कर निर्धारण आणि कर उत्पन्नांचे वाटप === ब्रिटिश राजवटीतील ''सरकार आणि प्रांतीय सरकारांमधील कर निर्धारण आणि कर उत्पन्नांचे वाटप'' या विषयावर आंबेडकरांनी पीएच.डी शोधप्रबंध [[कोलंबिया विद्यापीठ|कोलंबिया विद्यापीठात]] सादर केला होता. त्या प्रबंधात त्यांनी कर उत्पन्न वाटपात कशी सुधारणा करता येईल त्यावर विचार मांडले होते. त्यांच्या या संशोधनाच्या आधारावरच भारतीय करनिर्धारण आणि कर उत्पन्नांचे केंद्र आणि राज्यातील वाटपाचे सूत्र तयार करण्यात आले आहे.<ref>http://shodhganga.inflibnet.ac.in/jspui/bitstream/10603/161385/10/10_chapter%204.pdf प्रॉब्लम ऑफ रूपी: प्रकरण चार</ref> १३व्या योजना आयोगाने सुद्धा आंबेडकरांच्या कर उत्पन्न वाटपाच्या तत्त्वावर धोरणे आखली आहेत.<ref>https://openbudgetsindia.org/dataset/ee6bfb93-c336-4bc3-b92b-e91304fbdd3b/resource/51ab5bbf-86a0-4179-9cf3-fe5837f2f0e5/download/plan-summary.pdf</ref> == काश्मीर समस्येवरील विचार == [[भारतीय जनता पक्ष]]ाचे सदस्य सांगतात की आंबेडकरांनी भारतीय संविधानाची [[कलम ३७०]]चा विरोध केला होता, ज्याद्वारे [[जम्मू आणि काश्मिर]] राज्याला विशेष दर्जा दिला होता आणि याला त्यांच्या इच्छेविरुद्ध संविधानात सामील केले गेले.<ref name=Sehgal>{{cite book |last=Sehgal |first=Narender |title=Converted Kashmir: Memorial of Mistakes |year=1994 |publisher=Utpal Publications |location=Delhi |chapter-url=http://www.kashmir-information.com/ConvertedKashmir/Chapter26.html |accessdate=17 September 2013 |chapter=Chapter 26: Article 370 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130905070936/http://www.kashmir-information.com/ConvertedKashmir/Chapter26.html |archivedate=5 September 2013}}</ref><ref>[https://timesofindia.indiatimes.com/india/b-r-ambedkar-was-not-in-favour-of-article-370-raghubar-das/articleshow/70559092.cms B R Ambedkar was not in favour of Article 370: Raghubar Das] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190902232425/https://timesofindia.indiatimes.com/india/b-r-ambedkar-was-not-in-favour-of-article-370-raghubar-das/articleshow/70559092.cms |date=2 September 2019 }}, The Times of India, 6 August 2019.</ref><ref>[https://www.dailyexcelsior.com/ambedkar-opposed-idea-for-special-status-provision-of-jk-at-planning-stage-itself-meghwal/ Ambedkar opposed idea for special status provision of J&K at planning stage itself: Meghwal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190821181040/https://www.dailyexcelsior.com/ambedkar-opposed-idea-for-special-status-provision-of-jk-at-planning-stage-itself-meghwal/ |date=21 August 2019 }}, Daily Excelsior, 14 August 2019.</ref> डॉ. पी.जी. ज्योतिकर यांच्या 'व्हिजनरी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर' या इंग्रजी पुस्तकानुसार, [[जम्मू आणि काश्मिर]]ला विशेष दर्जा देण्यास डॉ. आंबेडकरांचा विरोध होता.<ref name="auto44">{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.bbc.com/marathi/india-49292671|शीर्षक=काश्मीरच्या कलम 370 चे नक्की जनक कोण? नेहरू की पटेल?|last=मकवाना|first=जय|date=2019-08-10|work=BBC News मराठी|access-date=2020-04-09|language=mr}}</ref> [[आरएसएस]]चे माजी प्रचारक [[बलराज मधोक]] यांच्यानुसार, जम्मू व काश्मिरच्या मुद्द्यावर आंबेडकरांनी काश्मिरी नेता [[शेख अब्दुल्ला]] यांना सांगितले होते की, "भारताने काश्मीरच्या सीमेचे रक्षण करावे, तेथील रस्ते तयार करावे, काश्मीरला अन्नपुरवठा पुरवठा करावा तसेच भारताच्या बरोबरीचा दर्जा मिळावा, अशी जर तुमची इच्छा असेल तर माझा [[कलम ३७०]]ला विरोध आहे. तसेच भारत सरकारकडे काश्मीरबद्दल मर्यादीत अधिकार असावे आणि भारतीय नागरिकांना काश्मीरमध्ये कोणतेच अधिकार नसावे. जर तुम्ही अशा प्रस्तावावर माझी मंजुरी घेत असाल तर मी भारताचा कायदा मंत्री म्हणून या प्रस्तावाला कधीच मान्यता देणार नाही."<ref name=Jamanadas>{{cite web |last=amanadas |first=Dr. K. |title=Kashmir Problem From Ambedkarite Perspective |url=http://www.ambedkar.org/jamanadas/KashmirProblem1.htm |publisher=ambedkar.org |accessdate=17 September 2013 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131004225153/http://www.ambedkar.org/jamanadas/KashmirProblem1.htm |archivedate=4 October 2013 |df=dmy-all }}</ref><ref>{{cite book|last=Sehgal|first=Narender|title=Converted Kashmir: Memorial of Mistakes|year=1994|publisher=Utpal Publications|location=Delhi|url=http://www.kashmir-information.com/ConvertedKashmir/Chapter26.html|accessdate=17 September 2013|chapter=Chapter 26: Article 370|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130905070936/http://www.kashmir-information.com/ConvertedKashmir/Chapter26.html|archivedate=5 September 2013|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|last=Tilak |title=Why Ambedkar refused to draft Article 370 |url=http://india.indymedia.org/en/2003/08/6710.shtml |archive-url=https://web.archive.org/web/20040207095529/http://www.india.indymedia.org/en/2003/08/6710.shtml |dead-url=yes |archive-date=7 February 2004 |publisher=Indymedia India |accessdate=17 September 2013 }}</ref> आंबेडकरांच्या भूमिकेमुळे नाराज झालेले शेख अब्दुल्ला जवाहरलाल नेहरूंकडे गेले. नेहरूंनी [[गोपाळस्वामी अय्यंगार]] यांना कलम ३७०चा मसुदा तयार करायला सांगितले. अय्यंगार बिनखात्याचे मंत्री होते. ते तत्कालीन संविधान सभेचे सदस्य होते. तसेच काश्मीरचे माजी दिवाणही होते.<ref name="auto44" /><ref>{{Cite book|title=व्हिजनरी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=ज्योतिकर|first=डॉ. पी. जी.|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=१५६ व १५७|language=इंग्लिश}}</ref> जनसंघाचे माजी अध्यक्ष व आरआरएसचे कार्यकर्ता [[बलराज मधोक]] यांनी त्यांच्या आत्मचरित्रात 'विभाजित काश्मीर आणि राष्ट्रवादी डॉ. आंबेडकर' या नावाने एक लिहिलेल्या प्रकरणात "ते (आंबेडकर) इतर कुठल्याही नेत्यापेक्षा अधिक राष्ट्रवादी होते आणि इतर बुद्धिजिवींपेक्षा जास्त सुशिक्षित होते, असे मला वाटते." असे लिहिले आहे.<ref name="auto44" /> आंबेडकरवादी प्रतीक टेंभुर्णे यांच्या मते आंबेडकरांच्या निधनाच्या चार दशकानंतर इ.स. १९९१ मध्ये [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]]ाच्या ''तरुण भारत'' या प्रकाशनामध्ये ही अभिरुचि पहिल्यांदा समोर आली. याच्या सत्यतेची पुष्टी झालेली नाही.<ref>Subhash Gatade, [https://www.newsclick.in/shyama-prasad-mukherjees-role-official-myths-jk-busted Shyama Prasad Mukherjee’s Role: Official Myths on J&K Busted] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190821172453/https://www.newsclick.in/shyama-prasad-mukherjees-role-official-myths-jk-busted |date=21 August 2019 }}, News Click, 11 August 2019.</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://satyagrah.scroll.in/article/131098/kashmir-370-br-ambedkar-bayaan-sach|शीर्षक=बीआर अंबेडकर का हवाला देकर धारा 370 हटाने के फैसले को सही बताना कितना सही है?|last=कुमार|पहिले नाव=दुष्यंत|संकेतस्थळ=Satyagrah|भाषा=hi-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-02-17}}</ref> आंबेडकरचरित्रकार [[धनंजय कीर]] यांच्यानुसार, जेव्हा एका संवाददाता संमेलनामध्ये आंबेडकरांना विचारले गेले की, कलम ३७० ने काश्मिर समस्येचे निरसन करण्यास मदत केली आहे का, तेव्हा त्यांनी उत्तर दिले की काश्मीरकडून भारताला सैन्य आणि अन्य आवश्यक सेवा प्रदान करण्याची अपेक्षा करणे अनुचित होते परंतु यासोबत विलय झालेला नाही.<ref>Soumyabrata Choudhury, [https://www.news18.com/news/opinion/opinion-the-story-of-ambedkars-scepticism-on-article-370-is-only-half-told-2262893.html Opinion: The Story of Ambedkar's Scepticism on Article 370 is Only Half Told] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190821172453/https://www.news18.com/news/opinion/opinion-the-story-of-ambedkars-scepticism-on-article-370-is-only-half-told-2262893.html |date=21 August 2019 }}, News18, 9 August 2019.</ref> आंबेडकर नेहरूंच्या परराष्ट्रनीतीवर असमाधानी होते.<ref name="auto10">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२६३|language=मराठी}}</ref> स्वातंत्र्यानंतरच्या लगेचच्या काळात भारताच्या ३५० कोटी रूपये वार्षिक उत्पन्नापैकी १८० कोटी रुपये केवळ सैन्यावर खर्च होत होता. सैन्यावरील प्रचंड खर्च कमी करायचा असेल तर आंबेडकरांच्या मतानुसार काश्मीरची फाळणी करणे, हा एक उपाय आहे. आंबेडकरांनी असा विचार मांडला की, ज्याप्रमाणे भारताची फाळणी करताना हिंदू बहुसंख्य भाग भारताकडे ठेवला आणि मुस्लिम बहुसंख्य भाग पाकिस्तानला दिला, त्याप्रमाणे हिंदू बहुसंख्य व बौद्ध बहुसंख्य असलेला काश्मिरचा भाग भारताला घ्यावा आणि मुस्लिम बहुसंख्य असलेला काश्मिरचा भाग पाकिस्तानला द्यावा. वाटल्यास युद्धबंदी भाग, काश्मिर खोरे आणि जम्मू-लडाख असे काश्मिरचे तीन भाग करावेत व त्या तिन्ही भागांत स्वतंत्रपणे सार्वत्रिक मतदान घेऊन घेऊन निर्णय करण्यात यावा. काश्मिरचे तीन भाग करून तीन भागात स्वतंत्रपणे सार्वमत घेण्याऐवजी जर संपूर्ण काश्मिरमध्ये सार्वमत घेण्यात आले तर काश्मिरमधील हिंदूंना व बौद्धांना त्यांच्या इच्छेविरुद्ध मुस्लिमांबरोबर पाकिस्तानात जावे लागेल आणि त्यांना पूर्व बंगालमधील हिंदूंप्रमाणे असह्य त्रास सहन करावा लागेल.<ref name="auto10"/> == भारतीय स्वातंत्र्यलढा आणि संविधानाची निर्मिती == {{मुख्य|भारताचे संविधान|भारताची संविधान सभा}} [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar Chairman, Drafting Committee of the Indian Constitution with other members on Aug. 29, 1947.jpg|thumb|right|300px|भारतीय संविधान सभेच्या मसूदा समितीचे अध्यक्ष डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर समवेत समितीच्या इतर सदस्यांचे २९ ऑगस्ट १९४७ रोजी घेतलेले छायाचित्र. बसलेल्यापैंकी डावीकडून – एन. माधवराव, सय्यद सदुल्ला, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (अध्यक्ष), अल्लादी कृष्णास्वामी अय्यर, सर बेनेगल नरसिंह राव. उभे असलेल्यापैंकी डावीकडून — एस.एन. मुखर्जी, जुगल किशोर खन्ना व केवल कृष्णन]] [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar, chairman of the Drafting Committee, presenting the final draft of the Indian Constitution to Dr. Rajendra Prasad on 25 November, 1949.jpg|thumb|right|300px|घटनाकार [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]] [[भारताचे संविधान]] संविधान सभेचे अध्यक्ष डॉ. [[राजेंद्र प्रसाद]] यांना सूपुर्द करतांनाचे छायाचित्र, [[२६ नोव्हेंबर]], [[इ.स. १९४९|१९४९]]]] {{quote box | border=2px | align=right | bgcolor = Cornsilk | title= | halign=center | quote=<poem>“डॉ. आंबेडकरांनी आपल्या सोबत विद्वता, कल्पनाशक्ती, तर्कनिष्ठा व वक्तृत्व आणि अनुभव पणास लावले, अतिशय क्लिष्ट अशा प्रकारच्या प्रश्नांवर देखील अतिशय दुर्लभ अशी त्यांची पकड होती आणि अशावेळी अतिशय प्रभावीपणे तिकतेच सुलभपणे ते मते मांडीत. जगातल्या सर्व सुधारलेल्या राष्ट्रांच्या घटनात्मक कायद्यांचे व त्यांच्या अंमलबजावणीचे त्यांना प्रचंड ज्ञान होते. तसेच १९३५च्या कायद्याचे बारकावेही त्यांना माहित होते, घटनेचा मसुदा चर्चिला जात असताना उद्भवलेल्या कोणत्याही टीकेला ते स्पष्ट आणि सुटसुटीतपणे स्पष्टीकरण देत. त्यांनी उत्तरे दिल्यानंतर सदस्यांच्या मनातील संदेश, गोंधळ, असंदिग्धपणा यांचे ढग नाहीसे होत. तर्कस्पष्ट युक्तिवाद, प्रभावी आणि सर्वांना समजणारे स्पष्टीकरण, कोणत्याही मुद्याला तात्काळ प्रतिवाद करून वाद संपुष्टात आणण्याची हातोटी त्यांच्याशिवाय [संविधान सभेच्या] अन्य कोणत्याही सदस्यात नव्हती. हे सारे करीत असताना विरोधकाने एखादा रास्त मुद्दा मांडला तर तो समजून घेऊन स्वीकारण्याचा उदारपणा देखील त्यांच्यात होता. म्हणूनच त्यांना आधुनिक मनू अथवा भारतीय राज्यघटनेचे जनक म्हणतात, ते साजेसेच आहे.” </poem> |salign=right |author= '''एस.व्ही. पायली''' <br /> जेष्ठ घटनातज्ज्ञ |source=<ref>{{स्रोत पुस्तक|title=संविधान सभेतील भाषणे आणि चर्चा|last=|first=|publisher=युगसाक्षी प्रकाशन|year=|isbn=|location=नागपूर|pages=२१}}</ref> }} डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जातिव्यवस्थेच्या विरोधात लढत होते, यासोबतच भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यातही त्यांचा सहभाग होता. ते सर्व भारतीय समाजांच्या विकासासाठी कार्यरत होते. इ.स. १९३० ते १९३२ दरम्यान झालेल्या गोलमेज परिषदांमध्ये त्यांनी अस्पृश्यांच्या हक्कांची आणि भारताच्या स्वातंत्र्याची मागणी केली होती. पहिल्या गोलमेज परिषदेतील बाबासाहेबांचे भाषण ऐकल्यानंतर महात्मा गांधींनी त्यांना "उच्च दर्जाचे देशभक्त" म्हटले आहे. आपल्या पी.एचडी. व डीएससी प्रबंधांतूनही त्यांनी ब्रिटिशांनी भारताच्या चालवलेल्या आर्थिक शोषणाचे विस्तृत विश्लेषण केलेले आहे. बाबासाहेब आंबेडकरांवर मसुदा समितीचे अध्यक्ष म्हणून भारतीय संविधानाच्या निर्मितीची जबाबदारी सोपवली गेली होती. याशिवाय संविधान सभेच्या मूलभूत अधिकार समिती, अल्पसंख्यांक उपसमिती, सल्लागार समिती, ध्वज समिती, संघराज्य अधिकार समिती, संघराज्य घटना समिती व प्रांतिक घटना समिती अशा अनेक समित्यांवर सदस्य म्हणूनही आंबेडकरांनी काम केले.<ref>{{Cite book|title=भारताची राज्यघटना आणि प्रशासन|last=कोळंबे|first=रंजन|publisher=भगीरथ प्रकाशन|year=जानेवारी २०१९, द्वितीय आवृत्ती|isbn=|location=पुणे|pages=१३|language=मराठी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.loksatta.com/lekha-news/the-formation-of-the-constitution-guidelines-and-dr-ambedkar-1225205/|शीर्षक=संविधाननिर्मिती, मार्गदर्शक तत्त्वे व डॉ. आंबेडकर|दिनांक=2016-04-10|संकेतस्थळ=Loksatta|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> भारतीय राज्यघटनेच्या निर्मितीत मोठा सहभाग असल्यामुळे आंबेडकरांना ''भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार'' किंवा ''भारतीय संविधानाचे निर्माते'' म्हटले जाते.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://hindi.theprint.in/opinion/why-dr-ambedkar-is-called-the-creator-of-indian-constitution/100030/|शीर्षक=डॉ. आंबेडकर को भारतीय संविधान का निर्माता क्यों कहा जाता है|last=|first=|date=|work=The Print Hindi|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://aajtak.intoday.in/education/story/constitution-day-samvidhan-divas-26-november-dr-bhim-rao-ambedkar-tedu-1-1140319.html|शीर्षक=Constitution Day: ऐसे बना था भारत का संविधान, डॉ. अंबेडकर ने निभाया अहम रोल|संकेतस्थळ=aajtak.intoday.in|भाषा=hi|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> एप्रिल १९४६ मध्ये नवीन प्रांतिक सरकारांच्या कामकाजाला सुरुवात झाली. ब्रिटिश सरकारने भारताचा स्वातंत्र्य देऊ केले होते आणि स्वतंत्र भारताचा राज्यकारभार संविधानानुसार होत राहावा, म्हणून निवडून आलेल्या मध्यवर्ती व प्रांतिक कायदेमंडळांनी काही प्रतिनिधी निवडून संविधान समिती तयार करावी आणि त्या समितीने भारताची राज्यघटना तयार करण्याचे काम सुरू करावे, असे सुचवले होते. त्याचप्रमाणे मध्यवर्ती व प्रांतिक कायदेमंडळांनी संविधान समितीचे प्रतिनिधी निवडण्याचे काम केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२२६ व २२७|language=मराठी}}</ref> १६ मे, १९४६ रोजी भारतमंत्री पेथिक लॉरेन्स, [[स्टॅफर्ड क्रिप्स]] आणि ए.व्ही. अलेक्झांडर या [[इंग्लडची संसद|ब्रिटनच्या मंत्रिमंडळाने]] भारतातील घटना परिषदेच्या (संविधान समितीच्या) निवडणूक प्रक्रियेचा तपशील जाहीर केला. त्यानुसार घटना परिषदेची निवडणूक प्रांतीय विधानसभांच्या सदस्यांनी केलेल्या मतदानानुसार जुलै १९४६मध्ये पार पडली. घटना परिषदेच्या एकूण २९६ सदस्यांपैकी १७५ सदस्य [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|काँग्रेस]] पक्षाचे तर ३० काँग्रेसच्या पाठिंब्यावर निवडून आले होते. [[अखिल भारतीय मुस्लिम लीग|मुस्लिम लीगतर्फे]] निवडून आलेल्या ७३ सदस्यांनी घटनापरिषदेवर बहिष्कार घातल्यामुळे उरलेल्या २२३ सदस्यांमध्ये काँग्रेस पुरस्कृत सदस्य एकूण २०५ होते. त्यामुळे घटना परिषदेवर काँग्रेसचे प्रभुत्व होते.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=६०|language=मराठी}}</ref> मुंबई कायदेमंडळात आंबेडकरांच्या [[शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन]]चे निवडून आलेले सभासद नव्हते. त्यामुळे आंबेडकर काँग्रेसच्या सहकार्याशिवाय मुंबई कायदेमंडळातून घटना समितीचे प्रतिनिधी सभासद होऊ शकत नव्हते. मुंबई कायदेमंडळाच्या काँग्रेसच्या सभासदांनी घटना समितीचे सभासद म्हणून बॅ. [[मुकुंद जयकर]] आणि [[क.मा. मुन्शी]] या दोघांची निवड केली. त्यामुळे आंबेडकरांना [[बंगाल प्रांत|बंगाल प्रांताच्या]] कायदेमंडळातील सभासदांचे सहकार्य घ्यावे लागले. आंबेडकरांनी बंगालमधून निवडून येण्याचा प्रयत्न केला. तेथे सर्व [[हिंदू|हिंदूंसाठी]] १८ जागा, [[मुसलमान|मुसलमानांसाठी]] ३३ जागा, [[अँग्लो-इंडियन]] १, [[ईस्ट इंडियन|भारतीय ख्रिश्चनांसाठी]] प्रत्येकी १ जागा आणि अनुसूचित जातीसाठी ७ जागा अशा एकूण ६० जागा होत्या. घटना परिषदेतील सदस्यांची निवडणूक प्रमाणशीर प्रतिनिधित्व पद्धतीनुसार घेण्यात आली. बंगालमधून घटना परिषदेत निवडून येण्यासाठी पहिल्या क्रमांकाची पसंतीची चार मते असा 'कोटा' ठरविण्यात आला. आंबेडकरांना पहिल्या क्रमांकाच्या पसंतीची पाच मते मिळाल्यामुळे ते विजयी झाले. भारतमंत्री पेथिक लॉरेन्स यांनी पंतप्रधान [[क्लेमेंट ॲटली|क्लेमंट ॲटलींना]] लिहिलेल्या पत्रात म्हटले आहे की, "बंगालमधील दलितवर्गीयांवर डॉ. आंबेडकरांचा प्रभाव आहे. ते कोणीही नाकारणार नाही. बंगाल विधानसभेत अनुसूचित जातीचे २५ सदस्य आहेत. या सर्व उमेदवारांनी डॉ. आंबेडकरांना मते दिली, त्याच सोबत काही अँग्लो-इंडियन सदस्यांनीही त्यांना मते दिली आहेत. डॉ. आंबेडकर बंगालमधून घटना परिषदेचे सदस्य म्हणून निवडून आले." या निवडणूकीत काँग्रेस सदस्यांनी आंबेडकरांना सहकार्य केले नव्हते.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=६० व ६१|language=मराठी}}</ref> बॅ. [[जोगेंद्रनाथ मंडल]] व काही मुस्लिम लीगच्या सभासदांनी सुद्धा आंबेडकरांना मते दिली व ते घटना समितीचे सभासद म्हणून निवडून येण्यात यशस्वी झाले. त्यांनी काँग्रेसचे उमेदवार सरतचंद्र बोस यांचा पराभव केला होता.<ref name="auto30">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२२७|language=मराठी}}</ref> एप्रिल १९४६ मध्ये नवीन प्रांतिक सरकारांच्या कामकाजाला सुरुवात झाली. भारतात येऊन आपले कार्य करून इंग्लंडला परत गेलेल्या [[क्रिप्स मिशन]] आणि कॅबिनेट मिशन यांची स्वातंत्र्य होऊ घातलेल्या भारतात अस्पृश्यांचे स्वतंत्र राजकीय हक्कांकडे दुर्लक्ष केले असे वाटल्यामुळे अस्पृश्यांच्या राजकीय भवितव्याबाबत आंबेडकरांना चिंता वाटू लागली. याविषयी आंबेडकरांनी ब्रिटनचे पंतप्रधान [[क्लेमेंट ॲटली|ॲटली]] यांना तार पाठवली आणि अस्पृश्यांच्या राजकीय अस्तित्वासाठी न्याय्य मागण्या मान्य करण्याची विनंती केली. अस्पृश्यांना मताधिकार मिळवण्यात ते यशस्वी झाले होते. आंबेडकरांनी ''अस्पृश्यांना राजकीय अस्तित्व असावे'' या आशयाचे एक सविस्तर निवेडन तयार करून पंतप्रधान ॲटली, [[मजूर पक्ष|मजूर पक्षाच्या]] इतर नेत्यांना व हुजूर पक्षाचे नेते [[विन्स्टन चर्चिल]] यांना पाठवले. मात्र याचे उत्तर आले नाही. आंबेडकर दुसरे निवेदन घेउन इ.स. १९४६ मध्ये विमानाने [[दिल्ली]]हून [[कराची]]ला आणि कराचीहून लंडन गेले. लंडनमध्ये ते पंतप्रधान ॲटली, भारतमंत्री लॉर्ड पॅथिक लॉरेन्स, विरोधी पक्षनेते चर्चिल, आणि मजूर, [[हुजूर पक्ष|हुजूर]] व [[उदारमतवाद|उदारमतवादी]] या तिन्ही पक्षांच्या प्रमुख नेत्यांना भेटले. त्या सर्वांना छापील निवेदन दिले, आणि अस्पृश्यांची सामाजिक, आर्थिक, शैक्षणिक व राजकीय स्थिती सुधारण्यासाठी स्वतंत्र भारतात अस्पृश्यांना विशेष राजकीय हक्क ब्रिटिश सरकारकडून मिळणे आवश्यक असल्याचे सांगत राहिले. आंबेडकरांची [[विन्स्टन चर्चिल]] यांचाशी भेट त्यांच्या [[केंट]]मधील वेस्टर्नहॅम येथील राहण्याच्या ठिकाणी झाली होती. त्यांनी चर्चिल बरोबर अस्पृश्योद्धाराच्या प्रश्नावर चर्चा केली व चर्चिल यांनी आपला हुजूर पक्ष शक्य तितके सहकार्य करील, असे आश्वासन दिले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२२८-२२९|language=मराठी}}</ref> आंबेडकर १५ नोव्हेंबर, १९४६ रोजी मुंबईला पोहोचले. तोपर्यंत भारतात २० ऑक्टोबर, १९४६ रोजी मध्यवर्ती सरकारच्या मंत्रिमंडळाचा शपथविधी झाला होता. घटना समितीचे कामकाज सुरू झाल्यावर आंबेडकरांनी त्यात भाग घेतला. घटना समितीच्या १० डिसेंबर १९४६ च्या बैठकीत डॉ. [[राजेंद्र प्रसाद]] यांची घटना समितीचे अध्यक्ष म्हणून निवड करण्यात आली. ११ डिसेंबर पासून घटना समितीच्या बैठका सुरू झाल्या.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२२९|language=मराठी}}</ref> १३ डिसेंबर १९४६ रोजी घटना समितीच्या बैठकीत घटना समितीच्या कार्याचे ध्येय आणि साध्य स्पष्ट करणारा ठराव भारताचे पंतप्रधान [[जवाहरलाल नेहरू]] यांनी मांडला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२२९-२३०|language=मराठी}}</ref> २० जानेवारी १९४७ रोजी नेहरूंचा ठराव मान्य करण्यात आला. भारताला स्वतंत्र देण्याचे काम तत्परतेने व्हावे म्हणून ब्रिटिश सरकारने २४ मार्च १९४७ रोजी [[लॉर्ड वेव्हेल]]च्या जागी [[लुई माउंटबॅटन|लॉर्ड माऊंटबॅटन]] यांना भारताचा व्हाईसरॉय म्हणून नियुक्त केले. ब्रिटिश सरकार जून १९४७ च्या सुमारास (अखंड किंवा विभाजित) भारताला पूर्ण स्वातंत्र्य देण्याच्या विचारात होते.<ref name="auto37">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३१|language=मराठी}}</ref> सुरुवातीला भारतातील बरीच संस्थान स्वतंत्र राहू इच्छित होती. कारण ब्रिटिश सरकार व कॅबिनेट मिशनने भारतातील संस्थानिकांना आपल्या इच्छेप्रमाणे स्वतंत्र राहावे किंवा भारतीय संघराज्यात विलीन व्हावे या मताचे होते. आंबेडकरांनी १८ जून १९४७ रोजी एक पत्रक काढून अखंड भारतातील संस्थानिकांना सुचवले की, संस्थानिकांना आपली संस्थाने स्वतंत्र भारतात विलीन करावीत आणि तसे करणेच त्यांच्या हिताचे आहे. अशा आशयाचे आंबेडकरांचे पत्रक '[[द टाइम्स ऑफ इंडिया]]'च्या १८ जून १९४७ च्या अंकातही प्रसिद्ध झाले होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३१ व २३२|language=मराठी}}</ref> माऊंटबॅटनने एक समिती स्थापन केली ज्यात काँग्रेसतर्फे जवाहलाल नेहरू, [[वल्लभभाई पटेल]], आचार्य जे.बी. कृपलानी; मुस्लिम लीगतर्फे [[मोहम्मद अली जिना]], [[लियाकत अली खान]], सरदार अबदूर रीव निस्तार आणि [[शीख]] समाजातर्फे सरदार बलदेवसिंग या सात जणांना सभासद म्हणून नेमले. समितीने ४ जून ते ७ जून १९४७ दरम्यान विचारविनिमय करून भारताच्या पाळणीचे तत्त्व मान्य केले. १२ जून १९४७ रोजी फाळणी समितीने आपला खलिता तयार केला व ब्रिटिश सरकारला पाठवला. १४ जून १९४७ रोजी मुंबईत [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] उपस्थित काँग्रेसची बैठक झाली व त्या बैठकीत काँग्रेसने फाळणी स्वीकारली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३२|language=मराठी}}</ref> ब्रिटिश सरकारने फाळणीचा खलिता ४ जुलै १९४७ रोजी [[हाउस ऑफ कॉमन्स|हाउस ऑफ कॉमन्समध्ये]] 'दि इंडिया इनडिपेडन्स बील' मांडले. १० जुलैला मोहंमद अली जीना यांना [[पाकिस्तान|पाकिस्तानचे]] गव्हर्नर म्हणून इंग्लंडमध्ये स्वीकारण्यात आले. २६ जुलै रोजी हे बील मंजूर झाले व त्यावर इंग्लंडच्या महाराजाने १८ जुलै १९४७ रोजी शिक्कामोर्तब केले. १५ ऑगस्ट १९४७ च्या मध्यरात्री [[भारत]] व [[पाकिस्तान]] अशी दोन राष्ट्रे स्वातंत्र्य झाले.<ref name="auto33">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३३|language=मराठी}}</ref> या [[भारताची फाळणी|फाळणीच्या]] घडामोडीत आंबेडकर नव्हते, ते अखंड भारताचे समर्थक होते. फाळणी झाली तेव्हा [[दंगल|दंगली]] उसळल्या. फाळणीमुळे बराच अस्पृश्य समाज नव्या पाकिस्तान गेला, त्यांना परत आणण्यासाठी आंबेडकरांना प्रयत्न केले पण तितकेसे यश मिळाले नाही.<ref name="auto1">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३५|language=मराठी}}</ref> फाळणीमुळे बंगाल प्रांताचा पूर्व भाग सुद्धा पाकिस्तानात गेला त्यामुळे आंबेडकरांचे भारतीय घटना समितीचे संपुष्टात येऊन ते पाकिस्तानच्या घटना समितीचे सदस्य बनले.<ref name="auto33" /> त्यांनी आपल्या सदस्यत्वाचा राजीनामा दिला व विभाजित भारताचा भाग असलेल्या पश्चिम बंगालच्या कायदेमंडळातर्फे घटना समितीचे सदस्य होण्यासाठी प्रयत्न करु लागले. मात्र त्यावेळी काँग्रेस पक्षाने आंबेडकरांना घटना समितीचे सभासद म्हणून निवडून देण्याचा निर्णय घेतला. पूर्वी घटना समितीच्या बैठकांमध्ये आंबेडकरांनी जी भाषणे केली त्यावरून त्यांचे कायदा व संविधान या विषयांवरील प्रभुत्व, बुद्धिमत्ता, दूरदृष्टी, देशप्रेम, व विविध विषयांमधील सखोल ज्ञान या सर्वांची जाणीव नेहरू, पटेल, प्रसाद यांच्यासह संविधान सभेतील सर्व सदस्यांना झाली होती. त्यामुळे भारताचे संविधान तयार करण्यासाठी आंबेडकरांचे सहकार्य घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, असे त्यांना वाटले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३४|language=मराठी}}</ref> बंगालच्या फाळणीमुळे आंबेडकरांचे सदस्यत्व संपणार होते. त्यामुळे मुंबई प्रांतातून १९४७ च्या जुलैमध्ये आंबेडकर घटना परिषदेचे सदस्य म्हणून बिनविरोध निवडून येतील अशी व्यवस्था काँग्रेसने केली होती. आंबेडकर घटना परिषदेचे सदस्य म्हणून बंगालमधून निवडून आल्यानंतर ९ डिसेंबर १९४६ रोजी घटना परिषदेची पहिली सभा भरण्यापूर्वीच काँग्रेस नेते आंबेडकरांनी घटना परिषदेत पूर्ण सहकार्य करावे यासाठी प्रयत्न करु लागले होते.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=६३ व ६४|language=मराठी}}</ref> यासाठी बॅ. जयकरांनी राजीनामा देऊन मुंबई प्रांतांतून रिकाम्या केलेल्या जागेवर डॉ. आंबेडकरांना निवडून आणावे असे डॉ. राजेंद्र प्रसादांनी मुंबई प्रांताचे मुख्यमंत्री [[बाळ गंगाधर खेर|बाळासाहेब खेर]] यांनी ३० जून १९४७ रोजी पत्र पाठवून कळवले होते. डॉ. राजेंद्र प्रसाद म्हणाले की, "''अन्य कोणतेही कारण विचारात घेतले तरी तरी घटना परिषदेतील आणि तिच्या विविध समित्यांतील डॉ. आंबेडकरांची कामगिरी इतकी उच्च प्रतीची आहे की; त्यांच्या सेवेला आपण मूकू नये असे वाटते. १४ जुलै १९४७ पासून घटना परिषदेचे नवे सत्र सुरू होत आहे. त्या सत्रात डॉ. आंबेडकर उपस्थित रहावेत अशी माझी तीव्र इच्छा आहे. म्हणून मुंबई प्रांतातून तुम्ही डॉ. आंबेडकरांना निवडून द्यावे.''"<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=६६ व ६७|language=मराठी}}</ref> घटना समितीवर निवडून आल्यानंतर तीचे सभासद म्हणून समितीच्या नोंदवहीत १४ जुलै १९४७ रोजी आंबेडकरांनी स्वाक्षरी केली.<ref name="auto10" /> यासोबतच पंतप्रधान नेहरू व उपपंतप्रधान पटेल यांनी भारताच्या मंत्रिमंडळात आंबेडकर यांना स्थान दिले व त्यांच्याकडे कायदा व न्याय खात्याची जबाबदारी सोपवली. आंबेडकर स्वतंत्र [[भारताचे कायदा व न्यायमंत्री|भारताचे पहिले कायदा व न्यायमंत्री]] झाले.<ref name="auto1" /> २० ऑगस्ट १९४७ रोजी संविधान सभेच्या अध्यक्षांनी स्वतंत्र भारताचा कायदा आणि त्या संबंधित सर्व कायदेशीर गोष्टींचा विचार करण्यासाठी एक सल्लागार समिती नेमली. डॉ. बी.आर. आंबेडकर, जी.व्ही. मावळणकर, पुरुषोत्तमदास टंडन, गोपालस्वामी अय्यंगार, बिधनचंद्र लाल मित्र, अल्लादी कृष्णस्वामी अय्यर आणि हुसेन इमाम अशी या समितीच्या सभासदांची नावे होती.<ref name="auto1" /> भारतीय घटना समितीने एकूण २२ समित्या स्थापन केल्या होत्या. त्यातील १२ समित्या या विशेष कामकाजासाठी (राज्यघटना कामकाज समित्या) होत्या तर १० समित्या या कार्यपद्धतीशी निगडित होत्या. २९ ऑगस्ट १९४७ रोजी संविधान सभेने एक ठराव पास करून भारतीय संविधानाचा मुसदा तयार करण्यासाठी मुसदा समिती तयार केली. घटना समित्यांमध्ये मुसदा समिती ही सर्वात महत्त्वाची होती, आणि राज्यघटनेची निर्मिती करणे ही या समितीची महत्त्वाची जबाबदारी होती. विधिमंत्री डॉ. आंबेडकर हे मसुदा समितीचे अध्यक्ष होते व इतर सहा जण सदस्य होते. मसुदा समितीचे सदस्य म्हणून अलादी कृष्णस्वामी अय्यर, डॉ. कन्हैयालाल मुन्शी, गोपाळस्वामी अय्यंगर, मोहंमद सादुल्ला, [[टी.टी. कृष्णमचारी]] (डी.पी. खैतान यांच्या मृत्युनंतर नियुक्ती), एन. माधव राऊ (बी.एल. मित्तर यांनी राजीनामा दिल्यानंतर नियुक्ती) यांनी काम केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३५ व २३६|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांना कायद्याचे व राज्यघटनेचे सखोल ज्ञान होते. त्यांनी इंग्लंड, अमेरिका, [[कॅनडा]], [[ऑस्ट्रेलिया]], [[फ्रान्स]], [[जर्मनी]], [[आयर्लंड]] यासारख्या सुमारे ६० देशांच्या [[संविधान|राज्यघटनांचा]] सखोल अभ्यास केला होता.<ref>{{Cite web|url=https://books.google.co.in/books?id=PKElDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=indian+polity&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwia77PDu8rfAhVFfH0KHUceBFIQ6AEIGDAD#v=onepage&q=Ambedkar&f=false|title=INDIAN POLITY|first=M.|last=Laxmikanth|publisher=McGraw-Hill Education|accessdate=6 April 2019|via=Google Books}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/why-do-we-celebrate-constitution-day-of-india-a-look-at-dr-b-r-ambedkar-s-contribution-towards-the-indian-constitution-1396312-2018-11-26|title=Constitution Day: A look at Dr BR Ambedkar's contribution towards Indian Constitution|first1=India Today Web Desk New|last1=DelhiNovember 26|first2=2018UPDATED:|last2=November 26|first3=2018 15:31|last3=Ist|website=India Today|accessdate=6 April 2019}}</ref> तसेच त्यांनी [[कायदा|कायदाविषयक]] महत्त्वपूर्ण ग्रंथांचा बारकाईने अभ्यास केला होता. संविधान निर्मितीच्या कामासाठी आंबेडकरांना सुरुवातीच्या [[बौद्ध]] [[संघ]]ाच्या पद्धतींचे आणि अन्य बौद्ध ग्रंथांचे अध्ययन सुद्धा कामी आले.<ref>{{cite web|title=Some Facts of Constituent Assembly |work=Parliament of India |publisher=National Informatics Centre |url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/facts.htm |quote=On 29 August 1947, the Constituent Assembly set up an Drafting Committee under the Chairmanship of B. R. Ambedkar to prepare a Draft Constitution for India |accessdate=14 April 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511104514/http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/facts.htm |archivedate=11 May 2011 |df=dmy }}</ref><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३६|language=मराठी}}</ref> ३० ऑगस्ट १९४७ पासून आंबेडकरांनी सहकाऱ्यांची मिळेल तशी साथ घेत संविधान मसुदा लिहून पूर्ण केला आणि तो मसुदा संविधान समितीचे अध्यक्ष राजेंद्र प्रसाद यांना २१ फेब्रुवारी १९४८ रोजी सादर केला. मसुदारुपी ती घटना स्वतंत्र भारताच्या लोकांचे मत अजमावण्याच्या उद्देशाने देशासमोर ठेवण्यात आली. या मसुदारुपातील घटनेचे १८ भाग होते, त्या १८ भागांत ३१५ कलमे व ९ परिशिष्टे होती.<ref name="auto7">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३९|language=मराठी}}</ref> मसुदा समितीच्या बैठकीतील निर्णय एकमताने किंवा बहुमताने घेतले गेले होते. मसुदा तयार करताना मसुदा समितीने, घटना समितीद्वारा घेतलेल्या निर्णयाचे किंवा घटना समितीद्वारा कार्यान्वित केलेल्या विविध समित्यांनी घेतलेल्या निर्णयांचे अनुसरण केले होते. घटना समितीत झालेल्या चर्चेनंतर घटनेचा जो मसुदा प्रसिद्ध करण्यात आला त्यात ३०५ कलमे होती व ६ परिशिष्टे होती. आंबेडकर राज्यघटनेच्या निर्मितिप्रक्रियेत केंद्रस्थानी राहिले.<ref name="auto7" /> या काळात आंबेडकरांना [[मधुमेह|मधुमेहाचा]] आजार होता आणि त्यांचा त्यांना त्रास होता असे. त्यामुळे त्यांना रोजच उपचार घ्यावे लागत होते. मुंबईल्या मुक्कामात ते डॉ. मालवणकर यांच्या दवाखान्यात औषधोपचार घेण्यासाठी येत, तेव्हा तेथे डॉ. [[सविता आंबेडकर|शारदा कबीर]] (लग्नानंतरच्या डॉ. सविता आंबेडकर) यांच्याशी त्यांची ओळख झाली. मालवणरांनी आंबेडकरांवर उपचार करण्याचे काम डॉ. शारदा कबीर यांचेवर सोपवले होते. दोघांचा परिचय वाढत गेला व दोघांनी लग्न करण्याचा निर्णय घेतला. हा आंजरजातीय विवाह होता, कबीर या [[ब्राह्मण समाज|ब्राह्मण]] समाजातील होत्या. १५ एप्रिल १९४८ रोजी आंबेडकर यांच्या दिल्ली येथील हार्डिंग ॲव्हिन्यू या निवासस्थानी आंबेडकर व डॉ. शारदा कबीर यांचा विवाह झाला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४०|language=मराठी}}</ref> आंबेडकर राज्यघटनेच्या निर्मितिप्रक्रियेत केंद्रस्थानी राहिले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४१|language=मराठी}}</ref> २१ फेब्रुवारी १९४८ पासून जवळपास आठ महिने मुसदारुपी घटना चर्चेसाठी खुली ठेवली होती. त्यानंतर ४ नोव्हेंबर १९४८ रोजी घटना समितीची बैठक घेण्यात आली. या बैठकीत राजेंद्र प्रसादांनी जाहिर केले की, आंबेडकर आज घटना समितीपुढे घटनेचा मसुदा सादर करतील. घटना समितीचे सभासद दोन दिवस मुसदारूप घटनेवर आपले विचार व्यक्त करतील आणि दुरुत्याही सुचवतील. त्यानंतर आंबेडकरांनी घटना समितीपुढे घटनेचा मसुदा सादर केला आणि मसुद्यावर विवेचनात्मक विचार मांडले आणि भारताच्या राज्यघटनेची काही महत्त्वाची वैशिष्ट्ये सांगितली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४३|language=मराठी}}</ref> "घटना समितीने वेगवेगळ्या समित्या नियुक्त केल्या होत्या. त्या सर्व समितीच्या घटना समितीला आपले अहवाल सादर करीत होत्या. घटना समिती त्या अहवालांच्या आधारे कीही निर्णय घेत होती आणि ते निर्णय मसुदा समितीला कळवत होती. मसुदा समिती ते निर्णय आणि भारत सरकारचा १९३५चा कायदा विचारात घेऊन राज्यघटना तयार करण्याचे कार्य करीत होती, असे आपल्या भाषणाच्या सुरुवातीलाच आंबेडकरांनी सांगितले.<ref name="auto43">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४४|language=मराठी}}</ref> मसुदारुप घटना ३१५ कलमांची आणि ८ परिशिष्टांची आहे. मसुदारुपी घटनेत भारतीय संघराज्याचा मुख्य अधिकारी म्हणून एक पद आहे, ज्या भारतीय संघराज्याचा अध्यक्ष (राष्ट्रपती) असे म्हटले आहे. असे असले तरी या घटनेत अमेरिकेसारखे अध्यक्षीय पद्धतीचे सरकार स्वीकारलेले नाही तर संसदीय पद्धतीचे सरकार घटनेत स्वीकारले आहे. म्हणून [[राष्ट्रपती]] भारत देशावर राज्य करणार नाही. तो केंद्रिय मंत्रिमंडळाच्या सल्ल्यानेच कार्य करणार आहे. संसदेत बहुमताचे प्रभुत्व आहे. मंत्री संसदेचे सदस्य आहेत. मसुदारूप घटना संघराज्यात्मक आहे आणि एकात्मही आहे. तीमध्ये लोकशाही पद्धतीला प्राध्यान्य आहे."<ref name="auto43" /> संविधान सभेत भाषणाचा समारोप करताना बाबासाहेब म्हणाले की, "राज्यघटना कितीही चांगली असली तरी ती अमलात आणणारे लोक जर चांगले नसतील तर त्या राज्यघटनेचे मातेरे होते. मात्र राज्यघटना कितीही वाईट असली तरी ती राबविणारे लोक चांगले असतील तर ती राज्यघटना निःसंशय चांगली ठरते." संविधान सभेचे अध्यक्ष डॉ. राजेंद्र प्रसाद हेसुद्धा नागरी सेवेचे महत्त्व विशद करताना म्हणाले की, "राज्यघटनेत काही असेल अथवा नसेल, राज्यघटना काही सांगो अथवा न सांगो, देशाचे कल्याण या देशाचे शासन-प्रशासन कोणत्या प्रकारे केले जाते यावर अवलंबून राहील आणि शाळा-प्रशासन चालविणारे लोक कोण वा कसे आहेत त्यावर अधिक अवलंबून राहील."<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४४ व २४५|language=मराठी}}</ref> ४ नोव्हेंबर १९४८ रोजी आंबेडकरांनी आपल्या भाषणात घटनेची देशहिताची, राज्यहिताची व जनहिताची जी वैशिष्ट्ये सांगितली त्यावर प्रभावित होऊन घटना समितीच्या अनेक सभासदांनी ५ नोव्हेंबर १९४८ रोजीच्या बैठकीत घटनाकार आंबेडकर यांची प्रशंसा करणारी मते व्यक्त केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४५ ते २५१|language=मराठी}}</ref> संविधान सभेमध्ये मसुदा समितीचे सदस्य [[टी.टी. कृष्णमचारी]] यांनी सांगितले की, {{Quote|text="संविधान सभेने मसुदा समितीवर सात सदस्य नियुक्त केले होते. त्यापैकी एकाने या सभागृहाचा राजीनामा दिला आणि त्याची जागा दुसऱ्याने घेतली. एकाचा मृत्यू झाला आणि ती जागा रिक्तच राहिली. एक सदस्य अमेरिकेत निघून गेला आणि ती जागा भरली गेलीच नाही, आणि एक अन्य सभासद राज्याच्या राजकारणात गुंतून पडले आणि त्यामुळे तेवढी पोकळी निर्माण झाली. एक किंवा दोन व्यक्ती दिल्लीपासून बरेच लांब होते आणि त्यांची प्रकृती त्यांना उपस्थित राहण्याची अनुमती देत नव्हती. म्हणून सरतेशेवटी असे घडले की, संविधानाचा मसुदा तयार करण्याचे उत्तरदायित्व एकट्या डॉ. आंबेडकरांवर आले. कदाचित सभागृहाला या वास्तवाची जाणीव असावी. डॉ. आंबेडकरांनी ही जबाबदारी, हे कार्य अत्यंत योग्यपणे पार पडले, यात मला तीळमात्रही शंका नाही. म्हणून आम्ही त्यांचे ऋणी आहोत."<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/opinion/columns/ambedkar-constitution-narendra-modi-govt-2851111/|title=Denying Ambedkar his due|date=14 June 2016|accessdate=6 April 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://164.100.47.194/loksabha/writereaddata/cadebatefiles/C05111948.html|title=Constituent Assembly of India Debates|website=164.100.47.194|accessdate=6 April 2019}}</ref><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४५ ते २४७|language=मराठी}}</ref>}} एस. नागप्पा म्हणाले की, "''या घटनेचा मुसदा तयार करण्याचे कष्ट घेतल्याबद्दल पुन्हा एकदा मी डॉ. आंबेडकर यांचे आभार मानतो. हे काम गुंतागुंतीचे आहे, याविषयी शंकाच नाही, तरी सुद्धा त्यांनी ते अतिशय यशस्वीपणे व कमी वेळेत केले.''"<ref name="auto47">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४७|language=मराठी}}</ref> ७ नोव्हेंबर १९४८ नंतर घटना समितीच्या बैठका लागोपाठ होत राहिल्या. घटनेच्या प्रत्येक कलमावर चर्चा करून एक-एक कलम स्वीकारण्यात आले. २० नोव्हेंबर १९४८ रोजीच्या बैठकीत घटनेचे अकरावे कलम स्वीकारण्यात आले आणि भारतातील [[अस्पृश्यता]] कायद्याने नष्ट करण्यात आली.<ref name="auto47" /> १४ नोव्हेंबर १९४९ रोजी घटना समितीचे शेवटचे चर्चासत्र सुरू झाले. यात आंबेडकरांनी घटनेच्या सुचनांविषयी, दुरुस्त्याविषषी भाषण केले आणि परिवर्तनीय मसुदारुपी राज्यघटना तिसऱ्या वाचनासाठी आणि मंजूर होण्यासाठी घटना समितीपुढे सादर केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४८|language=मराठी}}</ref> सभासदांनी परिवर्तित मसुदारुपी घटनेवर १७ नोव्हेंबर १९४९ रोजीच्या बैठकीत भाषणे केली. यावेळीही बऱ्याच सभासदांनी घटना तयार करण्यासाठी घेतलेल्या परिश्रमामुळे आंबेडकरांची प्रशंसा केली. सेठ गोविंददास यांनी आंबेडकरांना 'आधुनिक युगाचा मनू' म्हटले जात असल्याचे संविधान सभेत सांगितले. खंडुभाई के. देसाई यांनी आंबेडकरांनी दिलेल्या अत्यंत विद्वतापूर्ण भाषणांना अविस्मरणीय म्हटले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४९|language=मराठी}}</ref> तर के.एम. जेधे यांनी आंबेडकरांना थोर वकील व प्रचंड बुद्धी व क्षमता असलेले मानव म्हटले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२५०|language=मराठी}}</ref> २५ नोव्हेंबर १९४९ रोजी राज्यघटनेचे शिल्पकार आंबेडकर यांनी संविधान सभेत आपले उद्बोधक व ऐतिहासिक भाषण दिले. त्यांनी प्रारंभी घटनेच्यासंबंधीची तांत्रिक माहिती दिली. काही कलमांची व वैशिष्ट्यांची माहिती दिल्यानंतर ते आपल्या भाषणाच्या शेवटाकडे आले आणि थोडेसे गंभीर झाले. त्यावेळी त्यांनी देशाच्या भवितव्याविषयी आपल्या भावना व आपले विचार व्यक्त केले. स्वतंत्र भारतातील लोकशाहीविषयी चिंतन करताना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर म्हणतात की, "जोपर्यंत इंग्रज सरकार होते, तोपर्यंत आपल्या देशातील चांगल्या वाईट गोष्टीची जबाबदारी आपण त्यांच्यावर टाकत होतो. पण आता आपण स्वतंत्र झाल्यामुळे चांगल्या वाईट गोष्टीची जबाबदारी आपलीच राहणार आहे. त्यामुळे आपल्याला आता अधिक जबाबदारीने वागावे लागणार आहे." नंतर देशाच्या सुरक्षिततेच्या संदर्भात डॉ. बाबासाहेब म्हणतात की, "भारताचे स्वातंत्र्य आपल्याच लोकांच्या विश्वासघाताने अनेकदा गेले आहे. आपल्याच लोकांनी देशद्रोह केला आणि भारत देश दुसऱ्यांच्या हाती दिला. [[मुहम्मद बिन कासिम]]ने जेव्हा [[सिंध]]वर स्वारी केली तेव्हा राजा दाहीरच्या सेनापतीने लाच घेतली आणि तो आपल्या राजाच्या मदतीला धावला नाही. यामुळे राजा दाहीरचा पराभव झाला. [[महंमद घोरी]]ला भारतावर स्वारी करण्याचे आमंत्रण राजा [[जयचंद]]ने दिले. [[शिवाजी महाराज]] स्वराज्यासाठी लढत होते, तेव्हा इतर मराठे सरदार शिवाजी महाराजांविरुद्ध लढत राहिले. आता पुन्हा तसेच होणार नाही ना? अशी मला चिंता वाटते. जर राजकीय नेत्यांनी आपल्या पक्षाचे मत हे राष्ट्र हितापेक्षा श्रेष्ठ मानले तर भारताचे स्वातंत्र्य पुन्हा धोक्यात येईल. असे झाले तर पुन्हा स्वातंत्र्य मिळविणे अशक्यच होऊन बसेल. यासाठी रक्ताच्या शेवटच्या थेंबापर्यंत आपण आपल्या स्वातंत्र्यासाठी लढले पाहिजे. मी हिंदू, मी मुसलमान, मी ख्रिश्चन, मी शिख, मी जैन-बौद्ध यांना दुय्यमत्व देऊन, मी प्रथम भारतीय व अंतिमतः ही भारतीयच आहे, असे आपण मानलेच पाहिजे".<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२५१ ते २५६|language=मराठी}}</ref> २६ नोव्हेंबर १८४९ च्या घटना समितीच्या बैठकीत घटना समितीचे अध्यक्ष डॉ. राजेंद्र प्रसाद हे आपल्या भाषण म्हणाले की, "''स्वतंत्र भारताची राज्यघटना तयार करण्यासाठी जी मसुदा समिती नियुक्त करण्यात आली, तिचे सभासद आणि प्रामुख्याने तिचे अध्यक्ष डॉ. आंबेडकर यांची निवड करण्याचा घटना समितीची निर्णय अगदी अचूक होता. आणि डॉ. आंबेडकरांनी उत्कृष्ट राज्यघटनेची निर्मिती करून तो निर्णय सार्थक सिद्ध केला आहे.''" आंबेडकर भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार व जगातले एक श्रेष्ठ घटनाकार म्हणून ओळखले जाऊ लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२५८|language=मराठी}}</ref> == हैदराबाद मुक्तिसंग्राम लढ्यातील योगदान == {{quote box | border=2px | align=right | bgcolor = Cornsilk | title= | halign=center | quote=<poem> "देशाला स्वातंत्र्य मिळाले तरी निजामाच्या जोखडाखाली अडकलेल्या हैदराबाद संस्थानातील लढ्याला डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या विचारांचे नतिक पाठबळ मिळाले होते. त्यातूनच मराठवाड्यात स्वातंत्र्याची पहाट झाली. धर्मसत्ता व राजसत्ता कधीच एकत्र नांदू शकत नाहीत, या शब्दांत बाबासाहेबांनी निजामाच्या धार्मिक सत्तेला विरोध केला होता." </poem> |salign=right |author= '''ज्येष्ठ स्वातंत्र्यसेनानी अ‍ॅड. [[भगवानराव देशपांडे]]''' <br /> |source= <ref name="ReferenceB">https://www.loksatta.com/maharashtra-news/dr-ambedkar-thoughts-behind-haidrabad-mukti-sangram-1142105/</ref> }} "हैदराबाद संस्थानात भाषण, लेखन, शिक्षण व सभा स्वातंत्र्य मिळत नाही तोपर्यंत नागरी स्वातंत्र्य येणार नाही, असे बाबासाहेबांनी सांगितले होते. शेड्युल्ड कास्ट फेडरेशनच्या माध्यमातून हैदराबाद संस्थानामध्येही दलितांना स्वातंत्र्याचा विचार बाबासाहेबांनी दिला होता", असेही भगवानराव देशपांडे म्हणाले.<ref name="ReferenceB">https://www.loksatta.com/maharashtra-news/dr-ambedkar-thoughts-behind-haidrabad-mukti-sangram-1142105/</ref> १९४० च्या दशकामध्ये ब्रिटिशांनी हिंदुस्थानातील संस्थानिकांना आपले स्वतंत्र राष्ट्र घोषित करण्याची परवानगी दिली होती. मोहम्मद अली जिन्ना यांनी आपली पाकिस्तानाची मागणी यशस्वी केली, त्यानंतर हैदराबाद संस्थानाच्या निजामाने हे १७ ऑगस्ट १९४७ रोजी त्यांचे संस्थान हे स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून घोषित केले. निजामाचे हैदराबाद संस्थान धर्मांध रजाकारांचे राज्य होते, जिथे न्याय हक्कांसारख्या मूलभूत अधिकारांवरच बंदी होती. इ.स. १९३८ ते १९४८ या कालखंडात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनासुद्धा हैदराबाद संस्थानात सभा, परिषद, मेळावे वा संमेलने घेण्यास मज्जाव घातला गेला होता. अशा या निजामांमुळे होणाऱ्या संभाव्य धोक्याचे निवारण करण्यासाठी तत्कालीन पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू, तत्कालीन गृहमंत्री वल्लभभाई पटेल आणि तत्कालीन कायदामंत्री बाबासाहेब आंबेडकर यांनी प्रयत्न केले.<ref>https://www.saamana.com/article-on-marathwada-sangram/</ref> भारत सरकारने जेव्हा हैदराबाद संस्थानावर पोलीस कारवाई केली तेव्हा डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांनी सरदार वल्लभभाई पटेल यांना पाठिंबा दिला होता. पोलीस कारवाईचा निर्णय घेण्यापूर्वी पटेल यांनी बाबासाहेब यांच्याशी सविस्तर चर्चा केली होती. हैदराबादचा इतिहास आणि भूगोल पाहता निजाम स्वतंत्र राहणे शक्यच नाही, असे स्पष्टीकरण त्यावेळी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी पटेल यांना दिले होते. "आपण जर सैन्य पाठविण्याचा निर्णय घेणार असाल तर आंतरराष्ट्रीय पातळीवर त्याचे विपरीत परिणाम होतील. या घटनेची संयुक्त राष्ट्रसंघामध्ये चर्चा होईल. भारताचे सैन्य हैदराबाद संस्थानात घुसले व त्यांनी हैदराबाद संस्थानावर आक्रमण केले, असे अनेक अर्थ निघू शकतील", असे बाबासाहेब आंबेडकर म्हणाले. त्यामुळे बाबासाहेबांनी असे सुचवले की आपण हैदराबाद संस्थानावर भारतीय सैन्यच पाठवू परंतु या कृतीला 'पोलीस ॲक्शन' हे नाव देऊ. पटेल यांनी बाबासाहेबांच्या सूचनेचा स्वीकार केला आणि पुढे तेथे भारतीय सैन्य पाठवून कारवाई झाली व त्याला पोलीस ॲक्शन हा शब्द वापरला गेला. शेवटी भारतीय सैनिकांसमोर निजामाच्या सैनिकांचा पराभव झाला आणि १७ सप्टेंबर १९४८ रोजी निजामाचे राज्य भारतात सामील झाले.<ref>डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर चरित्र - धनंजय कीर</ref><ref>हैदराबाद मुक्तिसंग्रामातील चित्तथरारक आठवणी - लक्ष्मणराव कापसे</ref><ref>डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर आणि हैदराबाद संस्थान - डॉ. शेषराव नरवाडे</ref> == बुद्ध जयंतीचे प्रणेते == [[File:Dr. Ambedkar speaking on Buddha Jayanti on 2 May 1950.jpg|thumb|२ मे १९५० रोजी [[नवी दिल्ली]] येथे झालेल्या [[बुद्ध जयंती]]च्या कार्यक्रमात बोलतांना बाबासाहेब आंबेडकर]] डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली २ मे १९५० रोजी भारतात पहिली सार्वजनिक [[बुद्ध जयंती]] [[दिल्ली]] येथे साजरी झाली होती. याप्रसंगी आंबेडकरांनी बुद्धांच्या जीवन कार्यावर विचार मांडले. या जयंती समारंभास अनेक देशांचे प्रतिनिधी, भिक्खू संघ व सुमारे वीस हजार लोकांचा समुदायही उपस्थित होता.<ref name="प्रणेते">{{स्रोत बातमी|url=|title=बुद्ध जयंतीचे प्रणेते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=थोरात|first=ॲड. संदिप|date=१७ मे २०१२|work=दैनिक सम्राट|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|page=४|language=मराठी}}</ref> इ.स. १९५१ मध्ये आंबेडकरांच्याच अध्यक्षतेखाली तीन दिवसीय बुद्ध जयंती महोत्सव साजरा झाला. इ.स. १९५६ला बाबासाहेबांनी आपल्या आयुष्यातील शेवटची बुद्ध जयंती दिल्लीतच साजरी केली. आंबेडकरांनी दिल्लीशिवाय महाराष्ट्रातही बुद्ध जयंतीस इ.स. १९५३ पासून सुरुवात केली. इ.स. १९५६ पर्यंत त्यांच्या अध्यक्षतेखाली व प्रमुख उपस्थितीत बुद्ध जयंतीचे महाराष्ट्रात भव्य कार्यक्रम झाले. महाराष्ट्रातले बुद्ध जयंतीचे कार्यक्रम प्रामुख्याने मुंबईत झाले. भारतात व महाराष्ट्रात बुद्ध जयंती महोत्सवाच्या परंपरेची सुरुवात बाबासाहेब आंबेडकरांनी केली, म्हणून त्यांना भारतातील सार्वजनिक बुद्ध जयंती महोत्सवाचे प्रणेते समजले जाते.<ref name="प्रणेते" /> ''इतर सर्व धर्म संस्थापकांच्या जन्मदिनी देशात सुट्टी मिळते. मग मानवतेचा महान संदेश देण्याऱ्या तथागत बुद्धांच्या जयंतीस सुट्टी का नाही? एक तर नियोजित सुट्ट्यातील एक सुट्टी कमी करा अथवा एक सुट्टी वाढवून आम्हाला द्या.'' अशी आग्रही मागणी डॉ. आंबेडकरांनी तत्कालीन केंद्र सरकारकडे केली होती. बुद्ध जयंती दिनी सार्वजनिक सुट्टी असावी ही १९४२ पासूनच मागणी होती. आंबेडकरांच्या प्रयत्नांमुळे व दबावामुळे २७ मे १९५३ रोजी केंद्र सरकारने बुद्ध जयंती निमित्त सार्वजनिक सुट्टी जाहीर केली. महाराष्ट्र सरकारने मात्र त्या वर्षी सार्वजनिक सुट्टी जाहीर केली नाही. या सर्व बाबींचा उल्लेख बाबासाहेबांनी १९५३ च्या आपल्या मुंबईतील बुद्ध जयंती कार्यक्रमाच्या भाषणात स्वतः केला आहे.<ref name="प्रणेते" /> == बौद्ध धम्मात धर्मांतर== {{मुख्य|नवबौद्ध चळवळ|नवयान|बावीस प्रतिज्ञा|बौद्धधम्म प्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर}}{{See also|नवबौद्ध|धम्मचक्र प्रवर्तन दिन|दीक्षाभूमी|दीक्षाभूमी (चंद्रपूर)}} [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar addressing his followers during 'Dhamma Deeksha' at Deekshabhoomi, Nagpur 14 October 1956.jpg|thumb|१४ ऑक्टोबर १९५६ रोजी, नागपूर येथे धम्म दीक्षा सोहळ्यामध्ये आपल्या अनुयायांना उद्देशून बोलताना आंबेडकर]] [[चित्र:Dr. Ambedkar being administered 'Dhamma Deeksha' by Bhante Chandramani (from Kushinara) at Nagpur on 14 October 1956.jpg|thumb|कुशीनाराचे भिक्खू महास्थविर चंद्रमणी यांचेकडून दीक्षा ग्रहण करताना आंबेडकर]] [[चित्र:Dikshabhumi.jpg|left|thumb|[[नागपूर]] येथील दीक्षाभूमीचा [[स्तूप]]]] '''{{Quote box | quoted = true | bgcolor = #F5F6CE | salign = right | quote = ''मी बुद्धांचा धम्म (बौद्ध धर्म) सर्वोत्तम मानतो. त्याची कोणत्याही धर्माशी तुलना केली जाऊ शकत नाही. विज्ञान मानणाऱ्या आधुनिक माणसाला जर कोणता धर्म आवश्यक वाटत असेल, तर तो फक्त एकच धर्म आहे, तो म्हणजे बौद्ध धर्म. मी गेली तीस वर्षे सर्व धर्मांचा अभ्यास करून या निष्कर्षाप्रत आलो आहे की बौद्ध धर्म हा जगातील सर्वश्रेष्ठ धर्म आहे.'' | source = ''' ''- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, [[भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म]] प्रस्तावनेमधून, ६ मार्च १९५६''' }} आंबेडकरांनी [[हिंदू धर्म]]ात सुधारणा करण्याचा प्रयत्न केला.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> पण हिंदुंची मानसिकता बदलण्यास त्यांना अपयश आले. हिंदू धर्मात राहून अस्पृश्यांची आर्थिक स्थिती व सामाजिक दर्जा सुधारणार नाही, याची जाणीव त्यांना झाली.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> तसेच अस्पृश्य हे हिंदूंच्या सामाजिक व धार्मिक गुलामगिरीतून मुक्त होणार नाही हेही त्यांना जाणवले.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> त्यामुळे हिंदू धर्माचा त्याग करणे त्यांच्यासाठी आवश्यक ठरले.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> त्यांनी असा विचार केला की, जसे स्वातंत्र्य हे भारतासाठी आवश्यक आहे, तसे धर्म बदलणे हे अस्पृश्यांसाठी आवश्यक आहे.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> आंबेडकरांची धर्मांतराची संकल्पना होती की - अस्पृश्यांना हिंदू धर्मामध्ये चांगली वागणूक मिळत नाही. तसेच हिंदू धर्म जातिव्यवस्थेचा पुरस्कर्ता असून तो माणसांत भेद करतो, हिंदू धर्मात समता, स्वातंत्र्य आणि बंधुता नाही.बाबासाहेबांनी हिंदू धर्म आणि समाजव्यवस्थेला असा प्रश्न केला, "जो धर्म अस्पृश्यांना मंदिरात जाऊ देत नाही, पाणी पिऊ देत नाही, ज्ञानार्जन करू देत नाही; आमच्या सारख्यांच्या सावलीचा विटाळ मानतो, हिंदू धर्म अस्पृश्यांना तुच्छ मानतो, अशा हिंदू धर्मात अस्पृश्यांनी का राहावे?"<ref name="गाठाळ २०१९ ४३३"/> सामाजिक कार्यकर्त्या [[रूपा कुलकर्णी-बोधी]] म्हणतात की, "बाबासाहेबांनी हिंदू धर्माला सुधारण्याचा बराच प्रयत्न केला. त्यांनी आकसाने बौद्ध धर्मात प्रवेश केलेला नाही. महाडचा सत्याग्रह, काळाराम मंदिराचा सत्याग्रह ही त्याचीच उदाहरणं आहेत. त्यांनी अनेक हिंदू नेत्यांशी चर्चा केली. त्यात अगदी एस. एम. जोशी, सावरकर, टिळकांचा मुलगा श्रीधर टिळक यांच्याशी चर्चा केली होती.<ref name="ReferenceC">https://www.bbc.com/marathi/india-58900160</ref> डॉ. बाबासाहेबांनी [[१३ ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९३५|१९३५]] रोजी [[नाशिक]] जिल्ह्यातील [[येवले|येवला]] या गावी भरलेल्या परिषदेत [[हिंदू धर्म]]ाचा त्याग करण्याची घोषणा केली. धर्मांतराच्या या घोषणेनंतर [[ख्रिश्चन]], [[मुस्लिम]], [[शिख]], [[जैन]], [[बौद्ध]], [[यहूदी]] इत्यादी धर्मांच्या धर्मगुरूंनी बाबासाहेबांनी त्यांच्या कोट्यवधी अनुयायांसह आपल्या धर्मात यावे यासाठी निमंत्रणे दिली तर काहींनी आमिषेही दाखवली. बॅरिस्टर [[मोहम्मद अली जिना]] यांनी जयकरांमार्फत आंबेडकरांनी [[इस्लाम]] स्वीकारावा, [[पाकिस्तान]]ाला यावे व पाकिस्तानाचे गव्हर्नर व्हावे असा प्रस्ताव ठेवला होता. तर त्यावेळेचे जगातील सर्वाधिक श्रीमंत संस्थान असलेल्या [[निझाम]]ाने आंबेडकरांनी अनुयायांसह इस्लाम स्वीकारल्यास प्रत्येक व्यक्ती मागे काही कोटी रूपये देण्याचे कबूल केले होते.<ref>{{Citation|last=Zee News|title=Baba Saheb : Documentary on complete personality of Dr Bhimrao Ambedkar {{!}} Part II|date=2016-04-14|url=https://m.youtube.com/watch?t=97s&v=65fxrTaebwQ|accessdate=2018-03-30}}</ref> परंतु त्यांना भारतभूमीतला, विवेकनिष्ट व मानवी मुल्ये जपणारा धर्म हवा होता म्हणून त्यांनी ह्या दोन्ही प्रस्ताव नाकारले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३०७, ३०८, ३०९|language=मराठी}}</ref> ख्रिश्चन धर्माच्या विदेशी धर्मगुरूंनी त्यांना [[ख्रिश्चन धर्म]] स्वीकारण्याती विनंती केली आणि धर्म स्वीकारल्यानंतर जगातील सारेच ख्रिश्चन देश अस्पृश्यांचा सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय स्तर उंचावण्यास मदत करतील अशी हमी दिली होती. महाबोधी सोसायटीकडून [[बौद्ध]] [[भिक्खू]]ंनी त्यांनी [[बौद्ध धर्म]] स्वीकारावा अशी तार पाठवली होती. हा धर्म [[आशिया]] खंडातील एक प्रमुख धर्म होता. जो तुमचे व तुमच्या अनुयायांची उद्दिष्टे साध्य करेल, असे त्यात लिहिले हाते. आंबेडकर बुद्धिप्रमाण्यवादी होते, त्यांनी सन १९३५ च्या आपल्या धर्मांतरांच्या घोषणेनंतर २१ वर्षे जगातील विविध प्रमुख धर्मांचा अभ्यास केला. त्यानंतर त्यांचा कल मानवतावादी व विज्ञानवादी धर्म म्हणून बौद्ध धम्माकडे वळला.<ref>{{Cite book|title=आधुनिक महाराष्ट्राचा इतिहास|last=गाठाळ|first=डॉ. एस.एस.|publisher=कैलास प्रकाशन|year=२०१९|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४४०|language=मराठी}}</ref> धर्मांतरापूर्वी मुंबईत १९४५ मध्ये मुंबई येथे [[सिद्धार्थ लॉ कॉलेज, मुंबई|सिद्धार्थ महाविद्यावय]] स्थापन केले.तसेच औरंगाबाद येथे इ.स. १९५० मध्ये [[मिलिंद महाविद्यालय]] सुरू करून त्याच्या परिसरास ''नागसेनवन'' असे नाव दिले. त्यांनी मुंबईतील आपल्या निवासस्थानाला [[राजगृह]] असे नाव दिले. त्यांनी ''१४ ऑक्टोबर १९५६, नागपूर'' हा धर्मांतराचे स्थळ व दिवस जाहीर केला. त्यानंतर भारतातील सर्व राज्यांतून लक्षावधी अस्पृश्य लोक नागपूर येथे धम्म दीक्षेकरिता येऊ लागले.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकर आणि बौद्धधम्म|last=संघरक्षित|first=महास्थवीर|publisher=द कॉर्पोरेट बॉडी ऑफ द बुद्धा एज्युकेशन फाऊंडेशन|year=१९९०|isbn=|location=तैवान|pages=१४०|language=मराठी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/ambedkar_buddha/00_pref_unpub.html|शीर्षक=00_pref_unpub|संकेतस्थळ=www.columbia.edu|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> <span style="color: orange"> <blockquote>बाबासाहब करे पुकार बुद्ध धम्म का करो स्वीकार...</blockquote> <span style="color: blue"> <blockquote>आकाश पाताल एक करो बुद्ध धम्म का स्वीकार करो...</blockquote> अशा घोषणा देत आंबेडकरवाद्यांनी नागपूरात प्रवेश केला. नागपूर शहरात ५ लक्ष आंबेडकरानुयायी आले तेव्हा नागपूर शहराची लोकसंख्या दुप्पट झाली होती. त्या दिवशी [[विजयादशमी|अशोक विजयादशमी]] होती. [[सम्राट अशोक]] यांनी बौद्ध धम्माचा याच दिवशी स्वीकार केला होता. हे शपथग्रहण सकाळी ९.०० वाजता झाले. [[श्रीलंका|श्रीलंकेचे]] बौद्ध भिक्खू [[महास्थविर चंद्रमणी]] यांचेकडून आंबेडकर व [[सविता आंबेडकर]] यांनी [[त्रिशरण]] व [[पंचशील]] ग्रहण करून धम्मदीक्षा घेतली. त्यांनंतर नवदीक्षित बौद्ध आंबेडकरांनी स्वतः आपल्या सुमारे ५ लक्ष अनुयायांना त्रिशरण, पंचशील आणि [[बावीस प्रतिज्ञा]] देऊन बौद्ध धम्माची दीक्षा दिली.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.loksatta.com/lokprabha/babasaheb-ambedkar-and-religion-change-290869/|title=बाबासाहेब आणि धर्मातर|date=2013-12-06|work=Loksatta|access-date=2018-03-30|language=mr-IN}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=http://divyamarathi.bhaskar.com/article/EDT-babasaheb-ambedkar-column-2481860.html|title=डॉ. आंबेडकरांचा बौद्ध धम्म|date=2011-10-06|work=marathibhaskar|access-date=2018-03-14|language=mr}}</ref> आंबेडकरांनी १५ ऑक्टोबर रोजी सुद्धा ३ लक्ष अनुयायांना दीक्षा दिली, तर [[चंद्रपूर]] येथे १६ ऑक्टोबर रोजी ३ लक्ष लोकांना बौद्ध धम्माची दीक्षा दिली. तसेच अकोला येथे ५०० लोकांनी बौद्ध धम्माची दीक्षा घेतली. तीन दिवसांतच आंबेडकरांनी १० लाखापेक्षा अधिक लोकांना बौद्ध धम्माची दीक्षा देऊन जगातील बौद्धांची संख्या १० लाखांनी वाढवली.<ref name="auto28">{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=१५०|language=मराठी}}</ref> मार्च १९५९ च्या एका अहवालानुसार देशात १.५ ते २ कोटी अस्पृश्यांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला होता.<ref name=":0">{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=e-b2EzNRxQIC&printsec=frontcover&dq=ambedkar+and+buddhism&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiSiNXAuJnZAhXLro8KHR0HDhkQ6AEIJjAB#v=onepage&q=ambedkar%20and%20buddhism&f=false|title=Ambedkar and Buddhism|last=Sangharakshita|date=2006|publisher=Motilal Banarsidass Publishe|isbn=9788120830233|language=en}}</ref> बाबासाहेबांनी धम्मदीक्षेसाठी अजब बंगला वस्तुसंग्रहालयातील बुद्धमूर्ती मध्य प्रदेशचे तत्कालीन मुख्यमंत्री तथा काँग्रेस नेते रविशंकर शुक्ला यांच्याकडून मागिवली होती.<ref>{{Cite web|url=https://divyamarathi.bhaskar.com/news/babasaheb-ambedkar-had-taken-buddha-idol-from-madhya-pradesh-chief-minister-for-dhamma-daksha-125850294.html|title=बाबासाहेबांनी धम्मदीक्षेसाठी मध्य प्रदेशच्या मुख्यमंत्र्यांकडून घेतली होती बुद्धमूर्ती|website=Divya Marathi}}</ref> लक्षावधी अनुयायांसह आंबेडकरांनी बौद्ध धर्म स्वीकारव्यावर बौद्ध धर्माचे पुनरूज्जीवन झाले. त्यांचे धर्मांतर जगातील एक सर्वात मोठे सामूहिक धर्मांतर होते. आंबेडकरांना ''बौद्ध धर्माचे प्रवर्तक'' तसेच ''बौद्ध धर्माचे पुनरूज्जीवक'' म्हणले जाऊ लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३३२|language=मराठी}}</ref> महापरिनिर्वाणापर्यंत आंबेडकरांनी ३० लक्षापेक्षा जास्त लोकांना बौद्ध धर्मात आणण्याचे कार्य केले. [[अशोक|सम्राट अशोकानंतर]] बौद्ध धर्माचे प्रसार कार्य आंबेडकरांएवढे कोणत्याही भारतीयाने केले नाही.<ref>{{Cite book|title=आधुनिक महाराष्ट्राचा इतिहास|last=गाठाळ|first=डॉ. एस.एस.|publisher=कैलास प्रकाशन|year=२०१९|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४४३|language=मराठी}}</ref> [[चित्र:22 Vows (in Marathi) administered by Most Revered Bodhisattva Dr. Babasaheb Ambedkar on the occasion of Buddhist Dhamma Deeksha on 14 October 1956 at Deeksha Bhoomi, Nagpur.jpg|thumb|right|२२ प्रतिज्ञांचा दीक्षाभूमीवरील स्तंभ]] आंबेडकरांनी बौद्धांना स्वतःच्या [[२२ प्रतिज्ञा]] वदवून घेतल्या. या बौद्ध धर्माचे सार आहेत. यांत बौद्ध धर्मात असलेला हिंदू देवी-देवता व संस्कृतीचा त्याग, बुद्धाचे पंचशील, त्रिशरण, अष्टांगमार्ग, दहा पारमिता, मानवी मूल्ये व तत्त्वे आहेत. या प्रतिज्ञा [[पंचशील]], [[अष्टांगिक मार्ग]] व [[दहा पारमिता]] अनुसरण्याच्या आहेत. आंबेडकरांच्या प्रतिज्ञा या आवाहन स्वरूपातील सूचनांसारखे आहेत. प्रतिज्ञा पाळण्याची ते कठोर सक्त ताकीद देत नाहीत किंवा कठोर भाषा वापरीत नाहीत. या २२ प्रतिज्ञा बौद्ध धर्माचा सांस्कृतिक भाग म्हणून महत्त्वाच्या आहेत.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकर आणि बौद्धधम्म|last=संघरक्षित|first=महास्थवीर|publisher=द कॉर्पोरेट बॉडी ऑफ द बुद्धा एज्युकेशन फाऊंडेशन|year=१९९०|isbn=|location=तैवान|pages=१४९|language=मराठी}}</ref> अर्थतज्ज्ञ आणि राज्यसभेचे खासदार [[नरेंद्र जाधव]] म्हणतात की, "बाबासाहेबांनी बौद्ध धर्माचा स्वीकार केल्यावर त्यांचे महापरिनिर्वाण झाले. त्यामुळे बौद्ध धर्माचा प्रसार करण्याचे त्यांचे उद्दिष्ट पूर्ण झाले नाही. १४ ऑक्टोबर नंतर मुंबईत धर्मांतराचा मोठा सोहळा ठेवण्यात आला होता. त्यात प्रल्हाद केशव अत्रेंपासून अनेक नेते त्यात सहभागी होणार होते. मात्र त्यात डॉ. आंबेडकरांना सहभागी होता आले नाही. आम्ही बौद्ध धर्म स्वीकारला पण तो आचरण्यात आणण्याची यंत्रणा त्यांना उभारता आली नाही. ती यंत्रणा उभी राहिली मात्र आपापल्या पद्धतीने. अनेक ठिकाणी बौद्ध धर्माचे आचरण करण्यात येते पण त्याबद्दल प्रत्येकाची थिअरी असते. हे पद्धतशीरपणे व्हायला हवे होते, ते झाले नाही हे मान्य करावं लागेल."<ref name="ReferenceC"/> === आंबेडकरानंतर बौद्ध समाज === आंबेडकरांच्या निधनानंतर मुंबईहून त्यांच्या अस्थी [[दिल्ली]]ला नेण्यात आल्या. तेथे एक आठवड्यानंतर धर्मांतराचा कार्यक्रम होऊन ३०,००० लोकांनी बौद्ध धम्माची दीक्षा घेतली. नंतर अस्थींचे अनेक विभाजन केले गेले आणि त्यांचे भाग [[आग्रा]] सहित देशातील प्रमुख शहरात पाठवले गेले आणि प्रत्येक शहरात ठिकठिकाणी धर्मांतराचे कार्यक्रम झाले. अशाप्रकारे नागपूर येथील सामूदायिक धर्मांतरांची चळवळीची गती पुढे चालू राहिली. ७ डिसेंबर १९५६ ते १० फेब्रुवारी १९५६ पर्यंतच्या काळात [[मुंबई]], [[आग्रा]], [[दिल्ली]] यांसह देशातील वीस पेक्षा अधिक शहरांत धर्मांतराचे कार्यक्रम घडून आले. आंबेडकर यांच्या हस्ते दीक्षा घेतलेल्या १०,००,००० बौद्धांद्वारे दीक्षित नवबौद्धांची संख्या ४०,००,००० झाली.<ref name="auto55">{{संकेतस्थळ स्रोत|शीर्षक=Ambedkar and Buddhism|दुवा=https://books.google.co.in/books?id=e-b2EzNRxQIC&printsec=frontcover&dq=ambedkar+and+buddhism&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiSiNXAuJnZAhXLro8KHR0HDhkQ6AEIJjAB#v=onepage&q=ambedkar%20and%20buddhism&f=false|प्रकाशक=Motilal Banarsidass Publishe|भाषा=en|दिनांक=2006}}</ref> १९५१ च्या जनगणनेनुसार सर्व भारतात अवघे १,८०,८२३ बौद्ध होते. त्यापैकी [[महाराष्ट्र]]ात २,४८७, [[पंजाब]]ात १,५५०, [[उत्तर प्रदेश]]ात ३,२२१, [[मध्य प्रदेश]]ात २,९९१ आणि बाकीचे बहुतेक सर्व बौद्ध ईशान्य भारतात होते. इ.स. १९५१ ते १९६१ या दशतकात महाराष्ट्रातील बौद्धांची अधिकृत संख्या २,४८७ वरून २७,८९,५०१ पर्यंत पोहोचली. तर १९५१ ते १९६१ मध्ये भारतातील अधिकृत बौद्धांची लोकसंख्या १,६७१ टक्क्यांनी वाढून १,८०,८२४ वरून ३२,५०,२२७ पर्यंत पोहोचली होती. धर्मांतरापूर्वी महाराष्ट्रातील [[अनुसूचित जाती]]त महारांचे प्रमाण ७०% इतके होते. धर्मांतरामुळे त्यांची विभागणी ३५% बौद्ध, व ३५% हिंदू महार अशी झाली.<ref name="auto28" /><ref name=":0" /><ref>भारतीय जनगणना, १९५१ व १९६१</ref> ही सरकारी जनगणनेची आकडेवारी होती पण प्रत्यक्षात मात्र भारतातील धर्मांतरित बौद्धांची लोकसंख्या ही या जनगणनेतील बौद्ध लोकसंख्येपेक्षा कितीतरी पटींनी अधिक होती.<ref name="auto55"/> मार्च १९५९ पर्यंत भारतातील धर्मांतरित बौद्धांची संख्या जवळ जवळ १.५ ते २ कोटी होती, जी भारतातील ४.५% लोकसंख्या होती.<ref name="auto55"/> २०११ च्या जनगणनेनुसार भारतातील एकूण बौद्ध लोकसंख्येपैकी ८७% पेक्षा जास्त लोक हे आंबेडकरवादी बौद्ध आहेत, ज्यांचे पूर्वज १९५६ मध्ये बौद्ध धर्मात परिवर्तित झाले होते.<ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/india-news/dalits-who-converted-to-buddhism-better-off-in-literacy-and-well-being/745230/|title=Dalits who converted to Buddhism better off in literacy and well-being: Survey|date=2 July 2017}}</ref><ref>Peter Harvey, ''An Introduction to Buddhism: Teachings, History and Practices'', p. 400. Cambridge University Press, 2012, {{ISBN|978-052185-942-4}}</ref><ref>''The New York Times guide to essential knowledge: a desk reference for the curious mind''. Macmillan 2004, page 513.</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.thequint.com/india/2017/06/17/dalits-converting-to-buddhism|title=Dalits Are Still Converting to Buddhism, but at a Dwindling Rate|date=17 June 2017|website=The Quint}}</ref> == महापरिनिर्वाण == {{मुख्य|चैत्यभूमी|महापरिनिर्वाण दिन|डॉ. आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारक}} [[चित्र:Maha Parinirvana of Dr. Babasaheb Ambedkar 05.jpg|thumb|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे महापरिनिर्वाण]] [[चित्र:The ocean of people waving the mortal remains of Dr. Babasaheb Ambedkar towards the 'Chaitya Bhoomi', Mumbai, which had never been seen in the history (7 December 1956).jpg|thumb|आंबेडकरांची मुंबईतील अंत्ययात्रा, ७ डिसेंबर १९५६]] [[चित्र:Chaitya Bhoomi, Mumbai – Samadhi place of Dr. Babasaheb Ambedkar.jpg|thumb|[[चैत्यभूमी]], आंबेडकरांचे समाधी स्थळ]] [[नागपूर]] व [[चंद्रपूर]] येथील धर्मांतराचे झाल्यावर आंबेडकर [[दिल्ली]]ला परतले. त्यानंतर काही आठवड्यात २० नोव्हेंबर १९५६ मध्ये ते [[नेपाळ]]मधील [[काठमांडू]]ला ‘‘वर्ल्ड फेलोशिप ऑफ बुद्धिस्ट‘’च्या चौथ्या परिषदेस हजर राहिले. तेथे त्यांनी ‘‘[[बुद्ध]] की [[कार्ल मार्क्स]]‘’ या विषयावर भाषण केले. त्यात त्यांनी ''भगवान बुद्धाचा मार्ग मार्क्स पेक्षा श्रेष्ठ आहे, ज्यात प्रेम, न्याय, बंधुत्व, विज्ञानवाद असून तो शोषण समाप्त करू शकतो'' असे सांगितले. आपल्या परतीच्या प्रवासात त्यांनी [[बनारस]]मध्ये दोन भाषणे दिली. दिल्लीमध्येही त्यांनी विविध बौद्ध समारंभांत भाग घेतला. त्यानंतर त्यानी राज्यसभेच्या अधिवेशनात भाग घेतला आणि आपल्या ‘‘भगवान बुद्ध आणि कार्ल मार्क्स’‘ या पुस्तकाचे शेवटचे प्रकरण लिहून पूर्ण केले. ५ डिसेंबरच्या सायंकाळी ‘‘बुद्ध आणि त्यांचा धम्म’‘ या ग्रंथाच्या प्रास्ताविक आणि परिचय या दोन प्रकरणांच्या प्रती आणून त्यांनी रात्री त्यांची तपासणी केली. दुसऱ्या दिवशी पहाटे १२.१५ वाजता [[६ डिसेंबर]] [[इ.स. १९५६]] रोजी दिल्लीला निवासस्थानी त्यांचे निधन ([[महापरिनिर्वाण]]) झाले. त्यावेळी त्यांचे वय ६४ वर्ष आणि ७ महिन्याचे होते. दिल्लीहून विशेष विमानाने त्यांचे पार्थिव [[मुंबई]]ला आणण्यात आले. मुंबई हे ठिकाण अत्यंविधीसीठी निश्चित झाले त्यानंतर देशभरातील त्यांचे अनुयायी मिळेल त्या साधनाने मुंबईला येऊ लागले. आंबेडकर यांच्या धर्मांतरानंतरच्या सात आठवड्यांत त्यांनी बौद्ध धम्माच्या प्रचारासाठी मोठे कार्य केले. आंबेडकरांची अंत्ययात्रा राजगृह (हिंदू कॉलनी), दादर येथून दुपारी १.४० वाजता निघाली. दादर व्हिन्सेन्ट रोड (आताचा डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर रोड), पोयबावडी, [[परळ]], एलफिन्स्टन ब्रिज, सयाी रोड, गोखले रोड (उत्तर व दक्षिण), रानडे रोडवरून दादर चौपाटीवरील हिंदू स्मशानभूमीत (आता चैत्यभूमी) सायकांळी ६ वाजता पोहोचली. चार मैल लांबीच्या या त्यांच्या अंत्ययात्रेत देशभरातून १५ लाखांवर लोक सामील झाले होते. ७ डिसेंबर १९५६ रोजी सायंकाळी ७.५० वाजता त्यांच्यावर [[मुंबई]] मध्ये बौद्ध पद्धतींनी अंत्यसंस्कार करण्यात आले. मुंबई हे त्यांच्या जीवनकार्यातील अधिकांश काळ मुख्यालय होते आणि तेथेच त्यांचे अजूनही सर्वात जास्त अनुयायी होते. मुंबई शहरातील ती सर्वात मोठी अत्यंयात्रा होती. त्यानंतर दहनसंस्कारास उपस्थित राहिलेल्यापैंकी एक लाख लोक त्यांच्या अस्थींबरोबर तैनातीने राजगृहापर्यंत गेले. परंतु दहनभूमी सोडण्यापूर्वी त्यांनी बाबासाहेबांच्या इच्छेची पूर्ती करण्यासाठी म्हणून बौद्ध धम्माचा स्वीकार करण्याचा आग्रह धरला. त्यानुसार दीक्षा समारंभाचा कार्यक्रम होऊन तेथे उपस्थित असलेल्या बौद्ध भिक्खूंपैकी महापंडित डॉ. [[भदंत आनंद कौसल्यायन|आनंद कौसल्यायन]] यांनी त्रिशरण व पंचशील देऊन त्याच ठिकाणी १० लाख लोकांना बौद्धधम्माची दीक्षा दिली. एकाच वेळी दहा लक्षांवरील लोकांचे धर्मांतर हे जगातील सर्वात मोठे सामूहिक धर्मांतर होते.<ref name=":0" /> आंबेडकरांचे दिल्लीमध्ये आपल्या निवासस्थानी महापरिनिर्वाण झाले होते, तेथे भारत सरकारने [[डॉ. आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारक]] निर्माण केले आहे. याला 'महापरिनिर्वाण स्थळ' म्हणूनही ओळखले जाते. १३ एप्रिल २०१८ रोजी भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांच्या हस्ते स्मारकाचे लोकार्पन करण्यात आले. या स्मारकाच्या इमारतीची रचना पाने उघडलेल्या [[भारतीय संविधान]]ाच्या पुस्तकाप्रमाणे असून हा आकार "ज्ञानाच्या शोधाचे प्रतीक" आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://lokmat.news18.com/news/ambitious-br-ambedkar-museum-inaugurated-by-pm-narendra-modinew-287075.html|शीर्षक=डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारकाचं पंतप्रधानांच्या हस्ते लोकार्पण|संकेतस्थळ=News18 Lokmat|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-01-20}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://m.jagran.com/delhi/new-delhi-city-ncr-pm-modi-inaugurate-dr-ambedkar-national-memorial-in-delhi-17818230.html|शीर्षक=पीएम मोदी ने अंबेडकर स्मारक का किया उद्घाटन, बोले- भ्रम फैलाती है कांग्रेस|access-date=2020-01-20|language=hi}}</ref> == वैयक्तिक जीवन == === कुटुंब === {{मुख्य|आंबेडकर कुटुंब}} [[चित्र:Rajagriha, Bombay, February 1934. (L to R) Yashwant, BR Ambedkar, Ramabai, Laxmibai, Mukundrao, and Tobby.jpg|thumb|right|300px|इ.स. १९३४ मध्ये मुंबईतील [[राजगृह]] येथील [[आंबेडकर कुटुंब]]ीय. चित्रात डावीकडून – [[यशवंत आंबेडकर|यशवंत]] (मुलगा), बाबासाहेब, [[रमाबाई आंबेडकर|रमाबाई]] (पत्नी), लक्ष्मीबाई (वहिणी; आनंदरावांची पत्नी), मुकंदराव (पुतण्या) व खाली बसलेला कुत्रा टॉब्बी.]] आंबेडकर आपली पत्नी [[रमाबाई आंबेडकर|रमाबाईंना]] प्रेमाने "रामू" म्हणून हाक मारत असत. त्यांनी रमाबाईंना लिहायला वाचायला शिकवले होते. बाबासाहेब विलायतेत असताना रमाबाई त्यांना स्वतः पत्र लिहित असत व त्यांची आलेली पत्रे वाचीत असत.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=८०|language=मराठी}}</ref> रमाबाई व बाबासाहेब यांना एकूण पाच अपत्य झाली – [[यशवंत आंबेडकर|यशवंत]], गंगाधर, रमेश, इंदू (मुलगी) व राजरत्न. यशवंत खेरीज इतर चार अपत्ये त्यांच्या वयाची दोन वर्षे पूर्ण होण्याच्या आतच दगावली. [[यशवंत आंबेडकर|यशवंत]] (१९१२–१९७७) हा एकमेव त्यांचा वंशज होता.<ref>{{Cite book|title=दलित समाजाचे पितामह डॉ. भीमराव आंबेडकर|last=जोगी|first=डॉ. सुनिल|publisher=डायमंड बुक्स|year=२००७|isbn=|location=|pages=५०|language=मराठी}}</ref> [[चित्र:Dr. B.R. Ambedkar with wife Dr. Savita Ambedkar in 1948.jpg|thumb|right|इ.स. १९४८ मध्ये दिल्ली येथे द्वितीय पत्नी [[डॉ. सविता आंबेडकर]] सोबत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]] इ.स. १९३५ मध्ये दीर्घ आजारानंतर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या [[रमाबाई आंबेडकर|रमाबाई]] यांचे निधन झाले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://maharashtratimes.com/maharashtra/nagpur-vidarbha-news/nagpur/tyagmurti-ramabai/articleshow/69513517.cms|शीर्षक=त्यागमूर्ती रमाई! - tyagmurti ramabai|संकेतस्थळ=Maharashtra Times|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://zeenews.india.com/hindi/zee-hindustan/video/aaj-ka-itihas-today-is-ramabai-ambedkar-death-anniversary/531810|शीर्षक=आज का इतिहास: आज हुआ था बाबा साहब भीमराव की पत्नी रमाबाई आंबेडकर का निधन|दिनांक=2019-05-27|संकेतस्थळ=Zee Hindustan|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> १९४० च्या दशकात [[भारताचे संविधान|भारतीय संविधानाचा]] मसुद्याचे काम पूर्ण करतावेळी डॉ. आंबेडकर खूप आजारी होते. त्यांच्या पायांमध्ये न्युरोपॅथीक{{मराठी शब्द सुचवा}} वेदना होत होत्या, त्यांना रात्री झोप येत नसे. ते [[इन्सुलिन]] आणि [[होमिओपॅथी]]ची औषधे घेत होते.<ref>{{Cite news|url=https://www.womensweb.in/2018/05/savita-ambedkar-discredited-caste-woman-may18wk3/|title=The Woman Behind Dr. Ambedkar – Why Are Our Women Denied Their Rightful Place In History?|date=22 May 2018|work=Women's Web: For Women Who Do|access-date=13 November 2018|language=en-US}}</ref> यावर उपचार घेण्यासाठी ते मुंबईला गेले आणि तेथे त्यांची डॉ. [[शारदा कृष्णराव कबीर]] यांच्याशी भेट झाली. कबीर या पुण्याच्या [[सारस्वत]] [[ब्राह्मण]] कुटुंबातील होत्या.<ref>{{Cite book|title=Maaisahebanche Agnidivya|last=Sukhadeve|first=P. V.|publisher=Kaushaly Prakashan|year=|isbn=|location=|pages=15|language=Marathi}}</ref> डॉ. कबीर यांची आंबेडकरांची वैद्यकीय काळजी घेतली. पुढे आंबेडकरांनी कबीरांशी १५ एप्रिल, १९४८ रोजी [[नवी दिल्ली]] येथील आपल्या निवासस्थानी नोंदणी पद्धतीने विवाह केला. विवाहसमयी बाबासाहेबांचे वय ५७ वर्ष तर शारदा कबीर यांचे वय ३९ वर्ष होते.<ref>{{cite book |last=Keer |first=Dhananjay |title=Dr. Ambedkar: life and mission |year=2005 |origyear=1954 |publisher=Popular Prakashan |location=Mumbai |pages=403–404 |isbn=81-7154-237-9 |url=https://books.google.com/books?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA394 |accessdate=13 June 2012}}</ref> विवाहानंतर शारदा कबीरांनी '[[सविता आंबेडकर|सविता]]' हे नाव स्वीकारले. लग्नानंतरही पूर्वीच्या शारदा नावावरून बाबासाहेब आंबेडकर त्यांना प्रेमाने ''शारू'' नावानेच हाक मारत असत.<ref>{{cite web | last=Pritchett | first=Frances |url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1940s.html | title=In the 1940s | accessdate=13 June 2012 | deadurl=no | archiveurl=https://web.archive.org/web/20120623190913/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1940s.html | archivedate=23 June 2012 | df=dmy-all }}</ref> सविता आंबेडकरांना अपत्य नव्हते. आंबेडकरानुयायी लोक सविता आंबेडकरांना आदराने 'माई' किंवा 'माईसाहेब' म्हणत असत. मुंबईमध्ये २९ मे, २००३ रोजी वयाच्या ९३व्या वर्षी सविताबाईंचे त्यांचे निधन झाले.<ref>{{cite web |url=http://www.rediff.com/news/2003/may/29mai.htm |title=Archived copy |accessdate=20 जून 2017 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161210075024/http://www.rediff.com/news/2003/may/29mai.htm |archivedate=10 December 2016 |df=dmy-all }}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/ambedkar_buddha/00_pref_unpub.html|title=00_pref_unpub|last=Pritchett|first=Frances|website=Columbia.edu|access-date=11 January 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.loksatta.com/lekha-news/the-buddha-and-his-dhamma-dr-b-r-ambedkar-1594868/|title=उपोद्घाताची कथा..|date=3 December 2017|work=Loksatta|access-date=11 January 2020|language=mr-IN}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/india/PM-expresses-grief-over-death-of-Savita-Ambedkar/amp_articleshow/47857884.cms|title=PM expresses grief over death of Savita Ambedkar – Times of India|work=The Times of India|access-date=11 January 2020|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/city/mumbai/B-R-Ambedkars-widow-passes-away/amp_articleshow/47838403.cms|title=B R Ambedkar's widow passes away – Times of India|work=The Times of India|access-date=11 January 2020|language=en}}</ref> यशवंत आंबेडकरांचा विवाह [[मीरा आंबेडकर|मीरा]] यांचेशी झाला. त्यांना एकूण चार अपत्ये झाली, ती पुढील प्रमाणे : [[प्रकाश आंबेडकर|प्रकाश]] (बाळासाहेब), रमाबाई, [[भीमराव यशवंत आंबेडकर|भीमराव]] व [[आनंदराज आंबेडकर|आंनदराज]]. प्रकाश आंबेडकरांचे लग्न अंजली यांचेशी झाले असून त्यांना [[सुजात आंबेडकर|सुजात]] हा एक मुलगा आहे. तर रमाबाईंचा विवाह प्राध्यापक व अभ्यासक [[आनंद तेलतुंबडे|आनंद तेलतुबंडे]] यांचेशी झालेला असून त्यांना दोन मुली आहेत. भीमराव यांना एक मुलगी आहे व आनंदराज यांनाही दोन मुलगे आहेत. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा पुतण्या आनंदराव यांचे नातू [[राजरत्न आंबेडकर|राजरत्न]] आहेत, जे सध्या [[भारतीय बौद्ध महासभा|भारतीय बौद्ध महासभेचे]] राष्ट्रीय अध्यक्ष आहेत. [[आंबेडकर कुटुंब]]ातील हे सदस्य मात्र राजकारण, समाजकारण व [[आंबेडकरवादी चळवळ]]ीशी, तसेच बौद्ध चळवळींमध्ये काम करतात. === भाषाज्ञान === [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar written a letter to the Bonn University in fluent German language.jpg|thumb|300px|right|२५ फेब्रुवारी १९२१ रोजी जर्मनीतील बॉन विद्यापीठात शिक्षण घेण्यासाठी आंबेडकरांनी तिथल्या प्रशासनास अस्खलित जर्मन भाषेत लिहिलेले पत्र.<ref name="auto29">{{Cite web|url=https://www.loksatta.com/mumbai-news/dr-babasaheb-ambedkar-autobiography-marathi-articles-1452080/|title=डॉ. आंबेडकर चरित्रातील अज्ञात जर्मन दुवा!|date=21 एप्रिल 2017|website=Loksatta|url-status=live}}</ref>]] बाबासाहेब आंबेडकर हे [[बहुभाषी]] होते. ते [[मराठी भाषा|मराठी]], [[संस्‍कृत भाषा|संस्कृत]], [[पाली भाषा|पाली]], [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]], [[हिंदी भाषा|हिंदी]], [[फ्रेंच भाषा|फ्रेंच]], [[जर्मन भाषा|जर्मन]], [[फारसी भाषा|फारसी]], [[गुजराती भाषा|गुजराती]], [[बंगाली भाषा|बंगाली]], [[कन्नड भाषा|कन्नड]] अशा अकरा पेक्षा अधिक अनेक भारतीय व विदेशी भाषा शिकलेले होते. यापैकी इंग्रजी, हिंदी, गुजराती, व मराठीसह अनेक [[भाषा]]ंवर त्यांचे प्रभुत्व होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७१, ८१, ८८, ८९, ९०|language=मराठी}}</ref><ref>{{Cite book|title=माझी आत्मकथा|last=आंबेडकर|first=डॉ. बाबासाहेब|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१४|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=२०, २३, १४४, १४९, १५०|language=मराठी}}</ref> जर्मन व फ्रेंच भाषा त्यांनी कोलंबिया विद्यापीठात आत्मसात केल्या.<ref name="auto29" /> === देव आणि धर्माबद्दल विचार === डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर [[नास्तिकता|नास्तिक]] होते. त्यांचा [[देव|देवावर]] अजिबात विश्वास नव्हता. पण ते [[निधर्मी]] किंवा [[धर्मविरोधी]] नव्हते, तर समाजासाठी [[धर्म]] आवश्यक आहे, हे त्यांनी मान्य केले. त्यांच्यासाठी धर्म हा [[नैतिक पाठराखण|नैतिक संहिता]], [[समता|समानता]], [[प्रेम]], [[न्याय]] यासारख्या मूल्यांचा संच म्हणून वैध होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2016/06/phule-ambedkar-ki-vaichariki-aur-virasat_bajrang-bihari-yiwari/|title=फुले-आंबेडकर की वैचारिकी और विरासत|last=तिवारी|first=Bajrang Bihari Tiwari बजरंग बिहारी|date=2016-06-05|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-IN|access-date=2021-08-27}}</ref> त्यांनी [[धर्मनिरपेक्षता]] या तत्त्वाचा पुरस्कार केला, तसेच त्यांनी संविधानामार्फत भारतीय राजकीय-सामाजिक समाज जीवनामध्ये हे तत्त्व रुजवले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.loksatta.com/vishesh-news/dr-ambedkar-and-secularism-1167319/|title=डॉ. आंबेडकर आणि धर्मनिरपेक्षता|date=2015-12-06|website=Loksatta|language=mr-IN|access-date=2021-08-27}}</ref> स्वातंत्र्य, समानता आणि बंधुत्व शिकवणारा धर्म मला आवडतो, हे त्यांचे प्रचलित कथन आहे. मानव आणि धर्म या दोघांत तुलना करताना त्यांनी मानवास अधिक महत्त्वाचे ठरवले, तर धर्माला दुय्यम ठरवले. ते असे म्हणाले की, मानव हा धर्मासाठी नसून धर्म हा माणसासाठी आहे. आधुनिक जगामध्ये विज्ञानाच्या कसोटीवर टिकणारा धर्म त्यांना अपेक्षित होता. त्यामुळे त्यांनी बुद्ध धम्माला वैज्ञानिक दृष्टिकोन आणि मानवी मूल्य असणारा जगासाठी सर्वात उपयुक्त धर्म म्हटले आहे. आयुष्याच्या उत्तरार्धात त्यांचा कल बौद्ध धम्म अनुसरण्याकडे झुकला, आणि आयुष्याच्या अगदी अंतिम महिन्यांत त्यांनी अधिकृतपणे बौद्ध धम्म स्वीकारला. == पत्रकारिता == {{See also|:वर्ग:डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांची वृत्तपत्रे}} [[चित्र:Cover page of Dr. Babasaheb Ambedkar's 'Mooknayak'.jpg|thumb|left|मूकनायकचा पहिला अंक, ३१ जानेवारी १९२०]] [[चित्र:Cover page of Dr. Babasaheb Ambedkar's 'Bahishkrut Bharat' Fortnightly.jpg|thumb|right|[[बहिष्कृत भारत]]चा २३ डिसेंबर १९२७ रोजीचा अंक]] २०२०मध्ये प्रकाशित झालेल्या वृत्तानुसार आंबेडकर प्रभावी पत्रकार व संपादक होते,<ref>{{Cite web|url=https://www.forwardpress.in/2020/01/mooknayak-100-years-journalism-ambedkar-hindi/|title=डॉ. आंबेडकर की पत्रकारिता : ‘मूकनायक’ से ‘प्रबुद्ध भारत’ की यात्रा|first=Siddharth|last=सिद्धार्थ|date=26 जाने, 2020|website=फॉरवर्ड प्रेस}}</ref> वृत्तपत्रांच्या माध्यमातून समाजोन्नती करण्यासाठी त्यांनी एकूण ५ वृत्तपत्रे सुरू केली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.forwardpress.in/2017/07/ambedkars-journalism-and-its-significance-today/|शीर्षक=Ambedkar’s journalism and its significance today|last=चौबे|पहिले नाव=Kripashankar Chaube कृपाशंकर|दिनांक=2017-07-05|संकेतस्थळ=Forward Press|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://velivada.com/2018/03/28/dr-ambedkar-as-a-journalist/|शीर्षक=Dr. Ambedkar As A Journalist|दिनांक=2018-03-28|संकेतस्थळ=Velivada|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref name="auto49">https://marathivishwakosh.maharashtra.gov.in/khandas/khand17/index.php/23-2015-01-15-05-42-45/9964-2012-06-14-09-33-10?showall=&start=12</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://prahaar.in/%e0%a4%aa%e0%a4%a4%e0%a5%8d%e0%a4%b0%e0%a4%95%e0%a4%be%e0%a4%b0-%e0%a4%a1%e0%a5%89-%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%b8%e0%a4%be%e0%a4%b9%e0%a5%87%e0%a4%ac-%e0%a4%86%e0%a4%82%e0%a4%ac/|title=पत्रकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर {{!}}|last=Sawant|first=Rajesh|language=en-US|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.mahamtb.com/Encyc/2017/12/6/Article-on-journalist-babasaheb-Ambedkar-by-ravindra-gole.html|शीर्षक=पत्रकार आंबेडकर|संकेतस्थळ=www.mahamtb.com|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{Cite journal|url=http://shodhganga.inflibnet.ac.in/handle/10603/104917|title=Dr Ambedkar as a journalist a study|date=31 डिसें, 2002}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.beedlive.com/newsdetail.php|शीर्षक=beedlive|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=www.beedlive.com|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref name="auto14">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.mahanews.gov.in/Home/FrontMantralayDetails.aspx?str=utYf/MWKOh8=|शीर्षक=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर एक बहुआयामी व्यक्तीमत्त्व - डॉ. गंगाधर पानतावणे|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=}}</ref> ते त्यांच्या मते ''कोणतीही चळवळ यशस्वी होण्यासाठी तिला वर्तमानपत्राची आवश्यकता असते. ज्या चळवळीचे वर्तमानपत्र नसेल तिची अवस्था पंख तुटलेल्या पक्ष्याप्रमाणे होते.'' त्यांनी आपल्या चळवळीत वेगवेगळ्या कालावधीत पाच वर्तमानपत्रे वापरली.<ref name="auto49" /><ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.forwardpress.in/2017/02/baba-sahab-dr-ambedkar-ka-srijnatmak-sahity/|title=बाबा साहेब डा. आंबेडकर का सृजनात्मक साहित्य|date=2017-02-10|work=फॉरवर्ड प्रेस|access-date=2018-03-26|language=hi-IN}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://prahaar.in/%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0-%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%AC-%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC/|title=पत्रकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|website=prahaar.in|language=en-US|access-date=2018-03-26}}</ref> ३१ जानेवारी १९२० रोजी, आंबेडकरांनी अस्पृश्यांवरील अन्याय दाखविण्यासाठी ''[[मूकनायक]]'' हे पहिले [[पाक्षिक]] सुरू केले.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.bbc.com/marathi/india-51311062|शीर्षक=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या 'मूकनायक'ची आजही गरज का आहे?|last=येंगडे|first=सूरज|date=2020-01-31|work=BBC News मराठी|access-date=2020-04-09|language=mr}}</ref> यासाठी त्यांना [[कोल्हापूर संस्थान|कोल्हापूर संस्थानाचे]] छत्रपती [[शाहू महाराज]] यांनी आर्थिक मदत केली होती. ३ एप्रिल, इ.स. १९२४ रोजी त्यांनी ''[[बहिष्कृत भारत]]'' हे वृत्तपत्र सुरू केले. त्यांनी २९ जून १९२८ रोजी ''[[समता (वृत्तपत्र)|समता]]'' हे वृत्तपत्र सुरू केले. हे [[समाज समता संघ|समाज समता संघाचे]] मुखपत्र होते. २४ फेब्रुवारी १९३० रोजी त्यांनी [[जनता (वृत्तपत्र)|जनता]] तर ४ फेब्रुवारी १९५६ मध्ये [[प्रबुद्ध भारत]] हे वृत्तपत्र सुरू केले. इ.स. १९४४ मध्ये आंबेडकरांनी "आम्ही शासनकर्ती जमात बनणार" या शीर्षकाखाली ''जनता'' वृत्तपत्रात लेख लिहिला. या वृत्तपत्रांद्वारे आपल्या विचारांनी त्यांनी स्पृश्य आणि अस्पृश्यांना जागृत केले. त्यांची प्रत्रकारिता प्रभावी होती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://mahamtb.com/Encyc/2017/12/6/Article-on-journalist-babasaheb-Ambedkar-by-ravindra-gole.html|title=पत्रकार आंबेडकर|website=mahamtb.com|language=en|access-date=2018-03-26}}</ref> आंबेडकर हे इंग्रजी भाषेचे विद्वान होते, परंतु त्यावेळी महाराष्ट्रातील बहुतांश दलित जनता केवळ मराठी वाचत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.forwardpress.in/2017/02/baba-sahab-dr-ambedkar-ka-srijnatmak-sahity/|शीर्षक=बाबा साहेब डा. आंबेडकर का सृजनात्मक साहित्य|last=राजबहादुर|पहिले नाव=Raj Bahadur|दिनांक=2017-02-10|संकेतस्थळ=फॉरवर्ड प्रेस|भाषा=hi-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> त्यामुळे त्यांनी ही सर्व पाक्षिके व साप्ताहिके मराठी भाषेमध्ये प्रकाशित केली. [[गंगाधर पानतावणे]]यांच्या १९८७मधील बाबासाहेबांच्या पत्रकारितेवरील पी.एच.डी. शोध प्रबंधानुसार"या मुकनायकाने (आंबेडकर) बहिष्कृत भारतामधील लोकांना प्रबुद्ध भारताकडे नेले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे महान पत्रकार होते."<ref name="auto14" /> == पुरस्कार आणि सन्मान == [[चित्र:Dr. Ambedkar with Mr. Wallace Stevens at Columbia University, New York (USA), while receiving LL.D. (Doctorate of Laws) for being the 'Chief Architect of the Constitution of India'.jpg|thumb|५ जून १९५२ रोजी, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ाची मानध एलएल.डी. ही डॉक्टरेट पदवी स्वीकारल्यानंतर त्यांच्यासोबत [[वॅलन्स स्टीव्हन्स]].]] [[चित्र:D.Litt. Degree Certificate of Dr. B. R. Ambedkar from Osmania University.jpg|thumb|१२ जानेवारी १९५३ रोजी, हैदराबादच्या [[उस्मानिया विद्यापीठ]]ाकडून डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना दिलेली डी.लिट्. ही मानद पदवी]] === राष्ट्रीय सन्मान === * '''भारतरत्न''' : सन १९९० मध्ये आंबेडकरांना मरणोत्तर "[[भारतरत्न]]" हा देशाच्या सर्वोच्च नागरी पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.<ref>{{Cite news|url=https://www.mapsofindia.com/my-india/india/list-of-bharat-ratana-award-winners|title=List of Bharat Ratna Award Winners 1954–2017|date=12 July 2018|work=My India|access-date=17 January 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.bharatratna.co.in/bharat-ratna-awardees.htm|title=List Of Bharat Ratna Awardees|website=bharatratna.co.in|access-date=17 January 2020}}</ref> आंबेडकरांना भारतरत्न देण्याचे [[भारत सरकार]]ने एप्रिल १९९० च्या पहिल्या आठवड्यात जाहिर केले. आणि [[१४ एप्रिल]] [[इ.स. १९९०|१९९०]] रोजी त्यांना मरणोत्तर [[भारतरत्‍न]] या पुरस्काराने गौरवले गेले. डॉ. आंबेडकरांना दिलेला ‘[[भारतरत्न]]' पुरस्कार भारताचे राष्ट्रपती [[रामस्वामी वेंकटरमण]] यांचे हस्ते डॉ. [[सविता आंबेडकर]] यांनी स्वीकारला. [[१४ एप्रिल]] [[इ.स. १९९०|१९९०]] हा त्यांचा शताब्धी जयंती दिन होता. हा पुरस्कार सोहळा [[राष्ट्रपती भवन]]ातील दरबार हॉल/ अशोक हॉलमध्ये संपन्न झाला होता.<ref>{{Cite book|title=माईसाहेबांचे अग्निदिव्य|last=सुखदेवे|first=पी.व्ही.|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=|isbn=|location=|pages=५०|language=मराठी}}</ref> === मानद पदव्या === * '''डॉक्टर ऑफ लॉ''' (एलएलडी) : ही सन्माननीय पदवी ५ जून १९५२ रोजी अमेरिकेतील [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ाने प्रदान केली. 'भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार, मंत्रिमंडळाचे सदस्य आणि राज्यसभेचे सदस्य, भारताच्या प्रमुख नागरिकांपैकी एक, एक महान समाजसुधारक आणि मानवी हक्कांचा शूर समर्थक' असे कोलंबिया विद्यापीठाने त्यांना दिलेल्या मानपत्रात संबोधण्यात आले आहे.<ref>{{cite web|url=https://globalcenters.columbia.edu/content/bhimrao-ramji-ambedkar|title=Bhimrao Ramji Ambedkar {{!}} Columbia Global Centers|website=globalcenters.columbia.edu|access-date=13 November 2018}}</ref><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२७९|language=मराठी}}</ref> * '''डॉक्टर ऑफ लिटरेचर''' (डी.लिट.) : ही सन्माननीय पदवी १२ जानेवारी १९५३ रोजी [[तेलंगाणा]] राज्यातील हैदराबादमधील [[उस्मानिया विद्यापीठ]]ाने प्रदान केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२७|language=मराठी}}</ref> === बौद्ध उपाध्या === भारतीय बौद्ध विशेषतः [[नवयान]]ी अनुयायी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना '[[बोधिसत्त्व]]' व '[[मैत्रेय]]' मानतात.<ref>{{स्रोत पुस्तक|author= Fitzgerald, Timothy|शीर्षक= The Ideology of Religious Studies|दुवा=https://books.google.com/books?id=R7A1f6Evy84C&pg=PA129| year=2003|प्रकाशक= Oxford University Press|isbn= 978-0-19-534715-9|page=129}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|author=M.B. Bose|editor=Tereza Kuldova and Mathew A. Varghese|शीर्षक=Urban Utopias: Excess and Expulsion in Neoliberal South Asia |दुवा=https://books.google.com/books?id=6c9NDgAAQBAJ&pg=PA144 |year=2017|प्रकाशक=Springer|isbn=978-3-319-47623-0|pages=144–146}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.esakal.com/sampadakiya/sudhir-maske-article-dr-br-ambedkar-241452|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर: प्रज्ञा, शिल, करुणेचा महासागर ! &#124; eSakal|website=www.esakal.com}}</ref> इ.स. १९५५ मध्ये, [[काठमांडू]], [[नेपाळ]] येथे झालेल्या जागतिक बौद्ध परिषदेत सहभागी बौद्ध [[भिक्खू]]ंनी त्यांना 'बोधिसत्व' ही उपाधी प्रदान केली. त्यानंतर [[दलाई लामा]] एकदा डॉ. आंबेडकरांना भेटले असता दलाई लामांनी सुद्धा त्यांना 'बोधिसत्व' संबोधले होते. === टपाल तिकिटे === [[भारतीय टपाल सेवा|भारतीय टपाल]]ने इ.स. १९६६, १९७३, १९९१, २००१ आणि २०१३ मध्ये आंबेडकरांच्या जन्मदिनानिमित्त त्यांची टपाल तिकिटे काढली होती. याशिवाय इ.स. २००९, २०१५, २०१६ व २०१७ मध्ये त्यांना अन्य टपाल तिकिटांवर चित्रित केले गेले आहे.<ref>[https://colnect.com/en/stamps/years/country/8663-India/item_name/Ambedkar Ambedkar on stamps]. colnect.com</ref><ref>[[commons:Category:B. R. Ambedkar on stamps|B. R. Ambedkar on stamps]]. commons.wikimedia.org</ref> === नाणे === * इ.स. १९९० मध्ये, भारत सरकारने आंबेडकरांची १००वी जयंती साजरी करण्याकरिता त्यांच्या सन्मानार्थ ₹१ चे नाणे काढले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://drantiques.in/2018/11/03/dr-bhim-rao-ambedkar-centenary-special-coin-commemoration-1990/|title=Dr Bhimrao Ambedkar centenary special coin commemoration (1990):- – Dr. Antiques}}</ref> * आंबेडकरांची १२५व्या जयंतीच्या निमित्ताने ₹१० आणि ₹१२५ची नाणी २०१५ मध्ये काढले गेले होते. या सर्व नाण्यांवर एका बाजूला आंबेडकरांचे चित्र कोरलेले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.financialexpress.com/economy/pm-narendra-modi-releases-rs-10-rs-125-commemorative-coins-honouring-dr-babasaheb-ambedkar/175185/|title=PM Narendra Modi releases Rs 10, Rs 125 commemorative coins honouring Dr Babasaheb Ambedkar|date=6 December 2015|website=The Financial Express|access-date=16 January 2019}}</ref> === तैलचित्रे === * [[मंत्रालय]] (महाराष्ट्र) : मंत्रालयाच्या इमारतीत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे तैलचित्र व त्यासोबत संविधान प्रस्ताविकेचे अनावरण ९ सप्टेंबर २०१९ रोजी तत्कालीन मुख्यमंत्री [[देवेंद्र फडणवीस]] यांच्या हस्ते करण्यात आले. हे तैलचित्र रमेश कांबळे यांनी साकारले होते.<ref>https://www.tarunbharat.com/news/721634</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.maharashtratoday.co.in/dr-babasaheb-ambedkar-constitution-in-mantralaya/|शीर्षक=मंत्रालयात उद्या मुख्यमंत्र्यांच्या हस्ते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या तैलचित्र व संविधानाच्या प्रास्ताविकेचे अनावरण|दिनांक=2019-09-08|संकेतस्थळ=Maharashtra Today|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> === द कोलंबियन्स अहेड ऑफ देअर टाइम === सन २००४ मध्ये [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ाने आंबेडकरांचा सर्वश्रेष्ठ विद्वान म्हणून सन्मान केला. इ.स. २००४ मध्ये आपल्या स्थापनेला २५० वर्ष पूर्ण झाले त्यानिमित्ताने कोलंबिया विद्यापीठाने आपल्या विद्यापीठात आजपर्यंत शिकलेल्या सर्वात बुद्धिमान अशा शंभर सर्वश्रेष्ठ विद्यार्थ्यांची 'द कोलंबियन्स अहेड ऑफ देअर टाइम' नावाने एक यादी प्रसिद्ध केली आहे, ज्यात 'भीमराव आंबेडकर' हे नाव पहिल्या स्थानावर होते. यावेळी विद्यापीठाने आंबेडकरांचा उल्लेख "आधुनिक भारताचा निर्माता" असा केला होता.<ref>{{Cite web|url=https://lokmat.news18.com/amp/news/article-70063.html|title=कोलंबिया विद्यापीठात महामानवाचा गौरव &#124; News – News18 Lokmat, Today's Latest Marathi News|website=lokmat.news18.com}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html|title=Bhimrao Ambedkar|website=c250.columbia.edu|access-date=2018-03-19}}</ref> "विश्वविख्यात कोलंबिया विद्यापीठाच्या ४५० वर्षांच्या इतिसाहात डॉ. आंबेडकर यांच्यासारखा अत्यंत विद्वान विद्यार्थी एकही नव्हता", असे खुद्द विद्यापीठाच्या कुलगुरूंनी मला प्रत्यक्ष सांगितल्याचे [[भालचंद्र मुणगेकर]] यांनी म्हटले.<ref name="auto32">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://maharashtratimes.com/maharashtra/aurangabad-marathwada-news/aurangabad/babasaheb-understood-by-world-but-not-in-india/articleshow/60819188.cms|शीर्षक=जगाला बाबासाहेब समजले देशाला नाहीच - babasaheb understood by world, but not in india|संकेतस्थळ=Maharashtra Times|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> === गुगल डुडल === [[गुगल]]ने १४ एप्रिल २०१५ रोजी आपले मुख्यपृष्ठ डुडलच्या माध्यमातून आंबेडकरांचा १२४वा जन्मदिवस साजरा केला होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |url=http://lh3.googleusercontent.com/vk66VJ12cmvzjaxJJbWrpz8bDWPaRTxC5Ta6SNvi5hlUXlJfm3cH-yKHwzHG9pk3vWIz5cvYE-6xMiHGE_7s91fy_aLVBJqxSNWpf_E |title=Archived copy |accessdate=2015-04-14 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150414003026/http://lh3.googleusercontent.com/vk66VJ12cmvzjaxJJbWrpz8bDWPaRTxC5Ta6SNvi5hlUXlJfm3cH-yKHwzHG9pk3vWIz5cvYE-6xMiHGE_7s91fy_aLVBJqxSNWpf_E |archivedate=14 April 2015 |df=dmy-all}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|last1=Gibbs|first1=Jonathan|title=B. R. Ambedkar's 124th Birthday: Indian social reformer and politician honoured with a Google Doodle|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/b-r-ambedkar-indian-social-reformer-and-politician-honoured-with-a-google-doodle-10174529.html|accessdate=14 April 2015|publisher=The Independent|date=14 April 2015|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150414000658/http://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/b-r-ambedkar-indian-social-reformer-and-politician-honoured-with-a-google-doodle-10174529.html|archivedate=14 April 2015|df=dmy-all}}</ref> हे डुडल [[भारत]], [[अर्जेंटिना]], [[चिली]], [[आयर्लंड]], [[पेरू]], [[पोलंड]], [[स्वीडन]] आणि [[युनायटेड किंग्डम]] या देशांमध्ये चित्रित करण्यात आले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://indianexpress.com/article/trending/google-tributes-doodle-to-b-r-ambedkar-for-125th-birth-anniversary/|title=B R Ambedkar 124th birth anniversary: Google doodle changes in 7 countries as tribute|date=14 April 2015|work=The Indian Express|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150707224447/http://indianexpress.com/article/trending/google-tributes-doodle-to-b-r-ambedkar-for-125th-birth-anniversary/|archivedate=7 July 2015|df=dmy-all}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.dnaindia.com/india/report-google-doodle-marks-dr-br-ambedkar-s-124th-birth-anniversary-2077330|title=Google's BR Ambedkar birth anniversary doodle on 7 other countries apart from India|date=14 April 2015|work=dna|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150707202543/http://www.dnaindia.com/india/report-google-doodle-marks-dr-br-ambedkar-s-124th-birth-anniversary-2077330|archivedate=7 July 2015|df=dmy-all}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/google/google-doodle/11534732/B.R.-Ambedkar-a-hero-of-Indias-independence-movement-honoured-by-Google-Doodle.html|title=B.R. Ambedkar, a hero of India's independence movement, honoured by Google Doodle|date=14 April 2015|work=Telegraph.co.uk|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160105014345/http://www.telegraph.co.uk/technology/google/google-doodle/11534732/B.R.-Ambedkar-a-hero-of-Indias-independence-movement-honoured-by-Google-Doodle.html|archivedate=5 January 2016|df=dmy-all}}</ref> === ट्विटर इमोजी === इ.स. २०१७ मध्ये, १२६व्या आंबेडकर जयंतीनिमित्त [[ट्विटर]]कडून खास इमोजी तयार करून आंबेडकरांना अभिवादन करण्यात आले.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.loksatta.com/desh-videsh-news/twitter-salutes-iconic-dr-ambedkar-with-emoji-hashtags-1451841/|शीर्षक=बाबासाहेब आंबेडकर जयंतीनिमित्त ट्विटरकडून खास इमोजी|date=2017-04-13|work=Loksatta|access-date=2020-01-20|language=मराठी}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=http://m.lokmat.com/storypage.php?catid=2&newsid=18865198|शीर्षक=डॉ बाबासाहेब आंबेडकर जयंतीनिमित्त ट्विटरचे खास हॅशटॅग|date=2017-04-14|work=Lokmat|access-date=2020-01-20|language=mr}}</ref> === समर्पित विशेष दिवस === * [[महाराष्ट्र]]ात आंबेडकरांची जयंती "[[ज्ञान दिन]]" म्हणून साजरी केली जाते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.bhaskar.com/|शीर्षक=Hindi News; Latest Hindi News, Breaking Hindi News Live, Hindi Samachar (हिंदी समाचार), Hindi News Paper Today|संकेतस्थळ=Dainik Bhaskar|भाषा=hi|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.majhapaper.com/विषय/%e0%a4%9c%e0%a5%8d%e0%a4%9e%e0%a4%be%e0%a4%a8-%e0%a4%a6%e0%a4%bf%e0%a4%b5%e0%a4%b8/|शीर्षक=ज्ञान दिवस Archives|संकेतस्थळ=Majha Paper|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.india.com/marathi/maharashtra/babasaheb-ambedkar-jayanti-2017-ambedkar-jayanti-to-be-celebrated-as-gyan-diwas/|title=Babasaheb Ambedkar Jayanti 2017: Ambedkar Jayanti to be celebrated as ‘Gyan Diwas’ {{!}} डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जयंती आता ‘ज्ञान दिवस’ म्हणून साजरी होणार|last=desale|first=sunil|website=India.com|language=en|access-date=2020-01-20}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://lokmat.news18.com/maharastra/ambedkar-jayanti-celebrated-as-world-knowledge-day-258209.html|शीर्षक=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जयंती आता 'ज्ञान दिवस' म्हणून साजरा होणार {{!}} News – News18 Lokmat, Today's Latest Marathi News|संकेतस्थळ=News18 Lokmat|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> आंबेडकरांना 'ज्ञानाचे प्रतीक' मानले जाते. [[महाराष्ट्र शासन]]ाने इ.स. २०१७ मध्ये आंबेडकर जयंती 'ज्ञान दिन' म्हणून साजरी करण्याचा निर्णय घेतला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://aajdinank.com/news/news/maharashtra/3595/DR.AMBEDKAR.html|शीर्षक=डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर जयंती आता ‘ज्ञान दिवस’ म्हणून साजरी होणार|संकेतस्थळ=http://aajdinank.com/|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.mahapolitics.com/%e0%a4%a1%e0%a5%89-%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%b8%e0%a4%be%e0%a4%b9%e0%a5%87%e0%a4%ac-%e0%a4%86%e0%a4%82%e0%a4%ac%e0%a5%87%e0%a4%a1%e0%a4%95%e0%a4%b0-%e0%a4%af%e0%a4%be%e0%a4%82/|शीर्षक=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जन्मदिवस ज्ञान दिवस म्हणून होणार साजरा – Mahapolitics|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> * [[७ नोव्हेंबर]] हा आंबेडकरांचा शाळा प्रवेश दिवस महाराष्ट्रामध्ये '[[विद्यार्थी दिन (महाराष्ट्र)|विद्यार्थी दिन]]' म्हणून साजरा केला जातो. महाराष्ट्र शासनाने हा निर्णय २७ ऑक्टोबर २०१७ रोजी घेतला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.esakal.com/pune/pune-news-dr-ambedkar-79512|शीर्षक=डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर यांचा शाळा प्रवेश दिन आता विद्यार्थी दिवस|website=www.esakal.com|language=mr|access-date=2020-01-20}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=http://m.lokmat.com/mumbai/architect-constitution-dr-november-7-student-day-favor-dr-babasaheb-ambedkar/|शीर्षक=राज्यघटनेचे शिल्पकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या प्रीत्यर्थ ७ नोव्हेंबर ‘विद्यार्थी दिवस’|date=2017-10-28|work=Lokmat|access-date=2020-01-20|language=मराठी}}</ref> आंबेडकर हे आदर्श विद्यार्थी होते, ते विद्वान असूनही त्यांनी स्वतःला आजन्म विद्यार्थी मानले. या दिवशी राज्यातील सर्व [[शाळा]] आणि [[कनिष्ठ महाविद्यालय]]ात आंबेडकरांच्या विविध पैलूंवर अनेक कार्यक्रम आयोजित केले जातात.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.dainikprabhat.com/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%AC-%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A4%BE-%E0%A4%B6%E0%A4%BE/|शीर्षक=बाबासाहेब आंबेडकरांचा शाळा प्रवेश दिन “विद्यार्थी दिवस’ ओळखला जाणार {{!}} Dainik Prabhat, Marathi News Paper, Pune.|website=www.dainikprabhat.com|language=en-US|access-date=2020-01-20}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=http://www.loksatta.com/mumbai-news/ambedkar-admission-day-will-celebrate-as-a-student-day-1576631/|शीर्षक=आंबेडकरांचा शाळा प्रवेश दिन आता विद्यार्थी दिवस|date=2017-10-28|work=Loksatta|access-date=2020-01-20|language=mr-IN}}</ref> * आंबेडकरांच्या सन्मानार्थ [[भारतीय संविधान दिन]] (राष्ट्रीय विधी दिन) [[२६ नोव्हेंबर]] रोजी साजरा केला जातो.<ref>{{cite web|title=Govt. to observe November 26 as Constitution Day|url=http://www.thehindu.com/news/cities/mumbai/live-pm-modi-at-mumbai-lays-foundation-for-fourth-terminal-at-jnpt/article7749798.ece|publisher=द हिन्दू|accessdate=20 November 2015|date=11 October 2015}}</ref> भारत सरकारने आंबेडकरांचे १२५वे जयंती वर्ष साजरे केले जात असताना त्यांना एक प्रकारची श्रद्धांजली वाहण्यासाठी २६ नोव्हेंबर २०१५ रोजी पहिला अधिकृत संविधान दिन साजरा केला.<ref>{{Cite web|url=https://aajtak.intoday.in/education/story/constitution-day-samvidhan-divas-26-november-dr-bhim-rao-ambedkar-tedu-1-1140319.html|title=Constitution Day: ऐसे बना था भारत का संविधान, डॉ. अंबेडकर ने निभाया अहम रोल|website=aajtak.intoday.in}}</ref> संविधानाबाबत जनजगृती करण्यासाठी आणि आंबेडकरांच्या विचारांचा प्रसार करण्याच्या उद्देशाने देशभरात २६ नोव्हेंबर हा दिवस 'संविधान दिन' म्हणून साजरा केला जातो.<ref name=IT>{{cite news|title=November 26 to be observed as Constitution Day: Facts on the Constitution of India|url=http://indiatoday.intoday.in/education/story/constitution-of-india/1/496659.html|accessdate=20 November 2015|work=इंडिया टुडे|date=12 October 2015}}</ref><ref>{{cite web|title=Law Day Speech|url=http://supremecourtofindia.nic.in/speeches/lawdayspeech.pdf|publisher=Supreme Court of India|accessdate=20 November 2015}}</ref> महाराष्ट्र शासनाच्या सामान्य प्रशासन विभागाने २४ नोव्हेंबर २००८ला आदेश काढून '२६ नोव्हेंबर' हा दिवस संविधान दिन म्हणून साजरा करण्याचे घोषित केले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.lokmat.com/nagpur/constitution-day-special-craftsman-e-z-khobragade/|शीर्षक=संविधान दिन विशेष : शिल्पकार ठरले ई. झेड. खोब्रागडे|last=Tue|पहिले नाव=लोकमत न्यूज नेटवर्क on|last2=November 26|दिनांक=2019-11-26|संकेतस्थळ=Lokmat|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09|last3=2019 10:34am}}</ref> * आंबेडकरांच्या सन्मानार्थ ५ जुलै हा दिवस 'लॉयर्स डे' (वकील दिन) म्हणून साजरा केला जातो. आंबेडकरांनी ५ जुलै १९२३ रोजी वकिली व्यवसायाला सुरुवात केली होती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://maharashtratimes.com/maharashtra/aurangabad-marathwada-news/aurangabad/do-not-confine-dr-ambedkar-to-the-constitution/articleshow/71052631.cms|शीर्षक=डॉ. आंबेडकरांना राज्यघटनेपुरते मर्यादित ठेवू नका|संकेतस्थळ=Maharashtra Times|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> * आंबेडकरांनी २५ डिसेंबर १९२७ रोजी '[[मनुस्मृती]]' या ग्रंथाचे जाहिरपणे दहन केले होते. त्यामुळे '२५ डिसेंबर' हा दिवस '[[मनुस्मृती दहन दिन]]' म्हणून पाळला जातो. * आंबेडकरांनी अशोक विजयादशमीच्या दिवशी १४ ऑक्टोबर १९५६ रोजी नागपूर येथे 'बौद्ध धर्म' स्वीकारला होता व तसेच लाखो लोकांना बौद्ध धर्माची दीक्षा दिली होती. त्यांच्या या कृतीमुळे बौद्ध धर्माचे प्रवर्तन झाले त्यामुळे 'अशोक विजयादशमी' किंवा १४ ऑक्टोबर हा दिवस '[[धम्मचक्र प्रवर्तन दिन]]' म्हणून साजरा केला जातो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://divyamarathi.bhaskar.com/news/dhammchakra-pravartan-din-news-in-marathi-125855855.html|title=दीक्षा घेणाऱ्यांची संख्या हजारोंनी वाढली; दीक्षाभूमीवरील गर्दी मात्र बरीच रोडावली|website=Divya Marathi}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.ndtv.com/nagpur-news/devendra-fadnavis-nitin-gadkari-to-attend-60th-dhamma-chakra-day-on-october-11-1470283|title=Devendra Fadnavis, Nitin Gadkari To Attend 60th Dhamma Chakra Day On October 11|website=NDTV.com}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.bhaskarhindi.com/news/55-thousand-followers-took-the-initiation-of-buddhism-88262|title=55 हजार अनुयायियों ने ली बौद्ध धर्म की दीक्षा,दीक्षाभूमि पर जुटे बौद्ध अनुयायी|first=Dainik Bhaskar|last=Hindi|date=7 अक्तू॰ 2019|website=दैनिक भास्कर हिंदी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.bhaskarhindi.com/news/62nd-dhammachakra-pravartan-day-on-dikshabhoomi-nagpur-maharashtra-51123|title=धम्म दीक्षा के लिए नागपुर के साथ दिल्ली-मुंबई और औरंगाबाद भी थे लिस्ट में|first=Dainik Bhaskar|last=Hindi|date=18 ऑक्टो, 2018|website=दैनिक भास्कर हिंदी}}</ref> * आंबेडकरांनी २० मार्च १९२७ रोजी [[महाड सत्याग्रह|महाडचा सत्याग्रह]] केला होता. त्यामुळे २० मार्च हा दिवस "[[सामाजिक सबलीकरण दिन]]" म्हणून साजरा केला जातो.<ref>{{cite press release | url=http://pib.nic.in/archieve/lreleng/lyr2003/rmar2003/20032003/r200320038.html | title=March 20 observed as social empowerment day to commemorate Mahad Satyagrah by Dr. Ambedkar | publisher=Press Information Bureau | date=20 March 2003 | accessdate=29 March 2020}}</ref> == प्रभाव व वारसा == {{हे सुद्धा पहा|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नावावर असलेल्या गोष्टींची यादी|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संबंधित लेखांची सूची}} [[चित्र:People paying tribute at the central statue of Bodhisattva Babasaheb Ambedkar in Dr. Babasaheb Ambedkar Marathwada University, India.png|thumb|upright|[[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ]], [[औरंगाबाद]] येथे बाबासाहेब आंबेडकरांच्या मध्य पुतळ्याला आजरांजली अर्पण करताना आंबेडकरानुयायी बौद्ध लोक]] [[चित्र:Dr. Ambedkar and the constitution 2015 stamp of India.jpg|180px|इवलेसे|उजवे]] [[चित्र:People paying tribute at the central statue of Bodhisattva Babasaheb Ambedkar in Dr. Babasaheb Ambedkar Marathwada University, India.png|180px|इवलेसे|उजवे|भारताच्या २०१५ च्या टपाल तिकिटावर डॉ. आंबेडकर आणि भारतीय संविधान|[[औरंगाबाद]] येथील [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ]]ातील आंबेडकरांच्या मध्यवर्ती पुतळ्याला अभिवादन करताना एक आंबेडकरवादी कुटुंब]] [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar Blue Plaque.jpg|180px|इवलेसे|उजवे||आंबेडकर समर्पित निळी पट्टी, जी लंडन येथील [[डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर स्मारक]]ाच्या भिंतीवर लावलेली आहे]] डॉ. आंबेडकर यांच्या व्यक्तिमत्त्वाचे व कर्तृत्त्वाचे मूल्यांकन करताना जगातील अनेक विद्वानांनी त्यांना ''या शतकातील युगप्रवर्तक'' म्हणून संबोधले आहे.<ref name="ReferenceA">{{स्रोत पुस्तक|title=डॉ. आंबेडकरी प्रणाली आणि आपण|last=लोखंडे|first=डॉ. भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=१३ एप्रिल २०१२|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५ व २७४}}</ref><ref name="लोखंडे २०१२ २२०">{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=२२०|language=मराठी}}</ref> त्याच काळातील बंगालचा गव्हर्नर रिचर्ड कॅसे म्हणतो की, डॉ. आंबेडकर बुद्धिमत्तेचा व ज्ञानाचा मूळ झरा आहे.<ref name="ReferenceA"/><ref name="लोखंडे २०१२ २२०"/> तर त्यांना बुद्ध धम्माची दीक्षा देणारे महास्थवीर भदन्त चंद्रमणी त्यांना ''या युगातील भगवान बुद्ध'' म्हणतात.<ref name="ReferenceA"/><ref name="लोखंडे २०१२ २२०"/> [[भालचंद्र मुणगेकर|डॉ. भालचंद्र मुणगेकर]] म्हणतात, की "विसाव्या शतकावर महात्मा गांधींचा निर्विवाद प्रभाव होता, तर प्रचंड विद्वत्ता, ताकद व विचारप्रवर्तक योगदानामुळे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी एकविसावे शतक गाजवले."<ref name="auto32" /> [[नरेंद्र जाधव]] म्हणतात की, "महात्मा गांधी हे 'भारताचे राष्ट्रपिता' होते तर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे 'प्रजासत्ताक भारताचे राष्ट्रपिता' होते!"<ref>https://southasiamonitor.org/videogallery-details.php?nid=29402&type=videogallery</ref> महात्मा गांधींऐवजी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर "प्रतिकार आणि सामाजिक प्रबोधनाचे नवे प्रतीक" ठरले आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.news18.com/amp/news/opinion/why-ambedkar-has-replaced-gandhi-as-the-new-icon-of-resistance-and-social-awakening-2437333.html|शीर्षक=Why Ambedkar Has Replaced Gandhi as the New Icon of Resistance and Social Awakening|संकेतस्थळ=www.news18.com|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> आंबेडकरांचा सामाजिक-राजकीय सुधारक म्हणून आधुनिक भारतावर मोठा प्रभाव पडला आहे.<ref>{{स्रोत पुस्तक|first=Barbara R.|last=Joshi|title=Untouchable!: Voices of the Dalit Liberation Movement|url=https://books.google.com/books?id=y9CUItMT1zQC&pg=PA13|year=1986|publisher=Zed Books|pages=11–14|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160729072018/https://books.google.com/books?id=y9CUItMT1zQC&pg=PA13|archivedate=29 July 2016|df=dmy-all}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|first=D.|last=Keer|title=Dr. Ambedkar: Life and Mission|url=https://books.google.com/books?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA61|year=1990|publisher=Popular Prakashan|page=61|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160730015400/https://books.google.com/books?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA61|archivedate=30 July 2016|df=dmy-all}}</ref> स्वातंत्र्योत्तर काळात भारतातील त्यांच्या सामाजिक-राजकीय विचारांचा राजकारणामध्ये आदर आहे. त्यांच्या पुढाकारामुळे जीवनाच्या विविध क्षेत्रात परिणाम झाला आहे आणि आज भारताची सामाजिक-आर्थिक आणि कायदेशीर प्रोत्साहनांद्वारे सामाजिक-आर्थिक धोरणे, शिक्षण आणि सकारात्मक कृती पाहता भारताचा दृष्टिकोन बदलला आहे. स्वतंत्र भारताचे प्रथम कायदामंत्री म्हणून त्यांची नियुक्ती झाली आणि संविधानाचा मसूदा तयार करण्याऱ्या मसूदा समितीचे ते अध्यक्ष झाले. त्यांनी वैयक्तिक स्वातंत्र्यावर पूर्णपणे विश्वास ठेवला आणि जातीरहित समाजाचा पुरस्कार केला. जातिव्यवस्थेवर केलेल्या त्यांच्या विधानांनी त्यांना सनातनी हिंदुंमध्ये विवादास्पद व अलोकप्रिय बनविले. तथापि, दलित व दलितेतर हिंदू समाजावरही त्यांच्या विचारांचा व कार्यांचा प्रभाव पडला आहे.<ref>{{स्रोत पुस्तक|first=Susan|last=Bayly|title=Caste, Society and Politics in India from the Eighteenth Century to the Modern Age|url=https://books.google.com/books?id=HbAjKR_iHogC&pg=PA259|year=2001|publisher=Cambridge University Press|page=259|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160801081134/https://books.google.com/books?id=HbAjKR_iHogC&pg=PA259|archivedate=1 August 2016|df=dmy-all}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.loksatta.com/desh-videsh-news/unknown-10-factors-of-baba-saheb-ambedkar-1662923/|शीर्षक=डॉ. बाबासाहेबांच्या या १० गोष्टी तुम्हाला माहित आहेत का?|दिनांक=2018-04-14|संकेतस्थळ=Loksatta|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> त्यांच्या बौद्ध धर्मात केलेल्या धर्मांतराने भारतात व परदेशात बौद्ध तत्त्वज्ञानाच्या अभिव्यक्तीमध्ये पुनरुज्जीवन घडून आले.<ref>{{स्रोत पुस्तक |last1=Naik |first1=C.D |title=Thoughts and philosophy of Doctor B.R. Ambedkar |edition=First |year=2003 |publisher=Sarup & Sons |location=New Delhi |isbn=81-7625-418-5 |oclc=53950941 |page=12 |chapter=Buddhist Developments in East and West Since 1950: An Outline of World Buddhism and Ambedkarism Today in Nutshell}}</ref> आंबेडकर हे भारतातील ''निदर्शकांचे प्रतीक'' बनले आहेत. भारतातील राष्ट्रीय स्तरावरील होणाऱ्या निदर्शनांमधील किंवा आंदोलनांमधील निदर्शनकर्ते आंबेडकरांची प्रतिमा हाती घेऊन त्याच्या नावाचा जयघोष करून आपल्या मागण्या सादर करीत असतात.<ref>{{Cite web|url=https://time.com/5770511/india-protests-br-ambedkar/|title=As India’s Constitution Turns 70, Opposing Sides Fight Over Its Author’s Legacy|website=Time}}</ref> प्रामुख्याने दलितांचे प्रतीक समजले जाणारे आंबेडकर इतर मागासवर्गीयांचेही ([[ओबीसी]]ंचे) प्रतीक बनले आहेत. दलित व आदिवासीखेरीज इतर मागासवर्गीय, अल्पसंख्य, तसेच सवर्ण समाज सुद्धा आंबेडकरांना आपले प्रेरणास्रोत मानतो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.dnaindia.com/india/report-why-only-dalit-icon-ambedkar-is-an-obc-icon-too-2204394|शीर्षक=Why only Dalit icon, Ambedkar is an OBC icon too|last=Srivastava|पहिले नाव=Kanchan|दिनांक=2016-04-21|संकेतस्थळ=DNA India|भाषा=en|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.jagran.com/uttar-pradesh/lucknow-city-political-consciousness-of-the-upper-castes-also-influenced-by-babasaheb-research-by-babasaheb-bhimrao-ambedkar-university-lucknow-jagran-special-21700565.html|title=दल में नहीं हर दिल में बसे डा.भीमराव आंबेडकर, सवर्णों की राजनीतिक चेतना में भी शामिल हुए बाबा साहेब|website=Dainik Jagran|language=hi|access-date=2021-06-16}}</ref> {{Photomontage | photo1a = Dr Babasaheb Ambedkar at home Rajgriha – 1946.jpg | photo1b = Maharajah_of_Kolhapur_1912.jpg | photo1c = Mphule.jpg | photo1d = | photo2a = | photo2b = | photo2c = | photo2d = | spacing = 1 | color_border = white | color = white | size = 480 | text = डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, [[राजर्षी शाहू महाराज]] व [[महात्मा जोतीराव फुले]] | text_background = white }} महाराष्ट्राला तीन प्रमुख [[समाजसुधारक|समाजसुधारकांचा]] वैचारिक वारसा लाभला असल्यामुळे या राज्यास "[[फुले-शाहू-आंबेडकरांचा महाराष्ट्र]]" असे म्हणतात.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/editorial/only-then-will-dream-maharashtra-shahu-phule-ambedkar-and-yashwantrao-chavan-happen/|title=maharashtra day: ...तरच शाहू, फुले, आंबेडकर अन् यशवंतराव चव्हाणांच्या स्वप्नातील महाराष्ट्र घडेल|last=author/online-lokmat|date=2020-05-01|website=lokmat|language=mr-in|access-date=2020-08-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/editorial/samwad/phule-shahu-ambedkar-just-for-speech/articleshow/71461791.cms|title=‘फुले-शाहू-आंबेडकर’ भाषणापुरतेच!|website=maharashtra times|language=mr|access-date=2020-08-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2016/11/shahu-phule-aur-ambedkar-ke-bich-ki-mahatvpurn-kadi/|title=शाहू : फुले और आंबेडकर के बीच की महत्वपूर्ण कड़ी|last=धारा|first=lalitha dhara ललिता|date=2016-11-25|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-in|access-date=2020-08-05}}</ref> भारतात आणि इतरत्र अनेकदा त्यांना ''बाबासाहेब'' म्हटले जाते, ज्याचा मराठीत अर्थ "आदरणीय" किंवा "आदरणीय पिता" असा होय. कोट्यवधी भारतीय त्यांना "महान मुक्तिदाता" मानतात. सप्टेंबर १९२७ पासून, डॉ. भीमराव आंबेडकर यांना त्यांचे कार्यकर्ते व अनुयायी सन्मानपूर्वक "डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर" म्हणून संबोधित करु लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=|pages=१३८|language=मराठी}}</ref><ref>{{Cite book|title=महाराष्ट्राचा समग्र इतिहास|last=कठारे|first=डॉ. अनिल|publisher=कल्पना प्रकाशन|year= २०१७|isbn=|location=नांदेड|page=६९०|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांना मुख्यत्वे भीम तसेच काहीदा भीमा, भिवा, भीमराव, भीमराज, बाबा, बा भिमा, बाबासाहेब यासारख्या नावांनीही संबोधिले जाते. त्यांच्या "भीम" नावाचा वापर [[भीम जन्मभूमी]], [[भीम जयंती]], [[जय भीम]], भीम स्तंभ, [[भीम गीत]], [[भीम ध्वज]], [[भीम आर्मी]], भीम नगर, [[भीम ॲप]], भीम सैनिक, [[भीम गर्जना]] सारख्या अनेक ठिकाणी केला जातो.<ref>{{cite web|url=https://www.loksatta.com/mumbai-news/ambedkri-flame-of-bhim-crowd-in-chaityabhoomi-1801336/|title=चैत्यभूमीवरील 'भीम'गर्दीत आंबेडकरी विचारांची ज्योत|date=7 December 2018|website=Loksatta|language=mr-IN|access-date=20 January 2020}}</ref> डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे नाव भीमराव होते त्यामुळे त्यांनी निर्माण केलेल्या शक्तीला 'भीमशक्ती' संबोधण्याचा प्रघात आहे. महाडच्या सत्याग्रहाच्या प्रसंगानंतर आंबेडकरी शक्तीला भीमशक्ती म्हटले जाऊ लागले, परंतु हा शब्द प्रामुख्याने १९५७ च्या दुसऱ्या सार्वत्रिक निवडणुकीनंतर प्रचारात आला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.loksatta.com/vishesh-news/shivshakti-bhimshakti-1115649/|शीर्षक=शिवशक्ती-भीमशक्ती : एक मृगजळ|दिनांक=2015-06-21|संकेतस्थळ=Loksatta|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> [[आंबेडकरवाद]]ी लोक एकमेकांना नमस्कार किंवा अभिवादन करण्यासाठी "[[जय भीम]]" शब्द उच्चारतात. 'जय भीम'मुळे आंबेडकरांप्रती असलेला आदर व्यक्त केला जातो. "जय भीम" या शब्दातील 'जय'चा अर्थ 'विजय' होय, व 'भीम' हे आंबेडकरांचे नाव आहे; तसेच जयभीम या संयुक्त शब्दाचा अर्थ "डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा विजय असो" असा आहे. 'जयभीम' या प्रेरणादायी शब्दाची सुरुवात [[एल.एन. हरदास]] यांनी इ.स. १९३९ मध्ये केली होती. सर्वप्रथम [[डिसेंबर २०|२० डिसेंबर]] [[इ.स. १९४१|१९४१]] पासून स्वतः आंबेडकर अभिवादन म्हणून 'जयभीम' वापरू लागले.<ref>{{Cite book|last=Christophe|first=Jaffrelot|year=2005|title=Dr Ambedkar and untouchability: analysing and fighting caste|pages=154–155|isbn=978-1-85065-449-0|ISBN=978-1-85065-449-0|ref=harv}}</ref><ref>{{Cite book|last=Ramteke|first=P. T.|title=Jai Bhim che Janak Babu Hardas L. N.|language = mr}}</ref><ref>{{Cite web|last=Jamnadas|first=K.|title=Jai Bhim and Jai Hind|url=http://www.ambedkar.org/jamanadas/JaiBhim.htm}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.esakal.com/vidarbha-news/nagpur/babu-hardas-l-n-still-neglected-251532|शीर्षक=कोण होते 'जयभीम'चे जनक? का अजूनही आहेत उपेक्षित? {{!}} eSakal|संकेतस्थळ=www.esakal.com|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> [[निळा रंग]] हा बाबासाहेब आंबेडकरांच्या विचारधारा आणि आंबेडकरी चळवळीचे प्रतीक मानला जातो. बाबासाहेबांच्या समता सैनिक दलाचा आणि राजकीय पक्षांचा निळा रंग होता. 'तारे असलेला निळा झेंडा' हा समता सैनिक दलाचा ध्वज आहे. 'या ध्वजाचा अर्थ आहे स्वातंत्र्य, समता, बंधुता आणि आपले उद्दिष्ट गाठण्यासाठी संघर्ष करणे,' असे समता सैनिक दलाच्या घटनेत लिहिले आहे. शेड्युल कास्ट फेडरेशनचा ध्वज निळा होता. १९५७ मध्ये बाबासाहेबांच्या सहकाऱ्यांनी भारतीय रिपब्लिकन पक्ष स्थापन केला. तेव्हा डॉ. आंबेडकरांनी दिलेला निळा रंग कायम ठेवण्यात आला. डॉ. आंबेडकरांच्या काळातच निळा रंग हा क्रांतीचे प्रतीक ठरला होता. डॉ. आंबेडकरांचे नेतृत्व म्हणजे निळा झेंडा असे समीकरण होते.<ref>https://www.bbc.com/marathi/india-59537984</ref> अनेक [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नावावर असलेल्या गोष्टींची यादी|सार्वजनिक संस्था, विद्यापीठे, महाविद्यालये, वास्तु, रस्ते, इत्यादी गोष्टी आंबेडकरांच्या सन्मानार्थ त्यांच्या नावाने नामांकित]] आहेत. त्यापैकी [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर आंतरराष्ट्रीय विमानतळ]], [[डॉ. बी.आर. आंबेडकर राष्ट्रीय तंत्रज्ञान संस्थान, जालंधर]], [[आंबेडकर विद्यापीठ दिल्ली]], [[डॉ. आंबेडकर आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार]] आहेत. सन १९९० मध्ये, भारतीय [[संसद भवन]]ाच्या मध्यवर्ती कक्षात [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे तैलचित्र, संसद भवन|आंबेडकरांचे मोठे अधिकृत तैलचित्र]] लावण्यात आले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://164.100.47.194/loksabha/writereaddata/our%20parliament/List%20of%20Statues%20and%20Portraits.htm|title=Lok Sabha|website=164.100.47.194|access-date=2020-07-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://rajyasabha.nic.in/rsnew/picture_gallery/dr_brambedkar.asp|title=Rajya Sabha|website=rajyasabha.nic.in|access-date=2020-07-14}}</ref> [[चित्र:The bronze statue of BR Ambedkar in Ambedkar Memorial Park, Lucknow, identical to Lincoln's.jpg|thumb|लखनौमधील [[आंबेडकर मेमोरिअल पार्क|आंबेडकर स्मारकातील]] बाबासाहेबांचा पुतळा]] लखनौमधील [[आंबेडकर मेमोरिअल पार्क|आंबेडकर स्मारक पार्क]] त्यांच्या स्मृतींना समर्पित आहे. येथील [[चैत्य]]ामध्ये त्यांचे जीवनचरित्र दाखवणारी स्मारके आहेत. या स्मारकातील बसलेल्या स्थितीतील आंबेडकरांचा कांस्य पुतळा हा [[वॉशिंग्टन, डी.सी.]] मध्ये असलेल्या [[लिंकन स्मारक|लिंकन स्मारकातील]] [[अब्राहम लिंकन]] यांच्या पुतळ्याप्रमाणे बनवण्यात आला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=Dr. B.R. Ambedkar Samajik Parivartan Sthal |url=http://www.up-tourism.com/destination/lucknow/other_attraction.htm |publisher=Department of Tourism, Government of UP, Uttar Pradesh |accessdate=17 July 2013 |quote=New Attractions |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130719163239/http://www.up-tourism.com/destination/lucknow/other_attraction.htm |archivedate=19 July 2013 |df=dmy-all}}</ref><ref name="Ambedkar Memorial Lkh">{{संकेतस्थळ स्रोत|title=Ambedkar Memorial, Lucknow/India|url=http://in.remmers.com/fileadmin/remmers-in/references/india/IND_Lucknow_Ambedkar_Memorial.pdf|publisher=Remmers India Pvt. Ltd|accessdate=17 July 2013|quote=Brief Description|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131102211326/http://in.remmers.com/fileadmin/remmers-in/references/india/IND_Lucknow_Ambedkar_Memorial.pdf|archivedate=2 November 2013|df=dmy-all}}</ref> १९२० च्या दशकात आंबेडकर विद्यार्थी म्हणून [[लंडन]]मध्ये ज्या इमारतीत राहिले, ती तीन मजली वास्तू [[महाराष्ट्र सरकार]]ने विकत घेऊन त्याचे संग्रहालयात रूपांतर केले. इ.स. २०१५ मध्ये त्यांचे हे [[डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर स्मारक]] झाले.<ref>[http://www.hindustantimes.com/india/maharashtra-government-buys-br-ambedkar-s-house-in-london/story-y2c9YAdgdEOzUPWH1lcXHM.html Maharashtra government buys BR Ambedkar's house in London] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160425144149/http://www.hindustantimes.com/india/maharashtra-government-buys-br-ambedkar-s-house-in-london/story-y2c9YAdgdEOzUPWH1lcXHM.html |date=25 April 2016 }}, Hindustan Times, 27 August 2015.</ref> २०१२ मध्ये, [[सीएनएन आयबीएन]], हिस्ट्री टिव्ही१८ व [[आऊटलुक इंडिया]] यांच्या संयुक्त उपक्रमाद्वारे घेण्यात आलेल्या ''[[द ग्रेटेस्ट इंडियन]]'' सर्वेक्षणात [[जवाहरलाल नेहरू|नेहरू]] व [[वल्लभभाई पटेल|पटेल]] यांना मागे टाकत आंबेडकर पहिल्या क्रमांकावर आले. या सर्वेक्षणात २८ परीक्षक होते आणि देश-विदेशातील २० कोटीपेक्षा अधिक लोकांनी यात मते दिली होती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |title=The Greatest Indian after Independence: BR Ambedkar |url=http://ibnlive.in.com/videos/282480/the-greatest-indian-after-independence-br-ambedkar.html |publisher=IBNlive |date=15 August 2012 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121106012934/http://ibnlive.in.com/videos/282480/the-greatest-indian-after-independence-br-ambedkar.html |archivedate=6 November 2012 |df=dmy-all}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |title=The Greatest Indian |url=http://www.historyindia.com/TGI/ |publisher=historyindia |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120808090032/http://www.historyindia.com/TGI/ |archivedate=8 August 2012 |df=dmy-all}}</ref> तत्पूर्वी, इ.स. २००७ मध्ये झालेल्या सर्वेक्षणात ''६० सर्वश्रेष्ठ भारतीयां''मध्ये आंबेडकरांचा सुद्धा समावेश होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.indiatoday.in/magazine/cover-story/story/20080421-60-greatest-indians-736022-2008-04-11|शीर्षक=60 greatest Indians|last=April 11|पहिले नाव=S. Prasannarajan|last2=April 21|first2=2008 ISSUE DATE:|संकेतस्थळ=India Today|भाषा=en|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09|last3=August 13|first3=2008UPDATED:|last4=Ist|first4=2008 18:30}}</ref> आंबेडकरांच्या राजकीय तत्त्वज्ञानाने मोठ्या संख्येने राजकीय पक्ष, प्रकाशने, कामगार संघटनांचा आणि विविध संस्थांचा उगम झाला आहे, हे संपूर्ण भारतात आणि विशेषतः महाराष्ट्रात जास्त सक्रिय आहेत. बौद्ध धर्माबद्दलच्या त्यांच्या प्रबंधामुळे भारताच्या लोकसंख्येतील मोठ्या वर्गांमध्ये बौद्ध तत्त्वज्ञानाबद्दल रूची वाढली आहे. सन १९५६ मधील आंबेडकरांच्या नागपूर येथील धर्मांतर सोहळ्याचे अनुकरण करत, वर्तमान काळातील मानवाधिकार कार्यकर्त्यांद्वारे मोठ्या प्रमाणावर बौद्ध धर्मांतर सोहळे आयोजित केले जातात.<ref>{{स्रोत बातमी|url=http://www.hindu.com/2007/05/28/stories/2007052806851200.htm|title=One lakh people convert to Buddhism|work=The Hindu|date=28 May 2007|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100829082828/http://www.hindu.com/2007/05/28/stories/2007052806851200.htm|archivedate=29 August 2010|df=dmy-all}}</ref> भारतीय बौद्ध अनुयायी विशेषतः [[नवयान]]ी आंबेडकरांना "[[बोधिसत्त्व]]" व "[[मैत्रेय]]" असे संबोधतात.<ref name="Fitzgerald2003">{{स्रोत पुस्तक|author= Fitzgerald, Timothy|title= The Ideology of Religious Studies|url=https://books.google.com/books?id=R7A1f6Evy84C&pg=PA129| year=2003|publisher= Oxford University Press|isbn= 978-0-19-534715-9|page=129}}</ref><ref name="KuldovaVarghese2017">{{स्रोत पुस्तक|author=M.B. Bose|editor=Tereza Kuldova and Mathew A. Varghese|title=Urban Utopias: Excess and Expulsion in Neoliberal South Asia |url=https://books.google.com/books?id=6c9NDgAAQBAJ&pg=PA144 |year=2017|publisher=Springer|isbn=978-3-319-47623-0|pages=144–146}}</ref><ref>{{harvtxt|Michael|1999}}, p. 65, notes that "The concept of Ambedkar as a Bodhisattva or enlightened being who brings liberation to all backward classes is widespread among Buddhists." He also notes how Ambedkar's pictures are enshrined side-to-side in Buddhist Vihars and households in Indian Buddhist homes.</ref> [[शाहू महाराज|राजर्षी शाहू महाराजांनी]] आंबेडकरांच्या कार्याविषयीचा आदरभाव व्यक्त करण्यासाठी त्यांना लिहिलेल्या एका पत्रात ''रा. लोकमान्य आंबेडकर'' असा मायना महाराजांनी लिहिला होता.<ref>{{Cite book|title=राजर्षी शाहू छत्रपती: जीवन व शिक्षणकार्य|last=भगत|first=रा.तु.|publisher=रिया पब्लिकेशन्स|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=६४|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरी विचारांचा प्रभाव भारतातच नाही तर जगभरातल्या समता लढ्यांमध्ये सुद्धा दिसतो.<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/marathi/india-46472649|title=डॉ. आंबेडकरांची गांधीजींवर टीका : 'वास्तव, कडवटपणा, संताप यांचं मिश्रण'|date=7 डिसें, 2018|via=www.bbc.com}}</ref> तसेच आंबेडकरांचे [[तत्त्वज्ञान]] [[आंबेडकरवाद]] हा मानवी मूल्यांवर आधारित आहे. त्यांच्या तत्त्वज्ञानातून इतर देशातील शोषित लोकांना प्रेरणा मिळाली आहे. [[जपान]]मध्ये [[बुराकू]] नावाची एक शोषित जमात आहे. या जमातीच्या नेत्यांनी भारतात येऊन आंबेडकरांच्या तत्त्वज्ञानाचा अभ्यास केला व त्यापासून प्रभावित झाले. ते नेते आंबेडकरांच्या तत्त्वज्ञानाचा बुराकू जमातीत प्रसार करीत आहे. बुराकू जमात ही डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना आपले प्रेरणास्थान मानते.<ref>Yengde, Suraj (11 October 2018) [https://thewire.in/caste/at-japan-convention-dalit-and-burakumin-people-forge-solidarity At Japan Convention, Dalit and Burakumin People Forge Solidarity] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190414232224/https://thewire.in/caste/at-japan-convention-dalit-and-burakumin-people-forge-solidarity |date=14 April 2019 }}. ''The Wire''</ref><ref>Kumar, Chetham (14 October 2018) [https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/jai-bhim-jai-burakumin-working-for-each-other/articleshow/66197117.cms Jai Bhim Jai Burakumin: Working for each other] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190203115050/https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/jai-bhim-jai-burakumin-working-for-each-other/articleshow/66197117.cms |date=3 February 2019 }}. ''Times of India''.</ref> [[नेपाळ]]मधील दलितही आंबेडकरांपासून प्रभावित झाले आहेत. ते आंबेडकरांकडे आपला मुक्तिदाता म्हणून पाहतात आणि नेपाळी आंबेडकरवादी चळवळही चालवतात. आंबेडकरांच्या तत्त्वज्ञानाचे पालन करणे: "शिका, संघटित व्हा, संघर्ष करा" हा जातीनिष्ठ भेदभाव आणि अस्पृश्यता दूर करण्याचा एकमेव मार्ग असल्याचे त्यांचे मत आहे.<ref>https://www.forwardpress.in/2014/06/nepals-dalits-should-turn-to-ambedkar-gahatraj-hindi/?amp</ref> [[युरोप]]मधील [[हंगेरी]] देशातील [[रोमा जिप्सी|जिप्सी]] लोकांचे नेते जानोस ओरसोस यांच्यावरही आंबेडकरांच्या विचारांचा प्रभाव पडला. त्यांनी आंबेडकरांचे विचार जिप्सो लोकांमध्ये पेरून त्यांच्यात परिवर्तन घडवून आणले.<ref name=":1">{{Citation|last=Bouddha Jiwan|title=Ambedkar in Hungary Hindi Dubbed|date=2016-11-01|url=https://m.youtube.com/watch?v=5isB43Rr5sU|accessdate=2018-03-26}}</ref> १९९० च्या दशकाच्या उत्तरार्धात, काही [[हंगेरी|हंगेरियन]] रोमानी लोकांना स्वतःच्या परिस्थितीत आणि भारतातील दलित लोकांच्या परिस्थितीत साम्यता आढळून आली; त्यांनी आंबेडकरांच्या धर्मांतरापासून प्रेरित होऊन बौद्ध धर्मांत रूपांतरित होण्यास सुरुवात केली. हंगेरीयन लोकांनी सन २००७ मध्ये [[साजोकाझा]] गावात [[डॉ. आंबेडकर हायस्कूल, हंगेरी|डॉ. आंबेडकर हायस्कूल]] नावाची शाळा सुरू केली. हंगेरीत आंबेडकरांच्या नावाने तीन विद्यालये सुरू करण्यात आली आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://drambedkarbooks.com/2016/04/15/first-dr-ambedkar-statue-installed-at-the-heart-of-europe-hungary/|शीर्षक=First Dr. Ambedkar statue installed at the heart of Europe – Hungary!|दिनांक=2016-04-15|संकेतस्थळ=Dr. B. R. Ambedkar's Caravan|भाषा=en|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> येथे विद्यार्थ्यांना आंबेडकरांचे धडे शिकवले जातात. त्यामध्ये आंबेडकरांचा शिक्षणासाठीचा संघर्ष, जातिविरोधी चळवळी व भारतीय संविधान निर्मितीतील योगदान या बाबी शिकवल्या जातात. या शाळेत १४ एप्रिल २०१६ रोजी आंबेडकरांचा अर्धपुतळा स्थापन करण्यात आला आहे, जो हंगेरीतील [[जय भीम नेटवर्क, हंगेरी|जयभीम नेटवर्क]]ने शाळेस भेट दिला होता.<ref>{{स्रोत बातमी|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-sundaymagazine/Ambedkar-in-Hungary/article15941919.ece|title=Ambedkar in Hungary|date=2009-11-22|work=The Hindu|access-date=2018-03-26|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी |url=http://www.hindu.com/mag/2009/11/22/stories/2009112250120300.htm |title=Magazine / Land & People: Ambedkar in Hungary |work=The Hindu |date=22 November 2009 |accessdate=17 July 2010 |location=Chennai, India |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100417181130/http://www.hindu.com/mag/2009/11/22/stories/2009112250120300.htm |archivedate=17 April 2010 |df=dmy-all}}</ref> २५ डिसेंबर १९५४ रोजी आंबेडकरांनी देहूरोड येथे भगवान बुद्धांच्या मूर्तीची प्रतिष्ठापना केली होती. या दिनाच्या निमित्ताने २५ डिसेंबर, २०१९ रोजी सुमारे एक लाख आंबेडकरी बौद्ध अनुयायांनी बुद्धवंदना म्हणली.<ref>{{Cite web|url=https://www.loksatta.com/pune-news/dr-babasaheb-ambedkars-followers-say-mahabuddha-vandana-msr-87-2044820/|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या अनुयायांनी म्हटली महाबुद्धवंदना|date=25 डिसें, 2019}}</ref> === भारतीय समाजावरील प्रभाव === डॉ. आंबेडकरांचा भारतीय समाज जीवनावर अनेक प्रकारे प्रभाव पडलेला आहे. ==== जातिव्यवस्थेचे उच्चाटन ==== आंबेडकरांच्या कार्यामुळे भारतीय समाजात सुमारे ५००० वर्षापासून प्रचलित असलेल्या जातिव्यवस्थेत बदल सुरू झाले. विषमतेवर आधारलेल्या जातिव्यवस्थेच्या जागी समतेवर आधारलेली [[लोकशाही]] व्यवस्था प्रस्थापित होण्यास चालना मिळाली.<ref name="auto4" /> तसेच [[विवाह]], [[धर्म]], [[अर्थशास्त्र|अर्थ]], [[शिक्षण]] [[राज्य]] या सामाजिक संस्थांतही परिवर्तन सुरू झाले. [[नवबौद्ध]]ांनी हिंदूविवाह पद्धती नाकारली व बौद्ध विवाहपद्धती स्वीकारली. बाबासाहेबांच्या पुरोगामी विचारांमुळे दलितांनी [[बलुता पद्धती]]चा त्याग केला. त्यामुळे ग्रामीण अर्थव्यवस्थेचा चेहरामोहरा बदलला. जे लोक शिक्षणापासून वंचित होते त्यांनी शिक्षण घेणे सुरू केल्याने शिक्षणाचे सर्वत्रीकरण घडून आले. [[आरक्षण]]ाच्या धोरणामुळे [[अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमाती]]ंना राजकीय व प्रशासकीय सत्ता मिळाली. परिणामी समाजातील सर्व घटकांना राजकीय सहभाग मिळणे शक्य झाले.<ref name="auto11" /> ====अस्पृश्यांची उन्नती==== डॉ. आंबेडकरांच्या कार्यामुळे अस्पृश्यांना त्यांच्यावर होणाऱ्या अन्यायाची जाणीव झाली. परिणामी त्याच्यांत आत्मविश्वास व आत्मविष्कार निर्माण झाला. आपणच आपल्या विकासासाठी लढा दिला पाहिजे, याची जाणीव झाली. आंबेडकरांनी अस्पृश्यांच्या उन्नतीसाठी राज्यघटनेत ज्या विशेष तरतुदी केल्या, त्यामुळे अस्पृश्यांच्या हक्कांना घटनात्मक वैधता प्राप्त झाली. भारत सरकारच्या विविध समाजकल्याणकारी योजनांचे मोठे श्रेय आंबेडकरांच्या कार्यास जाते. आंबेडकरांच्या प्रयत्नांमुळेच अस्पृश्यांना शिक्षणसंस्था, कायदेमंडळ, पंचायत राज्यव्यवस्था, सरकारी नोकऱ्या इत्यादींमध्ये आरक्षण मिळाले. याचा परिणाम म्हणून अस्पृश्यांमध्ये ऊर्ध्वगामी सामाजिक गतिशीलतेस चालना मिळाली.<ref>{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४४ व १४५|language=मराठी}}</ref> ====बौद्ध धर्माचा प्रसार==== इसवी सन पूर्व ३ऱ्या शतकात [[सम्राट अशोक]]ांच्या काळात भारताचा राज्यधर्म असलेल्या बौद्ध धर्माचा ११व्या शतकानंतर भारतात झाला. आंबेडकरांनी बौद्ध धर्म स्वीकारल्याने बौद्ध धर्माच्या प्रसारास चालना मिळाली. [[महाराष्ट्र]], [[उत्तर प्रदेश]], [[पंजाब]], [[मध्य प्रदेश]], [[गुजरात]] व इतरही काही राज्यांत लाखो लोकांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला, इतरही उच्चशिक्षित लोकही बौद्ध धर्माकडे आकर्षित झाले. त्यांनी [[बौद्ध तत्त्वज्ञान]], [[बौद्ध साहित्य|साहित्य]] व [[पाली भाषा]] यांच्या अभ्यासाला सुरुवात केली. आंबेडकरांनी बौद्ध धर्म स्वीकारल्याने भारतात बौद्ध धर्माचे पुनरुज्जीवन झाले.<ref name="auto11">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४५|language=मराठी}}</ref> १९५६ नंतर दरवर्षी अखंडपणे हजारों-लाखोंच्या संख्येने लोक बौद्ध धर्म स्वीकारत आहेत. २००१ ते २०११ च्या जनगणनेवरून भारतातील [[अनुसूचित जाती]]मध्ये अत्यंत वेगाने वाढणारा धर्म म्हणजे बौद्ध धर्म होय. २०११ च्या जनगणनेनुसार, एकूण भारतीय बौद्धांत सुमारे १३% पूर्वीपासूनचे म्हणजेच पारंपारिक बौद्ध आहेत तर ८७% [[नवयान]]ी बौद्ध किंवा [[नवबौद्ध]] आहेत. आणि देशातील जवळजवळ ९०% नवयानी बौद्ध हे [[महाराष्ट्र]] राज्यात आहेत.<ref>{{स्रोत बातमी|url=http://www.indiaspendhindi.com/cover-story/%E0%A4%A6%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8B%E0%A4%82-%E0%A4%95%E0%A4%BE-%E0%A4%AC%E0%A5%8C%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7-%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE-%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A4%A8%E0%A4%BE|title=दलितों का बौद्ध धर्म अपनाना जारी, लेकिन परिवर्तन दर कम|last=मउदगिल|first=मनु|date=2017-06-23|work=IndiaSpend|access-date=2018-03-16|language=en-US}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.nationaldastak.com/country-news/buddhism-has-brought-literacy-gender-equality-and-well-being-to-dalits/|शीर्षक=Page not found|संकेतस्थळ=National Dastak|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> ====दलित चळवळीचा उदय==== आंबेडकरांच्या प्रयत्नांमुळे [[दलित चळवळ]]ीचा उदय झाला. सुरुवातीस केवळ [[महार]] लोकच या चळवळीत सहभागी झाले होते. शिक्षणप्रसाराबरोबरच इतर मागास जातीही बाबासाहेबांच्या तत्त्वज्ञानाने प्रभावित झाल्या व त्यांनी त्यांच्या हक्कांसाठी चळवळी सुरू केल्या. दलित चळवळीला आज प्रामुख्याने [[आंबेडकरी चळवळ]] किंवा [[आंबेडकरवादी चळवळ]] म्हटले जाते.<ref name="auto11" /> == लोकप्रिय संस्कृतीमध्ये == बाबासाहेब आंबेडकरांच्या जीवनावर व विचारांवर आधारित अनेक पुस्तके, गीते ([[भीमगीते]]), स्मारके अशा अनेक गोष्टींची निर्मिती झालेली आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.loksatta.com/manoranjan-news/dr-babasaheb-ambedkar-in-marathi-serial-abn-97-2031123/|शीर्षक=वाहिन्यांत भीम दिसतो गा..|दिनांक=2019-12-08|संकेतस्थळ=Loksatta|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या प्रेरणेतून देशाच्या प्रत्येक भाषेत आंबेडकरवादी निर्माण झाले आहेत.<ref name="auto6" /> आंबेडकरांवर दरवर्षी अनेक संशोधक आणि साहित्यिक नवनवीन ग्रंथ लिहित असतात.<ref name="auto6" /> विदेशातदेखील आंबेडकरी साहित्याची विशेष मागणी असून, आंबेडकरी साहित्याचा अनुवाद इंग्रजीत मोठ्या प्रमाणात होत आहे. सर्वत्र आंबेडकरांच्या ग्रंथांचा, प्रतिमांचा आणि आंबेडकरी साहित्यांचा प्रचंड खप होतो.<ref name="auto6" /> [[दीक्षाभूमी]] आणि [[चैत्यभूमी]]वर तर दरवर्षी कोट्यवधी रूपयांची पुस्तके विकली जातात. शिक्षणापासून वंचित ठेवण्यात आलेल्या समाजात आंबेडकरांमुळे ज्ञानर्जनाची वृत्ती निर्माण झाली.<ref name="auto6">[[लोकराज्य]], एप्रिल २०१५; संपादक: चंद्रशेखर ओक, प्रकाशित: माहिती व जनसंपर्क महासंचालनालय, [[महाराष्ट्र शासन]], पृष्ठ ९</ref> आंबेडकरांच्या जीवनावर चरित्र लिहून त्यांच्या जीवनावर प्रकाश टाकण्याचे काम जवळपास ११० चरित्रकारांनी केले आहे. चरित्रकारांनी कथा, काव्य, कादंबरी, जातककथा, नाटक व चित्रमयकथा अशा अनेक रचनांमध्ये चरित्र लिहिल्याचे दिसून येते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/95755/8/07_chapter%203.pdf|title=Shodganga|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=१२३|शीर्षक=}}</ref> आंबेडकरांच्या महापरिनिर्वाणानंतर त्यांच्या तत्त्वज्ञानामुळे देशातील शोषित समाज जागृत होत आहे.<ref name=":1" /><ref name="auto6" /> बोधिसत्व डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी भारतात बौद्ध धम्माचे पुनरूज्जीवन केले. ही घटना भारतातील बौद्ध धम्माचे इतिहासाच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. इतर देशांत विशेषतः बौद्ध राष्ट्रांत आंबेडकरांचे ग्रंथ मोठ्या प्रमाणात वाचले जात आहेत.<ref name="auto6" /> [[महाराष्ट्र]] शासनाने प्रकाशित केलेल्या [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर: लेखन आणि भाषणे]] या २४ खंडाच्या ग्रंथांना जगभरातून मोठी मागणी आहे.<ref name="auto6" /> [[तैवान]] देशातील एक बौद्ध संस्था आंबेडकरांच्या धार्मिक ग्रंथांच्या जगातील विविध भाषेत लाखो प्रती प्रकाशित करून त्यांना मोफत वाटत असते.<ref name="auto6" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.budaedu.org/ebooks/6-EN.php|शीर्षक=English eBooks|संकेतस्थळ=www.budaedu.org|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> ''[[भीमायन|भीमायन : एक्सपीरियन्सेस ऑफ अनटचेबिलिटी]]'' (भीमायन : अस्पृश्यतेचे अनुभव) हे आंबेडकरांचे एक ग्राफिक चरित्र आहे, ज्याला परधन-गोंड कलाकार, [[दुर्गाबाई व्याम]], सुभाष व्याम, आणि लेखक श्रीविज्ञान नटराजन आणि [[एस. आनंद]] यांनी बनवले आहे. या पुस्तकात आंबेडकरांच्या लहानपणापासून ते प्रौढत्वापर्यंतच्या अस्पृश्यतेच्या अनुभवांना दर्शवण्यात आले आहे. सीएनएनने त्यास शीर्ष ५ प्रसिद्ध कॉमिक पुस्तकांपैकी एक म्हटले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |url=http://edition.cnn.com/2011/WORLD/europe/05/19/graphic.novels/index.html |title=The top five political comic books |last1=Calvi |first1=Nuala |date=23 May 2011 |publisher=CNN |accessdate=14 April 2013 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130109004845/http://edition.cnn.com/2011/WORLD/europe/05/19/graphic.novels/index.html |archivedate=9 January 2013 |df=dmy-all}}</ref> [[चित्र:Buddhist flag of Indian Buddhists.jpg|thumb|200px|right|[[भीम ध्वज]]]] आंबेडकरांचा [[अशोकचक्र]]ांकित [[भीम ध्वज]] हा बौद्ध व दलित आंदोलनात आंबेडकरवाद्यांद्वारे वापण्यात येत असतो.<ref name="auto13" /><ref>{{Cite web|url=https://www.lokmat.com/yavatmal/jai-bhim-carrot-thunderstruck/|title=‘जय भीम’च्या गजराने दुमदुमला आसमंत|date=14 एप्रि, 2019|website=Lokmat}}</ref> या ध्वजाचा रंग [[निळा]] असून तो समतेचे व त्यागाचे प्रतिक मानला जातो. हा ध्वज भारतीय बौद्धांचा प्रतिकध्वज सुद्धा मानला जातो. अनेकदा या ध्वजावर '[[जय भीम]]' शब्द लिहिलेले असतात.<ref name="auto13" /> [[नवयान]] ही बौद्ध धर्माची एक संकल्पना आंबेडकरांनी तयार केली.<ref name="auto13" /> आंबेडकरांचा जन्मदिन हा [[आंबेडकर जयंती]] एक उत्सव म्हणून हा संपूर्ण भारतभर साजरा जातो, तर देशातील अनेक राज्यांत या दिवशी सार्वजनिक सुटी असते. जगातील अनेक देशांत सुद्धा दरवर्षी [[आंबेडकर जयंती]] साजरी होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.mea.gov.in/ambedkar.htm|title=Dr. B. R. Ambedkar &#124; MEA|website=www.mea.gov.in}}</ref> आंबेडकरांची पहिली सार्वजनिक जयंती आंबेडकरानुयायी सदाशिव रणपिसे यांनी १४ एप्रिल १९२८ रोजी [[पुणे|पुण्यात]] साजरी केली होते.<ref>एप्रिल २०१८ चे लोकराज्य (महाराष्ट्र शासनाचे मासिक)</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.loksatta.com/desh-videsh-news/how-birth-anniversary-started-of-babasaheb-ambedkar-1660712/|शीर्षक=बाबासाहेबांची जयंती कधी आणि कोणी सुरू केली?|date=2018-04-14|work=Loksatta|access-date=2020-01-12|language=मराठी}}</ref> [[महाराष्ट्र]]ात आंबेडकर जन्मदिन "[[ज्ञान दिवस]]" म्हणून साजरा केला जातो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.india.com/marathi/maharashtra/babasaheb-ambedkar-jayanti-2017-ambedkar-jayanti-to-be-celebrated-as-gyan-diwas/|title=Babasaheb Ambedkar Jayanti 2017: Ambedkar Jayanti to be celebrated as ‘Gyan Diwas’ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जयंती आता ‘ज्ञान दिवस’ म्हणून साजरी होणार|last=desale|first=sunil|website=India.com|language=इंग्लिश|access-date=2020-01-20}}</ref> अमेरिकेतील [[संयुक्त राष्ट्रसंघ]]ामध्ये सन २०१६, २०१७ व २०१८ या वर्षांमध्ये आंबेडकर जयंती साजरी झालेली आहे. संयुक्त राष्ट्रसंघाने आंबेडकरांचा 'वैश्विक प्रणेता" म्हणून गौरव केला आहे.<ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/world/ambedkar-jayanti-celebrated-for-the-first-time-outside-india-as-un-organises-special-event-2730772.html|title=Ambedkar Jayanti celebrated for the first time outside India as UN organises special event – Firstpost|website=firstpost.com|access-date=2018-11-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://velivada.com/2017/04/29/dr-ambedkar-jayanti-celebrated-at-united-nations/|date=2017-04-29|title=Dr Ambedkar Jayanti celebrated at United Nations|website=velivada.com|access-date=2018-11-09}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.newindianexpress.com/world/2018/apr/14/un-celebrates-ambedkars-legacy-fighting-inequality-inspiring-inclusion-1801468.html|title=UN celebrates Ambedkar's legacy 'fighting inequality, inspiring inclusion'|work=The New Indian Express|access-date=2018-11-09}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newsstate.com/world-news/babasaheb-ambedkar-jayanti-celebrated-in-united-nations-article-52584.html|title=संयुक्त राष्ट्र में मनाई गई डॉ. बाबासाहेब भीमराव आंबेडकर जयंती - News State|work=newsstate.com|access-date=2018-11-09|language=इंग्लिश}}</ref> == चित्रपट, मालिका आणि नाटके == डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जीवनावर व विचारांवर आधारित अनेक चित्रपटांची, दूरचित्रवाणी मालिकांची आणि नाटकांची निर्मिती करण्यात आलेली आहे. इसवी सन २००० मध्ये [[जब्बार पटेल]] यांनी इंग्रजी भाषेत ''[[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (चित्रपट)|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]]'' चित्रपट दिग्दर्शित केला, ज्यात अभिनेता [[मामुट्टी]] हे मुख्य भूमिकेत होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.thehindubusinessline.com/blink/cover/b-r-ambedkar-resurgence-of-an-icon/article8447300.ece|title=Resurgence of an icon Babasaheb Ambedkar}}</ref> हा चित्रपट राष्ट्रीय फिल्म विकास महामंडळ आणि सरकारच्या सामाजिक न्याय आणि सबलीकरण मंत्रालयाने प्रायोजित केला होता. या चित्रपटाला तीन राष्ट्रीय पुरस्कार मिळाले होते.<ref>{{स्रोत बातमी | last =Viswanathan | first =S | title =Ambedkar film: better late than never | newspaper =The Hindu | date =24 May 2010 |url=http://www.thehindu.com/opinion/Readers-Editor/article435886.ece | deadurl=no | archiveurl=https://web.archive.org/web/20110910142933/http://www.thehindu.com/opinion/Readers-Editor/article435886.ece | archivedate =10 September 2011 | df =dmy-all}}</ref> [[श्याम बेनेगल]] यांनी दिग्दर्शित केलेल्या भारतीय संविधानाच्या निर्मितीवरील एक टीव्ही लघु-मालिका ''संविधान'' मध्ये बाबासाहेब आंबेडकरांची प्रमुख भूमिका [[सचिन खेडेकर]] यांनी साकारली होती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.imdb.com/title/tt3562784/?ref_=fn_al_tt_1|title=Samvidhaan: The Making of the Constitution of India (TV Mini-Series 2014)|author=Ramnara|date=5 March 2014|work=IMDb|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150527221343/http://www.imdb.com/title/tt3562784/?ref_=fn_al_tt_1|archivedate=27 May 2015|df=dmy-all}}</ref> अरविंद गौर यांनी दिग्दर्शित केलेल्या आणि राजेशकुमार यांनी लिहिलेल्या ''आंबेडकर आणि गांधी'' नाटकात या दोन मान्यवर व्यक्तिमत्त्वांचा शोध घेतला गेला.<ref>{{स्रोत बातमी |url=http://www.hindu.com/fr/2009/07/17/stories/2009071750610300.htm |title=A spirited adventure |first=P. |last=Anima |work=The Hindu |date=17 July 2009 |accessdate=14 August 2009 |location=Chennai, India |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110102102157/http://www.hindu.com/fr/2009/07/17/stories/2009071750610300.htm |archivedate=2 January 2011 |df=dmy-all}}</ref> === लघुपट === * '''महापुरुष डॉ. आंबेडकर''' हा १९६८ मध्ये बाबासाहेब आंबेडकरांवर निर्मित मराठी लघुपट आहे. या लघुपटाची निर्मिती महाराष्ट्र शासनाच्या प्रसिद्धी संचालनालयातर्फे १९६८ च्या जुलै महिन्यात करण्यात आली होती. ‘व्हटकर प्रॉडक्शन्स’ या बॅनरखाली निर्मित करण्यात आलेल्या या लघुपटाचे दिग्दर्शन नामदेव व्हटकर यांनी केले होते. सुमारे १८ मिनिटांच्या या लघुपटाला संगीतकार [[दत्ता डावजेकर]] यांनी संगीत दिले होते. अभिनेते डेव्हिड अब्राहम यांनी लघुपटाचे निवेदन केले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1711586|title=एनएफएआई संग्रह में डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर पर1968 की एक दुलर्भ शॉर्ट फिल्म|website=pib.gov.in|access-date=2021-04-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.firstpost.com/entertainment/rare-1968-marathi-short-film-on-br-ambedkar-acquired-by-national-film-archive-of-india-9526261.html|title=Rare 1968 Marathi short film on BR Ambedkar acquired by National Film Archive of India - Entertainment News , Firstpost|date=2021-04-14|website=Firstpost|access-date=2021-04-14}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.jagran.com/news/national-ambedkar-jayanti-2021-many-leaders-including-pm-modi-paid-tribute-21557117.html|title=Dainik Jagran|language=hi}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.hindustantimes.com/cities/pune-news/rare-1968-short-film-on-dr-babasaheb-ambedkar-now-in-nfai-collection-101618330721856.html|title=Rare 1968 short film on Dr Babasaheb Ambedkar now in NFAI collection|date=2021-04-13|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2021-04-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/india/nfai-included-rare-short-film-on-babasaheb-ambedkar-in-its-collection/articleshow/82056101.cms|title=बाबासाहेब आंबेडकर पर बनी दुर्लभ लघु फिल्म को एनएफएआई ने अपने संग्रह में किया शामिल|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2021-04-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.outlookindia.com/website/story/entertainment-news-rare-copy-of-marathi-short-film-on-br-ambedkar-acquired-by-national-film-archive-of-india/380191|title=Rare Copy Of 1968 Marathi Short Film On BR Ambedkar Acquired By National Film Archive Of India|website=https://www.outlookindia.com/|access-date=2021-04-14}}</ref> === चित्रपटे === {{मुख्य|:वर्ग:डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संबंधी चित्रपट}} * '''[[भीम गर्जना]]''' : हा सन १९९० मधील विजय पवार दिग्दर्शित [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता कृष्णानंद यांनी साकारली होती.<ref name="cinestaan.com">{{Cite web|url=https://www.cinestaan.com/movies/yugpurush-dr-babasaheb-ambedkar-19901|title=Yugpurush Dr. Babasaheb Ambedkar (1993) – Review, Star Cast, News, Photos|website=Cinestaan|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20180623225009/https://www.cinestaan.com/movies/yugpurush-dr-babasaheb-ambedkar-19901|archive-date=23 June 2018}}</ref><ref name="marathifilmdata.com">{{Cite web|url=https://www.marathifilmdata.com/chitrapat/yugapurush-dr-babasaheb-aambedakar/|title=युगपुरुष डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर|website=मराठी चित्रपट सूची|access-date=24 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20181115015216/http://www.marathifilmdata.com/chitrapat/yugapurush-dr-babasaheb-aambedakar/|archive-date=15 November 2018}}</ref><ref name="baiae.org">{{Cite web|url=https://www.baiae.org/index.php/blog/item/138-yugpurush-dr-babasaheb-ambedkar-1993-marathi-full-movie.html|title=Yugpurush Dr Babasaheb Ambedkar (1993) &#124; Marathi Full Movie – BAIAE Japan|website=www.baiae.org}}</ref> * '''[[बालक आंबेडकर]]''' : हा सन १९९१ मधील बसवराज केस्थर दिग्दर्शित [[कन्नड भाषा|कन्नड]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता चिरंजीवी विनय यांनी साकारली होती. हा आंबेडकरांच्या बालपणीच्या जीवनावर आधारित चित्रपट होता.<ref>{{Cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt3530436/mediaviewer/rm1474442496|title=Balak Ambedkar (1991)|via=www.imdb.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.imdb.com/showtimes/title/tt3530436|title=Balak Ambedkar Showtimes|website=IMDb}}</ref> * '''[[डॉ. आंबेडकर (चित्रपट)|डॉ. आंबेडकर]]''' : हा [[इ.स. १९९२]] मधील परपल्ली भारत दिग्दर्शित [[तेलुगू भाषा|तेलुगू]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[आकाश खुराना]] यांनी साकारली होती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.filmibeat.com/celebs/bharat-parepalli.html|title=All you want to know about #BharatParepalli|website=FilmiBeat|language=en|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|last=Narasimham|first=M. L.|url=https://www.thehindu.com/features/cinema/on-location-a-feel-good-love-story/article2931850.ece|title=The Hindu|date=2012-02-25|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakshi.com/news/movies/bharat-ratna-dr-b-r-ambedkar-jayanti-14th-april-229969|title=మనకు గుర్తులేని...మన అంబేడ్కర్|date=2015-04-13|website=Sakshi|language=te|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://moviegq.com/movie/dr-ambedkar-2787|title=Dr. Ambedkar 1992 Telugu Movie Wiki,Cast Crew,Songs,Videos,Release Date|website=MovieGQ|language=en|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://moviegq.com/movie/dr-ambedkar-2787/cast-crew|title=Dr. Ambedkar 1992 Telugu Movie Cast Crew,Actors,Director, Dr. Ambedkar Producer,Banner,Music Director,Singers & Lyricists|website=MovieGQ|language=en|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://indiancine.ma/AGRZ|title=Dr Ambedkar (1992)|website=Indiancine.ma|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.gomolo.com/dr-ambedkar-movie/18060|title=Dr. Ambedkar (1992)|website=gomolo.com|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://https/people/bharath-parepalli|title=About Bharath Parepalli: Indian film director and screenwriter {{!}} Biography, Facts, Career, Wiki, Life|last=peoplepill.com|website=peoplepill.com|language=en|access-date=2021-02-25}}</ref> * '''[[युगपुरुष डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]]''' : हा सन १९९३ मधील शशिकांत नरवाडे दिग्दर्शित [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता नारायण दुलारे यांनी साकारली होती.<ref name="cinestaan.com" /><ref name="marathifilmdata.com" /><ref name="baiae.org" /> * '''[[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (चित्रपट)|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]]''' : हा सन २००० मधील [[जब्बार पटेल]] दिग्दर्शित [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[मामुट्टी]] यांनी साकारली होती. हा चित्रपट अनेक भारतीय भाषांमध्ये डब झालेला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.weeklysadhana.in/view_article/nandini-atmasidhi-on-ambedkar-from-cinemascope|title=सिनेमास्कोपमधले आंबेडकर|website=www.weeklysadhana.in|language=en|access-date=2022-07-06}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/blink/cover/resurgence-of-an-icon/article8447300.ece|title=Resurgence of an icon|first=Vivek|last=Kumar|website=@businessline|accessdate=20 March 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/entertai/2000/jun/27jabb.htm |title=rediff.com, A revolutionary who changed the life of millions of people. Movies: Jabbar Patel on his latest film, Dr Babasaheb Ambedkar |publisher=Rediff.com |date=2000-06-27 |accessdate=2011-07-31}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/opinion/Readers-Editor/Ambedkar-film-better-late-than-never/article16302923.ece|title=Ambedkar film: better late than never|first=S.|last=Viswanathan|date=24 May 2010|accessdate=20 March 2019|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/magazine/interview/story/19970430-i-could-not-really-visualise-myself-as-ambedkar-mammootty-830228-1997-04-30|title=I could not really visualise myself as Ambedkar: Mammootty|first1=Jacob George|last1=April 30|first2=1997 ISSUE DATE|last2=April 30|first3=1997UPDATED|last3=April 30|first4=2013 15:05|last4=Ist|website=India Today|accessdate=20 March 2019}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/for-them-ambedkar-was-god-says-mammootty/articleshow/64635715.cms|शीर्षक=For them, Ambedkar was God, says Mammootty – Times of India|संकेतस्थळ=The Times of India|भाषा=en|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/mumbai/snapshots-of-life-outside-the-ring/|title=Snapshots of life outside the ring|date=29 October 2009|accessdate=14 May 2019}}</ref><ref>http://indianexpress.com/article/cities/pune/pune-a-film-festival-that-celebrates-freedom2962539/{{dead link|date=September 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * '''[[डॉ. बी.आर. आंबेडकर (चित्रपट)|डॉ. बी.आर. आंबेडकर]]''' : हा सन २००५ मधील शरण कुमार किब्बूर दिग्दर्शित [[कन्नड भाषा|कन्नड]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता विष्णूकांत बी.जे. यांनी साकारली होती.<ref>{{cite web|title=Dr B R Ambedkar (2005) Kannada movie: Cast & Crew|url=https://chiloka.com/movie/dr-b-r-ambedkar-2005#movie_details_list|website=chiloka.com|accessdate=23 November 2019}}</ref><ref>{{cite web|title=Dr{{!}}{{!}} B.R. Ambedkar Cast & Crew, Dr{{!}}{{!}} B.R. Ambedkar Kannada Movie Cast, Actor, Actress, Director – Filmibeat|url=https://www.filmibeat.com/kannada/movies/dr-b-r-ambedkar/cast-crew.html|website=FilmiBeat|accessdate=23 November 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hotstar.com/us/movies/dr-b-r-ambedkar/1000106324|title=Dr B R Ambedkar – Hotstar Premium|website=Hotstar|accessdate=28 December 2019}}</ref> * '''[[:en:Periyar (2007 film)|पेरियार]]''' : हा सन २००७ मधील ज्ञान राजशेकरन दिग्दर्शित [[पेरियार]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[तामिळ भाषा|तामिळ]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका मोहन रामन यांनी साकारली होती.<ref>{{Cite web|url=http://www.kollywoodtoday.net/news/making-of-periyar/|title=Making of Periyar|date=25 फेब्रु, 2007}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rediff.com/movies/2007/may/02periyar.htm|title=Periyar is path-breaking|website=www.rediff.com}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.filmysouth.com/Tamil_Movie_Reviews/PeriyarNew/October-08-2007/Periyar_New_attempts_in_Tamil_cinema.html|शीर्षक=Periyar_New_attempts_in_Tamil_cinema|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=}}</ref> * '''[[जोशी की कांबळे]]''' : हा सन २००८ मधील शेखर सरतांडेल दिग्दर्शित एक मराठी चित्रपट आहे. या चित्रपटात 'भीमरावांचा जयजयकार' हे एक [[भीमगीत]] आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.marathifilmdata.com/chitrapat/joshi-ki-kambale/|शीर्षक=जोशी की कांबळे|संकेतस्थळ=मराठी चित्रपट सूची|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> * '''[[डेबू]]''' : हा सन २०१० मधील निलेश जळमकर दिग्दर्शित [[गाडगे बाबा]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचीही भूमिका साकारली गेली होती. * '''[[रमाबाई भिमराव आंबेडकर (चित्रपट)|रमाबाई भिमराव आंबेडकर]]''' : हा सन २०११ मधील प्रकाश जाधव दिग्दर्शित [[रमाबाई आंबेडकर]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता गणेश जेथे यांनी साकारली होती.<ref>{{स्रोत बातमी|url=http://marathi.webdunia.com/article/marathi-film-stars/%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%88-%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0-%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80%E0%A4%A4-%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A4%9F-110100100010_1.htm|शीर्षक=रमाबाई आंबेडकरांवर मराठीत चित्रपट|last=वेबदुनिया|access-date=2018-05-09|language=en}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=http://www.marathifilmdata.com/chitrapat/ramabai-bhimrao-ambedkar-ramai/|शीर्षक=रमाबाई भिमराव आंबेडकर (रमाई) - मराठी चित्रपट सूची|work=मराठी चित्रपट सूची|access-date=2018-05-09|language=en-US}}</ref> * '''[[शूद्रा: द राइझिंग|शूद्र: द राइझिंग]]''' : हा सन २०१२ मधील [[संजीव जयस्वाल]] दिग्दर्शित आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना समर्पित [[हिंदी भाषा|हिंदी]] चित्रपट आहे. [[शूद्र]]ांच्या जीवनावर आधारित हा चित्रपट आहे. 'जय जय भीम' हे चित्रपटाचे एक आंबेडकरांवरील गाणे आहे.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/north/story/congress-dalit-anthem-2014-general-elections-dr-br-ambedkar-118142-2012-10-09|title=Congress releases 'Dalit anthem' to woo community ahead of 2014 general elections|first1=|date=October 9, 2012 |website=India Today}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Consumer/6nnJc915E2imyZKE0jkVtJ/Ten-Indian-films-on-the-caste-system.html|title=Ten Indian films on the caste system|first=Lata|last=Jha|date=23 July 2018|website=www.livemint.com|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20180726015709/https://www.livemint.com/Consumer/6nnJc915E2imyZKE0jkVtJ/Ten-Indian-films-on-the-caste-system.html|archive-date=26 July 2018}}</ref> * '''[[अ जर्नी ऑफ सम्यक बुद्ध]]''' : हा सन २०१३ मधील प्रवीण दामले दिग्दर्शित [[गौतम बुद्ध]] यांच्या जीवनावर आधारित एक हिंदी चित्रपट आहे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या [[भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म|द बुद्ध अँड हिज धम्म]] या ग्रंथावर आधारित हा चित्रपट आहे.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Film-on-Buddha-based-on-Ambedkars-book-to-be-released-on-March-15/articleshow/18944610.cms|title=Film on Buddha based on Ambedkar's book to be released on March 15 &#124; Nagpur News – Times of India|website=The Times of India}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt3056820/|title=A Journey of Samyak Buddha (2013) – IMDb|via=m.imdb.com|access-date=24 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170212084950/http://www.imdb.com/title/tt3056820/|archive-date=12 February 2017}}</ref> * '''[[रमाबाई (चित्रपट)|रमाबाई]]''' : हा सन २०१६ मधील एम. रंगनाथ दिग्दर्शित [[रमाबाई आंबेडकर]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[कन्नड भाषा|कन्नड]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता सिद्धाराम कर्णिक यांनी साकारली होती.<ref>{{cite news|last1=Khajane|first1=Muralidhara|title=Remembering Ramabai|url=http://www.thehindu.com/news/cities/bangalore/remembering-ramabai/article7101466.ece|accessdate=21 October 2015|work=The Hindu|date=14 April 2015}}</ref><ref name="tnie1">{{cite web|title=Yagna's Next Chronicles Dr Ambedkar's Wife|url=http://www.newindianexpress.com/entertainment/kannada/Yagnas-Next-Chronicles-Dr-Ambedkars-Wife/2015/04/28/article2786164.ece|publisher=The New Indian Express|accessdate=21 October 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151021123111/http://www.newindianexpress.com/entertainment/kannada/Yagnas-Next-Chronicles-Dr-Ambedkars-Wife/2015/04/28/article2786164.ece|archivedate=21 October 2015}}</ref><ref>{{cite news|title=Yajna Shetty Plays Dr.BR. Ambedkar's wife in Ramabai|url=http://www.chitraloka.com/news/11718-yajna-shetty-plays-dr-br-ambedkar-s-wife-in-ramabai.html|accessdate=21 October 2015|work=Chitraloka|date=17 March 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150503084722/http://chitraloka.com/news/11718-yajna-shetty-plays-dr-br-ambedkar-s-wife-in-ramabai.html|archivedate=3 May 2015}}</ref><ref>{{cite web|title=Ramabai Ambedkar...audition of the artists|url=http://timesofindia.indiatimes.com/Ramabai-Ambedkar/speednewsbytopic/keyid-256954.cms|publisher=The Times of India|accessdate=21 October 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151021125521/http://timesofindia.indiatimes.com/Ramabai-Ambedkar/speednewsbytopic/keyid-256954.cms|archivedate=21 October 2015}}</ref> * '''[[बोले इंडिया जय भीम]]''' : हा सन २०१६ मधील सुबोध नागदेवे दिग्दर्शित [[एल.एन. हरदास]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका श्याम भीमसरिया यांनी साकारली होती.<ref>{{Cite web |url=https://www.thenewsminute.com/article/daliff-film-and-cultural-festival-celebrating-dalit-art-life-and-pride-97574 |title=DALIFF: A film and cultural festival celebrating Dalit art, life and pride |access-date=29 November 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190808120454/https://www.thenewsminute.com/article/daliff-film-and-cultural-festival-celebrating-dalit-art-life-and-pride-97574 |archive-date=8 August 2019 }}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.thenewsminute.com/article/kaala-pariyerum-perumal-first-ever-dalit-film-and-cultural-fest-new-york-95838|शीर्षक=First ever dalit film festival|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=www.thenewsminute.com|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/us-to-host-its-first-dalit-film-and-cultural-festival-in-columbia-varsity/articleshow/67875502.cms|title=US to host its first Dalit film and cultural festival in Columbia varsity &#124; Nagpur News – Times of India|website=The Times of India|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190208143233/https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/us-to-host-its-first-dalit-film-and-cultural-festival-in-columbia-varsity/articleshow/67875502.cms|archive-date=8 February 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://silverscreen.in/news/pa-ranjith-dalit-film-festival-in-new-york-nagraj-manjule-subodh-nagdeve-kaala/|title=Pa Ranjith Among Three Filmmakers Who Win At The Dalit Film Festival In New York|date=5 March 2019|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808110325/https://silverscreen.in/news/pa-ranjith-dalit-film-festival-in-new-york-nagraj-manjule-subodh-nagdeve-kaala/|archive-date=8 August 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/pa-ranjith-to-be-part-of-dalit-film-festival-in-us/article26123842.ece|title=Pa. Ranjith to be part of Dalit film festival in U.S.|first=Udhav|last=Naig|date=30 January 2019|via=www.thehindu.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt6080232/|title=Bole India Jai Bhim (2016) – IMDb|via=m.imdb.com|access-date=24 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312132625/http://www.imdb.com/title/tt6080232/|archive-date=12 March 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movie-details/bole-india-jai-bhim/movieshow/61264061.cms|title=Bole India Jai Bhim Movie: Showtimes, Review, Trailer, Posters, News & Videos &#124; eTimes|via=timesofindia.indiatimes.com}}</ref> * '''[[:en:Saranam Gacchami|सरणं गच्छामि]]''' : हा सन २०१७ मधील प्रेम राज दिग्दर्शित भारतीय संविधानावर आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या विचारांवर आधारित एक [[तेलुगु भाषा|तेलुगु]] चित्रपट आहे. "आंबेडकर सरणं गच्छामि" (अर्थ: मी आंबेडकरांना शरण जातो) हे चित्रपटाचे एक गाणे असून त्यात आंबेडकर यांचीही भूमिका साकारली गेली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/videos/entertainment/ambedkar-song-saranam-gachami/videoshow/61306345.cms|title=Ambedkar &#124; Song – Saranam Gachami – Times of India Videos|website=timesofindia.indiatimes.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.filmibeat.com/telugu/movies/saranam-gacchami.html|title=Saranam Gacchami (2017) &#124; Saranam Gacchami Movie &#124; Saranam Gacchami Telugu Movie Cast & Crew, Release Date, Review, Photos, Videos|website=FilmiBeat|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170705050535/http://www.filmibeat.com/telugu/movies/saranam-gacchami.html|archive-date=5 July 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movie-details/saranam-gacchami/movieshow/61306390.cms|title=Saranam Gacchami Movie: Showtimes, Review, Trailer, Posters, News & Videos &#124; eTimes|via=timesofindia.indiatimes.com|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190324102547/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movie-details/saranam-gacchami/movieshow/61306390.cms|archive-date=24 March 2019}}</ref> * '''[[बाळ भिमराव]]''' : हा सन २०१८ मधील प्रकाश नारायण दिग्दर्शित एक [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका बाल कलाकार मनीष कांबळे यांनी साकारली होती. हा आंबेडकरांच्या बालपणीच्या जीवनावर आधारित चित्रपट होता.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movie-details/bal-bhimrao/movieshow/63201906.cms|title=Bal Bhimrao Movie: Showtimes, Review, Trailer, Posters, News & Videos &#124; eTimes|via=timesofindia.indiatimes.com|access-date=25 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20180815081623/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movie-details/bal-bhimrao/movieshow/63201906.cms|archive-date=15 August 2018}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nagpurtoday.in/bal-bhimraos-poster-launched/03032049,%20https://www.nagpurtoday.in/bal-bhimraos-poster-launched/03032049|title=Bal Bhimrao’s Poster launched|first=Nagpur|last=News|website=www.nagpurtoday.in}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://in.bookmyshow.com//movies/bal-bhimrao/ET00071946?utm_source=FBLIKE&fbrefresh=1|title=Bal Bhimrao Movie (2018) &#124; Reviews, Cast & Release Date in|website=BookMyShow}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movie-details/bal-bhimrao/movie-showtimes/nagpur/173/63201906|title=Bal Bhimrao Movie Show Time in Nagpur &#124; Bal Bhimrao in Nagpur Theaters &#124; eTimes|via=timesofindia.indiatimes.com}}</ref> * '''[[रमाई (चित्रपट)|रमाई]]''' : हा सन २०१९ मधील बाळ बरगाले दिग्दर्शित [[रमाबाई आंबेडकर]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे. यात रमाबाईंची भूमिका अभिनेत्री [[वीणा जामकर]] यांनी तर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता सागर तळाशीकर यांनी साकारली आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.lokmat.com/marathi-cinema/veena-jamkar-ramabai-ambedkar-ramai-film/|शीर्षक=रमाई या चित्रपटात वीणा जामकर दिसणार रमाबाई आंबेडकर यांच्या भूमिकेत|last=author/lokmat-news-network|दिनांक=2018-07-16|संकेतस्थळ=Lokmat|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.marathifilmdata.com/latestnews/%e0%a4%b5%e0%a5%80%e0%a4%a3%e0%a4%be-%e0%a4%9c%e0%a4%be%e0%a4%ae%e0%a4%95%e0%a4%b0-%e0%a4%b0%e0%a4%ae%e0%a4%be%e0%a4%88%e0%a4%9a%e0%a5%8d%e0%a4%af%e0%a4%be-%e0%a4%ad%e0%a5%82%e0%a4%ae%e0%a4%bf/|शीर्षक=वीणा जामकर "रमाई"च्या भूमिकेत|संकेतस्थळ=मराठी चित्रपट सूची|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movies/news/actress-veena-jamkar-to-act-as-ramabai-ambedkar-in-ramai/articleshow/65011139.cms|title=Actress Veena Jamkar to act as Ramabai Ambedkar in 'Ramai'|website=The Times of India|language=en|access-date=30 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190423015343/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movies/news/actress-veena-jamkar-to-act-as-ramabai-ambedkar-in-ramai/articleshow/65011139.cms|archive-date=23 April 2019}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.tarunbharat.com/news/678232|शीर्षक=Tarun Bharat|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.mumbailive.com/mr/marathi-film/actress-veena-jamkar-will-play-role-of-ramabai-ambedkar-in-ramai-film-34827|शीर्षक=अखेर ‘रमाई’च्या रूपात अवतरणार वीणा!|संकेतस्थळ=Mumbai Live|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> === मालिका === * '''[[डॉ. आंबेडकर (मालिका)|डॉ. आंबेडकर]]''' : ही इ.स. १९९२-९३ मध्ये [[दूरदर्शन|डीडी नॅशनल]]वर प्रसारित झालेली एक हिंदी डॉक्युमेंट्री मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[सुधीर कुलकर्णी]] यांनी साकारली आहे. * '''प्रधानमंत्री''' : ही सन २०१३-१४ मधील [[एबीपी न्यूज]]वर प्रसारित झालेली एक हिंदी दूरचित्रवाणी मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[सुरेंद्र पाल]] यांनी साकारली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Surendra-Pal-Shishir-Sharma-Anang-Desai-in-Idea-of-India/articleshow/19862288.cms|title=Surendra Pal, Shishir Sharma &Anang Desai in Idea of India – Times of India|website=The Times of India|access-date=24 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170324130320/http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Surendra-Pal-Shishir-Sharma-Anang-Desai-in-Idea-of-India/articleshow/19862288.cms|archive-date=24 March 2017}}</ref> * '''[[संविधान (मालिका)|संविधान]]''' : ही सन २०१४ मधील [[राज्यसभा टीव्ही]]वर प्रसारित झालेली एक [[इंग्लिश]]-[[हिंदी]] दूरचित्रवाणी मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[सचिन खेडेकर]] यांनी साकारली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://www.outlookindia.com/magazine/story/sachin-khedekar/288046|title=Sachin Khedekar|date=14 October 2013|website=Outlook|access-date=23 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191223113817/https://www.outlookindia.com/magazine/story/sachin-khedekar/288046|archive-date=23 December 2019}}</ref> * '''[[गर्जा महाराष्ट्र]]''' : ही सन २०१८-१९ मधील [[सोनी मराठी]]वर प्रसारित झालेली एक मराठी दूरचित्रवाणी मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता प्रशांत चौधप्पा यांनी साकारली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://www.sonyliv.com/details/episodes/5974080828001/1-December-2018---Garja-Maharashtra---B.-R.-Ambedkar|title=Sony LIV|website=www.sonyliv.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/jitendra-joshi-to-host-garja-maharashtra-a-new-reality-show/articleshow/65437374.cms|title=Jitendra Joshi to host 'Garja Maharashtra', a new reality show – Times of India|website=The Times of India|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190429150820/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/jitendra-joshi-to-host-garja-maharashtra-a-new-reality-show/articleshow/65437374.cms|archive-date=29 April 2019}}</ref> * '''[[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर: महामानवाची गौरवगाथा]]''' : ही सन २०१९-२० मध्ये [[स्टार प्रवाह]]वर प्रसारित झालेली एक मराठी दूरचित्रवाणी मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[सागर देशमुख]] यांनी साकारली आहे. बाल कलाकार अमृत गायकवाड याने आंबेडकरांच्या बालपणीची भूमिका तर अभिनेता [[संकेत कोर्लेकर]] यांनी त्यांच्या तरुणपणीची भूमिका साकारली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/a-new-show-based-on-the-life-of-babasaheb-bhimrao-ambedkar-to-go-on-air-soon/articleshow/68023249.cms|title=A new show based on the life of Babasaheb Bhimrao Ambedkar to go on-air soon|website=The Times of India|language=en|access-date=30 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190425050725/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/a-new-show-based-on-the-life-of-babasaheb-bhimrao-ambedkar-to-go-on-air-soon/articleshow/68023249.cms|archive-date=25 April 2019}}</ref> * '''[[एक महानायकः डॉ. बी.आर. आंबेडकर]]''' : ही सन २०१९-२० मधील [[अँड टिव्ही]]वर प्रसारित होत असलेली एक हिंदी दूरचित्रवाणी मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या बालपणीची भूमिका बालकलाकार आयुध भानुशाली याने साकारली आहे, तर अभिनेता अथर्व कर्वे यांनी त्यांच्या तरुणपणीची भूमिका साकारत आहे. मालिकेची कथा पुढे गेल्यानंतर आंबेडकरांची मुख्य भूमिका अभिनेता [[प्रसाद जावडे]] साकारतील.<ref>{{Cite web|url=https://www.timesnowhindi.com/entertainment/television/video/ek-mahanayak-dr-b-r-ambedkar-serial-promo-release/267842|title=संविधान के निर्माता बीआर आंबेडकर की कहानी पर्दे पर, जल्‍द शुरू होने वाला है नया धारावाहिक 'एक महानायक' &#124; TV|access-date=2019-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20191116101527/https://www.timesnowhindi.com/entertainment/television/video/ek-mahanayak-dr-b-r-ambedkar-serial-promo-release/267842|archive-date=2019-11-16}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.outlookindia.com/newsscroll/ambedkars-life-to-be-brought-alive-in-tv-series/1682354|title=Ambedkar''s life to be brought alive in TV series|website=https://www.outlookindia.com/|access-date=2019-12-13}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://web.archive.org/web/20191206175753/https://theprint.in/features/a-new-tv-show-on-b-r-ambedkar-raises-questions-of-responsible-representation/331115/|शीर्षक=A new TV show on B.R. Ambedkar raises questions of responsible representation|दिनांक=2019-12-06|संकेतस्थळ=web.archive.org|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> * '''आंबेडकर - द लेजंड''' ही [[संजीव जयस्वाल]] दिग्दर्शित डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्यावर आधारीत एक आगामी वेब सीरिज आहे. बाबासाहेबांच्या महापरिनिर्वाणाच्या निमित्ताने सीरिजचा ट्रेलर ६ डिसेंबर २०२१ रोजी प्रदर्शित झाला आहे. ही सीरिज ‘बाबा प्ले’ या ओटीटी प्लॅटफॉर्मरवर प्रदर्शित होणार आहे. या सीरिजमध्ये अभिनेता [[विक्रम गोखले]] मुख्य भूमिका साकारणार आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/entertainment/entertainment-news/bollywood-news/a-biopic-series-on-dr-ambedkar-announces-veteran-actor-vikram-gokhale-play-main-role/articleshow/88259017.cms|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या भूमिकेत विक्रम गोखले ; सीरिजचा ट्रेलर पाहिलात का?|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-12-16}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.loksatta.com/manoranjan/dr-ambedkar-the-legend-baba-play-announces-a-biopic-series-starring-veteran-actor-vikram-gokhale-dcp-98-2717480/|title=विक्रम गोखले साकारणार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांची भूमिका ; वेब सीरिजचा ट्रेलर प्रदर्शित|website=Loksatta|language=mr|access-date=2021-12-16}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.esakal.com/manoranjan/sanjeev-jaiswal-inform-that-ambedkar-the-legend-series-is-coming-soon-bam92|title=विक्रम गोखले डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या भूमिकेत; 'या' वेब सीरिजचा ट्रेलर प्रदर्शित I Babasaheb Ambedkar {{!}} Sakal|website=www.esakal.com|access-date=2021-12-16}}</ref> === नाटके === डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्यावर विविध भाषेत असंख्य नाटके तयार केलेली आहेत. * ''वादळ निळ्या क्रांतीचे'' (नाटक, लेखक - प्रा. रामनाथ चव्हाण) * ''डॉ. आंबेडकर आणि गांधीजी'' - नाटक * ''प्रतिकार'' - नाटक * अरविंद गौर यांनी दिग्दर्शित केलेले आणि राजेशकुमार यांनी लिहिलेले ''आंबेडकर आणि गांधी'' नाटक == हे सुद्धा पहा == * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संबंधित लेखांची सूची]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्याबद्दल व्यक्त झालेली मते]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे सहयोगी]] * [[सर्वव्यापी आंबेडकर]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांची ग्रंथसंपदा व इतर लेखन]] * [[आंबेडकरवाद]] * [[विद्यार्थी दिवस (महाराष्ट्र)]] * [[ज्ञान दिवस (महाराष्ट्र)]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा जीवनक्रम]] * [[आंबेडकर कुटुंब]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्यावरील पुस्तके]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नावावर असलेल्या गोष्टींची यादी]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे विचार]] * [[जय भीम]] * [[नवयान]] * [[सर्वात महान भारतीय (सर्वेक्षण)]] == नोंदी == * [[सदस्य:Sandesh9822/बाबासाहेब आंबेडकर/संदर्भ दुवे]] == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == {{कॉमन्स वर्ग|B. R. Ambedkar|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर}} {{विकिक्वोटविहार}} * [https://www.bbc.com/hindi/media-56744433 वो भीमराव बाबासाहेब आंबेडकर जिन्हें आप नहीं जानते होंगे - विवेचना (हिंदीमध्ये)] * [https://www.bbc.com/hindi/india-56732192 डॉ आंबेडकर: रात भर किताबें पढ़ते और फिर सवेरे अख़बारों में रम जाते - विवेचना; रेहान फ़ज़ल; बीबीसी संवाददाता; 14 अप्रैल 2021 (हिंदीमध्ये)] * [https://www.bbc.com/marathi/india-43756471 बीबीसी: दृष्टिकोन : न्यू यॉर्क आणि शिकागोमध्येही फडकतोय आंबेडकरांचा निळा झेंडा – डॉ. गेल ऑमवेट, ज्येष्ठ समाजशास्त्रज्ञ; 13 एप्रिल 2018] * [https://mr.vikaspedia.in/education/childrens-corner/92d93e93092494092f-90792493f93993e938/921949-92c93e92c93e93893e93994792c-90690292c947921915930 डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (विकासपीडिया)] * [https://maharashtratimes.com/editorial/samwad/prof-dr-satish-yadav-article-on-dr-babasaheb-ambedkar-and-farmers/articleshow/82012003.cms शेतकऱ्यांचे बाबासाहेब] * [https://www.saamana.com/article-by-pro-hari-narake-on-babasaheb-aambedkar/ डॉ. आंबेडकरांचे चीनविषयी विचार] ** [https://maharashtratimes.com/editorial/article/babasaheb-and-china/articleshow/75121822.cms डॉ. आंबेडकरांचे चीनविषयी विचार] * [https://www.bbc.com/marathi/india-46460676 डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी २६ फेब्रुवारी १९५५ला बीबीसी रेडिओला दिलेली एक प्रदीर्घ मुलाखत, ज्यात त्यांनी महात्मा गांधी यांच्या भूमिकेबाबत परखड मते व्यक्त केली होती.] * [https://omprakashkashyap.wordpress.com/2016/12/06/%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0-%E0%A4%95%E0%A4%BE-%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BF%E0%A4%95-%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A4/ डॉ. आंबेडकरांचे आर्थिक चिंतन (हिंदीमध्ये)] * [http://www.symbiosis.ac.in/Museums/Dr-Babasaheb-Ambedkar-Museum.php सिंबायोसिस सोसायटीचे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संग्रहालय व स्मारक, पुणे - अधिकृत संकेतस्थळ इंग्लिश] * [http://www.symbiosis-ambedkarmemorial.com/ सिम्बायोसिस डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संग्रहालय] * [http://www.ambedkar.org/ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे/संबंधित लेख] * [http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html कोलंबिया विद्यापीठाद्वारे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा सन्मान] * [http://www.sai.uni-heidelberg.de/saireport/2003/pdf/1_ambedkar.pdf University of Heidelberg (इंग्रजीमध्ये)] {{डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर}} {{भारतरत्‍न}} {{बोधिसत्व}} {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} {{बौद्ध विषय सूची}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:आंबेडकर, भीमराव रामजी}} [[वर्ग:डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]] [[वर्ग:इ.स. १८९१ मधील जन्म]] [[वर्ग:इ.स. १९५६ मधील मृत्यू]] [[वर्ग:आंबेडकर कुटुंब|भीमराव]] [[वर्ग:इंग्लिश भाषेमधील साहित्यिक]] [[वर्ग:ऐतिहासिक व्यक्ती]] [[वर्ग:नवयान बौद्ध]] [[वर्ग:पोस्टाचे तिकीट असलेल्या व्यक्ती]] [[वर्ग:बोधिसत्त्व]] [[वर्ग:बौद्ध तत्त्वज्ञ]] [[वर्ग:बौद्ध विद्वान]] [[वर्ग:बौद्ध लेखक]] [[वर्ग:भारतरत्‍न पुरस्कारविजेते]] [[वर्ग:भारतीय राजकारणी]] [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यसैनिक]] [[वर्ग:भारतीय बौद्ध]] [[वर्ग:भारतीय लेखक]] [[वर्ग:भारतीय तत्त्वज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय इतिहाससंशोधक]] [[वर्ग:भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय कायदामंत्री]] [[वर्ग:भारतीय वकील]] [[वर्ग:भारतीय मानववंशशास्त्रज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय शिक्षणतज्ज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय समाजसुधारक]] [[वर्ग:भारतीय पत्रकार]] [[वर्ग:भारतीय संविधान]] [[वर्ग:भारतीय संविधान सभेचे सदस्य]] [[वर्ग:भारतीय राज्यशास्त्रज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय कायदेपंडित]] [[वर्ग:भारतीय समाजशास्त्रज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय नास्तिक]] [[वर्ग:द ग्रेटेस्ट इंडियन]] [[वर्ग:भारतीय आत्मचरित्रकार]] [[वर्ग:दलित नेते]] [[वर्ग:दलित राजकारणी]] [[वर्ग:मराठी राजकारणी]] [[वर्ग:मराठी लेखक]] [[वर्ग:मराठी समाजसुधारक]] [[वर्ग:धर्मांतरित बौद्ध]] [[वर्ग:धर्मसुधारक]] [[वर्ग:बौद्ध संप्रदायांचे संस्थापक]] [[वर्ग:राज्यसभा सदस्य]] [[वर्ग:इंग्लिश भाषी भारतीय लेखक]] [[वर्ग:जातीविरोधी कार्यकर्ते]] [[वर्ग:मराठी समाजसेवक]] [[वर्ग:लंडन विद्यापीठाचे माजी विद्यार्थी]] tc0y96e02p85qbnvdkkfqcmlouq5hfp 2145239 2145236 2022-08-12T04:36:53Z Sandesh9822 66586 wikitext text/x-wiki {{करिता|'''बाबासाहेब'''|बाबासाहेब (निःसंदिग्धीकरण)}}{{करिता|'''आंबेडकर'''|आंबेडकर (निःसंदिग्धीकरण)}} {{माहितीचौकट पदाधिकारी | सन्मानवाचक पूर्वप्रत्यय = _{[[बोधिसत्व]]} | नाव = _{डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर} <br /> भीमराव रामजी आंबेडकर | सन्मानवाचक प्रत्यय = | चित्र = Dr. Bhimrao Ambedkar.jpg | चित्र आकारमान = 250px | लघुचित्र = | चित्र शीर्षक = इ.स. १९४८ नंतर टिपलेले डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे छायाचित्र | क्रम = | पद = [[राज्यसभा|राज्यसभेचे सदस्य]] ([[मुंबई राज्य]]) | कार्यकाळ_आरंभ = [[एप्रिल ३|३ एप्रिल]] [[इ.स. १९५२|१९५२]] | कार्यकाळ_समाप्ती = [[डिसेंबर ६|६ डिसेंबर]] [[इ.स. १९५६|१९५६]] | राष्ट्रपती = [[राजेंद्र प्रसाद]] | पंतप्रधान = [[जवाहरलाल नेहरू]] | क्रम1 = | पद1 = [[कायदा आणि न्याय मंत्रालय, भारत सरकार|भारताचे पहिले कायदा व न्याय मंत्री]] | कार्यकाळ_आरंभ1 = [[ऑगस्ट १५|१५ ऑगस्ट]] [[इ.स. १९४७|१९४७]] | कार्यकाळ_समाप्ती1 = [[ऑक्टोबर ६|६ ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९५१|१९५१]] | सम्राट1 = | राष्ट्रपती1 = [[राजेंद्र प्रसाद]] | पंतप्रधान1 = [[जवाहरलाल नेहरू]] | गव्हर्नर-जनरल1 = [[लाईस माऊंटबेटन]]<br />[[चक्रवर्ती राजगोपालाचारी]] | मागील1 = पद स्थापित | पुढील1 = [[चारू चंद्र बिस्वार]] | मतदारसंघ1 = | क्रम2 = | पद2 = [[भारताची संविधान सभा|संविधान सभेच्या मसुदा समितीचे अध्यक्ष]] | कार्यकाळ_आरंभ2 = [[ऑगस्ट ३०|३० ऑगस्ट]] [[इ.स. १९४७|१९४७]] | कार्यकाळ_समाप्ती2 = [[जानेवारी २४|२४ जानेवारी]] [[इ.स. १९५०|१९५०]] | उपराष्ट्रपती2 = | उपपंतप्रधान2 = [[वल्लभभाई पटेल]] | डेप्युटी2 = | लेफ्टनंट2 = | सम्राट2 = | राष्ट्रपती2 = | पंतप्रधान2 = | राज्यपाल2 = | मागील2 = | पुढील2 = | मतदारसंघ2 = | बहुमत2 = | क्रम3 = | पद3 = [[भारताची संविधान सभा|भारतीय संविधान सभेचे सदस्य]] | कार्यकाळ_आरंभ3 = [[डिसेंबर ९|९ डिसेंबर]] [[इ.स. १९४६|१९४६]] | कार्यकाळ_समाप्ती3 = [[जानेवारी २४|२४ जानेवारी]] [[इ.स. १९५०|१९५०]] | मतदारसंघ3 = [[बंगाल प्रांत]] (१९४६–१९४७)<br />[[मुंबई राज्य]] (१९४७–१९५०) | क्रम4 = | पद4 = ब्रिटिश भारताचे मजूरमंत्री, ऊर्जामंत्री व बांधकाममंत्री; व्हाइसरॉयचे कार्यकारी मंडळ | कार्यकाळ_आरंभ4 = [[जुलै २०|२० जुलै]] [[इ.स. १९४२|१९४२]] | कार्यकाळ_समाप्ती4 = [[ऑक्टोबर २०|२० ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९४६|१९४६]] | मागील4 = फेरोज खान नून | क्रम5 = | पद5 = मुंबई विधानसभेचे विरोधी पक्षनेते | कार्यकाळ_आरंभ5 = [[इ.स. १९३७]] | कार्यकाळ_समाप्ती5 = [[इ.स. १९४२]] | गव्हर्नर-जनरल5 = | क्रम6 = | पद6 = मुंबई विधानसभेचे सदस्य | कार्यकाळ_आरंभ6 = [[इ.स. १९३७]] | कार्यकाळ_समाप्ती6 = [[इ.स. १९४२]] | गव्हर्नर-जनरल6 = | क्रम7 = | पद7 = मुंबई विधिमंडळाचे सदस्य | कार्यकाळ_आरंभ7 = [[डिसेंबर]] [[इ.स. १९२६]] | कार्यकाळ_समाप्ती7 = [[इ.स. १९३७]] | गव्हर्नर-जनरल7 = | जन्मदिनांक = [[१४ एप्रिल]], [[इ.स. १८९१]] | जन्मस्थान = [[महू]], [[मध्य प्रांत]], [[ब्रिटिश भारत]] <br /> (सध्या [[भीम जन्मभूमी]], [[डॉ. आंबेडकर नगर]], [[मध्य प्रदेश]]) | मृत्युदिनांक = {{मृत्यू दिनांक आणि वय|1956|12|6|1891|4|14}} | मृत्युस्थान = [[नवी दिल्ली]], [[दिल्ली]], [[भारत]] <br /> (सध्या [[डॉ. आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारक]], [[दिल्ली]]) | राष्ट्रीयत्व = [[भारतीय]] | पक्ष = {{•}}[[स्वतंत्र मजूर पक्ष]]<br /> {{•}}[[शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन]]<br /> {{•}}[[रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडिया]] | शिक्षण = {{•}}[[मुंबई विद्यापीठ]]<br />{{•}}[[कोलंबिया विद्यापीठ]]<br />{{•}}[[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]]<br />{{•}}ग्रेज इन्, लंडन<br />{{•}}बॉन विद्यापीठ, जर्मनी | इतरपक्ष = '''सामाजिक संस्था''' : <br />{{•}} [[बहिष्कृत हितकारिणी सभा]]<br />{{•}} [[समता सैनिक दल]]<br /><br />'''शैक्षणिक संस्था''' : <br />{{•}} [[डिप्रेस्ड क्लासेस एज्युकेशन सोसायटी]]<br />{{•}} [[द बाँबे शेड्युल्ड कास्ट्स इम्प्रुव्हमेंट ट्रस्ट]]<br />{{•}} [[पिपल्स एज्युकेशन सोसायटी]] <br /><br /> '''धार्मिक संस्था''' : <br />{{•}} [[भारतीय बौद्ध महासभा]] | आई = [[भीमाबाई सकपाळ]] | वडील = [[रामजी सकपाळ]] | पती = | पत्नी = {{•}} [[रमाबाई आंबेडकर]] <br />_{(विवाह १९०६ - निधन १९३५)}<br /><br />{{•}} [[सविता आंबेडकर]] <br />_{(विवाह १९४८ - निधन २००३)} | नाते = '''[[आंबेडकर कुटुंब]]''' | अपत्ये = [[यशवंत आंबेडकर]] | निवास = [[राजगृह]], [[मुंबई]] | धर्म = [[बौद्ध धर्म]] | शाळा_महाविद्यालय = | व्यवसाय = | धंदा = | सही = Dr. Babasaheb Ambedkar Signature.svg | संकेतस्थळ = | तळटीपा = }} '''भीमराव रामजी आंबेडकर''' तथा '''डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर''' ([[१४ एप्रिल]], [[इ.स. १८९१|१८९१]] – [[६ डिसेंबर]], [[इ.स. १९५६|१९५६]]), हे [[भारतीय]] [[कायदेपंडित|न्यायशास्त्रज्ञ]], [[अर्थशास्त्रज्ञ]], [[राजकारण|राजकारणी]], [[तत्त्वज्ञान|तत्त्वज्ञ]] आणि [[समाजसुधारक]] होते. त्यांनी [[दलित बौद्ध चळवळ]]ीला प्रेरणा दिली आणि [[अस्पृश्य]] ([[दलित]]) लोकांविरुद्ध होणारा सामाजिक भेदभाव नष्ट करण्यासाठी चळवळ उभारली, तसेच महिलांच्या आणि कामगारांच्या हक्कांचे समर्थन केले. ते ब्रिटिश भारताचे मजूरमंत्री, स्वतंत्र भारताचे [[भारताचे कायदा व न्यायमंत्री|पहिले कायदेमंत्री]], [[भारताचे संविधान|भारतीय संविधानाचे]] शिल्पकार, [[भारतामधील बौद्ध धर्म|भारतीय बौद्ध धर्माचे]] पुनरुज्जीवक होते. देशाच्या विविध क्षेत्रांत दिलेल्या योगदानामुळे त्यांना 'आधुनिक भारताचे शिल्पकार' किंवा 'आधुनिक भारताचे निर्माते' असेही म्हणतात.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html|title=Bhimrao Ambedkar|language=en|access-date=2018-03-16}}</ref> बाबासाहेब आंबेडकर यांनी [[कोलंबिया विद्यापीठ]] आणि [[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]] या शिक्षण संस्थांमधून [[अर्थशास्त्र]] विषयात [[विद्यावाचस्पती|पीएच.डी.]] पदव्या मिळविल्या; तसेच त्यांनी [[कायदा]], [[अर्थशास्त्र]] आणि [[राज्यशास्त्र]] या विषयांवर संशोधन केले. त्यांच्या सुरुवातीच्या कारकिर्दीत, ते एक [[अर्थशास्त्रज्ञ]], [[प्राध्यापक]] आणि [[वकील]] होते. त्यानंतर त्यांनी सामाजिक व राजकीय क्षेत्रांत काम केले. ते [[भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारताच्या स्वातंत्र्यासाठी]] प्रचारामध्ये व चर्चांमध्ये सामील झाले, वृत्तपत्रे प्रकाशित केली, दलितांसाठी राजकीय हक्कांचा व सामाजिक स्वातंत्र्याचा पुरस्कार केला, तसेच आधुनिक भारताच्या निर्मितीत मोलाचे योगदान दिले. इ.स. १९५६ मध्ये त्यांनी आपल्या अनुयायांसह [[बौद्ध धर्म]] स्वीकारला. धर्मांतरानंतर काही महिन्यांनीच त्यांचे निधन झाले. [[इ.स. १९९०]] मध्ये, त्यांना मरणोत्तर [[भारतरत्‍न]] हा भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान प्रदान करण्यात केला. त्यांचा जन्मदिवस दरवर्षी [[आंबेडकर जयंती]] म्हणून भारतासह जगभरात साजरा केला जातो.<ref>{{Cite web|url=http://ccis.nic.in/WriteReadData/CircularPortal/D2/D02est/12_6_2015_JCA-2-19032015.pdf|title=Worldwide Ambedkar Jayanti celebration from ccis.nic.in on 19th March 2015|language=en}}</ref> इ.स. २०१२ मध्ये, "[[द ग्रेटेस्ट इंडियन]]" नावाच्या सर्वेक्षणात आंबेडकरांची 'सर्वश्रेष्ठ भारतीय' म्हणून निवड करण्यात आली आहे. आंबेडकरांच्या स्मरणार्थ अनेक स्मारके आणि चित्रणे लोकसंस्कृतीत उभारली गेली आहेत. == सुरुवातीचे जीवन == === पूर्वज === [[चित्र:Young Ambedkar.gif|thumb|right|तरुण डॉ. आंबेडकर]] बाबासाहेब आंबेडकरांच्या वडिलांचे नाव रामजी तर आजोबांचे नाव मालोजीराव सकपाळ होते. मालोजी [[ब्रिटिश भारतीय लष्कर|इंग्लिश राजसत्तेच्या सैन्यात]] [[शिपाई]] म्हणून भरती झाले होते. सैन्यातील नोकरीमुळे मालोजीराव सैनिकी शाळेत शिक्षण घेऊ शकले. त्यांनी [[रामानंद पंथ]]ाची दीक्षा घेतली होती. त्यामुळे मालोजीराव यांच्या घरातील व्यवहारांत शुद्ध विचाराला व शुद्ध आचाराला महत्त्वाचे स्थान होते.<ref name="auto24">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३२}}</ref> मालोजींना तीन मुलगे व एक मुलगी अशी चार अपत्ये होती. दोन मुलांनंतरच्या मिराबाई या मुलीचा जन्म झाला होता. तर इ.स. १८४८ च्या सुमारास जन्मलेले [[रामजी सकपाळ|रामजी]] हे मालोजींचे चौथे अपत्य होते.<ref name="auto24" /> मालोजींचा पहिला मुलगा घरदार त्यागून संन्यासी झाला. दुसरा मुलगा इंग्रजी सैन्यातच नोकरीस लागला. तिसरा मुलगा असलेल्या रामजींनी सैनिकी शाळेत शिक्षण घेतले व पुढे ते नॉर्मलची परीक्षाही उत्तीर्ण झाले.<ref name="auto24" /> शिक्षण सुरू असताना रामजी इ.स. १८६६ च्या सुमारात वयाच्या १८व्या वर्षी इंग्रजी सैन्याच्या १०६ सॅपर्स ॲन्ड मायनर्स तुकडीत शिपाई म्हणून भरती झाले. रामजी १९ वर्षांचे असताना त्यांचा विवाह १३ वर्षीय [[भीमाबाई सकपाळ|भीमाबाईंशी]] झाला. भीमाबाईंचे वडील [[मुरबाड]]चे राहणारे होते व ते इंग्रजी सैन्यात [[सुभेदार]] या पदावर होते.<ref name="auto34">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३३}}</ref> रामजी हे धार्मिक वृत्तीचे होते. त्यांनी संत [[कबीर]]ाचे दोहे, [[ज्ञानेश्वर]], [[नामदेव]], [[चोखामेळा|चोखोबा]], [[एकनाथ]], [[तुकाराम]] इत्यादी संतांचे [[अभंग]] पाठ केले होते. ते रोज [[ज्ञानेश्वरी]] वाचत, सकाळी स्तोत्रे व भूपाळ्याही म्हणत. सैन्यात शिपाई असताना सैनिकी शाळेत त्यांचे इंग्रजी शिक्षण सुरू झाले व त्यांनी [[इंग्रजी भाषा]] उत्तमरीत्या आत्मसात केली. यामुळे ते नॉर्मल स्कूलच्या (मॅट्रिकच्या) परीक्षेत उत्तीर्ण झाले.<ref name="auto34" /> मॅट्रिक परीक्षा उतीर्ण झाल्यामुळे त्यांची शिपाई पदाची नोकरी सुटली व त्यांना सैनिकी शाळेत म्हणजेच 'नॉर्मल स्कूल'मध्ये शिक्षक पदाच्या नोकरीची पदोन्नती मिळाली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३४}}</ref> रामजींना उत्तम शिक्षक होण्यासाठीचे प्रशिक्षण घेण्यास पुण्याच्या सैनिकी शाळेत प्रवेश मिळाला. प्रशिक्षित शिक्षक होऊन त्यांची इंग्रजी राजसत्तेच्या सैनिकी शाळेत पदोन्नती होऊन ते मुख्याध्यापक बनले व या पदावर ते चौदा वर्षे राहिले. त्यांना मुख्याध्यापक पदाच्या अखेरच्या टप्प्यात [[सुभेदार]]पदाचीही बढती मिळाली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३४ व ३५}}</ref> रामजी व भीमाबाई या दांपत्याला सन १८९१ पर्यंत चौदा अपत्ये झाली होती. त्यापैकी गंगा, रमा, मंजुळा व तुळसा या चार मुली जगल्या. मुलांपैकी बाळाराम, आनंदराव व भीमराव (भिवा) ही तीन मुले हयात होती. भीमराव हा सर्वात लहान व चौदावे अपत्य होता.<ref name="auto46">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३५}}</ref> === बालपण === रामजी ज्या पलटणीत होते ती पलटण इ.स. १८८८ मध्ये [[मध्य प्रदेश]]ातील [[महू]] येथे लष्करी तळावर आली होती. येथे सुभेदार रामजींना नॉर्मल स्कूलचे मुख्याध्यापक पद मिळाले होते.<ref name="auto46" /> या काळात [[एप्रिल १४|१४ एप्रिल]] [[इ.स. १८९१|१८९१]] रोजी [[डॉ. आंबेडकर नगर|महू]] (आताचे [[डॉ. आंबेडकर नगर]]) या लष्करी छावणी असलेल्या गावी रामजी व भीमाबाईंच्या पोटी बाबासाहेब आंबेडकरांचा जन्म झाला.<ref name="auto46" /> रामजींनी [[मराठी भाषा|मराठी]] व [[इंग्लिश भाषा|इंग्रजी]] भाषेचे यथाविधी शिक्षणही घेतले होते. भीमराव हे रामजी सकपाळ व आई भीमाबाई यांचे १४वे व अंतिम अपत्य होते. बाळाचे नाव ''भिवा'' असे ठेवण्यात आले, त्यांची भीम, भीमा व भीमराव ही नावेही प्रचलित झाली. [[आंबेडकर कुटुंब|आंबेडकरांचे कुटुंब]] हे त्याकाळी [[अस्पृश्य]] गणल्या गेलेल्या [[महार]] जातीचे आणि महाराष्ट्रातील [[रत्‍नागिरी जिल्हा|रत्‍नागिरी]] जिल्ह्याच्या [[मंडणगड]] तालुक्यातील [[आंबडवे]] या गावचे होते. ('आंबडवे' या गावचा 'अंबावडे' असा चुकीचा उल्लेख अनेक ठिकाणी केला गेलेला आहे.)<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.loksatta.com/pune-news/about-name-of-ambadve-village-1227278/|title=आंबडवे नाव योग्यच – खासदार अमर साबळे|date=2016-04-14|work=[[लोकसत्ता]]|access-date=2018-03-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.loksatta.com/kgtocollege-news/international-standard-educational-complex-at-original-village-of-dr-babasaheb-ambedkar-446635/lite/|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे मूळ गाव आंबवडे येथे आंतरराष्ट्रीय दर्जाचे शैक्षणिक संकुल|website=[[लोकसत्ता]]|access-date=2018-03-14}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-MUM-ambedkars-teacher-family-saving-memories-of-ambedkar-5489831-NOR.html|title=आंबेडकर गुरुजींचं कुटुंब जपतंय सामाजिक वसा, कुटुंबानं सांभाळल्या ‘त्या’ आठवणी|date=2016-12-26|work=[[दिव्य मराठी]]|access-date=2018-03-14}}</ref> अस्पृश्य असल्यामुळे त्यांच्यासोबत नेहमी सामाजिक-आर्थिक भेदभाव केला गेला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://thewirehindi.com/30384/waiting-for-a-visa-br-ambedkar-koregaon-maharashtra/|title=प्रासंगिक: जब नौ साल की उम्र में कोरेगांव गए आंबेडकर को जातीय भेदभाव का सामना करना पड़ा|date=2018-01-03|website=The Wire - Hindi|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref> इ.स. १८९४ मध्ये सुभेदार रामजी सकपाळ इंग्रजी सैन्यातील मुख्याध्यापक पदाच्या नोकरीवरून निवृत्त झाले आणि महाराष्ट्रातल्या [[रत्‍नागिरी जिल्हा|रत्‍नागिरी जिल्ह्यातील]] आपल्या मूळ गावाजवळील [[दापोली]] या गावातील ''कॅम्प दापोली'' वस्तीत परिवारासह राहू लागले. भीमराव वयाने लहान असल्यामुळे कॅम्प दापोली येथील शाळेत त्यास प्रवेश मिळाला नाही व भीमरावास घरीच [[अक्षर]] ओळख करून द्यावी लागली. इ.स. १९९६ मध्ये रामजींनी आपल्या कुटुंबासह [[दापोली]] सोडले व ते [[सातारा|साताऱ्याला]] जाऊन तेथे राहिले. यावेळी भीमरावाचे वय पाच वर्षाचे झाले होते. रामजींनी इ.स. १९९६ च्या नोव्हेंबर महिन्यात सातारा येथील ''कॅम्प स्कूल'' या मराठी शाळेमध्ये भीमरावाचे नाव दाखल केले.<ref name="auto46" /> या वर्षीच त्यांनी [[कबीर पंथ]]ाची दीक्षा घेतली. त्यांच्या या स्थानांतरानंतर थोड्या कालावधीत [[इ.स. १८९६]] मधे [[डोकेदुखी|मस्तकशूल]] या आजाराने आंबेडकरांच्या आई भीमाबाईंचे निधन झाले, त्यावेळी आंबेडकर ५ वर्षाचे होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४१}}</ref> त्यानंतर भीमासह व अन्य मुलांचे संगोपन त्यांच्या आत्या मीराबाईंनी कठीण परिस्थितीत केले. साताऱ्यात आल्यावर थोड्याच दिवसानंतर भाड्याने घेतलेल्या एका बंगल्यात आंबेडकर कुटुंब राहू लागले. त्यावेळी भीमरावाचे वय पाच वर्षाचे झाले होते. हे वय त्यास शाळेत प्रवेश देण्यास योग्य होते. रामजींनी [[इ.स. १८९६]]च्या नोव्हेंबर महिन्यात सातारा येथील कॅम्प स्कूलमध्ये भीमरावाचे नाव दाखल केले. [[इ.स. १८९८]] साली रामजींनी जीजाबाई नावाच्या विधवेसोबत दुसरे लग्न केले. साताऱ्यातील कॅम्प स्कूलमधील मराठी शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर साताऱ्यातीलच सातारा हायस्कूल या इंग्रजी सरकारी हायस्कूलमध्ये भीमरावाचे नाव दाखल केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४२}}</ref> [[कोकण]]ासह महाराष्ट्रातील लोक पूर्वी आपले आडनाव आपल्या गावाच्या नावावरून ठेवत असत व त्यात शेवटी ''कर'' शब्द जोडण्याचा प्रघात आहे. त्यामुळेच बाबासाहेबांचे आडनाव "सकपाळ" असतांना त्यांचे वडील [[रामजी सकपाळ|रामजी]] यांनी ७ नोव्हेंबर १९०० रोजी [[सातारा|साताऱ्यातील]] गव्हर्नमेंट हायस्कूल (आताचे [[प्रतापसिंह हायस्कूल]])मध्ये "आंबडवेकर" असे आडनाव नोंदवले.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://m.divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-MUM-ambedkars-teacher-family-saving-memories-of-ambedkar-5489831-NOR.html|title=आंबेडकर गुरुजींचं कुटुंब जपतंय सामाजिक वसा, कुटुंबानं सांभाळल्या ‘त्या’ आठवणी|date=2016-12-26|work=[[दिव्य मराठी]]|access-date=2018-03-14}}</ref>) साताऱ्याच्या या शाळेत भीमरावांना शिकवण्यासाठी कृष्णा केशव आंबेडकर नावाचे शिक्षक होते. शाळेच्या दप्तरात नोंदवलेले भीमरावांचे ''आंबडवेकर'' हे आडनाव उच्चारताना त्यांना ते आडनिडे वाटत असे म्हणून माझे ''आंबेडकर'' हे नाव तू धारण कर, त्यांनी असे भीमरावांना सुचविले. त्यावर भीमरावांनी होकार दिल्यावर तशी नोंद शाळेत झाली. तेव्हापासून त्यांचे आडनाव ''आंबडवेकर''चे '[[आंबेडकर]]' असे झाले.<ref>{{Cite book|title=[[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (१९६६ चे पुस्तक)|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]]|last=कीर|first=धनंजय|publisher=पॉप्युलर प्रकाशन|year=1966|isbn=|location=मुंबई|pages=६० ते ६३}}</ref> नोव्हेंबर १९०४ मध्ये भीमरावांनी इंग्रजी चौथीची परीक्षा उत्तीर्ण केली व यावर्षीच रामजी सकपाळ [[मुंबई]]ला सहपरिवार गेले.<ref name="auto8">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४४}}</ref> === सुरुवातीचे शिक्षण === डिसेंबर १९०४ मध्ये रामजी सकपाळ सहपरिवार [[मुंबई]]ला आले व तेथील [[लोअर परळ]] भागातील ''डबक चाळ'' (बदक चाळ) नावाच्या एका इमारतीच्या एका खोलीत राहू लागले.<ref name="auto8" /> [[मुंबई]]मधे आल्यावर भीमराव हे [[एल्फिन्स्टन रोड|एल्फिन्स्टन रस्त्यावरील]] सरकारी शाळेत जाऊ लागले, एल्फिन्स्टन हायस्कूलमधे जाणारे ते पहिले अस्पृश्य विद्यार्थी होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1900s.html|title=1900s|access-date=2018-03-14|language=en}}</ref> [[कबीर पंथ]]ीय असलेल्या रामजींनी मुलांना हिंदू साहित्याची ओळख करून दिली. इतर जातीतील लोकांच्या विरोधामुळे रामजींनी मुलांना सरकारी शाळेत शिकवण्यासाठी आपल्या लष्करातील पदाचा वापर केला. शाळेत प्रवेश मिळाला तरी भीमरावांना इतर विद्यार्थ्यांपासून वेगळे बसावे लागे आणि शिक्षकांचे साहाय्य मिळत नसे. त्यांना वर्गात बसण्याची परवानगी नव्हती.<ref name="columbia.edu">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/txt_ambedkar_waiting.html|title=Waiting for a Visa, by Dr. B. R. Ambedkar|access-date=2021-06-05|language=en}}</ref> जेव्हा त्यांना तहान लागत असे, तेव्हा शाळेतील पाणी पिण्याच्या भांड्याला किंवा [[पेला|पेल्याला]] स्पर्श करण्याची त्यांना परवानगी नव्हती. तेव्हा एखादा उच्च जातीतील व्यक्ती उंचीवरून त्यांच्या ओंजळीवर पाणी ओतत असे. आंबेडकरांसाठी हे काम बहुधा शिपाई करीत. शिपाई उपलब्ध नसेल तर त्यांना दिवसभर पाण्याविनाच रहावे लागत असे; नंतर त्यांनी आपल्या लेखनात या घटनेचे "शिपाई नाही, तर पाणी नाही" असे वर्णन केले आहे.<ref name="columbia.edu"/> शाळेत असतानाच [[इ.स. १९०६]] मध्ये १४-१५ वर्षीय भीमरावांचे लग्न [[दापोली]]च्या भिकू वलंगकर यांची ९-१० वर्षीय कन्या रामीबाई उर्फ [[रमाबाई आंबेडकर|रमाबाई]] यांच्याशी झाले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४६}}</ref> एल्फिन्स्टन हायस्कूलमध्ये शिकत असताना भीमरावांना वर्गातील स्पृश्य जातींच्या मुलांपासून दूर बसावे लागे. हायस्कूलमधील अनेक शिक्षक त्यांच्याशी तिरस्काराने वागत असत.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४८ व ४९}}</ref> आंबेडकर हे आपल्या विद्यार्थी जीवनात दररोज १८ तास अभ्यास करत असत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|title=B.R. AMBEDKAR: Saviour of the Masses|last=Kapadiya|first=Payal|publisher=Wisha Wozzawriter published by Puffin|year=2012|isbn=|location=Mumbai|pages=14|language=en}}</ref> [[इ.स. १९०७]] साली भीमराव एल्फिन्स्टन हायस्कूलमध्ये मॅट्रिकची परीक्षा यशस्वीरीत्या उत्तीर्ण झाले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=४९-५०}}</ref> ही परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यावर भीमराव आंबेडकरांच्या ज्ञातिबांधवांनी [[कृष्णाजी अर्जुन केळुसकर]]गुरुजी यांच्या अध्यक्षेखाली सभा भरवून भिवा रामजी आंबेडकरांचे कौतुक केले. एखाद्या अस्पृश्य मुलाने असे यश मिळविणे एवढे दुर्मिळ होते की, त्यांचे अभिनंदन करण्यासाठी तेव्हा एक जाहीर सभा भरवण्यात आली होती. यावेळी केळुसकर गुरुजींनी स्वतः लिहिलेल्या मराठी बुद्धचरित्राची एक प्रत भीमरावांना भेट म्हणून दिली. हे पुस्तक वाचल्यानंतर त्यांना पहिल्यांदाच [[गौतम बुद्ध|बुद्धांच्या]] शिकवणुकींची माहिती मिळाली व ते बुद्धाप्रती आकर्षित झाले.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=१२२}}</ref><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५० व ७७}}</ref> आर्थिक अडचणीमुळे रामजी सकपाळ भीमरावांना महाविद्यालयीन शिक्षण देऊ शकतील, अशी परिस्थिती नव्हती. त्यामुळे केळुसकर गुरुजींनी मुंबईमध्ये [[सयाजीराव गायकवाड|महाराज सयाजीराव गायकवाड]] यांचेशी भीमरावांची भेट घालून दिली. भीमरावांची हुशारी पाहून महाविद्यालयात शिक्षण घेण्यासाठी महाराजांनी त्यांना दरमहा रु.२५ची शिष्यवृत्ती देण्याचे मंजूर केले. त्यानंतर [[३ जानेवारी]], [[इ.स. १९०८]] रोजी भीमरावांनी [[एल्फिन्स्टन महाविद्यालय]]ात प्रवेश घेतला.<ref name="auto3">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५१}}</ref> पुढे चार वर्षांनी इ.स. १९१२ मध्ये त्यांनी [[मुंबई विद्यापीठ]]ाची [[राज्यशास्त्र]] आणि [[अर्थशास्त्र]] विषय घेऊन बी.ए.ची पदवी संपादन केली आणि [[बडोदा संस्थान]]ात नोकरीसाठी रूजू झाले. याच वर्षी १२ जानेवारी १९१२ रोजी त्यांना पहिला मुलगा [[यशवंत आंबेडकर|यशवंत]] झाला. त्याच सुमारात [[२ फेब्रुवारी]], [[इ.स. १९१३]] रोजी मुंबईमध्ये त्यांचे वडील रामजींचे आजाराने निधन झाले. पुढे चार महिन्यांनी बडोदा नरेशांकडून प्रति महिने साडे अकरा पाऊंड शिष्यवृत्ती घेऊन [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|अमेरिकेतील]] [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ात उच्च शिक्षण घेण्यासाठी त्यांनी प्रयाण केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://web.archive.org/web/20100625044711/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/graphics/youth.html|title=youth|date=2010-06-25|access-date=2021-06-05|language=en}}</ref> == उच्च शिक्षण == [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar 09.jpg|thumb|right|विद्यार्थी दशेतील आंबेडकर, सन १९१८]] आंबेडकर हे परदेशातून अर्थशास्त्रामध्ये डॉक्टरेट (पीएच.डी.) पदवी मिळवणारे पहिले भारतीय होते. तसेच ते दक्षिण आशियातून दोनदा डॉक्टरेट (पीएच.डी. व डी.एससी.) पदव्या मिळवणारे पहिले दक्षिण आशियाई होते.<ref>{{जर्नल स्रोत|last=आगलावे|first=डॉ. सरोज|date=एप्रिल २०१५|editor-last=ओक|editor-first=चंद्रशेखर|title=कर विकासोन्मुख हवेत...|url=http://dgipr.maharashtra.gov.in|journal=लोकराज्य|series=अंक १०|location=मुंबई|publisher=माहिती व जनसंपर्क महासंचालनालय, महाराष्ट्र शासन|volume=|pages=१२|via=}}</ref> आंबेडकर हे त्यांच्या हयातीतील भारतातील सर्वात प्रतिभाशाली व सर्वाधिक उच्च विद्याविभूषित व्यक्ती होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=८८ व ८९}}</ref> त्यांनी नोव्हेंबर, १८९६ ते नोव्हेंबर १९२३ अशा २७ वर्षांत [[मुंबई विद्यापीठ]], [[कोलंबिया विद्यापीठ]], [[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]] आणि ग्रेज इन या शिक्षण संस्थांमधून उच्च शिक्षण घेतले. आंबेडकरांनी या दरम्यान बी.ए., दोनदा एम.ए., पी.एचडी., एम.एस्सी., बार-ॲट-लॉ आणि डी.एस्सी. या पदव्या मिळवल्या. १९५० च्या दशकात त्यांना एलएल.डी. आणि डी.लिट. या दोन सन्माननीय पदव्या सुद्धा प्रदान करण्यात आल्या.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२६, २७, ७३, ७९, ११३}}</ref> === मुंबई विद्यापीठ === केळुसकर गुरुजींनी [[मुंबई]]मध्ये [[वडोदरा|बडोद्याचे]] महाराज [[सयाजीराव गायकवाड]] यांचेशी भीमरावांची भेट घालून दिली. यानंतर [[निर्णयसागर छापखाना|निर्णयसागर छापखान्याचे]] मालक [[दामोदर सावळाराम यंदे]] यांनीही प्रयत्न केल्यावर महाराजांनी त्यांना जानेवारी १९०८पासून दरमहा रु. २५ची शिष्यवृत्ती देऊ केली. त्यानंतर ३ जानेवारी [[इ.स. १९०८]] रोजी रामजींनी भीमरावांचे नाव मुंबईतील [[एल्फिन्स्टन महाविद्यालय]]ात प्रीव्हियसच्या वर्गात दाखल केले.<ref name="auto3" /> भीमराव हे आंबेडकर घराण्यातील सर्वप्रथम महाविद्यालयीन विद्यार्थी झाले. या काळात रामजी डबकचाळ सोडून इंप्रूव्हमेंट ट्रस्टच्या (पोयबावाडी-[[परळ]]) चाळीत राहायला गेले. येथे भीमराव नियमित अभ्यास करत असे.<ref name="auto3" /> महाविद्यालयात भीमरावांना इंग्लिश व [[फारसी भाषा|फारसी]] विषयांत शेकडा ७५ पेक्षा जास्त गुण मिळत असे. तेथे इंग्लिशचे प्राध्यापक मुलर व फारसीचे प्राध्यापक के.बी. इराणी हे आंबेडकरांचे शिक्षक होते. आंबेडकर जानेवारी [[राज्यशास्त्र]] आणि [[अर्थशास्त्र]] हे मुख्य विषय घेऊन १९१३मध्ये बी.ए. परीक्षा उत्तीर्ण झाले. ते [[मुंबई विद्यापीठ]]ाची बी.ए.ची पदवी संपादन करणारे अस्पृश्य वर्गातील पहिले विद्यार्थी होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५२}}</ref> महाराज सयाजीराव गायकवाड यांच्या आर्थिक सहकार्यातून मुक्त व्हावे, असा विचार करून आंबेडकरांनी बडोदा संस्थानात नोकरी मिळवली व २३ जानेवारी १९१३ रोजी नोकरीवर रूजू झाले. पण नवव्या दिवशीच मुंबईत वडील आजारी असल्याची तार त्यांना मिळाली व दोन दिवसांनी ते मुंबईत आले. भीमरावांची वडिलांशी भेट झाल्यावर ३ फेब्रुवारी १९१३ रोजी रामजींचे निधन झाले.<ref name="auto23">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५३}}</ref> यानंतर ते बडोद्यातील नोकरीवर पुन्हा वेळेवर हजर होऊ शकले नाहीत. दरम्यान त्यांना पुढचे पदव्युत्तर शिक्षण घेण्याची व त्याकरिता [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|अमेरिकेला]] जाण्याची संधी मिळाली.<ref name="auto">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५४}}</ref> === कोलंबिया विद्यापीठ === [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar in Columbia University.jpg|thumb|right|१९१३-१६ दरम्यान कोलंबिया विद्यापीठात असताना विद्यार्थी डॉ. आंबेडकर]] बी.ए. उत्तीर्ण झाल्यावर आंबेडकरांसमोर नोकरी करून व घरची आर्थिक स्थिती सुधारणे, किंवा तर पदव्युत्तर शिक्षण घेणे आणि आपली शैक्षणिक पात्रता आणखी वाढवणे, असे पर्याय होते.<ref name="auto23" /> महाराज [[सयाजीराव गायकवाड]] [[बडोदा संस्थान|बडोदा संस्थानाच्या]] वतीने काही विद्यार्थ्यांना उच्चशिक्षणासाठी अमेरिकेला पाठवण्याच्या विचारात होते. त्याचवेळी आंबेडकर महाराजांना भेटले व [[बडोदा]] येथे आपल्याला बरोबर होत असलेला सामाजिक अन्याय महाराजांना सांगितला; त्यावर महाराजांनी काही प्रतिक्रिया दिली नाही परंतु त्यांनी आंबेडकरांना उच्च शिक्षण घेण्यासाठी शिष्यवृत्ती देउन अमेरिकेत पाठविणे पसंत केल्याचे सांगितले.<ref name="auto" /> ४ एप्रिल, १९१३ रोजी बडोदा संस्थानच्या विद्याधिकाऱ्यांनी परदेशात अभ्यास करण्यासाठी चार विद्यार्थी निवडले, यात आंबेडकर एक होते. या प्रत्येकास दरमहा साडे अकरा पाऊंड शिष्यवृत्ती मंजूर केली. त्यासाठी त्यांना एक करारपत्र लिहून द्यावे लागले. या करारपत्रावर साक्षीदार म्हणून त्रिभुवन जे. व्यास आणि अंताजी गोपाळ जोशी यांनी १८ एप्रिल, १९१३ रोजी सह्या केल्या.<ref name="auto" /> या करारानुसार शिष्यवृत्तीची मुदत १५ जून १९१३ ते १४ जून १९१६ पर्यंत एकूण तीन वर्षांची होती. त्यानंतर आंबेडकर अमेरिकेला जाण्यासाठी [[मुंबई]]च्या बंदरातून एस.एस. अंकोना बोटीने प्रवास करून २१ जुलै, १९१३ रोजी दुपारी १२ वाजता अमेरिकेतील [[न्यू यॉर्क]] येथे पोचले. या शहरातील [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ामध्ये राज्यशास्त्र शाखेत त्यांनी जुलै १९१३ ते जून १९१६ या तीन वर्षांसाठी प्रवेश मिळवला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५५}}</ref> त्यांनी [[अर्थशास्त्र]] हा प्रमुख विषय आणि जोडीला [[समाजशास्त्र]], [[इतिहास]], [[राज्यशास्त्र]], [[मानववंशशास्त्र]] आणि [[तत्त्वज्ञान]] हे विषय निवडले. त्यांनी अर्थशास्त्र व समाजशास्त्र या विषयांचा अभ्यास करून विद्यापीठातील अर्थशास्त्राचे प्राध्यापक एडविन आर. के. सेलिग्मन यांचे आवडते विद्यार्थी झाले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५६ व ५७}}</ref> दरम्यानच्या काळात कोलंबिया विद्यापीठाच्या ग्रंथालयात [[लाला लजपतराय]] यांनी भीमरावांशी ओळख करून घेतली.<ref name="auto9">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५७}}</ref> भीमराव आंबेडकर या ग्रंथालयात सर्वांच्या अगोदर हजर असत आणि सर्वात शेवटी बाहेर पडत असत, याची माहिती लजपतराय यांना झाली होती. त्या अनुषंगानेही त्यांची ओळख झाली. एकदा लजपतराय व आंबेडकर यांचा अर्थशास्त्र व समाजशास्त्र संबंधित विषयांवर संवाद सुरू असताना प्राध्यापक [[एडविन रॉबर्ट अँडरसन सेलीग्मन|एडविन सेलिग्मन]] तेथे आले व तेही संवादात सहभागी झाले.<ref name="auto9" /> प्रा. सेलिग्मन हे आंबेडकरांचे राज्यशास्त्र आणि समाजशास्त्राचे सखोल ज्ञान जानून होते. लजपतराय यांनी आंबेडकरांच्या ज्ञानाची स्तुती केली. त्याचवेळी सेलिग्मन यांनी आंबेडकरांबद्दल "भीमराव आंबेडकर हे केवळ भारतीय विद्यार्थ्यांमध्येच नव्हे तर अमेरिकन विद्यार्थ्यांमध्येही सर्वात बुद्धिमान विद्यार्थी आहेत." असे म्हणले.<ref name="auto9" /> एम.ए.च्या पदवीसाठी भीमरावांनी ''एन्शंट इंडियन कॉमर्स'' (प्राचीन भारतीय व्यापार) या विषयावर प्रबंध लिहून तो १५ मे, १९१५ रोजी कोलंबिया विद्यापीठाला सादर केला. २ जून, १९१५ रोजी या प्रबंधाच्या आधारावर त्यांना विद्यापीठाने एम.ए.ची पदवी प्रदान केली. हा प्रबंध नंतर ''अ‍ॅडमिशन अँड फायनान्स ऑफ इस्ट इंडिया कंपनी'' नावाचे प्रकाशित करण्यात आला.<ref name="auto51" /><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५७ व ५८}}</ref> त्यानंतर आंबेडकरांनी पीएच.डी. पदवीसाठी ''द नॅशनल डिव्हिडंड ऑफ इंडिया: अ हिस्टॉरीकल अँड ॲनलाटिकल स्टडी'' (भारताचा राष्ट्रीय लाभांश: इतिहासात्मक आणि विश्लेषणात्मक अध्ययन) नावाचा प्रबंध लिहिणे सुरू केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५८}}</ref> १९१७ मध्ये विद्यापीठाने त्यांचा प्रबंध स्वीकारून त्यांना पीएच.डी. (डॉक्टर ऑफ फिलॉसफी)ची पदवी देण्याचे मान्य केले मात्र यासोबत एक अटही घातली की ज्यावेळी हा प्रबंध छापून त्याच्या काही प्रती विद्यापीठात सादर केल्या जातील तेव्हाच आंबेडकरांना पीएच.डी. पदवी रीतसर दिली जाईल.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६२ व ६३}}</ref> मात्र प्रबंध स्वीकारल्यामुळे १९१७ मध्येच विद्यापीठाने आंबेडकरांनाना त्यांच्या नावापुढे 'डॉक्टर' (डॉ.) हा शब्द लावण्याची अनुमती दिली.<ref name="auto18">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६३}}</ref> आंबेडकरांनी आपल्या पीएच.डी. प्रबंधामध्ये, ब्रिटिश साम्राज्यशाहीचे भारत सरकार हजारो मैल दूर असलेल्या [[ब्रिटिश संसद|ब्रिटिश संसदेमधील]] सेक्रेटरी ऑफ स्टेट (भारतमंत्री) यांच्यामार्फत कसा कारभार करत होते आणि त्यामुळे चाललेली सरकारी उधळपट्टी आणि बेजबाबदारपणा भारतीय जनतेस कसा पिळून काढत होता यावर प्रकाश टाकला तसेच अंदाजपत्रक प्रथम कधी आले, प्रांतिक अर्थव्यवस्था केव्हापासून सुरू झाली, अर्थव्यवस्थेचा विस्तार कसा झाला याचे अभ्यासपूर्ण विवेचन केले. जगात निरनिराळ्या देशातील नागरिकांना ज्या अनेक प्रकारच्या करांचे ओझे वहावे लागते त्याचा उल्लेख करून ब्रिटिश साम्राज्यशाही केंद्र सरकारचे कर, स्थानिक स्वराज्यसंस्थांचे कर तसेच प्रांतिक सरकारचे कर याची छाननी त्यावेळच्या अर्थव्यवस्थेच्या दृष्टिकोनातून केली. त्यानंतर आठ वर्षांनी (इ.स. १९२५ मध्ये) आंबेडकरांचा पीएच.डी.चा प्रबंध ''ब्रिटिश भारतातील प्रांतीय अर्थव्यवस्थेची उत्क्रांती'' या नावाने [[लंडन]]च्या पी.एस. किंग अँड कंपनीने ग्रंथरूपात प्रकाशित केला. आंबेडकरांनी प्रबंधाच्या प्रती कोलंबिया विद्यापीठात सादर केल्या, त्यानंतर ८ जून १९२७ रोजी आंबेडकरांना पीएच.डी. ही डॉक्टरेट पदवी रीतसर प्रदान करण्यात आली.<ref name="auto18" /> आंबेडकरांचे पीएच.डी. पदवीसाठीचे मार्गदर्शक प्रा. सेलिग्मन यांनी ग्रंथाची प्रस्तावना लिहिली होती. कोलंबिया विद्यापीठातील वास्तव्यानंतरही अनेक वर्षं सेलिग्मन यांच्याशी आंबेडकरांनी घनिष्ठ संबंध जोपासला होता.<ref name=":3">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/graphics/txt_zelliot1991.html|title=txt_zelliot1991|language=en|access-date=2018-03-31}}</ref> डॉ. आंबेडकरांनी आपला हा ग्रंथ महाराज [[सयाजीराव गायकवाड]] यांना कृतज्ञतापूर्वक अर्पण केला.<ref name="auto18" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://drbacmahad.org/Speeches/the-evolution-of-provincial-finance-in-british-india.pdf|title=The Evolution of Provincial Finance in British India|language=en}}</ref> ९ मे १९१६ रोजी कोलंबिया विद्यापीठामध्ये समाजशास्त्राचे प्राध्यापक डॉ. [[ए.ए. गोल्डनवायझर]] यांच्या मार्गदर्शनाखाली आयोजित झालेल्या [[मानववंशशास्त्र]] विषयाच्या चर्चासत्रात ''[[कास्ट्स इन इंडिया]] : देअर मेकनिझम, जेनेसिस अँड डेव्हलपमेंट'' (भारतातील जाती : त्यांची रचना, उत्पत्ती आणि वृद्धी) नावाचा आपला एक नवीन शोधलेख वाचला.<ref name="auto18" /> शास्त्रीय विवेचन केलेला हा शोधलेख मे १९१७ ''इंडियन अँटीक्वेरी'' नावाच्या मासिकात प्रकाशित झाला. नंतर हाच शोधलेख पुस्तकाच्या रुपात प्रकाशित झाला. हे आंबेडकरांचे प्रकाशित झालेले पहिले पुस्तक होते.<ref name="auto18" /> कोलंबिया विद्यापिठामध्ये आंबेडकरांना [[जॉन ड्युई]] यांचेही मार्गदर्शन मिळाले. आंबेडकरांच्या समता आणि सामाजिक न्यायाच्या कल्पनांनी डेव्ही सुद्धा प्रभावित झाले होते. आंबेडकरांनी या विद्यापीठात प्रथमच ''स्वातंत्र्य, समता आणि बंधुता'' तत्त्वांचा अनुभव घेतला होता. "कोलंबिया विद्यापीठातील जॉन डेव्ही, जेम्स शॉटवेल, एडविन सेलिगमन आणि जेम्स हार्वे रॉबिन्सन हे महान प्राध्यापक मला लाभले आणि येथेच आयुष्यातील अनेक चांगले मित्र येथे मिळाले", असे आंबेडकरांनी एका मुलाखतीत म्हटले होते. आंबेडकरांनी ३ वर्षांसाठी मिळालेल्या शिष्यवृत्तीचा वापर करून अमेरिकेतील अभ्यासक्रम केवळ ३ वर्षांच्या आधी पूर्ण केला होता. लंडनला जाऊन अर्थशास्त्रामध्ये संशोधन करून अन्य पदव्या मिळवाव्यात ह्या विचाराने त्यांनी फेब्रुवारी १९१६ मध्ये महाराज सयाजीराव गायकवाड यांना दोन-तीन वर्ष शिष्यवृत्तीची मुदतवाढ मिळविण्यासाठी विनंतीपत्र पाठवले. मात्र ती विनंती अमान्य करण्यात आली. त्यानंतर आंबेडकर प्राध्यापक सेलिग्मन यांच्या शिफारसपत्रासह गायकवाडांना दुसरे विनंती पत्र पाठवले, मात्र यावेळी त्यांना केवळ एका वर्षाकरिता शिष्यवृत्तीची मुदत वाढवून देण्यात आली, मग मे १९१६ मध्ये ते लंडनला गेले.<ref name=":3" /><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५९}}</ref><ref name="auto42">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६०}}</ref> === लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स आणि ग्रेज इन === [[चित्र:Dr. B. R. Ambedkar with his professors and friends from the London School of Economics and Political Science, 1916-17.jpg|thumb|right|300px|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मधल्या रांगेत उजवीकडून पहिले) [[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]]मध्ये शिकत असतांना प्राध्यापक व मित्रांबरोबर घेतलेले छायाचित्र, १९१६-१७]] [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar as Barrister in London.jpg|thumb|बॅरिस्टर-ॲट-लॉ पदवी प्राप्त केल्यानंतर आंबेडकर यांचे छायाचित्र, इ.स. १९२२, लंडन]] आंबेडकरांनी [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|अमेरिकेच्या]] [[कोलंबिया विद्यापीठ|कोलंबिया विद्यापीठातील]] आपल्या अभ्यासक्रम संपल्यावर पुढील शिक्षण [[लंडन]] मध्ये करण्याचे ठरवले. इ.स. १९१६ च्या जून महिन्यात ते [[लिव्हरपूल]] बंदरात उतरले व पुढचा प्रवास रेल्वेने करत [[लंडन]]ला पोहोचले.<ref name="auto42" /> कोलंबिया विद्यापीठाचे प्राध्यापक सीगर यांनी [[लंडन विद्यापीठ|लंडन विद्यापीठाचे]] अर्थशास्त्राचे प्राध्यापक [[एडविन कॅनन]] यांना आंबेडकरांसाठी परिचयपत्र दिले होते. "डॉ. भीमराव आंबेडकरांची अर्थशास्त्रातील प्रगती एखाद्या अर्थशास्त्राच्या प्राध्यापकापेक्षाही जास्त आहे" असे त्या परिचयपत्रात सीगर यांनी लिहिले होते.<ref name="auto42"/> तसेच प्रा. सेलिग्मन यांनीही अर्थशास्त्रज्ञ सिडने वेब यांच्या नावे परिचयपत्र आंबेडकरांजवळ दिले होते, ज्यात आंबेडकरांना अर्थशास्त्राच्या विविध ग्रंथांचा अभ्यास करता यावा म्हणून लंडन येथील विविध ग्रंथालयात प्रवेश मिळवून द्यावा असे सांगितले होते. त्यानुसार वेब यांनी लंडनमधील [[इंडिया हाऊस]]च्या ग्रंथालयात आंबेडकरांना अभ्यास करता येईल अशी सोय उपलब्ध करून दिली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६० व ६१}}</ref> अर्थशास्त्रामध्ये पदव्या घेण्याच्या हेतूने इ.स. १९१६ च्या ऑक्टोबर महिन्यात आंबेडकरांनी [[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]] अँड पॉलिटिकल सायन्समध्ये प्रवेश घेतला. कोलंबिया विद्यापीठात एम.ए. व पीएच.डी. या पदव्यांसाठी आंबेडकरांनी अर्थशास्त्राचा अभ्यास केला होता, त्यामुळे बी.एस्सी.ची परीक्षा न देता थेट एम.एस्सी. साठी प्रवेश मिळावा, अशी प्रा. कॅनन यांच्या शिफारशीसह असलेली विनंती [[लंडन विद्यापीठ|लंडन विद्यापीठाने]] मान्य केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६१}}</ref> हा अभ्यास सुरू असतानाच समांतर [[बॅरिस्टर]] होण्यासाठी ११ नोव्हेंबर १९१६ रोजी लंडनमधील [[ग्रेज इन]] मध्ये प्रवेश घेतला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६०, ६१ व ६३}}</ref> एम.एस्सी. पदवी मिळवण्याकरिता ''प्रॉव्हिन्शियल डीसेंट्रलायझेशन ऑफ इम्पिरियल फायनान्स'' (भारतीय शाही अर्थव्यवस्थेचे प्रांतीय विकेंद्रीकरण) विषयावर प्रबंध लिहिणे सुरू केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६२}}</ref> परंतु त्यांच्या एक वर्ष शिष्यवृत्तीची कालमर्यादा संपल्यामुळे अभ्यास अर्धवट सोडून त्यांना भारतात परतावे लागले. लंडन सोडण्यापूर्वी आंबेडकरांनी पुढील चार वर्षांच्या कालमर्यादेत म्हणजे ऑक्टोबर १९१७ ते सप्टेंबर १९२१ पर्यंत कोणत्याही वेळी लंडन येऊन आपला अपूर्ण राहिलेला अभ्यास करण्यासाठी पुन्हा प्रवेश घ्यावा, अशी [[लंडन विद्यापीठ|लंडन विद्यापीठाकडून]] परवानगी मिळवली होती.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६४}}</ref> [[चित्र:The photograph of Dr. Babasaheb Ambedkar was appointed as Professor of Economics on November 19, 1918..jpg|thumb|right|१९ नोव्हेंबर १९१८ रोजी डॉ. आंबेडकरांची मुंबईच्या गव्हर्नमेंट लॉ कॉलेजमध्ये अर्थशास्त्राच्या प्राध्यापक असतानाचे छायाचित्र.]] जुले इ.स. १९१७ मध्ये आंबेडकर मुंबईला परत आले. [[बडोदा संस्थान]]च्या करारान्वये त्यांनी [[वडोदरा|बडोद्यात]] दरमहा एकशे पन्नास रुपयांची नोकरी घेतली. आंबेडकरांना महाराजांचे ''मिलिटरी सेक्रेटरी'' म्हणून नेमण्यात आले. येथे आंबडकर अस्पृश्य असल्याने आपल्या कार्यालयात अन्य सहकारी व कर्मचारी त्यांचा सतत अपमान करीत असत.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ६५">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६५}}</ref> आंबेडकरांनी गायकवाडांना याबाबतचे निवेदन दिले होते परंतु यावर कार्यवाही झाली नाही.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ६५"/> अस्पृश्य असल्यामुळे [[वडोदरा|बडोद्यात]] राहण्यासाठी आंबेडकरांना जागा मिळाली नाही त्यामुळे नोकरी सोडण्याचा निर्णय त्यांनी घेतला व १९१७ च्या नोव्हेंबर महिन्यात मुंबईला परतले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६५ व ६६}}</ref> त्यांना दोन पारशी विद्यार्थांना त्यांच्या घरी जाऊन शिकविण्याची दरमहा ₹१०० मिळणारी शिकवणी त्यांनी घेतली.<ref name="auto19">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६६}}</ref> जोडीला त्यांनी व्यापाऱ्यांना आणि व्यापारी संस्थांना सल्ले देणारी ''स्टॉक्स अँड शेअर्स ॲडव्हायझर्स'' नावाची कंपनी सुरू केली. मात्र ही कंपनी महार व्यक्तीची आहे असे समजल्यावर लोकांचे सल्ले घेण्यास येणे बंद झाले व आंबेडकरांना आपली कंपनी बंद करावी लागली.<ref name="auto19" /> ''दावर्स कॉलेज ऑफ कॉमर्स'' या व्यापारविषय शिक्षण सल्ले देणाऱ्या महाविद्यालयामध्ये अर्थशास्त्र, बँकेचे व्यवहार आणि व्यापारी कायदे हे विषय शिकवण्यासाठी प्राध्यापक म्हणून आंबेडकरांना दरमहा पन्नास रुपये वेतनावर नियुक्त करण्यात आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६६ व ६७}}</ref> दरमहा दीडशे रुपयांची ही आवक घरखर्च व शिक्षण पूर्ण करण्यासाठी साठवणूकीसाठी तोकडी होती. ते अर्थशास्त्रीय प्रश्नांवर लेख लिहून वर्तमानपत्रांकडे प्रसिद्धीसाठी पाठवत यातून त्यांना थोडी आर्थिक मदत होई. याखेरीज आंबेडकरांनी [[कास्ट्स इन इंडिया]] व [[स्मॉल होल्डिंग इन इंडिया अँड देअर रेमिडीज]] हे आपले दोन प्रबंध पुस्तकस्वरुपाने प्रसिद्ध केले. यातूनही त्यांना पैसा जमा करण्याइतपत अर्थ प्राप्ती झाली नाही. या दरम्यान ते मुंबईतील विविध ग्रंथालयात जात आणि लंडनच्या अभ्यासास उपयुक्त अशा ग्रंथांचे वाचन करत व टिपणे काढत.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६७}}</ref> पुढे [[सिडनहॅम कॉलेज ऑफ कॉमर्स]] या मुंबईतील सरकारी महाविद्यालयात ''राजकीय अर्थशास्त्र'' विषयाच्या प्राध्यापकाची जागा दोन वर्षांकरीता रिकामी झालेल्या जागेवर शासनाने १० नोव्हेंबर १९१८ रोजी डॉ. आंबेडकरांची नेमणूक केली. त्यांना या नोकरीचा पगार दरमहा ४५० रुपये मिळत असे.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६७ व ६८}}</ref> याचदरम्यान इ.स. १९१८ मध्ये त्यांचे मोठे भाऊ आनंदराव यांचे निधन झाले आणि संपूर्ण कुटुंबाची घरखर्चाची जबाबदारी एकट्या भीमरावांवर आली. आंबेडकरांच्या अर्थशास्त्रावरील व्याख्यानांनी त्यांचे विद्यार्थी प्रभावित होत असत. ते विद्यार्थीप्रिय प्राध्यापक बनले. त्यांचे लेक्चर्स ऐकण्यासाठी अन्य महाविद्यालयांचेही विद्यार्थी वर्गात येऊन बसत असत.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ६८">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६८}}</ref> आंबेडकर सिडनहॅम महाविद्यालयाच्या ग्रंथालयातील प्रामुख्याने अर्थशास्त्रावरील ग्रंथ वाचत असत व टिपणे काढत असत. आंबेडकर घरखर्चासाठी शंभर रुपये देउन बाकीचे पैसे पुढील शिक्षणासाठी जमा करून ठेवत असत. ११ मार्च १९२० रोजी त्यांची प्राध्यापकाची नोकरी संपली.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ६८"/> सामाजिक कार्याच्या माध्यमातून आंबेडकरांचा [[कोल्हापूर संस्थान]]चे राजर्षी [[शाहू महाराज]] यांच्याशी परिचय झाला होता. त्यामुळे जेव्हा आंबेडकर पुढील शिक्षणासाठी लंडनला जाण्याच्या तयारीला लागले तेव्हा त्यांना शाहू महाराजांनी दीड हजार रुपये सहकार्य म्हणून दिले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६८ व ६९}}</ref> ५ जुलै १९२० रोजी 'सिटी ऑफ एक्टिटर' या बोटीने आंबेडकर लंडनकडे रवाना झाले.<ref name="auto25">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६९}}</ref> ३० सप्टेंबर १९२० रोजी आंबेडकरांनी लंडन स्कूल इकॉनॉमिक्स अँड पॉलिटिकल सायन्स आणि ग्रेज-इन मध्ये पुन्हा प्रवेश घेतला.<ref name="auto25" /> ते सकाळी सहा वाजता ग्रंथालयात जात, ग्रंथालयात सर्वप्रथम त्यांचाच प्रवेश होई.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ७०">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७०}}</ref> दिवसभर पुरेल इतके साहित्य घेउन ते एकाबैठकी अखंड अखंड अभ्यास करीत. दुपारच्या वेळी खाण्यासाठीच ते जागेवरून थोडा वेळ आपल्या जागेवरून उठत असत. ग्रंथालय सायंकाळी बंद होत असताना ते सर्वात शेवटी बाहेर पडत असत.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ ७०"/> राहण्याच्या ठिकाणीही ते जेवणानंतर रात्री मध्यरात्रीपर्यंत अभ्यास करत असत. खाणे, आराम करणे, झोप घेणे किंवा मनोरंजनासाठी वेळे देणे; हे सर्व त्यांच्या दृष्टीने महत्त्वाचे नसून सतत अभ्यास करणे, हे त्यांचे ध्येय होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=६९-७०}}</ref> वर्षभरात आंबेडकरांनी त्यांचा शोधप्रबंध ''प्रॉव्हिन्शियल डीसेंट्रलायझेशन ऑफ इम्पिरियल फायनान्स इन ब्रिटिश इंडिया'' (ब्रिटिश भारतातील साम्राज्यीय अर्थव्यवस्थेचे प्रांतीय विकेंद्रीकरण) तयार केला आणि जून १९२१ मध्ये एम.एस्सी.च्या पदवीसाठी लंडन विद्यापीठात सादर केला. विद्यापीठाने प्रंबंध स्वीकारून २० जून १९२१ रोजी त्यांना अर्थशास्त्रातील एम.एस्सी. ही पदवी प्रदान केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७०-७१}}</ref> २८ जून १९२२ रोजी ग्रेज-इन संस्थेने त्यांना ''बॅरिस्टर-ॲट-लॉ'' (बार-ॲट-लॉ) ही कायद्याची उच्चतम पदवी प्रदान केली.<ref name="auto12">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७१}}</ref> त्यानंतर '[[द प्रोब्लम ऑफ रुपी]]' (रुपयाचा प्रश्न) हा अर्थशास्त्रीय प्रबंध तयार करून 'डॉक्टर ऑफ सायन्स' (डी.एस्सी.)च्या पदवीसाठी ऑक्टोबर १९२२ मध्ये लंडन विद्यापीठात सादर केला. त्यांनतर, अर्थशास्त्रावर संशोधनात्मक लेखन करून [[जर्मनी]]च्या [[बॉन विद्यापीठ]]ाचीही डॉक्टरेट पदवी मिळवावी हा विचार करून ते जर्मनीला गेले आणि बॉन विद्यापीठामध्ये प्रवेश घेतला. ते [[जर्मन भाषा]]ही शिकलेले होते.<ref name="auto12"/> तेथे तीन महिने राहून त्यांनी प्रबंधलेखनाची तयारी केली. त्याचवेळी शिक्षक एडविन कॅनन यांनी डी.एस्सी. पदवी संदर्भात लंडनला येण्यासंबंधीचे पत्र त्यांना पाठवल्यामुळे ते लगेच लंडनला परतले.<ref name="auto12" /> प्रबंधात आंबेडकरांनी भारतातील ब्रिटिश साम्राज्याच्या धोरणांवर टीका केलेली असल्यामुळे मार्च १९२३ मध्ये परीक्षकांनी स्वतःच्या प्रबंधाचे त्यांच्या धोरणानुसार पुनर्लेखन करण्याचे सांगितले. यासाठी तीन-चार महिन्यांचा कालावधी लागणार होता. यादरम्यान त्यांच्याजवळील पैसे संपत चालले होते म्हणून त्यांनी भारतात जाऊन तेथे प्रबंध पूर्ण करण्याचे ठरवले. त्यांनी बॉन विद्यापीठाचा प्रबंध सोडून दिला. आंबेडकर लंडनहून बोटीने भारताकडे निघाले व ३ एप्रिल १९२३ रोजी ते मुंबईला पोहोचले. ऑगस्ट १९२३ मध्ये आंबेडकरांनी आपले निष्कर्ष न बदलता लिखाणाची पद्धत बदलून प्रबंध लंडन विद्यापीठाला पुन्हा एकदा पाठवला. विद्यापीठाने तो प्रबंध मान्य करत नोव्हेंबर १९२३ मध्ये त्यांना डी.एस्सी.ची पदवी प्रदान केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७२}}</ref> लंडनच्या ''पी.एस. किंग अँड कंपनी'' प्रकाशन संस्थेने ''द प्रोब्लेम ऑफ रुपी'' हा प्रबंध इ.स. १९२३ च्या डिसेंबर मध्ये ग्रंथरुपाने प्रसिद्ध केला. या ग्रंथाला त्यांचे मार्गदर्शक अर्थशास्त्रज्ञ डॉ. कॅनन यांनी प्रस्तावना लिहिली होती. हा प्रबंध आंबेडकरांनी आपल्या आई-वडिलांस अर्पण केला होता.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७३}}</ref> या संशोधनांमुळे तसेच ग्रंथलेखनामुळे अर्थशास्त्र व राज्यशास्त्र ज्ञानशाखांतील तज्ज्ञ व्यक्ती तसेच निष्णात [[कायदेपंडित]] म्हणून डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ओळखले जाऊ लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=८५}}</ref> इंग्लंडमध्ये शिकत असताना ज्या अभ्यासक्रमाला ८ वर्षे लागतात तो आंबेडकरांनी २ वर्षे ३ महिन्यांत यशस्वी तऱ्हेने पूर्ण केला होता. यासाठी त्यांना दररोज २४ तासांपैकी २१ तास अभ्यास करावा लागला.<ref>{{Cite book|title=माझी आत्मकथा|last=आंबेडकर|first=डॉ. बाबासाहेब|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१४|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=३१}}</ref> == जातिसंस्था विषयक सिद्धान्त == {{मुख्य|कास्ट्स इन इंडिया}} अमेरीकेतील कोलंबिया विद्यापीठामध्ये १९१६ साली डॉ. ए.ए. गोल्डनविझर यांनी [[मानववंशशास्त्र]] विषयक परिसंवादात भाग घेण्यासाठी भीमराव आंबेडकरांना बोलविले. त्यांनी [[कास्ट्स इन इंडिया|भारतातील जाती, त्यांचा उगम, विकास आणि वास्तविकता]] या विषयावर व्याख्यान दिले. तेव्हा आंबेडकर हे केवळ २५ वर्षांचे होते.<ref name="auto17">{{Cite book|title=युगप्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=राणे|first=दिनेश|publisher=ज्ञानगंगा अँड को. पब्लिकेशन|year=|isbn=|location=दिल्ली|pages=६}}</ref> आंबेडकरांनी या आपल्या शोध पुस्तिकेत जातिसंस्था विषयक खालील सिद्धांत मांडले. <blockquote> वर्ग आणि जात तसे मानायचे झाले, तर निकटवर्ती होत. कालांतराने ते अलग होतात. बंदिस्त केलेली, गोठवलेला वर्ग म्हणजे ‘जात’.<ref name="auto17" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/txt_ambedkar_castes.html|title=Castes in India: Their Mechanism, Genesis, and Development, by Dr. B. R. Ambedkar|language=en|access-date=2018-04-01}}</ref> </blockquote> जातिसंस्था मनूने निर्माण केली हे डॉ. आंबेडकरांना मान्य नव्हते. आंबेडकरांच्या मतानुसार, 'मनूने जातीचा कायदा सांगितला नाही. तो ते करू शकता नव्हता. मनूपूर्वी कित्येक वर्षे जातिसंस्था अस्तित्वात होत्या. स्मृतिकार मनूने अस्तित्वात असलेल्या कायद्यांची संहिता बनवून, त्याला तात्त्विक आणि धार्मिक अधिष्ठान प्राप्त करून दिले.'<ref>{{Cite book|title=युगप्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=राणे|first=दिनेश|publisher=ज्ञानगंगा अँड को. पब्लिकेशन|year=|isbn=|location=दिल्ली|pages=६ व ७}}</ref> ४ जानेवारी १९२८ रोजी [[द टाइम्स ऑफ इंडिया]]च्या इंदूर संस्थानात अनुसूचित जातींना मिळणाऱ्या वाईट वागणुकीबद्दलच्या वृत्तांताची तुलना आंबेडकरांनी १८ व्या शतकातील [[पेशवाई]]तील रिजनाच्या स्थितीशी केली.<ref>{{Cite book|title=युगप्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=राणे|first=दिनेश|publisher=ज्ञानगंगा अँड को. पब्लिकेशन|year=|isbn=|location=दिल्ली|pages=७}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://ccnmtl.columbia.edu/projects/mmt/ambedkar/web/section_2.html|title=Section 2 [Why social reform is necessary for political reform]|language=en|access-date=2018-04-01}}</ref> आंबेडकरांनी ''[[जात]]'' या संकल्पनेची चिकित्सा करून तिचा शोध घेण्याचा प्रयत्न केला. <blockquote>जात ही ''श्रमविभागणी'' वरही अवलंबून नाही आणि ''नैसर्गिक कल वा योग्यतेवरही'' अवलंबून नाही. व्यक्तीची कामे जात आधीच तयार करते. कूळ कुवतीच्या आधारे नव्हे तर, जन्मानुसार किंवा आई-वडिलांच्या सामाजिक स्थानानुसार ठरते.<ref>{{Cite book|title=युगप्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=राणे|first=दिनेश|publisher=ज्ञानगंगा अँड को. पब्लिकेशन|year=|isbn=|location=दिल्ली|pages=७ व ८}}</ref> </blockquote> == वकिली == [[चित्र:Babasaheb Ambedkar as a Lawyer in Bombay High Court.jpg|thumb|right|बॉम्बे उच्च न्यायालयामधील वकील आंबेडकर]] आंबेडकर १९२२ मध्ये ग्रेज इन येथून बॅरिस्टर-ॲट-लॉ ही पदवी घेउन ३ एप्रिल, १९२३ रोजी मुंबईत परतले. समाजकार्य करावे व अर्थाजनासाठी वकिली करावी असा निर्णय त्यांनी घेतला व [[परळ]]च्या दामोदर हॉलमध्ये पहिल्या मजल्यावर एक खोली कार्यालयासाठी मिळवली. जून महिन्यात त्यांनी वकिलीच्या प्रॅक्टिससाठी [[मुंबई उच्च न्यायालय|मुंबई उच्चन्यायालयात]] आपले नाव नोंदवण्यासाठी अर्ज दाखल केला व ५ जुलै, १९२३ रोजी उच्च न्यायालयाने त्यांचे नाव नोंदवून घेतले. वकिली सुरू झाल्यावर आंबेडकर अस्पृश्य समाजाचे असल्याने स्पृश्य समाजाच्या वकिलांनी त्यांना सहकार्य करण्याचे टाळले. अशा स्थितीत बाळकृष्ण गणेश मोडक नावाच्या एका स्पृश्य वकीलाने आंबेडकरांना वकिली करत राहण्यासाठी सहकार्य केले.<ref name="auto50">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२०|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांना पहिली केस म्हणून [[नाशिक जिल्हा|नाशिक जिल्ह्यातल्या]] आडगावच्या महार जातीच्या जाधव बंधूंची केस मिळाली. ही केस वर्षभर चालली व यशस्वीही झाली. केसची फी म्हणून आंबेडकरांना सहाशे रुपये मिळाले.<ref name="auto50" /> वकिलीतून घरखर्च भागत नसल्यामुळे त्यांनी बॉटलीबॉईज अकौंटसी इन्स्टिट्युटमध्ये मर्कंटाइल लॉचे प्राध्यापक म्हणून नोकरी केली. याचे त्यांना महिन्याला दोनशे रुपये वेतन मिळे. ही प्राध्यापक पदाची नोकरी त्यांनी १० जून, १९२५ ते ३१ मार्च, १९२८ पर्यंत केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२० व १२१|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांनी अनेक महत्त्वपूर्ण खटल्यात सहभाग घेतला होता. ब्राह्मणेत्तर सत्यशोधक चळवळीशी संबंधित नेते [[केशव गणेश बागडे]], [[केशवराव मारुतीराव जेधे]], [[रांमचंद्र नारायण लाड]] आणि [[दिनकरराव शंकरराव जवळकर]] या चौघांवर "देशाचे दुश्मन" हे पुस्तक लिहिण्याच्या कारणांवरून खटला भरण्यात येऊन खालच्या न्यायालयाने त्यांना दोषी मानले होते. आंबेडकरांनी त्यांची अपील लढवून ऑक्टोबर १९२६ मध्ये त्या चौघांनाही वरच्या न्यायालयातून निर्दोष मुक्तता मिळवून दिली. फिर्यादीच्या बाजूने [[पुणे|पुण्यातील]] वकील एल.बी. भोपटकर होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२६|language=मराठी}}</ref> ''इंडिया अँड चायना'' या पुस्तकाचे लेखक फिलीफ स्प्रॅट यांनाही आंबेडकरांच्या वकिलीनिशी २८ नोव्हेंबर, १९२७ रोजी न्यायालयाद्वारे दोषमुक्त करण्यात आले. बॅरिस्टर आंबेडकरांची यशस्वी वकिलांमध्ये गणना होऊ लागली.<ref name="auto21">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२७|language=मराठी}}</ref> [[शहापूर तालुका|शहापूर तालुक्यातील]] [[किन्हवली]] येथील व्यापारी चंदुलाला सरूपचंद शहा यांच्याविरुद्ध १९३० च्या [[भारतीय दंड संहिता|इंडियन पिनल कोड]]च्या कायद्याखाली बेकायदा शस्त्रे आणि स्फोटके बाळगल्याच्या आरोपाखाली गुन्हा दाखल झाला होता. हे प्रकरण ठाणे जिल्हा सत्र न्यायालयात सुरू असताना शहा यांचे वकील प्रभाकर रेगे यांनी या गुन्ह्यातून तुम्हाला सोडवणे आपणास शक्य नसल्याचे सांगितला व [[दादर]]च्या [[हिंदू कॉलनी|हिंदू कॉलनीमध्ये]] राहणाऱ्या डॉ. आंबेडकरांना भेटण्याचे सांगितले. पुढची तारीख कोणती आहे हे विचारून डॉ. आंबेडकरांनी त्यांचे वकीलपत्र स्वीकारले. त्यांनी [[ठाणे]] येथे सत्र न्यायालयात शस्त्र कायद्याप्रकरणी न्यायाधीशांसमोर दोनच मिनिटे युक्तिवाद केला. या युक्तिवादानंतर न्यायाधीशांकडून चंदुलाल शेठ यांना आरोपातून निर्दोष सोडवण्यात आले. यासाठी आंबेडकरांनी फक्त ठाणे-दादर रेल्वेचे तिकीट हेच मानधन घतेले होते.<ref name="Gaikwad">{{Cite web|url=http://prahaar.in/%e0%a4%86%e0%a4%a3%e0%a4%bf-%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%b8%e0%a4%be%e0%a4%b9%e0%a5%87%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%82%e0%a4%a8%e0%a5%80-%e0%a4%9a%e0%a4%82%e0%a4%a6%e0%a5%81%e0%a4%b2/|title=..आणि बाबासाहेबांनी चंदुलाल शहा यांना आरोपातून सोडविले! &#124;|first=Priyanka|last=Gaikwad}}</ref> सन १९३० ते १९३८ या कालावधीत शहापूर येथील कनिष्ठ स्तर न्यायालयात वकील म्हणून अनेक खटले डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी चालवले. [[वाशिंद]] येथील नाना मलबारी यांच्या घरी डॉ. आंबेडकर आले असताना ते ज्या लाकडी खुर्चीवर बसले होते ती खुर्ची त्यांनी आजपर्यंत जपून ठेवली आहे. आता ती खुर्ची कासने येथील विहारात मलबारी यांनी दान केलेली आहे.<ref name="Gaikwad"/> == अस्पृश्यता निर्मूलन व जातीअंताचा लढा == [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar delivering a speech 2.jpg|thumb|300px|right|बाबासाहेब आंबेडकर सभेत संबोधित करताना विशेष उपस्थिती महिलांची दिसत आहे. (१९४०)]] भारतातील वर्गलढ्याला आणि जातीअंताच्या लढ्याला आकार आणि दिशा देण्याचे भरीव काम डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी केले. जागतिक पातळीवर शोषण मुक्ती आणि समतेसाठीच्या लढ्यांमध्येही बाबासाहेब आंबेडकर प्रेरणादायी ठरले आहेत.<ref name="auto13"/> जगाच्या इतिहासात असे योगदान करणाऱ्या अत्युच्च पातळीवरच्या निवडक व्यक्तींमध्ये बाबासाहेबांचे स्थान आहे, असे [[गेल ऑमवेट|डॉ. गेल ऑमवेट]] सांगतात.<ref name="auto13">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/marathi/india-43756471|title=दृष्टिकोन : न्यू यॉर्क आणि शिकागोमध्येही फडकतोय आंबेडकरांचा निळा झेंडा|first=डॉ गेल|last=ऑमवेट|date=13 एप्रिल 2018|via=www.bbc.com}}</ref> सामाजिक सुधारणा क्षेत्राच्या संदर्भात विशेषतः वर्ग, जात, धर्म, लिंग ह्यांचा भेदभाव न करता सर्व नागरिकांना समान अधिकार यासाठी आंबेडकरांनी काम केले. त्यांनी वेगवेगळ्या जातीतल्या लोकांमधली दरी मिटण्यासाठी तीन महत्त्वाच्या मार्गांचा उल्लेख केला होता - लग्न, खानपान आणि सांस्कृतिक मिलाप.<ref>{{स्रोत बातमी|last=आर्य|first=दिव्या|url=https://www.bbc.com/marathi/india-43620153|title=जाती-धर्माच्या बेड्या तोडण्यासाठी धडपडणाऱ्या त्या|publisher=BBC News मराठी|year=2018|language=mr}}</ref> आंबेडकरांना बालपणापासून अस्पृश्येचा सामना करावा लागला.<ref>{{Cite web|url=http://thewirehindi.com/30384/waiting-for-a-visa-br-ambedkar-koregaon-maharashtra/|title=प्रासंगिक: जब नौ साल की उम्र में कोरेगांव गए आंबेडकर को जातीय भेदभाव का सामना करना पड़ा|website=thewirehindi.com}}</ref> [[इ.स. १९३५]]-[[इ.स. १९३६|३६]] या कालावधी दरम्यान लिहिलेल्या [[वेटिंग फॉर अ व्हिझा]] या आपल्या आत्मकथेत आंबेडकरांनी [[अस्पृश्यता|अस्पृश्यतेसंबंधी]] त्यांना आलेल्या कटु अनुभवांच्या आठवणींच्या नोंदी केलेल्या आहेत.<ref name="columbia.edu"/><ref>{{स्रोत पुस्तक|last1=Moon|first1=Vasant|शीर्षक=Dr. Babasaheb Ambedkar: Writings and Speeches, Vol. 12|date=1993|publisher=Bombay: Education Department, Government of Maharashtra|location=Mumbai|accessdate=15 April 2015}}</ref> हे आत्मचरित्रपर पुस्तक [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ात 'पाठ्यपुस्तक' म्हणून वापरले जाते.<ref name="columbia.edu"/><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.theprint.in/opinion/ambedkars-autobiography-is-not-taught-in-india-but-columbia-university/55760/|title=भारत नहीं, कोलंबिया यूनिवर्सिटी में पढ़ाई जाती है डॉ. भीमराव आम्बेडकर की आत्मकथा|last=सिद्धार्थ|date=2019-04-14|website=ThePrint Hindi|language=en-US|access-date=2021-06-05}}</ref> राजकीय स्वातंत्र्य आधी की सामाजिक सुधारणा हा [[टिळक]] व [[आगरकर]] यांच्यातील वाद डॉ. आंबेडकरांच्याही मनात चालत होता. स्वातंत्र्योत्तर भारतात तत्कालीन अस्पृश्यांच्या स्वातंत्र्याला काहीच किंमत नसेल, तर त्यातून अधिक गुंतागुंतीच्या समस्या निर्माण होतील. तसे होऊ नये यासाठी बाबासाहेबांनी सामाजिक सुधारणा व अस्पृश्यता निर्मूलन ही कार्ये करण्याला अधिक प्राथमिकता दिली. बाबासाहेब आंबेडकर भारतातील ब्रिटिश सत्तेचे सुद्धा विरोधक होते. === साऊथबरो मताधिकार समितीसमोर साक्ष === इंग्रज सरकारकडून भारतातील अस्पृश्य समाजाला राजकीय व सामाजिक स्वरुपाचे हक्क [[इ.स. १९१९]] पर्यंत मिळालेले नव्हते. पण ज्यावेळी साउथबरो अध्यक्ष असलेली मताधिकार समिती जेव्हा [[मुंबई प्रांत|मुंबई प्रांतात]] आली, तेव्हा [[सिडनहॅम महाविद्यालय|सिडनहॅम महाविद्यालयात]] प्राध्यापक असताना आंबेडकरांनी २७ जानेवारी, १९१९ रोजी अस्पृश्यांचा प्रतिनिधी म्हणून [[माँटेग्यू चेम्सफोर्ड सुधारणा १९१९|गव्हर्नमेंट ऑफ इंडिया ॲक्ट १९१९]] बाबत साऊथबरो मताधिकार समितीसमोर साक्ष दिली व समितीला आपल्या मागण्यांचे पन्नास पृष्ठांचे छापील निवेदनही सादर केले. त्यात त्यांनी ''अस्पृश्यांना मतदानाचा हक्क पाहिजे, त्यांना निवडणुकीस उभे राहता पाले पाहिजे, त्यांच्या मतदारांना स्वतंत्र मतदारसंघ पाहिजेत, अस्पृश्यांचे अस्पृश्य प्रतिनीधी अस्पृश्य मतदारांनीच निवडले पाहिजेत आणि अस्पृश्यांच्या मतदारसंघात अस्पृश्यांना लोकसंख्येच्या प्रमाणात जागा दिल्या पाहिजेच,'' यासारख्या मागण्या केल्या होत्या.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०० व १०१|language=मराठी}}</ref> त्यांच्या प्रभावाखाली अस्पृश्यवर्गीय समाजसेवक व पुढारी सभा घेऊन आपल्या मागण्यांचा पाठपुरावा करणारे ठराव पास करून इंग्रज सरकारकडे पाठवू लागले. समाजप्रबोधनाची ही चळवळ नेटाने सुरू ठेवण्यासाठी चळवळीला मदत करणारे एखादे वृत्तपत्र सुरू करावे असे आंबेडकरांना वाटू लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०१|language=मराठी}}</ref> === '[[मूकनायक]]' पाक्षिकातून अस्पृश्यांच्या अन्यायाला वाचा === आंबेडकरांचे समाजकार्य सुरू असताना मुंबईत कोल्हापुरचे राजे [[शाहू महाराज]] हे आपण होऊन आंबेडकरांना त्यांच्या घरी येऊन भेटले.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १०१ व १०२">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०१ व १०२|language=मराठी}}</ref> त्यांनी आंबेडकरांना वृत्तपत्र काढण्यासाठी अडीच हजार रुपयांची मदत केली.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १०१ व १०२"/> आंबेडकरांनी [[इ.स. १९२०]] साली मुंबईत [[मूकनायक]] नावाचे पाक्षिक सुरू केले व पांडुरंग नंदराम भटकर यांना पाक्षिकाचे संपादक नेमले. मूकनायक पाक्षिकाचा पहिला अंक ३१ जानेवारी, १९२० रोजी प्रकाशित करण्यात आला. पहिल्या अंकातील ''मनोगत'' नावाचा अग्रलेख आंबेडकरांनी लिहिला होता. त्यांनी आपल्या लेखांतून बहिष्कृत अस्पृश्य समाजावर होत असलेल्या अन्यायाला वाचा फोडली व हा अन्याय कमी करण्यासाठी सरकारला काही उपाययोजना सुचवल्या. अस्पृश्यांचा उद्धार होण्यासाठी त्यांनी सत्ता मिळवणे गरजेचे आहे असे आंबेडकरांना वाटत होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०२|language=मराठी}}</ref> आंबेडकर ५ जुलै, १९२० मध्ये आपले अपूर्ण राहिलेले शिक्षण पूर्ण करण्यासाठी इंग्लंडमध्ये गेले असता तेथे त्यांनी भारतमंत्री [[एडविन माँटेग्यू]] यांची भेट घेतली आणि अस्पृश्यांच्या हितांविषयी चर्चा केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=११०|language=मराठी}}</ref> === अस्पृश्यांच्या परिषदांमधील सहभाग === बाबासाहेब आंबेडकरांच्या आदेशानुसार त्यांचे अनुयायी व अस्पृश्य लोक ठिकठिकाणी सभा घेऊन व आंदोलन करून आपल्या राजकीय हक्कांच्या मागण्या इंग्रज सरकारकडे करु लागले. त्यांचाच भाग म्हणून १९२० मध्ये कोल्हापूर जवळील माणगाव आणि नागपूर येथे अस्पृश्यांच्या दोन परिषदा पार पडल्या. कोल्हापूर संस्थानातील [[माणगाव]] या गावात २१ मार्च व २२ मार्च १९२० रोजी दक्षिण महाराष्ट्र दलित परिषदेचे पहिले अधिवेशन झाले. या अधिवेशनाचे अध्यक्ष आंबेडकर होते तर शाहू महाराजांची विशेष उपस्थिती होती. आंबेडकरांनी आपल्या अध्यक्षीय भाषणात अस्पृश्यांच्या उद्धारासाठी त्यांच्या सामाजिक हक्कांचे व राजकीय हक्कांचे समर्थन केले. अस्पृश्यांच्या उद्धाराचे व समाजसुधारणेचे कार्य करीत असलेल्या राजर्षी शाहू महाराजांचाही गौरव आंबेडकरांनी केला. तर शाहू महाराजांनी आपल्या भाषणात आंबेडकरांविषयी वक्तव्य केले की ''डॉ. आंबेडकर आपल्या अस्पृश्य समाजाचा उद्धार करतील आणि आपल्या देशाचाही उद्धार करतील. ते फक्त अस्पृश्यांचेच नव्हे तर देशाचेही थोर राष्ट्रीय नेते होतील. त्यांच्या नेतृत्वाखाली अस्पृश्य समाजाने अवश्य आपला उद्धार करून घ्यावा. तसे घडले तर सर्वांचेच कल्याण होईल.''<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०२ व १०३|language=मराठी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/maharashtra/pune-news/chhatrapati-shahu-maharajs-hora-dr-ambedkar-done-right/articleshow/74715917.cms|title=छत्रपती शाहू महाराजांचा होरा डॉ. आंबेडकरांनी खरा केला!|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-06-05}}</ref> ३० मे ते १ जून, इ.स. १९२० दरम्यान नागपूर येथे शाहू महाराज यांच्या अध्यक्षतेखाली ''अखिल भारतीय बहिष्कृत समाज परिषद'' झाली. आंबेडकर आपल्या अनुयायांसह या परिषदेत सहभागी झाले. आंबेडकरांनी या परिषदेमध्ये समाजसेवक [[विठ्ठल रामजी शिंदे]] यांचा निषेध करणारा ठराव पास करून घेतला. अस्पृश्यांना इंग्रज सरकारकडून राजकीय व सामाजिक हक्क कशा स्वरुपात मिळावेत, याविषयी आंबेडकर व शिंदे यांच्यात मतभेद होते. इंग्रज सरकारने अस्पृश्यांना स्पृश्यांच्या माध्यमातून राजकीय व सामाजिक हक्क द्यावेत, असे शिंदेंचे मत होते तर त्याच्या उलट इंग्रज सरकारने अस्पृश्यांना अगदी थेट राजकीय व सामाजिक हक्क द्यावेत, असे आंबेडकरांचे मत होते. ''अस्पृश्यांचे राजकीय व सामाजिक हक्क स्पृश्यांच्या किंवा अन्य कोणाच्याही मर्जीवर अवलंबून असू नयेत'', असा आंबेडकरांचा दृष्टीकोन होता.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१०३|language=मराठी}}</ref> इ.स. १९२६ च्या मे महिन्यात [[सातारा जिल्हा|सातारा जिल्ह्यातील]] [[कोरेगाव तालुका|कोरेगाव तालुक्यातील]] [[रहिमतपुर]] येथे आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली ''सातारा जिल्हा महार परिषदे''चे अधिवेशन झाले. त्यांनी आपल्या भाषणात महार वतनाविषयी सविस्तर माहिती सांगितली. तसेच अस्पृश्य समाजाला ब्राह्मणी विचारसरणीच्या लोकांपासून सावध राहण्यास सांगितले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२५ व १२६|language=मराठी}}</ref> === बहिष्कृत हितकारिणी सभा === बाबासाहेब आंबेडकरांनी अस्पृश्य व मागासवर्गीय समाजाच्या उत्थानासाठी ९ मार्च १९२४ रोजी दामोदर हॉलमध्ये सहकाऱ्यांची बैठक घेऊन '[[बहिष्कृत हितकारिणी सभा]]' नावाची संस्था स्थापना करण्याचा निर्णय घेतला. त्यानुसार त्यांनी २० जुलै १९२४ रोजी '[[बहिष्कृत हितकारिणी सभा]]' संस्था स्थापना केली व स्वतः त्या संस्थेचे अध्यक्ष झाले. संस्थेचे ध्येय व कार्य सूचित करण्यासाठी "शिका, संघटित व्हा व संघर्ष करा" हे क्रियावाचक व आज्ञावाचक शब्द स्वीकारण्यात आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२१, १२३ व १२४|language=मराठी}}</ref> भारतीय समाजातील सामाजिक व राजकीयदृष्ट्या तळागाळात असलेल्यांना इतरांच्या बरोबरीस आणणे, हे या सभेचे ध्येय होते. अस्पृश्यांना नसलेल्या नागरी, धार्मिक वा राजकीय हक्कांबद्दल त्यांच्यामध्ये जागृती निर्माण करणे हा उद्देश होता. आंबेडकरांनी [[सायमन कमिशन]]कडे एक पत्र सादर केले व त्यात त्यांनी मागासवर्गीयांसाठी नामनिर्देशन तत्त्वावर जागा आरक्षित ठेवण्यासंबंधी मागणी केली. तसेच भूदल, नौदल व पोलीस खात्यात मागासवर्गीयांची भरती करण्यासंबंधीचीही मागणी केली. सभेमार्फत अस्पृश्यांच्या कल्याणासाठी शाळा, वसतिगृहे व ग्रंथालये सुरू करण्यात आली.<ref name="auto16">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४२|language=मराठी}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|title=Dr. Ambedkar Life And Mission|last=keer|first=Dhanajay|publisher=Popular Prakashan|year=1995|isbn=|location=|pages=62}}</ref> या संस्थेमधील पदाधिकाऱ्यांत अस्पृश्य व स्पृश्य समाजांच्या व्यक्ती होत्या. स्पृश्य समाजाचे जे लोक जातीयतेचे व अस्पृश्यतेचे अच्चाटन करु इच्छितात त्यांचे सहकार्य अवश्य घ्यावे, असा आंबेडकरांचा विचार होता. बहिष्कृत हितकारणी सभेने अस्पृश्यांमध्ये शिक्षण प्रसार करणे, वाचनालये सुरू करणे, विद्यार्थी वसतीगृहे काढले इत्यादी कर्तव्ये स्वीकारली. या संस्थेमार्फत [[सोलापूर]] (१९२५ मध्ये), [[जळगाव]], [[पनवेल]], [[अहमदाबाद]], [[ठाणे]] अशा अनेक ठिकाणी वसतीगृहे सुरू करण्यात आली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२१, १२३, १२४ व १२६|language=मराठी}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?redir_esc=y&id=Wx218EFVU8MC&q=Shahu+meets+ambedkar#v=snippet&q=Shahu%20food&f=false|title=Dalit Movement in India and Its Leaders, 1857–1956|last=Kshīrasāgara|first=Rāmacandra|date=|publisher=M.D. Publications Pvt. Ltd.|year=1994|isbn=9788185880433|location=|pages=135|language=en}}</ref> १० व ११ एप्रिल १९२५ रोजी बहिष्कृत हितकाकारणी सभेच्या सहकार्याने [[बेळगाव जिल्हा|बेळगाव जिल्ह्यातील]] [[निपाणी]] या गावी ''मुंबई इलाखा प्रांतीय बहिष्कृत परिषद'' या संस्थेने आंबेडकर यांच्या अध्यक्षतेखाली तिसरे अधिवेशन आयोजित केले. आंबेडकरांनी ''सामाजिक सुधारणांसाठी तयार व्हा'' असा संदेश देणारे भाषण केले. त्यावर प्रभावित होऊन अस्पृश्यांनी बेळगाव येथे मुलांचे वसतीगृह सुरू केले. पुढे इ.स. १९२९ मध्ये हे वसतीगृह [[धारवाड]]ला हलवण्यात आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२४ व १२५|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांनी बहिष्कृत हितकाकारणी सभेतर्फे [[मुंबई राज्य]] सरकारकडे मागणी केली होती, की मुंबई राज्य सरकारकतर्फे मुंबई राज्य कायदेमंडळावर (विधिमंडळावर) सदस्य म्हणून अस्पृश्य समाजाचे दोन प्रतिनिधी नेमण्यात यावेत. त्यांची ही मागणी मान्य करून १९२६ च्या डिसेंबर मध्ये मुंबई कायदेमंडळावर आंबेडकर व पुरुषोत्तम सोलंकी यांना नेमण्यात आले.<ref name="auto21" /> === कोरेगाव येथील विजयस्तंभास भेट === [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar and his followers at Vijaystambha of Bhima Koregaon (Pune, Maharashtra).jpg|thumb|300px|left|१ जानेवारी १९२७ रोजी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर आणि त्यांचे कार्यकर्ते भीमा-कोरेगाव येथील 'विजयस्तंभ' येथे युद्ध जिंकलेल्या शूर महार रेजिमेंटच्या सैनिकांना अभिवादन करण्यासाठी आले असतानाचे छायाचित्र. छायाचित्रात पुष्पहार घातलेले बाबासाहेब आंबेडकर व त्यांच्या डाव्या हाताला शिवराम जानबा कांबळे व इतर कार्यकर्ते.]] १ जानेवारी १८१८ रोजी भीमा कोरेगाव येथे [[कोरेगावची लढाई|ब्रिटिश आणि पेशव्यांमध्ये लढाई]] झाली होती. या लढाईत ब्रिटिशांकडून बहुतांश दलित समाजाचे [[महार]] सैनिक लढले होते. १ जानेवारी १८२७ रोजी [[पुणे जिल्हा|पुणे जिल्ह्यातील]] [[कोरेगाव भिमा|भीमा कोरेगाव]] येथील विजयस्तंभाला आंबेडकरांनी आपल्या सहकाऱ्यांसमवेत मानवंदना देऊन त्यावर्षी स्मृतिदिन साजरा केला. त्यावेळी त्यांनी [[महार रेजिमेंट|महार बटालियनच्या]] शौर्याचे कौतुक केले. आंबेडकरांच्या भेटीनंतर त्यांच्या अनुयायांनी मोठ्या प्रमाणात या विजयस्तंभाला भेट देण्यास सुरुवात केली. महार लोक आपल्यावर होत असलेल्या अन्यायाचा विरोध म्हणून [[पेशवे|पेशव्यांच्या]] ब्राह्मणी प्रशासनाविरुद्ध ब्रिटिश सैन्याचा भाग म्हणून लढले.<ref name="शर्मा">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/india-42542280|title=कोरेगांव में मराठों और महारों के बीच हुआ क्या था|last=शर्मा|first=भरत|date=2 जानेवारी 2018|via=www.bbc.com|url-status=live}}</ref> त्यांच्या व त्या दिवसाच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ व महार बटालियनच्या शौर्याचे प्रतिक म्हणून ब्रिटिशांनी भीमा नदीच्या तीरावर कोरेगाव येथे एक विजयस्तंभ उभारला आहे. आंबेडकरांनी कोरेगावला दलित स्वाभिमानाचे प्रतीक बनवले.<ref name="bbc.com">{{Cite web|url=http://www.bbc.com/hindi/india-42598739|title=नज़रिया: आंबेडकर ने कोरेगांव को दलित स्वाभिमान का प्रतीक बनाया?|date=8 जानेवारी 2018|via=www.bbc.com|url-status=live}}</ref> २५ डिसेंबर १९२७ रोजी [[महाड]] येथे दिलेल्या भाषणात आंबेडकर अस्पृश्यांना उद्देशून म्हणाले की ''तूम्ही शूर वीरांची संतान आहात, ही गोष्ट काल्पनिक नव्हे. भीमा कोरेगावला जाऊन बघा तुमच्या पूर्वजांची नावे तेथील विजयस्तंभावर कोरलेली आहेत. तो पुरावा आहे की तुम्ही भेड बकरींची संतान नसून सिंहाचे छावे आहात''.<ref name="शर्मा"/><ref name="bbc.com"/><ref>{{Cite web|url=https://www.lokmat.com/pune/dr-babasaheb-ambedkar-gave-salute-vijaystambha-bhima-koregoan/|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी विजयस्तंभाला मानवंदना दिली अन्...|date=1 जानेवारी 2019|website=Lokmat|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/marathi/india-42554568|title=भीमा कोरेगाव: दलितांना इतिहासातल्या आदर्शांचा शोध|date=4 जानेवारी 2018|via=www.bbc.com|url-status=live}}</ref> === चवदार तळे आंदोलन === {{मुख्य|महाड सत्याग्रह|चवदार तळे}} [[चित्र:Bronze sculpture depicting Mahad water moment by B R Ambedkar.png|thumb|300px|[[महाड सत्याग्रह]]ाचे नेतृत्व करत [[चवदार तळे|चवदार तळ्याचे]] पाणी प्राशन करतांना आंबेडकरांचे कांस्य धातुचे शिल्पचित्रण]] डॉ. आंबेडकर मुंबई प्रांतिक विधानपरिषदेचे सदस्य असताना [[इ.स. १९२७]]च्या सुमारास त्यांनी पिण्याच्या पाण्यासाठी व [[मंदिर|हिंदू देवळांमध्ये]] प्रवेशासाठी चळवळी व मोर्चे काढण्यास सुरुवात केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२७-१४१, १४५-१५०, १६१-१६५|language=मराठी}}</ref> संपूर्ण देशात बहुसंख्य ठिकाणी अस्पृश्यांना सार्वजनिक पाणवठ्यावर पाणी भरण्याचा किंवा पिण्याचा अधिकार नव्हता. [[४ ऑगस्ट]] [[इ.स. १९२३]] रोजी ब्राह्मणेतर पक्षाचे नेते व मुंबई कायदेमंडळाचे सभासद असलेले समाजसुधारक रावबहादुर [[सीताराम केशव बोले]] यांनी मुंबई प्रांताच्या विधिमंडळात "सार्वजनिक निधीतून बांधलेली किंवा शासकिय नियमांनुसार बनविलेल्या संस्थांनी प्रशासित केली सार्वजनिक शाळा, न्यायालये, कार्यालये आणि दवाखाने व सर्व सार्वजनिक पाण्याची ठिकाणे, विहिरी व धर्मशाळाचा वापर करण्यास परिषदेने अस्पृश्य वर्गांना परवानगी असावी." असा ठराव मंजूर करून घेतला.<ref name="auto48">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२८|language=मराठी}}</ref><ref name="auto36">{{स्रोत बातमी|url=https://feminisminindia.com/2017/03/20/mahad-satyagraha/|title=The Significance Of Mahad Satyagraha: Ambedkar's Protest March To Claim Public Water {{!}} Feminism in India|date=2017-03-20|work=Feminism in India|access-date=2018-04-01|language=en-US}}</ref> रावबहादुर बोले यांनी ५ ऑगस्ट १९२३ रोजी मुंबई विधिमंडळात "ज्या [[नगरपालिका]] आणि जिल्हामंडळे पहिल्या ठरावाची अंमलबजावणी करणार नाहीत, त्यांना सरकारतर्फे दिले जाणारे वार्षिक अनुदान बंद करण्यात यावे." असा दुसरा ठराव मांडला<ref name="auto48" /> या ठरावानुसार [[महाड]]च्या नगरपालिकेने आपल्या ताब्यातील [[चवदार तळे]] अस्पृश्यांना खुले केल्याचे जाहीर केले. परंतु सनातनी स्पृश्यांनी अस्पृश्यांना तळ्यातून पाणी भरू दिले नाही.<ref name="auto48" /> अस्पृश्यांना त्यांचा हक्क मिळवून देण्यासाठी आंबेडकरांनी [[१९ मार्च]] व [[२० मार्च]] [[इ.स. १९२७|१९२७]] रोजी येथे स्वतःच्या अध्यक्षतेखाली ''कुलाबा जिल्हा बहिष्कृत परिषद, अधिवेशन पहिले'' अशा नावाखाली परिषद भरवली आणि [[२० मार्च]] [[इ.स. १९२७|१९२७]] रोजी महाड येथे आंदोलन सुरू करण्याचे निश्चित केले. या कुलाबा परिषदेस सुरेंद्र चिटणीस, संभाजी गायकवाड, अनंत चित्रे, रामचंद्र मोरे, गंगाधरपंत सहस्त्रबुद्धे आणि बापूराव जोशी हे दलितेतर सवर्ण व ब्राह्मण नेते सुद्धा उपस्थित होते. या परिषदेत अस्पृश्यतेचा धिक्कार करून पुढील ठराव पास झाले. आंबेडकरांनी आपल्या अध्यक्षीय भाषणातून माणुसकीचे व सन्मानाचे जीवन जगण्याचा संदेश दिला.<ref name="auto36" /><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१२९|language=मराठी}}</ref> [[२० मार्च]] [[इ.स. १९२७|१९२७]] रोजी आंबेडकर यांच्या नेतृत्वाखाली परिषदेतील सर्वांनी [[चवदार तळे|चवदार तळ्याकडे]] कूच केली. बाबासाहेबांनी सर्वप्रथम चवदार तळ्यातील [[पाणी]] आपल्या हातांच्या ओंजळीत घेतले व तो पाणी प्राशन केले. त्यानंतर सर्व आंदोलनकर्त्यांनी आंबेडकरांचे अनुसरण करत तळ्यातील पाणी प्राशन केले. ही घटना महाडमधील रूढीवादी स्पृश्य हिंदुंना सहन झाली नाही. त्यांनी दलितांसाठींच्या भोजनामध्ये माती मिसळली व नंतर झुंडीने येत दलितांवर लाठया-काठ्यांनी हल्ले केले. आंबेडकरांनी आंदोलनकारी अस्पृश्यांना प्रतिहल्ला करु नका असे अवाहन केले. अस्पृश्यांना जबर मारहाण करण्यात आली, खूप लोक जखमी झाले होते. ''अस्पृश्यांनी तळे बाटवले'' असे म्हणून चवदार चळ्यात [[गोमूत्र]] टाकून तळ्याचे ब्राह्मणांकडून शुद्धीकरण केले. सरकारच्या प्रतिनिधींनी हल्लेखोर स्पृश्यांना अटक करून त्यांच्यावर खटला चालू केला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३०|language=मराठी}}</ref> या आंदोलनाद्वारे आंबेडकरांनी आपला कायदेशीर, नागरी व मानवी हक्क अमलात अस्पृश्यांबरोबर सामुदायिक रीतीने चवदार तळ्याचे पाणी पिण्याचे आंदोलन यशस्वी केले. यामध्ये त्यांना संभाजी गायकवाड, विश्राम सवादकर, रामचंद्र मोरे, शिवराम जाधव, केशवराव व गोविंद आड्रेकर इत्यादी अस्पृश्य कार्यकत्यांचे तसेच अनंतराव विनायक चित्रे, [[सुरेंद्रनाथ टिपणीस]], [[गंगाधर नीलकंठ सहस्त्रबुद्धे]], कमलाकांत चित्रे इत्यादी स्पृश्य समाजसेवकांचेही महत्त्वाचे सहकार्य मिळाले होते. स्पृश्यास्पृश्य भेद संपवून सामाजिक समता प्रस्तावित करणे, हे आंबेडकरांच्या सामाजिक क्रांतीच्या आंदोलनाचे प्रमुख ध्येय होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३१ व १३२|language=मराठी}}</ref> === शिवजयंती व गणेशोत्सवात सहभाग === [[मे ३|३ मे]] [[इ.स. १९२७|१९२७]] रोजी मुंबईजवळ [[बदलापूर]] येथे [[शिवजयंती]] उत्सव आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली साजरा केला गेला. बदलापूरच्या गावकऱ्यांनी जातिभेद न ठेवता आंबेडकरांना कार्यक्रमाचे निमंत्रण दिले होते. [[बहिष्कृत भारत]]च्या २० मे १९२७ च्या अंकात छापलेल्या माहितीनुसार आंबेडकरांनी [[शिवाजी महाराज]]ांच्या लोकहितकारी राज्यपद्धतीवर भाषण केले. कीर्तनाच्या वेळी स्पृश्य व अस्पृश्यांनी एकत्र बसून [[कीर्तन]] ऐकले. रात्री शिवाजी महाराजांची [[पालखी]] आंबेडकरांच्या नेतृत्वाखाली सुमारे पंधरा हजार लोकांसह नगरप्रदक्षिणा करून आली आणि उत्सवाची समाप्ती झाली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३४, १३५ व १३६|language=मराठी}}</ref> [[दादर]] [[बी.बी.सी.आय.]] रेल्वे स्थानकाजवळच्या गणेशोत्सवाच्या उत्सवाच्या व्यवस्थापक मंडळाने [[इ.स. १९२७]]च्या [[गणेशोत्सव]]ात आंबेडकरांचे भाषण आयोजित केले. आंबेडकरांनी आपल्या भाषणात विविध देशांच्या व भारताच्या इतिहासाचे दाखले देत सांगितले की, "''हिंदू समाज तेव्हाच सामर्थ्यवान होऊ शकेल, जेव्हा तो आपल्या अनिष्ठ रूढी नष्ट करु शकेल आणि स्पृश्यास्पृश्यभेद संपवून समानतेचे व माणुसकीचे वर्तन करू लागेल.''"<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४३|language=मराठी}}</ref> === मनुस्मृतीचे दहन === {{quote| "ते (मनुस्मृती दहन) एक दक्षतेचे उचललेले आक्रमक पाऊल होते. परंतु ते सवर्ण हिंदुंचे लक्ष वेधून घेण्यासाठी उचलेले होते. अधूनमधून अशा प्रकारचे तीव्र उपाय योजावे लागतात. तुम्ही दार ठोठावलेच नाही, तर ते कोणी उघडणार नाही. [[मनुस्मृती]]चे सर्व भाग टाकाऊ आहेत आणि त्यात चांगली तत्त्वे मुळीच नाहीत किंवा मनु स्वतः समाजशास्त्रज्ञ नव्हता, तर केवळ एक मूर्ख माणूस होता, असा त्याचा अर्थ नाही. आम्ही मनुस्मृतीचे दहन केले ते शतकानुशतके आम्ही ज्या अन्यायाखाली चिरडले गेलो त्याचे प्रतिक म्हणून..!" |डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|_{इ.स. १९३८ मध्ये दिलेल्या एका मुलाखतीत मनुस्मृती दहनाच्या प्रतीकात्मक स्वरूपावरील विधान}<ref name="auto41">{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकर आणि बौद्धधम्म|last=संघरक्षित|first=महास्थवीर|publisher=द कॉर्पोरेट बॉडी ऑफ द बुद्धा एज्युकेशन फाऊंडेशन|year=१९९०|isbn=|location=[[तैवान]]|pages=५६|language=मराठी}}</ref>}} डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या मते दलितांच्या सर्व प्रमुख समस्या या [[मनुस्मृती]]मुळे निर्माण झालेल्या आहेत.<ref name="auto16" /> काही हिंदुंना मनुस्मृती हा ग्रंथ आदरणीय असून अस्पृश्यांच्या दृष्टीने मात्र तो तिरस्कारणीय आहे.<ref name="auto16" /> हा ग्रंथ सुमारे २००० वर्षापूर्वी मनूने लिहिला असला तरी तो रूढीवादी हिंदुंच्या जीवनाचे आजही नियंत्रण करतो.<ref name="auto16" /> मनुस्मृतीने कनिष्ठ जातींवर अनेक अपात्रता लादल्या तर उच्च जातींना अनेक विशेषाधिकार दिले.<ref name="auto16" /> आंबेडकरांच्या मते मनुस्मृती हा ग्रंथ अस्पृश्यांवर होणाऱ्या अन्यायाचे, क्रूरतेचे व विषमतेचे प्रतीक आहे.<ref name="auto16" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sabrangindia.in/article/why-did-dr-babasaheb-ambedkar-publicly-burn-manu-smruti-dec-25-1927|title=Why did Dr Babasaheb Ambedkar publicly burn the Manu Smruti on Dec. 25, 1927?|date=2017-12-24|website=SabrangIndia|language=en|access-date=2021-06-05}}</ref> स्मृतिकाराने [[अस्पृश्य]]ांवर केलेल्या अन्यायाची जंत्री म्हणून [[मनुस्मृती]]चा उल्लेख केला जातो.<ref>{{Cite book|title=युगप्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=राणे|first=दिनेश|publisher=ज्ञानगंगा अँड को. पब्लिकेशन|year=|isbn=|location=दिल्ली|pages=१३|language=मराठी}}</ref> [[चित्र:Flyer published before Mahad Satyagraha in 1927.png|thumb|300px|महाड सत्याग्रहाचे प्रकाशित पत्रक]] {{मुख्य|मनुस्मृती दहन दिन}} आंबेडकरांच्या नेतृत्वाखाली बहिष्कृत हितकारणी सभेने महाड येथे २५ व २६ डिसेंबर १९२७ रोजी अस्पृश्यांचे अधिवेशन भरवले. त्यात अधिवेशनात प्रामुख्याने दोन कार्यक्रम करण्याचे निश्चित करण्यात आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४५, १४६ व १४७|language=मराठी}}</ref> # चवदार तळ्यावर पाणी पिण्यासाठी अस्पृश्य बंधंनी वहिवाट पाडावी, म्हणून आंबेडकर यांच्या नेतृत्वाखाली सर्वांनी मिरवणुकीने सामुहिकपणे जाऊन चवदार तळ्याचे पाणी प्यावयाचे. # हिंदू समाजातील व धार्मिक सामाजिक विषमतेचा आधार असलेल्या मनुस्मृती ग्रंथाचे दहन करायचे. प्रतीकात्मक रीतीने हिंदूंतील सामाजिक विषमतेचे निर्मूलन करावयाचे. पहिल्या दिवशी २५ डिसेंबर रोजी आंबेडकर यांचे उपदेशपर भाषण झाले. 'अस्पृश्योद्धार झाला पाहिजे. त्यासाठी आपण जागरुकपणे सामाजिक क्रांतीचे आंदोलन यश मिळेपर्यंत चालू ठेवले पाहिजे. अस्पृश्यांचा उद्धार होण्यात आपल्या राष्ट्राचेही हीत आहे.' अशा आशयाचे त्यांचे भाषण झाले. आंबेडकरांचे ब्राह्मण सहकारी गंगाधर, नीलकंठ सहस्त्रबुद्धे यांनी मनुस्मृती दहन करण्याचा प्रस्ताव मांडला आणि अस्पृश्य सहकारी [[पां.न. राजभोज]] यांनी अनुमोदन दिले. त्यानंतर मनुस्मृती जाळण्याचा कार्यक्रम करण्यात आला. दहनभूमीवर (सरणावर) म्हणजे वेदीवर मनुस्मृती ठेवून तिचे दहन करण्यात आले आणि हे काम आंबेडकरांचे ब्राह्मण सहकारी गंगाधर नीलकंठ सहस्त्रबुद्धे तसेच पाच-सहा अस्पृश्य साधू या सहकाऱ्यांनी पूर्ण केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४८|language=मराठी}}</ref> मनुस्मृतीचे जाहीरपणे दहन ही घटना म्हणजे सनातनी [[हिंदू धर्म]]ाला बसलेला मोठा धक्का होता. मनुस्मृती दहनाचे परिणाम इतके दुरगामी होते की, त्या घटनेची तुलना [[मार्टिन ल्युथर]]ने केलेल्या [[पोप]]च्या ([[ख्रिश्चन]] धर्मगुरू) धर्मबहिष्कृततेच्या आज्ञेच्या दहनाशी केली गेली.<ref name="auto41" /> तेव्हापासून दरवर्षी [[२५ डिसेंबर]] रोजी अनेक लोक '[[मनुस्मृती दहन दिन]]' आयोजित करतात.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://feminisminindia.com/2016/12/25/manusmriti-dahan-din-still-relevant/|title=Why Manusmriti Dahan Din Is Still Relevant {{!}} Feminism in India|date=2016-12-25|work=Feminism in India|access-date=2018-03-24|language=en-US}}</ref> दुसऱ्या दिवशी २६ डिसेंबर रोजी ८ ते १० हजार अस्पृश्य लोक चवदार तळ्याचे पाणी पिण्याच्या सत्याग्रहासाठी सहभागी झाले होते. अस्पृश्य स्त्रिया देखील मोठ्या संख्येने उपस्थित होत्या. मात्र आपण पाणी पिण्यासाठी चवदार तळ्यावर जाऊ नये असा तात्पुरता मनाई हुकूम महाडच्या दिवाणी न्यायालयाने १२ डिसेंबर १९२७ रोजी काढला होता. सनातन्यांशी लढताना सरकारचे वैर घेण्यापेक्षा सरकारचे सहकार्य घेणे हितकारण असल्याचे आंबेडकरांनी सत्याग्रहींना समजावले. सर्वजण सामूहिकपणे चवदार तळ्याला एक प्रदक्षिणा घालून परत आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४८ व १४९|language=मराठी}}</ref> बॅरीस्टर बाबासाहेब आंबेडकरांनी तीन न्यायालयांमधून महाडच्या चवदार तळ्याच्या बाबतीत अस्पृश्यांच्या बाजूने न्याय मिळवण्यात यश प्राप्त केले. 'महाडच्या चवदार तळ्याची जमीन सरकारी मालकीची आहे, म्हणजेच त्या जमिनीवरील चवदार तळे सार्वजनिक आहे; आणि त्यामुळे अस्पृश्यांना चवदार तळ्याचे पाणी पिण्याचा व पाणी वापराचा कायदेशीर हक्क आहे.' हे सत्य महाडच्या न्यायालयाच्या निकालाने ८ जून १९३१ रोजी, ठाण्याच्या जिल्हा न्यायालयाच्या निकालाने ३० जानेवारी १९३३ रोजी, व मुंबईच्या उच्च न्यायालयाच्या निकालाने १७ मार्च १९३७ रोजी मान्य केले. महाड न्यायालयाचा १२ डिसेंबर १९२७चा तात्पुरता मनाई हुकूम १७ मार्च १९३७ रोजी पूर्णपणे निकालात निघाला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४९ व १५०|language=मराठी}}</ref> === समाज समता संघ === [[चित्र:Dr Babasabeb Ambedkar (front row, third from right) with members of the Samaj Samata Sangh in Bombay in 1927.jpg|thumb|right |300px|इ.स. १९२७ मध्ये मुंबई येथे समाज समता संघाच्या सहकार्यांसोबत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (पहिल्या ओळीत उजवीकडून तिसरे)]] ४ सप्टेंबर, १९२७ रोजी आंबेडकरांनी स्वतःच्या अध्यक्षतेखाली ''समाज समता संघ'' नावाच्या संस्थेची स्थापना केली. या संस्थेच्या पदाधिकाऱ्यांत अस्पृश्यांसह स्पृश्यही होते. या संस्थेतर्फे त्यांनी रोटीबंदी व बेटीबंदी तोडण्याकरिता काम करण्याचे ठरविले. या संघात भिन्न जातींचे पदाधिकारी व सभासद होते, त्या प्रत्येकांनी आळीपाळीने एकामेकांची घरी सहभोजनाचे कार्यक्रम केले. पहिला सहभोजनाचा कार्यक्रम आंबेडकरांच्या घरी १५ ऑगस्ट १९२८ रोजी झाला. मात्र बेटीबंदी तोडण्याच्या दृष्टीने समाज समता संघाकडून एकही आंतरजातीय विवाह होऊ शकला नाही.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४३ व १४४|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांनी २९ जून १९२८ रोजी पासून समाज समता संघासाठी [[समता (वृत्तपत्र)|समता]] नावाचे पाक्षिक सुरू केले पण आर्थिक अडचणीमुळे इ.स. १९२९ मध्ये ते बंद पडले.<ref name="auto27">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१४४|language=मराठी}}</ref> या काळात आंबेडकरांचे बहिष्कृत हितकारणी सभेच्या माध्यमातून अस्पृश्योद्धाराचे कार्य व इतर समाजकार्य व्यापक सुरू होते. सभेचे 'बहिष्कृत भारत' हे वृत्तपत्र सुद्धा चालू होते, जे इ.स. १९२७ च्या नोव्हेंबर पासून 'बुद्ध भूषण प्रिटिंग प्रेस' मधून छापण्यात येई.<ref name="auto27" /> === धर्मांतराची घोषणा === सार्वजनिक जीवनात पदार्पण केल्यानंतर पहिली दहा वर्षे समाजसुधारक बाबासाहेब आंबेडकरांनी हिंदू धर्माच्या चौकटीत राहूनच हिंदू समाजात सुधारणा घडवून आणण्याचा प्रयत्न केला.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४६|language=मराठी}}</ref> पण सवर्ण हिंदुंचा दृष्टिकोन बदलणे अशक्य आहे याची खात्री त्यांना झाली, तसेच हिंदू धर्मात राहून अस्पृश्यांची आर्थिक स्थिती व सामाजिक दर्जा सुधारणार नाही, याची जाणीव झाल्यानंतर आंबेडकरांनी हिंदू धर्माचा त्याग करण्याचा निर्णय घेतला.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/><ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/><ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> त्यांनी असा विचार मांडला की, जसे स्वातंत्र्य हे भारतासाठी आवश्यक आहे, तसे धर्म बदलणे हे अस्पृश्यांसाठी आवश्यक आहे.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> आंबेडकरांची धर्मांतराची संकल्पना होती की - अस्पृश्यांना हिंदू धर्मामध्ये चांगली वागणूक मिळत नाही. तसेच हिंदू धर्म जातिव्यवस्थेचा पुरस्कर्ता असून तो माणसांत भेद करतो, हिंदू धर्मात समता, स्वातंत्र्य आणि बंधुता नाही.बाबासाहेबांनी हिंदू धर्म आणि समाजव्यवस्थेला असा प्रश्न केला, "जो धर्म अस्पृश्यांना मंदिरात जाऊ देत नाही, पाणी पिऊ देत नाही, ज्ञानार्जन करू देत नाही; आमच्या सारख्यांच्या सावलीचा विटाळ मानतो, हिंदू धर्म अस्पृश्यांना तुच्छ मानतो, अशा हिंदू धर्मात अस्पृश्यांनी का राहावे?"<ref name="गाठाळ २०१९ ४३३">{{Cite book|title=आधुनिक महाराष्ट्राचा इतिहास|last=गाठाळ|first=डॉ. एस.एस.|publisher=कैलास प्रकाशन|year=२०१९|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४३३|language=मराठी}}</ref> सोलापूर जिल्ह्यातील बार्शी येथे मुंबई प्रांतिक बहिष्कृत परिषदेत मे १९२४ मध्ये ‘अस्पृश्यतेवर उपाय- देशांतर, नामांतर की धर्मातर’ या विषयावर विवेचन करताना आंबेडकर म्हणाले की, "कोणत्याही धर्माकडे आपण तात्त्विक तसेच व्यावहारिकदृष्ट्याही पाहिले पाहिजे. तात्त्विकदृष्ट्या हिंदुधर्म कोणत्याही धर्मास हार जाणार नाही असे माझे मत आहे. नव्हे कोणत्याही धर्माहून तो श्रेष्ठच गणला जाईल. ‘सर्वाभूती एक आत्मा’ या मूलतत्त्वाप्रमाणे समाज घटना न झाल्याने हिंदू समाजाचे व्यावहारिक स्वरूप किळसवाणे झाले आहे. ज्या धर्मात माणसाला माणुसकी नाही तो धर्म काय कामाचा? आपण धर्मत्याग केला तर जे हिंदू लोक आपला तिरस्कार करतात तेच आपल्याला मान देतील. आपण आज आहोत तसे बहिष्कृत असण्याऐवजी एका मोठ्या समाजाचे अंग होऊन काळ न लागता आपली आपण उन्नती करून घेऊ."<ref name="archive.is">{{स्रोत बातमी|url=http://archive.is/wJ65n|title=eSakal|date=2013-08-21|work=archive.is|access-date=2018-03-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.theprint.in/opinion/why-ambedkar-adopted-bauddh-dharm-except-islam-christian-or-sikhism/61588/|title=डॉ. आंबेडकर ने इस्लाम, ईसाई या सिख धर्म की जगह बौद्ध धम्म ही क्यों अपनाया|last=सिद्धार्थ|date=2019-05-14|website=ThePrint Hindi|language=en-US|access-date=2021-06-05}}</ref> त्यानंतर आंबेडकरांनी १३ ऑक्टोबर १९३५ रोजी नाशिक जवळील येवला येथे धर्मांतराची घोषणा केली की,<br /> <span style="color: green"> <blockquote>मी अस्पृश्य जातीत हिंदू म्हणून जन्माला आलो ते माझ्या हाती नव्हते, पण हिंदू म्हणून मरणार नाही!<ref name="archive.is"/> </blockquote> त्या वेळेस आपण कोणत्या धर्माचा स्वीकार करणार हे त्यांनी स्पष्ट केले नव्हते. ३० व ३१ मे १९३६ रोजी घेण्यात आलेल्या मुंबई इलाखा महार परिषदेत धर्मांतराच्या निर्णयावर शिक्कामोर्तब करण्यात आले. परिषदेपुढे बोलताना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर म्हणाले की, ‘‘अस्पृश्यांनी हिंदू धर्माचा त्याग केल्यानंतर कोणता धर्म स्वीकारायचा हे प्रत्येकाच्या मर्जीवर अवलंबून आहे. फक्त समानतेचे हक्क मिळतील असाच धर्म त्यांनी स्वीकारावा.’’ ते पुढे म्हणाले, ‘‘ ‘दुर्दैवाने अस्पृश्य हिंदू’ असा डाग घेऊन मी जन्माला आलो, पण ती गोष्ट माझ्या स्वाधीन नव्हती. तथापि हा नीच दर्जा झुगारून देऊन ही स्थिती सुधारणे मला शक्य आहे आणि ते मी करणारच. मी तुम्हाला स्पष्टपणे सांगतो की हिंदू म्हणवून घेत मी मरणार नाही.’’ इ.स. १९३५ च्यापूर्वी हिंदू पुढाऱ्यांशी झालेल्या भेटीगाठीत हिंदू संस्कृतीचे नुकसान होईल असा धर्म मी स्वीकारणार नाही अशी ग्वाही त्यांनी दिली होती. ३० मे १९३६ रोजी जातपात मोडक मंडळाकरिता केलेल्या भाषणात अस्पृश्यांनी बुद्धवचन लक्षात घेतल्यास त्यांना मुक्तीचा मार्ग सापडेल असे प्रतिपादन केले.<ref>{{Cite web|url=https://www.loksatta.com/lokprabha/babasaheb-ambedkar-and-religion-change-290869/|title=बाबासाहेब आणि धर्मातर|date=6 डिसेंबर 2013|website=Loksatta|url-status=live}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.news18.com/news/knowledge/why-ambedkar-take-20-years-to-accept-buddhism-3296343.html|title=हिंदू धर्म छोड़ने के 21 साल बाद क्यों बौद्ध बने थे डॉ. अंबेडकर|website=News18 India|access-date=2021-06-05}}</ref> === 'हरिजन' शब्दाला विरोध === [[महात्मा गांधी]] अस्पृश्यांसाठी '[[हरिजन]]' ही संज्ञा वापरत, जिचा अर्थ 'ईश्वराची लेकरे' असा होतो.<ref name="saamana.com">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.saamana.com/samata-yodha-book-review-diwakar-shejawal1/|title=समता योद्धा {{!}} Saamana (सामना)|last=ऑनलाईन|first=सामना|language=en-US|access-date=2021-06-05}}</ref> तसेच गांधी इ.स. १९३३ मध्ये 'हरिजन' नावाचे एक नियतकालिकही चालवत होते. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी "अस्पृश्य हे 'हरिजन' असतील तर उरलेले लोक 'दैत्यजन' आहेत काय?", असा सवाल करत 'हरिजन' हा शब्दाला विरोध केला. या मुद्यावरून त्यांनी मुंबई विधिमंडळात २२ जानेवारी १९३८ रोजी सभात्यागसुद्धा केला होता.<ref name="saamana.com"/> पुढे १९८२ सालात भारतीय केंद्र सरकारने 'हरिजन' शब्दावर बंदी घालत तो शब्द जातप्रमाणपत्रातूनही हद्दपार केला. आता 'हरिजन'च नव्हे तर 'दलित' या शब्दाचाही सरकार दरबारी वापर करण्यास बंदी घालण्यात आलेली आहे, व त्याऐवजी '[[अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमाती|अनुसूचित जाती]]' (इंग्रजीत: 'शेड्युल्ड कास्ट्स') हा शब्द स्वीकारण्यात आला आहे.<ref name="saamana.com"/> == मंदिर सत्याग्रह == डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे एक सत्याग्रही सुद्धा होते, त्यांनी अनेक सत्याग्रह व आंदोलने केली होती. === अंबादेवी मंदिर सत्याग्रह === {{मुख्य|अंबादेवी मंदिर सत्याग्रह}} [[अमरावती]] येथील प्राचीन अंबादेवी मंदिरात प्रवेशासाठी अस्पृश्यांनी इ.स. १९२५ मध्ये माधोराव गोविंदराव मेश्राम यांच्या मार्गदर्शनाखाली आंदोलन सुरू केले होते. या आंदोलनास आंबेडकर, दादासाहेब पाटील, [[पंजाबराव देशमुख]] या ब्राह्मणेतर आंदोलनाच्या नेत्यांनी पाठिंबा दिला होता.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १३७">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३७|language=मराठी}}</ref> [[२६ जुलै]], [[इ.स. १९२७]] रोजी अमरावती येथे पाटील यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या सभेत ''पंधरा दिवसाच्या आत अंबादेवीच्या पंचसमितीने अस्पृश्यांच्या मंदिरप्रवेशास संमती दिली नाही, तर अस्पृश्य लोक मंदिरप्रवेशासाठी सत्याग्रह सुरू करतील'' अशा आशयाचा ठराव समंत करण्यात आला. या ठरावाचा पंचकमिटीवर काहीही परिणाम झाला नाही. अस्पृश्यांच्या या सत्याग्रहाच्या निर्धाराचे अभिनंदन करताना आंबेडकरांनी बहिष्कृत भारताच्या २ सप्टेंबर १९२७ रोजी अस्पृश्यांना वीरवृत्ती धारण करून अंबादेवी मंदिरात प्रवेश मिळवण्यासाठी यशस्वी सत्याग्रह करीत राहण्याचा संदेश दिला.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १३७"/> १३ नोव्हेंबर, १९२७ रोजी अमरावतीच्या इंद्रभुवन थिएटरमध्ये आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली ''वऱ्हाड प्रांतिक अस्पृश्य परिषदे''चे दुसरे अधिवेशन सुरू झाले. या सुमारास आंबेडकरांचे बंधू बाळाराम यांचे १२ नोव्हेंबर १९२७ रोजी निधन झाल्याची तार त्यांना मिळाली. १५ फेब्रुवारी, १९२८ पासून अंबादेवी मंद्रिरप्रवेशाचा सत्याग्रह सुरू करण्याचा निर्णय अधिवेशनात घेण्यात आला. आंबेडकरांनी या सत्याग्रहाच्या संदर्भात सत्याग्रहासंबंधीचे आपले विचार ''बहिष्कृत भारत''च्या २१ नोव्हेंबर, १८२७ च्या अंकात व्यक्त केले. '...सत्कार्यासाठी केलेला आग्रह म्हणजे सत्याग्रह...' अशी सत्याग्रह व्याख्या करत, ही विचारसरणी भगवद्गीतेवर आधारित असल्याचे मत आंबेडकरांनी मांडले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३८-१३९|language=मराठी}}</ref> केवळ देवाच्या दर्शनासाठी हा मंदिर सत्याग्रह नव्हता तर हिंदू असूनही हिंदूच्या मंदिरात प्रवेश मिळत नसल्यामुळे तो समानतेचा अधिकार मिळवण्यासाठी हा मंदिर प्रवेशाचा संघर्ष होता. हिंदू दलितांच्या मंदिर प्रवेशामुळे मंदिर व मंदिरातील मुर्ती अपवित्र वा अशुद्ध होत नाही, हे ही सिद्ध करण्याचा हेतू या चळवळीमागे होता. या मंदिरात प्रवेश देण्यात यावा यासाठी अस्पृश्यांनी देवस्थान कमिटीकडे दोन वेळा अर्ज केला. सुरुवातीला अर्ज फेटाळले गेले नंतर मात्र देवस्थानचे एक विश्वस्त [[दादासाहेब खापर्डे]] यांनी अस्पृश्यांना हे मंदिर खुले करून देण्याचे आश्वासन दिले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१३७-१४१|language=मराठी}}</ref> === पर्वती मंदिर सत्याग्रह === {{मुख्य|पर्वती मंदिर सत्याग्रह}} [[पुणे|पुण्यातील]] [[पर्वती]] टेकडीवरील मंदिर अस्पृश्यांना खुले नव्हते. हे मंदिर दलितांसाठी खुले करावे म्हणून पुण्यातील एम.एम. जोशी, [[ना.ग. गोरे]], र.के. खाडिलकर व शिरूभाऊ लिमये यांनी मंदिराच्या ट्रस्टला अर्ज केला. परंतु मंदिर खाजगी मालमत्ता असल्याचे सांगून त्यांना प्रवेश देण्याचा किंवा न देण्याचा अधिकार आहे या कारणास्तव हा अर्ज फेटाळला गेला. यानंतर सत्याग्रह मंडळ स्थापन केले गेले. त्यात शिवराम काबंळे (अध्यक्ष), पां.ना. राजभोज (उपाध्यक्ष) व इतर सभासदांचा सहभाग होता. यांनी [[१३ ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९२९]] रोजी पर्वती सत्याग्रह सुरू केला. हा सत्याग्रह आंबेडकरांच्या प्रेरणेने करण्यात आला.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १६२">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६२|language=मराठी}}</ref> सत्याग्रहात शिवराम जानबा कांबळे, एम.एम. जोशी, ना.ग. गोरे, र.के. खाडिलकर, विनायक भुस्कुटे, पां.ना. राजभोज व स्वामी योगानंद यांच्यासहित अनेक स्त्री पुरुषांनी सत्याग्रहात भाग घेतला होता. या दरम्यान पर्वती मंदिराचे दरवाजे कायम बंद ठेवण्यात आले होते, त्यामुळे पर्वती मंदिरात अस्पृश्यांना प्रवेश मिळू शकला नाही. अखेर २० जानेवारी १९३० रोजी सत्याग्रह बंद करण्यात आला.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १६२"/> === काळाराम मंदिर सत्याग्रह === {{मुख्य|काळाराम मंदिर सत्याग्रह}} [[चित्र:Dr. Ambedkar with Dadasaheb Gaikwad and other social workers.jpg|thumb|right|काळाराम मंदिर सत्याग्रहामधील बाबासाहेब आंबेडकर, दादासाहेब गायकवाड व इतर सत्याग्रही, १९३०]] आंबेडकरांनी [[अस्पृश्यता]] निवारणासाठी जे लढे दिले त्यात [[काळाराम मंदिर सत्याग्रह|काळाराम मंदिराच्या सत्याग्रहाचे]] महत्त्वाचे स्थान आहे. फक्त हिंदूंनाच नव्हे तर सत्ताधारी इंग्रजांनाही जाग यावी आणि त्यावेळच्या दलितांना, शोषितांना सर्व मूलभूत हक्क मिळावेत यासाठी त्यांनी हा लढा उभारला होता. हा लढा २ मार्च १९३०ला सुरू झाला आणि पुढील पाच वर्षे चालला. त्यावेळी सत्ताधारी इंग्रजांच्या दडपशाहीविरोधात [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|काँग्रेस]] लढत होती तर हिंदू धर्ममार्तंडशाहीविरोधात आंबेडकरांचा संघर्ष सुरू होता. नाशिकामधील काळाराम मंदिरात हजारो अस्पृश्यांसह प्रवेश करण्याचा निर्धार डॉ. आंबेडकर यांनी केला होता. त्याबद्दल आंबेडकरांचे चरित्रकार [[धनंजय कीर]] लिहितात, "''महाराष्ट्रातील स्पृश्य हिंदूंचे नाक जे नाशिक तेच दाबण्याचा निर्धार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी केला. डॉ. आंबेडकरांचा लढा माणुसकीस कलंक लावणाऱ्या अमानुष, अन्यायी आणि अघोर अशा स्वदेशी सनातनी ब्राह्मणी सत्तेविरुद्ध होता.''"<ref name="auto52">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/india-47925404|title=आंबेडकर को जब रामनवमी के रथ में हाथ नहीं लगाने दिया गया|last=कुलकर्णी|first=तुषार|date=14 एप्रिल 2019|via=www.bbc.com|url-status=live}}</ref><ref name="auto26">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६२-१६५|language=मराठी}}</ref> काळाराम मंदिराचा सत्याग्रह म्हणजे शोषितांना त्यांचा हक्क मिळावा यासाठी आंबेडकरांनी स्पृश्य व [[सवर्ण]]ांना केलेले एक आवाहन होते. {{quote|"आज आपण मंदिरात प्रवेश करणार आहोत. मंदिरात प्रवेश केल्यामुळे आपले प्रश्न सुटणार नाहीत. आपले प्रश्न राजकीय आहेत, सामाजिक, धार्मिक, आर्थिक आणि शैक्षणिक आहेत. काळाराम मंदिरात प्रवेश करणे म्हणजे हिंदू मनाला केलेले आवाहन आहे. उच्चवर्णीय हिंदूंनी आपल्याला आपल्या हक्कांपासून अनेक पिढ्यांपासून दूर ठेवले. आता तेच हिंदू आपल्याला आपला मानवी हक्क देतील का हा प्रश्न या काळाराम मंदिर सत्याग्रहाच्या माध्यमातून मी विचारत आहे. हिंदू मन हे आपल्याला एक मानव म्हणून स्वीकारावयास तयार आहे की नाही हा याची पडताळणी या सत्याग्रहाद्वारे होणार आहे."|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|<sub> २ मार्च १९३० रोजी केलेले भाषण<ref>डॉ. आंबेडकर यांची भाषणं आणि पत्रं (प्रकाशक- परराष्ट्र मंत्रालय भारत सरकार, भाग 17).</ref>}} [[चित्र:Kalaram Mandir (temple) Satyagrah at Nashik, 1930.jpg|thumb|right|काळाराम मंदिर सत्याग्रहामध्ये सामील सत्याग्रही व पोलीस शिपाई]] [[इ.स. १९२९]]च्या ऑक्टोबर मध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्याशी विचारविनिमय करून [[नाशिक जिल्हा|नाशिक]] जिल्ह्यातील अस्पृश्यांच्या पुढाऱ्यांनी नाशिक येथील [[काळाराम मंदिर]]ात अस्पृश्यांनी प्रवेश करावा व गरज वाटल्यास सत्याग्रह करावा, असे निश्चित करण्यात आले. अस्पृश्य पुढाऱ्यांनी नाशिक येथे सत्याग्रह समिती स्थापन केली आणि नाशिकचे नेते [[दादासाहेब गायकवाड|भाऊराव कृष्णाजी गायकवाड]] यांना त्या सत्याग्रह समितीचे चिटणीस तर अध्यक्ष केशव नारायण वर्धेकर यांना केले तर [[शंकरराव गायकवाड]] हे सभासद होते. या समितीने काळाराम मंदिराच्या पंचाना अस्पृश्यांना मंदिरात प्रवेश देण्याबाबत नोटीस पाठवली मात्र तिची पंचांनी दखल घेतली नाही. त्यामुळे [[मार्च ३|३ मार्च]] [[इ.स. १९३०|१९३०]] रोजी प्रत्यक्ष सत्याग्रह करण्याचे निश्चित करण्यात आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६३|language=मराठी}}</ref> २ मार्च १९३० रोजी डॉ. आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली नाशिकमध्ये एक परिषद भरली. २ मार्च १९३० रोजी सकाळी व दुपारी अशा दोन सभा बाबासाहेब आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली झाल्या, तसेच ३ मार्च १९३० रोजीही सकाळी आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली सभा झाली. आंबेडकरांनी शांततेच्या मार्गाने [[सत्याग्रह]] करावा व यश मिळेपर्यंत सत्याग्रहाचा लढा सुरू ठेवावा असा उपदेश केला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६३-१६४|language=मराठी}}</ref> त्या परिषदेत ठरल्याप्रमाणे २ मार्च रोजी नाशिक शहरात अस्पृश्यांची मोठी मिरवणूक निघाली. ही मिरवणूक अंदाजे एक मैल लांबीची होती व त्यात सुमारे पंधरा हजार कार्यकर्त्यांनी सहभाग घेतला होता. मिरवणूक मंदिराजवळ पोहोचली. काळाराम मंदिराला पूर्व, पश्चिम, उत्तर व दक्षिण अशा चारही बाजूंनी दरवाजे होते, व मंदिराचे ते सर्व दरवाजे बंद होते म्हणून मिरवणूक [[गोदावरी नदी|गोदावरीच्या घाटाजवळ]] गेली. तिथे एक भव्य सभा झाली. दुसऱ्या दिवशी ३ मार्च रोजी मंदिरात प्रवेश करण्याचा निर्णय सभेत झाला. सत्याग्रहींच्या पहिल्या तुकडीत १२५ पुरुष आणि २५ स्त्रिया जातील, असे ठरले. सत्याग्रही चार गटांत विभागून दरवाजांवर धरणे धरून बसले होते. पतितपावनदास (उत्तर दरवाजा), कचरू साळवे (पूर्व दरवाजा), पांडुरंग राजभोज (दक्षिण दरवाजा) व शंकरदास नारायणदास (पश्चिम दरवाजा) असे चार सरदार मंदिराच्या चारी दिशांवर आपापल्या आघाड्या सांभाळत होते. बाबासाहेब आंबेडकर आणि भाऊराव गायकवाड हे प्रत्यक्ष सत्याग्रहाच्या ठिकाणी सारी व्यवस्था पहात होते. मंदिराचे सर्व दरवाजे बंद होते. दरवाजे उघडल्यास सत्याग्रही मंदिरात प्रवेश करणार अन् [[राम]]ाचे दर्शन घेणार, असे ठरले.<ref name="auto45">{{Cite web|url=https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik-north-maharashtra-news/nashik/kalaram-satyagraha-and-dr-ambedkar/articleshow/63750408.cms|title=काळाराम सत्याग्रह आणि डॉ. आंबेडकर|website=Maharashtra Times}}</ref> मंदिराभोवती हजारांच्यावर बंदुकधारी सैनिक तैनात करण्यात आले होते. त्या दिवशी स्पृश्यांनाही मंदिर प्रवेशास मज्जाव करण्यात आला होता. पुढे महिनाभर हा सत्याग्रह सुरूच होता. मग ९ एप्रिल १९३० रोजी [[रामनवमी]]चा दिवस होता. सनातनी हिंदू आणि सत्याग्रहाचे नेत्यांमध्ये तडजोड झाली आणि असे ठरले की स्पृश्य-अस्पृश्यांनी मिळून [[राम]]ाचा रथ ओढावा. कार्यकर्त्यांसह आंबेडकर मंदिराजवळ आले. पण आंबेडकरांच्या अनुयायांनी रथाला हात लावण्यापूर्वीच सनातनी हिंदूंनी सत्याग्रहींना हुलकावणी देऊन तो रथ दुसरीकडे पळवला. त्या रथाचा पाठलाग आंबेडकरांच्या अनुयायांनी केला व चरण पादुकाजवळ थांबलेल्या सत्याग्रहींच्या लक्षात येताच त्यांनी सर्व शक्ती एकवटून रथ अडविला तेव्हा मारामारी व आंबेडकरांच्या अनुयायांवर दगडांचा वर्षाव झाला. तोवर आंबेडकर प्रत्यक्ष घटनेच्या ठिकाणी पोहचले. दगडांचा वर्षाव चालू होता. इतक्यात पोलिसांचा कडा फोडून भास्कर कद्रे नावाचा सत्याग्रही भीमसैनिक मंदिरात घुसला आणि रक्ताने माखून बेशुद्ध पडला.<ref name="auto45" /> डॉ. आंबेडकरांवर दगडे पडू नये म्हणून त्यांच्या सहकाऱ्यांनी त्यांच्या डोक्यावर [[छत्री]] होती. उपस्थित सर्व सत्याग्रह्यांना व स्वतः आंबेडकरांनाही लहान-सहान इजा झाल्या होत्या. या घटनेत एक तरुण रक्तबंबाळ झाला होता नंतर त्याचा मृत्यू झाला. डॉ. आंबेडकरांनी [[मुंबई इलाखा|बॉम्बे प्रांताचे]] गव्हर्नर फ्रेडरिक साइक्स यांना पत्र लिहून हा सर्व वृत्तांत कळवला होता. "''सत्याग्रहानंतर नाशिकमधल्या अस्पृश्यांना अतोनात छळ सोसावे लागले. त्यांच्या मुलांच्या शाळा बंद झाल्या. रस्ते बंद झाले, इतकंच काय तर त्यांना दुकानातून वस्तू देखील मिळेनाशा झाल्या. सनातनी हिंदू त्यांच्यावर दमदाटी करू लागले. तुम्ही माजले आहात अशा शब्दांत अस्पृश्यांना बोलणी खावी लागत होती. ही दुःखं भोगूनही आंबेडकरांनी सत्याग्रह सुरूच ठेवला''," असे धनंजय कीर यांनी लिहितात. दरम्यान, आंबेडकरांना गोलमेज परिषदेसाठी लंडनलाही जावे लागले. पण त्यांच्या अनुपस्थितीत [[दादासाहेब गायकवाड|भाऊराव गायकवाड]] यांनी हा लढा सुरूच ठेवला. पाच वर्षं हा लढा चालला. पण अस्पृश्यांना मंदिर प्रवेश मिळाला नाही. एका सत्याग्रही तरुणाने [[रामकुंड]]ात उडी घेतली होती. सर्व सत्याग्रह, सभा, आंदोलने [[अहिंसा|अहिंसेच्याच]] मार्गाने व्हावीत, यावर आंबेडकरांचा जोर असायचा. कुठलाही [[कायदा]] मोडायचा नाही, असे ते म्हणायचे. नाशिकमध्ये तत्कालीन कलेक्टरने जमावबंदी लागू केली. मंदिरात प्रवेश मिळावा यासाठी आंबेडकरांनी गव्हर्नरकडे पाठपुरावा केला पण त्याचाही काही उपयोग झाला नाही. आंबेडकरांनी ३ मार्च १९३४ रोजी गायकवाडांना पत्र पाठवले आणि आता सत्याग्रह सुरू ठेवून शक्ती वाया घालवण्यापेक्षा ती शक्ती राजकीय हक्क व शिक्षण घेण्याची सोय मिळवण्यासाठी वापरावी, म्हणून आता सत्याग्रह बंद करण्यात यावा, असे कळवले. त्यानंतर हा मंदिराचा सत्याग्रह बंद करण्यात आला, व तो पुन्हा कधीही करण्यात आला नाही.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६४|language=मराठी}}</ref> काळाराम मंदिराच्या सत्याग्रहात कवी [[वि.वा. शिरवाडकर|कुसुमाग्रज]] हेही सहभागी झाले होते. त्यांच्या [[विद्रोही कविता|क्रांतिकारी कवितांची]] सुरुवात याच लढ्यापासून झाली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://www.lokmat.com/television/kalaram-temple-satyagraha-story-will-be-shown-dr-babasaheb-ambedkar-serial/|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मालिकेत पाहायला मिळणार काळाराम मंदिर सत्याग्रह|date=7 फेब्रुवारी 2020|website=Lokmat|url-status=live}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/editorial/ravivar-mata/artical-on-vashivarcha-paulkhuna/articleshow/57349100.cms|title=कुसुमाग्रजांचे उपेक्षित शिरवाडे|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-06-05}}</ref> मग शेवटी त्यांनी काळाराम मंदिराचे आंदोलन स्थगित केले. पुढे [[स्वातंत्र्य दिन (भारत)|भारताला स्वातंत्र्य]] मिळाल्यानंतरच सर्व मंदिरे खुली झाली आणि अस्पृश्यांना प्रवेश मिळाला.<ref name="auto26" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.bbc.com/hindi/india-47925404|title=आंबेडकर को जब रामनवमी के रथ में हाथ नहीं लगाने दिया गया|date=2019-04-14|website=BBC News हिंदी|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref> जर तुमची [[राम]]ावर खरी भक्ती असेल तर तुम्हाला देवळातच प्रवेश का हवा असा प्रश्न तेव्हा विचारला जात होता. या प्रश्नाचे उत्तर आंबेडकरांनी अमरावतीत घेतलेल्या सभेत दिले आहे. त्यात आंबेडकर म्हणतात, "''उपासनेचे अनेक प्रकार आहेत. साकाराचे प्रत्यक्ष पूजन देवळात करता यावे म्हणून अस्पृश्यांना देवळात प्रवेश पाहिजे असे नाही. त्यांना सिद्ध करायचे आहे की त्यांच्या प्रवेशाने देवालय भ्रष्ट होत नाही. किंवा त्यांच्या स्पर्शाने मूर्तीचे पावित्र्य कमी होत नाही.''" पुढे आंबेडकर म्हणतात, "''[[हिंदू धर्म|हिंदुत्व]] ही जितकी स्पृश्यांची मालमत्ता आहे. तितकीच अस्पृश्यांची आहे. या हिंदुत्वाची प्राणप्रतिष्ठा जितकी [[वशिष्ठ|वसिष्ठांसारख्या]] ब्राह्मणांनी, [[कृष्ण]]ासारख्या क्षत्रियांनी, [[सम्राट हर्षवर्धन|हर्षासारख्या]], [[संंत तुकाराम|तुकारामासारख्या]] वैश्यांनी केली तितकीच [[वाल्मीकी|वाल्मिकी]], [[रोहिदास]] इत्यादी अस्पृश्यांनी केलेली आहे. या हिंदुत्वाचे रक्षण करण्यासाठी अस्पृश्यांनी आपली माणुसकी खर्ची घातली आहे. मंदिरे जितकी स्पृश्यांचीच तितकीच अस्पृश्यांचीच आहेत.''"<ref name="auto52" /><ref name="auto26" /> शोषितांचा लढा फक्त मंदिर प्रवेशापुरताच मर्यादित नाही, असे आंबेडकरांनी स्पष्ट केले होते. [[इ.स. १९३३]] मध्ये [[महात्मा गांधी]] आणि डॉ. आंबेडकर यांची [[येरवडा मध्यवर्ती कारागृह|येरवडा तुरुंगात]] भेट झाली होती त्यावेळी गांधींनी डॉ. सुब्बारायान यांच्या विधेयकाला समर्थन देण्याची विनंती आंबेडकरांना केली होती. आंबेडकरांनी नकार दिला. या विधेयकात मंदिर प्रवेशाबाबत लिहिलं आहे, पण अस्पृश्यांच्या पूजेच्या अधिकाराबाबत काहीच लिहिलं नाही, असं आंबेडकरांनी सांगितलं.<ref>डॉ. आंबेडकरांची भाषणे आणि पत्रे, प्रकाशक भारतीय परराष्ट्र खाते)</ref> आपल्या मंदिर प्रवेशाबाबतच्या भूमिकेबाबत आंबेडकरांनी गांधींना सांगितले होते की, "''शोषित वर्ग फक्त मंदिर प्रवेशामुळे समाधानी होणार नाही. या वर्गाचा नैतिक आणि सामाजिक उत्कर्ष होणे आवश्यक आहे आणि त्यासाठी [[शिक्षण]] मिळणे महत्त्वाचे आहे. त्या अनुषंगाने संपूर्ण जातीव्यवस्थेचे निर्दालन होणे आवश्यक आहे. जातीव्यवस्थेेेचे समूळ उच्चाटन झाल्याशिवाय अस्पृश्यांचा उत्कर्ष होणार नाही.''"<ref name="auto52" /><ref name="auto26" /> "''सामाजिक बदलाची प्रक्रिया हळुहळू होत असते, याची जाणीव डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनाही होती. शोषितांना मानवतेचे पूर्ण हक्क मिळावे यासाठी ते वेगवेगळ्या मार्गांनी लढत राहिले आणि मंदिर प्रवेशही त्याच लढ्याचा एक महत्त्वपूर्ण भाग आहे''", असे मत 'साप्ताहिक विवेक'चे सह-कार्यकारी संपादक रवी गोळे यांनी मांडले. आंबेडकरांच्या या लढ्याने काय साध्य केले याबद्दल अखिल भारतीय दलित नाट्य परिषदेचे अध्यक्ष मधुसूदन गायकवाड सांगतात की, "''डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा लढा हा प्रतीकात्मक होता. जो समाज जातीयवादाचा, बळी पडला आहे, त्याला या अंधकारातून बाहेर काढण्यासाठी आणि सत्ताधारी इंग्रजांना जाग यावी यासाठी त्यांनी हे पाऊल उचलले होते.''"<ref name="auto52" /> == कृषी व शेतकऱ्यांसाठी कार्य == <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/editorial/samwad/prof-dr-satish-yadav-article-on-dr-babasaheb-ambedkar-and-farmers/articleshow/82012003.cms|title=खोती आणि जमीनदारी विरोधातील बाबासाहेब|url-status=live}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/editorial/samwad/prof-dr-satish-yadav-article-on-dr-babasaheb-ambedkar-and-farmers/articleshow/82012003.cms|title=शेतकऱ्यांचे बाबासाहेब|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://marathi.thewire.in/a-farmers-agitation-lasting-for-6-years|title=६ वर्षे चाललेले एक शेतकरी आंदोलन!|website=marathi.thewire.in|language=en|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.bbc.com/marathi/india-55382981|title=BBC News मराठी|language=mr}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.maxmaharashtra.com/max-kissan/what-is-khoti-system-and-how-ambedkars-fight-against-khoti-system-869724|title=चरीचा शेतकरी संप आणि बाबासाहेब|last=Admin|date=2021-04-14|website=www.maxmaharashtra.com|language=mr|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://prahaar.in/%e0%a4%b6%e0%a5%87%e0%a4%a4%e0%a5%80-%e0%a4%b6%e0%a5%87%e0%a4%a4%e0%a4%95%e0%a4%b0%e0%a5%80-%e0%a4%86%e0%a4%a3%e0%a4%bf-%e0%a4%a1%e0%a5%89-%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%b8%e0%a4%be/|title=शेती, शेतकरी आणि डॉ. बाबासाहेब {{!}}|last=Sawant|first=Rajesh|language=en-US|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.esakal.com/mumbai/dr-babasaheb-ambedkars-three-points-agricultural-thought-381731|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा "त्रिसूत्री' शेतीविचार|website=eSakal - Marathi Newspaper|language=mr-IN|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/editorial/babasaheb-and-farmer/|title=बाबासाहेब आणि शेतकरी|last=author/admin|date=2016-04-14|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-04}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.loksatta.com/aurangabad-news/dr-babasaheb-ambedkar-water-nice-idea-power-1229010/|title=‘डॉ. आंबेडकरांकडून पाणी, वीज व शेतीचा सूक्ष्म विचार’|date=2016-04-20|website=Loksatta|language=mr-IN|access-date=2021-06-04}}</ref> === कृषी व शेती संबंधीचे विचार === शेती व्यवसायाचा संबंध त्यांनी समाजव्यवस्थेशी जोडला होता. ग्रामीण भागातील जातीवर आधारित समाज व्यवस्थेचे कारण त्यांनी ग्रामीण आर्थिक व्यवस्थेमध्ये शोधलं होतं. त्यामुळेच जातीवर आधारित समाजव्यवस्था बदलायची, तर त्यासाठी शेतीमध्ये परिवर्तन घडवावं लागेल. शेतीला उद्योग मानून पायाभूत सुविधा पुरवून शेतकऱ्यांचा आर्थिक विकास झाला पाहिजे. शेतकरी आर्थिक समृद्ध झाला तर शेतमजूर आणि शेतीशी निगडित सर्वच घटकाला या आर्थिक सक्षमतेचा फायदा होईल. आर्थिक स्रोत तळागाळापर्यंत झिरपले म्हणजे ग्रामीण माणसाच्या मानसिकतेत सकारात्मक बदल घडतील. हे बदल सामाजिक परिवर्तनासाठी पोषक ठरतील. आर्थिक विषमता ही जातीय व्यवस्थेला पूरक व पोषक ठरते. आर्थिक विषमता जितकी कमी होईल, तितकी जातीय भेदभावाची दरी कमी होईल, असे त्यांना वाटत होते.{{संदर्भ हवा}} शेतीसाठी [[जमीन]] व [[पाणी]] हे मुख्य घटक आहेत. पाण्याशिवाय शेतीचा विकास अशक्य आहे. शेतकऱ्याला शाश्‍वत पाणी मिळणे गरजेचे आहे. पाण्याशिवाय उत्पादकता वाढणे आणि शेतकऱ्यांचा आर्थिक स्तर उंचावणे शक्य नाही, हे त्यांनी ब्रिटीश सरकारच्या निदर्शनास आणून दिले होते. शेतीला शाश्‍वत पाणी पुरविण्यासाठी नदीच्या पाण्याचे नियोजन झाले पाहिजे. देशात घडणारे दुष्काळ हे मानवनिर्मित आहेत. दुष्काळ हटवायचा तर दुष्काळात पाण्याचे नियोजन करावे. जिरायती शेती, बागायती करण्याचे प्रयत्न वाढवावेत. शेती व शेतमजूर समृद्ध झाला तरच देश समृद्ध होईल, असे मौलिक विचार त्यांनी मांडले. पाण्यासंदर्भात केवळ विचार व्यक्त न करता त्यांनी ब्रिटिश सरकारला, नदीच्या खोऱ्यातील पाण्याच्या नियोजनाची योजना सादर केली. ही योजना ‘दामोदर खोरे परियोजना’ म्हणून ओळखली जाते. आपल्या शासनाने १९९६ मध्ये कृष्णा, गोदावरी, तापी, नर्मदा अशी खोऱ्यांची विभागणी केली. यावरून डॉ. बाबासाहेब यांच्या दूरदर्शीपणाची लांबी व खोली लक्षात येते.{{संदर्भ हवा}} डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी सर्वांत महत्त्वाची संकल्पना मांडली ती ‘शेतीचे राष्ट्रीयकरण’ करण्याची. शासनाने शेतजमिनी ताब्यात घेऊन, त्या विकसित कराव्यात, अशा विकसित शेतजमिनी शेतकऱ्यांना काही अटींवर कसण्यासाठी द्याव्यात. हा एका अर्थाने सामुदायिक शेतीचाच प्रयोग होता. अशी शेती करण्यासाठी शासनाने अधिनियम बनवावेत. पीकपद्धती, पाणी उपलब्धता, बांधबंदिस्ती, उत्पादकता वाढ, साठवण व्यवस्था, शेतमालाची विक्री, शेतमालाचे भाव या संदर्भात स्पष्ट नियम करावेत. यामुळे कोणत्याही एकाच पिकाखाली मोठे क्षेत्र येऊन, शेतमालाच्या उपलब्धतेत विषमता येणार नाही. मागणी व पुरवठा या अर्थशास्त्रीय नियमानुसार, शेतमालाला रास्त भाव मिळतील. त्याचबरोबर अतिरिक्त उत्पादन टळून शेतमालाचे नुकसानही टळेल. आजही शेतकऱ्यांना शेतमालाला रास्त भाव मिळावा यासाठी शासनाशी झगडावे लागते. या पार्श्‍वभूमीवर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे शेतीसाठी अधिनियम व कायदा असावा ही संकल्पना शेतकऱ्यांसाठी किती मोलाची आहे, हे अधोरेखित होते.{{संदर्भ हवा}} डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या काही संकल्पनातूनच कमाल जमीनधारणा कायदा, सावकारी व खोती पद्धतींना प्रतिबंध करणारा कायदा, सामूहिक शेतीचे प्रणालीवर आधारित शेती महामंडळ, राज्यातील नद्यांच्या खोऱ्यांची विभागणी व विकास, जलसंवर्धन योजना अमलात आल्या. शासनाने त्याबाबत कायदे व नियम बनविले. यामागे डॉ. बाबासाहेब यांच्या विचारांचाच प्रभाव दिसून येतो. डॉ. बाबासाहेब यांचे शेतीबाबतचे विचारधन राज्यकर्ते नियोजनकार व शेती तज्ज्ञांनी अभ्यासले पाहिजेत.{{संदर्भ हवा}} === शेतकऱ्यांच्या मोर्चात सहभाग व खोती पद्धतीवर बंदी === डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नेतृत्वाखाली शेतकऱ्यांचा पहिला संप घडवून आला होता. हा संप इ.स. १९२८-१९३४ या कालावधीत [[चरी]](रायगड जिल्हा) या गावात झाला. हा संप ७ वर्ष सुरू होता. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी खोती पद्धत नष्ट करण्यासाठी संघर्ष केला.{{संदर्भ हवा}} [[१४ एप्रिल]] १९२९ रोजी [[रत्‍नागिरी]] येथे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या अध्यक्षतेखाली जिल्हा शेतकरी परिषद चिपळूण येथे आयोजन करण्यात आले होते. या परिषदेत त्यांनी [[कोकण]]ातील खोतीदारीविरूद्ध शेतकऱ्यांचे आंदोलन सुरू केले. या संबंधी [[१७ सप्टेंबर]] १९३७ रोजी [[खोती]] पद्धत नष्ट करणाऱ्या कायद्याचे विधेयक बाबासाहेबांनी [[मुंबई]] विधिमंडळात मांडले. [[१० जानेवारी]] १९३८ रोजी बाबासाहेब आंबेडकरांच्या नेतृत्वाखाली २५,००० शेतकऱ्यांचा मोर्चा विधिमंडळावर काढण्यात आला.{{संदर्भ हवा}} सप्टेंबर १९१८ मध्ये शेतजमिनीच्या समस्येवर शोधनिबंध एका प्रसिद्ध मासिकात प्रकाशित केला. शेतकऱ्यांसाठी त्यांनी [[प्रधानमंत्री पीक विमा योजना|पीक विमा योजना]] सुचवली.{{संदर्भ हवा}} श्रमिकांची श्रमशक्ती उद्योग क्षेत्रात वळवायला हवी;तसेच शेतीचा विकास करण्यासाठी राज्य समाजवादाचा सिद्धांत त्यांनी मांडला.{{संदर्भ हवा}} == गोलमेज परिषदांमधील सहभाग == [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar with Sir Muhammad Zafrulla Khan, standing outside the House of Commons when they participated in the 2nd Round Table Conference on Sept. 1931.jpg|thumb|दुसऱ्या गोलमेज परिषदेत भाग घेतल्यावर हाऊस ऑफ कॉमन्सबाहेर सर मुहम्मद झफरुल्ला खान यांच्यासोबत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, सप्टेंबर १९३१]] {{मुख्य|गोलमेज परिषद}} इ.स. १९२७-३० मधील सायमन कमिशनने अस्पृश्यांच्या राजकीय हितांना फारसे महत्त्व दिले नाही. ब्रिटिश सरकार भारताला काही राजकीय हक्क राज्यघटनेच्या माध्यमातून देण्याच्या तयारीत होते तेव्हा ''भारताच्या भावी राज्यघटनेत अस्पृश्यांच्या हिताचे संरक्षण करणारे राजकीय हक्क असावेत'' असे आंबेडकरांना वाटत होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६५|language=मराठी}}</ref> अस्पृश्यांच्या ठिकठिकाणी सभा व अधिवेशन भरवून आंबेडकरांनी अस्पृश्यांना त्यांच्या राजकीय हक्कांचे महत्त्व पटवून देऊन त्यांच्याच स्वतःच्या अधिकारांविषयी जागृती करु लागले. ''अस्पृश्यांनी काँग्रेस पक्षापासून दूर राहिले पाहिजे. कारण काँग्रेसच्या हाती सत्ता गेली तर ती काँग्रेस अस्पृश्यांना राजकीय हक्क देईल, यात विश्वास नाही. म्हणून अस्पृश्यांना राजकीय हक्क मिळवण्यासाठी इंग्रजी सरकारशीही व काँग्रेसशीही लढत राहणे महत्त्वाचे आहे,'' असा आंबेडकरांचा विचार होता.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६६|language=मराठी}}</ref> इ.स. १९३०, १९३१ व १९३२ मध्ये इंग्लंडमध्ये गोलमेज परिषदा झाल्या. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर शोषित व अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी म्हणून या तिन्हींही गोलमेज परिषदांमध्ये हजर राहिले. ''अस्पृश्यांना राजकीय हक्क असावेत आणि ब्रिटिशांपासून भारताला स्वातंत्र मिळावे'' अशा मागण्या त्यांनी गोलमेज परिषदांमध्ये केल्या.<ref name="auto40">{{स्रोत पुस्तक|title=डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर खंड ४ कालखंड १९२८ ते १९३२|last=खैरमोडे|first=चांगदेव भगवान|publisher=सुगावा प्रकाशन (तृतीय आवृत्ती)|year=जुलै २००३|isbn=|location=पुणे|pages=९४ ते ९५}}</ref> त्यांनी ब्रिटिश शासनाच्या सत्ताधाऱ्यांना सांगितले की, 'जसे कोणत्याही संप्रदायाला दुसऱ्या संप्रदायावर दबाव टाकून गुलाम बनविण्याचा अधिकार नाही. तसेच कोणत्याही देशाला दुसऱ्या देशावर आपली सत्ता गाजवून गुलाम ठेवण्याचा अधिकार नाही' म्हणून ब्रिटिश सत्तेला भारतात हे कारण पुढे करून की भारत 'अजून स्वराज्य प्राप्तीसाठी सक्षम नाही' हे निमित्त आता चालणार नाही. बालकाला कडेवर घेऊन फिरल्याने तो आपल्या पायावर कसा चालू शकेल? म्हणून त्याला कडेवरून उतरवून स्वतंत्रपणे चालायचा अधिकार दिला गेला पाहिजे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/national/patriot-great-dr-babasaheb-ambedkar-who-going-east-british/|title=इंग्रजांच्या मायभूमीत जाऊन त्यांना ललकारणारे 'देशभक्त डॉ. बाबासाहेब'|last=author/online-lokmat|date=2019-04-14|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/editorial/humanitarian-mahatmas-dr-ambedkar/|title=मानवतावादी महापुरुष डॉ. आंबेडकर|last=author/lokmat-news-network|date=2018-12-06|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-05}}</ref> === पहिली गोलमेज परिषद === [[चित्र:The first Round Table Conference - 16 November 1930 to 19 January 1931. Dr. Ambedkar in the first row left.jpg|thumb|इ.स. १९३० मध्ये आयोजित लंडन मधील पहिल्या गोजमेज परिषदेमध्ये आंबेडकर (डावीकडून दुसऱ्या रांगेत दहाव्या स्थानी) व इतर प्रतिनिधी दिसत आहेत.]] ब्रिटिश सरकारने भारताला देऊ केलेल्या वसाहतींचे स्वराज्य व भावी राज्यघटना यावर चर्चा व विचारविनिमय करण्यासाठी भारतातील नेत्यांसह इंग्लंड येथे गोलमेज परिषद भरवली. यात अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी म्हणून बाबासाहेब आंबेडकर व रावबहादूर श्रीनिवासन या दोघांचा समावेश होता. काँग्रेसने गोलमेज परिषदेवर बहिष्कार टाकला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६७|language=मराठी}}</ref> गोलमेज परिषदेच्या निमंत्रणानंतर २ ऑक्टोबर १९३० रोजी मुंबई प्रांतातील अस्पृश्यांनी दामोदर हॉलच्या मैदानावर सभा घेऊन आंबेडकरांचा सत्कार केला. त्यांना मानपत्र व रु. ३७००ची शैलीही देण्यात आली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६८-१६९|language=मराठी}}</ref> या परिषदेसाठी आंबेडकर, श्रीनिवास व अन्य सर्व प्रतिनिधी ४ ऑक्टोबर, १९३० रोजी ''एस.एस. व्हाइसरॉय ऑफ इंडिया'' या बोटीने [[मुंबई]]हून इंग्लंडकडे निघाले. १८ ऑक्टोबर १९३० रोजी हे इंग्लंडला पोहचले. ही परिषद एक दिवस आधी म्हणजे १७ ऑक्टोबर, १९३० रोजी सुरू झाली होता. याचे अधिकृत उद्घाटन १२ नोव्हेंबर, १९३० रोजी [[पंचम जॉर्ज]] यांच्या हस्ते व ब्रिटनचे पंतप्रधान [[रामसे मॅकडॉनल्ड]] यांच्या अध्यक्षतेखाली [[हाउस ऑफ लॉर्ड्स]]च्या रॉयल गॅलरीत होणार होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६९|language=मराठी}}</ref> त्यामुळे आंबेडकरांनी १८ ऑक्टोबर १९३० ते ११ नोव्हेंबर १९३० या कालावधीत भारतमंत्री, उपभारतमंत्री, मजूर पक्षाचे नेते जॉर्ज लान्सबेरी, भारताचे नवे सरसेनापती सर [[फिलिप चेटवूड]], लंडनचे खासदार, मजूर, उदारमतवादी व हुजूर पक्षांचे सभासद या सर्वांशी भेटी घेतल्या व अस्पृश्योद्धाराच्या विषयावर त्यांच्याशी चर्चा केल्या.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१६९-१७०|language=मराठी}}</ref> पंतप्रधान रॅम्से मॅक्डोनाल्ड यांच्या अध्यक्षतेखाली १२ नोव्हेंबर १९३० ते १९ जानेवारी १९३१ पर्यंत गोलमेज परिषदेच्या बैठका होत राहिल्या. या परिषेदला डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर व रावबहादूर श्रीनिवासन अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी म्हणून उपस्थित होते. आंबेडकरांनी अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांचा खलिता या परिषदेत सादर केला. डिसेंबर १९३० मध्ये त्यांनी अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांचा खलित्याच्या दोन हजार प्रती छापल्या व त्यापैकी काही प्रती ब्रिटिश संसदेच्या सदस्यांना, गोलमेज परिषदेच्या सभासदांना तसेच काही प्रती मुंबईला पाठवून दिल्या.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७०|language=मराठी}}</ref> भविष्यात भारत स्वतंत्र होऊन ज्या राज्यघटनेच्या आधारे राज्यकारभार करतील त्या राज्यघटनेत अस्पृश्यांच्या आठ राजकीय हक्कांचा समावेश असावा, असे मत आंबेडकर व श्रीनिवास यांनी मांडले. अस्पृश्य वर्गासाठी समान नागरिकत्व, समान हक्क, जातिद्वेषरहित वागणूक, कायदेमंडळात भरपूर प्रतिनिधित्व, सरकारी नोकरीत अस्पृश्यांची भरती करण्यात यावी, सरकारची पूर्वग्रहरहित वर्तवणूक, अस्पृश्यता निर्मूलन सरकारी खाते, व गव्हर्नर जनरलच्या मंत्रिमंडळात प्रतिनिधित्व, असे ते राजकीय हक्क होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७०-१७१|language=मराठी}}</ref> या परिषदेदरम्यान आंबेडकरांना कळाले की त्यांचे मुंबई कायदेमंडळाचे सदस्यत्व आणखी तीन वर्षांनी वाढवले आहे. आंबेडकरांनी गोलमेज परिषदेमध्ये तसेच मजूर पक्ष, उदारमतवादी पक्ष, हुजूर पक्ष या तिन्ही पक्षांच्या सभासदांपुढे भाषणे दिली आणि भारताच्या भावी राज्यघटनेत अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांची तरतुद करून ठेवण्याबाबत पाठपुरावा केला. आंबेडकरांच्या भाषणांची दखल ब्रिटिश वर्तमानपत्रांनीही घेतली, आंबेडकरांच्या छायाचित्रासह त्यांच्या भाषणांचे वृत्त वर्तमानपत्रांत प्रसिद्ध होऊ लागली. अस्पृश्यांच्या स्थितीबाबतची माहिती सर्वांना कळू लागली. वर्तमानपत्रे आंबेडकरांना "अस्पृश्यांचा महान नेता" संबोधू लागले.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १७१">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७१|language=मराठी}}</ref> लंडन मधीन काही संस्थानी आंबेडकरांची भाषणे आयोजित केली होती.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १७१"/> ब्रिटिश संसदेत [[हाऊस ऑफ कॉमन्स]]च्या सदस्यांपुढे आंबेडकरांनी भाषण केले आणि अस्पृश्यांचा उद्धार करणे अत्यंत निकडीचे असल्याचे सांगितले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७१-१७२|language=मराठी}}</ref> बडोद्याचे [[महाराजा सयाजीराव गायकवाड]] हेही परिषदेचे सभासद होते, त्यांनी आंबेडकरांचे कौतुक केले.<ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १७२">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७२|language=मराठी}}</ref> परिषद संपल्यावर जानेवारी १९३१ मध्ये मुंबईला परतले. १९ एप्रिल, १९३१ रोजी त्यांनी [[परळ]] येथील गोखले शिक्षण संस्थेच्या शाळेत अखिल भारतीय अस्पृश्य पुढारी परिषद आयोजित केली होती. त्या परिषदेत त्यांनी अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांविषयी सर्व प्रदेशातील अस्पृश्य पुढाऱ्यांचे मत जाणून घेतले.<ref name="auto40" /><ref name="गायकवाड 'राजवंश' २०१६ १७२"/> === दुसरी गोलमेज परिषद === {{मुख्य|दुसरी गोलमेज परिषद}} [[चित्र:Second round tableconf.gif|thumb|इ.स. १९३१ मध्ये आयोजित लंडन मधील दुसऱ्या गोजमेज परिषदेमध्ये बाबासाहेब आंबेडकर (उजवीकडील रांगेत चौथे), रॅम्से मॅकडोनाल्ड, (त्यांच्या उजव्या हाताला) गांधी, मदन मोहन मालवीय, जयकर, सप्रु व इतर प्रतिनिधी दिसत आहेत.]] दुसऱ्या गोलमेज परिषदेत १९३१ च्या ऑगस्टमध्ये काँग्रेसचे प्रतिनिधी म्हणून महात्मा गांधी यांची निवड करण्यात आली. तत्पूर्वी ते तुरुंगात बंद होते आणि काँग्रेसनेही पहिल्या गोलमेज परिषदेवर बहिष्कार टाकला होता. आंबेडकरांनाही दुसऱ्या गोलमेज परिषदेचे निमंत्रण मिळाले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७३|language=मराठी}}</ref> १४ ऑगस्ट १९३१ रोजी मुंबई येथे गांधींनी अस्पृश्योद्धाराच्या प्रशांवर चर्चा करण्यासाठी आंबेडकरांना बोलावले. या पहिल्या भेटीत गांधींना आंबेडकर हे अस्पृश्य असल्याचे माहिती नव्हते तर ते त्यांना अस्पृश्यांविषयी कळवळा असलेले एक पुरोगामी ब्राह्मण समजत होते. या भेटीत गांधी यांनी आंबेडकरांना देशभक्त म्हटले होते. अस्पृश्योद्धाराच्या मार्गाबाबत आंबेडकर व गांधी यांच्यामध्ये एकमत न होऊ शकल्याने ही भेट अयशस्वी झाली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७३ व १७४|language=मराठी}}</ref> दुसऱ्या गोलमेज परिषदेत भाग घेण्यासाठी आंबेडकर २९ ऑगस्ट १९३१ रोजी लंडनला पोहोचले. गांधी १२ सप्टेंबर १९३१ रोजी लंडनला पोहोचले. दुसऱ्या गोलमेज परिषदेचे कामकाज ७ सप्टेंबर १९३१ ते १ डिसेंबर १९३१ पर्यंत चालू होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७४|language=मराठी}}</ref> ४ नोव्हेंबर १९३१ रोजी आंबेडकरांनी भारताच्या भावी संविधानात अल्पसंख्य अस्पृश्यांना काही राजकीय हक्क असावेत याची मागणी केली व ४ नोव्हेंबर १९३१ रोजी आंबेडकरांनी आपल्या मागण्या लिखित स्वरुपात गोलमेज परिषदेपुढे सादर केल्या. यामध्ये दोन प्रमुख मागण्या होत्या - स्वतंत्र्य मतदार संघ, ज्याद्वारे अस्पृश्यांना त्यांचे प्रतिनिधी स्वतंत्रपणे निवडून देण्याचा हक्क असावा. दुसरी मागणी ही की अस्पृश्यता पाळणे हा कायद्याने गुन्हा समजण्यात यावे. मुसलमान, शीख, अँग्लो इंडियन इत्यादी अल्पसंख्यांना राजकीय हक्क देण्यासाठी गांधी तयार होते, मात्र त्यांनी अस्पृश्यांना राजकीय हक्क देण्याच्या मागणीचा विरोध केला. संपूर्ण परिषदेत आंबेडकर व गांधी यांचे एकमत होऊ शकले नाही.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७४ व १७५|language=मराठी}}</ref> परिषदेत म. गांधींनी असे म्हटले की, 'अस्पृश्यांचे प्रतिनिधीत्व काँग्रेसच्या वतीने मी स्वतः करत असल्याने डॉ. आंबेडकर किंवा श्रीनिवासन हे अस्पृश्यांचे खरे प्रतिनिधी नाहीत'. गांधींच्या या भूमिकेचा अनिष्टपणा मि मॅक्डोनाल्ड यांच्या नजरेस डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी आणून देताना गांधींच्या विधानाला गैरजबाबदार व्यक्तीचे विधान म्हटले. आंबेडकरांनी या परिषदेसमोर अस्पृश्यांच्या राजकीय अधिकारांची मागणी केली. त्यात, 'अस्पृश्यांना लोकसंख्येच्या प्रमाणात स्वतंत्र राजकीय हक्क मिळाले पाहिजे आणि अस्पृश्य मतदारसंघातून अस्पृश्यांनी आपले उमेदवार निवडले पाहिजेत, तसेच त्यांना नोकऱ्यांमध्ये व स्थानिक स्वराज्य संस्थांमध्ये, प्रांतिक व मध्यवर्ती कायदेमंडळात लोकसंख्येच्या प्रमाणात जागा मिळाव्यात' अशा प्रकारचा खलिता परिषदेला सादर केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|title=डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर खंड ४ कालखंड १९२८ ते १९३२|last=खैरमोडे|first=चांगदेव भगवान|publisher=सुगावा प्रकाशन|year=जुलै २००३|isbn=|location=पुणे|pages=१६४(तृतीय आवृत्ती)}}</ref> १० नोव्हेंबर १९३१ रोजी लंडन येथील 'इन्स्टिट्यूट ऑफ इंटरनॅशनल अफेअर्स' या संस्थेच्या सभागृहात आंबेडकरांचे भाषण आयोजित करण्यात आले. भाषणात त्यांनी भारतातील अस्पृश्यांची दुःस्थिती कथन केली आणि त्यांच्या उत्कर्षाकरिता त्यांना स्वतंत्र राजकीय हक्क मिळणे किती आवश्यक आहे, तेही पटवून दिले. यावेळीही आंबेडकरांना अस्पृश्यांचे सर्वोच्च नेते म्हणून ओळख मिळाली. आंबेडकर लंडनहून मुंबईला २९ जानेवारी १९३२ रोजी पोहोचले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७५|language=मराठी}}</ref> भारताला संघराज्यात्मक राज्यघटना देण्यात यावी, असा विचार पहिल्या गोलमेज परिषदेत झाला होता. म्हणून दुसऱ्या गोलमेज परिषदेत भारताला भावी राज्यघटनेचे स्वरुप कसे असावे यावर विचारविनिमय झाला आणि 'फेडरल स्ट्रक्चर कमिटी' म्हणजेच एक प्रकारची संविधान समिती नेमण्यात आली, व तिच्यावर भारताच्या भावी संविधानाविषयी विचारविनिमय करण्याची जबाबदारी सोपण्यात आली. ३८ विद्वानांना या समितीचे प्रतिनिधी म्हणून नियुक्त केले गेले, ज्यात काही ब्रिटिश प्रतिनिधी आणि काही भारतीय प्रतिनिधी होते. या भारतीय प्रतिनिधींमध्ये आंबेडकरांनाही स्थान मिळाले, व सोबतच सयाजीराव गायकवाड, इतर संस्थानिक, म. गांधी, बॅ. जयकर, सर तेजबहादूर सप्रू इत्यादी भारतीयही समितीचे प्रतिनिधी होते. 'फेडरल स्ट्रक्चर कमिटी' या घटना समितीचे अध्यक्ष लॉर्ड सँकी होते. त्यांच्या अध्यक्षतेखाली ७ सप्टेंबर १९३१ ते ४ नोव्हेंबर १९३१ या कालावधीत बंकिंगहॅम पॅलेसमध्ये घटना समितीच्या बैठका घेण्यात आल्या. बैठकांत आंबेडकरांनी विद्वतेने युक्त विचार मांडले ज्यामुळे अध्यक्षांसह सर्व सभासद आंबेडकरांच्या बुद्धिमत्तेवर प्रभावित झाले. चर्चेत आंबेडकर विविध देशांतील राज्यघटनांच्या कलमांचा आधार देऊन बिनतोड उत्तरे देत.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७६|language=मराठी}}</ref> १६ सप्टेंबर १९३१ रोजी झालेल्या बैठकीत आंबेडकरांनी राज्यघटनेविषयी आपले विचार सविस्तरपणे व्यक्त केले. [[कायदेमंडळ]] एकच असावे, जर दोन कायदेमंडळ असावीत असे वाटत असल्यास कनिष्ठ कायदेमंडळात लोकांनी निवडून दिलेले (निर्वाचित) सदस्य असावेत व वरिष्ठ कायदेमंडळात प्रांतिक कायदेमंडळांनी निवडून दिलेले सदस्य असावेत. संस्थानिकांनी स्वतंत्र राहण्यापेक्षा संघराज्यात्मक भारतात सामील होण्यातच त्यांचे हित आहे. कायदेमंडळावर अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी सरकारने नियुक्त केलेले नसावे, तर ते देखील लोकांनी निवडून दिलेले असावे. अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी स्वतंत्र मतदारसंघातून अस्पृश्य मतदारांद्वारे निवडून दिलेले असावे. मागासवर्गीयांचे हित करणे, राज्यकारभाराचे प्रमुख ध्येय असावे. अंदाजपत्रकात अस्पृश्यांच्या प्रगतीसाठी भरपूर निधीची तरतूद असावी, असेही आंबेडकरांनी सुचवले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७७|language=मराठी}}</ref> आंबेडकर लंडनहून मुंबईला २९ जानेवारी १९३२ रोजी पोहोचले. या दिवशी सायंकाळी डॉ. सोळुंकी यांच्या अध्यक्षतेखाली बाबासाहेब आंबेडकरांना ११४ संस्थांच्यावतीने मानपत्र देण्याचा समारंभ दामोदर हॉलच्या मैदानात साजरा करण्यात आला. या सत्कारात आंबेडकर म्हणाले की, "तुम्ही सर्वांनी मला सहकार्य केले, माझ्या भुमिकांना पाठिंबा दिला, म्हणूनच मी अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांसाठी यशस्वीपणे संघर्ष करु शकलो. माझा संघर्ष केवळ महार जातीच्या उद्धारासाठी नव्हे नसून भारतातील संपूर्ण अस्पृश्य समाजाच्या उद्धारासाठी आहे म्हणजेच आपल्या देशाच्या उद्धारासाठी आहे."<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७८|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांनी पुणे व कोल्हापूर भागात दौरे केले. पुणे येथील अहिल्याश्रमात पुणे जिल्हा बहिष्कृत समाजातर्फे व अखिल भारतीय अस्पृश्यतानिवारण संघातर्फे २१ मे १९३२ रोजी आंबेडकरांना रौप्य करंडकातून मानपत्रे प्रदान करण्यात आली. कोल्हापूर येथेही कर्नाटकच्या जनेतेद्वारे २३ मे १९३२ रोजी आंबेडकरांना समारंभापूर्वक मानपत्र देण्यात आले. दुसऱ्या दिवशी २४ मे रोजी त्यांना लंडनहून गोलमेज परिषदेच्या चिटणीसाची तार मिळाली, ज्यात राजकीय प्रश्नांच्या कामकाजासाठी त्यांना ताबडतोब लंडनला येण्याचे सुचवले होते. २६ मे रोजी आंबेडकर मुंबईहून लंडनकडे रवाना झाले आणि जून १९३२ मध्ये लंडनला पोहोचले. तेथील कामकाज आटोपवून ते १७ ऑगस्ट १९३२ रोजी मुंबईस परत आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७८ व १७९|language=मराठी}}</ref> भारतीय जनतेला मतदानाचे अधिकार कोणत्या पात्रतेवर द्यावेत, याचा विचार करण्यासाठी 'इंडियन फ्रंचाईज कमिटी' नेमण्यात आली होती आणि तिच्या १७ सभासदांमध्ये आंबेडकरांचाही समावेश करण्यात आला होता.<ref name="auto22">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७९|language=मराठी}}</ref> दुसऱ्या गोलमेज परिषदेत ठरल्यानुसार इंग्रज सरकारने १७ ऑगस्ट १९३२ रोजी जातीय निवाडा जाहीर करून अस्पृश्यांना स्वतंत्र मतदार संघ देण्याची तरतूद मान्य केली. आंबेडकरांच्या अस्पृश्यांच्या राजकीय हक्कांच्या मागणीला यश मिळाले. मात्र याला [[महात्मा गांधी]]ंनी विरोध करून २२ सप्टेंबर १९३२ रोजी येरवाडा तुरूंगात प्राणांतिक उपोषण सुरू केले व अस्पृश्यांच्या स्वतंत्र मतदार संघाच्या मागणीस विरोध केला. त्यामुळे नाईलाजास्तव आंबेडकर यांनी २४ सप्टेंबर १९३२ [[पुणे करार]]ावर साक्षरी करून स्वतंत्र मतदार संघाची मागणी मागे घेतली व अस्पृश्यांसाठी संयुक्त राखीव मतदारसंघ मान्य केला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८०, १८१ व १८२|language=मराठी}}</ref> === तिसरी गोलमेज परिषद === ब्रिटिश सरकारने आंबेडकरांना तिसऱ्या गोलमेज परिषदेच्या कामकाजात सहभागी होण्यासाठी निमंत्रित केले. आंबेडकरांनी दुसऱ्या गोलमेज परिषदेच्या वेळी भारताच्या भावी राज्यघटनेविषयी महत्त्वाचे काम केले होते. ब्रिटिश सरकार भारताला वताहतीचे स्वराज्य देणार होते व त्याच्याबरोबरच राज्यकारभारासाठी स्वतंत्र राज्यघटना सुद्धा देणार होते. त्यामुळे त्यांनी तिसरी गोलमेज परिषद बोलावली होती.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८२|language=मराठी}}</ref> परिषदेत सहभागी होण्यासाठी आंबेडकर ७ नोव्हेंबर १९३२ रोजी एम.एन. व्हिक्टोरीया बोटीने इंग्लंडकडे रवाना झाले. लंडनला पोहोचल्यावर आंबेडकरांनी असे उद्गार काढले की, "ब्रिटिश सरकारने भारताला लवकरात लवकर स्वातंत्र्य देण्याचा प्रयत्न करावा." त्यावेळी मुंबईतील बाँबे क्रॉनियल या काँग्रेस पक्षीय वृत्तपत्राने २२ नोव्हेंबर १९३२ च्या अंकात आंबेडकरांच्या विधानाची नोंद घेतली आणि "डॉ. आंबेडकरांचे राष्ट्रप्रेम कोणाही राष्ट्रभक्तापेक्षा कधीच कमी नव्हते" असे म्हटले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८३|language=मराठी}}</ref> परिषदेत आंबेडकरांनी अशीही मागणी केली होती की, भारताची मध्यवर्ती सत्ता व प्रांतिय सत्ता या दोन्ही सत्ता एकाच वेळी भारतीयांच्या हातांत आल्या पाहिजेत. तिसऱ्या गोलमेज परिषदेचे कामकाज २१ नोव्हेंबर १९३२ रोजी सुरू झाले आणि २४ डिसेंबर १९३२ पर्यंत चालले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८३ व १८४|language=मराठी}}</ref> यावेळी भारतासंबंधीच्या घटनात्मक सुधारणेच्या संयुक्त समितीवर सभासद म्हणून आंबेडकरांचा समावेश करण्यात आला. तिसऱ्या गोलमेज परिषदेचे कामकाज संपल्यानंतर आंबेडकर २३ जानेवारी १९३३ रोजी बोटीने मुंबईस परत आले.<ref name="auto35">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८४|language=मराठी}}</ref> भारतासंबंधीच्या घटनात्मक सुधारणेच्या संयुक्त समितीच्या (जॉईंट कमिटी ऑन इंडियन कोन्स्टिट्युशनल रिफोर्म) बैठकांमध्ये सहभागी घेण्यासाठी आंबेडकर पुन्हा मुंबईहून बोटीने २४ एप्रिल १९३३ रोजी लंडनकडे निघाले आणि ६ मे १९३३ रोजी लंडनला पोहोचले. घटनात्मक सुधारणेच्या संयुक्त समितीच्या बैठका दोन टप्प्यात झाल्या. पहिला टप्पा ११ ते २८ जुलै १९३३ आणि दुसरा ३ ऑक्टोबर ते ७ नोव्हेंबर १९३३ या कालावधीत झाल्या.<ref name="auto35" /> या बैठकांमध्ये आंबेडकरांनी गव्हर्नरचे सर्व जातींच्या हितसंरक्षासाठी अधिकार, कनिष्ठ व वरिष्ठ तसेच प्रांतिय कायदेमंडळ, मध्यवर्ती व प्रांतिय सरकार यांचे अधिकार अशा विविध घटनात्मक प्रश्नांवर चर्चा केली. त्यांनी भारतीय १९१९ च्या कायद्यातील बऱ्याच उणिवा निदर्शनास आणून दिल्या. सरकारने नेमलेला सभासद मंत्री होऊ शकतो का?, असा एक नवीन मुद्दा आंबेडकरांनी चर्चेत उपस्थित केला होता. घटनापंडित आंबेडकरांना सखोल घटनात्मक ज्ञान होते. नोव्हेंबर १९३३ मध्ये समितीचे कामकाज संपले आणि ८ जानेवारी १९३४ रोजी आंबेडकर मुंबईला परत आले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८४ व १८५|language=मराठी}}</ref> गोलमेज परिषदांच्या निमित्ताने आंबेडकरांचे पाच वेळा लंडनला जाणे-येणे झाले. गोलमेज परिषदांतील सहभागामुळे त्यांना 'अस्पृश्यांचा महान नेता', 'कायदेपंडित' व 'बुद्धिमान व्यक्ती' म्हणून जागतिक पातळीवर ओळखले जाऊ लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८५|language=मराठी}}</ref> == पुणे करार == [[चित्र:M.R. Jayakar, Tej Bahadur Sapru and Dr. Babasaheb Ambedkar at Yerwada jail, in Poona, on 24 September 1932, the day the Poona Pact was signed.jpg|thumb|right|230px|२४ सप्टेंबर १९३२ रोजी, येरवडा कारागृहामध्ये जयकर, तेज बहादुर व डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर. या दिवशी पुणे करावर सही झाली.]] {{मुख्य|पुणे करार}} {{quote box | border=2px | align=right | bgcolor = Cornsilk | title= | halign=center | quote=<poem> "युरोपीयन, अँग्लो इंडियन, भारतीय ख्रिश्चन, मुसलमान व शीख या अल्पसंख्याकांना स्वतंत्र मतदारसंघ दिला गेल्यामुळे राष्ट्राचे तुकडे पडतात असे जर गांधींना वाटत नसेल, तर केवळ बहिष्कृत वर्गासाठी (अस्पृश्य) स्वतंत्र मतदारसंघ दिल्यास अरिष्ट कोरळेल असे त्यांना वाटण्याचे काय कारण? त्याचबरोबर गांधी अमर नाहीत किंवा काँग्रेसही अमर नाही. अस्पृश्यतेचे निवारण करण्यासाठी व बहिष्कृत वर्गाचा दर्जा उंचावण्यासाठी आणि त्यांना सामावून घेण्यासाठी हिंदुस्तानात अनेक महात्म्यांनी आजपर्यंत प्रयत्न केले. पण प्रत्येकाला अपयश आले. महात्मे आले आणि गेले पण अस्पृश्य हे अस्पृश्यच राहिले." </poem> |salign=right |author= '''डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर''' <br /> इ.स. १९३२ मध्ये गांधींनी आमरण उपोषण सुरू केल्यानंतर दिलेली प्रतिक्रिया |source= <ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=३६|language=मराठी}}</ref> }} १९१० च्या दशकाच्या अखेरीस डॉ. आंबेडकरांनी अस्पृश्यांचे राजकीय नेतृत्व करायला सुरुवात केली. त्यांनी अस्पृश्यांसाठी एक नवीन राजकीय आघाडी काढली. त्यांनी अस्पृश्यांच्या उद्धारासाठी व जातिसंस्थेविरुद्ध काहीही न करणाऱ्या पक्षांवर आणि ब्रिटिश सरकारवर टीका केली. [[महात्मा गांधी]] आणि [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|अखिल भारतीय काँग्रेस]] यांच्यावर अस्पृश्यांना दयनीय परिस्थितीत ढकलल्याचा आरोप आंबेडकरांनी केला. ८ ऑगस्ट, १९३० रोजी मागासवर्गीयांच्या सभेमध्ये आंबेडकरांनी आपला राजकीय दृष्टिकोन लोकांसमोर जाहीर केला, आणि ''मागासवर्गीयांनी काँग्रेस पक्ष व ब्रिटिश यांपासून स्वतंत्र झाल्याशिवाय ते सुरक्षित होणार नाहीत'' असे त्यानी सांगितले. या भाषणात त्यांनी [[मिठाचा सत्याग्रह|मिठाच्या सत्याग्रहावर]] सुद्धा टीका केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७९ ते १८२|language=मराठी}}</ref> [[गोलमेज परिषद|पहिल्या व दुसऱ्या गोलमेज परिषदेतील]] चर्चेच्या आधारे ब्रिटिश पंतप्रधान [[रॅम्से मॅकडोनाल्ड]] यांनी १७ ऑगस्ट, १९३२ रोजी जातीय निवाडा (कम्युनल अवॉर्ड) जाहीर केला. यानुसार भारतातील अस्पृश्यांना युरोपीयन, अँग्लो इंडियन, भारतीय ख्रिश्चन, मुसलमान व शीख यांच्याप्रमाणे राजकीय हक्क देण्याची तरतूद करण्यात आली होती. यामुळे अस्पृश्यांना दुहेरी राजकीय लाभ मिळणार होता. पहिला लाभ असा की, कायदेमंडळावर निवडून येण्याकरिता अस्पृश्यांना स्वतंत्र मतदार संघ मान्य करण्यात आले होते. त्या स्वतंत्र मतदारसंघातून अस्पृश्य उमेदवार निवडून येऊन प्रांतिक कायदेमंडळाचे सभासद बनू शकत होते. यावेळी अस्पृश्य उमेदवारांनी स्वतंत्र निवडून येण्यासाठी फक्त अस्पृश्य मतदारांवरच विसंबून राहता येत होते, त्यांना स्पृश्य मतदार मतदान करु शकत नव्हते. अस्पृश्यांसाठी विकास करण्यासाठी केवळ अस्पृश्य मतदारांमार्फतच अस्पृश्य प्रतिनिधी निवडण्यात येणार होता.<ref name="auto22" /> दुसरा लाभ असा की, अस्पृश्यांना दोन मतांचा अधिकार मान्य करण्यात आला होता. अस्पृश्यांचे मतदार संघ सामान्य मतदारसंघाच्या अंतर्गत होते. अस्पृश्य मतदार आपल्या दोन मतांपैकी एक मत अस्पृश्य उमेदवाराला देऊ शकत होते व दुसरे मत सामान्य स्पृश्य उमेदवाराला देऊ शकत होते. सामान्य (स्पृश्य) उमेदवाराला निवडणुकीत निवडून येण्यासाठी अस्पृश्य मतदारांवरही अवलंबून राहावे लागणार होते. अस्पृश्य उमेदवाराला निवडून येण्यासाठी स्पृश्य मतदारांवर अवलंबून राहण्याची गरज नव्हती. भारतातील स्पृश्यास्पृश्यभेद नष्ट होण्यासाठी आणि सामाजिक समता स्थापन होण्यासाठी ब्रिटिश सरकारने हे राजकीय हक्क मान्य केले होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१७९-१८०|language=मराठी}}</ref> अस्पृश्यांचा हा राजकीय हक्क महात्मा गांधींना मान्य झाला नाही. त्यांनी अस्पृश्यांच्या स्वतंत्र मतदार संघाच्या हक्कास विरोध केला आणि तो बदलण्यासाठी [[पुणे|पुण्याच्या]] [[येरवडा तुरूंग|येरवडा तुरूंगात]] २० सप्टेंबर, १९३२ रोजी प्राणांतिक उपोषण सुरू केले. आंबेडकर अस्पृश्यांना मिळालेले हे राजकीय हक्क कोणत्याही स्थितीत सोडून देण्यास किंवा बदलण्यास तयार नव्हते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८०|language=मराठी}}</ref> ''प्राण गेला तरी बेहेत्तर, पण अस्पृश्यांना स्वतंत्र असे काही मिळू देणार नाही'' असे गांधी म्हटले.<ref>{{Cite book|title=माझी आत्मकथा|last=आंबेडकर|first=डॉ. बाबासाहेब|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१४|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=५३|language=मराठी}}</ref> सर्वसाधारण मतदारसंघातून मुसलमानांना वगळल्यानंतर जे मतदारसंघ शिल्लक राहतात त्यांच्यामध्ये स्पृश्य हिंदूंची संख्या फार मोठी असल्यामुळे अस्पृश्यांना केवळ स्वतःच्या सामर्थ्यावर कायदेमंडळात आपले प्रतिनिधी निवडून आणता येणार नाहीत. अस्पृश्य हे मुसलमानांसारखेच अल्पसंख्याक आणि त्यांच्याहूनही अधिक दुबळे व असंघटित आहेत म्हणून त्यांच्या हक्कांचे संरक्षण करण्यासाठी त्यांना स्वतंत्र मतदारसंघ द्यावेत असा युक्तिवाद आंबेडकरांनी गोलमेज परिषदेत केलेला होता. अस्पृश्य हे हिंदू धर्माचेच घटक आहेत असे गांधींच्या मतावर आंबेडकरांनी स्पष्ट केले की, स्पृश्य हिंदूप्रमाणे अस्पृश्यांना मंदिरात जाता येत नाही, हिंदू देवाच्या मूर्तीला स्पर्श करता येत नाही, हिंदू ग्रंथांचे वाचन करता येत नाही तसेच स्पृश्य हिंदू अस्पृश्यांना आपले धर्मबांधव मानत नाही व त्यांनी कोणताही धार्मिक अधिकार देत नाही. त्यामुळे अस्पृश्यांना हिंदू म्हणणे योग्य नाही. युरोपीयन, अँग्लो इंडियन, भारतीय ख्रिश्चन, मुसलमान व शीख या अल्पसंख्याकांना मिळालेल्या स्वंतत्र मतदारसंघास गांधींचा विरोध नव्हता, मात्र अस्पृश्यांना स्वतंत्र्य मतदारसंघ दिल्यास हिंदू समाज दुभंगेल तसेच राष्ट्राचे तुकडे पडतील असे गांधींना वाटत होते. त्यावर आंबेडकरांचे मत होते की युरोपीय, अँग्लो इंडियन, भारतीय ख्रिश्चन, मुसलमान व शीख या अल्पसंख्याकांना स्वतंत्र मतदारसंघ दिला गेल्यामुळे राष्ट्राचे तुकडे पडत नाही त्याप्रमाणे बहिष्कृत वर्गासाठी (अस्पृश्य) स्वतंत्र मतदारसंघ दिल्यास अरिष्ट कोरळणार नाही किंवा राष्ट्राचे तुकडे पडणार नाही. अस्पृश्यतेचे निवारण करण्यासाठी व बहिष्कृत वर्गाचा दर्जा उंचावण्यासाठी आणि त्यांना सामावून घेण्यासाठी अस्पृश्यांना स्वतंत्र्य मतदार संघ आवश्यक आहेत. अस्पृश्यता निर्मूलन हे अस्पृश्यांच्या सशक्तीकरणामुळेच होऊ शकते असा आंबेडकरांचा विचार होता तर स्पृश्य हिंदूंच्या हृदयपरिवर्तनाने अस्पृश्यता निर्मूलन होईल असे गांधींना वाटे.<ref>{{Cite book|title=माझी आत्मकथा|last=आंबेडकर|first=डॉ. बाबासाहेब|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१४|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४१ ते ६४|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांना काँग्रेसचे नेते भेटू लागले आणि गांधींचे प्राण वाचविण्यास विनवू लागले. या कालावधीत देशात अशांतता निर्माण झाली होती. अखेर डॉ. आंबेडकर व महात्मा गांधी यांच्यात तडजोड होऊन २४ सप्टेंबर, १८३२ रोजी [[पुणे करार]] करण्यात आला, त्याद्वारे आंबेडकरांनी राखीव मतदारसंघाची मागणी मान्य करत स्वतंत्र मतदार संघाची मागणी मागे घेतली. मात्र या कराराबाबत आंबेडकर असमाधानी होते. ब्रिटिश सरकारने २६ सप्टेंबर, १९३२ रोजी पुणे करार मान्य केला, त्यानंतर गांधींनी २७ सप्टेंबर, १९३२ रोजी आपले प्राणांतिक उपोषण समाप्त केले. गांधींच्या उपोषणाचे वर्णन आंबेडकरांनी ''अस्पृश्यांच्या राजकीय अधिकारांना बगल देण्यासाठी गांधींनी खेळलेली राजकीय चाल होय'' असे नंतर केले. अस्पृश्यांच्या स्वतंत्र मतदारसंघाच्या मागणीस विरोध व पुणे करार या घटनांमुळे गांधी अस्पृश्य लोकांत अप्रिय बनले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=१८१|language=मराठी}}</ref> इ.स. १९४२ मध्ये आंबेडकरांनी स्वतः या कराराचा धिक्कार केला. आंबेडकरांनी आपल्या 'स्टेट ऑफ मायनॉरिटी' या ग्रंथातसुद्धा पुणे कराराबाबत नाराजी व्यक्त केली आहे. रिपब्लिकन पक्षातर्फेही अनेक धिक्कार सभा घेण्यात आल्या आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/gadchiroli/it-was-dabkare-who-had-done-punes-contract-babasaheb/|title=पुणे कराराचा बाबासाहेबांनीच केला होता धिक्कार|last=author/admin|date=2015-09-25|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-05}}</ref> === पुणे कराराचा संक्षिप्त मसुदा === # प्रांतीय विधानसभांमध्ये साधारण निवडणूक क्षेत्रांमधील जागांपैकी दलित वर्गासाठी पुढीलप्रमाणे राखीव जागा ठेवण्यात येतील: मद्रास - ३०, [[मुंबई]] व [[सिंध]] मिळून - १५, [[पंजाब]] - ७, [[बिहार]] व [[ओरिसा]] - १८, मध्य भारत - २०, [[आसाम]] - ७, बंगाल - ३०, मध्यप्रांत - २० अशा प्रकारे एकूण १४८ जागा. या ८ प्रांताच्या कायदेमंडळात हिंदूंच्या ७८७ जागा होत्या.<ref>{{Cite book|title=आधुनिक महाराष्ट्राचा इतिहास|last=गाठाळ|first=डॉ. एस.एस.|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१९|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४३०|language=मराठी}}</ref> # या जागांची निवडणूक संयुक्त निवडणूक संघ पद्धतीद्वारे केली जाईल. प्रत्येक राखीव जागेसाठी [[दलित]] वर्गातील ४ उमेदवारांचे पॅनल निवडले जाईल. या चार उमेदवारांतून ज्याला सर्वाधिक मते मिळतील तो उमेदवार विजयी जाहीर होईल. # केंद्रीय कार्यकारिणीमध्ये दलित वर्गाचे प्रतिनिधित्व वरील कलम दोननुसार होईल. # केंद्रीय कारिणीमध्ये दलित वर्गाच्या राखीव जागांची संख्या १८% असेल आणि त्यांची निवड वरील प्रकारे होईल. # वर उल्लेख केलेली उमेदवारांच्या पॅनलच्या प्राथमिक निवडींची व्यवस्था अशा केंद्रीय तसेच प्रांतिक कार्यकारिणींसाठी १० वर्षांनंतर समाप्त होईल. # जोपर्यंत दोन्ही संबंधित पक्षांद्वारा आपसांत समझौता होऊन दलितांच्या प्रतिनिधीस हटविण्याचा सर्वसंमत निर्णय होत नाही, तोपर्यंत प्रांतीय व केंद्रीय कार्यकारिणीमध्ये दलितांच्या जागांचे प्रतिनिधित्व कलम १ व ४ मध्ये दिले आहे त्याप्रमाणे अंमलात असेल. # केंद्रीय व प्रांतिक कार्यकारिणींच्या निवडणुकीत दलितांचा मतदानाचा अधिकार लोथियन समितीच्या अहवालानुसार असेल. # दलितांना स्थानिक निवडणुका व सरकारी नोकरीसाठी जातीय कारणामुळे डावलल्या जाऊ नयेत. पात्रता असलेल्या प्रत्येक दलितास नोकरीत घ्यावे. # सर्व प्रांतांत शैक्षणिक अनुदान देऊन दलितांना मुख्य प्रवाहात आणण्याचे काम करण्यात यावे.<ref>{{Cite book|title=आधुनिक महाराष्ट्राचा इतिहास|last=गाठाळ|first=डॉ. एस.एस.|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१९|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४२७ ते ४३०|language=मराठी}}</ref> == राजकीय कारकीर्द == [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar delivering a speech.jpg|thumb|एका सभेत भाषण करतांना आंबेडकर]] बाबासाहेब आंबेडकर हे राजनितीतज्ज्ञ होते, त्यांना भारतीय इतिहासातील एक आघाडीचे राजकारणी म्हणूनही ओळखले जाते. आंबेडकरांनी इ.स. १९१९ पासून सामाजिक व राजकीय क्षेत्रांमध्ये काम करायला सुरू केले होते. इ.स. १९५६ पर्यंत त्यांना अनेक राजकीय पदांवर नियुक्त केले गेले. === मुंबई विधानपरिषदेचे सदस्य (१९२६ – १९३७) === डिसेंबर १९२६ मध्ये मुंबईचे गव्हर्नर [[हेनरी स्टॅव्हले लॉरेन्स]] यांनी त्यांना [[मुंबई विधानपरिषद|मुंबई विधानपरिषदेचे]] (बॉम्बे लेजिस्लेटिव्ह काउन्सिल) सदस्य म्हणून नेमले. तेथे त्यांनी अनेकदा आर्थिक विषयांवर भाषणे दिली. ते १९३६ पर्यंत मुंबई विधानपरिषदेचे सदस्य होते.<ref>{{Cite book|title=Dr. Bhimrao Ramji Ambedkar (Vol. 7)|last=Khairmode|first=Changdev Bhawanrao|publisher=Maharashtra Rajya Sahilya Sanskruti Mandal, Matralaya|year=1985|isbn=|location=Mumbai|pages=273|language=Marathi}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.ambedkar.org/ambcd/13A.%20Dr.%20Ambedkar%20in%20the%20Bombay%20Legislature%20PART%20I.htm|title=13A. Dr. Ambedkar in the Bombay Legislature PART I}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=AeGQ8Bnn3XwC&pg=PA231&lpg=PA231&dq=In+1926,+Ambedkar+was+appointed+as+a+member+of+the+Bombay+Legislature&source=bl&ots=by41UAOG17&sig=ACfU3U3_d32QkngHTej8KecSCmneqml_tw&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwilwPjQkOnjAhUjH48KHUgDAL4Q6AEwEnoECAoQAQ#v=snippet&q=Dec.+1926+the+Bombay+Legislative+Council&f=false|title=Ambedkar and His Writings: A Look for the New Generation|first=Raj|last=Kumar|date=9 August 2008|publisher=Gyan Publishing House|via=Google Books}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1920s.html|title=1920s|website=www.columbia.edu}}</ref> अस्पृश्यांना कोणतेही राजकीय अधिकार नसतानाही त्याना [[इ.स. १९३०]] मध्ये [[लंडन]] येथे भरलेल्या पहिल्या [[गोलमेज परिषद]]ेस अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी म्हणून आमंत्रण दिले गेले. या परिषदेत त्यांनी भारतातील अस्पृश्यांच्या परिस्थितीबद्दल आवाज उठवला आणि अस्पृश्यता निर्मूलनाची मागणी केली. त्यांनी पहिल्या व दुसऱ्या गोलमेज परिषदांमध्ये दलित वर्गाच्या मूलभूत हक्कांचा एक जाहीरनामा तयार केला आणि अल्पसंख्याकांसाठी नेमलेल्या समितीसमोर सादर केला. त्या जाहीरनाम्यात अस्पृश्यांना स्वतंत्र मतदार संघाची मागणी केली होती. हा जाहिरनामा ब्रिटिश सरकारने मान्य केला. परंतु [[महात्मा गांधी]] यांनी स्वतंत्र्य मतदार संघाच्या संकल्पनेस प्रखर विरोध केला व [[पुणे]] येथील [[येरवडा कारागृह|येरवडा कारागृहात]] त्याविरुद्ध आमरण उपोषण सुरू केले. याचे पर्यवसान [[पुणे करार|पुणे करारात]] झाला.<ref name="auto39">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४३|language=मराठी}}</ref> === स्वतंत्र मजूर पक्ष, आणि मुंबई विधानसभेचे सदस्य व विरोधी पक्षनेते (१९३७ – १९४२) === {{मुख्यलेख|स्वतंत्र मजूर पक्ष}} 'कोणत्याही समाजात त्या देशातील सर्वसामान्य जनतेचा जीवनमार्ग हा राजकीय परिस्थितीने घडविलेला असतो. राजकीय सत्ता जनतेच्या आकांक्षांना मूर्त रूप देत असते. ती ज्यांच्या हातात असते त्यांना आपल्या आशा-आकांक्षांना मूर्त रूप देण्याची संधी प्राप्त होते. सत्ता त्यांचीच बटीक बनत असते.' हे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी जाणले. “या देशातील काँग्रेस पक्षाचे नेतृत्व भांडवलदार, जमिनदार व ब्राह्मणवर्ग यांच्या हातात असल्याने, राजकीय सत्ता त्यांच्याच हाती जाईल व येथील दलित कष्टकरी समाज गुलामासारखा राबविला जाईल,' असे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना वाटत होते. असे होऊ नये यासाठी त्यांनी लोकशाही मूल्यांवर आधारित असणारा 'स्वतंत्र मजूर पक्ष' स्थापन करण्याचा निर्णय घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी स्थापन केलेला स्वतंत्र मजूर पक्ष जडण घडण आणि धोरण|last=कीर्ती|first=विमल|publisher=प्रबोधन प्रकाशन|year=२५ डिसेंबर १९७९|isbn=|location=नागपूर|pages=१५ (प्रथम आवृत्ती)}}</ref> अस्पृश्य वर्गांची स्वतंत्र्य राजकीय ओळख प्रस्थापित करण्यासाठी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी इ.स. १९३६ मध्ये [[स्वतंत्र मजूर पक्ष]]ाची (इंडिपेन्डन्ट लेबर पार्टी) स्थापना केली.<ref name="auto39" /> [[फेब्रुवारी १७|१७ फेब्रुवारी]] [[इ.स. १९३७|१९३७]] मध्ये [[मुंबई इलाखा|मुंबई इलाख्याच्या]] प्रांतिक विधानसभा निवडणुकीत त्यांच्या प्रयत्नांमुळे या पक्षाचे १७ पैकी १५ उमेदवार निवडून आले. १५ विजयी उमेदवारांपैकी १३ स्वतंत्र मजूर पक्षाचे तर २ हे स्वतंत्र मजूर पक्षाने पाठिंबा दिलेले उमेदवार होते. पक्षाला मिळालेले हे यश सर्वाधिक होते.<ref name="auto53">{{Cite web|url=https://www.loksatta.com/wanchitanche-vartaman-news/sukhadeo-thorat-article-about-ambedkar-movement-1749355/|title=विचारधारेपासून दुरावणारी आंबेडकरी चळवळ|date=13 सप्टेंबर 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=1-85065-449-2 |pages=76–77 }}</ref> यावेळी आंबेडकरांची सुद्धा मुंबई विधानसभेचे सदस्य (आमदार) म्हणून निवड झाली. सन १९४२ पर्यंत ते विधानसभेचे सदस्य राहिले आणि यादरम्यान त्यांनी मुंबई विधानसभेत विरोधी पक्षनेते म्हणूनही काम केले.<ref name="auto39" /><ref>{{Cite book|title=Dr. Bhimrao Ramji Ambedkar (Vol. 7)|last=Khairmode|first=Changdev Bhawanrao|publisher=Maharashtra Rajya Sahilya Sanskruti Mandal, Matralaya|year=1985|isbn=|location=Mumbai|pages=245|language=Marathi}}</ref><ref>{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=978-1-85065-449-0 |pages=76–77 }}</ref> १९३७मध्ये झालेल्या मुंबई विधानसभेच्या निवडणुकीत बाबासाहेबांच्या विरुद्ध काँग्रेसने पहिले दलित क्रिकेटर [[पी. बाळू|बाळू पालवणकरांना]] मैदानात उतरले होते. बाळूंनी निवडणूक लढवावी हा वल्लभभाई पटेलांचा आग्रह होता. या चुरशीच्या निवडणुकीत डॉ. आंबेडकरांना १३,२४५ तर बाळू यांना ११,२२५ मते मिळाली. या निवडणुकीत [[पा.ना. राजभोज]] सुद्धा उभे राहिले होते. पुणे करार घडवून आणण्यात दाक्षिणात्य सामाजिक नेते [[एम.सी. राजा]] आणि [[बाळू पालवणकर]] यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली होती.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.bbc.com/marathi/india-56751129|title=BBC News मराठी|language=mr}}</ref> ==== नेहरू व बोस यांच्याशी पहिल्यांदा भेटी ==== ऑक्टोबर १९३९ मध्ये बाबासाहेब आंबेडकरांची [[जवाहरलाल नेहरू]] यांचेशी पहिल्यांदा भेट झाली, तर २२ जुलै १९४० रोजी मुंबईत त्यांची [[सुभाषचंद्र बोस]] यांचेशी भेट झाली होती.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=boCDDwAAQBAJ&pg=RA2-PA1942&lpg=RA2-PA1942&dq=%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0+%E0%A4%B5+%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%9A%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0+%E0%A4%AC%E0%A5%8B%E0%A4%B8&source=bl&ots=s_oztjMot6&sig=ACfU3U2W0-B9SUdAwABfr0Hp2gGOL4UHjw&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjlyqT_-p3nAhXl7HMBHUY6DYYQ6AEwDXoECAgQAQ#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0%20%E0%A4%B5%20%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%9A%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%20%E0%A4%AC%E0%A5%8B%E0%A4%B8&f=false|title=Dr. Ambedkar : Jeevan Darshan|last=Makwana|first=Kishor|date=101-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=978-93-5322-167-6|language=hi}}</ref> === शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन आणि ब्रिटिश भारताचे केंद्रीय मजूरमंत्री (१९४२ ते १९४६) === [[चित्र:A photograph of the election manifesto of the All India Scheduled Caste Federation, the party founded by Dr Ambedkar.jpg|thumb|right|300px|[[शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन|अखिल भारतीय दलित फेडरेशनचे]] निवडणूक घोषणापत्र, १९४६]] आपल्या राजकीय पक्षास राष्ट्रीय स्वरूप देण्यासाठी व सर्व अनुसूचित जातींना या पक्षाच्या झेंड्याखाली आणण्यासाठी त्यांनी '[[शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन|ऑल इंडिया शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन]]'ची (अखिल भारतीय अनुसूचित जाती महासंघाची) [[इ.स. १९४२]] मध्ये स्थापना केली.<ref name="auto39" /> शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन ही एक सामाजिक-राजकीय संघटना होती, या संस्थेचा प्रमुख उद्देश दलित-शोषित समाजाच्या हक्कांच्या मोहिमांसाठी होता. इ.स. १९४२ ते १९४६ या कालावधीत आंबेडकरांनी तत्कालीन भारताचे मध्यवर्ती सरकार असलेल्या संरक्षण सल्लागार समिती व व्हाईसरॉयच्या कार्यकारी समितीमध्ये कामगारमंत्री किंवा मजूरमंत्री म्हणून काम केले.<ref name="Sadangi">{{Cite web|दुवा=https://books.google.com/books?id=maFRVrOe1PQC&pg=PA239&dq=Scheduled+Castes+Federation&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjGk7_u-_fjAhXEbSsKHYrqCno4ChDrATABegQIARAK#v=onepage&q=Scheduled+Castes+Federation&f=false|शीर्षक=Emancipation of Dalits and Freedom Struggle|last=Sadangi|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|via=Google Books|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=|url=|title=|first=Himansu Charan|date=13 August 2008|publisher=Gyan Publishing House}}</ref><ref name="Keer">{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=B-2d6jzRmBQC&printsec=frontcover&dq=Scheduled+Castes+Federation&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjGk7_u-_fjAhXEbSsKHYrqCno4ChDrATAGegQIARAk#v=snippet&q=Scheduled+Castes+Federation&f=false|title=Dr. Ambedkar: Life and Mission|first=Dhananjay|last=Keer|date=13 August 1971|publisher=Popular Prakashan|via=Google Books}}</ref><ref name=autogenerated2>{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=1-85065-449-2 |page=5 }}</ref> बाबासाहेब आंबेडकर हे १९४२ ते १९४६ दरम्यान व्हाइसरॉयच्या एक्झिक्यूटिव्ह कौन्सिलमध्ये (कार्यकारी मंडळामध्ये) अर्थात ब्रिटिश भारताच्या केंद्रीय मंत्रिमंडळात कॅबिनेट मंत्री होते. त्यांच्याकडे कामगार खाते, ऊर्जा खाते आणि पाटबंधारे खाते होते. कामगार मंत्री, ऊर्जामंत्री व पाटबंधारे मंत्री म्हणून बाबासाहेबांनी केलेले काम आधुनिक भारताच्या उभारणीसाठी महत्त्वाचे ठरले आहे. कामगार, पाणी व वीज संबंधात बाबासाहेबांनी अनेक उपाय योजना राबवल्या. ऊर्जा साक्षरता व जल साक्षरता यावरही त्यांनी लेखन व मार्गदर्शन केलेले आहे.<ref name="Keer"/><ref name=autogenerated2/><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com.au/books?id=maFRVrOe1PQC&pg=PA239&dq=Scheduled+Castes+Federation&hl=en&sa=X&redir_esc=y|title=Emancipation of Dalits and Freedom Struggle|last=Sadangi|first=Himansu Charan|date=2008|publisher=Gyan Publishing House|isbn=978-81-8205-481-3|language=en}}</ref> आंबेडकरांनी [[भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यात]] सक्रियपणे भाग घेतला होता.<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/news/2011/03/110331_history_this_day_akd|title=इतिहास के पन्नों से : भारत में दलाई लामा, अंबेडकर को भारत रत्न|website=BBC News हिंदी|url-status=live|accessdate=25 एप्रिल 2019}}</ref> पाकिस्तानची मागणी करणाऱ्या [[अखिल भारतीय मुस्लिम लीग|मुस्लिम लीगच्या]] [[लाहोर ठराव|लाहोर ठरावाच्या]] (१९४०) अनुसरणानंतर आंबेडकरांनी [[थॉट्स ऑन पाकिस्तान]] (पाकिस्तानवरील विचार) या नावाने ४०० पानांचे पुस्तक लिहिले व त्यात त्यांनी "[[पाकिस्तान]]" या संकल्पनेचे विश्लेषण केले. त्यांनी मुस्लिम लीगच्या [[मुसलमान]]ांसाठी वेगळा देश पाकिस्तानच्या मागणीवर टीका करीत ''हिंदूंनी मुस्लिमांच्या पाकिस्तानला स्वीकारले पाहिजे'' असा युक्तिवादही केला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://web.archive.org/web/20180402094202/http://www.nihcr.edu.pk/Latest_English_Journal/Pjhc%2035-2,%202014/4%20Punjab%20Boundary%20Line,%20Zulfiqar%20Ali.pdf|title=Wayback Machine|date=2018-04-02|website=web.archive.org|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{citation |last=Dhulipala |first=Venkat |title=Creating a New Medina |url=https://books.google.com/books?id=1Z6TBQAAQBAJ&pg=PR2 |date=2015 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-05212-3 |ref={{sfnref|Dhulipala, Creating a New Medina|2015}} |pp=124,&nbsp;134,&nbsp;142–144,&nbsp;149}}</ref> === संविधान सभेचे सदस्य (१९४६ – १९५०) === आंबेडकरांनी स्थापन केलेला राजकीय पक्ष '[[शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन|ऑल इंडिया शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन]]' (अखिल भारतीय अनुसूचित जाती संघ) १९४६ मध्ये [[भारतीय संविधान सभा|भारतीय संविधान सभेसाठीच्या]] झालेल्या निवडणुकीत उत्तम कामगिरी करु शकला नाही. नंतर आंबेडकर मुस्लिम लीगची सत्ता असलेल्या बंगाल प्रांताच्या (आजचा [[बांगलादेश]]) मतदार संघातून संविधान सभेत निवडून गेले. ऑगस्ट १९४७ मध्ये आंबेडकरांची राज्यघटनेच्या मसुदा समितीचे अध्यक्ष म्हणून नियुक्ती झाली आणि त्यांच्या अध्यक्षतेखाली तयार झालेली [[भारताची राज्यघटना]] २६ जानेवारी १९५० रोजी अंमलात आली. भारतीय राज्यघटनेच्या निर्मितीत मोठे योगदान दिल्यामुळे आंबेडकरांना "भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार" म्हणून ओळखले जाते. स्वातंत्र्यप्राप्तीनंतर नेहरूंच्या मंत्रिमंडळात डॉ. आंबेडकरांना [[भारताचे कायदा व न्यायमंत्री]] म्हणून नियुक्त करण्यात आले. मात्र त्यांनी संसदेत मांडलेल्या [[हिंदू कोड बिल]]ास विरोध झाल्याने ते नेहरूंच्या मंत्रिमंडळातून राजीनामा देऊन बाहेर पडले.<ref>{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४२ आणि १४३|language=मराठी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://web.archive.org/web/20150920032027/http://www.firstpost.com/india/attention-sanghis-when-the-muslim-league-rescued-ambedkar-from-the-dustbin-of-history-2196678.html|title=Attention BJP: When the Muslim League rescued Ambedkar from the 'dustbin of history' - Firstpost|date=2015-09-20|website=web.archive.org|access-date=2021-06-05}}</ref> === भारताचे केंद्रीय कायदा व न्यायमंत्री (१९४७ – १९५१) === [[चित्र:Dr. Ambedkar being sworn in as Minister of Law, 1947. V. N. Gadgil sitting next to him and Sir Servapalli Radhakrishnan on the extreme right.jpg|thumb|300px|सप्टेंबर १९४७ मध्ये स्वंतत्र भारताचे कायदेमंत्री पदाची शपत घेताना बाबासाहेब आंबेडकर. व्ही.एन. गाडगिळ त्यांच्या बाजूला बसलेले आणि [[सर्वपल्ली राधाकृष्णन]] सर्वात उजवीकडे]] [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar being sworn in as independent India’s first Law Minister by President Dr. Rajendra Prasad, Prime Minister Jawaharlal Nehru looks on May 8, 1950.jpg|right|thumb|300px| मे १९५० रोजी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना प्रजासत्ताक भारताचे पहिले कायदा व न्यायमंत्री म्हणून शपत देतांना राष्ट्रपती [[राजेंद्र प्रसाद]] व सोबत पंतप्रधान [[जवाहरलाल नेहरू]]]] [[चित्र:The first Cabinet of independent India.jpg|right|thumb|300px|३१ जानेवारी १९५० रोजी राष्ट्रपतींसह प्रजासत्ताक भारताच्या पहिल्या मंत्रीमंडळाचे छायाचित्र. मंत्रीमंडळातील सहकाऱ्यांसोबत कायदामंत्री डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (बसलेल्यापैकी डावीकडून पहिले), मध्यभागी राष्ट्रपती राजेंद्र प्रसाद, त्यांच्या उजवीकडे पंतप्रधान [[जवाहरलाल नेहरू]] व इतर मंत्री]] ब्रिटिश संसदेने भारताच्या स्वातंत्र्याचा ठराव १५ जुलै १९४७ रोजी स्वीकृत केल्यानंतर ३ ऑगस्ट, १९४७ रोजी भारताच्या मंत्रिमंडळातील मंत्र्यांची नावे जाहीर झाली. त्यात डॉ. आंबेडकरांची कायदे व न्यायमंत्री म्हणून नियुक्ती होती. यानंतर आंबेडकर संविधान समितीचे अध्यक्ष आणि कायदा व न्याय मंत्री अशी दुहेरी जबाबदारी पार पाडत होते. १५ ऑगस्टला देश स्वतंत्र झाल्यावर पंतप्रधान नेहरूंच्या नेतृत्वाखाली सप्टेंबर १९४७ मध्ये स्वतंत्र भारताचे पहिले कायदेमंत्री म्हणून आंबेडकरांनी पदाची शपथ घेतली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=सुरवाडे|first=विजय|publisher=वैभव प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कल्याण जि. ठाणे|pages=४५|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांनी सप्टेंबर १९४७ ते ऑक्टोबर १९५१ दरम्यान या पदावर कार्य केले. [[मुंबई]]तील वकिलांच्या संस्थेने ६ ऑगस्ट, १९४७ रोजी स्वतंत्र भारताच्या पहिल्या मंत्रिमंडळातील मंत्री म्हणून त्यांचा सत्कार केला. डॉ. आंबेडकरांनी २७ सप्टेंबर, १९५१ रोजी मंत्रीपदाचा राजीनामा पंतप्रधान नेहरूंकडे पाठविला. नेहरुंनी तो त्याच दिवशी स्वीकारला पण १ ऑक्टोबर, १९५१ रोजी आंबेडकरांनी नेहरूंना पत्र पाठवून अशी विनंती केली की ६ ऑक्टोबर, १९५१ रोजी लोकसभेत आपल्या राजीनाम्याविषयी निवेदन करेपर्यंत हा राजीनामा तहकूब समजावा. ४ ऑक्टोबर, १९५१ रोजी नेहरूंनी आंबेडकरांना त्यांची विनंती मान्य केल्याचे कळवले. ६ ऑक्टोबर, १९५१ रोजी सकाळी १० ते ११ वाजण्याच्या दरम्यान लोकसभेत आंबेडकर आपले राजीनाम्याचे निवेदन वाचून दाखविणार होते. परंतु लोकसभेचे उपसभापती [[अनंतशयनम अय्यंगार]] यांनी सायंकाळी ६ वाजता निवेदन वाचण्याचा आदेश दिला. वेळेतील हा बदल आंबेडकरांना अन्यायकारक वाटल्यामुळे ते रागातच लोकसभेतून बाहेर पडले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२६१|language=मराठी}}</ref> लोकसभेबाहेर त्यांनी आपले राजीनाम्यासंबंधीचे लिखित निवेदन वर्तमानपत्रांच्या प्रतिनिधींना दिले. त्या निवेदनात आंबेडकरांनी आपल्या राजीनाम्यामागची कारणे दिली होती.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२६१ व २६४|language=मराठी}}</ref><ref name="auto31">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/india/2016/04/160414_ambedkar_un_birth_century_cj_tk|title=‘असल उपचार है हिंदू शास्त्रों की पवित्रता का नाश’|website=BBC News हिंदी}}</ref> === राज्यसभा सदस्य (१९५२ – १९५६) === आंबेडकरांनी [[पहिली लोकसभा|१९५२ची पहिली भारतीय लोकसभा निवडणूक]] [[उत्तर मुंबई (लोकसभा मतदारसंघ)|बॉम्बे उत्तरमधून]] लढविली. त्यात ते त्यांचे माजी सहाय्यक आणि [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|काँग्रेस पक्षाचे]] उमेदवार [[नारायण सदोबा काजरोळकर]] यांच्याकडून पराभूत झाले. त्यानंतर १९५२ मध्ये आंबेडकर [[राज्यसभा सभासद|राज्यसभेचे सदस्य]] झाले. सन १९५४ मध्ये [[भंडारा जिल्हा|भंडारा]] येथून झालेल्या पोटनिवडणुकीत त्यांनी पुन्हा लोकसभेत प्रवेश करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु ते तिसऱ्या स्थानावर राहिले. यातही काँग्रेस पक्षाचा उमेदवार विजयी झाला. सन १९५७ मध्ये झालेल्या दुसऱ्या सार्वत्रिक लोकसभा निवडणूकीपर्यंत आंबेडकर यांचे निधन झाले होते. आंबेडकरांनी दोन मुदतींसाठी [[भारतीय संसद]]ेचे वरिष्ठ सभागृह असलेल्या राज्यसभेत मुंबई राज्याचे प्रतिनिधित्व केले. राज्यसभा सदस्य म्हणून त्यांचा पहिला कार्यकाळ ३ एप्रिल १९५२ ते २ एप्रिल १९५६ दरम्यान होता आणि त्यांचा दुसरा कार्यकाळ ३ एप्रिल १९५६ ते २ एप्रिल १९६२ दरम्यान होता. दुसऱ्या कार्यकाळाच्या मुदतीतच ६ डिसेंबर १९५६ रोजी त्यांचे निधन झाले.<ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/alphabeticallist_all_terms.aspx|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=5 March 2019}}</ref> === रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडिया === बाबासाहेब आंबेडकरांनी "शेड्युल्ड कास्ट फेडरेशन" बरखास्त करून [[भारतीय रिपब्लिकन पक्ष|रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडिया]] स्थापन करण्याची घोषणा १९५६ मध्ये केली होती. हा पक्ष स्थापन होण्यापूर्वीच त्यांचे निधन झाल्यानंतर त्यांच्या अनुयायांनी व कार्यकर्त्यांनी पक्ष स्थापन करण्याची योजना आखली. पक्ष स्थापन करण्यासाठी १ ऑक्टोबर १९५७ रोजी [[नागपूर]] येथे अध्यक्षीय मंडळाची बैठक झाली. या बैठकीत [[एन. शिवराज]], [[यशवंत आंबेडकर]], पी.टी. बोराळे, ए.जी. पवार, दत्ता कट्टी, दा.ता. रुपवते हे हजर होते. तिसऱ्या दिवशी ३ ऑक्टोबर १९५७ रोजी रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडियाची स्थापना झाली. [[एन. शिवराज]] यांची पक्षाचे अध्यक्ष म्हणून निवड करण्यात आली.<ref>{{Cite book|title=सूर्यपुत्र यशवंत आंबेडकर|last=खोब्रागडे|first=फुलचंद|publisher=संकेत प्रकाशन|year=२०१४|isbn=|location=नागपूर|pages=२० व २१|language=मराठी}}</ref> १९५७ साली दुसऱ्या लोकसभेत या पक्षाचे नऊ सदस्य निवडले गेले. आंबेडकरांचा या पक्षाला मिळालेले हे सर्वाधिक यश होय.<ref name="auto53" /> == शैक्षणिक कार्य == आंबेडकर हे उच्चविद्याविभूषित [[शिक्षणतज्ज्ञ]] होते. "शिक्षण हे वाघिणीचे दूध आहे, आणि जो ते प्राशन करेल तो वाघासारखा गुरगुरल्याशिवाय राहणार नाही." असे त्यांनी लिहिलेले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/jalgaon/dr-babasaheb-ambedkar-says-education-milk-wagheen/|title=डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर म्हणत, शिक्षण हे वाघिणीचे दूध...|last=author/lokmat-news-network|date=2019-12-01|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/maharashtra/nagpur/nagpur-satyapal-maharaj-column/articleshow/61989657.cms|title=जीवन शिक्षण गरजेचे!|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=YoCDDwAAQBAJ&pg=PT97&lpg=PT97&dq=%E0%A4%A1%E0%A5%89.+%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0+%E0%A4%B5+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%82%E0%A4%A6&source=bl&ots=wafbE-SU6e&sig=ACfU3U1SwkgoasTORin6ywlDMDSdp94ZXA&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjSo722-p3nAhUAIbcAHQL1Dfo4FBDoATAIegQICRAB|title=Dr. Ambedkar : Aayaam Darshan|last=Makwana|first=Kishor|date=2001-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=978-93-5322-165-2|language=hi}}</ref> ''प्राचीन हिंदू समाजातील जातीच्या नियमांनुसार कनिष्ठ जातींना शिक्षण घेण्याचा हक्क नव्हता तर केवळ उच्च जातींना शिक्षणाचा अधिकार होता. त्यामुळे कनिष्ठ जातींची स्थिती जवळपास गुलामासारखीच झाली होती. शिक्षणामुळेच कनिष्ठ जातींची स्थिती सुधारेल'' असा विचार करून आंबेडकरांनी शैक्षणिक कामे केली.<ref name="auto2">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४३ व १४४|language=मराठी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2017/10/ambedkars-thoughts-on-education-an-overview-hindi/|title=आंबेडकर : हाशियाकृत समाज के शिक्षाशास्त्री|last=मीणा|first=Meenakshi Meena मीनाक्षी|date=2017-10-21|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-IN|access-date=2021-06-05}}</ref> === शैक्षणिक जागृती === आंबेडकरांच्या मते हजारो वर्षांपासून शिक्षण नाकारलेल्या कनिष्ठ जातींमध्ये अज्ञान व निरक्षरता होती. यामुळे त्यांचे उच्च जाती हलक्या प्रतीची कामे स्वतः न करता कनिष्ठ जातींकडून सक्तीने करून घेत. आंबेडकरांनी कनिष्ठ जातींना त्यांच्या या दयनीय स्थितीचे कारण शिक्षणाचा अभाव हेच आहे याची जाणिव आंबेडकरांनी करून दिली. कनिष्ठ जातींच्या लोकांनी त्यांच्या मुलांना शाळेत पाठवावे यासाठी आंबेडकरांनी त्यांना प्रोत्साहन दिले. या मुलांना शिष्यवृत्ती, गणवेश, भोजन व निवारा अशा सुविधा पुरविण्याचा प्रयत्न केला. त्यांनी आपल्या अनुयायांना "शिका, संघटित व्हा आणि संघर्ष करा" असा संदेश दिला.<ref name="auto2" /> === बहिष्कृत हितकारिणी सभेची स्थापना === {{मुख्य|बहिष्कृत हितकारिणी सभा}} कनिष्ठ जातीतील लोकांमध्ये शिक्षणाचा प्रसार व्हावा व त्यांची सामाजिक-आर्थिक स्थिती सुधारावी म्हणून २० जुलै १९२४ रोजी [[मुंबई]] येथे डॉ. आंबेडकरांनी [[बहिष्कृत हितकारिणी सभा]] या संस्थेची स्थापना केली. या संघटनेच्या वतीने [[सोलापूर]] येथे [[४ जानेवारी]], [[इ.स. १९२५]] रोजी एक वसतिगृह सुरू करून दलित, गरीब विद्यार्थ्यांना निवास, भोजन, कपडे व शैक्षणिक, साधनसामग्री पुरवली. आंबेडकरांनी या वसतिगृहास [[सोलापूर]] नगरपालिकेकडून रू. ४००००/–चे अनुदान मिळवून दिले. या संस्थेने ''सरस्वती विलास'' नावाचे मासिक व एक मोफत वाचनालयही सुरू केले.<ref name="auto4">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४४|language=मराठी}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|title=Dr. Ambedkar Life And Mission|last=Keer|first=Dhanajay|publisher=Popular Prakashan|year=1995|isbn=|locationMumbai=|pages=62}}</ref> === दलित शिक्षणसंस्थेची स्थापना === {{मुख्य|डिप्रेस्ड क्लासेस एज्युकेशन सोसायटी}} १४ जून १९२८ रोजी डॉ. आंबेडकर यांनी दलित शिक्षणसंस्थेची स्थापना केली. दलितांच्या माध्यमिक शिक्षणाची सोय करणे हे या संस्थेचे मुख्य ध्येय होते. माध्यमिक शिक्षणाची जबाबदारी पेलण्यास ही संस्था समर्थ नसल्याने दलित विद्यार्थ्यांना वसतिगृहाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यासाठी [[मुंबई]] सरकारने या संस्थेस मदत करावी असे आवाहन बाबासाहेबांनी केले. त्यामुळे मुंबईच्या गव्हर्नरने ८ ऑक्टोबर, १९२८ रोजी माध्यमिक शाळेतील विद्यार्थ्यांसाठी ५ वसतिगृहे मंजूर केली. तसेच गव्हर्नरने दरमहा रू. ९०००/–चे अनुदानही वसतिगृहांना खर्चासाठी मंजूर केले. जेव्हा ही रक्कम खर्चासाठी अपूरी पडू लागली तेव्हा डॉ. आंबेडकर यांनी [[मुस्लिम]] व [[पारशी]] समुदायातील धर्मादाय संस्थांकडून व इतर काही देणगीदारांकडून आर्थिक मदत मिळवली.<ref name="auto4" /> === पीपल्स एज्युकेशन सोसायटीची स्थापना === {{मुख्य|पीपल्स एज्युकेशन सोसायटी}} अस्पृश्यांसह निम्न मध्यमवर्गास उच्च शिक्षण देण्यासाठी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी ८ जुलै, १९४५ रोजी [[पीपल्स एज्युकेशन सोसायटी]] या शैक्षणिक संस्थेची स्थापना केली.<ref name="auto15">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.loksatta.com/lokprabha/peoples-education-society-and-dr-babasaheb-ambedkar-144407/|शीर्षक=बाबासाहेबांच्या संस्थांचा राजकीय आखाडा!|दिनांक=2013-07-05|संकेतस्थळ=Loksatta|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> आंबेडकरांनी या संस्थेच्यावतीने सन १९४६ मध्ये [[मुंबई]]त सिद्धार्थ कला व विज्ञान महाविद्यालय, सन १९५० मध्ये [[औरंगाबाद]] येथे [[मिलिंद महाविद्यालय]], सन १९५३ मध्ये मुंबईत सिद्धार्थ वाणिज्य व अर्थशास्त्र महाविद्यालय तर सन १९५६ मध्ये मुंबईत [[सिद्धार्थ कॉलेज ऑफ लॉ, मुंबई|सिद्धार्थ विधी महाविद्यालय]] सर्व समाजांसाठी सुरू केले.<ref name="auto4" /> सध्या देशभरात या संस्थेची ३० पेक्षा जास्त महाविद्यालये आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.loksatta.com/lokprabha/peoples-education-society-and-dr-babasaheb-ambedkar-144407/|title=बाबासाहेबांच्या संस्थांचा राजकीय आखाडा!|date=2013-07-05|website=Loksatta|language=mr-IN|access-date=2021-06-05}}</ref> == स्त्रियांसाठी कार्य आणि हिंदू कोड बिल == [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar with Women delegates of the Scheduled Caste Federation during the Conference of the Federation on July 8, 1942 at Nagpur..jpg|thumb|८ जुलै १९४२ रोजी नागपूर येथे फेडरेशनच्या परिषदेच्या वेळी अनुसूचित जाती महासंघाच्या महिला प्रतिनिधींसोबत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]] <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.amarujala.com/columns/blog/hindu-code-bill-dr-babasaheb-ambedkar-significance-importance-nehru-and-the-hindu-code-bill|title=बाबा साहेब और हिंदू कोड बिल: महिलाओं की दशा सुधारने में मील का पत्थर बना एक कदम|website=Amar Ujala|language=hi|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://feminisminindia.com/2016/04/14/feminist-principles-of-dr-b-r-ambedkar/|title=13 Feminist Principles of Dr. B R Ambedkar on #AmbedkarJayanti|last=Team|first=F. I. I.|date=2016-04-13|website=Feminism In India|language=en-GB|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2016/04/ambedkars-understated-feminism_hindi/|title=आंबेडकर का अल्पज्ञात स्त्रीवाद|last=धारा|first=Lalitha Dhara ललिता|date=2016-04-14|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-IN|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.saamana.com/article-on-dr-babasaheb-ambedkar-and-women-empowerment/|title=लेख – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर आणि महिला सक्षमीकरण {{!}} Saamana (सामना)|last=ऑनलाईन|first=सामना|language=en-US|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.theprint.in/opinion/women-movement-and-baba-saheb-ambedkar-views-on-that/48725/|title=महिला आंदोलन और बाबा साहेब आंबेडकर की विचार दृष्टि|last=सिंह|first=डॉ मुख्तयार|date=2019-03-08|website=ThePrint Hindi|language=en-US|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.thelallantop.com/tehkhana/babasaheb-bhimrao-ambdekar-was-the-real-hero-of-women-empowerment-in-india/|title=आंबेडकर: महिला सशक्तीकरण के रियल पोस्टरबॉय|website=LallanTop - News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/nazaria-dr-ambedkar-wanted-to-give-women-right-to/articleshow/17493392.cms|title=महिलाओं को हक दिलाना चाहते थे डॉ. आंबेडकर|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.feminisminindia.com/2019/04/19/ambedkar-for-women-rights-hindi/|title=नारीवादी डॉ भीमराव अंबेडकर : महिला अधिकारों के लिए मील का पत्थर साबित हुए प्रयास|last=Arora|first=Jagisha|date=2019-04-18|website=फेमिनिज़म इन इंडिया|language=en-GB|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.satyahindi.com/opinion/bhimrao-ambedkar-parinirvan-divas-women-empowerment-champion-106146.html|title=महिला आज़ादी के बड़े पैरोकार थे बाबासाहेब आम्बेडकर|website=www.satyahindi.com|language=en|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.news18.com/news/nation/bhim-rao-ambedkar-is-hero-of-women-empowerment-despite-he-has-not-face-of-any-women-movement-2669494.html|title=बाबा साहब महिलाओं के भी मुक्तिदाता, फिर भी महिला आंदोलन का प्रतीक न बन सके|website=News18 India|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.haribhoomi.com/dr%20ambedkar%20role%20women%20empowerment|title=महिला सशक्तिकरण पर डॉ. भीम राव अंबेडकर का अतुल्य योगदान, जानिए 10 अहम बातें {{!}} Hari Bhoomi|last=haribhoomi.com|date=2016-03-08|website=www.haribhoomi.com|language=hi|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.prabhasakshi.com/personality/dr-bhimrao-ambedkar-was-a-true-advocate-of-women|title=जयंती विशेष: महिलाओं के सच्चे हिमायती थे डॉ. भीमराव अम्बेडकर|last=Prabhasakshi|date=2021-04-14|website=Prabhasakshi|language=hi|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://satyagrah.scroll.in/article/111044/hindu-code-bill-1955-history|title=हिंदू कोड बिल : महिलाओं को अधिकार दिलाने की इस ईमानदार पहल पर आरएसएस को क्या ऐतराज़ था?|last=भारद्वाज|first=अनुराग|website=Satyagrah|language=hi-IN|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/nagpur/babasahebs-world-refugee-womens-liberation/|title=बाबासाहेब जागतिक स्त्रीमुक्तीचे उद्धारक|last=author/admin|date=2016-06-20|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.bookganga.com/eBooks/Books/Details/4614091926855976695|title=स्त्रियांचे उद्धारक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर-Striyanche Uddharak Dr. Babasaheb Ambedkar by Vasant Rajas - Anand Prakashan, Aurangabad - BookGanga.com|website=www.bookganga.com|access-date=2021-06-08}}</ref> डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्त्रीमुक्तीचे पक्के समर्थक होते. त्यांच्यावर तथागत गौतम बुद्धांच्या शिकवणुकीचा आणि महात्मा जोतिबा फुलेंच्या कार्याचा प्रभाव होता.{{संदर्भ हवा}} बाबासाहेबांच्या मते बुद्ध हेच स्त्री स्वातंत्र्याचे आद्य पुरस्कर्ते होत.{{संदर्भ हवा}} ज्येष्ठ सामाजिक कार्यकर्त्या आणि अभ्यासक डॉक्टर रूपा कुलकर्णी-बोधी यांच्या मते, ‘भारतीय स्त्रीमुक्तीची खरी वैचारिक बैठक भगवान बुद्धांच्या भक्कम अशा समतावादी तत्त्वज्ञानाच्या पायावर उभी आहे, बाहेरून आयात केलेल्या एखाद्या जेंडर बेस्ड विचारावर नाही! आणि कायद्याएवढेच बाबासाहेबांचे महत्त्वाचे योगदान म्हणजे त्यांनी दिलेली ही शुद्ध भारतीय बैठक!’{{संदर्भ हवा}} बाबासाहेबांच्या मते कोणत्याही समाजाचे मूल्यमापन त्या समाजातल्या स्त्रियांची परिस्थिती कशी आहे, यावरून करता येते.{{संदर्भ हवा}} समाजाने स्त्रियांच्या विकासाकडे लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक असल्याची त्यांची आग्रही भूमिका होती. ही समग्र प्रगती केवळ पुरुषांचीच नव्हे, तर स्त्रियांची देखील होणे गरजेचे आहे, हे भान त्यांना विद्यार्थिदशेतच आले होते. ते स्त्री शिक्षणाचे पुरस्कर्ते होते. [[औरंगाबाद]]ला त्यांनी [[मिलिंद महाविद्यालय]]ाची स्थापना केली इथे मुलींनाही प्रवेश दिला.{{संदर्भ हवा}} [[चित्र:Dr Babasaheb Ambedkar in a group photograph with the female activists of 'Ambedkarite Movement'.jpg|thumb|अखिल भारतीय अस्पृश्य महिला परिषद, नागपूर, १९४२]] खाण कामगार स्त्रीला प्रसूती भत्ता, कोळसा खाणीत काम करणाऱ्या स्त्री कामगारांना पुरुषांइतकीच मजुरी, बहुपत्नीत्वाच्या प्रथेला पायबंद, मजूर व कष्टकरी स्त्रियांसाठी २१ दिवसांची किरकोळ रजा, एका महिन्याची हक्काची रजा, दुखापत झाल्यास नुकसान भरपाई आणि २० वर्षांची सेवा झाल्यावर निवृत्तिवेतनाची तरतूद यांसारख्या महत्त्वाच्या निर्णयांचा उल्लेख करायला हवा. कामगार किंवा नोकरी करणाऱ्या स्त्रीला प्रसूती रजा मिळवून देणारे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे जगातील पहिले व्यक्ती आहेत, भारतानंतरच अनेक वर्षांनी इतर देशातील महिलांना प्रसूती रजा मंजूर झाल्या आहेत.{{संदर्भ हवा}} बाबासाहेबांनी १९४७ मध्ये कायदे मंत्री असताना [[हिंदू संहिता विधेयक]] अर्थात [[हिंदू कोड बिल]]ाचा प्रस्ताव लोकसभेत मांडला. अस्पृश्यतेचे उच्चाटन, लग्नसंबंधातली स्त्री-पुरुष समानता, स्त्रियांना काडीमोड घेण्याचा अधिकार, वारसाहक्काचे लाभ स्त्रियांनाही देण्याची तरतूद या तत्त्वांचा यात समावेश होता. {{संदर्भ हवा}} बाबासाहेबांच्या मते सामाजिक न्यायाचा लढा यशस्वी होण्यासाठी हिंदू समाजाच्या वैयक्तिक कायद्यामध्ये जाती व्यवस्था आणि पुरुषप्रधानता यांना नकार देऊन समान वैयक्तिक संबंधांची पायाभरणी करणे आवश्यक होते. या विधेयकाला प्रारंभी पंडित [[जवाहरलाल नेहरू]]ंचा पाठिंबा होता; पण [[काँग्रेस]]मधल्या सनातनी मंडळींचा टोकाचा विरोध आणि येऊ घातलेल्या निवडणुकांमुळे नेहरूंना प्रतिगामी शक्तींसमोर हार पत्करावी लागली. हिंदू कोड बिलाच्या विरोधात [[वल्लभभाई पटेल]] व [[राजेंद्र प्रसाद]] हे नेते प्रमुख होते.{{संदर्भ हवा}} [[संविधान]]ात आर्थिक प्रश्नांवर समान अधिकाराची तत्त्वे समाविष्ट करून अपेक्षित परिणाम होणार नाही, तर त्यासाठी हिंदू संहितेमध्ये सुधारणा करण्याची गरज आहे, असे त्यांचे मत होते. जातीय अन्याय आणि स्त्रियांवर होणारे अन्याय यांमागची मूळ कारणे एकमेकांमध्ये गुंतलेली आहेत, याविषयी बाबासाहेब ठाम होते. घटनेला समांतर अशी परिपूर्ण हिंदू संहिता असावी, अशी त्यांची इच्छा होती; पण तसे होऊ शकले नाही. ज्या मतदानाच्या अधिकारासाठी युरोपमधल्या स्त्रियांना संघर्ष करावा लागला तो अधिकार भारतीय स्त्रियांना न मागताच बाबासाहेबांनी  दिला. त्यांनी कुटुंबाचे योग्य नियोजन स्त्रियांशीच निगडित असल्याची स्पष्ट भूमिका घेतलेली दिसते. बाबासाहेबांनी आपल्या चळवळीत स्त्रियांना आवर्जून सहभागी करून घेतले. १९२७चा महाडचा चवदार तळ्याचा सत्याग्रह, १९३०चा नाशिकचा काळाराम मंदिर सत्याग्रह व १९४२ च्या नागपुरातल्या महिला परिषदेत स्त्रिया मोठ्या संख्येने सहभागी झाल्या होत्या. लग्न ही मुलीच्या प्रगतीमधली अडचण असून मुलीवर ते लादले जाऊ नये, “लग्नानंतर पत्नी ही नवऱ्याची मैत्रीण व समान अधिकार असलेली सहचारिणी असायला हवी. ती नवऱ्याची गुलाम व्हायला नको.” असे ते म्हणत. बायको कशी असावी, याबाबत पुरुषाचे मत घेतले जाते, तद्वतच स्त्रीचेही नवऱ्याविषयीचे मत, आवडी-निवडी विचारत घेतल्या पाहिजेत. स्त्रियांनी आपले हक्क मिळवण्यासाठी स्वतःही पुढे यायला हवे, हा विचार आंबेडकरांनी मांडला. बाबासाहेबांचे भारतीय स्त्रियांसाठी अनेक कार्य आहेत. पण अनेक उच्चभ्रू आणि बहुजन समाजातल्या स्त्रिया बाबासाहेबांच्या या कार्याविषयी अनभिज्ञ आहेत किंवा याबाबत जाणून घ्यायला तयार नाहीत. काही अभ्यासक व चळवळीतल्या उच्चवर्णीय आणि दलित स्त्रियांनीच बाबासाहेबांच्या योगदानाची दखल घेतली असल्याचे दिसून येते. बाबासाहेबांनी केवळ दलित स्त्रियांचा विचार केलेला नसून समस्त स्त्रीवर्गाचे प्रश्न ऐरणीवर आणले. हिंदू कोड बिलाच्या माध्यमातून सधन, उच्चभ्रू स्त्रियांचेच कल्याण होणार होते. हिंदू कोड बिलात सुचवलेल्या उपाययोजना पुढे कायद्याच्या रूपाने अमलात आल्या, त्याचा लाभ दलित-बहुजन स्त्रियांपेक्षा उच्चवर्णीय स्त्रियांनाच अधिक प्रमाणात झाला. === हिंदू कोड बिल === [[चित्र:Dr. Ambedkar addressing to students of Siddharth College, Mumbai during the inauguration of 'Students Parliament' on 25 September 1947.jpg|thumb|डॉ. आंबेडकर यांनी मुंबईच्या सिद्धार्थ महाविद्यालयात आयोजित केलल्या विद्यार्थी संसदेत हिंदू कोड बिलाच्या समर्थनात भाषण करताना. कारण विद्यार्थ्यांमध्ये राजकीय विचार रुजावेत यासाठी डॉ. आंबेडकर सतत प्रयत्नशील होते. (११ जून, १९५०)]] {{मुख्य|हिंदू कोड बिल}} भारतात प्राचीन काळापासून पुरुषप्रधान संस्कृती रूढ होती व समाजात स्त्रियांना दुय्यम स्थान होते. [[हिंदू कोड बिल]] (हिंदू सहिंता विधेयक) हे स्त्रीयांच्या सशक्तीकरणासाठी एक पाऊल होते.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/ambedkar-was-in-favour-of-hindu-code-bill/articleshow/59906235.cms|title=Ambedkar was in favour of Hindu Code Bill: Jyoti Wankhede – Times of India|work=The Times of India|access-date=2018-04-02}}</ref> भारत स्वातंत्र्य झाला तेव्हा हिंदू समाजात पुरुष आणि महिलांना घटस्पोटाचा अधिकार नव्हता. पुरूषांना एकापेक्षा अधिक लग्न करण्याचे स्वतंत्र होते परंतु विधवांना दुसरे लग्न करु शकत नव्हती. विधवांना संपत्तीपासून सुद्धा वंचित ठेवण्यात आले होते.<ref>[https://m.youtube.com/watch?v=bN9kPv0Dro8 [[सर्वव्यापी आंबेडकर]] : राजकीय नेते आंबेडकर : - हिंदू कोड बिल]</ref><ref>[https://m.youtube.com/watch?v=u3McPRRXhm8 हिंदू कोड बिल - (प्रधानमंत्री: हिंदी मालिका)]</ref> हिंदू कोड बील प्रथमतः १ ऑगस्ट १९४६ रोजी संसदेत मांडले गेले परंतु त्यावर कोणतीही संमती झाली नाही. नंतर ११ एप्रिल १९४७ रोजी संविधान सभेत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी ते पुन्हा मांडले. या बिलाने हिंदू धर्मात त्याकाळी असलेल्या कुप्रथांना दूर केले त्या प्रथांचे वर्णन पुढील प्रमाणे, हिंदू धर्मातील "मिताक्षरा" (दायभाग आणि मिताक्षरा या संस्कृत ग्रंथात वारसा हक्काबद्दल मांडणी आहे.) नुसार वारसा हक्काने संपत्ती मुलांकडेच हस्तांतरण होत असे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी हिंदू कोड बीलात सर्वसामान्य महिलांसोबतच विधवा व तिच्या मुलींना देखील समाविष्ट केले. याचाच अर्थ हिंदू कोडबीलातून त्यांनी मुलींना मुलांबरोबरीचा वारसा हक्कात दर्जा देवू केला. हिंदू दायभाग कायद्यानुसार महिलांना तिच्या पतीची संपत्ती विकता येत नसे. अर्थात ती पुढे पतीच्या भावांकडे अथवा मुलांकडे हक्काने जात असे. यावर हिंदू कोड बीलात महिलांना तीच्या पतीच्या मालकीची संपत्ती विकण्याचा अधिकार प्रदान करण्यात आला. हिंदू धर्मात त्याकाळी असलेल्या आणखी एका कुप्रथेनुसार दत्तक घेतलेल्या मुलाला संपत्तीचा अधिकार नसे. तो अधिकार प्रदान करण्याचा हिंदू कोडबीलात मांडला. हिंदू कोड बिलात बहुपत्नीत्व प्रथेला मज्जाव करून एक पत्नीत्वाचा पुरस्कार केला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://dalithistorymonth.medium.com/the-hindu-code-bill-babasaheb-ambedkar-and-his-contribution-to-womens-rights-in-india-872387c53758|title=The Hindu Code Bill — Babasaheb Ambedkar and his Contribution to Women’s Rights in India|last=Month|first=Dalit History|date=2019-04-17|website=Medium|language=en|access-date=2021-06-05}}</ref> संसदेच्या आत व बाहेर विद्रोहाचे वातावरण तयार झाले. सनातनी अनुयायांसह आर्य समाजी पर्यंत आंबेडकरांचे विरोधी झाले.<ref name="auto20">{{Cite web|url=https://m.thewirehindi.com/article/hindu-code-bill-controversy/6046/amp|title=आज ही के दिन 1947 में पेश हुआ हिंदू कोड बिल, ​कट्टरपंथियों ने काटा था बवाल &#124; The Wire – Hindi – Hindi News (हिंदी न्यूज़): Latest News in Hindi हिंदी समाचार लेटेस्ट न्यूज़ इन हिंदी, The Wire Hindi|website=m.thewirehindi.com}}</ref> भारतीय स्वातंत्र्यानंतर [[जवाहरलाल नेहरू]]ंनी कायदेमंत्री डॉ. आंबेडकरांवर हिंदू वैयक्तिक कायद्यास एक समान नागरी कायद्याच्या दृष्टीने पहिले पाऊल म्हणून काम करण्याची जबाबदारी सोपविली. डॉ. आंबेडकरांनी स्वतः एक समिती स्थापन केली. ज्यात ते समितीचे अध्यक्ष होते तर सदस्य के.के. भंडारकर, के.वाय. भांडारकर, कायामंत्री जी.आर. राजगोपाल आणि बॉम्बे बारचे एस.व्ही. गुप्ते होते. इ.स. १९४७ स्वातंत्र्यपूर्व काळात विधानसभेला सादर केलेल्या मसुद्यामध्ये समितीने केवळ किरकोळ बदल केले. पण विधेयक संविधान सभेसमोर ठेवण्यापूर्वी सनातनी हिंदू नेत्यांनी 'हिंदू धर्म धोक्यात आहे' अशी ओरड सुरू केली.<ref name="auto20" /><ref name="auto5">{{Cite web|url=https://satyagrah.scroll.in/article/111044/hindu-code-bill-1955-history|title=हिंदू कोड बिल : महिलाओं को अधिकार दिलाने की इस ईमानदार पहल पर आरएसएस को क्या ऐतराज़ था?|first=अनुराग|last=भारद्वाज|website=Satyagrah}}</ref> बाबासाहेबांनी इ.स. १९४७ पासून सतत ४ वर्षे १ महिना २६ दिवस काम करून हिंदू कोड बिल तयार केले होते. हे बिल संसदेत [[फेब्रुवारी ५|५ फेब्रुवारी]] [[इ.स. १९५१|१९५१]] रोजी संसदेत मांडले. परंतु अनेक हिंदू सदस्यांसह, ज्या काही जणांनी मंत्रिमंडळात पूर्वी मंजुरी दिली होती त्यांनीही आता या बिलाला विरोध केला. ज्यांनी मंत्री मंडळात हिंदू कोड बिलास मंजूरी दिली होती ते तीन सदस्य बी.एन. राव, महामहोपाध्याय आणि गंगानाथ झा हे होत मुलतः या मसुदा समीतीचे अध्यक्ष देखील डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर असल्यामुळे हिंदू कोड बीलासाठी गठीत केलेल्या समितीची सदस्य संख्या ही डॉ. आंबेडकरांसह ३+१ अशी चार होती. आधीचे हिंदू कोड बीलास त्यांची सहमती होती परंतु डॉ. आंबेडकरांनी त्यावर कोणतीही कार्यवाही झाली नाही म्हणून नव्याने मांडलेल्या बीलाला त्या तीन सदस्यांनी देखील विरोध केला.<ref>{{जर्नल स्रोत|last=Levy|first=Harold Lewis|date=1968|title=Lawyer-Scholars, Lawyer-Politicians and the Hindu Code Bill, 1921-1956|url=https://www.jstor.org/stable/3053005|journal=Law & Society Review|volume=3|issue=2/3|pages=303–316|doi=10.2307/3053005|issn=0023-9216}}</ref> [[भारताचे राष्ट्रपती]] [[राजेंद्र प्रसाद]], [[भारताचे गृहमंत्री]] व [[भारताचे उपपंतप्रधान|उपपंतप्रधान]] [[वल्लभभाई पटेल]], उद्योगमंत्री [[श्यामाप्रसाद मुखर्जी]], हिंदू महासभेचे सदस्य [[मदन मोहन मालवीय]] आणि पट्टाभी सीतारामय्या यांनी विधेयकाला विरोध केला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://drambedkarbooks.com/tag/hindu-code-bill/|title=Hindu Code Bill {{!}} Dr. B. R. Ambedkar's Caravan|website=drambedkarbooks.com|language=en|access-date=2018-04-02}}</ref> बाबासाहेब आंबेडकरांनी भारतीय स्त्रियांना कायद्याने हक्क, दर्जा आणि प्रतिष्ठा प्राप्त करून देण्याचा प्रयत्न हिंदू कोड बिलाच्या माध्यमातून केला होता. हे बिल सात वेगवेगळ्या घटकांशी निगडित कायद्याचे कलमात रूपांतर करू पाहणारे होते. हे सात घटक खालीलप्रमाणे : # जी व्यक्ती मृत्युपत्र न करता मृत पावली असेल अशा मृत हिंदू व्यक्तीच्या (स्त्री आणि पुरुष दोघांच्याही) मालमत्तेच्या हक्कांबाबत # मृताचा वारसदार ठरवण्याचा अधिकार # पोटगी # विवाह # घटस्फोट # दत्तकविधान # अज्ञानत्व व पालकत्व<ref name="auto5" /> या स्त्रियांच्या दृष्टीने महत्त्वाच्या असलेल्या विषयांवर संविधान सभेने ''जात, धर्म किंवा लिंगभेद करून मानवप्राण्यात कायदा भेदभाव करणार नाही, न्यायाच्या तराजूत सर्वांना एकाच मापात तोलले जाईल'' अशी घोषणा केली. या पार्श्वभूमीवर हिंदू स्त्रियांना त्याचे न्याय्य हक्क देण्यास विरोध झाला.<ref>{{जर्नल स्रोत|last=Chandrakala|first=S.Halli.|date=मार्च २०१६|title=Dr.B.R. Ambedkar and Hindu Code Bill, Women Measure Legislation|url=https://www.onlinejournal.in/IJIRV2I3/002.pdf|journal=Imperial Journal of Interdisciplinary Research (IJIR)|volume=|pages=१ ते ४|via=}}</ref> या बिलातील घटस्फोट, द्विभार्या या कलमांना सनातनी मनोवृत्तीच्या विरोधकांनी तीव्र विरोध केला. हे बील तीन+एक सदस्यांनी आधी तयार केले परंतु उर्वरित तीन सदस्यांनी पुढे त्याला विरोध केला व या बिलासाठी डॉ. आंबेडकरांनी पुढे राजीनामा दिला. इतर तीन सदस्य किंवा संविधान सभेतील अन्य सदस्यांनी त्यांना साथ दिली नाही. मात्र हे बिल आंबेडकर मंत्रीपदी असताना मंजूर होऊ शकले नाही.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://zeenews.india.com/news/india/ambedkar-resigned-as-law-minister-from-nehrus-cabinet-when-govt-refused-to-back-hindu-code-bill_1850749.html|title='Ambedkar resigned as law minister from Nehru's cabinet when govt refused to back Hindu Code Bill'|date=2016-01-31|website=Zee News|language=en|access-date=2021-06-05}}</ref> त्यामुळे दुःखीकष्टी होऊन आंबेडकरांनी [[२७ सप्टेंबर]] [[इ.स. १९५१]] रोजी कायदेमंत्री पदाचा राजीनामा दिला आणि नेहरूंनी तो मंजूर केला. राजीनामा दिल्यानंतर त्यावर लोकसभेमध्ये निवेदन करण्याची संधी उपसभापतींनी नाकारली. तत्कालीन नवशक्ती वृत्तपत्रात ''हिंदू कोड बिलाचा खून झाला'' अशी बातमी आली होती.<ref name="auto31" /><ref name="auto5" /><ref>दैनिक नवशक्ती दिनांक १२ ऑक्टो. १९५१ पृष्ठ ३</ref><ref>{{जर्नल स्रोत|last=Magre|first=Sunita|date=2017-12-17|title=dr babasaheb ambedkar and hindu code bill|url=https://www.researchgate.net/publication/321869023_dr_babasaheb_ambedkar_and_hindu_code_bill}}</ref> पुढे ज्या वारसा कायद्याला विरोध करण्यात आला होता तो बाजूला सारून प्रथम हिंदू विवाह कायदा हाती घेण्यात आला. हिंदू कोड बिलाचे चार वेगवेगळे भाग करून हे चार ही कायदे वेगवेगळ्या वेळी नेहरूंनी मंजूर करून घेतले. इ.स. १९५५-५६ मध्ये मंजूर झालेले चार हिंदू कायदे खालीलप्रमाणे: # हिंदू विवाह कायदा # हिंदू वारसाहक्क कायदा # हिंदू अज्ञान व पालकत्व कायदा # हिंदू दत्तक व पोटगी कायदा हे कायदे लोकसभेत मंजूर होत असताना त्याच्यांशी बाबासाहेबांचा थेट संबंध येत नव्हता, तेव्हा ते राज्यसभेत होते. हे कायदे मंजूर होणे म्हणजे भारतीय न्याय व कायदा व्यवस्थेच्या इतिहासातली एक क्रांतिकारक घटना होती असे मानले जाते. या कायद्यांनी भारतीय स्त्रियांच्या जीवनात आमूलाग्र परिवर्तन घडण्यास सुरुवात झाली. या कायद्यांनी स्त्री-पुरुषांच्या दर्जात कायद्याने समानता प्रस्थापित केली. बाबासाहेबांनी भारताचे कायदेमंत्री पदाचा राजीनामा देताना हिंदू कोड बिलाविषयी असे म्हटले होते की, “समाजातल्या वर्गावर्गातली असमानता, स्त्री-पुरुष यांच्यातली असमानता तशीच अस्पर्शित राहू देऊन, आर्थिक समस्यांशी निगडित कायदे संमत करीत जाणे म्हणजे आमच्या संविधानाची चेष्टा करणे आणि शेणाच्या ढिगारावर राजमहाल बांधण्यासारखे होय.”<ref name="auto20" /><ref name="auto5" /> == धर्मांतराची घोषणा == [[चित्र:Ambedkar speech at Yeola.png|thumb|बाबासाहेब आंबेडकर]] डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे कोट्यवधी दलितांना [[सामाजिक न्याय]] मिळवून देण्यासाठी दिवसरात्र झटत होते. सवर्णाच्या मनात कधी तरी अस्पृश्यांबद्दल सद्भावना जागृत होईल या आशेवर ते सतत प्रयत्‍नशील होते. [[हिंदू]] धर्मात आपल्याला समतेची वागणूक देण्यात यावी यासाठी त्यांनी मोठा लढा दिला. आधीच्या पाच वर्षापासून [[नाशिक]]च्या काळाराम मंदिरात प्रवेश मिळावा म्हणून बाबासाहेबांचे अनुयायी मोठ्या जिकरीने लढा चालवीत होते. पण बहुतांश हिंदूना अस्पृश्य कधीच मानवाच्या बरोबरीचे वाटत नव्हते. त्यांना [[दलित]] वा [[अस्पृश्य]] जनता ही नेहमी कुत्र्यामांजरापेक्षाही खालच्या दर्जाची वाटे. याचा एकंदरीत परिणाम असा झाला की बाबासाहेबानी समतेसाठी केलेला लढा पाच वर्षात मातीला मिळाला. याच दरम्यान जेव्हा नाशिकचा लढा चालू होता तेव्हा बाबासाहेब [[गोलमेज परिषद]]ेत गुंतून गेले होते, त्यामुळे त्यांनी आपल्या कार्यंकर्त्यांमार्फत हा लढा सतत पाच वर्षे सुरू ठेवला. तिकडे गोलमेज परिषदेच्या माध्यमातून अस्पृश्यांसाठी मिळेल ते खेचून आणण्याचे काम तर चालूच होते व त्याला चांगले यशही आले. पण नाशिकच्या लढ्यात मात्र सनातनवाद्यांनी अस्पृश्यांना मंदिर प्रवेशापासून रोखण्यासाठी मोठी ताकत लावून लढा दिला. शेवटी या सनात्यन्यांच्या अमानवी वृत्तीला कंटाळून बाबासाहेबांनी हिंदू धर्म त्यागाचा म्हणजेच धर्मांतराचा निर्णय घेतला. ज्या धर्मात आम्हाला कुत्र्याचीही किंमत नाही त्या धर्मात आता आपण राहायचे नाही असा निर्धार करून बाबासाहेब धर्मांतराचा विचार आपल्या कार्यकर्त्यांना बोलून दाखवू लागले, त्यांची मने चाचपून पाहू लागले. कार्यकर्त्यांकडून सकारात्मक व नकारात्मक अशा दोन्ही प्रतिक्रिया येऊ लागल्या. पण धर्मत्यागाच्या बाजूने आलेला कल प्रचंड व लक्षणीय होता. आपल्या समाजातील मोठा जनसमुदाय या [[हिंदू]] धर्माचा त्याग करण्यास तयार आहे हे कळल्यावर, बाबासाहेबांवर दुसरी जबाबदारी येऊन पडली. ती म्हणजे पर्यायी धर्म निवडायचा कुठला? जेथे परत जातवादाची पुनरावृत्ती होईल अशा दुसऱ्या धर्मात अजिबात जायचे नव्हते. प्राथमिक पातळीवर बाबासाहेब कार्यकर्त्यांशी संवाद साधून धर्मांतर करण्याच्या निर्णयावर येतात. आणि येत्या काही दिवसात येवल्यात भरणाऱ्या परिषदेत ही घोषणा करण्याचे ठरले. [[१३ ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९३५|१९३५]] रोजी [[येवला]] येथे परिषद भरली. भारताच्या कानाकोपऱ्यातून अस्पृश्य [[जनता]] येवले नगरी मोठ्या संख्येने येऊन धडकली. लोकांची अलोट गर्दी रस्त्यानी ओसंडू लागली. प्रचंड उत्साह व बाबासाहेबांच्या प्रती असलेली निष्ठा जमलेल्या लोकांच्या वर्तनातून, त्यांच्या शिस्तीतून दिसत होती. राहण्याची, खाण्यापिण्याची सोय करताना संयोजकांच्या नाकी नऊ आले. १०,००० वर जनसमुदाय येवले नगरी धडकला. बाबासाहेबांचे येवला परिषदेस आगमन होते. येवला परिषदेचे स्वागताध्यक्ष [[अमृत धोंडिबा रणखांबे]] होते. लोकांनी भरगच्च भरलेल्या सभामंडपात बाबासाहेबांची अत्यंत प्रभावी आणि हिंदू धर्माचा समाचार घेणारे तेजस्वी भाषण सुरू झाले. बाबासाहेब म्हणतात, “मागच्या पाच वर्षापासून आपण सर्वानी मोठ्या कष्टाने काळाराम मंदिराची चळवळ चालविली. पैसा आणि वेळ खर्ची घालून चालविलेला हा पाच वर्षाचा झगडा व्यर्थ गेला. हिंदूच्या पाषाणहृदयाला पाझर येणे अशक्यप्राय आहे, हे आता पक्के झाले आहे. काळारामाच्या निमित्ताने माणूसकीचे अधिकार मिळविण्यासाठी चालविलेली ही चळवळ निष्फळ ठरली. अशा या निर्दय व अमानुष धर्मापासून फारकत घेण्याची वेळ येऊन ठेपली आहे. आपण हिंदू आहोत केवळ याच कारणास्तव आपल्यावर हे अस्पृश्यत्व लादण्यात आले आहे. तेच जर आपण दुसऱ्या धर्माचे असतो तर हिंदू आपल्यावर अस्पृश्यत्व लादू शकले असते काय? हा धर्म सोडून एखाद्या दुसऱ्या धर्मात जावे असे तुम्हाला वाटत नाही काय?” बाबासाहेबांच्या या विधनांवर सभेतील लोकांनी मोठ्या उत्साहात टाळ्या वाजवून प्रतिसाद दिला. बाबासाहेब पुढे म्हणतात,<br /> <span style="color: green"> <blockquote>मी अस्पृश्य जातीत जन्माला आलो ते माझ्या हाती नव्हते. हिंदू म्हणून मी जन्माला आलो, पण हिंदू म्हणून मरणार नाही.</blockquote></span> <br /> डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांची ही घोषणा येथील तत्कालीन समाजव्यवस्थेला दिलेला मोठा धक्का होता. जागतिक पातळीवर या घटनेची नोंद झाली. धर्मसंस्थाने हादरली. परिवर्तनवादी विचारवंतांनी बाबासाहेबांच्या या घोषणेचे स्वागत केले.<ref name="archive.is"/> ही भीमगर्जना ऐकून अस्पृश्य लोकांमध्ये एक उत्साहाची लाट उसळली. जो अस्पृश्य काल या परिषदेस येताना हिंदूचा गुलाम होता, लादलेल्या द्रारिद्‌ऱ्याचा बळी होता, तो आता या घोषणेने मनोमनी या सर्व गुलामीतून मुक्त झाला होता. बाबासाहेबांच्या धर्मांतराच्या भीमगर्जनेतून एक निर्णायक संदेश अस्पृश्यांपर्यंत पोहचला. भाषणाच्या शेवटी बाबासाहेब आपल्या कार्यकर्त्याना आदेश देतात की, आता हा नाशिकचा काळाराम मंदिर सत्याग्रह बंद करा. पाच वर्ष आपण खूप खटाटोप केली. हिंदूंच्या हृदयात आपल्यासाठी अजिबात स्थान नाही तेव्हा आता हा धर्म सोडून आपण नव्या धर्मात जाणार आहोत. एक नवे पर्व सुरू होत आहे. आम्हांला देवाच्या दर्शनासाठी वा भक्तिभावासाठी म्हणून हा प्रवेश पाहिजे होता असे नव्हे तर समानतेचा अधिकार म्हणून हा प्रवेश हवा होता. जेव्हा यांचा देव आणि हे आम्हांला प्रवेश देऊन समान मानण्यास मागच्या पाच वर्षात मोठ्या एकीने आमच्या विरोधात लढले, तेव्हा आता आम्हीही निर्णायक वळणावर आलोत. मानवी मूल्ये नाकारणाऱ्यांना नाकारण्याच्या निर्णयावर आलोत. जातिभेद मानणारा असा हा यांचा देवही नको व त्याचा धर्मही नको. आपल्या वाटा आपणच शोधू या. अन् आता नव्या धर्मात जाण्याच्या तयारीला लागू या. आणि अशा प्रकारे अस्पृश्यांच्या आयुष्यात एका नव्या पहाटेच्या भीमगर्जनेनी ही येवले परिषद संपन्न होते. कार्यकर्ते मोठ्या जल्लोषात व उत्साहात परतीला निघतात. === धर्मविषयक दृष्टिकोन व धर्मचिकित्सा === * अनेक धर्मगुरूंच्या प्रस्तावांचा राजगृहावर वर्षाव :- बाबासाहेब हिंदू धर्म त्याग करून दुसऱ्या कुठल्यातरी धर्मात प्रवेश करणार याची बातमी हां हां म्हणता सातासमुद्रापार गेली. आणि नेहमीच आपल्या धर्माचा प्रचार व प्रसार करण्यास मोठ्या कष्टांनी उभे जग पालथे घालत असणाऱ्या अनेक धर्मांच्या धर्मगुरूंना मोठी संधी आयती चालून आल्याने आनंद झाला. अशा या धर्मगुरूनी बाबासाहेबांनी आपल्या धर्मात यावे यासाठी अनेक आघाड्या उघडून त्यांचे मन वळविण्याचे प्रयत्‍न चालू केले. अशा धर्मगुरूंकडून राजगृहावर देश विदेशांतून अक्षरशः पत्रांचा व तारांचा वर्षाव झाला होता. * शीख धर्माची चाचपणी :- १३ व १४ एप्रिल १९३६ रोजी अमृतसर येथे शीख मिशनरी परिषद भरली होती. देशाच्या कानाकोपऱ्यातून अस्पृश्य वर्गाचे लोक या परिषदेस हजर झाले. बाबासाहेबांनीही आपल्या अत्यंत मोजक्या कार्यकर्त्यांसकट इथे हजेरी लावली. सेवानिवृत्त न्यायाधीश सरदार बहाद्दुर हुकूमसिंग हे या परिषदेचे अध्यक्ष होते. या परिषदेत केरळचे अस्पृश्य समाजाचे नेते डॉ. कुदीर व इतरांनी मोठ्या अभिमानाने शीख धर्माचा जाहीर आणि विधिवत स्वीकार केला. या परिषदेत बाबासाहेबांचे एक तेजस्वी भाषण झाले..भाषणात ते म्हणाले<br />हिंदूनी जातीयवादाच्या अमानवी कृत्यानी माझ्या बांधवांच्या कित्येक पिढ्यांवर गुलामाचे, दारिद्‌ऱ्याचे व पराकोटीचे वेदनामय जीनव लादले, अत्यंत घृणास्पदनी खालच्या दर्जाची वागणूक दिली. या धर्मात समतेचा असलेला अभाव मानवी जीवनास हानिकारक आहे. त्या मानाने शीख धर्मातील समतेची तत्त्वे समाजाला एकसंघ ठेवण्यात व उत्कर्ष करण्यास अत्यंत अनुकूल व प्रगतिप्रवर्तक आहेत. त्यामुळे मला शीख धर्म मनातून आवडू लागला आहे. हिंदू धर्माचा त्याग करणे निश्चित झाले आहे. धर्मांतर करण्याचा निर्णय अढळ आहे, फक्त तो केव्हा करायचे हे अजून ठरायचे आहे.<br /> शीख धर्माकडील त्यांचा विशेष झुकाव होता. पण जो कुठला धर्म स्वीकारायचा त्याचा खोलवर अभ्यास करून, मानवी मूल्यास असलेली पोषकता तपासून सर्व शंकाकुशंकांचे निराकरण झाल्यानंतरच धर्मांतर करायचे या मताचे बाबासाहेब होते. आपले चिरंजीव यशवंत आंबेडकर व पुतण्या मुकंद याना बाबासाहेबानी, अमृतसर येथील गुरुद्वारात वास्तव्यास पाठविले. या वास्तव्याच्या काळात गुरुद्वारातील शीख बांधवांनी या दोन तरुणांचे मोठे आदरातिथ्य केले. दोन महिने पाहुणचार घेऊन मोठ्या आनंदाने ही मुले परत आली.<br /> १८ सप्टेंबर १९३६ रोजी बाबासाहेबानी शीख धर्माचा अभ्यास करण्यासाठी अमृतसरला गेले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sikh24.com/2014/06/26/letters-dr-ambedkar-and-sikh-leadership-of-1930s/#.WtMFvohubIU|title=Letters: Dr. Ambedkar and Sikh Leadership of 1930s {{!}} Sikh24.com|last=Singh|first=H|website=www.sikh24.com|language=en-US|access-date=2018-04-15}}</ref> मुलगा व पुतण्या यानी दिलेल्या वृत्तांताचा हा सकारात्मक परिपाक होता. ही तुकडी अमृतसरला पोहचून तिने शीख धर्माचा अभ्यास सुरू केला. दरम्यान काळात झालेल्या पत्रव्यवहारात शीख धर्माचे गुणगाण गाणारी अनेक पत्रेर बाबासाहेबांना मिळाली. उत्तरादाखल लिहिलेल्या पत्रांत बाबासाहेबानी या सर्व तरुणांचे अभिनंदन केले व धर्माचा अभ्यास करण्यास शुभेच्छा दिल्या. इकडे बाबासाहेब इतर कामात गढून गेले. याच दरम्यान या तेरा सदस्यानी एक घोळ घातला. शीख धर्माचा त्यांच्यावर इतका प्रभाव पडला की या सर्वानी बाबासाहेबांची परवानगी न घेता शीख धर्माची दीक्षाच घेऊन टाकली. खरेतर बाबासाहेबांनी त्यांना अभ्यासासाठी पाठवले होते. धर्म स्वीकारण्याचा निर्णय अजून व्हायचा होता. बाबासाहेबांच्या आदेशाची वाट न पाहता घेतलेला हा निर्णय इतका भारी पडला की ते सर्व सदस्य थेट चळवळीतून बाहेर फेकले गेले. पुढे शीख मिशनचे नेते व बाबासाहेब यांच्यातील मतभेद पराकोटीला गेले. याचा एकंदरीत परिणाम असा झाला की बाबासाहेबांना [[शीख धर्म]] स्वीकारण्याचा विचार सोडून द्यावा लागला. आता नवीन धर्म शोधण्याची जबाबदारी अंगावर पडली. * ख्रिश्चनांचे धर्मगुरू बिशप ब्रेन्टन थॉबर्न ब्रॅडले व मुंबईच्या मेथॉडिस्ट एपिस्कोपल चर्चचे बिशप या दोघांनी बाबासाहेबाना [[ख्रिश्चन धर्म]] स्वीकारून आपल्या अस्पृश्य बांधवांचा उद्धार करून घ्यावा अशी विनंती केली. यावेळी त्यानी त्यांच्या धर्मात आधीपासूनच कसा अस्पृश्य समाज धर्मांतरित होऊन मोठ्या सन्मानाने जगत आहे याचे दाखले. ख्रिश्चन मिशनऱ्यांकडे असलेल्या अमाप पैशाचा कसा दलितांच्या उद्धारासाठी मोठ्या प्रमाणात उपयोग करण्यात येईल याचीही कल्पना दिली. {{संदर्भ हवा}} * [[मुस्लिम]] धर्मात येण्याचे आवाहन <br />मुस्लिम धर्मातील विधिमंडळाचे एक सदस्य गौबा यानी बाबासाहेबांना तार केली, त्याच बरोबर निजामाच्या राज्यातून काही मुस्लिम धर्मगुरू बाबासाहेबांना भेटण्यास आले. बाबासाहेबानी इस्लाम स्वीकारल्यास हैद्राबाजच्या निजामांकडून कशी पैशाच्या सुविधांची बरसात केली जाईल याचा पाढा वाचण्यात आला. त्याच बरोबर अस्पृश्यांनी [[इस्लाम]] स्वीकारल्यास त्यांच्या केसालाही हात लावण्यास हिंदूंचा कसा थरकाप उडेल हे सुद्धा बाबासाहेबाना ठासून सांगण्यात आले. हे सत्यही होते. अस्पृश्यांना हिंदूंच्या छळातून मुक्त करण्याचा खरेतर हा सोपा मार्ग होता. पण बाबासाहेबाना अस्पृश्यांची फक्त हिंदूपासून मुक्ती करावयाची नव्हती तर त्याना समतेची वागणूक मिळवून देण्याबरोबरच सर्व आघाड्यावर स्त्री व पुरुष यांचा वैयक्तिक पातळीवरही मोठा बदल घडवून आणावयाचा होता. शैक्षणिक क्रांती घडवून आणावयाची होती. बौद्धिक पातळीवर मोठी मजल मारायची होती. ज्ञानाच्या जगात गरुडझेप घ्यावयाची होती. बाबासाहेबानी मनोधैर्य एकवटून निजामाच्या प्रलोभनांना नकार दिला व इस्लामचा मार्ग नाकारला. {{संदर्भ हवा}} *बौद्ध धम्माच्या बनारस येथील महाबोधी संस्थेच्या कार्यवाहांनी बाबासाहेबांना तार केली. "भारतात जन्मलेल्या, जातिभेद न मानणाऱ्या, सर्वाना समान समजणाऱ्या आमच्या बौद्ध धम्मात आपण व आपले अनुयायी आल्यास तुम्हां सर्वांचा मोठा उत्कर्ष होईल. मानवी मूल्ये जोपासणारा आमचा बौद्ध धम्म उभ्या जगात पसरला आहे. भूतलावरील प्रत्येक कानाकोपऱ्यात आमच्या बौद्ध धम्माची मोठी ख्याती, अनुयायी व धम्मबांधव आहेत. आशिया खंडातील बहुसंख्य देशानी बौद्ध धम्म स्वीकारलेला आहे. ईश्वराला महत्त्व न देणारा व समस्त मानव जातीला स्वातंत्र्य, समता व बंधूत्व शिकविणारा आमचा [[बौद्ध धम्म]] तुमचा तेजोमय भविष्य घडवून आणेल. तळागाळातल्या लोकांच्या प्रती अत्यंत करुणा बाळगणारा बौद्ध धम्म तुम्हां सर्वांचा इतिहास रचेल" अशा प्रकारचा एकंदरीत संदेश बाबासाहेबांना मिळाला. == अर्थशास्त्रीय कार्य == [[चित्र:B.R. Ambedkar in 1950.jpg|left|thumb|274x274px|१९५० मधील बाबासाहेब आंबेडकर]] बाबासाहेब आंबेडकरांनी अर्थशास्त्रामध्ये अनेक पदव्या प्राप्त केल्या.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2017/06/ambedkars-enlightened-economics-hindi/|title=प्रबुद्ध अर्थशास्त्र : आंबेडकर और उनकी आर्थिक दृष्टि|last=स्टीफेन|first=Cynthia Stephen सिंथिया|date=2017-06-15|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-IN|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2015/12/ambedkar-an-empathetic-economist-hindi/|title=आम्बेडकर : एक हमदर्द अर्थशास्त्री|last=गौहर|first=Rajesh Kumar ‘Gauher’ राजेश कुमार|date=2015-12-01|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-IN|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>[https://m.youtube.com/watch?v=Ae57-Ao8FD0 अर्थशास्त्रज्ञ आंबेडकर]</ref> अर्थशास्त्रामध्ये परदेशात डॉक्टरेट पदवी मिळवणारे ते पहिले भारतीय होते.<ref name=IEA>{{स्रोत पुस्तक|last=IEA|title=IEA Newsletter&nbsp;– The Indian Economic Association(IEA)|publisher=IEA publications|location=India|page=10|url=http://indianeconomicassociation.com/download/newsletter2013.pdf|chapter=Dr. B.R. Ambedkar's Economic and Social Thoughts and Their Contemporary Relevance|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131016045757/http://indianeconomicassociation.com/download/newsletter2013.pdf|archivedate=16 October 2013|df=dmy-all}}</ref> त्यांनी अर्थशास्त्राचे प्राध्यापक म्हणूनही शिकवणी केली होती. अर्थशास्त्रज्ञ म्हणून त्यांनी असा युक्तिवाद केला की, औद्योगिकीकरण आणि कृषीवाढ भारतीय अर्थव्यवस्थेत वाढ करू शकतात. त्यांनी भारतातील प्राथमिक उद्योग म्हणून शेतीमधील गुंतवणूकीवर भर दिला. [[शरद पवार]] यांच्या मते, आंबेडकरांच्या दृष्टीकोनाने सरकारला अन्न सुरक्षा उद्दीष्ट साध्य करण्यास मदत केली.<ref name=TNN>{{स्रोत बातमी|last=TNN|title='Ambedkar had a vision for food self-sufficiency'|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Ambedkar-had-a-vision-for-food-self-sufficiency/articleshow/24170051.cms|accessdate=15 October 2013|newspaper=The Times of India|date=15 October 2013|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017053453/http://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Ambedkar-had-a-vision-for-food-self-sufficiency/articleshow/24170051.cms|archivedate=17 October 2015|df=dmy-all}}</ref> आंबेडकरांनी राष्ट्रीय आर्थिक आणि सामाजिक विकासाचे समर्थन केले. शिक्षण, सार्वजनिक स्वच्छता, समुदाय स्वास्थ्य, निवासी सुविधांना मूलभूत सुविधा म्हणून जोर दिला.<ref name=Mishra>{{स्रोत पुस्तक|last=Mishra|first=edited by S.N.|title=Socio-economic and political vision of Dr. B.R. Ambedkar|year=2010|publisher=Concept Publishing Company|location=New Delhi|isbn=818069674X|pages=173–174|url=https://books.google.com/books?id=N2XLE22ZizYC&pg=PA173&lpg=PA173&dq=the+contribution+of+Ambedkar+on+post+war+economic+development+plan+ofaIndia&source=bl&ots=rE-jG87hdH&sig=4JRU_C0-n6sfc9gRSgDoietEPEU&hl=en&sa=X&ei=2x1AUrSoF4i80QWhtoDwDg&ved=0CEoQ6AEwBQ#v=onepage&q=the%20contribution%20of%20Ambedkar%20on%20post%20war%20economic%20development%20plan%20of%20India&f=false}}</ref> त्यांनी ब्रिटिश शासनामुळे होणाऱ्या विकासाच्या नुकसानाची गणना केली.<ref name="Zelliot Ambedkar and America">{{स्रोत बातमी|last=Zelliot|first=Eleanor|title=Dr. Ambedkar and America|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/graphics/txt_zelliot1991.html|accessdate=15 October 2013|newspaper=A talk at the Columbia University Ambedkar Centenary|year=1991|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131103155400/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/graphics/txt_zelliot1991.html|archivedate=3 November 2013|df=dmy-all}}</ref> त्यांनी [[अर्थशास्त्र|अर्थशास्त्रावर]] तीन पुस्तके लिहिली: '[[ईस्ट इंडिया कंपनी]]चे भारतातील प्रशासन आणि अर्थकारण', '[[ब्रिटिश भारत|ब्रिटिश भारतातील]] प्रांतीय आर्थिक उत्क्रांती' आणि '[[द प्रॉब्लम ऑफ द रूपी|द प्रॉब्लम ऑफ रूपी: इट्स ओरीजीन अँड इट्स सल्यूशन]]' <ref name=autogenerated3>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.aygrt.net/publishArticles/651.pdf |accessdate=28 November 2012}}{{dead link|date=May 2016|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |url=http://www.onlineresearchjournals.com/aajoss/art/60.pdf |title=Archived copy |accessdate=2012-11-28 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131102191100/http://www.onlineresearchjournals.com/aajoss/art/60.pdf |archivedate=2 November 2013 |df=dmy-all}}</ref><ref name=autogenerated1>{{संकेतस्थळ स्रोत |url=http://drnarendrajadhav.info/drnjadhav_web_files/Published%20papers/Dr%20Ambedkar%20Philosophy.pdf |title=Archived copy |accessdate=2012-11-28 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130228060022/http://drnarendrajadhav.info/drnjadhav_web_files/Published%20papers/Dr%20Ambedkar%20Philosophy.pdf |archivedate=28 February 2013 |df=dmy-all}}</ref> या पुस्तकांत त्यांचे भारताच्या आर्थिक व्यवस्थेसंबंधीचे मूलगामी चिंतन अंतर्भूत आहे. १९२१ नंतर आंबेडकरांनी अर्थशास्त्रज्ञ सोडून राजकारण पत्करले. === चलनाच्या सुवर्ण विनिमय पद्धतीवरील विचार व भारतीय रिझर्व बँकेची स्थापना === आपल्या ‘‘प्रॉब्लेम ऑफ द रुपी’‘ या पुस्तकात रुपयाच्या अवमूल्यनावर आंबेडकरांनी त्यांचे विचार मांडलेले आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://indianexpress.com/article/india/india-news-india/b-r-ambedkar-said-currency-should-be-replaced-every-10-years-prakash/|title=B R Ambedkar said currency should be replaced every 10 years: Prakash|date=2016-11-12|website=The Indian Express|language=en|access-date=2021-06-05}}</ref><ref name="loksatta.com">https://www.loksatta.com/lekha-news/dr-dr-babasaheb-ambedkar-as-an-economist-1225190/</ref> स्वतंत्र भारताचे चलन हे सोन्यात असावे, असा अर्थतज्ज्ञ लॉर्ड कान्स यांनी केलेला दावा आंबेडकरांनी खोडून काढला होता. त्याऐवजी [[सुवर्ण विनिमय परिमाण]] (गोल्ड एक्सचेंज स्टँडर्ड) अमलात आणावे, अशी शिफारस आंबेडकरांनी केली. त्यासंदर्भात सन १९२५ साली स्थापन केलेल्या [[हिल्टन यंग आयोग|हिल्टन यंग आयोगापुढे]] त्यांनी साक्षही दिली. त्यानंतर सन १९३५ साली [[भारतीय रिझर्व बँक]]ेची स्थापना करण्यात आली. भारताच्या मूलभूत आर्थिक विचारांचा पाया देखील आंबेडकरांच्या आर्थिक विचारांवर घातला गेला.<ref name="loksatta.com">https://www.loksatta.com/lekha-news/dr-dr-babasaheb-ambedkar-as-an-economist-1225190/</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/-/articleshow/22494430.cms|title=अर्थतज्ज्ञ बाबासाहेबांचा विसर|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://zeenews.india.com/hindi/special/ambedkar-jayanti-2018-calling-b-r-ambedkar-as-only-dalit-leader-is-unfair-blog-by-pavan-chaurasia/390983|title=आंबेडकर को मात्र ‘दलित-नेता’ कहना उनके साथ सबसे बड़ा अन्याय|date=2018-04-14|website=Zee News Hindi|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref> [[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]] येथे त्यांच्या ‘द प्रॉब्लेम ऑफ द रुपी’ प्रबंधावरून प्रा. जॉन केन्स यांच्याशी मतभेद झाले होते. चलन आणि संबंधित विषयावर त्यावेळी प्रा. केन्स हे जागतिक पातळीवरील अंतिम अधिकारी समजले जात. प्रा. केन्स हे ''चलनाच्या मूल्यासाठी सुवर्ण विनिमय पद्धतीचाच अवलंब करावयास हवा'', या मताचे होते. सुवर्ण विनिमय पद्धतीत देशाच्या चलनाच्या मूल्याची सांगड ही सोन्याच्या मूल्याशी घातली जाते. या पद्धतीचा अवलंब करणारे देश आपल्या कागदी चलनाचे रूपांतर निश्चित दराने सोन्यामध्ये करून ठेवतात. तसेच अशा देशांत सोन्याची किंमत सरकार निर्धारित करते. परंतु सुवर्ण प्रमाण पद्धतीत मात्र प्रत्यक्ष चलनात काही प्रमाणात सोने वापरले जाते. पारतंत्र्यातील भारतात सुवर्ण विनिमय पद्धतीने रुपयाची हाताळणी केली जावी असे ब्रिटिश सरकार आणि प्रा. केन्स व इतरांचे मत होते. आंबेडकरांचे म्हणणे होते की, सुवर्ण विनिमय प्रमाण पद्धतीत चलनस्थैर्य येऊ शकत नाही. प्रा. केन्स आणि त्यांच्या मताचा पुरस्कार करणाऱ्या इतरांना वाटत होते की सुवर्ण विनिमय प्रमाण पद्धतीत रुपयाची किंमत आपोआपच स्थिर होऊ शकेल. आंबेडकरांना ते अमान्य होते. आपले मत सिद्ध करण्यासाठी बाबासाहेबांनी इ. स. १८०० ते १८९३ या काळातील चलनमूल्यांचा धांडोळा घेतला. त्यातून मिळालेल्या दाखल्यांच्या आधारे त्यांनी साधार दाखवून दिले की, भारतासारख्या अविकसित देशात सुवर्ण विनिमय पद्धती अयोग्य आहे. शिवाय या पद्धतीत चलनवाढीचाही धोका असतो असा युक्तिवाद त्यांनी केला आणि ब्रिटिश सरकारवर थेट आरोप केला. आंबेडकरांच्या मते सुवर्ण विनिमय पद्धतीचा अवलंब करून ब्रिटिश सरकार रुपयाची किंमत कृत्रिमरीत्या चढी ठेवत असून, त्यामागे ब्रिटनमधून भारतात निर्यात करणाऱ्यांना जास्तीत जास्त नफा कसा होईल हाच विचार आहे.{{दुजोरा हवा}} आंबेडकरांनी रुपयाच्या अवमूल्यनाची मागणी केली. ''रुपयाची सर्वसाधारण क्रयशक्ती जोपर्यंत आपण स्थिर करीत नाही तोपर्यंत रुपयाची किंमत अन्य कोणत्याही मार्गाने स्थिर होऊ शकत नाही. विनिमय पद्धतीत चलनाच्या दुखण्याची लक्षणे तेवढी कळू शकतात, तीत उपचार होऊ शकत नाहीत.’' ब्रिटिश सरकारने चलनाचा तिढा सोडवण्यासाठी [[रॉयल कमिशन]]ची स्थापना केली. या कमिशनसमोर बाबासाहेबांनी दिलेल्या साक्षीत ''आपल्याला दोनच गोष्टी विचारात घ्याव्या लागतील. एक म्हणजे आपला विनिमयाचा दर आपण निश्चित करावा का? आणि केला तर अन्यांच्या तुलनेत त्याचे गुणोत्तर काय असावे?'' हे दोन प्रश्न मांडले. या वादात बाबासाहेबांनी विनिमय दरनिश्चितीपेक्षा भाववाढ नियंत्रणास महत्त्व दिले. बाबासाहेबांनी त्यावेळी यासंदर्भात जे काही लिखाण केले, प्रश्न उपस्थित केले, त्यातूनच अर्थव्यवस्थेच्या अत्यंत केंद्रस्थानी असलेली 'रिझव्‍‌र्ह बँक ऑफ इंडिया' ही एक संस्था जन्माला आली.<ref name="loksatta.com">https://www.loksatta.com/lekha-news/dr-dr-babasaheb-ambedkar-as-an-economist-1225190/</ref> [[भारतीय रिझर्व्ह बँक]]ेची स्थापना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या विचारांवर झालेली आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://zeenews.india.com/hindi/india/zee-jankari-important-facts-of-dr-bhimrao-ambedkar/288606|title=Zee जानकारी : किसने रची थी डॉ. अंबेडकर के बारे में भ्रम फैलाने की साजिश|date=2016-04-15|website=Zee News Hindi|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref>'' ब्रिटिश सरकारने सर हेन्री फाउलर यांच्या नेतृत्वाखाली फाउलर समिती नावाने भारतीय चलन समिती नेमली होती. आंबेडकरांनी यावर टीका केली होती.<ref name="loksatta.com">https://www.loksatta.com/lekha-news/dr-dr-babasaheb-ambedkar-as-an-economist-1225190/</ref> === स्वदेशी-विदेशी मालाबद्दल विचार === आंबेडकरांनी चलन व्यवस्थापन या विषयावर तसेच कररचनेपासून शेती ते स्वदेशी-परदेशी वादापर्यंत अनेक मुद्द्यांवर भाष्य केलेले आहे. {{quote box | border=2px | align=right | bgcolor = Cornsilk | title= | halign=center | quote=<poem> “स्वदेशी माल उत्पन्न करून हा दरिद्री देश सधन होईल अशी प्रवचने सांगणाऱ्या तारवठलेल्या स्वदेशी अर्थशास्त्रज्ञांनी लक्षात घ्यायला हवे की, परदेशी माल आयात होतो याचे कारण तो कमी किमतीत मिळतो. तसाच माल स्वदेशात उत्पन्न होत नाही. याचे कारण तो अधिक भावाचा पडल्यामुळे व्यापारात परदेशी मालापुढे त्याचा टिकाव लागत नाही. त्याचा टिकाव लागावा म्हणून परदेशी मालास अटकाव करा, या महामंत्राचा जप चालला आहे. पण परदेशी मालास अटकाव झाल्यास लोकांस अधिक भावाचा स्वदेशी माल विकत घेणे भाग पडेल याचा विचार करावा कोणी? असे केल्याने देशाचे कल्याण होईल, असे म्हणण्याऐवजी देशातील भांडवलवाल्यांचे कल्याण होईल. कारण अनियंत्रित व्यापार पद्धतीत मिळत असलेला स्वल्प भावाचा माल नियंत्रित व्यापार पद्धतीत गोरगरीबांना अधिक दाम देऊन विकत घ्यावा लागणार आहे. यात त्यांची होणारी नागवण ‘स्वदेशी’ या लाडक्या शब्दाने भरून निघेल असे मानून ते समाधान पावतील असे संभवत नाही. सुसंपन्नतेचा हा स्वदेशी मार्ग त्यांना भोवेल.” </poem> |salign=right |author= '''डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर''' <br /> ‘[[मूकनायक]]’ या नियतकालिकात २८ फेब्रुवारी १९२० रोजी |source= <ref name="loksatta.com">https://www.loksatta.com/lekha-news/dr-dr-babasaheb-ambedkar-as-an-economist-1225190/</ref> }} === वित्त आयोग === कायदेमंत्री असताना आंबेडकरांनी इ.स. १९५१ मध्ये तात्त्विक आधार त्यांच्या ''इव्होल्यूशन ऑफ प्रोव्हिन्शियल फायनान्स इन ब्रिटिश इंडिया'' या प्रबंधाचा आधार घेउन भारतीय [[वित्त आयोग]]ाची स्थापना केली. याला नंतर वित्तच्या ऊर्ध्व आणि क्षैतिज संतुलन समस्येच्या समाधानासाठी संविधानाच्या कलम २८० मध्ये घालण्यात आले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://doj.gov.in/page/about-dr-b-r-ambedkar|शीर्षक=About Dr. B. R. Ambedkar {{!}} Department of Justice {{!}} Ministry of Law & Justice {{!}} GoI|संकेतस्थळ=doj.gov.in|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/b-r-ambedkar-facts-1100782-2017-12-05|शीर्षक=Remembering B R Ambedkar: Facts about the principal architect of the Constitution of India|last=DelhiDecember 5|पहिले नाव=India Today Web Desk New|last2=December 5|first2=2017UPDATED:|संकेतस्थळ=India Today|भाषा=en|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09|last3=Ist|first3=2017 18:13}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.constitutionofindia.net/constitution_assembly_debates/volume/9/1949-08-10|title=Constitution of India|website=www.constitutionofindia.net|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=N2XLE22ZizYC&pg=PA176&dq=finance+commission+ambedkar&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiS2_C0h9XmAhXN7XMBHUkWAvYQ6AEIQzAE#v=onepage&q=finance%20commission%20ambedkar&f=false|title=Socio-economic and Political Vision of Dr. B.R. Ambedkar|last=Mishra|first=S. N.|date=2010|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-8069-674-9|language=en}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=riTiTry4U3EC&pg=PA100&dq=finance+commission+ambedkar&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiS2_C0h9XmAhXN7XMBHUkWAvYQ6AEILzAB#v=onepage&q=finance%20commission%20ambedkar&f=false|title=Dr. Ambedkar and Social Justice|last=Chitkara|first=M. G.|date=2002|publisher=APH Publishing|isbn=978-81-7648-352-0|language=en}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=X_iBDwAAQBAJ&pg=PA26&dq=finance+commission+ambedkar&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiS2_C0h9XmAhXN7XMBHUkWAvYQ6AEIXTAI#v=onepage&q=finance%20commission%20ambedkar&f=false|title=January 2019 Exams Exclusive|last=Sharma|first=Dheeraj|last2=Exclusive|first2=Exams|date=2019-01-02|publisher=DHEERAJ SHARMA|language=en}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2017/06/ambedkars-enlightened-economics/|title=Ambedkar’s ‘enlightened economics’|last=स्टीफेन|first=Cynthia Stephen सिंथिया|date=2017-06-15|website=Forward Press|language=en-US|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://hindi.news18.com/news/nation/birth-day-special-story-on-doctor-bhim-rao-ambedkar-1341320.html|title=वक्त से आगे थे बाबा साहेब, ऐसे मिला था 'आंबेडकर' उपनाम|website=News18 India|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aajtak.in/education/story/bhimrao-ambedkar-birth-anniversary-know-works-of-ambedkar-for-india-tedu-651432-2019-04-14|title=जानें- अंबेडकर के वो काम, जिन्हें हमेशा याद रखेगा हिंदुस्तान|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/metro/delhi/power-road-and-water-delhi/dr-ambedkar-was-the-foundation-of-the-international-centre/articleshow/47030994.cms|title=डॉ आंबेडकर इंटरनैशनल सेंटर का हुआ शिलान्यास|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2021-06-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://pranabmukherjee.nic.in/sph040914.html|title=श्री प्रणब मुखर्जी: भारत के पूर्व राष्ट्रपति|website=pranabmukherjee.nic.in|access-date=2021-06-05}}</ref> === सरकारांमधील कर निर्धारण आणि कर उत्पन्नांचे वाटप === ब्रिटिश राजवटीतील ''सरकार आणि प्रांतीय सरकारांमधील कर निर्धारण आणि कर उत्पन्नांचे वाटप'' या विषयावर आंबेडकरांनी पीएच.डी शोधप्रबंध [[कोलंबिया विद्यापीठ|कोलंबिया विद्यापीठात]] सादर केला होता. त्या प्रबंधात त्यांनी कर उत्पन्न वाटपात कशी सुधारणा करता येईल त्यावर विचार मांडले होते. त्यांच्या या संशोधनाच्या आधारावरच भारतीय करनिर्धारण आणि कर उत्पन्नांचे केंद्र आणि राज्यातील वाटपाचे सूत्र तयार करण्यात आले आहे.<ref>http://shodhganga.inflibnet.ac.in/jspui/bitstream/10603/161385/10/10_chapter%204.pdf प्रॉब्लम ऑफ रूपी: प्रकरण चार</ref> १३व्या योजना आयोगाने सुद्धा आंबेडकरांच्या कर उत्पन्न वाटपाच्या तत्त्वावर धोरणे आखली आहेत.<ref>https://openbudgetsindia.org/dataset/ee6bfb93-c336-4bc3-b92b-e91304fbdd3b/resource/51ab5bbf-86a0-4179-9cf3-fe5837f2f0e5/download/plan-summary.pdf</ref> == काश्मीर समस्येवरील विचार == [[भारतीय जनता पक्ष]]ाचे सदस्य सांगतात की आंबेडकरांनी भारतीय संविधानाची [[कलम ३७०]]चा विरोध केला होता, ज्याद्वारे [[जम्मू आणि काश्मिर]] राज्याला विशेष दर्जा दिला होता आणि याला त्यांच्या इच्छेविरुद्ध संविधानात सामील केले गेले.<ref name=Sehgal>{{cite book |last=Sehgal |first=Narender |title=Converted Kashmir: Memorial of Mistakes |year=1994 |publisher=Utpal Publications |location=Delhi |chapter-url=http://www.kashmir-information.com/ConvertedKashmir/Chapter26.html |accessdate=17 September 2013 |chapter=Chapter 26: Article 370 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130905070936/http://www.kashmir-information.com/ConvertedKashmir/Chapter26.html |archivedate=5 September 2013}}</ref><ref>[https://timesofindia.indiatimes.com/india/b-r-ambedkar-was-not-in-favour-of-article-370-raghubar-das/articleshow/70559092.cms B R Ambedkar was not in favour of Article 370: Raghubar Das] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190902232425/https://timesofindia.indiatimes.com/india/b-r-ambedkar-was-not-in-favour-of-article-370-raghubar-das/articleshow/70559092.cms |date=2 September 2019 }}, The Times of India, 6 August 2019.</ref><ref>[https://www.dailyexcelsior.com/ambedkar-opposed-idea-for-special-status-provision-of-jk-at-planning-stage-itself-meghwal/ Ambedkar opposed idea for special status provision of J&K at planning stage itself: Meghwal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190821181040/https://www.dailyexcelsior.com/ambedkar-opposed-idea-for-special-status-provision-of-jk-at-planning-stage-itself-meghwal/ |date=21 August 2019 }}, Daily Excelsior, 14 August 2019.</ref> डॉ. पी.जी. ज्योतिकर यांच्या 'व्हिजनरी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर' या इंग्रजी पुस्तकानुसार, [[जम्मू आणि काश्मिर]]ला विशेष दर्जा देण्यास डॉ. आंबेडकरांचा विरोध होता.<ref name="auto44">{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.bbc.com/marathi/india-49292671|शीर्षक=काश्मीरच्या कलम 370 चे नक्की जनक कोण? नेहरू की पटेल?|last=मकवाना|first=जय|date=2019-08-10|work=BBC News मराठी|access-date=2020-04-09|language=mr}}</ref> [[आरएसएस]]चे माजी प्रचारक [[बलराज मधोक]] यांच्यानुसार, जम्मू व काश्मिरच्या मुद्द्यावर आंबेडकरांनी काश्मिरी नेता [[शेख अब्दुल्ला]] यांना सांगितले होते की, "भारताने काश्मीरच्या सीमेचे रक्षण करावे, तेथील रस्ते तयार करावे, काश्मीरला अन्नपुरवठा पुरवठा करावा तसेच भारताच्या बरोबरीचा दर्जा मिळावा, अशी जर तुमची इच्छा असेल तर माझा [[कलम ३७०]]ला विरोध आहे. तसेच भारत सरकारकडे काश्मीरबद्दल मर्यादीत अधिकार असावे आणि भारतीय नागरिकांना काश्मीरमध्ये कोणतेच अधिकार नसावे. जर तुम्ही अशा प्रस्तावावर माझी मंजुरी घेत असाल तर मी भारताचा कायदा मंत्री म्हणून या प्रस्तावाला कधीच मान्यता देणार नाही."<ref name=Jamanadas>{{cite web |last=amanadas |first=Dr. K. |title=Kashmir Problem From Ambedkarite Perspective |url=http://www.ambedkar.org/jamanadas/KashmirProblem1.htm |publisher=ambedkar.org |accessdate=17 September 2013 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131004225153/http://www.ambedkar.org/jamanadas/KashmirProblem1.htm |archivedate=4 October 2013 |df=dmy-all }}</ref><ref>{{cite book|last=Sehgal|first=Narender|title=Converted Kashmir: Memorial of Mistakes|year=1994|publisher=Utpal Publications|location=Delhi|url=http://www.kashmir-information.com/ConvertedKashmir/Chapter26.html|accessdate=17 September 2013|chapter=Chapter 26: Article 370|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130905070936/http://www.kashmir-information.com/ConvertedKashmir/Chapter26.html|archivedate=5 September 2013|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|last=Tilak |title=Why Ambedkar refused to draft Article 370 |url=http://india.indymedia.org/en/2003/08/6710.shtml |archive-url=https://web.archive.org/web/20040207095529/http://www.india.indymedia.org/en/2003/08/6710.shtml |dead-url=yes |archive-date=7 February 2004 |publisher=Indymedia India |accessdate=17 September 2013 }}</ref> आंबेडकरांच्या भूमिकेमुळे नाराज झालेले शेख अब्दुल्ला जवाहरलाल नेहरूंकडे गेले. नेहरूंनी [[गोपाळस्वामी अय्यंगार]] यांना कलम ३७०चा मसुदा तयार करायला सांगितले. अय्यंगार बिनखात्याचे मंत्री होते. ते तत्कालीन संविधान सभेचे सदस्य होते. तसेच काश्मीरचे माजी दिवाणही होते.<ref name="auto44" /><ref>{{Cite book|title=व्हिजनरी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=ज्योतिकर|first=डॉ. पी. जी.|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=१५६ व १५७|language=इंग्लिश}}</ref> जनसंघाचे माजी अध्यक्ष व आरआरएसचे कार्यकर्ता [[बलराज मधोक]] यांनी त्यांच्या आत्मचरित्रात 'विभाजित काश्मीर आणि राष्ट्रवादी डॉ. आंबेडकर' या नावाने एक लिहिलेल्या प्रकरणात "ते (आंबेडकर) इतर कुठल्याही नेत्यापेक्षा अधिक राष्ट्रवादी होते आणि इतर बुद्धिजिवींपेक्षा जास्त सुशिक्षित होते, असे मला वाटते." असे लिहिले आहे.<ref name="auto44" /> आंबेडकरवादी प्रतीक टेंभुर्णे यांच्या मते आंबेडकरांच्या निधनाच्या चार दशकानंतर इ.स. १९९१ मध्ये [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]]ाच्या ''तरुण भारत'' या प्रकाशनामध्ये ही अभिरुचि पहिल्यांदा समोर आली. याच्या सत्यतेची पुष्टी झालेली नाही.<ref>Subhash Gatade, [https://www.newsclick.in/shyama-prasad-mukherjees-role-official-myths-jk-busted Shyama Prasad Mukherjee’s Role: Official Myths on J&K Busted] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190821172453/https://www.newsclick.in/shyama-prasad-mukherjees-role-official-myths-jk-busted |date=21 August 2019 }}, News Click, 11 August 2019.</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://satyagrah.scroll.in/article/131098/kashmir-370-br-ambedkar-bayaan-sach|शीर्षक=बीआर अंबेडकर का हवाला देकर धारा 370 हटाने के फैसले को सही बताना कितना सही है?|last=कुमार|पहिले नाव=दुष्यंत|संकेतस्थळ=Satyagrah|भाषा=hi-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-02-17}}</ref> आंबेडकरचरित्रकार [[धनंजय कीर]] यांच्यानुसार, जेव्हा एका संवाददाता संमेलनामध्ये आंबेडकरांना विचारले गेले की, कलम ३७० ने काश्मिर समस्येचे निरसन करण्यास मदत केली आहे का, तेव्हा त्यांनी उत्तर दिले की काश्मीरकडून भारताला सैन्य आणि अन्य आवश्यक सेवा प्रदान करण्याची अपेक्षा करणे अनुचित होते परंतु यासोबत विलय झालेला नाही.<ref>Soumyabrata Choudhury, [https://www.news18.com/news/opinion/opinion-the-story-of-ambedkars-scepticism-on-article-370-is-only-half-told-2262893.html Opinion: The Story of Ambedkar's Scepticism on Article 370 is Only Half Told] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190821172453/https://www.news18.com/news/opinion/opinion-the-story-of-ambedkars-scepticism-on-article-370-is-only-half-told-2262893.html |date=21 August 2019 }}, News18, 9 August 2019.</ref> आंबेडकर नेहरूंच्या परराष्ट्रनीतीवर असमाधानी होते.<ref name="auto10">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२६३|language=मराठी}}</ref> स्वातंत्र्यानंतरच्या लगेचच्या काळात भारताच्या ३५० कोटी रूपये वार्षिक उत्पन्नापैकी १८० कोटी रुपये केवळ सैन्यावर खर्च होत होता. सैन्यावरील प्रचंड खर्च कमी करायचा असेल तर आंबेडकरांच्या मतानुसार काश्मीरची फाळणी करणे, हा एक उपाय आहे. आंबेडकरांनी असा विचार मांडला की, ज्याप्रमाणे भारताची फाळणी करताना हिंदू बहुसंख्य भाग भारताकडे ठेवला आणि मुस्लिम बहुसंख्य भाग पाकिस्तानला दिला, त्याप्रमाणे हिंदू बहुसंख्य व बौद्ध बहुसंख्य असलेला काश्मिरचा भाग भारताला घ्यावा आणि मुस्लिम बहुसंख्य असलेला काश्मिरचा भाग पाकिस्तानला द्यावा. वाटल्यास युद्धबंदी भाग, काश्मिर खोरे आणि जम्मू-लडाख असे काश्मिरचे तीन भाग करावेत व त्या तिन्ही भागांत स्वतंत्रपणे सार्वत्रिक मतदान घेऊन घेऊन निर्णय करण्यात यावा. काश्मिरचे तीन भाग करून तीन भागात स्वतंत्रपणे सार्वमत घेण्याऐवजी जर संपूर्ण काश्मिरमध्ये सार्वमत घेण्यात आले तर काश्मिरमधील हिंदूंना व बौद्धांना त्यांच्या इच्छेविरुद्ध मुस्लिमांबरोबर पाकिस्तानात जावे लागेल आणि त्यांना पूर्व बंगालमधील हिंदूंप्रमाणे असह्य त्रास सहन करावा लागेल.<ref name="auto10"/> == भारतीय स्वातंत्र्यलढा आणि संविधानाची निर्मिती == {{मुख्य|भारताचे संविधान|भारताची संविधान सभा}} [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar Chairman, Drafting Committee of the Indian Constitution with other members on Aug. 29, 1947.jpg|thumb|right|300px|भारतीय संविधान सभेच्या मसूदा समितीचे अध्यक्ष डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर समवेत समितीच्या इतर सदस्यांचे २९ ऑगस्ट १९४७ रोजी घेतलेले छायाचित्र. बसलेल्यापैंकी डावीकडून – एन. माधवराव, सय्यद सदुल्ला, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (अध्यक्ष), अल्लादी कृष्णास्वामी अय्यर, सर बेनेगल नरसिंह राव. उभे असलेल्यापैंकी डावीकडून — एस.एन. मुखर्जी, जुगल किशोर खन्ना व केवल कृष्णन]] [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar, chairman of the Drafting Committee, presenting the final draft of the Indian Constitution to Dr. Rajendra Prasad on 25 November, 1949.jpg|thumb|right|300px|घटनाकार [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]] [[भारताचे संविधान]] संविधान सभेचे अध्यक्ष डॉ. [[राजेंद्र प्रसाद]] यांना सूपुर्द करतांनाचे छायाचित्र, [[२६ नोव्हेंबर]], [[इ.स. १९४९|१९४९]]]] {{quote box | border=2px | align=right | bgcolor = Cornsilk | title= | halign=center | quote=<poem>“डॉ. आंबेडकरांनी आपल्या सोबत विद्वता, कल्पनाशक्ती, तर्कनिष्ठा व वक्तृत्व आणि अनुभव पणास लावले, अतिशय क्लिष्ट अशा प्रकारच्या प्रश्नांवर देखील अतिशय दुर्लभ अशी त्यांची पकड होती आणि अशावेळी अतिशय प्रभावीपणे तिकतेच सुलभपणे ते मते मांडीत. जगातल्या सर्व सुधारलेल्या राष्ट्रांच्या घटनात्मक कायद्यांचे व त्यांच्या अंमलबजावणीचे त्यांना प्रचंड ज्ञान होते. तसेच १९३५च्या कायद्याचे बारकावेही त्यांना माहित होते, घटनेचा मसुदा चर्चिला जात असताना उद्भवलेल्या कोणत्याही टीकेला ते स्पष्ट आणि सुटसुटीतपणे स्पष्टीकरण देत. त्यांनी उत्तरे दिल्यानंतर सदस्यांच्या मनातील संदेश, गोंधळ, असंदिग्धपणा यांचे ढग नाहीसे होत. तर्कस्पष्ट युक्तिवाद, प्रभावी आणि सर्वांना समजणारे स्पष्टीकरण, कोणत्याही मुद्याला तात्काळ प्रतिवाद करून वाद संपुष्टात आणण्याची हातोटी त्यांच्याशिवाय [संविधान सभेच्या] अन्य कोणत्याही सदस्यात नव्हती. हे सारे करीत असताना विरोधकाने एखादा रास्त मुद्दा मांडला तर तो समजून घेऊन स्वीकारण्याचा उदारपणा देखील त्यांच्यात होता. म्हणूनच त्यांना आधुनिक मनू अथवा भारतीय राज्यघटनेचे जनक म्हणतात, ते साजेसेच आहे.” </poem> |salign=right |author= '''एस.व्ही. पायली''' <br /> जेष्ठ घटनातज्ज्ञ |source=<ref>{{स्रोत पुस्तक|title=संविधान सभेतील भाषणे आणि चर्चा|last=|first=|publisher=युगसाक्षी प्रकाशन|year=|isbn=|location=नागपूर|pages=२१}}</ref> }} डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जातिव्यवस्थेच्या विरोधात लढत होते, यासोबतच भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यातही त्यांचा सहभाग होता. ते सर्व भारतीय समाजांच्या विकासासाठी कार्यरत होते. इ.स. १९३० ते १९३२ दरम्यान झालेल्या गोलमेज परिषदांमध्ये त्यांनी अस्पृश्यांच्या हक्कांची आणि भारताच्या स्वातंत्र्याची मागणी केली होती. पहिल्या गोलमेज परिषदेतील बाबासाहेबांचे भाषण ऐकल्यानंतर महात्मा गांधींनी त्यांना "उच्च दर्जाचे देशभक्त" म्हटले आहे. आपल्या पी.एचडी. व डीएससी प्रबंधांतूनही त्यांनी ब्रिटिशांनी भारताच्या चालवलेल्या आर्थिक शोषणाचे विस्तृत विश्लेषण केलेले आहे. बाबासाहेब आंबेडकरांवर मसुदा समितीचे अध्यक्ष म्हणून भारतीय संविधानाच्या निर्मितीची जबाबदारी सोपवली गेली होती. याशिवाय संविधान सभेच्या मूलभूत अधिकार समिती, अल्पसंख्यांक उपसमिती, सल्लागार समिती, ध्वज समिती, संघराज्य अधिकार समिती, संघराज्य घटना समिती व प्रांतिक घटना समिती अशा अनेक समित्यांवर सदस्य म्हणूनही आंबेडकरांनी काम केले.<ref>{{Cite book|title=भारताची राज्यघटना आणि प्रशासन|last=कोळंबे|first=रंजन|publisher=भगीरथ प्रकाशन|year=जानेवारी २०१९, द्वितीय आवृत्ती|isbn=|location=पुणे|pages=१३|language=मराठी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.loksatta.com/lekha-news/the-formation-of-the-constitution-guidelines-and-dr-ambedkar-1225205/|शीर्षक=संविधाननिर्मिती, मार्गदर्शक तत्त्वे व डॉ. आंबेडकर|दिनांक=2016-04-10|संकेतस्थळ=Loksatta|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> भारतीय राज्यघटनेच्या निर्मितीत मोठा सहभाग असल्यामुळे आंबेडकरांना ''भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार'' किंवा ''भारतीय संविधानाचे निर्माते'' म्हटले जाते.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://hindi.theprint.in/opinion/why-dr-ambedkar-is-called-the-creator-of-indian-constitution/100030/|शीर्षक=डॉ. आंबेडकर को भारतीय संविधान का निर्माता क्यों कहा जाता है|last=|first=|date=|work=The Print Hindi|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://aajtak.intoday.in/education/story/constitution-day-samvidhan-divas-26-november-dr-bhim-rao-ambedkar-tedu-1-1140319.html|शीर्षक=Constitution Day: ऐसे बना था भारत का संविधान, डॉ. अंबेडकर ने निभाया अहम रोल|संकेतस्थळ=aajtak.intoday.in|भाषा=hi|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> एप्रिल १९४६ मध्ये नवीन प्रांतिक सरकारांच्या कामकाजाला सुरुवात झाली. ब्रिटिश सरकारने भारताचा स्वातंत्र्य देऊ केले होते आणि स्वतंत्र भारताचा राज्यकारभार संविधानानुसार होत राहावा, म्हणून निवडून आलेल्या मध्यवर्ती व प्रांतिक कायदेमंडळांनी काही प्रतिनिधी निवडून संविधान समिती तयार करावी आणि त्या समितीने भारताची राज्यघटना तयार करण्याचे काम सुरू करावे, असे सुचवले होते. त्याचप्रमाणे मध्यवर्ती व प्रांतिक कायदेमंडळांनी संविधान समितीचे प्रतिनिधी निवडण्याचे काम केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२२६ व २२७|language=मराठी}}</ref> १६ मे, १९४६ रोजी भारतमंत्री पेथिक लॉरेन्स, [[स्टॅफर्ड क्रिप्स]] आणि ए.व्ही. अलेक्झांडर या [[इंग्लडची संसद|ब्रिटनच्या मंत्रिमंडळाने]] भारतातील घटना परिषदेच्या (संविधान समितीच्या) निवडणूक प्रक्रियेचा तपशील जाहीर केला. त्यानुसार घटना परिषदेची निवडणूक प्रांतीय विधानसभांच्या सदस्यांनी केलेल्या मतदानानुसार जुलै १९४६मध्ये पार पडली. घटना परिषदेच्या एकूण २९६ सदस्यांपैकी १७५ सदस्य [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|काँग्रेस]] पक्षाचे तर ३० काँग्रेसच्या पाठिंब्यावर निवडून आले होते. [[अखिल भारतीय मुस्लिम लीग|मुस्लिम लीगतर्फे]] निवडून आलेल्या ७३ सदस्यांनी घटनापरिषदेवर बहिष्कार घातल्यामुळे उरलेल्या २२३ सदस्यांमध्ये काँग्रेस पुरस्कृत सदस्य एकूण २०५ होते. त्यामुळे घटना परिषदेवर काँग्रेसचे प्रभुत्व होते.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=६०|language=मराठी}}</ref> मुंबई कायदेमंडळात आंबेडकरांच्या [[शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन]]चे निवडून आलेले सभासद नव्हते. त्यामुळे आंबेडकर काँग्रेसच्या सहकार्याशिवाय मुंबई कायदेमंडळातून घटना समितीचे प्रतिनिधी सभासद होऊ शकत नव्हते. मुंबई कायदेमंडळाच्या काँग्रेसच्या सभासदांनी घटना समितीचे सभासद म्हणून बॅ. [[मुकुंद जयकर]] आणि [[क.मा. मुन्शी]] या दोघांची निवड केली. त्यामुळे आंबेडकरांना [[बंगाल प्रांत|बंगाल प्रांताच्या]] कायदेमंडळातील सभासदांचे सहकार्य घ्यावे लागले. आंबेडकरांनी बंगालमधून निवडून येण्याचा प्रयत्न केला. तेथे सर्व [[हिंदू|हिंदूंसाठी]] १८ जागा, [[मुसलमान|मुसलमानांसाठी]] ३३ जागा, [[अँग्लो-इंडियन]] १, [[ईस्ट इंडियन|भारतीय ख्रिश्चनांसाठी]] प्रत्येकी १ जागा आणि अनुसूचित जातीसाठी ७ जागा अशा एकूण ६० जागा होत्या. घटना परिषदेतील सदस्यांची निवडणूक प्रमाणशीर प्रतिनिधित्व पद्धतीनुसार घेण्यात आली. बंगालमधून घटना परिषदेत निवडून येण्यासाठी पहिल्या क्रमांकाची पसंतीची चार मते असा 'कोटा' ठरविण्यात आला. आंबेडकरांना पहिल्या क्रमांकाच्या पसंतीची पाच मते मिळाल्यामुळे ते विजयी झाले. भारतमंत्री पेथिक लॉरेन्स यांनी पंतप्रधान [[क्लेमेंट ॲटली|क्लेमंट ॲटलींना]] लिहिलेल्या पत्रात म्हटले आहे की, "बंगालमधील दलितवर्गीयांवर डॉ. आंबेडकरांचा प्रभाव आहे. ते कोणीही नाकारणार नाही. बंगाल विधानसभेत अनुसूचित जातीचे २५ सदस्य आहेत. या सर्व उमेदवारांनी डॉ. आंबेडकरांना मते दिली, त्याच सोबत काही अँग्लो-इंडियन सदस्यांनीही त्यांना मते दिली आहेत. डॉ. आंबेडकर बंगालमधून घटना परिषदेचे सदस्य म्हणून निवडून आले." या निवडणूकीत काँग्रेस सदस्यांनी आंबेडकरांना सहकार्य केले नव्हते.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=६० व ६१|language=मराठी}}</ref> बॅ. [[जोगेंद्रनाथ मंडल]] व काही मुस्लिम लीगच्या सभासदांनी सुद्धा आंबेडकरांना मते दिली व ते घटना समितीचे सभासद म्हणून निवडून येण्यात यशस्वी झाले. त्यांनी काँग्रेसचे उमेदवार सरतचंद्र बोस यांचा पराभव केला होता.<ref name="auto30">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२२७|language=मराठी}}</ref> एप्रिल १९४६ मध्ये नवीन प्रांतिक सरकारांच्या कामकाजाला सुरुवात झाली. भारतात येऊन आपले कार्य करून इंग्लंडला परत गेलेल्या [[क्रिप्स मिशन]] आणि कॅबिनेट मिशन यांची स्वातंत्र्य होऊ घातलेल्या भारतात अस्पृश्यांचे स्वतंत्र राजकीय हक्कांकडे दुर्लक्ष केले असे वाटल्यामुळे अस्पृश्यांच्या राजकीय भवितव्याबाबत आंबेडकरांना चिंता वाटू लागली. याविषयी आंबेडकरांनी ब्रिटनचे पंतप्रधान [[क्लेमेंट ॲटली|ॲटली]] यांना तार पाठवली आणि अस्पृश्यांच्या राजकीय अस्तित्वासाठी न्याय्य मागण्या मान्य करण्याची विनंती केली. अस्पृश्यांना मताधिकार मिळवण्यात ते यशस्वी झाले होते. आंबेडकरांनी ''अस्पृश्यांना राजकीय अस्तित्व असावे'' या आशयाचे एक सविस्तर निवेडन तयार करून पंतप्रधान ॲटली, [[मजूर पक्ष|मजूर पक्षाच्या]] इतर नेत्यांना व हुजूर पक्षाचे नेते [[विन्स्टन चर्चिल]] यांना पाठवले. मात्र याचे उत्तर आले नाही. आंबेडकर दुसरे निवेदन घेउन इ.स. १९४६ मध्ये विमानाने [[दिल्ली]]हून [[कराची]]ला आणि कराचीहून लंडन गेले. लंडनमध्ये ते पंतप्रधान ॲटली, भारतमंत्री लॉर्ड पॅथिक लॉरेन्स, विरोधी पक्षनेते चर्चिल, आणि मजूर, [[हुजूर पक्ष|हुजूर]] व [[उदारमतवाद|उदारमतवादी]] या तिन्ही पक्षांच्या प्रमुख नेत्यांना भेटले. त्या सर्वांना छापील निवेदन दिले, आणि अस्पृश्यांची सामाजिक, आर्थिक, शैक्षणिक व राजकीय स्थिती सुधारण्यासाठी स्वतंत्र भारतात अस्पृश्यांना विशेष राजकीय हक्क ब्रिटिश सरकारकडून मिळणे आवश्यक असल्याचे सांगत राहिले. आंबेडकरांची [[विन्स्टन चर्चिल]] यांच्याशी भेट त्यांच्या [[केंट]]मधील वेस्टर्नहॅम येथील राहण्याच्या ठिकाणी झाली होती. त्यांनी चर्चिल बरोबर अस्पृश्योद्धाराच्या प्रश्नांवर चर्चा केली व चर्चिल यांनी आपला हुजूर पक्ष शक्य तितके सहकार्य करील, असे आश्वासन दिले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२२८-२२९|language=मराठी}}</ref> आंबेडकर १५ नोव्हेंबर, १९४६ रोजी मुंबईला पोहोचले. तोपर्यंत भारतात २० ऑक्टोबर, १९४६ रोजी मध्यवर्ती सरकारच्या मंत्रिमंडळाचा शपथविधी झाला होता. घटना समितीचे कामकाज सुरू झाल्यावर आंबेडकरांनी त्यात भाग घेतला. घटना समितीच्या १० डिसेंबर १९४६ च्या बैठकीत डॉ. [[राजेंद्र प्रसाद]] यांची घटना समितीचे अध्यक्ष म्हणून निवड करण्यात आली. ११ डिसेंबर पासून घटना समितीच्या बैठका सुरू झाल्या.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२२९|language=मराठी}}</ref> १३ डिसेंबर १९४६ रोजी घटना समितीच्या बैठकीत घटना समितीच्या कार्याचे ध्येय आणि साध्य स्पष्ट करणारा ठराव भारताचे पंतप्रधान [[जवाहरलाल नेहरू]] यांनी मांडला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२२९-२३०|language=मराठी}}</ref> २० जानेवारी १९४७ रोजी नेहरूंचा ठराव मान्य करण्यात आला. भारताला स्वतंत्र देण्याचे काम तत्परतेने व्हावे म्हणून ब्रिटिश सरकारने २४ मार्च १९४७ रोजी [[लॉर्ड वेव्हेल]]च्या जागी [[लुई माउंटबॅटन|लॉर्ड लुई माऊंटबॅटन]] यांना भारताचा व्हाईसरॉय म्हणून नियुक्त केले. ब्रिटिश सरकार जून १९४७ च्या सुमारास (अखंड किंवा विभाजित) भारताला पूर्ण स्वातंत्र्य देण्याच्या विचारात होते.<ref name="auto37">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३१|language=मराठी}}</ref> सुरुवातीला भारतातील बरीच संस्थान स्वतंत्र राहू इच्छित होती. कारण ब्रिटिश सरकार व कॅबिनेट मिशनने भारतातील संस्थानिकांना आपल्या इच्छेप्रमाणे स्वतंत्र राहावे किंवा भारतीय संघराज्यात विलीन व्हावे या मताचे होते. आंबेडकरांनी १८ जून १९४७ रोजी एक पत्रक काढून अखंड भारतातील संस्थानिकांना सुचवले की, संस्थानिकांना आपली संस्थाने स्वतंत्र भारतात विलीन करावीत आणि तसे करणेच त्यांच्या हिताचे आहे. अशा आशयाचे आंबेडकरांचे पत्रक '[[द टाइम्स ऑफ इंडिया]]'च्या १८ जून १९४७ च्या अंकातही प्रसिद्ध झाले होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३१ व २३२|language=मराठी}}</ref> माऊंटबॅटनने एक समिती स्थापन केली ज्यात काँग्रेसतर्फे जवाहलाल नेहरू, [[वल्लभभाई पटेल]], आचार्य जे.बी. कृपलानी; मुस्लिम लीगतर्फे [[मोहम्मद अली जिना]], [[लियाकत अली खान]], सरदार अबदूर रीव निस्तार आणि [[शीख]] समाजातर्फे सरदार बलदेवसिंग या सात जणांना सभासद म्हणून नेमले. समितीने ४ जून ते ७ जून १९४७ दरम्यान विचारविनिमय करून भारताच्या पाळणीचे तत्त्व मान्य केले. १२ जून १९४७ रोजी फाळणी समितीने आपला खलिता तयार केला व ब्रिटिश सरकारला पाठवला. १४ जून १९४७ रोजी मुंबईत [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] उपस्थित काँग्रेसची बैठक झाली व त्या बैठकीत काँग्रेसने फाळणी स्वीकारली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३२|language=मराठी}}</ref> ब्रिटिश सरकारने फाळणीचा खलिता ४ जुलै १९४७ रोजी [[हाउस ऑफ कॉमन्स|हाउस ऑफ कॉमन्समध्ये]] 'दि इंडिया इनडिपेडन्स बील' मांडले. १० जुलैला मोहंमद अली जीना यांना [[पाकिस्तान|पाकिस्तानचे]] गव्हर्नर म्हणून इंग्लंडमध्ये स्वीकारण्यात आले. २६ जुलै रोजी हे बील मंजूर झाले व त्यावर इंग्लंडच्या महाराजाने १८ जुलै १९४७ रोजी शिक्कामोर्तब केले. १५ ऑगस्ट १९४७ च्या मध्यरात्री [[भारत]] व [[पाकिस्तान]] अशी दोन राष्ट्रे स्वातंत्र्य झाले.<ref name="auto33">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३३|language=मराठी}}</ref> या [[भारताची फाळणी|फाळणीच्या]] घडामोडीत आंबेडकर नव्हते, ते अखंड भारताचे समर्थक होते. फाळणी झाली तेव्हा [[दंगल|दंगली]] उसळल्या. फाळणीमुळे बराच अस्पृश्य समाज नव्या पाकिस्तान गेला, त्यांना परत आणण्यासाठी आंबेडकरांना प्रयत्न केले पण तितकेसे यश मिळाले नाही.<ref name="auto1">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३५|language=मराठी}}</ref> फाळणीमुळे बंगाल प्रांताचा पूर्व भाग सुद्धा पाकिस्तानात गेला त्यामुळे आंबेडकरांचे भारतीय घटना समितीचे संपुष्टात येऊन ते पाकिस्तानच्या घटना समितीचे सदस्य बनले.<ref name="auto33" /> त्यांनी आपल्या सदस्यत्वाचा राजीनामा दिला व विभाजित भारताचा भाग असलेल्या पश्चिम बंगालच्या कायदेमंडळातर्फे घटना समितीचे सदस्य होण्यासाठी प्रयत्न करु लागले. मात्र त्यावेळी काँग्रेस पक्षाने आंबेडकरांना घटना समितीचे सभासद म्हणून निवडून देण्याचा निर्णय घेतला. पूर्वी घटना समितीच्या बैठकांमध्ये आंबेडकरांनी जी भाषणे केली त्यावरून त्यांचे कायदा व संविधान या विषयांवरील प्रभुत्व, बुद्धिमत्ता, दूरदृष्टी, देशप्रेम, व विविध विषयांमधील सखोल ज्ञान या सर्वांची जाणीव नेहरू, पटेल, प्रसाद यांच्यासह संविधान सभेतील सर्व सदस्यांना झाली होती. त्यामुळे भारताचे संविधान तयार करण्यासाठी आंबेडकरांचे सहकार्य घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, असे त्यांना वाटले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३४|language=मराठी}}</ref> बंगालच्या फाळणीमुळे आंबेडकरांचे सदस्यत्व संपणार होते. त्यामुळे मुंबई प्रांतातून १९४७ च्या जुलैमध्ये आंबेडकर घटना परिषदेचे सदस्य म्हणून बिनविरोध निवडून येतील अशी व्यवस्था काँग्रेसने केली होती. आंबेडकर घटना परिषदेचे सदस्य म्हणून बंगालमधून निवडून आल्यानंतर ९ डिसेंबर १९४६ रोजी घटना परिषदेची पहिली सभा भरण्यापूर्वीच काँग्रेस नेते आंबेडकरांनी घटना परिषदेत पूर्ण सहकार्य करावे यासाठी प्रयत्न करु लागले होते.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=६३ व ६४|language=मराठी}}</ref> यासाठी बॅ. जयकरांनी राजीनामा देऊन मुंबई प्रांतांतून रिकाम्या केलेल्या जागेवर डॉ. आंबेडकरांना निवडून आणावे असे डॉ. राजेंद्र प्रसादांनी मुंबई प्रांताचे मुख्यमंत्री [[बाळ गंगाधर खेर|बाळासाहेब खेर]] यांनी ३० जून १९४७ रोजी पत्र पाठवून कळवले होते. डॉ. राजेंद्र प्रसाद म्हणाले की, "''अन्य कोणतेही कारण विचारात घेतले तरी तरी घटना परिषदेतील आणि तिच्या विविध समित्यांतील डॉ. आंबेडकरांची कामगिरी इतकी उच्च प्रतीची आहे की; त्यांच्या सेवेला आपण मूकू नये असे वाटते. १४ जुलै १९४७ पासून घटना परिषदेचे नवे सत्र सुरू होत आहे. त्या सत्रात डॉ. आंबेडकर उपस्थित रहावेत अशी माझी तीव्र इच्छा आहे. म्हणून मुंबई प्रांतातून तुम्ही डॉ. आंबेडकरांना निवडून द्यावे.''"<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=६६ व ६७|language=मराठी}}</ref> घटना समितीवर निवडून आल्यानंतर तीचे सभासद म्हणून समितीच्या नोंदवहीत १४ जुलै १९४७ रोजी आंबेडकरांनी स्वाक्षरी केली.<ref name="auto10" /> यासोबतच पंतप्रधान नेहरू व उपपंतप्रधान पटेल यांनी भारताच्या मंत्रिमंडळात आंबेडकर यांना स्थान दिले व त्यांच्याकडे कायदा व न्याय खात्याची जबाबदारी सोपवली. आंबेडकर स्वतंत्र [[भारताचे कायदा व न्यायमंत्री|भारताचे पहिले कायदा व न्यायमंत्री]] झाले.<ref name="auto1" /> २० ऑगस्ट १९४७ रोजी संविधान सभेच्या अध्यक्षांनी स्वतंत्र भारताचा कायदा आणि त्या संबंधित सर्व कायदेशीर गोष्टींचा विचार करण्यासाठी एक सल्लागार समिती नेमली. डॉ. बी.आर. आंबेडकर, जी.व्ही. मावळणकर, पुरुषोत्तमदास टंडन, गोपालस्वामी अय्यंगार, बिधनचंद्र लाल मित्र, अल्लादी कृष्णस्वामी अय्यर आणि हुसेन इमाम अशी या समितीच्या सभासदांची नावे होती.<ref name="auto1" /> भारतीय घटना समितीने एकूण २२ समित्या स्थापन केल्या होत्या. त्यातील १२ समित्या या विशेष कामकाजासाठी (राज्यघटना कामकाज समित्या) होत्या तर १० समित्या या कार्यपद्धतीशी निगडित होत्या. २९ ऑगस्ट १९४७ रोजी संविधान सभेने एक ठराव पास करून भारतीय संविधानाचा मुसदा तयार करण्यासाठी मुसदा समिती तयार केली. घटना समित्यांमध्ये मुसदा समिती ही सर्वात महत्त्वाची होती, आणि राज्यघटनेची निर्मिती करणे ही या समितीची महत्त्वाची जबाबदारी होती. विधिमंत्री डॉ. आंबेडकर हे मसुदा समितीचे अध्यक्ष होते व इतर सहा जण सदस्य होते. मसुदा समितीचे सदस्य म्हणून अलादी कृष्णस्वामी अय्यर, डॉ. कन्हैयालाल मुन्शी, गोपाळस्वामी अय्यंगर, मोहंमद सादुल्ला, [[टी.टी. कृष्णमचारी]] (डी.पी. खैतान यांच्या मृत्युनंतर नियुक्ती), एन. माधव राऊ (बी.एल. मित्तर यांनी राजीनामा दिल्यानंतर नियुक्ती) यांनी काम केले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३५ व २३६|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांना कायद्याचे व राज्यघटनेचे सखोल ज्ञान होते. त्यांनी इंग्लंड, अमेरिका, [[कॅनडा]], [[ऑस्ट्रेलिया]], [[फ्रान्स]], [[जर्मनी]], [[आयर्लंड]] यासारख्या सुमारे ६० देशांच्या [[संविधान|राज्यघटनांचा]] सखोल अभ्यास केला होता.<ref>{{Cite web|url=https://books.google.co.in/books?id=PKElDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=indian+polity&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwia77PDu8rfAhVFfH0KHUceBFIQ6AEIGDAD#v=onepage&q=Ambedkar&f=false|title=INDIAN POLITY|first=M.|last=Laxmikanth|publisher=McGraw-Hill Education|accessdate=6 April 2019|via=Google Books}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/why-do-we-celebrate-constitution-day-of-india-a-look-at-dr-b-r-ambedkar-s-contribution-towards-the-indian-constitution-1396312-2018-11-26|title=Constitution Day: A look at Dr BR Ambedkar's contribution towards Indian Constitution|first1=India Today Web Desk New|last1=DelhiNovember 26|first2=2018UPDATED:|last2=November 26|first3=2018 15:31|last3=Ist|website=India Today|accessdate=6 April 2019}}</ref> तसेच त्यांनी [[कायदा|कायदाविषयक]] महत्त्वपूर्ण ग्रंथांचा बारकाईने अभ्यास केला होता. संविधान निर्मितीच्या कामासाठी आंबेडकरांना सुरुवातीच्या [[बौद्ध]] [[संघ]]ाच्या पद्धतींचे आणि अन्य बौद्ध ग्रंथांचे अध्ययन सुद्धा कामी आले.<ref>{{cite web|title=Some Facts of Constituent Assembly |work=Parliament of India |publisher=National Informatics Centre |url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/facts.htm |quote=On 29 August 1947, the Constituent Assembly set up an Drafting Committee under the Chairmanship of B. R. Ambedkar to prepare a Draft Constitution for India |accessdate=14 April 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511104514/http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/facts.htm |archivedate=11 May 2011 |df=dmy }}</ref><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३६|language=मराठी}}</ref> ३० ऑगस्ट १९४७ पासून आंबेडकरांनी सहकाऱ्यांची मिळेल तशी साथ घेत संविधान मसुदा लिहून पूर्ण केला आणि तो मसुदा संविधान समितीचे अध्यक्ष राजेंद्र प्रसाद यांना २१ फेब्रुवारी १९४८ रोजी सादर केला. मसुदारुपी ती घटना स्वतंत्र भारताच्या लोकांचे मत अजमावण्याच्या उद्देशाने देशासमोर ठेवण्यात आली. या मसुदारुपातील घटनेचे १८ भाग होते, त्या १८ भागांत ३१५ कलमे व ९ परिशिष्टे होती.<ref name="auto7">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२३९|language=मराठी}}</ref> मसुदा समितीच्या बैठकीतील निर्णय एकमताने किंवा बहुमताने घेतले गेले होते. मसुदा तयार करताना मसुदा समितीने, घटना समितीद्वारा घेतलेल्या निर्णयाचे किंवा घटना समितीद्वारा कार्यान्वित केलेल्या विविध समित्यांनी घेतलेल्या निर्णयांचे अनुसरण केले होते. घटना समितीत झालेल्या चर्चेनंतर घटनेचा जो मसुदा प्रसिद्ध करण्यात आला त्यात ३०५ कलमे होती व ६ परिशिष्टे होती. आंबेडकर राज्यघटनेच्या निर्मितिप्रक्रियेत केंद्रस्थानी राहिले.<ref name="auto7" /> या काळात आंबेडकरांना [[मधुमेह|मधुमेहाचा]] आजार होता आणि त्यांचा त्यांना त्रास होता असे. त्यामुळे त्यांना रोजच उपचार घ्यावे लागत होते. मुंबईल्या मुक्कामात ते डॉ. मालवणकर यांच्या दवाखान्यात औषधोपचार घेण्यासाठी येत, तेव्हा तेथे डॉ. [[सविता आंबेडकर|शारदा कबीर]] (लग्नानंतरच्या डॉ. सविता आंबेडकर) यांच्याशी त्यांची ओळख झाली. मालवणरांनी आंबेडकरांवर उपचार करण्याचे काम डॉ. शारदा कबीर यांचेवर सोपवले होते. दोघांचा परिचय वाढत गेला व दोघांनी लग्न करण्याचा निर्णय घेतला. हा आंजरजातीय विवाह होता, कबीर या [[ब्राह्मण समाज|ब्राह्मण]] समाजातील होत्या. १५ एप्रिल १९४८ रोजी आंबेडकर यांच्या दिल्ली येथील हार्डिंग ॲव्हिन्यू या निवासस्थानी आंबेडकर व डॉ. शारदा कबीर यांचा विवाह झाला.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४०|language=मराठी}}</ref> आंबेडकर राज्यघटनेच्या निर्मितिप्रक्रियेत केंद्रस्थानी राहिले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४१|language=मराठी}}</ref> २१ फेब्रुवारी १९४८ पासून जवळपास आठ महिने मुसदारुपी घटना चर्चेसाठी खुली ठेवली होती. त्यानंतर ४ नोव्हेंबर १९४८ रोजी घटना समितीची बैठक घेण्यात आली. या बैठकीत राजेंद्र प्रसादांनी जाहिर केले की, आंबेडकर आज घटना समितीपुढे घटनेचा मसुदा सादर करतील. घटना समितीचे सभासद दोन दिवस मुसदारूप घटनेवर आपले विचार व्यक्त करतील आणि दुरुत्याही सुचवतील. त्यानंतर आंबेडकरांनी घटना समितीपुढे घटनेचा मसुदा सादर केला आणि मसुद्यावर विवेचनात्मक विचार मांडले आणि भारताच्या राज्यघटनेची काही महत्त्वाची वैशिष्ट्ये सांगितली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४३|language=मराठी}}</ref> "घटना समितीने वेगवेगळ्या समित्या नियुक्त केल्या होत्या. त्या सर्व समितीच्या घटना समितीला आपले अहवाल सादर करीत होत्या. घटना समिती त्या अहवालांच्या आधारे कीही निर्णय घेत होती आणि ते निर्णय मसुदा समितीला कळवत होती. मसुदा समिती ते निर्णय आणि भारत सरकारचा १९३५चा कायदा विचारात घेऊन राज्यघटना तयार करण्याचे कार्य करीत होती, असे आपल्या भाषणाच्या सुरुवातीलाच आंबेडकरांनी सांगितले.<ref name="auto43">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४४|language=मराठी}}</ref> मसुदारुप घटना ३१५ कलमांची आणि ८ परिशिष्टांची आहे. मसुदारुपी घटनेत भारतीय संघराज्याचा मुख्य अधिकारी म्हणून एक पद आहे, ज्या भारतीय संघराज्याचा अध्यक्ष (राष्ट्रपती) असे म्हटले आहे. असे असले तरी या घटनेत अमेरिकेसारखे अध्यक्षीय पद्धतीचे सरकार स्वीकारलेले नाही तर संसदीय पद्धतीचे सरकार घटनेत स्वीकारले आहे. म्हणून [[राष्ट्रपती]] भारत देशावर राज्य करणार नाही. तो केंद्रिय मंत्रिमंडळाच्या सल्ल्यानेच कार्य करणार आहे. संसदेत बहुमताचे प्रभुत्व आहे. मंत्री संसदेचे सदस्य आहेत. मसुदारूप घटना संघराज्यात्मक आहे आणि एकात्मही आहे. तीमध्ये लोकशाही पद्धतीला प्राध्यान्य आहे."<ref name="auto43" /> संविधान सभेत भाषणाचा समारोप करताना बाबासाहेब म्हणाले की, "राज्यघटना कितीही चांगली असली तरी ती अमलात आणणारे लोक जर चांगले नसतील तर त्या राज्यघटनेचे मातेरे होते. मात्र राज्यघटना कितीही वाईट असली तरी ती राबविणारे लोक चांगले असतील तर ती राज्यघटना निःसंशय चांगली ठरते." संविधान सभेचे अध्यक्ष डॉ. राजेंद्र प्रसाद हेसुद्धा नागरी सेवेचे महत्त्व विशद करताना म्हणाले की, "राज्यघटनेत काही असेल अथवा नसेल, राज्यघटना काही सांगो अथवा न सांगो, देशाचे कल्याण या देशाचे शासन-प्रशासन कोणत्या प्रकारे केले जाते यावर अवलंबून राहील आणि शाळा-प्रशासन चालविणारे लोक कोण वा कसे आहेत त्यावर अधिक अवलंबून राहील."<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४४ व २४५|language=मराठी}}</ref> ४ नोव्हेंबर १९४८ रोजी आंबेडकरांनी आपल्या भाषणात घटनेची देशहिताची, राज्यहिताची व जनहिताची जी वैशिष्ट्ये सांगितली त्यावर प्रभावित होऊन घटना समितीच्या अनेक सभासदांनी ५ नोव्हेंबर १९४८ रोजीच्या बैठकीत घटनाकार आंबेडकर यांची प्रशंसा करणारी मते व्यक्त केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४५ ते २५१|language=मराठी}}</ref> संविधान सभेमध्ये मसुदा समितीचे सदस्य [[टी.टी. कृष्णमचारी]] यांनी सांगितले की, {{Quote|text="संविधान सभेने मसुदा समितीवर सात सदस्य नियुक्त केले होते. त्यापैकी एकाने या सभागृहाचा राजीनामा दिला आणि त्याची जागा दुसऱ्याने घेतली. एकाचा मृत्यू झाला आणि ती जागा रिक्तच राहिली. एक सदस्य अमेरिकेत निघून गेला आणि ती जागा भरली गेलीच नाही, आणि एक अन्य सभासद राज्याच्या राजकारणात गुंतून पडले आणि त्यामुळे तेवढी पोकळी निर्माण झाली. एक किंवा दोन व्यक्ती दिल्लीपासून बरेच लांब होते आणि त्यांची प्रकृती त्यांना उपस्थित राहण्याची अनुमती देत नव्हती. म्हणून सरतेशेवटी असे घडले की, संविधानाचा मसुदा तयार करण्याचे उत्तरदायित्व एकट्या डॉ. आंबेडकरांवर आले. कदाचित सभागृहाला या वास्तवाची जाणीव असावी. डॉ. आंबेडकरांनी ही जबाबदारी, हे कार्य अत्यंत योग्यपणे पार पडले, यात मला तीळमात्रही शंका नाही. म्हणून आम्ही त्यांचे ऋणी आहोत."<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/opinion/columns/ambedkar-constitution-narendra-modi-govt-2851111/|title=Denying Ambedkar his due|date=14 June 2016|accessdate=6 April 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://164.100.47.194/loksabha/writereaddata/cadebatefiles/C05111948.html|title=Constituent Assembly of India Debates|website=164.100.47.194|accessdate=6 April 2019}}</ref><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४५ ते २४७|language=मराठी}}</ref>}} एस. नागप्पा म्हणाले की, "''या घटनेचा मुसदा तयार करण्याचे कष्ट घेतल्याबद्दल पुन्हा एकदा मी डॉ. आंबेडकर यांचे आभार मानतो. हे काम गुंतागुंतीचे आहे, याविषयी शंकाच नाही, तरी सुद्धा त्यांनी ते अतिशय यशस्वीपणे व कमी वेळेत केले.''"<ref name="auto47">{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४७|language=मराठी}}</ref> ७ नोव्हेंबर १९४८ नंतर घटना समितीच्या बैठका लागोपाठ होत राहिल्या. घटनेच्या प्रत्येक कलमावर चर्चा करून एक-एक कलम स्वीकारण्यात आले. २० नोव्हेंबर १९४८ रोजीच्या बैठकीत घटनेचे अकरावे कलम स्वीकारण्यात आले आणि भारतातील [[अस्पृश्यता]] कायद्याने नष्ट करण्यात आली.<ref name="auto47" /> १४ नोव्हेंबर १९४९ रोजी घटना समितीचे शेवटचे चर्चासत्र सुरू झाले. यात आंबेडकरांनी घटनेच्या सुचनांविषयी, दुरुस्त्याविषषी भाषण केले आणि परिवर्तनीय मसुदारुपी राज्यघटना तिसऱ्या वाचनासाठी आणि मंजूर होण्यासाठी घटना समितीपुढे सादर केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४८|language=मराठी}}</ref> सभासदांनी परिवर्तित मसुदारुपी घटनेवर १७ नोव्हेंबर १९४९ रोजीच्या बैठकीत भाषणे केली. यावेळीही बऱ्याच सभासदांनी घटना तयार करण्यासाठी घेतलेल्या परिश्रमामुळे आंबेडकरांची प्रशंसा केली. सेठ गोविंददास यांनी आंबेडकरांना 'आधुनिक युगाचा मनू' म्हटले जात असल्याचे संविधान सभेत सांगितले. खंडुभाई के. देसाई यांनी आंबेडकरांनी दिलेल्या अत्यंत विद्वतापूर्ण भाषणांना अविस्मरणीय म्हटले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२४९|language=मराठी}}</ref> तर के.एम. जेधे यांनी आंबेडकरांना थोर वकील व प्रचंड बुद्धी व क्षमता असलेले मानव म्हटले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२५०|language=मराठी}}</ref> २५ नोव्हेंबर १९४९ रोजी राज्यघटनेचे शिल्पकार आंबेडकर यांनी संविधान सभेत आपले उद्बोधक व ऐतिहासिक भाषण दिले. त्यांनी प्रारंभी घटनेच्यासंबंधीची तांत्रिक माहिती दिली. काही कलमांची व वैशिष्ट्यांची माहिती दिल्यानंतर ते आपल्या भाषणाच्या शेवटाकडे आले आणि थोडेसे गंभीर झाले. त्यावेळी त्यांनी देशाच्या भवितव्याविषयी आपल्या भावना व आपले विचार व्यक्त केले. स्वतंत्र भारतातील लोकशाहीविषयी चिंतन करताना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर म्हणतात की, "जोपर्यंत इंग्रज सरकार होते, तोपर्यंत आपल्या देशातील चांगल्या वाईट गोष्टीची जबाबदारी आपण त्यांच्यावर टाकत होतो. पण आता आपण स्वतंत्र झाल्यामुळे चांगल्या वाईट गोष्टीची जबाबदारी आपलीच राहणार आहे. त्यामुळे आपल्याला आता अधिक जबाबदारीने वागावे लागणार आहे." नंतर देशाच्या सुरक्षिततेच्या संदर्भात डॉ. बाबासाहेब म्हणतात की, "भारताचे स्वातंत्र्य आपल्याच लोकांच्या विश्वासघाताने अनेकदा गेले आहे. आपल्याच लोकांनी देशद्रोह केला आणि भारत देश दुसऱ्यांच्या हाती दिला. [[मुहम्मद बिन कासिम]]ने जेव्हा [[सिंध]]वर स्वारी केली तेव्हा राजा दाहीरच्या सेनापतीने लाच घेतली आणि तो आपल्या राजाच्या मदतीला धावला नाही. यामुळे राजा दाहीरचा पराभव झाला. [[महंमद घोरी]]ला भारतावर स्वारी करण्याचे आमंत्रण राजा [[जयचंद]]ने दिले. [[शिवाजी महाराज]] स्वराज्यासाठी लढत होते, तेव्हा इतर मराठे सरदार शिवाजी महाराजांविरुद्ध लढत राहिले. आता पुन्हा तसेच होणार नाही ना? अशी मला चिंता वाटते. जर राजकीय नेत्यांनी आपल्या पक्षाचे मत हे राष्ट्र हितापेक्षा श्रेष्ठ मानले तर भारताचे स्वातंत्र्य पुन्हा धोक्यात येईल. असे झाले तर पुन्हा स्वातंत्र्य मिळविणे अशक्यच होऊन बसेल. यासाठी रक्ताच्या शेवटच्या थेंबापर्यंत आपण आपल्या स्वातंत्र्यासाठी लढले पाहिजे. मी हिंदू, मी मुसलमान, मी ख्रिश्चन, मी शिख, मी जैन-बौद्ध यांना दुय्यमत्व देऊन, मी प्रथम भारतीय व अंतिमतः ही भारतीयच आहे, असे आपण मानलेच पाहिजे".<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२५१ ते २५६|language=मराठी}}</ref> २६ नोव्हेंबर १८४९ च्या घटना समितीच्या बैठकीत घटना समितीचे अध्यक्ष डॉ. राजेंद्र प्रसाद हे आपल्या भाषण म्हणाले की, "''स्वतंत्र भारताची राज्यघटना तयार करण्यासाठी जी मसुदा समिती नियुक्त करण्यात आली, तिचे सभासद आणि प्रामुख्याने तिचे अध्यक्ष डॉ. आंबेडकर यांची निवड करण्याचा घटना समितीची निर्णय अगदी अचूक होता. आणि डॉ. आंबेडकरांनी उत्कृष्ट राज्यघटनेची निर्मिती करून तो निर्णय सार्थक सिद्ध केला आहे.''" आंबेडकर भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार व जगातले एक श्रेष्ठ घटनाकार म्हणून ओळखले जाऊ लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२५८|language=मराठी}}</ref> == हैदराबाद मुक्तिसंग्राम लढ्यातील योगदान == {{quote box | border=2px | align=right | bgcolor = Cornsilk | title= | halign=center | quote=<poem> "देशाला स्वातंत्र्य मिळाले तरी निजामाच्या जोखडाखाली अडकलेल्या हैदराबाद संस्थानातील लढ्याला डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या विचारांचे नतिक पाठबळ मिळाले होते. त्यातूनच मराठवाड्यात स्वातंत्र्याची पहाट झाली. धर्मसत्ता व राजसत्ता कधीच एकत्र नांदू शकत नाहीत, या शब्दांत बाबासाहेबांनी निजामाच्या धार्मिक सत्तेला विरोध केला होता." </poem> |salign=right |author= '''ज्येष्ठ स्वातंत्र्यसेनानी अ‍ॅड. [[भगवानराव देशपांडे]]''' <br /> |source= <ref name="ReferenceB">https://www.loksatta.com/maharashtra-news/dr-ambedkar-thoughts-behind-haidrabad-mukti-sangram-1142105/</ref> }} "हैदराबाद संस्थानात भाषण, लेखन, शिक्षण व सभा स्वातंत्र्य मिळत नाही तोपर्यंत नागरी स्वातंत्र्य येणार नाही, असे बाबासाहेबांनी सांगितले होते. शेड्युल्ड कास्ट फेडरेशनच्या माध्यमातून हैदराबाद संस्थानामध्येही दलितांना स्वातंत्र्याचा विचार बाबासाहेबांनी दिला होता", असेही भगवानराव देशपांडे म्हणाले.<ref name="ReferenceB">https://www.loksatta.com/maharashtra-news/dr-ambedkar-thoughts-behind-haidrabad-mukti-sangram-1142105/</ref> १९४० च्या दशकामध्ये ब्रिटिशांनी हिंदुस्थानातील संस्थानिकांना आपले स्वतंत्र राष्ट्र घोषित करण्याची परवानगी दिली होती. मोहम्मद अली जिन्ना यांनी आपली पाकिस्तानाची मागणी यशस्वी केली, त्यानंतर हैदराबाद संस्थानाच्या निजामाने हे १७ ऑगस्ट १९४७ रोजी त्यांचे संस्थान हे स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून घोषित केले. निजामाचे हैदराबाद संस्थान धर्मांध रजाकारांचे राज्य होते, जिथे न्याय हक्कांसारख्या मूलभूत अधिकारांवरच बंदी होती. इ.स. १९३८ ते १९४८ या कालखंडात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनासुद्धा हैदराबाद संस्थानात सभा, परिषद, मेळावे वा संमेलने घेण्यास मज्जाव घातला गेला होता. अशा या निजामांमुळे होणाऱ्या संभाव्य धोक्याचे निवारण करण्यासाठी तत्कालीन पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू, तत्कालीन गृहमंत्री वल्लभभाई पटेल आणि तत्कालीन कायदामंत्री बाबासाहेब आंबेडकर यांनी प्रयत्न केले.<ref>https://www.saamana.com/article-on-marathwada-sangram/</ref> भारत सरकारने जेव्हा हैदराबाद संस्थानावर पोलीस कारवाई केली तेव्हा डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांनी सरदार वल्लभभाई पटेल यांना पाठिंबा दिला होता. पोलीस कारवाईचा निर्णय घेण्यापूर्वी पटेल यांनी बाबासाहेब यांच्याशी सविस्तर चर्चा केली होती. हैदराबादचा इतिहास आणि भूगोल पाहता निजाम स्वतंत्र राहणे शक्यच नाही, असे स्पष्टीकरण त्यावेळी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी पटेल यांना दिले होते. "आपण जर सैन्य पाठविण्याचा निर्णय घेणार असाल तर आंतरराष्ट्रीय पातळीवर त्याचे विपरीत परिणाम होतील. या घटनेची संयुक्त राष्ट्रसंघामध्ये चर्चा होईल. भारताचे सैन्य हैदराबाद संस्थानात घुसले व त्यांनी हैदराबाद संस्थानावर आक्रमण केले, असे अनेक अर्थ निघू शकतील", असे बाबासाहेब आंबेडकर म्हणाले. त्यामुळे बाबासाहेबांनी असे सुचवले की आपण हैदराबाद संस्थानावर भारतीय सैन्यच पाठवू परंतु या कृतीला 'पोलीस ॲक्शन' हे नाव देऊ. पटेल यांनी बाबासाहेबांच्या सूचनेचा स्वीकार केला आणि पुढे तेथे भारतीय सैन्य पाठवून कारवाई झाली व त्याला पोलीस ॲक्शन हा शब्द वापरला गेला. शेवटी भारतीय सैनिकांसमोर निजामाच्या सैनिकांचा पराभव झाला आणि १७ सप्टेंबर १९४८ रोजी निजामाचे राज्य भारतात सामील झाले.<ref>डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर चरित्र - धनंजय कीर</ref><ref>हैदराबाद मुक्तिसंग्रामातील चित्तथरारक आठवणी - लक्ष्मणराव कापसे</ref><ref>डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर आणि हैदराबाद संस्थान - डॉ. शेषराव नरवाडे</ref> == बुद्ध जयंतीचे प्रणेते == [[File:Dr. Ambedkar speaking on Buddha Jayanti on 2 May 1950.jpg|thumb|२ मे १९५० रोजी [[नवी दिल्ली]] येथे झालेल्या [[बुद्ध जयंती]]च्या कार्यक्रमात बोलतांना बाबासाहेब आंबेडकर]] डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली २ मे १९५० रोजी भारतात पहिली सार्वजनिक [[बुद्ध जयंती]] [[दिल्ली]] येथे साजरी झाली होती. याप्रसंगी आंबेडकरांनी बुद्धांच्या जीवन कार्यावर विचार मांडले. या जयंती समारंभास अनेक देशांचे प्रतिनिधी, भिक्खू संघ व सुमारे वीस हजार लोकांचा समुदायही उपस्थित होता.<ref name="प्रणेते">{{स्रोत बातमी|url=|title=बुद्ध जयंतीचे प्रणेते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|last=थोरात|first=ॲड. संदिप|date=१७ मे २०१२|work=दैनिक सम्राट|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|page=४|language=मराठी}}</ref> इ.स. १९५१ मध्ये आंबेडकरांच्याच अध्यक्षतेखाली तीन दिवसीय बुद्ध जयंती महोत्सव साजरा झाला. इ.स. १९५६ला बाबासाहेबांनी आपल्या आयुष्यातील शेवटची बुद्ध जयंती दिल्लीतच साजरी केली. आंबेडकरांनी दिल्लीशिवाय महाराष्ट्रातही बुद्ध जयंतीस इ.स. १९५३ पासून सुरुवात केली. इ.स. १९५६ पर्यंत त्यांच्या अध्यक्षतेखाली व प्रमुख उपस्थितीत बुद्ध जयंतीचे महाराष्ट्रात भव्य कार्यक्रम झाले. महाराष्ट्रातले बुद्ध जयंतीचे कार्यक्रम प्रामुख्याने मुंबईत झाले. भारतात व महाराष्ट्रात बुद्ध जयंती महोत्सवाच्या परंपरेची सुरुवात बाबासाहेब आंबेडकरांनी केली, म्हणून त्यांना भारतातील सार्वजनिक बुद्ध जयंती महोत्सवाचे प्रणेते समजले जाते.<ref name="प्रणेते" /> ''इतर सर्व धर्म संस्थापकांच्या जन्मदिनी देशात सुट्टी मिळते. मग मानवतेचा महान संदेश देण्याऱ्या तथागत बुद्धांच्या जयंतीस सुट्टी का नाही? एक तर नियोजित सुट्ट्यातील एक सुट्टी कमी करा अथवा एक सुट्टी वाढवून आम्हाला द्या.'' अशी आग्रही मागणी डॉ. आंबेडकरांनी तत्कालीन केंद्र सरकारकडे केली होती. बुद्ध जयंती दिनी सार्वजनिक सुट्टी असावी ही १९४२ पासूनच मागणी होती. आंबेडकरांच्या प्रयत्नांमुळे व दबावामुळे २७ मे १९५३ रोजी केंद्र सरकारने बुद्ध जयंती निमित्त सार्वजनिक सुट्टी जाहीर केली. महाराष्ट्र सरकारने मात्र त्या वर्षी सार्वजनिक सुट्टी जाहीर केली नाही. या सर्व बाबींचा उल्लेख बाबासाहेबांनी १९५३ च्या आपल्या मुंबईतील बुद्ध जयंती कार्यक्रमाच्या भाषणात स्वतः केला आहे.<ref name="प्रणेते" /> == बौद्ध धम्मात धर्मांतर== {{मुख्य|नवबौद्ध चळवळ|नवयान|बावीस प्रतिज्ञा|बौद्धधम्म प्रवर्तक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर}}{{See also|नवबौद्ध|धम्मचक्र प्रवर्तन दिन|दीक्षाभूमी|दीक्षाभूमी (चंद्रपूर)}} [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar addressing his followers during 'Dhamma Deeksha' at Deekshabhoomi, Nagpur 14 October 1956.jpg|thumb|१४ ऑक्टोबर १९५६ रोजी, नागपूर येथे धम्म दीक्षा सोहळ्यामध्ये आपल्या अनुयायांना उद्देशून बोलताना आंबेडकर]] [[चित्र:Dr. Ambedkar being administered 'Dhamma Deeksha' by Bhante Chandramani (from Kushinara) at Nagpur on 14 October 1956.jpg|thumb|कुशीनाराचे भिक्खू महास्थविर चंद्रमणी यांचेकडून दीक्षा ग्रहण करताना आंबेडकर]] [[चित्र:Dikshabhumi.jpg|left|thumb|[[नागपूर]] येथील दीक्षाभूमीचा [[स्तूप]]]] '''{{Quote box | quoted = true | bgcolor = #F5F6CE | salign = right | quote = ''मी बुद्धांचा धम्म (बौद्ध धर्म) सर्वोत्तम मानतो. त्याची कोणत्याही धर्माशी तुलना केली जाऊ शकत नाही. विज्ञान मानणाऱ्या आधुनिक माणसाला जर कोणता धर्म आवश्यक वाटत असेल, तर तो फक्त एकच धर्म आहे, तो म्हणजे बौद्ध धर्म. मी गेली तीस वर्षे सर्व धर्मांचा अभ्यास करून या निष्कर्षाप्रत आलो आहे की बौद्ध धर्म हा जगातील सर्वश्रेष्ठ धर्म आहे.'' | source = ''' ''- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, [[भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म]] प्रस्तावनेमधून, ६ मार्च १९५६''' }} आंबेडकरांनी [[हिंदू धर्म]]ात सुधारणा करण्याचा प्रयत्न केला.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> पण हिंदुंची मानसिकता बदलण्यास त्यांना अपयश आले. हिंदू धर्मात राहून अस्पृश्यांची आर्थिक स्थिती व सामाजिक दर्जा सुधारणार नाही, याची जाणीव त्यांना झाली.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> तसेच अस्पृश्य हे हिंदूंच्या सामाजिक व धार्मिक गुलामगिरीतून मुक्त होणार नाही हेही त्यांना जाणवले.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> त्यामुळे हिंदू धर्माचा त्याग करणे त्यांच्यासाठी आवश्यक ठरले.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> त्यांनी असा विचार केला की, जसे स्वातंत्र्य हे भारतासाठी आवश्यक आहे, तसे धर्म बदलणे हे अस्पृश्यांसाठी आवश्यक आहे.<ref name="लेखक मंडळ २०१३ १४६"/> आंबेडकरांची धर्मांतराची संकल्पना होती की - अस्पृश्यांना हिंदू धर्मामध्ये चांगली वागणूक मिळत नाही. तसेच हिंदू धर्म जातिव्यवस्थेचा पुरस्कर्ता असून तो माणसांत भेद करतो, हिंदू धर्मात समता, स्वातंत्र्य आणि बंधुता नाही.बाबासाहेबांनी हिंदू धर्म आणि समाजव्यवस्थेला असा प्रश्न केला, "जो धर्म अस्पृश्यांना मंदिरात जाऊ देत नाही, पाणी पिऊ देत नाही, ज्ञानार्जन करू देत नाही; आमच्या सारख्यांच्या सावलीचा विटाळ मानतो, हिंदू धर्म अस्पृश्यांना तुच्छ मानतो, अशा हिंदू धर्मात अस्पृश्यांनी का राहावे?"<ref name="गाठाळ २०१९ ४३३"/> सामाजिक कार्यकर्त्या [[रूपा कुलकर्णी-बोधी]] म्हणतात की, "बाबासाहेबांनी हिंदू धर्माला सुधारण्याचा बराच प्रयत्न केला. त्यांनी आकसाने बौद्ध धर्मात प्रवेश केलेला नाही. महाडचा सत्याग्रह, काळाराम मंदिराचा सत्याग्रह ही त्याचीच उदाहरणं आहेत. त्यांनी अनेक हिंदू नेत्यांशी चर्चा केली. त्यात अगदी एस. एम. जोशी, सावरकर, टिळकांचा मुलगा श्रीधर टिळक यांच्याशी चर्चा केली होती.<ref name="ReferenceC">https://www.bbc.com/marathi/india-58900160</ref> डॉ. बाबासाहेबांनी [[१३ ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९३५|१९३५]] रोजी [[नाशिक]] जिल्ह्यातील [[येवले|येवला]] या गावी भरलेल्या परिषदेत [[हिंदू धर्म]]ाचा त्याग करण्याची घोषणा केली. धर्मांतराच्या या घोषणेनंतर [[ख्रिश्चन]], [[मुस्लिम]], [[शिख]], [[जैन]], [[बौद्ध]], [[यहूदी]] इत्यादी धर्मांच्या धर्मगुरूंनी बाबासाहेबांनी त्यांच्या कोट्यवधी अनुयायांसह आपल्या धर्मात यावे यासाठी निमंत्रणे दिली तर काहींनी आमिषेही दाखवली. बॅरिस्टर [[मोहम्मद अली जिना]] यांनी जयकरांमार्फत आंबेडकरांनी [[इस्लाम]] स्वीकारावा, [[पाकिस्तान]]ाला यावे व पाकिस्तानाचे गव्हर्नर व्हावे असा प्रस्ताव ठेवला होता. तर त्यावेळेचे जगातील सर्वाधिक श्रीमंत संस्थान असलेल्या [[निझाम]]ाने आंबेडकरांनी अनुयायांसह इस्लाम स्वीकारल्यास प्रत्येक व्यक्ती मागे काही कोटी रूपये देण्याचे कबूल केले होते.<ref>{{Citation|last=Zee News|title=Baba Saheb : Documentary on complete personality of Dr Bhimrao Ambedkar {{!}} Part II|date=2016-04-14|url=https://m.youtube.com/watch?t=97s&v=65fxrTaebwQ|accessdate=2018-03-30}}</ref> परंतु त्यांना भारतभूमीतला, विवेकनिष्ट व मानवी मुल्ये जपणारा धर्म हवा होता म्हणून त्यांनी ह्या दोन्ही प्रस्ताव नाकारले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३०७, ३०८, ३०९|language=मराठी}}</ref> ख्रिश्चन धर्माच्या विदेशी धर्मगुरूंनी त्यांना [[ख्रिश्चन धर्म]] स्वीकारण्याती विनंती केली आणि धर्म स्वीकारल्यानंतर जगातील सारेच ख्रिश्चन देश अस्पृश्यांचा सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय स्तर उंचावण्यास मदत करतील अशी हमी दिली होती. महाबोधी सोसायटीकडून [[बौद्ध]] [[भिक्खू]]ंनी त्यांनी [[बौद्ध धर्म]] स्वीकारावा अशी तार पाठवली होती. हा धर्म [[आशिया]] खंडातील एक प्रमुख धर्म होता. जो तुमचे व तुमच्या अनुयायांची उद्दिष्टे साध्य करेल, असे त्यात लिहिले हाते. आंबेडकर बुद्धिप्रमाण्यवादी होते, त्यांनी सन १९३५ च्या आपल्या धर्मांतरांच्या घोषणेनंतर २१ वर्षे जगातील विविध प्रमुख धर्मांचा अभ्यास केला. त्यानंतर त्यांचा कल मानवतावादी व विज्ञानवादी धर्म म्हणून बौद्ध धम्माकडे वळला.<ref>{{Cite book|title=आधुनिक महाराष्ट्राचा इतिहास|last=गाठाळ|first=डॉ. एस.एस.|publisher=कैलास प्रकाशन|year=२०१९|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४४०|language=मराठी}}</ref> धर्मांतरापूर्वी मुंबईत १९४५ मध्ये मुंबई येथे [[सिद्धार्थ लॉ कॉलेज, मुंबई|सिद्धार्थ महाविद्यावय]] स्थापन केले.तसेच औरंगाबाद येथे इ.स. १९५० मध्ये [[मिलिंद महाविद्यालय]] सुरू करून त्याच्या परिसरास ''नागसेनवन'' असे नाव दिले. त्यांनी मुंबईतील आपल्या निवासस्थानाला [[राजगृह]] असे नाव दिले. त्यांनी ''१४ ऑक्टोबर १९५६, नागपूर'' हा धर्मांतराचे स्थळ व दिवस जाहीर केला. त्यानंतर भारतातील सर्व राज्यांतून लक्षावधी अस्पृश्य लोक नागपूर येथे धम्म दीक्षेकरिता येऊ लागले.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकर आणि बौद्धधम्म|last=संघरक्षित|first=महास्थवीर|publisher=द कॉर्पोरेट बॉडी ऑफ द बुद्धा एज्युकेशन फाऊंडेशन|year=१९९०|isbn=|location=तैवान|pages=१४०|language=मराठी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/ambedkar_buddha/00_pref_unpub.html|शीर्षक=00_pref_unpub|संकेतस्थळ=www.columbia.edu|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> <span style="color: orange"> <blockquote>बाबासाहब करे पुकार बुद्ध धम्म का करो स्वीकार...</blockquote> <span style="color: blue"> <blockquote>आकाश पाताल एक करो बुद्ध धम्म का स्वीकार करो...</blockquote> अशा घोषणा देत आंबेडकरवाद्यांनी नागपूरात प्रवेश केला. नागपूर शहरात ५ लक्ष आंबेडकरानुयायी आले तेव्हा नागपूर शहराची लोकसंख्या दुप्पट झाली होती. त्या दिवशी [[विजयादशमी|अशोक विजयादशमी]] होती. [[सम्राट अशोक]] यांनी बौद्ध धम्माचा याच दिवशी स्वीकार केला होता. हे शपथग्रहण सकाळी ९.०० वाजता झाले. [[श्रीलंका|श्रीलंकेचे]] बौद्ध भिक्खू [[महास्थविर चंद्रमणी]] यांचेकडून आंबेडकर व [[सविता आंबेडकर]] यांनी [[त्रिशरण]] व [[पंचशील]] ग्रहण करून धम्मदीक्षा घेतली. त्यांनंतर नवदीक्षित बौद्ध आंबेडकरांनी स्वतः आपल्या सुमारे ५ लक्ष अनुयायांना त्रिशरण, पंचशील आणि [[बावीस प्रतिज्ञा]] देऊन बौद्ध धम्माची दीक्षा दिली.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.loksatta.com/lokprabha/babasaheb-ambedkar-and-religion-change-290869/|title=बाबासाहेब आणि धर्मातर|date=2013-12-06|work=Loksatta|access-date=2018-03-30|language=mr-IN}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=http://divyamarathi.bhaskar.com/article/EDT-babasaheb-ambedkar-column-2481860.html|title=डॉ. आंबेडकरांचा बौद्ध धम्म|date=2011-10-06|work=marathibhaskar|access-date=2018-03-14|language=mr}}</ref> आंबेडकरांनी १५ ऑक्टोबर रोजी सुद्धा ३ लक्ष अनुयायांना दीक्षा दिली, तर [[चंद्रपूर]] येथे १६ ऑक्टोबर रोजी ३ लक्ष लोकांना बौद्ध धम्माची दीक्षा दिली. तसेच अकोला येथे ५०० लोकांनी बौद्ध धम्माची दीक्षा घेतली. तीन दिवसांतच आंबेडकरांनी १० लाखापेक्षा अधिक लोकांना बौद्ध धम्माची दीक्षा देऊन जगातील बौद्धांची संख्या १० लाखांनी वाढवली.<ref name="auto28">{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=१५०|language=मराठी}}</ref> मार्च १९५९ च्या एका अहवालानुसार देशात १.५ ते २ कोटी अस्पृश्यांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला होता.<ref name=":0">{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=e-b2EzNRxQIC&printsec=frontcover&dq=ambedkar+and+buddhism&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiSiNXAuJnZAhXLro8KHR0HDhkQ6AEIJjAB#v=onepage&q=ambedkar%20and%20buddhism&f=false|title=Ambedkar and Buddhism|last=Sangharakshita|date=2006|publisher=Motilal Banarsidass Publishe|isbn=9788120830233|language=en}}</ref> बाबासाहेबांनी धम्मदीक्षेसाठी अजब बंगला वस्तुसंग्रहालयातील बुद्धमूर्ती मध्य प्रदेशचे तत्कालीन मुख्यमंत्री तथा काँग्रेस नेते रविशंकर शुक्ला यांच्याकडून मागिवली होती.<ref>{{Cite web|url=https://divyamarathi.bhaskar.com/news/babasaheb-ambedkar-had-taken-buddha-idol-from-madhya-pradesh-chief-minister-for-dhamma-daksha-125850294.html|title=बाबासाहेबांनी धम्मदीक्षेसाठी मध्य प्रदेशच्या मुख्यमंत्र्यांकडून घेतली होती बुद्धमूर्ती|website=Divya Marathi}}</ref> लक्षावधी अनुयायांसह आंबेडकरांनी बौद्ध धर्म स्वीकारव्यावर बौद्ध धर्माचे पुनरूज्जीवन झाले. त्यांचे धर्मांतर जगातील एक सर्वात मोठे सामूहिक धर्मांतर होते. आंबेडकरांना ''बौद्ध धर्माचे प्रवर्तक'' तसेच ''बौद्ध धर्माचे पुनरूज्जीवक'' म्हणले जाऊ लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=३३२|language=मराठी}}</ref> महापरिनिर्वाणापर्यंत आंबेडकरांनी ३० लक्षापेक्षा जास्त लोकांना बौद्ध धर्मात आणण्याचे कार्य केले. [[अशोक|सम्राट अशोकानंतर]] बौद्ध धर्माचे प्रसार कार्य आंबेडकरांएवढे कोणत्याही भारतीयाने केले नाही.<ref>{{Cite book|title=आधुनिक महाराष्ट्राचा इतिहास|last=गाठाळ|first=डॉ. एस.एस.|publisher=कैलास प्रकाशन|year=२०१९|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=४४३|language=मराठी}}</ref> [[चित्र:22 Vows (in Marathi) administered by Most Revered Bodhisattva Dr. Babasaheb Ambedkar on the occasion of Buddhist Dhamma Deeksha on 14 October 1956 at Deeksha Bhoomi, Nagpur.jpg|thumb|right|२२ प्रतिज्ञांचा दीक्षाभूमीवरील स्तंभ]] आंबेडकरांनी बौद्धांना स्वतःच्या [[२२ प्रतिज्ञा]] वदवून घेतल्या. या बौद्ध धर्माचे सार आहेत. यांत बौद्ध धर्मात असलेला हिंदू देवी-देवता व संस्कृतीचा त्याग, बुद्धाचे पंचशील, त्रिशरण, अष्टांगमार्ग, दहा पारमिता, मानवी मूल्ये व तत्त्वे आहेत. या प्रतिज्ञा [[पंचशील]], [[अष्टांगिक मार्ग]] व [[दहा पारमिता]] अनुसरण्याच्या आहेत. आंबेडकरांच्या प्रतिज्ञा या आवाहन स्वरूपातील सूचनांसारखे आहेत. प्रतिज्ञा पाळण्याची ते कठोर सक्त ताकीद देत नाहीत किंवा कठोर भाषा वापरीत नाहीत. या २२ प्रतिज्ञा बौद्ध धर्माचा सांस्कृतिक भाग म्हणून महत्त्वाच्या आहेत.<ref>{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकर आणि बौद्धधम्म|last=संघरक्षित|first=महास्थवीर|publisher=द कॉर्पोरेट बॉडी ऑफ द बुद्धा एज्युकेशन फाऊंडेशन|year=१९९०|isbn=|location=तैवान|pages=१४९|language=मराठी}}</ref> अर्थतज्ज्ञ आणि राज्यसभेचे खासदार [[नरेंद्र जाधव]] म्हणतात की, "बाबासाहेबांनी बौद्ध धर्माचा स्वीकार केल्यावर त्यांचे महापरिनिर्वाण झाले. त्यामुळे बौद्ध धर्माचा प्रसार करण्याचे त्यांचे उद्दिष्ट पूर्ण झाले नाही. १४ ऑक्टोबर नंतर मुंबईत धर्मांतराचा मोठा सोहळा ठेवण्यात आला होता. त्यात प्रल्हाद केशव अत्रेंपासून अनेक नेते त्यात सहभागी होणार होते. मात्र त्यात डॉ. आंबेडकरांना सहभागी होता आले नाही. आम्ही बौद्ध धर्म स्वीकारला पण तो आचरण्यात आणण्याची यंत्रणा त्यांना उभारता आली नाही. ती यंत्रणा उभी राहिली मात्र आपापल्या पद्धतीने. अनेक ठिकाणी बौद्ध धर्माचे आचरण करण्यात येते पण त्याबद्दल प्रत्येकाची थिअरी असते. हे पद्धतशीरपणे व्हायला हवे होते, ते झाले नाही हे मान्य करावं लागेल."<ref name="ReferenceC"/> === आंबेडकरानंतर बौद्ध समाज === आंबेडकरांच्या निधनानंतर मुंबईहून त्यांच्या अस्थी [[दिल्ली]]ला नेण्यात आल्या. तेथे एक आठवड्यानंतर धर्मांतराचा कार्यक्रम होऊन ३०,००० लोकांनी बौद्ध धम्माची दीक्षा घेतली. नंतर अस्थींचे अनेक विभाजन केले गेले आणि त्यांचे भाग [[आग्रा]] सहित देशातील प्रमुख शहरात पाठवले गेले आणि प्रत्येक शहरात ठिकठिकाणी धर्मांतराचे कार्यक्रम झाले. अशाप्रकारे नागपूर येथील सामूदायिक धर्मांतरांची चळवळीची गती पुढे चालू राहिली. ७ डिसेंबर १९५६ ते १० फेब्रुवारी १९५६ पर्यंतच्या काळात [[मुंबई]], [[आग्रा]], [[दिल्ली]] यांसह देशातील वीस पेक्षा अधिक शहरांत धर्मांतराचे कार्यक्रम घडून आले. आंबेडकर यांच्या हस्ते दीक्षा घेतलेल्या १०,००,००० बौद्धांद्वारे दीक्षित नवबौद्धांची संख्या ४०,००,००० झाली.<ref name="auto55">{{संकेतस्थळ स्रोत|शीर्षक=Ambedkar and Buddhism|दुवा=https://books.google.co.in/books?id=e-b2EzNRxQIC&printsec=frontcover&dq=ambedkar+and+buddhism&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiSiNXAuJnZAhXLro8KHR0HDhkQ6AEIJjAB#v=onepage&q=ambedkar%20and%20buddhism&f=false|प्रकाशक=Motilal Banarsidass Publishe|भाषा=en|दिनांक=2006}}</ref> १९५१ च्या जनगणनेनुसार सर्व भारतात अवघे १,८०,८२३ बौद्ध होते. त्यापैकी [[महाराष्ट्र]]ात २,४८७, [[पंजाब]]ात १,५५०, [[उत्तर प्रदेश]]ात ३,२२१, [[मध्य प्रदेश]]ात २,९९१ आणि बाकीचे बहुतेक सर्व बौद्ध ईशान्य भारतात होते. इ.स. १९५१ ते १९६१ या दशतकात महाराष्ट्रातील बौद्धांची अधिकृत संख्या २,४८७ वरून २७,८९,५०१ पर्यंत पोहोचली. तर १९५१ ते १९६१ मध्ये भारतातील अधिकृत बौद्धांची लोकसंख्या १,६७१ टक्क्यांनी वाढून १,८०,८२४ वरून ३२,५०,२२७ पर्यंत पोहोचली होती. धर्मांतरापूर्वी महाराष्ट्रातील [[अनुसूचित जाती]]त महारांचे प्रमाण ७०% इतके होते. धर्मांतरामुळे त्यांची विभागणी ३५% बौद्ध, व ३५% हिंदू महार अशी झाली.<ref name="auto28" /><ref name=":0" /><ref>भारतीय जनगणना, १९५१ व १९६१</ref> ही सरकारी जनगणनेची आकडेवारी होती पण प्रत्यक्षात मात्र भारतातील धर्मांतरित बौद्धांची लोकसंख्या ही या जनगणनेतील बौद्ध लोकसंख्येपेक्षा कितीतरी पटींनी अधिक होती.<ref name="auto55"/> मार्च १९५९ पर्यंत भारतातील धर्मांतरित बौद्धांची संख्या जवळ जवळ १.५ ते २ कोटी होती, जी भारतातील ४.५% लोकसंख्या होती.<ref name="auto55"/> २०११ च्या जनगणनेनुसार भारतातील एकूण बौद्ध लोकसंख्येपैकी ८७% पेक्षा जास्त लोक हे आंबेडकरवादी बौद्ध आहेत, ज्यांचे पूर्वज १९५६ मध्ये बौद्ध धर्मात परिवर्तित झाले होते.<ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/india-news/dalits-who-converted-to-buddhism-better-off-in-literacy-and-well-being/745230/|title=Dalits who converted to Buddhism better off in literacy and well-being: Survey|date=2 July 2017}}</ref><ref>Peter Harvey, ''An Introduction to Buddhism: Teachings, History and Practices'', p. 400. Cambridge University Press, 2012, {{ISBN|978-052185-942-4}}</ref><ref>''The New York Times guide to essential knowledge: a desk reference for the curious mind''. Macmillan 2004, page 513.</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.thequint.com/india/2017/06/17/dalits-converting-to-buddhism|title=Dalits Are Still Converting to Buddhism, but at a Dwindling Rate|date=17 June 2017|website=The Quint}}</ref> == महापरिनिर्वाण == {{मुख्य|चैत्यभूमी|महापरिनिर्वाण दिन|डॉ. आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारक}} [[चित्र:Maha Parinirvana of Dr. Babasaheb Ambedkar 05.jpg|thumb|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे महापरिनिर्वाण]] [[चित्र:The ocean of people waving the mortal remains of Dr. Babasaheb Ambedkar towards the 'Chaitya Bhoomi', Mumbai, which had never been seen in the history (7 December 1956).jpg|thumb|आंबेडकरांची मुंबईतील अंत्ययात्रा, ७ डिसेंबर १९५६]] [[चित्र:Chaitya Bhoomi, Mumbai – Samadhi place of Dr. Babasaheb Ambedkar.jpg|thumb|[[चैत्यभूमी]], आंबेडकरांचे समाधी स्थळ]] [[नागपूर]] व [[चंद्रपूर]] येथील धर्मांतराचे झाल्यावर आंबेडकर [[दिल्ली]]ला परतले. त्यानंतर काही आठवड्यात २० नोव्हेंबर १९५६ मध्ये ते [[नेपाळ]]मधील [[काठमांडू]]ला ‘‘वर्ल्ड फेलोशिप ऑफ बुद्धिस्ट‘’च्या चौथ्या परिषदेस हजर राहिले. तेथे त्यांनी ‘‘[[बुद्ध]] की [[कार्ल मार्क्स]]‘’ या विषयावर भाषण केले. त्यात त्यांनी ''भगवान बुद्धाचा मार्ग मार्क्स पेक्षा श्रेष्ठ आहे, ज्यात प्रेम, न्याय, बंधुत्व, विज्ञानवाद असून तो शोषण समाप्त करू शकतो'' असे सांगितले. आपल्या परतीच्या प्रवासात त्यांनी [[बनारस]]मध्ये दोन भाषणे दिली. दिल्लीमध्येही त्यांनी विविध बौद्ध समारंभांत भाग घेतला. त्यानंतर त्यानी राज्यसभेच्या अधिवेशनात भाग घेतला आणि आपल्या ‘‘भगवान बुद्ध आणि कार्ल मार्क्स’‘ या पुस्तकाचे शेवटचे प्रकरण लिहून पूर्ण केले. ५ डिसेंबरच्या सायंकाळी ‘‘बुद्ध आणि त्यांचा धम्म’‘ या ग्रंथाच्या प्रास्ताविक आणि परिचय या दोन प्रकरणांच्या प्रती आणून त्यांनी रात्री त्यांची तपासणी केली. दुसऱ्या दिवशी पहाटे १२.१५ वाजता [[६ डिसेंबर]] [[इ.स. १९५६]] रोजी दिल्लीला निवासस्थानी त्यांचे निधन ([[महापरिनिर्वाण]]) झाले. त्यावेळी त्यांचे वय ६४ वर्ष आणि ७ महिन्याचे होते. दिल्लीहून विशेष विमानाने त्यांचे पार्थिव [[मुंबई]]ला आणण्यात आले. मुंबई हे ठिकाण अत्यंविधीसीठी निश्चित झाले त्यानंतर देशभरातील त्यांचे अनुयायी मिळेल त्या साधनाने मुंबईला येऊ लागले. आंबेडकर यांच्या धर्मांतरानंतरच्या सात आठवड्यांत त्यांनी बौद्ध धम्माच्या प्रचारासाठी मोठे कार्य केले. आंबेडकरांची अंत्ययात्रा राजगृह (हिंदू कॉलनी), दादर येथून दुपारी १.४० वाजता निघाली. दादर व्हिन्सेन्ट रोड (आताचा डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर रोड), पोयबावडी, [[परळ]], एलफिन्स्टन ब्रिज, सयाी रोड, गोखले रोड (उत्तर व दक्षिण), रानडे रोडवरून दादर चौपाटीवरील हिंदू स्मशानभूमीत (आता चैत्यभूमी) सायकांळी ६ वाजता पोहोचली. चार मैल लांबीच्या या त्यांच्या अंत्ययात्रेत देशभरातून १५ लाखांवर लोक सामील झाले होते. ७ डिसेंबर १९५६ रोजी सायंकाळी ७.५० वाजता त्यांच्यावर [[मुंबई]] मध्ये बौद्ध पद्धतींनी अंत्यसंस्कार करण्यात आले. मुंबई हे त्यांच्या जीवनकार्यातील अधिकांश काळ मुख्यालय होते आणि तेथेच त्यांचे अजूनही सर्वात जास्त अनुयायी होते. मुंबई शहरातील ती सर्वात मोठी अत्यंयात्रा होती. त्यानंतर दहनसंस्कारास उपस्थित राहिलेल्यापैंकी एक लाख लोक त्यांच्या अस्थींबरोबर तैनातीने राजगृहापर्यंत गेले. परंतु दहनभूमी सोडण्यापूर्वी त्यांनी बाबासाहेबांच्या इच्छेची पूर्ती करण्यासाठी म्हणून बौद्ध धम्माचा स्वीकार करण्याचा आग्रह धरला. त्यानुसार दीक्षा समारंभाचा कार्यक्रम होऊन तेथे उपस्थित असलेल्या बौद्ध भिक्खूंपैकी महापंडित डॉ. [[भदंत आनंद कौसल्यायन|आनंद कौसल्यायन]] यांनी त्रिशरण व पंचशील देऊन त्याच ठिकाणी १० लाख लोकांना बौद्धधम्माची दीक्षा दिली. एकाच वेळी दहा लक्षांवरील लोकांचे धर्मांतर हे जगातील सर्वात मोठे सामूहिक धर्मांतर होते.<ref name=":0" /> आंबेडकरांचे दिल्लीमध्ये आपल्या निवासस्थानी महापरिनिर्वाण झाले होते, तेथे भारत सरकारने [[डॉ. आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारक]] निर्माण केले आहे. याला 'महापरिनिर्वाण स्थळ' म्हणूनही ओळखले जाते. १३ एप्रिल २०१८ रोजी भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांच्या हस्ते स्मारकाचे लोकार्पन करण्यात आले. या स्मारकाच्या इमारतीची रचना पाने उघडलेल्या [[भारतीय संविधान]]ाच्या पुस्तकाप्रमाणे असून हा आकार "ज्ञानाच्या शोधाचे प्रतीक" आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://lokmat.news18.com/news/ambitious-br-ambedkar-museum-inaugurated-by-pm-narendra-modinew-287075.html|शीर्षक=डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारकाचं पंतप्रधानांच्या हस्ते लोकार्पण|संकेतस्थळ=News18 Lokmat|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-01-20}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://m.jagran.com/delhi/new-delhi-city-ncr-pm-modi-inaugurate-dr-ambedkar-national-memorial-in-delhi-17818230.html|शीर्षक=पीएम मोदी ने अंबेडकर स्मारक का किया उद्घाटन, बोले- भ्रम फैलाती है कांग्रेस|access-date=2020-01-20|language=hi}}</ref> == वैयक्तिक जीवन == === कुटुंब === {{मुख्य|आंबेडकर कुटुंब}} [[चित्र:Rajagriha, Bombay, February 1934. (L to R) Yashwant, BR Ambedkar, Ramabai, Laxmibai, Mukundrao, and Tobby.jpg|thumb|right|300px|इ.स. १९३४ मध्ये मुंबईतील [[राजगृह]] येथील [[आंबेडकर कुटुंब]]ीय. चित्रात डावीकडून – [[यशवंत आंबेडकर|यशवंत]] (मुलगा), बाबासाहेब, [[रमाबाई आंबेडकर|रमाबाई]] (पत्नी), लक्ष्मीबाई (वहिणी; आनंदरावांची पत्नी), मुकंदराव (पुतण्या) व खाली बसलेला कुत्रा टॉब्बी.]] आंबेडकर आपली पत्नी [[रमाबाई आंबेडकर|रमाबाईंना]] प्रेमाने "रामू" म्हणून हाक मारत असत. त्यांनी रमाबाईंना लिहायला वाचायला शिकवले होते. बाबासाहेब विलायतेत असताना रमाबाई त्यांना स्वतः पत्र लिहित असत व त्यांची आलेली पत्रे वाचीत असत.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=८०|language=मराठी}}</ref> रमाबाई व बाबासाहेब यांना एकूण पाच अपत्य झाली – [[यशवंत आंबेडकर|यशवंत]], गंगाधर, रमेश, इंदू (मुलगी) व राजरत्न. यशवंत खेरीज इतर चार अपत्ये त्यांच्या वयाची दोन वर्षे पूर्ण होण्याच्या आतच दगावली. [[यशवंत आंबेडकर|यशवंत]] (१९१२–१९७७) हा एकमेव त्यांचा वंशज होता.<ref>{{Cite book|title=दलित समाजाचे पितामह डॉ. भीमराव आंबेडकर|last=जोगी|first=डॉ. सुनिल|publisher=डायमंड बुक्स|year=२००७|isbn=|location=|pages=५०|language=मराठी}}</ref> [[चित्र:Dr. B.R. Ambedkar with wife Dr. Savita Ambedkar in 1948.jpg|thumb|right|इ.स. १९४८ मध्ये दिल्ली येथे द्वितीय पत्नी [[डॉ. सविता आंबेडकर]] सोबत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]] इ.स. १९३५ मध्ये दीर्घ आजारानंतर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या [[रमाबाई आंबेडकर|रमाबाई]] यांचे निधन झाले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://maharashtratimes.com/maharashtra/nagpur-vidarbha-news/nagpur/tyagmurti-ramabai/articleshow/69513517.cms|शीर्षक=त्यागमूर्ती रमाई! - tyagmurti ramabai|संकेतस्थळ=Maharashtra Times|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://zeenews.india.com/hindi/zee-hindustan/video/aaj-ka-itihas-today-is-ramabai-ambedkar-death-anniversary/531810|शीर्षक=आज का इतिहास: आज हुआ था बाबा साहब भीमराव की पत्नी रमाबाई आंबेडकर का निधन|दिनांक=2019-05-27|संकेतस्थळ=Zee Hindustan|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> १९४० च्या दशकात [[भारताचे संविधान|भारतीय संविधानाचा]] मसुद्याचे काम पूर्ण करतावेळी डॉ. आंबेडकर खूप आजारी होते. त्यांच्या पायांमध्ये न्युरोपॅथीक{{मराठी शब्द सुचवा}} वेदना होत होत्या, त्यांना रात्री झोप येत नसे. ते [[इन्सुलिन]] आणि [[होमिओपॅथी]]ची औषधे घेत होते.<ref>{{Cite news|url=https://www.womensweb.in/2018/05/savita-ambedkar-discredited-caste-woman-may18wk3/|title=The Woman Behind Dr. Ambedkar – Why Are Our Women Denied Their Rightful Place In History?|date=22 May 2018|work=Women's Web: For Women Who Do|access-date=13 November 2018|language=en-US}}</ref> यावर उपचार घेण्यासाठी ते मुंबईला गेले आणि तेथे त्यांची डॉ. [[शारदा कृष्णराव कबीर]] यांच्याशी भेट झाली. कबीर या पुण्याच्या [[सारस्वत]] [[ब्राह्मण]] कुटुंबातील होत्या.<ref>{{Cite book|title=Maaisahebanche Agnidivya|last=Sukhadeve|first=P. V.|publisher=Kaushaly Prakashan|year=|isbn=|location=|pages=15|language=Marathi}}</ref> डॉ. कबीर यांची आंबेडकरांची वैद्यकीय काळजी घेतली. पुढे आंबेडकरांनी कबीरांशी १५ एप्रिल, १९४८ रोजी [[नवी दिल्ली]] येथील आपल्या निवासस्थानी नोंदणी पद्धतीने विवाह केला. विवाहसमयी बाबासाहेबांचे वय ५७ वर्ष तर शारदा कबीर यांचे वय ३९ वर्ष होते.<ref>{{cite book |last=Keer |first=Dhananjay |title=Dr. Ambedkar: life and mission |year=2005 |origyear=1954 |publisher=Popular Prakashan |location=Mumbai |pages=403–404 |isbn=81-7154-237-9 |url=https://books.google.com/books?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA394 |accessdate=13 June 2012}}</ref> विवाहानंतर शारदा कबीरांनी '[[सविता आंबेडकर|सविता]]' हे नाव स्वीकारले. लग्नानंतरही पूर्वीच्या शारदा नावावरून बाबासाहेब आंबेडकर त्यांना प्रेमाने ''शारू'' नावानेच हाक मारत असत.<ref>{{cite web | last=Pritchett | first=Frances |url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1940s.html | title=In the 1940s | accessdate=13 June 2012 | deadurl=no | archiveurl=https://web.archive.org/web/20120623190913/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1940s.html | archivedate=23 June 2012 | df=dmy-all }}</ref> सविता आंबेडकरांना अपत्य नव्हते. आंबेडकरानुयायी लोक सविता आंबेडकरांना आदराने 'माई' किंवा 'माईसाहेब' म्हणत असत. मुंबईमध्ये २९ मे, २००३ रोजी वयाच्या ९३व्या वर्षी सविताबाईंचे त्यांचे निधन झाले.<ref>{{cite web |url=http://www.rediff.com/news/2003/may/29mai.htm |title=Archived copy |accessdate=20 जून 2017 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161210075024/http://www.rediff.com/news/2003/may/29mai.htm |archivedate=10 December 2016 |df=dmy-all }}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/ambedkar_buddha/00_pref_unpub.html|title=00_pref_unpub|last=Pritchett|first=Frances|website=Columbia.edu|access-date=11 January 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.loksatta.com/lekha-news/the-buddha-and-his-dhamma-dr-b-r-ambedkar-1594868/|title=उपोद्घाताची कथा..|date=3 December 2017|work=Loksatta|access-date=11 January 2020|language=mr-IN}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/india/PM-expresses-grief-over-death-of-Savita-Ambedkar/amp_articleshow/47857884.cms|title=PM expresses grief over death of Savita Ambedkar – Times of India|work=The Times of India|access-date=11 January 2020|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/city/mumbai/B-R-Ambedkars-widow-passes-away/amp_articleshow/47838403.cms|title=B R Ambedkar's widow passes away – Times of India|work=The Times of India|access-date=11 January 2020|language=en}}</ref> यशवंत आंबेडकरांचा विवाह [[मीरा आंबेडकर|मीरा]] यांचेशी झाला. त्यांना एकूण चार अपत्ये झाली, ती पुढील प्रमाणे : [[प्रकाश आंबेडकर|प्रकाश]] (बाळासाहेब), रमाबाई, [[भीमराव यशवंत आंबेडकर|भीमराव]] व [[आनंदराज आंबेडकर|आंनदराज]]. प्रकाश आंबेडकरांचे लग्न अंजली यांचेशी झाले असून त्यांना [[सुजात आंबेडकर|सुजात]] हा एक मुलगा आहे. तर रमाबाईंचा विवाह प्राध्यापक व अभ्यासक [[आनंद तेलतुंबडे|आनंद तेलतुबंडे]] यांचेशी झालेला असून त्यांना दोन मुली आहेत. भीमराव यांना एक मुलगी आहे व आनंदराज यांनाही दोन मुलगे आहेत. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा पुतण्या आनंदराव यांचे नातू [[राजरत्न आंबेडकर|राजरत्न]] आहेत, जे सध्या [[भारतीय बौद्ध महासभा|भारतीय बौद्ध महासभेचे]] राष्ट्रीय अध्यक्ष आहेत. [[आंबेडकर कुटुंब]]ातील हे सदस्य मात्र राजकारण, समाजकारण व [[आंबेडकरवादी चळवळ]]ीशी, तसेच बौद्ध चळवळींमध्ये काम करतात. === भाषाज्ञान === [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar written a letter to the Bonn University in fluent German language.jpg|thumb|300px|right|२५ फेब्रुवारी १९२१ रोजी जर्मनीतील बॉन विद्यापीठात शिक्षण घेण्यासाठी आंबेडकरांनी तिथल्या प्रशासनास अस्खलित जर्मन भाषेत लिहिलेले पत्र.<ref name="auto29">{{Cite web|url=https://www.loksatta.com/mumbai-news/dr-babasaheb-ambedkar-autobiography-marathi-articles-1452080/|title=डॉ. आंबेडकर चरित्रातील अज्ञात जर्मन दुवा!|date=21 एप्रिल 2017|website=Loksatta|url-status=live}}</ref>]] बाबासाहेब आंबेडकर हे [[बहुभाषी]] होते. ते [[मराठी भाषा|मराठी]], [[संस्‍कृत भाषा|संस्कृत]], [[पाली भाषा|पाली]], [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]], [[हिंदी भाषा|हिंदी]], [[फ्रेंच भाषा|फ्रेंच]], [[जर्मन भाषा|जर्मन]], [[फारसी भाषा|फारसी]], [[गुजराती भाषा|गुजराती]], [[बंगाली भाषा|बंगाली]], [[कन्नड भाषा|कन्नड]] अशा अकरा पेक्षा अधिक अनेक भारतीय व विदेशी भाषा शिकलेले होते. यापैकी इंग्रजी, हिंदी, गुजराती, व मराठीसह अनेक [[भाषा]]ंवर त्यांचे प्रभुत्व होते.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=७१, ८१, ८८, ८९, ९०|language=मराठी}}</ref><ref>{{Cite book|title=माझी आत्मकथा|last=आंबेडकर|first=डॉ. बाबासाहेब|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=२०१४|isbn=|location=औरंगाबाद|pages=२०, २३, १४४, १४९, १५०|language=मराठी}}</ref> जर्मन व फ्रेंच भाषा त्यांनी कोलंबिया विद्यापीठात आत्मसात केल्या.<ref name="auto29" /> === देव आणि धर्माबद्दल विचार === डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर [[नास्तिकता|नास्तिक]] होते. त्यांचा [[देव|देवावर]] अजिबात विश्वास नव्हता. पण ते [[निधर्मी]] किंवा [[धर्मविरोधी]] नव्हते, तर समाजासाठी [[धर्म]] आवश्यक आहे, हे त्यांनी मान्य केले. त्यांच्यासाठी धर्म हा [[नैतिक पाठराखण|नैतिक संहिता]], [[समता|समानता]], [[प्रेम]], [[न्याय]] यासारख्या मूल्यांचा संच म्हणून वैध होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2016/06/phule-ambedkar-ki-vaichariki-aur-virasat_bajrang-bihari-yiwari/|title=फुले-आंबेडकर की वैचारिकी और विरासत|last=तिवारी|first=Bajrang Bihari Tiwari बजरंग बिहारी|date=2016-06-05|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-IN|access-date=2021-08-27}}</ref> त्यांनी [[धर्मनिरपेक्षता]] या तत्त्वाचा पुरस्कार केला, तसेच त्यांनी संविधानामार्फत भारतीय राजकीय-सामाजिक समाज जीवनामध्ये हे तत्त्व रुजवले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.loksatta.com/vishesh-news/dr-ambedkar-and-secularism-1167319/|title=डॉ. आंबेडकर आणि धर्मनिरपेक्षता|date=2015-12-06|website=Loksatta|language=mr-IN|access-date=2021-08-27}}</ref> स्वातंत्र्य, समानता आणि बंधुत्व शिकवणारा धर्म मला आवडतो, हे त्यांचे प्रचलित कथन आहे. मानव आणि धर्म या दोघांत तुलना करताना त्यांनी मानवास अधिक महत्त्वाचे ठरवले, तर धर्माला दुय्यम ठरवले. ते असे म्हणाले की, मानव हा धर्मासाठी नसून धर्म हा माणसासाठी आहे. आधुनिक जगामध्ये विज्ञानाच्या कसोटीवर टिकणारा धर्म त्यांना अपेक्षित होता. त्यामुळे त्यांनी बुद्ध धम्माला वैज्ञानिक दृष्टिकोन आणि मानवी मूल्य असणारा जगासाठी सर्वात उपयुक्त धर्म म्हटले आहे. आयुष्याच्या उत्तरार्धात त्यांचा कल बौद्ध धम्म अनुसरण्याकडे झुकला, आणि आयुष्याच्या अगदी अंतिम महिन्यांत त्यांनी अधिकृतपणे बौद्ध धम्म स्वीकारला. == पत्रकारिता == {{See also|:वर्ग:डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांची वृत्तपत्रे}} [[चित्र:Cover page of Dr. Babasaheb Ambedkar's 'Mooknayak'.jpg|thumb|left|मूकनायकचा पहिला अंक, ३१ जानेवारी १९२०]] [[चित्र:Cover page of Dr. Babasaheb Ambedkar's 'Bahishkrut Bharat' Fortnightly.jpg|thumb|right|[[बहिष्कृत भारत]]चा २३ डिसेंबर १९२७ रोजीचा अंक]] २०२०मध्ये प्रकाशित झालेल्या वृत्तानुसार आंबेडकर प्रभावी पत्रकार व संपादक होते,<ref>{{Cite web|url=https://www.forwardpress.in/2020/01/mooknayak-100-years-journalism-ambedkar-hindi/|title=डॉ. आंबेडकर की पत्रकारिता : ‘मूकनायक’ से ‘प्रबुद्ध भारत’ की यात्रा|first=Siddharth|last=सिद्धार्थ|date=26 जाने, 2020|website=फॉरवर्ड प्रेस}}</ref> वृत्तपत्रांच्या माध्यमातून समाजोन्नती करण्यासाठी त्यांनी एकूण ५ वृत्तपत्रे सुरू केली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.forwardpress.in/2017/07/ambedkars-journalism-and-its-significance-today/|शीर्षक=Ambedkar’s journalism and its significance today|last=चौबे|पहिले नाव=Kripashankar Chaube कृपाशंकर|दिनांक=2017-07-05|संकेतस्थळ=Forward Press|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://velivada.com/2018/03/28/dr-ambedkar-as-a-journalist/|शीर्षक=Dr. Ambedkar As A Journalist|दिनांक=2018-03-28|संकेतस्थळ=Velivada|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref name="auto49">https://marathivishwakosh.maharashtra.gov.in/khandas/khand17/index.php/23-2015-01-15-05-42-45/9964-2012-06-14-09-33-10?showall=&start=12</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://prahaar.in/%e0%a4%aa%e0%a4%a4%e0%a5%8d%e0%a4%b0%e0%a4%95%e0%a4%be%e0%a4%b0-%e0%a4%a1%e0%a5%89-%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%b8%e0%a4%be%e0%a4%b9%e0%a5%87%e0%a4%ac-%e0%a4%86%e0%a4%82%e0%a4%ac/|title=पत्रकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर {{!}}|last=Sawant|first=Rajesh|language=en-US|access-date=2021-06-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.mahamtb.com/Encyc/2017/12/6/Article-on-journalist-babasaheb-Ambedkar-by-ravindra-gole.html|शीर्षक=पत्रकार आंबेडकर|संकेतस्थळ=www.mahamtb.com|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{Cite journal|url=http://shodhganga.inflibnet.ac.in/handle/10603/104917|title=Dr Ambedkar as a journalist a study|date=31 डिसें, 2002}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.beedlive.com/newsdetail.php|शीर्षक=beedlive|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=www.beedlive.com|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref name="auto14">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.mahanews.gov.in/Home/FrontMantralayDetails.aspx?str=utYf/MWKOh8=|शीर्षक=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर एक बहुआयामी व्यक्तीमत्त्व - डॉ. गंगाधर पानतावणे|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=}}</ref> ते त्यांच्या मते ''कोणतीही चळवळ यशस्वी होण्यासाठी तिला वर्तमानपत्राची आवश्यकता असते. ज्या चळवळीचे वर्तमानपत्र नसेल तिची अवस्था पंख तुटलेल्या पक्ष्याप्रमाणे होते.'' त्यांनी आपल्या चळवळीत वेगवेगळ्या कालावधीत पाच वर्तमानपत्रे वापरली.<ref name="auto49" /><ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.forwardpress.in/2017/02/baba-sahab-dr-ambedkar-ka-srijnatmak-sahity/|title=बाबा साहेब डा. आंबेडकर का सृजनात्मक साहित्य|date=2017-02-10|work=फॉरवर्ड प्रेस|access-date=2018-03-26|language=hi-IN}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://prahaar.in/%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0-%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%AC-%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC/|title=पत्रकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर|website=prahaar.in|language=en-US|access-date=2018-03-26}}</ref> ३१ जानेवारी १९२० रोजी, आंबेडकरांनी अस्पृश्यांवरील अन्याय दाखविण्यासाठी ''[[मूकनायक]]'' हे पहिले [[पाक्षिक]] सुरू केले.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.bbc.com/marathi/india-51311062|शीर्षक=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या 'मूकनायक'ची आजही गरज का आहे?|last=येंगडे|first=सूरज|date=2020-01-31|work=BBC News मराठी|access-date=2020-04-09|language=mr}}</ref> यासाठी त्यांना [[कोल्हापूर संस्थान|कोल्हापूर संस्थानाचे]] छत्रपती [[शाहू महाराज]] यांनी आर्थिक मदत केली होती. ३ एप्रिल, इ.स. १९२४ रोजी त्यांनी ''[[बहिष्कृत भारत]]'' हे वृत्तपत्र सुरू केले. त्यांनी २९ जून १९२८ रोजी ''[[समता (वृत्तपत्र)|समता]]'' हे वृत्तपत्र सुरू केले. हे [[समाज समता संघ|समाज समता संघाचे]] मुखपत्र होते. २४ फेब्रुवारी १९३० रोजी त्यांनी [[जनता (वृत्तपत्र)|जनता]] तर ४ फेब्रुवारी १९५६ मध्ये [[प्रबुद्ध भारत]] हे वृत्तपत्र सुरू केले. इ.स. १९४४ मध्ये आंबेडकरांनी "आम्ही शासनकर्ती जमात बनणार" या शीर्षकाखाली ''जनता'' वृत्तपत्रात लेख लिहिला. या वृत्तपत्रांद्वारे आपल्या विचारांनी त्यांनी स्पृश्य आणि अस्पृश्यांना जागृत केले. त्यांची प्रत्रकारिता प्रभावी होती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://mahamtb.com/Encyc/2017/12/6/Article-on-journalist-babasaheb-Ambedkar-by-ravindra-gole.html|title=पत्रकार आंबेडकर|website=mahamtb.com|language=en|access-date=2018-03-26}}</ref> आंबेडकर हे इंग्रजी भाषेचे विद्वान होते, परंतु त्यावेळी महाराष्ट्रातील बहुतांश दलित जनता केवळ मराठी वाचत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.forwardpress.in/2017/02/baba-sahab-dr-ambedkar-ka-srijnatmak-sahity/|शीर्षक=बाबा साहेब डा. आंबेडकर का सृजनात्मक साहित्य|last=राजबहादुर|पहिले नाव=Raj Bahadur|दिनांक=2017-02-10|संकेतस्थळ=फॉरवर्ड प्रेस|भाषा=hi-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> त्यामुळे त्यांनी ही सर्व पाक्षिके व साप्ताहिके मराठी भाषेमध्ये प्रकाशित केली. [[गंगाधर पानतावणे]]यांच्या १९८७मधील बाबासाहेबांच्या पत्रकारितेवरील पी.एच.डी. शोध प्रबंधानुसार"या मुकनायकाने (आंबेडकर) बहिष्कृत भारतामधील लोकांना प्रबुद्ध भारताकडे नेले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे महान पत्रकार होते."<ref name="auto14" /> == पुरस्कार आणि सन्मान == [[चित्र:Dr. Ambedkar with Mr. Wallace Stevens at Columbia University, New York (USA), while receiving LL.D. (Doctorate of Laws) for being the 'Chief Architect of the Constitution of India'.jpg|thumb|५ जून १९५२ रोजी, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ाची मानध एलएल.डी. ही डॉक्टरेट पदवी स्वीकारल्यानंतर त्यांच्यासोबत [[वॅलन्स स्टीव्हन्स]].]] [[चित्र:D.Litt. Degree Certificate of Dr. B. R. Ambedkar from Osmania University.jpg|thumb|१२ जानेवारी १९५३ रोजी, हैदराबादच्या [[उस्मानिया विद्यापीठ]]ाकडून डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना दिलेली डी.लिट्. ही मानद पदवी]] === राष्ट्रीय सन्मान === * '''भारतरत्न''' : सन १९९० मध्ये आंबेडकरांना मरणोत्तर "[[भारतरत्न]]" हा देशाच्या सर्वोच्च नागरी पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.<ref>{{Cite news|url=https://www.mapsofindia.com/my-india/india/list-of-bharat-ratana-award-winners|title=List of Bharat Ratna Award Winners 1954–2017|date=12 July 2018|work=My India|access-date=17 January 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.bharatratna.co.in/bharat-ratna-awardees.htm|title=List Of Bharat Ratna Awardees|website=bharatratna.co.in|access-date=17 January 2020}}</ref> आंबेडकरांना भारतरत्न देण्याचे [[भारत सरकार]]ने एप्रिल १९९० च्या पहिल्या आठवड्यात जाहिर केले. आणि [[१४ एप्रिल]] [[इ.स. १९९०|१९९०]] रोजी त्यांना मरणोत्तर [[भारतरत्‍न]] या पुरस्काराने गौरवले गेले. डॉ. आंबेडकरांना दिलेला ‘[[भारतरत्न]]' पुरस्कार भारताचे राष्ट्रपती [[रामस्वामी वेंकटरमण]] यांचे हस्ते डॉ. [[सविता आंबेडकर]] यांनी स्वीकारला. [[१४ एप्रिल]] [[इ.स. १९९०|१९९०]] हा त्यांचा शताब्धी जयंती दिन होता. हा पुरस्कार सोहळा [[राष्ट्रपती भवन]]ातील दरबार हॉल/ अशोक हॉलमध्ये संपन्न झाला होता.<ref>{{Cite book|title=माईसाहेबांचे अग्निदिव्य|last=सुखदेवे|first=पी.व्ही.|publisher=कौशल्य प्रकाशन|year=|isbn=|location=|pages=५०|language=मराठी}}</ref> === मानद पदव्या === * '''डॉक्टर ऑफ लॉ''' (एलएलडी) : ही सन्माननीय पदवी ५ जून १९५२ रोजी अमेरिकेतील [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ाने प्रदान केली. 'भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार, मंत्रिमंडळाचे सदस्य आणि राज्यसभेचे सदस्य, भारताच्या प्रमुख नागरिकांपैकी एक, एक महान समाजसुधारक आणि मानवी हक्कांचा शूर समर्थक' असे कोलंबिया विद्यापीठाने त्यांना दिलेल्या मानपत्रात संबोधण्यात आले आहे.<ref>{{cite web|url=https://globalcenters.columbia.edu/content/bhimrao-ramji-ambedkar|title=Bhimrao Ramji Ambedkar {{!}} Columbia Global Centers|website=globalcenters.columbia.edu|access-date=13 November 2018}}</ref><ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२७९|language=मराठी}}</ref> * '''डॉक्टर ऑफ लिटरेचर''' (डी.लिट.) : ही सन्माननीय पदवी १२ जानेवारी १९५३ रोजी [[तेलंगाणा]] राज्यातील हैदराबादमधील [[उस्मानिया विद्यापीठ]]ाने प्रदान केली.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=२७|language=मराठी}}</ref> === बौद्ध उपाध्या === भारतीय बौद्ध विशेषतः [[नवयान]]ी अनुयायी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना '[[बोधिसत्त्व]]' व '[[मैत्रेय]]' मानतात.<ref>{{स्रोत पुस्तक|author= Fitzgerald, Timothy|शीर्षक= The Ideology of Religious Studies|दुवा=https://books.google.com/books?id=R7A1f6Evy84C&pg=PA129| year=2003|प्रकाशक= Oxford University Press|isbn= 978-0-19-534715-9|page=129}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|author=M.B. Bose|editor=Tereza Kuldova and Mathew A. Varghese|शीर्षक=Urban Utopias: Excess and Expulsion in Neoliberal South Asia |दुवा=https://books.google.com/books?id=6c9NDgAAQBAJ&pg=PA144 |year=2017|प्रकाशक=Springer|isbn=978-3-319-47623-0|pages=144–146}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.esakal.com/sampadakiya/sudhir-maske-article-dr-br-ambedkar-241452|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर: प्रज्ञा, शिल, करुणेचा महासागर ! &#124; eSakal|website=www.esakal.com}}</ref> इ.स. १९५५ मध्ये, [[काठमांडू]], [[नेपाळ]] येथे झालेल्या जागतिक बौद्ध परिषदेत सहभागी बौद्ध [[भिक्खू]]ंनी त्यांना 'बोधिसत्व' ही उपाधी प्रदान केली. त्यानंतर [[दलाई लामा]] एकदा डॉ. आंबेडकरांना भेटले असता दलाई लामांनी सुद्धा त्यांना 'बोधिसत्व' संबोधले होते. === टपाल तिकिटे === [[भारतीय टपाल सेवा|भारतीय टपाल]]ने इ.स. १९६६, १९७३, १९९१, २००१ आणि २०१३ मध्ये आंबेडकरांच्या जन्मदिनानिमित्त त्यांची टपाल तिकिटे काढली होती. याशिवाय इ.स. २००९, २०१५, २०१६ व २०१७ मध्ये त्यांना अन्य टपाल तिकिटांवर चित्रित केले गेले आहे.<ref>[https://colnect.com/en/stamps/years/country/8663-India/item_name/Ambedkar Ambedkar on stamps]. colnect.com</ref><ref>[[commons:Category:B. R. Ambedkar on stamps|B. R. Ambedkar on stamps]]. commons.wikimedia.org</ref> === नाणे === * इ.स. १९९० मध्ये, भारत सरकारने आंबेडकरांची १००वी जयंती साजरी करण्याकरिता त्यांच्या सन्मानार्थ ₹१ चे नाणे काढले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://drantiques.in/2018/11/03/dr-bhim-rao-ambedkar-centenary-special-coin-commemoration-1990/|title=Dr Bhimrao Ambedkar centenary special coin commemoration (1990):- – Dr. Antiques}}</ref> * आंबेडकरांची १२५व्या जयंतीच्या निमित्ताने ₹१० आणि ₹१२५ची नाणी २०१५ मध्ये काढले गेले होते. या सर्व नाण्यांवर एका बाजूला आंबेडकरांचे चित्र कोरलेले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.financialexpress.com/economy/pm-narendra-modi-releases-rs-10-rs-125-commemorative-coins-honouring-dr-babasaheb-ambedkar/175185/|title=PM Narendra Modi releases Rs 10, Rs 125 commemorative coins honouring Dr Babasaheb Ambedkar|date=6 December 2015|website=The Financial Express|access-date=16 January 2019}}</ref> === तैलचित्रे === * [[मंत्रालय]] (महाराष्ट्र) : मंत्रालयाच्या इमारतीत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे तैलचित्र व त्यासोबत संविधान प्रस्ताविकेचे अनावरण ९ सप्टेंबर २०१९ रोजी तत्कालीन मुख्यमंत्री [[देवेंद्र फडणवीस]] यांच्या हस्ते करण्यात आले. हे तैलचित्र रमेश कांबळे यांनी साकारले होते.<ref>https://www.tarunbharat.com/news/721634</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.maharashtratoday.co.in/dr-babasaheb-ambedkar-constitution-in-mantralaya/|शीर्षक=मंत्रालयात उद्या मुख्यमंत्र्यांच्या हस्ते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या तैलचित्र व संविधानाच्या प्रास्ताविकेचे अनावरण|दिनांक=2019-09-08|संकेतस्थळ=Maharashtra Today|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> === द कोलंबियन्स अहेड ऑफ देअर टाइम === सन २००४ मध्ये [[कोलंबिया विद्यापीठ]]ाने आंबेडकरांचा सर्वश्रेष्ठ विद्वान म्हणून सन्मान केला. इ.स. २००४ मध्ये आपल्या स्थापनेला २५० वर्ष पूर्ण झाले त्यानिमित्ताने कोलंबिया विद्यापीठाने आपल्या विद्यापीठात आजपर्यंत शिकलेल्या सर्वात बुद्धिमान अशा शंभर सर्वश्रेष्ठ विद्यार्थ्यांची 'द कोलंबियन्स अहेड ऑफ देअर टाइम' नावाने एक यादी प्रसिद्ध केली आहे, ज्यात 'भीमराव आंबेडकर' हे नाव पहिल्या स्थानावर होते. यावेळी विद्यापीठाने आंबेडकरांचा उल्लेख "आधुनिक भारताचा निर्माता" असा केला होता.<ref>{{Cite web|url=https://lokmat.news18.com/amp/news/article-70063.html|title=कोलंबिया विद्यापीठात महामानवाचा गौरव &#124; News – News18 Lokmat, Today's Latest Marathi News|website=lokmat.news18.com}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html|title=Bhimrao Ambedkar|website=c250.columbia.edu|access-date=2018-03-19}}</ref> "विश्वविख्यात कोलंबिया विद्यापीठाच्या ४५० वर्षांच्या इतिसाहात डॉ. आंबेडकर यांच्यासारखा अत्यंत विद्वान विद्यार्थी एकही नव्हता", असे खुद्द विद्यापीठाच्या कुलगुरूंनी मला प्रत्यक्ष सांगितल्याचे [[भालचंद्र मुणगेकर]] यांनी म्हटले.<ref name="auto32">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://maharashtratimes.com/maharashtra/aurangabad-marathwada-news/aurangabad/babasaheb-understood-by-world-but-not-in-india/articleshow/60819188.cms|शीर्षक=जगाला बाबासाहेब समजले देशाला नाहीच - babasaheb understood by world, but not in india|संकेतस्थळ=Maharashtra Times|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> === गुगल डुडल === [[गुगल]]ने १४ एप्रिल २०१५ रोजी आपले मुख्यपृष्ठ डुडलच्या माध्यमातून आंबेडकरांचा १२४वा जन्मदिवस साजरा केला होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |url=http://lh3.googleusercontent.com/vk66VJ12cmvzjaxJJbWrpz8bDWPaRTxC5Ta6SNvi5hlUXlJfm3cH-yKHwzHG9pk3vWIz5cvYE-6xMiHGE_7s91fy_aLVBJqxSNWpf_E |title=Archived copy |accessdate=2015-04-14 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150414003026/http://lh3.googleusercontent.com/vk66VJ12cmvzjaxJJbWrpz8bDWPaRTxC5Ta6SNvi5hlUXlJfm3cH-yKHwzHG9pk3vWIz5cvYE-6xMiHGE_7s91fy_aLVBJqxSNWpf_E |archivedate=14 April 2015 |df=dmy-all}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|last1=Gibbs|first1=Jonathan|title=B. R. Ambedkar's 124th Birthday: Indian social reformer and politician honoured with a Google Doodle|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/b-r-ambedkar-indian-social-reformer-and-politician-honoured-with-a-google-doodle-10174529.html|accessdate=14 April 2015|publisher=The Independent|date=14 April 2015|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150414000658/http://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/b-r-ambedkar-indian-social-reformer-and-politician-honoured-with-a-google-doodle-10174529.html|archivedate=14 April 2015|df=dmy-all}}</ref> हे डुडल [[भारत]], [[अर्जेंटिना]], [[चिली]], [[आयर्लंड]], [[पेरू]], [[पोलंड]], [[स्वीडन]] आणि [[युनायटेड किंग्डम]] या देशांमध्ये चित्रित करण्यात आले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://indianexpress.com/article/trending/google-tributes-doodle-to-b-r-ambedkar-for-125th-birth-anniversary/|title=B R Ambedkar 124th birth anniversary: Google doodle changes in 7 countries as tribute|date=14 April 2015|work=The Indian Express|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150707224447/http://indianexpress.com/article/trending/google-tributes-doodle-to-b-r-ambedkar-for-125th-birth-anniversary/|archivedate=7 July 2015|df=dmy-all}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.dnaindia.com/india/report-google-doodle-marks-dr-br-ambedkar-s-124th-birth-anniversary-2077330|title=Google's BR Ambedkar birth anniversary doodle on 7 other countries apart from India|date=14 April 2015|work=dna|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150707202543/http://www.dnaindia.com/india/report-google-doodle-marks-dr-br-ambedkar-s-124th-birth-anniversary-2077330|archivedate=7 July 2015|df=dmy-all}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/google/google-doodle/11534732/B.R.-Ambedkar-a-hero-of-Indias-independence-movement-honoured-by-Google-Doodle.html|title=B.R. Ambedkar, a hero of India's independence movement, honoured by Google Doodle|date=14 April 2015|work=Telegraph.co.uk|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160105014345/http://www.telegraph.co.uk/technology/google/google-doodle/11534732/B.R.-Ambedkar-a-hero-of-Indias-independence-movement-honoured-by-Google-Doodle.html|archivedate=5 January 2016|df=dmy-all}}</ref> === ट्विटर इमोजी === इ.स. २०१७ मध्ये, १२६व्या आंबेडकर जयंतीनिमित्त [[ट्विटर]]कडून खास इमोजी तयार करून आंबेडकरांना अभिवादन करण्यात आले.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.loksatta.com/desh-videsh-news/twitter-salutes-iconic-dr-ambedkar-with-emoji-hashtags-1451841/|शीर्षक=बाबासाहेब आंबेडकर जयंतीनिमित्त ट्विटरकडून खास इमोजी|date=2017-04-13|work=Loksatta|access-date=2020-01-20|language=मराठी}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=http://m.lokmat.com/storypage.php?catid=2&newsid=18865198|शीर्षक=डॉ बाबासाहेब आंबेडकर जयंतीनिमित्त ट्विटरचे खास हॅशटॅग|date=2017-04-14|work=Lokmat|access-date=2020-01-20|language=mr}}</ref> === समर्पित विशेष दिवस === * [[महाराष्ट्र]]ात आंबेडकरांची जयंती "[[ज्ञान दिन]]" म्हणून साजरी केली जाते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.bhaskar.com/|शीर्षक=Hindi News; Latest Hindi News, Breaking Hindi News Live, Hindi Samachar (हिंदी समाचार), Hindi News Paper Today|संकेतस्थळ=Dainik Bhaskar|भाषा=hi|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.majhapaper.com/विषय/%e0%a4%9c%e0%a5%8d%e0%a4%9e%e0%a4%be%e0%a4%a8-%e0%a4%a6%e0%a4%bf%e0%a4%b5%e0%a4%b8/|शीर्षक=ज्ञान दिवस Archives|संकेतस्थळ=Majha Paper|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.india.com/marathi/maharashtra/babasaheb-ambedkar-jayanti-2017-ambedkar-jayanti-to-be-celebrated-as-gyan-diwas/|title=Babasaheb Ambedkar Jayanti 2017: Ambedkar Jayanti to be celebrated as ‘Gyan Diwas’ {{!}} डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जयंती आता ‘ज्ञान दिवस’ म्हणून साजरी होणार|last=desale|first=sunil|website=India.com|language=en|access-date=2020-01-20}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://lokmat.news18.com/maharastra/ambedkar-jayanti-celebrated-as-world-knowledge-day-258209.html|शीर्षक=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जयंती आता 'ज्ञान दिवस' म्हणून साजरा होणार {{!}} News – News18 Lokmat, Today's Latest Marathi News|संकेतस्थळ=News18 Lokmat|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> आंबेडकरांना 'ज्ञानाचे प्रतीक' मानले जाते. [[महाराष्ट्र शासन]]ाने इ.स. २०१७ मध्ये आंबेडकर जयंती 'ज्ञान दिन' म्हणून साजरी करण्याचा निर्णय घेतला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://aajdinank.com/news/news/maharashtra/3595/DR.AMBEDKAR.html|शीर्षक=डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर जयंती आता ‘ज्ञान दिवस’ म्हणून साजरी होणार|संकेतस्थळ=http://aajdinank.com/|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.mahapolitics.com/%e0%a4%a1%e0%a5%89-%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%ac%e0%a4%be%e0%a4%b8%e0%a4%be%e0%a4%b9%e0%a5%87%e0%a4%ac-%e0%a4%86%e0%a4%82%e0%a4%ac%e0%a5%87%e0%a4%a1%e0%a4%95%e0%a4%b0-%e0%a4%af%e0%a4%be%e0%a4%82/|शीर्षक=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जन्मदिवस ज्ञान दिवस म्हणून होणार साजरा – Mahapolitics|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> * [[७ नोव्हेंबर]] हा आंबेडकरांचा शाळा प्रवेश दिवस महाराष्ट्रामध्ये '[[विद्यार्थी दिन (महाराष्ट्र)|विद्यार्थी दिन]]' म्हणून साजरा केला जातो. महाराष्ट्र शासनाने हा निर्णय २७ ऑक्टोबर २०१७ रोजी घेतला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.esakal.com/pune/pune-news-dr-ambedkar-79512|शीर्षक=डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर यांचा शाळा प्रवेश दिन आता विद्यार्थी दिवस|website=www.esakal.com|language=mr|access-date=2020-01-20}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=http://m.lokmat.com/mumbai/architect-constitution-dr-november-7-student-day-favor-dr-babasaheb-ambedkar/|शीर्षक=राज्यघटनेचे शिल्पकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या प्रीत्यर्थ ७ नोव्हेंबर ‘विद्यार्थी दिवस’|date=2017-10-28|work=Lokmat|access-date=2020-01-20|language=मराठी}}</ref> आंबेडकर हे आदर्श विद्यार्थी होते, ते विद्वान असूनही त्यांनी स्वतःला आजन्म विद्यार्थी मानले. या दिवशी राज्यातील सर्व [[शाळा]] आणि [[कनिष्ठ महाविद्यालय]]ात आंबेडकरांच्या विविध पैलूंवर अनेक कार्यक्रम आयोजित केले जातात.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.dainikprabhat.com/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%AC-%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A4%BE-%E0%A4%B6%E0%A4%BE/|शीर्षक=बाबासाहेब आंबेडकरांचा शाळा प्रवेश दिन “विद्यार्थी दिवस’ ओळखला जाणार {{!}} Dainik Prabhat, Marathi News Paper, Pune.|website=www.dainikprabhat.com|language=en-US|access-date=2020-01-20}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=http://www.loksatta.com/mumbai-news/ambedkar-admission-day-will-celebrate-as-a-student-day-1576631/|शीर्षक=आंबेडकरांचा शाळा प्रवेश दिन आता विद्यार्थी दिवस|date=2017-10-28|work=Loksatta|access-date=2020-01-20|language=mr-IN}}</ref> * आंबेडकरांच्या सन्मानार्थ [[भारतीय संविधान दिन]] (राष्ट्रीय विधी दिन) [[२६ नोव्हेंबर]] रोजी साजरा केला जातो.<ref>{{cite web|title=Govt. to observe November 26 as Constitution Day|url=http://www.thehindu.com/news/cities/mumbai/live-pm-modi-at-mumbai-lays-foundation-for-fourth-terminal-at-jnpt/article7749798.ece|publisher=द हिन्दू|accessdate=20 November 2015|date=11 October 2015}}</ref> भारत सरकारने आंबेडकरांचे १२५वे जयंती वर्ष साजरे केले जात असताना त्यांना एक प्रकारची श्रद्धांजली वाहण्यासाठी २६ नोव्हेंबर २०१५ रोजी पहिला अधिकृत संविधान दिन साजरा केला.<ref>{{Cite web|url=https://aajtak.intoday.in/education/story/constitution-day-samvidhan-divas-26-november-dr-bhim-rao-ambedkar-tedu-1-1140319.html|title=Constitution Day: ऐसे बना था भारत का संविधान, डॉ. अंबेडकर ने निभाया अहम रोल|website=aajtak.intoday.in}}</ref> संविधानाबाबत जनजगृती करण्यासाठी आणि आंबेडकरांच्या विचारांचा प्रसार करण्याच्या उद्देशाने देशभरात २६ नोव्हेंबर हा दिवस 'संविधान दिन' म्हणून साजरा केला जातो.<ref name=IT>{{cite news|title=November 26 to be observed as Constitution Day: Facts on the Constitution of India|url=http://indiatoday.intoday.in/education/story/constitution-of-india/1/496659.html|accessdate=20 November 2015|work=इंडिया टुडे|date=12 October 2015}}</ref><ref>{{cite web|title=Law Day Speech|url=http://supremecourtofindia.nic.in/speeches/lawdayspeech.pdf|publisher=Supreme Court of India|accessdate=20 November 2015}}</ref> महाराष्ट्र शासनाच्या सामान्य प्रशासन विभागाने २४ नोव्हेंबर २००८ला आदेश काढून '२६ नोव्हेंबर' हा दिवस संविधान दिन म्हणून साजरा करण्याचे घोषित केले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.lokmat.com/nagpur/constitution-day-special-craftsman-e-z-khobragade/|शीर्षक=संविधान दिन विशेष : शिल्पकार ठरले ई. झेड. खोब्रागडे|last=Tue|पहिले नाव=लोकमत न्यूज नेटवर्क on|last2=November 26|दिनांक=2019-11-26|संकेतस्थळ=Lokmat|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09|last3=2019 10:34am}}</ref> * आंबेडकरांच्या सन्मानार्थ ५ जुलै हा दिवस 'लॉयर्स डे' (वकील दिन) म्हणून साजरा केला जातो. आंबेडकरांनी ५ जुलै १९२३ रोजी वकिली व्यवसायाला सुरुवात केली होती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://maharashtratimes.com/maharashtra/aurangabad-marathwada-news/aurangabad/do-not-confine-dr-ambedkar-to-the-constitution/articleshow/71052631.cms|शीर्षक=डॉ. आंबेडकरांना राज्यघटनेपुरते मर्यादित ठेवू नका|संकेतस्थळ=Maharashtra Times|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> * आंबेडकरांनी २५ डिसेंबर १९२७ रोजी '[[मनुस्मृती]]' या ग्रंथाचे जाहिरपणे दहन केले होते. त्यामुळे '२५ डिसेंबर' हा दिवस '[[मनुस्मृती दहन दिन]]' म्हणून पाळला जातो. * आंबेडकरांनी अशोक विजयादशमीच्या दिवशी १४ ऑक्टोबर १९५६ रोजी नागपूर येथे 'बौद्ध धर्म' स्वीकारला होता व तसेच लाखो लोकांना बौद्ध धर्माची दीक्षा दिली होती. त्यांच्या या कृतीमुळे बौद्ध धर्माचे प्रवर्तन झाले त्यामुळे 'अशोक विजयादशमी' किंवा १४ ऑक्टोबर हा दिवस '[[धम्मचक्र प्रवर्तन दिन]]' म्हणून साजरा केला जातो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://divyamarathi.bhaskar.com/news/dhammchakra-pravartan-din-news-in-marathi-125855855.html|title=दीक्षा घेणाऱ्यांची संख्या हजारोंनी वाढली; दीक्षाभूमीवरील गर्दी मात्र बरीच रोडावली|website=Divya Marathi}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.ndtv.com/nagpur-news/devendra-fadnavis-nitin-gadkari-to-attend-60th-dhamma-chakra-day-on-october-11-1470283|title=Devendra Fadnavis, Nitin Gadkari To Attend 60th Dhamma Chakra Day On October 11|website=NDTV.com}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.bhaskarhindi.com/news/55-thousand-followers-took-the-initiation-of-buddhism-88262|title=55 हजार अनुयायियों ने ली बौद्ध धर्म की दीक्षा,दीक्षाभूमि पर जुटे बौद्ध अनुयायी|first=Dainik Bhaskar|last=Hindi|date=7 अक्तू॰ 2019|website=दैनिक भास्कर हिंदी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.bhaskarhindi.com/news/62nd-dhammachakra-pravartan-day-on-dikshabhoomi-nagpur-maharashtra-51123|title=धम्म दीक्षा के लिए नागपुर के साथ दिल्ली-मुंबई और औरंगाबाद भी थे लिस्ट में|first=Dainik Bhaskar|last=Hindi|date=18 ऑक्टो, 2018|website=दैनिक भास्कर हिंदी}}</ref> * आंबेडकरांनी २० मार्च १९२७ रोजी [[महाड सत्याग्रह|महाडचा सत्याग्रह]] केला होता. त्यामुळे २० मार्च हा दिवस "[[सामाजिक सबलीकरण दिन]]" म्हणून साजरा केला जातो.<ref>{{cite press release | url=http://pib.nic.in/archieve/lreleng/lyr2003/rmar2003/20032003/r200320038.html | title=March 20 observed as social empowerment day to commemorate Mahad Satyagrah by Dr. Ambedkar | publisher=Press Information Bureau | date=20 March 2003 | accessdate=29 March 2020}}</ref> == प्रभाव व वारसा == {{हे सुद्धा पहा|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नावावर असलेल्या गोष्टींची यादी|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संबंधित लेखांची सूची}} [[चित्र:People paying tribute at the central statue of Bodhisattva Babasaheb Ambedkar in Dr. Babasaheb Ambedkar Marathwada University, India.png|thumb|upright|[[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ]], [[औरंगाबाद]] येथे बाबासाहेब आंबेडकरांच्या मध्य पुतळ्याला आजरांजली अर्पण करताना आंबेडकरानुयायी बौद्ध लोक]] [[चित्र:Dr. Ambedkar and the constitution 2015 stamp of India.jpg|180px|इवलेसे|उजवे]] [[चित्र:People paying tribute at the central statue of Bodhisattva Babasaheb Ambedkar in Dr. Babasaheb Ambedkar Marathwada University, India.png|180px|इवलेसे|उजवे|भारताच्या २०१५ च्या टपाल तिकिटावर डॉ. आंबेडकर आणि भारतीय संविधान|[[औरंगाबाद]] येथील [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ]]ातील आंबेडकरांच्या मध्यवर्ती पुतळ्याला अभिवादन करताना एक आंबेडकरवादी कुटुंब]] [[चित्र:Dr. Babasaheb Ambedkar Blue Plaque.jpg|180px|इवलेसे|उजवे||आंबेडकर समर्पित निळी पट्टी, जी लंडन येथील [[डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर स्मारक]]ाच्या भिंतीवर लावलेली आहे]] डॉ. आंबेडकर यांच्या व्यक्तिमत्त्वाचे व कर्तृत्त्वाचे मूल्यांकन करताना जगातील अनेक विद्वानांनी त्यांना ''या शतकातील युगप्रवर्तक'' म्हणून संबोधले आहे.<ref name="ReferenceA">{{स्रोत पुस्तक|title=डॉ. आंबेडकरी प्रणाली आणि आपण|last=लोखंडे|first=डॉ. भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=१३ एप्रिल २०१२|isbn=|location=कोल्हापूर|pages=५ व २७४}}</ref><ref name="लोखंडे २०१२ २२०">{{Cite book|title=डॉ. आंबेडकरी हितशत्रुंच्या जाणिवा|last=लोखंडे|first=भाऊ|publisher=परिजात प्रकाशन|year=२०१२|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=२२०|language=मराठी}}</ref> त्याच काळातील बंगालचा गव्हर्नर रिचर्ड कॅसे म्हणतो की, डॉ. आंबेडकर बुद्धिमत्तेचा व ज्ञानाचा मूळ झरा आहे.<ref name="ReferenceA"/><ref name="लोखंडे २०१२ २२०"/> तर त्यांना बुद्ध धम्माची दीक्षा देणारे महास्थवीर भदन्त चंद्रमणी त्यांना ''या युगातील भगवान बुद्ध'' म्हणतात.<ref name="ReferenceA"/><ref name="लोखंडे २०१२ २२०"/> [[भालचंद्र मुणगेकर|डॉ. भालचंद्र मुणगेकर]] म्हणतात, की "विसाव्या शतकावर महात्मा गांधींचा निर्विवाद प्रभाव होता, तर प्रचंड विद्वत्ता, ताकद व विचारप्रवर्तक योगदानामुळे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी एकविसावे शतक गाजवले."<ref name="auto32" /> [[नरेंद्र जाधव]] म्हणतात की, "महात्मा गांधी हे 'भारताचे राष्ट्रपिता' होते तर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे 'प्रजासत्ताक भारताचे राष्ट्रपिता' होते!"<ref>https://southasiamonitor.org/videogallery-details.php?nid=29402&type=videogallery</ref> महात्मा गांधींऐवजी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर "प्रतिकार आणि सामाजिक प्रबोधनाचे नवे प्रतीक" ठरले आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.news18.com/amp/news/opinion/why-ambedkar-has-replaced-gandhi-as-the-new-icon-of-resistance-and-social-awakening-2437333.html|शीर्षक=Why Ambedkar Has Replaced Gandhi as the New Icon of Resistance and Social Awakening|संकेतस्थळ=www.news18.com|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> आंबेडकरांचा सामाजिक-राजकीय सुधारक म्हणून आधुनिक भारतावर मोठा प्रभाव पडला आहे.<ref>{{स्रोत पुस्तक|first=Barbara R.|last=Joshi|title=Untouchable!: Voices of the Dalit Liberation Movement|url=https://books.google.com/books?id=y9CUItMT1zQC&pg=PA13|year=1986|publisher=Zed Books|pages=11–14|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160729072018/https://books.google.com/books?id=y9CUItMT1zQC&pg=PA13|archivedate=29 July 2016|df=dmy-all}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|first=D.|last=Keer|title=Dr. Ambedkar: Life and Mission|url=https://books.google.com/books?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA61|year=1990|publisher=Popular Prakashan|page=61|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160730015400/https://books.google.com/books?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA61|archivedate=30 July 2016|df=dmy-all}}</ref> स्वातंत्र्योत्तर काळात भारतातील त्यांच्या सामाजिक-राजकीय विचारांचा राजकारणामध्ये आदर आहे. त्यांच्या पुढाकारामुळे जीवनाच्या विविध क्षेत्रात परिणाम झाला आहे आणि आज भारताची सामाजिक-आर्थिक आणि कायदेशीर प्रोत्साहनांद्वारे सामाजिक-आर्थिक धोरणे, शिक्षण आणि सकारात्मक कृती पाहता भारताचा दृष्टिकोन बदलला आहे. स्वतंत्र भारताचे प्रथम कायदामंत्री म्हणून त्यांची नियुक्ती झाली आणि संविधानाचा मसूदा तयार करण्याऱ्या मसूदा समितीचे ते अध्यक्ष झाले. त्यांनी वैयक्तिक स्वातंत्र्यावर पूर्णपणे विश्वास ठेवला आणि जातीरहित समाजाचा पुरस्कार केला. जातिव्यवस्थेवर केलेल्या त्यांच्या विधानांनी त्यांना सनातनी हिंदुंमध्ये विवादास्पद व अलोकप्रिय बनविले. तथापि, दलित व दलितेतर हिंदू समाजावरही त्यांच्या विचारांचा व कार्यांचा प्रभाव पडला आहे.<ref>{{स्रोत पुस्तक|first=Susan|last=Bayly|title=Caste, Society and Politics in India from the Eighteenth Century to the Modern Age|url=https://books.google.com/books?id=HbAjKR_iHogC&pg=PA259|year=2001|publisher=Cambridge University Press|page=259|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160801081134/https://books.google.com/books?id=HbAjKR_iHogC&pg=PA259|archivedate=1 August 2016|df=dmy-all}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.loksatta.com/desh-videsh-news/unknown-10-factors-of-baba-saheb-ambedkar-1662923/|शीर्षक=डॉ. बाबासाहेबांच्या या १० गोष्टी तुम्हाला माहित आहेत का?|दिनांक=2018-04-14|संकेतस्थळ=Loksatta|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> त्यांच्या बौद्ध धर्मात केलेल्या धर्मांतराने भारतात व परदेशात बौद्ध तत्त्वज्ञानाच्या अभिव्यक्तीमध्ये पुनरुज्जीवन घडून आले.<ref>{{स्रोत पुस्तक |last1=Naik |first1=C.D |title=Thoughts and philosophy of Doctor B.R. Ambedkar |edition=First |year=2003 |publisher=Sarup & Sons |location=New Delhi |isbn=81-7625-418-5 |oclc=53950941 |page=12 |chapter=Buddhist Developments in East and West Since 1950: An Outline of World Buddhism and Ambedkarism Today in Nutshell}}</ref> आंबेडकर हे भारतातील ''निदर्शकांचे प्रतीक'' बनले आहेत. भारतातील राष्ट्रीय स्तरावरील होणाऱ्या निदर्शनांमधील किंवा आंदोलनांमधील निदर्शनकर्ते आंबेडकरांची प्रतिमा हाती घेऊन त्याच्या नावाचा जयघोष करून आपल्या मागण्या सादर करीत असतात.<ref>{{Cite web|url=https://time.com/5770511/india-protests-br-ambedkar/|title=As India’s Constitution Turns 70, Opposing Sides Fight Over Its Author’s Legacy|website=Time}}</ref> प्रामुख्याने दलितांचे प्रतीक समजले जाणारे आंबेडकर इतर मागासवर्गीयांचेही ([[ओबीसी]]ंचे) प्रतीक बनले आहेत. दलित व आदिवासीखेरीज इतर मागासवर्गीय, अल्पसंख्य, तसेच सवर्ण समाज सुद्धा आंबेडकरांना आपले प्रेरणास्रोत मानतो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.dnaindia.com/india/report-why-only-dalit-icon-ambedkar-is-an-obc-icon-too-2204394|शीर्षक=Why only Dalit icon, Ambedkar is an OBC icon too|last=Srivastava|पहिले नाव=Kanchan|दिनांक=2016-04-21|संकेतस्थळ=DNA India|भाषा=en|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.jagran.com/uttar-pradesh/lucknow-city-political-consciousness-of-the-upper-castes-also-influenced-by-babasaheb-research-by-babasaheb-bhimrao-ambedkar-university-lucknow-jagran-special-21700565.html|title=दल में नहीं हर दिल में बसे डा.भीमराव आंबेडकर, सवर्णों की राजनीतिक चेतना में भी शामिल हुए बाबा साहेब|website=Dainik Jagran|language=hi|access-date=2021-06-16}}</ref> {{Photomontage | photo1a = Dr Babasaheb Ambedkar at home Rajgriha – 1946.jpg | photo1b = Maharajah_of_Kolhapur_1912.jpg | photo1c = Mphule.jpg | photo1d = | photo2a = | photo2b = | photo2c = | photo2d = | spacing = 1 | color_border = white | color = white | size = 480 | text = डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, [[राजर्षी शाहू महाराज]] व [[महात्मा जोतीराव फुले]] | text_background = white }} महाराष्ट्राला तीन प्रमुख [[समाजसुधारक|समाजसुधारकांचा]] वैचारिक वारसा लाभला असल्यामुळे या राज्यास "[[फुले-शाहू-आंबेडकरांचा महाराष्ट्र]]" असे म्हणतात.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/editorial/only-then-will-dream-maharashtra-shahu-phule-ambedkar-and-yashwantrao-chavan-happen/|title=maharashtra day: ...तरच शाहू, फुले, आंबेडकर अन् यशवंतराव चव्हाणांच्या स्वप्नातील महाराष्ट्र घडेल|last=author/online-lokmat|date=2020-05-01|website=lokmat|language=mr-in|access-date=2020-08-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/editorial/samwad/phule-shahu-ambedkar-just-for-speech/articleshow/71461791.cms|title=‘फुले-शाहू-आंबेडकर’ भाषणापुरतेच!|website=maharashtra times|language=mr|access-date=2020-08-05}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.forwardpress.in/2016/11/shahu-phule-aur-ambedkar-ke-bich-ki-mahatvpurn-kadi/|title=शाहू : फुले और आंबेडकर के बीच की महत्वपूर्ण कड़ी|last=धारा|first=lalitha dhara ललिता|date=2016-11-25|website=फॉरवर्ड प्रेस|language=hi-in|access-date=2020-08-05}}</ref> भारतात आणि इतरत्र अनेकदा त्यांना ''बाबासाहेब'' म्हटले जाते, ज्याचा मराठीत अर्थ "आदरणीय" किंवा "आदरणीय पिता" असा होय. कोट्यवधी भारतीय त्यांना "महान मुक्तिदाता" मानतात. सप्टेंबर १९२७ पासून, डॉ. भीमराव आंबेडकर यांना त्यांचे कार्यकर्ते व अनुयायी सन्मानपूर्वक "डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर" म्हणून संबोधित करु लागले.<ref>{{Cite book|title=महामानव डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर|last=गायकवाड 'राजवंश'|first=डॉ. ज्ञानराज काशिनाथ|publisher=रिया प्रकाशन|year=२०१६|isbn=|location=|pages=१३८|language=मराठी}}</ref><ref>{{Cite book|title=महाराष्ट्राचा समग्र इतिहास|last=कठारे|first=डॉ. अनिल|publisher=कल्पना प्रकाशन|year= २०१७|isbn=|location=नांदेड|page=६९०|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरांना मुख्यत्वे भीम तसेच काहीदा भीमा, भिवा, भीमराव, भीमराज, बाबा, बा भिमा, बाबासाहेब यासारख्या नावांनीही संबोधिले जाते. त्यांच्या "भीम" नावाचा वापर [[भीम जन्मभूमी]], [[भीम जयंती]], [[जय भीम]], भीम स्तंभ, [[भीम गीत]], [[भीम ध्वज]], [[भीम आर्मी]], भीम नगर, [[भीम ॲप]], भीम सैनिक, [[भीम गर्जना]] सारख्या अनेक ठिकाणी केला जातो.<ref>{{cite web|url=https://www.loksatta.com/mumbai-news/ambedkri-flame-of-bhim-crowd-in-chaityabhoomi-1801336/|title=चैत्यभूमीवरील 'भीम'गर्दीत आंबेडकरी विचारांची ज्योत|date=7 December 2018|website=Loksatta|language=mr-IN|access-date=20 January 2020}}</ref> डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे नाव भीमराव होते त्यामुळे त्यांनी निर्माण केलेल्या शक्तीला 'भीमशक्ती' संबोधण्याचा प्रघात आहे. महाडच्या सत्याग्रहाच्या प्रसंगानंतर आंबेडकरी शक्तीला भीमशक्ती म्हटले जाऊ लागले, परंतु हा शब्द प्रामुख्याने १९५७ च्या दुसऱ्या सार्वत्रिक निवडणुकीनंतर प्रचारात आला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.loksatta.com/vishesh-news/shivshakti-bhimshakti-1115649/|शीर्षक=शिवशक्ती-भीमशक्ती : एक मृगजळ|दिनांक=2015-06-21|संकेतस्थळ=Loksatta|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> [[आंबेडकरवाद]]ी लोक एकमेकांना नमस्कार किंवा अभिवादन करण्यासाठी "[[जय भीम]]" शब्द उच्चारतात. 'जय भीम'मुळे आंबेडकरांप्रती असलेला आदर व्यक्त केला जातो. "जय भीम" या शब्दातील 'जय'चा अर्थ 'विजय' होय, व 'भीम' हे आंबेडकरांचे नाव आहे; तसेच जयभीम या संयुक्त शब्दाचा अर्थ "डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा विजय असो" असा आहे. 'जयभीम' या प्रेरणादायी शब्दाची सुरुवात [[एल.एन. हरदास]] यांनी इ.स. १९३९ मध्ये केली होती. सर्वप्रथम [[डिसेंबर २०|२० डिसेंबर]] [[इ.स. १९४१|१९४१]] पासून स्वतः आंबेडकर अभिवादन म्हणून 'जयभीम' वापरू लागले.<ref>{{Cite book|last=Christophe|first=Jaffrelot|year=2005|title=Dr Ambedkar and untouchability: analysing and fighting caste|pages=154–155|isbn=978-1-85065-449-0|ISBN=978-1-85065-449-0|ref=harv}}</ref><ref>{{Cite book|last=Ramteke|first=P. T.|title=Jai Bhim che Janak Babu Hardas L. N.|language = mr}}</ref><ref>{{Cite web|last=Jamnadas|first=K.|title=Jai Bhim and Jai Hind|url=http://www.ambedkar.org/jamanadas/JaiBhim.htm}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.esakal.com/vidarbha-news/nagpur/babu-hardas-l-n-still-neglected-251532|शीर्षक=कोण होते 'जयभीम'चे जनक? का अजूनही आहेत उपेक्षित? {{!}} eSakal|संकेतस्थळ=www.esakal.com|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> [[निळा रंग]] हा बाबासाहेब आंबेडकरांच्या विचारधारा आणि आंबेडकरी चळवळीचे प्रतीक मानला जातो. बाबासाहेबांच्या समता सैनिक दलाचा आणि राजकीय पक्षांचा निळा रंग होता. 'तारे असलेला निळा झेंडा' हा समता सैनिक दलाचा ध्वज आहे. 'या ध्वजाचा अर्थ आहे स्वातंत्र्य, समता, बंधुता आणि आपले उद्दिष्ट गाठण्यासाठी संघर्ष करणे,' असे समता सैनिक दलाच्या घटनेत लिहिले आहे. शेड्युल कास्ट फेडरेशनचा ध्वज निळा होता. १९५७ मध्ये बाबासाहेबांच्या सहकाऱ्यांनी भारतीय रिपब्लिकन पक्ष स्थापन केला. तेव्हा डॉ. आंबेडकरांनी दिलेला निळा रंग कायम ठेवण्यात आला. डॉ. आंबेडकरांच्या काळातच निळा रंग हा क्रांतीचे प्रतीक ठरला होता. डॉ. आंबेडकरांचे नेतृत्व म्हणजे निळा झेंडा असे समीकरण होते.<ref>https://www.bbc.com/marathi/india-59537984</ref> अनेक [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नावावर असलेल्या गोष्टींची यादी|सार्वजनिक संस्था, विद्यापीठे, महाविद्यालये, वास्तु, रस्ते, इत्यादी गोष्टी आंबेडकरांच्या सन्मानार्थ त्यांच्या नावाने नामांकित]] आहेत. त्यापैकी [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर आंतरराष्ट्रीय विमानतळ]], [[डॉ. बी.आर. आंबेडकर राष्ट्रीय तंत्रज्ञान संस्थान, जालंधर]], [[आंबेडकर विद्यापीठ दिल्ली]], [[डॉ. आंबेडकर आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार]] आहेत. सन १९९० मध्ये, भारतीय [[संसद भवन]]ाच्या मध्यवर्ती कक्षात [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे तैलचित्र, संसद भवन|आंबेडकरांचे मोठे अधिकृत तैलचित्र]] लावण्यात आले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://164.100.47.194/loksabha/writereaddata/our%20parliament/List%20of%20Statues%20and%20Portraits.htm|title=Lok Sabha|website=164.100.47.194|access-date=2020-07-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://rajyasabha.nic.in/rsnew/picture_gallery/dr_brambedkar.asp|title=Rajya Sabha|website=rajyasabha.nic.in|access-date=2020-07-14}}</ref> [[चित्र:The bronze statue of BR Ambedkar in Ambedkar Memorial Park, Lucknow, identical to Lincoln's.jpg|thumb|लखनौमधील [[आंबेडकर मेमोरिअल पार्क|आंबेडकर स्मारकातील]] बाबासाहेबांचा पुतळा]] लखनौमधील [[आंबेडकर मेमोरिअल पार्क|आंबेडकर स्मारक पार्क]] त्यांच्या स्मृतींना समर्पित आहे. येथील [[चैत्य]]ामध्ये त्यांचे जीवनचरित्र दाखवणारी स्मारके आहेत. या स्मारकातील बसलेल्या स्थितीतील आंबेडकरांचा कांस्य पुतळा हा [[वॉशिंग्टन, डी.सी.]] मध्ये असलेल्या [[लिंकन स्मारक|लिंकन स्मारकातील]] [[अब्राहम लिंकन]] यांच्या पुतळ्याप्रमाणे बनवण्यात आला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=Dr. B.R. Ambedkar Samajik Parivartan Sthal |url=http://www.up-tourism.com/destination/lucknow/other_attraction.htm |publisher=Department of Tourism, Government of UP, Uttar Pradesh |accessdate=17 July 2013 |quote=New Attractions |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130719163239/http://www.up-tourism.com/destination/lucknow/other_attraction.htm |archivedate=19 July 2013 |df=dmy-all}}</ref><ref name="Ambedkar Memorial Lkh">{{संकेतस्थळ स्रोत|title=Ambedkar Memorial, Lucknow/India|url=http://in.remmers.com/fileadmin/remmers-in/references/india/IND_Lucknow_Ambedkar_Memorial.pdf|publisher=Remmers India Pvt. Ltd|accessdate=17 July 2013|quote=Brief Description|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131102211326/http://in.remmers.com/fileadmin/remmers-in/references/india/IND_Lucknow_Ambedkar_Memorial.pdf|archivedate=2 November 2013|df=dmy-all}}</ref> १९२० च्या दशकात आंबेडकर विद्यार्थी म्हणून [[लंडन]]मध्ये ज्या इमारतीत राहिले, ती तीन मजली वास्तू [[महाराष्ट्र सरकार]]ने विकत घेऊन त्याचे संग्रहालयात रूपांतर केले. इ.स. २०१५ मध्ये त्यांचे हे [[डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर स्मारक]] झाले.<ref>[http://www.hindustantimes.com/india/maharashtra-government-buys-br-ambedkar-s-house-in-london/story-y2c9YAdgdEOzUPWH1lcXHM.html Maharashtra government buys BR Ambedkar's house in London] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160425144149/http://www.hindustantimes.com/india/maharashtra-government-buys-br-ambedkar-s-house-in-london/story-y2c9YAdgdEOzUPWH1lcXHM.html |date=25 April 2016 }}, Hindustan Times, 27 August 2015.</ref> २०१२ मध्ये, [[सीएनएन आयबीएन]], हिस्ट्री टिव्ही१८ व [[आऊटलुक इंडिया]] यांच्या संयुक्त उपक्रमाद्वारे घेण्यात आलेल्या ''[[द ग्रेटेस्ट इंडियन]]'' सर्वेक्षणात [[जवाहरलाल नेहरू|नेहरू]] व [[वल्लभभाई पटेल|पटेल]] यांना मागे टाकत आंबेडकर पहिल्या क्रमांकावर आले. या सर्वेक्षणात २८ परीक्षक होते आणि देश-विदेशातील २० कोटीपेक्षा अधिक लोकांनी यात मते दिली होती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |title=The Greatest Indian after Independence: BR Ambedkar |url=http://ibnlive.in.com/videos/282480/the-greatest-indian-after-independence-br-ambedkar.html |publisher=IBNlive |date=15 August 2012 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121106012934/http://ibnlive.in.com/videos/282480/the-greatest-indian-after-independence-br-ambedkar.html |archivedate=6 November 2012 |df=dmy-all}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |title=The Greatest Indian |url=http://www.historyindia.com/TGI/ |publisher=historyindia |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120808090032/http://www.historyindia.com/TGI/ |archivedate=8 August 2012 |df=dmy-all}}</ref> तत्पूर्वी, इ.स. २००७ मध्ये झालेल्या सर्वेक्षणात ''६० सर्वश्रेष्ठ भारतीयां''मध्ये आंबेडकरांचा सुद्धा समावेश होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.indiatoday.in/magazine/cover-story/story/20080421-60-greatest-indians-736022-2008-04-11|शीर्षक=60 greatest Indians|last=April 11|पहिले नाव=S. Prasannarajan|last2=April 21|first2=2008 ISSUE DATE:|संकेतस्थळ=India Today|भाषा=en|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09|last3=August 13|first3=2008UPDATED:|last4=Ist|first4=2008 18:30}}</ref> आंबेडकरांच्या राजकीय तत्त्वज्ञानाने मोठ्या संख्येने राजकीय पक्ष, प्रकाशने, कामगार संघटनांचा आणि विविध संस्थांचा उगम झाला आहे, हे संपूर्ण भारतात आणि विशेषतः महाराष्ट्रात जास्त सक्रिय आहेत. बौद्ध धर्माबद्दलच्या त्यांच्या प्रबंधामुळे भारताच्या लोकसंख्येतील मोठ्या वर्गांमध्ये बौद्ध तत्त्वज्ञानाबद्दल रूची वाढली आहे. सन १९५६ मधील आंबेडकरांच्या नागपूर येथील धर्मांतर सोहळ्याचे अनुकरण करत, वर्तमान काळातील मानवाधिकार कार्यकर्त्यांद्वारे मोठ्या प्रमाणावर बौद्ध धर्मांतर सोहळे आयोजित केले जातात.<ref>{{स्रोत बातमी|url=http://www.hindu.com/2007/05/28/stories/2007052806851200.htm|title=One lakh people convert to Buddhism|work=The Hindu|date=28 May 2007|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100829082828/http://www.hindu.com/2007/05/28/stories/2007052806851200.htm|archivedate=29 August 2010|df=dmy-all}}</ref> भारतीय बौद्ध अनुयायी विशेषतः [[नवयान]]ी आंबेडकरांना "[[बोधिसत्त्व]]" व "[[मैत्रेय]]" असे संबोधतात.<ref name="Fitzgerald2003">{{स्रोत पुस्तक|author= Fitzgerald, Timothy|title= The Ideology of Religious Studies|url=https://books.google.com/books?id=R7A1f6Evy84C&pg=PA129| year=2003|publisher= Oxford University Press|isbn= 978-0-19-534715-9|page=129}}</ref><ref name="KuldovaVarghese2017">{{स्रोत पुस्तक|author=M.B. Bose|editor=Tereza Kuldova and Mathew A. Varghese|title=Urban Utopias: Excess and Expulsion in Neoliberal South Asia |url=https://books.google.com/books?id=6c9NDgAAQBAJ&pg=PA144 |year=2017|publisher=Springer|isbn=978-3-319-47623-0|pages=144–146}}</ref><ref>{{harvtxt|Michael|1999}}, p. 65, notes that "The concept of Ambedkar as a Bodhisattva or enlightened being who brings liberation to all backward classes is widespread among Buddhists." He also notes how Ambedkar's pictures are enshrined side-to-side in Buddhist Vihars and households in Indian Buddhist homes.</ref> [[शाहू महाराज|राजर्षी शाहू महाराजांनी]] आंबेडकरांच्या कार्याविषयीचा आदरभाव व्यक्त करण्यासाठी त्यांना लिहिलेल्या एका पत्रात ''रा. लोकमान्य आंबेडकर'' असा मायना महाराजांनी लिहिला होता.<ref>{{Cite book|title=राजर्षी शाहू छत्रपती: जीवन व शिक्षणकार्य|last=भगत|first=रा.तु.|publisher=रिया पब्लिकेशन्स|year=२०१६|isbn=|location=कोल्हापुर|pages=६४|language=मराठी}}</ref> आंबेडकरी विचारांचा प्रभाव भारतातच नाही तर जगभरातल्या समता लढ्यांमध्ये सुद्धा दिसतो.<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/marathi/india-46472649|title=डॉ. आंबेडकरांची गांधीजींवर टीका : 'वास्तव, कडवटपणा, संताप यांचं मिश्रण'|date=7 डिसें, 2018|via=www.bbc.com}}</ref> तसेच आंबेडकरांचे [[तत्त्वज्ञान]] [[आंबेडकरवाद]] हा मानवी मूल्यांवर आधारित आहे. त्यांच्या तत्त्वज्ञानातून इतर देशातील शोषित लोकांना प्रेरणा मिळाली आहे. [[जपान]]मध्ये [[बुराकू]] नावाची एक शोषित जमात आहे. या जमातीच्या नेत्यांनी भारतात येऊन आंबेडकरांच्या तत्त्वज्ञानाचा अभ्यास केला व त्यापासून प्रभावित झाले. ते नेते आंबेडकरांच्या तत्त्वज्ञानाचा बुराकू जमातीत प्रसार करीत आहे. बुराकू जमात ही डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना आपले प्रेरणास्थान मानते.<ref>Yengde, Suraj (11 October 2018) [https://thewire.in/caste/at-japan-convention-dalit-and-burakumin-people-forge-solidarity At Japan Convention, Dalit and Burakumin People Forge Solidarity] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190414232224/https://thewire.in/caste/at-japan-convention-dalit-and-burakumin-people-forge-solidarity |date=14 April 2019 }}. ''The Wire''</ref><ref>Kumar, Chetham (14 October 2018) [https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/jai-bhim-jai-burakumin-working-for-each-other/articleshow/66197117.cms Jai Bhim Jai Burakumin: Working for each other] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190203115050/https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/jai-bhim-jai-burakumin-working-for-each-other/articleshow/66197117.cms |date=3 February 2019 }}. ''Times of India''.</ref> [[नेपाळ]]मधील दलितही आंबेडकरांपासून प्रभावित झाले आहेत. ते आंबेडकरांकडे आपला मुक्तिदाता म्हणून पाहतात आणि नेपाळी आंबेडकरवादी चळवळही चालवतात. आंबेडकरांच्या तत्त्वज्ञानाचे पालन करणे: "शिका, संघटित व्हा, संघर्ष करा" हा जातीनिष्ठ भेदभाव आणि अस्पृश्यता दूर करण्याचा एकमेव मार्ग असल्याचे त्यांचे मत आहे.<ref>https://www.forwardpress.in/2014/06/nepals-dalits-should-turn-to-ambedkar-gahatraj-hindi/?amp</ref> [[युरोप]]मधील [[हंगेरी]] देशातील [[रोमा जिप्सी|जिप्सी]] लोकांचे नेते जानोस ओरसोस यांच्यावरही आंबेडकरांच्या विचारांचा प्रभाव पडला. त्यांनी आंबेडकरांचे विचार जिप्सो लोकांमध्ये पेरून त्यांच्यात परिवर्तन घडवून आणले.<ref name=":1">{{Citation|last=Bouddha Jiwan|title=Ambedkar in Hungary Hindi Dubbed|date=2016-11-01|url=https://m.youtube.com/watch?v=5isB43Rr5sU|accessdate=2018-03-26}}</ref> १९९० च्या दशकाच्या उत्तरार्धात, काही [[हंगेरी|हंगेरियन]] रोमानी लोकांना स्वतःच्या परिस्थितीत आणि भारतातील दलित लोकांच्या परिस्थितीत साम्यता आढळून आली; त्यांनी आंबेडकरांच्या धर्मांतरापासून प्रेरित होऊन बौद्ध धर्मांत रूपांतरित होण्यास सुरुवात केली. हंगेरीयन लोकांनी सन २००७ मध्ये [[साजोकाझा]] गावात [[डॉ. आंबेडकर हायस्कूल, हंगेरी|डॉ. आंबेडकर हायस्कूल]] नावाची शाळा सुरू केली. हंगेरीत आंबेडकरांच्या नावाने तीन विद्यालये सुरू करण्यात आली आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://drambedkarbooks.com/2016/04/15/first-dr-ambedkar-statue-installed-at-the-heart-of-europe-hungary/|शीर्षक=First Dr. Ambedkar statue installed at the heart of Europe – Hungary!|दिनांक=2016-04-15|संकेतस्थळ=Dr. B. R. Ambedkar's Caravan|भाषा=en|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> येथे विद्यार्थ्यांना आंबेडकरांचे धडे शिकवले जातात. त्यामध्ये आंबेडकरांचा शिक्षणासाठीचा संघर्ष, जातिविरोधी चळवळी व भारतीय संविधान निर्मितीतील योगदान या बाबी शिकवल्या जातात. या शाळेत १४ एप्रिल २०१६ रोजी आंबेडकरांचा अर्धपुतळा स्थापन करण्यात आला आहे, जो हंगेरीतील [[जय भीम नेटवर्क, हंगेरी|जयभीम नेटवर्क]]ने शाळेस भेट दिला होता.<ref>{{स्रोत बातमी|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-sundaymagazine/Ambedkar-in-Hungary/article15941919.ece|title=Ambedkar in Hungary|date=2009-11-22|work=The Hindu|access-date=2018-03-26|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी |url=http://www.hindu.com/mag/2009/11/22/stories/2009112250120300.htm |title=Magazine / Land & People: Ambedkar in Hungary |work=The Hindu |date=22 November 2009 |accessdate=17 July 2010 |location=Chennai, India |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100417181130/http://www.hindu.com/mag/2009/11/22/stories/2009112250120300.htm |archivedate=17 April 2010 |df=dmy-all}}</ref> २५ डिसेंबर १९५४ रोजी आंबेडकरांनी देहूरोड येथे भगवान बुद्धांच्या मूर्तीची प्रतिष्ठापना केली होती. या दिनाच्या निमित्ताने २५ डिसेंबर, २०१९ रोजी सुमारे एक लाख आंबेडकरी बौद्ध अनुयायांनी बुद्धवंदना म्हणली.<ref>{{Cite web|url=https://www.loksatta.com/pune-news/dr-babasaheb-ambedkars-followers-say-mahabuddha-vandana-msr-87-2044820/|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या अनुयायांनी म्हटली महाबुद्धवंदना|date=25 डिसें, 2019}}</ref> === भारतीय समाजावरील प्रभाव === डॉ. आंबेडकरांचा भारतीय समाज जीवनावर अनेक प्रकारे प्रभाव पडलेला आहे. ==== जातिव्यवस्थेचे उच्चाटन ==== आंबेडकरांच्या कार्यामुळे भारतीय समाजात सुमारे ५००० वर्षापासून प्रचलित असलेल्या जातिव्यवस्थेत बदल सुरू झाले. विषमतेवर आधारलेल्या जातिव्यवस्थेच्या जागी समतेवर आधारलेली [[लोकशाही]] व्यवस्था प्रस्थापित होण्यास चालना मिळाली.<ref name="auto4" /> तसेच [[विवाह]], [[धर्म]], [[अर्थशास्त्र|अर्थ]], [[शिक्षण]] [[राज्य]] या सामाजिक संस्थांतही परिवर्तन सुरू झाले. [[नवबौद्ध]]ांनी हिंदूविवाह पद्धती नाकारली व बौद्ध विवाहपद्धती स्वीकारली. बाबासाहेबांच्या पुरोगामी विचारांमुळे दलितांनी [[बलुता पद्धती]]चा त्याग केला. त्यामुळे ग्रामीण अर्थव्यवस्थेचा चेहरामोहरा बदलला. जे लोक शिक्षणापासून वंचित होते त्यांनी शिक्षण घेणे सुरू केल्याने शिक्षणाचे सर्वत्रीकरण घडून आले. [[आरक्षण]]ाच्या धोरणामुळे [[अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमाती]]ंना राजकीय व प्रशासकीय सत्ता मिळाली. परिणामी समाजातील सर्व घटकांना राजकीय सहभाग मिळणे शक्य झाले.<ref name="auto11" /> ====अस्पृश्यांची उन्नती==== डॉ. आंबेडकरांच्या कार्यामुळे अस्पृश्यांना त्यांच्यावर होणाऱ्या अन्यायाची जाणीव झाली. परिणामी त्याच्यांत आत्मविश्वास व आत्मविष्कार निर्माण झाला. आपणच आपल्या विकासासाठी लढा दिला पाहिजे, याची जाणीव झाली. आंबेडकरांनी अस्पृश्यांच्या उन्नतीसाठी राज्यघटनेत ज्या विशेष तरतुदी केल्या, त्यामुळे अस्पृश्यांच्या हक्कांना घटनात्मक वैधता प्राप्त झाली. भारत सरकारच्या विविध समाजकल्याणकारी योजनांचे मोठे श्रेय आंबेडकरांच्या कार्यास जाते. आंबेडकरांच्या प्रयत्नांमुळेच अस्पृश्यांना शिक्षणसंस्था, कायदेमंडळ, पंचायत राज्यव्यवस्था, सरकारी नोकऱ्या इत्यादींमध्ये आरक्षण मिळाले. याचा परिणाम म्हणून अस्पृश्यांमध्ये ऊर्ध्वगामी सामाजिक गतिशीलतेस चालना मिळाली.<ref>{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४४ व १४५|language=मराठी}}</ref> ====बौद्ध धर्माचा प्रसार==== इसवी सन पूर्व ३ऱ्या शतकात [[सम्राट अशोक]]ांच्या काळात भारताचा राज्यधर्म असलेल्या बौद्ध धर्माचा ११व्या शतकानंतर भारतात झाला. आंबेडकरांनी बौद्ध धर्म स्वीकारल्याने बौद्ध धर्माच्या प्रसारास चालना मिळाली. [[महाराष्ट्र]], [[उत्तर प्रदेश]], [[पंजाब]], [[मध्य प्रदेश]], [[गुजरात]] व इतरही काही राज्यांत लाखो लोकांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला, इतरही उच्चशिक्षित लोकही बौद्ध धर्माकडे आकर्षित झाले. त्यांनी [[बौद्ध तत्त्वज्ञान]], [[बौद्ध साहित्य|साहित्य]] व [[पाली भाषा]] यांच्या अभ्यासाला सुरुवात केली. आंबेडकरांनी बौद्ध धर्म स्वीकारल्याने भारतात बौद्ध धर्माचे पुनरुज्जीवन झाले.<ref name="auto11">{{Cite book|title=समाजशास्त्र (इयत्ता १२ वी)|last=लेखक मंडळ|first=महाराष्ट्र|publisher=महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ|year=२०१३|isbn=|location=पुणे|pages=१४५|language=मराठी}}</ref> १९५६ नंतर दरवर्षी अखंडपणे हजारों-लाखोंच्या संख्येने लोक बौद्ध धर्म स्वीकारत आहेत. २००१ ते २०११ च्या जनगणनेवरून भारतातील [[अनुसूचित जाती]]मध्ये अत्यंत वेगाने वाढणारा धर्म म्हणजे बौद्ध धर्म होय. २०११ च्या जनगणनेनुसार, एकूण भारतीय बौद्धांत सुमारे १३% पूर्वीपासूनचे म्हणजेच पारंपारिक बौद्ध आहेत तर ८७% [[नवयान]]ी बौद्ध किंवा [[नवबौद्ध]] आहेत. आणि देशातील जवळजवळ ९०% नवयानी बौद्ध हे [[महाराष्ट्र]] राज्यात आहेत.<ref>{{स्रोत बातमी|url=http://www.indiaspendhindi.com/cover-story/%E0%A4%A6%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8B%E0%A4%82-%E0%A4%95%E0%A4%BE-%E0%A4%AC%E0%A5%8C%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7-%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE-%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A4%A8%E0%A4%BE|title=दलितों का बौद्ध धर्म अपनाना जारी, लेकिन परिवर्तन दर कम|last=मउदगिल|first=मनु|date=2017-06-23|work=IndiaSpend|access-date=2018-03-16|language=en-US}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.nationaldastak.com/country-news/buddhism-has-brought-literacy-gender-equality-and-well-being-to-dalits/|शीर्षक=Page not found|संकेतस्थळ=National Dastak|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> ====दलित चळवळीचा उदय==== आंबेडकरांच्या प्रयत्नांमुळे [[दलित चळवळ]]ीचा उदय झाला. सुरुवातीस केवळ [[महार]] लोकच या चळवळीत सहभागी झाले होते. शिक्षणप्रसाराबरोबरच इतर मागास जातीही बाबासाहेबांच्या तत्त्वज्ञानाने प्रभावित झाल्या व त्यांनी त्यांच्या हक्कांसाठी चळवळी सुरू केल्या. दलित चळवळीला आज प्रामुख्याने [[आंबेडकरी चळवळ]] किंवा [[आंबेडकरवादी चळवळ]] म्हटले जाते.<ref name="auto11" /> == लोकप्रिय संस्कृतीमध्ये == बाबासाहेब आंबेडकरांच्या जीवनावर व विचारांवर आधारित अनेक पुस्तके, गीते ([[भीमगीते]]), स्मारके अशा अनेक गोष्टींची निर्मिती झालेली आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.loksatta.com/manoranjan-news/dr-babasaheb-ambedkar-in-marathi-serial-abn-97-2031123/|शीर्षक=वाहिन्यांत भीम दिसतो गा..|दिनांक=2019-12-08|संकेतस्थळ=Loksatta|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या प्रेरणेतून देशाच्या प्रत्येक भाषेत आंबेडकरवादी निर्माण झाले आहेत.<ref name="auto6" /> आंबेडकरांवर दरवर्षी अनेक संशोधक आणि साहित्यिक नवनवीन ग्रंथ लिहित असतात.<ref name="auto6" /> विदेशातदेखील आंबेडकरी साहित्याची विशेष मागणी असून, आंबेडकरी साहित्याचा अनुवाद इंग्रजीत मोठ्या प्रमाणात होत आहे. सर्वत्र आंबेडकरांच्या ग्रंथांचा, प्रतिमांचा आणि आंबेडकरी साहित्यांचा प्रचंड खप होतो.<ref name="auto6" /> [[दीक्षाभूमी]] आणि [[चैत्यभूमी]]वर तर दरवर्षी कोट्यवधी रूपयांची पुस्तके विकली जातात. शिक्षणापासून वंचित ठेवण्यात आलेल्या समाजात आंबेडकरांमुळे ज्ञानर्जनाची वृत्ती निर्माण झाली.<ref name="auto6">[[लोकराज्य]], एप्रिल २०१५; संपादक: चंद्रशेखर ओक, प्रकाशित: माहिती व जनसंपर्क महासंचालनालय, [[महाराष्ट्र शासन]], पृष्ठ ९</ref> आंबेडकरांच्या जीवनावर चरित्र लिहून त्यांच्या जीवनावर प्रकाश टाकण्याचे काम जवळपास ११० चरित्रकारांनी केले आहे. चरित्रकारांनी कथा, काव्य, कादंबरी, जातककथा, नाटक व चित्रमयकथा अशा अनेक रचनांमध्ये चरित्र लिहिल्याचे दिसून येते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/95755/8/07_chapter%203.pdf|title=Shodganga|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=१२३|शीर्षक=}}</ref> आंबेडकरांच्या महापरिनिर्वाणानंतर त्यांच्या तत्त्वज्ञानामुळे देशातील शोषित समाज जागृत होत आहे.<ref name=":1" /><ref name="auto6" /> बोधिसत्व डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी भारतात बौद्ध धम्माचे पुनरूज्जीवन केले. ही घटना भारतातील बौद्ध धम्माचे इतिहासाच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. इतर देशांत विशेषतः बौद्ध राष्ट्रांत आंबेडकरांचे ग्रंथ मोठ्या प्रमाणात वाचले जात आहेत.<ref name="auto6" /> [[महाराष्ट्र]] शासनाने प्रकाशित केलेल्या [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर: लेखन आणि भाषणे]] या २४ खंडाच्या ग्रंथांना जगभरातून मोठी मागणी आहे.<ref name="auto6" /> [[तैवान]] देशातील एक बौद्ध संस्था आंबेडकरांच्या धार्मिक ग्रंथांच्या जगातील विविध भाषेत लाखो प्रती प्रकाशित करून त्यांना मोफत वाटत असते.<ref name="auto6" /><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.budaedu.org/ebooks/6-EN.php|शीर्षक=English eBooks|संकेतस्थळ=www.budaedu.org|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> ''[[भीमायन|भीमायन : एक्सपीरियन्सेस ऑफ अनटचेबिलिटी]]'' (भीमायन : अस्पृश्यतेचे अनुभव) हे आंबेडकरांचे एक ग्राफिक चरित्र आहे, ज्याला परधन-गोंड कलाकार, [[दुर्गाबाई व्याम]], सुभाष व्याम, आणि लेखक श्रीविज्ञान नटराजन आणि [[एस. आनंद]] यांनी बनवले आहे. या पुस्तकात आंबेडकरांच्या लहानपणापासून ते प्रौढत्वापर्यंतच्या अस्पृश्यतेच्या अनुभवांना दर्शवण्यात आले आहे. सीएनएनने त्यास शीर्ष ५ प्रसिद्ध कॉमिक पुस्तकांपैकी एक म्हटले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |url=http://edition.cnn.com/2011/WORLD/europe/05/19/graphic.novels/index.html |title=The top five political comic books |last1=Calvi |first1=Nuala |date=23 May 2011 |publisher=CNN |accessdate=14 April 2013 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130109004845/http://edition.cnn.com/2011/WORLD/europe/05/19/graphic.novels/index.html |archivedate=9 January 2013 |df=dmy-all}}</ref> [[चित्र:Buddhist flag of Indian Buddhists.jpg|thumb|200px|right|[[भीम ध्वज]]]] आंबेडकरांचा [[अशोकचक्र]]ांकित [[भीम ध्वज]] हा बौद्ध व दलित आंदोलनात आंबेडकरवाद्यांद्वारे वापण्यात येत असतो.<ref name="auto13" /><ref>{{Cite web|url=https://www.lokmat.com/yavatmal/jai-bhim-carrot-thunderstruck/|title=‘जय भीम’च्या गजराने दुमदुमला आसमंत|date=14 एप्रि, 2019|website=Lokmat}}</ref> या ध्वजाचा रंग [[निळा]] असून तो समतेचे व त्यागाचे प्रतिक मानला जातो. हा ध्वज भारतीय बौद्धांचा प्रतिकध्वज सुद्धा मानला जातो. अनेकदा या ध्वजावर '[[जय भीम]]' शब्द लिहिलेले असतात.<ref name="auto13" /> [[नवयान]] ही बौद्ध धर्माची एक संकल्पना आंबेडकरांनी तयार केली.<ref name="auto13" /> आंबेडकरांचा जन्मदिन हा [[आंबेडकर जयंती]] एक उत्सव म्हणून हा संपूर्ण भारतभर साजरा जातो, तर देशातील अनेक राज्यांत या दिवशी सार्वजनिक सुटी असते. जगातील अनेक देशांत सुद्धा दरवर्षी [[आंबेडकर जयंती]] साजरी होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.mea.gov.in/ambedkar.htm|title=Dr. B. R. Ambedkar &#124; MEA|website=www.mea.gov.in}}</ref> आंबेडकरांची पहिली सार्वजनिक जयंती आंबेडकरानुयायी सदाशिव रणपिसे यांनी १४ एप्रिल १९२८ रोजी [[पुणे|पुण्यात]] साजरी केली होते.<ref>एप्रिल २०१८ चे लोकराज्य (महाराष्ट्र शासनाचे मासिक)</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.loksatta.com/desh-videsh-news/how-birth-anniversary-started-of-babasaheb-ambedkar-1660712/|शीर्षक=बाबासाहेबांची जयंती कधी आणि कोणी सुरू केली?|date=2018-04-14|work=Loksatta|access-date=2020-01-12|language=मराठी}}</ref> [[महाराष्ट्र]]ात आंबेडकर जन्मदिन "[[ज्ञान दिवस]]" म्हणून साजरा केला जातो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.india.com/marathi/maharashtra/babasaheb-ambedkar-jayanti-2017-ambedkar-jayanti-to-be-celebrated-as-gyan-diwas/|title=Babasaheb Ambedkar Jayanti 2017: Ambedkar Jayanti to be celebrated as ‘Gyan Diwas’ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जयंती आता ‘ज्ञान दिवस’ म्हणून साजरी होणार|last=desale|first=sunil|website=India.com|language=इंग्लिश|access-date=2020-01-20}}</ref> अमेरिकेतील [[संयुक्त राष्ट्रसंघ]]ामध्ये सन २०१६, २०१७ व २०१८ या वर्षांमध्ये आंबेडकर जयंती साजरी झालेली आहे. संयुक्त राष्ट्रसंघाने आंबेडकरांचा 'वैश्विक प्रणेता" म्हणून गौरव केला आहे.<ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/world/ambedkar-jayanti-celebrated-for-the-first-time-outside-india-as-un-organises-special-event-2730772.html|title=Ambedkar Jayanti celebrated for the first time outside India as UN organises special event – Firstpost|website=firstpost.com|access-date=2018-11-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://velivada.com/2017/04/29/dr-ambedkar-jayanti-celebrated-at-united-nations/|date=2017-04-29|title=Dr Ambedkar Jayanti celebrated at United Nations|website=velivada.com|access-date=2018-11-09}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.newindianexpress.com/world/2018/apr/14/un-celebrates-ambedkars-legacy-fighting-inequality-inspiring-inclusion-1801468.html|title=UN celebrates Ambedkar's legacy 'fighting inequality, inspiring inclusion'|work=The New Indian Express|access-date=2018-11-09}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newsstate.com/world-news/babasaheb-ambedkar-jayanti-celebrated-in-united-nations-article-52584.html|title=संयुक्त राष्ट्र में मनाई गई डॉ. बाबासाहेब भीमराव आंबेडकर जयंती - News State|work=newsstate.com|access-date=2018-11-09|language=इंग्लिश}}</ref> == चित्रपट, मालिका आणि नाटके == डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जीवनावर व विचारांवर आधारित अनेक चित्रपटांची, दूरचित्रवाणी मालिकांची आणि नाटकांची निर्मिती करण्यात आलेली आहे. इसवी सन २००० मध्ये [[जब्बार पटेल]] यांनी इंग्रजी भाषेत ''[[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (चित्रपट)|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]]'' चित्रपट दिग्दर्शित केला, ज्यात अभिनेता [[मामुट्टी]] हे मुख्य भूमिकेत होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.thehindubusinessline.com/blink/cover/b-r-ambedkar-resurgence-of-an-icon/article8447300.ece|title=Resurgence of an icon Babasaheb Ambedkar}}</ref> हा चित्रपट राष्ट्रीय फिल्म विकास महामंडळ आणि सरकारच्या सामाजिक न्याय आणि सबलीकरण मंत्रालयाने प्रायोजित केला होता. या चित्रपटाला तीन राष्ट्रीय पुरस्कार मिळाले होते.<ref>{{स्रोत बातमी | last =Viswanathan | first =S | title =Ambedkar film: better late than never | newspaper =The Hindu | date =24 May 2010 |url=http://www.thehindu.com/opinion/Readers-Editor/article435886.ece | deadurl=no | archiveurl=https://web.archive.org/web/20110910142933/http://www.thehindu.com/opinion/Readers-Editor/article435886.ece | archivedate =10 September 2011 | df =dmy-all}}</ref> [[श्याम बेनेगल]] यांनी दिग्दर्शित केलेल्या भारतीय संविधानाच्या निर्मितीवरील एक टीव्ही लघु-मालिका ''संविधान'' मध्ये बाबासाहेब आंबेडकरांची प्रमुख भूमिका [[सचिन खेडेकर]] यांनी साकारली होती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.imdb.com/title/tt3562784/?ref_=fn_al_tt_1|title=Samvidhaan: The Making of the Constitution of India (TV Mini-Series 2014)|author=Ramnara|date=5 March 2014|work=IMDb|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150527221343/http://www.imdb.com/title/tt3562784/?ref_=fn_al_tt_1|archivedate=27 May 2015|df=dmy-all}}</ref> अरविंद गौर यांनी दिग्दर्शित केलेल्या आणि राजेशकुमार यांनी लिहिलेल्या ''आंबेडकर आणि गांधी'' नाटकात या दोन मान्यवर व्यक्तिमत्त्वांचा शोध घेतला गेला.<ref>{{स्रोत बातमी |url=http://www.hindu.com/fr/2009/07/17/stories/2009071750610300.htm |title=A spirited adventure |first=P. |last=Anima |work=The Hindu |date=17 July 2009 |accessdate=14 August 2009 |location=Chennai, India |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110102102157/http://www.hindu.com/fr/2009/07/17/stories/2009071750610300.htm |archivedate=2 January 2011 |df=dmy-all}}</ref> === लघुपट === * '''महापुरुष डॉ. आंबेडकर''' हा १९६८ मध्ये बाबासाहेब आंबेडकरांवर निर्मित मराठी लघुपट आहे. या लघुपटाची निर्मिती महाराष्ट्र शासनाच्या प्रसिद्धी संचालनालयातर्फे १९६८ च्या जुलै महिन्यात करण्यात आली होती. ‘व्हटकर प्रॉडक्शन्स’ या बॅनरखाली निर्मित करण्यात आलेल्या या लघुपटाचे दिग्दर्शन नामदेव व्हटकर यांनी केले होते. सुमारे १८ मिनिटांच्या या लघुपटाला संगीतकार [[दत्ता डावजेकर]] यांनी संगीत दिले होते. अभिनेते डेव्हिड अब्राहम यांनी लघुपटाचे निवेदन केले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1711586|title=एनएफएआई संग्रह में डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर पर1968 की एक दुलर्भ शॉर्ट फिल्म|website=pib.gov.in|access-date=2021-04-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.firstpost.com/entertainment/rare-1968-marathi-short-film-on-br-ambedkar-acquired-by-national-film-archive-of-india-9526261.html|title=Rare 1968 Marathi short film on BR Ambedkar acquired by National Film Archive of India - Entertainment News , Firstpost|date=2021-04-14|website=Firstpost|access-date=2021-04-14}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.jagran.com/news/national-ambedkar-jayanti-2021-many-leaders-including-pm-modi-paid-tribute-21557117.html|title=Dainik Jagran|language=hi}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.hindustantimes.com/cities/pune-news/rare-1968-short-film-on-dr-babasaheb-ambedkar-now-in-nfai-collection-101618330721856.html|title=Rare 1968 short film on Dr Babasaheb Ambedkar now in NFAI collection|date=2021-04-13|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2021-04-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/india/nfai-included-rare-short-film-on-babasaheb-ambedkar-in-its-collection/articleshow/82056101.cms|title=बाबासाहेब आंबेडकर पर बनी दुर्लभ लघु फिल्म को एनएफएआई ने अपने संग्रह में किया शामिल|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2021-04-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.outlookindia.com/website/story/entertainment-news-rare-copy-of-marathi-short-film-on-br-ambedkar-acquired-by-national-film-archive-of-india/380191|title=Rare Copy Of 1968 Marathi Short Film On BR Ambedkar Acquired By National Film Archive Of India|website=https://www.outlookindia.com/|access-date=2021-04-14}}</ref> === चित्रपटे === {{मुख्य|:वर्ग:डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संबंधी चित्रपट}} * '''[[भीम गर्जना]]''' : हा सन १९९० मधील विजय पवार दिग्दर्शित [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता कृष्णानंद यांनी साकारली होती.<ref name="cinestaan.com">{{Cite web|url=https://www.cinestaan.com/movies/yugpurush-dr-babasaheb-ambedkar-19901|title=Yugpurush Dr. Babasaheb Ambedkar (1993) – Review, Star Cast, News, Photos|website=Cinestaan|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20180623225009/https://www.cinestaan.com/movies/yugpurush-dr-babasaheb-ambedkar-19901|archive-date=23 June 2018}}</ref><ref name="marathifilmdata.com">{{Cite web|url=https://www.marathifilmdata.com/chitrapat/yugapurush-dr-babasaheb-aambedakar/|title=युगपुरुष डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर|website=मराठी चित्रपट सूची|access-date=24 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20181115015216/http://www.marathifilmdata.com/chitrapat/yugapurush-dr-babasaheb-aambedakar/|archive-date=15 November 2018}}</ref><ref name="baiae.org">{{Cite web|url=https://www.baiae.org/index.php/blog/item/138-yugpurush-dr-babasaheb-ambedkar-1993-marathi-full-movie.html|title=Yugpurush Dr Babasaheb Ambedkar (1993) &#124; Marathi Full Movie – BAIAE Japan|website=www.baiae.org}}</ref> * '''[[बालक आंबेडकर]]''' : हा सन १९९१ मधील बसवराज केस्थर दिग्दर्शित [[कन्नड भाषा|कन्नड]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता चिरंजीवी विनय यांनी साकारली होती. हा आंबेडकरांच्या बालपणीच्या जीवनावर आधारित चित्रपट होता.<ref>{{Cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt3530436/mediaviewer/rm1474442496|title=Balak Ambedkar (1991)|via=www.imdb.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.imdb.com/showtimes/title/tt3530436|title=Balak Ambedkar Showtimes|website=IMDb}}</ref> * '''[[डॉ. आंबेडकर (चित्रपट)|डॉ. आंबेडकर]]''' : हा [[इ.स. १९९२]] मधील परपल्ली भारत दिग्दर्शित [[तेलुगू भाषा|तेलुगू]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[आकाश खुराना]] यांनी साकारली होती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.filmibeat.com/celebs/bharat-parepalli.html|title=All you want to know about #BharatParepalli|website=FilmiBeat|language=en|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|last=Narasimham|first=M. L.|url=https://www.thehindu.com/features/cinema/on-location-a-feel-good-love-story/article2931850.ece|title=The Hindu|date=2012-02-25|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakshi.com/news/movies/bharat-ratna-dr-b-r-ambedkar-jayanti-14th-april-229969|title=మనకు గుర్తులేని...మన అంబేడ్కర్|date=2015-04-13|website=Sakshi|language=te|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://moviegq.com/movie/dr-ambedkar-2787|title=Dr. Ambedkar 1992 Telugu Movie Wiki,Cast Crew,Songs,Videos,Release Date|website=MovieGQ|language=en|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://moviegq.com/movie/dr-ambedkar-2787/cast-crew|title=Dr. Ambedkar 1992 Telugu Movie Cast Crew,Actors,Director, Dr. Ambedkar Producer,Banner,Music Director,Singers & Lyricists|website=MovieGQ|language=en|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://indiancine.ma/AGRZ|title=Dr Ambedkar (1992)|website=Indiancine.ma|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.gomolo.com/dr-ambedkar-movie/18060|title=Dr. Ambedkar (1992)|website=gomolo.com|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://https/people/bharath-parepalli|title=About Bharath Parepalli: Indian film director and screenwriter {{!}} Biography, Facts, Career, Wiki, Life|last=peoplepill.com|website=peoplepill.com|language=en|access-date=2021-02-25}}</ref> * '''[[युगपुरुष डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]]''' : हा सन १९९३ मधील शशिकांत नरवाडे दिग्दर्शित [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता नारायण दुलारे यांनी साकारली होती.<ref name="cinestaan.com" /><ref name="marathifilmdata.com" /><ref name="baiae.org" /> * '''[[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (चित्रपट)|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]]''' : हा सन २००० मधील [[जब्बार पटेल]] दिग्दर्शित [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[मामुट्टी]] यांनी साकारली होती. हा चित्रपट अनेक भारतीय भाषांमध्ये डब झालेला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.weeklysadhana.in/view_article/nandini-atmasidhi-on-ambedkar-from-cinemascope|title=सिनेमास्कोपमधले आंबेडकर|website=www.weeklysadhana.in|language=en|access-date=2022-07-06}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/blink/cover/resurgence-of-an-icon/article8447300.ece|title=Resurgence of an icon|first=Vivek|last=Kumar|website=@businessline|accessdate=20 March 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/entertai/2000/jun/27jabb.htm |title=rediff.com, A revolutionary who changed the life of millions of people. Movies: Jabbar Patel on his latest film, Dr Babasaheb Ambedkar |publisher=Rediff.com |date=2000-06-27 |accessdate=2011-07-31}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/opinion/Readers-Editor/Ambedkar-film-better-late-than-never/article16302923.ece|title=Ambedkar film: better late than never|first=S.|last=Viswanathan|date=24 May 2010|accessdate=20 March 2019|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/magazine/interview/story/19970430-i-could-not-really-visualise-myself-as-ambedkar-mammootty-830228-1997-04-30|title=I could not really visualise myself as Ambedkar: Mammootty|first1=Jacob George|last1=April 30|first2=1997 ISSUE DATE|last2=April 30|first3=1997UPDATED|last3=April 30|first4=2013 15:05|last4=Ist|website=India Today|accessdate=20 March 2019}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/for-them-ambedkar-was-god-says-mammootty/articleshow/64635715.cms|शीर्षक=For them, Ambedkar was God, says Mammootty – Times of India|संकेतस्थळ=The Times of India|भाषा=en|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/mumbai/snapshots-of-life-outside-the-ring/|title=Snapshots of life outside the ring|date=29 October 2009|accessdate=14 May 2019}}</ref><ref>http://indianexpress.com/article/cities/pune/pune-a-film-festival-that-celebrates-freedom2962539/{{dead link|date=September 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * '''[[डॉ. बी.आर. आंबेडकर (चित्रपट)|डॉ. बी.आर. आंबेडकर]]''' : हा सन २००५ मधील शरण कुमार किब्बूर दिग्दर्शित [[कन्नड भाषा|कन्नड]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता विष्णूकांत बी.जे. यांनी साकारली होती.<ref>{{cite web|title=Dr B R Ambedkar (2005) Kannada movie: Cast & Crew|url=https://chiloka.com/movie/dr-b-r-ambedkar-2005#movie_details_list|website=chiloka.com|accessdate=23 November 2019}}</ref><ref>{{cite web|title=Dr{{!}}{{!}} B.R. Ambedkar Cast & Crew, Dr{{!}}{{!}} B.R. Ambedkar Kannada Movie Cast, Actor, Actress, Director – Filmibeat|url=https://www.filmibeat.com/kannada/movies/dr-b-r-ambedkar/cast-crew.html|website=FilmiBeat|accessdate=23 November 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hotstar.com/us/movies/dr-b-r-ambedkar/1000106324|title=Dr B R Ambedkar – Hotstar Premium|website=Hotstar|accessdate=28 December 2019}}</ref> * '''[[:en:Periyar (2007 film)|पेरियार]]''' : हा सन २००७ मधील ज्ञान राजशेकरन दिग्दर्शित [[पेरियार]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[तामिळ भाषा|तामिळ]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका मोहन रामन यांनी साकारली होती.<ref>{{Cite web|url=http://www.kollywoodtoday.net/news/making-of-periyar/|title=Making of Periyar|date=25 फेब्रु, 2007}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rediff.com/movies/2007/may/02periyar.htm|title=Periyar is path-breaking|website=www.rediff.com}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.filmysouth.com/Tamil_Movie_Reviews/PeriyarNew/October-08-2007/Periyar_New_attempts_in_Tamil_cinema.html|शीर्षक=Periyar_New_attempts_in_Tamil_cinema|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=}}</ref> * '''[[जोशी की कांबळे]]''' : हा सन २००८ मधील शेखर सरतांडेल दिग्दर्शित एक मराठी चित्रपट आहे. या चित्रपटात 'भीमरावांचा जयजयकार' हे एक [[भीमगीत]] आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.marathifilmdata.com/chitrapat/joshi-ki-kambale/|शीर्षक=जोशी की कांबळे|संकेतस्थळ=मराठी चित्रपट सूची|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> * '''[[डेबू]]''' : हा सन २०१० मधील निलेश जळमकर दिग्दर्शित [[गाडगे बाबा]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचीही भूमिका साकारली गेली होती. * '''[[रमाबाई भिमराव आंबेडकर (चित्रपट)|रमाबाई भिमराव आंबेडकर]]''' : हा सन २०११ मधील प्रकाश जाधव दिग्दर्शित [[रमाबाई आंबेडकर]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता गणेश जेथे यांनी साकारली होती.<ref>{{स्रोत बातमी|url=http://marathi.webdunia.com/article/marathi-film-stars/%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%88-%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0-%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80%E0%A4%A4-%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A4%9F-110100100010_1.htm|शीर्षक=रमाबाई आंबेडकरांवर मराठीत चित्रपट|last=वेबदुनिया|access-date=2018-05-09|language=en}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=http://www.marathifilmdata.com/chitrapat/ramabai-bhimrao-ambedkar-ramai/|शीर्षक=रमाबाई भिमराव आंबेडकर (रमाई) - मराठी चित्रपट सूची|work=मराठी चित्रपट सूची|access-date=2018-05-09|language=en-US}}</ref> * '''[[शूद्रा: द राइझिंग|शूद्र: द राइझिंग]]''' : हा सन २०१२ मधील [[संजीव जयस्वाल]] दिग्दर्शित आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना समर्पित [[हिंदी भाषा|हिंदी]] चित्रपट आहे. [[शूद्र]]ांच्या जीवनावर आधारित हा चित्रपट आहे. 'जय जय भीम' हे चित्रपटाचे एक आंबेडकरांवरील गाणे आहे.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/north/story/congress-dalit-anthem-2014-general-elections-dr-br-ambedkar-118142-2012-10-09|title=Congress releases 'Dalit anthem' to woo community ahead of 2014 general elections|first1=|date=October 9, 2012 |website=India Today}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Consumer/6nnJc915E2imyZKE0jkVtJ/Ten-Indian-films-on-the-caste-system.html|title=Ten Indian films on the caste system|first=Lata|last=Jha|date=23 July 2018|website=www.livemint.com|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20180726015709/https://www.livemint.com/Consumer/6nnJc915E2imyZKE0jkVtJ/Ten-Indian-films-on-the-caste-system.html|archive-date=26 July 2018}}</ref> * '''[[अ जर्नी ऑफ सम्यक बुद्ध]]''' : हा सन २०१३ मधील प्रवीण दामले दिग्दर्शित [[गौतम बुद्ध]] यांच्या जीवनावर आधारित एक हिंदी चित्रपट आहे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या [[भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म|द बुद्ध अँड हिज धम्म]] या ग्रंथावर आधारित हा चित्रपट आहे.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Film-on-Buddha-based-on-Ambedkars-book-to-be-released-on-March-15/articleshow/18944610.cms|title=Film on Buddha based on Ambedkar's book to be released on March 15 &#124; Nagpur News – Times of India|website=The Times of India}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt3056820/|title=A Journey of Samyak Buddha (2013) – IMDb|via=m.imdb.com|access-date=24 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170212084950/http://www.imdb.com/title/tt3056820/|archive-date=12 February 2017}}</ref> * '''[[रमाबाई (चित्रपट)|रमाबाई]]''' : हा सन २०१६ मधील एम. रंगनाथ दिग्दर्शित [[रमाबाई आंबेडकर]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[कन्नड भाषा|कन्नड]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता सिद्धाराम कर्णिक यांनी साकारली होती.<ref>{{cite news|last1=Khajane|first1=Muralidhara|title=Remembering Ramabai|url=http://www.thehindu.com/news/cities/bangalore/remembering-ramabai/article7101466.ece|accessdate=21 October 2015|work=The Hindu|date=14 April 2015}}</ref><ref name="tnie1">{{cite web|title=Yagna's Next Chronicles Dr Ambedkar's Wife|url=http://www.newindianexpress.com/entertainment/kannada/Yagnas-Next-Chronicles-Dr-Ambedkars-Wife/2015/04/28/article2786164.ece|publisher=The New Indian Express|accessdate=21 October 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151021123111/http://www.newindianexpress.com/entertainment/kannada/Yagnas-Next-Chronicles-Dr-Ambedkars-Wife/2015/04/28/article2786164.ece|archivedate=21 October 2015}}</ref><ref>{{cite news|title=Yajna Shetty Plays Dr.BR. Ambedkar's wife in Ramabai|url=http://www.chitraloka.com/news/11718-yajna-shetty-plays-dr-br-ambedkar-s-wife-in-ramabai.html|accessdate=21 October 2015|work=Chitraloka|date=17 March 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150503084722/http://chitraloka.com/news/11718-yajna-shetty-plays-dr-br-ambedkar-s-wife-in-ramabai.html|archivedate=3 May 2015}}</ref><ref>{{cite web|title=Ramabai Ambedkar...audition of the artists|url=http://timesofindia.indiatimes.com/Ramabai-Ambedkar/speednewsbytopic/keyid-256954.cms|publisher=The Times of India|accessdate=21 October 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151021125521/http://timesofindia.indiatimes.com/Ramabai-Ambedkar/speednewsbytopic/keyid-256954.cms|archivedate=21 October 2015}}</ref> * '''[[बोले इंडिया जय भीम]]''' : हा सन २०१६ मधील सुबोध नागदेवे दिग्दर्शित [[एल.एन. हरदास]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका श्याम भीमसरिया यांनी साकारली होती.<ref>{{Cite web |url=https://www.thenewsminute.com/article/daliff-film-and-cultural-festival-celebrating-dalit-art-life-and-pride-97574 |title=DALIFF: A film and cultural festival celebrating Dalit art, life and pride |access-date=29 November 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190808120454/https://www.thenewsminute.com/article/daliff-film-and-cultural-festival-celebrating-dalit-art-life-and-pride-97574 |archive-date=8 August 2019 }}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.thenewsminute.com/article/kaala-pariyerum-perumal-first-ever-dalit-film-and-cultural-fest-new-york-95838|शीर्षक=First ever dalit film festival|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=www.thenewsminute.com|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/us-to-host-its-first-dalit-film-and-cultural-festival-in-columbia-varsity/articleshow/67875502.cms|title=US to host its first Dalit film and cultural festival in Columbia varsity &#124; Nagpur News – Times of India|website=The Times of India|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190208143233/https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/us-to-host-its-first-dalit-film-and-cultural-festival-in-columbia-varsity/articleshow/67875502.cms|archive-date=8 February 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://silverscreen.in/news/pa-ranjith-dalit-film-festival-in-new-york-nagraj-manjule-subodh-nagdeve-kaala/|title=Pa Ranjith Among Three Filmmakers Who Win At The Dalit Film Festival In New York|date=5 March 2019|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808110325/https://silverscreen.in/news/pa-ranjith-dalit-film-festival-in-new-york-nagraj-manjule-subodh-nagdeve-kaala/|archive-date=8 August 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/pa-ranjith-to-be-part-of-dalit-film-festival-in-us/article26123842.ece|title=Pa. Ranjith to be part of Dalit film festival in U.S.|first=Udhav|last=Naig|date=30 January 2019|via=www.thehindu.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt6080232/|title=Bole India Jai Bhim (2016) – IMDb|via=m.imdb.com|access-date=24 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312132625/http://www.imdb.com/title/tt6080232/|archive-date=12 March 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movie-details/bole-india-jai-bhim/movieshow/61264061.cms|title=Bole India Jai Bhim Movie: Showtimes, Review, Trailer, Posters, News & Videos &#124; eTimes|via=timesofindia.indiatimes.com}}</ref> * '''[[:en:Saranam Gacchami|सरणं गच्छामि]]''' : हा सन २०१७ मधील प्रेम राज दिग्दर्शित भारतीय संविधानावर आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या विचारांवर आधारित एक [[तेलुगु भाषा|तेलुगु]] चित्रपट आहे. "आंबेडकर सरणं गच्छामि" (अर्थ: मी आंबेडकरांना शरण जातो) हे चित्रपटाचे एक गाणे असून त्यात आंबेडकर यांचीही भूमिका साकारली गेली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/videos/entertainment/ambedkar-song-saranam-gachami/videoshow/61306345.cms|title=Ambedkar &#124; Song – Saranam Gachami – Times of India Videos|website=timesofindia.indiatimes.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.filmibeat.com/telugu/movies/saranam-gacchami.html|title=Saranam Gacchami (2017) &#124; Saranam Gacchami Movie &#124; Saranam Gacchami Telugu Movie Cast & Crew, Release Date, Review, Photos, Videos|website=FilmiBeat|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170705050535/http://www.filmibeat.com/telugu/movies/saranam-gacchami.html|archive-date=5 July 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movie-details/saranam-gacchami/movieshow/61306390.cms|title=Saranam Gacchami Movie: Showtimes, Review, Trailer, Posters, News & Videos &#124; eTimes|via=timesofindia.indiatimes.com|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190324102547/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movie-details/saranam-gacchami/movieshow/61306390.cms|archive-date=24 March 2019}}</ref> * '''[[बाळ भिमराव]]''' : हा सन २०१८ मधील प्रकाश नारायण दिग्दर्शित एक [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका बाल कलाकार मनीष कांबळे यांनी साकारली होती. हा आंबेडकरांच्या बालपणीच्या जीवनावर आधारित चित्रपट होता.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movie-details/bal-bhimrao/movieshow/63201906.cms|title=Bal Bhimrao Movie: Showtimes, Review, Trailer, Posters, News & Videos &#124; eTimes|via=timesofindia.indiatimes.com|access-date=25 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20180815081623/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movie-details/bal-bhimrao/movieshow/63201906.cms|archive-date=15 August 2018}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nagpurtoday.in/bal-bhimraos-poster-launched/03032049,%20https://www.nagpurtoday.in/bal-bhimraos-poster-launched/03032049|title=Bal Bhimrao’s Poster launched|first=Nagpur|last=News|website=www.nagpurtoday.in}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://in.bookmyshow.com//movies/bal-bhimrao/ET00071946?utm_source=FBLIKE&fbrefresh=1|title=Bal Bhimrao Movie (2018) &#124; Reviews, Cast & Release Date in|website=BookMyShow}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movie-details/bal-bhimrao/movie-showtimes/nagpur/173/63201906|title=Bal Bhimrao Movie Show Time in Nagpur &#124; Bal Bhimrao in Nagpur Theaters &#124; eTimes|via=timesofindia.indiatimes.com}}</ref> * '''[[रमाई (चित्रपट)|रमाई]]''' : हा सन २०१९ मधील बाळ बरगाले दिग्दर्शित [[रमाबाई आंबेडकर]] यांच्या जीवनावर आधारित एक [[मराठी भाषा|मराठी]] चित्रपट आहे. यात रमाबाईंची भूमिका अभिनेत्री [[वीणा जामकर]] यांनी तर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता सागर तळाशीकर यांनी साकारली आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.lokmat.com/marathi-cinema/veena-jamkar-ramabai-ambedkar-ramai-film/|शीर्षक=रमाई या चित्रपटात वीणा जामकर दिसणार रमाबाई आंबेडकर यांच्या भूमिकेत|last=author/lokmat-news-network|दिनांक=2018-07-16|संकेतस्थळ=Lokmat|भाषा=mr-IN|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.marathifilmdata.com/latestnews/%e0%a4%b5%e0%a5%80%e0%a4%a3%e0%a4%be-%e0%a4%9c%e0%a4%be%e0%a4%ae%e0%a4%95%e0%a4%b0-%e0%a4%b0%e0%a4%ae%e0%a4%be%e0%a4%88%e0%a4%9a%e0%a5%8d%e0%a4%af%e0%a4%be-%e0%a4%ad%e0%a5%82%e0%a4%ae%e0%a4%bf/|शीर्षक=वीणा जामकर "रमाई"च्या भूमिकेत|संकेतस्थळ=मराठी चित्रपट सूची|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movies/news/actress-veena-jamkar-to-act-as-ramabai-ambedkar-in-ramai/articleshow/65011139.cms|title=Actress Veena Jamkar to act as Ramabai Ambedkar in 'Ramai'|website=The Times of India|language=en|access-date=30 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190423015343/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/marathi/movies/news/actress-veena-jamkar-to-act-as-ramabai-ambedkar-in-ramai/articleshow/65011139.cms|archive-date=23 April 2019}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.tarunbharat.com/news/678232|शीर्षक=Tarun Bharat|last=|पहिले नाव=|दिनांक=|संकेतस्थळ=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|ॲक्सेसदिनांक=}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.mumbailive.com/mr/marathi-film/actress-veena-jamkar-will-play-role-of-ramabai-ambedkar-in-ramai-film-34827|शीर्षक=अखेर ‘रमाई’च्या रूपात अवतरणार वीणा!|संकेतस्थळ=Mumbai Live|भाषा=mr|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> === मालिका === * '''[[डॉ. आंबेडकर (मालिका)|डॉ. आंबेडकर]]''' : ही इ.स. १९९२-९३ मध्ये [[दूरदर्शन|डीडी नॅशनल]]वर प्रसारित झालेली एक हिंदी डॉक्युमेंट्री मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[सुधीर कुलकर्णी]] यांनी साकारली आहे. * '''प्रधानमंत्री''' : ही सन २०१३-१४ मधील [[एबीपी न्यूज]]वर प्रसारित झालेली एक हिंदी दूरचित्रवाणी मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[सुरेंद्र पाल]] यांनी साकारली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Surendra-Pal-Shishir-Sharma-Anang-Desai-in-Idea-of-India/articleshow/19862288.cms|title=Surendra Pal, Shishir Sharma &Anang Desai in Idea of India – Times of India|website=The Times of India|access-date=24 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170324130320/http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Surendra-Pal-Shishir-Sharma-Anang-Desai-in-Idea-of-India/articleshow/19862288.cms|archive-date=24 March 2017}}</ref> * '''[[संविधान (मालिका)|संविधान]]''' : ही सन २०१४ मधील [[राज्यसभा टीव्ही]]वर प्रसारित झालेली एक [[इंग्लिश]]-[[हिंदी]] दूरचित्रवाणी मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[सचिन खेडेकर]] यांनी साकारली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://www.outlookindia.com/magazine/story/sachin-khedekar/288046|title=Sachin Khedekar|date=14 October 2013|website=Outlook|access-date=23 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191223113817/https://www.outlookindia.com/magazine/story/sachin-khedekar/288046|archive-date=23 December 2019}}</ref> * '''[[गर्जा महाराष्ट्र]]''' : ही सन २०१८-१९ मधील [[सोनी मराठी]]वर प्रसारित झालेली एक मराठी दूरचित्रवाणी मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता प्रशांत चौधप्पा यांनी साकारली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://www.sonyliv.com/details/episodes/5974080828001/1-December-2018---Garja-Maharashtra---B.-R.-Ambedkar|title=Sony LIV|website=www.sonyliv.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/jitendra-joshi-to-host-garja-maharashtra-a-new-reality-show/articleshow/65437374.cms|title=Jitendra Joshi to host 'Garja Maharashtra', a new reality show – Times of India|website=The Times of India|access-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190429150820/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/jitendra-joshi-to-host-garja-maharashtra-a-new-reality-show/articleshow/65437374.cms|archive-date=29 April 2019}}</ref> * '''[[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर: महामानवाची गौरवगाथा]]''' : ही सन २०१९-२० मध्ये [[स्टार प्रवाह]]वर प्रसारित झालेली एक मराठी दूरचित्रवाणी मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची भूमिका अभिनेता [[सागर देशमुख]] यांनी साकारली आहे. बाल कलाकार अमृत गायकवाड याने आंबेडकरांच्या बालपणीची भूमिका तर अभिनेता [[संकेत कोर्लेकर]] यांनी त्यांच्या तरुणपणीची भूमिका साकारली आहे.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/a-new-show-based-on-the-life-of-babasaheb-bhimrao-ambedkar-to-go-on-air-soon/articleshow/68023249.cms|title=A new show based on the life of Babasaheb Bhimrao Ambedkar to go on-air soon|website=The Times of India|language=en|access-date=30 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190425050725/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/a-new-show-based-on-the-life-of-babasaheb-bhimrao-ambedkar-to-go-on-air-soon/articleshow/68023249.cms|archive-date=25 April 2019}}</ref> * '''[[एक महानायकः डॉ. बी.आर. आंबेडकर]]''' : ही सन २०१९-२० मधील [[अँड टिव्ही]]वर प्रसारित होत असलेली एक हिंदी दूरचित्रवाणी मालिका आहे, ज्यामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या बालपणीची भूमिका बालकलाकार आयुध भानुशाली याने साकारली आहे, तर अभिनेता अथर्व कर्वे यांनी त्यांच्या तरुणपणीची भूमिका साकारत आहे. मालिकेची कथा पुढे गेल्यानंतर आंबेडकरांची मुख्य भूमिका अभिनेता [[प्रसाद जावडे]] साकारतील.<ref>{{Cite web|url=https://www.timesnowhindi.com/entertainment/television/video/ek-mahanayak-dr-b-r-ambedkar-serial-promo-release/267842|title=संविधान के निर्माता बीआर आंबेडकर की कहानी पर्दे पर, जल्‍द शुरू होने वाला है नया धारावाहिक 'एक महानायक' &#124; TV|access-date=2019-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20191116101527/https://www.timesnowhindi.com/entertainment/television/video/ek-mahanayak-dr-b-r-ambedkar-serial-promo-release/267842|archive-date=2019-11-16}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.outlookindia.com/newsscroll/ambedkars-life-to-be-brought-alive-in-tv-series/1682354|title=Ambedkar''s life to be brought alive in TV series|website=https://www.outlookindia.com/|access-date=2019-12-13}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://web.archive.org/web/20191206175753/https://theprint.in/features/a-new-tv-show-on-b-r-ambedkar-raises-questions-of-responsible-representation/331115/|शीर्षक=A new TV show on B.R. Ambedkar raises questions of responsible representation|दिनांक=2019-12-06|संकेतस्थळ=web.archive.org|ॲक्सेसदिनांक=2020-04-09}}</ref> * '''आंबेडकर - द लेजंड''' ही [[संजीव जयस्वाल]] दिग्दर्शित डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्यावर आधारीत एक आगामी वेब सीरिज आहे. बाबासाहेबांच्या महापरिनिर्वाणाच्या निमित्ताने सीरिजचा ट्रेलर ६ डिसेंबर २०२१ रोजी प्रदर्शित झाला आहे. ही सीरिज ‘बाबा प्ले’ या ओटीटी प्लॅटफॉर्मरवर प्रदर्शित होणार आहे. या सीरिजमध्ये अभिनेता [[विक्रम गोखले]] मुख्य भूमिका साकारणार आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/entertainment/entertainment-news/bollywood-news/a-biopic-series-on-dr-ambedkar-announces-veteran-actor-vikram-gokhale-play-main-role/articleshow/88259017.cms|title=डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या भूमिकेत विक्रम गोखले ; सीरिजचा ट्रेलर पाहिलात का?|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2021-12-16}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.loksatta.com/manoranjan/dr-ambedkar-the-legend-baba-play-announces-a-biopic-series-starring-veteran-actor-vikram-gokhale-dcp-98-2717480/|title=विक्रम गोखले साकारणार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांची भूमिका ; वेब सीरिजचा ट्रेलर प्रदर्शित|website=Loksatta|language=mr|access-date=2021-12-16}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.esakal.com/manoranjan/sanjeev-jaiswal-inform-that-ambedkar-the-legend-series-is-coming-soon-bam92|title=विक्रम गोखले डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या भूमिकेत; 'या' वेब सीरिजचा ट्रेलर प्रदर्शित I Babasaheb Ambedkar {{!}} Sakal|website=www.esakal.com|access-date=2021-12-16}}</ref> === नाटके === डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्यावर विविध भाषेत असंख्य नाटके तयार केलेली आहेत. * ''वादळ निळ्या क्रांतीचे'' (नाटक, लेखक - प्रा. रामनाथ चव्हाण) * ''डॉ. आंबेडकर आणि गांधीजी'' - नाटक * ''प्रतिकार'' - नाटक * अरविंद गौर यांनी दिग्दर्शित केलेले आणि राजेशकुमार यांनी लिहिलेले ''आंबेडकर आणि गांधी'' नाटक == हे सुद्धा पहा == * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संबंधित लेखांची सूची]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्याबद्दल व्यक्त झालेली मते]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे सहयोगी]] * [[सर्वव्यापी आंबेडकर]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांची ग्रंथसंपदा व इतर लेखन]] * [[आंबेडकरवाद]] * [[विद्यार्थी दिवस (महाराष्ट्र)]] * [[ज्ञान दिवस (महाराष्ट्र)]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा जीवनक्रम]] * [[आंबेडकर कुटुंब]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्यावरील पुस्तके]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नावावर असलेल्या गोष्टींची यादी]] * [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे विचार]] * [[जय भीम]] * [[नवयान]] * [[सर्वात महान भारतीय (सर्वेक्षण)]] == नोंदी == * [[सदस्य:Sandesh9822/बाबासाहेब आंबेडकर/संदर्भ दुवे]] == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == {{कॉमन्स वर्ग|B. R. Ambedkar|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर}} {{विकिक्वोटविहार}} * [https://www.bbc.com/hindi/media-56744433 वो भीमराव बाबासाहेब आंबेडकर जिन्हें आप नहीं जानते होंगे - विवेचना (हिंदीमध्ये)] * [https://www.bbc.com/hindi/india-56732192 डॉ आंबेडकर: रात भर किताबें पढ़ते और फिर सवेरे अख़बारों में रम जाते - विवेचना; रेहान फ़ज़ल; बीबीसी संवाददाता; 14 अप्रैल 2021 (हिंदीमध्ये)] * [https://www.bbc.com/marathi/india-43756471 बीबीसी: दृष्टिकोन : न्यू यॉर्क आणि शिकागोमध्येही फडकतोय आंबेडकरांचा निळा झेंडा – डॉ. गेल ऑमवेट, ज्येष्ठ समाजशास्त्रज्ञ; 13 एप्रिल 2018] * [https://mr.vikaspedia.in/education/childrens-corner/92d93e93092494092f-90792493f93993e938/921949-92c93e92c93e93893e93994792c-90690292c947921915930 डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (विकासपीडिया)] * [https://maharashtratimes.com/editorial/samwad/prof-dr-satish-yadav-article-on-dr-babasaheb-ambedkar-and-farmers/articleshow/82012003.cms शेतकऱ्यांचे बाबासाहेब] * [https://www.saamana.com/article-by-pro-hari-narake-on-babasaheb-aambedkar/ डॉ. आंबेडकरांचे चीनविषयी विचार] ** [https://maharashtratimes.com/editorial/article/babasaheb-and-china/articleshow/75121822.cms डॉ. आंबेडकरांचे चीनविषयी विचार] * [https://www.bbc.com/marathi/india-46460676 डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी २६ फेब्रुवारी १९५५ला बीबीसी रेडिओला दिलेली एक प्रदीर्घ मुलाखत, ज्यात त्यांनी महात्मा गांधी यांच्या भूमिकेबाबत परखड मते व्यक्त केली होती.] * [https://omprakashkashyap.wordpress.com/2016/12/06/%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0-%E0%A4%95%E0%A4%BE-%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BF%E0%A4%95-%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A4/ डॉ. आंबेडकरांचे आर्थिक चिंतन (हिंदीमध्ये)] * [http://www.symbiosis.ac.in/Museums/Dr-Babasaheb-Ambedkar-Museum.php सिंबायोसिस सोसायटीचे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संग्रहालय व स्मारक, पुणे - अधिकृत संकेतस्थळ इंग्लिश] * [http://www.symbiosis-ambedkarmemorial.com/ सिम्बायोसिस डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संग्रहालय] * [http://www.ambedkar.org/ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे/संबंधित लेख] * [http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html कोलंबिया विद्यापीठाद्वारे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा सन्मान] * [http://www.sai.uni-heidelberg.de/saireport/2003/pdf/1_ambedkar.pdf University of Heidelberg (इंग्रजीमध्ये)] {{डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर}} {{भारतरत्‍न}} {{बोधिसत्व}} {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} {{बौद्ध विषय सूची}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:आंबेडकर, भीमराव रामजी}} [[वर्ग:डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]] [[वर्ग:इ.स. १८९१ मधील जन्म]] [[वर्ग:इ.स. १९५६ मधील मृत्यू]] [[वर्ग:आंबेडकर कुटुंब|भीमराव]] [[वर्ग:इंग्लिश भाषेमधील साहित्यिक]] [[वर्ग:ऐतिहासिक व्यक्ती]] [[वर्ग:नवयान बौद्ध]] [[वर्ग:पोस्टाचे तिकीट असलेल्या व्यक्ती]] [[वर्ग:बोधिसत्त्व]] [[वर्ग:बौद्ध तत्त्वज्ञ]] [[वर्ग:बौद्ध विद्वान]] [[वर्ग:बौद्ध लेखक]] [[वर्ग:भारतरत्‍न पुरस्कारविजेते]] [[वर्ग:भारतीय राजकारणी]] [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यसैनिक]] [[वर्ग:भारतीय बौद्ध]] [[वर्ग:भारतीय लेखक]] [[वर्ग:भारतीय तत्त्वज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय इतिहाससंशोधक]] [[वर्ग:भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय कायदामंत्री]] [[वर्ग:भारतीय वकील]] [[वर्ग:भारतीय मानववंशशास्त्रज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय शिक्षणतज्ज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय समाजसुधारक]] [[वर्ग:भारतीय पत्रकार]] [[वर्ग:भारतीय संविधान]] [[वर्ग:भारतीय संविधान सभेचे सदस्य]] [[वर्ग:भारतीय राज्यशास्त्रज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय कायदेपंडित]] [[वर्ग:भारतीय समाजशास्त्रज्ञ]] [[वर्ग:भारतीय नास्तिक]] [[वर्ग:द ग्रेटेस्ट इंडियन]] [[वर्ग:भारतीय आत्मचरित्रकार]] [[वर्ग:दलित नेते]] [[वर्ग:दलित राजकारणी]] [[वर्ग:मराठी राजकारणी]] [[वर्ग:मराठी लेखक]] [[वर्ग:मराठी समाजसुधारक]] [[वर्ग:धर्मांतरित बौद्ध]] [[वर्ग:धर्मसुधारक]] [[वर्ग:बौद्ध संप्रदायांचे संस्थापक]] [[वर्ग:राज्यसभा सदस्य]] [[वर्ग:इंग्लिश भाषी भारतीय लेखक]] [[वर्ग:जातीविरोधी कार्यकर्ते]] [[वर्ग:मराठी समाजसेवक]] [[वर्ग:लंडन विद्यापीठाचे माजी विद्यार्थी]] 4fvhoy2y5yow49wdtd10mldtfl8z6b9 3 4931 2145205 2144866 2022-08-12T03:15:03Z अभय नातू 206 /* उल्लेखनीयता टॅग काढण्याची विनंती */ wikitext text/x-wiki {{सदस्य चर्चा:अभय नातू/जुचसाचा}} '''माझ्यासाठीच्या आपल्या सूचना, प्रश्न, इ. येथे नोंदवा.''' == खांडबहाले.कॉम == माननीय [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] सर, आपण उल्लेखनीयता विषयक सूचित केल्याप्रमाणे मी [[सुनील खांडबहाले]] या पानास संदर्भ व माहिती जोडण्याचा प्रयत्न केला होता. तो आता तिथे दिसत नाही. उल्लेखनीयता सूचनेची पूर्तता करण्यासाठी कृपया मार्गदर्शन करावे. खूप खूप धन्यवाद. उल्लेखनीयता विषयक सूचित केल्याप्रमाणे [[सुनील खांडबहाले]] मी खालीलप्रमाणे माहिती व संदर्भ जोडले होते, परंतु हे बदल उलटवले गेले आहेत. [[सुनील खांडबहाले]] साठी संदर्भ खालीलप्रमाणे; कृपया संपादित करावे किंवा मी केलेले पान https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=सुनील_खांडबहाले&oldid=2014754 उलटावे. * [http://khandbahale.com "KHANDBAHALE.COM"] * [http://globalprosperityfoundation.org "Global Prosperity Foundation"] * [https://legatum.mit.edu/entrepreneur/sunil-khandbahale/ "MBA, MIT Sloan School of Management"] ''Entrepreneurs, 15th Feb, 2022'' * [https://www.newindianexpress.com/education/edex/2013/nov/11/Young-achievers-535948.html "यंग अचिव्हर्स - सुनील खांडबहाले"] '' इंडियन एक्स्प्रेस, ११ नोव्हेंबर २०१३'' * [https://maharashtratimes.com/dictionary-man/articleshow/34341890.cms "‘डिक्शनरी मॅन’ व्हाइट हाऊसमध्ये"] ''दैनिक महाराष्ट्र टाइम्स, २९ एप्रिल, २०१४'' * [http://www.globalprosperityfoundation.org/2012/10/global-discovery-school.html, "Global Prosperity Foundation"] * [https://www.inmarathi.com/135368/sunil-khandbahale-and-khandbahale-dictionary-success-story/ "‘खांडबहाले’ या पहिल्यावहिल्या ऑनलाईन मराठी डिक्शनरीचा ‘असा’ झालाय जन्म"] ''इनमराठी, २३ सप्टेंबर २०२१'' * [http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=92194:2010-08-08-15-57-41&Itemid=1 "व्यक्तिवेध : सुनील खांडबहाले"] ''दै.लोकसत्ता'' * [https://economictimes.indiatimes.com/first-english-marathi-online-dictionary-launched/articleshow/3116547.cms?from=mdr "First English-Marathi online dictionary launched"] ''Economic Times, Jun 10, 2008'' * [http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=88966:2010-07-26-16-48-20&Itemid=1 "खांडबहाले डॉट कॉमतर्फे विकसित करण्यात आलेल्या जगातल्या पहिल्याच ‘इंग्रजी-मराठी मोबाईल डिक्शनरी’चे प्रकाशन"] ''दैनिक लोकसत्ता'' * [https://economictimes.indiatimes.com/first-english-marathi-online-dictionary-launched/articleshow/3116547.cms "First English-Marathi online dictionary launched"] ''Economic Times, 10 Jun, 2008 * [https://legatum.mit.edu/entrepreneur/sunil-khandbahale/ "MBA, MIT Sloan School of Management"] ''Entrepreneurs, 15th Feb, 2022'' * [https://www.thehindu.com/features/metroplus/words-without-borders/article5308145.ece "Word without borders"] ''The Hindu, NOVEMBER 03, 2013'' * [https://indianexpress.com/article/cities/pune/find-an-english-match-online-in-marathi-hindi-and-now-gujarati/ "Find an English match online in Marathi,Hindi and now Gujarati"] ''23 Jun, 2009'' * [http://www.esakal.com/NewsDetails.aspx?NewsId=5403009163839016092&SectionId=13&SectionName=%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%20%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0&NewsDate=20121105&Provider=-&NewsTitle= "खांडबहाले.कॉम'ने ओलांडला एक कोटी हिट्‌सचा टप्पा"] ''दै. सकाळ'' * [https://www.loksatta.com/vruthanta/need-of-documentation-of-dialects-sunil-khandbahale-233394/ "बोली भाषांच्या दस्तावेजीकरणाची गरज - सुनील खांडबहाले"] ''दैनिक लोकसत्ता, २५ ऑक्टोबर, २०१३'' * [http://www.loksatta.com/maharashtra-news/khandbahale-dotcom-honored-by-giving-international-award-20344 "'खांडबहाले डॉटकॉम'चा आंतरराष्ट्रीय पुरस्काराने गौरव"] ''दै. लोकसत्ता'' * [http://timesofindia.indiatimes.com/city/nashik/Kumbhathon-to-focus-on-tech/articleshow/46006585.cms "Kumbhathon to focus on tech - Sunil Khandbahale] ''Times of India'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-NMAH-NAS-youths-to-contribute-in-development-via-indovasion-nasik-circle-4426584-NOR.html "‘इंडोवेशन नाशिक सर्कल’द्वारे तरुणाई टाकणार विकासात भर"] ''दै. दिव्य मराठी, ७ नोव्हेंबर, २०१७'' * [https://vidapatil.medium.com/nilaykulkarni-981e706f5b72 "Kumbhathon, a periodic co-location of innovators — the genesis"] ''मेडीयम.कॉम'' * [http://www.timeskuwait.com/upload/pdf/Times%20Independence%20day%202015.pdf "Kumbhathon : Finding innovative solutions to social challenges"] ''Times Kuwait'' * [https://www.lokmat.com/pune/perennial-opportunity-enjoy-melodious-music-a684/ "सुमधूर संगीताच्या आस्वादाची बारमाही संधी"] ''लोकमत न्यूज नेटवर्क, पुणे, ७ फेब्रुवारी २०२१'' * [https://www.samaysangit.app "समयसंगीत संकेतस्थळ "समयसंगीत.अँप"] ''https://www.samaysangit.app'' * [https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/dhaneshwari-radio-by-khandabhale-com/articleshow/71353315.cms "खांडबहाले डॉट कॉमतर्फे ज्ञानेश्वरी रेडिओ इंटरनेटवर"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स, २९ सप्टेंबर २०२९'' * [https://www.loksatta.com/pune/dnyaneshwari-is-now-open-to-the-world-through-internet-radio-abn-97-1981711/ "ज्ञानेश्वरी आता इंटरनेट रेडिओद्वारे विश्वाला खुली"] ''दै. लोकसत्ता, २९ सप्टेंबर २०२९'' * [https://www.hindustantimes.com/mumbai/soon-learn-sanskrit-via-your-cellphone/story-MBP4sK51ar1BcuChSiVVTI.html "Soon, learn sanskrit via your cellphone"] ''Hindustan Times, 14 Aug, 2011'' * [https://www.bhaskar.com/state/haryana/news/haryana-news-world39s-first-sanskrit-internet-radio-started-so-that-people-understand-sanskrit-072504-5255130.html "दुनिया का पहला संस्कृत इंटरनेट रेडियो शुरू हुआ, ताकि लोग संस्कृत को समझें"] ''दैनिक भास्कर'' * [https://www.loksatta.com/nashik/online-sanskrit-internet-radio-launched-zws-70-1952031/ "संस्कृत इंटरनेट रेडिओ ऑनलाईन प्रक्षेपित"] ''दैनिक लोकसत्ता, १७ ऑगस्ट २०१९'' * [https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/sanskrit-radio-is-now-available-on-the-internet/articleshow/70717022.cms "इंटरनेटवर आता संस्कृत रेड़िओ"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स १८ ऑगस्ट, २०१९'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/sanskrit-bharti-is-the-worlds-first-sanskrit-internet-radio-broadcast-1566017205.html "‘संस्कृत भारती’ हा जगातील पहिला संस्कृत इंटरनेट रेडिओ प्रसारित"] ''दै. दिव्य मराठी'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/DMS-HDLN-sunil-khandbahale-write-about-social-media-5854140-NOR.html "भारतीयांसाठी लोकाभिमुख स्वतंत्र सोशल मीडिया हवा"] ''दैनिक दिव्य मराठी, १८ एप्रिल २०१८'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/EDT-HDLN-sunil-khandbahale-write-about-social-media-5853319-NOR.html "सोशल मीडिया व्यसनमुक्तीची गरज"] ''दैनिक दिव्य मराठी, १८ एप्रिल २०१८'' * [https://maharashtratimes.com/maharashtra/mumbai-news/spell-checker-in-marathi/articleshow/31073018.cms "बिनधास्त लिहा बिनचूक मराठीत "] ''दैनिक महाराष्ट्र टाइम्स, २७ फेब्रुवारी २०१४'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-NMAH-NAS-nashik-news-in-marathi-sunil-khanbahale-develop-spell-checker-in-computer-4535242-NOR.html "मराठी विश्‍व: नाशिकच्या तरुणाने आणली मराठी स्पेलचेकर प्रणाली"] ''दैनिक दिव्य मराठी, २८ फेब्रुवारी २०१४'' * [https://maharashtratimes.com/editorial/ravivar-mata/sunil-khandbahale/articleshow/32094924.cms "विश्वास सार्थकी लावला!"] दै. महाराष्ट्र, १६ मार्च, २०१४ * [https://www.dnaindia.com/mumbai/report-12th-language-added-in-online-dictionary-1776928 "12th language added in online dictionary"] DNA India, 13 December, 2012 * [https://timesofindia.indiatimes.com/city/nashik/whats-the-good-word-you-can-send-an-sms/articleshow/11865488.cms "What's the good word? You can send"] ''13 Feb, 2012'' * [https://www.hindustantimes.com/mumbai/translate-marathi-words-into-english-using-mobile-phone/story-wfXpwUJpcuB3FjELK1cWFN.html "Translate Marathi words into English using mobile phone"] ''Hindustan Times, 7 Feb, 2012'' * [https://maharashtratimes.com/editorial/article/-/articleshow/12034523.cms "शब्दकोशाचा बादशाह"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स, २६ फेब्रुवारी २०१२'' * [http://maharashtratimes.indiatimes.com/articleshow/19007448.cms "डिक्शनरीमॅन"]''दै. महाराष्ट्र टाइम्स'' * [http://aksharaya.org/event/aksharsanvad-an-interview-with-sunil-khandbahale/ "Aksharsanvad"] ''Aksharsanvad, 27 April 2012'' * [https://www.csi-nashik.org.in/yashokirti_award.php, CSI Yashokirti Award] * [https://www.csi-nashik.org.in/image/yashokirti-award-khandbahale.jpg, Khandbahale receiving CSI award from D B Pathak IIT Mumbai Chairman] * [http://maharashtratimes.indiatimes.com/rssarticleshow/msid-19026839,prtpage-1.cms "युथ आयकॉन"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स'' * [http://www.vasvik.org/Information_&_Communication_Technology.html, VASVIK Award Winners in Information & Communication Technology] * [https://www.businesswireindia.com/the-second-edition-of-india-di-20120120150500.html, The Second Edition of India Digital Awards] * [http://www.iamai.org.in/events/india_digital_award_2012/award_winners.htm, IAMAI India Digital Award Winners] * [http://mbillionth.in/wp-content/uploads/2012/07/Full-mBillionth-2012-book.pdf, mBillionth Award, South Asia 2012] बाह्य दुवें * [https://www.khandbahale.com KHANDBAHALE.COM Website] * [https://www.sunilkhandbahale.com Sunil Khandbahae's Personal Blog] * [http://legatum.mit.edu/entrepreneur/sunil-khandbahale/ Sunil Khandbahale at MIT] * [http://www.inktalks.com/discover/630/sunil-khandbahale-breaking-the-language-barrier इंक टॉल्क - Sunil Khandbahale: Breaking the language barrier] * [https://www.ted.com/talks/sunil_khandbahale_language_a_life_unscambler टेड टॉल्क - Sunil Khandbahale: Language a Life Unscambler] * [https://www.ted.com/talks/sunil_khandbahale_the_art_that_is_language टेड टॉल्क - Sunil Khandbahale: The Art that is Language] :नमस्कार, :माहिती दिल्याबद्दल धन्यवाद. तुमच्या लेखातील तसेच येथील माहिती जाहिरातसदृश दिसत आहे. यात एका व्यक्ती किंवा संस्थेची जाहिरात करण्याचा प्रयत्न दिसतो. हे विकिपीडियावर उचित नाही तरी ते घालू नये. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २२:४६, १२ फेब्रुवारी २०२२ (IST) == अनावश्यक पाने, वर्ग, साचे यांबाबत == कृपया [[:वर्ग:उल्लेखनीयता रद्दीकरण]] याकडे एकदा लक्ष द्यावे. मी अनावश्यक पाने, वर्ग, साचे यांची यादी केली आहे. जे तुम्हास अयोग्य वाटतील ते वगळावे. तसेच माझे अन्य संपादने चुकीची असल्यास उलटवावे. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) २०:४२, १९ जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}} :तुम्ही [[:वर्ग:उल्लेखनीयता रद्दीकरण]] कडे लक्ष वेधल्यावर (व आधीही) त्याकडे लक्ष आहे. त्यातील सदस्य, सदस्य चर्चा, इ. पाने काढणे हे तातडीचे काम नाही. ज्या त्या सदस्यांनी ती पाने कोरी करावी किंवा तेथे मजकूर भरावा अशी अपेक्षा आहे. :इतर पाने थोडी थोडी करीत काढीत आहेच. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:०७, २० जानेवारी २०२२ (IST) :ता.क. {{साद|Khirid Harshad}} :तुम्ही साच्यामध्ये केलेले काही बदल पाहिले. त्यांमुळे अनेक पानांत गोंधळ निर्माण झालेला आहे. यातील काही बदल मी परतवले आहेत परंतु इतर साच्यांतील तुम्ही केलेले बदल लगेचच परतवावेत ही आग्रहाची विनंती. धन्यवाद. उरलेल्या सर्व साच्यांचे बदल परतवू का? काही साचे आयपी ॲड्रेसद्वारे सराव पद्धतीने तयार केले गेले आहेत. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) ११:५६, २० जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}}, होय. ज्या बदलांच्या परिणामांची तुम्हाला पूर्णपणे माहिती किंवा खात्री नसेल ते बदल कृपया परतवावेत. त्यात अडचण आली तर कळवावे. धन्यवाद. [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ११:५९, २० जानेवारी २०२२ (IST) :[[सदस्य:Khirid Harshad|@Khirid Harshad]] , हे काम अत्यावश्यक नाही. मिळालेला वेळ इतर कामे व साफसफाई जात आहे हे तुम्हाला दिसत असेलच. तरी यावर लक्ष केंद्रीत करण्यापेक्षा लेखांमध्ये सुधारणा करणे चालू ठेवावे ही विनंती. धन्यवाद. [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १७:३४, ५ मार्च २०२२ (IST) :काम {{झाले}} धन्यवाद. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १७:१५, ३१ मे २०२२ (IST) == इंग्रजी शीर्षक पाने == मराठी विकिपीडियावर काही इंग्रजी शीर्षकांची पाने आहेत जी योग्य मराठी शीर्षक पानांना पुनर्निर्देशित केली आहेत. तर ती इंग्रजी शीर्षक पाने तशीच पुनर्निर्देशित असावी की मराठी विकिपीडियावरुन काढून टाकावीत? [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १२:१५, २० जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}} :अशी अनेक पाने काढली आहेत परंतु काही पाने साच्यांच्या कमतरतेमुळे इंग्लिश शीर्षकांखाली ठेवावी लागतात. हे साचे शोधणे आणि बदलणे मोठे जिकिरीचे काम आहे, तरी सध्या आहेत ते असू द्यावेत. नवीन तयार करू नयेत असा संकेत आहे. :अर्थात, साच्यांमध्ये न वापरलेली अशी पाने काढण्यास हरकत नाही परंतु त्यासाठीची खात्री असणे आवश्यक आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १२:१९, २० जानेवारी २०२२ (IST) समजा अशी पानं शोधून एखादी यादी तयार केली तर ती तपासून काढून टाकण्यात आली तर चालेल का? [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १३:५२, २० जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}} :अशी यादी करण्यासाठी येथून सुरुवात करता येईल. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०८:१०, २१ जानेवारी २०२२ (IST) :: इंग्लिश शीर्षक असलेली पाने मराठी लेखात पुनर्निर्देशित आहेत. या पणांनची यादी [https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%87 इथे] आहे --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) ०८:४५, २१ जानेवारी २०२२ (IST) :::{{ping|Khirid Harshad|Tiven2240}} इंग्रजी शीर्षक मराठी शीर्षक पानांना पुनर्निर्देशित केली असल्यामुळे इंग्रजी शीर्षक हटवून टाकणे हे प्राधान्याचे काम नाही. अभय ह्यांनी वर म्हटल्याप्रमाणे जर एखादे गरजेचे इंग्रजी शीर्षक काढल्या गेले तर अडचण येऊ शकते. असे शीर्षक पार्श्वभागात असले किंवा नसले तरी सर्वसाधारण वाचकास किंवा संपादकास फरक पडत नाही. त्यामुळे सध्यातरी त्यावर वेळ आणि मेहनत घेणे फायद्याचे राहणार नाही. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १२:३७, २२ जानेवारी २०२२ (IST) == अलीकडील बदल == नमस्कार, एक मदत हवी आहे. "अलीकडील बदल" सदरात ठराविक लोक वारंवार तेच ते बदल करत आहेत. त्यामुळे हे सदर अलीकडे पाहू वाटत नाही. ते (माझ्यासाठी तरी) निरूपयोगी झाले आहे. कारण बघेल तेव्हा तिथे फक्त वर्ग जोडले, काढले आणि पुनर्निदेशन दिसते. नवीन माहिती किंवा नवीन लेख पाहण्यासाठीच हे सदर उपयुक्त आहे. मग असा एखादा मार्ग आहे का, की मी ठराविक लोकांना अवरोधित करू शकेन. कारण काही लोकांचे या वारंवार क्रुती त्रासदायक ठरत आहेत. धन्यवाद. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) १०:३८, २६ जानेवारी २०२२ (IST) {{साद|अमर राऊत}} तुम्हाला माझ्या कृतीमुळे त्रास होत असेल तर क्षमस्व. परंतु, मी मराठी विकिपीडियावरील काही चुकीची पुनर्निर्देशने दुरुस्त करणे, नवे वर्ग तयार करुन जोडणे मला गरजेचे वाटले म्हणून मी तरी ते करीत होतो आणि माझे काही चुकीची संपादने असतील तर वेळोवेळी मला अभय नातू तसेच संतोष गोरे मदत करत असतात. माझ्या या कृतीबद्दल माफी असावी. आता माझ्यामुळे तुम्हाला पुढे त्रास होणार नाही याची काळजी घेईन. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १०:५०, २६ जानेवारी २०२२ (IST) :तुमच्याबद्दल तक्रार नाही माझी. तुम्ही चांगले काम करत आहात. ते महत्त्वाचेच आहे. तुम्ही तुमचं काम चालूच ठेवा, माझा काहीच विरोध नाही. :मला फक्त एवढीच मदत हवी आहे की, ठराविक प्रकारचे बदल मला कशा प्रकारे दिसणार नाहीत. किंवा मला फक्त नवीन लेख आणि नवीन भर एवढेच बदल दिसावेत. :वारंवार बघेल तेव्हा पुनर्निदेशन आणि वर्गाचेच बदल दिसल्यामुळे त्रास झाला. कृपया तुम्ही माफी मागू नका. माझे मत मांडले. त्यात शब्द वापरताना जरा चुकले माझे. माफी असावी. :धन्यवाद. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) ११:००, २६ जानेवारी २०२२ (IST) ::{{ping|अमर राऊत}} नमस्कार. अलीकडील बदल मधे "filters" मधे तुम्हाला बरेच पर्याय सापडतील. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २२:१०, २६ जानेवारी २०२२ (IST) खूप धन्यवाद. फिल्टर वापरून बघितले पण तांत्रिक अडचण येत आहे. फिल्टर लावले की पान पूर्णच रिकामे दिसते. कदाचित माझ्या ब्राउझरची त्रुटी असेल. असो. आभार तुमचे. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) २३:१४, २६ जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|अमर राऊत}}, :''अलीकडील बदल'' हे सदर नसून विकिपीडियाचे एक अंग आहे. येथे मराठी विकिपीडियावर झालेले एकूणएक बदल दिसतात. हे हेतुपुरस्सर आहे व येणेकरुन विकिपीडियावरील पारदर्शकता कायम राहते. असे असता यात कोणीही कोणाला त्रास देण्यासाठी काही करीत नाहीत हे लक्षात घ्या. अलक्डील बदल वापरुन विकिपीडियावरील बदलांवर लक्ष ठेवता येते व चुकीच्या बदलांमध्ये पटकन दुरुस्तीसुद्धा करता येते. यातही Khirid Harshad आणि Usernamekiran यांनी सुचवल्याप्रमाणे गाळण्या पुन्हा एकदा वापरुन पहा म्हणजे तुम्हाला पाहिजे तेच बदल तुम्हाला दिसतील. यात पुन्हा अडचण आल्यास कळवावे म्हणजे मी त्यासाठी एक शिकवणी तयार करेन. :तुमच्या योगदानांबद्दल धन्यवाद! :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२४, २९ जानेवारी २०२२ (IST) ::{{ping|अमर राऊत}} "अलीकडील बदल" मध्ये "नामविश्वे" वर क्लिक केल्यावर तुम्हाला सर्व नामविश्वे दिसतील, ह्या यादीमध्ये एकतर फक्त जी बघायची आहेत, त्यावर क्लिक करा. जर तुम्हाला फक्त "वर्ग" बघायचे नसतील तर, तर आधी वर्गावर क्लिक करा, आणि नंतर "निवडलेले वगळा" वर क्लिक करा. असे केल्यास वर्गात करण्यात आलेले बदल तुम्हाला दिसणार नाहीत. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०४:१५, १२ फेब्रुवारी २०२२ (IST) == विनंती == नमस्कार अभय , मला तुम्हाला एक विनंती करायची होती की कृपया [[नुपूर पाटील]] यांच्या लेखातील उल्लेखनीयता टॅग काढून टाकावा. लेख निर्मितीच्या टप्प्यात आहे कारण मी त्यात अधिक माहिती जोडत आहे. मला वाटते की उल्लेखनीयतेच्या निकषांनुसार, विषय उत्तीर्ण होतो कारण ती एक क्रीडापटू आहे जिने या श्रेणीत पुरस्कार जिंकला आहे. धन्यवाद [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) २३:३७, २६ जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Rockpeterson}} :साचा तूर्त काढला आहे. कृपया योग्य ते बदल करावे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२६, २९ जानेवारी २०२२ (IST) नमस्कार, मला पण "आयुष मेहरा" लेखाबद्दल मदत हवी आहे. तुम्ही उल्लेखनीयता साचा त्याला जोडला होता. इंग्रजी विकिपीडियावरही तो लेख नाही. खूप प्रयत्न करून मी माहिती मिळवली होती. लेख तयार करण्यासाठी वेळही खूप लागला होता. मी नवीन असल्यामुळे नियमांबद्दल जास्त माहिती नाही. लेख विकीवर टिकण्यासाठी काय करायला हवे? धन्यवाद. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) ०९:३४, २९ जानेवारी २०२२ (IST) :मी हा लेख पाहिला. यातील माहिती स्तुतीपर आणि ललितशैलीत लिहिलेली आहे. ती कृपया बदलावी व मेहरा यांनी केलेल्या उल्लेखनीय कामांची माहिती घालावी. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:३६, २९ जानेवारी २०२२ (IST) ठीक आहे. त्यात मी बदल करतो. पण जरा वेळ हवा. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) ०९:३८, २९ जानेवारी २०२२ (IST) नमस्कार, कृपया [[महावीर जन्म कल्याणक]] हे पान; '''महावीर जयंती''' असे तयार करुन पुनर्निर्देशन करा. --[[सदस्य:Omkar Jack|Omkar Jack]] ०९:४८, १४ एप्रिल २०२२ (IST) :{{झाले}} [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १०:२६, १४ एप्रिल २०२२ (IST) == मदत == नमस्कार, एक मदत हवी होती. कंपनीच्या माहितीचौकटामधे आपण काय महिती संपादित करु शकतो? मी [[रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेड]] मधे काही महिती संपादित केली पण ती दिसत नाही. कृपया मला मदत करा. --[[सदस्य:Omkar Jack|Omkar Jack]] १२:३४, ४ मार्च २०२२ (IST) :{{साद|Omkar Jack}} :तुम्ही {{t|माहितीचौकट कंपनी}} हा साचा वापरू शकता. याचे उदाहरण [[टाटा स्टील]] लेखात आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०४:५८, ५ मार्च २०२२ (IST) == सांख्यिकी == नमस्कार, विकिपीडिया सांख्यिकी मध्ये सप्टेंबर 2021 मध्ये बदल झालेला आहे त्यानंतर बदल केव्हा होणार आहे. पूर्वी सदस्यांनी संपादनाचा विशिष्ट टप्पा घातल्यानंतर त्यांना अभिनंदन पर सूचना दिली जात होती अलीकडे ती दिली जात नाही तरी अशी सूचना देण्यात यावी ही विनंती रविकिरण जाधव २१:३९, ४ मार्च २०२२ (IST) == स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२ == प्रिय विकिसदस्य, '''[[विकिपीडिया:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२|स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२]]''' ही विकीमेडियन्स द्वारा स्थापन केलेली एक वार्षिक स्पर्धा आहे. [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|विकी लव्हस फॉल्कलोर]] ची थीम लिंगभेद कमी करणे आणि लोकांवर लक्ष केंद्रित करणे यावर आधारित आहे. अनेक आशियाई व भारतीय विकिपीडिया समुदायांनी यात भाग घेतला आहे आणि आमची अशी इच्छा आहे की आपण मराठी विकिपीडियावर आपले योगदान द्यावे.योगदानाचा मुख्य हेतू लिंग अंतर कमी करण्यात थेट प्रभाव पाडेल. ही स्पर्धा आज २ फेब्रुवारी २०२२ रोजी सुरू झाली असून ३१ मार्च २०२२ रोजी समाप्त होईल. स्पर्धेतील विजेत्याला तयार केलेल्या पृष्ठांच्या संख्येच्या आधारे घोषित केले जाईल, पहिल्या विजेत्याला ३०० USD, द्वितीय विजेत्याला आणि तीसऱ्या विजेत्याला अनुक्रमे २०० USD आणि १०० USD दिले जातील. सहभाग किंवा योगदान करताना येणाऱ्या कोणत्याही समस्यांबाबत कोणत्याही मदतीसाठी, ज्युरी सदस्यांच्या [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] किंवा [[सदस्य:Sandesh9822|Sandesh9822]] यांच्या चर्चा पानावर संदेश लिहा. कृपया या पृष्ठावरील [[विकिपीडिया:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२#नियम|स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२]] सर्व सूचना आणि नियम वाचा. या पेजवरून [[विकिपीडिया:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२/नोंदणी|स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२/नोंदणी]] या स्पर्धेत सहभागी व्हा. आपण योगदानामध्ये सहभागी झाल्यास आपल्या मुख्य पृष्ठावर हा [[साचा:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२|साचा]] वापरा. येथून [https://fountain.toolforge.org/editathons/fnf2022 हा दुवा] तुम्ही तयार केलेला लेख सादर करावा. --[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) ११:०१, ३ फेब्रुवारी २०२२ (IST) <!-- सदस्य:Tiven2240@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlw&oldid=22748073 वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == एक शंका: न्यूझीलंड की न्यू झीलॅंड? == नमस्कार, एक शंका होती, ती तुम्हाला विचारतो आहे. न्यूझीलंड की न्यू झीलॅंड या पैकी कोणता शब्द योग्य आहे? म्हणजे समजा न्यू झीलॅंड असा वापरला तर मग इंग्लंडचे पण इंग्लॅंड व्हायला पाहिजे. आयर्लंडचे आर्यलॅंड असायला पाहिजे. माझ्यामते न्यूझीलंड हा शब्द ठिक वाटतो. उच्चार करताना देखील आपण न्यूझीलंड म्हणतो, न्यू झीलॅंड नाही. आपला अभिप्राय कळवा. [[सदस्य:Aditya tamhankar|Aditya tamhankar]] ([[सदस्य चर्चा:Aditya tamhankar|चर्चा]]) ७ फेब्रुवारी २०२२, ११:३४ :{{साद|Aditya tamhankar}} :जरी न्यू झीलंड आणि न्यू झीलँड हे दोन्ही उच्चार प्रचलित असले तरी ही न्यू झीलंड हा अधिक प्रचलित असल्याचे दिसत आहे. तरी न्यू झीलंड असेच कायम ठेवावे. :त्यातही न्यू झीलंड असेच ठेवावे, न्यूझीलंड नव्हे. देशाच्या अधिकृत इंग्लिश नावात सुद्धा हे दोन शब्द वेगळे ठेवलेले आहेत. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२८, ८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) == Translation notification: ContribuLing 2022 == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to मराठी, गुजराती आणि हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:ContribuLing 2022|ContribuLing 2022]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022&language=mr&action=page translate to मराठी] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022&language=gu&action=page translate to गुजराती] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022&language=hi&action=page translate to हिंदी] The priority of this page is medium. <div lang="en" class="mw-content-ltr"></div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, १७:३४, १२ फेब्रुवारी २०२२ (IST) <!-- सदस्य:WikiLucas00@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> ==अलीकडील लेखांसाठी विनंती== नमस्कार @[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]], मी नुकतेच तपासले की तुम्ही मी तयार केलेले पृष्ठ हटवले आहे आणि एका पृष्ठावर तुम्ही उल्लेखनीयता टॅग लावला आहे. मी अलीकडे गायक, संगीतकार, संगीत निर्माते यांच्यावर काम करत आहे ज्यांनी अनेक पुरस्कार जिंकले आहेत. मी तुम्हाला हे पृष्ठ [[मनमीत सिंग गुप्ता]] परत मेनस्पेस वर आणण्याची विनंती करतो जेणेकरून मी लेखाचा विस्तार करू शकेन आणि त्यांच्या कामाबद्दल अधिक तपशील जोडू शकेन. आपण पृष्ठ हटविण्याचे कारण म्हणजे लेखाचा टोन जाहिरातींचा होता, मला वाटते लेखाच्या काही भागांमुळे मशीन भाषांतर होते त्यामुळे ही समस्या उद्भवली.[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) ०१:१२, १६ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :नमस्कार, :मनमीत सिगं गुप्ता परत आणण्याआधी आपण तयार केलेली तत्सम पाने कृपया सुधारावीत. स्वतःच प्रसिद्ध केलेले, एजंटकरवी प्रसिद्ध झालेले किंवा ब्लॉगपोस्टवरचे दुवे देऊ नयेत. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १०:३०, १७ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::नमस्कार @[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]], मी तुमच्या मताचा आदर करतो आणि मी माझे अलीकडील लेख सुधारले आहेत ([[अरविंद वेगडा ]], [[दिलर खरकिया]]) ज्यात तुम्ही उल्लेखनीयताचा टेम्प्लेट लावला आहे.मुद्दा असा आहे की पूर्वी मी मराठी विकिपीडियावर सक्रियपणे योगदान देत असे परंतु आता विकी लवंस फोलकलोरे च्या आंतरराष्ट्रीय टीमचा सदस्य म्हणून मला समुदाय पोहोच अधिकारी म्हणून नियुक्त केले जात आहे मला आता सक्रियपणे भागीदारी शोधाव्या लागतील, ब्लॉग लिहावे लागतील, तांत्रिक कामात मदत करावी लागेल आणि त्यामुळेच मला मराठी विकिपीडिया संपादित करण्यासाठी वेळ मिळत नाही. [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १३:०९, १७ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :तुमच्या विकि लव्ह्ज फोकलोर आणि येथील योगदानाबद्दल धन्यवाद. तुमचा येथील कमी झालेला वेळ मी समजू शकतो. तरीही तुम्ही येथील लेख योग्यरीत्या पूर्ण करीत असता हे चांगलेच आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १०:३५, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::धन्यवाद [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ,मी तयार केलेली पाने हटवल्यामुळे माझ्या योगदानाच्या आकडेवारीवर परिणाम होतो [[https://xtools.wmflabs.org/pages/mr.wikipedia.org/Rockpeterson येथे पहा]]. आशा आहे की तुम्ही हटवलेला लेख परत आणाल आणि या लेखांमधून ([[अरविंद वेगडा ]], [[दिलर खरकिया]]) उल्लेखनीयता टॅग काढून टाकाल. [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) ११:०३, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :उल्लेखनीयता टॅग काढण्यासाठी किंवा घालवलेली पाने पुनर्स्थापित करण्यासाठी ''माझ्या आकडेवारीवर परिणाम होतो'' हे कारण नाही. उल्लेखनीयता टॅग लावण्याचे कारण या व्यक्ती उल्लेखनीय नाहीत असे आहे. त्याबद्दल तुम्ही योग्य ते बदल करुन किंवा त्यासाठीचे संदर्भ लावू शकता. :याखेरीज इतर उल्लेखनीय व्यक्ती, स्थळे किंवा इतर अनंत विषयांवर योग्य त्या प्रकारे लेख लिहू शकता. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १२:२१, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::पण [[सदस्य:अभय नातू|अभय ]] , जे पान हटवले आहे ते कसे संपादित करणे शक्य आहे, ज्या पानांवर नोटाबिलिटी टॅग आहे ते मी संपादित केले आहेत.[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १२:२९, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :[[सदस्य:Rockpeterson|@Rockpeterson]] , त्या पानांवरील व्याकरण सुद्धा सुधारावेत ही विनंती. [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १२:३६, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :@[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] व्याकरण दुरुस्त केले आहे कृपया तपासा आणि हटवलेला लेख देखील परत आणा [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) २१:०५, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::नमस्कार @[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] तुम्ही मला याबद्दल अपडेट करू शकता का? [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १२:३३, १ मार्च २०२२ (IST) ::मी योग्य संदर्भ देऊन लेख पुन्हा तयार केला आहे कृपया तुम्ही हा लेख सँडबॉक्समधून [[सदस्य:Rockpeterson/sandbox |मनमीत सिंग गुप्ता ]] मुख्य पानावर हलवू शकता का? [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १४:३१, १ मार्च २०२२ (IST) :या लेखात मला अजूनही त्रुटी जाणवतात. :१. लेखनशैली, लेखनसंकेत, इ. या त्रुटी मी भरुन काढल्या आहेत. कृपया त्या ध्यानात घ्याव्यात व मागे तयार केलेल्या लेखांमध्ये अशा सुधारणा कराव्यात. किमानपक्षी यापुढे लिहिल्या जाणाऱ्या लेखांमध्ये ही काळजी घ्यावी. :२. अद्यापही या व्यक्तीची उल्लेखनीयता स्पष्ट होत नाही. यांना मिस्टिक पुरस्कार मिळाला आणि गिनिस रेकॉर्डतर्फे एक पदवी देण्यात आली, यापुढे त्यांनी दोन क्लब आणि लग्नांत गाणी गायली तसेच एक फाउंडेशनचे ते कार्यकारी अध्यक्ष आहेत (ही फाउंडेशनही उल्लेखनीय दिसत नाही) इतकेच मला दिसले. त्यांनी इतर उल्लेखनीय काम केलेले असल्यास लेखात दिसले नाही :असो, या उत्तरास साद दिल्यावर मी हा लेख मुख्य नामविश्वात हलवतो. याचबरोबर क्र. १मध्ये केलेली विनंती तु्म्ही लक्षात घ्याल ही आशा करतो. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२०, ३ मार्च २०२२ (IST) == प्रताधिकार मुक्त लिखाण का वगळता आहेत == नमस्कार {{साद|अभय नातू }} महाराष्ट्र शासनाने मराठी विश्वकोश हा स्वामित्व मुक्त केलेला आहे तरी आपल्या येथील '''सदस्य:संतोष गोरे ''' मोठ्या प्रमाणात हे प्रताधिकार मुक्त लिखाण वगळता आहेत. आपण त्यांना योग्य ती सूचना करावी जेणे करून सदस्यांनी लिहिलेले लिखाण उगाच वाया जाणार नाही. जसे कॉमन्स वरील चित्र येथे आपण आणतो तसेच मराठी विस्श्वकोशातील माहिती येथे येते हे बहुतेक त्यांना सांगावे लागेल विकिपीडिया वरील सदस्यांच्याच प्रयत्नातून विश्वकोश स्वामित्व मुक्त करण्याचे शासनाने ठरवले आणि या कामी मराठी विकिपीडियाचे मोठे योगदान असल्याचे कळते. विश्वकोशातील लिखाण विकिपीडियावर प्रसिद्ध करण्यासाठी महाराष्ट्र शासन स्वतःच आग्रही आहे असे म्हणतात. - [[सदस्य:Manasviraut|Manasviraut]] ([[सदस्य चर्चा:Manasviraut|चर्चा]]) २३:३६, ९ मार्च २०२२ (IST) :नमस्कार {{साद|Manasviraut}} :तुम्ही थेट संतोष गोरे यांच्याशी संवाद साधून त्यांना हे (अर्थात विकिसंकेतांनुसार नम्रपणे) कळवावे. हरकत नाही. :त्याच बरोबर महाराष्ट्र शासनाच्या निर्णयाचा दुवाही दिल्यास हा विषय पुनःपुन्हा येणार नाही. :लक्षात आणून दिल्याबद्दल धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०८:५७, १० मार्च २०२२ (IST) ::{{साद|अभय नातू|Manasviraut }} माहिती करून दिल्याबद्दल धन्यवाद. अजून एक असा मुद्दा आहे, अनेक सदस्य केवळ मराठी विश्वकोशातील मजकूर जसाच्या तसा ९८-९९% पर्यंत (म्हणजे पूर्णच) कॉपी पेस्ट करत आहेत. यात त्यांचे लेखन कौशल्य दिसत नाही. इतकंच नाही तर एका सदस्याचे जुने १० लेख आहेत, ते सर्वच्या सर्व असेच पूर्णपणे कॉपी पेस्ट आहेत. मग [[सदस्य:Sandesh9822|संदेश हिवाळे]] आणि [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] हे परीक्षक असताना बारीकसारीक तपासण्या का करतात. वरील प्रमाणे लेख लिहून तर मी आजपर्यंत अनेक स्पर्धेत प्रथम क्रमांक पटकावला असता.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) १४:३८, १० मार्च २०२२ (IST) :::मी संतोषशी पूर्णपणे सहमत आहे [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १६:२६, १० मार्च २०२२ (IST) ::::सहमत. विश्वकोशातील लिखाण कॉपीराईट फ्री असले तरी ते 90-100% जशास तसे विकिपीडियावर पेस्ट करू नये. --[[User:Sandesh9822|'''<span style="background color: black; color: orange">संदेश</span><span style="color: blue"> हिवाळे</span>'''<span style="color: green"></span>]]^{[[User talk:Sandesh9822|<span style="color: maroon">चर्चा</span>]]} ०९:५९, ११ मार्च २०२२ (IST) ::::: नमस्कार, प्रथम [[विकिपीडिया:महिला संपादनेथॉन- २०२२|महिला संपादनेथॉन- २०२२]] च्या यशाबद्दल आयोजक आणि सहभागी सदस्यांचे अभिनंदन. थोडा शोध घेतला असता मला '''साचा:कॉपीपेस्टमवि''' हा साचा सापडला आहे. कृपया तो कसा वापरावा हे अभय नातू यांनी सांगावे. तसेच यात ''मराठी विश्वकोशातून आयात मजकुर ४००० बाईट किंवा दोनपरिच्छेद पेक्षा अधिक असू नये'' असा उल्लेख आढळतो. कृपया यावर देखील खुलासा करावा.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ०८:०७, १६ मार्च २०२२ (IST) ::हा साचा शोधून काढल्याबद्दल धन्यवाद. विश्वकोशातून नकल-डकव केलेल्या लेखांत हा साचा लावावा. हा साचा सुधारण्यास वाव आहे. सध्या हा मोठा आणि बटबटीत वाटतो आहे तो छोटा करुन autocollapse करता येईल. ४,००० बाइट किंवा १-२ परिच्छेद हा आपण (विकिपीडियन लोकांनी) घालून घेतलेला नियम आहे. थेट नकल-डकव (जे गेल्या काही दिवसांत अनेक लेखांत झालेले आहे) केल्यास अनेक विसंगती दिसतात, उदा. संदर्भ नाहीत. पहिले वाक्य तुटक आहे, इ. ::महाराष्ट्र शासनाच्या नियमांत राहून मराठी विश्वकोशातून आणलेला मजकूर येथे असण्यास हरकत नाही परंतु त्याने मराठी विकिपीडियामध्ये विसंगती येऊ नयेत याची काळजी घेणे अत्यावश्यक आहे. असे आढळल्यास {{t|बदल}} साचा लावावा. यासाठी वेगळा साचाही करता येईल. ::[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २१:५३, १८ मार्च २०२२ (IST) :::::: {{ping|संतोष गोरे}} नमस्कार. [[विकिपीडिया:मराठी विश्वकोश]] इथे काही नियमांचे स्पष्टीकरण देण्यात आलेले आहे. त्याखाली साचा कसा वापरावा हेसुद्धा सांगण्यात आले आहे, पण मला जास्त कळले नाही. निवांत असताना वाचावे लागेल. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ००:२०, १८ मार्च २०२२ (IST) ::{{साद|Khirid Harshad}} कृपया येथील चर्चा पहावी. vishwakosh.marathi.gov.in/ या संकेतस्थळावरून केलेली नकल डकव उडवू नये. त्या ऐवजी सदरील लेखात <nowiki>[[वर्ग:मराठी विश्वकोशातून कॉपीपेस्ट मजकूर]]</nowiki> हा वर्ग जोडावा ही विनंती. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ११:२७, २० मार्च २०२२ (IST) :::{{साद|संतोष गोरे}} ठीक आहे. परंतु काही लेख ४००० बाइटपेक्षा जास्त नकल डकव केलेली आहेत जसे की [[पोशाख व वेशभूषा]] पानावर ७७०००+ बाइट माहिती जशीच्या तशी उतरवली आहे मग यास अर्थ काय? म्हणून ही माहिती चर्चा पानावर स्थलांतरित केली. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) ११:३६, २० मार्च २०२२ (IST) :::कृपया वरील चर्चा नीट अभ्यासली असता असे लक्षात येते की, '४,००० बाइट किंवा १-२ परिच्छेद हा आपण (विकिपीडियन लोकांनी) घालून घेतलेला नियम आहे'. थोडक्यात अधिक नकल डकव करण्यास हरकत नाही. कृपया पूर्ण चर्चा वाचून समजून घ्यावी. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ११:४३, २० मार्च २०२२ (IST) ==KiranBOT II व nobots बद्दल विनंती== नमस्कार. मी काही वेळापूर्वी [[user:KiranBOT II]] व {{tl|bots}} वर काही माहिती टाकली आहे. ती एकदा कृपया तपासून बघा अशी विनंती. धन्यवाद. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ००:२०, १८ मार्च २०२२ (IST) :वरील चर्चा [[विकिपीडिया:चावडी/तांत्रिक प्रश्न#KiranBOT II]] इथे सुरु केली. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:००, १८ मार्च २०२२ (IST) ::{{ping|Shantanuo|संतोष गोरे|‎Khirid Harshad|‎अमर राऊत}} नमस्कार. bot च्या संपादनांसोबत धूळपाटीवर प्रयोग करण्यासाठी ३-४ मोठ्या लेखांची गरज आहे. मजकुराच्या आकारानुसार यादी असणारे एखादे पान ([[विशेष:छोटी पाने]] सारखं) किंवा tool आहे का? तसे काही नसेल तर अंदाजे लेख निवडता येतील. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २१:४९, ९ मे २०२२ (IST) :नमस्कार, या प्रयोगासाठी भरपूर पर्याय उपलब्ध आहेत. :#[[विशेष:मोठी पाने]] येथे मोठ्या लेखांची यादी आहे. :#माझे लेख- [[भारतीय मोर]], [[पूजा हेगडे]], [[द काश्मीर फाइल्स]], [[दिव्या भारती]] यावर तुम्ही प्रयोग करू शकता. :#किंवा मोठी पाने येथील लेख तुमच्या किंवा माझ्या धुळपाटी वर कॉपी पेस्ट करून त्यावर देखील प्रयोग करू शकता. काम झाल्या वर त्यातील अनावश्यक धुळपाटी उडवता येतील. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ०६:२५, १० मे २०२२ (IST) :{{साद|Usernamekiran}} नमस्कार, कृपया धुळपाटी१, धुळपाटी२.... अशा अनेक धुळपाट्या तयार केल्यास त्यांना लेखपान गृहीत धरून तुम्हाला प्रयोग करण्यास अधिक सोपे जाईल असे मला वाटते. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) २२:२८, ११ मे २०२२ (IST) ::{{ping|संतोष गोरे}} नमस्कार. मी बऱ्याच दिवसांपूर्वी [[विकिपीडिया:धूळपाटी/KiranBOT II]] तयार केले होते. तुम्ही सांगितलेल्या "विशेष:मोठी पाने" वरून मी दुसरे महायुद्ध, महाराष्ट्राची अर्थव्यवस्था, आणि क्रिकेट हे तीन लेख धुळपाटीवर एकत्र केले. यामुळे धुळपाटीवर वेगवेगळ्या प्रकारचे भरूपर शब्द मिळाले. तुमच्या मदतीसाठी धन्यवाद. :-) —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २२:०९, १२ मे २०२२ (IST) == चुकीचे वर्ग == नमस्कार, कृपया [https://mr.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/Ravikiran_jadhav हे पाहावे] बरीचशे चुकीचे वर्ग तयार झाले आहेत. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ०६:४५, २४ मार्च २०२२ (IST) :असे दिसते आहे की वर्ग घातले आहेत पण वर्ग तयार झालेले नाहीत. प्रत्येक लेखात बदल करावा लागेल असे दिसते आहे. -- [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०६:३६, २६ मार्च २०२२ (IST) == Translation notification: ContribuLing 2022/Program == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to मराठी, गुजराती आणि हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:ContribuLing 2022/Program|ContribuLing 2022/Program]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022%2FProgram&language=mr&action=page translate to मराठी] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022%2FProgram&language=gu&action=page translate to गुजराती] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022%2FProgram&language=hi&action=page translate to हिंदी] The priority of this page is medium. The deadline for translating this page is 2022-03-31. <div lang="en" class="mw-content-ltr"></div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, २१:१९, २६ मार्च २०२२ (IST) <!-- सदस्य:WikiLucas00@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == Translation notification: VisualEditor/Newsletter/2022/April == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:VisualEditor/Newsletter/2022/April|VisualEditor/Newsletter/2022/April]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-VisualEditor%2FNewsletter%2F2022%2FApril&language=hi&action=page translate to हिंदी] <div lang="en" class="mw-content-ltr"><b><span style="vertical-align:top;padding:0 0.3em;">[[File:SMirC-congrats.svg|19x19px|Thank you very much!]]</span>धन्यवाद!</b></div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, २२:२३, २७ एप्रिल २०२२ (IST) <!-- सदस्य:Whatamidoing (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == सम्राट थोरात या पानावर उल्लेखनीयता साचा असल्याबाबत == नमस्कार अभय सर मी बनवलेल्या सम्राट थोरात या विकिपीडिया पानावर उल्लेखनीयता साचा जोडला आहे. तरी मी आता सदर पानाबद्दल आवश्यक ते संदर्भ जोडले आहेत ते आपण तपासून पाहू शकता आणि काही अनावश्यक संदर्भ किंवा माहिती वाटल्यास मला सूचित करू शकता, मी ते बदल करून घेईल. आतापर्यंत माझा लेख टिकवण्यासाठी आपण केलेल्या मार्गदर्शन बद्दल मी आपला आभारी आहे. धन्यवाद. ==meta वर तुमचा अभिप्राय== नमस्कार [[:meta:User Talk:Community Tech bot#set-up on mrwiki]] येथे तुमचा अभिप्राय देण्याची विनंती करतो. थोडक्यात, जर bot आठवड्यात एकदा एकच संपादन करत असेल तर त्याला bot flag ची आवश्यकता आहे का, असा प्रश्न आहे. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २२:१४, १२ मे २०२२ (IST) == Translation request == Hello. Can you translate and upload the articles [[:en:National Museum of History of Azerbaijan]] and [[:en:National Art Museum of Azerbaijan]] in Marathi Wikipedia? Yours sincerely, [[सदस्य:Multituberculata|Multituberculata]] ([[सदस्य चर्चा:Multituberculata|चर्चा]]) ०३:३३, १६ मे २०२२ (IST) :Hello. :I withdraw the request because [[सदस्य:Khirid Harshad]] has created both articles [[अझरबैजानच्या इतिहासाचे राष्ट्रीय संग्रहालय]] and [[अझरबैजानचे राष्ट्रीय कला संग्रहालय]]. :Yours sincerely, [[सदस्य:Multituberculata|Multituberculata]] ([[सदस्य चर्चा:Multituberculata|चर्चा]]) २३:५३, २९ मे २०२२ (IST) ::{{साद|Multituberculata}} ::I see that you have spam-messaged accounts on this wiki, including bot accounts. As a result, my bot (सांगकाम्या) which I have used for years and years, is now blocked because it has pending messages that cannot be cleared. ::Not happy about this. Please do not spam-message individuals, rather use the Embassy. Thank you. ::[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०६:४०, ३० मे २०२२ (IST) :::I apologize to you. That was not my intention. [[सदस्य:Multituberculata|Multituberculata]] ([[सदस्य चर्चा:Multituberculata|चर्चा]]) १७:५७, ३० मे २०२२ (IST) == ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पान नावाबाबत == {{साद|अभय नातू}}, {{साद|Khirid Harshad}} २००७ पासून २०१६ पर्यंत '''आयसीसी वर्ल्ड ट्वेंटी२०''' असे अधिकृत नाव होते. २०२१ पासून '''आयसीसी पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक''' असे अधिकृत नाव आहे. तर २०१६ पर्यंतच्या स्पर्धांची पाने २०-२० विश्व अजिंक्यपद स्पर्धा, २००७ वगैरे इथून २००७ आयसीसी वर्ल्ड ट्वेंटी२० अशी स्थानांतरित करावी का? आणि २०२१ पासून २०२१ आयसीसी पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक असे करावे का? व शीर्षकात '''आयसीसी''' लिहावे की '''आय.सी.सी.''' ? तुमचा विचार सांगावा. [[सदस्य:Aditya tamhankar|Aditya tamhankar]] ([[सदस्य चर्चा:Aditya tamhankar|चर्चा]]) ४ जून २०२२, ११:०८ :{{साद|Aditya tamhankar}}, :लेखाचे शीर्षक शक्यतो अधिकृत नावानेच ठेवावे. ''२०१६ पर्यंतच्या स्पर्धांची पाने २०-२० विश्व अजिंक्यपद स्पर्धा, २००७ वगैरे इथून २००७ आयसीसी वर्ल्ड ट्वेंटी२०'' असे करणे बरोबर होईल. याच बरोबर आत्ता असलेल्या शीर्षकांपासून तसेच त्यांच्या variations पासून पुनर्निदेशने असावीत. :लेखात ''आयसीसी'' असे ठेवून ''आय.सी.सी.'' पासून पुनर्निर्देशन करावे. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १६:१०, ४ जून २०२२ (IST) मला असे वाटते की, २००७ ते २०१६ पर्यंत जे अधिकृत नाव होते तेच ठेवावे कारण तेव्हा ते त्याच नावाने ओळखले जायचे. परंतु त्यानंतर त्याचे नाव बदलले आहे, मग ज्यावर्षीपासून त्याचे नाव बदलले, तिथपासून बदललेल्या नावाचे शीर्षक असावे‌. तसेच माझ्यामते आयसीसी हा शब्द शीर्षकात योग्य वाटतो. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) २०:००, ४ जून २०२२ (IST) == bot दर्जा == १३ जूनला [[user:KiranBOT]] चा bot दर्जा निघून जाईल. दर्जा अनंत काळासाठी करण्यात यावा हि नम्र विनंती. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १९:०४, ११ जून २०२२ (IST) :{{झाले}} -- [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २१:४४, ११ जून २०२२ (IST) ==blacklist== नमस्कार. मी "[[मिडियाविकी:Spam-blacklist]]" हे पान मराठी विकिपीडियावर सुरु केले. मी त्यामध्ये bwarunghepi168 हे संकेतस्थळ टाकले, व माझ्या नवीन खात्यामधून ते संकेतस्थळ लेखामध्ये टाकण्याचा प्रयत्न केला असता filter/गाळणी मुळे संपादन जतन झाले नाही. म्हणजे Spam-blacklist ने अपेक्षेप्रमाणे काम केले.<p>पण आज मी blacklist मध्ये dedicationlinks हे संकेतस्थळ टाकले असता ते नवीन ओळीमध्ये येण्याऐवजी त्याच ओळीत आले. आणि नंतर दुसऱ्या खात्यातून ते संकेतस्थळ माझ्या चर्चापानावर टाकले असता संपादन जतन झाले. असे व्हायला नको होते. इंग्रजी विकिपीडियावरील [ https://en.wikipedia.org/wiki/MediaWiki:Spam-blacklistपान इथे आहे. ]<p>अजून एक फरक म्हणजे, इंग्रजी मध्ये त्या पानाचं शीर्षक "interface page" असं आहे. मराठी विकिपीडियावर मराठीत ते शीर्षक "संदेश", आणि इंग्रजी मध्ये "message" असे आहे. मला वाटते ह्या पानाच्या programing मध्ये काहीतरी झाले आहे. interface admin म्हणून तुम्हाला काही फरक दिसू शकेल का? courtesy साद {{ping|QueerEcofeminist|Shantanuo|Tiven2240}} —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १९:५९, १ जुलै २०२२ (IST) :{{साद|Usernamekiran}} :कोणती गाळणी ब्लॅकलिस्ट वापरते हे माहिती आहे का? :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०१:३०, २ जुलै २०२२ (IST) ::नाही. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:३२, २ जुलै २०२२ (IST) ::: [[special:diff/2134132|बहुतेक झाले]]. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:४५, २ जुलै २०२२ (IST) : :-). ठीक. अधिक मदत लागल्यास कळवालच. -- [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:५५, २ जुलै २०२२ (IST) == तमिळ लेखांची उल्लेखनीयता == [[सदस्य:Prasannakumar]] यांनी अनेक [https://xtools.wmflabs.org/pages/mr.wikipedia.org/Prasannakumar तमिळ लेख] मराठीमध्ये बनवले आहेत. परंतु एकतर त्यांचे योग्यरित्या भाषांतर न करता तसेच इंग्रजीमध्ये आहेय अथवा बरेच दीर्घकाळ रिकामे लेख आहेत उदाहरणार्थ अनेक तमिळ चित्रपटांचे लेख हे केवळ रिकामे आहेत. मग यावर उपाय काय? हे सर्व लेख दुरुस्त करून ठेवावे की उडवावेत? [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) २३:२३, १० जुलै २०२२ (IST) :वेळ मिळेल तसे लेखांत भर घालावी. निवडक लेखांना इतर लेखांमध्ये समाविष्ट करावे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २३:२८, १० जुलै २०२२ (IST) == उल्लेखनीयता टॅग काढण्याची विनंती == नमस्कार अभय, मी पाहिले की तुम्ही माझ्या नुकत्याच तयार केलेल्या लेखात [[राजेंद्र सिंग पहल]] उल्लेखनीयतेचा टॅग जोडला आहे. मी लेखात आणखी संदर्भ जोडले आहेत, आशा आहे की तुम्ही त्याला तपरात तपासाला आणि टॅग काढून टाकाल कारण ती व्यक्ती स्पष्टपणे खाली सूचीबद्ध केल्याप्रमाणे उल्लेखनीयता निकष पार करते १. एकाधिक दूरदर्शन शोचे निर्माता २. आयफा शो प्रवर्तक ३. लेखक धन्यवाद [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १९:०७, २७ जुलै २०२२ (IST) :{{साद|Rockpeterson}}, :मी या लेखावर {{t|उल्लेखनयीता}} साचा लावला होता. त्यासाठी संदर्भांची नव्हे तर या व्यक्तीच्या उल्लेखनीयते बाबत मजकूर जोडण्याची आवश्यकता आहे. यांनी ''काही कार्यक्रम आयोजित केले आणि त्याबद्दल त्यांना पुरस्कार मिळाले''. यात त्यांची उल्लेखनीयता स्पष्ट होत नाही आहे. :आवश्यक असा तपशील जोडावा ही विनंती. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०७:३१, २८ जुलै २०२२ (IST) :{{साद|अभय नातू}}नमस्कार अभय, मी [[राजेंद्र सिंग पहल]] बद्दल संशोधन केले आहे आणि चरित्र पृष्ठावर त्याच्या कारकिर्दीबद्दल अधिक तपशील जोडले आहेत, कृपया पृष्ठ पुन्हा तपासा आणि उल्लेखनीयताचा टॅग काढून टाका कारण ती व्यक्ती एक निर्माता आणि लेखक आहे.[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १९:२३, १० ऑगस्ट २०२२ (IST) ::हे कार्यक्रम निर्माता आहेत. चित्रपट, नाटक, इ. नाही. ::त्यांनी काय लिहिले आहे हे कळले नाही. ::[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) == तांत्रिक प्रचालक == नमस्कार अभय जी, {{Tl|Ambox}} नीट प्रकारे चालणे [[मिडियाविकी:Common.css]] मध्ये काही बदल करण्यास आवश्यकता आहे. आपण माझ्या सदस्य खातात आवशक अधिकार द्यावे अशी विनंती. --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) १९:५५, ३ ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{साद|Tiven2240}}, :१ महिन्याचा अधिकार दिला आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २१:५१, ६ ऑगस्ट २०२२ (IST) == मुखपृष्ठ लेख == विकिपिडियाच्या मुखपृष्ठावरील लेखासाठी [[बृहदेश्वर मंदिर]] हा लेख योग्य राहिल का? संबंधित बदल सुचवावेत--[[सदस्य:Omega45|Omega45]] ([[सदस्य चर्चा:Omega45|चर्चा]]) २३:५६, ६ ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{साद|Omega45}} :नमस्कार. हा लेख मुखपृष्ठ सदर होऊ शकतो परंतु यासाठी काही किमान बदल आवश्यक आहेत :१. संदर्भ घालणे, विशेषतः ''बृहदेश्वर मंदिर हे कोणत्याही पायाशिवाय उभे आहे'' अशा विधानांसाठी :२. काही निवडकच चित्रे ठेवणे :३. मजकूर वाढविणे, विशेषतः मंदिरात जाणारे लोक, मंदिरावरील शिल्पकला, चित्रकला तसेच स्थापत्यशैली बद्दल. मंदिराद्वारे केली जाणारी सामाजिक कार्यांचाही उल्लेख करावा. :हा लेख मी सध्या उमेदवार रांगेत घातला आहे. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ००:३४, ७ ऑगस्ट २०२२ (IST) == Translation notification: Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to मराठी, गुजराती आणि हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email|Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=mr&action=page translate to मराठी] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=gu&action=page translate to गुजराती] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=hi&action=page translate to हिंदी] The priority of this page is high. <div lang="en" class="mw-content-ltr">Hi all! The community vote of this year's Board Elections are close. As always voter mails will be sent out. To invite as many community members as possible in their native tongue your help is very much appreciated. While there are already plenty of translations we would appreciate you to check for languages still missing and to contribute translations for these. The mails are short, just a bit about two times '''200 words''', a few minutes of work. Your support is very important as it helps communities to learn about the election and to cast their vote. Best, Denis Barthel (WMF) (Movement Strategy and Governance)</div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, १८:२१, ९ ऑगस्ट २०२२ (IST) <!-- सदस्य:DBarthel (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> k6383xgffu46nv5w3m1xuajjattpctp 2145218 2145205 2022-08-12T03:24:49Z अभय नातू 206 /* उल्लेखनीयता टॅग काढण्याची विनंती */ wikitext text/x-wiki {{सदस्य चर्चा:अभय नातू/जुचसाचा}} '''माझ्यासाठीच्या आपल्या सूचना, प्रश्न, इ. येथे नोंदवा.''' == खांडबहाले.कॉम == माननीय [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] सर, आपण उल्लेखनीयता विषयक सूचित केल्याप्रमाणे मी [[सुनील खांडबहाले]] या पानास संदर्भ व माहिती जोडण्याचा प्रयत्न केला होता. तो आता तिथे दिसत नाही. उल्लेखनीयता सूचनेची पूर्तता करण्यासाठी कृपया मार्गदर्शन करावे. खूप खूप धन्यवाद. उल्लेखनीयता विषयक सूचित केल्याप्रमाणे [[सुनील खांडबहाले]] मी खालीलप्रमाणे माहिती व संदर्भ जोडले होते, परंतु हे बदल उलटवले गेले आहेत. [[सुनील खांडबहाले]] साठी संदर्भ खालीलप्रमाणे; कृपया संपादित करावे किंवा मी केलेले पान https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=सुनील_खांडबहाले&oldid=2014754 उलटावे. * [http://khandbahale.com "KHANDBAHALE.COM"] * [http://globalprosperityfoundation.org "Global Prosperity Foundation"] * [https://legatum.mit.edu/entrepreneur/sunil-khandbahale/ "MBA, MIT Sloan School of Management"] ''Entrepreneurs, 15th Feb, 2022'' * [https://www.newindianexpress.com/education/edex/2013/nov/11/Young-achievers-535948.html "यंग अचिव्हर्स - सुनील खांडबहाले"] '' इंडियन एक्स्प्रेस, ११ नोव्हेंबर २०१३'' * [https://maharashtratimes.com/dictionary-man/articleshow/34341890.cms "‘डिक्शनरी मॅन’ व्हाइट हाऊसमध्ये"] ''दैनिक महाराष्ट्र टाइम्स, २९ एप्रिल, २०१४'' * [http://www.globalprosperityfoundation.org/2012/10/global-discovery-school.html, "Global Prosperity Foundation"] * [https://www.inmarathi.com/135368/sunil-khandbahale-and-khandbahale-dictionary-success-story/ "‘खांडबहाले’ या पहिल्यावहिल्या ऑनलाईन मराठी डिक्शनरीचा ‘असा’ झालाय जन्म"] ''इनमराठी, २३ सप्टेंबर २०२१'' * [http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=92194:2010-08-08-15-57-41&Itemid=1 "व्यक्तिवेध : सुनील खांडबहाले"] ''दै.लोकसत्ता'' * [https://economictimes.indiatimes.com/first-english-marathi-online-dictionary-launched/articleshow/3116547.cms?from=mdr "First English-Marathi online dictionary launched"] ''Economic Times, Jun 10, 2008'' * [http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=88966:2010-07-26-16-48-20&Itemid=1 "खांडबहाले डॉट कॉमतर्फे विकसित करण्यात आलेल्या जगातल्या पहिल्याच ‘इंग्रजी-मराठी मोबाईल डिक्शनरी’चे प्रकाशन"] ''दैनिक लोकसत्ता'' * [https://economictimes.indiatimes.com/first-english-marathi-online-dictionary-launched/articleshow/3116547.cms "First English-Marathi online dictionary launched"] ''Economic Times, 10 Jun, 2008 * [https://legatum.mit.edu/entrepreneur/sunil-khandbahale/ "MBA, MIT Sloan School of Management"] ''Entrepreneurs, 15th Feb, 2022'' * [https://www.thehindu.com/features/metroplus/words-without-borders/article5308145.ece "Word without borders"] ''The Hindu, NOVEMBER 03, 2013'' * [https://indianexpress.com/article/cities/pune/find-an-english-match-online-in-marathi-hindi-and-now-gujarati/ "Find an English match online in Marathi,Hindi and now Gujarati"] ''23 Jun, 2009'' * [http://www.esakal.com/NewsDetails.aspx?NewsId=5403009163839016092&SectionId=13&SectionName=%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%20%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0&NewsDate=20121105&Provider=-&NewsTitle= "खांडबहाले.कॉम'ने ओलांडला एक कोटी हिट्‌सचा टप्पा"] ''दै. सकाळ'' * [https://www.loksatta.com/vruthanta/need-of-documentation-of-dialects-sunil-khandbahale-233394/ "बोली भाषांच्या दस्तावेजीकरणाची गरज - सुनील खांडबहाले"] ''दैनिक लोकसत्ता, २५ ऑक्टोबर, २०१३'' * [http://www.loksatta.com/maharashtra-news/khandbahale-dotcom-honored-by-giving-international-award-20344 "'खांडबहाले डॉटकॉम'चा आंतरराष्ट्रीय पुरस्काराने गौरव"] ''दै. लोकसत्ता'' * [http://timesofindia.indiatimes.com/city/nashik/Kumbhathon-to-focus-on-tech/articleshow/46006585.cms "Kumbhathon to focus on tech - Sunil Khandbahale] ''Times of India'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-NMAH-NAS-youths-to-contribute-in-development-via-indovasion-nasik-circle-4426584-NOR.html "‘इंडोवेशन नाशिक सर्कल’द्वारे तरुणाई टाकणार विकासात भर"] ''दै. दिव्य मराठी, ७ नोव्हेंबर, २०१७'' * [https://vidapatil.medium.com/nilaykulkarni-981e706f5b72 "Kumbhathon, a periodic co-location of innovators — the genesis"] ''मेडीयम.कॉम'' * [http://www.timeskuwait.com/upload/pdf/Times%20Independence%20day%202015.pdf "Kumbhathon : Finding innovative solutions to social challenges"] ''Times Kuwait'' * [https://www.lokmat.com/pune/perennial-opportunity-enjoy-melodious-music-a684/ "सुमधूर संगीताच्या आस्वादाची बारमाही संधी"] ''लोकमत न्यूज नेटवर्क, पुणे, ७ फेब्रुवारी २०२१'' * [https://www.samaysangit.app "समयसंगीत संकेतस्थळ "समयसंगीत.अँप"] ''https://www.samaysangit.app'' * [https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/dhaneshwari-radio-by-khandabhale-com/articleshow/71353315.cms "खांडबहाले डॉट कॉमतर्फे ज्ञानेश्वरी रेडिओ इंटरनेटवर"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स, २९ सप्टेंबर २०२९'' * [https://www.loksatta.com/pune/dnyaneshwari-is-now-open-to-the-world-through-internet-radio-abn-97-1981711/ "ज्ञानेश्वरी आता इंटरनेट रेडिओद्वारे विश्वाला खुली"] ''दै. लोकसत्ता, २९ सप्टेंबर २०२९'' * [https://www.hindustantimes.com/mumbai/soon-learn-sanskrit-via-your-cellphone/story-MBP4sK51ar1BcuChSiVVTI.html "Soon, learn sanskrit via your cellphone"] ''Hindustan Times, 14 Aug, 2011'' * [https://www.bhaskar.com/state/haryana/news/haryana-news-world39s-first-sanskrit-internet-radio-started-so-that-people-understand-sanskrit-072504-5255130.html "दुनिया का पहला संस्कृत इंटरनेट रेडियो शुरू हुआ, ताकि लोग संस्कृत को समझें"] ''दैनिक भास्कर'' * [https://www.loksatta.com/nashik/online-sanskrit-internet-radio-launched-zws-70-1952031/ "संस्कृत इंटरनेट रेडिओ ऑनलाईन प्रक्षेपित"] ''दैनिक लोकसत्ता, १७ ऑगस्ट २०१९'' * [https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/sanskrit-radio-is-now-available-on-the-internet/articleshow/70717022.cms "इंटरनेटवर आता संस्कृत रेड़िओ"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स १८ ऑगस्ट, २०१९'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/sanskrit-bharti-is-the-worlds-first-sanskrit-internet-radio-broadcast-1566017205.html "‘संस्कृत भारती’ हा जगातील पहिला संस्कृत इंटरनेट रेडिओ प्रसारित"] ''दै. दिव्य मराठी'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/DMS-HDLN-sunil-khandbahale-write-about-social-media-5854140-NOR.html "भारतीयांसाठी लोकाभिमुख स्वतंत्र सोशल मीडिया हवा"] ''दैनिक दिव्य मराठी, १८ एप्रिल २०१८'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/EDT-HDLN-sunil-khandbahale-write-about-social-media-5853319-NOR.html "सोशल मीडिया व्यसनमुक्तीची गरज"] ''दैनिक दिव्य मराठी, १८ एप्रिल २०१८'' * [https://maharashtratimes.com/maharashtra/mumbai-news/spell-checker-in-marathi/articleshow/31073018.cms "बिनधास्त लिहा बिनचूक मराठीत "] ''दैनिक महाराष्ट्र टाइम्स, २७ फेब्रुवारी २०१४'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-NMAH-NAS-nashik-news-in-marathi-sunil-khanbahale-develop-spell-checker-in-computer-4535242-NOR.html "मराठी विश्‍व: नाशिकच्या तरुणाने आणली मराठी स्पेलचेकर प्रणाली"] ''दैनिक दिव्य मराठी, २८ फेब्रुवारी २०१४'' * [https://maharashtratimes.com/editorial/ravivar-mata/sunil-khandbahale/articleshow/32094924.cms "विश्वास सार्थकी लावला!"] दै. महाराष्ट्र, १६ मार्च, २०१४ * [https://www.dnaindia.com/mumbai/report-12th-language-added-in-online-dictionary-1776928 "12th language added in online dictionary"] DNA India, 13 December, 2012 * [https://timesofindia.indiatimes.com/city/nashik/whats-the-good-word-you-can-send-an-sms/articleshow/11865488.cms "What's the good word? You can send"] ''13 Feb, 2012'' * [https://www.hindustantimes.com/mumbai/translate-marathi-words-into-english-using-mobile-phone/story-wfXpwUJpcuB3FjELK1cWFN.html "Translate Marathi words into English using mobile phone"] ''Hindustan Times, 7 Feb, 2012'' * [https://maharashtratimes.com/editorial/article/-/articleshow/12034523.cms "शब्दकोशाचा बादशाह"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स, २६ फेब्रुवारी २०१२'' * [http://maharashtratimes.indiatimes.com/articleshow/19007448.cms "डिक्शनरीमॅन"]''दै. महाराष्ट्र टाइम्स'' * [http://aksharaya.org/event/aksharsanvad-an-interview-with-sunil-khandbahale/ "Aksharsanvad"] ''Aksharsanvad, 27 April 2012'' * [https://www.csi-nashik.org.in/yashokirti_award.php, CSI Yashokirti Award] * [https://www.csi-nashik.org.in/image/yashokirti-award-khandbahale.jpg, Khandbahale receiving CSI award from D B Pathak IIT Mumbai Chairman] * [http://maharashtratimes.indiatimes.com/rssarticleshow/msid-19026839,prtpage-1.cms "युथ आयकॉन"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स'' * [http://www.vasvik.org/Information_&_Communication_Technology.html, VASVIK Award Winners in Information & Communication Technology] * [https://www.businesswireindia.com/the-second-edition-of-india-di-20120120150500.html, The Second Edition of India Digital Awards] * [http://www.iamai.org.in/events/india_digital_award_2012/award_winners.htm, IAMAI India Digital Award Winners] * [http://mbillionth.in/wp-content/uploads/2012/07/Full-mBillionth-2012-book.pdf, mBillionth Award, South Asia 2012] बाह्य दुवें * [https://www.khandbahale.com KHANDBAHALE.COM Website] * [https://www.sunilkhandbahale.com Sunil Khandbahae's Personal Blog] * [http://legatum.mit.edu/entrepreneur/sunil-khandbahale/ Sunil Khandbahale at MIT] * [http://www.inktalks.com/discover/630/sunil-khandbahale-breaking-the-language-barrier इंक टॉल्क - Sunil Khandbahale: Breaking the language barrier] * [https://www.ted.com/talks/sunil_khandbahale_language_a_life_unscambler टेड टॉल्क - Sunil Khandbahale: Language a Life Unscambler] * [https://www.ted.com/talks/sunil_khandbahale_the_art_that_is_language टेड टॉल्क - Sunil Khandbahale: The Art that is Language] :नमस्कार, :माहिती दिल्याबद्दल धन्यवाद. तुमच्या लेखातील तसेच येथील माहिती जाहिरातसदृश दिसत आहे. यात एका व्यक्ती किंवा संस्थेची जाहिरात करण्याचा प्रयत्न दिसतो. हे विकिपीडियावर उचित नाही तरी ते घालू नये. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २२:४६, १२ फेब्रुवारी २०२२ (IST) == अनावश्यक पाने, वर्ग, साचे यांबाबत == कृपया [[:वर्ग:उल्लेखनीयता रद्दीकरण]] याकडे एकदा लक्ष द्यावे. मी अनावश्यक पाने, वर्ग, साचे यांची यादी केली आहे. जे तुम्हास अयोग्य वाटतील ते वगळावे. तसेच माझे अन्य संपादने चुकीची असल्यास उलटवावे. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) २०:४२, १९ जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}} :तुम्ही [[:वर्ग:उल्लेखनीयता रद्दीकरण]] कडे लक्ष वेधल्यावर (व आधीही) त्याकडे लक्ष आहे. त्यातील सदस्य, सदस्य चर्चा, इ. पाने काढणे हे तातडीचे काम नाही. ज्या त्या सदस्यांनी ती पाने कोरी करावी किंवा तेथे मजकूर भरावा अशी अपेक्षा आहे. :इतर पाने थोडी थोडी करीत काढीत आहेच. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:०७, २० जानेवारी २०२२ (IST) :ता.क. {{साद|Khirid Harshad}} :तुम्ही साच्यामध्ये केलेले काही बदल पाहिले. त्यांमुळे अनेक पानांत गोंधळ निर्माण झालेला आहे. यातील काही बदल मी परतवले आहेत परंतु इतर साच्यांतील तुम्ही केलेले बदल लगेचच परतवावेत ही आग्रहाची विनंती. धन्यवाद. उरलेल्या सर्व साच्यांचे बदल परतवू का? काही साचे आयपी ॲड्रेसद्वारे सराव पद्धतीने तयार केले गेले आहेत. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) ११:५६, २० जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}}, होय. ज्या बदलांच्या परिणामांची तुम्हाला पूर्णपणे माहिती किंवा खात्री नसेल ते बदल कृपया परतवावेत. त्यात अडचण आली तर कळवावे. धन्यवाद. [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ११:५९, २० जानेवारी २०२२ (IST) :[[सदस्य:Khirid Harshad|@Khirid Harshad]] , हे काम अत्यावश्यक नाही. मिळालेला वेळ इतर कामे व साफसफाई जात आहे हे तुम्हाला दिसत असेलच. तरी यावर लक्ष केंद्रीत करण्यापेक्षा लेखांमध्ये सुधारणा करणे चालू ठेवावे ही विनंती. धन्यवाद. [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १७:३४, ५ मार्च २०२२ (IST) :काम {{झाले}} धन्यवाद. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १७:१५, ३१ मे २०२२ (IST) == इंग्रजी शीर्षक पाने == मराठी विकिपीडियावर काही इंग्रजी शीर्षकांची पाने आहेत जी योग्य मराठी शीर्षक पानांना पुनर्निर्देशित केली आहेत. तर ती इंग्रजी शीर्षक पाने तशीच पुनर्निर्देशित असावी की मराठी विकिपीडियावरुन काढून टाकावीत? [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १२:१५, २० जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}} :अशी अनेक पाने काढली आहेत परंतु काही पाने साच्यांच्या कमतरतेमुळे इंग्लिश शीर्षकांखाली ठेवावी लागतात. हे साचे शोधणे आणि बदलणे मोठे जिकिरीचे काम आहे, तरी सध्या आहेत ते असू द्यावेत. नवीन तयार करू नयेत असा संकेत आहे. :अर्थात, साच्यांमध्ये न वापरलेली अशी पाने काढण्यास हरकत नाही परंतु त्यासाठीची खात्री असणे आवश्यक आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १२:१९, २० जानेवारी २०२२ (IST) समजा अशी पानं शोधून एखादी यादी तयार केली तर ती तपासून काढून टाकण्यात आली तर चालेल का? [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १३:५२, २० जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}} :अशी यादी करण्यासाठी येथून सुरुवात करता येईल. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०८:१०, २१ जानेवारी २०२२ (IST) :: इंग्लिश शीर्षक असलेली पाने मराठी लेखात पुनर्निर्देशित आहेत. या पणांनची यादी [https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%87 इथे] आहे --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) ०८:४५, २१ जानेवारी २०२२ (IST) :::{{ping|Khirid Harshad|Tiven2240}} इंग्रजी शीर्षक मराठी शीर्षक पानांना पुनर्निर्देशित केली असल्यामुळे इंग्रजी शीर्षक हटवून टाकणे हे प्राधान्याचे काम नाही. अभय ह्यांनी वर म्हटल्याप्रमाणे जर एखादे गरजेचे इंग्रजी शीर्षक काढल्या गेले तर अडचण येऊ शकते. असे शीर्षक पार्श्वभागात असले किंवा नसले तरी सर्वसाधारण वाचकास किंवा संपादकास फरक पडत नाही. त्यामुळे सध्यातरी त्यावर वेळ आणि मेहनत घेणे फायद्याचे राहणार नाही. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १२:३७, २२ जानेवारी २०२२ (IST) == अलीकडील बदल == नमस्कार, एक मदत हवी आहे. "अलीकडील बदल" सदरात ठराविक लोक वारंवार तेच ते बदल करत आहेत. त्यामुळे हे सदर अलीकडे पाहू वाटत नाही. ते (माझ्यासाठी तरी) निरूपयोगी झाले आहे. कारण बघेल तेव्हा तिथे फक्त वर्ग जोडले, काढले आणि पुनर्निदेशन दिसते. नवीन माहिती किंवा नवीन लेख पाहण्यासाठीच हे सदर उपयुक्त आहे. मग असा एखादा मार्ग आहे का, की मी ठराविक लोकांना अवरोधित करू शकेन. कारण काही लोकांचे या वारंवार क्रुती त्रासदायक ठरत आहेत. धन्यवाद. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) १०:३८, २६ जानेवारी २०२२ (IST) {{साद|अमर राऊत}} तुम्हाला माझ्या कृतीमुळे त्रास होत असेल तर क्षमस्व. परंतु, मी मराठी विकिपीडियावरील काही चुकीची पुनर्निर्देशने दुरुस्त करणे, नवे वर्ग तयार करुन जोडणे मला गरजेचे वाटले म्हणून मी तरी ते करीत होतो आणि माझे काही चुकीची संपादने असतील तर वेळोवेळी मला अभय नातू तसेच संतोष गोरे मदत करत असतात. माझ्या या कृतीबद्दल माफी असावी. आता माझ्यामुळे तुम्हाला पुढे त्रास होणार नाही याची काळजी घेईन. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १०:५०, २६ जानेवारी २०२२ (IST) :तुमच्याबद्दल तक्रार नाही माझी. तुम्ही चांगले काम करत आहात. ते महत्त्वाचेच आहे. तुम्ही तुमचं काम चालूच ठेवा, माझा काहीच विरोध नाही. :मला फक्त एवढीच मदत हवी आहे की, ठराविक प्रकारचे बदल मला कशा प्रकारे दिसणार नाहीत. किंवा मला फक्त नवीन लेख आणि नवीन भर एवढेच बदल दिसावेत. :वारंवार बघेल तेव्हा पुनर्निदेशन आणि वर्गाचेच बदल दिसल्यामुळे त्रास झाला. कृपया तुम्ही माफी मागू नका. माझे मत मांडले. त्यात शब्द वापरताना जरा चुकले माझे. माफी असावी. :धन्यवाद. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) ११:००, २६ जानेवारी २०२२ (IST) ::{{ping|अमर राऊत}} नमस्कार. अलीकडील बदल मधे "filters" मधे तुम्हाला बरेच पर्याय सापडतील. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २२:१०, २६ जानेवारी २०२२ (IST) खूप धन्यवाद. फिल्टर वापरून बघितले पण तांत्रिक अडचण येत आहे. फिल्टर लावले की पान पूर्णच रिकामे दिसते. कदाचित माझ्या ब्राउझरची त्रुटी असेल. असो. आभार तुमचे. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) २३:१४, २६ जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|अमर राऊत}}, :''अलीकडील बदल'' हे सदर नसून विकिपीडियाचे एक अंग आहे. येथे मराठी विकिपीडियावर झालेले एकूणएक बदल दिसतात. हे हेतुपुरस्सर आहे व येणेकरुन विकिपीडियावरील पारदर्शकता कायम राहते. असे असता यात कोणीही कोणाला त्रास देण्यासाठी काही करीत नाहीत हे लक्षात घ्या. अलक्डील बदल वापरुन विकिपीडियावरील बदलांवर लक्ष ठेवता येते व चुकीच्या बदलांमध्ये पटकन दुरुस्तीसुद्धा करता येते. यातही Khirid Harshad आणि Usernamekiran यांनी सुचवल्याप्रमाणे गाळण्या पुन्हा एकदा वापरुन पहा म्हणजे तुम्हाला पाहिजे तेच बदल तुम्हाला दिसतील. यात पुन्हा अडचण आल्यास कळवावे म्हणजे मी त्यासाठी एक शिकवणी तयार करेन. :तुमच्या योगदानांबद्दल धन्यवाद! :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२४, २९ जानेवारी २०२२ (IST) ::{{ping|अमर राऊत}} "अलीकडील बदल" मध्ये "नामविश्वे" वर क्लिक केल्यावर तुम्हाला सर्व नामविश्वे दिसतील, ह्या यादीमध्ये एकतर फक्त जी बघायची आहेत, त्यावर क्लिक करा. जर तुम्हाला फक्त "वर्ग" बघायचे नसतील तर, तर आधी वर्गावर क्लिक करा, आणि नंतर "निवडलेले वगळा" वर क्लिक करा. असे केल्यास वर्गात करण्यात आलेले बदल तुम्हाला दिसणार नाहीत. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०४:१५, १२ फेब्रुवारी २०२२ (IST) == विनंती == नमस्कार अभय , मला तुम्हाला एक विनंती करायची होती की कृपया [[नुपूर पाटील]] यांच्या लेखातील उल्लेखनीयता टॅग काढून टाकावा. लेख निर्मितीच्या टप्प्यात आहे कारण मी त्यात अधिक माहिती जोडत आहे. मला वाटते की उल्लेखनीयतेच्या निकषांनुसार, विषय उत्तीर्ण होतो कारण ती एक क्रीडापटू आहे जिने या श्रेणीत पुरस्कार जिंकला आहे. धन्यवाद [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) २३:३७, २६ जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Rockpeterson}} :साचा तूर्त काढला आहे. कृपया योग्य ते बदल करावे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२६, २९ जानेवारी २०२२ (IST) नमस्कार, मला पण "आयुष मेहरा" लेखाबद्दल मदत हवी आहे. तुम्ही उल्लेखनीयता साचा त्याला जोडला होता. इंग्रजी विकिपीडियावरही तो लेख नाही. खूप प्रयत्न करून मी माहिती मिळवली होती. लेख तयार करण्यासाठी वेळही खूप लागला होता. मी नवीन असल्यामुळे नियमांबद्दल जास्त माहिती नाही. लेख विकीवर टिकण्यासाठी काय करायला हवे? धन्यवाद. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) ०९:३४, २९ जानेवारी २०२२ (IST) :मी हा लेख पाहिला. यातील माहिती स्तुतीपर आणि ललितशैलीत लिहिलेली आहे. ती कृपया बदलावी व मेहरा यांनी केलेल्या उल्लेखनीय कामांची माहिती घालावी. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:३६, २९ जानेवारी २०२२ (IST) ठीक आहे. त्यात मी बदल करतो. पण जरा वेळ हवा. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) ०९:३८, २९ जानेवारी २०२२ (IST) नमस्कार, कृपया [[महावीर जन्म कल्याणक]] हे पान; '''महावीर जयंती''' असे तयार करुन पुनर्निर्देशन करा. --[[सदस्य:Omkar Jack|Omkar Jack]] ०९:४८, १४ एप्रिल २०२२ (IST) :{{झाले}} [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १०:२६, १४ एप्रिल २०२२ (IST) == मदत == नमस्कार, एक मदत हवी होती. कंपनीच्या माहितीचौकटामधे आपण काय महिती संपादित करु शकतो? मी [[रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेड]] मधे काही महिती संपादित केली पण ती दिसत नाही. कृपया मला मदत करा. --[[सदस्य:Omkar Jack|Omkar Jack]] १२:३४, ४ मार्च २०२२ (IST) :{{साद|Omkar Jack}} :तुम्ही {{t|माहितीचौकट कंपनी}} हा साचा वापरू शकता. याचे उदाहरण [[टाटा स्टील]] लेखात आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०४:५८, ५ मार्च २०२२ (IST) == सांख्यिकी == नमस्कार, विकिपीडिया सांख्यिकी मध्ये सप्टेंबर 2021 मध्ये बदल झालेला आहे त्यानंतर बदल केव्हा होणार आहे. पूर्वी सदस्यांनी संपादनाचा विशिष्ट टप्पा घातल्यानंतर त्यांना अभिनंदन पर सूचना दिली जात होती अलीकडे ती दिली जात नाही तरी अशी सूचना देण्यात यावी ही विनंती रविकिरण जाधव २१:३९, ४ मार्च २०२२ (IST) == स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२ == प्रिय विकिसदस्य, '''[[विकिपीडिया:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२|स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२]]''' ही विकीमेडियन्स द्वारा स्थापन केलेली एक वार्षिक स्पर्धा आहे. [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|विकी लव्हस फॉल्कलोर]] ची थीम लिंगभेद कमी करणे आणि लोकांवर लक्ष केंद्रित करणे यावर आधारित आहे. अनेक आशियाई व भारतीय विकिपीडिया समुदायांनी यात भाग घेतला आहे आणि आमची अशी इच्छा आहे की आपण मराठी विकिपीडियावर आपले योगदान द्यावे.योगदानाचा मुख्य हेतू लिंग अंतर कमी करण्यात थेट प्रभाव पाडेल. ही स्पर्धा आज २ फेब्रुवारी २०२२ रोजी सुरू झाली असून ३१ मार्च २०२२ रोजी समाप्त होईल. स्पर्धेतील विजेत्याला तयार केलेल्या पृष्ठांच्या संख्येच्या आधारे घोषित केले जाईल, पहिल्या विजेत्याला ३०० USD, द्वितीय विजेत्याला आणि तीसऱ्या विजेत्याला अनुक्रमे २०० USD आणि १०० USD दिले जातील. सहभाग किंवा योगदान करताना येणाऱ्या कोणत्याही समस्यांबाबत कोणत्याही मदतीसाठी, ज्युरी सदस्यांच्या [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] किंवा [[सदस्य:Sandesh9822|Sandesh9822]] यांच्या चर्चा पानावर संदेश लिहा. कृपया या पृष्ठावरील [[विकिपीडिया:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२#नियम|स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२]] सर्व सूचना आणि नियम वाचा. या पेजवरून [[विकिपीडिया:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२/नोंदणी|स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२/नोंदणी]] या स्पर्धेत सहभागी व्हा. आपण योगदानामध्ये सहभागी झाल्यास आपल्या मुख्य पृष्ठावर हा [[साचा:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२|साचा]] वापरा. येथून [https://fountain.toolforge.org/editathons/fnf2022 हा दुवा] तुम्ही तयार केलेला लेख सादर करावा. --[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) ११:०१, ३ फेब्रुवारी २०२२ (IST) <!-- सदस्य:Tiven2240@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlw&oldid=22748073 वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == एक शंका: न्यूझीलंड की न्यू झीलॅंड? == नमस्कार, एक शंका होती, ती तुम्हाला विचारतो आहे. न्यूझीलंड की न्यू झीलॅंड या पैकी कोणता शब्द योग्य आहे? म्हणजे समजा न्यू झीलॅंड असा वापरला तर मग इंग्लंडचे पण इंग्लॅंड व्हायला पाहिजे. आयर्लंडचे आर्यलॅंड असायला पाहिजे. माझ्यामते न्यूझीलंड हा शब्द ठिक वाटतो. उच्चार करताना देखील आपण न्यूझीलंड म्हणतो, न्यू झीलॅंड नाही. आपला अभिप्राय कळवा. [[सदस्य:Aditya tamhankar|Aditya tamhankar]] ([[सदस्य चर्चा:Aditya tamhankar|चर्चा]]) ७ फेब्रुवारी २०२२, ११:३४ :{{साद|Aditya tamhankar}} :जरी न्यू झीलंड आणि न्यू झीलँड हे दोन्ही उच्चार प्रचलित असले तरी ही न्यू झीलंड हा अधिक प्रचलित असल्याचे दिसत आहे. तरी न्यू झीलंड असेच कायम ठेवावे. :त्यातही न्यू झीलंड असेच ठेवावे, न्यूझीलंड नव्हे. देशाच्या अधिकृत इंग्लिश नावात सुद्धा हे दोन शब्द वेगळे ठेवलेले आहेत. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२८, ८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) == Translation notification: ContribuLing 2022 == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to मराठी, गुजराती आणि हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:ContribuLing 2022|ContribuLing 2022]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022&language=mr&action=page translate to मराठी] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022&language=gu&action=page translate to गुजराती] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022&language=hi&action=page translate to हिंदी] The priority of this page is medium. <div lang="en" class="mw-content-ltr"></div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, १७:३४, १२ फेब्रुवारी २०२२ (IST) <!-- सदस्य:WikiLucas00@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> ==अलीकडील लेखांसाठी विनंती== नमस्कार @[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]], मी नुकतेच तपासले की तुम्ही मी तयार केलेले पृष्ठ हटवले आहे आणि एका पृष्ठावर तुम्ही उल्लेखनीयता टॅग लावला आहे. मी अलीकडे गायक, संगीतकार, संगीत निर्माते यांच्यावर काम करत आहे ज्यांनी अनेक पुरस्कार जिंकले आहेत. मी तुम्हाला हे पृष्ठ [[मनमीत सिंग गुप्ता]] परत मेनस्पेस वर आणण्याची विनंती करतो जेणेकरून मी लेखाचा विस्तार करू शकेन आणि त्यांच्या कामाबद्दल अधिक तपशील जोडू शकेन. आपण पृष्ठ हटविण्याचे कारण म्हणजे लेखाचा टोन जाहिरातींचा होता, मला वाटते लेखाच्या काही भागांमुळे मशीन भाषांतर होते त्यामुळे ही समस्या उद्भवली.[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) ०१:१२, १६ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :नमस्कार, :मनमीत सिगं गुप्ता परत आणण्याआधी आपण तयार केलेली तत्सम पाने कृपया सुधारावीत. स्वतःच प्रसिद्ध केलेले, एजंटकरवी प्रसिद्ध झालेले किंवा ब्लॉगपोस्टवरचे दुवे देऊ नयेत. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १०:३०, १७ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::नमस्कार @[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]], मी तुमच्या मताचा आदर करतो आणि मी माझे अलीकडील लेख सुधारले आहेत ([[अरविंद वेगडा ]], [[दिलर खरकिया]]) ज्यात तुम्ही उल्लेखनीयताचा टेम्प्लेट लावला आहे.मुद्दा असा आहे की पूर्वी मी मराठी विकिपीडियावर सक्रियपणे योगदान देत असे परंतु आता विकी लवंस फोलकलोरे च्या आंतरराष्ट्रीय टीमचा सदस्य म्हणून मला समुदाय पोहोच अधिकारी म्हणून नियुक्त केले जात आहे मला आता सक्रियपणे भागीदारी शोधाव्या लागतील, ब्लॉग लिहावे लागतील, तांत्रिक कामात मदत करावी लागेल आणि त्यामुळेच मला मराठी विकिपीडिया संपादित करण्यासाठी वेळ मिळत नाही. [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १३:०९, १७ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :तुमच्या विकि लव्ह्ज फोकलोर आणि येथील योगदानाबद्दल धन्यवाद. तुमचा येथील कमी झालेला वेळ मी समजू शकतो. तरीही तुम्ही येथील लेख योग्यरीत्या पूर्ण करीत असता हे चांगलेच आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १०:३५, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::धन्यवाद [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ,मी तयार केलेली पाने हटवल्यामुळे माझ्या योगदानाच्या आकडेवारीवर परिणाम होतो [[https://xtools.wmflabs.org/pages/mr.wikipedia.org/Rockpeterson येथे पहा]]. आशा आहे की तुम्ही हटवलेला लेख परत आणाल आणि या लेखांमधून ([[अरविंद वेगडा ]], [[दिलर खरकिया]]) उल्लेखनीयता टॅग काढून टाकाल. [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) ११:०३, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :उल्लेखनीयता टॅग काढण्यासाठी किंवा घालवलेली पाने पुनर्स्थापित करण्यासाठी ''माझ्या आकडेवारीवर परिणाम होतो'' हे कारण नाही. उल्लेखनीयता टॅग लावण्याचे कारण या व्यक्ती उल्लेखनीय नाहीत असे आहे. त्याबद्दल तुम्ही योग्य ते बदल करुन किंवा त्यासाठीचे संदर्भ लावू शकता. :याखेरीज इतर उल्लेखनीय व्यक्ती, स्थळे किंवा इतर अनंत विषयांवर योग्य त्या प्रकारे लेख लिहू शकता. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १२:२१, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::पण [[सदस्य:अभय नातू|अभय ]] , जे पान हटवले आहे ते कसे संपादित करणे शक्य आहे, ज्या पानांवर नोटाबिलिटी टॅग आहे ते मी संपादित केले आहेत.[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १२:२९, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :[[सदस्य:Rockpeterson|@Rockpeterson]] , त्या पानांवरील व्याकरण सुद्धा सुधारावेत ही विनंती. [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १२:३६, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :@[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] व्याकरण दुरुस्त केले आहे कृपया तपासा आणि हटवलेला लेख देखील परत आणा [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) २१:०५, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::नमस्कार @[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] तुम्ही मला याबद्दल अपडेट करू शकता का? [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १२:३३, १ मार्च २०२२ (IST) ::मी योग्य संदर्भ देऊन लेख पुन्हा तयार केला आहे कृपया तुम्ही हा लेख सँडबॉक्समधून [[सदस्य:Rockpeterson/sandbox |मनमीत सिंग गुप्ता ]] मुख्य पानावर हलवू शकता का? [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १४:३१, १ मार्च २०२२ (IST) :या लेखात मला अजूनही त्रुटी जाणवतात. :१. लेखनशैली, लेखनसंकेत, इ. या त्रुटी मी भरुन काढल्या आहेत. कृपया त्या ध्यानात घ्याव्यात व मागे तयार केलेल्या लेखांमध्ये अशा सुधारणा कराव्यात. किमानपक्षी यापुढे लिहिल्या जाणाऱ्या लेखांमध्ये ही काळजी घ्यावी. :२. अद्यापही या व्यक्तीची उल्लेखनीयता स्पष्ट होत नाही. यांना मिस्टिक पुरस्कार मिळाला आणि गिनिस रेकॉर्डतर्फे एक पदवी देण्यात आली, यापुढे त्यांनी दोन क्लब आणि लग्नांत गाणी गायली तसेच एक फाउंडेशनचे ते कार्यकारी अध्यक्ष आहेत (ही फाउंडेशनही उल्लेखनीय दिसत नाही) इतकेच मला दिसले. त्यांनी इतर उल्लेखनीय काम केलेले असल्यास लेखात दिसले नाही :असो, या उत्तरास साद दिल्यावर मी हा लेख मुख्य नामविश्वात हलवतो. याचबरोबर क्र. १मध्ये केलेली विनंती तु्म्ही लक्षात घ्याल ही आशा करतो. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२०, ३ मार्च २०२२ (IST) == प्रताधिकार मुक्त लिखाण का वगळता आहेत == नमस्कार {{साद|अभय नातू }} महाराष्ट्र शासनाने मराठी विश्वकोश हा स्वामित्व मुक्त केलेला आहे तरी आपल्या येथील '''सदस्य:संतोष गोरे ''' मोठ्या प्रमाणात हे प्रताधिकार मुक्त लिखाण वगळता आहेत. आपण त्यांना योग्य ती सूचना करावी जेणे करून सदस्यांनी लिहिलेले लिखाण उगाच वाया जाणार नाही. जसे कॉमन्स वरील चित्र येथे आपण आणतो तसेच मराठी विस्श्वकोशातील माहिती येथे येते हे बहुतेक त्यांना सांगावे लागेल विकिपीडिया वरील सदस्यांच्याच प्रयत्नातून विश्वकोश स्वामित्व मुक्त करण्याचे शासनाने ठरवले आणि या कामी मराठी विकिपीडियाचे मोठे योगदान असल्याचे कळते. विश्वकोशातील लिखाण विकिपीडियावर प्रसिद्ध करण्यासाठी महाराष्ट्र शासन स्वतःच आग्रही आहे असे म्हणतात. - [[सदस्य:Manasviraut|Manasviraut]] ([[सदस्य चर्चा:Manasviraut|चर्चा]]) २३:३६, ९ मार्च २०२२ (IST) :नमस्कार {{साद|Manasviraut}} :तुम्ही थेट संतोष गोरे यांच्याशी संवाद साधून त्यांना हे (अर्थात विकिसंकेतांनुसार नम्रपणे) कळवावे. हरकत नाही. :त्याच बरोबर महाराष्ट्र शासनाच्या निर्णयाचा दुवाही दिल्यास हा विषय पुनःपुन्हा येणार नाही. :लक्षात आणून दिल्याबद्दल धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०८:५७, १० मार्च २०२२ (IST) ::{{साद|अभय नातू|Manasviraut }} माहिती करून दिल्याबद्दल धन्यवाद. अजून एक असा मुद्दा आहे, अनेक सदस्य केवळ मराठी विश्वकोशातील मजकूर जसाच्या तसा ९८-९९% पर्यंत (म्हणजे पूर्णच) कॉपी पेस्ट करत आहेत. यात त्यांचे लेखन कौशल्य दिसत नाही. इतकंच नाही तर एका सदस्याचे जुने १० लेख आहेत, ते सर्वच्या सर्व असेच पूर्णपणे कॉपी पेस्ट आहेत. मग [[सदस्य:Sandesh9822|संदेश हिवाळे]] आणि [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] हे परीक्षक असताना बारीकसारीक तपासण्या का करतात. वरील प्रमाणे लेख लिहून तर मी आजपर्यंत अनेक स्पर्धेत प्रथम क्रमांक पटकावला असता.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) १४:३८, १० मार्च २०२२ (IST) :::मी संतोषशी पूर्णपणे सहमत आहे [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १६:२६, १० मार्च २०२२ (IST) ::::सहमत. विश्वकोशातील लिखाण कॉपीराईट फ्री असले तरी ते 90-100% जशास तसे विकिपीडियावर पेस्ट करू नये. --[[User:Sandesh9822|'''<span style="background color: black; color: orange">संदेश</span><span style="color: blue"> हिवाळे</span>'''<span style="color: green"></span>]]^{[[User talk:Sandesh9822|<span style="color: maroon">चर्चा</span>]]} ०९:५९, ११ मार्च २०२२ (IST) ::::: नमस्कार, प्रथम [[विकिपीडिया:महिला संपादनेथॉन- २०२२|महिला संपादनेथॉन- २०२२]] च्या यशाबद्दल आयोजक आणि सहभागी सदस्यांचे अभिनंदन. थोडा शोध घेतला असता मला '''साचा:कॉपीपेस्टमवि''' हा साचा सापडला आहे. कृपया तो कसा वापरावा हे अभय नातू यांनी सांगावे. तसेच यात ''मराठी विश्वकोशातून आयात मजकुर ४००० बाईट किंवा दोनपरिच्छेद पेक्षा अधिक असू नये'' असा उल्लेख आढळतो. कृपया यावर देखील खुलासा करावा.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ०८:०७, १६ मार्च २०२२ (IST) ::हा साचा शोधून काढल्याबद्दल धन्यवाद. विश्वकोशातून नकल-डकव केलेल्या लेखांत हा साचा लावावा. हा साचा सुधारण्यास वाव आहे. सध्या हा मोठा आणि बटबटीत वाटतो आहे तो छोटा करुन autocollapse करता येईल. ४,००० बाइट किंवा १-२ परिच्छेद हा आपण (विकिपीडियन लोकांनी) घालून घेतलेला नियम आहे. थेट नकल-डकव (जे गेल्या काही दिवसांत अनेक लेखांत झालेले आहे) केल्यास अनेक विसंगती दिसतात, उदा. संदर्भ नाहीत. पहिले वाक्य तुटक आहे, इ. ::महाराष्ट्र शासनाच्या नियमांत राहून मराठी विश्वकोशातून आणलेला मजकूर येथे असण्यास हरकत नाही परंतु त्याने मराठी विकिपीडियामध्ये विसंगती येऊ नयेत याची काळजी घेणे अत्यावश्यक आहे. असे आढळल्यास {{t|बदल}} साचा लावावा. यासाठी वेगळा साचाही करता येईल. ::[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २१:५३, १८ मार्च २०२२ (IST) :::::: {{ping|संतोष गोरे}} नमस्कार. [[विकिपीडिया:मराठी विश्वकोश]] इथे काही नियमांचे स्पष्टीकरण देण्यात आलेले आहे. त्याखाली साचा कसा वापरावा हेसुद्धा सांगण्यात आले आहे, पण मला जास्त कळले नाही. निवांत असताना वाचावे लागेल. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ००:२०, १८ मार्च २०२२ (IST) ::{{साद|Khirid Harshad}} कृपया येथील चर्चा पहावी. vishwakosh.marathi.gov.in/ या संकेतस्थळावरून केलेली नकल डकव उडवू नये. त्या ऐवजी सदरील लेखात <nowiki>[[वर्ग:मराठी विश्वकोशातून कॉपीपेस्ट मजकूर]]</nowiki> हा वर्ग जोडावा ही विनंती. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ११:२७, २० मार्च २०२२ (IST) :::{{साद|संतोष गोरे}} ठीक आहे. परंतु काही लेख ४००० बाइटपेक्षा जास्त नकल डकव केलेली आहेत जसे की [[पोशाख व वेशभूषा]] पानावर ७७०००+ बाइट माहिती जशीच्या तशी उतरवली आहे मग यास अर्थ काय? म्हणून ही माहिती चर्चा पानावर स्थलांतरित केली. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) ११:३६, २० मार्च २०२२ (IST) :::कृपया वरील चर्चा नीट अभ्यासली असता असे लक्षात येते की, '४,००० बाइट किंवा १-२ परिच्छेद हा आपण (विकिपीडियन लोकांनी) घालून घेतलेला नियम आहे'. थोडक्यात अधिक नकल डकव करण्यास हरकत नाही. कृपया पूर्ण चर्चा वाचून समजून घ्यावी. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ११:४३, २० मार्च २०२२ (IST) ==KiranBOT II व nobots बद्दल विनंती== नमस्कार. मी काही वेळापूर्वी [[user:KiranBOT II]] व {{tl|bots}} वर काही माहिती टाकली आहे. ती एकदा कृपया तपासून बघा अशी विनंती. धन्यवाद. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ००:२०, १८ मार्च २०२२ (IST) :वरील चर्चा [[विकिपीडिया:चावडी/तांत्रिक प्रश्न#KiranBOT II]] इथे सुरु केली. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:००, १८ मार्च २०२२ (IST) ::{{ping|Shantanuo|संतोष गोरे|‎Khirid Harshad|‎अमर राऊत}} नमस्कार. bot च्या संपादनांसोबत धूळपाटीवर प्रयोग करण्यासाठी ३-४ मोठ्या लेखांची गरज आहे. मजकुराच्या आकारानुसार यादी असणारे एखादे पान ([[विशेष:छोटी पाने]] सारखं) किंवा tool आहे का? तसे काही नसेल तर अंदाजे लेख निवडता येतील. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २१:४९, ९ मे २०२२ (IST) :नमस्कार, या प्रयोगासाठी भरपूर पर्याय उपलब्ध आहेत. :#[[विशेष:मोठी पाने]] येथे मोठ्या लेखांची यादी आहे. :#माझे लेख- [[भारतीय मोर]], [[पूजा हेगडे]], [[द काश्मीर फाइल्स]], [[दिव्या भारती]] यावर तुम्ही प्रयोग करू शकता. :#किंवा मोठी पाने येथील लेख तुमच्या किंवा माझ्या धुळपाटी वर कॉपी पेस्ट करून त्यावर देखील प्रयोग करू शकता. काम झाल्या वर त्यातील अनावश्यक धुळपाटी उडवता येतील. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ०६:२५, १० मे २०२२ (IST) :{{साद|Usernamekiran}} नमस्कार, कृपया धुळपाटी१, धुळपाटी२.... अशा अनेक धुळपाट्या तयार केल्यास त्यांना लेखपान गृहीत धरून तुम्हाला प्रयोग करण्यास अधिक सोपे जाईल असे मला वाटते. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) २२:२८, ११ मे २०२२ (IST) ::{{ping|संतोष गोरे}} नमस्कार. मी बऱ्याच दिवसांपूर्वी [[विकिपीडिया:धूळपाटी/KiranBOT II]] तयार केले होते. तुम्ही सांगितलेल्या "विशेष:मोठी पाने" वरून मी दुसरे महायुद्ध, महाराष्ट्राची अर्थव्यवस्था, आणि क्रिकेट हे तीन लेख धुळपाटीवर एकत्र केले. यामुळे धुळपाटीवर वेगवेगळ्या प्रकारचे भरूपर शब्द मिळाले. तुमच्या मदतीसाठी धन्यवाद. :-) —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २२:०९, १२ मे २०२२ (IST) == चुकीचे वर्ग == नमस्कार, कृपया [https://mr.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/Ravikiran_jadhav हे पाहावे] बरीचशे चुकीचे वर्ग तयार झाले आहेत. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ०६:४५, २४ मार्च २०२२ (IST) :असे दिसते आहे की वर्ग घातले आहेत पण वर्ग तयार झालेले नाहीत. प्रत्येक लेखात बदल करावा लागेल असे दिसते आहे. -- [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०६:३६, २६ मार्च २०२२ (IST) == Translation notification: ContribuLing 2022/Program == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to मराठी, गुजराती आणि हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:ContribuLing 2022/Program|ContribuLing 2022/Program]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022%2FProgram&language=mr&action=page translate to मराठी] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022%2FProgram&language=gu&action=page translate to गुजराती] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022%2FProgram&language=hi&action=page translate to हिंदी] The priority of this page is medium. The deadline for translating this page is 2022-03-31. <div lang="en" class="mw-content-ltr"></div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, २१:१९, २६ मार्च २०२२ (IST) <!-- सदस्य:WikiLucas00@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == Translation notification: VisualEditor/Newsletter/2022/April == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:VisualEditor/Newsletter/2022/April|VisualEditor/Newsletter/2022/April]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-VisualEditor%2FNewsletter%2F2022%2FApril&language=hi&action=page translate to हिंदी] <div lang="en" class="mw-content-ltr"><b><span style="vertical-align:top;padding:0 0.3em;">[[File:SMirC-congrats.svg|19x19px|Thank you very much!]]</span>धन्यवाद!</b></div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, २२:२३, २७ एप्रिल २०२२ (IST) <!-- सदस्य:Whatamidoing (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == सम्राट थोरात या पानावर उल्लेखनीयता साचा असल्याबाबत == नमस्कार अभय सर मी बनवलेल्या सम्राट थोरात या विकिपीडिया पानावर उल्लेखनीयता साचा जोडला आहे. तरी मी आता सदर पानाबद्दल आवश्यक ते संदर्भ जोडले आहेत ते आपण तपासून पाहू शकता आणि काही अनावश्यक संदर्भ किंवा माहिती वाटल्यास मला सूचित करू शकता, मी ते बदल करून घेईल. आतापर्यंत माझा लेख टिकवण्यासाठी आपण केलेल्या मार्गदर्शन बद्दल मी आपला आभारी आहे. धन्यवाद. ==meta वर तुमचा अभिप्राय== नमस्कार [[:meta:User Talk:Community Tech bot#set-up on mrwiki]] येथे तुमचा अभिप्राय देण्याची विनंती करतो. थोडक्यात, जर bot आठवड्यात एकदा एकच संपादन करत असेल तर त्याला bot flag ची आवश्यकता आहे का, असा प्रश्न आहे. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २२:१४, १२ मे २०२२ (IST) == Translation request == Hello. Can you translate and upload the articles [[:en:National Museum of History of Azerbaijan]] and [[:en:National Art Museum of Azerbaijan]] in Marathi Wikipedia? Yours sincerely, [[सदस्य:Multituberculata|Multituberculata]] ([[सदस्य चर्चा:Multituberculata|चर्चा]]) ०३:३३, १६ मे २०२२ (IST) :Hello. :I withdraw the request because [[सदस्य:Khirid Harshad]] has created both articles [[अझरबैजानच्या इतिहासाचे राष्ट्रीय संग्रहालय]] and [[अझरबैजानचे राष्ट्रीय कला संग्रहालय]]. :Yours sincerely, [[सदस्य:Multituberculata|Multituberculata]] ([[सदस्य चर्चा:Multituberculata|चर्चा]]) २३:५३, २९ मे २०२२ (IST) ::{{साद|Multituberculata}} ::I see that you have spam-messaged accounts on this wiki, including bot accounts. As a result, my bot (सांगकाम्या) which I have used for years and years, is now blocked because it has pending messages that cannot be cleared. ::Not happy about this. Please do not spam-message individuals, rather use the Embassy. Thank you. ::[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०६:४०, ३० मे २०२२ (IST) :::I apologize to you. That was not my intention. [[सदस्य:Multituberculata|Multituberculata]] ([[सदस्य चर्चा:Multituberculata|चर्चा]]) १७:५७, ३० मे २०२२ (IST) == ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पान नावाबाबत == {{साद|अभय नातू}}, {{साद|Khirid Harshad}} २००७ पासून २०१६ पर्यंत '''आयसीसी वर्ल्ड ट्वेंटी२०''' असे अधिकृत नाव होते. २०२१ पासून '''आयसीसी पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक''' असे अधिकृत नाव आहे. तर २०१६ पर्यंतच्या स्पर्धांची पाने २०-२० विश्व अजिंक्यपद स्पर्धा, २००७ वगैरे इथून २००७ आयसीसी वर्ल्ड ट्वेंटी२० अशी स्थानांतरित करावी का? आणि २०२१ पासून २०२१ आयसीसी पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक असे करावे का? व शीर्षकात '''आयसीसी''' लिहावे की '''आय.सी.सी.''' ? तुमचा विचार सांगावा. [[सदस्य:Aditya tamhankar|Aditya tamhankar]] ([[सदस्य चर्चा:Aditya tamhankar|चर्चा]]) ४ जून २०२२, ११:०८ :{{साद|Aditya tamhankar}}, :लेखाचे शीर्षक शक्यतो अधिकृत नावानेच ठेवावे. ''२०१६ पर्यंतच्या स्पर्धांची पाने २०-२० विश्व अजिंक्यपद स्पर्धा, २००७ वगैरे इथून २००७ आयसीसी वर्ल्ड ट्वेंटी२०'' असे करणे बरोबर होईल. याच बरोबर आत्ता असलेल्या शीर्षकांपासून तसेच त्यांच्या variations पासून पुनर्निदेशने असावीत. :लेखात ''आयसीसी'' असे ठेवून ''आय.सी.सी.'' पासून पुनर्निर्देशन करावे. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १६:१०, ४ जून २०२२ (IST) मला असे वाटते की, २००७ ते २०१६ पर्यंत जे अधिकृत नाव होते तेच ठेवावे कारण तेव्हा ते त्याच नावाने ओळखले जायचे. परंतु त्यानंतर त्याचे नाव बदलले आहे, मग ज्यावर्षीपासून त्याचे नाव बदलले, तिथपासून बदललेल्या नावाचे शीर्षक असावे‌. तसेच माझ्यामते आयसीसी हा शब्द शीर्षकात योग्य वाटतो. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) २०:००, ४ जून २०२२ (IST) == bot दर्जा == १३ जूनला [[user:KiranBOT]] चा bot दर्जा निघून जाईल. दर्जा अनंत काळासाठी करण्यात यावा हि नम्र विनंती. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १९:०४, ११ जून २०२२ (IST) :{{झाले}} -- [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २१:४४, ११ जून २०२२ (IST) ==blacklist== नमस्कार. मी "[[मिडियाविकी:Spam-blacklist]]" हे पान मराठी विकिपीडियावर सुरु केले. मी त्यामध्ये bwarunghepi168 हे संकेतस्थळ टाकले, व माझ्या नवीन खात्यामधून ते संकेतस्थळ लेखामध्ये टाकण्याचा प्रयत्न केला असता filter/गाळणी मुळे संपादन जतन झाले नाही. म्हणजे Spam-blacklist ने अपेक्षेप्रमाणे काम केले.<p>पण आज मी blacklist मध्ये dedicationlinks हे संकेतस्थळ टाकले असता ते नवीन ओळीमध्ये येण्याऐवजी त्याच ओळीत आले. आणि नंतर दुसऱ्या खात्यातून ते संकेतस्थळ माझ्या चर्चापानावर टाकले असता संपादन जतन झाले. असे व्हायला नको होते. इंग्रजी विकिपीडियावरील [ https://en.wikipedia.org/wiki/MediaWiki:Spam-blacklistपान इथे आहे. ]<p>अजून एक फरक म्हणजे, इंग्रजी मध्ये त्या पानाचं शीर्षक "interface page" असं आहे. मराठी विकिपीडियावर मराठीत ते शीर्षक "संदेश", आणि इंग्रजी मध्ये "message" असे आहे. मला वाटते ह्या पानाच्या programing मध्ये काहीतरी झाले आहे. interface admin म्हणून तुम्हाला काही फरक दिसू शकेल का? courtesy साद {{ping|QueerEcofeminist|Shantanuo|Tiven2240}} —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १९:५९, १ जुलै २०२२ (IST) :{{साद|Usernamekiran}} :कोणती गाळणी ब्लॅकलिस्ट वापरते हे माहिती आहे का? :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०१:३०, २ जुलै २०२२ (IST) ::नाही. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:३२, २ जुलै २०२२ (IST) ::: [[special:diff/2134132|बहुतेक झाले]]. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:४५, २ जुलै २०२२ (IST) : :-). ठीक. अधिक मदत लागल्यास कळवालच. -- [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:५५, २ जुलै २०२२ (IST) == तमिळ लेखांची उल्लेखनीयता == [[सदस्य:Prasannakumar]] यांनी अनेक [https://xtools.wmflabs.org/pages/mr.wikipedia.org/Prasannakumar तमिळ लेख] मराठीमध्ये बनवले आहेत. परंतु एकतर त्यांचे योग्यरित्या भाषांतर न करता तसेच इंग्रजीमध्ये आहेय अथवा बरेच दीर्घकाळ रिकामे लेख आहेत उदाहरणार्थ अनेक तमिळ चित्रपटांचे लेख हे केवळ रिकामे आहेत. मग यावर उपाय काय? हे सर्व लेख दुरुस्त करून ठेवावे की उडवावेत? [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) २३:२३, १० जुलै २०२२ (IST) :वेळ मिळेल तसे लेखांत भर घालावी. निवडक लेखांना इतर लेखांमध्ये समाविष्ट करावे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २३:२८, १० जुलै २०२२ (IST) == उल्लेखनीयता टॅग काढण्याची विनंती == नमस्कार अभय, मी पाहिले की तुम्ही माझ्या नुकत्याच तयार केलेल्या लेखात [[राजेंद्र सिंग पहल]] उल्लेखनीयतेचा टॅग जोडला आहे. मी लेखात आणखी संदर्भ जोडले आहेत, आशा आहे की तुम्ही त्याला तपरात तपासाला आणि टॅग काढून टाकाल कारण ती व्यक्ती स्पष्टपणे खाली सूचीबद्ध केल्याप्रमाणे उल्लेखनीयता निकष पार करते १. एकाधिक दूरदर्शन शोचे निर्माता २. आयफा शो प्रवर्तक ३. लेखक धन्यवाद [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १९:०७, २७ जुलै २०२२ (IST) :{{साद|Rockpeterson}}, :मी या लेखावर {{t|उल्लेखनयीता}} साचा लावला होता. त्यासाठी संदर्भांची नव्हे तर या व्यक्तीच्या उल्लेखनीयते बाबत मजकूर जोडण्याची आवश्यकता आहे. यांनी ''काही कार्यक्रम आयोजित केले आणि त्याबद्दल त्यांना पुरस्कार मिळाले''. यात त्यांची उल्लेखनीयता स्पष्ट होत नाही आहे. :आवश्यक असा तपशील जोडावा ही विनंती. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०७:३१, २८ जुलै २०२२ (IST) :{{साद|अभय नातू}}नमस्कार अभय, मी [[राजेंद्र सिंग पहल]] बद्दल संशोधन केले आहे आणि चरित्र पृष्ठावर त्याच्या कारकिर्दीबद्दल अधिक तपशील जोडले आहेत, कृपया पृष्ठ पुन्हा तपासा आणि उल्लेखनीयताचा टॅग काढून टाका कारण ती व्यक्ती एक निर्माता आणि लेखक आहे.[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १९:२३, १० ऑगस्ट २०२२ (IST) ::हे कार्यक्रम निर्माता आहेत. चित्रपट, नाटक, इ. नाही. ::त्यांनी काय लिहिले आहे हे कळले नाही. ::असे असताही साचा काढला आहे. लेखनाचे तपशील आणि वर्ग घालावेत. ::[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) == तांत्रिक प्रचालक == नमस्कार अभय जी, {{Tl|Ambox}} नीट प्रकारे चालणे [[मिडियाविकी:Common.css]] मध्ये काही बदल करण्यास आवश्यकता आहे. आपण माझ्या सदस्य खातात आवशक अधिकार द्यावे अशी विनंती. --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) १९:५५, ३ ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{साद|Tiven2240}}, :१ महिन्याचा अधिकार दिला आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २१:५१, ६ ऑगस्ट २०२२ (IST) == मुखपृष्ठ लेख == विकिपिडियाच्या मुखपृष्ठावरील लेखासाठी [[बृहदेश्वर मंदिर]] हा लेख योग्य राहिल का? संबंधित बदल सुचवावेत--[[सदस्य:Omega45|Omega45]] ([[सदस्य चर्चा:Omega45|चर्चा]]) २३:५६, ६ ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{साद|Omega45}} :नमस्कार. हा लेख मुखपृष्ठ सदर होऊ शकतो परंतु यासाठी काही किमान बदल आवश्यक आहेत :१. संदर्भ घालणे, विशेषतः ''बृहदेश्वर मंदिर हे कोणत्याही पायाशिवाय उभे आहे'' अशा विधानांसाठी :२. काही निवडकच चित्रे ठेवणे :३. मजकूर वाढविणे, विशेषतः मंदिरात जाणारे लोक, मंदिरावरील शिल्पकला, चित्रकला तसेच स्थापत्यशैली बद्दल. मंदिराद्वारे केली जाणारी सामाजिक कार्यांचाही उल्लेख करावा. :हा लेख मी सध्या उमेदवार रांगेत घातला आहे. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ००:३४, ७ ऑगस्ट २०२२ (IST) == Translation notification: Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to मराठी, गुजराती आणि हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email|Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=mr&action=page translate to मराठी] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=gu&action=page translate to गुजराती] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=hi&action=page translate to हिंदी] The priority of this page is high. <div lang="en" class="mw-content-ltr">Hi all! The community vote of this year's Board Elections are close. As always voter mails will be sent out. To invite as many community members as possible in their native tongue your help is very much appreciated. While there are already plenty of translations we would appreciate you to check for languages still missing and to contribute translations for these. The mails are short, just a bit about two times '''200 words''', a few minutes of work. Your support is very important as it helps communities to learn about the election and to cast their vote. Best, Denis Barthel (WMF) (Movement Strategy and Governance)</div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, १८:२१, ९ ऑगस्ट २०२२ (IST) <!-- सदस्य:DBarthel (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> rjiag9q8xox151eizqwnmrnip6qfle0 2145560 2145218 2022-08-12T09:13:26Z Usernamekiran 29153 /* उल्लेखनीयता टॅग काढण्याची विनंती */ cmt wikitext text/x-wiki {{सदस्य चर्चा:अभय नातू/जुचसाचा}} '''माझ्यासाठीच्या आपल्या सूचना, प्रश्न, इ. येथे नोंदवा.''' == खांडबहाले.कॉम == माननीय [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] सर, आपण उल्लेखनीयता विषयक सूचित केल्याप्रमाणे मी [[सुनील खांडबहाले]] या पानास संदर्भ व माहिती जोडण्याचा प्रयत्न केला होता. तो आता तिथे दिसत नाही. उल्लेखनीयता सूचनेची पूर्तता करण्यासाठी कृपया मार्गदर्शन करावे. खूप खूप धन्यवाद. उल्लेखनीयता विषयक सूचित केल्याप्रमाणे [[सुनील खांडबहाले]] मी खालीलप्रमाणे माहिती व संदर्भ जोडले होते, परंतु हे बदल उलटवले गेले आहेत. [[सुनील खांडबहाले]] साठी संदर्भ खालीलप्रमाणे; कृपया संपादित करावे किंवा मी केलेले पान https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=सुनील_खांडबहाले&oldid=2014754 उलटावे. * [http://khandbahale.com "KHANDBAHALE.COM"] * [http://globalprosperityfoundation.org "Global Prosperity Foundation"] * [https://legatum.mit.edu/entrepreneur/sunil-khandbahale/ "MBA, MIT Sloan School of Management"] ''Entrepreneurs, 15th Feb, 2022'' * [https://www.newindianexpress.com/education/edex/2013/nov/11/Young-achievers-535948.html "यंग अचिव्हर्स - सुनील खांडबहाले"] '' इंडियन एक्स्प्रेस, ११ नोव्हेंबर २०१३'' * [https://maharashtratimes.com/dictionary-man/articleshow/34341890.cms "‘डिक्शनरी मॅन’ व्हाइट हाऊसमध्ये"] ''दैनिक महाराष्ट्र टाइम्स, २९ एप्रिल, २०१४'' * [http://www.globalprosperityfoundation.org/2012/10/global-discovery-school.html, "Global Prosperity Foundation"] * [https://www.inmarathi.com/135368/sunil-khandbahale-and-khandbahale-dictionary-success-story/ "‘खांडबहाले’ या पहिल्यावहिल्या ऑनलाईन मराठी डिक्शनरीचा ‘असा’ झालाय जन्म"] ''इनमराठी, २३ सप्टेंबर २०२१'' * [http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=92194:2010-08-08-15-57-41&Itemid=1 "व्यक्तिवेध : सुनील खांडबहाले"] ''दै.लोकसत्ता'' * [https://economictimes.indiatimes.com/first-english-marathi-online-dictionary-launched/articleshow/3116547.cms?from=mdr "First English-Marathi online dictionary launched"] ''Economic Times, Jun 10, 2008'' * [http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=88966:2010-07-26-16-48-20&Itemid=1 "खांडबहाले डॉट कॉमतर्फे विकसित करण्यात आलेल्या जगातल्या पहिल्याच ‘इंग्रजी-मराठी मोबाईल डिक्शनरी’चे प्रकाशन"] ''दैनिक लोकसत्ता'' * [https://economictimes.indiatimes.com/first-english-marathi-online-dictionary-launched/articleshow/3116547.cms "First English-Marathi online dictionary launched"] ''Economic Times, 10 Jun, 2008 * [https://legatum.mit.edu/entrepreneur/sunil-khandbahale/ "MBA, MIT Sloan School of Management"] ''Entrepreneurs, 15th Feb, 2022'' * [https://www.thehindu.com/features/metroplus/words-without-borders/article5308145.ece "Word without borders"] ''The Hindu, NOVEMBER 03, 2013'' * [https://indianexpress.com/article/cities/pune/find-an-english-match-online-in-marathi-hindi-and-now-gujarati/ "Find an English match online in Marathi,Hindi and now Gujarati"] ''23 Jun, 2009'' * [http://www.esakal.com/NewsDetails.aspx?NewsId=5403009163839016092&SectionId=13&SectionName=%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%20%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0&NewsDate=20121105&Provider=-&NewsTitle= "खांडबहाले.कॉम'ने ओलांडला एक कोटी हिट्‌सचा टप्पा"] ''दै. सकाळ'' * [https://www.loksatta.com/vruthanta/need-of-documentation-of-dialects-sunil-khandbahale-233394/ "बोली भाषांच्या दस्तावेजीकरणाची गरज - सुनील खांडबहाले"] ''दैनिक लोकसत्ता, २५ ऑक्टोबर, २०१३'' * [http://www.loksatta.com/maharashtra-news/khandbahale-dotcom-honored-by-giving-international-award-20344 "'खांडबहाले डॉटकॉम'चा आंतरराष्ट्रीय पुरस्काराने गौरव"] ''दै. लोकसत्ता'' * [http://timesofindia.indiatimes.com/city/nashik/Kumbhathon-to-focus-on-tech/articleshow/46006585.cms "Kumbhathon to focus on tech - Sunil Khandbahale] ''Times of India'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-NMAH-NAS-youths-to-contribute-in-development-via-indovasion-nasik-circle-4426584-NOR.html "‘इंडोवेशन नाशिक सर्कल’द्वारे तरुणाई टाकणार विकासात भर"] ''दै. दिव्य मराठी, ७ नोव्हेंबर, २०१७'' * [https://vidapatil.medium.com/nilaykulkarni-981e706f5b72 "Kumbhathon, a periodic co-location of innovators — the genesis"] ''मेडीयम.कॉम'' * [http://www.timeskuwait.com/upload/pdf/Times%20Independence%20day%202015.pdf "Kumbhathon : Finding innovative solutions to social challenges"] ''Times Kuwait'' * [https://www.lokmat.com/pune/perennial-opportunity-enjoy-melodious-music-a684/ "सुमधूर संगीताच्या आस्वादाची बारमाही संधी"] ''लोकमत न्यूज नेटवर्क, पुणे, ७ फेब्रुवारी २०२१'' * [https://www.samaysangit.app "समयसंगीत संकेतस्थळ "समयसंगीत.अँप"] ''https://www.samaysangit.app'' * [https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/dhaneshwari-radio-by-khandabhale-com/articleshow/71353315.cms "खांडबहाले डॉट कॉमतर्फे ज्ञानेश्वरी रेडिओ इंटरनेटवर"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स, २९ सप्टेंबर २०२९'' * [https://www.loksatta.com/pune/dnyaneshwari-is-now-open-to-the-world-through-internet-radio-abn-97-1981711/ "ज्ञानेश्वरी आता इंटरनेट रेडिओद्वारे विश्वाला खुली"] ''दै. लोकसत्ता, २९ सप्टेंबर २०२९'' * [https://www.hindustantimes.com/mumbai/soon-learn-sanskrit-via-your-cellphone/story-MBP4sK51ar1BcuChSiVVTI.html "Soon, learn sanskrit via your cellphone"] ''Hindustan Times, 14 Aug, 2011'' * [https://www.bhaskar.com/state/haryana/news/haryana-news-world39s-first-sanskrit-internet-radio-started-so-that-people-understand-sanskrit-072504-5255130.html "दुनिया का पहला संस्कृत इंटरनेट रेडियो शुरू हुआ, ताकि लोग संस्कृत को समझें"] ''दैनिक भास्कर'' * [https://www.loksatta.com/nashik/online-sanskrit-internet-radio-launched-zws-70-1952031/ "संस्कृत इंटरनेट रेडिओ ऑनलाईन प्रक्षेपित"] ''दैनिक लोकसत्ता, १७ ऑगस्ट २०१९'' * [https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/sanskrit-radio-is-now-available-on-the-internet/articleshow/70717022.cms "इंटरनेटवर आता संस्कृत रेड़िओ"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स १८ ऑगस्ट, २०१९'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/sanskrit-bharti-is-the-worlds-first-sanskrit-internet-radio-broadcast-1566017205.html "‘संस्कृत भारती’ हा जगातील पहिला संस्कृत इंटरनेट रेडिओ प्रसारित"] ''दै. दिव्य मराठी'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/DMS-HDLN-sunil-khandbahale-write-about-social-media-5854140-NOR.html "भारतीयांसाठी लोकाभिमुख स्वतंत्र सोशल मीडिया हवा"] ''दैनिक दिव्य मराठी, १८ एप्रिल २०१८'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/EDT-HDLN-sunil-khandbahale-write-about-social-media-5853319-NOR.html "सोशल मीडिया व्यसनमुक्तीची गरज"] ''दैनिक दिव्य मराठी, १८ एप्रिल २०१८'' * [https://maharashtratimes.com/maharashtra/mumbai-news/spell-checker-in-marathi/articleshow/31073018.cms "बिनधास्त लिहा बिनचूक मराठीत "] ''दैनिक महाराष्ट्र टाइम्स, २७ फेब्रुवारी २०१४'' * [https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-NMAH-NAS-nashik-news-in-marathi-sunil-khanbahale-develop-spell-checker-in-computer-4535242-NOR.html "मराठी विश्‍व: नाशिकच्या तरुणाने आणली मराठी स्पेलचेकर प्रणाली"] ''दैनिक दिव्य मराठी, २८ फेब्रुवारी २०१४'' * [https://maharashtratimes.com/editorial/ravivar-mata/sunil-khandbahale/articleshow/32094924.cms "विश्वास सार्थकी लावला!"] दै. महाराष्ट्र, १६ मार्च, २०१४ * [https://www.dnaindia.com/mumbai/report-12th-language-added-in-online-dictionary-1776928 "12th language added in online dictionary"] DNA India, 13 December, 2012 * [https://timesofindia.indiatimes.com/city/nashik/whats-the-good-word-you-can-send-an-sms/articleshow/11865488.cms "What's the good word? You can send"] ''13 Feb, 2012'' * [https://www.hindustantimes.com/mumbai/translate-marathi-words-into-english-using-mobile-phone/story-wfXpwUJpcuB3FjELK1cWFN.html "Translate Marathi words into English using mobile phone"] ''Hindustan Times, 7 Feb, 2012'' * [https://maharashtratimes.com/editorial/article/-/articleshow/12034523.cms "शब्दकोशाचा बादशाह"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स, २६ फेब्रुवारी २०१२'' * [http://maharashtratimes.indiatimes.com/articleshow/19007448.cms "डिक्शनरीमॅन"]''दै. महाराष्ट्र टाइम्स'' * [http://aksharaya.org/event/aksharsanvad-an-interview-with-sunil-khandbahale/ "Aksharsanvad"] ''Aksharsanvad, 27 April 2012'' * [https://www.csi-nashik.org.in/yashokirti_award.php, CSI Yashokirti Award] * [https://www.csi-nashik.org.in/image/yashokirti-award-khandbahale.jpg, Khandbahale receiving CSI award from D B Pathak IIT Mumbai Chairman] * [http://maharashtratimes.indiatimes.com/rssarticleshow/msid-19026839,prtpage-1.cms "युथ आयकॉन"] ''दै. महाराष्ट्र टाइम्स'' * [http://www.vasvik.org/Information_&_Communication_Technology.html, VASVIK Award Winners in Information & Communication Technology] * [https://www.businesswireindia.com/the-second-edition-of-india-di-20120120150500.html, The Second Edition of India Digital Awards] * [http://www.iamai.org.in/events/india_digital_award_2012/award_winners.htm, IAMAI India Digital Award Winners] * [http://mbillionth.in/wp-content/uploads/2012/07/Full-mBillionth-2012-book.pdf, mBillionth Award, South Asia 2012] बाह्य दुवें * [https://www.khandbahale.com KHANDBAHALE.COM Website] * [https://www.sunilkhandbahale.com Sunil Khandbahae's Personal Blog] * [http://legatum.mit.edu/entrepreneur/sunil-khandbahale/ Sunil Khandbahale at MIT] * [http://www.inktalks.com/discover/630/sunil-khandbahale-breaking-the-language-barrier इंक टॉल्क - Sunil Khandbahale: Breaking the language barrier] * [https://www.ted.com/talks/sunil_khandbahale_language_a_life_unscambler टेड टॉल्क - Sunil Khandbahale: Language a Life Unscambler] * [https://www.ted.com/talks/sunil_khandbahale_the_art_that_is_language टेड टॉल्क - Sunil Khandbahale: The Art that is Language] :नमस्कार, :माहिती दिल्याबद्दल धन्यवाद. तुमच्या लेखातील तसेच येथील माहिती जाहिरातसदृश दिसत आहे. यात एका व्यक्ती किंवा संस्थेची जाहिरात करण्याचा प्रयत्न दिसतो. हे विकिपीडियावर उचित नाही तरी ते घालू नये. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २२:४६, १२ फेब्रुवारी २०२२ (IST) == अनावश्यक पाने, वर्ग, साचे यांबाबत == कृपया [[:वर्ग:उल्लेखनीयता रद्दीकरण]] याकडे एकदा लक्ष द्यावे. मी अनावश्यक पाने, वर्ग, साचे यांची यादी केली आहे. जे तुम्हास अयोग्य वाटतील ते वगळावे. तसेच माझे अन्य संपादने चुकीची असल्यास उलटवावे. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) २०:४२, १९ जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}} :तुम्ही [[:वर्ग:उल्लेखनीयता रद्दीकरण]] कडे लक्ष वेधल्यावर (व आधीही) त्याकडे लक्ष आहे. त्यातील सदस्य, सदस्य चर्चा, इ. पाने काढणे हे तातडीचे काम नाही. ज्या त्या सदस्यांनी ती पाने कोरी करावी किंवा तेथे मजकूर भरावा अशी अपेक्षा आहे. :इतर पाने थोडी थोडी करीत काढीत आहेच. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:०७, २० जानेवारी २०२२ (IST) :ता.क. {{साद|Khirid Harshad}} :तुम्ही साच्यामध्ये केलेले काही बदल पाहिले. त्यांमुळे अनेक पानांत गोंधळ निर्माण झालेला आहे. यातील काही बदल मी परतवले आहेत परंतु इतर साच्यांतील तुम्ही केलेले बदल लगेचच परतवावेत ही आग्रहाची विनंती. धन्यवाद. उरलेल्या सर्व साच्यांचे बदल परतवू का? काही साचे आयपी ॲड्रेसद्वारे सराव पद्धतीने तयार केले गेले आहेत. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) ११:५६, २० जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}}, होय. ज्या बदलांच्या परिणामांची तुम्हाला पूर्णपणे माहिती किंवा खात्री नसेल ते बदल कृपया परतवावेत. त्यात अडचण आली तर कळवावे. धन्यवाद. [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ११:५९, २० जानेवारी २०२२ (IST) :[[सदस्य:Khirid Harshad|@Khirid Harshad]] , हे काम अत्यावश्यक नाही. मिळालेला वेळ इतर कामे व साफसफाई जात आहे हे तुम्हाला दिसत असेलच. तरी यावर लक्ष केंद्रीत करण्यापेक्षा लेखांमध्ये सुधारणा करणे चालू ठेवावे ही विनंती. धन्यवाद. [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १७:३४, ५ मार्च २०२२ (IST) :काम {{झाले}} धन्यवाद. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १७:१५, ३१ मे २०२२ (IST) == इंग्रजी शीर्षक पाने == मराठी विकिपीडियावर काही इंग्रजी शीर्षकांची पाने आहेत जी योग्य मराठी शीर्षक पानांना पुनर्निर्देशित केली आहेत. तर ती इंग्रजी शीर्षक पाने तशीच पुनर्निर्देशित असावी की मराठी विकिपीडियावरुन काढून टाकावीत? [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १२:१५, २० जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}} :अशी अनेक पाने काढली आहेत परंतु काही पाने साच्यांच्या कमतरतेमुळे इंग्लिश शीर्षकांखाली ठेवावी लागतात. हे साचे शोधणे आणि बदलणे मोठे जिकिरीचे काम आहे, तरी सध्या आहेत ते असू द्यावेत. नवीन तयार करू नयेत असा संकेत आहे. :अर्थात, साच्यांमध्ये न वापरलेली अशी पाने काढण्यास हरकत नाही परंतु त्यासाठीची खात्री असणे आवश्यक आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १२:१९, २० जानेवारी २०२२ (IST) समजा अशी पानं शोधून एखादी यादी तयार केली तर ती तपासून काढून टाकण्यात आली तर चालेल का? [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १३:५२, २० जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Khirid Harshad}} :अशी यादी करण्यासाठी येथून सुरुवात करता येईल. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०८:१०, २१ जानेवारी २०२२ (IST) :: इंग्लिश शीर्षक असलेली पाने मराठी लेखात पुनर्निर्देशित आहेत. या पणांनची यादी [https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%87 इथे] आहे --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) ०८:४५, २१ जानेवारी २०२२ (IST) :::{{ping|Khirid Harshad|Tiven2240}} इंग्रजी शीर्षक मराठी शीर्षक पानांना पुनर्निर्देशित केली असल्यामुळे इंग्रजी शीर्षक हटवून टाकणे हे प्राधान्याचे काम नाही. अभय ह्यांनी वर म्हटल्याप्रमाणे जर एखादे गरजेचे इंग्रजी शीर्षक काढल्या गेले तर अडचण येऊ शकते. असे शीर्षक पार्श्वभागात असले किंवा नसले तरी सर्वसाधारण वाचकास किंवा संपादकास फरक पडत नाही. त्यामुळे सध्यातरी त्यावर वेळ आणि मेहनत घेणे फायद्याचे राहणार नाही. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १२:३७, २२ जानेवारी २०२२ (IST) == अलीकडील बदल == नमस्कार, एक मदत हवी आहे. "अलीकडील बदल" सदरात ठराविक लोक वारंवार तेच ते बदल करत आहेत. त्यामुळे हे सदर अलीकडे पाहू वाटत नाही. ते (माझ्यासाठी तरी) निरूपयोगी झाले आहे. कारण बघेल तेव्हा तिथे फक्त वर्ग जोडले, काढले आणि पुनर्निदेशन दिसते. नवीन माहिती किंवा नवीन लेख पाहण्यासाठीच हे सदर उपयुक्त आहे. मग असा एखादा मार्ग आहे का, की मी ठराविक लोकांना अवरोधित करू शकेन. कारण काही लोकांचे या वारंवार क्रुती त्रासदायक ठरत आहेत. धन्यवाद. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) १०:३८, २६ जानेवारी २०२२ (IST) {{साद|अमर राऊत}} तुम्हाला माझ्या कृतीमुळे त्रास होत असेल तर क्षमस्व. परंतु, मी मराठी विकिपीडियावरील काही चुकीची पुनर्निर्देशने दुरुस्त करणे, नवे वर्ग तयार करुन जोडणे मला गरजेचे वाटले म्हणून मी तरी ते करीत होतो आणि माझे काही चुकीची संपादने असतील तर वेळोवेळी मला अभय नातू तसेच संतोष गोरे मदत करत असतात. माझ्या या कृतीबद्दल माफी असावी. आता माझ्यामुळे तुम्हाला पुढे त्रास होणार नाही याची काळजी घेईन. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १०:५०, २६ जानेवारी २०२२ (IST) :तुमच्याबद्दल तक्रार नाही माझी. तुम्ही चांगले काम करत आहात. ते महत्त्वाचेच आहे. तुम्ही तुमचं काम चालूच ठेवा, माझा काहीच विरोध नाही. :मला फक्त एवढीच मदत हवी आहे की, ठराविक प्रकारचे बदल मला कशा प्रकारे दिसणार नाहीत. किंवा मला फक्त नवीन लेख आणि नवीन भर एवढेच बदल दिसावेत. :वारंवार बघेल तेव्हा पुनर्निदेशन आणि वर्गाचेच बदल दिसल्यामुळे त्रास झाला. कृपया तुम्ही माफी मागू नका. माझे मत मांडले. त्यात शब्द वापरताना जरा चुकले माझे. माफी असावी. :धन्यवाद. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) ११:००, २६ जानेवारी २०२२ (IST) ::{{ping|अमर राऊत}} नमस्कार. अलीकडील बदल मधे "filters" मधे तुम्हाला बरेच पर्याय सापडतील. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २२:१०, २६ जानेवारी २०२२ (IST) खूप धन्यवाद. फिल्टर वापरून बघितले पण तांत्रिक अडचण येत आहे. फिल्टर लावले की पान पूर्णच रिकामे दिसते. कदाचित माझ्या ब्राउझरची त्रुटी असेल. असो. आभार तुमचे. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) २३:१४, २६ जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|अमर राऊत}}, :''अलीकडील बदल'' हे सदर नसून विकिपीडियाचे एक अंग आहे. येथे मराठी विकिपीडियावर झालेले एकूणएक बदल दिसतात. हे हेतुपुरस्सर आहे व येणेकरुन विकिपीडियावरील पारदर्शकता कायम राहते. असे असता यात कोणीही कोणाला त्रास देण्यासाठी काही करीत नाहीत हे लक्षात घ्या. अलक्डील बदल वापरुन विकिपीडियावरील बदलांवर लक्ष ठेवता येते व चुकीच्या बदलांमध्ये पटकन दुरुस्तीसुद्धा करता येते. यातही Khirid Harshad आणि Usernamekiran यांनी सुचवल्याप्रमाणे गाळण्या पुन्हा एकदा वापरुन पहा म्हणजे तुम्हाला पाहिजे तेच बदल तुम्हाला दिसतील. यात पुन्हा अडचण आल्यास कळवावे म्हणजे मी त्यासाठी एक शिकवणी तयार करेन. :तुमच्या योगदानांबद्दल धन्यवाद! :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२४, २९ जानेवारी २०२२ (IST) ::{{ping|अमर राऊत}} "अलीकडील बदल" मध्ये "नामविश्वे" वर क्लिक केल्यावर तुम्हाला सर्व नामविश्वे दिसतील, ह्या यादीमध्ये एकतर फक्त जी बघायची आहेत, त्यावर क्लिक करा. जर तुम्हाला फक्त "वर्ग" बघायचे नसतील तर, तर आधी वर्गावर क्लिक करा, आणि नंतर "निवडलेले वगळा" वर क्लिक करा. असे केल्यास वर्गात करण्यात आलेले बदल तुम्हाला दिसणार नाहीत. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०४:१५, १२ फेब्रुवारी २०२२ (IST) == विनंती == नमस्कार अभय , मला तुम्हाला एक विनंती करायची होती की कृपया [[नुपूर पाटील]] यांच्या लेखातील उल्लेखनीयता टॅग काढून टाकावा. लेख निर्मितीच्या टप्प्यात आहे कारण मी त्यात अधिक माहिती जोडत आहे. मला वाटते की उल्लेखनीयतेच्या निकषांनुसार, विषय उत्तीर्ण होतो कारण ती एक क्रीडापटू आहे जिने या श्रेणीत पुरस्कार जिंकला आहे. धन्यवाद [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) २३:३७, २६ जानेवारी २०२२ (IST) :{{साद|Rockpeterson}} :साचा तूर्त काढला आहे. कृपया योग्य ते बदल करावे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२६, २९ जानेवारी २०२२ (IST) नमस्कार, मला पण "आयुष मेहरा" लेखाबद्दल मदत हवी आहे. तुम्ही उल्लेखनीयता साचा त्याला जोडला होता. इंग्रजी विकिपीडियावरही तो लेख नाही. खूप प्रयत्न करून मी माहिती मिळवली होती. लेख तयार करण्यासाठी वेळही खूप लागला होता. मी नवीन असल्यामुळे नियमांबद्दल जास्त माहिती नाही. लेख विकीवर टिकण्यासाठी काय करायला हवे? धन्यवाद. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) ०९:३४, २९ जानेवारी २०२२ (IST) :मी हा लेख पाहिला. यातील माहिती स्तुतीपर आणि ललितशैलीत लिहिलेली आहे. ती कृपया बदलावी व मेहरा यांनी केलेल्या उल्लेखनीय कामांची माहिती घालावी. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:३६, २९ जानेवारी २०२२ (IST) ठीक आहे. त्यात मी बदल करतो. पण जरा वेळ हवा. [[सदस्य:अमर राऊत|अमर राऊत]] ([[सदस्य चर्चा:अमर राऊत|चर्चा]]) ०९:३८, २९ जानेवारी २०२२ (IST) नमस्कार, कृपया [[महावीर जन्म कल्याणक]] हे पान; '''महावीर जयंती''' असे तयार करुन पुनर्निर्देशन करा. --[[सदस्य:Omkar Jack|Omkar Jack]] ०९:४८, १४ एप्रिल २०२२ (IST) :{{झाले}} [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १०:२६, १४ एप्रिल २०२२ (IST) == मदत == नमस्कार, एक मदत हवी होती. कंपनीच्या माहितीचौकटामधे आपण काय महिती संपादित करु शकतो? मी [[रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेड]] मधे काही महिती संपादित केली पण ती दिसत नाही. कृपया मला मदत करा. --[[सदस्य:Omkar Jack|Omkar Jack]] १२:३४, ४ मार्च २०२२ (IST) :{{साद|Omkar Jack}} :तुम्ही {{t|माहितीचौकट कंपनी}} हा साचा वापरू शकता. याचे उदाहरण [[टाटा स्टील]] लेखात आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०४:५८, ५ मार्च २०२२ (IST) == सांख्यिकी == नमस्कार, विकिपीडिया सांख्यिकी मध्ये सप्टेंबर 2021 मध्ये बदल झालेला आहे त्यानंतर बदल केव्हा होणार आहे. पूर्वी सदस्यांनी संपादनाचा विशिष्ट टप्पा घातल्यानंतर त्यांना अभिनंदन पर सूचना दिली जात होती अलीकडे ती दिली जात नाही तरी अशी सूचना देण्यात यावी ही विनंती रविकिरण जाधव २१:३९, ४ मार्च २०२२ (IST) == स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२ == प्रिय विकिसदस्य, '''[[विकिपीडिया:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२|स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२]]''' ही विकीमेडियन्स द्वारा स्थापन केलेली एक वार्षिक स्पर्धा आहे. [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|विकी लव्हस फॉल्कलोर]] ची थीम लिंगभेद कमी करणे आणि लोकांवर लक्ष केंद्रित करणे यावर आधारित आहे. अनेक आशियाई व भारतीय विकिपीडिया समुदायांनी यात भाग घेतला आहे आणि आमची अशी इच्छा आहे की आपण मराठी विकिपीडियावर आपले योगदान द्यावे.योगदानाचा मुख्य हेतू लिंग अंतर कमी करण्यात थेट प्रभाव पाडेल. ही स्पर्धा आज २ फेब्रुवारी २०२२ रोजी सुरू झाली असून ३१ मार्च २०२२ रोजी समाप्त होईल. स्पर्धेतील विजेत्याला तयार केलेल्या पृष्ठांच्या संख्येच्या आधारे घोषित केले जाईल, पहिल्या विजेत्याला ३०० USD, द्वितीय विजेत्याला आणि तीसऱ्या विजेत्याला अनुक्रमे २०० USD आणि १०० USD दिले जातील. सहभाग किंवा योगदान करताना येणाऱ्या कोणत्याही समस्यांबाबत कोणत्याही मदतीसाठी, ज्युरी सदस्यांच्या [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] किंवा [[सदस्य:Sandesh9822|Sandesh9822]] यांच्या चर्चा पानावर संदेश लिहा. कृपया या पृष्ठावरील [[विकिपीडिया:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२#नियम|स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२]] सर्व सूचना आणि नियम वाचा. या पेजवरून [[विकिपीडिया:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२/नोंदणी|स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२/नोंदणी]] या स्पर्धेत सहभागी व्हा. आपण योगदानामध्ये सहभागी झाल्यास आपल्या मुख्य पृष्ठावर हा [[साचा:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२|साचा]] वापरा. येथून [https://fountain.toolforge.org/editathons/fnf2022 हा दुवा] तुम्ही तयार केलेला लेख सादर करावा. --[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) ११:०१, ३ फेब्रुवारी २०२२ (IST) <!-- सदस्य:Tiven2240@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlw&oldid=22748073 वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == एक शंका: न्यूझीलंड की न्यू झीलॅंड? == नमस्कार, एक शंका होती, ती तुम्हाला विचारतो आहे. न्यूझीलंड की न्यू झीलॅंड या पैकी कोणता शब्द योग्य आहे? म्हणजे समजा न्यू झीलॅंड असा वापरला तर मग इंग्लंडचे पण इंग्लॅंड व्हायला पाहिजे. आयर्लंडचे आर्यलॅंड असायला पाहिजे. माझ्यामते न्यूझीलंड हा शब्द ठिक वाटतो. उच्चार करताना देखील आपण न्यूझीलंड म्हणतो, न्यू झीलॅंड नाही. आपला अभिप्राय कळवा. [[सदस्य:Aditya tamhankar|Aditya tamhankar]] ([[सदस्य चर्चा:Aditya tamhankar|चर्चा]]) ७ फेब्रुवारी २०२२, ११:३४ :{{साद|Aditya tamhankar}} :जरी न्यू झीलंड आणि न्यू झीलँड हे दोन्ही उच्चार प्रचलित असले तरी ही न्यू झीलंड हा अधिक प्रचलित असल्याचे दिसत आहे. तरी न्यू झीलंड असेच कायम ठेवावे. :त्यातही न्यू झीलंड असेच ठेवावे, न्यूझीलंड नव्हे. देशाच्या अधिकृत इंग्लिश नावात सुद्धा हे दोन शब्द वेगळे ठेवलेले आहेत. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२८, ८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) == Translation notification: ContribuLing 2022 == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to मराठी, गुजराती आणि हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:ContribuLing 2022|ContribuLing 2022]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022&language=mr&action=page translate to मराठी] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022&language=gu&action=page translate to गुजराती] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022&language=hi&action=page translate to हिंदी] The priority of this page is medium. <div lang="en" class="mw-content-ltr"></div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, १७:३४, १२ फेब्रुवारी २०२२ (IST) <!-- सदस्य:WikiLucas00@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> ==अलीकडील लेखांसाठी विनंती== नमस्कार @[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]], मी नुकतेच तपासले की तुम्ही मी तयार केलेले पृष्ठ हटवले आहे आणि एका पृष्ठावर तुम्ही उल्लेखनीयता टॅग लावला आहे. मी अलीकडे गायक, संगीतकार, संगीत निर्माते यांच्यावर काम करत आहे ज्यांनी अनेक पुरस्कार जिंकले आहेत. मी तुम्हाला हे पृष्ठ [[मनमीत सिंग गुप्ता]] परत मेनस्पेस वर आणण्याची विनंती करतो जेणेकरून मी लेखाचा विस्तार करू शकेन आणि त्यांच्या कामाबद्दल अधिक तपशील जोडू शकेन. आपण पृष्ठ हटविण्याचे कारण म्हणजे लेखाचा टोन जाहिरातींचा होता, मला वाटते लेखाच्या काही भागांमुळे मशीन भाषांतर होते त्यामुळे ही समस्या उद्भवली.[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) ०१:१२, १६ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :नमस्कार, :मनमीत सिगं गुप्ता परत आणण्याआधी आपण तयार केलेली तत्सम पाने कृपया सुधारावीत. स्वतःच प्रसिद्ध केलेले, एजंटकरवी प्रसिद्ध झालेले किंवा ब्लॉगपोस्टवरचे दुवे देऊ नयेत. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १०:३०, १७ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::नमस्कार @[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]], मी तुमच्या मताचा आदर करतो आणि मी माझे अलीकडील लेख सुधारले आहेत ([[अरविंद वेगडा ]], [[दिलर खरकिया]]) ज्यात तुम्ही उल्लेखनीयताचा टेम्प्लेट लावला आहे.मुद्दा असा आहे की पूर्वी मी मराठी विकिपीडियावर सक्रियपणे योगदान देत असे परंतु आता विकी लवंस फोलकलोरे च्या आंतरराष्ट्रीय टीमचा सदस्य म्हणून मला समुदाय पोहोच अधिकारी म्हणून नियुक्त केले जात आहे मला आता सक्रियपणे भागीदारी शोधाव्या लागतील, ब्लॉग लिहावे लागतील, तांत्रिक कामात मदत करावी लागेल आणि त्यामुळेच मला मराठी विकिपीडिया संपादित करण्यासाठी वेळ मिळत नाही. [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १३:०९, १७ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :तुमच्या विकि लव्ह्ज फोकलोर आणि येथील योगदानाबद्दल धन्यवाद. तुमचा येथील कमी झालेला वेळ मी समजू शकतो. तरीही तुम्ही येथील लेख योग्यरीत्या पूर्ण करीत असता हे चांगलेच आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १०:३५, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::धन्यवाद [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ,मी तयार केलेली पाने हटवल्यामुळे माझ्या योगदानाच्या आकडेवारीवर परिणाम होतो [[https://xtools.wmflabs.org/pages/mr.wikipedia.org/Rockpeterson येथे पहा]]. आशा आहे की तुम्ही हटवलेला लेख परत आणाल आणि या लेखांमधून ([[अरविंद वेगडा ]], [[दिलर खरकिया]]) उल्लेखनीयता टॅग काढून टाकाल. [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) ११:०३, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :उल्लेखनीयता टॅग काढण्यासाठी किंवा घालवलेली पाने पुनर्स्थापित करण्यासाठी ''माझ्या आकडेवारीवर परिणाम होतो'' हे कारण नाही. उल्लेखनीयता टॅग लावण्याचे कारण या व्यक्ती उल्लेखनीय नाहीत असे आहे. त्याबद्दल तुम्ही योग्य ते बदल करुन किंवा त्यासाठीचे संदर्भ लावू शकता. :याखेरीज इतर उल्लेखनीय व्यक्ती, स्थळे किंवा इतर अनंत विषयांवर योग्य त्या प्रकारे लेख लिहू शकता. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १२:२१, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::पण [[सदस्य:अभय नातू|अभय ]] , जे पान हटवले आहे ते कसे संपादित करणे शक्य आहे, ज्या पानांवर नोटाबिलिटी टॅग आहे ते मी संपादित केले आहेत.[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १२:२९, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :[[सदस्य:Rockpeterson|@Rockpeterson]] , त्या पानांवरील व्याकरण सुद्धा सुधारावेत ही विनंती. [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १२:३६, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) :@[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] व्याकरण दुरुस्त केले आहे कृपया तपासा आणि हटवलेला लेख देखील परत आणा [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) २१:०५, १८ फेब्रुवारी २०२२ (IST) ::नमस्कार @[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] तुम्ही मला याबद्दल अपडेट करू शकता का? [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १२:३३, १ मार्च २०२२ (IST) ::मी योग्य संदर्भ देऊन लेख पुन्हा तयार केला आहे कृपया तुम्ही हा लेख सँडबॉक्समधून [[सदस्य:Rockpeterson/sandbox |मनमीत सिंग गुप्ता ]] मुख्य पानावर हलवू शकता का? [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १४:३१, १ मार्च २०२२ (IST) :या लेखात मला अजूनही त्रुटी जाणवतात. :१. लेखनशैली, लेखनसंकेत, इ. या त्रुटी मी भरुन काढल्या आहेत. कृपया त्या ध्यानात घ्याव्यात व मागे तयार केलेल्या लेखांमध्ये अशा सुधारणा कराव्यात. किमानपक्षी यापुढे लिहिल्या जाणाऱ्या लेखांमध्ये ही काळजी घ्यावी. :२. अद्यापही या व्यक्तीची उल्लेखनीयता स्पष्ट होत नाही. यांना मिस्टिक पुरस्कार मिळाला आणि गिनिस रेकॉर्डतर्फे एक पदवी देण्यात आली, यापुढे त्यांनी दोन क्लब आणि लग्नांत गाणी गायली तसेच एक फाउंडेशनचे ते कार्यकारी अध्यक्ष आहेत (ही फाउंडेशनही उल्लेखनीय दिसत नाही) इतकेच मला दिसले. त्यांनी इतर उल्लेखनीय काम केलेले असल्यास लेखात दिसले नाही :असो, या उत्तरास साद दिल्यावर मी हा लेख मुख्य नामविश्वात हलवतो. याचबरोबर क्र. १मध्ये केलेली विनंती तु्म्ही लक्षात घ्याल ही आशा करतो. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:२०, ३ मार्च २०२२ (IST) == प्रताधिकार मुक्त लिखाण का वगळता आहेत == नमस्कार {{साद|अभय नातू }} महाराष्ट्र शासनाने मराठी विश्वकोश हा स्वामित्व मुक्त केलेला आहे तरी आपल्या येथील '''सदस्य:संतोष गोरे ''' मोठ्या प्रमाणात हे प्रताधिकार मुक्त लिखाण वगळता आहेत. आपण त्यांना योग्य ती सूचना करावी जेणे करून सदस्यांनी लिहिलेले लिखाण उगाच वाया जाणार नाही. जसे कॉमन्स वरील चित्र येथे आपण आणतो तसेच मराठी विस्श्वकोशातील माहिती येथे येते हे बहुतेक त्यांना सांगावे लागेल विकिपीडिया वरील सदस्यांच्याच प्रयत्नातून विश्वकोश स्वामित्व मुक्त करण्याचे शासनाने ठरवले आणि या कामी मराठी विकिपीडियाचे मोठे योगदान असल्याचे कळते. विश्वकोशातील लिखाण विकिपीडियावर प्रसिद्ध करण्यासाठी महाराष्ट्र शासन स्वतःच आग्रही आहे असे म्हणतात. - [[सदस्य:Manasviraut|Manasviraut]] ([[सदस्य चर्चा:Manasviraut|चर्चा]]) २३:३६, ९ मार्च २०२२ (IST) :नमस्कार {{साद|Manasviraut}} :तुम्ही थेट संतोष गोरे यांच्याशी संवाद साधून त्यांना हे (अर्थात विकिसंकेतांनुसार नम्रपणे) कळवावे. हरकत नाही. :त्याच बरोबर महाराष्ट्र शासनाच्या निर्णयाचा दुवाही दिल्यास हा विषय पुनःपुन्हा येणार नाही. :लक्षात आणून दिल्याबद्दल धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०८:५७, १० मार्च २०२२ (IST) ::{{साद|अभय नातू|Manasviraut }} माहिती करून दिल्याबद्दल धन्यवाद. अजून एक असा मुद्दा आहे, अनेक सदस्य केवळ मराठी विश्वकोशातील मजकूर जसाच्या तसा ९८-९९% पर्यंत (म्हणजे पूर्णच) कॉपी पेस्ट करत आहेत. यात त्यांचे लेखन कौशल्य दिसत नाही. इतकंच नाही तर एका सदस्याचे जुने १० लेख आहेत, ते सर्वच्या सर्व असेच पूर्णपणे कॉपी पेस्ट आहेत. मग [[सदस्य:Sandesh9822|संदेश हिवाळे]] आणि [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] हे परीक्षक असताना बारीकसारीक तपासण्या का करतात. वरील प्रमाणे लेख लिहून तर मी आजपर्यंत अनेक स्पर्धेत प्रथम क्रमांक पटकावला असता.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) १४:३८, १० मार्च २०२२ (IST) :::मी संतोषशी पूर्णपणे सहमत आहे [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १६:२६, १० मार्च २०२२ (IST) ::::सहमत. विश्वकोशातील लिखाण कॉपीराईट फ्री असले तरी ते 90-100% जशास तसे विकिपीडियावर पेस्ट करू नये. --[[User:Sandesh9822|'''<span style="background color: black; color: orange">संदेश</span><span style="color: blue"> हिवाळे</span>'''<span style="color: green"></span>]]^{[[User talk:Sandesh9822|<span style="color: maroon">चर्चा</span>]]} ०९:५९, ११ मार्च २०२२ (IST) ::::: नमस्कार, प्रथम [[विकिपीडिया:महिला संपादनेथॉन- २०२२|महिला संपादनेथॉन- २०२२]] च्या यशाबद्दल आयोजक आणि सहभागी सदस्यांचे अभिनंदन. थोडा शोध घेतला असता मला '''साचा:कॉपीपेस्टमवि''' हा साचा सापडला आहे. कृपया तो कसा वापरावा हे अभय नातू यांनी सांगावे. तसेच यात ''मराठी विश्वकोशातून आयात मजकुर ४००० बाईट किंवा दोनपरिच्छेद पेक्षा अधिक असू नये'' असा उल्लेख आढळतो. कृपया यावर देखील खुलासा करावा.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ०८:०७, १६ मार्च २०२२ (IST) ::हा साचा शोधून काढल्याबद्दल धन्यवाद. विश्वकोशातून नकल-डकव केलेल्या लेखांत हा साचा लावावा. हा साचा सुधारण्यास वाव आहे. सध्या हा मोठा आणि बटबटीत वाटतो आहे तो छोटा करुन autocollapse करता येईल. ४,००० बाइट किंवा १-२ परिच्छेद हा आपण (विकिपीडियन लोकांनी) घालून घेतलेला नियम आहे. थेट नकल-डकव (जे गेल्या काही दिवसांत अनेक लेखांत झालेले आहे) केल्यास अनेक विसंगती दिसतात, उदा. संदर्भ नाहीत. पहिले वाक्य तुटक आहे, इ. ::महाराष्ट्र शासनाच्या नियमांत राहून मराठी विश्वकोशातून आणलेला मजकूर येथे असण्यास हरकत नाही परंतु त्याने मराठी विकिपीडियामध्ये विसंगती येऊ नयेत याची काळजी घेणे अत्यावश्यक आहे. असे आढळल्यास {{t|बदल}} साचा लावावा. यासाठी वेगळा साचाही करता येईल. ::[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २१:५३, १८ मार्च २०२२ (IST) :::::: {{ping|संतोष गोरे}} नमस्कार. [[विकिपीडिया:मराठी विश्वकोश]] इथे काही नियमांचे स्पष्टीकरण देण्यात आलेले आहे. त्याखाली साचा कसा वापरावा हेसुद्धा सांगण्यात आले आहे, पण मला जास्त कळले नाही. निवांत असताना वाचावे लागेल. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ००:२०, १८ मार्च २०२२ (IST) ::{{साद|Khirid Harshad}} कृपया येथील चर्चा पहावी. vishwakosh.marathi.gov.in/ या संकेतस्थळावरून केलेली नकल डकव उडवू नये. त्या ऐवजी सदरील लेखात <nowiki>[[वर्ग:मराठी विश्वकोशातून कॉपीपेस्ट मजकूर]]</nowiki> हा वर्ग जोडावा ही विनंती. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ११:२७, २० मार्च २०२२ (IST) :::{{साद|संतोष गोरे}} ठीक आहे. परंतु काही लेख ४००० बाइटपेक्षा जास्त नकल डकव केलेली आहेत जसे की [[पोशाख व वेशभूषा]] पानावर ७७०००+ बाइट माहिती जशीच्या तशी उतरवली आहे मग यास अर्थ काय? म्हणून ही माहिती चर्चा पानावर स्थलांतरित केली. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) ११:३६, २० मार्च २०२२ (IST) :::कृपया वरील चर्चा नीट अभ्यासली असता असे लक्षात येते की, '४,००० बाइट किंवा १-२ परिच्छेद हा आपण (विकिपीडियन लोकांनी) घालून घेतलेला नियम आहे'. थोडक्यात अधिक नकल डकव करण्यास हरकत नाही. कृपया पूर्ण चर्चा वाचून समजून घ्यावी. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ११:४३, २० मार्च २०२२ (IST) ==KiranBOT II व nobots बद्दल विनंती== नमस्कार. मी काही वेळापूर्वी [[user:KiranBOT II]] व {{tl|bots}} वर काही माहिती टाकली आहे. ती एकदा कृपया तपासून बघा अशी विनंती. धन्यवाद. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ००:२०, १८ मार्च २०२२ (IST) :वरील चर्चा [[विकिपीडिया:चावडी/तांत्रिक प्रश्न#KiranBOT II]] इथे सुरु केली. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:००, १८ मार्च २०२२ (IST) ::{{ping|Shantanuo|संतोष गोरे|‎Khirid Harshad|‎अमर राऊत}} नमस्कार. bot च्या संपादनांसोबत धूळपाटीवर प्रयोग करण्यासाठी ३-४ मोठ्या लेखांची गरज आहे. मजकुराच्या आकारानुसार यादी असणारे एखादे पान ([[विशेष:छोटी पाने]] सारखं) किंवा tool आहे का? तसे काही नसेल तर अंदाजे लेख निवडता येतील. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २१:४९, ९ मे २०२२ (IST) :नमस्कार, या प्रयोगासाठी भरपूर पर्याय उपलब्ध आहेत. :#[[विशेष:मोठी पाने]] येथे मोठ्या लेखांची यादी आहे. :#माझे लेख- [[भारतीय मोर]], [[पूजा हेगडे]], [[द काश्मीर फाइल्स]], [[दिव्या भारती]] यावर तुम्ही प्रयोग करू शकता. :#किंवा मोठी पाने येथील लेख तुमच्या किंवा माझ्या धुळपाटी वर कॉपी पेस्ट करून त्यावर देखील प्रयोग करू शकता. काम झाल्या वर त्यातील अनावश्यक धुळपाटी उडवता येतील. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ०६:२५, १० मे २०२२ (IST) :{{साद|Usernamekiran}} नमस्कार, कृपया धुळपाटी१, धुळपाटी२.... अशा अनेक धुळपाट्या तयार केल्यास त्यांना लेखपान गृहीत धरून तुम्हाला प्रयोग करण्यास अधिक सोपे जाईल असे मला वाटते. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) २२:२८, ११ मे २०२२ (IST) ::{{ping|संतोष गोरे}} नमस्कार. मी बऱ्याच दिवसांपूर्वी [[विकिपीडिया:धूळपाटी/KiranBOT II]] तयार केले होते. तुम्ही सांगितलेल्या "विशेष:मोठी पाने" वरून मी दुसरे महायुद्ध, महाराष्ट्राची अर्थव्यवस्था, आणि क्रिकेट हे तीन लेख धुळपाटीवर एकत्र केले. यामुळे धुळपाटीवर वेगवेगळ्या प्रकारचे भरूपर शब्द मिळाले. तुमच्या मदतीसाठी धन्यवाद. :-) —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २२:०९, १२ मे २०२२ (IST) == चुकीचे वर्ग == नमस्कार, कृपया [https://mr.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/Ravikiran_jadhav हे पाहावे] बरीचशे चुकीचे वर्ग तयार झाले आहेत. [[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ०६:४५, २४ मार्च २०२२ (IST) :असे दिसते आहे की वर्ग घातले आहेत पण वर्ग तयार झालेले नाहीत. प्रत्येक लेखात बदल करावा लागेल असे दिसते आहे. -- [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०६:३६, २६ मार्च २०२२ (IST) == Translation notification: ContribuLing 2022/Program == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to मराठी, गुजराती आणि हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:ContribuLing 2022/Program|ContribuLing 2022/Program]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022%2FProgram&language=mr&action=page translate to मराठी] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022%2FProgram&language=gu&action=page translate to गुजराती] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-ContribuLing+2022%2FProgram&language=hi&action=page translate to हिंदी] The priority of this page is medium. The deadline for translating this page is 2022-03-31. <div lang="en" class="mw-content-ltr"></div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, २१:१९, २६ मार्च २०२२ (IST) <!-- सदस्य:WikiLucas00@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == Translation notification: VisualEditor/Newsletter/2022/April == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:VisualEditor/Newsletter/2022/April|VisualEditor/Newsletter/2022/April]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-VisualEditor%2FNewsletter%2F2022%2FApril&language=hi&action=page translate to हिंदी] <div lang="en" class="mw-content-ltr"><b><span style="vertical-align:top;padding:0 0.3em;">[[File:SMirC-congrats.svg|19x19px|Thank you very much!]]</span>धन्यवाद!</b></div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, २२:२३, २७ एप्रिल २०२२ (IST) <!-- सदस्य:Whatamidoing (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == सम्राट थोरात या पानावर उल्लेखनीयता साचा असल्याबाबत == नमस्कार अभय सर मी बनवलेल्या सम्राट थोरात या विकिपीडिया पानावर उल्लेखनीयता साचा जोडला आहे. तरी मी आता सदर पानाबद्दल आवश्यक ते संदर्भ जोडले आहेत ते आपण तपासून पाहू शकता आणि काही अनावश्यक संदर्भ किंवा माहिती वाटल्यास मला सूचित करू शकता, मी ते बदल करून घेईल. आतापर्यंत माझा लेख टिकवण्यासाठी आपण केलेल्या मार्गदर्शन बद्दल मी आपला आभारी आहे. धन्यवाद. ==meta वर तुमचा अभिप्राय== नमस्कार [[:meta:User Talk:Community Tech bot#set-up on mrwiki]] येथे तुमचा अभिप्राय देण्याची विनंती करतो. थोडक्यात, जर bot आठवड्यात एकदा एकच संपादन करत असेल तर त्याला bot flag ची आवश्यकता आहे का, असा प्रश्न आहे. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] २२:१४, १२ मे २०२२ (IST) == Translation request == Hello. Can you translate and upload the articles [[:en:National Museum of History of Azerbaijan]] and [[:en:National Art Museum of Azerbaijan]] in Marathi Wikipedia? Yours sincerely, [[सदस्य:Multituberculata|Multituberculata]] ([[सदस्य चर्चा:Multituberculata|चर्चा]]) ०३:३३, १६ मे २०२२ (IST) :Hello. :I withdraw the request because [[सदस्य:Khirid Harshad]] has created both articles [[अझरबैजानच्या इतिहासाचे राष्ट्रीय संग्रहालय]] and [[अझरबैजानचे राष्ट्रीय कला संग्रहालय]]. :Yours sincerely, [[सदस्य:Multituberculata|Multituberculata]] ([[सदस्य चर्चा:Multituberculata|चर्चा]]) २३:५३, २९ मे २०२२ (IST) ::{{साद|Multituberculata}} ::I see that you have spam-messaged accounts on this wiki, including bot accounts. As a result, my bot (सांगकाम्या) which I have used for years and years, is now blocked because it has pending messages that cannot be cleared. ::Not happy about this. Please do not spam-message individuals, rather use the Embassy. Thank you. ::[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०६:४०, ३० मे २०२२ (IST) :::I apologize to you. That was not my intention. [[सदस्य:Multituberculata|Multituberculata]] ([[सदस्य चर्चा:Multituberculata|चर्चा]]) १७:५७, ३० मे २०२२ (IST) == ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पान नावाबाबत == {{साद|अभय नातू}}, {{साद|Khirid Harshad}} २००७ पासून २०१६ पर्यंत '''आयसीसी वर्ल्ड ट्वेंटी२०''' असे अधिकृत नाव होते. २०२१ पासून '''आयसीसी पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक''' असे अधिकृत नाव आहे. तर २०१६ पर्यंतच्या स्पर्धांची पाने २०-२० विश्व अजिंक्यपद स्पर्धा, २००७ वगैरे इथून २००७ आयसीसी वर्ल्ड ट्वेंटी२० अशी स्थानांतरित करावी का? आणि २०२१ पासून २०२१ आयसीसी पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक असे करावे का? व शीर्षकात '''आयसीसी''' लिहावे की '''आय.सी.सी.''' ? तुमचा विचार सांगावा. [[सदस्य:Aditya tamhankar|Aditya tamhankar]] ([[सदस्य चर्चा:Aditya tamhankar|चर्चा]]) ४ जून २०२२, ११:०८ :{{साद|Aditya tamhankar}}, :लेखाचे शीर्षक शक्यतो अधिकृत नावानेच ठेवावे. ''२०१६ पर्यंतच्या स्पर्धांची पाने २०-२० विश्व अजिंक्यपद स्पर्धा, २००७ वगैरे इथून २००७ आयसीसी वर्ल्ड ट्वेंटी२०'' असे करणे बरोबर होईल. याच बरोबर आत्ता असलेल्या शीर्षकांपासून तसेच त्यांच्या variations पासून पुनर्निदेशने असावीत. :लेखात ''आयसीसी'' असे ठेवून ''आय.सी.सी.'' पासून पुनर्निर्देशन करावे. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) १६:१०, ४ जून २०२२ (IST) मला असे वाटते की, २००७ ते २०१६ पर्यंत जे अधिकृत नाव होते तेच ठेवावे कारण तेव्हा ते त्याच नावाने ओळखले जायचे. परंतु त्यानंतर त्याचे नाव बदलले आहे, मग ज्यावर्षीपासून त्याचे नाव बदलले, तिथपासून बदललेल्या नावाचे शीर्षक असावे‌. तसेच माझ्यामते आयसीसी हा शब्द शीर्षकात योग्य वाटतो. [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) २०:००, ४ जून २०२२ (IST) == bot दर्जा == १३ जूनला [[user:KiranBOT]] चा bot दर्जा निघून जाईल. दर्जा अनंत काळासाठी करण्यात यावा हि नम्र विनंती. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १९:०४, ११ जून २०२२ (IST) :{{झाले}} -- [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २१:४४, ११ जून २०२२ (IST) ==blacklist== नमस्कार. मी "[[मिडियाविकी:Spam-blacklist]]" हे पान मराठी विकिपीडियावर सुरु केले. मी त्यामध्ये bwarunghepi168 हे संकेतस्थळ टाकले, व माझ्या नवीन खात्यामधून ते संकेतस्थळ लेखामध्ये टाकण्याचा प्रयत्न केला असता filter/गाळणी मुळे संपादन जतन झाले नाही. म्हणजे Spam-blacklist ने अपेक्षेप्रमाणे काम केले.<p>पण आज मी blacklist मध्ये dedicationlinks हे संकेतस्थळ टाकले असता ते नवीन ओळीमध्ये येण्याऐवजी त्याच ओळीत आले. आणि नंतर दुसऱ्या खात्यातून ते संकेतस्थळ माझ्या चर्चापानावर टाकले असता संपादन जतन झाले. असे व्हायला नको होते. इंग्रजी विकिपीडियावरील [ https://en.wikipedia.org/wiki/MediaWiki:Spam-blacklistपान इथे आहे. ]<p>अजून एक फरक म्हणजे, इंग्रजी मध्ये त्या पानाचं शीर्षक "interface page" असं आहे. मराठी विकिपीडियावर मराठीत ते शीर्षक "संदेश", आणि इंग्रजी मध्ये "message" असे आहे. मला वाटते ह्या पानाच्या programing मध्ये काहीतरी झाले आहे. interface admin म्हणून तुम्हाला काही फरक दिसू शकेल का? courtesy साद {{ping|QueerEcofeminist|Shantanuo|Tiven2240}} —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १९:५९, १ जुलै २०२२ (IST) :{{साद|Usernamekiran}} :कोणती गाळणी ब्लॅकलिस्ट वापरते हे माहिती आहे का? :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०१:३०, २ जुलै २०२२ (IST) ::नाही. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:३२, २ जुलै २०२२ (IST) ::: [[special:diff/2134132|बहुतेक झाले]]. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:४५, २ जुलै २०२२ (IST) : :-). ठीक. अधिक मदत लागल्यास कळवालच. -- [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०९:५५, २ जुलै २०२२ (IST) == तमिळ लेखांची उल्लेखनीयता == [[सदस्य:Prasannakumar]] यांनी अनेक [https://xtools.wmflabs.org/pages/mr.wikipedia.org/Prasannakumar तमिळ लेख] मराठीमध्ये बनवले आहेत. परंतु एकतर त्यांचे योग्यरित्या भाषांतर न करता तसेच इंग्रजीमध्ये आहेय अथवा बरेच दीर्घकाळ रिकामे लेख आहेत उदाहरणार्थ अनेक तमिळ चित्रपटांचे लेख हे केवळ रिकामे आहेत. मग यावर उपाय काय? हे सर्व लेख दुरुस्त करून ठेवावे की उडवावेत? [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) २३:२३, १० जुलै २०२२ (IST) :वेळ मिळेल तसे लेखांत भर घालावी. निवडक लेखांना इतर लेखांमध्ये समाविष्ट करावे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २३:२८, १० जुलै २०२२ (IST) == उल्लेखनीयता टॅग काढण्याची विनंती == नमस्कार अभय, मी पाहिले की तुम्ही माझ्या नुकत्याच तयार केलेल्या लेखात [[राजेंद्र सिंग पहल]] उल्लेखनीयतेचा टॅग जोडला आहे. मी लेखात आणखी संदर्भ जोडले आहेत, आशा आहे की तुम्ही त्याला तपरात तपासाला आणि टॅग काढून टाकाल कारण ती व्यक्ती स्पष्टपणे खाली सूचीबद्ध केल्याप्रमाणे उल्लेखनीयता निकष पार करते १. एकाधिक दूरदर्शन शोचे निर्माता २. आयफा शो प्रवर्तक ३. लेखक धन्यवाद [[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १९:०७, २७ जुलै २०२२ (IST) :{{साद|Rockpeterson}}, :मी या लेखावर {{t|उल्लेखनयीता}} साचा लावला होता. त्यासाठी संदर्भांची नव्हे तर या व्यक्तीच्या उल्लेखनीयते बाबत मजकूर जोडण्याची आवश्यकता आहे. यांनी ''काही कार्यक्रम आयोजित केले आणि त्याबद्दल त्यांना पुरस्कार मिळाले''. यात त्यांची उल्लेखनीयता स्पष्ट होत नाही आहे. :आवश्यक असा तपशील जोडावा ही विनंती. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ०७:३१, २८ जुलै २०२२ (IST) :{{साद|अभय नातू}}नमस्कार अभय, मी [[राजेंद्र सिंग पहल]] बद्दल संशोधन केले आहे आणि चरित्र पृष्ठावर त्याच्या कारकिर्दीबद्दल अधिक तपशील जोडले आहेत, कृपया पृष्ठ पुन्हा तपासा आणि उल्लेखनीयताचा टॅग काढून टाका कारण ती व्यक्ती एक निर्माता आणि लेखक आहे.[[सदस्य:Rockpeterson|Rockpeterson]] ([[सदस्य चर्चा:Rockpeterson|चर्चा]]) १९:२३, १० ऑगस्ट २०२२ (IST) ::हे कार्यक्रम निर्माता आहेत. चित्रपट, नाटक, इ. नाही. ::त्यांनी काय लिहिले आहे हे कळले नाही. ::असे असताही साचा काढला आहे. लेखनाचे तपशील आणि वर्ग घालावेत. ::[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) :::माझ्या मतेसुद्धा राजेंद्र सिंग पहल हे सध्यातरी उल्लेखनीय नाहीत. ते "निर्माता" नसून प्रोमोटर, व आयोजक/event planner आहेत. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १४:४३, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) == तांत्रिक प्रचालक == नमस्कार अभय जी, {{Tl|Ambox}} नीट प्रकारे चालणे [[मिडियाविकी:Common.css]] मध्ये काही बदल करण्यास आवश्यकता आहे. आपण माझ्या सदस्य खातात आवशक अधिकार द्यावे अशी विनंती. --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) १९:५५, ३ ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{साद|Tiven2240}}, :१ महिन्याचा अधिकार दिला आहे. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) २१:५१, ६ ऑगस्ट २०२२ (IST) == मुखपृष्ठ लेख == विकिपिडियाच्या मुखपृष्ठावरील लेखासाठी [[बृहदेश्वर मंदिर]] हा लेख योग्य राहिल का? संबंधित बदल सुचवावेत--[[सदस्य:Omega45|Omega45]] ([[सदस्य चर्चा:Omega45|चर्चा]]) २३:५६, ६ ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{साद|Omega45}} :नमस्कार. हा लेख मुखपृष्ठ सदर होऊ शकतो परंतु यासाठी काही किमान बदल आवश्यक आहेत :१. संदर्भ घालणे, विशेषतः ''बृहदेश्वर मंदिर हे कोणत्याही पायाशिवाय उभे आहे'' अशा विधानांसाठी :२. काही निवडकच चित्रे ठेवणे :३. मजकूर वाढविणे, विशेषतः मंदिरात जाणारे लोक, मंदिरावरील शिल्पकला, चित्रकला तसेच स्थापत्यशैली बद्दल. मंदिराद्वारे केली जाणारी सामाजिक कार्यांचाही उल्लेख करावा. :हा लेख मी सध्या उमेदवार रांगेत घातला आहे. :धन्यवाद. :[[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] ([[सदस्य चर्चा:अभय नातू|चर्चा]]) ००:३४, ७ ऑगस्ट २०२२ (IST) == Translation notification: Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email == Hello अभय नातू, You are receiving this notification because you signed up as a translator to मराठी, गुजराती आणि हिंदी on Meta. The page [[:metawikipedia:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email|Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=mr&action=page translate to मराठी] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=gu&action=page translate to गुजराती] * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=hi&action=page translate to हिंदी] The priority of this page is high. <div lang="en" class="mw-content-ltr">Hi all! The community vote of this year's Board Elections are close. As always voter mails will be sent out. To invite as many community members as possible in their native tongue your help is very much appreciated. While there are already plenty of translations we would appreciate you to check for languages still missing and to contribute translations for these. The mails are short, just a bit about two times '''200 words''', a few minutes of work. Your support is very important as it helps communities to learn about the election and to cast their vote. Best, Denis Barthel (WMF) (Movement Strategy and Governance)</div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, १८:२१, ९ ऑगस्ट २०२२ (IST) <!-- सदस्य:DBarthel (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> r89ixlrjr8nj7qb6cutltmfnqvc45ku 0 6723 2145174 2131096 2022-08-11T20:41:10Z 38.41.84.71 /* शिक्षण व संशोधन */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय जिल्हा |जिल्ह्याचे_नाव = लातूर जिल्हा |स्थानिक_नाव = लातूर जिल्हा |अक्षांश-रेखांश =१७°५२' ते १८°५०' उत्तर व ७६°१८' ते ७०°१२' पूर्व |चित्र_नकाशा = Latur in Maharashtra (India).svg |राज्याचे_नाव = महाराष्ट्र |विभागाचे_नाव = [[औरंगाबाद विभाग]] |मुख्यालयाचे_नाव = [[लातूर]] |तालुक्यांची_नावे = • [[अहमदपूर]] • [[उदगीर]] • [[औसा]] • [[चाकूर]] • [[जळकोट]] • [[देवणी]] • [[निलंगा]] • [[रेणापूर]] • [[लातूर तालुका]] • [[शिरूर (अनंतपाळ)]] |क्षेत्रफळ_वर्ग_किमी = ७,१५७ |लोकसंख्या_एकूण = २८,५६,३०० <ref>३१ जाानेवारी लोकमत वृत्तपत्र</ref> |जनगणना_वर्ष = २०२० |लोकसंख्या_घनता = ३४३ |शहरी_लोकसंख्या = ६,२४००० |साक्षरता_दर = ७९.०३% |लिंग_गुणोत्तर = ९२४ |प्रमुख_शहरे = उदगीर, अहमदपूर, औसा आणि निलंगा. |जिल्हाधिकाऱ्याचे_नाव =बी. पी.पृथ्वीराज |जिल्हा परिषदेचे अध्यक्ष =राहुल केंद्रे |लोकसभा_मतदारसंघाची_नावे = [[लातूर (लोकसभा मतदारसंघ)|लातूर]] |विधानसभा_मतदारसंघाची_नावे = [[अहमदपूर विधानसभा मतदारसंघ|अहमदपूर]] • [[उदगीर विधानसभा मतदारसंघ|उदगीर]] • [[निलंगा विधानसभा मतदारसंघ|निलंगा]] • [[लातूर ग्रामीण विधानसभा मतदारसंघ|लातूर ग्रामीण]] • [[लातूर शहर विधानसभा मतदारसंघ|लातूर शहर]] • [[औसा विधानसभा मतदारसंघ|औसा]] |पर्जन्यमान_मिमी = ८०२.४ |संकेतस्थळ = http://latur.gov.in/ |खासदारांची_नावे=सुधाकर शृंगारे |आमदारांची नावे=अमित देशमुख,बाबासाहेब पाटील,संजय बनसोडे, धिरज देशमुख,अभिनव पवार,संभाजी पाटील |राष्ट्रीय महामार्ग=३६१, ६१ |किमान पर्जन्यमान=६०० |कमाल पर्जन्यमान=८०० |स्थापित=१६/०८/१९८२}} '''लातूर जिल्हा''' [[महाराष्ट्र|महाराष्ट्राच्या]] [[मराठवाडा|मराठवाड्यामधील]] [[औरंगाबाद विभाग|औरंगाबाद विभागातील]] एक जिल्हा आहे. लातूर हे जिल्हा मुख्यालय व महाराष्ट्र राज्यातील १६वे मोठे नगर आहे. जिल्हा प्रामुख्याने कृषिप्रधान आहे. एकूण लोकसंख्येच्या २५.४७% लोकसंख्या शहरी आहे. ==इतिहास== अ)'''प्राचीन''' आ)'''मध्य''' लातूर जिल्ह्याला प्राचीन ऐतिहासिक पार्श्वभूमी आहे. हे शहर [[राष्ट्रकूट]] घराण्याची राजधानी होते. त्यानंतर हे शहर बऱ्याच राज्यकर्त्यांच्या ताब्यात गेले.. जिल्हा मुख्यालय लातूर हे "लट्टा" वा राष्ट्रकूट राजांचे मूळ निवासस्थान होते. राष्ट्रकूट राजा अमोघवर्ष पहिला हा लट्टालूट नगरचा अधिपती "स्वामी" असल्याचे नमूद आहे व त्यानेच हे शहर निर्माण केले. इ.स. ७५३ मध्ये बदामीच्या चालुक्यानंतर आलेले राष्ट्रकुट राजे स्वतःला लट्टालूट पूर्वाशिष म्हणजे लट्टालूट निवासी असेच म्हणवून घेत. चालुक्य घराण्यातील "विक्रमादित्य" ६ व्या नन्तर त्याचा पुत्र सोमेश्वर तिसरा हा गादीवर आला. त्याने "अभिलाषीतीर्थ" हा ग्रंथ लिहिला, त्यामुळे त्याला "सर्वज्ञ चक्रवर्ती" असे म्हणत. लातूर जिल्ह्यात त्याचे राज्य असल्याचा व त्याच्या कारकिर्दीची नोंद असलेला कोरीव लेख सापडला आहे. त्यामध्ये लातूर येथील पापविनाशी देवीचे मंदिर बांधल्याचा उल्लेख आहे. सदर कोरीव लेख शके १०४९ (इ.स.११२९) मध्ये कोरल्याचा उल्लेख आहे. चालुक्यानंतर हा भाग देवगिरीच्या यादवाच्ंया अधिपत्याखाली आला .इ.स. १३३७ मध्ये यादवांचे राज्य दिल्लीच्या सुलतानाच्या ताब्यात आले व दक्षिणेत मुस्लिम सत्तेचा अंमल सुरू झाला. इ. स. १३५१ मध्ये दिल्लीच्या सुलतानाच्या साम्राज्यातील हा भाग बहामनी साम्राज्यात आला. बहामनी साम्राज्याची राजधानी [[गुलबर्गा]] होती. इ)'''आधुनिक''' [[लातूर]] शहर ही या जिल्ह्याची राजधानी आहे. . १९ व्या शतकात ते [[हैदराबाद|हैदराबाद संस्थान]] संस्थानच्या अधिकारक्षेत्रात आले. [[इ.स. १९४८|१९४८]] मध्ये हा भाग स्वतन्त्र झाला व [[इ.स. १९६०|१९६०]]मध्ये महाराष्ट्रात आला. कालान्तराने [[उस्मानाबाद]] जिल्ह्याचे विभाजन होऊन [[ऑगस्ट १६]], [[इ.स. १९८२|१९८२]] या दिवशी लातूर जिल्हा अस्तित्वात आला. या नवनिर्मित लातूर जिल्ह्यात पूर्वीच्या उस्मानाबाद जिल्ह्यातील लातूर, [[उदगीर]], [[अहमदपूर]], [[निलंगा]] व [[औसा]] अशा पाच तालुक्यांचा तसेच १५ ऑगस्ट, १९९२ रोजी पूर्वीच्या तालुक्याची पुनर्रचना करण्यात येऊन [[रेणापूर]] व [[चाकूर]] हे दोन तालुके अस्तित्वात आले. तसेच २३ जून, १९९९ रोजी पूर्वीच्या तालुक्यांची पुनर्रचना करण्यात येऊन देवणी, जळकोट व [[शिरूर (अनंतपाळ)]] तीन तालुके अस्तित्वात आले. सद्या लातूर जिल्ह्यात लातूर, औसा, निलंगा, रेणापूर, चाकूर, [[देवणी]], जळकोट, शिरूर अनंतपाळ अहमदपूर आणि उदगीर असे दहा तालुके आहेत. तदनंतर [[बहामनी]] राज्याची शकले होऊन शेवटी निजामशाहीमध्ये हा भाग आला. निजामाचे हैदराबाद राज्य १७ सप्टेंबर १९४८ मध्ये स्वतंत्र भारतात सामील झाल्यानंतर हा भाग महाराष्ट्र राज्यात आला.<ref>{{स्रोत बातमी|last1=देशमुख|first1=रा. नी|title=आपला लातूर जिल्हा|प्रकाशक=अरुणा प्रकाशन|दिनांक=२०१०}}</ref> ==भूगोल व हवामान== महाराष्ट्राच्या आग्नेय सीमेवर आणि कर्नाटकाच्या ईशान्य सीमेजवळ हा लातूर जिल्हा येतो. [[नांदेड]], [[बीड]], [[उस्मानाबाद]] हे महाराष्ट्रातील जिल्हे आणि [[बिदर]] हा कर्नाटकातील जिल्हा लातूरला जोडून आहेत. लातूर समुद्र सपाटीपासून ६३६ मीटर उंचीवर बालाघाट पठारावर आहे. लातूरला [[मांजरा]] नदीतून पिण्याचे पाणी मिळते. ही नदी २० व्या आणि २१ व्या शतकात पर्यावरणीय विघटनामुळे व धूप झाल्याने दूषित झाली. जल व्यवस्थापन नियोजनाच्या अभावामुळे लातूरला २०१० साली दुष्काळ उद्भवला. अ) '''तापमान''': लातूरचे तापमान १३°से ते ४१°से (५५ ते १०६°फॅ) दरम्यान असते, पैकी प्रवासासाठी ऑक्टोबर ते फेब्रुवारी हा हिवाळ्याचा काळ उत्तम आहे.आत्तापर्यंत नोंदवलेले सर्वोच्च तापमान ४५.६°से होते. उत्तर भारताच्या पश्चिम व्यत्ययाच्या (Western Disturbanceच्या) पूर्व प्रवाहासोबत आलेल्या थंड लाटांमुळे काहीवेळेस हिवाळ्यात क्षेत्र प्रभावित होते, व न्यूनतम तापमान २° ते ४°से (३६ ते ३९°फॅ) पर्यंत कमी होते. आ) '''वर्षा''': जून ते सप्टेंबरच्या पावसाळ्यात बहुतांश पाऊस पडतो. पावसात ९ ते ६९३ मिलि प्रति महिना इतकी विविधता आहे. सरासरी वार्षिक पाऊस ७२५ म़िलि (२८.५ इंच) पडतो. इ) '''नदी, तळे व धरणे''' तालुका [[गोदावरी]] नदीच्या खोऱ्यात येतो. नगरात येणारे पाणी [[मांजरा]] नदीतून येते. २०व्या व २१व्या शतकांत प्रदूषणाचा सामना केला. [[तावरजा नदी|तावरजा]], [[तिरू]], [[घरणी]], [[मनार]], रे[[रेणा नदी|णा]] या इतर प्रमुख नद्या आहेत. सिंचनासठी व पिण्यासाठी या नद्यांवर धरणे बांधली आहेत. देनरगण, घरणी, मसलगा, सोलवरील साकोळ, तावरजा व तिरू यांचा मोठ्या धरणांत समावेश होतो. [[मण्याड नदी|मन्याड]], [[लेंडी नदी|लेंडी]] व [[तिरू]] या उत्तर पठारावरील ३ प्रमुख नद्या आहेत. ==लोकसंख्या== लातूरचे बहुसंख्य रहिवासी मराठी बोलतात. '''धार्मिक''' {|class="wikitable" |- !धर्म !टक्केवारी |- |हिन्दू |७०% |- |इस्लाम |२४% |- |बौद्ध |४.६% |- |ख्रिश्चन |०.२% |- |जैन |०.८% |- |इतर |०.४% |- |} इतरमध्ये ०.२% शीख व ०.१% निधर्मींचा समावेश होतो. '''लोकसंख्या वाढ''' जिल्ह्याचा लोकसंख्या क्रम: १८१/६४० ( भारतात ) {| class="wikitable" |- !जनगणना !लोकसंख्या !वाढ/घट |- |१९०१ |४,२३,६०९ | -% |- |१९११ |५,०६,५४९ | +१.८% |- |१९२१ |४,७९,७२३ | -०.५४% |- |१९३१ |५,४०,०१९ | +१.१९% |- |१९४१ |६,००,३७३ | +१.०७% |- |१९५१ |६,६०,८२३ | +०.९६% |- |१९६१ |८,१८,१६० | +२.१६% |- |१९७१ |१०,४८,६१८ | +२.५१% |- |१९८१ |१२,९२,८८२ | +२.१२% |- |१९९१ |१६,७६,६४१ | +२.६३% |- |२००१ |२०,८०,२८५ | +२.१८% |- |२०११ |२४,५४,१९६ | +१.६७% |- |} '''भाषा''' {|class="wikitable" |- !भाषा !टक्केवारी |- |मराठी |८१.७५ |- |हिंदी |१०.४३ |- |उर्दू |६.३७ |- |तेलुगू |०.७२ |- |कन्नड |०.४४ |- |} ==प्रशासन व राजकारण== कै. [[केशवराव सोनवणे]] हे नवनिर्वाचित महाराष्ट्रातील लातूरचे पहिले आमदार होते. [[केशवराव सोनवणे]] यांच्या रूपाने जिल्ह्याला पहिल्यांदा सहकारमंत्रीपद मिळाले. केशवरावांच्या काळात लातूर तालुक्याला स्वतःची वेगळी ओळख होण्यास मदत झाली. सन १९५७ ते ६७ अशी सलग दहा वर्षे केशवराव लातूरचे आमदार होते. त्यानंतर १९७१ ते ८० असे दहा वर्षे औसाचे आमदार म्हणून त्यांनी काम केले. त्यांनी १९६२ ते ६७ या काळात सहकारमंत्री म्हणून यशवंतराव चव्हाण यांच्यासोबत काम केले. भूतपूर्व केंद्रीय विज्ञान व तंत्रज्ञान मंत्री आणि महाराष्ट्राचे माजी मुख्यमंत्री [[विलासराव देशमुख]] हे लातूरचे असून राज्यसभा सदस्य झाले होते. त्याचप्रमाणे भारताचे माजी गृहमंत्री [[शिवराज पाटील]] हे लातूरचे आहेत. अ) '''स्थानिक''' [[जिल्हा परिषद लातूर]] २०२१ सालचे अध्यक्ष : राहुल गोविंद केंद्रे २०२१ सालचे जिल्हाधिकारी : बी. पृथ्वीराज क्षेत्र: ७,१५७ चौरस किलोमीटर सत्ताधारी पक्ष : भाजप एकूण सदस्य : ५८ विभाग :लातूर १)सामान्य प्रशासन २)अर्थ ३)प्राथमिक शिक्षण ४)माध्यमिक शिक्षण ५)आरोग्य ६)महिला व बालकल्याण ७)पाटबंधारे व पाणी पुरवठा ८)पंचायत ९)बांधकाम १०)ग्रामीण विकास यंत्रणा ११)पशुसंवर्धन १२)समाजकल्याण १३)कृषी आ) '''राज्य व केंद्र प्रशासन''' लातूर जिल्ह्यात लातूर शहर, लातूर ग्रामीण, उदगीर, औसा, निलंगा व अहमदपूर असे ६ विधानसभा मतदारसंघ आहेत. लातूर जिल्ह्यातील मतदार औसासाठी उस्मानाबाद व उर्वरित पाचसाठी लातूर अशा दोन लोकसभा मतदार संघांत मतदान करतो. '''राजकारण''' इ) '''प्रसिद्ध राजकारणी''' [[केशवराव सोनवणे]] हे लातूर क्षेत्रातून महाराष्ट्राच्या मंत्रिमंडळात गेलेले पहिले मंत्री होते. ते आधी मुख्यमंत्री यशववंतराव चव्हाण यांच्या मंत्रिमंडळात मंत्री झाले व नंतर ते वसंतराव नाईक मंत्रिमंडळात १९६२ ते १९६७ दरम्यान सहकार मंत्री होते. लातूर हे दिलीपराव देशमुख यांचे जन्मस्थान आहे. विलासराव देशमुख यांचा जन्म बाभळगाव(लातूर)ला झाला होता. त्यांनी दोनदा महाराष्ट्र राज्याचाे मुख्यमंत्री म्हणूम व नंतर व केंद्रीय मंत्री म्हणून काम केले. भारतीय जनता पक्षाचे राष्ट्रीय अध्यक्ष अमित शहांशी संबंधित गुजरातमध्ये दंगल घटनेची त्यांनी तपासणी केली. की तपासणी करत असलेले केंद्रीय तपास आयोगाचे न्यायाधीश ब्रिजगोपाल हरकृष्ण लोया यांची १ डिसेंबर २०१४ रोजी हत्या झाली. ई)'''न्याय''' जिल्हा न्यायाधीश : लातुरात १ जिल्हा व सत्र न्यायालय आहे. उ)'''संरक्षण''' * जिल्हा पोलीस अधिक्षक : निखिल पिंगळे (२०२१ साल) * एकूण पोलीस स्थानके: २३ * केंद्रीय राखीव पोलीस दलाचे प्रशिक्षण केंद्र चाकूरला व बाभळगाव(लातूर) येथे पोलीस प्रशिक्षण केंद्र आहे. ==प्रसिद्ध व्यक्ती== *[[केशवराव सोनवणे]] हे महाराष्ट्र राज्याचे सहकार मंत्री होते. ते मुख्यमंत्री वसंतराव नाईक यांच्या मंत्रिमंडळात कॅबिनेट मंत्री होते. ते औसा मतदारसंघातून दोन वेळा व लातूर मतदारसंघातून दोन वेळा असे एकून ४ वेळा आमदार म्हणून निवडून आले होते *[[विलासराव देशमुख]] हे महाराष्ट्र राज्याचे दोनदा मुख्यमंत्री व एकदा केंद्रात विज्ञान व तंत्रज्ञानज्ञान मंत्री होते. *[[शिवराज पाटील|शिवराज विश्वनाथ पाटील]] पंजाब राज्याचे व चंदीगड प्रदेशाचे २०१०पासून २०१५ पर्यंत राज्यपाल होते. त्यापूर्वी ते १९९१ पासून १९९६ पर्यंत १० व्या लोकसभेचे अध्यक्ष होते. २००४ पासून २००८ पर्यंत ते मनमोहन सिंह मंत्रिमंडळात केंद्रीय गृहमंत्री होते. १९८० च्या सुमारास शिवराज पाटील हे इंदिरा गांधी व राजीव गांधी मंत्रिमंडळांत संरक्षण मंत्रीसुद्धा होते. *[[अमित देशमुख]] *[[रितेश देशमुख]] हे भारतीय चित्रपट अभिनेता, निर्माता व गृहशिल्पी आहेत. ते त्यांच्या हिंदी व मराठी चित्रपटांतील कार्यासाठी प्रसिद्ध आहेत. ते माजी मुख्यमंत्री विलासराव देशमुखांचे पुत्र आहेत. *[[संभाजी पाटील निलंगेकर]] हे १३ व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य आहेत व निलंग्याचे प्रतिनिधित्व करतात. ते भारतीय जनता पक्षाचे सदस्य आहेत. २०१ून त्यांनी श्रमिक कौशल्य विकास व उद्योजकता हे खाते सांभाळले.होते. ==अर्थव्यवस्था== उस्मानाबाद जिल्ह्याचे विभाजन झाल्यानन्तर १५ ऑगस्ट १९८४ रोजी लातूर जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बँकेची स्थापना करण्यात आली. ह्या बँकेने कृषि क्षेत्रात मोलाचे योगदान दिले आहेत. सन १९८४ मध्ये या बँकेच्या ४५ शाखा होत्या तर त्यात सम २००७ मध्ये १०६ पर्यंत वाढ झाल्याचे दिसून येतेय म्हणजेच शाखेत दुपटीपेक्षा अधिक वाढ झाली आहे. लातूर जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बँकेच्या सभासद संख्येत ८७२ वरून १७११ पर्यंत म्हणजे दुपटीने वाढ झाली. विशेषतः बँकेचे भागभांडवल सन १९८४ मध्ये १३१ लाख रुपये होते. ते सन २००७ मध्ये ३,८८६ लाखापर्यंत वाढले, ही वाढ जवळ-जवळ ३० पटीने झाल्याचे दिसून येते. बँकेच्या ठेवी सन १९८४ मध्ये १,१९१ लाख रुपयाच्या होत्या. सन २००७ मध्ये ५०,९२८ लाखापर्यंत वाढल्या आहेत. याचा अर्थ ठेवीमध्ये ४३ पटीने वाढ झाल्याचे आढळून येते. बँकेने कर्ज वाटपात सुलभता निर्माण केल्यामुळे बँकेच्या कर्ज देण्याच्या प्रमाणात वाढ झाली आहे. बँकेने सन १९८४ मध्ये १८२१ लाख रुपयाची कर्जे वितरीत केली. तर सन २००७ मध्ये ७३,१२९ लाख रुपयाच्या कर्जाचे वाटप केले. सन १९८४ ते सन २००७ या काळात बँकेच्या कर्ज वाटपाचे प्रमाण ४० पटीने वाढले. बँकेने कर्ज देण्याचे सुलभ धोरण स्वीकारले असले तरी कर्जाची वसूली करणे कठीण असते. तरी परंतु बँकेचे सन १९८४ मध्ये कर्ज वसुलीचे प्रमाण ३५.५०% होते. ते सन २००७ पर्यंत ८५% पर्यंत वसुलीचे प्रमाण वाढल्याचे दिसून येते. लातूर जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बँकेला सुरुवातीच्या काळात जरी १८ लाख रुपयांचा तोटा झाला असला तरी नंतर मात्र बँकेने आपल्या नफ्यात ४६० लाख रुपयांची वाढ केल्याचे दिसून येते.<ref>[https://mahades.maharashtra.gov.in/district.do?districtname=LATUR]</ref> वरील विवेचनावरून हे स्पष्ट होते की, निश्चितच बँकेने जिल्ह्यातील कृषिक्षेत्रात उल्लेखनीय कार्य करून सहकाराची तत्त्वे व नियमांचे काटेकोर पालन केल्याचे दिसून येते. याचबरोबर बँकेने सभासदासाठी त्यांच्या आर्थिक कल्याणात वाढ करण्यासाठी अतिशय अल्प व्याजदराच्या वेगवेगळ्या विकासात्मक व प्रोत्साहनात्मक योजना राबविल्या आहेत. हैद्राबादच्या निजाम काळात लातूर प्रमुख व्यापार केंद्र बनले. ते कृषी आधारित अर्थव्यवस्था व औद्योगिक केंद्रसुद्धा आहे. लातूर संपूर्ण भारतात कडधान्ये व विशेषतः तूर डाळीसाठी प्रसिद्ध आहे. हा जिल्हा उडीद, मूग, हरबरा व तुरीसाठी प्रमुख व्यापार केंद्र आहे. इथे मांजरा व विकास हे साखर कारखाने आहेत. तसेच हे तेलबिया मुख्यतः सूर्यफुल, करडई, व सोयाबीन यांच्या व्यापारासाठी प्रसिद्ध आहे. लातूर जिल्हा हा कुलुपे, पतळी वस्तू, दुधाची पावडर, सूतगिरण्या यांचे प्रमुख उत्पादन केंद्र आहे. स्थानिक आंब्यासह लातूरमध्येशंब्याची केशर नावाची जात विकसित झालेली आहे. शेतकऱ्यांच्या हितासाठी [[केशवराव सोनवणे]] यांनी डालडाचा कारखाना स्थापन केला. हा सहकारी तत्त्वावर स्थापलेला कारखाना आहे. १९९० पर्यंत लातूर तालुका औद्योगिकदृष्ट्या मागास राहिले. १९६० मध्ये मराठवाडा भाग महाराष्ट्रात समाविष्ट झाला. मागास क्षेत्रास पुढे नेत, मराठवाडा क्षेत्राची औद्योगिक प्रगती सुरू झाली. सहकार मंत्री [[केशवराव सोनवणे]] यांच्या कार्यकाळात लातूरला पहिले औद्योगिक क्षेत्र मिळाले. तेव्हाच महाराष्ट्र औद्योगिक विकास महामंडळाने जमीन मिळवून औद्योगिक क्षेत्र स्थापन करून वाढवण्याची सुरुवात केली. शेती प्रक्रिया, खाद्य तेल, जैव तंत्रज्ञान, टिकाऊ वस्तु, प्लास्टिक व ॲल्युमिनिअम प्रक्रियेतील अनेक कंपन्यांचे निर्माण प्रकल्प लातुरात आहेत, पण बहुतांश हे लहान व मध्यम प्रमाणाचे आहेत. भारताच्या सर्वात मोठे सोयाबीनचे व्यापार केंद्र लातूर आहे. या नगरास महाराष्ट्राचा साखर पट्टा म्हटले जाते. तालुक्यात दोन साखर कारखाने आहेत. ते भारताच्या सर्वाधिक साखर उत्पादक तालुक्यांपैकी एक आहेत.. इथे तेलबिया, विक्रेय वस्तु व फळबाजारसुद्धा आहे. लातूर उच्च दर्जाच्या द्राक्षासाठी विख्यात आहे व अनेक खासगी शीत साठवण सुविधांची सोय करतो. अतिरिक्त औद्योगिक क्षेत्रात ३०० एकर पसरलेले लातूर अन्न उद्यान निर्माणाधीन आहे. दक्षिण भारताकडील परिवहनासाठी लातूर हे प्रमुख स्टेशन आहे. लातूरचे औद्योगिक क्षेत्र १) लातूर औद्योगिक क्षेत्र अतिरिक्त भाग १ २) लातूर अतिरिक्त भाग २ ३) लातूर सहकारी औद्योगिक क्षेत्र ४) मुरुड तालुका सहकारी औद्योगिक क्षेत्र ५) उदयगिरी सहकारी औद्योगिक क्षेत्र लातुरातील विशेष औद्योगिक क्षेत्रे व निर्यात क्षेत्रे १)लातूर अन्न उद्यान २)लातूर माहिती तंत्रज्ञान उद्यान ३)लातूर एकात्मिक कापड उद्यान ४)मुंबई रेयॉन फॅशन लातूर वाणिज्य व औद्योगिक संघटना १)लातूर वाणिज्य संघटना २)निर्माता संघटना लातूर ३)अभियंता व गृहशिल्पी संघटना लातूर ४)विकसक संघटना लातूर ५)संगणक व माध्यम संघटना लातूर ६)भारतीय सनदी लेखापाल संस्थेच्या पश्चिम भारत क्षेत्रीय परिषदेची शाखा ==शिक्षण व संशोधन== अ) '''लातूर आकृतिबंध''' लातूरच्या राजर्षी शाहू महाविद्यालयचे माजी प्राचार्य जनार्धन वाघमारे व अनिरुद्ध जाधव यांनी लातूर आकृतिबंध निर्माण केला. हा लातूर आकृतिबंध हे विशेष प्रशिक्षण व सातत्यपूर्ण शिकवणीचे मिश्रण आहे. विद्यार्थी परीक्षेच्या तयारीसाठी प्रश्नपत्रिका शृंखला सोडवतात व शिकवणी सत्रास उपस्थित राहतात. लातूर आकृतिबंध ही परीक्षेत अपेक्षित प्रश्नांची उत्तरे पुरवण्यात विद्यार्थ्यांना सहायता करण्यासाठी बनवलेली सातत्यपूर्ण अभ्यासाची यांत्रिक पद्धत आहे. भारताच्या महाराष्ट्र राज्यातील माध्यमिक, उच्च माध्यमिक व विद्यापिठ शिक्षणासाठी ती प्रमाण बनली. प्रमाणित सामाईक प्रवेश परीक्षेतील महाराष्ट्राच्या विद्यार्थ्यांच्या यशामुळे राज्याच्या इतर भागांत हे शैक्षणिक तंत्र स्वीकारले जात आहे. भारताच्या अनेक शिक्षणतज्ज्ञांनी या पद्धतीवर टिका केली आहे. ते या आकृतिबंधास तात्पुरता नफा मिळवण्याचे साधन मानतात; त्यांच्या मते हे तंत्र विद्यार्थ्यांना प्रगत शिकण्यासाठी तयार करत नाही. लातूर माध्यमिक, उच्च माध्यमिक व विद्यापिठ शिक्षणासाठी केंद्र म्हणून विकसित झाले आहे. लातूरच्या महाविद्यालयातील विद्यार्थ्यांचे अभियांत्रिकी व वैद्यकीय प्रवेश परीक्षेत चांगले प्रदर्शन असते. आ) '''मूलभूत, प्राथमिक, माध्यमिक व उच्च शिक्षण''' इथे जिल्हा परिषदेच्या शिक्षण विभागाद्वारे संचालित संलग्न १,२८४ प्राथमिक शाळा व ४८७ खासगी शाळा आहेत. या शाळांमध्ये शिकवण्याचे प्राथमिक माध्यम बहुतांशी मराठी आहे. तरी अनेक शाळांमध्ये इंग्रजी व अर्ध इंग्रजी माध्यमसुद्धा दिसतात. मयाने म.रा.मा.उ.मा.शि.म.च्या परिक्षेत अनेक वर्षांपासून गुणववंत दिले आहेत. जिल्हा परिषद व महानगर पालिकेद्वारे सार्वजनिक विद्यालय चालवले जातात व ते महाराष्ट्र राज्य उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळाशी (रा.मा.उ.मा.शि.म.शी) संलग्न आहेत.व्यक्तींद्वारे व शिक्षण संस्थांद्वारे खासगी शाळा संचालित होतात. त्या राज्य मंडळ किंवा राष्ट्रीय शिक्षण मंडळ (केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळ) किंवा भारतीय माध्यमिक शिक्षण परिषद अशांशी संलग्न असतात. इ) '''विद्यापीठातील शिक्षण''' मागील काही वर्षांपासून(किती?) लातूर उच्च शिक्षणाचे केंद्र म्हणून उदयास आले आहे. पदवी व पदव्युत्तर शिक्षण देणाऱ्या अनेक संस्था इथे आहेत. बहुतांश प्रस्थापित व्या‌वसायिक पदवी महाविद्यालये लातूर नगरात आहेत, अलीकडे उपनगरीय क्षेत्रांतही बऱ्या संस्था निघाल्या आहेत. उज्ज्वल निकालाने मानांकित असल्याने, राज्याच्या विविध भागांतील विद्यार्थ्यांना लातूर आकर्षित करते. बरेच विद्यार्थी शेजारील जिल्ह्यांतील आहेत. बहुतांश महाविद्यालय स्वा.रा.ति.म. विद्यापिठ नान्देडशी संलग्न आहेत. १९८३ला स्थापलेले बिडवे महाविद्यालय मराठवाड्यातील सर्वात जुन्या महाविद्यालयांपैकी एक आहे. १९८८मध्ये समाजसेवक विश्वनाथ कराड यांनी लातुरात'महाराष्ट्र वैद्यकीय विज्ञान व संशोधन संस्थेची स्थापना केली. २००८मध्ये आपत्ती व्यवस्थापन प्रशिक्षण संस्थेची स्थापना झाली. ई) '''व्यावसायिक शिक्षण''' लातूर हे भारतीय सनदी लेखापाल संस्थेच्या पश्चिम भारत क्षेत्रीय परिषदेचे माहिती तंत्रज्ञान प्रशिक्षण प्रयोगशाळा, अभ्यासिका व ग्रंथालयासहित परीक्षा केंद्र आहे. एकूण महाविद्यालये=३३ '''शिक्षण संस्था''' १) स्वा.रा.ति.म. विद्यापीठ उपकेंद्र, पेेठ, लातूर २) राजर्षी शाहू महाविद्यालय, लातूर ३) दयानन्द महाविद्यालय, लातूर ४) महात्मा बसवेश्वर महाविद्यालय, लातूर ५) व्यंकटराव देशमुख महाविद्यालय, बाभळगाव, लातूर ६) त्रिपुरा महाविद्यालय,लातूर ७) काॅक्झिट महाविद्यालय, लातूर ८) सुशिलादेवी देशमुख महाविद्यालय, लातूर ९) राजमाता जिजामाता महाविद्यालय, लातूर १०) कमला नेहरू महाविद्यालय, बोरी, लातूर ११) संभाजी महाविद्यालय, मुरुड, लातूर '''वैद्यकीय''' १) विलासराव देशमुख शासकीय महाविद्यालय, लातूर २) मांजरा आयुर्वेदिक महाविद्यालय, लातूर ३) वसंतराव काळे होमिओपॅथी महाविद्यालय, लातूर ४) यशवंतराव चव्हाण महाविद्यालय, लातूर ५) शासकीय रुग्णसेवक महाविद्यालय, बाभळगाव, लातूर '''अभियांत्रिकी''' १) एम.एस. बिडवे महाविद्यालय, वसवाडी, लातूर '''तंत्रनिकेतन''' १) पुरणमल लाहोटी शासकीय तंत्रनिकेतन, लातूर २) वि.दे.फा. तंत्रनिकेतन, लातूर ३) सांदीपनी तंत्रनिकेतन, कोळपा, लातूर ४) विवेकानंद तंत्रनिकेतन, लातूर ५) मुक्तेश्वर तंत्रनिकेतन, बाभळगाव, लातूर '''शाळा''' अ) महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक आणि उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळाच्या क्षेत्रातील शाळा १) श्री व्यंकटेश विद्यालय, लातूर २) गोदावरी कन्या विद्यालय, लातूर ३) सरस्वती विद्यालय, लातूर ४) देशी केंद्र विद्यालय, लातूर ५) केशवराज विद्यालय, लातूर ६) शिवाजी विद्यालय, लातूर ७) यशवंत विद्यालय, लातूर ८) राजस्थान विद्यालय, लातूर ९) बसवण्णप्पा वाले विद्यालय, लातूर १०) श्रीमानयोगी विद्यालय, लातूर ११) लाल बहादुर शास्त्री विद्यालय, लातूर ब) केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळच्या शाळा १) संत तुकाराम, लातूर २) पोदार, लातूर ==संस्कृती== अ)'''कला, स्थापत्य व साहित्य''' आ)'''संगीत, नृत्य व चित्रपट''' आ)'''समाज''' इ)'''अन्न''' ई) '''वेशभूूषा''' १)महिला : बहुतांशी साड्या २)पुरुष : बहुतांशी शर्ट-पँट उ) '''उत्सव''' दर्शवेळ [[अमावस्या]] : या दिवशी. (सूर्योदयापासून ते सूर्यास्तापर्यंतच्या काळात अंशतः चतुर्दशी व अंशतः [[अमावास्या[[ असेल तर त्या अमावास्येला दर्श [[अमावास्या]] म्हणतात.) ऊ) '''क्रीडा''' लातूरमध्ये क्रीडांगण तयार करण्याचे महाराष्ट्र क्रिकेट संघटनेची योजना आहे. लातूर भागासाठी विभागीय क्रीडा संकुलाची योजना आहे. हे केंद्र लातूर, उस्मानाबाद व नांदेडच्या खेळाडुूंची गरज भागवेल. राष्ट्रस्तरीय कबड्डी व बेसबॅाल लातुरात झाल्या आहेत. लातूर अजूनही कीरिडा प्रबोधिनीची प्रतीक्षा करत आहे. ==विभाग व तालुके== तालुके १० *[[अहमदपूर]] *[[उदगीर]] *[[औसा]] *[[चाकूर]] *[[जळकोट]] *[[देवणी]] *[[निलंगा]] *[[रेणापूर]] *[[लातूर तालुका|लातूर]] *[[शिरूर (अनंतपाळ)]] उपविभाग ५ विधानसभा मतदारसंघ ६ लोकसभा मतदारसंघ २ महानगर पालिका १ गावे ९४८ ग्रामपंचायती ७८६ पंचायत समित्या १० तालुके १० नगर पालिका ४ * नगरपंचायत ५ टपाल कार्यालये ३२ शासकीय विश्रामगृहे २ ==पर्यटन स्थळे== * '''अष्टविनायक मंदिर''', लातूर हे शिवाजी नगरमध्ये आहे. १९८९ मध्ये निर्मित हे नवीन मंदिर त्याच्या सौंदर्यासाठी प्रसिद्ध आहे, कारण तिथे देवालयाच्या दोन्ही बाजूंस उद्यान आहे, तसेच समोर काही कृत्रिम फवारे आहेत. उद्यानात ८ ते ९ फूट उंचीची शिवमूर्ती आहे. * '''[[उदगीर]]चा किल्ला''', उदगीर : १७६१ च्या मराठा व हैदराबादी निजामांमधील युद्धाचा साक्षी आहे. सदाशिवराव भाऊंच्या नेतृत्वातील मराठा सेनेने निजामांचा पराभव केला व उदगीरचा सधी झाला.. उदगीरचा किल्ला ४० फूट खोल खंदकाने वेढलेला आहे, कारण किल्ला भूमी स्तरावर बांधला आहे. किल्ल्यात अरबी व फारशीत लिहिलेले काही दुर्मिळ कोरीव लेख आहेत. * '''[[औसा]] किल्ला''', औसा : : हा किल्ला सर्व बाजूंनी उंच प्रांगणाने वेढलेला व खड्ड्यात आहे, ज्यामुळे व्यक्ती याच्या उंच स्थानावरून दूर अंततरावरून येणाऱ्या सेनेला पाहू शकतो. त्यावेळी जेव्हा किल्ल्याचा बहुतांश भाग लपलेला राहतो. जवळपास चौकोनी आकाराचा, किल्ला ३६.५८ मीटर रुंद खंदकाने किंवा चराने वेढलेला आहे. हा चर कोरडा आहे. * '''केशव बालाजी मंदिर, औसा''' : हे मंदिर औसाजवळ याकतपूर मार्गाजवळ आहे. तिरुपती बालाजी मंदिराच्या धर्तीवर हे बांधले आहे. हे मंदिर व शेजारील क्षेत्र खासगी संपत्ती आहे पण भक्त दर्शनासाठी व पर्यटनासाठी तिथे जाऊ शकतो. किल्ल्यानंतर औसा नगरातील हे दुसरे आकर्षक स्थळ आहे. मंदिराजवळ निवासी सुविधा उपलब्ध आहे. मंदिर उतारांनी वेढलेले आहे. गणेश, शिव, विठ्ठल, रुक्मिणी तसेच केशवानंद बापू यांना समर्पित चार वेगळी मंदिरे एकाच परिसरात आहेत. मंदिर सकाळी ६ला उघडून रात्री ९ला बंद होते. दिवसभरात विविध सेवा होतात. सकाळी १० व संध्याकाळी ७ वाजता अतिथींसाठी साधारण प्रसाद असतो. प्रत्येक शुक्रवारी महाप्रसाद सकाळी १० ते संध्याकाळी ६ दरम्यान असतो. हे मंदिर 'धर्म व संस्कार नगरी' प्रकल्पाचा भाग आहे. * '''खरोसा लेणी''', [[निलंगा]]: : लातूरपासून ४५ किमी अंतरावर हे लेण्यांचे लहान गाव आहे. बुद्ध, नरसिंह, शिवपार्वती, कार्तिकेय व रावण यांचा लेण्यांतील शिल्पांत समावेश होतो. इतिहासकारांच्या अनुसार या लेणी ६ व्या शतकात गुप्त काळात बनल्या. लेण्यांजवळ रेणुका मंदिर व पिरपाशा दर्गा आहे. * '''गंज गोलाई''', लातूर: गोलाई तालुक्याच्या केंद्रात आहे. नगर रचनाकार फैजुद्दीनने गोलाई चौकाची रचना केली. १९१७ला निर्मित मोठी २ मजली रचना ही गोलाईची मुख्य वास्तु आहे. वर्तुळाकार रचनेच्या केंद्रात अंबादेवीचे मंदिर आहे. या गोलाईस जोडणारे १९ मार्ग आहेत व या मार्गांच्या बाजूंस सर्व प्रकारचेया पारंपरिक स्थानिक दागिने, पादत्राणे ‌व मिरची ते गुळापर्यंत अन्नपदार्थांचा बाजार आहे. अशाप्रकारे, गोलाई हे तालुक्याचे मुख्य वाणिज्य व व्यापार केंद्र बनले आहे. * '''शेळगाव ''': पाच गावांच्या सीमेवरील हे गाव चाकूर तालुक्यातील मल्लप्पा शिव मंदिरासाठी विख्यात आहे. श्रावण महिन्यात शेळगावच्या मल्लप्पा मंदिरात व डोंग्रज येथे संत अंबादास मंदिरात तीर्थयात्रा होते. या यात्रेदरम्यान अनेक क्रीडा स्पर्धांचे आयोजन होते. * '''नागनाथ मंदिर''', वडवळ, चाकूर * '''बुद्ध उद्यान''' : मंदिरात विशाल बुद्धमूर्ती आहे. * '''लोहारा''': उदगीर तालुक्यातील गाव महादेव बेट (टेकडी) व गैबीसाहेब बेटासाठी प्रसिद्ध आहे. निजामशाही वंशाच्या काळापासून बेनिनाथ मठ अस्तित्वात आहे. * '''वनस्पती बेट''', वडवळ : ही टेकडी दुर्मिळ आयुर्वेदिक औषधी व वनस्पतींचे माहेरघर आहे. हे ठिकाण लातूरपासून ३९ किमी व चाकूरपासून १६.५ किमी दूर आहे. टेकडी जमिनीपासून ६५० फूट (२०० मीटर) उंच व वडवळ गावापासून तीन किलोमीटर दूर आहे. * '''विराट हनुमान'''(लातूर): ही परिवार गृह संस्था, औसा मार्ग, लातूर येथे आहे. देवालयाची रचना इतरांपेक्षा बरीच वेगळी आहे. उत्तम उद्यानाने मंदिर आच्छादित आहे. मूर्ती २८ फूट उंच व शेदरी रंगाची आहे. * '''विलासराव देशमुख उद्यान''', लातूर: हे नाना नानी उद्यान होते. हे मध्यवर्ती ठिकाण महानगरपालिकेजवळ आहे व आरामदायक वातावरणामुळे जनतेत प्रसिद्ध आहे. नागरिक इथे सहपरिवार, अपत्यांसहित व मित्रांसह वेळ घालवतात. येथे एक मुक्त सभागृह आहे. उद्यानामध्ये सार्वजनिक बैठकांसाठी जागा आहे. * '''शिव मंदिर, [[निलंगा]]''' * '''साई धाम, तोंडार''' * '''साई नंदनवन''', चाकूर: चाकूरजवळील आणखी एक पर्यटन स्थळ. ४०० एकर (१.६ चौ.किमी.) मध्ये पसरलेले आहे, इथे आंब्याचा मळा, जल उद्यान व मनोरंजन उद्यान आहे. उद्यानाच्या केंद्रात एक सत्यसाईबाबा मंदिर आहे. * '''सिद्धेश्वर मंदिर''', लातूर : - हे देऊळ मुख्य नगरापासून दोन किलोमीटरवर आहे. हे सम्राट 'ताम्रध्वजा'द्वारे निर्मित व सोलापूरच्या सिद्धरामेश्वर स्वामीला समर्पित आहे. हे लातूरचे ग्रामदैवत आहे. दरवर्षी इथे १५ दिवसांची जत्रा असते. * '''सुरत शहावली दर्गा''' हा राम गल्ली, पटेल चौकात आहे. हा लातूरचा भाग आहे. हा दर्गा १९३९ला मुस्लिम संत सैफ उल्लाह शाह सरदारींच्या स्मरणार्थ बांधला गेला. त्यांना येथे पुरले. येथे जून-जुलैमध्ये ५ दिवसांची जत्रा दरवर्षी असते. * '''हकानी बाबा''', लातूर मार्ग, चाकूर * '''हत्ती बेट देवर्जन''': उदगीरजवळच्या या ठिकाणी एका लहान टेकडीवर संत गंगाराम यांची समाधी आहे. ह्या स्थानी काही कोरीव गुहा आहेत.. या स्थानाने ज्यांनी हैद्राबाद मुक्ती संग्रामात प्राणाहुती दिली अशा अनेक स्वातंत्र्य सैनिकांना जन्म दिला आहे. ==प्राथमिक सुविधा== '''आरोग्य''' एकूण रुग्णालये: २८ लातूर जिल्हा १२ शासकीय रुग्णालय, ४६ प्राथमिक आरोग्य केंद्रे, १९ इस्पितळे व २३४ प्राथमिक आरोग्य सहाय्यता गटांद्वारे सज्ज आहे. लातुरात बनत असलेल्या सर्वोपचार रुग्णालयामुळे शेजारील ११ जिल्ह्यांना लाभ मिळेल. शिवाय इथे अनेक खासगी रुग्णालये आहेत.लातुरात शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय आहेच, त्याशिवाय, व यशवंतराव चव्हाण महाविद्यालय हे खासगी वैद्यकीय महाविद्यालयही आहे. '''ऊर्जा''' == चित्रे == [[Image:Udgir Fort.jpg|right|500px|उदगीरचा किल्ला]] [[Image:Surat Shawali Darga Latur.JPG|thumb|लातूरचा दर्गा|अल्ट=]] [[Image:Bhukamp-लातूर.jpg|thumb|right|200px|लातूरात झालेला भूकंप|दुवा=Special:FilePath/Bhukamp-लातूर.jpg]] [[Image:Kharosa2,लातूर.jpg|thumb|खरोसा लेण्या, औसा|दुवा=Special:FilePath/Kharosa2,लातूर.jpg]] [[Image:Sidheshwar mandirलातूर.jpg|thumb|right|200px|सिद्धेश्वर मंदिर, लातूर|दुवा=Special:FilePath/Sidheshwar_mandirलातूर.jpg]] ==हे सुद्धा पाहा== [[लातूर तालुका]] ==संदर्भ आणि नोंदी== <nowiki></ref></nowiki> {{लातूर जिल्ह्यातील तालुके}}{{महाराष्ट्रातील जिल्हे}} ==बाह्य दुवे== [https://latur.gov.in/en/ लातूरविषयी माहिती देणारे संकेतस्थळ] <references />[https://www.youtube.com/watch?v=pDzCwgqQXUw 3. लातूर जिल्हा संपूर्ण माहितीसाठी भेट द्या.] boix23w5v3inpcm4ws7qzygmn3fvyxf 0 7634 2145499 2115135 2022-08-12T07:56:22Z 2409:4042:2C85:9CC9:0:0:1109:6B0E /* फलटण तालुक्यातली गावे */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार = तालुका |स्थानिक_नाव = फलटण |इतर_नाव = |टोपणनाव = |राज्य_नाव = महाराष्ट्र |अक्षांश = 17|अक्षांशमिनिटे =58 |अक्षांशसेकंद =48 |रेखांश= 74|रेखांशमिनिटे= 25|रेखांशसेकंद= 48 |मुळ_नकाशा = <!-- only if default map not wanted --> |शोधक_स्थान = <!-- left/right --> |मुळ_नकाशा_पट्टी = <!-- हो/नाही --> |आतील_नकाशा_चिन्ह = <!-- हो/नाही --> |नकाशा_शीर्षक = |क्षेत्रफळ_एकूण = |क्षेत्रफळ_आकारमान = |क्षेत्रफळ_क्रमांक = |क्षेत्रफळ_एकूण_संदर्भ = |क्षेत्रफळ_मेट्रो = |क्षेत्रफळ_मेट्रो_संदर्भ = |उंची = |उंची_संदर्भ = |समुद्री_किनारा = |हवामान = |वर्षाव = |तापमान_वार्षिक = |तापमान_हिवाळा = |तापमान_उन्हाळा = |मुख्यालय = <!-- फक्त जिल्हांसाठीच--> |मोठे_शहर = |मोठे_मेट्रो = |जवळचे_शहर = |प्रांत = |विभाग = |जिल्हा = <!-- नावे --> |लोकसंख्या_एकूण = |लोकसंख्या_वर्ष = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ = |लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर = |साक्षरता = |साक्षरता_पुरुष = |साक्षरता_स्त्री = |अधिकृत_भाषा = मराठी |नेता_पद_१ = |नेता_नाव_१ = |नेता_पद_२ = |नेता_नाव_२ = |संसदीय_मतदारसंघ = |विधानसभा_मतदारसं = |न्यायक्षेत्र_शीर्षक_१ = [[तहसील]] |न्यायक्षेत्र_नाव_१ = फलटण |न्यायक्षेत्र_शीर्षक_२ = [[पंचायत समिती]] |न्यायक्षेत्र_नाव_२ = फलटण |न्यायक्षेत्र_शीर्षक_३ = |न्यायक्षेत्र_नाव_३ = |कोरे_शीर्षक_१ = |कोरे_उत्तर_१ = |एसटीडी_कोड = |पिन_कोड = |आरटीओ_कोड = |संकेतस्थळ = |संकेतस्थळ_नाव = |दालन = |तळटिपा = |गुणक_शीर्षक = <!-- हो/नाही --> |स्वयंवर्गीत = <!-- हो/नाही --> }} {{तक्‍ता भारतीय शहर |नाव=फलटण |शहर_नाव=फलटण |जिल्हा_नाव=[[सातारा जिल्हा|सातारा]] |राज्य_नाव=[[महाराष्ट्र]] |लोकसंख्या=६२,००० |जनगणना_वर्ष=[[इ.स. २००१|२००१]] |दूरध्वनी_कोड=०२१६६ |पोस्टल_कोड=४१५ ५२३ |आरटीओ_कोड=MH-११ |निर्वाचित_प्रमुख_नाव= |निर्वाचित_पद_नाव= |प्रशासकीय_प्रमुख_नाव= |प्रशासकीय_पद_नाव= }} '''फलटण''' हा [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र]] राज्यातील [[सातारा जिल्हा|सातारा जिल्ह्यातील]] एक तालुका व शहर आहे. फलटण शब्दाची उत्पत्ती फल उत्तन (अर्थात फळबागांचा प्रदेश) अशी असावी, असे म्हटले जाते. फलटण क्षेत्रातील धुमाळवाडी आणि दक्षिण पट्ट्यातील डाळिंबे जगभरात निर्यात होतात. फलटणचा ग्रामीण भाग कृषी क्षेत्रात प्रगत असून नीरा उजवा कालवा सिंचन योजना ही तेथील कृषी क्षेत्रासाठी संजीवनी ठरला आहे.. [[बाणगंगा]] नावाची एक नदी फलटण गावातून वहाते. नदीवर एक पूल आहे. त्याच्या एका बाजूला फलटण आणि दुसऱ्या बाजूला मलठण ही गावे आहेत. नदीचे पात्र बहुतांशी कोरडे असते. [[पुणे|पुण्याहून]] फलटणला जाताना आधी मलठण लागते. फलटण हे भारतातील एक पुरातन शहर आहे. [[महानुभाव]] पंथीयांची दक्षिणकाशी म्हणून फलटण ओळखले जाई. दरवर्षी चैत्र वद्य प्रतिपदेला फलटणला घोड्यांची जत्रा होते. या जत्रेला [[पंजाब]], बिहार, उत्तरी भारतातून भाविक मोठ्या प्रमाणात सहभागी होतात. येथे एक प्रसिद्ध श्रीराम मंदिर आहे. ते फलटणचे ग्रामदैवत म्हणून ओळखले जाते. दर वर्षी नोव्हेंबर-डिसेंबर महिन्यात श्रीराम रथोत्सव साजरा केला जातो. यालाच रामयात्रा व रामदिवाळी आसे देखील म्हणतात .या यात्रेला महाराष्ट्राच्या कानाकोपऱ्यातूनलोक येतात. फलटण येथील पुरातन हेमाडपंथी जबरेश्वर मंदिरही प्रसिद्ध आहे. ऐतिहासिक वारसा असलेला तालुका आहे. फलटण हे हिंदुस्थानातील एक संस्थान होते. नाईक-निंबाळकर हे संस्थानचे राजे होते. फलटण ही महानुभाव संप्रदायाचे चक्रपाणी महाराज यांची जन्मभूमी आहे. फलटण येथील राम मंदिर आणि मुधोजी मनमोहन राजवाडा ह्या अति प्राचीन वास्तू जतन केल्या आहेत. कैक चित्रपट/दूरचित्रवाणी मालिका ह्यांचे चित्रीकरण आजही ह्या वास्तूंमध्ये होत असते. मराठी फिल्मसृष्टीत नावलौकिक मिळवणारा फलटणकरांचा "बिरोबा फिल्म्स" निर्मित "होऊ दे जरासा उशीर" नावाचा चित्रपट ऑस्करच्या जागतिक फिल्म्स फेस्टिव्हलला पाठवला गेला होता. फलटण तालुक्यात राजुरी गावामध्ये 'सांगते ऐका' या मराठी चित्रपटाचे चित्रीकरण झाले होते. राममंदिर येथेही चित्रपटांचे व टी व्ही मालिकांचे शूटिंग होते ==अन्य प्रेक्षणीय स्थळे/मंदिरे== * आबासाहेब मंदिर - हे महानुभावपंथीय मंदिर आहे. ते राजस्थानी लाल दगड वापरून सुंदर बांधकाम केलेले मंदिर पर्यटकांना आकर्षित करते. * ताथवडा - येथील संतोषगड पाहण्यास पर्यटक येत असतात. येथे प्रशिद्ध आश्रम शाळा आहे ) * नागेश्वरमंदिर - हे संस्थानकालीन मंदिर असून त्याला रेखीव असे कौलारू छप्पर आहे. सागवानी लाकडावर नक्षीकाम सुरेख केलेले पहावयास मिळते. हा एक मंदिराचा उत्कृष्ट नमुना आहे * वाठार निंबाळकर - येथे जुना राजवाडा आहे. येथे पुरातन कालीन राम मंदिर आहे . * श्रीकृष्ण मंदिर - हे अत्यंत पुरातन मंदिर आहे. या मंदिराचे वैशिष्टय महणजे या मंदिरात जाण्यासाठी खाली पायरया उतरून खाली जावे लागते *राम मंदिर - हे निंबाळकर संस्थानकालीन मंदिर असून सागवानी लाकडावर कलाकुसर नक्षीकाम अत्यंत रेखीव असे आहे. शेजारीच एकमुखी दत्त मंदिर असून तेसुद्धा सुंदर नक्षीकाम केलेले मंदिर आहे.मकर संक्रांतीला महिला राम मंदिरा मध्ये दर्शनासाठी येतात *तळयातील भवानी - फलटण पुणे रोडवर बस स्थानकाजवळ भवानी देवीचे मंदिर असून ते निंबाळकर घराण्याचे मंदिर म्हणून ओळखले जाते *तळयातील गणपती - फलटण शहराच्या मध्यभागी डेक्कन चौकापासून जवळच हे मंदिर आहे. या मंदिरात नवरात्र उत्सवाच्या वेळी फुलांची उत्कृष्ट आरास केलेली आस्ते .फलटण शहरातील महिला या दिवसात येथे मनोभावे पूजा अर्चा करतात . *उपळेकर महाराज मंदिर - स्टेट बँक ऑफ इंडिया जवळ हे मंदिर असून येथे मोठ्या प्रमाणात भाविक येतात *सईबाई मंदिर - उपळेकर महाराज मंदिराजवळच हे मंदिर आहे *मालजाईमंदिर -महात्मा फुले चौकातून कोर्टाकडे जाताने हे मंदिर लागते *साई मंदिर - जाधववाडी येथे हे मंदिर असून येथे भाविक गर्दी करतात *सावतामाळी मंदिर - नाना पाटील चौकात हे मंदिर आहे. या मंदिरात नेहमी आध्यात्मिक कार्यक्रम चालतात.सावता महाराज मंदिरामध्ये इस्कॉनचा कार्यक्रम होतो *बाबासाहेब मंदिर - महानुभाव पंथाचे श्री चक्रपाणि प्रभू यांचे जन्मस्थान येथे आहे *विठ्ठल मंदिर - हे मंदिर रविवार पेठेत असून या मंदिरात ज्ञानेश्वर महाराजांची पालखी परत जाताना मुक्कामासाठी थांबते. *शनी मंदिर - शुक्रवार पेठेत हे मंदिर असून नागपंचमीच्या दिवशी येथे यात्रा भरते फलटण परिसरतील महिला येथे नागपंचमीला येतात *भिवाई देवी मंदिर -फलटणपासून उत्तरेला नीरा नदीच्या काठावर हे मंदिर असून ते प्रसिद्ध आहे . *पद्मावती मंदिर; -पद्मावातीनगर या ठिकाणी हे मंदिर असून या ठिकाणी ठिकाणी अत्यंत शांत असा परिसर आसल्यामुळे येथे विद्यार्थी अभ्यास करण्यासाठी येतात .तसेच येथील परिसरात लग्न समारंभासाठी सुद्धा हा परिसर विकसित करण्यासाठीचा प्रयत्न चालू आहे . *उघडा मारुती मंदिर -रविवार पेठ फलटण या ठकाणी हे मंदिर असून भाविकांचे श्रद्धास्थान आहे *जलमंदिर-जलमंदिर हे फलटण मधील श्रीगणेशाच मंदिर आहे.दर चतुर्थीला येथे कार्यक्रम होतो गणपतीची आरती होते *फलटण मध्ये दर रविवारी भाजीमंडई बाजार भरतो ‍‍‍‍. ‍‌आठवडी बाजार भरतो. तसेच दररोज सकाळी व संध्याकाळी ताजी मंडई भरते. शंकर मार्केट व महात्मा फुले भाजी मंडई येथे तसेच नागेश्वर मंदिर परिसर या ठिकाणी शिवाजी चौक या ठिकाणी सुद्धा भाजी मंडइई भरते. * * * ==फलटण तालुक्यातील कारखाने== * कमिन्स इंडिया लिमिटेड, सुरवडी. * गोविंद दूध प्रकल्प, कोळकी. * निंबकर सीड्स व संशोधन संस्था, वडजल. * न्यू फलटण शुगर वर्क्स, साखरवाडी. * [श्रीराम सहकारी साखर कारखाना], फलटण. * साखरवाडी या गावात चोकलेटचा कारखाना आहे. * स्वराज दूध प्रकल्प, निंभोरे. * शरयू सहकारी साखर कारखाना कापशी * हेरीटेज मिल्क कंपनी, सांगवी (माळवाडी) * राजमाता मिल्क धूळदेव. * संतकृपा दुध अलजापूर. *किसान अग्रो पशु खाद्य फरांदवाडी फलटण *साईराज मिल्क फरांदवाडी *श्रीनाथ अग्रो प्रोसेसिंग फारांदेवाडी *अक्षता मिनरल वाटर तावडी फाटा वाटारमला *मंगल मिल्क आणि मिल्क प्रॉडक्ट नावामाला ठाकुर्की ‍‍‍‍‍‍ * ==फलटण शहरातील पेठा == #सोमवार पेठ : दर वर्षी वैशाख पौर्णिमेला येथे फिरंगाई देवीची जत्रा असते. येथे महादेव मंदिर असून येथील लोक शिव भक्त आहेत पूर्वी या पेठेला माकडंमाल म्हणत असत सोमवार पेठ तालीम मंडळ येथे आहे .येथे रामकृष्ण हॉल आहे #मंगळवार पेठ : येथे दर वर्षी अक्षय्य तृतीयेला नाथाच्या काठीचा उत्सव असतो.येथे जैन मंदिर असून ते संगमरवर दगडापासून बनवलेले आहे आणि येथे एक बौद्ध विहार आहे. #बुधवार पेठ :येथे स्वामी समर्थ मंदिर आहे #शुक्रवार पेठ- येथे एक तालीम मंडळ आहे ते शुक्रवार तालीम मंडळ या नावाने ओळखली जाते #रविवारपेठ—येथे एक तालीम मंडळ आहे ते रविवार पेठ तालीम मंडळ या नावाने ओळखली जाते .उगडा मारुती मंदिर येथे आहे ==अन्य पेठा== #अक्षतनगर #आदर्की : येथे दर वर्षी सामूहिक विवाह सोहळा असतो. #आंदरूड #आसू पवारवाडी #कापसी हे गाव आर्ट ऑफ लिविंग ने गाव दत्तक घेतले आहे #कांबळेश्वर येथे भिवाईदेवी मंदिर प्रसिद्ध आहे . #काळज येथे दत्त मंदिर आहे #कोळकी-फलटण दहिवडी रोड कोळकीमधून जातो.अनंत मंगल कार्यालय कोळकी येथे आहे.शिलादेवी शाळा आहे. #खडकी #गिरवी -माजी आमदार चिमणराव कदम हे या गावाचे होते #घाडगेवाडी-येथे महादेवाचे मोठे मंदिर आहे.नवीन कॅनन आला आहे.शेतीसाठी पाणी या भागातनेण्यात आले #चौधरवाडी- माजी आमदार चिमणराव कदम यांचे समर्थक धनसिंगराव भोसले यांचे गाव #जाधववाडी #झिरपवाडी #जिंती- #ठाकुर्की- #ढवळ #तरडगाव - आमदार दीपक चव्हाण हे या गावाचे आहेत #तावडी #दुधेबावी- #नरसोबानगर- नरसोबा हे पूर्वी शंकराचे मंदिर होते. जीर्ण रूपात अजून ते नरसोबानगरमध्ये आहे. अनंत मंगल कार्यालय हे नरसोबानगरात आहे.कृष्णाजन्माष्टमिला दहीहंडी उत्सव असतो #निंभोरे- निंभोरे गावातील बुद्ध विहारात बाबासाहेब आंबेडकरांच्या अस्थी जपून ठेवल्या आहेत. दर 6 डिसेंबरला अस्थीदर्शनासाठी हजारो अनुयायी गावास भेट देतात. #निंबळक-निमजाई मंदिर आहे #पद्मावतीनगर- पद्मावातीनगरमध्ये पद्मावती देवीचे मंदीर आहे. #पाडेगाव #फरांदवाडी-बचत गटाची धन्य ग्रेडिंग उनीत सुरू आहे #बिरोबानगर- पिठोरी अमावास्येला येथे मोठी यात्रा भरते. सातारा जिल्ह्यातील कृष्णा नदीवरून ‍‍‍‍पाणी आणून बारा तासात, रात्री बारा ते दुपारी बारापर्यंत बिरोबा देवास अंघोळ घालत. #बीबी- येथे मारुतीचे मंदिर आहे. येथे कुत्रा चावल्यानंतर विडा खाण्यासाठी दिला जातो. #भडकमकरनगर- येथे राजलक्ष्मी लाॅन्स मंगल कार्यालय आहे. पिरामिड चौकातून भडकमनगरला रस्ता जातो. येथे जलतरण तलाव आहे #मलठण- येथे हरिबुवा मंदिर आहे. #मांडवखडक #माळवाडी #मिरगाव- #मुरूम #लक्ष्मीनगर #वडगाव #वडजल-पांडुरंग प्रसाद आश्रम आहे #वाखरी- #वाठार-राम मंदिर,पुरातनकालीन राजवाडा आहे #विठ्ठलवाडी #विडणी- या गावात उत्तरेश्वराचे मंदिर आहे.ग्रीनहाउस साठी प्रसिद्द आहे #विद्यानगर #शिंदेवाडी #श्रीरामनगर #संगमवाडी #सरडे #सांगवी माळवाडी-सांगवी मधून नीरा नदी वाहते #साखरवाडी-येथे साखर कारखाना आहे #सालपे #सासवड #सुरवडी-या गावामध्ये कमिन्स ही कंपनी आहे #सोमंठली #सस्तेवाडी #हनुमाननगर #हिंगणगाव #कुरवली माळवाडी येथे बाणगंगा नदीवर धरण बांधले आहे, व त्याचे नाव बाणगंगा धरण असे आहे #उपळवे-येथे एक छोटेधारण आहे. नव्यानेच इथे लोकनेते हिंदुराव नाईक निंबाळकर साखर कारखाना चालू झाला आहे. ५७ .वेळोशी- फलटणचे दक्षिण टोक. श्रेयस कांबळे यांचे गाव. ==मनोरंजन== #आदितीराजे गार्डन लक्ष्मी नगर येथे लहान मुलांसाठी खेळण्यासाठी विविध खेळणी आहेत #इंदिरा गांधी सांस्कृतिक भवन येथे नाटक स्नेहसंमेलन सभा परिसंवाद होतात #जलतरण तलाव भडकमकर नगर #जलतरण तलाव सोमवार पेठ फलटण #विमानतळावरील नक्षत्र पार्क #नामवैभव (सिटी प्राईड)चित्रपटगृह. #मालजाई मंदिर. #राम मंदिर. #नाना-नाणी पार्क #पद्मावती मंदिर परिसर #भवानी मंदिर गिरवी गावाजवळ डोंगरावर हे मंदिर आहे #रामराजे वाटर पार्क सस्ते वाडी #विमानतळावर खूप लोक फिरायला जातात #मनमोहन राजवाडा राममंदिर जवळ १५.रामराजे वाटरपार्क (सस्तेवाडी) १६ .धबधबा (धुमाळवाडी) १७.श्रीकृष्ण मंदिर (महानुभावपंती) १८ .राम यात्रा (राममंदिर ) १९ मनमोहन राजवाडा राम मंदिर मंदिर परीसारीतील भागात असून येथे वृद्ध मंडळी मनोरंजनासाठी येतात . २० भवानी मंदिर परिसर भवानी डोंगर गिरवी २१ संतोषगड ताथवडा या ठिकाणी पुरातन कालीन किल्ला आहे २२ बाणगंगा धरण या परिसरात नदी परिसर व हिरवी झाडी व अथांग पाणी पाहून लोक मंत्रामुगद्द होतात =='''<big>फलटण तालुक्यातली गावे</big>'''== '''मांडवखडक-'''येथे प्रसिद्ध दत्त मंदिर आहे. डिसेंबर महिन्यात येथे हरिनाम सप्ताह असतो. '''ढवळ''' - हे गाव पैलवानांचे गाव म्हणून ओळखले जाते. सातारा जिल्ह्याला पहिला मानाचा महाराष्ट्र केसरीचा किताब श्री''' बापूसाहेब लोखंडे '''यांनी मिळवून दिला. '''गिरवी'''-हे द्राक्षे आणि डाळिंबांसाठी प्रसिद्ध आहे.हे गाव माजी आमदार मा.चिमणराव कदम यांचे गाव म्हणून ओळखले जाते या गावात कदम,जाधव, सस्ते निकाळजे अशा नावांची लोक राहतात.या गावात एक माध्यमिक विद्यालय व ज्यू. कॉलेज आहे .तसेच एक कृषी विद्यालय आहे. या गावात अध्यापक विद्यालय सुद्धा आहे.तसेच या गावात ग्रामीण आरोग्य केंद्र आहे.या केंद्र मार्फत वाठार ,फारांवादडी व इ.उपकेंद्राना या मार्फत सेवा पुरवल्या जातात. '''राजाळे'''- येथे जनाईदेवी मंदिर आहे ते निंबाळकरांचे कुलदैवत आहे. येथे नायटा आल्यावर देवीची मिठाने व पिठाने ओटी भरल्यास नायटा जातो अशी समजूत आहे. '''[[हिंगणगाव]]'''-हे भैरवनाथाचे गाव आहे.हिंगणगाव हे भोईटे यांचे गाव म्हणून ओळखले जाते. ''' आदर्की, [[आसू]],''' उपळवे, कापशी, गोखळी, ठाकुर्की, ढवळ, तरडगाव, तरडफ, दालवडी, [[निंभोरे]], पवारवाडी, पाडेगाव, फरांदवाडी, बरड, पिंप्रद, भीमनगर, मिरगाव, राजाळे, वाखरी, वाठार निंबाळकर, विडणी, साखरवाडी, सांगवी, सासवड, सोनगाव, हिंगणगाव, सांगावी माळवाडी, सोमंथली राजाळे येथे निंबाळकर संस्थानाचे कुलदैवत जनाईदेवी मंदिर आहे. निंबळक , पवारवाडी शाळा, निंबळक नाका, राजुरी, सोनावडी, '''पिंप्रद'''- या गावातील पवारवाडी येथे महाराष्ट्र राज्य व्यसनमुक्ती मध्यवर्ती केंद्र आहे.दारूचे व्यसन सोडण्याचे औषध दिले जाते.तसेच राजीवजी दीक्षित गुरुकुल निवासी आश्रम शाळा आहे. ही निवासी शाळा फक्त मुलांसाठी आहे. इयत्ता दहावीपर्यंतचे शिक्षण येथे आहे.आध्यात्मिक शिक्षणही मुलांना दिले जाते. तबला, टाळ, मृदुंग, शिकवले जाते.भजन कीर्तन अभंग शिकवले जातात. त्याचबरोबर शिवाजी महाराजांच्या काळातील खेळ दांडपट्टा, काठीलाठी, भालाफेक,विटीदांडू इ.खेळ शिकवले जातात.कराड,रहिमतपूर,आळंदी,सोल्स्पूर जिल्हा ताठीकानाहून मुल शाळेसाठी याठिकाणी येतात.या गावात मरिमाता देवीची यात्रा भरते.टी मराठी चैत्र महिन्यात असते.संत ज्ञानेश्वर महाराजांची पालखी सोहळा दुपारी पिंप्रद येथे थोडावेळ विसावतो. '''विडणी'''-विडणी हे गाव वांग्यांसाठी प्रसिद्ध आहे. या गावात उत्तरेश्वर मंदिर फार वर्षांपासून आहे. तेथे उत्तरेश्वर यात्रा भरते.गावात उतरेश्वर हायस्कूल आहे. या गावात सुभाषचंद्र बोस यांची जयंती साजरी केली जाते येथे भाजीपाल्याच्या नर्सरी जास्त आहेत. '''वाजेगाव'''- हे गाव पाटण तालुक्यातील पुनर्वसित गाव आहे. ते फलटण तालुक्यात वाजेगाव या ठिकाणी वसले. वाजुबाई देवी हे या '''गावाचे ग्रामदैवत आहे.'''-येथे बाणगंगा नदीवर एक बाणगंगा धरण बांधलेले आहे या धरणाच्या पाण्यावर ठाकुर्की, फरांदवाडी, वाठार, कुरवली, माळवाडी, दालववडी या गावांतील शेतकरी शेती करतात. '''बीबी-''' येथे प्रसिद्ध हनुमान मंदिर आहे व कुत्रे चावल्यावर येथे फुटाणे खाण्यासाठी लोक शनिवारी जातात. '''ताथवडा'''- येथे शिवकालीन संतोषगड प्रसिद्ध आहे. येथून जवळच बाणगंगा धरण असून हा परिसर हिवाळ्यात अत्यंत सुंदर दिसतो. '''धुमाळवाडी''' -गिरवी येथून जवळच डोंगराजवळ धबधबा आहे. स्थानिक व आजूबाजूच्या तालुक्यांतील बरेच पर्यटक या ठिकाणी धबधबा पाहण्यासाठी गर्दी करतात. '''सुरवडी -''' हे गाव फलटण तालुक्यात आहे. कमिन्स कंपनी येथे आहे. तसेच या ठिकाणचे हॉटेल निसर्ग प्रसिद्ध आहे. तसेच रॉयल गार्डन मंगल कार्यालय आहे. इन्स हॉटेल सुद्धा प्रसिद्ध आहे . '''निंभोरे -हे गाव फलटण तालुक्यात आहे. या ठिकाणी माळी जातीचे लोक जास्त प्रमाणात आहेत. या गावात झांज पथक आहे. '''साखरवाडी''' -हे गाव फलटण तालुक्यातील आहे. न्यू फलटण शुगर वर्क्स हा साखर कारखाना येथे आहे. तसेच चॉकलेटचा कारखाना आहे. '''जिंती-हे गाव फलटण तालुक्यातील असून येथे रयत शिक्षण संस्थेचे हायस्कूल आहे. '''निंबळक'''-हे गाव फलटण तालुक्यातील आहे.निमजाई देवीचे मंदिर गावात आहे.निंबळक येथे राजवाडे आहेत.सईबाई नाईकनिंबाळकर यांचे मूळ गाव निंबळकच आहे.त्यांचे वंशज नाईकनिंबाळकर हे अजूनही या गावात स्थायिक आहेत. निमजाई देवी ही नाईकनिंबाळकर घराण्याची कुलदेवता म्हणून प्रसिद्ध आहे. माळवाडी -माळवाडी हे गाव फलटणच्या दक्षिणेस असून या गावात बाणगंगा नदीवर एक धरण बांधलेले असून यास बाणगंगा धरण असे नाव दिले असून या धरणामुळे ठाकुर्की , फारांदवाडी वाठार या गावातील शेतीला पाणी पुरवठा केला जातो तसेच दालवडी माळवाडी या गावातील व आसपासच्या गावांनासुद्धा या धरणाच्या पाण्याचा शेती व शेतीपूरक व्यवसायासाठी उपयोग होतो ''' मुंजवडी ''' -हे गाव फलटण तालुक्यातील आहे या गावात महादेवाचे (खोलेश्वर)हे मंदिर आहे़ ़़हे मंदीर पुरातन आहे़ हे देवस्थान जागुत देवस्थान आहे या गावात शेगर(राजपूत)जातीचे लोकं जास्त प्रमाणात आहेत या गावाचे ठणके पाटील हे वतनदार आहेत या गावाला पुवी लोक पाच पोरांची मुंजवडी असे म्हणत होते '''जावली ''' - हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. येथे सिद्धनाथ देवाचे मंदिर आहे .सिद्धनाथाची यात्रा मोठ्या उत्साहित केली जाते व अनेक ठिकाणहून भक्त मुक्कामी येतात गावामध्ये धबधबा आहे अनेक पर्यटन स्थळाला भेट देतात '''बरड''' - हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. येथे मार्केट यार्ड आहे.बरड मध्ये संत ज्ञानेश्वर महाराजांची पालखी सोहळा विसावतो '''निंबळकनाका -हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. '''वाजेगाव''' -येथे वाजूबाई देवीचे मंदिर आहे. हे गाव फलटण पंढरपूर रस्त्यावर आहे.हे गाव पूर्वी पाटण तालुक्यात होते.पुनर्वसन म्हणून ते सातारा जिल्ह्यातील फलटण तालुक्यात वसले. '''सरडे'''-हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. या गावात आण्णभाऊ साठे यांची जयंती मोठ्या उत्सहाने साजरी केली जाते. '''वाखरी''' -हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. येथे फलटणचे उप मार्केट यार्ड आहे या ठिकाणी आठवडी बाजार भरतो.या गावात श्रीराम एजुकेशन सोसायटीचे हायस्कूल आहे .या गावात शेती हा व्यवसाय मोठ्या प्रमाणात केला जातो. राजुरी -या गावात सांगते ऐका या चित्रपटाचे शुटींग झाले उपळवे - येथे साखर कारखाना आहे.फलटण तालुक्यातील बरयाच शेतकरयांचे उस या कारखान्यात नेले जातात. '''फलटण तालुक्यातील प्रसिद्ध व्यक्ती''' #प्राचार्य [[शिवाजीराव भोसले]] # श्रीमंत रामराजे प्रतापसिंह नाईक निंबाळकर,(सभापती महाराष्ट्र राज्य ) #वेणूताई यशवंतराव चव्हाण.‍मा. यशवंतराव चव्हाण यांच्या पत्नी #लोकनेते हिंदुराव नाईक निंबाळकर.(माजी खाजदार शिवसेना ) #संजीवराजे नाईक निंबाळकर (सातारा जिल्हा परिषद अध्यक्ष ) #रणजितसिंह नाईक निंबाळकर ( खाजदार - माढा मतदार संघ ) #पी.जी. शिंदे (अध्यक्ष महाराष्ट्र राज्य खो खो असोसिएशन) होते #मालोजीराजे नाईक निंबाळकर #मुधोजीराजे नाईक निंबाळकर राजे फलटण संस्थान ) #बॅरिस्टर राजाभाऊ भोसले #अभिनेता सयाजी शिंदे (मराठी चित्रपट ) #राम निंबाळकर उद्योजक कॉन्ट्रॅक्टर #विजयराव बोरावके जेष्ट नेते राष्ट्रवादी काँग्रेस #चिमणराव कदम ( माजी आमदार राष्ट्रीय काँग्रेस फलटण मतदारसंघ #कृष्णचंद्र भोईटे (माजी आमदार फलटण मतदारसंघ ) #श्रीमंत शिवाजीराजे नाईक निंबाळकर (संस्थानिक, फलटण संस्थान) # सुरेश पां शिंदे (जेष्ठ कादंबरीकार सर्ज्या ,मेंढका , लोकजागरणाची नवी दिशा , साखरशाळा,मुडा ,सावताई ,सावंतांजली ,ग्रामिण साहित्य समीक्षा इत्यादी पुस्तकांचे लेखन ) # === वाहतूक === [[Image:satara.gif|thumb|350px]] फलटण हे साताऱ्यापासून सुमारे ६५ कि.मी. तर पुण्यापासून सुमारे ११० कि.मी दूर आहे. पुण्याहून सासवड - जेजुरी - निरा - लोणंद या मार्गे तसेच साताऱ्याहून वडूथ - वाठार(रेल्वे स्टेशन)- आदर्की या मार्गे फलटणला बसने जाता येते.फलटण -दहिवडी -गोंदवले -म्हसवड सांगली या ठिकाणी बस सेवा आहेत .फलटण पुसेगाव - वडूज व फलटण बारामती या ठिकाणी दर १५.मिनिटाला बस आहेत. फलटणला जाण्यासाठी वरील दोन्ही ठिकाणांवरून राज्य परिवहन मंडळाच्या बसेसची चांगली सोय आहे. पंढरपूरला जाणाऱ्या बसेस फलटणहून जातात.सोलापूर -तुळजापूर या ठकाणी सुद्धा बसेस आहेत. फलटण ते लोणंद रेल्वे मार्ग सुरू करण्यात आला आहे. त्या मुळे फलटणहून रेल्वेने लोणंदला व तेथून पुणे किवा सातारा कोल्हापूरला जाता येते.फलटण रेल्वेमार्ग पुढे पंढरपूरला जोडणार आहेत. ==''' वैशिष्टे'''== १) विमाने उतरण्यासाठी फलटणला एक धावपट्टी आहे. तिच्यावर छोटे विमान उतरू शकते. या शहराच्या बाजूला धुमाळवाडी येथे धबधबा आहे.विमानतळावर वनविभागाने एक नक्षत्र पार्क सुरू केले आहे.विमानतळाच्या जवळ सजाई गार्डन मंगल कार्यालय आहे. २.छत्रपती शंभुराजेच्या मातोश्री श्रीमंत महाराणी सईबाई साहेब यांचं जन्मस्थान. ३.संत ज्ञानेश्वरमहाराज यांचा पालखीसोहळा लोणंद मार्गे फलटणहून पंढरपूरला रवाना होतो.तो एक मुक्कामी फलटण या ठिकाणी विमानतळावर असतो. ४ .फलटण हा भौगोलिक दृष्ट्या पर्जन्य छायेचा प्रदेश म्हणून ओळखला जातो. ५. फलटणमध्ये उपळेकर मंदिर, सावतामहाराज मंदिर,जलमंदिर आहेत. मालजाई मंदिर,जबरेश्वर मंदिर, भवानी माता मंदिर सदगुरू हरीबुवा मंदिर फलटणला आहे. ६ वेणूताई चव्हाण या फलटण येथील होत्या.त्यांच्या नावाने फलटण येथे वेणूताई चव्हाण हायस्कूल आहे . ८. फलटण येथून जवळच सांगवी येथे रामायण काळात हनुमानच वास्तव होत असा रामायणात उल्लेख आहे. ९. फलटण येथूनजवळच धुमाळवाडी येथे पावसाळ्यात धबधबा पाहण्यासाठी पर्यटक गर्दी करतात. १०. इतिहासकालीन राममंदिर येथे असून ते लाकडी व कलाकुसरीचा अप्रतिम नमुना असून आजही अद्यावत स्थितीत आहे. ११. पुरातन कालीन दगडी मंदिर आहे ते जब्रेश्वर मंदिर म्हणून ओळखले जाते. १२. सजाई, महाराजा, अनंत मंगल कार्यालय,आशीर्वाद मंगल कार्यालय ,सिद्धीविनायक मंगल कार्यालय येथे आहे. १३ .महानुभाव पंथीयांची दक्षिणकशी म्हणून फलटण प्रसिद्ध आहे. १४ .फलटण हे एक संस्थान होते व पहिल्यांदा ते स्वंतत्र भारतात विलीन झाले. १५. जिजाई व आशीर्वाद आणि मोरेश्व मंगल कार्यालय फरांदवाडी व अक्षता मंगल कार्यालय तावडी फाटा येथे आहे. १६. निंभोरे येथे व्यसनमुक्ती केंद्र आहे. १७.लोणंद ते फलटण रेल्वे मार्गाचे काम पूर्ण झाले असून लौकरच डेमू रेल्वे या मार्गावर धावणार आहे. ही रेल्वे तरडगाव व सुरवाडी या स्थानकांवर थांबणारआहे. फलटण ते लोणंद व लोणंद ते फलटण रेल्वे सप्टेंबर २०१९ पासून सुरू झाली आहे १८ पिंप्रद या गावात व्यसनमुक्ती केंद्र आहे २० वडजल - या गावात पांडुरंग आश्रम असून येथे वारकरी संप्रदायाची मुले शिक्षण घेतात.व भजन व कीर्तनातून समाज प्रबोधन करतात.या आश्रमातील एक मुलगी खूप चांगले कीर्तन करते २१ महाकाली मंदिर-वाठार स्टेशन येथील फौजी धाब्याजवळ पूर्वेला हे मंदिर आहे . २१ श्रीराम बझार प्रशिद्ध आहे .अक्षता मंगल कार्यालय तावडी फाटा वाठारमळा फलटण . २२ नवलबाई मंगल कार्यालय मारवाड पेठ फलटण येथे आहे . २३ राधिका मंगल कार्यालय सोमंथळी येथे आहे . २४ गगनगिरी मंगल कार्यालय पिंप्रद येथे आहे . २५ फलटण मध्ये देवदीपावलीला राम यात्रा भरते,व मोठी बाजारपेठ भरते २६ यशवंत लोन्स मंगल कार्यालय सोमंथळी येथे आहे. २७ स्वराज दुध सोमंथळी येथे आहे. २८ गोविंद दुध अत्यंत प्रशिद्द आहे गोविंदचे पनीर, तूप, आस्क्रीम, लस्सी ,व खीर प्रशिद्द आहे. २९ फलटणला महानुभावाची दक्षिण कशी म्हणून ओळखले जाते. ३० फलटण येथे राजस्थानी लाल दगडातून बांधलेले सुंदर बांधकाम केलेले आबासाहेब मंदिर आहे. . == बाह्य दुवे- फलटण तालुक्यामध्ये सस्तेवाडी येथे रामराजे वाटरपार्क आहे. == * [http://www.santoshdahiwal.in/2017/04/phalatan.html फलटण तालुक्याचा नकाशा] निंबकर अग्रिकलचर रिसर्च इन्स्टिट्यूट आहे. येथे गोट फार्म आहे.बी.वी निंबकर यांनी १९९३ मध्ये ऑस्ट्रेलिया येथुन बोअर जातीचे एम्र्बिओ आणले होते.यांच्या जुळ्यांचे जन्मदर जास्त आहे व वर्षातून दोन वेळा पिल्लांना जन्म देते.फार्मचे प्रबंधन कसे करावे,शेळी आणि मेंढीची निगा कशी घ्यायला हवी या बाबतीत येथे प्रशिक्षण ही दिले जाते. ,[http://nariphaltan.virtualave.net/]{{मृत दुवा}}तसेच येथे निंबकर सीड्स कंपनी आहे येथे वेगवेगळ्या पिकांचे बियाणे बनवतात.निर्सग हॉटेल मध्ये जेवण मस्त व शाकाहारी मिळते. {{सातारा जिल्ह्यातील तालुके}} [[वर्ग:फलटण|*]] [[वर्ग:सातारा जिल्ह्यातील तालुके]] [[वर्ग:भारतातील संस्थाने]] [[वर्ग:महाराष्ट्रातील शहरे]] 5ibn0cprcywqfdvxf1hg60jve09o4l4 2145501 2145499 2022-08-12T07:59:33Z 2409:4042:2C85:9CC9:0:0:1109:6B0E /* फलटण तालुक्यातली गावे */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार = तालुका |स्थानिक_नाव = फलटण |इतर_नाव = |टोपणनाव = |राज्य_नाव = महाराष्ट्र |अक्षांश = 17|अक्षांशमिनिटे =58 |अक्षांशसेकंद =48 |रेखांश= 74|रेखांशमिनिटे= 25|रेखांशसेकंद= 48 |मुळ_नकाशा = <!-- only if default map not wanted --> |शोधक_स्थान = <!-- left/right --> |मुळ_नकाशा_पट्टी = <!-- हो/नाही --> |आतील_नकाशा_चिन्ह = <!-- हो/नाही --> |नकाशा_शीर्षक = |क्षेत्रफळ_एकूण = |क्षेत्रफळ_आकारमान = |क्षेत्रफळ_क्रमांक = |क्षेत्रफळ_एकूण_संदर्भ = |क्षेत्रफळ_मेट्रो = |क्षेत्रफळ_मेट्रो_संदर्भ = |उंची = |उंची_संदर्भ = |समुद्री_किनारा = |हवामान = |वर्षाव = |तापमान_वार्षिक = |तापमान_हिवाळा = |तापमान_उन्हाळा = |मुख्यालय = <!-- फक्त जिल्हांसाठीच--> |मोठे_शहर = |मोठे_मेट्रो = |जवळचे_शहर = |प्रांत = |विभाग = |जिल्हा = <!-- नावे --> |लोकसंख्या_एकूण = |लोकसंख्या_वर्ष = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ = |लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर = |साक्षरता = |साक्षरता_पुरुष = |साक्षरता_स्त्री = |अधिकृत_भाषा = मराठी |नेता_पद_१ = |नेता_नाव_१ = |नेता_पद_२ = |नेता_नाव_२ = |संसदीय_मतदारसंघ = |विधानसभा_मतदारसं = |न्यायक्षेत्र_शीर्षक_१ = [[तहसील]] |न्यायक्षेत्र_नाव_१ = फलटण |न्यायक्षेत्र_शीर्षक_२ = [[पंचायत समिती]] |न्यायक्षेत्र_नाव_२ = फलटण |न्यायक्षेत्र_शीर्षक_३ = |न्यायक्षेत्र_नाव_३ = |कोरे_शीर्षक_१ = |कोरे_उत्तर_१ = |एसटीडी_कोड = |पिन_कोड = |आरटीओ_कोड = |संकेतस्थळ = |संकेतस्थळ_नाव = |दालन = |तळटिपा = |गुणक_शीर्षक = <!-- हो/नाही --> |स्वयंवर्गीत = <!-- हो/नाही --> }} {{तक्‍ता भारतीय शहर |नाव=फलटण |शहर_नाव=फलटण |जिल्हा_नाव=[[सातारा जिल्हा|सातारा]] |राज्य_नाव=[[महाराष्ट्र]] |लोकसंख्या=६२,००० |जनगणना_वर्ष=[[इ.स. २००१|२००१]] |दूरध्वनी_कोड=०२१६६ |पोस्टल_कोड=४१५ ५२३ |आरटीओ_कोड=MH-११ |निर्वाचित_प्रमुख_नाव= |निर्वाचित_पद_नाव= |प्रशासकीय_प्रमुख_नाव= |प्रशासकीय_पद_नाव= }} '''फलटण''' हा [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र]] राज्यातील [[सातारा जिल्हा|सातारा जिल्ह्यातील]] एक तालुका व शहर आहे. फलटण शब्दाची उत्पत्ती फल उत्तन (अर्थात फळबागांचा प्रदेश) अशी असावी, असे म्हटले जाते. फलटण क्षेत्रातील धुमाळवाडी आणि दक्षिण पट्ट्यातील डाळिंबे जगभरात निर्यात होतात. फलटणचा ग्रामीण भाग कृषी क्षेत्रात प्रगत असून नीरा उजवा कालवा सिंचन योजना ही तेथील कृषी क्षेत्रासाठी संजीवनी ठरला आहे.. [[बाणगंगा]] नावाची एक नदी फलटण गावातून वहाते. नदीवर एक पूल आहे. त्याच्या एका बाजूला फलटण आणि दुसऱ्या बाजूला मलठण ही गावे आहेत. नदीचे पात्र बहुतांशी कोरडे असते. [[पुणे|पुण्याहून]] फलटणला जाताना आधी मलठण लागते. फलटण हे भारतातील एक पुरातन शहर आहे. [[महानुभाव]] पंथीयांची दक्षिणकाशी म्हणून फलटण ओळखले जाई. दरवर्षी चैत्र वद्य प्रतिपदेला फलटणला घोड्यांची जत्रा होते. या जत्रेला [[पंजाब]], बिहार, उत्तरी भारतातून भाविक मोठ्या प्रमाणात सहभागी होतात. येथे एक प्रसिद्ध श्रीराम मंदिर आहे. ते फलटणचे ग्रामदैवत म्हणून ओळखले जाते. दर वर्षी नोव्हेंबर-डिसेंबर महिन्यात श्रीराम रथोत्सव साजरा केला जातो. यालाच रामयात्रा व रामदिवाळी आसे देखील म्हणतात .या यात्रेला महाराष्ट्राच्या कानाकोपऱ्यातूनलोक येतात. फलटण येथील पुरातन हेमाडपंथी जबरेश्वर मंदिरही प्रसिद्ध आहे. ऐतिहासिक वारसा असलेला तालुका आहे. फलटण हे हिंदुस्थानातील एक संस्थान होते. नाईक-निंबाळकर हे संस्थानचे राजे होते. फलटण ही महानुभाव संप्रदायाचे चक्रपाणी महाराज यांची जन्मभूमी आहे. फलटण येथील राम मंदिर आणि मुधोजी मनमोहन राजवाडा ह्या अति प्राचीन वास्तू जतन केल्या आहेत. कैक चित्रपट/दूरचित्रवाणी मालिका ह्यांचे चित्रीकरण आजही ह्या वास्तूंमध्ये होत असते. मराठी फिल्मसृष्टीत नावलौकिक मिळवणारा फलटणकरांचा "बिरोबा फिल्म्स" निर्मित "होऊ दे जरासा उशीर" नावाचा चित्रपट ऑस्करच्या जागतिक फिल्म्स फेस्टिव्हलला पाठवला गेला होता. फलटण तालुक्यात राजुरी गावामध्ये 'सांगते ऐका' या मराठी चित्रपटाचे चित्रीकरण झाले होते. राममंदिर येथेही चित्रपटांचे व टी व्ही मालिकांचे शूटिंग होते ==अन्य प्रेक्षणीय स्थळे/मंदिरे== * आबासाहेब मंदिर - हे महानुभावपंथीय मंदिर आहे. ते राजस्थानी लाल दगड वापरून सुंदर बांधकाम केलेले मंदिर पर्यटकांना आकर्षित करते. * ताथवडा - येथील संतोषगड पाहण्यास पर्यटक येत असतात. येथे प्रशिद्ध आश्रम शाळा आहे ) * नागेश्वरमंदिर - हे संस्थानकालीन मंदिर असून त्याला रेखीव असे कौलारू छप्पर आहे. सागवानी लाकडावर नक्षीकाम सुरेख केलेले पहावयास मिळते. हा एक मंदिराचा उत्कृष्ट नमुना आहे * वाठार निंबाळकर - येथे जुना राजवाडा आहे. येथे पुरातन कालीन राम मंदिर आहे . * श्रीकृष्ण मंदिर - हे अत्यंत पुरातन मंदिर आहे. या मंदिराचे वैशिष्टय महणजे या मंदिरात जाण्यासाठी खाली पायरया उतरून खाली जावे लागते *राम मंदिर - हे निंबाळकर संस्थानकालीन मंदिर असून सागवानी लाकडावर कलाकुसर नक्षीकाम अत्यंत रेखीव असे आहे. शेजारीच एकमुखी दत्त मंदिर असून तेसुद्धा सुंदर नक्षीकाम केलेले मंदिर आहे.मकर संक्रांतीला महिला राम मंदिरा मध्ये दर्शनासाठी येतात *तळयातील भवानी - फलटण पुणे रोडवर बस स्थानकाजवळ भवानी देवीचे मंदिर असून ते निंबाळकर घराण्याचे मंदिर म्हणून ओळखले जाते *तळयातील गणपती - फलटण शहराच्या मध्यभागी डेक्कन चौकापासून जवळच हे मंदिर आहे. या मंदिरात नवरात्र उत्सवाच्या वेळी फुलांची उत्कृष्ट आरास केलेली आस्ते .फलटण शहरातील महिला या दिवसात येथे मनोभावे पूजा अर्चा करतात . *उपळेकर महाराज मंदिर - स्टेट बँक ऑफ इंडिया जवळ हे मंदिर असून येथे मोठ्या प्रमाणात भाविक येतात *सईबाई मंदिर - उपळेकर महाराज मंदिराजवळच हे मंदिर आहे *मालजाईमंदिर -महात्मा फुले चौकातून कोर्टाकडे जाताने हे मंदिर लागते *साई मंदिर - जाधववाडी येथे हे मंदिर असून येथे भाविक गर्दी करतात *सावतामाळी मंदिर - नाना पाटील चौकात हे मंदिर आहे. या मंदिरात नेहमी आध्यात्मिक कार्यक्रम चालतात.सावता महाराज मंदिरामध्ये इस्कॉनचा कार्यक्रम होतो *बाबासाहेब मंदिर - महानुभाव पंथाचे श्री चक्रपाणि प्रभू यांचे जन्मस्थान येथे आहे *विठ्ठल मंदिर - हे मंदिर रविवार पेठेत असून या मंदिरात ज्ञानेश्वर महाराजांची पालखी परत जाताना मुक्कामासाठी थांबते. *शनी मंदिर - शुक्रवार पेठेत हे मंदिर असून नागपंचमीच्या दिवशी येथे यात्रा भरते फलटण परिसरतील महिला येथे नागपंचमीला येतात *भिवाई देवी मंदिर -फलटणपासून उत्तरेला नीरा नदीच्या काठावर हे मंदिर असून ते प्रसिद्ध आहे . *पद्मावती मंदिर; -पद्मावातीनगर या ठिकाणी हे मंदिर असून या ठिकाणी ठिकाणी अत्यंत शांत असा परिसर आसल्यामुळे येथे विद्यार्थी अभ्यास करण्यासाठी येतात .तसेच येथील परिसरात लग्न समारंभासाठी सुद्धा हा परिसर विकसित करण्यासाठीचा प्रयत्न चालू आहे . *उघडा मारुती मंदिर -रविवार पेठ फलटण या ठकाणी हे मंदिर असून भाविकांचे श्रद्धास्थान आहे *जलमंदिर-जलमंदिर हे फलटण मधील श्रीगणेशाच मंदिर आहे.दर चतुर्थीला येथे कार्यक्रम होतो गणपतीची आरती होते *फलटण मध्ये दर रविवारी भाजीमंडई बाजार भरतो ‍‍‍‍. ‍‌आठवडी बाजार भरतो. तसेच दररोज सकाळी व संध्याकाळी ताजी मंडई भरते. शंकर मार्केट व महात्मा फुले भाजी मंडई येथे तसेच नागेश्वर मंदिर परिसर या ठिकाणी शिवाजी चौक या ठिकाणी सुद्धा भाजी मंडइई भरते. * * * ==फलटण तालुक्यातील कारखाने== * कमिन्स इंडिया लिमिटेड, सुरवडी. * गोविंद दूध प्रकल्प, कोळकी. * निंबकर सीड्स व संशोधन संस्था, वडजल. * न्यू फलटण शुगर वर्क्स, साखरवाडी. * [श्रीराम सहकारी साखर कारखाना], फलटण. * साखरवाडी या गावात चोकलेटचा कारखाना आहे. * स्वराज दूध प्रकल्प, निंभोरे. * शरयू सहकारी साखर कारखाना कापशी * हेरीटेज मिल्क कंपनी, सांगवी (माळवाडी) * राजमाता मिल्क धूळदेव. * संतकृपा दुध अलजापूर. *किसान अग्रो पशु खाद्य फरांदवाडी फलटण *साईराज मिल्क फरांदवाडी *श्रीनाथ अग्रो प्रोसेसिंग फारांदेवाडी *अक्षता मिनरल वाटर तावडी फाटा वाटारमला *मंगल मिल्क आणि मिल्क प्रॉडक्ट नावामाला ठाकुर्की ‍‍‍‍‍‍ * ==फलटण शहरातील पेठा == #सोमवार पेठ : दर वर्षी वैशाख पौर्णिमेला येथे फिरंगाई देवीची जत्रा असते. येथे महादेव मंदिर असून येथील लोक शिव भक्त आहेत पूर्वी या पेठेला माकडंमाल म्हणत असत सोमवार पेठ तालीम मंडळ येथे आहे .येथे रामकृष्ण हॉल आहे #मंगळवार पेठ : येथे दर वर्षी अक्षय्य तृतीयेला नाथाच्या काठीचा उत्सव असतो.येथे जैन मंदिर असून ते संगमरवर दगडापासून बनवलेले आहे आणि येथे एक बौद्ध विहार आहे. #बुधवार पेठ :येथे स्वामी समर्थ मंदिर आहे #शुक्रवार पेठ- येथे एक तालीम मंडळ आहे ते शुक्रवार तालीम मंडळ या नावाने ओळखली जाते #रविवारपेठ—येथे एक तालीम मंडळ आहे ते रविवार पेठ तालीम मंडळ या नावाने ओळखली जाते .उगडा मारुती मंदिर येथे आहे ==अन्य पेठा== #अक्षतनगर #आदर्की : येथे दर वर्षी सामूहिक विवाह सोहळा असतो. #आंदरूड #आसू पवारवाडी #कापसी हे गाव आर्ट ऑफ लिविंग ने गाव दत्तक घेतले आहे #कांबळेश्वर येथे भिवाईदेवी मंदिर प्रसिद्ध आहे . #काळज येथे दत्त मंदिर आहे #कोळकी-फलटण दहिवडी रोड कोळकीमधून जातो.अनंत मंगल कार्यालय कोळकी येथे आहे.शिलादेवी शाळा आहे. #खडकी #गिरवी -माजी आमदार चिमणराव कदम हे या गावाचे होते #घाडगेवाडी-येथे महादेवाचे मोठे मंदिर आहे.नवीन कॅनन आला आहे.शेतीसाठी पाणी या भागातनेण्यात आले #चौधरवाडी- माजी आमदार चिमणराव कदम यांचे समर्थक धनसिंगराव भोसले यांचे गाव #जाधववाडी #झिरपवाडी #जिंती- #ठाकुर्की- #ढवळ #तरडगाव - आमदार दीपक चव्हाण हे या गावाचे आहेत #तावडी #दुधेबावी- #नरसोबानगर- नरसोबा हे पूर्वी शंकराचे मंदिर होते. जीर्ण रूपात अजून ते नरसोबानगरमध्ये आहे. अनंत मंगल कार्यालय हे नरसोबानगरात आहे.कृष्णाजन्माष्टमिला दहीहंडी उत्सव असतो #निंभोरे- निंभोरे गावातील बुद्ध विहारात बाबासाहेब आंबेडकरांच्या अस्थी जपून ठेवल्या आहेत. दर 6 डिसेंबरला अस्थीदर्शनासाठी हजारो अनुयायी गावास भेट देतात. #निंबळक-निमजाई मंदिर आहे #पद्मावतीनगर- पद्मावातीनगरमध्ये पद्मावती देवीचे मंदीर आहे. #पाडेगाव #फरांदवाडी-बचत गटाची धन्य ग्रेडिंग उनीत सुरू आहे #बिरोबानगर- पिठोरी अमावास्येला येथे मोठी यात्रा भरते. सातारा जिल्ह्यातील कृष्णा नदीवरून ‍‍‍‍पाणी आणून बारा तासात, रात्री बारा ते दुपारी बारापर्यंत बिरोबा देवास अंघोळ घालत. #बीबी- येथे मारुतीचे मंदिर आहे. येथे कुत्रा चावल्यानंतर विडा खाण्यासाठी दिला जातो. #भडकमकरनगर- येथे राजलक्ष्मी लाॅन्स मंगल कार्यालय आहे. पिरामिड चौकातून भडकमनगरला रस्ता जातो. येथे जलतरण तलाव आहे #मलठण- येथे हरिबुवा मंदिर आहे. #मांडवखडक #माळवाडी #मिरगाव- #मुरूम #लक्ष्मीनगर #वडगाव #वडजल-पांडुरंग प्रसाद आश्रम आहे #वाखरी- #वाठार-राम मंदिर,पुरातनकालीन राजवाडा आहे #विठ्ठलवाडी #विडणी- या गावात उत्तरेश्वराचे मंदिर आहे.ग्रीनहाउस साठी प्रसिद्द आहे #विद्यानगर #शिंदेवाडी #श्रीरामनगर #संगमवाडी #सरडे #सांगवी माळवाडी-सांगवी मधून नीरा नदी वाहते #साखरवाडी-येथे साखर कारखाना आहे #सालपे #सासवड #सुरवडी-या गावामध्ये कमिन्स ही कंपनी आहे #सोमंठली #सस्तेवाडी #हनुमाननगर #हिंगणगाव #कुरवली माळवाडी येथे बाणगंगा नदीवर धरण बांधले आहे, व त्याचे नाव बाणगंगा धरण असे आहे #उपळवे-येथे एक छोटेधारण आहे. नव्यानेच इथे लोकनेते हिंदुराव नाईक निंबाळकर साखर कारखाना चालू झाला आहे. ५७ .वेळोशी- फलटणचे दक्षिण टोक. श्रेयस कांबळे यांचे गाव. ==मनोरंजन== #आदितीराजे गार्डन लक्ष्मी नगर येथे लहान मुलांसाठी खेळण्यासाठी विविध खेळणी आहेत #इंदिरा गांधी सांस्कृतिक भवन येथे नाटक स्नेहसंमेलन सभा परिसंवाद होतात #जलतरण तलाव भडकमकर नगर #जलतरण तलाव सोमवार पेठ फलटण #विमानतळावरील नक्षत्र पार्क #नामवैभव (सिटी प्राईड)चित्रपटगृह. #मालजाई मंदिर. #राम मंदिर. #नाना-नाणी पार्क #पद्मावती मंदिर परिसर #भवानी मंदिर गिरवी गावाजवळ डोंगरावर हे मंदिर आहे #रामराजे वाटर पार्क सस्ते वाडी #विमानतळावर खूप लोक फिरायला जातात #मनमोहन राजवाडा राममंदिर जवळ १५.रामराजे वाटरपार्क (सस्तेवाडी) १६ .धबधबा (धुमाळवाडी) १७.श्रीकृष्ण मंदिर (महानुभावपंती) १८ .राम यात्रा (राममंदिर ) १९ मनमोहन राजवाडा राम मंदिर मंदिर परीसारीतील भागात असून येथे वृद्ध मंडळी मनोरंजनासाठी येतात . २० भवानी मंदिर परिसर भवानी डोंगर गिरवी २१ संतोषगड ताथवडा या ठिकाणी पुरातन कालीन किल्ला आहे २२ बाणगंगा धरण या परिसरात नदी परिसर व हिरवी झाडी व अथांग पाणी पाहून लोक मंत्रामुगद्द होतात =='''<big>फलटण तालुक्यातली गावे</big>'''== '''मांडवखडक-'''येथे प्रसिद्ध दत्त मंदिर आहे. डिसेंबर महिन्यात येथे हरिनाम सप्ताह असतो. '''ढवळ''' - हे गाव पैलवानांचे गाव म्हणून ओळखले जाते. सातारा जिल्ह्याला पहिला मानाचा महाराष्ट्र केसरीचा किताब श्री''' बापूसाहेब लोखंडे '''यांनी मिळवून दिला. '''गिरवी'''-हे द्राक्षे आणि डाळिंबांसाठी प्रसिद्ध आहे.हे गाव माजी आमदार मा.चिमणराव कदम यांचे गाव म्हणून ओळखले जाते या गावात कदम,जाधव, सस्ते निकाळजे अशा नावांची लोक राहतात.या गावात एक माध्यमिक विद्यालय व ज्यू. कॉलेज आहे .तसेच एक कृषी विद्यालय आहे. या गावात अध्यापक विद्यालय सुद्धा आहे.तसेच या गावात ग्रामीण आरोग्य केंद्र आहे.या केंद्र मार्फत वाठार ,फारांवादडी व इ.उपकेंद्राना या मार्फत सेवा पुरवल्या जातात. '''राजाळे'''- येथे जनाईदेवी मंदिर आहे ते निंबाळकरांचे कुलदैवत आहे. येथे नायटा आल्यावर देवीची मिठाने व पिठाने ओटी भरल्यास नायटा जातो अशी समजूत आहे. '''[[हिंगणगाव]]'''-हे भैरवनाथाचे गाव आहे.हिंगणगाव हे भोईटे यांचे गाव म्हणून ओळखले जाते. ''' आदर्की, [[आसू]],''' उपळवे, कापशी, गोखळी, ठाकुर्की, ढवळ, तरडगाव, तरडफ, दालवडी, [[निंभोरे]], पवारवाडी, पाडेगाव, फरांदवाडी, बरड, पिंप्रद, भीमनगर, मिरगाव, राजाळे, वाखरी, वाठार निंबाळकर, विडणी, साखरवाडी, सांगवी, सासवड, सोनगाव, हिंगणगाव, सांगावी माळवाडी, सोमंथली राजाळे येथे निंबाळकर संस्थानाचे कुलदैवत जनाईदेवी मंदिर आहे. निंबळक , पवारवाडी शाळा, निंबळक नाका, राजुरी, सोनावडी, '''पिंप्रद'''- या गावातील पवारवाडी येथे महाराष्ट्र राज्य व्यसनमुक्ती मध्यवर्ती केंद्र आहे.दारूचे व्यसन सोडण्याचे औषध दिले जाते.तसेच राजीवजी दीक्षित गुरुकुल निवासी आश्रम शाळा आहे. ही निवासी शाळा फक्त मुलांसाठी आहे. इयत्ता दहावीपर्यंतचे शिक्षण येथे आहे.आध्यात्मिक शिक्षणही मुलांना दिले जाते. तबला, टाळ, मृदुंग, शिकवले जाते.भजन कीर्तन अभंग शिकवले जातात. त्याचबरोबर शिवाजी महाराजांच्या काळातील खेळ दांडपट्टा, काठीलाठी, भालाफेक,विटीदांडू इ.खेळ शिकवले जातात.कराड,रहिमतपूर,आळंदी,सोल्स्पूर जिल्हा ताठीकानाहून मुल शाळेसाठी याठिकाणी येतात.या गावात मरिमाता देवीची यात्रा भरते.टी मराठी चैत्र महिन्यात असते.संत ज्ञानेश्वर महाराजांची पालखी सोहळा दुपारी पिंप्रद येथे थोडावेळ विसावतो. '''विडणी'''-विडणी हे गाव वांग्यांसाठी प्रसिद्ध आहे. या गावात उत्तरेश्वर मंदिर फार वर्षांपासून आहे. तेथे उत्तरेश्वर यात्रा भरते.गावात उतरेश्वर हायस्कूल आहे. या गावात सुभाषचंद्र बोस यांची जयंती साजरी केली जाते येथे भाजीपाल्याच्या नर्सरी जास्त आहेत. '''वाजेगाव'''- हे गाव पाटण तालुक्यातील पुनर्वसित गाव आहे. ते फलटण तालुक्यात वाजेगाव या ठिकाणी वसले. वाजुबाई देवी हे या '''गावाचे ग्रामदैवत आहे.'''-येथे बाणगंगा नदीवर एक बाणगंगा धरण बांधलेले आहे या धरणाच्या पाण्यावर ठाकुर्की, फरांदवाडी, वाठार, कुरवली, माळवाडी, दालववडी या गावांतील शेतकरी शेती करतात. '''बीबी-''' येथे प्रसिद्ध हनुमान मंदिर आहे व कुत्रे चावल्यावर येथे फुटाणे खाण्यासाठी लोक शनिवारी जातात. '''ताथवडा'''- येथे शिवकालीन संतोषगड प्रसिद्ध आहे. येथून जवळच बाणगंगा धरण असून हा परिसर हिवाळ्यात अत्यंत सुंदर दिसतो. '''धुमाळवाडी''' -गिरवी येथून जवळच डोंगराजवळ धबधबा आहे. स्थानिक व आजूबाजूच्या तालुक्यांतील बरेच पर्यटक या ठिकाणी धबधबा पाहण्यासाठी गर्दी करतात. '''सुरवडी -''' हे गाव फलटण तालुक्यात आहे. कमिन्स कंपनी येथे आहे. तसेच या ठिकाणचे हॉटेल निसर्ग प्रसिद्ध आहे. तसेच रॉयल गार्डन मंगल कार्यालय आहे. इन्स हॉटेल सुद्धा प्रसिद्ध आहे . '''निंभोरे -हे गाव फलटण तालुक्यात आहे. या ठिकाणी माळी जातीचे लोक जास्त प्रमाणात आहेत. या गावात झांज पथक आहे. '''साखरवाडी''' -हे गाव फलटण तालुक्यातील आहे. न्यू फलटण शुगर वर्क्स हा साखर कारखाना येथे आहे. तसेच चॉकलेटचा कारखाना आहे. '''जिंती-हे गाव फलटण तालुक्यातील असून येथे रयत शिक्षण संस्थेचे हायस्कूल आहे. '''निंबळक'''-हे गाव फलटण तालुक्यातील आहे.निमजाई देवीचे मंदिर गावात आहे.निंबळक येथे राजवाडे आहेत.सईबाई नाईकनिंबाळकर यांचे मूळ गाव निंबळकच आहे.त्यांचे वंशज नाईकनिंबाळकर हे अजूनही या गावात स्थायिक आहेत. निमजाई देवी ही नाईकनिंबाळकर घराण्याची कुलदेवता म्हणून प्रसिद्ध आहे. माळवाडी -माळवाडी हे गाव फलटणच्या दक्षिणेस असून या गावात बाणगंगा नदीवर एक धरण बांधलेले असून यास बाणगंगा धरण असे नाव दिले असून या धरणामुळे ठाकुर्की , फारांदवाडी वाठार या गावातील शेतीला पाणी पुरवठा केला जातो तसेच दालवडी माळवाडी या गावातील व आसपासच्या गावांनासुद्धा या धरणाच्या पाण्याचा शेती व शेतीपूरक व्यवसायासाठी उपयोग होतो ''' मुंजवडी ''' -हे गाव फलटण तालुक्यातील आहे या गावात महादेवाचे (खोलेश्वर)हे मंदिर आहे़ ़़हे मंदीर पुरातन आहे़ हे देवस्थान जागुत देवस्थान आहे या गावात शेगर(राजपूत)जातीचे लोकं जास्त प्रमाणात आहेत या गावाचे ठणके पाटील हे वतनदार आहेत या गावाला पुवी लोक पाच पोरांची मुंजवडी असे म्हणत होते '''जावली ''' - हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. येथे सिद्धनाथ देवाचे मंदिर आहे .सिद्धनाथाची यात्रा मोठ्या उत्साहित केली जाते व अनेक ठिकाणहून भक्त मुक्कामी येतात गावामध्ये धबधबा आहे अनेक पर्यटन स्थळाला भेट देतात '''बरड''' - हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. येथे मार्केट यार्ड आहे.बरड मध्ये संत ज्ञानेश्वर महाराजांची पालखी सोहळा विसावतो '''निंबळकनाका -हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. '''वाजेगाव''' -येथे वाजूबाई देवीचे मंदिर आहे. हे गाव फलटण पंढरपूर रस्त्यावर आहे.हे गाव पूर्वी पाटण तालुक्यात होते.पुनर्वसन म्हणून ते सातारा जिल्ह्यातील फलटण तालुक्यात वसले. '''सरडे'''-हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. या गावात आण्णभाऊ साठे यांची जयंती मोठ्या उत्सहाने साजरी केली जाते. '''वाखरी''' -हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. येथे फलटणचे उप मार्केट यार्ड आहे या ठिकाणी आठवडी बाजार भरतो.या गावात श्रीराम एजुकेशन सोसायटीचे हायस्कूल आहे .या गावात शेती हा व्यवसाय मोठ्या प्रमाणात केला जातो. राजुरी -या गावात सांगते ऐका या चित्रपटाचे शुटींग झाले उपळवे - येथे साखर कारखाना आहे.फलटण तालुक्यातील बरयाच शेतकरयांचे उस या कारखान्यात नेले जातात. '''फलटण तालुक्यातील प्रसिद्ध व्यक्ती''' #प्राचार्य [[शिवाजीराव भोसले]] # श्रीमंत रामराजे प्रतापसिंह नाईक निंबाळकर,(सभापती महाराष्ट्र राज्य ) #वेणूताई यशवंतराव चव्हाण.‍मा. यशवंतराव चव्हाण यांच्या पत्नी #लोकनेते हिंदुराव नाईक निंबाळकर.(माजी खाजदार शिवसेना ) #संजीवराजे नाईक निंबाळकर (सातारा जिल्हा परिषद अध्यक्ष ) #रणजितसिंह नाईक निंबाळकर ( खाजदार - माढा मतदार संघ ) #पी.जी. शिंदे (अध्यक्ष महाराष्ट्र राज्य खो खो असोसिएशन) होते #मालोजीराजे नाईक निंबाळकर #मुधोजीराजे नाईक निंबाळकर राजे फलटण संस्थान ) #बॅरिस्टर राजाभाऊ भोसले #अभिनेता सयाजी शिंदे (मराठी चित्रपट ) #राम निंबाळकर उद्योजक कॉन्ट्रॅक्टर #विजयराव बोरावके जेष्ट नेते राष्ट्रवादी काँग्रेस #चिमणराव कदम ( माजी आमदार राष्ट्रीय काँग्रेस फलटण मतदारसंघ #कृष्णचंद्र भोईटे (माजी आमदार फलटण मतदारसंघ ) #श्रीमंत शिवाजीराजे नाईक निंबाळकर (संस्थानिक, फलटण संस्थान) # सुरेश पां शिंदे (जेष्ठ कादंबरीकार सर्ज्या ,मेंढका , लोकजागरणाची नवी दिशा , साखरशाळा,मुडा ,सावताई ,सावंतांजली ,ग्रामिण साहित्य समीक्षा इत्यादी पुस्तकांचे लेखन ) # === वाहतूक === [[Image:satara.gif|thumb|350px]] फलटण हे साताऱ्यापासून सुमारे ६५ कि.मी. तर पुण्यापासून सुमारे ११० कि.मी दूर आहे. पुण्याहून सासवड - जेजुरी - निरा - लोणंद या मार्गे तसेच साताऱ्याहून वडूथ - वाठार(रेल्वे स्टेशन)- आदर्की या मार्गे फलटणला बसने जाता येते.फलटण -दहिवडी -गोंदवले -म्हसवड सांगली या ठिकाणी बस सेवा आहेत .फलटण पुसेगाव - वडूज व फलटण बारामती या ठिकाणी दर १५.मिनिटाला बस आहेत. फलटणला जाण्यासाठी वरील दोन्ही ठिकाणांवरून राज्य परिवहन मंडळाच्या बसेसची चांगली सोय आहे. पंढरपूरला जाणाऱ्या बसेस फलटणहून जातात.सोलापूर -तुळजापूर या ठकाणी सुद्धा बसेस आहेत. फलटण ते लोणंद रेल्वे मार्ग सुरू करण्यात आला आहे. त्या मुळे फलटणहून रेल्वेने लोणंदला व तेथून पुणे किवा सातारा कोल्हापूरला जाता येते.फलटण रेल्वेमार्ग पुढे पंढरपूरला जोडणार आहेत. ==''' वैशिष्टे'''== १) विमाने उतरण्यासाठी फलटणला एक धावपट्टी आहे. तिच्यावर छोटे विमान उतरू शकते. या शहराच्या बाजूला धुमाळवाडी येथे धबधबा आहे.विमानतळावर वनविभागाने एक नक्षत्र पार्क सुरू केले आहे.विमानतळाच्या जवळ सजाई गार्डन मंगल कार्यालय आहे. २.छत्रपती शंभुराजेच्या मातोश्री श्रीमंत महाराणी सईबाई साहेब यांचं जन्मस्थान. ३.संत ज्ञानेश्वरमहाराज यांचा पालखीसोहळा लोणंद मार्गे फलटणहून पंढरपूरला रवाना होतो.तो एक मुक्कामी फलटण या ठिकाणी विमानतळावर असतो. ४ .फलटण हा भौगोलिक दृष्ट्या पर्जन्य छायेचा प्रदेश म्हणून ओळखला जातो. ५. फलटणमध्ये उपळेकर मंदिर, सावतामहाराज मंदिर,जलमंदिर आहेत. मालजाई मंदिर,जबरेश्वर मंदिर, भवानी माता मंदिर सदगुरू हरीबुवा मंदिर फलटणला आहे. ६ वेणूताई चव्हाण या फलटण येथील होत्या.त्यांच्या नावाने फलटण येथे वेणूताई चव्हाण हायस्कूल आहे . ८. फलटण येथून जवळच सांगवी येथे रामायण काळात हनुमानच वास्तव होत असा रामायणात उल्लेख आहे. ९. फलटण येथूनजवळच धुमाळवाडी येथे पावसाळ्यात धबधबा पाहण्यासाठी पर्यटक गर्दी करतात. १०. इतिहासकालीन राममंदिर येथे असून ते लाकडी व कलाकुसरीचा अप्रतिम नमुना असून आजही अद्यावत स्थितीत आहे. ११. पुरातन कालीन दगडी मंदिर आहे ते जब्रेश्वर मंदिर म्हणून ओळखले जाते. १२. सजाई, महाराजा, अनंत मंगल कार्यालय,आशीर्वाद मंगल कार्यालय ,सिद्धीविनायक मंगल कार्यालय येथे आहे. १३ .महानुभाव पंथीयांची दक्षिणकशी म्हणून फलटण प्रसिद्ध आहे. १४ .फलटण हे एक संस्थान होते व पहिल्यांदा ते स्वंतत्र भारतात विलीन झाले. १५. जिजाई व आशीर्वाद आणि मोरेश्व मंगल कार्यालय फरांदवाडी व अक्षता मंगल कार्यालय तावडी फाटा येथे आहे. १६. निंभोरे येथे व्यसनमुक्ती केंद्र आहे. १७.लोणंद ते फलटण रेल्वे मार्गाचे काम पूर्ण झाले असून लौकरच डेमू रेल्वे या मार्गावर धावणार आहे. ही रेल्वे तरडगाव व सुरवाडी या स्थानकांवर थांबणारआहे. फलटण ते लोणंद व लोणंद ते फलटण रेल्वे सप्टेंबर २०१९ पासून सुरू झाली आहे १८ पिंप्रद या गावात व्यसनमुक्ती केंद्र आहे २० वडजल - या गावात पांडुरंग आश्रम असून येथे वारकरी संप्रदायाची मुले शिक्षण घेतात.व भजन व कीर्तनातून समाज प्रबोधन करतात.या आश्रमातील एक मुलगी खूप चांगले कीर्तन करते २१ महाकाली मंदिर-वाठार स्टेशन येथील फौजी धाब्याजवळ पूर्वेला हे मंदिर आहे . २१ श्रीराम बझार प्रशिद्ध आहे .अक्षता मंगल कार्यालय तावडी फाटा वाठारमळा फलटण . २२ नवलबाई मंगल कार्यालय मारवाड पेठ फलटण येथे आहे . २३ राधिका मंगल कार्यालय सोमंथळी येथे आहे . २४ गगनगिरी मंगल कार्यालय पिंप्रद येथे आहे . २५ फलटण मध्ये देवदीपावलीला राम यात्रा भरते,व मोठी बाजारपेठ भरते २६ यशवंत लोन्स मंगल कार्यालय सोमंथळी येथे आहे. २७ स्वराज दुध सोमंथळी येथे आहे. २८ गोविंद दुध अत्यंत प्रशिद्द आहे गोविंदचे पनीर, तूप, आस्क्रीम, लस्सी ,व खीर प्रशिद्द आहे. २९ फलटणला महानुभावाची दक्षिण कशी म्हणून ओळखले जाते. ३० फलटण येथे राजस्थानी लाल दगडातून बांधलेले सुंदर बांधकाम केलेले आबासाहेब मंदिर आहे. . == बाह्य दुवे- फलटण तालुक्यामध्ये सस्तेवाडी येथे रामराजे वाटरपार्क आहे. == * [http://www.santoshdahiwal.in/2017/04/phalatan.html फलटण तालुक्याचा नकाशा] निंबकर अग्रिकलचर रिसर्च इन्स्टिट्यूट आहे. येथे गोट फार्म आहे.बी.वी निंबकर यांनी १९९३ मध्ये ऑस्ट्रेलिया येथुन बोअर जातीचे एम्र्बिओ आणले होते.यांच्या जुळ्यांचे जन्मदर जास्त आहे व वर्षातून दोन वेळा पिल्लांना जन्म देते.फार्मचे प्रबंधन कसे करावे,शेळी आणि मेंढीची निगा कशी घ्यायला हवी या बाबतीत येथे प्रशिक्षण ही दिले जाते. ,[http://nariphaltan.virtualave.net/]{{मृत दुवा}}तसेच येथे निंबकर सीड्स कंपनी आहे येथे वेगवेगळ्या पिकांचे बियाणे बनवतात.निर्सग हॉटेल मध्ये जेवण मस्त व शाकाहारी मिळते. {{सातारा जिल्ह्यातील तालुके}} [[वर्ग:फलटण|*]] [[वर्ग:सातारा जिल्ह्यातील तालुके]] [[वर्ग:भारतातील संस्थाने]] [[वर्ग:महाराष्ट्रातील शहरे]] 0owwd46wg4qxb59ewevyu9msgzzuguj 2145507 2145501 2022-08-12T08:03:12Z 2409:4042:2C85:9CC9:0:0:1109:6B0E wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार = तालुका |स्थानिक_नाव = फलटण |इतर_नाव = |टोपणनाव = |राज्य_नाव = महाराष्ट्र |अक्षांश = 17|अक्षांशमिनिटे =58 |अक्षांशसेकंद =48 |रेखांश= 74|रेखांशमिनिटे= 25|रेखांशसेकंद= 48 |मुळ_नकाशा = <!-- only if default map not wanted --> |शोधक_स्थान = <!-- left/right --> |मुळ_नकाशा_पट्टी = <!-- हो/नाही --> |आतील_नकाशा_चिन्ह = <!-- हो/नाही --> |नकाशा_शीर्षक = |क्षेत्रफळ_एकूण = |क्षेत्रफळ_आकारमान = |क्षेत्रफळ_क्रमांक = |क्षेत्रफळ_एकूण_संदर्भ = |क्षेत्रफळ_मेट्रो = |क्षेत्रफळ_मेट्रो_संदर्भ = |उंची = |उंची_संदर्भ = |समुद्री_किनारा = |हवामान = |वर्षाव = |तापमान_वार्षिक = |तापमान_हिवाळा = |तापमान_उन्हाळा = |मुख्यालय = <!-- फक्त जिल्हांसाठीच--> |मोठे_शहर = |मोठे_मेट्रो = |जवळचे_शहर = |प्रांत = |विभाग = |जिल्हा = <!-- नावे --> |लोकसंख्या_एकूण = |लोकसंख्या_वर्ष = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ = |लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर = |साक्षरता = |साक्षरता_पुरुष = |साक्षरता_स्त्री = |अधिकृत_भाषा = मराठी |नेता_पद_१ = |नेता_नाव_१ = |नेता_पद_२ = |नेता_नाव_२ = |संसदीय_मतदारसंघ = |विधानसभा_मतदारसं = |न्यायक्षेत्र_शीर्षक_१ = [[तहसील]] |न्यायक्षेत्र_नाव_१ = फलटण |न्यायक्षेत्र_शीर्षक_२ = [[पंचायत समिती]] |न्यायक्षेत्र_नाव_२ = फलटण |न्यायक्षेत्र_शीर्षक_३ = |न्यायक्षेत्र_नाव_३ = |कोरे_शीर्षक_१ = |कोरे_उत्तर_१ = |एसटीडी_कोड = |पिन_कोड = |आरटीओ_कोड = |संकेतस्थळ = |संकेतस्थळ_नाव = |दालन = |तळटिपा = |गुणक_शीर्षक = <!-- हो/नाही --> |स्वयंवर्गीत = <!-- हो/नाही --> }} {{तक्‍ता भारतीय शहर |नाव=फलटण |शहर_नाव=फलटण |जिल्हा_नाव=[[सातारा जिल्हा|सातारा]] |राज्य_नाव=[[महाराष्ट्र]] |लोकसंख्या=६२,००० |जनगणना_वर्ष=[[इ.स. २००१|२००१]] |दूरध्वनी_कोड=०२१६६ |पोस्टल_कोड=४१५ ५२३ |आरटीओ_कोड=MH-११ |निर्वाचित_प्रमुख_नाव= |निर्वाचित_पद_नाव= |प्रशासकीय_प्रमुख_नाव= |प्रशासकीय_पद_नाव= }} '''फलटण''' हा [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र]] राज्यातील [[सातारा जिल्हा|सातारा जिल्ह्यातील]] एक तालुका व शहर आहे. फलटण शब्दाची उत्पत्ती फल उत्तन (अर्थात फळबागांचा प्रदेश) अशी असावी, असे म्हटले जाते. फलटण क्षेत्रातील धुमाळवाडी आणि दक्षिण पट्ट्यातील डाळिंबे जगभरात निर्यात होतात. फलटणचा ग्रामीण भाग कृषी क्षेत्रात प्रगत असून नीरा उजवा कालवा सिंचन योजना ही तेथील कृषी क्षेत्रासाठी संजीवनी ठरला आहे.. [[बाणगंगा]] नावाची एक नदी फलटण गावातून वहाते. नदीवर एक पूल आहे. त्याच्या एका बाजूला फलटण आणि दुसऱ्या बाजूला मलठण ही गावे आहेत. नदीचे पात्र बहुतांशी कोरडे असते. [[पुणे|पुण्याहून]] फलटणला जाताना आधी मलठण लागते. फलटण हे भारतातील एक पुरातन शहर आहे. [[महानुभाव]] पंथीयांची दक्षिणकाशी म्हणून फलटण ओळखले जाई. दरवर्षी चैत्र वद्य प्रतिपदेला फलटणला घोड्यांची जत्रा होते. या जत्रेला [[पंजाब]], बिहार, उत्तरी भारतातून भाविक मोठ्या प्रमाणात सहभागी होतात. येथे एक प्रसिद्ध श्रीराम मंदिर आहे. ते फलटणचे ग्रामदैवत म्हणून ओळखले जाते. दर वर्षी नोव्हेंबर-डिसेंबर महिन्यात श्रीराम रथोत्सव साजरा केला जातो. यालाच रामयात्रा व रामदिवाळी आसे देखील म्हणतात .या यात्रेला महाराष्ट्राच्या कानाकोपऱ्यातूनलोक येतात. फलटण येथील पुरातन हेमाडपंथी जबरेश्वर मंदिरही प्रसिद्ध आहे. ऐतिहासिक वारसा असलेला तालुका आहे. फलटण हे हिंदुस्थानातील एक संस्थान होते. नाईक-निंबाळकर हे संस्थानचे राजे होते. फलटण ही महानुभाव संप्रदायाचे चक्रपाणी महाराज यांची जन्मभूमी आहे. फलटण येथील राम मंदिर आणि मुधोजी मनमोहन राजवाडा ह्या अति प्राचीन वास्तू जतन केल्या आहेत. कैक चित्रपट/दूरचित्रवाणी मालिका ह्यांचे चित्रीकरण आजही ह्या वास्तूंमध्ये होत असते. मराठी फिल्मसृष्टीत नावलौकिक मिळवणारा फलटणकरांचा "बिरोबा फिल्म्स" निर्मित "होऊ दे जरासा उशीर" नावाचा चित्रपट ऑस्करच्या जागतिक फिल्म्स फेस्टिव्हलला पाठवला गेला होता. फलटण तालुक्यात राजुरी गावामध्ये 'सांगते ऐका' या मराठी चित्रपटाचे चित्रीकरण झाले होते. राममंदिर येथेही चित्रपटांचे व टी व्ही मालिकांचे शूटिंग होते ==अन्य प्रेक्षणीय स्थळे/मंदिरे== * आबासाहेब मंदिर - हे महानुभावपंथीय मंदिर आहे. ते राजस्थानी लाल दगड वापरून सुंदर बांधकाम केलेले मंदिर पर्यटकांना आकर्षित करते. * ताथवडा - येथील संतोषगड पाहण्यास पर्यटक येत असतात. येथे प्रशिद्ध आश्रम शाळा आहे ) * नागेश्वरमंदिर - हे संस्थानकालीन मंदिर असून त्याला रेखीव असे कौलारू छप्पर आहे. सागवानी लाकडावर नक्षीकाम सुरेख केलेले पहावयास मिळते. हा एक मंदिराचा उत्कृष्ट नमुना आहे * वाठार निंबाळकर - येथे जुना राजवाडा आहे. येथे पुरातन कालीन राम मंदिर आहे . * श्रीकृष्ण मंदिर - हे अत्यंत पुरातन मंदिर आहे. या मंदिराचे वैशिष्टय महणजे या मंदिरात जाण्यासाठी खाली पायरया उतरून खाली जावे लागते *राम मंदिर - हे निंबाळकर संस्थानकालीन मंदिर असून सागवानी लाकडावर कलाकुसर नक्षीकाम अत्यंत रेखीव असे आहे. शेजारीच एकमुखी दत्त मंदिर असून तेसुद्धा सुंदर नक्षीकाम केलेले मंदिर आहे.मकर संक्रांतीला महिला राम मंदिरा मध्ये दर्शनासाठी येतात *तळयातील भवानी - फलटण पुणे रोडवर बस स्थानकाजवळ भवानी देवीचे मंदिर असून ते निंबाळकर घराण्याचे मंदिर म्हणून ओळखले जाते *तळयातील गणपती - फलटण शहराच्या मध्यभागी डेक्कन चौकापासून जवळच हे मंदिर आहे. या मंदिरात नवरात्र उत्सवाच्या वेळी फुलांची उत्कृष्ट आरास केलेली आस्ते .फलटण शहरातील महिला या दिवसात येथे मनोभावे पूजा अर्चा करतात . *उपळेकर महाराज मंदिर - स्टेट बँक ऑफ इंडिया जवळ हे मंदिर असून येथे मोठ्या प्रमाणात भाविक येतात *सईबाई मंदिर - उपळेकर महाराज मंदिराजवळच हे मंदिर आहे *मालजाईमंदिर -महात्मा फुले चौकातून कोर्टाकडे जाताने हे मंदिर लागते *साई मंदिर - जाधववाडी येथे हे मंदिर असून येथे भाविक गर्दी करतात *सावतामाळी मंदिर - नाना पाटील चौकात हे मंदिर आहे. या मंदिरात नेहमी आध्यात्मिक कार्यक्रम चालतात.सावता महाराज मंदिरामध्ये इस्कॉनचा कार्यक्रम होतो *बाबासाहेब मंदिर - महानुभाव पंथाचे श्री चक्रपाणि प्रभू यांचे जन्मस्थान येथे आहे *विठ्ठल मंदिर - हे मंदिर रविवार पेठेत असून या मंदिरात ज्ञानेश्वर महाराजांची पालखी परत जाताना मुक्कामासाठी थांबते. *शनी मंदिर - शुक्रवार पेठेत हे मंदिर असून नागपंचमीच्या दिवशी येथे यात्रा भरते फलटण परिसरतील महिला येथे नागपंचमीला येतात *भिवाई देवी मंदिर -फलटणपासून उत्तरेला नीरा नदीच्या काठावर हे मंदिर असून ते प्रसिद्ध आहे . *पद्मावती मंदिर; -पद्मावातीनगर या ठिकाणी हे मंदिर असून या ठिकाणी ठिकाणी अत्यंत शांत असा परिसर आसल्यामुळे येथे विद्यार्थी अभ्यास करण्यासाठी येतात .तसेच येथील परिसरात लग्न समारंभासाठी सुद्धा हा परिसर विकसित करण्यासाठीचा प्रयत्न चालू आहे . *उघडा मारुती मंदिर -रविवार पेठ फलटण या ठकाणी हे मंदिर असून भाविकांचे श्रद्धास्थान आहे *जलमंदिर-जलमंदिर हे फलटण मधील श्रीगणेशाच मंदिर आहे.दर चतुर्थीला येथे कार्यक्रम होतो गणपतीची आरती होते *फलटण मध्ये दर रविवारी भाजीमंडई बाजार भरतो ‍‍‍‍. ‍‌आठवडी बाजार भरतो. तसेच दररोज सकाळी व संध्याकाळी ताजी मंडई भरते. शंकर मार्केट व महात्मा फुले भाजी मंडई येथे तसेच नागेश्वर मंदिर परिसर या ठिकाणी शिवाजी चौक या ठिकाणी सुद्धा भाजी मंडइई भरते. * * * ==फलटण तालुक्यातील कारखाने== * कमिन्स इंडिया लिमिटेड, सुरवडी. * गोविंद दूध प्रकल्प, कोळकी. * निंबकर सीड्स व संशोधन संस्था, वडजल. * न्यू फलटण शुगर वर्क्स, साखरवाडी. * [श्रीराम सहकारी साखर कारखाना], फलटण. * साखरवाडी या गावात चोकलेटचा कारखाना आहे. * स्वराज दूध प्रकल्प, निंभोरे. * शरयू सहकारी साखर कारखाना कापशी * हेरीटेज मिल्क कंपनी, सांगवी (माळवाडी) * राजमाता मिल्क धूळदेव. * संतकृपा दुध अलजापूर. *किसान अग्रो पशु खाद्य फरांदवाडी फलटण *साईराज मिल्क फरांदवाडी *श्रीनाथ अग्रो प्रोसेसिंग फारांदेवाडी *अक्षता मिनरल वाटर तावडी फाटा वाटारमला *मंगल मिल्क आणि मिल्क प्रॉडक्ट नावामाला ठाकुर्की ‍‍‍‍‍‍ * ==फलटण शहरातील पेठा == #सोमवार पेठ : दर वर्षी वैशाख पौर्णिमेला येथे फिरंगाई देवीची जत्रा असते. येथे महादेव मंदिर असून येथील लोक शिव भक्त आहेत पूर्वी या पेठेला माकडंमाल म्हणत असत सोमवार पेठ तालीम मंडळ येथे आहे .येथे रामकृष्ण हॉल आहे #मंगळवार पेठ : येथे दर वर्षी अक्षय्य तृतीयेला नाथाच्या काठीचा उत्सव असतो.येथे जैन मंदिर असून ते संगमरवर दगडापासून बनवलेले आहे आणि येथे एक बौद्ध विहार आहे. #बुधवार पेठ :येथे स्वामी समर्थ मंदिर आहे #शुक्रवार पेठ- येथे एक तालीम मंडळ आहे ते शुक्रवार तालीम मंडळ या नावाने ओळखली जाते #रविवारपेठ—येथे एक तालीम मंडळ आहे ते रविवार पेठ तालीम मंडळ या नावाने ओळखली जाते .उगडा मारुती मंदिर येथे आहे ==अन्य पेठा== #अक्षतनगर #आदर्की : येथे दर वर्षी सामूहिक विवाह सोहळा असतो. #आंदरूड #आसू पवारवाडी #कापसी हे गाव आर्ट ऑफ लिविंग ने गाव दत्तक घेतले आहे #कांबळेश्वर येथे भिवाईदेवी मंदिर प्रसिद्ध आहे . #काळज येथे दत्त मंदिर आहे #कोळकी-फलटण दहिवडी रोड कोळकीमधून जातो.अनंत मंगल कार्यालय कोळकी येथे आहे.शिलादेवी शाळा आहे. #खडकी #गिरवी -माजी आमदार चिमणराव कदम हे या गावाचे होते #घाडगेवाडी-येथे महादेवाचे मोठे मंदिर आहे.नवीन कॅनन आला आहे.शेतीसाठी पाणी या भागातनेण्यात आले #चौधरवाडी- माजी आमदार चिमणराव कदम यांचे समर्थक धनसिंगराव भोसले यांचे गाव #जाधववाडी #झिरपवाडी #जिंती- #ठाकुर्की- #ढवळ #तरडगाव - आमदार दीपक चव्हाण हे या गावाचे आहेत #तावडी #दुधेबावी- #नरसोबानगर- नरसोबा हे पूर्वी शंकराचे मंदिर होते. जीर्ण रूपात अजून ते नरसोबानगरमध्ये आहे. अनंत मंगल कार्यालय हे नरसोबानगरात आहे.कृष्णाजन्माष्टमिला दहीहंडी उत्सव असतो #निंभोरे- निंभोरे गावातील बुद्ध विहारात बाबासाहेब आंबेडकरांच्या अस्थी जपून ठेवल्या आहेत. दर 6 डिसेंबरला अस्थीदर्शनासाठी हजारो अनुयायी गावास भेट देतात. #निंबळक-निमजाई मंदिर आहे #पद्मावतीनगर- पद्मावातीनगरमध्ये पद्मावती देवीचे मंदीर आहे. #पाडेगाव #फरांदवाडी-बचत गटाची धन्य ग्रेडिंग उनीत सुरू आहे #बिरोबानगर- पिठोरी अमावास्येला येथे मोठी यात्रा भरते. सातारा जिल्ह्यातील कृष्णा नदीवरून ‍‍‍‍पाणी आणून बारा तासात, रात्री बारा ते दुपारी बारापर्यंत बिरोबा देवास अंघोळ घालत. #बीबी- येथे मारुतीचे मंदिर आहे. येथे कुत्रा चावल्यानंतर विडा खाण्यासाठी दिला जातो. #भडकमकरनगर- येथे राजलक्ष्मी लाॅन्स मंगल कार्यालय आहे. पिरामिड चौकातून भडकमनगरला रस्ता जातो. येथे जलतरण तलाव आहे #मलठण- येथे हरिबुवा मंदिर आहे. #मांडवखडक #माळवाडी #मिरगाव- #मुरूम #लक्ष्मीनगर #वडगाव #वडजल-पांडुरंग प्रसाद आश्रम आहे #वाखरी- #वाठार-राम मंदिर,पुरातनकालीन राजवाडा आहे #विठ्ठलवाडी #विडणी- या गावात उत्तरेश्वराचे मंदिर आहे.ग्रीनहाउस साठी प्रसिद्द आहे #विद्यानगर #शिंदेवाडी #श्रीरामनगर #संगमवाडी #सरडे #सांगवी माळवाडी-सांगवी मधून नीरा नदी वाहते #साखरवाडी-येथे साखर कारखाना आहे #सालपे #सासवड #सुरवडी-या गावामध्ये कमिन्स ही कंपनी आहे #सोमंठली #सस्तेवाडी #हनुमाननगर #हिंगणगाव #कुरवली माळवाडी येथे बाणगंगा नदीवर धरण बांधले आहे, व त्याचे नाव बाणगंगा धरण असे आहे #उपळवे-येथे एक छोटेधारण आहे. नव्यानेच इथे लोकनेते हिंदुराव नाईक निंबाळकर साखर कारखाना चालू झाला आहे. ५७ .वेळोशी- फलटणचे दक्षिण टोक. श्रेयस कांबळे यांचे गाव. ==मनोरंजन== #आदितीराजे गार्डन लक्ष्मी नगर येथे लहान मुलांसाठी खेळण्यासाठी विविध खेळणी आहेत #इंदिरा गांधी सांस्कृतिक भवन येथे नाटक स्नेहसंमेलन सभा परिसंवाद होतात #जलतरण तलाव भडकमकर नगर #जलतरण तलाव सोमवार पेठ फलटण #विमानतळावरील नक्षत्र पार्क #नामवैभव (सिटी प्राईड)चित्रपटगृह. #मालजाई मंदिर. #राम मंदिर. #नाना-नाणी पार्क #पद्मावती मंदिर परिसर #भवानी मंदिर गिरवी गावाजवळ डोंगरावर हे मंदिर आहे #रामराजे वाटर पार्क सस्ते वाडी #विमानतळावर खूप लोक फिरायला जातात #मनमोहन राजवाडा राममंदिर जवळ १५.रामराजे वाटरपार्क (सस्तेवाडी) १६ .धबधबा (धुमाळवाडी) १७.श्रीकृष्ण मंदिर (महानुभावपंती) १८ .राम यात्रा (राममंदिर ) १९ मनमोहन राजवाडा राम मंदिर मंदिर परीसारीतील भागात असून येथे वृद्ध मंडळी मनोरंजनासाठी येतात . २० भवानी मंदिर परिसर भवानी डोंगर गिरवी २१ संतोषगड ताथवडा या ठिकाणी पुरातन कालीन किल्ला आहे २२ बाणगंगा धरण या परिसरात नदी परिसर व हिरवी झाडी व अथांग पाणी पाहून लोक मंत्रामुगद्द होतात =='''<big>फलटण तालुक्यातली गावे</big>'''== '''मांडवखडक-'''येथे प्रसिद्ध दत्त मंदिर आहे. डिसेंबर महिन्यात येथे हरिनाम सप्ताह असतो. '''ढवळ''' - हे गाव पैलवानांचे गाव म्हणून ओळखले जाते. सातारा जिल्ह्याला पहिला मानाचा महाराष्ट्र केसरीचा किताब श्री''' बापूसाहेब लोखंडे '''यांनी मिळवून दिला. '''गिरवी'''-हे द्राक्षे आणि डाळिंबांसाठी प्रसिद्ध आहे.हे गाव माजी आमदार मा.चिमणराव कदम यांचे गाव म्हणून ओळखले जाते या गावात कदम,जाधव, सस्ते निकाळजे अशा नावांची लोक राहतात.या गावात एक माध्यमिक विद्यालय व ज्यू. कॉलेज आहे .तसेच एक कृषी विद्यालय आहे. या गावात अध्यापक विद्यालय सुद्धा आहे.तसेच या गावात ग्रामीण आरोग्य केंद्र आहे.या केंद्र मार्फत वाठार ,फारांवादडी व इ.उपकेंद्राना या मार्फत सेवा पुरवल्या जातात. '''राजाळे'''- येथे जनाईदेवी मंदिर आहे ते निंबाळकरांचे कुलदैवत आहे. येथे नायटा आल्यावर देवीची मिठाने व पिठाने ओटी भरल्यास नायटा जातो अशी समजूत आहे. '''[[हिंगणगाव]]'''-हे भैरवनाथाचे गाव आहे.हिंगणगाव हे भोईटे यांचे गाव म्हणून ओळखले जाते. ''' आदर्की, [[आसू]],''' उपळवे, कापशी, गोखळी, ठाकुर्की, ढवळ, तरडगाव, तरडफ, दालवडी, [[निंभोरे]], पवारवाडी, पाडेगाव, फरांदवाडी, बरड, पिंप्रद, भीमनगर, मिरगाव, राजाळे, वाखरी, वाठार निंबाळकर, विडणी, साखरवाडी, सांगवी, सासवड, सोनगाव, हिंगणगाव, सांगावी माळवाडी, सोमंथली राजाळे येथे निंबाळकर संस्थानाचे कुलदैवत जनाईदेवी मंदिर आहे. निंबळक , पवारवाडी शाळा, निंबळक नाका, राजुरी, सोनावडी, '''पिंप्रद'''- या गावातील पवारवाडी येथे महाराष्ट्र राज्य व्यसनमुक्ती मध्यवर्ती केंद्र आहे.दारूचे व्यसन सोडण्याचे औषध दिले जाते.तसेच राजीवजी दीक्षित गुरुकुल निवासी आश्रम शाळा आहे. ही निवासी शाळा फक्त मुलांसाठी आहे. इयत्ता दहावीपर्यंतचे शिक्षण येथे आहे.आध्यात्मिक शिक्षणही मुलांना दिले जाते. तबला, टाळ, मृदुंग, शिकवले जाते.भजन कीर्तन अभंग शिकवले जातात. त्याचबरोबर शिवाजी महाराजांच्या काळातील खेळ दांडपट्टा, काठीलाठी, भालाफेक,विटीदांडू इ.खेळ शिकवले जातात.कराड,रहिमतपूर,आळंदी,सोल्स्पूर जिल्हा ताठीकानाहून मुल शाळेसाठी याठिकाणी येतात.या गावात मरिमाता देवीची यात्रा भरते.टी मराठी चैत्र महिन्यात असते.संत ज्ञानेश्वर महाराजांची पालखी सोहळा दुपारी पिंप्रद येथे थोडावेळ विसावतो. '''विडणी'''-विडणी हे गाव वांग्यांसाठी प्रसिद्ध आहे. या गावात उत्तरेश्वर मंदिर फार वर्षांपासून आहे. तेथे उत्तरेश्वर यात्रा भरते.गावात उतरेश्वर हायस्कूल आहे. या गावात सुभाषचंद्र बोस यांची जयंती साजरी केली जाते येथे भाजीपाल्याच्या नर्सरी जास्त आहेत. '''वाजेगाव'''- हे गाव पाटण तालुक्यातील पुनर्वसित गाव आहे. ते फलटण तालुक्यात वाजेगाव या ठिकाणी वसले. वाजुबाई देवी हे या '''गावाचे ग्रामदैवत आहे.'''-येथे बाणगंगा नदीवर एक बाणगंगा धरण बांधलेले आहे या धरणाच्या पाण्यावर ठाकुर्की, फरांदवाडी, वाठार, कुरवली, माळवाडी, दालववडी या गावांतील शेतकरी शेती करतात. '''बीबी-''' येथे प्रसिद्ध हनुमान मंदिर आहे व कुत्रे चावल्यावर येथे फुटाणे खाण्यासाठी लोक शनिवारी जातात. '''ताथवडा'''- येथे शिवकालीन संतोषगड प्रसिद्ध आहे. येथून जवळच बाणगंगा धरण असून हा परिसर हिवाळ्यात अत्यंत सुंदर दिसतो. '''धुमाळवाडी''' -गिरवी येथून जवळच डोंगराजवळ धबधबा आहे. स्थानिक व आजूबाजूच्या तालुक्यांतील बरेच पर्यटक या ठिकाणी धबधबा पाहण्यासाठी गर्दी करतात. '''सुरवडी -''' हे गाव फलटण तालुक्यात आहे. कमिन्स कंपनी येथे आहे. तसेच या ठिकाणचे हॉटेल निसर्ग प्रसिद्ध आहे. तसेच रॉयल गार्डन मंगल कार्यालय आहे. इन्स हॉटेल सुद्धा प्रसिद्ध आहे . '''निंभोरे -हे गाव फलटण तालुक्यात आहे. या ठिकाणी माळी जातीचे लोक जास्त प्रमाणात आहेत. या गावात झांज पथक आहे. '''साखरवाडी''' -हे गाव फलटण तालुक्यातील आहे. न्यू फलटण शुगर वर्क्स हा साखर कारखाना येथे आहे. तसेच चॉकलेटचा कारखाना आहे. '''जिंती-हे गाव फलटण तालुक्यातील असून येथे रयत शिक्षण संस्थेचे हायस्कूल आहे. '''निंबळक'''-हे गाव फलटण तालुक्यातील आहे.निमजाई देवीचे मंदिर गावात आहे.निंबळक येथे राजवाडे आहेत.सईबाई नाईकनिंबाळकर यांचे मूळ गाव निंबळकच आहे.त्यांचे वंशज नाईकनिंबाळकर हे अजूनही या गावात स्थायिक आहेत. निमजाई देवी ही नाईकनिंबाळकर घराण्याची कुलदेवता म्हणून प्रसिद्ध आहे. माळवाडी -माळवाडी हे गाव फलटणच्या दक्षिणेस असून या गावात बाणगंगा नदीवर एक धरण बांधलेले असून यास बाणगंगा धरण असे नाव दिले असून या धरणामुळे ठाकुर्की , फारांदवाडी वाठार या गावातील शेतीला पाणी पुरवठा केला जातो तसेच दालवडी माळवाडी या गावातील व आसपासच्या गावांनासुद्धा या धरणाच्या पाण्याचा शेती व शेतीपूरक व्यवसायासाठी उपयोग होतो ''' मुंजवडी ''' -हे गाव फलटण तालुक्यातील आहे या गावात महादेवाचे (खोलेश्वर)हे मंदिर आहे़ ़़हे मंदीर पुरातन आहे़ हे देवस्थान जागुत देवस्थान आहे या गावात शेगर(राजपूत)जातीचे लोकं जास्त प्रमाणात आहेत या गावाचे ठणके पाटील हे वतनदार आहेत या गावाला पुवी लोक पाच पोरांची मुंजवडी असे म्हणत होते '''जावली ''' - हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. येथे सिद्धनाथ देवाचे मंदिर आहे .सिद्धनाथाची यात्रा मोठ्या उत्साहित केली जाते व अनेक ठिकाणहून भक्त मुक्कामी येतात गावामध्ये धबधबा आहे अनेक पर्यटन स्थळाला भेट देतात '''बरड''' - हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. येथे मार्केट यार्ड आहे.बरड मध्ये संत ज्ञानेश्वर महाराजांची पालखी सोहळा विसावतो '''निंबळकनाका -हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. '''वाजेगाव''' -येथे वाजूबाई देवीचे मंदिर आहे. हे गाव फलटण पंढरपूर रस्त्यावर आहे.हे गाव पूर्वी पाटण तालुक्यात होते.पुनर्वसन म्हणून ते सातारा जिल्ह्यातील फलटण तालुक्यात वसले. '''सरडे'''-हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. या गावात आण्णभाऊ साठे यांची जयंती मोठ्या उत्सहाने साजरी केली जाते. '''वाखरी''' -हे फलटण तालुक्यातील गाव आहे. येथे फलटणचे उप मार्केट यार्ड आहे या ठिकाणी आठवडी बाजार भरतो.या गावात श्रीराम एजुकेशन सोसायटीचे हायस्कूल आहे .या गावात शेती हा व्यवसाय मोठ्या प्रमाणात केला जातो. राजुरी -या गावात सांगते ऐका या चित्रपटाचे शुटींग झाले उपळवे - येथे साखर कारखाना आहे.फलटण तालुक्यातील बरयाच शेतकरयांचे उस या कारखान्यात नेले जातात. '''फलटण तालुक्यातील प्रसिद्ध व्यक्ती''' #प्राचार्य [[शिवाजीराव भोसले]] # श्रीमंत रामराजे प्रतापसिंह नाईक निंबाळकर,(सभापती महाराष्ट्र राज्य ) #वेणूताई यशवंतराव चव्हाण.‍मा. यशवंतराव चव्हाण यांच्या पत्नी #लोकनेते हिंदुराव नाईक निंबाळकर.(माजी खाजदार शिवसेना ) #संजीवराजे नाईक निंबाळकर (सातारा जिल्हा परिषद अध्यक्ष ) #रणजितसिंह नाईक निंबाळकर ( खाजदार - माढा मतदार संघ ) # काशिनाथ शेवते ( प्रदेशाध्यक्ष राष्ट्रीय समाज पक्ष ) #पी.जी. शिंदे (अध्यक्ष महाराष्ट्र राज्य खो खो असोसिएशन) होते #मालोजीराजे नाईक निंबाळकर #मुधोजीराजे नाईक निंबाळकर राजे फलटण संस्थान ) #बॅरिस्टर राजाभाऊ भोसले #अभिनेता सयाजी शिंदे (मराठी चित्रपट ) #राम निंबाळकर उद्योजक कॉन्ट्रॅक्टर #विजयराव बोरावके जेष्ट नेते राष्ट्रवादी काँग्रेस #चिमणराव कदम ( माजी आमदार राष्ट्रीय काँग्रेस फलटण मतदारसंघ #कृष्णचंद्र भोईटे (माजी आमदार फलटण मतदारसंघ ) #श्रीमंत शिवाजीराजे नाईक निंबाळकर (संस्थानिक, फलटण संस्थान) # सुरेश पां शिंदे (जेष्ठ कादंबरीकार सर्ज्या ,मेंढका , लोकजागरणाची नवी दिशा , साखरशाळा,मुडा ,सावताई ,सावंतांजली ,ग्रामिण साहित्य समीक्षा इत्यादी पुस्तकांचे लेखन ) # === वाहतूक === [[Image:satara.gif|thumb|350px]] फलटण हे साताऱ्यापासून सुमारे ६५ कि.मी. तर पुण्यापासून सुमारे ११० कि.मी दूर आहे. पुण्याहून सासवड - जेजुरी - निरा - लोणंद या मार्गे तसेच साताऱ्याहून वडूथ - वाठार(रेल्वे स्टेशन)- आदर्की या मार्गे फलटणला बसने जाता येते.फलटण -दहिवडी -गोंदवले -म्हसवड सांगली या ठिकाणी बस सेवा आहेत .फलटण पुसेगाव - वडूज व फलटण बारामती या ठिकाणी दर १५.मिनिटाला बस आहेत. फलटणला जाण्यासाठी वरील दोन्ही ठिकाणांवरून राज्य परिवहन मंडळाच्या बसेसची चांगली सोय आहे. पंढरपूरला जाणाऱ्या बसेस फलटणहून जातात.सोलापूर -तुळजापूर या ठकाणी सुद्धा बसेस आहेत. फलटण ते लोणंद रेल्वे मार्ग सुरू करण्यात आला आहे. त्या मुळे फलटणहून रेल्वेने लोणंदला व तेथून पुणे किवा सातारा कोल्हापूरला जाता येते.फलटण रेल्वेमार्ग पुढे पंढरपूरला जोडणार आहेत. ==''' वैशिष्टे'''== १) विमाने उतरण्यासाठी फलटणला एक धावपट्टी आहे. तिच्यावर छोटे विमान उतरू शकते. या शहराच्या बाजूला धुमाळवाडी येथे धबधबा आहे.विमानतळावर वनविभागाने एक नक्षत्र पार्क सुरू केले आहे.विमानतळाच्या जवळ सजाई गार्डन मंगल कार्यालय आहे. २.छत्रपती शंभुराजेच्या मातोश्री श्रीमंत महाराणी सईबाई साहेब यांचं जन्मस्थान. ३.संत ज्ञानेश्वरमहाराज यांचा पालखीसोहळा लोणंद मार्गे फलटणहून पंढरपूरला रवाना होतो.तो एक मुक्कामी फलटण या ठिकाणी विमानतळावर असतो. ४ .फलटण हा भौगोलिक दृष्ट्या पर्जन्य छायेचा प्रदेश म्हणून ओळखला जातो. ५. फलटणमध्ये उपळेकर मंदिर, सावतामहाराज मंदिर,जलमंदिर आहेत. मालजाई मंदिर,जबरेश्वर मंदिर, भवानी माता मंदिर सदगुरू हरीबुवा मंदिर फलटणला आहे. ६ वेणूताई चव्हाण या फलटण येथील होत्या.त्यांच्या नावाने फलटण येथे वेणूताई चव्हाण हायस्कूल आहे . ८. फलटण येथून जवळच सांगवी येथे रामायण काळात हनुमानच वास्तव होत असा रामायणात उल्लेख आहे. ९. फलटण येथूनजवळच धुमाळवाडी येथे पावसाळ्यात धबधबा पाहण्यासाठी पर्यटक गर्दी करतात. १०. इतिहासकालीन राममंदिर येथे असून ते लाकडी व कलाकुसरीचा अप्रतिम नमुना असून आजही अद्यावत स्थितीत आहे. ११. पुरातन कालीन दगडी मंदिर आहे ते जब्रेश्वर मंदिर म्हणून ओळखले जाते. १२. सजाई, महाराजा, अनंत मंगल कार्यालय,आशीर्वाद मंगल कार्यालय ,सिद्धीविनायक मंगल कार्यालय येथे आहे. १३ .महानुभाव पंथीयांची दक्षिणकशी म्हणून फलटण प्रसिद्ध आहे. १४ .फलटण हे एक संस्थान होते व पहिल्यांदा ते स्वंतत्र भारतात विलीन झाले. १५. जिजाई व आशीर्वाद आणि मोरेश्व मंगल कार्यालय फरांदवाडी व अक्षता मंगल कार्यालय तावडी फाटा येथे आहे. १६. निंभोरे येथे व्यसनमुक्ती केंद्र आहे. १७.लोणंद ते फलटण रेल्वे मार्गाचे काम पूर्ण झाले असून लौकरच डेमू रेल्वे या मार्गावर धावणार आहे. ही रेल्वे तरडगाव व सुरवाडी या स्थानकांवर थांबणारआहे. फलटण ते लोणंद व लोणंद ते फलटण रेल्वे सप्टेंबर २०१९ पासून सुरू झाली आहे १८ पिंप्रद या गावात व्यसनमुक्ती केंद्र आहे २० वडजल - या गावात पांडुरंग आश्रम असून येथे वारकरी संप्रदायाची मुले शिक्षण घेतात.व भजन व कीर्तनातून समाज प्रबोधन करतात.या आश्रमातील एक मुलगी खूप चांगले कीर्तन करते २१ महाकाली मंदिर-वाठार स्टेशन येथील फौजी धाब्याजवळ पूर्वेला हे मंदिर आहे . २१ श्रीराम बझार प्रशिद्ध आहे .अक्षता मंगल कार्यालय तावडी फाटा वाठारमळा फलटण . २२ नवलबाई मंगल कार्यालय मारवाड पेठ फलटण येथे आहे . २३ राधिका मंगल कार्यालय सोमंथळी येथे आहे . २४ गगनगिरी मंगल कार्यालय पिंप्रद येथे आहे . २५ फलटण मध्ये देवदीपावलीला राम यात्रा भरते,व मोठी बाजारपेठ भरते २६ यशवंत लोन्स मंगल कार्यालय सोमंथळी येथे आहे. २७ स्वराज दुध सोमंथळी येथे आहे. २८ गोविंद दुध अत्यंत प्रशिद्द आहे गोविंदचे पनीर, तूप, आस्क्रीम, लस्सी ,व खीर प्रशिद्द आहे. २९ फलटणला महानुभावाची दक्षिण कशी म्हणून ओळखले जाते. ३० फलटण येथे राजस्थानी लाल दगडातून बांधलेले सुंदर बांधकाम केलेले आबासाहेब मंदिर आहे. . == बाह्य दुवे- फलटण तालुक्यामध्ये सस्तेवाडी येथे रामराजे वाटरपार्क आहे. == * [http://www.santoshdahiwal.in/2017/04/phalatan.html फलटण तालुक्याचा नकाशा] निंबकर अग्रिकलचर रिसर्च इन्स्टिट्यूट आहे. येथे गोट फार्म आहे.बी.वी निंबकर यांनी १९९३ मध्ये ऑस्ट्रेलिया येथुन बोअर जातीचे एम्र्बिओ आणले होते.यांच्या जुळ्यांचे जन्मदर जास्त आहे व वर्षातून दोन वेळा पिल्लांना जन्म देते.फार्मचे प्रबंधन कसे करावे,शेळी आणि मेंढीची निगा कशी घ्यायला हवी या बाबतीत येथे प्रशिक्षण ही दिले जाते. ,[http://nariphaltan.virtualave.net/]{{मृत दुवा}}तसेच येथे निंबकर सीड्स कंपनी आहे येथे वेगवेगळ्या पिकांचे बियाणे बनवतात.निर्सग हॉटेल मध्ये जेवण मस्त व शाकाहारी मिळते. {{सातारा जिल्ह्यातील तालुके}} [[वर्ग:फलटण|*]] [[वर्ग:सातारा जिल्ह्यातील तालुके]] [[वर्ग:भारतातील संस्थाने]] [[वर्ग:महाराष्ट्रातील शहरे]] lpiwi8wtsscuenta23qaeqdbwgj0f5x 14 8908 2145244 1999871 2022-08-12T05:23:56Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंड]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड]] fdrzips433d0gnl0yaif62hm5mf8s4y 0 9273 2145519 2143287 2022-08-12T08:11:09Z 2409:4042:228C:77F6:3AF7:B2D8:1568:2DEF अशोक सम्राट wikitext text/x-wiki [[चित्र:धनगर.jpg|thumb|right|धनगर]] '''धनगर''' हा एक [[हिंदू]] समाज आहे, जो प्रामुख्याने शेती आणि पशुपालन व्यवसाय करतो.{{संदर्भ}} धनगर लोक [[मध्य प्रदेश]], [[महाराष्ट्र]], [[कर्नाटक]], [[उत्तर प्रदेश]], [[हरियाणा]], [[गोवा]] इत्यादी राज्यांत राहतात.{{संदर्भ}}.[[मल्हारराव होळकर]] व [[अहिल्यादेवी होळकर अशोक सम्राट ]] हे या समाजातील भारतीय राज्यकर्ते होते.{{संदर्भ}} या समाजाचे दैवत जेजुरीचा [[खंडोबा]] आहे. ==आरक्षण== सामाजिक परिस्थिती नुसार वेगवेगळ्या राज्यांत धनगर समाजाला दिलेल्या सामाजिक व शैक्षणिक आरक्षणाचे प्रमाण वेगवेगळे आहे.{{संदर्भ}} महाराष्ट्रात धनगर समाज हा [[महाराष्ट्रातील आरक्षण|भटक्या जाती – क]] (एनटी-सी) या प्रवर्गात मोडतो व त्यांना सामाजिक व शैक्षणिक आरक्षण ३.५% दिलेले आहे.{{संदर्भ}} [[कर्नाटक|कर्नाटकात]] धनगर समाज हा कुरुबा या नावाने ओळखला जातो. त्याचप्रमाणे संपुर्ण भारतात विविध नावाने ओळखला जातो,जसा *उत्तर-भारतात **दिल्ली- पाल बघेल धनगर गडरीया **उत्तरप्रदेश- पाल बघेल चंदेल धनगर गडरीया **हरियाणा - पाल बघेल होळकर गडरीया **हिमाचलप्रदेश-गडरीया गड्री गद्दी **राजस्थान- धनगर-गायरी धनगर-गाडरी धनगर-गारी धनगर-गड्री *मध्य-भारतात **मध्यप्रदेश-धनगर-गायरी धनगर-गारी धनगर-चौधरी **गुजरात- धनगर-रबारी , धनगर-मालधारी , धनगर- भरवाड **महाराष्ट्र- धनगर हटकर शेंगर अहिर गवळी-धनगर गोवा-धनगर गवळी-धनगर *दक्षिण-भारतात **तेलंगणा- कुरुंबा कुरूबा **कर्नाटक- कुरुबा **तामिळनाडू- कुरुंबर कुरुंबा == संस्कृती == धनगर समाजातील लोक हे हातात कुऱ्हाड, पाठीवर घोंगड, हातात कड, कोल्हापुरी चप्पल वापरतात.{{संदर्भ}} "यळकोट यळकोट जय मल्हार", "बिरोबाच्या नावानं चांगभलं" हे समाजाचे ब्रीदवाक्य आहे.{{संदर्भ}} धनगर समाजामध्ये भंडारा हा सगळ्या धनगरांच्या देवळात उधळला जातो.{{संदर्भ}} ही लोक धनगरी ओवी गातात व गजी नृत्य केले जाते. ''बापू बिरू वाटेगावकर'', ''धनगरवाडा'',ख्वाडा, ''बाळू मामांची गाथा'' या चित्रपटांतून आणि ''पुण्यश्लोक अहिल्यादेवी होळकर'', ''जय मल्हार'', ''श्री संत बाळूमामा'' या नाट्यकलांत धनगर समाजाची संस्कृती दर्शवलेली आहे.{{संदर्भ}} == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:भारतातील जाती]] [[वर्ग:महाराष्ट्रातील मागासवर्गीय जाती]] 6l8wz8ltf2ep0oy81cl5y2fh7gye9bm 2145543 2145519 2022-08-12T08:39:23Z 2409:4042:229F:F377:16E0:EDB6:A751:3253 चंद्रगुप्त मौर्य wikitext text/x-wiki [[चित्र:धनगर.jpg|thumb|right|धनगर]] '''धनगर''' हा एक [[हिंदू]] समाज आहे, जो प्रामुख्याने शेती आणि पशुपालन व्यवसाय करतो.{{संदर्भ}} धनगर लोक [[मध्य प्रदेश]], [[महाराष्ट्र]], [[कर्नाटक]], [[उत्तर प्रदेश]], [[हरियाणा]], [[गोवा]] इत्यादी राज्यांत राहतात.{{संदर्भ}}.[[मल्हारराव होळकर]] व [[अहिल्यादेवी होळकर चंद्रगुप्त मौर्य अशोक सम्राट ]] हे या समाजातील भारतीय राज्यकर्ते होते.{{संदर्भ}} या समाजाचे दैवत जेजुरीचा [[खंडोबा]] आहे. ==आरक्षण== सामाजिक परिस्थिती नुसार वेगवेगळ्या राज्यांत धनगर समाजाला दिलेल्या सामाजिक व शैक्षणिक आरक्षणाचे प्रमाण वेगवेगळे आहे.{{संदर्भ}} महाराष्ट्रात धनगर समाज हा [[महाराष्ट्रातील आरक्षण|भटक्या जाती – क]] (एनटी-सी) या प्रवर्गात मोडतो व त्यांना सामाजिक व शैक्षणिक आरक्षण ३.५% दिलेले आहे.{{संदर्भ}} [[कर्नाटक|कर्नाटकात]] धनगर समाज हा कुरुबा या नावाने ओळखला जातो. त्याचप्रमाणे संपुर्ण भारतात विविध नावाने ओळखला जातो,जसा *उत्तर-भारतात **दिल्ली- पाल बघेल धनगर गडरीया **उत्तरप्रदेश- पाल बघेल चंदेल धनगर गडरीया **हरियाणा - पाल बघेल होळकर गडरीया **हिमाचलप्रदेश-गडरीया गड्री गद्दी **राजस्थान- धनगर-गायरी धनगर-गाडरी धनगर-गारी धनगर-गड्री *मध्य-भारतात **मध्यप्रदेश-धनगर-गायरी धनगर-गारी धनगर-चौधरी **गुजरात- धनगर-रबारी , धनगर-मालधारी , धनगर- भरवाड **महाराष्ट्र- धनगर हटकर शेंगर अहिर गवळी-धनगर गोवा-धनगर गवळी-धनगर *दक्षिण-भारतात **तेलंगणा- कुरुंबा कुरूबा **कर्नाटक- कुरुबा **तामिळनाडू- कुरुंबर कुरुंबा == संस्कृती == धनगर समाजातील लोक हे हातात कुऱ्हाड, पाठीवर घोंगड, हातात कड, कोल्हापुरी चप्पल वापरतात.{{संदर्भ}} "यळकोट यळकोट जय मल्हार", "बिरोबाच्या नावानं चांगभलं" हे समाजाचे ब्रीदवाक्य आहे.{{संदर्भ}} धनगर समाजामध्ये भंडारा हा सगळ्या धनगरांच्या देवळात उधळला जातो.{{संदर्भ}} ही लोक धनगरी ओवी गातात व गजी नृत्य केले जाते. ''बापू बिरू वाटेगावकर'', ''धनगरवाडा'',ख्वाडा, ''बाळू मामांची गाथा'' या चित्रपटांतून आणि ''पुण्यश्लोक अहिल्यादेवी होळकर'', ''जय मल्हार'', ''श्री संत बाळूमामा'' या नाट्यकलांत धनगर समाजाची संस्कृती दर्शवलेली आहे.{{संदर्भ}} == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:भारतातील जाती]] [[वर्ग:महाराष्ट्रातील मागासवर्गीय जाती]] aakhmn3rb5kgjjnm6msnizhq9iyl8gv 0 9620 2145659 2118247 2022-08-12T10:30:50Z TEJAS N NATU 147252 काही माहिती दुरुस्त केली आहे. wikitext text/x-wiki [[चित्र:RoseRingedParakeet.jpg|right|thumb|200px| पोपट (Rose ringed parakeet)]] {{बदल}} {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''पोपट''' (शास्त्रीय नाव: ''Psittacula krameri'' , ''सिटाक्युला क्रामेरी'' ; [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]]: ''Rose-ringed Parakeet'', ''रोझ-रिंग्ड पॅराकीट'' ;) ही विषुववृत्तीय प्रदेशांमध्ये आढळणारी [[पॅराकीट|पॅराकिटांची]] एक मोठी प्रजाती आहे. नर पोपटाला राघू म्हणतात व मादीला मैना म्हणतात. == चित्रदालन == <gallery> चित्र:Rose-ringed Parakeets (Male & Female)- During Foreplay at Hodal I Picture 0034.jpg|thumb|right|250px|पोपटांची जोडी : डावीकडे मादी (मैना), उजवीकडे नर (राघू) चित्र:Parrot at hanging rock.jpg|thumb|लाल पोपट चित्र:Red parrot at hanging rock in Vic Australia.jpg|thumb|लाल पोपट चित्र:Red parrot at the picnic spot at hanging rock in Vic Australia.jpg|thumb|लाल पोपट File:Psittacula krameri MHNT.ZOO.2010.11.148.32.jpg|thumb|''Psittacula krameri'' </gallery> == माहिती == सिट्टॅसिडी या पक्षिकुलात ज्या पक्ष्यांचा समावेश केलेला आहे त्या सगळ्यांना सर्वसाधारणपणे ‘पोपट’हे नाव दिलेले आहे. या कुलात ८२ वंश आणि त्यांच्या ३१६ जाती दिसून येतात मॅको, लोरी, काकाकुवा, बजरीगार, पॅराकीट, कॉन्यर इत्यादींचा यातच समावेश होतो. पोपट बव्हंशी उष्ण कटिबंधात राहणारे आहेत; पण उपोष्ण आणि थंड प्रदेशातही त्यांचा प्रसार झालेला आहे. त्यांचा उगम ऑस्ट्रेलियन प्रदेशात झाला असावा असे मानतात; तथापि त्यांचे प्रथम सापडलेले काही जीवाश्म (शिळारूप अवशेष) फ्रान्समधील असून ते दीड कोटी वर्षांपूर्वीचे आहेत. दक्षिण अमेरिकेत व ऑस्ट्रेलियात यांच्या जितक्या विविध जाती आणि प्रकार आढळतात तितके दुसरीकडे कोठेच आढळत नाहीत.हे पक्षी विविध रंगाचे व आकारमानाचे असतात; पण दिसायला व शरीर-रचनेच्या दृष्टीने ते सारखेच असतात. यांची लांबी १० सेंमी. पासून १०० सेंमी.पर्यंत असते. चोच आखूड, मजबूत वा बाकदार असते. चोचीचा वरचा अर्धा भाग कवटीला जोडलेला असून तो थोडाफार हालविता येतो. मान आखूड व शरीर आटोपशीर असल्यामुळे हा गुबगुबीत किंवा स्थुल दिसतो. यांचे पंख मजबूत व गोलसर असतात. थोड्या अंतरापर्यंत हा अतिशय वेगाने जरी उडू शकत असला, तरी फार दूरवर याला उडता येत नाही. ऑस्ट्रेलियातील भूचर पोपटासारख्या काही पोपटांना तर जवळजवळ उडताच येत नाही. काही पोपटांची शेपटी फार आखूड तर काहींची बरीच लांब असते. पायाच्या चार बोटांपैकी दोन पुढे व दोन मागे असतात आणि त्यांवर बारीक खवले असतात. बहुतेक जातींच्या पोपटांचे रंग भडक असतात. हिरवा हा या पक्षांचा सामान्य रंग होय; पण पुष्कळ जाती बहुरंगी असतात. त्यांच्या शरीराचे निरनिराळे भाग लाल, पिवळे, हिरवे, निळे, काळे इ. रंगांचे असतात. नर व मादी यांचे रंग सारखेच असतात; पण याला काही अपवाद आहेत; उदा; ऑस्ट्रेलियातील इलेक्टस पोपटाच्या नराचा रंग हिरवा तर मादीचा तांबडा असतो.त्यांच्या बोटांच्या विशिष्ट व्यवस्थेमुळे ते झाडावर झपाट्याने चढू शकतात किंवा फांद्यांवर हिंडू शकतात. झाडांच्या खोडांवर चढतांना किंवा फांद्यांवर इकडून तिकडे जाताना ते आपल्या चोचीचा देखील उपयोग करतात. पण काही पोपट (उदा. ऑस्ट्रेलियातील पोपटांच्या काही जाती) मुख्यतः जमिनीवरच राहतात; पण जरूर पडेल तेव्हा ते झाडांवर चढून बसू शकतात व आपली घरटीही तेथेच करतात.पोपट मुख्यतः शाकाहारी आहे; पण क्वचित प्रसंगी काही पोपट किडेही खातात. निरनिराळे धान्ये आणि सर्व प्रकारची लहानमोठी फळे हे त्यांचे खाद्य होय. फुलातला मधही ते शोषून घेतात. कठीण कवचीचे फळ, एक पाय वर उचलून त्याच्या बोटात घट्ट पकडून, आपल्या चोचीने फोडतात व वरचे टरफल काढून टाकून आतला गर खातात. सबंध फळ ते कधीच खात नाहीत; फळाचा थोडासा भाग खाऊन बाकीचा टाकून देतात. अशा तऱ्हेने फळबागेची, शेतातील उभ्या पिकाची व झाडांवरीलमध असणाऱ्या फुलांची ते फार नासाडी करतात. ऑस्ट्रेलियातील नेस्टर नोटॅबिलिस या जातीचा पोपट मेंढीच्या पाठीला चोच मारून मेंढीच्या मूत्रपिंडापर्यंत जातो व त्यामुळे मेंढी मरते. झाडाच्या ढोलीत अथवा भोकांत, घरांच्या भिंतीमधील भोकांत अथवा कधीकधी खडकांच्या कपारीत पोपट घरटी करतात. बहुतेक जाती घरट्याकरिता बाहेरच्या कोणत्याही पदार्थाचा उपयोग करीत नाहीत. मादी भोकाच्या आतल्या मोकळ्या जागेत अंडी घालते. काही जाती तर वाळवीच्या वारुळात अंडी घालतात. ऑस्ट्रेलियातील रानटी बजरीगार मात्र ढोलीत किंवा भोकात थोडेसे गवत घालून घरटे बनवितात. अर्जेंटिनातील एका जातीचे हिरवे पोपट प्रजोत्पादनाच्या काळात झाडांवर मोठी सामाईक घरटी बांधतात. वसाहतीच्या स्वरूपाच्या या घरट्यात प्रत्येक जोडप्याकरिता एक स्वतत्र खोली असते. ऑस्ट्रेलियातला एका जातीचा भूचर पोपट जमिनीवरील गवताच्या झुपक्यात घरटे तयार करतो. मादी प्रत्येक खेपेस २–५ अंडी घालते; कधीकधी त्यांची संख्या ८ पर्यंतही असते. ती सापेक्षतया लहान असून पांढरी असतात. सर्वसाधारणपणे तीन आठवड्यानंतर अंडी फुटून पिल्ले बाहेर पडतात. ती केवळ मासांच्या गोळ्यांसारखी असून दुबळी असतात. आईबाप आपल्या अन्नपुटातले अर्धवट पचलेले शाकान्न बाहेर् काढून त्यांना भरवितात. पोपट संघचारी (गटाने एकत्र राहणारे) असून सगळ्या पक्ष्यांमध्ये अतिशय गोंगाट करणारे पक्षी आहेत. त्यांचा आवाज कर्कश, किंचाळल्यासारखा आणि कर्णकटू असतो; परंतु पाळून शिकविल्यानंतर यांच्या कित्येक जाती माणसासारखे शब्दोच्चार करु शकतात इतकेच नव्हे, तर दोनचार वाक्ये बोलू शकतात. यामुळे पुष्कळ लोक पोपट पाळतात. आफ्रिकेतील काही जातींचे पोपट (उदा., सिटॅकस एरिथॅकस) फार स्पष्ट शब्दोच्चार करतात. इतकेच नव्हे, तर निरनिराळ्या प्राण्यांच्या आणि पक्ष्यांच्या आवाजाची हुबेहुब नक्कल करतात. पोपट ३० ते ४० वर्षे जगतात. काही पोपट ८० वर्षे जगल्याचीही नोंद आहे. सिटॅकोसिस हा व्हायरसजन्य रोग पोपटामुळे माणसाला होतो व त्यामुळे बरेच लोक पोपट पाळण्यास नाखूश झाले होते. हा रोग फक्त पोपटांनाच होतो असा पूर्वी समज होता; पण तो इतर पाळीव पक्ष्यांनाही होतो असे आता आढळून आले आहे. प्रतिजैव (ॲंटिबायॉटिक) औषधांच्या शोधांमुळे या रोगांचा प्रतिबंध झाल्याने पोपटाची लोकप्रियता पुन्हा वाढीस लागली आहे. बजरीगार हा छोटा ऑस्ट्रेलियन पोपट जगातील सर्व देशांच्या बाजारांत थोड्या किंमतीला विकत मिळतो. पुष्कळ लोक या छोट्या गोजिरवाण्या पक्ष्यांची जोडपी पिंजऱ्यात पाळतात. बंदिवासात देखील याची वीण होत असल्यामुळे माणसाने याचा फायदा घेऊन अनेक रंगांच्या बजरीगारांची निपज केली आहे. या पक्ष्यांचा रानटी अवस्थेतील मूळ रंग गवती हिरवा असतो; पण हल्ली बाजारात गडद हिरवा, करडा, पिवळा, पांढरा, निळा, जांभळा इ. रंगांचे बजरीगार वाटेल तितके मिळतात. पिकाची व फळांची नासाडी करणारा पक्षी म्हणून माणसाने यांची बेसुमार हत्या केल्यामुळे पोपटांच्या कित्येक जाती नामशेष झाल्या आहेत, तर काही त्या वाटेवर आहेत. मॅस्करीन आणि त्याच्या जवळपासच्या इतर बेटांवर आज एकही पोपट शिल्लक नाही. अमेरीकेच्या संयुक्त संस्थानांच्या मध्य भागात एके काळी विपुल असणारा कॅरोलायना पोपट विसाव्या शतकात पूर्णपणे लोप पावला आहे. भारतातील जाती : भारतात पोपटांच्या पाचसहा जाती आहेत. यांपैकी तीन सर्वत्र आढळणाऱ्या असून बाकीच्या काही विशिष्ट प्रदेशांपुरत्याचा मर्यादित आहेत.राघू : या जातीच्या पोपटाचे शास्त्रीय नाव सिटॅक्युला यूपॅट्रिया असे आहे. दाट पाने असलेले मोठाले वृक्ष जेथे असतील अशा सर्व प्रकारच्या प्रदेशांत हा राहतो. मनुष्यवस्तीतली मोठाली झाडे, बागा, आणि आसपासची शेते यांत तो वरचेवर येतो. साधारणपणे कबुतराएवढा हा असतो; रंग वरच्या बाजूला गवती हिरवा आणि खालच्या बाजूला फिकट हिरवा; चोच लाल, आखूड, मजबूत आणि वाकडी; डोके मोठे; मानेच्या भोवती गुलाबी कडे असून पुढच्या बाजूला ते काळ्या पट्ट्याने चोचीच्या बुडाला जोडलेले असते; खांद्यावर तांबडा पट्टा; शेपूट लांब व टोकदार; मादीच्या मानेभोवती गुलाबी वलय नसते.यांची लहान लहान टोळकी किंवा मोठाले थवे असतात.ते उभ्या पिकांवर व फळबागेतील फळांवर हल्ला चढवून त्याची खाण्यापेक्षा नासधूसच जास्त करतात. धान्य किंवा फळे खात असताना मधून मधून ओरडून ते गोंगाट करीत असतात. यांचे उडणे जलद व डौलदार असते. ठराविक झाडीमध्ये रात्री झोपण्याकरिता यांचे थवे गोळा होतात व गोंगाट करीत करीत तेथे झोपी जातात. पुष्कळ लोक पिंजऱ्यात राघू बाळगतात व त्यांना बोलायला शिकवितात. यांच्या प्रजोत्पादनाचा काळ डिसेंबर ते एप्रिल असतो.कीर : या पोपटाच्या आवाजावरून त्याला कीर असे नाव दिले असावे असे दिसते. याचे शास्त्रीय नाव सिटॅक्युला क्रॅमरी असे आहे. मैदानी प्रदेशात व डोंगरांवर १,५२५ मी. उंचीपर्यंत हा आढळतो. विरळ जंगलांत, शेतांत, त्याचप्रमाणे गावांत व खेड्यांत हा नेहमी आढळत असल्यामुळे हा सगळ्यांच्या माहितीचा आहे.सांळुकीपेक्षा हा मोठा असतो. राघूची ही लहान आवृत्ती असते, असे म्हणावयास हरकत नाही; परंतु याच्याखांद्यावर राघूप्रमाणे तांबडा पट्टा नसतो; मादीच्या मानेभोवती नराप्रमाणे गुलाबी काळे वलय नसते. सामान्यतः हा झाडावर असतो; पणपण कधीकधी भक्ष्य मिळवण्याकरिता तो जमिनीवर उतरतो. राघूप्रमाणेच यांचे थवे असतात व ते शेतांत व बागांत नासधूस करतात. राघूप्रमाणेच यांचे थवे दाट झाडीमधील ठराविक झाडांवर रात्री झोप घेतात. उडताना किंवा बसला असताना हा कर्कश आवाज काढीत असतो.पुष्कळ लोक हा बाळगतात. हा बोलायला शिकतो; त्याचप्रमाणे कसरतीचे बरेचसे खेळ, बंदूक उडविणे, मशाल वाटोळी फिरविणे वैगेरे खेळ त्याला शिकविले, तर तो ते करून दाखवतो. प्रजोत्पादनाचा काळ फेब्रुवारीपासून एप्रिलपर्यंत असतो.तोता : या जातीच्या पोपटाचे शास्त्रीय नाव सिटॅक्युला सायानोसेफाला असे आहे. हा मुख्यतः अरण्यात राहणारा असला, तरी लागवडीखाली असलेल्या झाडीच्या प्रदेशातही हा आढळतो. हिमालायात १,८३० मी. उंचीपर्यंत तो दिसून येतो. तोता साळुंकीएवढा असतो. बांधा सडपातळ व शेपटी लांब, टोकदार असते; नराचे डोके निळसर तांबड्या रंगाचे; मानेभोवती हनुवटीपासून निघालेले बारीक काळे वलय;खांद्यावर मोठा तांबडा डाग; शेपटीची मधली पिसे निळी व त्यांची टोके पांढरी; मादीच्या डोक्याचा रंग निळसर करडा; मानेभोवती पिवळ्या रंगाचे वलय; खांद्यावर तांबडा डाग नसतो. चोच शेंदरी रंगाची असते.दाट जंगलात यांचे थवे आढळतात. बी व रानफळे हे यांचे मुख्य खाद्य होय. राघू किंवा कीर यांच्यापेक्षा हा जास्त वेगाने उडतो. याचा आवाज ‘ट्युई ट्युई’असा काहीसा असून मंजूळ असतो. इतर पोपटांप्रमाणे हा पिंजऱ्यातून बाळगीत नाहीत.यांचा प्रजोत्पादनाचा काळ जानेवारीपासून मेपर्यंत असतो.संदर्भ : Boosey. E. J. Parrots, Cockatoos and Macaws, New York, 1956. कर्वे, ज. नी.(स्रोत: मराठी विश्वकोश) == बाह्य दुवे == {{कॉमन्स वर्ग|Psittacula krameri|{{लेखनाव}}}} [[वर्ग:पक्षी]] bzq2e2th8851lq5g0khvxvd4qymt3gl 0 9785 2145134 2119090 2022-08-11T15:48:01Z Kunalgadahire 102388 सरकारनामा या न्यूज पोर्टलचा माहितीमध्ये समावेश केला आहे. wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = सकाळ | लोगो = Sakal Masthead.jpg | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = सकाळ (वृत्तपत्र) | प्रकार = [[दैनिक]] | आकारमान = ७४९ बाय ५९७ सेंटिमीटर | स्थापना = [[जानेवारी १]], [[इ.स. १९३२|१९३२]] | प्रकाशन बंद = | किंमत = ४ रुपये | मालक = प्रतापराव पवार | प्रकाशक = सकाळ वृत्तसमूह | संचालक = अभिजित पवार | मुख्य संपादक = श्रीराम पवार | पुणे संपादक = सम्राट फडणीस | व्यवस्थापकीय संपादक = | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | राजकीय बांधिलकी = | खप = १३ लाख | मुख्यालय = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[पुणे]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | भगिनी वृत्तपत्रे = [[महाराष्ट्र हेराल्ड]]<br />[[गोमंतक टाइम्स]]<br />[[ॲग्रोवन]] | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = [http://esakal.com ईसकाळ.कॉम] }} '''सकाळ (वृत्तपत्र)''' हे [[भारत]]ाच्या [[पुणे]] शहरातून प्रसिद्ध होणारे वृत्तपत्र आहे. सकाळ हे [[वृत्तपत्र]] [[डॉ. नानासाहेब परूळेकर]] यांनी पुण्यात एक जानेवारी १९३२ रोजी सुरू केले. २१ सप्टेंबर १९८७ पासून या वृत्तपत्राचा ताबा पुण्यातील उद्योजक प्रताप पवार यांच्याकडे आला. सकाळ [[पुणे]] शहरातील अव्वल क्रमांकाचे दैनिक असून, त्याच्या आवृत्त्या [[सोलापूर]], [[कोल्हापूर]], [[मुंबई]], [[नाशिक]], [[जळगाव]], [[औरंगाबाद]], व [[नागपूर]] या शहरांतूनसुद्धा प्रसिद्ध होतात. सध्या सकाळ हे महाराष्ट्रातील आघाडीच्या खपाच्या दैनिकांपैकी एक आहे. वृत्तपत्र म्हणून सुरू झालेला सकाळ आता [[बहुमाध्यम]] समूह झालेला आहे. '''सकाळ वृत्तपत्र समूहाची इतर प्रकाशने :''' '''<big>दैनिके:</big>''' * [[सकाळ टाइम्स]] (इंग्रजी) * [[दैनिक गोमंतक|अ‍ॅग्रोवन]] * [[दैनिक गोमंतक]] (गोवा) * [[गोमंतक टाइम्स]] (गोवा) '''<big>नियतकालिके:</big>''' * [[साप्ताहिक सकाळ]] * [[तनिष्का (मासिक)]] * [[प्रीमियर]] * [[यंग बझ्|यंग बझ]] <big>'''दूरचित्रवाणी :'''</big> * [[साम- मराठी]] <big>'''न्यूज पोर्टल :'''</big> * सरकारनामा ''''सकाळ' वृत्तपत्राच्या आवृत्त्या :''' * पुणे * मुंबई * कोल्हापूर * नाशिक * अहमदनगर * औरंगाबाद * धुळे * नागपूर * नंदुरबार * पुणे * रत्‍नागिरी * सातारा * सोलापूर * अकोला * बेळगाव * जळगाव * नांदेड * रायगड * सांगली * सिंधुदुर्ग ''''सकाळचे संपादक''' * ना. भि. परुळेकर - १ जानेवारी, १९३२ ते ३१ डिसेंबर, १९४३ * रामचंद्र बळवंत उर्फ बाबासाहेब घोरपडे - १ जानेवारी, १९४४ ते २० फेब्रुवारी, १९५१ * ना. भि. परुळेकर - २१ फेब्रुवारी, १९५१ ते ८ जानेवारी, १९७३ * श्रीधर उर्फ एस. जी. मुणगेकर - ९ जानेवारी, १९७३ ते १४ ऑगस्ट, १९७४ (कार्यकारी संपादक) * श्रीधर उर्फ एस. जी. मुणगेकर - १५ ऑगस्ट, १९७४ ते ९ फेब्रुवारी, १९८५ (संपादक) * व्ही. डी. रानडे - १० फेब्रुवारी, १९८५ ते ३० एप्रिल, १९८७ * एस. के. कुलकर्णी - १ मे, १९८७ ते ३१ जुलै, १९८७ * विजय कुवळेकर - १ ऑगस्ट, १९८७ ते ७ ऑगस्ट, २००० * अनंत दीक्षित - ८ ऑगस्ट, २००० ते १५ जुलै, २००५ * यमाजी मालकर - १६ जुलै, २००५ ते ९ मे, २००९ * सुरेशचंद्र पाध्ये - १० मे, २००९ ते १ डिसेंबर, २०१० * उत्तम कांबळे - १० मे, २००९ ते ३१ जुलै, २०१२ (मुख्य संपादक) * [[श्रीराम पवार]] - १ ऑगस्ट २०१२ पासून (मुख्य संपादक) '''सकाळ टुडे''' स्थानिक पातळीवरील बातम्यांसाठी 'सकाळ'ने स्वतंत्र पुरवणी सुरू केली. या पुरवणीसाठी 'सकाळ'ने 'टुडे' हे इंग्रजी नाव वापरले. २००६-२००७ या कालावधीमध्ये 'सकाळ'च्या महाराष्ट्रातील सर्व आवृत्त्यांमध्ये स्थानिक बातम्यांसाठी 'टुडे' पुरवणी प्रसिद्ध होण्यास सुरुवात झाली. या बदलाची सुरुवात 'सकाळ'च्या पुणे आवृत्तीपासून झाली 'पुणे टुडे' ही पहिली पुरवणी १४ ऑगस्ट, २००६ रोजी प्रसिद्ध झाली. रोज मुख्य अंकाबरोबर ही १० किंवा १२ पानी पुरवणी प्रसिद्ध होते. यामुळे स्थानिक पातळीवरील बातम्या आणि जाहिरातदार यांना नवे व्यासपीठ उपलब्ध झाले. == बाह्य दुवे == * [http://www.esakal.com ईसकाळ.कॉम] - अधिकृत संकेतस्थळ * [http://www.saptahiksakal.com साप्ताहिक सकाळ.कॉम] * [http://www.agrowon.com ॲग्रोवन.कॉम] * [http://www.dainikgomantak.com दैनिक गोमंतक.कॉम] * [http://www.saamtv.com साम टीव्ही.कॉम] {{मुंबईतील वृत्तपत्रे}} {{मुंबई}} [[वर्ग:मुंबईतील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:मराठी भाषेमधील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:सकाळ माध्यम समूह]] ebwvgiwcgclh0befq4refw3d57wjahd 2145135 2145134 2022-08-11T15:49:13Z Kunalgadahire 102388 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = सकाळ | लोगो = Sakal Masthead.jpg | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = सकाळ (वृत्तपत्र) | प्रकार = [[दैनिक]] | आकारमान = ७४९ बाय ५९७ सेंटिमीटर | स्थापना = [[जानेवारी १]], [[इ.स. १९३२|१९३२]] | प्रकाशन बंद = | किंमत = ४ रुपये | मालक = प्रतापराव पवार | प्रकाशक = सकाळ वृत्तसमूह | संचालक = अभिजित पवार | मुख्य संपादक = श्रीराम पवार | पुणे संपादक = सम्राट फडणीस | व्यवस्थापकीय संपादक = | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | राजकीय बांधिलकी = | खप = १३ लाख | मुख्यालय = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[पुणे]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | भगिनी वृत्तपत्रे = [[महाराष्ट्र हेराल्ड]]<br />[[गोमंतक टाइम्स]]<br />[[ॲग्रोवन]] | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = [http://esakal.com ईसकाळ.कॉम] }} '''सकाळ (वृत्तपत्र)''' हे [[भारत]]ाच्या [[पुणे]] शहरातून प्रसिद्ध होणारे वृत्तपत्र आहे. सकाळ हे [[वृत्तपत्र]] [[डॉ. नानासाहेब परूळेकर]] यांनी पुण्यात एक जानेवारी १९३२ रोजी सुरू केले. २१ सप्टेंबर १९८७ पासून या वृत्तपत्राचा ताबा पुण्यातील उद्योजक प्रताप पवार यांच्याकडे आला. सकाळ [[पुणे]] शहरातील अव्वल क्रमांकाचे दैनिक असून, त्याच्या आवृत्त्या [[सोलापूर]], [[कोल्हापूर]], [[मुंबई]], [[नाशिक]], [[जळगाव]], [[औरंगाबाद]], व [[नागपूर]] या शहरांतूनसुद्धा प्रसिद्ध होतात. सध्या सकाळ हे महाराष्ट्रातील आघाडीच्या खपाच्या दैनिकांपैकी एक आहे. वृत्तपत्र म्हणून सुरू झालेला सकाळ आता [[बहुमाध्यम]] समूह झालेला आहे. '''सकाळ वृत्तपत्र समूहाची इतर प्रकाशने :''' '''<big>दैनिके:</big>''' * [[सकाळ टाइम्स]] (इंग्रजी) * [[दैनिक गोमंतक|अ‍ॅग्रोवन]] * [[दैनिक गोमंतक]] (गोवा) * [[गोमंतक टाइम्स]] (गोवा) '''<big>नियतकालिके:</big>''' * [[साप्ताहिक सकाळ]] * [[तनिष्का (मासिक)]] * [[प्रीमियर]] * [[यंग बझ्|यंग बझ]] <big>'''दूरचित्रवाणी :'''</big> * [[साम- मराठी]] <big>'''न्यूज पोर्टल :'''</big> * सरकारनामा (संकेतस्थळ) ''''सकाळ' वृत्तपत्राच्या आवृत्त्या :''' * पुणे * मुंबई * कोल्हापूर * नाशिक * अहमदनगर * औरंगाबाद * धुळे * नागपूर * नंदुरबार * पुणे * रत्‍नागिरी * सातारा * सोलापूर * अकोला * बेळगाव * जळगाव * नांदेड * रायगड * सांगली * सिंधुदुर्ग ''''सकाळचे संपादक''' * ना. भि. परुळेकर - १ जानेवारी, १९३२ ते ३१ डिसेंबर, १९४३ * रामचंद्र बळवंत उर्फ बाबासाहेब घोरपडे - १ जानेवारी, १९४४ ते २० फेब्रुवारी, १९५१ * ना. भि. परुळेकर - २१ फेब्रुवारी, १९५१ ते ८ जानेवारी, १९७३ * श्रीधर उर्फ एस. जी. मुणगेकर - ९ जानेवारी, १९७३ ते १४ ऑगस्ट, १९७४ (कार्यकारी संपादक) * श्रीधर उर्फ एस. जी. मुणगेकर - १५ ऑगस्ट, १९७४ ते ९ फेब्रुवारी, १९८५ (संपादक) * व्ही. डी. रानडे - १० फेब्रुवारी, १९८५ ते ३० एप्रिल, १९८७ * एस. के. कुलकर्णी - १ मे, १९८७ ते ३१ जुलै, १९८७ * विजय कुवळेकर - १ ऑगस्ट, १९८७ ते ७ ऑगस्ट, २००० * अनंत दीक्षित - ८ ऑगस्ट, २००० ते १५ जुलै, २००५ * यमाजी मालकर - १६ जुलै, २००५ ते ९ मे, २००९ * सुरेशचंद्र पाध्ये - १० मे, २००९ ते १ डिसेंबर, २०१० * उत्तम कांबळे - १० मे, २००९ ते ३१ जुलै, २०१२ (मुख्य संपादक) * [[श्रीराम पवार]] - १ ऑगस्ट २०१२ पासून (मुख्य संपादक) '''सकाळ टुडे''' स्थानिक पातळीवरील बातम्यांसाठी 'सकाळ'ने स्वतंत्र पुरवणी सुरू केली. या पुरवणीसाठी 'सकाळ'ने 'टुडे' हे इंग्रजी नाव वापरले. २००६-२००७ या कालावधीमध्ये 'सकाळ'च्या महाराष्ट्रातील सर्व आवृत्त्यांमध्ये स्थानिक बातम्यांसाठी 'टुडे' पुरवणी प्रसिद्ध होण्यास सुरुवात झाली. या बदलाची सुरुवात 'सकाळ'च्या पुणे आवृत्तीपासून झाली 'पुणे टुडे' ही पहिली पुरवणी १४ ऑगस्ट, २००६ रोजी प्रसिद्ध झाली. रोज मुख्य अंकाबरोबर ही १० किंवा १२ पानी पुरवणी प्रसिद्ध होते. यामुळे स्थानिक पातळीवरील बातम्या आणि जाहिरातदार यांना नवे व्यासपीठ उपलब्ध झाले. == बाह्य दुवे == * [http://www.esakal.com ईसकाळ.कॉम] - अधिकृत संकेतस्थळ * [http://www.saptahiksakal.com साप्ताहिक सकाळ.कॉम] * [http://www.agrowon.com ॲग्रोवन.कॉम] * [http://www.dainikgomantak.com दैनिक गोमंतक.कॉम] * [http://www.saamtv.com साम टीव्ही.कॉम] {{मुंबईतील वृत्तपत्रे}} {{मुंबई}} [[वर्ग:मुंबईतील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:मराठी भाषेमधील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:सकाळ माध्यम समूह]] tmq6c08xkd3opmx75mm64tow3bbpbnm 2145136 2145135 2022-08-11T15:53:41Z Kunalgadahire 102388 बाह्य दुवा आणि संदर्भ जोडले. wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = सकाळ | लोगो = Sakal Masthead.jpg | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = सकाळ (वृत्तपत्र) | प्रकार = [[दैनिक]] | आकारमान = ७४९ बाय ५९७ सेंटिमीटर | स्थापना = [[जानेवारी १]], [[इ.स. १९३२|१९३२]] | प्रकाशन बंद = | किंमत = ४ रुपये | मालक = प्रतापराव पवार | प्रकाशक = सकाळ वृत्तसमूह | संचालक = अभिजित पवार | मुख्य संपादक = श्रीराम पवार | पुणे संपादक = सम्राट फडणीस | व्यवस्थापकीय संपादक = | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | राजकीय बांधिलकी = | खप = १३ लाख | मुख्यालय = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[पुणे]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | भगिनी वृत्तपत्रे = [[महाराष्ट्र हेराल्ड]]<br />[[गोमंतक टाइम्स]]<br />[[ॲग्रोवन]] | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = [http://esakal.com ईसकाळ.कॉम] }} '''सकाळ (वृत्तपत्र)''' हे [[भारत]]ाच्या [[पुणे]] शहरातून प्रसिद्ध होणारे वृत्तपत्र आहे. सकाळ हे [[वृत्तपत्र]] [[डॉ. नानासाहेब परूळेकर]] यांनी पुण्यात एक जानेवारी १९३२ रोजी सुरू केले. २१ सप्टेंबर १९८७ पासून या वृत्तपत्राचा ताबा पुण्यातील उद्योजक प्रताप पवार यांच्याकडे आला. सकाळ [[पुणे]] शहरातील अव्वल क्रमांकाचे दैनिक असून, त्याच्या आवृत्त्या [[सोलापूर]], [[कोल्हापूर]], [[मुंबई]], [[नाशिक]], [[जळगाव]], [[औरंगाबाद]], व [[नागपूर]] या शहरांतूनसुद्धा प्रसिद्ध होतात. सध्या सकाळ हे महाराष्ट्रातील आघाडीच्या खपाच्या दैनिकांपैकी एक आहे. वृत्तपत्र म्हणून सुरू झालेला सकाळ आता [[बहुमाध्यम]] समूह झालेला आहे. '''सकाळ वृत्तपत्र समूहाची इतर प्रकाशने :''' '''<big>दैनिके:</big>''' * [[सकाळ टाइम्स]] (इंग्रजी) * [[दैनिक गोमंतक|अ‍ॅग्रोवन]] * [[दैनिक गोमंतक]] (गोवा) * [[गोमंतक टाइम्स]] (गोवा) '''<big>नियतकालिके:</big>''' * [[साप्ताहिक सकाळ]] * [[तनिष्का (मासिक)]] * [[प्रीमियर]] * [[यंग बझ्|यंग बझ]] <big>'''दूरचित्रवाणी :'''</big> * [[साम- मराठी]] <big>'''न्यूज पोर्टल :'''</big> * सरकारनामा (संकेतस्थळ) <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakalmediagroup.com/media-businesses/online-media/|title=Digital {{!}} Sakal Media Group|last=Pawar|first=Abhijit|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> ''''सकाळ' वृत्तपत्राच्या आवृत्त्या :''' * पुणे * मुंबई * कोल्हापूर * नाशिक * अहमदनगर * औरंगाबाद * धुळे * नागपूर * नंदुरबार * पुणे * रत्‍नागिरी * सातारा * सोलापूर * अकोला * बेळगाव * जळगाव * नांदेड * रायगड * सांगली * सिंधुदुर्ग ''''सकाळचे संपादक''' * ना. भि. परुळेकर - १ जानेवारी, १९३२ ते ३१ डिसेंबर, १९४३ * रामचंद्र बळवंत उर्फ बाबासाहेब घोरपडे - १ जानेवारी, १९४४ ते २० फेब्रुवारी, १९५१ * ना. भि. परुळेकर - २१ फेब्रुवारी, १९५१ ते ८ जानेवारी, १९७३ * श्रीधर उर्फ एस. जी. मुणगेकर - ९ जानेवारी, १९७३ ते १४ ऑगस्ट, १९७४ (कार्यकारी संपादक) * श्रीधर उर्फ एस. जी. मुणगेकर - १५ ऑगस्ट, १९७४ ते ९ फेब्रुवारी, १९८५ (संपादक) * व्ही. डी. रानडे - १० फेब्रुवारी, १९८५ ते ३० एप्रिल, १९८७ * एस. के. कुलकर्णी - १ मे, १९८७ ते ३१ जुलै, १९८७ * विजय कुवळेकर - १ ऑगस्ट, १९८७ ते ७ ऑगस्ट, २००० * अनंत दीक्षित - ८ ऑगस्ट, २००० ते १५ जुलै, २००५ * यमाजी मालकर - १६ जुलै, २००५ ते ९ मे, २००९ * सुरेशचंद्र पाध्ये - १० मे, २००९ ते १ डिसेंबर, २०१० * उत्तम कांबळे - १० मे, २००९ ते ३१ जुलै, २०१२ (मुख्य संपादक) * [[श्रीराम पवार]] - १ ऑगस्ट २०१२ पासून (मुख्य संपादक) '''सकाळ टुडे''' स्थानिक पातळीवरील बातम्यांसाठी 'सकाळ'ने स्वतंत्र पुरवणी सुरू केली. या पुरवणीसाठी 'सकाळ'ने 'टुडे' हे इंग्रजी नाव वापरले. २००६-२००७ या कालावधीमध्ये 'सकाळ'च्या महाराष्ट्रातील सर्व आवृत्त्यांमध्ये स्थानिक बातम्यांसाठी 'टुडे' पुरवणी प्रसिद्ध होण्यास सुरुवात झाली. या बदलाची सुरुवात 'सकाळ'च्या पुणे आवृत्तीपासून झाली 'पुणे टुडे' ही पहिली पुरवणी १४ ऑगस्ट, २००६ रोजी प्रसिद्ध झाली. रोज मुख्य अंकाबरोबर ही १० किंवा १२ पानी पुरवणी प्रसिद्ध होते. यामुळे स्थानिक पातळीवरील बातम्या आणि जाहिरातदार यांना नवे व्यासपीठ उपलब्ध झाले. == बाह्य दुवे == * [http://www.esakal.com ईसकाळ.कॉम] - अधिकृत संकेतस्थळ * [http://www.saptahiksakal.com साप्ताहिक सकाळ.कॉम] * [http://www.agrowon.com ॲग्रोवन.कॉम] * [http://www.dainikgomantak.com दैनिक गोमंतक.कॉम] * [http://www.saamtv.com साम टीव्ही.कॉम] * [https://www.sarkarnama.in/ सरकारनामा] {{मुंबईतील वृत्तपत्रे}} {{मुंबई}} [[वर्ग:मुंबईतील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:मराठी भाषेमधील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:सकाळ माध्यम समूह]] g9cwcm8p13m2dpkfrwac0a7wvi9c949 2145166 2145136 2022-08-11T19:33:31Z Kunalgadahire 102388 विकिपीडिया पानास दुवा जोडला. wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = सकाळ | लोगो = Sakal Masthead.jpg | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = सकाळ (वृत्तपत्र) | प्रकार = [[दैनिक]] | आकारमान = ७४९ बाय ५९७ सेंटिमीटर | स्थापना = [[जानेवारी १]], [[इ.स. १९३२|१९३२]] | प्रकाशन बंद = | किंमत = ४ रुपये | मालक = प्रतापराव पवार | प्रकाशक = सकाळ वृत्तसमूह | संचालक = अभिजित पवार | मुख्य संपादक = श्रीराम पवार | पुणे संपादक = सम्राट फडणीस | व्यवस्थापकीय संपादक = | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | राजकीय बांधिलकी = | खप = १३ लाख | मुख्यालय = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[पुणे]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | भगिनी वृत्तपत्रे = [[महाराष्ट्र हेराल्ड]]<br />[[गोमंतक टाइम्स]]<br />[[ॲग्रोवन]] | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = [http://esakal.com ईसकाळ.कॉम] }} '''सकाळ (वृत्तपत्र)''' हे [[भारत]]ाच्या [[पुणे]] शहरातून प्रसिद्ध होणारे वृत्तपत्र आहे. सकाळ हे [[वृत्तपत्र]] [[डॉ. नानासाहेब परूळेकर]] यांनी पुण्यात एक जानेवारी १९३२ रोजी सुरू केले. २१ सप्टेंबर १९८७ पासून या वृत्तपत्राचा ताबा पुण्यातील उद्योजक प्रताप पवार यांच्याकडे आला. सकाळ [[पुणे]] शहरातील अव्वल क्रमांकाचे दैनिक असून, त्याच्या आवृत्त्या [[सोलापूर]], [[कोल्हापूर]], [[मुंबई]], [[नाशिक]], [[जळगाव]], [[औरंगाबाद]], व [[नागपूर]] या शहरांतूनसुद्धा प्रसिद्ध होतात. सध्या सकाळ हे महाराष्ट्रातील आघाडीच्या खपाच्या दैनिकांपैकी एक आहे. वृत्तपत्र म्हणून सुरू झालेला सकाळ आता [[बहुमाध्यम]] समूह झालेला आहे. '''सकाळ वृत्तपत्र समूहाची इतर प्रकाशने :''' '''<big>दैनिके:</big>''' * [[सकाळ टाइम्स]] (इंग्रजी) * [[दैनिक गोमंतक|अ‍ॅग्रोवन]] * [[दैनिक गोमंतक]] (गोवा) * [[गोमंतक टाइम्स]] (गोवा) '''<big>नियतकालिके:</big>''' * [[साप्ताहिक सकाळ]] * [[तनिष्का (मासिक)]] * [[प्रीमियर]] * [[यंग बझ्|यंग बझ]] <big>'''दूरचित्रवाणी :'''</big> * [[साम- मराठी]] <big>'''न्यूज पोर्टल :'''</big> * [[सरकारनामा (संकेतस्थळ)]] <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakalmediagroup.com/media-businesses/online-media/|title=Digital {{!}} Sakal Media Group|last=Pawar|first=Abhijit|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> ''''सकाळ' वृत्तपत्राच्या आवृत्त्या :''' * पुणे * मुंबई * कोल्हापूर * नाशिक * अहमदनगर * औरंगाबाद * धुळे * नागपूर * नंदुरबार * पुणे * रत्‍नागिरी * सातारा * सोलापूर * अकोला * बेळगाव * जळगाव * नांदेड * रायगड * सांगली * सिंधुदुर्ग ''''सकाळचे संपादक''' * ना. भि. परुळेकर - १ जानेवारी, १९३२ ते ३१ डिसेंबर, १९४३ * रामचंद्र बळवंत उर्फ बाबासाहेब घोरपडे - १ जानेवारी, १९४४ ते २० फेब्रुवारी, १९५१ * ना. भि. परुळेकर - २१ फेब्रुवारी, १९५१ ते ८ जानेवारी, १९७३ * श्रीधर उर्फ एस. जी. मुणगेकर - ९ जानेवारी, १९७३ ते १४ ऑगस्ट, १९७४ (कार्यकारी संपादक) * श्रीधर उर्फ एस. जी. मुणगेकर - १५ ऑगस्ट, १९७४ ते ९ फेब्रुवारी, १९८५ (संपादक) * व्ही. डी. रानडे - १० फेब्रुवारी, १९८५ ते ३० एप्रिल, १९८७ * एस. के. कुलकर्णी - १ मे, १९८७ ते ३१ जुलै, १९८७ * विजय कुवळेकर - १ ऑगस्ट, १९८७ ते ७ ऑगस्ट, २००० * अनंत दीक्षित - ८ ऑगस्ट, २००० ते १५ जुलै, २००५ * यमाजी मालकर - १६ जुलै, २००५ ते ९ मे, २००९ * सुरेशचंद्र पाध्ये - १० मे, २००९ ते १ डिसेंबर, २०१० * उत्तम कांबळे - १० मे, २००९ ते ३१ जुलै, २०१२ (मुख्य संपादक) * [[श्रीराम पवार]] - १ ऑगस्ट २०१२ पासून (मुख्य संपादक) '''सकाळ टुडे''' स्थानिक पातळीवरील बातम्यांसाठी 'सकाळ'ने स्वतंत्र पुरवणी सुरू केली. या पुरवणीसाठी 'सकाळ'ने 'टुडे' हे इंग्रजी नाव वापरले. २००६-२००७ या कालावधीमध्ये 'सकाळ'च्या महाराष्ट्रातील सर्व आवृत्त्यांमध्ये स्थानिक बातम्यांसाठी 'टुडे' पुरवणी प्रसिद्ध होण्यास सुरुवात झाली. या बदलाची सुरुवात 'सकाळ'च्या पुणे आवृत्तीपासून झाली 'पुणे टुडे' ही पहिली पुरवणी १४ ऑगस्ट, २००६ रोजी प्रसिद्ध झाली. रोज मुख्य अंकाबरोबर ही १० किंवा १२ पानी पुरवणी प्रसिद्ध होते. यामुळे स्थानिक पातळीवरील बातम्या आणि जाहिरातदार यांना नवे व्यासपीठ उपलब्ध झाले. == बाह्य दुवे == * [http://www.esakal.com ईसकाळ.कॉम] - अधिकृत संकेतस्थळ * [http://www.saptahiksakal.com साप्ताहिक सकाळ.कॉम] * [http://www.agrowon.com ॲग्रोवन.कॉम] * [http://www.dainikgomantak.com दैनिक गोमंतक.कॉम] * [http://www.saamtv.com साम टीव्ही.कॉम] * [https://www.sarkarnama.in/ सरकारनामा] {{मुंबईतील वृत्तपत्रे}} {{मुंबई}} [[वर्ग:मुंबईतील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:मराठी भाषेमधील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:सकाळ माध्यम समूह]] 9xvlfkj7htmc2p5ttft34jygvajwsm7 14 11139 2145243 1174751 2022-08-12T05:23:33Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंड]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड]] fdrzips433d0gnl0yaif62hm5mf8s4y 14 12657 2145320 1269108 2022-08-12T06:08:16Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे क्रिकेट खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:न्यू झीलँडचे खेळाडू|क्रिकेट]] [[वर्ग:राष्ट्रीयत्वानुसार क्रिकेट खेळाडू]] ecqp6b9c3wq9arb51wuwquujlejtob1 2145330 2145320 2022-08-12T06:10:42Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडचे खेळाडू|क्रिकेट]] [[वर्ग:राष्ट्रीयत्वानुसार क्रिकेट खेळाडू]] ep80jcdbiq3wjzj3s9hjjkarxk1jn74 14 12857 2145341 1269107 2022-08-12T06:17:13Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[Category:न्यू झीलँडमधील व्यक्ती|पंतप्रधान]] [[वर्ग:देशानुसार पंतप्रधान]] 8x5lexdhixczxmj3wijmmuw15bv5u7o 2145369 2145341 2022-08-12T06:26:13Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील व्यक्ती|पंतप्रधान]] [[वर्ग:देशानुसार पंतप्रधान]] akawpkzglvp0u3ucqsayopmg4ns0if9 0 13304 2145609 2104001 2022-08-12T09:46:03Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki '''हेन्री बटलर''' ''हॅरी'' '''केव्ह''' ([[१० ऑक्टोबर]], [[इ.स. १९२२|१९२२]] - [[सप्टेंबर १५|१५ सप्टेंबर]], [[इ.स. १९८९|१९८९]]) हा {{cr|NZL}}कडून १९४९ ते १९५८ दरम्यान एकोणीस [[कसोटी सामना|कसोटी सामने]] खेळलेला [[क्रिकेट]] खेळाडू होता. याने नऊ कसोटी सामन्यांत [[न्यू झीलँड]] चे नेतृत्व केले.<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/magazine/content/story/149371.html |title=Houghton's Hyderabad heroics |work=ESPN Cricinfo |accessdate=15 October 2018}}</ref><ref>{{cite web |title=Harry Cave |url=https://cricketarchive.com/Archive/Players/0/854/854.html |website=CricketArchive |access-date=8 November 2021}}</ref> {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी}} {{DEFAULTSORT:केव्ह, हॅरी}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:इ.स. १९२२ मधील जन्म]] [[वर्ग:इ.स. १९८९ मधील मृत्यू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] 19rjs1yare2xq6yfnpfft8ml60ji08r 0 13432 2145167 2134284 2022-08-11T19:41:08Z Kunalgadahire 102388 संदर्भ जोडला आहे. wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = सामना | लोगो = | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = | प्रकार = [[दैनिक]] | आकारमान = | स्थापना = | प्रकाशन बंद = | किंमत = | मालक = | प्रकाशक = [[सुभाष देसाई]],<br />प्रबोधन प्रकाशन | संपादक = [[बाळासाहेब ठाकरे|बाळ ठाकरे]] | मुख्य संपादक = | सहसंपादक = | व्यवस्थापकीय संपादक = [[संजय राऊत]] | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | राजकीय बांधिलकी = [[शिवसेना]] | खप = | मुख्यालय = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | भगिनी वृत्तपत्रे = | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = [http://www.saamana.com/ सामना.कॉम] }} '''सामना''' हे [[शिवसेना]] या राजकीय पक्षाचे मुखपत्र असून ते [[मुंबई]] [[शहरा]]तून प्रसिद्ध होते. या वृत्तपत्राची सुरुवात दिवंगत शिवसेनाप्रमुख [[बाळासाहेब ठाकरे]] यांनी केली होती. सुरुवातीच्या काळात सामना मधून बाळासाहेबांची फक्त व्यंगचित्रे प्रकाशित होत असत. पण शिवसेनेची स्थापना झाल्यानंतर हे शिवसेनेचे मुखपत्र बनले. २३ जानेवारी, १९८९ रोजी मध्यरात्री शिवसेनेचे मुखपत्र ‘सामना’ सुरू झाले. <ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.bbc.com/marathi/india-46854404|title=बाळासाहेब ठाकरेंचा सामना जेव्हा ठाकरेंचा नव्हता, तेव्हाची गोष्ट...|language=mr}}</ref> [[दादर]] येथील स्वातंत्र्यवीर सावरकर स्मारकात, शिवसेनाप्रमुख श्री. बाळासाहेब ठाकरे यांच्या शुभहस्ते ‘सामना’चे प्रकाशन करण्यात आले. प्रकाशन प्रसंगी बोलताना बाळासाहेब ठाकरे म्हणाले, “हिंदुत्वाचा प्रभावीपणे प्रचार करण्यासाठी आणि दररोज होणाऱ्या आरोपांना उत्तर देण्यासाठी, सामना हे नवे शस्त्र असेल आणि उद्या पाळी आली तर, आम्हाला खऱ्या शस्त्रालाही हात घालावा लागेल.” सर्वांना प्रवेश नसल्याने अनेक जण बाहेर उभे राहून भाषण ऐकत होते. ‘सामना’चे प्रकाशन होताच, फटाक्यांची आतषबाजी करण्यात आली. या समारंभात महापौर छगन भुजबळ, शिवसेना नेते सर्वश्री मनोहर जोशी, दत्ताजी साळवी, प्रमोद नवलकर यांचीही भाषणे झाली. ‘सामना’चे कार्यकारी संपादक श्री. अशोक पडबिद्री यांनी प्रास्ताविक केले तर, श्री. सुभाष देसाई यांनी सूत्रसंचालन केले.{{संदर्भ हवा}} ‘सामना’चा पहिला अग्रलेख होता, ‘या असे सामन्याला.’ या अग्रलेखात सामना सुरू करण्यामागची भूमिका स्पष्ट करण्यात आली होती. प्रकाशन प्रसंगी ‘सामना’चे संपादक बाळासाहेब ठाकरे म्हणाले, “सामना हा राज्यकर्त्यांना दाखवलेला आरसा आहे. त्यात आपली प्रतिमा पाहून त्यांनी स्वतःची प्रतिमा सुधारावी, हा आरसा फोडण्याचा प्रयत्न त्यांनी करू नये. कारण तो फुटला तर, त्याचे तुकडे पडतील आणि प्रत्येक तुकड्यात त्यांची प्रतिमा अधिकच विद्रूप दिसेल." सामना सहा महिन्यांचा झाला तेव्हा बाळासाहेबांचा अग्रलेख त्यांच्या सहीनिशी प्रसिद्ध झाला. अग्रलेखाचे शीर्षक होते “तुमचा ‘सामना’ सहा महिन्यांचा झाला!” आज शिवसेना पक्षप्रमुख आणि ‘सामना’चे संपादक अशी दुहेरी जबाबदारी मुख्यमंत्री [[उद्धव ठाकरे]] सांभाळीत आहेत, तर [[संजय राऊत]] हे कार्यकारी संपादक म्हणून ‘सामना’ची संपादकीय जबाबदारी पार पाडीत आहेत. संजय राऊत हे शिवसेनेचे राज्यसभेचे खासदार आणि प्रवक्ते आहेत. {{मुंबईतील वृत्तपत्रे}} [[वर्ग:मुंबईतील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:मराठी भाषेमधील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:बाळ ठाकरे]] [[वर्ग:शिवसेना]] 89qkuhjdsy8r0bbg7sxmtqlh9hx9apz 2145168 2145167 2022-08-11T19:42:05Z Kunalgadahire 102388 wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = सामना | लोगो = | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = | प्रकार = [[दैनिक]] | आकारमान = | स्थापना = | प्रकाशन बंद = | किंमत = | मालक = | प्रकाशक = [[सुभाष देसाई]],<br />प्रबोधन प्रकाशन | संपादक = [[बाळासाहेब ठाकरे|बाळ ठाकरे]] | मुख्य संपादक = | सहसंपादक = | व्यवस्थापकीय संपादक = [[संजय राऊत]] | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | राजकीय बांधिलकी = [[शिवसेना]] | खप = | मुख्यालय = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | भगिनी वृत्तपत्रे = | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = [http://www.saamana.com/ सामना.कॉम] }} '''सामना''' हे [[शिवसेना]] या राजकीय पक्षाचे मुखपत्र असून ते [[मुंबई]] [[शहरा]]तून प्रसिद्ध होते. या वृत्तपत्राची सुरुवात दिवंगत शिवसेनाप्रमुख [[बाळासाहेब ठाकरे]] यांनी केली होती. सुरुवातीच्या काळात सामना मधून बाळासाहेबांची फक्त व्यंगचित्रे प्रकाशित होत असत. पण शिवसेनेची स्थापना झाल्यानंतर हे शिवसेनेचे मुखपत्र बनले. २३ जानेवारी, १९८९ रोजी मध्यरात्री शिवसेनेचे मुखपत्र ‘सामना’ सुरू झाले. <ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.bbc.com/marathi/india-46854404|title=बाळासाहेब ठाकरेंचा सामना जेव्हा ठाकरेंचा नव्हता, तेव्हाची गोष्ट...|language=mr}}</ref> [[दादर]] येथील स्वातंत्र्यवीर सावरकर स्मारकात, शिवसेनाप्रमुख श्री. बाळासाहेब ठाकरे यांच्या शुभहस्ते ‘सामना’चे प्रकाशन करण्यात आले. प्रकाशन प्रसंगी बोलताना बाळासाहेब ठाकरे म्हणाले, “हिंदुत्वाचा प्रभावीपणे प्रचार करण्यासाठी आणि दररोज होणाऱ्या आरोपांना उत्तर देण्यासाठी, सामना हे नवे शस्त्र असेल आणि उद्या पाळी आली तर, आम्हाला खऱ्या शस्त्रालाही हात घालावा लागेल.” सर्वांना प्रवेश नसल्याने अनेक जण बाहेर उभे राहून भाषण ऐकत होते. ‘सामना’चे प्रकाशन होताच, फटाक्यांची आतषबाजी करण्यात आली. या समारंभात महापौर छगन भुजबळ, शिवसेना नेते सर्वश्री मनोहर जोशी, दत्ताजी साळवी, प्रमोद नवलकर यांचीही भाषणे झाली. ‘सामना’चे कार्यकारी संपादक श्री. अशोक पडबिद्री यांनी प्रास्ताविक केले तर, श्री. सुभाष देसाई यांनी सूत्रसंचालन केले.{{संदर्भ हवा}} ‘सामना’चा पहिला अग्रलेख होता, ‘या असे सामन्याला.’ या अग्रलेखात सामना सुरू करण्यामागची भूमिका स्पष्ट करण्यात आली होती. प्रकाशन प्रसंगी ‘सामना’चे संपादक बाळासाहेब ठाकरे म्हणाले, “सामना हा राज्यकर्त्यांना दाखवलेला आरसा आहे. त्यात आपली प्रतिमा पाहून त्यांनी स्वतःची प्रतिमा सुधारावी, हा आरसा फोडण्याचा प्रयत्न त्यांनी करू नये. कारण तो फुटला तर, त्याचे तुकडे पडतील आणि प्रत्येक तुकड्यात त्यांची प्रतिमा अधिकच विद्रूप दिसेल." सामना सहा महिन्यांचा झाला तेव्हा बाळासाहेबांचा अग्रलेख त्यांच्या सहीनिशी प्रसिद्ध झाला. अग्रलेखाचे शीर्षक होते “तुमचा ‘सामना’ सहा महिन्यांचा झाला!” आज शिवसेना पक्षप्रमुख आणि ‘सामना’चे संपादक अशी दुहेरी जबाबदारी मुख्यमंत्री [[उद्धव ठाकरे]] सांभाळीत आहेत, तर [[संजय राऊत]] हे कार्यकारी संपादक म्हणून ‘सामना’ची संपादकीय जबाबदारी पार पाडीत आहेत. संजय राऊत हे शिवसेनेचे राज्यसभेचे खासदार आणि प्रवक्ते आहेत. == संदर्भ == {{मुंबईतील वृत्तपत्रे}} [[वर्ग:मुंबईतील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:मराठी भाषेमधील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:बाळ ठाकरे]] [[वर्ग:शिवसेना]] 2hygub4fkr2djbaybz5omrfo0or86hw 2145169 2145168 2022-08-11T19:42:54Z Kunalgadahire 102388 संदर्भ व नोंदी wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = सामना | लोगो = | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = | प्रकार = [[दैनिक]] | आकारमान = | स्थापना = | प्रकाशन बंद = | किंमत = | मालक = | प्रकाशक = [[सुभाष देसाई]],<br />प्रबोधन प्रकाशन | संपादक = [[बाळासाहेब ठाकरे|बाळ ठाकरे]] | मुख्य संपादक = | सहसंपादक = | व्यवस्थापकीय संपादक = [[संजय राऊत]] | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | राजकीय बांधिलकी = [[शिवसेना]] | खप = | मुख्यालय = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | भगिनी वृत्तपत्रे = | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = [http://www.saamana.com/ सामना.कॉम] }} '''सामना''' हे [[शिवसेना]] या राजकीय पक्षाचे मुखपत्र असून ते [[मुंबई]] [[शहरा]]तून प्रसिद्ध होते. या वृत्तपत्राची सुरुवात दिवंगत शिवसेनाप्रमुख [[बाळासाहेब ठाकरे]] यांनी केली होती. सुरुवातीच्या काळात सामना मधून बाळासाहेबांची फक्त व्यंगचित्रे प्रकाशित होत असत. पण शिवसेनेची स्थापना झाल्यानंतर हे शिवसेनेचे मुखपत्र बनले. २३ जानेवारी, १९८९ रोजी मध्यरात्री शिवसेनेचे मुखपत्र ‘सामना’ सुरू झाले. <ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.bbc.com/marathi/india-46854404|title=बाळासाहेब ठाकरेंचा सामना जेव्हा ठाकरेंचा नव्हता, तेव्हाची गोष्ट...|language=mr}}</ref> [[दादर]] येथील स्वातंत्र्यवीर सावरकर स्मारकात, शिवसेनाप्रमुख श्री. बाळासाहेब ठाकरे यांच्या शुभहस्ते ‘सामना’चे प्रकाशन करण्यात आले. प्रकाशन प्रसंगी बोलताना बाळासाहेब ठाकरे म्हणाले, “हिंदुत्वाचा प्रभावीपणे प्रचार करण्यासाठी आणि दररोज होणाऱ्या आरोपांना उत्तर देण्यासाठी, सामना हे नवे शस्त्र असेल आणि उद्या पाळी आली तर, आम्हाला खऱ्या शस्त्रालाही हात घालावा लागेल.” सर्वांना प्रवेश नसल्याने अनेक जण बाहेर उभे राहून भाषण ऐकत होते. ‘सामना’चे प्रकाशन होताच, फटाक्यांची आतषबाजी करण्यात आली. या समारंभात महापौर छगन भुजबळ, शिवसेना नेते सर्वश्री मनोहर जोशी, दत्ताजी साळवी, प्रमोद नवलकर यांचीही भाषणे झाली. ‘सामना’चे कार्यकारी संपादक श्री. अशोक पडबिद्री यांनी प्रास्ताविक केले तर, श्री. सुभाष देसाई यांनी सूत्रसंचालन केले.{{संदर्भ हवा}} ‘सामना’चा पहिला अग्रलेख होता, ‘या असे सामन्याला.’ या अग्रलेखात सामना सुरू करण्यामागची भूमिका स्पष्ट करण्यात आली होती. प्रकाशन प्रसंगी ‘सामना’चे संपादक बाळासाहेब ठाकरे म्हणाले, “सामना हा राज्यकर्त्यांना दाखवलेला आरसा आहे. त्यात आपली प्रतिमा पाहून त्यांनी स्वतःची प्रतिमा सुधारावी, हा आरसा फोडण्याचा प्रयत्न त्यांनी करू नये. कारण तो फुटला तर, त्याचे तुकडे पडतील आणि प्रत्येक तुकड्यात त्यांची प्रतिमा अधिकच विद्रूप दिसेल." सामना सहा महिन्यांचा झाला तेव्हा बाळासाहेबांचा अग्रलेख त्यांच्या सहीनिशी प्रसिद्ध झाला. अग्रलेखाचे शीर्षक होते “तुमचा ‘सामना’ सहा महिन्यांचा झाला!” आज शिवसेना पक्षप्रमुख आणि ‘सामना’चे संपादक अशी दुहेरी जबाबदारी मुख्यमंत्री [[उद्धव ठाकरे]] सांभाळीत आहेत, तर [[संजय राऊत]] हे कार्यकारी संपादक म्हणून ‘सामना’ची संपादकीय जबाबदारी पार पाडीत आहेत. संजय राऊत हे शिवसेनेचे राज्यसभेचे खासदार आणि प्रवक्ते आहेत. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} {{मुंबईतील वृत्तपत्रे}} [[वर्ग:मुंबईतील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:मराठी भाषेमधील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:बाळ ठाकरे]] [[वर्ग:शिवसेना]] 70hax9hfje7bfk6uyknzsq25zarohse 2145178 2145169 2022-08-12T01:47:43Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = सामना | लोगो = | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = | प्रकार = [[दैनिक]] | आकारमान = | स्थापना = | प्रकाशन बंद = | किंमत = | मालक = | प्रकाशक = [[सुभाष देसाई]],<br />प्रबोधन प्रकाशन | संस्थापक संपादक = [[बाळ ठाकरे]] | संपादक = | मुख्य संपादक = | सहसंपादक = | व्यवस्थापकीय संपादक = [[संजय राऊत]] | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | राजकीय बांधिलकी = [[शिवसेना]] | खप = | मुख्यालय = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | भगिनी वृत्तपत्रे = | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = [http://www.saamana.com/ सामना.कॉम] }} '''सामना''' हे [[शिवसेना]] या राजकीय पक्षाचे मुखपत्र असून ते [[मुंबई]] [[शहरा]]तून प्रसिद्ध होते. या वृत्तपत्राची सुरुवात दिवंगत शिवसेनाप्रमुख [[बाळासाहेब ठाकरे]] यांनी केली होती. सुरुवातीच्या काळात सामना मधून बाळासाहेबांची फक्त व्यंगचित्रे प्रकाशित होत असत. पण शिवसेनेची स्थापना झाल्यानंतर हे शिवसेनेचे मुखपत्र बनले. २३ जानेवारी, १९८९ रोजी मध्यरात्री शिवसेनेचे मुखपत्र ‘सामना’ सुरू झाले. <ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.bbc.com/marathi/india-46854404|title=बाळासाहेब ठाकरेंचा सामना जेव्हा ठाकरेंचा नव्हता, तेव्हाची गोष्ट...|language=mr}}</ref> [[दादर]] येथील स्वातंत्र्यवीर सावरकर स्मारकात, शिवसेनाप्रमुख श्री. बाळासाहेब ठाकरे यांच्या शुभहस्ते ‘सामना’चे प्रकाशन करण्यात आले. प्रकाशन प्रसंगी बोलताना बाळासाहेब ठाकरे म्हणाले, “हिंदुत्वाचा प्रभावीपणे प्रचार करण्यासाठी आणि दररोज होणाऱ्या आरोपांना उत्तर देण्यासाठी, सामना हे नवे शस्त्र असेल आणि उद्या पाळी आली तर, आम्हाला खऱ्या शस्त्रालाही हात घालावा लागेल.” सर्वांना प्रवेश नसल्याने अनेक जण बाहेर उभे राहून भाषण ऐकत होते. ‘सामना’चे प्रकाशन होताच, फटाक्यांची आतषबाजी करण्यात आली. या समारंभात महापौर छगन भुजबळ, शिवसेना नेते सर्वश्री मनोहर जोशी, दत्ताजी साळवी, प्रमोद नवलकर यांचीही भाषणे झाली. ‘सामना’चे कार्यकारी संपादक श्री. अशोक पडबिद्री यांनी प्रास्ताविक केले तर, श्री. सुभाष देसाई यांनी सूत्रसंचालन केले.{{संदर्भ हवा}} ‘सामना’चा पहिला अग्रलेख होता, ‘या असे सामन्याला.’ या अग्रलेखात सामना सुरू करण्यामागची भूमिका स्पष्ट करण्यात आली होती. प्रकाशन प्रसंगी ‘सामना’चे संपादक बाळासाहेब ठाकरे म्हणाले, “सामना हा राज्यकर्त्यांना दाखवलेला आरसा आहे. त्यात आपली प्रतिमा पाहून त्यांनी स्वतःची प्रतिमा सुधारावी, हा आरसा फोडण्याचा प्रयत्न त्यांनी करू नये. कारण तो फुटला तर, त्याचे तुकडे पडतील आणि प्रत्येक तुकड्यात त्यांची प्रतिमा अधिकच विद्रूप दिसेल." सामना सहा महिन्यांचा झाला तेव्हा बाळासाहेबांचा अग्रलेख त्यांच्या सहीनिशी प्रसिद्ध झाला. अग्रलेखाचे शीर्षक होते “तुमचा ‘सामना’ सहा महिन्यांचा झाला!” आज शिवसेना पक्षप्रमुख आणि ‘सामना’चे संपादक अशी दुहेरी जबाबदारी मुख्यमंत्री [[उद्धव ठाकरे]] सांभाळीत आहेत, तर [[संजय राऊत]] हे कार्यकारी संपादक म्हणून ‘सामना’ची संपादकीय जबाबदारी पार पाडीत आहेत. संजय राऊत हे शिवसेनेचे राज्यसभेचे खासदार आणि प्रवक्ते आहेत. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} {{मुंबईतील वृत्तपत्रे}} [[वर्ग:मुंबईतील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:मराठी भाषेमधील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:बाळ ठाकरे]] [[वर्ग:शिवसेना]] 8xsoon6ji73cyjh1wmup324saqdz2vd 2145179 2145178 2022-08-12T01:48:51Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = सामना | लोगो = | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = | प्रकार = [[दैनिक]] | आकारमान = | स्थापना = | प्रकाशन बंद = | किंमत = | मालक = | प्रकाशक = [[सुभाष देसाई]],<br />प्रबोधन प्रकाशन | संस्थापक संपादक = [[बाळ ठाकरे]] | संपादक = [[उद्धव ठाकरे]] | मुख्य संपादक = | सहसंपादक = | व्यवस्थापकीय संपादक = [[संजय राऊत]] | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | राजकीय बांधिलकी = [[शिवसेना]] | खप = | मुख्यालय = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | भगिनी वृत्तपत्रे = | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = [http://www.saamana.com/ सामना.कॉम] }} '''सामना''' हे [[शिवसेना]] या राजकीय पक्षाचे मुखपत्र असून ते [[मुंबई]] [[शहरा]]तून प्रसिद्ध होते. या वृत्तपत्राची सुरुवात दिवंगत शिवसेनाप्रमुख [[बाळासाहेब ठाकरे]] यांनी केली होती. सुरुवातीच्या काळात सामना मधून बाळासाहेबांची फक्त व्यंगचित्रे प्रकाशित होत असत. पण शिवसेनेची स्थापना झाल्यानंतर हे शिवसेनेचे मुखपत्र बनले. २३ जानेवारी, १९८९ रोजी मध्यरात्री शिवसेनेचे मुखपत्र ‘सामना’ सुरू झाले. <ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.bbc.com/marathi/india-46854404|title=बाळासाहेब ठाकरेंचा सामना जेव्हा ठाकरेंचा नव्हता, तेव्हाची गोष्ट...|language=mr}}</ref> [[दादर]] येथील स्वातंत्र्यवीर सावरकर स्मारकात, शिवसेनाप्रमुख श्री. बाळासाहेब ठाकरे यांच्या शुभहस्ते ‘सामना’चे प्रकाशन करण्यात आले. प्रकाशन प्रसंगी बोलताना बाळासाहेब ठाकरे म्हणाले, “हिंदुत्वाचा प्रभावीपणे प्रचार करण्यासाठी आणि दररोज होणाऱ्या आरोपांना उत्तर देण्यासाठी, सामना हे नवे शस्त्र असेल आणि उद्या पाळी आली तर, आम्हाला खऱ्या शस्त्रालाही हात घालावा लागेल.” सर्वांना प्रवेश नसल्याने अनेक जण बाहेर उभे राहून भाषण ऐकत होते. ‘सामना’चे प्रकाशन होताच, फटाक्यांची आतषबाजी करण्यात आली. या समारंभात महापौर छगन भुजबळ, शिवसेना नेते सर्वश्री मनोहर जोशी, दत्ताजी साळवी, प्रमोद नवलकर यांचीही भाषणे झाली. ‘सामना’चे कार्यकारी संपादक श्री. अशोक पडबिद्री यांनी प्रास्ताविक केले तर, श्री. सुभाष देसाई यांनी सूत्रसंचालन केले.{{संदर्भ हवा}} ‘सामना’चा पहिला अग्रलेख होता, ‘या असे सामन्याला.’ या अग्रलेखात सामना सुरू करण्यामागची भूमिका स्पष्ट करण्यात आली होती. प्रकाशन प्रसंगी ‘सामना’चे संपादक बाळासाहेब ठाकरे म्हणाले, “सामना हा राज्यकर्त्यांना दाखवलेला आरसा आहे. त्यात आपली प्रतिमा पाहून त्यांनी स्वतःची प्रतिमा सुधारावी, हा आरसा फोडण्याचा प्रयत्न त्यांनी करू नये. कारण तो फुटला तर, त्याचे तुकडे पडतील आणि प्रत्येक तुकड्यात त्यांची प्रतिमा अधिकच विद्रूप दिसेल." सामना सहा महिन्यांचा झाला तेव्हा बाळासाहेबांचा अग्रलेख त्यांच्या सहीनिशी प्रसिद्ध झाला. अग्रलेखाचे शीर्षक होते “तुमचा ‘सामना’ सहा महिन्यांचा झाला!” आज शिवसेना पक्षप्रमुख आणि ‘सामना’चे संपादक अशी दुहेरी जबाबदारी मुख्यमंत्री [[उद्धव ठाकरे]] सांभाळीत आहेत, तर [[संजय राऊत]] हे कार्यकारी संपादक म्हणून ‘सामना’ची संपादकीय जबाबदारी पार पाडीत आहेत. संजय राऊत हे शिवसेनेचे राज्यसभेचे खासदार आणि प्रवक्ते आहेत. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} {{मुंबईतील वृत्तपत्रे}} [[वर्ग:मुंबईतील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:मराठी भाषेमधील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:बाळ ठाकरे]] [[वर्ग:शिवसेना]] 1swihwtnx38bf18ecj7nmz468z58091 0 13733 2145634 1931668 2022-08-12T09:51:38Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान → वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान wikitext text/x-wiki [[चित्र:Muldoon 1978.jpg|इवलेसे]] '''सर रॉबर्ट डेव्हिड''' ''रॉब'' '''मल्डून''' जी.सी.एम.जी., सी.एच. ([[सप्टेंबर २५]], [[इ.स. १९२१]] - [[ऑगस्ट ५]], [[इ.स. १९९२]]) हा १९७५ ते १९८४ दरम्यान [[न्यू झीलँड]]चा पंतप्रधान होता. मल्डून न्यू झीलँडच्या [[नॅशनल पार्टी (न्यू झीलँड)|नॅशनल पार्टीचा]] नेता होता. {{विस्तार}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान|मल्डून, रॉबर्ट]] [[वर्ग:इ.स. १९२१ मधील जन्म]] [[वर्ग:इ.स. १९९२ मधील मृत्यू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] aleaek7obwg9iqn17en5zelz4ug7pau 0 15350 2145534 2057654 2022-08-12T08:22:46Z TEJAS N NATU 147252 /* वर्णन */अधिक अचूक वर्णनात्मक प्रतिमा संलग्न केली आहे. Greater Flemingo/महा रोहित पक्षी याचे छायाचित्र भिगवण, महाराष्ट्र येथे घेतले आहे. wikitext text/x-wiki [[चित्र:Lightmatter flamingo.jpg|right|thumb|200px|रोहित पक्षी]] '''रोहित''' (शास्त्रीय नाव : ''Phoenicopterus Phoenicoparrus'', ''फिनिकोप्टेरस फिनिकोपारस''; [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]]: ''Flamingo'', ''फ्लेमिंगो'' ;) हा पाणथळ जागी थव्याने राहणारा, फिनिकोप्टेरस जातीतला [[पक्षी]] आहे. उंच मान व लांब पाय असलेल्या रोहिताची पिसे गुलाबी किंवा फिक्या गुलाबी रंगाची असतात. याच्या चार प्रजाती [[अमेरिका (खंड)|अमेरिका खंडांत]] व दोन प्रजाती आशिया खंडात आढळतात। =='''वास्तव्य'''== जगामध्ये मुख्यत्वे उष्ण कटिबंधात रोहित पक्षी आढळतो. आफ्रिकेत मोठ्या प्रमाणावर यांची वस्ती आहे. मोठे मोठे हजारोंच्या संख्येने यांचे थवे आढळून येतात. भारतातही हा पक्षी विपुल प्रमाणात आढळतो. === भारतातील स्थान === रोहित पक्षी भारतात स्थानिक स्थलांतर करतात. बहुतांशी रोहित पक्षी हे [[कच्छचे रण|कच्छच्या रणामधील]] रहिवासी आहेत. पावसाळ्यामध्ये जेव्हा कच्छच्या रणामध्ये गुढगाभर उथळ पाणी असते अशा ठिकाणी चिखलाचे छोटे छोटे किल्ले उभारून त्यात अंडी घालतात व पिल्लांना वाढवतात. तेथे पाणी व ऊन्ह पुष्कळ असल्याने भरपूर खाद्य असते, त्यामुळे पिल्लाचे पालनपोषण चांगले होते. तसेच कच्छचे रण मानवी वावरापासून दुर असल्याने त्यांची वाढ व्यवस्थित होते. ज्या भागात रोहित पक्षी अंडी घालतात त्या भागाला कच्छमध्ये रोहित पक्ष्यांचे शहर असे म्हणतात. आफ्रिकेत पण [[व्हिक्टोरिया सरोवर]], टांगलिका सरोवरामध्ये रोहित पक्ष्याची अशीच मोठी वसतिस्थाने आहेत. [[चित्र:Phoenicopteridae face.JPG|thumb|रोहित पक्ष्याची चोच]] पावसाळ्यानंतर कच्छमध्ये पाणी जेव्हा आटते तेव्हा रोहित पक्षी स्थानिक स्थलांतर करतात व देशभर पसरतात. पुण्याजवळील [[उजनी धरण|उजनी धरणाच्या]] पाण्यात रोहित पक्ष्यांना पोषक अश्या उथळ जागा आहेत. तेथे हिवाळ्यात व उन्हाळ्यात कधी कधी रोहित पक्षी आढळून येतात. गुलाबी पंखांचा रोहिट आगाणीपंख म =='''वर्णन'''== '''काही विशिष्ट प्रकारचे शेवाळे खाल्ल्यामुळे राहित पक्ष्याच्या पंखाखाली गुलाबी रंगाची छटा तयार होते. गुलाबी रंग हे या पक्ष्याचे वैशिष्ट्य आहे. रोहित पक्ष्याची चोच ही खास असते. चोचीच्या आकारामुळे या पक्ष्याला चिखलामधील खाणे शोधणे अतिशय सोपे जाते. तसेच याच चोचीने ते चिखलाचे घरटेदेखील बनवतात.''' =='''चित्रदालन''' == <gallery> File:Greater Flemingo.jpg|thumb|Greater Flemingo|महा रोहित </gallery> =='''जाती'''== बऱ्याच स्रोतांनुसार रोहित पक्ष्याच्या सहा जाती आढळून येतात, आणि त्यांना सामान्यतः एकाच कुळात ठेवले जाते. पैकी [[अँडियन रोहित|अँडियन]] आणि [[जेम्सचा रोहित]] ह्या दोन जातींना बहुधा फिनिकोप्टेरस ह्या कुळाऐवजी ''[[फिनिकोपारस]]''मध्ये ठेवले जाते. {| class="wikitable" style="text-align:left" ! जाती !! colspan="2"|भौगोलिक स्थळ |- ! [[महा रोहित]]<br />(''फिनिकोप्टेरस रोझस'') | rowspan="2" | जुने जग | आफ्रिकेचा काही भाग, दक्षिण युरोप आणि दक्षिण आणि आग्नेय आशिया (मोठ्याप्रमाणावर असलेले रोहित). |- ! [[लहान रोहित]]<br />(''फिनिकोप्टेरस मायनर'') | आफ्रिकाेच्या उत्तर ग्रेट रिफ्ट व्हॅलीपासून वायव्य भारतापर्यंत (बहुसंख्य रोहित). |- ! [[चिलीयन रोहित]]<br />(''फिनिकोप्टेरस. चिलेन्सिस'') | rowspan="4"| नवे जग | दक्षिण अमेरिका. |- ! [[जेम्सचा रोहित]]<br />(''फिनिकोपारस जेम्सी'') | पेरू, चिली, बोलिव्हिया आणि अर्जेंटिनाच्या उच्च अँडिज रांगांत. |- ! [[अँडियन रोहित]]<br />(''फिनिकोपारस अँडिनस'') | पेरू, चिली, बोलिव्हिया आणि अर्जेंटिनाच्या उच्च अँडिज रांगांत. |- ! [[अमेरिकन रोहित]]<br />(''फिनिकोप्टेरस रुबर'') | [[कॅरिबियन]] बेटे, कॅरिबियन [[मेक्सिको]], [[बेलिझ]] आणि [[गालापागोस बेटे]]. |} =='''खाद्य'''== रोहित पक्ष्याचे मुख्य खाद्य म्हणजे छोटे मासे, किडे, पाणवनस्पती व शेवाळे हे होय. '''स्थिती आणि संवर्धन''' लोकसंख्येनुसार फिनिकॉप्टेरिफार्मची यादी : बंदिवासात : सन १९५८मध्ये स्वित्झर्लंडमधील प्राणिसंग्रहालयात चिलीचा फ्लेमिंगो हा युरोपियन प्राणिसंग्रहांलयातील पहिला फ्लेमिंगो होता. बेसलमध्ये ३८३८हून जास्त फ्लेमिंगो झाले आहेत, ते जगातील इतर प्राणिसंग्रहालयात वितरित केले गेले आहेत. जगातील सर्वात वडील मानल्या जाणाऱ्या किमान ६८ वर्षे वयाच्या फ्लेमिंगो ग्रेटरचे ऑस्ट्रेलियामधील Adelaide प्राणिसंग्रहालयात जानेवारी २०११मध्ये निधन झाले. '''वर्तणूक आणि पर्यावरणशास्त्र''' अमेरिकन फ्लेमिंगो आणि संतती : पक्ष्याच्या आर्कुएट (वक्र) चोचीच्या चमच्यासारख्या तळाने चांगले स्कूपिंग(खरवडणे) करता येते. फ्लॅमिन्गोज ब्राईन हे कोळंबी आणि निळे-हिरवे शेवाळ, कीटकांच्या अळ्या, लहान कीटक, मोलस्क आणि क्रस्टेसीन्स यांना फिल्टर करतात. त्यांच्या चोची, खाण्यासाठीच्या पदार्थांपासून विशेषतः चिखल आणि गाळ वेगळी करण्यासाठी अनन्यसाधारणपणे वापरल्या जातात. खाद्यपदार्थांच्या फिल्टरिंगला लॅमेले नावाच्या केसाळ संरचनेद्वारे मदत केली जाते. या मोठ्या आकारमानाच्या असतात आणि उग्र पृष्ठभागावरील जिभेसारख्या असतात. फ्लेमिंगोचा गुलाबी किंवा लालसर रंग कॅरोटिनाॅइड्समधून त्यांच्या प्राण्यांच्या आणि वनस्पतींच्या प्लँक्टॉनच्या आहारात येतो. अमेरिकन फ्लेमिंगो उजळ लाल रंगाचे आहेत, कारण त्यांच्या आहारात बीटा कॅरोटीन असते. या रंगद्रव्याची थोडीशी मात्रा घेतल्यामुळे फ्लेमिंगो फिकट गुलाबी रंगाचे होतात. यकृत एंजाइमांद्वारे या कॅरोटिनाॅइड्स रंगद्रव्यांमध्ये मोडतात. [२]] याचा स्रोत प्रजातीनुसार बदलू शकतो आणि त्याचा परिणाम रंग संपृक्ततेवर होतो. फ्लेमिंगोंचा एकमात्र आहार निळ्या-हिरव्या एकपेशीय वनस्पती हा आहे. रोहित पक्ष्याने जास्त गडद निळ्या-हिरव्या रंगंतल्या शैवाल पचवलेल्या प्राण्यांना खाऊन दुसऱ्या क्रमांकावर स्थान मिळवले. [२ [] '''लाईफसायकल''' चिली फ्लेमिंगो आपल्या पिल्लाला आहार देत आहे. नाकुरू लेक येथे फ्लेमिंगोंची वसाहत आहे. फ्लेमिगोचा मादी पक्ष्याशी मिलाप बहुधा घरटे बांधण्याच्या दरम्यान होतो. हे जोडपे कधीकधी दुसऱ्या फ्लेमिंगो जोडीने त्यांच्या वापरासाठी घरटे बांधण्याचा प्रयत्न करीत अडथळा आणते. फ्लेमिंगो आक्रमकपणे त्यांच्या घरट्यांच्या जागेचे रक्षण करतात. नर आणि मादी दोघेही घरटे बांधण्यास आणि घरटे व अंडी संरक्षित करण्यास हातभार लावतात. []१] समलैंगिक जोड्यांची नोंद झाली आहे. []२] अंडी उबवल्यानंतर केवळ पालकांचेच संगोपन असते. [] 33] नर व मादी दोघेही आपल्या पिल्लांना एक प्रकारचे दूध देतात. हे दूध पक्ष्याच्या गळ्यापाशी (cropमध्ये) असलेल्या संपूर्ण अस्तर असलेल्या ग्रंथींमध्ये तयार होते. तेथेच हार्मोन्स तयार होतात. ही हार्मोन्स प्रोलॅक्टिनचे उत्पादन करतात. पक्ष्याच्या रक्तात या दुधातली चरबी, प्रथिने आणि लाल-पांढऱ्या रक्त पेशी असतात. (कबूतर आणि कबूतर — कोलंबिडी हेदेखील गळ्याखाली असलेल्या पिशवीच्या (cropच्या) अस्तर असलेल्या ग्रंथींमध्ये दूध तयार करतात. परंतु या दुधात फ्लेमिंगोने बनवलेल्या दुधापेक्षा कमी चरबी असून आणि प्रोटीनमात्र जास्त असतात.) [] 34] पिल्लांच्या जन्मांनंतर पहिले सहा दिवस, प्रौढ आणि पिल्ले घरट्यांच्या ठिकाणी राहतात. जन्मून सुमारे ७-१२दिवस झाल्यावर पिल्ले त्यांच्या घरट्यांमधून बाहेर पडू लागतात आणि सभोवतालचा परिसर शोधतात. दोन आठवडे वयाची पिल्ले एखाद्या गटात एकत्र होतात, त्यांना "मायक्रोक्रॅच" म्हणतात. त्यानंतर त्यांचे पालक त्यांना एकटे सोडून जातात. थोड्या वेळाने, हजारो पिल्ले असलेले मायक्रोक्रॅच हे "क्रॅच"मध्ये विलीन होतात. क्रॅचमध्ये न राहणारी पिल्ले भक्षकांसाठी असुरक्षित असतात. =='''बाह्य दुवे'''== {{कॉमन्स वर्ग|Phoenicopterus|रोहित}} * {{संकेतस्थळ|http://www.flamingoresources.org/|फ्लेमिंगो रिसोर्स सेंटर.ऑर्ग - रोहित पक्ष्यांविषयी माहिती व ऑनलाइन संसाधने|इंग्लिश}} {{रोहित (पक्षी)}} {{पक्षी}} [[वर्ग:पक्षी]] [[वर्ग:रोहित (पक्षी)| ]] [[वर्ग:पक्षी कुळ]] [[वर्ग:फिनिकोप्टेरिडे| ]] [[वर्ग:फिनिकोप्टेरिफॉर्म्स| ]] 73chkjnmtlix9bid0169gh70kmpq1l5 2145660 2145534 2022-08-12T10:51:53Z MPF 58445 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Greater Flemingo.jpg]] → [[File:Greater Flamingo, Sangli, Maharashtra, India.jpg]] typo, add location wikitext text/x-wiki [[चित्र:Lightmatter flamingo.jpg|right|thumb|200px|रोहित पक्षी]] '''रोहित''' (शास्त्रीय नाव : ''Phoenicopterus Phoenicoparrus'', ''फिनिकोप्टेरस फिनिकोपारस''; [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]]: ''Flamingo'', ''फ्लेमिंगो'' ;) हा पाणथळ जागी थव्याने राहणारा, फिनिकोप्टेरस जातीतला [[पक्षी]] आहे. उंच मान व लांब पाय असलेल्या रोहिताची पिसे गुलाबी किंवा फिक्या गुलाबी रंगाची असतात. याच्या चार प्रजाती [[अमेरिका (खंड)|अमेरिका खंडांत]] व दोन प्रजाती आशिया खंडात आढळतात। =='''वास्तव्य'''== जगामध्ये मुख्यत्वे उष्ण कटिबंधात रोहित पक्षी आढळतो. आफ्रिकेत मोठ्या प्रमाणावर यांची वस्ती आहे. मोठे मोठे हजारोंच्या संख्येने यांचे थवे आढळून येतात. भारतातही हा पक्षी विपुल प्रमाणात आढळतो. === भारतातील स्थान === रोहित पक्षी भारतात स्थानिक स्थलांतर करतात. बहुतांशी रोहित पक्षी हे [[कच्छचे रण|कच्छच्या रणामधील]] रहिवासी आहेत. पावसाळ्यामध्ये जेव्हा कच्छच्या रणामध्ये गुढगाभर उथळ पाणी असते अशा ठिकाणी चिखलाचे छोटे छोटे किल्ले उभारून त्यात अंडी घालतात व पिल्लांना वाढवतात. तेथे पाणी व ऊन्ह पुष्कळ असल्याने भरपूर खाद्य असते, त्यामुळे पिल्लाचे पालनपोषण चांगले होते. तसेच कच्छचे रण मानवी वावरापासून दुर असल्याने त्यांची वाढ व्यवस्थित होते. ज्या भागात रोहित पक्षी अंडी घालतात त्या भागाला कच्छमध्ये रोहित पक्ष्यांचे शहर असे म्हणतात. आफ्रिकेत पण [[व्हिक्टोरिया सरोवर]], टांगलिका सरोवरामध्ये रोहित पक्ष्याची अशीच मोठी वसतिस्थाने आहेत. [[चित्र:Phoenicopteridae face.JPG|thumb|रोहित पक्ष्याची चोच]] पावसाळ्यानंतर कच्छमध्ये पाणी जेव्हा आटते तेव्हा रोहित पक्षी स्थानिक स्थलांतर करतात व देशभर पसरतात. पुण्याजवळील [[उजनी धरण|उजनी धरणाच्या]] पाण्यात रोहित पक्ष्यांना पोषक अश्या उथळ जागा आहेत. तेथे हिवाळ्यात व उन्हाळ्यात कधी कधी रोहित पक्षी आढळून येतात. गुलाबी पंखांचा रोहिट आगाणीपंख म =='''वर्णन'''== '''काही विशिष्ट प्रकारचे शेवाळे खाल्ल्यामुळे राहित पक्ष्याच्या पंखाखाली गुलाबी रंगाची छटा तयार होते. गुलाबी रंग हे या पक्ष्याचे वैशिष्ट्य आहे. रोहित पक्ष्याची चोच ही खास असते. चोचीच्या आकारामुळे या पक्ष्याला चिखलामधील खाणे शोधणे अतिशय सोपे जाते. तसेच याच चोचीने ते चिखलाचे घरटेदेखील बनवतात.''' =='''चित्रदालन''' == <gallery> File:Greater Flamingo, Sangli, Maharashtra, India.jpg|thumb|Greater Flemingo|महा रोहित </gallery> =='''जाती'''== बऱ्याच स्रोतांनुसार रोहित पक्ष्याच्या सहा जाती आढळून येतात, आणि त्यांना सामान्यतः एकाच कुळात ठेवले जाते. पैकी [[अँडियन रोहित|अँडियन]] आणि [[जेम्सचा रोहित]] ह्या दोन जातींना बहुधा फिनिकोप्टेरस ह्या कुळाऐवजी ''[[फिनिकोपारस]]''मध्ये ठेवले जाते. {| class="wikitable" style="text-align:left" ! जाती !! colspan="2"|भौगोलिक स्थळ |- ! [[महा रोहित]]<br />(''फिनिकोप्टेरस रोझस'') | rowspan="2" | जुने जग | आफ्रिकेचा काही भाग, दक्षिण युरोप आणि दक्षिण आणि आग्नेय आशिया (मोठ्याप्रमाणावर असलेले रोहित). |- ! [[लहान रोहित]]<br />(''फिनिकोप्टेरस मायनर'') | आफ्रिकाेच्या उत्तर ग्रेट रिफ्ट व्हॅलीपासून वायव्य भारतापर्यंत (बहुसंख्य रोहित). |- ! [[चिलीयन रोहित]]<br />(''फिनिकोप्टेरस. चिलेन्सिस'') | rowspan="4"| नवे जग | दक्षिण अमेरिका. |- ! [[जेम्सचा रोहित]]<br />(''फिनिकोपारस जेम्सी'') | पेरू, चिली, बोलिव्हिया आणि अर्जेंटिनाच्या उच्च अँडिज रांगांत. |- ! [[अँडियन रोहित]]<br />(''फिनिकोपारस अँडिनस'') | पेरू, चिली, बोलिव्हिया आणि अर्जेंटिनाच्या उच्च अँडिज रांगांत. |- ! [[अमेरिकन रोहित]]<br />(''फिनिकोप्टेरस रुबर'') | [[कॅरिबियन]] बेटे, कॅरिबियन [[मेक्सिको]], [[बेलिझ]] आणि [[गालापागोस बेटे]]. |} =='''खाद्य'''== रोहित पक्ष्याचे मुख्य खाद्य म्हणजे छोटे मासे, किडे, पाणवनस्पती व शेवाळे हे होय. '''स्थिती आणि संवर्धन''' लोकसंख्येनुसार फिनिकॉप्टेरिफार्मची यादी : बंदिवासात : सन १९५८मध्ये स्वित्झर्लंडमधील प्राणिसंग्रहालयात चिलीचा फ्लेमिंगो हा युरोपियन प्राणिसंग्रहांलयातील पहिला फ्लेमिंगो होता. बेसलमध्ये ३८३८हून जास्त फ्लेमिंगो झाले आहेत, ते जगातील इतर प्राणिसंग्रहालयात वितरित केले गेले आहेत. जगातील सर्वात वडील मानल्या जाणाऱ्या किमान ६८ वर्षे वयाच्या फ्लेमिंगो ग्रेटरचे ऑस्ट्रेलियामधील Adelaide प्राणिसंग्रहालयात जानेवारी २०११मध्ये निधन झाले. '''वर्तणूक आणि पर्यावरणशास्त्र''' अमेरिकन फ्लेमिंगो आणि संतती : पक्ष्याच्या आर्कुएट (वक्र) चोचीच्या चमच्यासारख्या तळाने चांगले स्कूपिंग(खरवडणे) करता येते. फ्लॅमिन्गोज ब्राईन हे कोळंबी आणि निळे-हिरवे शेवाळ, कीटकांच्या अळ्या, लहान कीटक, मोलस्क आणि क्रस्टेसीन्स यांना फिल्टर करतात. त्यांच्या चोची, खाण्यासाठीच्या पदार्थांपासून विशेषतः चिखल आणि गाळ वेगळी करण्यासाठी अनन्यसाधारणपणे वापरल्या जातात. खाद्यपदार्थांच्या फिल्टरिंगला लॅमेले नावाच्या केसाळ संरचनेद्वारे मदत केली जाते. या मोठ्या आकारमानाच्या असतात आणि उग्र पृष्ठभागावरील जिभेसारख्या असतात. फ्लेमिंगोचा गुलाबी किंवा लालसर रंग कॅरोटिनाॅइड्समधून त्यांच्या प्राण्यांच्या आणि वनस्पतींच्या प्लँक्टॉनच्या आहारात येतो. अमेरिकन फ्लेमिंगो उजळ लाल रंगाचे आहेत, कारण त्यांच्या आहारात बीटा कॅरोटीन असते. या रंगद्रव्याची थोडीशी मात्रा घेतल्यामुळे फ्लेमिंगो फिकट गुलाबी रंगाचे होतात. यकृत एंजाइमांद्वारे या कॅरोटिनाॅइड्स रंगद्रव्यांमध्ये मोडतात. [२]] याचा स्रोत प्रजातीनुसार बदलू शकतो आणि त्याचा परिणाम रंग संपृक्ततेवर होतो. फ्लेमिंगोंचा एकमात्र आहार निळ्या-हिरव्या एकपेशीय वनस्पती हा आहे. रोहित पक्ष्याने जास्त गडद निळ्या-हिरव्या रंगंतल्या शैवाल पचवलेल्या प्राण्यांना खाऊन दुसऱ्या क्रमांकावर स्थान मिळवले. [२ [] '''लाईफसायकल''' चिली फ्लेमिंगो आपल्या पिल्लाला आहार देत आहे. नाकुरू लेक येथे फ्लेमिंगोंची वसाहत आहे. फ्लेमिगोचा मादी पक्ष्याशी मिलाप बहुधा घरटे बांधण्याच्या दरम्यान होतो. हे जोडपे कधीकधी दुसऱ्या फ्लेमिंगो जोडीने त्यांच्या वापरासाठी घरटे बांधण्याचा प्रयत्न करीत अडथळा आणते. फ्लेमिंगो आक्रमकपणे त्यांच्या घरट्यांच्या जागेचे रक्षण करतात. नर आणि मादी दोघेही घरटे बांधण्यास आणि घरटे व अंडी संरक्षित करण्यास हातभार लावतात. []१] समलैंगिक जोड्यांची नोंद झाली आहे. []२] अंडी उबवल्यानंतर केवळ पालकांचेच संगोपन असते. [] 33] नर व मादी दोघेही आपल्या पिल्लांना एक प्रकारचे दूध देतात. हे दूध पक्ष्याच्या गळ्यापाशी (cropमध्ये) असलेल्या संपूर्ण अस्तर असलेल्या ग्रंथींमध्ये तयार होते. तेथेच हार्मोन्स तयार होतात. ही हार्मोन्स प्रोलॅक्टिनचे उत्पादन करतात. पक्ष्याच्या रक्तात या दुधातली चरबी, प्रथिने आणि लाल-पांढऱ्या रक्त पेशी असतात. (कबूतर आणि कबूतर — कोलंबिडी हेदेखील गळ्याखाली असलेल्या पिशवीच्या (cropच्या) अस्तर असलेल्या ग्रंथींमध्ये दूध तयार करतात. परंतु या दुधात फ्लेमिंगोने बनवलेल्या दुधापेक्षा कमी चरबी असून आणि प्रोटीनमात्र जास्त असतात.) [] 34] पिल्लांच्या जन्मांनंतर पहिले सहा दिवस, प्रौढ आणि पिल्ले घरट्यांच्या ठिकाणी राहतात. जन्मून सुमारे ७-१२दिवस झाल्यावर पिल्ले त्यांच्या घरट्यांमधून बाहेर पडू लागतात आणि सभोवतालचा परिसर शोधतात. दोन आठवडे वयाची पिल्ले एखाद्या गटात एकत्र होतात, त्यांना "मायक्रोक्रॅच" म्हणतात. त्यानंतर त्यांचे पालक त्यांना एकटे सोडून जातात. थोड्या वेळाने, हजारो पिल्ले असलेले मायक्रोक्रॅच हे "क्रॅच"मध्ये विलीन होतात. क्रॅचमध्ये न राहणारी पिल्ले भक्षकांसाठी असुरक्षित असतात. =='''बाह्य दुवे'''== {{कॉमन्स वर्ग|Phoenicopterus|रोहित}} * {{संकेतस्थळ|http://www.flamingoresources.org/|फ्लेमिंगो रिसोर्स सेंटर.ऑर्ग - रोहित पक्ष्यांविषयी माहिती व ऑनलाइन संसाधने|इंग्लिश}} {{रोहित (पक्षी)}} {{पक्षी}} [[वर्ग:पक्षी]] [[वर्ग:रोहित (पक्षी)| ]] [[वर्ग:पक्षी कुळ]] [[वर्ग:फिनिकोप्टेरिडे| ]] [[वर्ग:फिनिकोप्टेरिफॉर्म्स| ]] p2xj7ypz33ql2idfb9inxtfckt2s5z0 0 18894 2145631 2025760 2022-08-12T09:51:28Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान → वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट पंतप्रधान | नाव = हेलन क्लार्क<br />Helen Clark | लघुचित्र = | चित्र = Helen_Clark_UNDP_2010.jpg | चित्र आकारमान = 250 px | पद = [[संयुक्त राष्ट्रे विकास कार्यक्रम]]ाची प्रबंधक | नेता = [[बान की-मून]] | कार्यकाळ_आरंभ = १७ एप्रिल २००९ | कार्यकाळ_समाप्ती = | मागील = केमाल डेर्व्हिश | पुढील = | पद1 = {{देशध्वज|न्यू झीलँड}}ची ३७वी पंतप्रधान | कार्यकाळ_आरंभ1 = ५ डिसेंबर १९९९ | कार्यकाळ_समाप्ती1 = १९ नोव्हेंबर २००८ | राणी1 = [[एलिझाबेथ दुसरी]] | मागील1 = [[जेनी शिप्ली]] | पुढील1 = [[जॉन की]] | जन्मदिनांक = {{जन्म दिनांक आणि वय|1950|2|26}} | जन्मस्थान = [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]], [[न्यू झीलँड]] | मृत्युदिनांक = | मृत्युस्थान = | राष्ट्रीयत्व = | पक्ष = [[न्यू झीलँड मजूर पक्ष]] | इतरपक्ष = | पती = | पत्नी = | शाळा_महाविद्यालय = | धर्म = - | सही = Signature Helen Clark.svg | संकेतस्थळ = | तळटीपा = }} '''हेलन एलिझाबेथ क्लार्क''' ({{lang-en|Helen Elizabeth Clark}}; २६ फेब्रुवारी १९५०) ही [[न्यू झीलँड]] देशाची भूतपूर्व [[पंतप्रधान]] आहे. ती ह्या पदावर डिसेंबर १९९९ ते नोव्हेंबर २००८ दरम्यान होती. १९७४ सालापासून न्यू झीलंडच्या राजकारणामध्ये सक्रीय राहिलेली क्लार्क १९८१ ते २००९ दरम्यान न्यू झीलंड संसदेची सदस्य तसेच १९९३ ते १९९९ दरम्यान विरोधी पक्षनेता होती. २००९ सालापासून क्लार्क [[संयुक्त राष्ट्रे|संयुक्त राष्ट्रांच्या]] [[संयुक्त राष्ट्रे विकास कार्यक्रम|विकास कार्यक्रम]]ाच्या प्रबंधकपदावर आहे. == बाह्य दुवे == *[http://www.undp.org/about/helen-clark-bio.shtml यू.एन.डी.पी. संकेतस्थळावरील माहिती] {{कॉमन्स|Helen Clark|{{लेखनाव}}}} {{DEFAULTSORT:क्लार्क, हेलन}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] [[वर्ग:संयुक्त राष्ट्रे व्यक्ती]] [[वर्ग:स्त्री चरित्रलेख]] 42a30bxeaw70l8mko3hzmt74fl0y6gx 0 19801 2145635 1804210 2022-08-12T09:51:42Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान → वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट पंतप्रधान | नाव = डेव्हिड लॅंग<br />David Lange | लघुचित्र = | चित्र = David_Lange_Posts_a_Letter.jpg | चित्र आकारमान = 250 px | पद1 = {{देशध्वज|न्यू झीलँड}}चा ३२वा पंतप्रधान | कार्यकाळ_आरंभ1 = २६ जुलै १९८४ | कार्यकाळ_समाप्ती1 = ८ ऑगस्ट १९८९ | राणी1 = [[एलिझाबेथ दुसरी]] | मागील1 = [[रॉबर्ट मल्डून]] | पुढील1 = जेफ्री पामर | जन्मदिनांक = {{जन्म दिनांक|1942|8|4}} | जन्मस्थान = [[ऑकलंड]], [[न्यू झीलँड]] | मृत्युदिनांक = {{मृत्यू दिनांक आणि वय|2005|8|13|1942|8|4}} | मृत्युस्थान = ऑकलंड | राष्ट्रीयत्व = | पक्ष = [[न्यू झीलँड मजूर पक्ष]] | पत्नी = | शाळा_महाविद्यालय = | धर्म = [[रोमन कॅथलिक]] | सही = | संकेतस्थळ = | तळटीपा = }} '''डेव्हिड रसेल लॅंग''' ({{lang-en|David Russell Lange}}; ४ ऑगस्ट १९४२ - १३ ऑगस्ट २००५) हा [[न्यू झीलँड]] देशाचा [[पंतप्रधान]] होता. तो ह्या पदावर जुलै १९८४ ते ऑगस्ट १९८९ दरम्यान होता. १९६३ सालापासून न्यू झीलंडच्या राजकारणामध्ये सक्रीय राहिलेला लॅंग १९७७ ते १९९६ दरम्यान न्यू झीलंड संसदेचा सदस्य तसेच १९८३ ते १९८४ दरम्यान विरोधी पक्षनेता होता. == बाह्य दुवे == *[http://www.primeminister.govt.nz/oldpms/1984lange.html व्यक्तिचित्र] {{कॉमन्स वर्ग|David Lange|{{लेखनाव}}}} {{DEFAULTSORT:लॅंग, डेव्हिड}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 38zmkef54i17m9lm8aw14mqzanorc7n 14 19864 2145442 69089 2022-08-12T07:21:05Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:इंग्लंडच्या काउंट्या]] pz0707gocwb0si0njxfthpotj1am98z 14 19865 2145443 1457160 2022-08-12T07:21:25Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:इंग्लंडच्या काउंट्या]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:इंग्लंडच्या काउंट्या]] 1yb72z7shi0rgh907ri4vrs9xgiio9g 14 19867 2145462 1457159 2022-08-12T07:28:08Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:इंग्लंड क्रिकेट]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:इंग्लंड क्रिकेट]] 93uyov8zg8d8e08jqc88mtoi7t79esg 0 20093 2145637 2047871 2022-08-12T09:51:49Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान → वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान wikitext text/x-wiki {{विस्तार}} [[चित्र:Michael Joseph Savage.jpg|thumb|right|250px|मायकेल जोसेफ सॅव्हेज]] '''मायकेल जोसेफ सॅव्हेज''' ([[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]]: ''Michael Joseph Savage'') ([[मार्च २३]], [[इ.स. १८७२]] - [[मार्च २७]], [[इ.स. १९४०]]) हा [[न्यू झीलंड|न्यू झीलंडा]]चा [[न्यू झीलंड मजूर पक्ष|मजूर पक्षीय]] राजकारणी व पंतप्रधान होता. [[डिसेंबर ६]], [[इ.स. १९३५]] ते [[मार्च २७]], [[इ.स. १९४०]] या कालखंडात तो पंतप्रधानपदावर होता. त्या काळात उद्भवलेल्या [[दुसरे महायुद्ध|दुसऱ्या महायुद्धात]] [[दोस्त राष्ट्रे|दोस्त राष्ट्रांच्या]] आघाडीत सामील झालेल्या न्यू झीलंडाचे त्याने नेतृत्व केले. == बाह्य दुवे == * {{संकेतस्थळ|http://www.primeminister.govt.nz/oldpms/1935savage.html|न्यू झीलंड पंतप्रधान कार्यालयाच्या अधिकृत संकेतस्थळावरील चरित्र|इंग्लिश}} {{DEFAULTSORT:सॅव्हेज,मायकेल जोसेफ}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] [[वर्ग:इ.स. १८७२ मधील जन्म]] [[वर्ग:इ.स. १९४० मधील मृत्यू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] ah4sbh95nmegy7dktxqtj34v8akg0xf 0 20556 2145311 1764745 2022-08-12T06:05:37Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू माहिती | flag = Flag_of_New_Zealand.svg | nationality = न्यू झीलंड | देश= न्यू झीलंड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | देश abbrev = NZ | नाव = स्टीफन फ्लेमिंग | image = Stephen Fleming slip.jpg | फलंदाजीची पद्धत = डावखोरा batsman | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने Medium | balls = true | सामने१ = १०४ | धावा१ = ६६२० | फलंदाजीची सरासरी१ = ३९.६४ | शतके/अर्धशतके१ = ९/४१ | सर्वोच्च धावसंख्या१ = २७४* | चेंडू१ = - | बळी१ = - | गोलंदाजीची सरासरी१ = - | ५ बळी१ = - | १० बळी१ = - | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = - | झेल/यष्टीचीत१ = १५९/- | सामने२ = २८० | धावा२ = ८०३७ | फलंदाजीची सरासरी२ = ३२.४ | शतके/अर्धशतके२ = ८/४९ | सर्वोच्च धावसंख्या२ = १३४* | चेंडू२ = २९ | बळी२ = १ | गोलंदाजीची सरासरी२ = २८.०० | ५ बळी२ = - | ODI १०s = - | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = १/८ | झेल/यष्टीचीत२ = १३३/- | दिनांक= एप्रिल २४ | वर्ष = २००७ | source = http://content-aus.cricinfo.com/ci/content/player/37000.html}} {{न्यू झीलंड संघ - क्रिकेट विश्वचषक, १९९६}} {{न्यू झीलंड संघ - क्रिकेट विश्वचषक, १९९९}} {{न्यू झीलंड संघ - क्रिकेट विश्वचषक, २००३}} {{न्यू झीलंड संघ - क्रिकेट विश्वचषक, २००७}} {{चेन्नई सुपर किंग्स संघ २०१० २०-२० चँपियन्स लीग}} {{रायझिंग पुणे सुपरजायंट संघ}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू|फ्लेमिंग, स्टीफन]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू|फ्लेमिंग, स्टीफन]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू|फ्लेमिंग, स्टीफन]] [[वर्ग:चेन्नई सुपर किंग्स माजी खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] abimzkwcv3js68s4ss7erj9e4su5i0p 0 21059 2145361 2101679 2022-08-12T06:23:06Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tournament | name = आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक, २०१५ | image = ICC world cup (16084305077).jpg | imagesize = 200px | caption = क्रिकेट विश्वचषक | administrator = [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटन]] | cricket format = [[एकदिवसीय क्रिकेट|एकदिवसीय सामने]] | tournament format = [[साखळी सामने]] व [[बाद फेरी]] | host = {{देशध्वज|Australia}} <br /> {{देशध्वज|New Zealand}} | champions = {{cr|AUS}} | count = ५ | participants = १४ | matches = ४९ | Venues = १३ मैदाने | attendance = | player of the series = {{flagicon|Australia}} [[मिचेल स्टार्क]] | most runs = {{flagicon|NZL}} [[मार्टिन गुप्टिल]] (५४७) | most wickets = {{flagicon|AUS}} [[मिचेल स्टार्क]] (२२)<br />{{flagicon|NZL}} [[ट्रेंट बोल्ट]] (२२) | website = [http://www.icc-cricket.com/ आयसीसी विश्वचषक] | previous_year = २०११ | previous_tournament = क्रिकेट विश्वचषक, २०११ | next_year = ''२०१९'' | next_tournament = क्रिकेट विश्वचषक, २०१९ | start_date = १४ फेब्रुवारी २०१५ | end_date = २९ मार्च २०१५ }} '''२०१५ क्रिकेट विश्वचषक''' ही [[क्रिकेट विश्वचषक]] स्पर्धेची ११वी आवृत्ती १४ फेब्रुवारी ते २९ मार्च, [[इ.स. २०१५]] दरम्यान [[ऑस्ट्रेलिया]] व [[न्यू झीलँड]] देशांमध्ये खेळवली गेली. [[मेलबर्न]] येथे [[आय.सी.सी.]]ने ३० जुलै २०१३ रोजी आयोजित केलेल्या सोहळ्यात २०१५ मध्ये ऑस्ट्रेलिया आणि न्यू झीलंडमध्ये संयुक्तरीत्या आयोजित करण्यात येणाऱ्या स्पर्धेचा संपूर्ण कार्यक्रम जाहीर करण्यात आला<ref>[http://maharashtratimes.indiatimes.com/sports/cricket/2015-World-Cup-India-to-start-title-defence-against-Pakistan/articleshow/21477846.cms २०१५ वर्ल्डकपचा शंखनाद]</ref>. एकूण ४४ दिवस चालणाऱ्या ह्या स्पर्धेमध्ये १४ देशांचे राष्ट्रीय संघ सहभागी झाले. स्पर्धेमध्ये १४ मैदानांवर एकूण ४९ सामने खेळविले गेले. त्यामधील २६ सामने [[ऑस्ट्रेलिया]]तील [[ॲडलेड]], [[ब्रिस्बेन]], [[कॅनबेरा]], [[होबार्ट]], [[मेलबर्न]], [[पर्थ]] व [[सिडनी]] या ठिकाणी तर उर्वरित २३ सामने [[न्यू झीलंड]]मधील [[ऑकलंड]], [[क्राइस्टचर्च]], [[ड्युनेडिन]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]], [[नेपियर]], [[नेल्सन, न्यू झीलँड|नेल्सन]] आणि [[वेलिंग्टन]] येथे खेळविले गेले.<br /> साखळी फेरीसाठी १४ देशांना अ आणि ब गटामध्ये विभागण्यात आले. अ गटामध्ये इंग्लंड, ऑस्ट्रेलिया, श्रीलंका, बांगलादेश, न्यू झीलँड, पात्रता फेरीतील संघ २, पात्रता फेरीतील संघ ३चा समावेश होता. तर ब गटामध्ये भारत, दक्षिण आफ्रिका, पाकिस्तान, वेस्ट इंडीज, झिम्बाब्वे, आयर्लण्ड आणि पात्रता फेरीतील संघ ४चा समावेश होता. साखळी फेरीमध्ये प्रत्येक संघाचे सहा सामने झाले. विश्वचषकाचा अंतिम सामना मेलबर्न क्रिकेट मैदानावर खेळविण्यात आला. या सामन्यात ऑस्ट्रेलियाने न्यू झीलंडचा ७ गडी राखून विजय मिळवित पाचव्यांदा विश्वचषकावर आपले नाव कोरले. ==यजमान देशाची निवड== ===बोली=== ===प्रकार=== ===पात्रता=== स्पर्धेमधील दोन गटांमध्ये १४ देशांचे संघ सहभागी झाले, ते खालीलप्रमाणे: {| class="wikitable" |- !colspan=2|गट अ !colspan=2|गट ब |- !<small>क्रमांक</small> !<small>संघ</small> !<small>क्रमांक</small> !<small>संघ</small> |- !colspan=4|<small>संपूर्ण सदस्य</small> |- |width=20px|२|| style="width:150px;"|{{cr|Australia}} |width=20px|१|| style="width:150px;"|{{cr|India}} |- |३||{{cr|England}} |५||{{cr|South Africa}} |- |४||{{cr|Sri Lanka}} |६||{{cr|Pakistan}} |- |९||{{cr|Bangladesh}} |८||{{cr|West Indies}} |- |७||{{cr|New Zealand}} |१०||{{cr|Zimbabwe}} |- !colspan=4|<small>संलग्न सदस्य</small> |- |१२||{{cr|AFG}} |११||{{cr|Ireland}} |- |१३||{{cr|SCO}} |१४||{{cr|UAE}} |} ==पारितोषिकाची रक्कम== आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटनेने २०१५ क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेसाठी एकूण १ कोटी [[अमेरिकन डॉलर|अमेरिकी डॉलर्स]] इतकी रक्कम जाहीर केली. ही रक्कम २०११ च्या पारितोषिकाच्या रकमेपेक्षा २० टक्क्यांनी जास्त होती. ही रक्कम खालील प्रकारे वाटण्यात आली.<ref>[http://www.cricket.com.au/news/icc-cricket-world-cup-prizemoney-increases/2014-11-11]</ref> {| class="wikitable" |- !फेरी!!बक्षीसाची रक्कम ([[अमेरिकन डॉलर|$]])!! एकूण |- | विजेते || $३९,७५,००० || $३९,७५,००० |- | उपविजेते || $१७,५०,००० || $१७,५०,००० |- | उपांत्य फेरीतील पराभूत संघ || $६,००,००० || $१२,००,००० |- | उपउपांत्य फेरीतील पराभूत संघ || $३,००,००० || $१२,००,००० |- | गट फेरीतील विजेते || $४५,००० || $१८,९०,००० |- | गट फेरीतून बाहेर गेलेले संघ || $३५,००० || $२,१०,००० |- | '''एकूण''' || || $१,०२,२५,००० |} ==मैदाने== {| class="wikitable" style="text-align:center; margin:0 auto; clear:both" |- ![[सिडनी]], [[न्यू साउथ वेल्स]] ![[मेलबर्न]], [[व्हिक्टोरिया, ऑस्ट्रेलिया|व्हिक्टोरिया]] ![[ॲडलेड]], [[साउथ ऑस्ट्रेलिया]] ![[ब्रिस्बेन]], [[क्वीन्सलंड]] ![[पर्थ]], [[वेस्टर्न ऑस्ट्रेलिया]] |- |[[सिडनी क्रिकेट मैदान]] |[[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]] |[[ॲडलेड ओव्हल]] |[[ब्रिस्बेन क्रिकेट मैदान]] |[[वाका क्रिकेट मैदान]] |- |प्रेक्षक क्षमता: ४८,००० |प्रेक्षक क्षमता: १,००,०१६ |प्रेक्षक क्षमता: ५३,००० |प्रेक्षक क्षमता: ४२,००० |प्रेक्षक क्षमता: २४,५०० |- |[[File:Ashes 2010-11 Sydney Test final wicket.jpg|200px]] |[[File:MCG stadium.jpg|200px]] |[[File:AdelOval07.jpg|200px]] |[[File:Australia vs South Africa.jpg|200px]] |[[File:3rd Test, Perth, 15Dec2006.jpg|200px]] |- ![[होबार्ट]], [[टास्मानिया]] !rowspan=8 colspan=2|{{location map+|Australia|width=400|float=center|caption=ऑस्ट्रेलिया मधील मैदाने|places= {{Location map~|Australia|lat_deg=-31|lat_min=-57|lon_deg=115|lon_min=52|position=left|background=|label=[[पर्थ]]}} {{Location map~|Australia|lat_deg=-37|lat_min=-49|lon_deg=144|lon_min=59|position=right|background=|label=[[मेलबर्न]]}} {{Location map~|Australia|lat_deg=-33|lat_min=-53|lon_deg=151|lon_min=13|position=left|background=|label=[[सिडनी]]}} {{Location map~|Australia|lat_deg=-42|lat_min=-52|lon_deg=147|lon_min=22|position=left|background=|label=[[होबार्ट]]}} {{Location map~|Australia|lat_deg=-27|lat_min=-29|lon_deg=153|lon_min=2|position=left|background=|label=[[ब्रिस्बेन]]}} {{Location map~|Australia|lat_deg=-34|lat_min=-54|lon_deg=138|lon_min=35|position=left|background=|label=[[ॲडलेड]]}} {{Location map~|Australia|lat_deg=-35|lat_min=-19|lon_deg=149|lon_min=8|position=right|background=|label=[[कॅनबेरा]]}} }} ! rowspan="8"|{{location map+|New Zealand|width=200|float=center|caption=न्यू झीलंड मधील मैदाने|places= {{Location map~|New Zealand|lat_deg=-36|lat_min=-52|lon_deg=174|lon_min=44|position=left|background=|label=[[ऑकलंड]]}} {{Location map~|New Zealand|lat_deg=-43|lat_min=-42|lon_deg=172|lon_min=39|position=right|background=|label=[[क्राइस्टचर्च]]}} {{Location map~|New Zealand|lat_deg=-45|lat_min=-53|lon_deg=170|lon_min=29|position=right|background=|label=[[ड्युनेडिन]]}} {{Location map~|New Zealand|lat_deg=-37|lat_min=-47|lon_deg=175|lon_min=16|position=left|background=|label=[[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]]}} {{Location map~|New Zealand|lat_deg=-39|lat_min=-30|lon_deg=176|lon_min=54|position=right|background=|label=[[नेपियर]]}} {{Location map~|New Zealand|lat_deg=-41|lat_min=-16|lon_deg=173|lon_min=16|position=left|background=|label=[[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]]}} {{Location map~|New Zealand|lat_deg=-41|lat_min=-18|lon_deg=174|lon_min=46|position=right|background=|label=[[वेलिंग्टन]]}} }} ![[कॅनबेरा]], [[ऑस्ट्रेलियन कॅपिटल टेरिटोरी]] |- |[[बेलेराइव्ह ओव्हल]] |[[मानुका ओव्हल]] |- |प्रेक्षक क्षमता: १६,००० |प्रेक्षक क्षमता: १३,५५० |- |[[File:Bellerive oval hobart.jpg|200px]] |[[File:Manuka Oval.JPG|200px]] |- ![[ऑकलंड]], [[उत्तर बेट, न्यू झीलंड|उत्तर बेट]] ![[क्राइस्टचर्च]], [[दक्षिण बेट, न्यू झीलंड|दक्षिण बेट]] |- |[[इडन पार्क]] |[[हॅगले ओव्हल]] |- |प्रेक्षक क्षमता: ५०,००० |प्रेक्षक क्षमता: १२,००० |- |[[File:Eden Park cropped.jpg|200px]] | |- ![[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]], [[उत्तर बेट, न्यू झीलंड|उत्तर बेट]] ![[नेपियर]], [[उत्तर बेट, न्यू झीलंड|उत्तर बेट]] ![[वेलिंग्टन]], [[उत्तर बेट, न्यू झीलंड|उत्तर बेट]] ![[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]], [[दक्षिण बेट, न्यू झीलंड|दक्षिण बेट]] ![[ड्युनेडिन]], [[दक्षिण बेट, न्यू झीलंड|दक्षिण बेट]] |- |[[सेडन पार्क]] |[[मॅकलीन पार्क]] |[[वेस्टपॅक मैदान]] |[[सॅक्स्टन ओव्हल]] |[[युनिव्हर्सिटी ओव्हल]] |- |प्रेक्षक क्षमता: ३०,००० |प्रेक्षक क्षमता: २२,००० |प्रेक्षक क्षमता: ३६,००० |प्रेक्षक क्षमता: ६,००० |प्रेक्षक क्षमता: ६,००० |- | |[[File:Waikato cricket ground.jpg|200px]] |[[File:Westpac Stadium Cricket luving Crowd.jpg|200px]] | |[[File:UniversityOvalNZ.jpg|200px]] |} ==संघ== {{main|क्रिकेट विश्वचषक, २०१५ - संघ}} प्रत्येक देशाने आपला १५ खेळाडूंचा संघ ७ जानेवारी २०१५ रोजी जाहीर केला. ==सराव सामने== {{hidden|सराव सामने| {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ८ फेब्रुवारी २०१५ | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = ३७१ (४८.२ षटके) | धावसंख्या२ = २६५ (४५.१ षटके) | धावा१ = [[ग्लेन मॅक्सवेल]] १२२ (५७) | बळी१ = [[मोहम्मद शमी]] ३/८३ (९.२ षटके) | धावा२ = [[अजिंक्य रहाणे]] ६६ (५२) | बळी२ = [[पॅट कमीन्स]] ३/३० (६ षटके) | venue = [[ॲडलेड ओव्हल]], [[ॲडलेड]] | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[नायजेल लाँग]] (इं) आणि [[ख्रिस गॅफने]] (न्यू) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806115.html धावफलक] | निकाल = ऑस्ट्रेलिया १०६ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ९ फेब्रुवारी २०१५ | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|SRI}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = २७९/७ (४४.४ षटके) | धावसंख्या२ = १८८/५ (२४.५ षटके) | धावा१ = [[तिलकरत्ने दिलशान]] १०० (८३) | बळी१ = [[केल अबॉट]] ३/३७ (६.४ षटके) | धावा२ = [[क्विंटन डी कॉक]] ६६ (५५) | बळी२ = [[रंगना हेराथ]] ३/२२ (५ षटके) | venue = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | toss = दक्षिण आफ्रिका, गोलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) आणि [[एस्. रवी]] (भा) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806117.html धावफलक] | निकाल = दक्षिण आफ्रिका ५ गडी राखून विजयी (ड/ल पद्धती) }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ९ फेब्रुवारी २०१५ | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|ZIM}} | धावसंख्या१ = १५७/७ (३०.१ षटके) | धावसंख्या२ = | धावा१ = [[मार्टीन गुप्तिल]] १०० (८६) | बळी१ = [[तिनाश पनियांगारा]] २/२८ (५ षटके) | धावा२ = | बळी२ = | venue = [[बर्ट सटक्लिफ ओव्हल]], लिंकन, न्यू झीलंड | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) आणि [[रुचिरा पल्लिया गुर्गे]] (श्री) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806119.html धावफलक] | निकाल = सामना अनिर्णित }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ९ फेब्रुवारी २०१५ | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = १२२ (२९.३ षटके) | धावसंख्या२ = १२५/१ (२२.५ षटके) | धावा१ = [[लेन्डल सिमन्स]] १०० (८६) | बळी१ = [[ख्रिस वोक्स]] ५/१९ (७.३ षटके) | धावा२ = [[मोईन अली]] ४६ (४३) | बळी२ = [[केमार रोच]] १/३१ (५ षटके) | venue = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | toss = वेस्ट इंडीज, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[अलीम दर]] (पा) आणि [[पॉल रायफेल]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806121.html धावफलक] | निकाल = इंग्लंड ९ गडी व १६३ चेंडू राखून विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ९ फेब्रुवारी २०१५ | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|PAK}} | धावसंख्या१ = २४६ (४९.५ षटके) | धावसंख्या२ = २४७/७ (४८.१ षटके) | धावा१ = [[महमुद्दुला|महमुद्दुल्ला रियाद]] ८३ (१०९) | बळी१ = [[मोहम्मद इरफान]] ५/५२ (९.५ षटके) | धावा२ = [[सोहेब मकसूद]] ९३* (९०) | बळी२ = [[तस्कीन अहमद]] २/४१ (७ षटके) | venue = [[ब्लॅकटाऊन ऑलिम्पिक पार्क]], [[सिडनी]] | toss = बांग्लादेश, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[जोएल विल्सन]] (वे) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806123.html धावफलक] | निकाल = पाकिस्तान ३ गडी व ११ चेंडू राखून विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १० फेब्रुवारी २०१५ | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|SCO}} | संघ२ = {{cr|IRE}} | धावसंख्या१ = २९६/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ११७ (२७ षटके) | धावा१ = [[मॅट मचान]] १०३ (१०८) | बळी१ = [[मॅक्स सोरेन्सन]] ३/५५ (१० षटके) | धावा२ = [[पॉल स्टर्लिंग]] ३७ (४४) | बळी२ = [[अलास्डेर एव्हान्स]] ४/१७ (५ षटके) | venue = [[ब्लॅकटाऊन ऑलिम्पिक पार्क]], [[सिडनी]] | toss = स्कॉटलंड, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[अलीम दर]] (पा) आणि [[जोएल विल्सन]] (वे) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806127.html धावफलक] | निकाल = स्कॉटलंड १७९ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १० फेब्रुवारी २०१५ | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|AFG}} | धावसंख्या१ = ३६४/५ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २११/८ (५० षटके) | धावा१ = [[रोहित शर्मा]] १५० (१२२) | बळी१ = [[हमीद हसन]] १/४९ (८ षटके) | धावा२ = [[नवरोज मंगल]] ६० (८५) | बळी२ = [[रविंद्र जडेजा]] २/३८ (१० षटके) | venue = [[ॲडलेड ओव्हल]], [[ॲडलेड]] | toss = भारत, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[अलीम दर]] (पा) आणि [[जोएल विल्सन]] (वे) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806125.html धावफलक] | निकाल = भारत १५३ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ११ फेब्रुवारी २०१५ | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = ३३१/८ (५० षटके) | धावसंख्या२ = १९७ (४४.२ षटके) | धावा१ = [[केन विल्यमसन]] ६६ (५३) | बळी१ = [[काईल ॲबट]] २/३५ (६ षटके) | धावा२ = [[जे.पी. डुमिनी]] ८० (९८) | बळी२ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ५/५१ (९.२ षटके) | venue = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[रनमोर मार्टिनेझ]] (श्री) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806129.html धावफलक] | निकाल = न्यू झीलंड १३४ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ११ फेब्रुवारी २०१५ | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|SRI}} | संघ२ = {{cr|ZIM}} | धावसंख्या१ = २७९/८ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २८१/३ (४५.२ षटके) | धावा१ = [[दिमुत करुणारत्ने]] ५८ (७१) | बळी१ = [[शॉन विल्यम्स]] ३/३५ (१० षटके) | धावा२ = [[हॅमिल्टन मसाकाद्झा]] ११७* (११९) | बळी२ = [[नुवान कुलशेकरा]] १/२३ (५ षटके) | venue = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | toss = श्रीलंका, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) आणि [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806131.html धावफलक] | निकाल = झिम्बाब्वे ७ गडी व २८ चेंडू राखून विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ११ फेब्रुवारी २०१५ | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|UAE}} | धावसंख्या१ = ३०४/८ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ११६ (४५.२ षटके) | धावा१ = [[मायकेल क्लार्क]] ६४ (६१) | बळी१ = [[क्रिष्णा चंद्रन]] ३/५० (१० षटके) | धावा२ = [[स्वप्निल पाटील]] ३१ (४५) | बळी२ = [[झेवियर डोहर्टी]] १/२३ (५ षटके) | venue = [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]] | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[इयान गोल्ड]] (इं) आणि [[रिचर्ड केटलबोरो]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806133.html धावफलक] | निकाल = ऑस्ट्रेलिया १८८ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ११ फेब्रुवारी २०१५ | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | संघ२ = {{cr|PAK}} | धावसंख्या१ = २५०/८ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २५२/६ (४८.५ षटके) | धावा१ = [[ज्यो रूट]] ८५ (८९) | बळी१ = [[यासीर शाह]] ३/४५ (१० षटके) | धावा२ = [[मिसबाह-उल-हक]] ९१* (९९) | बळी२ = [[जेम्स अँडरसन]] २/४२ (१० षटके) | venue = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | toss = इंग्लंड, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[बिली बाउडेन]] (न्यू) आणि [[स्टीव्ह डेविस]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806135.html धावफलक] | निकाल = पाकिस्तान ४ गडी व ७ चेंडू राखून विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ फेब्रुवारी २०१५ | time = ९:३० | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | संघ२ = {{cr|SCO}} | धावसंख्या१ = ३१३/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ३१०/९ (५० षटके) | धावा१ = [[दिनेश रामदीन]] ८८ (८६) | बळी१ = [[अलास्डेर एव्हान्स]] ३/६३ (१० षटके) | धावा२ = [[काईल कोएट्झर]] ९६ (१०६) | बळी२ = [[आंद्रे रसेल]] २/३२ (८ षटके) | venue = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | toss = वेस्ट इंडीज, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[जॉन क्लोएट]] (द.आ.) आणि [[पॉल राफेल]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806137.html धावफलक] | निकाल = वेस्ट इंडीज ३ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ फेब्रुवारी २०१५ | time = १०:३० | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|IRE}} | धावसंख्या१ = १८९ (४८.२ षटके) | धावसंख्या२ = १९०/६ (४६.५ षटके) | धावा१ = [[सौम्य सरकार]] ४५ (५१) | बळी१ = [[मॅक्स सोरेन्सन]] ३/३१ (९.२ षटके) | धावा२ = [[अँड्रू बाल्बिर्नी]] ६३* (७९) | बळी२ = [[तैजुल इस्लाम]] २/२९ (८ षटके) | venue = [[ब्लॅकटाऊन ऑलिम्पिक पार्क]], [[सिडनी]] | toss = आयर्लंड, गोलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[बिली बाउडेन]] (न्यू) आणि [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806139.html धावफलक] | निकाल = आयर्लंड ४ गडी व १९ चेंडू राखून विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ फेब्रुवारी २०१५ | time = १०:०० | संघ१ = {{cr-rt|AFG}} | संघ२ = {{cr|UAE}} | धावसंख्या१ = ३०८/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २९४ (४८.२ षटके) | धावा१ = [[समिउल्लाह शेनवारी]] ५८ (८०) | बळी१ = [[अमजद जावेद]] ४/३९ (१० षटके) | धावा२ = [[खुर्रम खान]] ८६ (७०) | बळी२ = [[आफताब आलम]] ३/४३ (६.२ षटके) | venue = [[जंक्शन ओव्हल]], [[मेलबर्न]] | toss = अफगाणिस्तान, फलंदाजी | सामनावीर = | पंच = [[मायकेल गॉफ]] (इं) आणि [[इयान गोल्ड]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/806141.html धावफलक] | निकाल = अफगाणिस्तान १४ धावांनी विजयी }} }} ==साखळी सामने== ===गट अ=== {| class="wikitable" border="1" style="text-align:center;" |- !width=125 |संघ !width=40{{!}}सामने !width=40{{!}}विजय !width=40{{!}}पराभव !width=40{{!}}बरोबरी !width=40{{!}}अनिर्णीत !width=40{{!}}धावगती !width=40{{!}}गुण |- style="background:#cfc;" |align=left|'''{{cr|NZL}} | ६ || ६ || ० || ० || ० || +२.५६४ || १२ |- style="background:#cfc;" |align=left|'''{{cr|AUS}} | ६ || ४ || १ || ० || १ || +२.२५७ || ९ |- style="background:#cfc;" |align=left|'''{{cr|SRI}} | ६ || ४ || २ || ० || ० || +०.३७१ || ८ |- style="background:#cfc;" |align=left|'''{{cr|BAN}} | ६ || ३ || २ || ० || १ || +०.१३६ || ७ |- style="background: #fcc;" |align=left|{{cr|ENG}} | ६ || २ || ४ || ० || ० || -०.७५३ || ४ |-style="background: #fcc;" |align=left|{{cr|AFG}} | ५ || १ || ४ || ० || ० || -१.८८१ || २ |-style="background: #fcc;" |align=left|{{cr|SCO}} | ६ || ० || ६ || ० || ० || -२.२१८ || ० |} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना१}} १४ फेब्रुवारी | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|SRI}} | धावसंख्या१ = ३३१/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २३३ (४६.१ षटके) | धावा१ = [[कोरी अँडरसन]] ७५ (४६) | बळी१ = [[जीवन मेंडिस]] २/५ (२ षटके) | धावा२ = [[लाहिरू थिरीमाने]] ६५ (६०) | बळी२ = [[कोरी अँडरसन]] २/१८ (३.३ षटके) | venue = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | toss = श्रीलंका, क्षेत्ररक्षण | सामनावीर = [[कोरी अँडरसन]], न्यू झीलंड | पंच = [[नायजेल लाँग]] (इं) आणि [[मरैस इरॅस्मस]] (द) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656399.html धावफलक] | निकाल = न्यू झीलंड ९८ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना२}} १४ फेब्रुवारी | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = ३४२/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २३१ (४१.५ षटके) | धावा१ = [[एरन फिंच]] १३५ (१२८) | बळी१ = [[स्टीवन फिन]] ५/७१ (१० षटके) | धावा२ = [[जेम्स टेलर]] ९८* (९०) | बळी२ = [[मिचेल मार्श]] ५/३३ (९ षटके) | venue = [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]] | toss = इंग्लंड, क्षेत्ररक्षण | सामनावीर = [[एरन फिंच]], ऑस्ट्रेलिया | पंच = [[अलीम दर]] (पा) आणि [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656401.html धावफलक] | निकाल = ऑस्ट्रेलिया १११ धावांनी विजयी | टीपा = [[स्टीवन फिन]]ने या सामन्यात [[ब्रॅड हड्डिन]], [[ग्लेन मॅक्सवेल]] आणि [[मिचेल जॉन्सन]] यांना एकामागोमाग एक बाद करीत हॅट्ट्रीक घेतली.<ref>[http://www.bbc.co.uk/sport/0/cricket/31468542 स्टीवन फिनची हॅट्ट्रीक]</ref>'' * ''[[जेम्स टेलर]]ला पायचीत म्हणून बाद दिल्यानंतर लगेचच [[जेम्स अँडरसन]]ला धावचीत घोषित करण्यात आले. टेलरला बाद दिल्याचा निर्णय पुनरावलोकनानंतर रद्द झाल्याने चेंडू मृत घोषित व्हायला हवा होता, त्यामुळे आय.सी.सी.ने (निर्णय पुनरावलोकन प्रणाली वठविणे अटी परिशिष्ट 6 कलम 3.6a नुसार) अँडरसनला बाद दिल्याचा निर्णय चुकीचा असल्याचे कबूल केले.<ref>[http://www.espncricinfo.com/icc-cricket-world-cup-2015/content/story/831485.html अँडरसनला बाद देण्याचा पंचांचा निर्णय चुकीचा - आय.सी.सी.ची कबूली]</ref> }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना६}} १७ फेब्रुवारी | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|SCO}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = १४२ (३६.२ षटके) | धावसंख्या२ = १४६/७ (२४.५ षटके) | धावा१ = [[मॅट मचान]] ५६ (७९) | बळी१ = [[कोरी अँडरसन]] ३/१८ (५ षटके) | धावा२ = [[केन विल्यमसन]] ३८ (४५) | बळी२ = [[जॉश डेव्ही]] ३/४० (७ षटके) | venue = [[युनिव्हर्सिटी ओव्हल]], [[ड्युनेडिन]] | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | सामनावीर = [[ट्रेंट बोल्ट]], न्यू झीलंड | पंच = [[नायजेल लाँग]] (इं) आणि [[सायमन फ्रे]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656409.html धावफलक] | निकाल = न्यू झीलंड ३ गडी आणि १५१ चेंडू राखून विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना७}} १८ फेब्रुवारी | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|AFG}} | धावसंख्या१ = २६७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = १६२ (४२.५ षटके) | धावा१ = [[मुशफिकुर रहीम]] ७१ (५६) | बळी१ = [[शापूर झद्रान]] २/२० (७ षटके) | धावा२ = [[मोहम्मद नबी]] ४४ (४३) | बळी२ = [[मशरफे मुर्तझा]] ३/२० (९ षटके) | venue = [[मानुका ओव्हल]], [[कॅनबेरा]] | toss = बांग्लादेश - फलंदाजी | सामनावीर = [[मुशफिकुर रहीम]], बांग्लादेश | पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] (ऑ) आणि [[जोएल विल्सन]] (वे) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656411.html धावफलक] | निकाल = बांग्लादेश १०५ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना९}} २० फेब्रुवारी | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = १२३ (३३.२ षटके) | धावसंख्या२ = १२५/२ (१२.२ षटके) | धावा१ = [[ज्यो रूट]] ४६ (७०) | बळी१ = [[टिम साउथी]] ७/३३ (९ षटके) | धावा२ = [[ब्रॅन्डन मॅककुलम]] ७७ (२५) | बळी२ = [[ख्रिस वोक्स]] २/८ (३ षटके) | venue = [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]] | toss = इंग्लंड - फलंदाजी | सामनावीर = [[टिम साउथी]], न्यू झीलंड | पंच = [[पॉल रायफेल]] (ऑ) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656415.html धावफलक] | निकाल = न्यू झीलंड ८ गडी व २२६ चेंडू राखून विजयी | टीपा = [[टिम साउथी]]ची क्रिकेट वर्ल्ड कप स्पर्धेच्या इतिहासातील तिसरी सर्वोत्तम गोलंदाजी * ''[[ब्रॅन्डन मॅककुलम]]चा क्रिकेट वर्ल्ड कप स्पर्धेच्या इतिहासातील सर्वात जलद अर्धशतकाचा विक्रम (१८ चेंडू) }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना११}} २१ फेब्रुवारी | time = | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | venue = [[ब्रिस्बेन क्रिकेट मैदान]], [[ब्रिस्बेन]] | toss = | सामनावीर = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656419.html धावफलक] | निकाल = एकही चेंडू न खेळवता सामना रद्द | टीपा = मुसळधार पावसामुळे १६:४२ वाजता सामना रद्द केला गेला. * ''पावसामुळे रद्द झालेला हा क्रिकेट वर्ल्ड कप स्पर्धेच्या इतिहासातील हा फक्त दुसरा सामना ठरला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना१२}} २२ फेब्रुवारी | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|AFG}} | संघ२ = {{cr|SRI}} | धावसंख्या१ = २३२ (४९.२ षटके) | धावसंख्या२ = २३६/६ (४८.२ षटके) | धावा१ = [[असगर स्टानिकझाई]] ५४ (५७) | बळी१ = [[अँजेलो मॅथ्यूस]] ३/४१ (७ षटके) | धावा२ = [[माहेला जयवर्दने]] १०० (१२०) | बळी२ = [[हमीद हसन]] ३/४५ (९षटके) | venue = [[युनिव्हर्सिटी ओव्हल]], [[ड्युनेडिन]] | toss = श्रीलंका, गोलंदाजी | सामनावीर = [[माहेला जयवर्दने]], श्रीलंका | पंच = [[ख्रिस गाफने]] (न्यू) आणि [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656421.html धावफलक] | निकाल = श्रीलंका ४ गडी व १० चेंडू राखून विजयी | टीपा = श्रीलंका संघाचे दोन्ही सलामीवीर ([[लाहिरू तिरीमन्ने]] आणि [[तिलकरत्ने दिलशान]]) एकही धाव न काढता बाद झाले. असे एकदिवसीय क्रिकेटच्या इतिहासात फक्त दुसऱ्यांदा घडले * ''अफगाणिस्तानकडून एकदिवसीय क्रिकेटमध्ये ५० बळी घेणारा [[हमीद हसन]] हा पहिलाच गोलंदाज ठरला. तसेच तो सर्वात जलद ५० बळी घेणारा ७वा गोलंदाज ठरला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना१४}} २३ फेब्रुवारी | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | संघ२ = {{cr|SCO}} | धावसंख्या१ = ३०३/८ (५० षटके) | धावसंख्या२ = १८४ (४२.२ षटके) | धावा१ = [[मोईन अली]] १२८ (१०७) | बळी१ = [[जॉश डेव्ही]] ४/६८ (१० षटके) | धावा२ = [[काईल कोएट्झर]] ७१ (८४) | बळी२ = [[स्टीवन फिन]] ३/२६ (९ षटके) | venue = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | toss = स्कॉटलंड, गोलंदाजी | सामनावीर = [[मोईन अली]], इंग्लंड | पंच = [[एस्. रवी]] (भा) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656425.html धावफलक] | निकाल = इंग्लंड ११९ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना१७}} २६ फेब्रुवारी. | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|SCO}} | संघ२ = {{cr|AFG}} | धावसंख्या१ = २१० (५० षटके) | धावसंख्या२ = २११/९ (४९.३ षटके) | धावा१ = [[मॅट मचान]] ३१ (२८) | बळी१ = [[शापूर झद्रान]] ४/३८ (१० षटके) | धावा२ = [[समिउल्लाह शेनवारी]] ९६ (१४७) | बळी२ = [[रिची बेरिंग्टन]] ४/४० (१० षटके) | venue = [[युनिव्हर्सिटी ओव्हल]], [[ड्युनेडिन]] | toss = अफगाणिस्तान, गोलंदाजी | सामनावीर = [[समिउल्लाह शेनवारी]], अफगाणिस्तान | पंच = [[सायमन फ्रे]] (ऑ) आणि [[रुचिरा पल्लियागुरूगे]] (श्री) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656431.html धावफलक] | निकाल = अफगाणिस्तान १ गडी व ३ चेंडू राखून विजयी | टीपा = स्कॉटलंडची २१० ही धावसंख्या ही त्यांची क्रिकेट वर्ल्ड कप स्पर्धेतील सर्वोच्च धावसंख्या ठरली. * ''[[अलास्डेर एव्हान्स]] आणि [[मजीद हक]] यांची ६२ धावांची भागीदारी ही स्कॉटलंडतर्फे ९व्या विकेटसाठी सर्वोत्कृष्ट भागीदारी ठरली. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना१८}} २६ फेब्रुवारी | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|SRI}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = ३३२/२ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २४० (४७ षटके) | धावा१ = [[तिलकरत्ने दिलशान]] १६१ (१४६) | बळी१ = [[रुबेल हुसेन]] १/६२ (९ षटके) | धावा२ = [[सब्बीर रहमान]] ५३ (६२) | बळी२ = [[लसित मलिंगा]] ३/३५ (९ षटके) | venue = [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]] | toss = श्रीलंका, फलंदाजी | सामनावीर = [[तिलकरत्ने दिलशान]], श्रीलंका | पंच = [[अलीम दर]] (पा) आणि [[पॉल रायफेल]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656433.html धावफलक] | निकाल = श्रीलंका ९२ धावांनी विजयी | टीपा = [[कुमार संगाकारा]]ने २२ चौकार मारुन क्रिकेट वर्ल्ड कप इतिहासातील एका डावात सर्वात जास्त चौकार मारण्याचा [[स्टीफन फ्लेमिंग]]चा (२१ चौकार) विक्रम मोडला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना२०}} २८ फेब्रुवारी | time = १४ः०० | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = १५१ (३२.२ षटके) | धावसंख्या२ = १५२/९ (२३.१ षटके) | धावा१ = [[ब्रॅड हड्डिन]] ४३ (४१) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ५/२७ (१० षटके) | धावा२ = [[ब्रेंडन मॅककुलम]] ५० (२४) | बळी२ = [[मिचेल स्टार्क]] ६/२८ (९ षटके) | venue = [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी | सामनावीर = [[ट्रेंट बोल्ट]], न्यू झीलंड | पंच = [[मराईस इरास्मुस]] (द. आ.) आणि [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656437.html धावफलक] | निकाल = न्यू झीलंड १ गडी व १६१ चेंडू राखून विजयी | टीपा = वर्ल्ड कप स्पर्धेत पहिली फलंदाजी करताना ऑस्ट्रेलिया संघाने सर्वात निचांकी धावसंख्या नोंदविली. * ''ऑस्ट्रेलियाने २६ धावांच्या मोबदल्यात ८ गडी गमाविले. ही त्यांची एकदिवसीय क्रिकेट इतिहासातील सर्वात खराब खेळी ठरली. * ''<span style="color:green">ह्या सामन्याच्या निकालामुळे न्यू झीलंड उपांत्यपूर्व फेरीसाठी पात्र.</span> }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना२२}} १ मार्च | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | संघ२ = {{cr|SRI}} | धावसंख्या१ = ३०९/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ३१२/१ (४७.२ षटके) | धावा१ = [[ज्यो रूट]] १२१ (१०८) | बळी१ = [[तिलकरत्ने दिलशान]] १/३५ (८.२ षटके) | धावा२ =[[लाहिरू तिरीमन्ने]] १३९* (१४३) | बळी२ = [[मोईन अली]] १/५० (१० षटके) | venue = [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]] | toss = इंग्लंड, फलंदाजी | सामनावीर = [[कुमार संघकारा]], श्रीलंका | पंच = [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656441.html धावफलक] | निकाल = श्रीलंका ९ गडी व १६ चेंडू राखून विजयी | टीपा = [[ज्यो रूट]] हा वर्ल्ड कप स्पर्धेत शतक झळकाविणारा सर्वात लहान फलंदाज ठरला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना२६}} ४ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|AFG}} | धावसंख्या१ = ४१७/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = १४२ (३७.३ षटके) | धावा१ = [[डेव्हिड वॉर्नर]] १७८ (१३३) | बळी१ = [[शापूर झद्रान]] २/८९ (१० षटके) | धावा२ = [[नौरोझ मंगल]] ३३ (३५) | बळी२ = [[मिचेल जॉन्सन]] ४/२२ (७.३ षटके) | venue = [[वाका क्रिकेट मैदान]], [[पर्थ]] | toss = अफगाणिस्तान, गोलंदाजी | सामनावीर = [[डेव्हिड वॉर्नर]], ऑस्ट्रेलिया | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[मायकेल गॉफ]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656449.html धावफलक] | निकाल = ऑस्ट्रेलिया २१५ धावांनी विजयी | टीपा = ऑस्ट्रेलियाची ४१७/६ ही वर्ल्ड कप स्पर्धेच्या इतिहासातील सर्वोच्च धावसंख्या ठरली. * ''ऑस्ट्रेलियाने २७५ धावांनी मिळविलेला विजय हा वर्ल्ड कप स्पर्धेच्या इतिहासातील सर्वात मोठा विजय. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना२७}} ५ मार्च | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|SCO}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = ३१८/८ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ३२२/४ (४८.१ षटके) | धावा१ = [[काईल कोएट्झर]] १५६ (१३४) | बळी१ = [[तास्किन अहमद]] ३/४३ (७ षटके) | धावा२ = [[तमीम इकबाल]] ९५ (१००) | बळी२ = [[जॉश डेव्ही]] २/६८ (१० षटके) | venue = [[सॅक्स्टन ओव्हल]], [[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]] | toss = बांग्लादेश, गोलंदाजी | सामनावीर = [[काईल कोएट्झर]], स्कॉटलंड | पंच = [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) आणि [[सायमन फ्रे]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656451.html धावफलक] | निकाल = बांग्लादेश ६ गडी व ११ चेंडू राखून विजयी | टीपा = स्कॉटलंडतर्फे वर्ल्ड कप स्पर्धेमध्ये शतक झळकावणारा [[काईल कोएट्झर]] हा पहिलाच फलंदाज. * ''<span style="color:red">ह्या सामन्याच्या निकालामुळे स्कॉटलंड स्पर्धेतून बाहेर. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना३१}} ८ मार्च | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|AFG}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = १८६ (४७.४ षटके) | धावसंख्या२ = १८८/४ (३६.१ षटके) | धावा१ = [[नजीबुल्लाह झद्रान]] ५६ (५६) | बळी१ = [[डॅनियेल व्हेट्टोरी]] ४/१८ (१० षटके) | धावा२ = [[मार्टिन गुप्टिल]] ५७ (७६) | बळी२ = [[शापूर झद्रान]] १/४५ (१० षटके) | venue = [[मॅकलीन पार्क]], [[नेपियर]] | toss = अफगाणिस्तान, फलंदाजी | सामनावीर = [[डॅनियेल व्हेट्टोरी]], न्यू झीलंड | पंच = [[जॉन क्लोएट]] (द.आ.) आणि [[मराइस इरास्मुस]] (द.आ.) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656459.html धावफलक] | निकाल = न्यू झीलंड ६ गडी व ८३ चेंडू राखून विजयी | टीपा = [[डॅनियेल व्हेट्टोरी]]चे एकदिवसीय सामन्यातील ३०० बळी पूर्ण. * ''<span style="color:red">ह्या सामन्याच्या निकालामुळे अफगाणिस्तान स्पर्धेतून बाहेर. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना३२}} ८ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|SRI}} | धावसंख्या१ = ३७६/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ३१२/९ (४६.२ षटके) | धावा१ = [[ग्लेन मॅक्सवेल]] १०२ (५३) | बळी१ = [[लसित मलिंगा]] २/५९ (१० षटके) | धावा२ = [[कुमार संघकारा]] १०४ (१०७) | बळी२ = [[जेम्स फॉकनर]] ३/४८ (९ षटके) | venue = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी | सामनावीर = [[ग्लेन मॅक्सवेल]], ऑस्ट्रेलिया | पंच = [[अलीम दर]] (पा) आणि [[इयान गोल्ड]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656461.html धावफलक] | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ६४ धावांनी विजयी | टीपा = [[ग्लेन मॅक्सवेल]]चे पहिले एकदिवसीय शतक, वर्ल्ड कप स्पर्धेतील दुसरे सर्वात जलद शतक आणि ऑस्ट्रेलियातर्फे वर्ल्ड कप स्पर्धेतील सर्वात जलद शतक (५१ चेंडू) * ''[[तिलकरत्ने दिलशान]]ने [[मिचेल जॉन्सन]]च्या एकाच षटकात ६ चौकार मारले. वर्ल्ड कप स्पर्धेच्या इतिहासात असे पहिल्यांदाच घडले. * ''[[कुमार संघकारा]]ने एकदिवसीय क्रिकेटमध्ये १४,००० धावा करणारा दुसरा फलंदाज ठरला. तसेच वर्ल्ड कप स्पर्धेत लगोलग तीन शतके झळकावणारा पहिलाच फलंदाज ठरला. * ''<span style="color:green">ह्या सामन्याच्या निकालामुळे ऑस्ट्रेलिया उपांत्यपूर्व फेरीसाठी पात्र.</span> }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना३३}} ९ मार्च | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = २७५/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २६० (४८.३ षटके) | धावा१ = [[महमुदुल्ला]] १०३ (१३८) | बळी१ = [[जेम्स अँडरसन]] २/४५ (१० षटके) | धावा२ = [[जोस बटलर]] ६५ (५२) | बळी२ = [[रुबेल हुसेन]] ४/५३ (९.३ षटके) | venue = [[ॲडलेड ओव्हल]], [[ॲडलेड]] | toss = इंग्लंड, गोलंदाजी | सामनावीर = [[महमुदुल्ला]], बांग्लादेश | पंच = [[बिली बाउडेन]] (न्यू) आणि [[पॉल राफेल]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656463.html धावफलक] | निकाल = बांग्लादेश १५ धावांनी विजयी | टीपा = बांग्लादेशतर्फे वर्ल्ड कप स्पर्धेत शतक करणारा [[महमुदुल्ला]] हा पहिलाच फलंदाज * ''[[महमुदुल्ला]] आणि [[मुशफिकुर रहीम]] यांनी केलेली १४१ धावांची भागीदारी ही बांग्लादेशतर्फे ५व्या विकेटसाठी वर्ल्ड कप स्पर्धेतील सर्वोत्कृष्ट भागीदारी तसेच इंग्लंड विरुद्ध सर्वोत्कृष्ट भागीदारी * ''इंग्लंड विरुद्ध बांग्लादेशच्या सर्वात जास्त धावा. * ''<span style="color:green">ह्या सामन्याच्या निकालामुळे बांगलादेश आणि श्रीलंका उपांत्यपूर्व फेरीसाठी पात्र.</span> बांग्लादेश वर्ल्डकप स्पर्धेत दुसऱ्यांदा गट फेरी पार करून पुढच्या फेरीसाठी पात्र तर प्रथमच बाद फेरीसाठी पात्र. * ''<span style="color:red">ह्या सामन्याच्या निकालामुळे इंग्लंड स्पर्धेतून बाहेर.</span> }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना३५}} ११ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|SRI}} | संघ२ = {{cr|SCO}} | धावसंख्या१ = ३६३/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २१५ (४३.१ षटके) | धावा१ = [[कुमार संगाकारा]] १२४ (९५) | बळी१ = [[जॉश डेव्ही]] ३/६३ (१० षटके) | धावा२ = [[फ्रेडी कोलमन]] ७० (७४) | बळी२ = [[नुवान कुलशेकरा]] ३/२० (७ षटके) | venue = [[बेलेराइव्ह ओव्हल]], [[होबार्ट]] | toss = श्रीलंका, फलंदाजी | सामनावीर = [[कुमार संगाकारा]], श्रीलंका | पंच = [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) आणि [[जोएल विल्सन]] (वे) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656467.html धावफलक] | निकाल = श्रीलंका १४८ धावांनी विजयी | टीपा = [[कुमार संगाकारा]]चा एकदिवसीय इतिहासात लागोपाठ ४ शतके झळकाविण्याचा विक्रम. * '' [[अँजेलो मॅथ्यूस]] हा श्रीलंकेतर्फे वर्ल्ड कप स्पर्धेत सर्वात जलद अर्धशतक झळकाविणारा फलंदाज ठरला (२० चेंडू). }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना३७}} १३ मार्च | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = २८८/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २९०/७ (४८.५ षटके) | धावा१ = [[महमुदुल्ला]] १२८ (१२३) | बळी१ = [[ग्रँट इलियट]] २/२७ (२ षटके) | धावा२ = [[मार्टिन गुप्टिल]] १०५ (१००) | बळी२ = [[शाकीब अल हसन]] ४/५५ (८.५ षटके) | venue = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]] | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | सामनावीर = [[मार्टिन गुप्टिल]], न्यू झीलंड | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[रिचर्ड केटलबोरो]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656471.html धावफलक] | निकाल = न्यू झीलंड ३ गडी व ७ चेंडू राखून विजयी | टीपा = बांगलादेशतर्फे लागोपाठ दोन शतके झळकाविणारा [[महमुदुल्ला]] हा पहिलाच फलंदाज. * ''न्यू झीलंडतर्फे एकदिवसीय सामन्यांमध्ये ५००० धावा झळकाविणारा [[रॉस टेलर]] हा चवथा फलंदाज. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना३८}} १३ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|AFG}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = १११/७ (३६.२ षटके) | धावसंख्या२ = १०१/१ (१८.१ षटके) | धावा१ = [[शफिकउल्लाह]] ३० (६४) | बळी१ = [[क्रिस जॉर्डन]] २/१३ (६.२ षटके) | धावा२ = [[इयान बेल]] ५२ (५६) | बळी२ = [[हमीद हसन]] १/१७ (५ षटके) | venue = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | toss = इंग्लंड, गोलंदाजी | सामनावीर = [[इयान बेल]], इंग्लंड | पंच = [[एस्. रवी]] (भा) आणि [[बिली बाऊडेन]] (न्यू) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656473.html धावफलक] | निकाल = इंग्लंड ९ गडी व ४१ चेंडू राखून विजयी (ड/ल पद्धती) | टीपा = अफगाणिस्तानच्या डावा दरम्यान आलेल्या पावसामुळे इंग्लंडसमोर २५ षटकांमध्ये १०१ धावांचे लक्ष्य ठेवण्यात आले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = {{anchor|सामना४०}} १४ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|SCO}} | संघ२ = {{cr|AUS}} | धावसंख्या१ = १३० (२५.४ षटके) | धावसंख्या२ = १३३/३ (१५.२ षटके) | धावा१ = [[मॅट मचान]] ४० (३५) | बळी१ = [[मिचेल स्टार्क]] ४/१४ (४.४ षटके) | धावा२ = [[मायकेल क्लार्क]] ४७ (४७) | बळी२ = [[रॉबर्ट टेलर]] १/२९ (५ षटके) | venue = [[बेलेराइव्ह ओव्हल]], [[होबार्ट]] | toss = ऑस्ट्रेलिया, गोलंदाजी | सामनावीर = [[मिचेल स्टार्क]], ऑस्ट्रेलिया | पंच = [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) आणि [[इयान गोल्ड]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656477.html धावफलक] | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ७ गडी व २०८ चेंडू राखून विजयी }} ===गट ब=== {| class="wikitable" border="1" style="text-align:center;" |- !width=125 |संघ !width=40{{!}}सामने !width=40{{!}}विजय !width=40{{!}}पराभव !width=40{{!}}बरोबरी !width=40{{!}}अनिर्णीत !width=40{{!}}धावगती !width=40{{!}}गुण |-style="background:#cfc;" |align=left|'''{{cr|IND}} | ६ || ६ || ० || ० || ० || +१.८२७ || १२ |-style="background:#cfc;" |align=left|'''{{cr|RSA}} | ६ || ४ || २ || ० || ० || +१.७०७ || ८ |-style="background:#cfc;" |align=left|'''{{cr|PAK}} | ६ || ४ || २ || ० || ० || -०.०८५ || ८ |-style="background:#cfc;" |align=left|'''{{cr|WIN}} | ६ || ३ || ३ || ० || ० || -०.०५३ || ६ |- style="background: #fcc;" |align=left|{{cr|IRE}} | ६ || ३ || ३ || ० || ० || -०.९३३ || ६ |- style="background: #fcc;" |align=left|{{cr|ZIM}} | ६ || १ || ५ || ० || ० || -०.५२७ || २ |-style="background: #fcc;" |align=left|{{cr|UAE}} | ६ || ० || ६ || ० || ० || -२.०३२ || ० |}{{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना३}} १५ फेब्रुवारी | time =१४:०० | संघ१ = {{cr-rt|RSA}} | संघ२ = {{cr|ZIM}} | धावसंख्या१ = ३३९/४ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २७७/१० (४८.२ षटके) | धावा१ = [[डेव्हिड मिलर]] १३८* (९२) | बळी१ = [[एल्टन चिगुम्बुरा]] १/३० (४ षटके) | धावा२ = [[हॅमिल्टन मासाकाद्झा]] ८० (७४) | बळी२ = [[इमरान ताहेर]] ३/३६ (१० षटके) | venue = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]] | toss = झिंबाब्वे, गोलंदाजी | सामनावीर = [[डेव्हिड मिलर]], दक्षिण आफ्रिका | पंच = [[रॉड टकर]] (ऑ) आणि [[रणमोर मार्टिनेझ]] (श्री) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656403.html धावफलक] | निकाल = दक्षिण आफ्रिका ६२ धावांनी विजयी | टीपा = [[डेव्हिड मिलर]] आणि [[जे.पी. डुमिनी]] यांनी केलेली नाबाद २५६ धावांची भागीदारी ही एकदिवसीय क्रिकेट इतिहासातील पाचव्या विकेटसाठी सर्वोत्कृष्ट भागीदारी ठरली <ref>[http://www.bbc.com/sport/0/cricket/31476376 सर्वोकृष्ट भागीदारीमुळे दक्षिण आफ्रिकेने झिंबाब्वेला नमविले]</ref> }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना४}} १५ फेब्रुवारी | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|PAK}} | धावसंख्या१ = ३००/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २२४/१० (४७ षटके) | धावा१ = [[विराट कोहली]] १०७ (१२६) | बळी१ = [[सोहेल खान]] ५/५५ (१० षटके) | धावा२ = [[मिस्बाह-उल-हक]] ७६ (८४) | बळी२ = [[मोहम्मद शमी]] ४/३५ (९ षटके) | venue = [[ॲडलेड ओव्हल]], [[ॲडलेड]] | toss = भारत, फलंदाजी | सामनावीर = [[विराट कोहली]], भारत | पंच = [[इयान गोल्ड]] (इं) आणि [[रिचर्ड केटलबोरो]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656405.html धावफलक] | निकाल = भारत ७६ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना५}} १६ फेब्रुवारी | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | संघ२ = {{cr|IRE}} | धावसंख्या१ = ३०४/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ३०७/६ (४५.५ षटके) | धावा१ = [[लेंडल सिमन्स]] १०२ (८४) | बळी१ = [[जॉर्ज डॉकरेल]] ३/५० (१० षटके) | धावा२ = [[पॉल स्टर्लिंग]] ९२ (८४) | बळी२ = [[जेरोम टेलर]] ३/७१ (८.५ षटके) | venue = [[सॅक्स्टन ओव्हल]], [[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]] | toss = आयर्लंड, गोलंदाजी | सामनावीर = [[पॉल स्टर्लिंग]], आयर्लंड | पंच = [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) आणि [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656407.html धावफलक] | निकाल = आयर्लंड ४ गडी व २५ चेंडू राखून विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना८}} १९ फेब्रुवारी | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|UAE}} | संघ२ = {{cr|ZIM}} | धावसंख्या१ = २८५/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २८६/६ (४८ षटके) | धावा१ = [[शैमान अनवर]] ६७ (५९) | बळी१ = [[तेंडाई चटारा]] ४२/३ (१० षटके) | धावा२ = [[शॉन विल्यम्स]] ७६ (६५) | बळी२ = [[मोहम्मद तौकीर]] ५१/२ (९ षटके) | venue = [[सॅक्स्टन ओव्हल]], [[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]] | toss = झिंबाब्वे, गोलंदाजी | सामनावीर = [[शॉन विल्यम्स]], झिंबाब्वे | पंच = [[जोहान क्लोेएट]] (द.आ.) आणि [[ख्रिस गाफने]] (न्यू) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656413.html धावफलक] | निकाल = झिंबाब्वे ४ गडी व १२ चेंडू राखून विजयी | टीपा = संयुक्त अरब अमिरातीच्या एकदिवसीय क्रिकेट मधील सर्वाधिक धावा. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना१०}} २१ फेब्रुवारी | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | संघ२ = {{cr|PAK}} | धावसंख्या१ = ३१०/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = १६० (३९ षटके) | धावा१ = [[दिनेश रामदिन]] ५१ (४३) | बळी१ = [[हॅरीस सोहेल]] २/६२ (९ षटके) | धावा२ = [[उमर अकमल]] ५९ (७१) | बळी२ = [[जेरोम टेलर]] ३/१५ (७ षटके) | venue = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | toss = पाकिस्तान, गोलंदाजी | सामनावीर = [[आंद्रे रसेल]], वेस्ट इंडीज | पंच = [[मराइस इरास्मुस]] (द.आ.) आणि [[नायजेल लाँग]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656417.html धावफलक] | निकाल = वेस्ट इंडीज १५० धावांनी विजयी | टीपा = एकदिवसीय क्रिकेटच्या इतिहासातील सर्वात खराब सुरुवात पाकिस्तानच्या संघाने एका धावेच्या बदल्यात ४ गडी गमावून नोंदविली. * ''वेस्ट इंडीज संघाचा हा पाकिस्तान विरुद्धचा सर्वात मोठा विजय ठरला }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना१३}} २२ फेब्रुवारी | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = ३०७/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = १७७ (४०.२ षटके) | धावा१ = [[शिखर धवन]] १३७ (१४६) | बळी१ = [[मॉर्ने मॉर्केल]] २/५९ (१० षटके) | धावा२ = [[फ्रांस्वा दु प्लेसिस]] ५५ (७१) | बळी२ = [[रविचंद्रन आश्विन]] ३/४१ (१० षटके) | venue = [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]] | toss = भारत, फलंदाजी | सामनावीर = [[शिखर धवन]], भारत | पंच = [[अलीम दर]] (पा) आणि [[रिचर्ड केटलबोरो]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656423.html धावफलक] | निकाल = भारत १३० धावांनी विजयी | टीपा = भारताचा हा दक्षिण आफ्रिकेविरुद्ध वर्ल्ड कप स्पर्धेतील पहिलाच विजय }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना१५}} २४ फेब्रुवारी | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | संघ२ = {{cr|ZIM}} | धावसंख्या१ = ३७२/२ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २८९ (४४.३ षटके) | धावा१ = [[क्रिस गेल]] २१२ (१४७) | बळी१ = [[हॅमिल्टन मसाकाद्झा]] १/३९ (६.१ षटके) | धावा२ = [[शॉन विल्यम्स]] ७६ (६१) | बळी२ = [[जेरोम टेलर]] ३/३८ (१० षटके) | venue = [[मानुका ओव्हल]], [[कॅनबेरा]] | toss = वेस्ट इंडीज, फलंदाजी | सामनावीर = [[क्रिस गेल]], वेस्ट इंडीज | पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] (ऑ) आणि [[इयान गोल्ड]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656427.html धावफलक] | निकाल = वेस्ट इंडीज ७३ धावांनी विजयी (ड/ल पद्धती) | टीपा = पावसामुळे झिम्बाब्वेसमोर ४८ षटकांमध्ये ३६३ धावांचे लक्ष ठेवण्यात आले. * ''क्रिकेट वर्ल्ड कप स्पर्धेत द्विशतक झळकावणारा [[क्रिस गेल]] हा पहिलाच फलंदाज ठरला. त्याची १३८ चेंडूंतील द्विशतकी खेळी ही सर्वात जलद ठरली. * ''[[क्रिस गेल]]ने या सामन्यात आपल्या कारकीर्दीतील ९००० धावांचा टप्पा ओलांडला. असे करणारा तो [[ब्रायन लारा]]नंतर वेस्ट इंडीजचा दुसरा फलंदाज ठरला. * ''[[क्रिस गेल]]ने [[रोहित शर्मा]] आणि [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]]च्या एकदिवसीय सामन्याच्या एका डावात सर्वाधिक १६ षट्कार मारण्याच्या विक्रमाशी बरोबरी केली. * ''[[क्रिस गेल]] आणि [[मार्लोन सॅम्युएल्स]] यांनी केलेली ३७२ धावांची भागीदारी ही एकदिवसीय सामन्यांच्या इतिहासातील सर्वोच्च भागीदारी होय. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना१६}} २५ फेब्रुवारी | time = १३:३० | संघ१ = {{cr-rt|IRE}} | संघ२ = {{cr|UAE}} | धावसंख्या१ = २७८/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २७९/८ (४९.२ षटके) | धावा१ = [[शैमन अन्वर]] १०६ (८३) | बळी१ = [[पॉल स्टर्लिंग]] २/२७ (१० षटके) | धावा२ = [[गॅरी विल्सन]] ८० (६९) | बळी२ = [[अमजद जावेद]] ३/६० (१० षटके) | venue = [[ब्रिस्बेन क्रिकेट मैदान]], [[ब्रिस्बेन]] | toss = आयर्लंड, गोलंदाजी | सामनावीर = [[गॅरी विल्सन]], आयर्लंड | पंच = [[मायकेल गॉफ]] (इं) आणि [[नायजेल लाँग]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656429.html धावफलक] | निकाल = आयर्लंड २ गडी व ४ चेंडू राखून विजयी | टीपा = [[शैमन अन्वर]] हा यू.ए.ई. तर्फे वर्ल्ड कप स्पर्धेत शतक करणारा पहिलाच फलंदाज ठरला. * ''आयर्लंड तर्फे [[शैमन अन्वर]] आणि [[अमजद जावेद]] यांनी केलेली १०७ धावांची भागीदारी ही वर्ल्ड कप स्पर्धेच्या इतिहासातील ७ व्या विकेटसाठी सर्वोत्कृष्ट भागीदारी ठरली. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना१९}} २७ फेब्रुवारी | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|RSA}} | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावसंख्या१ = ४०८/५ (५० षटके) | धावसंख्या२ = १५१ (३३.१ षटके) | धावा१ = [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] १६२* (६६) | बळी१ = [[क्रिस गेल]] २/२१ (४ षटके) | धावा२ = [[जेसन होल्डर]] ५६ (४८) | बळी२ = [[इमरान ताहेर]] ५/४५ (१० षटके) | venue = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | toss = दक्षिण आफ्रिका, फलंदाजी | सामनावीर = [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]], दक्षिण आफ्रिका | पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] (ऑ) आणि [[इयान गोल्ड]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656435.html धावफलक] | निकाल = दक्षिण आफ्रिका २५७ धावांनी विजयी | टीपा = [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] हा एकदिवसीय इतिहासातील सर्वात जलद १५० धावा (६४ चेंडू) आणि वर्ल्ड कप स्पर्धेत दुसरे सर्वात जलद शतक करणारा खेळाडू ठरला. * ''[[जेसन होल्डर]] (वे) हा वर्ल्ड कप सामन्यात सर्वात जास्त धावा देणारा गोलंदाज ठरला (१०४ धावा). * ''दक्षिण आफ्रिकेच्या संघाच्या ४०८/५ धावा ह्या वर्ल्ड कप स्पर्धेतील दुसऱ्या सर्वात जास्त धावा आणि ऑस्ट्रेलियामधील एकदिवसीय सामन्यात सर्वात जास्त धावा ठरल्या. * ''दक्षिण आफ्रिकेचा २५७ धावांचा विजय हा वर्ल्ड कप स्पर्धेतील भारताने २००७ मध्ये बरम्यूडावर मिळविलेल्या सर्वोत्कृष्ट विजयाशी बरोबरी करणारा ठरला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना२१}} २८ फेब्रुवारी | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|UAE}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = १०२ (३१.३ षटके) | धावसंख्या२ = १०४/१ (१८.५ षटके) | धावा१ = [[शैमन अन्वर]] ३५ (४९) | बळी१ = [[रविचंद्रन अश्विन]] ४/२५ (१० षटके) | धावा२ = [[रोहित शर्मा]] ५७* (५५) | बळी२ = [[मोहम्मद नवीद]] १/३५ (५ षटके) | venue = [[वाका क्रिकेट मैदान]], [[पर्थ]] | toss = संयुक्त अरब अमिराती, फलंदाजी | सामनावीर = [[रविचंद्रन अश्विन]], भारत | पंच = [[बिली बाऊडेन]] (न्यू) आणि [[मायकेल गॉफ]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656439.html धावफलक] | निकाल = भारत ९ गडी व १८७ चेंडू राखून विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना२३}} १ मार्च | time = १३:३० | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|ZIM}} | धावसंख्या१ = २३५/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २१५ (४९.४ षटके) | धावा१ = [[मिस्बाह-उल-हक]] ७३ (१२१) | बळी१ = [[तेंडाई चटारा]] ३/३५ (१० षटके) | धावा२ = [[ब्रेंडन टेलर]] ५० (७२) | बळी२ = [[मोहम्मद इरफान]] ४/३० (१० षटके) | venue = [[ब्रिस्बेन क्रिकेट मैदान]], [[ब्रिस्बेन]] | toss = पाकिस्तान, फलंदाजी | सामनावीर = [[वहाब रियाझ]], पाकिस्तान | पंच = [[रिचर्ड केटलबोरो]] (इं) आणि [[जोएल विल्सन]] (वे) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656443.html धावफलक] | निकाल = पाकिस्तान २० धावांनी विजयी |टीपा = [[वहाब रियाझ]] हा पाकिस्तानतर्फे वर्ल्ड कप स्पर्धेत ५० धावा व ४ बळी घेणारा पहिला खेळाडू ठरला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना२४}} ३ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|RSA}} | संघ२ = {{cr|IRE}} | धावसंख्या१ = ४११/४ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २१० (४५ षटके) | धावा१ = [[हाशिम अमला]] १५९ (१२८) | बळी१ = [[अँड्रू मॅकब्राइन]] २/६३ (१० षटके) | धावा२ = [[अँड्रू बाल्बिर्नी]] ५८ (७१) | बळी२ = [[काईल ॲबट]] ४/२१ (८ षटके) | venue = [[मानुका ओव्हल]], [[कॅनबेरा]] | toss = दक्षिण आफ्रिका, फलंदाजी | सामनावीर = [[हाशिम अमला]], दक्षिण आफ्रिका | पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] (ऑ) आणि [[रणमोर मार्टीनेज]] (श्री) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656445.html धावफलक] | निकाल = दक्षिण आफ्रिका २०१ धावांनी विजयी | टीपा = [[हाशिम अमला]]ची १५९ धावांची खेळी ही त्याची सर्वोच्च धावसंख्या ठरली. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना२५}} ४ मार्च | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|UAE}} | धावसंख्या१ = ३३९/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २१०/८ (५० षटके) | धावा१ = [[अहमद शहझाद]] ९३ (१०५) | बळी१ = [[मंजुला गुरूगे]] ४/५६ (८ षटके) | धावा२ = [[शैमान अनवर]] ६२ (८८) | बळी२ = [[शहीद आफ्रिदी]] २/३५ (१० षटके) | venue = [[मॅकलीन पार्क]], [[नेपियर]] | toss = संयुक्त अरब अमिराती, गोलंदाजी | सामनावीर = [[अहमद शहझाद]], पाकिस्तान | पंच = [[एस्. रवी]] (भा) आणि [[जॉन क्लोएट]] (द. आ.) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656447.html धावफलक] | निकाल = पाकिस्तान १२९ धावांनी विजयी | टीपा = पाकिस्तानतर्फे ८००० धावा करणारा [[शहीद आफ्रिदी]] हा चवथा फलंदाज. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना२८}} ६ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = १८२ (४४.१ षटके) | धावसंख्या२ = १८५/६ (३९.१ षटके) | धावा१ = [[जेसन होल्डर]] ५७ (६४) | बळी१ = [[मोहम्मद शमी]] ३/३५ (८ षटके) | धावा२ = [[महेंद्रसिंग धोणी]] ४५* (५६) | बळी२ = [[जेरोम टेलर]] २/३३ (८ षटके) | venue = [[वाका क्रिकेट मैदान]], [[पर्थ]] | toss = वेस्ट इंडीज, फलंदाजी | सामनावीर = [[मोहम्मद शमी]], भारत | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[नायजेल लाँग]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656453.html धावफलक] | निकाल = भारत ४ गडी व ६५ चेंडू राखून विजयी | टीपा = वर्ल्ड कप स्पर्धेतील सलग ८ वा विजयामुळे भारतीय संघाने त्यांच्याच विक्रमाशी बरोबरी केली. * ''<span style="color:green">या सामन्यातील विजयामुळे भारत उपांत्यपुर्व फेरीसाठी पात्र</span>. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना२९}} ७ मार्च | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = २२२ (४६.४ षटके) | धावसंख्या२ = २०२ (३३.३ षटके) | धावा१ = [[मिस्बाह-उल-हक]] ५६ (८६) | बळी१ = [[डेल स्टाइन]] ३/३० (१० षटके) | धावा२ =[[एबी डि व्हिलियर्स]] ७७ (५८) | बळी२ = [[राहत अली]] ३/४० (८ षटके) | venue = [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | toss = दक्षिण आफ्रिका, गोलंदाजी | सामनावीर = [[सरफराझ अहमद]], पाकिस्तान | पंच = [[रिचर्ड केटेलबोरो]] (इं) आणि [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656455.html धावफलक] | निकाल = पाकिस्तान २९ धावांनी विजयी | टीपा = पावसामुळे सामना ४७ षटकांचा करण्यात आला आणि दक्षिण आफ्रिकेसमोर विजयासाठी २३२ धावांचे लक्ष ठेवण्यात आले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना३०}} ७ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|IRE}} | संघ२ = {{cr|ZIM}} | धावसंख्या१ = ३३१/८ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ३२६ (४९.३ षटके) | धावा१ = [[एड जॉइस]] ११२ (१०३) | बळी१ = [[तेंडाई चटारा]] ३/६१ (१० षटके) | धावा२ = [[ब्रेंडन टेलर]] १२१ (९१) | बळी२ = [[ॲलेक्स क्युसॅक]] ४/३२ (९.३ षटके) | venue = [[बेलेराइव्ह ओव्हल]], [[होबार्ट]] | toss = झिंबाब्वे, गोलंदाजी | सामनावीर = [[एड जॉइस]], आयर्लंड | पंच = [[रुचीरा पल्लीयागुरूगे]] (श्री) आणि [[पॉल राफेल]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656457.html धावफलक] | निकाल = आयर्लंड ५ धावांनी विजयी | टीपा = <span style="color:red">या सामन्याच्या निकालामुळे झिंबाब्वे आणि संयुक्त अरब अमिराती स्पर्धेतून बाहेर.</span> }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना३४}} १० मार्च | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|IRE}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = २५९ (४९ षटके) | धावसंख्या२ = २६०/२ (३६.५ षटके) | धावा१ = [[नायल ओ'ब्रायन]] ७५ (७५) | बळी१ = [[मोहम्मद शमी]] ३/४१ (९ षटके) | धावा२ = [[शिखर धवन]] १०० (८५) | बळी२ = [[स्टुअर्ट थॉम्पसन]] २/४५ (६ षटके) | venue = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]] | toss = आयर्लंड, फलंदाजी | सामनावीर = [[शिखर धवन]], भारत | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[रिचर्ड केटेलबोरो]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656465.html धावफलक] | निकाल = भारत ८ गडी व ७९ चेंडू राखून विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना३६}} २५ मार्च | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|RSA}} | संघ२ = {{cr|UAE}} | धावसंख्या१ = ३४१/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = १९५ (४७.३ षटके) | धावा१ = [[एबी डि व्हिलियर्स]] ९९ (८२) | बळी१ = [[मोहम्मद नवीद]] ३/६३ (१० षटके) | धावा२ = [[स्वप्नील पाटील]] ५७* (१००) | बळी२ = [[एबी डि व्हिलियर्स]] २/१५ (३ षटके) | venue = [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]] | toss = संयुक्त अरब अमिराती, गोलंदाजी | सामनावीर = [[एबी डि व्हिलियर्स]], दक्षिण आफ्रिका | पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] (ऑ) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656469.html धावफलक] | निकाल = दक्षिण आफ्रिका १४६ धावांनी विजयी | टीपा = ''<span style="color:green">या सामन्यातील विजयामुळे दक्षिण आफ्रिका उपांत्यपुर्व फेरीसाठी पात्र</span>. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना३९}} १४ मार्च | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|ZIM}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = २८७ (४८.५ षटके) | धावसंख्या२ = २८८/४ (४८.४ षटके) | धावा१ = [[ब्रेंडन टेलर]] १३८ (११०) | बळी१ = [[उमेश यादव]] ३/४३ (९.५ षटके) | धावा२ =[[सुरेश रैना]] ११०*(१०४) | बळी२ = [[तिनाशे पन्यांगारा]] २/५३ (८.४ षटके) | venue = [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | toss = भारत, फलंदाजी | सामनावीर = [[सुरेश रैना]], भारत | पंच = [[ख्रिस गाफने]] (न्यू) आणि [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656475.html धावफलक] | निकाल = भारत ६ गडी व ८ चेंडू राखून विजयी | टीपा = [[सुरेश रैना]] आणि [[महेंद्रसिंग धोणी]] यांनी केलेली नाबाद १९६ धावांची भागीदारी ही भारतातर्फे वर्ल्ड कप स्पर्धेतील ५ व्या विकेटसाठी सर्वोच्च भागीदारी ठरली. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना४१}} १५ मार्च | time = ११:०० | संघ१ = {{cr-rt|UAE}} | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावसंख्या१ = १७५ (४७.४ षटके) | धावसंख्या२ = १७६/४ (३०.३ षटके) | धावा१ = [[नासिर अझीझ]] ६० (८६) | बळी१ = [[जेसन होल्डर]] ४/२७ (१० षटके) | धावा२ = [[जॉन्सन चार्लस्]] ५५ (४०) | बळी२ = [[अमजद जावेद]] २/२९ (८ षटके) | venue = [[मॅकलीन पार्क]], [[नेपियर]] | toss = वेस्ट इंडीज, गोलंदाजी | सामनावीर = [[जेसन होल्डर]] (वेस्ट इंडीज) | पंच = [[रणमोर मार्टिनेझ]] (श्री) आणि [[अलीम दर]] (पा) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656479.html धावफलक] | निकाल = वेस्ट इंडीज ६ गडी व ११७ चेंडू राखून विजयी }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|सामना४२}} १५ मार्च | time =१४:०० | संघ१ = {{cr-rt|IRE}} | संघ२ = {{cr|PAK}} | धावसंख्या१ = २३७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २४१/३ (४६.१ षटके) | धावा१ = [[विल्यम पोर्टरफील्ड]] १०७ (१३१) | बळी१ = [[वहाब रियाझ]] ३/५४ (१० षटके) | धावा२ = [[सरफराज अहमद]] १०१* (१२४) | बळी२ = [[ॲलेक्स क्युसॅक]] १/४३ (१० षटके) | venue = [[ॲडलेड ओव्हल]], [[ॲडलेड]] | toss = आयर्लंड, फलंदाजी | सामनावीर = [[सरफराज अहमद]] (पा) | पंच = [[रुचिरा पल्लियागुरूगे]] (श्री) आणि [[मराइस इरास्मुस]] (द.आ.) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656481.html धावफलक] | निकाल = पाकिस्तान ७ गडी व २५ चेंडू राखून विजयी | टीपा = [[सरफराज अहमद]] हा पाकिस्तानतर्फे वर्ल्ड कप स्पर्धेत शतक झळकाविणारा १ ला फलंदाज ठरला. * ''<span style="color:green">या सामन्याच्या निकालामुळे पाकिस्तान आणि वेस्ट इंडीज उपांत्यपुर्व फेरीसाठी पात्र</span>. * ''<span style="color:red">या सामन्याच्या निकालामुळे आयर्लंड स्पर्धेतून बाहेर</span>. }} ==बाद फेरी== {{Round8 <!-- Date–Place/Team 1/Score 1/Team 2/Score 2 --> <!-- quarter finals --> |१८ मार्च – [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]]|{{cr|SRI}}|१३३|'''{{cr|RSA}}'''|'''१३४/१''' |२१ मार्च – [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]]|'''{{cr|NZL}}'''|'''३९३/६'''|{{cr|WIN}}|२५० |१९ मार्च – [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]]|'''{{cr|IND}}'''|'''३०२/६'''|{{cr|BAN}}|१९३ |२० मार्च – [[ॲडलेड ओव्हल]], [[ॲडलेड]]|{{cr|PAK}}|२१३|'''{{cr|AUS}}'''|'''२१६/४''' <!-- semi finals --> |२४ मार्च – [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]]|{{cr|RSA}}|२८१/५|'''{{cr|NZL}}'''|'''२९९/६''' |२६ मार्च – [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]]|{{cr|IND}}|२३३|'''{{cr|AUS}}'''|'''३२८/७''' <!-- final --> |२८ मार्च – [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]]|{{cr|NZL}}|१८३|'''{{cr|AUS}}'''|'''१८६/३''' <!-- consol=name --> |3rdplace=no||| }} ===उपांत्यपूर्व फेरी=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|१ला उपांत्यपुर्व सामना}} १८ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|SRI}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = १३३ (३७.२ षटके) | धावसंख्या२ = १३४/१ (१८ षटके) | धावा१ = [[कुमार संगकारा]] ४५ (९६) | बळी१ = [[इमरान ताहिर]] ४/२६ (८.२ षटके) | धावा२ = [[क्विंटन डी कॉक]] ७८ (५७) | बळी२ = [[लसिथ मलिंगा]] १/४३ (६ षटके) | venue = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | toss = श्रीलंका, फलंदाजी | सामनावीर = [[इमरान ताहिर]], दक्षिण आफ्रिका | पंच = [[नायजेल लाँग]] (इं) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656483.html धावफलक] | निकाल = दक्षिण आफ्रिका ९ गडी आणि १९२ धावांनी विजयी | टीपा = [[थरिंदू कौशल]]चे श्रीलंकेकडून एकदिवसीय पदार्पण * ''[[ज्याँ-पॉल डुमिनी|जे.पी.डुमिनी]]ने [[अँजेलो मॅथ्यूज]], [[नुवान कुलसेकरा]] आणि [[थरिंदू कौशल]] यांना दोन षटकांतील लागोपाठच्या चेंडूंवर बाद करित हॅट-ट्रीक साजरी केली. असे करणारा तो दक्षिण आफ्रिकेचा पहिलाच गोलंदाज ठरला. * ''[[कुमार संगकारा]] आणि [[महेला जयवर्दने]]चा हा शेवटचा सामना. * ''दक्षिण आफ्रिकेच्या संघाने पहिल्यांदाच बाद फेरीच्या सामन्यात विजय मिळवीला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|२रा उपांत्यपुर्व सामना}} १९ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = ३०२/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = १९३ (४५ षटके) | धावा१ = [[रोहित शर्मा]] १३७ (१२६) | बळी१ = [[तस्किन अहमद]] ३/६९ (१० षटके) | धावा२ = [[नासिर हुसेन]] ३५ (३४) | बळी२ = [[उमेश यादव]] ४/३१ (९ षटके) | venue = [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]] | toss = भारत, फलंदाजी | सामनावीर = [[रोहित शर्मा]], भारत | पंच = [[इयान गोल्ड]] (इं) आणि [[अलीम दर]] (पा) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656485.html धावफलक] | निकाल = भारत १०९ धावांनी विजयी | टीपा = [[रोहित शर्मा]]चे वर्ल्ड कप स्पर्धेतील पहिले शतक. * ''[[महेंद्रसिंग धोणी]]चा एकदिवसीय कर्णधार म्हणून १०० वा विजय * ''भारतीय संघाने लागोपाठ सातव्या एकदिवसीय सामन्यात विरुद्ध संघाला सर्वबाद केले. हा एक विक्रम आहे. * ''बांगलादेशचा कर्णधार [[मशरफे मोर्तझा]] याला धीम्या षटक गतीमुळे एका एकदिवसीय सामन्यातून निलंबित करण्यात आले. तसेच त्याच्या मानधनातून ४०% व संपूर्ण संघाच्या मानधनातून २०% रक्कम दंड म्हणून कापून घेण्यात आली. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|३रा उपांत्यपुर्व सामना}} २० मार्च | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|AUS}} | धावसंख्या१ = २१३ (४९.५ षटके) | धावसंख्या२ = २१६/४ (३३.५ षटके) | धावा१ = [[हॅरिस सोहेल]] ४१ (५७) | बळी१ = [[जॉश हेझलवूड]] ४/३५ (१० षटके) | धावा२ = [[स्टीव्ह स्मिथ]] ६५ (६९) | बळी२ = [[वहाब रियाझ]] २/५४ (९ षटके) | venue = [[ॲडलेड ओव्हल]], [[ॲडलेड]] | toss = पाकिस्तान, फलंदाजी | सामनावीर = [[जॉश हेझलवूड]], ऑस्ट्रेलिया | पंच = [[मराइस इरास्मुस]] (द. आ.) आणि [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656487.html धावफलक] | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ६ गडी व ९७ चेंडू राखून विजयी | टीपा = [[शहीद आफ्रिदी]] आणि [[मिस्बाह-उल-हक]] यांचा शेवटचा एकदिवसीय सामना. * ''३३ व्या षटका दरम्यान झालेल्या शाब्दिक चकमकीबद्दल [[वहाब रियाझ]] (पा) याला मानधनाच्या ५०% तर [[शेन वॉटसन]] (ऑ) याला मानधनाच्या १५% दंड करण्यात आला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|४था उपांत्यपुर्व सामना}} २१ मार्च | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावसंख्या१ = ३९३/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २५० (३०.३ षटके) | धावा१ = [[मार्टिन गुप्टिल]] २३७* (१६३) | बळी१ = [[जेरोम टेलर]] ३/७१ (७ षटके) | धावा२ = [[क्रिस गेल]] ६१ (३३) | बळी२ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ४/४४ (१० षटके) | venue = [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]] | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी | सामनावीर = [[मार्टिन गुप्टिल]], न्यू झीलंड | पंच = [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) आणि [[रिचर्ड कॅटेलबोरो]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656489.html धावफलक] | निकाल = न्यू झीलंड १४३ धावांनी विजयी | टीपा = न्यू झीलंडतर्फे विश्वचषक स्पर्धेत लागोपाठ दोन शतके झळकाविणारा [[मार्टिन गुप्टिल]] हा पहिलाच खेळाडू. * ''विश्वचषक स्पर्धेच्या बाद फेरी द्विशतक झळकाविणारा तसेच न्यू झीलंडतर्फे द्विशतक झळकाविणारा [[मार्टिन गुप्टिल]] हा पहिलाच खेळाडू. * ''ह्या सामन्यात एकून ३१ षटकार मारले गेले. हा विश्वचषक स्पर्धेतील एक विक्रम आहे. तसेच एकदिवसीय इतिहासातील दुसऱ्या क्रमांकाचा विक्रम आहे. }} ===उपांत्य फेरी=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|१ला उपांत्य सामना}} २४ मार्च | time = १४:०० | संघ१ = {{cr-rt|RSA}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = २८१/५ (४३ षटके) | धावसंख्या२ = २९९/६ (४२.५ षटके) | धावा१ = [[फाफ डू प्लेसी]] ८२ (१०७) | बळी१ = [[कोरे अँडरसन]] ३/७२ (६ षटके) | धावा२ = [[ग्रँट इलियट]] ८४* (७३) | बळी२ = [[मॉर्ने मॉर्केल]] ३/५९ (९ षटके) | venue = [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | toss = दक्षिण आफ्रिका, फलंदाजी | सामनावीर = [[ग्रँट इलियट]], न्यू झीलंड | पंच = [[इयान गोल्ड]] (इं) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656491.html धावफलक] | निकाल = न्यू झीलंड ४ गडी व १ चेंडू राखून विजयी (ड/लु पद्धत) | टीपा = दक्षिण आफ्रिकेच्या डावा दरम्यान आलेल्या पावसामुळे सामना प्रत्येकी ४३ षटकांचा करण्यात आला आणि न्यू झीलंड समोर विजयासाठी २९८ धावांचे लक्ष ठेवण्यात आले. * ''न्यू झीलंड प्रथमच विश्वचषक स्पर्धेच्या अंतिम सामन्यासाठी पात्र. * ''न्यू झीलंडच्या २९९ धावा हा विश्वचषक स्पर्धेच्या बाद फेरीतील सर्वोत्कृष्ट यशस्वी पाठलाग. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|२रा उपांत्य सामना}} २६ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = ३२८/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २३३/१० (४६.५ षटके) | धावा१ = [[स्टीव स्मिथ]] १०५ (९३) | बळी१ = [[उमेश यादव]] ४/७२ (९ षटके) | धावा२ = [[महेन्द्रसिंग धोणी]] ६५ (६५) | बळी२ = [[जेम्स फॉकनर]] ३/५९ (९ षटके) | venue = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी | सामनावीर = [[स्टीव स्मिथ]] | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[रिचर्ड केटलबोरो]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656493.html धावफलक] | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ९५ धावांनी विजयी | टीपा = ऑस्ट्रेलिया सातव्यांदा विश्वचषक स्पर्धेच्या अंतिम सामन्यासाठी पात्र. त्यांनी आतापर्यंत सर्वच्या सर्व सात उपांत्य सामन्यांमध्ये विजय मिळविला. * ''ऑस्ट्रेलियाची ३२८/७ ही धावसंख्या विश्वचषक स्पर्धेच्या उपांत्य सामन्यातील सर्वोच्च धावसंख्या. * '' १९८७ नंतर प्रथमच कोणताही आशियाई संघ विश्वचषक स्पर्धेच्या अंतिम सामन्यासाठी पात्र ठरला नाही. }} ===अंतिम सामना=== ''मुख्य पानः [[क्रिकेट विश्वचषक, २०१५ - अंतिम सामना]]'' {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख= {{anchor|२रा उपांत्य सामना}} २९ मार्च | time = १४:३० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|AUS}} | धावसंख्या१ = १८३ (४५ षटके) | धावसंख्या२ = १८६/३ (३३.१ षटके) | धावा१ = [[ग्रँट इलियट]] ८३ (८२) | बळी१ = [[मिचेल जॉन्सन]] ३/३० (९ षटके) | धावा२ = [[मायकेल क्लार्क]] ७४ (७२) | बळी२ = [[मॅट हेन्री]] २/४६ (९.१ षटके) | venue = [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]] | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी | सामनावीर = [[जेम्स फॉकनर]], ऑस्ट्रेलिया | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[रिचर्ड केटलबोरो]] (इं) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/656495.html धावफलक] | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ७ गडी राखून विजयी | टीपा = ऑस्ट्रेलियाने पाचव्यांदा विश्वचषक जिंकला * ''ऑस्ट्रेलियाच्या [[मायकेल क्लार्क]]चा हा शेवटचा एकदिवसीय सामना }} ==आकडेवारी== ===फलंदाजी=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !class="unsortable"|फलंदाज !संघ !सामने !डाव !नाबाद !धावा !सर्वोत्कृष्ट !सरासरी !धावगती !१०० !५० !चौकार !षट्कार |- |style="text-align:left"|'''[[मार्टिन गुप्टिल]]''' |style="text-align:left"|'''{{cr|NZL}}''' |'''९''' ||'''९''' ||'''१''' ||'''५४७''' ||'''२३७*''' ||'''६८.३७''' ||'''१०४.५८''' ||'''२''' ||'''१''' || '''५९''' || '''१६''' |- |style="text-align:left"|[[कुमार संगाकारा]] |style="text-align:left"|{{cr|SRI}} |७||७||२||५४१||१२४||१०८.२०||१०५.८७||४||०||५७||७ |- |style="text-align:left"|[[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] |style="text-align:left"|{{cr|RSA}} |८||७||२||४८२||१६२*||९६.४०||१४४.३१||१||३||४३||२१ |- |style="text-align:left"|[[ब्रेंडन टेलर]] |style="text-align:left"|{{cr|ZIM}} |६||६||०||४३३||१३८||७२.१६||१०६.९१||२||१||४३||१२ |- |style="text-align:left"|[[शिखर धवन]] |style="text-align:left"|{{cr|IND}} |८||८||०||४१२||१३७||५१.५०||९१.७५||२||१||४८||९ |- !colspan=13|२९ मार्च २०१५ पर्यंत अद्ययावत<ref>[http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/batting/most_runs_career.html?id=6537;type=tournament फलंदाजांची आकडेवारी cricinfo.com वर]</ref> |} ===गोलंदाजी=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !class="unsortable"|गोलंदाज !संघ !सामने !डाव !षटके !निर्धाव !धावा !बळी !सर्वोत्कृष्ट !सरासरी !इकॉनॉमी !४ !५ |- |style="text-align:left"|'''[[मिचेल स्टार्क]]''' |style="text-align:left"|'''{{cr|AUS}}''' |'''८''' ||'''८''' ||'''६३.५''' ||'''३''' ||'''२२४''' ||'''२२''' ||'''६/२८''' ||'''१०.१८''' ||'''३.५०''' || '''१''' || '''१''' |- |style="text-align:left"|[[ट्रेंट बोल्ट]] |style="text-align:left"|{{cr|NZL}} |९||९||८५.०||१४||३७१||२२||५/२७||१६.८६||४.३६||१||१ |- |style="text-align:left"|[[उमेश यादव]] |style="text-align:left"|{{cr|IND}} |८||८||६४.२||५||३२१||१८||४/३१||१७.८३||४.९८|| २ || ० |- |style="text-align:left"|[[मोहम्मद शमी]] |style="text-align:left"|{{cr|IND}} |७||७||६१.०||७||२९४||१७||४/३५||१७.२९||४.८१||१||० |- |style="text-align:left"|[[मॉर्ने मॉर्केल]] |style="text-align:left"|{{cr|RSA}} |८||८||६८.१||४||२९९||१७||३/३४||१७.५८||४.३८||०||० |- !colspan=13|''२९ मार्च २०१५ पर्यंत अद्ययावत''<ref>[http://stats.espncricinfo.com/icc-cricket-world-cup-2015/engine/records/bowling/most_wickets_career.html?id=6537;type=tournament गोलंदाजांची आकडेवारी cricinfo.com वर]</ref> |} == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} {{क्रिकेट विश्वचषक माहिती}} [[वर्ग:२०१५ क्रिकेट विश्वचषक| ]] [[वर्ग:इ.स. २०१५ मधील खेळ]] [[वर्ग:क्रिकेट विश्वचषक]] [[वर्ग:ऑस्ट्रेलियामधील खेळ]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील खेळ]] [[वर्ग:विकिपीडिया मुखपृष्ठ सदर २०१६]] [[वर्ग:लाल दुवे असणारे लेख]] [[वर्ग:चित्र हवे]] [[वर्ग:२०१६ मधील मुखपृष्ठ सदर लेख]] dl4cd31xcwt4nn9luanb6nzt42wlyci 14 21750 2145459 1457158 2022-08-12T07:25:57Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:इंग्लिश क्रिकेट खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:इंग्लंडचे क्रिकेट खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[इंग्लंड]]च्या क्रिकेटपटूंविषयीचे लेख. [[वर्ग:इंग्लिश क्रिकेट|क्रिकेटपटू]] [[वर्ग:राष्ट्रीयत्वानुसार क्रिकेट खेळाडू|ईंग्लंड]] [[वर्ग:इंग्लिश व्यक्ती]] pf7knrds56wwis91qza9ef7016l17ev 2145466 2145459 2022-08-12T07:30:07Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:इंग्लंड क्रिकेट|क्रिकेटपटू]] [[वर्ग:राष्ट्रीयत्वानुसार क्रिकेट खेळाडू|इंग्लंड]] [[वर्ग:इंग्लिश व्यक्ती]] 02igv7e9vd53geci8ssfi5semw599ix 0 23128 2145632 2038822 2022-08-12T09:51:31Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान → वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान wikitext text/x-wiki [[चित्र:George William Forbes.jpg|इवलेसे]] '''जॉर्ज विल्यम फोर्ब्स''' ([[मार्च १२]], [[इ.स. १८६९]] - [[मे १७]], [[इ.स. १९४७]]) हा [[इ.स. १९३०]] ते [[इ.स. १९३५]] या काळात [[न्यू झीलंड]]चा पंतप्रधान होता. {{विस्तार}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान|फोर्ब्स, जॉर्ज विल्यम]] [[वर्ग:इ.स. १८६९ मधील जन्म]] [[वर्ग:इ.स. १९४७ मधील मृत्यू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 1ejvpu4s1tkyy15kcddxxwk8xn4kvbx 0 23262 2145633 2025694 2022-08-12T09:51:35Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान → वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट पंतप्रधान | नाव = जिम बॉल्जर<br />Jim Bolger | लघुचित्र = | चित्र = Jim_Bolger_at_press_conference_cropped.jpg | चित्र आकारमान = 250 px | पद1 = {{देशध्वज|न्यू झीलँड}}चा ३५वा पंतप्रधान | कार्यकाळ_आरंभ1 = २ नोव्हेंबर १९९० | कार्यकाळ_समाप्ती1 = ८ डिसेंबर १९९७ | राणी1 = [[एलिझाबेथ दुसरी]] | मागील1 = माईक मूर | पुढील1 = [[जेनी शिप्ली]] | जन्मदिनांक = {{जन्म दिनांक आणि वय|1935|5|31}} | जन्मस्थान = ओपुनाके, [[न्यू झीलँड]] | मृत्युदिनांक = | मृत्युस्थान = | राष्ट्रीयत्व = | पक्ष = [[न्यू झीलँड नॅशनल पार्टी]] | पत्नी = | शाळा_महाविद्यालय = | धर्म = [[रोमन कॅथलिक]] | सही = | संकेतस्थळ = | तळटीपा = }} '''जेम्स ब्रेंडन बॉल्जर''' ({{lang-en|James Brendan Bolger}}; ३१ मे १९३५) हा [[न्यू झीलँड]] देशाचा भूतपूर्व [[पंतप्रधान]] आहे. तो ह्या पदावर नोव्हेंबर १९९० ते डिसेंबर १९९७ दरम्यान होता. १९७२ सालापासून न्यू झीलंडच्या राजकारणामध्ये सक्रीय राहिलेला बॉल्जर १९७२ ते १९९८ दरम्यान न्यू झीलंड संसदेचा सदस्य तसेच १९८६ ते १९९० दरम्यान विरोधी पक्षनेता होता. == बाह्य दुवे == *[http://www.primeminister.govt.nz/oldpms/1990bolger.html व्यक्तिचित्र] {{कॉमन्स वर्ग|Jim Bolger|{{लेखनाव}}}} {{DEFAULTSORT:बॉल्जर, जिम}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] hiivfo92i1bnocaxki1ii72lrbgew71 0 24364 2145301 1616058 2022-08-12T05:58:50Z TEJAS N NATU 147252 /* चित्रदालन */अधिक अचूक वर्णनात्मक प्रतिमा संलग्न केल्या आहेत. wikitext text/x-wiki {{पक्षीचौकट| |चित्र = Purple Sunbird- Male at Bhopal I IMG 0785.jpg |मराठी नाव = {{लेखनाव}}, फूलचुखी |हिंदी नाव = फुलचूही |संस्कृत नाव = पुष्पंधय |इंग्रजी नाव = Purple Sunbird |शास्त्रीय नाव = Nectarinia asiatica, </br> Cinnyris asiaticus |कुळ = शिंजिराद्य (Nectariniidae) }} == आकारमान == जांभळा सूर्यपक्षी (किंवा फूलचुखी) हा अंदाजे १० सें.मी. मापाचा, [[चिमणी|चिमणीपेक्षा]] लहान पक्षी असून विणेच्या हंगामात नर चमकदार निळ्या-जांभळ्या रंगाचा असतो. याच्या पिसाच्या वरच्या भागात शेंदरी रंगाचा एक छोटा पट्टा असतो. इतर काळात नर-मादी दिसायला सारखेच असतात. वरून तपकिरी रंग, खालून फिकट पिवळा, काळे पंख, छातीवर काळा पट्टा. == वास्तव्य == जांभळा सूर्यपक्षी संपूर्ण [[भारत|भारतभर]] आढळतो. शिवाय [[बांगलादेश]], [[श्रीलंका]], [[पाकिस्तान]], [[म्यानमार| ब्रह्मदेश]] या देशांतही याचे वास्तव्य आहे. == प्रजाती == रंग आणि आकारमानावरून याच्या किमान तीन उपजाती आढळतात. == आढळस्थान == पानगळीचे जंगल, शेतीचा प्रदेश, माळराने (२४०० मीटर उंच दक्षिण आशिया आणि श्रीलंका मध्ये), हिमालय (१७०० मीटर उंच), बागा इ. ठिकाणी जांभळा सूर्यपक्षी हमखास दिसून येतो. == प्रजनन काळ == साधारणपणे मार्च ते मे हा यांचा वीण हंगाम काळ असतो, यांचे घरटे लांबट थैलीसारखे, झाडाला किंवा एखाद्या घराच्या आधाराने लटकणारे असते. घरटे, गवत, कोळ्याचे जाळे, लाकडाचे छोटे तुकडे यांचे बनलेले असते. मादी एकावेळी २ ते ३ अंडी देते; ही अंडी राखाडी-हिरवट रंगाची व त्यावर तपकिरी ठिपके असतात. मादी एकटीच घरटे बांधण्याचे, अंडी उबविण्याचे काम करते मात्र पिलांना खाऊ घालण्याचे काम नर-मादी मिळून करतात. == चित्रदालन == <gallery> File:Purple Sunbird.jpg|thumb|Purple sunbird male|वीण हंगामातील नर File:Purple sunbird Juvenile.jpg|thumb|Purple sunbird juvenile|अल्पवयीन जांभळा सूर्यपक्षी File:Purple Sunbird- Male at Bhopal I IMG 0785.jpg|वीण हंगामातील नर File:Purple Sunbird (Cinnyris asiaticus)- Non-breeding- feeding on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 3968.jpg|वीण हंगाम नसतानाचा नर File:Purple Sunbird (Female) I IMG 6029.jpg|मादी </gallery> {{विस्तार}} {{DEFAULTSORT:सूर्यपक्षी,जांभळा}} [[वर्ग:पक्षी]] npfcxy755cff6jckbms0bb5m3jxzvch 0 24752 2145419 1894006 2022-08-12T07:04:17Z TEJAS N NATU 147252 /* मुरारी (रुफस टेल्ड लार्क) */अधिक अचूक वर्णनात्मक प्रतिमा संलग्न केली आहे wikitext text/x-wiki [[चित्र:Alauda arvensis 2.jpg|right|thumb|200px|युरेशियाई चंडोल (''ॲलॉडा आर्वेन्सिस'')]] चंडोल हा एक पक्षी आहे. त्याच्यात अनेक जाती आहेत. चिमणा चंडोल वगैरे. खूप सुंदर पक्षी आहे ==चिमणा चंडोल (ॲशी क्राऊन स्पॅरो लार्क)== या पक्ष्यांचा रंग पाठीवर मातकट तपकिरी आणि छाती-पोटावर काळा असा असतो. हे पक्षी ओसाड जमीन, शेती व कोरड्या माळरानावर आढळतात. त्यांचा रंग माळावरच्या दगड-मातीशी कमालीचा एकरूप झालेला असतो. माळावर हिंडत असताना चिमण्या चंडोलांच्या हालचालींना वेग आलेला असतो. थव्यातला एखादा सभासद लाल तांबड्या मातीत धूळस्नान करत असतो. कुणी तुरूतुरू चालत गवतातले बी, किडे-कीटक टिपत असतो, तर कुणी दगडाच्या उंच सुळक्‍यावर बसून गोड सुरांची बरसात करत असतो. चिमणा चंडोल हा पक्षी भारतात सर्वत्र आढळतो. हे पक्षी सुस्वर गातात व विलक्षण हवाई कसरती करतात. नर हा बाणासारखा हवेत झेप घेतो व पंख मिटून अतिशय वेगानं सूर मारत, गोड शीळ घालत खाली येतो. त्याचा तीरासारखा वेग पाहून एखाद्या नवख्या पक्षीनिरीक्षकाला वाटेल, की हा आता जमिनीवर आपटणार, पण तोच हा पंख पसरून पुन्हा हवेत झेप घेतो व शेवटी एखाद्या उंचवट्यावर उतरतो. गावाबाहेरच्या माळावर दिवसभर या चिमण्या चंडोलांच्या कंठातून बरसणाऱ्या गोड लकेरींनी चैतन्य पसरलेले असते. सूर्य अस्ताला गेल्यावर अंधारून आले, की त्यांचा थवा रात्रीची नीज घेण्यासाठी जमिनीवरच जागा शोधतो. हे पक्षी झाडा-झुडपांवर विश्रांती घेत नाहीत. यांचा विणीचा हंगाम अनियमित असून, पावसाळ्यापूर्वी मादी स्वतः मऊ पिसे व केस यांच्या साह्याने जमिनीवर उबदार घरटे बांधून दोन-तीन अंडी घालते. अंडी उबवणे व पिलांचे संगोपन करणे यासाठी मादीला नर मदत करतो. ==मुरारी (रुफस टेल्ड लार्क)== [[चित्र:Rufous-tailed lark.jpg|right|thumb|200px| मुरारी, लाल चंडोल, तांबूस शेपटीचा चंडोल]] मुरारी व चिमणा चंडोल हे दोन्ही एकाच कुळातले पक्षी असून, त्यांच्या अनेक सवयींमध्ये साम्य आढळते. माळराने, शेती, नांगरलेली जमीन या प्रदेशांत आढळणारा मुरारी हा पक्षी चिमण्या चंडोलप्रमाणेच गवताच्या बिया, इतर धान्य व कीटक यांच्यावर गुजराण करतो. फेब्रुवारी ते मे या काळात मुरारीची मादी तीन-चार अंडी घालते. {{विस्तार}} [[Category:पक्षी]] dezttkvylfk674i1jrcsbyjtma58igp 2145541 2145419 2022-08-12T08:36:38Z TEJAS N NATU 147252 /* चिमणा चंडोल (ॲशी क्राऊन स्पॅरो लार्क) */अधिक अचूक वर्णनात्मक प्रतिमा संलग्न केली आहे. wikitext text/x-wiki [[चित्र:Alauda arvensis 2.jpg|right|thumb|200px|युरेशियाई चंडोल (''ॲलॉडा आर्वेन्सिस'')]] चंडोल हा एक पक्षी आहे. त्याच्यात अनेक जाती आहेत. चिमणा चंडोल वगैरे. खूप सुंदर पक्षी आहे ==चिमणा चंडोल (ॲशी क्राऊन स्पॅरो लार्क)== [[चित्र:DSC 0349-02.jpg|right|thumb|200px| चिमणा चंडोल]] या पक्ष्यांचा रंग पाठीवर मातकट तपकिरी आणि छाती-पोटावर काळा असा असतो. हे पक्षी ओसाड जमीन, शेती व कोरड्या माळरानावर आढळतात. त्यांचा रंग माळावरच्या दगड-मातीशी कमालीचा एकरूप झालेला असतो. माळावर हिंडत असताना चिमण्या चंडोलांच्या हालचालींना वेग आलेला असतो. थव्यातला एखादा सभासद लाल तांबड्या मातीत धूळस्नान करत असतो. कुणी तुरूतुरू चालत गवतातले बी, किडे-कीटक टिपत असतो, तर कुणी दगडाच्या उंच सुळक्‍यावर बसून गोड सुरांची बरसात करत असतो. चिमणा चंडोल हा पक्षी भारतात सर्वत्र आढळतो. हे पक्षी सुस्वर गातात व विलक्षण हवाई कसरती करतात. नर हा बाणासारखा हवेत झेप घेतो व पंख मिटून अतिशय वेगानं सूर मारत, गोड शीळ घालत खाली येतो. त्याचा तीरासारखा वेग पाहून एखाद्या नवख्या पक्षीनिरीक्षकाला वाटेल, की हा आता जमिनीवर आपटणार, पण तोच हा पंख पसरून पुन्हा हवेत झेप घेतो व शेवटी एखाद्या उंचवट्यावर उतरतो. गावाबाहेरच्या माळावर दिवसभर या चिमण्या चंडोलांच्या कंठातून बरसणाऱ्या गोड लकेरींनी चैतन्य पसरलेले असते. सूर्य अस्ताला गेल्यावर अंधारून आले, की त्यांचा थवा रात्रीची नीज घेण्यासाठी जमिनीवरच जागा शोधतो. हे पक्षी झाडा-झुडपांवर विश्रांती घेत नाहीत. यांचा विणीचा हंगाम अनियमित असून, पावसाळ्यापूर्वी मादी स्वतः मऊ पिसे व केस यांच्या साह्याने जमिनीवर उबदार घरटे बांधून दोन-तीन अंडी घालते. अंडी उबवणे व पिलांचे संगोपन करणे यासाठी मादीला नर मदत करतो. ==मुरारी (रुफस टेल्ड लार्क)== [[चित्र:Rufous-tailed lark.jpg|right|thumb|200px| मुरारी, लाल चंडोल, तांबूस शेपटीचा चंडोल]] मुरारी व चिमणा चंडोल हे दोन्ही एकाच कुळातले पक्षी असून, त्यांच्या अनेक सवयींमध्ये साम्य आढळते. माळराने, शेती, नांगरलेली जमीन या प्रदेशांत आढळणारा मुरारी हा पक्षी चिमण्या चंडोलप्रमाणेच गवताच्या बिया, इतर धान्य व कीटक यांच्यावर गुजराण करतो. फेब्रुवारी ते मे या काळात मुरारीची मादी तीन-चार अंडी घालते. {{विस्तार}} [[Category:पक्षी]] bxnuia9l42v7tv5eh5z2vx9jgzz3vxb 14 24867 2145249 1170819 2022-08-12T05:30:26Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{commonscat|Cities in New Zealand|न्यू झीलँडमधील शहरे}} [[वर्ग:न्यू झीलंड|शहरे]] [[वर्ग:देशानुसार शहरे]] 6mdagvthyer5obx4ajia7yzegzftwi9 2145370 2145249 2022-08-12T06:26:41Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील शहरे]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki {{commonscat|Cities in New Zealand|न्यू झीलँडमधील शहरे}} [[वर्ग:न्यू झीलंड|शहरे]] [[वर्ग:देशानुसार शहरे]] 6mdagvthyer5obx4ajia7yzegzftwi9 2145393 2145370 2022-08-12T06:36:40Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{commonscat|Cities in New Zealand|न्यू झीलंडमधील शहरे}} [[वर्ग:न्यू झीलंड|शहरे]] [[वर्ग:देशानुसार शहरे]] bhe2qa99lqx2g12i2mnw1l5hdxq8qtz 0 25247 2145194 2144499 2022-08-12T02:55:29Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट अभिनेता | पार्श्वभूमी_रंग = | चित्र = | नाव = प्रदीप पटवर्धन | चित्र_रुंदी = | चित्र_शीर्षक = | पूर्ण_नाव = | जन्म_दिनांक = {{जन्म_दिनांक|1958|1|1}} | जन्म_स्थान = |मृत्यू_दिनांक = {{मृत्यू दिनांक आणि वय|2022|8|9|1958|1|1}} |मृत्यू_स्थान = गिरगाव, मुंबई | इतर_नावे = | कार्यक्षेत्र = मराठी रंगभूमी, मराठी चित्रपट, मराठी दूरचित्रवाणी | राष्ट्रीयत्व = [[भारतीय लोक|भारतीय]] [[Image:Flag of India.svg|18px]] | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | कारकीर्द_काळ = | प्रमुख_नाटके = [[मोरुची मावशी]] | प्रमुख_चित्रपट = | प्रमुख_दूरचित्रवाणी_कार्यक्रम = सुखांच्या सरींनी हे मन बावरे, महाराष्ट्राची हास्यजत्रा | पुरस्कार = | वडील_नाव = | आई_नाव = | पती_नाव = | पत्नी_नाव = | अपत्ये = | संकेतस्थळ = | तळटिपा = }} '''प्रदीप पटवर्धन''' ([[१ जानेवारी]], [[इ.स. १९५८|१९५८]] - [[९ ऑगस्ट]] [[इ.स. २०२२|२०२२]])<ref>{{Cite news |title=Pradeep Patwardhan dies at 65: Film industry mourns Marathi actor’s untimely demise |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/buzz/pradeep-patwardhan-dies-at-52-film-industry-mourns-marathi-actors-untimely-demise/articleshow/93452275.cms?from=mdr |access-date=10 August 2022}}</ref> हे मराठी रंगभूमीवरचे कलाकार होते. त्यांनी अनेक नाटकांत, चित्रपटांत आणि मालिकांमध्ये काम केलेले आहे.<ref name="अमर उजाला">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=https://www.amarujala.com/amp/photo-gallery/entertainment/bollywood/marathi-actor-pradeep-patwardhan-passed-away-due-to-heart-attack-at-52 |title=दुखद: दिल का दौरा पड़ने से मशहूर मराठी अभिनेता प्रदीप पटवर्धन का निधन, 52 वर्ष की आयु में ली अंतिम सांस |लेखक= |दिनांक= |प्रकाशक=अमर उजाला | संकेतस्थळ= |अ‍ॅक्सेसदिनांक= |विदा संकेतस्थळ दुवा=https://web.archive.org/web/20220809090404/https://www.amarujala.com/amp/photo-gallery/entertainment/bollywood/marathi-actor-pradeep-patwardhan-passed-away-due-to-heart-attack-at-52 |विदा दिनांक=९ ऑगस्ट २०२२}}</ref> पटवर्धन यांचा ९ ऑगस्ट २०२२ रोजी मुंबई येथे हृदयविकाराच्या धक्क्याने वयाच्या ६५ व्या वर्षी मृत्यू झाला.<ref name="अमर उजाला" /> ==कार्य== ===नाटके=== * [[मोरूची मावशी]] ===चित्रपट=== * [[मी शिवाजीराजे भोसले बोलतोय]] * नवरा माझा नवसाचा ===मालिका=== ==संदर्भ== ==बाह्य दुवे== [[वर्ग:मराठी अभिनेते|पटवर्धन, प्रदीप]] [[वर्ग:मराठी नाट्यअभिनेते|पटवर्धन, प्रदीप]] cmhkiggp70mu8tbnrbuvdp9lelqqoox 2145196 2145194 2022-08-12T02:56:02Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट अभिनेता | पार्श्वभूमी_रंग = | चित्र = | नाव = प्रदीप पटवर्धन | चित्र_रुंदी = | चित्र_शीर्षक = | पूर्ण_नाव = | जन्म_दिनांक = {{जन्म_दिनांक|1958|1|1}} | जन्म_स्थान = |मृत्यू_दिनांक = {{मृत्यू दिनांक आणि वय|2022|8|9|1958|1|1}} |मृत्यू_स्थान = गिरगाव, मुंबई | इतर_नावे = | कार्यक्षेत्र = मराठी रंगभूमी, मराठी चित्रपट, मराठी दूरचित्रवाणी | राष्ट्रीयत्व = [[भारतीय लोक|भारतीय]] [[Image:Flag of India.svg|18px]] | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | कारकीर्द_काळ = | प्रमुख_नाटके = [[मोरुची मावशी]] | प्रमुख_चित्रपट = | प्रमुख_दूरचित्रवाणी_कार्यक्रम = सुखांच्या सरींनी हे मन बावरे, महाराष्ट्राची हास्यजत्रा | पुरस्कार = | वडील_नाव = | आई_नाव = | पती_नाव = | पत्नी_नाव = | अपत्ये = | संकेतस्थळ = | तळटिपा = }} '''प्रदीप पटवर्धन''' ([[१ जानेवारी]], [[इ.स. १९५८|१९५८]] - [[९ ऑगस्ट]] [[इ.स. २०२२|२०२२]])<ref>{{Cite news |title=Pradeep Patwardhan dies at 65: Film industry mourns Marathi actor’s untimely demise |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/buzz/pradeep-patwardhan-dies-at-52-film-industry-mourns-marathi-actors-untimely-demise/articleshow/93452275.cms?from=mdr |access-date=10 August 2022}}</ref> हे मराठी रंगभूमीवरचे कलाकार होते. त्यांनी अनेक नाटकांत, चित्रपटांत आणि मालिकांमध्ये काम केलेले आहे.<ref name="अमर उजाला">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=https://www.amarujala.com/amp/photo-gallery/entertainment/bollywood/marathi-actor-pradeep-patwardhan-passed-away-due-to-heart-attack-at-52 |title=दुखद: दिल का दौरा पड़ने से मशहूर मराठी अभिनेता प्रदीप पटवर्धन का निधन, 52 वर्ष की आयु में ली अंतिम सांस |लेखक= |दिनांक= |प्रकाशक=अमर उजाला | संकेतस्थळ= |अ‍ॅक्सेसदिनांक= |विदा संकेतस्थळ दुवा=https://web.archive.org/web/20220809090404/https://www.amarujala.com/amp/photo-gallery/entertainment/bollywood/marathi-actor-pradeep-patwardhan-passed-away-due-to-heart-attack-at-52 |विदा दिनांक=९ ऑगस्ट २०२२}}</ref> पटवर्धन यांचा ९ ऑगस्ट २०२२ रोजी मुंबई येथे हृदयविकाराच्या धक्क्याने वयाच्या ६५ व्या वर्षी मृत्यू झाला.<ref name="अमर उजाला" /> ==कार्य== ===नाटके=== * [[मोरूची मावशी]] ===चित्रपट=== * [[मी शिवाजीराजे भोसले बोलतोय]] * नवरा माझा नवसाचा ===मालिका=== ==संदर्भ== {{संदर्भ यादी}} ==बाह्य दुवे== [[वर्ग:मराठी अभिनेते|पटवर्धन, प्रदीप]] [[वर्ग:मराठी नाट्यअभिनेते|पटवर्धन, प्रदीप]] smytn7di6hcoqam1yseaqgjniilppsp 0 28349 2145188 2145058 2022-08-12T02:17:21Z अमर राऊत 140696 दुवे जोडले wikitext text/x-wiki [[चित्र:Rakhi_on_hand_01.jpg|इवलेसे|[[राखी]]]] [[चित्र:Raksha_Bandhan.jpg|इवलेसे|[[रक्षाबंधन]] हा श्रावणातील प्रमुख सण आहे. यामध्ये बहिणी आपल्या भावाला [[राखी]] बांधतात.]] '''रक्षाबंधन''' <ref name="McGregor1993">{{Citation|title=The Oxford Hindi-English Dictionary|year=1993}} Quote: m Hindi ''rakśābandhan'' held on the full moon of the month of Savan, when sisters tie a talisman (rakhi q.v.) on the arm of their brothers and receive small gifts of money from them.</ref> हा [[हिंदू|हिंदूंचा]] एक लोकप्रिय वार्षिक [[सण]] आहे, जो [[दक्षिण आशिया]] तसेच जगाच्या इतर भागांमध्ये विशेषतः [[हिंदू|हिंदू लोकां]]<nowiki/>द्वारे साजरा केला जातो. या दिवशी सर्व वयोगटातील बहिणी त्यांच्या भावांच्या मनगटाभोवती '''[[राखी]]''' नावाचे तावीज बांधतात, जे त्यांच्या भावांच्या रक्षणाचे प्रतीक मानले जाते. परंपरेनुसार राखी बांधल्यानंतर भाऊ बहिणीला भेटवस्तू देतो. <ref name="Agarwal1994a">{{Citation|title=A Field of One's Own: Gender and Land Rights in South Asia|year=1994}} </ref> रक्षाबंधन हा [[हिंदू दिनदर्शिका|हिंदू दिनदर्शिकेतील]] [[श्रावण]] महिन्यात साजरा केला जातो, जो सामान्यतः [[ऑगस्ट महिना|ऑगस्ट]]<nowiki/>मध्ये येतो. "''रक्षाबंधन''" शब्दशः [[संस्‍कृत भाषा|संस्कृत]] अर्थ "संरक्षण, बंधन किंवा काळजी" असा होतो. बहीण-भावाचा हा सण, ज्याचा उगम लोक संस्कृतीमध्ये झाला, त्याला स्थानानुसार वेगवेगळी नावे होती; काही ठिकाणी '''सलुनो''', <ref name="MarriottBeals1955-Marriott-Saluno">{{Citation|title=Village India: Studies in the Little Community|year=1955}}</ref> <ref name="Wadley1994">{{Citation|title=Struggling with Destiny in Karimpur, 1925-1984}} Quote: (p 84) Potters: .</ref> '''सिलोनो''', <ref name="Lewis1965">{{Citation|title=Village Life in Northern India: Studies in a Delhi Village|year=1965}}</ref> आणि '''राकरी''' असे म्हटले जात होते . <ref name="Berreman1963" /> विवाहित स्त्रियांसाठी या सणाचे विशेष महत्त्व आहे असून काही प्रदेशांमध्ये किंवा गावांमध्ये ''बहिर्विवाह प्रथा'' आहे. यामध्ये वधू तिच्या जन्माच्या गावाबाहेर लग्न करते आणि प्रथेनुसार तिचे पालक तिच्या विवाहित घरी जात नाहीत. <ref name="Coleman2017">{{Citation|title=A Moral Technology: Electrification as Political Ritual in New Delhi|year=2017}} Quote: Rakhi and its local performances in Kishan Garhi were part of a festival in which connections between out-marrying sisters and village-resident brothers were affirmed. </ref> [[उत्तर भारत|उत्तर भारता]]<nowiki/>तील ग्रामीण भागांत जिथे अनेक खेड्यांमध्ये बहिर्विवाह पद्धती प्रचलित आहे, तिथे मोठ्या संख्येने विवाहित हिंदू स्त्रिया दरवर्षी त्यांच्या पालकांच्या घरी सणासाठी परत जातात. <ref name="Goody1990-exogamy-natal-home">{{Citation|title=The Oriental, the Ancient and the Primitive: Systems of Marriage and the Family in the Pre-Industrial Societies of Eurasia|year=1990}} Quote: "... the heavy emphasis placed on the continuing nature of brother-sister relations despite the fact that in the North marriage requires them to live in different villages. </ref> <ref name="Hess2015">{{Citation|title=Bodies of Song: Kabir Oral Traditions and Performative Worlds in North India|year=2015}} Quote: "In August comes Raksha Bandhan, the festival celebrating the bonds between brothers and sisters. </ref> त्यांचे भाऊ, जे विशेषत: पालकांसोबत किंवा जवळपास राहतात, कधीकधी त्यांच्या बहिणींच्या विवाहित घरी त्यांना परत घेऊन आणण्यासाठी जातात. अनेक तरुण विवाहित स्त्रिया त्यांच्या जन्माच्या घरी काही आठवड्यांपूर्वी येतात आणि समारंभ होईपर्यंत राहतात. <ref name="Wadley2005">{{Citation|title=Essays on North Indian Folk Traditions|year=2005}} Quote: In Savan, greenness abounds as the newly planted crops take root in the wet soil. </ref> भाऊ हे बहिणीचे सासर आणि माहेर यांच्यामध्ये आजीवन मध्यस्थ म्हणून काम करतात.<ref name="Gnanambal1969">{{Citation|title=Festivals of India|year=1969}}</ref> [[चित्र:A_girl_tying_Rakhi_to_the_President_Dr._A._P._J._Abdul_Kalam.jpg|इवलेसे|तत्कालीन [[राष्ट्रपती]] [[ए.पी.जे. अब्दुल कलाम|डॉ. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम]] यांना राखी बांधताना एक लहान मुलगी]] शहरी भारतात, जिथे कुटुंबे अधिकाधिक विभक्त होत आहेत, तिथे हा सण अधिक प्रतीकात्मक बनला असला तरीही तो खूप लोकप्रिय आहे. या उत्सवाशी संबंधित विधी त्यांच्या पारंपारिक प्रदेशांच्या पलीकडे पसरले आहेत. तंत्रज्ञान, स्थलांतर, <ref name="Coleman2017-technology-migration">{{Citation|title=A Moral Technology: Electrification as Political Ritual in New Delhi|year=2017}} Quote: In modern rakhi, technologically mediated and performed with manufactured charms, migrating men are the medium by which the village women interact, vertically, with the cosmopolitan center—the site of radio broadcasts, and the source of technological goods and national solidarity</ref> चित्रपट, <ref name="Pandit 2003">{{Citation|title=BUSINESS @ HOME|year=2003}} Quote: "Quote: Raksha Bandhan traditionally celebrated in North India has acquired greater importance due to Hindi films. </ref> सामाजिक संवाद, <ref name="Khandekar2003">{{Citation|title=Faith: filling the God-sized hole|year=2003}} Quote: "But since independence and the gradual opening up of Indian society, Raksha Bandhan as celebrated in North India has won the affection of many South Indian families. </ref> आणि राजकीय हिंदू धर्माच्या प्रचाराद्वारे <ref name="JoshySeethi2015">{{Citation|title=State and Civil Society under Siege: Hindutva, Security and Militarism in India|year=2015}} Quote:(p 111) The RSS employs a cultural strategy to mobilise people through festivals. </ref> <ref name="Jaffrelot1999">{{Citation|title=The Hindu Nationalist Movement and Indian Politics: 1925 to the 1990s : Strategies of Identity-building, Implantation and Mobilisation (with Special Reference to Central India)|year=1999}} Quote: This ceremony occurs in a cycle of six annual festivals which often coincides with those observed in Hindu society, and which Hedgewar inscribed in the ritual calendar of his movement: Varsha Pratipada (the Hindu new year), Shivajirajyarohonastava (the coronation of Shivaji), guru dakshina, Raksha Bandhan (a North Indian festival in which sisters tie ribbons round the wrists of their brothers to remind them of their duty as protectors, a ritual which the RSS has re-interpreted in such a way that the leader of the shakha ties a ribbon around the pole of the saffron flag, after which swayamsevaks carry out this ritual for one another as a mark of brotherhood), .</ref> या सणाचे स्वरूप बदलले जात आहे. <ref name="Coleman2017-nation-building">{{Citation|title=A Moral Technology: Electrification as Political Ritual in New Delhi|year=2017}} Quote: ... as citizens become participants in the wider "new traditions" of the national state. </ref> रक्ताचे नाते नसलेल्या स्त्रिया आणि पुरुषांमध्ये स्वैच्छिक नातेसंबंधांची एक बदललेली परंपरा देखील आहे. यासाठी जाती आणि वर्गाच्या पलीकडे, <ref name="HeitzmanWorden19962">{{Citation|title=India: A Country Study|year=1996}}</ref> तसेच [[हिंदू]] आणि [[मुस्लिम]] हा भेद विसरून ''[[राखी]]'' बांधली जात आहे. <ref name="MinesLamb2002">{{Citation|title=Everyday Life in South Asia|year=2002}}</ref> == प्रस्तावना == [[चित्र:Rakhi_1.JPG|thumb|left|भावाला राखी बांधणारी बहीण]] हिंदू पंचांगाप्रमाणे श्रावणात येणारी राखी पौर्णिमा ही नारळी पौर्णिमेच्या दिवशी किंवा [[पौर्णिमा]] लागोपाठ दोन दिवस असेल तर दुसऱ्या दिवशी असणाऱ्या पौर्णिमेला साजरी करतात. याच दिवसाला'''<nowiki/>'रक्षाबंधन'''' म्हणतात. या दिवशी रक्षाबंधनाचा कार्यक्रम असतो.हा सण बहीण भावाच्या अतूट, उत्कट प्रेमाची आठवण करून देणारा दिवस आहे. श्रावण पोर्णिमेस राखी बांधावी, असे धर्मशास्त्रात म्हटले आहे.<ref name="भारतीय संस्कृती कोश खंड सातवा">भारतीय संस्कृती कोश खंड सातवा</ref> या विधीस 'पवित्रारोपण' असेही म्हणतात. भावाचा उत्कर्ष व्हावा, आपल्या भावाने आपले रक्षण करावे, ही यामागची मंगल मनोकामना असते. उत्तर भारतात हा सण ''राखी'' म्हणून प्रसिद्ध आहे. या दिवशी बहीण आपल्या भावाच्या उजव्या हाताच्या मनगटावर राखी बांधून भावास दीर्घ आयुष्य व सुख लाभो मिळो अशी कामना करतात. राखी बांधण्याचा अर्थ ती बांधणाऱ्या व्यक्तीच्या प्रेमरूपी बंधनात स्वतःला गुंतवून त्या व्यक्तीच्या रक्षणाची जबाबदारी स्वीकारणे. राखी बांधण्याच्या या सणातून स्नेह व परस्परप्रेम वृद्धिंगत करण्याची प्रथा अस्तित्वात आली आहे. रक्षाबंधन म्हणजे हातातील राखीस साक्षी मानून आपल्या बहिणीचे सदैव रक्षण करण्याचे वचन देणे. [[चित्र:रक्षाबन्धनम्3.jpg|इवलेसे|रक्षाबंधन, २०१४]] काही प्रांतात नोकर आपल्या मालकाला, ब्राह्मण आपल्या यजमानाला, मुलगी आपल्या वडिलांना, आणि पत्नी नवऱ्याला राखी बांधते. आपल्यापेक्षा बलवान, समर्थ माणसाला राखी बांधून आपल्या रक्षणाचे वचन घेणे हीच यामागची भावना आहे.भारतीय समाजात ऐक्‍य आणि प्रेमभाव वाढीस लागावा यासाठी रक्षाबंधनाचा सण राजपूत लोकांत रूढ झाला. आजकाल मात्र बहीण-भावाच्या पवित्र प्रेमाचा सण म्हणून हा सण साजरा होतो. या दिवशी बहिणी आपल्या सख्ख्या भावाच्या हातावर राखी बांधतातच आणि शिवाय त्या बंधुत्वसमान नाते असलेल्या व्यक्तीसही राखी बांधतात. == हेतू व महत्त्व == [[चित्र:Rakhi_collage.jpg|thumb|विविध प्रकारच्या राख्या]] बहीण या दिवशी भावाला ओवाळून त्याचा हातावर राखी बांधते आणि आपले भावाविषयी प्रेम व्यक्त करते. या सणाचे आधारस्तंभ म्हणजे प्रेम, पराक्रम, सय्यम आणि साहस. निस्वार्थ प्रेमाची व्याख्या म्हणजे भावा-बहिणीचं नातं. पूर्वजांनी भारतीय संस्कृती मध्ये या नात्याच्या पवित्रतेचा महिमा गायला आहे. आपल्या भारत देशाने संस्कृतीचे उत्तम उदाहरण देऊन मानवाला योग्य दिशा प्रदान केली आहे. स्त्री सन्मान हा सुद्धा या सनामधून दिलेला उपदेश होय. फक्त स्त्री हक्क आणि स्त्रीला वरवर सन्मान देणाऱ्या आतल्या गाठीच्या लोकांना तिचे महत्त्व कळत नाही. ‘यत्र नार्यस्तु पूज्यन्ते रमन्ते तत्र देवता:| यात्रेतास्तु न पूज्यन्ते सर्वास्तत्राफला: क्रिया:|’ ज्या कुळामध्ये स्त्रीची पूजा, म्हणजेच मान- सन्मान, सत्कार होतो, तेथे सुशील, गुणी व उत्तम मुलं होतात आणि जिथे स्त्री सन्मान नसतो तिथे कुठलीही प्रगती होत नाही. हा विचार लहानपणी पासून समाजामध्ये रुजविण्याचा प्रयत्न ह्या सनाद्वारे केला जातो. "राखी' ह्या शब्दातच "रक्षण कर' - "राख म्हणजे सांभाळ' हा संकेत आहे. कुठल्याही कर्तबगार, धाडसी शूरवीराने याचक, दुर्बल, वृद्ध, आजारी, असहाय, अपंग व अबलांचे रक्षण करणे हा धर्म आहे. हेच लक्षात घेऊन याच दिवशी रेशमी धागा अशा करारी पुरुषाच्या हाती बांधून त्याच्याकडून रक्षणाचे अभय घेण्याची ही प्रथा आहे. हे अभय शास्त्राधारे पौरोहित्य करणारे पुरोहित आपल्या यजमानघरी स्वतः सर्वांना राखीचा रेशीमधागा मंत्रोच्चारांसह बांधून देतात. यातला गर्भित अर्थ नात्याचे रक्षण करणे हाच आहे. == आख्यायिका == 1.रक्षाबंधनाची सुरुवात केव्हा झाली, याबद्दल निश्‍चित पुरावा नाही; पण त्याविषयी एक आख्यायिका आहे. पूर्वी देवदानवांच्या युद्धात दानवांच्या शक्तीपुढे देवांचे काही चालत नसे. दानवांचा राजा [[वृत्रासुर]] याने देवांचा राजा [[इंद्र]] याला युद्धाचे आव्हान दिले. इंद्र आपले वज्र घेऊन युद्धास निघाला. त्या वेळी इंद्राला विजय मिळावा म्हणून त्याची पत्नी [[शुची]] हिने [[विष्णू]]कडून मिळालेला एक दोरा (राखी) इंद्राच्या हातावर बांधला. त्या राखीच्या प्रभावाने इंद्राला त्या युद्धात विजय मिळेल, अशी तिची श्रद्धा होती. इंद्राचा विजय झाला आणि त्याचे गेलेले वैभव परत मिळाले. या प्रसंगाची आठवण म्हणून मनगटावर राखी बांधण्याची पद्धत पडली, असे सांगितले जाते. 2.हिंदू पौराणिक कथेनुसार, महाभारतात, जे एक महान भारतीय महाकाव्य आहे, पांडवांची पत्नी द्रौपदीने भगवान श्रीकृष्णाच्या मनगटामधून वाहणारे रक्त थांबवण्यासाठी तिच्या साडीचा कोपरा फाडून त्याच्या मनगटावर बांधला कारण भगवान कृष्णाने अनवधानाने स्वतःला जखमी केले होते. अशा प्रकारे, भाऊ आणि बहीण आणि भगवान श्रीकृष्ण यांच्यात एक बंध निर्माण झाला आणि द्रौपदीचे रक्षण करण्याचे वचन दिले. == इतिहास == ऐतिहासिक काळात [[चित्तोडगढ|चित्तोड]]<nowiki/>च्या राणी कर्मवतीने [[हुमायूँ|हुमायूॅं]] बादशहाला राखी पाठवली व हुमायूॅं बादशहाने पण आपल्या या बहिणीचे बहादुरशहाने केलेल्या आक्रमणापासून संरक्षण केले. दुसरा आलमगीर बादशहा दिल्लीवर राज्य करीत होता. त्याच्या प्रधानाने कट आखून बादशहाचा खून केला व प्रेत  नदीत टाकून दिले. एका स्त्रिने ते पाहिले. प्रेत वाहून जाऊ नये म्हणून तिने प्रेत पाण्याबाहेर काढले आणि प्रेताचा वाली येईपर्यंत प्रेताजवळ बसून राहिली. बऱ्याच वेळानंतर बादशहाच्या शोधात सैनिक तेथे आले. बादशहाचा मुलगा शहाआलम याने त्या हिंदू स्त्रीचे आभार मानले. तिला आपली  बहीण मानले. ती हिंदू स्त्री पुढे दरवर्षी शहाआलमला राखी बांधू लागली. ही प्रथा पुढे अकबरशहा व बहादूरशहा यांनीही चालू ठेवली. इतिहासात याचा उल्लेख आहे. मुघल बादशहानी पवित्र मानलेला हिंदूंचा हा एकमेव सण आहे. == भारतीय संस्कृती कोशात सांगितलेला धार्मिक विधी == विधीचा प्रयोग असा- सूर्योदयी स्नान करतात. उपाकर्म करून ऋषींचे तर्पण करतात अपराह्नकाळीं राखी तयार करतात. तांदूळ, सोने व पांढऱ्या मोहऱ्या एकत्र करून त्यांची [[पुरचुंडी (पुस्तक)|पुरचुंडी]] बांधल्याने रक्षा अर्थातच राखी तयार होते. मग तिची पूजा करतात. नंतर पुढील मंत्राने ती राखी मंत्री राजाला बांधे. - येन बद्धो बली राजा दानवेन्द्रो महाबल: । तेन त्वामपि बध्नामि रक्षे मा चल मा चल ॥ (अर्थ- महाबली दानवेद्र बळी राजा जिने बद्ध झाला, त्या रक्षेने मी तुलाही बांधतो. हे रक्षे, तू चलित होऊ नकोस.) यावरून मूळचे हे बंधन राजासाठी होते असे कळते.<ref name="भारतीय संस्कृती कोश खंड सातवा"/> या श्रावण पौर्णिमेला 'पोवती पौर्णिमा' असेही म्हणतात. कापसाच्या सुताच्या नवसुती (नऊ धाग्यांची जुडी) करून तिला आठ-बारा किंवा चोवीस गाठी मारतात व त्यांच्या ठिकाणी ब्रह्मा, विष्णू, महेश, ओंकार, सूर्य इत्यादी देवतांचे आवाहन करून हे पोवते प्रथम देवास वाहून नंतर तसलीच पोवती कुटुंबातील माणसांच्या मनगटावर बांधली जातात. == धार्मिक महत्त्व == श्रावण पोर्णिमेसच "श्रावणी" असे देखील म्हटले जाते. पाऊस पडल्यानंतर आनंदी झालेले लोक समाधानाने वेदपुराणाची कथा ऐकण्याचे उत्सव साजरे करीत. तर कुमारांना शिक्षण घेण्यास सुरुवात करण्याचा मुहूर्त याच काळात काढला जात असे. अध्ययनाचा प्रारंभ, शौर्याचे शुभचिन्ह या दोन गोष्टी मनोमन लक्षात ठेवणे व तसे आचरण करणे म्हणजे "श्रावणी' साजरी करणे होय. श्रवण नक्षत्रावर श्रावणी करतात.हा सण म्हणजे बहिण भावाचे अतूट नाते दाखवतो. == यज्ञोपवीत बदलण्याचे धर्मकृत्य == श्रावण महिन्यात जानवी बदलण्याचा कार्यक्रम असतो. हा ऋग्वेदी आणि शुक्ल यजुर्वेदी ब्राह्मणांसाठी नागपंचमीच्या दिवशी अर्थात श्रावण शुद्ध पंचमीला, ऋग्वेदी, हिरण्यकेशी आणि तैत्तिरीय ब्राह्मणांसाठी वर्णषष्ठीच्या दिवशी अर्थात श्रावण शुद्ध षष्ठीला, किंवा सर्वसामान्य ब्राह्मणांसाठी श्रावण पौर्णिमेला होतो. तमिळ पंचांगाप्रमाणे श्रावणी पौर्णिमेच्या दिवशी अवनी नावाचा तमिळ महिना चालू असतो, म्हणून या दिवसाला तमिळ पंचांग पाळणारे लोक अवनी अवित्तम म्हणतात. अवित्तम म्हणजे धनिष्ठा. दुसऱ्या दिवशीच्या पौर्णिमेला चंद्र धनिष्ठा नक्षत्रात असतो. जर पौर्णिमा लागोपाठ दोन दिवस असेल तर पहिल्या दिवशी ऋग्वेदी ब्राह्मणांची आणि दुसऱ्या दिवशी यजुर्वेदी ब्राह्मणांची [[श्रावणी]] असते. सामवेदी ब्राह्मणांची श्रावणी गणेश चतुर्थीला असते. == प्रांतानुसार == रक्षाबंधनच्या सणाप्रमाणे दक्षिण भारतात [[कार्तिक]] महिन्यात ''कार्तिकेय'' सण असतो. या दिवशी बहीण आपल्या भावास जेवण देऊन त्याच्या दीर्घायुष्यासाठी प्रार्थना करते व भाऊ तिचे रक्षण करण्याचे वचन देतो. रक्षाबंधन हे आपल्या व इतरांच्या जीवनामध्ये पवित्रता व मांगल्य निर्माण करण्याचे बंधन आहे. जैन लोक हा दिवस रक्षापर्व म्हणून पाळतात. त्या दिवशी जैन मंदिरातून राख्या ठेवलेल्या असतात. जैन मुनी त्यांचे आदराने ग्रहण करतात. उत्तर भारतात नोकर मालकाच्या हाताला राखी बांधतात.<ref name="भारतीय संस्कृती कोश खंड सातवा"/> == आख्यायिका == राखी बांधताना बहिणीने म्हणावे, - येन बद्धो बली राजा दानवेन्द्रो महाबलः। तेन त्वामनुबध्नामि रक्षे मा चल मा चल ।। (दानवांचा राजा बली यांच्या हातात दैत्यगुरू शुक्राचार्य यांनी जशी रक्षा (राखी) बांधली होत तशीच ही राखी मी तुझ्या हाताला बांधत आहे.) == बाह्यदुवे == {{संदर्भनोंदी}} {{विस्तार}} {{हिंदू सण}} [[वर्ग:हिंदू धर्मातील सण आणि उत्सव]] f7tsnqm4ekhy714he7uvu177ik23ba5 2145561 2145188 2022-08-12T09:14:22Z KiranBOT II 140753 शुद्धलेखन — इंग्रजी colon चा मराठी विसर्ग ([[सदस्य:KiranBOT II/typos#इंग्रजी colon चा मराठी विसर्ग|अधिक माहिती]]) wikitext text/x-wiki [[चित्र:Rakhi_on_hand_01.jpg|इवलेसे|[[राखी]]]] [[चित्र:Raksha_Bandhan.jpg|इवलेसे|[[रक्षाबंधन]] हा श्रावणातील प्रमुख सण आहे. यामध्ये बहिणी आपल्या भावाला [[राखी]] बांधतात.]] '''रक्षाबंधन''' <ref name="McGregor1993">{{Citation|title=The Oxford Hindi-English Dictionary|year=1993}} Quote: m Hindi ''rakśābandhan'' held on the full moon of the month of Savan, when sisters tie a talisman (rakhi q.v.) on the arm of their brothers and receive small gifts of money from them.</ref> हा [[हिंदू|हिंदूंचा]] एक लोकप्रिय वार्षिक [[सण]] आहे, जो [[दक्षिण आशिया]] तसेच जगाच्या इतर भागांमध्ये विशेषतः [[हिंदू|हिंदू लोकां]]<nowiki/>द्वारे साजरा केला जातो. या दिवशी सर्व वयोगटातील बहिणी त्यांच्या भावांच्या मनगटाभोवती '''[[राखी]]''' नावाचे तावीज बांधतात, जे त्यांच्या भावांच्या रक्षणाचे प्रतीक मानले जाते. परंपरेनुसार राखी बांधल्यानंतर भाऊ बहिणीला भेटवस्तू देतो. <ref name="Agarwal1994a">{{Citation|title=A Field of One's Own: Gender and Land Rights in South Asia|year=1994}} </ref> रक्षाबंधन हा [[हिंदू दिनदर्शिका|हिंदू दिनदर्शिकेतील]] [[श्रावण]] महिन्यात साजरा केला जातो, जो सामान्यतः [[ऑगस्ट महिना|ऑगस्ट]]<nowiki/>मध्ये येतो. "''रक्षाबंधन''" शब्दशः [[संस्‍कृत भाषा|संस्कृत]] अर्थ "संरक्षण, बंधन किंवा काळजी" असा होतो. बहीण-भावाचा हा सण, ज्याचा उगम लोक संस्कृतीमध्ये झाला, त्याला स्थानानुसार वेगवेगळी नावे होती; काही ठिकाणी '''सलुनो''', <ref name="MarriottBeals1955-Marriott-Saluno">{{Citation|title=Village India: Studies in the Little Community|year=1955}}</ref> <ref name="Wadley1994">{{Citation|title=Struggling with Destiny in Karimpur, 1925-1984}} Quote: (p 84) Potters: .</ref> '''सिलोनो''', <ref name="Lewis1965">{{Citation|title=Village Life in Northern India: Studies in a Delhi Village|year=1965}}</ref> आणि '''राकरी''' असे म्हटले जात होते . <ref name="Berreman1963" /> विवाहित स्त्रियांसाठी या सणाचे विशेष महत्त्व आहे असून काही प्रदेशांमध्ये किंवा गावांमध्ये ''बहिर्विवाह प्रथा'' आहे. यामध्ये वधू तिच्या जन्माच्या गावाबाहेर लग्न करते आणि प्रथेनुसार तिचे पालक तिच्या विवाहित घरी जात नाहीत. <ref name="Coleman2017">{{Citation|title=A Moral Technology: Electrification as Political Ritual in New Delhi|year=2017}} Quote: Rakhi and its local performances in Kishan Garhi were part of a festival in which connections between out-marrying sisters and village-resident brothers were affirmed. </ref> [[उत्तर भारत|उत्तर भारता]]<nowiki/>तील ग्रामीण भागांत जिथे अनेक खेड्यांमध्ये बहिर्विवाह पद्धती प्रचलित आहे, तिथे मोठ्या संख्येने विवाहित हिंदू स्त्रिया दरवर्षी त्यांच्या पालकांच्या घरी सणासाठी परत जातात. <ref name="Goody1990-exogamy-natal-home">{{Citation|title=The Oriental, the Ancient and the Primitive: Systems of Marriage and the Family in the Pre-Industrial Societies of Eurasia|year=1990}} Quote: "... the heavy emphasis placed on the continuing nature of brother-sister relations despite the fact that in the North marriage requires them to live in different villages. </ref> <ref name="Hess2015">{{Citation|title=Bodies of Song: Kabir Oral Traditions and Performative Worlds in North India|year=2015}} Quote: "In August comes Raksha Bandhan, the festival celebrating the bonds between brothers and sisters. </ref> त्यांचे भाऊ, जे विशेषतः पालकांसोबत किंवा जवळपास राहतात, कधीकधी त्यांच्या बहिणींच्या विवाहित घरी त्यांना परत घेऊन आणण्यासाठी जातात. अनेक तरुण विवाहित स्त्रिया त्यांच्या जन्माच्या घरी काही आठवड्यांपूर्वी येतात आणि समारंभ होईपर्यंत राहतात. <ref name="Wadley2005">{{Citation|title=Essays on North Indian Folk Traditions|year=2005}} Quote: In Savan, greenness abounds as the newly planted crops take root in the wet soil. </ref> भाऊ हे बहिणीचे सासर आणि माहेर यांच्यामध्ये आजीवन मध्यस्थ म्हणून काम करतात.<ref name="Gnanambal1969">{{Citation|title=Festivals of India|year=1969}}</ref> [[चित्र:A_girl_tying_Rakhi_to_the_President_Dr._A._P._J._Abdul_Kalam.jpg|इवलेसे|तत्कालीन [[राष्ट्रपती]] [[ए.पी.जे. अब्दुल कलाम|डॉ. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम]] यांना राखी बांधताना एक लहान मुलगी]] शहरी भारतात, जिथे कुटुंबे अधिकाधिक विभक्त होत आहेत, तिथे हा सण अधिक प्रतीकात्मक बनला असला तरीही तो खूप लोकप्रिय आहे. या उत्सवाशी संबंधित विधी त्यांच्या पारंपारिक प्रदेशांच्या पलीकडे पसरले आहेत. तंत्रज्ञान, स्थलांतर, <ref name="Coleman2017-technology-migration">{{Citation|title=A Moral Technology: Electrification as Political Ritual in New Delhi|year=2017}} Quote: In modern rakhi, technologically mediated and performed with manufactured charms, migrating men are the medium by which the village women interact, vertically, with the cosmopolitan center—the site of radio broadcasts, and the source of technological goods and national solidarity</ref> चित्रपट, <ref name="Pandit 2003">{{Citation|title=BUSINESS @ HOME|year=2003}} Quote: "Quote: Raksha Bandhan traditionally celebrated in North India has acquired greater importance due to Hindi films. </ref> सामाजिक संवाद, <ref name="Khandekar2003">{{Citation|title=Faith: filling the God-sized hole|year=2003}} Quote: "But since independence and the gradual opening up of Indian society, Raksha Bandhan as celebrated in North India has won the affection of many South Indian families. </ref> आणि राजकीय हिंदू धर्माच्या प्रचाराद्वारे <ref name="JoshySeethi2015">{{Citation|title=State and Civil Society under Siege: Hindutva, Security and Militarism in India|year=2015}} Quote:(p 111) The RSS employs a cultural strategy to mobilise people through festivals. </ref> <ref name="Jaffrelot1999">{{Citation|title=The Hindu Nationalist Movement and Indian Politics: 1925 to the 1990s : Strategies of Identity-building, Implantation and Mobilisation (with Special Reference to Central India)|year=1999}} Quote: This ceremony occurs in a cycle of six annual festivals which often coincides with those observed in Hindu society, and which Hedgewar inscribed in the ritual calendar of his movement: Varsha Pratipada (the Hindu new year), Shivajirajyarohonastava (the coronation of Shivaji), guru dakshina, Raksha Bandhan (a North Indian festival in which sisters tie ribbons round the wrists of their brothers to remind them of their duty as protectors, a ritual which the RSS has re-interpreted in such a way that the leader of the shakha ties a ribbon around the pole of the saffron flag, after which swayamsevaks carry out this ritual for one another as a mark of brotherhood), .</ref> या सणाचे स्वरूप बदलले जात आहे. <ref name="Coleman2017-nation-building">{{Citation|title=A Moral Technology: Electrification as Political Ritual in New Delhi|year=2017}} Quote: ... as citizens become participants in the wider "new traditions" of the national state. </ref> रक्ताचे नाते नसलेल्या स्त्रिया आणि पुरुषांमध्ये स्वैच्छिक नातेसंबंधांची एक बदललेली परंपरा देखील आहे. यासाठी जाती आणि वर्गाच्या पलीकडे, <ref name="HeitzmanWorden19962">{{Citation|title=India: A Country Study|year=1996}}</ref> तसेच [[हिंदू]] आणि [[मुस्लिम]] हा भेद विसरून ''[[राखी]]'' बांधली जात आहे. <ref name="MinesLamb2002">{{Citation|title=Everyday Life in South Asia|year=2002}}</ref> == प्रस्तावना == [[चित्र:Rakhi_1.JPG|thumb|left|भावाला राखी बांधणारी बहीण]] हिंदू पंचांगाप्रमाणे श्रावणात येणारी राखी पौर्णिमा ही नारळी पौर्णिमेच्या दिवशी किंवा [[पौर्णिमा]] लागोपाठ दोन दिवस असेल तर दुसऱ्या दिवशी असणाऱ्या पौर्णिमेला साजरी करतात. याच दिवसाला'''<nowiki/>'रक्षाबंधन'''' म्हणतात. या दिवशी रक्षाबंधनाचा कार्यक्रम असतो.हा सण बहीण भावाच्या अतूट, उत्कट प्रेमाची आठवण करून देणारा दिवस आहे. श्रावण पोर्णिमेस राखी बांधावी, असे धर्मशास्त्रात म्हटले आहे.<ref name="भारतीय संस्कृती कोश खंड सातवा">भारतीय संस्कृती कोश खंड सातवा</ref> या विधीस 'पवित्रारोपण' असेही म्हणतात. भावाचा उत्कर्ष व्हावा, आपल्या भावाने आपले रक्षण करावे, ही यामागची मंगल मनोकामना असते. उत्तर भारतात हा सण ''राखी'' म्हणून प्रसिद्ध आहे. या दिवशी बहीण आपल्या भावाच्या उजव्या हाताच्या मनगटावर राखी बांधून भावास दीर्घ आयुष्य व सुख लाभो मिळो अशी कामना करतात. राखी बांधण्याचा अर्थ ती बांधणाऱ्या व्यक्तीच्या प्रेमरूपी बंधनात स्वतःला गुंतवून त्या व्यक्तीच्या रक्षणाची जबाबदारी स्वीकारणे. राखी बांधण्याच्या या सणातून स्नेह व परस्परप्रेम वृद्धिंगत करण्याची प्रथा अस्तित्वात आली आहे. रक्षाबंधन म्हणजे हातातील राखीस साक्षी मानून आपल्या बहिणीचे सदैव रक्षण करण्याचे वचन देणे. [[चित्र:रक्षाबन्धनम्3.jpg|इवलेसे|रक्षाबंधन, २०१४]] काही प्रांतात नोकर आपल्या मालकाला, ब्राह्मण आपल्या यजमानाला, मुलगी आपल्या वडिलांना, आणि पत्नी नवऱ्याला राखी बांधते. आपल्यापेक्षा बलवान, समर्थ माणसाला राखी बांधून आपल्या रक्षणाचे वचन घेणे हीच यामागची भावना आहे.भारतीय समाजात ऐक्‍य आणि प्रेमभाव वाढीस लागावा यासाठी रक्षाबंधनाचा सण राजपूत लोकांत रूढ झाला. आजकाल मात्र बहीण-भावाच्या पवित्र प्रेमाचा सण म्हणून हा सण साजरा होतो. या दिवशी बहिणी आपल्या सख्ख्या भावाच्या हातावर राखी बांधतातच आणि शिवाय त्या बंधुत्वसमान नाते असलेल्या व्यक्तीसही राखी बांधतात. == हेतू व महत्त्व == [[चित्र:Rakhi_collage.jpg|thumb|विविध प्रकारच्या राख्या]] बहीण या दिवशी भावाला ओवाळून त्याचा हातावर राखी बांधते आणि आपले भावाविषयी प्रेम व्यक्त करते. या सणाचे आधारस्तंभ म्हणजे प्रेम, पराक्रम, सय्यम आणि साहस. निस्वार्थ प्रेमाची व्याख्या म्हणजे भावा-बहिणीचं नातं. पूर्वजांनी भारतीय संस्कृती मध्ये या नात्याच्या पवित्रतेचा महिमा गायला आहे. आपल्या भारत देशाने संस्कृतीचे उत्तम उदाहरण देऊन मानवाला योग्य दिशा प्रदान केली आहे. स्त्री सन्मान हा सुद्धा या सनामधून दिलेला उपदेश होय. फक्त स्त्री हक्क आणि स्त्रीला वरवर सन्मान देणाऱ्या आतल्या गाठीच्या लोकांना तिचे महत्त्व कळत नाही. ‘यत्र नार्यस्तु पूज्यन्ते रमन्ते तत्र देवता:| यात्रेतास्तु न पूज्यन्ते सर्वास्तत्राफला: क्रिया:|’ ज्या कुळामध्ये स्त्रीची पूजा, म्हणजेच मान- सन्मान, सत्कार होतो, तेथे सुशील, गुणी व उत्तम मुलं होतात आणि जिथे स्त्री सन्मान नसतो तिथे कुठलीही प्रगती होत नाही. हा विचार लहानपणी पासून समाजामध्ये रुजविण्याचा प्रयत्न ह्या सनाद्वारे केला जातो. "राखी' ह्या शब्दातच "रक्षण कर' - "राख म्हणजे सांभाळ' हा संकेत आहे. कुठल्याही कर्तबगार, धाडसी शूरवीराने याचक, दुर्बल, वृद्ध, आजारी, असहाय, अपंग व अबलांचे रक्षण करणे हा धर्म आहे. हेच लक्षात घेऊन याच दिवशी रेशमी धागा अशा करारी पुरुषाच्या हाती बांधून त्याच्याकडून रक्षणाचे अभय घेण्याची ही प्रथा आहे. हे अभय शास्त्राधारे पौरोहित्य करणारे पुरोहित आपल्या यजमानघरी स्वतः सर्वांना राखीचा रेशीमधागा मंत्रोच्चारांसह बांधून देतात. यातला गर्भित अर्थ नात्याचे रक्षण करणे हाच आहे. == आख्यायिका == 1.रक्षाबंधनाची सुरुवात केव्हा झाली, याबद्दल निश्‍चित पुरावा नाही; पण त्याविषयी एक आख्यायिका आहे. पूर्वी देवदानवांच्या युद्धात दानवांच्या शक्तीपुढे देवांचे काही चालत नसे. दानवांचा राजा [[वृत्रासुर]] याने देवांचा राजा [[इंद्र]] याला युद्धाचे आव्हान दिले. इंद्र आपले वज्र घेऊन युद्धास निघाला. त्या वेळी इंद्राला विजय मिळावा म्हणून त्याची पत्नी [[शुची]] हिने [[विष्णू]]कडून मिळालेला एक दोरा (राखी) इंद्राच्या हातावर बांधला. त्या राखीच्या प्रभावाने इंद्राला त्या युद्धात विजय मिळेल, अशी तिची श्रद्धा होती. इंद्राचा विजय झाला आणि त्याचे गेलेले वैभव परत मिळाले. या प्रसंगाची आठवण म्हणून मनगटावर राखी बांधण्याची पद्धत पडली, असे सांगितले जाते. 2.हिंदू पौराणिक कथेनुसार, महाभारतात, जे एक महान भारतीय महाकाव्य आहे, पांडवांची पत्नी द्रौपदीने भगवान श्रीकृष्णाच्या मनगटामधून वाहणारे रक्त थांबवण्यासाठी तिच्या साडीचा कोपरा फाडून त्याच्या मनगटावर बांधला कारण भगवान कृष्णाने अनवधानाने स्वतःला जखमी केले होते. अशा प्रकारे, भाऊ आणि बहीण आणि भगवान श्रीकृष्ण यांच्यात एक बंध निर्माण झाला आणि द्रौपदीचे रक्षण करण्याचे वचन दिले. == इतिहास == ऐतिहासिक काळात [[चित्तोडगढ|चित्तोड]]<nowiki/>च्या राणी कर्मवतीने [[हुमायूँ|हुमायूॅं]] बादशहाला राखी पाठवली व हुमायूॅं बादशहाने पण आपल्या या बहिणीचे बहादुरशहाने केलेल्या आक्रमणापासून संरक्षण केले. दुसरा आलमगीर बादशहा दिल्लीवर राज्य करीत होता. त्याच्या प्रधानाने कट आखून बादशहाचा खून केला व प्रेत  नदीत टाकून दिले. एका स्त्रिने ते पाहिले. प्रेत वाहून जाऊ नये म्हणून तिने प्रेत पाण्याबाहेर काढले आणि प्रेताचा वाली येईपर्यंत प्रेताजवळ बसून राहिली. बऱ्याच वेळानंतर बादशहाच्या शोधात सैनिक तेथे आले. बादशहाचा मुलगा शहाआलम याने त्या हिंदू स्त्रीचे आभार मानले. तिला आपली  बहीण मानले. ती हिंदू स्त्री पुढे दरवर्षी शहाआलमला राखी बांधू लागली. ही प्रथा पुढे अकबरशहा व बहादूरशहा यांनीही चालू ठेवली. इतिहासात याचा उल्लेख आहे. मुघल बादशहानी पवित्र मानलेला हिंदूंचा हा एकमेव सण आहे. == भारतीय संस्कृती कोशात सांगितलेला धार्मिक विधी == विधीचा प्रयोग असा- सूर्योदयी स्नान करतात. उपाकर्म करून ऋषींचे तर्पण करतात अपराह्नकाळीं राखी तयार करतात. तांदूळ, सोने व पांढऱ्या मोहऱ्या एकत्र करून त्यांची [[पुरचुंडी (पुस्तक)|पुरचुंडी]] बांधल्याने रक्षा अर्थातच राखी तयार होते. मग तिची पूजा करतात. नंतर पुढील मंत्राने ती राखी मंत्री राजाला बांधे. - येन बद्धो बली राजा दानवेन्द्रो महाबल: । तेन त्वामपि बध्नामि रक्षे मा चल मा चल ॥ (अर्थ- महाबली दानवेद्र बळी राजा जिने बद्ध झाला, त्या रक्षेने मी तुलाही बांधतो. हे रक्षे, तू चलित होऊ नकोस.) यावरून मूळचे हे बंधन राजासाठी होते असे कळते.<ref name="भारतीय संस्कृती कोश खंड सातवा"/> या श्रावण पौर्णिमेला 'पोवती पौर्णिमा' असेही म्हणतात. कापसाच्या सुताच्या नवसुती (नऊ धाग्यांची जुडी) करून तिला आठ-बारा किंवा चोवीस गाठी मारतात व त्यांच्या ठिकाणी ब्रह्मा, विष्णू, महेश, ओंकार, सूर्य इत्यादी देवतांचे आवाहन करून हे पोवते प्रथम देवास वाहून नंतर तसलीच पोवती कुटुंबातील माणसांच्या मनगटावर बांधली जातात. == धार्मिक महत्त्व == श्रावण पोर्णिमेसच "श्रावणी" असे देखील म्हटले जाते. पाऊस पडल्यानंतर आनंदी झालेले लोक समाधानाने वेदपुराणाची कथा ऐकण्याचे उत्सव साजरे करीत. तर कुमारांना शिक्षण घेण्यास सुरुवात करण्याचा मुहूर्त याच काळात काढला जात असे. अध्ययनाचा प्रारंभ, शौर्याचे शुभचिन्ह या दोन गोष्टी मनोमन लक्षात ठेवणे व तसे आचरण करणे म्हणजे "श्रावणी' साजरी करणे होय. श्रवण नक्षत्रावर श्रावणी करतात.हा सण म्हणजे बहिण भावाचे अतूट नाते दाखवतो. == यज्ञोपवीत बदलण्याचे धर्मकृत्य == श्रावण महिन्यात जानवी बदलण्याचा कार्यक्रम असतो. हा ऋग्वेदी आणि शुक्ल यजुर्वेदी ब्राह्मणांसाठी नागपंचमीच्या दिवशी अर्थात श्रावण शुद्ध पंचमीला, ऋग्वेदी, हिरण्यकेशी आणि तैत्तिरीय ब्राह्मणांसाठी वर्णषष्ठीच्या दिवशी अर्थात श्रावण शुद्ध षष्ठीला, किंवा सर्वसामान्य ब्राह्मणांसाठी श्रावण पौर्णिमेला होतो. तमिळ पंचांगाप्रमाणे श्रावणी पौर्णिमेच्या दिवशी अवनी नावाचा तमिळ महिना चालू असतो, म्हणून या दिवसाला तमिळ पंचांग पाळणारे लोक अवनी अवित्तम म्हणतात. अवित्तम म्हणजे धनिष्ठा. दुसऱ्या दिवशीच्या पौर्णिमेला चंद्र धनिष्ठा नक्षत्रात असतो. जर पौर्णिमा लागोपाठ दोन दिवस असेल तर पहिल्या दिवशी ऋग्वेदी ब्राह्मणांची आणि दुसऱ्या दिवशी यजुर्वेदी ब्राह्मणांची [[श्रावणी]] असते. सामवेदी ब्राह्मणांची श्रावणी गणेश चतुर्थीला असते. == प्रांतानुसार == रक्षाबंधनच्या सणाप्रमाणे दक्षिण भारतात [[कार्तिक]] महिन्यात ''कार्तिकेय'' सण असतो. या दिवशी बहीण आपल्या भावास जेवण देऊन त्याच्या दीर्घायुष्यासाठी प्रार्थना करते व भाऊ तिचे रक्षण करण्याचे वचन देतो. रक्षाबंधन हे आपल्या व इतरांच्या जीवनामध्ये पवित्रता व मांगल्य निर्माण करण्याचे बंधन आहे. जैन लोक हा दिवस रक्षापर्व म्हणून पाळतात. त्या दिवशी जैन मंदिरातून राख्या ठेवलेल्या असतात. जैन मुनी त्यांचे आदराने ग्रहण करतात. उत्तर भारतात नोकर मालकाच्या हाताला राखी बांधतात.<ref name="भारतीय संस्कृती कोश खंड सातवा"/> == आख्यायिका == राखी बांधताना बहिणीने म्हणावे, - येन बद्धो बली राजा दानवेन्द्रो महाबलः। तेन त्वामनुबध्नामि रक्षे मा चल मा चल ।। (दानवांचा राजा बली यांच्या हातात दैत्यगुरू शुक्राचार्य यांनी जशी रक्षा (राखी) बांधली होत तशीच ही राखी मी तुझ्या हाताला बांधत आहे.) == बाह्यदुवे == {{संदर्भनोंदी}} {{विस्तार}} {{हिंदू सण}} [[वर्ग:हिंदू धर्मातील सण आणि उत्सव]] e1sdp7edoz9kwnqybg8kfipbt6giqya 14 30546 2145468 1402427 2022-08-12T07:30:27Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:इंग्लंड क्रिकेट]] [[वर्ग:भारतीय क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] 3m94v1sgu7xcw5nfb55v7ecyv4k9c89 0 32100 2145293 2134421 2022-08-12T05:54:19Z Omega45 127466 /* जिल्हावार तालुक्यांची यादी */ wikitext text/x-wiki [[महाराष्ट्र|महाराष्ट्रात]] एकूण [[महाराष्ट्रातील जिल्ह्यांची यादी|३६ जिल्हे]] आहेत, तर ३६ जिल्ह्यात मिळून महाराष्ट्रात एकूण ३५८ [[तालुका|तालुके]] आहेत,<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://censusindia.gov.in/census.website/data/population-finder|title=Basic Population Figures of India, States, Districts and Sub-District, 2011.|url-status=live}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://digigav.in/maharashtra/list-of-talukas-in-maharashtra-district-wise/|title=List of Talukas in Maharashtra District wise|website=digigav|language=en-US|access-date=2022-06-27}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://web.archive.org/web/20150722032645/http://prahaar.in/prahaarhelpline/269444|title=महाराष्ट्रातील सर्व तालुके… {{!}} PRAHAAR {{!}} ONLINE MARATHI NEWS|date=2015-07-22|website=web.archive.org|access-date=2022-07-01}}</ref> पण मुंबई शहर जिल्ह्यात एकही तालुका नाही.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.esakal.com/mumbai/only-district-which-do-not-have-any-taluka-place-read-interesting-news-299645|title=काय सांगता? 'या' जिल्ह्यात एकही तालुका नाही? जाणून घ्या तो जिल्हा आहे तरी कोणता ?|website=eSakal - Marathi Newspaper|language=mr-IN|access-date=2022-07-03}}</ref> महाराष्ट्रामध्ये एकूण ३५१ [[पंचायत समिती|पंचायत समित्या]] आहेत, जे तालुके १०० टक्के शहरी असतात त्यांच्या साठी पंचायत समिती स्थापन केली जात नाही. क्षेत्रफळाचे दृष्टीने अमरावती जिल्ह्यातील [[चिखलदरा तालुका|चिखलदरा]] (२५०९.६१ km^२) हा सर्वात मोठा तर ठाणे जिल्ह्यातील [[उल्हासनगर तालुका|उल्हासनगर]] (१३.०० km^२) हा सर्वात लहान तालुका आहे. एकाच तालुक्यामध्ये सर्वाधिक गावे [[सातारा जिल्हा|सातारा जिल्ह्या]]<nowiki/>तील [[पाटण तालुका, सातारा|पाटण तालुक्यात]] आहेत. == जिल्हावार तालुक्यांची यादी == ===अकोला जिल्हा=== [[अकोला जिल्हा|अकोला जिल्ह्या]]<nowiki/>त ७ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[बार्शीटाकळी तालुका]]||[[बार्शीटाकळी]]||१,४९,३६३ |- |२||[[पातूर तालुका]]||[[पातूर]]||१,३८,७३० |- |३ |[[मूर्तिजापूर तालुका]] |[[मूर्तिजापूर]] |१,७४,६५० |- |४ |[[अकोला तालुका]] |[[अकोला]] |७,३३,८५२ |- |५ |[[बाळापूर तालुका]] |[[बाळापूर]] |१,८९,४१२ |- |६ |[[अकोट तालुका]] |[[अकोट]] |२,५५,५४० |- |७ |[[तेल्हारा तालुका]] |[[तेल्हारा]] |१,७२,३५९ |- !एकूण ! colspan="2" |[[अकोला जिल्हा]] !१८,१३,९०६ |} ===अमरावती जिल्हा=== [[अमरावती जिल्हा|अमरावती जिल्ह्यात]] १४ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[धामणगाव रेल्वे तालुका]]||[[धामणगांव रेल्वे|धामणगाव रेल्वे]]||१,३२,९१५ |- |२||[[चांदूर रेल्वे तालुका]]||[[चांदूर रेल्वे]]||९६,९०७ |- |३ |[[नांदगाव खंडेश्वर तालुका]] |[[मुंड निशंकराव]] |१,२९,८१० |- |४ |[[दर्यापूर तालुका]] |[[दर्यापूर]] |१,७५,०६१ |- |५ |[[भातकुली तालुका]] |[[भातकुली]] |१,१३,१०९ |- |६ |[[अमरावती तालुका]] |[[अमरावती]] |७,८८,३२७ |- |७ |[[तिवसा तालुका]] |[[तिवसा]] |१,०४,७२८ |- |८ |[[वरुड तालुका]] |[[वरुड]] |२,२४,९८४ |- |९ |[[मोर्शी तालुका]] |[[मोर्शी]] |१,८२,४८४ |- |१० |[[चांदुर बाजार तालुका]] |[[चांदुर बाजार|चांदूर बाजार]] |१,९६,२५८ |- |११ |[[अचलपूर तालुका]] |[[अचलपूर]] |२,७९,४७९ |- |१२ |[[अंजनगाव सुर्जी तालुका]] |[[अंजनगाव सुर्जी]] |१,६०,९०३ |- |१३ |[[चिखलदरा तालुका]] |[[चिखलदरा]] |१,१८,८१५ |- |१४ |[[धारणी तालुका]] |[[धारणी]] |१,८४,६६५ |- !एकूण ! colspan="2"|[[अमरावती जिल्हा|अमरावती जिल्हा]] !२८,८८,४४५ |} ===अहमदनगर जिल्हा=== [[अहमदनगर जिल्हा|अहमदनगर जिल्ह्यात]] १४ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[जामखेड तालुका]]||[[जामखेड]]||१,५८,३८० |- |२||[[कर्जत तालुका, अहमदनगर जिल्हा|कर्जत तालुका]]||[[कर्जत (अहमदनगर)|कर्जत]]||२,३५,७९२ |- |३ |[[श्रीगोंदा तालुका]] |[[श्रीगोंदा]] |३,१५,९७५ |- |४ |[[पारनेर तालुका]] |[[पारनेर]] |२,७४,१६७ |- |५ |[[राहुरी तालुका]] |[[राहुरी]] |३,२२,८२३ |- |६ |[[नगर तालुका]] |[[अहमदनगर]] |६,८४,०४४ |- |७ |[[पाथर्डी तालुका]] |[[पाथर्डी]] |२,५८,१०९ |- |८ |[[शेवगांव तालुका]] |[[शेवगाव|शेवगांव]] |२,४५,७१४ |- |९ |[[नेवासा तालुका]] |[[नेवासा]] |३,५७,८२९ |- |१० |[[श्रीरामपूर तालुका]] |[[श्रीरामपूर]] |२,८७,५०० |- |११ | [[राहाता तालुका]] |[[राहाता]] |३,२०,४८५ |- |१२ |[[कोपरगाव तालुका]] |[[कोपरगाव]] |३,०२,४५२ |- |१३ |[[संगमनेर तालुका]] |[[संगमनेर]] |४,८७,९३९ |- |१४ |[[अकोले तालुका]] |[[अकोले]] |२,९१,९५० |- !एकूण !colspan="2"|[[अहमदनगर जिल्हा]] !४५,४३,१५९ |} ===उस्मानाबाद जिल्हा=== [[उस्मानाबाद जिल्हा|उस्मानाबाद जिल्ह्यात]] ८ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[उमरगा तालुका]]||[[उमरगा]]||२,६९,५१९ |- |२||[[लोहारा तालुका]]||[[लोहारा बुद्रुक|लोहारा]]||१,१६,७१२ |- |३ |[[तुळजापूर तालुका]] |[[तुळजापूर]] |२,७८,८७९ |- |४ |[[उस्मानाबाद तालुका]] |[[उस्मानाबाद]] |४,०५,७३६ |- |५ |[[कळंब तालुका, उस्मानाबाद|कळंब तालुका]] |[[कळंब (उस्मानाबाद)|कळंब]] |२,१७,६८७ |- |६ |[[वाशी तालुका]] |[[वाशी (उस्मानाबाद)|वाशी]] |९२,१५० |- |७ |[[भूम तालुका]] |[[भूम]] |१,३६,७४५ |- |८ |[[परांडा तालुका]] |[[परांडा]] |१,४०,१४८ |- !एकूण !colspan="2"|[[उस्मानाबाद जिल्हा]] !१६,५७,५७६ |} ===औरंगाबाद जिल्हा=== [[औरंगाबाद जिल्हा|औरंगाबाद जिल्ह्यात]] ९ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[पैठण तालुका]]||[[पैठण]]||३,४७,९७३ |- |२||[[गंगापूर तालुका]]||[[गंगापूर]]||३,५८,१५५ |- |३ |[[वैजापूर तालुका]] |[[वैजापूर]] |३,११,३७१ |- |४ |[[खुलदाबाद तालुका]] |[[खुलदाबाद]] |१,१८,३२८ |- |५ |[[औरंगाबाद तालुका]] |[[औरंगाबाद]] |१५,९०,३७४ |- |६ |[[फुलंब्री तालुका]] |[[फुलंब्री]] |१,६१,०१२ |- |७ |[[सिल्लोड तालुका]] |[[सिल्लोड]] |३,५९,९६३ |- |८ |[[सोयगांव तालुका]] |[[सोयगांव]] |१,१३,०८७ |- |९ |[[कन्नड तालुका]] |[[कन्नड]] |३,४१,०१९ |- !एकूण !colspan="2"|[[औरंगाबाद जिल्हा]] !३७,०१,२८२ |} ===कोल्हापूर जिल्हा=== [[कोल्हापूर जिल्हा|कोल्हापूर जिल्ह्या]]<nowiki/>त १२ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[चंदगड तालुका]]||[[चंदगड]]||१,८७,२२० |- |२||[[गडहिंग्लज तालुका]]||[[गडहिंग्लज]]||२,२५,७३४ |- |३ |[[आजरा तालुका]] |[[आजरा]] |१,२०,२६५ |- |४ |[[भुदरगड तालुका]] |[[गारगोटी (कोल्हापूर)|गारगोटी]] |१,५०,३६८ |- |५ |[[कागल तालुका]] |[[कागल]] |२,७५,३७२ |- |६ |[[राधानगरी तालुका]] |[[राधानगरी]] |१,९९,७१३ |- |७ |[[गगनबावडा तालुका]] |[[गगनबावडा]] |३५,७७२ |- |८ |[[करवीर तालुका]] |[[कोल्हापूर]] |१०,३७,७१३ |- |९ |[[शिरोळ तालुका]] |[[शिरोळ]] |३,९१,०१५ |- |१० |[[हातकणंगले तालुका]] |[[हातकणंगले]] |८,०७,७५१ |- |११ |[[पन्हाळा तालुका]] |[[पन्हाळा शहर|पन्हाळा]] |२,५९,४१७ |- |१२ |[[शाहूवाडी तालुका]] |[[शाहूवाडी]] |१,८५,६६१ |- !एकूण !colspan="2"|[[कोल्हापूर जिल्हा]] !३८,७६,००१ |} ===गडचिरोली जिल्हा=== [[गडचिरोली जिल्हा|गडचिरोली जिल्ह्यात]] १२ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[सिरोंचा तालुका]]||[[सिरोंचा]]||७४,७५६ |- |२||[[अहेरी तालुका]]||[[अहेरी]]||१,१६,९९२ |- |३ |[[भामरागड तालुका]] |[[भामरागड]] |३६,३२५ |- |४ |[[एटापल्ली तालुका]] |[[एटापल्ली]] |८१,७१३ |- |५ |[[मुलचेरा तालुका]] |[[मुलचेरा]] |४५,७८७ |- |६ |[[चामोर्शी तालुका]] |[[चामोर्शी]] |१,७९,१२० |- |७ |[[गडचिरोली तालुका]] |[[गडचिरोली]] |१,४५,९६३ |- |८ |[[धानोरा तालुका]] |[[धानोरा]] |८२,६९८ |- |९ |[[कोरची तालुका]] |[[कोरची]] |४२,८११ |- |१० |[[कुरखेडा तालुका]] |[[कुरखेडा]] |८६,०७३ |- |११ |[[आरमोरी तालुका]] |[[आरमोरी]] |९७,०९७ |- |१२ |[[देसाईगंज (वडसा) तालुका]] |[[देसाईगंज]] |८३,६०७ |- !एकूण !colspan="2"|[[गडचिरोली जिल्हा]] !१०,७२,९४२ |} ===गोंदिया जिल्हा=== [[गोंदिया जिल्हा|गोंदिया जिल्ह्यात]] ८ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[देवरी तालुका]]||[[देवरी]]||१,१४,५१८ |- |२||[[अर्जुनी मोरगाव तालुका]]||[[अर्जुनी मोरगाव]]||१,४८,२६५ |- |३ |[[सडक अर्जुनी तालुका]] |[[सडक अर्जुनी]] |१,१५,५९४ |- |४ |[[सालेकसा तालुका]] |[[सालेकसा]] |९०,६७९ |- |५ |[[आमगाव तालुका]] |[[आमगाव]] |१,३०,६५७ |- |६ |[[गोंदिया तालुका]] |[[गोंदिया]] |४,२१,६५० |- |७ |[[गोरेगाव तालुका]] |[[गोरेगाव (गोंदिया)|गोरेगाव]] |१,२४,८९० |- |८ |[[तिरोडा तालुका]] |तिरोडा |१,७६,२५४ |- !एकूण !colspan="2"|[[गोंदिया जिल्हा]] !१३,२२,५०७ |} ===चंद्रपूर जिल्हा=== [[चंद्रपूर जिल्हा|चंद्रपूर जिल्ह्यात]] १५ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[गोंडपिपरी तालुका]]||[[गोंडपिपरी]]||७९,६७२ |- |२||[[राजुरा तालुका]]||[[राजुरा]]||१,३८,४०८ |- |३ |[[जिवती तालुका]] |[[जिवती]] |६१,८२० |- |४ |[[कोरपना तालुका]] |[[कोरपना]] |१,२५,३१७ |- |५ |[[बल्लारपूर तालुका]] |[[बल्लारपूर]] |१,३४,५४० |- |६ |[[पोंभुर्णा तालुका]] |[[पोंभुर्णा]] |५०,७८१ |- |७ |[[मूल तालुका]] |[[मूल]] |१,१४,६११ |- |८ |[[चंद्रपूर तालुका]] |[[चंद्रपूर]] |४,८१,७५८ |- |९ |[[भद्रावती तालुका]] |[[भद्रावती]] |१,५८,७५१ |- |१० |[[सिंदेवाही तालुका]] |[[सिंदेवाही]] |१,१०,४४० |- |११ |[[सावली तालुका]] |[[सावली]] |१,०७,९३७ |- |१२ |[[ब्रह्मपुरी तालुका]] |[[ब्रह्मपुरी]] |१,६६,१६५ |- |१३ |[[नागभीड तालुका]] |[[नागभीड]] |१,३३,०२० |- |१४ |[[चिमूर तालुका]] |[[चिमूर]] |१,६९,५४७ |- |१५ |[[वरोरा तालुका]] |[[वरोरा]] |१,७१,५४० |- !एकूण !colspan="2"|[[चंद्रपूर जिल्हा]] !२२,०४,३०७ |} ===जळगाव जिल्हा=== [[जळगाव जिल्हा|जळगाव जिल्ह्यात]] १५ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[जामनेर तालुका]]||[[जामनेर]]||३,४९,९५७ |- |२||[[पाचोरा तालुका]]||[[पाचोरा]]||२,८९,६२८ |- |३ |[[चाळीसगाव तालुका]] |[[चाळीसगाव]] |४,१४,८७९ |- |४ |[[भडगाव तालुका]] |[[भडगाव]] |१,६२,८८९ |- |५ |[[पारोळा तालुका]] |[[पारोळा]] |१,९६,८६३ |- |६ |[[अमळनेर तालुका]] |[[अमळनेर]] |२,८७,८४९ |- |७ |[[धरणगाव तालुका]] |[[धरणगाव]] |१,७३,४४७ |- |८ |[[एरंडोल तालुका]] |[[एरंडोल]] |१,६६,५२१ |- |९ |[[जळगाव तालुका]] |[[जळगाव]] |६,७६,०४१ |- |१० |[[भुसावळ तालुका]] |[[भुसावळ]] |३,५९,४६१ |- |११ |[[बोदवड तालुका]] |[[बोदवड]] |९१,७९९ |- |१२ |[[मुक्ताईनगर तालुका]] |[[मुक्ताईनगर]] |१,६३,४४४ |- |१३ |[[रावेर तालुका]] |[[रावेर]] |३,१२,०८२ |- |१४ |[[यावल तालुका]] |[[यावल]] |२,७२,२४२ |- |१५ |[[चोपडा तालुका]] |[[चोपडा]] |३,१२,८१५ |- !एकूण ! colspan="2" |[[जळगाव जिल्हा|जळगाव जिल्हा]] !४२,२९,९१७ |} ===जालना जिल्हा=== [[जालना जिल्हा|जालना जिल्ह्यात]] ८ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[मंठा तालुका]]||[[मंठा]]||१,६७,४२७ |- |२||[[परतूर तालुका]]||[[परतूर]]||१,७७,५८९ |- |३ |[[घनसावंगी तालुका]] |[[घनसावंगी]] |२,११,१०८ |- |४ |[[अंबड तालुका]] |[[अंबड]] |२,५५,७०९ |- |५ |[[बदनापूर तालुका]] |[[बदनापूर]] |१,५३,७७२ |- |६ |[[जालना तालुका]] |[[जालना]] |५,१९,०१८ |- |७ |[[जाफ्राबाद तालुका]] |[[जाफराबाद|जाफ्राबाद]] |१,६३,१२० |- |८ |[[भोकरदन तालुका]] |[[भोकरदन]] |३,११,३०३ |- !एकूण ! colspan="2" |[[जालना जिल्हा|जालना जिल्हा]] !१९,५९,०४६ |} ===ठाणे जिल्हा=== [[ठाणे जिल्हा|ठाणे जिल्ह्यात]] ७ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[मुरबाड तालुका]]||[[मुरबाड]]||१,९०,६५२ |- |२||[[अंबरनाथ तालुका]]||[[अंबरनाथ]]||५,६५,३४० |- |३ |[[उल्हासनगर तालुका]] |[[उल्हासनगर]] |५,०६,०९८ |- |४ |[[कल्याण तालुका]] |[[कल्याण]] |१५,६५,४१७ |- |५ |[[शहापूर तालुका]] |[[शहापूर]] |३,१४,१०३ |- |६ |[[भिवंडी तालुका]] |[[भिवंडी]] |११,४१,३८६ |- |७ |[[ठाणे तालुका]] |[[ठाणे]] |३७,८७,०३६ |- !एकूण ! colspan="2" |[[ठाणे जिल्हा|ठाणे जिल्हा]] !८०,७०,०३२ |} ===धुळे जिल्हा=== [[धुळे जिल्हा|धुळे जिल्ह्यात]] ४ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[धुळे तालुका]]||[[धुळे]]||८,४०,६५५ |- |२||[[साक्री तालुका]]||[[साक्री]]||४,६४,९१३ |- |३ |[[शिंदखेडा तालुका]] |[[शिंदखेडा]] |३,२३,१५७ |- |४ |[[शिरपूर तालुका]] |[[शिरपूर]] |४,२२,१३७ |- !एकूण ! colspan="2" |[[धुळे जिल्हा]] !२०,५०,८६२ |} ===नंदुरबार जिल्हा=== [[नंदुरबार जिल्हा|नंदुरबार जिल्ह्यात]] ६ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[नवापूर तालुका]]||[[नवापूर]]||२,७१,८५२ |- |२||[[नंदुरबार तालुका]]||[[नंदुरबार]]||३,६७,४४६ |- |३||[[शहादा तालुका]]||[[शहादा]]||४,०७,७२८ |- |४||[[तळोदा तालुका]]||[[तळोदा]]||१,५९,६५४ |- |५||[[अक्राणी तालुका]]||[[धडगाव|धडगांव]]||१,९५,७५४ |- |६||[[अक्कलकुवा तालुका]]||[[अक्कलकुवा]]||२,४५,८६१ |- !एकूण ! colspan="2" |[[नंदुरबार जिल्हा|नंदुरबार जिल्हा]] !१६,४८,२९५ |} ===नांदेड जिल्हा=== [[नांदेड जिल्हा|नांदेड जिल्ह्यात]] १६ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[देगलूर तालुका]]||[[देगलूर]]||२,२७,८६२ |- |२||[[मुखेड तालुका]]||[[मुखेड]]||२,९३,८८५ |- |३ |[[कंधार तालुका]] |[[कंधार]] |२,४८,८७० |- |४ |[[लोहा तालुका]] |[[लोहा]] |२,४१,८८५ |- |५ |[[नायगाव (खैरगाव) तालुका]] |[[नायगाव]] |१,८२,८६८ |- |६ |[[बिलोली तालुका]] |[[बिलोली]] |१,७०,१५९ |- |७ |[[धर्माबाद तालुका]] |[[धर्माबाद]] |९६,७७६ |- |८ |[[उमरी तालुका]] |[[उमरी]] |९९,०१९ |- |९ |[[भोकर तालुका]] |[[भोकर (नांदेड)|भोकर]] |१,३८,३१३ |- |१० |[[मुदखेड तालुका]] |[[मुदखेड]] |१,१५,६९६ |- |११ |[[नांदेड तालुका]] |[[नांदेड]] |७,१९,१८८ |- |१२ |[[अर्धापूर तालुका]] |[[अर्धापूर]] |१,०९,३३२ |- |१३ |[[हदगाव तालुका]] |[[हदगाव]] |२,५९,९८६ |- |१४ |[[हिमायतनगर तालुका]] |[[हिमायतनगर]] |१,०९,७२७ |- |१५ |[[किनवट तालुका]] |[[किनवट]] |२,४७,७८६ |- |१६ |[[माहूर तालुका]] |[[माहूर]] |९९,९४० |- !एकूण ! colspan="2" |[[नांदेड जिल्हा|नांदेड जिल्हा]] !३३,६१,२९२ |} ===नागपूर जिल्हा=== [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यात]] १४ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[भिवापूर तालुका]]||[[भिवापूर]]||८१,५१९ |- |२||[[कुही तालुका]]||[[कुही]]||१,२३,९७७ |- |३ |[[उमरेड तालुका]] |[[उमरेड]] |१,५४,१८० |- |४ |[[हिंगणा तालुका]] |[[हिंगणा]] |२,४२,१९८ |- |५ |[[नागपूर शहर तालुका|नागपूर (शहरी) तालुका]] |[[नागपूर]] |२४,०५,६६५ |- |६ |[[नागपूर ग्रामीण तालुका|नागपूर (ग्रामीण) तालुका]] |[[नागपूर]] |३,०२,१९५ |- |७ |[[कामठी तालुका]] |[[कामठी]] |२,३८,८७० |- |८ |[[मौदा तालुका]] |[[मौदा]] |१,३९,७७६ |- |९ |[[रामटेक तालुका]] |[[रामटेक]] |१,५८,६४३ |- |१० |[[पारशिवनी तालुका]] |[[पारशिवनी]] |१,४३,०१९ |- |११ |[[सावनेर तालुका]] |[[सावनेर]] |२,२९,४५० |- |१२ |[[कळमेश्वर तालुका]] |[[कळमेश्वर]] |१,२२,३६३ |- |१३ |[[काटोल तालुका]] |[[काटोल]] |१,६३,८०८ |- |१४ |[[नरखेड तालुका]] |[[नरखेड]] |१,४७,९०७ |- !एकूण ! colspan="2" |[[नागपूर जिल्हा]] !४६,५३,५७० |} ===नाशिक जिल्हा=== [[नाशिक जिल्हा|नाशिक जिल्ह्यात]] १५ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[येवला तालुका]]||[[येवला]]||२,७१,१४६ |- |२||[[निफाड तालुका]]||[[निफाड]]||४,९३,२५१ |- |३ |[[सिन्नर तालुका]] |[[सिन्नर]] |३,४६,३९० |- |४ |[[इगतपुरी तालुका]] |[[इगतपुरी]] |२,५३,५१३ |- |५ |[[नाशिक तालुका]] |[[नाशिक]] |१७,५५,४९१ |- |६ |[[त्र्यंबकेश्वर तालुका]] |[[त्र्यंबकेश्वर|त्र्यंबक (त्र्यंबकेश्वर)]] |१,६८,४२३ |- |७ |[[पेठ तालुका]] |[[पेठ]] |१,१९,८३८ |- |८ |[[दिंडोरी तालुका]] |[[दिंडोरी]] |३,१५,७०९ |- |९ |[[चांदवड तालुका]] |[[चांदवड]] |२,३५,८४९ |- |१० |[[नांदगाव तालुका]] |[[नांदगाव]] |२,८८,८४८ |- |११ |[[मालेगाव तालुका]] |[[मालेगाव]] |९,५५,५९४ |- |१२ |[[बागलाण तालुका]] |[[सटाणा]] |३,७४,४३५ |- |१३ |[[देवळा तालुका]] |[[देवळा]] |१,४४,५२२ |- |१४ |[[कळवण तालुका]] |[[कळवण]] |२,०८,३६२ |- |१५ |[[सुरगाणा तालुका]] |[[सुरगाणा]] |१,७५,८१६ |- !एकूण ! colspan="2" |[[नाशिक जिल्हा]] !६१,०७,१८७ |} ===परभणी जिल्हा=== [[परभणी जिल्हा|परभणी जिल्ह्यात]] ९ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[पूर्णा तालुका, परभणी|पूर्णा तालुका]]||[[पूर्णा (परभणी)|पूर्णा]]||१,८२,६५२ |- |२||[[पालम तालुका]]||[[पालम]]||१,१५,३८२ |- |३ |[[गंगाखेड तालुका]] |[[गंगाखेड]] |२,०२,८६७ |- |४ |[[सोनपेठ तालुका]] |[[सोनपेठ]] |८९,५८२ |- |५ |[[पाथरी तालुका]] |[[पाथरी]] |१,३९,०४६ |- |६ |[[मानवत तालुका]] |[[मानवत (परभणी)|मानवत]] |१,१६,८१७ |- |७ |[[परभणी तालुका]] |[[परभणी]] |५,३७,८१० |- |८ |[[जिंतूर तालुका]] |[[जिंतूर]] |२,८२,७५६ |- |९ |[[सेलू तालुका, परभणी|सेलू तालुका]] |[[सेलू (परभणी)|सेलू]] |१,६९,१७४ |- !एकूण ! colspan="2" |[[परभणी जिल्हा|परभणी जिल्हा]] !१८,३६,०८६ |} ===पालघर जिल्हा=== [[पालघर जिल्हा|पालघर जिल्ह्यात]] ८ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[वसई तालुका]]||[[वसई]]||१३,४३,४०२ |- |२||[[पालघर तालुका]]||[[पालघर]]||५,५०,१६६ |- |३ |[[वाडा तालुका]] |[[वाडा (पालघर)|वाडा]] |१,७८,३७० |- |४ |[[मोखाडा तालुका]] |[[मोखाडा]] |८३,४५३ |- |५ |[[जव्हार तालुका]] |[[जव्हार]] |१,४०,१८७ |- |६ |[[विक्रमगड तालुका]] |[[विक्रमगड]] |१,३७,६२५ |- |७ |[[डहाणू तालुका]] |[[डहाणू]] |४,०२,०९५ |- |८ |[[तलासरी तालुका]] |[[तलासरी]] |१,५४,८१८ |- !एकूण ! colspan="2" |[[पालघर जिल्हा|पालघर जिल्हा]] !२९,९०,११६ |} ===पुणे जिल्हा=== [[पुणे जिल्हा|पुणे जिल्ह्यात]] १४ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[इंदापूर तालुका]]||[[इंदापूर]]||३,८३,१८३ |- |२||[[बारामती तालुका]]||[[बारामती]]||४,२९,६०० |- |३ |[[भोर तालुका]] |[[भोर]] |१,८६,११६ |- |४ |[[वेल्हे तालुका]] |[[वेल्हे]] |५४,५१६ |- |५ |[[पुरंदर तालुका]] |[[सासवड]] |२,३५,६५९ |- |६ |[[दौंड तालुका]] |[[दौंड]] |३,८०,४९६ |- |७ |[[पुणे शहर तालुका]] |[[पुणे]] |३३,०४,८८८ |- |८ |[[हवेली तालुका]] |[[पुणे]] |२४,३५,५८१ |- |९ |[[मुळशी तालुका]] |[[पौड]] |१,७१,००६ |- |१० |[[मावळ तालुका]] |[[वडगाव (मावळ)|वडगाव]] |३,७७,५५९ |- |११ |[[खेड तालुका]] |[[राजगुरुनगर]] |४,५०,११६ |- |१२ |[[शिरूर तालुका]] |[[शिरूर]] |३,८५,४१४ |- |१३ |[[आंबेगाव तालुका]] |[[घोडेगाव]] |२,३५,९७२ |- |१४ |[[जुन्नर तालुका]] |[[जुन्नर]] |३,९९,३०२ |- !एकूण ! colspan="2" |[[पुणे जिल्हा|पुणे जिल्हा]] !९४,२९,४०८ |} ===बीड जिल्हा=== [[बीड जिल्हा|बीड जिल्ह्या]]<nowiki/>त ११ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[अंबेजोगाई तालुका]]||[[अंबेजोगाई]]||२,७१,९५७ |- |२||[[परळी तालुका]]||[[परळी]]||२,८७,२०८ |- |३ |[[धारूर तालुका]] |[[धारूर]] |१,२२,११० |- |४ |[[केज तालुका]] |[[केज]] |२,४३,८३२ |- |५ |[[बीड तालुका]] |[[बीड]] |४,८१,१९५ |- |६ |[[वडवणी तालुका]] |[[वडवणी]] |८७,६८५ |- |७ |[[माजलगाव तालुका]] |[[माजलगाव]] |२,५५,१८१ |- |८ |[[गेवराई तालुका]] |[[गेवराई]] |३,३८,६१० |- |९ |[[शिरूर तालुका, बीड जिल्हा|शिरूर (कासार) तालुका]] |[[शिरूर कासार|शिरूर (कासार)]] |१,२८,५८३ |- |१० |[[पाटोदा तालुका]] |[[पाटोदा]] |१,२५,०८१ |- |११ |[[आष्टी तालुका, बीड|आष्टी तालुका]] |[[आष्टी]] |२,४३,६०७ |- !एकूण ! colspan="2" |[[बीड जिल्हा|बीड जिल्हा]] !२५,८५,०४९ |} ===बुलढाणा जिल्हा=== [[बुलढाणा जिल्हा|बुलढाणा जिल्ह्यात]] १३ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[लोणार तालुका]]||[[लोणार (बुलढाणा)|लोणार]]||१,५२,३५१ |- |२||[[सिंदखेड राजा तालुका]]||[[सिंदखेड राजा]]||१,७६,३०३ |- |३ |[[देऊळगाव राजा तालुका]] |[[देऊळगाव राजा]] |१,२५,३५० |- |४ |[[बुलडाणा तालुका]] |[[बुलडाणा]] |२,८६,९९२ |- |५ |[[चिखली तालुका]] |[[चिखली]] |२,८५,३२१ |- |६ |[[मेहकर तालुका]] |[[मेहकर]] |२,६८,३१६ |- |७ |[[खामगाव तालुका]] |[[खामगाव]] |३,२०,६४४ |- |८ |[[मोताळा तालुका]] |[[मोताळा]] |१,६६,५९८ |- |९ |[[मलकापूर तालुका]] |[[मलकापूर]] |१,७८,५३४ |- |१० |[[नांदुरा तालुका]] |[[नांदुरा]] |१,७६,०१८ |- |११ |[[शेगाव तालुका]] |[[शेगाव]] |१,५६,११६ |- |१२ |[[संग्रामपूर तालुका]] |[[संग्रामपूर]] |१,३७,०९२ |- |१३ |[[जळगाव जामोद तालुका]] |[[जळगाव जामोद|जळगाव (जामोद)]] |१,५६,६२३ |- !एकूण ! colspan="2" |[[बुलढाणा जिल्हा|बुलडाणा जिल्हा]] !२५,८६,२५८ |} ===भंडारा जिल्हा=== भंडारा जिल्ह्यात ७ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[लाखांदूर तालुका]]||[[लाखांदूर]]||१,२३,५७३ |- |२||[[पवनी तालुका]]||[[पवनी (शहर)|पवनी]]||१,५४,५८८ |- |३ |[[लाखनी तालुका]] |[[लाखनी]] |१,२८,५४५ |- |४ |[[साकोली तालुका]] |[[साकोली]] |१,३६,८७९ |- |५ |[[भंडारा तालुका]] |[[भंडारा]] |२,८०,०३० |- |६ |[[मोहाडी तालुका]] |[[मोहाडी]] |१,५०,६११ |- |७ |[[तुमसर तालुका]] |[[तुमसर]] |२,२६,१०८ |- !एकूण ! colspan="2" |[[भंडारा जिल्हा]] !१२,००,३३४ |} ===मुंबई उपनगर जिल्हा=== [[मुंबई उपनगर जिल्हा|मुंबई उपनगर जिल्ह्यात]] ३ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[कुर्ला तालुका]]||[[कुर्ला]]|| |- |२||[[बोरीवली तालुका|बोरिवली तालुका]]||[[बोरीवली|बोरिवली]]|| |- |३ |[[अंधेरी तालुका]] |[[अंधेरी]] | |- !एकूण ! colspan="2" |[[मुंबई उपनगर जिल्हा|मुंबई उपनगर जिल्हा]] ! |} ===मुंबई शहर जिल्हा=== मुंबई शहर जिल्ह्यात एकही तालुका नाही. ===यवतमाळ जिल्हा=== [[यवतमाळ जिल्हा|यवतमाळ जिल्ह्यात]] १६ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[वणी तालुका, यवतमाळ|वणी तालुका]]||[[वणी (यवतमाळ)|वणी]]||२,१३,६६८ |- |२||[[झरी जामणी तालुका]]||[[झरी जामणी]]||८०,१४७ |- |३ |[[मारेगाव तालुका]] |[[मारेगाव]] |७८,७१३ |- |४ |[[राळेगाव तालुका]] |[[राळेगाव]] |१,१२,२०३ |- |५ |[[केळापूर तालुका]] |[[केळापूर]] |१,५६,७८३ |- |६ |[[घाटंजी तालुका]] |[[घाटंजी]] |१,३८,५८७ |- |७ |[[आर्णी तालुका]] |[[आर्णी]] |१,६१,८३३ |- |८ |[[महागाव तालुका]] |[[महागांव|महागाव]] |१,९०,२५२ |- |९ |[[उमरखेड तालुका]] |[[उमरखेड]] |२,५९,३५७ |- |१० |[[पुसद तालुका]] |[[पुसद]] |३,४१,१८६ |- |११ |[[दिग्रस तालुका]] |[[दिग्रस]] |१,५४,१२२ |- |१२ |[[दारव्हा तालुका]] |[[दारव्हा]] |१,९१,१०३ |- |१३ |[[यवतमाळ तालुका]] |[[यवतमाळ]] |३,८२,९६५ |- |१४ |[[कळंब तालुका, यवतमाळ|कळंब तालुका]] |[[कळंब]] |१,०३,०२४ |- |१५ |[[बाभूळगाव तालुका]] |[[बाभुळगाव]] |८८,१७३ |- |१६ |[[नेर तालुका]] |[[नेर]] |१,२०,२३२ |- !एकूण ! colspan="2" |[[यवतमाळ जिल्हा]] !२७,७२,३४८ |} ===रत्‍नागिरी जिल्हा=== [[रत्‍नागिरी जिल्हा|रत्‍नागिरी जिल्ह्यात]] ९ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[राजापूर तालुका]]||[[राजापूर]]||१,६५,८८२ |- |२||[[लांजा तालुका]]||[[लांजा]]||१,०६,९८६ |- |३ |[[संगमेश्वर तालुका]] |[[देवरुख]] |१,९८,३४३ |- |४ |[[रत्‍नागिरी तालुका]] |[[रत्‍नागिरी]] |३,१९,४४९ |- |५ |[[गुहागर तालुका]] |[[गुहागर]] |१,२३,२०९ |- |६ |[[चिपळूण तालुका]] |[[चिपळूण]] |२,७९,१२२ |- |७ |[[खेड तालुका]] |[[खेड]] |१,८१,६१५ |- |८ |[[दापोली तालुका]] |[[दापोली शहर|दापोली]] |१,७८,३४० |- |९ |[[मंडणगड तालुका]] |[[मंडणगड]] |६२,१२३ |- !एकूण ! colspan="2" |[[रत्‍नागिरी जिल्हा]] !१६,१५,०६९ |} ===रायगड जिल्हा=== [[रायगड जिल्हा|रायगड जिल्ह्यात]] १५ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[पोलादपूर तालुका]]||[[पोलादपूर]]||४५,४६४ |- |२||[[महाड तालुका]]||[[महाड]]||१,८०,१९१ |- |३ |[[म्हसळा तालुका]] |[[म्हसळा]] |५९,९१४ |- |४ |[[श्रीवर्धन तालुका]] |[[श्रीवर्धन]] |८३,०२७ |- |५ |[[तळा तालुका]] |[[तळा]] |४०,६१९ |- |६ |[[माणगाव तालुका]] |[[माणगाव]] |१,५९,६१३ |- |७ |[[सुधागड तालुका]] |[[पाली (रायगड)|पाली]] |६२,३८० |- |८ |[[रोहा तालुका]] |[[रोहा]] |१,६७,११० |- |९ |[[मुरूड तालुका|मुरुड तालुका]] |[[मुरुड (मुरूड)|मुरुड]] |७४,२०७ |- |१० |[[अलिबाग तालुका]] |[[अलिबाग]] |२,३६,१६७ |- |११ |[[पेण तालुका]] |[[पेण]] |१,९५,४५४ |- |१२ |[[खालापूर तालुका]] |[[खालापूर]] |२,०७,४६४ |- |१३ |[[कर्जत तालुका, रायगड जिल्हा|कर्जत तालुका]] |[[कर्जत]] |२,१२,०५१ |- |१४ |[[पनवेल तालुका]] |[[पनवेल]] |७,५०,२३६ |- |१५ |[[उरण तालुका]] |[[उरण]] |१,६०,३०३ |- !एकूण ! colspan="2" |[[रायगड जिल्हा|रायगड जिल्हा]] !२६,३४,२०० |} ===लातूर जिल्हा=== [[लातूर जिल्हा|लातूर जिल्ह्या]]<nowiki/>त १० तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[उदगीर तालुका]]||[[उदगीर]]||३,११,०६६ |- |२||[[देवणी तालुका]]||[[देवणी]]||९७,५९८ |- |३||[[निलंगा तालुका]]||[[निलंगा]]||३,२५,२५५ |- |४||[[औसा तालुका]]||[[औसा]]||३,०९,५७१ |- |५||[[शिरूर अनंतपाळ तालुका]]||[[शिरूर अनंतपाळ|शिरूर-अनंतपाळ]]||८३,५२८ |- |६||[[चाकूर तालुका]]||[[चाकूर]]||१,७७,९५६ |- |७||[[जळकोट तालुका]]||[[जळकोट]]||८७,२०१ |- |८||[[अहमदपूर तालुका]]||[[अहमदपूर]]||२,३६,१६८ |- |९||[[रेणापूर तालुका]]||[[रेणापूर]]||१,४२,१८७ |- |१०||[[लातूर तालुका]]||[[लातूर]]||६,८३,६६६ |- !एकूण ! colspan="2" |[[लातूर जिल्हा|लातूर जिल्हा]] !२४,५४,१९६ |} ===वर्धा जिल्हा=== [[वर्धा जिल्हा|वर्धा जिल्ह्या]]<nowiki/>त ८ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[समुद्रपूर तालुका]]||[[समुद्रपूर]]||१,१७,०३८ |- |२||[[हिंगणघाट तालुका]]||[[हिंगणघाट]]||२,२४,०१७ |- |३ |[[देवळी तालुका]] |[[देवळी]] |१,५९,८७७ |- |४ |[[वर्धा तालुका]] |[[वर्धा]] |३,५७,४७६ |- |५ |[[सेलू तालुका]] |[[सेलू]] |१,२९,६४७ |- |६ |[[आर्वी तालुका]] |[[आर्वी]] |१,४५,९८१ |- |७ |[[कारंजा तालुका]] |[[कारंजा]] |९०,४६२ |- |८ |[[आष्टी तालुका]] |[[आष्टी]] |७६,२७६ |- !एकूण ! colspan="2" |[[वर्धा जिल्हा|वर्धा जिल्हा]] !१३,००,७७४ |} ===वाशिम जिल्हा=== [[वाशिम जिल्हा|वाशिम जिल्ह्या]]<nowiki/>त ६ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[रिसोड तालुका]]||[[रिसोड]]||२,०७,५४५ |- |२||[[वाशिम तालुका]]||[[वाशिम]]||२,५५,१८८ |- |३ |[[मानोरा तालुका]] |[[मानोरा]] |१,५६,३४४ |- |४ |[[कारंजा तालुका]] |[[कारंजा]] |२,१३,८२४ |- |५ |[[मंगरुळपीर तालुका]] |[[मंगरुळपीर]] |१,७५,२०८ |- |६ |[[मालेगाव तालुका (वाशिम)]] |[[मालेगाव जहांगिर]] |१,८९,०५१ |- !एकूण ! colspan="2" |[[वाशिम जिल्हा|वाशिम जिल्हा]] !११,९७,१६० |} ===सांगली जिल्हा=== [[सांगली जिल्हा|सांगली जिल्ह्यात]] १० तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[जत तालुका]]||[[जत]]||३,२८,३२४ |- |२||[[कवठेमहांकाळ तालुका]]||[[कवठेमहांकाळ]]||१,५२,३२७ |- |३ |[[मिरज तालुका]] |[[मिरज]] |८,५४,५८१ |- |४ |[[तासगाव तालुका]] |[[तासगाव]] |२,५१,४०१ |- |५ |[[आटपाडी तालुका]] |[[आटपाडी]] |१,३८,४५५ |- |६ |[[खानापूर (विटा) तालुका]] |[[विटा]] |१,७०,२१४ |- |७ |[[कडेगाव तालुका]] |[[कडेगाव]] |१,४३,०१९ |- |८ |[[पलूस तालुका]] |[[पलूस]] |१,६४,९०९ |- |९ |[[वाळवा तालुका]] |[[उरण इस्लामपूर]] |४,५६,००२ |- |१० |[[शिराळा तालुका]] |[[शिराळा]] |१,६२,९११ |- !एकूण ! colspan="2" |[[सांगली जिल्हा|सांगली जिल्हा]] !२८,२२,१४३ |} ===सातारा जिल्हा=== [[सातारा जिल्हा|सातारा जिल्ह्या]]<nowiki/>त ११ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[कराड तालुका]]||[[कराड]]||५,८४,०८५ |- |२||[[पाटण तालुका]]||[[पाटण]]||२,९९,५०९ |- |३ |[[जावळी तालुका]] |[[मेढा (जावळी)|मेढा]] |१,०६,५०६ |- |४ |[[सातारा तालुका]] |[[सातारा]] |५,०२,०४९ |- |५ |[[कोरेगाव तालुका]] |[[कोरेगाव]] |२,५७,५०० |- |६ |[[खटाव तालुका]] |[[वडुज|वडूज]] |२,७५,२७४ |- |७ |[[माण तालुका]] |[[दहिवडी]] |२,२५,६३४ |- |८ |[[फलटण तालुका]] |[[फलटण]] |३,४२,६६७ |- |९ |[[खंडाळा तालुका]] |[[खंडाळा]] |१,३७,४१८ |- |१० |[[वाई तालुका]] |[[वाई]] |२,००,२६९ |- |११ |[[महाबळेश्वर तालुका]] |[[महाबळेश्वर]] |७२,८३० |- !एकूण ! colspan="2" |[[सातारा जिल्हा|सातारा जिल्हा]] !३०,०३,७४१ |} ===सिंधुदुर्ग जिल्हा=== [[सिंधुदुर्ग जिल्हा|सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात]] ८ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[दोडामार्ग तालुका]]||[[दोडामार्ग]]||४८,९०४ |- |२||[[सावंतवाडी तालुका]]||[[सावंतवाडी]]||१,४७,४६६ |- |३ |[[कुडाळ तालुका]] |[[कुडाळ]] |१,५५,६२४ |- |४ |[[वेंगुर्ला तालुका]] |[[वेंगुर्ला]] |८५,८०१ |- |५ |[[मालवण तालुका]] |[[मालवण]] |१,११,८०७ |- |६ |[[कणकवली तालुका]] |[[कणकवली]] |१,३५,२९५ |- |७ |[[वैभववाडी तालुका]] |[[वैभववाडी]] |४३,८४५ |- |८ |[[देवगड तालुका]] |[[देवगड]] |१,२०,९०९ |- !एकूण ! colspan="2" |[[सिंधुदुर्ग जिल्हा|सिंधुदुर्ग जिल्हा]] !८,४९,६५१ |} ===सोलापूर जिल्हा=== [[सोलापूर जिल्हा|सोलापूर जिल्ह्या]]<nowiki/>त ११ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[अक्कलकोट तालुका]]||[[अक्कलकोट]]||३,१४,५७० |- |२||[[सोलापूर दक्षिण तालुका]]||[[सोलापूर]]||२,६०,८९७ |- |३ |[[मंगळवेढा तालुका]] |[[मंगळवेढा]] |२,०५,९३२ |- |४ |[[सांगोला तालुका]] |[[सांगोला]] |३,२२,८४५ |- |५ |[[माळशिरस तालुका]] |[[माळशिरस]] |४,८५,६४५ |- |६ |[[पंढरपूर तालुका]] |[[पंढरपूर]] |४,४२,३६८ |- |७ |[[मोहोळ तालुका]] |[[मोहोळ]] |२,७६,९२० |- |८ |[[सोलापूर उत्तर तालुका]] |[[सोलापूर]] |१०,५७,३५२ |- |९ |[[बार्शी तालुका]] |[[बार्शी]] |३,७२,७११ |- |१० |[[माढा तालुका]] |[[माढा]] |३,२४,०२७ |- |११ |[[करमाळा तालुका]] |[[करमाळा]] |२,५४,४८९ |- !एकूण ! colspan="2" |[[सोलापूर जिल्हा|सोलापूर जिल्हा]] !४३,१७,७५६ |} ===हिंगोली जिल्हा=== [[हिंगोली जिल्हा|हिंगोली जिल्ह्या]]<nowiki/>त ५ तालुके आहेत. {| class="sortable" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="98%" style="border:1px solid black; text-align:center" |- bgcolor="skyblue" |+ !अनुक्रम !तालुका !तालुक्याचे मुख्यालय !लोकसंख्या ([[भारताची जनगणना २०११|२०११]]) |- |१||[[वसमत तालुका]]||[[वसमत]]||२,९०,९७० |- |२||[[कळमनुरी तालुका]]||[[कळमनुरी]]||२,३१,५५९ |- |३ |[[औंढा (नागनाथ) तालुका]] |[[औंढा नागनाथ|औंढा (नागनाथ)]] |१,८१,१४८ |- |४ |[[हिंगोली तालुका]] |[[हिंगोली]] |२,६९,५४६ |- |५ |[[सेनगांव तालुका]] |[[सेनगांव]] |२,०४,१२२ |- !एकूण ! colspan="2" |[[हिंगोली जिल्हा|हिंगोली जिल्हा]] !११,७७,३४५ |} == हे देखील पहा == *[[भारताची जनगणना २०११]] *[[महाराष्ट्रातील जिल्ह्यांची यादी]] * [[महाराष्ट्रातील महानगरपालिकांची यादी]] * [[महाराष्ट्रातील किल्ले|महाराष्ट्रातील किल्ल्यांची यादी]] * [[लोकसंख्येनुसार महाराष्ट्रातील शहरांची यादी]] * [[महाराष्ट्रातील विद्यापीठे]] * [[महाराष्ट्रातील धरणांची यादी]] * [[महाराष्ट्रातील नद्यांची यादी]] * [[महाराष्ट्रातील राष्ट्रीय संरक्षित स्मारके]] * [[महाराष्ट्र शासन]] * [[पंचायत समिती]] * [[ग्रामपंचायत|ग्राम पंचायत]] * [[नगर पंचायत]] * [[नगर परिषद]] == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:महाराष्ट्र]] <references /> [[वर्ग:महाराष्ट्रातील तालुके]] 0pwwzw61njt1lbbz4g18452wzbmg9oz 14 32195 2145414 1456639 2022-08-12T07:01:06Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[वर्ग:ऑस्ट्रेलियन क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] वरुन [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki ह्या वर्गात ऑस्ट्रेलियन क्रिकेट संघाच्या भारत दौर्‍यांबद्दलचे लेख आहेत. [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे]] [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|भारत]] 2odri6d063hwii2bth42ic36zojmqzl 0 32217 2145517 1412260 2022-08-12T08:10:19Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{पान काढा|कारण=सराव पान}} =बांगलादेश क्रिकेट संघाचे भारत दौरे= {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=50px; rowspan=2|वर्ष !style="width:200px;" colspan="4"|कसोटी सामने !colspan="4"|एकदिवसीय सामने !colspan="4"|२०-२० सामने !rowspan=2|अधिक माहिती |- !width=50px;| विजय !width=50px;| पराभव !width=50px;| बरोबरी !width=50px;| अनिर्णित !width=50px;| विजय !width=50px;| पराभव !width=50px;| बरोबरी !width=50px;| अनिर्णित !width=50px;| विजय !width=50px;| पराभव !width=50px;| बरोबरी !width=50px;| अनिर्णित |- | २०१६-१७ || ० || ० || ० || ० || - || - || - || - || - || - || - || - || [[बांगलादेश क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, २०१६-१७|अधिक माहिती]] |} {{बांगलादेश क्रिकेट संघाचे भारत दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे}} [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे|बांगलादेश]] [[वर्ग:भारतीय क्रिकेट]] d8ttolrzo5ird3c88j25hbvpptuoowj 14 32248 2145287 2019325 2022-08-12T05:51:16Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे]] 95xq2blf1twiyrtrqhmsaa5pahwcjzb 14 32249 2145251 1129824 2022-08-12T05:31:53Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:देशानुसार क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील खेळ|क्रिकेट]] 7dyhmqmhkcuqce7y1je8i0nelczj80v 2145357 2145251 2022-08-12T06:21:34Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:देशानुसार क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील खेळ|क्रिकेट]] pq72fof3uvg41zhxbv423s8u8sg6mi1 0 36074 2145279 2141371 2022-08-12T05:44:43Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यूझीलंड क्रिकेट संघाचा दक्षिण आफ्रिका दौरा, २००७&ndash;०८ | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = न्यूझीलंड | team2_image = Flag of South Africa.svg | team2_name = दक्षिण आफ्रिका | from_date = २५ ऑक्टोबर | to_date = २ डिसेंबर २००७ | team1_captain = डॅनियल व्हिटोरी | team2_captain = ग्रॅम स्मिथ | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = 0 | team2_tests_won = 2 | team1_tests_most_runs = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] (१५४) | team2_tests_most_runs = [[जॅक कॅलिस]] (३४६) | team1_tests_most_wickets = [[ख्रिस मार्टिन]] (६) | team2_tests_most_wickets = [[डेल स्टेन]] (२०) | player_of_test_series = [[डेल स्टेन]] (दक्षिण आफ्रिका) | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = 1 | team2_ODIs_won = 2 | team1_ODIs_most_runs = जेमी हाव (१८१) | team2_ODIs_most_runs = [[हर्शेल गिब्स]] (११९) | team1_ODIs_most_wickets = [[काइल मिल्स]] (९) | team2_ODIs_most_wickets = [[आंद्रे नेल]] (४) | player_of_ODI_series = [[काइल मिल्स]] (न्यूझीलंड) }} '''न्यू झीलंड राष्ट्रीय क्रिकेट संघा'''ने २५ ऑक्टोबर ते २ डिसेंबर २०९७ या कालावधीत दक्षिण आफ्रिकेचा दौरा केला आणि दोन कसोटी सामने, तीन एकदिवसीय सामने आणि एक टी२०आ सामना खेळला. ==खेळाडू== {| class="wikitable" |- ! colspan=2 | कसोटी ! colspan=2 | वनडे |- ! {{cr|RSA}} ! {{cr|NZL}} ! {{cr|RSA}} ! {{cr|NZL}} |- | [[ग्रेम स्मिथ]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) || [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) || [[ग्रेम स्मिथ]]([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) || [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) |- | [[मार्क बाउचर]] ([[यष्टिरक्षक]]) || [[ब्रॅन्डन मॅककुलम]] ([[यष्टिरक्षक]]) || ([[यष्टिरक्षक]]) || [[ब्रॅन्डन मॅककुलम]] ([[यष्टिरक्षक]]) |- | [[हाशिम अमला]] || [[शेन बॉन्ड]] || || [[शेन बॉन्ड]] |- | [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] || [[क्रेग कमिंग]] || || [[जेम्स फ्रॅंकलिन]] (माघार घेतली) |- | [[हर्शल गिब्स]] || [[स्टीफन फ्लेमिंग]] || || [[मार्क गिलेस्पी]] |- | [[पॉल हॅरिस]] || [[पीटर फुल्टन]] (माघार घेतली) || || [[गॅरेथ हॉपकिन्स]] |- | [[जॉक कॅलिस]] || [[मार्क गिलेस्पी]] || || [[जेमी हाऊ]] |- | [[ऑंद्रे नेल]] || [[क्रिस मार्टिन]] || || [[मायकेल मेसन]] |- | [[मखाया न्तिनी]] || [[मायकेल मॅसन]] || || [[काईल मिल्स]] |- | [[शॉन पोलॉक]] || [[काईल मिल्स]] (माघार घेतली) || || [[जेकब ओराम]] |- | [[ॲशवेल प्रिन्स|ऍशवेल प्रिन्स]] || [[जेकब ओराम]] || || [[जीतन पटेल]] |- | [[डेल स्टाइन]] || [[मायकेल पॅप्स]] || || [[स्कॉट स्टायरिस]] |- | || [[जीतन पटेल]] || || [[रॉस टेलर]] |- | || [[स्कॉट स्टायरिस]] || || [[लू व्हिंसेंट]] |- | || [[रॉस टेलर]] || || |} ==कसोटी मालिका== ===पहिला सामना=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = [[नोव्हेंबर ८]] - [[नोव्हेंबर १२]] | संघ१ = {{cr-rt|RSA}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = २२६ (७४.३ षटके)| धावा१ = [[हर्शल गिब्स|हर्षल गिब्स]] ६३ (१२५)| बळी१ = [[शेन बॉॅंड]] ४/७३ (१७ षटके)| धावसंख्या२ = ११८ (४१.३ षटके)| धावा२ = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ४० (४८)| बळी२ = [[डेल स्टाइन]] ५/३४ (१४.३ षटके)| धावसंख्या३ = ४२२/३ dec (१२६ षटके)| धावा३ = [[जाक कॅलिस]] १८६ (२६२)| बळी३ = [[जेकब ओराम]] १/४९ (१६.४ षटके)| धावसंख्या४ = १७२ (५१ षटके)| धावा४ = [[डॅनियेल व्हेटोरी]] ४६* (५८)| बळी४ = [[डेल स्टाइन]] ५/५९ (१७ षटके)| निकाल = {{cr|RSA}} ३५८ धावांनी विजयी| स्थळ = [[वॉंडरर्स स्टेडियम]], [[जोहान्सबर्ग]], [[दक्षिण आफ्रिका]] | पंच = [[मार्क बेन्सन]] (इंग्लंड) and [[डॅरिल हार्पर]] (ऑस्ट्रेलिया)| सामनावीर = [[डेल स्टाइन]] | report = [http://content-usa.cricinfo.com/rsavnz/engine/current/match/298793.html (धावफलक)]| पाऊस = | }} ===दुसरा सामना=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = [[नोव्हेंबर १६]] - [[नोव्हेंबर २०]] | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = १८८ (५६.४ षटके)| धावा१ = [[क्रेग कमिंग]] ४८ (१०७)| बळी१ = [[डेल स्टाइन]] ४/४२ (१४ षटके)| धावसंख्या२ = ३८३ (९७.३ षटके)| धावा२ = [[जॉक कॅलिस]] १३१ (१७७)| बळी२ = [[मार्क गिलेस्पी]] ५/१३६ (३० षटके)| धावसंख्या३ = १३६ (३४.३ षटके)| धावा३ = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ५४ (८५)| बळी३ = [[डेल स्टाइन]] ६/४९ (१०.३ षटके)| धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = {{cr|RSA}} एक डाव आणि ५९ धावांनी विजयी| स्थळ = [[सुपरस्पोर्ट्‌स पार्क]], [[सेंच्युरियन]], [[दक्षिण आफ्रिका]]| पंच = [[मार्क बेन्सन]] (इंग्लंड) and [[डॅरिल हार्पर]] (ऑस्ट्रेलिया)| सामनावीर = [[डेल स्टाइन]] | report = [http://content-usa.cricinfo.com/rsavnz/engine/current/match/298794.html (धावफलक)]| पाऊस = | }} ==ट्वेंटी२० सामना== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने| | तारीख = [[नोव्हेंबर २३]] | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = १२९/७ (२० षटके) | धावसंख्या२ = १३१/७ (१९.५ षटके) | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावा१ = [[काईल मिल्स]] ३३[[not out|*]] (२४) | बळी१ = [[शॉन पोलॉक]] ३/२८ (४ षटके) | धावा२ = [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] ५२* (४५) | बळी२ = [[जीतन पटेल]] २/१७ (४ षटके) | निकाल = {{cr|RSA}} ३ गडी राखून विजयी | report = [http://content-usa.cricinfo.com/rsavnz/engine/current/match/298795.html धावफलक] | स्थळ = [[वॉंडरर्स मैदान]], [[जोहान्सबर्ग]], [[दक्षिण आफ्रिका]] | पंच = [[इयान हॉवेल]] आणि [[ब्रायन जर्लिंग]] | सामनावीर = [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] | पाऊस = }} ==एकदिवसीय मालिका== ===पहिली वनडे=== {{Single-innings cricket match | date = २५ नोव्हेंबर २००७ | team1 = {{cr-rt|NZ}} | score1 = २४८/६ (५० षटके) | score2 = २४९/८ (४९.५ षटके) | team2 = {{cr|RSA}} | runs1 = जेमी हाव ९० (१२४) | wickets1 = [[आंद्रे नेल]] ३/४६ (१० षटके) | runs2 = [[एबी डिव्हिलियर्स]] ८७ (१०३) | wickets2 = [[काइल मिल्स]] ५/२५ (१० षटके) | result = दक्षिण आफ्रिकेने 2 गडी राखून विजय मिळवला | report = [http://content-usa.cricinfo.com/rsavnz/engine/match/298796.html धावफलक] | venue = [[किंग्समीड]], [[डर्बन]] | umpires = [[मार्क बेन्सन]] (इंग्लंड) आणि [[ब्रायन जेर्लिंग]] (दक्षिण आफ्रिका) | motm = [[एबी डिव्हिलियर्स]] (दक्षिण आफ्रिका) | toss = दक्षिण आफ्रिकेने नाणेफेक जिंकून क्षेत्ररक्षणाचा निर्णय घेतला. }} ===दुसरी वनडे=== {{Single-innings cricket match | date = ३० नोव्हेंबर २००७ | team1 = {{cr-rt|RSA}} | score1 = २०९/९ (५० षटके) | score2 = २१०/३ (३८.४ षटके) | team2 = {{cr|NZL}} | runs1 = [[शॉन पोलॉक]] ५२ (७५) | wickets1 = [[काइल मिल्स]] ३/४३ (८ षटके) | runs2 = ब्रेंडन मॅक्युलम ८१ (८५) | wickets2 = [[चार्ल लँगवेल्ड]] १/४० (८ षटके) | result = न्यूझीलंडने ७ गडी राखून विजय मिळवला | report = [http://content-usa.cricinfo.com/rsavnz/engine/match/298797.html धावफलक] | venue = [[सेंट जॉर्ज पार्क]], [[पोर्ट एलिझाबेथ]] | umpires = [[मार्क बेन्सन]] (इंग्लंड) आणि मारायस इरास्मस (दक्षिण आफ्रिका) | motm = जेमी हाव आणि ब्रेंडन मॅक्युलम (दोन्ही न्यूझीलंड) | toss = दक्षिण आफ्रिकेने नाणेफेक जिंकून फलंदाजीचा निर्णय घेतला. }} ===तिसरी वनडे=== {{Single-innings cricket match | date = २ डिसेंबर २००७ | team1 = {{cr-rt|NZL}} | score1 = २३८/८ (५० षटके) | score2 = २४२/५ (४५.२ षटके) | team2 = {{cr|RSA}} | runs1 = मॅथ्यू सिंक्लेअर ७३ (७८) | wickets1 = [[चार्ल लँगवेल्ड]] २/४६ (१० षटके) | runs2 = [[हर्शेल गिब्स]] ११९ (१०१) | wickets2 = डॅनियल व्हिटोरी ३/३३ (१० षटके) | result = दक्षिण आफ्रिकेने ५ गडी राखून विजय मिळवला | report = [http://content-uk.cricinfo.com/rsavnz/engine/match/298798.html धावफलक] | venue = [[न्यूलँड्स]], [[केप टाऊन]] | umpires = [[मार्क बेन्सन]] (इंग्लंड) आणि [[इयान हॉवेल]] (दक्षिण आफ्रिका) | motm = [[हर्शेल गिब्स]] (दक्षिण आफ्रिका) | toss = न्यूझीलंडने नाणेफेक जिंकून फलंदाजीचा निर्णय घेतला. }} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २००७-०८}} [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे दक्षिण आफ्रिका दौरे|२००७]] [[वर्ग:२००७ मध्ये क्रिकेट]] [[वर्ग:२००७ मध्ये दक्षिण आफ्रिका]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|दक्षिण आफ्रिका]] d66150ikbqop83m1au5eetesoiafd85 14 36075 2145254 1412458 2022-08-12T05:33:19Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] [[वर्ग:दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|दक्षिण आफ्रिका]] 4eusucnsrb0lp0puj3doqnekqmp81t3 2145276 2145254 2022-08-12T05:43:32Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे दक्षिण आफ्रिका दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे दक्षिण आफ्रिका दौरे]] 49pelu5azr1docd0au8sbmj12erno79 14 39121 2145317 185637 2022-08-12T06:07:32Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:न्यू झीलँडचे क्रिकेट खेळाडू|फ्लेमिंग, स्टीफन]] nh3tk18jhgi5viq5lsmppgnqhjji6uv 2145325 2145317 2022-08-12T06:09:17Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू]] oyr46q20wzlepj5bt8n6ozbt9n3qzn7 14 39122 2145312 185638 2022-08-12T06:06:26Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] f3u130n3yv91tul16tupl3f94tviozb 0 39486 2145564 2141641 2022-08-12T09:20:00Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = इंग्लंड क्रिकेट संघाचा न्यूझीलंड दौरा, २००७-०८ | team1_image = Flag of England.svg | team1_name = इंग्लंड | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यूझीलंड | from_date = २ फेब्रुवारी २००८ | to_date = २६ मार्च २००८ | team1_captain = मायकेल वॉन | team2_captain = डॅनियल व्हिटोरी | no_of_tests = 3 | team1_tests_won = 2 | team2_tests_won = 1 | team1_tests_most_runs = अँड्र्यू स्ट्रॉस २७४ | team2_tests_most_runs = [[रॉस टेलर]] ३१० | team1_tests_most_wickets = [[रायन साइडबॉटम]] २४ | team2_tests_most_wickets = [[ख्रिस मार्टिन]] ११ | player_of_test_series = | no_of_ODIs = 5 | team1_ODIs_won = 1 | team2_ODIs_won = 3 | team1_ODIs_most_runs = ॲलिस्टर कुक १८४ | team2_ODIs_most_runs = ब्रेंडन मॅक्युलम २६१ | team1_ODIs_most_wickets = [[स्टुअर्ट ब्रॉड]] ८ | team2_ODIs_most_wickets = डॅनियल व्हिटोरी ८ | player_of_ODI_series = | no_of_twenty20s = 2 | team1_twenty20s_won = 2 | team2_twenty20s_won = 0 | team1_twenty20s_most_runs = [[पॉल कॉलिंगवुड]] ८० | team2_twenty20s_most_runs = [[काइल मिल्स]] ४१ | team1_twenty20s_most_wickets = [[रायन साइडबॉटम]] ५ | team2_twenty20s_most_wickets = [[टिम साउथी]] ३ | player_of_twenty20_match = }} इंग्लंड क्रिकेट संघाने फेब्रुवारी ते मार्च २००८ दरम्यान तीन कसोटी सामने, ५ एकदिवसीय आंतरराष्ट्रीय आणि २ टी-२० आंतरराष्ट्रीय सामन्यांसाठी न्यू झीलंडचा दौरा केला. == संघ == {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="text-align:center; font-size:90%; border-collapse:collapse;" width=50% |- style="background:#C1D8FF;" ! colspan=2 | कसोटी संख ! colspan=2 | एदि संघ |- bgcolor="#efefef" ! {{cr|NZL}} ! {{cr|ENG}} <ref>[http://content-uk.cricinfo.com/nzveng/content/story/328905.html England Test Squad] - [[4 January]] [[2008]]</ref> ! {{cr|NZL}} <ref name="nzc-odi-squad">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा= http://www.blackcaps.co.nz/content/blackcaps/latestblackcapsnews/11225/blackcaps-announced.aspx|title= BLACKCAPS squad announced|accessdate= 2008-01-31|author= New Zealand Cricket|authorlink= New Zealand Cricket|date= 2008-01-30|publisher= New Zealand Cricket}}</ref> ! {{cr|ENG}} <ref>[http://content-uk.cricinfo.com/nzveng/content/story/328905.html England ODI Squad] - [[4 January]] [[2008]]</ref> |- | [[डॅनियेल व्हेट्टोरी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) || [[मायकेल वॉन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) || [[डॅनियेल व्हेट्टोरी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) || [[पॉल कॉलिंगवूड]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) |- | ([[यष्टिरक्षक|य]]) || टिम ॲंब्रोझ ([[यष्टिरक्षक|य]]) || [[ब्रेंडन मॅककुलम]] ([[यष्टिरक्षक|य]])|| [[फिल मस्टार्ड]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) |- | || [[जेम्स ॲंडरसन]] || [[जेसी रायडर]] || टिम ॲंब्रोझ |- | || [[इयान बेल]] || [[जेमी हाऊ]] || [[जेम्स ॲंडरसन]] |- | || [[स्टुअर्ट ब्रॉड]] || [[रॉस टेलर]] || [[इयान बेल]] |- | || [[पॉल कॉलिंगवूड]] || [[स्कॉट स्टायरिस]] || [[रवी बोपारा]] |- | || [[अ‍ॅलास्टेर कूक]] || [[पीटर फुल्टन]] || [[स्टुअर्ट ब्रॉड]] |- | || [[स्टीव हार्मिसन]] || [[जेकब ओराम]] || [[अ‍ॅलास्टेर कूक]] |- | || [[मॅथ्यू हॉगार्ड]] || [[काईल मिल्स]] || [[दिमित्री मस्कारेन्हास]] |- | || [[फिल मस्टार्ड]] || पॉल हिचकॉक || [[केव्हिन पीटरसन]] |- | || [[मॉंटी पानेसर]] || [[क्रिस मार्टिन]] || [[ओवैस शाह]] |- | || [[केव्हिन पीटरसन]] || [[मायकेल मेसन]] || [[रायन साइडबॉटम]] |- | || [[ओवैस शाह]] || [[जीतन पटेल]] || [[ग्रेम स्वान]] |- | || [[रायन साइडबॉटम]] || || [[जेम्स ट्रेडवेल]] |- | || [[ॲंड्रु स्ट्रॉस]] || || [[क्रिस ट्रेमलेट]] |- | || [[ग्रेम स्वान]] || || [[लुक राइट]] |} ==सामने== ===ट्वेन्टी-२० मालिका=== ====पहिला ट्वेन्टी-२०==== {{Limited overs matches | date = ५ फेब्रुवारी २००८ | team1 = {{cr-rt|ENG}} | score1 = १८४/८ (२० षटके) | score2 = १५२ (१९.२ षटके) | team2 = {{cr|NZL}} | runs1 = [[केविन पीटरसन]] ४३(२३) | wickets1 = [[ख्रिस मार्टिन]] २/३४ (४) | runs2 = [[जेकब ओरम]] ६१(४०) | wickets2 = [[रायन साइडबॉटम]] ३/१६ (३.२) | result = {{cr|ENG}} ३२ धावांनी विजयी | report = [http://content-ind.cricinfo.com/nzveng/engine/match/300435.html धावफलक] | venue = [[ईडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | umpires = [[गॅरी बॅक्स्टर]] (न्यूझीलंड) आणि [[बिली बॉडेन]] (न्यूझीलंड) | motm = दिमित्री मस्करेन्हास | rain = }} ====दुसरा ट्वेन्टी-२०==== {{Limited overs matches | date = ७ फेब्रुवारी २००८ | team1 = {{cr-rt|ENG}} | score1 = १९३/८ (२० षटके) | score2 = १४३/८ (२० षटके) | team2 = {{cr|NZL}} | runs1 = [[पॉल कॉलिंगवुड]] ५४(२८) | wickets1 = [[टिम साउथी]] २/२२ (४) | runs2 = जेमी हाव ३१(२५) | wickets2 = [[रायन साइडबॉटम]] २/१९ (४) | result = {{cr|ENG}} ५० धावांनी विजयी | report = [http://content-ind.cricinfo.com/nzveng/engine/current/match/300436.html धावफलक] | venue = जेड स्टेडियम, [[क्राइस्टचर्च]] | umpires = [[गॅरी बॅक्स्टर]] (न्यूझीलंड) आणि [[बिली बॉडेन]] (न्यूझीलंड) | motm = [[पॉल कॉलिंगवुड]] | rain = }} ===एकदिवसीय मालिका=== ====पहिली वनडे==== {{Limited overs matches | date = ९ फेब्रुवारी २००८ | team1 = {{cr-rt|ENG}} | score1 = १३० (४९.४) | score2 = १३१/४ (३०) | team2 = {{cr|NZL}} | runs1 = फिल मस्टर्ड ३१(६०) | wickets1 = [[जीतन पटेल]] २/१४ (६.४) | runs2 = ब्रेंडन मॅक्युलम ४२(४२) | wickets2 = [[स्टुअर्ट ब्रॉड]] ३/२६ (९) | result = {{cr|NZL}} ६ गडी राखून जिंकले | report = [http://content-ind.cricinfo.com/nzveng/engine/current/match/300437.html धावफलक] | venue = [[वेस्टपॅक स्टेडियम]], [[वेलिंग्टन]] | umpires = [[असद रौफ]] (पाकिस्तान) आणि [[गॅरी बॅक्स्टर]] (न्यूझीलंड) | motm = [[स्कॉट स्टायरिस]] (न्यूझीलंड) | rain = }} ====दुसरी वनडे==== {{Limited overs matches | date = १२ फेब्रुवारी २००८ | team1 = {{cr-rt|ENG}} | score1 = १५८ (३५.१ षटके) | score2 = १६५/० (१८.१ षटके) | team2 = {{cr|NZL}} | runs1 = अॅलिस्टर कुक ५३ (६९) | wickets1 = डॅनियल व्हिटोरी २/१६ (६.१ षटके) | runs2 = ब्रेंडन मॅक्युलम ८०* (४७) | wickets2 = | result = {{cr|NZL}} १० गडी राखून विजय मिळवला ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|डी/एल पद्धत]]) | report = [http://content-ind.cricinfo.com/nzveng/engine/current/match/300438.html धावफलक] | venue = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यूझीलंड]] | umpires = [[असद रौफ]] (पाकिस्तान) आणि [[गॅरी बॅक्स्टर]] (न्यूझीलंड) | motm = [[जेसी रायडर]] (न्यूझीलंड) | rain = पहिल्या डावात थांबल्यानंतर पावसाने खेळ 36 षटकांपर्यंत कमी केला. डी/एल पद्धतीने 165 वर लक्ष्य सेट केले. }} ====तिसरी वनडे==== {{Limited overs matches | date = १५ फेब्रुवारी २००८ | team1 = {{cr-rt|ENG}} | score1 = २२९/४ (४४ षटके) | score2 = २३४/९ (५० षटके) | team2 = {{cr|NZL}} | runs1 = [[इयान बेल]] ७३ (८९) | wickets1 = डॅनियल व्हिटोरी २/२३ (१० षटके) | runs2 = [[जेकब ओरम]] ८८ (९१) | wickets2 = [[स्टुअर्ट ब्रॉड]] ३/३२ (१० षटके) | result = इंग्लंडने ६ गडी राखून विजय मिळवला ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|डी/एल पद्धत]]) | report =[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/current/match/300439.html धावफलक] | venue = [[ईडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | umpires = असद रौफ, [[गॅरी बॅक्स्टर]] | motm = [[पॉल कॉलिंगवुड]] | rain = }} ====चौथी वनडे==== {{Limited overs matches | date = २० फेब्रुवारी २००८ | team1 = {{cr-rt|ENG}} | score1 = ३४०/६ (५० षटके) | score2 = ३४०/७ (५० षटके) | team2 = {{cr|NZL}} | runs1 = फिल मस्टर्ड ८३ (७४) | wickets1 = [[जेसी रायडर]] २/१४ (३ षटके) | runs2 = जेमी हाव १३९ (११६) | wickets2 = [[स्टुअर्ट ब्रॉड]] २/७५ (१० षटके) | result = सामना बरोबरीत सुटला | report =[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/current/match/300440.html धावफलक] | venue = [[मॅक्लीन पार्क]] | umpires = असद रौफ, बिली बॉडेन | motm = जेमी हाव | rain = }} ====पाचवी वनडे==== {{Limited overs matches | date = २३ फेब्रुवारी २००८ | team1 = {{cr-rt|ENG}} | score1 = २४२/७ (५० षटके) | score2 = २१३/६ (३७ षटके) | team2 = {{cr|NZL}} | runs1 = [[ल्यूक राइट]] ४७ (४०) | wickets1 = [[काइल मिल्स]] ४/३६ (१० षटके) | runs2 = ब्रेंडन मॅक्युलम ७७ (४३) | wickets2 = [[रायन साइडबॉटम]] ३/५१ (१० षटके) | result = न्यूझीलंड ३४ धावांनी जिंकला (डी/एल पद्धत) | report =[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/current/match/300441.html धावफलक] | venue = जेड स्टेडियम, [[क्राइस्टचर्च]] | umpires = रौफ, बोडेन | motm = ब्रेंडन मॅक्युलम | rain = }} ===कसोटी मालिका=== ====पहिली कसोटी==== {{Test match | date = ५–९ मार्च २००८ | team1 = {{cr-rt|NZL}} | team2 = {{cr|ENG}} | score-team1-inns1 = ४७० (१३८.३ षटके) | runs-team1-inns1 = [[रॉस टेलर]] १२० (२३५) | wickets-team1-inns1 = [[रायन साइडबॉटम]] ४/९० (३४.३ षटके) | score-team2-inns1 = ३४८ (१७३.१ षटके) | runs-team2-inns1 = [[पॉल कॉलिंगवुड]] ६६ (१८२) | wickets-team2-inns1 = [[जीतन पटेल]] ३/१०७ (४३ षटके) | score-team1-inns2 = १७७/९ (घोषीत) (४८ षटके) | runs-team1-inns2 = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ६६ (८८) | wickets-team1-inns2 = [[रायन साइडबॉटम]] ५/३७ (१४ षटके) | score-team2-inns2 = ११० (५५ षटके) | runs-team2-inns2 = [[इयान बेल]] ५४[[नाबाद|*]] (१५१) | wickets-team2-inns2 = [[काइल मिल्स]] ४/१६ (१३ षटके) | result = {{cr|NZL}} १८९ धावांनी विजयी | venue = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यूझीलंड|हॅमिल्टन]] | umpires = [[स्टीव्ह डेव्हिस]] आणि डॅरल हार्पर (दोन्ही ऑस्ट्रेलिया) | motm = [[काइल मिल्स]] | report = [http://news.bbc.co.uk/sport1/shared/fds/hi/statistics/cricket/scorecards/2008/3/14315/html/scorecard.stm धावफलक] | rain = रायन साइडबॉटमने टेस्ट हॅटट्रिक घेतली. }} ====दुसरी कसोटी==== [[Image:Basin_Reserve.JPG|thumb|right|275px|[[इंग्लंड क्रिकेट संघ]] दुसऱ्या कसोटीत क्षेत्ररक्षण करत आहे]] {{Test match | date = १३–१७ मार्च २००८ | team1 = {{cr-rt|ENG}} | team2 = {{cr|NZL}} | score-team1-inns1 = ३४२ (१०७ षटके) | runs-team1-inns1 = टिम ॲम्ब्रोस १०२ (१४९) | wickets-team1-inns1 = [[मार्क गिलेस्पी]] ४/७९ (२० षटके) | score-team2-inns1 = 198 (५७.५ षटके) | runs-team2-inns1 = [[रॉस टेलर]] ५३ (९४) | wickets-team2-inns1 = [[जेम्स अँडरसन]] ५/७३ (२० षटके) | score-team1-inns2 = २९३ (९७.४ षटके) | runs-team1-inns2 = अॅलिस्टर कुक ६० (१३७) | wickets-team1-inns2 = [[जेकब ओरम]] ३/४४ (२० षटके) | score-team2-inns2 = ३११ (१००.३ षटके) | runs-team2-inns2 = ब्रेंडन मॅक्युलम ८५ (११६) | wickets-team2-inns2 = [[रायन साइडबॉटम]] ५/१०५ (३१ षटके) | result = {{cr|ENG}} १२६ धावांनी विजयी | venue = [[बेसिन रिझर्व्ह]], [[वेलिंग्टन]] | umpires = [[स्टीव्ह डेव्हिस]] (ऑस्ट्रेलिया) आणि रुडी कोर्टझेन (दक्षिण आफ्रिका) | motm = टिम ॲम्ब्रोस | report = [http://content-usa.cricinfo.com/nzveng/engine/current/match/300443.html धावफलक] | rain = }} ====तिसरी कसोटी==== {{Test match | date = २२–२६ मार्च २००८ | team1 = {{cr-rt|ENG}} | team2 = {{cr|NZL}} | score-team1-inns1 = २५३ (९६.१ षटके) | runs-team1-inns1 = [[केविन पीटरसन]] १२९ (२०८) | wickets-team1-inns1 = [[टिम साउथी]] ५/५५ (२३.१ षटके) | score-team2-inns1 = १६८ (४८.४ षटके) | runs-team2-inns1 = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ५९ (७२) | wickets-team2-inns1 = [[रायन साइडबॉटम]] ७/४७ (२१.४ षटके) | score-team1-inns2 = ४६७/७(घोषीत) (१३१.५ षटके) | runs-team1-inns2 = अँड्र्यू स्ट्रॉस १७७ (३४३) | wickets-team1-inns2 = डॅनियल व्हिटोरी ४/१५८ (४५ षटके) | score-team2-inns2 = 431 (११८.५ षटके) | runs-team2-inns2 = [[टिम साउथी]] ७७* (४०) | wickets-team2-inns2 = [[माँटी पानेसर]] ६/१२६ (४६ षटके) | result = {{cr|ENG}} १२१ धावांनी विजय | venue = [[मॅकलिन पार्क]], [[नेपियर]] | umpires = [[डॅरिल हार्पर]] (ऑस्ट्रेलिया) आणि रुडी कोर्टझेन (दक्षिण आफ्रिका) | motm = [[रायन साइडबॉटम]] | report = [http://content-usa.cricinfo.com/nzveng/engine/current/match/300444.html (धावफलक)] | notes = टिम साऊदी आणि ग्रँट इलियट (न्यूझीलंड) या दोघांनीही कसोटी पदार्पण केले. }} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २००७-०८}} == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:इंग्लिश क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] ng9vgw0nc4ddmauluu15kn3ojb69575 0 39512 2145375 2115446 2022-08-12T06:28:32Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[ईडन पार्क]] वरुन [[इडन पार्क]] ला हलविला wikitext text/x-wiki {{गल्लत|ईडन गार्डन}} '''ईडन पार्क''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या [[ऑकलंड|ऑकलॅंड]] शहरातील क्रिकेटचे मैदान आहे. न्यू झीलंडच्या सर्वात मोठ्या क्रीडामैदानामध्ये<ref name=":0">{{Cite web|url = http://www.newzealand.com/travel/en/media/features/recreation-&-sport/rugby_iconic-new-zealand-rugby-grounds_feature.cfm|title = Iconic New Zealand rugby grounds|access-date = 23 August 2014|archive-url = https://web.archive.org/web/20140826120505/http://www.newzealand.com/travel/en/media/features/recreation-%26-sport/rugby_iconic-new-zealand-rugby-grounds_feature.cfm|archive-date = 26 August 2014|url-status = live}}</ref> [[२०१५ क्रिकेट विश्वचषक|२०१५ सालच्या क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेतील]] काही सामने खेळण्यात आले. {{विस्तार}} == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:ऑकलँड]] [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने]] c3ecshojljelr2ypy1sz2cajk51cn0y 2145377 2145375 2022-08-12T06:29:18Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{गल्लत|इडन गार्डन}} '''इडन पार्क''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या [[ऑकलंड]] शहरातील क्रिकेटचे मैदान आहे. न्यू झीलंडच्या सर्वात मोठ्या क्रीडामैदानामध्ये<ref name=":0">{{Cite web|url = http://www.newzealand.com/travel/en/media/features/recreation-&-sport/rugby_iconic-new-zealand-rugby-grounds_feature.cfm|title = Iconic New Zealand rugby grounds|access-date = 23 August 2014|archive-url = https://web.archive.org/web/20140826120505/http://www.newzealand.com/travel/en/media/features/recreation-%26-sport/rugby_iconic-new-zealand-rugby-grounds_feature.cfm|archive-date = 26 August 2014|url-status = live}}</ref> [[२०१५ क्रिकेट विश्वचषक|२०१५ सालच्या क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेतील]] काही सामने खेळण्यात आले. {{विस्तार}} == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:ऑकलंड]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] douxpzcjnmbu2lsfyfflvzwfit06baw 14 39513 2145372 1456711 2022-08-12T06:27:23Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:ऑकलँड]] वरुन [[वर्ग:ऑकलंड]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील शहरे]] 5nn3840y3867itgb84dgiqmsvuabuek 2145381 2145372 2022-08-12T06:31:06Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] q14soswfc4u9e14lr8ke4tqa0o0gpus 14 39514 2145257 187474 2022-08-12T05:34:27Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] [[वर्ग:देशानुसार क्रिकेट मैदाने]] fix8l218iyozpl8yqiwxns0lepec5cy 2145353 2145257 2022-08-12T06:20:31Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] [[वर्ग:देशानुसार क्रिकेट मैदाने]] fix8l218iyozpl8yqiwxns0lepec5cy 0 39515 2145648 2043152 2022-08-12T09:54:28Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki '''मॅकलीन पार्क''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या [[नेपियर]] शहरातील क्रिकेट मैदान आहे. [[२०१५ क्रिकेट विश्वचषक|२०१५ सालच्या क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेतील]] काही सामने येथे खेळण्यात येतील. येथे [[रग्बी]]चे आंतरराष्ट्रीय सामनेही खेळले जातात. [[वर्ग:नेपियर]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] ohgh5khyuvi5uom26pr8cd14vyfqnrk 14 39516 2145384 187482 2022-08-12T06:32:49Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] q14soswfc4u9e14lr8ke4tqa0o0gpus 0 39518 2145380 2037419 2022-08-12T06:30:49Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''क्वीन्सटाउन इव्हेंट्स सेंटर''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या [[ऑकलंड]] शहरातील क्रिकेट मैदान आहे. {{विस्तार}} [[वर्ग:ऑकलंड]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] 58gswmi1tqj8hd5dhraw0wa4aa1cldx 0 39519 2145649 2100028 2022-08-12T09:54:31Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki '''युनिव्हर्सिटी ओव्हल''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या [[ड्युनेडिन]] शहरातील क्रिकेट मैदान आहे. [[२०१५ क्रिकेट विश्वचषक|२०१५ सालच्या क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेतील]] काही सामने येथे खेळण्यात येतील. हे मैदान पूर्वी [[ओटेगो विद्यापीठ|ओटेगो विद्यापीठाच्या]] मालकीचे होते. २००० च्या दशकात हे मैदान [[ड्युनेडिन महानगर पालिका|ड्युनेडिन महापालिकेला]] हस्तांतरित करण्यात आले व त्याची पुनर्बांधणी करण्यात आली. {{विस्तार}} [[वर्ग:ड्युनेडिन]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] gnw7s6v5kzapa81j9ot2mj2t48q93gp 14 39521 2145383 187503 2022-08-12T06:32:33Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] q14soswfc4u9e14lr8ke4tqa0o0gpus 0 39522 2145647 1806713 2022-08-12T09:54:25Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki [[चित्र:BasinReserve.jpg|right|thumb|200px|बेसिन रिझर्व क्रिकेट मैदान, वेलिंग्टन, न्यू झीलँड]] '''बेसिन रिझर्व''' हे [[न्यू झीलँड]]च्या [[वेलिंग्टन]] शहरातील [[क्रिकेट]] मैदान आहे. हे न्यू झीलँडमधील सगळ्यात जुने क्रिकेट मैदान असून येथे {{cr|NZL}}चे आंतरराष्ट्रीय सामने खेळले जातात. हे मैदान [[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स]]चे घरचे मैदान आहे. {{विस्तार}} [[वर्ग:वेलिंग्टन]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] e61kopn7flmd8brpuyghk1f786ghxbu 14 39523 2145391 187507 2022-08-12T06:35:59Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] q14soswfc4u9e14lr8ke4tqa0o0gpus 0 39525 2145654 1940188 2022-08-12T09:55:01Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''सेडन पार्क''' हे [[न्यू झीलँड]]च्या [[हॅमिल्टन]] शहरातील क्रिकेट मैदान आहे. [[२०१५ क्रिकेट विश्वचषक|२०१५ सालच्या क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेतील]] काही सामने येथे खेळण्यात येतील. {{विस्तार}} [[वर्ग:हॅमिल्टन]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] au1ixmdp3olfq10kdh4598oj5br0jwr 14 39526 2145392 187510 2022-08-12T06:36:11Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] q14soswfc4u9e14lr8ke4tqa0o0gpus 0 40194 2145091 1419122 2022-08-11T13:56:13Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट फुटबॉल क्लब| नाव = आर.सी. स्ट्रॉसबर्ग | चित्र = [[चित्र:rcstrasbourg.gif|150px|logo]] | पूर्ण नाव = Racing Club de Strasbourg | टोपणनाव = ''Racing'' | स्थापना = [[१९०६]] | मैदान = [[Stade de la Meinau]] <br /> [[Strasbourg]], [[फ्रांस]] | आसनक्षमता = २९,२३० | अध्यक्ष = Philippe Ginestet | व्यवस्थापक = [[Jean-Marc Furlan]] | लीग = [[लीग १]] | हंगाम = २००६-०७| गुणानुक्रम = [[लीग २]], ३ (promoted) | pattern_la1=_shouldersonwhite|pattern_b1=_leftstripeonwhite|pattern_ra1=_shouldersonwhite| leftarm1=2D35A0|body1=2D35A0|rightarm1=2D35A0|shorts1=2D35A0|socks1=FFFFFF| pattern_la2=|pattern_b2=_thinwhitesides|pattern_ra2=| leftarm2=2D35A0|body2=2D35A0|rightarm2=2D35A0|shorts2=FFFFFF|socks2=2D35A0| }} {{fb start}} {{लीग १}} {{fb end}} {{विस्तार}} [[वर्ग:फ्रेंच फुटबॉल क्लब]] h8eleydoh83iojzx7vzxlre8v09r3nl 0 40195 2145090 1419113 2022-08-11T13:55:52Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट फुटबॉल क्लब | नाव = तुलू एफ.सी| चित्र = [[चित्र:Toulouse२.gif|150px|center|Logo]]| पूर्ण नाव = तुलू फुटबॉल क्लब| टोपणनाव = ''TFC'', ''le Téfécé'', ''le Tef''| स्थापना = [[१९३७]] (defunct club)<br />[[इ.स. १९७०]] (current club) | मैदान = [[स्टेडियम Municipal]]<br />[[Toulouse]], [[Haute-Garonne]]<br />[[फ्रांस]] | आसनक्षमता = ३५,४७२ | अध्यक्ष = {{ध्वजचिन्ह|France}} [[Olivier Sadran]] | व्यवस्थापक = {{ध्वजचिन्ह|France}} [[Elie Baup]] | लीग = [[लीग १]] | हंगाम = [[लीग १ हंगाम २००६/२००७|२००६-२००७]] | गुणानुक्रम = [[लीग १]], ३ | pattern_la1=_white_stripes|pattern_b1=_whitestripes|pattern_ra1=_white_stripes| leftarm1=9370db|body1=9370db|rightarm1=9370db|shorts1=ffffff|socks1=ffffff| pattern_la2=|pattern_b2=|pattern_ra2=| leftarm2=FFB1EA|body2=FFB1EA|rightarm2=FFB1EA|shorts2=000000|socks2=FFB1EA| }} {{fb start}} {{लीग १}} {{fb end}} {{विस्तार}} [[वर्ग:फ्रेंच फुटबॉल क्लब]] [[वर्ग:तुलूझ]] pitfwxlwv87x2ake2g8sjt422211371 0 40873 2145439 2039219 2022-08-12T07:17:00Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki '''तॅंतॅं'''<ref>{{स्रोत संकेतस्थळ | दुवा = http://www.forvo.com/tag/tintin/ | title = मूळ फ्रेंच भाषेतील उच्चार | प्रकाशक = फॉर्वो.कॉम | अ‍ॅक्सेसदिनांक = २६ ऑक्टोबर, इ.स. २०११ | भाषा = इंग्लिश, फ्रेंच }}</ref> (मराठी नामभेद: '''टिनटिन''' ; [[फ्रेंच भाषा|फ्रेंच]]: ''Tintin'') हा [[लेझावॉंत्यूर द तॅंतॅं]] ([[फ्रेंच भाषा|फ्रेंच]]: ''Les Aventures de Tintin'' ; अर्थ: ''तॅंतॅंची साहसे'') या [[बेल्जियम|बेल्जियन]] काल्पनिक [[चित्रकथा|चित्रकथेचा]] नायक आहे. बेल्जियन चित्रकथाकार [[एर्जे]] याने ही व्यक्तिरेखा रेखाटली आहे. तॅंतॅं पेशाने पत्रकार आहे. ''मीलू'' (चित्रकथेच्या इंग्लिश आवृत्तीत ''स्नोई'') नामक आपल्या पाळीव कुत्र्यास सोबत घेऊन तॅंतॅं जगभर फिरत असताना त्याने केलेल्या साहसी कामगिऱ्या या चित्रकथांमध्ये रंगवल्या आहेत. == संदर्भ == * {{संदर्भयादी}} * {{स्रोत संकेतस्थळ | दुवा = http://www.tintin.com/index2.php | title = तॅंतॅंचे अधिकृत संकेतस्थळ {{मृत दुवा}} | भाषा = फ्रेंच, इंग्लिश, डच }} == बाह्य दुवे == {{कॉमन्स वर्ग|Tintin|{{लेखनाव}}}} {{विस्तार}} [[वर्ग:चित्रकथा]] [[वर्ग:फ्रेंच चित्रकथा]] [[वर्ग:इंग्लिश चित्रकथा]] hik5a6bk20joip70kdg2is81zlkn0x4 0 44234 2145365 2047866 2022-08-12T06:24:48Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki '''माओरी''' ही [[न्यू झीलंड]]मधील मूळच्या रहिवाशांपैकी एक जमात आहे. [[न्यू झीलंड]]च्या एकूण लोकसंख्येच्या १४% लोक माओरी आहेत. ते [[माओरी भाषा]] बोलतात. (७ लाख लोक, न्यू झीलंडच्या एकूण लोकसंख्येच्या १४% लोक). माओरी भाषा ही न्यू झीलंडच्या कार्यालयीन भाषांपैकी आहे. [[वर्ग:न्यू झीलंड]] 5n940xxnvummglvir2d4fd4uh9a3lag 0 44490 2145405 2144478 2022-08-12T06:56:24Z अमर राऊत 140696 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1104013206|Indian independence movement]]" wikitext text/x-wiki {{साठी|independence movements of Native American Indians|Native American self-determination}}'''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा लढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. [[भारतीय नागरी सेवा|ब्रिटीश भारतातील भारतीय नागरी सेवा परीक्षांना]] बसण्याचा अधिकार तसेच मूळ रहिवाशांसाठी अधिक आर्थिक अधिकार शोधणाऱ्या प्रमुख मध्यम नेत्यांसह नव्याने स्थापन झालेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये]] त्याचे मूळ रुजले. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला. १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] no15rfpvoah4ix1s1jtzhwc7qb27t17 2145410 2145405 2022-08-12T06:59:06Z अमर राऊत 140696 संदर्भ जोडले wikitext text/x-wiki {{साठी|independence movements of Native American Indians|Native American self-determination}}'''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा लढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. [[भारतीय नागरी सेवा|ब्रिटीश भारतातील भारतीय नागरी सेवा परीक्षांना]] बसण्याचा अधिकार तसेच मूळ रहिवाशांसाठी अधिक आर्थिक अधिकार शोधणाऱ्या प्रमुख मध्यम नेत्यांसह नव्याने स्थापन झालेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये]] त्याचे मूळ रुजले. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref> १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] 1h5a4dhoh4j29v521st3n8zoj2pf3a2 2145411 2145410 2022-08-12T06:59:21Z अमर राऊत 140696 दुरुस्ती wikitext text/x-wiki '''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा लढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. [[भारतीय नागरी सेवा|ब्रिटीश भारतातील भारतीय नागरी सेवा परीक्षांना]] बसण्याचा अधिकार तसेच मूळ रहिवाशांसाठी अधिक आर्थिक अधिकार शोधणाऱ्या प्रमुख मध्यम नेत्यांसह नव्याने स्थापन झालेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये]] त्याचे मूळ रुजले. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref> १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] mfrme050wj8pcnac4596oqogny77wjj 2145412 2145411 2022-08-12T07:00:35Z अमर राऊत 140696 माहितीचौकट जोडली wikitext text/x-wiki {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा लढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. [[भारतीय नागरी सेवा|ब्रिटीश भारतातील भारतीय नागरी सेवा परीक्षांना]] बसण्याचा अधिकार तसेच मूळ रहिवाशांसाठी अधिक आर्थिक अधिकार शोधणाऱ्या प्रमुख मध्यम नेत्यांसह नव्याने स्थापन झालेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये]] त्याचे मूळ रुजले. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref> १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] g2qhrl7bpbb95vmfpuadiaenv7vroxw 2145422 2145412 2022-08-12T07:05:04Z अमर राऊत 140696 चित्र जोडले wikitext text/x-wiki [[चित्र:1st_INC1885.jpg|इवलेसे|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे पहिले अधिवेशन]] {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा लढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. [[भारतीय नागरी सेवा|ब्रिटीश भारतातील भारतीय नागरी सेवा परीक्षांना]] बसण्याचा अधिकार तसेच मूळ रहिवाशांसाठी अधिक आर्थिक अधिकार शोधणाऱ्या प्रमुख मध्यम नेत्यांसह नव्याने स्थापन झालेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये]] त्याचे मूळ रुजले. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref> १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] 2crft3uq3sxcix2l6mrx5q9hxg132ll 2145425 2145422 2022-08-12T07:06:51Z अमर राऊत 140696 भर घातली wikitext text/x-wiki [[चित्र:1st_INC1885.jpg|इवलेसे|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे पहिले अधिवेशन, इ.स. १८८५. काँग्रेस ही ब्रिटिश साम्राज्यातील पहिली आधुनिक राष्ट्रवादी चळवळ होती.]] {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा लढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. [[भारतीय नागरी सेवा|ब्रिटीश भारतातील भारतीय नागरी सेवा परीक्षांना]] बसण्याचा अधिकार तसेच मूळ रहिवाशांसाठी अधिक आर्थिक अधिकार शोधणाऱ्या प्रमुख मध्यम नेत्यांसह नव्याने स्थापन झालेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये]] त्याचे मूळ रुजले. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref> १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] rt3mtve4mkxktum09k3i1e0u5ptu20o 2145428 2145425 2022-08-12T07:09:07Z अमर राऊत 140696 चित्र जोडले wikitext text/x-wiki [[चित्र:1st_INC1885.jpg|इवलेसे|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे पहिले अधिवेशन, इ.स. १८८५. काँग्रेस ही ब्रिटिश साम्राज्यातील पहिली आधुनिक राष्ट्रवादी चळवळ होती.]] {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा लढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. [[भारतीय नागरी सेवा|ब्रिटीश भारतातील भारतीय नागरी सेवा परीक्षांना]] बसण्याचा अधिकार तसेच मूळ रहिवाशांसाठी अधिक आर्थिक अधिकार शोधणाऱ्या प्रमुख मध्यम नेत्यांसह नव्याने स्थापन झालेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये]] त्याचे मूळ रुजले. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref> [[चित्र:IndiaPolitical1893ConstablesHandAtlas.jpg|इवलेसे|ब्रिटिश भारत]] १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] f3v2apu1oazycez3ymchcs6jacnk0nu 2145432 2145428 2022-08-12T07:14:01Z अमर राऊत 140696 चित्र जोडले wikitext text/x-wiki [[चित्र:1st_INC1885.jpg|इवलेसे|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे पहिले अधिवेशन, इ.स. १८८५. काँग्रेस ही ब्रिटिश साम्राज्यातील पहिली आधुनिक राष्ट्रवादी चळवळ होती.]] {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा लढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. [[भारतीय नागरी सेवा|ब्रिटीश भारतातील भारतीय नागरी सेवा परीक्षांना]] बसण्याचा अधिकार तसेच मूळ रहिवाशांसाठी अधिक आर्थिक अधिकार शोधणाऱ्या प्रमुख मध्यम नेत्यांसह नव्याने स्थापन झालेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये]] त्याचे मूळ रुजले. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref> [[चित्र:IndiaPolitical1893ConstablesHandAtlas.jpg|इवलेसे|ब्रिटिश भारत]] १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. [[चित्र:Mahatma-Gandhi,_studio,_1931.jpg|इवलेसे|महात्मा गांधी. चित्र: लंडन, १९३१]] भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] edwu4u2ipfphrxgfjqhdnh5hswacykp 2145438 2145432 2022-08-12T07:16:42Z अमर राऊत 140696 भर घातली wikitext text/x-wiki [[चित्र:1st_INC1885.jpg|इवलेसे|[[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस]]<nowiki/>चे पहिले अधिवेशन, इ.स. १८८५. काँग्रेस ही ब्रिटिश साम्राज्यातील पहिली आधुनिक राष्ट्रवादी चळवळ होती.]] {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा स्वातंत्र्यलढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. ब्रिटीश भारतात भारतीय नागरी सेवा परीक्षांना बसण्याचा अधिकार तसेच मूळ रहिवाशांसाठी अधिक आर्थिक अधिकार शोधणाऱ्या प्रमुख मध्यम नेत्यांसह नव्याने स्थापन झालेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये]] त्याचे मूळ रुजले. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref> [[चित्र:IndiaPolitical1893ConstablesHandAtlas.jpg|इवलेसे|ब्रिटिश भारत]] १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. [[चित्र:Mahatma-Gandhi,_studio,_1931.jpg|इवलेसे|महात्मा गांधी. चित्र: लंडन, १९३१]] भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] ny99czagwcgotghiryc516p1dn50n7j 2145455 2145438 2022-08-12T07:24:58Z अमर राऊत 140696 दुरुस्ती wikitext text/x-wiki [[चित्र:1st_INC1885.jpg|इवलेसे|[[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस]]<nowiki/>चे पहिले अधिवेशन, इ.स. १८८५. काँग्रेस ही ब्रिटिश साम्राज्यातील पहिली आधुनिक राष्ट्रवादी चळवळ होती.]] {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा स्वातंत्र्यलढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. The first nationalistic revolutionary movement for Indian independence emerged from Bengal. It later took root in the newly formed Indian National Congress with prominent moderate leaders seeking the right to appear for Indian Civil Service examinations in British India, as well as more economic rights for natives. The first half of the 20th century saw a more radical approach towards self-rule by the Lal Bal Pal triumvirate, Aurobindo Ghosh and V. O. Chidambaram Pillai. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. प्रमुख राष्ट्रीय नेत्यांनी स्थापन केलेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने]] या चळवळीचा पाया भक्कम केला. हे नेते भारतीय लोकांच्या नागरी सेवा परीक्षांना बसण्याच्या अधिकारासाठी तसेच अधिक आर्थिक अधिकार मिळवण्यासाठी प्रयत्नशील होते. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref> [[चित्र:IndiaPolitical1893ConstablesHandAtlas.jpg|इवलेसे|ब्रिटिश भारत]] १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. [[चित्र:Mahatma-Gandhi,_studio,_1931.jpg|इवलेसे|महात्मा गांधी. चित्र: लंडन, १९३१]] भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] h20oomqboiorb5a7qrxac8rwzzracez 2145458 2145455 2022-08-12T07:25:32Z अमर राऊत 140696 wikitext text/x-wiki [[चित्र:1st_INC1885.jpg|इवलेसे|[[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस]]<nowiki/>चे पहिले अधिवेशन, इ.स. १८८५. काँग्रेस ही ब्रिटिश साम्राज्यातील पहिली आधुनिक राष्ट्रवादी चळवळ होती.]] {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा स्वातंत्र्यलढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. प्रमुख राष्ट्रीय नेत्यांनी स्थापन केलेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने]] या चळवळीचा पाया भक्कम केला. हे नेते भारतीय लोकांच्या नागरी सेवा परीक्षांना बसण्याच्या अधिकारासाठी तसेच अधिक आर्थिक अधिकार मिळवण्यासाठी प्रयत्नशील होते. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref> [[चित्र:IndiaPolitical1893ConstablesHandAtlas.jpg|इवलेसे|ब्रिटिश भारत]] १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. [[चित्र:Mahatma-Gandhi,_studio,_1931.jpg|इवलेसे|महात्मा गांधी. चित्र: लंडन, १९३१]] भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] j8w3smak18j134tuyrvi1ga9dzcptx8 2145469 2145458 2022-08-12T07:31:42Z अमर राऊत 140696 wikitext text/x-wiki [[चित्र:1st_INC1885.jpg|इवलेसे|[[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस]]<nowiki/>चे पहिले अधिवेशन, इ.स. १८८५. काँग्रेस ही ब्रिटिश साम्राज्यातील पहिली आधुनिक राष्ट्रवादी चळवळ होती.]]{{विकिडेटा माहितीचौकट}}'''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा स्वातंत्र्यलढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. प्रमुख राष्ट्रीय नेत्यांनी स्थापन केलेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने]] या चळवळीचा पाया भक्कम केला. हे नेते भारतीय लोकांच्या नागरी सेवा परीक्षांना बसण्याच्या अधिकारासाठी तसेच अधिक आर्थिक अधिकार मिळवण्यासाठी प्रयत्नशील होते. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref>[[चित्र:IndiaPolitical1893ConstablesHandAtlas.jpg|इवलेसे|ब्रिटिश भारत]] १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषत: पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वत:ला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. [[चित्र:Mahatma-Gandhi,_studio,_1931.jpg|इवलेसे|महात्मा गांधी. चित्र: लंडन, १९३१]] भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] tmqa8mx0oq8pz2oxm0dxpungn1ap1yc 2145558 2145469 2022-08-12T09:12:04Z KiranBOT II 140753 शुद्धलेखन — इंग्रजी colon चा मराठी विसर्ग ([[सदस्य:KiranBOT II/typos#इंग्रजी colon चा मराठी विसर्ग|अधिक माहिती]]) wikitext text/x-wiki [[चित्र:1st_INC1885.jpg|इवलेसे|[[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस]]<nowiki/>चे पहिले अधिवेशन, इ.स. १८८५. काँग्रेस ही ब्रिटिश साम्राज्यातील पहिली आधुनिक राष्ट्रवादी चळवळ होती.]]{{विकिडेटा माहितीचौकट}}'''भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ''' ही ऐतिहासिक घटनांची मालिका होती, ज्याचा अंतिम उद्देश [[ब्रिटिश भारत|भारतातील ब्रिटीश राजवट]] संपवणे हा होता. हा स्वातंत्र्यलढा १८५७ ते १९४७ या काळात चालला. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी पहिली राष्ट्रवादी क्रांतिकारी चळवळ [[बंगाल|बंगालमधून]] उदयास आली होती. प्रमुख राष्ट्रीय नेत्यांनी स्थापन केलेल्या [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने]] या चळवळीचा पाया भक्कम केला. हे नेते भारतीय लोकांच्या नागरी सेवा परीक्षांना बसण्याच्या अधिकारासाठी तसेच अधिक आर्थिक अधिकार मिळवण्यासाठी प्रयत्नशील होते. २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात लाल बाल पाल, [[अरविंद घोष]] आणि व्हीओ चिदंबरम पिल्लई यांनी स्वराज्यासाठी अधिक मूलगामी दृष्टीकोन पाहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/12/16/remembering-the-war-of-1971-in-east-pakistan|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|last=Zakaria|first=Anam|website=www.aljazeera.com|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref>[[चित्र:IndiaPolitical1893ConstablesHandAtlas.jpg|इवलेसे|ब्रिटिश भारत]] १९२०मधील स्वराज्य संघर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने महात्मा [[महात्मा गांधी|गांधींच्या]] अहिंसा आणि [[मिठाचा सत्याग्रह|सविनय कायदेभंगाच्या]] धोरणाचा अवलंब केला. [[रवींद्रनाथ टागोर]], [[सुब्रमण्य भारती|सुब्रमण्यम भारती]] आणि [[बंकिमचंद्र चटोपाध्याय|बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय]] यांसारख्या अनेक विचारवंतांनी देशभक्तीची भावना जनमानसात पसरवली. [[सरोजिनी नायडू]], [[प्रीतिलता वड्डेदार]] आणि [[कस्तुरबा गांधी]] यांसारख्या महिला नेत्यांनी महिलांना स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. [[बाबासाहेब आंबेडकर|बाबासाहेब आंबेडकरांनी]] भारतीय समाजातील वंचित घटकांना मदत केली. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=kOa2DQAAQBAJ&q=Indian+Independence+Movement,+B.+R.+Ambedkar,+disadvantaged+sections+of+society&pg=PA58|title=Dalits' Struggle for Social Justice in Andhra Pradesh (1956-2008): From Relays to Vacuum Tubes|last=Jammanna|first=Akepogu|last2=Sudhakar|first2=Pasala|date=14 December 2016|publisher=Cambridge Scholars Publishing|isbn=978-1-4438-4496-3|language=en}}</ref> तर काही नेत्यांनी सशस्त्र क्रांतीचा अवलंब केला. सशस्त्र क्रांती विशेषतः रौलेट कायद्यानंतर लोकप्रिय झाली. या कायद्याने लोकांनाअनिश्चित काळासाठी तुरुंगात डांबण्याची परवानगी ब्रिटिश सरकारला परवानगी दिली होती. या कायद्याविरोधात संपूर्ण भारतभर विशेषतः पंजाब प्रांतात निषेध झाला. पंजाबमधील [[जालियनवाला बाग हत्याकांड|जालियनवाला बाग हत्याकांडाद्वारे]] ब्रिटिशांनी हे आंदोलन हिंसकपणे दडपले. [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|शिवराम राजगुरू]], [[सुखदेव थापर]], [[चंद्रशेखर आझाद]] आणि [[सुभाषचंद्र बोस]] यांसारख्या क्रांतिकारकांनी काँग्रेसच्या निष्क्रियतेमुळे निराश होऊन हिंसक मार्गांचा अवलंब सुरू केला. [[सुभाषचंद्र बोस|बोस]] यांनी [[अक्ष राष्ट्रे|अक्षीय शक्तींशी]] स्वतःला प्रसिद्धी दिली आणि [[आझाद हिंद फौज|आझाद हिंद सेनेची]] स्थापना केली. यादरम्यान [[भगतसिंग]], [[शिवराम हरी राजगुरू|राजगुरू]], [[सुखदेव थापर|सुखदेव]] आणि [[चंद्रशेखर आझाद]] यांनी प्रमुख ब्रिटिश अधिकाऱ्यांची हत्या केली आणि सरकारी इमारतींवर बॉम्बस्फोट केले. [[चित्र:Mahatma-Gandhi,_studio,_1931.jpg|इवलेसे|महात्मा गांधी. चित्र: लंडन, १९३१]] भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीमध्ये सतत वैचारिक उत्क्रांती होत होती. मूलत: वसाहतविरोधी असलेली ही चळवळ धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही, प्रजासत्ताक आणि नागरी-स्वातंत्र्यवादी अशा विचारांच्या राजकीय संरचनेसह स्वतंत्र, आर्थिक विकासाच्या दृष्टींनी पूरक होती. १९३० नंतर या लढ्याने एक मजबूत समाजवादी प्रवृत्ती स्वीकारली. स्वातंत्र्य आंदोलनामुळे शेवटी [[भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा १९४७|भारतीय स्वातंत्र्य कायदा, १९४७]] तयार होऊन भारतातील ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली आणि [[पाकिस्तान|पाकिस्तानची]] निर्मिती झाली. २६ जानेवारी १९५० पर्यंत भारत एक मुकुट वर्चस्व राहिला, जेव्हा भारतीय [[भारताचे संविधान|संविधानाने भारतीय]] प्रजासत्ताकची स्थापना केली. १९५६ पर्यंत पाकिस्तानने आपले पहिले संविधान स्वीकारले तोपर्यंत त्याचे वर्चस्व राहिले. तर १९७१ मध्ये पूर्व पाकिस्तानने [[बांगलादेश]] म्हणून स्वतःचे स्वातंत्र्य घोषित केले. <ref>{{स्रोत बातमी|last=Zakaria|first=Anam|url=https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/remembering-war-1971-east-pakistan-191216054546348.html|title=Remembering the war of 1971 in East Pakistan|work=Al Jazeera|access-date=2020-05-18}}</ref> == ऐतिहासिक पार्श्वभूमी == [[पोर्तुगीज]] खलाशी [[वास्को द गामा|वास्को- द- गामा]] हा इ.स.१४९८ साली समुद्रमार्गे [[कालिकत]] बंदरात आला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=hx1hDwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=vasco+da+gama+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjbhuOBreHcAhXLWysKHb9sCQkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=vasco%20da%20gama%20in%20india&f=false|title=Vasco da Gama: First European to Reach India by Sea|last=Landau|first=Jennifer|date=2016-07-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=9781499438062|language=en}}</ref> व्यापाराच्या विस्तारासाठी त्याच्या मागोमाग [[डच]], [[फ्रेंच]] यांनीही भारतीय उपखंडात प्रवेश केला. भारताच्या समृद्धीचे आणि संपन्नतेचे आकर्षण जगभरातील सर्वच साम्राज्यांना होते. सुरत येथे इ.स. १६१३ साली डचांचे पहिले व्यापारी केंद्र उभारले गेले.त्यांच्यानंतर भारतात प्रविष्ट झालेल्या [[ब्रिटिश]] व्यापारी वर्गाने फ्रेंच आणि पोर्तुगीज यांच्याशी संघर्ष केला. परकीय आक्रमक सत्तांनी भारताच्या निरनिराळ्या प्रदेशात आपले पाय रोवायला सुरुवात केली होती. मोगलांचे आक्रमण ही सुद्धा एक विशेष घटना भारताच्या इतिहासात नोंद घेण्याजोगी आहे. मोगलांची सत्ता १८ व्या शतकाच्या मध्यात संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी या संधीचा फायदा घेतला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=fX2zMfWqIzMC&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQg2MAM#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=Indian Society and the Making of the British Empire|last=Bayly|first=C. A.|last2=Bayly|first2=Christopher Alan|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521386500|language=en}}</ref> इ.स.१८५७ च्या उठावात भारतीयांचा पराभव करून ब्रिटिशांनी ईस्ट इंडिया कंपनीचे वर्चस्व भारतात प्रस्थापित केले होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=jd0WDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=history+of+colonialism+in+india&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwib14C3q-HcAhXJR30KHaPsAp84ChDoAQhVMAg#v=onepage&q=history%20of%20colonialism%20in%20india&f=false|title=India and the British Empire|last=Peers|first=Douglas M.|last2=Gooptu|first2=Nandini|date=2017-02-09|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192513526|language=en}}</ref> त्या जोरावर १८ व्या शतकातही ब्रिटिशांनी भारतावर आपले वर्चस्व अबाधित राखण्यासाठी प्रयत्न केले आणि त्यात ते यशस्वी झाले. [[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|ईस्ट इंडिया कंपनीचा ध्वज]] ==१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध== [[File:Indian Rebellion of 1857.jpg|thumb|१८५७चा उठाव]] ब्रिटिशांच्या व्यापारामुळे आणि वसाहतवादी धोरणामुळे त्यांची भारतावर स्थापन झालेली सत्ता मोडून काढण्यासाठी इ.स.१८५७ साली भारतीयांनी उठाव केला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=ypg9DwAAQBAJ&pg=PT3&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIYzAJ#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=1857 स्‍वतंत्रता का संग्राम - 1857 swatantrata ka mahasangram|last=Devsare|first=Dr Hari Krishna|date=2017-11-09|publisher=Diamond Pocket Books Pvt Ltd|isbn=9789352786701|language=hi}}</ref> इंग्रजानी भारतीय नागरिकांवर लादलेल्या प्रक्षोभक कायद्यामुळे भारतातील प्रजेचा असंतोष वाढत होता.रावसाहेब पेशवे, [[तात्या टोपे]], [[मंगल पांडे]] ,झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]] अशी काही विशेष नावे या उठावाशी संबंधित आहेत.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IWg6DwAAQBAJ&pg=PA7&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIRDAE#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Monthly Current Affairs September-October 2017: Monthly Current Affairs September-October 2017|last=Group|first=SSGC|date=2017-10-18|language=hi}}</ref><ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=sdEvgngDNTIC&pg=PA46&dq=1857+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiTia_0seHcAhVWfSsKHXsRBMIQ6AEIXDAI#v=onepage&q=1857%20%E0%A4%95%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF&f=false|title=Svatantratā saṅgrāma meṃ achūtoṃ kā yogadāna|last=D.C.Dinkar|date=2008|publisher=Gautam Book Center|isbn=9788187733720|language=hi}}</ref> हा उठाव अयशस्वी ठरला असला तरी यांच्या झुंजार पराक्रमाने भारतीय इतिहासात मोलाची भर घातलेली आहे. या लढ्याच्या अपयशाची परिणती म्हणून ब्रिटिश राणीचा अंमल भारतावर सुरू झाला. ==[[बंगाल]]ची फाळणी आणि [[वंगभंग चळवळ]]== इ.स.१९०५ साली [[लॉर्ड कर्झन]] याने बंगालची फाळणी केली. पूर्व बंगाल आणि [[आसाम]] हे प्रांत एकत्र केले आणि दुसरीकडे [[पश्चिम बंगाल]]ची स्वतंत्र रचना केली. त्याच्या या कृत्यामुळे भारतीय नागरिक संतप्त झाले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=mr9uAAAAMAAJ&q=partition+of+bengal&dq=partition+of+bengal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR-o3o8uLcAhVJtY8KHYy2A9IQ6AEIMzAC|title=Partition of Bengal: Significant Signposts, 1905-1911|last=Ghosha|first=Nityapriẏa|date=2005|publisher=Sahitya Samsad|isbn=9788179550656|language=en}}</ref> [[रवींद्रनाथ टागोर]] यांनी या घटनेचातीव्र निषेध नोंदविला होता. या फाळणीच्या विरोधात भारतीयांनी १९०८ साली वंगभंग चळवळ सुरू केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=8L1wBgAAQBAJ&pg=PT55&dq=vang+bhang+movement&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiEgenC8-LcAhWMq48KHYqVCzYQ6AEIMjAC#v=onepage&q=vang%20bhang%20movement&f=false|title=Series-12 Indian National Movement & Constitutional Development|publisher=Pratiyogita Darpan|language=hi}}</ref> [[File:Anushilan samiti symbol.jpg|thumb|अनुशीलन समितीचे चिहन]] ==देशभक्तांची चळवळ== [[File:Lal Bal Pal.jpg|thumb|लाल -बाल -पाल]] *'''चळवळीच्या प्रेरणा देणारे नेतृत्व'''- देशातील युवकांना विशेषतः देशभक्तीचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी अनेक व्यक्तीनी सामाजिक आणि राजकीय क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविला आणि आपल्या कार्यातून देशातील नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वामी विवेकानंद]], [[योगी अरविंद]], [[रवींद्रनाथ टागोर]],[[भगिनी निवेदिता]], [[लाला लजपतराय]],सय्यद अहमद खान, बंकीमचंद्र चटर्जी,[[दादाभाई नौरोजी]] यासारख्या अनेक व्यक्तींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले आहे.लाल-बाल-पाल ही त्रयी म्हणजे लाला लजपतराय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपीनचंद्र पाल यांनी या सर्व क्रांतीकार्याची धुरा पेलली असे म्हणायला प्रत्यवाय नसावा. लोकमान्य टिळक यांना मंडाले येथे झालेली राजद्रोहाच्या आरोपासाठी जन्मठेप, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना झालेली अंदमानच्या काळ्या समुद्रावरील जन्मठेप या ऐतिहासिक घटना स्वातंत्र्यसंग्रामात महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.भगिनी निवेदिता यांच्या कल्पनेनुसार अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी क्रांतीकार्याला प्रेरक असे भारतमातेचे चित्र तयार केले. हे चित्र सर्वत्र प्रसारित करण्यात आले. [[File:Bharat Mata.jpg|thumb|अवनींद्रनाथ ठाकूर यांनी काढलेले भारतमातेचे चित्र]] *'''मिठाचा सत्याग्रह-''' ब्रिटिश सत्तेचा भारतावरील अंमल मोडून काढण्यासाठी भारतात पद्धतशीरपणे आणि नियोजनपूर्वक चळवळ आखली गेली. यांच्या धुरीणांनी समाजाला आवाहन केले आणि भारताचे नागरिक स्वतःच्या प्रेरणेने या स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी झाले हे याचे वैशिष्ट्य म्हणून सांगता येईल.[[महात्मा गांधी]] यांच्या नेतृत्वाने केला गेलेला दांडी येथील [[मिठाचा सत्याग्रह]] हा याचेच एक उदाहरण होय.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=OYRUDwAAQBAJ&pg=PT201&dq=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80+%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiekur83eHcAhXZXisKHeV4DNkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%80%20%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE&f=false|title=Raj se Swaraj|last=Pradhan|first=Ram Chandra|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789352664337|language=hi}}</ref> गांधीजी हे लंडन येथून ब्यारीस्टर शिक्षण संपादन करून परत भारतात आले. त्यांच्या अहिंसेच्या तत्त्वाला अनुसरून त्यांनी स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी लोकांना संघटित केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=RcpmDwAAQBAJ&pg=PT18&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgqMAA#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=Vastradware Swatantrayaprapti: Gandhipraneet Swadeshi Krantimadheel Aavahanachi Meemansa|last=Gonsalves|first=Peter|date=2018-07-30|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789352807840|language=mr}}</ref> मिठाचा सत्याग्रह किंवा ब्रिटिश राजवटीशी असहकार चळवळ या चळवळी त्यांच्या नेतृत्वाने झाल्या. स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यात अशा चळवळींना थेट यश आले नसले तरी त्यामुळे देशातील नागरिकांत स्वातंत्र्याची जाणीव वाढविण्यात अशा चळवळींचे योगदान महत्त्वाचे ठरले. * '''स्वदेशी चळवळ'''- परदेशी मालावर भारतीयांनी बंदी घातली आणि स्वदेशी मालाचा पुरस्कार करण्याचे भारतीय नागरिकांना आवाहन केले. [[स्वातंत्र्यवीर सावरकर]] यांनी पुण्यात परदेशी कपड्यांची होळी केल्याची घटना इतिहासात महत्त्वाची मानली जाते. [[लोकमान्य टिळक]] यांनी स्वदेशीचे व्रत घेण्याचे लोकांना आवाहन केले. भारतीय उद्योगांना चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=1X4JAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEINzAC|title=Tiḷaka vicāra|last=Keḷakara|first=Bhā Kr̥|date=1981|publisher=Śrīvidyā Prakāśana|language=mr}}</ref> याद्वारे ब्रिटिशांच्या जुलूमाला विरोध करण्याचे शिकस्तीचे प्रयत्न करून भारतीयांनी आपला असंतोष व्यक्त केला. या चळवळीने संपूर्ण भारतातील क्रांतीकार्याला जोर चढला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT43&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwizyO-33uHcAhUYX30KHcp_BWgQ6AEIRTAE#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> स्वराज्य, स्वभाषा, स्वदेशी या सूत्रांनी भारतीय नागरिकांत प्रेरणा जागी ठेवण्याचे कार्य या चळवळींनी केले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=0lZvBQAAQBAJ&pg=PA96&dq=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi9rMKt5eHcAhWBfn0KHfffCcwQ6AEINjAC#v=onepage&q=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%95&f=false|title=Lokmanya Bal Gangadhar Tilak|last=Yamini|first=Rachna Bhola|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789350484166|language=hi}}</ref> *'''असहकार चळवळ-''' ब्रिटीशांनी स्थापन केलेल्या सरकारी संस्था, न्यायालये यावर बहिष्कार घालणे,कर न भरणे,शैक्षणिक संस्थांवर बहिष्कार घालणे अशा विविध मार्गांचा अवलंब करून भारतीयांनी ब्रिटीश सत्तेविरुद्ध आपला विरोध दर्शविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=dxtBDwAAQBAJ&pg=PT132&dq=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi0nr-BrOLcAhWJWysKHe-7AUEQ6AEIPzAD#v=onepage&q=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%20%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&f=false|title=Bose Bandhu aani Bhartiya Swatantrya: Marmbandhatalya Aathvadi|last=Bose|first=Madhuri|date=2017-04-17|publisher=SAGE Publishing India|isbn=9789386042620|language=en}}</ref> ==अन्य नोंद घेण्याजोगी क्रांतीकार्ये== [[File:Bhagat Singh Sukh Dev Raj Guru.jpg|thumb|भगतसिंग,सुखदेव,राजगुरू]] * डिसेंबर १९०९ मध्ये [[अनंत कान्हेरे]] यांनी जॅक्सनचा केलेला वध *१९२९ मध्ये [[भगतसिंग]],[[सुखदेव]] आणि [[राजगुरू]] यांनी इन्कलाब जिंदाबादच्या घोषणा देत केलेला बॉम्बहल्ला आणि या तिघांना मिळालेली फाशीची शिक्षा *[[आझाद हिंद सेना]]- नेताजी [[सुभाषचंद्र बोस]] यांनी काँग्रेस मधून बाहेर पडून फॉरवर्ड ब्लॉक नावाचा स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आणि ब्रिटिशांशी लढण्यासाठी आझाद हिंद सेनेची स्थापना केली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=wwdRDwAAQBAJ&pg=PT14&dq=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6+%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6+%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOkNWJhuPcAhUMM48KHQApAjEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%20%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE&f=false|title=Azad Hind Fauz|last=Kumar|first=Dinkar|date=2014-01-01|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=9789384343064|language=hi}}</ref> ==महायुद्धे== [[पहिले महायुद्ध|पहिल्या महायुद्धा]]त ब्रिटिशांच्या प्रभावामुळे भारताने युद्धात सर्वतोपरी सहाय्य दिले होते [[दुसरे महायुद्ध|दुस-या महायुद्धा]]च्या वेळीही ब्रिटिश भारताला त्यात ओढू पाहत होते. तथापि सुभाषचंद्र बोस आणि अन्य काही भारतीय नेते यांना ते मान्य नव्हते. ==[[भारत|भारता]]ला स्वातंत्र्यप्राप्ती== [[File:The Great Indian National Flag.jpg|thumb|स्वतंत्र भारताचा राष्ट्रध्वज]] इ.स.१९४२ साली तत्कालीन नॅशनल काँग्रेस पक्षाच्या नेत्यांनी ब्रिटिशांकडे भारताच्या स्वातंत्र्याची जोरदार मागणी करायला सुरुवात केली. छोडो भारत असे या आंदोलनाचे नाव होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=IYgeAAAAMAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF+%E0%A4%9A%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%B3&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8prPOhePcAhXMdn0KHS_NCVwQ6AEIOjAC|title=Gāndhī-parva|last=Parvate|first=Trimbak Vishnu|date=1985|publisher=Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sãskr̥tī Maṇḍaḷa|language=mr}}</ref> यामध्ये संपूर्ण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर उत्सफूरतपणे लोकांनी सहभाग नोंदविला.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=3DhLDwAAQBAJ&pg=PT387&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiM-K3dg-PcAhUHvY8KHcH5Ao4Q6AEIMDAB#v=onepage&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%20%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&f=false|title=BHARTIYA SWATANTRYA LADHYATIL STRIYA|last=MODY|first=NAWAZ B.|date=2008-05-01|publisher=Mehta Publishing House|isbn=9788177663600|language=mr}}</ref> भारतीयांचा संघर्ष ब्रिटिश सत्ता दडपून शकली नाही आणि क्रांतीकारकांच्या बलिदानातून भारताला स्वातंत्र्य मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली. गव्हर्नर<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=_V8RAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&dq=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B2%E0%A4%A2%E0%A4%BE&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjU4anvhOPcAhUUXysKHVvvDZU4ChDoAQgyMAE|title=Śāstrīya vicārapaddhati|last=Shah|first=Amritlal B.|date=1963|publisher=Samāja Prabodhana Saṃsthā|language=mr}}</ref> माउंटबॅटन यांनी जून १९४७ मध्ये भारत आणि [[पाकिस्तान]] अशी भारताची फाळणी जाहीर केली. भारतीय स्वातंत्र्य कायद्यानुसार १४ ऑगस्ट १९४७ला पाकिस्तान या नव्या स्वतंत्र राष्ट्राची निर्मिती झाली आणि लगेचच १५ ऑगस्ट १९४७ला भारताला स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्व मिळाले. == संदर्भ == <references /> {{भारतीय स्वातंत्र्यलढा}} ==चित्रदालन== <gallery> File:Tantiatope.jpg|thumb|तात्या टोपे File:Rani of jhansi.jpg|thumb|झाशीशी राणी लक्ष्मीबाई File:Bal G. Tilak.jpg|thumb|बाळ गंगाधर टिळक File:Gandhi at Dandi 5 April 1930.jpg|thumb|दांडीचा मिठाचा सत्याग्रह File:Savrkar3xt.jpg|thumb|स्वातंत्र्यवीर सावरकर </gallery> [[वर्ग:भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारतीय स्वातंत्र्यलढा]] 49jxk5m4j2en7udd1o1t3tsjcs46ba2 10 45284 2145176 1486346 2022-08-12T01:45:04Z संतोष गोरे 135680 संस्थापक संपादक wikitext text/x-wiki <includeonly><table class="infobox vcard" style="font-size: 90%; text-align: left; width: 21em;"> <tr><th class="fn org" style="text-align: center; font-size: larger;" colspan="2">{{#if: {{{नाव|}}} | ''{{{नाव}}}'' | ''{{PAGENAME}}'' }}</th></tr> {{#if: {{{लोगो|}}}|<tr><td colspan="2" style="text-align: center;">[[चित्र:{{{लोगो}}}|{{#if: {{{लोगो रुंदी}}}|{{{लोगो रुंदी}}}|200px}}]]</td></tr>}} {{#if: {{{चित्र|}}} | <tr><td colspan="2" style="text-align: center;"> [[चित्र:{{{चित्र|}}}|{{#if:{{{चित्र रुंदी}}}|{{{चित्र रुंदी}}}|200px}}]]{{#if:{{{चित्र शीर्षक|}}}|<br/>{{{चित्र शीर्षक}}}}}</td></tr> }}<tr><th>प्रकार</th><td>{{{प्रकार}}}</td></tr> {{#if:{{{आकारमान|}}} | <tr><th>आकारमान</th><td>{{{आकारमान}}}</td></tr> }} <tr><td colspan="2" style="text-align: center;"><hr></td></tr> {{#if: {{{मालक|}}} | <tr><th>मालक</th><td>{{{मालक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{प्रकाशक|}}} | <tr><th>प्रकाशक</th><td>{{{प्रकाशक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{संस्थापक संपादक|}}} |<tr><th>संस्थापक संपादक</th><td>{{{संस्थापक संपादक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{संपादक|}}} | <tr><th>संपादक</th><td>{{{संपादक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{मुख्य संपादक|}}} | <tr><th>मुख्य संपादक</th><td>{{{मुख्य संपादक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{सहसंपादक|}}} | <tr><th>सहसंपादक</th><td>{{{सहसंपादक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{व्यवस्थापकीय संपादक|}}} | <tr><th>व्यवस्थापकीय संपादक</th><td>{{{व्यवस्थापकीय संपादक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{वृत्तसंपादक|}}} | <tr><th>वृत्तसंपादक</th><td>{{{वृत्तसंपादक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक|}}} | <tr><th>व्यवस्थापकीय डिझाइन संपा.</th><td>{{{व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{निवासी संपादक|}}} | <tr><th>निवासी संपादक</th><td>{{{निवासी संपादक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{निवासी प्रमुख|}}} | <tr><th>निवासी प्रमुख</th><td>{{{निवासी प्रमुख}}}</td></tr> }}{{#if: {{{मतसंपादक|}}} | <tr><th>मतसंपादक</th><td>{{{मतसंपादक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{क्रीडासंपादक|}}} | <tr><th>क्रीडासंपादक</th><td>{{{क्रीडासंपादक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{छायाचित्रसंपादक|}}} | <tr><th>छायाचित्रसंपादक</th><td>{{{छायाचित्रसंपादक}}}</td></tr> }}{{#if: {{{पत्रकारवर्ग|}}} | <tr><th>पत्रकारवर्ग</th><td>{{{पत्रकारवर्ग}}}</td></tr> }}{{#if: {{{स्थापना|}}} | <tr><th>स्थापना</th><td>{{{स्थापना}}}</td></tr> }}{{#if: {{{राजकीय बांधिलकी|}}} | <tr><th>राजकीय&nbsp;बांधिलकी</th><td>{{{राजकीय बांधिलकी}}}</td></tr> }}{{#if: {{{भाषा|}}} | <tr><th>भाषा</th><td>{{{भाषा}}}</td></tr> }}{{#if: {{{प्रकाशन बंद|}}} | <tr><th>प्रकाशन&nbsp;बंद</th><td>{{{प्रकाशन बंद}}}</td></tr> }}{{#if: {{{किंमत|}}} | <tr><th>किंमत</th><td>{{{किंमत}}}</td></tr> }}<tr><th>मुख्यालय</th><td class="adr">{{{मुख्यालय}}}</td></tr> {{#if: {{{खप|}}} | <tr><th>[[खपानुसार जगभरातील वृत्तपत्रांची यादी|खप]]</th><td>{{{खप}}}</td></tr> }}{{#if: {{{भगिनी वृत्तपत्रे|}}} | <tr><th>भगिनी वृत्तपत्रे</th><td>{{{भगिनी वृत्तपत्रे}}}</td></tr> }}{{#if: {{{ISSN|}}} | <tr><th>[[ISSN]]</th><td>{{ISSN search link|{{{ISSN}}}}}</td></tr> }}{{#if: {{{oclc|}}} | <tr><th>[[ओसीएलसी]]</th><td>[http://worldcat.org/oclc/{{urlencode:{{{oclc}}}}} {{{oclc}}}]</td></tr> }}{{#if: {{{संकेतस्थळ|}}} | <tr><td colspan="2" style="text-align: center;"> <hr> </td></tr> <tr><td colspan="2" style="text-align: center;">'''संकेतस्थळ:''' {{{संकेतस्थळ}}}</td></tr> }}</table></includeonly> <noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 0mabfbrr0zi835xhqx184hqs5bff8bg 10 45285 2145177 862856 2022-08-12T01:46:13Z संतोष गोरे 135680 /* रिकामा सिंटॅक्स */ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{template doc page transcluded}}</includeonly><noinclude>{{template doc page viewed directly}}</noinclude> <!-- खालील ओळीपासून साच्याचे दस्तऐवज संपादा --> == साचा कसा वापरावा? == === रिकामा सिंटॅक्स === <div style="width:250px; background:#dddddd; border:1px solid black; padding:0.5em 1em 0.5em 1em;"> <pre> {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = | लोगो = | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = | प्रकार = | आकारमान = | स्थापना = | प्रकाशन बंद = | किंमत = | मालक = | प्रकाशक = | संस्थापक संपादक = | संपादक = | मुख्य संपादक = | सहसंपादक = | व्यवस्थापकीय संपादक = | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = | राजकीय बांधिलकी = | खप = | मुख्यालय = | भगिनी वृत्तपत्रे = | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = }} </pre> </div> === रकाने आणि त्यांचा अर्थ === ठळक व तिरके ('''''bold italics''''') प्रश्न आवश्यक आहेत. {|class=wikitable |- !प्रश्न !! माहिती |- | ''नाव'' || वृत्तपत्राचे नाव |- | ''लोगो'' || वृत्तपत्राचा लोगो (चित्राच्या संचेकेचे नाव. उदा.: Example.jpeg) |- | ''लोगो रुंदी''&nbsp;*१ || वृत्तपत्राच्या लोगो चित्राची रुंदी (उदा.: Npx, N च्या जागी 100, 160 वगैरे आकडे टाकावेत.) |- | ''चित्र'' || वृत्तपत्राचे चित्र (चित्राच्या संचेकेचे नाव. उदा.: Example.jpeg) |- | ''चित्र रुंदी''&nbsp;*२ || वृत्तपत्राच्या चित्राची रुंदी (उदा.: Npx, N च्या जागी 100, 160 वगैरे आकडे टाकावेत.) |- | ''चित्र शीर्षक''&nbsp;*२ || वृत्तपत्राच्या चित्राचे शीर्षक |- | '''''प्रकार''''' || वृत्तपत्राचा प्रकार. उदा.: दैनिक, साप्ताहिक, पाक्षिक इत्यादी |- | ''आकारमान'' || वृत्तपत्राचे आकारमान. उदा.: ब्रॉडशीट, टॅब्लॉइड |- | ''स्थापना'' || वृत्तपत्राच्या स्थापनेचा दिनांक |- | ''प्रकाशन बंद'' || वृत्तपत्राचे प्रकाशन बंद झाले असल्यास त्याचा दिनांक |- | ''किंमत'' || वृत्तपत्राची किंमत |- | ''मालक'' || वृत्तपत्राच्या मालकाचे/ मालकसमूहाचे नाव |- | ''प्रकाशक'' || वृत्तपत्राच्या प्रकाशकांचे/ प्रकाशक कंपनीचे नाव |- | ''संपादक'' || वृत्तपत्राच्या संपादकांची नावे |- | ''मुख्य संपादक'' || वृत्तपत्राच्या मुख्य संपादकांची नावे |- | ''सहसंपादक'' || वृत्तपत्राच्या सहसंपादकांची नावे |- | ''व्यवस्थापकीय संपादक'' || वृत्तपत्राच्या व्यवस्थापकीय संपादकांची नावे |- | ''वृत्तसंपादक'' || वृत्तपत्राच्या वृत्तसंपादकांची नावे |- | ''व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक'' || वृत्तपत्राच्या व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादकांची नावे |- | ''निवासी संपादक'' || वृत्तपत्राच्या निवासी संपादकांची नावे |- | ''निवासी प्रमुख'' || वृत्तपत्राच्या निवासी प्रमुखांची नावे |- | ''मतसंपादक'' || वृत्तपत्राच्या मतसंपादकांची नावे |- | ''क्रीडासंपादक'' || वृत्तपत्राच्या क्रीडासंपादकांची नावे |- | ''छायाचित्रसंपादक'' || वृत्तपत्राच्या छायाचित्रसंपादकांची नावे |- | ''पत्रकारवर्ग'' || वृत्तपत्राचा पत्रकारवर्ग (प्रमुख नावे) |- | ''भाषा'' || वृत्तपत्राची भाषा |- | ''राजकीय बांधिलकी'' || वृत्तपत्राची राजकीय बांधिलकी |- | ''खप'' || वृत्तपत्राच्य खपाची आकडेवारी |- | '''''मुख्यालय''''' || वृत्तपत्राचे मुख्यालय असलेले ठिकाण |- | ''भगिनी वृत्तपत्रे'' || वृत्तपत्राची इतर भगिनी वृत्तपत्रे |- | ''ISSN'' || ISSN |- | ''oclc'' || oclc |- | ''संकेतस्थळ'' || वृत्तपत्राच्या संकेतस्थळाचा दुवा. उदा.: <nowiki>[http://www.url.com www.url.com]</nowiki> |- |colspan="2" style="font-size:90%;"| <nowiki>*१ {{{लोगो}}} रकाना भरला असल्यास यांचा उपयोग होईल.</nowiki></br> <nowiki>*२ {{{चित्र}}} रकाना भरला असल्यास यांचा उपयोग होईल.</nowiki> |} === उदाहरण === ''उदा.: [[केसरी (वृत्तपत्र)]]'' <pre> {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | name = [[Image:Chicago Tribune.png|225px|Chicago Tribune]] | image = [[Image:Chicago Tribune Frontpage.jpg|175px|border]] | type = Daily [[newspaper]] | format = [[Broadsheet]] | foundation = [[June 10]], [[1847]] | owners = [[Tribune Company]] | publisher = David Hiller | editor = Ann Marie Lipinski | price = USD 0.50 City & Suburbs<br />USD 0.75 Elsewhere | headquarters = [[Chicago, Illinois]] | ISSN = 1085-6706 | website = [http://www.chicagotribune.com www.chicagotribune.com] }} </pre> ==हेदेखील पाहा== *[[साचा:माहितीचौकट नियतकालिक]] *[[साचा:ISSN]] *[[साचा:ISSN search link]] {{intricate template}} <noinclude> [[वर्ग:साचा कागदपत्रे|{{PAGENAME}}]] </noinclude> <includeonly> <!-- ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE --> <!-- [[वर्ग:Templates using ParserFunctions|{{PAGENAME}}]] [[वर्ग:प्रकाशन माहितीचौकट साचे|वृत्तपत्र]] [[वर्ग:WikiProject Journalism templates|{{PAGENAME}}]] [[वर्ग:वृत्तपत्र साचे]] --> [[वर्ग:माहितीचौकट साचे|वृत्तपत्र]] <!-- ADD INTERWIKIS BELOW THIS LINE --> [[bg:Шаблон:Вестник]] [[cy:Nodyn:Gwybodlen Papur newydd]] [[da:Skabelon:Infoboks avis]] [[en:Template:Infobox Newspaper]] [[es:Plantilla:Ficha de periódico]] [[no:Mal:Infoboks avis]] [[ru:Шаблон:Газета]] [[sv:Mall:Publikation]] [[tr:Şablon:Gazete bilgi kutusu]] [[uk:Шаблон:Газета]] </includeonly> rb33n58r345xdkayzuj161uggwgbq31 0 45598 2145097 2044422 2022-08-11T14:39:36Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{क्रिकेट गोलंदाजी}} [[Image:Leg break small.gif|frame|left|लेग स्पिन होणाऱ्या चेंडूचा खेळपट्टीवरील मार्ग]] '''लेग स्पिन''' [[क्रिकेट]]च्या खेळात गोलंदाजी करण्याचा एक प्रकार आहे. {{विस्तार}} [[वर्ग:क्रिकेट]] j6b7yu2am7kqxntkdxp1xcvf9q8a19k 0 48575 2145145 2144271 2022-08-11T16:28:17Z विक्रम खंडागळे 147271 /* लढाई */टंकन दोष काढले wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट सैन्य संघर्ष | संघर्ष = प्रतापगडची लढाई | या युद्धाचा भाग = [[मराठे-आदिलशाही युद्ध]] | चित्र = Death of Afzal Khan.jpg | चित्र रुंदी = 200 px | चित्रवर्णन = अफजलखानाचा वध | दिनांक = [[नोव्हेंबर १०]] [[इ.स. १६५९|१६५९]] | स्थान = [[प्रतापगड]], [[जिल्हा सातारा]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | परिणती = मरा Empire.svg|22px|border]] [[मराठा साम्राज्य]] | पक्ष२ = [[आदिलशाही]] | सेनापती१ = [[शिवाजी महाराज]] | सेनापती२ = [[अफझलखान]] | सैन्यबळ१ =६००० घोडद्ळ, <br />३००० पायदळ,<br /> ४००० राखीव पायद्ळ | सैन्यबळ२ = १२००० घोडदळ<br /> ११५०० पायदळ व बंदूकधारी<br /> ८५ हत्ती, १००० उंट<br /> ८०-९० तोफा | बळी१ = १७३४ ठार<br /> ४२० जखमी | बळी२ = ५००० ठार<br /> ५००० जखमी<br />३००० युद्धबंदी<br />सर्व हत्ती,उंट, तोफा मराठ्यांच्या हाती | टिपा = अफजलखान [[शिवाजी महाराज]] व [[संभाजी कावजी]] कडून ठार }} '''प्रतापगडाची लढाई''' ही [[महाराष्ट्र|महाराष्ट्राच्या]] इतिहासातील एक महत्त्वाची लढाई आहे. ही महाराष्ट्राच्या इतिहासातील सर्वात रोमांचक घटना मानली जाते. शिवाजी महाराजांनी [[अफझलखान|अफजलखानाच्या]] रूपानेआलेले स्वराज्यावरील संकट अफजलखानाचा वध करून तसेच त्याच्या सैन्याचा दणदणीत पराभव करून परतवून लावले.r == पार्श्वभूमी == छत्रपती शिवाजी महाराजांनी पुण्याजवळील [[मावळ]] प्रातांत नियंत्रण मिळवले होते. त्या वेळेस हा भाग [[आदिलशाही| अदिलशाहीच्या]] अखत्यारीत येत होता त्यामुळे त्यांच्या दृष्टीने शिवाजीचा बंदोबस्त करणे आवश्यक होते. [[विजापूर|विजापूरच्या]] दरबारात शिवाजींचा बंदोबस्त करण्याची मोहिम अफजलखानाकडे देण्यात आली. अफजलखानाने यापूर्वी शिवाजींचे थोरले बंधू[[संभाजी शहाजी भोसले|संभाजी]] यांची हत्या केली होती तसेच आदिलशाही दरबारात त्याचे व शिवाजींचे वडील [[शहाजीराजे भोसले|शहाजी]] यांचेही वैर होते. अफजलखान मोठा फौजफाटा घेउन विजापूरहून जून १६५९ मध्ये निघाला. वाटेत येताना तो देवळे पाडत व मुर्तीभंजन करत आला. शिवाजींनी खान येत आहे सुद्धा बातमी ऐकल्यावर आपला मुक्काम [[राजगड|राजगडावरून]] घनदाट जंगलातील आणखी दुर्गम असलेल्या [[प्रतापगड]] येथे हलवला. अफजलखानाने [[तुळजापूर]]च्या [[तुळजापूरचे भवानी मंदीर|भवानी मंदीराचा]] उध्वंस केला व आपली नजर [[पंढरपूर]]च्या विठ्ठ्ल मंदीरावर वळवली. खानाचा असा अंदाज होता की मंदीरे अश्या प्रकारे उधव्स्त केली तर शिवाजी चिडून उघड्यावर येउन युद्ध करतील परंतु शिवाजी महाराजांनी अजूनच बचावाचा पावित्रा घेतला. खानाने आपला मुक्काम [[वाई]] येथे टाकला. तो पूर्वी वाईचा सुभेदार असल्याने त्याला त्या भागाची चांगली माहिती होती. == सैन्यबळ == अफजलखानाच्य सैन्यात अनेक सरदारांचा समावेश होता. त्यातील काही प्रमुख [[सय्यद बंडा]], [[फाजलखान]], [[अंबरखान]], [[याकुतखान]], [[सिद्दी हिलाल]], [[मुसाखान]] तसेच काही मराठे सरदार [[पिलाजी मोहिते]], [[प्रतापराव मोरे]] इत्यादी जे आदिलशाहीत चाकरीला होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=cGpeEAAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PP5&dq=%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%80&hl=en&source=newbks_fb&redir_esc=y#v=onepage&q=%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%80&f=false|title=SHIVAJI AUR MARATHA SAMARAJYA|last=THAKUR|first=PRADEEP|date=2022-02-22|publisher=Prabhat Prakashan|language=hi}}</ref> त्याच्या फौजेत १२,००० च्या घोडदळाचा समावेश होता तसेच १०,००० पायदळ तसेच १,५०० बंदूकधारी सैनिक, ८५ हत्ती व १,२०० ऊंटांचा समावेश होता. तसेच ८० ते ९० तोफा होत्या. अफजलखानाने [[मुरुड जंजिरा|जंजिऱ्याच्या]] सिद्दीशी हातमि़ळ्वणी करून [[कोकण]]च्या बाजूनेही आपले पाश आवळले. == शिवाजी महाराज -अफजलखान भेट व द्वंद्व== [[चित्र:Jiva mahala.jpg|thumb|left|शिवाजी महाराजांवर अफझलखान हल्ला करताना त्यांना वाचविणारा जिवा महाला (भगव्या वस्त्रात)]] छत्रपति शिवाजी महाराजांनी आपले दूत पाठवून खानाला आपण घाबरलो असल्याचे दाखवले व आपल्याला खानाशी युद्ध करायचे नाही व समझोत्यास तयार आहोत हे कळवले. खानाने प्रथम वाईस बोलावणे धाडले, पण शिवाजी महाराजांनी नकार दिला. दोन्ही बाजूंकडून घातपाताची शक्यता होती. परंतु शिवाजी महाराजांनी आपण खूपच घाबरलो असल्याचे खानाला दाखवले व खान [[प्रतापगड|प्रतापगडाच्या]] पायथ्याशी भेटायला तयार झाला. भेटी दरम्यान दोन्ही पक्ष कोणतेही हत्यार वापरणार नाही असे ठरले. प्रत्येक पक्षाचे १० अंगरक्षक असतील व त्यातील एकजण शामियान्याबाहेर थांबेल. व इतर अंगरक्षक दूर रहातील असे ठरले. भेटीची वेळ [[नोव्हेंबर १०]] [[इ.स. १६५९]] रोजी ठरली. भेटीच्या दिवशी अफजलखान भेटीच्या वेळेआधीच शामियान्यात आला. शिवाजीने जाणूनबूजून अतिशय भव्य [[शामियाना]] बनवला होता. निःशस्त्र भेटायचे ठरले असले तरी खानाने आपल्या अंगरख्याखाली [[बिचवा]] लपवला होता व खानाकडून घातपाताची शक्यता शिवाजी महाराजांनी १०० टक्के धरली होती त्यामुळे त्यांनी अंगरख्याखाली [[चिलखत]] चढवले होते व लपवण्यास अतिशय सोपी वाघनखे हातामध्ये लपवली होती. भेटीच्या सुरुवातीसच खानाने शिवाजी महाराजास अलिंगन देण्यास बोलवले व उंच अफजलखानाने शिवाजींना आपल्या काखेत दाबून [[बिचवा|बिचव्याचा]] वार केला. परंतु [[चिलखत]] असल्याने शिवाजी महाराज बचावले. खानाने दगा केलेला पाहून शिवाजी महाराजांनी लपवलेली [[वाघनखे]] काढली व खानाच्या पोटात घुसवून त्याची [[आतडी]] बाहेर काढली. अनपेक्षित प्रतिवाराने भेदरलेल्या खानाने ''दगा दगा'' असा आक्रोश केला व इतर अंगरक्षकांना सावध केले. इतर अंगरक्षकांच्यात तिथेच जुंपली. सय्यद बंडाने शिवाजी महाराजांनवर वार केला परंतु तो [[जिवा महाला|जिवा महालाने]] आपल्यावर घेतला व शिवाजी महाराजांचा रस्ता मोकळा केला. इकडे खान त्याच्या पालखीत स्वार झाला परंतु [[संभाजी कावजी|संभाजी कावजीने]] प्रथम पालखी वाहणाऱ्या भोईंचे पाय तोडले व जखमी अफजलखानाला मारून त्याचे शीर धडापासून अलग केले. शिवाजी‌ महारखजांनी हे शीर नंतर आपल्या मातोश्रींना भेटीदाखल पाठवले. शिवाजी‌ महाराजांनी झपाट्याने किल्यावर प्रयाण केले व तोफांनी आपल्या सैन्याला अफजलखानाच्या सैन्यावर आक्रमण करायचे आदेश दिले. [[चित्र:Pratapgad panorama.jpg|thumb|left|300 px|प्रतापगड]] ===लढाई=== मराठे सैनिकांच्या तुकड्या [[प्रतापगड|प्रतापगडाच्या]] जंगलात दबा धरून बसल्या होत्या. [[तोफ|तोफा]] धडाडताच त्यांनी अफजलखानाच्या सैन्यावर झपाट्याने काही कळायच्या आत आक्रमण केले. [[कान्होजी जेधे]] याने आपल्या पायदळ कडून बंदूकधाऱ्यांवर आक्रमण केले.स्वतः बाजी सर्जेराव अन् जावळीच्या खोऱ्यातील पिलाजी गोळे यांनी अफजल सैन्याला सळो की पळो केले,दुसऱ्या एका कमानीच्या हल्यात मुसाखान जखमी झाला व पळून गेला. अफजलखानाच्य सैन्याची वाताहत झाली. [[नेताजी पालकर]] यांच्या नेतृत्वाखाली [[घोडदळ|घोडदळाने]] अफजलखानाच्या [[वाई|वाईच्या]] तळावर अचानकपणे हल्ला चढवला व तेथेही त्यांची वाताहत केली. [[File:@ pratapgad fort visit.jpg|thumb|@ pratapgad fort visit]] == लढाईनंतर == आदिलशाही सेनेसाठी हा जबरदस्त पराभव होता. अफजलखानाचा वध ही संपूर्ण आदिलशाहीसाठी मोठी घटना होती. जवळपास ५,००० सैनिक मारले गेले व तितकेच जखमी झाले. जवळपास ३,००० सैनिक युद्धबंदी बनवण्यात आले. मराठ्यांचे पण त्यांच्या सैनिकक्षमतेच्या दृष्टीने थोडेफार नुकसान झाले. छत्रपति शिवाजी महाराजांनी विरोधी सैन्यातील बंदीवानांना योग्य तो मान दिला. जखमींची योग्य ती शुश्रुषा केली गेली. कोणत्याही बंदीवान स्त्री अथवा पुरुषांवर अत्याचार झाले नाहीत. बऱ्याच जणांना परत [[विजापूर]]ला पाठवण्यात आले. पुढील १५ दिवसात छत्रपति शिवाजी महाराजांनी [[सातारा]], [[कोल्हापूर]] व [[कोकण|कोकणात]] किल्ले काबीज करायचा धडाका लावला व त्यात त्यांना नेत्रदीपक यश मिळाले. कोल्हापूर जवळील [[पन्हाळा]] किल्यापर्यंत त्यांनी मजल मारली. या घटनेनंतर शिवाजी महाराजांची एक कुशल नेता म्हणून ओळख प्राप्त झाली. अफजलखानासारख्या बलाढ्य सेनापतीचा पार धुव्वा उडवल्यामुळे छत्रपति शिवाजी महाराजांचा भारतभर लष्करी दरारा वाढला. == साहित्यात व चित्रपटात == छत्रपति शिवाजी महाराजांच्या जीवनावर आधारित प्रत्येक चित्रपटात ही लढाई खासकरून महाराजांचे अफजलखानाबरोबरचे द्वंद्व दाखवतातच. लेखक [[रणजित देसाई]] यांची ''[[लक्ष्यवेध]]'' ही या लढाईवर आधारित कादंबरी आहे. [[File:Forts in maharashtra.jpg|thumb|Forts in maharashtra]] ==प्रतापगडच्या लढाईवरील पुस्तके/चित्रपट== * ''[[लक्ष्यवेध]] - (कादंबरी, लेखक रणजित देसाई'' * Pratapgad Campaign लेखक मे. मुकुंद जोशी * जावळी १६५९ (दिग्दर्शक प्रवीण तरडे) * शेर शिवराज: स्वारी अफजलखान (दिगपाल लांजेकर) == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} {{मराठा साम्राज्य}} [[वर्ग:मराठा साम्राज्य]] [[वर्ग:मराठा साम्राज्य सहभागी असलेल्या लढाया]] hhfp5onf4yrx397qr6njtulx0o83pys 0 49796 2145576 2141353 2022-08-12T09:28:45Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{भाषांतर}} {{माहितीचौकट क्रिकेट मालिका सुरुवात | मालिकेचे नाव = न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २००८ | संघ१-चित्र = Flag of England.svg | संघ१ = इंग्लंड | संघ२-चित्र = Flag of New Zealand.svg | संघ२ = न्यू झीलँड| पासून = [[एप्रिल २७]] [[इ.स. २००८]] | पर्यंत = [[जुलै ३]] [[इ.स. २००८]] | संघनायक१ = मायकेल वॉन| संघनायक२ = डॅनियेल व्हेटोरी| }} {{माहितीचौकट क्रिकेट मालिका कसोटी | कसोटी_सामने = ३ | कसोटी_विजय१ = २ | कसोटी_विजय२ = ० | कसोटी_धावा१ = [[ॲंड्रु स्ट्रॉस]] (२६६)| कसोटी_धावा२ = [[रॉस टेलर]] (२४३)| कसोटी_बळी१= [[जेम्स ॲंडरसन]] (१९)| कसोटी_बळी२ = [[डॅनियेल व्हेटोरी]] (१२)| कसोटी_मालिकावीर = [[ॲंड्रु स्ट्रॉस]] आणि [[डॅनियेल व्हेटोरी]]| }} {{माहितीचौकट क्रिकेट मालिका एकदिवसीय | एकदिवसीय_सामने = ५ | एकदिवसीय_विजय१ = १ | एकदिवसीय_विजय२ = ३ | एकदिवसीय_धावा१ = [[ओवैस शाह]] (१९९) | एकदिवसीय_धावा२ = [[स्कॉट स्टायरिस]] (१९७) | एकदिवसीय_बळी१ = [[पॉल कॉलिंगवूड]] (७) | एकदिवसीय_बळी२ = [[टिम साउथी]] (१३) | एकदिवसीय_मालिकावीर = [[टिम साउथी]] | }} {{माहितीचौकट क्रिकेट मालिका २०-२० | २०-२०_सामने = १ | २०-२०_विजय१ = १ | २०-२०_विजय२ = ० | २०-२०_धावा१ = [[इयान बेल]] (६०) | २०-२०_धावा२ = [[रॉस टेलर]] (२५) | २०-२०_बळी१ = [[जेम्स ॲंडरसन]], [[स्टुअर्ट ब्रोड]] आणि [[ग्रेम स्वान]] (२) | २०-२०_बळी२ = [[मायकेल मेसन]] (१) | २०-२०_मालिकावीर = [[इयान बेल]]| }} {{माहितीचौकट क्रिकेट मालिका अंत}} '''{{NZLc}} क्रिकेट संघ''' [[एप्रिल २७]] २००८ ते [[जुलै ३]] २००८ दरम्यान '''{{ENGc}}च्या दौऱ्यावर''' होता. याशिवाय न्यू झीलँडचा संघ {{SCOc}} व {{IRLc}}शी सुद्धा काही सामने खेळला. या दौऱ्यात तीन कसोटी सामने, पाच एक-दिवसीय सामने व एक ट्वेंटी२० सामना खेळले गेले. ==कसोटी मालिका== तीन कसोटी सामन्यांची मालिका इंग्लंडने २-० अशी सहज जिंकली. ===पहिली कसोटी=== लॉर्ड्स क्रिकेट मैदानावर खेळल्या गेलेल्या पहिल्या कसोटी सामन्यात पावसाने वारंवार व्यत्यय आणला. हा सामना अनिर्णित राहिला. यात [[मायकेल वॉन]]ने इंग्लंडसाठी तर [[जेकब ओराम]]ने न्यू झीलँडसाठी शतके फटकावली. [[डॅनियेल व्हेटोरी]]ने एका डावात इंग्लंडचे ५ बळी घेतले. {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = [[मे १५]] - [[मे १९]] | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = २७७ (८६.२ षटके)| धावा१ = [[ब्रेन्डन मॅककुलम]] ९७ (९७)| बळी१ = [[रायन साइडबॉटम]] ४/५५ (२८.२ षटके)| धावसंख्या२ = ३१९ (११३.३ षटके)| धावा२ = [[मायकेल वॉन]] १०६ (२१४)| बळी२ = [[डॅनियेल व्हेटोरी]] ५/६९ (२२.३ षटके) | धावसंख्या३ = २६९/६ (८६.२ षटके) | धावा३ = [[जेकब ओराम]] १०१ (१२१)| बळी३ = [[जेम्स ॲंडरसन]] २/६४ (१९.० षटके)| धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = {{crWin||nr||}}| स्थळ = [[लॉर्ड्स क्रिकेट मैदान]], [[लंडन]], [[इंग्लंड]] | पंच = [[स्टीव बकनर]] ({{WINc}}) आणि [[सायमन टॉफेल]] ({{AUSc}})| सामनावीर = [[डॅनियेल व्हेटोरी]] (न्यू.)| report =[http://content-uk.cricinfo.com/engvnz/engine/current/match/२९६९००.html धावफलक] | पाऊस = पहिल्या व दुसऱ्या दिवशी पावसाने खेळात व्यत्यय आणला. तिसऱ्या दिवशी फक्त ४० मिनिटे खेळ झाला. पाचव्या दिवशी प्रकाश कमी झाल्याने १७:०० वाजता सामना संपल्याचे जाहीर करण्यात आले. }} ===दुसरी कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = [[मे २३]] - [[मे २७]] | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|ENG}}| धावसंख्या१ = ३८१ (९०.३ षटके)| धावा१ = [[रॉस टेलर]] १५४* (१७६)| बळी१ = [[जेम्स ॲंडरसन]] ४/११८ (२०.३ षटके)| धावसंख्या२ = २०२ (८३.३ षटके)| धावा२ = [[ॲंड्रु स्ट्रॉस]] ६० (१४०)| बळी२ = [[डॅनियेल व्हेटोरी]] ५/६६ (३१ षटके) | धावसंख्या३ = ११४ (४१.२ षटके)| धावा३ = [[जेमी हाऊ]] २९ (३९)| बळी३ = [[मॉंटी पानेसर]] ६/३७ (१७ षटके)| धावसंख्या४ = २९४/४ (८८ षटके)| धावा४ = [[ॲंड्रु स्ट्रॉस]] १०६ (१८६)| बळी४ = [[क्रिस मार्टिन]] १/४५ (१३ षटके)| निकाल = {{cr|ENG}} {{crWin|६|}}| स्थळ = [[ओल्ड ट्रॅफर्ड क्रिकेट मैदान]], [[मॅंचेस्टर]], [[इंग्लंड]] | पंच = [[डॅरेल हेर]] & [[सायमन टॉफेल]] ({{AUSc}})| सामनावीर = [[मॉंटी पानेसर]] (ENG)| report = [http://content-usa.cricinfo.com/engvnz/engine/current/match/२९६९०१.html धावफलक]| पाऊस = पाउस व संधिप्रकाशामुळे पहिल्या दिवशीचा खेळ लवकर थांबवला गेला. [[Image:Anderson bowls against New Zealand 2.jpg|left|200px|thumb|Jimmy Anderson bowls]] }} ===तिसरी कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = [[जून ५]] - [[जून ९]] | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ३६४ (१२६.५ षटके)| धावा१ = [[केव्हिन पीटरसन]] ११५ (२२३)| बळी१ = [[इयेन ओ'ब्रायन]] ४/७४ (२३ षटके)| धावसंख्या२ = १२३ (४६.३ षटके)| धावा२ = [[जेमी हाऊ]] ४० (७९)| बळी२ = [[जेम्स ॲंडरसन]] ७/४३ (२१.३ षटके)| धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = २३२ (७२.३ षटके) ([[फॉलो ऑन]])| धावा४ = [[ब्रेन्डन मॅककुलम]] ७१ (१२६) | बळी४ = [[रायन साइडबॉटम]] ६/६७ (१६ षटके) | निकाल = {{cr|ENG}} {{crWin|९|r|ing}}| स्थळ = [[ट्रेंट ब्रिज]], [[नॉटिंगहॅम]], [[इंग्लंड]] | पंच = [[स्टीव बकनर]] ({{WINc}}) & [[डॅरेल हेर]] ({{AUSc}})| सामनावीर = [[जेम्स ॲंडरसन]] (ENG) | report = [http://content-usa.cricinfo.com/engvnz/engine/current/match/२९६९०२.html धावफलक]| पाऊस = प्रकाश कमी झाल्यामुळे दुसऱ्या दिवशी खेळ लवकर थांबवण्यात आला. तिसऱ्या दिवशी पावसामुळे खेळ उशीरा सुरू झाला. [[Image:Cricket-EngNZ-08-T3-D4-1.JPG|thumb|left|England celebrate after taking the sixth wicket in New Zealand's second innings.]] }} ==२०-२० मालिका== ===२०-२० सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = [[जून १३]] | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = १२३/९ (२० षटके)| | धावसंख्या२ = १२७/१ (१७.३ षटके)| | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावा१ = [[रॉस टेलर]] २५ (१८) | | बळी१ = [[ग्रेम स्वान]] २/२१ (४ षटके) | | धावा२ = [[इयान बेल]] ६०* (४६) | | बळी२ = [[मायकेल मेसन]] १/१८ (३ षटके) | | निकाल = {{cr|ENG}} {{crWin|९|w}}| | report = [http://content-usa.cricinfo.com/engvnz/engine/current/match/२९६९०३.html धावफलक]| | स्थळ = [[ओल्ड ट्रॅफर्ड]], [[मॅंचेस्टर]], [[इंग्लंड]] | | पंच = [[इयान गोल्ड|इयान गूल्ड]] & [[पीटर हार्टली]] (इंग्लंड)| | सामनावीर = [[इयान बेल]] | }} ==एकदिवसीय मालिका == ===पहिला एकदिवसीय === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = [[जून १५]] | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | धावसंख्या१ = ३०७/५ (५० षटके) | | धावसंख्या२ = १९३ (४२.५ षटके) | | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[केव्हिन पीटरसन]] ११०* (११२)| | बळी१ = [[डॅनियेल व्हेट्टोरी]] १/३८ (१० षटके) | | धावा२ = [[ब्रेंडन मॅककुलम]] ३६ (२७) | | बळी२ = [[पॉल कॉलिंगवूड]] ४/१५ (२.५ षटके) | | निकाल = {{cr|ENG}} {{CrWin|११४}}| | report = [http://content-uk.cricinfo.com/engvnz/engine/current/match/२९६९०४.html धावफलक] | | स्थळ = [[चेस्टर-ल-स्ट्रीट]], [[इंग्लंड]] | | पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] (ऑ.) आणि [[नायजेल लॉंग]] (इं.) | | सामनावीर = [[केव्हिन पीटरसन]] | }} ===दुसरा एकदिवसीय=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = [[जून १८]] | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | धावसंख्या१ = १६२ (२४ षटके) | | धावसंख्या२ = १२७/२ (१९ षटके) | | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[लुक राइट]] ५२ (३८) | | बळी१ = [[ग्रॅंट इलियट]] ३/२३ (५ षटके) | | धावा२ = [[ब्रेंडन मॅककुलम]] ६०[[Not out|*]] (५१) | | बळी२ = [[पॉल कॉलिंगवूड]] १/२३ (४ षटके) | | निकाल = {{crWin||nr||}} | | report = [http://content-uk.cricinfo.com/engvnz/engine/current/match/२९६९०५.html धावफलक] | | स्थळ = [[एजबास्टन]], [[बर्मिंगहॅम]], [[इंग्लंड]] | | पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] आणि [[इयान गोल्ड]] | | सामनावीर = | | पाऊस= पावसामुळले सामना उशीरा सुरू झाला. प्रत्येकी २४ षटकांचा असलेल्या या सामन्याचा निकाल [[डकवर्थ-लुईस पद्धत|डकवर्थ-लुईस पद्धतीने]] लावण्यात येणार होता. कमीतकमी षटके होण्यात एक षटक कमी असताना हा सामना रद्द करण्यात आला. हे षटक टाकले गेले असते तर ७ धावा करून न्यू झीलँड विजयी ठरले असते. }} ===तीसरा एकदिवसीय=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = [[जून २१]] | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = १८२ (५० षटके) | | धावसंख्या२ = १६० (४६.२ षटके) | | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावा१ = [[ग्रॅंट इलियट]] ५६ (१०२) | | बळी१ = [[James Anderson (cricketer)|James Anderson]] ३/६१ (१० षटके) | | धावा२ = [[पॉल कॉलिंगवूड]] ३४ (८०) | | बळी२ = [[टिम साउथी]] ४/३८ (१० षटके)| | निकाल = {{cr|NZL}} {{CrWin|२२}}| | report = [http://content-uk.cricinfo.com/engvnz/engine/current/match/२९६९०६.html धावफलक] | | स्थळ = [[Bristol]], [[इंग्लंड]] | | पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] (AUS) and [[Peter Hartley]] (ENG) | | सामनावीर = [[काईल मिल्स]] (NZ) | }} ===चौथा एकदिवसीय=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = [[जून २५]] | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | धावसंख्या१ = २४५ (४९.४ षटके)| | धावसंख्या२ = २४६/९ (५० षटके)| | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[ओवैस शाह]] ६३ (७१) | | बळी१ = [[टिम साउथी]] ३/४७ (१० षटके) | | धावा२ = [[स्कॉट स्टायरिस]] ६९ (८७) | | बळी२ = [[ग्रेम स्वान]] २/४९ (१० षटके) | | निकाल = {{cr|NZL}} {{CrWin|१|w}}| | report = [http://content-usa.cricinfo.com/engvnz/engine/current/match/२९६९०७.html (धावफलक)]| | स्थळ = [[The Oval]], [[लंडन]], [[इंग्लंड]] | | पंच = [[मार्क बेन्सन]] (ENG) & [[स्टीव डेव्हिस]] (AUS) | | सामनावीर = [[स्कॉट स्टायरिस]] | }} ===पाचवा एकदिवसीय=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = [[जून २८]] | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | धावसंख्या१ = २१५ (४७.५ षटके) | | धावसंख्या२ = २६६/५ (५० षटके) | | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[ओवैस शाह]] ६९ (७५) | | बळी१ = [[डॅनियेल व्हेट्टोरी]] ३/३२ (१० षटके) | | धावा२ = [[स्कॉट स्टायरिस]] ८७[[Not out|*]] (९१) | | बळी२ = [[ग्रेम स्वान]] २/३३ (१० षटके) | | निकाल = {{cr|NZL}} {{CrWin|५१}}| | report = [http://content-uk.cricinfo.com/engvnz/engine/current/match/२९६९०८.html धावफलक]| | स्थळ = [[Lord's]], [[इंग्लंड]] | | पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] (AUS) and [[Nigel Llong]] (ENG) | | सामनावीर = [[स्कॉट स्टायरिस]] | }} ==इतर एकदिवसीय सामने== ===न्यू झीलंड vs. आयरलैंड === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = [[जुलै १]] | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = ४०२/२ (५० षटके) | | धावसंख्या२ = ११२ (२८.३ षटके) | | संघ२ = {{cr|Ireland}} | धावा१ = [[ब्रेंडन मॅककुलम]] १६६ (१३५)| | बळी१ = [[Phil Eaglestone]] १/६० (७ षटके) | | धावा२ = [[Peter Connell]] २२[[not out|*]] (२६) | | बळी२ = [[टिम साउथी]] ३/२३ (६ षटके) | | निकाल = {{cr|NZL}} {{crWin|२९०}}| | report = [http://content-usa.cricinfo.com/scotland/engine/current/match/३२५५५४.html (धावफलक)]| | स्थळ = [[Mannofield Park]], [[Aberdeen]], [[Scotland]]| | पंच = [[Paul Baldwin]] (जर्मनी) & [[स्टीव डेव्हिस]] (AUS) | | सामनावीर = | | पाऊस = New Zealand's २९० run win षटक Ireland is a new world record for the biggest margin of victory by runs. The previous world record was India's २५७ run drubbing of Bermuda in the [[२००७ Cricket World Cup]]. }} ===New Zealand vs. Scotland=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = [[जुलै ३]] | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = | | धावसंख्या२ = | | संघ२ = {{cr|SCO}} | धावा१ = | | बळी१ = | | धावा२ = | | बळी२ = | | निकाल = | | report = | | स्थळ = [[Mannofield Park]], [[Aberdeen]], [[Scotland]]| | पंच = | | सामनावीर = | }} ==Tour Matches== ===List-A:Marylebone Cricket Club vs. New Zealand=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = [[एप्रिल २७]] | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = २३९/७ (४७ षटके)| | धावसंख्या२ = ४४/२ (९ षटके)| | संघ२ = [[चित्र:MCC logo.svg|20px|Marylebone Cricket Club]] | धावा१ = [[Aaron Redmond]] ७२ (११७)| | बळी१ = [[Rob Nicol]] २/३२ (५ षटके)| | धावा२ = [[Richard Montgomerie]] २० (२९)| | बळी२ = [[Mark Gillespie]] २/२६ (५ षटके)| | निकाल = {{crWin||nr||}}| | report = [http://content-uk.cricinfo.com/engvnz/engine/match/३२१६४४.html धावफलक]| | स्थळ = [[Arundel]], [[Scotland]]| | पंच = SC Gayle & JW Lloyds| | सामनावीर = | }} ===First Class:Kent vs. New Zealand=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = [[एप्रिल २८]] - [[एप्रिल ३०]] | संघ१ = [[Kent County Cricket Club|Kent]] | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ३२४/१([[declaration and forfeiture|dec]]) (९० षटके)| धावा१ = [[Robert Key]] १७८[[not out|*]] (२७६)| बळी१ = [[टिम साउथी]] १/४९ (१५ षटके)| धावसंख्या२ = ९२/१ (३८.२ षटके)| धावा२ = [[जेमी हाऊ]] ५३[[not out|*]] (१०६)| बळी२ = [[Ryan McLaren]] १/२९ (१०.२ षटके)| धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = {{crWin||nr||}}| स्थळ = [[Canterbury]], [[इंग्लंड]] | पंच = NGC Cowley & A Hicks| सामनावीर = | report = [http://content-usa.cricinfo.com/engvnz/engine/match/३२०२१८.html धावफलक]| पाऊस = }} ===First Class:Essex vs. New Zealand=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = [[मे २]] - [[मे ५]] | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = [[Essex County Cricket Club|Essex]] | धावसंख्या१ = ३५५ (९१.१ षटके)| धावा१ = [[James Marshall]] १२८ (१८३)| बळी१ = [[Ryan ten Doeschate]] ६/५७ (१७.१ षटके)| धावसंख्या२ = २५८ (९०.४ षटके)| धावा२ = [[रवी बोपारा]] ६६ (१०९)| बळी२ = [[Michael Mason]] ४/६५ (२१ षटके)| धावसंख्या३ = १९५ (६७.४ षटके)| धावा३ = [[काईल मिल्स]] ५३ (१०६)| बळी३ = [[Maurice Chambers]] ३/३७ (१२.४ षटके)| धावसंख्या४ = २०० (७०.१ षटके)| धावा४ = [[Alistair Cook]] ५७ (१२६)| बळी४ = [[Michael Mason]] ३/३६ (१६ षटके)| निकाल = {{cr|NZL}} {{crWin|९२}}| स्थळ = [[Chelmsford]], [[इंग्लंड]] | पंच = TJ Urban & P Willey| सामनावीर = | report = [http://content-usa.cricinfo.com/engvnz/engine/match/३२०२१६.html धावफलक]| पाऊस = }} ===First Class:England Lions vs. New Zealand=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = [[मे ८]] - [[मे ११]] | संघ१ = [[England Lions cricket team|England Lions]] | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = २८० (८७.५ षटके)| धावा१ = [[लुक राइट]] १२० (१३१)| बळी१ = [[जेकब ओराम]] ३/३४ (१५ षटके)| धावसंख्या२ = २७३ (९९.४ षटके)| धावा२ = [[Aaron Redmond]] १४६ (३००)| बळी२ = [[मॅथ्यू हॉगार्ड]] ३/४५ (२४ षटके)| धावसंख्या३ = ३६०/८([[declaration and forfeiture|dec]]) (८९.३ षटके)| धावा३ = [[Michael Carberry]] १०८ (२००)| बळी३ = [[क्रिस मार्टिन]] ३/७६ (१९ षटके)| धावसंख्या४ = २०१/४ (६० षटके)| धावा४ = [[जेमी हाऊ]] ७४ (१३३)| बळी४ = [[Adil Rashid]] ३/६३ (१६ षटके)| निकाल = {{crWin||nr||}}| स्थळ = [[Southampton]], [[इंग्लंड]] | पंच = MA Gough & JF Steele| सामनावीर = | report = [http://content-usa.cricinfo.com/engvnz/engine/match/३२०२१७.html धावफलक]| पाऊस = }} ===First Class:New Zealand vs. Northamptonshire=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = [[मे ३०]] - [[जून १]] | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = [[Northamptonshire County Cricket Club|Northamptonshire]] | धावसंख्या१ = ३६३ (९८.२ षटके) | धावा१ = [[Aaron Redmond]] १२१ (२२७) | बळी१ = [[David Wigley]] ५/७८ (१८.२ षटके) | धावसंख्या२ = २१४/९[[Declaration and forfeiture|d]] (६०.४ षटके) | धावा२ = [[Johann Louw]] ८२ (९०) | बळी२ = [[टिम साउथी]] ५/४२ (१६.४ षटके) | धावसंख्या३ = ३१७/७[[Declaration and forfeiture|d]] (७३.२ षटके) | धावा३ = [[रॉस टेलर]] १५० (१५४) | बळी३ = [[David Wigley]] ४/७७ (१८ षटके) | धावसंख्या४ = ८५/२ (२० षटके)| धावा४ = [[Stephen Peters]] ५२ (५८)| बळी४ = [[टिम साउथी]] १/३१ (८ षटके) | निकाल = {{crWin||nr||}} | स्थळ = [[Northampton]], [[इंग्लंड]] | पंच = Stepen Gale ([[England|ENG]]) and [[Nigel Llong]] ([[England|ENG]]) | सामनावीर = | report = [http://content-uk.cricinfo.com/engvnz/engine/match/३२०२१५.html धावफलक] | पाऊस = }} ===List-A:New Zealand vs. Worcestershire=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = [[जून ११]] | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = ३५८/८ (५० षटके) | | धावसंख्या२ = २६३ (४८ षटके) | | संघ२ = [[Worcestershire County Cricket Club|Worcestershire]] | धावा१ = [[ब्रेंडन मॅककुलम]] १२३ (९८) | | बळी१ = [[Chris Whelan]] ४/७८ (१० षटके) | | धावा२ = [[Vikram Solanki]] ८० (९८) | | बळी२ = [[स्कॉट स्टायरिस]] ३/२५ (८ षटके) | | निकाल = {{cr|NZL}} {{crWin|९५}}| | report = [http://content-uk.cricinfo.com/engvnz/engine/match/३२०२१९.html धावफलक] | | स्थळ = [[Worcester]], [[इंग्लंड]] | | पंच = [[Barry Dudleston]] and [[Neil Mallender]] | | सामनावीर = | }} {{International cricket in 2008}} [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २००८]] qd8kud16o4qmiqhxcev71uagmpw5yl2 0 50002 2145636 1806675 2022-08-12T09:51:46Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान → वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान wikitext text/x-wiki [[चित्र:Joseph George Ward NZ Prime Minister.jpg|250 px|इवलेसे|{{लेखनाव}}]] सर '''जोसेफ जॉर्ज वॉर्ड''' ({{lang-en|Joseph George Ward}}; २६ एप्रिल १८५६ - ८ जुलै १९३०) हा [[न्यू झीलँड]] देशाचा १७वा [[पंतप्रधान]] होता. तो ह्या पदावर ऑगस्ट १९०६ ते मार्च १९१२ तसेच डिसेंबर १९२८ ते मे १९३० दरम्यान होता. == बाह्य दुवे == *[http://www.primeminister.govt.nz/oldpms/1906-28ward.html व्यक्तिचित्र] {{कॉमन्स वर्ग|Joseph George Ward|{{लेखनाव}}}} {{DEFAULTSORT:वॉर्ड, जोसेफ}} [[वर्ग:इ.स. १८५६ मधील जन्म]] [[वर्ग:इ.स. १९३० मधील मृत्यू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 2zhxri82sixqsuss765xghyyeedkee7 0 51765 2145360 2141403 2022-08-12T06:22:33Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट राष्ट्रीय फुटबॉल संघ | नाव = न्यू झीलँड | Badge = | उपाख्य = ऑल व्हाइट्स | राष्ट्रीय संघटन = न्यू झीलँड फुटबॉल | प्रादेशिक संघटन = [[ओशनिया फुटबॉल मंडळ|ओएफसी]] ([[ओशनिया]]) | प्रशिक्षक = रिकी हर्बर्ट | कर्णधार = [[रायन नेल्सन]] | सर्वात जास्त सामने = इव्हान व्हाइसलिच (७२) {{smallsup|१}} | सर्वात जास्त गोल = वॉन कॉवेनी (२८) | Home Stadium = [[वेलिंग्टन रिजनल स्टेडियम]] | फिफा कोड = NZL | फिफा रॅंक = ११८ | १st ranking date = ऑगस्ट १९९३ | जास्त फिफा = ४७ | जास्त फिफा तारीख = ऑगस्ट २००२ | कमी फिफा = १५६ | कमी फिफा तारीख = सप्टेंबर २००७ | इ.एल.ओ. रॅंक = ७४ | जास्त इ.एल.ओ = ३९ | जास्त इ.एल.ओ तारीख = जून १९८३ | कमी इ.एल.ओ = ९५ | कमी इ.एल.ओ तारीख = सप्टेंबर १९९७, <br />फेब्रुवारी १९९८ | pattern_la1 = | pattern_b1 = | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = | pattern_so1 = | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 = | pattern_b2 = | pattern_ra2 = | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = 000000 | body2 = 000000 | rightarm2 = 000000 | shorts2 = 000000 | socks2 = 000000 | पहिला आंतरराष्ट्रीय = {{Fb|New Zealand}} ३ - १ {{Fb-rt|Australia}}<br />([[ड्युनेडिन]], न्यू झीलँड; १७ जून १९२२) | मोठा विजय = {{Fb|New Zealand}} १३ - ० {{Fb-rt|Fiji}} <br />([[ऑकलंड]], न्यू झीलँड; १६ ऑगस्ट १९८१) | मोठी हार = {{Fb|New Zealand}} ० - १० {{Fb-rt|Australia}} <br />([[वेलिंग्टन]], न्यू झीलँड; ११ जुलै १९३६) | स्पर्धा = १ | पहिला_विश्वचषक= १९८२ | सर्वोत्तम_प्रदर्शन = पहिली फेरी, [[१९८२ फिफा विश्वचषक|१९८२]] | प्रादेशिक स्पर्धा = ओ.एफ.सी. नेशन्स कप | स्पर्धा_प्रादेशिक = ८ | पहिला_प्रादेशिक = १९७३ | सर्वोत्तम_प्रदर्शन_प्रादेशिक= विजेते, १९७३, १९९८, २००२ व २००८ | स्पर्धा_कॉन्फेडरेशन = ३ | पहिला_कॉन्फेडरेशन = १९९९ | सर्वोत्तम_प्रदर्शन_कॉन्फेडरेशन = पहिली फेरी, १९९९, २००३ व २००९ }} '''न्यू झीलँड राष्ट्रीय फुटबॉल संघ''' (टोपणनाव: ''ऑल व्हाइट्स'') हा [[न्यू झीलँड]] देशाचा [[फुटबॉल]] खेळातील राष्ट्रीय संघ आहे. [[न्यू झीलँड फुटबॉल]] संघटना या संघाची नियामक संघटना आहे. न्यू झीलँड राष्ट्रीय फुटबॉल संघाने [[१९८२ फिफा विश्वचषक]] व [[२०१० फिफा विश्वचषक]] स्पर्धांमध्ये प्रवेश मिळवला होता. ==बाह्य दुवे== *[http://www.nzfootball.co.nz/ अधिकृत संकेतस्थळ] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील खेळ|फुटबॉल संघ]] f31y62ft8guvyxzwqkadhtdwjyl1pqr 14 53173 2145331 1269117 2022-08-12T06:11:03Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडचे खेळाडू|टेनिस खेळाडू]] [[वर्ग:राष्ट्रीयत्वानुसार टेनिस खेळाडू]] 5z3s5196637pwfru9ucle7asnz84pa7 2145339 2145331 2022-08-12T06:16:35Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे टेनिस खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे टेनिस खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडचे खेळाडू|टेनिस खेळाडू]] [[वर्ग:राष्ट्रीयत्वानुसार टेनिस खेळाडू]] 5z3s5196637pwfru9ucle7asnz84pa7 0 54161 2145638 1804213 2022-08-12T09:51:53Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान → वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट पंतप्रधान | नाव = कीथ होलियोके<br />Keith Holyoake | लघुचित्र = | चित्र = Keith_Holyoake_(1960).jpg | चित्र आकारमान = 250 px | पद = {{देशध्वज|न्यू झीलँड}}चा २६वा पंतप्रधान | कार्यकाळ_आरंभ = १२ डिसेंबर १९६० | कार्यकाळ_समाप्ती = १२ फेब्रुवारी १९७२ | राणी = [[एलिझाबेथ दुसरी]] | मागील = वॉल्टर नॅश | पुढील = जॅक मार्शल | पद1 = न्यू झीलँडचा पहिला उप-पंतप्रधान | कार्यकाळ_आरंभ1 = १३ डिसेंबर १९४९ | कार्यकाळ_समाप्ती1 = २० सप्टेंबर १९५७ | पंतप्रधान1 = [[सिडनी हॉलंड]] | मागील1 = - | पुढील1 = जॅक मार्शल | जन्मदिनांक = {{जन्म दिनांक|1904|2|11}} | जन्मस्थान = पाह्यातुआ, [[न्यू झीलँड]] | मृत्युदिनांक = {{मृत्यू दिनांक आणि वय|1983|12|8|1904|2|11}} | मृत्युस्थान = [[वेलिंग्टन]] | राष्ट्रीयत्व = | पक्ष = [[न्यू झीलँड नॅशनल पार्टी]] | पत्नी = | शाळा_महाविद्यालय = | धर्म = | सही = | संकेतस्थळ = | तळटीपा = }} सर '''कीथ जॅका होलियोके''' ({{lang-en|Keith Jacka Holyoake}}; ११ फेब्रुवारी १९०४ - ८ डिसेंबर १९८३) हा [[न्यू झीलँड]] देशाचा पहिला उप-पंतप्रधान व २६वा [[पंतप्रधान]] होता. १९३१ सालापासून न्यू झीलँडच्या राजकारणामध्ये सक्रीय राहिलेला होलियोके १९३२ ते १९७७ दरम्यान न्यू झीलँड संसदेचा सदस्य होता. == बाह्य दुवे == *[http://www.teara.govt.nz/1966/H/HolyoakeRightHonKeithJackaCh/HolyoakeRightHonKeithJackaCh/en व्यक्तिचित्र] {{कॉमन्स वर्ग|Keith Holyoake|{{लेखनाव}}}} {{DEFAULTSORT:होलियोके, कीथ}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] npoquuw93b2yt4ayvr9g1apsketmx34 14 54910 2145286 291687 2022-08-12T05:51:02Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघांचे बांगलादेश दौरे]] 8i85qlmzzn0j1cnwza8tzobdr9fkh9l 2145294 2145286 2022-08-12T05:55:51Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे बांगलादेश दौरे]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे बांगलादेश दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघांचे बांगलादेश दौरे]] 8i85qlmzzn0j1cnwza8tzobdr9fkh9l 14 54912 2145255 291676 2022-08-12T05:33:44Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] bpc6wnhx9ehwfy3z2xx6rakltkijty9 2145283 2145255 2022-08-12T05:50:05Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] bpc6wnhx9ehwfy3z2xx6rakltkijty9 0 54916 2145296 2141415 2022-08-12T05:56:20Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मालिका सुरुवात |मालिकेचे नाव = न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचा बांगलादेश दौरा, २००८ |संघ१-चित्र = Flag of Bangladesh.svg |संघ१ = बांगलादेश |संघ२-चित्र =Flag of New Zealand.svg |संघ२ = न्यू झीलँड |पासून = [[ऑक्टोबर ७]], [[इ.स. २००८]] |पर्यंत = [[ऑक्टोबर २५]], [[इ.स. २००८]] |संघनायक१ = |संघनायक२ = डॅनियेल व्हेट्टोरी }} {{माहितीचौकट क्रिकेट मालिका कसोटी |कसोटी_सामने = २ |कसोटी_विजय१ = |कसोटी_विजय२ = |कसोटी_धावा१ = |कसोटी_धावा२ = |कसोटी_बळी१ = |कसोटी_बळी२ = |कसोटी_मालिकावीर = }} {{माहितीचौकट क्रिकेट मालिका एकदिवसीय |एकदिवसीय_सामने = ३ |एकदिवसीय_विजय१ = |एकदिवसीय_विजय२ = |एकदिवसीय_धावा१ = |एकदिवसीय_धावा२ = |एकदिवसीय_बळी१ = |एकदिवसीय_बळी२ = |एकदिवसीय_मालिकावीर = }} {{माहितीचौकट क्रिकेट मालिका अंत}} {{cr|NZL}} क्रिकेट संघाचा २००८मधील {{cr|BAN}}चा दौरा ७ ऑक्टोबर आणि २९ ऑक्टोबर २००८ दरम्यान पार पडला. या काळात हे संघ दोन कसोटी सामने व तीन एकदिवसीय सामने खेळले. == प्राथमिक माहिती == ==संघ== == एकदिवसीय सामने == ===एकदिवसीय सामना १ === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = '''[[ऑक्टोबर ९]]''' | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | धावसंख्या१ = | संघ२ ={{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या२ = | निकाल = | स्थळ = [[शेरे बांगला नॅशनल स्टेडियम]], [[मिरपूर, बांगलादेश]] | पंच = | सामनावीर = | धावा१ = | बळी१= | धावा२ = | बळी२ = | पाऊस= }} ===एकदिवसीय सामना २=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = '''[[ऑक्टोबर ११]]''' | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | धावसंख्या१ = | संघ२ ={{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या२ = | निकाल = | स्थळ = [[शेरे बांगला नॅशनल स्टेडियम]], [[मिरपूर, बांगलादेश]] | पंच = | सामनावीर = | धावा१ = | बळी१= | धावा२ = | बळी२ = | पाऊस= }} ===एकदिवसीय सामना ३=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = '''[[ऑक्टोबर १४]]''' | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | धावसंख्या१ = | संघ२ ={{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या२ = | निकाल = | स्थळ = [[चित्तागॉंग डिव्हिजनल स्टेडियम]], [[चित्तागॉंग]], [[बांगलादेश]] | पंच = | सामनावीर = | धावा१ = | बळी१= | धावा२ = | बळी२ = | पाऊस= }} == कसोटी== ===पहिला कसोटी सामना === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = [[ऑक्टोबर १७]] - [[ऑक्टोबर २१]] | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | धावसंख्या१ = | संघ२ ={{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या२ = | निकाल = | स्थळ = [[चित्तागॉंग डिव्हिजनल स्टेडियम]], [[चित्तागॉंग]], [[बांगलादेश]] | पंच = | सामनावीर = | धावा१ = | बळी१= | धावा२ = | बळी२ = | पाऊस= }} ===दुसराकसोटी सामना === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = [[ऑक्टोबर २५]] - [[ऑक्टोबर २९]] | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | धावसंख्या१ = | संघ२ ={{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या२ = | निकाल = | स्थळ = [[शेरे बांगला नॅशनल स्टेडियम]], [[मिरपूर]], [[बांगलादेश]] | पंच = | सामनावीर = | धावा१ = | बळी१= | धावा२ = | बळी२ = | पाऊस= }} ==इतर सामने== ===? वि. न्यू झीलँडर्स=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = '''[[ऑक्टोबर ७]]''' | संघ१ = ठरायचे आहे | धावसंख्या१ = | संघ२ ={{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या२ = | निकाल = | स्थळ = | पंच = | सामनावीर = | धावा१ = | बळी१= | धावा२ = | बळी२ = | पाऊस= }} {{न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे बांगलादेश दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघांचे बांगलादेश दौरे}} [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे बांगलादेश दौरे|२००८]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघांचे बांगलादेश दौरे]] qe2k3jyvtc97i1rnvysjv8d7teqwkci 0 54951 2145237 2144982 2022-08-12T04:36:31Z Omega45 127466 /* मानधन आणि सुविधा */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट अधिकृत हुद्दा | post = राष्ट्रपती | body = भारता | native_name = _{President of India} | flag = Flag of the President of India (1950–1971).svg | flagsize = 110px | flagborder = Presidential Standard | flagcaption = | insignia = Emblem of India.svg | insigniasize = 120px | insigniacaption = [[भारताचे राष्ट्रचिन्ह]] | image = Droupadi Murmu official portrait, 2022.jpg | imagesize = 220px | alt = | incumbent = [[द्रौपदी मुर्मू]] | acting = | incumbentsince = २५ जुलै २०१७ | type = | status = | department = | style = राष्ट्रपती महोदय/महोदया<br>{{small|(भारतात)}}<br>Honourable President of India<br>{{small|(भारताबाहेर)}} | member_of = | reports_to = | residence = [[राष्ट्रपती भवन]] | seat = | nominator = | appointer = इलेक्टोरल कॉलेज ऑफ इंडिया | appointer_qualified = | termlength = ५ वर्ष | termlength_qualified = | constituting_instrument = | precursor = | formation = [[भारताचे संविधान]]<br>२६ जानेवारी १९५० | first = [[राजेंद्र प्रसाद]]<br>२६ जानेवारी १९५० | last = | abolished = | succession = | abbreviation = | unofficial_names = | deputy = | salary = ५,००,००० (प्रति माह)<ref>{{cite news|url=http://www.indianexpress.com/news/president-okays-her-own-salary-hike-by-300-p/406240/|title=President okays her own salary hike by 300 per cent|newspaper=[[The Indian Express]]|date=3 January 2009|accessdate=6 May 2012}}</ref> | website = [http://presidentofindia.nic.in/index.htm President of India] }} '''भारताचा राष्ट्रपती''' हा भारत देशाचा कायदेशीर प्रमुख असून तो [[भारतीय सशस्त्र सेना|भारतीय सेनेचा]] लष्करप्रमुख (''कमाण्डर-इन-चीफ'') देखील आहे. [[द्रौपदी मुर्मू]] ह्या भारताच्या [[विद्यमान]] राष्ट्रपती आहेत, तर [[राजेंद्र प्रसाद]] हे भारताचे पहिले राष्ट्रपती होते. [[नवी दिल्ली]]मधील [[राष्ट्रपती भवन]] हे राष्ट्रपतींचे अधिकृत निवासस्थान आहे. [[भारताचे संविधान|भारताच्या संविधानानुसार]] राष्ट्रपतीची निवड थेट नागरिकांद्वारे न होता संसदेच्या [[लोकसभा]] व [[राज्यसभा]] तसेच देशातील सर्व घटक राज्यांच्या विधान मंडळाच्या विधानसभा ह्या शाखांमधील निर्वाचित प्रतिनिधींमार्फत होते. राष्ट्रपतीचा कार्यकाळ पाच वर्षांचा असतो. संसदेत महाभियोग चालवूनच फक्त त्यांना मुदत संपण्याच्या आधी पदावरून दूर करता येते. [[भारताचे संविधान|भारतीय संविधानाच्या]] अनुच्छेद ५३ मध्ये असे म्हटले आहे की, राष्ट्रपती काही अधिकारांसह थेट किंवा अधीनस्थ प्राधिकरणाद्वारे, काही अपवादांसह, अध्यक्षांमध्ये नियुक्त केलेल्या सर्व कार्यकारी अधिकारांचा अभ्यास पंतप्रधान करतात (एक अधीनस्थ प्राधिकरण) मन्त्रिपरिषदांच्या मदतीने. जोपर्यंत [[संविधान]] उल्लंघन करत नाही तोपर्यन्त पंतप्रधानांना [[पंतप्रधान]] आणि कॅबिनेटच्या सल्ल्यानुसार संविधान बंधनकारक आहे. == इतिहास == [[१५ ऑगस्ट १९४७]] रोजी भारताने कॉमनवेल्थ ऑफ नेशन्समध्ये जॉर्ज सहावा सह राजा म्हणून [[स्वातंत्र्य]] म्हणून स्वातंत्र्य मिळवले, जे देशाचे गव्हर्नल-जनरल होते. यानन्तर [[बाबासाहेब आंबेडकर|डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]] यांच्या नेतृत्वाखालील [[भारतीय संविधान]] सभेने देशासाठी एक संपूर्ण नवीन संविधान तयार करण्याची प्रक्रिया सुरू केली. २६ नोव्हेंबर [[इ.स. १९४९|१९४९]] रोजी भारतीय संविधान स्वीकारले गेले व झाली आणि २६ जानेवारी १९५० रोजी त्याची अंमलबजावणी सुरू झाली.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=srDytmFE3KMC&redir_esc=y|title=Introduction to the Constitution of India|last=Sharma|last2=B.k|first2=Sharma|date=2007-08-01|publisher=Prentice-Hall Of India Pvt. Limited|isbn=9788120332461|language=en}}</ref> [[राजेंद्र प्रसाद]] यांच्या पहिल्या पदावर राजकारणात आणि राज्याचे सरचिटणीस यांची जागा भारताच्या राष्ट्रपतींच्या नवीन कार्यालयाद्वारे बदली करण्यात आली. भारताचे संविधानाने, भारतीय संविधानाचे संरक्षण व कायद्याच्या नियमांचे रक्षण करण्यासाठी [[राष्ट्राध्यक्ष]] यांला, जबाबदारी व अधिकार यांचा समावेश केला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://web.archive.org/web/20120402064301/http://lawmin.nic.in/olwing/coi/coi-english/coi-indexenglish.htm|title=THE CONSTITUTION OF INDIA|दिनांक=2012-04-02|संकेतस्थळ=web.archive.org|ॲक्सेसदिनांक=2019-01-22}}</ref> अनिवार्यपणे, संविधानाच्या कार्यकारी किंवा विधान मण्डळाच्या घटकांद्वारे घेतलेली कोणतीही कारवाई राष्ट्रपतींच्या मान्यतेनन्तरच कायद्याची बनली जाईल. अध्यक्ष कार्यकारी किंवा विधानमण्डळाच्या कोणत्याही कारवाईस संवैधानिकता नसतील. अध्यक्ष हा सर्वात प्रमुख आणि [[संविधान]] (अनुच्छेद ६०), जो कार्यकारी किंवा विधानमण्डळाच्या कार्यात संवैधानिकता सुनिश्चित करण्यासाठी पूर्व-शक्तीची शक्ती आहे अशा संविधानाने सर्वात अधिक सक्षम आणि त्वरित बचाव करणारा आहे. == अधिकार आणि कर्तव्ये == {{Quote|राज्यघटनेच्या मसुद्यानुसार राष्ट्रपती हा इंग्रजी राज्यघटनेनुसार राजाप्रमाणेच पदावर असतो. ते राज्याचे प्रमुख आहेत पण कार्यकारिणीचे नाहीत. तो राष्ट्राचे प्रतिनिधित्व करतो पण राष्ट्रावर राज्य करत नाही. ते राष्ट्राचे प्रतीक आहेत. प्रशासनातील त्याचे स्थान शिक्क्यावरील औपचारिक स्वरुपाचे आहे ज्याद्वारे देशाचे निर्णय ओळखले जातात.|[[बाबासाहेब आंबेडकर]],{{small| राष्ट्रपती हे राज्याचे घटनात्मक प्रमुख असल्याच्या विविध वादविवादांदरम्यान भारतीय संविधान सभेच्या मसुदा समितीचे अध्यक्ष म्हणून दिलेली प्रतिक्रिया.}}<ref name=":Indian Political Thought">{{Cite book|title=Indian Political Thought: Themes and Thinkers|last=Singh|first=Mahendra Prasad|publisher=[[Pearson plc|Pearson India Education Services]]|year=2019|isbn=978-93-325-8733-5|editor-last=Roy|editor-first=Himanshu|location=[[Noida]]|pages=354|chapter=Ambedkar: Constitutionalism and State Structure|editor-last2=Singh|editor-first2=Mahendra Prasad}}</ref><ref>[https://books.google.co.uk/books?id=veDUJCjr5U4C&lpg=PA236&ots=EGZT2Cyg38&dq=Under%20the%20draft%20constitution%20the%20President%20occupies%20the%20same%20position%20as%20the%20King%20under%20the%20English%20Constitution.%20He%20is%20the%20head%20of%20the%20state%20but%20not%20of%20the%20Executive.%20He%20represents%20the%20Nation%20but%20does%20not%20rule%20the%20Nation.%20He%20is%20the%20symbol%20of%20the%20Nation.%20His%20place%20in%20the%20administration%20is%20that%20of%20a%20ceremonial%20device%20on%20a%20seal%20by%20which%20the%20nation's%20decisions%20are%20made%20known&pg=PA236#v=onepage&q&f=false ''Constitutional Government in India''], M.V.Pylee, S. Chand Publishing, 2004, page 236</ref>}} === कर्तव्य === राष्ट्रपतींचे प्राथमिक कर्तव्य म्हणजे त्यांच्या शपथेचा भाग म्हणून भारताच्या संविधानाचे आणि कायद्याचे जतन करणे, संरक्षण करणे आणि त्यांचे रक्षण करणे (भारतीय घटनेचा अनुच्छेद 60).अध्यक्ष हा सर्व स्वतंत्र घटनात्मक संस्थांचा सामान्य प्रमुख असतो. त्यांच्या सर्व कृती, शिफारशी (अनुच्छेद 3, अनुच्छेद 111, अनुच्छेद 274, इ.) आणि पर्यवेक्षी अधिकार (अनुच्छेद 74(2), अनुच्छेद 78C, अनुच्छेद 108, अनुच्छेद 111, इ.) भारताच्या कार्यकारी आणि विधान संस्थांवर असतील. संविधान राखण्यासाठी वापरला जातो. कायद्याच्या कोर्टात लढण्यासाठी अध्यक्षांच्या कृतीवर कोणताही प्रतिबंध नाही. === कार्यकारी अधिकार === -(१) संघराज्याचा कार्यकारी अधिकार, राष्ट्रपतीकडे निहित असेल आणि त्याच्याकडून प्रत्यक्षपणे किंवा त्याच्या हाताखालील अधिकाऱ्यांमार्फत या संविधानानुसार त्याचा वापर केला जाईल. (२) पूर्वगामी तरतुदींच्या व्यापकतेला बाध न येऊ देता, संघराज्याच्या संरक्षण दलांचे सर्वोच्च अधिपत्य राष्ट्रपतीकडे निहित असेल आण्ि त्याचा वापर कायद्याद्वारे विनियमित केला जाईल. (३) या अनुच्छेदातील कोणत्याही गोष्टीमुळे,----- (क) कोणत्याही विद्यमान कायद्याद्वारे कोणत्याही राज्याच्या शासनाला किंवा अन्य प्राधिकाऱ्याला प्रदान करण्यात आलेले कोणतेही कार्याधिकार राष्ट्रपतीकडे हस्तांतरित होतात, असे मानले जाणार नाही ; किंवा (ख) राष्ट्रपती व्यतिरिक्त अन्य प्राधिकाऱ्यास कायद्याद्वारे कार्याधिकार प्रदान करण्यास संसदेला प्रतिबंध होणार नाही === कायदेविषयक अधिकार === === न्यायविषयक अधिकार === === वित्तिय अधिकार === राष्ट्रपतींच्या शिफारशीनेच संसदेत आर्थिक विधेयक मांडले जाऊ शकते. राष्ट्रपती वार्षिक आर्थिक विवरणपत्र, म्हणजे केंद्रीय अर्थसंकल्प संसदेसमोर मांडतात. अनपेक्षित खर्च पूर्ण करण्यासाठी राष्ट्रपती भारताच्या आकस्मिक निधीतून आगाऊ रक्कम घेऊ शकतात. केंद्र आणि राज्यांमध्ये करांचे वितरण करण्याची शिफारस करण्यासाठी राष्ट्रपती दर पाच वर्षांनी वित्त आयोग स्थापन करतात. सर्वात अलीकडील 2017 मध्ये स्थापना करण्यात आली. === परराष्ट्रविषयक अधिकार === * राष्ट्रपती आंतरराष्ट्रीय स्थरावर भारताचे प्रतिनिधीत्व करतात. * सर्व आंतरराष्ट्रीय करार व तह संसदेच्या आधिन राहून राष्ट्रपतींच्या नावाने केले जातात. * राष्ट्रपती परदेशातील भारताचे राजदूत व राजनयीक अधिकारांच्या नेमणुका करतात. अन्य देशांचे भारतातील राजदूत व राजनयीक अधिकारी यांना राष्ट्रपतींची मान्यता व स्वीकृती आवश्यक आहे. === लष्करी अधिकार === राष्ट्रपती हे भारतीय सशस्त्र दलांचे सर्वोच्च कमांडर असतात. पंतप्रधानांच्या अध्यक्षतेखालील केंद्रीय मंत्रिमंडळाच्या सल्ल्यानुसार राष्ट्रपती युद्ध घोषित करू शकतात किंवा शांतता पूर्ण करू शकतात. सर्व महत्त्वाचे करार राष्ट्रपतींच्या नावाने केले जातात. === क्षमा करण्याचे अधिकार === (१) कोणत्याही अपराधाबद्दल दोषी ठरवण्यात आलेल्या कोणत्याही व्यक्तीला,----- (क) जेव्हा शिक्षा किंवा शिक्षादेश लष्करी न्यायालयाने दिला असेल, अशा सर्व प्रकरणी ; (ख) जेव्हा शिक्षा किंवा शिक्षादेश संघराज्याच्या कार्यकारी अधिकाराच्या व्याप्तीतील एखाद्या बाबीशी संबंधित असलेल्या कोणत्याही कायद्याविरुद्ध केलेल्या अपराधाबद्दल देण्यात आला असेल, अशा सर्व प्रकरणी ; (ग) जेव्हा शिक्षादेश हा मृत्युशिक्षादेश असेल, अशा सर्व प्रकरणी ; शक्षेबद्दल क्षमा करण्याचा, शिक्षेस तहकुबी देण्याचा, शिक्षेस स्थगिती देण्याचा किंवा शिक्षेत सूट देण्याचा अथवा शिक्षादेश निलंबित करण्याचा,त्यात सूट देण्याचा किंवा तो सौम्य करण्याचा राष्ट्रपतीस अधिकार असेल. === आणीबाणीविषयत अधिकार === राष्ट्रपती तीन प्रकारच्या आणीबाणी घोषित करू शकतात: राष्ट्रीय, राज्य आणि आर्थिक, कलम 352, 356 आणि 360 अंतर्गत कलम 123 अंतर्गत अध्यादेश जारी करण्याव्यतिरिक्त. # राष्ट्रीय आणीबाणी # राज्य आणीबाणी किंवा राष्ट्रपती राजवट # आर्थिक आणीबाणी === नियुक्तीचे अधिकार === राष्ट्रपती पंतप्रधान म्हणून नियुक्त करतात, ज्या व्यक्तीला लोकसभेतील बहुसंख्य लोकांच्या पाठिंब्याची आज्ञा असते (सामान्यतः बहुसंख्य पक्ष किंवा आघाडीचा नेता). त्यानंतर अध्यक्ष मंत्रिपरिषदेच्या इतर सदस्यांची नियुक्ती करतात आणि त्यांना पंतप्रधानांच्या सल्ल्यानुसार पोर्टफोलिओचे वितरण करतात. मंत्रिपरिषद अध्यक्षांच्या 'आनंदाने' सत्तेवर राहते. ज्यांना साहित्य, विज्ञान, कला आणि समाजसेवा यासारख्या विषयांचे विशेष ज्ञान किंवा व्यावहारिक अनुभव आहे अशा व्यक्तींमधून राष्ट्रपती राज्यसभेवर १२ सदस्यांची नियुक्ती करतात.2019 मध्ये काढण्यात आलेल्या कलम 331 नुसार राष्ट्रपती अँग्लो इंडियन समुदायातील दोनपेक्षा जास्त सदस्यांना लोकसभा सदस्य म्हणून नामित करू शकत नाहीत. राज्यांचे राज्यपाल देखील राष्ट्रपती नियुक्त करतात जे राष्ट्रपतींच्या मर्जीनुसार काम करतात. कलम 156 नुसार, राष्ट्रपतींना त्यांच्या कृत्यांमध्ये संविधानाचे उल्लंघन करणाऱ्या राज्यपालांना बडतर्फ करण्याचा अधिकार आहे. विविध प्रकारच्या नियुक्त्या करण्यासाठी अध्यक्ष जबाबदार असतो. यात समाविष्ट: भारताचे मुख्य न्यायाधीश आणि भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाचे आणि राज्य/केंद्रशासित प्रदेशातील उच्च न्यायालयांचे इतर न्यायाधीश. दिल्लीच्या राष्ट्रीय राजधानी प्रदेशाचे मुख्यमंत्री (घटनेचे अनुच्छेद २३९ एए ५). भारताचे नियंत्रक आणि महालेखापरीक्षक. मुख्य निवडणूक आयुक्त आणि इतर निवडणूक आयुक्त. संघ लोकसेवा आयोगाचे अध्यक्ष आणि इतर सदस्य. भारताचे ऍटर्नी जनरल. इतर देशांतील राजदूत आणि उच्चायुक्त (केवळ पंतप्रधानांनी दिलेल्या नावांच्या यादीद्वारे).[20][21]:48 अखिल भारतीय सेवा (IAS, IPS आणि IFoS) आणि गट 'अ' मधील इतर केंद्रीय नागरी सेवांचे अधिकारी. == निवड प्रक्रिया == === पात्रता === घटनेच्या कलम ५८ मध्ये राष्ट्रपती पदासाठी पात्र होण्यासाठी आवश्यक असलेली प्रमुख पात्रता निश्चित केली आहे. * भारताचा नागरिक * 35 वर्षे किंवा त्याहून अधिक वयाचे * लोकसभेचे सदस्य होण्यासाठी पात्र एखादी व्यक्ती भारत सरकार किंवा कोणत्याही राज्य सरकारच्या अंतर्गत लाभाचे कोणतेही पद धारण करत असल्यास किंवा वरीलपैकी कोणत्याही सरकारच्या नियंत्रणाखाली असलेल्या कोणत्याही स्थानिक किंवा अन्य प्राधिकरणाच्या अधीन असल्यास अध्यक्ष म्हणून निवडीसाठी पात्र होणार नाही. तथापि, काही पदाधिकाऱ्यांना अध्यक्षपदाचे उमेदवार म्हणून उभे राहण्याची परवानगी आहे. हे आहेत: * विद्यमान उपराष्ट्रपती * कोणत्याही राज्याचा राज्यपाल * केंद्राचा किंवा कोणत्याही राज्याचा मंत्री (पंतप्रधान आणि मुख्यमंत्र्यांसह) उपराष्ट्रपती, राज्यपाल किंवा मंत्री यांची अध्यक्षपदी निवड झाल्यास, त्यांनी अध्यक्ष म्हणून काम सुरू केल्याच्या तारखेपासून त्यांचे पूर्वीचे कार्यालय रिकामे केले असे मानले जाते. संसद किंवा राज्य विधानमंडळाचा सदस्य राष्ट्रपतींच्या पदासाठी निवडणूक घेऊ शकतो परंतु जर ते अध्यक्ष म्हणून निवडून आले तर त्यांनी ज्या तारखेला त्यांच्या पदावर प्रवेश केला त्या तारखेला त्यांनी संसद किंवा राज्य विधानमंडळातील त्यांची जागा रिकामी केली असे मानले जाईल. राष्ट्रपती. कलम 57 मध्ये अशी तरतूद आहे की, ज्या व्यक्तीने अध्यक्षपद धारण केले आहे, किंवा ज्याने अध्यक्षपद भूषवले आहे, ती या घटनेच्या इतर तरतुदींच्या अधीन राहून, त्या पदासाठी पुन्हा निवडून येण्यास पात्र असेल. राष्ट्रपती आणि उप-राष्ट्रपती निवडणूक कायदा, 1952,[43] अंतर्गत राष्ट्रपती पदासाठी नामनिर्देशित होण्यासाठी उमेदवाराला त्यांचे नाव मतपत्रिकेवर दिसण्यासाठी प्रस्तावक म्हणून 50 मतदार आणि दुय्यम म्हणून 50 मतदारांची आवश्यकता असते. फेरनिवडणुकीस पात्रता.-----जी व्यक्ती, राष्ट्रपती म्हणून पद धारण करीत आहे अथवा जिने असे पद धारण केलेले आहे ती व्यक्ती, या संविधानाच्या अन्य तरतुदींना अधीन राहून त्या पदासाठी होणाऱ्या फेरनिवडणुकीस पात्र असेल. === निवडणूक प्रक्रिया === भारतामध्ये राष्ट्रपती (१) [[भारतीय संसद|संसदे]]<nowiki/>च्या दोन्ही सभागृहांचे निवडून आलेले सदस्य ([[राज्यसभा]] व [[लोकसभा]]) आणि (२) राज्यांच्या [[विधानसभा|विधानसभां]]<nowiki/>चे निवडून आलेले सदस्य (यामध्ये राज्यांसह [[दिल्ली विधानसभा|दिल्ली]] व [[पाँडिचेरी विधानसभा|पाँडिचेरी]] संघ राज्यक्षेत्रांच्या विधानसभा सदस्यांचा समावेश आहे.) यांनी मिळून बनलेल्या निर्वाचकगणांच्या सदस्यांकडून (members of an electoral college), निवडला जातो. === शपथ किंवा प्रतिज्ञा === भारताच्या प्रत्येक राष्ट्रपतीला, आपले पद ग्रहण करण्यापूर्वी, [[भारताचे सरन्यायाधीश|भारताच्या मुख्य न्यायमूर्ती]]<nowiki/>च्या समक्ष किंवा ते अनुपस्थितीत असतील तर [[भारताचे सर्वोच्च न्यायालय|सर्वोच्च न्यायालया]]<nowiki/>च्या उपलब्ध जेष्ठतम न्यायमूर्तीच्या समक्ष पुढील नमुन्यानुसार शपथ किंवा प्रतिज्ञा करून त्याखाली सही करणे बंधनकारक आहे, {{Quote|मी, (नाव), ईश्वरसाक्ष शपथ घेतो की, (किंवा गंभीर्यपूर्वक प्रतिज्ञा करतो.) मी भारताचा राष्ट्रपती म्हणून आपल्या पदाचे निष्ठापूर्वक कार्यपालन करीन (किंवा मी भारताच्या राष्ट्रपतीची कार्ये पार पाडीन) आणि माझ्या संपूर्ण क्षमतेनिशी संविधान आणि कायदा यांचे जतन, रक्षण आणि संरक्षण करीन आणि मी स्वतःला भारतीय जनतेच्या सेवेस आणि कल्याणास वाहून घेईन.|अनुच्छेद ६०, [[भारताचे संविधान]],<ref>https://legislative.gov.in/sites/default/files/Marathi%20Savidhan.pdf</ref>}} -(१) संविधानाच्या उल्लंघनाबद्दल राष्ट्रपतीवर महाभियोग लावावयाचा असेल तेव्हा, त्यासंबंधीचा दोषारोप संसदेच्या कोणत्याही सभागृहाकडून करण्यात येईल. (२) (क) असा दोषारोप करण्याचा प्रस्ताव एखाद्या ठरावात अंतर्भूत करून, तो ठराव मांडण्याचा आपला उद्देश असल्याबद्दल त्या सभागृहातील एकूण् सदस्यसंख्येच्या किमान एक-चतुर्थांश सदस्यांनी स्वाक्षरित केलेली निदान चौदा दिवसांची लेखी नोटीस दिली गेल्यानंतर तो मांडला गेल्याखेरीज, आणि (ख) असा ठराव त्या सभागृहाच्या एकूण सदस्यसंख्येच्या किमान दोन-तृतीयांश सदस्यांच्या बहुमताने पारित करण्यात आल्याखेरीज, असा कोणताही दोषारोप केला जाणार नाही (३) संसदेच्या कोणत्याही सभागृहाकडून याप्रमाणे दोषारोप करण्यात येईल तेव्हा, दुसरे सभागृह, त्या दोषारोपाचे अन्वेषण करील किंवा करण्याची व्यवस्था करील आणि राष्ट्रपतीस अशा अन्वेषणाच्या वेळी हजर राहण्याचा व आपली बाजू मांडण्याचा हक्क असेल. (४) जर अन्वेषणान्ती, राष्ट्रपतीच्या विरूद्ध करण्यात आलेला दोषारोप सिद्ध झाला आहे, असे घोषित करणारा ठराव ज्या सभागृहाने दोषारोपाचे अन्वेषण केले होते किंवा करण्याची व्यवस्था केली होती त्या सभागृहाच्या एकूण सदस्यसंख्येच्या किमान दोन तृतीयांश सदस्यांच्या बहुमताने पारित झाला तर, अशा ठरावाच्या परिणामी राष्ट्रपतीस, तो ठराव याप्रमाणे पारित झाल्याच्या दिनांकास व तेव्हापासून त्याच्या पदावरून दूर केले जाईल. राष्ट्रपतीचा पदावधी संपल्यामुळे रिक्त होणारे पद भरण्याकरिता निवडणूक घ्यावयाची असेल तेव्हा, तो अवधी संपण्यापूर्वी ती निवडणूक पूर्ण करण्यात येईल. राष्ट्रपतीचा मृत्यू झाला, त्याने राजीनामा दिला किंवा त्यास पदावरून दूर केले गेले या कारणामुळे किंवा अन्यथा रिक्त होणारे त्याचे पद भरण्याकरिता,ते पद रिक्त झाल्याच्या दिनांकानंतर शक्य तितक्या लवकर आणि कोणत्याही परिस्थितीत त्या दिनांकापासून सहा महिन्यांच्या आत, निवडणूक घेण्यात येईल आणि रिक्त पद भरण्याकरिता निवडून आलेली व्यक्ती, अनुच्छेद ५६ च्या तरतुदींना अधीन राहून आपले पद ग्रहण केल्याच्या दिनांकापासून पाच वर्षांच्या पूर्ण अवधीपर्यंत, पद धारण करण्यास हक्कदार असेल. == मानधन आणि सुविधा == {| class="wikitable" style="margin:1ex 0 1ex 1ex;" |+'''राष्ट्रपती वेतन''' !Date updated !पगार (दरमहा) |- |1 February 2018 | style="text-align:right;" |{{INRConvert|5|l|lk=on}} |- | colspan="2" style="text-align:center;" |स्रोत:<ref>{{Cite news|url=http://www.timesnownews.com/india/article/arun-jaitley-budget-speech-2018-president-salary-vice-president-salary/194462|title=President, Vice President, Governors' salaries hiked to Rs 5 lakh, Rs 4 lakh, Rs 3.5 lakh respectively|date=1 February 2018|work=TimesNow|access-date=2 April 2018}}</ref> |} भारतीय संविधानाच्या दुसऱ्या अनुसूचीनुसार भारताच्या राष्ट्रपतींना दरमहा १०,००० मिळत होते. ही रक्कम 1998 मध्ये ₹50,000 पर्यंत वाढवण्यात आली. 11 सप्टेंबर 2008 रोजी, भारत सरकारने राष्ट्रपतींचा पगार ₹1.5 लाख वाढवला. भारताच्या 2018 च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पात ही रक्कम आणखी वाढवून ₹5 लाख करण्यात आली. तथापि, अध्यक्ष जे काही करतात किंवा करू इच्छितात त्या प्रत्येक गोष्टीची काळजी वार्षिक ₹225 दशलक्ष अर्थसंकल्पाद्वारे घेतली जाते जी सरकार त्यांच्या देखरेखीसाठी देते.<ref name="ibn 300">{{cite web|url=http://www.ibnlive.com/news/president-gets-richer-gets-300-pc-salary-hike/73365-3.html?from=rssfeed|title=President gets richer, gets 300 pc salary hike|date=11 September 2008|publisher=CNN-IBN|access-date=9 November 2008}}</ref> राष्ट्रपती भवन, राष्ट्रपतींचे अधिकृत निवासस्थान, हे जगातील सर्वात मोठे राष्ट्रपती भवन आहे.<ref name="RandhawaMukhopadhyay1986">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=bQCIZoKDG1kC&pg=PA593|title=Floriculture in India|last1=Randhawa|first1=Gurcharan Singh|last2=Mukhopadhyay|first2=Amitabha|publisher=Allied Publishers|year=1986|isbn=978-81-7023-057-1|page=593|archive-url=https://web.archive.org/web/20160623221521/https://books.google.com/books?id=bQCIZoKDG1kC&pg=PA593|archive-date=23 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="RandhawaRandhawa1971">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=HTFJAAAAMAAJ|title=The Famous gardens of India|last1=Randhawa|first1=Mohindar Singh|last2=Randhawa|first2=Gurcharan Singh|last3=Chadha|first3=K. L.|last4=Singh|first4=Daljit|author5=Horticultural Society of India|publisher=Malhotra Publishing House|year=1971|archive-url=https://web.archive.org/web/20160428041915/https://books.google.com/books?id=HTFJAAAAMAAJ|archive-date=28 April 2016|url-status=live}}</ref> बोलारम, हैदराबाद येथील राष्ट्रपती निलयम आणि छाराबरा, शिमला येथील रिट्रीट बिल्डिंग ही भारताच्या राष्ट्रपतींची अधिकृत रिट्रीट* निवासस्थाने आहेत.<ref name="Publications2001">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=bgGCCP5Fxg0C&pg=PA39|title=India Foreign Policy and Government Guide|date=1 May 2001|publisher=International Business Publications|isbn=978-0-7397-8298-9|page=39|archive-url=https://web.archive.org/web/20160430093010/https://books.google.com/books?id=bgGCCP5Fxg0C&pg=PA39|archive-date=30 April 2016|url-status=live}}</ref> राष्ट्रपतींची अधिकृत राज्य कार ही कस्टम-बिल्ट जड आर्मर्ड मर्सिडीज बेंझ S600 (W221) पुलमन गार्ड ही आहे. माजी राष्ट्रपती आणि राष्ट्रपतींच्या विधवा आणि विधुर पेन्शन, सुसज्ज निवास, सुरक्षा, विविध भत्ते इत्यादीसाठी पात्र आहेत.<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Parliament-approves-salary-pension-hike-for-President-Vice-President-governors/articleshow/3841371.cms|title=Parliament approves salary pension hike for President, Vice-President and Governors|website=[[The Times of India]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150527173113/http://timesofindia.indiatimes.com/india/Parliament-approves-salary-pension-hike-for-President-Vice-President-governors/articleshow/3841371.cms|archive-date=27 May 2015|access-date=26 May 2015}}</ref><gallery mode="packed" style="text-align: center;" heights="100" perrow="3" caption="Presidential amenities"> File:PresidentPalaceDelhi.jpg|[[Rashtrapati Bhavan]], the official residence of the president, located in New Delhi File:Residency House Bolarum.jpg|[[Rashtrapati Nilayam]] is the official retreat of the president located in Hyderabad. File:Honour guard, India 20060302-9 d-0108-2-515h.jpg|The [[President's Bodyguard (India)|President's Bodyguards]] is an elite household cavalry regiment of the [[Indian Army]]. File:IAF Mi 8 for VIP Transport at Aero India 2013.JPG|A chopper of IAF's special VIP fleet meant for carrying the President of India File:Air India One Chennai.png|VIP [[Boeing 777|B777]] with call sign [[Air India One]] (INDIA 1) is used for international travels by the President. File:Air India One 737.jpg|[[Indian Air Force]]'s [[Boeing 777X|BBJ 737]] with call sign [[Air India One]] (INDIA 1) is used for domestic travels by the President. </gallery> ==यादी== * [[भारताच्या राष्ट्रपतींची यादी]] ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} ==बाह्य दुवे== #[http://presidentofindia.nic.in/ राष्ट्रपतींचे अधिकृत संकेतस्थळ] [[वर्ग:भारताचे राष्ट्रपती| ]] [[वर्ग:भारत सरकार|राष्ट्रपती]] [[वर्ग:देशानुसार राष्ट्राध्यक्ष]] [[वर्ग:याद्या]] [[वर्ग:भारतीय संसद]] 689aymt0so4fmlpjr7k0cotrcpqd4l2 14 55221 2145242 294500 2022-08-12T05:20:55Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील विमानवाहतूक कंपन्या]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील विमानवाहतूक कंपन्या]] ec4hqa6ygyrpqne093vwsrbzjfksuvz 14 56902 2145343 1171750 2022-08-12T06:18:03Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे भौतिकशास्त्रज्ञ]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे भौतिकशास्त्रज्ञ]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:देशानुसार भौतिकशास्त्रज्ञ]] og3c06hfe02806o533jfvg0hgmkqe4s 14 56903 2145346 1171747 2022-08-12T06:18:19Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे रसायनशास्त्रज्ञ]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे रसायनशास्त्रज्ञ]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:देशानुसार रसायनशास्त्रज्ञ]] cbi3ctri5z49mgqxcua7xw1y5kjv1qo 0 58052 2145569 2141591 2022-08-12T09:21:05Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = न्यूझीलंड | team2_image = WestIndiesCricketFlagPre1999.svg | team2_name = वेस्ट इंडिज | from_date = ५ डिसेंबर २००८ | to_date = १३ जानेवारी २००९ | team1_captain = डॅनियल व्हिटोरी | team2_captain = [[ख्रिस गेल]] | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = 0 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[जेसी रायडर]] (२०५) | team2_tests_most_runs = [[ख्रिस गेल]] (३०५) | team1_tests_most_wickets = डॅनियल व्हिटोरी (१०) | team2_tests_most_wickets = [[फिडेल एडवर्ड्स]] (११) | no_of_ODIs = 5 | team1_ODIs_won = 2 | team2_ODIs_won = 1 | team1_ODIs_most_runs = [[रॉस टेलर]] (१८७) | team2_ODIs_most_runs = [[ख्रिस गेल]] (२६०) | team1_ODIs_most_wickets = [[काइल मिल्स]] (७) | team2_ODIs_most_wickets = [[डॅरेन पॉवेल]] (७) | no_of_twenty20s = 2 | team1_twenty20s_won = 1 | team2_twenty20s_won = 1 | team1_twenty20s_most_runs = [[जेसी रायडर]] (७४) | team2_twenty20s_most_runs = [[ख्रिस गेल]] (६८) | team1_twenty20s_most_wickets = डॅनियल व्हिटोरी (५) | team2_twenty20s_most_wickets = [[ख्रिस गेल]] (४) }} वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघाने ५ डिसेंबर २००८ आणि १३ जानेवारी २००९ दरम्यान न्यू झीलंडचा दौरा केला. त्यांनी यजमानांविरुद्ध दोन कसोटी सामने, दोन ट्वेंटी२० आंतरराष्ट्रीय (टी२०आ) आणि पाच एकदिवसीय सामने (वनडे) तसेच स्टेट चॅम्पियनशिप मधील ऑकलंडविरुद्ध तीन दिवसीय सामना खेळला. २००५-०६ मध्ये वेस्ट इंडीजच्या न्यू झीलंड दौऱ्यानंतर दोन्ही पक्षांमधील ही पहिली मालिका होती; त्यांची मागील बैठक २००७ क्रिकेट विश्वचषकाच्या सुपर ८ टप्प्यात झाली होती. == ट्वेन्टी-२० मालिका == === पहिला ट्वेन्टी-२० === {{Limited overs matches | date = २६ डिसेंबर २००८ | team1 = {{cr-rt|NZ}} | score1 = १५५/७ (२० षटके) | score2 = १५५/८ (२० षटके) | team2 = {{cr|WIN}} | runs1 = [[रॉस टेलर]] ६३ (५०) | wickets1 = [[ख्रिस गेल]] २/१६ (३ षटके) | runs2 = [[ख्रिस गेल]] ६७ (४१) | wickets2 = डॅनियल व्हिटोरी ३/१६ (४ षटके) | result = सामना बरोबरीत; वेस्ट इंडिजने [[सुपर ओव्हर]] जिंकली. | report = [http://www.espncricinfo.com/nzvwi2008_09/engine/match/366707.html धावफलक] | venue = [[ईडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | umpires = [[बिली बॉडेन]] आणि [[टोनी हिल]] | motm = [[ख्रिस गेल]] | toss = न्यूझीलंडने नाणेफेक जिंकून फलंदाजीचा निर्णय घेतला. }} === दुसरा ट्वेन्टी-२० === {{Limited overs matches | date = २८ डिसेंबर २००८ | team1 = {{cr-rt|NZ}} | score1 = १९१/९ (२० षटके) | score2 = १५५/७ (२० षटके) | team2 = {{cr|WIN}} | runs1 = [[जेसी रायडर]] ६२ (४१) | wickets1 = [[ख्रिस गेल]] २/२७ (४ षटके) | runs2 = रामनरेश सरवन ५३ (३६) | wickets2 = [[जीतन पटेल]] २/१२ (२ षटके) | result = न्यूझीलंड ३६ धावांनी जिंकला | report = [http://content-nz.cricinfo.com/nzvwi2008_09/engine/current/match/366708.html धावफलक] | venue = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यूझीलंड]] | umpires = गॅरी बॅक्स्टर आणि इव्हान वॅटकिन | motm = [[जेसी रायडर]] | rain = }} ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २००८-०९}} [[वर्ग:वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] igfygg6fg1yda28zjvn7y9bvwuj0xrs 0 59038 2145151 2113391 2022-08-11T17:17:38Z Kunalgadahire 102388 वाक्याची पुनर्रचना केली आणि व्याकरणाच्या चुका सुधारल्या. wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड म्हणुन निलेश खरे आहेत. २०१७ साली त्यांनी वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतली त्यानंतर वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय , व्हीडीओकाॅन , डीश टीव्ही , एअरटेल , हॅतवे , इन केबल्स , वर प्रसारित होते. https://www.esakal.com/maharashtra/sam-tv-number-one-218824 https://www.esakal.com/maharashtra/saam-tv-channel-number-one-maharashtra-206058 https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825 https://www.exchange4media.com/media-tv-news/news-next-2020-regional-channels-are-potent-for-the-common-people-experts-102890.html {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] p3jlocmawlf8txnkfzs775b7gzgxl5j 2145152 2145151 2022-08-11T17:47:49Z Kunalgadahire 102388 नवीन माहिती समाविष्ट केली. सध्याचे कार्यकारी संपादक राजेंद्र हुजे आहेत. त्या अनुषंगाने माहितीची पुनर्रचना केली. wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. सध्या राजेंद्र हुंजे हे साम टीव्ही चे कार्यकारी संपादक आहेत. त्यापूर्वी, निलेश खरे हे साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड होते. निलेश खरे यांनी, २०१७ साली वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतली त्यानंतर वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय , व्हीडीओकाॅन , डीश टीव्ही , एअरटेल , हॅतवे , इन केबल्स , वर प्रसारित होते. https://www.esakal.com/maharashtra/sam-tv-number-one-218824 https://www.esakal.com/maharashtra/saam-tv-channel-number-one-maharashtra-206058 https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825 https://www.exchange4media.com/media-tv-news/news-next-2020-regional-channels-are-potent-for-the-common-people-experts-102890.html {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] oyjhvtnosfxo1fihet5wdslbfuvhxdt 2145153 2145152 2022-08-11T17:50:25Z Kunalgadahire 102388 वाक्याची पुनर्रचना केली. wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. सध्या राजेंद्र हुंजे हे साम टीव्ही चे कार्यकारी संपादक आहेत. त्यापूर्वी, निलेश खरे हे साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड होते. निलेश खरे यांनी, २०१७ साली वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतल्यानंतर, वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय , व्हीडीओकाॅन , डीश टीव्ही , एअरटेल , हॅतवे , इन केबल्स , वर प्रसारित होते. https://www.esakal.com/maharashtra/sam-tv-number-one-218824 https://www.esakal.com/maharashtra/saam-tv-channel-number-one-maharashtra-206058 https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825 https://www.exchange4media.com/media-tv-news/news-next-2020-regional-channels-are-potent-for-the-common-people-experts-102890.html {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] gxq3qk6sbz0gcpc016hssqyys0adzfq 2145154 2145153 2022-08-11T17:51:20Z Kunalgadahire 102388 शुद्धलेखन wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. सध्या राजेंद्र हुंजे हे साम टीव्ही चे कार्यकारी संपादक आहेत. त्यापूर्वी, निलेश खरे हे साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड होते. निलेश खरे यांनी, २०१७ साली वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतल्यानंतर, वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय, व्हीडीओकाॅन, डीश टीव्ही, एअरटेल, हॅतवे, इन केबल्स, वर प्रसारित होते. https://www.esakal.com/maharashtra/sam-tv-number-one-218824 https://www.esakal.com/maharashtra/saam-tv-channel-number-one-maharashtra-206058 https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825 https://www.exchange4media.com/media-tv-news/news-next-2020-regional-channels-are-potent-for-the-common-people-experts-102890.html {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] 37iempsdoeomzi85fvr8vvjwikb3wwi 2145155 2145154 2022-08-11T17:51:51Z Kunalgadahire 102388 शुद्धलेखन wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. सध्या राजेंद्र हुंजे हे साम टीव्ही चे कार्यकारी संपादक आहेत. त्यापूर्वी, निलेश खरे हे साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड होते. निलेश खरे यांनी, २०१७ साली वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतल्यानंतर, वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय, व्हीडीओकाॅन, डीश टीव्ही, एअरटेल, हॅतवे, इन केबल्स वर प्रसारित होते. https://www.esakal.com/maharashtra/sam-tv-number-one-218824 https://www.esakal.com/maharashtra/saam-tv-channel-number-one-maharashtra-206058 https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825 https://www.exchange4media.com/media-tv-news/news-next-2020-regional-channels-are-potent-for-the-common-people-experts-102890.html {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] namyk368fwzi85ome3zv6lgmlcc0yzi 2145159 2145155 2022-08-11T18:44:17Z Kunalgadahire 102388 संदर्भ जोडला आहे. wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. सध्या राजेंद्र हुंजे हे साम टीव्ही चे कार्यकारी संपादक आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.dainikrajaswa.com/rajendra-hunje-as-the-editor-of-saam-tv-news-channel/|title=Saam TV वृत्तवाहिनीच्या संपादक पदी राजेंद्र हुंजे.|date=2020-12-20|website=Dainik Rajaswa|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> त्यापूर्वी, निलेश खरे हे साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड होते. निलेश खरे यांनी, २०१७ साली वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतल्यानंतर, वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय, व्हीडीओकाॅन, डीश टीव्ही, एअरटेल, हॅतवे, इन केबल्स वर प्रसारित होते. https://www.esakal.com/maharashtra/sam-tv-number-one-218824 https://www.esakal.com/maharashtra/saam-tv-channel-number-one-maharashtra-206058 https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825 https://www.exchange4media.com/media-tv-news/news-next-2020-regional-channels-are-potent-for-the-common-people-experts-102890.html {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] p63kjzj08gv539s5i2fubdjpvxpepqn 2145160 2145159 2022-08-11T18:46:06Z Kunalgadahire 102388 संदर्भ जोडला आहे. wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.saamtv.com/about-us|title=About Us - Saam TV|website=Saam TV {{!}} साम टीव्ही|language=mr|access-date=2022-08-11}}</ref> सध्या राजेंद्र हुंजे हे साम टीव्ही चे कार्यकारी संपादक आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.dainikrajaswa.com/rajendra-hunje-as-the-editor-of-saam-tv-news-channel/|title=Saam TV वृत्तवाहिनीच्या संपादक पदी राजेंद्र हुंजे.|date=2020-12-20|website=Dainik Rajaswa|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> त्यापूर्वी, निलेश खरे हे साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड होते. निलेश खरे यांनी, २०१७ साली वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतल्यानंतर, वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय, व्हीडीओकाॅन, डीश टीव्ही, एअरटेल, हॅतवे, इन केबल्स वर प्रसारित होते. https://www.esakal.com/maharashtra/sam-tv-number-one-218824 https://www.esakal.com/maharashtra/saam-tv-channel-number-one-maharashtra-206058 https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825 https://www.exchange4media.com/media-tv-news/news-next-2020-regional-channels-are-potent-for-the-common-people-experts-102890.html {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] 2cj3wfvayh2pc9v1aiu8bs1np6346bg 2145161 2145160 2022-08-11T18:47:18Z Kunalgadahire 102388 संदर्भ जोडला आहे. wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.saamtv.com/about-us|title=About Us - Saam TV|website=Saam TV {{!}} साम टीव्ही|language=mr|access-date=2022-08-11}}</ref> सध्या राजेंद्र हुंजे हे साम टीव्ही चे कार्यकारी संपादक आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.dainikrajaswa.com/rajendra-hunje-as-the-editor-of-saam-tv-news-channel/|title=Saam TV वृत्तवाहिनीच्या संपादक पदी राजेंद्र हुंजे.|date=2020-12-20|website=Dainik Rajaswa|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> त्यापूर्वी, निलेश खरे हे साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड होते. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825|title=Saam TV to see programming revamp as new editor joins|last=https://plus.google.com/107324234873078450867|date=2017-08-25|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-08-11}}</ref> निलेश खरे यांनी, २०१७ साली वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतल्यानंतर, वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय, व्हीडीओकाॅन, डीश टीव्ही, एअरटेल, हॅतवे, इन केबल्स वर प्रसारित होते. https://www.esakal.com/maharashtra/sam-tv-number-one-218824 https://www.esakal.com/maharashtra/saam-tv-channel-number-one-maharashtra-206058 https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825 https://www.exchange4media.com/media-tv-news/news-next-2020-regional-channels-are-potent-for-the-common-people-experts-102890.html {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] pix66dmwchi7701ecqplyd5hwlwvi17 2145162 2145161 2022-08-11T18:51:20Z Kunalgadahire 102388 wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.saamtv.com/about-us|title=About Us - Saam TV|website=Saam TV {{!}} साम टीव्ही|language=mr|access-date=2022-08-11}}</ref> सध्या राजेंद्र हुंजे हे साम टीव्ही चे कार्यकारी संपादक आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.dainikrajaswa.com/rajendra-hunje-as-the-editor-of-saam-tv-news-channel/|title=Saam TV वृत्तवाहिनीच्या संपादक पदी राजेंद्र हुंजे.|date=2020-12-20|website=Dainik Rajaswa|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> त्यापूर्वी, निलेश खरे हे साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड होते. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825|title=Saam TV to see programming revamp as new editor joins|date=2017-08-25|website=Indian Television Dot Com|language=en|url-status=live|access-date=2022-08-11}}</ref> निलेश खरे यांनी, २०१७ साली वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतल्यानंतर, वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय, व्हीडीओकाॅन, डीश टीव्ही, एअरटेल, हॅतवे, इन केबल्स वर प्रसारित होते. https://www.esakal.com/maharashtra/sam-tv-number-one-218824 https://www.esakal.com/maharashtra/saam-tv-channel-number-one-maharashtra-206058 https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825 https://www.exchange4media.com/media-tv-news/news-next-2020-regional-channels-are-potent-for-the-common-people-experts-102890.html {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] 9d6c60go66dh0xkpe1ydmbmous55vj1 2145163 2145162 2022-08-11T18:54:19Z Kunalgadahire 102388 नवीन संदर्भ योग्य प्रकारे जोडले असल्याने, चुकीच्या प्रकारे लेखात समावेश केलेले जुने संदर्भ काढले आहेत. wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.saamtv.com/about-us|title=About Us - Saam TV|website=Saam TV {{!}} साम टीव्ही|language=mr|access-date=2022-08-11}}</ref> सध्या राजेंद्र हुंजे हे साम टीव्ही चे कार्यकारी संपादक आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.dainikrajaswa.com/rajendra-hunje-as-the-editor-of-saam-tv-news-channel/|title=Saam TV वृत्तवाहिनीच्या संपादक पदी राजेंद्र हुंजे.|date=2020-12-20|website=Dainik Rajaswa|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> त्यापूर्वी, निलेश खरे हे साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड होते. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825|title=Saam TV to see programming revamp as new editor joins|date=2017-08-25|website=Indian Television Dot Com|language=en|url-status=live|access-date=2022-08-11}}</ref> निलेश खरे यांनी, २०१७ साली वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतल्यानंतर, वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय, व्हीडीओकाॅन, डीश टीव्ही, एअरटेल, हॅतवे, इन केबल्स वर प्रसारित होते. {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] k91tt85m83f2w7pvr5lnjjobzreb3sm 2145165 2145163 2022-08-11T18:57:44Z Kunalgadahire 102388 संदर्भयादी wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.saamtv.com/about-us|title=About Us - Saam TV|website=Saam TV {{!}} साम टीव्ही|language=mr|access-date=2022-08-11}}</ref> सध्या राजेंद्र हुंजे हे साम टीव्ही चे कार्यकारी संपादक आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.dainikrajaswa.com/rajendra-hunje-as-the-editor-of-saam-tv-news-channel/|title=Saam TV वृत्तवाहिनीच्या संपादक पदी राजेंद्र हुंजे.|date=2020-12-20|website=Dainik Rajaswa|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> त्यापूर्वी, निलेश खरे हे साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड होते. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825|title=Saam TV to see programming revamp as new editor joins|date=2017-08-25|website=Indian Television Dot Com|language=en|url-status=live|access-date=2022-08-11}}</ref> निलेश खरे यांनी, २०१७ साली वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतल्यानंतर, वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय, व्हीडीओकाॅन, डीश टीव्ही, एअरटेल, हॅतवे, इन केबल्स वर प्रसारित होते. ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] tmoboabaafz19wzw6s10l5u1ewvpxf7 2145184 2145165 2022-08-12T01:59:57Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki {{बदल}} {{ दुरचित्रवाहिनी | नाव = साम मराठी |चित्र = |चित्रसाईज = |चित्र_माहिती = |चित्र२ = |सुरुवात = |शेवटचे_प्रसारण = |चित्र_प्रकार = |प्रेक्षक_संख्या = |प्रेक्षक_संख्या_सध्या = |प्रेक्षक_संख्या_माहिती = |नेटवर्क = |मालक = सकाळ पेपर्स |ब्रीदवाक्य = सामर्थ्य महाराष्ट्राचे |देश = [[भारत]] |प्रसारण क्षेत्र = [[भारत]] |मुख्यालय = [[मुंबई]] |जुने नाव = |बदललेले नाव = |भगिनी वाहिनी = |प्रसारण वेळ = २४ तास |संकेतस्थळ = www.saamtv.com }} '''साम टीव्ही मराठी''' ही महाराष्ट्रातील २४ तास मराठी बातम्या देणारी वृत्तवाहीनी आहे. २००८ साली, सकाळ माध्यम समूहाने या वृत्तवाहिनीची सुरुवात केली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.saamtv.com/about-us|title=About Us - Saam TV|website=Saam TV {{!}} साम टीव्ही|language=mr|access-date=2022-08-11}}</ref> सध्या राजेंद्र हुंजे हे साम टीव्ही चे कार्यकारी संपादक आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.dainikrajaswa.com/rajendra-hunje-as-the-editor-of-saam-tv-news-channel/|title=Saam TV वृत्तवाहिनीच्या संपादक पदी राजेंद्र हुंजे.|date=2020-12-20|website=Dainik Rajaswa|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> त्यापूर्वी, निलेश खरे हे साम टी व्हीचे संपादक आणि चैनल हेड होते. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/saam-tv-to-see-programming-revamp-as-new-editor-joins-170825|title=Saam TV to see programming revamp as new editor joins|date=2017-08-25|website=Indian Television Dot Com|language=en|url-status=live|access-date=2022-08-11}}</ref> निलेश खरे यांनी, २०१७ साली वाहिनीच्या संपादक पदाची सुत्र हाती घेतल्यानंतर, वाहिनीचं ब्रीदवाक्य "बातमी जी व्यवस्था बदलेल" करण्याचा निर्णय घेतला. साम टीव्ही टाटा स्काय, व्हीडीओकाॅन, डीश टीव्ही, एअरटेल, हॅतवे, इन केबल्स वर प्रसारित होते. ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} {{विस्तार-प्रसार|कंपनी}} {{मराठी दूरचित्रवाहिन्या}} [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिन्या]] [[वर्ग:सकाळ माध्यम समूह]] texoey2czo9ehtpaxo9cyv36mk12exz 0 60367 2145288 1929899 2022-08-12T05:51:49Z TEJAS N NATU 147252 /* चित्रदालन */अधिक अचूक वर्णनात्मक प्रतिमा संलग्न केली आहे wikitext text/x-wiki [[File:Red-vented bulbul, near Sukhna Lake ,Chandigarh, India 03.JPG|thumb|Red-vented bulbul, near Sukhna Lake ,Chandigarh, India]] {{पक्षीचौकट |चित्र = Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer) feeding at Kapok (Ceiba pentandra) at Kolkata I IMG 2535.jpg |मराठी नाव = {{तेजस}} |हिंदी नाव = बुलबुल, गुल्दुम |संस्कृत नाव = कृष्णचूड |इंग्रजी नाव = Red-vented Bulbul |शास्त्रीय नाव = Pycnonotus cafer |कुळ = वल्गुवदाद्य (Pycnonotidae) }} ==आकार== {{लेखनाव}} हा साधारण २० सें. मी. (८ इं) आकाराचा पक्षी आहे. ==आवाज== {{audio|Redvented Bulbul.ogg|या बुलबुलचा आवाज ऐका}} ==शरीररचना== या बुलबुलचा मुख्य रंग धुरकट तपकिरी असून याच्या डोक्याचा रंग काळा असून त्यावर लहान शेंडी असते. याच्या पाठीवर आणि छातीवर तुटक रेषांसारख्या खुणा असतात तर पाठीचा मागील भाग पांढरा असतो जो उडतांना स्पष्ट दिसतो. याची मुख्य ओळख म्हणजे याचा पार्श्व भाग लाल रंगाचा असतो. नर-मादी दिसायला सारखेच असतात. ==वास्तव्य== {{लेखनाव}} संपूर्ण [[भारत|भारतासह]] [[बांगलादेश]], [[श्रीलंका]], [[म्यानमार]] येथील उष्णकटिबंधीय वनात, झुडपी जंगलात, शेतीच्या प्रदेशात, बागेत, जोडीने किंवा लहान थव्यात राहणारा पक्षी आहे. हा पक्षी माणसाच्या वस्तीजवळ आणि दूरही राहतो. ==प्रजाती== याच्या रंग आणि आकारावरून किमान ७ उपजाती आहेत. ==खाद्य== विविध [[कीटक]], [[फळ|फळे]], दाणे, [[मध]] , द्राक्षे हे बुलबुलचे मुख्य खाद्य आहे. ==प्रजनन== फेब्रुवारी ते मे हा कालावधी या बुलबुलचा विणीचा काळ असून जमिनीपासून १ ते १० मी. उंच झाडावर यांचे गवताचे, खोलगट घरटे असते. मादी एकावेळी २-३ फिकट गुलाबी रंगाची त्यावर तपकिरी ठिपके असलेली अंडी देते. नर-मादी पिलांचे संगोपन करण्यापासून सर्व कामे मिळून करतात. == चित्रदालन == <gallery> File:RedVentedBulbul male.jpg|thumb|Red vented bulbul|लाल बुडाचा बुलबुल File:Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer)- feeding on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4018.jpg|{{लेखनाव}} File:Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer) preening in Kolkata W IMG 3505.jpg|{{लेखनाव}} File:Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer)- grooming on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 3952.jpg|बुलबुल जोडी File:Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer) nest in Anantgiri, AP W IMG 8900.jpg|घरटे व अंडी </gallery> {{विस्तार}} {{DEFAULTSORT:बुलबुल, लाल बुडाचा}} [[वर्ग:वल्गुवदाद्य]] py2miir08ymsaikwfny033tykvpvvay 0 60797 2145450 2019888 2022-08-12T07:23:23Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट इंग्लंड काउंटी | नाव = बर्कशायर | चित्र = | ब्रीदवाक्य = | नकाशा = [[File:Berkshire UK locator map 2010.svg|250px|within England]] | दर्जा = औपचारिक काउंटी | प्रदेश = [[आग्नेय इंग्लंड]] | क्षेत्रफळक्रम = ४० वा | क्षेत्रफळ = 1262 | iso = | मुख्यालय = | लोकसंख्याक्रम = २६ वा | लोकसंख्यातारीख = २०११ | लोकसंख्या = ८,१२,२०० | घनता = 643 | वांशिकता = ८८.७% श्वेतवर्णीय<br />६.२% दक्षिण आशियाई<br />२% कृष्णवर्णीय | संसदसदस्य = ८ | जिल्हेनकाशा = [[Image:EnglandBerkshireNumbered.png|150px|बर्कशायर]] | जिल्हे = #वेस्ट बर्कशायर #[[रीडिंग]] #वोकिंगहॅम #ब्रॅकनेल फॉरेस्ट #[[विंडसर]] व मेडनहेड #स्लाउ }} [[चित्र:Windsor Castle at Sunset - Nov 2006.jpg|250 px|इवलेसे|विंडसरमधील शाही किल्ला]] '''बर्कशायर''' ({{lang-en|Berkshire}}) ही [[इंग्लंड]]च्या दक्षिण भागातील एक [[इंग्लंडच्या काउंट्या|काउंटी]] आहे. ही एक औपचारिक काउंटी असून [[विंडसर किल्ला|विंडसर]] हा शाही किल्ला येथेच स्थित आहे. ==बाह्य दुवे== *[http://www.bbc.co.uk/berkshire बी.बी.सी.वरील माहिती] {{कॉमन्स|Berkshire|{{लेखनाव}}}} {{इंग्लंड काउंटी}} [[वर्ग:इंग्लंडच्या काउंट्या]] [[वर्ग:बर्कशायर]] muesfwf6335ji769ff0q1ddgk1qludt 0 60816 2145457 2019880 2022-08-12T07:25:15Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट इंग्लंड काउंटी | नाव = चेशायर | चित्र = [[File:Flag of Cheshire.svg|150px]]<br />चेशायरचा ध्वज | ब्रीदवाक्य = | नकाशा = [[File:Cheshire UK locator map 2010.svg|250px|within England]] | दर्जा = औपचारिक काउंटी | प्रदेश = [[वायव्य इंग्लंड]] | क्षेत्रफळक्रम = २५ वा | क्षेत्रफळ = २३४३ | iso = GB-CHES | मुख्यालय = [[चेस्टर]] | लोकसंख्याक्रम = १९ वा | लोकसंख्यातारीख = २०११ | लोकसंख्या = १०,२८,६०० | घनता = ४३९ | वांशिकता = ९७.३% श्वेतवर्णीय | संसदसदस्य = ११ | जिल्हेनकाशा = [[Image:Cheshire unitary number.png|150px|चेशायर]] | जिल्हे = #चेशायर वेस्ट व [[चेस्टर]] #चेशायर ईस्ट #हॉल्टन #वॉरिंग्टन }} '''चेशायर''' ({{lang-en|Cheshire}}) ही [[इंग्लंड]]च्या [[वायव्य इंग्लंड|वायव्य]] भागातील एक [[इंग्लंडच्या काउंट्या|काउंटी]] आहे. ही एक औपचारिक काउंटी असून तिच्या उत्तरेस [[मर्सीसाइड]] व [[ग्रेटर मॅंचेस्टर]], पूर्वेस [[डर्बीशायर]], दक्षिणेस [[स्टॅफर्डशायर]] व [[श्रॉपशायर]] ह्या काउंट्या तर पश्चिमेस [[वेल्स]] आहेत. काही शहरे वगळता ही काउंटी प्रामुख्याने ग्रामीण आहे. ==बाह्य दुवे== *[http://www.discovercheshire.co.uk/ पर्यटन] {{कॉमन्स|Cheshire|{{लेखनाव}}}} {{इंग्लंड काउंटी}} [[वर्ग:इंग्लंडच्या काउंट्या]] [[वर्ग:चेशायर]] d2kkawienbr0y5se8591sf42wx00u5r 14 60832 2145441 937486 2022-08-12T07:20:20Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:इंग्लंडच्या काउंट्या]] 1yb72z7shi0rgh907ri4vrs9xgiio9g 0 61323 2145470 1491140 2022-08-12T07:32:38Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[कॅरोलाइन अॅटकिन्स]] वरुन [[कॅरोलाइन ॲटकिन्स]] ला हलविला wikitext text/x-wiki {{विस्तार}} [[चित्र:CAROLINE ATKINS cricketeruknow.jpg|thumb|right|250px|{{लेखनाव}} फलंदाजी करताना]] '''कॅरोलाइन अ‍ॅटकिन्स''' ([[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]]: ''Caroline Atkins'' ;) ([[जानेवारी १३]], [[इ.स. १९८१]] - हयात) ही [[इंग्लिश क्रिकेट|इंग्लंड महिला क्रिकेट संघाकडून]] खेळणारी [[क्रिकेट|क्रिकेट खेळाडू]] आहे. [[इ.स. २००१|२००१]]साली आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट सामन्यांत पदार्पण केल्यापासून ती इंग्लंड संघाकडून ६ कसोटी व २४ एकदिवसीय सामन्यांमध्ये (इ.स. २०१० सांख्यिकी) खेळली आहे. ती उजव्या हाताने [[फलंदाजी]] करते. == बाह्य दुवे == * {{संकेतस्थळ|http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/53897.html|क्रिकइन्फो.कॉम - प्रोफाइल व आकडेवारी}} {{इंग्लिश संघ - महिला क्रिकेट विश्वचषक, २००९}} {{DEFAULTSORT:ॲटकिन्स,कॅरोलाइन}} [[वर्ग:इंग्लिश महिला क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:इ.स. १९८१ मधील जन्म]] [[वर्ग:स्त्री चरित्रलेख]] ggz52h7629skgrkbxthkot53gsru0im 14 61361 2145256 351156 2022-08-12T05:34:05Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे महिला खेळाडू]] [[वर्ग:देशानुसार महिला क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] s167hh6yqk8e5oc731jy3i0buziq5st 2145349 2145256 2022-08-12T06:18:36Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडच्या महिला क्रिकेट खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडच्या महिला क्रिकेट खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे महिला खेळाडू]] [[वर्ग:देशानुसार महिला क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] s167hh6yqk8e5oc731jy3i0buziq5st 0 62670 2145281 2052561 2022-08-12T05:47:31Z TEJAS N NATU 147252 अधिक अचूक वर्णनात्मक प्रतिमा संलग्न केली आहे wikitext text/x-wiki [[चित्र:White-Wagtail.jpg|thumb|right|200 px|परीट]] [[चित्र:Poetsende man en jong witte kwikstaart-4962012.webm|इवलेसे|''Motacilla alba'']] [[File:DSC 0535-01.jpg|thumb|White wagtail (white faced)]] [[File:DSC 0532-01.jpg|thumb|White wagtail (white faced)]] [[File:Cuculus canorus canorus MHNT.ZOO.2010.11.150.39.jpg|thumb|''Cuculus canorus canorus'' + ''Motacilla alba'']] '''परीट''' अथवा धोबी पक्षी ([[इंग्लिश भाषा|इंग्रजी]]: '''White Wagtail''') (शास्त्रीय नावः ''Motacilla alba'') हा स्थलांतरित पक्षी आहे. [[हिवाळा|हिवाळ्यात]] पाणथळी जागांजवळ हा पक्षी दिसतो. सारख्या आपटणाऱ्या शेपटीमुळे याचे नावे परीट असे पडले आहे.इंग्रजी नावावरून 'सतत शेपटी हालविणारा' असा अर्थ ध्वनित होतो. {{विस्तार}} [[वर्ग:पक्षी]] 6x4ia2mk66ajzczt0e1q14b9k77sc21 2 63475 2145102 1872625 2022-08-11T14:42:16Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki * ''सिध्धिर्भवती कर्मजा'' * जो जो जयाचा घेतला गुण । तो म्यां गुरू केला जाण ।।</br> * कामे पडली अनंत | वेळ मात्र मर्यादित | म्हणुनी व्यर्थ गप्पात | कालक्षेप करू नये || * {{fontcolor|blue|While in Rome, be a Roman. While in India, be an Indian. आणि मराठी विकिवर असतांना एक चांगला '''मराठी विकिपीडियन''' असा.}}</br> * पांढरे केस हे फक्त वृद्धत्व दर्शवितात. अनुभव नाही. (Grey hair only speaks of old age, not of experience.) * युद्धकाळ अथवा युद्ध-सदृष्य कालावधी हा कोणत्याही संस्थेसाठी अथवा संस्कृतीसाठी मारक असतो. त्या कालावधीत सर्वकष प्रगती अशक्य असते. {|style="width:237px; border:2px solid #99B3FF; float: right;" |align="left" | '''[[m:en:Wikipedia:Babel|बॅबेल]]''' |- |{{सदस्य महाराष्ट्र}} |- |<div style="float: left; border: solid #004225 2px; margin: 2px;"> {|cellspacing="0" style="width: 235px; color: #000000; background: #FFBCD9;" |style="width: 60px; height: 60px; background: #e4e496 text-align: center;" |[[चित्र:MaharashtraVidarbha.png|60px|center]] |style="font-size: 11pt; padding: 4pt; line-height: 1.25em;" | ही व्यक्ती '''[[विदर्भ|विदर्भात]]''' राहते. |}</div> |- |{{सदस्यचौकट नागपूरकर}} |- |{{सकोबो|mr|मराठी|'''मराठी'''}} |- |{{user mr-2}} |- |{{User mr}} |- |{{भाषांतरकार|en|mr}} |- |{{सकोबो|gu|दैनंदिन कामापुरते गुजराती वाचु व|'''गुजराती'''}} |- |{{सकोबो|hi|हिंदी लिहु, वाचु व|'''हिंदी'''}} |- |{{सकोबो|san|साधारण संस्कृत लिहु, वाचु व|'''संस्कृत'''}} |- |{{सकोबो|sin|दैनंदिन कामापुरते सिंधी|'''सिंधी'''}} |- |{{सकोबो|en|इंग्रजी लिहु, वाचु व|'''इंग्रजी'''}} |- |{{सकोबो|var|वऱ्हाडी लिहु, वाचु व|'''वऱ्हाडी'''}} |- |{{सदस्य विप्र वने}} |- |{{सदस्यचौकट हॉटकॅट}} |- |{{प्रबंधक}} |} ==केलेल्या संपादनांबाबत== * [https://tools.wmflabs.org/xtools/pcount/index.php?lang=mr&wiki=wikipedia&name=V.narsikar कृपया माझी संपादनांची मोजणी येथे बघा. (Please click here to see my edit count)] किंवा मग [https://tools.wmflabs.org/quentinv57-tools/tools/sulinfo.php?username=V.narsikar येथे] * [https://tools.wmflabs.org/xtools/editsummary/index.php?lang=mr&wiki=wikipedia&name=V.narsikar कृपया माझ्या संपादनांचा तपशिल येथे बघा. (Please click here to see my edit summery)] * [http://tools.wmflabs.org/guc/index.php?user=V.narsikar कृपया माझी वैश्विक संपादने येथे बघा.(अंमळ वेळ लागेल) Please click here to see my Globle contributions(It will take some time to load. Pl.bear with it.)] * [https://stats.wikimedia.org/EN/TablesWikipediaMR.htm सांख्यिकी] *'''माझी ट्रांसलेटविकि.नेट वरील संपादने'''.... [[https://translatewiki.net/wiki/User:V.narsikar बघा]]. * गुगल ट्रांसलेट वर ६३,००० पेक्षा जास्त इंग्रजी ते मराठी,मराठी ते इंग्रजी, इंग्रजी ते हिंदी, हिंदी ते इंग्रजी, इंग्रजी ते गुजराती,गुजराती ते इंग्रजी पुनरावलोकनसह भाषांतरे - : [https://translate.google.com/community?sa=gs_language_selector कृपया हे बघा] --{{#if:|<span style="background-color:अल्पमती;color:blue;"></span>|<span style="color:blue;">अल्पमती</span>}} ०७:०१, ६ नोव्हेंबर २००९ (UTC) == गौरव == [[Image:Tireless_Contributor_Barnstar.gif|right|frame|'''अविश्रांत योगदान देण्याबद्दल गौरवचिन्ह''']] * [[सदस्य:अभय नातू|अभय नातू]] १८:२९, ९ जून २०१० (UTC)</br> * [[सदस्य:Mahitgar|माहितगार]] ०७:४४, ३१ ऑगस्ट २०१० (UTC) {|style="font-size: 8pt; width:25px; border:1px solid #99B3FF; float:left;" |align="left"|<small>[[सदस्य:V.narsikar/१|जुने पान]]<small> |}</br> {{Authority control|ORCID=0000-0002-9531-3872}} [[वर्ग:विदर्भ निवासी]] [[वर्ग:विकिपीडिया प्रचालक]] [[वर्ग:३०,००० पेक्षा जास्त संपादने केलेले सदस्य]] m7nsu6gssm7q1rtcyqem1q1frjgi288 0 63705 2145364 1806720 2022-08-12T06:24:30Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट देश |राष्ट्र_प्रचलित_नाव = न्युए |राष्ट्र_अधिकृत_नाव_स्थानिकभाषेमध्ये = Niuē Fekai |राष्ट्र_अधिकृत_नाव_मराठीमध्ये = |राष्ट्र_ध्वज = Flag of Niue.svg |राष्ट्र_चिन्ह =Public_Seal_of_Niue.svg |राष्ट्र_ध्वज_नाव = ध्वज |राष्ट्र_चिन्ह_नाव = चिन्ह |जागतिक_स्थान_नकाशा = LocationNiue.png |राष्ट्र_नकाशा = Niue-cia-world-factbook-map.png |ब्रीद_वाक्य = |राजधानी_शहर = [[अलोफी]] |सर्वात_मोठे_शहर = |राष्ट्रप्रमुख_नाव = |पंतप्रधान_नाव = |सरन्यायाधीश_नाव = |राष्ट्र_गीत = |राष्ट्र_गान = |स्वातंत्र्यदिवस_दिनांक = |प्रजासत्ताकदिन_दिनांक = |राष्ट्रीय_भाषा = [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]] |इतर_प्रमुख_भाषा = |राष्ट्रीय_चलन = |राष्ट्रीय_प्राणी = |राष्ट्रीय_पक्षी = |राष्ट्रीय_फूल = |क्षेत्रफळ_क्रमवारी_क्रमांक = १८६ |क्षेत्रफळ_वर्ग_किमी = २६० |क्षेत्रफळ_जलव्याप्त_टक्के = |लोकसंख्या_क्रमवारी_क्रमांक = १९३ |लोकसंख्या_संख्या = १,४९२ |लोकसंख्या_घनता = ८.३ |प्रमाण_वेळ = |यूटीसी_कालविभाग = |आंतरराष्ट्रीय_दूरध्वनी_क्रमांक = |आंतरजाल_प्रत्यय = |जीडीपी_क्रमवारी_क्रमांक = |जीडीपी_डॉलरमध्ये = |जीडीपी_राष्ट्रीय_चलनामध्ये = |दरडोई_जीडीपी_क्रमवारी_क्रमांक = |दरडोई_जीडीपी_डॉलरमध्ये = |दरडोई_जीडीपी_राष्ट्रीय_चलनामध्ये = }} '''न्युए''' हा [[ओशनिया]] खंडाच्या [[पॉलिनेशिया]] भागातील एक [[देश]] आहे. न्युए दक्षिण [[प्रशांत महासागर|प्रशांत महासागरातील]] एक छोट्या बेटावर वसला आहे. न्युए व [[कूक द्वीपसमूह]] ह्या दोन देशांचे [[न्यू झीलंड]] सोबत खुले संबंध (फ्री असोसिएशन) आहेत. {{ओशनियातील देश}} [[वर्ग:ओशनियातील देश]] [[वर्ग:पॉलिनेशिया]] [[वर्ग:न्यू झीलंड]] k7oaibtttz9m3v6vq1fuqph98d3r1eh 0 64323 2145074 2143410 2022-08-11T12:33:10Z Aditya tamhankar 80177 /* कलाकार */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट दूरचित्रवाणी कार्यक्रम | कार्यक्रम = अग्निहोत्र | चित्र = | लोगो_चित्र_शीर्षक = | उपशीर्षक = | प्रकार = | कलाकार = [[मृण्मयी देशपांडे]] [[सिद्धार्थ चांदेकर]], [[स्पृहा जोशी]], [[विभावरी देशपांडे]], [[सतीश राजवाडे]], [[मुक्ता बर्वे]] | निर्माता = | निर्मिती संस्था = | दिग्दर्शक = | क्रिएटीव्ह दिग्दर्शक = | सूत्रधार = | विजेते = | पंच = | आवाज = | अभिवाचक = | थीम संगीतकार = | शीर्षकगीत = | अंतिम संगीत = | संगीतकार = | देश = [[भारत]] | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | वर्ष संख्या = | एपिसोड संख्या = | कार्यकारी निर्माता = | सुपरवायझिंग निर्माता = | असोसिएट निर्माता = | सह निर्माता = | कथा संकलन = | संकलन = | स्थळ = [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | कॅमेरा = | चालण्याचा वेळ = सोमवार ते शनिवार रात्री १० वाजता | वाहिनी = [[स्टार प्रवाह]] | चित्र प्रकार = | ध्वनी प्रकार = | पहिला भाग = | प्रथम प्रसारण = २००८ | शेवटचे प्रसारण = २००९ | आधी = | नंतर = | सारखे = अग्निहोत्र २ }} '''अग्निहोत्र''' ही [[स्टार प्रवाह]] दूरचित्रवाहिनीची एक मालिका होती जी २००८-२००९ या दरम्यान चालली. या मालिकेत [[मृण्मयी देशपांडे]], लीना भागवत, [[सिद्धार्थ चांदेकर]], [[स्पृहा जोशी]], [[विभावरी देशपांडे]], [[सतीश राजवाडे]], [[मुक्ता बर्वे]] इत्यादी कलाकार होते. ==कलाकार== * [[डॉ. मोहन आगाशे]] - विनायक गणेश अग्निहोत्री ऊर्फ अप्पा * [[सुहास जोशी]] - प्रभा केशव रिसबुड (प्रभा मामी) * सुनील अभ्यंकर - केशव रिसबुड * [[विक्रम गोखले]] - मोरया विनायक अग्निहोत्री * [[मोहन जोशी]] - चिंतामणी विनायक अग्निहोत्री * [[इला भाटे]] - मृणालिनी चिंतामणी अग्निहोत्री * [[सिद्धार्थ चांदेकर]] - नील चिंतामणी अग्निहोत्री * [[मृण्मयी गोडबोले]] - वैदेही चिंतामणी अग्निहोत्री * [[शरद पोंक्षे]] - महादेव विनायक अग्निहोत्री * [[शुभांगी गोखले]] - रोहिणी विनायक अग्निहोत्री व लग्नानंतर रोहिणी सदानंद राव * [[विनय आपटे]] - सदानंद राव * [[आस्ताद काळे]] - अभिमन्यू सदानंद राव * [[उदय टिकेकर]] - श्रीपाद विनायक अग्निहोत्री * [[मुक्ता बर्वे]] - मंजुळा श्रीपाद अग्निहोत्री * [[सुलेखा तळवळकर]] - उषा विनायक अग्निहोत्री व नंतर उषा बंड * [[स्पृहा जोशी]] - उमा बंड * [[चिन्मय मांडलेकर]] - शरु बंड * [[मिलिंद शिंदे]] - कृष्णा गुरव * [[प्रवीण तरडे]] - तात्या * [[अभिजीत चव्हाण]] - गोपीनाथ वानखेडे * [[अविनाश नारकर]] आणि [[गिरीश ओक]] - दिनेश निंबाळकर (रिसबुड) [[वर्ग:स्टार प्रवाह दूरचित्रवाहिनी मालिका]] [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिनी मालिका]] 7ci10gcpljbqqy7dwa9w5wnfgdxj4ep 2145087 2145074 2022-08-11T13:46:43Z Khirid Harshad 138639 /* कलाकार */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट दूरचित्रवाणी कार्यक्रम | कार्यक्रम = अग्निहोत्र | चित्र = | लोगो_चित्र_शीर्षक = | उपशीर्षक = | प्रकार = | कलाकार = [[मृण्मयी देशपांडे]] [[सिद्धार्थ चांदेकर]], [[स्पृहा जोशी]], [[विभावरी देशपांडे]], [[सतीश राजवाडे]], [[मुक्ता बर्वे]] | निर्माता = | निर्मिती संस्था = | दिग्दर्शक = | क्रिएटीव्ह दिग्दर्शक = | सूत्रधार = | विजेते = | पंच = | आवाज = | अभिवाचक = | थीम संगीतकार = | शीर्षकगीत = | अंतिम संगीत = | संगीतकार = | देश = [[भारत]] | भाषा = [[मराठी भाषा|मराठी]] | वर्ष संख्या = | एपिसोड संख्या = | कार्यकारी निर्माता = | सुपरवायझिंग निर्माता = | असोसिएट निर्माता = | सह निर्माता = | कथा संकलन = | संकलन = | स्थळ = [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | कॅमेरा = | चालण्याचा वेळ = सोमवार ते शनिवार रात्री १० वाजता | वाहिनी = [[स्टार प्रवाह]] | चित्र प्रकार = | ध्वनी प्रकार = | पहिला भाग = | प्रथम प्रसारण = २००८ | शेवटचे प्रसारण = २००९ | आधी = | नंतर = | सारखे = अग्निहोत्र २ }} '''अग्निहोत्र''' ही [[स्टार प्रवाह]] दूरचित्रवाहिनीची एक मालिका होती जी २००८-२००९ या दरम्यान चालली. या मालिकेत [[मृण्मयी देशपांडे]], लीना भागवत, [[सिद्धार्थ चांदेकर]], [[स्पृहा जोशी]], [[विभावरी देशपांडे]], [[सतीश राजवाडे]], [[मुक्ता बर्वे]] इत्यादी कलाकार होते. == कलाकार == * [[मोहन आगाशे]] - विनायक गणेश अग्निहोत्री (अप्पा) * [[सुहास जोशी]] - प्रभा केशव रिसबूड * सुनील अभ्यंकर - केशव रिसबूड * [[विक्रम गोखले]] - मोरया विनायक अग्निहोत्री * [[मोहन जोशी]] - चिंतामणी विनायक अग्निहोत्री * [[इला भाटे]] - मृणालिनी चिंतामणी अग्निहोत्री * [[सिद्धार्थ चांदेकर]] - नील चिंतामणी अग्निहोत्री * मृण्मयी गोडबोले - वैदेही चिंतामणी अग्निहोत्री * [[शरद पोंक्षे]] - महादेव विनायक अग्निहोत्री * [[शुभांगी गोखले]] - रोहिणी विनायक अग्निहोत्री / रोहिणी सदानंद राव * [[विनय आपटे]] - सदानंद राव * [[आस्ताद काळे]] - अभिमन्यू सदानंद राव * [[उदय टिकेकर]] - श्रीपाद विनायक अग्निहोत्री * [[मुक्ता बर्वे]] - मंजुळा श्रीपाद अग्निहोत्री * [[सुलेखा तळवलकर]] - उषा विनायक अग्निहोत्री / उषा बंड * [[स्पृहा जोशी]] - उमा बंड * [[चिन्मय मांडलेकर]] - शरु बंड * [[मिलिंद शिंदे (अभिनेता)|मिलिंद शिंदे]] - कृष्णा गुरव * [[प्रवीण तरडे]] - तात्या * अभिजीत चव्हाण - गोपीनाथ वानखेडे * अविनाश नारकर / [[गिरीश ओक]] - दिनेश निंबाळकर (रिसबूड) [[वर्ग:स्टार प्रवाह दूरचित्रवाहिनी मालिका]] [[वर्ग:मराठी दूरचित्रवाहिनी मालिका]] 1vem25xfk3rv7lzi9bmsgybg4sdmzkt 0 67304 2145588 1806728 2022-08-12T09:32:11Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड मधील क्रिकेट संघ → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket team |county=ओटॅगो |image = [[Image:Otago large.gif]] |colors = {{color box|#000080}} निळा <br> {{color box|Gold}} सोनेरी <br> {{color box|#79001f}} मरून |oneday=ओटॅगो वोल्ट्स |coach={{flagicon|New Zealand}} वाघन जॉन्सन |captain={{flagicon|New Zealand}} आरोन रेमंड |founded=१८६४ |ground=[[युनिवर्सिटी ओव्हल]] |capacity=३५०० |fcdebutvs=ओटॅगो |fcdebutyr=१८६४ |fcdebutvenue=डुनेडीन |website={{संकेतस्थळ|http://www.otagocricket.co.nz/index.aspx|अधिक्रुत|इंग्लिश}} }} '''ओटॅगो वोल्ट्स''' न्यू झीलंड मधील प्रथम श्रेणी क्रिकेट संघ आहे. ==बाह्य दुवे== *[http://www.otagocricket.co.nz/ Otago Volts Official Website] {{एच.आर.व्ही. चषक}} [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ]] h6xl8zc321qqgyon9othhfjlpnwclhf 14 67337 2145465 1457178 2022-08-12T07:29:41Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:इंग्लंड क्रिकेट]] bpruquh7rfvwnxy198an5b5pr80s8uw 0 67826 2145238 1746571 2022-08-12T04:36:51Z CX Zoom 143053 Restored revision 1313944 by [[Special:Contributions/j|j]] ([[en:w:User:BrandonXLF/Restorer|Restorer]]) wikitext text/x-wiki '''अभिनेत्री''' म्हणजे [[नाटक]]/[[चित्रपट|चित्रपटात]] अभिनय करणारी स्त्री. {{विस्तार}} [[वर्ग:व्यवसाय]] 6h3guzbzjchz9s38rstbx8k3v1xdt9p 0 67846 2145274 2070978 2022-08-12T05:43:00Z TEJAS N NATU 147252 /* विचित्र चित्र सुतार पक्षी */अधिक अचूक वर्णनात्मक प्रतिमा संलग्न केली आहे wikitext text/x-wiki {{जीवचौकट | नाव = {{लेखनाव}} | स्थिती = | trend = | स्थिती_प्रणाली = | स्थिती_संदर्भ = | चित्र = Black-rumped Flameback I IMG 9929.jpg | चित्र_रुंदी = | regnum = | वंश = | जात = | वर्ग = | कुळ = | उपकुळ = | जातकुळी = | जीव = | बायनॉमियल = Dinopium benghalense | synonyms = | आढळप्रदेश_नकाशा= | आढळप्रदेश_नकाशा_रुंदी= | आढळप्रदेश_नकाशा_शीर्षक= | बायनॉमियल2 = | बायनॉमियल_अधिकारी = }} मराठी नावे : सोनपाठी सुतार; वाढई </br> हिंदी नाव : सुनहरा कठफोडा </br> संस्कृत नाव : काष्ठकूट </br> इंग्रजी नाव : Black-rumped Flameback, Lesser Golden-backed Woodpecker </br> शास्त्रीय नाव : Dinopium benghalense </br> ---- सोनपाठी सुतार हा साधारण ३० सें. मी. आकारमानाचा पक्षी असून याच्या पाठीच्या सोनेरी रंगावरून याचे नाव सोनपाठी सुतार असे पडले आहे. याच्या रंग आणि आकारावरून किमान चार उपजाती आहेत. जागतिक कीर्तीचे पक्षितज्ज्ञ [[सलीम अली|डॉ. सलीम अली]] यांच्या पत्नी '''तेहमिना''' यांचे नाव सोनपाठी सुताराच्या एका उपजातीला (Dinopium benghalense tehminae) दिले आहे. नर सोनपाठी सुताराच्या पाठीचा रंग सोनेरी पिवळा, माथा व तुरा लाल, डोळ्याजवळ काळे-पांढरे पट्टे, फिकट पांढऱ्या रंगाचे पोट व गळ्यापासून पोटाच्या मध्य भागापर्यंत काळे-पांढरे ठिपके असतात. त्याची शेपटी काळ्या रंगाची असते. मादी नरासारखीच असते फक्त रंग थोडे फिके असतात. सोनपाठी सुतार [[भारत|भारतासह]] [[पाकिस्तान]], [[बांगलादेश]], [[श्रीलंका]] (येथे दोन उपजाती), [[म्यानमार]] (येथे तीन उपजाती) या देशांमध्येही आढळतो. सोनपाठी सुतार विरळ आणि झुडपी जंगलात तसेच शेतीजवळच्या प्रदेशात राहतो. झाडाच्या सालीत लपलेले [[कीटक]] पकडण्यासाठी हा वेगाने झाडाच्या खोडात छिद्र पाडतो. कीटकांशिवाय मध आणि पिकलेली फळेही सोनपाठी सुताराला आवडतात. हा उडतांना बहुतेक वेळा कर्कश आवाजात ओरडतो आणि यावरून सोनपाठी सुताराला जंगलात सहजपणे शोधता येते. मार्च ते ऑगस्ट हा सोनपाठी सुताराचा वीण हंगाम असून याचे घरटे जमिनीपासून २ ते १० मी. उंच झाडाच्या ढोलीत असते. मादी एकावेळी २ ते ३ चमकदार पांढऱ्या रंगाची अंडी देते. सोनपाठी सुतार नर आणि मादी मिळून पिलांची देखभाल करतात...... ==विचित्र चित्र सुतार पक्षी== <gallery> File:Black-rumped Flameback (Dinopium benghalense) in Hyderabad, AP W IMG 8015.jpg|सोनपाठी सुतार File:Black-rumped Flameback I IMG 9929.jpg|सोनपाठी सुतार File:DSC 0550-01.jpg|thumb|Black-rumped Flameback|सोनपाठी सुतार File:Black rumped Flameback- At nest I2 IMG 4868.jpg|सोनपाठी सुतार आपल्या घरट्याजवळ File:Black-rumped Flameback I IMG 7424.jpg|चोचीत कीटक पकडलेला सोनपाठी सुतार </gallery> {{विस्तार}} {{DEFAULTSORT:सुतार,सोनपाठी}} [[वर्ग:पक्षी]] ie1ckueix8f6bdwm36p1n2gybsv1ybg 14 68189 2145250 1168989 2022-08-12T05:30:46Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड]] [[वर्ग:पॉलिनेशिया]] 2m1bxh5u09bc7sl4kcn1w42ql3wzaif 0 69133 2145446 2019909 2022-08-12T07:22:29Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट इंग्लंड काउंटी | नाव = वेस्ट ससेक्स | चित्र = | ब्रीदवाक्य = | नकाशा = [[File:West Sussex UK locator map 2010.svg|250px|within England]] | दर्जा = औपचारिक काउंटी | प्रदेश = [[आग्नेय इंग्लंड]] | क्षेत्रफळक्रम = ३० वा | क्षेत्रफळ = 1991 | iso = GB-WSX | मुख्यालय = [[चिचेस्टर]] | लोकसंख्याक्रम = २७ वा | लोकसंख्यातारीख = २०११ | लोकसंख्या = ८,०८,९०० | घनता = 406 | वांशिकता = ९६.६% श्वेतवर्णीय<br />१.७% [[दक्षिण आशिया]]ई | संसदसदस्य = ८ | जिल्हेनकाशा = [[Image:WestSussexNumbered.png|150px|वेस्ट ससेक्स]] | जिल्हे = #वर्दिंग #एरन #चिचेस्टर #होर्शाम #क्रॉली #मिड ससेक्स #एडर }} '''वेस्ट ससेक्स''' ({{lang-en|West Sussex}}) ही [[इंग्लंड]]च्या दक्षिण भागातील एक [[इंग्लंडच्या काउंट्या|काउंटी]] आहे. वेस्ट ससेक्स ही एक औपचारिक काउंटी असून ती ग्रेट ब्रिटनच्या आग्नेय भागात [[इंग्लिश खाडी]]च्या किनाऱ्यावर स्थित आहे.. ==बाह्य दुवे== *[http://www.westsussex.gov.uk/ काउंटी समिती] {{कॉमन्स|West Sussex|{{लेखनाव}}}} {{इंग्लंड काउंटी}} [[वर्ग:इंग्लंडच्या काउंट्या]] [[वर्ग:वेस्ट ससेक्स|*]] i02a94dgw2plv5vbtf1c6g32iuv0gax 0 72131 2145437 2058307 2022-08-12T07:16:22Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{विस्तार}} {{विकिकरण}} {{माहितीचौकट पुस्तक | नाव = अ‍ॅस्टेरिक्सच्या साहसकथा | लेखक = [[रेने गॉस्सिनी]] व [[अलबर्ट उडर्झो]] | साहित्य_प्रकार = विनोद | मूळ भाषा = [[फ्रेंच भाषा|फ्रेंच]] }} '''अ‍ॅस्टेरिक्सच्या साहसकथा''' ही फ्रेंच भाषेतील एक चित्रकथामाला आहे. तिचे इंग्रजीसह अनेक जागतिक भाषांत भाषांतर झाले असून ती युरोपात व भारतात मोठ्या प्रमाणावर लोकप्रिय आहे. या चित्रकथामालेत ३०हून अधिक चित्रकथा आहेत. (इ.स. २००९अखेरपर्यंत या मालिकेत ३४ साहसकथा आणि १ पुस्तिका प्रसिद्ध झाल्याची नोंद जालावर उपलब्ध आहे.) या मालिकेतील सुरुवातीच्या काही अंकांचे कथासूत्र आणि शब्दांकन श्री. [[रेने गॉसिनी]] यांनी व चित्रांकन श्री. [[आल्बेर उदेर्झो]] यांनी केले असून, श्री. रेने गॉसिनी यांच्या निधनानंतर त्यापुढील अंकांत श्री. आल्बेर उदेर्झो हे दोन्ही बाबी हाताळत आले आहेत. =कथासूत्र= काळः इ.स.पूर्व ५०. संपूर्ण [[गॉल]] देश (आजचा [[फ्रान्स]]) रोमन सेनेने पादाक्रांत केलेला आहे. नाही, अगदी संपूर्ण नाही. दुर्दम्य गॉलमंडळींचे एक खेडे अजूनही आक्रमकांना निकराने तोंड देत उभे आहे. आणि गावाला वेढून राहिलेल्या [[टोटोरम]], [[अक्वेरियम]], [[लॉडॅनम]] आणि [[कॉंपेंडियम]]च्या (सर्व नावे इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्तीप्रमाणे.) छावण्यांमधील रोमन सैनिकांचा जीव मेटाकुटीला आणत आहे. =पात्रे= (सर्व नावे इंग्रजी-ब्रिटिश आवृत्तीप्रमाणे.) ==गॉलमंडळी== ===अ‍ॅस्टेरिक्स=== नावे: (Astérix: फ्रेंच आवृत्ती. Asterix: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती. Asterix: इंग्रजी - अमेरिकन आवृत्ती.) कहाणीचा नायक. पेशाने योद्धा. अंगचणीने बुटका. अतिशय धूर्त. [http://mr.wikipedia.org/wiki/अ‍ॅस्टेरिक्स#.E0.A4.97.E0.A5.87.E0.A4.9F.E0.A4.AB.E0.A4.BF.E0.A4.95.E0.A5.8D.E0.A4.B8 गेटफिक्स] ने बनवलेल्या जादुई आसवातून याला वाटेल तेवढ्या रोमन सैनिकांचा मुकाबला करायला प्रचंड शक्ती मिळते. गावातील डोके शाबूत असलेल्या फार थोड्या व्यक्तींपैकी एक. त्यामुळे कोणत्याही धाडसी, धोकादायक किंवा गावाकरिता महत्त्वाच्या मोहिमा याच्यावर सोपवल्या जातात, आणि हा त्या मोहिमा हमखास पार पाडतोच पाडतो. ===ओबेलिक्स=== नावे: (Obélix: फ्रेंच आवृत्ती. Obelix: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती. Obelix: इंग्रजी - अमेरिकन आवृत्ती.) अ‍ॅस्टेरिक्सचा परममित्र, आणि जेथे जातो तेथे अ‍ॅस्टेरिक्सचा सांगाती. लहानपणी हा चुकून गेटफिक्सच्या जादुई आसव बनवण्याच्या हंड्यात पडला होता, त्यामुळे त्या आसवाचा त्याच्यावर कायमचा परिणाम झालेला आहे. आसव न पिताच याच्यात प्रचंड शक्ती आहे, आणि अनेकांना एकाच वेळी पुरून उरू शकतो. जादुई आसव पिण्यास याला बंदी आहे, कारण अगोदरच त्या आसवाचा याच्यावर कायमस्वरूपी परिणाम झालेला असताना त्याला अधिक आसव पिऊ देणे हे त्याच्या प्रकृतीला - आणि विशेष करून मनःस्वास्थ्याला - बाधक ठरेल, असे गेटफिक्सचे म्हणणे आहे. गलेलठ्ठ. (मात्र याला कोणी गलेलठ्ठ म्हटलेले आवडत नाही. स्वतःचे वर्णन तो 'माझी छाती चुकून खाली घसरली' असे करतो. याला ऐकू येण्याच्या अंतरात याला गलेलठ्ठ म्हणणाऱ्याचे काही खरे नसते.) डोक्याने मठ्ठ्. पण मनाने तितकाच चांगला. धंदा: [[मेनहिर|मेनहिरे]] बनवणे. ====आवडते छंदः==== =====रानडुकरांची शिकार===== =====रोमन सैनिकांना बदडून काढणे===== ===गेटफिक्स=== नावे: (Panoramix: फ्रेंच आवृत्ती. Getafix: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती. Magigimmix: इंग्रजी - अमेरिकन आवृत्ती.) ===वायटलस्टॅटिस्टिक्स=== नावे: (Abraracourcix: फ्रेंच आवृत्ती. Vitalstatistix: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती. Macroeconomix: इंग्रजी - अमेरिकन आवृत्ती.) ===डॉगमॅटिक्स=== नावे: (Idéfix: फ्रेंच आवृत्ती. Dogmatix: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती. Dogmatix: इंग्रजी - अमेरिकन आवृत्ती.) ===कॅकोफॉनिक्स=== नावे: (Assurancetourix: फ्रेंच आवृत्ती. Cacofonix: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती. Malacoustix: इंग्रजी - अमेरिकन आवृत्ती.) ===अनहायजीनिक्स=== नावे: (Ordralfabétix: फ्रेंच आवृत्ती. Unhygienix: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती. Epidemix: इंग्रजी - अमेरिकन आवृत्ती.) गावातील मासेविक्या. टीपः हा मासेविक्या आहे, कोळी नव्हे. गाव समुद्रकिनारी असूनही हा स्वतः कधीही मासे पकडत नाही. [[लुटेशिया]]हून (आजचे [[पॅरिस]]) 'फक्त अधिकृत छापाचे' मासे मागवतो आणि विकतो. ते बैलगाडीतून गावी पोहोचेपर्यंत अर्थातच खाण्यालायक अवस्थेत नसतात. मग गावात नित्याच्याच असलेल्या गावकऱ्यांच्या मारामाऱ्यांमध्ये एकमेकांना मनसोक्त बदडून काढण्यासाठी याच्या माशांचा उपयोग होतो. कधीकधी तर या कामासाठी त्याचे मासे भाड्यानेही घेतले जातात, आणि काम फत्ते झाले की साभार परतही केले जातात. ===फुल्लीऑटोमॅटिक्स=== नावे: (Cétautomatix: फ्रेंच आवृत्ती. Fulliautomatix: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती.) ''तिरपी मुद्राक्षरे''===जेरियाट्रिक्स=== नावे: (Agecanonix: फ्रेंच आवृत्ती. Geriatrix: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती. Arthritix: इंग्रजी - अमेरिकन आवृत्ती.) ===इंपेडिमेंटा=== नावे: (Bonemine: फ्रेंच आवृत्ती. Impedimenta: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती. Belladonna: इंग्रजी - अमेरिकन आवृत्ती.) ===बॅक्टेरिया=== नावे: (Iélosubmarine: फ्रेंच आवृत्ती. Bacteria: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती.) ===श्रीमती जेरियाट्रिक्स=== ===पॅनेकिया=== नावे: (Falbala: फ्रेंच आवृत्ती. Panacea: इंग्रजी - ब्रिटिश आवृत्ती. Philharmonia: इंग्रजी - अमेरिकन आवृत्ती.) ===चांचेमंडळी=== ====रेडबियर्ड==== ====पेगलेग==== ==रोमन== ===ज्युलियस सीझर=== ==इतर== ===क्लिओपात्रा=== [[वर्ग:चित्रकथा]] [[वर्ग:फ्रेंच चित्रकथा]] [[वर्ग:इंग्लिश चित्रकथा]] gu1pyyuk06aoy9sa4f4oqwka2mrce1e 0 75052 2145359 2140054 2022-08-12T06:22:05Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{कसोटी खेळणारे देश |देश= न्यू झीलंड |चित्र= |चित्र_शीर्षक= |टोपण_नाव= ब्लॅक कॅप्स, किविज |प्रशासकीय_संस्था= न्यू झीलंड क्रिकेट बोर्ड |कर्णधार= [[केन विल्यमसन]] |प्रशिक्षक= [[गॅरी स्टेड]] |आयसीसी_दर्जा= संपूर्ण सदस्य (१९३० पासून) |आयसीसी_सदस्य_वर्ष= १९२६ |सद्य_कसोटी_गुणवत्ता= ५वे |सद्य_एकदिवससीय_गुणवत्ता= ३रे |सद्य_ट्वेंटी२०_गुणवत्ता= ४थे |पहिली_कसोटी={{cr|ENG}} विरुद्ध १०-१३ जानेवारी १९३० रोजी लॅंसेस्टर पार्क, [[क्राईस्टचर्च]] येथे. |अलीकडील_कसोटी= {{cr|PAK}} विरुद्ध १६-२० नोव्हेंबर २०१८ रोजी [[शेख झायेद क्रिकेट स्टेडियम]], [[अबु धाबी]] येथे. |एकूण_कसोटी= ४२६<br>वि/प : ९३/१७० (१६४ अनिर्णित) |एकूण_कसोटी_सद्य_वर्ष= ३<br>वि/प : २/० (१ अनिर्णित) |पहिला_एकदिवसीय_सामना= {{cr|PAK}} विरुद्ध ११ फेब्रुवारी १९७३ रोजी लॅंसेस्टर पार्क, [[क्राईस्टचर्च]] येथे. |अलीकडील_एकदिवसीय_सामना= {{cr|PAK}} विरुद्ध ११ नोव्हेंबर २०१८ रोजी [[दुबई आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[दुबई]] येथे. |एकूण_एकदिवसीय_सामने= ७४७<br>वि/प : ३३५/३६६ (६ बरोबरीत, ४० बेनिकाली) |एकूण_एकदिवसीय_सामने_सद्य_वर्ष= १३<br>वि/प : ८/४ (० बरोबरीत, १ बेनिकाली) |पहिला_ट्वेंटी२०_सामना= {{cr|AUS}} विरुद्ध १७ फेब्रुवारी २००५ रोजी [[ईडन पार्क]], [[ऑकलंड]] येथे. |अलीकडील_ट्वेंटी२०_सामना= {{cr|PAK}} विरुद्ध ४ नोव्हेंबर २०१८ रोजी [[दुबई आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[दुबई]] येथे. |एकूण_ट्वेंटी२०_सामने= ११४<br>वि/प : ५४/५२ (५ बरोबरीत, ३ बेनिकाली) |एकूण_ट्वेंटी२०_सामने_सद्य_वर्ष= १३<br>वि/प : ३/९ (० बरोबरीत, १ बेनिकाली) |विश्वचषक_कामगीरी=१ला विश्वचषक [[१९७५ क्रिकेट विश्वचषक|१९७५]] साली, एकूण ११ विश्वचषकांमध्ये सहभाग. |एदि_विश्वचषक_सर्वोत्कृष्ट= ''उपविजेते'' ([[२०१५ क्रिकेट विश्वचषक|२०१५]]) }} '''न्यू झीलंड क्रिकेट संघ''' हा [[न्यू झीलंड]] [[देश]]ाचा राष्ट्रीय [[क्रिकेट]] संघ आहे. == इतिहास == ==क्रिकेट संघटन == == महत्त्वाच्या स्पर्धा == ==माहिती== == प्रमुख क्रिकेट खेळाडू == * सर [[रिचर्ड हॅडली]] * [[मार्टिन क्रो]] * [[क्रिस केर्न्स]] * [[स्टीवन फ्लेमिंग]] ==बाह्य दुवे== *[http://www.blackcaps.co.nz/ अधिकृत संकेतस्थळ] *[http://www.nzcricket.co.nz/ संघटना] {{क्रिकेट विश्वचषक, २०११ - संघ}} {{राष्ट्रीय क्रिकेट संघ}} [[वर्ग:क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील खेळ]] 2n2wupuzzvn5h6tja44tj1ohi48op7p 0 76128 2145544 2140510 2022-08-12T08:48:41Z अमर राऊत 140696 नवीन भर घातली wikitext text/x-wiki क्रांती करणाऱ्या व/किंवा अशा कार्यवाहीत भाग घेणाऱ्या व्यक्तींना क्रांतिकारक म्हणतात. क्रांतिकारक अशी व्यक्ती आहे जी क्रांतीमध्ये भाग घेते किंवा क्रांतीचा पुरस्कार करते. क्रांतिकारक हा शब्द विशेषण म्हणून देखील वापरला जाऊ शकतो; समाजावर किंवा मानवी जीवनाच्या काही पैलूंवर मोठा, अचानक प्रभाव पडण्यास कारणीभूत ठरणाऱ्या एखाद्या गोष्टीचा संदर्भ देण्यासाठी हा शब्द वापरला जाऊ शकतो. == भारतातील क्रांतिकारक == इ.स. १८५७ चे भारतीय स्वातंत्र्ययुद्धात [[मंगल पांडे]], [[तात्या टोपे]], झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]],[[लहुजी राघोजी साळवे]] [[नानासाहेब पेशवे]], शेवटचा मुघल बादशाहा [[बहादूरशाह जफर]] वगैरे स्वातंत्रवीरांचा सक्रिय सहभाग होता. मात्र स्वातंत्र्ययुद्ध अयशस्वी झाले, आणि भारतात ब्रिटिश सरकारचे शासन सुरू झाले. त्यापूर्वी आणि त्यानंतरही ज्या क्रांतिकारांनी भारताला स्वातंत्र्य मिळावे यासाठी हरप्रकारे प्रयत्‍न केले अशा काही क्रांतिकारकांची ही यादी:' * [[अनंत लक्ष्मण कान्हेरे]] * [[उमाजी नाईक]] * [[चंद्रशेखर आझाद]] * [[मंगल पांडे]] * [[दामोदर हरी चाफेकर]] * [[नाना पाटील]] * [[बाळकृष्ण हरी चाफेकर]] * [[भगतसिंग]] * [[मदनलाल धिंग्रा]] * [[राजगुरू]] * [[लहुजी राघोजी साळवे]] * [[हरी मकाजी नाईक]] * [[वासुदेव बळवंत फडके]] * [[वासुदेव हरी चाफेकर]] * [[विष्णू गणेश पिंगळे]] * [[विनायक दामोदर सावरकर]] * [[भगतसिंग]] * [[राजगुरू]] * [[सुखदेव]] * [[सुभाषचंद्र बोस]] * [[सेनापती बापट]] * [[हेमू कलानी]] * [[बिरसा मुंडा]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[कुंवरसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * [[बहादूरशाह जफर]] * [[खुदीराम बोस]] * प्रितीलता वड्डेदार * [[बुधू भगत]] * [[शंभुधन फुंगलोसा]] * [[शंकर शहा]] * [[दर्यावसिंह ठाकूर]] * [[सुरेंद्र साए]] * [[चारुचंद्र बोस]] * [[रंगो बापूजी गुप्ते]] * [[गोमाजी रामा पाटील]] * [[हिराजी गोमाजी पाटील]] * [[झिपरु चांगो गवळी]] * [[आनंदीबाई झिपरु गवळी]] * [[नारायण नागो पाटील]] * [[दिनकर बाळु पाटील]] * [[गौतम पोशा भोईर]] * [[विश्राम घोले]] * [[यशवंतराव होळकर ]] * [[राणी गाइदिनल्यू ]] * [[ राघोजी भांगरे ]] * डाॅ. [[सदाशिव खानखोजे]] * [[कोंडाजी नवले]] * रामजी किरवे * [[बिरसा मुंडा]] * [[खाज्या नाईक]] * [[झलकारी बाई]] * [[त्रंबक डेंगळे]] * [[जयनाथ सिंह]] * [[राजा नंदकुमार]] * राजा चेतसिंह * तिलाका मांझी * पझसी राजा -[[केरल वर्मा]] * [[मुधोजीराजे भोसले]] * [[घानासिंह]] * [[युवराज चैनसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * तीरथसिंह * आत्माराम चौकेकर * [[फोंड सावंत]] * [[सुई मुंडा]] * चिमासाहेब भोसले * [[गंगानारायण]] * फकुन आणि बरुआ * [[चक्र बिष्णोई]] * शम्भूदान * [[राणी जिंदान कौर]] * [[मूलराज]] * [[सिदो कान्हू]] * [[मंगल पांडे]] * [[ईश्वरी पांडे]] * [[कुमारी मैना]] * [[अजिदुल्ला खाँ]] * [[मुहंमद अली]] * [[भीमाबाई]] * [[राणा बेनो माधोसिंह]] * [[फिरोजशहा]] * [[वाजिद अली शहा ]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[मौलवी अहमदुल्ला शहा]] * [[कुंवरसिंह]] {{विस्तार}} [[वर्ग:भारतीय क्रांतिकारक]] [[ar:ثوري]] [[de:Revolutionär]] [[en:Revolutionary]] [[et:Revolutsionäär]] [[ja:革命家]] [[la:Rerum novarum cupidi]] [[ro:Revoluţionar]] [[uk:Революціонер]] 73n15o79hdf6qih3ogi5so8e22a67fi 2145545 2145544 2022-08-12T08:48:59Z अमर राऊत 140696 दुरुस्ती wikitext text/x-wiki क्रांतिकारक अशी व्यक्ती आहे जी क्रांतीमध्ये भाग घेते किंवा क्रांतीचा पुरस्कार करते. क्रांतिकारक हा शब्द विशेषण म्हणून देखील वापरला जाऊ शकतो; समाजावर किंवा मानवी जीवनाच्या काही पैलूंवर मोठा, अचानक प्रभाव पडण्यास कारणीभूत ठरणाऱ्या एखाद्या गोष्टीचा संदर्भ देण्यासाठी हा शब्द वापरला जाऊ शकतो. == भारतातील क्रांतिकारक == इ.स. १८५७ चे भारतीय स्वातंत्र्ययुद्धात [[मंगल पांडे]], [[तात्या टोपे]], झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]],[[लहुजी राघोजी साळवे]] [[नानासाहेब पेशवे]], शेवटचा मुघल बादशाहा [[बहादूरशाह जफर]] वगैरे स्वातंत्रवीरांचा सक्रिय सहभाग होता. मात्र स्वातंत्र्ययुद्ध अयशस्वी झाले, आणि भारतात ब्रिटिश सरकारचे शासन सुरू झाले. त्यापूर्वी आणि त्यानंतरही ज्या क्रांतिकारांनी भारताला स्वातंत्र्य मिळावे यासाठी हरप्रकारे प्रयत्‍न केले अशा काही क्रांतिकारकांची ही यादी:' * [[अनंत लक्ष्मण कान्हेरे]] * [[उमाजी नाईक]] * [[चंद्रशेखर आझाद]] * [[मंगल पांडे]] * [[दामोदर हरी चाफेकर]] * [[नाना पाटील]] * [[बाळकृष्ण हरी चाफेकर]] * [[भगतसिंग]] * [[मदनलाल धिंग्रा]] * [[राजगुरू]] * [[लहुजी राघोजी साळवे]] * [[हरी मकाजी नाईक]] * [[वासुदेव बळवंत फडके]] * [[वासुदेव हरी चाफेकर]] * [[विष्णू गणेश पिंगळे]] * [[विनायक दामोदर सावरकर]] * [[भगतसिंग]] * [[राजगुरू]] * [[सुखदेव]] * [[सुभाषचंद्र बोस]] * [[सेनापती बापट]] * [[हेमू कलानी]] * [[बिरसा मुंडा]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[कुंवरसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * [[बहादूरशाह जफर]] * [[खुदीराम बोस]] * प्रितीलता वड्डेदार * [[बुधू भगत]] * [[शंभुधन फुंगलोसा]] * [[शंकर शहा]] * [[दर्यावसिंह ठाकूर]] * [[सुरेंद्र साए]] * [[चारुचंद्र बोस]] * [[रंगो बापूजी गुप्ते]] * [[गोमाजी रामा पाटील]] * [[हिराजी गोमाजी पाटील]] * [[झिपरु चांगो गवळी]] * [[आनंदीबाई झिपरु गवळी]] * [[नारायण नागो पाटील]] * [[दिनकर बाळु पाटील]] * [[गौतम पोशा भोईर]] * [[विश्राम घोले]] * [[यशवंतराव होळकर ]] * [[राणी गाइदिनल्यू ]] * [[ राघोजी भांगरे ]] * डाॅ. [[सदाशिव खानखोजे]] * [[कोंडाजी नवले]] * रामजी किरवे * [[बिरसा मुंडा]] * [[खाज्या नाईक]] * [[झलकारी बाई]] * [[त्रंबक डेंगळे]] * [[जयनाथ सिंह]] * [[राजा नंदकुमार]] * राजा चेतसिंह * तिलाका मांझी * पझसी राजा -[[केरल वर्मा]] * [[मुधोजीराजे भोसले]] * [[घानासिंह]] * [[युवराज चैनसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * तीरथसिंह * आत्माराम चौकेकर * [[फोंड सावंत]] * [[सुई मुंडा]] * चिमासाहेब भोसले * [[गंगानारायण]] * फकुन आणि बरुआ * [[चक्र बिष्णोई]] * शम्भूदान * [[राणी जिंदान कौर]] * [[मूलराज]] * [[सिदो कान्हू]] * [[मंगल पांडे]] * [[ईश्वरी पांडे]] * [[कुमारी मैना]] * [[अजिदुल्ला खाँ]] * [[मुहंमद अली]] * [[भीमाबाई]] * [[राणा बेनो माधोसिंह]] * [[फिरोजशहा]] * [[वाजिद अली शहा ]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[मौलवी अहमदुल्ला शहा]] * [[कुंवरसिंह]] {{विस्तार}} [[वर्ग:भारतीय क्रांतिकारक]] [[ar:ثوري]] [[de:Revolutionär]] [[en:Revolutionary]] [[et:Revolutsionäär]] [[ja:革命家]] [[la:Rerum novarum cupidi]] [[ro:Revoluţionar]] [[uk:Революціонер]] r3i3saf8aiha97t67yw8t3q5ijhk9vz 2145547 2145545 2022-08-12T08:50:16Z अमर राऊत 140696 संदर्भ जोडले wikitext text/x-wiki '''क्रांतिकारक''' अशी व्यक्ती असते जी [[क्रांती]]<nowiki/>मध्ये भाग घेते किंवा क्रांतीचा पुरस्कार करते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?rev_t=20110607132600&url=http%3A%2Fardictionary.com%2FRevolutionary%2F5872|title=Definition: Revolutionary (Meaning of Revolutionary)|website=archive.wikiwix.com|access-date=2022-08-12}}</ref> ''क्रांतिकारक'' हा शब्द [[विशेषण]] म्हणून देखील वापरला जाऊ शकतो; समाजावर किंवा मानवी जीवनाच्या काही पैलूंवर मोठा, अचानक प्रभाव पडण्यास कारणीभूत ठरणाऱ्या एखाद्या गोष्टीचा संदर्भ देण्यासाठी हा शब्द वापरला जाऊ शकतो. == भारतातील क्रांतिकारक == इ.स. १८५७ चे भारतीय स्वातंत्र्ययुद्धात [[मंगल पांडे]], [[तात्या टोपे]], झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]],[[लहुजी राघोजी साळवे]] [[नानासाहेब पेशवे]], शेवटचा मुघल बादशाहा [[बहादूरशाह जफर]] वगैरे स्वातंत्रवीरांचा सक्रिय सहभाग होता. मात्र स्वातंत्र्ययुद्ध अयशस्वी झाले, आणि भारतात ब्रिटिश सरकारचे शासन सुरू झाले. त्यापूर्वी आणि त्यानंतरही ज्या क्रांतिकारांनी भारताला स्वातंत्र्य मिळावे यासाठी हरप्रकारे प्रयत्‍न केले अशा काही क्रांतिकारकांची ही यादी:' * [[अनंत लक्ष्मण कान्हेरे]] * [[उमाजी नाईक]] * [[चंद्रशेखर आझाद]] * [[मंगल पांडे]] * [[दामोदर हरी चाफेकर]] * [[नाना पाटील]] * [[बाळकृष्ण हरी चाफेकर]] * [[भगतसिंग]] * [[मदनलाल धिंग्रा]] * [[राजगुरू]] * [[लहुजी राघोजी साळवे]] * [[हरी मकाजी नाईक]] * [[वासुदेव बळवंत फडके]] * [[वासुदेव हरी चाफेकर]] * [[विष्णू गणेश पिंगळे]] * [[विनायक दामोदर सावरकर]] * [[भगतसिंग]] * [[राजगुरू]] * [[सुखदेव]] * [[सुभाषचंद्र बोस]] * [[सेनापती बापट]] * [[हेमू कलानी]] * [[बिरसा मुंडा]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[कुंवरसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * [[बहादूरशाह जफर]] * [[खुदीराम बोस]] * प्रितीलता वड्डेदार * [[बुधू भगत]] * [[शंभुधन फुंगलोसा]] * [[शंकर शहा]] * [[दर्यावसिंह ठाकूर]] * [[सुरेंद्र साए]] * [[चारुचंद्र बोस]] * [[रंगो बापूजी गुप्ते]] * [[गोमाजी रामा पाटील]] * [[हिराजी गोमाजी पाटील]] * [[झिपरु चांगो गवळी]] * [[आनंदीबाई झिपरु गवळी]] * [[नारायण नागो पाटील]] * [[दिनकर बाळु पाटील]] * [[गौतम पोशा भोईर]] * [[विश्राम घोले]] * [[यशवंतराव होळकर ]] * [[राणी गाइदिनल्यू ]] * [[ राघोजी भांगरे ]] * डाॅ. [[सदाशिव खानखोजे]] * [[कोंडाजी नवले]] * रामजी किरवे * [[बिरसा मुंडा]] * [[खाज्या नाईक]] * [[झलकारी बाई]] * [[त्रंबक डेंगळे]] * [[जयनाथ सिंह]] * [[राजा नंदकुमार]] * राजा चेतसिंह * तिलाका मांझी * पझसी राजा -[[केरल वर्मा]] * [[मुधोजीराजे भोसले]] * [[घानासिंह]] * [[युवराज चैनसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * तीरथसिंह * आत्माराम चौकेकर * [[फोंड सावंत]] * [[सुई मुंडा]] * चिमासाहेब भोसले * [[गंगानारायण]] * फकुन आणि बरुआ * [[चक्र बिष्णोई]] * शम्भूदान * [[राणी जिंदान कौर]] * [[मूलराज]] * [[सिदो कान्हू]] * [[मंगल पांडे]] * [[ईश्वरी पांडे]] * [[कुमारी मैना]] * [[अजिदुल्ला खाँ]] * [[मुहंमद अली]] * [[भीमाबाई]] * [[राणा बेनो माधोसिंह]] * [[फिरोजशहा]] * [[वाजिद अली शहा ]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[मौलवी अहमदुल्ला शहा]] * [[कुंवरसिंह]] {{विस्तार}} [[वर्ग:भारतीय क्रांतिकारक]] [[ar:ثوري]] [[de:Revolutionär]] [[en:Revolutionary]] [[et:Revolutsionäär]] [[ja:革命家]] [[la:Rerum novarum cupidi]] [[ro:Revoluţionar]] [[uk:Революціонер]] qaatdn4kcrudqps06799zybshomgzkb 2145549 2145547 2022-08-12T08:54:05Z अमर राऊत 140696 भर घातली wikitext text/x-wiki '''क्रांतिकारक''' अशी व्यक्ती असते जी [[क्रांती]]<nowiki/>मध्ये भाग घेते किंवा क्रांतीचा पुरस्कार करते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?rev_t=20110607132600&url=http%3A%2Fardictionary.com%2FRevolutionary%2F5872|title=Definition: Revolutionary (Meaning of Revolutionary)|website=archive.wikiwix.com|access-date=2022-08-12}}</ref> ''क्रांतिकारक'' हा शब्द [[विशेषण]] म्हणून देखील वापरला जाऊ शकतो; समाजावर किंवा मानवी जीवनाच्या काही पैलूंवर मोठा, अचानक प्रभाव पडण्यास कारणीभूत ठरणाऱ्या एखाद्या गोष्टीचा संदर्भ देण्यासाठी हा शब्द वापरला जाऊ शकतो. == भारतातील क्रांतिकारक == इ.स. १८५७ च्या भारतीय स्वातंत्र्ययुद्धात [[मंगल पांडे]], [[तात्या टोपे]], झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]], [[लहुजी राघोजी साळवे]], [[नानासाहेब पेशवे]], शेवटचा मुघल बादशाहा [[बहादूरशाह जफर]] इत्यादी स्वातंत्रवीरांचा सक्रिय सहभाग होता. मात्र स्वातंत्र्ययुद्ध अयशस्वी झाले, आणि भारतात ब्रिटिश सरकारचे शासन सुरू झाले. त्यापूर्वी आणि त्यानंतरही ज्या क्रांतिकारांनी भारताला स्वातंत्र्य मिळावे यासाठी हरप्रकारे प्रयत्‍न केले अशा काही क्रांतिकारकांची ही यादी: * [[अनंत लक्ष्मण कान्हेरे]] * [[उमाजी नाईक]] * [[चंद्रशेखर आझाद]] * [[मंगल पांडे]] * [[दामोदर हरी चाफेकर]] * [[नाना पाटील]] * [[बाळकृष्ण हरी चाफेकर]] * [[भगतसिंग]] * [[मदनलाल धिंग्रा]] * [[राजगुरू]] * [[लहुजी राघोजी साळवे]] * [[हरी मकाजी नाईक]] * [[वासुदेव बळवंत फडके]] * [[वासुदेव हरी चाफेकर]] * [[विष्णू गणेश पिंगळे]] * [[विनायक दामोदर सावरकर]] * [[भगतसिंग]] * [[राजगुरू]] * [[सुखदेव]] * [[सुभाषचंद्र बोस]] * [[सेनापती बापट]] * [[हेमू कलानी]] * [[बिरसा मुंडा]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[कुंवरसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * [[बहादूरशाह जफर]] * [[खुदीराम बोस]] * प्रितीलता वड्डेदार * [[बुधू भगत]] * [[शंभुधन फुंगलोसा]] * [[शंकर शहा]] * [[दर्यावसिंह ठाकूर]] * [[सुरेंद्र साए]] * [[चारुचंद्र बोस]] * [[रंगो बापूजी गुप्ते]] * [[गोमाजी रामा पाटील]] * [[हिराजी गोमाजी पाटील]] * [[झिपरु चांगो गवळी]] * [[आनंदीबाई झिपरु गवळी]] * [[नारायण नागो पाटील]] * [[दिनकर बाळु पाटील]] * [[गौतम पोशा भोईर]] * [[विश्राम घोले]] * [[यशवंतराव होळकर ]] * [[राणी गाइदिनल्यू ]] * [[ राघोजी भांगरे ]] * डाॅ. [[सदाशिव खानखोजे]] * [[कोंडाजी नवले]] * रामजी किरवे * [[बिरसा मुंडा]] * [[खाज्या नाईक]] * [[झलकारी बाई]] * [[त्रंबक डेंगळे]] * [[जयनाथ सिंह]] * [[राजा नंदकुमार]] * राजा चेतसिंह * तिलाका मांझी * पझसी राजा -[[केरल वर्मा]] * [[मुधोजीराजे भोसले]] * [[घानासिंह]] * [[युवराज चैनसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * तीरथसिंह * आत्माराम चौकेकर * [[फोंड सावंत]] * [[सुई मुंडा]] * चिमासाहेब भोसले * [[गंगानारायण]] * फकुन आणि बरुआ * [[चक्र बिष्णोई]] * शम्भूदान * [[राणी जिंदान कौर]] * [[मूलराज]] * [[सिदो कान्हू]] * [[मंगल पांडे]] * [[ईश्वरी पांडे]] * [[कुमारी मैना]] * [[अजिदुल्ला खाँ]] * [[मुहंमद अली]] * [[भीमाबाई]] * [[राणा बेनो माधोसिंह]] * [[फिरोजशहा]] * [[वाजिद अली शहा ]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[मौलवी अहमदुल्ला शहा]] * [[कुंवरसिंह]] {{विस्तार}} [[वर्ग:भारतीय क्रांतिकारक]] [[ar:ثوري]] [[de:Revolutionär]] [[en:Revolutionary]] [[et:Revolutsionäär]] [[ja:革命家]] [[la:Rerum novarum cupidi]] [[ro:Revoluţionar]] [[uk:Революціонер]] i96k82yvxuy0udx58p1oh6yo3d4zr2g 2145550 2145549 2022-08-12T08:54:40Z अमर राऊत 140696 wikitext text/x-wiki '''क्रांतिकारक''' अशी व्यक्ती असते जी [[क्रांती]]<nowiki/>मध्ये भाग घेते किंवा क्रांतीचा पुरस्कार करते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?rev_t=20110607132600&url=http%3A%2Fardictionary.com%2FRevolutionary%2F5872|title=Definition: Revolutionary (Meaning of Revolutionary)|website=archive.wikiwix.com|access-date=2022-08-12}}</ref> ''क्रांतिकारक'' हा शब्द [[विशेषण]] म्हणून देखील वापरला जाऊ शकतो; समाजावर किंवा मानवी जीवनाच्या काही पैलूंवर मोठा, अचानक प्रभाव पडण्यास कारणीभूत ठरणाऱ्या एखाद्या गोष्टीचा संदर्भ देण्यासाठी हा शब्द वापरला जाऊ शकतो. == भारतातील क्रांतिकारक == इ.स. १८५७ च्या भारतीय स्वातंत्र्ययुद्धात [[मंगल पांडे]], [[तात्या टोपे]], झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]], [[लहुजी राघोजी साळवे]], [[नानासाहेब पेशवे]], शेवटचा मुघल बादशाहा [[बहादूरशाह जफर]] इत्यादी स्वातंत्रवीरांचा सक्रिय सहभाग होता. मात्र स्वातंत्र्ययुद्ध अयशस्वी झाले, आणि भारतात ब्रिटिश सरकारचे शासन सुरू झाले. त्यापूर्वी आणि त्यानंतरही ज्या क्रांतिकारांनी भारताला स्वातंत्र्य मिळावे यासाठी हरप्रकारे प्रयत्‍न केले अशा काही क्रांतिकारकांची ही यादी: * [[अनंत लक्ष्मण कान्हेरे]] * [[उमाजी नाईक]] * [[चंद्रशेखर आझाद]] * [[मंगल पांडे]] * [[दामोदर हरी चाफेकर]] * [[नाना पाटील]] * [[बाळकृष्ण हरी चाफेकर]] * [[भगतसिंग]] * [[मदनलाल धिंग्रा]] * [[राजगुरू]] * [[लहुजी राघोजी साळवे]] * [[हरी मकाजी नाईक]] * [[वासुदेव बळवंत फडके]] * [[वासुदेव हरी चाफेकर]] * [[विष्णू गणेश पिंगळे]] * [[विनायक दामोदर सावरकर]] * [[भगतसिंग]] * [[राजगुरू]] * [[सुखदेव]] * [[सुभाषचंद्र बोस]] * [[सेनापती बापट]] * [[हेमू कलानी]] * [[बिरसा मुंडा]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[कुंवरसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * [[बहादूरशाह जफर]] * [[खुदीराम बोस]] * प्रितीलता वड्डेदार * [[बुधू भगत]] * [[शंभुधन फुंगलोसा]] * [[शंकर शहा]] * [[दर्यावसिंह ठाकूर]] * [[सुरेंद्र साए]] * [[चारुचंद्र बोस]] * [[रंगो बापूजी गुप्ते]] * [[गोमाजी रामा पाटील]] * [[हिराजी गोमाजी पाटील]] * [[झिपरु चांगो गवळी]] * [[आनंदीबाई झिपरु गवळी]] * [[नारायण नागो पाटील]] * [[दिनकर बाळु पाटील]] * [[गौतम पोशा भोईर]] * [[विश्राम घोले]] * [[यशवंतराव होळकर ]] * [[राणी गाइदिनल्यू ]] * [[ राघोजी भांगरे ]] * डाॅ. [[सदाशिव खानखोजे]] * [[कोंडाजी नवले]] * रामजी किरवे * [[बिरसा मुंडा]] * [[खाज्या नाईक]] * [[झलकारी बाई]] * [[त्रंबक डेंगळे]] * [[जयनाथ सिंह]] * [[राजा नंदकुमार]] * राजा चेतसिंह * तिलाका मांझी * पझसी राजा -[[केरल वर्मा]] * [[मुधोजीराजे भोसले]] * [[घानासिंह]] * [[युवराज चैनसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * तीरथसिंह * आत्माराम चौकेकर * [[फोंड सावंत]] * [[सुई मुंडा]] * चिमासाहेब भोसले * [[गंगानारायण]] * फकुन आणि बरुआ * [[चक्र बिष्णोई]] * शम्भूदान * [[राणी जिंदान कौर]] * [[मूलराज]] * [[सिदो कान्हू]] * [[मंगल पांडे]] * [[ईश्वरी पांडे]] * [[कुमारी मैना]] * [[अजिदुल्ला खाँ]] * [[मुहंमद अली]] * [[भीमाबाई]] * [[राणा बेनो माधोसिंह]] * [[फिरोजशहा]] * [[वाजिद अली शहा ]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[मौलवी अहमदुल्ला शहा]] * [[कुंवरसिंह]] {{विस्तार}} == संदर्भ == [[वर्ग:भारतीय क्रांतिकारक]] [[ar:ثوري]] [[de:Revolutionär]] [[en:Revolutionary]] [[et:Revolutsionäär]] [[ja:革命家]] [[la:Rerum novarum cupidi]] [[ro:Revoluţionar]] [[uk:Революціонер]] 6yhst79l7bykou9efo40skb3hzcnhna 2145551 2145550 2022-08-12T08:58:40Z अमर राऊत 140696 चित्र जोडले wikitext text/x-wiki [[चित्र:Sepoy_Mutiny_1857.png|इवलेसे|१८५७ च्या उठावातील एक चित्र. (बंगाल आर्मी)]] '''क्रांतिकारक''' अशी व्यक्ती असते जी [[क्रांती]]<nowiki/>मध्ये भाग घेते किंवा क्रांतीचा पुरस्कार करते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?rev_t=20110607132600&url=http%3A%2Fardictionary.com%2FRevolutionary%2F5872|title=Definition: Revolutionary (Meaning of Revolutionary)|website=archive.wikiwix.com|access-date=2022-08-12}}</ref> ''क्रांतिकारक'' हा शब्द [[विशेषण]] म्हणून देखील वापरला जाऊ शकतो; समाजावर किंवा मानवी जीवनाच्या काही पैलूंवर मोठा, अचानक प्रभाव पडण्यास कारणीभूत ठरणाऱ्या एखाद्या गोष्टीचा संदर्भ देण्यासाठी हा शब्द वापरला जाऊ शकतो. झाशीची राणी लक्ष्मीबाई == भारतातील क्रांतिकारक == इ.स. १८५७ च्या भारतीय स्वातंत्र्ययुद्धात [[मंगल पांडे]], [[तात्या टोपे]], झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]], [[लहुजी राघोजी साळवे]], [[नानासाहेब पेशवे]], शेवटचा मुघल बादशाहा [[बहादूरशाह जफर]] इत्यादी स्वातंत्रवीरांचा सक्रिय सहभाग होता. मात्र स्वातंत्र्ययुद्ध अयशस्वी झाले, आणि भारतात ब्रिटिश सरकारचे शासन सुरू झाले. त्यापूर्वी आणि त्यानंतरही ज्या क्रांतिकारांनी भारताला स्वातंत्र्य मिळावे यासाठी हरप्रकारे प्रयत्‍न केले अशा काही क्रांतिकारकांची ही यादी: * [[अनंत लक्ष्मण कान्हेरे]] * [[उमाजी नाईक]] * [[चंद्रशेखर आझाद]] * [[मंगल पांडे]] * [[दामोदर हरी चाफेकर]] * [[नाना पाटील]] * [[बाळकृष्ण हरी चाफेकर]] * [[भगतसिंग]] * [[मदनलाल धिंग्रा]] * [[राजगुरू]] * [[लहुजी राघोजी साळवे]] * [[हरी मकाजी नाईक]] * [[वासुदेव बळवंत फडके]] * [[वासुदेव हरी चाफेकर]] * [[विष्णू गणेश पिंगळे]] * [[विनायक दामोदर सावरकर]] * [[भगतसिंग]] * [[राजगुरू]] * [[सुखदेव]] * [[सुभाषचंद्र बोस]] * [[सेनापती बापट]] * [[हेमू कलानी]] * [[बिरसा मुंडा]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[कुंवरसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * [[बहादूरशाह जफर]] * [[खुदीराम बोस]] * प्रितीलता वड्डेदार * [[बुधू भगत]] * [[शंभुधन फुंगलोसा]] * [[शंकर शहा]] * [[दर्यावसिंह ठाकूर]] * [[सुरेंद्र साए]] * [[चारुचंद्र बोस]] * [[रंगो बापूजी गुप्ते]] * [[गोमाजी रामा पाटील]] * [[हिराजी गोमाजी पाटील]] * [[झिपरु चांगो गवळी]] * [[आनंदीबाई झिपरु गवळी]] * [[नारायण नागो पाटील]] * [[दिनकर बाळु पाटील]] * [[गौतम पोशा भोईर]] * [[विश्राम घोले]] * [[यशवंतराव होळकर ]] * [[राणी गाइदिनल्यू ]] * [[ राघोजी भांगरे ]] * डाॅ. [[सदाशिव खानखोजे]] * [[कोंडाजी नवले]] * रामजी किरवे * [[बिरसा मुंडा]] * [[खाज्या नाईक]] * [[झलकारी बाई]] * [[त्रंबक डेंगळे]] * [[जयनाथ सिंह]] * [[राजा नंदकुमार]] * राजा चेतसिंह * तिलाका मांझी * पझसी राजा -[[केरल वर्मा]] * [[मुधोजीराजे भोसले]] * [[घानासिंह]] * [[युवराज चैनसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * तीरथसिंह * आत्माराम चौकेकर * [[फोंड सावंत]] * [[सुई मुंडा]] * चिमासाहेब भोसले * [[गंगानारायण]] * फकुन आणि बरुआ * [[चक्र बिष्णोई]] * शम्भूदान * [[राणी जिंदान कौर]] * [[मूलराज]] * [[सिदो कान्हू]] * [[मंगल पांडे]] * [[ईश्वरी पांडे]] * [[कुमारी मैना]] * [[अजिदुल्ला खाँ]] * [[मुहंमद अली]] * [[भीमाबाई]] * [[राणा बेनो माधोसिंह]] * [[फिरोजशहा]] * [[वाजिद अली शहा ]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[मौलवी अहमदुल्ला शहा]] * [[कुंवरसिंह]] {{विस्तार}} == संदर्भ == [[वर्ग:भारतीय क्रांतिकारक]] [[ar:ثوري]] [[de:Revolutionär]] [[en:Revolutionary]] [[et:Revolutsionäär]] [[ja:革命家]] [[la:Rerum novarum cupidi]] [[ro:Revoluţionar]] [[uk:Революціонер]] cs5ngvks56ju2slskijebpfbigbcnjo 2145552 2145551 2022-08-12T08:59:24Z अमर राऊत 140696 wikitext text/x-wiki [[चित्र:Sepoy_Mutiny_1857.png|इवलेसे|१८५७ च्या उठावातील एक चित्र. (बंगाल आर्मी)]] '''क्रांतिकारक''' अशी व्यक्ती असते जी [[क्रांती]]<nowiki/>मध्ये भाग घेते किंवा क्रांतीचा पुरस्कार करते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?rev_t=20110607132600&url=http%3A%2Fardictionary.com%2FRevolutionary%2F5872|title=Definition: Revolutionary (Meaning of Revolutionary)|website=archive.wikiwix.com|access-date=2022-08-12}}</ref> ''क्रांतिकारक'' हा शब्द [[विशेषण]] म्हणून देखील वापरला जाऊ शकतो; समाजावर किंवा मानवी जीवनाच्या काही पैलूंवर मोठा, अचानक प्रभाव पडण्यास कारणीभूत ठरणाऱ्या एखाद्या गोष्टीचा संदर्भ देण्यासाठी हा शब्द वापरला जाऊ शकतो. == भारतातील क्रांतिकारक == इ.स. १८५७ च्या भारतीय स्वातंत्र्ययुद्धात [[मंगल पांडे]], [[तात्या टोपे]], झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]], [[लहुजी राघोजी साळवे]], [[नानासाहेब पेशवे]], शेवटचा मुघल बादशाहा [[बहादूरशाह जफर]] इत्यादी स्वातंत्रवीरांचा सक्रिय सहभाग होता. मात्र स्वातंत्र्ययुद्ध अयशस्वी झाले, आणि भारतात ब्रिटिश सरकारचे शासन सुरू झाले. त्यापूर्वी आणि त्यानंतरही ज्या क्रांतिकारांनी भारताला स्वातंत्र्य मिळावे यासाठी हरप्रकारे प्रयत्‍न केले अशा काही क्रांतिकारकांची ही यादी: * [[अनंत लक्ष्मण कान्हेरे]] * [[उमाजी नाईक]] * [[चंद्रशेखर आझाद]] * [[मंगल पांडे]] * [[दामोदर हरी चाफेकर]] * [[नाना पाटील]] * [[बाळकृष्ण हरी चाफेकर]] * [[भगतसिंग]] * [[मदनलाल धिंग्रा]] * [[राजगुरू]] * [[लहुजी राघोजी साळवे]] * [[हरी मकाजी नाईक]] * [[वासुदेव बळवंत फडके]] * [[वासुदेव हरी चाफेकर]] * [[विष्णू गणेश पिंगळे]] * [[विनायक दामोदर सावरकर]] * [[भगतसिंग]] * [[राजगुरू]] * [[सुखदेव]] * [[सुभाषचंद्र बोस]] * [[सेनापती बापट]] * [[हेमू कलानी]] * [[बिरसा मुंडा]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[कुंवरसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * [[बहादूरशाह जफर]] * [[खुदीराम बोस]] * प्रितीलता वड्डेदार * [[बुधू भगत]] * [[शंभुधन फुंगलोसा]] * [[शंकर शहा]] * [[दर्यावसिंह ठाकूर]] * [[सुरेंद्र साए]] * [[चारुचंद्र बोस]] * [[रंगो बापूजी गुप्ते]] * [[गोमाजी रामा पाटील]] * [[हिराजी गोमाजी पाटील]] * [[झिपरु चांगो गवळी]] * [[आनंदीबाई झिपरु गवळी]] * [[नारायण नागो पाटील]] * [[दिनकर बाळु पाटील]] * [[गौतम पोशा भोईर]] * [[विश्राम घोले]] * [[यशवंतराव होळकर ]] * [[राणी गाइदिनल्यू ]] * [[ राघोजी भांगरे ]] * डाॅ. [[सदाशिव खानखोजे]] * [[कोंडाजी नवले]] * रामजी किरवे * [[बिरसा मुंडा]] * [[खाज्या नाईक]] * [[झलकारी बाई]] * [[त्रंबक डेंगळे]] * [[जयनाथ सिंह]] * [[राजा नंदकुमार]] * राजा चेतसिंह * तिलाका मांझी * पझसी राजा -[[केरल वर्मा]] * [[मुधोजीराजे भोसले]] * [[घानासिंह]] * [[युवराज चैनसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * तीरथसिंह * आत्माराम चौकेकर * [[फोंड सावंत]] * [[सुई मुंडा]] * चिमासाहेब भोसले * [[गंगानारायण]] * फकुन आणि बरुआ * [[चक्र बिष्णोई]] * शम्भूदान * [[राणी जिंदान कौर]] * [[मूलराज]] * [[सिदो कान्हू]] * [[मंगल पांडे]] * [[ईश्वरी पांडे]] * [[कुमारी मैना]] * [[अजिदुल्ला खाँ]] * [[मुहंमद अली]] * [[भीमाबाई]] * [[राणा बेनो माधोसिंह]] * [[फिरोजशहा]] * [[वाजिद अली शहा ]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[मौलवी अहमदुल्ला शहा]] * [[कुंवरसिंह]] {{विस्तार}} == संदर्भ == [[वर्ग:भारतीय क्रांतिकारक]] [[ar:ثوري]] [[de:Revolutionär]] [[en:Revolutionary]] [[et:Revolutsionäär]] [[ja:革命家]] [[la:Rerum novarum cupidi]] [[ro:Revoluţionar]] [[uk:Революціонер]] lof6xjh1vuv2ucvz4m0nozcmjv2737q 2145553 2145552 2022-08-12T08:59:53Z अमर राऊत 140696 चित्र जोडले wikitext text/x-wiki [[चित्र:Sepoy_Mutiny_1857.png|इवलेसे|१८५७ च्या उठावातील एक चित्र. (बंगाल आर्मी)]] '''क्रांतिकारक''' अशी व्यक्ती असते जी [[क्रांती]]<nowiki/>मध्ये भाग घेते किंवा क्रांतीचा पुरस्कार करते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?rev_t=20110607132600&url=http%3A%2Fardictionary.com%2FRevolutionary%2F5872|title=Definition: Revolutionary (Meaning of Revolutionary)|website=archive.wikiwix.com|access-date=2022-08-12}}</ref> ''क्रांतिकारक'' हा शब्द [[विशेषण]] म्हणून देखील वापरला जाऊ शकतो; समाजावर किंवा मानवी जीवनाच्या काही पैलूंवर मोठा, अचानक प्रभाव पडण्यास कारणीभूत ठरणाऱ्या एखाद्या गोष्टीचा संदर्भ देण्यासाठी हा शब्द वापरला जाऊ शकतो. == भारतातील क्रांतिकारक == इ.स. १८५७ च्या भारतीय स्वातंत्र्ययुद्धात [[मंगल पांडे]], [[तात्या टोपे]], झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]], [[लहुजी राघोजी साळवे]], [[नानासाहेब पेशवे]], शेवटचा मुघल बादशाहा [[बहादूरशाह जफर]] इत्यादी स्वातंत्रवीरांचा सक्रिय सहभाग होता. मात्र स्वातंत्र्ययुद्ध अयशस्वी झाले, आणि भारतात ब्रिटिश सरकारचे शासन सुरू झाले. त्यापूर्वी आणि त्यानंतरही ज्या क्रांतिकारांनी भारताला स्वातंत्र्य मिळावे यासाठी हरप्रकारे प्रयत्‍न केले अशा काही क्रांतिकारकांची ही यादी: [[चित्र:Rani_of_jhansi.jpg|इवलेसे|झाशीची राणी लक्ष्मीबाई]] * [[अनंत लक्ष्मण कान्हेरे]] * [[उमाजी नाईक]] * [[चंद्रशेखर आझाद]] * [[मंगल पांडे]] * [[दामोदर हरी चाफेकर]] * [[नाना पाटील]] * [[बाळकृष्ण हरी चाफेकर]] * [[भगतसिंग]] * [[मदनलाल धिंग्रा]] * [[राजगुरू]] * [[लहुजी राघोजी साळवे]] * [[हरी मकाजी नाईक]] * [[वासुदेव बळवंत फडके]] * [[वासुदेव हरी चाफेकर]] * [[विष्णू गणेश पिंगळे]] * [[विनायक दामोदर सावरकर]] * [[भगतसिंग]] * [[राजगुरू]] * [[सुखदेव]] * [[सुभाषचंद्र बोस]] * [[सेनापती बापट]] * [[हेमू कलानी]] * [[बिरसा मुंडा]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[कुंवरसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * [[बहादूरशाह जफर]] * [[खुदीराम बोस]] * प्रितीलता वड्डेदार * [[बुधू भगत]] * [[शंभुधन फुंगलोसा]] * [[शंकर शहा]] * [[दर्यावसिंह ठाकूर]] * [[सुरेंद्र साए]] * [[चारुचंद्र बोस]] * [[रंगो बापूजी गुप्ते]] * [[गोमाजी रामा पाटील]] * [[हिराजी गोमाजी पाटील]] * [[झिपरु चांगो गवळी]] * [[आनंदीबाई झिपरु गवळी]] * [[नारायण नागो पाटील]] * [[दिनकर बाळु पाटील]] * [[गौतम पोशा भोईर]] * [[विश्राम घोले]] * [[यशवंतराव होळकर ]] * [[राणी गाइदिनल्यू ]] * [[ राघोजी भांगरे ]] * डाॅ. [[सदाशिव खानखोजे]] * [[कोंडाजी नवले]] * रामजी किरवे * [[बिरसा मुंडा]] * [[खाज्या नाईक]] * [[झलकारी बाई]] * [[त्रंबक डेंगळे]] * [[जयनाथ सिंह]] * [[राजा नंदकुमार]] * राजा चेतसिंह * तिलाका मांझी * पझसी राजा -[[केरल वर्मा]] * [[मुधोजीराजे भोसले]] * [[घानासिंह]] * [[युवराज चैनसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * तीरथसिंह * आत्माराम चौकेकर * [[फोंड सावंत]] * [[सुई मुंडा]] * चिमासाहेब भोसले * [[गंगानारायण]] * फकुन आणि बरुआ * [[चक्र बिष्णोई]] * शम्भूदान * [[राणी जिंदान कौर]] * [[मूलराज]] * [[सिदो कान्हू]] * [[मंगल पांडे]] * [[ईश्वरी पांडे]] * [[कुमारी मैना]] * [[अजिदुल्ला खाँ]] * [[मुहंमद अली]] * [[भीमाबाई]] * [[राणा बेनो माधोसिंह]] * [[फिरोजशहा]] * [[वाजिद अली शहा ]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[मौलवी अहमदुल्ला शहा]] * [[कुंवरसिंह]] {{विस्तार}} == संदर्भ == [[वर्ग:भारतीय क्रांतिकारक]] [[ar:ثوري]] [[de:Revolutionär]] [[en:Revolutionary]] [[et:Revolutsionäär]] [[ja:革命家]] [[la:Rerum novarum cupidi]] [[ro:Revoluţionar]] [[uk:Революціонер]] hbis34atsz9j81jhkzo0ce1kdf1bmy6 2145555 2145553 2022-08-12T09:04:51Z अमर राऊत 140696 भर घातली wikitext text/x-wiki [[चित्र:Sepoy_Mutiny_1857.png|इवलेसे|१८५७ च्या उठावातील एक चित्र. (बंगाल आर्मी)]] '''क्रांतिकारक''' अशी व्यक्ती असते जी [[क्रांती]]<nowiki/>मध्ये भाग घेते किंवा क्रांतीचा पुरस्कार करते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?rev_t=20110607132600&url=http%3A%2Fardictionary.com%2FRevolutionary%2F5872|title=Definition: Revolutionary (Meaning of Revolutionary)|website=archive.wikiwix.com|access-date=2022-08-12}}</ref> ''क्रांतिकारक'' हा शब्द [[विशेषण]] म्हणून देखील वापरला जाऊ शकतो; समाजावर किंवा मानवी जीवनाच्या काही पैलूंवर मोठा, अचानक प्रभाव पडण्यास कारणीभूत ठरणाऱ्या एखाद्या गोष्टीचा संदर्भ देण्यासाठी हा शब्द वापरला जाऊ शकतो. == भारतातील क्रांतिकारक == इ.स. १८५७ च्या भारतीय स्वातंत्र्ययुद्धात [[मंगल पांडे]], [[तात्या टोपे]], झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]], [[लहुजी राघोजी साळवे]], [[नानासाहेब पेशवे]], शेवटचा मुघल बादशाहा [[बहादूरशाह जफर]] इत्यादी स्वातंत्रवीरांचा सक्रिय सहभाग होता. मात्र स्वातंत्र्ययुद्ध अयशस्वी झाले, आणि भारतात ब्रिटिश सरकारचे शासन सुरू झाले. त्यापूर्वी आणि त्यानंतरही ज्या क्रांतिकारांनी भारताला स्वातंत्र्य मिळावे यासाठी हरप्रकारे प्रयत्‍न केले अशा काही क्रांतिकारकांची ही यादी: [[चित्र:Rani_of_jhansi.jpg|इवलेसे|[[मराठा साम्राज्य|मराठा]]- शासित [[झाशी]]<nowiki/>च्या [[राणी लक्ष्मीबाई]] या बंडाच्या प्रमुख नेत्यांपैकी एक होत्या. पूर्वी संस्थानांच्या खालसा पद्धतीमुळे त्यांनी आपले राज्य गमावले होते.]] * [[अनंत लक्ष्मण कान्हेरे]] * [[उमाजी नाईक]] * [[चंद्रशेखर आझाद]] * [[मंगल पांडे]] * [[दामोदर हरी चाफेकर]] * [[नाना पाटील]] * [[बाळकृष्ण हरी चाफेकर]] * [[भगतसिंग]] * [[मदनलाल धिंग्रा]] * [[राजगुरू]] * [[लहुजी राघोजी साळवे]] * [[हरी मकाजी नाईक]] * [[वासुदेव बळवंत फडके]] * [[वासुदेव हरी चाफेकर]] * [[विष्णू गणेश पिंगळे]] * [[विनायक दामोदर सावरकर]] * [[भगतसिंग]] * [[राजगुरू]] * [[सुखदेव]] * [[सुभाषचंद्र बोस]] * [[सेनापती बापट]] * [[हेमू कलानी]] * [[बिरसा मुंडा]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[कुंवरसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * [[बहादूरशाह जफर]] * [[खुदीराम बोस]] * प्रितीलता वड्डेदार * [[बुधू भगत]] * [[शंभुधन फुंगलोसा]] * [[शंकर शहा]] * [[दर्यावसिंह ठाकूर]] * [[सुरेंद्र साए]] * [[चारुचंद्र बोस]] * [[रंगो बापूजी गुप्ते]] * [[गोमाजी रामा पाटील]] * [[हिराजी गोमाजी पाटील]] * [[झिपरु चांगो गवळी]] * [[आनंदीबाई झिपरु गवळी]] * [[नारायण नागो पाटील]] * [[दिनकर बाळु पाटील]] * [[गौतम पोशा भोईर]] * [[विश्राम घोले]] * [[यशवंतराव होळकर ]] * [[राणी गाइदिनल्यू ]] * [[ राघोजी भांगरे ]] * डाॅ. [[सदाशिव खानखोजे]] * [[कोंडाजी नवले]] * रामजी किरवे * [[बिरसा मुंडा]] * [[खाज्या नाईक]] * [[झलकारी बाई]] * [[त्रंबक डेंगळे]] * [[जयनाथ सिंह]] * [[राजा नंदकुमार]] * राजा चेतसिंह * तिलाका मांझी * पझसी राजा -[[केरल वर्मा]] * [[मुधोजीराजे भोसले]] * [[घानासिंह]] * [[युवराज चैनसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * तीरथसिंह * आत्माराम चौकेकर * [[फोंड सावंत]] * [[सुई मुंडा]] * चिमासाहेब भोसले * [[गंगानारायण]] * फकुन आणि बरुआ * [[चक्र बिष्णोई]] * शम्भूदान * [[राणी जिंदान कौर]] * [[मूलराज]] * [[सिदो कान्हू]] * [[मंगल पांडे]] * [[ईश्वरी पांडे]] * [[कुमारी मैना]] * [[अजिदुल्ला खाँ]] * [[मुहंमद अली]] * [[भीमाबाई]] * [[राणा बेनो माधोसिंह]] * [[फिरोजशहा]] * [[वाजिद अली शहा ]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[मौलवी अहमदुल्ला शहा]] * [[कुंवरसिंह]] {{विस्तार}} == संदर्भ == [[वर्ग:भारतीय क्रांतिकारक]] [[ar:ثوري]] [[de:Revolutionär]] [[en:Revolutionary]] [[et:Revolutsionäär]] [[ja:革命家]] [[la:Rerum novarum cupidi]] [[ro:Revoluţionar]] [[uk:Революціонер]] 35robmwhavnnlndrsv52shqsc86tstt 2145557 2145555 2022-08-12T09:09:40Z अमर राऊत 140696 भर घातली wikitext text/x-wiki [[चित्र:Sepoy_Mutiny_1857.png|इवलेसे|[[ब्रिटिश भारत|ब्रिटिश भारता]]<nowiki/>तील [[१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध|१८५७ च्या उठावा]]<nowiki/>मधील एक चित्र. (बंगाल आर्मी)]] '''क्रांतिकारक''' अशी व्यक्ती असते जी [[क्रांती]]<nowiki/>मध्ये भाग घेते किंवा क्रांतीचा पुरस्कार करते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?rev_t=20110607132600&url=http%3A%2Fardictionary.com%2FRevolutionary%2F5872|title=Definition: Revolutionary (Meaning of Revolutionary)|website=archive.wikiwix.com|access-date=2022-08-12}}</ref> ''क्रांतिकारक'' हा शब्द [[विशेषण]] म्हणून देखील वापरला जाऊ शकतो; समाजावर किंवा मानवी जीवनाच्या काही पैलूंवर मोठा, अचानक प्रभाव पडण्यास कारणीभूत ठरणाऱ्या एखाद्या गोष्टीचा संदर्भ देण्यासाठी हा शब्द वापरला जाऊ शकतो. == भारतातील क्रांतिकारक == इ.स. १८५७ च्या भारतीय स्वातंत्र्ययुद्धात [[मंगल पांडे]], [[तात्या टोपे]], झाशीची [[राणी लक्ष्मीबाई]], [[लहुजी राघोजी साळवे]], [[नानासाहेब पेशवे]], शेवटचा मुघल बादशाहा [[बहादूरशाह जफर]] इत्यादी स्वातंत्रवीरांचा सक्रिय सहभाग होता. मात्र स्वातंत्र्ययुद्ध अयशस्वी झाले, आणि भारतात ब्रिटिश सरकारचे शासन सुरू झाले. त्यापूर्वी आणि त्यानंतरही ज्या क्रांतिकारांनी भारताला स्वातंत्र्य मिळावे यासाठी हरप्रकारे प्रयत्‍न केले अशा काही क्रांतिकारकांची ही यादी: [[चित्र:Rani_of_jhansi.jpg|इवलेसे|[[मराठा साम्राज्य|मराठा]]- शासित [[झाशी]]<nowiki/>च्या [[राणी लक्ष्मीबाई]] या बंडाच्या प्रमुख नेत्यांपैकी एक होत्या. पूर्वी संस्थानांच्या खालसा पद्धतीमुळे त्यांनी आपले राज्य गमावले होते.]] * [[अनंत लक्ष्मण कान्हेरे]] * [[उमाजी नाईक]] * [[चंद्रशेखर आझाद]] * [[मंगल पांडे]] * [[दामोदर हरी चाफेकर]] * [[नाना पाटील]] * [[बाळकृष्ण हरी चाफेकर]] * [[भगतसिंग]] * [[मदनलाल धिंग्रा]] * [[राजगुरू]] * [[लहुजी राघोजी साळवे]] * [[हरी मकाजी नाईक]] * [[वासुदेव बळवंत फडके]] * [[वासुदेव हरी चाफेकर]] * [[विष्णू गणेश पिंगळे]] * [[विनायक दामोदर सावरकर]] * [[भगतसिंग]] * [[राजगुरू]] * [[सुखदेव]] * [[सुभाषचंद्र बोस]] * [[सेनापती बापट]] * [[हेमू कलानी]] * [[बिरसा मुंडा]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[कुंवरसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * [[बहादूरशाह जफर]] * [[खुदीराम बोस]] * प्रितीलता वड्डेदार * [[बुधू भगत]] * [[शंभुधन फुंगलोसा]] * [[शंकर शहा]] * [[दर्यावसिंह ठाकूर]] * [[सुरेंद्र साए]] * [[चारुचंद्र बोस]] * [[रंगो बापूजी गुप्ते]] * [[गोमाजी रामा पाटील]] * [[हिराजी गोमाजी पाटील]] * [[झिपरु चांगो गवळी]] * [[आनंदीबाई झिपरु गवळी]] * [[नारायण नागो पाटील]] * [[दिनकर बाळु पाटील]] * [[गौतम पोशा भोईर]] * [[विश्राम घोले]] * [[यशवंतराव होळकर ]] * [[राणी गाइदिनल्यू ]] * [[ राघोजी भांगरे ]] * डाॅ. [[सदाशिव खानखोजे]] * [[कोंडाजी नवले]] * रामजी किरवे * [[बिरसा मुंडा]] * [[खाज्या नाईक]] * [[झलकारी बाई]] * [[त्रंबक डेंगळे]] * [[जयनाथ सिंह]] * [[राजा नंदकुमार]] * राजा चेतसिंह * तिलाका मांझी * पझसी राजा -[[केरल वर्मा]] * [[मुधोजीराजे भोसले]] * [[घानासिंह]] * [[युवराज चैनसिंह]] * [[राणी चेन्नमा]] * तीरथसिंह * आत्माराम चौकेकर * [[फोंड सावंत]] * [[सुई मुंडा]] * चिमासाहेब भोसले * [[गंगानारायण]] * फकुन आणि बरुआ * [[चक्र बिष्णोई]] * शम्भूदान * [[राणी जिंदान कौर]] * [[मूलराज]] * [[सिदो कान्हू]] * [[मंगल पांडे]] * [[ईश्वरी पांडे]] * [[कुमारी मैना]] * [[अजिदुल्ला खाँ]] * [[मुहंमद अली]] * [[भीमाबाई]] * [[राणा बेनो माधोसिंह]] * [[फिरोजशहा]] * [[वाजिद अली शहा ]] * [[बेगम हजरत महल]] * [[मौलवी अहमदुल्ला शहा]] * [[कुंवरसिंह]] {{विस्तार}} == संदर्भ == [[वर्ग:भारतीय क्रांतिकारक]] [[ar:ثوري]] [[de:Revolutionär]] [[en:Revolutionary]] [[et:Revolutsionäär]] [[ja:革命家]] [[la:Rerum novarum cupidi]] [[ro:Revoluţionar]] [[uk:Революціонер]] lgt64xi1izvw0ew184qk3zgzbmtsnbi 14 79579 2145394 1999878 2022-08-12T06:37:23Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[वर्ग:न्यू झीलॅंडचे फुटबॉल खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे फुटबॉल खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:राष्ट्रीयत्वानुसार फुटबॉल खेळाडू]] gdm2iinraxq0cwlgwd7ipc2qkjlclct 0 83174 2145554 2122393 2022-08-12T09:01:53Z TEJAS N NATU 147252 /* चित्रदालन */अधिक अचूक वर्णनात्मक प्रतिमा संलग्न केली आहे wikitext text/x-wiki {{पक्षीचौकट |चित्र = Ruddy shelduck arp.jpg |मराठी नाव = {{लेखनाव}}, ब्राह्मणी बदक |हिंदी नाव = सुरखाब |संस्कृत नाव = |इंग्रजी नाव = Ruddy Shelduck </br> Brahminy Duck |शास्त्रीय नाव = Tadorna ferruginea (Pallas) |कुळ = कादंबाद्य (Anatidae) }} [[File:Tadorna ferruginea MHNT.ZOO.2010.11.21.1.jpg|thumb| ''Tadorna ferruginea'']] ==वर्णन== {{लेखनाव}} हा साधारण ६६ सें. मी. आकारमानाचा पक्षी आहे. {{लेखनाव}} नर केशरी-बदामी रंगाचा असून त्याच्या डोक्याचा आणि मानेचा रंग त्यामानाने थोडा फिकट असतो. त्याच्या मानेभोवताली काळे वर्तुळ(काळा कंठ), पंखांत काळेपांढरे आणि हिरवे पट्टे असून शेपूट काळी असते. मादी नरासारखीच पण तिचे रंग फिकट असतात. मादीच्या मानेभोवती काळे वर्तुळ(काळा कंठ) नसते. ==वास्तव्य/आढळस्थान== {{लेखनाव}} हे बहुतकरून [[भारत|भारतात]] आढळणारे स्थलांतरित [[बदक]] आहे. अतिदक्षिण भारताचा प्रदेश वगळता संपूर्ण भारतभर ते हिवाळ्यात आढळते. तसेच [[बांगलादेश]], [[पाकिस्तान]], [[म्यानमार]], [[चीन]] या देशांचा काही भाग आणि आफ्रिकेतील [[इथियोपिया]] येथेही यांचे वास्तव्य आहे. हे पक्षी तलावात जोडीने किंवा लहान थव्याने विहार करतात; त्यातही तलावांच्या किनाऱ्याकडे राहणे जास्त पसंत करतात. हे पक्षी इतर बदकांच्या मानाने जमिनीवर अधिक व्यवस्थित चालू शकतात.चक्रवाक उत्तम पोहणारा असला, तरी तो पाण्याच्या काठावरच राहणे पसंत करतो. बऱ्याचदा हा जोडीने तलावाच्या काठी किंवा नदीच्या रेताड किनाऱ्यावर फिरताना दिसतो. समुद्रकिनाऱ्यालगतच्या प्रदेशात तो क्वचितच दिसतो. क्वचित प्रसंगी हिवाळ्यात यांचे मोठे थवेही (सु. ४,०००) दिसून आले आहेत. हा फार हुशार व जागरूक पक्षी आहे. थवा एकत्र राखण्यासाठी आणि संकटाची कल्पना इतरांना देण्यासाठी त्यांचे ओरडणे चालू असते. मोटारीच्या कर्ण्याप्रमाणे हा आवाज काढतो. हा पक्षी सर्वभक्षी आहे. अन्न शोधण्यासाठी हा रात्री बाहेर पडतो. तो वनस्पतींचे हिरवे कोंब आणि बिया यांबरोबर मृदुकाय आणि कवचधारी प्राणी, पाणकीटक, बेडूक, मासे इत्यादी खातो. त्यांच्या प्रजननाचा काळ एप्रिल-जून असतो. जलाशयाच्या कडेला असलेल्या बिळांमध्ये, मातीच्या ढिगाऱ्यावर किंवा कपाऱ्यांत यांचे घरटे असते. मादी ८−१२ अंडी घालते. अंड्यांचा रंग स्वच्छ पांढरा असतो. अंडी उबविण्याचा कालावधी सु. ३० दिवसांचा असतो. ==खाद्य== पाण वनस्पती, पाण्यातले कीटक, मासे, [[सर्पट]], मृदुकाय कवची गोगलगाई, कालवे हे चक्रवाक पक्ष्यांचे खाद्य आहे. ==प्रजनन काळ== हे बदक मुळातले भारताच्या [[लडाख]] प्रांतातील व [[तिबेट|तिबेटमधील]] आहे. तिथून ही बदके हिवाळ्यात भारताच्या दक्षिण दिशेला स्थलांतर करतात व उन्हाळ्यात पुन्हा तिबेट व लडाखमध्ये परततात. साधारणपणे [[एप्रिल महिना|एप्रिल]] ते [[जून]] हा काळ {{लेखनाव}} पक्ष्यांचा विणीचा काळ असतो. त्यांचे घरटे झाडाच्या ढोलीत, जुन्या इमारतींच्या भिंतीत असते, ते पिसांनी बनविलेले असते. मादी एकावेळी ६ ते १० स्वच्छ पांढऱ्या रंगाची अंडी देते. ==इतर== {{लेखनाव}} पक्ष्याला '''ब्राह्मणी बदक''' असेही म्हणतात. ब्राह्मणी हे नाव जातिवाचक नसून ते [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश भाषेतील]] पक्ष्यांच्या एका ठरावीक रंगच्‍छटेचे नाव आहे. ब्राह्मणी हे नाव इतर अनेक पक्ष्यांना पण दिलेले आहे. हिमालयातील सर्वाधिक उंच रांग (साधारणपणे २१००० फूट) ओलांडून {{लेखनाव}} भारतात येतात, त्यामुळे सर्वाधिक उंचीवरून उडणारे बदक म्हणून या पक्ष्याची ख्याती आहे. हौशी [[पक्षी निरीक्षक]] तिबेटमधील [[मानससरोवर|मानस सरोवराला]] हे पक्षी बघायला जातात. ==प्रकार== [[शाही चक्रवाक]] ==वाङ्‌मयात== संस्कृत आणि अन्य भारतीय काव्यांत हा पक्षी प्रेमाचे व पर्यायाने विरहाचे प्रतीक म्हणून मानला गेला आहे. १. [[ज्ञानेश्वर]] महाराजांनीही ज्ञानेश्वरीतील १६व्या अध्यायात चक्रवाक पक्ष्याची उपमा वापरली आहे.: '''तया चक्रवाकांचे मिथुन | साम सामरस्याचे समाधान |'''</br> '''भोगवी जो चिद्‌गगन | भुवनदिवा ||''' </br> ... [[ज्ञानेश्वरी]] १६.६ अर्थ: बुद्धी आणि यथार्थबोध हे दोन चक्रवाक नर-मादी पक्षी शब्दाच्या भिन्‍नार्थरूपी अडचणीत सापडल्याने परस्परांच्या वियोगाने अनादिकालापासून ओरडत बसले आहेत. हे चिद्‌गगनातील गुरूरूपी दिवा असलेया सूर्यदेवा! तू आता लवकर दर्शन दे आणि या चक्रवाकाच्या जोडप्याला समरस ऐक्यतेचे सुख (भोगव) मिळवून दे. २. महाकवी [[कालिदास|कालिदासानेही]] त्याच्या काव्यांत चक्रवाकाच्या उपमा दिल्या आहेत.</br> '''दूरी भूते मयि सहचरे चक्रवाकीमिवैकां''' --- [[मेघदूत]] २.२० </br> अर्थ : चक्रवाकिसारखीच माझी पत्‍नी (मी दूर असल्याने घरी) एकटीच असेल. ३. '''इहेमामिन्द्र संनुद चक्रकेव दम्पती''' </br> ..'''प्रजयैनो स्वस्तकौ विश्वमायुर्व्यश्नुताम्‌''' -- अथर्ववेद १४.२.६४ </br> अर्थ : संतानप्राप्ती होऊन सुखाचे आयुष्य उपभोगता यावे यासाठी हे इंद्रा, तू या पतिपत्‍नींना चक्रवाक-चक्रवाकीप्रमाणे प्रेरित कर. ४. शिवाय [[रघुवंश]] (३.२४), [[कुमारसंभव]] (५.२६) आणि हिरण्यकेशी गृह्यसूत्रात (१.२४.६) चक्रवाक पक्ष्याच्या प्रतिमा वापरल्या आहेत. [[वर्ग: आख्यायिका|पक्षी]] [[वर्ग: पक्षी|आख्यायिकातील]] [[वर्ग:आख्यायिकांतील पक्षी]] ==चित्रदालन== <gallery> File:चक्रवाक १.jpg|thumb|Brahminy duck| File:चक्रवाक २.jpg|thumb|Brahminy duck Ruddy Shelduck 489.jpg Hunawihr-ruddy-shelduck.jpg Ruddy Shelduck (Tadorna ferruginea)- Female at Bharatpur I.jpg Tadorna ferruginea at Veer Dam.jpg </gallery> {{विस्तार}} [[वर्ग:पक्षी]] [[वर्ग:बदके]] [[वर्ग:जीवशास्त्र]] [[वर्ग:पोस्टाचे तिकीट असलेले पक्षी]] [[वर्ग:मराठी विश्वकोशातून कॉपीपेस्ट मजकूर]] goml3qe71agu13tcsmjnjaav4fswzrg 2145556 2145554 2022-08-12T09:05:02Z TEJAS N NATU 147252 /* चित्रदालन */टंकन दोष काढले wikitext text/x-wiki {{पक्षीचौकट |चित्र = Ruddy shelduck arp.jpg |मराठी नाव = {{लेखनाव}}, ब्राह्मणी बदक |हिंदी नाव = सुरखाब |संस्कृत नाव = |इंग्रजी नाव = Ruddy Shelduck </br> Brahminy Duck |शास्त्रीय नाव = Tadorna ferruginea (Pallas) |कुळ = कादंबाद्य (Anatidae) }} [[File:Tadorna ferruginea MHNT.ZOO.2010.11.21.1.jpg|thumb| ''Tadorna ferruginea'']] ==वर्णन== {{लेखनाव}} हा साधारण ६६ सें. मी. आकारमानाचा पक्षी आहे. {{लेखनाव}} नर केशरी-बदामी रंगाचा असून त्याच्या डोक्याचा आणि मानेचा रंग त्यामानाने थोडा फिकट असतो. त्याच्या मानेभोवताली काळे वर्तुळ(काळा कंठ), पंखांत काळेपांढरे आणि हिरवे पट्टे असून शेपूट काळी असते. मादी नरासारखीच पण तिचे रंग फिकट असतात. मादीच्या मानेभोवती काळे वर्तुळ(काळा कंठ) नसते. ==वास्तव्य/आढळस्थान== {{लेखनाव}} हे बहुतकरून [[भारत|भारतात]] आढळणारे स्थलांतरित [[बदक]] आहे. अतिदक्षिण भारताचा प्रदेश वगळता संपूर्ण भारतभर ते हिवाळ्यात आढळते. तसेच [[बांगलादेश]], [[पाकिस्तान]], [[म्यानमार]], [[चीन]] या देशांचा काही भाग आणि आफ्रिकेतील [[इथियोपिया]] येथेही यांचे वास्तव्य आहे. हे पक्षी तलावात जोडीने किंवा लहान थव्याने विहार करतात; त्यातही तलावांच्या किनाऱ्याकडे राहणे जास्त पसंत करतात. हे पक्षी इतर बदकांच्या मानाने जमिनीवर अधिक व्यवस्थित चालू शकतात.चक्रवाक उत्तम पोहणारा असला, तरी तो पाण्याच्या काठावरच राहणे पसंत करतो. बऱ्याचदा हा जोडीने तलावाच्या काठी किंवा नदीच्या रेताड किनाऱ्यावर फिरताना दिसतो. समुद्रकिनाऱ्यालगतच्या प्रदेशात तो क्वचितच दिसतो. क्वचित प्रसंगी हिवाळ्यात यांचे मोठे थवेही (सु. ४,०००) दिसून आले आहेत. हा फार हुशार व जागरूक पक्षी आहे. थवा एकत्र राखण्यासाठी आणि संकटाची कल्पना इतरांना देण्यासाठी त्यांचे ओरडणे चालू असते. मोटारीच्या कर्ण्याप्रमाणे हा आवाज काढतो. हा पक्षी सर्वभक्षी आहे. अन्न शोधण्यासाठी हा रात्री बाहेर पडतो. तो वनस्पतींचे हिरवे कोंब आणि बिया यांबरोबर मृदुकाय आणि कवचधारी प्राणी, पाणकीटक, बेडूक, मासे इत्यादी खातो. त्यांच्या प्रजननाचा काळ एप्रिल-जून असतो. जलाशयाच्या कडेला असलेल्या बिळांमध्ये, मातीच्या ढिगाऱ्यावर किंवा कपाऱ्यांत यांचे घरटे असते. मादी ८−१२ अंडी घालते. अंड्यांचा रंग स्वच्छ पांढरा असतो. अंडी उबविण्याचा कालावधी सु. ३० दिवसांचा असतो. ==खाद्य== पाण वनस्पती, पाण्यातले कीटक, मासे, [[सर्पट]], मृदुकाय कवची गोगलगाई, कालवे हे चक्रवाक पक्ष्यांचे खाद्य आहे. ==प्रजनन काळ== हे बदक मुळातले भारताच्या [[लडाख]] प्रांतातील व [[तिबेट|तिबेटमधील]] आहे. तिथून ही बदके हिवाळ्यात भारताच्या दक्षिण दिशेला स्थलांतर करतात व उन्हाळ्यात पुन्हा तिबेट व लडाखमध्ये परततात. साधारणपणे [[एप्रिल महिना|एप्रिल]] ते [[जून]] हा काळ {{लेखनाव}} पक्ष्यांचा विणीचा काळ असतो. त्यांचे घरटे झाडाच्या ढोलीत, जुन्या इमारतींच्या भिंतीत असते, ते पिसांनी बनविलेले असते. मादी एकावेळी ६ ते १० स्वच्छ पांढऱ्या रंगाची अंडी देते. ==इतर== {{लेखनाव}} पक्ष्याला '''ब्राह्मणी बदक''' असेही म्हणतात. ब्राह्मणी हे नाव जातिवाचक नसून ते [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश भाषेतील]] पक्ष्यांच्या एका ठरावीक रंगच्‍छटेचे नाव आहे. ब्राह्मणी हे नाव इतर अनेक पक्ष्यांना पण दिलेले आहे. हिमालयातील सर्वाधिक उंच रांग (साधारणपणे २१००० फूट) ओलांडून {{लेखनाव}} भारतात येतात, त्यामुळे सर्वाधिक उंचीवरून उडणारे बदक म्हणून या पक्ष्याची ख्याती आहे. हौशी [[पक्षी निरीक्षक]] तिबेटमधील [[मानससरोवर|मानस सरोवराला]] हे पक्षी बघायला जातात. ==प्रकार== [[शाही चक्रवाक]] ==वाङ्‌मयात== संस्कृत आणि अन्य भारतीय काव्यांत हा पक्षी प्रेमाचे व पर्यायाने विरहाचे प्रतीक म्हणून मानला गेला आहे. १. [[ज्ञानेश्वर]] महाराजांनीही ज्ञानेश्वरीतील १६व्या अध्यायात चक्रवाक पक्ष्याची उपमा वापरली आहे.: '''तया चक्रवाकांचे मिथुन | साम सामरस्याचे समाधान |'''</br> '''भोगवी जो चिद्‌गगन | भुवनदिवा ||''' </br> ... [[ज्ञानेश्वरी]] १६.६ अर्थ: बुद्धी आणि यथार्थबोध हे दोन चक्रवाक नर-मादी पक्षी शब्दाच्या भिन्‍नार्थरूपी अडचणीत सापडल्याने परस्परांच्या वियोगाने अनादिकालापासून ओरडत बसले आहेत. हे चिद्‌गगनातील गुरूरूपी दिवा असलेया सूर्यदेवा! तू आता लवकर दर्शन दे आणि या चक्रवाकाच्या जोडप्याला समरस ऐक्यतेचे सुख (भोगव) मिळवून दे. २. महाकवी [[कालिदास|कालिदासानेही]] त्याच्या काव्यांत चक्रवाकाच्या उपमा दिल्या आहेत.</br> '''दूरी भूते मयि सहचरे चक्रवाकीमिवैकां''' --- [[मेघदूत]] २.२० </br> अर्थ : चक्रवाकिसारखीच माझी पत्‍नी (मी दूर असल्याने घरी) एकटीच असेल. ३. '''इहेमामिन्द्र संनुद चक्रकेव दम्पती''' </br> ..'''प्रजयैनो स्वस्तकौ विश्वमायुर्व्यश्नुताम्‌''' -- अथर्ववेद १४.२.६४ </br> अर्थ : संतानप्राप्ती होऊन सुखाचे आयुष्य उपभोगता यावे यासाठी हे इंद्रा, तू या पतिपत्‍नींना चक्रवाक-चक्रवाकीप्रमाणे प्रेरित कर. ४. शिवाय [[रघुवंश]] (३.२४), [[कुमारसंभव]] (५.२६) आणि हिरण्यकेशी गृह्यसूत्रात (१.२४.६) चक्रवाक पक्ष्याच्या प्रतिमा वापरल्या आहेत. [[वर्ग: आख्यायिका|पक्षी]] [[वर्ग: पक्षी|आख्यायिकातील]] [[वर्ग:आख्यायिकांतील पक्षी]] ==चित्रदालन== <gallery> File:चक्रवाक १.jpg|thumb|चक्रवाक(Brahminy duck) File:चक्रवाक २.jpg|thumb|चक्रवाक(Brahminy duck) Ruddy Shelduck 489.jpg Hunawihr-ruddy-shelduck.jpg Ruddy Shelduck (Tadorna ferruginea)- Female at Bharatpur I.jpg Tadorna ferruginea at Veer Dam.jpg </gallery> {{विस्तार}} [[वर्ग:पक्षी]] [[वर्ग:बदके]] [[वर्ग:जीवशास्त्र]] [[वर्ग:पोस्टाचे तिकीट असलेले पक्षी]] [[वर्ग:मराठी विश्वकोशातून कॉपीपेस्ट मजकूर]] fmx8ekpi3q41mu1src5tlt5fqc3mmct 0 83550 2145592 1764883 2022-08-12T09:32:31Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड मधील क्रिकेट संघ → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket team |county=सेंट्रल डीस्ट्रीक्ट |image=[[Image:Central districts large.jpg]] |colors = हिरवा सोनेरी & काळा {{Color box|#213D30}} {{Color box|#ffcc00}} {{Color box|black}} |oneday=सेंट्रल डीस्ट्रीक्ट स्टॅग्स |coach={{flagicon|New Zealand}} [[ऍलन हंट]] |captain={{flagicon|New Zealand}} [[जेमी हॉव]] |founded=१९५० |ground=[[मॅक्लीन पार्क]] |capacity=३०,००० |fcdebutvs=[[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]] |fcdebutyr=१९५० |fcdebutvenue=वेलिंग्टन |website={{संकेतस्थळ|http://cd.nzcricket.co.nz/index.aspx|अधिकृत|इंग्लिश}} }} '''सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स''' न्यू झीलंड मधील प्रथम श्रेणी क्रिकेट संघ आहे. ==बाह्य दुवे == *[http://www.cdcricket.co.nz Central Districts Stags Official Website] {{एच.आर.व्ही. चषक}} {{२०१० २०-२० चँपियन्स लीग संघ}} [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ]] ncj18bz6wwf1d1tg5z3ssjcuq1pvecq 0 85541 2145189 2144542 2022-08-12T02:30:43Z अमर राऊत 140696 दुरुस्ती wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name={{लेखनाव}}|image=Kleopatra-VII.-Altes-Museum-Berlin1.jpg|alt=Photograph of an ancient Roman marble sculpture of Cleopatra VII's head as displayed at the Altes Museum in Berlin|caption=बर्लिन क्लियोपेट्रा ही रोमन शिल्पाकृती. रॉयल डायडेम परिधान केलेले हे शिल्प इ.स.पू. १ल्या शतकाच्या मध्यभागी (तिच्या रोमला भेटींच्या वेळी ४६-४४ इ.स.पू.), इटालियन व्हिलामध्ये सापडले आणि आता जर्मनीच्या संग्रहालयात आहे. {{sfnp|Raia|Sebesta|2017}}{{sfnp|Sabino|Gross-Diaz|2016|}}{{sfnp|Grout|2017b|}}<ref group="note">For further validation about the [[commons:Category:Bust of Cleopatra VII in the Altes Museum Berlin|Berlin Cleopatra]], see {{harvtxt|Pina Polo|2013|pp=184–186}}, {{harvtxt|Roller|2010|pp=54, 174–175}}, {{harvtxt|Jones|2006|p=33}}, and {{harvtxt|Hölbl|2001|p=234}}.</ref>|succession=टोलेमिक राज्याची राणी|reign=इ.स.पूर्व ५१–३० (२१ वर्षे) {{sfnp|Burstein|2004|pp=xx–xxiii, 155}}|reign-type=क्लिओपात्राचे राज्य|predecessor=टोलेमी आउलेटस १२वा|regent={{unbulleted list| टोलेमी आउलेटस १२वा| टोलेमी थिओस फिलोपेतर १३वा | टोलेमी फिलोपेतर १५वा | टोलेमी सिझेरियन १५वा}}|reg-type=सह-शासक|successor=टोलेमी सिझेरियन १५वा<ref group="note" name="Reign of Caesarion"/>|full name=क्लिओपात्रा थिआ फिलोपेटर ७वी|spouse={{unbulleted list| टोलेमी थिओस फिलोपेटर १३वा | टोलेमी १५वा|मार्क अँटनी}}|issue={{unbulleted list| सिझेरियन |अलेक्झांडर हेलिओस| क्लिओपात्रा सेलेन दुसरा |टोलेमी फिलाडेल्फस (क्लिओपात्राचा मुलगा)| टोलेमी फिलापेडस Philadelphus}}|dynasty=टोलेम|father=टोलेमी आउलेटस १२वा|mother=कदाचित क्लिओपात्रा ट्रायफेना ६वी <ref group="note" name="cleopatra v or vi" />|birth_date=इ.स.पूर्व ६९|birth_place=[[अलेक्झांड्रिया]], टोलेमिक राज्य|death_date=इ.स.पूर्व १२ ऑगस्ट ३० (वय. ३९)<ref>{{harvtxt|Skeat|1953|pp=98–100}}.</ref>|death_place=[[अलेक्झांड्रिया]], रोमकालीन [[इजिप्त]]|place of burial=टोम्ब ऑफ अँटनी अँड क्लिओपात्रा<br />(कदाचित इजिप्त)}} '''क्लिओपात्रा फिलोपातोर''' '''७वी''' (इ.स. पूर्व ६९ - १२ ऑगस्ट ३०{{Sfnp|Hölbl|2001|p=231}}) ही [[प्राचीन इजिप्त संस्कृती|इजिप्तच्या]] [[टॉलेमिक साम्राज्य|टॉलेमिक राज्याची]] राणी आणि या राज्याची शेवटची सक्रिय शासक होती. क्लिओपात्रा ही टॉलेमी सॉटर पहिला (टॉलेमिक राजवंशाचा संस्थापक व [[ग्रीक]] सेनापती) आणि [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] यांची वंशज होती. <ref group="note">{{Harvard citation text|Southern|2009|p=43}} writes about [[टोलेमी|Ptolemy I Soter]]: "The Ptolemaic dynasty, of which Cleopatra was the last representative, was founded at the end of the fourth century BC. </ref> तिच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]] हा [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्याचा]] [[इजिप्त (रोमन प्रांत)|एक प्रांत]] बनला. <ref group="note" name="Grant Hellenistic period explanation">{{Harvard citation text|Grant|1972|pp=5–6}} notes that the Hellenistic period, beginning with the reign of Alexander the Great, came to an end with the death of Cleopatra in 30 BC. </ref> क्लिओपात्राची मूळ भाषा कोइन ग्रीक होती आणि इजिप्शियन भाषा शिकणारी ती एकमेव टॉलेमिक शासक होती. <ref group="note" name="languages">The refusal of [[Ptolemaic rulers]] to speak the native language, [[Late Egyptian]], is why [[Ancient Greek]] (i.e. </ref> इ.स.पूर्व ५८ मध्ये क्लिओपात्रा ही तिचे वडील [[टोलेमी]] निर्वासित असताना त्यांच्यासोबत [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, तेव्हा बेरेनिस ४थी हिने तिच्या वडिलांच्या सिंहासनावर दावा केला. इ.स.पूर्व ५५ मध्ये टॉलेमी हा रोमन लष्करी सहाय्याने [[इजिप्त]]<nowiki/>ला परतला तेव्हा बेरेनिस मारली गेली. इ.स.पू. ५१ मध्ये तिच्या वडिलांच्या मृत्यूनंतर क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १३वा यांनी संयुक्त राजवट सुरू केली, परंतु मतभेदांमुळे पुढे त्यांचे खुले गृहयुद्ध झाले. [[चित्र:Cleopatra_and_Caesar_by_Jean-Leon-Gerome.jpg|इवलेसे|क्लिओपात्रा आणि सीझर (१८६६), चित्रकार: जीन-लिओन गेरोम]] [[रोमन साम्राज्य|रोमन]] राजकारणी पोम्पी हा [[ज्युलियस सीझर]] (एक रोमन [[हुकुमशाही|हुकूमशहा]]) विरुद्ध फार्सलसची लढाई हरल्यानंतर इजिप्तला पळून गेला. पॉम्पी हा टॉलेमी १२व्याचा सहकारी होता, परंतु टॉलेमी १३वा याने दरबारी लोकांच्या आग्रहास्तव सीझर येण्यापूर्वी आणि [[अलेक्झांड्रिया]]<nowiki/>चा ताबा घेण्यापूर्वी हल्ला करून पोम्पीला मारले. सीझरने नंतर प्रतिस्पर्धी टोलेमी भावंडांशी समेट करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु टॉलेमीचा मुख्य सल्लागार असलेल्या पोथीनोस याने सीझरच्या अटी क्लिओपात्राला अनुकूल मानल्या, म्हणून त्याच्या सैन्याने राजवाड्याला वेढा देऊन तिला आणि सीझरला कैद केले. वेढा उठवल्यानंतर लवकरच टॉलेमी १३वा हा [[नाईल]]<nowiki/>च्या लढाईत मरण पावला. त्यानंतर सीझरने क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १४वा यांना संयुक्त राज्यकर्ते घोषित केले. पुढे क्लिओपात्राला सीझरकडून एक मुलगा झाला, ज्याचे नाव ''सीझेरियन'' असे ठेवले गेले. इ.स.पूर्व ४६ आणि ४४ मध्ये क्लिओपात्रा ही मांडलिक राणी म्हणून [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, जिथे ती सीझरच्या महालात राहिली. इ.स.पू.४४ मध्ये सीझरच्या आणि (तिच्या आदेशानुसार) टॉलेमी १४व्याच्या हत्येनंतर, तिने तिचा मुलगा सीझेरियन याला सह-शासक घोषित करून टॉलेमी १५वा असे नाव दिले. [[चित्र:Cleopatra_VII_Philopator,_engraving_by_Élisabeth_Sophie_Chéron_after_a_Hellenistic_medallion,_published_c._1736.jpg|इवलेसे|क्लियोपात्रा फिलोपेटर७वी, एलिजाबेथ सोफी चेरॉन हिचे कोरीव काम, प्रकाशित: १७३६]] इ.स.पूर्व ४३-४२ च्या लिबरेटर्सच्या गृहयुद्धात क्लिओपात्राने सीझरचा नातू आणि वारस असलेल्या ऑक्टाव्हियन, मार्क अँटोनी आणि मार्कस एमिलियस लेपिडस यांनी स्थापन केलेल्या द्वितीय रोमन ट्रायमविरेटची बाजू घेतली. इ.स.पूर्व ४१ तारसोस येथे त्यांच्या भेटीनंतर राणीचे अँटनीशी प्रेमसंबंध होते. त्याने आर्सिनोला क्लिओपात्राच्या विनंतीनुसार [[फाशी]] दिली आणि पार्थियन साम्राज्य व आर्मेनियाच्या साम्राज्यावर केलेल्या आक्रमणांदरम्यान निधी आणि लष्करी मदत या दोन्हींसाठी तो क्लिओपात्रावर अधिकाधिक अवलंबून राहिला. अलेक्झांड्रियाच्या देणग्यांनी त्यांची मुले अलेक्झांडर हेलिओस, क्लियोपात्रा सेलेन दुसरी आणि टॉलेमी फिलाडेल्फस यांना अँटोनीच्या अधिकाराखालील विविध प्रदेशांवर राज्यकर्ते म्हणून घोषित केले. ही घटना, त्यांचे लग्न आणि ऑक्टाव्हियनची बहीण ऑक्टाव्हिया मायनर हिच्याशी अँटोनीचा घटस्फोट यांमुळे रोमन साम्राज्याचे अंतिम युद्ध सुरू झाले. ऑक्टाव्हियन युद्धात गुंतला आणि रोमन सिनेटमधील अँटोनीच्या सहकाऱ्यांना इ.स.पूर्व ३२ मध्ये रोममधून पळून जाण्यास भाग पाडले आणि त्याने क्लिओपात्राविरुद्ध युद्ध घोषित केले. इ.स.पू ३१ मध्ये ऍक्टियमच्या लढाईत अँटनी आणि क्लिओपात्रा यांच्या नौदल ताफ्याचा पराभव केल्यानंतर, ऑक्टाव्हियनच्या सैन्याने इ.स.पू. ३० मध्ये इजिप्तवर आक्रमण करून अँटनीचा पराभव केला. त्यानंतर अँटनीने आत्महत्या केली. जेव्हा क्लिओपात्राला समजले की, ऑक्टाव्हियनने तिला रोमन विजयी मिरवणुकीत आणण्याची योजना आखली आहे, तेव्हा तिने [[विष]] प्राशन करून [[आत्महत्या]] केली. परंतु तिचे [[सर्पदंश|सर्पदंशा]]<nowiki/>ने निधन झाले होते, असा लोकप्रिय गैरसमज आहे. [[चित्र:Fresco_of_a_woman_in_profile,_possible_portrait_bust_of_Cleopatra_VII_of_Egypt,_from_the_House_of_the_Orchard_at_Pompeii.jpg|इवलेसे|पोंपेई येथील हाऊस ऑफ द ऑर्चर्डमधील एका महिलेचे फ्रेस्को चित्र. ही महिला कदाचित क्लिओपात्रा असावी. ]] क्लियोपेट्राचा वारसा प्राचीन आणि आधुनिक कलाकृतींमध्ये टिकून आहे. रोमन इतिहासलेखन आणि [[लॅटिन]] कवितांनी या राणीबद्दल सामान्यतः टीकात्मक दृष्टिकोन निर्माण केला, जो नंतरच्या मध्ययुगीन आणि प्रबोधन साहित्यात पसरला. व्हिज्युअल आर्ट्समध्ये तिच्या प्राचीन चित्रणांमध्ये रोमन प्रतिमा, चित्रे आणि शिल्पे, कॅमिओ कोरीव काम आणि काच, टॉलेमिक आणि रोमन नाणे आणि रिलिफ्स यांचा समावेश होतो. प्रबोधन आणि बारोक कलांमध्ये ती [[ऑपेरा]], चित्रे, कविता, शिल्पकला आणि नाट्य नाटकांसह अनेक कलाकृतींचा विषय होती. व्हिक्टोरियन काळापासून ती इजिप्‍टोमॅनियाची पॉप कल्चर आयकॉन बनली आहे. तसेच आधुनिक काळात क्लियोपात्रा ही अप्लायड आणि ललित कला, बर्लेस्क व्यंगचित्र, [[हॉलिवूड|हॉलीवूड]] चित्रपट आणि व्यावसायिक उत्पादनांसाठी ब्रँड प्रतिमांमध्ये दिसत आली आहे. == इतिहास == [[इ.स.पू. ६९]] मध्ये जन्मलेली क्लिओपात्रा [[बारावा टॉलेमी|बाराव्या टॉलेमीची]] कन्या होती. या टॉलेमीचा पूर्वज [[पहिला टॉलेमी]] हा [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] याच्या सैन्यात सेनानी होता. हा मॅसोडेनियन सेनानी अलेक्झांडरच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]]चा पहिला टॉलेमी राजा झाला. या राजघराण्याने भाऊ-बहिणींमधील लग्नाची पद्धत वंशशुद्धीच्या कल्पनेने उचलली होती. क्लिओपात्राच्या जन्माच्या वेळी इजिप्त हे अतिशय श्रीमंत राज्य होते. परंतु हे राज्य राजकीयदृष्ट्या अस्थिर असल्यामुळे व शेजारच्या [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्यापुढे]] आपला टिकाव लागणार नाही म्हणून क्लिओपात्राच्या बापाने करार करून [[जुलियस सीझर|सीझर]] आणि पॉंपेईकडून आपला इजिप्तवर राजा म्हणून असलेला अधिकार मान्य करून घेतला होता. याबदल्यात रोमनांनी टॉलेमीकडून प्रचंड रक्कम घेतली. ही रक्कम टॉलेमीने रोमन धनकोंकडून कर्जाऊ घेऊन दिली. या प्रचंड रकमेची परतफेड करणे अवघड होते त्यामुळे त्याच्या राज्यातील नागरिकांना त्याचे हे कृत्य पसंत नसल्याने राज्यात अंतर्गत बंडाळी माजली. या परिस्थितीतच [[इ.स.पू. ५१]] मध्ये टॉलेमीचा मृत्यू झाला. त्याच्या मृत्यूनंतर त्याची १८ वर्षीय कन्या क्लिओपात्रा आणि तिचा धाकटा १० वर्षाचा भाऊ [[तेरावा टॉलेमी]] संयुक्तपणे राज्यावर आले. या राजघराण्यातील परंपरेनुसार हा तिचा धाकटा भाऊ तेरावा टॉलेमी क्लिओपात्राचा नवरा होता. तो आपल्याच हाताखालील एका सेवकाच्या आहारी जाऊन त्याच्या हातातील बाहुले बनला होता. क्लिओपात्राला दूर करून राज्य हातात घेण्याच्या त्यांच्या योजना चालू होत्या. [[रोम]]मध्येही त्याचवेळी सीझर सत्तेवर आला होता. रोमची तिजोरी रिकामी होती त्यासाठी सीझरला इजिप्तकडून वसूली करणे गरजेचे होते म्हणून सीझर [[अलेक्झांड्रिया, इजिप्त|अलेक्झांड्रिया]]ला आला. राज्यातील अंतर्गत बंडाळी आणि भावाची/नवऱ्याची कारस्थाने यातून मार्ग काढण्यासाठी क्लिओपात्राने सीझरची मदत घेतली. यानंतर क्लिओपात्राचे सीझरशी अत्यंत सलोख्याचे संबंध असले तरी रोमविषयी तिच्या मनात भीती होतीच. सीझरच्या खुनाच्या वेळी क्लिओपात्रा रोममध्येच होती. सीझरचे खूनी आणि त्याचे मित्रही या खुनासाठी क्लिओपात्राची मदत मागत होते. तिची सत्ता आणि राज्याचे स्वतंत्र असणे याचा विचार करून तिने त्यावेळी ॲंटोनीला मदत केली. नौका पुरविल्या. पैसा दिला. त्यामुळे साहजिकच क्लिओपात्रा आणि ॲंटोनी यांच्यातही सलोख्याचे संबंध निर्माण झाले. == मृत्यू == ''मुख्य लेख: [[क्लिओपात्राचा मृत्यू]]'' क्लिओपात्राचा मृत्यू कशामुळे झाला याचे गूढ अजूनही कायम आहे. मात्र तिने स्वतःच सर्पदंश करून घेऊन आत्महत्या केली असे मानले जाते. क्लिओपात्राचा समकालीन ग्रीक इतिहासकार स्ट्राबो याने आपल्या जिओग्राफीका या पुस्तकातही असाच उल्लेख केलेला आहे. यात तो म्हणतो एक तर क्लिओपात्राने विषारी द्रव्य सेवन केल्याने तिचा मृत्य झाला अथवा तिने स्वतःच्या [[वक्ष|वक्षावर]] सर्पदंश करवून घेतला. हा उपलब्ध स्रोत सर्वात जुना असून व क्लिओपात्राच्या मृत्यूसमयी स्ट्राबो अलेक्झांड्रिीयातच असल्याने हा स्रोत ग्राह्य मानला जातो. या घटनेनंतर साठ वर्षांनी मार्क्स व्हेलिअस पॅटरक्यूलस या [[:वर्ग:रोमन इतिहासकार|रोमन इतिहासकाराने]] कॉम्पेटीशन ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथात व या घटनेच्या १५० वर्षानंतर फ्लोरस या रोमन इतिहासकारानेच लिहिलेल्या एपिटोम ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथातही क्लिओपात्राने सर्पदंश करवून घेऊन [[आत्महत्या]] केल्याचे उल्लेख आहेत. क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर १३० वर्षांनी [[:वर्ग:ग्रीक इतिहासकार|ग्रीक इतिहासकार]] [[प्लुटार्क]] आपल्या लाईफ ऑफ ॲंटोनी मध्ये म्हणतो की, ऑक्टोव्हिअन क्लिओपात्राला शोधण्यात यशस्वी झाला होता आणि त्याने आपल्या सैनिकांना क्लिओपात्राला आत्महत्या करण्यापासून बाजूला करण्याचे आदेशही दिले होते कारण [[रोम]]ला परत गेल्यावर होणाऱ्या विजयी मिरवणूकीत नेऊन त्याला क्लिओपात्राला अपमानित करायचे होते. पण ज्यावेळेस सैनिक तिच्यापर्यंत गेले त्यावेळी क्लिओपात्रा मरून पडली होती व तिच्याजवळ तिच्या दोन दासी आणि अंजीराच्या टोपलीत एक सर्प होता. [[शेक्सपिअर]]नेही आपल्या ॲंटोनी ॲन्ड किलओपात्रा या नाटकात क्लिओपात्राच्या मृत्यूची हीच प्रतिमा कायम ठेवली आहे. अलीकडच्या काळात [[इ.स. २०१०]] मध्ये [[जर्मन]] इतिहासकार ख्रिस्तोफर शाफर याने म्हटले आहे की, क्लिओपात्राचा मृत्यू सर्पदंशाने न होता तो विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झालेला आहे. यासाठी त्याने अनेक ऐतिहासिक पुराव्यांची व विषतज्‍ज्ञांची मदत घेतली. तो म्हणतो ज्या सर्पाच्या दंशाने क्लिओपात्राचा मृत्यू झाला असे म्हटले जाते त्या सर्पाच्या (इजिप्शिअन कोब्रा) दंशाने झटपट आणि विनावेदना मृत्यू येऊ शकत नाही. या सर्पाच्या दंशाने मृ्त्यू येण्यापूर्वी हळूहळू शरीराचे एकक अवयव सुरुवातीला डोळ्यापासून निकामी होऊ लागतात. शाफर आणि विषतज्‍ज्ञ डायट्रीच मेब्स यांनी क्लिओपात्राचा मृत्यू हेमलॉक, वोल्फ्सबेन आणि ओपिअम या विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झाल्याचे म्हटले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://articles.cnn.com/2010-06-30/world/cleopatra.suicide_1_cleopatra-snake-cobra?_s=PM:WORLD | title = पॉइझन, नॉट स्नेक किल्ड क्लिओपात्रा | भाषा = इंग्रजी }}</ref> == चिरस्थान == क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर तिने घेतलेल्या चिरविश्रांतीचे ठिकाण शोधण्याचे आत्तापर्यंत अनेकांनी प्रयत्‍न केले आहेत. प्रसिद्ध इजिप्शियन पुरातत्त्वज्ञ डॉ. झही हवास आणि [[डॉमिनिकन प्रजासत्ताक|डॉमिनीकन रिपब्लिक]]ची पुरातत्त्वज्ञ डॉ. कॅथलिन मार्टीनेझ यांनी अलिक्झांड्रियाच्या पश्चिमेला ५० किलोमीटर अंतरावर असणाऱ्या तापोसिरीस मॅग्ना या मंदिरातच ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची चिरविश्रांतीस्थाने आहेत असा दावा केला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.nationalgeographic.com/news/2009/04/photogalleries/cleopatra-tomb-pictures/ | title = क्लिओपात्राज टॉम्ब साईट डिस्कव्हर्ड | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =२० एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =नॅशनल जिओग्राफिक | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> प्लुटार्कने उल्लेख केल्याप्रमाणे ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची दफने जवळजवळच आहेत या मतांचा त्यांनी आधार घेतला. हे तापोसिरीस मॅग्ना मंदिर ओरीसिस या देवतेचे असून तिला राक्षसाने मारून तिचे चौदा तुकडे इजिप्तच्या भूमीत फेकून दिले होते. हे ओरीसिसचे चौदा तुकडे जिथे जिथे पडले त्या त्या ठिकाणी इजिप्तमध्ये ही ओरीसिसची मंदिरे आहेत. त्यापैकीच तापोसिरीस मॅग्ना हे एक आहे. या मंदिराचे उत्खनन करतेवेळी डॉ. झही आणि मार्टिनेझ यांना त्या ठिकाणी अलेक्झांडर द ग्रेट याचे एक नाणे आणि क्लिओपात्राच्या चेहऱ्याचा मुखवटा सापडला आणि त्यावरून हे मंदिर चौथ्या टॉलेमीच्या काळात २००० वर्षांपूर्वी बांधले गेले असल्याचे त्यांनी सिद्ध केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.bbc.co.uk/2/hi/8000978.stm | title = डिग मे रिव्हील क्लिओपात्राज टॉम्ब | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =१५ एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =[[बी.बी.सी.|बीबीसी न्यूज]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> या पुरातत्त्ववेत्त्यांनी रडारचा वापर करून या मंदिरात खाली २५ ते ३० मीटर खोलीवर तीन ठिकाणे शोधली. त्यांपैकी एका ठिकाणी क्लिओपात्राचे दफन झालेले असू शकते अशी शक्यता वर्तवली आहे. == इतर == * क्लिओपात्रा आपल्या सौंदर्य रक्षणासाठी गाढवीच्या दुधाने आंघोळ करीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://tarunbharat.net/ftp/e-paper/2011-10-04/mpage3_20111004.htm | title = रूपवतींच्या सौंदर्याचे हे आहे रहस्य | भाषा = मराठी | दिनांक =४ ऑक्टोबर, २०११ | प्रकाशक =[[तरूण भारत]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * क्लिओपात्रा कारमाइन बीटल्सपासून बनवलेला लाल रंग ओठांचे सौंदर्य खुलविण्यासाठी वापरीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=173909:2011-08-01-16-02-18&catid=61:2009-07-20-04-02-48&Itemid=74 | title = अर्थवेध:लिपस्टिक | भाषा = मराठी | दिनांक =२ ऑगस्ट, २०११ | प्रकाशक =[[लोकसत्ता]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * आस्प जातीच्या सर्पाच्या दंशाने चटकन मृत्यू येतो याची खात्री करून घेण्यासाठी क्लिओपात्रा राणीने प्रथम तिच्या गुलामांवर प्रयोग केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://www.marathivishwakosh.in/index.php?option=com_content&view=article&id=4539%3A2010-11-15-06-28-12&catid=2&Itemid=3 | title = आमापन, जैव (मराठी विश्वकोश, खंड २) | भाषा = मराठी | दिनांक = | प्रकाशक =[[महाराष्ट्र राज्य मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळ]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> == वंशावळ == {{वंशावली/प्रारंभ}} {{वंशावली | |PTOLEMY5|~|y|~|CLEO1|PTOLEMY5=पाचवा टॉलेमी, एपिफेन्स|CLEO1=इजिप्तची पहिली क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |,|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|.}} {{वंशावली | | |PTOLEMY8|7| |PTOLEMY6|~|y|~|CLEO2|PTOLEMY8=आठवा टॉलेमी, फिस्कॉन|PTOLEMY6=सहावा टॉलेमी फिलोपेटर|CLEO2=इजिप्तची दुसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | |:| | | | | |!}} {{वंशावली | | | | | |L|~|~|y|~|CLEO3|CLEO3=इजिप्तची तिसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | |,|-|-|-|v|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|-|.| }} {{वंशावली |PTOLEMY10|7| |CLEOSELENE|~|y|~|PTOLEMY9|~|y|~|CLEO4|PTOLEMY10=दहावा टॉलेमी|CLEOSELENE=पहिली क्लिओपात्रा सेलेनी|PTOLEMY9=दहावा टॉलेमी, लाथायरॉस|CLEO4=इजिप्तची चौथी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |:| | | | | |!| | | | | |!}} {{वंशावली | | | |L|~|~|y|~|BERENICE3| | |F|PTOLEMY12|BERENICE3=इजिप्तची तिसरी बेरेनाईस|PTOLEMY12=बारावा टॉलेमी, आउलेट्स}} {{वंशावली | | | | | | |!| | | | | | |:}} {{वंशावली | | | | | |CLEO5|~|~|y|~|~|J|CLEO5=इजिप्तची पाचवी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | | | | | |CLEO7|CLEO7='''क्लिओपात्रा'''}} {{वंशावली/अंत}} ==क्लिओपात्रावरील पुस्तके== * क्लिओपात्रा (कादंवरी, सन २०२०पर्यंत ७ आवृत्त्या, लेखक [[संजय सोनवणी]]) * क्लिओपात्रा (व्यक्तिचित्रण, लेखिका - अलका रोडे) == क्लियोपेट्रावर आधारित चित्रपट आणि टीव्ही मालिकांची यादी == * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९०८ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९१३ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९५९ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९७२ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (1974 टीव्ही नाटक) * अँटनी आणि क्लियोपात्रा (२०१५ चित्रपट) * बीबीसी टेलिव्हिजन शेक्सपियर * क्लियोपेट्रा (१९१७ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1934 चित्रपट) * क्लियोपात्रा (१९६३ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1970 चित्रपट) * क्लियोपेट्राचा दुसरा पती * कन्नकी (चित्रपट) * रेड नोटीस * झुल्फिकार (चित्रपट) == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी}} <references group="note" /> == बाह्यदुवे == * {{इन आउर टाईम|क्लिओपात्रा|b00w7clj|Cleopatra}} [[वर्ग:इजिप्तचा इतिहास]] e457ofn2jboumjqvhbbpuxwddf7zxkj 2145190 2145189 2022-08-12T02:35:30Z अमर राऊत 140696 दुरुस्ती wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name={{लेखनाव}}|image=Kleopatra-VII.-Altes-Museum-Berlin1.jpg|alt=Photograph of an ancient Roman marble sculpture of Cleopatra VII's head as displayed at the Altes Museum in Berlin|caption=बर्लिन क्लियोपेट्रा ही रोमन शिल्पाकृती. रॉयल डायडेम परिधान केलेले हे शिल्प इ.स.पू. १ल्या शतकाच्या मध्यभागी (तिच्या रोमला भेटींच्या वेळी ४६-४४ इ.स.पू.), इटालियन व्हिलामध्ये सापडले आणि आता जर्मनीच्या संग्रहालयात आहे. {{sfnp|Raia|Sebesta|2017}}{{sfnp|Sabino|Gross-Diaz|2016|}}{{sfnp|Grout|2017b|}}<ref group="note">For further validation about the [[commons:Category:Bust of Cleopatra VII in the Altes Museum Berlin|Berlin Cleopatra]], see {{harvtxt|Pina Polo|2013|pp=184–186}}, {{harvtxt|Roller|2010|pp=54, 174–175}}, {{harvtxt|Jones|2006|p=33}}, and {{harvtxt|Hölbl|2001|p=234}}.</ref>|succession=टोलेमिक राज्याची राणी|reign=इ.स.पूर्व ५१–३० (२१ वर्षे) {{sfnp|Burstein|2004|pp=xx–xxiii, 155}}|reign-type=क्लिओपात्राचे राज्य|predecessor=टोलेमी आउलेटस १२वा|regent={{unbulleted list| टोलेमी आउलेटस १२वा| टोलेमी थिओस फिलोपेतर १३वा | टोलेमी फिलोपेतर १५वा | टोलेमी सिझेरियन १५वा}}|reg-type=सह-शासक|successor=टोलेमी सिझेरियन १५वा<ref group="note" name="Reign of Caesarion"/>|full name=क्लिओपात्रा थिआ फिलोपेटर ७वी|spouse={{unbulleted list| टोलेमी थिओस फिलोपेटर १३वा | टोलेमी १५वा|मार्क अँटनी}}|issue={{unbulleted list| सिझेरियन |अलेक्झांडर हेलिओस| क्लिओपात्रा सेलेन दुसरा |टोलेमी फिलाडेल्फस (क्लिओपात्राचा मुलगा)| टोलेमी फिलापेडस Philadelphus}}|dynasty=टोलेम|father=टोलेमी आउलेटस १२वा|mother=कदाचित क्लिओपात्रा ट्रायफेना ६वी <ref group="note" name="cleopatra v or vi" />|birth_date=इ.स.पूर्व ६९|birth_place=[[अलेक्झांड्रिया]], टोलेमिक राज्य|death_date=इ.स.पूर्व १२ ऑगस्ट ३० (वय. ३९)<ref>{{harvtxt|Skeat|1953|pp=98–100}}.</ref>|death_place=[[अलेक्झांड्रिया]], रोमकालीन [[इजिप्त]]|place of burial=टोम्ब ऑफ अँटनी अँड क्लिओपात्रा<br />(कदाचित इजिप्त)}} '''क्लिओपात्रा फिलोपातोर''' '''७वी''' (इ.स. पूर्व ६९ - १२ ऑगस्ट ३०{{Sfnp|Hölbl|2001|p=231}}) ही [[प्राचीन इजिप्त संस्कृती|इजिप्तच्या]] [[टॉलेमिक साम्राज्य|टॉलेमिक राज्याची]] राणी आणि या राज्याची शेवटची सक्रिय शासक होती. क्लिओपात्रा ही टॉलेमी सॉटर पहिला (टॉलेमिक राजवंशाचा संस्थापक व [[ग्रीक]] सेनापती) आणि [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] यांची वंशज होती. <ref group="note">{{Harvard citation text|Southern|2009|p=43}} writes about [[टोलेमी|Ptolemy I Soter]]: "The Ptolemaic dynasty, of which Cleopatra was the last representative, was founded at the end of the fourth century BC. </ref> तिच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]] हा [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्याचा]] [[इजिप्त (रोमन प्रांत)|एक प्रांत]] बनला. <ref group="note" name="Grant Hellenistic period explanation">{{Harvard citation text|Grant|1972|pp=5–6}} notes that the Hellenistic period, beginning with the reign of Alexander the Great, came to an end with the death of Cleopatra in 30 BC. </ref> क्लिओपात्राची मूळ भाषा कोइन ग्रीक होती आणि इजिप्शियन भाषा शिकणारी ती एकमेव टॉलेमिक शासक होती. <ref group="note" name="languages">The refusal of [[Ptolemaic rulers]] to speak the native language, [[Late Egyptian]], is why [[Ancient Greek]] (i.e. </ref> इ.स.पूर्व ५८ मध्ये क्लिओपात्रा ही तिचे वडील [[टोलेमी]] निर्वासित असताना त्यांच्यासोबत [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, तेव्हा बेरेनिस ४थी हिने तिच्या वडिलांच्या सिंहासनावर दावा केला. इ.स.पूर्व ५५ मध्ये टॉलेमी हा रोमन लष्करी सहाय्याने [[इजिप्त]]<nowiki/>ला परतला तेव्हा बेरेनिस मारली गेली. इ.स.पू. ५१ मध्ये तिच्या वडिलांच्या मृत्यूनंतर क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १३वा यांनी संयुक्त राजवट सुरू केली, परंतु मतभेदांमुळे पुढे त्यांचे खुले गृहयुद्ध झाले. [[चित्र:Cleopatra_and_Caesar_by_Jean-Leon-Gerome.jpg|इवलेसे|क्लिओपात्रा आणि सीझर (१८६६), चित्रकार: जीन-लिओन गेरोम]] [[रोमन साम्राज्य|रोमन]] राजकारणी पोम्पी हा [[ज्युलियस सीझर]] (एक रोमन [[हुकुमशाही|हुकूमशहा]]) विरुद्ध फार्सलसची लढाई हरल्यानंतर इजिप्तला पळून गेला. पॉम्पी हा टॉलेमी १२व्याचा सहकारी होता, परंतु टॉलेमी १३वा याने दरबारी लोकांच्या आग्रहास्तव सीझर येण्यापूर्वी आणि [[अलेक्झांड्रिया]]<nowiki/>चा ताबा घेण्यापूर्वी हल्ला करून पोम्पीला मारले. सीझरने नंतर प्रतिस्पर्धी टोलेमी भावंडांशी समेट करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु टॉलेमीचा मुख्य सल्लागार असलेल्या पोथीनोस याने सीझरच्या अटी क्लिओपात्राला अनुकूल मानल्या, म्हणून त्याच्या सैन्याने राजवाड्याला वेढा देऊन तिला आणि सीझरला कैद केले. वेढा उठवल्यानंतर लवकरच टॉलेमी १३वा हा [[नाईल]]<nowiki/>च्या लढाईत मरण पावला. त्यानंतर सीझरने क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १४वा यांना संयुक्त राज्यकर्ते घोषित केले. पुढे क्लिओपात्राला सीझरकडून एक मुलगा झाला, ज्याचे नाव ''सीझेरियन'' असे ठेवले गेले. इ.स.पूर्व ४६ आणि ४४ मध्ये क्लिओपात्रा ही मांडलिक राणी म्हणून [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, जिथे ती सीझरच्या महालात राहिली. इ.स.पू.४४ मध्ये सीझरच्या आणि (तिच्या आदेशानुसार) टॉलेमी १४व्याच्या हत्येनंतर, तिने तिचा मुलगा सीझेरियन याला सह-शासक घोषित करून टॉलेमी १५वा असे नाव दिले. [[चित्र:Cleopatra_VII_Philopator,_engraving_by_Élisabeth_Sophie_Chéron_after_a_Hellenistic_medallion,_published_c._1736.jpg|इवलेसे|क्लियोपात्रा फिलोपेटर७वी, एलिजाबेथ सोफी चेरॉन हिचे कोरीव काम, प्रकाशित: १७३६]] इ.स.पूर्व ४३-४२ च्या लिबरेटर्सच्या गृहयुद्धात क्लिओपात्राने सीझरचा नातू आणि वारस असलेल्या ऑक्टाव्हियन, मार्क अँटोनी आणि मार्कस एमिलियस लेपिडस यांची बाजू घेतली. इ.स.पूर्व ४१ मध्ये अँटनीला तारसोस येथे भेटल्यापासून राणीचे त्याच्याशी प्रेमसंबंध होते. त्याने आर्सिनोला क्लिओपात्राच्या विनंतीनुसार [[फाशी]] दिली आणि क्लिओपात्राने त्याला पार्थियन साम्राज्य व आर्मेनियाच्या साम्राज्यांवर केलेल्याआक्रमणांसाठी पैसे आणि लष्करी मदत पुरवली. अलेक्झांड्रियाच्या देणग्यांनी त्यांची मुले अलेक्झांडर हेलिओस, क्लियोपात्रा सेलेन दुसरी आणि टॉलेमी फिलाडेल्फस यांना अँटोनीच्या अधिकाराखालील विविध प्रदेशांवर राज्यकर्ते म्हणून घोषित केले. ही घटना, त्यांचे लग्न आणि ऑक्टाव्हियनची बहीण ऑक्टाव्हिया मायनर हिच्याशी अँटोनीचा घटस्फोट यांमुळे रोमन साम्राज्याचे अंतिम युद्ध सुरू झाले. ऑक्टाव्हियन युद्धात गुंतला आणि रोमन सिनेटमधील अँटोनीच्या सहकाऱ्यांना इ.स.पूर्व ३२ मध्ये रोममधून पळून जाण्यास भाग पाडले आणि त्याने क्लिओपात्राविरुद्ध युद्ध घोषित केले. इ.स.पू ३१ मध्ये ऍक्टियमच्या लढाईत अँटनी आणि क्लिओपात्रा यांच्या नौदल ताफ्याचा पराभव केल्यानंतर, ऑक्टाव्हियनच्या सैन्याने इ.स.पू. ३० मध्ये इजिप्तवर आक्रमण करून अँटनीचा पराभव केला. त्यानंतर अँटनीने आत्महत्या केली. जेव्हा क्लिओपात्राला समजले की, ऑक्टाव्हियनने तिला रोमन विजयी मिरवणुकीत आणण्याची योजना आखली आहे, तेव्हा तिने [[विष]] प्राशन करून [[आत्महत्या]] केली. परंतु तिचे [[सर्पदंश|सर्पदंशा]]<nowiki/>ने निधन झाले होते, असा लोकप्रिय गैरसमज आहे. [[चित्र:Fresco_of_a_woman_in_profile,_possible_portrait_bust_of_Cleopatra_VII_of_Egypt,_from_the_House_of_the_Orchard_at_Pompeii.jpg|इवलेसे|पोंपेई येथील हाऊस ऑफ द ऑर्चर्डमधील एका महिलेचे फ्रेस्को चित्र. ही महिला कदाचित क्लिओपात्रा असावी. ]] क्लियोपेट्राचा वारसा प्राचीन आणि आधुनिक कलाकृतींमध्ये टिकून आहे. रोमन इतिहासलेखन आणि [[लॅटिन]] कवितांनी या राणीबद्दल सामान्यतः टीकात्मक दृष्टिकोन निर्माण केला, जो नंतरच्या मध्ययुगीन आणि प्रबोधन साहित्यात पसरला. व्हिज्युअल आर्ट्समध्ये तिच्या प्राचीन चित्रणांमध्ये रोमन प्रतिमा, चित्रे आणि शिल्पे, कॅमिओ कोरीव काम आणि काच, टॉलेमिक आणि रोमन नाणे आणि रिलिफ्स यांचा समावेश होतो. प्रबोधन आणि बारोक कलांमध्ये ती [[ऑपेरा]], चित्रे, कविता, शिल्पकला आणि नाट्य नाटकांसह अनेक कलाकृतींचा विषय होती. व्हिक्टोरियन काळापासून ती इजिप्‍टोमॅनियाची पॉप कल्चर आयकॉन बनली आहे. तसेच आधुनिक काळात क्लियोपात्रा ही अप्लायड आणि ललित कला, बर्लेस्क व्यंगचित्र, [[हॉलिवूड|हॉलीवूड]] चित्रपट आणि व्यावसायिक उत्पादनांसाठी ब्रँड प्रतिमांमध्ये दिसत आली आहे. == इतिहास == [[इ.स.पू. ६९]] मध्ये जन्मलेली क्लिओपात्रा [[बारावा टॉलेमी|बाराव्या टॉलेमीची]] कन्या होती. या टॉलेमीचा पूर्वज [[पहिला टॉलेमी]] हा [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] याच्या सैन्यात सेनानी होता. हा मॅसोडेनियन सेनानी अलेक्झांडरच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]]चा पहिला टॉलेमी राजा झाला. या राजघराण्याने भाऊ-बहिणींमधील लग्नाची पद्धत वंशशुद्धीच्या कल्पनेने उचलली होती. क्लिओपात्राच्या जन्माच्या वेळी इजिप्त हे अतिशय श्रीमंत राज्य होते. परंतु हे राज्य राजकीयदृष्ट्या अस्थिर असल्यामुळे व शेजारच्या [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्यापुढे]] आपला टिकाव लागणार नाही म्हणून क्लिओपात्राच्या बापाने करार करून [[जुलियस सीझर|सीझर]] आणि पॉंपेईकडून आपला इजिप्तवर राजा म्हणून असलेला अधिकार मान्य करून घेतला होता. याबदल्यात रोमनांनी टॉलेमीकडून प्रचंड रक्कम घेतली. ही रक्कम टॉलेमीने रोमन धनकोंकडून कर्जाऊ घेऊन दिली. या प्रचंड रकमेची परतफेड करणे अवघड होते त्यामुळे त्याच्या राज्यातील नागरिकांना त्याचे हे कृत्य पसंत नसल्याने राज्यात अंतर्गत बंडाळी माजली. या परिस्थितीतच [[इ.स.पू. ५१]] मध्ये टॉलेमीचा मृत्यू झाला. त्याच्या मृत्यूनंतर त्याची १८ वर्षीय कन्या क्लिओपात्रा आणि तिचा धाकटा १० वर्षाचा भाऊ [[तेरावा टॉलेमी]] संयुक्तपणे राज्यावर आले. या राजघराण्यातील परंपरेनुसार हा तिचा धाकटा भाऊ तेरावा टॉलेमी क्लिओपात्राचा नवरा होता. तो आपल्याच हाताखालील एका सेवकाच्या आहारी जाऊन त्याच्या हातातील बाहुले बनला होता. क्लिओपात्राला दूर करून राज्य हातात घेण्याच्या त्यांच्या योजना चालू होत्या. [[रोम]]मध्येही त्याचवेळी सीझर सत्तेवर आला होता. रोमची तिजोरी रिकामी होती त्यासाठी सीझरला इजिप्तकडून वसूली करणे गरजेचे होते म्हणून सीझर [[अलेक्झांड्रिया, इजिप्त|अलेक्झांड्रिया]]ला आला. राज्यातील अंतर्गत बंडाळी आणि भावाची/नवऱ्याची कारस्थाने यातून मार्ग काढण्यासाठी क्लिओपात्राने सीझरची मदत घेतली. यानंतर क्लिओपात्राचे सीझरशी अत्यंत सलोख्याचे संबंध असले तरी रोमविषयी तिच्या मनात भीती होतीच. सीझरच्या खुनाच्या वेळी क्लिओपात्रा रोममध्येच होती. सीझरचे खूनी आणि त्याचे मित्रही या खुनासाठी क्लिओपात्राची मदत मागत होते. तिची सत्ता आणि राज्याचे स्वतंत्र असणे याचा विचार करून तिने त्यावेळी ॲंटोनीला मदत केली. नौका पुरविल्या. पैसा दिला. त्यामुळे साहजिकच क्लिओपात्रा आणि ॲंटोनी यांच्यातही सलोख्याचे संबंध निर्माण झाले. == मृत्यू == ''मुख्य लेख: [[क्लिओपात्राचा मृत्यू]]'' क्लिओपात्राचा मृत्यू कशामुळे झाला याचे गूढ अजूनही कायम आहे. मात्र तिने स्वतःच सर्पदंश करून घेऊन आत्महत्या केली असे मानले जाते. क्लिओपात्राचा समकालीन ग्रीक इतिहासकार स्ट्राबो याने आपल्या जिओग्राफीका या पुस्तकातही असाच उल्लेख केलेला आहे. यात तो म्हणतो एक तर क्लिओपात्राने विषारी द्रव्य सेवन केल्याने तिचा मृत्य झाला अथवा तिने स्वतःच्या [[वक्ष|वक्षावर]] सर्पदंश करवून घेतला. हा उपलब्ध स्रोत सर्वात जुना असून व क्लिओपात्राच्या मृत्यूसमयी स्ट्राबो अलेक्झांड्रिीयातच असल्याने हा स्रोत ग्राह्य मानला जातो. या घटनेनंतर साठ वर्षांनी मार्क्स व्हेलिअस पॅटरक्यूलस या [[:वर्ग:रोमन इतिहासकार|रोमन इतिहासकाराने]] कॉम्पेटीशन ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथात व या घटनेच्या १५० वर्षानंतर फ्लोरस या रोमन इतिहासकारानेच लिहिलेल्या एपिटोम ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथातही क्लिओपात्राने सर्पदंश करवून घेऊन [[आत्महत्या]] केल्याचे उल्लेख आहेत. क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर १३० वर्षांनी [[:वर्ग:ग्रीक इतिहासकार|ग्रीक इतिहासकार]] [[प्लुटार्क]] आपल्या लाईफ ऑफ ॲंटोनी मध्ये म्हणतो की, ऑक्टोव्हिअन क्लिओपात्राला शोधण्यात यशस्वी झाला होता आणि त्याने आपल्या सैनिकांना क्लिओपात्राला आत्महत्या करण्यापासून बाजूला करण्याचे आदेशही दिले होते कारण [[रोम]]ला परत गेल्यावर होणाऱ्या विजयी मिरवणूकीत नेऊन त्याला क्लिओपात्राला अपमानित करायचे होते. पण ज्यावेळेस सैनिक तिच्यापर्यंत गेले त्यावेळी क्लिओपात्रा मरून पडली होती व तिच्याजवळ तिच्या दोन दासी आणि अंजीराच्या टोपलीत एक सर्प होता. [[शेक्सपिअर]]नेही आपल्या ॲंटोनी ॲन्ड किलओपात्रा या नाटकात क्लिओपात्राच्या मृत्यूची हीच प्रतिमा कायम ठेवली आहे. अलीकडच्या काळात [[इ.स. २०१०]] मध्ये [[जर्मन]] इतिहासकार ख्रिस्तोफर शाफर याने म्हटले आहे की, क्लिओपात्राचा मृत्यू सर्पदंशाने न होता तो विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झालेला आहे. यासाठी त्याने अनेक ऐतिहासिक पुराव्यांची व विषतज्‍ज्ञांची मदत घेतली. तो म्हणतो ज्या सर्पाच्या दंशाने क्लिओपात्राचा मृत्यू झाला असे म्हटले जाते त्या सर्पाच्या (इजिप्शिअन कोब्रा) दंशाने झटपट आणि विनावेदना मृत्यू येऊ शकत नाही. या सर्पाच्या दंशाने मृ्त्यू येण्यापूर्वी हळूहळू शरीराचे एकक अवयव सुरुवातीला डोळ्यापासून निकामी होऊ लागतात. शाफर आणि विषतज्‍ज्ञ डायट्रीच मेब्स यांनी क्लिओपात्राचा मृत्यू हेमलॉक, वोल्फ्सबेन आणि ओपिअम या विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झाल्याचे म्हटले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://articles.cnn.com/2010-06-30/world/cleopatra.suicide_1_cleopatra-snake-cobra?_s=PM:WORLD | title = पॉइझन, नॉट स्नेक किल्ड क्लिओपात्रा | भाषा = इंग्रजी }}</ref> == चिरस्थान == क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर तिने घेतलेल्या चिरविश्रांतीचे ठिकाण शोधण्याचे आत्तापर्यंत अनेकांनी प्रयत्‍न केले आहेत. प्रसिद्ध इजिप्शियन पुरातत्त्वज्ञ डॉ. झही हवास आणि [[डॉमिनिकन प्रजासत्ताक|डॉमिनीकन रिपब्लिक]]ची पुरातत्त्वज्ञ डॉ. कॅथलिन मार्टीनेझ यांनी अलिक्झांड्रियाच्या पश्चिमेला ५० किलोमीटर अंतरावर असणाऱ्या तापोसिरीस मॅग्ना या मंदिरातच ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची चिरविश्रांतीस्थाने आहेत असा दावा केला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.nationalgeographic.com/news/2009/04/photogalleries/cleopatra-tomb-pictures/ | title = क्लिओपात्राज टॉम्ब साईट डिस्कव्हर्ड | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =२० एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =नॅशनल जिओग्राफिक | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> प्लुटार्कने उल्लेख केल्याप्रमाणे ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची दफने जवळजवळच आहेत या मतांचा त्यांनी आधार घेतला. हे तापोसिरीस मॅग्ना मंदिर ओरीसिस या देवतेचे असून तिला राक्षसाने मारून तिचे चौदा तुकडे इजिप्तच्या भूमीत फेकून दिले होते. हे ओरीसिसचे चौदा तुकडे जिथे जिथे पडले त्या त्या ठिकाणी इजिप्तमध्ये ही ओरीसिसची मंदिरे आहेत. त्यापैकीच तापोसिरीस मॅग्ना हे एक आहे. या मंदिराचे उत्खनन करतेवेळी डॉ. झही आणि मार्टिनेझ यांना त्या ठिकाणी अलेक्झांडर द ग्रेट याचे एक नाणे आणि क्लिओपात्राच्या चेहऱ्याचा मुखवटा सापडला आणि त्यावरून हे मंदिर चौथ्या टॉलेमीच्या काळात २००० वर्षांपूर्वी बांधले गेले असल्याचे त्यांनी सिद्ध केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.bbc.co.uk/2/hi/8000978.stm | title = डिग मे रिव्हील क्लिओपात्राज टॉम्ब | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =१५ एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =[[बी.बी.सी.|बीबीसी न्यूज]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> या पुरातत्त्ववेत्त्यांनी रडारचा वापर करून या मंदिरात खाली २५ ते ३० मीटर खोलीवर तीन ठिकाणे शोधली. त्यांपैकी एका ठिकाणी क्लिओपात्राचे दफन झालेले असू शकते अशी शक्यता वर्तवली आहे. == इतर == * क्लिओपात्रा आपल्या सौंदर्य रक्षणासाठी गाढवीच्या दुधाने आंघोळ करीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://tarunbharat.net/ftp/e-paper/2011-10-04/mpage3_20111004.htm | title = रूपवतींच्या सौंदर्याचे हे आहे रहस्य | भाषा = मराठी | दिनांक =४ ऑक्टोबर, २०११ | प्रकाशक =[[तरूण भारत]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * क्लिओपात्रा कारमाइन बीटल्सपासून बनवलेला लाल रंग ओठांचे सौंदर्य खुलविण्यासाठी वापरीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=173909:2011-08-01-16-02-18&catid=61:2009-07-20-04-02-48&Itemid=74 | title = अर्थवेध:लिपस्टिक | भाषा = मराठी | दिनांक =२ ऑगस्ट, २०११ | प्रकाशक =[[लोकसत्ता]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * आस्प जातीच्या सर्पाच्या दंशाने चटकन मृत्यू येतो याची खात्री करून घेण्यासाठी क्लिओपात्रा राणीने प्रथम तिच्या गुलामांवर प्रयोग केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://www.marathivishwakosh.in/index.php?option=com_content&view=article&id=4539%3A2010-11-15-06-28-12&catid=2&Itemid=3 | title = आमापन, जैव (मराठी विश्वकोश, खंड २) | भाषा = मराठी | दिनांक = | प्रकाशक =[[महाराष्ट्र राज्य मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळ]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> == वंशावळ == {{वंशावली/प्रारंभ}} {{वंशावली | |PTOLEMY5|~|y|~|CLEO1|PTOLEMY5=पाचवा टॉलेमी, एपिफेन्स|CLEO1=इजिप्तची पहिली क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |,|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|.}} {{वंशावली | | |PTOLEMY8|7| |PTOLEMY6|~|y|~|CLEO2|PTOLEMY8=आठवा टॉलेमी, फिस्कॉन|PTOLEMY6=सहावा टॉलेमी फिलोपेटर|CLEO2=इजिप्तची दुसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | |:| | | | | |!}} {{वंशावली | | | | | |L|~|~|y|~|CLEO3|CLEO3=इजिप्तची तिसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | |,|-|-|-|v|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|-|.| }} {{वंशावली |PTOLEMY10|7| |CLEOSELENE|~|y|~|PTOLEMY9|~|y|~|CLEO4|PTOLEMY10=दहावा टॉलेमी|CLEOSELENE=पहिली क्लिओपात्रा सेलेनी|PTOLEMY9=दहावा टॉलेमी, लाथायरॉस|CLEO4=इजिप्तची चौथी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |:| | | | | |!| | | | | |!}} {{वंशावली | | | |L|~|~|y|~|BERENICE3| | |F|PTOLEMY12|BERENICE3=इजिप्तची तिसरी बेरेनाईस|PTOLEMY12=बारावा टॉलेमी, आउलेट्स}} {{वंशावली | | | | | | |!| | | | | | |:}} {{वंशावली | | | | | |CLEO5|~|~|y|~|~|J|CLEO5=इजिप्तची पाचवी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | | | | | |CLEO7|CLEO7='''क्लिओपात्रा'''}} {{वंशावली/अंत}} ==क्लिओपात्रावरील पुस्तके== * क्लिओपात्रा (कादंवरी, सन २०२०पर्यंत ७ आवृत्त्या, लेखक [[संजय सोनवणी]]) * क्लिओपात्रा (व्यक्तिचित्रण, लेखिका - अलका रोडे) == क्लियोपेट्रावर आधारित चित्रपट आणि टीव्ही मालिकांची यादी == * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९०८ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९१३ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९५९ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९७२ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (1974 टीव्ही नाटक) * अँटनी आणि क्लियोपात्रा (२०१५ चित्रपट) * बीबीसी टेलिव्हिजन शेक्सपियर * क्लियोपेट्रा (१९१७ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1934 चित्रपट) * क्लियोपात्रा (१९६३ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1970 चित्रपट) * क्लियोपेट्राचा दुसरा पती * कन्नकी (चित्रपट) * रेड नोटीस * झुल्फिकार (चित्रपट) == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी}} <references group="note" /> == बाह्यदुवे == * {{इन आउर टाईम|क्लिओपात्रा|b00w7clj|Cleopatra}} [[वर्ग:इजिप्तचा इतिहास]] k9ukncpzj4j8ih9wlst37pytolop3zq 2145191 2145190 2022-08-12T02:44:00Z अमर राऊत 140696 चित्र जोडले wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name={{लेखनाव}}|image=Kleopatra-VII.-Altes-Museum-Berlin1.jpg|alt=Photograph of an ancient Roman marble sculpture of Cleopatra VII's head as displayed at the Altes Museum in Berlin|caption=बर्लिन क्लियोपेट्रा ही रोमन शिल्पाकृती. रॉयल डायडेम परिधान केलेले हे शिल्प इ.स.पू. १ल्या शतकाच्या मध्यभागी (तिच्या रोमला भेटींच्या वेळी ४६-४४ इ.स.पू.), इटालियन व्हिलामध्ये सापडले आणि आता जर्मनीच्या संग्रहालयात आहे. {{sfnp|Raia|Sebesta|2017}}{{sfnp|Sabino|Gross-Diaz|2016|}}{{sfnp|Grout|2017b|}}<ref group="note">For further validation about the [[commons:Category:Bust of Cleopatra VII in the Altes Museum Berlin|Berlin Cleopatra]], see {{harvtxt|Pina Polo|2013|pp=184–186}}, {{harvtxt|Roller|2010|pp=54, 174–175}}, {{harvtxt|Jones|2006|p=33}}, and {{harvtxt|Hölbl|2001|p=234}}.</ref>|succession=टोलेमिक राज्याची राणी|reign=इ.स.पूर्व ५१–३० (२१ वर्षे) {{sfnp|Burstein|2004|pp=xx–xxiii, 155}}|reign-type=क्लिओपात्राचे राज्य|predecessor=टोलेमी आउलेटस १२वा|regent={{unbulleted list| टोलेमी आउलेटस १२वा| टोलेमी थिओस फिलोपेतर १३वा | टोलेमी फिलोपेतर १५वा | टोलेमी सिझेरियन १५वा}}|reg-type=सह-शासक|successor=टोलेमी सिझेरियन १५वा<ref group="note" name="Reign of Caesarion"/>|full name=क्लिओपात्रा थिआ फिलोपेटर ७वी|spouse={{unbulleted list| टोलेमी थिओस फिलोपेटर १३वा | टोलेमी १५वा|मार्क अँटनी}}|issue={{unbulleted list| सिझेरियन |अलेक्झांडर हेलिओस| क्लिओपात्रा सेलेन दुसरा |टोलेमी फिलाडेल्फस (क्लिओपात्राचा मुलगा)| टोलेमी फिलापेडस Philadelphus}}|dynasty=टोलेम|father=टोलेमी आउलेटस १२वा|mother=कदाचित क्लिओपात्रा ट्रायफेना ६वी <ref group="note" name="cleopatra v or vi" />|birth_date=इ.स.पूर्व ६९|birth_place=[[अलेक्झांड्रिया]], टोलेमिक राज्य|death_date=इ.स.पूर्व १२ ऑगस्ट ३० (वय. ३९)<ref>{{harvtxt|Skeat|1953|pp=98–100}}.</ref>|death_place=[[अलेक्झांड्रिया]], रोमकालीन [[इजिप्त]]|place of burial=टोम्ब ऑफ अँटनी अँड क्लिओपात्रा<br />(कदाचित इजिप्त)}} '''क्लिओपात्रा फिलोपातोर''' '''७वी''' (इ.स. पूर्व ६९ - १२ ऑगस्ट ३०{{Sfnp|Hölbl|2001|p=231}}) ही [[प्राचीन इजिप्त संस्कृती|इजिप्तच्या]] [[टॉलेमिक साम्राज्य|टॉलेमिक राज्याची]] राणी आणि या राज्याची शेवटची सक्रिय शासक होती. क्लिओपात्रा ही टॉलेमी सॉटर पहिला (टॉलेमिक राजवंशाचा संस्थापक व [[ग्रीक]] सेनापती) आणि [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] यांची वंशज होती. <ref group="note">{{Harvard citation text|Southern|2009|p=43}} writes about [[टोलेमी|Ptolemy I Soter]]: "The Ptolemaic dynasty, of which Cleopatra was the last representative, was founded at the end of the fourth century BC. </ref> तिच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]] हा [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्याचा]] [[इजिप्त (रोमन प्रांत)|एक प्रांत]] बनला. <ref group="note" name="Grant Hellenistic period explanation">{{Harvard citation text|Grant|1972|pp=5–6}} notes that the Hellenistic period, beginning with the reign of Alexander the Great, came to an end with the death of Cleopatra in 30 BC. </ref> क्लिओपात्राची मूळ भाषा कोइन ग्रीक होती आणि इजिप्शियन भाषा शिकणारी ती एकमेव टॉलेमिक शासक होती. <ref group="note" name="languages">The refusal of [[Ptolemaic rulers]] to speak the native language, [[Late Egyptian]], is why [[Ancient Greek]] (i.e. </ref> इ.स.पूर्व ५८ मध्ये क्लिओपात्रा ही तिचे वडील [[टोलेमी]] निर्वासित असताना त्यांच्यासोबत [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, तेव्हा बेरेनिस ४थी हिने तिच्या वडिलांच्या सिंहासनावर दावा केला. इ.स.पूर्व ५५ मध्ये टॉलेमी हा रोमन लष्करी सहाय्याने [[इजिप्त]]<nowiki/>ला परतला तेव्हा बेरेनिस मारली गेली. इ.स.पू. ५१ मध्ये तिच्या वडिलांच्या मृत्यूनंतर क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १३वा यांनी संयुक्त राजवट सुरू केली, परंतु मतभेदांमुळे पुढे त्यांचे खुले गृहयुद्ध झाले. [[चित्र:Cleopatra_and_Caesar_by_Jean-Leon-Gerome.jpg|इवलेसे|क्लिओपात्रा आणि सीझर (१८६६), चित्रकार: जीन-लिओन गेरोम]] [[रोमन साम्राज्य|रोमन]] राजकारणी पोम्पी हा [[ज्युलियस सीझर]] (एक रोमन [[हुकुमशाही|हुकूमशहा]]) विरुद्ध फार्सलसची लढाई हरल्यानंतर इजिप्तला पळून गेला. पॉम्पी हा टॉलेमी १२व्याचा सहकारी होता, परंतु टॉलेमी १३वा याने दरबारी लोकांच्या आग्रहास्तव सीझर येण्यापूर्वी आणि [[अलेक्झांड्रिया]]<nowiki/>चा ताबा घेण्यापूर्वी हल्ला करून पोम्पीला मारले. सीझरने नंतर प्रतिस्पर्धी टोलेमी भावंडांशी समेट करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु टॉलेमीचा मुख्य सल्लागार असलेल्या पोथीनोस याने सीझरच्या अटी क्लिओपात्राला अनुकूल मानल्या, म्हणून त्याच्या सैन्याने राजवाड्याला वेढा देऊन तिला आणि सीझरला कैद केले. वेढा उठवल्यानंतर लवकरच टॉलेमी १३वा हा [[नाईल]]<nowiki/>च्या लढाईत मरण पावला. त्यानंतर सीझरने क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १४वा यांना संयुक्त राज्यकर्ते घोषित केले. पुढे क्लिओपात्राला सीझरकडून एक मुलगा झाला, ज्याचे नाव ''सीझेरियन'' असे ठेवले गेले. इ.स.पूर्व ४६ आणि ४४ मध्ये क्लिओपात्रा ही मांडलिक राणी म्हणून [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, जिथे ती सीझरच्या महालात राहिली. इ.स.पू.४४ मध्ये सीझरच्या आणि (तिच्या आदेशानुसार) टॉलेमी १४व्याच्या हत्येनंतर, तिने तिचा मुलगा सीझेरियन याला सह-शासक घोषित करून टॉलेमी १५वा असे नाव दिले. [[चित्र:Cleopatra_VII_Philopator,_engraving_by_Élisabeth_Sophie_Chéron_after_a_Hellenistic_medallion,_published_c._1736.jpg|इवलेसे|क्लियोपात्रा फिलोपेटर७वी, एलिजाबेथ सोफी चेरॉन हिचे कोरीव काम, प्रकाशित: १७३६]] इ.स.पूर्व ४३-४२ च्या लिबरेटर्सच्या गृहयुद्धात क्लिओपात्राने सीझरचा नातू आणि वारस असलेल्या ऑक्टाव्हियन, मार्क अँटोनी आणि मार्कस एमिलियस लेपिडस यांची बाजू घेतली. इ.स.पूर्व ४१ मध्ये अँटनीला तारसोस येथे भेटल्यापासून राणीचे त्याच्याशी प्रेमसंबंध होते. त्याने आर्सिनोला क्लिओपात्राच्या विनंतीनुसार [[फाशी]] दिली आणि क्लिओपात्राने त्याला पार्थियन साम्राज्य व आर्मेनियाच्या साम्राज्यांवर केलेल्याआक्रमणांसाठी पैसे आणि लष्करी मदत पुरवली. अलेक्झांड्रियाच्या देणग्यांनी त्यांची मुले अलेक्झांडर हेलिओस, क्लियोपात्रा सेलेन दुसरी आणि टॉलेमी फिलाडेल्फस यांना अँटोनीच्या अधिकाराखालील विविध प्रदेशांवर राज्यकर्ते म्हणून घोषित केले. ही घटना, त्यांचे लग्न आणि ऑक्टाव्हियनची बहीण ऑक्टाव्हिया मायनर हिच्याशी अँटोनीचा घटस्फोट यांमुळे रोमन साम्राज्याचे अंतिम युद्ध सुरू झाले. ऑक्टाव्हियन युद्धात गुंतला आणि रोमन सिनेटमधील अँटोनीच्या सहकाऱ्यांना इ.स.पूर्व ३२ मध्ये रोममधून पळून जाण्यास भाग पाडले आणि त्याने क्लिओपात्राविरुद्ध युद्ध घोषित केले. इ.स.पू ३१ मध्ये ऍक्टियमच्या लढाईत अँटनी आणि क्लिओपात्रा यांच्या नौदल ताफ्याचा पराभव केल्यानंतर, ऑक्टाव्हियनच्या सैन्याने इ.स.पू. ३० मध्ये इजिप्तवर आक्रमण करून अँटनीचा पराभव केला. त्यानंतर अँटनीने आत्महत्या केली. जेव्हा क्लिओपात्राला समजले की, ऑक्टाव्हियनने तिला रोमन विजयी मिरवणुकीत आणण्याची योजना आखली आहे, तेव्हा तिने [[विष]] प्राशन करून [[आत्महत्या]] केली. परंतु तिचे [[सर्पदंश|सर्पदंशा]]<nowiki/>ने निधन झाले होते, असा लोकप्रिय गैरसमज आहे. [[चित्र:Alessandro_Turchi_-_The_death_of_Cleopatra.jpg|इवलेसे|क्लिओपात्राचा मृत्यू, चित्रकार:अलेसेंड्रो ट्रुची]] [[चित्र:Fresco_of_a_woman_in_profile,_possible_portrait_bust_of_Cleopatra_VII_of_Egypt,_from_the_House_of_the_Orchard_at_Pompeii.jpg|इवलेसे|पोंपेई येथील हाऊस ऑफ द ऑर्चर्डमधील एका महिलेचे फ्रेस्को चित्र. ही महिला कदाचित क्लिओपात्रा असावी. ]] क्लियोपेट्राचा वारसा प्राचीन आणि आधुनिक कलाकृतींमध्ये टिकून आहे. रोमन इतिहासलेखन आणि [[लॅटिन]] कवितांनी या राणीबद्दल सामान्यतः टीकात्मक दृष्टिकोन निर्माण केला, जो नंतरच्या मध्ययुगीन आणि प्रबोधन साहित्यात पसरला. व्हिज्युअल आर्ट्समध्ये तिच्या प्राचीन चित्रणांमध्ये रोमन प्रतिमा, चित्रे आणि शिल्पे, कॅमिओ कोरीव काम आणि काच, टॉलेमिक आणि रोमन नाणे आणि रिलिफ्स यांचा समावेश होतो. प्रबोधन आणि बारोक कलांमध्ये ती [[ऑपेरा]], चित्रे, कविता, शिल्पकला आणि नाट्य नाटकांसह अनेक कलाकृतींचा विषय होती. व्हिक्टोरियन काळापासून ती इजिप्‍टोमॅनियाची पॉप कल्चर आयकॉन बनली आहे. तसेच आधुनिक काळात क्लियोपात्रा ही अप्लायड आणि ललित कला, बर्लेस्क व्यंगचित्र, [[हॉलिवूड|हॉलीवूड]] चित्रपट आणि व्यावसायिक उत्पादनांसाठी ब्रँड प्रतिमांमध्ये दिसत आली आहे. == इतिहास == [[इ.स.पू. ६९]] मध्ये जन्मलेली क्लिओपात्रा [[बारावा टॉलेमी|बाराव्या टॉलेमीची]] कन्या होती. या टॉलेमीचा पूर्वज [[पहिला टॉलेमी]] हा [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] याच्या सैन्यात सेनानी होता. हा मॅसोडेनियन सेनानी अलेक्झांडरच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]]चा पहिला टॉलेमी राजा झाला. या राजघराण्याने भाऊ-बहिणींमधील लग्नाची पद्धत वंशशुद्धीच्या कल्पनेने उचलली होती. क्लिओपात्राच्या जन्माच्या वेळी इजिप्त हे अतिशय श्रीमंत राज्य होते. परंतु हे राज्य राजकीयदृष्ट्या अस्थिर असल्यामुळे व शेजारच्या [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्यापुढे]] आपला टिकाव लागणार नाही म्हणून क्लिओपात्राच्या बापाने करार करून [[जुलियस सीझर|सीझर]] आणि पॉंपेईकडून आपला इजिप्तवर राजा म्हणून असलेला अधिकार मान्य करून घेतला होता. याबदल्यात रोमनांनी टॉलेमीकडून प्रचंड रक्कम घेतली. ही रक्कम टॉलेमीने रोमन धनकोंकडून कर्जाऊ घेऊन दिली. या प्रचंड रकमेची परतफेड करणे अवघड होते त्यामुळे त्याच्या राज्यातील नागरिकांना त्याचे हे कृत्य पसंत नसल्याने राज्यात अंतर्गत बंडाळी माजली. या परिस्थितीतच [[इ.स.पू. ५१]] मध्ये टॉलेमीचा मृत्यू झाला. त्याच्या मृत्यूनंतर त्याची १८ वर्षीय कन्या क्लिओपात्रा आणि तिचा धाकटा १० वर्षाचा भाऊ [[तेरावा टॉलेमी]] संयुक्तपणे राज्यावर आले. या राजघराण्यातील परंपरेनुसार हा तिचा धाकटा भाऊ तेरावा टॉलेमी क्लिओपात्राचा नवरा होता. तो आपल्याच हाताखालील एका सेवकाच्या आहारी जाऊन त्याच्या हातातील बाहुले बनला होता. क्लिओपात्राला दूर करून राज्य हातात घेण्याच्या त्यांच्या योजना चालू होत्या. [[रोम]]मध्येही त्याचवेळी सीझर सत्तेवर आला होता. रोमची तिजोरी रिकामी होती त्यासाठी सीझरला इजिप्तकडून वसूली करणे गरजेचे होते म्हणून सीझर [[अलेक्झांड्रिया, इजिप्त|अलेक्झांड्रिया]]ला आला. राज्यातील अंतर्गत बंडाळी आणि भावाची/नवऱ्याची कारस्थाने यातून मार्ग काढण्यासाठी क्लिओपात्राने सीझरची मदत घेतली. यानंतर क्लिओपात्राचे सीझरशी अत्यंत सलोख्याचे संबंध असले तरी रोमविषयी तिच्या मनात भीती होतीच. सीझरच्या खुनाच्या वेळी क्लिओपात्रा रोममध्येच होती. सीझरचे खूनी आणि त्याचे मित्रही या खुनासाठी क्लिओपात्राची मदत मागत होते. तिची सत्ता आणि राज्याचे स्वतंत्र असणे याचा विचार करून तिने त्यावेळी ॲंटोनीला मदत केली. नौका पुरविल्या. पैसा दिला. त्यामुळे साहजिकच क्लिओपात्रा आणि ॲंटोनी यांच्यातही सलोख्याचे संबंध निर्माण झाले. == मृत्यू == ''मुख्य लेख: [[क्लिओपात्राचा मृत्यू]]'' क्लिओपात्राचा मृत्यू कशामुळे झाला याचे गूढ अजूनही कायम आहे. मात्र तिने स्वतःच सर्पदंश करून घेऊन आत्महत्या केली असे मानले जाते. क्लिओपात्राचा समकालीन ग्रीक इतिहासकार स्ट्राबो याने आपल्या जिओग्राफीका या पुस्तकातही असाच उल्लेख केलेला आहे. यात तो म्हणतो एक तर क्लिओपात्राने विषारी द्रव्य सेवन केल्याने तिचा मृत्य झाला अथवा तिने स्वतःच्या [[वक्ष|वक्षावर]] सर्पदंश करवून घेतला. हा उपलब्ध स्रोत सर्वात जुना असून व क्लिओपात्राच्या मृत्यूसमयी स्ट्राबो अलेक्झांड्रिीयातच असल्याने हा स्रोत ग्राह्य मानला जातो. या घटनेनंतर साठ वर्षांनी मार्क्स व्हेलिअस पॅटरक्यूलस या [[:वर्ग:रोमन इतिहासकार|रोमन इतिहासकाराने]] कॉम्पेटीशन ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथात व या घटनेच्या १५० वर्षानंतर फ्लोरस या रोमन इतिहासकारानेच लिहिलेल्या एपिटोम ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथातही क्लिओपात्राने सर्पदंश करवून घेऊन [[आत्महत्या]] केल्याचे उल्लेख आहेत. क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर १३० वर्षांनी [[:वर्ग:ग्रीक इतिहासकार|ग्रीक इतिहासकार]] [[प्लुटार्क]] आपल्या लाईफ ऑफ ॲंटोनी मध्ये म्हणतो की, ऑक्टोव्हिअन क्लिओपात्राला शोधण्यात यशस्वी झाला होता आणि त्याने आपल्या सैनिकांना क्लिओपात्राला आत्महत्या करण्यापासून बाजूला करण्याचे आदेशही दिले होते कारण [[रोम]]ला परत गेल्यावर होणाऱ्या विजयी मिरवणूकीत नेऊन त्याला क्लिओपात्राला अपमानित करायचे होते. पण ज्यावेळेस सैनिक तिच्यापर्यंत गेले त्यावेळी क्लिओपात्रा मरून पडली होती व तिच्याजवळ तिच्या दोन दासी आणि अंजीराच्या टोपलीत एक सर्प होता. [[शेक्सपिअर]]नेही आपल्या ॲंटोनी ॲन्ड किलओपात्रा या नाटकात क्लिओपात्राच्या मृत्यूची हीच प्रतिमा कायम ठेवली आहे. अलीकडच्या काळात [[इ.स. २०१०]] मध्ये [[जर्मन]] इतिहासकार ख्रिस्तोफर शाफर याने म्हटले आहे की, क्लिओपात्राचा मृत्यू सर्पदंशाने न होता तो विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झालेला आहे. यासाठी त्याने अनेक ऐतिहासिक पुराव्यांची व विषतज्‍ज्ञांची मदत घेतली. तो म्हणतो ज्या सर्पाच्या दंशाने क्लिओपात्राचा मृत्यू झाला असे म्हटले जाते त्या सर्पाच्या (इजिप्शिअन कोब्रा) दंशाने झटपट आणि विनावेदना मृत्यू येऊ शकत नाही. या सर्पाच्या दंशाने मृ्त्यू येण्यापूर्वी हळूहळू शरीराचे एकक अवयव सुरुवातीला डोळ्यापासून निकामी होऊ लागतात. शाफर आणि विषतज्‍ज्ञ डायट्रीच मेब्स यांनी क्लिओपात्राचा मृत्यू हेमलॉक, वोल्फ्सबेन आणि ओपिअम या विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झाल्याचे म्हटले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://articles.cnn.com/2010-06-30/world/cleopatra.suicide_1_cleopatra-snake-cobra?_s=PM:WORLD | title = पॉइझन, नॉट स्नेक किल्ड क्लिओपात्रा | भाषा = इंग्रजी }}</ref> == चिरस्थान == क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर तिने घेतलेल्या चिरविश्रांतीचे ठिकाण शोधण्याचे आत्तापर्यंत अनेकांनी प्रयत्‍न केले आहेत. प्रसिद्ध इजिप्शियन पुरातत्त्वज्ञ डॉ. झही हवास आणि [[डॉमिनिकन प्रजासत्ताक|डॉमिनीकन रिपब्लिक]]ची पुरातत्त्वज्ञ डॉ. कॅथलिन मार्टीनेझ यांनी अलिक्झांड्रियाच्या पश्चिमेला ५० किलोमीटर अंतरावर असणाऱ्या तापोसिरीस मॅग्ना या मंदिरातच ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची चिरविश्रांतीस्थाने आहेत असा दावा केला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.nationalgeographic.com/news/2009/04/photogalleries/cleopatra-tomb-pictures/ | title = क्लिओपात्राज टॉम्ब साईट डिस्कव्हर्ड | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =२० एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =नॅशनल जिओग्राफिक | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> प्लुटार्कने उल्लेख केल्याप्रमाणे ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची दफने जवळजवळच आहेत या मतांचा त्यांनी आधार घेतला. हे तापोसिरीस मॅग्ना मंदिर ओरीसिस या देवतेचे असून तिला राक्षसाने मारून तिचे चौदा तुकडे इजिप्तच्या भूमीत फेकून दिले होते. हे ओरीसिसचे चौदा तुकडे जिथे जिथे पडले त्या त्या ठिकाणी इजिप्तमध्ये ही ओरीसिसची मंदिरे आहेत. त्यापैकीच तापोसिरीस मॅग्ना हे एक आहे. या मंदिराचे उत्खनन करतेवेळी डॉ. झही आणि मार्टिनेझ यांना त्या ठिकाणी अलेक्झांडर द ग्रेट याचे एक नाणे आणि क्लिओपात्राच्या चेहऱ्याचा मुखवटा सापडला आणि त्यावरून हे मंदिर चौथ्या टॉलेमीच्या काळात २००० वर्षांपूर्वी बांधले गेले असल्याचे त्यांनी सिद्ध केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.bbc.co.uk/2/hi/8000978.stm | title = डिग मे रिव्हील क्लिओपात्राज टॉम्ब | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =१५ एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =[[बी.बी.सी.|बीबीसी न्यूज]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> या पुरातत्त्ववेत्त्यांनी रडारचा वापर करून या मंदिरात खाली २५ ते ३० मीटर खोलीवर तीन ठिकाणे शोधली. त्यांपैकी एका ठिकाणी क्लिओपात्राचे दफन झालेले असू शकते अशी शक्यता वर्तवली आहे. == इतर == * क्लिओपात्रा आपल्या सौंदर्य रक्षणासाठी गाढवीच्या दुधाने आंघोळ करीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://tarunbharat.net/ftp/e-paper/2011-10-04/mpage3_20111004.htm | title = रूपवतींच्या सौंदर्याचे हे आहे रहस्य | भाषा = मराठी | दिनांक =४ ऑक्टोबर, २०११ | प्रकाशक =[[तरूण भारत]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * क्लिओपात्रा कारमाइन बीटल्सपासून बनवलेला लाल रंग ओठांचे सौंदर्य खुलविण्यासाठी वापरीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=173909:2011-08-01-16-02-18&catid=61:2009-07-20-04-02-48&Itemid=74 | title = अर्थवेध:लिपस्टिक | भाषा = मराठी | दिनांक =२ ऑगस्ट, २०११ | प्रकाशक =[[लोकसत्ता]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * आस्प जातीच्या सर्पाच्या दंशाने चटकन मृत्यू येतो याची खात्री करून घेण्यासाठी क्लिओपात्रा राणीने प्रथम तिच्या गुलामांवर प्रयोग केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://www.marathivishwakosh.in/index.php?option=com_content&view=article&id=4539%3A2010-11-15-06-28-12&catid=2&Itemid=3 | title = आमापन, जैव (मराठी विश्वकोश, खंड २) | भाषा = मराठी | दिनांक = | प्रकाशक =[[महाराष्ट्र राज्य मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळ]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> == वंशावळ == {{वंशावली/प्रारंभ}} {{वंशावली | |PTOLEMY5|~|y|~|CLEO1|PTOLEMY5=पाचवा टॉलेमी, एपिफेन्स|CLEO1=इजिप्तची पहिली क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |,|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|.}} {{वंशावली | | |PTOLEMY8|7| |PTOLEMY6|~|y|~|CLEO2|PTOLEMY8=आठवा टॉलेमी, फिस्कॉन|PTOLEMY6=सहावा टॉलेमी फिलोपेटर|CLEO2=इजिप्तची दुसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | |:| | | | | |!}} {{वंशावली | | | | | |L|~|~|y|~|CLEO3|CLEO3=इजिप्तची तिसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | |,|-|-|-|v|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|-|.| }} {{वंशावली |PTOLEMY10|7| |CLEOSELENE|~|y|~|PTOLEMY9|~|y|~|CLEO4|PTOLEMY10=दहावा टॉलेमी|CLEOSELENE=पहिली क्लिओपात्रा सेलेनी|PTOLEMY9=दहावा टॉलेमी, लाथायरॉस|CLEO4=इजिप्तची चौथी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |:| | | | | |!| | | | | |!}} {{वंशावली | | | |L|~|~|y|~|BERENICE3| | |F|PTOLEMY12|BERENICE3=इजिप्तची तिसरी बेरेनाईस|PTOLEMY12=बारावा टॉलेमी, आउलेट्स}} {{वंशावली | | | | | | |!| | | | | | |:}} {{वंशावली | | | | | |CLEO5|~|~|y|~|~|J|CLEO5=इजिप्तची पाचवी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | | | | | |CLEO7|CLEO7='''क्लिओपात्रा'''}} {{वंशावली/अंत}} ==क्लिओपात्रावरील पुस्तके== * क्लिओपात्रा (कादंवरी, सन २०२०पर्यंत ७ आवृत्त्या, लेखक [[संजय सोनवणी]]) * क्लिओपात्रा (व्यक्तिचित्रण, लेखिका - अलका रोडे) == क्लियोपेट्रावर आधारित चित्रपट आणि टीव्ही मालिकांची यादी == * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९०८ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९१३ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९५९ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९७२ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (1974 टीव्ही नाटक) * अँटनी आणि क्लियोपात्रा (२०१५ चित्रपट) * बीबीसी टेलिव्हिजन शेक्सपियर * क्लियोपेट्रा (१९१७ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1934 चित्रपट) * क्लियोपात्रा (१९६३ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1970 चित्रपट) * क्लियोपेट्राचा दुसरा पती * कन्नकी (चित्रपट) * रेड नोटीस * झुल्फिकार (चित्रपट) == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी}} <references group="note" /> == बाह्यदुवे == * {{इन आउर टाईम|क्लिओपात्रा|b00w7clj|Cleopatra}} [[वर्ग:इजिप्तचा इतिहास]] enq42pisvtc49c0nnexj0qpp8evol4f 2145195 2145191 2022-08-12T02:55:35Z अमर राऊत 140696 दुरुस्ती wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name={{लेखनाव}}|image=Kleopatra-VII.-Altes-Museum-Berlin1.jpg|alt=Photograph of an ancient Roman marble sculpture of Cleopatra VII's head as displayed at the Altes Museum in Berlin|caption=बर्लिन क्लियोपेट्रा ही रोमन शिल्पाकृती. रॉयल डायडेम परिधान केलेले हे शिल्प इ.स.पू. १ल्या शतकाच्या मध्यभागी (तिच्या रोमला भेटींच्या वेळी ४६-४४ इ.स.पू.), इटालियन व्हिलामध्ये सापडले आणि आता जर्मनीच्या संग्रहालयात आहे. {{sfnp|Raia|Sebesta|2017}}{{sfnp|Sabino|Gross-Diaz|2016|}}{{sfnp|Grout|2017b|}}<ref group="note">For further validation about the [[commons:Category:Bust of Cleopatra VII in the Altes Museum Berlin|Berlin Cleopatra]], see {{harvtxt|Pina Polo|2013|pp=184–186}}, {{harvtxt|Roller|2010|pp=54, 174–175}}, {{harvtxt|Jones|2006|p=33}}, and {{harvtxt|Hölbl|2001|p=234}}.</ref>|succession=टोलेमिक राज्याची राणी|reign=इ.स.पूर्व ५१–३० (२१ वर्षे) {{sfnp|Burstein|2004|pp=xx–xxiii, 155}}|reign-type=क्लिओपात्राचे राज्य|predecessor=टोलेमी आउलेटस १२वा|regent={{unbulleted list| टोलेमी आउलेटस १२वा| टोलेमी थिओस फिलोपेतर १३वा | टोलेमी फिलोपेतर १५वा | टोलेमी सिझेरियन १५वा}}|reg-type=सह-शासक|successor=टोलेमी सिझेरियन १५वा<ref group="note" name="Reign of Caesarion"/>|full name=क्लिओपात्रा थिआ फिलोपेटर ७वी|spouse={{unbulleted list| टोलेमी थिओस फिलोपेटर १३वा | टोलेमी १५वा|मार्क अँटनी}}|issue={{unbulleted list| सिझेरियन |अलेक्झांडर हेलिओस| क्लिओपात्रा सेलेन दुसरा |टोलेमी फिलाडेल्फस (क्लिओपात्राचा मुलगा)| टोलेमी फिलापेडस Philadelphus}}|dynasty=टोलेम|father=टोलेमी आउलेटस १२वा|mother=कदाचित क्लिओपात्रा ट्रायफेना ६वी <ref group="note" name="cleopatra v or vi" />|birth_date=इ.स.पूर्व ६९|birth_place=[[अलेक्झांड्रिया]], टोलेमिक राज्य|death_date=इ.स.पूर्व १२ ऑगस्ट ३० (वय. ३९)<ref>{{harvtxt|Skeat|1953|pp=98–100}}.</ref>|death_place=[[अलेक्झांड्रिया]], रोमकालीन [[इजिप्त]]|place of burial=टोम्ब ऑफ अँटनी अँड क्लिओपात्रा<br />(कदाचित इजिप्त)}} '''क्लिओपात्रा फिलोपातोर''' '''७वी''' (इ.स. पूर्व ६९ - १२ ऑगस्ट ३०{{Sfnp|Hölbl|2001|p=231}}) ही [[प्राचीन इजिप्त संस्कृती|इजिप्तच्या]] [[टॉलेमिक साम्राज्य|टॉलेमिक राज्याची]] राणी आणि या राज्याची शेवटची सक्रिय शासक होती. क्लिओपात्रा ही टॉलेमी सॉटर पहिला (टॉलेमिक राजवंशाचा संस्थापक व [[ग्रीक]] सेनापती) आणि [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] यांची वंशज होती. <ref group="note">{{Harvard citation text|Southern|2009|p=43}} writes about [[टोलेमी|Ptolemy I Soter]]: "The Ptolemaic dynasty, of which Cleopatra was the last representative, was founded at the end of the fourth century BC. </ref> तिच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]] हा [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्याचा]] [[इजिप्त (रोमन प्रांत)|एक प्रांत]] बनला. <ref group="note" name="Grant Hellenistic period explanation">{{Harvard citation text|Grant|1972|pp=5–6}} notes that the Hellenistic period, beginning with the reign of Alexander the Great, came to an end with the death of Cleopatra in 30 BC. </ref> क्लिओपात्राची मूळ भाषा कोइन ग्रीक होती आणि इजिप्शियन भाषा शिकणारी ती एकमेव टॉलेमिक शासक होती. <ref group="note" name="languages">The refusal of [[Ptolemaic rulers]] to speak the native language, [[Late Egyptian]], is why [[Ancient Greek]] (i.e. </ref> इ.स.पूर्व ५८ मध्ये क्लिओपात्रा ही तिचे वडील [[टोलेमी]] निर्वासित असताना त्यांच्यासोबत [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, तेव्हा बेरेनिस ४थी हिने तिच्या वडिलांच्या सिंहासनावर दावा केला. इ.स.पूर्व ५५ मध्ये टॉलेमी हा रोमन लष्करी सहाय्याने [[इजिप्त]]<nowiki/>ला परतला तेव्हा बेरेनिस मारली गेली. इ.स.पू. ५१ मध्ये तिच्या वडिलांच्या मृत्यूनंतर क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १३वा यांनी संयुक्त राजवट सुरू केली, परंतु मतभेदांमुळे पुढे त्यांचे खुले गृहयुद्ध झाले. [[चित्र:Cleopatra_and_Caesar_by_Jean-Leon-Gerome.jpg|इवलेसे|क्लिओपात्रा आणि सीझर (१८६६), चित्रकार: जीन-लिओन गेरोम]] [[रोमन साम्राज्य|रोमन]] राजकारणी पोम्पी हा [[ज्युलियस सीझर]] (एक रोमन [[हुकुमशाही|हुकूमशहा]]) विरुद्ध फार्सलसची लढाई हरल्यानंतर इजिप्तला पळून गेला. पॉम्पी हा टॉलेमी १२व्याचा सहकारी होता, परंतु टॉलेमी १३वा याने दरबारी लोकांच्या आग्रहास्तव सीझर येण्यापूर्वी आणि [[अलेक्झांड्रिया]]<nowiki/>चा ताबा घेण्यापूर्वी हल्ला करून पोम्पीला मारले. सीझरने नंतर प्रतिस्पर्धी टोलेमी भावंडांशी समेट करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु टॉलेमीचा मुख्य सल्लागार असलेल्या पोथीनोस याने सीझरच्या अटी क्लिओपात्राला अनुकूल मानल्या, म्हणून त्याच्या सैन्याने राजवाड्याला वेढा देऊन तिला आणि सीझरला कैद केले. वेढा उठवल्यानंतर लवकरच टॉलेमी १३वा हा [[नाईल]]<nowiki/>च्या लढाईत मरण पावला. त्यानंतर सीझरने क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १४वा यांना संयुक्त राज्यकर्ते घोषित केले. पुढे क्लिओपात्राला सीझरकडून एक मुलगा झाला, ज्याचे नाव ''सीझेरियन'' असे ठेवले गेले. इ.स.पूर्व ४६ आणि ४४ मध्ये क्लिओपात्रा ही मांडलिक राणी म्हणून [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, जिथे ती सीझरच्या महालात राहिली. इ.स.पू.४४ मध्ये सीझरच्या आणि (तिच्या आदेशानुसार) टॉलेमी १४व्याच्या हत्येनंतर, तिने तिचा मुलगा सीझेरियन याला सह-शासक घोषित करून टॉलेमी १५वा असे नाव दिले. [[चित्र:Cleopatra_VII_Philopator,_engraving_by_Élisabeth_Sophie_Chéron_after_a_Hellenistic_medallion,_published_c._1736.jpg|इवलेसे|क्लियोपात्रा फिलोपेटर७वी, एलिजाबेथ सोफी चेरॉन हिचे कोरीव काम, प्रकाशित: १७३६]] इ.स.पूर्व ४३-४२ च्या लिबरेटर्सच्या गृहयुद्धात क्लिओपात्राने ऑक्टाव्हियन (सीझरचा नातू आणि वारस), मार्क अँटनी आणि मार्कस एमिलियस लेपिडस यांची बाजू घेतली. इ.स.पूर्व ४१ मध्ये अँटनीला तारसोस येथे भेटल्यापासून राणीचे त्याच्याशी प्रेमसंबंध होते. त्याने आर्सिनोला क्लिओपात्राच्या विनंतीनुसार [[फाशी]] दिली आणि क्लिओपात्राने त्याला पार्थियन साम्राज्य व आर्मेनियाच्या साम्राज्यांवर केलेल्या आक्रमणांसाठी पैसे आणि लष्करी मदत पुरवली. अँटनीने त्याच्या अधिकाराखालील विविध प्रदेशांवर अँटनी व क्लिओपात्राची मुले अलेक्झांडर हेलिओस, क्लियोपात्रा सेलेन दुसरी आणि टॉलेमी फिलाडेल्फस यांना राज्यकर्ते म्हणून घोषित केले. ही घटना, त्यांचे लग्न आणि ऑक्टाव्हियनची बहीण ऑक्टाव्हिया मायनर हिच्याशी अँटोनीचा घटस्फोट यांमुळे रोमन साम्राज्याचे अंतिम युद्ध सुरू झाले. ऑक्टाव्हियन याने युद्ध सुरू केले आणि त्याने रोमन सिनेटमधील अँटनीच्या सहकाऱ्यांना इ.स.पूर्व ३२ मध्ये रोममधून पळून जाण्यास भाग पाडले. ऑक्टाव्हियन याने पुढे क्लिओपात्राविरुद्ध युद्ध घोषित केले. इ.स.पू ३१ मध्ये ऍक्टियमच्या लढाईत अँटनी आणि क्लिओपात्रा यांच्या नौदल ताफ्याचा पराभव केल्यानंतर, ऑक्टाव्हियनच्या सैन्याने इ.स.पू. ३० मध्ये इजिप्तवर आक्रमण करून अँटनीचा पराभव केला. त्यानंतर अँटनीने आत्महत्या केली. जेव्हा क्लिओपात्राला समजले की, ऑक्टाव्हियनने तिला रोमन विजयी मिरवणुकीत आणण्याची योजना आखली आहे, तेव्हा तिने [[विष]] प्राशन करून [[आत्महत्या]] केली. परंतु तिचे [[सर्पदंश|सर्पदंशा]]<nowiki/>ने निधन झाले होते, असा लोकप्रिय गैरसमज आहे. [[चित्र:Alessandro_Turchi_-_The_death_of_Cleopatra.jpg|इवलेसे|क्लिओपात्राचा मृत्यू, चित्रकार:अलेसेंड्रो ट्रुची]] [[चित्र:Fresco_of_a_woman_in_profile,_possible_portrait_bust_of_Cleopatra_VII_of_Egypt,_from_the_House_of_the_Orchard_at_Pompeii.jpg|इवलेसे|पोंपेई येथील हाऊस ऑफ द ऑर्चर्डमधील एका महिलेचे फ्रेस्को चित्र. ही महिला कदाचित क्लिओपात्रा असावी. ]] क्लिओपात्राचा वारसा प्राचीन आणि आधुनिक कलाकृतींमध्ये टिकून आहे. रोमन इतिहासलेखन आणि [[लॅटिन]] कवितांनी या राणीबद्दल सामान्यतः टीकात्मक दृष्टिकोन निर्माण केला, जो नंतरच्या मध्ययुगीन आणि प्रबोधन साहित्यात पसरला. व्हिज्युअल आर्ट्समध्ये तिच्या प्राचीन चित्रणांमध्ये रोमन प्रतिमा, चित्रे आणि शिल्पे, कॅमिओ कोरीव काम आणि काच, टॉलेमिक आणि रोमन नाणे आणि रिलिफ्स यांचा समावेश होतो. प्रबोधन आणि बारोक कलांमध्ये ती [[ऑपेरा]], चित्रे, कविता, शिल्पकला आणि नाट्य नाटकांसह अनेक कलाकृतींचा विषय होती. व्हिक्टोरियन काळापासून ती इजिप्‍टोमॅनियाची पॉप कल्चर आयकॉन बनली आहे. तसेच आधुनिक काळात क्लियोपात्रा ही अप्लायड आणि ललित कला, बर्लेस्क व्यंगचित्र, [[हॉलिवूड|हॉलीवूड]] चित्रपट आणि व्यावसायिक उत्पादनांसाठी ब्रँड प्रतिमांमध्ये दिसत आली आहे. == इतिहास == [[इ.स.पू. ६९]] मध्ये जन्मलेली क्लिओपात्रा [[बारावा टॉलेमी|बाराव्या टॉलेमीची]] कन्या होती. या टॉलेमीचा पूर्वज [[पहिला टॉलेमी]] हा [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] याच्या सैन्यात सेनानी होता. हा मॅसोडेनियन सेनानी अलेक्झांडरच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]]चा पहिला टॉलेमी राजा झाला. या राजघराण्याने भाऊ-बहिणींमधील लग्नाची पद्धत वंशशुद्धीच्या कल्पनेने उचलली होती. क्लिओपात्राच्या जन्माच्या वेळी इजिप्त हे अतिशय श्रीमंत राज्य होते. परंतु हे राज्य राजकीयदृष्ट्या अस्थिर असल्यामुळे व शेजारच्या [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्यापुढे]] आपला टिकाव लागणार नाही म्हणून क्लिओपात्राच्या बापाने करार करून [[जुलियस सीझर|सीझर]] आणि पॉंपेईकडून आपला इजिप्तवर राजा म्हणून असलेला अधिकार मान्य करून घेतला होता. याबदल्यात रोमनांनी टॉलेमीकडून प्रचंड रक्कम घेतली. ही रक्कम टॉलेमीने रोमन धनकोंकडून कर्जाऊ घेऊन दिली. या प्रचंड रकमेची परतफेड करणे अवघड होते त्यामुळे त्याच्या राज्यातील नागरिकांना त्याचे हे कृत्य पसंत नसल्याने राज्यात अंतर्गत बंडाळी माजली. या परिस्थितीतच [[इ.स.पू. ५१]] मध्ये टॉलेमीचा मृत्यू झाला. त्याच्या मृत्यूनंतर त्याची १८ वर्षीय कन्या क्लिओपात्रा आणि तिचा धाकटा १० वर्षाचा भाऊ [[तेरावा टॉलेमी]] संयुक्तपणे राज्यावर आले. या राजघराण्यातील परंपरेनुसार हा तिचा धाकटा भाऊ तेरावा टॉलेमी क्लिओपात्राचा नवरा होता. तो आपल्याच हाताखालील एका सेवकाच्या आहारी जाऊन त्याच्या हातातील बाहुले बनला होता. क्लिओपात्राला दूर करून राज्य हातात घेण्याच्या त्यांच्या योजना चालू होत्या. [[रोम]]मध्येही त्याचवेळी सीझर सत्तेवर आला होता. रोमची तिजोरी रिकामी होती त्यासाठी सीझरला इजिप्तकडून वसूली करणे गरजेचे होते म्हणून सीझर [[अलेक्झांड्रिया, इजिप्त|अलेक्झांड्रिया]]ला आला. राज्यातील अंतर्गत बंडाळी आणि भावाची/नवऱ्याची कारस्थाने यातून मार्ग काढण्यासाठी क्लिओपात्राने सीझरची मदत घेतली. यानंतर क्लिओपात्राचे सीझरशी अत्यंत सलोख्याचे संबंध असले तरी रोमविषयी तिच्या मनात भीती होतीच. सीझरच्या खुनाच्या वेळी क्लिओपात्रा रोममध्येच होती. सीझरचे खूनी आणि त्याचे मित्रही या खुनासाठी क्लिओपात्राची मदत मागत होते. तिची सत्ता आणि राज्याचे स्वतंत्र असणे याचा विचार करून तिने त्यावेळी ॲंटोनीला मदत केली. नौका पुरविल्या. पैसा दिला. त्यामुळे साहजिकच क्लिओपात्रा आणि ॲंटोनी यांच्यातही सलोख्याचे संबंध निर्माण झाले. == मृत्यू == ''मुख्य लेख: [[क्लिओपात्राचा मृत्यू]]'' क्लिओपात्राचा मृत्यू कशामुळे झाला याचे गूढ अजूनही कायम आहे. मात्र तिने स्वतःच सर्पदंश करून घेऊन आत्महत्या केली असे मानले जाते. क्लिओपात्राचा समकालीन ग्रीक इतिहासकार स्ट्राबो याने आपल्या जिओग्राफीका या पुस्तकातही असाच उल्लेख केलेला आहे. यात तो म्हणतो एक तर क्लिओपात्राने विषारी द्रव्य सेवन केल्याने तिचा मृत्य झाला अथवा तिने स्वतःच्या [[वक्ष|वक्षावर]] सर्पदंश करवून घेतला. हा उपलब्ध स्रोत सर्वात जुना असून व क्लिओपात्राच्या मृत्यूसमयी स्ट्राबो अलेक्झांड्रिीयातच असल्याने हा स्रोत ग्राह्य मानला जातो. या घटनेनंतर साठ वर्षांनी मार्क्स व्हेलिअस पॅटरक्यूलस या [[:वर्ग:रोमन इतिहासकार|रोमन इतिहासकाराने]] कॉम्पेटीशन ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथात व या घटनेच्या १५० वर्षानंतर फ्लोरस या रोमन इतिहासकारानेच लिहिलेल्या एपिटोम ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथातही क्लिओपात्राने सर्पदंश करवून घेऊन [[आत्महत्या]] केल्याचे उल्लेख आहेत. क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर १३० वर्षांनी [[:वर्ग:ग्रीक इतिहासकार|ग्रीक इतिहासकार]] [[प्लुटार्क]] आपल्या लाईफ ऑफ ॲंटोनी मध्ये म्हणतो की, ऑक्टोव्हिअन क्लिओपात्राला शोधण्यात यशस्वी झाला होता आणि त्याने आपल्या सैनिकांना क्लिओपात्राला आत्महत्या करण्यापासून बाजूला करण्याचे आदेशही दिले होते कारण [[रोम]]ला परत गेल्यावर होणाऱ्या विजयी मिरवणूकीत नेऊन त्याला क्लिओपात्राला अपमानित करायचे होते. पण ज्यावेळेस सैनिक तिच्यापर्यंत गेले त्यावेळी क्लिओपात्रा मरून पडली होती व तिच्याजवळ तिच्या दोन दासी आणि अंजीराच्या टोपलीत एक सर्प होता. [[शेक्सपिअर]]नेही आपल्या ॲंटोनी ॲन्ड किलओपात्रा या नाटकात क्लिओपात्राच्या मृत्यूची हीच प्रतिमा कायम ठेवली आहे. अलीकडच्या काळात [[इ.स. २०१०]] मध्ये [[जर्मन]] इतिहासकार ख्रिस्तोफर शाफर याने म्हटले आहे की, क्लिओपात्राचा मृत्यू सर्पदंशाने न होता तो विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झालेला आहे. यासाठी त्याने अनेक ऐतिहासिक पुराव्यांची व विषतज्‍ज्ञांची मदत घेतली. तो म्हणतो ज्या सर्पाच्या दंशाने क्लिओपात्राचा मृत्यू झाला असे म्हटले जाते त्या सर्पाच्या (इजिप्शिअन कोब्रा) दंशाने झटपट आणि विनावेदना मृत्यू येऊ शकत नाही. या सर्पाच्या दंशाने मृ्त्यू येण्यापूर्वी हळूहळू शरीराचे एकक अवयव सुरुवातीला डोळ्यापासून निकामी होऊ लागतात. शाफर आणि विषतज्‍ज्ञ डायट्रीच मेब्स यांनी क्लिओपात्राचा मृत्यू हेमलॉक, वोल्फ्सबेन आणि ओपिअम या विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झाल्याचे म्हटले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://articles.cnn.com/2010-06-30/world/cleopatra.suicide_1_cleopatra-snake-cobra?_s=PM:WORLD | title = पॉइझन, नॉट स्नेक किल्ड क्लिओपात्रा | भाषा = इंग्रजी }}</ref> == चिरस्थान == क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर तिने घेतलेल्या चिरविश्रांतीचे ठिकाण शोधण्याचे आत्तापर्यंत अनेकांनी प्रयत्‍न केले आहेत. प्रसिद्ध इजिप्शियन पुरातत्त्वज्ञ डॉ. झही हवास आणि [[डॉमिनिकन प्रजासत्ताक|डॉमिनीकन रिपब्लिक]]ची पुरातत्त्वज्ञ डॉ. कॅथलिन मार्टीनेझ यांनी अलिक्झांड्रियाच्या पश्चिमेला ५० किलोमीटर अंतरावर असणाऱ्या तापोसिरीस मॅग्ना या मंदिरातच ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची चिरविश्रांतीस्थाने आहेत असा दावा केला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.nationalgeographic.com/news/2009/04/photogalleries/cleopatra-tomb-pictures/ | title = क्लिओपात्राज टॉम्ब साईट डिस्कव्हर्ड | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =२० एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =नॅशनल जिओग्राफिक | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> प्लुटार्कने उल्लेख केल्याप्रमाणे ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची दफने जवळजवळच आहेत या मतांचा त्यांनी आधार घेतला. हे तापोसिरीस मॅग्ना मंदिर ओरीसिस या देवतेचे असून तिला राक्षसाने मारून तिचे चौदा तुकडे इजिप्तच्या भूमीत फेकून दिले होते. हे ओरीसिसचे चौदा तुकडे जिथे जिथे पडले त्या त्या ठिकाणी इजिप्तमध्ये ही ओरीसिसची मंदिरे आहेत. त्यापैकीच तापोसिरीस मॅग्ना हे एक आहे. या मंदिराचे उत्खनन करतेवेळी डॉ. झही आणि मार्टिनेझ यांना त्या ठिकाणी अलेक्झांडर द ग्रेट याचे एक नाणे आणि क्लिओपात्राच्या चेहऱ्याचा मुखवटा सापडला आणि त्यावरून हे मंदिर चौथ्या टॉलेमीच्या काळात २००० वर्षांपूर्वी बांधले गेले असल्याचे त्यांनी सिद्ध केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.bbc.co.uk/2/hi/8000978.stm | title = डिग मे रिव्हील क्लिओपात्राज टॉम्ब | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =१५ एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =[[बी.बी.सी.|बीबीसी न्यूज]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> या पुरातत्त्ववेत्त्यांनी रडारचा वापर करून या मंदिरात खाली २५ ते ३० मीटर खोलीवर तीन ठिकाणे शोधली. त्यांपैकी एका ठिकाणी क्लिओपात्राचे दफन झालेले असू शकते अशी शक्यता वर्तवली आहे. == इतर == * क्लिओपात्रा आपल्या सौंदर्य रक्षणासाठी गाढवीच्या दुधाने आंघोळ करीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://tarunbharat.net/ftp/e-paper/2011-10-04/mpage3_20111004.htm | title = रूपवतींच्या सौंदर्याचे हे आहे रहस्य | भाषा = मराठी | दिनांक =४ ऑक्टोबर, २०११ | प्रकाशक =[[तरूण भारत]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * क्लिओपात्रा कारमाइन बीटल्सपासून बनवलेला लाल रंग ओठांचे सौंदर्य खुलविण्यासाठी वापरीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=173909:2011-08-01-16-02-18&catid=61:2009-07-20-04-02-48&Itemid=74 | title = अर्थवेध:लिपस्टिक | भाषा = मराठी | दिनांक =२ ऑगस्ट, २०११ | प्रकाशक =[[लोकसत्ता]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * आस्प जातीच्या सर्पाच्या दंशाने चटकन मृत्यू येतो याची खात्री करून घेण्यासाठी क्लिओपात्रा राणीने प्रथम तिच्या गुलामांवर प्रयोग केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://www.marathivishwakosh.in/index.php?option=com_content&view=article&id=4539%3A2010-11-15-06-28-12&catid=2&Itemid=3 | title = आमापन, जैव (मराठी विश्वकोश, खंड २) | भाषा = मराठी | दिनांक = | प्रकाशक =[[महाराष्ट्र राज्य मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळ]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> == वंशावळ == {{वंशावली/प्रारंभ}} {{वंशावली | |PTOLEMY5|~|y|~|CLEO1|PTOLEMY5=पाचवा टॉलेमी, एपिफेन्स|CLEO1=इजिप्तची पहिली क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |,|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|.}} {{वंशावली | | |PTOLEMY8|7| |PTOLEMY6|~|y|~|CLEO2|PTOLEMY8=आठवा टॉलेमी, फिस्कॉन|PTOLEMY6=सहावा टॉलेमी फिलोपेटर|CLEO2=इजिप्तची दुसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | |:| | | | | |!}} {{वंशावली | | | | | |L|~|~|y|~|CLEO3|CLEO3=इजिप्तची तिसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | |,|-|-|-|v|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|-|.| }} {{वंशावली |PTOLEMY10|7| |CLEOSELENE|~|y|~|PTOLEMY9|~|y|~|CLEO4|PTOLEMY10=दहावा टॉलेमी|CLEOSELENE=पहिली क्लिओपात्रा सेलेनी|PTOLEMY9=दहावा टॉलेमी, लाथायरॉस|CLEO4=इजिप्तची चौथी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |:| | | | | |!| | | | | |!}} {{वंशावली | | | |L|~|~|y|~|BERENICE3| | |F|PTOLEMY12|BERENICE3=इजिप्तची तिसरी बेरेनाईस|PTOLEMY12=बारावा टॉलेमी, आउलेट्स}} {{वंशावली | | | | | | |!| | | | | | |:}} {{वंशावली | | | | | |CLEO5|~|~|y|~|~|J|CLEO5=इजिप्तची पाचवी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | | | | | |CLEO7|CLEO7='''क्लिओपात्रा'''}} {{वंशावली/अंत}} ==क्लिओपात्रावरील पुस्तके== * क्लिओपात्रा (कादंवरी, सन २०२०पर्यंत ७ आवृत्त्या, लेखक [[संजय सोनवणी]]) * क्लिओपात्रा (व्यक्तिचित्रण, लेखिका - अलका रोडे) == क्लियोपेट्रावर आधारित चित्रपट आणि टीव्ही मालिकांची यादी == * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९०८ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९१३ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९५९ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९७२ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (1974 टीव्ही नाटक) * अँटनी आणि क्लियोपात्रा (२०१५ चित्रपट) * बीबीसी टेलिव्हिजन शेक्सपियर * क्लियोपेट्रा (१९१७ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1934 चित्रपट) * क्लियोपात्रा (१९६३ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1970 चित्रपट) * क्लियोपेट्राचा दुसरा पती * कन्नकी (चित्रपट) * रेड नोटीस * झुल्फिकार (चित्रपट) == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी}} <references group="note" /> == बाह्यदुवे == * {{इन आउर टाईम|क्लिओपात्रा|b00w7clj|Cleopatra}} [[वर्ग:इजिप्तचा इतिहास]] es5hd4kvnlkmxrs1zhx4bxn6gf1nizo 2145197 2145195 2022-08-12T02:56:57Z अमर राऊत 140696 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name={{लेखनाव}}|image=Kleopatra-VII.-Altes-Museum-Berlin1.jpg|alt=Photograph of an ancient Roman marble sculpture of Cleopatra VII's head as displayed at the Altes Museum in Berlin|caption=बर्लिन क्लियोपेट्रा ही रोमन शिल्पाकृती. रॉयल डायडेम परिधान केलेले हे शिल्प इ.स.पू. १ल्या शतकाच्या मध्यभागी (तिच्या रोमला भेटींच्या वेळी ४६-४४ इ.स.पू.), इटालियन व्हिलामध्ये सापडले आणि आता जर्मनीच्या संग्रहालयात आहे. {{sfnp|Raia|Sebesta|2017}}{{sfnp|Sabino|Gross-Diaz|2016|}}{{sfnp|Grout|2017b|}}<ref group="note">For further validation about the [[commons:Category:Bust of Cleopatra VII in the Altes Museum Berlin|Berlin Cleopatra]], see {{harvtxt|Pina Polo|2013|pp=184–186}}, {{harvtxt|Roller|2010|pp=54, 174–175}}, {{harvtxt|Jones|2006|p=33}}, and {{harvtxt|Hölbl|2001|p=234}}.</ref>|succession=टोलेमिक राज्याची राणी|reign=इ.स.पूर्व ५१–३० (२१ वर्षे) {{sfnp|Burstein|2004|pp=xx–xxiii, 155}}|reign-type=क्लिओपात्राचे राज्य|predecessor=टोलेमी आउलेटस १२वा|regent={{unbulleted list| टोलेमी आउलेटस १२वा| टोलेमी थिओस फिलोपेतर १३वा | टोलेमी फिलोपेतर १५वा | टोलेमी सिझेरियन १५वा}}|reg-type=सह-शासक|successor=टोलेमी सिझेरियन १५वा<ref group="note" name="Reign of Caesarion"/>|full name=क्लिओपात्रा थिआ फिलोपेटर ७वी|spouse={{unbulleted list| टोलेमी थिओस फिलोपेटर १३वा | टोलेमी १५वा|मार्क अँटनी}}|issue={{unbulleted list| सिझेरियन |अलेक्झांडर हेलिओस| क्लिओपात्रा सेलेन दुसरा |टोलेमी फिलाडेल्फस (क्लिओपात्राचा मुलगा)| टोलेमी फिलापेडस Philadelphus}}|dynasty=टोलेम|father=टोलेमी आउलेटस १२वा|mother=कदाचित क्लिओपात्रा ट्रायफेना ६वी <ref group="note" name="cleopatra v or vi" />|birth_date=इ.स.पूर्व ६९|birth_place=[[अलेक्झांड्रिया]], टोलेमिक राज्य|death_date=इ.स.पूर्व १२ ऑगस्ट ३० (वय. ३९)<ref>{{harvtxt|Skeat|1953|pp=98–100}}.</ref>|death_place=[[अलेक्झांड्रिया]], रोमकालीन [[इजिप्त]]|place of burial=टोम्ब ऑफ अँटनी अँड क्लिओपात्रा<br />(कदाचित इजिप्त)}} '''क्लिओपात्रा फिलोपातोर''' '''७वी''' (इ.स. पूर्व ६९ - १२ ऑगस्ट ३०{{Sfnp|Hölbl|2001|p=231}}) ही [[प्राचीन इजिप्त संस्कृती|इजिप्तच्या]] [[टॉलेमिक साम्राज्य|टॉलेमिक राज्याची]] राणी आणि या राज्याची शेवटची सक्रिय शासक होती. क्लिओपात्रा ही टॉलेमी सॉटर पहिला (टॉलेमिक राजवंशाचा संस्थापक व [[ग्रीक]] सेनापती) आणि [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] यांची वंशज होती. <ref group="note">{{Harvard citation text|Southern|2009|p=43}} writes about [[टोलेमी|Ptolemy I Soter]]: "The Ptolemaic dynasty, of which Cleopatra was the last representative, was founded at the end of the fourth century BC. </ref> तिच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]] हा [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्याचा]] [[इजिप्त (रोमन प्रांत)|एक प्रांत]] बनला. <ref group="note" name="Grant Hellenistic period explanation">{{Harvard citation text|Grant|1972|pp=5–6}} notes that the Hellenistic period, beginning with the reign of Alexander the Great, came to an end with the death of Cleopatra in 30 BC. </ref> क्लिओपात्राची मूळ भाषा कोइन ग्रीक होती आणि इजिप्शियन भाषा शिकणारी ती एकमेव टॉलेमिक शासक होती. <ref group="note" name="languages">The refusal of [[Ptolemaic rulers]] to speak the native language, [[Late Egyptian]], is why [[Ancient Greek]] (i.e. </ref> इ.स.पूर्व ५८ मध्ये क्लिओपात्रा ही तिचे वडील [[टोलेमी]] निर्वासित असताना त्यांच्यासोबत [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, तेव्हा बेरेनिस ४थी हिने तिच्या वडिलांच्या सिंहासनावर दावा केला. इ.स.पूर्व ५५ मध्ये टॉलेमी हा रोमन लष्करी सहाय्याने [[इजिप्त]]<nowiki/>ला परतला तेव्हा बेरेनिस मारली गेली. इ.स.पू. ५१ मध्ये तिच्या वडिलांच्या मृत्यूनंतर क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १३वा यांनी संयुक्त राजवट सुरू केली, परंतु मतभेदांमुळे पुढे त्यांचे खुले गृहयुद्ध झाले. [[चित्र:Cleopatra_and_Caesar_by_Jean-Leon-Gerome.jpg|इवलेसे|क्लिओपात्रा आणि सीझर (१८६६), चित्रकार: जीन-लिओन गेरोम]] [[रोमन साम्राज्य|रोमन]] राजकारणी पोम्पी हा [[ज्युलियस सीझर]] (एक रोमन [[हुकुमशाही|हुकूमशहा]]) विरुद्ध फार्सलसची लढाई हरल्यानंतर इजिप्तला पळून गेला. पॉम्पी हा टॉलेमी १२व्याचा सहकारी होता, परंतु टॉलेमी १३वा याने दरबारी लोकांच्या आग्रहास्तव सीझर येण्यापूर्वी आणि [[अलेक्झांड्रिया]]<nowiki/>चा ताबा घेण्यापूर्वी हल्ला करून पोम्पीला मारले. सीझरने नंतर प्रतिस्पर्धी टोलेमी भावंडांशी समेट करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु टॉलेमीचा मुख्य सल्लागार असलेल्या पोथीनोस याने सीझरच्या अटी क्लिओपात्राला अनुकूल मानल्या, म्हणून त्याच्या सैन्याने राजवाड्याला वेढा देऊन तिला आणि सीझरला कैद केले. वेढा उठवल्यानंतर लवकरच टॉलेमी १३वा हा [[नाईल]]<nowiki/>च्या लढाईत मरण पावला. त्यानंतर सीझरने क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १४वा यांना संयुक्त राज्यकर्ते घोषित केले. पुढे क्लिओपात्राला सीझरकडून एक मुलगा झाला, ज्याचे नाव ''सीझेरियन'' असे ठेवले गेले. इ.स.पूर्व ४६ आणि ४४ मध्ये क्लिओपात्रा ही मांडलिक राणी म्हणून [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, जिथे ती सीझरच्या महालात राहिली. इ.स.पू.४४ मध्ये सीझरच्या आणि (तिच्या आदेशानुसार) टॉलेमी १४व्याच्या हत्येनंतर, तिने तिचा मुलगा सीझेरियन याला सह-शासक घोषित करून टॉलेमी १५वा असे नाव दिले. [[चित्र:Cleopatra_VII_Philopator,_engraving_by_Élisabeth_Sophie_Chéron_after_a_Hellenistic_medallion,_published_c._1736.jpg|इवलेसे|क्लियोपात्रा फिलोपेटर७वी, एलिजाबेथ सोफी चेरॉन हिचे कोरीव काम, प्रकाशित: १७३६]] इ.स.पूर्व ४३-४२ च्या लिबरेटर्सच्या गृहयुद्धात क्लिओपात्राने ऑक्टाव्हियन (सीझरचा नातू आणि वारस), मार्क अँटनी आणि मार्कस एमिलियस लेपिडस यांची बाजू घेतली. इ.स.पूर्व ४१ मध्ये अँटनीला तारसोस येथे भेटल्यापासून राणीचे त्याच्याशी प्रेमसंबंध होते. त्याने आर्सिनोला क्लिओपात्राच्या विनंतीनुसार [[फाशी]] दिली आणि क्लिओपात्राने त्याला पार्थियन साम्राज्य व आर्मेनियाच्या साम्राज्यांवर केलेल्या आक्रमणांसाठी पैसे आणि लष्करी मदत पुरवली. अँटनीने त्याच्या अधिकाराखालील विविध प्रदेशांवर अँटनी व क्लिओपात्राची मुले अलेक्झांडर हेलिओस, क्लियोपात्रा सेलेन दुसरी आणि टॉलेमी फिलाडेल्फस यांना राज्यकर्ते म्हणून घोषित केले. ही घटना, त्यांचे लग्न आणि ऑक्टाव्हियनची बहीण ऑक्टाव्हिया मायनर हिच्याशी अँटोनीचा घटस्फोट यांमुळे रोमन साम्राज्याचे अंतिम युद्ध सुरू झाले. ऑक्टाव्हियन याने युद्ध सुरू केले आणि त्याने रोमन सिनेटमधील अँटनीच्या सहकाऱ्यांना इ.स.पूर्व ३२ मध्ये रोममधून पळून जाण्यास भाग पाडले. ऑक्टाव्हियन याने पुढे क्लिओपात्राविरुद्ध युद्ध घोषित केले. इ.स.पू ३१ मध्ये ऍक्टियमच्या लढाईत अँटनी आणि क्लिओपात्रा यांच्या नौदल ताफ्याचा पराभव केल्यानंतर, ऑक्टाव्हियनच्या सैन्याने इ.स.पू. ३० मध्ये इजिप्तवर आक्रमण करून अँटनीचा पराभव केला. त्यानंतर अँटनीने आत्महत्या केली. जेव्हा क्लिओपात्राला समजले की, ऑक्टाव्हियनने तिला रोमन विजयी मिरवणुकीत आणण्याची योजना आखली आहे, तेव्हा तिने [[विष]] प्राशन करून [[आत्महत्या]] केली. परंतु तिचे [[सर्पदंश|सर्पदंशा]]<nowiki/>ने निधन झाले होते, असा लोकप्रिय गैरसमज आहे. [[चित्र:Alessandro_Turchi_-_The_death_of_Cleopatra.jpg|इवलेसे|क्लिओपात्राचा मृत्यू, चित्रकार:अलेसेंड्रो ट्रुची]] क्लिओपात्राचा वारसा प्राचीन आणि आधुनिक कलाकृतींमध्ये टिकून आहे. रोमन इतिहासलेखन आणि [[लॅटिन]] कवितांनी या राणीबद्दल सामान्यतः टीकात्मक दृष्टिकोन निर्माण केला, जो नंतरच्या मध्ययुगीन आणि प्रबोधन साहित्यात पसरला. व्हिज्युअल आर्ट्समध्ये तिच्या प्राचीन चित्रणांमध्ये रोमन प्रतिमा, चित्रे आणि शिल्पे, कॅमिओ कोरीव काम आणि काच, टॉलेमिक आणि रोमन नाणे आणि रिलिफ्स यांचा समावेश होतो. प्रबोधन आणि बारोक कलांमध्ये ती [[ऑपेरा]], चित्रे, कविता, शिल्पकला आणि नाट्य नाटकांसह अनेक कलाकृतींचा विषय होती. व्हिक्टोरियन काळापासून ती इजिप्‍टोमॅनियाची पॉप कल्चर आयकॉन बनली आहे. तसेच आधुनिक काळात क्लियोपात्रा ही अप्लायड आणि ललित कला, बर्लेस्क व्यंगचित्र, [[हॉलिवूड|हॉलीवूड]] चित्रपट आणि व्यावसायिक उत्पादनांसाठी ब्रँड प्रतिमांमध्ये दिसत आली आहे. [[चित्र:Fresco_of_a_woman_in_profile,_possible_portrait_bust_of_Cleopatra_VII_of_Egypt,_from_the_House_of_the_Orchard_at_Pompeii.jpg|इवलेसे|पोंपेई येथील हाऊस ऑफ द ऑर्चर्डमधील एका महिलेचे फ्रेस्को चित्र. ही महिला कदाचित क्लिओपात्रा असावी. ]] == इतिहास == [[इ.स.पू. ६९]] मध्ये जन्मलेली क्लिओपात्रा [[बारावा टॉलेमी|बाराव्या टॉलेमीची]] कन्या होती. या टॉलेमीचा पूर्वज [[पहिला टॉलेमी]] हा [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] याच्या सैन्यात सेनानी होता. हा मॅसोडेनियन सेनानी अलेक्झांडरच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]]चा पहिला टॉलेमी राजा झाला. या राजघराण्याने भाऊ-बहिणींमधील लग्नाची पद्धत वंशशुद्धीच्या कल्पनेने उचलली होती. क्लिओपात्राच्या जन्माच्या वेळी इजिप्त हे अतिशय श्रीमंत राज्य होते. परंतु हे राज्य राजकीयदृष्ट्या अस्थिर असल्यामुळे व शेजारच्या [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्यापुढे]] आपला टिकाव लागणार नाही म्हणून क्लिओपात्राच्या बापाने करार करून [[जुलियस सीझर|सीझर]] आणि पॉंपेईकडून आपला इजिप्तवर राजा म्हणून असलेला अधिकार मान्य करून घेतला होता. याबदल्यात रोमनांनी टॉलेमीकडून प्रचंड रक्कम घेतली. ही रक्कम टॉलेमीने रोमन धनकोंकडून कर्जाऊ घेऊन दिली. या प्रचंड रकमेची परतफेड करणे अवघड होते त्यामुळे त्याच्या राज्यातील नागरिकांना त्याचे हे कृत्य पसंत नसल्याने राज्यात अंतर्गत बंडाळी माजली. या परिस्थितीतच [[इ.स.पू. ५१]] मध्ये टॉलेमीचा मृत्यू झाला. त्याच्या मृत्यूनंतर त्याची १८ वर्षीय कन्या क्लिओपात्रा आणि तिचा धाकटा १० वर्षाचा भाऊ [[तेरावा टॉलेमी]] संयुक्तपणे राज्यावर आले. या राजघराण्यातील परंपरेनुसार हा तिचा धाकटा भाऊ तेरावा टॉलेमी क्लिओपात्राचा नवरा होता. तो आपल्याच हाताखालील एका सेवकाच्या आहारी जाऊन त्याच्या हातातील बाहुले बनला होता. क्लिओपात्राला दूर करून राज्य हातात घेण्याच्या त्यांच्या योजना चालू होत्या. [[रोम]]मध्येही त्याचवेळी सीझर सत्तेवर आला होता. रोमची तिजोरी रिकामी होती त्यासाठी सीझरला इजिप्तकडून वसूली करणे गरजेचे होते म्हणून सीझर [[अलेक्झांड्रिया, इजिप्त|अलेक्झांड्रिया]]ला आला. राज्यातील अंतर्गत बंडाळी आणि भावाची/नवऱ्याची कारस्थाने यातून मार्ग काढण्यासाठी क्लिओपात्राने सीझरची मदत घेतली. यानंतर क्लिओपात्राचे सीझरशी अत्यंत सलोख्याचे संबंध असले तरी रोमविषयी तिच्या मनात भीती होतीच. सीझरच्या खुनाच्या वेळी क्लिओपात्रा रोममध्येच होती. सीझरचे खूनी आणि त्याचे मित्रही या खुनासाठी क्लिओपात्राची मदत मागत होते. तिची सत्ता आणि राज्याचे स्वतंत्र असणे याचा विचार करून तिने त्यावेळी ॲंटोनीला मदत केली. नौका पुरविल्या. पैसा दिला. त्यामुळे साहजिकच क्लिओपात्रा आणि ॲंटोनी यांच्यातही सलोख्याचे संबंध निर्माण झाले. == मृत्यू == ''मुख्य लेख: [[क्लिओपात्राचा मृत्यू]]'' क्लिओपात्राचा मृत्यू कशामुळे झाला याचे गूढ अजूनही कायम आहे. मात्र तिने स्वतःच सर्पदंश करून घेऊन आत्महत्या केली असे मानले जाते. क्लिओपात्राचा समकालीन ग्रीक इतिहासकार स्ट्राबो याने आपल्या जिओग्राफीका या पुस्तकातही असाच उल्लेख केलेला आहे. यात तो म्हणतो एक तर क्लिओपात्राने विषारी द्रव्य सेवन केल्याने तिचा मृत्य झाला अथवा तिने स्वतःच्या [[वक्ष|वक्षावर]] सर्पदंश करवून घेतला. हा उपलब्ध स्रोत सर्वात जुना असून व क्लिओपात्राच्या मृत्यूसमयी स्ट्राबो अलेक्झांड्रिीयातच असल्याने हा स्रोत ग्राह्य मानला जातो. या घटनेनंतर साठ वर्षांनी मार्क्स व्हेलिअस पॅटरक्यूलस या [[:वर्ग:रोमन इतिहासकार|रोमन इतिहासकाराने]] कॉम्पेटीशन ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथात व या घटनेच्या १५० वर्षानंतर फ्लोरस या रोमन इतिहासकारानेच लिहिलेल्या एपिटोम ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथातही क्लिओपात्राने सर्पदंश करवून घेऊन [[आत्महत्या]] केल्याचे उल्लेख आहेत. क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर १३० वर्षांनी [[:वर्ग:ग्रीक इतिहासकार|ग्रीक इतिहासकार]] [[प्लुटार्क]] आपल्या लाईफ ऑफ ॲंटोनी मध्ये म्हणतो की, ऑक्टोव्हिअन क्लिओपात्राला शोधण्यात यशस्वी झाला होता आणि त्याने आपल्या सैनिकांना क्लिओपात्राला आत्महत्या करण्यापासून बाजूला करण्याचे आदेशही दिले होते कारण [[रोम]]ला परत गेल्यावर होणाऱ्या विजयी मिरवणूकीत नेऊन त्याला क्लिओपात्राला अपमानित करायचे होते. पण ज्यावेळेस सैनिक तिच्यापर्यंत गेले त्यावेळी क्लिओपात्रा मरून पडली होती व तिच्याजवळ तिच्या दोन दासी आणि अंजीराच्या टोपलीत एक सर्प होता. [[शेक्सपिअर]]नेही आपल्या ॲंटोनी ॲन्ड किलओपात्रा या नाटकात क्लिओपात्राच्या मृत्यूची हीच प्रतिमा कायम ठेवली आहे. अलीकडच्या काळात [[इ.स. २०१०]] मध्ये [[जर्मन]] इतिहासकार ख्रिस्तोफर शाफर याने म्हटले आहे की, क्लिओपात्राचा मृत्यू सर्पदंशाने न होता तो विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झालेला आहे. यासाठी त्याने अनेक ऐतिहासिक पुराव्यांची व विषतज्‍ज्ञांची मदत घेतली. तो म्हणतो ज्या सर्पाच्या दंशाने क्लिओपात्राचा मृत्यू झाला असे म्हटले जाते त्या सर्पाच्या (इजिप्शिअन कोब्रा) दंशाने झटपट आणि विनावेदना मृत्यू येऊ शकत नाही. या सर्पाच्या दंशाने मृ्त्यू येण्यापूर्वी हळूहळू शरीराचे एकक अवयव सुरुवातीला डोळ्यापासून निकामी होऊ लागतात. शाफर आणि विषतज्‍ज्ञ डायट्रीच मेब्स यांनी क्लिओपात्राचा मृत्यू हेमलॉक, वोल्फ्सबेन आणि ओपिअम या विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झाल्याचे म्हटले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://articles.cnn.com/2010-06-30/world/cleopatra.suicide_1_cleopatra-snake-cobra?_s=PM:WORLD | title = पॉइझन, नॉट स्नेक किल्ड क्लिओपात्रा | भाषा = इंग्रजी }}</ref> == चिरस्थान == क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर तिने घेतलेल्या चिरविश्रांतीचे ठिकाण शोधण्याचे आत्तापर्यंत अनेकांनी प्रयत्‍न केले आहेत. प्रसिद्ध इजिप्शियन पुरातत्त्वज्ञ डॉ. झही हवास आणि [[डॉमिनिकन प्रजासत्ताक|डॉमिनीकन रिपब्लिक]]ची पुरातत्त्वज्ञ डॉ. कॅथलिन मार्टीनेझ यांनी अलिक्झांड्रियाच्या पश्चिमेला ५० किलोमीटर अंतरावर असणाऱ्या तापोसिरीस मॅग्ना या मंदिरातच ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची चिरविश्रांतीस्थाने आहेत असा दावा केला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.nationalgeographic.com/news/2009/04/photogalleries/cleopatra-tomb-pictures/ | title = क्लिओपात्राज टॉम्ब साईट डिस्कव्हर्ड | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =२० एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =नॅशनल जिओग्राफिक | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> प्लुटार्कने उल्लेख केल्याप्रमाणे ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची दफने जवळजवळच आहेत या मतांचा त्यांनी आधार घेतला. हे तापोसिरीस मॅग्ना मंदिर ओरीसिस या देवतेचे असून तिला राक्षसाने मारून तिचे चौदा तुकडे इजिप्तच्या भूमीत फेकून दिले होते. हे ओरीसिसचे चौदा तुकडे जिथे जिथे पडले त्या त्या ठिकाणी इजिप्तमध्ये ही ओरीसिसची मंदिरे आहेत. त्यापैकीच तापोसिरीस मॅग्ना हे एक आहे. या मंदिराचे उत्खनन करतेवेळी डॉ. झही आणि मार्टिनेझ यांना त्या ठिकाणी अलेक्झांडर द ग्रेट याचे एक नाणे आणि क्लिओपात्राच्या चेहऱ्याचा मुखवटा सापडला आणि त्यावरून हे मंदिर चौथ्या टॉलेमीच्या काळात २००० वर्षांपूर्वी बांधले गेले असल्याचे त्यांनी सिद्ध केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.bbc.co.uk/2/hi/8000978.stm | title = डिग मे रिव्हील क्लिओपात्राज टॉम्ब | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =१५ एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =[[बी.बी.सी.|बीबीसी न्यूज]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> या पुरातत्त्ववेत्त्यांनी रडारचा वापर करून या मंदिरात खाली २५ ते ३० मीटर खोलीवर तीन ठिकाणे शोधली. त्यांपैकी एका ठिकाणी क्लिओपात्राचे दफन झालेले असू शकते अशी शक्यता वर्तवली आहे. == इतर == * क्लिओपात्रा आपल्या सौंदर्य रक्षणासाठी गाढवीच्या दुधाने आंघोळ करीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://tarunbharat.net/ftp/e-paper/2011-10-04/mpage3_20111004.htm | title = रूपवतींच्या सौंदर्याचे हे आहे रहस्य | भाषा = मराठी | दिनांक =४ ऑक्टोबर, २०११ | प्रकाशक =[[तरूण भारत]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * क्लिओपात्रा कारमाइन बीटल्सपासून बनवलेला लाल रंग ओठांचे सौंदर्य खुलविण्यासाठी वापरीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=173909:2011-08-01-16-02-18&catid=61:2009-07-20-04-02-48&Itemid=74 | title = अर्थवेध:लिपस्टिक | भाषा = मराठी | दिनांक =२ ऑगस्ट, २०११ | प्रकाशक =[[लोकसत्ता]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * आस्प जातीच्या सर्पाच्या दंशाने चटकन मृत्यू येतो याची खात्री करून घेण्यासाठी क्लिओपात्रा राणीने प्रथम तिच्या गुलामांवर प्रयोग केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://www.marathivishwakosh.in/index.php?option=com_content&view=article&id=4539%3A2010-11-15-06-28-12&catid=2&Itemid=3 | title = आमापन, जैव (मराठी विश्वकोश, खंड २) | भाषा = मराठी | दिनांक = | प्रकाशक =[[महाराष्ट्र राज्य मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळ]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> == वंशावळ == {{वंशावली/प्रारंभ}} {{वंशावली | |PTOLEMY5|~|y|~|CLEO1|PTOLEMY5=पाचवा टॉलेमी, एपिफेन्स|CLEO1=इजिप्तची पहिली क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |,|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|.}} {{वंशावली | | |PTOLEMY8|7| |PTOLEMY6|~|y|~|CLEO2|PTOLEMY8=आठवा टॉलेमी, फिस्कॉन|PTOLEMY6=सहावा टॉलेमी फिलोपेटर|CLEO2=इजिप्तची दुसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | |:| | | | | |!}} {{वंशावली | | | | | |L|~|~|y|~|CLEO3|CLEO3=इजिप्तची तिसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | |,|-|-|-|v|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|-|.| }} {{वंशावली |PTOLEMY10|7| |CLEOSELENE|~|y|~|PTOLEMY9|~|y|~|CLEO4|PTOLEMY10=दहावा टॉलेमी|CLEOSELENE=पहिली क्लिओपात्रा सेलेनी|PTOLEMY9=दहावा टॉलेमी, लाथायरॉस|CLEO4=इजिप्तची चौथी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |:| | | | | |!| | | | | |!}} {{वंशावली | | | |L|~|~|y|~|BERENICE3| | |F|PTOLEMY12|BERENICE3=इजिप्तची तिसरी बेरेनाईस|PTOLEMY12=बारावा टॉलेमी, आउलेट्स}} {{वंशावली | | | | | | |!| | | | | | |:}} {{वंशावली | | | | | |CLEO5|~|~|y|~|~|J|CLEO5=इजिप्तची पाचवी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | | | | | |CLEO7|CLEO7='''क्लिओपात्रा'''}} {{वंशावली/अंत}} ==क्लिओपात्रावरील पुस्तके== * क्लिओपात्रा (कादंवरी, सन २०२०पर्यंत ७ आवृत्त्या, लेखक [[संजय सोनवणी]]) * क्लिओपात्रा (व्यक्तिचित्रण, लेखिका - अलका रोडे) == क्लियोपेट्रावर आधारित चित्रपट आणि टीव्ही मालिकांची यादी == * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९०८ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९१३ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९५९ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९७२ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (1974 टीव्ही नाटक) * अँटनी आणि क्लियोपात्रा (२०१५ चित्रपट) * बीबीसी टेलिव्हिजन शेक्सपियर * क्लियोपेट्रा (१९१७ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1934 चित्रपट) * क्लियोपात्रा (१९६३ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1970 चित्रपट) * क्लियोपेट्राचा दुसरा पती * कन्नकी (चित्रपट) * रेड नोटीस * झुल्फिकार (चित्रपट) == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी}} <references group="note" /> == बाह्यदुवे == * {{इन आउर टाईम|क्लिओपात्रा|b00w7clj|Cleopatra}} [[वर्ग:इजिप्तचा इतिहास]] 4udianhsnhm2g8molajm82k1luzr2pj 2145199 2145197 2022-08-12T03:00:49Z अमर राऊत 140696 दुरुस्ती wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name={{लेखनाव}}|image=Kleopatra-VII.-Altes-Museum-Berlin1.jpg|alt=Photograph of an ancient Roman marble sculpture of Cleopatra VII's head as displayed at the Altes Museum in Berlin|caption=बर्लिन क्लियोपेट्रा ही रोमन शिल्पाकृती. रॉयल डायडेम परिधान केलेले हे शिल्प इ.स.पू. १ल्या शतकाच्या मध्यभागी (तिच्या रोमला भेटींच्या वेळी ४६-४४ इ.स.पू.), इटालियन व्हिलामध्ये सापडले आणि आता जर्मनीच्या संग्रहालयात आहे. {{sfnp|Raia|Sebesta|2017}}{{sfnp|Sabino|Gross-Diaz|2016|}}{{sfnp|Grout|2017b|}}<ref group="note">For further validation about the [[commons:Category:Bust of Cleopatra VII in the Altes Museum Berlin|Berlin Cleopatra]], see {{harvtxt|Pina Polo|2013|pp=184–186}}, {{harvtxt|Roller|2010|pp=54, 174–175}}, {{harvtxt|Jones|2006|p=33}}, and {{harvtxt|Hölbl|2001|p=234}}.</ref>|succession=टोलेमिक राज्याची राणी|reign=इ.स.पूर्व ५१–३० (२१ वर्षे) {{sfnp|Burstein|2004|pp=xx–xxiii, 155}}|reign-type=क्लिओपात्राचे राज्य|predecessor=टोलेमी आउलेटस १२वा|regent={{unbulleted list| टोलेमी आउलेटस १२वा| टोलेमी थिओस फिलोपेतर १३वा | टोलेमी फिलोपेतर १५वा | टोलेमी सिझेरियन १५वा}}|reg-type=सह-शासक|successor=टोलेमी सिझेरियन १५वा<ref group="note" name="Reign of Caesarion"/>|full name=क्लिओपात्रा थिआ फिलोपेटर ७वी|spouse={{unbulleted list| टोलेमी थिओस फिलोपेटर १३वा | टोलेमी १५वा|मार्क अँटनी}}|issue={{unbulleted list| सिझेरियन |अलेक्झांडर हेलिओस| क्लिओपात्रा सेलेन दुसरा |टोलेमी फिलाडेल्फस (क्लिओपात्राचा मुलगा)| टोलेमी फिलापेडस Philadelphus}}|dynasty=टोलेम|father=टोलेमी आउलेटस १२वा|mother=कदाचित क्लिओपात्रा ट्रायफेना ६वी <ref group="note" name="cleopatra v or vi" />|birth_date=इ.स.पूर्व ६९|birth_place=[[अलेक्झांड्रिया]], टोलेमिक राज्य|death_date=इ.स.पूर्व १२ ऑगस्ट ३० (वय. ३९)<ref>{{harvtxt|Skeat|1953|pp=98–100}}.</ref>|death_place=[[अलेक्झांड्रिया]], रोमकालीन [[इजिप्त]]|place of burial=टोम्ब ऑफ अँटनी अँड क्लिओपात्रा<br />(कदाचित इजिप्त)}} '''क्लिओपात्रा फिलोपातोर''' '''७वी''' (इ.स. पूर्व ६९ - १२ ऑगस्ट ३०{{Sfnp|Hölbl|2001|p=231}}) ही [[प्राचीन इजिप्त संस्कृती|इजिप्तच्या]] [[टॉलेमिक साम्राज्य|टॉलेमिक राज्याची]] राणी आणि या राज्याची शेवटची सक्रिय शासक होती. क्लिओपात्रा ही टॉलेमी सॉटर पहिला (टॉलेमिक राजवंशाचा संस्थापक व [[ग्रीक]] सेनापती) आणि [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] यांची वंशज होती. <ref group="note">{{Harvard citation text|Southern|2009|p=43}} writes about [[टोलेमी|Ptolemy I Soter]]: "The Ptolemaic dynasty, of which Cleopatra was the last representative, was founded at the end of the fourth century BC. </ref> तिच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]] हा [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्याचा]] [[इजिप्त (रोमन प्रांत)|एक प्रांत]] बनला. <ref group="note" name="Grant Hellenistic period explanation">{{Harvard citation text|Grant|1972|pp=5–6}} notes that the Hellenistic period, beginning with the reign of Alexander the Great, came to an end with the death of Cleopatra in 30 BC. </ref> क्लिओपात्राची मूळ भाषा कोइन ग्रीक होती आणि इजिप्शियन भाषा शिकणारी ती एकमेव टॉलेमिक शासक होती. <ref group="note" name="languages">The refusal of [[Ptolemaic rulers]] to speak the native language, [[Late Egyptian]], is why [[Ancient Greek]] (i.e. </ref> इ.स.पूर्व ५८ मध्ये क्लिओपात्रा ही तिचे वडील [[टोलेमी]] निर्वासित असताना त्यांच्यासोबत [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, तेव्हा बेरेनिस ४थी हिने तिच्या वडिलांच्या सिंहासनावर दावा केला. इ.स.पूर्व ५५ मध्ये टॉलेमी हा रोमन लष्करी सहाय्याने [[इजिप्त]]<nowiki/>ला परतला तेव्हा बेरेनिस मारली गेली. इ.स.पू. ५१ मध्ये तिच्या वडिलांच्या मृत्यूनंतर क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १३वा यांनी संयुक्त राजवट सुरू केली, परंतु मतभेदांमुळे पुढे त्यांचे खुले गृहयुद्ध झाले. [[चित्र:Cleopatra_and_Caesar_by_Jean-Leon-Gerome.jpg|इवलेसे|क्लिओपात्रा आणि सीझर (१८६६), चित्रकार: जीन-लिओन गेरोम]] [[रोमन साम्राज्य|रोमन]] राजकारणी पोम्पी हा [[ज्युलियस सीझर]] (एक रोमन [[हुकुमशाही|हुकूमशहा]]) विरुद्ध फार्सलसची लढाई हरल्यानंतर इजिप्तला पळून गेला. पॉम्पी हा टॉलेमी १२व्याचा सहकारी होता, परंतु टॉलेमी १३वा याने दरबारी लोकांच्या आग्रहास्तव सीझर येण्यापूर्वी आणि [[अलेक्झांड्रिया]]<nowiki/>चा ताबा घेण्यापूर्वी हल्ला करून पोम्पीला मारले. सीझरने नंतर प्रतिस्पर्धी टोलेमी भावंडांशी समेट करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु टॉलेमीचा मुख्य सल्लागार असलेल्या पोथीनोस याने सीझरच्या अटी क्लिओपात्राला अनुकूल मानल्या, म्हणून त्याच्या सैन्याने राजवाड्याला वेढा देऊन तिला आणि सीझरला कैद केले. वेढा उठवल्यानंतर लवकरच टॉलेमी १३वा हा [[नाईल]]<nowiki/>च्या लढाईत मरण पावला. त्यानंतर सीझरने क्लिओपात्रा आणि तिचा भाऊ टॉलेमी १४वा यांना संयुक्त राज्यकर्ते घोषित केले. पुढे क्लिओपात्राला सीझरकडून एक मुलगा झाला, ज्याचे नाव ''सीझेरियन'' असे ठेवले गेले. इ.स.पूर्व ४६ आणि ४४ मध्ये क्लिओपात्रा ही मांडलिक राणी म्हणून [[रोम]]<nowiki/>ला गेली, जिथे ती सीझरच्या महालात राहिली. इ.स.पू.४४ मध्ये सीझरच्या आणि (तिच्या आदेशानुसार) टॉलेमी १४व्याच्या हत्येनंतर, तिने तिचा मुलगा सीझेरियन याला सह-शासक घोषित करून टॉलेमी १५वा असे नाव दिले. [[चित्र:Cleopatra_VII_Philopator,_engraving_by_Élisabeth_Sophie_Chéron_after_a_Hellenistic_medallion,_published_c._1736.jpg|इवलेसे|क्लियोपात्रा फिलोपेटर७वी, एलिजाबेथ सोफी चेरॉन हिचे कोरीव काम, प्रकाशित: १७३६]] इ.स.पूर्व ४३-४२ च्या लिबरेटर्सच्या गृहयुद्धात क्लिओपात्राने ऑक्टाव्हियन (सीझरचा नातू आणि वारस), मार्क अँटनी आणि मार्कस एमिलियस लेपिडस यांची बाजू घेतली. इ.स.पूर्व ४१ मध्ये अँटनीला तारसोस येथे भेटल्यापासून राणीचे त्याच्याशी प्रेमसंबंध होते. त्याने आर्सिनोला क्लिओपात्राच्या विनंतीनुसार [[फाशी]] दिली आणि क्लिओपात्राने त्याला पार्थियन साम्राज्य व आर्मेनियाच्या साम्राज्यांवर केलेल्या आक्रमणांसाठी पैसे आणि लष्करी मदत पुरवली. अँटनीने त्याच्या अधिकाराखालील विविध प्रदेशांवर अँटनी व क्लिओपात्राची मुले अलेक्झांडर हेलिओस, क्लियोपात्रा सेलेन दुसरी आणि टॉलेमी फिलाडेल्फस यांना राज्यकर्ते म्हणून घोषित केले. ही घटना, त्यांचे लग्न आणि ऑक्टाव्हियनची बहीण ऑक्टाव्हिया मायनर हिच्याशी अँटोनीचा घटस्फोट यांमुळे रोमन साम्राज्याचे अंतिम युद्ध सुरू झाले. ऑक्टाव्हियन याने युद्ध सुरू केले आणि त्याने रोमन सिनेटमधील अँटनीच्या सहकाऱ्यांना इ.स.पूर्व ३२ मध्ये रोममधून पळून जाण्यास भाग पाडले. ऑक्टाव्हियन याने पुढे क्लिओपात्राविरुद्ध युद्ध घोषित केले. इ.स.पू ३१ मध्ये ऍक्टियमच्या लढाईत अँटनी आणि क्लिओपात्रा यांच्या नौदल ताफ्याचा पराभव केल्यानंतर, ऑक्टाव्हियनच्या सैन्याने इ.स.पू. ३० मध्ये इजिप्तवर आक्रमण करून अँटनीचा पराभव केला. त्यानंतर अँटनीने आत्महत्या केली. जेव्हा क्लिओपात्राला समजले की, ऑक्टाव्हियनने तिला रोमन विजयी मिरवणुकीत आणण्याची योजना आखली आहे, तेव्हा तिने [[विष]] प्राशन करून [[आत्महत्या]] केली. परंतु तिचे [[सर्पदंश|सर्पदंशा]]<nowiki/>ने निधन झाले होते, असा लोकप्रिय गैरसमज आहे. [[चित्र:Alessandro_Turchi_-_The_death_of_Cleopatra.jpg|इवलेसे|[[क्लिओपात्राचा मृत्यू]], चित्रकार:अलेसेंड्रो ट्रुची]] क्लिओपात्राचा वारसा प्राचीन आणि आधुनिक कलाकृतींमध्ये टिकून आहे. रोमन इतिहासलेखन आणि [[लॅटिन]] कवितांनी या राणीबद्दल सामान्यतः टीकात्मक दृष्टिकोन निर्माण केला, जो नंतरच्या मध्ययुगीन आणि प्रबोधन साहित्यात पसरला. व्हिज्युअल आर्ट्समध्ये तिच्या प्राचीन चित्रणांमध्ये रोमन प्रतिमा, चित्रे आणि शिल्पे, कॅमिओ कोरीव काम आणि काचकाम, टॉलेमिक व रोमन नाणे आणि रिलिफ्स यांचा समावेश होतो. प्रबोधन आणि बारोक कलांमध्ये ती [[ऑपेरा]], चित्रे, कविता, [[शिल्पकला]] आणि नाटकांसह अनेक कलाकृतींचा विषय होती. व्हिक्टोरियन काळापासून ती इजिप्‍टोमॅनियाची पॉप कल्चर आयकॉन बनली आहे. तसेच आधुनिक काळात क्लिओपात्रा ही अप्लायड आणि ललित कला, बर्लेस्क व्यंगचित्र, [[हॉलिवूड|हॉलीवूड]] चित्रपट आणि विविध व्यावसायिक उत्पादनांच्या ब्रँड प्रतिमांमध्ये दिसत आली आहे. [[चित्र:Fresco_of_a_woman_in_profile,_possible_portrait_bust_of_Cleopatra_VII_of_Egypt,_from_the_House_of_the_Orchard_at_Pompeii.jpg|इवलेसे|पोंपेई येथील ''हाऊस ऑफ द ऑर्चर्ड''मधील एका महिलेचे फ्रेस्को चित्र. ही महिला कदाचित क्लिओपात्रा असावी. ]] == इतिहास == [[इ.स.पू. ६९]] मध्ये जन्मलेली क्लिओपात्रा [[बारावा टॉलेमी|बाराव्या टॉलेमीची]] कन्या होती. या टॉलेमीचा पूर्वज [[पहिला टॉलेमी]] हा [[अलेक्झांडर द ग्रेट]] याच्या सैन्यात सेनानी होता. हा मॅसोडेनियन सेनानी अलेक्झांडरच्या मृत्यूनंतर [[इजिप्त]]चा पहिला टॉलेमी राजा झाला. या राजघराण्याने भाऊ-बहिणींमधील लग्नाची पद्धत वंशशुद्धीच्या कल्पनेने उचलली होती. क्लिओपात्राच्या जन्माच्या वेळी इजिप्त हे अतिशय श्रीमंत राज्य होते. परंतु हे राज्य राजकीयदृष्ट्या अस्थिर असल्यामुळे व शेजारच्या [[रोमन साम्राज्य|रोमन साम्राज्यापुढे]] आपला टिकाव लागणार नाही म्हणून क्लिओपात्राच्या बापाने करार करून [[जुलियस सीझर|सीझर]] आणि पॉंपेईकडून आपला इजिप्तवर राजा म्हणून असलेला अधिकार मान्य करून घेतला होता. याबदल्यात रोमनांनी टॉलेमीकडून प्रचंड रक्कम घेतली. ही रक्कम टॉलेमीने रोमन धनकोंकडून कर्जाऊ घेऊन दिली. या प्रचंड रकमेची परतफेड करणे अवघड होते त्यामुळे त्याच्या राज्यातील नागरिकांना त्याचे हे कृत्य पसंत नसल्याने राज्यात अंतर्गत बंडाळी माजली. या परिस्थितीतच [[इ.स.पू. ५१]] मध्ये टॉलेमीचा मृत्यू झाला. त्याच्या मृत्यूनंतर त्याची १८ वर्षीय कन्या क्लिओपात्रा आणि तिचा धाकटा १० वर्षाचा भाऊ [[तेरावा टॉलेमी]] संयुक्तपणे राज्यावर आले. या राजघराण्यातील परंपरेनुसार हा तिचा धाकटा भाऊ तेरावा टॉलेमी क्लिओपात्राचा नवरा होता. तो आपल्याच हाताखालील एका सेवकाच्या आहारी जाऊन त्याच्या हातातील बाहुले बनला होता. क्लिओपात्राला दूर करून राज्य हातात घेण्याच्या त्यांच्या योजना चालू होत्या. [[रोम]]मध्येही त्याचवेळी सीझर सत्तेवर आला होता. रोमची तिजोरी रिकामी होती त्यासाठी सीझरला इजिप्तकडून वसूली करणे गरजेचे होते म्हणून सीझर [[अलेक्झांड्रिया, इजिप्त|अलेक्झांड्रिया]]ला आला. राज्यातील अंतर्गत बंडाळी आणि भावाची/नवऱ्याची कारस्थाने यातून मार्ग काढण्यासाठी क्लिओपात्राने सीझरची मदत घेतली. यानंतर क्लिओपात्राचे सीझरशी अत्यंत सलोख्याचे संबंध असले तरी रोमविषयी तिच्या मनात भीती होतीच. सीझरच्या खुनाच्या वेळी क्लिओपात्रा रोममध्येच होती. सीझरचे खूनी आणि त्याचे मित्रही या खुनासाठी क्लिओपात्राची मदत मागत होते. तिची सत्ता आणि राज्याचे स्वतंत्र असणे याचा विचार करून तिने त्यावेळी ॲंटोनीला मदत केली. नौका पुरविल्या. पैसा दिला. त्यामुळे साहजिकच क्लिओपात्रा आणि ॲंटोनी यांच्यातही सलोख्याचे संबंध निर्माण झाले. == मृत्यू == ''मुख्य लेख: [[क्लिओपात्राचा मृत्यू]]'' क्लिओपात्राचा मृत्यू कशामुळे झाला याचे गूढ अजूनही कायम आहे. मात्र तिने स्वतःच सर्पदंश करून घेऊन आत्महत्या केली असे मानले जाते. क्लिओपात्राचा समकालीन ग्रीक इतिहासकार स्ट्राबो याने आपल्या जिओग्राफीका या पुस्तकातही असाच उल्लेख केलेला आहे. यात तो म्हणतो एक तर क्लिओपात्राने विषारी द्रव्य सेवन केल्याने तिचा मृत्य झाला अथवा तिने स्वतःच्या [[वक्ष|वक्षावर]] सर्पदंश करवून घेतला. हा उपलब्ध स्रोत सर्वात जुना असून व क्लिओपात्राच्या मृत्यूसमयी स्ट्राबो अलेक्झांड्रिीयातच असल्याने हा स्रोत ग्राह्य मानला जातो. या घटनेनंतर साठ वर्षांनी मार्क्स व्हेलिअस पॅटरक्यूलस या [[:वर्ग:रोमन इतिहासकार|रोमन इतिहासकाराने]] कॉम्पेटीशन ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथात व या घटनेच्या १५० वर्षानंतर फ्लोरस या रोमन इतिहासकारानेच लिहिलेल्या एपिटोम ऑफ रोमन हिस्ट्री या ग्रंथातही क्लिओपात्राने सर्पदंश करवून घेऊन [[आत्महत्या]] केल्याचे उल्लेख आहेत. क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर १३० वर्षांनी [[:वर्ग:ग्रीक इतिहासकार|ग्रीक इतिहासकार]] [[प्लुटार्क]] आपल्या लाईफ ऑफ ॲंटोनी मध्ये म्हणतो की, ऑक्टोव्हिअन क्लिओपात्राला शोधण्यात यशस्वी झाला होता आणि त्याने आपल्या सैनिकांना क्लिओपात्राला आत्महत्या करण्यापासून बाजूला करण्याचे आदेशही दिले होते कारण [[रोम]]ला परत गेल्यावर होणाऱ्या विजयी मिरवणूकीत नेऊन त्याला क्लिओपात्राला अपमानित करायचे होते. पण ज्यावेळेस सैनिक तिच्यापर्यंत गेले त्यावेळी क्लिओपात्रा मरून पडली होती व तिच्याजवळ तिच्या दोन दासी आणि अंजीराच्या टोपलीत एक सर्प होता. [[शेक्सपिअर]]नेही आपल्या ॲंटोनी ॲन्ड किलओपात्रा या नाटकात क्लिओपात्राच्या मृत्यूची हीच प्रतिमा कायम ठेवली आहे. अलीकडच्या काळात [[इ.स. २०१०]] मध्ये [[जर्मन]] इतिहासकार ख्रिस्तोफर शाफर याने म्हटले आहे की, क्लिओपात्राचा मृत्यू सर्पदंशाने न होता तो विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झालेला आहे. यासाठी त्याने अनेक ऐतिहासिक पुराव्यांची व विषतज्‍ज्ञांची मदत घेतली. तो म्हणतो ज्या सर्पाच्या दंशाने क्लिओपात्राचा मृत्यू झाला असे म्हटले जाते त्या सर्पाच्या (इजिप्शिअन कोब्रा) दंशाने झटपट आणि विनावेदना मृत्यू येऊ शकत नाही. या सर्पाच्या दंशाने मृ्त्यू येण्यापूर्वी हळूहळू शरीराचे एकक अवयव सुरुवातीला डोळ्यापासून निकामी होऊ लागतात. शाफर आणि विषतज्‍ज्ञ डायट्रीच मेब्स यांनी क्लिओपात्राचा मृत्यू हेमलॉक, वोल्फ्सबेन आणि ओपिअम या विषारी द्रव्याच्या सेवनाने झाल्याचे म्हटले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://articles.cnn.com/2010-06-30/world/cleopatra.suicide_1_cleopatra-snake-cobra?_s=PM:WORLD | title = पॉइझन, नॉट स्नेक किल्ड क्लिओपात्रा | भाषा = इंग्रजी }}</ref> == चिरस्थान == क्लिओपात्राच्या मृत्यूनंतर तिने घेतलेल्या चिरविश्रांतीचे ठिकाण शोधण्याचे आत्तापर्यंत अनेकांनी प्रयत्‍न केले आहेत. प्रसिद्ध इजिप्शियन पुरातत्त्वज्ञ डॉ. झही हवास आणि [[डॉमिनिकन प्रजासत्ताक|डॉमिनीकन रिपब्लिक]]ची पुरातत्त्वज्ञ डॉ. कॅथलिन मार्टीनेझ यांनी अलिक्झांड्रियाच्या पश्चिमेला ५० किलोमीटर अंतरावर असणाऱ्या तापोसिरीस मॅग्ना या मंदिरातच ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची चिरविश्रांतीस्थाने आहेत असा दावा केला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.nationalgeographic.com/news/2009/04/photogalleries/cleopatra-tomb-pictures/ | title = क्लिओपात्राज टॉम्ब साईट डिस्कव्हर्ड | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =२० एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =नॅशनल जिओग्राफिक | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> प्लुटार्कने उल्लेख केल्याप्रमाणे ॲंटोनी आणि क्लिओपात्राची दफने जवळजवळच आहेत या मतांचा त्यांनी आधार घेतला. हे तापोसिरीस मॅग्ना मंदिर ओरीसिस या देवतेचे असून तिला राक्षसाने मारून तिचे चौदा तुकडे इजिप्तच्या भूमीत फेकून दिले होते. हे ओरीसिसचे चौदा तुकडे जिथे जिथे पडले त्या त्या ठिकाणी इजिप्तमध्ये ही ओरीसिसची मंदिरे आहेत. त्यापैकीच तापोसिरीस मॅग्ना हे एक आहे. या मंदिराचे उत्खनन करतेवेळी डॉ. झही आणि मार्टिनेझ यांना त्या ठिकाणी अलेक्झांडर द ग्रेट याचे एक नाणे आणि क्लिओपात्राच्या चेहऱ्याचा मुखवटा सापडला आणि त्यावरून हे मंदिर चौथ्या टॉलेमीच्या काळात २००० वर्षांपूर्वी बांधले गेले असल्याचे त्यांनी सिद्ध केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://news.bbc.co.uk/2/hi/8000978.stm | title = डिग मे रिव्हील क्लिओपात्राज टॉम्ब | भाषा = इंग्रजी | दिनांक =१५ एप्रिल, २००९ | प्रकाशक =[[बी.बी.सी.|बीबीसी न्यूज]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> या पुरातत्त्ववेत्त्यांनी रडारचा वापर करून या मंदिरात खाली २५ ते ३० मीटर खोलीवर तीन ठिकाणे शोधली. त्यांपैकी एका ठिकाणी क्लिओपात्राचे दफन झालेले असू शकते अशी शक्यता वर्तवली आहे. == इतर == * क्लिओपात्रा आपल्या सौंदर्य रक्षणासाठी गाढवीच्या दुधाने आंघोळ करीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://tarunbharat.net/ftp/e-paper/2011-10-04/mpage3_20111004.htm | title = रूपवतींच्या सौंदर्याचे हे आहे रहस्य | भाषा = मराठी | दिनांक =४ ऑक्टोबर, २०११ | प्रकाशक =[[तरूण भारत]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * क्लिओपात्रा कारमाइन बीटल्सपासून बनवलेला लाल रंग ओठांचे सौंदर्य खुलविण्यासाठी वापरीत असे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=173909:2011-08-01-16-02-18&catid=61:2009-07-20-04-02-48&Itemid=74 | title = अर्थवेध:लिपस्टिक | भाषा = मराठी | दिनांक =२ ऑगस्ट, २०११ | प्रकाशक =[[लोकसत्ता]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}{{मृत दुवा}}</ref> * आस्प जातीच्या सर्पाच्या दंशाने चटकन मृत्यू येतो याची खात्री करून घेण्यासाठी क्लिओपात्रा राणीने प्रथम तिच्या गुलामांवर प्रयोग केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा = http://www.marathivishwakosh.in/index.php?option=com_content&view=article&id=4539%3A2010-11-15-06-28-12&catid=2&Itemid=3 | title = आमापन, जैव (मराठी विश्वकोश, खंड २) | भाषा = मराठी | दिनांक = | प्रकाशक =[[महाराष्ट्र राज्य मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळ]] | ॲक्सेसदिनांक =१३ एप्रिल, २०१२ }}</ref> == वंशावळ == {{वंशावली/प्रारंभ}} {{वंशावली | |PTOLEMY5|~|y|~|CLEO1|PTOLEMY5=पाचवा टॉलेमी, एपिफेन्स|CLEO1=इजिप्तची पहिली क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |,|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|.}} {{वंशावली | | |PTOLEMY8|7| |PTOLEMY6|~|y|~|CLEO2|PTOLEMY8=आठवा टॉलेमी, फिस्कॉन|PTOLEMY6=सहावा टॉलेमी फिलोपेटर|CLEO2=इजिप्तची दुसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | |:| | | | | |!}} {{वंशावली | | | | | |L|~|~|y|~|CLEO3|CLEO3=इजिप्तची तिसरी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | |,|-|-|-|v|-|^|-|-|-|v|-|-|-|-|-|.| }} {{वंशावली |PTOLEMY10|7| |CLEOSELENE|~|y|~|PTOLEMY9|~|y|~|CLEO4|PTOLEMY10=दहावा टॉलेमी|CLEOSELENE=पहिली क्लिओपात्रा सेलेनी|PTOLEMY9=दहावा टॉलेमी, लाथायरॉस|CLEO4=इजिप्तची चौथी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | |:| | | | | |!| | | | | |!}} {{वंशावली | | | |L|~|~|y|~|BERENICE3| | |F|PTOLEMY12|BERENICE3=इजिप्तची तिसरी बेरेनाईस|PTOLEMY12=बारावा टॉलेमी, आउलेट्स}} {{वंशावली | | | | | | |!| | | | | | |:}} {{वंशावली | | | | | |CLEO5|~|~|y|~|~|J|CLEO5=इजिप्तची पाचवी क्लिओपात्रा}} {{वंशावली | | | | | | | | | |CLEO7|CLEO7='''क्लिओपात्रा'''}} {{वंशावली/अंत}} ==क्लिओपात्रावरील पुस्तके== * क्लिओपात्रा (कादंवरी, सन २०२०पर्यंत ७ आवृत्त्या, लेखक [[संजय सोनवणी]]) * क्लिओपात्रा (व्यक्तिचित्रण, लेखिका - अलका रोडे) == क्लियोपेट्रावर आधारित चित्रपट आणि टीव्ही मालिकांची यादी == * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९०८ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९१३ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९५९ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (१९७२ चित्रपट) * अँटोनी आणि क्लियोपात्रा (1974 टीव्ही नाटक) * अँटनी आणि क्लियोपात्रा (२०१५ चित्रपट) * बीबीसी टेलिव्हिजन शेक्सपियर * क्लियोपेट्रा (१९१७ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1934 चित्रपट) * क्लियोपात्रा (१९६३ चित्रपट) * क्लियोपेट्रा (1970 चित्रपट) * क्लियोपेट्राचा दुसरा पती * कन्नकी (चित्रपट) * रेड नोटीस * झुल्फिकार (चित्रपट) == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी}} <references group="note" /> == बाह्यदुवे == * {{इन आउर टाईम|क्लिओपात्रा|b00w7clj|Cleopatra}} [[वर्ग:इजिप्तचा इतिहास]] 6so5dwq35dqsqka3bxvkc26crqnww8s 0 86049 2145583 2047680 2022-08-12T09:29:32Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा २०१०-११ | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | team1_image = Flag of India.svg | team1_name = भारत | from_date = ४ नोव्हेंबर | to_date = १० डिसेंबर २०१० | team2_captain = [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] | team1_captain = [[महेंद्रसिंग धोणी]] (कसोटी)<br>[[गौतम गंभीर]] (ए. दि.) | no_of_tests = 3 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_won = 1 | team2_tests_most_runs = [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] (३७०) | team1_tests_most_runs = [[विरेंद्र सेहवाग]] (३९८) | team2_tests_most_wickets = [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] (१४) | team1_tests_most_wickets = [[प्रग्यान ओझा]] (१२) | player_of_test_series = [[हरभजन सिंग]] (भा) | no_of_ODIs = 5 | team1_ODIs_won = 5 | team2_ODIs_won = 0 | team1_ODIs_most_runs = [[गौतम गंभीर]] (३२९) | team2_ODIs_most_runs = [[जेम्स फ्रॅंकलिन]] (१८७) | team1_ODIs_most_wickets = [[रविचंद्रन अश्विन]] (११) | team2_ODIs_most_wickets = [[ॲंडी मॅकके]] (७) | player_of_ODI_series = [[गौतम गंभीर]] (भा) }} ४ नोव्हेंबर ते १० डिसेंबर २०१० दरम्यान न्यू झीलंड क्रिकेट संघ भारताच्या दौऱ्यावर ३-कसोटी आणि ५-एकदिवसीय सामन्यांच्या मालिकेसाठी आला होता.<ref>[http://www.cricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/content/series/464517.html?template=fixtures सामने, वेळापत्रक | भारत वि. न्यूझीलंड]. इएसपीएन क्रिकइन्फो. ३१ मे २०१६ रोजी पाहिले.</ref> कसोटी मालिकेत भारताने १-० असा विजय मिळवला, २ कसोटी सामने अनिर्णितावस्थेत संपले. एकदिवसीय मालिकेमध्ये भारताने [[महेंद्रसिंग धोणी]], [[सचिन तेंडूलकर]], [[विरेंद्र सेहवाग]], [[हरभजन सिंग]] या महत्त्वाच्या खेळाडूंना विश्रांती दिली होती. तसेच पहिल्या दोन सामन्यांमध्ये [[झहीर खान]]ला सुद्धा विश्रांती दिली गेली.<ref>[http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/content/story/489325.html कर्णधार पदाच्या आव्हानासाठी गंभीर उत्सुक.] इएसपीएन क्रिकइन्फो. (२७ नोव्हेंबर २०१०). भाषा=इंग्रजी.</</ref> धोणीच्या अनुपस्थितीत [[गौतम गंभीर]]च्या नेतृत्वाखाली, भारतीय संघाने मालिकेत ५-० असे निर्भेळ यश मिळवले. =संघ= {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:0 auto;" |- ! colspan="2"|कसोटी संघ ! colspan="2"|एकदिवसीय संघ |- ! '''{{cr|IND}}'''<ref>[http://www.cricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/content/squad/483429.html भारतीय कसोटी संघ]. इएसपीएन क्रिकइन्फो. ३१ मे २०१६ रोजी पाहिले.</ref> ! '''{{cr|New Zealand}}'''<ref>[http://www.cricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/content/squad/483288.html न्यूझीलंड कसोटी संघ]. इएसपीएन क्रिकइन्फो. ३१ मे २०१६ रोजी पाहिले.</ref> ! '''{{cr|IND}}''' ! '''{{cr|New Zealand}}''' |- style="vertical-align:top" | * [[महेंद्रसिंग धोणी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]] व [[यष्टिरक्षक|य]]) * [[विरेंद्र सेहवाग]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|उ.क]]) * [[अमित मिश्रा]] * [[इशांत शर्मा]] * [[गौतम गंभीर]] * [[चेतेश्वर पुजारा]] * [[झहीर खान]] * [[प्रग्यान ओझा]] * [[मुरली विजय]] * [[राहुल द्रविड]] * [[व्ही.व्ही.एस. लक्ष्मण]] * [[श्रीसंत]] * [[सचिन तेंडुलकर]] * [[सुरेश रैना]] * [[हरभजन सिंग]] | * [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[ब्रेंट आर्नेल]] * [[हामिश बेनेट]] * [[मार्टिन गुप्टिल]] * [[गॅरेथ हॉपकिन्स]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[क्रिस मार्टिन]] * [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] * [[टिम मॅकइंटोश]] * [[ॲंडी मॅकके]] * [[जीतन पटेल]] * [[जेसी रायडर]] * [[टिम साऊथी]] * [[रॉस टेलर]] * [[बीजे वॉटलींग]] * [[केन विल्यमसन]] | * [[गौतम गंभीर]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[सुरेश रैना]] * [[रविंद्र जडेजा]] * [[आशिश नेहरा]] * [[श्रीसंत]] * [[विनय कुमार]] * [[सौरभ तिवारी]] * [[वृद्धिमान सहा]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) (पहिले ३) * [[युवराज सिंग]] * [[युसूफ पठाण]] * [[विराट कोहली]] * [[मुरली विजय]] * [[रविचंद्रन अश्विन]] * [[मुनाफ पटेल]] * [[पार्थिव पटेल]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) (शेवटचे २) * [[झहीर खान]] (२रा, ३रा आणि ४था) | * [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[स्कॉट स्टायरिस]] * [[जेम्स फ्रॅंकलिन]] * [[गॅरेथ हॉपकिन्स]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] * [[काईल मिल्स]] * [[डॅरिल टफी]](१ला) * [[जेमी हॉव]] * [[ॲंडी मॅकके]] * [[रॉस टेलर]] * [[मार्टिन गुप्टिल]] * [[केन विल्यमसन]] * [[टिम साऊथी]] * [[नेथन मॅककुलम]] * [[ग्रॅंट इलियॉट]] |} =कसोटी सामने= ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ४–८ नोव्हेंबर २०१० | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ४८७ (१५१.५ षटके) | धावा१ = [[विरेंद्र सेहवाग]] १७३ (१९९) | बळी१ = [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] ४/११८ (५४.५ षटके) | धावसंख्या२ = ४५९ (१६५.४ षटके) | धावा२ = [[केन विल्यमसन]] १३१ (२९९) | बळी२ = [[प्रग्यान ओझा]] ४/१०७ (५३ षटके) | धावसंख्या३ = २६६ (१०२.४ षटके) | धावा३ = [[हरभजन सिंग]] ११५ (१९३) | बळी३ = [[क्रिस मार्टिन]] ५/६३ (२७ षटके) | धावसंख्या४ = २२/१ (१० षटके) | धावा४ = [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] ११[[नाबाद|*]] (२८) | बळी४ = [[झहीर खान]] १/७ (४ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित | स्थळ = [[सरदार पटेल मैदान]], [[मोटेरा]], [[अहमदाबाद]] | पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] (ऑ) आणि [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) | सामनावीर = [[हरभजन सिंग]] (भा) | report = [http://www.cricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/engine/match/464531.html धावफलक] | toss = भारत, फलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = कसोटी पदार्पण: [[केन विल्यमसन]] आणि [[हामिश बेनेट]] (न्यू) }} ===२री कसोटी === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १२–१६ नोव्हेंबर २०१० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = ३५० (११७.३ षटके) | धावा१ = [[टिम मॅकइंटोश]] १०२ (२५४) | बळी१ = [[झहीर खान]] ४/६९ (२७ षटके) | धावसंख्या२ = ४७२ (१४३.४ षटके) | धावा२ = [[हरभजन सिंग]] १११[[नाबाद|*]] (११६) | बळी२ = [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] ५/१३५ (४९.४ षटके) | धावसंख्या३ = ४४८/८घो (१३५ षटके) | धावा३ = [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] २२५ (३०८) | बळी३ = [[श्रीसंत]] ३/१२१ (२७ षटके) | धावसंख्या४ = ६८/० (१७ षटके) | धावा४ = [[विरेंद्र सेहवाग]] ५४[[नाबाद|*]] (५४) | बळी४ = [[ब्रेंट आर्नेल]] ०/११ (५ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित | स्थळ = [[राजीव गांधी आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[उप्पल]], [[हैदराबाद]] | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[सायमन टफेल]] (ऑ) | सामनावीर = [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] (न्यू) | report = [http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/engine/match/464532.html धावफलक] | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = }} ===३री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २०–२४ नोव्हेंबर २०१० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = १९३ (६६.३ षटके) | धावा१ = [[जेसी रायडर]] ५९ (११३) | बळी१ = [[इशांत शर्मा]] ४/४३ (१८ षटके) | धावसंख्या२ = ५६६/८घो (१६५ षटके) | धावा२ = [[राहुल द्रविड]] १९१ (३९६) | बळी२ = [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] ३/१७८ (५८ षटके) | धावसंख्या३ = १७५ (५१.२ षटके) | धावा३ = [[टिम साऊथी]] ३१ (२५) | बळी३ = [[इशांत शर्मा]] ३/१५ (६.२ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = भारत १ डाव आणि १९८ धावांनी विजयी | स्थळ = [[विदर्भ क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], जामठा, [[नागपूर]] | पंच = [[नायजेल लॉंग]] (इं) आणि [[सायमन टफेल]] (ऑ) | सामनावीर = [[राहुल द्रविड]] (भा) | report = [http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/engine/match/464533.html धावफलक] | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = पावसामुळे १ल्या दिवसाचा खेळ उशीरा सुरू झाला आणि अपुऱ्या सुर्यप्रकाशामुळे लवकर संपवण्यात आला. *''कसोटी पदार्पण: [[ॲंडी मॅकके]] (न्यू) }} =एकदिवसीय मालिका= ===१ला एकदिवसीय सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ नोव्हेंबर २०१० | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | धावसंख्या१ = २७६ (४९ षटके) | धावसंख्या२ = २३६ (४५.२ षटके) | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[विराट कोहली]] १०५ (१०४) | बळी१ = [[ॲंडी मॅकके]] ४/६२ (१० षटके) | धावा२ = [[रॉस टेलर]] ६६ (६९) | बळी२ = [[श्रीसंत]] ३/३० (५.२ षटके) | निकाल = भारत ४० धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/engine/match/467883.html धावफलक] | स्थळ = [[नेहरू स्टेडियम, गुवाहाटी|नेहरू मैदान]], [[गुवाहाटी]] | पंच = [[नायजेल लॉंग]] (इं) आणि [[शविर तारापोर]] (भा) | सामनावीर = [[विराट कोहली]] (भा) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी. | टीपा = एकदिवसीय पदार्पण: [[वृद्धिमान सहा]] (भा) }} ===२रा एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ डिसेंबर २०१० | संघ१ = {{cr-rt|New Zealand}} | धावसंख्या१ = २५८/८ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २५९/२ (४३ षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[मार्टिन गुप्टिल]] ७० (१०२) | बळी१ = [[श्रीसंत]] ४/४७ (९ षटके) | धावा२ = [[गौतम गंभीर]] १३८* (११६) | बळी२ = [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] १/३२ (८ षटके) | निकाल = भारत ८ गडी व ४२ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/engine/match/467884.html धावफलक] | स्थळ = [[सवाई मानसिंह मैदान]], [[जयपूर]] | पंच = [[संजय हजारे]] (भा) आणि [[नायजेल लॉंग]] (इं) | सामनावीर = [[गौतम गंभीर]] (भा) | toss = भारत, गोलंदाजी. }} ===३रा एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ४ डिसेंबर २०१० | संघ१ = {{cr-rt|New Zealand}} | धावसंख्या१ = २२४/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २२९/१ (३९.३ षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[जेम्स फ्रॅंकलिन]] ७२[[नाबाद|*]] (१०८) | बळी१ = [[युसूफ पठाण]] २/२७ (८ षटके) | धावा२ = [[गौतम गंभीर]] १२६[[नाबाद|*]] (११७) | बळी२ = | निकाल = भारत ९ गडी व ६३ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/engine/match/467885.html धावफलक] | स्थळ = [[रिलायन्स मैदान]], [[वडोदरा]] | पंच = [[रिचर्ड केटेलबोरो]] (इं) आणि [[शविर तारापोर]] (भा) | सामनावीर = [[गौतम गंभीर]] (भा) | toss = भारत, गोलंदाजी. }} ===४था एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ७ डिसेंबर २०१० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = ३१५/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ३२१/५ (४८.५ षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[जेम्स फ्रॅंकलिन]] ९८[[नाबाद|*]] (६९) | बळी१ = [[युसूफ पठाण]] ३/४९ (९ षटके) | धावा२ = [[युसूफ पठाण]] १२३[[नाबाद|*]] (९६) | बळी२ = [[नाथन मॅककुलम]] २/३८ (७.५ षटके) | निकाल = भारत ५ गडी राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/engine/match/467886.html धावफलक] | स्थळ = [[एम. चिन्नास्वामी मैदान]], [[बंगळूर]] | पंच = [[रिचर्ड केटेलबोरो]] (इं) आणि [[अमिश साहेबा]] (भा) | सामनावीर = [[युसूफ पठाण]] (भा) | toss = भारत, गोलंदाजी. }} ===५वा एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १० डिसेंबर २०१० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = १०३ (२७ षटके) | धावसंख्या२ = १०७/२ (२१.१ षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[स्कॉट स्टायरिस]] २४ (४५) | बळी१ = [[रविचंद्रन अश्विन]] ३/२४ (८ षटके) | धावा२ = [[पार्थिव पटेल]] ५६[[नाबाद|*]] (७०) | बळी२ = [[नेथन मॅककुलम]] १/२६ (६ षटके) | निकाल = भारत ८ गडी व १७३ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/engine/match/467887.html धावफलक] | स्थळ = [[एम.ए. चिदंबरम मैदान]], [[चेपॉक]], [[चेन्नई]] | पंच = [[रिचर्ड केटेलबोरो]] (इं) आणि [[अमिश साहेबा]] (भा) | सामनावीर = [[युवराज सिंग]] (भा) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. }} =संदर्भ आणि नोंदी= {{संदर्भयादी}} =बाह्यदुवे= *[http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2010/content/series/464517.html?template=fixtures मालिका मुख्यपान - क्रिकइन्फो] {{न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१०}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे}} [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे]] [[वर्ग:इ.स. २०१० मधील खेळ]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|भारत]] o2djstjluq6pcmtw26skoodn834q532 0 86121 2145616 2141391 2022-08-12T09:46:39Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{भाषांतर}} हि '''न्यू झीलँडच्या कसोटी क्रिकेट खेळाडूंची नामसूची''' आहे. [[कसोटी सामना]] आंतरराष्ट्रीय संघात खेळला जातो. नामसूची खेळाडू क्रमांकाप्रमाने (पदार्पण) मांडली आहे. सर्व माहिती २६ मार्च २००८ पर्यंतची आहे. ==१९५० पर्यंत== {| class="wikitable" width="100%" |- bgcolor="#efefef" ! colspan=4 | न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू ! colspan=5 | [[फलंदाजी]] ! colspan=6 | [[गोलंदाजी]] ! colspan=2 | [[क्षेत्ररक्षण]] |- bgcolor="#efefef" ! क्र ! नाव ! कारकीर्द ! सा ! [[डाव|डा]] ! [[नाबाद|नाबा]] ! [[धावा]] ! सर्वोच्च ! [[सरासरी धावा|सरा]] ! [[क्रिकेट चेंडू|चेंडू]] ! निर्धाव ! [[धावा]] ! [[बळी]] ! सर्वोत्तम ! [[गोलंदाजीची सरासरी|सरा]] ! [[झेल]] ! [[यष्टीचीत|य]] |- ||१||[[टेड बॅडकॉक]]||१९३०-१९३३||७||९||२||१३७||६४||१९.५७||१६०८||६६||६१०||१६||४/८०||३८.१३||१||- |- ||२||[[रॉजर ब्लंट]]||१९३०-१९३२||९||१३||१||३३०||९६||२७.५०||९३६||३४||४७२||१२||३/१७||३९.३३||५||- |- ||३||[[स्ट्युई डेम्पस्टर]]||१९३०-१९३३||१०||१५||४||७२३||१३६||६५.७३||५||-||१०||-||-||-||२||- |- ||४||[[जॉर्ज डिकिन्सन]]||१९३०-१९३२||३||५||-||३१||११||६.२०||४५१||१३||२४५||८||३/६६||३०.६३||३||- |- ||५||[[हेन्री फोली]]||१९३०||१||२||-||४||२||२.००||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||६||[[मॅट हेंडरसन]]||१९३०||१||२||१||८||६||८.००||९०||३||६४||२||२/३८||३२.००||१||- |- ||७||[[केन जेम्स]]||१९३०-१९३३||११||१३||२||५२||१४||४.७३||-||-||-||-||-||-||११||५ |- ||८||[[टॉम लाउरी]]||१९३०-१९३१||७||८||-||२२३||८०||२७.८८||१२||१||५||-||-||-||८||- |- ||९||[[बिल मेरिट]]||१९३०-१९३१||६||८||१||७३||१९||१०.४३||९३६||१०||६१७||१२||४/१०४||५१.४२||२||- |- ||१०||[[कर्ली पेज]]||१९३०-१९३७||१४||२०||-||४९२||१०४||२४.६०||३७९||११||२३१||५||२/२१||४६.२०||६||- |- ||११||[[आल्बी रॉबर्ट्स]]||१९३०-१९३७||५||१०||१||२४८||६६*||२७.५६||४५९||१९||२०९||७||४/१०१||२९.८६||४||- |- ||१२||[[एडी मॅकलिओड]]||१९३०||१||२||१||१८||१६||१८.००||१२||-||५||-||-||-||-||- |- ||१३||[[जॉन मिल्स]]||१९३०-१९३३||७||१०||१||२४१||११७||२६.७८||-||-||-||-||-||-||१||- |- ||१४||[[लिंडसे वेइर]]||१९३०-१९३७||११||१६||२||४१६||७४*||२९.७१||३४२||७||२०९||७||३/३८||२९.८६||३||- |- ||१५||[[सिरिल ॲलकॉट]]||१९३०-१९३२||६||७||२||११३||३३||२२.६०||१२०६||४१||५४१||६||२/१०२||९०.१७||३||- |- ||१६||[[हर्ब मॅकगिर]]||१९३०||२||१||-||५१||५१||५१.००||१८०||५||११५||१||१/६५||११५.००||-||- |- ||१७||[[माल मॅथिसन]]||१९३०-१९३१||२||१||-||७||७||७.००||२८२||९||१३६||२||२/७||६८.००||२||- |- ||१८||[[इयान क्रॉम्ब]]||१९३१-१९३२||५||८||२||१२३||५१*||२०.५०||९६०||३६||४४२||८||३/११३||५५.२५||१||- |- ||१९||[[जॅक केर]]||१९३१-१९३७||७||१२||१||२१२||५९||१९.२७||-||-||-||-||-||-||४||- |- ||२०||[[गिफ व्हिवयन]]||१९३१-१९३७||७||१०||-||४२१||१००||४२.१०||१३११||४४||६३३||१७||४/५८||३७.२४||४||- |- ||२१||[[डॉन क्लेव्हरली]]||१९३२-१९४६||२||४||३||१९||१०*||१९.००||२२२||३||१३०||-||-||-||-||- |- ||२२||[[जॅक न्यूमन]]||१९३२-१९३३||३||४||-||३३||१९||८.२५||४२५||११||२५४||२||२/७६||१२७.००||-||- |- ||२३||[[डग फ्रीमन]]||१९३३||२||२||-||२||१||१.००||२४०||३||१६९||१||१/९१||१६९.००||-||- |- ||२४||[[डेनिस स्मिथ]]||१९३३||१||१||-||४||४||४.००||१२०||-||११३||१||१/११३||११३.००||-||- |- ||२५||[[पॉल व्हाइटलॉ]]||१९३३||२||४||२||६४||३०||३२.००||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||२६||[[जॅक डनिंग]]||१९३३-१९३७||४||६||१||३८||१९||७.६०||८३०||२०||४९३||५||२/३५||९८.६०||२||- |- ||२७||[[जॅक कोवी]]||१९३७-१९४९||९||१३||४||९०||४५||१०.००||२०२८||६५||९६९||४५||६/४०||२१.५३||३||- |- ||२८||[[मार्टिन डोनेली]]||१९३७-१९४९||७||१२||१||५८२||२०६||५२.९१||३०||-||२०||-||-||-||७||- |- ||२९||[[वॉल्टर हॅडली]]||१९३७-१९५१||११||१९||१||५४३||११६||३०.१७||-||-||-||-||-||-||६||- |- ||३०||[[सॉनी मोलोनी]]||१९३७||३||६||-||१५६||६४||२६.००||१२||१||९||-||-||-||३||- |- ||३१||[[एरिक टिंडिल]]||१९३७-१९४७||५||९||१||७३||३७*||९.१३||-||-||-||-||-||-||६||१ |- ||३२||[[मर्व्ह वॉलेस]]||१९३७-१९५३||१३||२१||-||४३९||६६||२०.९०||६||-||५||-||-||-||५||- |- ||३३||[[नॉर्मन गॅलिचॅन]]||१९३७||१||२||-||३२||३०||१६.००||२६४||११||११३||३||३/९९||३७.६७||-||- |- ||३४||[[मॅक अँडरसन]]||१९४६||१||२||-||५||४||२.५०||-||-||-||-||-||-||१||- |- ||३५||[[सेसिल बर्क]]||१९४६||१||२||-||४||३||२.००||६६||२||३०||२||२/३०||१५.००||-||- |- ||३६||[[लेन बटरफील्ड]]||१९४६||१||२||-||०||||०.००||७८||६||२४||-||-||-||-||- |- ||३७||[[डॉन मॅकरे]]||१९४६||१||२||-||८||८||४.००||८४||३||४४||-||-||-||-||- |- ||३८||[[गॉर्डन रोव]]||१९४६||१||२||-||०||||०.००||-||-||-||-||-||-||१||- |- ||३९||[[व्हेर्डुन स्कॉट]]||१९४६-१९५२||१०||१७||१||४५८||८४||२८.६३||१८||-||१४||-||-||-||७||- |- ||४०||[[टॉम बर्ट]]||१९४७-१९५३||१०||१५||३||२५२||४२||२१.००||२५९३||११९||११७०||३३||६/१६२||३५.४५||२||- |- ||४१||[[रॉय स्कॉट]]||१९४७||१||१||-||१८||१८||१८.००||१३८||३||७४||१||१/७४||७४.००||-||- |- ||४२||[[ब्रून स्मिथ]]||१९४७-१९५२||४||६||१||२३७||९६||४७.४०||-||-||-||-||-||-||१||- |- ||४३||[[कॉलिन स्नेडन]]||१९४७||१||-||-||०||||-||९६||५||४६||-||-||-||-||- |- ||४४||[[बर्ट सटक्लिफ]]||१९४७-१९६५||४२||७६||८||२७२७||२३०*||४०.१०||५३८||१०||३४४||४||२/३८||८६.००||२०||- |- ||४५||[[डॉन टेलर]]||१९४७-१९५६||३||५||-||१५९||७७||३१.८०||-||-||-||-||-||-||२||- |- ||४६||[[हॅरी केव्ह]]||१९४९-१९५८||१९||३१||५||२२९||२२*||८.८१||४०७४||२४२||१४६७||३४||४/२१||४३.१५||८||- |- ||४७||[[फ्रँक मूनी]]||१९४९-१९५४||१४||२२||२||३४३||४६||१७.१५||८||१||०||-||-||-||२२||८ |- ||४८||[[जॉफ राबोन]]||१९४९-१९५५||१२||२०||२||५६२||१०७||३१.२२||१३८५||४८||६३५||१६||६/६८||३९.६९||५||- |- ||४९||[[जॉन रिचर्ड रीड]]||१९४९-१९६५||५८||१०८||५||३४२८||१४२||३३.२८||७७२५||४४४||२८३५||८५||६/६०||३३.३५||४३||१ |- ||५०||[[फेन क्रेसवेल]]||१९४९-१९५१||३||५||३||१४||१२*||७.००||६५०||३०||२९२||१३||६/१६८||२२.४६||-||- |- |} ==१९५० चे दशक== {| class="wikitable" width="100%" |- bgcolor="#efefef" ! colspan=4 | न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू ! colspan=5 | [[फलंदाजी]] ! colspan=6 | [[गोलंदाजी]] ! colspan=2 | [[क्षेत्ररक्षण]] |- bgcolor="#efefef" ! क्र ! नाव ! कारकीर्द ! सा ! [[डाव|डा]] ! [[नाबाद|नाबा]] ! [[धावा]] ! सर्वोच्च ! [[सरासरी धावा|सरा]] ! [[क्रिकेट चेंडू|चेंडू]] ! निर्धाव ! [[धावा]] ! [[बळी]] ! सर्वोत्तम ! [[गोलंदाजीची सरासरी|सरा]] ! [[झेल]] ! [[यष्टीचीत|य]] |- ||५१||[[जॉनी हेस]]||१९५१-१९५८||१५||२२||७||७३||१९||४.८७||२६७५||८६||१२१७||३०||४/३६||४०.५७||३||- |- ||५२||[[टोनी मॅकगिबन]]||१९५१-१९५८||२६||४६||५||८१४||६६||१९.८५||५६५९||२२८||२१६०||७०||५/६४||३०.८६||१३||- |- ||५३||[[ॲलेक्स मॉइर]]||१९५१-१९५९||१७||३०||८||३२७||४१*||१४.८६||२६५०||८२||१४१८||२८||६/१५५||५०.६४||२||- |- ||५४||[[डॉन बेअर्ड]]||१९५२-१९५६||४||७||२||१०१||३१||२०.२०||८०६||३७||३०२||९||३/२२||३३.५६||२||- |- ||५५||[[रेमंड एमरी]]||१९५२||२||४||-||४६||२८||११.५०||४६||-||५२||२||२/५२||२६.००||-||- |- ||५६||[[गॉर्डन लेगाट]]||१९५२-१९५६||९||१८||२||३५१||६१||२१.९४||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||५७||[[बॉब ब्लेर]]||१९५३-१९६४||१९||३४||६||१८९||६४*||६.७५||३५२५||११४||१५१५||४३||४/८५||३५.२३||५||- |- ||५८||[[एरिक फिशर]]||१९५३||१||२||-||२३||१४||११.५०||२०४||६||७८||१||१/७८||७८.००||-||- |- ||५९||[[टेड म्यूली]]||१९५३||१||२||-||३८||२३||१९.००||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||६०||[[लॉरी मिलर]]||१९५३-१९५८||१३||२५||-||३४६||४७||१३.८४||२||-||१||-||-||-||१||- |- ||६१||[[मरे चॅपल]]||१९५३-१९६६||१४||२७||१||४९७||७६||१९.१२||२४८||१७||८४||१||१/२४||८४.००||१०||- |- ||६२||[[एरिक डेम्पस्टर]]||१९५३-१९५४||५||८||२||१०६||४७||१७.६७||५४४||१७||२१९||२||१/२४||१०९.५०||१||- |- ||६३||[[मॅट पूअर]]||१९५३-१९५६||१४||२४||१||३५५||४५||१५.४३||७८८||२४||३६७||९||२/२८||४०.७८||१||- |- ||६४||[[गाय ओव्हर्टन]]||१९५३-१९५४||३||६||१||८||३*||१.६०||७२९||२३||२५८||९||३/६५||२८.६७||१||- |- ||६५||[[जॉन बेक]]||१९५३-१९५६||८||१५||-||३९४||९९||२६.२७||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||६६||[[विल्यम बेल]]||१९५४||२||३||३||२१||२१*||-||४९१||१३||२३५||२||१/५४||११७.५०||१||- |- ||६७||[[इयान लेगाट]]||१९५४||१||१||-||०||||०.००||२४||-||६||-||-||-||२||- |- ||६८||[[इयान कोलकुहून]]||१९५५||२||४||२||१||१*||०.५०||-||-||-||-||-||-||४||- |- ||६९||[[नोएल मॅकग्रेगोर]]||१९५५-१९६५||२५||४७||२||८९२||१११||१९.८२||-||-||-||-||-||-||९||- |- ||७०||[[लेस्ली वॉट]]||१९५५||१||२||-||२||२||१.००||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||७१||[[जॅक अलाबास्टर]]||१९५५-१९७२||२१||३४||६||२७२||३४||९.७१||३९९२||१७८||१८६३||४९||४/४६||३८.०२||७||- |- ||७२||[[झिन हॅरिस]]||१९५५-१९६५||९||१८||१||३७८||१०१||२२.२४||४२||२||१४||-||-||-||६||- |- ||७३||[[ट्रेव्हर मॅकमॅहोन]]||१९५५-१९५६||५||७||४||७||४*||२.३३||-||-||-||-||-||-||७||१ |- ||७४||[[नोएल हारफर्ड]]||१९५५-१९५८||८||१५||-||२२९||९३||१५.२७||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||७५||[[एरिक पेट्री]]||१९५५-१९६६||१४||२५||५||२५८||५५||१२.९०||-||-||-||-||-||-||२५||- |- ||७६||[[जॉन गाय]]||१९५५-१९६१||१२||२३||२||४४०||१०२||२०.९५||-||-||-||-||-||-||२||- |- ||७७||[[अॅलन लिसेट|ॲलेन लिसेट]]||१९५६||२||४||२||२||१*||१.००||२८८||१६||१२४||३||२/७३||४१.३३||१||- |- ||७८||[[सॅमी गुईलेन]]||१९५६||३^१||६||-||९८||४१||१६.३३||-||-||-||-||-||-||५||३ |- ||७९||[[इयान सिंकलेर]]||१९५६||२||४||१||२५||१८*||८.३३||२३३||९||१२०||१||१/७९||१२०.००||१||- |- ||८०||[[ट्रेव्हर बार्बर]]||१९५६||१||२||-||१७||१२||८.५०||-||-||-||-||-||-||१||- |- ||८१||[[जॉन डार्सी]]||१९५८||५||१०||-||१३६||३३||१३.६०||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||८२||[[ट्रेव्हर मील]]||१९५८||२||४||-||२१||१०||५.२५||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||८३||[[बिल प्लेअल]]||१९५८-१९६३||८||१५||-||१५१||६५||१०.०७||-||-||-||-||-||-||४||- |- ||८४||[[जॉन स्पार्लिंग]]||१९५८-१९६४||११||२०||२||२२९||५०||१२.७२||७०८||३३||३२७||५||१/९||६५.४०||३||- |- ||८५||[[ब्रुस बोल्टन]]||१९५९||२||३||-||५९||३३||१९.६७||-||-||-||-||-||-||१||- |- ||८६||[[रॉजर हॅरिस]]||१९५९||२||३||-||३१||१३||१०.३३||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||८७||[[केनेथ हाऊ]]||१९५९||२||३||२||६२||३१*||६२.००||४६२||२३||१७५||६||३/७९||२९.१७||१||- |- |} ==१९६० चे दशक== {| class="wikitable" width="100%" |- bgcolor="#efefef" ! colspan=4 | न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू ! colspan=5 | [[फलंदाजी]] ! colspan=6 | [[गोलंदाजी]] ! colspan=2 | [[क्षेत्ररक्षण]] |- bgcolor="#efefef" ! क्र ! नाव ! कारकीर्द ! सा ! [[डाव|डा]] ! [[नाबाद|नाबा]] ! [[धावा]] ! सर्वोच्च ! [[सरासरी धावा|सरा]] ! [[क्रिकेट चेंडू|चेंडू]] ! निर्धाव ! [[धावा]] ! [[बळी]] ! सर्वोत्तम ! [[गोलंदाजीची सरासरी|सरा]] ! [[झेल]] ! [[यष्टीचीत|य]] |- ||८८||[[गॅरी बार्टलेट]]||१९६१-१९६८||१०||१८||१||२६३||४०||१५.४७||१७६८||६४||७९२||२४||६/३८||३३.००||८||- |- ||८९||[[पॉल बार्टन]]||१९६१-१९६३||७||१४||-||२८५||१०९||२०.३६||-||-||-||-||-||-||४||- |- ||९०||[[फ्रँक कॅमेरॉन]]||१९६१-१९६५||१९||३०||२०||११६||२७*||११.६०||४५७०||२२०||१८४९||६२||५/३४||२९.८२||२||- |- ||९१||[[आर्टी डिक]]||१९६१-१९६५||१७||३०||४||३७०||५०*||१४.२३||-||-||-||-||-||-||४७||४ |- ||९२||[[डिक मोत्झ]]||१९६१-१९६९||३२||५६||३||६१२||६०||११.५५||७०३४||२७९||३१४८||१००||६/६३||३१.४८||९||- |- ||९३||[[ग्रॅहाम डाउलिंग]]||१९६१-१९७२||३९||७७||३||२३०६||२३९||३१.१६||३६||२||१९||१||१/१९||१९.००||२३||- |- ||९४||[[बॅरी सिंकलेर]]||१९६३-१९६८||२१||४०||१||११४८||१३८||२९.४४||६०||३||३२||२||२/३२||१६.००||८||- |- ||९५||[[ब्रायन यूली]]||१९६३-१९६९||१७||३३||६||४८१||६४||१७.८१||२८९७||१६८||१२१३||३४||४/४३||३५.६८||१२||- |- ||९६||[[ब्रुस मॉरिसन]]||१९६३||१||२||-||१०||१०||५.००||१८६||५||१२९||२||२/१२९||६४.५०||१||- |- ||९७||[[माइक श्रिम्पटन]]||१९६३-१९७४||१०||१९||-||२६५||४६||१३.९५||२५७||१||१५८||५||३/३५||३१.६०||२||- |- ||९८||[[ग्रॅहाम गेड्ये]]||१९६४-१९६५||४||८||-||१९३||५५||२४.१३||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||९९||[[जॉन वॉर्ड]]||१९६४-१९६८||८||१२||६||७५||३५*||१२.५०||-||-||-||-||-||-||१६||१ |- ||१००||[[वीन ब्रॅडबर्न]]||१९६४||२||४||-||६२||३२||१५.५०||-||-||-||-||-||-||२||- |- ||१०१||[[बॉब क्युनिस]]||१९६४-१९७२||२०||३१||८||२९५||५१||१२.८३||४२५०||१४०||१८८७||५१||६/७६||३७.००||१||- |- ||१०२||[[रिचर्ड कूलींग]]||१९६५-१९७८||३५||५०||१३||५३३||६८*||१४.४१||७६८९||२२८||३३९३||११६||६/६३||२९.२५||१०||- |- ||१०३||[[बेव्हन काँग्डन]]||१९६५-१९७८||६१||११४||७||३४४८||१७६||३२.२२||५६२०||१९७||२१५४||५९||५/६५||३६.५१||४४||- |- ||१०४||[[रॉस मॉर्गन]]||१९६५-१९७२||२०||३४||१||७३४||९७||२२.२४||१११४||३८||६०९||५||१/१६||१२१.८०||१२||- |- ||१०५||[[पीटर ट्रस्कॉट]]||१९६५||१||२||-||२९||२६||१४.५०||-||-||-||-||-||-||१||- |- ||१०६||[[टेरी जार्व्हिस]]||१९६५-१९७३||१३||२२||१||६२५||१८२||२९.७६||१२||१||३||-||-||-||३||- |- ||१०७||[[व्हिक पोलार्ड]]||१९६५-१९७३||३२||५९||७||१२६६||११६||२४.३५||४४२१||२०७||१८५३||४०||३/३||४६.३३||१९||- |- ||१०८||[[ब्रुस टेलर]]||१९६५-१९७३||३०||५०||६||८९८||१२४||२०.४१||६३३४||२०६||२९५३||१११||७/७४||२६.६०||१०||- |- ||१०९||[[ग्रॅहाम व्हिवियन]]||१९६५-१९७२||५||६||-||११०||४३||१८.३३||१९८||७||१०७||१||१/१४||१०७.००||३||- |- ||११०||[[ग्रेहेम बिल्बी]]||१९६६||२||४||-||५५||२८||१३.७५||-||-||-||-||-||-||३||- |- ||१११||[[टॉम पुना]]||१९६६||३||५||३||३१||१८*||१५.५०||४८०||२०||२४०||४||२/४०||६०.००||१||- |- ||११२||[[माइक बर्गीस]]||१९६८-१९८०||५०||९२||६||२६८४||११९*||३१.२१||४९८||२७||२१२||६||३/२३||३५.३३||३४||- |- ||११३||[[रॉय हारफोर्ड]]||१९६८||३||५||२||७||६||२.३३||-||-||-||-||-||-||११||- |- ||११४||[[ब्रुस मरे]]||१९६८-१९७१||१३||२६||१||५९८||९०||२३.९२||६||१||०||१||१/०||०.००||२१||- |- ||११५||[[कीथ थॉमसन]]||१९६८||२||४||१||९४||६९||३१.३३||२१||१||९||१||१/९||९.००||-||- |- ||११६||[[ब्रायन हॅस्टींग्ज]]||१९६९-१९७६||३१||५६||६||१५१०||११७*||३०.२०||२२||-||९||-||-||-||२३||- |- ||११७||[[बॅरी मिलबर्न]]||१९६९||३||३||२||८||४*||८.००||-||-||-||-||-||-||६||२ |- ||११८||[[ग्लेन टर्नर]]||१९६९-१९८३||४१||७३||६||२९९१||२५९||४४.६४||१२||१||५||-||-||-||४२||- |- ||११९||[[डेल हॅडली]]||१९६९-१९७८||२६||४२||५||५३०||५६||१४.३२||४८८३||११४||२३८९||७१||४/३०||३३.६५||८||- |- ||१२०||[[हेडली हॉवर्थ]]||१९६९-१९७७||३०||४२||१८||२९१||६१||१२.१३||८८३३||३९३||३१७८||८६||५/३४||३६.९५||३३||- |- ||१२१||[[केन वॉड्सवर्थ]]||१९६९-१९७६||३३||५१||४||१०१०||८०||२१.४९||-||-||-||-||-||-||९२||४ |- |} ==१९७० चे दशक== {| class="wikitable" width="100%" |- bgcolor="#efefef" ! colspan=4 | न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू ! colspan=5 | [[फलंदाजी]] ! colspan=6 | [[गोलंदाजी]] ! colspan=2 | [[क्षेत्ररक्षण]] |- bgcolor="#efefef" ! क्र ! नाव ! कारकीर्द ! सा ! [[डाव|डा]] ! [[नाबाद|नाबा]] ! [[धावा]] ! सर्वोच्च ! [[सरासरी धावा|सरा]] ! [[क्रिकेट चेंडू|चेंडू]] ! निर्धाव ! [[धावा]] ! [[बळी]] ! सर्वोत्तम ! [[गोलंदाजीची सरासरी|सरा]] ! [[झेल]] ! [[यष्टीचीत|य]] |- ||१२२||[[मरे वेब]]||१९७१-१९७४||३||२||-||१२||१२||६.००||७३२||६||४७१||४||२/११४||११७.७५||-||- |- ||१२३||[[रिचर्ड हॅडली]]||१९७३-१९९०||८६||१३४||१९||३१२४||१५१*||२७.१७||२१९१८||८०९||९६११||४३१||९/५२||२२.३०||३९||- |- ||१२४||[[जॉन पार्कर]]||१९७३-१९८०||३६||६३||२||१४९८||१२१||२४.५६||४०||२||२४||१||१/२४||२४.००||३०||- |- ||१२५||[[डेव्हिड ओ'सुलिव्हान]]||१९७३-१९७६||११||२१||४||१५८||२३*||९.२९||२७४४||७५||१२२४||१८||५/१४८||६८.००||२||- |- ||१२६||[[रॉडनी रेडमाँड]]||१९७३||१||२||-||१६३||१०७||८१.५०||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||१२७||[[ब्रायन अँड्र्यूज]]||१९७४||२||३||२||२२||१७||२२.००||२५६||३||१५४||२||२/४०||७७.००||१||- |- ||१२८||[[जॉन मॉरिसन]]||१९७४-१९८२||१७||२९||-||६५६||११७||२२.६२||२६४||१७||७१||२||२/५२||३५.५०||९||- |- ||१२९||[[जेरेमी कोनी]]||१९७४-१९८७||५२||८५||१४||२६६८||१७४*||३७.५८||२८३५||१३५||९६६||२७||३/२८||३५.७८||६४||- |- ||१३०||[[लान्स केर्न्स]]||१९७४-१९८५||४३||६५||८||९२८||६४||१६.२८||१०६२८||४४७||४२८०||१३०||७/७४||३२.९२||३०||- |- ||१३१||[[इवन चॅटफील्ड]]||१९७५-१९८९||४३||५४||३३||१८०||२१*||८.५७||१०३६०||४८९||३९५८||१२३||६/७३||३२.१८||७||- |- ||१३२||[[जॉफ हॉवर्थ]]||१९७५-१९८५||४७||८३||५||२५३१||१४७||३२.४५||६१४||२०||२७१||३||१/१३||९०.३३||२९||- |- ||१३३||[[अँड्रु रॉबर्ट्स]]||१९७६||७||१२||१||२५४||८४*||२३.०९||४४०||१५||१८२||४||१/१२||४५.५०||४||- |- ||१३४||[[रॉबर्ट अँडरसन]]||१९७६-१९७८||९||१८||-||४२३||९२||२३.५०||-||-||-||-||-||-||१||- |- ||१३५||[[वॉरेन लीस]]||१९७६-१९८३||२१||३७||४||७७८||१५२||२३.५८||५||-||४||-||-||-||५२||७ |- ||१३६||[[पीटर पेथेरिक]]||१९७६-१९७७||६||११||४||३४||१३||४.८६||१३०५||३७||६८१||१६||३/९०||४२.५६||४||- |- ||१३७||[[मरे पार्कर]]||१९७६||३||६||-||८९||४०||१४.८३||-||-||-||-||-||-||२||- |- ||१३८||[[गॅरी ट्रूप]]||१९७६-१९८६||१५||१८||६||५५||१३*||४.५८||३१८३||१०५||१४५४||३९||६/९५||३७.२८||२||- |- ||१३९||[[जॉक एडवर्ड्स]]||१९७७-१९८१||८||१५||-||३७७||५५||२५.१३||-||-||-||-||-||-||७||- |- ||१४०||[[स्टीवन बूक]]||१९७८-१९८९||३०||४१||८||२०७||३७||६.२७||६५९८||३२७||२५६४||७४||७/८७||३४.६५||१४||- |- ||१४१||[[जॉन राइट]]||१९७८-१९९३||८२||१४८||७||५३३४||१८५||३७.८३||३०||१||५||-||-||-||३८||- |- ||१४२||[[ब्रेंडन ब्रेसवेल]]||१९७८-१९८५||६||१२||२||२४||८||२.४०||१०३६||२९||५८५||१४||३/११०||४१.७९||१||- |- ||१४३||[[ब्रुस एडगर]]||१९७८-१९८६||३९||६८||४||१९५८||१६१||३०.५९||१८||१||३||-||-||-||१४||- |- ||१४४||[[जॉन फुल्टन रीड]]||१९७९-१९८६||१९||३१||३||१२९६||१८०||४६.२९||१८||१||७||-||-||-||९||- |- |} ==१९८० चे दशक== {| class="wikitable" width="100%" |- bgcolor="#efefef" ! colspan=4 | न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू ! colspan=5 | [[फलंदाजी]] ! colspan=6 | [[गोलंदाजी]] ! colspan=2 | [[क्षेत्ररक्षण]] |- bgcolor="#efefef" ! क्र ! नाव ! कारकीर्द ! सा ! [[डाव|डा]] ! [[नाबाद|नाबा]] ! [[धावा]] ! सर्वोच्च ! [[सरासरी धावा|सरा]] ! [[क्रिकेट चेंडू|चेंडू]] ! निर्धाव ! [[धावा]] ! [[बळी]] ! सर्वोत्तम ! [[गोलंदाजीची सरासरी|सरा]] ! [[झेल]] ! [[यष्टीचीत|य]] |- ||१४५||[[पीटर वेब]]||१९८०||२||३||-||११||५||३.६७||-||-||-||-||-||-||२||- |- ||१४६||[[पॉल मॅकइवान]]||१९८०-१९८४||४||७||१||९६||४०*||१६.००||३६||१||१३||-||-||-||५||- |- ||१४७||[[जॉन ब्रेसवेल]]||१९८०-१९९०||४१||६०||११||१००१||११०||२०.४३||८४०३||३६०||३६५३||१०२||६/३२||३५.८१||३१||- |- ||१४८||[[इयान स्मिथ (न्यू झीलंडचा क्रिकेट खेळाडू)|इयान स्मिथ]]||१९८०-१९९२||६३||८८||१७||१८१५||१७३||२५.५६||१८||१||५||-||-||-||१६८||८ |- ||१४९||[[मार्टिन स्नेडन]]||१९८१-१९९०||२५||३०||८||३२७||३३*||१४.८६||४७७५||१९४||२१९९||५८||५/६८||३७.९१||७||- |- ||१५०||[[मार्टिन क्रोव]]||१९८२-१९९५||७७||१३१||११||५४४४||२९९||४५.३७||१३७७||५२||६७६||१४||२/२५||४८.२९||७१||- |- ||१५१||[[जेफ क्रोव]]||१९८३-१९९०||३९||६५||४||१६०१||१२८||२६.२५||१८||१||९||-||-||-||४१||- |- ||१५२||[[एव्हन ग्रे]]||१९८३-१९८८||१०||१६||-||२४८||५०||१५.५०||२०७६||८७||८८६||१७||३/७३||५२.१२||६||- |- ||१५३||[[ट्रेव्हर फ्रँकलिन]]||१९८३-१९९१||२१||३७||१||८२८||१०१||२३.००||-||-||-||-||-||-||८||- |- ||१५४||[[डेरेक स्टर्लिंग]]||१९८४-१९८६||६||९||२||१०८||२६||१५.४३||९०२||२४||६०१||१३||४/८८||४६.२३||१||- |- ||१५५||[[केन रदरफोर्ड]]||१९८५-१९९५||५६||९९||८||२४६५||१०७*||२७.०९||२५६||३||१६१||१||१/३८||१६१.००||३२||- |- ||१५६||[[व्हॉन ब्राउन]]||१९८५||२||३||१||५१||३६*||२५.५०||३४२||१३||१७६||१||१/१७||१७६.००||३||- |- ||१५७||[[स्टु गिलेस्पी]]||१९८६||१||१||-||२८||२८||२८.००||१६२||२||७९||१||१/७९||७९.००||-||- |- ||१५८||[[गॅरी रॉबर्टसन]]||१९८६||१||१||-||१२||१२||१२.००||१४४||६||९१||१||१/९१||९१.००||-||- |- ||१५९||[[विली वॉट्सन]]||१९८६-१९९३||१५||१८||६||६०||११||५.००||३४८६||१८२||१३८७||४०||६/७८||३४.६८||४||- |- ||१६०||[[टोनी ब्लेन]]||१९८६-१९९४||११||२०||३||४५६||७८||२६.८२||-||-||-||-||-||-||१९||२ |- ||१६१||[[दीपक पटेल]]||१९८७-१९९७||३७||६६||८||१२००||९९||२०.६९||६५९४||२५३||३१५४||७५||६/५०||४२.०५||१५||- |- ||१६२||[[फिल होर्न]]||१९८७-१९९०||४||७||-||७१||२७||१०.१४||-||-||-||-||-||-||३||- |- ||१६३||[[अँड्रु जोन्स]]||१९८७-१९९५||३९||७४||८||२९२२||१८६||४४.२७||३२८||८||१९४||१||१/४०||१९४.००||२५||- |- ||१६४||[[डॅनी मॉरिसन]]||१९८७-१९९७||४८||७१||२६||३७९||४२||८.४२||१००६४||३१३||५५४९||१६०||७/८९||३४.६८||१४||- |- ||१६५||[[मार्क ग्रेटबॅच]]||१९८८-१९९६||४१||७१||५||२०२१||१४६*||३०.६२||६||१||०||-||-||-||२७||- |- ||१६६||[[रॉबर्ट व्हॅन्स]]||१९८८-१९८९||४||७||-||२०७||६८||२९.५७||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||१६७||[[क्रिस कुग्गेलेजीन]]||१९८८||२||४||-||७||७||१.७५||९७||२||६७||१||१/५०||६७.००||१||- |- ||१६८||[[क्रिस केर्न्स]]||१९८९-२००४||६२||१०४||५||३३२०||१५८||३३.५४||११६९८||४१४||६४१०||२१८||७/२७||२९.४०||१४||- |- |} ==१९९० चे दशक== {| class="wikitable" width="100%" |- bgcolor="#efefef" ! colspan=4 | न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू ! colspan=5 | [[फलंदाजी]] ! colspan=6 | [[गोलंदाजी]] ! colspan=2 | [[क्षेत्ररक्षण]] |- bgcolor="#efefef" ! क्र ! नाव ! कारकीर्द ! सा ! [[डाव|डा]] ! [[नाबाद|नाबा]] ! [[धावा]] ! सर्वोच्च ! [[सरासरी धावा|सरा]] ! [[क्रिकेट चेंडू|चेंडू]] ! निर्धाव ! [[धावा]] ! [[बळी]] ! सर्वोत्तम ! [[गोलंदाजीची सरासरी|सरा]] ! [[झेल]] ! [[यष्टीचीत|य]] |- ||१६९||[[शेन थॉमसन]]||१९९०-१९९५||१९||३५||४||९५८||१२०*||३०.९०||१९९०||७४||९५३||१९||३/६३||५०.१६||७||- |- ||१७०||[[मार्क प्रीस्ट]]||१९९०-१९९८||३||४||-||५६||२६||१४.००||३७७||१५||१५८||३||२/४२||५२.६७||-||- |- ||१७१||[[ॲडम पारोरे]]||१९९०-२००२||७८||१२८||१९||२८६५||११०||२६.२८||-||-||-||-||-||-||१९७||७ |- ||१७२||[[ग्रँट ब्रॅडबर्न]]||१९९०-२००१||७||१०||२||१०५||३०*||१३.१३||८६७||२८||४६०||६||३/१३४||७६.६७||६||- |- ||१७३||[[क्रिस प्रिंगल]]||१९९०-१९९५||१४||२१||४||१७५||३०||१०.२९||२९८५||११३||१३८९||३०||७/५२||४६.३०||३||- |- ||१७४||[[डेव्हिड व्हाइट]]||१९९०||२||४||-||३१||१८||७.७५||३||-||५||-||-||-||-||- |- ||१७५||[[ब्लेर हार्टलँड]]||१९९२-१९९४||९||१८||-||३०३||५२||१६.८३||-||-||-||-||-||-||५||- |- ||१७६||[[मर्फी सुआ]]||१९९२-१९९५||१३||१८||५||१६५||४४||१२.६९||२८४३||९२||१३७७||३६||५/७३||३८.२५||८||- |- ||१७७||[[रॉड लॅथम]]||१९९२-१९९३||४||७||-||२१९||११९||३१.२९||१८||२||६||-||-||-||५||- |- ||१७८||[[सायमन डुल]]||१९९२-२०००||३२||५०||११||५७०||४६||१४.६२||६०५३||२५१||२८७२||९८||७/६५||२९.३१||१६||- |- ||१७९||[[मार्क हॅस्लाम]]||१९९२-१९९५||४||२||१||४||३||४.००||४९३||१९||२४५||२||१/३३||१२२.५०||२||- |- ||१८०||[[डियॉन नॅश]]||१९९२-२००१||३२||४५||१४||७२९||८९*||२३.५२||६१९६||३१२||२६४९||९३||६/२७||२८.४८||१३||- |- ||१८१||[[क्रिस हॅरिस]]||१९९२-२००२||२३||४२||४||७७७||७१||२०.४५||२५६०||१०६||११७०||१६||२/१६||७३.१३||१४||- |- ||१८२||[[मायकेल ओवेन्स]]||१९९२-१९९४||८||१२||६||१६||८*||२.६७||१०७४||४२||५८५||१७||४/९९||३४.४१||३||- |- ||१८३||[[जस्टिन वॉन]]||१९९२-१९९७||६||१२||१||२०१||४४||१८.२७||१०४०||४१||४५०||११||४/२७||४०.९१||४||- |- ||१८४||[[ब्लेर पोकॉक]]||१९९३-१९९७||१५||२९||-||६६५||८५||२२.९३||२४||-||२०||-||-||-||५||- |- ||१८५||[[रिचर्ड डि ग्रोएन]]||१९९३-१९९४||५||१०||४||४५||२६||७.५०||१०६०||४४||५०५||११||३/४०||४५.९१||-||- |- ||१८६||[[ब्रायन यंग]]||१९९३-१९९९||३५||६८||४||२०३४||२६७*||३१.७८||-||-||-||-||-||-||५४||- |- ||१८७||[[मॅथ्यू हार्ट]]||१९९४-१९९५||१४||२४||४||३५३||४५||१७.६५||३०८६||१२७||१४३८||२९||५/७७||४९.५९||९||- |- ||१८८||[[स्टीफन फ्लेमिंग]]||१९९४-२००८||१११||१८९||१०||७१७२||२७४*||४०.०६||-||-||-||-||-||-||१७१||- |- ||१८९||[[Heath Davis]]||१९९४-१९९७||५||७||४||२०||८*||६.६७||१०१०||२६||४९९||१७||५/६३||२९.३५||४||- |- ||१९०||[[गॅव्हिन लार्सन]]||१९९४-१९९६||८||१३||४||१२७||२६*||१४.११||१९६७||१०९||६८९||२४||३/५७||२८.७१||५||- |- ||१९१||[[Darrin Murray]]||१९९४-१९९५||८||१६||१||३०३||५२||२०.२०||-||-||-||-||-||-||६||- |- ||१९२||[[Kerry Walmsley]]||१९९५-२०००||३||५||-||१३||५||२.६०||७७४||२६||३९१||९||३/७०||४३.४४||-||- |- ||१९३||[[ली जर्मोन]]||१९९५-१९९७||१२||२१||३||३८२||५५||२१.२२||-||-||-||-||-||-||२७||२ |- ||१९४||[[रॉजर टूझ]]||१९९५-१९९९||१६||२७||२||६२८||९४||२५.१२||२११||२||१३०||३||२/३६||४३.३३||५||- |- ||१९५||[[क्रेग स्पियरमन]]||१९९५-२०००||१९||३७||२||९२२||११२||२६.३४||-||-||-||-||-||-||२१||- |- ||१९६||[[जॉफ ॲलॉट]]||१९९६-१९९९||१०||१५||७||२७||८*||३.३८||२०२३||६२||११११||१९||४/७४||५८.४७||२||- |- ||१९७||[[नेथन ॲस्टल]]||१९९६-२००६||८१||१३७||१०||४७०२||२२२||३७.०२||५६८८||३१७||२१४३||५१||३/२७||४२.०१||७०||- |- ||१९८||[[Robert Kennedy (cricketer)|Robert Kennedy]]||१९९६||४||५||१||२८||२२||७.००||६३६||१७||३८०||६||३/२८||६३.३३||२||- |- ||१९९||[[Greg Loveridge]]||१९९६||१||१||१||४||४*||-||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||२००||[[डॅनियेल व्हेट्टोरी]]||१९९७-२००८||७९^२||११७||१९||२६७६||१३७*||२७.५८||१९०१६||७८४||८४१७||२४४||७/८७||३४.४९||३९||- |- ||२०१||[[Matt Horne|Matthew Horne]]||१९९७-२००३||३५||६५||२||१७८८||१५७||२८.३८||६६||७||२६||-||-||-||१७||- |- ||२०२||[[Shayne O'Connor]]||१९९७-२००१||१९||२७||९||१०३||२०||५.७२||३६६७||१४९||१७२४||५३||५/५१||३२.५३||६||- |- ||२०३||[[David Sewell]]||१९९७||१||१||१||१||१*||-||१३८||३||९०||-||-||-||-||- |- ||२०४||[[क्रेग मॅकमिलन]]||१९९७-२००५||५५||९१||१०||३११६||१४२||३८.४७||२५०२||१०१||१२५७||२८||३/४८||४४.८९||२२||- |- ||२०५||[[Paul Wiseman]]||१९९८-२००५||२५||३४||८||३६६||३६||१४.०८||५६६०||२०९||२९०३||६१||५/८२||४७.५९||११||- |- ||२०६||[[Matthew Bell]]||१९९८-२००८||१८||३२||२||७२९||१०७||२४.३०||-||-||-||-||-||-||१९||- |- ||२०७||[[Gary Stead]]||१९९९||५||८||-||२७८||७८||३४.७५||६||-||१||-||-||-||२||- |- ||२०८||[[मॅथ्यू सिंकलेर]]||१९९९-२००८||३२||५४||५||१५९५||२१४||३२.५५||२४||-||१३||-||-||-||३१||- |- |} ==२००० चे दशक== {| class="wikitable" width="100%" |- bgcolor="#efefef" ! colspan=4 | न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू ! colspan=5 | [[फलंदाजी]] ! colspan=6 | [[गोलंदाजी]] ! colspan=2 | [[क्षेत्ररक्षण]] |- bgcolor="#efefef" ! क्र ! नाव ! कारकीर्द ! सा ! [[डाव|डा]] ! [[नाबाद|नाबा]] ! [[धावा]] ! सर्वोच्च ! [[सरासरी धावा|सरा]] ! [[क्रिकेट चेंडू|चेंडू]] ! निर्धाव ! [[धावा]] ! [[बळी]] ! सर्वोत्तम ! [[गोलंदाजीची सरासरी|सरा]] ! [[झेल]] ! [[यष्टीचीत|य]] |- ||२०९||[[डॅरिल टफी]]||२०००-२००४||२२||३०||७||२६३||३५||११.४३||४११०||१८१||२०५७||६६||६/५४||३१.१७||१२||- |- ||२१०||[[मार्क रिचर्डसन]]||२०००-२००४||३८||६५||३||२७७६||१४५||४४.७७||६६||-||२१||१||१/१६||२१.००||२६||- |- ||२११||[[क्रिस मार्टिन]]||२०००-२००८||४०||५६||२७||७४||१२*||२.५५||७७४४||२७८||४४४३||१३६||६/५४||३२.६६||९||- |- ||२१२||[[ब्रूक वॉकर]]||२०००-२००२||५||८||२||११८||२७*||१९.६७||६६९||१७||३९९||५||२/९२||७९.८०||-||- |- ||२१३||[[हामिश मार्शल]]||२०००-२००६||१३||१९||२||६५२||१६०||३८.३५||६||-||४||-||-||-||१||- |- ||२१४||[[जेम्स फ्रॅंकलिन]]||२००१-२००६||२१||२८||५||५०५||१२२*||२१.९५||३५७७||११०||२१४३||७६||६/११९||२८.१९||९||- |- ||२१५||[[क्रिस ड्रम]]||२००१-२००२||५||५||२||१०||४||३.३३||८०६||२७||४८२||१६||३/३६||३०.१३||४||- |- ||२१६||[[शेन बॉंड]]||२००१-२००७||१७||१८||७||१३९||४१*||१२.६३||३०७९||१०४||१७६९||७९||६/५१||२२.३९||६||- |- ||२१७||[[लू व्हिन्सेंट]]||२००१-२००७||२३||४०||१||१३३२||२२४||३४.१५||६||-||२||-||-||-||१९||- |- ||२१८||[[इयान बटलर]]||२००२-२००४||८||१०||२||७६||२६||९.५०||१३६८||३७||८८४||२४||६/४६||३६.८३||४||- |- ||२१९||[[आंद्रे ॲडम्स]]||२००२||१||२||-||१८||११||९.००||१९०||५||१०५||६||३/४४||१७.५०||१||- |- ||२२०||[[रॉबर्ट हार्ट]]||२००२-२००३||११||१९||३||२६०||५७*||१६.२५||-||-||-||-||-||-||२९||१ |- ||२२१||[[स्कॉट स्टायरिस]]||२००२-२००७||२९||४८||४||१५८६||१७०||३६.०४||१९६६||७६||१०२३||२०||३/२८||५१.१५||२३||- |- ||२२२||[[जेकब ओराम]]||२००२-||३३||५९||१०||१७८०||१३३||३६.३२||४९६४||?||१९८३||६०||४/४१||३३.०५||१५||- |- ||२२३||[[रिचर्ड जोन्स]]||२००३||१||२||-||२३||१६||११.५०||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||२२४||[[ब्रेंडन मॅककुलम]]||२००४-||३२||५१||३||१४८५||१४३||३०.९३||-||-||-||-||-||-||९५||६ |- ||२२५||[[मायकेल पॅप्स]]||२००४-२००७||८||१६||१||२४६||८६||१६.४०||-||-||-||-||-||-||११||- |- ||२२६||[[मायकेल मेसन]]||२००४||१||२||-||३||३||१.५०||१३२||५||१०५||-||-||-||-||- |- ||२२७||[[काईल मिल्स]]||२००४-||१९||३०||५||२८९||५७||११.५६||२९०२||?||१४५३||४४||४/१६||३३.०२||४||- |- ||२२८||[[क्रेग कमिंग]]||२००५-२००८||११||१९||२||४४१||७४||२५.९४||-||-||-||-||-||-||३||- |- ||२२९||[[इयेन ओ'ब्रायन]]||२००५-२००९||२२||३४||५||२१९||३१||७.५५||४३९४||?||२४२९||७३||६/७५||३३.२७||७||- |- ||२३०||[[जेम्स मार्शल]]||२००५||५||७||-||१६६||५२||२३.७१||-||-||-||-||-||-||३||- |- ||२३१||[[पीटर फुल्टन]]||२००६-||७||१०||१||२३६||७५||२६.२२||-||-||-||-||-||-||६||- |- ||२३२||[[जेमी हाऊ]]||२००६-||९||१६||१||३३२||९२||२२.१३||-||-||-||-||-||-||११||- |- ||२३३||[[जीतन पटेल]]||२००६-||३||५||२||६७||२७*||२२.३३||८६९||३१||४०४||११||३/१०७||३६.७२||१||- |- ||२३४||[[रॉस टेलर]]||२००७-||२५||४६||१||१९४१||१५४*||४३.१३||३२||-||१४||-||-||४५||- |- ||२३५||[[मार्क गिलेस्पी]]||२००७-||२||४||०||९||९||२.२५||३९०||१०||२७८||११||५/१३६||२५.२७||-||- |- ||२३६||[[ग्रॅंट इलियट]]||२००८-||१||२||०||१०||६||५.००||१४४||३||८५||१||१/२७||८५.००||२||- |- ||२३७||[[टिम साउथी]]||२००८-||२||३||१||८२||७७*||४१.५०||२८३||१३||१३९||५||५/५५||२७.८०||-||- |- ||२३८||[[डॅनियल फ्लिन]]||२००८-||२||३||२||४२||२९*||४२.००||-||-||-||-||-||-||१||- |- ||२३९||[[एरन रेडमंड]]||२००८-||३||६||०||५४||२८||९.००||१२||१||४||०||-||-||०||- |- ||२४०||[[गॅरेथ हॉपकिन्स (cricketer)|गॅरेथ हॉपकिन्स]]||२००८-||१||२||०||२७||१५||१३.५०||०||०||०||०||-||-||३||० |- ||२४१||[[जेसी रायडर]]||२००८-||०||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||२४२||[[टिम मॅकइंटोश]]||२००८-||०||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||२४३||[[मार्टिन गुप्टिल]]||२००९-||०||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||२४४||[[बी.जे. वॉटलिंग]]||२००९-||०||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||- |- |} ==२०१० चे दशक== {| class="wikitable" width="100%" |- bgcolor="#efefef" ! colspan=4 | न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू ! colspan=5 | [[फलंदाजी]] ! colspan=6 | [[गोलंदाजी]] ! colspan=2 | [[क्षेत्ररक्षण]] |- bgcolor="#efefef" ! क्र ! नाव ! कारकीर्द ! सा ! [[डाव|डा]] ! [[नाबाद|नाबा]] ! [[धावा]] ! सर्वोच्च ! [[सरासरी धावा|सरा]] ! [[क्रिकेट चेंडू|चेंडू]] ! निर्धाव ! [[धावा]] ! [[बळी]] ! सर्वोत्तम ! [[गोलंदाजीची सरासरी|सरा]] ! [[झेल]] ! [[यष्टीचीत|य]] |- ||२४५||[[पीटर इंग्रम]]||२०१०-||०||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||२४६||[[ब्रेंट आर्नेल]]||२०१०-||०||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||- |- ||२४७||[[केन विल्यमसन]]||२०१०-||०||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||- |} Note: *¹[[सॅमी गुईलेन]] also played Test cricket for the [[West Indian cricket team|West Indies]]. Only his record for [[New Zealand cricket team|New Zealand]] is shown above. *²[[डॅनियेल व्हेट्टोरी]] has also played Test cricket for the [[ICC Super Series|ICC World XI]]. Only his record for [[New Zealand cricket team|New Zealand]] is shown above. == हे सुद्धा पहा == * [[न्यू झीलँड क्रिकेट]] == बाह्य दुवे == * [http://content.cricinfo.com/australia/content/player/caps.html?country=5;class=1 क्रिकइन्फो] * [http://www.howstat.com.au/cricket/Statistics/Players/PlayerCountryList.asp हाउस्टॅट] {{देशानुसार क्रिकेट खेळाडू}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] tnlkkdrqbye2r23rmc3swt63583j0sz 0 86165 2145598 2141389 2022-08-12T09:38:01Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki येथे '''न्यू झीलँडच्या एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडूंची नामसूची''' आहे. [[न्यू झीलँडच्या कसोटी क्रिकेट खेळाडूंची नामसूची]] वेगळी आहे. ही यादी खेळाडूंच्या पहिल्या एकदिवसीय सामन्यांच्या क्रमाने दिलेली आहे. ज्या दिवशी दोन किंवा अधिक खेळाडू आपला पहिला सामना खेळले अशासाठी आडनावाने क्रम लावला आहे. सांख्यिकी २० फेब्रुवारी, २००७ची आहे. ==खेळाडू== {| class="wikitable" width="100%" |- bgcolor="#efefef" ! colspan=4 | न्यू झीलँडच्या एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडूंची नामसूची ! colspan=5 | फलंदाजी ! colspan=6 | गोलंदाजी ! colspan=2 | क्षेत्ररक्षण |- bgcolor="#efefef" ! पदार्पण ! नाव ! कारकीर्द ! सामने ! डाव ! नाबाद ! धावा ! उच्चांक ! सरासरी ! चेंडू ! निर्धाव षटके ! धावा ! बळी ! सर्वोत्तम ! सरासरी ! झेल ! यष्टीचीत |- | १|| [[मार्क बर्गेस]] || १९७३-१९८१ ||२६||२०||-||३३६||४७||१६.८०||७४||-||६९||१||१-१०||६९.००||८||- |- | २|| [[रिचर्ड कॉलिंज]] || १९७३-१९७८ ||१५||९||३||३४||९||५.६६||८५९||१९||४७९||१८||५-२३||२६.६१||१||- |- | ३|| [[पीटर कोमन]] || १९७३-१९७४ ||३||३||-||६२||३८||२०.६६||-||-||-||-||-||-||२||- |- | ४|| [[बेव्हन कॉंग्डन]] || १९७३-१९७८ ||११||९||३||३३८||१०१||५६.३३||४३७||८||२८७||७||२-१७||४१.००||-||- |- | ५|| [[डेल हॅडली]] || १९७३-१९७६ ||११||७||२||४०||२०||८.००||६२८||७||३६४||२०||४-३४||१८.२०||२||- |- | ६|| [[रिचर्ड हॅडली]] || १९७३-१९९० ||११५||९८||१७||१७५१||७९||२१.६१||६१८२||१८५||३४०७||१५८||५-२५||२१.५६||२७||- |- | ७|| [[ब्रायन हेस्टिंग्स]] || १९७३-१९७५ ||११||९||१||१५१||३७||१८.८७||-||-||-||-||-||-||४||- |- | ८|| [[हेडली हॉवर्थ]] || १९७३-१९७५ ||९||५||२||१८||११||६.००||४९२||९||२८०||११||३-२९||२५.४५||३||- |- | ९|| [[ग्लेन टर्नर]] || १९७३-१९८३ ||४१||४०||६||१५९८||१७१*||४७.००||६||१||-||-||-||-||१३||- |- | १०|| [[ग्रॅहाम व्हिवियन]] || १९७३ ||१||१||-||१४||१४||१४.००||-||-||-||-||-||-||-||- |- | ११|| [[केन वॉड्सवर्थ]] || १९७३-१९७६ ||१३||१०||१||२५८||१०४||२८.६६||-||-||-||-||-||-||१३||२ |- | १२|| [[व्हिक पोलार्ड]] || १९७३-१९७४ ||३||२||-||६७||५५||३३.५०||-||-||-||-||-||-||१||- |- | १३|| [[रॉडनी रेडमाँड]] || १९७३ ||२||१||-||३||३||३.००||-||-||-||-||-||-||-||- |- | १४|| [[ब्रुस टेलर]] || १९७३ ||२||१||-||२२||२२||२२.००||११४||४||६२||४||३-२५||१५.५०||१||- |- | १५|| [[लान्स केर्न्स]] || १९७४-१९८५ ||७८||६५||६||९८७||६०||१६.७२||४०१५||७७||२७१७||८९||५-२८||३०.५२||१९||- |- | १६|| [[डेव्हिड ओ'सलिव्हान]] || १९७४-१९७६ ||३||२||१||२||१*||२.००||१६८||२||१२३||२||१-३८||६१.५०||-||- |- | १७|| [[जॉन पार्कर]] || १९७४-१९८१ ||२४||२०||-||२४८||६६||१२.४०||१६||-||१०||१||१-१०||१०.००||११||१ |- | १८|| [[बॅरी हॅडली]] || १९७५ ||२||२||१||२६||१९||२६.००||-||-||-||-||-||-||-||- |- | १९|| [[जॉफ हॉवर्थ]] || १९७५-१९८५ ||७०||६५||५||१३८४||७६||२३.०६||९०||-||६८||३||१-४||२२.६६||१६||- |- | २०|| [[जॉन मॉरिसन]] || १९७५-१९८३ ||१८||१५||३||२५२||५५||२१.००||२८३||१||१९९||८||३-२४||२४.८७||६||- |- | २१|| [[ब्रायन मॅककेचनी]] || १९७५-१९८१ ||१४||८||४||५४||२७||१३.५०||८१८||११||४९५||१९||३-२३||२६.०५||२||- |- | २२|| [[जॉक एडवर्ड्स]] || १९७६-१९८१ ||६||६||-||१३८||४१||२३.००||६||-||५||१||१-५||५.००||५||- |- | २३|| [[रॉबर्ट ॲंडरसन]] || १९७६-१९७८ ||२||२||१||१६||१२||१६.००||-||-||-||-||-||-||१||- |- | २४|| [[मरे पार्कर]] || १९७६ ||१||१||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||१||- |- | २५|| [[अँड्रु रॉबर्ट्स]] || १९७६ ||१||१||-||१६||१६||१६.००||५६||-||३०||१||१-३०||३०.००||१||- |- | २६|| [[गॅरी ट्रूप]] || १९७६-१९८५ ||२२||१२||८||१०१||३९||२५.२५||११८०||२२||७९१||३२||४-१९||२४.७१||२||- |- | २७|| [[स्टीवन बूक]] || १९७८-१९८७ ||१४||७||४||३०||१२||१०.००||७००||५||५१३||१५||३-२८||३४.२०||५||- |- | २८|| [[जॉन राइट]] || १९७८-१९९२ ||१४९||१४८||१||३८९१||१०१||२६.४६||२४||१||८||-||-||-||५१||- |- | २९|| [[ब्रेंडन ब्रेसवेल]] || १९७८ ||१||१||१||-||-||-||६६||-||४१||१||१-४१||४१.००||-||- |- | ३०|| [[ब्रुस एडगर]] || १९७८-१९८६ ||६४||६४||५||१८१४||१०२*||३०.७४||१२||-||५||-||-||-||१२||- |- | ३१|| [[जेरेमी कोनी]] || १९७९-१९८७ ||८८||८०||१९||१८७४||६६*||३०.७२||२९३१||२४||२०३९||५४||४-४६||३७.७५||४०||- |- | ३२|| [[वॉरेन लीस]] || १९७९-१९८३ ||३१||२४||५||२१५||२६||११.३१||-||-||-||-||-||-||२८||२ |- | ३३|| [[वॉरेन स्टॉट]] || १९७९ ||१||-||-||-||-||-||७२||१||४८||३||३-४८||१६.००||१||- |- | ३४|| [[इवन चॅटफील्ड]] || १९७९-१९८९ ||११४||४८||३७||११८||१९*||१०.७२||६०६५||१५५||३६१८||१४०||५-३४||२५.८४||१९||- |- | ३५|| [[पॉल मॅकइवान]] || १९८०-१९८५ ||१७||१५||-||२०४||४१||१३.६०||४२०||२||३५३||६||२-२९||५८.८३||१||- |- | ३६|| [[जॉन फुल्टन रीड]] || १९८०-१९८६ ||२५||२४||१||६३३||८८||२७.५२||-||-||-||-||-||-||५||- |- | ३७|| [[मार्टिन स्नेडन]] || १९८०-१९९० ||९३||५४||१९||५३५||६४||१५.२८||४५२५||७०||३२३७||११४||४-३४||२८.३९||१९||- |- | ३८|| [[इयान स्मिथ (न्यू झीलंडचा क्रिकेट खेळाडू)|इयान स्मिथ]] || १९८०-१९९२ ||९८||७७||१६||१०५५||६२*||१७.२९||-||-||-||-||-||-||८१||५ |- | ३९|| [[गॅरी रॉबर्टसन]] || १९८१-१९८९ ||१०||६||-||४९||१७||८.१६||४९८||८||३२१||६||२-२९||५३.५०||२||- |- | ४०|| [[मार्टिन क्रोव]] || १९८२-१९९५ ||१४३||१४०||१८||४७०४||१०७*||३८.५५||१२९६||२१||९५४||२९||२-९||३२.८९||६६||- |- | ४१|| [[ब्रुस ब्लेर]] || १९८२-१९८६ ||१४||१४||२||१७४||२९*||१४.५०||३०||-||३४||१||१-७||३४.००||४||- |- | ४२|| [[जेफ क्रोव]] || १९८३-१९९० ||७५||७१||१२||१५१८||८८*||२५.७२||६||-||१||-||-||-||२८||- |- | ४३|| [[पीटर वेब]] || १९८३-१९८४ ||५||५||१||३८||१०*||९.५०||-||-||-||-||-||-||३||- |- | ४४|| [[रिचर्ड वेब]] || १९८३ ||३||१||१||६||६*||-||१६१||१||१०५||४||२-२८||२६.२५||-||- |- | ४५|| [[ट्रेव्हर फ्रँकलिन]] || १९८३-१९८८ ||३||३||-||२७||२१||९.००||-||-||-||-||-||-||-||- |- | ४६|| [[जॉन ब्रेसवेल]] || १९८३-१९९० ||५३||४३||१२||५१२||४३||१६.५१||२४४७||२०||१८८४||३३||२-३||५७.०९||१९||- |- | ४७|| [[डेरेक स्टर्लिंग]] || १९८४ ||६||५||२||२१||१३*||७.००||२४६||२||२०७||६||२-२९||३४.५०||३||- |- | ४८|| [[एव्हन ग्रे]] || १९८४-१९८८ ||१०||७||१||९८||३८||१६.३३||३८६||५||२८६||८||२-२६||३५.७५||३||- |- | ४९|| [[रॉन हार्ट]] || १९८५ ||१||१||-||३||३||३.००||-||-||-||-||-||-||-||- |- | ५०|| [[केन रदरफोर्ड]] || १९८५-१९९५ ||१२१||११५||९||३१४३||१०८||२९.६५||३८९||-||३२३||१०||२-३९||३२.३०||४१||- |- | ५१|| [[अर्विन मॅकस्वीनी]] || १९८६-१९८७ ||१६||१४||५||७३||१८*||८.११||-||-||-||-||-||-||१४||३ |- | ५२|| [[स्टुअर्ट गिलेस्पी]] || १९८६-१९८८ ||१९||११||५||७०||१८*||११.६६||९६३||१२||७३६||२३||४-३०||३२.००||७||- |- | ५३|| [[टोनी ब्लेन]] || १९८६-१९९४ ||३८||३८||११||४४२||४९*||१६.३७||-||-||-||-||-||-||३७||१ |- | ५४|| [[विली वॉट्सन]] || १९८६-१९९४ ||६१||२४||१३||८६||२१||७.८१||३२५१||४९||२२४७||७४||४-२७||३०.३६||९||- |- | ५५|| [[फिल होर्न]] || १९८७ ||४||४||-||५०||१८||१२.५०||-||-||-||-||-||-||-||- |- | ५६|| [[दीपक पटेल]] || १९८७-१९९७ ||७५||६३||१०||६२३||७१||११.७५||३२५१||३०||२२६१||४५||३-२२||५०.२४||२३||- |- | ५७|| [[ॲंड्रु जोन्स]] || १९८७-१९९५ ||८७||८७||९||२७८४||९३||३५.६९||३०६||१||२१६||४||२-४२||५४.००||२३||- |- | ५८|| [[डॅनी मॉरिसन]] || १९८७-१९९६ ||९६||४३||२४||१७१||२०*||९.००||४५८६||४९||३४७०||१२६||५-३४||२७.५३||१९||- |- | ५९|| [[व्हॉन ब्राउन]] || १९८८ ||३||३||-||४४||३२||१४.६६||६६||-||७५||१||१-२४||७५.००||२||- |- | ६०|| [[मार्क ग्रेटबॅच]] || १९८८-१९९६ ||८४||८३||५||२२०६||१११||२८.२८||६||-||५||-||-||-||३५||- |- | ६१|| [[क्रिस कुग्गेलेजीन]] || १९८८-१९८९ ||१६||११||२||१४२||४०||१५.७७||८१७||५||६०४||१२||२-३१||५०.३३||९||- |- | ६२|| [[रिचर्ड रीड (क्रिकेट खेळाडू)|रिचर्ड रीड]] || १९८८-१९९१ ||९||९||-||२४८||६४||२७.५५||७||-||१३||१||१-१३||१३.००||३||- |- | ६३|| [[रॉबर्ट व्हॅन्स]] || १९८८-१९८९ ||८||८||-||२४८||९६||३१.००||-||-||-||-||-||-||४||- |- | ६४|| [[गॅव्हिन लार्सन]] || १९९०-१९९९ ||१२१||७०||२७||६२९||३७||१४.६२||६३६८||९०||४०००||११३||४-२४||३५.३९||२३||- |- | ६५|| [[स्टुअर्ट रॉबर्ट्स]] || १९९० ||२||१||१||१||१*||-||२५२||-||४७||-||-||-||-||- |- | ६६|| [[शेन थॉमसन]] || १९९०-१९९६ ||५६||५२||१०||९६४||८३||२२.९५||२१२१||२१||१६०२||४२||३-१४||३८.१४||१८||- |- | ६७|| [[जोनाथन मिलमो]] || १९९० ||५||१||१||-||-||-||२७०||१||२३२||४||२-२२||५८.००||१||- |- | ६८|| [[मार्क प्रीस्ट]] || १९९०-१९९८ ||१८||१४||४||१०३||२४||१०.३०||७५२||५||५९०||८||२-२७||७३.७५||२||- |- | ६९|| [[क्रिस प्रिंगल]] || १९९०-१९९५ ||६४||४१||१९||१९३||३४*||८.७७||३३१४||३६||२४५९||१०३||५-४५||२३.८७||७||- |- | ७०|| [[डेव्हिड व्हाइट]] || १९९० ||३||३||-||३७||१५||१२.३३||-||-||-||-||-||-||१||- |- | ७१|| [[ग्रँट ब्रॅडबर्न]] || १९९०-२००१ ||११||१०||३||६०||३०||८.५७||३८५||५||३१८||६||२-१८||५३.००||२||- |- | ७२|| [[क्रिस हॅरिस]] || १९९०-२००४ ||२५०||२१३||६२||४३७९||१३०||२९.००||१०६६७||८२||७६१३||२०३||५-४२||३७.५०||९६||- |- | ७३|| [[रिचर्ड पेट्री]] || १९९०-१९९१ ||१२||८||३||६५||२१||१३.००||६६०||७||४४९||१२||२-२५||३७.४१||२||- |- | ७४|| [[रॉड लॅथम]] || १९९०-१९९४ ||३३||३३||४||५८३||६०||२०.१०||४५०||२||३८६||११||५-३२||३५.०९||११||- |- | ७५|| [[ब्रायन यंग]] || १९९०-१९९९ ||७४||७३||५||१६६८||७४||२४.५२||-||-||-||-||-||-||२८||- |- | ७६|| [[क्रिस केर्न्स]]^१ || १९९१-२००६ ||२१४||१९२||२५||४८८१||११५||२९.२२||८१३२||८०||६५५७||२००||५-४२||३२.७८||६६||- |- | ७७|| [[मर्फी सुआ]] || १९९२-१९९५ ||१२||७||२||२४||१२*||४.८०||४६३||६||३६७||९||४-५९||४०.७७||१||- |- | ७८|| [[सायमन डूल]] || १९९२-२००० ||४२||२७||१३||१७२||२२||१२.२८||१७४५||२५||१४५९||३६||४-२५||४०.५२||१०||- |- | ७९|| [[डियॉन नॅश]] || १९९२-२००२ ||८१||५३||१३||६२४||४२||१५.६०||३४१६||३७||२६२२||६४||४-३८||४०.९६||२५||- |- | ८०|| [[ॲडम पारोरे]] || १९९२-२००२ ||१७९||१६१||३२||३३१४||१०८||२५.६८||-||-||-||-||-||-||११६||२५ |- | ८१|| [[ब्लेर हार्टलँड]] || १९९२-१९९४ ||१६||१६||१||३११||६८*||२०.७३||-||-||-||-||-||-||५||- |- | ८२|| [[जस्टिन वॉन]] || १९९२-१९९६ ||१८||१६||७||१६२||३३||१८.००||६९६||७||५२४||१५||४-३३||३४.९३||४||- |- | ८३|| [[मार्क हॅस्लाम]] || १९९२ ||१||१||-||९||९||९.००||३०||-||२८||१||१-२८||२८.००||-||- |- | ८४|| [[मायकेल ओवेन्स]] || १९९२ ||१||१||-||-||-||-||४८||-||३७||-||-||-||-||- |- | ८५|| [[जेफ विल्सन]] || १९९३-२००५ ||६||६||१||१०३||४४*||२०.६०||२४२||-||२६०||४||२-२१||६५.००||४||- |- | ८६|| [[रिचर्ड डि ग्रोएन]] || १९९३-१९९४ ||१२||८||३||१२||७*||२.४०||५४९||४||४७८||८||२-३४||५९.७५||२||- |- | ८७|| [[मॅथ्यू हार्ट]] || १९९४-२००२ ||१३||८||-||६१||१६||७.६२||५७२||५||३७३||१३||५-२२||२८.६९||७||- |- | ८८|| [[स्टीवन फ्लेमिंग]]^१ || १९९४-२००७ ||२६९||२५८||२०||७६५४||१३४*||३२.१५||२९||-||२८||१||१-८||२८.००||१३०||- |- | ८९|| [[मार्क डग्लस]] || १९९४-१९९५ ||६||६||-||५५||३०||९.१६||-||-||-||-||-||-||२||- |- | ९०|| [[हीथ डेव्हिस]] || १९९४-१९९७ ||११||६||४||१३||७*||६.५०||४३२||१||४३६||११||४-३५||३९.६३||२||- |- | ९१|| [[डॅरिन मरे]] || १९९४ ||१||१||-||३||३||३.००||-||-||-||-||-||-||-||- |- | ९२|| [[ली जर्मॉन]] || १९९४-१९९७ ||३७||३१||५||५१९||८९||१९.९६||-||-||-||-||-||-||२१||९ |- | ९३|| [[नेथन ॲसल]] || १९९५-२००७ ||२२३||२१७||१४||७०९०||१४५*||३४.९२||४८५०||२८||३८०९||९९||४-४३||३८.४७||८३||- |- | ९४|| [[रॉयडॉन हेस]] || १९९५ ||१||१||-||१३||१३||१३.००||२५२||-||३१||-||-||-||-||- |- | ९५|| [[रॉजर टूझ]] || १९९५-२००१ ||८७||८१||११||२७१७||१०३||३८.८१||२७२||-||२३५||४||२-३१||५८.७५||३७||- |- | ९६|| [[क्रेग स्पियरमन]] || १९९५-२००१ ||५१||५०||-||९३६||८६||१८.७२||१८||-||६||-||-||-||१५||- |- | ९७|| [[रॉबर्ट केनेडी (क्रिकेट खेळाडू)|रॉबर्ट केनेडी]] || १९९६ ||७||४||३||१७||८*||१७.००||३१२||२||२८३||५||२-३६||५६.६०||१||- |- | ९८|| [[जॉफ ॲलॉट]] || १९९७-२००० ||३१||११||६||१७||७*||३.४०||१५२८||१७||१२०७||५२||४-३५||२३.२१||५||- |- | ९९|| [[मॅथ्यू होर्न]] || १९९७-२००२ ||५०||४८||-||९८०||७४||२०.४१||-||-||-||-||-||-||१२||- |- | १००|| [[डॅनियेल व्हेट्टोरी]]^१ || १९९७-२०१० ||२५२||१५८||४९||१८७०||८३||१७.१६||११९३१||५७||८२४६||२६३||५-७||३१.३५||७०||- |- | १०१|| [[ॲंड्रु पेन]] || १९९७-२००१ ||५||३||१||२३||१५||११.५०||१५९||१||२०१||१||१-५०||२०१.००||१||- |- | १०२|| [[क्रेग मॅकमिलन]] || १९९७-२००७ ||१८७||१७४||१४||४४७९||११७||२७.९९||१७४४||७||१६०७||४६||३-२०||३४.९३||४४||- |- | १०३|| [[शेन ओ'कॉनोर]] || १९९७-२००० ||३८||१३||६||२४||८||३.४२||१४८७||१०||१३९६||४६||५-३९||३०.३४||११||- |- | १०४|| [[लॉरन हॉवेल]] || १९९८ ||१२||१२||-||२८७||६८||२३.९१||-||-||-||-||-||-||२||- |- | १०५|| [[पॉल वाइझमन]] || १९९८-२००३ ||१५||७||५||४५||१६||२२.५०||४५०||-||३६८||१२||४-४५||३०.६६||२||- |- | १०६|| [[मार्क बेली]] || १९९८ ||१||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||- |- | १०७|| [[मॅथ्यू बेल]] || १९९८-२००१ ||७||७||-||१३३||६६||१९.००||-||-||-||-||-||-||१||- |- | १०८|| [[ॲलेक टेट]] || १९९८-१९९९ ||५||५||२||३५||१३*||११.६६||१२०||-||८८||३||२-३७||२९.३३||-||- |- | १०९|| [[क्रिस ड्रम]] || १९९९ ||५||२||२||९||७*||-||२१६||३||२६१||४||२-३१||६५.२५||१||- |- | ११०|| [[कार्ल बुल्फिन]] || १९९९ ||४||२||१||९||७*||९.००||१०२||१||१०९||-||-||-||१||- |- | १११|| [[स्कॉट स्टायरिस]] || १९९९-२०१० ||१६९||१४६||२२||४०५६||१४१||३२.७०||५६४२||३४||४४६४||१२८||६-२५||३४.८७||६७||- |- | ११२|| [[वॉरेन विस्नेस्की]] || २००० ||३||२||१||१०||६||१०.००||११४||-||१२३||-||-||-||१||- |- | ११३|| [[मॅथ्यु सिंकलेर]] || २०००-२००९ ||४५||४४||२||११८०||११८*||२८.०९||-||-||-||-||-||-||१५||- |- | ११४|| [[क्रिस नेव्हिन]] || २०००-२००३ ||३७||३६||-||७३२||७४||२०.३३||-||-||-||-||-||-||१६||३ |- | ११५|| [[ग्लेन सुल्झबर्गर]] || २००० ||३||२||१||९||६*||९.००||१३२||-||१०२||३||१-२८||३४.००||-||- |- | ११६|| [[डॅरिल टफी]] || २०००-२००७ ||७९||४१||२०||१५४||२०*||७.३३||३६३८||६४||२८७०||९१||४-२४||३१.५३||१९||- |- | ११७|| [[ब्रूक वॉकर]] || २०००-२००२ ||११||७||४||४७||१६*||१५.६६||४३८||३||४१७||८||२-४३||५२.१२||५||- |- | ११८|| [[जेम्स फ्रॅंकलिन]] || २००१-२०१० ||७५||५३||१९||६३६||४५*||१८.७०||३१४९||२५||२६७७||६९||५-४२||३८.७९||२०||- |- | ११९|| [[क्रिस मार्टिन]] || २००१-२००९ ||२०||७||२||८||३||१.६०||९४८||४||८०४||१८||३-६२||४४.६६||७||- |- | १२०|| [[जेकब ओराम]] || २००१-२०१० ||१४१||१३५||१३||२२०३||१०१*||२४.७५||५९९९||५८||४३३४||१४२||५-२६||३०.५२||४२||- |- | १२१|| [[लू व्हिन्सेंट]] || २००१-२००७ ||९४||९१||१०||२२७४||१७२||२८.०७||१४||-||२५||-||-||-||३७||- |- | १२२|| [[आंद्रे ॲडम्स]] || २००१-२००७ ||४२||३४||१०||४१९||४५||१७.४५||१८८५||१५||१६४३||५३||५-२२||३१.००||८||- |- | १२३|| [[काईल मिल्स]] || २००१-२०१० ||११४||६५||२४||२६१||५४||१६.१२||५६६३||४९||४४२५||१७०||५-२५||२६.०२||३२||- |- | १२४|| [[शेन बॉंड]] || २००२-२०१० ||८२||४०||२२||२९२||३१*||१६.२२||४२९५||६१||३०७०||१४७||६-१९||२०.८८||१५||- |- | १२५|| [[मार्क रिचर्डसन]] || २००२ ||४||४||-||४२||२६||१०.५०||-||-||-||-||-||-||१||- |- | १२६|| [[ब्रेंडन मॅककुलम]] || २००२-२०१० ||१७१||१४५||२२||३५६९||१६६||२९.०१||-||-||-||-||-||-||१८९||१३ |- | १२७|| [[इयान बटलर]] || २००२-२०१० ||२६||१३||५||८४||२५||१०.५०||११०९||१||१०३८||२८||३-४१||३७.०७||८||- |- | १२८|| [[रॉबर्ट हार्ट]] || २००२ ||२||१||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||१||- |- | १२९|| [[पॉल हिचकॉक]] || २००२-२००३ ||१३||६||२||३०||१०||७.५०||५१६||५||४१२||१२||३-३०||३४.३३||४||- |- | १३०|| [[क्रेग कमिंग]] || २००३-२००५ ||१२||१२||१||१६१||४५*||१४.६३||१८||-||१७||-||-||-||६||- |- | १३१|| [[रिचर्ड जोन्स]] || २००३ ||५||५||-||१६८||६३||३३.६०||-||-||-||-||-||-||-||- |- | १३२|| [[हामिश मार्शल]] || २००३-२००७ ||६३||५९||८||१३७३||१०१*||२६.९२||-||-||-||-||-||-||१८||- |- | १३३|| [[मायकेल मेसन]] || २००३-२०१० ||२६||७||४||२४||१३*||८.००||११७९||१०||१०२४||३१||४-२४||३३.०३||४||- |- | १३४|| [[मॅथ्यू वॉकर]] || २००३ ||३||१||-||१०||१०||१०.००||१३२||-||११९||४||४-४९||२९.७५||२||- |- | १३५|| [[केरी वॉम्सली]] || २००३ ||२||-||-||-||-||-||१२०||-||११७||२||१-५३||५८.५०||-||- |- | १३६|| [[टामा कॅनिंग]] || २००३-२००५ ||४||४||१||५२||२३*||१७.३३||२०४||१||२०३||५||२-३०||४०.६०||१||- |- | १३७|| [[मायकेल पॅप्स]] || २००४-२००५ ||६||६||२||२०७||९२*||५१.७५||-||-||-||-||-||-||१||- |- | १३८|| [[गॅरेथ हॉपकिन्स]] || २००४-२०१० ||२२||१४||०||२०३||४५||१४.५०||-||-||-||-||-||-||८||- |- | १३९|| [[पीटर फुल्टन]] || २००४-२००७ ||२८||२७||४||८१५||११२||३५.४३||-||-||-||-||-||-||९||- |- | १४०|| [[जेम्स मार्शल]] || २००५-२००८ ||८||८||-||८५||५०||१०.६२||-||-||-||-||-||-||-||- |- | १४१|| [[लान्स हॅमिल्टन]] || २००५ ||२||२||२||३||२*||-||१०८||-||१४३||१||१-७६||१४३.००||-||- |- | १४२|| [[जीतन पटेल]] || २००५-२००९ ||३९||१३||७||८८||३४||१४.६६||१८०४||२||१५१३||४२||३-११||३६.०२||१२||- |- | १४३|| [[जेमी हाऊ]] || २००५-२००८ ||६||५||-||१४१||६६||२८.२०||-||-||-||-||-||-||२||- |- | १४४|| [[रॉस टेलर]] || २००६-२०१० ||८४||७७||११||२३७६||१२८*||३६.००||३०||-||३२||-||-||-||६२||- |- | १४५|| [[मार्क गिलेस्पी]] || २००६-२००९ || १५||८||४||६१||२८||१५.२५||७४०||१३||६५०||१८||३-३९||३६.११||१||- |- | १४६|| [[जेसी रायडर]] || २००८-२००९ ||२१||१९||१||६३७||१०५||३५.३८||२५६||-||२८२||८||३-२९||३५.२५||५||- |- | १४७|| [[इयेन ओ'ब्रायन]] || २००८-२००९ ||१०||२||२||३||३*||-||४५३||-||४८८||१४||३-६८||३४.८५||१||- |- | १४८|| [[डॅनियेल फ्लिन]] || २००८-२००९ ||१६||१३||२||१६७||३५||१५.१८||६||-||६||||-||-||-||- |- | १४९|| [[टिम साउथी]] || २००८-२००९ ||३३||१९||५||१३२||३२||९.४२||१६४५||-||१४६९||४४||४-३६||३३.३८||६||- |- | १५०|| [[ग्रॅंट इलियट]] || २००८-२०१० ||३१||२२||६||६२८||११५||३९.२५||४५८||-||३७६||१७||४-३१||२२.११||५||- |- | १५१|| [[नील ब्रूम]] || २००९-२०१० ||२२||२२||३||३३३||७१||१७.५२||-||-||-||||-||-||-||- |- | १५२|| [[मार्टिन गुप्टिल]] || २००९ ||३३||३२||३||९५९||१२२*||३३.०६||६५||-||५३||२||२-७||२६.५०||१६||- |- | १५३|| [[ब्रेंडन डियामांटी]] || २००९ ||१||१||१||२६||२६*||-||१२||-||२५||०||-||-||१||- |- | १५४|| [[पीटर मॅकग्लाशान]] || २००९ ||४||२||१||६३||५६*||६३.००||-||-||-||||-||-||-||- |- | १५५|| [[इवन थॉम्पसन]] || २००९ ||१||-||-||-||-||-||२४||-||४२||०||-||-||-||- |- | १५६|| [[नेथन मॅककुलम]] || २००९ ||६||५||०||५८||३६||११.६०||२४४||-||१८५||५||३-३५||३७.००||२||- |- | १५७|| [[एरन रेडमंड]] || २००९ ||५||५||०||२९९||८३||२७.२०||७५||-||६२||३||२-४७||२०.६६||२||- |- | १५८|| [[पीटर इंग्राम]] || २०१० ||८||७||०||१९३||६९||२७.५७||-||-||-||||-||-||-||- |- | १५९|| [[ॲंडी मॅकके]] || २०१० ||६||४||४||१०||४*||-||२६४||-||१७३||७||२-१७||२४.७१||२ |- | १६०|| [[शॅनान स्ट्युअर्ट]] || २०१० ||२||२||०||१०||६||५.००||-||-||-||||-||-||-||- |- | १६१|| [[केन विल्यमसन]] || २०१० ||४||३||०||१३||१३||४.३३||८४||-||४८||१||१-२||४८.००||१||- |- | १६२|| [[बी.जे. वॉटलिंग]] || २०१० ||३||२||०||५७||५५||२८.५०||-||-||-||||-||-||-||- |} Notes: *^१ [[क्रिस केर्न्स]], [[स्टीवन फ्लेमिंग]] आणि [[डॅनियेल व्हेट्टोरी]] आयसीसी जागतिक संघासाठीसुद्धा एकदिवसीय क्रिकेट खेळले. त्यांची तेथील कामगिरी येथून वगळलेली आहे. ==हेसुद्धा पाहा== *[[न्यू झीलँड क्रिकेट]] ==बाह्य दुवे== *[http://www.howstat.com.au/cricket/Statistics/Players/PlayerCountryList.asp Howstat] *[http://content.cricinfo.com/australia/content/player/caps.html?country=5;class=2 Cricinfo] {{विस्तार|क्रिकेट खेळाडू नामसूची}} {{देशानुसार क्रिकेट खेळाडू}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] r1wlhm2ss2zwckoz4kgrq6yel032e24 10 87711 2145231 1506490 2022-08-12T04:02:03Z CommonsDelinker 685 Mozilla_Firefox_3.5_logo_256.png या चित्राऐवजी Mozilla_Firefox_3.5_logo.png चित्र वापरले. wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" style="float:right; margin-right:0; margin-left:1em; font-size: 85%; text-align:center;clear: right;" |- |style="background-color:white;text-align:center;text-style:normal" colspan="3"| [[File:Mozilla Firefox 3.5 logo.png|25px]][[File:Firefox.svg|80px|link=मोझिला फायरफॉक्स]] <br>'''वापर'''<br> स्टेटकाउंटर डाटास अनुसरून <small>— मार्च २०१२ |- |style="background-color:#edf1f1;text-align:center" | '''न्याहाळक''' |style="background-color:#edf1f1;text-align:center"| '''% (फा.फॉ.)''' |style="background-color:#edf1f1;text-align:center"| '''% (एकूण)''' |-style="background:Salmon;" | style="text-align:left" | [[मोझिला फायरफॉक्स १ |फायरफॉक्स १]] || style="text-align: right" | ०.०४% || style="text-align: right" | ०.०१% |-style="background:Salmon;" | style="text-align:left;" | [[मोझिला फायरफॉक्स १.५| फायरफॉक्स १.५]] || style="text-align: right" | ०.०४% || style="text-align: right" | ०.०१% |-style="background:Salmon;" | style="text-align:left;" | [[मोझिला फायरफॉक्स २|फायरफॉक्स २]] || style="text-align: right" | ०.४३% || style="text-align: right" | ०.१२% |- style="background:Salmon;" | style="text-align:left;" | [[मोझिला फायरफॉक्स ३|फायरफॉक्स ३]] || style="text-align: right" | २.४९% || style="text-align: right" | ०.६९% |-style="background:Salmon;" | style="text-align:left;" | [[मोझिला फायरफॉक्स ३.५|फायरफॉक्स ३.५]] || style="text-align: right" | २.३५% || style="text-align: right" | ०.६५% |-style="background:#A0E75A;" | style="text-align:left;" | '''[[मोझिला फायरफॉक्स ३.६|फायरफॉक्स ३.६]]''' || style="text-align: right" | २८.३७% || style="text-align: right" | ७.८५% |-style="background:Salmon;" | style="text-align:left;" | [[मोझिला फायरफॉक्स ४|फायरफॉक्स ४.०]] || style="text-align: right" | ७.८८% || style="text-align: right" | २.१८% |-style="background:Salmon;" | style="text-align:left;" | [[मोझिला फायरफॉक्स ५|फायरफॉक्स ५]] || style="text-align: right" | १९.७०% || style="text-align: right" | ५.४५% |-style="background:Salmon;" | style="text-align:left;" | '''[[मोझिला फायरफॉक्स ६|फायरफॉक्स ६]]''' || style="text-align: right" | ३७.६९% || style="text-align: right" | १०.४३% |-style="background:Skyblue;" | style="text-align:left;" | '''[[मोझिला फायरफॉक्स ७|फायरफॉक्स ७]]''' || style="text-align: right" | ०.८७% || style="text-align: right" | ०.२४% |-style="background:Skyblue;" | style="text-align:left;" | '''[[मोझिला फायरफॉक्स ८|फायरफॉक्स ८]]''' || style="text-align: right" | ०.११% || style="text-align: right" | ०.०३% |-style="background:Skyblue;" | style="text-align:left;" | '''[[मोझिला फायरफॉक्स ९|फायरफॉक्स ९]]''' || style="text-align: right" | ०.०४% || style="text-align: right" | ०.०१% |-style="background:Skyblue;" | style="text-align:left" | '''[[मोझिला फायरफॉक्स १० |फायरफॉक्स १० ]]''' || ४१.३०% || १०.३२% |- style="background:#90EE90" | style="text-align:left" | '''[[मोझिला फायरफॉक्स ११ |फायरफॉक्स ११ ]]''' || २४.१३% || ६.०३% |- style="background:#F5F590" | style="text-align:left" | '''[[मोझिला फायरफॉक्स १२ |फायरफॉक्स १२ ]]''' || ०.७६% || ०.१६% |- style="background:#F5F590" | style="text-align:left" | '''[[मोझिला फायरफॉक्स १३ |फायरफॉक्स १३ ]]''' || ०.१२% || ०.०३% |- style="background:#F5F590" | style="text-align:left" | '''[[मोझिला फायरफॉक्स १४ |फायरफॉक्स १४]]''' || ०.०४ % || ०.०१ % |- style="background:#F5F5F5" | style="text-align:left" | '''[[फायरफॉक्स|सर्व मिळून ]]'''<ref>{{citation |url=http://gs.statcounter.com/#browser-ww-monthly-201203-201203-bar |title=Top 5 Browsers on March 2012 |publisher=StatCounter Global Stats}}</ref> || '''१०० %''' || '''२४.९८ %''' |- | style="background-color:#edf1f1"; "text-align:left; colspan="3"|{{Reflist|group=FF}} |- |style="background-color:#C0C0C0;text-align:center;text-style:normal" colspan="3"|<div align="center">{{navbar|फायरफॉक्सचा वापर}}</div> |}<noinclude> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * http://gs.statcounter.com/#browser_version-ww-monthly-201107-201107-bar * http://gs.statcounter.com/#browser-ww-monthly-201107-201107-bar [[वर्ग:मार्गक्रमण साचे]] </noinclude> 3hmnpntcptf20qyr3x49me96udn6j33 0 90537 2145587 2088778 2022-08-12T09:31:43Z 2409:4042:4B8E:4256:1413:6AF0:3C63:AD8D wikitext text/x-wiki {{हा लेख|मुळानदी}} {{माहितीचौकट नदी | नदी_नाव = मुळा नदी | नदी_चित्र = | नदी_चित्र_रुंदी = | नदी_चित्र_शीर्षक = | अन्य_नावे = | उगम_स्थान_नाव = आजोबा डोंगर | उगम_उंची_मी = | मुख_स्थान_नाव = | लांबी_किमी = १५५ | देश_राज्ये_नाव = महाराष्ट्र | उपनदी_नाव = मुळा नदिच्या कास ,मंधाळ,काळू इ.प्रमुख उपनद्या आहेत .या सर्व नद्या पारनेर मधील बालाघाट टेकड्यांवर उगम पावून मुळेत विसवतात.. | मुख्यनदी_नाव = [[प्रवरा नदी]] | सरासरी_प्रवाह_घनमी_प्रतिसे = | पाणलोट_क्षेत्र_वर्ग_किमी = २२७५.८६ | धरण_नाव = [[मुळा धरण|ज्ञानेश्वरसागर]] | तळटिपा = }} मुळा नदी [[सह्याद्री]] पर्वताच्या आजोबा डोंगराजवळ उगम पावते. ही प्राचीन नदी आहे . उगमापासून १३६ किलोमीटर वाहत आल्यावर बारागाव((नांदूर) (तालुका [[राहुरी]])(जिल्हा [[अहमदनगर]]) परिसरात तिला अडवून तिच्यावर [[धरण]] बांधण्यात आले आहे. इसवी सन १९५८ ते १९७२ दरम्यान बांधण्यात आलेले हे [[माती]]चे धरण जिल्ह्यातील सर्वांत मोठे म्हणजे २६ [[दशलक्ष]] घनफूट क्षमतेचे आहे. धरणाचा पाया खोदताना काही भागात [[वाळू]], काही भागात चिकणमाती, गेरू व कारा दगडाचे थर सापडले. त्यामुळे बऱ्याच अडचणी आल्या. देशात पहिल्यांदा [[जल]]विरोधी कॉंक्रीटचा पडदा या धरणाच्या पायात बांधून त्याला मजबुती देण्यात आली. धरणाच्या भिंतीची लांबी २८५६ मीटर, तर उंची ४८.१७ मीटर आहे. धरणाचे पाणलोट क्षेत्र २३४८ चौरस किलोमीटर आहे. पाण्याखाली १३ हजार २०० [[एकर]] जमीन गेली आहे. धरणाला डावा व उजवा असे दोन कालवे असून त्यातून [[राहुरी]], [[नेवासा|नेवासे]], [[शेवगाव]] व [[पाथर्डी तालुका|पाथर्डी]] तालुक्यातील शेतीला पाणी पुरवले जाते. धरणाच्या भिंतीलगत पाटबंधारे विभागाचे विश्रामगृह असून तेथून जलाशयाचे विहंगम दृश्य दिसते. या जलाशयाला '[[ज्ञानेश्वर]] सागर' असे नाव देण्यात आले आहे. तेथे मोठय़ा प्रमाणात [[मासेमारी]] चालते. नौकानयनासाठी हे उत्तम स्थान आहे. नगरपासून सुमारे ३५-४० किलोमीटर अंतरावर असलेले हे [[मुळा धरण]] पाहण्यासारखे आहे.{{संदर्भ हवा}} पुढे मुळा नदी राहुरी शहरामधून पुढे जाऊन नेवासे आणि राहुरीच्या सीमेवर असलेल्या राहुरी तालुक्यातील तिळापूर येथे [[प्रवरा नदी|प्रवरा]] नदीला मिळते, त्या ठिकाणी संगमेश्वराचे मंदिर असून निसर्गरम्य असे वातावरण आहे. प्रवरा ही [[गोदावरी नदी]]ची उपनदी आहे. ==विशेष== पुणे जिल्ह्यातली [[मुळा नदी]] वेगळी आहे. == संदर्भ == पहा: [[जिल्हावार नद्या]] , [[जिल्हावार धरणे]] {{विस्तार}} {{भारतातील नद्या}} [[वर्ग:नद्या]] [[वर्ग:अहमदनगर जिल्ह्यातील नद्या]] c4458tevmxxi141ssghgf38dluxltsw 14 91234 2145440 701398 2022-08-12T07:19:49Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:इंग्लंडच्या काउंट्या]] pz0707gocwb0si0njxfthpotj1am98z 14 91661 2145464 1457187 2022-08-12T07:29:27Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:इंग्लंड क्रिकेट]] bpruquh7rfvwnxy198an5b5pr80s8uw 0 93358 2145562 2086313 2022-08-12T09:16:23Z TEJAS N NATU 147252 /* चित्रदालन */अधिक अचूक वर्णनात्मक प्रतिमा संलग्न केली आहे wikitext text/x-wiki {{पक्षीचौकट |चित्र = White-browed Bulbul (Pycnonotus luteolus) drinking water W IMG 7781.jpg |मराठी नाव = {{लेखनाव}}, खर बुलबुल |हिंदी नाव = |संस्कृत नाव = सितभ्रू गोवत्सक |इंग्रजी नाव = White-browed Bulbul |शास्त्रीय नाव = Pycnonotus luteolus |कुळ = वल्गुवदाद्य (Pycnonotidae) }} ==आकार== {{लेखनाव}} हा साधारण २० सें. मी. (८ इं) आकाराचा पक्षी आहे. ==आवाज== {{audio|PycnonotusLuteolus.ogg|या बुलबुलचा आवाज ऐका}} ==शरिररचना== हा डोक्यावर तुरा नसलेला, फिकट हिरव्या रंगाचा पक्षी आहे. याचे कपाळ आणि भुवया पांढऱ्या असतात. भुवईच्या पांढऱ्या रंगावरून हे बुलबुल ओळखता येतात. नर आणि मादी दिसायला सारखेच असतात. ==वास्तव्य== {{लेखनाव}} [[भारत|भारतीय]] [[द्वीपकल्प|द्वीपकल्पात]] सर्वत्र आढळणारा स्थानिक निवासी पक्षी आहे तसेच [[श्रीलंका]] देशातही याचे वास्तव्य आहे. हे बुलबुल झुडपी विरळ जंगलात, बागेत, शुष्क पानगळीच्या जंगलात राहतात. ==प्रजाती== याच्या रंग आणि आकारावरून किमान २ उपजाती आहेत. भारतीय अपजातीच्या मानाने श्रीलंका येथील उपजात थोडी लहान आणि जास्त गडद असते. ==खाद्य== विविध [[कीटक]], [[फळ|फळे]], दाणे, [[मध]] हे बुलबुलचे मुख्य खाद्य आहे. बुलबुल विविध प्रकारची फळे खाणारे पक्षी असल्याने झाडांच्या बिया दूर अंतरावर पसरविण्यास यांचा मोठा सहभाग आहे. ==प्रजनन== [[मार्च]] ते [[सप्टेंबर]] हा कालावधी या बुलबुलचा विणीचा काळ असून जमिनीपासून २ मी. उंच झाडावर यांचे गवताचे, खोलगट घरटे असते. सहसा घरटे [[बांबू]]च्या रांजीत असते. मादी एकावेळी २-३ फिकट गुलाबी रंगाची त्यावर तपकिरी ठिपके असलेली अंडी देते. यांच्या अंड्यांवरील तपकिरी ठिपके [[लाल बुडाचा बुलबुल]]च्या अंड्यांवरील ठिपक्यांपेक्षा फिकट असतात. नर-मादी पिलांचे संगोपन करण्यापासून सर्व कामे मिळून करतात. == चित्रदालन == <gallery> File:पांढऱ्या भुवईचा बुलबुल.jpg|thumb|right|thumb|200px|पांढऱ्या भुवईचा बुलबुल(White-browed Bulbul) File:White-browed Bulbul (Pycnonotus luteolus) drinking water W IMG 7773.jpg| File:White-browed Bulbul (Pycnonotus luteolus) drinking water W IMG 7778.jpg| </gallery> [[Image:White-browed Bulbul.ogv|thumb|200px|left]] {{विस्तार}} {{DEFAULTSORT:बुलबुल, पांढऱ्या भुवईचा}} [[वर्ग:वल्गुवदाद्य]] [[वर्ग:पक्षी]] 82au4sw3ssbf4uxhzr8mg97vawv6j06 0 94409 2145426 2008119 2022-08-12T07:07:45Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[ऑरलँडो मॅजिक]] वरुन [[ओरलँडो मॅजिक]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[चित्र:OrlandoMagicNewLogo.gif|right|thumb|250 px|ऑरलँडो मॅजिकचा लोगो]] '''ऑरलँडो मॅजिक''' ({{lang-en|Orlando Magic}}) हा [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|अमेरिकेच्या]] [[ओरलॅंडो|ऑरलॅंडो]] शहरामधील एक व्यावसायिक [[बास्केटबॉल]] संघ आहे. हा संघ [[नॅशनल बास्केटबॉल असोसिएशन]]च्या आग्नेय विभागामध्ये खेळतो. ==बाह्य दुवे== {{Commons category|Orlando Magic|ऑरलँडो मॅजिक}} * [http://www.nba.com/Magic अधिकृत संकेतस्थळ] {{नॅशनल बास्केटबॉल असोसिएशन}} [[वर्ग:ओरलँडो]] [[वर्ग:नॅशनल बास्केटबॉल असोसिएशनमधील संघ]] q48zgcy6og8fexbn9g3pdl51mdwumt7 0 95508 2145186 1258364 2022-08-12T02:00:45Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट मासिक | नाव = तनिष्का | चित्र संचिका = Tanishka-logo.jpg | चित्र रुंदी = | चित्रवर्णन = तनिष्का (मासिक) | प्रकार = मासिक | विषय = | भाषा = [[मराठी]] | संपादक = | संपादक पदनाम = | माजी संपादक = | पत्रकारवर्ग = युनिक फीचर्स | खप = | प्रकाशक = | सशुल्क खप = | निःशुल्क खप = | एकूण खप = | स्थापना = | पहिल्या अंकाचा दिनांक =५ सप्टेंबर २००६ | अंतिम अंकाचा दिनांक = | अंतिम अंकक्रमांक = | कंपनी = सकाळ उद्योग समूह | देश = [[भारत]] | मुख्यालय शहर = [[मुंबई]] | संकेतस्थळ = | issn = }} तनिष्का हे [[मराठी]] साहित्यातील एक मानाचे [[मासिक]] आहे. ==बाह्य दुवे== {{विस्तार}} [[वर्ग:सकाळ माध्यम समूह]] [[वर्ग:मराठी मासिके]] [[वर्ग:अत्यंत छोटी पाने]] 6ynh7oeekq66uvmkm7o22kq7a9uwor9 0 95537 2145185 757421 2022-08-12T02:00:22Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = साप्ताहिक सकाळ | लोगो = | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = | प्रकार = साप्ताहिक | आकारमान = | स्थापना = २ ऑक्‍टोबर १९८७ | प्रकाशन बंद = | किंमत = | मालक = सकाळ उद्योग समूह | प्रकाशक = | संपादक = | मुख्य संपादक = | सहसंपादक = | व्यवस्थापकीय संपादक = | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = [[मराठी]] | राजकीय बांधिलकी = | खप = | मुख्यालय = | भगिनी वृत्तपत्रे = | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = }} ==बाह्य दुवे== [[वर्ग:सकाळ माध्यम समूह]] [[वर्ग:मराठी भाषेमधील नियतकालिके]] 5c7l460he2isabrufm37mg5s52crwto 0 99222 2145227 2084552 2022-08-12T03:34:19Z 2401:4900:52B4:E42:1:0:A1A3:CD6E wikitext text/x-wiki धान्याचे पीठ करण्याचे एक दगडी साधन.हे दोन वर्तुळाकार चपटया दगडयाचे बनलेले असते.या भागांना दोन तळ्या असे म्हणतात. [[File:पारंपारिक जाते.jpg|thumb|पारंपारिक जाते ==जात्याचा इतिहास == सनपूर्व दोन हजार वर्षापासून जाते प्रचारात असावे, असे मानण्यास आधार आहे. सिंधुसंस्कृतीशी समकालीन आणि समान असलेल्या लोथलमधील उत्खननात जाते (वरची तळी) सापडली आहेत. तशाच तऱ्हेची तळी असलेली जाती नेवासे, तडकोड, वडगाव व सिरपूर तेथील उत्खननात मिळाली आहेत. नागार्जुन आणि तक्षशिला येथील उत्खननात जाती सापडली आहेत.नेवासे येथील उत्खननात तर अनेक जाती सापडल्या आहेत.<ref>भारतीय संस्कृती कोश खंड तिसरा</ref> पिठाच्या गिरण्या सुरू होण्यापूर्वी आपल्या कुटुंब जीवनात जात्याला महत्त्वाचे स्थान होते. आजही खेड्यात पहाटेच्या प्रहरी जात्याची घरघर आवाज येतो, आणि त्या घरघरीबरोबरच दळणाऱ्या स्त्रीच्या मुखातून स्त्र्वणाऱ्या अमृतमधुर ओव्याही ऐकायला मिळतात. गाण्याने श्रम हलके होतात, म्हणून जात्यावर दळण दळताना स्त्रिया ओव्या म्हणतात.या ओव्या अनेक अनामिका स्त्रियांनी सहजपणे रचलेल्या असतात. त्यांत स्त्रीहृद्यातील अनेक भावभावनांचे कल्लोळ व्यक्त झालेले दिसतात.एखादी जबाबदारी स्वीकारली,कि ती पार पडण्यासाठी क्षमता आपोआप येते, हा भाव व्यक्त करण्यासाठी ‘जात्यावर बसल्यावर ओवी सुचते,’ अशी म्हण मराठीत प्रचारात आलेली आहे. जात्यावरच्या ओव्यातून जात्याविषयी कृतज्ञता अनेक प्रकारे व्यक्त झालेली आहे. जात्याला ईश्वर मानून एक लोक कवयित्री गाते –<br> जात्या तू ईश्वरा | तुंझ जेवण मला ठांव | घास घालिते मनोभाव ||<br> थोरल मांझ जात | खुंटा त्याचा चकमकी | आम्ही दळू या मायलेकी ||<br> थोरल मांझ जात | चवघी बायकांचं | घर वडील नायकांच || गीताच्या छंदात दळण सरत आल्यावर मराठी स्त्री आपल्या भक्तीसंपन्न भावनेच्या स्पर्शाने ओलावलेली एखादी ओवी म्हणून असा उपसंहार करते. पूर्वी ग्रामीण भागात वीज पोहोचली नव्हती.तेंव्हा ग्रामीण भागातील स्त्रिया सकाळी भल्या पाहटे जात्यावर धान्य दळत असत. आधुनिक काळात जात्याची जागा विजेवर चालणाऱ्या गिरणी(चक्की)ने जात्याची जागा घेतली आहे.तरी आजही ग्रामीण भागात "जाते" वापरले जाते व लोकप्रिय आहे.जात्यावर कडधान्य ही भरडले जातात.{{संदर्भ हवा}} == स्वरूप == [[धान्य]] जात्यात दळून त्याचे बारीक [[पीठ]] करतात. जाते आकाराने वर्तुळाकार गोल असते. जाते दगडाचे असून त्यामध्ये दोन तळ्या असतात.खालची तळी ही स्थिर असते.वरच्या तळ्याला कडेला एक उंच लाकडी खुंटा असतो.हा खुंटा हाती धरून वरची तळी फिरविता येते.या तळ्याच्या मध्यभागी असलेल्या छिद्रातून थोडे थोडे धान्य टाकतात.आणि दोन्ही तळ्याच्या घर्षणामुळे त्या धान्याचे पीठ होऊन तळ्याच्या कडाच्या फटीतून बाहेर येते. जाते घडाळ्याच्या विरुद्ध दिशेने फिरवले जाते. पूर्वीच्या स्त्रिया जात्यावर धान्य दळत असताना गाणी म्हणत, त्याला '''जात्यावरची ओवी''' असे म्हणत. ==उखळी सारखे जाते== हे गोल आकाराचे असुन खाली निमुळते आहे.वरच्या तळीच्या बाजु किंचित अर्धगोल असुन,तिचा खालचा भाग खोलगट आहे.वरच्या बाजुला खुंटा बसवण्यासाठी भोक पाडलेले आहे.धान्य घालण्यासाठी वरच्या तळीला जे तोंड असते.नेवासे येथील उत्खननात या प्रकारची अनेक जाती सापडली आहेत [[File:Jate.jpg|thumb|उखळीचे जाते]] ==ग़ोंडांचे मातीचे जाते== वरची तळी बरीच उंच असते.खालच्या तळीच्या उंच पृष्ठ्भागावर तो चांगला बसतो.हि भुमीया जमातीत वापरली जाणारी मातीची जाती आहेत. [[File:IMG-20180320-WA0011.jpg|thumb|गोंडांचे मातीचे जाते]] ==जात्यावरच्या ओव्या == प्राचीन मराठी वाङ्मयात संतानी जात्यावर व दळणाच्या क्रियेवर रचलेली अनेक परमार्थक रूपके आढळतात. इ.स.च्या सतराव्या शतकातील प्रसिद्ध संत केशवस्वामी यांचे हे पारमार्थिक दळण पाह्ण्यायोगे आहे ; येई वो कान्हाई हात लावी बाई | दळण दळितां पाही सोसलीचे || तूं माझी माऊली विश्रातींची छाया | होई दळावाया साहे मज || कृपयोगे हात लावी कृष्णमाय | तेणें व्देत पाहे वळीयलें || ज्ञाता-ज्ञान तळी विज्ञान खुंटा बळो | अधिष्ठान मुळी कृष्ण माझा || संसाराचे बीज दळियलें सहज | साहे झालो मज कृष्णमाय || कृष्णासंगे आम्ही सर्व दळीयलें | अखंड उरलें कृष्णरूप || गुरुकृपे केशवी दळण पूर्ण झालें | पुर्णी पूर्ण उरलें कृष्णरूप || भारतातील अनेक प्रादेशिक भाषांत जात्याविषयी आणि जात्यांवर म्हणायची गीते आढळतात. चार मुलीनी हात धरून जात्याप्रमाने गोल फिरण्याचा एक खेळ महाराष्ट्रात प्रचलित आहे ==संदर्भ== [[वर्ग:पाककला]] lcbgux8ye7xsvc5vte6pnagz7jjvla4 2145228 2145227 2022-08-12T03:34:44Z 2401:4900:52B4:E42:1:0:A1A3:CD6E wikitext text/x-wiki धान्याचे पीठ करण्याचे एक दगडी साधन.हे दोन वर्तुळाकार चपटया दगडयाचे बनलेले असते.या भागांना दोन तळ्या असे म्हणतात. [[File:पारंपारिक जाते.jpg|thumb|पारंपारिक जाते]] ==जात्याचा इतिहास == सनपूर्व दोन हजार वर्षापासून जाते प्रचारात असावे, असे मानण्यास आधार आहे. सिंधुसंस्कृतीशी समकालीन आणि समान असलेल्या लोथलमधील उत्खननात जाते (वरची तळी) सापडली आहेत. तशाच तऱ्हेची तळी असलेली जाती नेवासे, तडकोड, वडगाव व सिरपूर तेथील उत्खननात मिळाली आहेत. नागार्जुन आणि तक्षशिला येथील उत्खननात जाती सापडली आहेत.नेवासे येथील उत्खननात तर अनेक जाती सापडल्या आहेत.<ref>भारतीय संस्कृती कोश खंड तिसरा</ref> पिठाच्या गिरण्या सुरू होण्यापूर्वी आपल्या कुटुंब जीवनात जात्याला महत्त्वाचे स्थान होते. आजही खेड्यात पहाटेच्या प्रहरी जात्याची घरघर आवाज येतो, आणि त्या घरघरीबरोबरच दळणाऱ्या स्त्रीच्या मुखातून स्त्र्वणाऱ्या अमृतमधुर ओव्याही ऐकायला मिळतात. गाण्याने श्रम हलके होतात, म्हणून जात्यावर दळण दळताना स्त्रिया ओव्या म्हणतात.या ओव्या अनेक अनामिका स्त्रियांनी सहजपणे रचलेल्या असतात. त्यांत स्त्रीहृद्यातील अनेक भावभावनांचे कल्लोळ व्यक्त झालेले दिसतात.एखादी जबाबदारी स्वीकारली,कि ती पार पडण्यासाठी क्षमता आपोआप येते, हा भाव व्यक्त करण्यासाठी ‘जात्यावर बसल्यावर ओवी सुचते,’ अशी म्हण मराठीत प्रचारात आलेली आहे. जात्यावरच्या ओव्यातून जात्याविषयी कृतज्ञता अनेक प्रकारे व्यक्त झालेली आहे. जात्याला ईश्वर मानून एक लोक कवयित्री गाते –<br> जात्या तू ईश्वरा | तुंझ जेवण मला ठांव | घास घालिते मनोभाव ||<br> थोरल मांझ जात | खुंटा त्याचा चकमकी | आम्ही दळू या मायलेकी ||<br> थोरल मांझ जात | चवघी बायकांचं | घर वडील नायकांच || गीताच्या छंदात दळण सरत आल्यावर मराठी स्त्री आपल्या भक्तीसंपन्न भावनेच्या स्पर्शाने ओलावलेली एखादी ओवी म्हणून असा उपसंहार करते. पूर्वी ग्रामीण भागात वीज पोहोचली नव्हती.तेंव्हा ग्रामीण भागातील स्त्रिया सकाळी भल्या पाहटे जात्यावर धान्य दळत असत. आधुनिक काळात जात्याची जागा विजेवर चालणाऱ्या गिरणी(चक्की)ने जात्याची जागा घेतली आहे.तरी आजही ग्रामीण भागात "जाते" वापरले जाते व लोकप्रिय आहे.जात्यावर कडधान्य ही भरडले जातात.{{संदर्भ हवा}} == स्वरूप == [[धान्य]] जात्यात दळून त्याचे बारीक [[पीठ]] करतात. जाते आकाराने वर्तुळाकार गोल असते. जाते दगडाचे असून त्यामध्ये दोन तळ्या असतात.खालची तळी ही स्थिर असते.वरच्या तळ्याला कडेला एक उंच लाकडी खुंटा असतो.हा खुंटा हाती धरून वरची तळी फिरविता येते.या तळ्याच्या मध्यभागी असलेल्या छिद्रातून थोडे थोडे धान्य टाकतात.आणि दोन्ही तळ्याच्या घर्षणामुळे त्या धान्याचे पीठ होऊन तळ्याच्या कडाच्या फटीतून बाहेर येते. जाते घडाळ्याच्या विरुद्ध दिशेने फिरवले जाते. पूर्वीच्या स्त्रिया जात्यावर धान्य दळत असताना गाणी म्हणत, त्याला '''जात्यावरची ओवी''' असे म्हणत. ==उखळी सारखे जाते== हे गोल आकाराचे असुन खाली निमुळते आहे.वरच्या तळीच्या बाजु किंचित अर्धगोल असुन,तिचा खालचा भाग खोलगट आहे.वरच्या बाजुला खुंटा बसवण्यासाठी भोक पाडलेले आहे.धान्य घालण्यासाठी वरच्या तळीला जे तोंड असते.नेवासे येथील उत्खननात या प्रकारची अनेक जाती सापडली आहेत [[File:Jate.jpg|thumb|उखळीचे जाते]] ==ग़ोंडांचे मातीचे जाते== वरची तळी बरीच उंच असते.खालच्या तळीच्या उंच पृष्ठ्भागावर तो चांगला बसतो.हि भुमीया जमातीत वापरली जाणारी मातीची जाती आहेत. [[File:IMG-20180320-WA0011.jpg|thumb|गोंडांचे मातीचे जाते]] ==जात्यावरच्या ओव्या == प्राचीन मराठी वाङ्मयात संतानी जात्यावर व दळणाच्या क्रियेवर रचलेली अनेक परमार्थक रूपके आढळतात. इ.स.च्या सतराव्या शतकातील प्रसिद्ध संत केशवस्वामी यांचे हे पारमार्थिक दळण पाह्ण्यायोगे आहे ; येई वो कान्हाई हात लावी बाई | दळण दळितां पाही सोसलीचे || तूं माझी माऊली विश्रातींची छाया | होई दळावाया साहे मज || कृपयोगे हात लावी कृष्णमाय | तेणें व्देत पाहे वळीयलें || ज्ञाता-ज्ञान तळी विज्ञान खुंटा बळो | अधिष्ठान मुळी कृष्ण माझा || संसाराचे बीज दळियलें सहज | साहे झालो मज कृष्णमाय || कृष्णासंगे आम्ही सर्व दळीयलें | अखंड उरलें कृष्णरूप || गुरुकृपे केशवी दळण पूर्ण झालें | पुर्णी पूर्ण उरलें कृष्णरूप || भारतातील अनेक प्रादेशिक भाषांत जात्याविषयी आणि जात्यांवर म्हणायची गीते आढळतात. चार मुलीनी हात धरून जात्याप्रमाने गोल फिरण्याचा एक खेळ महाराष्ट्रात प्रचलित आहे ==संदर्भ== [[वर्ग:पाककला]] ofg378325sjv9a0aidu4xgxcxxi3m8r 2145229 2145228 2022-08-12T03:35:46Z 2401:4900:52B4:E42:1:0:A1A3:CD6E wikitext text/x-wiki [[File:पारंपारिक जाते.jpg|thumb|पारंपारिक जाते]] ==जात्याचा इतिहास == सनपूर्व दोन हजार वर्षापासून जाते प्रचारात असावे, असे मानण्यास आधार आहे. सिंधुसंस्कृतीशी समकालीन आणि समान असलेल्या लोथलमधील उत्खननात जाते (वरची तळी) सापडली आहेत. तशाच तऱ्हेची तळी असलेली जाती नेवासे, तडकोड, वडगाव व सिरपूर तेथील उत्खननात मिळाली आहेत. नागार्जुन आणि तक्षशिला येथील उत्खननात जाती सापडली आहेत.नेवासे येथील उत्खननात तर अनेक जाती सापडल्या आहेत.<ref>भारतीय संस्कृती कोश खंड तिसरा</ref> पिठाच्या गिरण्या सुरू होण्यापूर्वी आपल्या कुटुंब जीवनात जात्याला महत्त्वाचे स्थान होते. आजही खेड्यात पहाटेच्या प्रहरी जात्याची घरघर आवाज येतो, आणि त्या घरघरीबरोबरच दळणाऱ्या स्त्रीच्या मुखातून स्त्र्वणाऱ्या अमृतमधुर ओव्याही ऐकायला मिळतात. गाण्याने श्रम हलके होतात, म्हणून जात्यावर दळण दळताना स्त्रिया ओव्या म्हणतात.या ओव्या अनेक अनामिका स्त्रियांनी सहजपणे रचलेल्या असतात. त्यांत स्त्रीहृद्यातील अनेक भावभावनांचे कल्लोळ व्यक्त झालेले दिसतात.एखादी जबाबदारी स्वीकारली,कि ती पार पडण्यासाठी क्षमता आपोआप येते, हा भाव व्यक्त करण्यासाठी ‘जात्यावर बसल्यावर ओवी सुचते,’ अशी म्हण मराठीत प्रचारात आलेली आहे. जात्यावरच्या ओव्यातून जात्याविषयी कृतज्ञता अनेक प्रकारे व्यक्त झालेली आहे. जात्याला ईश्वर मानून एक लोक कवयित्री गाते –<br> जात्या तू ईश्वरा | तुंझ जेवण मला ठांव | घास घालिते मनोभाव ||<br> थोरल मांझ जात | खुंटा त्याचा चकमकी | आम्ही दळू या मायलेकी ||<br> थोरल मांझ जात | चवघी बायकांचं | घर वडील नायकांच || गीताच्या छंदात दळण सरत आल्यावर मराठी स्त्री आपल्या भक्तीसंपन्न भावनेच्या स्पर्शाने ओलावलेली एखादी ओवी म्हणून असा उपसंहार करते. पूर्वी ग्रामीण भागात वीज पोहोचली नव्हती.तेंव्हा ग्रामीण भागातील स्त्रिया सकाळी भल्या पाहटे जात्यावर धान्य दळत असत. आधुनिक काळात जात्याची जागा विजेवर चालणाऱ्या गिरणी(चक्की)ने जात्याची जागा घेतली आहे.तरी आजही ग्रामीण भागात "जाते" वापरले जाते व लोकप्रिय आहे.जात्यावर कडधान्य ही भरडले जातात.{{संदर्भ हवा}} == स्वरूप == [[धान्य]] जात्यात दळून त्याचे बारीक [[पीठ]] करतात. जाते आकाराने वर्तुळाकार गोल असते. जाते दगडाचे असून त्यामध्ये दोन तळ्या असतात.खालची तळी ही स्थिर असते.वरच्या तळ्याला कडेला एक उंच लाकडी खुंटा असतो.हा खुंटा हाती धरून वरची तळी फिरविता येते.या तळ्याच्या मध्यभागी असलेल्या छिद्रातून थोडे थोडे धान्य टाकतात.आणि दोन्ही तळ्याच्या घर्षणामुळे त्या धान्याचे पीठ होऊन तळ्याच्या कडाच्या फटीतून बाहेर येते. जाते घडाळ्याच्या विरुद्ध दिशेने फिरवले जाते. पूर्वीच्या स्त्रिया जात्यावर धान्य दळत असताना गाणी म्हणत, त्याला '''जात्यावरची ओवी''' असे म्हणत. ==उखळी सारखे जाते== हे गोल आकाराचे असुन खाली निमुळते आहे.वरच्या तळीच्या बाजु किंचित अर्धगोल असुन,तिचा खालचा भाग खोलगट आहे.वरच्या बाजुला खुंटा बसवण्यासाठी भोक पाडलेले आहे.धान्य घालण्यासाठी वरच्या तळीला जे तोंड असते.नेवासे येथील उत्खननात या प्रकारची अनेक जाती सापडली आहेत [[File:Jate.jpg|thumb|उखळीचे जाते]] ==ग़ोंडांचे मातीचे जाते== वरची तळी बरीच उंच असते.खालच्या तळीच्या उंच पृष्ठ्भागावर तो चांगला बसतो.हि भुमीया जमातीत वापरली जाणारी मातीची जाती आहेत. [[File:IMG-20180320-WA0011.jpg|thumb|गोंडांचे मातीचे जाते]] ==जात्यावरच्या ओव्या == प्राचीन मराठी वाङ्मयात संतानी जात्यावर व दळणाच्या क्रियेवर रचलेली अनेक परमार्थक रूपके आढळतात. इ.स.च्या सतराव्या शतकातील प्रसिद्ध संत केशवस्वामी यांचे हे पारमार्थिक दळण पाह्ण्यायोगे आहे ; येई वो कान्हाई हात लावी बाई | दळण दळितां पाही सोसलीचे || तूं माझी माऊली विश्रातींची छाया | होई दळावाया साहे मज || कृपयोगे हात लावी कृष्णमाय | तेणें व्देत पाहे वळीयलें || ज्ञाता-ज्ञान तळी विज्ञान खुंटा बळो | अधिष्ठान मुळी कृष्ण माझा || संसाराचे बीज दळियलें सहज | साहे झालो मज कृष्णमाय || कृष्णासंगे आम्ही सर्व दळीयलें | अखंड उरलें कृष्णरूप || गुरुकृपे केशवी दळण पूर्ण झालें | पुर्णी पूर्ण उरलें कृष्णरूप || भारतातील अनेक प्रादेशिक भाषांत जात्याविषयी आणि जात्यांवर म्हणायची गीते आढळतात. चार मुलीनी हात धरून जात्याप्रमाने गोल फिरण्याचा एक खेळ महाराष्ट्रात प्रचलित आहे ==संदर्भ== [[वर्ग:पाककला]] stvlmmibk04ye2jozaxd17ims4rj4tm 14 99370 2145435 1457193 2022-08-12T07:15:52Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:इंग्रजी चित्रकथा]] वरुन [[वर्ग:इंग्लिश चित्रकथा]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:भाषेनुसार चित्रकथा]] b79wvsx8x7mv9npbgtl63ekgds96dvo 0 99598 2145404 2120994 2022-08-12T06:53:00Z 2409:4042:4D89:70F5:7FDA:6CD8:9408:4BD3 wikitext text/x-wiki भारताच्या प्रांतांतील सर्व खात्यांचा कारभार भारतीय प्रतिनिधींच्या हाती सोपविण्यात आला. तीन [[गोलमेज परिषद|गोलमेज परिषदांनंतर]] हा कायदा पास झाला. प्रांतांना [[स्वायत्तता]] देण्यात आली. [[सिंध]] आणि [[ओरिसा]] हे दोन नवीन प्रांत निर्माण झाले. १९३५ सालच्या या कायद्यान्वये भारतात अंतर्गत स्वशासनाचा पाया घातला गेला.या कायद्याने केंद्रात दुहेरी शासन व्यवस्था सुरू केली.मात्र आधी सुरू असलेली दुहेरी पद्धत बंद करण्यात आली.याच कायद्यान्वये संघराज्याची निर्मिती केली गेली.या कायद्यात प्रामुख्याने 321कलमे व 10परिशिष्ट होती. तसेच दलीत वर्ग महिला आणि कामगार यांच्यासाठी स्वतंत्र मतदारसंघाची तरतूद या कायद्यान्वये करण्यात आली. या कायद्याने भारत मंत्र्याचा पगार ब्रिटनच्या तिजोरीतून देण्याचे ठरले. ब्रिटिश आयात मालावर जकात बसविण्यात आले. {{भारताचा घटनात्मक इतिहास}}@ प्रमुख स्रोत@ 1 सायमन कमिशनचा अहवाल 2 नेहरू अहवाल 3 तिन्ही गोलमेज परिषदांची श्वेतपत्रिक 4 ब्रिटिश सरकाची श्वेतपत्रिका 5 मूडिनन अहवाल {{विस्तार}} * 14 भाग,321 कलम,10 परिशिष्टे होती . *All India federation तरतुद होती . * सुची:- संघ सुची (५९) , प्रांतिक (५४) समवर्ती (३६) * राज्यपालाकडे (गव्हनर जनरलकडे) *1919 च्‍या कायदनुषर जी प्रान्‍तिक स्वरावर द्विशासन व्यवस्था निर्माण केली होती ती आता केंद्रपातळीवर निर्माण करण्यात आली . * स्वायत्तता लागु * फेडरल कोर्टची स्थापना 1 oct 1937 * विषयक तरतुदी *RBI =1935 * कश्यप ," या कायदयातुन घटनेचा 75% भाग घेतला आहे ." * लोकसेवा आयोग *10% लोकांना मतदानाचा अधिकार * कापदे मडळांत १/३ मुस्लिम प्रतिनिमित्व . * या काय्याअंतर्गत मुस्लिमच नव्हे तर शीख, भारतीय Christian आणि anglo indian यांच्यासाठीही स्वतंत्रप्रतिनिधित्व प्रदान केले. * केंद्राकडून राज्यांना निर्देश देण्याची कल्पना आपल्या घटनाकारांनी 1935 कडून घेतली. * भारत सरकार कायदा 1935 प्रमाणे केलेल्या मुंबई प्रांताच्या विधान परिषदेची पहिली सभा 20जुलै 1937 रोजी पुणे येथे झाली. [[वर्ग:भारताचा घटनात्मक इतिहास]] 6885ust99c4btg5o21muz7901qxmulc 0 100928 2145378 1824249 2022-08-12T06:30:02Z Khirid Harshad 138639 /* बाह्य दुवे */ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket team |county= ऑकलंड क्रिकेट संघ |image=[[Image:Auckland Aces logo.png]] |oneday= ''ऑकलंड एसेस'' |coach= {{flagicon|Zimbabwe}} [[पॉल स्ट्रॅंग]] |captain= {{flagicon|New Zealand}} [[गॅरेथ हॉपकिन्स]] |founded= १८७३ |ground= [[कोलिन मेडन पार्क]] |capacity= ४,००० |fcdebutvs= कॅंटबरी |fcdebutyr= १८७३ |fcdebutvenue= ख्राईस्टचर्च |website= {{संकेतस्थळ|http://www.aucklandcricket.co.nz/|अधिकृत|इंग्लिश}} }} '''ऑकलंड एसेस ''' न्यू झीलंड मधील प्रथम श्रेणी क्रिकेट संघ आहे. ==बाह्य दुवे== *[http://www.aucklandcricket.co.nz/index.aspx Auckland Aces Official Website] {{एच.आर.व्ही. चषक}} {{२०११ २०-२० चॅंपियन्स लीग संघ}} [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ]] [[वर्ग:ऑकलंड]] r6jse3fcqhhzrfa9t1z83auseoa95cn 0 126249 2145338 1766766 2022-08-12T06:15:36Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट खेळाडू | मथळापट्टी_रंग = | नाव = लारीसा सदरांगणी | चित्र = | चित्र_रुंदी = | चित्र_शीर्षक = | जन्मनाव =लारीसा सदरांगणी | पूर्णनाव = लारीसा सदरांगणी | टोपणनाव = लारीसा सदरांगणी | राष्ट्रीयत्व = | निवासस्थान = | जन्म_दिनांक = | जन्म_स्थान = | मृत्यू_दिनांक = | मृत्यू_स्थान = | उंची = | वजन = | संकेतस्थळ = | देश = | खेळ = [[बॅडमिंटन]] | खेळांतर्गत_प्रकार = | महाविद्यालयीन_संघ = | क्लब = | संघ = | व्यावसायिक_पदार्पण = | प्रशिक्षक = | निवृत्ती = | प्रशिक्षित = | जागतिक = | प्रादेशिक = | राष्ट्रीय = | ऑलिंपिक = | पॅरालिंपिक = | सर्वोच्च_मानांकन = | वैयक्तिक_उत्कृष्ट = | पदकसाचे = | पदके_दाखवा = }} '''लारीसा सदरांगणी''' ही भारतीय वंशाची न्यू झीलँडची बॅडमिंटनपटू आहे. {{विस्तार}} ==बाह्य दुवे== *[http://www.tournamentsoftware.com/find.aspx?a=8&oid=209B123F-AA87-41A2-BC3E-CB57133E64CC&q=10411 Results 1996-1997] *[http://www.tournamentsoftware.com/find.aspx?a=8&oid=209B123F-AA87-41A2-BC3E-CB57133E64CC&q=12656 Results 1998-2001] *[http://www.sindhiinfo.com/sports/larisa.asp sindhiinfo.com] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे बॅडमिंटनपटू|सदरांगणी, लारिसा]] [[वर्ग:भारतीय बॅडमिंटन खेळाडू|सदरांगणी, लारिसा]] [[वर्ग:स्त्री चरित्रलेख]] 6eh774g8rvsabuofmljkbtc0ff5e3ti 2145345 2145338 2022-08-12T06:18:13Z अभय नातू 206 /* बाह्य दुवे */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट खेळाडू | मथळापट्टी_रंग = | नाव = लारीसा सदरांगणी | चित्र = | चित्र_रुंदी = | चित्र_शीर्षक = | जन्मनाव =लारीसा सदरांगणी | पूर्णनाव = लारीसा सदरांगणी | टोपणनाव = लारीसा सदरांगणी | राष्ट्रीयत्व = | निवासस्थान = | जन्म_दिनांक = | जन्म_स्थान = | मृत्यू_दिनांक = | मृत्यू_स्थान = | उंची = | वजन = | संकेतस्थळ = | देश = | खेळ = [[बॅडमिंटन]] | खेळांतर्गत_प्रकार = | महाविद्यालयीन_संघ = | क्लब = | संघ = | व्यावसायिक_पदार्पण = | प्रशिक्षक = | निवृत्ती = | प्रशिक्षित = | जागतिक = | प्रादेशिक = | राष्ट्रीय = | ऑलिंपिक = | पॅरालिंपिक = | सर्वोच्च_मानांकन = | वैयक्तिक_उत्कृष्ट = | पदकसाचे = | पदके_दाखवा = }} '''लारीसा सदरांगणी''' ही भारतीय वंशाची न्यू झीलँडची बॅडमिंटनपटू आहे. {{विस्तार}} ==बाह्य दुवे== *[http://www.tournamentsoftware.com/find.aspx?a=8&oid=209B123F-AA87-41A2-BC3E-CB57133E64CC&q=10411 Results 1996-1997] *[http://www.tournamentsoftware.com/find.aspx?a=8&oid=209B123F-AA87-41A2-BC3E-CB57133E64CC&q=12656 Results 1998-2001] *[http://www.sindhiinfo.com/sports/larisa.asp sindhiinfo.com] {{DEFAULTSORT:सदरांगणी, लारिसा}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे बॅडमिंटनपटू]] [[वर्ग:भारतीय बॅडमिंटन खेळाडू]] [[वर्ग:स्त्री चरित्रलेख]] pko2mmr5py7ekw83kshocgbnoglc0z9 2145348 2145345 2022-08-12T06:18:34Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट खेळाडू | मथळापट्टी_रंग = | नाव = लारीसा सदरांगणी | चित्र = | चित्र_रुंदी = | चित्र_शीर्षक = | जन्मनाव =लारीसा सदरांगणी | पूर्णनाव = लारीसा सदरांगणी | टोपणनाव = लारीसा सदरांगणी | राष्ट्रीयत्व = | निवासस्थान = | जन्म_दिनांक = | जन्म_स्थान = | मृत्यू_दिनांक = | मृत्यू_स्थान = | उंची = | वजन = | संकेतस्थळ = | देश = | खेळ = [[बॅडमिंटन]] | खेळांतर्गत_प्रकार = | महाविद्यालयीन_संघ = | क्लब = | संघ = | व्यावसायिक_पदार्पण = | प्रशिक्षक = | निवृत्ती = | प्रशिक्षित = | जागतिक = | प्रादेशिक = | राष्ट्रीय = | ऑलिंपिक = | पॅरालिंपिक = | सर्वोच्च_मानांकन = | वैयक्तिक_उत्कृष्ट = | पदकसाचे = | पदके_दाखवा = }} '''लारीसा सदरांगणी''' ही भारतीय वंशाची न्यू झीलँडची बॅडमिंटनपटू आहे. {{विस्तार}} ==बाह्य दुवे== *[http://www.tournamentsoftware.com/find.aspx?a=8&oid=209B123F-AA87-41A2-BC3E-CB57133E64CC&q=10411 Results 1996-1997] *[http://www.tournamentsoftware.com/find.aspx?a=8&oid=209B123F-AA87-41A2-BC3E-CB57133E64CC&q=12656 Results 1998-2001] *[http://www.sindhiinfo.com/sports/larisa.asp sindhiinfo.com] {{DEFAULTSORT:सदरांगणी, लारिसा}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे बॅडमिंटनपटू]] [[वर्ग:भारतीय बॅडमिंटन खेळाडू]] [[वर्ग:स्त्री चरित्रलेख]] [[वर्ग:इ.स. १९७० मधील जन्म]] 5mh8s097gm1k9vkm3cufzaoqyhs1j2c 14 126356 2145332 1411302 2022-08-12T06:11:17Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:देशानुसार बॅडमिंटन खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे खेळाडू|बॅ]] 0aa52uhcoak9o4mzrz4ywxbjili6u4f 2145336 2145332 2022-08-12T06:13:04Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलॅंडचे बॅडमिंटनपटू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे बॅडमिंटनपटू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:देशानुसार बॅडमिंटन खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे खेळाडू|बॅ]] 0aa52uhcoak9o4mzrz4ywxbjili6u4f 0 127469 2145187 2033871 2022-08-12T02:01:11Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट वृत्तपत्र | नाव = सकाळ टाइम्स | लोगो = | लोगो रुंदी = | चित्र = | चित्र रुंदी = | चित्र शीर्षक = | प्रकार = [[दैनिक]] | आकारमान = ४७० × ३१५ मीमी | स्थापना = | प्रकाशन बंद = | किंमत = | मालक = [[सकाळ समूह]] | प्रकाशक = [[सकाळ समूह]] | संपादक = | मुख्य संपादक = राहुल चंदावरकर<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दिनांक=३० जून, २०१२ | दुवा=http://epaper.sakaaltimes.com/SakaalTimes/30Jun2012/Enlarge/page6.htm | title=सकाळ टाईम्स मधील उल्लेख | ॲक्सेसदिनांक=३० जून, २०१२}}</ref> | सहसंपादक = | व्यवस्थापकीय संपादक = | वृत्तसंपादक = | व्यवस्थापकीय डिझाइन संपादक = | निवासी संपादक = | निवासी प्रमुख = | मतसंपादक = | क्रीडासंपादक = | छायाचित्रसंपादक = | पत्रकारवर्ग = | भाषा = [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]] | राजकीय बांधिलकी = | खप = | मुख्यालय = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[पुणे]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]] | भगिनी वृत्तपत्रे = [[सकाळ]] | ISSN = | oclc = | संकेतस्थळ = [http://www.sakaaltimes.com/ सकाळटाइम्स.कॉम] }} '''सकाळ टाइम्स''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[पुणे]] शहरातून प्रसिद्ध होणारे इंग्रजी वृत्तपत्र आहे. ==संदर्भ आणि नोंदी== {{संदर्भयादी}} {{विस्तार}} {{पुण्यातील वृत्तपत्रे}} {{पुणे}} [[वर्ग:भारतामधील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:इंग्लिश भाषेमधील वृत्तपत्रे]] [[वर्ग:सकाळ माध्यम समूह]] k6yq2ha926y2ohvily2654bhtw5g97r 0 128927 2145571 2110311 2022-08-12T09:21:16Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tournament main | name = एच.आर.व्ही. चषक | image =HRC Cup logo.jpg | imagesize = 250px | country = {{Flagicon|New Zealand}} [[न्यू झीलँड]] | caption = | administrator = [[न्यू झीलँड क्रिकेट]] | cricket format = [[२०-२० सामने]] | first = २००५-०६ | last = | tournament format = [[साखळी सामने]] आणि अंतिम | participants = ६ | champions = [[ऑकलंड एसेस]] | most successful = [[ऑकलंड एसेस]] (३ वेळा) | qualification =[[२०-२० चॅंपियन्स लीग]] | most runs = | most wickets = | website = [http://www.blackcaps.co.nz/domestic/hrv-cup-twenty20/95/schedule.aspx HRV Cup] }} '''एच.आर.व्ही. चषक''' ही [[न्यू झीलंड]] मधील टी-२० [[क्रिकेट]] स्पर्धा आहे. ही स्पर्धा २००६ पासून दरवर्षी खेळवली जाते. विजेता संघ [[२०-२० चॅंपियन्स लीग]] सामन्यासाठी पात्र होतो. स्पर्धेचे नाव २००९ पर्यंत स्टेट टी२० होते. ==संघ== {| class="wikitable" |- bgcolor="#efefef" ! संघ !! विजेता !! द्वितिय |- |[[ऑकलंड एसेस]] || ३ || २ |- |[[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स]] || २ || १ |- |[[कँटरबरी विझार्ड्स]] || १ || २ |- |[[ओटॅगो वोल्ट्स]] || १ || १ |- |[[नॉर्थन डिस्ट्रीक्ट नाईट्स]] || ० || १ |- |[[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स]] || ० || ० |} ==स्पर्धा निकाल== {| class="wikitable" style="font-size:95%; text-align:center;" |- !rowspan=2|स्पर्धा !rowspan=2|अंतिम सामना मैदान !colspan=3|अंतिम सामना !rowspan=2 width=120|प्रकार !rowspan=2|सामने |- !width=150|विजेता !width=160|निकाल !width=150|उप-विजेता |- !colspan=7|न्यू झीलंड टी२० स्पर्धा |- |२००५-०६ |[[इडन पार्क]], [[ऑकलॅंड]] |[[कँटरबरी विझार्ड्स]]<br />{{small|१८०/४ (१७.२ षटके)}} |६ गडी राखुन विजयी'''<br />[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/current/match/235763.html धावफलक] |[[ऑकलंड एसेस]]<br />{{small|१७९/७ (२० षटके)}} |{{small|साखळी सामने, दोन गट, अंतिम सामना}} |७ |- !colspan=7|स्टेट टी२० |- |२००६-०७ |[[इडन पार्क]], [[ऑकलॅंड]] |[[ऑकलंड एसेस]]<br />{{small|२११/५ (२० षटके)}} |६० धावांनी विजयी'''<br />[http://www.espncricinfo.com/newzealand/engine/current/match/254471.html धावफलक] |[[ओटॅगो वोल्ट्स]]<br />{{small|१५१ (२० षटके)}} |rowspan=2|{{small|साखळी सामने, अंतिम सामना}} |rowspan=2|16 |- |२००७-०८ |[[पुकेकुरा पार्क]], [[न्यू प्लिमथ, न्यू झीलँड|न्यू प्लिमथ]] |[[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स]]<br />{{small|१५०/५ (२० षटके)}} |५ गडी राखुन विजयी'''<br />[http://www.espncricinfo.com/nzdomestic/engine/current/match/305043.html धावफलक] |[[नॉर्थन डिस्ट्रीक्ट नाईट्स]]<br />{{small|१४८/८ (२० षटके)}} |- |२००८-०९ |[[युनिव्हर्सिटी ओव्हल]], [[ड्युनेडिन]] |[[ओटॅगो वोल्ट्स]] |साखळी सामन्यात नं १''')<br />[http://www.espncricinfo.com/nzdomestic/engine/current/match/371852.html धावफलक] |[[कँटरबरी विझार्ड्स]] |{{small|साखळी सामने, अंतिम सामना}} |25 |- !colspan=7|एच.आर.व्ही. चषक |- |[[२०१० एचआरव्ही चषक|२००९-१०]] |[[पुकेकुरा पार्क]], [[न्यू प्लिमथ, न्यू झीलँड|न्यू प्लिमथ]] |[[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स]]<br />{{small|२०६/६ (२० षटके)}} |७८ धावांनी विजयी'''<br />[http://www.espncricinfo.com/nzdomestic-09/engine/current/match/424951.html धावफलक] |[[ऑकलंड एसेस]]<br />{{small|१२८ (१६.१ षटके)}} |rowspan=3|{{small|साखळी सामने दुहेरी, अंतिम सामना}} |rowspan=3|31 |- |[[२०१०-११ एचआरव्ही चषक|२०१०-११]] |[[कोलिन मेडन पार्क]], [[ऑकलंड]] |[[ऑकलंड एसेस]]<br />{{small|१५८/८ (२० षटके)}} |४ धावांनी विजयी'''<br />[http://www.espncricinfo.com/nzdomestic-2010/engine/match/475414.html धावफलक] |[[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स]]<br />{{small|१५४/९ (२० षटके)}} |- |[[२०११-१२ एचआरव्ही चषक|२०११-१२]] |[[कोलिन मेडन पार्क]], [[ऑकलंड]] |'''[[ऑकलंड एसेस]]<br />{{small|१९६/५ (२० षटके)}} |४४ धावांनी विजयी'''<br />[http://scoring.blackcaps.co.nz/livescoring/match1360/scorecard.aspx धावफलक] ||[[कँटरबरी विझार्ड्स]]<br />{{small|१५३ (१८.३ षटके)}} |} ;माहिती *२००८-०९ हंगामा पासुन, विजेता संघ [[२०-२० चॅंपियन्स लीग]] सामन्यासाठी पात्र. *२०१०-११ हंगामा पासुन प्रत्येक संघाला २ परदेशी खेळाडू खेळवण्याची परवाणगी. ==संदर्भ व नोंदी== {{संदर्भयादी}} {{एच.आर.व्ही. चषक}} {{२०-२० चँपियन्स लीग}} [[वर्ग:एच.आर.व्ही. चषक]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] [[वर्ग:२०-२० क्रिकेट लीग]] f7yn0i40fs2j513hwavlp42omqjwi3y 0 128930 2145589 1806732 2022-08-12T09:32:15Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड मधील क्रिकेट संघ → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket team |county=कॅंटबूरी |image=[[File:Canterbury Wizards Logo.jpg|250px]] |oneday=कॅंटबूरी विझार्ड |coach={{flagicon|England}} [[बॉब कार्टर]] |captain={{flagicon|New Zealand}} [[पीटल फुल्टॉन]] |founded=१८६४ |ground=क्वीन्स एलिझाबेथ-२ पार्क |capacity=२०,००० |fcdebutvs=[[ओटॅगो वोल्ट्स]] |fcdebutyr=१८६४ |fcdebutvenue=डुनेडीन |website=[http://www.canterburycricket.org.nz Canterbury Wizards] }} '''कॅंटबूरी विझार्ड''' [[न्यू झीलंड]] मधील प्रथम श्रेणी क्रिकेट संघ आहे. ==बाह्य दुवे== {{Commons category|Canterbury cricket team|कॅंटबूरी विझार्ड}} *[http://www.canterburycricket.org.nz Canterbury Wizards Official Website] {{एच.आर.व्ही. चषक}} [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ]] erl2krp7k5oikjemxrkfrlg97dckytc 0 128932 2145590 1806631 2022-08-12T09:32:19Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड मधील क्रिकेट संघ → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket team |county=नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट |image=[[File:Northern Knights.jpg|180px]] |Team Name =याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स |coach={{flagicon|New Zealand}} [[ग्रॅंट ब्रॅडबर्न]] |captain={{flagicon|New Zealand}} [[स्कॉट स्टायरीस]] |overseas1={{flagicon|England}} [[मॅट प्रायर]] <br> {{flagicon|Australia}} [[ब्रॅड हॉज]] |founded=१९५५ |ground=[[सेडन पार्क]] |capacity=१०,००० |fcdebutvs=[[ऑकलंड एसेस]] |fcdebutyr=१९५५ |fcdebutvenue=हॅमिल्टन |website=[http://www.howcricketchangedmylife.com Northern Districts Cricket] }} '''याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स''' [[न्यू झीलँड]] मधील प्रथम श्रेणी क्रिकेट संघ आहे. हा संघ न्यू झीलँडच्या [[ओकलंड]] सोडून उरलेल्या [[उत्तर द्वीप (न्यू झीलँड)|उत्तर द्वीपाचे]] प्रतिनिधित्व करतो. ==बाह्य दुवे== *[http://www.howcricketchangedmylife.com Northern Knights Official Website] *[http://www.northcricket.co.nz/ Northland Cricket Association] *[http://www.cmcricket.co.nz/ Counties Manukau Cricket Association] *[http://www.hamiltoncricket.co.nz/ Hamilton Cricket Association] *[http://www.bopcricket.co.nz/ Bay of Plenty Cricket Association] *[http://www.pbcricket.co.nz/ Poverty Bay Cricket Association] *[http://www.allteams.co.nz/papakura-cricket-club/ Papakura Cricket Club] {{एच.आर.व्ही. चषक}} [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ]] smmhzhgo9js2tye77qrarn7dng4jilb 0 128934 2145591 1766145 2022-08-12T09:32:22Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड मधील क्रिकेट संघ → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket team |county=वेलिंग्टन |image=[[File:Wellington Firebirds logo.png]] |oneday=वेलिंग्टन फायरबर्ड्स |coach={{flagicon|Australia}} [[जेमी सिडन्स]] |captain={{flagicon|New Zealand}} [[ग्रँट एलियॉट]] |founded=१८७३ |ground=[[बेसिन रिझर्व]] |capacity=११,६०० |fcdebutvs=[[ऑकलंड एसेस]] |fcdebutyr=१८७३ |fcdebutvenue=वेलिंग्टन |website=[http://www.cricketwellington.co.nz Wellington Firebirds] }} '''वेलिंग्टन फायरबर्ड्स ''' न्यू झीलंड मधील प्रथम श्रेणी क्रिकेट संघ आहे. ==बाह्य दुवे== * [http://www.cricketwellington.co.nz/ Wellington Cricket Association] {{एच.आर.व्ही. चषक}} [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ]] [[वर्ग:वेलिंग्टन]] oopia90hkd2qwvr6vmwg1qe3e3qazg5 0 129594 2145584 2061870 2022-08-12T09:29:42Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा २०१२ | team1_image = Flag of India.svg | team1_name = भारत | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | from_date = २३ ऑगस्ट | to_date = ११ सप्टेंबर २०१२ | team1_captain = [[महेंद्रसिंग धोणी]] | team2_captain = [[रॉस टेलर]] | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = 2 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[चेतेश्वर पुजारा]] (२१६) | team2_tests_most_runs = [[रॉस टेलर]] (१५७) | team1_tests_most_wickets = [[रविचंद्रन अश्विन]] (१८) | team2_tests_most_wickets = [[टिम साऊथी]] (८) | player_of_test_series = [[रविचंद्रन अश्विन]] (भा) | no_of_twenty20s = 2 | team1_twenty20s_won = 0 | team2_twenty20s_won = 1 | team1_twenty20s_most_runs = [[विराट कोहली]] (७०) | team2_twenty20s_most_runs = [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] (९१) | team1_twenty20s_most_wickets = [[इरफान पठाण]] (३) | team2_twenty20s_most_wickets = [[काईल मिल्स]] (२)<br />[[जेम्स फ्रॅंकलिन]] (२) | player_of_twenty20_series = [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] (न्यू) }} सप्टेंबर मध्ये श्रीलंकेत होणाऱ्या [[२०-२० विश्व अजिंक्यपद स्पर्धा, २०१२|आयसीसी विश्व टी२०]] स्पर्धेची पुर्व-तयारी म्हणून न्यू झीलंडचा संघ २-कसोटी आणि २-आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यांच्या मालिकेसाठी भारतात आला होता. दौऱ्याची सुरुवात २३ ऑगस्ट रोजी कसोटी मालिकेने झाली आणि ११ सप्टेंबर २०१२ रोजी टी२० सामन्याचे सांगता झाली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |title=भारतातील कसोटी मालिकेआधी न्यूझीलंडसाठी सराव सामने नाहीत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2012/content/story/565921.html |प्रकाशक=[[इएसपीएन क्रिकइन्फो]] |दिनांक=२३ मे २०१२|भाषा=इंग्रजी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/565793.html?template=fixtures |title=न्यूझीलंडचा भारत दौरा, २०१२&ndash; सामने | प्रकाशक=[[इएसपीएन क्रिकइन्फो]] |दिनांक=२६ मे २०१२|भाषा=इंग्रजी }}</ref> =संघ= {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:auto" |- ! colspan=2|कसोटी मालिका ! colspan=2|ट्वेंटी२० मालिका |- |- ! {{cr|IND}}<ref>[http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2012/content/squad/576820.html भारतीय कसोटी संघ]. इएसपीएन क्रिकइन्फो. १८ ऑगस्ट २०१२. (इंग्रजी मजकूर)</ref> ! {{cr|NZL}}<ref>[http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2012/content/squad/576060.html न्यूझीलंड कसोटी संघ]. इएसपीएन क्रिकइन्फो. १८ ऑगस्ट २०१२. (इंग्रजी मजकूर)</ref> ! {{cr|IND}}<ref>[http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2012/content/squad/576821.html भारतीय ट्वेंटी२० संघ]. इएसपीएन क्रिकइन्फो. १८ ऑगस्ट २०१२. (इंग्रजी मजकूर)</ref> ! {{cr|NZL}}<ref>[http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2012/content/squad/577417.html न्यूझीलंड ट्वेंटी२० संघ]. इएसपीएन क्रिकइन्फो. १८ ऑगस्ट २०१२. (इंग्रजी मजकूर)</ref> |-style="vertical-align:top" | * [[महेंद्रसिंग धोणी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) / ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[अजिंक्य रहाणे]] * [[इशांत शर्मा]] * [[उमेश यादव]] * [[गौतम गंभीर]] * [[चेतेश्वर पुजारा]] * [[झहीर खान]] * [[पियुष चावला]] * [[प्रग्यान ओझा]] * [[रविचंद्रन अश्विन]] * [[विराट कोहली]] * [[विरेंद्र सेहवाग]] * <s>[[व्ही.व्ही.एस. लक्ष्मण]]</s><ref>[http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2012/content/story/578096.html लक्ष्मणची आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमधून निवृत्ती]. इएसपीएन क्रिकइन्फो. १८ ऑगस्ट २०१२. (इंग्रजी मजकूर)</ref> * [[सचिन तेंडुलकर]] * [[सुब्रमण्यम बद्रीनाथ]] * [[सुरेश रैना]] | * [[रॉस टेलर]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[केन विल्यमसन]] * [[क्रिस मार्टिन]] * [[क्रुगर वान विक]] * [[जीतन पटेल]] * [[जेम्स फ्रॅंकलिन]] * [[टिम साऊथी]] * [[ट्रेंट बोल्ट]] * [[डग ब्रेसवेल]] * [[डॅनियल फ्लिन]] * [[तरुण नेथुला]] * [[नील वॅगनर]] * [[बी.जे. वॅटलिंग]] * [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[मार्टिन गुप्टिल]] | * [[महेंद्रसिंग धोणी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) / ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[अशोक दिंडा]] * [[इरफान पठाण]] * [[गौतम गंभीर]] * [[झहीर खान]] * [[पियुष चावला]] * [[मनोज तिवारी]] * [[युवराज सिंग]] * [[रविचंद्रन अश्विन]] * [[रोहित शर्मा]] * [[लक्ष्मीपती बालाजी]] * [[विराट कोहली]] * [[विरेंद्र सेहवाग]] * [[सुरेश रैना]] * [[हरभजन सिंग]] | * [[रॉस टेलर]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[ॲडम मिलने]] * [[काईल मिल्स]] * [[केन विल्यमसन]] * [[जेकब ओरम]] * [[जेम्स फ्रॅंकलिन]] * [[टिम साऊथी]] * [[डग ब्रेसवेल]] * [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] * <s>[[नेथन मॅककुलम]]</s> * [[बी.जे. वॅटलिंग]] * [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[रॉनी हिरा]] * [[रॉब निकोल]] |} =कसोटी मालिका= सर्व वेळा ''[[यूटीसी+५:३०]]'' ===पहिली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २३-२७ ऑगस्ट | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ४३८ (१३४.३ षटके)| धावा१ = [[चेतेश्वर पुजारा]] १५९ (३०६)| बळी१ = [[जीतन पटेल]] ४/१०० (४१ षटके)| धावसंख्या२ = १५९ (६१.३ षटके) | धावा२ = [[जेम्स फ्रॅंकलिन]] ४३* (१२२) | बळी२ = [[रविचंद्रन अश्विन]] ६/३१ (१६.३ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = १६४ (७९.५ षटके, [[फॉलोऑन]])| धावा४ = [[केन विल्यमसन]] ५२ (१६३)| बळी४ = [[रविचंद्रन अश्विन]] ६/५४ (२६.५ षटके) | निकाल = भारत १ डाव आणि ११५ धावांनी विजयी| स्थळ = [[राजीव गांधी आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[हैदराबाद]]| पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] (ऑ) आणि [[इयान गोल्ड]] (इं)| सामनावीर = [[रविचंद्रन अश्विन]] (भा)| report = [http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2012/engine/current/match/565817.html धावफलक]| toss = भारत, फलंदाजी }} ===दुसरी कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ३१ ऑगस्ट - ४ सप्टेंबर २०१२ | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = ३६५ (९०.१ षटके)| धावा१ = [[रॉस टेलर]] ११३ (१२७)| बळी१ = [[प्रग्यान ओझा]] ५/९९ (२८.१ षटके)| धावसंख्या२ = ३५३ (६९.५ षटके)| धावा२ = [[विराट कोहली]] १०३ (१९३) | बळी२ = [[टिम साऊथी]] ७/६४ (२४ षटके)| धावसंख्या३ = २४८ (७३.२ षटके)| धावा३ = [[जेम्स फ्रॅंकलिन]] ४१ (९०)| बळी३ = [[रविचंद्रन अश्विन]] ५/६९ (२२ षटके)| धावसंख्या४ = २६२/५ (६३.२ षटके)| धावा४ = [[विराट कोहली]] ५१[[नाबाद|*]](८२)| बळी४ = [[जीतन पटेल]] ३/६८ (१५.२ षटके)| निकाल = भारत ५ गडी राखून विजयी| स्थळ = [[एम. चिन्नास्वामी मैदान]], [[बंगळूर]]| पंच = [[स्टीव डेव्हिस]] (ऑ) आणि [[इयान गोल्ड]] (इं)| सामनावीर = [[विराट कोहली]] (भा)| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/565818.html धावफलक]| पाऊस = | टिपा = [[टिम साऊथी]]ची कसोटी सामन्यातील न्यू झीलंडतर्फे तिसऱ्या क्रमांकाची सर्वोत्तम गोलंदाजी.| toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी }} =आंतरराष्ट्रीय टी२० मालिका= ''सर्व वेळा ह्या [[भारतीय प्रमाणवेळ]] ([[यूटीसी+५:३०]]) आहेत.'' ===पहिला टी२० सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ८ सप्टेंबर | time = १९:०० | daynight = yes | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr-rt|NZL}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/565819.html धावफलक] | स्थळ = [[एसीए-व्हिडीसीए क्रिकेट मैदान]], [[विशाखापट्टणम]] | पंच = [[सुधीर असनानी]] (भा) आणि [[एस. रवी]] (भा) | सामनावीर = | toss = | पाऊस = पावसामुळे एकही चेंडू न खेळता सामना रद्द. | notes = }} ===दुसरा टी२० सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ११ सप्टेंबर | time = १९:०० | daynight = yes | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = १६७/५ (२० षटके) | धावसंख्या२ = १६६/४ (२० षटके) | संघ२ = {{cr-rt|IND}} | धावा१ = [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] ९१ (५५) | बळी१ = [[इरफान पठाण]] ३/३१ (४ षटके) | धावा२ = [[विराट कोहली]] ७० (४१) | बळी२ = [[काईल मिल्स]] २/१७ (३ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड १ धावेने विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/565820.html धावफलक] | स्थळ = [[एम.ए. चिदंबरम मैदान]], [[चेपॉक]], [[चेन्नई]] | पंच = [[एस. रवी]] (भा) आणि [[विनीत कुलकर्णी]] (भा) | सामनावीर = [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] (न्यू) | toss = भारत, गोलंदाजी | पाऊस = | notes = [[लक्ष्मीपती बालाजी]]चे (भा) आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण *''न्यू झीलंडचा भारताविरूद्ध भारतातील पहिला मालिका विजय }} =संदर्भ आणि नोंदी= {{संदर्भयादी}} =बाह्य दुवे= *[http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2012/engine/series/565793.html मालिका मुख्यपान - इएसपीएन क्रिकइन्फो] {{न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१२}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे}} [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे]] [[वर्ग:इ.स. २०१२ मधील खेळ]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|भारत]] hi9ap0yabkarrsardffkry4fib449t2 14 136022 2145246 1178583 2022-08-12T05:29:40Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{कॉमन्स वर्ग|Sports in New Zealand|{{लेखनाव}}}} [[वर्ग:न्यू झीलंड|खे]] [[वर्ग:देशानुसार खेळ]] bvgc9suy97reiy3d26wc5ndrlvaxemq 2145355 2145246 2022-08-12T06:21:21Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील खेळ]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील खेळ]] ला हलविला wikitext text/x-wiki {{कॉमन्स वर्ग|Sports in New Zealand|{{लेखनाव}}}} [[वर्ग:न्यू झीलंड|खे]] [[वर्ग:देशानुसार खेळ]] bvgc9suy97reiy3d26wc5ndrlvaxemq 0 147726 2145496 1439652 2022-08-12T07:55:21Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki '''चक्रीवादळ हैयान''' ([[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]]: ''Super Typhoon Haiyan'', ''सुपर टायफून हैयान''; [[फिलिपाइन्स]]मध्ये '''टायफून योलांडा''') हे [[प्रशांत महासागर|प्रशांत महासागरातील]] [[इ.स. २०१३]] साली तयार झालेले एक चक्रीवादळ आहे. हे २०१३ मोसमातील १३वे नामांकित चक्रीवादळ असून आत्तापर्यंत झालेल्या सगळ्यां प्रचंड चक्रीवादळांतील एक आहे. हे वादळ कमी दाबाच्या पट्ट्याच्या स्वरुपात [[नोव्हेंबर २]], [[इ.स. २०१३]]च्या सुमारास [[पोहनपै]]जवळ तयार झाले. तेथून पश्चिमेकडे सरकत हे वादळ [[नोव्हेंबर ९]] रोजी फिलिपाइन्सवर धडकले. तोपर्यंत त्याला सुपर टायफूनचा दर्जा दिला गेलेला होता. फिलिपाइन्सच्या [[घीवान]] शहराजवळ जमिनीवर येताना या वादळात ताशी ३१५ किमी (१९५ मैल प्रतितास) वेगाचे वारे होते. शेकडो मृत्यूंना कारणीभूत ठरल्यावर हे वादळ फिलिपाइन्सच्या आरपार [[दक्षिण चीन समुद्र|दक्षिण चीन समुद्रात]] घुसले आणि तेथून [[मकाऊ]], [[व्हियेतनाम]] आणि [[चीन]]कडे सरकले. {{विस्तार}} [[वर्ग:चक्रीवादळ]] [[वर्ग:२०१३ मधील नैसर्गिक आपत्ती]] [[वर्ग:फिलिपिन्सवरील नैसर्गिक आपत्ती]] lgly7hlkn6zmsfrk8sus1zscd8ptl9h 14 160006 2145313 1255417 2022-08-12T06:06:41Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:न्यू झीलँडचे क्रिकेट खेळाडू|एकदिवसीय]] [[वर्ग:देशानुसार एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] 6apfac245p9lwszayy2hni1c9xmz2hi 2145322 2145313 2022-08-12T06:09:01Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू|एकदिवसीय]] [[वर्ग:देशानुसार एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] df399slq1u32ym31galre8nuxrqnk9l 0 163113 2145630 2084723 2022-08-12T09:51:23Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान → वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट पंतप्रधान | नाव = जॉन की<br />John Key | लघुचित्र = | चित्र = John_Key_2014_(cropped).jpg | चित्र आकारमान = 250 px | पद = {{देशध्वज|न्यू झीलँड}}चा ३८वा पंतप्रधान | कार्यकाळ_आरंभ = १९ नोव्हेंबर २००८ | कार्यकाळ_समाप्ती = १२ डिसेंबर, २०१६ | राणी = [[एलिझाबेथ दुसरी]] | मागील = [[हेलन क्लार्क]] | पुढील = [[बिल इंग्लिश]] | पद2 = न्यू झीलंड संसद सदस्य | कार्यकाळ_आरंभ2 = २७ जुलै, २००२ | कार्यकाळ_समाप्ती2 = | मतदारसंघ2 = हेलन्सव्हिल | मागील2 = | पुढील2 = | जन्मदिनांक = {{जन्म दिनांक आणि वय|1961|8|9}} | जन्मस्थान = [[ऑकलंड]], [[न्यू झीलँड]] | मृत्युदिनांक = | मृत्युस्थान = | राष्ट्रीयत्व = | पक्ष = [[न्यू झीलँड नॅशनल पार्टी]] | इतरपक्ष = | पती = | पत्नी = | शाळा_महाविद्यालय = | धर्म = - | सही = John_Key_sig.svg | संकेतस्थळ = | तळटीपा = }} '''जॉन फिलिप की''' ({{lang-en|John Phillip Key}}; [[जन्म]]: ९ [[ऑगस्ट]] १९६१) हे [[न्यू झीलँड]] देशाचा भूतपूर्व [[पंतप्रधान]] आहेत. [[नोव्हेंबर]] २००८त २०१६ हे पंतप्रधानपदावर होते. की २००६ पासून [[न्यू झीलँड नॅशनल पार्टी]]चे पक्षप्रमुख देखील होते. [[ऑकलंड]] येथे जन्मलेले व [[क्राइस्टचर्च]] येथे शिक्षण घेतलेले की यांनी राजकारणामध्ये शिरण्यापूर्वी [[अमेरिका|अमेरिकेच्या]] [[न्यू यॉर्क शहर]]ामध्ये ६ वर्षे वित्तक्षेत्रामध्ये नोकरी केली होती. २००२ साली की न्यू झीलंड संसदेवर निवडून आले. नोव्हेंबर २००६ ते नोव्हेंबर २००८ दरम्यान ते विरोधी पक्षाचा नेता होते. २००८ सालच्या निवडणुकीमध्ये नॅशनल पार्टी विजय मिळवून सत्तेवर आली व की पंतप्रधानपदावर विराजमान झाले. ==हे सुद्धा पहा== *[[जगातील देशांच्या राष्ट्रप्रमुख व सरकारप्रमुखांची यादी]] == बाह्य दुवे == *[http://www.johnkey.co.nz/ अधिकृत संकेतस्थळ] {{कॉमन्स वर्ग|John Key|{{लेखनाव}}}} {{DEFAULTSORT:की, जॉन}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] [[वर्ग:विस्तार विनंती]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 6g7ht42fff1o21e49y7ucxekq6imbj8 14 163114 2145327 1269114 2022-08-12T06:10:30Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki {{कॉमन्स वर्ग|Sportspeople from New Zealand|{{लेखनाव}}}} [[वर्ग:राष्ट्रीयत्वानुसार खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील व्यक्ती|खे]] [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील खेळ|खे]] 8fc7w6j3yf2alh54ynynm9whma1jtvz 2145358 2145327 2022-08-12T06:21:51Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{कॉमन्स वर्ग|Sportspeople from New Zealand|{{लेखनाव}}}} [[वर्ग:राष्ट्रीयत्वानुसार खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील व्यक्ती|खे]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील खेळ|खे]] l4w7e941y02sgb4mr65mrmsxkzdifrq 14 163116 2145248 1269125 2022-08-12T05:30:16Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{कॉमन्स वर्ग|People of New Zealand|{{लेखनाव}}}} [[वर्ग:न्यू झीलंड|व्य]] [[वर्ग:राष्ट्रीयत्वानुसार व्यक्ती]] r4e8tvkxi9reo889d6n8jsmdwvwvke5 2145367 2145248 2022-08-12T06:25:53Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील व्यक्ती]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील व्यक्ती]] ला हलविला wikitext text/x-wiki {{कॉमन्स वर्ग|People of New Zealand|{{लेखनाव}}}} [[वर्ग:न्यू झीलंड|व्य]] [[वर्ग:राष्ट्रीयत्वानुसार व्यक्ती]] r4e8tvkxi9reo889d6n8jsmdwvwvke5 0 164047 2145531 1391479 2022-08-12T08:18:25Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट विमानतळ | name = शाहजलाल आंतरराष्ट्रीय विमानतळ | nativename = হযরত শাহ্‌জালাল আন্তর্জাতিক বিমানবন্দর | nativename-a = | nativename-r = | image = Shahjalal International Airport (07).jpg | image-width = | caption = | IATA = DAC | ICAO = VGHS <center>{{Location map|बांगलादेश|width=250|float=center |caption=|mark=Airplane_silhouette.svg|marksize=10 |label=DAC|position=bottom |lat_deg=23|lat_min=50|lat_sec=34|lat_dir=N |lon_deg=90|lon_min=24|lon_sec=02|lon_dir=E }}<small>बांगलादेशमधील स्थान</small></center> | type = जाहीर | owner = बांगलादेश सरकार | operator = बांगलादेश नागरी उड्डाण प्राधिकरण | city-served = [[ढाका]] महानगर क्षेत्र | location = कुर्मितोला | hub = [[बिमान बांगलादेश एअरलाइन्स]] | elevation-f = २७ | elevation-m = ८ | coordinates = | metric-elev = | metric-rwy = | r1-number = | r1-length-f = | r1-length-m = | r1-surface = | stat-year = २०१२ | stat1-header = एकूण प्रवासी | stat1-data = ५६ लाख | stat2-header = | stat2-data = | footnotes = }} [[चित्र:Emirates Boeing 777-31HER A6-ECF Landing (8173992505).jpg|250 px|इवलेसे|शाहजलाल विमानतळावर उतरणारे [[एमिरेट्स]]चे [[बोइंग ७७७]] विमान]] '''हजरत शाहजलाल आंतरराष्ट्रीय विमानतळ''' ([[बंगाली भाषा|बंगाली]]: হযরত শাহ্‌জালাল আন্তর্জাতিক বিমানবন্দর) {{विमानतळ संकेत|DAC|VGHS}} हा [[बांगलादेश]] देशामधील सर्वात मोठा [[विमानतळ]] आहे. हा विमानतळ राजधानी [[ढाका]]च्या उत्तरेस कुर्मितोला शहरामध्ये बांधला गेला असून तो १९८० पासून कार्यरत आहे. शाहजलाल हा बांगलादेशमधील एकमेव आंतरराष्ट्रीय विमानतळ आहे. ==बाह्य दुवे== *[http://www.caab.gov.bd/adinfo/adinfo0.html अधिकृत संकेतस्थळ] {{Commons category|Shahjalal International Airport|{{लेखनाव}}}} [[वर्ग:बांगलादेशमधील वाहतूक]] [[वर्ग:बांगलादेशमधील विमानतळ]] [[वर्ग:ढाका]] qa8xhgs3fvwe6od5mi4xpz697bq8h8w 14 165848 2145532 1651743 2022-08-12T08:18:46Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:बांगलादेश मधील विमानतळ]] वरुन [[वर्ग:बांगलादेशमधील विमानतळ]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:बांगलादेश|विमानतळ]] [[वर्ग:देशानुसार विमानतळे]] 6v491pbri32iypgzsubkludctahyldg 0 167069 2145388 2141576 2022-08-12T06:33:42Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट शहर | नाव = नेल्सन | स्थानिक = | प्रकार = | चित्र = Nelson New Zealand.jpg | ध्वज = nelson flag.svg | चिन्ह = | नकाशा१ = न्यू झीलंड | देश = न्यू झीलंड | बेट = [[दक्षिण बेट (न्यू झीलंड)|दक्षिण बेट]] | स्थापना = [[इ.स. १८४१]] | महापौर = Rachel Reese | क्षेत्रफळ = ४४५ | उंची = | लोकसंख्या = ४९.३०० | घनता = ११० | वेळ = [[यूटीसी]] + १२:०० | वेब = http://www.nelsoncitycouncil.co.nz/ |latd=41 |latm=16 |lats=15 |latNS=S |longd=173|longm=17 |longs=2 |longEW=E }} नेल्सन हे [[न्यू झीलंड]] मधील [[टास्मान बे]]च्या [[पूर्व]] किनाऱ्यावर वसलेले एक शहर आहे, तसेच ते नेल्सन क्षेत्राचे आर्थिक आणि सांस्कृतिक केंद्र आहे . १८४१ मध्ये स्थापन झालेले हे न्यू झीलंडमधील दुसरे सर्वात जुने आणि [[दक्षिण]] बेटावरील सर्वात जुने स्थायिक शहर आहे आणि [[रॉयल चार्टर]]ने १८५८ मध्ये हे शहर घोषित केले. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] [[वर्ग:नेल्सन, न्यू झीलंड|*]] g0tzjtp1rvqz27pg1rmvfhyliq0e4mv 0 168058 2145362 2141569 2022-08-12T06:23:49Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki '''न्यू झीलँडचे उत्तर बेट''' या देशातील दोन प्रमुख बेटांपैकी आहे. १,१३,७२९ किमी^२ क्षेत्रफळाचे हे बेट आकारानुसार जगातील १४व्या क्रमांकाचे आहे. जून २०१४ च्या अंदाजानुसार येथील लोकसंख्या ३४,५०,८०० इतकी होती. ही लोकसंख्या न्यू झीलँडच्या एकूण लोकसंख्येच्या ७७% होती. [[माओरी भाषा|माओरी भाषेत]] '''टे इका-आ-मौई''' असे नाव असलेल्या बेटाच्या आणि [[दक्षिण बेट, न्यू झीलँड|दक्षिण बेटाच्या]] मध्ये [[कूकची सामुद्रधुनी]] आहे. उत्तर बेटावर [[ऑकलंड]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलँड|हॅमिल्टन]], [[रोटोरुआ]], [[नेपियर, न्यू झीलँड|नेपियर]], [[हेस्टिंग्ज, न्यू झीलँड|हेस्टिंग्ज]] आणि [[वेलिंग्टन]] ही मोठी शहरे आहेत. == हे सुद्धा पहा == * [[दक्षिण बेट, न्यू झीलंड]] [[वर्ग:न्यू झीलंड]] pybv93jzszglx266xxv8h7j61o5ikl0 0 175354 2145653 1940278 2022-08-12T09:54:49Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''वेस्टपॅक मैदान''' हे [[न्यू झीलँड]]च्या [[वेलिंग्टन]] शहरातील क्रिकेट मैदान आहे. [[२०१५ क्रिकेट विश्वचषक|२०१५ सालच्या क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेतील]] काही सामने येथे खेळले गेले. [[वेलिंग्टन रेल्वे स्थानक|वेलिंग्टन रेल्वे स्थानकापासून]] जवळ असलेले मैदान फ्लेचर कन्स्ट्रक्शन या कंपनीने १९९९मध्ये बांधले.<ref name="history">{{Cite web|url=http://www.manukaoval.com.au/about/history.php|title=Manuka Oval - History|access-date=14 January 2011}}</ref><ref name="Sky">{{cite news|last1=Wenman |first1=Eleanor |title=Wellington's Westpac Stadium loses its letters ahead of rebrand |url=https://www.stuff.co.nz/dominion-post/news/117805868/wellingtons-westpac-stadium-loses-its-letters-ahead-of-rebrand |publisher=[[Stuff.co.nz]] |date=29 November 2019}}</ref> ==संदर्भ आणि नोंदी== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:वेलिंग्टन]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] ghfskq7k6gujlt04o69npukv907xhwq 0 175356 2145656 2141172 2022-08-12T09:55:17Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''हॅगले ओव्हल''' हे [[न्यू झीलँड]]च्या [[क्राइस्टचर्च]] शहरातील क्रिकेट मैदान आहे. [[२०१५ क्रिकेट विश्वचषक|२०१५ सालच्या क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेतील]] काही सामने येथे खेळण्यात आले.<ref>[https://cricketarchive.com/Archive/Grounds/21/1415.html Hagley Oval] CricketArchive</ref> == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:क्राइस्टचर्च]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] 22e37v0yoekbfnu003farn5bymeyovx 0 175357 2145390 2115449 2022-08-12T06:34:47Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki '''सॅक्स्टन ओव्हल''' हे [[न्यू झीलँड]]च्या [[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]] शहरातील क्रिकेट मैदान आहे. [[२०१५ क्रिकेट विश्वचषक|२०१५ सालच्या क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेतील]] तीन सामने येथे खेळण्यात आले होते.<ref>{{cite news |title=West Indies to play World Cup cricket in Nelson |first=John |last=McKeown |url=http://www.stuff.co.nz/nelson-mail/sport/8980814/West-Indies-to-play-World-Cup-cricket-in-Nelson |newspaper=Nelson Mail |date=29 July 2013 |accessdate=29 July 2013}}</ref> == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:नेल्सन, न्यू झीलंड]] [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] mq5323xvtf5zavff5q0dvnp3j5fvtv8 14 177055 2145515 1333823 2022-08-12T08:08:59Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] ige4yoay46qx2hsrt9eh8v7j72ds9j9 0 189279 2145363 2141572 2022-08-12T06:24:02Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki '''न्यू झीलँडचे दक्षिण बेट''' या देशातील दोन प्रमुख बेटांपैकी आहे. १,५०,४३७ किमी^२ क्षेत्रफळाचे हे बेट आकारानुसार जगातील १२व्या क्रमांकाचे आहे. जून २०१५ च्या अंदाजानुसार येथील लोकसंख्या १०,७६,३०० इतकी होती. ही लोकसंख्या [[न्यू झीलँड]]च्या एकूण लोकसंख्येच्या २३% होती. [[माओरी भाषेत]] '''टे वैपूनामू''' असे नाव असलेल्या या बेटाच्या आणि [[उत्तर बेट, न्यू झीलँड|उत्तर बेटाच्या]] मध्ये [[कूकची सामुद्रधुनी]] आहे. दक्षिण बेटावर [[क्राइस्टचर्च]], [[ड्युनेडिन]], [[नेल्सन]] ही मोठी शहरे आहेत. [[वर्ग:न्यू झीलंड]] hfw3h90qoigf7nbmxdhqdknorm6ddjy 0 189908 2145567 2047745 2022-08-12T09:20:53Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tournament main | नाव = {{लेखनाव}} | image = Plunket Shield.jpg | imagesize = | caption = प्लंकेट ढाल | country = {{flag|न्यू झीलंड}} | administrator = [[न्यू झीलंड क्रिकेट]] | cricket format = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट]] | first = १९०६–०७ | last = २०१४-१५ | next = २०१६-१७ | tournament format = [[साखळी सामने]] | participants = ६ | champions = [[कॅंटबूरी विझार्ड]] | trophyholder = | most successful = | qualification = | most runs = | most wickets = | website = | current = [[२०१५-१६ प्लंकेट शील्ड]] }} '''प्लंकेट शील्ड''' हे [[न्यू झीलँड|न्यू झीलंड]]<nowiki/>मधील स्थानिक [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट]] सामन्यांचे विजेतेपद आहे. या विजेतेपदासाठीची स्पर्धादेखील प्लंकेट शील्ड या नावाने ओळखली जाते. इ.स. १९०६-०७ सालापासून या स्पर्धा चालू आहेत. [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] [[वर्ग:प्लंकेट शील्ड|*]] mp1yd4grml2txlfr2z6wjlfuc2o9xue 0 189919 2145574 2092233 2022-08-12T09:21:33Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट wikitext text/x-wiki {{use dmy dates|date=October 2015}} {{Infobox cricket tournament | name = २०१५-१६ प्लंकेट शील्ड | image = | imagesize = | fromdate = 15 October 2015 | todate = 2 April 2016 | caption = | administrator = [[न्यू झीलंड क्रिकेट]] | cricket format = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट]] | tournament format = [[साखळी सामने]] | host = {{flag|न्यू झीलंड}} | champions = [[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]] | count = | participants = ६ | matches = ३० | attendance = | player of the series = | most runs = [[भारत पोपली]] (११४९) | most wickets = [[एजाज पटेल]] (४३) | website = | officially opened by = | official song = | previous_year = २०१४–१५ | previous_tournament = २०१४–१५ प्लंकेट शील्ड | next_year = २०१६-१७ | next_tournament = २०१६-१७ प्लंकेट शील्ड }} '''२०१५–१६ [[प्लंकेट शील्ड ]]'''[[न्यू झीलंड]]मधील प्रथम श्रेणी क्रिकेटचं ८७वा अधिकृत हंगाम आहे. हा हंगाम १५ ऑक्टोबर २०१५ला सुरू होऊन २ एप्रिल २०१६ पूर्ण होतो.<ref name="Fixtures">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/plunket-shield-2015-16/content/series/917509.html?template=fixtures |title=2015–16 Plunket Shield Fixtures |accessdate=26 October 2015 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> ==संघ== {| class="wikitable" |- ! '''संघ''' !! '''घरचे मैदान''' |- | '''[[याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट]]''' || [[सेडन पार्क]], [[कॉभम ओव्हल]], [[हॅरी बरकर रिझर्व्ह]] |- | '''[[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]]''' || [[ईडन पार्क|ईडन पार्क क्र.२]] |- | '''[[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]]''' || [[नेल्सन पार्क (क्रिकेट मैदान)|नेल्सन पार्क]], [[मॅकलीन पार्क]], [[सॅक्सटन ओव्हल]] |- | '''[[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]]''' || [[बेसिन रिझर्व]], [[कारोरी पार्क]] |- | '''[[कँटबूरी विझार्ड|कँटबरी]]''' || [[मेनपावर ओव्हल]], [[हॅगले ओव्हल]] |- | '''[[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]]''' || [[क्वीन्स पार्क, इनवर्क्रगिल|क्वीन्स पार्क]], [[युनिव्हर्सिटी ओव्हल]] |} ==खेळाडू== {| class="wikitable" |- ! width=330 | ऑकलंड<ref name="ऑकलंड">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-domestic-2015-16/content/squad/902437.html |title=ऑकलंड Squad |accessdate=28 October 2015|work=ESPN Cricinfo}}</ref> ! width=330 | कँटबरी<ref name="Canterbury">{{संकेतस्थळ स्रोत|uदुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-domestic-2015-16/content/squad/906229.html |title=Canterbury Squad |accessdate=28 October 2015|work=ESPN Cricinfo}}</ref> ! width=330 | सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट<ref name="Central Districts">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-domestic-2015-16/content/squad/906241.html |title=Central Districts Squad |accessdate=28 October 2015|work=ESPN Cricinfo}}</ref> ! width=330 | नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट<ref name="Northern Districts">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-domestic-2015-16/content/squad/906249.html |title=Northern Districts Squad |accessdate=28 October 2015|work=ESPN Cricinfo}}</ref> ! width=330 | ओटॅगो<ref name="Otago">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-domestic-2015-16/content/squad/906253.html |title=Otago Squad |accessdate=28 October 2015|work=ESPN Cricinfo}}</ref> ! width=330 | वेलिंग्टन<ref name="वेलिंग्टन">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-domestic-2015-16/content/squad/906259.html |title=वेलिंग्टन Squad |accessdate=28 October 2015|work=ESPN Cricinfo}}</ref> |- |valign=top| * [[मायकेल बेट्स]] * [[ब्रॅड काचोपा]] * [[कॉलिन डि ग्रँडहॉम]] * [[लेची फर्गसन]] * [[डॉनोव्हन ग्रॉबेलार]] * [[मार्टिन गप्टिल]] * [[मायकेल गप्टिल-बन्स]] * [[शॉन हिक्स]] * [[मिचेल मॅकक्लेनाघन]] * [[कॉलिन मन्रो]] * [[तरूण नेथुला]] * [[रॉब निकोल]] * [[रॉबर्ट ओ'डॉनेल]] * [[ग्लेन फिलिप्स]] * [[मॅथ्यू क्विन]] * [[ब्रेट रँडेल]] * [[जीत रावळ]] |valign=top| * [[टॉड ॲस्टल]] * [[हामिश बेनेट]] * [[लिओ कार्टर]] * [[अँड्रू एलिस]] * [[कॅम फ्लेचर]] * [[पीटर फुल्टन]] * [[मॅट हेन्री]] * [[रॉनी हिरा]] * [[काइल जेमीसन]] * [[टिम जॉनस्टन]] * [[टॉम लॅथम]] * [[रायन मॅककोन]] * [[केन मॅकक्लुर]] * [[कोल मॅककाँची]] * [[हेन्री निकोल्स]] * [[एडवर्ड नटॉल]] * [[लोगन व्हान बीक]] |valign=top| * [[डग ब्रेसवेल]] * [[टॉम ब्रूस]] * [[डेन क्लीव्हर]] * [[जॉर्ज हे]] * [[मार्टी केन]] * [[अँड्रू मॅथीसन]] * [[ॲडम मिल्न]] * [[अजाझ पटेल]] * [[सेथ रान्स]] * [[डीन रॉबिन्सन]] * [[जेसी रायडर]] * [[बेव्हन स्मॉल]] * [[बेन स्मिथ]] * [[रॉस टेलर]] * [[क्रुगर व्हान विक]] * [[बेन व्हीलर]] * [[जॉर्ज वर्कर]] * [[विल यंग]] |valign=top| * [[कोरी अँडरसन]] * [[कोडी अँड्रूझ]] * [[जेम्स बेकर]] * [[भरत पोपली]] * [[जोनो बोल्ट]] * [[ट्रेंट बोल्ट]] * [[डीन ब्राउनली]] * [[ज्यो कार्टर]] * [[अँटोन डेवकिच]] * [[डॅनियेल फ्लिन]] * [[टोनी गूडीन]] * [[ब्रेट हॅम्प्टन]] * [[जोनो हिकी]] * [[स्कॉट कुगेलाइन]] * [[डॅरिल मिचेल]] * [[मिचेल सँटनर]] * [[टिम साइफर्ट]] * [[इश सोधी]] * [[टिम साउदी]] * [[बीजे वॉटलिंग]] * [[केन विल्यमसन]] |valign=top| * [[वॉरेन बार्न्स]] * [[निक बियर्ड]] * [[सॅम्युएल ब्लेकली]] * [[मायकेल ब्रेसवेल]] * [[नील ब्रूम]] * [[मार्क क्रेग]] * [[डेरेक डि बूर्डर]] * [[जेकब डफी]] * [[रायन डफी]] * [[जॉश फिनी]] * [[अनारू किचन]] * [[ब्रेंडन मॅककुलम]] * [[नेथन मॅककुलम]] * [[जेम्स नीशाम]] * [[मायकेल रे]] * [[हामिश रदरफोर्ड]] * [[क्रेग स्मिथ]] * [[नील वॅग्नर]] * [[सॅम वेल्स]] * [[ब्रॅड विल्सन]] |valign=top| * [[ब्रेंट आर्नेल]] * [[ब्रेडी बार्नेट]] * [[टॉम ब्लंडेल]] * [[अलेक्झ डे]] * [[ग्रँट इलियट]] * [[जेमी गिब्सन]] * [[डेन हचिन्सन]] * [[मॅट मॅकएवान]] * [[स्टीवन मरडॉक]] * [[ऑली न्यूटन]] * [[मायकेल पॅप्स]] * [[जीतन पटेल]] * [[मायकेल पोलार्ड]] * [[लूक राँकी]] * [[मॅट टेलर]] * [[अनुराग वर्मा]] * [[लूक वूडकॉक]] |} ==वेळापत्रक== ===फेरी १=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match1}} 15 – 18 October | संघ१ = [[कँटबूरी विझार्ड|कँटबरी]] | संघ२ = [[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]] (H) | स्थळ = | धावसंख्या१ = १४९ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = ३१६ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ३२१ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = १५८/१ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | motm = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917517.html धावफलक] | निकाल = ऑकलँड 9 गडी राखून विजय | notes = }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match2}} 15 – 18 October | संघ१ = [[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]] | संघ२ = [[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]](H) |स्थळ = | धावसंख्या१ = ३५२ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = ६५०/८डी | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = २६५/३ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917519.html धावफलक] | निकाल = सामना अनिर्णित }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match3}} 15 – 18 October | संघ१ = [[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]] | संघ२ = [[याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट]] (H) | स्थळ = | धावसंख्या१ = २६७ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = ४२९ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ४०९/९ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917521.html धावफलक] | निकाल = सामना अनिर्णित | notes = }} ===फेरी २=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match1}} 15 – 18 October | संघ१ = [[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]] | संघ२ = [[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = ३८५ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = ३५३/५डी | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = २७३/८डी | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ३०७/५ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | motm = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917517.html धावफलक] | निकाल = वेलिंग्टन ५ गडी राखून विजय | notes = }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match2}} 15 – 18 October | संघ१ = [[याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट]] | संघ२ = [[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]] |स्थळ = | धावसंख्या१ = ९८ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २०६ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = २३३/७ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = १२४ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917519.html धावफलक] | निकाल = नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट ३ गडी राखून विजय }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match3}} 15 – 18 October | संघ१ = [[कँटबूरी विझार्ड|कँटबरी]] | संघ२ = [[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = २९३ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = ९१ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ३५०/२डी | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = २४८/९ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917521.html धावफलक] | निकाल = कँटबरी ३०४ धावांनी विजयी | notes = }} ===फेरी ३=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match1}} 15 – 18 October | संघ१ = [[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]] | संघ२ = [[याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = ३८० | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = ३८१ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = २५३/७ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ३७४/७डी | धावा४ = | बळी४ = | toss = | motm = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917517.html धावफलक] | निकाल = सामना अनिर्णित | notes = }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match2}} 15 – 18 October | संघ१ = [[कँटबूरी विझार्ड|कँटबरी]] | संघ२ = [[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]] |स्थळ = | धावसंख्या१ = ३२० | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २४५ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ३१० | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = २२४ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917519.html धावफलक] | निकाल = कँटबरी १६१ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match3}} 15 – 18 October | संघ१ = [[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]] | संघ२ = [[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = ३२८ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २७९/८डी | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ३०५/४डी | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = २६२ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917521.html धावफलक] | निकाल = वेलिंग्टन ९२ धावांनी विजयी | notes = }} ===फेरी ४=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match1}} 15 – 18 October | संघ१ = [[कँटबूरी विझार्ड|कँटबरी]] | संघ२ = [[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = २९४ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २७९ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = २२२ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = २३९/५ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | motm = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917517.html धावफलक] | निकाल = ऑकलंड ५ गडी राखून विजय | notes = }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match2}} 15 – 18 October | संघ१ = [[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]] | संघ२ = [[याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट]] |स्थळ = | धावसंख्या१ = २५६ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २६८ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = १५३ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ४२५/७डी | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917519.html धावफलक] | निकाल = नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट २८४ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match3}} 15 – 18 October | संघ१ = [[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]] | संघ२ = [[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = २८८ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २८२/८डी | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = २४० | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ३४८ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917521.html धावफलक] | निकाल = वेलिंग्टन १०२ धावांनी विजयी | notes = }} ===फेरी ५=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match1}} 15 – 18 October | संघ१ = [[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]] | संघ२ = [[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = ५१२/९डी | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = १७४ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = २१९ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | motm = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917517.html धावफलक] | निकाल = ऑकलँड एक डाव आणि 119 धावांनी विजयी | notes = }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match2}} 15 – 18 October | संघ१ = [[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]] | संघ२ = [[कँटबूरी विझार्ड|कँटबरी]] |स्थळ = | धावसंख्या१ = १६८ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २०४ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = २७९/९ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ३३९ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917519.html धावफलक] | निकाल = सामना अनिर्णित }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match3}} 15 – 18 October | संघ१ = [[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]] | संघ२ = [[याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = २३७ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = ३२४ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = २८७ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = १३९ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917521.html धावफलक] | निकाल = ओटॅगो ६१ धावांनी विजयी | notes = }} ===फेरी ६=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match1}} 15 – 18 October | संघ१ = [[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]] | संघ२ = [[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = २७७ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २६५ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ४३१/८डी | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ३३८/७ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | motm = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917517.html धावफलक] | निकाल = सामना अनिर्णित | notes = }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match2}} 15 – 18 October | संघ१ = [[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]] | संघ२ = [[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]] |स्थळ = | धावसंख्या१ = ४२४/६डी | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = ३७०/७डी | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ३१४/६डी | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = २८१ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917519.html धावफलक] | निकाल = सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट ८७ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match3}} 15 – 18 October | संघ१ = [[याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट]] | संघ२ = [[कँटबूरी विझार्ड|कँटबरी]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = २५७ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = ४८५ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ३१६ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ९०/२ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917521.html धावफलक] | निकाल = कँटबरी ८ गडी राखून विजय | notes = }} ===फेरी ७=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match1}} 15 – 18 October | संघ१ = [[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]] | संघ२ = [[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = ३७३ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = ४१६ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ४२५ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ३३५ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | motm = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917517.html धावफलक] | निकाल = ऑकलंड ४७ धावांनी विजयी | notes = }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match2}} 15 – 18 October | संघ१ = [[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]] | संघ२ = [[कँटबूरी विझार्ड|कँटबरी]] |स्थळ = | धावसंख्या१ = ३५१ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = १८० | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = २२५/३डी | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ३९८/५ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917519.html धावफलक] | निकाल = कँटबरी ५ गडी राखून विजय }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match3}} 15 – 18 October | संघ१ = [[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]] | संघ२ = [[याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = ३५२/७डी | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = ४३८/८डी | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ३७८/७ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = २९१/३डी | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917521.html धावफलक] | निकाल = वेलिंग्टन ३ गडी राखून विजय | notes = }} ===फेरी ८=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match1}} 15 – 18 October | संघ१ = [[कँटबूरी विझार्ड|कँटबरी]] | संघ२ = [[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = १५९/२डी | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २०६ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = १२९ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = १३६ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | motm = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917517.html धावफलक] | निकाल = वेलिंग्टन ५४ धावांनी विजयी | notes = }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match2}} 15 – 18 October | संघ१ = [[याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट]] | संघ२ = [[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]] |स्थळ = | धावसंख्या१ = ४५८/६डी | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २९३ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ३३२/७डी | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ३८२ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917519.html धावफलक] | निकाल = नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट ११५ धावांनी विजयी }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match3}} 15 – 18 October | संघ१ = [[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]] | संघ२ = [[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = १७७ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २५५ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = २०७ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = १३९ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917521.html धावफलक] | निकाल = ऑकलंड १० धावांनी विजयी | notes = }} ===फेरी ९=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match1}} 15 – 18 October | संघ१ = [[कँटबूरी विझार्ड|कँटबरी]] | संघ२ = [[याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = २५८ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = १८५ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ७८/६ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ३५५ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | motm = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917517.html धावफलक] | निकाल = सामना अनिर्णित | notes = }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match2}} 15 – 18 October | संघ१ = [[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]] | संघ२ = [[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]] |स्थळ = | धावसंख्या१ = १९८ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = २५८ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ३०५/८ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = २८२/८डी | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917519.html धावफलक] | निकाल = सामना अनिर्णित }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | date = {{anchor|match3}} 15 – 18 October | संघ१ = [[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]] | संघ२ = [[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]] | स्थळ = | धावसंख्या१ = २३६ | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = १५२ | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = ३०८/८ | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ५९८ | धावा४ = | बळी४ = | toss = | पंच = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917521.html धावफलक] | निकाल = सामना अनिर्णित | notes = }} ===फेरी १०=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = {{anchor|सामना२८}} ३० मार्च – २ एप्रिल | संघ१ = [[कँटबूरी विझार्ड|कँटबरी]] | संघ२ = [[वेलिंग्टन फायरबर्ड्स|वेलिंग्टन]] (H) | स्थळ = [[बेसिन रिझर्व]], [[वेलिंग्टन]] | धावसंख्या२ = २०१ (५३ षटके) | धावा२ = [[स्टीफन मुरडोच]] १०५ (१०३) | बळी२ = [[अँड्र्यू एलिस (क्रिकेट खेळाडू)|अँड्र्यू एलिस]] ४/३२ (१५ षटके) | धावसंख्या१ = ४३०/८डी (११३ षटके) | धावा१ = [[केन मककलुरे]] ११५ (१६०) | बळी१ = [[जीतन शशी पटेल|जीतन पटेल]] ४/८० (२९ षटके) | धावसंख्या३ = १०८/३ (२० षटके) | धावा३ = [[अँड्र्यू एलिस (क्रिकेट खेळाडू)|अँड्र्यू एलिस]] ५५[[नाबाद|*]] (२५) | बळी३ = [[इयान मकपीएके]] ३/४७ (९ षटके) | धावसंख्या४ = ३३३ (९५.४ षटके) [[फॉलो- ऑन|एफ/ओ]] | धावा४ = [[टॉम ब्लून्डेल]] १५३ (२१२) | बळी४ = [[एड नुत्तल]] ३/५६ (१८ षटके) | toss = वेलिंग्टन नाणेफेक जिंकून क्षेत्ररक्षण करण्याचा निर्णय घेतला. | सामनावीर = | पंच = [[फिल जोन्स (पंच)|फिल जोन्स]] आणि [[डेरेक वॉकर (क्रिकेट खेळाडू)|डेरेक वॉकर]] | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917571.html धावफलक] | निकाल = कँटरबरी 7 गडी राखून विजय | टिपा = [[जेमी गिब्सन (क्रिकेट खेळाडू)|जेमी गिब्सन]] (वेलिंग्टन) त्याच्या प्रथम श्रेणी क्रिकेटमध्ये पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = {{anchor|सामना२९}} ३० मार्च – २ एप्रिल | संघ१ = [[याहू! एक्स्ट्रा नॉर्दर्न नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट]] (H) | संघ२ = [[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]] | स्थळ = [[कॉभम ओव्हल]], [[व्हॅनगरेई]] | धावसंख्या१ = ४३१ (१४४.२ षटके) | धावा१ = [[बीजे वॉटलिंग]] १७६ (३७३) | बळी१ = [[नॅथन स्मिथ (क्रिकेट खेळाडू)|नॅथन स्मिथ]] ३/८० (२७ षटके) | धावसंख्या२ = २९८ (१०२ षटके) | धावा२ = [[ब्रॅड विल्सन (क्रिकेट खेळाडू)|ब्रॅड विल्सन]] १२६ (३००) | बळी२ = [[जेम्स बेकर (न्यू झीलंड क्रिकेट खेळाडू)|जेम्स बेकर]] ५/६३ (२१ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = १७२/३ (९५ षटके) | धावा४ = [[ब्रॅड विल्सन (क्रिकेट खेळाडू)|ब्रॅड विल्सन]] ६२ (२७५) | बळी४ = [[टोनी गुडीन]] १/२० (८ षटके) | toss = ओटॅगो नाणेफेक जिंकून प्रथम फलंदाजीचा निर्णय घेतला. | सामनावीर = | पंच = [[बॅरी फ्रॉस्ट]] आणि [[वेन नाइट्स]] | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917573.html धावफलक] | निकाल = सामना अनिर्णित | टिपा = [[नॅथन स्मिथ (क्रिकेट खेळाडू)|नॅथन स्मिथ]] (ओटॅगो) त्याच्या प्रथम श्रेणी क्रिकेटमध्ये पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = {{anchor|सामना३०}} ३० मार्च – २ एप्रिल | संघ१ = [[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]] (H) | संघ२ = [[ऑकलंड एसेस|ऑकलंड]] | स्थळ = [[नेल्सन पार्क (क्रिकेट मैदान)|नेल्सन पार्क]], [[नेपियर]] | धावसंख्या१ = ४६४ (१३९.१ षटके) | धावा१ = [[बेन स्मिथ (न्यू झीलंड क्रिकेट खेळाडू)|बेन स्मिथ]] १६१ (३४४) | बळी१ = [[लचिये फर्ग्युसन]] ३/६२ (२३ षटके) | धावसंख्या२ = ३९६ (९८.३ षटके) | धावा२ = [[जीत रावल]] १४७ (२१६) | बळी२ = [[डग ब्रेसवेल]] ५/६० (१९ षटके) | धावसंख्या३ = २०२/६ (४४.१ षटके) | धावा३ = [[ग्रेग हाय]] ७२ (१०९) | बळी३ = [[तरुण नेथुला]] ५/७३ (१६ षटके) | धावसंख्या४ = २६६ (८० षटके) | धावा४ = [[दोनोवन ग्रोब्बेलार]] ५८ (१२४) | बळी४ = [[नवीन पटेल (क्रिकेट खेळाडू)|नवीन पटेल]] ५/७१ (२७ षटके) | toss = ऑकलंड नाणेफेक जिंकून प्रथम फलंदाजीचा निर्णय घेतला. | सामनावीर = | पंच = [[बिली बाऊडेन]] आणि [[जॉन ब्रोम्ले (पंच)|जॉन ब्रोम्ले]] | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/917575.html धावफलक] | निकाल = सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट 4 गडी राखून विजय | टिपा = }} ==संदर्भ== [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] [[वर्ग:इ.स. २०१५ मधील खेळ]] [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील खेळ]] [[वर्ग:प्लंकेट शील्ड]] [[वर्ग:लाल दुवे असणारे लेख]] [[वर्ग:लाल वर्ग असणारे लेख]] r1f55luvsweaqbn9ncfnkxxat6soe0n 14 189924 2145258 1386326 2022-08-12T05:34:52Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] bpc6wnhx9ehwfy3z2xx6rakltkijty9 0 191509 2145582 2047679 2022-08-12T09:29:23Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा २००३-०४ | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | team1_image = Flag of India.svg | team1_name = भारत | from_date = २६ सप्टेंबर | to_date = १५ नोव्हेंबर २००३ | team2_captain = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] | team1_captain = [[सौरव गांगुली]] | no_of_tests = 2 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_won = 0 | team2_tests_most_runs = [[क्रेग मॅकमिलन]] (२३७) | team1_tests_most_runs = [[राहुल द्रविड]] (३१३) | team2_tests_most_wickets = [[डॅरिल टफी]] (८) | team1_tests_most_wickets = [[अनिल कुंबळे]] (९) | player_of_test_series = [[व्ही.व्ही.एस. लक्ष्मण]] (भा) }} न्यू झीलंड क्रिकेट संघ २६ सप्टेंबर ते १५ नोव्हेंबर २००३ दरम्यान भारताच्या दौऱ्यावर आला होता. ह्या दौऱ्यावर उभय संघांदरम्यानन २-कसोटी सामन्यांची मालिका खेळवली गेली. तसेच न्यू झीलंड आणि भारताशिवाय ऑस्ट्रेलियाचा समावेश असलेली [[टीव्हीएस चषक (भारत) २००३-०४|टीव्हीएस चषक त्रिकोणी मालिका]] सुद्धा ह्या दरम्यान खेळवली गेली.<ref>[http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/61135.html?template=fixtures टीव्हीएस चषक त्रिकोणी मालिका वेळापत्रक]</ref> =संघ= {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:auto" |- !colspan=2|कसोटी !colspan=2|एकदिवसीय |- ! {{cr|IND}}<ref>[http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/2003-04/NZ_IN_IND/SQUADS/NZ_IN_IND_SEP-OCT2003_IND-SQUAD.html भारतीय कसोटी संघ]</ref> ! {{cr|NZL}}<ref>[http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/2003-04/NZ_IN_IND/SQUADS/NZ_IN_IND_SEP-OCT2003_NZ-SQUAD.html न्यूझीलंड कसोटी संघ]</ref> ! {{cr|IND}}<ref>[http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/2003-04/OD_TOURNEYS/TVS/SQUADS/TVS_OCT-NOV2003_IND-SQUAD.html भारतीय एकदिवसीय संघ]</ref> ! {{cr|NZL}}<ref>[http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/2003-04/OD_TOURNEYS/TVS/SQUADS/TVS_OCT-NOV2003_NZ-SQUAD.html न्यूझीलंड एकदिवसीय संघ]</ref> |- style="vertical-align:top" | * [[सौरव गांगुली]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[आकाश चोप्रा]] * [[विरेंद्र सेहवाग]] * [[राहुल द्रविड]] * [[सचिन तेंडुलकर]] * [[व्ही.व्ही.एस. लक्ष्मण]] * [[पार्थिव पटेल]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[हरभजन सिंग]] * [[अनिल कुंबळे]] * [[झहीर खान]] * [[लक्ष्मीपती बालाजी]] * [[युवराज सिंग]] * [[अजित आगरकर]] * [[साईराज बहुतुले]] | * [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[मार्क रिचर्डसन]] * [[लू व्हिंसेंट]] * [[स्कॉट स्टायरिस]] * [[नेथन ॲस्टल]] * [[क्रेग मॅकमिलन]] * [[जेकब ओरम]] * [[रॉबी हार्ट]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] * [[पॉल वाइझमन]] * [[डॅरिल टफी]] * [[इयान बटलर]] * [[रिचर्ड जोन्स]] * [[मायकेल मॅसन]] | * [[राहुल द्रविड]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]] & [[यष्टिरक्षक|य]]) * [[सौरव गांगुली]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]])* * [[सचिन तेंडुलकर]] * [[विरेंद्र सेहवाग]] * [[व्ही.व्ही.एस. लक्ष्मण]] * [[युवराज सिंग]] * [[पार्थिव पटेल]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[हरभजन सिंग]] * [[अनिल कुंबळे]] * [[झहीर खान]] * [[मोहम्मद कैफ]] * [[अजित आगरकर]] * [[हेमांग बदानी]] * [[साईराज बहुतुले]] * [[मुरली कार्तिक]] * [[आशिष नेहरा]] * [[अविष्कार साळवी]] | * [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[लू व्हिंसेंट]] * [[स्कॉट स्टायरिस]] * [[क्रेग मॅकमिलन]] * [[ख्रिस केर्न्स]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]])** * [[क्रिस हॅरिस]] * [[जेकब ओरम]] * [[इयान बटलर]] * [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] * [[डॅरिल टफी]] * [[पॉल हिचकॉक]] * [[क्रिस नेविन]] * [[काईल मिल्स]] |} * * [[सौरव गांगुली]] एकदिवसीय मालिकेत फक्त दोन सामने खेळला. * ** [[ख्रिस केर्न्स]]ने एका सामन्यात न्यू झीलंडचे नेतृत्व केले. =दौरा सामने= ===भारतीय अध्यक्षीय XI वि. न्यू झीलंडर्स=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २६–२८ सप्टेंबर | संघ१ = भारतीय अध्यक्षीय XI | संघ२ = न्यू झीलंडर्स | धावसंख्या१ = २२७/१ (८४.५ षटके) | धावा१ = [[आकाश चोप्रा]] १०३ (२६४) | बळी१ = [[इयान बटलर]] १/३२ (१८ षटके) | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित | स्थळ = [[एसीए-व्हिडीसीए क्रिकेट मैदान]], [[विशाखापट्टणम्]] | पंच = [[जसबीर सिंग]] (भा) आणि [[एस.के. शर्मा]] (भा) | सामनावीर = [[आकाश चोप्रा]] (भारतीय अध्यक्षीय XI) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/133970.html धावफलक] | toss = भारतीय अध्यक्षीय XI, फलंदाजी | पाऊस = पावसामुळे पहिल्या दिवशी फक्त १०.२ षटके टाकली गेली आणि दुसऱ्या दिवसाचा खेळ पूर्णपणे वाया गेला. | टिपा = }} ===भारत अ वि. न्यू झीलंडर्स=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २-४ ऑक्टोबर | संघ१ = न्यू झीलंडर्स | संघ२ = भारत अ | धावसंख्या१ = ३७५/७घो (११०.५ षटके) | धावा१ = [[मार्क रिचर्डसन]] १२८ (३०९) | बळी१ = [[मुनाफ पटेल]] ३/८३ (२५.४ षटके) | धावसंख्या२ = ४०३ (१३२ षटके) | धावा२ = [[हेमांग बदानी]] १२७ (१८७) | बळी२ = [[डॅरिल टफी]] ३/७० (३१ षटके) | धावसंख्या३ = ६८/४ (२३ षटके) | धावा३ = [[लोऊ विन्सेंट]] २८* (६६) | बळी३ = [[मुनाफ पटेल]] २/२२ (९ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित | स्थळ = [[माधवराव सिंधिया क्रिकेट मैदान]], [[राजकोट]] | पंच = [[विजय चोप्रा]] (भा) आणि [[एम.एस. महल]] (भा) | सामनावीर = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/132534.html धावफलक] | toss = न्यू झीलंडर्स, फलंदाजी | पाऊस = | टिपा = प्रथमश्रेणी पदार्पण - मुनाफ पटेल (भारत अ) }} =कसोटी मालिका= ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ०८–१२ ऑक्टोबर | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ५१०/९घो (१९०.४ षटके) | धावा१ = [[राहुल द्रविड]] २२२ (३८७) | बळी१ = [[डॅनियल व्हेट्टोरी]] २/१२८ (४४ षटके) | धावसंख्या२ = ३४० (१३१.१ षटके) | धावा२ = [[नेथन ॲस्टल]] १०३ (२०७) | बळी२ = [[झहीर खान]] ४/६८ (२३ षटके) | धावसंख्या३ = २०९/६घो (४४.५ षटके) | धावा३ = [[राहुल द्रविड]] ७३ (८६) | बळी३ = [[पॉल वाइझमन]] ४/६४ (११.५ षटके) | धावसंख्या४ = २७२/६ (१०७ षटके) | धावा४ = [[क्रेग मॅकमिलन]] ८३ (१९०) | बळी४ = [[अनिल कुंबळे]] ४/९५ (३९ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित | स्थळ = [[सरदार पटेल मैदान]], [[मोटेरा]], [[अहमदाबाद]] | पंच = [[रूडी कोर्टझन]] (द) आणि [[डेव्हिड शेफर्ड]] (इं) | सामनावीर = [[राहुल द्रविड]] (भा) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/64046.html धावफलक] | toss = भारत, फलंदाजी | टिपा = कसोटी पदार्पण: [[लक्ष्मीपती बालाजी]] व [[आकाश चोप्रा]] (भा) }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १६–२० ऑक्टोबर | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = ६३०/६घो (१९८.३ षटके) | धावा१ = [[मार्क रिचर्डसन]] १४५ (४१०) | बळी१ = [[अनिल कुंबळे]] ३/१८१ (६६ षटके) | धावसंख्या२ = ४२४ (१७२ षटके) | धावा२ = [[विरेंद्र सेहवाग]] १३० (२२५) | बळी२ = [[डॅरिल टफी]] ४/८० (२९ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = १३६/४ (६९ षटके) | धावा४ = [[राहुल द्रविड]] ६७ (१८३) | बळी४ = [[डॅरिल टफी]] ३/३० (१४ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित | स्थळ = [[पंजाब क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], [[मोहाली]], [[चंदिगढ]] | पंच = [[रूडी कोर्टझन]] (द) आणि [[डेव्हिड शेफर्ड]] (इं) | सामनावीर = [[डॅरिल टफी]] (न्यू) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/64047.html धावफलक] | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी | टिपा = कसोटी पदार्पण: [[युवराज सिंग]] (भा) }} ==टीव्हीएस चषक त्रिकोणी मालिका == {{मुख्यलेख|टीव्हीएस चषक (भारत) २००३-०४}} टीव्हीएस चषक २००३-०४ ही भारतात खेळली गेलेली त्रिकोणी मालिका होती. ह्या मालिकेत भारत, न्यू झीलंड आणि ऑस्ट्रेलिया ह्या देशांचा समावेश होता. सदर मालिका भारतात २३ ऑक्टोबर ते १८ नोव्हेंबर २००३, दरम्यान तिहेरी साखळी पद्धतीने खेळवली गेली आणि गुणतक्त्यातील पहिल्या दोन संघांदरम्यान अंतिम लढत झाली. साखळी फेरीमध्ये भारत १६ गुण आणि ऑस्ट्रेलिया २८ गुणांसहित अंतिम सामन्यासाठी पात्र ठरले. न्यू झीलंडला अवघे १० गुण मिळवता आले. अंतिम सामन्यात ऑस्ट्रेलियाने भारताला ३७ धावांनी हरवले. {| class="wikitable" |- style="background:#efefef;" ! colspan=12 |गट फेरी<ref>[http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/2003-04/OD_TOURNEYS/TVS/TVS_OCT-NOV2003_TABLE.html गुणतक्ता]</ref> |- style="background:#efefef;" ! स्थान !! संघ !! सामने !! विजय !! पराभव !! बरोबरी !! अनिर्णित !! बोनस गुण !! '''गुण''' !! निव्वळ धावगती |- style="background:#98F898; text-align:center;" | १ || {{cr|AUS}} || ६ || ५ || १ || ० || ० || ३ || '''२८''' || +१.११३ |- style="background:#९८F८९८; text-align:center;" | २ || {{cr|IND}} || ६ || २ || ३ || ० || १ || ३ || '''१६''' || +०.११० |- style="; text-align:center;" | ३ || {{cr|NZL}} || ६ || १ || ४ || ० || १ || २ || '''१०''' || -१.४५७ |} =संदर्भ आणि नोंदी= {{संदर्भयादी}} =बाह्यदुवे= *[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/series/62130.html मालिका मुख्यपान - क्रिकइन्फो] {{न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २००३-०४}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे}} [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे]] [[वर्ग:इ.स. २००३ मधील खेळ]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|भारत]] oammxuv6hw7xqa58et960q3ju2nkkd1 14 191561 2145263 1396755 2022-08-12T05:35:57Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट|संघ]] s7auq5qekn2i8y7kyvv06lck97qje5w 2145302 2145263 2022-08-12T06:02:57Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँड मधील क्रिकेट संघ]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट|संघ]] s7auq5qekn2i8y7kyvv06lck97qje5w 0 192262 2145585 2115121 2022-08-12T09:29:54Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, २०१६-१७ | team1_image = Flag of India.svg | team1_name = भारत | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | from_date = २२ सप्टेंबर | to_date = २९ ऑक्टोबर २०१६ | team1_captain = [[विराट कोहली]] <small>(कसोटी)</small><br/>[[महेंद्रसिंग धोणी]] <small>(ए.दि.)</small> | team2_captain = [[केन विल्यमसन]]<br/>[[रॉस टेलर]] <small>(२री कसोटी)</small> | no_of_tests = 3 | team1_tests_won = 3 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[चेतेश्वर पुजारा]] (३७३) | team2_tests_most_runs = [[ल्युक रॉंची]] (२००) | team1_tests_most_wickets = [[रविचंद्रन अश्विन]] (२७) | team2_tests_most_wickets = [[ट्रेंट बोल्ट]] (१०)<br />[[मिचेल सॅंटनर]] (१०) | player_of_test_series = [[रविचंद्रन अश्विन]] (भा) | no_of_ODIs = 5 | team1_ODIs_won = 3 | team2_ODIs_won = 2 | team1_ODIs_most_runs = [[विराट कोहली]] (३५८) | team2_ODIs_most_runs = [[टॉम लॅथम]] (२४४) | team1_ODIs_most_wickets = [[अमित मिश्रा]] (१५) | team2_ODIs_most_wickets = [[टीम साउथी]] (७) | player_of_ODI_series =[[अमित मिश्रा]] (भा) }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]] सप्टेंबर आणि ऑक्टोबर २०१६ दरम्यान ३-कसोटी आणि ५-एकदिवसीय सामन्यांच्या मालिकेसाठी भारताचा दौरा केला.<ref name="Fixtures">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.ibtimes.co.in/cricket-schedule-2016-fixtures-dates-all-major-series-matches-new-year-661529 |title=क्रिकेट वेळापत्रक २०१६|ॲक्सेसदिनांक=३ जानेवारी २०१६|भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=इंटरनॅशनल बिझनेस टाईम्स}}</ref><ref name="NZH">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://m.nzherald.co.nz/sport/news/article.cfm?c_id=4&objectid=11568745 |title=क्रिकेट: प्लीज सेव्ह अस फ्रॉम ग्राऊंडहॉग डे|ॲक्सेसदिनांक=३ जानेवारी २०१६|भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=न्यूझीलंड हेराल्ड }}</ref><ref name="IBT">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.ibtimes.co.in/india-cricket-schedule-2016-fixtures-dates-timings-all-matches-men-blue-new-year-661514 |title=भारतीय क्रिकेट वेळापत्रक २०१६|ॲक्सेसदिनांक=३ जानेवारी २०१६ |भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=इंटरनॅशनल बिझनेस टाईम्स}}</ref> कसोटी मालिका भारताने ३-० अशी जिंकली तर शेवटच्या एकदिवसीय सामन्यात न्यू झीलंडचा दणदणीत पराभव करून एकदिवसीय मालिका ३-२ अशी खिशात टाकली. एप्रिल २०१६, रोजी [[भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ]]ाने जाहीर केले होते की कसोटी मालिकेतील एक कसोटी सामना दिवस-रात्र खेळवला जाईल.<ref name="DN">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india/content/story/1001381.html |title='भारत न्यूझीलंडविरूद्ध दिवस-रात्र कसोटी सामन्याचे आयोजन करणार' |ॲक्सेसदिनांक=२१ एप्रिल २०१६|भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो }}</ref> त्यावर प्रतिक्रिया देताना न्यू झीलंड क्रिकेटने नमूद केले की "त्याआधी इतर बऱ्याच गोष्टींना अंतिम स्वरूप देणे बाकी आहे".<ref name="DNNZ">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/newzealand/content/story/1001599.html |title=दिवस-रात्र कसोटी अजून नक्की झालेली नाही – न्यूझीलंड क्रिकेट |ॲक्सेसदिनांक=२२ एप्रिल २०१६|भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो }}</ref> जून २०१६, मध्ये भारताने २०१६/१७ च्या मोसमासाठी वेळापत्रक जाहीर केले, परंतु त्यात कोठेही दिवस/रात्र कसोटीबद्दल नमूद केले नव्हते.<ref name="June">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india/content/story/1024303.html |title=बीसीसीआयची मायदेशी मोसमाची घोषणा: १३ कसोटी आणि ६ नवीन मैदाने |ॲक्सेसदिनांक=९ जून २०१६|भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो }}</ref> परंतु बंगाल क्रिकेट असोसिएशनच्या एका मोठ्या अधिकाऱ्याने सांगितले की कोलकातामधील सामना दिवस/रात्र होणार आहे.<ref name="IT">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://indiatoday.intoday.in/story/team-india-new-zealand-day-night-test-eden-gardens-kolkata/1/688166.html |title=इडन गार्डनवर न्यूझीलंडविरूद्ध होणार भारताचा पहिला दिवस/रात्र कसोटी सामना |ॲक्सेसदिनांक=१० जून २०१६|भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=इंडीया टुडे }}</ref><ref name="TH">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.thehindu.com/sport/cricket/eden-to-host-indias-first-daynight-test/article8710248.ece |title= इडन गार्डनवर भारताचा पहिला दिवस/रात्र कसोटी सामना |ॲक्सेसदिनांक=१० जून २०१६|भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=द हिंदू }}</ref> परंतु यानंतर जूनच्या शेवटी सामन्यांच्या तारखांची घोषणा झाली, आणि बीसीसीआयने नमूद केले की सर्व कसोटी सामने स्थानिक वेळेनुसार ९:३० वाजता सुरू होतील.<ref name="dates">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india/content/story/1030187.html|title=भारत-न्यूझीलंड मालिकेत दिवस-रात्र कसोटी नाही |ॲक्सेसदिनांक=२८ जून २०१६|भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=इएसपीन क्रिकइन्फो}}</ref> सप्टेंबर २०१६ मध्ये, बीसीसीआयने २०१६-१७ मोसमातील कोणतीही कसोटी दिवस/रात्र खेळवली जाणार नाही ह्या वृत्ताला पुष्टी दिली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://maharashtratimes.indiatimes.com/sports/cricket/no-pink-ball-test-this-year/articleshow/54530705.cms|title=यंदा गुलाबी चेंडूने कसोटी नाही|ॲक्सेसदिनांक=२८ सप्टेंबर २०१६|दिनांक=२७ सप्टेंबर २०१६|प्रकाशक=महाराष्ट्र टाईम्स}}</ref><ref name="no">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india/content/story/1059318.html |title=ह्या मोसमात मायदेशातील कोणतीही कसोटी दिवस-रात्र नाही - ठाकूर|ॲक्सेसदिनांक=२७ सप्टेंबर २०१६|भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=इएसपीन क्रिकइन्फो}}</ref> सप्टेंबर २०१६ मध्ये बीसीसीआयने १९ ऑक्टोबर रोजी निर्धारित असलेला दुसरा एकदिवसीय सामना [[करवा चौथ]]मुळे २० ऑक्टोबर रोजी खेळवण्याचा निर्णय घेतला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.crictotal.com/articles/2016090812331.php|title=भारत-न्यूझीलंड दुसरा एकदिवसीय सामना २० ऑगस्टला होणार|ॲक्सेसदिनांक=९ सप्टेंबर २०१६|कृती=क्रिकटोटल|भाषा=इंग्रजी}}</ref><ref name="2ndODI">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1055521.html|title=दिल्लीचा एकदिवसीय सामना २० ऑक्टोबरला ढकलला|ॲक्सेसदिनांक=८ सप्टेंबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> [[कानपूर]] येथे होणारा पहिला कसोटी सामना हा भारताचा ५०० कसोटी सामना असेल.<ref name="India500">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1058015.html|title =महत्त्वाच्या मोसमाची सुरवात महत्त्वाच्या कसोटीने|ॲक्सेसदिनांक=२१ सप्टेंबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> [[धरमशाला]] येथे खेळवला गेलेला पहिला एकदिवसीय सामना हा भारताचा ९०० वा एकदिवसीय सामना होता.<ref name="India900">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1061811.html |title=कसोटीतील मरगळ दूर सारण्याची न्यूझीलंडला संधी|ॲक्सेसदिनांक=१६ ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> दुसरी कसोटी संपल्या नंतर, लोढा समितीने बीसीसीआयची बँक खाती गोठविली आहेत अशा बातम्या आल्या.<ref name="Guardian">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=https://www.theguardian.com/business/2016/oct/04/india-new-zealand-test-tour-in-doubt-and-bcci-bank-accounts-frozen-report |title=भारतीय बोर्डाची बँक खाती गोठवली, न्यूझीलंड दौराविषयी शंका - बातमी |ॲक्सेसदिनांक=४ ऑक्टोबर २०१६ |कृती=द गार्डियन|भाषा=इंग्रजी }}</ref> त्यानंतर बीसीसीआयने दौऱ्यावरील उर्वरीत सामने रद्द होण्याची भिती व्यक्त केली.<ref name="IndExp">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://indianexpress.com/article/sports/cricket/miffed-bcci-to-cancel-new-zealand-series-3064101/ |title=नाराज बीसीसीआय सध्या सुरू असलेली भारत-न्यूझीलंड मालिका रद्द करणार | ॲक्सेसदिनांक=४ ऑक्टोबर २०१६ |कृती=इंडियन एक्सप्रेस|भाषा=इंग्रजी }}</ref> न्यू झीलंड क्रिकेटचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी डेव्हिड व्हाईट म्हणाले, संघ दौरा चालूच ठेवेल आणि सध्या इंदूरला जायची तयारी करत आहे.<ref name="Stuff">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.stuff.co.nz/sport/cricket/84933776/blacks-caps-tour-of-india-to-be-cancelled-report |title=बीसीसीआय वर कोसळलेल्या आपत्तीमुळे किवींचा भारतीय दौरा रद्द होणार | ॲक्सेसदिनांक=४ ऑक्टोबर २०१६ |कृती=स्टफ|भाषा=इंग्रजी }}</ref> लोढा समितीने त्यांचे म्हणणे स्पष्ट करताना सांगितले की बीसीसीआयची कोणतीही खाती गोठवण्यात आलेली नाहीत, परंतु मंडळाशी संलग्न राज्य संघटनांना पैसे देण्यास मनाई करण्यात आलेली आहे.<ref name="Lodha">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://maharashtratimes.indiatimes.com/sports/cricket/bcci-accounts-not-frozen-lodha-panel-clarifies/articleshow/54673100.cms |title=बीसीसीआयची खाती गोठवली नाहीत: लोढा|ॲक्सेसदिनांक=५ ऑक्टोबर २०१६|दिनांक=४ ऑक्टोबर २०१६|कृती=महाराष्ट्र टाइम्स}}</ref><ref name="Lodha2">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://maharashtratimes.indiatimes.com/sports/cricket/lodha-committee-slams-bcci/articleshow/54682736.cms |title=बीसीसीआयकडून दिशाभूल : लोढा समितीचा आरोप|ॲक्सेसदिनांक=५ ऑक्टोबर २०१६|दिनांक=५ ऑक्टोबर २०१६|कृती=महाराष्ट्र टाइम्स}}</ref> कसोटी मालिकेतील दुसरी कसोटी जिंकून भारतीय संघाने पाकिस्तानला मागे टाकून आयसीसी कसोटी क्रमवारीत अव्वल स्थान पटकावले. तिसऱ्या कसोटीसह मालिका ३-० अशी जिंकल्यानंतर भारतीय संघाला आयसीसी कसोटी अजिंक्यपदाची गदा बहाल करण्यात आली. असा मान मिळवणारा [[विराट कोहली]] हा दुसरा भारतीय कर्णदार ठरला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://maharashtratimes.indiatimes.com/sports/cricket/icc-trophy-to-indian-captain/articleshow/54800288.cms|title=सर्वोत्तम कसोटी संघाचा भारताला मान|दिनांक=१२ ऑक्टोबर २०१६|ॲक्सेसदिनांक=१२ ऑक्टोबर २०१६|कृती=महाराष्ट्र टाइम्स}}</ref> =संघ= {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:auto" |- !colspan=2|कसोटी !colspan=2|एकदिवसीय |- ! {{cr|IND}}<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://maharashtratimes.indiatimes.com/sports/cricket/bcci-to-announce-india-test-squad-for-new-zealand-series/articleshow/54289604.cms|title=न्यूझीलंड विरुद्ध कसोटीसाठी रोहितला संधी|ॲक्सेसदिनांक=१२ सप्टेंबर २०१६|प्रकाशक=महाराष्ट्र टाइम्स}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1056373.html |title=न्यूझीलंडविरुद्धच्या मालिकेसाठी भारताचा संपूर्ण ताकदीचा संघ|ॲक्सेसदिनांक=१२ सप्टेंबर २०१६|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! {{cr|NZL}}<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1054743.html |title=न्यूझीलंडच्या कसोटी संघात निशॅमचे पुनरागमन|ॲक्सेसदिनांक=५ सप्टेंबर २०१६|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! {{cr|IND}}<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://maharashtratimes.indiatimes.com/sports/cricket/team-announce-for-one-day-series/articleshow/54723397.cms |title=सुरेश रैनाचे पुनरागमन|ॲक्सेसदिनांक=७ ऑक्टोबर २०१६|प्रकाशक=महाराष्ट्र टाइम्स}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1060602.html |title=पहिल्या तीन एकदिवसीय सामन्यांसाठी अश्विन, जडेजा, शमीला विश्रांती|ॲक्सेसदिनांक=६ ऑक्टोबर २०१६|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! {{cr|NZL}}<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1057742.html |title=विशेषज्ञ फलंदाज म्हणून ॲंडरसनचे न्यूझीलंड संघात पुनरागमन| ॲक्सेसदिनांक=१९ सप्टेंबर २०१६|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> |- style="vertical-align:top" | *[[विराट कोहली]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) *[[अजिंक्य रहाणे]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|उ.क.]]) *[[अमित मिश्र]] *<s>[[इशांत शर्मा]]</s> *[[उमेश यादव]] *[[गौतम गंभीर]] *[[चेतेश्वर पुजारा]] *[[जयंत यादव]] *<s>[[भुवनेश्वर कुमार]]</s> *[[मुरली विजय]] *[[मोहम्मद शमी]] *[[रविंद्र जडेजा]] *[[रविचंद्रन अश्विन]] *[[रोहित शर्मा]] *<s>[[लोकेश राहुल]]</s> *[[वृद्धिमान साहा]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) *[[शार्दूल ठाकूर]] *<s>[[शिखर धवन]]</s> | *[[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) *[[इश सोढी]] *[[जीतन पटेल]] *[[जेम्स नीशॅम]] *<s>[[टिम साऊथी]]</s> *[[टॉम लॅथम]] *[[ट्रेंट बोल्ट]] *[[डग ब्रेसवेल]] *[[नेल वॅगनर]] *[[बी.जे. वॅटलिंग]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) *<s>[[मार्क क्रेग]]</s> *[[मार्टिन गुप्टिल]] *[[मिचेल सॅंटनर]] *[[मॅट हेन्री]] *[[रॉस टेलर]] *[[ल्युक रोंची]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) *[[हेन्री निकोलस]] | *[[महेंद्रसिंग धोणी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]] व [[यष्टिरक्षक|य]]) *[[विराट कोहली]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|उ.क.]]) *[[अक्षर पटेल]] *[[अजिंक्य रहाणे]] *[[अमित मिश्र]] *[[उमेश यादव]] *[[केदार जाधव]] *[[जयंत यादव]] *[[जसप्रीत बुमराह]] *[[धवल कुलकर्णी]] *[[मनदीप सिंग]] *[[मनीष पांडे]] *[[रोहित शर्मा]] *<s>[[सुरेश रैना]]</s> *[[हार्दिक पांड्या]] | *[[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) *[[ॲंटन डेव्हसिच]] *[[इश सोढी]] *[[कोरे ॲंडरसन]] *[[जेम्स नीशॅम]] *[[टिम साऊथी]] *[[टॉम लॅथम]] *[[ट्रेंट बोल्ट]] *[[डग ब्रेसवेल]] *[[बी.जे. वॅटलिंग]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) *[[मार्टिन गुप्टिल]] *[[मिचेल सॅंटनर]] *[[मॅट हेन्री]] *[[रॉस टेलर]] *[[ल्युक रोंची]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) |} *दुखापतीमुळे [[टीम साऊथी]]च्या ऐवजी [[मॅट हेन्री]]ची न्यू झीलंड कसोटी संघात निवड.<ref name="Southee">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/1057490.html |title=भारताविरुद्ध कसोटी संघातून साऊथी बाहेर, हेन्रीची निवड|ॲक्सेसदिनांक=१७ सप्टेंबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *पहिल्या कसोटीमध्ये झालेल्या दुखापतीमुळे [[मार्क क्रेग]]ला उर्वरित मालिकेसाठी संघाबाहेर जावे लागले. त्याच्या जागी [[जीतन पटेल]]ची निवड करण्यात आली.<ref name="Craig">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1059178.html|title=साईड स्ट्रेनमुळे क्रेग कसोटी मालिकेबाहेर, पटेलचा बदली खेळाडू म्हणून विचार|ॲक्सेसदिनांक=२६ सप्टेंबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *दुखापतग्रस्त [[लोकेश राहुल]]ऐवजी [[गौतम गंभीर]]ची भारतीय कसोटी संघात निवड करण्यात आली<ref name="Gambhir">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1059400.html |title=गंभीरचे दोन वर्षांनंतर कसोटी संघात पुनरागमन| ॲक्सेसदिनांक=२७ सप्टेंबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *आजारपणामुळे [[इशांत शर्मा]]च्या ऐवजी [[जयंत यादव]]चा संघात समावेश करण्यात आला.<ref name="Gambhir"/> *बोटाला झालेल्या दुखापतीमुळे [[शिखर धवन]]ला तिसऱ्या कसोटीतून वगळण्यात आले आणि त्याच्या जागी [[करुण नायर]]चा समावेश करण्यात आला.<ref name="Dhawan">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1060281.html |title=धवनला दुखापत, गंभीर इंदूर कसोटीत खेळण्याची शक्यता|ॲक्सेसदिनांक=३ ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *पाठीच्या दुखण्यामुळे [[भुवनेश्वर कुमार]] ऐवजी [[शार्दूल ठाकूर]]ची संघात निवड करण्यात आली.<ref name="Kumar">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1060536.html |title=दुखापतग्रस्त भुवेश्वर ऐवजी शार्दूल ठाकूर|ॲक्सेसदिनांक=५ ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *आजारपणानंतर पूर्णपणे तंदरुस्त नसल्याने [[सुरेश रैना]]चा शेवटच्या दोन एकदिवसीय सामन्यांसाठी संघात समावेश होऊ शकला नाही.<ref name="Raina">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1063135.html |title=महत्त्वाच्या कसोटी गोलंदाजांना विश्रांती|ॲक्सेसदिनांक=२७ ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> =सराव सामना= {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १६-१८ सप्टेंबर | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यूझीलॅंडर्स]] {{Flagicon|NZL}} | संघ२ = [[मुंबई क्रिकेट संघ|मुंबई]] | धावसंख्या१ = ३२४/७घो (७५ षटके) | धावा१ = [[टॉम लॅथम]] ५५ (९७) | बळी१ = [[बलविंदरसिंग संधू]] २/२१ (११ षटके) | धावसंख्या२ = ४६४/८घो (११४ षटके) | धावा२ = [[सुर्यकुमार यादव]] १०३ (८६) | बळी२ = [[इश सोधी]] २/१३२ (२० षटके) | धावसंख्या३ = २३५ (६६.४ षटके) | धावा३ = [[ल्युक रॉंची]] १०७ (११२) | बळी३ = [[परिक्षित वालसांगकर]] ३/४१ (१२.४ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1054769.html धावफलक] | स्थळ = [[फिरोजशाह कोटला मैदान]], [[दिल्ली]] | पंच = [[अनिल चौधरी]] (भा) आणि [[विरेंदर शर्मा]] (भा) | toss = मुंबई, गोलंदाजी | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = प्रत्येकी १५ खेळाडू (११ फलंदाज, ११ क्षेत्ररक्षक) }} =कसोटी सामने= ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २२-२६ सप्टेंबर | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ३१८ (९७ षटके) | धावा१ = [[मुरली विजय]] ६५ (१७०) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ३/६७ (२० षटके) | धावसंख्या२ = २६२ (९५.५ षटके) | धावा२ = [[केन विल्यमसन]] ७५ (१३७) | बळी२ = [[रविंद्र जडेजा]] ५/७३ (३४ षटके) | धावसंख्या३ = ३७७/५घो (४७ षटके) | धावा३ = [[चेतेश्वर पुजारा]] ७८ (१५२) | बळी३ = [[मिचेल सॅंटनर]] २/७९ (३२.२ षटके) | धावसंख्या४ = २३६ (८७.३ षटके) | धावा४ = [[ल्युक रॉंची]] ८० (१२०) | बळी४ = [[रविचंद्रन अश्विन]] ६/१३२ (३५.३ षटके) | निकाल = भारत १९७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1030213.html धावफलक] | स्थळ = [[ग्रीन पार्क मैदान]], [[कानपूर]] | पंच = [[रिचर्ड केटेलबोरो]] (इं) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | toss = भारत, फलंदाजी | पाऊस = २ऱ्या दिवशी चहापानापुर्वी आलेल्या पावसामुळे थांबवण्यात आला आणि शेवटच्या सत्राचा खेळ होऊ शकला नाही.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1058433.html|title=पावसाचा व्यत्यय आलेल्या दिवशी विल्यमसन आणि लॅथमची मजबूत फलंदाजी|दिनांक=२३ सप्टेंबर २०१६|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो|कृती=इएसपीएन स्पोर्ट मिडीया|भाषा=इंग्रजी}}</ref> | सामनावीर = [[रविंद्र जडेजा]] (भा) | टिपा = भारताचा ५०० वा कसोटी सामना.<ref name="India500"/> *''कसोटी क्रिकेट मध्ये सर्वात जलद २०० बळी पूर्ण करणारा (३८ कसोटी) [[रविचंद्रन अश्विन]] (भा) हा दुसरा गोलंदाज.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://maharashtratimes.indiatimes.com/sports/cricket/ashwin-fastest-200-wickets/articleshow/54513050.cms|title=अश्विन जलद २००|ॲक्सेसदिनांक=२६ सप्टेंबर २०१६|दिनांक=२६ सप्टेंबर २०१६|प्रकाशक=महाराष्ट्र टाइम्स}}</ref><ref name="Ashwin200">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1059091.html|title=वेगवान २०० कसोटी बळी घेणार्‍या गोलंदाजांमध्ये अश्विन दुसर्‍या क्रमांकावर|ॲक्सेसदिनांक=२५ सप्टेंबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} ===२री कसोटी === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ३० सप्टेंबर–४ ऑक्टोबर | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ३१६ (१०४.५ षटके) | धावा१ = [[चेतेश्वर पुजारा]] ८७ (२१९) | बळी१ = [[मॅट हेन्री]] ३/४६ (२० षटके) | धावसंख्या२ = २०४ (५३ षटके) | धावा२ = [[जीतन पटेल]] ४७ (४७) | बळी२ = [[भुवनेश्वर कुमार]] ५/४८ (१५ षटके) | धावसंख्या३ = २६३ (७६.५ षटके) | धावा३ = [[रोहित शर्मा]] ८२ (१३२) | बळी३ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ३/३८ (१७.५ षटके) | धावसंख्या४ = १९७ (८१.१ षटके) | धावा४ = [[टॉम लॅथम]] ७४ (१४८) | बळी४ = [[रविंद्र जडेजा]] ३/४१ (२० षटके) | निकाल = भारत १७८ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1030215.html धावफलक] | स्थळ = [[इडन गार्डन्स]], [[कोलकाता]] | पंच = [[रिचर्ड केटेलबोरो]] (इं) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | toss = भारत, फलंदाजी | पाऊस = २ऱ्या दिवशी दुपारच्या सत्रात पावसामुळे २ तासाचा खेळ वाया गेला. | सामनावीर = [[वृद्धिमान साहा]] (भा) | टिपा = भारतीय संघाचा मायदेशी २५०वा कसोटी सामना.<ref name="Hindu250">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.hindustantimes.com/cricket/eden-gardens-the-perfect-stage-for-india-s-250th-test-at-home/story-sXKv1p3f8cuBomnqRhoRzN.html|title=भारताच्या घरच्या २५० व्या कसोटीसाठी इडन गार्डन हे एक योग्य व्यासपीठ|दिनांक=२७ सप्टेंबर २०१६|ॲक्सेसदिनांक=२९ सप्टेंबर २०१६|प्रकाशक=हिन्दुस्तान टाइम्स}}</ref><ref name="Times250">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://timesofindia.indiatimes.com/sports/new-zealand-in-india-2016/top-stories/India-v-NZ-2nd-Test-Kolkata-Rampant-India-eye-series-win-in-250th-home-Test/articleshow/54577236.cms|title=भारत वि न्यूझीलंड, २री कसोटी, कोलकाता: २५०व्या कसोटीसह मालिकाविजयावर भारताचे लक्ष् - टाईम्स ऑफ इंडीया|ॲक्सेसदिनांक=२९ सप्टेंबर २०१६}}</ref> *''[[केन विल्यमसन]]ला ताप आल्यामुळे त्याच्याऐवजी [[रॉस टेलर]]ने कर्णधाराची भूमिका पार पाडली.<ref name="Taylor">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1059742.html |title=विल्यमसनच्या गैरहजेरीत हेन्रीने केले न्यूझीलंडच्या लढ्याचे नेतृत्व| ॲक्सेसदिनांक=१ ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|दिनांक=३० सप्टेंबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''ह्या सामन्यातील विजयामुळे भारतीय संघ [[कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा|आयसीसी अजिंक्यपद स्पर्धा]] क्रमवारीत पहिल्या स्थानी पोहोचला.<ref name="Top">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india/content/story/1060261.html |title=२-० आघाडीमुळे भारतला कसोटी क्रमवारीत पुन्हा अग्रस्थान| ॲक्सेसदिनांक=३ ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|दिनांक=३ ऑक्टोबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} ===३री कसोटी === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ८-१२ ऑक्टोबर २०१६ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ५५७/५घो (१६९ षटके) | धावा१ = [[विराट कोहली]] २११ (३६६) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] २/११३ (३२ षटके) | धावसंख्या२ = २९९ (९०.२ षटके) | धावा२ = [[मार्टिन गुप्टिल]] ७२ (१४४) | बळी२ = [[रविचंद्रन अश्विन]] ६/८१ (२७.२ षटके) | धावसंख्या३ = २१६/३घो (४९ षटके) | धावा३ = [[चेतेश्वर पुजारा]] १०१[[नाबाद|*]] (१४८) | बळी३ = [[जीतन पटेल]] २/५६ (१४ षटके) | धावसंख्या४ = १५३ (४४.५ षटके) | धावा४ = [[रॉस टेलर]] ३२ (२५) | बळी४ = [[रविचंद्रन अश्विन]] ७/५९ (१३.५ षटके) | निकाल = भारत ३२१ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1030217.html धावफलक] | स्थळ = [[होळकर क्रिकेट मैदान]], [[इंदूर]] | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) | toss = भारत, फलंदाजी | पाऊस = | सामनावीर = [[रविचंद्रन अश्विन]] | टिपा = या मैदानावर खेळवली जाणारी पहिलीच कसोटी.<ref name="Indore">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1060715.html |title=भारताचे लक्ष्य व्हाईटवॉशकडे, तर न्यूझीलंडचे विल्यमसनसोबत तगडा प्रतिकार करण्यातचे|ॲक्सेसदिनांक=१० ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|दिनांक=८ ऑक्टोबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''कसोटी क्रिकेटमध्ये २,००० धावा पूर्ण करणारा [[अजिंक्य रहाणे]] हा भारताचा ३६वा फलंदाज.<ref name="Rahane">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1060879.html |title=कोहली गांगूलीच्या पुढे, धोणी| ॲक्सेसदिनांक=१० ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|दिनांक=८ ऑक्टोबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref><ref name="Rahane2">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://maharashtratimes.indiatimes.com/sports/cricket/virat-made-century-against-nz/articleshow/54756115.cms |title=विराट कोहलीचे शतक| ॲक्सेसदिनांक=१० ऑक्टोबर २०१६|कृती=महाराष्ट्र टाइम्स|दिनांक=९ ऑक्टोबर २०१६}}</ref> *''कसोटी क्रिकेटमध्ये कर्णधार म्हणून दोन द्विशतके करणारा [[विराट कोहली]] हा पहिलाच भारतीय.<ref name="Kohli200">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1060950.html |title=कोहली, रहाणेच्या ३६५ धावांच्या भागीदारीने भारताचा वरचष्मा| ॲक्सेसदिनांक=१० ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|दिनांक=९ ऑक्टोबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref><ref name="Kohli2002">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://maharashtratimes.indiatimes.com/sports/cricket/kohli-hits-double-ton-as-india-rout-kiwi-attack/articleshow/54764269.cms |title=कोहलीचा 'विराट' पराक्रम, रहाणेनंही मैदान गाजवलं| ॲक्सेसदिनांक=१० ऑक्टोबर २०१६|कृती=महाराष्ट्र टाइम्स|दिनांक=९ ऑक्टोबर २०१६}}</ref> *''विराट कोहली आणि अजिंक्य रहाणेची ३६५ धावांची भागीदारी ही भारतातर्फे चवथ्या गड्यासाठी सर्वोत्कृष्ट भागीदारी होय.<ref name="Kohli2002"/><ref name="4thWicket">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1061009.html |title=भारताची सर्वोत्तम चवथ्या गड्यासाठीची भागीदारी| ॲक्सेसदिनांक=१० ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|दिनांक=९ ऑक्टोबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[रविचंद्रन अश्विन]]ची (भा) कसोटी डावातील तसेच कसोटी सामन्यातील सर्वोत्कृष्ट कामगिरी.<ref name="Ashwin">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1061218.html |title=अश्विनच्या कसोटीतील सर्वोत्तम कामगिरीने न्यूझीलंडला ३-० व्हाईटवॉश|ॲक्सेसदिनांक=१२ ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|दिनांक=११ ऑक्टोबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://timesofindia.indiatimes.com/sports/new-zealand-in-india-2016/top-stories/India-v-New-Zealand-3rd-Test-Indore-153-wickets-and-counting-R-Ashwin-a-colossus-at-home/articleshow/54795419.cms|title=भारत वि न्यूझीलंड, ३री कसोटी, इंदूर: १५३ बळी आणि मोजणी सुरुच, अश्विन घरच्या मायदेशी मोठा|ॲक्सेसदिनांक=१२ ऑक्टोबर २०१६|कृती=टाइम्स ऑफ इंडिया|दिनांक=११ ऑक्टोबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''धावांच्या दृष्टीने, कसोटी इतिहासात भारताचा दुसरा सर्वात मोठा विजय तर न्यू झीलंडचा दुसरा सर्वात मोठा पराभव<ref name="second">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1061278.html |title=३२१: भारताचा धावांनी दुसरा सर्वात मोठा कसोटी विजय|ॲक्सेसदिनांक=१२ ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|दिनांक=११ ऑक्टोबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} =एकदिवसीय मालिका= ===१ला सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ ऑक्टोबर | time = १३:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = १९० (४३.५ षटके) | धावसंख्या२ = १९४/४ (३३.१ षटके) | धावा१ = [[टॉम लॅथम]] ७९[[नाबाद|*]] (९८) | बळी१ = [[हार्दिक पंड्या]] ३/३१ (७ षटके) | धावा२ = [[विराट कोहली]] ८५[[नाबाद|*]] (८१) | बळी२ = [[इश सोधी]] १/३४ (४.१ षटके) | निकाल = भारत ६ गडी व १०१ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1030219.html धावफलक] | स्थळ = [[हिमाचल प्रदेश क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], [[धरमशाला]] | पंच = [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) आणि [[चेट्टीतोडी शमशुद्दीन]] (भा) | toss = भारत, गोलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[हार्दिक पंड्या]] (भा) | टीपा = एकदिवसीय पदार्पण: [[हार्दिक पंड्या]] (भा). *'' हा भारताचा ९०० वा एकदिवसीय सामना असून इतर कोणत्याही देशापेक्षा सर्वात जास्त एकदिवसीय सामने भारतीय संघ खेळला आहे.<ref name="India900"/> *'' [[अमित मिश्र]]चे (भा) ५० एकदिवसीय बळी पूर्ण. *'' डावामध्ये संघ सर्वबाद होवून शेवटपर्यंत नाबाद राहणारा [[टॉम लॅथम]] हा एकूण दहावा तर न्यू झीलंडचा पहिलाच फलंदाज<ref name="Latham">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1061890.html |title=न्यूझीलंड १९० धावांमध्ये सर्वबाद, लॅथमची शेवटपर्यंत नाबाद| ॲक्सेसदिनांक=१६ ऑक्टोबर २०१६ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} ===२रा सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २० ऑक्टोबर | time = १३ः३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = २४२/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २३६ (४९.३ षटके) | धावा१ = [[केन विल्यमसन]] ११८ (१२८) | बळी१ = [[जसप्रित बुमराह]] ३/३५ (१० षटके) | धावा२ = [[केदार जाधव]] ४१ (३७) | बळी२ = [[टिम साऊथी]] ३/५२ (९.३ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ६ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1030221.html धावफलक] | स्थळ = [[फिरोजशाह कोटला मैदान]], [[दिल्ली]] | पंच = [[अनिल चौधरी]] (भा) आणि [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) | toss = भारत, गोलंदाजी | पाऊस = | सामनावीर = [[केन विल्यमसन]](न्यू) | टीपा = हा भारताचा ४००वा एकदिवसीय पराभव असून कोणत्याही संघापेक्षा सर्वात जास्त एकदिवसीय पराभव भारतीय संघाच्या नावावर.<ref name="2ndODIStats">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.sportskeeda.com/cricket/india-vs-new-zealand-2nd-odi-stats |title= भारत वि न्यूझीलंड - २रा एकदिवसीय सामना: आकडेवारी|ॲक्सेसदिनांक=२१ ऑक्टोबर २०१६|कृती=स्पोर्ट्स किडा|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[रोहित शर्मा]]चा (भा) १५०वा एकदिवसीय सामना.<ref name="2ndODIStats" /> *''[[यष्टिरक्षक]] म्हणून [[ल्युक रॉंची]]चे (न्यू) १०० बळी पूर्ण.<ref name="2ndODIStats" /> *''आठ किंवा त्याहून जास्त एकदिवसीय शतके काढणारा [[केन विल्यमसन]] हा न्यू झीलंडचा पाचवा फलंदाज. तसेच भारताविरुद्ध शतक करणारा तो न्यू झीलंडचा तिसरा कर्णधार आणि भारतामध्ये भारताविरुद्ध सर्वाधिक धावा करणारा फलंदाज.<ref name="2ndODIStats" /> *''१३ वर्षांनंतर पहिल्यांदाच न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा भारतात एकदिवसीय विजय आणि फिरोजशहा कोटला मैदानावर पहिलाच विजय.''<ref name="2ndODIStats" /> }} ===३रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २३ ऑक्टोबर | time = १३ः३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = २८५ (४९.४ षटके) | धावसंख्या२ = २८९/३ (४८.२ षटके) | धावा१ = [[टॉम लॅथम]] ६१ (७२) | बळी१ = [[केदार जाधव]] ३/२९ (५ षटके) | धावा२ = [[विराट कोहली]] १५४[[नाबाद|*]] (१३४) | बळी२ = [[मॅट हेन्री]] २/५६ (९.२ षटके) | निकाल = भारत ७ गडी व १० चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1030223.html धावफलक] | स्थळ = [[पंजाब क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], [[मोहाली]] | पंच = [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) आणि [[चेट्टीतोडी शमशुद्दीन]] (भा) | toss = भारत, गोलंदाजी | पाऊस = | सामनावीर = [[विराट कोहली]] (भा) | टीपा = [[जेम्स नीशॅम]] आणि [[मॅट हेन्री]] दरम्यानची ८४ धावांची भागीदारी ही न्यू झीलंडतर्फे ९व्या गड्यासाठीची सर्वोच्च एकदिवसीय भागीदारी.<ref name="9th">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/fow/highest_partnerships_by_wicket.html?class=2;id=5;type=team |title=क्रिकेट नोंदी - विक्रम - न्यूझीलंड - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय - विकेटनुसार सर्वोच्च भागीदारी|ॲक्सेसदिनांक=२४ ऑक्टोबर २०१६ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[महेंद्रसिंग धोणी]]च्या ९,००० एकदिवसीय धावा पूर्ण. तसेच त्याचा भारतातर्फे एकदिवसीय सामन्यांमध्ये सर्वाधिक षट्कार आणि कर्णधारातर्फे सर्वाधिक षट्कार मारण्याचा विक्रम.<ref name="Dhoni9000">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1062967.html |title=धोनीच्या ९००० धावा: २४४ डाव, १०१०९ चेंडू|ॲक्सेसदिनांक=२४ ऑक्टोबर २०१६ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[विराट कोहली]]चे (भा) २६वे एकदिवसीय शतक. ह्या मैदानावरील ही कोणत्याही फलंदाजातर्फे सर्वोच्च धावसंख्या (१५४ धावा). *''विराट कोहलीचे हे यशस्वी पाठलागामधील १४वे शतक. ही त्याची संयुक्तरित्या पहिल्या क्रमांकाची कामगिरी.<ref name="Kohli">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.sportskeeda.com/cricket/india-v-new-zealand-third-odi-stats-virat-masterclass-india-lead |title=भारत वि न्यूझीलंड तिसरा एकदिवसीय सामना आकडेवारी: कोहलीच्या दर्जेदार कामगिरीने भारत २-१ ने आघाडीवर|ॲक्सेसदिनांक=२४ ऑक्टोबर २०१६ |कृती=स्पोर्ट्स कीडा|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''विराट कोहलीच्या मायदेशी सर्वात कमी डावांमध्ये ३,००० एकदिवसीय धावा पूर्ण.(६३ डाव)<ref name="Kohli" /> *''एकदिवसीय क्रिकेट मध्ये १५० [[यष्टिचीत]] करणारा महेंद्रसिंग धोणी हा पहिलाच [[यष्टिरक्षक]].<ref name="Kohli" /> }} ===४था सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २६ ऑक्टोबर | time = १३:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = २६०/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २४१ (४८.४ षटके) | धावा१ = [[मार्टिन गुप्टिल]] ७२ (८४) | बळी१ = [[अमित मिश्रा]] २/४१ (१० षटके) | धावा२ = [[अजिंक्य रहाणे]] ५७ (७०) | बळी२ = [[टिम साऊथी]] ३/४० (९ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड १९ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1030225.html धावफलक] | स्थळ = [[जेएससीए आंतरराष्ट्रीय क्रीडा संकुल]], [[रांची]] | पंच = [[अनिल चौधरी]] (भा) आणि [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी | पाऊस = | सामनावीर = [[मार्टिन गुप्टिल]] (न्यू) | टीपा = }} ===५वा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ ऑक्टोबर | time = १३:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = २६९/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ७९ (२३.१ षटके) | धावा१ = [[रोहित शर्मा]] ७० (६५) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] २/५२ (१० षटके) | धावा२ = [[केन विल्यमसन]] २७ (४०) | बळी२ = [[अमित मिश्रा]] ५/१८ (६ षटके) | निकाल = भारत १९० धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1030227.html धावफलक] | स्थळ = [[एसीए-व्हिडीसीए क्रिकेट मैदान]], [[विशाखापट्टणम]] | पंच = [[सी. के. नंदन]] (भा) आणि [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) | toss = भारत, फलंदाजी | पाऊस = | सामनावीर = [[अमित मिश्रा]] (भा) | टीपा = एकदिवसीय पदार्पण: [[जयंत यादव]] (भा). *''[[सी. के. नंदन]] (भा) यांचा पहिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना. *''ही न्यू झीलंडची भारताविरुद्ध सर्वात लहान धावसंख्या आहे तसेच एकदिवसीय क्रिकेटमधील त्यांचा सर्वात लहान पूर्ण झालेला डाव आहे.<ref name="NZlow">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1063783.html |title=मिश्राच्या ५ बळींमुळे न्यूझीलंडचा ७९ धावांत खुर्दा |ॲक्सेसदिनांक=३१ ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[अमित मिश्रा]]ची ह्या सामन्यातील कामगिरी ही भारतीय गोलंदाजातर्फे एकदिवसीय क्रिकेटमधील न्यू झीलंडविरुद्ध सर्वोत्कृष्ट कामगिरी.<ref name="5thODI">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-new-zealand-2016-17/content/story/1063861.html |title=मिश्रा सेकंड ओन्ली टू मिश्रा|ॲक्सेसदिनांक=३१ ऑक्टोबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[विराट कोहली]]च्या मालिकेमधील ३५८ धावा ह्या कोणत्याही फलंदाजातर्फे भारत-न्यू झीलंड दरम्यानच्या मालिकेतील सर्वात जास्त धावा.<ref name="5thODI"/> }} =संदर्भ आणि नोंदी= {{संदर्भयादी|3}} =बाह्यदुवे= * [http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/1030193.html मालिका मुख्यपान – इएसपीन क्रिकइन्फो] {{न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१६-१७}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे}} [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे|न्यू झीलंड]] [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील खेळ]] [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|भारत]] [[वर्ग:२०१६ मध्ये भारतीय क्रिकेट]] cjbi5ydbhc68yg1fcytg2r94hdc1gum 0 192309 2145273 2141367 2022-08-12T05:42:28Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०१६ | team1_image = Flag of Zimbabwe.svg | team1_name = झिम्बाब्वे | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलँड | from_date = २२ जुलै | to_date = १० ऑगस्ट २०१६ | team1_captain = [[ग्रेम क्रेमर]] | team2_captain = [[केन विल्यमसन]] | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = 0 | team2_tests_won = 2 | team1_tests_most_runs = [[क्रेग एरविन]] (२३६) | team2_tests_most_runs = [[रॉस टेलर]] (३६४) | team1_tests_most_wickets = [[मायकल चिनौया]] (३)<br/>[[डोनाल्ड तिरिपानो]] (३) | team2_tests_most_wickets = [[नेल वॅगनर]] (११) | player_of_test_series = [[नेल वॅगनर]] (न्यू) }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]]ाने २-कसोटी सामन्यांच्या मालिकेसाठी जुलै आणि ऑगस्ट २०१६ दरम्यान झिम्बाब्वेचा दौरा केला.<ref name="Fixtures">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.ibtimes.co.in/cricket-schedule-2016-fixtures-dates-all-major-series-matches-new-year-661529 |title=क्रिकेट वेळापत्रक २०१६: नवीन वर्षातील प्रमुख मालिका आणि सामन्यांचे वेळापत्रक |भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=३ जानेवारी २०१६|प्रकाशक=इंटरनॅशनल बिझनेस टाइम्स }}</ref><ref name="NZH">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://m.nzherald.co.nz/sport/news/article.cfm?c_id=4&objectid=11568745 |title=क्रिकेट:प्लीज सेव्ह अस फ्रॉम ग्राउंडहॉग डे |भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=३ जानेवारी २०१६|प्रकाशक=न्यूझीलंड हेराल्ड }}</ref> दोन्ही कसोटी सामने [[बुलावायो]] येथील [[क्वीन्स स्पोर्ट्‌स क्लब]] ह्या मैदानावर पार पडले.<ref name="Bulawayo">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/zimbabwe-v-new-zealand-2016/content/story/1027049.html |title=बुलावायो येथे दहा वर्षांतील पहिलाच कसोटी सामना |भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=१६ जून २०१६|प्रकाशक=ईएस्‌‍पीएन क्रिकइन्फो }}</ref> न्यू झीलंडने २ सामन्यांची मालिका २-० अशी जिंकली. =संघ= {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:0 auto" |- !!style="width:50%"|{{cr|ZIM}}<ref name="ZimSquad">{{स्रोत बातमी | title=न्यूझीलंड विरूद्धच्या कसोटी मालिकेसाठी झिम्बाब्वेचे नेतृत्व क्रेमरकडे | दुवा=http://www.espncricinfo.com/zimbabwe-v-new-zealand-2016/content/story/1037233.html | प्रकाशक=इएसपीएन स्पोर्ट्स मिडीया | दिनांक=२१ जुलै २०१६ | ॲक्सेसदिनांक=२१ जुलै २०१६}}</ref> !!style="width:50%"|{{cr|NZ}}<ref name="NZSquad">{{स्रोत बातमी |title=न्यूझीलंड क्रिकेट संघात रावळची निवड, सोधीचे पुनरागमन |दुवा=http://www.espncricinfo.com/zimbabwe-v-new-zealand-2016/content/story/1024605.html |प्रकाशक= ईएस्‌‍पीएन क्रिकइन्फो | भाषा=इंग्रजी|दिनांक=१० जून २०१६}}</ref> |- style="vertical-align:top" | * [[ग्रेम क्रेमर]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[क्रेग एरविन]] * [[चामु चिभाभा]] * [[टिनो मावोयो]] * [[डोनाल्ड तिरिपानो]] * <s>[[तेंडाई चटारा]]</s> * [[तौराई मुझरबानी]] * [[न्जाबुलो न्क्युबे]] * [[पीटर मूर]] * [[प्रिन्स मस्वौरे]] * [[ब्रायन चारी]] * [[मायकेल चिनौया]] * [[रिचमंड मुटुंबामी]] * [[रेगिस चकाब्वा]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[शॉन विल्यम्स]] * [[सिकंदर रझा]] * [[हॅमिल्टन मसकाद्झा]] | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[इश सोढी]] * [[जीत रावल]] * [[टिम साऊथी]] * [[टॉम लॅथम]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[ट्रेंट बोल्ट]] * [[डग ब्रेसवेल]] * [[नेल वॅगनर]] * [[बी.जे. वॅटलिंग]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[मार्क क्रेग]] * [[मार्टिन गुप्टिल]] * [[मिचेल सॅंटनर]] * [[मॅट हेन्‍री]] * [[रॉस टेलर]] * [[ल्यूक रोंची]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[हेन्‍री निकोलस]] |} =सराव सामना= ===तीन दिवसीयः झिम्बाब्वे अ वि. न्यूझीलॅंडर्स=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २२ - २४ जुलै २०१६ | संघ२ = {{flagicon|ZIM}} झिम्बाब्वे अ | संघ१ = न्यूझीलॅंडर्स {{flagicon|NZL}} | धावसंख्या१ = ३४५/७घो (९० षटके) | धावा१ = [[मार्टिन गुप्टिल]] ७४ (१०१) | बळी१ = [[गेराल्ड अलिसेनी]] २/३१ (११ षटके) | धावसंख्या२ = ११४ (४९.५ षटके) | धावा२ = [[शॉन विल्यम्स]] ५३ (१०६) | बळी२ = [[इश सोढी]] ४/१८ (४.५ षटके) | धावसंख्या३ = २०१/७घो (५१.५ षटके) | धावा३ = [[मिशेल सॅंटनर]] ५१ (४९) | बळी३ = [[टटेंडा मुपुंगा]] १/३७ (९.५ षटके) | धावसंख्या४ = १७३ (६१.५ षटके) | धावा४ = [[रेगिस चकाब्वा]] ४८ (१२५) | बळी४ = [[टिम साऊथी]] २/१५ (६ षटके) | निकाल = न्यूझीलॅंडर्स २५९ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1027061.html धावफलक] | स्थळ = [[हरारे स्पोर्ट्‌स क्लब]], [[हरारे]] | पंच = [[इक्नाऊ चबी]] (झि) आणि [[सिफेलानि र्वाझियेनी]] (झि) | सामनावीर = | toss = न्यूझीलॅंडर्स, फलंदाजी | पाऊस = | टिपा = प्रत्येकी १६ खेळाडू, ११ फलंदाज, ११ गोलंदाज. }} =कसोटी मालिका= ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २८ जुलै – १ ऑगस्ट | संघ१ = {{cr-rt|ZIM}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = १६४ (७७.५ षटके) | धावा१ = [[प्रिन्स मस्वौरे]] ४२ (९८) | बळी१ = [[नील वॅग्नर]] ६/४१ (२०.५ षटके) | धावसंख्या२ = ५७६/६घो (१६६.५ षटके) | धावा२ = [[रॉस टेलर]] १७३[[नाबाद|*]] (२९९)'' | बळी२ = [[हॅमिल्टन मसकाद्झा]] १/२५ (९ षटके) | धावसंख्या३ = २९५ (७९ षटके) | धावा३ = [[शॉन विल्यम्स]] ११९ (१४८) | बळी३ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ४/५२ (१७ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = न्यू झीलंड १ डाव आणि ११७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1024041.html धावफलक] | स्थळ = [[क्वीन्स स्पोर्ट्‌स क्लब]], [[बुलावायो]] | पंच = [[मायकल गॉफ]] (इं) आणि [[पॉल रायफेल]] (ऑ) | सामनावीर = [[रॉस टेलर]] (न्यू) | toss = झिम्बाब्वे, फलंदाजी | पाऊस = | टिपा = कसोटी पदार्पण: [[चामु चिभाभा]], [[मायकेल चिनौया]] आणि [[प्रिन्स मस्वौरे]] (झि) *''[[ट्रेंट बोल्ट]]चे (न्यू) १५० कसोटी बळी पूर्ण *''[[शॉन विल्यम्स]]चे (झि) पहिले आणि झिम्बाब्वेतर्फे सर्वात जलद कसोटी शतक }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ६-१० ऑगस्ट | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|ZIM}} | धावसंख्या१ = ५८२/४घो (१५० षटके) | धावा१ = [[टॉम लॅथम]] १३६ (२६९) | बळी१ = [[मायकेल चिनौया]] १/६४ (२२ षटके) | धावसंख्या२ = ३६२ (१४३.४ षटके) | धावा२ = [[क्रेग एरविन]] १४६ (२७२) | बळी२ = [[इश सोढी]] ४/६० (२१.४ षटके) | धावसंख्या३ = १६६/२घो (३६ षटके) | धावा३ = [[केन विल्यमसन]] ६८* (१०३) | बळी३ = [[डोनाल्ड तिरिपानो]] १/१४ (६ षटके) | धावसंख्या४ = १३२ (६८.४ षटके) | धावा४ = [[टिनो मावोयो]] ३५ (९२) | बळी४ = [[मार्टिन गुप्टिल]] ३/११ (७ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड २५४ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1024043.html धावफलक] | स्थळ = [[क्वीन्स स्पोर्ट्‌स क्लब]], [[बुलावायो]] | पंच = [[मायकेल गॉफ]] (इं) आणि [[पॉल रायफेल]] (ऑ) | सामनावीर = [[केन विल्यमसन]] (न्यू) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = कसोटी पदार्पण: [[पीटर मूर]] (झि) *''कसोटी क्रिकेट खेळणाऱ्या सर्व संघांविरूद्ध शतक झळकाविणारा [[केन विल्यमसन]] हा १३ वा फलंदाज. *''[[क्रेग एरविन]]चे (झि) पहिले कसोटी शतक. }} =संदर्भ आणि नोंदी= {{संदर्भयादी}} =बाह्य दुवे= * [http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/1024039.html मालिका मुख्यपान - ईएस्‌‍पीएन क्रिकइन्फो] {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१६}} [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील खेळ]] [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|झिम्बाब्वे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे झिम्बाब्वे दौरे|२०१६]] 8dfwmxzy4mssnhnh0hc8x4q37ld3wra 0 192311 2145280 2141373 2022-08-12T05:45:02Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचा दक्षिण आफ्रिका दौरा, २०१६ | team1_image = Flag of South Africa.svg | team1_name = दक्षिण आफ्रिका | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलँड | from_date = १९ | to_date = ३१ ऑगस्ट २०१६ | team1_captain = [[फाफ डू प्लेसी]] | team2_captain = [[केन विल्यमसन]] | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = 1 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[क्विंटन डी कॉक]] (१६५) | team2_tests_most_runs = [[हेन्री निकोलस]] (११२) | team1_tests_most_wickets = [[डेल स्टेन]] (१०) | team2_tests_most_wickets = [[नील वॅग्नेर]] (९) | player_of_test_series = }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]]ाने १९ ते ३१ ऑगस्ट २०१६ दरम्यान २-कसोटी सामन्यांच्या मालिकेसाठी दक्षिण आफ्रिकेचा दौरा केला <ref name="Tour">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/southafrica/content/story/936171.html |title=दक्षिण आफ्रिका पुढच्या मोसमात ऑस्ट्रेलिया, न्यूझीलंडचा दौरा करणार|ॲक्सेसदिनांक=३ नोव्हेंबर २०१५|भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> कोपराला झालेल्या दुखापतीमुळे [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] ऐवजी [[फाफ डू प्लेसी]]ने कर्णधार पदाची धूरा सांभाळली.<ref name="SASquad">{{स्रोत बातमी |title=न्यूझीलंड कसोटीसाठी फाफ डू प्लेसी दक्षिण आफ्रिकेचा कर्णधार|दुवा=http://www.espncricinfo.com/south-africa-v-new-zealand-2016/content/story/1041567.html|भाषा=इंग्रजी|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|प्रकाशक=इएसपीएन स्पोर्ट मिडीया|दिनांक=२ ऑगस्ट २०१६|ॲक्सेसदिनांक=२ ऑगस्ट २०१६}}</ref> डर्बन येथील पहिली कसोटी ही दक्षिण आफ्रिकेची उन्हाळ्यात सर्वात लवकर खेळवली गेलेली कसोटी होती. याआधी दक्षिण आफ्रिकेमध्ये सप्टेंबरमध्ये सुद्धा कसोटी खेळवली गेली नव्हती. याआधी सर्वात लवकर सुरू झालेली कसोटी, १९०२-०३ च्या मोसमात जोहान्सबर्गमध्ये ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध ११ ऑक्टोबर १९०२ रोजी सुरू झाली होती.<ref>{{स्रोत बातमी |दुवा= http://www.espncricinfo.com/magazine/content/story/1049189.html|title=दक्षिण आफ्रिकेच्या उन्हाळ्यातील सर्वात लवकर सुरू झालेले कसोटी सामने.|भाषा=इंग्रजी|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो|लेखक=स्टीव्हन लेंच |दिनांक=२३ ऑगस्ट २०१६|ॲक्सेसदिनांक=२४ ऑगस्ट २०१६}}</ref> पहिली कसोटी पावसामुळे वाया गेल्यानंतर दक्षिण आफ्रिकेने दुसरी कसोटी २०४ धावांनी जिंकून मालिकेत १-० असा विजय मिळवला. हा न्यू झीलंडविरुद्ध दक्षिण आफ्रिकेचा सलग पाचवा मालिका विजय.<ref name="5th">{{स्रोत बातमी |title=स्टेनचे अक्रमला मागे टाकत ४१५ बळी|दुवा=http://www.espncricinfo.com/south-africa-v-new-zealand-2016/content/story/1052249.html |भाषा=इंग्रजी|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|प्रकाशक= इएसपीएन स्पोर्ट मिडीया |दिनांक=३० ऑगस्ट २०१६|ॲक्सेसदिनांक=३० ऑगस्ट २०१६}}</ref> ==संघ== {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:0 auto" |- !!style="width:50%"|{{cr|RSA}}<ref name="SASquad"/> !!style="width:50%"|{{cr|NZ}}<ref name="NZSquad">{{स्रोत बातमी |title=न्यूझीलंड क्रिकेट संघात रावळची निवड, सोधीचे पुनरागमन |दुवा=http://www.espncricinfo.com/zimbabwe-v-new-zealand-2016/content/story/1024605.html |प्रकाशक= इएसपीन क्रिकइन्फो |दिनांक=१० जून २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> |- style="vertical-align:top" | *[[फाफ डू प्लेसी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) *[[केल अबॉट]] *[[हाशिम आमला]] *[[टेंबा बवुमा]] *[[स्टीफन कुक]] *[[क्विंटन डी कॉक]] *[[जेपी ड्यूमिनी]] *[[डीन एल्गार]] *[[ख्रिस मॉरिस]] *[[वेन पार्नेल]] *[[वर्नॉन फिलांडर]] *[[डेन पायडट]] *[[कागिसो रबाडा]] *[[डेल स्टेन]] *[[स्टीयान वान झील]] | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[इश सोढी]] * [[जीत रावल]] * [[टिम साऊथी]] * [[टॉम लॅथम]] * [[ट्रेंट बोल्ट]] * [[डग ब्रेसवेल]] * [[नेल वॅगनर]] * [[बी.जे. वॅटलिंग]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[मार्क क्रेग]] * [[मार्टिन गुप्टिल]] * [[मिचेल सॅंटनर]] * [[मॅट हेन्री]] * [[रॉस टेलर]] * [[ल्युक रोंची]] * [[हेन्री निकोलस]] |} =कसोटी मालिका= ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १९-२३ ऑगस्ट | संघ१ = {{cr-rt|RSA}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = २६३ (८७.४ षटके) | धावा१ = [[हाशिम आमला]] ५३ (७१) | बळी१ = [[नील वॅग्नर]] ३/४७ (१५ षटके) | धावसंख्या२ = १५/२ (१२ षटके) | धावा२ = [[मार्टिन गुप्टिल]] ७ (२३) | बळी२ = [[डेल स्टेन]] २/३ (६ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/936127.html धावफलक] | स्थळ = [[किंग्समेड क्रिकेट मैदान]], [[डर्बन]] | पंच = [[इयान गोल्ड]] (इं) आणि [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) | सामनावीर = | toss = दक्षिण आफ्रिका, फलंदाजी. | पाऊस = अपुऱ्या सुर्यप्रकाशामुळे १ल्या दिवशी सामना लवकर थांबवण्यात आला. *''२ऱ्या दिवशी दुपारच्या जेवणानंतर पावसामुळे सामना थांबवण्यात आला. *''३, ४ व ५व्या दिवशी ओल्या मैदानामुळे खेळ होऊ शकला नाही. | टिपा = }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २७-३१ ऑगस्ट | संघ१ = {{cr-rt|RSA}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ४८१/८घो (१५४ षटके) | धावा१ = [[फाफ डू प्लेसी]] ११२[[नाबाद|*]](२३४) | बळी१ = [[नील वॅग्नर]] ५/८६ (३९ षटके) | धावसंख्या२ = २१४ (५८.३ षटके) | धावा२ = [[केन विल्यमसन]] ७७ (१३३) | बळी२ = [[कागिसो रबाडा]] ३/६२ (१६.३ षटके) | धावसंख्या३ = १३२/७घो (४७ षटके) | धावा३ = [[क्विंटन डी कॉक]] ५० (४३) | बळी३ = [[टिम साऊथी]] ३/४६ (१६ षटके) | धावसंख्या४ = १९५ (५८.२ षटके) | धावा४ = [[हेन्री निकोलस]] ७६ (१४०) | बळी४ = [[डेल स्टेन]] ५/३३ (१६.२षटके) | निकाल = दक्षिण आफ्रिका २०४ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/936129.html धावफलक] | स्थळ = [[सुपरस्पोर्ट्स पार्क]], [[सेंच्युरियन]] | पंच = [[इयान गोल्ड]] (इं) आणि [[पॉल रायफेल]] (द) | सामनावीर = [[क्विंटन डी कॉक]] (द) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = [[हाशिम आमला]]च्या (द) न्यू झीलंडविरूद्ध १००० कसोटी धावा पूर्ण. }} =संदर्भ आणि नोंदी= {{संदर्भयादी}} =बाह्य दुवे= * [http://www.espncricinfo.com/south-africa-v-new-zealand-2016/content/series/936105.html मालिका मुख्यपान – इएसपीएन क्रिकइन्फो] {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१६}} [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील खेळ]] [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|दक्षिण आफ्रिका]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे दक्षिण आफ्रिका दौरे|२०१६]] 11mfyazbadvqtoykx07sc0ijkeuggl9 14 192820 2145259 2019122 2022-08-12T05:35:05Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:भारतीय क्रिकेट]] [[वर्ग:भारतीय क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] eywyz0i986r9yia118q6c5r28lw9txp 0 193646 2145366 2141385 2022-08-12T06:25:09Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट राष्ट्रीय फुटबॉल संघ | नाव = न्यू झीलँड| Badge = | फिफा कोड = NZL | उपाख्य = | राष्ट्रीय संघटन =| प्रादेशिक संघटन = | कर्णधार = | प्रशिक्षक = | Most Legendary Player = | Asst Manager = | सर्वात जास्त सामने = | सर्वात जास्त गोल = | Home Stadium = | फिफा रॅंक = | जास्त फिफा = | जास्त फिफा तारीख = | कमी फिफा = | कमी फिफा तारीख = | इ.एल.ओ. रॅंक = | जास्त इ.एल.ओ = | जास्त इ.एल.ओ तारीख= | कमी इ.एल.ओ = | कमी इ.एल.ओ तारीख= | <!-- pattern_la1=_cam1012h|pattern_b1=_cam1012h|pattern_ra1=_cam1012h|pattern_so1=_redtop| leftarm1=008000|body1=008000|rightarm1=008000|shorts1=FF0000|socks1=FFFF00| pattern_la2=_cam1012a|pattern_b2=_cam1012a|pattern_ra2=_cam1012a| leftarm2=FFFF00|body2=FFFF00|rightarm2=FFFF00|shorts2=008000|socks2=FF0000| --> पहिला आंतरराष्ट्रीय = | मोठा विजय = | मोठी हार =| स्पर्धा = | पहिला_विश्वचषक = | सर्वोत्तम_प्रदर्शन = | प्रादेशिक स्पर्धा = | स्पर्धा_प्रादेशिक = | पहिला_प्रादेशिक = | सर्वोत्तम_प्रदर्शन_प्रादेशिक = | स्पर्धा_कॉन्फेडरेशन = | पहिला_कॉन्फेडरेशन = | सर्वोत्तम_प्रदर्शन_कॉन्फेडरेशन = }} '''न्यू झीलँड महिला फुटबॉल संघ''' आंतरराष्ट्रीय स्तरावर महिला [[फुटबॉल]]च्या खेळात [[न्यू झीलँड]]चे प्रतिनिधित्व करतो. == जागतिक क्रमवारी == [[वर्ग:राष्ट्रीय महिला फुटबॉल संघ]] [[वर्ग:न्यू झीलंड|फुटबॉल महिला संघ]] bs357wo4e6o7fptl3a3ti61orkhcz3p 0 194056 2145608 2036299 2022-08-12T09:38:52Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = इश सोधी | female = | image = 2018.02.03.20.52.20-AUSvNZL T20 NZL innings, SCG (38618201470) (Sodhi cropped).jpg | देश= न्यू झीलंड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = इंदरबीर सिंग सोधी | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = ३१ | महिनाजन्म = १० | वर्षजन्म = १९९२ | स्थान_जन्म = [[लुधियाना]], [[पंजाब]] | देश_जन्म = [[भारत]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने लेग-ब्रेक | विशेषता = | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''इंदरबीर सिंग सोधी''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:सोधी, इश}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 4nx0o053xyqm86r0tt8h7b6etrbky79 2145627 2145608 2022-08-12T09:47:28Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = इश सोधी | female = | image = 2018.02.03.20.52.20-AUSvNZL T20 NZL innings, SCG (38618201470) (Sodhi cropped).jpg | देश= न्यू झीलंड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = इंदरबीर सिंग सोधी | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = ३१ | महिनाजन्म = १० | वर्षजन्म = १९९२ | स्थान_जन्म = [[लुधियाना]], [[पंजाब]] | देश_जन्म = [[भारत]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने लेग-ब्रेक | विशेषता = | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''इंदरबीर सिंग सोधी''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:सोधी, इश}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 534ernzcgtdeih20uj1yd6cj93apgfr 0 194060 2145606 1806724 2022-08-12T09:38:42Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = बी.जे. वॅटलिंग | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = ब्रॅडली-जॉन वॅटलिंग | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = ९ | महिनाजन्म = ६ | वर्षजन्म = १९८५ | स्थान_जन्म = [[दरबान]], [[नाताल प्रांत]] | देश_जन्म = [[दक्षिण आफ्रिका]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने ऑफ-ब्रेक | विशेषता = यष्टीरक्षक | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''बी.जे. वॅटलिंग''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:वॅटलिंग, बी.जे.}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] o8atcyhflkjadg81dz8tiwk4lwuvuzo 2145625 2145606 2022-08-12T09:47:16Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = बी.जे. वॅटलिंग | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = ब्रॅडली-जॉन वॅटलिंग | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = ९ | महिनाजन्म = ६ | वर्षजन्म = १९८५ | स्थान_जन्म = [[दरबान]], [[नाताल प्रांत]] | देश_जन्म = [[दक्षिण आफ्रिका]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने ऑफ-ब्रेक | विशेषता = यष्टीरक्षक | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''बी.जे. वॅटलिंग''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:वॅटलिंग, बी.जे.}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] byu51anbavmoh3cznpke4o404bu40dh 0 194067 2145604 1806722 2022-08-12T09:38:32Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = टॉम लॅथम | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = थॉमस विल्यम मॅक्सवेल लॅथम | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = २ | महिनाजन्म = ४ | वर्षजन्म = १९९२ | स्थान_जन्म = [[क्राइस्टचर्च]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने मध्यमगती | विशेषता = | नाते = [[रॉड लॅथॅम]] (वडील) | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''थॉमस विल्यम मॅक्सवेल''' ''टॉम'' '''लॅथम''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:लॅथॅम, टॉम}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 8xv2fq5zrpuxwfwn83p99rcwdvdon4v 2145623 2145604 2022-08-12T09:47:08Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = टॉम लॅथम | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = थॉमस विल्यम मॅक्सवेल लॅथम | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = २ | महिनाजन्म = ४ | वर्षजन्म = १९९२ | स्थान_जन्म = [[क्राइस्टचर्च]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने मध्यमगती | विशेषता = | नाते = [[रॉड लॅथॅम]] (वडील) | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''थॉमस विल्यम मॅक्सवेल''' ''टॉम'' '''लॅथम''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:लॅथॅम, टॉम}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] ef4sm1ugzs9h39z4xs4sb94lrv8454a 0 194126 2145603 1806734 2022-08-12T09:38:27Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = जीत रावल | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = जीत अशोक रावल | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = २२ | महिनाजन्म = ९ | वर्षजन्म = १९८८ | स्थान_जन्म = [[अहमदाबाद]], [[गुजरात]] | देश_जन्म = [[भारत]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने लेग-ब्रेक | विशेषता = | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष3 = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''जीत अशोक रावल''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:रावल, जीत}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] ggmhjcev6oceckh11tuh6tg96sqv59b 2145622 2145603 2022-08-12T09:47:04Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = जीत रावल | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = जीत अशोक रावल | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = २२ | महिनाजन्म = ९ | वर्षजन्म = १९८८ | स्थान_जन्म = [[अहमदाबाद]], [[गुजरात]] | देश_जन्म = [[भारत]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने लेग-ब्रेक | विशेषता = | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष3 = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''जीत अशोक रावल''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:रावल, जीत}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] eqjdy2jicym5zjwuy98tdyt89r490du 0 194187 2145605 1806813 2022-08-12T09:38:37Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = नील वॅग्नर | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = नील वॅग्नर | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = १४ | महिनाजन्म = ३ | वर्षजन्म = १९८६ | स्थान_जन्म = [[प्रिटोरिया]], [[ट्रान्सव्हाल प्रांत]] | देश_जन्म = [[दक्षिण आफ्रिका]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने मध्यम-जलदगती | विशेषता = | नाते = | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''नील वॅग्नर''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:वॅग्नर, नील}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] egf35mkjmn58mviv4lprzk96jyrb93z 2145624 2145605 2022-08-12T09:47:12Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = नील वॅग्नर | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = नील वॅग्नर | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = १४ | महिनाजन्म = ३ | वर्षजन्म = १९८६ | स्थान_जन्म = [[प्रिटोरिया]], [[ट्रान्सव्हाल प्रांत]] | देश_जन्म = [[दक्षिण आफ्रिका]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने मध्यम-जलदगती | विशेषता = | नाते = | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''नील वॅग्नर''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:वॅग्नर, नील}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] bes3fzlz71tr8octmqs1noaq28e1y3b 0 194718 2145607 1806730 2022-08-12T09:38:47Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = मिचेल सॅंटनर | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = मिचेल जोसेफ सॅंटनर | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = ५ | महिनाजन्म = २ | वर्षजन्म = १९९२ | स्थान_जन्म = [[हॅमिल्टन, वैकाटो|हॅमिल्टन]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = डव्या हाताने फिरकी | विशेषता = अष्टपैलू | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष3 = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''मिचेल जोसेफ सॅंटनर''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:सॅंटनर, मिचेल}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] p3xl1wh91uxouq3g17i6uvmyrfvofl2 2145626 2145607 2022-08-12T09:47:20Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = मिचेल सॅंटनर | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = मिचेल जोसेफ सॅंटनर | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = ५ | महिनाजन्म = २ | वर्षजन्म = १९९२ | स्थान_जन्म = [[हॅमिल्टन, वैकाटो|हॅमिल्टन]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = डव्या हाताने फिरकी | विशेषता = अष्टपैलू | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष3 = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''मिचेल जोसेफ सॅंटनर''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:सॅंटनर, मिचेल}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] n1gsade3v1z706eulppcf8uv2sfgcj0 0 195077 2145476 2141753 2022-08-12T07:43:27Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = पाकिस्तान क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा २०१६-१७ | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = न्यू झीलँड | team2_image = Flag of Pakistan.svg | team2_name = पाकिस्तान | from_date = ११ | to_date = २९ नोव्हेंबर २०१६ | team1_captain = [[केन विल्यमसन]] | team2_captain = [[मिस्बाह-उल-हक]] (१ली कसोटी)<br />[[अझहर अली]] (२री कसोटी) | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = 2 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[रॉस टेलर]] (१५०) | team2_tests_most_runs = [[बाबर आझम]] (१४२) | team1_tests_most_wickets = [[टिम साउथी]] (१३) | team2_tests_most_wickets = [[मोहम्मद आमीर]] (७)<br />[[सोहेल खान (क्रिकेटपटू, जन्म १९८४)|सोहेल खान]] (७) | player_of_test_series = }} दोन कसोटी आणि एक तीन दिवसीय प्रथम श्रेणी सामन्याच्या मालिकेसाठी [[पाकिस्तान क्रिकेट संघ]]ाने नोव्हेंबर २०१६ मध्ये न्यू झीलंड दौरा केला.<ref name="Fixtures">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.ibtimes.co.in/cricket-schedule-2016-fixtures-dates-all-major-series-matches-new-year-661529 |title=क्रिकेट वेळापत्रक २०१६: नवीन वर्षातील सर्व प्रमुख मालिकांचे सामने आणि तारखा |भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=३ जानेवारी २०१६|कृती=इंटरनॅशनल बिझनेस टाइम्स}}</ref><ref name="NZH">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://m.nzherald.co.nz/sport/news/article.cfm?c_id=4&objectid=11568745 |title=क्रिकेट: प्लीज सेव्ह अस फ्रॉम ग्राउंडहॉग डे|भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=३ जानेवारी २०१६ |कृती=न्यूझीलंड हेराल्ड}}</ref> दोन कसोटी सामन्यांसाठी [[हॅगले ओव्हल|ख्राईस्टचर्च]] आणि [[सेडन पार्क|हॅमिल्टन]] या दोन स्थळांची निवड करण्यात आली होती.<ref name="Stuff">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://i.stuff.co.nz/sport/cricket/80456243/eden-park-set-to-host-daynight-cricket-test-against-england-in-2018 |title=इंग्लंड विरुद्ध २०१८ मध्ये दिवस-रात्र कसोटीच्या यजमान पदासाठी इडन पार्क सज्ज|ॲक्सेसदिनांक=२७ मे २०१६|कृती=स्टफ.को.एनझेड}}</ref><ref name="Cricinfo">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://www.espncricinfo.com/newzealand/content/story/1019949.html |title=इंग्लंडविरुद्ध २०१८ मध्ये इडन पार्कवर दिवस-रात्र कसोटीचे न्यूझीलंडचे लक्ष्य| ॲक्सेसदिनांक=२७ मे २०१६ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> १४ नोव्हेंबरच्या मध्यरात्रीनंतर ख्राईस्टचर्चमध्ये आलेल्या ७.५ तीव्रतेच्या भूकंपानंतरसुद्धा १७ नोव्हेंबरची कसोटी ठरलेल्या वेळेनुसार पार पडली.<ref name="Earthquake">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-pakistan-2016-17/content/story/1066177.html |title=ख्राईस्टचर्च कसोटी ठरवलेल्या वेळेनुसार| ॲक्सेसदिनांक=१४ नोव्हेंबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> परंतु पहिल्या दिवशी पावसामुळे फक्त २१ षटकांचाच खेळ होऊ शकला. दुसऱ्या कसोटीसहित मालिका २-० अशी जिंकून, १९८५ नंतर पहिल्यांदाच न्यू झीलंडने पाकिस्तानवर मालिका विजय मिळवला.<ref name="result">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-pakistan-2016-17/content/story/1069539.html |title=शेवटच्या नाट्यमय सत्रात न्यूझीलंडने विजयश्री खेचून आणली |ॲक्सेसदिनांक=१ डिसेंबर २०१६ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref><ref name="since1985">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.icc-cricket.com/news/2016/match-reports/97058/new-zealand-bowls-out-pakistan-for-thrilling-2-0-sweep |title=पाकिस्तानला बाद करून न्यूझीलंडचा थरारक २-० विजय |ॲक्सेसदिनांक=१ डिसेंबर २०१६ |कृती=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ==संघ== {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:0 auto" |- !{{cr|NZ}}<ref name="NZSquad">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-pakistan-2016-17/content/story/1065491.html |title=पाकिस्तान कसोटीसाठी गुप्टिलला वगळले; रावल, टॉड ॲस्टलची निवड | ॲक्सेसदिनांक=१४ नोव्हेंबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी }}</ref> !{{cr|PAK}}<ref name="PakSquad">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/1064178.html |title=न्यूझीलंड दौऱ्यासाठी शर्जील खानची निवड | ॲक्सेसदिनांक=१४ नोव्हेंबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी }}</ref> |- style="vertical-align:top" | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[कॉलिन दी ग्रॅंडहोम]] * [[जीत रावल]] * <s>[[जेम्स नीशॅम]]</s> * [[टीम साउथी]] * [[टॉड ॲस्टल]] * [[टॉम लॅथम]] * <s>[[ट्रेंट बोल्ट]]</s> * [[डग ब्रेसवेल]] * [[नेल वॅग्नर]] * [[बी.जे. वॅटलिंग]] * [[मिचेल सॅंटनर]] * [[मॅट हेन्री]] * [[रॉस टेलर]] * [[हेन्री निकोल्स]] | * <s>[[मिस्बाह-उल-हक]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]])</s> * [[अझहर अली]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[असद शफिक]] * [[इम्रान खान (क्रिकेटपटू, जन्म १९८७)|इम्रान खान]] * [[बाबर आझम]] * [[मोहम्मद आमीर]] * [[मोहम्मद नवाझ (क्रिकेटपटू, जन्म १९९४)|मोहम्मद नवाझ]] * [[मोहम्मद रिझवान (क्रिकेटपटू, जन्म १९९२)|मोहम्मद रिझवान]] * [[यासिर शाह]] * [[युनिस खान]] * [[राहत अली]] * [[वहाब रियाझ]] * [[शर्जील खान]] * [[सरफराज अहमद]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[सामी अस्लम]] * [[सोहेल खान (क्रिकेटपटू, जन्म १९८४)|सोहेल खान]] |} *[[मिस्बाह-उल-हक]]च्या सासऱ्यांचे देहावसन झाल्याने त्याला दौरा अर्धवट सोडून जावे लागले आणि त्याच्या ऐवजी दुसऱ्या कसोटीसाठी [[अझहर अली]]ची कर्णधार म्हणून नेमणूक करण्यात आली.<ref name="Azhar">{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-pakistan-2016-17/content/story/1067351.html | title=मिसबाह हॅमिल्टन कसोटीला मुकणार | ॲक्सेसदिनांक=२९ नोव्हेंबर २०१६ | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | भाषा=इंग्रजी}}</ref> *त्यानंतर पहिल्या कसोटीमध्ये षटकांची गती कमी राखल्याने मिस्बाह-उल-हकवर एका सामन्याची बंदी लादण्यात आली आणि यामुळे तो दुसऱ्या कसोटीत खेळू शकला नसता.<ref name="slow">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-pakistan-2016-17/content/story/1067614.html |title=षटकांची गती कमी राखल्याने मिस्बाह-उल-हकवर एका सामन्याची बंदी | ॲक्सेसदिनांक=२९ नोव्हेंबर २०१६ | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | भाषा=इंग्रजी}}</ref> *दुसऱ्या कसोटीमध्ये न्यू झीलंड संघात [[जेम्स नीशॅम]] ऐवजी [[मिचेल सॅंटनर]]ची निवड करण्यात आली.<ref name="Santner">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-pakistan-2016-17/content/story/1067551.html |title=सॅंटनर ऐवजी नीशॅम|ॲक्सेसदिनांक=२९ नोव्हेंबर २०१६ | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | भाषा=इंग्रजी}}</ref> *गुडघ्याला झालेल्या दुखापतीमुळे [[ट्रेंट बोल्ट]] ऐवजी [[डग ब्रेसवेल]]ला दुसऱ्या कसोटीसाठी न्यू झीलंड संघात स्थान मिळाले.<ref name="Boult">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-pakistan-2016-17/content/story/1068098.html |title=दुसऱ्या कसोटी मधून बोल्ट बाहेर, ब्रेसवेलची निवड |ॲक्सेसदिनांक=२९ नोव्हेंबर २०१६ | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | भाषा=इंग्रजी}}</ref> ==सराव सामना== ===प्रथम श्रेणी: न्यू झीलंड अ वि पाकिस्तानी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ११–१३ नोव्हेंबर २०१६ | time = ११:०० | संघ१ = [[न्यू झीलंड अ क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड अ]] | संघ२ = {{flagicon|PAK}} [[पाकिस्तान क्रिकेट संघ|पाकिस्तानी]] | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना रद्द | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1065069.html धावफलक] | स्थळ = [[सॅक्स्टन ओव्हल]], [[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]] | पंच = [[ख्रिस ब्राउन]] (न्यू) आणि [[वेन नाईट्स]] (न्यू) | सामनावीर = | toss = न्यू झीलंड अ, फलंदाजी | पाऊस = तीनही दिवशी पावसामुळे खेळ होऊ शकला नाही. | टिपा = }} ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १७–२१ नोव्हेंबर २०१६ | time = १०:३० | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = १३३ (५५.५ षटके) | धावा१ = [[मिसबाह-उल-हक]] ३१ (१०८) | बळी१ = [[कॉलिन दी ग्रॅंडहोम]] ६/४१ (१५.५ षटके) | धावसंख्या२ = २०० (५९.५ षटके) | धावा२ = [[जीत रावल]] ५५ (१२१) | बळी२ = [[राहत अली]] ४/६२ (१५.५ षटके) | धावसंख्या३ = १७१ (७८.४ षटके) | धावा३ = [[सोहेल खान (क्रिकेटपटू, जन्म १९८४)|सोहेल खान]] ४० (३९) | बळी३ = [[नील वॅग्नर]] ३/३४ (२० षटके) | धावसंख्या४ = १०८/२ (३१.३ षटके) | धावा४ = [[केन विल्यमसन]] ६१ (७७) | बळी४ = [[अझहर अली]] १/६ (३ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ८ गडी राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1019993.html धावफलक] | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[ख्राईस्टचर्च]] | पंच = [[इयान गोल्ड]] (इं) आणि [[एस. रवी]] (भा) | सामनावीर = [[कॉलिन दी ग्रॅंडहोम]] (न्यू) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | पाऊस = पावसामुळे १ल्या दिवसाचा खेळ रद्द. | टिपा = कसोटी पदार्पण: [[जीत रावल]] आणि [[कॉलिन दी ग्रॅंडहोम]] (न्यू). *''कर्णधार म्हणून ५० कसोटी खेळणारा [[मिसबाह उल हक]] हा पहिलाच पाकिस्तानी क्रिकेटपटू. *''कॉलिन दी ग्रॅंडहोम हा पदार्पणात पाच बळी मिळवणारा न्यू झीलंडचा आठवा गोलंदाज आणि पहिल्या डावातील त्याची गोलंदाजी कामगिरी ही १९५१ मधील इंग्लंडविरुद्ध [[ॲलेक्स मॉयर]]च्या कामगिरीला मागे टाकून न्यू झीलंडतर्फे पदार्पणातील सर्वोत्कृष्ट कामगिरी.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-pakistan-2016-17/content/story/1066792.html|title=दी ग्रॅंडहोमच्या सहा बळींनी पाकिस्तान उध्वस्त|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|दिनांक=१७ नोव्हेंबर २०१६|ॲक्सेसदिनांक=१७ नोव्हेंबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[नील वॅग्नर]]चे (न्यू) १०० कसोटी बळी पूर्ण. सर्वात जलद १०० कसोटी बळी पूर्ण करणारा तो न्यू झीलंडचा दुसऱ्या क्रमांकाचा गोलंदाज.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-pakistan-2016-17/content/story/1067138.html|title=वॅग्नर रेसेस टू १०० विकेट्स, अझहर क्रॉल्स टू ३१|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=२१ नोव्हेंबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २५-१९ नोव्हेंबर २०१६ | time = १०:३० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|PAK}} | धावसंख्या१ = २७१ (८३.४ षटके) | धावा१ = [[जीत रावल]] ५५ (११२) | बळी१ = [[सोहेल खान (क्रिकेटपटू, जन्म १९८४)|सोहेल खान]] ४/९९ (२५ षटके) | धावसंख्या२ = २१६ (६७ षटके) | धावा२ = [[बाबर आझम]] ९०* (१९६) | बळी२ = [[टिम साउथी]] ६/८० (२१ षटके) | धावसंख्या३ = ३१३/५घो (षटके) | धावा३ = [[रॉस टेलर]] १०२[[नाबाद|*]] (१३४) | बळी३ = [[इम्रान खान (क्रिकेटपटू, जन्म १९८७)|इम्रान खान]] (षटके) | धावसंख्या४ = २३० (९२.१ षटके) | धावा४ = [[सामी अस्लम]] ९१ (२३८) | बळी४ = [[नील वॅग्नर]] ३/५७ (२०.१ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड १३८ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1019995.html धावफलक] | स्थळ = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]] | पंच = [[सायमन फ्रे]] (ऑ) आणि [[एस. रवी]] (भा) | सामनावीर = [[टिम साउथी]] (न्यू) | toss = पाकिस्तान, गोलंदाजी. | पाऊस = १ल्या दिवशी पावसामुळे फक्त २१ षटकांचा खेळ होऊ शकला. *''३ऱ्या दिवशी पावसामुळे फक्त ३८.१ षटकांचा खेळ होऊ शकला. | टिपा = कसोटी पदार्पण: [[मोहम्मद रिझवान (क्रिकेटपटू, जन्म १९९२)|मोहम्मद रिझवान]] (पा) *''[[अझहर अली]]चा (पा) कर्णधार म्हणून पहिलाच कसोटी सामना.<ref name="Azhar"/> }} =संदर्भ आणि नोंदी= {{संदर्भयादी|2}} =बाह्य दुवे= * [http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/1019989.html मालिका मुख्यपान - इएसपीएन क्रिकइन्फो] {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१६-१७}} [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील खेळ]] [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:पाकिस्तान क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे|२०१६]] [[वर्ग:पाकिस्तान क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|न्यू झीलंड]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे|पाकिस्तान]] nfg4nrt926gu04w0fvd5o1mifi6e1fl 0 195080 2145267 2141425 2022-08-12T05:39:23Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा २०१६-१७ | team1_image = Flag of Australia.svg | team1_name = ऑस्ट्रेलिया | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | from_date = ४ | to_date = ९ डिसेंबर २०१६ | team1_captain = [[स्टीव्ह स्मिथ]] | team2_captain = [[केन विल्यमसन]] | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = 3 | team2_ODIs_won = 0 | team1_ODIs_most_runs = [[डेव्हिड वॉर्नर]] (२९९) | team2_ODIs_most_runs = [[मार्टिन गुप्टिल]] (१९३) | team1_ODIs_most_wickets = [[पॅट कमिन्स]] (८) | team2_ODIs_most_wickets = [[ट्रेंट बोल्ट]] (६) | player_of_ODI_series = [[डेव्हिड वॉर्नर]] (ऑ) }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]] सध्या तीन एकदिवसीय सामन्यांच्या मालिकेसाठी डिसेंबर २०१६ मध्ये ऑस्ट्रेलियाच्या दौऱ्यावर गेला होता.<ref name="Fixtures">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://icc-live.s3.amazonaws.com/cms/media/about_docs/547c2a4d42a86-Copy%20of%20Copy%20of%20FTP%202015%20to%202019%20as%20at%20Nov%202014.pdf |title=भविष्यातील दौर्‍यांचे कार्यक्रम |भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=१६ जानेवारी २०१६ |कृती=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटन}}</ref><ref name="CA">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.cricket.com.au/news/2016-17-summer-of-cricket-australia-cricket-schedule-south-africa-pakistan-tickets-tests-odis/2016-04-20 |title=२०१६-१७ उन्हाळी हंगामाची धडाक्यात सुरवात करण्यासाठी चार देश सज्ज |भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=20 April 2016 |कृती=क्रिकेट ऑस्ट्रेलिया}}</ref> सामने [[चॅपेल-हॅडली चषक]]ासाठी खेळवले गेले. मालिकेमध्ये ३-० असे निर्भेळ यश मिळवून ऑस्ट्रेलियाने ५व्यांदा [[चॅपेल-हॅडली चषक]] जिंकला. ==संघ== {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:auto" |- !colspan=2|एकदिवसीय |- ! {{cr|AUS}}<ref name="AusODI">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/australia-v-new-zealand-2016-17/content/story/1067959.html |title=नवोदित कार्टराईटची ऑस्ट्रेलिया एकदिवसीय संघात निवड | कृती=इएसपीएन क्रिकन्फो | भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=२ डिसेंबर २०१६}}</ref> ! {{cr|NZL}}<ref name="NZODI">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा =http://www.espncricinfo.com/australia-v-new-zealand-2016-17/content/story/1068257.html | title =चॅपेल-हॅडली चषकासाठी न्यूझीलंड संघात नवोदित फर्ग्युसनची निवड | कृती=इएसपीएन क्रिकन्फो | भाषा=इंग्रजी |ॲक्सेसदिनांक=२ डिसेंबर २०१६}}</ref> |- style="vertical-align:top" | * [[स्टीव्ह स्मिथ]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[डेव्हिड वॉर्नर]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|उक]]) * [[ॲडम झाम्पा]] * [[आरोन फिंच]] * [[ग्लेन मॅक्सवेल]] * [[जेम्स फॉकनर]] * [[जॉर्ज बेली]] * [[जोश हेजलवूड]] * [[ट्रॅव्हिस हेड]] * [[पॅट कमिन्स]] * [[मिचेल मार्श]] * [[मिचेल स्टार्क]] * [[मॅथ्यू वेड]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[हिल्टन कार्टराईट]] | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] * [[कॉलिन मुन्रो]] * [[जिमी नीशॅम]] * [[टिम साउथी]] * [[टॉड ॲस्टल]] * [[टॉम लॅथम]] * [[ट्रेंट बोल्ट]] * [[बी.जे. वॅटलिंग]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[मार्टिन गुप्टिल]] * [[मिचेल सॅंटनर]] * [[मॅट हेन्री]] * [[लॉकी फर्ग्युसन]] * [[हेन्री निकोलस]] |} ==एकदिवसीय मालिका== ===१ला सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख =४ डिसेंबर २०१६ | time = १५:२० | daynight = yes | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ३२४/८ (५० षटके) | धावा१ = [[स्टीव्ह स्मिथ]] १६४ (१५७) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] २/५१ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २५६ (४४.२ षटके) | धावा२ = [[मार्टिन गुप्टिल]] ११४ (१०२) | बळी२ = [[जोश हेजलवूड]] (षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ६८ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1001371.html धावफलक] | स्थळ = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[मिक मार्टेल]] (ऑ) | सामनावीर = [[स्टीव्ह स्मिथ]] (ऑ) | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = एकदिवसीय पदार्पण: [[लॉकी फर्ग्युसन]] (न्यू). *''[[स्टीव्ह स्मिथ]] १६४ धावा करून, ऑस्ट्रेलियाच्या कर्णधाराच्या सर्वोत्तम धावसंख्येच्या विक्रमाशी बरोबरी.<ref name="Smith164">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/australia-v-new-zealand-2016-17/content/story/1070350.html |title=स्मिथची पॉंटिंगच्या विक्रमाशी बरोबरी |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो| भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=५ डिसेंबर २०१६ }}</ref> आणि [[सिडनी क्रिकेट मैदान]]ावरील ही सर्वोत्तम वैयक्तिक धावसंख्या आहे.<ref name="SCG">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा =http://www.cricket.com.au/news/steve-smith-odi-record-hundred-164-scg-sydney-highest-score-australia-nz-highlights/2016-12-04 | title =प्रेक्षणीय स्मिथकडून विक्रमांची मोडतोड |कृती=क्रिकेट ऑस्ट्रेलिया| भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=५ डिसेंबर २०१६ }}</ref> *''[[मार्टिन गुप्टिल]]चा न्यू झीलंडतर्फे सर्वात जलद ५,००० एकदिवसीय धावा करण्याचा विक्रम.<ref name="Guptill">{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा =http://www.sportskeeda.com/cricket/australia-new-zealand-3rd-odi-stats-steve-smiths-career-best-australian-record-martin-guptill-fastest-new-zealand-batsman-5000-runs | title =ऑस्ट्रेलिया वि न्यूझीलंड, १ला एकदिवसीय सामना आकडेवारी: स्टीव्ह स्मिथ आणि मार्टिन गुप्टिलचे राष्ट्रीय विक्रम | कृती =स्पोर्ट्स कीडा| भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=५ डिसेंबर २०१६ }}</ref> }} ===२रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ६ डिसेंबर २०१६ | time = १५:२० | daynight = yes | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ३७८/५ (५० षटके) | धावा१ = [[डेव्हिड वॉर्नर]] ११९ (११५) | बळी१ = [[टिम साऊथी]] २/६३ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २६२ (४७.२ षटके) | धावा२ = [[केन विल्यमसन]] ८१ (८०) | बळी२ = [[पॅट कमिन्स]] ४/४१ (१० षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ११६ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1001373.html धावफलक] | स्थळ = [[मनुका ओव्हल]], [[कॅनबेरा]] | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[पॉल विल्सन]] (ऑ) | सामनावीर = [[डेव्हिड वॉर्नर]] (ऑ) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = [[केन विल्यमसन]]चा (न्यू) १००वा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना.<ref name="Williamson">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/australia-v-new-zealand-2016-17/content/story/1070440.html |title=न्यूझीलंड फेस मस्ट-विन आफ्टर फरगेटेबल स्टार्ट|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो| भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=६ डिसेंबर २०१६}}</ref> }} ===३रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ९ डिसेंबर २०१६ | time = १५:२० | daynight = yes | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = २६४/८ (५० षटके) | धावा१ = [[डेव्हिड वॉर्नर]] १५६ (१२८) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ३/४९ (१० षटके) | धावसंख्या२ = १४७ (३६.१ षटके) | धावा२ = [[मार्टिन गुप्टिल]] ३४ (४०) | बळी२ = [[मिचेल स्टार्क]] ३/३४ (१० षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ११७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1001375.html धावफलक] | स्थळ = [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]] | पंच = [[नायजेल लॉंग]] (इं) आणि [[मिक मार्टेल]] (ऑ) | सामनावीर = [[डेव्हिड वॉर्नर]] (ऑ) | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी | पाऊस = | टीपा = एका कॅलेंडर वर्षात सात एकदिवसीय शतके करणारा [[डेव्हिड वॉर्नर]] हा दुसरा फलंदाज<ref name="Warner100">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/australia-v-new-zealand-2016-17/content/story/1071626.html |title=वॉर्नरची तेंडुलकरच्या १९९८ च्या धावांशी स्पर्धा |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो| भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=९ डिसेंबर २०१६}}</ref> *''वॉर्नरने संघाच्या धावसंख्येपैकी ५९% धावा केल्या. ऑस्ट्रेलियाच्या फलंदाजांपैकी एकदिवसीय सामन्यातील हा दुसरा सर्वात जास्त टक्का आहे.<ref>{{स्रोत बातमी|title=पूर्ण डावामध्ये धावांचा सर्वाधिक टक्का|दुवा=http://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283997.html|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो| भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=९ डिसेंबर २०१६}}</ref> }} ==संदर्भ आणि नोंदी== {{संदर्भयादी|2}} ==बाह्य दुवे== * [http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/1001367.html मालिका मुख्यपान - इएसपीएन क्रिकइन्फो] {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१६-१७}} [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील खेळ]] [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे ऑस्ट्रेलिया दौरे|२०१६]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|ऑस्ट्रेलिया]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे ऑस्ट्रेलिया दौरे|न्यू झीलंड]] qa8otnbsebabn9x3r9n7uj7gs01cdfs 14 195083 2145264 1412451 2022-08-12T05:37:26Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे ऑस्ट्रेलिया दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे ऑस्ट्रेलिया दौरे]] 38416jsxtcl4tetn3i7qiku7k7eol7p 14 195084 2145269 1412455 2022-08-12T05:40:54Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे झिम्बाब्वे दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे झिम्बाब्वे दौरे]] 7o9qdpewst0f9xaqrugm23x6a5m3tbj 0 195100 2145481 2141545 2022-08-12T07:44:25Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = बांगलादेश क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१६-१७ | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = न्यू झीलंड | team2_image = Flag of Bangladesh.svg | team2_name = बांगलादेश | from_date = २२ डिसेंबर २०१६ | to_date = २४ जानेवारी २०१७ | team1_captain = [[केन विल्यमसन]] <small>(ए.दि.)</small> | team2_captain = [[मशरफे मोर्तझा]] <small>(ए.दि. आणि टी२०)</small><br />[[मुशफिकुर रहिम]] <small>(१ली कसोटी)</small><br />[[तमिम इक्बाल]] <small>(२री कसोटी)</small> | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = 2 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[टॉम लॅथम]] (३०२) | team2_tests_most_runs = [[शकिब अल हसन]] (२८४) | team1_tests_most_wickets = [[ट्रेंट बोल्ट]] (१२) | team2_tests_most_wickets = [[शकिब अल हसन]] (६) | player_of_test_series = | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = 3 | team2_ODIs_won = 0 | team1_ODIs_most_runs = [[नेल ब्रुम]] (२२८) | team2_ODIs_most_runs = [[इमरुल केस]] (११९) | team1_ODIs_most_wickets = [[टीम साऊथी]] (५) | team2_ODIs_most_wickets = [[शकिब अल हसन]] (५) | player_of_ODI_series = | no_of_twenty20s = 3 | team1_twenty20s_won = 3 | team2_twenty20s_won = 0 | team1_twenty20s_most_runs = [[केन विल्यमसन]] (१४५) | team2_twenty20s_most_runs = [[महमुदुल्लाह]] (८९) | team1_twenty20s_most_wickets = [[इश सोढी]] (५) | team2_twenty20s_most_wickets = [[रुबेल होसेन]] (७) | player_of_twenty20_series = }} [[बांगलादेश क्रिकेट संघ]]ाने डिसेंबर २०१६ ते जानेवारी २०१७ दरम्यान न्यू झीलंडचा दौरा केला. सदर दौऱ्यावर दोन कसोटी, तीन एकदिवसीय आणि तीन टी२० सामने खेळवले गेले.<ref name="Fixtures">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.ibtimes.co.in/cricket-schedule-2016-fixtures-dates-all-major-series-matches-new-year-661529 |title=क्रिकेट वेळापत्रक २०१६: नवीन वर्षातील सर्व प्रमुख मालिकांचे सामने आणि तारखा |भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=३ जानेवारी २०१६ |कृती=इंटरनॅशनल बिझनेस टाइम्स}}</ref><ref name="NZH">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://m.nzherald.co.nz/sport/news/article.cfm?c_id=4&objectid=11568745 |title=क्रिकेट: प्लीज सेव्ह अस फ्रॉम ग्राउंडहॉग डे|भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=३ जानेवारी २०१६ |कृती=न्यूझीलंड हेराल्ड}}</ref><ref name="Stuff">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://i.stuff.co.nz/sport/cricket/80456243/eden-park-set-to-host-daynight-cricket-test-against-england-in-2018 |title=इंग्लंड विरुद्ध २०१८ मधील दिवस-रात्र कसोटीसाठी इडन पार्क सज्ज| ॲक्सेसदिनांक=२७ मे २०१६ |कृती=स्टफ.को.एनझेड|भाषा=इंग्रजी}}</ref><ref name="Cricinfo">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://www.espncricinfo.com/newzealand/content/story/1019949.html |title=इंग्लंड विरुद्ध २०१८ मध्ये इडन पार्कवर दिवस-रात्र कसोटीचे न्यूझीलंडचे लक्ष्य|ॲक्सेसदिनांक=२७ मे २०१६ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> न्यू झीलंडच्या संघाने एकदिवसीय आणि टी२० ह्या दोन्ही मालिका ३-० ने जिंकल्या<ref name="ICC-ODI">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://www.icc-cricket.com/news/2016/match-reports/97326/broom-williamson-star-in-new-zealands-eight-wicket-win |title=न्यूझीलंडच्या आठ गडी राखून मिळवलेल्या विजयामध्ये ब्रुम, विल्यमसन चमकले |ॲक्सेसदिनांक=८ जानेवारी २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref><ref name="ICC-T20I">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा =http://www.icc-cricket.com/news/2017/match-reports/97397/andersons-unbeaten-41-ball-94-gives-new-zealand-3-0-sweep |title=ॲंडरसनच्या ४१ चेंडूंतील ९४ धावांनी न्यूझीलंडचा ३-० ने विजय | ॲक्सेसदिनांक=८ जानेवारी २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी }}</ref> आणि कसोटीमालिकेतसुद्धा २-० असे निर्भेळ यश मिळवले<ref name="Test">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1079048.html |title=बांगलादेशच्या वाताहतीनंतर न्यूझीलंडने कसोटी मालिका २-०ने जिंकली |ॲक्सेसदिनांक=२३ जानेवारी २०१६ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> == संघ == {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:auto" |- !colspan=2|एकदिवसीय !colspan=2|टी२० !colspan=2|कसोटी |- ! style="width:16%" | {{cr|NZ}}<ref name="NZODI">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/newzealand/content/story/1072768.html |title=ब्रुम, रॉंचीला बांगलादेश एकदिवसीय मालिकेसाठी परत बोलावले| ॲक्सेसदिनांक=२५ डिसेंबर २०१६ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! style="width:16%" | {{cr|BAN}}<ref name="BanODI">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1073540.html |title=बांगलादेश एकदिवसीय संघात मुस्तफिजूरचे पुनरागमन | ॲक्सेसदिनांक=२५ डिसेंबर २०१६ | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! style="width:16%" | {{cr|NZ}}<ref name="NZT20I">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1074045.html |title=बांगलादेश टी२० साठी न्यूझीलंड संघात टॉम ब्रुस व बेन व्हिलरची निवड|ॲक्सेसदिनांक=२८ डिसेंबर २०१६ | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! style="width:17%" | {{cr|BAN}}<ref name="BanT20I">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1074924.html |title=पहिल्या टी२० साठी शुवागता, तैजुलचे संघात पुनरागमन|ॲक्सेसदिनांक=१ जानेवारी २०१७| कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! style="width:16%" | {{cr|NZ}}<ref name="NZTest">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1075621.html |title=बांगलादेशविरुद्ध कसोटीसाठी टेलर, बोल्टची निवड |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो| ॲक्सेसदिनांक =८ जानेवारी २०१७|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! style="width:16%" | {{cr|BAN}}<ref name="BanTest">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा =http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1075915.html | title =पहिल्या कसोटीसाठी मुस्तफिजुरला विश्रांती; मुस्तफिजूर तंदुरुस्त | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो| ॲक्सेसदिनांक =८ जानेवारी २०१७|भाषा=इंग्रजी }}</ref> |- style="vertical-align:top" | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[कॉलिन डी ग्रॅंडहोम]] * [[कॉलिन मुन्रो]] * [[जीतन पटेल]] * [[जेम्स नीशॅम]] * [[टिम साऊथी]] * [[टॉम लॅथम]] * [[ट्रेंट बोल्ट]] * [[नेल ब्रुम]] * [[मार्टिन गुप्टिल]] * [[मिचेल सॅंटनर]] * [[मॅट हेन्री]] * [[लॉकी फर्ग्युसन]] * [[ल्युक रोंची]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) | * [[मशरफे मोर्तझा]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[अल-अमिन होसेन]] * [[इमरुल केस]] * [[तन्वीर हैदर]] * [[तमिम इक्बाल]] * [[तास्किन अहमद]] * [[नुरुल हसन]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[महमुदुल्लाह]] * [[मुशफिकुर रहमान]] * <s>[[मुशफिकुर रहिम]] ([[यष्टिरक्षक|य]])</s> * [[मेहेदी हसन]] * [[मोशर्रफ होसेन]] * [[रुबेल होसेन]] * [[शब्बीर रहमान]] * [[सुबाशिस रॉय]] * [[सौम्य सरकार]] | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[इश सोढी]] * [[कॉलिन डी ग्रॅंडहोम]] * [[कॉलिन मुन्रो]] * [[कोरे ॲंडरसन]] * [[जेम्स नीशॅम]] * [[जॉर्ज वर्कर]] * [[टॉम ब्रुस]] * [[टॉम ब्लंडेल]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[ट्रेंट बोल्ट]] * <s>[[नेल ब्रुम]]</s> * [[बेन व्हिलर]] * <s>[[मार्टिन गुप्टिल]]</s> * [[मिचेल सॅंटनर]] * [[मॅट हेन्री]] * [[लॉकी फर्ग्युसन]] * <s>[[ल्युक रोंची]] ([[यष्टिरक्षक|य]])</s> | * [[मशरफे मोर्तझा]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[शकिब अल हसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|उक]]) * [[इमरुल केस]] * [[तमिम इक्बाल]] * [[तास्किन अहमद]] * [[तैजुल इस्लाम]] * [[नुरुल हसन]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[महमुदुल्लाह]] * [[मुशफिकुर रहमान]] * [[मोसद्देक होसेन]] * [[रुबेल होसेन]] * [[शब्बीर रहमान]] * [[शुवागता होम]] * [[सुबाशिस रॉय]] * [[सौम्य सरकार]] | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[कॉलिन डी ग्रॅंडहोम]] * [[जीत रावल]] * [[टिम साऊथी]] * [[टॉम लॅथम]] * [[ट्रेंट बोल्ट]] * [[डीन ब्राउनली]] * [[नेल वॅगनर]] * [[बी.जे. वॅटलिंग]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[मिचेल सॅंटनर]] * [[मॅट हेन्री]] * [[रॉस टेलर]] * [[हेन्री निकोल्स]] | * <s>[[मुशफिकुर रहिम]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]] व [[यष्टिरक्षक|य]])</s> * [[तमिम इक्बाल]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * <s>[[इमरुल केस]]</s> * [[कामरुल इस्लाम रब्बी]] * [[तास्किन अहमद]] * [[तैजुल इस्लाम]] * [[नझमुल होसेन शांतो]] * [[नुरुल हसन]] * [[महमुदुल्लाह]] * [[मेहेदी हसन]] * <s>[[मोमिनुल हक]]</s> * [[रुबेल होसेन]] * [[शकिब अल हसन]] * [[शब्बीर रहमान]] * [[सुबाशिस रॉय]] * [[सौम्य सरकार]] |} * पहिल्या टी२० साठी [[ट्रेंट बोल्ट]]ला विश्रांती देण्यात आली.<ref name="NZT20I"/> * पहिल्या एकदिवसीय सामन्यादरम्यान झालेल्या हॅमस्ट्रींग दुखापतीमुळे [[मुशफिकुर रहिम]]ला उर्वरित एकदिवसीय आणि टी२० मालिकेमधून वगळण्यात आले. त्याची जागा [[नुरुल हसन]]ने घेतली.<ref name="Rahim">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1074320.html |title=हॅमस्ट्रींग दुखापतीमुळे मुशफिकुर रहिम बाहेर|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=२८ डिसेंबर २०१६}}</ref> * तिसऱ्या एकदिवसीय सामन्यासाठी न्यू झीलंडच्या संघात [[जीतन पटेल]]चा समावेश करण्यात आला.<ref name="Jeetan">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1074566.html | title=तिसर्‍या एकदिवसीय सामन्यासाठी न्यूझीलंडच्या संघात जीतन पटेलचा समावेश | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | ॲक्सेसदिनांक=१ जानेवारी २०१७ | भाषा=इंग्रजी}}</ref> * तिसऱ्या एकदिवसीय सामन्यात मांडीचा स्नायू दुखावला गेल्याने [[मार्टीन गुप्टिल]]ला टी२० मालिकेतून वगळण्यात आले. त्याच्या ऐवजी [[नेल ब्रुम]]ची निवड करण्यात आली.<ref name="Guptill">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा =http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1074921.html | title=बांगलादेशविरुद्ध टी२० मालिकेतून गुप्टिलला वगळले | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | ॲक्सेसदिनांक=१ जानेवारी २०१७ | भाषा=इंग्रजी }}</ref> * ब्रुमच्या बोटाला फ्रॅक्चर झाल्याने त्याचे स्थान [[जॉर्ज वर्कर]]ने घेतले.<ref name="Broom-Worker">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1075627.html |title=परिचीत परिस्थितीमध्ये बांगलादेशचे लक्ष्य बरोबरीकडे | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | ॲक्सेसदिनांक=८ जानेवारी २०१७ | भाषा=इंग्रजी }}</ref> * दुसऱ्या टी२० मध्ये दुखापतीमुळे [[ल्युक रॉंची]]च्या ऐवजी [[टॉम ब्लंडेल]]ला संधी दिली गेली..<ref name="Ronchi">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1075914.html | title=रॉंचीच्या जागी नवोदित ब्लंडेल | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | ॲक्सेसदिनांक=८ जानेवारी २०१७ | भाषा=इंग्रजी }}</ref> * दुखापतीमुळे [[मुशफिकुर रहिम]], [[इमरुल केस]] आणि [[मोमिनुल हक]] यांना दुसऱ्या कसोटीतून वगळण्यात आले. मुशफिकुरऐवजी [[तमिम इक्बाल]]ची कर्णधार म्हणून निवड करण्यात आली, त्याशिवाय [[नुरुल हसन]] आणि [[नझमुल होसेन शांतो]] ह्यांना संघात स्थान देण्यात आले.<ref name="Ban2ndTest">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1078346.html |title=मुशफिकुर, केस आणि मोमिनूलला महत्त्वाची कसोटीतून वगळले |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | ॲक्सेसदिनांक=२३ जानेवारी २०१७ | भाषा=इंग्रजी}}</ref> == सराव सामना == === ५० षटके: न्यू झीलंड XI वि बांगलादेशी === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २२ डिसेंबर २०१६ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = बांगलादेशी {{flagicon|BAN}} | संघ२ = {{flagicon|NZL}} न्यू झीलंड XI | धावसंख्या१ = २४५/८ (४३ षटके) | धावा१ = [[मुशफिकुर रहिम]] ४५ (४१) | बळी१ = [[शॉन हिक्स]] २/३० (६ षटके) | धावसंख्या२ = २४७/७ (४१.४ षटके) | धावा२ = [[बेन हॉर्न]] ६०[[नाबाद|*]] (५३) | बळी२ = [[शकिब अल हसन]] ३/४१ (७ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड XI ३ गडी राखून विजयी ([[ड/लु पद्धत]]) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1019973.html धावफलक] | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[ख्राईस्टचर्च]] | पंच = [[ख्रिस ब्राउन]] (न्यू) आणि [[शॉन हेग]] (न्यू) | सामनावीर = | toss = बांगलादेशी, फलंदाजी. | पाऊस = पावसामुळे सामना प्रत्येकी ४३ षटकांचा खेळवण्यात आला. | टीपा = }} == एकदिवसीय मालिका == === १ला सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २६ डिसेंबर २०१६ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = ३४१/७ (५० षटके) | धावा१ = [[टॉम लॅथम]] १३७ (१२१) | बळी१ = [[शकिब अल हसन]] ३/६९ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २६४ (४४.५ षटके) | धावा२ = [[शकिब अल हसन]] ५९ (५४) | बळी२ = [[जेम्स नीशॅम]] ३/३६ (७ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ७७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1019973.html धावफलक] | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[ख्राईस्टचर्च]] | पंच = [[वेन नाईट्स]] (न्यू) आणि [[चेट्टीतोडी शमशुद्दीन]] (भा) | सामनावीर = [[टॉम लॅथम]] (न्यू) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी | पाऊस = | टीपा = [[केन विल्यमसन]] हा न्यू झीलंडतर्फे आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामन्यांमध्ये सर्वात जलद ४,००० धावा पूर्ण करणारा फलंदाज ठरला.<ref name="kane">{{संकेतस्थळ स्रोत | title=केन विल्यमसन: न्यूझीलंडतर्फे सर्वात जलद ४,००० | दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1074040.html | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | ॲक्सेसदिनांक=२६ डिसेंबर २०१६ | भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''न्यू झीलंडची धावसंख्या ही बांगलादेशविरुद्ध सर्वोत्कृष्ट धावसंख्या.<ref name="kane"/> *''[[मशरफे मोर्तझा]]च्या आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामन्यांमध्ये सर्वात जलद १,५०० धावा पूर्ण.<ref name="mortaza">{{संकेतस्थळ स्रोत | title=न्यूझीलंड वि बांगलादेश, १ला ए.दि.सामना, धावफलक | दुवा=http://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/992/992407/992407_bbb.html | कृती=क्रिकआर्काइव्ह| ॲक्सेसदिनांक=२६ डिसेंबर २०१६ | भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} === २रा सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ डिसेंबर २०१६ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = २५१ (५० षटके) | धावा१ = [[नेल ब्रुम]] १०९ (१०७) | बळी१ = [[मशरफे मोर्तझा]] ३/४९ (१० षटके) | धावसंख्या२ = १८४ (४२.४ षटके) | धावा२ = [[इमरुल केस]] ५९ (८९) | बळी२ = [[केन विल्यमसन]] ३/२२ (५ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ६७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1019975.html धावफलक] | स्थळ = [[सॅक्स्टन ओव्हल]], [[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]] | पंच = [[ख्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[पॉल रायफेल]] (ऑ) | सामनावीर = [[नेल ब्रुम]] (न्यू) | toss = बांगलादेश, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = एकदिवसीय पदार्पण: [[नुरुल हसन]], [[सुबाशिस रॉय]] आणि [[तन्बीर हैदर]] (सर्व बांगलादेश) *''[[नेल ब्रुम]]चे (न्यू) पहिले एकदिवसीय शतक.<ref name="Broom">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1074451.html | title=ब्रुमच्या शतकानंतर बांगलादेशच्या घसरगुंडीने मालिकेत २-०ने परभव|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | ॲक्सेसदिनांक=१ जानेवारी २०१७ | भाषा=इंग्रजी }}</ref> }} === ३रा सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३१ डिसेंबर २०१६ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = २३६/९ (५० षटके) | धावा१ = [[तमिम इक्बाल]] ५९ (८८) | बळी१ = [[मिचेल सॅंटनर]] २/३८ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २३९/२ (४१.२ षटके) | धावा२ = [[नेल ब्रुम]] ९७ (९७) | बळी२ = [[मुशफिकुर रहमान]] २/३२ (९.२ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ८ गडी व ५२ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1019977.html धावफलक] | स्थळ = [[सॅक्स्टन ओव्हल]], [[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]] | पंच = [[ख्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[चेट्टीतोडी शमशुद्दीन]] (भा) | सामनावीर = [[केन विल्यमसन]] (न्यू) | toss = बांगलादेश, फलंदाजी | पाऊस = | टीपा = [[नेल ब्रुम]] आणि [[केन विल्यमसन]] यांनी केलेली १७९ धावांची भागीदारी ही न्यू झीलंडची दुसऱ्या गड्यासाठी सर्वोत्कृष्ट भागीदारी.<ref name="2ndWkt">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.stuff.co.nz/sport/cricket/88057366/black-caps-to-bowl-first-in-final-odi-against-bangladesh-in-nelson |title=नेल ब्रुम स्टीक्स इट टू बांग्लादेश ॲज ब्लॅक कॅप्स स्वीप ओडीआय सिरीज |कृती=स्टफ|ॲक्सेसदिनांक=१ जानेवारी २०१७ | भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} == टी२० मालिका == === १ला सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ जानेवारी २०१७ | time = १५:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = १४१/८ (२० षटके) | धावा१ = [[महमुदुल्लाह]] ५२ (४७) | बळी१ = [[लॉकी फर्ग्युसन]] ३/३२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४३/४ (१८ षटके) | धावा२ = [[केन विल्यमसन]] ७३ (५५) | बळी२ = [[मुस्तफिजूर रहमान]] १/२१ (४ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ६ गडी व १२ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1019979.html धावफलक] | स्थळ = [[मॅकलीन पार्क]], [[नेपियर]] | पंच = [[शॉन हेग]] (न्यू) आणि [[वेन नाईट्स]] (न्यू) | सामनावीर = [[केन विल्यमसन]] (न्यू) | toss = बांगलादेश, फलंदाजी | पाऊस = | टीपा = आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण: [[टॉम ब्रुस]], [[बेन व्हिलर]] आणि [[लॉकी फर्ग्युसन]] (न्यू). *''[[मशरफे मोर्तझा]]चा (बां) ५०वा आंतरराष्ट्रीय टी२० सामना.<ref name="1stT20I">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1075074.html |title=न्यू इयर, न्यू फॉर्मॅट ऑफर्स होप फॉर बांगलादेश|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=३ जानेवारी २०१७|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''आंतरराष्ट्रीय टी२० सामना आयोजित करणारे मॅकलीन पार्क हे न्यू झीलंडचे सहावे मैदान.<ref name="1stT20I"/> }} === २रा सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ६ जानेवारी २०१७ | time = १५:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = १९५/७ (२० षटके) | धावा१ = [[कॉलिन मुन्रो]] १०१ (५४) | बळी१ = [[रुबेल होसेन]] ३/३७ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४८ (१८.१ षटके) | धावा२ = [[शब्बीर रहमान]] ४८ (३२) | बळी२ = [[इश सोढी]] ३/३६ (४ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ४७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1019981.html धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[माउंट माऊंट मौन्गानुई]] | पंच = [[ख्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[शॉन हेग]] (न्यू) | सामनावीर = [[कॉलिन मुन्रो]] (न्यू) | toss = बांगलादेश, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = आंतरराष्ट्रीय टी२० मध्ये शतक झळकावणारा [[कॉलिन मुन्रो]] हा न्यू झीलंडचा तिसरा फलंदाज }} === ३रा सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ८ जानेवारी २०१७ | time = १५:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = १९४/४ (२० षटके) | धावा१ = [[कोरे ॲंडरसन]] ९४* (४१) | बळी१ = [[रुबेल होसेन]] ३/३१ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १६७/६ (२० षटके) | धावा२ = [[सौम्य सरकार]] ४२ (२८) | बळी२ = [[इश सोढी]] २/२२ (४ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड २७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1019983.html धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[माउंट माऊंट मौन्गानुई]] | पंच = [[ख्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[वेन नाईट्स]] (न्यू) | सामनावीर = [[कोरे ॲंडरसन]] (न्यू) | toss = बांगलादेश, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण: [[टॉम ब्लन्डेल]] (न्यू). *''[[कोरे ॲंडरसन]] हा टी२० डावामध्ये न्यू झीलंडतर्फे सर्वात जास्त १० षटकार मारणारा फलंदाज ठरला.<ref name="Anderson">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1076197.html |title=ॲंडरसनच्या षटकाराने सजलेल्या ९४* धावांनी बांगलादेशला धुतले|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=८ जानेवारी २०१७| दिनांक=८ जानेवारी २०१७ | भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''कोरे ॲंडरसनच्या ९४ धावा ह्या आंतरराष्ट्रीय टी२० मध्ये ५व्या क्रमांकावरच्या फलंदाजाने केलेल्या सर्वात जास्त धावा.<ref name="Anderson"/> *''कोरे ॲंडरसन आणि [[केन विल्यमसन]]ची १२४ धावांची भागीदारी ही न्यू झीलंडची ४थ्या गड्यासाठी टी२० मधील सर्वात मोठी भागीदारी.<ref name="Anderson"/> }} == कसोटी मालिका == === १ली कसोटी === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १२-१६ जानेवारी २०१७ | time = १०:३० | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ५९५/८घो (षटके) | धावा१ = [[शकिब अल हसन]] २१७ (२७६) | बळी१ = [[नेल वॅग्नर]] ४/१५१ (४४ षटके) | धावसंख्या२ = ५३९ (१४८.२ षटके) | धावा२ = [[टॉम लॅथम]] १७७ (३२९) | बळी२ = [[कामरुल इस्लाम रब्बी]] ३/८७ (२६ षटके) | धावसंख्या३ = १६० (५७.५ षटके) | धावा३ = [[शब्बीर रहमान]] ५० (१०१) | बळी३ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ३/५३ (१३.५ षटके) | धावसंख्या४ = २१७/३ (३९.४ षटके) | धावा४ = [[केन विल्यमसन]] १०४[[नाबाद|*]] (९०) | बळी४ = [[मेहेदी हसन]] २/६६ (११.४ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ७ गडी राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1019985.html धावफलक] | स्थळ = [[बेसिन रिझर्व्ह]], [[वेलिंग्टन]] | पंच = [[मराइस ईरास्मुस]] (द) आणि [[पॉल रायफेल]] (ऑ) | सामनावीर = [[टॉम लॅथम]] (न्यू) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | पाऊस = १ल्या दिवशी पाऊस आणि अपुऱ्या सुर्यप्रकाशामुळे केवळ ४०.२ षटकांचा खेळ होऊ शकला. *'' ३ऱ्या दिवशी आलेल्या पावसामुळे २ षटके उरलेली असताना खेळ थांबविण्यात आला. | टीपा = कसोटी पदार्पण: [[सुभाशिष रॉय]] आणि [[तास्किन अहमद]] (बां). *''[[शकिब अल हसन]]च्या २१७ धावा ही बांगलादेशी फलंदाजातर्फे सर्वोत्कृष्ट कसोटी कामगिरी. ३,००० कसोटी धावा पूर्ण करणारा तो बांगलादेशचा दुसरा फलंदाज.<ref name="Al Hasan">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1077265.html |title=बांगलादेशच्या विक्रमांचे पुर्नलेखन: शकिब द इंडिव्हिजुअल ॲंड शकिब द पार्टनर|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=१६ जानेवारी २०१७| दिनांक=१३ जानेवारी २०१७ | भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[मुशफिकुर रहिम]] आणि शकिब अल हसन यांची ३५९ धावांची भागीदारी ही बांगलादेशतर्फे सर्वोत्कृष्ट कसोटी भागीदारी.<ref name="Al Hasan"/> *''कसोटी सामन्यामध्ये बदली यष्टिरक्षक म्हणून [[इमरुल केस]]चे (बा) सर्वात जास्त झेल (५).<ref name="Kayes">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1077628.html |title=उशीरा बाद झालेल्या फलंदाजांमुळे बांगलादेशला धक्का|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=१६ जानेवारी २०१७| दिनांक=१५ जानेवारी २०१७ | भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''बांगलादेशची पहिल्या डावातील धावसंख्या ही कसोटी क्रिकेटमधील पराभवामध्ये निकालात लागलेली सर्वात मोठी धावसंख्या.<ref name="Ban595">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1077894.html |title=बांगलादेशच्या ५९५: पराभूत झालेली सर्वात मोठी धावसंख्या|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=१६ जानेवारी २०१७| दिनांक=१६ जानेवारी २०१७ | भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} === २री कसोटी === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २०-२४ जानेवारी २०१७ | time = १०:३० | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = २८९ (८४.३ षटके) | धावा१ = [[सौम्य सरकार]] ८६ (१०४) | बळी१ = [[टिम साऊथी]] ५/९४ (२८.३ षटके) | धावसंख्या२ = ३५४ (९२.४ षटके) | धावा२ = [[हेन्री निकोल्स]] ९८ (१४९) | बळी२ = [[शकिब अल हसन]] ४/५० (१२.४ षटके) | धावसंख्या३ = १७३ (५२.५ षटके) | धावा३ = [[महमुदुल्लाह]] ३८ (६७) | बळी३ = [[नेल वॅग्नर]] ३/४४ (१२ षटके) | धावसंख्या४ = १११/१ (१८.४ षटके) | धावा४ = [[टॉम लॅथम]] ४१[[नाबाद|*]] (५९) | बळी४ = [[कामरुल इस्लाम रब्बी]] १/२१ (३ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ९ गडी राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1019987.html धावफलक] | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[ख्राईस्टचर्च]] | पंच = [[नायजेल लॉंग]] (इं) आणि [[पॉल रायफेल]] (ऑ) | सामनावीर = [[टिम साऊथी]] (न्यू) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | पाऊस = पावसामुळे २ऱ्या दिवशी १९ षटकांचा खेळ वाया गेला आणि ३ऱ्या दिवशी खेळ होवू शकला नाही. | टीपा = कसोटी पदार्पण: [[नझमुल होसेन शांतो]] आणि [[नुरुल हसन]] (बां) *''[[तमिम इक्बाल]]चा (बां) कर्णधार म्हणून पहिलाच कसोटी सामना.<ref name="Ban2ndTest"/> *''कसोटी क्रिकेट मध्ये ६,००० धावा करणारा [[रॉस टेलर]] हा न्यू झीलंडचा तिसरा फलंदाज.<ref name="Taylor6000">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-bangladesh-2016-17/content/story/1078728.html |title=शकिबच्या तीन बळींनंतर कसोटी दोलायमान|दिनांक=21 January 2017 |प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो |ॲक्सेसदिनांक=२३ जानेवारी २०१७}}</ref> *''[[टिम साउथी]]चे (न्यू) २०० कसोटी बळी पूर्ण.<ref name="Southe200">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.stuff.co.nz/sport/cricket/88667479/weather-clears-in-christchurch-second-test-to-resume |title=ब्लॅक कॅप्स एण्ड बांगलादेश'ज टॉर्मंट विथ रुथलेस व्हिक्टरी इन सेकंड टेस्ट |दिनांक=23 January 2017 |प्रकाशक=स्टफ|ॲक्सेसदिनांक=२३ जानेवारी २०१७}}</ref> }} == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी|3}} == बाह्य दुवे == * [http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/1019965.html मालिका मुख्यपान - इएसपीएन क्रिकइन्फो] {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१६-१७}} [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील खेळ]] [[वर्ग:इ.स. २०१७ मधील खेळ]] [[वर्ग:इ.स. २०१६ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:इ.स. २०१७ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे|२०१६]] [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|न्यू झीलँड]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे|बांगलादेश]] 8ja86u8j5f6mcnwx6uro8iyrzuxzxm8 14 195101 2145513 1412526 2022-08-12T08:07:55Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] s2674gn69vmf4bap6394znej05bkjlb 14 195103 2145477 1434305 2022-08-12T07:43:49Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलँड दौरे]] वरुन [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट दौरे]] rwh2s8osmaxqvgeudrw0p6pucdumh2m 14 195104 2145474 1412723 2022-08-12T07:42:23Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:पाकिस्तान क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:पाकिस्तान क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] dmu30uh49sp7lg89u761k2g13dfinzp 14 195144 2145406 1456629 2022-08-12T06:58:55Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे न्यू झीलँड दौरे]] वरुन [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|न्यू झीलँड]] pavpwb0lmz357kg6g3igy6wyjrtady8 14 195153 2145535 1412666 2022-08-12T08:23:12Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] 2nsdnhunu85k5sc3hcl7027ohfb70t9 0 195308 2145597 1806725 2022-08-12T09:37:53Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = जेम्स नीशॅम | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = जेम्स डग्लस शेहान नीशॅम | उपाख्य = जिमी | living = true | दिनांकजन्म = १७ | महिनाजन्म = ९ | वर्षजन्म = १९९० | स्थान_जन्म = [[ऑकलंड]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने जलद-मध्यमगती | विशेषता = अष्टपैलू | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष3 = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''जेम्स डग्लस शेहान''' ''जिमी'' '''नीशॅम ''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:नीशॅम, जेम्स डग्लस शेहान}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 47fu7jtkxxmit98tkf3kv02h83fd9by 2145615 2145597 2022-08-12T09:46:30Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = जेम्स नीशॅम | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = जेम्स डग्लस शेहान नीशॅम | उपाख्य = जिमी | living = true | दिनांकजन्म = १७ | महिनाजन्म = ९ | वर्षजन्म = १९९० | स्थान_जन्म = [[ऑकलंड]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने जलद-मध्यमगती | विशेषता = अष्टपैलू | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष3 = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''जेम्स डग्लस शेहान''' ''जिमी'' '''नीशॅम ''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:नीशॅम, जेम्स डग्लस शेहान}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] cn6z2aqbd1wx7eg2q2lto68eihvwvr1 0 195443 2145602 2047907 2022-08-12T09:38:21Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = मॅट हेन्री | image = | देश= न्यू झीलंड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = मॅथ्यू जेम्स हेन्री | उपाख्य = मॅटी | living = true | दिनांकजन्म = १४ | महिनाजन्म = १२ | वर्षजन्म = १९९१ | स्थान_जन्म = [[ख्राईस्टचर्च]], [[कॅंटरबरी]] | देश_जन्म = न्यू झीलंड | दिनांकमृत्यू = | महिनामृत्यू = | वर्षमृत्यू = | स्थान_मृत्यू = | देश_मृत्यू = | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजखोरा | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने तेज-मध्यमगती | विशेषता = [[गोलंदाज]] | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = २१ मे | कसोटी सामना पदार्पणवर्ष = २०१५ | कसोटी सामना पदार्पण विरूद्ध = इंग्लंड | कसोटी सामने = २६६ | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = २० फेब्रुवारी | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = २०१६ | शेवटचा कसोटी सामना विरूद्ध = ऑस्ट्रेलिया | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = ३१ जानेवारी | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पणवर्ष = २०१४ | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरूद्ध = भारत | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = १८३ | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = ८ फेब्रुवारी | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = २०१६ | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरूद्ध = ऑस्ट्रेलिया | एकदिवसीय शर्ट क्र = २१ | T२०Iपदार्पण दिनांक = ४ डिसेंबर | T२०Iपदार्पणवर्ष = २०१४ | T२०Iपदार्पण विरूद्ध = पाकिस्तान | T२०Icap = ६५ | lastT२०Iदिनांक = १५ जानेवारी | lastT२०Iवर्ष = २०१६ | lastT२०Iagainst = पाकिस्तान | संघ१ = [[कॅंटरबरी विझार्ड्स|कॅंटरबरी]] | वर्ष१ = २०११-सद्य | संघ क्र.१ = | संघ२ = [[चेन्नई सुपर किंग्स]] | वर्ष२ = २०१४-२०१५ | संघ क्र.२ = | संघ३ = [[वूस्टरशायर काउंटी क्रिकेट क्लब|वूस्टरशायर]] | वर्ष३ = २०१६-सद्य | संघ क्र.३ = | संघ४ = | वर्ष४ = | संघ क्र.४ = | संघ५ = | वर्ष५ = | संघ क्र.५ = | type१ = | onetype१ = | पदार्पण दिनांक१ = | पदार्पणवर्ष१ = | पदार्पणकडून१ = | पदार्पण विरुद्ध१ = | शेवटचा दिनांक१ = | शेवटचावर्ष१ = | शेवटचाकडून१ = | शेवटचा विरुद्ध१ = | type२ = | onetype२ = | पदार्पण दिनांक२ = | पदार्पणवर्ष२ = | पदार्पणकडून२ = | पदार्पण विरुद्ध२ = | शेवटचा दिनांक२ = | शेवटचावर्ष२ = | शेवटचाकडून२ = | शेवटचा विरुद्ध२ = | चेंडू = balls | columns = 4 | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = ४ | धावा१ = १५२ | फलंदाजीची सरासरी१ = ३०.४० | शतके/अर्धशतके१ = ०/१ | सर्वोच्च धावसंख्या१ = ६६ | चेंडू१ = १०१५ | बळी१ = १० | गोलंदाजीची सरासरी१ = ६३.२० | ५ बळी१ = ० | १० बळी१ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = ६/१९९ | झेल/यष्टीचीत१ = १/- | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = २५ | धावा२ = ८६ | फलंदाजीची सरासरी२ = १७.२० | शतके/अर्धशतके२ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या२ = ४८* | चेंडू२ = १२५१ | बळी२ = ५१ | गोलंदाजीची सरासरी२ = २२.१७ | ५ बळी२ = २ | १० बळी२ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = ५/३० | झेल/यष्टीचीत२ = ८/- | column३ = [[२०-२० सामने|२०-२०]] | सामने३ = ५ | धावा३ = १० | फलंदाजीची सरासरी३ = १०.०० | शतके/अर्धशतके३ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या३ = १० | चेंडू३ = १०८ | बळी३ = ६ | गोलंदाजीची सरासरी३ = २४.५० | ५ बळी३ = ० | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = ३/४४ | झेल/यष्टीचीत३ = ०/- | column४ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने४ = ३६ | धावा४ = ८९५ | फलंदाजीची सरासरी४ = २४.८६ | शतके/अर्धशतके४ = ०/३ | सर्वोच्च धावसंख्या४ = ७५* | चेंडू४ = ७३९१ | बळी४ = १३९ | गोलंदाजीची सरासरी४ = २८.३१ | ५ बळी४ = ६ | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = ८/८८ | झेल/यष्टीचीत४ = १३/- | दिनांक= २३ सप्टेंबर | वर्ष = २०१६ | source = {{cricinfo|ref=new-zealand/content/player/506612.html}} }} '''मॅथ्यू जेम्स हेन्री''' (जन्म १४ डिसेंबर १९९१) हा [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंडकडून]] [[क्रिकेट]] खेळणारा क्रिकेटपटू आहे. तो [[कॅंटरबरी विझार्ड्स|कॅंटरबरी]] ह्या स्थानिक संघ तसेच इंग्लंडमधील [[वूस्टरशायर काउंटी क्रिकेट क्लब|वूस्टरशायर]] संघाकडून काउंटी क्रिकेट खेळतो. तो उजव्या हाताने गोलंदाजी करणारा एक तेज-मध्यमगती गोलंदाज आहे. त्याने त्याचे आंतरराष्ट्रीय पदार्पण ३१ जानेवारी २०१४ रोजी [[भारतीय क्रिकेट संघ|भारताविरुद्ध]] वेलिंग्टन येथे झालेल्या [[भारतीय क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१४#पाचवा एकदिवसीय|पाचव्या एकदिवसीय]] सामन्यात केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=भारताचा न्यूझीलंड दौरा, ५वा एकदिवसीय सामना: न्यूझीलंड वि भारत, वेलिंग्टन, जानेवारी ३१, २०१४|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-india-2014/engine/match/667649.html|प्रकाशक=इएसपीन क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=३१ जानेवारी २०१४}}</ref> त्याने त्याचे आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण पाकिस्तान विरुद्ध संयुक्त अरब अमिरातीमध्ये ४ डिसेंबर २०१४ झालेल्या १ल्या टी२० सामन्यात केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=न्यूझीलंडचा संयुक्त अरब अमिराती दौरा, १ला टी२० सामना: न्यूझीलंड वि पाकिस्तान, दुबई, डिसेंबर ४, २०१४|दुवा=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/742617.html |प्रकाशक=इएसपीन क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=४ डिसेंबर २०१४}}</ref> = संदर्भ आणि नोंदी = {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:इ.स. १९९१ मधील जन्म]] [[वर्ग:इ.स. १९९१ मध्ये जन्मलेले क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलँडचे क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:१४ डिसेंबर रोजी जन्मलेले क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:विस्तार विनंती]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 3ricck78pw8v7w4jyowd9hen5mdjwq6 2145621 2145602 2022-08-12T09:47:00Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = मॅट हेन्री | image = | देश= न्यू झीलंड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = मॅथ्यू जेम्स हेन्री | उपाख्य = मॅटी | living = true | दिनांकजन्म = १४ | महिनाजन्म = १२ | वर्षजन्म = १९९१ | स्थान_जन्म = [[ख्राईस्टचर्च]], [[कॅंटरबरी]] | देश_जन्म = न्यू झीलंड | दिनांकमृत्यू = | महिनामृत्यू = | वर्षमृत्यू = | स्थान_मृत्यू = | देश_मृत्यू = | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजखोरा | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने तेज-मध्यमगती | विशेषता = [[गोलंदाज]] | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = २१ मे | कसोटी सामना पदार्पणवर्ष = २०१५ | कसोटी सामना पदार्पण विरूद्ध = इंग्लंड | कसोटी सामने = २६६ | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = २० फेब्रुवारी | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = २०१६ | शेवटचा कसोटी सामना विरूद्ध = ऑस्ट्रेलिया | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = ३१ जानेवारी | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पणवर्ष = २०१४ | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरूद्ध = भारत | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = १८३ | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = ८ फेब्रुवारी | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = २०१६ | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरूद्ध = ऑस्ट्रेलिया | एकदिवसीय शर्ट क्र = २१ | T२०Iपदार्पण दिनांक = ४ डिसेंबर | T२०Iपदार्पणवर्ष = २०१४ | T२०Iपदार्पण विरूद्ध = पाकिस्तान | T२०Icap = ६५ | lastT२०Iदिनांक = १५ जानेवारी | lastT२०Iवर्ष = २०१६ | lastT२०Iagainst = पाकिस्तान | संघ१ = [[कॅंटरबरी विझार्ड्स|कॅंटरबरी]] | वर्ष१ = २०११-सद्य | संघ क्र.१ = | संघ२ = [[चेन्नई सुपर किंग्स]] | वर्ष२ = २०१४-२०१५ | संघ क्र.२ = | संघ३ = [[वूस्टरशायर काउंटी क्रिकेट क्लब|वूस्टरशायर]] | वर्ष३ = २०१६-सद्य | संघ क्र.३ = | संघ४ = | वर्ष४ = | संघ क्र.४ = | संघ५ = | वर्ष५ = | संघ क्र.५ = | type१ = | onetype१ = | पदार्पण दिनांक१ = | पदार्पणवर्ष१ = | पदार्पणकडून१ = | पदार्पण विरुद्ध१ = | शेवटचा दिनांक१ = | शेवटचावर्ष१ = | शेवटचाकडून१ = | शेवटचा विरुद्ध१ = | type२ = | onetype२ = | पदार्पण दिनांक२ = | पदार्पणवर्ष२ = | पदार्पणकडून२ = | पदार्पण विरुद्ध२ = | शेवटचा दिनांक२ = | शेवटचावर्ष२ = | शेवटचाकडून२ = | शेवटचा विरुद्ध२ = | चेंडू = balls | columns = 4 | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = ४ | धावा१ = १५२ | फलंदाजीची सरासरी१ = ३०.४० | शतके/अर्धशतके१ = ०/१ | सर्वोच्च धावसंख्या१ = ६६ | चेंडू१ = १०१५ | बळी१ = १० | गोलंदाजीची सरासरी१ = ६३.२० | ५ बळी१ = ० | १० बळी१ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = ६/१९९ | झेल/यष्टीचीत१ = १/- | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = २५ | धावा२ = ८६ | फलंदाजीची सरासरी२ = १७.२० | शतके/अर्धशतके२ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या२ = ४८* | चेंडू२ = १२५१ | बळी२ = ५१ | गोलंदाजीची सरासरी२ = २२.१७ | ५ बळी२ = २ | १० बळी२ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = ५/३० | झेल/यष्टीचीत२ = ८/- | column३ = [[२०-२० सामने|२०-२०]] | सामने३ = ५ | धावा३ = १० | फलंदाजीची सरासरी३ = १०.०० | शतके/अर्धशतके३ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या३ = १० | चेंडू३ = १०८ | बळी३ = ६ | गोलंदाजीची सरासरी३ = २४.५० | ५ बळी३ = ० | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = ३/४४ | झेल/यष्टीचीत३ = ०/- | column४ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने४ = ३६ | धावा४ = ८९५ | फलंदाजीची सरासरी४ = २४.८६ | शतके/अर्धशतके४ = ०/३ | सर्वोच्च धावसंख्या४ = ७५* | चेंडू४ = ७३९१ | बळी४ = १३९ | गोलंदाजीची सरासरी४ = २८.३१ | ५ बळी४ = ६ | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = ८/८८ | झेल/यष्टीचीत४ = १३/- | दिनांक= २३ सप्टेंबर | वर्ष = २०१६ | source = {{cricinfo|ref=new-zealand/content/player/506612.html}} }} '''मॅथ्यू जेम्स हेन्री''' (जन्म १४ डिसेंबर १९९१) हा [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंडकडून]] [[क्रिकेट]] खेळणारा क्रिकेटपटू आहे. तो [[कॅंटरबरी विझार्ड्स|कॅंटरबरी]] ह्या स्थानिक संघ तसेच इंग्लंडमधील [[वूस्टरशायर काउंटी क्रिकेट क्लब|वूस्टरशायर]] संघाकडून काउंटी क्रिकेट खेळतो. तो उजव्या हाताने गोलंदाजी करणारा एक तेज-मध्यमगती गोलंदाज आहे. त्याने त्याचे आंतरराष्ट्रीय पदार्पण ३१ जानेवारी २०१४ रोजी [[भारतीय क्रिकेट संघ|भारताविरुद्ध]] वेलिंग्टन येथे झालेल्या [[भारतीय क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१४#पाचवा एकदिवसीय|पाचव्या एकदिवसीय]] सामन्यात केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=भारताचा न्यूझीलंड दौरा, ५वा एकदिवसीय सामना: न्यूझीलंड वि भारत, वेलिंग्टन, जानेवारी ३१, २०१४|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-india-2014/engine/match/667649.html|प्रकाशक=इएसपीन क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=३१ जानेवारी २०१४}}</ref> त्याने त्याचे आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण पाकिस्तान विरुद्ध संयुक्त अरब अमिरातीमध्ये ४ डिसेंबर २०१४ झालेल्या १ल्या टी२० सामन्यात केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=न्यूझीलंडचा संयुक्त अरब अमिराती दौरा, १ला टी२० सामना: न्यूझीलंड वि पाकिस्तान, दुबई, डिसेंबर ४, २०१४|दुवा=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/742617.html |प्रकाशक=इएसपीन क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=४ डिसेंबर २०१४}}</ref> = संदर्भ आणि नोंदी = {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:इ.स. १९९१ मधील जन्म]] [[वर्ग:इ.स. १९९१ मध्ये जन्मलेले क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलँडचे क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:१४ डिसेंबर रोजी जन्मलेले क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:विस्तार विनंती]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 9j3xwrenr0kw7balzty2u0ykdovuwvy 0 195473 2145593 1806739 2022-08-12T09:37:33Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = मार्क क्रेग | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = मार्क डोनाल्ड क्रेग | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = २३ | महिनाजन्म = ३ | वर्षजन्म = १९८७ | स्थान_जन्म = [[ऑकलंड]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने फिरकी | विशेषता = अष्टपैलू | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''मार्क क्रेग''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:क्रेग, मार्क}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 6k2hdwkbpfud597lsnr7vo54dhh1jy6 2145610 2145593 2022-08-12T09:46:07Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = मार्क क्रेग | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = मार्क डोनाल्ड क्रेग | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = २३ | महिनाजन्म = ३ | वर्षजन्म = १९८७ | स्थान_जन्म = [[ऑकलंड]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने फिरकी | विशेषता = अष्टपैलू | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''मार्क क्रेग''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:क्रेग, मार्क}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 5e5kioxjt2x15alf7pb5w0dov3ke9mt 0 195476 2145596 1764364 2022-08-12T09:37:48Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = हेन्री निकोल्स | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = हेन्री मायकेल निकोल्स | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = १५ | महिनाजन्म = ११ | वर्षजन्म = १९९१ | स्थान_जन्म = [[क्राइस्टचर्च]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने फिरकी | विशेषता = फलंदाज | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''हेन्री मायकेल निकोल्स''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:निकोल्स, हेन्री मायकेल}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 4wal1nzf1t2ufp3nbaz2yhzrr0cr8p1 2145614 2145596 2022-08-12T09:46:25Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = हेन्री निकोल्स | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = हेन्री मायकेल निकोल्स | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = १५ | महिनाजन्म = ११ | वर्षजन्म = १९९१ | स्थान_जन्म = [[क्राइस्टचर्च]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने फिरकी | विशेषता = फलंदाज | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''हेन्री मायकेल निकोल्स''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:निकोल्स, हेन्री मायकेल}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] covwy39i8eirl81ad85ivrh0nvj9pcd 0 195479 2145595 1806742 2022-08-12T09:37:43Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = ॲंटन डेव्हसिच | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = ॲंटन पॉल डेव्हसिच | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = २८ | महिनाजन्म = ९ | वर्षजन्म = १९८५ | स्थान_जन्म = [[हॅमिल्टन, न्यू झीलँड|हॅमिल्टन]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने फिरकी | विशेषता = सलामीवीर | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''ॲंटन पॉल डेव्हसिच''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:डेव्हसिच, ॲंटॉन}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] qft0u805ymq3bk8dh69gqcvq4t6admp 2145613 2145595 2022-08-12T09:46:20Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = ॲंटन डेव्हसिच | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = ॲंटन पॉल डेव्हसिच | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = २८ | महिनाजन्म = ९ | वर्षजन्म = १९८५ | स्थान_जन्म = [[हॅमिल्टन, न्यू झीलँड|हॅमिल्टन]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने फिरकी | विशेषता = सलामीवीर | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''ॲंटन पॉल डेव्हसिच''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:डेव्हसिच, ॲंटॉन}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 4m79bdqeg3zza3n5b7o6fusfeh2v7q0 15 195532 2145479 1414146 2022-08-12T07:43:49Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग चर्चा:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलँड दौरे]] वरुन [[वर्ग चर्चा:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki या वर्गाचे योग्य वर्गीकरण करावे ही विनंती. --[[सदस्य:V.narsikar|वि. नरसीकर]] ([[सदस्य चर्चा:V.narsikar|चर्चा]]) १६:५९, २६ सप्टेंबर २०१६ (IST) modmg5j2ly65455yvgzkfwqq6q31129 0 197393 2145521 2098092 2022-08-12T08:12:03Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = तास्किन अहमद | image = | caption = एकदिवसीय पदार्पणात गडी बाद केल्यानंतर तास्किन अहमद | देश= बांगलादेश | देश_इंग्लिश_नाव = Bangladesh | पूर्ण नाव = तास्किन अहमद ताझिम | उपाख्य = ताझिम, तास्किन | living = true | दिनांकजन्म = ३ | महिनाजन्म = ४ | वर्षजन्म = १९९५ | स्थान_जन्म = [[मोहम्मदपूर]], [[ढाका]] | देश_जन्म = बांगलादेश | दिनांकमृत्यू = | महिनामृत्यू = | वर्षमृत्यू = | स्थान_मृत्यू = | देश_मृत्यू = | heightft = ६ | heightinch = २ | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डावखोरा | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने जलदगती | विशेषता = [[गोलंदाज]] | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पणवर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरूद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरूद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = १७ जून | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पणवर्ष = २०१४ | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरूद्ध = भारत | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = ११२ | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = १२ ऑक्टोबर | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = २०१६ | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरूद्ध = इंग्लंड | एकदिवसीय शर्ट क्र = ३ | T२०Iपदार्पण दिनांक = १ एप्रिल | T२०Iपदार्पणवर्ष = २०१४ | T२०Iपदार्पण विरूद्ध = ऑस्ट्रेलिया | T२०Icap = ३ | lastT२०Iदिनांक = २० जानेवारी | lastT२०Iवर्ष = २०१६ | lastT२०Iagainst = झिम्बाब्वे | संघ१ = [[ढाका मेट्रोपॉलिस]] | वर्ष१ = २०११-सद्य | संघ क्र.१ = | संघ२ = [[चित्तगॉंग किंग्स]] | वर्ष२ = २०१३-सद्य | संघ क्र.२ = | संघ३ = [[चित्तगॉंग विकिंग्स]] | वर्ष३ = २०१५-सद्य | संघ क्र.३ = | संघ४ = | वर्ष४ = | संघ क्र.४ = | संघ५ = | वर्ष५ = | संघ क्र.५ = | चेंडू = balls | columns = 4 | column१ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने१ = २० | धावा१ = ६ | फलंदाजीची सरासरी१ = १.०० | शतके/अर्धशतके१ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या१ = २ | चेंडू१ = ८६८ | बळी१ = ३१ | गोलंदाजीची सरासरी१ = २६.३५ | ५ बळी१ = १ | १० बळी१ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = ५/२८ | झेल/यष्टीचीत१ = ४/- | column२ = [[टी२०]] | सामने२ = १३ | धावा२ = १७ | फलंदाजीची सरासरी२ = १७.०० | शतके/अर्धशतके२ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या२ = १५* | चेंडू२ = २२८ | बळी२ = ९ | गोलंदाजीची सरासरी२ = २६.४४ | ५ बळी२ = ० | १० बळी२ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = २/३२ | झेल/यष्टीचीत२ = १/- | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = १० | धावा३ = ५७ | फलंदाजीची सरासरी३ = ११.४० | शतके/अर्धशतके३ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या३ = १७ | चेंडू३ = १३३८ | बळी३ = २४ | गोलंदाजीची सरासरी३ = २९.०० | ५ बळी३ = ० | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = ४/६६ | झेल/यष्टीचीत३ = १/- | column४ = [[लिस्ट अ|लि.अ.]] | सामने४ = ५० | धावा४ = ९९ | फलंदाजीची सरासरी४ = ७.०७ | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = ३८* | चेंडू४ = २१७३ | बळी४ = ७९ | गोलंदाजीची सरासरी४ = २३.२४ | ५ बळी४ = १ | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = ५/२८ | झेल/यष्टीचीत४ = १०/- | दिनांक= १७ नोव्हेंबर | वर्ष = २०१६ | source = {{cricinfo|ref= bangladesh/content/player/538506.html }} }} '''तास्किन अहमद ताझिम''' (जन्म ३ एप्रिल १९९५) हा एक बांगलादेशी क्रिकेटपटू आहे. व्यापारी अब्दुर रशीद आणि सबिना रशीद यांचा तो मुलगा आहे. तो उजव्या हाताने तेजगती गोलंदाजी करतो आणि डावखोरा फलंदाज आहे. [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट]] आणि [[लिस्ट - अ सामने|लिस्ट अ]] क्रिकेटमध्ये तो [[ढाका मेट्रोपॉलिस]] संघाकडून खेळला आहे तर [[बांगलादेश प्रीमियर लीग]] मध्ये तो [[चित्तगॉंग किंग्स]] आणि [[चित्तगॉंग विकिंग्स]] ह्या फ्रंचायसी संघांकडून खेळला आहे. ==सुरुवातीची कामगिरी== त्याने किंग खालिद संस्थेमधून एस्.एस्.सी तर स्टॅमफोर्ड महाविद्यालयामधून एच्.एस्.सीचे शिक्षण पूर्ण केले. सध्या तो अमेरिकन इंटरनॅशनल युनिव्हर्सिटी ऑफ बांगलादेशचा विद्यार्थी आहे. त्याने १० जानेवारी २००७ रोजी अबाहानी मैदानावर क्रिकेटची सुरुवात केली. १५ आणि १७-वर्षांखालील स्तरावर क्रिकेट खेळल्यानंतर त्याला १९-वर्षांखालील संघात खेळण्याची संधी मिळाली. ढाका मेट्रोपोलिस संघाकडून ऑक्टोबर २००११ मध्ये त्याने बारिसल विभागाविरुद्ध प्रथम श्रेणी क्रिकेटमध्ये पदार्पण केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/536722.html |title=बारिसल विभाग वि. ढाका मेट्रोपोलिस, ३० ऑक्टोबर – २ नोव्हेंबर २०११|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो |ॲक्सेसदिनांक=१७ नोव्हेंबर २०१६}}</ref> १९-वर्षांखालील विश्वचषक, २०१२ मध्ये ११ गडी बाद करून, तो बांगलादेशचा सर्वात जास्त गडी बाद करणारा गोलंदाज होता.<ref>{{स्रोत बातमी |दुवा=http://stats.espncricinfo.com/icc-under19-world-cup-2012/engine/records/bowling/most_wickets_career.html?id=6767;type=tournament|title=आयसीसी १९-वर्षांखालील विश्वचषक, २०१२ / नोंदी / सर्वाधिक बळी |कृती= इएसपीएन क्रिकइन्फो |ॲक्सेसदिनांक=१७ नोव्हेंबर २०१६}}</ref> बांगलादेश प्रीमियर लीगचा उपांत्य आणि त्याच्या दुसऱ्या ट्वेंटी२० सामन्यात त्याने [[चित्तगॉंग किंग्स]]कडून दुरोंतो राजशाही संघाविरुद्ध खेळताना ३१ धावांमध्ये ४ गडी बाद केले आणि त्याबद्दल त्याला सामनावीराचा पुरस्कार मिळाला. त्याने ४ सामन्यांमध्ये ८ बळी मिळवले आणि हेच त्याची कारकिर्दीतील महत्त्वाचे वळण ठरले.<ref>{{स्रोत बातमी |दुवा=http://www.espncricinfo.com/bangladesh-premier-league-2013/content/story/605171.html |title=तास्किनमुखे किंग्सच्या अंतिम सामन्यातील आशा कायम |पहिले नाव=मोहम्मद|आडनाव=इसाम|दिनांक=१६ फेब्रुवारी २०१३|प्रकाशक= इएसपीएन क्रिकइन्फो |भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=१७ नोव्हेंबर २०१६}}</ref> बीपीएल-३ मध्ये तो [[चित्तगॉंग विकिंग्स]] कडून खेळला. २०१५ मध्ये तो बांगलादेशमध्ये गुगलवर सर्वात जास्त शोध घेतल्या गेलेल्या व्यक्तिंमध्ये चवथ्या क्रमांकावर होता.<ref name="The Indian Express">{{संकेतस्थळ स्रोत|आडनाव=पान्वर|पहिले नाव=दक्ष|title=तास्किन अहमद: अ टॉल, फास्ट ॲंड हॅंडफूल पोस्टर-बॉय |दुवा=http://indianexpress.com/article/sports/cricket/taskin-ahmed-a-tall-fast-and-handful-poster-boy/#sthash.EIzWrFb5.dpuf|संकेतस्थळ=द इंडियन एक्सप्रेस |ॲक्सेसदिनांक=१७ नोव्हेंबर २०१६|दिनांक=१७ जून २०१५|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ==आंतरराष्ट्रीय कारकीर्द== [[रुबेल हुसेन]] नंतर, बांगलादेश क्रिकेटमधील तास्किन अहमद हा दुसरा सर्वात तेज गोलंदाज आहे. त्याने [[२०१६ आशिया चषक]] स्पर्धेमध्ये पाकिस्तान विरुद्ध गोलंदाजी करताना ताशी १४८ किमीच्या वेगाने चेंडू टाकला होता आणि २००९ आयसीसी विश्व ट्वेंटी२० च्या एका सराव सामन्यात रुबले हुसेनने ताशी १४९.५ किमी वेगाने चेंडू टाकला होता. तास्किन अहमद १४५ किमीच्या वेगाने सातत्याने गोलंदाजी करु शकतो. १ एप्रिल २०१४ रोजी मशरफेला झालेल्या दुखापतीमुळे त्याच्यासाठी राष्ट्रीय संघाचे दार अचानक उघडले गेले आणि त्याने आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पणात [[ग्लेन मॅक्सवेल]]चा बळी घेतला. १७ जून २०१४ रोजी त्याने भारताविरुद्ध ५ गडी बाद केले आणि एकदिवसीय पदार्पणात ५ बळी घेणारा पहिला बांगलादेशी गोलंदाज ठरला. त्याच्या ह्या उत्कृष्ट कामगिरीमुळे त्याला २०१४ क्रिकइन्फो पुरुस्कारामध्ये सर्वोत्कृष्ट कामगिरीचे नामांकन सुद्धा मिळाले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा= http://www.espncricinfo.com/awards2014/content/story/819265.html|title=एकदिवसीय गोलंदाजी मनांकने, द ऑल-पेस ऑल-स्टार|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|दिनांक=१३ जानेवारी २०१५| ॲक्सेसदिनांक =१७ नोव्हेंबर २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> २०१४ च्या मोसमात स्थानिक क्रिकेटमध्ये केलेल्या उत्कृष्ट कामगिरीमुळे त्याला क्रिकेट विश्वचषक, २०१५ स्पर्धेत [[बांगलादेश क्रिकेट संघ]]ात निवडले गेले. विश्वचषक गट फेरीमध्ये त्याने अफगाणिस्तानविरुद्ध एक, स्कॉटलंड विरुद्ध तीन आणि इंग्लंडविरुद्ध दोन गडी बाद केले आणि संघाला उपांत्यपूर्व फेरीत नेण्यासाठी मोलाचे योगदान दिले. मेलबर्नमधील, विश्वचषक उपांत्यपूर्व सामन्यात बांगलादेशची गाठ भारताशी पडली. त्यावेळी भारतीय संघ संपूर्ण ताकदीनीशी मैदानात उतरला होता. तास्किनने तीन गडी बाद करून सर्वांना फारच प्रभावित केले. बांगलादेशतर्फे, विश्वचषक २०१५ स्पर्धेत त्याने सर्वात जास्त (९) गडी बाद करण्याची कामगिरी केली. विकेट मिळाल्यानंतर तास्किन आणि मशरफे आनंद साजरा करताना "चेस्ट-बम्प" करत ज्याला विश्वचषक-२०१५चा सर्वात संस्मरणीय क्षण म्हणून नामांकन मिळाले होते. त्याने एप्रिल २०१५ मध्ये पाकिस्तानला बांगलादेशने एकदिवसीय मालिकेमध्ये दिलेला व्हाईटवॉश आणि त्यानंतर [[भारतीय क्रिकेट संघाचा बांगलादेश दौरा, २०१५|जून २०१५ मध्ये भारताविरुद्ध]] मिळवलेल्या मालिकाविजयामध्ये मोलाची कामगिरी बजावली. २०१६ मध्ये त्याची [[२०-२० विश्व अजिंक्यपद स्पर्धा, २०१६|२०१६ आयसीसी वर्ल्ड ट्वेंटी२०]] साठी बांगलादेश संघात निवड करण्यात आली. परंतु नंतर स्पर्धेमध्ये गोलंदाजीच्या अवैध शैलीमुळे आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमधून त्याला गोलंदाजीसाठी निलंबित करण्यात आले.<ref name="BangBowlers">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/icc-world-twenty20-2016/content/story/985527.html |title=अवैध शैलीमुळे तास्किन आणि सनी निलंबित |ॲक्सेसदिनांक=१७ नोव्हेंबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> त्यानंतर आयसीसीने निर्बंध हटवल्यानंतर त्याने २५ सप्टेंबर २०१६ रोजी अफगाणिस्तानविरुद्ध सुरू झालेल्या एकदिवसीय मालिकेसाठी संघात पुनरागमन केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/bangladesh-v-afghanistan-2016-17/content/story/1058833.html|title=२०१६ मधील बांगलादेशच्या पहिल्या एकदिवसीय सामन्यात पुनरागमनासाठी तास्किन सज्ज |ॲक्सेसदिनांक=१७ नोव्हेंबर २०१६|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ==विक्रम आणि आकडेवारी== ===एकदिवसीय सामन्यांमध्ये ५ बळी=== {| class="wikitable" style="font-size:100%; margin:auto;" width:"100%" |- ! style="width:60px;"| #!! style="width:50px;"|कामगिरी!! style="width:70px;"|सामना क्र.!! style="width:150px;"|विरुद्ध!! style="width:200px;"|स्थळ !! style="width:100px;"|शहर !! style="width:100px;"|देश !! width=50"|वर्ष || निकाल||धावफलक |- | '''१''' || ५/२८ || १ || {{cr|IND}} || [[शेर-ए-बांगला क्रिकेट मैदान]] || [[ढाका]] || बांगलादेश || २०१४|| पराभूत||[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/744681.html] |- |} ==संदर्भ आणि नोंदी== {{संदर्भयादी}} ==बाह्यदुवे== * {{cricinfo|ref=ci/content/player/538506.html}} * {{cricketarchive|ref=Archive/Players/1048/1048521/1048521.html}} * [http://www.kurigramblog.com/2016/09/taskin-ahmed.html तास्किन अहमद प्रोफाइल] [[वर्ग:इ.स. १९९५ मधील जन्म]] [[वर्ग:इ.स. १९९५ मध्ये जन्मलेले क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:३ एप्रिल रोजी जन्मलेले क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:२०१२ १९ वर्षांखालील क्रिकेट विश्वचषक खेळाडू]] [[वर्ग:बांगलादेशचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:बांगलादेशी व्यक्ती]] [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट]] [[वर्ग:बांगलादेशचे क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 194kg9su97frjgv6gykcozomy898ud1 14 197395 2145522 1422821 2022-08-12T08:12:24Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:बांगलादेशचे क्रिकेट खेळाडू]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:बांगलादेशचे क्रिकेट खेळाडू]] g1k3p4dgxz5pc6h6j28dd8ob8c305if 0 197503 2145594 1806727 2022-08-12T09:37:38Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम | image = 2018.02.03.20.52.20-AUSvNZL T20 NZL innings, SCG (38618201470) (de Grandhomme cropped).jpg | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = २२ | महिनाजन्म = ७ | वर्षजन्म = १९८६ | स्थान_जन्म = [[हरारे]] | देश_जन्म = [[झिम्बाब्वे]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने जलद मध्यमगती | विशेषता = | नाते = | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= २० नोव्हेंबर | वर्ष = २०१६ | source = }} '''कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. याने कसोटी पदार्पणात ४१ धावात ६ बळी घेउन [[न्यू झीलँड]]साठी विक्रम रचला {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:ग्रॅंडहॉम, कॉलिन दि}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] b1hf9rtdylu5pxkcwy1j2lhh3m5fh0r 2145611 2145594 2022-08-12T09:46:12Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम | image = 2018.02.03.20.52.20-AUSvNZL T20 NZL innings, SCG (38618201470) (de Grandhomme cropped).jpg | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = २२ | महिनाजन्म = ७ | वर्षजन्म = १९८६ | स्थान_जन्म = [[हरारे]] | देश_जन्म = [[झिम्बाब्वे]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने जलद मध्यमगती | विशेषता = | नाते = | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= २० नोव्हेंबर | वर्ष = २०१६ | source = }} '''कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. याने कसोटी पदार्पणात ४१ धावात ६ बळी घेउन [[न्यू झीलँड]]साठी विक्रम रचला {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:ग्रॅंडहॉम, कॉलिन दि}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 5yrfv407i4jl4ddbmsze410i28zcmoq 0 197507 2145628 1806737 2022-08-12T09:47:33Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = टॉड ॲस्टल | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = टॉड डंकन ॲस्टल | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = २४ | महिनाजन्म = ९ | वर्षजन्म = १९८६ | स्थान_जन्म = [[पामरस्टन नॉर्थ]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने लेगब्रेक | विशेषता = अष्टपैलू | नाते = | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= २० नोव्हेंबर | वर्ष = २०१६ | source = }} '''टॉड डंकन ॲस्टल''' हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:ॲस्टल, टॉड डंकन}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 75r48x00bibs75ro8yz35p0pjr00rb2 0 197521 2145266 2141649 2022-08-12T05:38:57Z Khirid Harshad 138639 /* बाह्य दुवे */ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tournament main | name = चॅपेल-हॅडली चषक | image = | imagesize = 275px | caption = [[रिचर्ड हॅडली]] (डावीकडे) & [[इयान चॅपेल]] (उजवीकडे) चॅपेल-हॅडली चषकासोबत | administrator = [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती]] | cricket format = [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने]] | tournament format = मालिका | first = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २००४-०५#चॅपेल-हॅडली चषक|२००४-०५]] | last = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २०१६-१७|२०१६-१७]] | participants = २ | champions = {{cr|NZL}} | most successful = {{cr|AUS}} (५) | most runs = {{flagicon|NZL}} [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] (८०९)<br>{{flagicon|AUS}} [[मायकल हसी]] (७३६)<br>{{flagicon|AUS}} [[ब्रॅड हॅडीन]] (६९२) <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://stats.cricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=2;filter=advanced;orderby=runs;team=2;team=5;template=results;trophy=65;type=batting | title=आकडेवारी / स्टॅट्सगुरु / आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय / फलंदाजीतील नोंदी – चॅपेल-हॅडली चषक| भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=२१ नोव्हेंबर २०१६| प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> | most wickets = {{flagicon|AUS}} [[मिचेल जॉन्सन]] (२६)<br>{{flagicon|NZL}} [[ट्रेंट बोल्ट]] (२३)<br>{{flagicon|NZL}} [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] (२२)<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://stats.cricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=2;filter=advanced;orderby=wickets;team=2;team=5;template=results;trophy=65;type=bowling | title= आकडेवारी / स्टॅट्सगुरु / आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय / गोलंदाजीतील नोंदी – चॅपेल-हॅडली चषक | भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=२१ नोव्हेंबर २०१६ | प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> | current = }} '''चॅपेल-हॅडली चषक''' ही [[ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया]] आणि [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] संघांदरम्यान खेळवली जाणारी एकदिवसीय मालिका आहे. ऑस्ट्रेलियाचे चॅपेल बंधू ([[इयान चॅपल|इयान]], [[ग्रेग चॅपल|ग्रेगरी]] आणि [[ट्रेव्हर चॅपल|ट्रेव्हर]]) आणि न्यू झीलंडचे [[वॉल्टर हॅडली]] आणि त्यांची तीन मुले ([[बॅरी हॅडली|बॅरी]], [[डेल हॅडली|डेल]] आणि [[रिचर्ड हॅडली|सर रिचर्ड]]) ह्या दोन देशांच्या प्रख्यात कुटुंबांच्या नावावरून सदर मालिकेला नाव दिले गेले आहे. [[ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१५-१६|चॅपेल-हॅडली चषक, २०१६]] मालिकेमध्ये ऑस्ट्रेलियाला २-१ असे पराभूत केल्यानंतर, सध्या हा चषक न्यू झीलंडकडे आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा= http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-australia-2015-16/engine/series/914199.html | title = न्यूझीलंड वि ऑस्ट्रेलिया | भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=२२ नोव्हेंबर २०१६ | प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref>[[क्रिकेट विश्वचषक, २०१५ - अंतिम सामना|२०१५ क्रिकेट विश्वचषक अंतिम सामन्यात]] हे दोन्ही संघ आमने-सामने आले होते, तो सामना चॅपेल-हॅडली चषकासाठी विचारात घेतला गेला नाही (परंतू, गट फेरीतील सामना ग्राह्य धरला गेला आणि त्यामुळे २०१४-१५ चषकाचा विजेता सुद्धा न्यू झीलंड संघ ठरला).<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title= चॅपेल-हॅडली चषक नोंदी |दुवा=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/team/series_results.html?id=65;type=trophy|संकेतस्थळ=इएसपीएन क्रिकइन्फो|प्रकाशक=इएसपीएन}}</ref> ह्याआधी, [[न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २००७-०८|२००७-०८]] पासून सदर चषक सतत ऑस्ट्रेलियाकडेच होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://stats.cricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=2;filter=advanced;orderby=start;series=3162;team=2;team=5;template=results;trophy=65;type=aggregate;view=results | title=सांख्यिकी / स्टॅट्सगुरु / आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय / एकूण/सर्व नोंदी – चॅपेल-हॅडली चषक, २००७/०८ | भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=२२ नोव्हेंबर २०१० | प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> ऑस्ट्रेलियाने पाच तर न्यू झीलंडने आतापर्यंतर चार मालिका जिंकल्या आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://stats.cricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=2;filter=advanced;orderby=start;team=2;team=5;template=results;trophy=65;type=aggregate;view=series | title= सांख्यिकी / स्टॅट्सगुरु / आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय / एकूण/सर्व नोंदी – चॅपेल-हॅडली चषक | भाषा=इंग्रजी | ॲक्सेसदिनांक=२२ नोव्हेंबर २०१० | प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> २००४-०५ पासून २००९-१० पर्यंत चषकासाठी दर वर्षी तीन किंवा पाच सामन्यांची मालिका होत असे आणि २०१०-११ आणि २०१४-१५ विश्वचषकादरम्यान एका सामन्यांच्या मालिकेची नोंद केली गेली. परंतु सध्या सदर मालिका ही वार्षिक स्पर्धा राहिलेली नाही. [[क्रिकेट विश्वचषक, २०१५ - अंतिम सामना]] हा ह्या दोन संघांदरम्यान खेळवला गेला, परंतु तो सामना ह्या चषकासाठी ग्राह्य धरला गेला नाही.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=चॅपेल-हॅडली चषक नोंदी |दुवा=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/team/series_results.html?id=65;type=trophy|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | ॲक्सेसदिनांक = ६ फेब्रुवारी २०१७ |भाषा=इंग्रजी}}</ref> २०१७-१८ मोसमातील मालिकेऐवजी [[ट्रान्स-टस्मान त्रिकोणी मालिका, २०१७-१८]] खेळवण्यात येईल, परंतु २०१८-१९ मधील न्यू झीलंड मधील मालिका अपेक्षेप्रमाणे खेळवण्यात येईल.<ref name="Tasman">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.icc-cricket.com/news/2016/media-releases/97135/twenty20-tri-series-announced-new-zealand-to-host-final |title=ट्वेंटी२० मालिका जाहीर, अंतिम सामन्याचे यजमानपद न्यूझीलंडकडे | कृती=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती | ॲक्सेसदिनांक = ६ फेब्रुवारी २०१७ |भाषा=इंग्रजी}}</ref> ==इतिहास== [[Image:Australia vs. New Zealand.jpg|thumb|right|250px|३ डिसेंबर २००५ च्या चॅपेल-हॅडली चषक सामन्यातील चित्र]] चॅपेल-हॅडली चषक सामन्यांनी अनेक लक्षणीय निकाल आणि विक्रम मोडताना पाहिले आहेत: *न्यू झीलंडने चॅपेल-हॅडली चषक सामन्यांमध्ये तीन सर्वात मोठ्या धावसंख्यांचा यशस्वी पाठलाग केला आहे. २००५-०६ च्या मालिकेमध्ये ख्राईस्टचर्च येथील तिसऱ्या एकदिवसीय सामन्यात ऑस्ट्रेलियाच्या ३३२ धावांचा यशस्वी पाठलाग करून एकदिवसीय इतिहासातील सर्वात मोठ्या यशस्वी पाठलागाचा विक्रम स्थापित केला;<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/4509472.stm न्यूझीलंडचा विक्रमधी पाठलाग], बीबीसी स्पोर्ट, ८ डिसेंबर २०१६ रोजी पाहिले.</ref> तो नंतर दक्षिण आफ्रिकेने २००५-०६ च्या मोसमात मोडला होता. त्यानंतर २००६-०७ च्या मालिकेमध्ये, न्यू झीलंडने ऑकलंड येथील दुसऱ्या एकदिवसीय सामन्यात ३३६ तर हॅमिल्टन येथील तिसऱ्या एकदिवसीय सामन्यात ३४६ धावांचा यशस्वी पाठलाग केला होता. सध्या हे विक्रम एकदिवसीय इतिहासात यशस्वी पाठलागांच्या यादीत पहिल्या दहा मध्ये आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=2;event=3;filter=advanced;innings_number=2;orderby=runs;template=results;type=team;view=innings|title=आकडेवारी/ स्टॅट्सगुरु / आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने / संघ नोंदी|कृती=क्रिकइन्फो|ॲक्सेसदिनांक=८ डिसेंबर २०१६}}</ref> *२००६-०७ च्या वेलिंग्टन येथील पहिल्या एकदिवसीय सामन्यात, ऑस्ट्रेलियाला एकदिवसीय इतिहासात पहिल्यांदाच १० गड्यांनी पराभव पत्करावा लागला होता. तो ऑस्ट्रेलियाचा ६४६वा एकदिवसीय सामना होता.<ref>[http://www.espncricinfo.com/nzvaus/content/story/280499.html ऑस्ट्रेलिया स्लम टू १० विकेट डीफीट] इएसपीएन क्रिकसन्फो, ८ डिसेंबर २०१६ रोजी पाहिले.</ref> *२००६-०७ मध्ये ऑकलंड येथील दुसऱ्या एकदिवसीय सामन्यात पराभव पत्करावा लागल्यानंतर ऑस्ट्रेलियाला [[एकदिवसीय अजिंक्यपद स्पर्धा|आयसीसी एकदिवसीय अजिंक्यपद स्पर्धेचे]] ऑक्टोबर २००२ मध्ये क्रमवारी अस्तित्वात आल्यानंतर मिळालेले अव्वल स्थान ५२ महिन्यांत पहिल्यांदाच गमवावे लागले.<ref>[http://www.espncricinfo.com/nzvaus/content/story/280788.html दक्षिण आफ्रिकेला पहिले स्थान] इएसपीएन क्रिकसन्फो, ८ डिसेंबर २०१६ रोजी पाहिले.</ref> * २००६-०७ मधील हॅमिल्टन येथील एकदिवसीय सामन्यात ऑस्ट्रेलियाच्या पहिल्या डावात फलंदाजी करताना [[मॅथ्यू हेडन]]ने [[नाबाद]] १८१ धावा करून ऑस्ट्रेलियाच्या फलंदाजातर्फे सर्वोच्च वैयक्तिक धावांचा नवीन विक्रम प्रस्थापित केला,<ref name="McMillan">[http://www.espncricinfo.com/nzvaus/content/story/280960.html स्टनिंग मॅकमिलन सील्स व्हाईटवॉश] इएसपीएन क्रिकसन्फो, ८ डिसेंबर २०१६ रोजी पाहिले.</ref> जो [[ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा बांगलादेश दौरा, २०११|२०११]] पर्यंत अबाधित होता. दुसऱ्या डावात [[क्रेग मॅकमिलन]]ने ६७ चेंडूंमध्ये झंझावाती शतक ठोकले, हा न्यू झीलंड फलंदाजातर्फे एकदिवसीय सामन्यातील सर्वात जलद शतकाचा विक्रम होता.<ref name="McMillan"/> १ जानेवारी २०१४ रोजी [[कोरे ॲंडरसन]] (३६ चेंडूंत) आणि [[जेसी रायडर]] (४६ चेंडूंत) ह्या दोघांनी वेस्ट इंडीज विरुद्ध क्वीन्सटाऊन येथे हा विक्रम मोडला. ==एकूण सांख्यिकी== ===मालिका=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" !style="width:50px;"|मालिका!!style="width:75px;"|ऑस्ट्रेलिया!!style="width:75px;"|न्यू झीलंड!!style="width:110px;"|बरोबरी |- |११||५||४||२ |- |} ===सामने=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" !style="width:50px;"|सामने!!style="width:75px;"|ऑस्ट्रेलिया!!style="width:75px;"|न्यू झीलंड!!style="width:110px;"|बरोबरी / अनिर्णित |- |३१||१५||१४||२ |- |} ===मालिका निकाल=== {| class="wikitable" !मोसम!!यजमान!!निकाल!!मालिकावीर!!क्रिकइन्फो पान |- |[[न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २००४-०५#चॅपेल-हॅडली चषक|२००४-०५]]||ऑस्ट्रेलिया||मालिका बरोबरीत १-१||[[डॅनिएल व्हेट्टोरी]]||[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/series/61162.html] |- bgcolor="#FDEA60" |[[ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २००५-०६|२००५-०६]]||न्यू झीलंड||ऑस्ट्रेलिया विजयी २-१||[[स्टुअर्ट क्लार्क]]||[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/series/226333.html] |- bgcolor="888888" |[[चॅपेल-हॅडली चषक, २००६-०७|२००६-०७]]||न्यू झीलंड||न्यू झीलंड विजयी ३-०||[[शेन बॉंड]]||[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/series/251039.html] |- bgcolor="#FDEA60" |[[न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २००७-०८|२००७-०८]]||ऑस्ट्रेलिया||ऑस्ट्रेलिया विजयी २–०||[[रिकी पॉंटिंग]]||[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/series/291344.html] |- |[[न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २००८-०९|२००८-०९]]|| ऑस्ट्रेलिया || मालिका बरोबरीत २-२||[[मायकल हसी]]||[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/series/351614.html] |- bgcolor="#FDEA60" |[[ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २००९-१०|२००९-१०]]||न्यू झीलंड|| ऑस्ट्रेलिया विजयी ३–२||[[मिचेल जॉन्सन]]/[[स्कॉट स्टायरिस]]||[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/series/423777.html] |- bgcolor="#FDEA60" |२०११||भारत<ref name="espncricinfo.com">http://www.espncricinfo.com/icc_cricket_worldcup2011/content/story/502553.html</ref>|| ऑस्ट्रेलिया विजयी १–०||[[मिचेल जॉन्सन]]*||[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/series/502618.html] |- bgcolor="888888" |२०१५||न्यू झीलंड|| न्यू झीलंड विजयी १–०||[[ट्रेंट बोल्ट]]*||[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/series/837597.html] |- bgcolor="888888" |[[ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१५-१६|२०१५-१६]]||न्यू झीलंड|| न्यू झीलंड विजयी २–१||[[मार्टिन गुप्टिल]]||[http://www.espncricinfo.com/ci/engine/series/914199.html] |- bgcolor="#FDEA60" |[[न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २०१६-१७|२०१६-१७]]||ऑस्ट्रेलिया||ऑस्ट्रेलिया विजयी ३–०||[[डेव्हिड वॉर्नर]]||[http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/1001367.html] |- bgcolor="888888" |[[ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१६-१७|२०१६-१७]]||न्यू झीलंड || न्यू झीलंड विजयी २–१ ||||[http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/1020005.html] |} <small>*एकमेव एकदिवसीय सामन्यात ''सामनावीर पुरस्कार''</small> ==मालिका== ===२००४-०५ मालिका, ऑस्ट्रेलिया=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २००४-०५}} '''''चॅपेल-हॅडली चषक, २००४-०५. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका निकाल: मालिका बरोबरीत १-१.''''' {| class="wikitable" |- ! colspan="6" | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- bgcolor="#efefef" ! क्र. ! दिनांक ! ऑस्ट्रेलिया कर्णधार ! न्यू झीलंड कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- || [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/66385.html ए.दि. २१९६] || ५ डिसेंबर २००४|| [[रिकी पॉंटिंग]] || [[स्टीफन फ्लेमिंग]] || [[डॉकलॅंड्स स्टेडियम]], [[मेलबर्न]] || न्यू झीलंड ४ गडी राखून |- || [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/66386.html ए.दि. २१९८] || ८ डिसेंबर २००४ || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[स्टीफन फ्लेमिंग]] || [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] || ऑस्ट्रेलिया १७ धावांनी |- || [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/66440.html ए.दि. २१९८अ] || १० डिसेंबर २००४ || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[स्टीफन फ्लेमिंग]] || [[द गब्बा]], [[ब्रिस्बेन]] || रद्द (पाऊस) |} ===२००५-०६ मालिका, न्यू झीलंड=== {{मुख्यलेख|ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २००५-०६}} '''''चॅपेल-हॅडली चषक, २००५-०६. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका निकाल: ऑस्ट्रेलिया विजयी २–१.''''' {| class="wikitable" |- ! colspan="6" | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- bgcolor="#efefef" ! क्र. ! दिनांक ! न्यू झीलंड कर्णधार ! ऑस्ट्रेलिया कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- || [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/226364.html ए.दि. २३०१] || ३ डिसेंबर २००५|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] || ऑस्ट्रेलिया १४७ धावांनी |- || [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/226365.html ए.दि. २३०२] || ७ डिसेंबर २००५ || [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]] || ऑस्ट्रेलिया २ धावांनी |- || [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/226366.html ए.दि. २३०३] || १० डिसेंबर २००५|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[जेड मैदान]], [[ख्राईस्टचर्च]] || न्यू झीलंड २ गडी राखून |} ===२००६-०७ मालिका, न्यू झीलंड=== {{मुख्यलेख|ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २००६-०७}} '''''चॅपेल-हॅडली चषक, २००६-०७. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका निकाल: न्यू झीलंड विजयी ३-०''''' {| class="wikitable" |- ! colspan="6" | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- bgcolor="#efefef" ! क्र. ! दिनांक ! न्यू झीलंड कर्णधार ! ऑस्ट्रेलिया कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- || [http://www.espncricinfo.com/nzvaus/engine/match/251494.html ए. दि. २५२४] || १६ फेब्रुवारी २००७|| [[स्टीफन फ्लेमिंग]] || [[मायकल हसी]] || [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]] || न्यू झीलंड १० गडी राखून |- || [http://www.espncricinfo.com/nzvaus/engine/match/251495.html ए. दि. २५२६] || १८ फेब्रुवारी २००७|| [[स्टीफन फ्लेमिंग]] || [[मायकल हसी]] || [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] || न्यू झीलंड ५ गडी राखून |- || [http://www.espncricinfo.com/nzvaus/engine/match/251496.html ए. दि. २५२७] || २० फेब्रुवारी २००७|| [[स्टीफन फ्लेमिंग]] || [[मायकल हसी]] || [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन]] || न्यू झीलंड १ गडी राखून |- |} ===२००७-०८ मालिका, ऑस्ट्रेलिया=== {{मुख्यलेख|चॅपेल-हॅडली चषक, २००७-०८}} '''''चॅपेल-हॅडली चषक, २००७-०८. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका निकाल: ऑस्ट्रेलिया विजयी २-०.''''' {| class="wikitable" |- ! colspan="6" | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- bgcolor="#efefef" ! क्र. ! दिनांक ! न्यू झीलंड कर्णधार ! ऑस्ट्रेलिया कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- || [http://www.espncricinfo.com/ausvnz/engine/match/291345.html ए. दि. २६५५] || १४ डिसेंबर २००७|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[ॲडलेड ओव्हल]], [[ॲडलेड]] || ऑस्ट्रेलिया ७ गडी राखून |- || [http://www.espncricinfo.com/ausvnz/engine/match/291346.html ए. दि. २६५६] || १६ डिसेंबर २००७|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] || अनिर्णित (पाऊस) |- || [http://www.espncricinfo.com/ausvnz/engine/match/291347.html ए. दि. २६५७] || २० डिसेंबर २००७|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[बेलेराइव्ह ओव्हल]], [[होबार्ट]] || ऑस्ट्रेलिया १२० धावांनी |- |} ===२००८-०९ मालिका, ऑस्ट्रेलिया=== {{मुख्यलेख|चॅपेल-हॅडली चषक, २००८-०९}} '''''चॅपेल-हॅडली चषक, २००८-०९. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका निकाल: २-२ बरोबरीनंतर चषक ऑस्ट्रेलियाकडेच राहिला.''''' {| class="wikitable" |- ! colspan="6" | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- bgcolor="#efefef" ! क्र. ! दिनांक ! न्यू झीलंड कर्णधार ! ऑस्ट्रेलिया कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- || [http://www.espncricinfo.com/ausvnz2008/engine/match/351689.html ए. दि. २८११] || १ फेब्रुवारी २००९|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[वाका मैदान]], [[पर्थ]] || न्यू झीलंड २ गडी राखून |- || [http://www.espncricinfo.com/ausvnz2008/engine/match/351690.html ए. दि. २८१६] || ६ फेब्रुवारी २००९|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[मायकेल क्लार्क]] || [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]] || न्यू झीलंड ६ गडी राखून |- || [http://www.espncricinfo.com/ausvnz2008/engine/match/351691.html ए. दि. २८१७] || ८ फेब्रुवारी २००९|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] || ऑस्ट्रेलिया ३२ धावांनी |- || [http://www.espncricinfo.com/ausvnz2008/engine/match/351692.html ए. दि. २८१९] || ११ फेब्रुवारी २००९|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[ॲडलेड ओव्हल]], [[ॲडलेड]] || ऑस्ट्रेलिया ६ गडी राखून |- || [http://www.espncricinfo.com/ausvnz2008/engine/match/351693.html ए. दि. २८२०] || १३ फेब्रुवारी २००९|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[द गब्बा]], [[ब्रिस्बेन]] || अनिर्णित (पाऊस) |} ===२००९-१० मालिका, न्यू झीलंड=== {{मुख्यलेख|चॅपेल-हॅडली चषक, २००९-१०}} '''''चॅपेल-हॅडली चषक, २००९-१०. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका निकाल: ऑस्ट्रेलिया विजयी ३–२.''''' {| class="wikitable" |- ! colspan="7" | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- bgcolor="#efefef" ! क्र. ! दिनांक ! न्यू झीलंड कर्णधार ! ऑस्ट्रेलिया कर्णधार ! सामनावीर ! स्थळ ! निकाल |- || [http://www.cricinfo.com/nzvaus2010/engine/match/423791.html ए. दि. २९६६] || ३ मार्च २०१०|| [[रॉस टेलर]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[रॉस टेलर]] || [[मॅकलीन पार्क]], [[नेपियर]] || न्यू झीलंड २ गडी राखून |- || [http://www.cricinfo.com/nzvaus2010/engine/match/423792.html ए. दि. २९६९] || ६ मार्च २०१०|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]]|| ऑस्ट्रेलिया १२ धावांनी |- || [http://www.cricinfo.com/nzvaus2010/engine/match/423793.html ए. दि. २९७१] || ९ मार्च २०१०|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[ब्रॅड हॅडिन]] || [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन]] || ऑस्ट्रेलिया ६ गडी राखून |- || [http://www.cricinfo.com/nzvaus2010/engine/current/match/423794.html ए. दि. २९७३] || ११ मार्च २०१० ||[[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[कॅमेरोन व्हाइट]] || [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] || ऑस्ट्रेलिया ६ गडी राखून |- || [http://www.cricinfo.com/nzvaus2010/engine/current/match/423795.html ए. दि. २९७५] || १३ मार्च २०१०|| [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[टीम साऊथी]] || [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]] || न्यू झीलंड ५१ धावांनी |} ===२०१०-११ मालिका, भारत (विश्वचषक २०११)=== २०१०-११ च्या मोसमात ऑस्ट्रेलिया आणि न्यू झीलंड संघ फक्त एका एकदिवसीय सामन्यासाठी आमने-सामने आले ते १२ फेब्रुवारी २०११ रोजी [[नागपूर]], [[भारत]] येथे खेळवल्या गेलेल्या [[क्रिकेट विश्वचषक, २०११]]च्या गट फेरी दरम्यान झालेल्या सामन्यात. त्यामुळे दोन्ही देशांनी सदर सामन्यात चॅपेल-हॅडली चषकासाठी लढत देण्याचे ठरवले. ऑस्ट्रेलियाने सामना ७ गडी राखून जिंकला.<ref name="espncricinfo.com"/> '''''चॅपेल-हॅडली चषक, २०१०-११. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका निकाल: ऑस्ट्रेलिया विजयी १–०.''''' {| class="wikitable" |- ! colspan="7" | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- bgcolor="#efefef" ! क्र. ! दिनांक ! न्यू झीलंड कर्णधार ! ऑस्ट्रेलिया कर्णधार ! सामनावीर ! स्थळ ! निकाल |- || [http://www.espncricinfo.com/icc_cricket_worldcup2011/engine/current/match/433565.html ए. दि. ३१०७] || २५ फेब्रुवारी २०११ || [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] || [[रिकी पॉंटिंग]] || [[मिचेल जॉन्सन]] || [[विदर्भ क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], [[नागपूर]] || ऑस्ट्रेलिया ७ गडी राखून |} ===२०१४-१५ मालिका, न्यू झीलंड (विश्वचषक २०१५)=== २०१४-१५ च्या मोसमात सुद्धा ऑस्ट्रेलिया आणि न्यू झीलंड संघ फक्त एका एकदिवसीय सामन्यासाठी २८ फेब्रुवारी २०१५ रोजी [[ऑकलंड]], [[न्यू झीलंड]] येथे खेळवल्या गेलेल्या [[क्रिकेट विश्वचषक, २०१५]]च्या गट फेरी दरम्यान झालेल्या सामन्यात आमने-सामने आले. त्यामुळे दोन्ही देशांनी सदर सामन्यात चॅपेल-हॅडली चषकासाठी लढत देण्याचे ठरवले. न्यू झीलंडने सामना १ गडी राखून जिंकला. '''''चॅपेल-हॅडली चषक २०१४-१५. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका निकाल: न्यू झीलंड विजयी १-०.''''' {| class="wikitable" |- ! colspan="7" | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- bgcolor="#efefef" ! क्र. ! दिनांक ! न्यू झीलंड कर्णधार ! ऑस्ट्रेलिया कर्णधार ! सामनावीर ! स्थळ ! निकाल |- || [http://www.espncricinfo.com/icc-cricket-world-cup-2015/engine/match/656437.html ए. दि. ३६१७] || २८ फेब्रुवारी २०१५|| [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] || [[मायकेल क्लार्क]] || [[ट्रेंट बोल्ट]] || [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] || न्यू झीलंड १ गडी राखून |} ===२०१५-१६ मालिका, न्यू झीलंड=== {{मुख्यलेख|ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१५-१६}} '''''चॅपेल-हॅडली चषक, २०१५-१६. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका निकाल: न्यू झीलंड विजयी २–१.''''' {| class="wikitable" |- ! colspan="7" | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- bgcolor="#efefef" ! क्र. ! दिनांक ! न्यू झीलंड कर्णधार ! ऑस्ट्रेलिया कर्णधार ! सामनावीर ! स्थळ ! निकाल |- || [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/914231.html ए. दि. ३७३१] || ३ फेब्रुवारी २०१६ || [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] || [[स्टीव्ह स्मिथ]] ||[[मार्टीन गुप्टिल]] || [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] || न्यू झीलंड १५९ धावांनी |- || [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/914233.html ए. दि. ३७३३] || ६ फेब्रुवारी २०१६ || [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] || [[स्टीव्ह स्मिथ]] || [[मिचेल मार्श]] || [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]] || ऑस्ट्रेलिया ४ गडी राखून |- || [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/914235.html ए. दि. ३७३५] || ८ फेब्रुवारी २०१६ || [[ब्रॅंडन मॅककुलम]] || [[स्टीव्ह स्मिथ]] || [[इश सोढी]] || [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन]] || न्यू झीलंड ५५ धावांनी |- |} ===२०१६-१७ मालिका, ऑस्ट्रेलिया=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २०१६-१७}} '''''चॅपेल-हॅडली चषक, २०१६-१७. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका निकाल: ऑस्ट्रेलिया विजयी ३–०.''''' {| class="wikitable" |- ! colspan="7" | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- bgcolor="#efefef" ! क्र. ! दिनांक ! न्यू झीलंड कर्णधार ! ऑस्ट्रेलिया कर्णधार ! सामनावीर ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1001371.html ए.दि. ३८११] || ४ डिसेंबर || [[स्टीव्ह स्मिथ]] || [[केन विल्यमसन]] || [[स्टीव्ह स्मिथ]] || [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] || {{cr|AUS}} ६८ धावांनी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1001373.html ए.दि. ३८१२] || ६ डिसेंबर || [[स्टीव्ह स्मिथ]] || [[केन विल्यमसन]] || [[डेव्हिड वॉर्नर]] || [[मानुका ओव्हल]], [[कॅनबेरा]] || {{cr|AUS}} ११६ धावांनी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1001375.html ए.दि. ३८१३] ||९ डिसेंबर || [[स्टीव्ह स्मिथ]] || [[केन विल्यमसन]] || [[डेव्हिड वॉर्नर]] || [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]] || {{cr|AUS}} ११७ धावांनी |- |} ===२०१६-१७ मालिका, न्यू झीलंड=== {{मुख्यलेख|ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१६-१७}} '''''चॅपेल-हॅडली चषक, २०१६-१७. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका निकाल: न्यू झीलंड विजयी २–०.''''' {| class="wikitable" |- ! colspan="7" | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- bgcolor="#efefef" ! क्र. ! दिनांक ! न्यू झीलंड कर्णधार ! ऑस्ट्रेलिया कर्णधार ! सामनावीर ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020013.html ए.दि. ३८२९] || ३० जानेवारी || [[केन विल्यमसन]] || [[ॲरन फिंच]] || मार्कस स्टोइनिस (ऑ) || [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] || {{cr|NZL}} ६ धावांनी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020015.html ए.दि. ३८३०अ] || २ फेब्रुवारी || [[केन विल्यमसन]] || [[ॲरन फिंच]] || || [[मॅकलीन पार्क]], [[नेपियर]] || सामना रद्द |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020017.html ए.दि. ३८३२] || ५ फेब्रुवारी || [[केन विल्यमसन]] || [[ॲरन फिंच]] || ट्रेंट बोल्ट (न्यू) || [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन]] || {{cr|NZL}} २४ धावांनी |} ===२०१९-२० मालिका, ऑस्ट्रेलिया=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २०१९-२०}} {| class="wikitable" |- ! colspan="9"|चॅपेल-हॅडली चषक - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1183537.html १ला ए.दि.] || १३ मार्च || || || [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] || |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1183538.html २रा ए.दि.] || १५ मार्च || || || [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] || |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1183539.html ३रा ए.दि.] || २० मार्च || || || [[बेलेराइव्ह ओव्हल]], [[होबार्ट]] || |} ==संदर्भ आणि नोंदी== # {{note|rest}} [http://content-usa.cricinfo.com/nzvaus/content/story/227063.html न्यू झीलंडच्या एकदिवसीय संघात हॉज] क्रिकइन्फो # {{note|captaincy}} [http://content-uk.cricinfo.com/nzvaus/content/story/227167.html फ्लेमिंगच्या शस्त्रक्रियेमुळे व्हेट्टरी न्यू झीलंडचा कर्णधार] क्रिकइन्फो {{संदर्भयादी}} {{संदर्भयादी|3}} ==बाह्य दुवे== *[http://www.cricket.com.au/default.aspx?s=travelextourofnewzealand चॅपेल-हॅडली चषक अधिकृत ऑस्ट्रेलियन संकेतस्थळ] [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे ऑस्ट्रेलिया दौरे]] gpix4ws92b7mwau7qy8jl2hioui1lt7 0 197626 2145601 1806615 2022-08-12T09:38:16Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = मिचेल मॅकक्लॅनेघन | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = मिचेल जॉन मॅकक्लॅनेघन | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = ११ | महिनाजन्म = ६ | वर्षजन्म = १९८६ | स्थान_जन्म = [[हेस्टिंग्ज, हॉक्स बे]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = डाव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने जलद मध्यमगती | विशेषता = गोलंदाज | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = ४८ | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = ८१ | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष3 = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''मिचेल जॉन मॅकक्लॅनेघन''' ([[११ जून]], [[इ.स. १९८६]]:[[हेस्टिंग्ज, हॉक्स बे]], [[न्यू झीलँड]] - ) हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:मॅकक्लॅनेघन, मिचेल जॉन}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 44x98cko6k7vo1n9ht6xg22y0ytk8fm 0 198211 2145575 2141431 2022-08-12T09:28:09Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २००४-०५ | team1_image = Flag of Australia.svg | team1_name = ऑस्ट्रेलिया | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | from_date = ११ नोव्हेंबर २००४ | to_date = १० डिसेंबर २००४ | team1_captain = [[रिकी पॉंटिंग]] | team2_captain = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = 2 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[जस्टीन लॅंगर]] (२९५) | team2_tests_most_runs = [[जेकब ओरम]] (१८६) | team1_tests_most_wickets = [[शेन वॉर्न]] (११) | team2_tests_most_wickets = [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] (१०) | player_of_test_series = {{flagicon|AUS}} [[ग्लेन मॅकग्रा]] | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = 1 | team2_ODIs_won = 1 | team1_ODIs_most_runs = [[ॲडम गिलख्रिस्ट]] (१२८) | team2_ODIs_most_runs = [[नेथन ॲस्टल]] (८१) | team1_ODIs_most_wickets = [[ब्रेट ली]] (४) | team2_ODIs_most_wickets = [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] (४) <br/> [[ख्रिस केर्न्स]] (४) | player_of_ODI_series = {{flagicon|NZL}} [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] | no_of_twenty20s = | team1_twenty20s_won = | team2_twenty20s_won = | team1_twenty20s_most_runs = | team2_twenty20s_most_runs = | team1_twenty20s_most_wickets = | team2_twenty20s_most_wickets = | player_of_twenty20_series = }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]]ाने११ नोव्हेंबर ते १० डिसेंबर २००४ दरम्यान ऑस्ट्रेलियाचा दौरा केला. दौऱ्यावर २-कसोटी आणि ३-एकदिवसीय सामन्यांची मालिका खेळवण्यात आली. उभय संघातील एकदिवसीय मालिकेतील विजेत्याला ह्या मालिकेपासून [[चॅपेल-हॅडली चषक]] देण्यात येईल. कसोटी मालिका ऑस्ट्रेलियाने २-० अशी जिंकली तर एकदिवसीय मालिका १-१ ने बरोबरीत सुटली. एकदिवसीय मालिकेतील तिसरा सामना पावसामुळे रद्द करण्यात आला. ह्याशिवाय दौऱ्यादरम्यान एक प्रथमश्रेणी सामना आणि एक मर्यादित षटकांचा सामनासुद्धा खेळवण्यात आला. ==सराव सामने== ===प्रथम श्रेणी: न्यू साऊथ वेल्स वि. न्यूझीलॅंडर्स=== ११-१४ नोव्हेंबर २००४ | [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]]<br /> न्यूझीलॅंडर्स २१३ आणि २०१; न्यू साऊथ वेल्स २८६ आणि १२९/१ (लक्ष्यः १२९)<br /> न्यू साऊथ वेल्स ९ गडी राखून विजयी<br /> [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/141591.html धावफलक] ===४० षटके: व्हिक्टोरिया इन्व्हिटेशनल वि. न्यूझीलॅंडर्स === २ डिसेंबर २००४ | [[अल्बर्ट क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]]<br /> न्यूझीलॅंडर्स २७७/७ (४०/४० षटके); व्हिक्टोरिया इन्व्हिटेशनल २४३ (३८.३/४० षटके)<br /> न्यूझीलॅंडर्स ३४ धावांनी विजयी<br /> [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/135585.html धावफलक] ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १८-२१ नोव्हेंबर २००४ | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|AUS}} | धावसंख्या१ = ३५३ (११७.३ षटके) | धावा१ = [[जेकब ओरम]] १२६[[नाबाद|*]] (१७८) | बळी१ = [[मायकल कास्प्रोविझ]] ४/९० (२८ षटके) | धावसंख्या२ = ५८५ (१५३.५ षटके) | धावा२ = [[मायकेल क्लार्क]] १४१ (२००) | बळी२ = [[ख्रिस मार्टिन]] ५/१५२ (३९.५ षटके) | धावसंख्या३ = ७६ (३६.२ षटके) | धावा३ = [[नेथन ॲस्टल]] १७ (३९) | बळी३ = [[शेन वॉर्न]] ४/१५ (१०.२ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = ऑस्ट्रेलिया १ डाव आणि १५६ धावांनी विजयी | स्थळ = [[ब्रिस्बेन क्रिकेट मैदान]], [[ब्रिस्बेन]] | पंच = [[अलिम दार]] (पा) आणि [[स्टीव्ह बकनर]] (वे) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/64107.html धावफलक] | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी | पाऊस = | सामनावीर = [[मायकेल क्लार्क]] (ऑ) | टिपा = }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २६-३० नोव्हेंबर २००४ | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ५७५/८घो (१५५.२ षटके) | धावा१ = [[जस्टीन लॅंगर]] २१५ (३६८) | बळी१ = [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] ५/१५२ (५५.२ षटके) | धावसंख्या२ = २५१ (८८.१ षटके) | धावा२ = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ८३ (१६१) | बळी२ = [[ग्लेन मॅकग्रा]] ४/६६ (२०.१ षटके) | धावसंख्या३ = १३९/२घो (५६ षटके) | धावा३ = [[मॅथ्यू हेडन]] ५४ (१३१) | बळी३ = [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] १/३५ (१८ षटके) | धावसंख्या४ = २५० (८२.३ षटके) | धावा४ = [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] ५९ (७८) | बळी४ = [[ग्लेन मॅकग्रा]] २/३२ (१२ षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया २१३ धावांनी विजयी | स्थळ = [[ॲडलेड ओव्हल]], [[ॲडलेड]] | पंच = [[डेव्हिड शेफर्ड]] (इं) आणि [[स्टीव्ह बकनर]] (वे) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/64108.html धावफलक] | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी | पाऊस = | सामनावीर = [[जस्टीन लॅंगर]] (ऑ) | टिपा = }} == चॅपेल-हॅडली चषक == ===१ला एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ५ डिसेंबर २००४ | daynight = Y | time = | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | धावसंख्या१ = २४६/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २४७/६ (४९.४ षटके) | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[ॲडम गिलख्रिस्ट]] ६८ (५४) | बळी१ = [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] ३/३१ (१० षटके) | धावा२ = [[नेथन ॲस्टल]] ७० (१०२) | बळी२ = [[डॅरन लिहमन]] (षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ४ गडी राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/66385.html धावफलक] | स्थळ = [[डॉकलॅंड्स स्टेडियम]], [[मेलबर्न]] | पंच = [[स्टीव्ह डेव्हिस]] (ऑ) आणि [[रुडी कोर्टत्झन]] (द) | सामनावीर = [[हमिश मार्शल]] (न्यू) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = }} ===२रा एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ८ डिसेंबर २००४ | daynight = Y | time = | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | धावसंख्या१ = २६१/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २४४ (४७.१ षटके) | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[ॲडम गिलख्रिस्ट]] ६० (५७) | बळी१ = [[काईल मिल्स]] २/४९ (१० षटके) | धावा२ = [[ख्रिस केर्न्स]] ५० (४०) | बळी२ = [[ब्रॅड हॉग]] ३/४५ (८ षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया १७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/66386.html धावफलक] | स्थळ = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | पंच = [[पीटर पार्कर]] (ऑ) आणि [[रुडी कोर्टत्झन]] (द) | सामनावीर = [[ब्रॅड हॉग]] (ऑ) | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी | पाऊस = | टीपा = }} ===३रा एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १० डिसेंबर २००४ | daynight = Y | time = | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/66440.html धावफलक] | स्थळ = [[ब्रिस्बेन क्रिकेट मैदान]], [[ब्रिस्बेन]] | पंच = [[सायमन टफेल]] (ऑ) आणि [[रुडी कोर्टत्झन]] (द) | सामनावीर = | toss = नाही | पाऊस = पावसामुळे एकही चेंडू न खेळवता सामना रद्द. | टीपा = }} ==संदर्भ आणि नोंदी== {{संदर्भयादी}} ==बाह्यदुवे== *[http://www.espncricinfo.com/ausvnz/engine/series/62089.html मालिका मुख्यपान – इएसपीएन क्रिकइन्फो] [[वर्ग:इ.स. २००४ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|ऑस्ट्रेलिया]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे ऑस्ट्रेलिया दौरे|न्यू झीलंड]] tkt68hc57uguxsbkw5rwa004dxpbeme 0 198436 2145272 2048057 2022-08-12T05:42:10Z Khirid Harshad 138639 /* बाह्य दुवे */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मालिका | series= व्हिडीयोकॉन त्रिकोणी मालिका, २००५ | image= | caption= | दिनांक= २४ ऑगस्ट – ६ सप्टेंबर २००५ | स्थळ = [[झिम्बाब्वे]] | निकाल = {{cr|NZL}} विजयी | मालिकावीर = [[शेन बाँड]] (न्यू) | संघ१= {{cr|IND}} | संघ२= {{cr|NZL}} | संघ३= {{cr|ZIM}} | संघनायक१= [[सौरव गांगुली]] | संघनायक२= [[स्टीफन फ्लेमिंग]] | संघनायक३= [[तातेंदा तैबू]] | धावा१= [[मोहम्मद कैफ]] (२७७) | धावा२= [[लो विन्सेंट]] (२४६) | धावा३= [[चार्ली कोव्हेन्ट्री (झिम्बाब्वेचा क्रिकेट खेळाडू)|चार्ली कोव्हेन्ट्री]] (१३४) | बळी१= [[अजित आगरकर]] (११) | बळी२= [[शेन बाँड]] (११) | बळी३= [[अँथोनी आयर्लंड]] (८) <br/> [[अँडी ब्लिग्नॉट]] (८) }} ==साखळी सामने== ===गुणफलक=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! style="width:125px;"|संघ ! style="width:20px;"|{{Tooltip | सा | सामने}} ! style="width:20px;"|{{Tooltip | वि | विजय}} ! style="width:20px;"|{{Tooltip | प | पराभव}} ! style="width:20px;"|{{Tooltip | अ | अनिर्णित}} ! style="width:45px;"|{{Tooltip | नेरर | निव्वळ धावगती}} ! style="width:20px;"|'''गुण''' |- style="background: #ccffcc;" |align=left|{{cr|NZL}} | ४ || ३ || १ || ० || +१.३२९ || '''१८''' |- style="background: #ccffcc;" |align=left|{{cr|IND}} | ४ || ३ || १ || ० || +०.६२८ || '''१६''' |-align=center |align=left|{{cr|ZIM}} | ४ || ० || ४ || ० || -२.०३९ || '''२''' |- |} ===सामने=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २४ ऑगस्ट २००५ | daynight = | time = ९:३० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = ३९७/५ (४४ षटके) | धावसंख्या२ = २०५ (४३ षटके) | संघ२ = {{cr|ZIM}} | धावा१ = [[लो विन्सेंट]] १७२ (१२०) | बळी१ = [[अँथोनी आयर्लंड]] २/५२ (७ षटके) | धावा२ = [[हीथ स्ट्रीक]] ४५ (४८) | बळी२ = [[डॅनिएल व्हेट्टोरी]] ३/२९ (८ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड १९२ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/216929.html धावफलक] | स्थळ = [[क्वीन्स स्पोर्ट्‌स क्लब]], [[बुलावायो]] | पंच = [[केव्हन बार्बोर]] (झि) आणि [[इयान होवेल]] (द) | सामनावीर = [[लो विन्सेंट]] (न्यू) | toss = झिम्बाब्वे, गोलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = एकदिवसीय पदार्पण: [[अँथोनी आयर्लंड]] (झि) *''गुण: न्यू झीलंड ६, झिम्बाब्वे ०. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २६ ऑगस्ट २००५ | daynight = | time = ९:३० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = २१५ (४३.१ षटके) | धावसंख्या२ = १६४ (३७.२ षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[क्रेग मॅकमिलन]] ५४ (५४) | बळी१ = [[इरफान पठाण]] ३/३४ (८ षटके) | धावा२ = [[जय प्रकाश यादव]] ६९ (९२) | बळी२ = [[शेन बाँड]] ६/१९ (९ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ५१ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/217116.html धावफलक] | स्थळ = [[क्वीन्स स्पोर्ट्‌स क्लब]], [[बुलावायो]] | पंच = [[डॅरिल हार्पर]] (ऑ) आणि [[रसेल टिफीन]] (झि) | सामनावीर = [[शेन बाँड]] (झि) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = [[जय प्रकाश यादव]] आणि [[इरफान पठाण]] यांनी केलेली ११८ धावांची भागीदारी ही ९व्या गड्यासाठी दुसऱ्या क्रमांकाची सर्वोत्कृष्ट भागीदारी ठरली. *''गुण: न्यू झीलंड ६, भारत ०. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ ऑगस्ट २००५ | daynight = | time = ९:३० | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | धावसंख्या१ = २२६/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ६५ (२४.३ षटके) | संघ२ = {{cr|ZIM}} | धावा१ = [[मोहम्मद कैफ]] ६५ (१२२) | बळी१ = [[अँथोनी आयर्लंड]] ३/५४ (१० षटके) | धावा२ = [[हीथ स्ट्रीक]] १८ (५२) | बळी२ = [[इरफान पठाण]] ५/२७ (१० षटके) | निकाल = भारत १६१ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/217481.html धावफलक] | स्थळ = [[हरारे स्पोर्ट्‌स क्लब]], [[हरारे]] | पंच = [[केव्हन बार्बोर]] (झि) आणि [[इयान होवेल]] (द) | सामनावीर = [[इरफान पठाण]] (भा) | toss = झिम्बाब्वे, गोलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = भारताविरुद्ध कोणत्याही आंतरराष्ट्रीय संघाची एकदिवसीय क्रिकेटमधील ही सर्वात निचांकी धावसंख्या.<ref>[http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/289895.html सामना अहवाल, सामना ३, झिम्बाब्वे वि भारत]. इएसपीएन क्रिकइन्फो. १५ डिसेंबर २०१६ रोजी पाहिले.</ref> गुण: भारत ६, झिम्बाब्वे ०. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३१ ऑगस्ट २००५ | daynight = | time = ९:३० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = २३८ (४९.१ षटके) | धावसंख्या२ = २११ (४९ षटके) | संघ२ = {{cr|ZIM}} | धावा१ = [[स्कॉट स्टायरिस]] ६३ (८१) | बळी१ = [[अँडी ब्लिग्नॉट]] ४/४६ (९.१ षटके) | धावा२ = [[अँडी ब्लिग्नॉट]] ५० (४७) | बळी२ = [[शेन बाँड]] ४/१७ (७ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड २७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/217648.html धावफलक] | स्थळ = [[हरारे स्पोर्ट्‌स क्लब]], [[हरारे]] | पंच = [[डॅरिल हार्पर]] (ऑ) आणि [[रसेल टिफीन]] (झि) | सामनावीर = [[अँडी ब्लिग्नॉट]] (झि) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = एकदिवसीय पदार्पण: [[जीतन पटेल]] (न्यू) आणि [[चामू चिभाभा]] (झि). *''गुण: न्यू झीलंड ५, झिम्बाब्वे १. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २ सप्टेंबर २००५ | daynight = | time = ९:३० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = २७८/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २७९/५ (४७.३ षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[स्कॉट स्टायरिस]] ५६ (८९) | बळी१ = [[आशिष नेहरा]] २/५७ (१० षटके) | धावा२ = [[मोहम्मद कैफ]] १०२ (१२१) | बळी२ = [[जेकब ओरम]] १/२२ (५ षटके) | निकाल = भारत ५ गडी व १५ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/217811.html धावफलक] | स्थळ = [[हरारे स्पोर्ट्‌स क्लब]], [[हरारे]] | पंच = [[केव्हन बार्बोर]] (झि) आणि [[इयान होवेल]] (द) | सामनावीर = [[मोहम्मद कैफ]] (भा) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = [[स्कॉट स्टायरिस]]च्या (न्यू) एकदिवसीय क्रिकेट मध्ये २,००० धावा पूर्ण.<ref name="NZL">[http://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/83/83434.html भारत वि न्यूझीलंड धावफलक]</ref> *''[[क्रेग मॅकमिलन]]च्या (न्यू) एकदिवसीय क्रिकेट मध्ये ४,००० धावा पूर्ण.<ref name="NZL"/> *''गुण: भारत ५, न्यू झीलंड १. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ४ सप्टेंबर २००५ | daynight = | time = ९:३० | संघ१ = {{cr-rt|ZIM}} | धावसंख्या१ = २५० (५० षटके) | धावसंख्या२ = २५५/६ (४८.१ षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[चार्ली कोव्हेन्ट्री (झिम्बाब्वेचा क्रिकेट खेळाडू)|चार्ली कोव्हेन्ट्री]] ७४ (९९) | बळी१ = [[अजित आगरकर]] ३/३४ (१० षटके) | धावा२ = [[युवराज सिंग]] १२० (१२४) | बळी२ = [[ब्लेसिंग माहविरे]] २/४० (९.१ षटके) | निकाल = भारत ४ गडी व ११ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/217979.html धावफलक] | स्थळ = [[हरारे स्पोर्ट्‌स क्लब]], [[हरारे]] | पंच = [[डॅरिल हार्पर]] (ऑ) आणि [[रसेल टिफीन]] (झि) | सामनावीर = [[युवराज सिंग]] (भा) | toss = भारत, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = एकदिवसीय पदार्पण: [[रुद्र प्रताप सिंग]] (भा) आणि [[कीथ डबेंग्वा]]. (झि) *''[[युवराज सिंग]]च्या (भा) एकदिवसीय क्रिकेटमध्ये ३,००० धावा पूर्ण. <ref>[http://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/83/83440.html भारत वि झिम्बाब्वे धावफलक]</ref> *''गुण: भारत ५, झिम्बाब्वे १. }} ==अंतिम सामना== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ६ सप्टेंबर २००५ | daynight = | time = ९:३० | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | धावसंख्या१ = २७६ (४९.३ षटके) | धावसंख्या२ = २७८/४ (४८.१ षटके) | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[मोहम्मद कैफ]] ९३ (११०) | बळी१ = [[जेकब ओरम]] ४/५८ (८.३ षटके) | धावा२ = [[नेथन ॲस्टल]] ११५ (१३१) | बळी२ = [[विरेंद्र सेहवाग]] ३/४४ (१० षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ६ गडी व ११ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/218250.html धावफलक] | स्थळ = [[हरारे स्पोर्ट्‌स क्लब]], [[हरारे]] | पंच = [[डॅरिल हार्पर]] (ऑ) आणि [[केव्हन बार्बोर]] (झि) | सामनावीर = [[नेथन ॲस्टल]] (झि) | toss = भारत, फलंदाजी | पाऊस = | टीपा = }} ==संदर्भ आणि नोंदी== {{संदर्भयादी}} ==बाह्य दुवे== *[http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/216614.html मालिका मुख्यपान - इएसपीएन क्रिकइन्फो] {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २००५}} [[वर्ग:क्रिकेट]] [[वर्ग:भारतीय क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|झिम्बाब्वे]] [[वर्ग:भारतीय क्रिकेट संघाचे झिम्बाब्वे दौरे|२००५]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे झिम्बाब्वे दौरे|२००५]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|झिम्बाब्वे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे झिम्बाब्वे दौरे]] [[वर्ग:इ.स. २००५ मधील क्रिकेट]] 9n259e52cx1ahgdjpwan7iwtlqgvy3d 0 198505 2145629 1804207 2022-08-12T09:51:18Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान → वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट पंतप्रधान | नाव = सायमन विल्यम इंग्लिश | लघुचित्र = | चित्र = Bill English September 2016.jpg | चित्र आकारमान = 250 px | पद = {{देशध्वज|न्यू झीलँड}}चा ३९वा पंतप्रधान | कार्यकाळ_आरंभ = १२ डिसेंबर, २०१६ | कार्यकाळ_समाप्ती = | राणी = [[एलिझाबेथ दुसरी]] | मागील = [[जॉन की]] | पुढील = [[जेसिंडा आर्डेर्न]] | पद2 = न्यू झीलँडचा उपपंतप्रधान | कार्यकाळ_आरंभ2 = १९ नोव्हेंबर, २००८ | कार्यकाळ_समाप्ती2 = १२ डिसेंबर, २०१६ | मतदारसंघ2 = | मागील2 = [[मायकेल कलेन]] | पुढील2 = [[पॉला बेनेट]] | जन्मदिनांक = {{जन्म दिनांक आणि वय|1961|12|30}} | जन्मस्थान = [[लुम्सडेन]], [[न्यू झीलँड]] | मृत्युदिनांक = | मृत्युस्थान = | राष्ट्रीयत्व = | पक्ष = [[न्यू झीलँड नॅशनल पार्टी]] | इतरपक्ष = | पती = | पत्नी = | शाळा_महाविद्यालय = | धर्म = [[रोमन कॅथोलिक]] | सही = | संकेतस्थळ = | तळटीपा = }} '''सायमन विल्यम''' ''बिल'' '''इंग्लिश''' ([[३० डिसेंबर]], [[इ.स. १९६१]]:[[लुम्सडेन]], [[न्यू झीलँड]] - ) हे न्यू झीलँडचे ३९वे पंतप्रधान आहेत. [[जॉन की]] यांनी डिसेंबर, २०१६मध्ये राजीनामा देताना इंग्लिश यांची भलावण केली व इंग्लिश [[१२ डिसेंबर]], [[इ.स. २०१६]] रोजी इंग्लिश बिनविरोध पंतप्रधानपदी निवडून आले. व्यवसायाने शेतकरी असलेले इंग्लिश आपल्या पालकांच्या १२ पैकी अकरावे मूल आहेत. १९८७ सालापासून हे सरकारी नोकरीत होते व १९९०मध्ये ते वॉलेस मतदारसंघातून [[न्यू झीलँड नॅशनल पार्टी]]तर्फे खासदारपदी निवडून आले. त्यानंतर सत्तेवर येण्याआधी हे उपपंतप्रधानपदी व त्याआधी मंत्रिमंडळात अनेक वर्षे होते. {{DEFAULTSORT:इंग्लिश, बिल}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] [[वर्ग:इ.स. १९६१ मधील जन्म]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 54yeo84wicaxr6n9i7zumbsk48fhxm9 14 201168 2145493 1439641 2022-08-12T07:54:54Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:फिलिपाइन्सवरील नैसर्गिक आपत्ती]] वरुन [[वर्ग:फिलिपिन्सवरील नैसर्गिक आपत्ती]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:देशानुसार नैसर्गिक आपत्ती]] ikhaveab87qoj9a4af7ao5o5ybghmup 0 202634 2145530 1859011 2022-08-12T08:18:13Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट विमानतळ | name = शाह अमानत आंतरराष्ट्रीय विमानतळ | nativename = শাহ আমানত আন্তর্জাতিক বিমানবন্দর | nativename-a = | nativename-r = | image = ShahAmanatAirport-01.jpg | image-width = | caption = | IATA = CGP | ICAO = VGEG <center>{{Location map|बांगलादेश|width=250|float=center |caption=|mark=Airplane_silhouette.svg|marksize=10 |label=CGP|position=bottom |lat_deg=22|lat_min=14|lat_sec=59|lat_dir=N |lon_deg=91|lon_min=48|lon_sec=48|lon_dir=E }}<small>बांगलादेशमधील स्थान</small></center> | type = जाहीर | owner = बांगलादेश सरकार | operator = बांगलादेश नागरी उड्डाण प्राधिकरण | city-served = [[चट्टग्राम]] | location = | hub = [[बिमान बांगलादेश एअरलाइन्स]] | elevation-f = १२ | elevation-m = ४ | coordinates = | metric-elev = | metric-rwy = | r1-number = ०५/२३ | r1-length-f = ९,६४६ | r1-length-m = २,९४० | r1-surface = काँक्रीट | stat-year = | stat1-header = | stat1-data = | stat2-header = | stat2-data = | footnotes = }} '''शाह अमानत आंतरराष्ट्रीय विमानतळ''' ([[बंगाली भाषा|बंगाली]]: শাহ আমানত আন্তর্জাতিক বিমানবন্দর) {{विमानतळ संकेत|CGP|VGEG}} हा [[बांगलादेश]] या देशामधील दुसऱ्या क्रमांकाचा मोठा [[विमानतळ]] आहे. हा विमानतळ देशाच्या आग्नेय भागातील [[चित्तगांव]] शहराला विमानसेवा पुरवतो. त्याचबरोबर येथे बांगलादेश वायूदलाचा तळ देखील स्थित आहे. ==बाह्य दुवे== *[http://www.caab.gov.bd/adinfo/airports.html अधिकृत संकेतस्थळ] {{Commons category|Shah Amanat International Airport|{{लेखनाव}}}} [[वर्ग:बांगलादेशमधील वाहतूक]] [[वर्ग:बांगलादेशमधील विमानतळ]] [[वर्ग:चट्टग्राम]] 3f2mor6j4ifwes9lvz4lsxinje70yu7 0 208007 2145646 2099244 2022-08-12T09:54:22Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान | मैदान_नाव = बे ओव्हल | टोपणनाव = ब्लेक पार्क | चित्र = | शीर्षक = | देश = [[न्यू झीलंड]] |देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | स्थळ = [[तौरंगा]], [[माऊंट माउंगानुई]] | coordinates = {{coord|37|39|10.13|S|176|11|26.65|E|type:landmark|display = it}} | स्थापना = २००७ (नोंदवला गेलेला पहिला सामना) | बसण्याची_क्षमता = १०,००० | मालक = | प्रचालक = | इतर_यजमान = | एण्ड1 = | एण्ड2 = | आंतरराष्ट्रीय = true | प्रथम_कसौटी_दिनांक = | प्रथम_कसौटी_वर्ष = | प्रथम_कसौटी_संघ१ = | प्रथम_कसौटी_संघ२ = | अंतिम_कसौटी_दिनांक = | अंतिम_कसौटी_वर्ष = | अंतिम_कसौटी_संघ१ = | अंतिम_कसौटी_संघ२ = | प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = २८ जानेवारी | प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = २०१४ | प्रथम_एकदिवसीय_संघ१ = {{CrName|CAN}} | प्रथम_एकदिवसीय_संघ२ = {{CrName|NED}} | अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = ५ जानेवारी | अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = २०१६ | अंतिम_एकदिवसीय_संघ१ = {{CrName|NZL}} | अंतिम_एकदिवसीय_संघ२ = {{CrName|SRI}} | प्रथम_२०-२०_दिनांक = ७ जानेवारी | प्रथम_२०-२०_वर्ष = २०१६ | प्रथम_२०-२०_संघ१ = {{CrName|NZL}} | प्रथम_२०-२०_संघ२ = {{CrName|SRI}} | अंतिम_२०-२०_दिनांक = ८ जानेवारी | अंतिम_२०-२०_वर्ष = २०१७ | अंतिम_२०-२०_संघ१ = {{CrName|NZL}} | अंतिम_२०-२०_संघ२ = {{CrName|BAN}} | वर्ष1 = २००५-सद्य | क्लब1 = [[नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट्स महिला संघ]] | वर्ष2 = १९८७-सद्य | क्लब2 = [[नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट्स नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट्स]] | दिनांक = १२ मार्च | वर्ष = २०१७ | स्रोत = http://www.espncricinfo.com/newzealand/content/ground/444258.html क्रिकइन्फो }} '''बे ओव्हल''' ('''ब्लेक पार्क''' ह्या नावाने सुद्धा ओळखले जाते) हे [[न्यू झीलंड]]मधील [[माऊंट माउंगानुई]] प्रदेशातील एक [[क्रिकेट]]चे मैदान आहे. == इतिहास == पूर्वी ब्लेक पार्क म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या,<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.cricketarchive.com/Archive/Grounds/21/1445.html|title=मैदान माहिती: ब्लेक पार्क |प्रकाशक=क्रिकआर्काईव्ह|अ‍ॅक्सेसदिनांक = १३ मार्च २०१७}}</ref> ह्या मैदानावर पहिला [[लिस्ट - अ सामने|लिस्ट अ सामना]] १९८७/८८ मध्ये [[न्यू झीलंड मर्यादित षटकांची क्रिकेट चषक स्पर्धा|शेल चषक]] स्पर्धेदरम्यान [[नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट्स नाइट्स|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट्स]] आणि [[सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट स्टॅग्स|सेंट्रल डिस्ट्रिक्ट]] दरम्यान खेळवला गेला. १९८० आणि ९० च्या दशकात एक-दिवसीय सामन्यांसाठी ह्या मैदानावर सुटीच्या दिवशी प्रेक्षक मोठ्या संख्येने जमा झाले होते,<ref name="PRO">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.bopcricket.co.nz/pageitem.aspx?id=17138&id2=1&eID=8070&entityID=8070 |title=ब्लेक पार्कवर ट्वेंटी२० क्रिकेट सामने होणार|प्रकाशक=www.bopcricket.co.nz |अ‍ॅक्सेसदिनांक = ४ नोव्हेंबर २०११|मृत दुवा=yes |आर्काईव्हदुवा=https://web.archive.org/web/20120425135425/http://www.bopcricket.co.nz/pageitem.aspx?id=17138&id2=1&eID=8070&entityID=8070 | आर्काईव्हदिनांक=२५ एप्रिल २०१२|df= }}</ref> त्यावेळी १९८७/८८ ते २००१/०२ मोसमादरम्यान मैदानावर २६ लिस्ट अ सामन्यांचे आयोजन करण्यात आले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.cricketarchive.com/Archive/Grounds/21/1445_a.html|title=ब्लेक पार्कवर खेळवले गेलेले लिस्ट अ सामने |प्रकाशक=क्रिकआर्काईव्ह|अ‍ॅक्सेसदिनांक = १३ मार्च २०१७}}</ref> [[नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट्स स्पिरिट|नॉर्दर्न डिस्ट्रिक्ट्स महिला संघ]] २००४/०५ मध्ये राज्यस्तरीय लीग स्पर्धेत दोन सामने खेळला आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.cricketarchive.com/Archive/Grounds/21/1445_wnz.html|title=न्यूझीलंड महिला स्थानिक लीग सामने ब्लेक पार्क, माऊंट माउंगानुईवर खेळवले जाणार |प्रकाशक=क्रिकआर्काईव्ह|अ‍ॅक्सेसदिनांक = १३ मार्च २०१७}}</ref> नंतर द बे ऑफ प्लेंटी क्रिकेट असोसिएशनने ब्लेक पार्कवर नवीन क्रिकेट मैदान तयार केले, बे ओव्हल, ज्यावर वरिष्ठ संघाचा पहिला सामना [[२००८-०९ राज्य ट्वेंटी२०]] स्पर्धेदरम्यान नॉर्दन डिस्ट्रीक्ट्स आणि [[ओटॅगो वोल्ट्स|ओटॅगो]] संघांदरम्यान खेळवला गेला. त्या स्पर्धेत आणखी एक ट्वेंटी२० सामना ह्या मैदानावर खेळवला गेला, त्यानंतरच्या मोसमात [[२००९-१० एचआरव्ही चषक]] स्पर्धेतील तीन सामने आणि [[२०१०-११ एचआरव्ही चषक]] स्पर्धेतील दोन सामने ह्या मैदानावर खेळवले गेले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.cricketarchive.com/Archive/Grounds/21/7624_tt.html|title=बे ओव्हल, माऊंट माउंगानुईवर खेळवले गेलेले ट्वेंटी२० सामने |प्रकाशक=क्रिकआर्काईव्ह|अ‍ॅक्सेसदिनांक = १३ मार्च २०१७}}</ref> [[२०११-१२ फोर्ट चषक]] स्पर्धेतील दोन सामन्यांसोबत, [[२०१०-११ एचआरव्ही चषक]] स्पर्धेतील चार ट्वेंटी२० सामने येथे खेळवले गेले. डिसेंबर २०११ मध्ये ॲक्शन क्रिकेट चषक स्पर्धेतील नॉर्दन डिस्ट्रीक्ट्स महिला संघाचे सामने येथे आयोजित केले गेले होते. बे ओव्हलवर [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट]] सामने खेळविण्यास सुद्धा परवानगी आहे.<ref name="PRO"/> बे ओव्हलवर पहिला [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना]] २८ जानेवारी २०१४ मध्ये {{CrName|CAN}} आणि {{CrName|NED}} ह्या संघांदरम्यान [[२०१४ क्रिकेट विश्वचषक पात्रता]] स्पर्धेचा एक भाग म्हणून खेळवला गेला. ऑक्टोबर २०१४ मध्ये, {{CrName|RSA}} संघाविरुद्ध मायदेशातील एकदिवसीय मालिकेतील पहिले दोन एकदिवसीय सामने ह्या मैदानावर खेळवले गेले, परंतु [[२०१५ क्रिकेट विश्वचषक]] स्पर्धेसाठी हे मैदान वापरले गेले नाही. २०१६ च्या सुरुवातीला बे ओव्हलवर {{CrName|NZL}} आणि {{CrName|SRI}} संघांदरम्यान एकदिवसीय आणि टी२० सामने आयोजित केले गेले होते. मैदानावर पहिला कसोटी सामना {{CrName|NZL}} आणि {{CrName|PAK}} संघांदरम्यान जानेवारी २०२० मध्ये खेळवला जाईल. == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी|3}} [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] 8ywzpq3pjnt6nd89w404ezeey6yfh0a 0 210206 2145546 1753324 2022-08-12T08:50:02Z TEJAS N NATU 147252 अधिक अचूक वर्णनात्मक प्रतिमा संलग्न केली आहे wikitext text/x-wiki [[File:Small pranticole.jpg|thumb|छोटा आर्ली]] '''छोटा आर्ली''' (इंग्लिश: Small Pratincole)हा प्रॅंटिकोल वर्गातील ग्लेरिओलिडे कुळातील पक्षी आहे. हा आकाराने [[चिमणी|चिमणीएवढा]] असतो. करडया रंगाचा नदीकाठचा [[पक्षी]]. पाकोळीसारखे टोकदार पंख असतो. त्याची बाणाच्या आकाराची शेपटी असते.तो संध्याकाळच्या वेळी आकाशाच्या पार्श्वभूमीवर उडताना लहान वटवाघुळासारखा दिसतो.त्याच्या शरीराचा खालील भाग तांबूस छटा असलेला, धुरकट तपकिरी असतो. [[पोट|पोटाचा]] रंग [[पांढरा]] असतो.[[डोळे]] आणि चोचीला सांधणारी काळी पट्टी असते वर उडताना खालचा भाग पांढुरका आणि त्यावर काळ्या रेषा दिसतात. आखूड पांढऱ्या शेपटीवर [[काळा]] ठिपका असतो. छोटा आर्ली हे समूहाने राहतात. == चित्रदालन == <gallery> File:Small Pratincole Bird.jpg|thumb|छोटा आर्ली,छोटी पाणभिंगरी(Small pratincole) </gallery> ==वितरण== हे पक्षी [[पश्चिम]] [[पाकिस्तान]], [[भारत]], [[नेपाळ]], पूर्व [[पाकिस्तान]] आणि [[श्रीलंका]] या प्रदेशात आढळतात. [[फेब्रुवारी]] ते [[एप्रिल]] दरम्यान भारतात त्यांची वीण होते. ==निवासस्थाने== त्यांचा निवास नद्या आणि दलदलीचे प्रदेश या ठिकाणी असतो. ==संदर्भ== * पक्षीकोश - मारुती चितमपल्ली [[वर्ग:पक्षी]] j7x9scsg6w72wa0o42vqj894yf1jaf9 0 210265 2145657 1473445 2022-08-12T09:57:33Z TEJAS N NATU 147252 wikitext text/x-wiki [[File:Black-headed Munia.jpg|thumb|कळ्या डोक्याची मनोली]] '''काळ्या डोक्याची मनोली''' (इंग्लिश:Tricolored Munia(southern blackheaded munia)) हा एक पक्षी आहे. हा पक्षी आकाराने लहान असतो.[[लाल]],भुरी,काळी आणि पंढरी मुनिया. त्याची चोच लहान,जाड आणि शंक्वकार असते. त्याचे डोके,गळा,छातीचा वरील भाग,पार्श्व,जांघ आणि शेपटीचा खालील भाग वर्णने काळा असतो.पोटाचा रंग पांढरा असून,[[नर]]-[[मादी]] दिसायला सारखे. ==वितरण== काळ्या डोक्याची मनोली [[रायचूर]],[[पचमढी]] व [[मुंबई]] या क्षेत्रात पाहायला मिळते.तसेच [[भारत|भारतीय]] द्विकल्प[[दक्षिण|,दक्षिणेकडे]] [[केरळ]] व [[श्रीलंका]] या देशात आढळून येते. ==निवासस्थाने== काळ्या डोक्याची मनोली झीलानीतील उंच गवतावर थव्याने राहतात. ==संदर्भ== * पक्षीकोश - मारुती चितमपल्ली [[वर्ग:पक्षी]] 1gukpxspbwldniped4dv73i54maq0v4 2145658 2145657 2022-08-12T10:05:41Z TEJAS N NATU 147252 अधिक अचूक वर्णनात्मक प्रतिमा संलग्न केली आहे wikitext text/x-wiki [[File:Black-headed Munia.jpg|thumb|कळ्या डोक्याची मनोली]] '''काळ्या डोक्याची मनोली''' (इंग्लिश:Tricolored Munia(southern blackheaded munia)) हा एक पक्षी आहे. हा पक्षी आकाराने लहान असतो.[[लाल]],भुरी,काळी आणि पंढरी मुनिया. त्याची चोच लहान,जाड आणि शंक्वकार असते. त्याचे डोके,गळा,छातीचा वरील भाग,पार्श्व,जांघ आणि शेपटीचा खालील भाग वर्णने काळा असतो.पोटाचा रंग पांढरा असून,[[नर]]-[[मादी]] दिसायला सारखे. == चित्रदालन == <gallery> File:Tricolored Munia(Black headed munia).webp|thumb|Tricolored Munia(Black headed munia)/काळ्या डोक्याची मनोली </gallery> ==वितरण== काळ्या डोक्याची मनोली [[रायचूर]],[[पचमढी]] व [[मुंबई]] या क्षेत्रात पाहायला मिळते.तसेच [[भारत|भारतीय]] द्विकल्प[[दक्षिण|,दक्षिणेकडे]] [[केरळ]] व [[श्रीलंका]] या देशात आढळून येते. ==निवासस्थाने== काळ्या डोक्याची मनोली झीलानीतील उंच गवतावर थव्याने राहतात. ==संदर्भ== * पक्षीकोश - मारुती चितमपल्ली [[वर्ग:पक्षी]] kp07w289an8ty9agq45xmm1hj8z9gcx 0 211804 2145518 2101694 2022-08-12T08:10:52Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मालिका |मालिका= २०१७ आयर्लंड त्रिकोणी मालिका |image= |caption= |दिनांक= १२-२४ मे २०१७ |स्थळ= [[आयर्लंड]] |निकाल = {{cr|NZL}}ने मालिका जिंकली |मालिकावीर = [[टॉम लॅथम]] |संघ१ = {{cr|IRE}} |संघ२= {{cr|BAN}} |संघ३= {{cr|NZ}} |संघनायक१= [[विल्यम पोर्टरफिल्ड]] | संघनायक२= [[मशरफे मोर्तझा]] | संघनायक३= [[टॉम लॅथम]] |धावा१= [[विल्यम पोर्टरफिल्ड]] (८२) |धावा२= [[तमिम इक्बाल]] (१९९) |धावा३= [[टॉम लॅथम]] (२५७) |बळी१= [[पीटर चेस]] (६) |बळी२= [[मुस्तफिजूर रहमान]] (७) |बळी३= [[मिचेल सँटनर]] (८) }} '''२०१७ आयर्लंड त्रिकोणी मालिका''' ही मे २०१७ मध्ये आयर्लंड येथे खेळवली गेलेली [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय]] क्रिकेट मालिका होती.<ref name="Cricinfo">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/ireland/content/story/1004335.html |title=न्यूझीलंड आणि बांगलादेश २०१७ मध्ये आयर्लंड येथे होणार्‍या त्रिकोणी मालिकेत खेळणार|भाषा=इंग्रजी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=४ जून २०१७|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> सदर मालिका {{CrName|IRE}}, {{CrName|BAN}} {{CrName|NZL}} ह्या देशांदरम्यान खेळवली गेली.<ref name="CricIreland">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.cricketireland.ie/news/article/fixture-bonanza-for-ireland |title=फिक्स्चर बोनान्झा फॉर आयर्लंड |भाषा=इंग्रजी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=४ जून २०१७|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> जून २०१७ मध्ये इंग्लंड आणि वेल्स येथे होणाऱ्या [[२०१७ आय.सी.सी. चॅम्पियन्स ट्रॉफी]]ची पूर्वतयारी म्हणून सदर मालिकेचे आयोजन केले गेले.<ref name="BBC">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.bbc.co.uk/sport/cricket/36152830|title=पुढच्या वर्षी एकदिवसीय त्रिकोणी मालिकेमध्ये आयर्लंड, न्यूझीलंड आणि बांगलादेशविरुद्ध लढणार|भाषा=इंग्रजी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=४ जून २०१७|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> [[क्रिकेट आयर्लंड]]ने जुलै २०१६ मध्ये मालिकेचे वेळापत्रक जाहीर केले.<ref name="CI">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.cricketireland.ie/news/article/ireland-play-west-indies-in-september-2017 |title=सप्टेंबर २०१७ मध्ये आयर्लंड वेस्ट इंडीजविरुद्ध खेळणार|भाषा=इंग्रजी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=४ जून २०१७ |कृती=क्रिकेट आयर्लंड}}</ref> एकदिवसीय मालिकेआधी, आयर्लंड संघ दोन सराव सामने खेळला; बांगलादेशविरुद्ध ५०-षटकांचा आणि न्यू झीलंड विरुद्ध २५-षटकांचा.<ref name="warm">{{ संकेतस्थळ स्रोत |दुवा =http://www.cricketireland.ie/news/article/ireland-wolves-squad-named |title=आयर्लंड वूल्व्ज स्क्वाड नेम्ड | भाषा=इंग्रजी| अ‍ॅक्सेसदिनांक=४ जून २०१७ |कृती=क्रिकेट आयर्लंड }}</ref> मालिकेआधी, एप्रिल २०१७ मध्ये, बांगलादेशचा कर्णधार [[मशरफे मोर्तझा]]वर [[बांगलादेश क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०१६-१७#३रा सामना|श्रीलंका आणि बांगलादेश दरम्यानच्या तिसऱ्या एकदिवसीय सामन्यात]] षटकांची गती कमी राखल्याने एका सामन्याची बंदी लादण्यात आली.<ref name="suspend">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/bangladesh/content/story/1089643.html |title=षटकांच्या गतीमुळे मशरफेवर बंदी |भाषा=इंग्रजी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=४ जून २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> पाचव्या एकदिवसीय सामन्यात आयर्लंडचा १९० धावांनी पराभूत करून न्यू झीलंडने मालिकेत विजय मिळवला.<ref name="NZ-win">{{ संकेतस्थळ स्रोत|दुवा =http://www.espncricinfo.com/ireland-tri-series-2017/content/story/1098698.html |title=लॅथम, मुन्रो लीड राऊट ऑफ आयर्लंड | भाषा=इंग्रजी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=४ जून २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो }}</ref> ==संघ== {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:0 auto" |- ! {{cr|IRE}}<ref name="Iresquad">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.cricketireland.ie/news/article/singh-named-in-tri-nations-odi-squad |title=त्रिकोणी एकदिवसीय मालिकेसाठी सिंगची निवड |भाषा=इंग्रजी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=५ जून २०१७ |कृती=क्रिकेट आयर्लंड}}</ref> ! {{cr|BAN}}<ref name="Bansquad">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/icc-champions-trophy-2017/content/story/1093472.html |title=शफिउल इस्लामचे बांगलादेश संघात पुनरागमन |भाषा=इंग्रजी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=५ जून २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> ! {{cr|NZ}}<ref name="NZsquad">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/newzealand/content/story/1090282.html |title=आयर्लंडमध्ये न्यूझीलंडचे नेतृत्व लॅथमकडे, नवोदित रॅन्सची संघात निवड |भाषा=इंग्रजी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=५ जून २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> |- style="vertical-align:top" | * [[विल्यम पोर्टरफिल्ड]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[अँड्रु बल्बिर्नि]] * [[पीटर चेस]] * [[जॉर्ज डॉकरेल]] * [[एड जॉयस]] * [[टिम मुर्तघ]] * [[बॅरी मॅककार्थी]] * [[केव्हिन ओ’ब्रायन]] * [[नायल ओ’ब्रायन]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[सिमी सिंग]] * [[पॉल स्टर्लिंग]] * [[स्टुअर्ट थॉम्पसन]] * [[गॅरी विल्सन]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[क्रेग यंग]] | * [[मशरफे मोर्तझा]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[तास्किन अहमद]] * [[शकिब अल हसन]] * [[मेहेदी हसन]] * [[नुरुल हसन]] * [[मोसद्देक होसेन]] * [[नासिर होसेन]] * [[रुबेल होसेन]] * [[तमिम इक्बाल]] * [[शफिउल इस्लाम]] * [[सुन्झामुल इस्लाम]] * [[इमरुल केस]] * [[महमुदुल्ला]] * [[मुशफिकुर रहिम]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[मुस्तफिजूर रहमान]] * [[शब्बीर रहमान]] * [[सुबाशिस रॉय]] * [[सौम्य सरकार]] | * [[टॉम लॅथम]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]], [[यष्टिरक्षक|य]]) * [[कोरे अँडरसन]] * [[हामिश बेनेट]] * [[नेल ब्रुम]] * [[मॅट हेन्री]] * [[स्कॉट कुग्गेलेइज्न]] * [[अ‍ॅडम मिलने]] * [[कॉलिन मुन्रो]] * [[जेम्स नीशॅम]] * [[हेन्री निकोल्स]] * [[जीतन पटेल]] * [[सेठ रॅन्स]] * [[ल्युक राँची]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[मिचेल सँटनर]] * [[इश सोढी]] * [[रॉस टेलर]] * [[नेल वॅग्नर]] * [[जॉर्ज वर्कर]] |} [[न्यू झीलंड क्रिकेट]]ने (NZC) एप्रिल २०१७ च्या सुरुवातीला आपला एकदिवसीय संघ जाहीर केला, ज्यात आयपीएल २०१७ मुळे उपलब्ध नसलेल्या दहा खेळाडूंचा समावेश होता.<ref name="NZsquad"/> [[जीतन पटेल]] चवथ्या सामन्यात आणि इतर खेळाडू वेळेनुसार संघात समाविष्ट झाले.<ref name="NZsquad"/> [[अ‍ॅडम मिलने]], [[कोरे अँडरसन]] आणि [[मॅट हेन्री]] ह्यांचा आयर्लंडविरुद्ध २१ मे २०१७ च्या सामन्याआधी न्यू झीलंड संघात समावेश करण्यात आला.<ref name="Milne">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/ireland-tri-series-2017/content/story/1098637.html |title=न्यूझीलंडस् चान्स टू बूस्ट चॅम्पियन्स ट्रॉफी मोमेन्टम |भाषा=इंग्रजी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=५ जून २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> ==गुणफलक== {{२०१७ आयर्लंड त्रिकोणी मालिका }} ==सराव सामने== ===५०-षटके: आयर्लंड अ वि बांगलादेशी === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १० मे २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = [[बांगलादेश क्रिकेट संघ|बांगलादेशी]] {{flagicon|BAN}} | संघ२ = {{flagicon|IRE}} [[आयर्लंड क्रिकेट संघ|आयर्लंड]] | धावसंख्या१ = ३९४/७ (५० षटके) | धावा१ = [[शब्बीर रहमान]] १०० (८६) | बळी१ = [[शेन गेटकेट]] ३/६० (७ षटके) | धावसंख्या२ = १९५ (४१.२ षटके) | धावा२ = [[जॅक टेक्टर]] ६० (९१) | बळी२ = [[मुस्तफिजूर रहमान]] २/१७ (५.२ षटके) | निकाल = बांगलादेशी १९९ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1097128.html धावफलक] | स्थळ = [[स्टॉरमाँट (क्रिकेट मैदान)|स्टॉरमाँट]], [[बेलफास्ट]] | पंच = | motm = | toss = बांगलादेशी, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = प्रत्येकी १३ खेळाडू, ११ फलंदाज, ११ क्षेत्ररक्षक. }} ===२५-षटके: आयर्लंड अ वि न्यूझीलँडर्स === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ११ मे २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यूझीलँडर्स]] {{flagicon|NZL}} | संघ२ = {{flagicon|IRE }} [[आयर्लंड क्रिकेट संघ|आयर्लंड]] | धावसंख्या१ = २३४/६ (२५ षटके) | धावा१ = [[टॉम लॅथम]] ५२ (३७) | बळी१ = [[एडी रिचर्डसन]] २/४३ (५ षटके) | धावसंख्या२ = १४९/९ (२५ षटके) | धावा२ = [[शॉन टेरी]] ६५ (५६) | बळी२ = [[सेठ रॅन्स]] ४/१३ (४ षटके) | निकाल = न्यूझीलँडर्स ८५ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/१०९७४०१.html धावफलक] | स्थळ = [[लेनस्टर क्रिकेट क्लब|ऑब्जर्व्हेटरी लेन]], [[डब्लिन]] | पंच = [[आझम बेग]] (आ) आणि [[पॉल रेनॉल्ड्स]] (आ) | motm = | toss = न्यूझीलँडर्स, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = प्रत्येकी १२ खेळाडू, ११ फलंदाज, ११ क्षेत्ररक्षक. }} ==एकदिवसीय सामने== ===१ला ए.दि. सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ May २०१७ | time = १२ | daynight =१ | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|IRE}} | धावसंख्या१ = १५७/४ (३१.१ षटके) | धावा१ = [[तमिम इक्बाल]] ६४[[नाबाद|*]] (८८) | बळी१ = [[पीटर चेस]] ३/३३ (६ षटके) | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = अनिर्णित | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1033361.html धावफलक] | स्थळ = [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] | पंच = [[इयान गोल्ड]] (इं) आणि [[मार्क हॉथॉर्न]] (आ) | motm = | toss = आयर्लंड, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = बांगलादेशच्या डावादरम्यान आलेल्या पावसामुळे खेळ थांबवला गेला आणि नंतर पुन्हा सुरू होवू शकला नाही.<ref name="1stODI">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/ireland-tri-series-2017/content/story/1097412.html |title=केवळ ३१.१ षटकांच्या खेळानंतर दोन्ही संघांना समसमान गुण |प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो |भाषा=इंग्रजी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=१२ मे २०१७}}</ref> | टीपा = गुण: आयर्लंड २, बांगलादेश २. }} ===२रा एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १४ मे २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IRE}} | धावसंख्या१ = २८९/७ (५० षटके) | धावा१ = [[नेल ब्रुम]] ७९ (६३) | बळी१ = [[बॅरी मॅककार्थी]] २/५९ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २३८ (४५.३ षटके) | धावा२ = [[नायल ओ’ब्रायन]] १०९ (१३१) | बळी२ = [[मिचेल सँटनर]] ५/५० (१० षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ५१ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1033363.html धावफलक] | स्थळ = [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] | पंच = [[मार्क हॉथॉर्न]] (आ) आणि [[नायजेल लाँग]] (इं) | सामनावीर = [[मिचेल सँटनर]] (न्यू) | toss = आयर्लंड, गोलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय पदार्पण: [[सिमि सिंग]] (आ), [[स्कॉट कुग्गेलेईज्न]] आणि [[सेथ रॅन्स]] (न्यू). *''न्यू झीलंड संघाचा कर्णधार म्हणून [[टॉम लॅथम]]चा पहिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना.<ref name="LathamCapt">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.bbc.co.uk/sport/cricket/39917223|title=त्रिकोणी मालिका: डब्लिनमध्ये न्यूझीलंडकडून आयर्लंड पराभूत |प्रकाशक= बीबीसी स्पोर्ट |अ‍ॅक्सेसदिनांक=१४ मे २०१७}}</ref> *''[[नायल ओ’ब्रायन]]चे (आ) पहिले आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय शतक.<ref name="2ndODI">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/ireland-tri-series-2017/content/story/1097744.html |title=सँटनर्स फाइव्ह ओव्हरकम्स नायल ओ’ब्रायन्स मेडन सेंच्युरी |प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो |अ‍ॅक्सेसदिनांक=१४ मे २०१७}}</ref> *''[[मिचेल सँटनर]]चे (न्यू) आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामन्यात पहिल्यांदाच पाच बळी.<ref name="2ndODI"/> *''गुण: न्यू झीलंड ४, आयर्लंड ०. }} ===३रा एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १७ मे २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = २५७/९ (५० षटके) | धावा१ = [[सौम्य सरकार]] ६१ (६७) | बळी१ = [[हामिश बेनेट]] ३/३१ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २५८/६ (४७.३ षटके) | धावा२ = [[टॉम लॅथम]] ५४ (६४) | बळी२ = [[मुस्तफिजुर रहमान]] २/३३ (९ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ४ गडी व १५ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1033365.html धावफलक] | स्थळ = [[क्लॉनटर्फ क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] | पंच = [[इयान गोल्ड]] (इं) आणि [[अ‍ॅलन नेल]] (आ) | सामनावीर = [[जेम्स नीशॅम]] (न्यू) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = संपूर्ण सभासदांदरम्यान ह्या मैदानावरील हा पहिलाच सामना.<ref name="full">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/ireland-tri-series-2017/content/story/1098058.html |title=बांगलादेश सीक मेडन अवे विन अगेन्स्ट न्यूझीलंड |प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो |अ‍ॅक्सेसदिनांक=१७ मे २०१७}}</ref> *'' गुण: न्यू झीलंड ४, बांगलादेश ०. }} ===४था एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ मे २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|IRE}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = १८१ (४६.३ षटके) | धावा१ = [[एड जॉयस]] ४६ (७४) | बळी१ = [[मुस्तफिजुर रहमान]] ४/२३ (९ षटके) | धावसंख्या२ = १८२/२ (२७.१ षटके) | धावा२ = [[सौम्य सरकार]] ८७[[नाबाद|*]] (६८) | बळी२ = [[केविन ओ’ब्रायन]] १/२२ (५.१ षटके) | निकाल = बांगलादेश ८ गडी व १३७ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1033367.html धावफलक] | स्थळ = [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] | पंच = [[रोलंड ब्लॅक]] (आ) आणि [[रुचिरा पल्लियागुरूगे]] (श्री) | सामनावीर = [[मुस्तफिजुर रहमान]] (बां) | toss = बांगलादेश, गोलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय पदार्पण: [[सुन्झामुल इस्लाम]] (बां). *''गुण: बांगलादेश ४, आयर्लंड ०. }} ===५वा एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २१ मे २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IRE}} | धावसंख्या१ = ३४४/६ (५० षटके) | धावा१ = [[टॉम लॅथम]] १०४ (१११) | बळी१ = [[पीटर चेस]] २/६९ (८ षटके) | धावसंख्या२ = १५४ (३९.३ षटके) | धावा२ = [[विल्यम पोर्टरफील्ड]] ४८ (५०) | बळी२ = [[मॅट हेन्री]] ३/३६ (८ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड १९० धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1033369.html धावफलक] | स्थळ = [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] | पंच = [[अ‍ॅलन नेल]] (आ) आणि [[जोएल विल्सन]] (WI) | सामनावीर = [[टॉम लॅथम]] (न्यू) | toss = आयर्लंड, गोलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = गुण: न्यू झीलंड ४, आयर्लंड ०. }} ===६वा एकदिवसीय सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २४ मे २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = २७०/८ (५० षटके) | धावा१ = [[टॉम लॅथम]] ८४ (९२) | बळी१ = [[शकिब अल हसन]] २/४१ (८ षटके) | धावसंख्या२ = २७१/५ (४८.२ षटके) | धावा२ = [[तमिम इक्बाल]] ६५ (८०) | बळी२ = [[जीतन पटेल]] २/५५ (१० षटके) | निकाल = बांगलादेश ५ गडी व १० चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1033371.html धावफलक] | स्थळ = [[क्लॉनटर्फ क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] | पंच = [[रोलंड ब्लॅक]] (आ) आणि [[रुचिरा पल्लियागुरूगे]] (श्री) | सामनावीर = [[मुशफिकुर रहिम]] (बां) | toss = बांगलादेश, गोलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = हा बांगलादेशचा न्यू झीलंडविरुद्ध परदेशातील पहिलाच आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय विजय.<ref name="first">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/ireland-tri-series-2017/content/story/1099230.html |title=बांगलादेशचा न्यूझीलंडविरुद्ध परदेशातील पहिलाच विजय |प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो |अ‍ॅक्सेसदिनांक=२४ मे २०१७}}</ref> *''[[महमुदुल्लाह]] हा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय क्रिकेटमध्ये ३,००० धावा करणारा पाचवा बांगलादेशी क्रिकेटपटू.<ref name="first"/> *''गुण: बांगलादेश ४, न्यू झीलंड ०. }} ==संदर्भ आणि नोंदी== {{संदर्भयादी|3}} ==बाह्य दुवे== *[http://www.espncricinfo.com/series/_/id/11122/ireland-tri-nation-series मालिका मुख्यपान - इएसपीएन क्रिकइन्फो] {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१७}} [[वर्ग:इ.स. २०१७ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:आयर्लंड क्रिकेट]] [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] 6ij59ztc484f4q8j0uhz0nw3jxjk5t5 0 212002 2145528 2099134 2022-08-12T08:16:25Z Khirid Harshad 138639 [[बांगलादेशमधील हिंदू धर्म]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[बांगलादेशमधील हिंदू धर्म]] t4jvqcsmsdhoicl9ozczpjdeie8kdvy 0 212006 2145529 1856509 2022-08-12T08:16:38Z Khirid Harshad 138639 [[बांगलादेशामधील हिंदू धर्म]] ला असणारे पुनर्निर्देशन हटविले wikitext text/x-wiki {{संदर्भहीन लेख}} '''बांगलादेशामध्ये हिंदू धर्म''' हा [[इस्लाम]] नंतर दुसऱ्या क्रमांकाचा सर्वात मोठा धर्म आहे. [[भारत]] व [[नेपाळ]] यानंतर [[बांग्लादेश]] हे तिसरे [[हिंदू धर्म]]ीयांची सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले राष्ट्र आहे. बांगलादेशातील २०११ च्या जनगणनेनुसार देशातील एकूण लोकसंख्येत ८.९६% प्रमाण हिंदूंचे असून त्यांची लोकसंख्या १,२४,९२,४२७ एवढी आहे. == वर्षनिहाय हिंदू लोकसंख्या == {{ऐतिहासिक लोकसंख्या |title = बांगलादेशातील हिंदू लोकसंख्या |type = |footnote = *[[बांगलादेशाचे स्वातंत्र्ययुद्ध|बांगलादेशच्या स्वातंत्र्ययुद्धामुळे]] १९७१ ची जणगणना पुढे लांबवली गेली. |align = right |width = |state = |shading = |pop_name = |percentages = |source = |1901 | 9546240 |1911 | 9939825 |1921 | 10176030 |1931 | 10466988 |1941 | 11759160 |1951 | 9239603 |1961 | 9379669 |1974 | 9673048 |1981 | 10570245 |1991 | 11178866 |2001 | 11379000 |2011 | 12492427 }}{{माहितीचौकट हिंदू धर्म}} == चित्रदालन == [[File:Shiva Temple, Puthia, Rajshahi NK (2).jpg|thumbnail|right|शंकराचे मंदिर, पुथिया, [[राजशाही]]]] [[File:Dhakeshwari temple main structure from side by Ragib Hasan.jpg|thumb|right|ढाकेश्वरी राष्ट्रीय मंदिर, [[ढाका]]]] [[File:Roth Procession.jpg|thumb|धमराई येथील रथयात्रा]] [[File:Durgapuja Dhaka JBI.jpg|thumb|ढाकामधील दुर्गापूजा]] == घटणारे हिंदूंचे प्रमाण == {| class="wikitable" |+ ''बांगलादेशमध्ये घटणारी हिंदू लोकसंख्या'' |- ! वर्ष ! टक्केवारी (%) |- | '''१९०१''' | ३३.०० |- | '''१९११''' | ३१.५० |- | '''१९२१''' | ३०.६० |- | '''१९३१''' | २९.४० |- | '''१९४१''' | २८.०० |- | '''१९५१''' | २२.०५ |- | '''१९६१''' | १८.५० |- | '''१९७४''' | १३.५० |- | '''१९८१''' | १२.१३ |- | '''१९९१''' | १०.५१ |- | '''२००१''' | ९.२० |- | '''२०११''' | ८.९६ |} == बाह्य दुवे == {{कॉमन्स वर्ग|Hinduism in Bangladesh|{{लेखनाव}}}} [[वर्ग:बांगलादेश]] [[वर्ग:हिंदू धर्म]] [[वर्ग:देशानुसार हिंदू धर्म]] [[वर्ग:बांगलादेशमधील धर्म|ह]] jhiaoroeclt4hrxl9jqbm6mwr7xazzk 0 212790 2145300 1806617 2022-08-12T05:58:16Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki '''मार्टिन कॉलिन स्नेडन''' ([[२३ नोव्हेंबर]], [[इ.स. १९५८]]:[[माउंट ईडन]], [[न्यू झीलंड]] - ) हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळलेला खेळाडू आहे. हा डाव्या हाताने फलंदाजी आणि उजव्या हाताने मध्यम जलदगती गोलंदजी करीत असे. स्नेडन पेशाने वकील होता. खेळाडू म्हणून निवृत्त झाल्यावर हा [[न्यू झीलंड क्रिकेट]]चा मुख्याधिकारी होता. याचे वडील व भाऊ दोघे प्रथमश्रेणी क्रिकेट आणि काका [[कॉलिन स्नेडन]] न्यू झीलंडकडून एक कसोटी सामना खेळले. {{DEFAULTSORT:स्नेडन, मार्टिन}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:इ.स. १९५८ मधील जन्म]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेटचे मुख्याधिकारी]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 1iswh2hhcqfu6e0vy7z7e2fcs3zazfb 14 212791 2145262 1486965 2022-08-12T05:35:41Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट|मुख्याधिकारी]] hdcz8tzocr9rtkqxy7eqcj2skhe4z89 2145297 2145262 2022-08-12T05:57:34Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेटचे मुख्याधिकारी]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेटचे मुख्याधिकारी]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट|मुख्याधिकारी]] hdcz8tzocr9rtkqxy7eqcj2skhe4z89 0 217503 2145586 2086160 2022-08-12T09:30:04Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा २०१७–१८ | team1_image = Flag of India.svg | team1_name = भारत | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | from_date = २२ ऑक्टोबर | to_date = ७ नोव्हेंबर २०१७ | team1_captain = [[विराट कोहली]] | team2_captain = [[केन विल्यमसन]] | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = 2 | team2_ODIs_won = 1 | team1_ODIs_most_runs = [[विराट कोहली]] (२६३) | team2_ODIs_most_runs = | team1_ODIs_most_wickets = | team2_ODIs_most_wickets = | player_of_ODI_series = | no_of_twenty20s = 3 | team1_twenty20s_won = २ | team2_twenty20s_won = १ | team1_twenty20s_most_runs = | team2_twenty20s_most_runs = | team1_twenty20s_most_wickets = | team2_twenty20s_most_wickets = | player_of_twenty20_series = }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]] २२ ऑक्टोबर २०१७ ते ७ नोव्हेंबर दरम्यान ३ एकदिवसीय आणि ३ आंतरराष्ट्रीय टी२० सामन्यांच्या मालिका खेळण्यासाठी [[भारत]]च्या दौऱ्यावर आला होता. [[भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ]]ने दौऱ्याची अधिकृत घोषणा सप्टेंबर २०१७ला केली. २५ सप्टेंबरला न्यू झीलंडने एकदिवसीय मालिकेसाठी पहिल्या ९ खेळाडूंची यादी जाहीर केली. २ऱ्या एकदिवसीय सामन्याआधी ग्राउंडमन पांडुरंग साळगांवकर यांचा खेळपट्टीशी छेडछाड करत असतानाची चित्रफीत प्रसिद्ध झाली. महाराष्ट्र क्रिकेट मंडळाने त्यांना त्वरित निलंबित केले व सामना पार पडला. == संघ == {| class="wikitable" style="text-align:center; margin:auto" |- !colspan=2|एकदिवसीय सामने !colspan=2|ट्वेंटी२० सामने |- !{{cr|IND}} !{{cr|NZ}} !{{cr|IND}} !{{cr|NZ}} |- style="vertical-align:top" | * [[विराट कोहली]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[रोहित शर्मा]] ([[उपकर्णधार (क्रिकेट)|उक]]) * [[जसप्रित बुमराह]] * [[युझवेंद्र चहल]] * [[शिखर धवन]] * [[महेंद्रसिंग धोणी|महेंद्रसिंग धोनी]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[केदार जाधव]] * [[दिनेश कार्तिक]] * [[भुवनेश्वर कुमार]] * [[मनीष पांडे]] * [[हार्दिक पांड्या]] * [[अक्षर पटेल]] * [[अजिंक्य रहाणे]] * [[शार्दुल ठाकुर]] * [[कुलदीप यादव]] | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[रॉस टेलर]] * [[ट्रेंट बोल्ट]] * [[इंदरबीर सिंग सोधी]] * [[टॉम लेथम]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * <s>[[टॉड ॲस्टल]]</s> * [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] * [[मॅट हेन्री]] * [[मार्टिन गुप्टिल]] * [[हेन्री निकोल्स]] * ॲडम मिल * कोलीन मुनरो * ग्लेन फिलिप्स * [[मिचेल सॅंटनर]] * [[टिमोथी साउथी|टीम साऊदी]] * जॉर्ज वर्कर | * [[विराट कोहली]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[रोहित शर्मा]] ([[उपकर्णधार (क्रिकेट)|उक]]) * [[जसप्रित बुमराह]] * [[युझवेंद्र चहल]] * [[शिखर धवन]] * [[महेंद्रसिंग धोणी|महेंद्रसिंग धोनी]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[श्रेयस अय्यर]] * [[दिनेश कार्तिक]] * [[भुवनेश्वर कुमार]] * [[मनीष पांडे]] * [[हार्दिक पांड्या]] * [[अक्षर पटेल]] * मोहम्मद सिराज * [[आशिष नेहरा]] (फक्त पहिल्या सामन्यासाठी) * [[कुलदीप यादव]] * [[लोकेश राहुल]] | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[रॉस टेलर]] * [[ट्रेंट बोल्ट]] * [[इंदरबीर सिंग सोधी]] * [[टॉम लेथम]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * <s>[[टॉड ॲस्टल]]</s> * [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] * [[मॅट हेन्री]] * [[मार्टिन गुप्टिल]] * [[हेन्री निकोल्स]] * ॲडम मिल * कोलीन मुनरो * ग्लेन फिलिप्स * [[मिचेल सॅंटनर]] * [[टिमोथी साउथी|टीम साऊदी]] * [[टॉम ब्रुस]] |} == दौरे सामने == === १ला एकदिवसीय सराव सामना : भारत अध्यक्षीय संघ वि. [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १७ ऑक्टोबर २०१७ | time = १३:३० | daynight = | संघ१ = भारत अध्यक्षीय संघ {{flagicon|IND}} | धावसंख्या१ = २९५/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २६५ (४७.४ षटके) | संघ२ = {{flagicon|NZ}} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] | धावा१ = [[करुण नायर]] ७८(६४) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ५/३८ (९ षटके) | धावा२ = [[टॉम लेथम]] ५९(६३) | बळी२ = [[शाहबाज नदीम]] ३/४१ (१० षटके) | निकाल = भारत अध्यक्षीय संघ ३० धावांनी विजयी | report = | स्थळ = [[ब्रेबॉर्न स्टेडियम]], [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]] | पंच = [[रोहन पंडित]] (भा) आणि [[कृष्णामाचारी श्रीनीवासन]] (भा) | सामनावीर = | toss = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]], गोलंदाजी | पाऊस = }} === २रा एकदिवसीय सराव सामना : भारत अध्यक्षीय संघ वि. [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | दिनांक = १९ ऑक्टोबर २०१७ | time = १३:३० | daynight = | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] {{flagicon|NZ}} | संघ२ = {{flagicon|IND}} | धावसंख्या१ = ३४३/८ (५० षटके) | धावा१ = [[टॉम लेथम]] १०८(८७) | बळी१ = [[जयदेव उनाडकट]] ३/५७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ३१० (४७.१ षटके) | धावा२ = [[गुरकीरत सिंग]] ६५(४६) | बळी२ = [[मिचेल सॅंटनर]] ३/४४ (७.१ षटके) | निकाल = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] ३३ धावांनी विजयी | report = | स्थळ = [[ब्रेबॉर्न स्टेडियम]], [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]] | पंच = [[रोहन पंडित]] (भा) आणि [[कृष्णामाचारी श्रीनिवासन]] (भा) | motm = | toss = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]], फलंदाजी | rain = | टीपा= एकूण १५ खेळाडू }} == एकदिवसीय मालिका == === १ला एकदिवसीय सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २२ ऑक्टोबर २०१७ | time = १३:३० | daynight = Yes | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = २८०/८ (५० षटके) | धावा१ = [[विराट कोहली]] १२१(१२५) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ४/३५ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २८४/४ (४९ षटके) | धावा२ = [[टॉम लेथम]] १०३[[नाबाद|*]](१०२) | बळी२ = [[हार्दिक पांड्या]] १/४६ (१० षटके) | निकाल = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] ६ गडी व ३ चेंडू राखून विजयी | report = | स्थळ = [[वानखेडे स्टेडियम]], [[मुंबई]], [[महाराष्ट्र]] | पंच = [[मायकेल गॉफ]] (इं) आणि [[सी.के. नंदन]] (भा) | motm = [[टॉम लेथम]] ([[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू]]) | toss = [[भारतीय क्रिकेट संघ|भारत]], फलंदाजी | rain = | टीपा= [[विराट कोहली]]चा ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) हा २००वा एकदिवसीय सामना आणि २००व्या सामन्यात शतक करणारा तो दुसराच फलंदाज आणि त्याने [[एकदिवसीय सामन्यातील विक्रमांची यादी|सर्वाधिक आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय शतकांची यादीत]] दुसरे स्थान पटकाविले.(३१) *''[[टॉम लेथम]] आणि [[रॉस टेलर]] ([[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू]]) यांची २०० धावांची भागीदारी भारताविरुद्ध भारतात दुसऱ्यांदा फलंदाजी करताना केलेली सर्वोच्च भागीदारी आहे. }} === २रा एकदिवसीय सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २५ ऑक्टोबर २०१७ | time = १३:३० | daynight = Yes | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = २३०/९ (५० षटके) | धावा१ = [[हेन्री निकोल्स]] ४२(६२) | बळी१ = [[भुवनेश्वर कुमार]] ३/४५ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २३२/४ (४६ षटके) | धावा२ = [[शिखर धवन]] ६८(८४) | बळी२ = [[ॲडम मिल्ने]] १/२१ (८ षटके) | निकाल = [[भारतीय क्रिकेट संघ|भारत]] ६ गडी व २४ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1120091.html धावफलक] | स्थळ = [[महाराष्ट्र क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], [[पुणे]], [[महाराष्ट्र]] | पंच = [[चेट्टीतोडी शमशुद्दीन]] ([[भारत|भा]]) आणि [[रॉड टकर]] ([[अॉस्ट्रेलिया|ऑ]]) | motm = [[भुवनेश्वर कुमार]] ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) | toss = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]], फलंदाजी | rain = | टीपा = }} === ३रा एकदिवसीय सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ ऑक्टोबर २०१७ | time = १३:३० | daynight = Yes | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ३३७/६ (५० षटके) | धावा१ = [[रोहित शर्मा]] १४७(१३८) | बळी१ = [[मिचेल सॅंटनर]] २/५८ (१० षटके) | धावसंख्या२ = ३३१/७ (५० षटके) | धावा२ = कोलीन मुनरो ७५(६२) | बळी२ = [[जसप्रीत बुमराह]] ३/४७ (१० षटके) | निकाल = [[भारतीय क्रिकेट संघ|भारत]] ६ धावांनी विजयी | report = | स्थळ = [[ग्रीन पार्क]], [[कानपुर]], [[उत्तर प्रदेश]] | पंच = [[अनिल चौधरी]] ([[भारत|भा]]) आणि [[मायकेल गॉफ]] (इं) | motm = [[रोहित शर्मा]] ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) | toss = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]], गोलंदाजी | rain = | टीपा = [[विराट कोहली]] ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) एकदिवसीय सामन्यांमध्ये सर्वात कमी डावात ९,००० धावा करणारा वेगवान फलंदाज ठरला.(१९४ डाव) *''[[रोहित शर्मा]] आणि [[विराट कोहली]] ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) यांनी एकदिवसीय सामन्यांमध्ये त्यांची चौथी द्विशतकीय भागिदारी नोंदवली. }} == टी२० मालिका == === १ला टी२० सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ नोव्हेंबर २०१७ | time = १९:०० | daynight = Yes | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = २०२/३ (२० षटके) | धावा१ = [[शिखर धवन]] ८०(५२) | बळी१ = [[इश सोधी]] २/२५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४९/८ (२० षटके) | धावा२ = [[टॉम लेथम]] ३९(३६) | बळी२ = [[अक्षर पटेल]] २/२० (४ षटके) | निकाल = [[भारतीय क्रिकेट संघ|भारत]] ५३ धावांनी विजयी | report = | स्थळ = [[फिरोजशाह कोटला मैदान]], [[नवी दिल्ली]] | पंच = [[नितिन मेनन]] ([[भारत|भा]]) आणि [[चेट्टीतोडी शमशुद्दीन]] ([[भारत|भा]]) | motm = [[शिखर धवन]] ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) | toss = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]], गोलंदाजी | rain = | टीपा = [[श्रेयस अय्यर]] ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) चे आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण. *''[[आशिष नेहरा]] ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) त्याच्या शेवटच्या आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट सामन्यात खेळला. *''[[शिखर धवन]] आणि [[रोहित शर्मा]] ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) यांनी भारताकडून टी२०तील सर्वोच्च भागीदारी रचली.(१५८ धावा) *''[[भारतीय क्रिकेट संघ|भारतने]] [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंडवर]] टी२०त पहिला विजय मिळवला. }} === २रा टी२० सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ४ नोव्हेंबर २०१७ | time = १९:०० | daynight = Yes | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = १९६/२ (२० षटके) | धावा१ = [[कोलीन मुनरो]] १०९[[नाबाद|*]](५८) | बळी१ = [[युझवेंद्र चहल]] १/३६ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५६/७ (२० षटके) | धावा२ = [[विराट कोहली]] ६५(४२) | बळी२ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ४/३४ (४ षटके) | निकाल = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] ४० धावांनी विजयी | report = | स्थळ = [[सौराष्ट्र क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], [[राजकोट]], [[गुजरात]] | पंच = [[अनिल चौधरी]] ([[भारत|भा]]) आणि [[सी. के. नंदन]] ([[भारत|भा]]) | motm = ([[कोलीन मुनरो]] [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू]]) | toss = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]], फलंदाजी | rain = | टीपा = [[मोहम्मद सिराज]] ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) चे आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण. *''[[कोलीन मुनरो]] ([[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू]]) आंतरराष्ट्रीय टी२०त २ शतके करणारा चौथा तर न्यू झीलंडचा दुसरा फलंदाज ठरला. *''[[विराट कोहली]] ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) टी२०त ७,००० धावा पूर्ण करणारा [[भारतीय क्रिकेट संघ|भारतचा]] पहिलाच फलंदाज ठरला. }} === ३रा टी२० सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ७ नोव्हेंबर २०१७ | time = १९:०० | daynight = Yes | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ६७/५ (८ षटके) | धावा१ = [[मनीष पांडे]] १७(११) | बळी१ = [[टीम साऊदी]] २/१३ (२ षटके) | धावसंख्या२ = ६१/६ (८ षटके) | धावा२ = [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] १७[[नाबाद|*]](१०) | बळी२ = [[जसप्रीत बुमराह]] २/९ (२ षटके) | निकाल = [[भारतीय क्रिकेट संघ|भारत]] ६ धावांनी विजयी | report = | स्थळ = [[ग्रीनफिल्ड आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[तिरुवनंतपुरम]], [[केरळ]] | पंच = [[नितिन मेनन]] ([[भारत|भा]]) आणि [[अनिल चौधरी]] ([[भारत|भा]]) | motm = [[जसप्रीत बुमराह]] ([[भारतीय क्रिकेट संघ|भा]]) | toss = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]], गोलंदाजी | rain = सामना प्रत्येकी ८-८ षटकांचा करण्यात आला | टीपा = ह्या मैदानावरचा हा पहिलाच आंतरराष्ट्रीय सामना होता. *''हे मैदान भारतातले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट सामना आयोजित करणारे ५०वे मैदान ठरले. }} == संदर्भ आणि नोंदी == {{संदर्भयादी|3}} == बाह्यदुवे == * [http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/1120077.html मालिका मुख्यपान – इएसपीन क्रिकइन्फो] {{न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१७-१८}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे}} [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे|न्यू झीलंड]] [[वर्ग:इ.स. २०१७ मधील खेळ]] [[वर्ग:इ.स. २०१७ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|भारत]] [[वर्ग:२०१७ मध्ये भारतीय क्रिकेट]] n9q48cc4p0b98uwy4dzxgsth75hojc4 0 218927 2145572 2101637 2022-08-12T09:21:23Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट wikitext text/x-wiki {{संदर्भहीन लेख}} {{Infobox cricket tournament | name = १९ वर्षांखालील क्रिकेट विश्वचषक, २०१८ | image = | imagesize = | caption = | administrator = [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटन]] | cricket format = [[एकदिवसीय सामने]] | tournament format = साखळी फेरी आणि बाद फेरी | host = {{flagicon|NZ}} [[न्यू झीलंड]] | champions = {{cr19|India}} | count = ४ | participants = १६ | matches = ४८ | attendance = | player of the series = {{flagicon|India}} [[शुभमन गिल]] | most runs = {{flagicon|WIN}} [[ॲलीक अथानाझे]] | most wickets = {{flagicon|India}} [[अनुकुल रॉय]] (१४)<br>{{flagicon|AFG}} [[क्यास अहमद]] (१४)<br>{{flagicon|CAN}} [[फैजल जामखंडी]] (१४) | most succesful = | previous_year = २०१६ | previous_tournament = १९ वर्षांखालील क्रिकेट विश्वचषक, २०१६ | next_year = ''२०२०'' | next_tournament = १९ वर्षांखालील क्रिकेट विश्वचषक, २०२० | website = [http://www.icc-cricket.com/u19-world-cup/ Official website] }} '''१९ वर्षांखालील क्रिकेट विश्वचषक,२०१८''' हा [[१९ वर्षांखालील क्रिकेट विश्वचषक]]तील १२वी स्पर्धा असणार आहे.ही स्पर्धा एकदिवसीय सामना पद्धतीने खेळविली जाणार. १३ जानेवारी २०१८ ते ३ फेब्रुवारी २०१८ दरम्यान खेळविल्या जाणाऱ्या या विश्वचषक स्पर्धेमध्ये वर्षांखालील १६ संघाचा सहभाग होणार आहे.[[न्यू झीलंड]]मध्ये ही स्पर्धा तिसऱ्यांदा खेळविली जाणार आहे. भारताने विश्वचषक ४थ्यांदा जिंकला. == पात्रता == [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती]]चे १० पूर्ण सदस्य आपोआप पात्र ठरले. तर [[नामिबिया १९ वर्षांखालील क्रिकेट संघ|नामिबिया]] २०१६ च्या स्पर्धेत ७वे स्थान मिळाल्यामुळे पात्र ठरला. तर बाकीचे ५ संघ स्थानिक स्पर्धेतुन विश्वचषकासाठी पात्र ठरले. {| class="wikitable" |- ! संघ ! पात्रता |- style="background:#cfc;" | {{cr19|AUS}} | [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती|आय.सी.सी]] पूर्ण सदस्य |- style="background:#cfc;" | {{cr19|BAN}} | [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती|आय.सी.सी]] पूर्ण सदस्य |- style="background:#cfc;" | {{cr19|ENG}} | [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती|आय.सी.सी]] पूर्ण सदस्य |- style="background:#cfc;" | {{cr19|IND}} | [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती|आय.सी.सी]] पूर्ण सदस्य |- style="background:#cfc;" | {{cr19|NZ}} | [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती|आय.सी.सी]] पूर्ण सदस्य, यजमान देश |- style="background:#cfc;" | {{cr19|PAK}} | [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती|आय.सी.सी]] पूर्ण सदस्य |- style="background:#cfc;" | {{cr19|SA}} | [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती|आय.सी.सी]] पूर्ण सदस्य |- style="background:#cfc;" | {{cr19|SL}} | [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती|आय.सी.सी]] पूर्ण सदस्य |- style="background:#cfc;" | {{cr19|WIN}} | [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती|आय.सी.सी]] पूर्ण सदस्य |- style="background:#cfc;" | {{cr19|ZIM}} | [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती|आय.सी.सी]] पूर्ण सदस्य |- style="background:#cfc;" | {{cr19|NAM}} | २०१८ विश्वचषकमध्ये सर्वोच्च दर्जा मिळालेला संल्गन संघ |- style="background:#FF FA CD;" | {{cr19|AFG}} | [[१९ वर्षांखालील आशिया चषक]]चे विजेते.]<ref name="AfgQual">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.tolonews.com/sport/afghanistan-qualifies-u19-wc-2018 |title=अफगाणिस्तान अंडर-१९ क्रिकेट संघाचा विश्वचषकात प्रवेश |प्रकाशक=तोलो न्युज |ॲक्सेसदिनांक=२५ जुलै २०१७|भाषा=इंग्रजी}}</ref> |- style="background:#FF FA CD;" | {{cr19|KEN}} | [[१९ वर्षांखालील आफ्रिका चषक]]चे विजेते |- style="background:#FF FA CD;" | {{cr19|CAN}} | [[१९ वर्षांखालील अमेरिका चषक]]चे विजेते |- style="background:#FF FA CD;" | {{cr19|PNG}} | [[१९ वर्षांखालील पूर्व प्रशांत चषक]]चे विजेते |- style="background:#FF FA CD;" | {{cr19|IRE}} | [[१९ वर्षांखालील युरोप चषक]]चे विजेते |} == संघ == {{मुख्यलेख|२०१८ १९ वर्षांखालील क्रिकेट विश्वचषक संघ}} == मैदाने == या विश्वचषकासाठी एकूण ७ मैदाने निवडली. * [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] * [[रंगियोरा ओव्हल]], [[कैंटरबरी]] * [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[लिंकन]] * [[लिंकन ग्रीन]], [[लिंकन]] * [[क्विंन्सटाऊन क्रिडा संकुल]], [[क्विंन्सटाऊन]] * [[बे ओव्हल]], [[तौरंगा]], [[माऊंट माउंगानुई]] * [[कोबहम ओव्हल]], [[व्हानगरई]] == साखळी सामने == === 'अ' गट === {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=200| संघ !width=20| {{Tooltip|सा|सामने}} !width=20| {{Tooltip|वि|विजय – २ गुण}} !width=20| {{Tooltip|प|पराभव – ० गुण}} !width=20| {{Tooltip|ब|बरोबरी – १ गुण}} !width=20| {{Tooltip|अ|अनिर्णित – १ गुण}} !width=20| '''गुण''' !width=45| {{Tooltip|नेरर|निव्वळ धावगती}} ! style="width:190px;"|{{Abbr | स्थिती | पात्र ठरले}} |- style="background:#cfc;" | style="text-align:left;"|{{cr19|NZ}} || ३ || ३ || ० || ० || ० || '''६''' || +२.५७६ || rowspan=2| बाद फेरीसाठी पात्र |- style="background:#cfc;" | style="text-align:left;"|{{cr19|RSA}} || ३ || २ || १ || ० || ० || '''४''' || +१.१६० |- | style="text-align:left;"|{{cr19|WIN}} || ३ || १ || २ || ० || ० || '''२''' || +०.६६० || rowspan=2| प्लेट व स्थानांकरताच्या फेरीसाठी पात्र |- | style="text-align:left;"|{{cr19|KEN}} || ३ || ० || ३ || ० || ० || '''०''' || -४.२२७ |- |} {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जानेवारी २०१८ | time = १४:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr19-rt|WIN}} | धावसंख्या१ = २३३/८ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २३४/२ (३९.३ षटके) | संघ२ = {{cr19|NZ}} | धावा१ = [[किगन सिमन्स]] ९२[[नाबाद|*]] (१३२) | बळी१ = [[रचिन रविंद्र]] ३/३० (७ षटके) | धावा२ = [[फिन ॲलेन]] ११५ [[नाबाद|*]] (१००) | बळी२ = [[ॲलीक अथानाझे]] १/२२ (४ षटके) | निकाल = {{cr19|NZ}} ८ गडी आणि ६३ चेंडू राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1116894.html धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = अहसान रझा (पाक) आणि [[शॉन जॉर्ज]] (द.आ.) | सामनावीर = [[फिन ॲलेन]] (न्यू झीलंड) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी. | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १४ जानेवारी २०१८ | time = १४:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr19|KEN}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|RSA}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[लिंकन ग्रीन]], [[लिंकन]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १७ जानेवारी २०१८ | time = १४:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr19|NZ}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|KEN}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ =[[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १७ जानेवारी २०१८ | time = १४:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr19|RSA}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|WIN}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[तौरंगा]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २० जानेवारी २०१८ | time = १४:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr19|KEN}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|WIN}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[लिंकन ग्रीन]], [[लिंकन]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २० जानेवारी २०१८ | time = १४:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr19|RSA}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|NZ}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[तौरंगा]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} === 'ब' गट === {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=200| संघ !width=20| {{Tooltip|सा|सामने}} !width=20| {{Tooltip|वि|विजय – २ गुण}} !width=20| {{Tooltip|प|पराभव – ० गुण}} !width=20| {{Tooltip|ब|बरोबरी – १ गुण}} !width=20| {{Tooltip|अ|अनिर्णित – १ गुण}} !width=20| '''गुण''' !width=45| {{Tooltip|नेरर|निव्वळ धावगती}} |- | style="text-align:left;"|{{cr19|IND}} || || || || || || || |- | style="text-align:left;"|{{cr19|AUS}} || || || || || || ' || |- | style="text-align:left;"|{{cr19|ZIM}} || || || || || || || |- | style="text-align:left;"|{{cr19|PNG}} || || || || || || || |- |} {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|PNG}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|ZIM}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[लिंकन ग्रीन]], [[लिंकन]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १४ जानेवारी २०१८ | time = १४:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr19|AUS}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|IND}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[तौरंगा]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ जानेवारी २०१८ | time = १४:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr19|IND}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|PNG}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ =[[बे ओव्हल]], [[तौरंगा]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १७ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|AUS}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|ZIM}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[लिंकन ग्रीन]], [[लिंकन]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|AUS}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|PNG}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[लिंकन ग्रीन]], [[लिंकन]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जानेवारी २०१८ | time = १४:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr19|IND}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|ZIM}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[तौरंगा]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} === 'क' गट === {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=200| संघ !width=20| {{Tooltip|सा|सामने}} !width=20| {{Tooltip|वि|विजय – २ गुण}} !width=20| {{Tooltip|प|पराभव – ० गुण}} !width=20| {{Tooltip|ब|बरोबरी – १ गुण}} !width=20| {{Tooltip|अ|अनिर्णित – १ गुण}} !width=20| '''गुण''' !width=45| {{Tooltip|नेरर|निव्वळ धावगती}} |- | style="text-align:left;"|{{cr19|BAN}} || || || || || || || |- | style="text-align:left;"|{{cr19|ENG}} || || || || || || ' || |- | style="text-align:left;"|{{cr19|NAM}} || || || || || || || |- | style="text-align:left;"|{{cr19|CAN}} || || || || || || || |- |} {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|BAN}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|NAM}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[लिंकन]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १५ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|BAN}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|CAN}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[लिंकन]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १५ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|ENG}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|NAM}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[क्विंन्सटाऊन क्रिडा संकुल]], [[क्विंन्सटाऊन]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|CAN}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|NAM}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[लिंकन]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|BAN}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|CAN}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[क्विंन्सटाऊन क्रिडा संकुल]], [[क्विंन्सटाऊन]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २० जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|CAN}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|ENG}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[क्विंन्सटाऊन क्रिडा संकुल]], [[क्विंन्सटाऊन]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} === 'ड' गट === {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=200| संघ !width=20| {{Tooltip|सा|सामने}} !width=20| {{Tooltip|वि|विजय – २ गुण}} !width=20| {{Tooltip|प|पराभव – ० गुण}} !width=20| {{Tooltip|ब|बरोबरी – १ गुण}} !width=20| {{Tooltip|अ|अनिर्णित – १ गुण}} !width=20| '''गुण''' !width=45| {{Tooltip|नेरर|निव्वळ धावगती}} |- | style="text-align:left;"|{{cr19|PAK}} || || || || || || || |- | style="text-align:left;"|{{cr19|SL}} || || || || || || ' || |- | style="text-align:left;"|{{cr19|AFG}} || || || || || || || |- | style="text-align:left;"|{{cr19|IRE}} || || || || || || || |- |} {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|AFG}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|PAK}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[कोबहम ओव्हल]], [[व्हानगरई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १४ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|IRE}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|SL}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[कोबहम ओव्हल]], [[व्हानगरई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|IRE}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|PAK}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[कोबहम ओव्हल]], [[व्हानगरई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १७ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|AFG}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|SL}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[कोबहम ओव्हल]], [[व्हानगरई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|PAK}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|SL}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[कोबहम ओव्हल]], [[व्हानगरई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} ---- {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २० जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | daynight = | संघ१ = {{cr19|AFG}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr19|IRE}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [धावफलक] | स्थळ = [[कोबहम ओव्हल]], [[व्हानगरई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | notes = }} == प्लेट सामने == === प्लेट : उपांत्यपुर्व फेरी सामने === {{Limited Overs Matches | तारीख = २२ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | संघ१ = क३ | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | संघ२ = ब४ | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | result = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1116918.html धावफलक] | स्थळ = [[लिंकन ग्रीन]], [[लिंकन]] | umpires = | motm = | toss = | notes = }} ----{{Limited Overs Matches | तारीख = २२ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | संघ१ = ब३ | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | संघ२ = क४ | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | result = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1116918.html धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[लिंकन]] | umpires = | motm = | toss = | notes = }} ---- {{Limited Overs Matches | तारीख = २३ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | संघ१ = ड३ | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | संघ२ = अ४ | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | result = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1116918.html धावफलक] | स्थळ = [[लिंकन ग्रीन]], [[लिंकन]] | umpires = | motm = | toss = | notes = }} ---- {{Limited Overs Matches | तारीख = २३ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | संघ१ = अ३ | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | संघ२ = ड४ | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | result = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1116918.html धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[लिंकन]] | umpires = | motm = | toss = | notes = }} ---- === प्लेट : प्लेअॉफ उपांत्य सामने === {{Limited Overs Matches | तारीख = २५ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | संघ१ = अघोषित | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | संघ२ = अघोषित | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | result = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1116918.html धावफलक] | स्थळ = [[रंगियोरा ओव्हल]], [[कैंटरबरी]] | umpires = | motm = | toss = | notes = }} ---- {{Limited Overs Matches | तारीख = २५ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | संघ१ = अघोषित | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | संघ२ = अघोषित | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | result = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1116918.html धावफलक] | स्थळ = [[लिंकन ग्रीन]], [[लिंकन]] | umpires = | motm = | toss = | notes = }} ---- === प्लेट : उपांत्य फेरी सामने === {{Limited Overs Matches | तारीख = २५ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | संघ१ = अघोषित | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | संघ२ = अघोषित | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | result = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1116918.html धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[लिंकन]] | umpires = | motm = | toss = | notes = }} ---- {{Limited Overs Matches | तारीख = २६ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | संघ१ = अघोषित | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | संघ२ = अघोषित | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | result = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1116918.html धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[लिंकन]] | umpires = | motm = | toss = | notes = }} ---- === प्लेट अंतिम सामना === {{Limited Overs Matches | तारीख = २८ जानेवारी २०१८ | time = १०:३० | संघ१ = अघोषित | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | संघ२ = अघोषित | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | result = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1116918.html धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[लिंकन]] | umpires = | motm = | toss = | notes = }} ---- == मुख्य फेरी == ===उपांत्यपुर्व फेरी=== ===प्लेअॉफ उपांत्य फेरी=== ===मुख्य उपांत्य फेरी=== == स्थान फेरी == ===१५व्या स्थानासाठी सामना=== ===१३व्या स्थानासाठी सामना=== ===११व्या स्थानासाठी सामना=== ===७व्या स्थानासाठी सामना=== ===५व्या स्थानासाठी सामना=== ===३ऱ्या स्थानासाठी सामना=== == अंतिम सामना == [[वर्ग:इ.स. २०१८ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] [[वर्ग:१९ वर्षांखालील क्रिकेट विश्वचषक|२०१८]] ogbeqhtv0mman7v1xtig5ny6nx6xpkc 0 220978 2145570 2141621 2022-08-12T09:21:11Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट दौरा | series_name = वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१७–१८ | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = न्यू झीलंड | team2_image = WestIndiesCricketFlagPre1999.svg | team2_name = विंडीज | from_date = २५ नोव्हेंबर २०१७ | to_date = ३ जानेवारी २०१८ | team1_captain = [[केन विल्यमसन]] <small>(कसोटी आणि १ला ए.दि.) </small><br>[[टॉम लेथम]] <small>(२रा व ३रा ए.दि.)</small> | team2_captain = [[जेसन होल्डर]] <small>(कसोटी आणि ए.दि.) </small><br>[[कार्लोस ब्रेथवेट]] <small>(टि२०)</small> | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = 2 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[रॉस टेलर]] (२१६) | team2_tests_most_runs = [[क्रेग ब्रेथवेट]] (२०१) | team1_tests_most_wickets = [[नील वॅग्नर]] (१४) | team2_tests_most_wickets = [[मिगेल कमिन्स]] (७)<br>[[शॅनन गॅब्रियेल]] (७) | player_of_test_series = | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = 3 | team2_ODIs_won = 0 | team1_ODIs_most_runs = [[रॉस टेलर]] (१५३) | team2_ODIs_most_runs = [[इव्हिन लुईस]] (८६) | team1_ODIs_most_wickets = [[ट्रेंट बोल्ट]] (१०) | team2_ODIs_most_wickets = [[शेल्डन कॉटरेल]] (५)<br>[[जेसन होल्डर]] (५) | player_of_ODI_series = [[ट्रेंट बोल्ट]] (न्यू झीलंड) | no_of_twenty20s = 3 | team1_twenty20s_won = | team2_twenty20s_won = | team1_twenty20s_most_runs = | team2_twenty20s_most_runs = | team1_twenty20s_most_wickets = | team2_twenty20s_most_wickets = | player_of_twenty20_series = }} [[वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघ]] नोव्हेंबर २०१७-जानेवारी २०१८ च्या दरम्यान (सध्या) २ कसोटी सामने, ३ एकदिवसीय व ३ टि२० सामने खेळायला [[न्यू झीलंड]]च्या दौऱ्यावर आहे. कसोटी सामन्याच्या आधी ३ दिवसीय सराव सामना खेळवला गेला. [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]]ने कसोटी मालिका २-० ने जिंकली. == संघ == {| class="wikitable" style="text-align:center; margin:auto" |- !colspan=2|कसोटी मालिका !colspan=2|एकदिवसीय सामने !colspan=2|ट्वेंटी२० सामने |- !{{cr|NZ}} !{{cr|WIN}} !{{cr|NZ}} !{{cr|WIN}} !{{cr|NZ}} !{{cr|WIN}} |- style="vertical-align:top" | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[रॉस टेलर]] * [[ट्रेंट बोल्ट]] * [[टॉम ब्लंडेल]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[टॉम लेथम]] * [[लॉकी फर्ग्युसन]] * [[कॉलिन दि ग्रँडहॉम]] * [[मॅट हेन्री]] * [[जीत रावल]] * [[हेन्री निकोल्स]] * [[नील वॅग्नर]] * [[बी.जे. वॅटलिंग]] * [[मिचेल सँटनर]] * [[टिमोथी साउथी|टीम साऊदी]] * जॉर्ज वर्कर | * [[जेसन होल्डर]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[सुनिल आंब्रीस]] * [[देवेंद्र बिशू]] * [[जर्मेन ब्लॅकवूड]] * [[क्रेग ब्रेथवेट]] * [[रॉस्टन चेझ]] * [[मिगेल कमिन्स]] * [[शेन डाउरिच]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) * [[शॅनन गॅब्रियेल]] * [[शिमरॉन हेटमायर]] * [[शई होप]] * [[अल्झारी जोसेफ]] * [[कीरन पॉवेल]] * [[रेमन रिफर]] * [[केमार रोच]] | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[टॉड ॲस्टल]] * [[डग ब्रेसवेल]] * [[नील ब्रुम]] * [[ट्रेंट बोल्ट]] * <s>[[कॉलिन दि ग्रँडहॉम]]</s> * [[लॉकी फर्ग्युसन]] * [[मॅट हेन्री]] * [[टॉम लॅथम]] * [[ॲडम मिल्ने]] * [[कॉलीन मन्रो]] * [[हेन्री निकोल्स]] * [[मिचेल सँटनर]] * [[टिमोथी साउथी|टिम साउथी]] * [[रॉस टेलर]] * [[जॉर्ज वर्कर]] |} कसोटी मालिकेपुर्वी, [[टॉम ब्लंडेल]] आणि [[लॉकी फर्ग्युसन]] या दोघांना [[बी.जे. वॅटलिंग]] व [[टिमोथी साउथी|टिम साउथी]] साठी सहयोगी म्हणून संघात सामिल करून घेतले.<ref name="NZAdds">{{संकेतस्थळ स्रोत |title=ब्लंडेल कसोटी पदार्पणासाठी सज्ज |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-west-indies-2017/content/story/1127185.html |प्रकाशक=ई.एस.पी.एन क्रिकईन्फो |दिनांक=२६ नोव्हेंबर २०१७ |भाषा=इंग्रजी}}</ref>. पण [[टिमोथी साउथी|टिम साउथी]] पहिल्या कसोटीला घरगुती अडचणींमुळे मुकल्याने त्याच्याऐवजी [[जॉर्ज वर्कर]]ला संघात सामिल केले. टिम साउथीला पहिल्या कसोटी दरम्यान पुत्रप्राप्ती झाली. तो दुसऱ्या कसोटीसाठी उपलब्ध झाला. वेस्ट इंडीज कर्णधार [[जेसन होल्डर]]ला षटकांची गती कमी राखल्याने २ऱ्या कसोटीसाठी निलंबीत केले गेले.<ref name="Holder-slow2">{{संकेतस्थळ स्रोत |title=होल्डर हॅमिल्टन कसोटीतून निलंबीत|दुवा=https://www.icc-cricket.com/media-releases/530732 |प्रकाशक=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद|दिनांक=५ डिसेंबर २०१७ |भाषा=इंग्रजी}}</ref> == दौरा सामने == === प्रथम श्रेणी तीनदिवसीय सराव सामना : [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड 'अ']] वि. [[वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघ|विंडीज]] === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २५–२७ नोव्हेंबर २०१७ | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | संघ२ = {{flagicon|NZ}} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड 'अ']] | धावसंख्या१ = ४५१/९घो (९० षटके) | धावा१ = [[सुनिल आंब्रीस]] १५३(१४५) | बळी१ = [[लॉकी फर्ग्युसन]] ५/६७ (१८ षटके) | धावसंख्या२ = २३७ (६१.४ षटके) | धावा२ = [[टॉड ॲस्टल]] ६८(८१) | बळी२ = [[रॉस्टन चेझ]] २/७ (२.४ षटके) | धावसंख्या३ = १८६ (५३ षटके) | धावा३ = [[क्रेग ब्रेथवेट]] ८८(१२४) | बळी३ = [[हामिश बेनेट]] ३/५० (११ षटके) | धावसंख्या४ = ७२/० (२९ षटके) | धावा४ = [[जीत रावल]] ३२[[नाबाद|*]](१०२) | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115792.html धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[लिंकन]] | पंच = [[शॉन हेग]] (न्यू) आणि [[वेन नाईट्स]] (न्यू) | toss = {{cr-rt|WIN}}, फलंदाजी | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = प्रत्येकी १५ खेळाडू (११ फलंदाज, ११ क्षेत्ररक्षक) }} ---- === लिस्ट-अ एकदिवसीय सराव सामना : [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड एकादश]] वि. [[वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघ|विंडीज]] === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ डिसेंबर २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | संघ२ = {{flagicon|NZ}} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड एकादश]] | धावसंख्या१ = २८८ (४८.४ षटके) | धावा१ = [[कायले होप]] ९४(१०१) | बळी१ = [[अनिकेत पारिख]] ४/४७ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २८९/४ (४८.३ षटके) | धावा२ = [[जीत रावल]] १६९(१५०) | बळी२ = [[जेसन होल्डर]] १/४९ (७.५ षटके) | निकाल = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड एकादश]] ६ गडी व ९ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1129670.html धावफलक] | स्थळ = [[कोबहम ओव्हल]] | पंच = जॉन डेम्पसे (न्यू) आणि डेरेक वॉकर (न्यू) | motm = | toss = [[वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघ|विंडीज]], फलंदाजी | rain = | टीपा= एकूण १२ खेळाडू. (१२ फलंदाज, १२ क्षेत्ररक्षक) }} == कसोटी मालिका == ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १–५ डिसेंबर २०१७ | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = १३४ (४५.४ षटके) | धावा१ = [[कीरन पॉवेल]] ४२ (७९) | बळी१ = [[नील वॅग्नर]] ७/३९ (१४.४ षटके) | धावसंख्या२ = ५२०/९घो (१२७ षटके) | धावा२ = [[टॉम ब्लंडेल]] १०७[[नाबाद|*]] (१८०) | बळी२ = [[केमार रोच]] ३/८५ (२२ षटके) | धावसंख्या३ = ३१९ (१०६ षटके) | धावा३ = [[क्रेग ब्रेथवेट]] ९१ (२२१) | बळी३ = [[मॅट हेन्री]] ३/५७ (२४ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = न्यू झीलंड एक डाव आणि ६७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115793.html धावफलक] | स्थळ = [[बेसिन रिझर्व]], [[वेलिंग्टन]] | पंच = [[इयान गोल्ड]] (इं) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | पाऊस = | सामनावीर = [[नील वॅग्नर]] (न्यू) | टिपा = कसोटी पदार्पण : [[टॉम ब्लंडेल]] (न्यू) आणि [[सुनिल आंब्रीस]] (विं) *''[[सुनिल आंब्रीस]] (विं) पहिल्या चेंडूवर [[हिट विकेट]] होणारा ६वा खेळाडू ठरला आणि याच पद्धतीने कसोटी पदार्पणाच्या सामन्यात बाद होणारा पहिला खेळाडू ठरला.<ref name="AmbrisHW">{{संकेतस्थळ स्रोत |title=आंब्रीस पदार्पणातच पहिल्या चेंडूवर हिट विकेट झाला. अनोखा विक्रम|दुवा=https://www.stuff.co.nz/sport/cricket/99451434/West-Indies-Sunil-Ambris-makes-history-with-hit-wicket-golden-duck-on-test-debut |प्रकाशक=स्टफ |दिनांक=१ डिसेंबर २०१७|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[नील वॅग्नर]] (न्यू) याचे ३९ धावात ७ बळी हे आकडे न्यू झीलंडच्या गोलंदाजातर्फे ४थ्या क्रमांकाचे सर्वोत्तम आकडे आहेत. *''[[रॉस टेलर]] (न्यू) याने [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्रथम श्रेणी]]त १०,००० तर आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मध्ये १४,००० धावा पूर्ण केल्या. *''[[कॉलिन दि ग्रँडहॉम]]ने (न्यू) त्याच्या कसोटी कारकीर्दीतील पहिले शतक झळकाविले.<ref name="Colin100">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/series/17952/report/1115793/day/2/|title=दि ग्रँडहॉम च्या ७१ चेंडुतील शतकाने न्यूझीलंडकडे भक्कम आघाडी |प्रकाशक=ई.एस.पी.एन क्रिकईन्फो|दिनांक=२ डिसेंबर २०१७|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[टॉम ब्लंडेल]]ने (न्यू) त्याच्या कसोटी कारकीर्दीतील पहिले शतक झळकाविले. }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ९–१३ डिसेंबर २०१७ | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावसंख्या१ = ३७३ (१०२.२ षटके) | धावा१ = [[जीत रावल]] ८४ (१५७) | बळी१ = [[शॅनन गॅब्रियेल]] ४/११९ (२५ षटके) | धावसंख्या२ = २२१ (६६.५ षटके) | धावा२ = [[क्रेग ब्रेथवेट]] ६६ (११६) | बळी२ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ४/७३ (२०.५ षटके) | धावसंख्या३ = २९१/८घो (७७.४ षटके) | धावा३ = [[रॉस टेलर]] १०७[[नाबाद|*]](१९८) | बळी३ = [[मिगेल कमिन्स]] ३/६९ (१७ षटके) | धावसंख्या४ = २०३ (६३.५ षटके) | धावा४ = [[रॉस्टन चेझ]] ६४ (९८) | बळी४ = [[नील वॅग्नर]] ३/४२ (१५ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड २४० धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115794.html धावफलक] | स्थळ = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]] | पंच = [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | motm = [[रॉस टेलर]] (न्यू) | toss = वेस्ट इंडीज, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = कसोटी पदार्पण : [[रेमन रिफर]] (विं) *''[[क्रेग ब्रेथवेट]] (विं) वेस्ट इंडीज चे [[वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघनायक|३७वा कसोटी कर्णधार]] बनला. *''[[सुनिल आंब्रीस]] (विं) सलग २ कसोटींमध्ये [[हिट विकेट]] होणारा जगातला एकमेव खेळाडू ठरला. *''[[ट्रेंट बोल्ट]] (न्यू) याने २००वा कसोटी बळी घेतला. }} == एकदिवसीय मालिका == ===१ला एकदिवसीय सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २० डिसेंबर २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | धावसंख्या१ = २४८/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २४९/५ (४६ षटके) | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावा१ = [[इव्हिन लुईस]] ७६ (१००) | बळी१ = [[डग ब्रेसवेल]] ४/५५ (८ षटके) | धावा२ = [[जॉर्ज वर्कर]] ५७ (६६) | बळी२ = [[जेसन होल्डर]] २/५२ (९ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ५ गडी आणि २४ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115795.html धावफलक] | स्थळ = [[कोबहम ओव्हल]], [[वानगेरई]] | पंच = [[ख्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[चेट्टीतोडी शमशुद्दीन]] (भा) | सामनावीर = [[डग ब्रेसवेल]] (न्यू झीलंड) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय पदार्पण : [[टॉड ॲस्टल]] (न्यू), [[रॉन्सफोर्ड बिटन]] आणि [[शिमरन हेटमेयर]] (दोघही विं) }} ===२रा एकदिवसीय सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २३ डिसेंबर २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | धावसंख्या१ = ३२५/६ (५० षटके) | धावसंख्या२ = १२१ (२८ षटके) | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावा१ = [[हेन्री निकोल्स]] ८३[[नाबाद|*]] (६२) | बळी१ = [[शेल्डन कॉटरेल]] ३/६२ (१० षटके) | धावा२ = [[एशले नर्स]] २७ (३३) | बळी२ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ७/३४ (१० षटके) | निकाल = न्यू झीलंड २०४ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115796.html धावफलक] | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | पंच = [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) आणि [[वेन नाईट्स]] (न्यू) | सामनावीर = [[ट्रेंट बोल्ट]] (न्यू) | toss = वेस्ट इंडीज, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = [[ट्रेंट बोल्ट]] (न्यू) १०० एकदिवसीय बळी घेणारा न्यू झीलंडचा १६वा गोलंदाज ठरला. *''न्यू झीलंडचा वेस्ट इंडिज वरील धावांच्या बाबतीत सर्वात मोठा विजय होता. }} ===३रा एकदिवसीय सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २६ डिसेंबर २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | धावसंख्या१ = १३१/४ (२३ षटके) | धावसंख्या२ = ९३/९ (२३ षटके) | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावा१ = [[रॉस टेलर]] ४७[[नाबाद|*]] (५४) | बळी१ = [[शेल्डन कॉटरेल]] २/१९ (६ षटके) | धावा२ = [[जेसन होल्डर]] ३४ (२१) | बळी२ = [[मिचेल सँटनर]] ३/१५ (५ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ६६ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115797.html धावफलक] | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | पंच = [[क्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[चेट्टीतोडी शमशुद्दीन]] (भा) | सामनावीर = [[मिचेल सँटनर]] (न्यू) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी | पाऊस = पावसामुळे सामना प्रत्येकी २३ षटकांचा करण्यात आला. | टीपा = वेस्ट इंडिज च्या डावात पाऊस आल्यामुळे त्यांना डकवर्थ-लुईस पद्धत वापरून २३ षटकांमध्ये १६६ धावांचे लक्ष्य देण्यात आले. }} == टी२० मालिका == === १ला टी२० सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ डिसेंबर २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | धावसंख्या१ = १८७/७ (२० षटके) | धावसंख्या२ = १४० (१९ षटके) | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावा१ = [[ग्लेन फिलीप्स]] ५५ (४०) | बळी१ = [[कार्लोस ब्रेथवेट]] २/३८ (४ षटके) | धावा२ = [[आंद्रे फ्लेचर]] २७ (२५) | बळी२ = [[सेथ रँस]] ३/३० (४ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ४७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115798.html धावफलक] | स्थळ = [[सॅक्स्टन ओव्हल]], [[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]] | पंच = [[क्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[वेन नाईट्स]] (न्यू) | सामनावीर = [[ग्लेन फिलीप्स]] (न्यू) | toss = वेस्ट इंडिज, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण : [[शाय होप]] (विं) , [[सेथ रँस]] (न्यू) आणि [[अनारु किचन]] (न्यू) *''ह्या मैदानावरचा हा पहिलाच आंतरराष्ट्रीय टी२० सामना (पुरूष) होता *''[[टीम साऊदी]] (न्यू) याने टी२०त कर्णधार पदार्पण केले }} ---- === २रा टी२० सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ जानेवारी २०१८ | time = ११:३० भारतीय प्रमाणवेळ | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | धावसंख्या१ = १०२/४ (९ षटके) | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावा१ = [[कोलिन मुन्रो]] ६६ (२३) | बळी१ = [[अँशले नर्स]] १/१३ (२ षटके) | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामन्याचा निकाल लागला नाही | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115799.html धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = [[क्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[शॉन हेग]] (न्यू) | सामनावीर = | toss = वेस्ट इंडिज, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण : [[शिमरॉन हेटमेयर]] (विं) }} ---- === ३रा टी२० सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ जानेवारी २०१८ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115800.html धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = | सामनावीर = | toss = | पाऊस = }} == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] [[वर्ग:इ.स. २०१७ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:इ.स. २०१८ मधील क्रिकेट]] mhuqa1k8otju6r155azao5g98frh68a 0 221090 2145600 1806625 2022-08-12T09:38:10Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = टॉम ब्लंडेल | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = थॉमस ऑकलंड ब्लंडेल | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = १ | महिनाजन्म = ९ | वर्षजन्म = १९९० | स्थान_जन्म = [[वेलिंग्टन]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने ऑफ-ब्रेक | विशेषता = यष्टीरक्षक | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = १ डिसेंबर | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = २०१७ | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = {{cr|WIN}} | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''थॉमस ऑकलंड ब्लंडेल''' ([[१ सप्टेंबर]], [[इ.स. १९९०|१९९०]]:[[वेलिंग्टन]], [[न्यू झीलँड]] - ) हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:ब्लंडेल, टॉम}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] pbhhah8es7hscaqurcz9gkx6oe745fa 2145619 2145600 2022-08-12T09:46:51Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = टॉम ब्लंडेल | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = थॉमस ऑकलंड ब्लंडेल | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = १ | महिनाजन्म = ९ | वर्षजन्म = १९९० | स्थान_जन्म = [[वेलिंग्टन]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने ऑफ-ब्रेक | विशेषता = यष्टीरक्षक | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = १ डिसेंबर | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = २०१७ | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = {{cr|WIN}} | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''थॉमस ऑकलंड ब्लंडेल''' ([[१ सप्टेंबर]], [[इ.स. १९९०|१९९०]]:[[वेलिंग्टन]], [[न्यू झीलँड]] - ) हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:ब्लंडेल, टॉम}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 0t94v5pgn8dkvgkqpjq8ao1iq42igra 0 221092 2145599 1915755 2022-08-12T09:38:05Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = लॉकी फर्ग्युसन | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = लॅकलान हॅमंड फर्ग्युसन | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = १३ | महिनाजन्म = ६ | वर्षजन्म = १९९१ | स्थान_जन्म = [[ऑकलंड]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने जलद | विशेषता = गोलंदाज | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = ४ डिसेंबर | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = २०१६ | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = {{cr|AUS}} | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = ७ | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''लॅकलान हॅमंड''' ''लॉकी'' '''फर्ग्युसन''' ([[१३ जून]], [[इ.स. १९९१|१९९१]]:[[ऑकलंड]], [[न्यू झीलँड]] - ) हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:फर्ग्युसन, लॉकी}} [[वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] mwiyn9iqqge6syocl5ic3jzds00mhkv 2145617 2145599 2022-08-12T09:46:43Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेटपटू संपूर्ण माहिती | नाव = लॉकी फर्ग्युसन | female = | image = | देश= न्यू झीलँड | देश_इंग्लिश_नाव = New Zealand | पूर्ण नाव = लॅकलान हॅमंड फर्ग्युसन | उपाख्य = | living = true | दिनांकजन्म = १३ | महिनाजन्म = ६ | वर्षजन्म = १९९१ | स्थान_जन्म = [[ऑकलंड]] | देश_जन्म = [[न्यू झीलँड]] | heightft = | heightinch = | heightm = | फलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने | गोलंदाजीची पद्धत = उजव्या हाताने जलद | विशेषता = गोलंदाज | international = true | कसोटी सामना पदार्पण दिनांक = | कसोटी सामना पदार्पण वर्ष = | कसोटी सामना पदार्पण विरुद्ध = | कसोटी सामने = | शेवटचा कसोटी सामना दिनांक = | शेवटचा कसोटी सामना वर्ष = | शेवटचा कसोटी सामना विरुद्ध = | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण दिनांक = ४ डिसेंबर | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण वर्ष = २०१६ | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना पदार्पण विरुद्ध = {{cr|AUS}} | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने = ७ | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना दिनांक = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना वर्ष = | शेवटचा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना विरुद्ध = | एकदिवसीय शर्ट क्र = | T२०Iपदार्पण दिनांक = | T२०Iपदार्पणवर्ष = | T२०Iपदार्पण विरुद्ध = | T२०Icap = | lastT२०Iदिनांक= | lastT२०Iवर्ष = | lastT२०Iagainst = | T२०Ishirt= | संघ१ = | वर्ष१ = | संघ क्र.१ = ५६ | संघ२ = | वर्ष२ = | संघ३ = | वर्ष३ = | चेंडू = balls | columns = ४ | column१ = [[कसोटी सामना|कसोटी]] | सामने१ = | धावा१ = | फलंदाजीची सरासरी१ = | शतके/अर्धशतके१ = | सर्वोच्च धावसंख्या१ = | चेंडू१ = | बळी१ = | गोलंदाजीची सरासरी१ = | ५ बळी१ = | १० बळी१ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी१ = | झेल/यष्टीचीत१ = | column२ = [[एकदिवसीय क्रिकेट|ए.सा.]] | सामने२ = | धावा२ = | फलंदाजीची सरासरी२ = | शतके/अर्धशतके२ = | सर्वोच्च धावसंख्या२ = | चेंडू२ = | बळी२ = | गोलंदाजीची सरासरी२ = | ५ बळी२ = | १० बळी२ = | सर्वोत्तम गोलंदाजी२ = | झेल/यष्टीचीत२ = / | column३ = [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] | सामने३ = | धावा३ = | फलंदाजीची सरासरी३ = | शतके/अर्धशतके३ = / | सर्वोच्च धावसंख्या३ = | चेंडू३ = | बळी३ = | गोलंदाजीची सरासरी३ = | ५ बळी३ = | १० बळी३ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी३ = | झेल/यष्टीचीत३ = | column४ = [[लिस्ट अ क्रिकेट|लिस्ट अ]] | सामने४ = | धावा४ = | फलंदाजीची सरासरी४ = | शतके/अर्धशतके४ = ०/० | सर्वोच्च धावसंख्या४ = | चेंडू४ = | बळी४ = | गोलंदाजीची सरासरी४ = | ५ बळी४ = | १० बळी४ = ० | सर्वोत्तम गोलंदाजी४ = / | झेल/यष्टीचीत४ = ०/– | दिनांक= १८ ऑगस्ट | वर्ष = २०१६ | source = }} '''लॅकलान हॅमंड''' ''लॉकी'' '''फर्ग्युसन''' ([[१३ जून]], [[इ.स. १९९१|१९९१]]:[[ऑकलंड]], [[न्यू झीलँड]] - ) हा {{cr|NZL}}कडून आंतरराष्ट्रीय [[क्रिकेट]] खेळणारा खेळाडू आहे. {{Stub-न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू}} {{DEFAULTSORT:फर्ग्युसन, लॉकी}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] m86d1q44v2w2ip1bjw6cshllwp74hna 2 221868 2145112 2006902 2022-08-11T14:47:43Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{DISPLAYTITLE:<span>सदस्य:</span><span style="color:#FF1493; font-family:Tahoma; text-shadow:grey 0.2em 0.2em 0.4em">'''अरविंद धरेप्पा बगले'''</span>}} मी अरविंद धरेप्पा बगले, माझा [[शिक्षण]] [[बी.एस्सी., एम सी ए]], एम.ए. जनसंज्ञापन व पत्रकारिता (मास मास कम्युनिकेशन आणि जर्नलिझम) (एम.जे.) ही (मास्टर डिग्री) पदवी प्रथम श्रेणी मधून [[पुण्यशलोक अहिल्यादेवी होळकर सोलापूर विद्यापीठ, सोलापूर]] येथून पूर्ण केला आहे. या बरोबर मी सोलापुरातील प्रतिष्ठित सोनी कॉलेज येथे सन २००७ पासून कॉम्पुटर विभागामध्ये असिस्टंट प्रोफेसर म्हणून कार्यरत आहे. {{माहितीचौकट व्यक्ती | चौकट_रुंदी = | नाव = श्री. अरविंद धरेप्पा बगले | चित्र = [[File:ArvindBagale.jpg|thumb|Asst. Prof. Arvind Dhareppa Bagale]] | चित्रशीर्षक = [[सोलापूर]] २०१७ मधील फोटो | चित्रशीर्षक_पर्याय = | जन्मनाव = योगिनाथ | जन्म_दिनांक = {{जन्म दिनांक आणि वय|1984|6|1|df=y}} | जन्म_स्थान = [[चवड्याळ]], इंडी तालुका, [[विजयपूर जिल्हा]] | मृत्यू_दिनांक = | मृत्यू_स्थान = | मृत्यू_कारण = | कलेवर_सापडलेले_स्थान = | चिरविश्रांतिस्थान = | चिरविश्रांतिस्थान_अक्षांश_रेखांश = | निवासस्थान = सैफुल, विजापूर रोड, सोलापूर | राष्ट्रीयत्व = [[भारतीय]] | टोपणनावे = प्रेम | वांशिकत्व = लिंगायत | नागरिकत्व = भारतीय | शिक्षण = बी.एससी., एम.सी.ए., एम.ए. जनसंज्ञापन व पत्रकारिता (एम.जे.), पुण्यशलोक अहिल्यादेवी होळकर सोलापूर विद्यापीठ, सोलापूर) | प्रशिक्षणसंस्था = डी.बी.एफ. दयानंद कॉलेज, सोलापूर | पेशा = | कारकीर्द_काळ = मराठी विकिपीडिया:<br /> २ जानेवारी २०१८ ते आजपर्यंत | मालक = | प्रसिद्ध_कामे = | मूळ_गाव = चिंचपूर, तालुका: दक्षिण सोलापूर, जिल्हा: सोलापूर | पगार = | निव्वळ_मालमत्ता = | उंची = ५.६ इंच | वजन = ८२ किलो | ख्याती = शिस्तबद्ध शिक्षक, लोकप्रिय शिक्षक | पदवी_हुद्दा = सहाय्यक प्राध्यापक | कार्यकाळ = डी. एच. बी. सोनी महाविद्यालय, सोलापूर <br /> १५ जून २००७ पासून ते आजपर्यंत | पूर्ववर्ती = | परवर्ती = | राजकीय_पक्ष = | विरोधक = | संचालकमंडळ = ड्रीम फाऊंडेशन, सोलापूर | धर्म = [[हिंदू लिंगायत]] | जोडीदार = सौ. स्मिता अरविंद बगले | अपत्ये = १ मुलगी - कु. ईश्वरी अरविंद बगले | वडील = श्री. धरेप्पा (मुतण्णा) भिमशा बगले | आई = सौ. महादेवी धरेप्पा बगले | बहीण = सुमंगला धरेप्पा बगले | भाऊ = रविंद्र धरेप्पा बगले | भाऊंचेजोडीदार = सौ. रश्मी रविंद्र बगले | भाऊंचेअपत्ये = १ मुलगी - कु. रुही रविंद्र बगले | नातेवाईक = | पुरस्कार = डॉ.ए.पी.जे. अब्दुल कलाम - ड्रीम फौंडेशनच्या वतीने ड्रीम टिचर इनस्पायर अवॉर्ड २०१६ चा पुरस्कार मिळालं., चव्हाण मोटर्स तर्फ "बेस्ट टीचर अवॉर्ड" २०१५ चा पुरस्कार मिळालं | निवड = | स्वाक्षरी = | स्वाक्षरीशीर्षक_पर्याय = | संकेतस्थळ = [https://www.facebook.com/arvindbagale2004 फेसबुक] | तळटिपा = | संकीर्ण = }} {|style="width:237px; border:2px solid #99B3FF; float: right;" |align="left" | |- |{{सदस्य भारतीय विकिपीडियन}} |- |{{User India}} |- |{{User Wikipedian for|year=2018|month=01|day=2|wikibirthday=no|sc=y}} |- |{{सदस्य महाराष्ट्र}} |- |{{सदस्य सोलापूर}} |- |{{सकोबो|mr|मराठी|'''मराठी'''}} |- |{{User mr}} |- |{{User mr-3}} |- |{{User hi-3}} |- |{{User en-2}} |- <tr><td>{{हिंदुस्तानी संगीताचा रसिक}}<tr><td> |} * मी जून २००७ पासून सोनी महाविद्यालयात कॉम्पुटर विभागामध्ये लॅब सहाय्यक म्हणून सुरवात केले. * या दरम्यान मी डिप्लोमा इन अनिमेशन हा कोर्स पुणे येथे पूर्ण केले. सन २००८ ते २०११ पर्यंत मी भारती विद्यापीठ, सोलापूर येथे [[एम.सी.ए.]] पूर्ण केले. * सन २०११ जुन पासून मी असिस्टंट प्रोफेसर म्हणून सोलापुरातील नामवंत महाविद्यालय देशभक्त हरिनारायण बंकटलाल सोनी महाविद्यालय, सोलापूर येथे कार्यरत आहे. * सन २०१७-२०१९ दरम्यान एम.ए. जनसंज्ञापन व पत्रकारिता (मास मास कम्युनिकेशन आणि जर्नलिझम) (एम.जे.) ही (मास्टर डिग्री) पदवी प्रथम श्रेणी मधून पुण्यशलोक अहिल्यादेवी होळकर सोलापूर विद्यापीठ,सोलापूर येथून पूर्ण केला आहे. * मला माझ्याकडे असलेला ज्ञान इतरांना द्यायला खूप आवडतो. मला समाजासाठी काय तरी जगावेगळं करून दाखवायचं आहे. * आता पर्यंत मी समजासाठी ३० वेळा रक्तदान केलोय. मला विद्यार्थी बनून ज्ञान संपादन करायला खूप आवडतो. * मला जन्मभर विद्यार्थी बनून राहायचा आहे आणि भारतीय समाजासाठी, मायबोली भाषा वापरून विविध विषयावर लेखाचे संपादन करायचं आहे. * माझ्या जवळ असलेलं ज्ञानकोश मी माझ्या देशातील व जगातील लोकासाठी देण्याचं संकल्प केलेला आहे. * <big>'''आपणांसी जे जे ठावे, ते इतरांसी सांगावे; शहाणे करोनी सोडावे, सकलजन.'''</big> यायुक्ती प्रमाणे मी काम करत आहे. '''दिसामाजी काहीतरी ते लिहावे। प्रसंगी अखंडित वाचीत जावे।।''' - '''समर्थ रामदास स्वामी''' <br> '''भाषा-''' मराठी, कन्नड, हिंदी, इंग्रजी<br> '''भ्रमणध्वनी नंबर : ९८२२५५२७७२<br> '''वाचण्याकरिता आवडीचे विषय-''' नवीन तंत्रज्ञान, पर्यावरण , तत्त्वज्ञान, समाजशास्त्र, अध्यात्मिक<br> '''लिहिण्याकरिता आवडीचे विषय-''' प्रेम कविता, फमिली ड्रामा, विज्ञान , सामाजिक चळवळी, कायदे, अध्यात्मिक, नवीन तंत्रज्ञान, प्रोग्रम्मिंग लँग्वेज<br> '''इंटरनेटचा वापर मुख्यत्वे''' - घरून, प्रवासात, कामकरत असताना.<br> '''ब्राऊजर -''' गूगल क्रोम, फायर फ़ोक्स == बार्नस्टार == [[Image:Working_Man's_Barnstar.png|मराठी विकिपिडीयावरील योगदानाबद्दल|center|frame]] नमस्कार, आपण आज मराठी विकिपीडियावर ३२६५ संपादनांचा टप्पा पार केला त्या बद्दल आपले मनपूर्वक अभिनंदन ...! मराठी विकिपिडीयावरील योगदानाबद्दल सर्व विकिपिडीयन्सतर्फे हा '''बार्नस्टार''' . पुढील संपादनासाठी शुभेच्छा. --[[User:Sandesh9822|'''<span style="background color: black; color: orange">संदेश</span><span style="color: blue"> हिवाळे</span>'''<span style="color: green"></span>]]^{[[User talk:Sandesh9822|<span style="color: maroon">चर्चा</span>]]} १९:२६, २५ फेब्रुवारी २०२० (IST) '''My Websites:''' * https://arvindbagale.com/ * * https://sites.google.com/view/arvindbagale/home * * https://sites.google.com/view/arvindbagaletechnology/home =='''मी लिहिलेले साहित्य'''== # [https://mr.wikipedia.org/s/4005 विकिक्वोट्स]* # [[शिवयोगी श्री सिद्धरामेश्वर सोलापूर]] # [[श्री सिद्धरामेश्वर यांनी स्थापन केलेली ६८ लिंगे]] # [[श्रेष्ठ संत बसवेश्वर]] # [https://mr.wikipedia.org/s/3xwg विकिपीडिया:मराठी भाषा पंधरवड्यानिमित्त विकिपीडिया कार्यशाळा - जनसंज्ञापन विभाग,सोलापूर विद्यापीठ- मंगळवार दि. २ जानेवारी २०१८] # [https://mr.wikipedia.org/s/3u6t शिवाजी जयंती किंवा शिव जयंती] # [https://mr.wikipedia.org/s/4053 शिवकालीन शस्त्रभांडार] # [[लिंगायत धर्म]] # [[ए.पी.जे. अब्दुल कलाम]] # [https://mr.wikipedia.org/s/3zqx प्रशिक्षक प्रशिक्षण कार्यशाळा, पुणे - दि.२४ व २५ फेब्रुवारी २०१८] # [[महात्मा गांधी जयंती]] # [[स्वामी विवेकानंद]] # [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]] # [[अब्राहम लिंकन]] # [[अल्बर्ट आइन्स्टाइन]] # [[रतन टाटा]] # [[धीरूभाई अंबानी]] # [[बिल गेट्स]] # [[सचिन तेंडुलकर]] # [[स्टीव्ह जॉब्स]] # [[कल्पना चावला]] # [[बेंजामिन फ्रैंकलिन]] # [[व.पु. काळे]] # [[वॉरन बफे]] # [[चार्ली चॅप्लिन]] # [[आर्य चाणक्य]] # [[सुंदर पिचाई]] # [[सत्या नाडेला]] # [[कॉम्‍प्‍यूटर नेटवर्क]] # [[कॉम्प्युटर नेटवर्क टोपॉलॉजी]] # [[संगणक नेटवर्क]] # [[सी शार्प (आज्ञावली भाषा)]] # [[यूपीएससी एमपीएससी स्पर्धा परीक्षा मार्गदर्शन]] # [[पायथॉन (आज्ञावली भाषा)]] # [[जावा (आज्ञावली भाषा)]] # [[लिनक्स]] # [[पीएचपी]] # [[महाजाल]] # [[माहिती तंत्रज्ञान कायदा]] # [[सोशल नेटवर्क सेवा]] # [[व्हिज्युअल बेसिक डॉट नेट]]* # [[प्रगत जावा (आज्ञावली भाषा)]]* # [[बेटी बचाओ, बेटी पढाओ योजना]] # [[भारत छोडो आंदोलन]] # [[सायमन कमिशन]] # [[आझाद हिंद फौज]] # [[जालियनवाला बाग हत्याकांड]] # [[सुभाषचंद्र बोस]] # [[विनायक दामोदर सावरकर]] # [[काळेपाणी]] # [[बंगालची फाळणी]] # [[स्वराज पक्ष]] # [[समाजसुधारकांची वृत्तपत्रे]] # [[महाराष्ट्रातल्या वृत्तपत्रांचा इतिहास]] # [https://mr.wikipedia.org/s/491c मराठी भाषा पंधरवड्यानिमित्त विकिपीडिया कार्यशाळा - जनसंज्ञापन विभाग, सोलापूर विद्यापीठ (२०१९)-दि. ११ जानेवारी २०१९] # [[दिव्य मराठी सोलापूर]] # [[दिनमित्र]] # [[नवा काळ]] # [[समता (वृत्तपत्र)]] # [[मराठा (मराठी वृत्तपत्र)]] # [https://mr.wikipedia.org/s/4bq3 विकिपीडिया:पत्रकारिता व जनसंज्ञापन विभाग, पुण्यश्लोक अहिल्यादेवी होळकर सोलापूर विद्यापीठ प्रकल्प-३ मे २०१९] # [https://meta.wikimedia.org/wiki/CIS-A2K/Events/Train_the_Trainer_Program/2019?fbclid=IwAR0RwEsErWE16Uh9TZzeoTIUk7jpNQpIij2yyKrCpmBxJb_zts-Y2WylYxg प्रशिक्षक प्रशिक्षण कार्यक्रम - Train the Trainer Program - 31 May, 1 & 2 June 2019 -Visakhapatnam- Vizag -State- Andhra Pradesh -Venue: Fairfield by Marriott] #[[विलियम बॅफिन]] #[[विकिपीडिया:विकिपीडिया कार्यशाळा - जनसंज्ञापन विभाग, सोलापूर विद्यापीठ (जुलै २०१९)]] == प्रोजेक्ट टायगर लेखन स्पर्धा २०१९ == #[[मी टू मोहीम]] #[[भारतीय राज्यघटना - कलम ३७०]] #[[रक्तदानाचे महत्व]] #[[राष्ट्रीय नागरिकत्व दुरुस्ती विधेयक, २०१९]] #[[सवर्ण आरक्षण विधेयक, २०१९]] #[[सत्यमेव जयते वॉटर कप स्पर्धा]] #[[महारोगी सेवा समिती]] #[[भूषण हर्षे]] #[[पाणी फाउंडेशन]] #[[दिगंत आमटे]] #[[आनंदवन]] #[[मूळव्याध]] #[[नाळ (चित्रपट)]] #[[महाराष्ट्र विधानपरिषद]] #[[भगत सिंह कोश्यारी]] #[[डॉ. मृणालिनी फडणवीस]] #[[रॉबर्ट क्लाइव्ह]] #[[तारक मेहता]] #[[अश्विन सुंदर]] #[[बाळासाहेब विखे पाटील]] #[[एम.जी.के. मेनन]] == विकिपीडिया आशियाई महिना २०१९ == [https://tools.wmflabs.org/fountain/editathons/asian-month-2019-mr विकिपीडिया आशियाई महिना] ==Laptop== [https://meta.wikimedia.org/wiki/Growing_Local_Language_Content_on_Wikipedia_(Project_Tiger_2.0)/Support/Laptops Growing Local Language Content on Wikipedia (Project Tiger 2.0)/Support/Laptops] ==Internet == [https://meta.wikimedia.org/wiki/Growing_Local_Language_Content_on_Wikipedia_(Project_Tiger_2.0)/Support/Internet Growing Local Language Content on Wikipedia (Project Tiger 2.0)/Support/Internet] == २,००० संपादनाचा टप्पा == सध्या मराठी विकिपीडिया मध्ये एकूण लेख ८५+ आणि लेखांची एकूण संपादन संख्या २,६३४+ आहे. आपल्या पाठिंब्यासाठी धन्यवाद...!! [[वर्ग:महाराष्ट्रातील विकिपीडियन]] [[वर्ग:२००० पेक्षा जास्त संपादने केलेले सदस्य]] [[वर्ग:संगणक अभियांत्रिकी]] 8haozsqzrnqy3y3a4qktmrzuhc3l3gq 0 225465 2145565 2141631 2022-08-12T09:20:43Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = इंग्लंड क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१७-१८ | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = न्यू झीलंड | team2_image = Flag of England.svg | team2_name = इंग्लंड | from_date = २५ फेब्रुवारी २०१८ | to_date = ३ एप्रिल २०१८ | team1_captain = [[केन विल्यमसन]]<br>[[टिमोथी साउथी|टिम साउदी]] <small>(२रा ए.दि.)</small> | team2_captain = [[आयॉन मॉर्गन]] <small>(ए.दि.)</small><br>[[ज्यो रूट]] <small>(कसोटी)</small> | no_of_ODIs = 5 | team1_ODIs_won = | team2_ODIs_won = | team1_ODIs_most_runs = | team2_ODIs_most_runs = | team1_ODIs_most_wickets = | team2_ODIs_most_wickets = | player_of_ODI_series = | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = | team2_tests_won = | team1_tests_most_runs = | team2_tests_most_runs = | team1_tests_most_wickets = | team2_tests_most_wickets = | player_of_test_series = }} [[इंग्लंड क्रिकेट संघ|इंग्लंड]] फेब्रुवारी मध्ये २ कसोटी आणि ५ एकदिवसीय सामने खेळण्यासाठी [[न्यू झीलंड]]चा दौरा करणार आहे. हा दौरा [[ट्रान्स-टास्मॅन तिरंगी मालिका, २०१७–१८|ट्रान्स-टास्मॅन तिरंगी मालिका]]नंतर लागोलाग होणार आहे.<ref name="Fixtures">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://icc-live.s3.amazonaws.com/cms/media/about_docs/547c2a4d42a86-Copy%20of%20Copy%20of%20FTP%202015%20to%202019%20as%20at%20Nov%202014.pdf |title=भविष्यातील क्रिकेट दौरे |दिनांक=१६ जानेवारी २०१६ |प्रकाशक=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटना}}</ref> ऑगस्ट २०१७ मध्ये न्यू झीलंड क्रिकेट बोर्डाने [[ईडन पार्क]]वरची कसोटी दिवस-रात्र खेळविण्याचा निर्णय घेतला.<ref name="Aug17">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/newzealand/content/story/1118039.html |title=ईडन पार्क पहिली दिवस-रात्र आयोजित करण्यासाठी सज्ज |दिनांक=२८ ऑगस्ट २०१७ |प्रकाशक=ई.एस.पी.एन क्रिकईन्फो}}</ref> ==संघ== {| class="wikitable" style="text-align:center; margin:auto" !colspan=2|एकदिवसीय मालिका !colspan=2|कसोटी मालिका |- !{{cr|NZ}} !{{cr|ENG}}<ref name=ENGODI>{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा= https://www.ecb.co.uk/news/612247?utm_source=FBPAGE&utm_medium=England%20Cricket&utm_content=100000142987241+&utm_campaign=Other%20Campaigns| title= इंग्लंड संघ: एकदिवसीय मालिका| प्रकाशक=इंग्लंड व वेल्स क्रिकेट बोर्ड| दिनांक=१ फेब्रुवारी २०१८}}</ref> !{{cr|NZ}} !{{cr|ENG}}<ref name="EngTest">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/22029623/livingstone-named-new-zealand-ballance-pays-price |title= इंग्लंड संघ: कसोटी मालिका | प्रकाशक=इंग्लंड व वेल्स क्रिकेट बोर्ड| दिनांक=११ जानेवारी २०१८}}</ref> |- style="vertical-align:top" | | * [[आयॉन मॉर्गन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[सॅम बिलिंग्स]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[जोस बटलर]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[मोईन अली]] * [[जॉनी बेअरस्टो]] * [[टॉम कुरन]] * [[ॲलेक्स हेल्स]] * [[क्रेग ओवरटन]] * <s>[[लियाम प्लंकेट]]</s> * [[आदिल रशीद]] * [[ज्यो रूट]] * [[जेसन रॉय]] * [[बेन स्टोक्स]] * [[डेव्हिड विली]] * [[क्रिस वोक्स]] * [[मार्क वूड]] | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[टॉम लेथम]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) | * [[ज्यो रूट]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[जॉनी बेअरस्टो]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[मोईन अली]] * [[जेम्स ॲंडरसन]] * [[स्टुअर्ट ब्रॉड]] * [[ॲलास्टेर कूक]] * [[मॅसन क्रेन]] * [[बेन फोक्स]] * [[लियाम लिविंगस्टोन]] * [[डेव्हिड मलान]] * [[क्रेग ओवरटन]] * [[बेन स्टोक्स]] * [[मार्क स्टोनमन]] * [[जेम्स व्हिन्स]] * [[क्रिस वोक्स]] * [[मार्क वूड]] |} == एकदिवसीय मालिका == === १ला एकदिवसीय सामना === {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २५ फेब्रुवारी २०१८ | time = १४:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | धावसंख्या१ = २८४/८ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २८७/७ (४९.२ षटके) | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[जोस बटलर]] ७९ (६५) | बळी१ = [[मिचेल सॅंटनर]] २/५४ (१० षटके) | धावा२ = [[रॉस टेलर]] ११३ (११६) | बळी२ = [[बेन स्टोक्स]] २/४३ (८ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} ३ गडी आणि ४ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115775.html धावफलक] | स्थळ = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन]] | पंच = [[शॉन हेग]] (न्यू) आणि [[रुचिरा पलियागुरूगे]] (श्री) | सामनावीर = [[रॉस टेलर]] (न्यू झीलंड) | पाऊस = | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | टीपा = [[रॉस टेलर]] (न्यू) एकदिवसीय सामन्यात ७,००० धावा करणारा न्यू झीलंडचा तिसरा फलंदाज ठरला. *''[[टॉम लेथम]] (न्यू) ने २,००० एकदिवसीय धावा पूर्ण केल्या. *''[[क्रिस वोक्स]] (इं) याने १००वा एकदिवसीय बळी घेतला. }} === २रा एकदिवसीय सामना === {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ फेब्रुवारी २०१८ | time = १४:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = २२३ (४९.४ षटके) | धावसंख्या२ = २२५/४ (३७.५ षटके) | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावा१ = [[मिचेल सॅंटनर]] ६३[[नाबाद|*]] (५२) | बळी१ = [[मोईन अली]] २/३३ (१० षटके) | धावा२ = [[बेन स्टोक्स]] ६३[[नाबाद|*]] (७४) | बळी२ = [[ट्रेंट बोल्ट]] २/४६ (८ षटके) | निकाल = {{cr|ENG}} ६ गडी आणि ७१ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115776.html धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = [[वेन नाईट्स]] (न्यू) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | सामनावीर = [[बेन स्टोक्स]] (इंग्लंड) | पाऊस = | toss = इंग्लंड, गोलंदाजी | टीपा = [[मार्क चैपमॅन]] (न्यू) याने हांग कांग संघाकडून आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट खेळल्यानंतर न्यू झीलंडकडून एकदिवसीय पदार्पण केले. *''[[टिमोथी साउथी|टिम साउदी]] (न्यू) याने [[न्यू झीलँड क्रिकेट संघनायक|न्यू झीलंडसाठी कर्णधार म्हणून पदार्पण केले.]] *''[[मिचेल सॅंटनर]] (न्यू) चा हा ५०वा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना. }} === ३रा एकदिवसीय सामना === {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ मार्च २०१८ | time = १४:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | धावसंख्या१ = २३४ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २३०/८ (५० षटके) | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावा१ = [[आयॉन मॉर्गन]] ४८ (७१) | बळी१ = [[इश सोधी]] ३/५३ (१० षटके) | धावा२ = [[केन विल्यमसन]] ११२[[नाबाद|*]] (१४३) | बळी२ = [[मोईन अली]] ३/३६ (१० षटके) | निकाल = {{cr|ENG}} ४ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115777.html धावफलक] | स्थळ = [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]] | पंच = [[वेन नाईट्स]] (न्यू) आणि [[रूचिरा पलियागुरूगे]] (श्री) | सामनावीर = [[मोईन अली]] (इंग्लंड) | पाऊस = | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | टीपा = [[केन विल्यमसन]] (न्यू) ५,००० एकदिवसीय धावा जलदगतीने पूर्ण करणारा न्यू झीलंडचा पहिलाच तर जगातला पाचवा खेळाडू ठरला. }} === ४था एकदिवसीय सामना === {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ७ मार्च २०१८ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | धावसंख्या१ = ३३५/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ३३९/५ (४९.३ षटके) | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[जॉनी बेअरस्टो]] १३८ (१०६) | बळी१ = [[इश सोधी]] ४/५८ (१० षटके) | धावा२ = [[रॉस टेलर]] १८१[[नाबाद|*]] (१४७) | बळी२ = [[टॉम कुरन]] २/५७ (८.३ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} ५ गडी आणि ३ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115778.html धावफलक] | स्थळ = [[युनिव्हर्सिटी ओव्हल]], [[ड्युनेडिन]] | पंच = [[शॉन हेग]] (न्यू) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | सामनावीर = | पाऊस = | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी. | टीपा = }} === ५वा एकदिवसीय सामना === {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १० मार्च २०१८ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115779.html धावफलक] | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | पंच = | सामनावीर = | पाऊस = | toss = | टीपा = }} == दौरा सामना == === प्रथम श्रेणी तीनदिवसीय सराव सामना : न्यू झीलंड एकादश वि इंग्लंड === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १४-१६ मार्च २०१८ | daynight = Y | संघ१ = {{flagicon|NZL}} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड एकादश]] | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = | report = [ धावफलक] | स्थळ = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन]] | पंच = | toss = | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} == कसोटी मालिका == === १ली कसोटी === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २२-२६ मार्च २०१८ | daynight = Y | संघ१ = {{cr|NZL}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115780.html धावफलक] | स्थळ = [[ईडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | पंच = | toss = | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} === २री कसोटी === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ३० मार्च-३ एप्रिल २०१८ | संघ१ = {{cr|NZL}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1115781.html धावफलक] | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | पंच = | toss = | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:इ.स. २०१८ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] 6qcx3dq0p39y5yjb6419qy436ey051l 0 230784 2145275 2106485 2022-08-12T05:43:29Z अभय नातू 206 /* संदर्भ */ wikitext text/x-wiki {{ माहितीचौकट खेळाडू | मथळापट्टी_रंग = geography | नाव = हिमा दास | चित्र = Hima Das Tampere 2018 (cropped).jpg | चित्र_रुंदी = | चित्र_शीर्षक = | जन्मनाव = | पूर्णनाव = हिमा दास | टोपणनाव = | राष्ट्रीयत्व = [[भारतीय]] | निवासस्थान = धिंग,नागाव,[[आसाम]] | जन्म_दिनांक = {{जन्म दिनांक आणि वय|2000|1|9}} | जन्म_स्थान = | मृत्यू_दिनांक = | मृत्यू_स्थान = | उंची = | वजन = | संकेतस्थळ = | देश = [[भारत]] | खेळ = [[मैदानी खेळ]] | खेळांतर्गत_प्रकार = [[४०० मीटर धावणे]] | महाविद्यालयीन_संघ = | क्लब = | संघ = | व्यावसायिक_पदार्पण = | प्रशिक्षक = निपुण दास | वैयक्तिक_उत्कृष्ट = '''४०० मीटर''': ५०.७९ ([[२०१८ आशियाई खेळ]])<br/> | निवृत्ती = | प्रशिक्षित = | जागतिक = | प्रादेशिक = | राष्ट्रीय = | ऑलिंपिक = | पॅरालिंपिक = | सर्वोच्च_मानांकन = |show-medals= yes | पदकसाचे = {{MedalTableTop}} {{MedalCountry | भारत }} {{MedalSport|महिला [[४०० मी. धावणे]]}} {{Medal|Competition|[[२०१८ आशियाई खेळ|२०१८ आशियाई क्रीडा स्पर्धा]]}} {{Medal|Silver|[[२०१८ आशियाई क्रीडा स्पर्धा]]|महिला - ४०० मीटर धावणे}} {{Medal|Silver|[[२०१८ आशियाई क्रीडा स्पर्धा]]| मिश्र रीले ४ X ४०० मीटर}} {{Medal|Gold|[[२०१८ आशियाई क्रीडा स्पर्धा]]|महिला रीले ४ X ४०० मीटर }} {{MedalCompetition|IAAF जागतिक २० वर्षांखालील अजिंक्यपद स्पर्धा}} {{MedalGold|IAAF जागतिक २० वर्षांखालील अजिंक्यपद स्पर्धा|महिला ४०० मीटर}} {{MedalCompetition|२०१९ मधील विविध स्पर्धा}} {{MedalGold|पोझनान ॲथलेटिक्स ग्रांप्री, [[पोलंड]]|महिला २०० मीटर}} {{MedalGold|कुत्नो ॲथलेटिक्स स्पर्धा, [[पोलंड]]|महिला २०० मीटर}} {{MedalGold|टाबोर स्पर्धा, चेक प्रजासत्ताक|महिला २०० मीटर}} {{MedalGold|क्लादनो स्पर्धा, चेक प्रजासत्ताक|महिला २०० मीटर}} {{MedalGold|नोव मेस्टो ग्रांप्री, चेक प्रजासत्ताक|महिला ४०० मीटर}} }} '''हिमा दास''' (जन्म :[[जानेवारी ९|९ जानेवारी]], [[इ.स. २०००|२०००]]) ही एक भारतीय धावपटू आहे. २०१८ मध्ये फिनलँडमध्ये वर्ल्ड ज्युनियर ॲथलेटिक्स चॅम्पियनशिपसाठी झालेल्या स्पर्धेत तिने '''सुवर्णपदक''' मिळवले. या स्पर्धेत सुवर्णपदक मिळविणारी ती पहिली भारतीय आहे. '''हिमा दास'''चे टोपणनाव धिंग एक्सप्रेस आहे. तिने जकार्ता, इंडोनेशिया येथे झालेल्या २०१८ आशियाई खेळांमध्ये ५०.७९ सेकंदांच्या वेळेसह ४०० मीटर्समध्ये सध्याचा भारतीय राष्ट्रीय विक्रम केला आहे. IAAF वर्ल्ड U२० चॅम्पियनशिपमध्ये ट्रॅक इव्हेंटमध्ये सुवर्णपदक जिंकणारी ती '''पहिली भारतीय ऍथलीट''' आहे. राज्याच्या एकात्मिक क्रीडा धोरणांतर्गत तिची आसाम पोलिसांमध्ये पोलीस उपअधिक्षक (डीएसपी) म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. ==सुरुवातीचे जीवन== हिमा दासचा जन्म [[आसाम]] राज्यातील नागाव जिल्ह्यातील धिंगजवळील कंधुलिमारी गावात झाला. तिचे वडील रणजित आणि आई जोनाली हे भातशेती करतात. ती चार भावंडांमध्ये सर्वांत लहान आहे. तिने धिंग पब्लिक स्कूलमध्ये शिक्षण घेतले.आणि लहान वयात [[फुटबॉल]] खेळायला सुरुवात केली. ती आपल्या शाळेत मुलांबरोबर फुटबॉल खेळत असे. तिला फुटबॉलमध्ये कारकीर्द घडवायची होती. पुढे, जवाहर नवोदय विद्यालयाचे शारीरिक शिक्षण प्रशिक्षक श्यामशुल हक यांच्या सूचनेवरून हिमा दासने खेळ बदलला आणि धावपटू म्हणून प्रशिक्षण घेण्यास सुरुवात केली. ती कमी व मध्यम अंतराच्या शर्यतींमध्येच भाग घेत असे. श्यामशुल हक यांनी तिचा नागाव स्पोर्ट्‌स असोसिएशनच्या गौरीशंकर रॉय यांच्याशी परिचय करून दिला. हिमा दास नंतर आंतर-जिल्हा स्पर्धेसाठी पात्र ठरली आणि तिने या क्रीडा स्पर्धांत दोन सुवर्ण पदके जिंकली. आसाम सरकारने तिच्या कामगिरीची दखल घेऊन पोलीस उपअधिक्षपदी तिची नियुक्ती केली आहे.<ref>https://kheliyad.com/farrata-runner-hima-das-made-dsp/</ref> ==कारकीर्द== ===२० वर्षांखालील जागतिक ॲथलेटिक्स स्पर्धा=== जुलै २०१८ मध्ये फिनलंड येथे झालेल्या २० वर्षांखालील जागतिक ॲथलेटिक्स स्पर्धेत हिमा दासने ४०० मीटर धावण्याच्या स्पर्धेत सुवर्णपदक मिळवले.अशी कामगिरी करणारी ती पहिली भारतीय महिला ठरली.तिने ५१.४६ सेकंदांची वेळ नोंदवली.या कामगिरीमुळे ती प्रकाशझोतात आली.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://abpmajha.abplive.in/sports/athlete-hima-das-wins-womens-400m-at-world-u20-championships-latest-update-561600|title=भारतीय धावपटू हिमा दासचा जागतिक स्पर्धेत 'सुवर्ण'विक्रम|last=टीम|first=एबीपी माझा वेब|access-date=2018-09-02|language=MR}}</ref> ===[[२०१८ आशियाई खेळ]]=== ==== ४०० मीटर धावणे ==== २०१८ साली [[जकार्ता]], [[इंडोनेशिया]] येथे भरलेल्या आशियाई क्रीडा स्पर्धेत पदार्पणातच हिमाने ४०० मीटर धावण्याच्या शर्यतीत रौप्य पदक मिळवले. ५०.७९ सेकंदात ही शर्यत पूर्ण करून तिने राष्ट्रीय विक्रम सुद्धा नोंदवला.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.loksatta.com/krida-news/asian-games-2018-hima-das-muhammed-anas-gold-in-athletics-saina-nehwal-pv-sindhu-in-action-today-day-8-1738511/?#liveblogstart|title=Asian Games 2018 : भारतीय धावपटूंची ‘सुवर्ण’संधी हुकली; हिमा दास, मोहम्मद अनास, द्युतीचंदला रौप्य|date=2018-08-26|work=Loksatta|access-date=2018-08-27|language=mr-IN}}</ref> ==== ४ X ४०० मीटर धावणे मिश्र रीले ==== २०१८ साली [[जकार्ता]], [[इंडोनेशिया]] येथे भरलेल्या आशियाई क्रीडा स्पर्धेत पहिल्यांदाच समाविष्ट करण्यात आलेल्या मिश्र रिले स्पर्धेत हिमा दास, एम.आर.पुवम्मा,मुहम्मद अनस, राजीव आरोकीया यांच्या संघाने रौप्य पदक पटकावले.[https://www.business-standard.com/article/news-ians/india-wins-silver-in-mixed-4x400m-relay-118082801174_1.html] ==== ४ X ४०० मीटर धावणे महिला रीले ==== २०१८ साली [[जकार्ता]], [[इंडोनेशिया]] येथे भरलेल्या आशियाई क्रीडा स्पर्धेत हिमा दास, एम.आर.पुवम्मा,सरीता गायकवाड,[[व्ही.के.विस्मया]] यांच्या संघाने सुवर्णपदक मिळवले.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.loksatta.com/krida-news/asian-games-2018-4-x-400-metre-relay-women-won-golden-1741383/|title=Asian Games 2018 : भारतीय महिलांची सोनेरी कामगिरी, रिलेमध्ये मिळवले सुवर्णपदक|date=2018-08-30|work=Loksatta|access-date=2018-09-02|language=mr-IN}}</ref> == जुलै २०१९ मधील हिमाचे सुवर्णयश== *२ जुलै : पोझनान ॲथलेटिक्स ग्रांप्री, पोलंड - २०० मी. (२३.९५ सेकंद) *७ जुलै : कुत्नो ॲथलेटिक्स स्पर्धा, पोलंड - २०० मी. (२३.९७ से.) *१३ जुलै : क्लादनो स्पर्धा, चेक प्रजासत्ताक - २०० मी. (२३.४३ से.) *१७ जुलै : टाबोर स्पर्धा, चेक प्रजासत्ताक - २०० मी. (२३.२५ से.) *२० जुलै : नोव मेस्टो ग्रांप्री, चेक प्रजासत्ताक - ४०० मी. (५२.०९ सेकंद)<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.saamana.com/hima-das-grabs-5th-gold-of-month/|title=हिमा दासची घोडदौड सुरुच; महिनाभरात पटकावले पाचवे सुवर्णपदक {{!}} Saamana (सामना)|last=saamana.com|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2019-07-25}}</ref> == पुरस्कार == २०१८ मध्ये हिमाला भारत सरकारने अर्जुन पुरस्कार दिला.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.thehindu.com/sport/national-sports-awards-2018-full-list-of-winners-of-khel-ratna-arjuna-awards-dronacharya-awards/article25038907.ece|title=National Sports Awards 2018: full list of winners of Khel Ratna, Arjuna Awards, Dronacharya Awards|last=Desk|first=The Hindu Net|date=2018-09-25|work=The Hindu|access-date=2018-09-26|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} {{DEFAULTSORT:दास, हिमा}} [[वर्ग:इ.स. २००० मधील जन्म]] [[वर्ग:हयात भारतीय व्यक्ती]] [[वर्ग:भारतीय महिला धावपटू]] [[वर्ग:स्त्री चरित्रलेख]] [[वर्ग:२०१८ आशियाई क्रीडा स्पर्धेतील पदक विजेते]] [[वर्ग:अर्जुन पुरस्कारविजेते]] cnc5lzvnj6mm3ecv57ph5npey9dnr6s 0 230846 2145516 1999538 2022-08-12T08:09:20Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = बांग्लादेश क्रिकेट संघ वेस्ट इंडिज आणि अमेरिकेमध्ये | team1_image = WestIndiesCricketFlagPre1999.svg | team1_name = वेस्ट इंडिज | team2_image = Flag of Bangladesh.svg | team2_name = बांग्लादेश | from_date = २८ जून | to_date = ५ ऑगस्ट २०१८ | team1_captain = [[जेसन होल्डर]] | team2_captain = [[शाकिब अल हसन]] <small>(कसोटी)</small><br>[[मशरिफ बिन मूर्तझा|मशरफे मोर्ताझा]] <small>(ए.दि.)</small> | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = | team2_tests_won = | team1_tests_most_runs = | team2_tests_most_runs = | team1_tests_most_wickets = | team2_tests_most_wickets = | player_of_test_series = | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = | team2_ODIs_won = | team1_ODIs_most_runs = | team2_ODIs_most_runs = | team1_ODIs_most_wickets = | team2_ODIs_most_wickets = | player_of_ODI_series = | no_of_twenty20s = 3 | team1_twenty20s_won = | team2_twenty20s_won = | team1_twenty20s_most_runs = | team2_twenty20s_most_runs = | team1_twenty20s_most_wickets = | team2_twenty20s_most_wickets = | player_of_twenty20_series = }} [[बांगलादेश क्रिकेट संघ]]ाने जून-ऑगस्ट २०१८ दरम्यान २ [[कसोटी सामने]], ३ [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने]] व ३ [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने]] खेळण्यासाठी [[वेस्ट इंडीज]]च्या दौऱ्यावर गेला होता. ट्वेंटी२० मालिकेतील शेवटचे दोन सामने [[फ्लोरिडा]]त खेळविण्यात आले. वेस्ट इंडीजने कसोटी मालिका २-० ने जिंकली. बांगलादेशने एकदिवसीय व ट्वेंटी२० मालिका दोन्ही २-१ अश्या जिंकल्या. == सराव सामने == === दोन-दिवसीय सामना : वेस्ट इंडीज अध्यक्षीय एकादश वि. बांगलादेश === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २८-२९ जून २०१८ | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{flagicon|WIN}} [[वेस्ट इंडीज|वेस्ट इंडीज अध्यक्षीय एकादश]] | धावसंख्या१ = ४०३ (८४.२ षटके) | धावा१ = [[तमिम इक्बाल]] १२५ (१६५) | बळी१ = [[अल्झारी जोसेफ]] ४/५३ (१५ षटके) | धावसंख्या२ = ३१०/८ (८५ षटके) | धावा२ = [[शिमरॉन हेटमायर]] १२३ (१३८) | बळी२ = [[अबू जायेद]] २/३९ (१३ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित. | स्थळ = [[स्टॅनफोर्ड क्रिकेट मैदान]], [[ॲंटिगा]] | पंच = [[कार्ल टकेट]] (विं)) आणि [[जॉयल विल्सन]] (विं) | सामनावीर = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1146716.html धावफलक] | toss = बांगलादेश, फलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = }} === ५० षटकांचा सामना : वेस्ट इंडीज विद्यापीठ उप-प्राचार्य एकादश वि. बांगलादेश === {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जुलै २०१८ | time = १४:०० | daynight = Y | संघ१ = [[वेस्ट इंडीज|वेस्ट इंडीज विद्यापीठ उप-प्राचार्य एकादश]] | धावसंख्या१ = २२७/९ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २३०/६ (४३.३ षटके) | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावा१ = [[यान्नीक ऑट्टले]] ५८ (७७) | बळी१ = [[मोसद्देक हुसैन]] ४/१४ (१० षटके) | धावा२ = [[मुशफिकूर रहिम]] ७५[[नाबाद|*]] (७०) | बळी२ = [[रोव्हमन पॉवेल]] २/३२ (७ षटके) | निकाल = {{cr|BAN}} ४ गडी आणि ३९ चेंडू राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1146719.html धावफलक] | स्थळ = [[सबाइना पार्क]], [[जमैका]] | पंच = पॅट्रीक गस्टर्ड आणि ख्रिस्तोफर टेलर | सामनावीर = | पाऊस = | toss = वेस्ट इंडीज विद्यापीठ उप-प्राचार्य एकादश, फलंदाजी. | टीपा = }} == कसोटी मालिका == === १ली कसोटी === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ४-८ जुलै २०१८ | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावसंख्या१ = ४३ (१८.४ षटके) | धावा१ = [[लिटन दास]] २५ (५३) | बळी१ = [[केमार रोच]] ५/८ (५ षटके) | धावसंख्या२ = ४०६ (१३७.३ षटके) | धावा२ = [[क्रेग ब्रेथवेट]] १२१ (२९१) | बळी२ = [[अबू जायेद]] ३/८४ (२६.३ षटके) | धावसंख्या३ = १४४ (४०.२ षटके) | धावा३ = [[नुरुल हसन]] ६४ (७४) | बळी३ = [[शॅनन गॅब्रियेल]] ५/७७ (१२ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = {{cr|WIN}} एक डाव आणि २१९ धावांनी विजयी. | स्थळ = [[सर व्हिव्हियन रिचर्ड्‌स स्टेडियम]], [[ॲंटिगा|नॉर्थ साऊंड]] | पंच = [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) आणि [[रिचर्ड केटलबोरो]] (इं) | सामनावीर = [[केमार रोच]] (वेस्ट इंडीज) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1146717.html धावफलक] | toss = वेस्ट इंडीज, गोलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = [[अबू जायेद]] (बां) याने कसोटी पदार्पण केले. *''बांगलादेशची कसोटीमधील सर्वात निचांकी धावसंख्या. }} === २री कसोटी === {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १२-१६ जुलै २०१८ | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = ३५४ (११२ षटके) | धावा१ = [[क्रेग ब्रेथवेट]] ११० (२७९) | बळी१ = [[मेहेदी हसन]] ५/९३ (२९ षटके) | धावसंख्या२ = १४९ (४६.१ षटके) | धावा२ = [[तमिम इक्बाल]] ४७ (१०५) | बळी२ = [[जेसन होल्डर]] ५/४४ (१०.१ षटके) | धावसंख्या३ = १२९ (४५ षटके) | धावा३ = [[रॉस्टन चेझ]] ३२ (६०) | बळी३ = [[शाकिब अल हसन]] ६/३३ (१७ षटके) | धावसंख्या४ = १६८ (४२ षटके) | धावा४ = [[शाकिब अल हसन]] ५४ (८१) | बळी४ = [[जेसन होल्डर]] ६/५९ (१३ षटके) | निकाल = {{cr|WIN}} १६६ धावांनी विजयी. | स्थळ = [[सबाइना पार्क]], [[जमैका]] | पंच = [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) आणि [[एस. रवी]] (भा) | सामनावीर = [[जेसन होल्डर]] (वेस्ट इंडीज) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1146718.html धावफलक] | toss = बांगलादेश, गोलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = [[किमो पॉल]] (विं) याने कसोटी पदार्पण केले. }} == आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका == === १ला सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २२ जुलै २०१८ | time = ०९:३० | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावसंख्या१ = २७९/४ (५० षटके) | धावा१ = [[तमिम इक्बाल]] १३०[[नाबाद|*]] (१६०) | बळी१ = [[देवेंद्र बिशू]] २/५२ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २३१/९ (५० षटके) | धावा२ = [[शिमरॉन हेटमायर]] ५२ (७८) | बळी२ = [[मशरिफ बिन मूर्तझा|मशरफे मोर्ताझा]] ४/३७ (१० षटके) | निकाल = {{cr|BAN}} ४८ धावांनी विजयी. | स्थळ = [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] | पंच = [[एस. रवी]] (भा) आणि [[जॉयल विल्सन]] (विं) | सामनावीर = [[तमिम इक्बाल]] (बांगलादेश) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1146720.html धावफलक] | toss = बांगलादेश, फलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = [[तमिम इक्बाल]] आणि [[शाकिब अल हसन]] यांची २०७ धावांची भागीदारी ही बांगलादेशकरता दुसऱ्या गड्यासाठी केलेली सर्वोत्तम तर एकदिवसीय सामन्यात वेस्ट इंडीजविरूद्ध कोणत्याही गड्यासाठी केलेली सर्वोत्तम भागीदारी आहे. *''[[तमिम इक्बाल]]ने (बां) बांगलादेशतर्फे खेळताना एकदिवसीय सामन्यात सर्वात धिम्या गतीने शतक बनविले (१४६ चेंडूत). *''वेस्ट इंडीजविरूद्ध वेस्ट इंडीजमध्येच एकदिवसीय सामन्यातील बांगलादेशची सर्वोच्च धावसंख्या. }} === २रा सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २५ जुलै २०१८ | time = १४:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|WIN}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = २७१ (४९.३ षटके) | धावा१ = [[शिमरॉन हेटमायर]] १२५ (९३) | बळी१ = [[रूबेल होसेन]] ३/६१ (९ षटके) | धावसंख्या२ = २६८/६ (५० षटके) | धावा२ = [[मुशफिकूर रहिम]] ६८ (६७) | बळी२ = [[ॲशली नर्स]] १/३४ (१० षटके) | निकाल = {{cr|WIN}} ३ धावांनी विजयी. | स्थळ = [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] | पंच = [[ग्रेगरी ब्रेथवेट]] (विं) आणि [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) | सामनावीर = [[शिमरॉन हेटमायर]] (वेस्ट इंडीज) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1146721.html धावफलक] | toss = बांगलादेश, गोलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = [[शिमरॉन हेटमायर]] (विं) वेस्ट इंडीज मध्ये एकदिवसीय शतक करणारा युवा खेळाडू ठरला. }} === ३रा सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ जुलै २०१८ | time = ०९:३० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावसंख्या१ = ३०१/६ (५० षटके) | धावा१ = [[तमिम इक्बाल]] १०३ (१२४) | बळी१ = [[ॲशली नर्स]] २/५३ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २८३/६ (५० षटके) | धावा२ = [[रोव्हमन पॉवेल]] ७४[[नाबाद|*]] (४१) | बळी२ = [[मशरिफ बिन मूर्तझा|मशरफे मोर्ताझा]] २/३६ (१० षटके) | निकाल = {{cr|BAN}} १८ धावांनी विजयी. | स्थळ = [[वॉर्नर पार्क]], [[बासेतेर]] | पंच = [[एस. रवी]] (भा) आणि [[जॉयल विल्सन]] (विं) | सामनावीर = [[तमिम इक्बाल]] (बांगलादेश) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1146722.html धावफलक] | toss = बांगलादेश, फलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = [[तमिम इक्बाल]]ने (बां) वेस्ट इंडीजविरूद्ध मध्ये एकदिवसीय मालिकेत कोणत्याही फलंदाजाने सर्वाधिक धावा केलया. *''बांगलादेशचा वेस्ट इंडीजविरूद्ध एकदिवसीय सामन्यातील सर्वोच्च धावसंख्या. त्यांनी १ल्या सामन्यात त्यांचाच केलेला विक्रम मोडला. }} == आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका == === १ला सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३१ जुलै २०१८ | time = २०:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावसंख्या१ = १४३/९ (२० षटके) | धावा१ = [[महमुद्दुला]] ३५ (२७) | बळी१ = [[केस्रिक विल्यम्स]] ४/२८ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ९३/३ (९.१ षटके) | धावा२ = [[आंद्रे रसेल]] ३५[[नाबाद|*]] (२१) | बळी२ = [[मुस्तफिझुर रहमान]] २/१८ (२ षटके) | निकाल = {{cr|WIN}} ७ गडी आणि ११ चेंडू राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]). | स्थळ = [[वॉर्नर पार्क]], [[बासेतेर]] | पंच = [[ग्रेगरी ब्रेथवेट]] (विं) आणि [[जॉयल विल्सन]] (विं) | सामनावीर = [[आंद्रे रसेल]] (वेस्ट इंडीज) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1146723.html धावफलक] | toss = वेस्ट इंडीज, गोलंदाजी. | पाऊस = पावसामुळे वेस्ट इंडीजला ११ षटकांत ९१ धावांचे निर्धारीत लक्ष्य देण्यात आले. | टिपा = }} === २रा सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ४ ऑगस्ट २०१८ | time = २०:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावसंख्या१ = १७१/५ (२० षटके) | धावा१ = [[तमिम इक्बाल]] ७४ (४४) | बळी१ = [[ॲशली नर्स]] २/२५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५९/९ (२० षटके) | धावा२ = [[रोव्हमन पॉवेल]] ४३ (३४) | बळी२ = [[नझमूल इस्लाम]] ३/२८ (४ षटके) | निकाल = {{cr|BAN}} १२ धावांनी विजयी. | स्थळ = [[सेंट्रल ब्रॉवर्ड रिजनल पार्क]], [[फ्लोरिडा]] | पंच = [[लिजली रेफर]] (विं) आणि [[जॉयल विल्सन]] (विं) | सामनावीर = [[तमिम इक्बाल]] (बांगलादेश) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1146724.html धावफलक] | toss = वेस्ट इंडीज, गोलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = }} === ३रा सामना === {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ५ ऑगस्ट २०१८ | time = २०:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|BAN}} | संघ२ = {{cr|WIN}} | धावसंख्या१ = १८४/५ (२० षटके) | धावा१ = [[लिटन दास]] ६१ (३२) | बळी१ = [[किमो पॉल]] २/२६ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १३५/७ (१७.१ षटके) | धावा२ = [[आंद्रे रसेल]] ४७ (२१) | बळी२ = [[मुस्तफिझुर रहमान]] ३/३१ (३.१ षटके) | निकाल = {{cr|BAN}} १२ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]). | स्थळ = [[सेंट्रल ब्रॉवर्ड रिजनल पार्क]], [[फ्लोरिडा]] | पंच = [[ग्रेगरी ब्रेथवेट]] (विं) आणि [[नायजेल दुगुड]] (विं) | सामनावीर = [[लिटन दास]] (बांगलादेश) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1146725.html धावफलक] | toss = बांगलादेश, फलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = }} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१८}} [[वर्ग:इ.स. २०१८ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:वेस्ट इंडीज क्रिकेट]] d976qjwz2w2c6ppp2g9d9wegfkvrl69 0 235279 2145291 2141417 2022-08-12T05:53:21Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा पाकिस्तान दौरा (संयुक्त अरब अमिरातीमध्ये), २०१८-१९ | team1_image = Flag_of_Pakistan.svg | team1_name = पाकिस्तान | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलँड | from_date = ३१ ऑक्टोबर | to_date = ७ डिसेंबर २०१८ | team1_captain = [[सरफराज अहमद (पाकिस्तानी क्रिकेट खेळाडू)|सरफराज अहमद]] | team2_captain = [[केन विल्यमसन]] | no_of_tests = 3 | team1_tests_won = 1 | team2_tests_won = 2 | team1_tests_most_runs = [[अझहर अली]] (३०७) | team2_tests_most_runs = [[केन विल्यमसन]] (३८६) | team1_tests_most_wickets = [[यासिर शाह]] (२९) | team2_tests_most_wickets = [[एजाज पटेल]] (१३) | player_of_test_series = [[यासिर शाह]] (पाकिस्तान) | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = 1 | team2_ODIs_won = 1 | team1_ODIs_most_runs = [[फखर झमान]] (१५४) | team2_ODIs_most_runs = [[रॉस टेलर]] (१६६) | team1_ODIs_most_wickets = [[शहीन अफ्रिदी]] (९) | team2_ODIs_most_wickets = [[लॉकी फर्ग्युसन]] (११) | player_of_ODI_series = [[शहीन अफ्रिदी]] (पाकिस्तान) | no_of_twenty20s = 3 | team1_twenty20s_won = 3 | team2_twenty20s_won = 0 | team1_twenty20s_most_runs = [[मोहम्मद हफीझ]] (१३२) | team2_twenty20s_most_runs = [[केन विल्यमसन]] (१०८) | team1_twenty20s_most_wickets = [[इमाद वासिम]] (४)<br>[[शदाब खान]] (४) | team2_twenty20s_most_wickets = [[ॲडम मिल्ने]] (४) | player_of_twenty20_series = [[मोहम्मद हफीझ]] (पाकिस्तान) }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]] ऑक्टोबर-डिसेंबर २०१८ मध्ये पाकिस्तानविरूद्ध ३ [[कसोटी क्रिकेट|कसोटी]], ३ [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने]] व ३ [[२०-२० सामने|ट्वेंटी२०]] सामने खेळण्यासाठी [[संयुक्त अरब अमिराती]]च्या दौऱ्यावर जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://icc-live.s3.amazonaws.com/cms/media/about_docs/547c2a4d42a86-Copy%20of%20Copy%20of%20FTP%202015%20to%202019%20as%20at%20Nov%202014.pdf|title=फ्यूचर टुर्स प्रोग्रॅम|दिनांक=११ डिसेंबर २०१७|प्रकाशक=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटन}}</ref> पाकिस्तानने ट्वेंटी२० मालिका ३-० ने जिंकून सलग ११ द्विपक्षीय ट्वेंटी२० मालिका जिंकण्याचा नवा विक्रम प्रस्थापित केला. == आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका == ===१ला सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३१ ऑक्टोबर २०१८ | time = २०:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = १४८/६ (२० षटके) | धावा१ = [[मोहम्मद हफीझ]] ४५ (३६) | बळी१ = [[ॲडम मिल्ने]] २/२८ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४६/६ (२० षटके) | धावा२ = [[कॉलीन मन्रो]] ५८ (४२) | बळी२ = [[हसन अली]] ३/३५ (४ षटके) | निकाल = {{cr|PAK}} २ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1157375.html धावफलक] | स्थळ = [[शेख झायेद क्रिकेट स्टेडियम]], [[अबु धाबी]] | पंच = शोजाब रझा (पाक) आणि आसिफ याकुब (पाक) | toss = पाकिस्तान, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[मोहम्मद हफीझ]] (पाकिस्तान) | टिपा = [[एजाज पटेल]] (न्यू) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ===२रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २ नोव्हेंबर २०१८ | time = २०:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|PAK}} | धावसंख्या१ = १५३/७ (२० षटके) | धावा१ = [[कोरी ॲंडरसन]] ४४[[नाबाद|*]] (२५) | बळी१ = [[शहीन अफ्रिदी]] ३/२० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५४/४ (१९.४ षटके) | धावा२ = [[बाबर आझम]] ४० (४१) | बळी२ = [[ॲडम मिल्ने]] २/२५ (२.४ षटके) | निकाल = {{cr|PAK}} ६ गडी आणि २ चेंडू राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1157376.html धावफलक] | स्थळ = [[दुबई आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[दुबई]] | पंच = शोजाब रझा (पाक) आणि रशीद रियाज (पाक) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[शहीन अफ्रिदी]] (पाकिस्तान) | टिपा = ह्या विजयानंतर सलग ११ द्विपक्षीय ट्वेंटी२० मालिका जिंकण्याचा पाकिस्तान ने नवा विक्रम रचला. }} ===३रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ४ नोव्हेंबर २०१८ | time = २०:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = १६६/३ (२० षटके) | धावा१ = [[बाबर आझम]] ७९ (५८) | बळी१ = [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] २/४१ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ११९ (१६.५ षटके) | धावा२ = [[केन विल्यमसन]] ६० (३८) | बळी२ = [[शदाब खान]] ३/३० (४ षटके) | निकाल = {{cr|PAK}} ४७ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1157377.html धावफलक] | स्थळ = [[दुबई आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[दुबई]] | पंच = रशीद रियाज (पाक) आणि असिफ याकुब (पाक) | toss = पाकिस्तान, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[बाबर आझम]] (पाकिस्तान) | टिपा = [[वकास मक्सूद]] (पाक) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. *''[[बाबर आझम]] (पाक) डावांच्या बाबतीत विचार करता, १००० ट्वेंटी२० धावा जलदगतीने काढणारा फलंदाज ठरला (२६ डाव). }} ==आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका == ===१ला सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ७ नोव्हेंबर २०१८ | time = १६:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|PAK}} | धावसंख्या१ = २६६/९ (५० षटके) | धावा१ = [[रॉस टेलर]] ८० (११२) | बळी१ = [[शदाब खान]] ४/३८ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २१९ (४७.२ षटके) | धावा२ = [[सरफराज अहमद (पाकिस्तानी क्रिकेट खेळाडू)|सरफराज अहमद]] ६४ (६९‌) | बळी२ = [[लॉकी फर्ग्युसन]] ३/३६ (९.२ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} ४७ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1157378.html धावफलक] | स्थळ = [[शेख झायेद क्रिकेट स्टेडियम]], [[अबु धाबी]] | पंच = शोजाब रझा (पाक) आणि जॉयल विल्सन (विं) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[ट्रेंट बोल्ट]] (न्यू झीलंड) | टिपा = [[ट्रेंट बोल्ट]] (न्यू) एकदिवसीय सामन्यात हॅट्रीक घेणारा न्यू झीलंडचा तिसरा गोलंदाज ठरला. }} ===२रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ९ नोव्हेंबर २०१८ | time = १६:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|PAK}} | धावसंख्या१ = २०९/९ (५० षटके) | धावा१ = [[रॉस टेलर]] ८६[[नाबाद|*]] (१२०) | बळी१ = [[शहीन अफ्रिदी]] ४/३८ (९ षटके) | धावसंख्या२ = २१२/४ (४०.३ षटके) | धावा२ = [[फखर झमान]] ८८ (८८) | बळी२ = [[लॉकी फर्ग्युसन]] ३/६० (१० षटके) | निकाल = {{cr|PAK}} ६ गडी आणि ५७ चेंडू राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1157379.html धावफलक] | स्थळ = [[शेख झायेद क्रिकेट स्टेडियम]], [[अबु धाबी]] | पंच = [[नायजेल लॉंग]] (इं) आणि शोजाब रझा (पाक) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[शहीन अफ्रिदी]] (पाकिस्तान) | टिपा = }} ===३रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ११ नोव्हेंबर २०१८ | time = १६:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = २७९/८ (५० षटके) | धावा१ = [[बाबर आझम]] ९२ (१००) | बळी१ = [[लॉकी फर्ग्युसन]] ५/४५ (१० षटके) | धावसंख्या२ = ३५/१ (६.५ षटके) | धावा२ = [[जॉर्ज वर्कर]] १८[[नाबाद|*]] (१९) | बळी२ = [[शहीन अफ्रिदी]] १/१८ (३.५ षटके) | निकाल = सामन्याचा निकाल लागला नाही. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1157380.html धावफलक] | स्थळ = [[दुबई आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[दुबई]] | पंच = शोजाब रझा (पाक) आणि जॉयल विल्सन (विं) | toss = पाकिस्तान, फलंदाजी. | पाऊस = न्यू झीलंडच्या डावादरम्यान आलेल्या पावसामुळे सामन्याचा निकाल लागू शकला नाही. | सामनावीर = [[लॉकी फर्ग्युसन]] (न्यू) | टिपा = [[लॉकी फर्ग्युसन]]चे (न्यू) एकदिवसीय सामन्यात प्रथमच पाच बळी. }} ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १६-२० नोव्हेंबर २०१८ | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|PAK}} | धावसंख्या१ = १५३ (६६.३ षटके) | धावा१ = [[केन विल्यमसन]] ६३ (११२) | बळी१ = [[यासिर शाह]] ३/५४ (१६.३ षटके) | धावसंख्या२ = २२७ (८३.२ षटके) | धावा२ = [[बाबर आझम]] ६२ (१०९) | बळी२ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ४/५४ (१८.२ षटके) | धावसंख्या३ = २४९ (१००.४ षटके) | धावा३ = [[बी.जे. वॅटलिंग]] ५९ (१४५) | बळी३ = [[हसन अली]] ५/४५ (१७.४ षटके) | धावसंख्या४ = १७१ (५८.४ षटके) | धावा४ = [[अझहर अली]] ६५ (१३६) | बळी४ = [[एजाज पटेल]] ५/५९ (२३.४ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} ४ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1157381.html धावफलक] | स्थळ = [[शेख झायेद क्रिकेट स्टेडियम]], [[अबु धाबी]] | पंच = [[इयान गुल्ड]] (इं) आणि [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[एजाज पटेल]] (न्यू झीलंड‌) | टिपा = [[एजाज पटेल]] (न्यू) याने कसोटी पदार्पण केले. *''[[नील वॅग्नर]]चे (न्यू) १५० कसोटी बळी पूर्ण. *''[[हसन अली]]चे (पाक) कसोटीत प्रथमच पाच बळी. *''[[असद शफिक]]च्या (पाक) ४,००० कसोटी धावा पूर्ण. *''[[एजाज पटेल]] (न्यू) कसोटी पदार्पणातच पाच बळी घेणारा न्यू झीलंडचा नववा गोलंदाज ठरला. *''धावांचा विचार करता न्यू झीलंडचा हा सर्वात लहान फरकानी विजय. }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २४-२८ नोव्हेंबर २०१८ | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ४१८/५घो (१६७ षटके) | धावा१ = [[हॅरीस सोहेल]] १४७ (४२१) | बळी१ = [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] २/४४ (३० षटके) | धावसंख्या२ = ९० (३५.३ षटके) | धावा२ = [[जीत रावल]] ३१ (७५) | बळी२ = [[यासिर शाह]] ८/४१ (१२.३ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = ३१२ (११२.५ षटके)(फॉ/लॉ) | धावा४ = [[रॉस टेलर]] ८२ (१२८) | बळी४ = [[यासिर शाह]] ६/१४३ (४४.५ षटके) | निकाल = {{cr|PAK}} एक डाव आणि १६ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1157382.html धावफलक] | स्थळ = [[दुबई आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[दुबई]] | पंच = [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) आणि [[पॉल रायफेल]] (ऑ) | toss = पाकिस्तान, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[यासिर शाह]] (पाकिस्तान) | टिपा = [[बाबर आझम]]चे (पाक) पहिले कसोटी शतक. *''[[यासिर शाह]]चे (पाक) पहिल्या डावातील ८/४१ हे आकडे कोणत्याही गोलंदाजाची न्यू झीलंडविरुद्ध कसोटीतील सर्वोत्कृष्ट आकडे. *''[[यासिर शाह]] (पाक) कसोटीत एका दिवसामध्ये १० बळी घेणारा पाकिस्तानचा पहिलाच तर एकूण १०वा गोलंदाज ठरला. *''[[यासिर शाह]]चे (पाक) दोन्ही डाव मिळून ८/१८४ हे आकडे पाकिस्तानच्या गोलंदाजाचे सर्वोत्कृष्ट आकडे आहेत, आणि न्यू झीलंडविरुद्ध एका गोलंदाजाने घेतलेले सर्वाधीक बळी आहेत. }} ===३री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ३-७ डिसेंबर २०१८ | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|PAK}} | धावसंख्या१ = २७४ (११६.१ षटके) | धावा१ = [[केन विल्यमसन]] ८९ (१७६) | बळी१ = [[बिलाल असिफ]] ५/६५ (३०.१ षटके) | धावसंख्या२ = ३४८ (१३५ षटके) | धावा२ = [[अझहर अली]] १३४ (२९७) | बळी२ = [[विल्यम सोमरवील]] ४/७५ (३६ षटके) | धावसंख्या३ = ३५३/७घो (११३ षटके) | धावा३ = [[केन विल्यमसन]] १३९ (२८३) | बळी३ = [[यासिर शाह]] ४/१२९ (३९ षटके) | धावसंख्या४ = १५६ (५६.१ षटके) | धावा४ = [[बाबर आझम]] ५१ (११४) | बळी४ = [[टिम साऊदी]] ३/४२ (१२ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} १२३ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1157383.html धावफलक] | स्थळ = [[शेख झायेद क्रिकेट स्टेडियम]], [[अबु धाबी]] | पंच = [[इयान गुल्ड]] (इं) आणि [[पॉल रायफेल]] (ऑ) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[केन विल्यमसन]] (न्यू झीलंड) | टिपा = [[शहीन अफ्रिदी]] (पाक) आणि [[विल्यम सोमरवील]] (न्यू) ह्या दोघांनी कसोटी पदार्पण केले. *''[[मोहम्मद हफीझ]]चा (पाक) शेवटचा कसोटी सामना. *''[[बी.जे. वॅटलिंग]]च्या (न्यू) ३,००० कसोटी धावा. *''[[बाबर आझम]]च्या (पाक) १,००० कसोटी धावा. *''[[यासिर शाह]]ने (पाक) सामने खेळण्याचा विचार करता कमी सामन्यात २०० कसोटी बळी घेतले (३३). }} == संदर्भ== {{संदर्भयादी}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१८-१९}} [[वर्ग:इ.स. २०१८ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे पाकिस्तान दौरे]] 9msia98p7h1h9e9l1qie72oxrqc4r7t 0 236612 2145537 2141599 2022-08-12T08:25:26Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = श्रीलंका क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१८-१९ | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = न्यू झीलंड | team2_image = Flag of Sri Lanka.svg | team2_name = श्रीलंका | from_date = ८ डिसेंबर २०१८ | to_date = ११ जानेवारी २०१९ | team1_captain = [[केन विल्यमसन]] <small>(कसोटी आणि ए.दि.)</small><br>[[टिम साउदी]] <small>(ट्वेंटी२०)</small> | team2_captain = [[दिनेश चंदिमल]] <small>(कसोटी)</small><br>[[लसिथ मलिंगा]] <small>(ए.दि. आणि ट्वेंटी२०)</small> | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = 1 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[टॉम लॅथम]] (४५०) | team2_tests_most_runs = [[अँजेलो डेव्हिस मॅथ्यूस]] (२५८) | team1_tests_most_wickets = [[टिम साउदी]] (१३) | team2_tests_most_wickets = [[लाहिरू कुमारा]] (९) | player_of_test_series = | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = 3 | team2_ODIs_won = 0 | team1_ODIs_most_runs = [[रॉस टेलर]] (२८१) | team2_ODIs_most_runs = [[थिसारा परेरा]] (२२४) | team1_ODIs_most_wickets = [[इश सोधी]] (८) | team2_ODIs_most_wickets = [[लसिथ मलिंगा]] (७) | player_of_ODI_series = | no_of_twenty20s = 1 | team1_twenty20s_won = 1 | team2_twenty20s_won = 0 | team1_twenty20s_most_runs = [[डग ब्रेसवेल]] (४४) | team2_twenty20s_most_runs = [[थिसारा परेरा]] (४३) | team1_twenty20s_most_wickets = [[लॉकी फर्ग्युसन]] (३)<br>[[इश सोधी]] (३) | team2_twenty20s_most_wickets = [[कसुन रजिता]] (३) | player_of_twenty20_series = }} [[श्रीलंका क्रिकेट संघ]] ८ डिसेंबर २०१८ ते ११ जानेवारी २०१९ दरम्यान २ [[कसोटी सामने]], ३ [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने]] व १ [[२०-२० सामने|ट्वेंटी२० सामना]] खेळण्यासाठी [[न्यू झीलंड]]च्या दौऱ्यावर जाणार् आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://icc-live.s3.amazonaws.com/cms/media/about_docs/547c2a4d42a86-Copy%20of%20Copy%20of%20FTP%202015%20to%202019%20as%20at%20Nov%202014.pdf|title=फ्युचर्स टुर्स प्रोग्राम|दिनांक=११ डिसेंबर २०१७|प्रकाशक=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटन}}</ref> कसोटी मालिकेआधी एक तीन-दिवसीय सराव सामना होईल. ==सराव सामना== ===तीन-दिवसीय सामना : न्यू झीलंड एकादश वि. श्रीलंका=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ८-१० डिसेंबर २०१८ | संघ१ = {{cr-rt|SL}} | संघ२ = {{flagicon|NZL}} [[न्यू झीलंड|न्यू झीलंड एकादश]] | धावसंख्या१ = २१०/९घो (५९ षटके) | धावा१ = [[अँजेलो डेव्हिस मॅथ्यूस|अँजेलो मॅथ्यूज]] १२८[[नाबाद|*]] (१७७) | बळी१ = ब्लेक कोबर्न ३/४४ (१३ षटके) | धावसंख्या२ = २७०/८घो (८२ षटके) | धावा२ = संदीप पटेल ६९ (१०६) | बळी२ = [[दिलरुवान परेरा]] २/३० (१२ षटके) | धावसंख्या३ = ३२१/५घो (८० षटके) | धावा३ = [[दनुष्का गुणतिलक]] ८३ (७७) | बळी३ = पीटर यंगहसबंड २/४८ (२० षटके) | धावसंख्या४ = १३९/२ (२८.३ षटके) | धावा४ = विल्यम ओ'डोनल ५२[[नाबाद|*]] (५७) | बळी४ = [[कसुन रजिता]] १/१२ (५ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित. | स्थळ = [[मॅकलीन पार्क]], [[नेपियर]] | पंच = जॉन डेम्पसी (न्यू) आणि युगेने सँडर्स (न्यू) | सामनावीर = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1168314.html धावफलक] | toss = श्रीलंका, फलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = }} ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १५-१९ डिसेंबर २०१८ | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|SL}} | धावसंख्या१ = २८२ (९० षटके) | धावा१ = [[अँजेलो डेव्हिस मॅथ्यूस|अँजेलो मॅथ्यूज]] ८३ (१५३) | बळी१ = [[टिम साउदी]] ६/६८ (२७ षटके) | धावसंख्या२ = ५७८ (१५७.३ षटके) | धावा२ = [[टॉम लॅथम]] २६४[[नाबाद|*]] (४८९) | बळी२ = [[लाहिरू कुमारा]] ४/१२७ (३१.३ षटके) | धावसंख्या३ = २८७/३ (११५ षटके) | धावा३ = [[कुशल मेंडिस]] १४१[[नाबाद|*]] (३३५) | बळी३ = [[टिम साउदी]] २/५२ (२५ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित. | स्थळ = [[बेसिन रिझर्व]], [[वेलिंग्टन]] | पंच = [[मायकेल गॉफ]] (इं) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | सामनावीर =[[टॉम लॅथम]] (न्यू झीलंड) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153838.html धावफलक] | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = [[टॉम लॅथम]]ने (न्यू) बॅट कॅरी करताना सर्वोच्च वैयक्तीक धावा नोंदवल्या. *''[[टॉम लॅथम]]ने (न्यू) पहिले द्विशतक केले तर १९७२ साली [[ग्लेन टर्नर]]नंतर कसोटीत बॅट कॅरी करणारा न्यू झीलंडचा पहिलाच फलंदाज ठरला. }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २६-३० डिसेंबर २०१८ | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|SL}} | धावसंख्या१ = १७८ (५० षटके) | धावा१ = [[टिम साउदी]] ६८ (६५) | बळी१ = [[सुरंगा लकमल]] ५/५४ (१९ षटके) | धावसंख्या२ = १०४ (४१ षटके) | धावा२ = [[अँजेलो डेव्हिस मॅथ्यूस|अँजेलो मॅथ्यूज]] ३३[[नाबाद|*]] (८८) | बळी२ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ६/३० (१५ षटके) | धावसंख्या३ = ५८५/४घो (१५३ षटके) | धावा३ = [[टॉम लॅथम]] १७६ (३७०) | बळी३ = [[लाहिरू कुमारा]] २/१३४ (३२ षटके) | धावसंख्या४ = २३६ (१०६.२ षटके) | धावा४ = [[कुशल मेंडिस]] ६७ (१४७) | बळी४ = [[नील वॅग्नर]] ४/४८ (२९ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} ४२३ धावांनी विजयी. | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राईस्टचर्च]] | पंच = [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) आणि [[मायकेल गॉफ]] (इं) | सामनावीर = [[टिम साउदी]] (न्यू झीलंड) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153839.html धावफलक] | toss = श्रीलंका, गोलंदाजी. | पाऊस = | टिपा = ही [[कसोटी सामने|बॉक्सिंग डे कसोटी]] आहे. }} ==आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका== ===१ला सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ जानेवारी २०१९ | time = १४:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = ३७१/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = ३२६ (४९ षटके) | संघ२ = {{cr|SL}} | धावा१ = [[मार्टिन गुप्टिल]] १३८ (१३९) | बळी१ = [[नुवान प्रदीप]] २/७२ (८ षटके) | धावा२ = [[कुशल परेरा]] १०२ (८६) | बळी२ = [[जेम्स नीशम]] ३/३८ (८ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} ४५ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153840.html धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = [[क्रिस ब्राउन]] (न्यू) आणि [[पॉल विल्सन]] (ऑ) | सामनावीर = | पाऊस = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | टीपा = [[टिम सिफर्ट]] (न्यू) याने आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय पदार्पण केले. *''[[मार्टिन गुप्टिल]]च्या (न्यू) ६,००० एकदिवसीय धावा तर असे करणारा तो न्यू झीलंडचा पाचवा खेळाडू. *''[[जेम्स नीशम]] (न्यू) याने न्यू झीलंडतर्फे खेळताना एकदिवसीय सामन्यात एका षटकांत सर्वाधीक धावा काढल्या (३४ धावा). }} ===२रा सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ५ जानेवारी २०१९ | time = १४:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = ३१९/७ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २९८ (४६.२ षटके) | संघ२ = {{cr|SL}} | धावा१ = [[रॉस टेलर]] ९० (१०५) | बळी१ = [[लसिथ मलिंगा]] २/४५ (१० षटके) | धावा२ = [[थिसारा परेरा]] १४० (७४) | बळी२ = [[इश सोधी]] ३/५५ (१० षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} २१ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153841.html धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = शॉन हेग (न्यू) आणि [[रिचर्ड इलिंगवर्थ]] (इं) | सामनावीर = [[थिसारा परेरा]] (श्रीलंका) | पाऊस = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | टीपा = [[कॉलीन मन्रो]]च्या (न्यू‌) १,००० एकदिवसीय धावा. *''[[थिसारा परेरा]]चं (श्री) १ले एकदिवसीय शतक तर न्यू झीलंडविरूद्ध सर्वात जलद शतक (५७ चेंडूत). *''[[थिसारा परेरा]]ने (श्री) एकूण १३ षटकार मारले. हा श्रीलंकेच्या फलंदाजाने मारलेल्या एका डावातील सर्वाधीक षटकार आहेत तर पराभूत झालेल्या संघातर्फेपण सर्वाधीक षटकार मारले गेले. }} ===३रा सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ८ जानेवारी २०१९ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = ३६४/४ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २४९ (४१.४ षटके) | संघ२ = {{cr|SL}} | धावा१ = [[रॉस टेलर]] १३७ (१३१) | बळी१ = [[लसिथ मलिंगा]] ३/९३ (१० षटके) | धावा२ = [[थिसारा परेरा]] ८० (६३) | बळी२ = [[लॉकी फर्ग्युसन]] ४/४० (८ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} ११५ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153842.html धावफलक] | स्थळ = [[सॅक्स्टन ओव्हल]], [[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]] | पंच = वेन नाईट्स (न्यू) आणि [[पॉल विल्सन]] (ऑ) | सामनावीर = [[रॉस टेलर]] (न्यू झीलंड) | पाऊस = | toss = श्रीलंका, गोलंदाजी. | टीपा = [[रॉस टेलर]]चे (न्यू) २०वे एकदिवसीय शतक तर असे क्रिकेटच्या कोणत्याही प्रकारात २० शतके करणारा न्यू झीलंडचा पहिला फलंदाज. }} ==आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका== ===एकमेव ट्वेंटी२०=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ११ जानेवारी २०१९ | time = १९:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = १७९/७ (२० षटके) | धावसंख्या२ = १४४ (१६.५ षटके) | संघ२ = {{cr|SL}} | धावा१ = [[डग ब्रेसवेल]] ४४ (२६) | बळी१ = [[कसुन रजिता]] ३/४४ (४ षटके) | धावा२ = [[थिसारा परेरा]] ४३ (२४) | बळी२ = [[लॉकी फर्ग्युसन]] ३/२१ (३ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} ३५ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153843.html धावफलक] | स्थळ = [[ईडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | पंच = शॉन हेग (न्यू) आणि वेन नाईट्स (न्यू) | सामनावीर = [[डग ब्रेसवेल]] (न्यू झीलंड) | पाऊस = | toss = श्रीलंका, गोलंदाजी. | टीपा = [[स्कॉट कुग्गेलेजीन]] (न्यू) आणि [[लाहिरू कुमारा]] (श्री) }} == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१८-१९}} [[वर्ग:इ.स. २०१८ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:इ.स. २०१९ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:श्रीलंका क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] 4d5ykyvr3vgltthuwla17rb7d6k1ign 0 236939 2145568 2141601 2022-08-12T09:20:59Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट wikitext text/x-wiki ''महिलांच्या दौऱ्यासाठी पहा : [[भारतीय महिला क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१८-१९]]'' {{Infobox cricket tour | series_name = भारतीय क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१८-१९ | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = न्यू झीलंड | team2_image = Flag of India.svg | team2_name = भारत | from_date = २३ जानेवारी | to_date = १० फेब्रुवारी २०१९ | team1_captain = [[केन विल्यमसन]] | team2_captain = [[विराट कोहली]] <small>(१-३ ए.दि.)</small><br>[[रोहित शर्मा]] <small>(४,५ ए.दि. आणि ट्वेंटी२०)</small> | no_of_ODIs = 5 | team1_ODIs_won = 1 | team2_ODIs_won = 4 | team1_ODIs_most_runs = [[रॉस टेलर]] (१७७) | team2_ODIs_most_runs = [[अंबाटी रायडू]] (१९०) | team1_ODIs_most_wickets = [[ट्रेंट बोल्ट]] (१२) | team2_ODIs_most_wickets = [[मोहम्मद शमी]] (९)<br>[[युझवेंद्र चहल]] (९) | player_of_ODI_series = [[मोहम्मद शमी]] (भारत) | no_of_twenty20s = 3 | team1_twenty20s_won = 2 | team2_twenty20s_won = 1 | team1_twenty20s_most_runs = [[टिम सिफर्ट]] (१३९) | team2_twenty20s_most_runs = [[रोहित शर्मा]] (८९) | team1_twenty20s_most_wickets = [[डॅरियल मिचेल]] (४)<br>[[मिचेल सॅंटनर]] (४) | team2_twenty20s_most_wickets = [[कृणाल पंड्या]] (४)<br>[[खलील अहमद]] (४) | player_of_twenty20_series = [[टिम सिफर्ट]] (न्यू झीलंड) }} [[भारत क्रिकेट संघ]] २३ जानेवारी ते १० फेब्रुवारी २०१९ दरम्यान ५ [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने]] व ३ [[२०-२० सामने|ट्वेंटी२० सामने]] खेळण्यासाठी [[न्यू झीलंड]]च्या दौऱ्यावर जाणार् आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://icc-live.s3.amazonaws.com/cms/media/about_docs/547c2a4d42a86-Copy%20of%20Copy%20of%20FTP%202015%20to%202019%20as%20at%20Nov%202014.pdf|title=फ्युचर्स टुर्स प्रोग्राम|दिनांक=११ डिसेंबर २०१७|प्रकाशक=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटन}}</ref> ट्वेंटी२० मालिकेतील सामने [[भारतीय महिला क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१८-१९|भारतीय महिलांच्या सामन्यानंतर]] त्याच मैदानावर होतील. भारताने एकदिवसीय मालिका ४-१ ने जिंकली. == संघ == {| class="wikitable" style="text-align:center; margin:auto" |- !colspan=2|एकदिवसीय !colspan=2|ट्वेंटी२० |- !{{cr|NZ}}<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.icc-cricket.com/news/976129 |title=९ महिन्यांच्या प्रतिक्षेनंतर सॅंटनरचे एकदिवसीय संघात पुनरागमन|प्रकाशक=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटना|दिनांक=१६ जानेवारी २०१९}}</ref> !{{cr|IND}}<ref name="IndODI"/> !{{cr|NZ}}<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/25881371/daryl-mitchell-blair-tickner-make-nz-t20-squad |title=ब्लेर टिकनर आणि मिचेल यांना पदार्पणाची संधी|प्रकाशक=ई.एस.पी.एन क्रिकईन्फो|दिनांक=३० जानेवारी २०१९}}</ref> !{{cr|IND}}<ref name="IndODI">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.bcci.tv/news/2018/press-releases/17902/indias-odi-squad-against-australia-announced-squads-for-new-zealand-tour-declared |title=ऑस्ट्रेलियाविरूद्ध एकदिवसीय तर न्यूझीलंड दौऱ्यासाठी भारतीय संघ जाहीर|प्रकाशक=भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ|दिनांक=२४ डिसेंबर २०१८}}</ref> |- style="vertical-align:top" | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[टिम साउदी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|उप.क.]]) * [[टॉम लॅथम]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[ट्रेंट बोल्ट]] * [[जेम्स नीशम]] * [[टॉड ॲस्टल]] * [[डग ब्रेसवेल]] * [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] * [[लॉकी फर्ग्युसन]] * [[मार्टिन गुप्टिल]] * [[मॅट हेन्री]] * [[कॉलीन मन्रो]] * [[हेन्री निकोल्स]] * [[मिचेल सॅंटनर]] * [[इश सोधी]] * [[रॉस टेलर]] | * [[विराट कोहली]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[रोहित शर्मा]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|उप.क.]]) * [[महेंद्रसिंग धोनी]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[दिनेश कार्तिक]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * <s>[[लोकेश राहुल]] ([[यष्टीरक्षक|य]])</s> * [[खलील अहमद]] * <s>[[जसप्रीत बुमराह]]</s> * [[युझवेंद्र चहल]] * [[शिखर धवन]] * [[मोहम्मद सिराज]] * [[विजय शंकर]] * [[शुभमन गिल]] * [[रविंद्र जडेजा]] * [[केदार जाधव]] * [[भुवनेश्वर कुमार]] * [[हार्दिक पंड्या]] * [[अंबाटी रायडू]] * [[मोहम्मद शमी]] * [[कुलदीप यादव]] | * [[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[टिम साउदी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|उप.क.]]) * [[टिम सिफर्ट]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[डग ब्रेसवेल]] * [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] * [[लॉकी फर्ग्युसन]] * [[मार्टिन गुप्टिल]] * [[स्कॉट कुग्गेलेजीन]] * [[कॉलीन मन्रो]] * [[मिचेल सॅंटनर]] * [[इश सोधी]] * [[रॉस टेलर]] * [[डॅरियल मिचेल]] * [[ब्लेर टिकनर]] | * [[रोहित शर्मा]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[शिखर धवन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|उप.क.]]) * [[महेंद्रसिंग धोनी]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[दिनेश कार्तिक]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * <s>[[लोकेश राहुल]] ([[यष्टीरक्षक|य]])</s> * [[रिषभ पंत]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[खलील अहमद]] * <s>[[जसप्रीत बुमराह]]</s> * [[युझवेंद्र चहल]] * [[विजय शंकर]] * [[शुभमन गिल]] * [[सिद्धार्थ कौल]] * [[केदार जाधव]] * [[भुवनेश्वर कुमार]] * [[हार्दिक पंड्या]] * [[मोहम्मद सिराज]] * [[कृणाल पंड्या]] * [[कुलदीप यादव]] |} एकदिवसीय आणि ट्वेंटी२० मालिकेसाठी [[जसप्रीत बुमराह]]ला विश्रांती देण्यात आली तर त्याच्याजागी [[मोहम्मद सिराज]]ची भारतीय संघात करण्यात आली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा= http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/1171019.html |title=बुमराहला विश्रांती ऑस्ट्रेलिया व न्यूझीलंड एकदिवसीयसाठी सिराज रवाना|प्रकाशक=ई.एस.पी.एन. क्रिकईन्फो|दिनांक=८ जानेवारी २०१९}}</ref> [[सिद्धार्थ कौल]]लापण ट्वेंटी२० संघात घेतले गेले. ११ जानेवारी रोजी [[भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ]]ाने (बीसीसीआय) भारतीय कार्यक्रम ''कॉफी विथ करण''वर केलेल्या विवादित वक्तव्यामुळे [[लोकेश राहुल]] आणि [[हार्दिक पंड्या]]ला एकदिवसीय मालिकेतून तसेच न्यू झीलंडच्या संपूर्ण दौऱ्यातून निलंबीत केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/25734587/hardik-pandya-kl-rahul-sit-sydney-odi |title=पंड्या आणि राहुल निलंबित |प्रकाशक=ई.एस.पी.एन. क्रिकईन्फो|दिनांक=११ जानेवारी २०१९}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.icc-cricket.com/news/971582 |title=विवादित प्रकरण भोवले |प्रकाशक=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटना |दिनांक=११ जानेवारी २०१९}}</ref> त्यांच्याजागी [[विजय शंकर]] आणि [[शुभमन गिल]]ची संघात निवड झाली..<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/25743086/shubman-gill-vijay-shankar-replace-rahul-pandya |title=शुभमन गिल ला भारतीय संघात स्थान|प्रकाशक=ई.एस.पी.एन. क्रिकईन्फो|दिनांक=१३ जानेवारी २०१९}}</ref> शेवटच्या दोन एकदिवसीय सामने आणि ट्वेंटी२० मालिकेसाठी [[विराट कोहली]]ला विश्रांती देऊन उर्वरीत दौऱ्यासाठी [[रोहित शर्मा]]ला भारतीय संघाचा कर्णधाद करण्यात आले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/25831098/virat-kohli-rested-last-two-new-zealand-odis |title=कोहलीला विश्रांती, रोहित करणार नेतृत्व|प्रकाशक=ई.एस.पी.एन क्रिकईन्फो|दिनांक=२३ जानेवारी २०१९}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.icc-cricket.com/news/981628 |title=ट्वेंटी२० मालिकेची धुरा रोहित शर्माकडे|प्रकाशक=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटना|दिनांक=२३ जानेवारी २०१९}}</ref> २४ जानेवारीला बीसीसीआयने [[हार्दिक पंड्या]]वरील निलंबन रद्द करत त्याला न्यू झीलंड दौऱ्यासाठी रवाना केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/25840027/pandya-rahul-suspensions-lifted-pending-bcci-ombudsman-appointment |title=पंड्या न्यूझीलंडसाठी रवाना, के.एल राहुल भारत 'अ' करता खेळणार|दिनांक=२४ जानेवारी २०१९|प्रकाशक=ई.एस.पी.एन क्रिकईन्फो}}</ref> शेवटच्या दोन एकदिवसीय सामन्यांसाठी [[डग ब्रेसवेल]] व [[इश सोधी]]ला विश्रांती देत न्यू झीलंडच्या संघात [[जेम्स नीशम]] व [[टॉड ॲस्टल]]ची निवड करण्यात आली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/25868283/neesham-astle-brought-last-two-odis-india |title=नीशम आणि टॉडचे संघात पुनरागमन|प्रकाशक=ई.एस.पी.एन क्रिकईन्फो|दिनांक=२८ जानेवारी २०१९}}</ref> ==आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका== ===१ला सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २३ जानेवारी २०१९ | time = १५:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = १५७ (३८ षटके) | धावसंख्या२ = १५६/२ (३४.५ षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[केन विल्यमसन]] ६४ (८१) | बळी१ = [[कुलदीप यादव]] ४/३९ (१० षटके) | धावा२ = [[शिखर धवन]] ७५[[नाबाद|*]] (१०३) | बळी२ = [[डग ब्रेसवेल]] १/२३ (७ षटके) | निकाल = {{cr|IND}} ८ गडी आणि ८५ चेंडू राखून विजयी ([[डकवर्थ लुईस पद्धत|ड/लु]]) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153691.html धावफलक] | स्थळ = [[मॅकलीन पार्क]], [[नेपियर]] | पंच = शॉन हेग (न्यू) आणि शॉन जॉर्ज (द.आ.) | सामनावीर = [[मोहम्मद शमी]] (भा) | पाऊस = मावळत्या सुर्यप्रकाशामुळे भारतासमोर ४९ षटकांमध्ये १५६ धावांचे नवे लक्ष्य ठेवण्यात आले. | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | टीपा = [[मोहम्मद शमी]] (भा) भारतातर्फे खेळताना कमी सामन्यांमध्ये १०० एकदिवसीय बळी जलद घेणारा भारतीय गोलंदाज ठरला (५६ सामने).<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.cricketcountry.com/articles/india-vs-new-zealand-2018-19-mohammed-shami-is-fastest-indian-to-100-odi-wickets-794212 |title=मोहम्मद शमी १०० ए.दि. बळी घेणारा जलद भारतीय गोलंदाज|प्रकाशक=क्रिकेट कंट्री|ॲक्सेसदिनांक=२३ जानेवारी २०१९}}</ref> *''[[शिखर धवन]]च्या (भा) ५,००० एकदिवसीय धावा पूर्ण.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.indiatoday.in/sports/cricket/story/shikhar-dhawan-5000-odi-runs-fastest-india-vs-new-zealand-1st-odi-napier-virat-kohli-1437141-2019-01-23 |title=शिखर धवनची ब्रायन लाराशी बरोबरी, डावखुऱ्या फलंदाजातर्फे सर्वात जलद ५,००० धावा पूर्ण करण्याच्या विक्रमाशी बरोबरी|प्रकाशक=इंडिया टुडे|ॲक्सेसदिनांक=२४ जानेवारी २०१९}}</ref> *''[[केदार जाधव]]चा (भा) ५०वा एकदिवसीय सामना.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.hindustantimes.com/cricket/india-vs-new-zealand-statistical-preview-of-the-first-odi-in-napier/story-dhtz5dCxbcZSHarS5M9cbK.html |title=भारत वि न्यूझीलंड: नेपियर मधील पहिला एकदिवसीय सामन्याची आकडेवारी|प्रकाशक=हिंदुस्तान टाईम्स|ॲक्सेसदिनांक=२४ जानेवारी २०१९}}</ref> }} ===२रा सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २६ जानेवारी २०१९ | time = १५:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | धावसंख्या१ = ३२४/४ (५० षटके) | धावसंख्या२ = २३४ (४०.२ षटके) | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[रोहित शर्मा]] ८७ (९६) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] २/६१ (१० षटके) | धावा२ = [[डग ब्रेसवेल]] ५७ (४६) | बळी२ = [[कुलदीप यादव]] ४/४५ (१० षटके) | निकाल = {{cr|IND}} ९० धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153692.html धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = क्रिस ब्राउन (न्यू) आणि [[नायजेल लॉंग]] (इं) | सामनावीर = [[रोहित शर्मा]] (भारत) | पाऊस = | toss = भारत, फलंदाजी. | टीपा = [[ट्रेंट बोल्ट]]च्या (न्यू) सर्व प्रकारच्या क्रिकेटमधील ४०० बळी पूर्ण.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://www.icc-cricket.com/news/982852 |title=अष्टपैलु भारताची २-० ने मालिकेत आघाडी|प्रकाशक=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटना|दिनांक=२६ जानेवारी}}</ref> *''धावांच्या बाबतीत विचार करता भारताचा न्यू झीलंडवरील एकदिवसीय सामन्यात सर्वात मोठा विजय.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/series/18808/report/1153692/new-zealand-vs-india-2nd-odi-india-in-new-zealand-2018-19 |title=रोहित आणि फिरकीच्या जोरावर भारत अजेय|दिनांक=२६ जानेवारी}}</ref> }} ===३रा सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ जानेवारी २०१९ | time = १५:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = २४३ (४९ षटके) | धावसंख्या२ = २४५/४ (४३ षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[रॉस टेलर]] ९३ (१०६) | बळी१ = [[मोहम्मद शमी]] ३/४१ (९ षटके) | धावा२ = [[रोहित शर्मा]] ६२ (७७) | बळी२ = [[ट्रेंट बोल्ट]] २/४० (१० षटके) | निकाल = {{cr|IND}} ७ गडी आणि ४२ चेंडू राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153693.html धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = शॉन जॉर्ज (द.आ.) आणि वेन नाईट्स (न्यू) | सामनावीर = [[मोहम्मद शमी]] (भारत) | पाऊस = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | टीपा = }} ===४था सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३१ जानेवारी २०१९ | time = १५:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | धावसंख्या१ = ९२ (३०.५ षटके) | धावसंख्या२ = ९३/२ (१४.४ षटके) | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[युझवेंद्र चहल]] १८[[नाबाद|*]] (३७) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ५/२१ (१० षटके) | धावा२ = [[रॉस टेलर]] ३७[[नाबाद|*]] (२५) | बळी२ = [[भुवनेश्वर कुमार]] २/२५ (५ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} ८ गडी आणि २१२ चेंडू राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153694.html धावफलक] | स्थळ = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन]] | पंच = क्रिस ब्राउन (न्यू) आंणि [[नायजेल लॉंग]] (इं‌) | सामनावीर = [[ट्रेंट बोल्ट]] (न्यू झीलंड) | पाऊस = | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी. | टीपा = [[शुभमन गिल]] (भा) याने आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय पदार्पण केले. *''[[रोहित शर्मा]]चा (भा) २००वा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/cricket/india-in-new-zealand/india-vs-new-zealand-4th-odi-rohit-sharma-pockets-another-200-in-odis/articleshow/67766189.cms |title=भारत वि. न्यूझीलंड ४था ए.दि. : रोहित २०० नंबरी|प्रकाशक=द टाईम्स ऑफ इंडिया|दिनांक=३१ जानेवारी २०१९}}</ref> *''[[ट्रेंट बोल्ट]]ने (न्यू) एकदिवसीय सामन्यात पाचव्यांदा पाच बळी घेऊन न्यू झीलंडच्या [[रिचर्ड हॅडली]]शी बरोबरी केली.<ref name="4thODIStats">{{संकेतस्थळ स्रोत|title=बोल्टचे आक्रमण, भारत ९२ वर गारद|दुवा=https://www.cricbuzz.com/cricket-news/106430/trent-boult-attack-and-indias-lowest-total-since-2010-india-cricket-tour-of-new-zealand-2019 |प्रकाशक=क्रिकबझ|दिनांक=३१ जानेवारी २०१९}}</ref> *''[[ट्रेंट बोल्ट]] (न्यू) न्यू झीलंडमध्ये १०० बळी घेणारा दुसरा गोलंदाज बनला आणि सामन्याच्या संदर्भात देशाच्या कोणत्याही गोलंदाजाकडून हा मैलाचा दगड गाठणारा सर्वात वेगवान गोलंदाज ठरला (४९).<ref name="4thODIStats"/> *''न्यू झीलंडमध्ये भारताची एकदिवसीय सामन्यातील निचांकी धावसंख्या.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=बोल्टच्या माऱ्यासमोर भारताची धुळधाण, किवींचा मोठा विजय|दुवा=https://www.nzherald.co.nz/sport/news/article.cfm?c_id=4&objectid=12199420 |प्रकाशक=न्यूझीलंड हेराल्ड|दिनांक=३१ जानेवारी २०१९}}</ref> *''एकदिवसीय सामन्यांमधील उर्वरित चेंडूंच्या बाबतीतही हा भारताचा सर्वात मोठा पराभव होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/series/18808/report/1153694/new-zealand-vs-india-4th-odi-india-new-zealand-2018-19 |title=भारताची निराशाजनक कामगिरी, चौथा सामना गमावला|प्रकाशक=ई.एस.पी.एन क्रिकईन्फो|दिनांक=३१ जानेवारी २०१९}}</ref> }} ===५वा सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ फेब्रुवारी २०१९ | time = १५:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | धावसंख्या१ = २५२ (४९.५ षटके) | धावसंख्या२ = २१७ (४४.१ षटके) | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावा१ = [[अंबाटी रायडू]] ९० (११३) | बळी१ = [[मॅट हेन्री]] ४/३५ (१० षटके) | धावा२ = [[जेम्स नीशम]] ४४ (३२) | बळी२ = [[युझवेंद्र चहल]] ३/४१ (१० षटके) | निकाल = {{cr|IND}} ३५ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153695.html धावफलक] | स्थळ = [[वेस्टपॅक मैदान|वेलिंग्टन प्रादेशिक स्टेडियम]], [[वेलिंग्टन]] | पंच = शॉन जॉर्ज (द.आ.) आणि वेन नाईट्स (न्यू) | सामनावीर = [[अंबाटी रायडू]] (भारत) | पाऊस = | toss = भारत, फलंदाजी. | टीपा = }} ==आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका== ===१ला सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ६ फेब्रुवारी २०१९ | time = २०:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = २१९/६ (२० षटके) | धावसंख्या२ = १३९ (१९.२ षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[टिम सिफर्ट]] ८४ (४३) | बळी१ = [[हार्दिक पंड्या]] २/५१ (४ षटके) | धावा२ = [[महेंद्रसिंग धोनी]] ३९ (३१) | बळी२ = [[टिम साउदी]] ३/१७ (४ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} ८० धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153696.html धावफलक] | स्थळ = [[वेस्टपॅक मैदान|वेलिंग्टन प्रादेशिक स्टेडियम]], [[वेलिंग्टन]] | पंच = क्रिस ब्राउन (न्यू) आणि शॉन हेग (न्यू) | सामनावीर = [[टिम सिफर्ट]] (न्यू झीलंड) | पाऊस = | toss = भारत, गोलंदाजी. | टीपा = [[डॅरियल मिचेल]] (न्यू) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. *''ट्वेंटी२०त भारताचा धावांच्या बाबतीत विचार करता सर्वात मोठा पराभव. }} ===२रा सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ८ फेब्रुवारी २०१९ | time = १९:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = १५८/८ (२० षटके) | धावसंख्या२ = १६२/३ (१८.५ षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] ५० (२८) | बळी१ = [[कृणाल पंड्या]] ३/२८ (४ षटके) | धावा२ = [[रोहित शर्मा]] ५० (२९) | बळी२ = [[डॅरियल मिचेल]] १/१५ (१ षटक) | निकाल = {{cr|IND}} ७ गडी आणि ७ चेंडू राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153697.html धावफलक] | स्थळ = [[ईडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | पंच = क्रिस ब्राउन (न्यू) आणि वेन नाईट्स (न्यू) | सामनावीर = [[कृणाल पंड्या]] (भारत) | पाऊस = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | टीपा = [[रोहित शर्मा]] (भा) आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२०त १०० षटकार मारणारा तिसरा फलंदाज ठरला. *''न्यू झीलंडमध्ये भारताचा न्यू झीलंडवर ट्वेंटी२०त पहिला विजय. }} ===३रा सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १० फेब्रुवारी २०१९ | time = २०:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = २१२/४ (२० षटके) | धावसंख्या२ = २०८/६ (२० षटके) | संघ२ = {{cr|IND}} | धावा१ = [[कॉलीन मन्रो]] ७२ (४०) | बळी१ = [[कुलदीप यादव]] २/२६ (४ षटके) | धावा२ = [[विजय शंकर]] ४३ (२८) | बळी२ = [[डॅरियल मिचेल]] २/२७ (३ षटके) | निकाल = {{cr|NZL}} ४ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153698.html धावफलक] | स्थळ = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन]] | पंच = शॉन हेग (न्यू) आणि वेन नाईट्स (न्यू) | सामनावीर = [[कॉलिन मन्रो]] (न्यू झीलंड) | पाऊस = | toss = भारत, गोलंदाजी. | टीपा = [[ब्लेर टिकनर]] (न्यू) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१८-१९}} [[वर्ग:इ.स. २०१९ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:भारतीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलँड दौरे|२०१९]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] nuecgrvjyfvo5dxrinzc34zcbcv3dho 0 237061 2145514 2141615 2022-08-12T08:08:16Z Khirid Harshad 138639 /* संदर्भ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = बांगलादेश क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१८-१९ | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = न्यू झीलंड | team2_image = Flag of Bangladesh.svg | team2_name = बांगलादेश | from_date = १० फेब्रुवारी | to_date = २० मार्च २०१९ | team1_captain = | team2_captain = | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = | team2_tests_won = | team1_tests_most_runs = | team2_tests_most_runs = | team1_tests_most_wickets = | team2_tests_most_wickets = | player_of_test_series = | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = | team2_ODIs_won = | team1_ODIs_most_runs = | team2_ODIs_most_runs = | team1_ODIs_most_wickets = | team2_ODIs_most_wickets = | player_of_ODI_series = }} [[बांगलादेश क्रिकेट संघ]] फेब्रुवारी-मार्च २०१९ दरम्यान ३ [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने]] व ३ [[कसोटी सामने]] खेळण्यासाठी [[न्यू झीलंड]]च्या दौऱ्यावर जाणार् आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://icc-live.s3.amazonaws.com/cms/media/about_docs/547c2a4d42a86-Copy%20of%20Copy%20of%20FTP%202015%20to%202019%20as%20at%20Nov%202014.pdf|title=फ्युचर्स टुर्स प्रोग्राम|दिनांक=११ डिसेंबर २०१७|प्रकाशक=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटन}}</ref> [[१५ मार्च]], [[इ.स. २०१९|२०१९]] रोजी [[क्राइस्टचर्च]] शहरातील [[२०१९ क्राइस्टचर्च दहशतवादी हल्ला|दहशतवादी हल्ल्यामध्ये]] थोडक्यात बचावलेल्या बांगलादेश संघाने हा दौरा अर्धवट सोडला. ==सराव सामने== ===५० षटकांचा सामना : न्यू झीलंड एकादश वि. बांगलादेश=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १० फेब्रुवारी २०१९ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = [[न्यू झीलंड|न्यू झीलंड एकादश]] {{flagicon|NZL}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [ धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[न्यू झीलंड|लिंकन]] | पंच = | सामनावीर = | पाऊस = | toss = | टीपा = }} ===दोन-दिवसीय सामना : न्यू झीलंड एकादश वि. बांगलादेश=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २३-२४ फेब्रुवारी २०१९ | संघ१ = [[न्यू झीलंड|न्यू झीलंड एकादश]] {{flagicon|NZL}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]], [[न्यू झीलंड|लिंकन]] | पंच = | सामनावीर = | report = [धावफलक] | toss = | पाऊस = | टिपा = }} ==आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका== ===१ला सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ फेब्रुवारी २०१९ | time = १४:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153844.html धावफलक] | स्थळ = [[मॅकलीन पार्क]], [[नेपियर]] | पंच = | सामनावीर = | पाऊस = | toss = | टीपा = }} ===२रा सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ फेब्रुवारी २०१९ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153845.html धावफलक] | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राईस्टचर्च]] | पंच = | सामनावीर = | पाऊस = | toss = | टीपा = }} ===३रा सामना=== {{ माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २० फेब्रुवारी २०१९ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | धावसंख्या१ = | धावसंख्या२ = | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावा१ = | बळी१ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153846.html धावफलक] | स्थळ = [[युनिव्हर्सिटी ओव्हल]], [[ड्युनेडिन]] | पंच = | सामनावीर = | पाऊस = | toss = | टीपा = }} ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २८ फेब्रुवारी - ४ मार्च २०१९ | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = | स्थळ = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन]] | पंच = | सामनावीर = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153847.html धावफलक] | toss = | पाऊस = | टिपा = }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ८-१२ मार्च २०१९ | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = | स्थळ = [[बेसिन रिझर्व]], [[वेलिंग्टन]] | पंच = | सामनावीर = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153848.html धावफलक] | toss = | पाऊस = | टिपा = }} ===३री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १६-२० मार्च २०१९ | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|BAN}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राईस्टचर्च]] | पंच = | सामनावीर = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1153849.html धावफलक] | toss = | पाऊस = | टिपा = }} == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१८-१९}} [[वर्ग:इ.स. २०१९ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे|२०१९]] 48a9psvnnqsp19lfcb8mdcw8wgo8kn8 0 240306 2145500 2117168 2022-08-12T07:56:26Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{क्रिकेट खेळणारा देश |logo= |caption=फिलिपाइन्स क्रिकेट |देश=फिलिपाइन्स |आय.सी.सी. सदस्यत्त्व=- |सदस्यत्त्व सुरुवात= २००३ |नाव=- |मुख्यालय=- |विश्वकप विजय=- |कसोटी गुणवत्ता=- |कसोटी गुणवत्ता दिनांक=- |एकदिवसीय गुणवत्ता=- |एकदिवसीय गुणवत्ता दिनांक=- }} ==इतिहास== ==क्रिकेट संघटन == ==महत्त्वाच्या स्पर्धा== ==माहिती== [[वर्ग:क्रिकेट संघटना]] [[वर्ग:फिलिपिन्समधील खेळ|क्रिकेट]] [[वर्ग:रिकामी पाने]] kjdmex3qljej8b4b1w4rfxhjcyx04i1 14 240307 2145497 1665295 2022-08-12T07:56:04Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:फिलिपाइन्समधील खेळ]] वरुन [[वर्ग:फिलिपिन्समधील खेळ]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:फिलिपिन्स|खेळ]] [[वर्ग:देशानुसार खेळ]] qqwl2dt074m61je5hns426xcc34rwth 14 241711 2145382 1675576 2022-08-12T06:31:28Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] [[वर्ग:इ.स. १८५६ मधील निर्मिती]] 0ebfu422ncop88l65jc3c00pq2rogac 14 242002 2145463 1676953 2022-08-12T07:28:15Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:इंग्लंडमधील खेळ|क्रिकेट]] [[वर्ग:देशानुसार क्रिकेट]] 5d3gc06vpqws2p6f1561u1e1kvzqmfh 0 247432 2145235 2008237 2022-08-12T04:27:50Z CX Zoom 143053 Requesting speedy deletion with rationale "Not a MP. Apna Dal is a political party possibly referring to [[:en:Apna Dal (Kamerawadi)]] or [[:en:Apna Dal (Sonelal)]]". (TwinkleGlobal) wikitext text/x-wiki {{Speedy_delete|1=Not a MP. Apna Dal is a political party possibly referring to [[:en:Apna Dal (Kamerawadi)]] or [[:en:Apna Dal (Sonelal)]]}} {{माहितीचौकट संसद सदस्य | नाव = अपना दल | लघुचित्र= | पद = [[संसद सदस्य]] | कार्यकाळ_आरंभ = [[२३ मे]], [[इ.स. २०१४]] | कार्यकाळ_समाप्ती = | राष्ट्रपती = [[प्रणव मुखर्जी]], [[रामनाथ कोविंद]] | मागील = | पुढील = | जन्मदिनांक = <!-- {{जन्म दिनांक आणि वय|1955|11|29}} --> | जन्मस्थान = | मृत्युदिनांक = | मृत्युस्थान = | पक्ष = | नाते = | पती = | पत्नी = | अपत्ये = | निवास = | मतदारसंघ = [[(लोकसभा मतदारसंघ)| ]] | व्यवसाय = | धर्म = | सही = | संकेतस्थळ = | तळटीपा = }} '''अपना दल''' ( - ) हे भारतीय राजकारणी आहेत. हे [[लोकसभा मतदारसंघ|मतदारसंघातून]] भाजपतर्फे [[१६वी लोकसभा|१६व्या लोकसभेवर]] निवडून गेले. {{DEFAULTSORT:*}} [[वर्ग:चे खासदार]] [[वर्ग:१६ वी लोकसभा सदस्य]] [[वर्ग:भारतीय राजकारणी]] 4dfu33wspcqeu7qf8w04m3v7oyb9458 2145240 2145235 2022-08-12T04:48:20Z संतोष गोरे 135680 असलेला लेख wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[अपना दल (सोनेलाल)]] 1gi6sb7vs8wy39s92oqwbsqfm7iuaua 0 248177 2145158 2140992 2022-08-11T18:43:30Z CommonsDelinker 685 मूळ स्रोतातून हे चित्र काढले गेल्यामुळे मराठी विकिपीडियावरुनही ते काढण्यात येत आहे. wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट चित्रपट|नाव=चिमणी पाखरं|चित्र=|निर्मिती वर्ष=२००१|प्रदर्शन दिवस=|भाषा=मराठी|दिग्दर्शन=[[महेश कोठारे]]|कथा=[[डेनीस जोसेफ]]|पटकथा=[[शिवराज गोर्ले]]|संवाद=[[शिवराज गोर्ले]]|संकलन=[[अंबर कोठारे]]|छाया=[[समिर आठले]]|गीते=[[जगदीश खेबुडकर]]|संगीत दिग्दर्शन=[[अच्युत ठाकूर]]|ध्वनी=|पार्श्वगायन=|वेशभूषा=|रंगभूषा=|प्रमुख कलाकार=[[सचिन खेडेकर]] [[पद्मिनी कोल्हापुरे]]|प्रदर्शन_तारिख=सप्टेंबर २००१|प्रमुख सहायक दिग्दर्शक=[[संतोष तोडनकर]]|कला=[[संतिष बिडकर]]|निर्माता=[[मच्छिंद्र चाटे]]|छायाचित्र=|चित्र शीर्षक=नाट्यमय भित्तीपत्रिका}} ''चिमणी पाखरं '' हा २००१ मध्ये प्रदर्शित झालेला [[मराठी चित्रपट]] असून [[महेश कोठारे]] यांनी याचे दिग्दर्शन केले आहे. [[सचिन खेडेकर]] आणि [[पद्मिनी कोल्हापुरे]] हे प्रमुख कलाकार आहेत. == कलाकार == * [[सचिन खेडेकर]] * [[पद्मिनी कोल्हापुरे]] * [[बाळ धुरी]] * [[भारती चाटे]] * [[अविनाश चाटे]] * [[निहार शेंबेकर]] * [[मेघना चाटे]] * [[राजशेखर (अभिनेता)|राजशेखर]] * [[नागेश भोसले]] * [[विजय चव्हाण]] == गाणी == # ''माझा सोन्याचा संसार'' # ''चिमणी पाखरं'' # ''दत्ता धाव रे'' # ''झुंज मुंज उधळुन आली दिशा'' [[वर्ग:इ.स. २००३ मधील मराठी चित्रपट]] 5sxo94qvk752sy3c67dsb1oi33qr2to 0 248732 2145566 2141559 2022-08-12T09:20:49Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = इंग्लंड क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१९-२० | series_logo = | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team2_image = Flag of England.svg | team1_name = न्यू झीलंड | team2_name = इंग्लंड | from_date = २७ ऑक्टोबर | to_date = ३ डिसेंबर २०१९ | team1_captain = [[टिम साउथी]] <small>(ट्वेंटी२०)</small> | team2_captain = [[ज्यो रूट]] <small>(कसोटी)</small><br>[[आयॉन मॉर्गन]] <small>(ट्वेंटी२०)</small> | no_of_twenty20s = 5 | team1_twenty20s_won = 2 | team2_twenty20s_won = 3 | team1_twenty20s_most_runs = [[मार्टिन गुप्टिल]] (१५३) | team2_twenty20s_most_runs = [[डेव्हिड मलान]] (२०३) | team1_twenty20s_most_wickets = [[मिचेल सॅंटनर]] (११) | team2_twenty20s_most_wickets = [[क्रिस जॉर्डन]] (७) | player_of_twenty20_series = [[मिचेल सॅंटनर]] (न्यू झीलंड) | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = | team2_tests_won = | team1_tests_most_runs = | team2_tests_most_runs = | team1_tests_most_wickets = | team2_tests_most_wickets = | player_of_test_series = }} [[इंग्लंड क्रिकेट संघ]]ाने ऑक्टोबर-डिसेंबर २०१९ मध्ये ५ [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने]] आणि २ [[कसोटी सामने]] खेळण्यासाठी [[न्यू झीलंड]]चा दौरा केला. न्यू झीलंड क्रिकेट बोर्डाने जून २०१९ मध्ये सामन्यांची घोषणा केली. [[बे ओव्हल]]वर पहिलीवहिली कसोटी खेळली गेली जे मैदान न्यू झीलंडमधील कसोटीचे ९वे मैदान ठरले. कसोटी मालिका विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धेतील नाही. ==सराव सामना== ===१ला २०-२० सराव सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २७ ऑक्टोबर २०१९ | time = १३:०० | daynight = | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड XI]] {{flagicon|NZL}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = १७२/४ (२० षटके) | धावा१ = [[ॲंटॉन डेव्हसिच]] ६२ (४३) | बळी१ = [[आदिल रशीद]] २/२५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १७८/४ (१८.१ षटके) | धावा२ = [[जॉनी बेअरस्टो]] ७८[[नाबाद|*]] (४५) | बळी२ = [[लॉकी फर्ग्युसन]] ३/३२ (४ षटके) | निकाल = इंग्लंड ६ गडी राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1187663.html धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]] | पंच = | motm = | toss = इंग्लंड, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = }} ===२रा २०-२० सराव सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ ऑक्टोबर २०१९ | time = १३:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | संघ२ = {{flagicon|NZL}} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड XI]] | धावसंख्या१ = १८८/५ (२० षटके) | धावा१ = [[जेम्स व्हिन्स]] ४६ (३२) | बळी१ = [[अनुराग वर्मा]] ३/४६ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १९१/२ (१८.३ षटके) | धावा२ = [[कॉलीन मन्रो]] १०७[[नाबाद|*]] (५७) | बळी२ = [[साकिब महमूद]] १/३६ (३.३ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड XI ८ गडी राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1187664.html धावफलक] | स्थळ = [[बर्ट सट्क्लिफ ओव्हल]] | पंच = | motm = | toss = इंग्लंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = }} ===दोन-दिवसीय सराव सामना=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १२-१३ नोव्हेंबर २०१९ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | संघ२ = {{flagicon|NZL}} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड XI]] | धावसंख्या१ = ३७६/२घो (८७ षटके) | धावा१ = [[झॅक क्रॉली]] १०३[[नाबाद|*]] (१३७) | बळी१ = [[हेन्री शिप्ले]] १/८१ (१६ षटके) | धावसंख्या२ = २८५/४ (७५ षटके) | धावा२ = [[फिन ॲलेन]] १०४[[नाबाद|*]] (१३०) | बळी२ = [[जोफ्रा आर्चर]] २/४६ (११ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1204307.html धावफलक] | स्थळ = [[कोबहाम ओव्हल]], [[न्यू झीलंड|व्हानगेराई]] | पंच = | motm = | toss = इंग्लंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = }} ===तीन-दिवसीय सराव सामना=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १५-१७ नोव्हेंबर २०१९ | time = | daynight = | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड अ]] {{flagicon|NZL}} | संघ२ = {{cr-rt|ENG}} | धावसंख्या१ = ३०२/६घो (८४ षटके) | धावा१ = [[ग्लेन फिलिप्स]] ११६ (२१९) | बळी१ = [[जोफ्रा आर्चर]] २/५८ (१७ षटके) | धावसंख्या२ = ४०५ (११७.५ षटके) | धावा२ = [[जोस बटलर]] ११० (१५३) | बळी२ = [[स्कॉट कुग्गेलेजीन]] ३/४६ (१३.५ षटके) | धावसंख्या३ = १६९/८ (६८ षटके) | धावा३ = [[ग्लेन फिलिप्स]] ३६ (५७) | बळी३ = [[जोफ्रा आर्चर]] ३/३४ (१४ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1187670.html धावफलक] | स्थळ = [[कोबहाम ओव्हल]], [[न्यू झीलंड|व्हानगेराई]] | पंच = | motm = | toss = न्यू झीलंड अ, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = }} ==आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका== ===१ला सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ नोव्हेंबर २०१९ | time = १४:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = १५३/५ (२० षटके) | धावा१ = [[रॉस टेलर]] ४४ (३५) | बळी१ = [[क्रिस जॉर्डन]] २/२८ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५४/३ (१८.३ षटके) | धावा२ = [[जेम्स व्हिन्स]] ५९ (३८) | बळी२ = [[मिचेल सॅंटनर]] ३/२३ (४ षटके) | निकाल = इंग्लंड ७ गडी राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1187665.html धावफलक] | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[क्राइस्टचर्च]] | पंच = | motm = [[जेम्स व्हिन्स]] (इंग्लंड) | toss = इंग्लंड, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = [[पॅट ब्राउन]], [[सॅम कुरन]] आणि [[लेविस ग्रेगरी]] (इं) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ===२रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ नोव्हेंबर २०१९ | time = १४:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = १७६/८ (२० षटके) | धावा१ = [[जेम्स नीशम]] ४२ (२२) | बळी१ = [[क्रिस जॉर्डन]] ३/२३ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५५ (१९.५ षटके) | धावा२ = [[डेव्हिड मलान]] ३९ (२९) | बळी२ = [[मिचेल सॅंटनर]] ३/२५ (४ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड २१ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1187666.html धावफलक] | स्थळ = [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]] | पंच = | motm = [[मिचेल सॅंटनर]] (न्यू झीलंड) | toss = इंग्लंड, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = [[साकिब महमूद]] (इं) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ===३रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ५ नोव्हेंबर २०१९ | time = १४:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = १८०/७ (२० षटके) | धावा१ = [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] ५५ (३५) | बळी१ = [[टॉम कुरन]] २/२९ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १६६/७ (२० षटके) | धावा२ = [[डेव्हिड मलान]] ५५ (३४) | बळी२ = [[लॉकी फर्ग्युसन]] २/२५ (४ षटके)<br>[[ब्लेर टिकनर]] २/२५ (४ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड १४ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1187667.html धावफलक] | स्थळ = [[सॅक्सटन ओव्हल]], [[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]] | पंच = | motm = [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] (न्यू झीलंड) | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = [[टॉम बॅंटन]] आणि [[मॅट पॅटिन्सन]] (इं) या दोघांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ===४था सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ८ नोव्हेंबर २०१९ | time = १८:०० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = २४१/३ (२० षटके) | धावा१ = [[डेव्हिड मलान]] १०३[[नाबाद|*]] (५१) | बळी१ = [[मिचेल सॅंटनर]] २/३२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १६५ (१६.५ षटके) | धावा२ = [[टिम साउथी]] ३९ (१५) | बळी२ = [[मॅट पॅटिन्सन]] ४/४७ (४ षटके) | निकाल = इंग्लंड ७६ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1187668.html धावफलक] | स्थळ = [[मॅकलीन पार्क]], [[नेपियर]] | पंच = | motm = [[डेव्हिड मलान]] (इंग्लंड) | toss = न्यू झीलंड, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = }} ===५वा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १० नोव्हेंबर २०१९ | time = १४:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = १४६/५ (११ षटके) | धावा१ = [[मार्टिन गुप्टिल]] ५० (२०) | बळी१ = [[साकिब महमूद]] १/२० (२ षटके) | धावसंख्या२ = १४६/७ (११ षटके) | धावा२ = [[जॉनी बेअरस्टो]] ४७ (१८) | बळी२ = [[मिचेल सॅंटनर]] २/२० (२ षटके) | निकाल = सामना बरोबरीत.<br>(इंग्लंडने [[सुपर ओव्हर]] जिंकली) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1187669.html धावफलक] | स्थळ = [[ईडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | पंच = | motm = [[जॉनी बेअरस्टो]] (इंग्लंड) | toss = इंग्लंड, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = पावसामुळे सामना ११ षटकांचा करण्यात आला. | टीपा = }} ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २१-२५ नोव्हेंबर २०१९ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|ENG}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ३५३ (१२४ षटके) | धावा१ = [[बेन स्टोक्स]] ९१ (१४६) | बळी१ = [[टिम साउथी]] ४/८८ (३२ षटके) | धावसंख्या२ = ६१५/९घो (२०१ षटके) | धावा२ = [[बी.जे. वॅटलिंग]] २०५ (४७३) | बळी२ = [[सॅम कुरन]] ३/११९ (३५ षटके) | धावसंख्या३ = १९७ (९६.२ षटके) | धावा३ = [[जो डेनली]] ३५ (१४२) | बळी३ = [[नील वॅग्नर]] ५/४४ (१९.२ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = न्यू झीलंड १ डाव आणि ६५ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1187671.html धावफलक] | स्थळ = [[बे ओव्हल]], [[माऊंट माउंगानुई]] | पंच = | motm = [[बी.जे. वॅटलिंग]] (न्यू झीलंड) | toss = इंग्लंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = [[डॉम सिबली]] (इं) याने कसोटी पदार्पण केले. }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २९ नोव्हेंबर - ३ डिसेंबर २०१९ | time = | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|ENG}} | धावसंख्या१ = ३७५ (१२९.१ षटके) | धावा१ = [[टॉम लॅथम]] १०५ (१७२) | बळी१ = [[स्टुअर्ट ब्रॉड]] ४/७३ (२८ षटके) | धावसंख्या२ = ४७६ (१६२.५ षटके) | धावा२ = [[ज्यो रूट]] २२६ (४४१) | बळी२ = [[नील वॅग्नर]] ५/१२४ (३५.५ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1187672.html धावफलक] | स्थळ = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]] | पंच = | motm = | toss = इंग्लंड, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = [[डॅरियेल मिचेल]] (न्यू) आणि [[झॅक क्रॉली]] (इं) या दोघांनी कसोटी पदार्पण केले. }} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१९-२०}} [[वर्ग:इ.स. २०१९ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:इंग्लंड क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे|२०१९]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] bt8tyrtuj4vai2buiyq6dc5cv54j9lz 0 249943 2145268 2141423 2022-08-12T05:39:48Z Khirid Harshad 138639 /* आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका */ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २०१९-२० | series_logo = | team1_image = Flag of Australia.svg | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = ऑस्ट्रेलिया | team2_name = न्यू झीलंड | from_date = १२ डिसेंबर | to_date = २० मार्च २०२० | team1_captain = [[टिम पेन]] <small>(कसोटी)</small><br>[[ॲरन फिंच]] <small>(ए.दि.)</small> | team2_captain = [[केन विल्यमसन]] <small>(कसोटी आणि ए.दि.)</small><br>[[टॉम लॅथम]] <small>(३री कसोटी)</small> | no_of_tests = 3 | team1_tests_won = 3 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[मार्नस लेबसचग्ने]] (५४९) | team2_tests_most_runs = [[टॉम ब्लंडेल]] (१७२) | team1_tests_most_wickets = [[नॅथन ल्यॉन]] (२०) | team2_tests_most_wickets = [[नील वॅग्नर]] (१७) | player_of_test_series = [[मार्नस लेबसचग्ने]] (ऑस्ट्रेलिया) | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = | team2_ODIs_won = | team1_ODIs_most_runs = | team2_ODIs_most_runs = | team1_ODIs_most_wickets = | team2_ODIs_most_wickets = | player_of_ODI_series = }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]]ाने डिसेंबर २०१९ मध्ये ३ [[कसोटी सामने]] खेळण्यासाठी [[ऑस्ट्रेलिया]]ाचा दौरा केला. कसोटी मालिका [[२०१९-२१ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]]अंतर्गत खेळवली गेली. मालिकेतील पहिली कसोटी ही दिवस/रात्र होती. मार्च २०२० मध्ये न्यू झीलंडचा संघ पुन्हा ३ [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने]] खेळण्यासाठी आला होता. == [[२०१९-२१ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका == ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १२-१६ डिसेंबर २०१९ | time = | daynight = Y | round = [[२०१९-२१ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा|कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ४१६ (१४६.२ षटके) | धावा१ = [[मार्नस लेबसचग्ने]] १४३ (२४०) | बळी१ = [[नील वॅग्नर]] ४/९२ (३७ षटके) | धावसंख्या२ = १६६ (५५.२ षटके) | धावा२ = [[रॉस टेलर]] ८० (१३४) | बळी२ = [[मिचेल स्टार्क]] ५/५२ (१८ षटके) | धावसंख्या३ = २१७/९घो (६९.१ षटके) | धावा३ = [[जो बर्न्स]] ५३ (१२३) | बळी३ = [[टिम साउथी]] ५/६९ (२१.१ षटके) | धावसंख्या४ = १७१ (६५.३ षटके) | धावा४ = [[बी.जे. वॅटलिंग]] ४० (१०६) | बळी४ = [[मिचेल स्टार्क]] ४/४५ (१४ षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया २९६ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1183532.html धावफलक] | स्थळ = [[पर्थ स्टेडियम]], [[पर्थ]] | पंच = | motm = [[मिचेल स्टार्क]] (ऑस्ट्रेलिया) | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = [[लॉकी फर्ग्युसन]] (न्यू) याने कसोटी पदार्पण केले. *''[[२०१९-२१ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा|कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा गुण]] : ऑस्ट्रेलिया - ४०, न्यू झीलंड - ०. }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २६-३० डिसेंबर २०१९ | time = | daynight = | round = [[२०१९-२१ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा|कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ४६७ (१५५.१ षटके) | धावा१ = [[ट्रॅव्हिस हेड]] ११४ (२३४) | बळी१ = [[नील वॅग्नर]] ४/८३ (३८ षटके) | धावसंख्या२ = १४८ (५४.५ षटके) | धावा२ = [[टॉम लॅथम]] ५० (१४४) | बळी२ = [[पॅट कमिन्स]] ५/२८ (१७ षटके) | धावसंख्या३ = १६८/५घो (५४.२ षटके) | धावा३ = [[डेव्हिड वॉर्नर]] ३८ (६५) | बळी३ = [[नील वॅग्नर]] ३/५० (१७.२ षटके) | धावसंख्या४ = २४० (७१ षटके) | धावा४ = [[टॉम ब्लंडेल]] १२१ (२१०) | बळी४ = [[नॅथन ल्यॉन]] ४/८१ (२३ षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया २४७ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1183533.html धावफलक] | स्थळ = [[मेलबर्न क्रिकेट मैदान]], [[मेलबर्न]] | पंच = | motm = [[ट्रॅव्हिस हेड]] (ऑस्ट्रेलिया) | toss = न्यू झीलंड, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = [[२०१९-२१ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा|कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा गुण]] : ऑस्ट्रेलिया - ४०, न्यू झीलंड - ०. }} ===३री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ३-७ जानेवारी २०२० | time = | daynight = | round = [[२०१९-२१ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा|कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ४५४ (१५०.१ षटके) | धावा१ = [[मार्नस लेबसचग्ने]] २१५ (३६३) | बळी१ = [[नील वॅग्नर]] ३/६६ (३३.१ षटके) | धावसंख्या२ = २५१ (९५.४ षटके) | धावा२ = [[ग्लेन फिलिप्स]] ५२ (११५) | बळी२ = [[नॅथन ल्यॉन]] ५/६८ (३०.४ षटके) | धावसंख्या३ = २१७/२घो (५२ षटके) | धावा३ = [[डेव्हिड वॉर्नर]] १११[[नाबाद|*]] (१५९) | बळी३ = [[टॉड ॲस्टल]] १/४१ (८ षटके) | धावसंख्या४ = १३६ (४७.५ षटके) | धावा४ = [[कॉलिन दि ग्रॅंडहॉम]] ५२ (६८) | बळी४ = [[नॅथन ल्यॉन]] ५/५० (१६.५ षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया २७९ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1183534.html धावफलक] | स्थळ = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | पंच = | motm = [[मार्नस लेबसचग्ने]] (ऑस्ट्रेलिया) | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = [[ग्लेन फिलिप्स]] (न्यू) याने कसोटी पदार्पण केले. *''[[२०१९-२१ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा|कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा गुण]] : ऑस्ट्रेलिया - ४०, न्यू झीलंड - ०. }} ==आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका== ===१ला सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ मार्च २०२० | time = १४:३० | daynight = Y | संघ१ = {{cr-rt|AUS}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = २५८/७ (५० षटके) | धावा१ = [[डेव्हिड वॉर्नर]] ६७ (८८) | बळी१ = [[इश सोधी]] ३/५१ (८ षटके) | धावसंख्या२ = १८७ (४१ षटके) | धावा२ = [[मार्टिन गुप्टिल]] ४० (७३) | बळी२ = [[पॅट कमिन्स]] ३/२५ (८ षटके) | धावसंख्या३ = २१७/२घो (५२ षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ७१ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1183537.html धावफलक] | स्थळ = [[सिडनी क्रिकेट मैदान]], [[सिडनी]] | पंच = | motm = [[मिचेल मार्श]] (ऑस्ट्रेलिया) | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = }} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१९-२०}} [[वर्ग:इ.स. २०१९ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:इ.स. २०२० मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे ऑस्ट्रेलिया दौरे|२०१९]] [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट]] qj6mx2zbh2ysi2iqkem0tg1azjqoh5g 0 251462 2145215 2030226 2022-08-12T03:23:32Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki चिंचवणे हे गाव [[अकोले]] तालुक्यातील एक महत्त्वाचं खेडे आहे.या गावाकडे जाण्यासाठी अकोले तालुक्यातून किव्हा राजूर या गावापासून जाता येते.या गावाकडे जण्या साठी महाराष्ट्र राज्य परिवहन महामंडळाची गाडीने जावे लागते.तसेच अकोले पासून हे गाव १६km अंतरावर आहे.तसेच ह्या गावापासून अगदी जवळ म्हणजे ६km अंतरावर राजूर सारखी खूप मोठी बाजार पेठ आहे.ती बाजार पेठ महाराष्ट्रात स्थान मिळवणारी एक बाजार पेठ आहे.अकोले या ठिकाणावरून हरिश्चंद्र गडाकडे जाण्यासाठी ह्या गावा वरतून पण जाता येते.या गावामध्ये वेताळेश्र्वर म्हणून एक प्रसिद्ध देवस्थान आहे.ह्या देवस्थानाची यात्रा धुळीचा पाडवा या दिवशी असते. [[वर्ग:अकोला जिल्ह्यातील गावे]] l02lrfgb648a8q1cl9zfkc2s6oh8p2b 2145216 2145215 2022-08-12T03:23:37Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki चिंचवणे हे गाव [[अकोले]] तालुक्यातील एक महत्त्वाचं खेडे आहे.या गावाकडे जाण्यासाठी अकोले तालुक्यातून किव्हा राजूर या गावापासून जाता येते.या गावाकडे जण्या साठी महाराष्ट्र राज्य परिवहन महामंडळाची गाडीने जावे लागते.तसेच अकोले पासून हे गाव १६km अंतरावर आहे.तसेच ह्या गावापासून अगदी जवळ म्हणजे ६km अंतरावर राजूर सारखी खूप मोठी बाजार पेठ आहे.ती बाजार पेठ महाराष्ट्रात स्थान मिळवणारी एक बाजार पेठ आहे.अकोले या ठिकाणावरून हरिश्चंद्र गडाकडे जाण्यासाठी ह्या गावा वरतून पण जाता येते.या गावामध्ये वेताळेश्र्वर म्हणून एक प्रसिद्ध देवस्थान आहे.ह्या देवस्थानाची यात्रा धुळीचा पाडवा या दिवशी असते. [[वर्ग:अकोला जिल्ह्यातील गावे]] [[वर्ग:अकोला तालुका]] dnsuu4lj1vvncng4f9t7zhblpssqud4 0 251472 2145164 2117863 2022-08-11T18:57:26Z 103.206.135.124 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट पदाधिकारी | सन्मानवाचक पूर्वप्रत्यय = | नाव = {{लेखनाव}} | सन्मानवाचक प्रत्यय = | चित्र = | चित्र आकारमान = | लघुचित्र = | चित्र शीर्षक = | क्रम = | पद = [[महाराष्ट्र शासन|उच्च व तंत्र शिक्षण मंत्री, महाराष्ट्र]] | कार्यकाळ_आरंभ = ३० डिसेंबर २०१९ | कार्यकाळ_समाप्ती = | उपराष्ट्रपती = | उपपंतप्रधान = | डेप्युटी = | लेफ्टनंट = | सम्राट = | राष्ट्रपती = | पंतप्रधान = | राज्यपाल = [[भगतसिंग कोश्यारी]] | गव्हर्नर-जनरल = | मागील = | पुढील = | मतदारसंघ = | बहुमत = | क्रम2 = | पद2 = [[महाराष्ट्र विधानसभा|सदस्य, महाराष्ट्र विधानसभा]] | कार्यकाळ_आरंभ2 = २०१९ | कार्यकाळ_समाप्ती2 = | उपराष्ट्रपती2 = | उपपंतप्रधान2 = | डेप्युटी2 = | लेफ्टनंट2 = | सम्राट2 = | राष्ट्रपती2 = | पंतप्रधान2 = | राज्यपाल2 = | मागील2 = <!-- अंक बदलून आठ वेळा वापरू शकतो --> | पुढील2 = <!-- अंक बदलून आठ वेळा वापरू शकतो --> | मतदारसंघ2 = [[रत्नागिरी विधानसभा मतदारसंघ|रत्नागिरी]]<!-- अंक बदलून आठ वेळा वापरू शकतो --> | बहुमत2 = <!-- अंक बदलून आठ वेळा वापरू शकतो --> | क्रम = | जन्मदिनांक = | जन्मस्थान = | मृत्युदिनांक = | मृत्युस्थान = | राष्ट्रीयत्व = भारतीय | पक्ष = [[शिवसेना]शिंदे गट] | शिक्षण = | इतरपक्ष = | आई = | वडील = | पती = | पत्नी = | नाते = | अपत्ये = | निवास = | शाळा_महाविद्यालय = | व्यवसाय = राजकारण | धंदा = | सही = | संकेतस्थळ = | तळटीपा = }} '''{{लेखनाव}}''' हे एक भारतीय राजकारणी आहेत. ते [[महाराष्ट्र शासन|महाराष्ट्राचे]] उच्च व तंत्र शिक्षण या विभागाचे विद्यमान कॅबिनेट मंत्री आहेत. [[शिवसेना]] पक्षाच्या तिकिटावर [[रत्‍नागिरी विधानसभा मतदारसंघ]]ातून ते निवडून आले आहेत.<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/marathi/india-50944457|title=उद्धव ठाकरे सरकारच्या मंत्र्यांची संपूर्ण यादी: पक्ष आणि खाती|date=5 जाने, 2020|via=www.bbc.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://divyamarathi.bhaskar.com/news/maha-cabinet-expansion-first-cabinet-expansion-of-maha-government-led-by-cm-uddhav-thackeray-126407251.html|title=फडणवीस गेले, अजित पवार मात्र पुन्हा आले! उपमुख्यमंत्र्यासह २५ कॅबिनेट,१० राज्यमंत्र्यांना शपथ|website=Divya Marathi}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.esakal.com/maharashtra/allocation-portfolios-chief-minister-uddhav-thackeray-declared-249311|title=अखेर खातेवाटप जाहीर; 'या' मंत्र्यांकडे असतील 'ही' खाती &#124; eSakal|website=www.esakal.com}}</ref> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:शिवसेनेतील राजकारणी]] [[वर्ग:महाराष्ट्राच्या १४ व्या विधानसभेचे सदस्य]] [[वर्ग:मराठी राजकारणी]] [[वर्ग:महाराष्ट्रातील आमदार]] [[en:Uday Samant]] mhzvlxn9w7kapceikqfkojtsj71rv5e 2145182 2145164 2022-08-12T01:51:27Z संतोष गोरे 135680 [[Special:Contributions/103.206.135.124|103.206.135.124]] ([[User talk:103.206.135.124|चर्चा]]) यांनी केलेले बदल [[User:सांगकाम्या|सांगकाम्या]] यांच्या आवृत्तीकडे पूर्वपदास नेले. wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट पदाधिकारी | सन्मानवाचक पूर्वप्रत्यय = | नाव = {{लेखनाव}} | सन्मानवाचक प्रत्यय = | चित्र = | चित्र आकारमान = | लघुचित्र = | चित्र शीर्षक = | क्रम = | पद = [[महाराष्ट्र शासन|उच्च व तंत्र शिक्षण मंत्री, महाराष्ट्र]] | कार्यकाळ_आरंभ = ३० डिसेंबर २०१९ | कार्यकाळ_समाप्ती = | उपराष्ट्रपती = | उपपंतप्रधान = | डेप्युटी = | लेफ्टनंट = | सम्राट = | राष्ट्रपती = | पंतप्रधान = | राज्यपाल = [[भगतसिंग कोश्यारी]] | गव्हर्नर-जनरल = | मागील = | पुढील = | मतदारसंघ = | बहुमत = | क्रम2 = | पद2 = [[महाराष्ट्र विधानसभा|सदस्य, महाराष्ट्र विधानसभा]] | कार्यकाळ_आरंभ2 = २०१९ | कार्यकाळ_समाप्ती2 = | उपराष्ट्रपती2 = | उपपंतप्रधान2 = | डेप्युटी2 = | लेफ्टनंट2 = | सम्राट2 = | राष्ट्रपती2 = | पंतप्रधान2 = | राज्यपाल2 = | मागील2 = <!-- अंक बदलून आठ वेळा वापरू शकतो --> | पुढील2 = <!-- अंक बदलून आठ वेळा वापरू शकतो --> | मतदारसंघ2 = [[रत्नागिरी विधानसभा मतदारसंघ|रत्नागिरी]]<!-- अंक बदलून आठ वेळा वापरू शकतो --> | बहुमत2 = <!-- अंक बदलून आठ वेळा वापरू शकतो --> | क्रम = | जन्मदिनांक = | जन्मस्थान = | मृत्युदिनांक = | मृत्युस्थान = | राष्ट्रीयत्व = भारतीय | पक्ष = [[शिवसेना]] | शिक्षण = | इतरपक्ष = | आई = | वडील = | पती = | पत्नी = | नाते = | अपत्ये = | निवास = | शाळा_महाविद्यालय = | व्यवसाय = राजकारण | धंदा = | सही = | संकेतस्थळ = | तळटीपा = }} '''{{लेखनाव}}''' हे एक भारतीय राजकारणी आहेत. ते [[महाराष्ट्र शासन|महाराष्ट्राचे]] उच्च व तंत्र शिक्षण या विभागाचे विद्यमान कॅबिनेट मंत्री आहेत. [[शिवसेना]] पक्षाच्या तिकिटावर [[रत्‍नागिरी विधानसभा मतदारसंघ]]ातून ते निवडून आले आहेत.<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/marathi/india-50944457|title=उद्धव ठाकरे सरकारच्या मंत्र्यांची संपूर्ण यादी: पक्ष आणि खाती|date=5 जाने, 2020|via=www.bbc.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://divyamarathi.bhaskar.com/news/maha-cabinet-expansion-first-cabinet-expansion-of-maha-government-led-by-cm-uddhav-thackeray-126407251.html|title=फडणवीस गेले, अजित पवार मात्र पुन्हा आले! उपमुख्यमंत्र्यासह २५ कॅबिनेट,१० राज्यमंत्र्यांना शपथ|website=Divya Marathi}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.esakal.com/maharashtra/allocation-portfolios-chief-minister-uddhav-thackeray-declared-249311|title=अखेर खातेवाटप जाहीर; 'या' मंत्र्यांकडे असतील 'ही' खाती &#124; eSakal|website=www.esakal.com}}</ref> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:शिवसेनेतील राजकारणी]] [[वर्ग:महाराष्ट्राच्या १४ व्या विधानसभेचे सदस्य]] [[वर्ग:मराठी राजकारणी]] [[वर्ग:महाराष्ट्रातील आमदार]] [[en:Uday Samant]] oe3dt8tpnrvc09omh7596yes2a5ic1o 0 252280 2145618 1824223 2022-08-12T09:46:47Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki '''ग्लेन डॉमिनिक फिलिप्स''' ([[६ डिसेंबर]], [[इ.स. १९९६|१९९६]]:[[ईस्ट लंडन]], [[ईस्टर्न केप]], [[दक्षिण आफ्रिका]] - ) हा दक्षिण आफ्रिकेत जन्मलेला आणि {{cr|NZ}}कडून क्रिकेट खेळणारा खेळाडू आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=ग्लेन फिलिप्स|दुवा=http://www.espncricinfo.com/england/content/player/823509.html|संकेतस्थळ=क्रिकइन्फो.कॉम|प्रकाशक=क्रिकइन्फो.कॉम|ॲक्सेसदिनांक=२०२०-०२-१३}}</ref> हा यष्टीरक्षण आणि उजव्या हाताने फलंदाजी करतो. ==संदर्भ आणि नोंदी== {{संदर्भयादी}} {{DEFAULTSORT:फिलिप्स}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:इ.स. १९९६ मधील जन्म]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 8yl3efpb8c8ygjct3uc6crjpg5pdgqr 0 252295 2145612 2047334 2022-08-12T09:46:16Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki '''काईल ॲलेक्स जेमीसन''' ([[३० डिसेंबर]], [[इ.स. १९९४|१९९४]]:[[ऑकलंड]], [[न्यू झीलंड]] - ) हा {{cr|NZ}}कडून क्रिकेट खेळणारा खेळाडू आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=काईल जेमीसन|दुवा=http://www.espncricinfo.com/england/content/player/625960.html|संकेतस्थळ=क्रिकइन्फो.कॉम|प्रकाशक=क्रिकइन्फो.कॉम|ॲक्सेसदिनांक=२०२०-०२-१३}}</ref> हा उजव्या हाताने फलंदाजी आणि मध्यमगती गोलंदाजी करतो. ==संदर्भ आणि नोंदी== {{संदर्भयादी}} {{DEFAULTSORT:जेमीसन, काईल}} [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:इ.स. १९९४ मधील जन्म]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] hiibd2c3qfty0ko8cyp8oaf9t9ifv75 0 254473 2145650 2107458 2022-08-12T09:54:34Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = लॅंकेस्टर पार्क |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |देश = न्यू झीलंड |स्थळ = [[क्राइस्टचर्च]] |स्थापना = [[इ.स. १८८०|१८८०]] |बसण्याची_क्षमता = ३८,६२८ |मालक = व्हिक्टोरिया पार्क ट्रस्ट |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = १०-१३ जानेवारी |प्रथम_कसौटी_वर्ष = १९३० |प्रथम_कसौटी_संघ1 = {{cr-rt|NZ}} |प्रथम_कसौटी_संघ2 = {{cr|ENG}} |अंतिम_कसौटी_दिनांक = ७-९ डिसेंबर |अंतिम_कसौटी_वर्ष = २००६ |अंतिम_कसौटी_संघ1 = {{cr-rt|NZ}} |अंतिम_कसौटी_संघ2 = {{cr|SL}} |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = ११ फेब्रुवारी |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = १९७३ |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = {{cr-rt|NZ}} |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = {{cr|PAK}} |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = २९ जानेवारी |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = २०११ |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = {{cr-rt|NZ}} |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = {{cr|PAK}} |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = ७ फेब्रुवारी |प्रथम_२०-२०_वर्ष = २००८ |प्रथम_२०-२०_संघ१ = {{cr-rt|NZ}} |प्रथम_२०-२०_संघ२ = {{cr|ENG}} |अंतिम_२०-२०_दिनांक = ३० डिसेंबर |अंतिम_२०-२०_वर्ष = २०१० |अंतिम_२०-२०_संघ१ = {{cr-rt|NZ}} |अंतिम_२०-२०_संघ२ = {{cr|PAK}} |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = |वर्ष = |स्रोत = }} '''लँकेस्टर पार्क''' (पूर्वीचे '''ए.एम.आय. स्टेडियम''', '''जेड स्टेडियम''') हे [[न्यू झीलँड]]च्या [[क्राइस्टचर्च]] शहरात वसलेले एक मैदान होते. प्रामुख्याने हे मैदान [[क्रिकेट]], [[रग्बी]] व [[फुटबॉल]]साठी वापरण्यात येत असे. २०११ रग्बी विश्वचषकातील काही सामने या मैदानावर खेळविण्यात येणार होते परंतु भीषण भूकंपाने हे सामने इथे होऊ शकले नव्हते. तर १० जानेवारी १९३० रोजी [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]] आणि [[इंग्लंड क्रिकेट संघ]] यामध्ये पहिला कसोटी सामना इथे झाला. भूकंपामुळे नुकसान झाल्यावर २०१९ मध्ये हे स्टेडियम पूर्णपणे पाडून टाकण्यात आले. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:क्राइस्टचर्च]] m2qtsrhfezm4dq6lpkzw6lg19lo8f4d 2 255157 2145088 2144875 2022-08-11T13:48:29Z Khirid Harshad 138639 /* लेख तयार केले */ wikitext text/x-wiki <table align="right" cellpadding="2" style="border:1px solid #000000;background-color:#ffffff;"> <tr><td>{{User mr}}</tr></td> <tr><td>{{UsersSpeak|mr|Marathi|'''मराठी'''}}</tr></td> <tr><td>{{द्रुतमाघारकार}}</tr></td> <tr><td>{{१००० संपादने}}</tr></td> <tr><td>{{सदस्य विकिप्रकल्प चित्रपट}}</tr></td> <tr><td>{{सदस्य विकिप्रकल्प भौतिकशास्त्र}}</tr></td> <tr><td>{{सदस्य विकिप्रकल्प भारतातील राजकारण}}</td></tr> <tr><td>{{विकी लव्ह्‌ज वुमन दक्षिण आशिया २०२१}}</td></tr> <tr><td>{{साचा:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२/आयोजक आणि परीक्षक}}</td></tr> <tr><td>{{सदस्य मिशन ६६,६६६}}</tr></td> <tr><td>{{सदस्य महाराष्ट्र}}</tr></td> <tr><td>{{सकोबो|en|इंग्रजी लिहु ,वाचु व|'''इंग्रजी'''}}</tr></td> <tr><td>{{सदस्यचौकट पुणेकर}}</tr></td> <tr><td>{{सदस्यचौकट हॉटकॅट}}</tr></td> </table>नमस्कार मी पुण्यातील संगणक शास्त्राचा विद्यार्थी आहे. मी मराठी विकिपीडियावर माझ्या ज्ञानाचे योगदान देण्यासाठी येथे आहे.मी मराठी विकिपीडियावरील अलीकडील बदलांचे पुनरावलोकनकर्ता आहे. मदतनीस आणि जाणकार लेख तयार करुन मराठी विकिपीडिया अधिक माहितीपूर्ण बनविणे हे माझे उद्दीष्ट आहे. == माझ्या आवडीचे विषय आहेत == * भौतिकशास्त्र * जिवंत लोकांची चरित्रे * तंत्रज्ञान * गणित * विज्ञान * चित्रपटांबद्दल लेख == माझे प्रकल्प == [[विकिपीडिया:विकिप्रकल्प चित्रपट]] [[विकिपीडिया:विकिप्रकल्प भौतिकशास्त्र]] == मी तयार केलेली साचे == [[साचा:सदस्य विकिप्रकल्प चित्रपट|सदस्य विकिप्रकल्प चित्रपट]] [[साचा:सदस्य विकिप्रकल्प भौतिकशास्त्र|सदस्य विकिप्रकल्प भौतिकशास्त्र]] [[साचा:माहितीचौकट फुटबॉल खेळाडू|माहितीचौकट फुटबॉल खेळाडू]] [[साचा:माहितीचौकट कॅमेरा|माहितीचौकट कॅमेरा]] [[साचा:१००० संपादने| १००० संपादने ]] [[साचा:माहितीचौकट यूट्यूब चॅनल|माहितीचौकट यूट्यूब चॅनल]] [[साचा:विकिब्रेक|विकिब्रेक]] [[साचा:परीक्षा|परीक्षा]] [[साचा:विकी लव्ह्‌ज वुमन दक्षिण आशिया २०२१|विकी लव्ह्‌ज वुमन दक्षिण आशिया २०२१]] [[साचा:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२|स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२]] == विकिपीडिया आशियाई महिना २०२० लेख == [[हाँग काँग डिझ्नीलँड]] [[दुबई फ्रेम]] [[जॅकी चॅन]] [[दुबई संग्रहालय]] == लेख तयार केले == <div style="height: 300px; overflow:auto; border: 1.5px solid #242424; width: 700px; background: transparent; padding: 4px; text-align: left;"> {{refbegin|3}} [[परिपत्रक गती]] [[आदिती पोहनकर]] [[वस्तुमान केंद्र]] [[अनुज सैनी]] [[मार्कस पॅटरसन]] [[सिद्धार्थ चांदेकर]] [[व्हेंटिलेटर (२०१६ चित्रपट)]] [[दिमित्री होगन]] [[विक्की कौशल]] [[भाग्यश्री शिंदे]] [[माधव देवचके]] [[भारतीय डिजिटल पार्टी]] [[अभिषेक अर्चना श्रीवास्तव]] [[द फॅमिली मॅन (दूरचित्रवाणी मालिका)]] [[लय भारी (चित्रपट)]] [[अलोन्झो वेगा]] [[सिद्धांत चतुर्वेदी]] [[कोटा फॅक्टरी (वेब मालिका)]] [[सॅक्रेड गेम्स (दूरचित्रवाणी मालिका)]] [[बेताल (वेब ​​मालिका)]] [[शिव ठाकरे]] [[एबी आणि सीडी (चित्रपट)]] [[हिरकणी (चित्रपट)]] [[छिछोरे (चित्रपट)]] [[भारतीय माहिती तंत्रज्ञान संस्था, पुणे]] [[फिबोनाची श्रेणी]] [[अवनी बी सोनी]] [[भयभीत (चित्रपट)]] [[आनंदी गोपाळ (चित्रपट)]] [[गुंजन सक्सेना: द कारगिल गर्ल]] [[बाघी ३ (चित्रपट)]] [[मलंग (चित्रपट)]] [[मंदार राव देसाई]] [[इरादा पक्का (चित्रपट)]] [[मुंबई-पुणे-मुंबई ३]] [[सुरेश वरपुडकर]] [[सुरेश देशमुख]] [[फिल हीथ]] [[महदी परसाफर]] [[कच्चा लिंबू (चित्रपट)]] [[कमल किशोर मिश्रा]] [[बाबाजानी दुराणी]] [[मनीष बसीर]] [[डब्बू रत्नानी]] [[मिर्झापूर (दूरचित्रवाणी मालिका)]] [[अभिषेक बॅनर्जी (अभिनेता)]] [[अँपियरचा सर्किट नियम]] [[तारा सुतारिया]] [[शुभम सिंह ढांडा]] [[नितीश राणा]] [[लक्ष्मी (चित्रपट)]] [[शरद केळकर]] [[आयफोन १२]] [[मोहित मित्रा]] [[दुबई फ्रेम]] [[हाँग काँग डिझ्नीलँड]] [[जॅकी चॅन]] [[दुबई संग्रहालय]] [[मिस इंडिया (चित्रपट)]] [[अमर पटनायक]] [[लुडो (चित्रपट)]] [[प्रतीक गांधी]] [[जॉब्स (चित्रपट)]] [[वन रूम किचन (चित्रपट)]] [[चिंटू २ (चित्रपट)]] [[दर्शन बुधरानी]] [[सुधाकर बोकडे]] [[योगेश टिळेकर]] [[हॉटेल मुंबई (चित्रपट)]] [[तानी (चित्रपट)]] [[मिसमॅच्ड (मालिका)]] [[शेमलेस (दूरचित्रवाणी मालिका)]] [[बैजनाथ मंदिर]] [[अ‍ॅलिफॅटिक संयुग]] [[अनिल कुमार (खेळाडू)]] [[संत कुमार]] [[अक्रिती काकर]] [[अरुण आलाट]] [[विश्वास गांगुर्डे]] [[मीत पालन]] [[महेश राऊत]] [[ऑरोर पॅरिएन्टे]] [[एके व्हर्सेस एके (चित्रपट)]] [[कूली नंबर १‎]] [[घराबाहेर]] [[कीथ बॅरिश]] [[डेव्हिड धवन]] [[धुरळा (चित्रपट)]] [[लता भगवान करे (चित्रपट)]] [[बिनधास्त (चित्रपट)]] [[कैरी (चित्रपट)]] [[आई थोर तुझे उपकार]] [[काल (मराठी चित्रपट)]] [[निक मॅककँडलेस]] [[अल्बर्ट बर्गर]] [[निर्मला मच्छिंद्र कांबळे]] [[८३ (चित्रपट)]] [[नेबर्स (चित्रपट)]] [[मिस यू मिस (चित्रपट)]] [[वेगळी वाट (चित्रपट)]] [[चोरीचा मामला]] [[प्रियदर्शन जाधव]] [[द व्हाइट टायगर (चित्रपट)]] [[आदर्श गौरव]] [[अपूर्वा सोनी‎]] [[त्रिभंगा (चित्रपट)]] [[कागज (चित्रपट)]] [[बलिदान (चित्रपट)]] [[कुलदीपक (चित्रपट)]] [[विजय कुमार सिन्हा]] [[राहुल मिश्रा]] [[नक्षराजसिंह सिसोडीया]] [[मुंबई सागा]] [[विक्की वेलिंगकर (चित्रपट)]] [[वन्स मोर (चित्रपट)]] [[अवनी पांचाल]] [[ओजल नलावडी]] [[पुनीत कौर]] [[बारायण]] [[मंत्र (चित्रपट)]] [[शिकारी (चित्रपट)]] [[लग्न मुबारक‎]] [[अस्ताद काळे]] [[रणांगण (चित्रपट)]] [[महासत्ता २०३५ (चित्रपट)]] [[वाघेऱ्या]] [[मॉम]] [[अस्मिता देशमुख]] [[छत्रपती शिवाजी (चित्रपट)]] [[ओ माय घोस्ट]] [[कमिल मिस्झल]] [[सतीश मोटलिंग]] [[रुही]] [[द बिग बुल]] [[अद्वैत दादरकर]] [[राधे (हिंदी चित्रपट)]] [[पीटर (मराठी चित्रपट)]] [[निखिल राऊत]] [[पार्कर एगर्टन]] [[गंगूबाई काठियावाडी (चित्रपट)]] [[फ्री हिट डांका]] [[टिम बार्नेस]] [[कौशल जोशी]] [[सिद्धार्थ शुक्ला]] [[समांतर (दूरचित्रवाणी मालिका)‎]] [[हरीश शंकर]] [[लंडन विद्यापीठ]] [[सिडनहॅम कॉलेज ऑफ कॉमर्स]] [[हिंदू कॉलनी]] [[लिसीप्रिया कांगुजम‎]] [[झीशान खान]] [[अरुण कृष्णमूर्ती‎]] [[तौक्ते चक्रीवादळ]] [[वरुण आदित्य]] [[तपन शेठ]] [[अल्मा मॅटरस‎]] [[एकनाथ गीते]] [[यतींदर सिंग]] [[बाळूमामाच्या नावानं चांगभलं]] [[बोनस ‎(मराठी चित्रपट)]] [[रिक विल्यम]] [[पंकज जहाँ]] [[अंकित सिवाच]] [[सहज सिंह]] [[खेळ आयुष्याचा]] [[ग्रहण (वेब मालिका)]] [[विंडोज ११]] [[श्रबानी देवधर]] [[चांद मोहम्मद]] [[फ्लाइट]] [[द पॉवर]] [[मॅन्युअल दि गेरोनिमो]] [[लुडविग गुट्टमॅन]] [[नितेंद्रसिंग रावत]] [[आशिष रॉय]] [[हस्ले इंडिया]] [[आशिष चौधरी (क्रिकेट खेळाडू)]] [[डायना दीया]] [[बॉनहॅम्स]] [[फिलिप्स‎]] [[अल्तुराश आर्ट]] [[बिग बॉस ओटीटी‎]] [[मिलिंद गाबा]] [[ती परत आलीये]] [[वैदेही - शतजन्माचे आपुले नाते]] [[सायना (चित्रपट)]] [[झोंबिवली]] [[बेफाम (चित्रपट)]] [[शेरशाह (चित्रपट)]] [[बेल बॉटम (हिंदी चित्रपट)]] [[मैदान (हिंदी चित्रपट)]] [[राहुल मित्रा]] [[शिवानी रावत]] [[लैंगिक समानता]] [[पवनदीप राजन]] [[कनका राजन]] [[सावित्री साहनी]] [[सिमरन बहादूर]] [[पूर्णिमा राऊ]] [[शालू निगम]] [[तेजस्विनी अनंत कुमार]] [[पदला भुदेवी]] [[सुचेता दलाल]] [[सुभाष शिंदे]] [[विक्रम गायकवाड]] [[रेश्मा माने]] [[पूजा गेहलोत]] [[एन्जी किवान]] [[अंबिका पिल्लई]] [[सीमा तबस्सुम]] [[काशिका कपूर]] [[बी प्राक]] [[रश्मी शेट्टी]] [[अमर गुप्ता]] [[ईस्ट कोस्ट पार्क]] [[धमाका (२०२१ चित्रपट)]] [[द मीडियम (२०२१ चित्रपट)]] [[क्षमा चंदन]] [[अमृत ​​कौर]] [[विमला देवी शर्मा]] [[यश ब्रह्मभट्ट]] [[अशोक दिलवाली]] [[स्नेहल ब्रह्मभट्ट]] [[शिवानी वर्मा‎]] [[हरपाल सिंग सोखी]] [[नताशा गांधी]] [[नीता मेहता]] [[जेक सितलानी]] [[क्रेड]] [[चंदीगड करे आशिकी]] [[दुती चंद]] [[नुपूर पाटील]] [[शार्क टँक इंडिया]] [[अनुपम मित्तल]] [[मुखपृष्ठ/चाचणी]] [[ऑल ऑफ अस आर डेड]] [[पुलियट्टम]] [[लुथांग]] [[लुक्सॉन्ग बाका]] [[कोळी नृत्य]] [[जागरण गोंधळ]] [[रॉकेट बॉईज]] [[कमल दिगिया]] [[राहुल पांडे]] [[देशराज पटैरिया]] [[अरविंद वेगडा]] [[अनुभा भोंसले]] [[मिहिर बोस]] [[गिरीश प्रभुणे]] [[श्रीकांत त्यागी]] [[जयदीप सिंग]] [[निस्था चक्रवर्ती]] [[फैझल शकशीर]] [[ट्रॉय जोन्स]] [[मिहिका कुशवाह]] [[जर्सी (चित्रपट)]] [[दस्वी (चित्रपट)]] [[के.जी.एफ. २]] [[भूल भुलैया २]] [[रनवे ३४]] [[हिरोपंती २]] [[निमृत अहलुवालिया]] [[इशिता राज शर्मा]] [[प्रिया पारमिता पॉल]] [[नॅली पिमेंटेल]] [[हुआन व्हियोरो]] [[अशोक दवे]] [[प्रणव पंड्या]] [[गोपाल गोस्वामी]] [[जुगजुग जीयो (चित्रपट)]] [[अनुपम नाथ]] [[विक्रम कचेर]] [[अनिरुद्ध काला]] [[इंदिरा शर्मा]] [[इरा दत्ता]] [[तारिक खान]] [[वीर दास]] [[सत्या व्यास]] [[करिश्मा मेहता]] [[महेश तोष्णीवाल]] [[शिव खेरा]] [[सुब्रत दत्ता]] [[राजेंद्र सिंग पहल]] [[गणपत (चित्रपट)]] [[खनक बुधिराजा]] [[ॲडम न्यूमन]] [[विटालिक बुटेरिन]] [[बर्टन विल्किन्स]] [[ब्रॅड जे. लॅम्ब]] {{refend}} </div> == वगळलेले लेख == [[पुष्करएवा पोलिना]] [[द वायरल फीवर (यूट्यूब चॅनेल)]] [[वेरोनिका वाणीज]] [[डेवोन ट्रू]] [[दिव्या जैन]] [[आदित्य कुमार शर्मा]] [[मनमीत सिंग गुप्ता]] [[दिलर खरकिया]] [[तनुज केवलरमणी]] == लेख विस्तृत == [[आयुष्मान खुराणा]] [[त्रिकोणमिती]] [[भुईमूग]] [[नशीबवान (चित्रपट)]] [[विश्वकर्मा विद्यापीठ]] [[बकेट लिस्ट (मराठी चित्रपट)]] [[सोसायटी चहा]] [[सुंदर पिचई]] [[कट्यार काळजात घुसली (चित्रपट)]] [[हरिश्‍चंद्राची फॅक्टरी]] [[जोगवा (चित्रपट)]] [[भारतीय तंत्रज्ञान संस्था चेन्नई]] [[हिंदुस्तान टाइम्स]] [[भुवन बाम]] [[देवमाणूस]] [[अमोल मिटकरी]] [[तुला पाहते रे]] [[अमित त्रिवेदी]] [[मेघा धाडे]] [[फुलपाखरू (मालिका)]] [[रूपाली भोसले]] [[अनिल शिरोळे]] [[राम शिरोमणी वर्मा]] [[गिरीश चंद्र]] [[डॉक्टर डॉक्टर (चित्रपट)]] == प्रलंबित कामे == [[वैतरणा नदी (पौराणिक)]] [[बैजनाथ मंदिर]] [[महेश राऊत]] gyemzkzv652euelgsfb3286wt2i2kxs 14 263648 2145396 1999089 2022-08-12T06:39:26Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] jvvt4snsbzlkhnc2nmnt8gghiybuhyt 0 264180 2145620 2141395 2022-08-12T09:46:56Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू → वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू wikitext text/x-wiki हि '''न्यू झीलंडच्या महिला कसोटी क्रिकेट खेळाडूंची नामसूची''' आहे. [[कसोटी सामना]] आंतरराष्ट्रीय संघात खेळला जातो. नामसूची खेळाडू क्रमांकाप्रमाने (पदार्पण) मांडली आहे. न्यू झीलंड महिलांनी १६ फेब्रुवारी १९३५ रोजी इंग्लंडविरुद्ध पहिला महिला कसोटी सामना खेळला. {| class="wikitable" width="50%" |- bgcolor="#efefef" ! colspan=4 | ऑस्ट्रेलिया महिला कसोटी क्रिकेट खेळाडू |- bgcolor="#efefef" ! क्र ! नाव ! कारकीर्द ! सा |- ||१||[[मार्ज बिशप]]||१९३५||१ |- ||२||[[नॅन्सी ब्राउन]]||१९३५||१ |- ||३||[[हिल्डा बक]]||१९३५||१ |- ||४||[[मॅबेल कॉर्बी]]||१९३५||१ |- ||५||[[अ‍ॅग्नेस इल]]||१९३५||१ |- ||६||[[मर्ली हॉलिस]]||१९३५||१ |- ||७||[[मार्गरेट मार्क्स]]||१९३५-१९४८||२ |- ||८||[[हेलेन मिलर]]||१९३५||१ |- ||९||[[पर्ल सविन]]||१९३५||१ |- ||१०||[[रुथ सायमन्स]]||१९३५||१ |- ||११||[[पेग टेलर]]||१९३५||१ |- ||१२||[[फिल ब्लॅक्लर]]||१९४८-१९६६||१२ |- ||१३||[[वेरा बर्ट]]||१९४८-१९६९||३ |- ||१४||[[वी फॅरेल]]||१९४८-१९५४||३ |- ||१५||[[जोआन फ्रांसिस]]||१९४८-१९५४||५ |- ||१६||[[बिली फुलफोर्ड]]||१९४८||१ |- ||१७||[[जोआन हॅचर]]||१९४८-१९५४||४ |- ||१८||[[इना लामासन]]||१९४८-१९५४||४ |- ||१९||[[जॉय लामासन]]||१९४८-१९५४||४ |- ||२०||[[हिल्डा थॉम्पसन]]||१९४८||१ |- ||२१||[[उना विकहॅम]]||१९४८-१९४९||२ |- ||२२||[[डॉट बेली]]||१९४९||१ |- ||२३||[[पेग बॅटी]]||१९४९-१९५४||४ |- ||२४||[[एस्थर ब्लॅकी]]||१९४९||१ |- ||२५||[[ग्रेस गूडर]]||१९४९||१ |- ||२६||[[व्हर्ना कुट्स]]||१९५४-१९५७||६ |- ||२७||[[रोना मॅककेंझी]]||१९५४-१९६१||७ |- ||२८||[[एरिस पॅटन]]||१९५४-१९६१||४ |- ||२९||[[जॉइस पॉवेल]]||१९५४-१९६१||७ |- ||३०||[[मेरी रुस]]||१९५४-१९५७||२ |- ||३१||[[बेट्टी सिंकलेर]]||१९५४-१९६१||२ |- ||३२||[[जीन कॉलस्टोन]]||१९५४-१९५७||५ |- ||३३||[[जॉइस करी]]||१९५४-१९५७||३ |- ||३४||[[ब्रेंडा डंकन]]||१९५७||२ |- ||३५||[[जीन स्टोनेल]]||१९५७-१९६६||४ |- ||३६||[[ग्वेन सदरलँड]]||१९५७||३ |- ||३७||[[बेट्टी थॉर्नर]]||१९५७-१९६१||३ |- ||३८||[[मेरी वेब]]||१९५७-१९६१||४ |- ||३९||[[इवॉन डिकसन]]||१९५७||२ |- ||४०||[[कॅरोलीन सिन्टन]]||१९५७||१ |- ||४१||[[लॉरेट्टा बेलीस]]||१९६१||१ |- ||४२||[[पॅट मूर]]||१९६१-१९६६||२ |- ||४३||[[डॅफ्न रॉबिन्सन]]||१९६१||१ |- ||४४||[[बेव ब्रेंटनॉल]]||१९६६-१९७२||१० |- ||४५||[[जोस बर्ली]]||१९६६-१९६९||६ |- ||४६||[[जुडी डुल]]||१९६६-१९७५||११ |- ||४७||[[जॅकी लॉर्ड]]||१९६६-१९७९||१५ |- ||४८||[[ट्रिश मॅककेल्वी]]||१९६६-१९७९||१५ |- ||४९||[[बेटी मेकर]]||१९६६||३ |- ||५०||[[कॅरोल ऑयलर]]||१९६६-१९६९||५ |- ||५१||[[जिल सॉलब्रे]]||१९६६-१९७५||११ |- ||५२||[[जेनीस स्टीड]]||१९६६-१९७२||९ |- ||५३||[[वेंडी को]]||१९६६-१९६९||३ |- ||५४||[[लुसी क्लो]]||१९६९||१ |- ||५५||[[पॅट कॅरीक]]||१९६९-१९७७||७ |- ||५६||[[शर्ली काउल्स]]||१९६९-१९७७||७ |- ||५७||[[जेनी ओल्सन]]||१९६९||१ |- ||५८||[[ॲन मॅककेन्ना]]||१९६९-१९८५||७ |- ||५९||[[लीझ ॲलन]]||१९७२-१९७७||४ |- ||६०||[[लिंडा प्रीचर्ड]]||१९७२-१९७७||५ |- ||६१||[[एलीन व्हाइट]]||१९७२||३ |- ||६२||[[एथ्ना रौस]]||१९७२||१ |- ||६३||[[कॅरॉल मॅरेट]]||१९७२-१९७९||७ |- ||६४||[[बार्बरा बेवेज]]||१९७५-१९७९||५ |- ||६५||[[माउरीन पीटर्स]]||१९७५-१९७७||२ |- ||६६||[[सु रॅट्रे]]||१९७५-१९८५||९ |- ||६७||[[एड्ना रायन]]||१९७५-१९७९||५ |- ||६८||[[विकी बर्ट]]||१९७७-१९७९||४ |- ||६९||[[चेरिल हेंशीलवूड]]||१९७७||१ |- ||७०||[[एलीन बधाम]]||१९७९||३ |- ||७१||[[सु ब्राउन]]||१९७९-१९८४||६ |- ||७२||[[इव मिलर]]||१९७९||३ |- ||७३||[[लेस्ली मर्डॉक]]||१९७९-१९९०||६ |- ||७४||[[डेबी हॉक्ली]]||१९७९-१९९६||१९ |- ||७५||[[जीनेट डनिंग]]||१९८४-१९८५||६ |- ||७६||[[लिंडा फ्रेसर]]||१९८४||३ |- ||७७||[[इनग्रीड जागेरस्मा]]||१९८४-१९९०||९ |- ||७८||[[कॅरेन प्लमर]]||१९८४-१९९२||४ |- ||७९||[[लिझ सिग्नल]]||१९८४-१९८५||६ |- ||८०||[[रोझ सिग्नल]]||१९८४||१ |- ||८१||[[निकी टर्नर]]||१९८४-१९९०||६ |- ||८२||[[जॅकी क्लार्क]]||१९८४-१९९२||११ |- ||८३||[[शोना गिलख्रिस्ट]]||१९८४-१९८५||५ |- ||८४||[[डेल्वीन कॉस्टेलो]]||१९८५||१ |- ||८५||[[कॅरेन गन]]||१९८५-१९९२||९ |- ||८६||[[लोइस सिम्पसन]]||१९८५||१ |- ||८७||[[कतरिना मॉलॉय]]||१९८५||२ |- ||८८||[[नॅन्सी विल्यम्स]]||१९८५-१९९२||४ |- ||८९||[[कॅथरिन कॅम्पबेल]]||१९९०-१९९६||९ |- ||९०||[[जुली हॅरिस]]||१९९०-१९९६||१० |- ||९१||[[पेनी किनसेला]]||१९९०-१९९५||६ |- ||९२||[[ब्रिजिट लेग]]||१९९०||३ |- ||९३||[[जेनीफर टर्नर]]||१९९०-१९९२||६ |- ||९४||[[शेली फ्रुइन]]||१९९२-१९९६||६ |- ||९५||[[वॉन कईनुकू]]||१९९२||१ |- ||९६||[[मैया लुईस]]||१९९२-२००४|९ |- ||९७||[[किम मॅकडॉनल्ड]]||१९९२||१ |- ||९८||[[साराह मॅकलॉक्लान]]||१९९२-१९९६||४ |- ||९९||[[तानिया वूडबरी]]||१९९२||२ |- ||१००||[[एमिली ड्रम]]||१९९२-१९९६||५ |} {{देशानुसार क्रिकेट खेळाडू}} [[वर्ग:देशानुसार महिला क्रिकेट खेळाडू]] [[वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू|महिला]] 2482lp4cjl99bl89ahegzlba7wtle1y 14 264848 2145402 1999138 2022-08-12T06:46:15Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंड महिला क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड महिला क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] t981gncrgaet67gohfzgjg1eci2u3ur 0 266226 2145085 2145049 2022-08-11T13:43:01Z Khirid Harshad 138639 असलेला लेख wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[गुलाबराव रघुनाथ पाटील]] poywrx0yn8sre5q4bwrc2kkuz030lyh 14 266229 2145423 1999023 2022-08-12T07:05:51Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट संघाचे न्यू झीलॅंड दौरे]] वरुन [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट संघाचे न्यूझीलंड दौरे byc1nq4gak632kgcrfkltr9n6d5t9c9 14 268407 2145277 2019275 2022-08-12T05:43:38Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|दक्षिण आफ्रिका]] hy2evui0zlajqd1lv2cck313rliu3am 14 268995 2145290 2019388 2022-08-12T05:52:57Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] hmz9yyppk85ikhesefqopb4fwl6krl0 0 268996 2145577 2019281 2022-08-12T09:28:52Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, १९५५-५६ | team1_image = Flag of India.svg | team1_name = भारत | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | from_date = १९ नोव्हेंबर १९५५ | to_date = ११ जानेवारी १९५६ | team1_captain = [[गुलाम अहमद]] <small>(१ली कसोटी)</small><br>[[पॉली उम्रीगर]] <small>(२री-५वी कसोटी)</small> | team2_captain = [[हॅरी केव्ह]] | no_of_tests = 5 | team1_tests_won = 2 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[विनू मांकड]] (५२६) | team2_tests_most_runs = [[बर्ट सटक्लिफ]] (६११) | team1_tests_most_wickets = [[सुभाष गुप्ते]] (३४) | team2_tests_most_wickets = [[जॉनी हेस]] (१०) | player_of_test_series = }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]]ाने नोव्हेंबर १९५५-जानेवारी १९५६ दरम्यान ५ [[कसोटी सामने]] खेळण्यासाठी भारताचा दौरा केला होता. न्यू झीलंडचा हा पहिला भारत दौरा होता. भारताने कसोटी मालिका २-० अशी जिंकली. न्यू झीलंडचे नेतृत्व [[हॅरी केव्ह]] यांच्याकडे होते. कसोटी मालिकेव्यतिरिक्त न्यू झीलंडने ५ तीन-दिवसीय सराव सामने भारताच्या स्थानिक संघांशी खेळले. ==सराव सामने== ===तीन-दिवसीय सामना:पश्चिम विभाग वि न्यू झीलंडर्स=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १५-१७ नोव्हेंबर १९५५ | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंडर्स]] | संघ२ = [[पश्चिम विभाग क्रिकेट संघ|पश्चिम विभाग]] | धावसंख्या१ = १६२ (५५.३ षटके) | धावा१ = [[ॲलेक्स मॉईर]] ३६ | बळी१ = [[सुभाष गुप्ते]] ४/६३ (२३ षटके) | धावसंख्या२ = १७९ (७४.२ षटके) | धावा२ = [[नरी काँट्रॅक्टर]] ४६ | बळी२ = [[टोनी मॅकगिबन]] ४/३२ (२४ षटके) | धावसंख्या३ = २६९ (९६.४ षटके) | धावा३ = [[ॲलेक्स मॉईर]] ५५ | बळी३ = [[सदाशिव पाटील]] ४/३० (१६.४ षटके) | धावसंख्या४ = २५४/४ (६० षटके) | धावा४ = [[विनू मांकड]] १०३ | बळी४ = [[टोनी मॅकगिबन]] १/९२ (२२ षटके) | निकाल = पश्चिम विभाग ६ गडी राखून विजयी. | report = [http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1950S/1955-56/NZ_IN_IND/NZ_WEST_15-17NOV1955.html धावफलक] | स्थळ = [[नेहरू स्टेडियम, पुणे|महाराष्ट्र क्लब मैदान]], [[पुणे]] | पंच = | toss = ज्ञात नाही. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ===तीन-दिवसीय सामना:दक्षिण विभाग वि न्यू झीलंडर्स=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २६-२८ नोव्हेंबर १९५५ | संघ१ = [[दक्षिण विभाग क्रिकेट संघ|दक्षिण विभाग]] | संघ२ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंडर्स]] | धावसंख्या१ = १३४ (४०.४ षटके) | धावा१ = डी.पी. मेध ३० | बळी१ = [[जॉन रिचर्ड रीड]] ४/५६ (१२.४ षटके) | धावसंख्या२ = ४५९/६घो (१०५ षटके) | धावा२ = [[बर्ट सटक्लिफ]] १०६ | बळी२ = मोहन रॉय २/७४ (१६ षटके) | धावसंख्या३ = ३२२ (१२७ षटके) | धावा३ = [[सी.डी. गोपीनाथ]] १७५ | बळी३ = [[जॅक अलाबास्टर]] ५/९९ (३४ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = न्यू झीलंडर्स १ डाव आणि ३ धावांनी विजयी. | report = [http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1950S/1955-56/NZ_IN_IND/NZ_SOUTH_26-28NOV1955.html धावफलक] | स्थळ = [[एम. चिन्नास्वामी स्टेडियम, बंगळूर|म्हैसूर राज्य क्रिकेट संघटना मैदान]], [[बंगळूर]] | पंच = | toss = ज्ञात नाही. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ===तीन-दिवसीय सामना:भारत XI वि न्यू झीलंडर्स=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १०-१२ डिसेंबर १९५५ | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंडर्स]] | संघ२ = [[भारत क्रिकेट संघ|भारत XI]] | धावसंख्या१ = २८४ (८५.५ षटके) | धावा१ = [[जॉन गाय]] १०९ | बळी१ = [[जसु पटेल]] ६/६८ (२९ षटके) | धावसंख्या२ = १४५ (४२.५ षटके) | धावा२ = [[चंदू सरवटे]] ७६ | बळी२ = [[जॉनी हेस]] ५/४४ (१५.५ षटके) | धावसंख्या३ = २३४/३घो (७५ षटके) | धावा३ = [[नोएल मॅकग्रेगोर]] ८० | बळी३ = [[जसु पटेल]] २/५१ (३३ षटके) | धावसंख्या४ = २९२/९ (६६ षटके) | धावा४ = [[प्रकाश भंडारी]] ९३ | बळी४ = [[जॉनी हेस]] ४/१२६ (२१ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1950S/1955-56/NZ_IN_IND/NZ_IND-XI_10-12DEC1955.html धावफलक] | स्थळ = [[सरदार वल्लभभाई पटेल मैदान]], [[अहमदाबाद]] | पंच = | toss = ज्ञात नाही. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ===तीन-दिवसीय सामना:भारतीय बोर्ड अध्यक्ष XI वि न्यू झीलंडर्स=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २३-२५ डिसेंबर १९५५ | संघ१ = [[भारत क्रिकेट संघ|भारतीय बोर्ड अध्यक्ष XI]] | संघ२ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंडर्स]] | धावसंख्या१ = २४७ (९२.३ षटके) | धावा१ = [[पॉली उम्रीगर]] ८२ | बळी१ = [[हॅरी केव्ह]] ३/५२ (२९ षटके) | धावसंख्या२ = २५२/६घो (९१ षटके) | धावा२ = [[गॉर्डन लेगाट]] ५८ | बळी२ = [[वेनटप्पा मुद्दय्या]] २/५१ (१६ षटके) | धावसंख्या३ = २०३/६घो (६८ षटके) | धावा३ = [[मुश्ताक अली]] ७४ | बळी३ = [[हॅरी केव्ह]] २/३३ (२४ षटके) | धावसंख्या४ = १४९/३ (४३ षटके) | धावा४ = [[जॉन रिचर्ड रीड]] ५१[[नाबाद|*]] | बळी४ = [[विजय हजारे]] १/३५ (११ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1950S/1955-56/NZ_IN_IND/NZ_IND-BPRES-XI_23-25DEC1955.html धावफलक] | स्थळ = [[वाराणसी|नानासाहेब पेशवा मैदान]], [[वाराणसी]] | पंच = | toss = ज्ञात नाही. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ===तीन-दिवसीय सामना:भारतीय विद्यापीठे XI वि न्यू झीलंडर्स=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १२-१४ जानेवारी १९५६ | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंडर्स]] | संघ२ = भारतीय विद्यापीठे XI | धावसंख्या१ = १७३ (७०.५ षटके) | धावा१ = [[नोएल मॅकग्रेगोर]] ४६ | बळी१ = [[प्रकाश भंडारी]] ६/५० (१८.५ षटके) | धावसंख्या२ = १४८ (८३ षटके) | धावा२ = ए.के. कृष्णस्वामी ४२ | बळी२ = [[जॉन रिचर्ड रीड]] ४/२७ (२६ षटके) | धावसंख्या३ = २६७/८घो (८३.५ षटके) | धावा३ = [[झिन हॅरिस]] ९५ | बळी३ = [[सुभाष गुप्ते]] ६/१०६ (३५ षटके) | धावसंख्या४ = १७३ (६१.५ षटके) | धावा४ = [[विजय मेहरा]] ३९ | बळी४ = [[मॅट पूअर]] ५/२७ (१२.५ षटके) | निकाल = न्यू झीलंडर्स ११९ धावांनी विजयी. | report = [http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1950S/1955-56/NZ_IN_IND/NZ_IND-UNIV_12-14JAN1956.html धावफलक] | स्थळ = [[विदर्भ क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], [[नागपूर]] | पंच = | toss = ज्ञात नाही. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १९-२४ नोव्हेंबर १९५५ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ४९८/४घो (१७५.१ षटके) | धावा१ = [[पॉली उम्रीगर]] २२३ | बळी१ = [[जॉनी हेस]] ३/९१ (२६ षटके) | धावसंख्या२ = ३२६ (२०९.४ षटके) | धावा२ = [[जॉन गाय]] १०२ | बळी२ = [[सुभाष गुप्ते]] ७/१२८ (७६.४ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = २१२/२ (९२ षटके)(फॉ/ऑ) | धावा४ = [[बर्ट सटक्लिफ]] १३७ | बळी४ = [[सुभाष गुप्ते]] १/२८ (१८ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/62802.html धावफलक] | स्थळ = [[लाल बहादूर शास्त्री मैदान, हैदराबाद|फतेह मैदान]], [[हैदराबाद]] | पंच = | toss = भारत, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = भारतीय भूमीवर न्यू झीलंडचा पहिला कसोटी सामना. *''भारत आणि न्यू झीलंड या दोन देशांमधली पहिलीच कसोटी. *''[[ए.जी. क्रिपालसिंघ]] आणि [[नारायण स्वामी]] (भा) या दोघांनी कसोटी पदार्पण केले. *''या मैदानावरचा [[कसोटी क्रिकेट मैदानांची यादी|पहिला कसोटी सामना]]. }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २-७ डिसेंबर १९५५ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ४२१/८घो (१५८ षटके) | धावा१ = [[विनू मांकड]] २२३ | बळी१ = [[हॅरी केव्ह]] ३/७७ (४८ षटके) | धावसंख्या२ = २५८ (१३४.१ षटके) | धावा२ = [[बर्ट सटक्लिफ]] ७३ | बळी२ = [[सुभाष गुप्ते]] ३/८३ (५१ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = १३६ (७७.४ षटके)(फॉ/ऑ) | धावा४ = [[बर्ट सटक्लिफ]] ३७ | बळी४ = [[सुभाष गुप्ते]] ५/४५ (३२.४ षटके) | निकाल = भारत १ डाव आणि २७ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/62803.html धावफलक] | स्थळ = [[ब्रेबॉर्न स्टेडियम]], [[मुंबई]] | पंच = | toss = भारत, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[विजय मेहरा]], [[नरी काँट्रॅक्टर]] आणि [[सदाशिव पाटील]] (भा) या सर्वांनी कसोटी पदार्पण केले. }} ===३री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १६-२१ डिसेंबर १९५५ | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = ४५०/२घो (१७६ षटके) | धावा१ = [[बर्ट सटक्लिफ]] २३० | बळी१ = [[सुभाष गुप्ते]] १/९८ (३९ षटके) | धावसंख्या२ = ५३१/७घो (२४१.५ षटके) | धावा२ = [[विजय मांजरेकर]] १७७ | बळी२ = [[जॉनी हेस]] २/१०५ (४४ षटके) | धावसंख्या३ = ११२/१ (५८ षटके) | धावा३ = [[गॉर्डन लेगाट]] ५० | बळी३ = [[विजय मांजरेकर]] १/१६ (२० षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/62804.html धावफलक] | स्थळ = [[अरुण जेटली क्रिकेट मैदान|फिरोजशाह कोटला मैदान]], [[दिल्ली]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[बापू नाडकर्णी]] आणि [[गुंडीबेल सुंदरम]] (भा) या दोघांनी कसोटी पदार्पण केले. }} ===४थी कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २८ डिसेंबर १९५५ - २ जानेवारी १९५६ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = १३२ (५९.३ षटके) | धावा१ = [[जयसिंगराव घोरपडे]] ३९ | बळी१ = [[जॉन रिचर्ड रीड]] ३/१९ (१६ षटके) | धावसंख्या२ = ३३६ (१४५.५ षटके) | धावा२ = [[जॉन रिचर्ड रीड]] १२० | बळी२ = [[सुभाष गुप्ते]] ६/९० (३३.५ षटके) | धावसंख्या३ = ४३८/७घो (२०९ षटके) | धावा३ = [[जी.एस. रामचंद]] १०६ | बळी३ = [[जॉनी हेस]] २/६७ (३० षटके) | धावसंख्या४ = ७५/६ (३४ षटके) | धावा४ = [[नोएल मॅकग्रेगोर]] २९ | बळी४ = [[दत्तू फडकर]] २/११ (४ षटके‌) | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/62805.html धावफलक] | स्थळ = [[ईडन गार्डन्स]], [[कोलकाता]] | पंच = | toss = भारत, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[चंद्रकांत पाटणकर]] (भा) याने कसोटी पदार्पण केले. }} ===५वी कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ६-११ जानेवारी १९५६ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ५३७/३घो (१७७ षटके) | धावा१ = [[विनू मांकड]] २३१ | बळी१ = [[मॅट पूअर]] १/९५ (३१ षटके) | धावसंख्या२ = २०९ (१३२ षटके) | धावा२ = [[बर्ट सटक्लिफ]] ४७ | बळी२ = [[सुभाष गुप्ते]] ५/७२ (४९ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = २१९ (१३०.३ षटके) | धावा४ = [[जॉन रिचर्ड रीड]] ६३ | बळी४ = [[विनू मांकड]] ४/६५ (४० षटके‌) | निकाल = भारत १ डाव आणि १०९ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/62806.html धावफलक] | स्थळ = [[जवाहरलाल नेहरू स्टेडियम, चेन्नई|महानगरपालिका मैदान]], [[मद्रास]] | पंच = | toss = भारत, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = या मैदानावरचा [[कसोटी क्रिकेट मैदानांची यादी|पहिला कसोटी सामना]]. }} {{न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे}} [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] [[वर्ग:इ.स. १९५५ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:इ.स. १९५६ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|भारत]] 17mribmz6bh9xgsd74pukot7vmb23nv 14 269879 2145421 2017332 2022-08-12T07:04:42Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:ऑस्ट्रेलियाचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलियाचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] 21spz8zffre8biawl5gkjzlo6pvu89h 14 270462 2145540 1854446 2022-08-12T08:29:15Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:भारतात इस्लामिक दहशतवाद]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:भारतात इस्लामिक दहशतवाद]] 5tfdi242tutzup8xqiq46nf0q9hj5iz 0 270536 2145071 2144225 2022-08-11T12:12:16Z Rahul Tayde 147166 लक्ष्मी कमळ स्थानीक नाव wikitext text/x-wiki {{गल्लत|कुमुदिनी (निंफिएसी)}} {{जीवचौकट | नाव = लक्ष्मी कमळ | चित्र = Nelumbo_nucifera1.jpg | चित्र_रुंदी = 250px | चित्र_शीर्षक = ''निलुंबो नुसिफेरा'' |regnum =[[वनस्पती]] | सृष्टी = [[वनस्पती]] | वंश = [[सपुष्प वनस्पती]] | जात = | गण = [[प्रोटिआलिस]] | कुळ = निलंबियासी | जातकुळी = '''[[लक्ष्मी कमळ (नेलुंबो)|नेलुंबो]]''' | जातकुळी_अधिकारी = ॲडान्स | जीव = '''नुसिफेरा''' }} '''निलंबो नुसिफेरा''' म्हणजे भारतीय कमळ ही एक जलवनस्पती निलंबियासी कुलातील असून तिला लक्ष्मी कमळ किंवा पवित्र कमळ असे देखील म्हणतात. या वनस्पतीची जातकुळी [[कमळ (नेलुंबो)|नेलुंबो]] आहे. कमळाचे रोप कमी ऑक्सिजन असणाऱ्या दलदलीत चांगले वाढते. कमळाचे पान, फूल हे पाण्याच्या वर किमान दोन ते तीन फूट उंच वाढते. फुलांचा मोसम हा मार्च ते सप्टेंबर असून, परागीभवन झाल्यानंतर त्यावर प्रथम हिरव्या रंगाच्या बिया येतात. पूर्ण परिपक्व बियांचा आकार साधारणतः टपोऱ्या शेंगदाण्या एवढा असून रंग काळपट होतो. कमळाच्या बियांना कमळगठ्ठा किंवा कमळगठ्ठ्याचे मणी असे म्हणतात. हे कमळगठ्ठ्याचे मणी हिंदू धर्मात जपाच्या माळेसाठी वापरले जातात. प्राचीन काळापासून लक्ष्मीचे प्रतीक म्हणून या मण्यांना मान्यता आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा= https://m-hindi.webdunia.com/sanatan-dharma-article/kamal-gatta-mala-benefits-in-hindi-119062600046_1.html|title=कमलगट्टे की माला के 7 फायदे|language=हिंदी}}</ref> कमळाचे सर्व भाग खाण्यायोग्य असून त्यांचा आयुर्वेदिक औषधे बनवण्यासाठी वापर होतो. कमळ हे भारत आणि व्हिएतनामचे राष्ट्रीय फूल आहे. ही प्रजाती मुख्यतः भारतात हिमालय ते खाली श्रीलंका येथपर्यंत उगवते. या प्रजातीचे फुल गुलाबी असून, इंग्रजीत त्याला इंडियन लोटस किंवा सेक्रेड लोटस म्हणतात. ==कमळ आणि कुमुदिनी यातील फरक== 'कमळ (Nelumbo)' आणि '[[कुमुदिनी (निंफिएसी)|कुमुदिनी]] उर्फ वॉटर लिली' मूलतः या दोन्ही जलीय वनस्पती असून दिसायला सुंदर आणि सामान्य माणसाला सहजासहजी भेद न करता येणाऱ्या वेगवेगळ्या वनस्पती आहेत. ==चित्र दालन== <gallery> File:Nelumbo_nucifera1.jpg|thumb|भारतीय कमळ File:Lotus with areal leaf.jpg|thumb|भारतीय कमळाचं फुल आणि त्याची दांडी File:Nelumbo (Lutus) Leaf.jpg|thumb|कामळाचं पान File:Nelumbo nucifera 005.JPG|thumb|बीजथळी आणि बीज File:Lotus Seeds.jpg|thumb|कमळ बीज उर्फ कमळगठ्ठ्याचे मणी File:Nelumbo nucifera (white flower) Md Sharif Hossain Sourav.jpg|thumb|पांढरे (श्वेत) कमळ </gallery> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:फुले]] [[वर्ग:भारतीय राष्ट्रचिन्हे]] [[वर्ग:कमळ]] hv1cq3t9l5c1ft85pt238rluljxr5m2 2145131 2145071 2022-08-11T15:27:02Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki {{गल्लत|कुमुदिनी (निंफिएसी)}} {{जीवचौकट | नाव = भारतीय कमळ | चित्र = Nelumbo_nucifera1.jpg | चित्र_रुंदी = 250px | चित्र_शीर्षक = ''निलुंबो नुसिफेरा'' |regnum =[[वनस्पती]] | सृष्टी = [[वनस्पती]] | वंश = [[सपुष्प वनस्पती]] | जात = | गण = [[प्रोटिआलिस]] | कुळ = निलंबियासी | जातकुळी = '''[[कमळ (नेलुंबो)|नेलुंबो]]''' | जातकुळी_अधिकारी = ॲडान्स | जीव = '''नुसिफेरा''' }} '''निलंबो नुसिफेरा''' म्हणजे भारतीय कमळ ही एक जलवनस्पती निलंबियासी कुलातील असून तिला लक्ष्मी कमळ किंवा पवित्र कमळ असे देखील म्हणतात. या वनस्पतीची जातकुळी [[कमळ (नेलुंबो)|नेलुंबो]] आहे. कमळाचे रोप कमी ऑक्सिजन असणाऱ्या दलदलीत चांगले वाढते. कमळाचे पान, फूल हे पाण्याच्या वर किमान दोन ते तीन फूट उंच वाढते. फुलांचा मोसम हा मार्च ते सप्टेंबर असून, परागीभवन झाल्यानंतर त्यावर प्रथम हिरव्या रंगाच्या बिया येतात. पूर्ण परिपक्व बियांचा आकार साधारणतः टपोऱ्या शेंगदाण्या एवढा असून रंग काळपट होतो. कमळाच्या बियांना कमळगठ्ठा किंवा कमळगठ्ठ्याचे मणी असे म्हणतात. हे कमळगठ्ठ्याचे मणी हिंदू धर्मात जपाच्या माळेसाठी वापरले जातात. प्राचीन काळापासून लक्ष्मीचे प्रतीक म्हणून या मण्यांना मान्यता आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा= https://m-hindi.webdunia.com/sanatan-dharma-article/kamal-gatta-mala-benefits-in-hindi-119062600046_1.html|title=कमलगट्टे की माला के 7 फायदे|language=हिंदी}}</ref> कमळाचे सर्व भाग खाण्यायोग्य असून त्यांचा आयुर्वेदिक औषधे बनवण्यासाठी वापर होतो. कमळ हे भारत आणि व्हिएतनामचे राष्ट्रीय फूल आहे. ही प्रजाती मुख्यतः भारतात हिमालय ते खाली श्रीलंका येथपर्यंत उगवते. या प्रजातीचे फुल गुलाबी असून, इंग्रजीत त्याला इंडियन लोटस किंवा सेक्रेड लोटस म्हणतात. ==कमळ आणि कुमुदिनी यातील फरक== 'कमळ (Nelumbo)' आणि '[[कुमुदिनी (निंफिएसी)|कुमुदिनी]] उर्फ वॉटर लिली' मूलतः या दोन्ही जलीय वनस्पती असून दिसायला सुंदर आणि सामान्य माणसाला सहजासहजी भेद न करता येणाऱ्या वेगवेगळ्या वनस्पती आहेत. ==चित्र दालन== <gallery> File:Nelumbo_nucifera1.jpg|thumb|भारतीय कमळ File:Lotus with areal leaf.jpg|thumb|भारतीय कमळाचं फुल आणि त्याची दांडी File:Nelumbo (Lutus) Leaf.jpg|thumb|कामळाचं पान File:Nelumbo nucifera 005.JPG|thumb|बीजथळी आणि बीज File:Lotus Seeds.jpg|thumb|कमळ बीज उर्फ कमळगठ्ठ्याचे मणी File:Nelumbo nucifera (white flower) Md Sharif Hossain Sourav.jpg|thumb|पांढरे (श्वेत) कमळ </gallery> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:फुले]] [[वर्ग:भारतीय राष्ट्रचिन्हे]] [[वर्ग:कमळ]] 8xiexug910331qrw50tb8ef4c3nk14u 2145132 2145131 2022-08-11T15:29:33Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki {{गल्लत|कुमुदिनी (निंफिएसी)}} {{जीवचौकट | नाव = भारतीय कमळ | चित्र = Nelumbo_nucifera1.jpg | चित्र_रुंदी = 250px | चित्र_शीर्षक = ''नेलुंबो नुसिफेरा'' |regnum =[[वनस्पती]] | सृष्टी = [[वनस्पती]] | वंश = [[सपुष्प वनस्पती]] | जात = | गण = [[प्रोटिआलिस]] | कुळ = निलंबियासी | जातकुळी = '''[[कमळ (नेलुंबो)|नेलुंबो]]''' | जातकुळी_अधिकारी = ॲडान्स | जीव = '''नुसिफेरा''' }} '''नेलुंबो नुसिफेरा''' म्हणजे भारतीय कमळ ही एक जलवनस्पती निलंबियासी कुलातील असून तिला 'लक्ष्मी कमळ' किंवा 'पवित्र कमळ' असे देखील म्हणतात. या वनस्पतीची जातकुळी [[कमळ (नेलुंबो)|नेलुंबो]] आहे. कमळाचे रोप कमी ऑक्सिजन असणाऱ्या दलदलीत चांगले वाढते. कमळाचे पान, फूल हे पाण्याच्या वर किमान दोन ते तीन फूट उंच वाढते. फुलांचा मोसम हा मार्च ते सप्टेंबर असून, परागीभवन झाल्यानंतर त्यावर प्रथम हिरव्या रंगाच्या बिया येतात. पूर्ण परिपक्व बियांचा आकार साधारणतः टपोऱ्या शेंगदाण्या एवढा असून रंग काळपट होतो. कमळाच्या बियांना [[कमळाचे बी|कमळगठ्ठा]] किंवा 'कमळगठ्ठ्याचे मणी' असे म्हणतात. हे कमळगठ्ठ्याचे मणी हिंदू धर्मात जपाच्या माळेसाठी वापरले जातात. प्राचीन काळापासून लक्ष्मीचे प्रतीक म्हणून या मण्यांना मान्यता आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा= https://m-hindi.webdunia.com/sanatan-dharma-article/kamal-gatta-mala-benefits-in-hindi-119062600046_1.html|title=कमलगट्टे की माला के 7 फायदे|language=हिंदी}}</ref> कमळाचे सर्व भाग खाण्यायोग्य असून त्यांचा आयुर्वेदिक औषधे बनवण्यासाठी वापर होतो. कमळ हे भारत आणि व्हिएतनामचे राष्ट्रीय फूल आहे. ही प्रजाती मुख्यतः भारतात हिमालय ते खाली श्रीलंका येथपर्यंत उगवते. या प्रजातीचे फुल गुलाबी असून, इंग्रजीत त्याला इंडियन लोटस किंवा सेक्रेड लोटस म्हणतात. ==कमळ आणि कुमुदिनी यातील फरक== 'कमळ (Nelumbo)' आणि '[[कुमुदिनी (निंफिएसी)|कुमुदिनी]] उर्फ वॉटर लिली' मूलतः या दोन्ही जलीय वनस्पती असून दिसायला सुंदर आणि सामान्य माणसाला सहजासहजी भेद न करता येणाऱ्या वेगवेगळ्या वनस्पती आहेत. ==चित्र दालन== <gallery> File:Nelumbo_nucifera1.jpg|thumb|भारतीय कमळ File:Lotus with areal leaf.jpg|thumb|भारतीय कमळाचं फुल आणि त्याची दांडी File:Nelumbo (Lutus) Leaf.jpg|thumb|कामळाचं पान File:Nelumbo nucifera 005.JPG|thumb|बीजथळी आणि बीज File:Lotus Seeds.jpg|thumb|कमळ बीज उर्फ कमळगठ्ठ्याचे मणी File:Nelumbo nucifera (white flower) Md Sharif Hossain Sourav.jpg|thumb|पांढरे (श्वेत) कमळ </gallery> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:फुले]] [[वर्ग:भारतीय राष्ट्रचिन्हे]] [[वर्ग:कमळ]] ru4puatj8avzes3l9ihmnf24ghl1w4b 14 270571 2145475 2019147 2022-08-12T07:42:51Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:पाकिस्तान क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|न्यू झीलंड]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] 4z9pzpyoehgzghszfdg2n5sbqdvoo26 0 270958 2145523 2087098 2022-08-12T08:14:05Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[बांगलादेशामधील बौद्ध धर्म]] वरुन [[बांगलादेशमधील बौद्ध धर्म]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[चित्र:Central_Sherine_deccor-Paharpur.jpg|उजवे|इवलेसे|[[सोमपुरा महाविहार]] ही बांगलादेशातील सर्वात जुनी बौद्ध संस्था आहे.]] [[चित्र:Buddha_Dhatu_Zadi01.jpg|उजवे|इवलेसे|[[बुद्ध धाटू झाडी]], एक बौद्ध मंदिर बंदरबन]] {{बौद्ध धर्म}} [[बांगलादेश|बांगलादेशातील]] सुमारे १,००,००० लोक [[बौद्ध धर्म|बौद्ध धर्माच्या]] [[थेरवाद]] संप्रदायाचे पालन करतात. बौद्ध लोक बांगलादेशातील लोकसंख्येपैकी ०.६% आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.banbeis.gov.bd/bd_pro.htm|title=Bangladesh : AT A GLANCE|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706132048/http://www.banbeis.gov.bd/bd_pro.htm|archive-date=6 July 2011|access-date=27 February 2015}}</ref> ६५%हून अधिक बौद्ध लोकसंख्या [[चट्टग्राम हिल ट्रॅक्ट्स]] प्रदेशात केंद्रित आहे, जिथे चकमा, मार्मा, तांचन्ग्य, इतर जुम्मा लोक आणि बरुआ यांचा मुख्य विश्वास आहे. उर्वरित ३५% [[बंगाली बौद्ध]] समाजातील आहेत. बांग्लादेशातील शहरी केंद्रांमध्ये, विशेषतः [[चट्टग्राम]] आणि [[ढाका]] येथे बौद्ध समुदाय उपस्थित आहेत. [[गौतम बुद्ध|बुद्ध]] त्यांच्या आयुष्यात एकदा त्याच्या शिकवणीचा प्रसार करण्यासाठी पूर्व बंगालच्या या प्रदेशात आले आणि स्थानिक लोकांना [[बौद्ध धर्म|बौद्ध धर्मात]] परिवर्तीत करण्यात ते यशस्वी झाले.<ref>https://www.indepthnews.net/index.php/the-world/asia-pacific/3041-bangladesh-buddhists-live-in-the-shadows-of-rohingya-fear</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} {{बौद्ध विषय सूची}} [[वर्ग:देशानुसार बौद्ध धर्म]] [[वर्ग:बांगलादेश]] [[वर्ग:थेरवाद]] [[वर्ग:बांगलादेशामधील धर्म]] og469teb15s30r5cvloequqygrp0owq 2145527 2145523 2022-08-12T08:14:54Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[चित्र:Central_Sherine_deccor-Paharpur.jpg|उजवे|इवलेसे|[[सोमपुरा महाविहार]] ही बांगलादेशातील सर्वात जुनी बौद्ध संस्था आहे.]] [[चित्र:Buddha_Dhatu_Zadi01.jpg|उजवे|इवलेसे|[[बुद्ध धाटू झाडी]], एक बौद्ध मंदिर बंदरबन]] {{बौद्ध धर्म}} [[बांगलादेश|बांगलादेशातील]] सुमारे १,००,००० लोक [[बौद्ध धर्म|बौद्ध धर्माच्या]] [[थेरवाद]] संप्रदायाचे पालन करतात. बौद्ध लोक बांगलादेशातील लोकसंख्येपैकी ०.६% आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.banbeis.gov.bd/bd_pro.htm|title=Bangladesh : AT A GLANCE|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706132048/http://www.banbeis.gov.bd/bd_pro.htm|archive-date=6 July 2011|access-date=27 February 2015}}</ref> ६५%हून अधिक बौद्ध लोकसंख्या [[चट्टग्राम हिल ट्रॅक्ट्स]] प्रदेशात केंद्रित आहे, जिथे चकमा, मार्मा, तांचन्ग्य, इतर जुम्मा लोक आणि बरुआ यांचा मुख्य विश्वास आहे. उर्वरित ३५% [[बंगाली बौद्ध]] समाजातील आहेत. बांग्लादेशातील शहरी केंद्रांमध्ये, विशेषतः [[चट्टग्राम]] आणि [[ढाका]] येथे बौद्ध समुदाय उपस्थित आहेत. [[गौतम बुद्ध|बुद्ध]] त्यांच्या आयुष्यात एकदा त्याच्या शिकवणीचा प्रसार करण्यासाठी पूर्व बंगालच्या या प्रदेशात आले आणि स्थानिक लोकांना [[बौद्ध धर्म|बौद्ध धर्मात]] परिवर्तीत करण्यात ते यशस्वी झाले.<ref>https://www.indepthnews.net/index.php/the-world/asia-pacific/3041-bangladesh-buddhists-live-in-the-shadows-of-rohingya-fear</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} {{बौद्ध विषय सूची}} [[वर्ग:देशानुसार बौद्ध धर्म]] [[वर्ग:बांगलादेश]] [[वर्ग:थेरवाद]] [[वर्ग:बांगलादेशमधील धर्म]] 6d0sw81902tuo7n6gt8ddj7g0j4jegn 14 270993 2145525 1856347 2022-08-12T08:14:37Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:बांगलादेशामधील धर्म]] वरुन [[वर्ग:बांगलादेशमधील धर्म]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:बांगलादेश]] [[वर्ग:देशानुसार धर्म]] jkbmeezmimkyxl383bvhiw5f890591x 0 271280 2145578 2019285 2022-08-12T09:28:57Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, १९६४-६५ | team1_image = Flag of India.svg | team1_name = भारत | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | from_date = २७ फेब्रुवारी | to_date = २२ मार्च १९६५ | team1_captain = [[मन्सूर अली खान पटौदी]] | team2_captain = [[जॉन रिचर्ड रीड]] | no_of_tests = 4 | team1_tests_won = 1 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[चंदू बोर्डे]] (३७१) | team2_tests_most_runs = [[बर्ट सटक्लिफ]] (३३५) | team1_tests_most_wickets = [[श्रीनिवासराघवन वेंकटराघवन]] (२१) | team2_tests_most_wickets = [[ब्रुस टेलर]] (१५) | player_of_test_series = }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]]ाने फेब्रुवारी-मार्च १९६५ दरम्यान चार [[कसोटी सामने]] खेळण्यासाठी भारताचा दौरा केला होता. न्यू झीलंडचा हा दुसरा भारत दौरा होता. भारताने कसोटी मालिका १-० अशी जिंकली. न्यू झीलंडचे नेतृत्व [[जॉन रिचर्ड रीड]] यांच्याकडे होते. ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २७ फेब्रुवारी - २ मार्च १९६५ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ३९७ (१४३.५ षटके) | धावा१ = [[फारूख इंजिनीयर]] ९० | बळी१ = [[डिक मोत्झ]] ३/८७ (३० षटके) | धावसंख्या२ = ३१५ (१७९ षटके) | धावा२ = [[बर्ट सटक्लिफ]] ५६ | बळी२ = [[सलीम दुराणी]] ३/५३ (४५ षटके) | धावसंख्या३ = १९९/२घो (५८.१ षटके) | धावा३ = [[विजय मांजरेकर]] १०२[[नाबाद|*]] | बळी३ = [[व्हिक पोलार्ड]] १/३२ (१४ षटके) | धावसंख्या४ = ६२/० (२१ षटके) | धावा४ = [[टेरी जार्व्हिस]] ४०[[नाबाद|*]] | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/62965.html धावफलक] | स्थळ = [[जवाहरलाल नेहरू स्टेडियम, चेन्नई|महानगरपालिका मैदान]], [[मद्रास]] | पंच = | toss = भारत, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[श्रीनिवासराघवन वेंकटराघवन]] (भा), [[टेरी जार्व्हिस]] आणि [[व्हिक पोलार्ड]] (न्यू) या सर्वांनी कसोटी पदार्पण केले. }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ५-८ मार्च १९६५ | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = ४६२/९घो (१६० षटके) | धावा१ = [[बर्ट सटक्लिफ]] १५१[[नाबाद|*]] | बळी१ = [[रमाकांत देसाई]] ४/१२८ (३३ षटके) | धावसंख्या२ = ३८० (१०५.५ षटके) | धावा२ = [[मन्सूर अली खान पटौदी]] १५३ | बळी२ = [[ब्रुस टेलर]] ५/८६ (२३.५ षटके) | धावसंख्या३ = १९१/९घो (९१.१ षटके) | धावा३ = [[व्हिक पोलार्ड]] ४३ | बळी३ = [[श्रीनिवासराघवन वेंकटराघवन]] ३/१५ (१७ षटके) | धावसंख्या४ = ९२/३ (१७ षटके) | धावा४ = [[फारूख इंजिनीयर]] ४५ | बळी४ = [[ग्रॅहाम व्हिवियन]] १/१४ (३ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/62966.html धावफलक] | स्थळ = [[ईडन गार्डन्स]], [[कोलकाता]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[ब्रुस टेलर]] आणि [[ग्रॅहाम व्हिवियन]] (न्यू) या दोघांनी कसोटी पदार्पण केले. }} ===३री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १२-१५ मार्च १९६५ | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = २९७ (१२९.२ षटके) | धावा१ = [[ग्रॅहाम डाउलिंग]] १२९ | बळी१ = [[रमाकांत देसाई]] ६/५६ (२५ षटके) | धावसंख्या२ = ८८ (३३.३ षटके) | धावा२ = [[चंदू बोर्डे]] २५ | बळी२ = [[ब्रुस टेलर]] ५/२६ (७.३ षटके) | धावसंख्या३ = ८०/८ (४३ षटके) | धावा३ = [[ब्रुस टेलर]] २१ | बळी३ = [[भागवत चंद्रशेखर]] ३/२५ (१४ षटके) | धावसंख्या४ = ४६३/५घो (१५४.४ षटके)(फॉ/ऑ) | धावा४ = [[दिलीप सरदेसाई]] २००[[नाबाद|*]] | बळी४ = [[ब्रुस टेलर]] ३/७६ (२९ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/62967.html धावफलक] | स्थळ = [[ब्रेबॉर्न स्टेडियम]], [[मुंबई|बॉम्बे]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ===४थी कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १९-२२ मार्च १९६५ | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = २६२ (१२५.१ षटके) | धावा१ = [[रॉस मॉर्गन]] ८२ | बळी१ = [[श्रीनिवासराघवन वेंकटराघवन]] ८/७२ (५१.१ षटके) | धावसंख्या२ = ४६५/८घो (११३.४ षटके) | धावा२ = [[मन्सूर अली खान पटौदी]] ११३ | बळी२ = [[रिचर्ड कूलींग]] ४/८९ (२०.४ षटके) | धावसंख्या३ = २७२ (१४९.२ षटके) | धावा३ = [[टेरी जार्व्हिस]] ७७ | बळी३ = [[श्रीनिवासराघवन वेंकटराघवन]] ४/८० (६१.२ षटके) | धावसंख्या४ = ७३/३ (९.१ षटके) | धावा४ = [[मन्सूर अली खान पटौदी]] २९ | बळी४ = [[फ्रँक कॅमेरॉन]] १/२९ (४ षटके) | निकाल = भारत ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/62968.html धावफलक] | स्थळ = [[अरुण जेटली क्रिकेट मैदान|फिरोजशाह कोटला मैदान]], [[दिल्ली]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[वेंकटरामन सुब्रमण्य]] (भा) याने कसोटी पदार्पण केले. }} {{न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे}} [[वर्ग:इ.स. १९६५ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|भारत]] rg01vi1oy8z1n2jj7q1m8atm3ry7c7x 0 272181 2145579 2019288 2022-08-12T09:29:03Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, १९६९-७० | team1_image = Flag of India.svg | team1_name = भारत | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | from_date = २५ सप्टेंबर | to_date = २० ऑक्टोबर १९६९ | team1_captain = [[मन्सूर अली खान पटौदी]] | team2_captain = [[ग्रॅहाम डाउलिंग]] | no_of_tests = 3 | team1_tests_won = 1 | team2_tests_won = 1 | team1_tests_most_runs = [[अजित वाडेकर]] (१६७) | team2_tests_most_runs = [[ग्रॅहाम डाउलिंग]] (२५७) | team1_tests_most_wickets = [[एरापल्ली प्रसन्ना]] (२०) | team2_tests_most_wickets = [[डेल हॅडली]] (१३) | player_of_test_series = }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]]ाने सप्टेंबर-ऑक्टोबर १९६९ दरम्यान तीन [[कसोटी सामने]] खेळण्यासाठी भारताचा दौरा केला होता. कसोटी मालिका १-१ अशी बरोबरीत सुटली. न्यू झीलंडचे नेतृत्व [[ग्रॅहाम डाउलिंग]] यांच्याकडे होते. ==सराव सामने== ===तीन-दिवसीय सामना:संयुक्त विद्यापीठ XI वि न्यू झीलंड=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १९-२१ सप्टेंबर १९६९ | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] | संघ२ = संयुक्त विद्यापीठ XI | धावसंख्या१ = ३१९/९घो (१०७ षटके) | धावा१ = [[माइक बर्गीस]] ७८ | बळी१ = उदय जोशी ५/९६ (३७.५ षटके) | धावसंख्या२ = २१३/९घो (८१.३ षटके) | धावा२ = [[अंबर रॉय]] ६० | बळी२ = [[ब्रायन यूली]] ५/५१ (३०.३ षटके) | धावसंख्या३ = ७१/३घो (२९ षटके) | धावा३ = [[ब्रुस मरे]] ३३ | बळी३ = कैलास गट्टानी २/२६ (१३ षटके) | धावसंख्या४ = १२१/४ (३९ षटके) | धावा४ = [[अशोक गंडोत्रा]] ५८ | बळी४ = [[बेव्हन काँग्डन]] २/७ (६ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1960S/1969-70/NZ_IN_IND/COMB-UNIV-XI_NZ_19-21SEP1969.html धावफलक] | स्थळ = [[ब्रेबॉर्न स्टेडियम]], [[मुंबई|बॉम्बे]] | पंच = | toss = ज्ञात नाही. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ===तीन-दिवसीय सामना:भारतीय बोर्ड अध्यक्ष XI वि न्यू झीलंड=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १२-१४ ऑक्टोबर १९६९ | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] | संघ२ = भारतीय बोर्ड अध्यक्ष XI | धावसंख्या१ = ३१४ (१२४.४ षटके) | धावा१ = [[ग्रॅहाम डाउलिंग]] ७४ | बळी१ = [[एकनाथ सोळकर]] ३/७४ (२४.४ षटके) | धावसंख्या२ = २०४ (९७.४ षटके) | धावा२ = [[गुंडप्पा विश्वनाथ]] ६८ | बळी२ = [[ब्रायन यूली]] ३/४३ (२९ षटके) | धावसंख्या३ = ४१/३घो (८.५ षटके) | धावा३ = [[ब्रुस टेलर]] ३७ | बळी३ = एस. चक्रवर्ती ३/१८ (४.५ षटके) | धावसंख्या४ = ९७/४ (३२ षटके) | धावा४ = [[एकनाथ सोळकर]] ४५[[नाबाद|*]] | बळी४ = [[ब्रायन यूली]] २/१९ (८ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1960S/1969-70/NZ_IN_IND/IND-BPRES-XI_NZ_12-14OCT1969.html धावफलक] | स्थळ = [[नेहरू स्टेडियम, इंदूर|नेहरू स्टेडियम]], [[इंदूर]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २५-३० सप्टेंबर १९६९ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = १५६ (६६.२ षटके) | धावा१ = [[अजित वाडेकर]] ४९ | बळी१ = [[डेल हॅडली]] ३/१७ (११ षटके) | धावसंख्या२ = २२९ (११७.३ षटके) | धावा२ = [[बेव्हन काँग्डन]] ७८ | बळी२ = [[एरापल्ली प्रसन्ना]] ४/९७ (४६.३ षटके) | धावसंख्या३ = २६० (१३६.२ षटके) | धावा३ = [[मन्सूर अली खान पटौदी]] ६७ | बळी३ = [[ब्रुस टेलर]] ३/३० (१८ षटके) | धावसंख्या४ = १२७ (६९.५ षटके) | धावा४ = [[ग्रॅहाम डाउलिंग]] ३६ | बळी४ = [[बिशनसिंग बेदी]] ६/४२ (३०.५ षटके) | निकाल = भारत ६० धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63045.html धावफलक] | स्थळ = [[ब्रेबॉर्न स्टेडियम]], [[मुंबई|बॉम्बे]] | पंच = | toss = भारत, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[अजित पै]], [[अशोक मांकड]] आणि [[चेतन चौहान]] (भा) या सर्वांनी कसोटी पदार्पण केले. }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ३-७ ऑक्टोबर १९६९ | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = ३१९ (१३० षटके) | धावा१ = [[माइक बर्गीस]] ८९ | बळी१ = [[बिशनसिंग बेदी]] ४/९८ (४५ षटके) | धावसंख्या२ = २५७ (९९.२ षटके) | धावा२ = [[आबिद अली]] ६३ | बळी२ = [[हेडली हॉवर्थ]] ४/६६ (३० षटके) | धावसंख्या३ = २१४ (१०५.१ षटके) | धावा३ = [[ग्लेन टर्नर]] ५७ | बळी३ = [[श्रीनिवासराघवन वेंकटराघवन]] ६/७४ (३०.१ षटके) | धावसंख्या४ = १०९ (५५.५ षटके) | धावा४ = [[मन्सूर अली खान पटौदी]] २८ | बळी४ = [[हेडली हॉवर्थ]] ५/३४ (२३ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड १६७ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63046.html धावफलक] | स्थळ = [[विदर्भ क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], [[नागपूर]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[अंबर रॉय]] (भा) याने कसोटी पदार्पण केले. *''या मैदानावरचा [[कसोटी क्रिकेट मैदानांची यादी|पहिला कसोटी सामना]]. }} ===३री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १५-२० ऑक्टोबर १९६९ | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = १८१ (९९.१ षटके) | धावा१ = [[ब्रुस मरे]] ८० | बळी१ = [[एरापल्ली प्रसन्ना]] ५/५१ (२९ षटके) | धावसंख्या२ = ८९ (५४.२ षटके) | धावा२ = [[श्रीनिवासराघवन वेंकटराघवन]] २५ | बळी२ = [[डेल हॅडली]] ४/३० (१७ षटके) | धावसंख्या३ = १७५/८घो (८२ षटके) | धावा३ = [[ग्रॅहाम डाउलिंग]] ६० | बळी३ = [[आबिद अली]] ३/४७ (२७ षटके) | धावसंख्या४ = ७६/७ (४६.४ षटके) | धावा४ = [[अशोक गंडोत्रा]] १५ | बळी४ = [[बॉब क्युनिस]] ३/१२ (१२ षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63047.html धावफलक] | स्थळ = [[लाल बहादूर शास्त्री मैदान, हैदराबाद|लाल बहादूर शास्त्री मैदान]], [[हैदराबाद]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[अशोक गंडोत्रा]] आणि [[एकनाथ सोळकर]] (भा) या दोघांनी कसोटी पदार्पण केले. }} {{न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे}} [[वर्ग:इ.स. १९६९ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|भारत]] 6fysvozhiwv6itjigc880nkg67d6olw 14 272278 2145398 1999122 2022-08-12T06:40:42Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे वेस्ट इंडीज दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे वेस्ट इंडीज दौरे]] 1vd3tx7dp5zq8tx08p3et5sm2xeh3r8 0 272711 2145641 2083305 2022-08-12T09:54:06Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = कॅरिसब्रुक्स |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[ड्युनेडिन]], [[न्यू झीलंड]] |स्थापना = १८८३ (२०११ मध्ये पाडले) |बसण्याची_क्षमता = २९,००० |मालक = कॅरिसब्रुक्स ग्राउंड कंपनी. |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = रेल्वे एण्ड |एण्ड2 = हिलसाईड एण्ड |प्रथम_कसौटी_दिनांक = ११ मार्च |प्रथम_कसौटी_वर्ष = १९५५ |प्रथम_कसौटी_संघ1 = {{cr-rt|NZ}} |प्रथम_कसौटी_संघ2 = {{cr|ENG}} |अंतिम_कसौटी_दिनांक = १८ डिसेंबर |अंतिम_कसौटी_वर्ष = १९९८ |अंतिम_कसौटी_संघ1 = {{cr-rt|NZ}} |अंतिम_कसौटी_संघ2 = {{cr|IND}} |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = ३० मार्च |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = १९७४ |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = {{cr-rt|NZ}} |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = {{cr|AUS}} |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = २५ फेब्रुवारी |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = २००४ |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = {{cr-rt|NZ}} |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = {{cr|RSA}} |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ६ जानेवारी |वर्ष = २०२१ |स्रोत = http://www.espncricinfo.com/england/content/ground/58822.html क्रिकईन्फो }} '''कॅरिसब्रुक्स''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या [[ड्युनेडिन]] शहरातील एक मैदान आहे. प्रामुख्याने हे मैदान [[क्रिकेट]] साठी वापरण्यात येते. ११ मार्च १९५५ रोजी [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] आणि [[इंग्लंड क्रिकेट संघ|इंग्लंड]] संघामध्ये या स्टेडियमवर पहिला [[कसोटी सामने|कसोटी सामना]] खेळविण्यात आला. ३० मार्च १९७४ला न्यू झीलंड आणि ऑस्ट्रेलियाने या मैदानावर पहिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना खेळला. ह्या मैदानावर महिला कसोटी आणि महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामन्यांचे देखील आयोजन करण्यात आले आहे. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:ड्युनेडिन]] 5vsecfaiaoeaui5vioms2tlt3x0mbok 0 272722 2145379 2047380 2022-08-12T06:30:25Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = कॉर्नवॉल पार्क |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[ऑकलंड]], [[न्यू झीलंड]] |स्थापना = १९०१ |बसण्याची_क्षमता = |मालक = कॉर्नवॉल पार्क ट्रस्ट |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ६ जानेवारी |वर्ष = २०२१ |स्रोत = http://www.espncricinfo.com/england/content/ground/58791.html क्रिकईन्फो }} '''कॉर्नवॉल पार्क''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या [[ऑकलंड]] शहरातील एक मैदान आहे. प्रामुख्याने हे मैदान [[क्रिकेट]] साठी वापरण्यात येते. २८ मार्च १९६९ रोजी [[न्यू झीलंड राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] आणि [[इंग्लंड राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|इंग्लंड]] संघामध्ये या स्टेडियमवर पहिला [[कसोटी सामने|महिला कसोटी सामना]] खेळविण्यात आला. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:ऑकलंड]] olm8uu74gzuwozqg3q10y2lodvfatvz 14 274076 2145265 2019431 2022-08-12T05:37:56Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] hmz9yyppk85ikhesefqopb4fwl6krl0 0 275473 2145580 2019292 2022-08-12T09:29:09Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, १९७६-७७ | team1_image = Flag of India.svg | team1_name = भारत | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | from_date = १० नोव्हेंबर | to_date = २ डिसेंबर १९७६ | team1_captain = [[बिशनसिंग बेदी]] | team2_captain = [[ग्लेन टर्नर]] | no_of_tests = 3 | team1_tests_won = 2 | team2_tests_won = 0 | team1_tests_most_runs = [[गुंडप्पा विश्वनाथ]] (३२४) | team2_tests_most_runs = [[ग्लेन टर्नर]] (२६१) | team1_tests_most_wickets = [[बिशनसिंग बेदी]] (२२) | team2_tests_most_wickets = [[रिचर्ड हॅडली]] (१३) | player_of_test_series = }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]]ाने नोव्हेंबर-डिसेंबर १९७६ दरम्यान तीन [[कसोटी सामने]] खेळण्यासाठी भारताचा दौरा केला होता. कसोटी मालिका भारताने २-० अशी जिंकली. न्यू झीलंडचे नेतृत्व [[ग्लेन टर्नर]] यांच्याकडे होते. ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १०-१५ नोव्हेंबर १९७६ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ३९९ (१४२.५ षटके) | धावा१ = [[सुनील गावसकर]] ११९ | बळी१ = [[रिचर्ड हॅडली]] ४/९५ (२९ षटके) | धावसंख्या२ = २९८ (१५३.३ षटके) | धावा२ = [[जॉन पार्कर]] १०४ | बळी२ = [[भागवत चंद्रशेखर]] ४/७७ (४४ षटके) | धावसंख्या३ = २०२/४घो (५८ षटके) | धावा३ = [[ब्रिजेश पटेल]] ८२ | बळी३ = [[रिचर्ड कॉलिंज]] २/४५ (१२ षटके) | धावसंख्या४ = १४१ (८०.२ षटके) | धावा४ = [[वॉरेन लीस]] ४२ | बळी४ = [[बिशनसिंग बेदी]] ५/२७ (३३ षटके) | निकाल = भारत १६२ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63171.html धावफलक] | स्थळ = [[वानखेडे स्टेडियम]], [[मुंबई|बॉम्बे]] | पंच = | toss = भारत, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १८-२३ नोव्हेंबर १९७६ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ५२४/९घो (१६८ षटके) | धावा१ = [[मोहिंदर अमरनाथ]] ७० | बळी१ = [[पीटर पेथेरिक]] ३/१०९ (४५ षटके) | धावसंख्या२ = ३५० (१४२.५ षटके) | धावा२ = [[ग्लेन टर्नर]] ११३ | बळी२ = [[बिशनसिंग बेदी]] ३/८० (४१ षटके) | धावसंख्या३ = २०८/२घो (५२ षटके) | धावा३ = [[गुंडप्पा विश्वनाथ]] १०३ | बळी३ = [[रिचर्ड हॅडली]] २/५६ (१५ षटके) | धावसंख्या४ = १९३/७घो (११७ षटके) | धावा४ = [[वॉरेन लीस]] ४९ | बळी४ = [[बिशनसिंग बेदी]] ३/४२ (४० षटके) | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63172.html धावफलक] | स्थळ = [[ग्रीन पार्क]], [[कानपूर]] | पंच = | toss = भारत, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[गॅरी ट्रूप]] (न्यू) याने कसोटी पदार्पण केले. }} ===३री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २६ नोव्हेंबर - २ डिसेंबर १९७६ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = २९८ (१३३.१ षटके) | धावा१ = [[गुंडप्पा विश्वनाथ]] ८७ | बळी१ = [[लान्स केर्न्स]] ५/५५ (३३.१ षटके) | धावसंख्या२ = १४० (५५.४ षटके) | धावा२ = [[माइक बर्गीस]] ४० | बळी२ = [[बिशनसिंग बेदी]] ५/४८ (१६.४ षटके) | धावसंख्या३ = २०१/५घो (६१.५ षटके) | धावा३ = [[मोहिंदर अमरनाथ]] ५५ | बळी३ = [[रिचर्ड हॅडली]] २/५२ (१७ षटके) | धावसंख्या४ = १४३ (६७ षटके) | धावा४ = [[जॉन पार्कर]] ३८ | बळी४ = [[बिशनसिंग बेदी]] ४/२२ (२२ षटके) | निकाल = भारत २१६ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63173.html धावफलक] | स्थळ = [[एम.ए. चिदंबरम स्टेडियम, चेन्नई|एम.ए. चिदंबरम स्टेडियम]], [[चेन्नई]] | पंच = | toss = भारत, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} {{न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे}} [[वर्ग:इ.स. १९७६ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|भारत]] shmsefgspffbjm37o8vnfyoxubz0liu 0 276233 2145157 2117799 2022-08-11T18:21:17Z 103.155.210.110 स्वतंत्र विदर्भ राज्य निर्मिती बद्दल उपक्रम चालवले जात आहेत त्यांची माहिती प्रविष्ट केली wikitext text/x-wiki '''नाशिकराव तिरपुडे''' (जन्म - १६ जाने १९२१, मृत्यू १९ मे २००२) हे एक भारतीय राजकारणी असून वसंत dada patil यांच्या मंत्रिमंडळात ते [[महाराष्ट्राचे उपमुख्यमंत्री|महाराष्ट्र राज्याचे पहिले उपमुख्यमंत्री]] होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|title=Rise of the Plebeians?: The Changing Face of the Indian Legislative Assemblies|last=Jaffrolet|first=Christophe|year=2002|isbn=9781136516610}}</ref> ते [[भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस|काँग्रेस पक्षाचे]] होते. जानेवारी १९७८ मध्ये जेव्हा [[इंदिरा गांधी|इंदिरा गांधींनी]] पक्षात मतभेद निर्माण केले तेव्हा त्यांनी इंदिरा गांधींना पाठिंबा दर्शविला. पुढील महिन्याच्या विधानसभा निवडणुकीत काँग्रेस (इंदिरा) ने चांगले कामगिरी करून काँग्रेस (मुख्य गट) यांच्या संयुक्त विद्यमाने सरकार स्थापन केल्यानंतर ते नव्या युतीत [[महाराष्ट्राचे उपमुख्यमंत्री]] झाले.<ref name="auto2">{{Cite web|url=https://www.news18.com/news/opinion/opinion-how-farmer-suicides-turned-maharashtra-into-a-battleground-for-caste-politics-1622221.html|title=OPINION &#124; How Farmer Suicides Turned Maharashtra Into a Battleground For Caste Politics|date=9 जाने, 2018|website=News18}}</ref><ref name="auto3">{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Politics/nAzUgaowGFGaaxFlJEo7hI/A-brief-history-of-Maharashtras-chief-ministers.html|title=A brief history of Maharashtra’s chief ministers|first=Venkat|last=Ananth|date=28 ऑक्टो, 2014|website=mint}}</ref><ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.tirpude.edu.in/about-us/|title=About Us – Tirpude Group Of Institutions}}</ref><ref name="auto1">{{Cite web|url=https://www.esakal.com/maharashtra/former-deputy-cm-couldnt-make-it-cm-post-maharashtra-237464|title=महाराष्ट्रातल्या उपमुख्यमंत्रिपदाचा विचित्र योगायोग; इतिहास काय सांगतो? &#124; eSakal|website=www.esakal.com}}</ref> त्यांचा जन्म १६ जानेवारी १९२१ रोजी [[गणेशपूर, भंडारा|गणेशपूर]] येथे एका [[दलित]] कुटुंबात झाला होता. ते [[बाबासाहेब आंबेडकर|आंबेडकरी]] [[बौद्ध धर्म|बौद्ध]] होते.<ref name="auto2"/><ref name="auto3"/><ref name="auto"/><ref name="auto1"/> १९८६ मध्ये त्यांनी स्वतंत्र [[विदर्भ|विदर्भाची]] मागणी केली आणि [[स्वतंत्र विदर्भराज्य चळवळ|विदर्भ आंदोलन]] सुरू केले.त्यांनी स्वतंत्र विदर्भ राज्य निर्मिती साठी केलेल्या प्रयत्नाचा भाग म्हणून नसिकरव तिरपुडे यांच्या चिरंजीव श्री राजकुमार तिरपुडे यांनी विदर्भ माझा पक्ष स्थापन केला. स्वतंत्र विदर्भ राज्य निर्मिती साठी स्व. नासिकरव तिरपुडे यांचा स्मृतिदिन विदर्भ संकल्प दिवस म्हणून पाळला जातो.<ref name="auto3"/><ref name="auto"/><ref name="auto1"/> १९९५ मध्ये अखिल भारतीय इंदिरा काँग्रेस (आता विलीन) स्थापनेत त्यांचा महत्त्वाचा वाटा होता. ते कार्यकारी समिती केंद्रीय संसदीय मंडळाचे सदस्य आणि महाराष्ट्र प्रदेश इंदिरा काँग्रेस पक्षाचे अध्यक्ष होते.<ref name="auto3"/><ref name="auto"/><ref name="auto1"/> १९ मे २००२ रोजी त्यांचे निधन झाले.<ref name="auto3"/><ref name="auto"/><ref name="auto1"/> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:भारतीय राजकारणी]] [[वर्ग:मराठी राजकारणी]] [[वर्ग:भारतीय बौद्ध]] [[वर्ग:आंबेडकरवादी]] [[वर्ग:भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस पक्षातील राजकारणी]] [[वर्ग:इ.स. १९२१ मधील जन्म]] [[वर्ग:इ.स. २००२ मधील मृत्यू]] [[वर्ग:महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य]] [[वर्ग:महाराष्ट्राचे उपमुख्यमंत्री]] [[वर्ग:महाराष्ट्रातील आमदार]] ivpq9yeea7shulwx824s64ijpqab3y6 14 277494 2145510 1999156 2022-08-12T08:07:17Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे न्यू झीलॅंड दौरे]] वरुन [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 278857 2145374 2036256 2022-08-12T06:28:01Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{गल्लत|इडन पार्क}} {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = इडन पार्क क्र.२ |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[ऑकलंड]], [[न्यू झीलंड]] |स्थापना = |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = सिटी एन्ड |एण्ड2 = सदर्न एन्ड |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ७ एप्रिल |वर्ष = २०२१ |स्रोत = https://www.espncricinfo.com/ci/content/ground/58793.html क्रिकईन्फो }} '''इडन पार्क क्र.२''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या [[ऑकलंड]] शहरातील एक मैदान आहे. प्रामुख्याने हे मैदान [[क्रिकेट]]साठी वापरण्यात येते. मुख्य [[इडन पार्क]] मैदानाशेजारीच हे मैदान आहे. [[१९८२ महिला क्रिकेट विश्वचषक]]ातले दोन सामने या मैदानावर झाले. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:ऑकलंड]] 2iag53ddx9bhby0zw5rfp110kvjdd63 0 278862 2145644 2047723 2022-08-12T09:54:15Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = पुकेकुरा पार्क |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[उत्तर बेट, न्यूझीलँड|उत्तर बेट]], [[न्यू झीलंड]] |स्थापना = |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = साउथ टेरेस एण्ड |एण्ड2 = नॉर्थ सिटी एण्ड |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = २३ फेब्रुवारी |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = १९९२ |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = {{cr-rt|SL}} |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = {{cr|ZIM}} |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ७ एप्रिल |वर्ष = २०२१ |स्रोत = http://www.espncricinfo.com/ci/content/ground/58865.html क्रिकईन्फो }} '''पुकेकुरा पार्क''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या न्यू प्लायमाउथ शहरातील एक मैदान आहे. हे मैदान प्रामुख्याने [[क्रिकेट]]साठी वापरतात. [[१९८२ महिला क्रिकेट विश्वचषक]]ातले अनेक सामने या मैदानावर झाले. तसेच या मैदानावर महिला कसोटीदेखील खेळली गेली. २३ फेब्रुवारी १९९२ रोजी झिम्बाब्वे विरुद्ध श्रीलंका असा १९९२ क्रिकेट विश्वचषकातील सामना या मैदानावर झाला. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] e3apagt5iqrwpm7c7vpru3xnewm6z8e 0 278919 2145645 2047747 2022-08-12T09:54:18Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = फिट्सहर्बर्ट पार्क |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[न्यू झीलंड|पामेस्टन नॉर्थ]], [[न्यू झीलंड]] |स्थापना = १९०२ |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ८ एप्रिल |वर्ष = २०२१ |स्रोत = http://www.espncricinfo.com/ci/content/ground/58871.html क्रिकईन्फो }} '''फिट्सहर्बर्ट पार्क''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या पामेस्टन नॉर्थ शहरातील एक मैदान आहे. हे मैदान प्रामुख्याने [[क्रिकेट]]साठी वापरतात. [[१९८२ महिला क्रिकेट विश्वचषक]]ातले अनेक सामने या मैदानावर झाले. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] qsk3h5aea1san2nnz9beguh6w0tx923 0 278920 2145640 2047351 2022-08-12T09:54:03Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = फिट्सहर्बर्ट पार्क |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[न्यू झीलंड|पामेस्टन नॉर्थ]], [[न्यू झीलंड]] |स्थापना = १९०२ |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ८ एप्रिल |वर्ष = २०२१ |स्रोत = https://cricketarchive.com/Archive/Grounds/21/1472.html क्रिकईन्फो }} '''कुक्स गार्डन''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या वांगानुई शहरातील एक मैदान आहे. हे मैदान प्रामुख्याने [[क्रिकेट]]साठी वापरतात. [[१९८२ महिला क्रिकेट विश्वचषक]]ातला एक सामना या मैदानावर झाले. तर १९९२ मध्ये न्यू झीलंड आणि इंग्लंडच्या महिला क्रिकेट संघांमध्ये इथे एकमेव महिला कसोटी सामना देखील खेळवला गेला. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] gqfjze5b6l83zvriz2osewxdy6d5mq2 0 278921 2145655 2048156 2022-08-12T09:55:07Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = हट रिक्रिएशन मैदान |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[वेलिंग्टन|लोवर हट]], [[न्यू झीलंड]] |स्थापना = १९४९ |बसण्याची_क्षमता = ९,००० |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ८ एप्रिल |वर्ष = २०२१ |स्रोत = https://cricketarchive.com/Archive/Grounds/21/1441.html क्रिकईन्फो }} '''हट रिक्रिएशन मैदान''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या लोवर हट शहरातील एक मैदान आहे. हे मैदान प्रामुख्याने [[क्रिकेट]]साठी वापरतात. [[१९८२ महिला क्रिकेट विश्वचषक]]ातला एक सामना या मैदानावर झाले. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] 75zly30eerb412puz1fk0fh274py93x 0 278922 2145652 2048015 2022-08-12T09:54:40Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = लोगन पार्क |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[ड्युनेडिन]], [[न्यू झीलँड]] |स्थापना = १९२० |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ८ एप्रिल |वर्ष = २०२१ |स्रोत = क्रिकईन्फो }} '''लोगन पार्क''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या [[ड्युनेडिन]] शहरातील एक मैदान आहे. हे मैदान प्रामुख्याने [[क्रिकेट]]साठी वापरतात. [[१९८२ महिला क्रिकेट विश्वचषक]]ातला एक सामना या मैदानावर झाले. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:ड्युनेडिन]] e23ih3z03ln6ov1a6yljccy6oyf6b1j 0 278923 2145389 1893427 2022-08-12T06:34:28Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = ट्राफ्लगार पार्क |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[नेल्सन, न्यू झीलंड]] |स्थापना = |बसण्याची_क्षमता = १८,००० |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ८ एप्रिल |वर्ष = २०२१ |स्रोत = https://cricketarchive.com/Archive/Grounds/21/1451.html क्रिकईन्फो }} '''ट्राफ्लगार पार्क''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या [[नेल्सन, न्यू झीलंड|नेल्सन]] शहरातील एक मैदान आहे. हे मैदान प्रामुख्याने [[क्रिकेट]]साठी वापरतात. [[१९८२ महिला क्रिकेट विश्वचषक]]ातला एक सामना या मैदानावर झाले. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:नेल्सन, न्यू झीलंड]] j62cob7oyitxacox2y1vy9q0phkzgty 0 278924 2145642 1893432 2022-08-12T09:54:09Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = क्राइस्ट कॉलेज |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[क्राइस्टचर्च]], [[न्यू झीलँड]] |स्थापना = |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ८ एप्रिल |वर्ष = २०२१ |स्रोत = क्रिकईन्फो }} '''क्राइस्ट कॉलेज''' हे [[न्यू झीलँड]]च्या [[क्राइस्टचर्च]] शहरातील एक मैदान आहे. हे मैदान प्रामुख्याने [[क्रिकेट]]साठी वापरतात. [[१९८२ महिला क्रिकेट विश्वचषक]]ातला एक सामना या मैदानावर झाले. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:क्राइस्टचर्च]] hz84hsswzel3moufxymscymdbg7xpmf 0 278925 2145639 1893433 2022-08-12T09:54:00Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = कँटरबरी विद्यापीठ मैदान |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[क्राइस्टचर्च|कँटरबरी]], [[न्यू झीलँड]] |स्थापना = |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ८ एप्रिल |वर्ष = २०२१ |स्रोत = क्रिकईन्फो }} '''कँटरबरी विद्यापीठ मैदान''' हे [[न्यू झीलँड]]च्या [[क्राइस्टचर्च|कँटरबरी]] शहरातील एक मैदान आहे. हे मैदान प्रामुख्याने [[क्रिकेट]]साठी वापरतात. [[१९८२ महिला क्रिकेट विश्वचषक]]ातला एक सामना या मैदानावर झाले. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:क्राइस्टचर्च]] p72sle3vdo7y5rionjt3obcjomm56hs 0 278926 2145643 2047563 2022-08-12T09:54:12Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = डडली पार्क |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[क्राइस्टचर्च|रंगीओरा]], [[न्यू झीलंड]] |स्थापना = १९६३ |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ८ एप्रिल |वर्ष = २०२१ |स्रोत = https://cricketarchive.com/Archive/Grounds/21/1460.html क्रिकईन्फो }} '''डडली पार्क''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या रंगीओरा शहरातील एक मैदान आहे. हे मैदान प्रामुख्याने [[क्रिकेट]]साठी वापरतात. [[१९८२ महिला क्रिकेट विश्वचषक]]ातला एक सामना या मैदानावर झाले. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] 6fknuds5l7hd9k39249ohca4fiw10a7 14 278935 2145385 1893430 2022-08-12T06:33:02Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] q14soswfc4u9e14lr8ke4tqa0o0gpus 2145386 2145385 2022-08-12T06:33:19Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:नेल्सन, न्यू झीलँड]] वरुन [[वर्ग:नेल्सन, न्यू झीलंड]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] q14soswfc4u9e14lr8ke4tqa0o0gpus 14 280904 2145400 1999107 2022-08-12T06:42:47Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे श्रीलंका दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे श्रीलंका दौरे]] k8bgxuraeyfild5a5wyilkzo7y666l8 0 281327 2145310 2054417 2022-08-12T06:04:23Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki '''रोझ बाऊल चषक''' ही {{crw|NZL}} व {{crw|AUS}} ह्या दोन देशांच्या महिला क्रिकेट संघांमध्ये खेळली जाणारी ऐतिहासिक महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय [[क्रिकेट]] मालिका आहे. प्रथम रोझ बाऊल चषक मालिका [[न्यू झीलंड महिला क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, १९८४-८५|१९८४-८५]] साली [[ऑस्ट्रेलिया]]त झाली. आत्तापर्यंत एकूण ३२ मालिका झाल्या आहेत. ==निकाल== {| class="wikitable" |- bgcolor=#efefef ! Series ! हंगाम ! आयोजन ! एकूण सामने ! ऑस्ट्रेलिया विजयी ! न्यू झीलंड विजयी ! रद्द ! अनिर्णित ! मालिकेचा निकाल |- | align="center" | १ | [[न्यू झीलंड महिला क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, १९८४-८५|१९८४-८५]] | ऑस्ट्रेलिया | align="center" | ३ | align="center" | २ | align="center" | १ | align="center" | ० | align="center" | ० | bgcolor=#FFFFCC | ऑस्ट्रेलिया |- | align="center" | २ | [[ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, १९८५-८६|१९८५-८६]] | न्यू झीलंड | align="center" | ३ | align="center" | १ | align="center" | १ | align="center" | ० | align="center" | १ | बरोबरीत |- | align="center" | ३ | [[न्यू झीलंड महिला क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, १९८६-८७|१९८६-८७]] | ऑस्ट्रेलिया | align="center" | ३ | align="center" | १ | align="center" | २ | align="center" | ० | align="center" | ० | bgcolor="#d0d0d0"| न्यू झीलंड |- | align="center" | ४ | [[ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, १९८७-८८|१९८७-८८]] | न्यू झीलंड | align="center" | ३ | align="center" | ३ | align="center" | ० | align="center" | ० | align="center" | ० | bgcolor=#FFFFCC | ऑस्ट्रेलिया |- | align="center" | ५ | [[१९८८ महिला क्रिकेट विश्वचषक|१९८८-८९]]^१ | ऑस्ट्रेलिया | align="center" | २ | align="center" | २ | align="center" | ० | align="center" | ० | align="center" | ० | bgcolor=#FFFFCC | ऑस्ट्रेलिया |- | align="center" | ६ | [[ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, १९८९-९०|१९८९-९०]] | न्यू झीलंड | align="center" | ३ | align="center" | २ | align="center" | १ | align="center" | ० | align="center" | ० | bgcolor=#FFFFCC | ऑस्ट्रेलिया |- | align="center" | ७ | [[न्यू झीलंड महिला क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, १९९०-९१|१९९०-९१]] | ऑस्ट्रेलिया | align="center" | ३ | align="center" | २ | align="center" | १ | align="center" | ० | align="center" | ० | bgcolor=#FFFFCC | ऑस्ट्रेलिया |- | align="center" | ८ | [[१९९१-९२ न्यू झीलंड महिला तिरंगी मालिका|१९९१-९२]]^२ | न्यू झीलंड | align="center" | २ | align="center" | १ | align="center" | १ | align="center" | ० | align="center" | ० | बरोबरीत |- | align="center" | ९ | [[न्यू झीलंड महिला क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, १९९२-९३|१९९२-९३]] | ऑस्ट्रेलिया | align="center" | ३ | align="center" | २ | align="center" | १ | align="center" | ० | align="center" | ० | bgcolor=#FFFFCC | ऑस्ट्रेलिया |- | align="center" | १० | [[ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, १९९३-९४|१९९३-९४]] | न्यू झीलंड | align="center" | ३ | align="center" | १ | align="center" | २ | align="center" | ० | align="center" | ० | bgcolor="#d0d0d0"| न्यू झीलंड |} * ^१ [[१९८८ महिला क्रिकेट विश्वचषक]] मधील ऑस्ट्रेलिया वि न्यू झीलंड सामने रोझ बाऊल चषकात धरले गेले. * ^२ [[१९९१-९२ न्यू झीलंड महिला तिरंगी मालिका]] मधील ऑस्ट्रेलिया वि न्यू झीलंड सामने रोझ बाऊल चषकात धरले गेले. [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड महिला क्रिकेट]] [[वर्ग:रोझ बोल चषक]] secxeahpah6w7a302p4hztx62onzwgc 14 281590 2145309 1902968 2022-08-12T06:04:05Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड महिला क्रिकेट]] [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट]] kpw536a7n9lnxiyftt0mftlt1ak42na 14 282634 2145253 1907108 2022-08-12T05:32:25Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] c1m1ul8bwkqf92s8fbht0enw1wl0uqu 0 282664 2145069 2125771 2022-08-11T12:02:01Z 2409:4042:4B84:B8C3:7DB5:23C6:4FD8:6845 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = संतोष बांगर | image = | office = [[आमदार|आमदार]] | term_start = ऑक्टोबर २०१९<ref name = NN2019/> | term_end = | constituency = [[कळमनुरी विधानसभा मतदारसंघ]] | birth_date = | birth_place = | death_date = | party = [[शिवसेना]] | nationality = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[भारतीय]] }} '''संतोष बांगर''' हे एक [[भाजप| भाजपचे]] नेते असून ते हिंगोली जिल्ह्यातील [[कळमनुरी विधानसभा मतदारसंघ]]ातून इ.स. २०१९ मध्ये [[आमदार]] म्हणून निवडून आले आहेत.<ref name = NN2019>{{cite web|url=http://results.eci.gov.in/ACOCT2019/ConstituencywiseS1393.htm?ac=93 | title = Kalamnuri Vidhan Sabha constituency result 20019}}</ref><ref name = NN>{{cite web|url=http://www.elections.in/maharashtra/assembly-constituencies/kalamnuri.html | title = Sitting and previous MLAs from Kalamnuri Assembly Constituency}}</ref> तत्पूर्वी इ.स. २०१७ मध्ये त्यांची भाजप हिंगोली जिल्हाध्यक्षपदी नेमणूक झाली होती.<ref>{{cite news|url=https://www.maharashtratoday.co.in/hingoli-shiv-sena-district-chief-santosh-bangar-has-filed-an-application-in-the-saffron-storm-for-the-kalmanuri-assembly/| title = हिंगोली: भाजपचे जिल्हाप्रमुख संतोष बांगर यांचा कळमनुरी विधानसभेसाठी भगव्या वादळात अर्ज दाखल}}</ref> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:महाराष्ट्राच्या १४ व्या विधानसभेचे सदस्य]] [[वर्ग:कळमनुरी विधानसभा मतदारसंघ]] 12prhzobaaoema2rznlrbkcjtvjbfxz 2145073 2145069 2022-08-11T12:12:36Z संतोष गोरे 135680 [[Special:Contributions/2409:4042:4B84:B8C3:7DB5:23C6:4FD8:6845|2409:4042:4B84:B8C3:7DB5:23C6:4FD8:6845]] ([[User talk:2409:4042:4B84:B8C3:7DB5:23C6:4FD8:6845|चर्चा]]) यांनी केलेले बदल [[User:अभय नातू|अभय नातू]] यांच्या आवृत्तीकडे पूर्वपदास नेले. wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = संतोष बांगर | image = | office = [[आमदार|आमदार]] | term_start = ऑक्टोबर २०१९<ref name = NN2019/> | term_end = | constituency = [[कळमनुरी विधानसभा मतदारसंघ]] | birth_date = | birth_place = | death_date = | party = [[शिवसेना]] | nationality = {{ध्वजचिन्ह|भारत}} [[भारतीय]] }} '''संतोष बांगर''' हे एक [[शिवसेना| शिवसेनेचे]] नेते असून ते हिंगोली जिल्ह्यातील [[कळमनुरी विधानसभा मतदारसंघ]]ातून इ.स. २०१९ मध्ये [[आमदार]] म्हणून निवडून आले आहेत.<ref name = NN2019>{{cite web|url=http://results.eci.gov.in/ACOCT2019/ConstituencywiseS1393.htm?ac=93 | title = Kalamnuri Vidhan Sabha constituency result 20019}}</ref><ref name = NN>{{cite web|url=http://www.elections.in/maharashtra/assembly-constituencies/kalamnuri.html | title = Sitting and previous MLAs from Kalamnuri Assembly Constituency}}</ref> तत्पूर्वी इ.स. २०१७ मध्ये त्यांची शिवसेना हिंगोली जिल्हाध्यक्षपदी नेमणूक झाली होती.<ref>{{cite news|url=https://www.maharashtratoday.co.in/hingoli-shiv-sena-district-chief-santosh-bangar-has-filed-an-application-in-the-saffron-storm-for-the-kalmanuri-assembly/| title = हिंगोली: शिवसेनेचे जिल्हाप्रमुख संतोष बांगर यांचा कळमनुरी विधानसभेसाठी भगव्या वादळात अर्ज दाखल}}</ref> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:महाराष्ट्राच्या १४ व्या विधानसभेचे सदस्य]] [[वर्ग:कळमनुरी विधानसभा मतदारसंघ]] p6o77g3boayfcg3syyo1z44vksgnumc 0 283054 2145299 2085608 2022-08-12T05:58:15Z 182.48.205.159 तुरुंगवास wikitext text/x-wiki '''देवकी''' ही महाराज [[वसुदेव]] यांची पत्नी तथा [[बलराम]] आणि [[कृष्ण|भगवान श्रीकृष्णाची]] जन्मदात्री माता होती. देवकी ही माता अदितीचा अवतार होती असे मानले जाते.<ref>{{cite book|chapter-url=http://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp107.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV|publisher=[[Sacred-texts.com]]|page=435|chapter=XIV}}</ref><ref>{{cite book|chapter-url=http://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp108.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV|chapter=XV|page=438}}</ref> हिंदू परंपरेतील एक पात्र आहे, जे कृष्णाची माता म्हणून प्रसिद्ध आहे<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp108.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV: Chapter XV|website=www.sacred-texts.com|access-date=2022-08-12}}</ref>.ती यदु वंशाचा राजा देवपा किंवा देवकाच्या सात मुलींपैकी एक असून तिला चार भाऊ होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.nz/books?id=mvXsDwAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA210&dq=devaki+devaka&hl=en&redir_esc=y|title=Puranic Encyclopedia: A Comprehensive Work with Special Reference to the Epic and Puranic Literature|last=Mani|first=Vettam|date=2015-01-01|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=978-81-208-0597-2|language=en}}</ref> ती [[वसुदेव|वासुदेवाच्या]] पत्नींपैकी एक आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp107.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV: Chapter XIV|website=www.sacred-texts.com|access-date=2022-08-12}}</ref>तिचा चुलत भाऊ [[कंस]] होता, जो मथुरेचा राजा होता, जो एक क्रूर जुलमी होता, ज्याला [[नारद मुनी|नारदांनी]] सांगितले होते की तो त्याच्या मागील जन्मात [[विष्णु|विष्णूने]] मारलेला राक्षस होता, त्याने त्याच्या दुष्टपणाला अधिकच वाढवले. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.nz/books?id=a2KPChj7lTwC&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA222&dq=kamsa+devaki&hl=en&redir_esc=y|title=The Heart of Hinduism: The Eastern Path to Freedom, Empowerment And Illumination|last=Knapp|first=Stephen|date=2005|publisher=iUniverse|isbn=978-0-595-35075-9|language=en}}</ref>प्रचलित परंपरेनुसार, देवकी ही अदितीचा अवतार मानला जातो, जो दक्षाची कन्या आणि कश्यपाची पत्नी होती.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.nz/books?id=mvXsDwAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA210&dq=devaki+devaka&hl=en&redir_esc=y|title=Puranic Encyclopedia: A Comprehensive Work with Special Reference to the Epic and Puranic Literature|last=Mani|first=Vettam|date=2015-01-01|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=978-81-208-0597-2|language=en}}</ref><ref name=":0">{{जर्नल स्रोत|date=2022-08-07|title=Devaki|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Devaki&oldid=1102894213|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> {{Infobox deity | texts = [[भागवत]], [[महाभारत]] | image = Krishna meets parents.jpg | caption = [[कृष्ण]] आणि [[बलराम]] आपल्या जन्मदात्याना भेटतात तो प्रसंग (चित्रकार [[राजा रविवर्मा]]) | spouse = [[वसुदेव]] | children = [[बलराम]], [[कृष्ण]] | parents = [[देवक]] | type = हिंदू }} महाभारतानुसार देवकी आणि वसुदेव यांच्या विवाह प्रसंगी एक आकाशवाणी झाली. त्या आकाशवाणी नुसार वसुदेव-देवकीचा आठवा मुलगा हा कंसाच्या मृत्यूस कारणीभूत ठरणार होता. यामुळे रागाच्या भरात कंसाने नवविवाहित वसुदेव-देवकी यांना कैदेत टाकले. आणि त्यांच्या एक एक मुलाची जन्मतःच हत्या केली.<ref>{{cite book|chapter-url=http://bhagavata.org/canto10/chapter1.html#Text%2030|title=Srimad Bhagavatam: Canto 10|chapter=1|publisher=Bhagavata.org}}</ref><ref>{{cite book|chapter-url=http://bhagavata.org/canto10/chapter1.html#Text%2034|title=Srimad Bhagavatam: Canto 10|chapter=1|publisher=Bhagavata.org}}</ref><ref>{{cite book|chapter-url=http://bhagavata.org/canto10/chapter1.html#Text%2054|title=Srimad Bhagavatam: Canto 10|chapter=1|publisher=Bhagavata.org}}</ref> == तुरुंगवास == देवकी आणि वासुदेव यांना जुलमीच्या मनात रुजलेल्या विडंबनामुळे कंसाने कैद केले होते. तिची सहा मुले मारली गेली, तर सातवा बलराम दैवी इच्छेने वासुदेवाच्या इतर पत्नींपैकी एक असलेल्या रोहिणीच्या गर्भाशयात हस्तांतरित झाल्यानंतर जिवंत राहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://satsangdhara.net/bhp/bhp10-02.htm|title=श्रीमद् भागवत पुराण - दशमः स्कंधः - द्वितीयोऽध्यायः|website=satsangdhara.net|access-date=2022-08-12}}</ref><ref name=":0" /> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:महाभारतातील व्यक्तिरेखा]] [[वर्ग:यादव कुळ]] [[वर्ग:स्त्री चरित्रलेख]] gadrtl5l3obodlq8268y9hr60ss3pqq 2145467 2145299 2022-08-12T07:30:08Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki '''देवकी''' ही महाराज [[वसुदेव]] यांची पत्नी तथा [[बलराम]] आणि [[कृष्ण|भगवान श्रीकृष्णाची]] जन्मदात्री माता होती. देवकी ही माता अदितीचा अवतार होती असे मानले जाते.<ref>{{cite book|chapter-url=http://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp107.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV|publisher=[[Sacred-texts.com]]|page=435|chapter=XIV}}</ref><ref>{{cite book|chapter-url=http://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp108.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV|chapter=XV|page=438}}</ref> हिंदू परंपरेतील एक पात्र आहे, जे कृष्णाची माता म्हणून प्रसिद्ध आहे<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp108.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV: Chapter XV|website=www.sacred-texts.com|access-date=2022-08-12}}</ref>.ती यदु वंशाचा राजा देवपा किंवा देवकाच्या सात मुलींपैकी एक असून तिला चार भाऊ होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.nz/books?id=mvXsDwAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA210&dq=devaki+devaka&hl=en&redir_esc=y|title=Puranic Encyclopedia: A Comprehensive Work with Special Reference to the Epic and Puranic Literature|last=Mani|first=Vettam|date=2015-01-01|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=978-81-208-0597-2|language=en}}</ref> ती [[वसुदेव|वसुदेवाच्या]] पत्नींपैकी एक आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp107.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV: Chapter XIV|website=www.sacred-texts.com|access-date=2022-08-12}}</ref>तिचा चुलत भाऊ [[कंस]] होता, जो मथुरेचा राजा होता, जो एक क्रूर जुलमी होता, ज्याला [[नारद मुनी|नारदांनी]] सांगितले होते की तो त्याच्या मागील जन्मात [[विष्णु|विष्णूने]] मारलेला राक्षस होता, त्याने त्याच्या दुष्टपणाला अधिकच वाढवले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.nz/books?id=a2KPChj7lTwC&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA222&dq=kamsa+devaki&hl=en&redir_esc=y|title=The Heart of Hinduism: The Eastern Path to Freedom, Empowerment And Illumination|last=Knapp|first=Stephen|date=2005|publisher=iUniverse|isbn=978-0-595-35075-9|language=en}}</ref> प्रचलित परंपरेनुसार, देवकी ही अदितीचा अवतार मानला जातो, जो दक्षाची कन्या आणि कश्यपाची पत्नी होती.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.nz/books?id=mvXsDwAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA210&dq=devaki+devaka&hl=en&redir_esc=y|title=Puranic Encyclopedia: A Comprehensive Work with Special Reference to the Epic and Puranic Literature|last=Mani|first=Vettam|date=2015-01-01|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=978-81-208-0597-2|language=en}}</ref><ref name=":0">{{जर्नल स्रोत|date=2022-08-07|title=Devaki|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Devaki&oldid=1102894213|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> {{Infobox deity | texts = [[भागवत]], [[महाभारत]] | image = Krishna meets parents.jpg | caption = [[कृष्ण]] आणि [[बलराम]] आपल्या जन्मदात्याना भेटतात तो प्रसंग (चित्रकार [[राजा रविवर्मा]]) | spouse = [[वसुदेव]] | children = [[बलराम]], [[कृष्ण]] | parents = [[देवक]] | type = हिंदू }} महाभारतानुसार देवकी आणि वसुदेव यांच्या विवाह प्रसंगी एक आकाशवाणी झाली. त्या आकाशवाणी नुसार वसुदेव-देवकीचा आठवा मुलगा हा कंसाच्या मृत्यूस कारणीभूत ठरणार होता. यामुळे रागाच्या भरात कंसाने नवविवाहित वसुदेव-देवकी यांना कैदेत टाकले. आणि त्यांच्या एक एक मुलाची जन्मतःच हत्या केली.<ref>{{cite book|chapter-url=http://bhagavata.org/canto10/chapter1.html#Text%2030|title=Srimad Bhagavatam: Canto 10|chapter=1|publisher=Bhagavata.org}}</ref><ref>{{cite book|chapter-url=http://bhagavata.org/canto10/chapter1.html#Text%2034|title=Srimad Bhagavatam: Canto 10|chapter=1|publisher=Bhagavata.org}}</ref><ref>{{cite book|chapter-url=http://bhagavata.org/canto10/chapter1.html#Text%2054|title=Srimad Bhagavatam: Canto 10|chapter=1|publisher=Bhagavata.org}}</ref> == तुरुंगवास == देवकी आणि वसुदेव यांना जुलमीच्या मनात रुजलेल्या विडंबनामुळे कंसाने कैद केले होते. तिची सहा मुले मारली गेली, तर सातवा बलराम दैवी इच्छेने वसुदेवाच्या इतर पत्नींपैकी एक असलेल्या रोहिणीच्या गर्भाशयात हस्तांतरित झाल्यानंतर जिवंत राहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://satsangdhara.net/bhp/bhp10-02.htm|title=श्रीमद् भागवत पुराण - दशमः स्कंधः - द्वितीयोऽध्यायः|website=satsangdhara.net|access-date=2022-08-12}}</ref><ref name=":0" /> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:महाभारतातील व्यक्तिरेखा]] [[वर्ग:यादव कुळ]] [[वर्ग:स्त्री चरित्रलेख]] n4r268292q6r38uou05f70gswyxuv2y 2145472 2145467 2022-08-12T07:33:42Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki '''देवकी''' ही महाराज [[वसुदेव]] यांची पत्नी तथा [[बलराम]] आणि [[कृष्ण|भगवान श्रीकृष्णाची]] जन्मदात्री माता होती. देवकी ही माता अदितीचा अवतार होती असे मानले जाते.<ref>{{cite book|chapter-url=http://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp107.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV|publisher=[[Sacred-texts.com]]|page=435|chapter=XIV}}</ref><ref>{{cite book|chapter-url=http://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp108.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV|chapter=XV|page=438}}</ref> हिंदू परंपरेतील एक पात्र आहे, जे कृष्णाची माता म्हणून प्रसिद्ध आहे<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp108.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV: Chapter XV|website=www.sacred-texts.com|access-date=2022-08-12}}</ref>.ती यदु वंशाचा राजा देवपा किंवा देवकाच्या सात मुलींपैकी एक असून तिला चार भाऊ होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.nz/books?id=mvXsDwAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA210&dq=devaki+devaka&hl=en&redir_esc=y|title=Puranic Encyclopedia: A Comprehensive Work with Special Reference to the Epic and Puranic Literature|last=Mani|first=Vettam|date=2015-01-01|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=978-81-208-0597-2|language=en}}</ref> ती [[वसुदेव|वसुदेवाच्या]] पत्नींपैकी एक आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp107.htm|title=The Vishnu Purana: Book IV: Chapter XIV|website=www.sacred-texts.com|access-date=2022-08-12}}</ref>तिचा चुलत भाऊ [[कंस]] होता, जो मथुरेचा राजा होता, जो एक क्रूर जुलमी होता, ज्याला [[नारद मुनी|नारदांनी]] सांगितले होते की तो त्याच्या मागील जन्मात [[विष्णु|विष्णूने]] मारलेला राक्षस होता, त्याने त्याच्या दुष्टपणाला अधिकच वाढवले.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.nz/books?id=a2KPChj7lTwC&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA222&dq=kamsa+devaki&hl=en&redir_esc=y|title=The Heart of Hinduism: The Eastern Path to Freedom, Empowerment And Illumination|last=Knapp|first=Stephen|date=2005|publisher=iUniverse|isbn=978-0-595-35075-9|language=en}}</ref> प्रचलित परंपरेनुसार, देवकी ही अदितीचा अवतार मानला जातो, जो दक्षाची कन्या आणि कश्यपाची पत्नी होती.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.nz/books?id=mvXsDwAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA210&dq=devaki+devaka&hl=en&redir_esc=y|title=Puranic Encyclopedia: A Comprehensive Work with Special Reference to the Epic and Puranic Literature|last=Mani|first=Vettam|date=2015-01-01|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=978-81-208-0597-2|language=en}}</ref><ref name=":0">{{जर्नल स्रोत|date=2022-08-07|title=Devaki|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Devaki&oldid=1102894213|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> {{Infobox deity | texts = [[भागवत]], [[महाभारत]] | image = Krishna meets parents.jpg | caption = [[कृष्ण]] आणि [[बलराम]] आपल्या जन्मदात्याना भेटतात तो प्रसंग (चित्रकार [[राजा रविवर्मा]]) | consort = [[वसुदेव]] | children = [[बलराम]], [[कृष्ण]] | parents = [[देवक]] | type = हिंदू }} महाभारतानुसार देवकी आणि वसुदेव यांच्या विवाह प्रसंगी एक आकाशवाणी झाली. त्या आकाशवाणी नुसार वसुदेव-देवकीचा आठवा मुलगा हा कंसाच्या मृत्यूस कारणीभूत ठरणार होता. यामुळे रागाच्या भरात कंसाने नवविवाहित वसुदेव-देवकी यांना कैदेत टाकले. आणि त्यांच्या एक एक मुलाची जन्मतःच हत्या केली.<ref>{{cite book|chapter-url=http://bhagavata.org/canto10/chapter1.html#Text%2030|title=Srimad Bhagavatam: Canto 10|chapter=1|publisher=Bhagavata.org}}</ref><ref>{{cite book|chapter-url=http://bhagavata.org/canto10/chapter1.html#Text%2034|title=Srimad Bhagavatam: Canto 10|chapter=1|publisher=Bhagavata.org}}</ref><ref>{{cite book|chapter-url=http://bhagavata.org/canto10/chapter1.html#Text%2054|title=Srimad Bhagavatam: Canto 10|chapter=1|publisher=Bhagavata.org}}</ref> == तुरुंगवास == देवकी आणि वसुदेव यांना जुलमीच्या मनात रुजलेल्या विडंबनामुळे कंसाने कैद केले होते. तिची सहा मुले मारली गेली, तर सातवा बलराम दैवी इच्छेने वसुदेवाच्या इतर पत्नींपैकी एक असलेल्या रोहिणीच्या गर्भाशयात हस्तांतरित झाल्यानंतर जिवंत राहिला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://satsangdhara.net/bhp/bhp10-02.htm|title=श्रीमद् भागवत पुराण - दशमः स्कंधः - द्वितीयोऽध्यायः|website=satsangdhara.net|access-date=2022-08-12}}</ref><ref name=":0" /> ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:महाभारतातील व्यक्तिरेखा]] [[वर्ग:यादव कुळ]] [[वर्ग:स्त्री चरित्रलेख]] sdtgc36gp9oti4bl7w2mk4l40n7a5i0 0 283986 2145573 2141379 2022-08-12T09:21:27Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट wikitext text/x-wiki '''न्यू झीलँड १९ वर्षांखालील क्रिकेट संघ''' [[न्यू झीलँड]] या देशाचे १९ वर्षांखालील क्रिकेट मध्ये प्रतिनिधित्व करतो. या संघाला एकदाही १९ वर्षांखालील विश्वचषक जिंकता आलेला नाही. [[१९ वर्षांखालील क्रिकेट विश्वचषक, १९९८|१९९८]] सालच्या १९ वर्षांखालील क्रिकेट विश्वचषकात न्यू झीलंडला उपविजेते स्थानावर समाधान मानावे लागले. [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट|१९ वर्षांखालील संघ]] kecxdk5wbh568ykmjktp9xu0qj04bfv 0 284705 2145581 2019297 2022-08-12T09:29:17Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे → वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, १९८८-८९ | team1_image = Flag of India.svg | team1_name = भारत | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team2_name = न्यू झीलंड | from_date = १२ नोव्हेंबर | to_date = १९ डिसेंबर १९८८ | team1_captain = [[दिलिप वेंगसरकर]] | team2_captain = [[जॉन राइट]] | no_of_tests = 3 | team1_tests_won = 2 | team2_tests_won = 1 | team1_tests_most_runs = [[कृष्णम्माचारी श्रीकांत]] (२४०) | team2_tests_most_runs = [[जॉन राइट]] (२२८) | team1_tests_most_wickets = [[अर्शद अय्युब]] (२१) | team2_tests_most_wickets = [[रिचर्ड हॅडली]] (१८) | player_of_test_series = | no_of_ODIs = 5 | team1_ODIs_won = 4 | team2_ODIs_won = 0 | team1_ODIs_most_runs = [[मोहम्मद अझहरुद्दीन]] (२०५) | team2_ODIs_most_runs = [[जॉन राइट]] (१५२) | team1_ODIs_most_wickets = [[कृष्णम्माचारी श्रीकांत]] (११) | team2_ODIs_most_wickets = [[मार्टिन स्नेडन]] (५) | player_of_ODI_series = }} [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ]]ाने नोव्हेंबर-डिसेंबर १९८८ दरम्यान तीन [[कसोटी सामने]] आणि पाच [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने]] खेळण्यासाठी भारताचा दौरा केला होता. न्यू झीलंडने प्रथमच भारतामध्ये एकदिवसीय मालिका खेळली. या आधी [[१९८७ क्रिकेट विश्वचषक]]ात न्यू झीलंडने भारतात एकदिवसीय सामने खेळले होते परंतु द्विपक्षीय एकदिवसीय मालिका न्यू झीलंडने पहिल्यांदा भारतात खेळली. कसोटी मालिका आणि एकदिवसीय मालिका भारताने अनुक्रमे २-१ आणि ४-० अशी जिंकली. ==सराव सामने== ===तीन-दिवसीय सामना:पश्चिम विभाग वि न्यू झीलंड=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १-३ नोव्हेंबर १९८८ | संघ१ = [[पश्चिम विभाग क्रिकेट संघ|पश्चिम विभाग]] | संघ२ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] | धावसंख्या१ = २५३ (९७.४ षटके) | धावा१ = श्रीकांत कल्याणी ८२ | बळी१ = [[रिचर्ड हॅडली]] ९/५५ (२४ षटके) | धावसंख्या२ = ३३८/७ (१३७ षटके) | धावा२ = [[जॉन राइट]] १०४ | बळी२ = भावीन राडिया ४/७४ (४४ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1980S/1988-89/NZ_IN_IND/NZ_WEST_01-03NOV1988.html धावफलक] | स्थळ = [[माधवराव सिंधिया क्रिकेट मैदान|राजकोट नगरपालिका मैदान]], [[राजकोट]] | पंच = | toss = पश्चिम विभाग, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ===तीन-दिवसीय सामना:उत्तर विभाग वि न्यू झीलंड=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ६-८ नोव्हेंबर १९८८ | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] | संघ२ = [[उत्तर विभाग क्रिकेट संघ|उत्तर विभाग]] | धावसंख्या१ = ३८९/७घो (१२९.३ षटके) | धावा१ = [[जॉन राइट]] १२३ | बळी१ = [[चेतन शर्मा]] ४/८७ (२५ षटके) | धावसंख्या२ = ३६२ (१०८.३ षटके) | धावा२ = भास्कर पिल्लई १११ | बळी२ = [[डॅनी मॉरिसन]] ४/८७ (२४ षटके) | धावसंख्या३ = | धावा३ = | बळी३ = | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1980S/1988-89/NZ_IN_IND/NZ_NORTH_06-08NOV1988.html धावफलक] | स्थळ = [[नाहर सिंग स्टेडियम]], [[फरिदाबाद]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ===तीन-दिवसीय सामना:तमिळनाडू वि न्यू झीलंड=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १९-२१ नोव्हेंबर १९८८ | संघ१ = [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] | संघ२ = [[तमिळनाडू क्रिकेट संघ|तमिळनाडू]] | धावसंख्या१ = २८८/५घो (७६.३ षटके) | धावा१ = [[टोनी ब्लेन]] १०८ | बळी१ = सुनील सुब्रमण्यम ३/८२ (२४.३ षटके) | धावसंख्या२ = २८९/७घो (८५.४ षटके) | धावा२ = पी.सी. प्रकाश ७१ | बळी२ = [[जॉन ब्रेसवेल]] २/६० (२२ षटके) | धावसंख्या३ = २३१/९ (७१ षटके) | धावा३ = [[इयान स्मिथ (न्यू झीलँडचा क्रिकेट खेळाडू)|इयान स्मिथ]] ६९ | बळी३ = अरुण कुमार ४/४९ (१८ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित. | report = [http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1980S/1988-89/NZ_IN_IND/NZ_TN_19-21NOV1988.html धावफलक] | स्थळ = [[पणजी|भाऊसाहेब बांदोडकर मैदान]], [[पणजी]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = }} ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १२-१७ नोव्हेंबर १९८८ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = ३८४/९घो (१४२ षटके) | धावा१ = [[नवज्योतसिंग सिद्धू]] ११६ (२९५) | बळी१ = [[रिचर्ड हॅडली]] ५/६५ (३० षटके) | धावसंख्या२ = १८९ (१२२.३ षटके) | धावा२ = [[अँड्रु जोन्स]] ४५ (१३२) | बळी२ = [[अर्शद अय्युब]] ४/५१ (४८ षटके) | धावसंख्या३ = १४१/१घो (२८ षटके) | धावा३ = [[कृष्णम्माचारी श्रीकांत]] ५८[[नाबाद|*]] (७३) | बळी३ = [[एव्हन ग्रे]] १/३९ (६ षटके) | धावसंख्या४ = १६४ (७८.४ षटके) | धावा४ = [[जॉन राइट]] ५८ (१४४) | बळी४ = [[अर्शद अय्युब]] ४/५३ (३५.४ षटके) | निकाल = भारत १७२ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63493.html धावफलक] | स्थळ = [[एम. चिन्नास्वामी स्टेडियम, बंगळूर|एम. चिन्नास्वामी स्टेडियम]], [[बंगळूर]] | पंच = | toss = भारत, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[क्रिस कुग्गेलेजीन]] (न्यू) याने कसोटी पदार्पण केले. }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २४-२९ नोव्हेंबर १९८८ | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = २३६ (९३.३ षटके) | धावा१ = [[जॉन ब्रेसवेल]] ५२ (१००) | बळी१ = [[रवि शास्त्री]] ४/४५ (१८ षटके) | धावसंख्या२ = २३४ (७५.५ षटके) | धावा२ = [[कृष्णम्माचारी श्रीकांत]] ९४ (१३७) | बळी२ = [[रिचर्ड हॅडली]] ६/४९ (२०.५ षटके) | धावसंख्या३ = २७९ (११५ षटके) | धावा३ = [[अँड्रु जोन्स]] ७८ (१७५) | बळी३ = [[अर्शद अय्युब]] ५/५० (३३ षटके) | धावसंख्या४ = १४५ (४९.४ षटके) | धावा४ = [[अरूणलाल]] ४७ (८६) | बळी४ = [[जॉन ब्रेसवेल]] ६/५१ (१७.४ षटके) | निकाल = न्यू झीलंड १३६ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63494.html धावफलक] | स्थळ = [[वानखेडे स्टेडियम]], [[मुंबई|बॉम्बे]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[जॉन ब्रेसवेल]] (न्यू झीलंड) | टिपा = [[रशीद पटेल]] (भा) याने कसोटी पदार्पण केले. }} ===३री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २-६ डिसेंबर १९८८ | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = २५४ (९५ षटके) | धावा१ = [[मार्क ग्रेटबॅच]] ९०[[नाबाद|*]] (२४४) | बळी१ = [[अर्शद अय्युब]] ४/५५ (३० षटके) | धावसंख्या२ = ३५८ (१०६.३ षटके) | धावा२ = [[मोहम्मद अझहरुद्दीन]] ८१ (१३४) | बळी२ = [[मार्टिन स्नेडन]] ४/६९ (१८.३ षटके) | धावसंख्या३ = १२४ (६५.३ षटके) | धावा३ = [[जॉन राइट]] ६२ (१८९) | बळी३ = [[कपिल देव]] ३/२१ (१० षटके) | धावसंख्या४ = २२/० (२.१ षटके) | धावा४ = [[कृष्णम्माचारी श्रीकांत]] १८[[नाबाद|*]] (१२) | बळी४ = | निकाल = भारत १० गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63495.html धावफलक] | स्थळ = [[लाल बहादूर शास्त्री मैदान, हैदराबाद|लाल बहादूर शास्त्री मैदान]], [[हैदराबाद]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = | टिपा = [[संजीव शर्मा]] (भा) याने कसोटी पदार्पण केले. }} ==आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका== ===१ला सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १० डिसेंबर १९८८ | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = १९६/९ (५० षटके) | धावा१ = [[केन रदरफोर्ड]] ६७ (१२१) | बळी१ = [[कृष्णम्माचारी श्रीकांत]] ५/२७ (७ षटके) | धावसंख्या२ = १९७/६ (४६.२ षटके) | धावा२ = [[कृष्णम्माचारी श्रीकांत]] ७० (८७) | बळी२ = [[विली वॉट्सन]] २/३७ (१० षटके) | निकाल = भारत ४ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/64332.html धावफलक] | स्थळ = [[इंदिरा प्रियदर्शिनी स्टेडियम]], [[विशाखापट्टणम]] | पंच = | toss = भारत, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | सामनावीर = [[कृष्णम्माचारी श्रीकांत]] (भा) | टिपा = [[व्ही.बी. चंद्रशेखर]] (भा) याने आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय पदार्पण केले. }} ===२रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ डिसेंबर १९८८ | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = १६०/७ (४५ षटके) | धावा१ = [[जॉन राइट]] ३९ (५९) | बळी१ = [[मनिंदरसिंग]] २/२३ (९ षटके) | धावसंख्या२ = १६१/५ (४१.३ षटके) | धावा२ = [[नवज्योतसिंग सिद्धू]] ६७ (१०८) | बळी२ = [[विली वॉट्सन]] २/३३ (७.३ षटके) | निकाल = भारत ५ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/64333.html धावफलक] | स्थळ = [[बाराबती स्टेडियम]], [[कटक]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[नवज्योतसिंग सिद्धू]] (भारत) | टिपा = सामना प्रत्येकी ४५ षटकांचा खेळविण्यात आला. }} ===३रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १५ डिसेंबर १९८८ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = २२२/६ (४५ षटके) | धावा१ = [[व्ही.बी. चंद्रशेखर]] ५३ (७७) | बळी१ = [[एव्हन ग्रे]] २/२६ (५ षटके) | धावसंख्या२ = १६९/९ (४५ षटके) | धावा२ = [[मार्क ग्रेटबॅच]] ६४ (९७) | बळी२ = [[कृष्णम्माचारी श्रीकांत]] ५/३२ (६ षटके) | निकाल = भारत ५३ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/64334.html धावफलक] | स्थळ = [[नेहरू स्टेडियम, इंदूर|नेहरू स्टेडियम]], [[इंदूर]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | सामनावीर = [[अजय शर्मा]] (भारत) | टिपा = }} ===४था सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १७ डिसेंबर १९८८ | संघ१ = {{cr-rt|NZ}} | संघ२ = {{cr|IND}} | धावसंख्या१ = २७८/३ (५० षटके) | धावा१ = [[मार्क ग्रेटबॅच]] ८४[[नाबाद|*]] (६७) | बळी१ = [[एम. वेंकटरामन]] २/३६ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २८२/८ (४७.१ षटके) | धावा२ = [[मोहम्मद अझहरुद्दीन]] १०८[[नाबाद|*]] (६५) | बळी२ = [[डॅनी मॉरिसन]] ३/५० (१० षटके) | निकाल = भारत २ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/64335.html धावफलक] | स्थळ = [[मोती बाग मैदान]], [[बडोदा]] | पंच = | toss = न्यू झीलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | सामनावीर = [[मोहम्मद अझहरुद्दीन]] (भारत) | टिपा = [[एम. वेंकटरामन]] आणि [[रशीद पटेल]] (भा) या दोघांनी आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय पदार्पण केले. }} ===५वा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ डिसेंबर १९८८ | संघ१ = {{cr-rt|IND}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/66395.html धावफलक] | स्थळ = [[मौलाना आझाद स्टेडियम]], [[जम्मू]] | पंच = | toss = नाणेफेक नाही. | पाऊस = रात्रभर पडलेल्या मुसळधार पावसामुळे सामना रद्द. | सामनावीर = | टिपा = }} {{न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे भारतीय दौरे}} [[वर्ग:इ.स. १९८८ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|भारत]] 5tzwu55jbzqtm7alr2sr6hsjtv7vblj 2 286004 2145200 2140444 2022-08-12T03:03:24Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki {|style="width:237px; border:4px solid #DF3EF7; float: right;" |align="left" | |- |{{User India}} |- |{{प्रचालक}} |- |{{User Wikipedian for|year=2015|month=05|day=19|wikibirthday=no|sc=y}} |- | {{१०,००० संपादने}} |- |{{सदस्यचौकट हॉटकॅट}} |- |{{विकी लव्ह्‌ज वुमन दक्षिण आशिया २०२१}} |- |{{स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२२}} |} <div class="boilerplate metadata discussion-archived" style="background-color: #f5f3ef; overflow:auto; margin: 2em 0 0 0; padding: 0 10px 0 10px; border: 1px solid #aaa"> नमस्कार,<br> मी संतोष गोरे!<br> हे माझे दुसरे सदस्य पान असून, मराठी विकिपीडियावर मी [[विकिपीडिया:प्रचालक|प्रचालक]] आहे. <div style="position: fixed; right:0; top:0; display:block;"> [[File:भारत तिरंगा‌‌‌ अभिषेक तिवारी.gif|80px|जय हिंद]] </div> <div class="ms_content"> '''आज''' दिनांक {{fontcolor|black| {{LOCALDAY}} {{LOCALMONTHNAME}} {{LOCALYEAR}}}}, {{LOCALDAYNAME}}, {{LOCALTIME}} ''भा.प्र.वे.''</div> <div style="background:#fad67d; border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:125%; font-weight:bold; text-align: center;">आजचे छायाचित्र</div> <div style="border-bottom:0px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 1.4em;"> {{मुखपृष्ठ/आजचे छायाचित्र}} <div style="clear:both; border-top:1px solid #fad67d; padding-top:0.4em; margin-top:0.8em; text-align:right; font-size:95%; font-weight:bold;" class="plainlinks"></div></div> <div class="boilerplate metadata discussion-archived" style="background-color: #f5f3ef; overflow:auto; margin: 2em 0 0 0; padding: 0 10px 0 10px; border: 1px solid #aaa"> <div style="text-align: center;"> '''सांख्यिकी'''</div> सध्या मराठी विकिपीडियावर नोंदणीकृत '''{{NUMBEROFUSERS}}''' सदस्य असून, त्यापैकी '''{{NUMBEROFACTIVEUSERS}}''' सदस्यांनी मागील ३० दिवसात संपादने केलेली आहेत. {{लेखसंख्या टप्पा उलटमोजणी}} मराठी विकिपीडियावर कृपया आपले योगदान द्या. नवीन पान/लेख लिहिण्यासाठी कृपया खालील चौकटीत लेख नाव लिहा आणि '''<font style="background:blue;text-align:center;font-size:14pt">{{fontcolor|white|नवीन लेख}}</font style>''' कळ दाबा. अशा प्रकारे नवीन लेख निर्मितीस सुरुवात होईल. जर लेख येथे पूर्वीचाच उपलब्ध असेल तर त्याचे संपादन सुरू होईल. कृपया आवश्यक असेल तरच त्याचे संपादन करावे. {|width="100%" class="MainPageBG" style="border: 3px solid #AAAAAA; color: #000; background-color: #FAFAFA; border-bottom: 3px solid #AAAAAA; margin-bottom:5px;" |width="50%"|<inputbox> type=create width=20 buttonlabel=नवीन लेख </inputbox> |} </div> ---- == महत्त्वाची दुवे व उपकरणे == * [[शुद्धलेखनाचे नियम]] '''विकिपीडिया मधील काही महत्त्वाची उपकरणे (टुल्स)''' * [[विकिपीडिया:आकडेवारी‎]] * [https://tools.wmflabs.org/userviews एखाद्या सदस्याने बनवलेल्या सर्व लेखांच्या वाचकभेटी पाहणे] * [https://tools.wmflabs.org/langviews एखाद्या लेखाच्या एकूण विकि भाषांमधील वाचकभेटी पाहणे] * [https://pageviews.toolforge.org/?project=en.wikipedia.org&platform=all-access&agent=user&redirects=0&start=2019-01&end=2020-06&pages=B._R._Ambedkar|Jawaharlal_Nehru|Muhammad_Ali_Jinnah|Swami_Vivekananda|Shivaji|Vallabhbhai_Patel लेखांच्या तुलनात्मक वाचकभेटी पाहणे] * [https://wikipediaviews.org/displayviewsformultipleyears.php २००७ पासून लेखाच्या वाचकभेटी पाहणे] * [https://tools.wmflabs.org/topviews/?project=mr.wikipedia.org&platform=all-access&date=2018&excludes= वर्ष/महिना/दिवसा मधील अत्यधिक वाचकभेटी असलेल्या लेखांची यादी] * [https://tools.wmflabs.org/refill/ng/ संदर्भ सुधारणे] * [https://xtools.wmflabs.org/articleinfo?project=mr.wikipedia.org एखाद्या लेखाबद्दल अधिक विशेष माहिती पाहणे] * [[विकिपीडिया:मराठी विकिपीडियावर सर्वाधिक वाचकसंख्या असलेली पृष्ठे]] *[[विकिपीडिया:आकडेवारी/मराठी विकिपीडियावर सर्वाधिक संपादने असलेले सदस्य|मराठी विकिपीडियावर सर्वाधिक संपादने असलेले सदस्य]] * [[विकिपीडिया:सदस्य ज्यांनी सर्वाधिक पृष्ठे तयार केली आहेत]] [[hi:user:संतोष गोरे]] [[en:user:संतोष गोरे]] 1o6glg2r7cif7jx9zxzxootmb6cvbxz 14 288175 2145285 1935899 2022-08-12T05:50:43Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघांचे पाकिस्तान दौरे]] ca0ja2qor5xpkd49s8d62hkrfcf1gwo 2145289 2145285 2022-08-12T05:52:36Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे पाकिस्तान दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे पाकिस्तान दौरे]] gd87rg15zvz1a8hr3hfovd9l5x0bmuc 4 288439 2145202 2144376 2022-08-12T03:13:55Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki [[File:भारत तिरंगा‌‌‌ अभिषेक तिवारी.gif|thumb|भारत तिरंगा‌‌‌ अभिषेक तिवारी]] भारताच्या स्वातंत्र्यलढयाचा इतिहास सर्वश्रुत आहे. ब्रिटीशांचा भारतावरील अंमल नाकारून स्वतंत्र भारताच्या निर्मितीसाठी भारतीय क्रांतिकारकांनी विशेष योगदान दिले आहे. १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारताला स्वातंत्र्य मिळाले यापूर्वीचा या स्वातंत्र्यलढयाचाा इतिहास महत्वाचा आहे. प्रतिवर्षी मराठी विकिपीडिया वर भारताच्या स्वातंत्र्यदिनाचे औचित्य साधून " भारतीय स्वातंत्र्यलढा अभियान" घेतले जाते. यावर्षी भारतीय स्वातंत्र्याला ७५ वर्षे पूर्ण होत आहे. याचे औचित्य साधून मुक्त ज्ञानकोशाच्या माध्यमातून हा दिवस साजरा होणे स्वागतार्ह आहे. ==संकल्पना== [[File:India-0037 - Flickr - archer10 (Dennis).jpg|thumb|लाल किल्ल्यावरील भारतीय स्वातंत्र्यदिन]] भारताला स्वातंत्र्य प्राप्त झाल्यानंतरच्या ७५ वर्षांमध्ये अनेक ऐतिहासिक, सामाजिक, सांस्कृतिक महत्वाच्या घटना भारतात तसेच भारताबाहेरही घडल्या आहेत.अशा किमान महत्वाच्या ७५ घटना निवडून त्यावर विकीवर लेख संपादन व्हावे. या विषयाशी संबंधित असलेले आधीचे लेख सुधारले जाणे आणि नव्या आवश्यक लेखांची यात भर पडणे अशा स्वरूपाचे योगदान संपादक करू शकतील. यासाठी अशा घटनांची व लेखनामांची सूची तयार होणे, त्यासाठी आवश्यक छायाचित्रे जोडली जाणे, आवश्यक ते संदर्भ देवून लेख अद्ययावत करणे असे योगदान महत्वाचे ठरणार आहे. ==कालावधी== १५ ऑगस्ट २०२२ ते १५ सप्टेंबर २०२२ ==लेखांची यादी== *संस्था स्थापना <br> # [[अणुऊर्जा संस्था स्थापना]] #[[इस्रो]] # [[अमूल]] * सामाजिक व आर्थिक घटना<br> # [[भारतीय पंचवार्षिक योजना]] # [[मंडल आयोग]] # [[नोटाबंदी]] # [[हरितक्रांती]] # [[अन्नसुरक्षा कायदा|राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा]] # [[लोकपाल आंदोलन]] # [[टाळेबंदी]] # [[समलैंगिकता]] * सांस्कृतिक घटना<br> # [[अयोध्या शिलान्यास]] # [[राममंदिर निकाल]] * अंतराळ # [[चांद्रयान|चांद्रयान मोहीम]] # [[चांद्रयान १]] # [[चांद्रयान २]] # [[मंगळ मोहीम]] # [[आर्यभट्ट उपग्रह]] * पर्यावरणीय घटना # [[चिपको आंदोलन]] * आंतरराष्ट्रीय घटना<br> # [[भारतीय चित्रपट ऑस्कर नामनिर्देशन]] # [[अणु करार]] * राजकीय घटना <br> # पहिली निवडणूक # [[भारताचे संविधान]] # [[बांगलादेश मुक्ति संग्राम]] # [[भारत पाकिस्तान युद्ध]] # [[भारत-चीन युद्ध]] # [[गुजरात दंगल]] # [[महाराष्ट्र राज्याची स्थापना]] # [[माहिती अधिकार]] # [[कारगिल युद्ध]] * क्रीडा # [[आशियाई क्रीडा स्पर्धा]] # [[क्रिकेट विश्वचषक विजय]] ==समन्वयक== आर्या जोशी<br> सुरेश खोले ==सहभागी सदस्य== * [[सदस्य:आर्या जोशी|आर्या जोशी]] ([[सदस्य चर्चा:आर्या जोशी|चर्चा]]) [[वर्ग:विकिपीडिया: भारतीय स्वातंत्र्याची ७५ वर्षे लेख संपादन अभियान]] lovvkigdseaqcfddtucfcixwdlw296a 2145203 2145202 2022-08-12T03:14:34Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki [[File:भारत तिरंगा‌‌‌ अभिषेक तिवारी.gif|thumb|भारत तिरंगा]] भारताच्या स्वातंत्र्यलढयाचा इतिहास सर्वश्रुत आहे. ब्रिटीशांचा भारतावरील अंमल नाकारून स्वतंत्र भारताच्या निर्मितीसाठी भारतीय क्रांतिकारकांनी विशेष योगदान दिले आहे. १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारताला स्वातंत्र्य मिळाले यापूर्वीचा या स्वातंत्र्यलढयाचाा इतिहास महत्वाचा आहे. प्रतिवर्षी मराठी विकिपीडिया वर भारताच्या स्वातंत्र्यदिनाचे औचित्य साधून " भारतीय स्वातंत्र्यलढा अभियान" घेतले जाते. यावर्षी भारतीय स्वातंत्र्याला ७५ वर्षे पूर्ण होत आहे. याचे औचित्य साधून मुक्त ज्ञानकोशाच्या माध्यमातून हा दिवस साजरा होणे स्वागतार्ह आहे. ==संकल्पना== [[File:India-0037 - Flickr - archer10 (Dennis).jpg|thumb|लाल किल्ल्यावरील भारतीय स्वातंत्र्यदिन]] भारताला स्वातंत्र्य प्राप्त झाल्यानंतरच्या ७५ वर्षांमध्ये अनेक ऐतिहासिक, सामाजिक, सांस्कृतिक महत्वाच्या घटना भारतात तसेच भारताबाहेरही घडल्या आहेत.अशा किमान महत्वाच्या ७५ घटना निवडून त्यावर विकीवर लेख संपादन व्हावे. या विषयाशी संबंधित असलेले आधीचे लेख सुधारले जाणे आणि नव्या आवश्यक लेखांची यात भर पडणे अशा स्वरूपाचे योगदान संपादक करू शकतील. यासाठी अशा घटनांची व लेखनामांची सूची तयार होणे, त्यासाठी आवश्यक छायाचित्रे जोडली जाणे, आवश्यक ते संदर्भ देवून लेख अद्ययावत करणे असे योगदान महत्वाचे ठरणार आहे. ==कालावधी== १५ ऑगस्ट २०२२ ते १५ सप्टेंबर २०२२ ==लेखांची यादी== *संस्था स्थापना <br> # [[अणुऊर्जा संस्था स्थापना]] #[[इस्रो]] # [[अमूल]] * सामाजिक व आर्थिक घटना<br> # [[भारतीय पंचवार्षिक योजना]] # [[मंडल आयोग]] # [[नोटाबंदी]] # [[हरितक्रांती]] # [[अन्नसुरक्षा कायदा|राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा]] # [[लोकपाल आंदोलन]] # [[टाळेबंदी]] # [[समलैंगिकता]] * सांस्कृतिक घटना<br> # [[अयोध्या शिलान्यास]] # [[राममंदिर निकाल]] * अंतराळ # [[चांद्रयान|चांद्रयान मोहीम]] # [[चांद्रयान १]] # [[चांद्रयान २]] # [[मंगळ मोहीम]] # [[आर्यभट्ट उपग्रह]] * पर्यावरणीय घटना # [[चिपको आंदोलन]] * आंतरराष्ट्रीय घटना<br> # [[भारतीय चित्रपट ऑस्कर नामनिर्देशन]] # [[अणु करार]] * राजकीय घटना <br> # पहिली निवडणूक # [[भारताचे संविधान]] # [[बांगलादेश मुक्ति संग्राम]] # [[भारत पाकिस्तान युद्ध]] # [[भारत-चीन युद्ध]] # [[गुजरात दंगल]] # [[महाराष्ट्र राज्याची स्थापना]] # [[माहिती अधिकार]] # [[कारगिल युद्ध]] * क्रीडा # [[आशियाई क्रीडा स्पर्धा]] # [[क्रिकेट विश्वचषक विजय]] ==समन्वयक== आर्या जोशी<br> सुरेश खोले ==सहभागी सदस्य== * [[सदस्य:आर्या जोशी|आर्या जोशी]] ([[सदस्य चर्चा:आर्या जोशी|चर्चा]]) [[वर्ग:विकिपीडिया: भारतीय स्वातंत्र्याची ७५ वर्षे लेख संपादन अभियान]] 0dw18ytdlhnbclzhmo79vrwl34uplqa 2145204 2145203 2022-08-12T03:14:48Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki [[File:भारत तिरंगा‌‌‌ अभिषेक तिवारी.gif|thumb|भारतीय तिरंगा]] भारताच्या स्वातंत्र्यलढयाचा इतिहास सर्वश्रुत आहे. ब्रिटीशांचा भारतावरील अंमल नाकारून स्वतंत्र भारताच्या निर्मितीसाठी भारतीय क्रांतिकारकांनी विशेष योगदान दिले आहे. १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारताला स्वातंत्र्य मिळाले यापूर्वीचा या स्वातंत्र्यलढयाचाा इतिहास महत्वाचा आहे. प्रतिवर्षी मराठी विकिपीडिया वर भारताच्या स्वातंत्र्यदिनाचे औचित्य साधून " भारतीय स्वातंत्र्यलढा अभियान" घेतले जाते. यावर्षी भारतीय स्वातंत्र्याला ७५ वर्षे पूर्ण होत आहे. याचे औचित्य साधून मुक्त ज्ञानकोशाच्या माध्यमातून हा दिवस साजरा होणे स्वागतार्ह आहे. ==संकल्पना== [[File:India-0037 - Flickr - archer10 (Dennis).jpg|thumb|लाल किल्ल्यावरील भारतीय स्वातंत्र्यदिन]] भारताला स्वातंत्र्य प्राप्त झाल्यानंतरच्या ७५ वर्षांमध्ये अनेक ऐतिहासिक, सामाजिक, सांस्कृतिक महत्वाच्या घटना भारतात तसेच भारताबाहेरही घडल्या आहेत.अशा किमान महत्वाच्या ७५ घटना निवडून त्यावर विकीवर लेख संपादन व्हावे. या विषयाशी संबंधित असलेले आधीचे लेख सुधारले जाणे आणि नव्या आवश्यक लेखांची यात भर पडणे अशा स्वरूपाचे योगदान संपादक करू शकतील. यासाठी अशा घटनांची व लेखनामांची सूची तयार होणे, त्यासाठी आवश्यक छायाचित्रे जोडली जाणे, आवश्यक ते संदर्भ देवून लेख अद्ययावत करणे असे योगदान महत्वाचे ठरणार आहे. ==कालावधी== १५ ऑगस्ट २०२२ ते १५ सप्टेंबर २०२२ ==लेखांची यादी== *संस्था स्थापना <br> # [[अणुऊर्जा संस्था स्थापना]] #[[इस्रो]] # [[अमूल]] * सामाजिक व आर्थिक घटना<br> # [[भारतीय पंचवार्षिक योजना]] # [[मंडल आयोग]] # [[नोटाबंदी]] # [[हरितक्रांती]] # [[अन्नसुरक्षा कायदा|राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा]] # [[लोकपाल आंदोलन]] # [[टाळेबंदी]] # [[समलैंगिकता]] * सांस्कृतिक घटना<br> # [[अयोध्या शिलान्यास]] # [[राममंदिर निकाल]] * अंतराळ # [[चांद्रयान|चांद्रयान मोहीम]] # [[चांद्रयान १]] # [[चांद्रयान २]] # [[मंगळ मोहीम]] # [[आर्यभट्ट उपग्रह]] * पर्यावरणीय घटना # [[चिपको आंदोलन]] * आंतरराष्ट्रीय घटना<br> # [[भारतीय चित्रपट ऑस्कर नामनिर्देशन]] # [[अणु करार]] * राजकीय घटना <br> # पहिली निवडणूक # [[भारताचे संविधान]] # [[बांगलादेश मुक्ति संग्राम]] # [[भारत पाकिस्तान युद्ध]] # [[भारत-चीन युद्ध]] # [[गुजरात दंगल]] # [[महाराष्ट्र राज्याची स्थापना]] # [[माहिती अधिकार]] # [[कारगिल युद्ध]] * क्रीडा # [[आशियाई क्रीडा स्पर्धा]] # [[क्रिकेट विश्वचषक विजय]] ==समन्वयक== आर्या जोशी<br> सुरेश खोले ==सहभागी सदस्य== * [[सदस्य:आर्या जोशी|आर्या जोशी]] ([[सदस्य चर्चा:आर्या जोशी|चर्चा]]) [[वर्ग:विकिपीडिया: भारतीय स्वातंत्र्याची ७५ वर्षे लेख संपादन अभियान]] totyaav94eovfmfiebau0tdkc6yvod0 0 288731 2145081 2064726 2022-08-11T12:57:32Z अर्जुन सदाशिव वेलजाळी 147269 /* प्रेक्षणीय स्थळे */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''वावी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर= सिन्नर | जिल्हा = [[नाशिक जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''वावी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नाशिक जिल्हा|नाशिक जिल्ह्यातील]] [[सिन्नर तालुका|सिन्नर तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== येथे मार्चच्या मध्यापासून जूनच्या पूर्वार्धापर्यंत उन्हाळा असतो. उन्हाळ्यात हवामान सामान्यतः उष्ण असून तापमान ३८ ते ४१ सेल्सीअसपर्यंत असते.जून महिन्याच्या मध्यापासून पावसास सुरुवात होऊन ऑक्टोबरच्या मध्यापर्यंत पावसाळा असतो. सर्वसाधारण नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी या काळात थंडी असते.वार्षिक सर्वसाधारण हवामान उष्ण व विषम असते.वार्षिक पर्जन्यमान १००० मि.मी.पर्यंत असते. ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== वावीमध्ये वैजेश्वर,श्रीराम,मारुती, भैरवनाथ, विठ्ठल, संत तुकाराम, संत सावता, शाहीर परशुराम समाधी, लक्ष्मणगिरी महाराज समाधी, रामगिरी महाराज समाधी आहेत. वैजेश्वर मंदिर यादव काळाचा इतिहास सांगते. यात्रा, बोहडयांची गावात परंपरा होती. ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:सिन्नर तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नाशिक जिल्ह्यातील गावे]] tv7eb0bxz6v6zpy788kzxzl8urfgimv 2145083 2145081 2022-08-11T13:07:33Z अर्जुन सदाशिव वेलजाळी 147269 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''वावी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर= सिन्नर | जिल्हा = [[नाशिक जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''वावी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नाशिक जिल्हा|नाशिक जिल्ह्यातील]] [[सिन्नर तालुका|सिन्नर तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== येथे मार्चच्या मध्यापासून जूनच्या पूर्वार्धापर्यंत उन्हाळा असतो. उन्हाळ्यात हवामान सामान्यतः उष्ण असून तापमान ३८ ते ४१ सेल्सीअसपर्यंत असते.जून महिन्याच्या मध्यापासून पावसास सुरुवात होऊन ऑक्टोबरच्या मध्यापर्यंत पावसाळा असतो. सर्वसाधारण नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी या काळात थंडी असते.वार्षिक सर्वसाधारण हवामान उष्ण व विषम असते.वार्षिक पर्जन्यमान १००० मि.मी.पर्यंत असते. ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== वावीमध्ये वैजेश्वर,श्रीराम,मारुती, भैरवनाथ, विठ्ठल, संत तुकाराम, संत सावता, शाहीर परशुराम समाधी, लक्ष्मणगिरी महाराज समाधी, रामगिरी महाराज समाधी आहेत. वैजेश्वर मंदिर यादव काळाचा इतिहास सांगते. यात्रा, बोहडयांची गावात परंपरा होती. ==नागरी सुविधा :- वावी गावात पोस्ट खाते, पोलीस स्टेशन ग्रामपंचायत, सहकारी सोसायटी,सरकारी बँक व सहकारी पतसंस्था, सहकारी दूध संकलन संस्था,सार्वजनिक पाणी नळयोजना, महिला बचत गट आहेत. गावात सप्तहातून एकदा आठवडे बाजार ( जनावरे, धान्य, भाजीपाला ) दर मंगळवारी भरतो. ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:सिन्नर तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नाशिक जिल्ह्यातील गावे]] tnoewmayvp5gduacyz0g08lbwrt3ym3 2145084 2145083 2022-08-11T13:18:34Z अर्जुन सदाशिव वेलजाळी 147269 /* जवळपासची गावे */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''वावी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर= सिन्नर | जिल्हा = [[नाशिक जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''वावी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नाशिक जिल्हा|नाशिक जिल्ह्यातील]] [[सिन्नर तालुका|सिन्नर तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== येथे मार्चच्या मध्यापासून जूनच्या पूर्वार्धापर्यंत उन्हाळा असतो. उन्हाळ्यात हवामान सामान्यतः उष्ण असून तापमान ३८ ते ४१ सेल्सीअसपर्यंत असते.जून महिन्याच्या मध्यापासून पावसास सुरुवात होऊन ऑक्टोबरच्या मध्यापर्यंत पावसाळा असतो. सर्वसाधारण नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी या काळात थंडी असते.वार्षिक सर्वसाधारण हवामान उष्ण व विषम असते.वार्षिक पर्जन्यमान १००० मि.मी.पर्यंत असते. ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== वावीमध्ये वैजेश्वर,श्रीराम,मारुती, भैरवनाथ, विठ्ठल, संत तुकाराम, संत सावता, शाहीर परशुराम समाधी, लक्ष्मणगिरी महाराज समाधी, रामगिरी महाराज समाधी आहेत. वैजेश्वर मंदिर यादव काळाचा इतिहास सांगते. यात्रा, बोहडयांची गावात परंपरा होती. ==नागरी सुविधा :- वावी गावात पोस्ट खाते, पोलीस स्टेशन ग्रामपंचायत, सहकारी सोसायटी,सरकारी बँक व सहकारी पतसंस्था, सहकारी दूध संकलन संस्था,सार्वजनिक पाणी नळयोजना, महिला बचत गट आहेत. गावात सप्तहातून एकदा आठवडे बाजार ( जनावरे, धान्य, भाजीपाला ) दर मंगळवारी भरतो. ==जवळपासची गावे== वावी हे सिन्नर तालुक्याच्या पूर्व सीमेवरील प्रमुख व्यापारी, शैक्षणिक केंद्र आहे. गावाला अनेक छोट्या छोट्या वाडी, वस्त्यांची पंचक्रोशी लाभलेली आहे.गावाच्या चारी दिशांना असणाऱ्या माळवाडी, वल्हेवाडी, घोटेवाडी, कहांडळवाडी, दुसिंगवाडी, मलढोण, मिरगाव, पिंपरवाडी, पांगरी, मिठसागरे, शहा, पाथरे, निऱ्हाळे, मऱ्हळ अशा गावांचा वावी गावाशी दैनंदिन संपर्क आहेत. ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:सिन्नर तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नाशिक जिल्ह्यातील गावे]] nz9d83i0chug4t0ucf9akilqskidojz 2145086 2145084 2022-08-11T13:46:17Z अर्जुन सदाशिव वेलजाळी 147269 /* लोकजीवन */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''वावी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर= सिन्नर | जिल्हा = [[नाशिक जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''वावी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नाशिक जिल्हा|नाशिक जिल्ह्यातील]] [[सिन्नर तालुका|सिन्नर तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== येथे मार्चच्या मध्यापासून जूनच्या पूर्वार्धापर्यंत उन्हाळा असतो. उन्हाळ्यात हवामान सामान्यतः उष्ण असून तापमान ३८ ते ४१ सेल्सीअसपर्यंत असते.जून महिन्याच्या मध्यापासून पावसास सुरुवात होऊन ऑक्टोबरच्या मध्यापर्यंत पावसाळा असतो. सर्वसाधारण नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी या काळात थंडी असते.वार्षिक सर्वसाधारण हवामान उष्ण व विषम असते.वार्षिक पर्जन्यमान १००० मि.मी.पर्यंत असते. == लोकजीवन == वावी गाव हे सह्याद्रीच्या पर्जन्यछायेतील गाव असल्याने पावसाचे प्रमाण नेहमीच कमी असते.गावातील व परिसरातील वाड्यांतील लोकांचा मुख्य व्यवसाय पावसाच्या पाण्यावरील शेती हाच आहे. गावातील शेतीला निश्चित असे पाणी पुरवणारी पाणी योजना नाही, ती होणे गरजेचे आहे. पूर्वी गावातील शेतकरी बाजरी, ज्वारी, भुईमूग ही मुख्य पिके तर अंतर्पिके म्हणून मठ, मूग, उडीद, चवळी, तूर इ. पिके घेत. पाण्याच्या उपलब्धतेवर गहू, हरभरा ही पिके घेतली जात.आता अलीकडे शेतकरी पारंपरिक पिकांऐवजी सोयाबीन, मका, कापूस ही पिके घेऊ लागली आहे. पावसाच्या लहरीपणावर शेती अवलंबून शेती असल्याने शेतकऱ्यांना निश्चित उत्पन्न नसल्याने शेतकरी उपजीविकेसाठी शेतकरी दुग्धव्यवसाय हा शेतीस पूरक व्यवसाय करतात.40 वर्षांपूर्वी एकच दुग्ध संकलन संस्था असलेल्या गावात 6/7 दुग्ध संकलन संस्था स्थापन झाल्या आहेत. गावात मराठा व माळी समाज बहुसंख्येने असला तरी मागास व अल्पसंख्यांक समाज गावात एकोप्याने राहतात. गावात ह भ प पांडुरंग महाराज वावीकर यांच्या प्रेरणेने कै. रामगिरी महाराज यांच्या स्मृतिदिनानिमित्त हरिनाम सप्ताह साजरा केला जातो. तसेच शिवजयंती, गणपती उत्सव, डॉ बाबासाहेब आंबेडकर जयंती, तुकाराम बीज, संत शिरोमणी सावता महाराज जयंती, ईद, मोहरम इ. उत्सव सर्वधर्मिय समाज एकत्रितपणे साजरे करतात. ==प्रेक्षणीय स्थळे== वावीमध्ये वैजेश्वर,श्रीराम,मारुती, भैरवनाथ, विठ्ठल, संत तुकाराम, संत सावता, शाहीर परशुराम समाधी, लक्ष्मणगिरी महाराज समाधी, रामगिरी महाराज समाधी आहेत. वैजेश्वर मंदिर यादव काळाचा इतिहास सांगते. यात्रा, बोहडयांची गावात परंपरा होती. ==नागरी सुविधा :- वावी गावात पोस्ट खाते, पोलीस स्टेशन ग्रामपंचायत, सहकारी सोसायटी,सरकारी बँक व सहकारी पतसंस्था, सहकारी दूध संकलन संस्था,सार्वजनिक पाणी नळयोजना, महिला बचत गट आहेत. गावात सप्तहातून एकदा आठवडे बाजार ( जनावरे, धान्य, भाजीपाला ) दर मंगळवारी भरतो. ==जवळपासची गावे== वावी हे सिन्नर तालुक्याच्या पूर्व सीमेवरील प्रमुख व्यापारी, शैक्षणिक केंद्र आहे. गावाला अनेक छोट्या छोट्या वाडी, वस्त्यांची पंचक्रोशी लाभलेली आहे.गावाच्या चारी दिशांना असणाऱ्या माळवाडी, वल्हेवाडी, घोटेवाडी, कहांडळवाडी, दुसिंगवाडी, मलढोण, मिरगाव, पिंपरवाडी, पांगरी, मिठसागरे, शहा, पाथरे, निऱ्हाळे, मऱ्हळ अशा गावांचा वावी गावाशी दैनंदिन संपर्क आहेत. ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:सिन्नर तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नाशिक जिल्ह्यातील गावे]] mxo03a8vi43el4wreyp0tcquwk365w2 2145092 2145086 2022-08-11T14:00:25Z अर्जुन सदाशिव वेलजाळी 147269 /* भौगोलिक स्थान */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''वावी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर= सिन्नर | जिल्हा = [[नाशिक जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''वावी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नाशिक जिल्हा|नाशिक जिल्ह्यातील]] [[सिन्नर तालुका|सिन्नर तालुक्यातील]] एक गाव आहे. == भौगोलिक स्थान == नाशिक जिल्ह्यातील सिन्नर तालुक्याच्या पूर्वेस असलेले वावी हे गाव सिन्नर-शिर्डी ह्या मार्गावरील सिन्नर तालुक्यातील प्रमुख व्यापारी, आर्थिक व शैक्षणिक केंद्रापैकी एक केंद्र आहे. सिन्नरच्या पूर्वे व उत्तरेला अहमदनगर जिल्ह्याची कोपरगाव तालुक्याची व दक्षिणेला संगमनेर तालुक्याची सीमा आहे. ==हवामान== येथे मार्चच्या मध्यापासून जूनच्या पूर्वार्धापर्यंत उन्हाळा असतो. उन्हाळ्यात हवामान सामान्यतः उष्ण असून तापमान ३८ ते ४१ सेल्सीअसपर्यंत असते.जून महिन्याच्या मध्यापासून पावसास सुरुवात होऊन ऑक्टोबरच्या मध्यापर्यंत पावसाळा असतो. सर्वसाधारण नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी या काळात थंडी असते.वार्षिक सर्वसाधारण हवामान उष्ण व विषम असते.वार्षिक पर्जन्यमान १००० मि.मी.पर्यंत असते. == लोकजीवन == वावी गाव हे सह्याद्रीच्या पर्जन्यछायेतील गाव असल्याने पावसाचे प्रमाण नेहमीच कमी असते.गावातील व परिसरातील वाड्यांतील लोकांचा मुख्य व्यवसाय पावसाच्या पाण्यावरील शेती हाच आहे. गावातील शेतीला निश्चित असे पाणी पुरवणारी पाणी योजना नाही, ती होणे गरजेचे आहे. पूर्वी गावातील शेतकरी बाजरी, ज्वारी, भुईमूग ही मुख्य पिके तर अंतर्पिके म्हणून मठ, मूग, उडीद, चवळी, तूर इ. पिके घेत. पाण्याच्या उपलब्धतेवर गहू, हरभरा ही पिके घेतली जात.आता अलीकडे शेतकरी पारंपरिक पिकांऐवजी सोयाबीन, मका, कापूस ही पिके घेऊ लागली आहे. पावसाच्या लहरीपणावर शेती अवलंबून शेती असल्याने शेतकऱ्यांना निश्चित उत्पन्न नसल्याने शेतकरी उपजीविकेसाठी शेतकरी दुग्धव्यवसाय हा शेतीस पूरक व्यवसाय करतात.40 वर्षांपूर्वी एकच दुग्ध संकलन संस्था असलेल्या गावात 6/7 दुग्ध संकलन संस्था स्थापन झाल्या आहेत. गावात मराठा व माळी समाज बहुसंख्येने असला तरी मागास व अल्पसंख्यांक समाज गावात एकोप्याने राहतात. गावात ह भ प पांडुरंग महाराज वावीकर यांच्या प्रेरणेने कै. रामगिरी महाराज यांच्या स्मृतिदिनानिमित्त हरिनाम सप्ताह साजरा केला जातो. तसेच शिवजयंती, गणपती उत्सव, डॉ बाबासाहेब आंबेडकर जयंती, तुकाराम बीज, संत शिरोमणी सावता महाराज जयंती, ईद, मोहरम इ. उत्सव सर्वधर्मिय समाज एकत्रितपणे साजरे करतात. ==प्रेक्षणीय स्थळे== वावीमध्ये वैजेश्वर,श्रीराम,मारुती, भैरवनाथ, विठ्ठल, संत तुकाराम, संत सावता, शाहीर परशुराम समाधी, लक्ष्मणगिरी महाराज समाधी, रामगिरी महाराज समाधी आहेत. वैजेश्वर मंदिर यादव काळाचा इतिहास सांगते. यात्रा, बोहडयांची गावात परंपरा होती. ==नागरी सुविधा :- वावी गावात पोस्ट खाते, पोलीस स्टेशन ग्रामपंचायत, सहकारी सोसायटी,सरकारी बँक व सहकारी पतसंस्था, सहकारी दूध संकलन संस्था,सार्वजनिक पाणी नळयोजना, महिला बचत गट आहेत. गावात सप्तहातून एकदा आठवडे बाजार ( जनावरे, धान्य, भाजीपाला ) दर मंगळवारी भरतो. ==जवळपासची गावे== वावी हे सिन्नर तालुक्याच्या पूर्व सीमेवरील प्रमुख व्यापारी, शैक्षणिक केंद्र आहे. गावाला अनेक छोट्या छोट्या वाडी, वस्त्यांची पंचक्रोशी लाभलेली आहे.गावाच्या चारी दिशांना असणाऱ्या माळवाडी, वल्हेवाडी, घोटेवाडी, कहांडळवाडी, दुसिंगवाडी, मलढोण, मिरगाव, पिंपरवाडी, पांगरी, मिठसागरे, शहा, पाथरे, निऱ्हाळे, मऱ्हळ अशा गावांचा वावी गावाशी दैनंदिन संपर्क आहेत. ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:सिन्नर तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नाशिक जिल्ह्यातील गावे]] 36h5003jwrpbsqam3wejnt3ibu41g0l 14 290061 2145397 1999117 2022-08-12T06:40:02Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे बांगलादेश दौरे]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे बांगलादेश दौरे]] 8nccu0qemqnj8r6nhjwjeei8brwmipw 0 291011 2145292 2102848 2022-08-12T05:54:15Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचा पाकिस्तान दौरा, २०२१-२२ | series_logo = | team1_image = Flag of Pakistan.svg | team2_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = पाकिस्तान | team2_name = न्यू झीलँड | from_date = १७ सप्टेंबर | to_date = ३ ऑक्टोबर २०२१ | team1_captain = [[बाबर आझम]] | team2_captain = [[टॉम लॅथम]] | no_of_ODIs = 3 | team1_ODIs_won = | team2_ODIs_won = | team1_ODIs_most_runs = | team2_ODIs_most_runs = | team1_ODIs_most_wickets = | team2_ODIs_most_wickets = | player_of_ODI_series = | no_of_twenty20s = 5 | team1_twenty20s_won = | team2_twenty20s_won = | team1_twenty20s_most_runs = | team2_twenty20s_most_runs = | team1_twenty20s_most_wickets = | team2_twenty20s_most_wickets = | player_of_twenty20_series = }} [[न्यू झीलँड क्रिकेट संघ]]ाने तीन [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने]] (वनडे) आणि पाच [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने]] खेळण्यासाठी सप्टेंबर-ऑक्टोबर २०२१ दरम्यान [[पाकिस्तान]]चा दौरा नियोजित केला होता. न्यू झीलँडचा हा [[न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचा पाकिस्तान दौरा, २००३-०४|२००३ नंतरचा]] पहिला दौरा असणार होता. आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका ही [[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] अंतर्गत खेळवली जाणार होती. परंतु सप्टेंबर २०२१ मध्ये असे स्पष्ट झाले की [[पंच निर्णय पुनरावलोकन प्रणाली]] पाकिस्तानमध्ये उपलब्ध नसल्याने एकदिवसीय मालिका सुपर लीग अंतर्गत धरण्यात येणार नाही. पहिल्या आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना सुरू होण्याच्या ३ तास आधी न्यू झीलँडने दौरा रद्द करण्याचा एकतर्फी निर्णय घेतला. न्यू झीलँड सरकारला सुरक्षेच्या निगडीत असलेली एक गुप्त आणि महत्त्वाच्या सतर्कतेच्या इशाऱ्यावरून दौरा रद्द करण्यात येत असल्याचे ट्विट न्यू झीलँड क्रिकेट बोर्डाने केले. पाकिस्तान क्रिकेट बोर्डाचे नवनियुक्त अध्यक्ष [[रमीझ राजा]] यांनी न्यू झीलँडनी घेतलेल्या एकतर्फी निर्णयाची आलोचना केली. पाकिस्तानचा माजी खेळाडू [[शोएब अख्तर]] याने "आताच न्यू झीलँड कडून पाकिस्तानी क्रिकेटचा खून झाला" अश्या आशयाचे ट्विट केले. आमच्याकडे दौरा रद्द करण्याव्यतिरिक्त दुसरा कुठलाही पर्याय नव्हता असे विधान न्यू झीलँड क्रिकेटचे सी.ई.ओ. [[डेव्हिड व्हाइट]] यांनी केले. ==आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका== ===१ला सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १७ सप्टेंबर २०२१ | time = १४:३० | daynight = Y | round = | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1272196.html धावफलक] | स्थळ = [[रावळपिंडी क्रिकेट स्टेडियम]], [[रावळपिंडी]] | पंच = [[अलीम दर]] (पाक) आणि [[अहसान रझा]] (पाक) | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = }} ===२रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ सप्टेंबर २०२१ | time = १४:३० | daynight = Y | round = | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1272197.html धावफलक] | स्थळ = [[रावळपिंडी क्रिकेट स्टेडियम]], [[रावळपिंडी]] | पंच = [[अलीम दर]] (पाक) आणि [[अहसान रझा]] (पाक) | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = }} ===३रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २१ सप्टेंबर २०२१ | time = १४:३० | daynight = Y | round = | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1272198.html धावफलक] | स्थळ = [[रावळपिंडी क्रिकेट स्टेडियम]], [[रावळपिंडी]] | पंच = [[अलीम दर]] (पाक) आणि [[अहसान रझा]] (पाक) | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = }} ==आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका== ===१ला सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २५ सप्टेंबर २०२१ | time = १९:०० | daynight = Y | round = | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1272199.html धावफलक] | स्थळ = [[गद्दाफी स्टेडियम]], [[लाहोर]] | पंच = [[अलीम दर]] (पाक) आणि [[अहसान रझा]] (पाक) | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = }} ===२रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २६ सप्टेंबर २०२१ | time = १९:०० | daynight = Y | round = | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1272200.html धावफलक] | स्थळ = [[गद्दाफी स्टेडियम]], [[लाहोर]] | पंच = [[अलीम दर]] (पाक) आणि [[रशीद रियाझ]] (पाक) | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = }} ===३रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ सप्टेंबर २०२१ | time = १९:०० | daynight = Y | round = | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1272201.html धावफलक] | स्थळ = [[गद्दाफी स्टेडियम]], [[लाहोर]] | पंच = [[अलीम दर]] (पाक) आणि [[आसिफ याकूब]] (पाक) | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = }} ===४था सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ ऑक्टोबर २०२१ | time = १९:०० | daynight = Y | round = | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1272202.html धावफलक] | स्थळ = [[गद्दाफी स्टेडियम]], [[लाहोर]] | पंच = [[शोजाब रझा]] (पाक) आणि [[आसिफ याकूब]] (पाक) | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = }} ===५वा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ ऑक्टोबर २०२१ | time = १९:०० | daynight = Y | round = | संघ१ = {{cr-rt|PAK}} | संघ२ = {{cr|NZ}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1272203.html धावफलक] | स्थळ = [[गद्दाफी स्टेडियम]], [[लाहोर]] | पंच = [[रशीद रियाझ]] (पाक) आणि [[आसिफ याकूब]] (पाक) | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = }} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०२१-२२}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे पाकिस्तान दौरे}} [[वर्ग:इ.स. २०२१ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे पाकिस्तान दौरे]] 11f73hqbwe7sg9qf9avhn50fxm8rsu4 0 292074 2145304 2098856 2022-08-12T06:02:58Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki '''पूजा गेहलोत''' (जन्म [[मार्च १५|१५ मार्च]] [[इ.स. १९९७|१९९७]] [[इसमपूर|इमपूर गाव, दिल्ली]]) एक भारतीय फ्रीस्टाईल कुस्तीपटू आहे ज्याने ५३ किलो गटात २०१९, १९ वर्षाखालील गट जागतिक कुस्ती स्पर्धेत रौप्य पदक जिंकले. खांद्याच्या दुखापतीमुळे गेहलोतने दोन वर्षांच्या ब्रेकनंतर या चॅम्पियनशिपमध्ये भाग घेतला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://scroll.in/field/942427/wrestling-u-23-world-cships-pooja-gehlot-wins-indias-second-silver-sajan-to-compete-for-bronze|title=Wrestling U-23 World C’ships: Pooja Gehlot wins India’s second silver, Sajan to compete for bronze|last=Staff|first=Scroll|website=Scroll.in|language=en-US|access-date=2021-09-30}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/more-sports/wrestling/pooja-gehlot-wins-silver-at-under-23-world-wrestling-championships/articleshow/71862054.cms|title=Pooja Gehlot wins silver at Under-23 World Wrestling Championships {{!}} More sports News - Times of India|last=Nov 2|first=PTI /|last2=2019|website=The Times of India|language=en|access-date=2021-09-30|last3=Ist|first3=10:02}}</ref> == वैयक्तिक जीवन == गेहलोत यांचा जन्म १५ मार्च १९९७ रोजी दिल्लीत झाला. तिने लहानपणापासूनच खेळांमध्ये रस दाखवला. तिचे काका धरमवीर सिंग कुस्तीपटू होते आणि जेव्हा ती वयाच्या सहा वर्षांची होती तेव्हा त्याने तिला एका आखाड्यात नेण्यास सुरुवात केली. तथापि, तिचे वडील विजेंदर सिंह यांनी तिला कुस्ती खेळण्यास विरोध केला आणि गेहलोतने व्हॉलीबॉल खेळायला सुरुवात केली. ती व्हॉलीबॉलमध्ये कनिष्ठ राष्ट्रीय स्तरावर खेळण्यासाठी गेली. तथापि, तिच्या प्रशिक्षकांना वाटले की ती खेळात प्रभाव पाडण्यासाठी पुरेशी उंच नव्हती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://sportstar.thehindu.com/wrestling/pooja-gehlot-wrestling-u-23-world-championships/article29846393.ece|title=U-23 World Wrestling Championships: Pooja Gehlot in finals|last=PTI|website=Sportstar|language=en|access-date=2021-09-30}}</ref> २०१० च्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत भारतासाठी गीता फोगाट आणि बबिता कुमारी फोगाट यांनी भारतासाठी पदके जिंकल्यानंतर गेहलोत यांना प्रेरणा मिळाली. फोगाट बहिणींच्या यशामुळे गेहलोत कुस्तीकडे वळण्यास प्रेरित झाले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.hindustantimes.com/other-sports/women-wrestlers-to-continue-training-under-personal-coaches-during-camp/story-4dxQmVf7MFVQbk2ScyPL4M.html|title=Women wrestlers to continue training under personal coaches during camp|date=2020-10-07|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2021-09-30}}</ref> == कुस्ती कारकीर्द == तिने २०१४ मध्ये व्यावसायिक प्रशिक्षण घेण्यास सुरुवात केली. तिला दिल्ली शहरात एक प्रशिक्षण केंद्र सापडले, म्हणजे तिथपर्यंत पोहोचण्यासाठी तिला दररोज तीन तास बसने प्रवास करावा लागला आणि त्यासाठी तिला पहाटे ३ वाजता उठावे लागले. तथापि, लांबच्या अंतरामुळे तिला जवळच्या आखाड्यात स्थलांतर करण्यास आणि मुलांसोबत प्रशिक्षण सुरू करण्यास भाग पाडले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.insidesport.co/wrestling-team-trials-u23-world-championship-finalist-pooja-gehlot-out-with-injury/|title=Wrestling Team Trials : U23 World Championship finalist Pooja Gehlot out with injury|last=WrestlingTV|date=2019-12-30|website=InsideSport|language=en-gb|access-date=2021-09-30}}</ref> गेहलोतला मुलांसोबत कुस्ती करणे सोपे नव्हते आणि तिला एकेरी परिधान करायला लाज वाटली. तिला अधिक चांगले प्रशिक्षण मिळण्यासाठी कुटुंब हरियाणाच्या रोहतक शहरात गेले. तिने 48 किलो वजन गटात २०१६ मध्ये राष्ट्रीय कनिष्ठ कुस्ती स्पर्धा जिंकली. तथापि, त्याच वर्षी तिला एक दुखापत झाली ज्यामुळे तिला वर्षापेक्षा जास्त काळ कुस्तीपासून दूर ठेवले. == पदक == # सुवर्णपदक, कनिष्ठ आशियाई चॅम्पियनशिप २०१७, तैवान # सुवर्णपदक, कनिष्ठ राष्ट्रीय स्पर्धा २०१५, रांची # सुवर्णपदक, अंडर -२३ राष्ट्रीय अजिंक्यपद २०१९, शिर्डी # भारत केसरी शीर्षक विजेता २०१८, भिवानी, हरियाणा == संदर्भ == [[वर्ग:भारतीय कुस्तीगीर]] 7caujsgqxcyp2l3b27a6bsmh49nc6oj 2145305 2145304 2022-08-12T06:03:06Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki '''पूजा गेहलोत''' (जन्म [[मार्च १५|१५ मार्च]] [[इ.स. १९९७|१९९७]] [[इसमपूर|इमपूर गाव, दिल्ली]]) एक भारतीय फ्रीस्टाईल कुस्तीपटू आहे ज्याने ५३ किलो गटात २०१९, १९ वर्षाखालील गट जागतिक कुस्ती स्पर्धेत रौप्य पदक जिंकले. खांद्याच्या दुखापतीमुळे गेहलोतने दोन वर्षांच्या ब्रेकनंतर या चॅम्पियनशिपमध्ये भाग घेतला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://scroll.in/field/942427/wrestling-u-23-world-cships-pooja-gehlot-wins-indias-second-silver-sajan-to-compete-for-bronze|title=Wrestling U-23 World C’ships: Pooja Gehlot wins India’s second silver, Sajan to compete for bronze|last=Staff|first=Scroll|website=Scroll.in|language=en-US|access-date=2021-09-30}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/more-sports/wrestling/pooja-gehlot-wins-silver-at-under-23-world-wrestling-championships/articleshow/71862054.cms|title=Pooja Gehlot wins silver at Under-23 World Wrestling Championships {{!}} More sports News - Times of India|last=Nov 2|first=PTI /|last2=2019|website=The Times of India|language=en|access-date=2021-09-30|last3=Ist|first3=10:02}}</ref> == वैयक्तिक जीवन == गेहलोत यांचा जन्म १५ मार्च १९९७ रोजी दिल्लीत झाला. तिने लहानपणापासूनच खेळांमध्ये रस दाखवला. तिचे काका धरमवीर सिंग कुस्तीपटू होते आणि जेव्हा ती वयाच्या सहा वर्षांची होती तेव्हा त्याने तिला एका आखाड्यात नेण्यास सुरुवात केली. तथापि, तिचे वडील विजेंदर सिंह यांनी तिला कुस्ती खेळण्यास विरोध केला आणि गेहलोतने व्हॉलीबॉल खेळायला सुरुवात केली. ती व्हॉलीबॉलमध्ये कनिष्ठ राष्ट्रीय स्तरावर खेळण्यासाठी गेली. तथापि, तिच्या प्रशिक्षकांना वाटले की ती खेळात प्रभाव पाडण्यासाठी पुरेशी उंच नव्हती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://sportstar.thehindu.com/wrestling/pooja-gehlot-wrestling-u-23-world-championships/article29846393.ece|title=U-23 World Wrestling Championships: Pooja Gehlot in finals|last=PTI|website=Sportstar|language=en|access-date=2021-09-30}}</ref> २०१० च्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत भारतासाठी गीता फोगाट आणि बबिता कुमारी फोगाट यांनी भारतासाठी पदके जिंकल्यानंतर गेहलोत यांना प्रेरणा मिळाली. फोगाट बहिणींच्या यशामुळे गेहलोत कुस्तीकडे वळण्यास प्रेरित झाले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.hindustantimes.com/other-sports/women-wrestlers-to-continue-training-under-personal-coaches-during-camp/story-4dxQmVf7MFVQbk2ScyPL4M.html|title=Women wrestlers to continue training under personal coaches during camp|date=2020-10-07|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2021-09-30}}</ref> == कुस्ती कारकीर्द == तिने २०१४ मध्ये व्यावसायिक प्रशिक्षण घेण्यास सुरुवात केली. तिला दिल्ली शहरात एक प्रशिक्षण केंद्र सापडले, म्हणजे तिथपर्यंत पोहोचण्यासाठी तिला दररोज तीन तास बसने प्रवास करावा लागला आणि त्यासाठी तिला पहाटे ३ वाजता उठावे लागले. तथापि, लांबच्या अंतरामुळे तिला जवळच्या आखाड्यात स्थलांतर करण्यास आणि मुलांसोबत प्रशिक्षण सुरू करण्यास भाग पाडले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.insidesport.co/wrestling-team-trials-u23-world-championship-finalist-pooja-gehlot-out-with-injury/|title=Wrestling Team Trials : U23 World Championship finalist Pooja Gehlot out with injury|last=WrestlingTV|date=2019-12-30|website=InsideSport|language=en-gb|access-date=2021-09-30}}</ref> गेहलोतला मुलांसोबत कुस्ती करणे सोपे नव्हते आणि तिला एकेरी परिधान करायला लाज वाटली. तिला अधिक चांगले प्रशिक्षण मिळण्यासाठी कुटुंब हरियाणाच्या रोहतक शहरात गेले. तिने 48 किलो वजन गटात २०१६ मध्ये राष्ट्रीय कनिष्ठ कुस्ती स्पर्धा जिंकली. तथापि, त्याच वर्षी तिला एक दुखापत झाली ज्यामुळे तिला वर्षापेक्षा जास्त काळ कुस्तीपासून दूर ठेवले. == पदक == # सुवर्णपदक, कनिष्ठ आशियाई चॅम्पियनशिप २०१७, तैवान # सुवर्णपदक, कनिष्ठ राष्ट्रीय स्पर्धा २०१५, रांची # सुवर्णपदक, अंडर -२३ राष्ट्रीय अजिंक्यपद २०१९, शिर्डी # भारत केसरी शीर्षक विजेता २०१८, भिवानी, हरियाणा == संदर्भ == [[वर्ग:भारतीय कुस्तीगीर]] [[वर्ग:इ.स. १९९७ मधील जन्म]] ia1d989jxh2k7rvyuzk7r16ldf76v6w 2145306 2145305 2022-08-12T06:03:12Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki '''पूजा गेहलोत''' (जन्म [[मार्च १५|१५ मार्च]] [[इ.स. १९९७|१९९७]] [[इसमपूर|इमपूर गाव, दिल्ली]]) एक भारतीय फ्रीस्टाईल कुस्तीपटू आहे ज्याने ५३ किलो गटात २०१९, १९ वर्षाखालील गट जागतिक कुस्ती स्पर्धेत रौप्य पदक जिंकले. खांद्याच्या दुखापतीमुळे गेहलोतने दोन वर्षांच्या ब्रेकनंतर या चॅम्पियनशिपमध्ये भाग घेतला.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://scroll.in/field/942427/wrestling-u-23-world-cships-pooja-gehlot-wins-indias-second-silver-sajan-to-compete-for-bronze|title=Wrestling U-23 World C’ships: Pooja Gehlot wins India’s second silver, Sajan to compete for bronze|last=Staff|first=Scroll|website=Scroll.in|language=en-US|access-date=2021-09-30}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/more-sports/wrestling/pooja-gehlot-wins-silver-at-under-23-world-wrestling-championships/articleshow/71862054.cms|title=Pooja Gehlot wins silver at Under-23 World Wrestling Championships {{!}} More sports News - Times of India|last=Nov 2|first=PTI /|last2=2019|website=The Times of India|language=en|access-date=2021-09-30|last3=Ist|first3=10:02}}</ref> == वैयक्तिक जीवन == गेहलोत यांचा जन्म १५ मार्च १९९७ रोजी दिल्लीत झाला. तिने लहानपणापासूनच खेळांमध्ये रस दाखवला. तिचे काका धरमवीर सिंग कुस्तीपटू होते आणि जेव्हा ती वयाच्या सहा वर्षांची होती तेव्हा त्याने तिला एका आखाड्यात नेण्यास सुरुवात केली. तथापि, तिचे वडील विजेंदर सिंह यांनी तिला कुस्ती खेळण्यास विरोध केला आणि गेहलोतने व्हॉलीबॉल खेळायला सुरुवात केली. ती व्हॉलीबॉलमध्ये कनिष्ठ राष्ट्रीय स्तरावर खेळण्यासाठी गेली. तथापि, तिच्या प्रशिक्षकांना वाटले की ती खेळात प्रभाव पाडण्यासाठी पुरेशी उंच नव्हती.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://sportstar.thehindu.com/wrestling/pooja-gehlot-wrestling-u-23-world-championships/article29846393.ece|title=U-23 World Wrestling Championships: Pooja Gehlot in finals|last=PTI|website=Sportstar|language=en|access-date=2021-09-30}}</ref> २०१० च्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत भारतासाठी गीता फोगाट आणि बबिता कुमारी फोगाट यांनी भारतासाठी पदके जिंकल्यानंतर गेहलोत यांना प्रेरणा मिळाली. फोगाट बहिणींच्या यशामुळे गेहलोत कुस्तीकडे वळण्यास प्रेरित झाले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.hindustantimes.com/other-sports/women-wrestlers-to-continue-training-under-personal-coaches-during-camp/story-4dxQmVf7MFVQbk2ScyPL4M.html|title=Women wrestlers to continue training under personal coaches during camp|date=2020-10-07|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2021-09-30}}</ref> == कुस्ती कारकीर्द == तिने २०१४ मध्ये व्यावसायिक प्रशिक्षण घेण्यास सुरुवात केली. तिला दिल्ली शहरात एक प्रशिक्षण केंद्र सापडले, म्हणजे तिथपर्यंत पोहोचण्यासाठी तिला दररोज तीन तास बसने प्रवास करावा लागला आणि त्यासाठी तिला पहाटे ३ वाजता उठावे लागले. तथापि, लांबच्या अंतरामुळे तिला जवळच्या आखाड्यात स्थलांतर करण्यास आणि मुलांसोबत प्रशिक्षण सुरू करण्यास भाग पाडले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.insidesport.co/wrestling-team-trials-u23-world-championship-finalist-pooja-gehlot-out-with-injury/|title=Wrestling Team Trials : U23 World Championship finalist Pooja Gehlot out with injury|last=WrestlingTV|date=2019-12-30|website=InsideSport|language=en-gb|access-date=2021-09-30}}</ref> गेहलोतला मुलांसोबत कुस्ती करणे सोपे नव्हते आणि तिला एकेरी परिधान करायला लाज वाटली. तिला अधिक चांगले प्रशिक्षण मिळण्यासाठी कुटुंब हरियाणाच्या रोहतक शहरात गेले. तिने 48 किलो वजन गटात २०१६ मध्ये राष्ट्रीय कनिष्ठ कुस्ती स्पर्धा जिंकली. तथापि, त्याच वर्षी तिला एक दुखापत झाली ज्यामुळे तिला वर्षापेक्षा जास्त काळ कुस्तीपासून दूर ठेवले. == पदक == # सुवर्णपदक, कनिष्ठ आशियाई चॅम्पियनशिप २०१७, तैवान # सुवर्णपदक, कनिष्ठ राष्ट्रीय स्पर्धा २०१५, रांची # सुवर्णपदक, अंडर -२३ राष्ट्रीय अजिंक्यपद २०१९, शिर्डी # भारत केसरी शीर्षक विजेता २०१८, भिवानी, हरियाणा == संदर्भ == [[वर्ग:भारतीय कुस्तीगीर]] [[वर्ग:इ.स. १९९७ मधील जन्म]] [[वर्ग:स्त्री चरित्रलेख]] 4z7sgunc54g1pswh32fbdpzhbz2qnxr 0 292093 2145211 2142949 2022-08-12T03:21:22Z 43.242.226.9 /* २५ जुलै २०२२ ते चालू */ wikitext text/x-wiki = १३ जुलै २०२० ते १८ जुलै २०२१ = {| class="wikitable sortable" ! * !! सून सासू सून !! दख्खनचा राजा जोतिबा !! [[स्वाभिमान - शोध अस्तित्वाचा]] !! [[सहकुटुंब सहपरिवार]] !! [[आई कुठे काय करते!]] !! [[रंग माझा वेगळा]] !! [[फुलाला सुगंध मातीचा]] !! [[मुलगी झाली हो]] !! [[सुख म्हणजे नक्की काय असतं!]] !! सांग तू आहेस का? !! डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर !! तुझ्या इश्काचा नादखुळा |- | १६ ऑगस्ट २०२० | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | १३ सप्टेंबर २०२० | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | |- | २० सप्टेंबर २०२० | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | |- | २७ सप्टेंबर २०२० | | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | |- | ०४ ऑक्टोबर २०२० | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | |- | ११ ऑक्टोबर २०२० | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | |- | १८ ऑक्टोबर २०२० | | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | |- | २५ ऑक्टोबर २०२० | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | |- | ०१ नोव्हेंबर २०२० | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | |- | ०८ नोव्हेंबर २०२० | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | १५ नोव्हेंबर २०२० | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २२ नोव्हेंबर २०२० | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | २९ नोव्हेंबर २०२० | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | ०६ डिसेंबर २०२० | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | १३ डिसेंबर २०२० | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २० डिसेंबर २०२०<ref>{{Cite web|title=टीआरपी रेसमध्ये स्टार प्रवाहच्याच सगळ्या मालिका अव्वल, दोन मालिकांच्या महाएपिसोडचा देखील समावेश|url=https://www.lokmat.com/television/mulgi-jhali-ho-ranks-top-trp-barc-india-a588/amp/|website=[[लोकमत]]}}</ref> | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | २७ डिसेंबर २०२० | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | ०३ जानेवारी २०२१ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | १० जानेवारी २०२१ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | १७ जानेवारी २०२१ | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | २४ जानेवारी २०२१ | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | |- | ३१ जानेवारी २०२१ | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ |- | ०७ फेब्रुवारी २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | |- | १४ फेब्रुवारी २०२१ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २१ फेब्रुवारी २०२१ | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | |- | २८ फेब्रुवारी २०२१ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ |- | ०७ मार्च २०२१ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | १४ मार्च २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | |- | २१ मार्च २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ |- | २८ मार्च २०२१ | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | |- | ०४ एप्रिल २०२१ | | | | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | | | | |- | ०९ मे २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | |- | ०४ जुलै २०२१ | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | |- | ११ जुलै २०२१ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | १८ जुलै २०२१ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | |- | १५ ऑगस्ट २०२१ | | | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | |} = १९ जुलै २०२१ ते २४ जुलै २०२२ = {| class="wikitable sortable" ! * !! [[लग्नाची बेडी (मालिका)|लग्नाची बेडी]] !! [[स्वाभिमान - शोध अस्तित्वाचा]] !! [[सहकुटुंब सहपरिवार]] !! [[आई कुठे काय करते!]] !! [[रंग माझा वेगळा]] !! [[फुलाला सुगंध मातीचा]] !! [[मुलगी झाली हो]] !! [[सुख म्हणजे नक्की काय असतं!]] !! [[ठिपक्यांची रांगोळी (मालिका)|ठिपक्यांची रांगोळी]] !! जय भवानी जय शिवाजी !! अबोली !! पिंकीचा विजय असो |- | २५ जुलै २०२१ | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | |- | ०१ ऑगस्ट २०२१ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | ०८ ऑगस्ट २०२१ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | |- | २२ ऑगस्ट २०२१ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | |- | २९ ऑगस्ट २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | |- | ०५ सप्टेंबर २०२१ | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | |- | १२ सप्टेंबर २०२१ | | | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | | | | | |- | १९ सप्टेंबर २०२१ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | | | | |- | २६ सप्टेंबर २०२१ | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | | | |- | ०३ ऑक्टोबर २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | |- | १० ऑक्टोबर २०२१ | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | |- | १७ ऑक्टोबर २०२१ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | |- | २४ ऑक्टोबर २०२१ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | ३१ ऑक्टोबर २०२१ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | | | | |- | ०७ नोव्हेंबर २०२१ | | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | |- | ०५ डिसेंबर २०२१ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | १२ डिसेंबर २०२१ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | १९ डिसेंबर २०२१ | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | | |- | २६ डिसेंबर २०२१ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | |- | ०९ जानेवारी २०२२ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | |- | ३० जानेवारी २०२२ | | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | |- | ०६ फेब्रुवारी २०२२ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | |- | १३ फेब्रुवारी २०२२ | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २० फेब्रुवारी २०२२ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | |- | २७ फेब्रुवारी २०२२ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | ०६ मार्च २०२२ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ |- | २० मार्च २०२२ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २७ मार्च २०२२ | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | |- | १२ जून २०२२ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | १९ जून २०२२ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | | |- | २६ जून २०२२ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | |- | ०३ जुलै २०२२ | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | |- | १७ जुलै २०२२ | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |} = २५ जुलै २०२२ ते चालू = {| class="wikitable sortable" ! * !! [[लग्नाची बेडी (मालिका)|लग्नाची बेडी]] !! मुरांबा !! [[स्वाभिमान - शोध अस्तित्वाचा]] !! [[सहकुटुंब सहपरिवार]] !! [[आई कुठे काय करते!]] !! [[रंग माझा वेगळा]] !! [[फुलाला सुगंध मातीचा]] !! [[तुझेच मी गीत गात आहे]] !! [[सुख म्हणजे नक्की काय असतं!]] !! [[ठिपक्यांची रांगोळी (मालिका)|ठिपक्यांची रांगोळी]] !! अबोली !! पिंकीचा विजय असो |- | १० जुलै २०२२ | | दुपारी २ आणि संध्या. ७ | | | | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | |- | ०७ ऑगस्ट २०२२ | | | | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ७ | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | |- | ०७ ऑगस्ट २०२२ | | | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ७ |} = विशेष भाग = == एक तासांचे विशेष भाग == {| class="wikitable sortable" ! * !! मुरांबा !! दख्खनचा राजा जोतिबा !! [[रंग माझा वेगळा]] !! [[सुख म्हणजे नक्की काय असतं!]] |- | २५ ऑक्टोबर २०२० | | रात्री ९ | | |- | ३ एप्रिल २०२२ | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ |- | ८ मे २०२२ | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | |- | ३१ जुलै २०२२ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ |} == दोन तासांचे विशेष भाग == {| class="wikitable sortable" ! * !! [[मुलगी झाली हो]] !! [[सुख म्हणजे नक्की काय असतं!]] !! जय भवानी जय शिवाजी !! नवे लक्ष्य |- | ११ एप्रिल २०२१ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | १५ ऑगस्ट २०२१ | | | | रात्री ९ |- | १४ नोव्हेंबर २०२१ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | |- | २१ नोव्हेंबर २०२१ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २८ नोव्हेंबर २०२१ | | | दुपारी १ | |- | १३ मार्च २०२२ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ |- | २४ जुलै २०२२ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ |} == मी होणार सुपरस्टार == {| class="wikitable sortable" ! * !! पर्व पहिले !! जल्लोष डान्सचा !! छोटे उस्ताद !! आवाज कुणाचा महाराष्ट्राचा |- | १२ जानेवारी २०२० | दुपारी १२ | | | |- | २८ नोव्हेंबर २०२१ | | संध्या. ७ | | |- | ८ मे २०२२ | | | संध्या. ७ | |} = संदर्भ = {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:स्टार प्रवाह]] bijtbwxbwz26a15kyi9fbj6cbk5tzwj 2145212 2145211 2022-08-12T03:21:32Z 43.242.226.9 wikitext text/x-wiki = १३ जुलै २०२० ते १८ जुलै २०२१ = {| class="wikitable sortable" ! * !! सून सासू सून !! दख्खनचा राजा जोतिबा !! [[स्वाभिमान - शोध अस्तित्वाचा]] !! [[सहकुटुंब सहपरिवार]] !! [[आई कुठे काय करते!]] !! [[रंग माझा वेगळा]] !! [[फुलाला सुगंध मातीचा]] !! [[मुलगी झाली हो]] !! [[सुख म्हणजे नक्की काय असतं!]] !! सांग तू आहेस का? !! डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर !! तुझ्या इश्काचा नादखुळा |- | १६ ऑगस्ट २०२० | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | १३ सप्टेंबर २०२० | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | |- | २० सप्टेंबर २०२० | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | |- | २७ सप्टेंबर २०२० | | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | |- | ०४ ऑक्टोबर २०२० | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | |- | ११ ऑक्टोबर २०२० | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | |- | १८ ऑक्टोबर २०२० | | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | |- | २५ ऑक्टोबर २०२० | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | |- | ०१ नोव्हेंबर २०२० | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | |- | ०८ नोव्हेंबर २०२० | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | १५ नोव्हेंबर २०२० | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २२ नोव्हेंबर २०२० | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | २९ नोव्हेंबर २०२० | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | ०६ डिसेंबर २०२० | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | १३ डिसेंबर २०२० | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २० डिसेंबर २०२०<ref>{{Cite web|title=टीआरपी रेसमध्ये स्टार प्रवाहच्याच सगळ्या मालिका अव्वल, दोन मालिकांच्या महाएपिसोडचा देखील समावेश|url=https://www.lokmat.com/television/mulgi-jhali-ho-ranks-top-trp-barc-india-a588/amp/|website=[[लोकमत]]}}</ref> | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | २७ डिसेंबर २०२० | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | ०३ जानेवारी २०२१ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | १० जानेवारी २०२१ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | १७ जानेवारी २०२१ | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | २४ जानेवारी २०२१ | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | |- | ३१ जानेवारी २०२१ | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ |- | ०७ फेब्रुवारी २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | |- | १४ फेब्रुवारी २०२१ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २१ फेब्रुवारी २०२१ | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | |- | २८ फेब्रुवारी २०२१ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ |- | ०७ मार्च २०२१ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | १४ मार्च २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | |- | २१ मार्च २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ |- | २८ मार्च २०२१ | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | |- | ०४ एप्रिल २०२१ | | | | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | | | | |- | ०९ मे २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | |- | ०४ जुलै २०२१ | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | |- | ११ जुलै २०२१ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | १८ जुलै २०२१ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | |- | १५ ऑगस्ट २०२१ | | | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | |} = १९ जुलै २०२१ ते २४ जुलै २०२२ = {| class="wikitable sortable" ! * !! [[लग्नाची बेडी (मालिका)|लग्नाची बेडी]] !! [[स्वाभिमान - शोध अस्तित्वाचा]] !! [[सहकुटुंब सहपरिवार]] !! [[आई कुठे काय करते!]] !! [[रंग माझा वेगळा]] !! [[फुलाला सुगंध मातीचा]] !! [[मुलगी झाली हो]] !! [[सुख म्हणजे नक्की काय असतं!]] !! [[ठिपक्यांची रांगोळी (मालिका)|ठिपक्यांची रांगोळी]] !! जय भवानी जय शिवाजी !! अबोली !! पिंकीचा विजय असो |- | २५ जुलै २०२१ | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | |- | ०१ ऑगस्ट २०२१ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | ०८ ऑगस्ट २०२१ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | |- | २२ ऑगस्ट २०२१ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | |- | २९ ऑगस्ट २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | |- | ०५ सप्टेंबर २०२१ | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | |- | १२ सप्टेंबर २०२१ | | | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | | | | | |- | १९ सप्टेंबर २०२१ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | | | | |- | २६ सप्टेंबर २०२१ | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | | | |- | ०३ ऑक्टोबर २०२१ | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | |- | १० ऑक्टोबर २०२१ | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | |- | १७ ऑक्टोबर २०२१ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | |- | २४ ऑक्टोबर २०२१ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | ३१ ऑक्टोबर २०२१ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | | | | | |- | ०७ नोव्हेंबर २०२१ | | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | |- | ०५ डिसेंबर २०२१ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | १२ डिसेंबर २०२१ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | १९ डिसेंबर २०२१ | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | | |- | २६ डिसेंबर २०२१ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | |- | ०९ जानेवारी २०२२ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | |- | ३० जानेवारी २०२२ | | | | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | |- | ०६ फेब्रुवारी २०२२ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | |- | १३ फेब्रुवारी २०२२ | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २० फेब्रुवारी २०२२ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | |- | २७ फेब्रुवारी २०२२ | | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | ०६ मार्च २०२२ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ |- | २० मार्च २०२२ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २७ मार्च २०२२ | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | |- | १२ जून २०२२ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | |- | १९ जून २०२२ | | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | | | | |- | २६ जून २०२२ | | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | |- | ०३ जुलै २०२२ | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | |- | १७ जुलै २०२२ | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |} = २५ जुलै २०२२ ते चालू = {| class="wikitable sortable" ! * !! [[लग्नाची बेडी (मालिका)|लग्नाची बेडी]] !! मुरांबा !! [[स्वाभिमान - शोध अस्तित्वाचा]] !! [[सहकुटुंब सहपरिवार]] !! [[आई कुठे काय करते!]] !! [[रंग माझा वेगळा]] !! [[फुलाला सुगंध मातीचा]] !! [[तुझेच मी गीत गात आहे]] !! [[सुख म्हणजे नक्की काय असतं!]] !! [[ठिपक्यांची रांगोळी (मालिका)|ठिपक्यांची रांगोळी]] !! अबोली !! पिंकीचा विजय असो |- | १० जुलै २०२२ | | दुपारी २ आणि संध्या. ७ | | | | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | |- | ०७ ऑगस्ट २०२२ | | | | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ७ | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | |- | १४ ऑगस्ट २०२२ | | | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ७ |} = विशेष भाग = == एक तासांचे विशेष भाग == {| class="wikitable sortable" ! * !! मुरांबा !! दख्खनचा राजा जोतिबा !! [[रंग माझा वेगळा]] !! [[सुख म्हणजे नक्की काय असतं!]] |- | २५ ऑक्टोबर २०२० | | रात्री ९ | | |- | ३ एप्रिल २०२२ | | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ |- | ८ मे २०२२ | | | दुपारी २ आणि संध्या. ६ | |- | ३१ जुलै २०२२ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | दुपारी १२ आणि रात्री ८ |} == दोन तासांचे विशेष भाग == {| class="wikitable sortable" ! * !! [[मुलगी झाली हो]] !! [[सुख म्हणजे नक्की काय असतं!]] !! जय भवानी जय शिवाजी !! नवे लक्ष्य |- | ११ एप्रिल २०२१ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | १५ ऑगस्ट २०२१ | | | | रात्री ९ |- | १४ नोव्हेंबर २०२१ | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | |- | २१ नोव्हेंबर २०२१ | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | २८ नोव्हेंबर २०२१ | | | दुपारी १ | |- | १३ मार्च २०२२ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ |- | २४ जुलै २०२२ | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ |} == मी होणार सुपरस्टार == {| class="wikitable sortable" ! * !! पर्व पहिले !! जल्लोष डान्सचा !! छोटे उस्ताद !! आवाज कुणाचा महाराष्ट्राचा |- | १२ जानेवारी २०२० | दुपारी १२ | | | |- | २८ नोव्हेंबर २०२१ | | संध्या. ७ | | |- | ८ मे २०२२ | | | संध्या. ७ | |} = संदर्भ = {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:स्टार प्रवाह]] 3rl05cjgn1cv8umtmvz2nt2cgwqq8eg 0 293246 2145119 2140966 2022-08-11T14:52:55Z 43.242.226.50 /* ऑगस्ट २०२२ ते चालू */ wikitext text/x-wiki = एक तासांचे विशेष भाग १ = == २००९-१२ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[कुंकू (मालिका)|कुंकू]] !! [[कुलवधू (मालिका)|कुलवधू]] !! [[एकाच ह्या जन्मी जणू (मालिका)|एकाच ह्या जन्मी जणू]] !! [[लज्जा (मालिका)|लज्जा]] !! [[आभास हा]] !! [[एका लग्नाची दुसरी गोष्ट]] !! [[शुभं करोति (मालिका)|शुभं करोति]] |- | २५ जुलै २००९ | | | रात्री ८ | | | | | |- | ०६ मार्च २०१० | | संध्या. ७ | | | | | | |- | १७ एप्रिल २०१० | | संध्या. ७ | | | | | | |- | १४ ऑगस्ट २०१० | | | | | | | | रात्री ९ |- | २३ ऑक्टोबर २०१० | | | | | रात्री ८.३० | | | |- | १५ जून २०११ | संध्या. ६ | | | | | | | |- | १८ ऑक्टोबर २०११ | | | | रात्री ८ | | | | |- | ०४ डिसेंबर २०११ | | | | | | संध्या. ६ | | |- | १८ डिसेंबर २०११ | | | | संध्या. ६ | | | | |- | १९ फेब्रुवारी २०१२ | संध्या. ६ | | | | | | | |- | ०१ ते ०३ मार्च २०१२ | | | | | | | रात्री ८ | |- | २४ मार्च २०१२ | | | | | | | रात्री ८.३० | |} == २०१३-१७ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[जय मल्हार]] !! [[होणार सून मी ह्या घरची]] !! [[पसंत आहे मुलगी]] !! [[मला सासू हवी]] !! [[काहे दिया परदेस]] !! [[दिल दोस्ती दोबारा]] |- | ०९ फेब्रुवारी २०१३ | | | | | रात्री ८.३० | | |- | १६ फेब्रुवारी २०१३ | | | | | रात्री ८.३० | | |- | २३ फेब्रुवारी २०१३ | | | | | रात्री ८.३० | | |- | ०७ सप्टेंबर २०१३ | | | रात्री ८ | | | | |- | ०९ ते १२ ऑक्टोबर २०१३ | | | | | रात्री ८.३० | | |- | २० ऑक्टोबर २०१३ | दुपारी १२ आणि संध्या. ६ | | | | | | |- | १८ मे २०१४ | | संध्या. ७ | | | | | |- | ०३ ऑक्टोबर २०१४ | | संध्या. ७ | | | | | |- | २० ऑक्टोबर २०१४ | | | रात्री ८ | | | | |- | २५ एप्रिल २०१५ | | संध्या. ७ | | | | | |- | २५ मे २०१५ | | | रात्री ८ | | | | |- | २७ जुलै २०१५ | | | रात्री ८ | | | | |- | २२ ऑक्टोबर २०१५ | संध्या. ६ | | | | | | |- | २७ जून २०१६ | | | | रात्री ८ | | | |- | ०६ सप्टेंबर २०१६ | | संध्या. ७ | | | | | |- | ०८ ऑक्टोबर २०१६ | | | | | | रात्री ९ | |- | १९ फेब्रुवारी २०१७ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ६ |} == २०१८-२२ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[आम्ही सारे खवय्ये]] !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[मन झालं बाजिंद]] !! [[सत्यवान सावित्री (मालिका)|सत्यवान सावित्री]] !! [[तुला पाहते रे]] !! [[चला हवा येऊ द्या]] !! [[जागो मोहन प्यारे]] !! [[रात्रीस खेळ चाले २]] |- | २३ जुलै २०१८ | दुपारी १ | | | | | | | |- | १३ सप्टेंबर २०१८ | दुपारी १ | | | | | | | |- | १८ सप्टेंबर २०१८ | दुपारी १ | | | | | | | |- | १० ऑक्टोबर २०१८ | दुपारी १ | | | | | | | |- | १८ ऑक्टोबर २०१८ | दुपारी १ | | | | | | | |- | २१ ऑक्टोबर २०१८ | | | | | रात्री ९ | | | |- | १० नोव्हेंबर २०१८ | | | | | | | रात्री ९.३० | |- | १५ ऑगस्ट २०१९ | | संध्या. ६ | | | | | | |- | १३ सप्टेंबर २०१९ | | संध्या. ६ | | | | | | |- | ३१ डिसेंबर २०१९ | | | | | | | | रात्री १०.३० |- | ०२ जानेवारी २०२२ | | | संध्या. ७ | | | | | |- | ०८ मे २०२२ | | | | | | रात्री ९.३० | | |- | १२ जून २०२२ | | | | संध्या. ७ | | | | |} = एक तासांचे विशेष भाग २ = == सप्टेंबर २०१२ ते ऑगस्ट २०१४ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[तू तिथे मी]] !! [[राधा ही बावरी]] !! [[जावई विकत घेणे आहे]] !! [[उंच माझा झोका]] !! [[होणार सून मी ह्या घरची]] !! [[मला सासू हवी]] !! [[जुळून येती रेशीमगाठी]] !! [[अजूनही चांदरात आहे]] !! [[एका लग्नाची तिसरी गोष्ट]] |- | ०९ सप्टेंबर २०१२ | संध्या. ७ | | | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | |- | २१ ऑक्टोबर २०१२ | संध्या. ७ | | | | | रात्री ८ | | रात्री ९ | |- | १६ डिसेंबर २०१२ | संध्या. ७ | | | | | रात्री ८ | | रात्री ९ | |- | २७ जानेवारी २०१३ | संध्या. ७ | | | | | रात्री ८ | | | |- | २४ फेब्रुवारी २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | |- | २४ मार्च २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | |- | २१ एप्रिल २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | |- | १६ जून २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | |- | ११ ऑगस्ट २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | रात्री ९ | | | | |- | १५ सप्टेंबर २०१३ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | दुपारी २ आणि रात्री ९ | | | |- | १७ नोव्हेंबर २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | | | | रात्री ९ |- | २२ डिसेंबर २०१३ | | | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ |- | ०२ मार्च २०१४ | | | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ |- | २७ जुलै २०१४ | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | |} == सप्टेंबर २०१४ ते डिसेंबर २०१५ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[जय मल्हार]] !! [[नांदा सौख्य भरे]] !! [[होणार सून मी ह्या घरची]] !! [[जुळून येती रेशीमगाठी]] !! [[माझे पती सौभाग्यवती]] !! [[एका लग्नाची तिसरी गोष्ट]] !! [[का रे दुरावा]] !! [[दिल दोस्ती दुनियादारी]] |- | १२ ऑक्टोबर २०१४ | | | | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | रात्री ९ | |- | २२ मार्च २०१५ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | | | रात्री १० |- | १९ जुलै २०१५ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | | | रात्री ९ | |- | ३० ऑगस्ट २०१५ | संध्या. ७ | | रात्री ८ | रात्री ९ | | | | | |- | २७ सप्टेंबर २०१५ | | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी २ आणि रात्री ९ | |- | २५ ऑक्टोबर २०१५ | | | संध्या. ७ | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | |- | २९ नोव्हेंबर २०१५ | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | |} == जानेवारी २०१६ ते ऑगस्ट २०१७ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[जय मल्हार]] !! [[नांदा सौख्य भरे]] !! [[तुझ्यात जीव रंगला]] !! [[पसंत आहे मुलगी]] !! [[माझ्या नवऱ्याची बायको]] !! [[माझे पती सौभाग्यवती]] !! [[खुलता कळी खुलेना]] !! [[का रे दुरावा]] !! [[काहे दिया परदेस]] |- | १४ फेब्रुवारी २०१६ | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | |- | २७ मार्च २०१६ | | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | | | रात्री ९ | |- | १७ जुलै २०१६ | | संध्या. ७ | | | रात्री ८ | | | | | रात्री ९ |- | २१ ऑगस्ट २०१६ | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | | | | रात्री ९ | | |- | २५ सप्टेंबर २०१६ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | | |- | २५ डिसेंबर २०१६ | | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | |} == सप्टेंबर २०१७ ते ऑक्टोबर २०१९ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[लागिरं झालं जी]] !! [[तुझ्यात जीव रंगला]] !! [[माझ्या नवऱ्याची बायको]] !! [[तुझं माझं ब्रेकअप]] !! [[तुला पाहते रे]] !! [[स्वराज्यरक्षक संभाजी]] !! [[जागो मोहन प्यारे]] !! [[जाडूबाई जोरात]] !! [[ग्रहण (मालिका)|ग्रहण]] |- | १७ सप्टेंबर २०१७ | संंध्या. ७ | | | | | | | रात्री ८ | रात्री ९ | |- | २६ नोव्हेंबर २०१७ | संंध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | | | |- | १५ एप्रिल २०१८ | | | | संंध्या. ७ | | | रात्री ८ | | | रात्री ९ |- | २२ जुलै २०१८ | | संंध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | |- | ०२ सप्टेंबर २०१८ | संंध्या. ७ | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | | | | |- | ०९ डिसेंबर २०१८ | | | | | | रात्री ८ | रात्री ९ | | | |- | ०६ जानेवारी २०१९ | | संंध्या. ७ | रात्री ८ | रात्री ९ | | | | | | |- | १९ मे २०१९ | | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | रात्री ९ | | | |- | २७ ऑक्टोबर २०१९ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | दुपारी २ आणि रात्री ९ | | | |} == नोव्हेंबर २०१९ ते ऑक्टोबर २०२१ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[घेतला वसा टाकू नको]] !! [[मिसेस मुख्यमंत्री]] !! [[तुझ्यात जीव रंगला]] !! [[कारभारी लयभारी]] !! [[माझ्या नवऱ्याची बायको]] !! [[येऊ कशी तशी मी नांदायला]] !! [[अग्गंबाई सासूबाई]] !! [[माझा होशील ना]] !! [[देवमाणूस]] |- | १५ डिसेंबर २०१९ | | | संध्या. ७ | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | | |- | ०१ नोव्हेंबर २०२० | | | | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | दुपारी २ आणि रात्री ९ | |- | १३ डिसेंबर २०२० | | | | | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | रात्री ९ | |- | १७ जानेवारी २०२१ | | | | | | | | रात्री ८ | | रात्री ९ |- | ०७ फेब्रुवारी २०२१ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | दुपारी २ आणि रात्री ९ | | | | |- | २१ फेब्रुवारी २०२१ | | | | | | | रात्री ८ | रात्री ९ | | |- | १८ एप्रिल २०२१ | | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | | | | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | |} == नोव्हेंबर २०२१ ते जुलै २०२२ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[मन झालं बाजिंद]] !! [[मन उडू उडू झालं]] !! [[येऊ कशी तशी मी नांदायला]] !! [[तू तेव्हा तशी]] !! [[माझी तुझी रेशीमगाठ]] !! [[तुझ्या माझ्या संसाराला आणि काय हवं!]] !! [[सा रे ग म प:लिटील चॅम्प्स]] !! [[किचन कल्लाकार]] !! [[बँड बाजा वरात]] !! [[देवमाणूस २]] !! [[रात्रीस खेळ चाले ३]] |- | ३१ ऑक्टोबर २०२१ | | संध्या. ७ | | | रात्री ८ | रात्री ९ | रात्री १० | | | | |- | २१ नोव्हेंबर २०२१ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | दुपारी २ आणि रात्री ९ | | | | | |- | १९ डिसेंबर २०२१ | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | | | | | | रात्री ९ | |- | २६ डिसेंबर २०२१ | | | | | | | | | | रात्री ९ | रात्री १० |- | ०९ जानेवारी २०२२ | | संध्या. ७ | | | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | रात्री १० | |- | ०६ फेब्रुवारी २०२२ | | | | | रात्री ८ | रात्री ९ | | | | | |- | १३ फेब्रुवारी २०२२ | | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | | | |- | २० फेब्रुवारी २०२२ | संध्या. ७ | | | | | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | |- | ०६ मार्च २०२२ | संध्या. ७ | | | | | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | |- | २० मार्च २०२२ | | | | रात्री ८ | रात्री ९ | | | | | | |- | १० एप्रिल २०२२ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | १७ एप्रिल २०२२ | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | | रात्री १० | |- | ०५ जून २०२२ | | संध्या. ७ | | | | | | | | रात्री ८ | |- | १९ जून २०२२ | | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | २४ जुलै २०२२ | | संध्या. ७ | | | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | |} == ऑगस्ट २०२२ ते चालू == {| class="wikitable sortable" ! !! [[सत्यवान सावित्री (मालिका)|सत्यवान सावित्री]] !! [[तू तेव्हा तशी]] !! [[माझी तुझी रेशीमगाठ]] !! [[बस बाई बस (मालिका)|बस बाई बस]] |- | ३१ जुलै २०२२ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | |- | १४ ऑगस्ट २०२२ | | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | दुपारी १ आणि रात्री ८ | दुपारी २ आणि रात्री ९ |} = दोन तासांचे विशेष भाग = == २०१३-१७ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[जय मल्हार]] !! [[नांदा सौख्य भरे]] !! [[तुझ्यात जीव रंगला]] !! [[उंच माझा झोका]] !! [[होणार सून मी ह्या घरची]] !! [[पसंत आहे मुलगी]] !! [[काहे दिया परदेस]] !! [[स्वराज्यरक्षक संभाजी]] |- | १४ जुलै २०१३ | | | | | संध्या. ७ | | | | |- | २० ऑक्टोबर २०१३ | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | ३० मार्च २०१४ | संध्या. ७ | | | | | | | | |- | १७ ऑगस्ट २०१४ | | संध्या. ७ | | | | | | | |- | ०३ मे २०१५ | | संध्या. ७ | | | | | | | |- | १३ डिसेंबर २०१५ | | | संध्या. ७ | | | | | | |- | २४ जानेवारी २०१६ | | | | | | संध्या. ७ | | | |- | १७ एप्रिल २०१६ | | | | | | | संध्या. ७ | | |- | ०९ ऑक्टोबर २०१६ | | | | | | | | संध्या. ७ | |- | ०८ जानेवारी २०१७ | | संध्या. ७ | | | | | | | |- | १५ जानेवारी २०१७ | संध्या. ७ | | | | | | | | |- | ०५ मार्च २०१७ | | | | संध्या. ७ | | | | | |- | ३० एप्रिल २०१७ | | संध्या. ७ | | | | | | | |- | १३ ऑगस्ट २०१७ | संध्या. ७ | | | | | | | | |- | २४ सप्टेंबर २०१७ | | | | | | | | | संध्या. ७ |- | १७ डिसेंबर २०१७ | | | | | | | | | संध्या. ७ |} == २०१८-२० == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[मिसेस मुख्यमंत्री]] !! [[तुझ्यात जीव रंगला]] !! [[माझ्या नवऱ्याची बायको]] !! [[तुला पाहते रे]] !! [[चला हवा येऊ द्या]] !! [[झिंग झिंग झिंगाट]] !! [[भागो मोहन प्यारे]] |- | २९ जुलै २०१८ | | | | संध्या. ७ | | | | |- | १९ ऑगस्ट २०१८ | | | संध्या. ७ | | | | | |- | २१ ऑक्टोबर २०१८ | संध्या. ७ | | | | | | | |- | २५ नोव्हेंबर २०१८ | | | संध्या. ७ | | | | | |- | १३ जानेवारी २०१९ | | | | | संध्या. ७ | | | |- | १० फेब्रुवारी २०१९ | संध्या. ७ | | | | | | | |- | २१ एप्रिल २०१९ | | | | | | | संध्या. ७ | |- | २२ सप्टेंबर २०१९ | | संध्या. ७ | | | | | | |- | २४ नोव्हेंबर २०१९ | | | | | | | | संध्या. ७ |- | १६ फेब्रुवारी २०२० | | | | | | संध्या. ७ | | |} == २०२१-चालू == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[माझ्या नवऱ्याची बायको]] !! [[मन झालं बाजिंद]] !! [[येऊ कशी तशी मी नांदायला]] !! [[माझी तुझी रेशीमगाठ]] !! [[माझा होशील ना]] !! [[तुझ्या माझ्या संसाराला आणि काय हवं!]] !! [[सा रे ग म प:लिटील चॅम्प्स]] !! [[देवमाणूस]] |- | १४ फेब्रुवारी २०२१ | | | | | | संध्या. ७ | | | |- | ०७ मार्च २०२१ | | संध्या. ७ | | | | | | | |- | २१ मार्च २०२१ | | | | | | | | | रात्री ८ |- | १६ मे २०२१ | | | | संध्या. ७ | | | | | |- | २३ मे २०२१ | | | | | | संध्या. ७ | | | |- | ३० मे २०२१ | | | | | | | | | संध्या. ७ |- | १८ जुलै २०२१ | संध्या. ७ | | | | | | | | |- | १५ ऑगस्ट २०२१ | | | | | | | | | संध्या. ७ |- | २२ ऑगस्ट २०२१ | | | | संध्या. ७ | | | | | |- | १७ ऑक्टोबर २०२१ | | | संध्या. ७ | | | | | | |- | १२ डिसेंबर २०२१ | | | | | | | | संध्या. ७ | |- | २६ डिसेंबर २०२१ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | |- | १२ जून २०२२ | | | | | रात्री ८ | | | | |- | १७ जुलै २०२२ | | | | | | | | | संध्या. ७ |} = अडीच-तीन तासांचे विशेष भाग = {| class="wikitable sortable" ! !! [[अग्गंबाई सासूबाई]] !! [[भागो मोहन प्यारे]] !! [[चला हवा येऊ द्या]] !! [[सा रे ग म प:लिटील चॅम्प्स]] |- | २२ डिसेंबर २०१९ | | संध्या. ७ | | |- | १९ जानेवारी २०२० | संध्या. ७ | | | |- | २४ मे २०२० | | | | संध्या. ७ |- | ०१ ऑगस्ट २०२१ | | | | संध्या. ७ |- | ०८ ऑगस्ट २०२१ | | | संध्या. ७ | |- | २७ फेब्रुवारी २०२२ | | | रात्री ९ | |} [[वर्ग:झी मराठी]] 5jji00vweqlbcpvjh1c5nkkw2zzkemk 2145133 2145119 2022-08-11T15:33:09Z 43.242.226.50 /* एक तासांचे विशेष भाग १ */ wikitext text/x-wiki = एक तासांचे विशेष भाग १ = == २००९-११ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[कुंकू (मालिका)|कुंकू]] !! [[कुलवधू (मालिका)|कुलवधू]] !! [[एकाच ह्या जन्मी जणू (मालिका)|एकाच ह्या जन्मी जणू]] !! [[लज्जा (मालिका)|लज्जा]] !! [[आभास हा]] !! [[शुभं करोति (मालिका)|शुभं करोति]] |- | २५ जुलै २००९ | | | रात्री ८ | | | | |- | ०६ मार्च २०१० | | संध्या. ७ | | | | | |- | १७ एप्रिल २०१० | | संध्या. ७ | | | | | |- | १४ ऑगस्ट २०१० | | | | | | | रात्री ९ |- | २३ ऑक्टोबर २०१० | | | | | रात्री ८.३० | | |- | १५ जून २०११ | संध्या. ६ | | | | | | |- | १८ ऑक्टोबर २०११ | | | | रात्री ८ | | | |- | ०४ डिसेंबर २०११ | | | | | | संध्या. ६ | |- | १८ डिसेंबर २०११ | | | | संध्या. ६ | | | |} == २०१२-१६ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[जय मल्हार]] !! [[होणार सून मी ह्या घरची]] !! [[पसंत आहे मुलगी]] !! [[एका लग्नाची दुसरी गोष्ट]] !! [[मला सासू हवी]] !! [[काहे दिया परदेस]] |- | १९ फेब्रुवारी २०१२ | संध्या. ६ | | | | | | |- | ०१ ते ०३ मार्च २०१२ | | | | | रात्री ८ | | |- | २४ मार्च २०१२ | | | | | रात्री ८.३० | | |- | ०९ फेब्रुवारी २०१३ | | | | | | रात्री ८.३० | |- | १६ फेब्रुवारी २०१३ | | | | | | रात्री ८.३० | |- | २३ फेब्रुवारी २०१३ | | | | | | रात्री ८.३० | |- | ०७ सप्टेंबर २०१३ | | | रात्री ८ | | | | |- | ०९ ते १२ ऑक्टोबर २०१३ | | | | | | रात्री ८.३० | |- | २० ऑक्टोबर २०१३ | दुपारी १२ आणि संध्या. ६ | | | | | | |- | १८ मे २०१४ | | संध्या. ७ | | | | | |- | ०३ ऑक्टोबर २०१४ | | संध्या. ७ | | | | | |- | २० ऑक्टोबर २०१४ | | | रात्री ८ | | | | |- | २५ एप्रिल २०१५ | | संध्या. ७ | | | | | |- | २५ मे २०१५ | | | रात्री ८ | | | | |- | २७ जुलै २०१५ | | | रात्री ८ | | | | |- | २२ ऑक्टोबर २०१५ | संध्या. ६ | | | | | | |- | २७ जून २०१६ | | | | रात्री ८ | | | |- | ०६ सप्टेंबर २०१६ | | संध्या. ७ | | | | | |- | ०८ ऑक्टोबर २०१६ | | | | | | | रात्री ९ |} == २०१७-१९ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[आम्ही सारे खवय्ये]] !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[तुला पाहते रे]] !! [[जागो मोहन प्यारे]] !! [[दिल दोस्ती दोबारा]] !! [[रात्रीस खेळ चाले २]] |- | १९ फेब्रुवारी २०१७ | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ६ | |- | २३ जुलै २०१८ | दुपारी १ | | | | | |- | १३ सप्टेंबर २०१८ | दुपारी १ | | | | | |- | १८ सप्टेंबर २०१८ | दुपारी १ | | | | | |- | १० ऑक्टोबर २०१८ | दुपारी १ | | | | | |- | १८ ऑक्टोबर २०१८ | दुपारी १ | | | | | |- | २१ ऑक्टोबर २०१८ | | | रात्री ९ | | | |- | १० नोव्हेंबर २०१८ | | | | रात्री ९.३० | | |- | १५ ऑगस्ट २०१९ | | संध्या. ६ | | | | |- | १३ सप्टेंबर २०१९ | | संध्या. ६ | | | | |- | ३१ डिसेंबर २०१९ | | | | | | रात्री १०.३० |} == २०२०-चालू == {| class="wikitable sortable" ! !! [[मन झालं बाजिंद]] !! [[सत्यवान सावित्री (मालिका)|सत्यवान सावित्री]] !! [[चला हवा येऊ द्या]] !! [[बस बाई बस (मालिका)|बस बाई बस]] |- | ०२ जानेवारी २०२२ | संध्या. ७ | | | |- | ०८ मे २०२२ | | | रात्री ९.३० | |- | १२ जून २०२२ | | संध्या. ७ | | |- | ०७ ऑगस्ट २०२२ | | | | रात्री ९.३० |} = एक तासांचे विशेष भाग २ = == सप्टेंबर २०१२ ते ऑगस्ट २०१४ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[तू तिथे मी]] !! [[राधा ही बावरी]] !! [[जावई विकत घेणे आहे]] !! [[उंच माझा झोका]] !! [[होणार सून मी ह्या घरची]] !! [[मला सासू हवी]] !! [[जुळून येती रेशीमगाठी]] !! [[अजूनही चांदरात आहे]] !! [[एका लग्नाची तिसरी गोष्ट]] |- | ०९ सप्टेंबर २०१२ | संध्या. ७ | | | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | |- | २१ ऑक्टोबर २०१२ | संध्या. ७ | | | | | रात्री ८ | | रात्री ९ | |- | १६ डिसेंबर २०१२ | संध्या. ७ | | | | | रात्री ८ | | रात्री ९ | |- | २७ जानेवारी २०१३ | संध्या. ७ | | | | | रात्री ८ | | | |- | २४ फेब्रुवारी २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | |- | २४ मार्च २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | |- | २१ एप्रिल २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | |- | १६ जून २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | |- | ११ ऑगस्ट २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | रात्री ९ | | | | |- | १५ सप्टेंबर २०१३ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | दुपारी २ आणि रात्री ९ | | | |- | १७ नोव्हेंबर २०१३ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | | | | रात्री ९ |- | २२ डिसेंबर २०१३ | | | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ |- | ०२ मार्च २०१४ | | | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ |- | २७ जुलै २०१४ | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | |} == सप्टेंबर २०१४ ते डिसेंबर २०१५ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[जय मल्हार]] !! [[नांदा सौख्य भरे]] !! [[होणार सून मी ह्या घरची]] !! [[जुळून येती रेशीमगाठी]] !! [[माझे पती सौभाग्यवती]] !! [[एका लग्नाची तिसरी गोष्ट]] !! [[का रे दुरावा]] !! [[दिल दोस्ती दुनियादारी]] |- | १२ ऑक्टोबर २०१४ | | | | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | रात्री ९ | |- | २२ मार्च २०१५ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | | | रात्री १० |- | १९ जुलै २०१५ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | | | रात्री ९ | |- | ३० ऑगस्ट २०१५ | संध्या. ७ | | रात्री ८ | रात्री ९ | | | | | |- | २७ सप्टेंबर २०१५ | | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | | दुपारी २ आणि रात्री ९ | |- | २५ ऑक्टोबर २०१५ | | | संध्या. ७ | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | |- | २९ नोव्हेंबर २०१५ | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | |} == जानेवारी २०१६ ते ऑगस्ट २०१७ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[जय मल्हार]] !! [[नांदा सौख्य भरे]] !! [[तुझ्यात जीव रंगला]] !! [[पसंत आहे मुलगी]] !! [[माझ्या नवऱ्याची बायको]] !! [[माझे पती सौभाग्यवती]] !! [[खुलता कळी खुलेना]] !! [[का रे दुरावा]] !! [[काहे दिया परदेस]] |- | १४ फेब्रुवारी २०१६ | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | |- | २७ मार्च २०१६ | | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | | | रात्री ९ | |- | १७ जुलै २०१६ | | संध्या. ७ | | | रात्री ८ | | | | | रात्री ९ |- | २१ ऑगस्ट २०१६ | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | | | | रात्री ९ | | |- | २५ सप्टेंबर २०१६ | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | | |- | २५ डिसेंबर २०१६ | | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | |} == सप्टेंबर २०१७ ते ऑक्टोबर २०१९ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[लागिरं झालं जी]] !! [[तुझ्यात जीव रंगला]] !! [[माझ्या नवऱ्याची बायको]] !! [[तुझं माझं ब्रेकअप]] !! [[तुला पाहते रे]] !! [[स्वराज्यरक्षक संभाजी]] !! [[जागो मोहन प्यारे]] !! [[जाडूबाई जोरात]] !! [[ग्रहण (मालिका)|ग्रहण]] |- | १७ सप्टेंबर २०१७ | संंध्या. ७ | | | | | | | रात्री ८ | रात्री ९ | |- | २६ नोव्हेंबर २०१७ | संंध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | | | |- | १५ एप्रिल २०१८ | | | | संंध्या. ७ | | | रात्री ८ | | | रात्री ९ |- | २२ जुलै २०१८ | | संंध्या. ७ | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | |- | ०२ सप्टेंबर २०१८ | संंध्या. ७ | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | | | | |- | ०९ डिसेंबर २०१८ | | | | | | रात्री ८ | रात्री ९ | | | |- | ०६ जानेवारी २०१९ | | संंध्या. ७ | रात्री ८ | रात्री ९ | | | | | | |- | १९ मे २०१९ | | | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | रात्री ९ | | | |- | २७ ऑक्टोबर २०१९ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | दुपारी २ आणि रात्री ९ | | | |} == नोव्हेंबर २०१९ ते ऑक्टोबर २०२१ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[घेतला वसा टाकू नको]] !! [[मिसेस मुख्यमंत्री]] !! [[तुझ्यात जीव रंगला]] !! [[कारभारी लयभारी]] !! [[माझ्या नवऱ्याची बायको]] !! [[येऊ कशी तशी मी नांदायला]] !! [[अग्गंबाई सासूबाई]] !! [[माझा होशील ना]] !! [[देवमाणूस]] |- | १५ डिसेंबर २०१९ | | | संध्या. ७ | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | | |- | ०१ नोव्हेंबर २०२० | | | | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | दुपारी २ आणि रात्री ९ | |- | १३ डिसेंबर २०२० | | | | | संध्या. ७ | रात्री ८ | | | रात्री ९ | |- | १७ जानेवारी २०२१ | | | | | | | | रात्री ८ | | रात्री ९ |- | ०७ फेब्रुवारी २०२१ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | दुपारी २ आणि रात्री ९ | | | | |- | २१ फेब्रुवारी २०२१ | | | | | | | रात्री ८ | रात्री ९ | | |- | १८ एप्रिल २०२१ | | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | | | | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | |} == नोव्हेंबर २०२१ ते जुलै २०२२ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[मन झालं बाजिंद]] !! [[मन उडू उडू झालं]] !! [[येऊ कशी तशी मी नांदायला]] !! [[तू तेव्हा तशी]] !! [[माझी तुझी रेशीमगाठ]] !! [[तुझ्या माझ्या संसाराला आणि काय हवं!]] !! [[सा रे ग म प:लिटील चॅम्प्स]] !! [[किचन कल्लाकार]] !! [[बँड बाजा वरात]] !! [[देवमाणूस २]] !! [[रात्रीस खेळ चाले ३]] |- | ३१ ऑक्टोबर २०२१ | | संध्या. ७ | | | रात्री ८ | रात्री ९ | रात्री १० | | | | |- | २१ नोव्हेंबर २०२१ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | दुपारी २ आणि रात्री ९ | | | | | |- | १९ डिसेंबर २०२१ | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | | | | | | रात्री ९ | |- | २६ डिसेंबर २०२१ | | | | | | | | | | रात्री ९ | रात्री १० |- | ०९ जानेवारी २०२२ | | संध्या. ७ | | | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | रात्री १० | |- | ०६ फेब्रुवारी २०२२ | | | | | रात्री ८ | रात्री ९ | | | | | |- | १३ फेब्रुवारी २०२२ | | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | | | | |- | २० फेब्रुवारी २०२२ | संध्या. ७ | | | | | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | |- | ०६ मार्च २०२२ | संध्या. ७ | | | | | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | |- | २० मार्च २०२२ | | | | रात्री ८ | रात्री ९ | | | | | | |- | १० एप्रिल २०२२ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | १७ एप्रिल २०२२ | | संध्या. ७ | | रात्री ८ | | रात्री ९ | | | | रात्री १० | |- | ०५ जून २०२२ | | संध्या. ७ | | | | | | | | रात्री ८ | |- | १९ जून २०२२ | | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | | | | | | |- | २४ जुलै २०२२ | | संध्या. ७ | | | रात्री ८ | | | | रात्री ९ | | |} == ऑगस्ट २०२२ ते चालू == {| class="wikitable sortable" ! !! [[सत्यवान सावित्री (मालिका)|सत्यवान सावित्री]] !! [[तू तेव्हा तशी]] !! [[माझी तुझी रेशीमगाठ]] !! [[बस बाई बस (मालिका)|बस बाई बस]] |- | ३१ जुलै २०२२ | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | दुपारी १ आणि रात्री ८ | | |- | १४ ऑगस्ट २०२२ | | दुपारी १२ आणि संध्या. ७ | दुपारी १ आणि रात्री ८ | दुपारी २ आणि रात्री ९ |} = दोन तासांचे विशेष भाग = == २०१३-१७ == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[जय मल्हार]] !! [[नांदा सौख्य भरे]] !! [[तुझ्यात जीव रंगला]] !! [[उंच माझा झोका]] !! [[होणार सून मी ह्या घरची]] !! [[पसंत आहे मुलगी]] !! [[काहे दिया परदेस]] !! [[स्वराज्यरक्षक संभाजी]] |- | १४ जुलै २०१३ | | | | | संध्या. ७ | | | | |- | २० ऑक्टोबर २०१३ | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | | |- | ३० मार्च २०१४ | संध्या. ७ | | | | | | | | |- | १७ ऑगस्ट २०१४ | | संध्या. ७ | | | | | | | |- | ०३ मे २०१५ | | संध्या. ७ | | | | | | | |- | १३ डिसेंबर २०१५ | | | संध्या. ७ | | | | | | |- | २४ जानेवारी २०१६ | | | | | | संध्या. ७ | | | |- | १७ एप्रिल २०१६ | | | | | | | संध्या. ७ | | |- | ०९ ऑक्टोबर २०१६ | | | | | | | | संध्या. ७ | |- | ०८ जानेवारी २०१७ | | संध्या. ७ | | | | | | | |- | १५ जानेवारी २०१७ | संध्या. ७ | | | | | | | | |- | ०५ मार्च २०१७ | | | | संध्या. ७ | | | | | |- | ३० एप्रिल २०१७ | | संध्या. ७ | | | | | | | |- | १३ ऑगस्ट २०१७ | संध्या. ७ | | | | | | | | |- | २४ सप्टेंबर २०१७ | | | | | | | | | संध्या. ७ |- | १७ डिसेंबर २०१७ | | | | | | | | | संध्या. ७ |} == २०१८-२० == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[मिसेस मुख्यमंत्री]] !! [[तुझ्यात जीव रंगला]] !! [[माझ्या नवऱ्याची बायको]] !! [[तुला पाहते रे]] !! [[चला हवा येऊ द्या]] !! [[झिंग झिंग झिंगाट]] !! [[भागो मोहन प्यारे]] |- | २९ जुलै २०१८ | | | | संध्या. ७ | | | | |- | १९ ऑगस्ट २०१८ | | | संध्या. ७ | | | | | |- | २१ ऑक्टोबर २०१८ | संध्या. ७ | | | | | | | |- | २५ नोव्हेंबर २०१८ | | | संध्या. ७ | | | | | |- | १३ जानेवारी २०१९ | | | | | संध्या. ७ | | | |- | १० फेब्रुवारी २०१९ | संध्या. ७ | | | | | | | |- | २१ एप्रिल २०१९ | | | | | | | संध्या. ७ | |- | २२ सप्टेंबर २०१९ | | संध्या. ७ | | | | | | |- | २४ नोव्हेंबर २०१९ | | | | | | | | संध्या. ७ |- | १६ फेब्रुवारी २०२० | | | | | | संध्या. ७ | | |} == २०२१-चालू == {| class="wikitable sortable" ! !! [[होम मिनिस्टर (मालिका)|होम मिनिस्टर]] !! [[माझ्या नवऱ्याची बायको]] !! [[मन झालं बाजिंद]] !! [[येऊ कशी तशी मी नांदायला]] !! [[माझी तुझी रेशीमगाठ]] !! [[माझा होशील ना]] !! [[तुझ्या माझ्या संसाराला आणि काय हवं!]] !! [[सा रे ग म प:लिटील चॅम्प्स]] !! [[देवमाणूस]] |- | १४ फेब्रुवारी २०२१ | | | | | | संध्या. ७ | | | |- | ०७ मार्च २०२१ | | संध्या. ७ | | | | | | | |- | २१ मार्च २०२१ | | | | | | | | | रात्री ८ |- | १६ मे २०२१ | | | | संध्या. ७ | | | | | |- | २३ मे २०२१ | | | | | | संध्या. ७ | | | |- | ३० मे २०२१ | | | | | | | | | संध्या. ७ |- | १८ जुलै २०२१ | संध्या. ७ | | | | | | | | |- | १५ ऑगस्ट २०२१ | | | | | | | | | संध्या. ७ |- | २२ ऑगस्ट २०२१ | | | | संध्या. ७ | | | | | |- | १७ ऑक्टोबर २०२१ | | | संध्या. ७ | | | | | | |- | १२ डिसेंबर २०२१ | | | | | | | | संध्या. ७ | |- | २६ डिसेंबर २०२१ | | | | | | | दुपारी १ आणि संध्या. ७ | | |- | १२ जून २०२२ | | | | | रात्री ८ | | | | |- | १७ जुलै २०२२ | | | | | | | | | संध्या. ७ |} = अडीच-तीन तासांचे विशेष भाग = {| class="wikitable sortable" ! !! [[अग्गंबाई सासूबाई]] !! [[भागो मोहन प्यारे]] !! [[चला हवा येऊ द्या]] !! [[सा रे ग म प:लिटील चॅम्प्स]] |- | २२ डिसेंबर २०१९ | | संध्या. ७ | | |- | १९ जानेवारी २०२० | संध्या. ७ | | | |- | २४ मे २०२० | | | | संध्या. ७ |- | ०१ ऑगस्ट २०२१ | | | | संध्या. ७ |- | ०८ ऑगस्ट २०२१ | | | संध्या. ७ | |- | २७ फेब्रुवारी २०२२ | | | रात्री ९ | |} [[वर्ग:झी मराठी]] h415i4o4bqme2natr08yi4pf60qap8d 0 293563 2145198 2129131 2022-08-12T02:59:56Z 2402:3A80:134C:9118:27E9:B3C1:E09A:BF97 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''बळेगाव''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर= नायगाव | जिल्हा = [[नांदेड जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = 431709 | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''बळेगाव''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नांदेड जिल्हा|नांदेड जिल्ह्यातील]] [[नायगाव|नायगाव तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== नैऋत्य मान्सूनमुळे पडणाऱ्या पावसाळ्याचा ऋतू वगळता येथील हवामान सर्वसाधारणपणे कोरडेच असते. येथे वर्षात चार ऋतू असतात. हिवाळा हा नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी अखेरपर्यंत असतो. त्यानंतर येणारा उन्हाळा मात्र जूनच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत खेचला जातो. नैऋत्य मान्सूनचा पाऊस त्याच्या पाठोपाठ येतो आणि ऑक्टोबरच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत टिकतो. शेष ऑक्टोबर आणि नोव्हेंबरचा पूर्वार्ध हा मान्सूनोत्तर गरमीचा काळ असतो. सरासरी वार्षिक पर्जन्यमान ९८५ मि.मी.आहे. नैऋत्य मोसमी वाऱ्यापासून पडणाऱ्या पावसाचे प्रमाण एकूण वार्षिक पर्जन्याच्या ८० टक्के आहे. जुलै आणि ऑगस्ट हे वर्षातील सर्वाधिक पर्जन्याचे महिने आहेत. ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:नायगाव तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नांदेड जिल्ह्यातील गावे]] 4xd4yg3wr9kruol1vushenkmkumgpt0 2145223 2145198 2022-08-12T03:29:22Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[बाळेगाव (नायगाव]] वरुन [[बाळेगाव (नायगाव)]] ला हलविला wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''बळेगाव''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर= नायगाव | जिल्हा = [[नांदेड जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = 431709 | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''बळेगाव''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नांदेड जिल्हा|नांदेड जिल्ह्यातील]] [[नायगाव|नायगाव तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== नैऋत्य मान्सूनमुळे पडणाऱ्या पावसाळ्याचा ऋतू वगळता येथील हवामान सर्वसाधारणपणे कोरडेच असते. येथे वर्षात चार ऋतू असतात. हिवाळा हा नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी अखेरपर्यंत असतो. त्यानंतर येणारा उन्हाळा मात्र जूनच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत खेचला जातो. नैऋत्य मान्सूनचा पाऊस त्याच्या पाठोपाठ येतो आणि ऑक्टोबरच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत टिकतो. शेष ऑक्टोबर आणि नोव्हेंबरचा पूर्वार्ध हा मान्सूनोत्तर गरमीचा काळ असतो. सरासरी वार्षिक पर्जन्यमान ९८५ मि.मी.आहे. नैऋत्य मोसमी वाऱ्यापासून पडणाऱ्या पावसाचे प्रमाण एकूण वार्षिक पर्जन्याच्या ८० टक्के आहे. जुलै आणि ऑगस्ट हे वर्षातील सर्वाधिक पर्जन्याचे महिने आहेत. ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:नायगाव तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नांदेड जिल्ह्यातील गावे]] 4xd4yg3wr9kruol1vushenkmkumgpt0 14 293617 2145260 1965944 2022-08-12T05:35:16Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट|महिला संघ]] [[वर्ग:देशानुसार महिला क्रिकेट]] [[वर्ग:महिला क्रिकेट]] m0n9vpvyxp1jx2mtbf79yuonoshr1h5 2145307 2145260 2022-08-12T06:03:48Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँड महिला क्रिकेट]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंड महिला क्रिकेट]] ला हलविला wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट|महिला संघ]] [[वर्ग:देशानुसार महिला क्रिकेट]] [[वर्ग:महिला क्रिकेट]] m0n9vpvyxp1jx2mtbf79yuonoshr1h5 14 296274 2145270 2019451 2022-08-12T05:41:15Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] hmz9yyppk85ikhesefqopb4fwl6krl0 0 297508 2145482 2141543 2022-08-12T07:45:04Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचा न्यू झीलंड दौरा, २०१६-१७ | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = न्यू झीलंड | team2_image = Flag of South Africa.svg | team2_name = दक्षिण आफ्रिका | from_date = १७ फेब्रुवारी २०१७ | to_date = २९ मार्च २०१७ | team1_captain = [[केन विल्यमसन]] | team2_captain = [[फाफ डू प्लेसी]] <small>(टी२०)</small><br />[[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] <small>(ए.दि.)</small> | no_of_tests = 3 | team1_tests_won = 0 | team2_tests_won = 1 | team1_tests_most_runs = [[केन विल्यमसन]] (३०९) | team2_tests_most_runs = [[डीन एल्गार]] (२६५) | team1_tests_most_wickets = [[नेल वॅग्नर]] (१२) | team2_tests_most_wickets = [[केशव महाराज]] (१५) | player_of_test_series = | no_of_ODIs = 5 | team1_ODIs_won = 2 | team2_ODIs_won = 3 | team1_ODIs_most_runs = [[रॉस टेलर]] (१९५) | team2_ODIs_most_runs = [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] (२६२) | team1_ODIs_most_wickets = [[ट्रेंट बोल्ट]] (६) | team2_ODIs_most_wickets = [[कागिसो रबाडा]] (८) | player_of_ODI_series = | no_of_twenty20s = 1 | team1_twenty20s_won = 0 | team2_twenty20s_won = 1 | team1_twenty20s_most_runs = [[टॉम ब्रुस]] (३३) | team2_twenty20s_most_runs = [[हाशिम आमला]] (६२) | team1_twenty20s_most_wickets = [[ट्रेंट बोल्ट]] (२)<br/>[[कॉलिन डी ग्रॅंडहोम]] (२) | team2_twenty20s_most_wickets = [[इम्रान ताहिर]] (५) | player_of_twenty20_series = }} [[दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघ]] फेब्रुवारी-मार्च २०१७ दरम्यान तीन कसोटी, पाच एकदिवसीय आणि एका टी२० सामन्यासाठी न्यू झीलंडच्या दौऱ्यावर होता.<ref name="Fixtures">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://icc-live.s3.amazonaws.com/cms/media/about_docs/547c2a4d42a86-Copy%20of%20Copy%20of%20FTP%202015%20to%202019%20as%20at%20Nov%202014.pdf |title=भविष्यातील दौर्‍यांचे कार्यक्रम |भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=१६ जानेवारी २०१६ |कृती=आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटन}}</ref><ref name="Stuff">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://i.stuff.co.nz/sport/cricket/80456243/eden-park-set-to-host-daynight-cricket-test-against-england-in-2018|भाषा=इंग्रजी|title=इंग्लंड विरुद्ध २०१८ मधील दिवस-रात्र कसोटीसाठी इडन पार्क सज्ज|ॲक्सेसदिनांक=२७ मे २०१६|कृती=स्टफ.को.एनझेड}}</ref><ref name="Cricinfo">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://www.espncricinfo.com/newzealand/content/story/1019949.html|भाषा=इंग्रजी|title=इंग्लंड विरुद्ध २०१८ मध्ये इडन पार्कवर दिवस-रात्र कसोटीचे न्यू झीलंडचे लक्ष्य|ॲक्सेसदिनांक=२७ मे २०१६ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> जानेवारी २०१७ मध्ये, दक्षिण आफ्रिकेचा कसोटी कर्णधार [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]]ने मालिकेच्या निवडीसाठी उपस्थित राहण्यास असमर्थता दर्शवली होती.<ref name="AB">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/southafrica/content/story/1078051.html |title=डी व्हिलियर्स कसोटीमधून निवृत्त होणार नाही, परंतू न्यू झीलंड मालिकेत खेळणार नाही |ॲक्सेसदिनांक=२० जानेवारी २०१७|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> चवथा एकदिवसीय सामना आधी [[मॅकलीन पार्क]], [[नेपियर]] येथे खेळवला जाणार होता, जो नंतर [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]] येथे हलवण्यात आला. नेपियर येथे मैदानाचा गवताळ पृष्ठभाग, निचरा आणि सिंचन व्यवस्थेच्या तातडीच्या दुरुस्तीसाठी सदर बदल करण्यात आले.<ref name="Napier">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1082275.html |title=चवथा एकदिवसीय सामना नेपियरवरून हॅमिल्टन येथे हलवला| ॲक्सेसदिनांक=२० जानेवारी २०१७|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी }}</ref> दक्षिण आफ्रिकेने एकमेव आंतरराष्ट्रीय टी२० सामन्यात ७८ धावांनी विजय मिळवला<ref name="ImranT20I"/> तर पाच-सामन्यांच्या एकदिवसीय मालिका ३-२ अशी खिशात घालून, [[एकदिवसीय अजिंक्यपद स्पर्धा|एकदिवसीय क्रमवारीमध्ये]] पुन्हा पहिला क्रमांक मिळवला.<ref name="ODI-result">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1085121.html |भाषा=इंग्रजी|title=साऊथ आफ्रिका ओव्हरकम हिकप्स टू सील सिरिज, रिटेन नं. १ स्पॉट|ॲक्सेसदिनांक=६ मार्च २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> हा दक्षिण आफ्रिकेचा सलग सातवा द्विदेशीय एकदिवसीय मालिका विजय. ह्या विजयासह त्यांनी न्यू झीलंडची मायदेशातील सलग आठ द्विदेशीय एकदिवसीय मालिका विजयाची शृंखला खंडीत केली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://www.espncricinfo.com/india-v-australia-2016-17/content/story/1085193.html |title=ताहिर टॉप्स इकॉनॉमी रेट्स फॉर साऊथ आफ्रिकन स्पिनर्स|भाषा=इंग्रजी|ॲक्सेसदिनांक=६ मार्च २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> पहिली आणि शेवटची कसोटी अनिर्णित राहिलेल्या कसोटी मालिकेत दक्षिण आफ्रिकेने १-० असा विजय मिळवून, [[कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा|कसोटी क्रमवारीमध्ये]] भारतामागोमाग दुसऱ्या स्थानावर शिक्कामोर्तब केले.<ref name="Tests">{{संकेतस्थळ स्रोत| दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1089073.html |title=शेवटचा दिवस पावसात वायागेल्यानंतर दक्षिण आफ्रिकेचा १-० मालिकाविजय | अ‍ॅक्सेसदिनांक=६ एप्रिल २०१७|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ==संघ== {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:auto" |- !colspan=2|कसोटी !colspan=2|ए.दि. !colspan=2|टी२० |- ! style="width:16%" | {{cr|NZ}}<ref name="NZTest">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1084992.html | title=नीशॅम आणि पटेलचे न्यू झीलंड कसोटी संघात पुनरागमन|ॲक्सेसदिनांक=६ मार्च २०१७ | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! style="width:16%" | {{cr|SA}}<ref name="SATest">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1084132.html | title=फिलांडर, मॉर्केलचे पुनरागमन; यष्टीरक्षक क्लासनची निवड |ॲक्सेसदिनांक=६ मार्च २०१७ | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! style="width:16%" | {{cr|NZ}}<ref name="NZLOI">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1082037.html | title=रॉंची, गुप्टिल दुखापतीतून सावरून, दक्षिण आफ्रिका मालिकेसाठी संघात परतले |ॲक्सेसदिनांक=१४ फेब्रुवारी २०१७|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! style="width:17%" | {{cr|SA}}<ref name="SAODI">{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा =http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1081557.html | title =दुखापतग्रस्त न्गिदी न्यू झीलंड एकदिवसीय मालिकेतून बाहेर | ॲक्सेसदिनांक=१४ फेब्रुवारी २०१७| कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ! style="width:16%" | {{cr|NZ}}<ref name="NZLOI" /> ! style="width:16%" | {{cr|SA}}<ref name="SAT20I">{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा =http://cricket.co.za/news/17425/Paterson-added-to-Proteas-squad-as-cover-for-Pretorius | title =प्रीटोरियसऐवजी पीटरसन संघामध्ये | ॲक्सेसदिनांक=१४ फेब्रुवारी २०१७ | कृती=क्रिकेट साऊथ आफ्रिका|भाषा=इंग्रजी }}</ref> |- style="vertical-align:top" | *[[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) *[[कॉलिन डी ग्रॅंडहोम]] *[[जीत रावल]] *[[जीतन पटेल]] *[[जेम्स नीशॅम]] *[[टिम साऊथी]] *[[टॉम लॅथम]] *<s>[[ट्रेंट बोल्ट]]</s> *[[नेल ब्रुम]] *[[नेल वॅग्नर]] *[[बी.जे. वॅटलिंग]] *[[मिचेल सॅंटनर]] *[[मॅट हेन्री]] *<s>[[रॉस टेलर]]</s> *[[हेन्री निकोल्स]] | *[[फाफ डू प्लेसी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) *[[हाशिम आमला]] *[[टेंबा बावुमा]] *[[स्टीफन कूक]] *[[क्विंटन डी कॉक]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) *[[थेउनिस डि ब्रुइन]] *[[जेपी ड्युमिनी]] *[[डीन एल्गार]] *[[डेन पायडट]] *[[हेन्रिक क्लासेन]] *[[केशव महाराज]] *[[मॉर्ने मॉर्कल]] *<s>[[ख्रिस मॉरीस]]</s> *[[ड्वेन ऑलिव्हिये]] *[[वेन पार्नेल]] *[[व्हरनॉन फिलान्डर]] *[[कागिसो रबाडा]] | *[[इश सोढी]] *[[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) *[[कॉलिन डी ग्रॅंडहोम]] *[[जीतन पटेल]] *[[जेम्स नीशॅम]] *[[टिम साऊथी]] *[[टॉम लॅथम]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) *[[ट्रेंट बोल्ट]] *[[डीन ब्राउनले]] *[[नेल ब्रुम]] *<s>[[मार्टिन गुप्टिल]]</s> *[[मिचेल सॅंटनर]] *[[मॅट हेन्री]] *[[रॉस टेलर]] *[[लॉकी फर्ग्युसन]] *[[ल्युक रोंची]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) | *[[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) *[[ॲंडिल फेहलुक्वायो]] *[[इम्रान ताहिर]] *[[कागिसो रबाडा]] *[[क्विंटन डी कॉक]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) *[[ख्रिस मॉरीस]] *[[जेपी ड्युमिनी]] *[[डेन पीटरसन]] *[[डेव्हिड मिलर]] *[[ड्वेन प्रीटोरियस]] *[[तबरैझ शाम्सी]] *[[फरहान बेहार्डीन]] *[[फाफ डू प्लेसी]] *[[वेन पार्नेल]] *[[हाशिम आमला]] | *[[केन विल्यमसन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) *[[इश सोढी]] *[[कॉलिन डी ग्रॅंडहोम]] *[[कॉलिन मुन्रो]] *[[कोरे ॲंडरसन]] *[[ग्लेन फिलिप]] *[[जेम्स नीशॅम]] *[[टिम साऊथी]] *[[टॉम ब्रुस]] *[[ट्रेंट बोल्ट]] *[[बेन व्हिलर]] *<s>[[मार्टिन गुप्टिल]]</s> *[[मिचेल सॅंटनर]] *[[लॉकी फर्ग्युसन]] *[[ल्युक रोंची]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) | *[[फाफ डू प्लेसी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) *[[ॲंडिल फेहलुक्वायो]] *[[इम्रान ताहिर]] *[[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] *[[कागिसो रबाडा]] *[[क्विंटन डी कॉक]] ([[यष्टिरक्षक|य]]) *[[ख्रिस मॉरीस]] *[[जेपी ड्युमिनी]] *[[डेन पीटरसन]] *[[डेव्हिड मिलर]] *[[ड्वेन प्रीटोरियस]] *[[तबरैझ शाम्सी]] *[[फरहान बेहार्डीन]] *[[वेन पार्नेल]] *[[हाशिम आमला]] |} *दुखापतीमुळे [[मार्टिन गुप्टिल]]ला मर्यादित षटकांच्या संघातून वगळण्यात आले. त्याच्याऐवजी टी२० सामन्यासाठी [[ग्लेन फिलिप]] आणि एकदिवसीय सामन्यांसाठी [[डीन ब्राउनले]]ची निवड करण्यात आली.<ref name="Guptill">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1082419.html |title=दुखापतग्रस्त गुप्टिलला टी२० आणि पहिल्या दोन एकदिवसीय सामन्यांतून वगळले|ॲक्सेसदिनांक=१८ फेब्रुवारी २०१७|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *चवथ्या एकदिवसीय सामन्याआधी, गुप्टिल आणि [[जीतन पटेल]]ची संघात निवड करण्यात आली आणि [[मॅट हेन्री]]ला वगळण्यात आले.<ref name="Guptillreturns">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.blackcaps.co.nz/news-items/guptill-and-patel-return |title=गुप्टील आणि पटेल परतले|ॲक्सेसदिनांक=६ मार्च २०१७|कृती=ब्लॅककॅप्स|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *पाचव्या एकदिवसीय सामन्याआधी [[मॅट हेन्री]]ला पुन्हा एकदिवसीय संघात घेण्यात आले.<ref name="Henryreturns">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1084995.html |title=इडन पार्क रिडक्स फॉर सिरिज डीसायडर |ॲक्सेसदिनांक=६ मार्च २०१७|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *पोटरीच्या दुखापतीमुळे २ऱ्या कसोटीमधून न्यू झीलंडच्या संघातील [[रॉस टेलर]]ला संघाबाहेर बसावे लागले. त्याच्याऐवजी [[नेल ब्रुम]]ला संघात स्थान देण्यात आले. तसेच [[मॅट हेन्री]]चा सुद्धा कसोटी संघात समावेश करण्यात आला.<ref name="Rosco2ndTest">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1086486.html |title=दुखापतग्रस्त टेलरऐवजी ब्रुमला पाचारण|ॲक्सेसदिनांक=१२ मार्च २०१७|कृती=ब्लॅककॅप्स|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *दुसऱ्या कसोटीआधी [[डेन पायडट]]चा दक्षिण आफ्रिकेच्या संघात समावेश करण्यात आला<ref name="Piedt">{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1086625.html | title=दक्षिण आफ्रिकेच्या फिरकीची धार वाढविण्यासाठी पायडटला पाचारण | अ‍ॅक्सेसदिनांक=२० मार्च २०१७ | भाषा=इंग्रजी | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> आणि [[ख्रिस मॉरिस]]ला संघातून वगळले गेले<ref name="Morris">{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1086874.html | title=न्यू झीलंडहून मॉरिस मायदेशी परत | अ‍ॅक्सेसदिनांक=२० मार्च २०१७| भाषा=इंग्रजी | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> *१ल्या कसोटी दरम्यान झालेल्या पायाच्या दुखापतीमुळे २ऱ्या कसोटीमधून न्यू झीलंडच्या [[ट्रेंट बोल्ट]]ला वगळले.<ref name="Boult">{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1086718.html | title=न्यू झीलंडला दुखापतीचा दुसरा धक्का, बोल्ट संघाबाहेर | अ‍ॅक्सेसदिनांक=२० मार्च २०१७ | भाषा=इंग्रजी | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> ==सराव सामना== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १४ फेब्रुवारी २०१७ | time = | daynight = | संघ१ = न्यू झीलंड XI {{flagicon|NZL}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = एकही चेंडू न खेळवता सामना रद्द | report = [http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/engine/current/match/1081997.html धावफलक] | स्थळ = [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | पंच = [[ख्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[वेन नाईट्स]] (न्यू) | सामनावीर = | toss = | पाऊस = | टीपा = }} ==टी२० मालिका== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १७ फेब्रुवारी २०१७ | time = १९:०० | daynight = Yes | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = १८५/६ (२० षटके) | धावा१ = [[हाशिम आमला]] ६२ (४३) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] २/८ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०७ (१४.५ षटके) | धावा२ = [[टॉम ब्रुस]] ३३ (२७) | बळी२ = [[इम्रान ताहिर]] ५/२४ (१४.५ षटके) | निकाल = दक्षिण आफ्रिका ७८ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020029.html धावफलक] | स्थळ = [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | पंच = [[ख्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[वेन नाईट्स]] (न्यू) | सामनावीर = [[इम्रान ताहिर]] (द) | toss = न्यू झीलंड, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण: [[ग्लेन फिलीप]] (न्यू) *''[[इम्रान ताहिर]]ने (द) टी२० सामन्यात पहिल्यांदाच ५ बळी घेतले आणि टी२० मध्ये सर्वात कमी सामन्यांत ५० बळी पूर्ण करण्याच्या विक्रमाशी बरोबरी केली (३१).<ref name="ImranT20I">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1082856.html |title=दक्षिण आफ्रिकेच्या सफाईदार विजयात ताहिर, आमलाची महत्त्वपुर्ण कामगिरी|ॲक्सेसदिनांक=१८ फेब्रुवारी २०१७|कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} ==एकदिवसीय मालिका== ===१ला सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ फेब्रुवारी २०१७ | time = १४:०० | daynight = Yes | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = २०७/७ (षटके) | धावा१ = [[केन विल्यमसन]] ५९ (५३) | बळी१ = [[ख्रिस मॉरिस]] ४/६२ (७ षटके) | धावसंख्या२ = २१०/६ (३३.५ षटके) | धावा२ = [[क्विंटन डी कॉक]] ६९ (६४) | बळी२ = [[टिम साऊथी]] २/४७ (६.५ षटके) | निकाल = दक्षिण आफ्रिका ४ गडी व १ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020031.html धावफलक] | स्थळ = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]] | पंच = [[इयान गोल्ड]] (इं) आणि [[वेन नाईट्स]] (न्यू) | सामनावीर = [[क्विंटन डी कॉक]] (द) | toss = दक्षिण आफ्रिका, गोलंदाजी | पाऊस = पावसामुळे सामना प्रत्येकी ३४ षटकांचा खेळवण्यात आला. | टीपा = दक्षिण आफ्रिकेचा त्यांच्याच सर्वात जास्त लागोपाठ एकदिवसीय विजयांच्या विक्रमाशी बरोबरी (१२).<ref name="SA12">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1083199.html |title=डि व्हिलीयर्स, फेहलुक्वायो स्टीयर साऊथ आफ्रिका थ्रू जिटरी चेस|दिनांक=१९ फेब्रुवारी २०१६ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो}}</ref> }} ===२रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २२ फेब्रुवारी २०१७ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = २८९/४ (५० षटके) | धावा१ = [[रॉस टेलर]] १०२[[नाबाद|*]] (११०) | बळी१ = [[ड्वेन प्रिटोरियस]] २/४० (१० षटके) | धावसंख्या२ = २८३/९ (५० षटके) | धावा२ = [[क्विंटन डी कॉक]] ५७ (६५) | बळी२ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ३/६३ (१० षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ६ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020033.html धावफलक] | स्थळ = [[हॅगले ओव्हल]], [[ख्राईस्टचर्च]] | पंच = [[ख्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | सामनावीर = [[रॉस टेलर]] (न्यू) | toss = दक्षिण आफ्रिका, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = न्यू झीलंडतर्फे [[रॉस टेलर]]च्या सर्वात जलद ६,००० एकदिवसीय धावा आणि दुसरी सर्वाधिक एकदिवसीय शतके (१७).<ref name="Rosco">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1083699.html |title=बोल्ट, टेलर ने दक्षिण आफ्रिकेचा अजिंक्यरथ रोखला|ॲक्सेसदिनांक=२२ फेब्रुवारी २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''सलग १२ विजयांनंतर दक्षिण आफ्रिकेची अजिंक्यपदाची सर्वोत्कृष्ट माळ खंडीत.<ref name="Rosco"/> }} ===३रा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २५ फेब्रुवारी २०१७ | time = १४:०० | daynight = Yes | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = २७१/८ (५० षटके) | धावा१ = [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] ८५ (८०) | बळी१ = [[कॉलिन डी ग्रॅंडहोम]] २/४० (१० षटके) | धावसंख्या२ = ११२ (३२.२ षटके) | धावा२ = [[कॉलिन डी ग्रॅंडहोम]] ३४[[नाबाद|*]] (३४) | बळी२ = [[ड्वेन प्रीटोरियस]] ३/५ (५.२ षटके) | निकाल = दक्षिण आफ्रिका १५९ धावांनी विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020035.html धावफलक] | स्थळ = [[वेस्टपॅक मैदान]], [[वेलिंग्टन]] | पंच = [[ख्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[इयान गोल्ड]] (इं) | सामनावीर = [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]] (द) | toss = दक्षिण आफ्रिका, फलंदाजी | पाऊस = | टीपा = [[ए.बी. डी व्हिलियर्स]]च्या (द) सर्वात जलद ९,००० आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय धावा पूर्ण.<ref name="ABD">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1084272.html |title=ए.बी. डी व्हिलियर्स - ९००५ चेंडूत ९००० धावा|ॲक्सेसदिनांक=२७ फेब्रुवारी २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} ===४था सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ मार्च २०१७ | time = १४:०० | daynight = Yes | संघ१ = {{cr-rt|RSA}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = २७९/८ (५० षटके) | धावा१ = [[ए.बी. डि व्हिलीयर्स]] ७२[[नाबाद|*]] (५९) | बळी१ = [[जीतन पटेल]] २/५७ (१० षटके) | धावसंख्या२ = २८०/३ (४५ षटके) | धावा२ = [[मार्टिन गुप्टिल]] १८०[[नाबाद|*]] (१३८) | बळी२ = [[इम्रान ताहिर]] २/५६ (१० षटके) | निकाल = न्यू झीलंड ७ गडी व ३० चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020037.html धावफलक] | स्थळ = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]] | पंच = [[वेन नाईट्स]] (न्यू) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | सामनावीर = [[मार्टिन गुप्टिल]] (न्यू) | toss = दक्षिण आफ्रिका, फलंदाजी | पाऊस = | टीपा = एकदिवसीय क्रिकेटमध्ये पहिल्यांदाच पहिल्या डावाची सुरुवात दोन फिरकी गोलंदाजांनी केली.<ref name="4thODI">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1084713.html |title=गुप्टिलच्या १८०* धावांमुळे मालिका २-२ बरोबरीत |अ‍ॅक्सेसदिनांक=१ मार्च २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[मार्टिन गुप्टिल]]ची न्यू झीलंडतर्फे दक्षिण आफ्रिकेविरुद्ध सर्वात जास्त वैयक्तिक धावसंख्या.<ref name="guppy">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=2;filter=advanced;opposition=3;orderby=batted_score;team=5;template=results;type=batting;view=innings |title=आकडेवारी / सांख्यिकी / आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय / फलंदाजीतील नोंदी|अ‍ॅक्सेसदिनांक=१ मार्च २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> त्याने न्यू झीलंड फलंदाजातर्फे दुसऱ्या डावातील सर्वात जास्त धावांचा विक्रमसुद्धा स्थापित केला.<ref name="guppy1">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=2;filter=advanced;orderby=batted_score;team=5;template=results;type=batting;view=innings|title=आकडेवारी / सांख्यिकी / आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय / फलंदाजीतील नोंदी |अ‍ॅक्सेसदिनांक=१ मार्च २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> ह्या मैदानावरील एकदिवसीय डावातील सर्वात जास्त षट्कार मारण्याचा विक्रम त्याने केला (११).<ref name="guppy2">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://stats.espncricinfo.com/nzvaus2010/engine/records/batting/most_sixes_innings.html?class=2;id=504;type=ground|title=सेडन पार्क, हॅमिल्टन/ सांख्यिकी / आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय / एका डावात सर्वात जास्त षट्कार.|अ‍ॅक्सेसदिनांक=१ मार्च २०१७ |कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''गुप्टिल आणि [[रॉस टेलर]] दरम्यान तिसऱ्या गड्यासाठीची १८० धावांची भागीदारी ही न्यू झीलंडतर्फे एकदिवसीय क्रिकेट मधील दुसऱ्या क्रमांकाची भागीदारी तसेच दक्षिण आफ्रिकेविरुद्ध सर्वोत्कृष्ट भागीदारी.<ref name="4thODI"/> *''ह्या सामन्यातील पराभवामुळे [[एकदिवसीय अजिंक्यपद स्पर्धा|एकदिवसीय क्रमवारीमध्ये]] दक्षिण आफ्रिकेची दुसऱ्या क्रमांकावर घसरण.<ref name="ODIrank">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.sport24.co.za/sport24/Cricket/Proteas/guptill-guides-nz-to-odi-series-levelling-win-20170301|title=गुप्टिल बेल्ट्स साऊथ आफ्रिका ॲटॅक टू ऑल पार्ट्स ऑफ हॅमिल्टन|अ‍ॅक्सेसदिनांक=१ मार्च २०१७ |कृती=स्पोर्ट्स२४|भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} ===५वा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ४ मार्च २०१७ | time = १४:०० | daynight = Yes | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = १४९ (४१.१ षटके) | धावा१ = [[कॉलिन डी ग्रॅंडहोम]] ३२ (४८) | बळी१ = [[कागिसो रबाडा]] ३/२५ (७.१ षटके) | धावसंख्या२ = १५०/४ (३२.२ षटके) | धावा२ = [[फाफ डू प्लेसी]] ५१[[नाबाद|*]] (९०) | बळी२ = [[जीतन पटेल]] २/२६ (५ षटके) | निकाल = दक्षिण आफ्रिका ६ गडी व १०६ चेंडू राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020039.html धावफलक] | स्थळ = [[इडन पार्क]], [[ऑकलंड]] | पंच = [[ख्रिस ब्राऊन]] (न्यू) आणि [[इयान गोल्ड]] (इं) | सामनावीर = [[कागिसो रबाडा]] (द) | toss = दक्षिण आफ्रिका, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = [[हाशिम आमला]]चा (द) १५० वा आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना <ref name="7thwin">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=https://www.sportskeeda.com/cricket/proteas-crush-kiwis-by-six-wickets-to-win-odi-series|title=प्रोटीस क्रश किवीज बाय सिक्स विकेट्स टू विन ओडीआय सिरीज|ॲक्सेसदिनांक=६ मार्च २०१७ |कृती=स्पोर्ट्सकीडा|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''दक्षिण आफ्रिकेविरुद्ध पहिल्या डावात फलंदाजी करताना ही न्यू झीलंडची सर्वात निचांकी धावसंख्या.<ref name="7thwin"/> *''[[इम्रान ताहिर]]तर्फे (द) दक्षिण आफ्रिकी गोलंदाजाची एकदिवसीय क्रिकेटमधील सर्वात किफायतशीर गोलंदाजी, १० षटकांमध्ये १४ धावांत २ बळी.<ref name="7thwin"/> }} ==कसोटी मालिका== ===१ली कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = ८-१२ मार्च २०१७ | time = १०:३० | संघ१ = {{cr-rt|RSA}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ३०८ (१२२.४ षटके) | धावा१ = [[डीन एल्गार]] १४० (२९९) | बळी१ = [[ट्रेंट बोल्ट]] ४/६४ (३२.४ षटके) | धावसंख्या२ = ३४१ (११४.३ षटके) | धावा२ = [[केन विल्यमसन]] १३० (२४१) | बळी२ = [[केशव महाराज]] ५/९४ (२८.३ षटके) | धावसंख्या३ = २२४/६ (१०२ षटके) | धावा३ = [[डीन एल्गार]] ८९ (२४९) | बळी३ = [[नेल वॅग्नर]] २/५७ (२७ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020041.html धावफलक] | स्थळ = [[युनिव्हर्सिटी ओव्हल|युनिव्हर्सिटी ऑफ ओटॅगो ओव्हल]], [[ड्युनेडिन]] | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) | सामनावीर = [[डीन एल्गार]] (द) | toss = दक्षिण आफ्रिका, फलंदाजी | पाऊस = ५व्या दिवशी पावसामुळे खेळ होऊ शकला नाही | टीपा = [[जीत रावल]] आणि [[केन विल्यमसन]] यांच्या दरम्यानची १०२ धावांची भागीदारी ही न्यू झीलंडची दक्षिण आफ्रिकेविरुद्ध दुसऱ्या गड्यासाठी सर्वोत्कृष्ट भागीदारी <ref name="JeetKane">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1085986.html |title=मजबूत उत्तरादाखल विल्यमसनची मोठी खेळी परंतून टेलरच्या दुखापतीमुळे न्यू झीलंडची काळजी वाढली|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो|अ‍ॅक्सेसदिनांक =१२ मार्च २०१७|भाषा=इंग्रजी}}</ref> *''[[केशव महाराज]]चे (द) कसोटी सामन्यात पहिल्यांदाच ५ बळी.<ref name="Maharaj">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1086201.html |title=ऑनर्स इव्हन आफ्टर विल्यमसन्स हंड्रेड|प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो|अ‍ॅक्सेसदिनांक =१२ मार्च २०१७|भाषा=इंग्रजी}}</ref> }} ===२री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = १६–२० मार्च २०१७ | time = १०:३० | संघ१ = {{cr-rt|NZL}} | संघ२ = {{cr|RSA}} | धावसंख्या१ = २६८ (७९.३ षटके) | धावा१ = [[हेन्री निकोल्स]] ११८ (१६१) | बळी१ = [[जेपी ड्यूमिनी]] ४/४७ (११.३ षटके) | धावसंख्या२ = ३५९ (९८ षटके) | धावा२ = [[क्विंटन डी कॉक]] ९१ (११८) | बळी२ = [[कॉलिन डी ग्रॅंडहोम]] ३/५२ (२३ षटके) | धावसंख्या३ = १७१ (६३.२ षटके) | धावा३ = [[जीत रावल]] ८० (१७४) | बळी३ = [[केशव महाराज]] ६/४० (२०.२ षटके) | धावसंख्या४ = ८३/२ (२४.३ षटके) | धावा४ = [[हाशिम आमला]] ३८[[नाबाद|*]] (६१) | बळी४ = [[टिम साऊथी]] १/१७ (६ षटके) | निकाल = दक्षिण आफ्रिका ८ गडी राखून विजयी | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020043.html धावफलक] | स्थळ = [[बेसिन रिझर्व्ह]], [[वेलिंग्टन]] | पंच = [[कुमार धर्मसेना]] (श्री) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | सामनावीर = [[केशव महाराज]] (द) | toss = दक्षिण आफ्रिका, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = कसोटी पदार्पण: [[नेल ब्रुम]] (न्यू). *''[[हेन्री निकोल्स]]चे (न्यू) पहिले कसोटी शतक.<ref name="Nicholls">{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1086960.html | title=दक्षिण आफ्रिकेच्या फिरकी गोलंदाजीची कमाल | कृती= इएसपीएन क्रिकइन्फो | अ‍ॅक्सेसदिनांक=२० मार्च २०१७}}</ref> *''[[मॉर्ने मॉर्केल]] आणि [[व्हरनॉन फिलान्डर]]ची ५७ धावांची भागीदारी ही दक्षिण आफ्रिकेची न्यू झीलंडविरुद्ध १० व्या गड्यासाठी सर्वोच्च भागीदारी.<ref name="10th wicket">{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=1;filter=advanced;opposition=5;partnership_wicketmin1=10;partnership_wicketval1=partnership_wicket;team=3;template=results;type=fow;view=innings | title=आकडेवारी / स्टॅट्सगुरु / कसोटी सामने / भागीदारी नोंदी | कृती=इएसपीएन क्रिकइन्फो | अ‍ॅक्सेसदिनांक=२० मार्च २०१७}}</ref> }} ===३री कसोटी=== {{माहितीचौकट कसोटी सामने | तारीख = २५–२९ मार्च २०१७ | time = १०:३० | संघ१ = {{cr-rt|RSA}} | संघ२ = {{cr|NZL}} | धावसंख्या१ = ३१४ (८९.२ षटके) | धावा१ = [[क्विंटन डी कॉक]] ९० (११८) | बळी१ = [[मॅट हेन्री]] ४/९३ (२४ षटके) | धावसंख्या२ = ४८९ (१६२.१ षटके) | धावा२ = [[केन विल्यमसन]] १७६ (२८५) | बळी२ = [[मॉर्ने मॉर्केल]] ४/१०० (३६.१ षटके) | धावसंख्या३ = ८०/५ (३९ षटके) | धावा३ = [[हाशिम आमला]] १९ (४०) | बळी३ = [[जीतन पटेल]] २/२२ (१२ षटके) | धावसंख्या४ = | धावा४ = | बळी४ = | निकाल = सामना अनिर्णित | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1020045.html धावफलक] | स्थळ = [[सेडन पार्क]], [[हॅमिल्टन, न्यू झीलंड|हॅमिल्टन]] | पंच = [[ब्रुस ऑक्सेनफोर्ड]] (ऑ) आणि [[रॉड टकर]] (ऑ) | सामनावीर = [[केन विल्यमसन]] (न्यू) | toss = दक्षिण आफ्रिका, फलंदाजी | पाऊस = १ल्या दिवशी पावसामुळे केवळ ४१ षटकांचा खेळ होवू शकला. ५व्या दिवशी मुसळधार पावसामुळे खेळ होऊ शकला नाही. | टीपा = कसोटी पदार्पण: [[थेउनिस डि ब्रुइन]] (द). *''७१वे कसोटी शतक करून [[केन विल्यमसन]]ची सर्वाधिक कसोटी शतके करणाऱ्या न्यू झीलंडच्या फलंदाजांच्या यादीत संयुक्तपणे पहिल्या क्रमांकावर पोहोचला. (न्यू).<ref name="Williamson17th">{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1088726.html |title=विल्यमसन्स रेकॉर्ड-ब्रेकिंग डे |प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी| अ‍ॅक्सेसदिनांक=६ एप्रिल २०१७}}</ref> *''केन विल्यमसन न्यू झीलंडच्या फलंदाजांतर्फे सर्वात जलद ५,००० कसोटी धावा पूर्ण करणारा फलंदाज ठरला (११० डाव).<ref name="Williamson5000">{{ संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://www.espncricinfo.com/new-zealand-v-south-africa-2016-17/content/story/1088702.html |title=विल्यमसनचे शतक, परंतू कसोटी दोलायमान | प्रकाशक=इएसपीएन क्रिकइन्फो|भाषा=इंग्रजी| अ‍ॅक्सेसदिनांक=६ एप्रिल २०१७}}</ref> *''[[मॉर्ने मॉर्केल]]चे (द) २५० कसोटी बळी पूर्ण.<ref name="Williamson5000"/> }} ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} ==बाह्य दुवे== * [http://www.espncricinfo.com/ci/content/series/1020019.html मालिका मुख्यपान - इएसपीएन क्रिकइन्फो] {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०१६-१७}} [[वर्ग:इ.स. २०१७ मधील खेळ]] [[वर्ग:इ.स. २०१७ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे|२०१७]] [[वर्ग:दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे|न्यू झीलँड]] [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे|दक्षिण आफ्रिका]] 2g3jztwi9r8a9fun8o61txhnpnfxjov 14 297591 2145245 1999872 2022-08-12T05:24:08Z Khirid Harshad 138639 [[वर्ग:न्यू झीलॅंड]] ला असणारे पुनर्निर्देशन हटविले wikitext text/x-wiki {{वर्गनाव}} {{commonscat|New Zealand|न्यू झीलंड}} [[वर्ग:ओशनियातील देश]] b3l5ajxfo9qtbkxl48p56jvbt3n0t2i 2 297601 2145093 2101849 2022-08-11T14:17:00Z Omega45 127466 wikitext text/x-wiki <table align="right" cellpadding="2" style="border:1px solid #000000;background-color:#ffffff;"> <tr><td>{{User India}}</tr></td> <tr><td>{{सदस्य महाराष्ट्र}}</tr></td> <tr><td>{{User mr}}</tr></td> <tr><td>{{UsersSpeak|mr|मराठी|'''मराठी'''}}</tr></td> <tr><td>{{सकोबो|en|इंग्रजी|'''इंग्रजी'''}}</tr></td> <tr><td>{{१००० संपादने}}</tr></td> </table> नमस्कार,<br>मी एक मराठी भाषिक विकिपीडिया सदस्य आहे.,<br> {{मुखपृष्ठ/आजचे छायाचित्र}} {| style="border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7;" |rowspan="2" style="vertical-align:middle;" | {{#ifeq:{{{2}}}|alt|[[File:Special Barnstar Hires.png|100px]]|[[File:SpecialBarnstar.png|100px]]}} |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''खास बार्नस्टार''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | अत्यल्प काळात ३५० पेक्षा अधिक लेख लिहिल्या बद्दल तुम्हाला माझ्या तर्फे खास बार्नस्टार.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) २१:०५, १७ एप्रिल २०२२ (IST) |} ipd8ei05kln2azo8uijvgtzrv3lnt1h 0 299445 2145488 2064497 2022-08-12T07:52:47Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki '''लुक्सॉन्ग बाका''' (इंग्रजी: जंप ओव्हर द काउ) हा एक पारंपारिक फिलिपिनो खेळ आहे ज्याचा उगम बुलाकानमध्ये झाला आहे. यात कमीत कमी तीन खेळाडू आणि जास्तीत जास्त १० खेळाडूंचा समावेश असतो आणि त्यामध्ये बाका किंवा "गाय" नावाच्या व्यक्तीवर उडी मारणे समाविष्ट असते. बाकाला स्पर्श न करता किंवा न पडता बाकावर यशस्वीपणे उडी मारणे हे खेळाडूंचे मुख्य ध्येय आहे.<ref>{{जर्नल स्रोत|last=Soldivillo|first=Joshua|date=2018-04-04|title=A Review of Selected Literature on Filipino Students' Alternative Conceptions of Force and Motion|url=https://www.researchgate.net/publication/324599836_A_Review_of_Selected_Literature_on_Filipino_Students%27_Alternative_Conceptions_of_Force_and_Motion|journal=Philippine Physics Society Journal|volume=40}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.gmanetwork.com/news/lifestyle/familyandrelationships/796170/mikael-daez-and-megan-young-played-luksong-baka-and-it-was-hilarious/story/|title=Mikael Daez and Megan Young played Luksong Baka and it was hilarious|last=News|first=G. M. A.|website=GMA News Online|language=en|access-date=2022-02-05}}</ref> == नियम == खेळाच्या सुरुवातीस, एका खेळाडूला ताया (ते) किंवा या खेळात बकांग लाला (गाय) म्हणून नियुक्त केले जाते. खेळाडूंनी उडी मारताना बाका खेळाडूला स्पर्श करणे किंवा पडणे टाळावे. बाका वादकाने गुडघे टेकून सुरुवात करावी (बाका वादक गुडघ्यावर हात ठेवून वाकतो). जोपर्यंत सर्व खेळाडूंनी उडी मारली नाही तोपर्यंत सर्व खेळाडूंनी बाकावर उडी मारावी. बाकावर उडी मारण्याचा पहिला सेट पूर्ण झाल्यावर, बाका वादक बाका वादकावर उडी मारल्यानंतर हळूहळू वर येईल. वाकलेल्या व्यक्तीच्या पाठीला फक्त जम्परचे हात स्पर्श करू शकतात. जर एखादा खेळाडू बाकावर संपर्क टाळण्यात किंवा पडण्यास अयशस्वी झाला, तर ते बाका प्लेअरला गुडघे टेकण्याच्या स्थितीने बदलतील (पायरी ३), आणि जोपर्यंत सर्व खेळाडू गेम समाप्त करण्याचा निर्णय घेत नाहीत तोपर्यंत खेळ सुरू राहील.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://mgapalarongpinoy.wordpress.com/2017/12/24/luksong-baka/|title=Luksong Baka|last=mgapalarongpinoy|date=2017-12-24|website=Mga Palarong Pinoy|language=en|access-date=2022-02-05}}</ref> == इतर नोट्स == * खेळाडूंनी गेम खेळण्यासाठी सुरक्षित क्षेत्र शोधले पाहिजे (जसे की गवताळ क्षेत्र) जेणेकरून जेव्हा जेव्हा एखादा खेळाडू पडेल तेव्हा लँडिंगमुळे जास्त दुखापत होणार नाही. * उंच उडी मारण्यासाठी खेळाडूंनी खेळण्यासाठी पुरेसे तंदुरुस्त देखील असले पाहिजे, परंतु त्यामुळे दुखापत होणार नाही. * तसेच, खेळाडूंना उत्साही असण्याची शिफारस केली जाते, विशेषतः बाका खेळाडूवर दीर्घ उडी मारल्यानंतर. * खेळाडूंनी इतरांशी सहकार्य आणि आत्मविश्वास असला पाहिजे. * खेळाडूंचा पाय बाकाच्या डोक्याला लागू नये म्हणून खेळाडूंनी बाका किंवा ताया यांना डोके खाली ठेवण्यास सांगावे अशी शिफारस केली जाते. == बाह्य दुवे == [https://web.archive.org/web/20110722142319/http://blogtext.org/userFiles/LateBloomer/luksong_baka.jpg लोक लुक्सॉंग बाका खेळतानाचे चित्र] == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:मुलांचे खेळ]] [[वर्ग:फिलिपिन संस्कृती]] [[वर्ग:पारंपारिक खेळ]] [[वर्ग:आशियाई खेळ]] gnawm99mywzx8sjwhjsxs6ho7eo1xdq 14 299570 2145486 2017039 2022-08-12T07:51:58Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:फिलीपाईन संस्कृती]] वरुन [[वर्ग:फिलिपिन संस्कृती]] ला हलविला wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 299896 2145491 2136234 2022-08-12T07:54:28Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tournament | name = २०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट अ | image = | imagesize = | caption = | administrator = [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती]] | cricket format = [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने]] | tournament format = गट फेरी आणि बाद फेरी | host = {{flagicon|OMA}} [[ओमान]] | champions = {{cr|UAE}} | count = | participants = ८ | matches = 20 | attendance = | player of the series = {{flagicon|UAE}} [[व्रित्य अरविंद]] | most runs = {{flagicon|UAE}} [[व्रित्य अरविंद]] (२६७) | most wickets = {{flagicon|NEP}} [[संदीप लामिछाने]] (१२) | most succesful = | previous_year = | previous_tournament = | next_year = | next_tournament = | website = | start_date = १८ | end_date = २४ फेब्रुवारी २०२२ }} '''२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट अ''' ही [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने]] असलेली क्रिकेट स्पर्धा १८ ते २४ फेब्रुवारी २०२२ दरम्यान [[ओमान]]मध्ये खेळवली गेली. सदर स्पर्धा ही [[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]]साठीच्या खेळवल्या गेलेल्या पात्रता फेरीचा अंतिम टप्पा होता. एप्रिल २०१८ मध्ये, [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती]]ने सर्व सदस्य देशांमध्ये होणाऱ्या सर्व ट्वेंटी२० सामन्यांना [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० दर्जा]] देण्याचे जाहीर केल्यामुळे ह्या स्पर्धेतील सर्व सामन्यांना [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० दर्जा]] होता. गट अ पात्रता स्पर्धेत एकूण आठ देशांनी सहभाग घेतला. आठ देशांना चारच्या दोन गटात विभागले गेले. दोन्ही गटातून अव्वल दोन संघांना उपांत्य फेरीत बढती मिळाली. अंतिम सामन्यात पोचलेले दोन संघ हे [[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]] साठी पात्र ठरले. गट फेरीतून [[संयुक्त अरब अमिराती क्रिकेट संघ|संयुक्त अरब अमिराती]], [[आयर्लंड क्रिकेट संघ|आयर्लंड]], [[ओमान क्रिकेट संघ|ओमान]] आणि [[नेपाळ क्रिकेट संघ|नेपाळ]] हे चार देश उपांत्य फेरीत गेले. पहिल्या उपांत्य सामन्यात नेपाळचा पराभव करत [[२०-२० विश्व अजिंक्यपद स्पर्धा, २०१४|२०१४]] नंतर प्रथमच संयुक्त अरब अमिरातीने ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषकात प्रवेश मिळवला. दुसऱ्या उपांत्य सामन्यात ओमानवर सहजरित्या विजय मिळवत आयर्लंडदेखील [[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]]साठी पात्र ठरला. [[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]]च्या पहिल्या फेरीत कोणत्या गटात प्रवेश करायचा हे ठरवण्यासाठी झालेल्या अंतिम सामन्यात संयुक्त अरब अमिरातीने आयर्लंडचा पराभव करून स्पर्धा जिंकली. ==सहभागी देश== * {{cr|BHR}} ([[२०२१ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक आशिया पात्रता|आशिया पात्रता]]) * {{cr|CAN}} ([[२०२१ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक अमेरिका पात्रता|अमेरिका पात्रता]]) * {{cr|GER}} ([[२०२१ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता|युरोप पात्रता]]) * {{cr|PHI}} ([[२०२१ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पूर्व आशिया-प्रशांत पात्रता|पूर्व आशिया-प्रशांत पात्रता]]) * {{cr|NEP}} ([[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० क्रमवारी]]) * {{cr|UAE}} ([[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० क्रमवारी]]) * {{cr|OMA}} ([[२०२१ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक|२०२१ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक खालील चार संघांपैकी]]) * {{cr|IRE}} ([[२०२१ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक|२०२१ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक खालील चार संघांपैकी]]) ==संघ== स्पर्धेसाठी खालील पथके नेमण्यात आली: {| class="wikitable" style="text-align:center; margin:auto" |- !{{cr|BHR}} !{{cr|CAN}} !{{cr|GER}} !{{cr|IRE}} |- |valign=top| * [[सरफराज अली]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[शाहबाझ बदर]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[उमर इम्तियाझ]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[मुहम्मद साफदार]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * फियाझ अहमद * [[वसीक अहमद]] * [[इम्रान अन्वर]] * [[जॉर्ज ॲक्सटेल]] * [[जुनैद अझीझ]] * [[सिकंदर बिल्लाह]] * [[हैदर बट्ट]] * [[प्रशांत कुरुप]] * [[शाहिद महमूद]] * [[डेव्हिड मथियास]] * [[साथिया वीरपाथिरन]] * [[मुहम्मद युनुस]] |valign=top| * [[नवनीत धालीवाल]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[हमझा तारिक]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[डिलन हेलीगर]] * [[ऋषिव जोशी]] * [[जतिंदरपाल मथारु]] * [[श्रेयस मोव्वा]] * [[सलमान नाझर]] * [[राय्यान पठाण]] * [[कलीम सना]] * [[जुनैद सिद्दीकी (कॅनडाचा क्रिकेट खेळाडू)|जुनैद सिद्दीकी]] * [[रविंदरपाल सिंग]] * [[मॅथ्यू स्पूर्स]] * [[हर्ष ठाकर]] * [[साद बिन झफर]] |valign=top| * [[वेंकटरामण गणेशन]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[मायकेल रिचर्डसन]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[घुलाम अहमदी]] * [[इलाम भारती]] * [[डायलन ब्लिगनॉट]] * [[जस्टिन ब्रॉड]] * [[विजयशंकर चिक्कन्नय्या]] * [[फयाज खान]] * [[शोएब खान (जर्मनीचा क्रिकेट खेळाडू)|शोएब खान]] * [[ताल्हा खान]] * [[डायटर क्लेन]] * [[फैसल मुबाशीर]] * नुरुद्दीन मुजदादी * [[मुस्लीम यार]] |valign=top| * [[अँड्रु बल्बिर्नी]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[पॉल स्टर्लिंग]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|उप.क.]]) * [[लॉर्कन टकर]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[मार्क अडायर]] * [[कर्टिस कॅम्फर]] * [[गेराथ डिलेनी]] * [[जॉर्ज डॉकरेल]] * [[शेन गेटकॅट]] * [[जोशुआ लिटल]] * [[अँड्रु मॅकब्राइन]] * [[बॅरी मॅककार्थी]] * [[सिमरनजीत सिंग (आयरिश क्रिकेट खेळाडू)|सिमी सिंग]] * [[हॅरी टेक्टर]] * [[क्रेग यंग]] * [[नील रॉक]] (राखीव) * [[बेन व्हाइट]] (राखीव) |- !{{cr|NEP}} !{{cr|OMA}} !{{cr|PHI}} !{{cr|UAE}} |- |valign=top| * [[संदीप लामिछाने]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[आसिफ शेख]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[दिपेंद्र सिंग ऐरी]] * [[कमल सिंग ऐरी]] * [[लोकेश बाम]] * [[कुशल भुर्टेल]] * [[अविनाश बोहरा]] * [[सागर धकल]] * [[गुल्शन झा]] * [[ग्यानेंद्र मल्ल]] * [[जितेंद्र मुखिया]] * [[आरिफ शेख]] * [[शरद वेसावकर]] * [[विवेक यादव]] * प्रदीप सिंग ऐरी (राखीव) * शहाब आलम (राखीव) * [[कुशल मल्ल]] (राखीव) |valign=top| * [[झीशान मकसूद]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[नशीम खुशी]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[खावर अली]] * [[फय्याज बट]] * [[संदीप गौड]] * [[आमिर कलीम]] * [[कलीमुल्लाह]] * [[आयान खान]] * [[बिलाल खान]] * [[शोएब खान]] * [[मोहम्मद नदीम (ओमानचा क्रिकेट खेळाडू)|मोहम्मद नदीम]] * [[खुर्रम नवाझ]] * [[कश्यप प्रजापती]] * [[जतिंदर सिंग]] |valign=top| * [[जोनाथन हिल]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[डॅनियेल स्मिथ]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|उप.क.]]) * [[ग्रँट रुस]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[जॉर्डन अलेग्रे]] * [[मचंदा बिद्दप्पा]] * [[सिवा मोहन]] * [[गुरभुपिंदर चोहान]] * [[रिचर्ड गुडविन]] * [[हर्न इसोरेना]] * [[कपिल कुमार]] * [[विमल कुमार]] * [[हुजैफा मोहम्मद]] * [[मिगी पोडोस्की]] * [[मुझम्मिल शहजाद]] * [[हेन्री टेलर]] |valign=top| * [[अहमद रझा]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|क]]) * [[व्रित्य अरविंद]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[काशिफ दाउद]] * [[झवार फरीद]] * [[बसिल हमीद]] * [[झहूर खान]] * [[पलानीपण मय्यपन]] * [[रोहन मुस्तफा]] * [[अकिफ राजा]] * [[आलिशान शराफु]] * [[जुनेद सिद्दीकी]] * [[चिराग सुरी]] * [[मोहम्मद उस्मान]] * [[वसीम मुहम्मद]] |} ==गट फेरी== ===गट अ=== {{२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट अ - १ गुण}} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ फेब्रुवारी २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|UAE}} | संघ२ = {{cr|IRE}} | धावसंख्या१ = १५७/५ (२० षटके) | धावा१ = [[व्रित्य अरविंद]] ९७[[नाबाद|*]] (६७) | बळी१ = [[क्रेग यंग]] २/३४ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १३९/९ (२० षटके) | धावा२ = [[पॉल स्टर्लिंग]] ३२ (२२) | बळी२ = [[पलानीपण मय्यपन]] ३/१६ (३ षटके) | निकाल = संयुक्त अरब अमिराती १८ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299568.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.१]], [[मस्कत]] | पंच = [[ॲड्रायन होल्डस्टॉक]] (द.आ.) आणि दुर्गा सुवेदी (ने) | motm = [[व्रित्य अरविंद]] (संयुक्त अरब अमिराती) | toss = संयुक्त अरब अमिराती, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ फेब्रुवारी २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|GER}} | संघ२ = {{cr|BHR}} | धावसंख्या१ = १०६ (१६.४ षटके) | धावा१ = [[विजयशंकर चिक्कन्नय्या]] ५० (४३) | बळी१ = [[जुनैद अझीझ]] ५/५ (१.४ षटके) | धावसंख्या२ = १०७/४ (१५.४ षटके) | धावा२ = [[सरफराज अली]] ६९[[नाबाद|*]] (३८) | बळी२ = [[डायटर क्लेन]] २/१५ (३.४ षटके) | निकाल = बहरैन ६ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299569.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.२]], [[मस्कत]] | पंच = अकबर अली (सं.अ.अ.) आणि हरिकृष्ण पिल्लई (ओ) | motm = [[जुनैद अझीझ]] (बहरैन) | toss = बहरैन, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = बहरैन आणि जर्मनी या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''जर्मनीने ओमानमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''बहरैनने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात जर्मनीवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''[[उमर इम्तियाझ]], [[शाहिद महमूद]], [[डेव्हिड मथियास]], [[मुहम्मद साफदार]] (ब) आणि [[जस्टिन ब्रॉड]] (ज) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ फेब्रुवारी २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|UAE}} | संघ२ = {{cr|GER}} | धावसंख्या१ = १९१/५ (२० षटके) | धावा१ = [[चिराग सुरी]] ८१ (५४) | बळी१ = [[फयाज खान]] २/३३ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १६७/९ (२० षटके) | धावा२ = [[जस्टिन ब्रॉड]] ६२ (४२) | बळी२ = [[काशिफ दाउद]] ४/३२ (४ षटके) | निकाल = संयुक्त अरब अमिराती २४ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299572.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.१]], [[मस्कत]] | पंच = राहुल अशर (ओ) आणि विनोद बाबू (ओ) | motm = [[चिराग सुरी]] (संयुक्त अरब अमिराती) | toss = | पाऊस = | टीपा = जर्मनी आणि संयुक्त अरब अमिराती या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''संयुक्त अरब अमिरातीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात जर्मनीवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ फेब्रुवारी २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|IRE}} | संघ२ = {{cr|BHR}} | धावसंख्या१ = १५८/५ (२० षटके) | धावा१ = [[गेराथ डिलेनी]] ५१[[नाबाद|*]] (३४) | बळी१ = [[जुनैद अझीझ]] २/१६ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १३७/५ (२० षटके) | धावा२ = [[साथिया वीरपाथिरन]] ३३[[नाबाद|*]] (१४) | बळी२ = [[क्रेग यंग]] ३/१६ (४ षटके) | निकाल = आयर्लंड २१ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299573.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.२]], [[मस्कत]] | पंच = अकबर अली (सं.अ.अ.) आणि दुर्गा सुवेदी (ने) | motm = [[गेराथ डिलेनी]] (आयर्लंड) | toss = आयर्लंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = बहरैन आणि आयर्लंड या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''आयर्लंडने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात बहरैनवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २१ फेब्रुवारी २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|GER}} | संघ२ = {{cr|IRE}} | धावसंख्या१ = १०७/७ (२० षटके) | धावा१ = [[फैसल मुबाशीर]] ४५[[नाबाद|*]] (४०) | बळी१ = [[जोशुआ लिटल]] २/१़३ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १११/३ (१३.१ षटके) | धावा२ = [[पॉल स्टर्लिंग]] ३४ (२७) | बळी२ = [[मुस्लीम यार]] २/२० (३ षटके‌) | निकाल = आयर्लंड ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299574.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.१]], [[मस्कत]] | पंच = अकबर अली (सं.अ.अ.) आणि हरिकृष्ण पिल्लई (ओ) | motm = [[जोशुआ लिटल]] (आयर्लंड) | toss = आयर्लंड, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = जर्मनी आणि आयर्लंड या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''आयर्लंडने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात जर्मनीवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''[[शोएब खान (जर्मनीचा क्रिकेट खेळाडू)|शोएब खान]] (ज) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २१ फेब्रुवारी २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|BHR}} | संघ२ = {{cr|UAE}} | धावसंख्या१ = १७२/५ (२० षटके) | धावा१ = [[डेव्हिड मथियास]] ४६[[नाबाद|*]] (३५) | बळी१ = [[बसिल हमीद]] १/१० (२ षटके) | धावसंख्या२ = १७०/६ (२० षटके) | धावा२ = [[व्रित्य अरविंद]] ८४[[नाबाद|*]] (५२) | बळी२ = [[सरफराज अली]] २/२४ (४ षटके) | निकाल = बहरैन ४ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299575.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.२]], [[मस्कत]] | पंच = राहुल अशर (ओ) आणि विनोद बाबू (ओ) | motm = [[सरफराज अली]] (बहरैन) | toss = बहरैन, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = बहरैन आणि संयुक्त अरब अमिराती या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''बहरैनने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात संयुक्त अरब अमिरातीवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''[[सिकंदर बिल्लाह]] (ब) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ===गट ब=== {{२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट अ - २ गुण}} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ फेब्रुवारी २०२२ | time = १०:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|NEP}} | संघ२ = {{cr|OMA}} | धावसंख्या१ = ११७/८ (२० षटके) | धावा१ = [[आरिफ शेख]] ३८ (३७) | बळी१ = [[खावर अली]] ३/३० (४ षटके) | धावसंख्या२ = ७८ (१७ षटके) | धावा२ = [[नशीम खुशी]] २४ (१८ षटके) | बळी२ = [[कमल सिंग ऐरी]] ३/१५ (३ षटके) | निकाल = नेपाळ ३९ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299566.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.१]], [[मस्कत]] | पंच = अकबर अली (सं.अ.अ.) आणि [[ॲड्रायन होल्डस्टॉक]] (द.आ.‌) | motm = [[आरिफ शेख]] (नेपाळ) | toss = ओमान, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ फेब्रुवारी २०२२ | time = १०:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CAN}} | संघ२ = {{cr|PHI}} | धावसंख्या१ = २१६/१ (२० षटके) | धावा१ = [[मॅथ्यू स्पूर्स]] १०८[[नाबाद|*]] (६६) | बळी१ = [[हुजैफा मोहम्मद]] १/४० (४ षटके) | धावसंख्या२ = ९८/५ (२० षटके) | धावा२ = [[डॅनियेल स्मिथ]] ३५ (३६) | बळी२ = [[साद बिन झफर]] २/१४ (४ षटके) | निकाल = कॅनडा ११८ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299567.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.२]], [[मस्कत]] | पंच = राहुल अशर (ओ) आणि विनोद बाबू (ओ) | motm = [[मॅथ्यू स्पूर्स]] (कॅनडा) | toss = फिलिपाईन्स, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = कॅनडा आणि फिलिपाईन्स या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''कॅनडा आणि फिलिपाईन्सने ओमानमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''कॅनडाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात फिलिपाईन्सवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''[[कलीम सना]], [[मॅथ्यू स्पूर्स]] (कॅ), [[जॉर्डन अलेग्रे]], [[गुरभुपिंदर चोहान]], [[कपिल कुमार]], [[हुजैफा मोहम्मद]], [[मिगी पोडोस्की]] (फि) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ फेब्रुवारी २०२२ | time = १०:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CAN}} | संघ२ = {{cr|OMA}} | धावसंख्या१ = १५५/६ (२० षटके) | धावा१ = [[रविंदरपाल सिंग]] ४६ (३६) | बळी१ = [[फय्याज बट]] २/२५ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १५९/१ (१८ षटके) | धावा२ = [[झीशान मकसूद]] ७६[[नाबाद|*]] (४४) | बळी२ = [[साद बिन झफर]] १/३२ (४ षटके) | निकाल = ओमान ९ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299570.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.१]], [[मस्कत]] | पंच = [[ॲड्रायन होल्डस्टॉक]] (द.आ.) आणि दुर्गा सुवेदी (ने) | motm = [[झीशान मकसूद]] (ओमान) | toss = ओमान, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ फेब्रुवारी २०२२ | time = १०:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|NEP}} | संघ२ = {{cr|PHI}} | धावसंख्या१ = २१८/३ (२० षटके) | धावा१ = [[कुशल भुर्टेल]] १०४[[नाबाद|*]] (६१) | बळी१ = [[मिगी पोडोस्की]] १/३३ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ८२/८ (२० षटके) | धावा२ = [[जॉर्डन अलेग्रे]] २७[[नाबाद|*]] (३२) | बळी२ = [[संदीप लामिछाने]] ३/९ (४ षटके) | निकाल = नेपाळ १३६ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299571.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.२]], [[मस्कत]] | पंच = हरिकृष्ण पिल्लई (ओ) आणि विनोद बाबू (ओ) | motm = [[कुशल भुर्टेल]] (नेपाळ) | toss = फिलिपाईन्स, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = नेपाळ आणि फिलिपाईन्स या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''नेपाळने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात फिलिपाईन्सवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''[[गुल्शन झा]] (ने) आणि [[मुझम्मिल शहजाद]] (फि) या दोघांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २१ फेब्रुवारी २०२२ | time = १०:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CAN}} | संघ२ = {{cr|NEP}} | धावसंख्या१ = ८० (१५ षटके) | धावा१ = [[डिलन हेलीगर]] २४[[नाबाद|*]] (२२) | बळी१ = [[संदीप लामिछाने]] ३/१२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ८१/२ (१४.१ षटके) | धावा२ = [[कुशल भुर्टेल]] ३४[[नाबाद|*]] (३७) | बळी२ = [[कलीम सना]] १/१४ (३ षटके) | निकाल = नेपाळ ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299576.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.१]], [[मस्कत]] | पंच = राहुल अशर (ओ) आणि हरिकृष्ण पिल्लई (ओ) | motm = [[संदीप लामिछाने]] (नेपाळ) | toss = | पाऊस = | टीपा = कॅनडा आणि नेपाळ या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''नेपाळने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात कॅनडावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २१ फेब्रुवारी २०२२ | time = १०:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|PHI}} | संघ२ = {{cr|OMA}} | धावसंख्या१ = ३६ (१५.२ षटके) | धावा१ = [[डॅनियेल स्मिथ]] ७ (१४) | बळी१ = [[खावर अली]] ४/११ (३.२ षटके) | धावसंख्या२ = ४०/१ (२.५ षटके) | धावा२ = [[खुर्रम नवाझ]] ३३[[नाबाद|*]] (१२) | बळी२ = [[हुजैफा मोहम्मद]] १/२७ (१.५ षटके) | निकाल = ओमान ९ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299577.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.१]], [[मस्कत]] | पंच = [[ॲड्रायन होल्डस्टॉक]] (द.आ.) आणि दुर्वा सुवेदी (ने) | motm = [[खावर अली]] (ओमान) | toss = फिलिपाईन्स, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = ओमान आणि फिलिपाईन्स या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''ओमानने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात फिलिपाईन्सवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''[[हर्न इसोरेना]] (फि) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ==प्ले-ऑफ सामने== {{4TeamBracket-with 3rd | RD1= ५व्या स्थानासाठी उपांत्य सामने | RD2=५व्या स्थानाचा प्ले-ऑफ | RD3=७व्या स्थानाचा प्ले-ऑफ | RD1-seed1= '''अ३''' | RD1-team1= '''{{cr|BHR}}''' | RD1-score1= '''१९१/५''' | RD1-seed2=ब४ | RD1-team2={{cr|PHI}} | RD1-score2= १००/९ | RD1-seed3= अ४ | RD1-team3= {{cr|GER}} | RD1-score3= १३१/६ | RD1-seed4='''ब३''' | RD1-team4= '''{{cr|CAN}}''' | RD1-score4='''१३२/४''' | RD2-seed1=अ३ | RD2-team1= {{cr|BHR}} | RD2-score1= १३१/८ | RD2-seed2= '''ब३''' | RD2-team2= '''{{cr|CAN}}''' | RD2-score2= '''१३२/३''' | RD3-seed1= ब४ | RD3-team1= {{cr|PHI}} | RD3-score1= १०९/८ | RD3-seed2= '''अ४''' | RD3-team2= '''{{cr|GER}}''' | RD3-score2= '''११५/१''' }} ===५व्या स्थानासाठी उपांत्य सामने=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २२ फेब्रुवारी २०२२ | time = १०:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|GER}} | संघ२ = {{cr|CAN}} | धावसंख्या१ = १३१/६ (२० षटके) | धावा१ = [[मायकेल रिचर्डसन]] ३५ (२६) | बळी१ = [[सलमान नाझर]] ३/२७ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १३२/४ (१९.३ षटके) | धावा२ = [[मॅथ्यू स्पूर्स]] ७३[[नाबाद|*]] (५५) | बळी२ = [[डायटर क्लेन]] ३/३१ (४ षटके) | निकाल = कॅनडा ६ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299578.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.१]], [[मस्कत]] | पंच = हरिकृष्ण पिल्लई (ओ) आणि दुर्गा सुवेदी (ने) | motm = [[मॅथ्यू स्पूर्स]] (कॅनडा) | toss = कॅनडा, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = कॅनडा आणि जर्मनी या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''कॅनडाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात जर्मनीवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २२ फेब्रुवारी २०२२ | time = १०:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|BHR}} | संघ२ = {{cr|PHI}} | धावसंख्या१ = १९१/५ (२० षटके) | धावा१ = [[प्रशांत कुरुप]] ७४ (४८) | बळी१ = [[हेन्री टेलर]] ३/४० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १००/९ (२० षटके) | धावा२ = [[मचंदा बिद्दप्पा]] २६ (३३) | बळी२ = [[हैदर बट्ट]] ३/१९ (४ षटके) | निकाल = बहरैन ९१ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299579.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.२]], [[मस्कत]] | पंच = अकबर अली (सं.अ.अ.) आणि राहुल अशर (ओ) | motm = [[प्रशांत कुरुप]] (बहरैन) | toss = बहरैन, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = बहरैन आणि फिलिपाईन्स या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''बहरैनने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात फिलिपाईन्सवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''[[जॉर्ज ॲक्सटेल]] (ब) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ===७व्या स्थानाचा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २४ फेब्रुवारी २०२२ | time = १०:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|PHI}} | संघ२ = {{cr|GER}} | धावसंख्या१ = १०९/८ (२० षटके) | धावा१ = [[डॅनियेल स्मिथ]] ३५ (२३) | बळी१ = [[इलाम भारती]] ४/६ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ११५/१ (१२.५ षटके) | धावा२ = [[मायकेल रिचर्डसन]] ५९[[नाबाद|*]] (४२) | बळी२ = [[हुजैफा मोहम्मद]] १/२१ (४ षटके) | निकाल = जर्मनी ९ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299582.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.२]], [[मस्कत]] | पंच = विनोद बाबू (ओ) आणि हरिकृष्ण पिल्लई (ओ) | motm = [[इलाम भारती]] (जर्मनी) | toss = जर्मनी, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = जर्मनी आणि फिलिपाईन्स या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''जर्मनीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात फिलिपाईन्सवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''[[सिवा मोहन]] (फि) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ===५व्या स्थानाचा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २४ फेब्रुवारी २०२२ | time = १०:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|BHR}} | संघ२ = {{cr|CAN}} | धावसंख्या१ = १३१/८ (२० षटके) | धावा१ = [[सिकंदर बिल्लाह]] ३३ (२१) | बळी१ = [[हर्ष ठाकर]] ४/२० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १३२/३ (१४.३ षटके) | धावा२ = [[नवनीत धालीवाल]] ५४[[नाबाद|*]] (२७) | बळी२ = [[जॉर्ज ॲक्सटेल]] १/१७ (३ षटके) | निकाल = कॅनडा ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299583.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.१]], [[मस्कत]] | पंच = अकबर अली (सं.अ.अ.) आणि दुर्गा सुवेदी (ने) | motm = [[हर्ष ठाकर]] (कॅनडा) | toss = बहरैन, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = बहरैन आणि कॅनडा या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''कॅनडाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात बहरैनवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ==उपांत्य फेरी== {{4TeamBracket-with 3rd | RD1= उपांत्य सामने | RD2=अंतिम सामना | RD3=३ऱ्या स्थानाचा प्ले-ऑफ | RD1-seed1= '''अ१''' | RD1-team1= '''{{cr|IRE}}''' | RD1-score1= '''१६५/७''' | RD1-seed2=ब२ | RD1-team2= {{cr|OMA}} | RD1-score2= १०९ | RD1-seed3= '''अ२''' | RD1-team3= '''{{cr|UAE}}''' | RD1-score3= '''१७५/७''' | RD1-seed4=ब१ | RD1-team4= {{cr|NEP}} | RD1-score4= १०७ | RD2-seed1= अ१ | RD2-team1= {{cr|IRE}} | RD2-score1= १५९ | RD2-seed2= '''अ२''' | RD2-team2= '''{{cr|UAE}}''' | RD2-score2= '''१६०/३''' | RD3-seed1= ब२ | RD3-team1={{cr|OMA}} | RD3-score1=८७/९ | RD3-seed2= '''ब१''' | RD3-team2= '''{{cr|NEP}}''' | RD3-score2= '''९०/१''' }} ===उपांत्य सामने=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २२ फेब्रुवारी २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|UAE}} | संघ२ = {{cr|NEP}} | धावसंख्या१ = १७५/७ (२० षटके) | धावा१ = [[वसीम मुहम्मद]] ७० (४८) | बळी१ = [[जितेंद्र मुखिया]] ३/३५ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १०७ (१८.४ षटके) | धावा२ = [[दिपेंद्र सिंग ऐरी]] ३८ (३८) | बळी२ = [[अहमद रझा]] ५/१९ (४ षटके) | निकाल = संयुक्त अरब अमिराती ६८ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299580.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.१]], [[मस्कत]] | पंच = राहुल अशर (ओ) आणि विनोद बाबू (ओ) | motm = [[अहमद रझा]] (संयुक्त अरब अमिराती) | toss = संयुक्त अरब अमिराती, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = या सामन्याच्या निकालामुळे संयुक्त अरब अमिराती [[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]] साठी पात्र ठरला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २२ फेब्रुवारी २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|IRE}} | संघ२ = {{cr|OMA}} | धावसंख्या१ = १६५/७ (२० षटके) | धावा१ = [[गेराथ डिलेनी]] ४७ (३२) | बळी१ = [[बिलाल खान]] ३/२३ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०९ (१८.३ षटके) | धावा२ = [[शोएब खान]] ३० (२२) | बळी२ = [[सिमरनजीत सिंग (आयरिश क्रिकेट खेळाडू)|सिमी सिंग]] ३/२० (३.३ षटके) | निकाल = आयर्लंड ५६ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299581.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.२]], [[मस्कत]] | पंच = अकबर अली (सं.अ.अ.) आणि [[ॲड्रायन होल्डस्टॉक]] (द.आ.) | motm = [[अँड्रु मॅकब्राइन]] (आयर्लंड) | toss = ओमान, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = या सामन्याच्या निकालामुळे आयर्लंड [[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]] साठी पात्र ठरला. }} ===३ऱ्या स्थानाचा सामना=== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २४ फेब्रुवारी २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|OMA}} | संघ२ = {{cr|NEP}} | धावसंख्या१ = ८७/९ (२० षटके) | धावा१ = [[झीशान मकसूद]] २१ (२८) | बळी१ = [[संदीप लामिछाने]] ३/१३ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ९०/१ (१६.२ षटके) | धावा२ = [[कुशल भुर्टेल]] ५५[[नाबाद|*]] (५३) | बळी२ = [[झीशान मकसूद]] १/२१ (३ षटके) | निकाल = नेपाळ ९ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299584.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.२]], [[मस्कत]] | पंच = हरिकृष्ण पिल्लई (ओ) आणि दुर्गा सुवेदी (ने) | motm = [[संदीप लामिछाने]] (नेपाळ) | toss = ओमान, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = [[नेस्टर धंबा]] (ओ) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ==अंतिम सामना== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २४ फेब्रुवारी २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|IRE}} | संघ२ = {{cr|UAE}} | धावसंख्या१ = १५९ (२० षटके) | धावा१ = [[हॅरी टेक्टर]] ५० (३७) | बळी१ = [[झहूर खान]] ३/२९ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १६०/३ (१८.४ षटके) | धावा२ = [[वसीम मुहम्मद]] ११२ (६६) | बळी२ = [[जोशुआ लिटल]] २/१७ (४ षटके) | निकाल = संयुक्त अरब अमिराती ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1299585.html धावफलक] | स्थळ = [[अल् अमारत क्रिकेट मैदान|अल् अमारत क्रिकेट मैदान क्र.१]], [[मस्कत]] | पंच = राहुल अशर (ओ) आणि [[ॲड्रायन होल्डस्टॉक]] (द.आ.) | motm = [[वसीम मुहम्मद]] (संयुक्त अरब अमिराती) | toss = आयर्लंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = }} ==संघांची अंतिम स्थानस्थिती== {| class="wikitable" |- !width= |स्थान !width=|देश |- style="background:#cfc;" | १ || {{cr|UAE}} || rowspan=2|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]]साठी पात्र |- style="background:#cfc;" | २ || {{cr|IRE}} |- | ३ || {{cr|NEP}} || rowspan=6| |- | ४ || {{cr|OMA}} |- | ५ || {{cr|CAN}} |- | ६ || {{cr|BHR}} |- | ७ || {{cr|GER}} |- | ८ || {{cr|PHI}} |} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०२१-२२}} {{२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे}} [[वर्ग:इ.स. २०२१ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]] [[वर्ग:बहरैन क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे|*]] [[वर्ग:कॅनडा क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे|*]] [[वर्ग:जर्मनी क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे|*]] [[वर्ग:फिलिपिन्स क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे|*]] [[वर्ग:नेपाळ क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे|*]] [[वर्ग:संयुक्त अरब अमिराती क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे|*]] [[वर्ग:आयर्लंड क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे|*]] 4frjccomhq38l154c13hjvcgpk39n1w 14 299900 2145489 2018993 2022-08-12T07:54:06Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:फिलिपाईन्स क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे]] वरुन [[वर्ग:फिलिपिन्स क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki फिलिपाईन्स क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे avm3tqjpoy0y9yfpl98d42hteu7fxrg 0 300067 2145456 2019882 2022-08-12T07:25:01Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = वॉल्टन ली रोड मैदान |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = ENGLAND |स्थळ = [[चेशायर]], [[इंग्लंड]] |स्थापना = १८८१ |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = १५ फेब्रुवारी |वर्ष = २०२२ |स्रोत = http://www.cricinfo.com/england/content/ground/57709.html क्रिकईन्फो }} '''वॉल्टन ली रोड मैदान''' हे [[इंग्लंड]]च्या [[चेशायर|वॉरिंग्टन]] शहरातील एक मैदान होते. प्रामुख्याने हे मैदान [[क्रिकेट]] साठी वापरण्यात येत असे. २० जुलै १९९३ रोजी [[ऑस्ट्रेलिया राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया]] आणि [[नेदरलँड्स राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|नेदरलँड्स]] या दोन संघांमध्ये या मैदानावरचा पहिला महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना खेळवला गेला. [[वर्ग:इंग्लंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:चेशायर]] 3i5p9oelniads4vu7fxzmsjf6aqu1sa 0 300072 2145451 2019889 2022-08-12T07:23:59Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = वेलिंग्टन कॉलेज मैदान |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = ENGLAND |स्थळ = [[बर्कशायर|क्रोथोर्न]], [[इंग्लंड]] |स्थापना = |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = सिटी एण्ड |एण्ड2 = बेकेनहॅम एण्ड |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = १५ फेब्रुवारी |वर्ष = २०२२ |स्रोत = http://www.cricinfo.com/england/content/ground/57577.html क्रिकईन्फो }} '''वेलिंग्टन कॉलेज मैदान''' हे [[इंग्लंड]]च्या [[बर्कशायर|क्रोथोर्न]] शहरातील एक मैदान होते. प्रामुख्याने हे मैदान [[क्रिकेट]] साठी वापरण्यात येत असे. २४ जुलै १९९३ रोजी [[डेन्मार्क राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|डेन्मार्क]] आणि [[न्यू झीलंड राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] या दोन संघांमध्ये या मैदानावरचा पहिला महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना खेळवला गेला. [[वर्ग:इंग्लंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:बर्कशायर]] kmkb9dvrikpk3jf3scr9aim5dh7eycx 0 300073 2145452 2019892 2022-08-12T07:24:20Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = सोनिंग लेन मैदान |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = ENGLAND |स्थळ = [[बर्कशायर|रीडींग]], [[इंग्लंड]] |स्थापना = |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = १५ फेब्रुवारी |वर्ष = २०२२ |स्रोत = http://www.cricinfo.com/england/content/ground/57264.html क्रिकईन्फो }} '''सोनिंग लेन मैदान''' हे [[इंग्लंड]]च्या [[बर्कशायर|रीडींग]] शहरातील एक मैदान होते. प्रामुख्याने हे मैदान [[क्रिकेट]] साठी वापरण्यात येत असे. २४ जुलै १९९३ रोजी [[इंग्लंड राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|इंग्लंड]] आणि [[आयर्लंड राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|आयर्लंड]] या दोन संघांमध्ये या मैदानावरचा पहिला महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना खेळवला गेला. [[वर्ग:इंग्लंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:बर्कशायर]] 2gjxiwqllpol6qve0sji67abcl9dype 0 300082 2145447 2019908 2022-08-12T07:22:49Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = अरुंडेल क्रिकेट क्लब मैदान |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = ENGLAND |स्थळ = [[वेस्ट ससेक्स|अरुंडेल]], [[इंग्लंड]] |स्थापना = १९५२ |बसण्याची_क्षमता = ६,००० |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = १५ फेब्रुवारी |वर्ष = २०२२ |स्रोत = http://www.cricinfo.com/england/content/ground/56747.html क्रिकईन्फो }} '''अरुंडेल कॅसल क्रिकेट मैदान''' हे [[इंग्लंड]]च्या [[वेस्ट ससेक्स|अरुनडेल]] शहरातील एक मैदान होते. प्रामुख्याने हे मैदान [[क्रिकेट]] साठी वापरण्यात येत असे. २८ जुलै १९९३ रोजी [[इंग्लंड राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|इंग्लंड]] आणि [[वेस्ट इंडीज राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|वेस्ट इंडीज]] या दोन संघांमध्ये या मैदानावरचा पहिला महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना खेळवला गेला. तसेच याच दोन संघांदरम्यान १२ सप्टेंबर २०१२ रोजी या मैदानावरचा पहिला महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळवला गेला. [[वर्ग:इंग्लंडमधील क्रिकेट मैदाने]] [[वर्ग:वेस्ट ससेक्स]] im5k75utbgqffjcu22phewnghdegicn 14 300097 2145453 2019881 2022-08-12T07:24:44Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:चेशायर काउंटी]] वरुन [[वर्ग:चेशायर]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:इंग्लंडच्या काउंट्या]] nm2v4s6p64evnlmdw9a3454we0atl0b 14 300098 2145448 2019890 2022-08-12T07:23:10Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:बर्कशायर काउंटी]] वरुन [[वर्ग:बर्कशायर]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:इंग्लंडच्या काउंट्या]] nm2v4s6p64evnlmdw9a3454we0atl0b 14 300104 2145444 2019910 2022-08-12T07:22:14Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:वेस्ट ससेक्स काउंटी]] वरुन [[वर्ग:वेस्ट ससेक्स]] ला हलविला wikitext text/x-wiki * [[वर्ग:इंग्लंडच्या काउंट्या]] nm2v4s6p64evnlmdw9a3454we0atl0b 14 300585 2145483 2022536 2022-08-12T07:49:06Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:फिलिपाईन्सचे क्रिकेट खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:फिलिपिन्सचे क्रिकेट खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki फिलिपाईन्सचे क्रिकेट खेळाडू e4g0jkb12qnhav6wcjdec88ykuegdd7 14 301164 2145505 2024551 2022-08-12T08:02:12Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे केनिया दौरे]] वरुन [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे केन्या दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki बांगलादेश क्रिकेट संघाचे केनिया दौरे sxbrjyzl2e05v5zs1o1afdduj6b1398 14 301179 2145538 2024566 2022-08-12T08:27:03Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:संयुक्त अरब अमिराती क्रिकेट संघाचे केनिया दौरे]] वरुन [[वर्ग:संयुक्त अरब अमिराती क्रिकेट संघाचे केन्या दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki संयुक्त अरब अमिराती क्रिकेट संघाचे केनिया दौरे o9nbqw2dki7pfrvpk65na7lvyjy3gyk 0 301224 2145282 2145022 2022-08-12T05:48:30Z Aditya tamhankar 80177 /* ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब */ wikitext text/x-wiki {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट वर्षे|२०२१-२२|२०२२-२३}} {{TOCRight|limit=2}} == मोसम आढावा == {| class="wikitable ubsortable" style="text-align:center; white-space:nowrap" ! colspan=8 | आंतरराष्ट्रीय दौरे |- ! rowspan=2 | सुरुवात दिनांक ! rowspan=2 | यजमान संघ ! rowspan=2 | पाहुणा संघ ! colspan=5 | निकाल [सामने] |- ! width=50 | [[कसोटी क्रिकेट|कसोटी]] ! width=50 | [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने|एकदिवसीय]] ! width=50 | [[२०-२० सामने|ट्वेंटी२०]] ! width=50 | [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] ! width=50 | [[लिस्ट - अ सामने|लि-अ]] |- | style="text-align:left" | [[#फिनलंडचा डेन्मार्क दौरा|७ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|DEN}} | style="text-align:left" | {{cr|FIN}} | — || — || २-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#श्रीलंकेचा बांगलादेश दौरा|१५ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|BAN}} | style="text-align:left" | {{cr|SL}} | ०-१ [२] || — || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#नामिबियाचा झिम्बाब्वे दौरा|१७ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|NAM}} | — || — || २-३ [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#जर्सीचा गर्न्सी दौरा|२० मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|GUE}} | style="text-align:left" | {{cr|JER}} | — || — || ०-३ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#वेस्ट इंडीजचा नेदरलँड्स दौरा|३१ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | — || ०-३ [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा इंग्लंड दौरा|२ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | ३-० [३] || — || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#अफगाणिस्तानचा झिम्बाब्वे दौरा|४ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|AFG|२०१३}} | — || ०-३ [३] || ०-३ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#हंगेरीचा ऑस्ट्रिया दौरा|४ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|AUT}} | style="text-align:left" | {{cr|HUN}} | — || — || १-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#ऑस्ट्रेलियाचा श्रीलंका दौरा|७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SL}} | style="text-align:left" | {{cr|AUS}} | १-१ [२] || ३-२ [५] || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#वेस्ट इंडीजचा पाकिस्तान दौरा|८ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|PAK}} | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | — || ३-० [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिकेचा भारत दौरा|९ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | style="text-align:left" | {{cr|SA}} | — || — || २-२ [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#माल्टाचा बेल्जियम दौरा|११ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|BEL}} | style="text-align:left" | {{cr|MLT}} | — || — || ३-० [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#स्वित्झर्लंडचा लक्झेंबर्ग दौरा|११ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|LUX}} | style="text-align:left" | {{cr|SWI}} | — || — || १-१ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बांगलादेशचा वेस्ट इंडीज दौरा|१६ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | style="text-align:left" | {{cr|BAN}} | २-० [२] || ०-३ [३] || २-० [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#इंग्लंडचा नेदरलँड्स दौरा|१७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | — || ०-३ [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#एस्टोनियाचा फिनलंड दौरा|१९ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|FIN}} | style="text-align:left" | {{cr|EST}} | — || — || २-० [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#सर्बियाचा बल्गेरिया दौरा|२४ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|BUL}} | style="text-align:left" | {{cr|SER}} | — || — || ४-० [४] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा आयर्लंड दौरा|२६ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | — || — || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#मलेशियाचा सिंगापूर दौरा|२८ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SIN}} | style="text-align:left" | {{cr|MAS}} | — || — || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#पापुआ न्यू गिनीचा सिंगापूर दौरा|२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SIN}} | style="text-align:left" | {{cr|PNG}} | — || — || १-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा इंग्लंड दौरा|७ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | १-० [१]{{refn|group=n|name=EngInd|[[भारतीय क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२१|२०२१ सालचा अपूर्ण इंग्लंड-भारत कसोटी सामना २०२२ साली झाला]]. इंग्लंडने ७ गडी राखून विजय नोंदवला}} || १-२ [३] || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बल्गेरियाचा सर्बिया दौरा|८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SER}} | style="text-align:left" | {{cr|BUL}} | — || — || २-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#पाकिस्तानचा श्रीलंका दौरा|१० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SL}} | style="text-align:left" | {{cr|PAK}} | १-० [२] || — || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा आयर्लंड दौरा|१० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || ०-३ [३] || ०-३ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिकेचा इंग्लंड दौरा|१९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | style="text-align:left" | {{cr|SA}} | [३] || १-१ [३] || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा वेस्ट इंडीज आणि अमेरिका दौरा|२२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|USA}}{{cr|WIN}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | — || ०-३ [३] || [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा स्कॉटलंड दौरा|२७ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SCO}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || ०-१ [१] || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#मोझांबिकचा इस्वाटिनी दौरा|२९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|Swaziland}} | style="text-align:left" | {{cr|MOZ}} | — || — || ०-६ [६] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बांगलादेशचा झिम्बाब्वे दौरा|३० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|BAN}} | — || [३] || २-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिका वि आयर्लंड, इंग्लंडमध्ये|३ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|ENG}}{{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|SA}} | — || — || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा नेदरलँड्स दौरा|४ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || — || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#अफगाणिस्तानचा आयर्लंड दौरा|९ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|AFG|२०१३}} | — || — || [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा वेस्ट इंडीज दौरा|१० ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || [३] || [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बहरैन वि. कुवेत, ओमानमध्ये|११ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|OMA}}{{cr|BHR}} | style="text-align:left" | {{cr|KUW}} | — || — || [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#पाकिस्तानचा नेदरलँड्स दौरा|१६ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|PAK}} | — || [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा झिम्बाब्वे दौरा|१८ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | — || [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#आंतरराष्ट्रीय XI चा भारत दौरा|२२ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | style="text-align:left" | [[चित्र:Icc_large.jpeg‎|20px]] [[आंतरराष्ट्रीय XI क्रिकेट संघ|आंतरराष्ट्रीय XI]] | — || — || [१] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#नेपाळचा केन्या दौरा|२५ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|KEN}} | style="text-align:left" | {{cr|NEP}} | — || — || [५] || — || [३] |- | style="text-align:left" | [[#झिम्बाब्वेचा ऑस्ट्रेलिया दौरा|२८ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|AUS}} | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | — || [३] || — || — || — |- ! colspan=8 |आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा |- ! सुरुवात दिनांक ! colspan=4 | स्पर्धा ! colspan=3 | विजेते |- | style="text-align:left" | [[#वॅल्लेट्टा चषक|१० मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|MLT}} [[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|ROM}} |- | style="text-align:left" | [[#अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)|२८ मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|USA}} [[२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)|८ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|USA}} [[२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#जर्मनी तिरंगी मालिका|९ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|GER}} [[२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|GER}} |- | style="text-align:left" | [[#युगांडा चॅलेंज लीग ब|१७ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|UGA}} [[२०२२ युगांडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क|२८ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|BEL}} [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|DEN}} |- | style="text-align:left" | [[#मलेशिया चौरंगी मालिका|२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|MAS}} [[२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|MAS}} |- | style="text-align:left" | [[#मध्य युरोप चषक|८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|CZE}} [[२०२२ मध्य युरोप चषक]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|CZE}} |- | style="text-align:left" | [[#स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)|१० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|SCO}} [[२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब|११ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|ZIM}} [[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|ZIM}} |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ|१२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|FIN}} [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप अ गट पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|ITA}} |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब|२४ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|FIN}} [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट ब|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप ब गट पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|AUT}} |- | style="text-align:left" | [[#कॅनडा चॅलेंज लीग अ|२४ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|CAN}} [[२०२२ कॅनडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग अ]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#जर्सी चॅलेंज लीग ब|२८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|JER}} [[२०२२ जर्सी क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)|८ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|SCO}} [[२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)‌]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#आशिया चषक पात्रता|२० ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|OMA}} [[२०२० आशिया चषक पात्रता|२०२२ आशिया चषक पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | |- | style="text-align:left" | [[#आशिया चषक|२७ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|UAE}} [[२०२२ आशिया चषक]] | style="text-align:left" colspan=3 | |- |} {| class="wikitable unsortable" style="text-align:center; white-space:nowrap" ! colspan=6 | महिलांचे आंतरराष्ट्रीय दौरे |- ! rowspan=2 | सुरुवात दिनांक ! rowspan=2 | यजमान संघ ! rowspan=2 | पाहुणा संघ ! colspan=3 | निकाल [सामने] |- ! width=50 | म.कसोटी ! width=50 | म.एकदिवसीय ! width=50 | म.ट्वेंटी२० |- | style="text-align:left" | [[#युगांडा महिलांचा नेपाळ दौरा|१६ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|NEP}} | style="text-align:left" | {{crw|UGA}} | — || — || २-३ [५] |- | style="text-align:left" | [[#श्रीलंका महिलांचा पाकिस्तान दौरा|१८ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|PAK}} | style="text-align:left" | {{crw|SL}} | — || २-१ [३] || ३-० [३] |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिका महिलांचा आयर्लंड दौरा|३ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|IRE}} | style="text-align:left" | {{crw|SA}} | — || ०-३ [३] || १-२ [३] |- | style="text-align:left" | [[#भारतीय महिलांचा श्रीलंका दौरा|२३ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|SL}} | style="text-align:left" | {{crw|IND}} | — || ०-३ [३] || १-२ [३] |- | style="text-align:left" | [[#गर्न्सी महिलांचा जर्सी दौरा|२५ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|JER}} | style="text-align:left" | {{crw|GUE}} | — || — || २-० [२] |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिका महिलांचा इंग्लंड दौरा|२७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|ENG}} | style="text-align:left" | {{crw|SA}} | ०-० [१] || ३-० [३] || ३-० [३] |- | style="text-align:left" | [[#नामिबिया महिलांचा नेदरलँड्स दौरा|२७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|NED}} | style="text-align:left" | {{crw|NAM}} | — || — || ३-२ [६] |- | style="text-align:left" | [[#नामिबिया महिलांचा जर्मनी दौरा|२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|GER}} | style="text-align:left" | {{crw|NAM}} | — || — || ०-३ [३] |- | style="text-align:left" | [[#मलेशिया महिलांचा सिंगापूर दौरा|८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|SIN}} | style="text-align:left" | {{crw|MAS}} | — || — || ०-३ [३] |- | style="text-align:left" | [[#मोझांबिक महिलांचा इस्वाटिनी दौरा|२९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|Swaziland}} | style="text-align:left" | {{crw|MOZ}} | — || — || ०-६ [६] |- | style="text-align:left" | [[#इटली महिलांचा ऑस्ट्रिया दौरा|१७ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|AUT}} | style="text-align:left" | {{crw|ITA}} | — || — || [५] |- | style="text-align:left" | [[#आयर्लंड महिलांचा नेदरलँड्स दौरा|२२ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|NED}} | style="text-align:left" | {{crw|IRE}} | — || [३] || — |- | style="text-align:left" | [[#भारतीय महिलांचा इंग्लंड दौरा|१० सप्टेंबर २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|ENG}} | style="text-align:left" | {{crw|IND}} | — || [३] || [३] |- ! colspan=6 |महिला आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा |- ! सुरुवात दिनांक ! colspan=3 | स्पर्धा ! colspan=2 | विजेते |- | style="text-align:left" | [[#फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका|५ मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|FRA}} [[२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|JER}} |- | style="text-align:left" | [[#महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक|२६ मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|SWE}} [[२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|SWE}} |- | style="text-align:left" | [[#क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा|९ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|RWA}} [[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|TAN}} |- | style="text-align:left" | [[#एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा|१७ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|MAS}} [[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|UAE}} |- | style="text-align:left" | [[#आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका|१९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|Northern Ireland}} [[२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|AUS}} |- | style="text-align:left" | [[#राष्ट्रकुल खेळ - महिला स्पर्धा|२९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|ENG}} [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट|२०२२ राष्ट्रकुल खेळ - महिला स्पर्धा]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{gold01}} {{crw|AUS}}<br>{{silver02}} {{crw|IND}}<br>{{bronze03}} {{crw|NZ}} |- | style="text-align:left" | [[#महिला काँटिनेंटल चषक|ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|ROM}} [[२०२२ महिला काँटिनेंटल चषक]] | style="text-align:left" colspan=2 | |- | style="text-align:left" | [[#महिला काँटिनेंटल चषक|९ सप्टेंबर २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|ROM}} [[२०२२ महिला ट्वेंटी२० बाल्कन चषक]] | style="text-align:left" colspan=2 | |} {| class="wikitable ubsortable" style="text-align:center; white-space:nowrap" ! colspan=6 | अ संघांचे दौरे |- ! rowspan=2 | सुरुवात दिनांक ! rowspan=2 | यजमान संघ ! rowspan=2 | पाहुणा संघ ! colspan=3 | निकाल [सामने] |- ! width=50 | [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] ! width=50 | [[लिस्ट - अ सामने|लि-अ]] ! width=50 | [[२०-२० सामने|ट्वेंटी२०]] |- | style="text-align:left" | [[#झिम्बाब्वे अ संघाचा नेपाळ दौरा|१ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NEP}} | style="text-align:left" | {{flagicon|ZIM}} [[झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघ|झिम्बाब्वे अ]] | — || २-१ [३] || १-१ [३] |- | style="text-align:left" | [[#ऑस्ट्रेलिया अ संघाचा श्रीलंका दौरा|८ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|SL}} [[श्रीलंका अ क्रिकेट संघ|श्रीलंका अ]] | style="text-align:left" | {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] | ०-२ [२] || १-१ [२] || — |- | style="text-align:left" | [[#बांगलादेश अ संघाचा वेस्ट इंडीज दौरा|४ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|WIN}} [[वेस्ट इंडीज अ क्रिकेट संघ|वेस्ट इंडीज अ]] | style="text-align:left" | {{flagicon|BAN}} [[बांगलादेश अ क्रिकेट संघ|बांगलादेश अ]] | [२] || [३] || — |} ==मे== ===झिम्बाब्वे अ संघाचा नेपाळ दौरा=== {{मुख्यलेख|झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघाचा नेपाळ दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310935.html १ली ट्वेंटी२०] || १ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{flagicon|ZIM}} [[झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघ|झिम्बाब्वे अ]] ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310936.html २री ट्वेंटी२०] || २ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310937.html ३री ट्वेंटी२०] || ४ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{cr|NEP}} ८ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|लिस्ट-अ मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310932.html १ला लिस्ट-अ] || ६ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{flagicon|ZIM}} [[झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघ|झिम्बाब्वे अ]] ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310933.html २रा लिस्ट-अ] || ७ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{cr|NEP}} ९ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310934.html ३रा लिस्ट-अ] || ९ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{cr|NEP}} ६ गडी राखून विजयी |} ===फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका}} {{२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310210.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ५ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|JER}} || रोझा हिल || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310211.html २री म.ट्वेंटी२०] || ५ मे || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|AUT}} ३५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310212.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ६ मे || {{crw|JER}} || रोझा हिल || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ६७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310213.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || ६ मे || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || {{crw|JER}} || रोझा हिल || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ७० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310214.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || ७ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|JER}} || रोझा हिल || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310215.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || ७ मे || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|AUT}} ४८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310216.html ७वी म.ट्वेंटी२०] || ८ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|FRA}} ६६ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310217.html ८वी म.ट्वेंटी२०] || ८ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|FRA}} ५९ धावांनी विजयी |} ===फिनलंडचा डेन्मार्क दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310167.html १ली ट्वेंटी२०] || ७ मे || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || नॅथन कॉलिन्स || [[स्वानहोम पार्क]], [[डेन्मार्क|ब्रोंडबाय]] || {{cr|FIN}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310168.html २री ट्वेंटी२०] || ७ मे || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || नॅथन कॉलिन्स || [[स्वानहोम पार्क]], [[डेन्मार्क|ब्रोंडबाय]] || {{cr|DEN}} १३८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310169.html ३री ट्वेंटी२०] || ८ मे || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || नॅथन कॉलिन्स || [[स्वानहोम पार्क]], [[डेन्मार्क|ब्रोंडबाय]] || {{cr|DEN}} ५३ धावांनी विजयी |} ===वॅल्लेट्टा चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ वॅल्लेट्टा चषक}} {{२०२२ वॅल्लेट्टा चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310170.html १ली ट्वेंटी२०] || १० मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310171.html २री ट्वेंटी२०] || १० मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ४५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310172.html ३री ट्वेंटी२०] || १० मे || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|HUN}} ४ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310173.html ४थी ट्वेंटी२०] || ११ मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310174.html ५वी ट्वेंटी२०] || ११ मे || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ४० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310175.html ६वी ट्वेंटी२०] || ११ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|HUN}} ५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310176.html ७वी ट्वेंटी२०] || १२ मे || {{cr|MLT}} || अमर शर्मा || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} २ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310177.html ८वी ट्वेंटी२०] || १२ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ८८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310178.html ९वी ट्वेंटी२०] || १२ मे || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|HUN}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310179.html १०वी ट्वेंटी२०] || १३ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|GIB}} २१ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310180.html ११वी ट्वेंटी२०] || १३ मे || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} २६ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310181.html १२वी ट्वेंटी२०] || १३ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310182.html १३वी ट्वेंटी२०] || १४ मे || {{cr|CZE}} ||अरुण अशोकन || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310183.html १४वी ट्वेंटी२०] || १४ मे || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310184.html १५वी ट्वेंटी२०] || १४ मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ६ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - ५व्या स्थानाचा प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310185.html १६वी ट्वेंटी२०] || १५ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|BUL}} ५ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - ३ऱ्या स्थानाचा प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310186.html १७वी ट्वेंटी२०] || १५ मे || {{cr|CZE}} ||अरुण अशोकन || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ७० धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310187.html १८वी ट्वेंटी२०] || १५ मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} ९ धावांनी विजयी |} ===श्रीलंकेचा बांगलादेश दौरा=== {{मुख्यलेख|श्रीलंका क्रिकेट संघाचा बांगलादेश दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1308488.html १ली कसोटी] || १५-१९ मे || [[मोमिनुल हक]] || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[झहूर अहमद चौधरी मैदान]], [[चितगाव]] || सामना अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1308489.html २री कसोटी] || २३-२७ मे || [[मोमिनुल हक]] || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[शेर-ए-बांगला क्रिकेट मैदान]], [[ढाका]] || {{cr|SL}} १० गडी राखून विजयी |} ===युगांडा महिलांचा नेपाळ दौरा=== {{मुख्यलेख|युगांडा महिला क्रिकेट संघाचा नेपाळ दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314897.html १ली म.ट्वेंटी२०] || १६ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|UGA}} १२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314898.html २री म.ट्वेंटी२०] || १७ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|UGA}} १ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314899.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १९ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|UGA}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314900.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || २० मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|NEP}} १५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314901.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|NEP}} ३३ धावांनी विजयी |} ===नामिबियाचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|नामिबिया क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310938.html १ली ट्वेंटी२०] || १७ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310939.html २री ट्वेंटी२०] || १९ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NAM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310940.html ३री ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310941.html ४थी ट्वेंटी२०] || २२ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NAM}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310942.html ५वी ट्वेंटी२०] || २४ मे || [[रेगिस चकाब्वा]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NAM}} ३२ धावांनी विजयी |} ===जर्सीचा गर्न्सी दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ पुरुष ट्वेंटी२० इंटर-इन्सुलर मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310188.html १ली ट्वेंटी२०] || २० मे || [[जॉश बटलर]] || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[कॉलेज फिल्ड]], [[गर्न्सी|सेंट पीटर पोर्ट]] || {{cr|JER}} ३७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310189.html २री ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[जॉश बटलर]] || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[पंचम जॉर्ज क्रिकेट मैदान]], [[गर्न्सी|कॅसल]] || {{cr|JER}} ६० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310190.html ३री ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[जॉश बटलर]] || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[पंचम जॉर्ज क्रिकेट मैदान]], [[गर्न्सी|कॅसल]] || {{cr|JER}} ३७ धावांनी विजयी |} ===श्रीलंका महिलांचा पाकिस्तान दौरा=== {{मुख्यलेख|श्रीलंका महिला क्रिकेट संघाचा पाकिस्तान दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310981.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २४ मे || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310982.html २री म.ट्वेंटी२०] || २६ मे || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310983.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २८ मे || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ६ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२५ आयसीसी महिला अजिंक्यपद स्पर्धा]] - महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310984.html १ला म.ए.दि.] || १ जून || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310985.html २रा म.ए.दि.] || ३ जून || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ७३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310986.html ३रा म.ए.दि.] || ५ जून || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|SL}} ९३ धावांनी विजयी |} ===महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक}} {{२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316753.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २७ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316754.html २री म.ट्वेंटी२०] || २७ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316755.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २८ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|DEN}} || टाईन एरिकसन || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ७१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316756.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || २८ मे || {{crw|DEN}} || टाईन एरिकसन || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|NOR}} ३४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316757.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || २९ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|DEN}} || टाईन एरिकसन || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316758.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || २९ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ९ गडी राखून विजयी |} ===अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक लीग दोन]] – तिरंगी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312798.html १ला ए.दि.] || २८ मे || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} १०४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312799.html २रा ए.दि.] || २९ मे || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|SCO}} १११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312800.html ३रा ए.दि.] || ३१ मे || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|SCO}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312801.html ४था ए.दि.] || १ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312802.html ५वा ए.दि.] || ३ जून || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|UAE}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312803.html ६वा ए.दि.] || ४ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|UAE}} ८ गडी राखून विजयी |} ===वेस्ट इंडीजचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1302349.html १ला ए.दि.] || ३१ मे || [[पीटर सीलार]] || [[निकोलस पूरन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|WIN}} ७ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1302350.html २रा ए.दि.] || २ जून || [[पीटर सीलार]] || [[निकोलस पूरन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|WIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1302351.html ३रा ए.दि.] || ४ जून || [[पीटर सीलार]] || [[निकोलस पूरन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|WIN}} २० धावांनी विजयी |} ==जून== ===न्यू झीलंडचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276901.html १ली कसोटी] || २-६ जून || [[बेन स्टोक्स]] || [[केन विल्यमसन]] || [[लॉर्ड्स]], [[लंडन]] || {{cr|ENG}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276902.html २री कसोटी] || १०-१४ जून || [[बेन स्टोक्स]] || [[टॉम लॅथम]] || [[ट्रेंट ब्रिज मैदान, नॉटिंगहॅम|ट्रेंट ब्रिज]], [[नॉटिंगहॅम]] || {{cr|ENG}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276903.html ३री कसोटी] || २३-२७ जून || [[बेन स्टोक्स]] || [[केन विल्यमसन]] || [[हेडिंग्ले मैदान, लीड्स|हेडिंग्ले]], [[लीड्स]] || {{cr|ENG}} ७ गडी राखून विजयी |} ===दक्षिण आफ्रिका महिलांचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका महिला क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316642.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ३ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[सिडनी परेड]], [[डब्लिन]] || {{crw|IRE}} १० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316643.html २री म.ट्वेंटी२०] || ६ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[सिडनी परेड]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316644.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ८ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[सिडनी परेड]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ८ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२५ आयसीसी महिला अजिंक्यपद स्पर्धा]] - महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316645.html १ला म.ए.दि.] || ११ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[कॅसल ॲव्हेन्यू]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316646.html २रा म.ए.दि.] || १४ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[कॅसल ॲव्हेन्यू]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316647.html ३रा म.ए.दि.] || १७ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[कॅसल ॲव्हेन्यू]], [[डब्लिन]]|| {{crw|SA}} १८९ धावांनी विजयी |} ===अफगाणिस्तानचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|अफगाणिस्तान क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310943.html १ला ए.दि.] || ४ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[हश्मातुल्लाह शहिदी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ६० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310944.html २रा ए.दि.] || ६ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[हश्मातुल्लाह शहिदी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310945.html ३रा ए.दि.] || ९ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[हश्मातुल्लाह शहिदी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310946.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[मोहम्मद नबी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310947.html २री ट्वेंटी२०] || १२ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[मोहम्मद नबी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} २१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310948.html ३री ट्वेंटी२०] || १४ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[मोहम्मद नबी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ३५ धावांनी विजयी |} ===हंगेरीचा ऑस्ट्रिया दौरा=== {{मुख्यलेख|हंगेरी क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रिया दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317140.html १ली ट्वेंटी२०] || ४ जून || रझमल शिगीवाल || खैबर देलदार || [[सीबार्न क्रिकेट मैदान]], [[ऑस्ट्रिया|लोवर ऑस्ट्रिया]] || {{cr|AUT}} १०५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317141.html २री ट्वेंटी२०] || ४ जून || रझमल शिगीवाल || खैबर देलदार || [[सीबार्न क्रिकेट मैदान]], [[ऑस्ट्रिया|लोवर ऑस्ट्रिया]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317142.html ३री ट्वेंटी२०] || ५ जून || रझमल शिगीवाल || खैबर देलदार || [[सीबार्न क्रिकेट मैदान]], [[ऑस्ट्रिया|लोवर ऑस्ट्रिया]] || {{cr|HUN}} ४ गडी राखून विजयी |} ===ऑस्ट्रेलियाचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307293.html १ली ट्वेंटी२०] || ७ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|AUS}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307294.html २री ट्वेंटी२०] || ८ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|AUS}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307295.html ३री ट्वेंटी२०] || ११ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{cr|SL}} ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307296.html १ला ए.दि.] || १४ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{cr|AUS}} २ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307297.html २रा ए.दि.] || १६ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{cr|SL}} २६ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307298.html ३रा ए.दि.] || १९ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|SL}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307299.html ४था ए.दि.] || २१ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|SL}} ४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307300.html ५वा ए.दि.] || २४ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|AUS}} ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307301.html १ली कसोटी] || २९ जून - ३ जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[पॅट कमिन्स]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|AUS}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307302.html २री कसोटी] || ८-१२ जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[पॅट कमिन्स]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|SL}} १ डाव आणि ३९ धावांनी विजयी |} ===ऑस्ट्रेलिया अ संघाचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२#सराव सामने}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|लिस्ट-अ मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317944.html १ला लिस्ट-अ] || ८ जून || [[धनंजय डी सिल्वा]] || [[ॲलेक्स कॅरे]] || [[सिंहलीज क्रिकेट मैदान]], [[कोलंबो]] || {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317945.html २रा लिस्ट-अ] || १० जून || [[धनंजय डी सिल्वा]] || [[ॲलेक्स कॅरे]] || [[सिंहलीज क्रिकेट मैदान]], [[कोलंबो]] || {{flagicon|SL}} [[श्रीलंका अ क्रिकेट संघ|श्रीलंका अ]] ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|प्रथम-श्रेणी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317946.html १ला प्रथम-श्रेणी] || १४-१७ जून || [[कमिंदु मेंडिस]] || [[मार्कस हॅरिस]] || [[महिंदा राजपाक्षा आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[हंबन्टोटा]] || {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317947.html २रा प्रथम-श्रेणी] || २१-२४ जून || [[कमिंदु मेंडिस]] || [[मार्कस हॅरिस]] || [[महिंदा राजपाक्षा आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[हंबन्टोटा]] || {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] ५ गडी राखून विजयी |} ===वेस्ट इंडीजचा पाकिस्तान दौरा=== {{मुख्यलेख|वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघाचा पाकिस्तान दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1315038.html १ला ए.दि.] || ८ जून || [[बाबर आझम]] || [[निकोलस पूरन]] || [[मुलतान क्रिकेट स्टेडियम]], [[मुलतान]] || {{cr|PAK}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1315039.html २रा ए.दि.] || १० जून || [[बाबर आझम]] || [[निकोलस पूरन]] || [[मुलतान क्रिकेट स्टेडियम]], [[मुलतान]] || {{cr|PAK}} १२० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1315040.html ३रा ए.दि.] || १२ जून || [[बाबर आझम]] || [[निकोलस पूरन]] || [[मुलतान क्रिकेट स्टेडियम]], [[मुलतान]] || {{cr|PAK}} ५३ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |} ===अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक लीग दोन]] – तिरंगी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312804.html १ला ए.दि.] || ८ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} ११४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312805.html २रा ए.दि.] || ९ जून || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|OMA}} १३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312806.html ३रा ए.दि.] || ११ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || सामना टाय |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312807.html ४था ए.दि.] || १२ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|OMA}} १३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312808.html ५वा ए.दि.] || १४ जून || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|NEP}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312809.html ६वा ए.दि.] || १५ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} ३९ धावांनी विजयी |} ===दक्षिण आफ्रिकेचा भारत दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278687.html १ली ट्वेंटी२०] || ९ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[अरुण जेटली क्रिकेट मैदान]], [[दिल्ली]] || {{cr|SA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278688.html २री ट्वेंटी२०] || १२ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[बाराबती स्टेडियम]], [[कटक]] || {{cr|SA}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278689.html ३री ट्वेंटी२०] || १४ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[डॉ. वाय.एस. राजशेखर रेड्डी एसीए-व्हिडीसीए क्रिकेट मैदान|वाय.एस. राजशेखर रेड्डी मैदान]], [[विशाखापट्टणम]] || {{cr|IND}} ४८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278690.html ४थी ट्वेंटी२०] || १७ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[सौराष्ट्र क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], [[राजकोट]] || {{cr|IND}} ८२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278691.html ५वी ट्वेंटी२०] || १९ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[केशव महाराज]] || [[एम. चिन्नास्वामी स्टेडियम, बंगळूर|एम. चिन्नास्वामी स्टेडियम]], [[बंगळूर]] || अनिर्णित |} ===क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा=== {{मुख्यलेख|२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा}} {{२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318373.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318374.html २री म.ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ३५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318375.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318376.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318377.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318378.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} ३६ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318379.html ७वी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318380.html ८वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|BRA}} ८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318381.html ९वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318382.html १०वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ४ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318383.html ११वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318384.html १२वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ३८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318385.html १३वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} ५२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318386.html १४वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|BRA}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318387.html १५वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318388.html १६वी म.ट्वेंटी२०] || १३ जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318389.html १७वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ४२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318390.html १८वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318391.html १९वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|BOT}} १७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318392.html २०वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ८४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318393.html २१वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318394.html २२वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} १६७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318395.html २३वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318396.html २४वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} १०२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318397.html २५वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318398.html २६वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} २३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318399.html २७वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ४४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318400.html २८वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} १० गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] - स्थानांचे प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318401.html ७वे स्थान] || १७ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|GER}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318402.html ५वे स्थान] || १७ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ३० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318403.html ३रे स्थान] || १८ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ८ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318404.html ३२वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ४४ धावांनी विजयी |} ===जर्मनी तिरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका}} {{२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318357.html १ली ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} ५४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318358.html २री ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} ४ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318359.html ३री ट्वेंटी२०] || १० जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|AUT}} ३८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318360.html ४थी ट्वेंटी२०] || १० जून || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|AUT}} ३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318361.html ५वी ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|SWE}} ||अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|AUT}} १ धावेने विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318362.html ६वी ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} २९ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318363.html ७वी ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} ३ गडी राखून विजयी |} ===माल्टाचा बेल्जियम दौरा=== {{मुख्यलेख|माल्टा क्रिकेट संघाचा बेल्जियम दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318354.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जून || शेराझ शेख || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|BEL}} १११ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318355.html २री ट्वेंटी२०] || ११ जून || शेराझ शेख || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|BEL}} ८४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318356.html ३री ट्वेंटी२०] || १२ जून || शेराझ शेख || बिक्रम अरोरा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} १२२ धावांनी विजयी |} ===स्वित्झर्लंडचा लक्झेंबर्ग दौरा=== {{मुख्यलेख|स्वित्झर्लंड क्रिकेट संघाचा लक्झेंबर्ग दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318352.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जून || जूस्ट मेस || फहीम नझीर || [[पियरे वर्नर क्रिकेट मैदान]], [[लक्झेंबर्ग|वॉल्फरडांगे]] || {{cr|LUX}} १८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318353.html २री ट्वेंटी२०] || ११ जून || जूस्ट मेस || फहीम नझीर || [[पियरे वर्नर क्रिकेट मैदान]], [[लक्झेंबर्ग|वॉल्फरडांगे]] || {{cr|SWI}} ७८ धावांनी विजयी |} ===बांगलादेशचा वेस्ट इंडीज दौरा=== {{मुख्यलेख|बांगलादेश क्रिकेट संघाचा वेस्ट इंडीज दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317147.html १ली कसोटी] || १६-२० जून || [[क्रेग ब्रेथवेट]] || [[शाकिब अल हसन]] || [[सर व्हिव्हियन रिचर्ड्‌स स्टेडियम]], [[अँटिगा]] || {{cr|WIN}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317148.html २री कसोटी] || २४-२८ जून || [[क्रेग ब्रेथवेट]] || [[शाकिब अल हसन]] || [[डॅरेन सॅमी राष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम, सेंट लुसिया|डॅरेन सॅमी राष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[सेंट लुसिया|ग्रॉस इसलेट]] || {{cr|WIN}} १० गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317149.html १ली ट्वेंटी२०] || २ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[महमुद्दुला]] || [[विंडसर पार्क]], [[डॉमिनिका]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317150.html २री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[महमुद्दुला]] || [[विंडसर पार्क]], [[डॉमिनिका]] || {{cr|WIN}} ३५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317151.html ३री ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[महमुद्दुला]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|WIN}} ५ गडी राखून विजयी |- |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317152.html १ला ए.दि.] || १० जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[तमिम इक्बाल]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|BAN}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317153.html २रा ए.दि.] || १३ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[तमिम इक्बाल]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|BAN}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317154.html ३रा ए.दि.] || १६ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[तमिम इक्बाल]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|BAN}} ४ गडी राखून विजयी |} ===एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा=== {{मुख्यलेख|२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा गट अ}} {{col-2}} {{२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा गट ब}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320191.html २री म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|NEP}} ५० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320190.html १ली म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|MAS}} ११७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320193.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320192.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] ||अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320195.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || {{crw|HK}} || केरी चॅन || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|HK}} १४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320194.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|UAE}} १० गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320197.html ८वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|NEP}} २५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320196.html ७वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|QAT}} || आयशा || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|MAS}} १० गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320198.html ९वी म.ट्वेंटी२०] || १९ जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|HK}} || केरी चॅन || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|HK}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320199.html १०वी म.ट्वेंटी२०] || १९ जून || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || {{crw|QAT}} || आयशा || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|QAT}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320201.html १२वी म.ट्वेंटी२०] || २० जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|NEP}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320200.html ११वी म.ट्वेंटी२०] || २० जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|UAE}} ३१ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320202.html १३वी म.ट्वेंटी२०] || २० जून || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|SIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320204.html १५वी म.ट्वेंटी२०] || २१ जून || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|KUW}} ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320203.html १४वी म.ट्वेंटी२०] || २१ जून || {{crw|QAT}} || आयशा || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|QAT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320205.html १६वी म.ट्वेंटी२०] || २१ जून || {{crw|HK}} || केरी चॅन || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|HK}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320207.html १८वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|HK}} || केरी चॅन || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|HK}} ३० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320206.html १७वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|MAS}} ५३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320209.html २०वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|BHU}} ६३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320208.html १९वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|QAT}} || आयशा || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|UAE}} १५३ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] - उपांत्य फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320210.html २१वी म.ट्वेंटी२०] || २४ जून || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320211.html २२वी म.ट्वेंटी२०] || २४ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|HK}} || केरी चॅन || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|MAS}} १२ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320212.html २३वी म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|UAE}} ५ गडी राखून विजयी |} ===युगांडा चॅलेंज लीग ब=== {{मुख्यलेख|२०२२ युगांडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२१ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग]] - लिस्ट-अ मालिका द्वितीय फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317950.html १ला लिस्ट-अ] || १७ जून || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ६२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317951.html २रा लिस्ट-अ] || १८ जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} ५८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317952.html ३रा लिस्ट-अ] || १८ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|KEN}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317953.html ४था लिस्ट-अ] || २० जून || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ९६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317954.html ५वा लिस्ट-अ] || २० जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317955.html ६वा लिस्ट-अ] || २१ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|UGA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317956.html ७वा लिस्ट-अ] || २१ जून || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ८८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317957.html ८वा लिस्ट-अ] || २३ जून || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|KEN}} १३४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317958.html ९वा लिस्ट-अ] || २३ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} १९४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317959.html १०वा लिस्ट-अ] || २४ जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ५५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317960.html ११वा लिस्ट-अ] || २४ जून || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|UGA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317961.html १२वा लिस्ट-अ] || २६ जून || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|UGA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317962.html १३वा लिस्ट-अ] || २६ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} २९१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317963.html १४वा लिस्ट-अ] || २७ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|ITA}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317964.html १५वा लिस्ट-अ] || २७ जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} ५ गडी राखून विजयी |} ===इंग्लंडचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|इंग्लंड क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1281444.html १ला ए.दि.] || १७ जून || [[पीटर सीलार]] || [[आयॉन मॉर्गन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|ENG}} २३२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1281445.html २रा ए.दि.] || १९ जून || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[आयॉन मॉर्गन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|ENG}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1281446.html ३रा ए.दि.] || २२ जून || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[जोस बटलर]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|ENG}} ८ गडी राखून विजयी |} ===एस्टोनियाचा फिनलंड दौरा=== {{मुख्यलेख|एस्टोनिया क्रिकेट संघाचा फिनलंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317134.html १ली ट्वेंटी२०] || १९ जून || नॅथन कॉलिन्स || अर्स्लन अमजाद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} २३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317135.html २री ट्वेंटी२०] || १९ जून || नॅथन कॉलिन्स || अर्स्लन अमजाद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} ११ धावांनी विजयी |} ===भारतीय महिलांचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय महिला क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319709.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २३ जून || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[रणगिरी दाम्बुला आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[डंबुला]] || {{crw|IND}} ३४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319710.html २री म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[रणगिरी दाम्बुला आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[डंबुला]] || {{crw|IND}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319711.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २७ जून || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[रणगिरी दाम्बुला आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[डंबुला]] || {{crw|SL}} ७ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२५ आयसीसी महिला अजिंक्यपद स्पर्धा]] - महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319712.html १ला म.ए.दि.] || १ जुलै || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{crw|IND}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319713.html २रा म.ए.दि.] || ४ जुलै || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{crw|IND}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319714.html ३रा म.ए.दि.] || ७ जुलै || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{crw|IND}} ३९ धावांनी विजयी |} ===सर्बियाचा बल्गेरिया दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ सोफिया ट्वेंटी२० चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317136.html १ली ट्वेंटी२०] || २४ जून || प्रकाश मिश्रा || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317137.html २री ट्वेंटी२०] || २५ जून || प्रकाश मिश्रा || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317138.html ३री ट्वेंटी२०] || २५ जून || ह्रिस्तो लाकोव || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ४० धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317139.html ४थी ट्वेंटी२०] || २६ जून || प्रकाश मिश्रा || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ६ गडी राखून विजयी |} ===गर्न्सी महिलांचा जर्सी दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ महिला ट्वेंटी२० इंटर-इन्सुलर मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320996.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || क्लोई ग्रीचान || हॅना एलुनकाम्प || [[ग्रेनव्हिल क्रिकेट मैदान]], [[जर्सी|सेंट सेव्हियर]] || {{crw|JER}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320997.html २री म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || क्लोई ग्रीचान || हॅना एलुनकाम्प || [[ग्रेनव्हिल क्रिकेट मैदान]], [[जर्सी|सेंट सेव्हियर]] || {{crw|JER}} ६९ धावांनी विजयी |} ===भारताचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303307.html १ली ट्वेंटी२०] || २६ जून || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[हार्दिक पंड्या]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|IND}} ७ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303308.html २री ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[हार्दिक पंड्या]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|IND}} ४ धावांनी विजयी |} ===दक्षिण आफ्रिका महिलांचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका महिला क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301327.html एकमेव म.कसोटी] || २७-३० जून || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[काउंटी क्रिकेट मैदान, टाँटन|काउंटी मैदान]], [[टाँटन]] || सामना अनिर्णित |- ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301328.html १ला म.ए.दि.] || ११ जुलै || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[काउंटी क्रिकेट मैदान, नॉर्थम्पटन|काउंटी मैदान]], [[नॉर्थम्पटनशायर|नॉर्थम्पटन]] || {{crw|ENG}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301329.html २रा म.ए.दि.] || १५ जुलै|| [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[ब्रिस्टल काउंटी मैदान|काउंटी मैदान]], [[ब्रिस्टल]] || {{crw|ENG}} ११४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301330.html ३रा म.ए.दि.] || १८ जुलै || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[ग्रेस रोड]], [[लेस्टर]] || {{crw|ENG}} १०९ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301331.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २१ जुलै || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[काउंटी मैदान, चेम्सफोर्ड|काउंटी मैदान]], [[इंग्लंड|चेम्सफोर्ड]] || {{crw|ENG}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301332.html २री म.ट्वेंटी२०] || २३ जुलै|| [[नॅटली सायव्हर]] || [[सुने लूस]] || [[न्यू रोड]], [[वूस्टरशायर|वॉरसेस्टर]] || {{crw|ENG}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301333.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || [[नॅटली सायव्हर]] || [[क्लोई ट्रायॉन]] || [[काउंटी क्रिकेट मैदान, डर्बी|काउंटी मैदान]], [[डर्बी]] || {{crw|ENG}} ३८ धावांनी विजयी |} ===नामिबिया महिलांचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|नामिबिया महिला क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स आणि जर्मनी दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321333.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २७ जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क हरगा]], [[झाउड-हॉलंड|स्कीडाम]] || सामना रद्द |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321334.html २री म.ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क हरगा]], [[झाउड-हॉलंड|स्कीडाम]] || {{crw|NAM}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321335.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क हरगा]], [[झाउड-हॉलंड|स्कीडाम]] || {{crw|NED}} ७० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322176.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || ३० जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क वेस्टव्लीट]], [[झाउड-हॉलंड|वूरबर्ग]] || {{crw|NAM}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321336.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || ३० जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क वेस्टव्लीट]], [[झाउड-हॉलंड|वूरबर्ग]] || {{crw|NED}} ५ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321337.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || १ जुलै || [[बाबेट डी लीडे]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क वेस्टव्लीट]], [[झाउड-हॉलंड|वूरबर्ग]] || {{crw|NED}} २ धावांनी विजयी |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क=== {{मुख्यलेख|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320969.html १ली ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|BEL}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320970.html २री ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|ESP}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320971.html ३री ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|DEN}} || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|DEN}} ८८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320972.html ४थी ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|POR}} ४७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320974.html ५वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|DEN}} || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|DEN}} १३२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320973.html ६वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|POR}} ११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320976.html ७वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320975.html ८वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|ESP}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320978.html ९वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|GIB}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320977.html १०वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|ESP}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320980.html ११वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|DEN}} || [[हामिद शाह]] || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} १२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320979.html १२वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|MLT}} १६ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - बाद फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320981.html १३वी ट्वेंटी२०(५वे स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || सामना रद्द |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320982.html १४वी ट्वेंटी२०(१ले स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|POR}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320983.html १५वी ट्वेंटी२०(५वे स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || सामना रद्द |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320984.html १६वी ट्वेंटी२०(१ले स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|DEN}} || [[हामिद शाह]] || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|DEN}} ४१ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - स्थानांचे प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320985.html १७वी ट्वेंटी२०(७वे स्थान)] || ३ जुलै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|Israel}} १२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320986.html १८वी ट्वेंटी२०(५वे स्थान)] || ३ जुलै || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|MLT}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320987.html १९वी ट्वेंटी२०(३रे स्थान)] || ४ जुलै || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} ५ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320988.html २०वी ट्वेंटी२०] || ४ जुलै || {{cr|DEN}} || [[हामिद शाह]] || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|DEN}} ९ गडी राखून विजयी |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || {{cr|DEN}} || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || {{cr|POR}} || rowspan=7 | |- |align=left|३. || {{cr|BEL}} |- |align=left|४. || {{cr|ESP}} |- |align=left|५. || {{cr|MLT}} |- |align=left|६. || {{cr|GIB}} |- |align=left|७. || {{cr|Israel}} |- |align=left|८. || {{cr|HUN}} |} ===मलेशियाचा सिंगापूर दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ स्टॅन नागय्या चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321311.html १ली ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[अमजद महबूब]] || [[अहमद फियाज]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|SIN}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321312.html २री ट्वेंटी२०] || २९ जून || [[अमजद महबूब]] || [[अहमद फियाज]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|MAS}} २३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321313.html ३री ट्वेंटी२०] || ३० जून || [[अमजद महबूब]] || [[अहमद फियाज]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|MAS}} ५ गडी राखून विजयी |} ==जुलै== ===मलेशिया चौरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका}} {{२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321998.html १ली ट्वेंटी२०] || २ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} १५५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321999.html २री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MDV}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322000.html ३री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ३९ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322001.html ४थी ट्वेंटी२०] || ४ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322002.html ५वी ट्वेंटी२०] || ४ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} ६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322003.html ६वी ट्वेंटी२०] || ६ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322004.html ७वी ट्वेंटी२०] || ६ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ८ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322005.html ८वी ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} २ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322006.html ९वी ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322007.html १०वी ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MDV}} ४१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322008.html ११वी ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322009.html १२वी ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} २८ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322010.html १३वी ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९ गडी राखून विजयी |} ===पापुआ न्यू गिनीचा सिंगापूर दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ सिंगा अजिंक्यपद चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322011.html १ली ट्वेंटी२०] || २ जुलै || [[अमजद महबूब]] || [[आसाद वल्ला]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|SIN}} १८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322012.html २री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || [[अमजद महबूब]] || [[आसाद वल्ला]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|PNG}} ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322013.html ३री ट्वेंटी२०] || ५ जुलै || [[अमजद महबूब]] || [[आसाद वल्ला]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || सामना रद्द |} ===नामिबिया महिलांचा जर्मनी दौरा=== {{मुख्यलेख|नामिबिया महिला क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स आणि जर्मनी दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320999.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २ जुलै || अनुराधा दोड्डबल्लापूर || इरीन व्हान झील || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{crw|NAM}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321000.html २री म.ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || अनुराधा दोड्डबल्लापूर || इरीन व्हान झील || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{crw|NAM}} १५० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321001.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || अनुराधा दोड्डबल्लापूर || इरीन व्हान झील || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{crw|NAM}} ८२ धावांनी विजयी |} ===भारताचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276904.html १ली ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[रोझ बोल (क्रिकेट मैदान)|रोझ बोल]], [[साउथहँप्टन]] || {{cr|IND}} ५० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276905.html २री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[एजबॅस्टन मैदान, बर्मिंगहॅम|एजबॅस्टन]], [[बर्मिंगहॅम]] || {{cr|IND}} ४९ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276906.html ३री ट्वेंटी२०] || १० जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[ट्रेंट ब्रिज मैदान, नॉटिंगहॅम|ट्रेंट ब्रिज]], [[नॉटिंगहॅम]] || {{cr|ENG}} १७ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276907.html १ला ए.दि.] || १२ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[द ओव्हल]], [[लंडन]] || {{cr|IND}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276908.html २रा ए.दि.] || १४ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[लॉर्ड्स]], [[लंडन]] || {{cr|ENG}} १०० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276909.html ३रा ए.दि.] || १७ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[ओल्ड ट्रॅफर्ड]], [[मॅंचेस्टर]] || {{cr|IND}} ५ गडी राखून विजयी |} ===मध्य युरोप चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ मध्य युरोप चषक}} {{२०२२ मध्य युरोप चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ मध्य युरोप चषक]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321305.html १ली ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|AUT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321306.html २री ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|CZE}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321307.html ३री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|AUT}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321308.html ४थी ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|AUT}} ३५ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321309.html ५वी ट्वेंटी२०] || १० जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|CZE}} ३६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321310.html ६वी ट्वेंटी२०] || १० जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|CZE}} ६ गडी राखून विजयी |} ===मलेशिया महिलांचा सिंगापूर दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ सौदारी चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322018.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || शफिना महेश || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{crw|MAS}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322019.html २री म.ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || शफिना महेश || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{crw|MAS}} ७५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322020.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १० जुलै || शफिना महेश || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{crw|MAS}} ७९ धावांनी विजयी |} ===बल्गेरियाचा सर्बिया दौरा=== {{मुख्यलेख|बल्गेरिया क्रिकेट संघाचा सर्बिया दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1323550.html १ली ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || रॉबिन विटास || प्रकाश मिश्रा || [[लिसीजी जियाराक मैदान]], [[बेलग्रेड]] || {{cr|SER}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1323551.html २री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || रॉबिन विटास || प्रकाश मिश्रा || [[लिसीजी जियाराक मैदान]], [[बेलग्रेड]] || {{cr|SER}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1323552.html ३री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || रॉबिन विटास || प्रकाश मिश्रा || [[लिसीजी जियाराक मैदान]], [[बेलग्रेड]] || {{cr|BUL}} ९५ धावांनी विजयी |} ===स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक लीग दोन]] – तिरंगी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322030.html १ला ए.दि.] || १० जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|SCO}} ७७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322031.html २री ए.दि.] || ११ जुलै || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[कॅम्बसडून क्रिकेट मैदान]], [[स्कॉटलंड|आयर]] || {{cr|NAM}} ४० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322032.html ३री ए.दि.] || १३ जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|NEP}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322033.html ४थी ए.दि.] || १४ जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|SCO}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322034.html ५वी ए.दि.] || १६ जुलै || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[कॅम्बसडून क्रिकेट मैदान]], [[स्कॉटलंड|आयर]] || {{cr|NAM}} ६३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322035.html ६वी ए.दि.] || १७ जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|SCO}} ८ गडी राखून विजयी |} ===न्यू झीलंडचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303309.html १ला ए.दि.] || १० जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[टॉम लॅथम]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|NZ}} १ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303310.html २रा ए.दि.] || १२ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[टॉम लॅथम]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|NZ}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303311.html ३रा ए.दि.] || १५ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[टॉम लॅथम]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|NZ}} १ धावेने विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303312.html १ली ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[स्टोरमोंट]], [[बेलफास्ट]] || {{cr|NZ}} ३१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303313.html २री ट्वेंटी२०] || २० जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[स्टोरमोंट]], [[बेलफास्ट]] || {{cr|NZ}} ८८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303314.html ३री ट्वेंटी२०] || २२ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[स्टोरमोंट]], [[बेलफास्ट]] || {{cr|NZ}} ६ गडी राखून विजयी |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब=== {{मुख्यलेख|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321466.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|USA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321465.html २री ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} १११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321468.html ३री ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|UGA}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321467.html ४थी ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ५२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321470.html ५वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|USA}} १३२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321469.html ६वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} २३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321471.html ७वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321472.html ८वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|PNG}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321474.html ९वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|HK}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321473.html १०वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ९७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321476.html ११वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|JER}} १३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321475.html १२वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ४६ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - प्ले-ऑफ उपांत्य सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321478.html १३वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|HK}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321477.html १४वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|UGA}} ५ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - उपांत्य फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321480.html १६वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321479.html १५वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} २७ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - स्थानांचे सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321481.html १८वी ट्वेंटी२० (५वे स्थान)] || १७ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|UGA}} ४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321482.html १७वी ट्वेंटी२० (७वे स्थान)] || १७ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|JER}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321483.html १९वी ट्वेंटी२० (३रे स्थान)] || १७ जुलै || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|PNG}} ५ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321484.html २०वी ट्वेंटी२०] || १७ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ३७ धावांनी विजयी |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" |- !width= |स्थान !width=|देश |- style="background:#cfc;" | १ || {{cr|ZIM}} || rowspan=2|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]]साठी पात्र |- style="background:#cfc;" | २ || {{cr|NED}} |- | ३ || {{cr|PNG}} || rowspan=6| |- | ४ || {{cr|USA}} |- | ५ || {{cr|UGA}} |- | ६ || {{cr|HK}} |- | ७ || {{cr|JER}} |- | ८ || {{cr|SIN}} |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ=== {{मुख्यलेख|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321258.html १ली ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|IMN}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321257.html २री ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|ITA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321259.html ३री ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|FIN}} १२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321260.html ४थी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ROM}} ५१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321262.html ५वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|SWE}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321261.html ६वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CYP}} २० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321264.html ७वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ITA}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321263.html ८वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|IMN}} ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321265.html ९वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|ITA}} ९१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321266.html १०वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|SER}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321267.html ११वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CRO}} ३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321268.html १२वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|IMN}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321270.html १३वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} ३७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321269.html १४वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|ROM}} ३१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321272.html १५वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|ITA}} || [[जियान मीड]] || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ITA}} १६६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321271.html १६वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CYP}} १३५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321274.html १७वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|SER}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321273.html १८वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|SWE}} १०७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321275.html १९वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[हेलसिंकी]] || {{cr|FIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321276.html २०वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|IMN}} ७४ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - स्थानांचे सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321277.html २१वी ट्वेंटी२० (७वे स्थान)] || १९ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|SER}} || मार्क पाव्लोविक || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CRO}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321278.html २२वी ट्वेंटी२० (३रे स्थान)] || १९ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} ११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321279.html २३वी ट्वेंटी२० (५वे स्थान)] || १९ जुलै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[हेलसिंकी]] || {{cr|SWE}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321280.html २४वी ट्वेंटी२० (अंतिम सामना)] || १९ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ITA}} ७ गडी राखून विजयी |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || {{cr|ITA}} || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || {{cr|IMN}} || rowspan=9 | |- |align=left|३. || {{cr|FIN}} |- |align=left|४. || {{cr|CYP}} |- |align=left|५. || {{cr|SWE}} |- |align=left|६. || {{cr|ROM}} |- |align=left|७. || {{cr|CRO}} |- |align=left|८. || {{cr|SER}} |- |align=left|९. || {{cr|GRE}} |- |align=left|१०. || {{cr|TUR}} |} ===पाकिस्तानचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|पाकिस्तान क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320953.html १ली कसोटी] || १६-२० जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[बाबर आझम]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|PAK}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320954.html २री कसोटी] || २४-२८ जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[बाबर आझम]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|SL}} २४६ धावांनी विजयी |} ===आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका}} {{२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317635.html १ली म.ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317636.html २री म.ट्वेंटी२०] || १७ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || {{crw|AUS}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317637.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १९ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || {{crw|PAK}} १३ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317638.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || २१ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || {{crw|AUS}} ६३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317639.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || २३ जुलै || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317640.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || सामना रद्द |} ===दक्षिण आफ्रिकेचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276910.html १ला ए.दि.] || १९ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[केशव महाराज]] || [[रिव्हरसाईड मैदान]], [[चेस्टर-ली-स्ट्रीट]] || {{cr|SA}} ६२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276911.html २रा ए.दि.] || २२ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[केशव महाराज]] || [[ओल्ड ट्रॅफर्ड]], [[मॅंचेस्टर]] || {{cr|ENG}} ११८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276912.html ३रा ए.दि.] || २४ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[केशव महाराज]] || [[हेडिंग्ले मैदान, लीड्स|हेडिंग्ले]], [[लीड्स]] || अनिर्णित |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276913.html १ली ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[डेव्हिड मिलर]] || [[ब्रिस्टल काउंटी मैदान|काउंटी मैदान]], [[ब्रिस्टल]] || {{cr|ENG}} ४१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276914.html २री ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[डेव्हिड मिलर]] || [[सोफिया गार्डन्स]], [[कार्डिफ]] || {{cr|SA}} ५८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276915.html ३री ट्वेंटी२०] || ३१ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[डेव्हिड मिलर]] || [[रोझ बोल (क्रिकेट मैदान)|रोझ बोल]], [[साउथहँप्टन]] || {{cr|SA}} ९० धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[बेसिल डि'ऑलिव्हेरा चषक]], [[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276916.html १ली कसोटी] || १७-२१ ऑगस्ट || [[बेन स्टोक्स]] || [[डीन एल्गार]] || [[लॉर्ड्स]], [[लंडन]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276917.html २री कसोटी] || २५-२९ ऑगस्ट || [[बेन स्टोक्स]] || [[डीन एल्गार]] || [[ओल्ड ट्रॅफर्ड]], [[मॅंचेस्टर]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276918.html ३री कसोटी] || ८-१२ सप्टेंबर || [[बेन स्टोक्स]] || [[डीन एल्गार]] || [[द ओव्हल]], [[लंडन]] || |} ===भारताचा वेस्ट इंडीज दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा वेस्ट इंडीज आणि अमेरिका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317900.html १ला ए.दि.] || २२ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[शिखर धवन]] || [[क्वीन्स पार्क ओव्हल]], [[पोर्ट ऑफ स्पेन]] || {{cr|IND}} ३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317901.html २रा ए.दि.] || २४ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[शिखर धवन]] || [[क्वीन्स पार्क ओव्हल]], [[पोर्ट ऑफ स्पेन]] || {{cr|IND}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317902.html ३रा ए.दि.] || २७ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[शिखर धवन]] || [[क्वीन्स पार्क ओव्हल]], [[पोर्ट ऑफ स्पेन]] || {{cr|IND}} ११९ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317903.html १ली ट्वेंटी२०] || २९ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[ब्रायन लारा क्रिकेट अकादमी]], [[त्रिनिदाद]] || {{cr|IND}} ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317904.html २री ट्वेंटी२०] || १ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[वॉर्नर पार्क]], [[बासेतेर]] || {{cr|WIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317905.html ३री ट्वेंटी२०] || २ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[वॉर्नर पार्क]], [[बासेतेर]] || {{cr|IND}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317906.html ४थी ट्वेंटी२०] || ६ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[सेंट्रल ब्रॉवर्ड रिजनल पार्क]], [[फ्लोरिडा]] || {{cr|IND}} ५९ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317907.html ५वी ट्वेंटी२०] || ७ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[हार्दिक पंड्या]] || [[सेंट्रल ब्रॉवर्ड रिजनल पार्क]], [[फ्लोरिडा]] || {{cr|IND}} ८८ धावांनी विजयी |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब=== {{मुख्यलेख|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट ब}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट ब|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप ब गट पात्रता]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321281.html १ली ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321282.html २री ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || {{cr|NOR}} || अली सलीम || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321283.html ३री ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321284.html ४थी ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321286.html ५वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321285.html ६वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|NOR}} || अली सलीम || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321287.html ७वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321288.html ८वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321289.html ९वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321290.html १०वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321291.html ११वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321292.html १२वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || {{cr|NOR}} || अली सलीम || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321294.html १३वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321293.html १४वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|NOR}} || अली सलीम || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321295.html १५वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321296.html १६वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321297.html १७वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321298.html १८वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321299.html १९वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321300.html २०वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट ब|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप ब गट पात्रता]] - स्थानांचे सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321301.html २१वी ट्वेंटी२० (७वे स्थान)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321302.html २२वी ट्वेंटी२० (३रे स्थान)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321303.html २३वी ट्वेंटी२० (५वे स्थान)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321304.html २४वी ट्वेंटी२० (अंतिम सामना)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || || rowspan=9 | |- |align=left|३. || |- |align=left|४. || |- |align=left|५. || |- |align=left|६. || |- |align=left|७. || |- |align=left|८. || |- |align=left|९. || |- |align=left|१०. || |} ===न्यू झीलंडचा स्कॉटलंड दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा स्कॉटलंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307477.html १ली ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || [[रिची बेरिंग्टन]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[दि ग्रँज क्लब आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम|दि ग्रँज]], [[एडिनबरा]] || {{cr|NZ}} ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307478.html २री ट्वेंटी२०] || २९ जुलै || [[रिची बेरिंग्टन]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[दि ग्रँज क्लब आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम|दि ग्रँज]], [[एडिनबरा]] || {{cr|NZ}} १०२ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307479.html एकमेव ए.दि.] || ३१ जुलै || [[रिची बेरिंग्टन]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[दि ग्रँज क्लब आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम|दि ग्रँज]], [[एडिनबरा]] || {{cr|NZ}} ७ गडी राखून विजयी |} ===कॅनडा चॅलेंज लीग अ=== {{मुख्यलेख|२०२२ कॅनडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग अ}} ===मोझांबिक महिलांचा इस्वाटिनी दौरा=== {{मुख्यलेख|मोझांबिक क्रिकेट संघाचा इस्वाटिनी दौरा, २०२२#महिला ट्वेंटी२० मालिका}} ===मोझांबिकचा इस्वाटिनी दौरा=== {{मुख्यलेख|मोझांबिक क्रिकेट संघाचा इस्वाटिनी दौरा, २०२२}} ===राष्ट्रकुल खेळ=== {{मुख्यलेख|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट गट अ}} {{col-2}} {{२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट गट ब}} {{col-end}} ===बांगलादेशचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|बांगलादेश क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} ==ऑगस्ट== ===दक्षिण आफ्रिका वि आयर्लंड, इंग्लंडमध्ये=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२#आयर्लंड वि. दक्षिण आफ्रिका}} ===जर्सी चॅलेंज लीग ब=== {{मुख्यलेख|२०२२ जर्सी क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब}} ===न्यू झीलंडचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} ===अफगाणिस्तानचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|अफगाणिस्तान क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} ===स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)}} ===न्यू झीलंडचा वेस्ट इंडीज दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा वेस्ट इंडीज दौरा, २०२२}} ===बहरैन वि कुवेत, ओमानमध्ये=== {{मुख्यलेख|बहरैन क्रिकेट संघ कुवेतविरुद्ध ओमानमध्ये, २०२२}} ===पाकिस्तानचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|पाकिस्तान क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} ===इटली महिलांचा ऑस्ट्रिया दौरा=== {{मुख्यलेख|इटली महिला क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रिया दौरा, २०२२}} ===भारताचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} ===आशिया चषक पात्रता=== {{मुख्यलेख|२०२२ आशिया चषक पात्रता}} {{२०२२ आशिया चषक पात्रता}} ===आयर्लंड महिलांचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|आयर्लंड महिला क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} ===नेपाळचा केन्या दौरा=== {{मुख्यलेख|नेपाळ क्रिकेट संघाचा केनिया दौरा, २०२२}} ===आशिया चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ आशिया चषक}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ आशिया चषक गट अ}} {{col-2}} {{२०२२ आशिया चषक गट ब}} {{col-end}} {{२०२२ आशिया चषक सुपर फोर}} ===झिम्बाब्वेचा ऑस्ट्रेलिया दौरा=== {{मुख्यलेख|झिम्बाब्वे क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २०२२}} ===महिला काँटिनेंटल चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ महिला काँटिनेंटल चषक}} {{२०२२ महिला काँटिनेंटल चषक}} ==नोंदी== {{reflist|group="n"}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटचे मोसम}} [[वर्ग:इ.स. २०२२ मधील क्रिकेट]] 6134i5lv5xjqvw01dloici0gfa7xe9x 2145316 2145282 2022-08-12T06:07:24Z Aditya tamhankar 80177 /* ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब */ wikitext text/x-wiki {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट वर्षे|२०२१-२२|२०२२-२३}} {{TOCRight|limit=2}} == मोसम आढावा == {| class="wikitable ubsortable" style="text-align:center; white-space:nowrap" ! colspan=8 | आंतरराष्ट्रीय दौरे |- ! rowspan=2 | सुरुवात दिनांक ! rowspan=2 | यजमान संघ ! rowspan=2 | पाहुणा संघ ! colspan=5 | निकाल [सामने] |- ! width=50 | [[कसोटी क्रिकेट|कसोटी]] ! width=50 | [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने|एकदिवसीय]] ! width=50 | [[२०-२० सामने|ट्वेंटी२०]] ! width=50 | [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] ! width=50 | [[लिस्ट - अ सामने|लि-अ]] |- | style="text-align:left" | [[#फिनलंडचा डेन्मार्क दौरा|७ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|DEN}} | style="text-align:left" | {{cr|FIN}} | — || — || २-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#श्रीलंकेचा बांगलादेश दौरा|१५ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|BAN}} | style="text-align:left" | {{cr|SL}} | ०-१ [२] || — || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#नामिबियाचा झिम्बाब्वे दौरा|१७ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|NAM}} | — || — || २-३ [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#जर्सीचा गर्न्सी दौरा|२० मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|GUE}} | style="text-align:left" | {{cr|JER}} | — || — || ०-३ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#वेस्ट इंडीजचा नेदरलँड्स दौरा|३१ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | — || ०-३ [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा इंग्लंड दौरा|२ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | ३-० [३] || — || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#अफगाणिस्तानचा झिम्बाब्वे दौरा|४ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|AFG|२०१३}} | — || ०-३ [३] || ०-३ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#हंगेरीचा ऑस्ट्रिया दौरा|४ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|AUT}} | style="text-align:left" | {{cr|HUN}} | — || — || १-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#ऑस्ट्रेलियाचा श्रीलंका दौरा|७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SL}} | style="text-align:left" | {{cr|AUS}} | १-१ [२] || ३-२ [५] || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#वेस्ट इंडीजचा पाकिस्तान दौरा|८ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|PAK}} | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | — || ३-० [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिकेचा भारत दौरा|९ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | style="text-align:left" | {{cr|SA}} | — || — || २-२ [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#माल्टाचा बेल्जियम दौरा|११ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|BEL}} | style="text-align:left" | {{cr|MLT}} | — || — || ३-० [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#स्वित्झर्लंडचा लक्झेंबर्ग दौरा|११ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|LUX}} | style="text-align:left" | {{cr|SWI}} | — || — || १-१ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बांगलादेशचा वेस्ट इंडीज दौरा|१६ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | style="text-align:left" | {{cr|BAN}} | २-० [२] || ०-३ [३] || २-० [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#इंग्लंडचा नेदरलँड्स दौरा|१७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | — || ०-३ [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#एस्टोनियाचा फिनलंड दौरा|१९ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|FIN}} | style="text-align:left" | {{cr|EST}} | — || — || २-० [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#सर्बियाचा बल्गेरिया दौरा|२४ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|BUL}} | style="text-align:left" | {{cr|SER}} | — || — || ४-० [४] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा आयर्लंड दौरा|२६ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | — || — || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#मलेशियाचा सिंगापूर दौरा|२८ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SIN}} | style="text-align:left" | {{cr|MAS}} | — || — || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#पापुआ न्यू गिनीचा सिंगापूर दौरा|२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SIN}} | style="text-align:left" | {{cr|PNG}} | — || — || १-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा इंग्लंड दौरा|७ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | १-० [१]{{refn|group=n|name=EngInd|[[भारतीय क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२१|२०२१ सालचा अपूर्ण इंग्लंड-भारत कसोटी सामना २०२२ साली झाला]]. इंग्लंडने ७ गडी राखून विजय नोंदवला}} || १-२ [३] || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बल्गेरियाचा सर्बिया दौरा|८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SER}} | style="text-align:left" | {{cr|BUL}} | — || — || २-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#पाकिस्तानचा श्रीलंका दौरा|१० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SL}} | style="text-align:left" | {{cr|PAK}} | १-० [२] || — || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा आयर्लंड दौरा|१० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || ०-३ [३] || ०-३ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिकेचा इंग्लंड दौरा|१९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | style="text-align:left" | {{cr|SA}} | [३] || १-१ [३] || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा वेस्ट इंडीज आणि अमेरिका दौरा|२२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|USA}}{{cr|WIN}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | — || ०-३ [३] || [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा स्कॉटलंड दौरा|२७ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SCO}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || ०-१ [१] || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#मोझांबिकचा इस्वाटिनी दौरा|२९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|Swaziland}} | style="text-align:left" | {{cr|MOZ}} | — || — || ०-६ [६] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बांगलादेशचा झिम्बाब्वे दौरा|३० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|BAN}} | — || [३] || २-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिका वि आयर्लंड, इंग्लंडमध्ये|३ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|ENG}}{{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|SA}} | — || — || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा नेदरलँड्स दौरा|४ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || — || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#अफगाणिस्तानचा आयर्लंड दौरा|९ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|AFG|२०१३}} | — || — || [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा वेस्ट इंडीज दौरा|१० ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || [३] || [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बहरैन वि. कुवेत, ओमानमध्ये|११ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|OMA}}{{cr|BHR}} | style="text-align:left" | {{cr|KUW}} | — || — || [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#पाकिस्तानचा नेदरलँड्स दौरा|१६ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|PAK}} | — || [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा झिम्बाब्वे दौरा|१८ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | — || [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#आंतरराष्ट्रीय XI चा भारत दौरा|२२ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | style="text-align:left" | [[चित्र:Icc_large.jpeg‎|20px]] [[आंतरराष्ट्रीय XI क्रिकेट संघ|आंतरराष्ट्रीय XI]] | — || — || [१] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#नेपाळचा केन्या दौरा|२५ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|KEN}} | style="text-align:left" | {{cr|NEP}} | — || — || [५] || — || [३] |- | style="text-align:left" | [[#झिम्बाब्वेचा ऑस्ट्रेलिया दौरा|२८ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|AUS}} | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | — || [३] || — || — || — |- ! colspan=8 |आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा |- ! सुरुवात दिनांक ! colspan=4 | स्पर्धा ! colspan=3 | विजेते |- | style="text-align:left" | [[#वॅल्लेट्टा चषक|१० मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|MLT}} [[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|ROM}} |- | style="text-align:left" | [[#अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)|२८ मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|USA}} [[२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)|८ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|USA}} [[२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#जर्मनी तिरंगी मालिका|९ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|GER}} [[२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|GER}} |- | style="text-align:left" | [[#युगांडा चॅलेंज लीग ब|१७ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|UGA}} [[२०२२ युगांडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क|२८ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|BEL}} [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|DEN}} |- | style="text-align:left" | [[#मलेशिया चौरंगी मालिका|२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|MAS}} [[२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|MAS}} |- | style="text-align:left" | [[#मध्य युरोप चषक|८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|CZE}} [[२०२२ मध्य युरोप चषक]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|CZE}} |- | style="text-align:left" | [[#स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)|१० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|SCO}} [[२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब|११ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|ZIM}} [[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|ZIM}} |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ|१२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|FIN}} [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप अ गट पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|ITA}} |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब|२४ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|FIN}} [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट ब|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप ब गट पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|AUT}} |- | style="text-align:left" | [[#कॅनडा चॅलेंज लीग अ|२४ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|CAN}} [[२०२२ कॅनडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग अ]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#जर्सी चॅलेंज लीग ब|२८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|JER}} [[२०२२ जर्सी क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)|८ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|SCO}} [[२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)‌]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#आशिया चषक पात्रता|२० ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|OMA}} [[२०२० आशिया चषक पात्रता|२०२२ आशिया चषक पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | |- | style="text-align:left" | [[#आशिया चषक|२७ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|UAE}} [[२०२२ आशिया चषक]] | style="text-align:left" colspan=3 | |- |} {| class="wikitable unsortable" style="text-align:center; white-space:nowrap" ! colspan=6 | महिलांचे आंतरराष्ट्रीय दौरे |- ! rowspan=2 | सुरुवात दिनांक ! rowspan=2 | यजमान संघ ! rowspan=2 | पाहुणा संघ ! colspan=3 | निकाल [सामने] |- ! width=50 | म.कसोटी ! width=50 | म.एकदिवसीय ! width=50 | म.ट्वेंटी२० |- | style="text-align:left" | [[#युगांडा महिलांचा नेपाळ दौरा|१६ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|NEP}} | style="text-align:left" | {{crw|UGA}} | — || — || २-३ [५] |- | style="text-align:left" | [[#श्रीलंका महिलांचा पाकिस्तान दौरा|१८ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|PAK}} | style="text-align:left" | {{crw|SL}} | — || २-१ [३] || ३-० [३] |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिका महिलांचा आयर्लंड दौरा|३ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|IRE}} | style="text-align:left" | {{crw|SA}} | — || ०-३ [३] || १-२ [३] |- | style="text-align:left" | [[#भारतीय महिलांचा श्रीलंका दौरा|२३ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|SL}} | style="text-align:left" | {{crw|IND}} | — || ०-३ [३] || १-२ [३] |- | style="text-align:left" | [[#गर्न्सी महिलांचा जर्सी दौरा|२५ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|JER}} | style="text-align:left" | {{crw|GUE}} | — || — || २-० [२] |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिका महिलांचा इंग्लंड दौरा|२७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|ENG}} | style="text-align:left" | {{crw|SA}} | ०-० [१] || ३-० [३] || ३-० [३] |- | style="text-align:left" | [[#नामिबिया महिलांचा नेदरलँड्स दौरा|२७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|NED}} | style="text-align:left" | {{crw|NAM}} | — || — || ३-२ [६] |- | style="text-align:left" | [[#नामिबिया महिलांचा जर्मनी दौरा|२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|GER}} | style="text-align:left" | {{crw|NAM}} | — || — || ०-३ [३] |- | style="text-align:left" | [[#मलेशिया महिलांचा सिंगापूर दौरा|८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|SIN}} | style="text-align:left" | {{crw|MAS}} | — || — || ०-३ [३] |- | style="text-align:left" | [[#मोझांबिक महिलांचा इस्वाटिनी दौरा|२९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|Swaziland}} | style="text-align:left" | {{crw|MOZ}} | — || — || ०-६ [६] |- | style="text-align:left" | [[#इटली महिलांचा ऑस्ट्रिया दौरा|१७ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|AUT}} | style="text-align:left" | {{crw|ITA}} | — || — || [५] |- | style="text-align:left" | [[#आयर्लंड महिलांचा नेदरलँड्स दौरा|२२ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|NED}} | style="text-align:left" | {{crw|IRE}} | — || [३] || — |- | style="text-align:left" | [[#भारतीय महिलांचा इंग्लंड दौरा|१० सप्टेंबर २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|ENG}} | style="text-align:left" | {{crw|IND}} | — || [३] || [३] |- ! colspan=6 |महिला आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा |- ! सुरुवात दिनांक ! colspan=3 | स्पर्धा ! colspan=2 | विजेते |- | style="text-align:left" | [[#फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका|५ मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|FRA}} [[२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|JER}} |- | style="text-align:left" | [[#महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक|२६ मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|SWE}} [[२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|SWE}} |- | style="text-align:left" | [[#क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा|९ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|RWA}} [[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|TAN}} |- | style="text-align:left" | [[#एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा|१७ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|MAS}} [[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|UAE}} |- | style="text-align:left" | [[#आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका|१९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|Northern Ireland}} [[२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|AUS}} |- | style="text-align:left" | [[#राष्ट्रकुल खेळ - महिला स्पर्धा|२९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|ENG}} [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट|२०२२ राष्ट्रकुल खेळ - महिला स्पर्धा]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{gold01}} {{crw|AUS}}<br>{{silver02}} {{crw|IND}}<br>{{bronze03}} {{crw|NZ}} |- | style="text-align:left" | [[#महिला काँटिनेंटल चषक|ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|ROM}} [[२०२२ महिला काँटिनेंटल चषक]] | style="text-align:left" colspan=2 | |- | style="text-align:left" | [[#महिला काँटिनेंटल चषक|९ सप्टेंबर २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|ROM}} [[२०२२ महिला ट्वेंटी२० बाल्कन चषक]] | style="text-align:left" colspan=2 | |} {| class="wikitable ubsortable" style="text-align:center; white-space:nowrap" ! colspan=6 | अ संघांचे दौरे |- ! rowspan=2 | सुरुवात दिनांक ! rowspan=2 | यजमान संघ ! rowspan=2 | पाहुणा संघ ! colspan=3 | निकाल [सामने] |- ! width=50 | [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] ! width=50 | [[लिस्ट - अ सामने|लि-अ]] ! width=50 | [[२०-२० सामने|ट्वेंटी२०]] |- | style="text-align:left" | [[#झिम्बाब्वे अ संघाचा नेपाळ दौरा|१ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NEP}} | style="text-align:left" | {{flagicon|ZIM}} [[झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघ|झिम्बाब्वे अ]] | — || २-१ [३] || १-१ [३] |- | style="text-align:left" | [[#ऑस्ट्रेलिया अ संघाचा श्रीलंका दौरा|८ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|SL}} [[श्रीलंका अ क्रिकेट संघ|श्रीलंका अ]] | style="text-align:left" | {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] | ०-२ [२] || १-१ [२] || — |- | style="text-align:left" | [[#बांगलादेश अ संघाचा वेस्ट इंडीज दौरा|४ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|WIN}} [[वेस्ट इंडीज अ क्रिकेट संघ|वेस्ट इंडीज अ]] | style="text-align:left" | {{flagicon|BAN}} [[बांगलादेश अ क्रिकेट संघ|बांगलादेश अ]] | [२] || [३] || — |} ==मे== ===झिम्बाब्वे अ संघाचा नेपाळ दौरा=== {{मुख्यलेख|झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघाचा नेपाळ दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310935.html १ली ट्वेंटी२०] || १ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{flagicon|ZIM}} [[झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघ|झिम्बाब्वे अ]] ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310936.html २री ट्वेंटी२०] || २ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310937.html ३री ट्वेंटी२०] || ४ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{cr|NEP}} ८ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|लिस्ट-अ मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310932.html १ला लिस्ट-अ] || ६ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{flagicon|ZIM}} [[झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघ|झिम्बाब्वे अ]] ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310933.html २रा लिस्ट-अ] || ७ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{cr|NEP}} ९ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310934.html ३रा लिस्ट-अ] || ९ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{cr|NEP}} ६ गडी राखून विजयी |} ===फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका}} {{२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310210.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ५ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|JER}} || रोझा हिल || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310211.html २री म.ट्वेंटी२०] || ५ मे || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|AUT}} ३५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310212.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ६ मे || {{crw|JER}} || रोझा हिल || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ६७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310213.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || ६ मे || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || {{crw|JER}} || रोझा हिल || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ७० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310214.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || ७ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|JER}} || रोझा हिल || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310215.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || ७ मे || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|AUT}} ४८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310216.html ७वी म.ट्वेंटी२०] || ८ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|FRA}} ६६ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310217.html ८वी म.ट्वेंटी२०] || ८ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|FRA}} ५९ धावांनी विजयी |} ===फिनलंडचा डेन्मार्क दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310167.html १ली ट्वेंटी२०] || ७ मे || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || नॅथन कॉलिन्स || [[स्वानहोम पार्क]], [[डेन्मार्क|ब्रोंडबाय]] || {{cr|FIN}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310168.html २री ट्वेंटी२०] || ७ मे || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || नॅथन कॉलिन्स || [[स्वानहोम पार्क]], [[डेन्मार्क|ब्रोंडबाय]] || {{cr|DEN}} १३८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310169.html ३री ट्वेंटी२०] || ८ मे || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || नॅथन कॉलिन्स || [[स्वानहोम पार्क]], [[डेन्मार्क|ब्रोंडबाय]] || {{cr|DEN}} ५३ धावांनी विजयी |} ===वॅल्लेट्टा चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ वॅल्लेट्टा चषक}} {{२०२२ वॅल्लेट्टा चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310170.html १ली ट्वेंटी२०] || १० मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310171.html २री ट्वेंटी२०] || १० मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ४५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310172.html ३री ट्वेंटी२०] || १० मे || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|HUN}} ४ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310173.html ४थी ट्वेंटी२०] || ११ मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310174.html ५वी ट्वेंटी२०] || ११ मे || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ४० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310175.html ६वी ट्वेंटी२०] || ११ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|HUN}} ५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310176.html ७वी ट्वेंटी२०] || १२ मे || {{cr|MLT}} || अमर शर्मा || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} २ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310177.html ८वी ट्वेंटी२०] || १२ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ८८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310178.html ९वी ट्वेंटी२०] || १२ मे || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|HUN}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310179.html १०वी ट्वेंटी२०] || १३ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|GIB}} २१ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310180.html ११वी ट्वेंटी२०] || १३ मे || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} २६ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310181.html १२वी ट्वेंटी२०] || १३ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310182.html १३वी ट्वेंटी२०] || १४ मे || {{cr|CZE}} ||अरुण अशोकन || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310183.html १४वी ट्वेंटी२०] || १४ मे || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310184.html १५वी ट्वेंटी२०] || १४ मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ६ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - ५व्या स्थानाचा प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310185.html १६वी ट्वेंटी२०] || १५ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|BUL}} ५ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - ३ऱ्या स्थानाचा प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310186.html १७वी ट्वेंटी२०] || १५ मे || {{cr|CZE}} ||अरुण अशोकन || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ७० धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310187.html १८वी ट्वेंटी२०] || १५ मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} ९ धावांनी विजयी |} ===श्रीलंकेचा बांगलादेश दौरा=== {{मुख्यलेख|श्रीलंका क्रिकेट संघाचा बांगलादेश दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1308488.html १ली कसोटी] || १५-१९ मे || [[मोमिनुल हक]] || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[झहूर अहमद चौधरी मैदान]], [[चितगाव]] || सामना अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1308489.html २री कसोटी] || २३-२७ मे || [[मोमिनुल हक]] || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[शेर-ए-बांगला क्रिकेट मैदान]], [[ढाका]] || {{cr|SL}} १० गडी राखून विजयी |} ===युगांडा महिलांचा नेपाळ दौरा=== {{मुख्यलेख|युगांडा महिला क्रिकेट संघाचा नेपाळ दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314897.html १ली म.ट्वेंटी२०] || १६ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|UGA}} १२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314898.html २री म.ट्वेंटी२०] || १७ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|UGA}} १ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314899.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १९ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|UGA}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314900.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || २० मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|NEP}} १५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314901.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|NEP}} ३३ धावांनी विजयी |} ===नामिबियाचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|नामिबिया क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310938.html १ली ट्वेंटी२०] || १७ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310939.html २री ट्वेंटी२०] || १९ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NAM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310940.html ३री ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310941.html ४थी ट्वेंटी२०] || २२ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NAM}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310942.html ५वी ट्वेंटी२०] || २४ मे || [[रेगिस चकाब्वा]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NAM}} ३२ धावांनी विजयी |} ===जर्सीचा गर्न्सी दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ पुरुष ट्वेंटी२० इंटर-इन्सुलर मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310188.html १ली ट्वेंटी२०] || २० मे || [[जॉश बटलर]] || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[कॉलेज फिल्ड]], [[गर्न्सी|सेंट पीटर पोर्ट]] || {{cr|JER}} ३७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310189.html २री ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[जॉश बटलर]] || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[पंचम जॉर्ज क्रिकेट मैदान]], [[गर्न्सी|कॅसल]] || {{cr|JER}} ६० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310190.html ३री ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[जॉश बटलर]] || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[पंचम जॉर्ज क्रिकेट मैदान]], [[गर्न्सी|कॅसल]] || {{cr|JER}} ३७ धावांनी विजयी |} ===श्रीलंका महिलांचा पाकिस्तान दौरा=== {{मुख्यलेख|श्रीलंका महिला क्रिकेट संघाचा पाकिस्तान दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310981.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २४ मे || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310982.html २री म.ट्वेंटी२०] || २६ मे || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310983.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २८ मे || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ६ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२५ आयसीसी महिला अजिंक्यपद स्पर्धा]] - महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310984.html १ला म.ए.दि.] || १ जून || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310985.html २रा म.ए.दि.] || ३ जून || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ७३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310986.html ३रा म.ए.दि.] || ५ जून || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|SL}} ९३ धावांनी विजयी |} ===महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक}} {{२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316753.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २७ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316754.html २री म.ट्वेंटी२०] || २७ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316755.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २८ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|DEN}} || टाईन एरिकसन || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ७१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316756.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || २८ मे || {{crw|DEN}} || टाईन एरिकसन || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|NOR}} ३४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316757.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || २९ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|DEN}} || टाईन एरिकसन || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316758.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || २९ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ९ गडी राखून विजयी |} ===अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक लीग दोन]] – तिरंगी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312798.html १ला ए.दि.] || २८ मे || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} १०४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312799.html २रा ए.दि.] || २९ मे || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|SCO}} १११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312800.html ३रा ए.दि.] || ३१ मे || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|SCO}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312801.html ४था ए.दि.] || १ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312802.html ५वा ए.दि.] || ३ जून || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|UAE}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312803.html ६वा ए.दि.] || ४ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|UAE}} ८ गडी राखून विजयी |} ===वेस्ट इंडीजचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1302349.html १ला ए.दि.] || ३१ मे || [[पीटर सीलार]] || [[निकोलस पूरन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|WIN}} ७ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1302350.html २रा ए.दि.] || २ जून || [[पीटर सीलार]] || [[निकोलस पूरन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|WIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1302351.html ३रा ए.दि.] || ४ जून || [[पीटर सीलार]] || [[निकोलस पूरन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|WIN}} २० धावांनी विजयी |} ==जून== ===न्यू झीलंडचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276901.html १ली कसोटी] || २-६ जून || [[बेन स्टोक्स]] || [[केन विल्यमसन]] || [[लॉर्ड्स]], [[लंडन]] || {{cr|ENG}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276902.html २री कसोटी] || १०-१४ जून || [[बेन स्टोक्स]] || [[टॉम लॅथम]] || [[ट्रेंट ब्रिज मैदान, नॉटिंगहॅम|ट्रेंट ब्रिज]], [[नॉटिंगहॅम]] || {{cr|ENG}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276903.html ३री कसोटी] || २३-२७ जून || [[बेन स्टोक्स]] || [[केन विल्यमसन]] || [[हेडिंग्ले मैदान, लीड्स|हेडिंग्ले]], [[लीड्स]] || {{cr|ENG}} ७ गडी राखून विजयी |} ===दक्षिण आफ्रिका महिलांचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका महिला क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316642.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ३ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[सिडनी परेड]], [[डब्लिन]] || {{crw|IRE}} १० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316643.html २री म.ट्वेंटी२०] || ६ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[सिडनी परेड]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316644.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ८ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[सिडनी परेड]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ८ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२५ आयसीसी महिला अजिंक्यपद स्पर्धा]] - महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316645.html १ला म.ए.दि.] || ११ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[कॅसल ॲव्हेन्यू]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316646.html २रा म.ए.दि.] || १४ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[कॅसल ॲव्हेन्यू]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316647.html ३रा म.ए.दि.] || १७ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[कॅसल ॲव्हेन्यू]], [[डब्लिन]]|| {{crw|SA}} १८९ धावांनी विजयी |} ===अफगाणिस्तानचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|अफगाणिस्तान क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310943.html १ला ए.दि.] || ४ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[हश्मातुल्लाह शहिदी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ६० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310944.html २रा ए.दि.] || ६ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[हश्मातुल्लाह शहिदी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310945.html ३रा ए.दि.] || ९ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[हश्मातुल्लाह शहिदी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310946.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[मोहम्मद नबी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310947.html २री ट्वेंटी२०] || १२ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[मोहम्मद नबी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} २१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310948.html ३री ट्वेंटी२०] || १४ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[मोहम्मद नबी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ३५ धावांनी विजयी |} ===हंगेरीचा ऑस्ट्रिया दौरा=== {{मुख्यलेख|हंगेरी क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रिया दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317140.html १ली ट्वेंटी२०] || ४ जून || रझमल शिगीवाल || खैबर देलदार || [[सीबार्न क्रिकेट मैदान]], [[ऑस्ट्रिया|लोवर ऑस्ट्रिया]] || {{cr|AUT}} १०५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317141.html २री ट्वेंटी२०] || ४ जून || रझमल शिगीवाल || खैबर देलदार || [[सीबार्न क्रिकेट मैदान]], [[ऑस्ट्रिया|लोवर ऑस्ट्रिया]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317142.html ३री ट्वेंटी२०] || ५ जून || रझमल शिगीवाल || खैबर देलदार || [[सीबार्न क्रिकेट मैदान]], [[ऑस्ट्रिया|लोवर ऑस्ट्रिया]] || {{cr|HUN}} ४ गडी राखून विजयी |} ===ऑस्ट्रेलियाचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307293.html १ली ट्वेंटी२०] || ७ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|AUS}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307294.html २री ट्वेंटी२०] || ८ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|AUS}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307295.html ३री ट्वेंटी२०] || ११ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{cr|SL}} ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307296.html १ला ए.दि.] || १४ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{cr|AUS}} २ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307297.html २रा ए.दि.] || १६ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{cr|SL}} २६ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307298.html ३रा ए.दि.] || १९ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|SL}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307299.html ४था ए.दि.] || २१ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|SL}} ४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307300.html ५वा ए.दि.] || २४ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|AUS}} ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307301.html १ली कसोटी] || २९ जून - ३ जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[पॅट कमिन्स]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|AUS}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307302.html २री कसोटी] || ८-१२ जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[पॅट कमिन्स]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|SL}} १ डाव आणि ३९ धावांनी विजयी |} ===ऑस्ट्रेलिया अ संघाचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२#सराव सामने}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|लिस्ट-अ मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317944.html १ला लिस्ट-अ] || ८ जून || [[धनंजय डी सिल्वा]] || [[ॲलेक्स कॅरे]] || [[सिंहलीज क्रिकेट मैदान]], [[कोलंबो]] || {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317945.html २रा लिस्ट-अ] || १० जून || [[धनंजय डी सिल्वा]] || [[ॲलेक्स कॅरे]] || [[सिंहलीज क्रिकेट मैदान]], [[कोलंबो]] || {{flagicon|SL}} [[श्रीलंका अ क्रिकेट संघ|श्रीलंका अ]] ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|प्रथम-श्रेणी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317946.html १ला प्रथम-श्रेणी] || १४-१७ जून || [[कमिंदु मेंडिस]] || [[मार्कस हॅरिस]] || [[महिंदा राजपाक्षा आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[हंबन्टोटा]] || {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317947.html २रा प्रथम-श्रेणी] || २१-२४ जून || [[कमिंदु मेंडिस]] || [[मार्कस हॅरिस]] || [[महिंदा राजपाक्षा आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[हंबन्टोटा]] || {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] ५ गडी राखून विजयी |} ===वेस्ट इंडीजचा पाकिस्तान दौरा=== {{मुख्यलेख|वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघाचा पाकिस्तान दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1315038.html १ला ए.दि.] || ८ जून || [[बाबर आझम]] || [[निकोलस पूरन]] || [[मुलतान क्रिकेट स्टेडियम]], [[मुलतान]] || {{cr|PAK}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1315039.html २रा ए.दि.] || १० जून || [[बाबर आझम]] || [[निकोलस पूरन]] || [[मुलतान क्रिकेट स्टेडियम]], [[मुलतान]] || {{cr|PAK}} १२० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1315040.html ३रा ए.दि.] || १२ जून || [[बाबर आझम]] || [[निकोलस पूरन]] || [[मुलतान क्रिकेट स्टेडियम]], [[मुलतान]] || {{cr|PAK}} ५३ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |} ===अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक लीग दोन]] – तिरंगी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312804.html १ला ए.दि.] || ८ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} ११४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312805.html २रा ए.दि.] || ९ जून || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|OMA}} १३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312806.html ३रा ए.दि.] || ११ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || सामना टाय |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312807.html ४था ए.दि.] || १२ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|OMA}} १३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312808.html ५वा ए.दि.] || १४ जून || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|NEP}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312809.html ६वा ए.दि.] || १५ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} ३९ धावांनी विजयी |} ===दक्षिण आफ्रिकेचा भारत दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278687.html १ली ट्वेंटी२०] || ९ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[अरुण जेटली क्रिकेट मैदान]], [[दिल्ली]] || {{cr|SA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278688.html २री ट्वेंटी२०] || १२ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[बाराबती स्टेडियम]], [[कटक]] || {{cr|SA}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278689.html ३री ट्वेंटी२०] || १४ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[डॉ. वाय.एस. राजशेखर रेड्डी एसीए-व्हिडीसीए क्रिकेट मैदान|वाय.एस. राजशेखर रेड्डी मैदान]], [[विशाखापट्टणम]] || {{cr|IND}} ४८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278690.html ४थी ट्वेंटी२०] || १७ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[सौराष्ट्र क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], [[राजकोट]] || {{cr|IND}} ८२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278691.html ५वी ट्वेंटी२०] || १९ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[केशव महाराज]] || [[एम. चिन्नास्वामी स्टेडियम, बंगळूर|एम. चिन्नास्वामी स्टेडियम]], [[बंगळूर]] || अनिर्णित |} ===क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा=== {{मुख्यलेख|२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा}} {{२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318373.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318374.html २री म.ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ३५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318375.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318376.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318377.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318378.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} ३६ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318379.html ७वी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318380.html ८वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|BRA}} ८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318381.html ९वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318382.html १०वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ४ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318383.html ११वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318384.html १२वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ३८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318385.html १३वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} ५२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318386.html १४वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|BRA}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318387.html १५वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318388.html १६वी म.ट्वेंटी२०] || १३ जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318389.html १७वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ४२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318390.html १८वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318391.html १९वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|BOT}} १७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318392.html २०वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ८४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318393.html २१वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318394.html २२वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} १६७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318395.html २३वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318396.html २४वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} १०२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318397.html २५वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318398.html २६वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} २३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318399.html २७वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ४४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318400.html २८वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} १० गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] - स्थानांचे प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318401.html ७वे स्थान] || १७ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|GER}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318402.html ५वे स्थान] || १७ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ३० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318403.html ३रे स्थान] || १८ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ८ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318404.html ३२वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ४४ धावांनी विजयी |} ===जर्मनी तिरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका}} {{२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318357.html १ली ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} ५४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318358.html २री ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} ४ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318359.html ३री ट्वेंटी२०] || १० जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|AUT}} ३८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318360.html ४थी ट्वेंटी२०] || १० जून || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|AUT}} ३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318361.html ५वी ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|SWE}} ||अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|AUT}} १ धावेने विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318362.html ६वी ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} २९ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318363.html ७वी ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} ३ गडी राखून विजयी |} ===माल्टाचा बेल्जियम दौरा=== {{मुख्यलेख|माल्टा क्रिकेट संघाचा बेल्जियम दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318354.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जून || शेराझ शेख || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|BEL}} १११ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318355.html २री ट्वेंटी२०] || ११ जून || शेराझ शेख || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|BEL}} ८४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318356.html ३री ट्वेंटी२०] || १२ जून || शेराझ शेख || बिक्रम अरोरा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} १२२ धावांनी विजयी |} ===स्वित्झर्लंडचा लक्झेंबर्ग दौरा=== {{मुख्यलेख|स्वित्झर्लंड क्रिकेट संघाचा लक्झेंबर्ग दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318352.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जून || जूस्ट मेस || फहीम नझीर || [[पियरे वर्नर क्रिकेट मैदान]], [[लक्झेंबर्ग|वॉल्फरडांगे]] || {{cr|LUX}} १८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318353.html २री ट्वेंटी२०] || ११ जून || जूस्ट मेस || फहीम नझीर || [[पियरे वर्नर क्रिकेट मैदान]], [[लक्झेंबर्ग|वॉल्फरडांगे]] || {{cr|SWI}} ७८ धावांनी विजयी |} ===बांगलादेशचा वेस्ट इंडीज दौरा=== {{मुख्यलेख|बांगलादेश क्रिकेट संघाचा वेस्ट इंडीज दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317147.html १ली कसोटी] || १६-२० जून || [[क्रेग ब्रेथवेट]] || [[शाकिब अल हसन]] || [[सर व्हिव्हियन रिचर्ड्‌स स्टेडियम]], [[अँटिगा]] || {{cr|WIN}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317148.html २री कसोटी] || २४-२८ जून || [[क्रेग ब्रेथवेट]] || [[शाकिब अल हसन]] || [[डॅरेन सॅमी राष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम, सेंट लुसिया|डॅरेन सॅमी राष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[सेंट लुसिया|ग्रॉस इसलेट]] || {{cr|WIN}} १० गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317149.html १ली ट्वेंटी२०] || २ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[महमुद्दुला]] || [[विंडसर पार्क]], [[डॉमिनिका]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317150.html २री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[महमुद्दुला]] || [[विंडसर पार्क]], [[डॉमिनिका]] || {{cr|WIN}} ३५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317151.html ३री ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[महमुद्दुला]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|WIN}} ५ गडी राखून विजयी |- |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317152.html १ला ए.दि.] || १० जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[तमिम इक्बाल]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|BAN}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317153.html २रा ए.दि.] || १३ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[तमिम इक्बाल]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|BAN}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317154.html ३रा ए.दि.] || १६ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[तमिम इक्बाल]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|BAN}} ४ गडी राखून विजयी |} ===एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा=== {{मुख्यलेख|२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा गट अ}} {{col-2}} {{२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा गट ब}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320191.html २री म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|NEP}} ५० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320190.html १ली म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|MAS}} ११७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320193.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320192.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] ||अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320195.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || {{crw|HK}} || केरी चॅन || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|HK}} १४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320194.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|UAE}} १० गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320197.html ८वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|NEP}} २५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320196.html ७वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|QAT}} || आयशा || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|MAS}} १० गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320198.html ९वी म.ट्वेंटी२०] || १९ जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|HK}} || केरी चॅन || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|HK}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320199.html १०वी म.ट्वेंटी२०] || १९ जून || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || {{crw|QAT}} || आयशा || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|QAT}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320201.html १२वी म.ट्वेंटी२०] || २० जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|NEP}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320200.html ११वी म.ट्वेंटी२०] || २० जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|UAE}} ३१ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320202.html १३वी म.ट्वेंटी२०] || २० जून || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|SIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320204.html १५वी म.ट्वेंटी२०] || २१ जून || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|KUW}} ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320203.html १४वी म.ट्वेंटी२०] || २१ जून || {{crw|QAT}} || आयशा || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|QAT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320205.html १६वी म.ट्वेंटी२०] || २१ जून || {{crw|HK}} || केरी चॅन || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|HK}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320207.html १८वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|HK}} || केरी चॅन || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|HK}} ३० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320206.html १७वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|MAS}} ५३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320209.html २०वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|BHU}} ६३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320208.html १९वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|QAT}} || आयशा || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|UAE}} १५३ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] - उपांत्य फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320210.html २१वी म.ट्वेंटी२०] || २४ जून || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320211.html २२वी म.ट्वेंटी२०] || २४ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|HK}} || केरी चॅन || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|MAS}} १२ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320212.html २३वी म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|UAE}} ५ गडी राखून विजयी |} ===युगांडा चॅलेंज लीग ब=== {{मुख्यलेख|२०२२ युगांडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२१ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग]] - लिस्ट-अ मालिका द्वितीय फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317950.html १ला लिस्ट-अ] || १७ जून || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ६२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317951.html २रा लिस्ट-अ] || १८ जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} ५८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317952.html ३रा लिस्ट-अ] || १८ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|KEN}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317953.html ४था लिस्ट-अ] || २० जून || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ९६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317954.html ५वा लिस्ट-अ] || २० जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317955.html ६वा लिस्ट-अ] || २१ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|UGA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317956.html ७वा लिस्ट-अ] || २१ जून || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ८८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317957.html ८वा लिस्ट-अ] || २३ जून || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|KEN}} १३४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317958.html ९वा लिस्ट-अ] || २३ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} १९४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317959.html १०वा लिस्ट-अ] || २४ जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ५५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317960.html ११वा लिस्ट-अ] || २४ जून || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|UGA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317961.html १२वा लिस्ट-अ] || २६ जून || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|UGA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317962.html १३वा लिस्ट-अ] || २६ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} २९१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317963.html १४वा लिस्ट-अ] || २७ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|ITA}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317964.html १५वा लिस्ट-अ] || २७ जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} ५ गडी राखून विजयी |} ===इंग्लंडचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|इंग्लंड क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1281444.html १ला ए.दि.] || १७ जून || [[पीटर सीलार]] || [[आयॉन मॉर्गन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|ENG}} २३२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1281445.html २रा ए.दि.] || १९ जून || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[आयॉन मॉर्गन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|ENG}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1281446.html ३रा ए.दि.] || २२ जून || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[जोस बटलर]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|ENG}} ८ गडी राखून विजयी |} ===एस्टोनियाचा फिनलंड दौरा=== {{मुख्यलेख|एस्टोनिया क्रिकेट संघाचा फिनलंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317134.html १ली ट्वेंटी२०] || १९ जून || नॅथन कॉलिन्स || अर्स्लन अमजाद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} २३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317135.html २री ट्वेंटी२०] || १९ जून || नॅथन कॉलिन्स || अर्स्लन अमजाद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} ११ धावांनी विजयी |} ===भारतीय महिलांचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय महिला क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319709.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २३ जून || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[रणगिरी दाम्बुला आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[डंबुला]] || {{crw|IND}} ३४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319710.html २री म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[रणगिरी दाम्बुला आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[डंबुला]] || {{crw|IND}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319711.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २७ जून || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[रणगिरी दाम्बुला आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[डंबुला]] || {{crw|SL}} ७ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२५ आयसीसी महिला अजिंक्यपद स्पर्धा]] - महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319712.html १ला म.ए.दि.] || १ जुलै || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{crw|IND}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319713.html २रा म.ए.दि.] || ४ जुलै || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{crw|IND}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319714.html ३रा म.ए.दि.] || ७ जुलै || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{crw|IND}} ३९ धावांनी विजयी |} ===सर्बियाचा बल्गेरिया दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ सोफिया ट्वेंटी२० चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317136.html १ली ट्वेंटी२०] || २४ जून || प्रकाश मिश्रा || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317137.html २री ट्वेंटी२०] || २५ जून || प्रकाश मिश्रा || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317138.html ३री ट्वेंटी२०] || २५ जून || ह्रिस्तो लाकोव || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ४० धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317139.html ४थी ट्वेंटी२०] || २६ जून || प्रकाश मिश्रा || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ६ गडी राखून विजयी |} ===गर्न्सी महिलांचा जर्सी दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ महिला ट्वेंटी२० इंटर-इन्सुलर मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320996.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || क्लोई ग्रीचान || हॅना एलुनकाम्प || [[ग्रेनव्हिल क्रिकेट मैदान]], [[जर्सी|सेंट सेव्हियर]] || {{crw|JER}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320997.html २री म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || क्लोई ग्रीचान || हॅना एलुनकाम्प || [[ग्रेनव्हिल क्रिकेट मैदान]], [[जर्सी|सेंट सेव्हियर]] || {{crw|JER}} ६९ धावांनी विजयी |} ===भारताचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303307.html १ली ट्वेंटी२०] || २६ जून || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[हार्दिक पंड्या]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|IND}} ७ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303308.html २री ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[हार्दिक पंड्या]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|IND}} ४ धावांनी विजयी |} ===दक्षिण आफ्रिका महिलांचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका महिला क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301327.html एकमेव म.कसोटी] || २७-३० जून || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[काउंटी क्रिकेट मैदान, टाँटन|काउंटी मैदान]], [[टाँटन]] || सामना अनिर्णित |- ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301328.html १ला म.ए.दि.] || ११ जुलै || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[काउंटी क्रिकेट मैदान, नॉर्थम्पटन|काउंटी मैदान]], [[नॉर्थम्पटनशायर|नॉर्थम्पटन]] || {{crw|ENG}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301329.html २रा म.ए.दि.] || १५ जुलै|| [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[ब्रिस्टल काउंटी मैदान|काउंटी मैदान]], [[ब्रिस्टल]] || {{crw|ENG}} ११४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301330.html ३रा म.ए.दि.] || १८ जुलै || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[ग्रेस रोड]], [[लेस्टर]] || {{crw|ENG}} १०९ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301331.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २१ जुलै || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[काउंटी मैदान, चेम्सफोर्ड|काउंटी मैदान]], [[इंग्लंड|चेम्सफोर्ड]] || {{crw|ENG}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301332.html २री म.ट्वेंटी२०] || २३ जुलै|| [[नॅटली सायव्हर]] || [[सुने लूस]] || [[न्यू रोड]], [[वूस्टरशायर|वॉरसेस्टर]] || {{crw|ENG}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301333.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || [[नॅटली सायव्हर]] || [[क्लोई ट्रायॉन]] || [[काउंटी क्रिकेट मैदान, डर्बी|काउंटी मैदान]], [[डर्बी]] || {{crw|ENG}} ३८ धावांनी विजयी |} ===नामिबिया महिलांचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|नामिबिया महिला क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स आणि जर्मनी दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321333.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २७ जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क हरगा]], [[झाउड-हॉलंड|स्कीडाम]] || सामना रद्द |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321334.html २री म.ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क हरगा]], [[झाउड-हॉलंड|स्कीडाम]] || {{crw|NAM}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321335.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क हरगा]], [[झाउड-हॉलंड|स्कीडाम]] || {{crw|NED}} ७० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322176.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || ३० जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क वेस्टव्लीट]], [[झाउड-हॉलंड|वूरबर्ग]] || {{crw|NAM}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321336.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || ३० जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क वेस्टव्लीट]], [[झाउड-हॉलंड|वूरबर्ग]] || {{crw|NED}} ५ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321337.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || १ जुलै || [[बाबेट डी लीडे]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क वेस्टव्लीट]], [[झाउड-हॉलंड|वूरबर्ग]] || {{crw|NED}} २ धावांनी विजयी |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क=== {{मुख्यलेख|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320969.html १ली ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|BEL}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320970.html २री ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|ESP}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320971.html ३री ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|DEN}} || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|DEN}} ८८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320972.html ४थी ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|POR}} ४७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320974.html ५वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|DEN}} || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|DEN}} १३२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320973.html ६वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|POR}} ११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320976.html ७वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320975.html ८वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|ESP}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320978.html ९वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|GIB}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320977.html १०वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|ESP}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320980.html ११वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|DEN}} || [[हामिद शाह]] || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} १२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320979.html १२वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|MLT}} १६ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - बाद फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320981.html १३वी ट्वेंटी२०(५वे स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || सामना रद्द |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320982.html १४वी ट्वेंटी२०(१ले स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|POR}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320983.html १५वी ट्वेंटी२०(५वे स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || सामना रद्द |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320984.html १६वी ट्वेंटी२०(१ले स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|DEN}} || [[हामिद शाह]] || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|DEN}} ४१ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - स्थानांचे प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320985.html १७वी ट्वेंटी२०(७वे स्थान)] || ३ जुलै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|Israel}} १२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320986.html १८वी ट्वेंटी२०(५वे स्थान)] || ३ जुलै || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|MLT}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320987.html १९वी ट्वेंटी२०(३रे स्थान)] || ४ जुलै || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} ५ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320988.html २०वी ट्वेंटी२०] || ४ जुलै || {{cr|DEN}} || [[हामिद शाह]] || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|DEN}} ९ गडी राखून विजयी |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || {{cr|DEN}} || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || {{cr|POR}} || rowspan=7 | |- |align=left|३. || {{cr|BEL}} |- |align=left|४. || {{cr|ESP}} |- |align=left|५. || {{cr|MLT}} |- |align=left|६. || {{cr|GIB}} |- |align=left|७. || {{cr|Israel}} |- |align=left|८. || {{cr|HUN}} |} ===मलेशियाचा सिंगापूर दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ स्टॅन नागय्या चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321311.html १ली ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[अमजद महबूब]] || [[अहमद फियाज]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|SIN}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321312.html २री ट्वेंटी२०] || २९ जून || [[अमजद महबूब]] || [[अहमद फियाज]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|MAS}} २३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321313.html ३री ट्वेंटी२०] || ३० जून || [[अमजद महबूब]] || [[अहमद फियाज]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|MAS}} ५ गडी राखून विजयी |} ==जुलै== ===मलेशिया चौरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका}} {{२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321998.html १ली ट्वेंटी२०] || २ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} १५५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321999.html २री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MDV}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322000.html ३री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ३९ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322001.html ४थी ट्वेंटी२०] || ४ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322002.html ५वी ट्वेंटी२०] || ४ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} ६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322003.html ६वी ट्वेंटी२०] || ६ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322004.html ७वी ट्वेंटी२०] || ६ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ८ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322005.html ८वी ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} २ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322006.html ९वी ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322007.html १०वी ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MDV}} ४१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322008.html ११वी ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322009.html १२वी ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} २८ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322010.html १३वी ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९ गडी राखून विजयी |} ===पापुआ न्यू गिनीचा सिंगापूर दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ सिंगा अजिंक्यपद चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322011.html १ली ट्वेंटी२०] || २ जुलै || [[अमजद महबूब]] || [[आसाद वल्ला]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|SIN}} १८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322012.html २री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || [[अमजद महबूब]] || [[आसाद वल्ला]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|PNG}} ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322013.html ३री ट्वेंटी२०] || ५ जुलै || [[अमजद महबूब]] || [[आसाद वल्ला]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || सामना रद्द |} ===नामिबिया महिलांचा जर्मनी दौरा=== {{मुख्यलेख|नामिबिया महिला क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स आणि जर्मनी दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320999.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २ जुलै || अनुराधा दोड्डबल्लापूर || इरीन व्हान झील || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{crw|NAM}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321000.html २री म.ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || अनुराधा दोड्डबल्लापूर || इरीन व्हान झील || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{crw|NAM}} १५० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321001.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || अनुराधा दोड्डबल्लापूर || इरीन व्हान झील || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{crw|NAM}} ८२ धावांनी विजयी |} ===भारताचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276904.html १ली ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[रोझ बोल (क्रिकेट मैदान)|रोझ बोल]], [[साउथहँप्टन]] || {{cr|IND}} ५० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276905.html २री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[एजबॅस्टन मैदान, बर्मिंगहॅम|एजबॅस्टन]], [[बर्मिंगहॅम]] || {{cr|IND}} ४९ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276906.html ३री ट्वेंटी२०] || १० जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[ट्रेंट ब्रिज मैदान, नॉटिंगहॅम|ट्रेंट ब्रिज]], [[नॉटिंगहॅम]] || {{cr|ENG}} १७ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276907.html १ला ए.दि.] || १२ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[द ओव्हल]], [[लंडन]] || {{cr|IND}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276908.html २रा ए.दि.] || १४ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[लॉर्ड्स]], [[लंडन]] || {{cr|ENG}} १०० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276909.html ३रा ए.दि.] || १७ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[ओल्ड ट्रॅफर्ड]], [[मॅंचेस्टर]] || {{cr|IND}} ५ गडी राखून विजयी |} ===मध्य युरोप चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ मध्य युरोप चषक}} {{२०२२ मध्य युरोप चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ मध्य युरोप चषक]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321305.html १ली ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|AUT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321306.html २री ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|CZE}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321307.html ३री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|AUT}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321308.html ४थी ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|AUT}} ३५ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321309.html ५वी ट्वेंटी२०] || १० जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|CZE}} ३६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321310.html ६वी ट्वेंटी२०] || १० जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|CZE}} ६ गडी राखून विजयी |} ===मलेशिया महिलांचा सिंगापूर दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ सौदारी चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322018.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || शफिना महेश || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{crw|MAS}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322019.html २री म.ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || शफिना महेश || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{crw|MAS}} ७५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322020.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १० जुलै || शफिना महेश || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{crw|MAS}} ७९ धावांनी विजयी |} ===बल्गेरियाचा सर्बिया दौरा=== {{मुख्यलेख|बल्गेरिया क्रिकेट संघाचा सर्बिया दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1323550.html १ली ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || रॉबिन विटास || प्रकाश मिश्रा || [[लिसीजी जियाराक मैदान]], [[बेलग्रेड]] || {{cr|SER}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1323551.html २री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || रॉबिन विटास || प्रकाश मिश्रा || [[लिसीजी जियाराक मैदान]], [[बेलग्रेड]] || {{cr|SER}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1323552.html ३री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || रॉबिन विटास || प्रकाश मिश्रा || [[लिसीजी जियाराक मैदान]], [[बेलग्रेड]] || {{cr|BUL}} ९५ धावांनी विजयी |} ===स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक लीग दोन]] – तिरंगी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322030.html १ला ए.दि.] || १० जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|SCO}} ७७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322031.html २री ए.दि.] || ११ जुलै || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[कॅम्बसडून क्रिकेट मैदान]], [[स्कॉटलंड|आयर]] || {{cr|NAM}} ४० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322032.html ३री ए.दि.] || १३ जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|NEP}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322033.html ४थी ए.दि.] || १४ जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|SCO}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322034.html ५वी ए.दि.] || १६ जुलै || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[कॅम्बसडून क्रिकेट मैदान]], [[स्कॉटलंड|आयर]] || {{cr|NAM}} ६३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322035.html ६वी ए.दि.] || १७ जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|SCO}} ८ गडी राखून विजयी |} ===न्यू झीलंडचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303309.html १ला ए.दि.] || १० जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[टॉम लॅथम]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|NZ}} १ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303310.html २रा ए.दि.] || १२ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[टॉम लॅथम]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|NZ}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303311.html ३रा ए.दि.] || १५ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[टॉम लॅथम]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|NZ}} १ धावेने विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303312.html १ली ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[स्टोरमोंट]], [[बेलफास्ट]] || {{cr|NZ}} ३१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303313.html २री ट्वेंटी२०] || २० जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[स्टोरमोंट]], [[बेलफास्ट]] || {{cr|NZ}} ८८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303314.html ३री ट्वेंटी२०] || २२ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[स्टोरमोंट]], [[बेलफास्ट]] || {{cr|NZ}} ६ गडी राखून विजयी |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब=== {{मुख्यलेख|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321466.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|USA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321465.html २री ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} १११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321468.html ३री ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|UGA}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321467.html ४थी ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ५२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321470.html ५वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|USA}} १३२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321469.html ६वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} २३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321471.html ७वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321472.html ८वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|PNG}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321474.html ९वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|HK}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321473.html १०वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ९७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321476.html ११वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|JER}} १३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321475.html १२वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ४६ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - प्ले-ऑफ उपांत्य सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321478.html १३वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|HK}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321477.html १४वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|UGA}} ५ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - उपांत्य फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321480.html १६वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321479.html १५वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} २७ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - स्थानांचे सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321481.html १८वी ट्वेंटी२० (५वे स्थान)] || १७ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|UGA}} ४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321482.html १७वी ट्वेंटी२० (७वे स्थान)] || १७ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|JER}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321483.html १९वी ट्वेंटी२० (३रे स्थान)] || १७ जुलै || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|PNG}} ५ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321484.html २०वी ट्वेंटी२०] || १७ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ३७ धावांनी विजयी |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" |- !width= |स्थान !width=|देश |- style="background:#cfc;" | १ || {{cr|ZIM}} || rowspan=2|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]]साठी पात्र |- style="background:#cfc;" | २ || {{cr|NED}} |- | ३ || {{cr|PNG}} || rowspan=6| |- | ४ || {{cr|USA}} |- | ५ || {{cr|UGA}} |- | ६ || {{cr|HK}} |- | ७ || {{cr|JER}} |- | ८ || {{cr|SIN}} |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ=== {{मुख्यलेख|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321258.html १ली ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|IMN}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321257.html २री ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|ITA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321259.html ३री ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|FIN}} १२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321260.html ४थी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ROM}} ५१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321262.html ५वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|SWE}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321261.html ६वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CYP}} २० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321264.html ७वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ITA}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321263.html ८वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|IMN}} ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321265.html ९वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|ITA}} ९१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321266.html १०वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|SER}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321267.html ११वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CRO}} ३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321268.html १२वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|IMN}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321270.html १३वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} ३७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321269.html १४वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|ROM}} ३१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321272.html १५वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|ITA}} || [[जियान मीड]] || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ITA}} १६६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321271.html १६वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CYP}} १३५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321274.html १७वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|SER}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321273.html १८वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|SWE}} १०७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321275.html १९वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[हेलसिंकी]] || {{cr|FIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321276.html २०वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|IMN}} ७४ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - स्थानांचे सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321277.html २१वी ट्वेंटी२० (७वे स्थान)] || १९ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|SER}} || मार्क पाव्लोविक || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CRO}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321278.html २२वी ट्वेंटी२० (३रे स्थान)] || १९ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} ११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321279.html २३वी ट्वेंटी२० (५वे स्थान)] || १९ जुलै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[हेलसिंकी]] || {{cr|SWE}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321280.html २४वी ट्वेंटी२० (अंतिम सामना)] || १९ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ITA}} ७ गडी राखून विजयी |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || {{cr|ITA}} || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || {{cr|IMN}} || rowspan=9 | |- |align=left|३. || {{cr|FIN}} |- |align=left|४. || {{cr|CYP}} |- |align=left|५. || {{cr|SWE}} |- |align=left|६. || {{cr|ROM}} |- |align=left|७. || {{cr|CRO}} |- |align=left|८. || {{cr|SER}} |- |align=left|९. || {{cr|GRE}} |- |align=left|१०. || {{cr|TUR}} |} ===पाकिस्तानचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|पाकिस्तान क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320953.html १ली कसोटी] || १६-२० जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[बाबर आझम]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|PAK}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320954.html २री कसोटी] || २४-२८ जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[बाबर आझम]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|SL}} २४६ धावांनी विजयी |} ===आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका}} {{२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317635.html १ली म.ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317636.html २री म.ट्वेंटी२०] || १७ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || {{crw|AUS}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317637.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १९ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || {{crw|PAK}} १३ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317638.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || २१ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || {{crw|AUS}} ६३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317639.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || २३ जुलै || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317640.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || सामना रद्द |} ===दक्षिण आफ्रिकेचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276910.html १ला ए.दि.] || १९ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[केशव महाराज]] || [[रिव्हरसाईड मैदान]], [[चेस्टर-ली-स्ट्रीट]] || {{cr|SA}} ६२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276911.html २रा ए.दि.] || २२ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[केशव महाराज]] || [[ओल्ड ट्रॅफर्ड]], [[मॅंचेस्टर]] || {{cr|ENG}} ११८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276912.html ३रा ए.दि.] || २४ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[केशव महाराज]] || [[हेडिंग्ले मैदान, लीड्स|हेडिंग्ले]], [[लीड्स]] || अनिर्णित |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276913.html १ली ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[डेव्हिड मिलर]] || [[ब्रिस्टल काउंटी मैदान|काउंटी मैदान]], [[ब्रिस्टल]] || {{cr|ENG}} ४१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276914.html २री ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[डेव्हिड मिलर]] || [[सोफिया गार्डन्स]], [[कार्डिफ]] || {{cr|SA}} ५८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276915.html ३री ट्वेंटी२०] || ३१ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[डेव्हिड मिलर]] || [[रोझ बोल (क्रिकेट मैदान)|रोझ बोल]], [[साउथहँप्टन]] || {{cr|SA}} ९० धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[बेसिल डि'ऑलिव्हेरा चषक]], [[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276916.html १ली कसोटी] || १७-२१ ऑगस्ट || [[बेन स्टोक्स]] || [[डीन एल्गार]] || [[लॉर्ड्स]], [[लंडन]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276917.html २री कसोटी] || २५-२९ ऑगस्ट || [[बेन स्टोक्स]] || [[डीन एल्गार]] || [[ओल्ड ट्रॅफर्ड]], [[मॅंचेस्टर]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276918.html ३री कसोटी] || ८-१२ सप्टेंबर || [[बेन स्टोक्स]] || [[डीन एल्गार]] || [[द ओव्हल]], [[लंडन]] || |} ===भारताचा वेस्ट इंडीज दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा वेस्ट इंडीज आणि अमेरिका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317900.html १ला ए.दि.] || २२ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[शिखर धवन]] || [[क्वीन्स पार्क ओव्हल]], [[पोर्ट ऑफ स्पेन]] || {{cr|IND}} ३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317901.html २रा ए.दि.] || २४ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[शिखर धवन]] || [[क्वीन्स पार्क ओव्हल]], [[पोर्ट ऑफ स्पेन]] || {{cr|IND}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317902.html ३रा ए.दि.] || २७ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[शिखर धवन]] || [[क्वीन्स पार्क ओव्हल]], [[पोर्ट ऑफ स्पेन]] || {{cr|IND}} ११९ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317903.html १ली ट्वेंटी२०] || २९ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[ब्रायन लारा क्रिकेट अकादमी]], [[त्रिनिदाद]] || {{cr|IND}} ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317904.html २री ट्वेंटी२०] || १ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[वॉर्नर पार्क]], [[बासेतेर]] || {{cr|WIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317905.html ३री ट्वेंटी२०] || २ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[वॉर्नर पार्क]], [[बासेतेर]] || {{cr|IND}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317906.html ४थी ट्वेंटी२०] || ६ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[सेंट्रल ब्रॉवर्ड रिजनल पार्क]], [[फ्लोरिडा]] || {{cr|IND}} ५९ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317907.html ५वी ट्वेंटी२०] || ७ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[हार्दिक पंड्या]] || [[सेंट्रल ब्रॉवर्ड रिजनल पार्क]], [[फ्लोरिडा]] || {{cr|IND}} ८८ धावांनी विजयी |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब=== {{मुख्यलेख|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#पात्रता गट ब}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट ब|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप ब गट पात्रता]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321281.html १ली ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321282.html २री ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || {{cr|NOR}} || अली सलीम || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321283.html ३री ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321284.html ४थी ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321286.html ५वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321285.html ६वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|NOR}} || अली सलीम || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321287.html ७वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321288.html ८वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321289.html ९वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321290.html १०वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321291.html ११वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321292.html १२वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || {{cr|NOR}} || अली सलीम || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321294.html १३वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321293.html १४वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|NOR}} || अली सलीम || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321295.html १५वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321296.html १६वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321297.html १७वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321298.html १८वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321299.html १९वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321300.html २०वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट ब|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप ब गट पात्रता]] - स्थानांचे सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321301.html २१वी ट्वेंटी२० (७वे स्थान)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321302.html २२वी ट्वेंटी२० (३रे स्थान)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321303.html २३वी ट्वेंटी२० (५वे स्थान)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321304.html २४वी ट्वेंटी२० (अंतिम सामना)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || || rowspan=9 | |- |align=left|३. || |- |align=left|४. || |- |align=left|५. || |- |align=left|६. || |- |align=left|७. || |- |align=left|८. || |- |align=left|९. || |- |align=left|१०. || |} ===न्यू झीलंडचा स्कॉटलंड दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा स्कॉटलंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307477.html १ली ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || [[रिची बेरिंग्टन]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[दि ग्रँज क्लब आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम|दि ग्रँज]], [[एडिनबरा]] || {{cr|NZ}} ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307478.html २री ट्वेंटी२०] || २९ जुलै || [[रिची बेरिंग्टन]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[दि ग्रँज क्लब आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम|दि ग्रँज]], [[एडिनबरा]] || {{cr|NZ}} १०२ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307479.html एकमेव ए.दि.] || ३१ जुलै || [[रिची बेरिंग्टन]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[दि ग्रँज क्लब आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम|दि ग्रँज]], [[एडिनबरा]] || {{cr|NZ}} ७ गडी राखून विजयी |} ===कॅनडा चॅलेंज लीग अ=== {{मुख्यलेख|२०२२ कॅनडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग अ}} ===मोझांबिक महिलांचा इस्वाटिनी दौरा=== {{मुख्यलेख|मोझांबिक क्रिकेट संघाचा इस्वाटिनी दौरा, २०२२#महिला ट्वेंटी२० मालिका}} ===मोझांबिकचा इस्वाटिनी दौरा=== {{मुख्यलेख|मोझांबिक क्रिकेट संघाचा इस्वाटिनी दौरा, २०२२}} ===राष्ट्रकुल खेळ=== {{मुख्यलेख|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट गट अ}} {{col-2}} {{२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट गट ब}} {{col-end}} ===बांगलादेशचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|बांगलादेश क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} ==ऑगस्ट== ===दक्षिण आफ्रिका वि आयर्लंड, इंग्लंडमध्ये=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२#आयर्लंड वि. दक्षिण आफ्रिका}} ===जर्सी चॅलेंज लीग ब=== {{मुख्यलेख|२०२२ जर्सी क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब}} ===न्यू झीलंडचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} ===अफगाणिस्तानचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|अफगाणिस्तान क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} ===स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)}} ===न्यू झीलंडचा वेस्ट इंडीज दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा वेस्ट इंडीज दौरा, २०२२}} ===बहरैन वि कुवेत, ओमानमध्ये=== {{मुख्यलेख|बहरैन क्रिकेट संघ कुवेतविरुद्ध ओमानमध्ये, २०२२}} ===पाकिस्तानचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|पाकिस्तान क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} ===इटली महिलांचा ऑस्ट्रिया दौरा=== {{मुख्यलेख|इटली महिला क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रिया दौरा, २०२२}} ===भारताचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} ===आशिया चषक पात्रता=== {{मुख्यलेख|२०२२ आशिया चषक पात्रता}} {{२०२२ आशिया चषक पात्रता}} ===आयर्लंड महिलांचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|आयर्लंड महिला क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} ===नेपाळचा केन्या दौरा=== {{मुख्यलेख|नेपाळ क्रिकेट संघाचा केनिया दौरा, २०२२}} ===आशिया चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ आशिया चषक}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ आशिया चषक गट अ}} {{col-2}} {{२०२२ आशिया चषक गट ब}} {{col-end}} {{२०२२ आशिया चषक सुपर फोर}} ===झिम्बाब्वेचा ऑस्ट्रेलिया दौरा=== {{मुख्यलेख|झिम्बाब्वे क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २०२२}} ===महिला काँटिनेंटल चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ महिला काँटिनेंटल चषक}} {{२०२२ महिला काँटिनेंटल चषक}} ==नोंदी== {{reflist|group="n"}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटचे मोसम}} [[वर्ग:इ.स. २०२२ मधील क्रिकेट]] 41dtiei3udgen13jjil4u25gl95kdwd 2145352 2145316 2022-08-12T06:18:46Z Aditya tamhankar 80177 /* ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब */ wikitext text/x-wiki {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट वर्षे|२०२१-२२|२०२२-२३}} {{TOCRight|limit=2}} == मोसम आढावा == {| class="wikitable ubsortable" style="text-align:center; white-space:nowrap" ! colspan=8 | आंतरराष्ट्रीय दौरे |- ! rowspan=2 | सुरुवात दिनांक ! rowspan=2 | यजमान संघ ! rowspan=2 | पाहुणा संघ ! colspan=5 | निकाल [सामने] |- ! width=50 | [[कसोटी क्रिकेट|कसोटी]] ! width=50 | [[आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने|एकदिवसीय]] ! width=50 | [[२०-२० सामने|ट्वेंटी२०]] ! width=50 | [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] ! width=50 | [[लिस्ट - अ सामने|लि-अ]] |- | style="text-align:left" | [[#फिनलंडचा डेन्मार्क दौरा|७ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|DEN}} | style="text-align:left" | {{cr|FIN}} | — || — || २-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#श्रीलंकेचा बांगलादेश दौरा|१५ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|BAN}} | style="text-align:left" | {{cr|SL}} | ०-१ [२] || — || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#नामिबियाचा झिम्बाब्वे दौरा|१७ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|NAM}} | — || — || २-३ [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#जर्सीचा गर्न्सी दौरा|२० मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|GUE}} | style="text-align:left" | {{cr|JER}} | — || — || ०-३ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#वेस्ट इंडीजचा नेदरलँड्स दौरा|३१ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | — || ०-३ [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा इंग्लंड दौरा|२ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | ३-० [३] || — || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#अफगाणिस्तानचा झिम्बाब्वे दौरा|४ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|AFG|२०१३}} | — || ०-३ [३] || ०-३ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#हंगेरीचा ऑस्ट्रिया दौरा|४ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|AUT}} | style="text-align:left" | {{cr|HUN}} | — || — || १-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#ऑस्ट्रेलियाचा श्रीलंका दौरा|७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SL}} | style="text-align:left" | {{cr|AUS}} | १-१ [२] || ३-२ [५] || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#वेस्ट इंडीजचा पाकिस्तान दौरा|८ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|PAK}} | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | — || ३-० [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिकेचा भारत दौरा|९ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | style="text-align:left" | {{cr|SA}} | — || — || २-२ [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#माल्टाचा बेल्जियम दौरा|११ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|BEL}} | style="text-align:left" | {{cr|MLT}} | — || — || ३-० [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#स्वित्झर्लंडचा लक्झेंबर्ग दौरा|११ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|LUX}} | style="text-align:left" | {{cr|SWI}} | — || — || १-१ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बांगलादेशचा वेस्ट इंडीज दौरा|१६ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | style="text-align:left" | {{cr|BAN}} | २-० [२] || ०-३ [३] || २-० [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#इंग्लंडचा नेदरलँड्स दौरा|१७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | — || ०-३ [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#एस्टोनियाचा फिनलंड दौरा|१९ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|FIN}} | style="text-align:left" | {{cr|EST}} | — || — || २-० [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#सर्बियाचा बल्गेरिया दौरा|२४ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|BUL}} | style="text-align:left" | {{cr|SER}} | — || — || ४-० [४] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा आयर्लंड दौरा|२६ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | — || — || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#मलेशियाचा सिंगापूर दौरा|२८ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SIN}} | style="text-align:left" | {{cr|MAS}} | — || — || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#पापुआ न्यू गिनीचा सिंगापूर दौरा|२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SIN}} | style="text-align:left" | {{cr|PNG}} | — || — || १-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा इंग्लंड दौरा|७ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | १-० [१]{{refn|group=n|name=EngInd|[[भारतीय क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२१|२०२१ सालचा अपूर्ण इंग्लंड-भारत कसोटी सामना २०२२ साली झाला]]. इंग्लंडने ७ गडी राखून विजय नोंदवला}} || १-२ [३] || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बल्गेरियाचा सर्बिया दौरा|८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SER}} | style="text-align:left" | {{cr|BUL}} | — || — || २-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#पाकिस्तानचा श्रीलंका दौरा|१० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SL}} | style="text-align:left" | {{cr|PAK}} | १-० [२] || — || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा आयर्लंड दौरा|१० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || ०-३ [३] || ०-३ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिकेचा इंग्लंड दौरा|१९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ENG}} | style="text-align:left" | {{cr|SA}} | [३] || १-१ [३] || १-२ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा वेस्ट इंडीज आणि अमेरिका दौरा|२२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|USA}}{{cr|WIN}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | — || ०-३ [३] || [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा स्कॉटलंड दौरा|२७ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|SCO}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || ०-१ [१] || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#मोझांबिकचा इस्वाटिनी दौरा|२९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|Swaziland}} | style="text-align:left" | {{cr|MOZ}} | — || — || ०-६ [६] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बांगलादेशचा झिम्बाब्वे दौरा|३० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|BAN}} | — || [३] || २-१ [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिका वि आयर्लंड, इंग्लंडमध्ये|३ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|ENG}}{{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|SA}} | — || — || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा नेदरलँड्स दौरा|४ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || — || ०-२ [२] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#अफगाणिस्तानचा आयर्लंड दौरा|९ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IRE}} | style="text-align:left" | {{cr|AFG|२०१३}} | — || — || [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#न्यू झीलंडचा वेस्ट इंडीज दौरा|१० ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|WIN}} | style="text-align:left" | {{cr|NZ}} | — || [३] || [३] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#बहरैन वि. कुवेत, ओमानमध्ये|११ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|OMA}}{{cr|BHR}} | style="text-align:left" | {{cr|KUW}} | — || — || [५] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#पाकिस्तानचा नेदरलँड्स दौरा|१६ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NED}} | style="text-align:left" | {{cr|PAK}} | — || [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#भारताचा झिम्बाब्वे दौरा|१८ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | — || [३] || — || — || — |- | style="text-align:left" | [[#आंतरराष्ट्रीय XI चा भारत दौरा|२२ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|IND}} | style="text-align:left" | [[चित्र:Icc_large.jpeg‎|20px]] [[आंतरराष्ट्रीय XI क्रिकेट संघ|आंतरराष्ट्रीय XI]] | — || — || [१] || — || — |- | style="text-align:left" | [[#नेपाळचा केन्या दौरा|२५ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|KEN}} | style="text-align:left" | {{cr|NEP}} | — || — || [५] || — || [३] |- | style="text-align:left" | [[#झिम्बाब्वेचा ऑस्ट्रेलिया दौरा|२८ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|AUS}} | style="text-align:left" | {{cr|ZIM}} | — || [३] || — || — || — |- ! colspan=8 |आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा |- ! सुरुवात दिनांक ! colspan=4 | स्पर्धा ! colspan=3 | विजेते |- | style="text-align:left" | [[#वॅल्लेट्टा चषक|१० मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|MLT}} [[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|ROM}} |- | style="text-align:left" | [[#अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)|२८ मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|USA}} [[२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)|८ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|USA}} [[२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#जर्मनी तिरंगी मालिका|९ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|GER}} [[२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|GER}} |- | style="text-align:left" | [[#युगांडा चॅलेंज लीग ब|१७ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|UGA}} [[२०२२ युगांडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क|२८ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|BEL}} [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|DEN}} |- | style="text-align:left" | [[#मलेशिया चौरंगी मालिका|२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|MAS}} [[२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|MAS}} |- | style="text-align:left" | [[#मध्य युरोप चषक|८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|CZE}} [[२०२२ मध्य युरोप चषक]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|CZE}} |- | style="text-align:left" | [[#स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)|१० जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|SCO}} [[२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब|११ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|ZIM}} [[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|ZIM}} |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ|१२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|FIN}} [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप अ गट पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|ITA}} |- | style="text-align:left" | [[#ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब|२४ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|FIN}} [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट ब|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप ब गट पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{cr|AUT}} |- | style="text-align:left" | [[#कॅनडा चॅलेंज लीग अ|२४ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|CAN}} [[२०२२ कॅनडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग अ]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#जर्सी चॅलेंज लीग ब|२८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|JER}} [[२०२२ जर्सी क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)|८ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|SCO}} [[२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)‌]] | style="text-align:left" colspan=3 | विजेता नाही |- | style="text-align:left" | [[#आशिया चषक पात्रता|२० ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|OMA}} [[२०२० आशिया चषक पात्रता|२०२२ आशिया चषक पात्रता]] | style="text-align:left" colspan=3 | |- | style="text-align:left" | [[#आशिया चषक|२७ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=4 | {{flagicon|UAE}} [[२०२२ आशिया चषक]] | style="text-align:left" colspan=3 | |- |} {| class="wikitable unsortable" style="text-align:center; white-space:nowrap" ! colspan=6 | महिलांचे आंतरराष्ट्रीय दौरे |- ! rowspan=2 | सुरुवात दिनांक ! rowspan=2 | यजमान संघ ! rowspan=2 | पाहुणा संघ ! colspan=3 | निकाल [सामने] |- ! width=50 | म.कसोटी ! width=50 | म.एकदिवसीय ! width=50 | म.ट्वेंटी२० |- | style="text-align:left" | [[#युगांडा महिलांचा नेपाळ दौरा|१६ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|NEP}} | style="text-align:left" | {{crw|UGA}} | — || — || २-३ [५] |- | style="text-align:left" | [[#श्रीलंका महिलांचा पाकिस्तान दौरा|१८ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|PAK}} | style="text-align:left" | {{crw|SL}} | — || २-१ [३] || ३-० [३] |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिका महिलांचा आयर्लंड दौरा|३ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|IRE}} | style="text-align:left" | {{crw|SA}} | — || ०-३ [३] || १-२ [३] |- | style="text-align:left" | [[#भारतीय महिलांचा श्रीलंका दौरा|२३ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|SL}} | style="text-align:left" | {{crw|IND}} | — || ०-३ [३] || १-२ [३] |- | style="text-align:left" | [[#गर्न्सी महिलांचा जर्सी दौरा|२५ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|JER}} | style="text-align:left" | {{crw|GUE}} | — || — || २-० [२] |- | style="text-align:left" | [[#दक्षिण आफ्रिका महिलांचा इंग्लंड दौरा|२७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|ENG}} | style="text-align:left" | {{crw|SA}} | ०-० [१] || ३-० [३] || ३-० [३] |- | style="text-align:left" | [[#नामिबिया महिलांचा नेदरलँड्स दौरा|२७ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|NED}} | style="text-align:left" | {{crw|NAM}} | — || — || ३-२ [६] |- | style="text-align:left" | [[#नामिबिया महिलांचा जर्मनी दौरा|२ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|GER}} | style="text-align:left" | {{crw|NAM}} | — || — || ०-३ [३] |- | style="text-align:left" | [[#मलेशिया महिलांचा सिंगापूर दौरा|८ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|SIN}} | style="text-align:left" | {{crw|MAS}} | — || — || ०-३ [३] |- | style="text-align:left" | [[#मोझांबिक महिलांचा इस्वाटिनी दौरा|२९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|Swaziland}} | style="text-align:left" | {{crw|MOZ}} | — || — || ०-६ [६] |- | style="text-align:left" | [[#इटली महिलांचा ऑस्ट्रिया दौरा|१७ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|AUT}} | style="text-align:left" | {{crw|ITA}} | — || — || [५] |- | style="text-align:left" | [[#आयर्लंड महिलांचा नेदरलँड्स दौरा|२२ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|NED}} | style="text-align:left" | {{crw|IRE}} | — || [३] || — |- | style="text-align:left" | [[#भारतीय महिलांचा इंग्लंड दौरा|१० सप्टेंबर २०२२]] | style="text-align:left" | {{crw|ENG}} | style="text-align:left" | {{crw|IND}} | — || [३] || [३] |- ! colspan=6 |महिला आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा |- ! सुरुवात दिनांक ! colspan=3 | स्पर्धा ! colspan=2 | विजेते |- | style="text-align:left" | [[#फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका|५ मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|FRA}} [[२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|JER}} |- | style="text-align:left" | [[#महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक|२६ मे २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|SWE}} [[२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|SWE}} |- | style="text-align:left" | [[#क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा|९ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|RWA}} [[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|TAN}} |- | style="text-align:left" | [[#एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा|१७ जून २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|MAS}} [[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|UAE}} |- | style="text-align:left" | [[#आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका|१९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|Northern Ireland}} [[२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{crw|AUS}} |- | style="text-align:left" | [[#राष्ट्रकुल खेळ - महिला स्पर्धा|२९ जुलै २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|ENG}} [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट|२०२२ राष्ट्रकुल खेळ - महिला स्पर्धा]] | style="text-align:left" colspan=2 | {{gold01}} {{crw|AUS}}<br>{{silver02}} {{crw|IND}}<br>{{bronze03}} {{crw|NZ}} |- | style="text-align:left" | [[#महिला काँटिनेंटल चषक|ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|ROM}} [[२०२२ महिला काँटिनेंटल चषक]] | style="text-align:left" colspan=2 | |- | style="text-align:left" | [[#महिला काँटिनेंटल चषक|९ सप्टेंबर २०२२]] | style="text-align:left" colspan=3 | {{flagicon|ROM}} [[२०२२ महिला ट्वेंटी२० बाल्कन चषक]] | style="text-align:left" colspan=2 | |} {| class="wikitable ubsortable" style="text-align:center; white-space:nowrap" ! colspan=6 | अ संघांचे दौरे |- ! rowspan=2 | सुरुवात दिनांक ! rowspan=2 | यजमान संघ ! rowspan=2 | पाहुणा संघ ! colspan=3 | निकाल [सामने] |- ! width=50 | [[प्रथम श्रेणी क्रिकेट|प्र.श्रे.]] ! width=50 | [[लिस्ट - अ सामने|लि-अ]] ! width=50 | [[२०-२० सामने|ट्वेंटी२०]] |- | style="text-align:left" | [[#झिम्बाब्वे अ संघाचा नेपाळ दौरा|१ मे २०२२]] | style="text-align:left" | {{cr|NEP}} | style="text-align:left" | {{flagicon|ZIM}} [[झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघ|झिम्बाब्वे अ]] | — || २-१ [३] || १-१ [३] |- | style="text-align:left" | [[#ऑस्ट्रेलिया अ संघाचा श्रीलंका दौरा|८ जून २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|SL}} [[श्रीलंका अ क्रिकेट संघ|श्रीलंका अ]] | style="text-align:left" | {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] | ०-२ [२] || १-१ [२] || — |- | style="text-align:left" | [[#बांगलादेश अ संघाचा वेस्ट इंडीज दौरा|४ ऑगस्ट २०२२]] | style="text-align:left" | {{flagicon|WIN}} [[वेस्ट इंडीज अ क्रिकेट संघ|वेस्ट इंडीज अ]] | style="text-align:left" | {{flagicon|BAN}} [[बांगलादेश अ क्रिकेट संघ|बांगलादेश अ]] | [२] || [३] || — |} ==मे== ===झिम्बाब्वे अ संघाचा नेपाळ दौरा=== {{मुख्यलेख|झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघाचा नेपाळ दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310935.html १ली ट्वेंटी२०] || १ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{flagicon|ZIM}} [[झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघ|झिम्बाब्वे अ]] ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310936.html २री ट्वेंटी२०] || २ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310937.html ३री ट्वेंटी२०] || ४ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{cr|NEP}} ८ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|लिस्ट-अ मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310932.html १ला लिस्ट-अ] || ६ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{flagicon|ZIM}} [[झिम्बाब्वे अ क्रिकेट संघ|झिम्बाब्वे अ]] ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310933.html २रा लिस्ट-अ] || ७ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{cr|NEP}} ९ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310934.html ३रा लिस्ट-अ] || ९ मे || [[संदीप लामिछाने]] || [[टोनी मुनयोंगा]] || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{cr|NEP}} ६ गडी राखून विजयी |} ===फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका}} {{२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ फ्रान्स महिला चौरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310210.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ५ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|JER}} || रोझा हिल || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310211.html २री म.ट्वेंटी२०] || ५ मे || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|AUT}} ३५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310212.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ६ मे || {{crw|JER}} || रोझा हिल || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ६७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310213.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || ६ मे || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || {{crw|JER}} || रोझा हिल || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ७० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310214.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || ७ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|JER}} || रोझा हिल || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|JER}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310215.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || ७ मे || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|AUT}} ४८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310216.html ७वी म.ट्वेंटी२०] || ८ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|ESP}} || एल्सपेथ फाऊलर || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|FRA}} ६६ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310217.html ८वी म.ट्वेंटी२०] || ८ मे || {{crw|FRA}} || मारी वियोलेउ || {{crw|AUT}} || गंधाली बापट || [[ड्रुक्स स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[साँत्र-व्हाल दा लोआर|ड्रुक्स]] || {{crw|FRA}} ५९ धावांनी विजयी |} ===फिनलंडचा डेन्मार्क दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310167.html १ली ट्वेंटी२०] || ७ मे || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || नॅथन कॉलिन्स || [[स्वानहोम पार्क]], [[डेन्मार्क|ब्रोंडबाय]] || {{cr|FIN}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310168.html २री ट्वेंटी२०] || ७ मे || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || नॅथन कॉलिन्स || [[स्वानहोम पार्क]], [[डेन्मार्क|ब्रोंडबाय]] || {{cr|DEN}} १३८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310169.html ३री ट्वेंटी२०] || ८ मे || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || नॅथन कॉलिन्स || [[स्वानहोम पार्क]], [[डेन्मार्क|ब्रोंडबाय]] || {{cr|DEN}} ५३ धावांनी विजयी |} ===वॅल्लेट्टा चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ वॅल्लेट्टा चषक}} {{२०२२ वॅल्लेट्टा चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310170.html १ली ट्वेंटी२०] || १० मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310171.html २री ट्वेंटी२०] || १० मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ४५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310172.html ३री ट्वेंटी२०] || १० मे || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|HUN}} ४ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310173.html ४थी ट्वेंटी२०] || ११ मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310174.html ५वी ट्वेंटी२०] || ११ मे || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ४० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310175.html ६वी ट्वेंटी२०] || ११ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|HUN}} ५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310176.html ७वी ट्वेंटी२०] || १२ मे || {{cr|MLT}} || अमर शर्मा || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} २ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310177.html ८वी ट्वेंटी२०] || १२ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ८८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310178.html ९वी ट्वेंटी२०] || १२ मे || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|HUN}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310179.html १०वी ट्वेंटी२०] || १३ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|GIB}} २१ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310180.html ११वी ट्वेंटी२०] || १३ मे || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} २६ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310181.html १२वी ट्वेंटी२०] || १३ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310182.html १३वी ट्वेंटी२०] || १४ मे || {{cr|CZE}} ||अरुण अशोकन || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310183.html १४वी ट्वेंटी२०] || १४ मे || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310184.html १५वी ट्वेंटी२०] || १४ मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|MLT}} ६ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - ५व्या स्थानाचा प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310185.html १६वी ट्वेंटी२०] || १५ मे || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|BUL}} ५ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - ३ऱ्या स्थानाचा प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310186.html १७वी ट्वेंटी२०] || १५ मे || {{cr|CZE}} ||अरुण अशोकन || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|CZE}} ७० धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ वॅल्लेट्टा चषक]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310187.html १८वी ट्वेंटी२०] || १५ मे || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[मार्सा स्पोर्ट्स क्लब मैदान]], [[माल्टा|मार्सा]] || {{cr|ROM}} ९ धावांनी विजयी |} ===श्रीलंकेचा बांगलादेश दौरा=== {{मुख्यलेख|श्रीलंका क्रिकेट संघाचा बांगलादेश दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1308488.html १ली कसोटी] || १५-१९ मे || [[मोमिनुल हक]] || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[झहूर अहमद चौधरी मैदान]], [[चितगाव]] || सामना अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1308489.html २री कसोटी] || २३-२७ मे || [[मोमिनुल हक]] || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[शेर-ए-बांगला क्रिकेट मैदान]], [[ढाका]] || {{cr|SL}} १० गडी राखून विजयी |} ===युगांडा महिलांचा नेपाळ दौरा=== {{मुख्यलेख|युगांडा महिला क्रिकेट संघाचा नेपाळ दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314897.html १ली म.ट्वेंटी२०] || १६ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|UGA}} १२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314898.html २री म.ट्वेंटी२०] || १७ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|UGA}} १ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314899.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १९ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|UGA}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314900.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || २० मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|NEP}} १५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1314901.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[रुबिना छेत्री]] || कॉन्की अवेको || [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[काठमांडू|किर्तीपूर]] || {{crw|NEP}} ३३ धावांनी विजयी |} ===नामिबियाचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|नामिबिया क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310938.html १ली ट्वेंटी२०] || १७ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310939.html २री ट्वेंटी२०] || १९ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NAM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310940.html ३री ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310941.html ४थी ट्वेंटी२०] || २२ मे || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NAM}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310942.html ५वी ट्वेंटी२०] || २४ मे || [[रेगिस चकाब्वा]] || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NAM}} ३२ धावांनी विजयी |} ===जर्सीचा गर्न्सी दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ पुरुष ट्वेंटी२० इंटर-इन्सुलर मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310188.html १ली ट्वेंटी२०] || २० मे || [[जॉश बटलर]] || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[कॉलेज फिल्ड]], [[गर्न्सी|सेंट पीटर पोर्ट]] || {{cr|JER}} ३७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310189.html २री ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[जॉश बटलर]] || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[पंचम जॉर्ज क्रिकेट मैदान]], [[गर्न्सी|कॅसल]] || {{cr|JER}} ६० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310190.html ३री ट्वेंटी२०] || २१ मे || [[जॉश बटलर]] || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[पंचम जॉर्ज क्रिकेट मैदान]], [[गर्न्सी|कॅसल]] || {{cr|JER}} ३७ धावांनी विजयी |} ===श्रीलंका महिलांचा पाकिस्तान दौरा=== {{मुख्यलेख|श्रीलंका महिला क्रिकेट संघाचा पाकिस्तान दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310981.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २४ मे || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310982.html २री म.ट्वेंटी२०] || २६ मे || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310983.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २८ मे || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ६ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२५ आयसीसी महिला अजिंक्यपद स्पर्धा]] - महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310984.html १ला म.ए.दि.] || १ जून || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310985.html २रा म.ए.दि.] || ३ जून || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|PAK}} ७३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310986.html ३रा म.ए.दि.] || ५ जून || [[बिस्माह मारूफ]] || [[चामरी अटापट्टू]] || [[साऊथएण्ड क्लब क्रिकेट स्टेडियम]], [[कराची]] || {{crw|SL}} ९३ धावांनी विजयी |} ===महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक}} {{२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ महिला ट्वेंटी२० नॉर्डिक चषक]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316753.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २७ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316754.html २री म.ट्वेंटी२०] || २७ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316755.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २८ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|DEN}} || टाईन एरिकसन || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ७१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316756.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || २८ मे || {{crw|DEN}} || टाईन एरिकसन || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|NOR}} ३४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316757.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || २९ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|DEN}} || टाईन एरिकसन || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316758.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || २९ मे || {{crw|SWE}} || गुंजन शुक्ला || {{crw|NOR}} || मुतैबा अन्सार || [[गुट्स्टा क्रिकेट मैदान]], [[स्वीडन|कोल्स्वा]] || {{crw|SWE}} ९ गडी राखून विजयी |} ===अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (बारावी फेरी)}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक लीग दोन]] – तिरंगी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312798.html १ला ए.दि.] || २८ मे || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} १०४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312799.html २रा ए.दि.] || २९ मे || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|SCO}} १११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312800.html ३रा ए.दि.] || ३१ मे || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|SCO}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312801.html ४था ए.दि.] || १ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312802.html ५वा ए.दि.] || ३ जून || {{cr|SCO}} || [[काईल कोएट्झर]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|UAE}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312803.html ६वा ए.दि.] || ४ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|UAE}} || [[अहमद रझा]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|UAE}} ८ गडी राखून विजयी |} ===वेस्ट इंडीजचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1302349.html १ला ए.दि.] || ३१ मे || [[पीटर सीलार]] || [[निकोलस पूरन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|WIN}} ७ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1302350.html २रा ए.दि.] || २ जून || [[पीटर सीलार]] || [[निकोलस पूरन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|WIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1302351.html ३रा ए.दि.] || ४ जून || [[पीटर सीलार]] || [[निकोलस पूरन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|WIN}} २० धावांनी विजयी |} ==जून== ===न्यू झीलंडचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276901.html १ली कसोटी] || २-६ जून || [[बेन स्टोक्स]] || [[केन विल्यमसन]] || [[लॉर्ड्स]], [[लंडन]] || {{cr|ENG}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276902.html २री कसोटी] || १०-१४ जून || [[बेन स्टोक्स]] || [[टॉम लॅथम]] || [[ट्रेंट ब्रिज मैदान, नॉटिंगहॅम|ट्रेंट ब्रिज]], [[नॉटिंगहॅम]] || {{cr|ENG}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276903.html ३री कसोटी] || २३-२७ जून || [[बेन स्टोक्स]] || [[केन विल्यमसन]] || [[हेडिंग्ले मैदान, लीड्स|हेडिंग्ले]], [[लीड्स]] || {{cr|ENG}} ७ गडी राखून विजयी |} ===दक्षिण आफ्रिका महिलांचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका महिला क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316642.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ३ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[सिडनी परेड]], [[डब्लिन]] || {{crw|IRE}} १० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316643.html २री म.ट्वेंटी२०] || ६ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[सिडनी परेड]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316644.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ८ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[सिडनी परेड]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ८ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२५ आयसीसी महिला अजिंक्यपद स्पर्धा]] - महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316645.html १ला म.ए.दि.] || ११ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[कॅसल ॲव्हेन्यू]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316646.html २रा म.ए.दि.] || १४ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[कॅसल ॲव्हेन्यू]], [[डब्लिन]] || {{crw|SA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1316647.html ३रा म.ए.दि.] || १७ जून || [[गॅबी लुईस]] || [[सुने लूस]] || [[कॅसल ॲव्हेन्यू]], [[डब्लिन]]|| {{crw|SA}} १८९ धावांनी विजयी |} ===अफगाणिस्तानचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|अफगाणिस्तान क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310943.html १ला ए.दि.] || ४ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[हश्मातुल्लाह शहिदी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ६० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310944.html २रा ए.दि.] || ६ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[हश्मातुल्लाह शहिदी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310945.html ३रा ए.दि.] || ९ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[हश्मातुल्लाह शहिदी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310946.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[मोहम्मद नबी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310947.html २री ट्वेंटी२०] || १२ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[मोहम्मद नबी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} २१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1310948.html ३री ट्वेंटी२०] || १४ जून || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || [[मोहम्मद नबी]] || [[हरारे स्पोर्ट्स क्लब]], [[हरारे]] || {{cr|AFG|२०१३}} ३५ धावांनी विजयी |} ===हंगेरीचा ऑस्ट्रिया दौरा=== {{मुख्यलेख|हंगेरी क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रिया दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317140.html १ली ट्वेंटी२०] || ४ जून || रझमल शिगीवाल || खैबर देलदार || [[सीबार्न क्रिकेट मैदान]], [[ऑस्ट्रिया|लोवर ऑस्ट्रिया]] || {{cr|AUT}} १०५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317141.html २री ट्वेंटी२०] || ४ जून || रझमल शिगीवाल || खैबर देलदार || [[सीबार्न क्रिकेट मैदान]], [[ऑस्ट्रिया|लोवर ऑस्ट्रिया]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317142.html ३री ट्वेंटी२०] || ५ जून || रझमल शिगीवाल || खैबर देलदार || [[सीबार्न क्रिकेट मैदान]], [[ऑस्ट्रिया|लोवर ऑस्ट्रिया]] || {{cr|HUN}} ४ गडी राखून विजयी |} ===ऑस्ट्रेलियाचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307293.html १ली ट्वेंटी२०] || ७ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|AUS}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307294.html २री ट्वेंटी२०] || ८ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|AUS}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307295.html ३री ट्वेंटी२०] || ११ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{cr|SL}} ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307296.html १ला ए.दि.] || १४ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{cr|AUS}} २ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307297.html २रा ए.दि.] || १६ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{cr|SL}} २६ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307298.html ३रा ए.दि.] || १९ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|SL}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307299.html ४था ए.दि.] || २१ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|SL}} ४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307300.html ५वा ए.दि.] || २४ जून || [[दासून शनाका]] || [[ॲरन फिंच]] || [[रणसिंगे प्रेमदासा मैदान]], [[कोलंबो]] || {{cr|AUS}} ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307301.html १ली कसोटी] || २९ जून - ३ जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[पॅट कमिन्स]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|AUS}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307302.html २री कसोटी] || ८-१२ जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[पॅट कमिन्स]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|SL}} १ डाव आणि ३९ धावांनी विजयी |} ===ऑस्ट्रेलिया अ संघाचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२#सराव सामने}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|लिस्ट-अ मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317944.html १ला लिस्ट-अ] || ८ जून || [[धनंजय डी सिल्वा]] || [[ॲलेक्स कॅरे]] || [[सिंहलीज क्रिकेट मैदान]], [[कोलंबो]] || {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317945.html २रा लिस्ट-अ] || १० जून || [[धनंजय डी सिल्वा]] || [[ॲलेक्स कॅरे]] || [[सिंहलीज क्रिकेट मैदान]], [[कोलंबो]] || {{flagicon|SL}} [[श्रीलंका अ क्रिकेट संघ|श्रीलंका अ]] ४ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|प्रथम-श्रेणी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317946.html १ला प्रथम-श्रेणी] || १४-१७ जून || [[कमिंदु मेंडिस]] || [[मार्कस हॅरिस]] || [[महिंदा राजपाक्षा आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[हंबन्टोटा]] || {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317947.html २रा प्रथम-श्रेणी] || २१-२४ जून || [[कमिंदु मेंडिस]] || [[मार्कस हॅरिस]] || [[महिंदा राजपाक्षा आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[हंबन्टोटा]] || {{flagicon|AUS}} [[ऑस्ट्रेलिया अ क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया अ]] ५ गडी राखून विजयी |} ===वेस्ट इंडीजचा पाकिस्तान दौरा=== {{मुख्यलेख|वेस्ट इंडीज क्रिकेट संघाचा पाकिस्तान दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1315038.html १ला ए.दि.] || ८ जून || [[बाबर आझम]] || [[निकोलस पूरन]] || [[मुलतान क्रिकेट स्टेडियम]], [[मुलतान]] || {{cr|PAK}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1315039.html २रा ए.दि.] || १० जून || [[बाबर आझम]] || [[निकोलस पूरन]] || [[मुलतान क्रिकेट स्टेडियम]], [[मुलतान]] || {{cr|PAK}} १२० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1315040.html ३रा ए.दि.] || १२ जून || [[बाबर आझम]] || [[निकोलस पूरन]] || [[मुलतान क्रिकेट स्टेडियम]], [[मुलतान]] || {{cr|PAK}} ५३ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |} ===अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ अमेरिका तिरंगी मालिका (तेरावी फेरी)}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक लीग दोन]] – तिरंगी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312804.html १ला ए.दि.] || ८ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} ११४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312805.html २रा ए.दि.] || ९ जून || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|OMA}} १३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312806.html ३रा ए.दि.] || ११ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || सामना टाय |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312807.html ४था ए.दि.] || १२ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|OMA}} १३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312808.html ५वा ए.दि.] || १४ जून || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || {{cr|OMA}} || [[झीशान मकसूद]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|NEP}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1312809.html ६वा ए.दि.] || १५ जून || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[मूसा स्टेडियम]], [[टेक्सास|पियरलँड]] || {{cr|USA}} ३९ धावांनी विजयी |} ===दक्षिण आफ्रिकेचा भारत दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचा भारत दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278687.html १ली ट्वेंटी२०] || ९ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[अरुण जेटली क्रिकेट मैदान]], [[दिल्ली]] || {{cr|SA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278688.html २री ट्वेंटी२०] || १२ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[बाराबती स्टेडियम]], [[कटक]] || {{cr|SA}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278689.html ३री ट्वेंटी२०] || १४ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[डॉ. वाय.एस. राजशेखर रेड्डी एसीए-व्हिडीसीए क्रिकेट मैदान|वाय.एस. राजशेखर रेड्डी मैदान]], [[विशाखापट्टणम]] || {{cr|IND}} ४८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278690.html ४थी ट्वेंटी२०] || १७ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[टेंबा बवुमा]] || [[सौराष्ट्र क्रिकेट असोसिएशन मैदान]], [[राजकोट]] || {{cr|IND}} ८२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1278691.html ५वी ट्वेंटी२०] || १९ जून || [[ऋषभ पंत]] || [[केशव महाराज]] || [[एम. चिन्नास्वामी स्टेडियम, बंगळूर|एम. चिन्नास्वामी स्टेडियम]], [[बंगळूर]] || अनिर्णित |} ===क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा=== {{मुख्यलेख|२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा}} {{२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318373.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318374.html २री म.ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ३५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318375.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318376.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318377.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318378.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} ३६ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318379.html ७वी म.ट्वेंटी२०] || १० जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318380.html ८वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|BRA}} ८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318381.html ९वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318382.html १०वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ४ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318383.html ११वी म.ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318384.html १२वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ३८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318385.html १३वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} ५२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318386.html १४वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|BRA}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318387.html १५वी म.ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318388.html १६वी म.ट्वेंटी२०] || १३ जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318389.html १७वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ४२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318390.html १८वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318391.html १९वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|BOT}} १७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318392.html २०वी म.ट्वेंटी२०] || १४ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ८४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318393.html २१वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318394.html २२वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} १६७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318395.html २३वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318396.html २४वी म.ट्वेंटी२०] || १५ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} १०२ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318397.html २५वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318398.html २६वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|RWA}} २३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318399.html २७वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|KEN}} ४४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318400.html २८वी म.ट्वेंटी२०] || १६ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[इंटीग्रेटेड पॉलिटेक्नीक प्रादेशिक विद्यालय मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} १० गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] - स्थानांचे प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318401.html ७वे स्थान] || १७ जून || {{crw|BOT}} || लॉरा मोपकेडी || {{crw|GER}} || अनुराधा दोडबल्लापूर || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|GER}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318402.html ५वे स्थान] || १७ जून || {{crw|BRA}} || रॉबर्टा अव्हेरी || {{crw|NGA}} || ब्लेसिंग एटीम || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|NGA}} ३० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318403.html ३रे स्थान] || १८ जून || {{crw|RWA}} || मारी बिमेन्यीमाना || {{crw|UGA}} || कॉन्की अवेको || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|UGA}} ८ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ क्विबुका महिला ट्वेंटी२० स्पर्धा]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318404.html ३२वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|KEN}} || क्विंटर ॲबेल || {{crw|TAN}} || फतुमा किबासू || [[गहांगा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[किगाली]] || {{crw|TAN}} ४४ धावांनी विजयी |} ===जर्मनी तिरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका}} {{२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318357.html १ली ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} ५४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318358.html २री ट्वेंटी२०] || ९ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} ४ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318359.html ३री ट्वेंटी२०] || १० जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|AUT}} ३८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318360.html ४थी ट्वेंटी२०] || १० जून || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|AUT}} ३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318361.html ५वी ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|SWE}} ||अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|AUT}} १ धावेने विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318362.html ६वी ट्वेंटी२०] || ११ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} २९ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ जर्मनी तिरंगी मालिका]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318363.html ७वी ट्वेंटी२०] || १२ जून || {{cr|GER}} || [[वेंकटरामण गणेशन]] || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{cr|GER}} ३ गडी राखून विजयी |} ===माल्टाचा बेल्जियम दौरा=== {{मुख्यलेख|माल्टा क्रिकेट संघाचा बेल्जियम दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318354.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जून || शेराझ शेख || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|BEL}} १११ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318355.html २री ट्वेंटी२०] || ११ जून || शेराझ शेख || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|BEL}} ८४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318356.html ३री ट्वेंटी२०] || १२ जून || शेराझ शेख || बिक्रम अरोरा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} १२२ धावांनी विजयी |} ===स्वित्झर्लंडचा लक्झेंबर्ग दौरा=== {{मुख्यलेख|स्वित्झर्लंड क्रिकेट संघाचा लक्झेंबर्ग दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318352.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जून || जूस्ट मेस || फहीम नझीर || [[पियरे वर्नर क्रिकेट मैदान]], [[लक्झेंबर्ग|वॉल्फरडांगे]] || {{cr|LUX}} १८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1318353.html २री ट्वेंटी२०] || ११ जून || जूस्ट मेस || फहीम नझीर || [[पियरे वर्नर क्रिकेट मैदान]], [[लक्झेंबर्ग|वॉल्फरडांगे]] || {{cr|SWI}} ७८ धावांनी विजयी |} ===बांगलादेशचा वेस्ट इंडीज दौरा=== {{मुख्यलेख|बांगलादेश क्रिकेट संघाचा वेस्ट इंडीज दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317147.html १ली कसोटी] || १६-२० जून || [[क्रेग ब्रेथवेट]] || [[शाकिब अल हसन]] || [[सर व्हिव्हियन रिचर्ड्‌स स्टेडियम]], [[अँटिगा]] || {{cr|WIN}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317148.html २री कसोटी] || २४-२८ जून || [[क्रेग ब्रेथवेट]] || [[शाकिब अल हसन]] || [[डॅरेन सॅमी राष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम, सेंट लुसिया|डॅरेन सॅमी राष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम]], [[सेंट लुसिया|ग्रॉस इसलेट]] || {{cr|WIN}} १० गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317149.html १ली ट्वेंटी२०] || २ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[महमुद्दुला]] || [[विंडसर पार्क]], [[डॉमिनिका]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317150.html २री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[महमुद्दुला]] || [[विंडसर पार्क]], [[डॉमिनिका]] || {{cr|WIN}} ३५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317151.html ३री ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[महमुद्दुला]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|WIN}} ५ गडी राखून विजयी |- |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317152.html १ला ए.दि.] || १० जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[तमिम इक्बाल]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|BAN}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317153.html २रा ए.दि.] || १३ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[तमिम इक्बाल]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|BAN}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317154.html ३रा ए.दि.] || १६ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[तमिम इक्बाल]] || [[प्रोव्हिडन्स मैदान]], [[गयाना]] || {{cr|BAN}} ४ गडी राखून विजयी |} ===एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा=== {{मुख्यलेख|२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा गट अ}} {{col-2}} {{२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा गट ब}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320191.html २री म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|NEP}} ५० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320190.html १ली म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|MAS}} ११७ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320193.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320192.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १७ जून || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] ||अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320195.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || {{crw|HK}} || केरी चॅन || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|HK}} १४ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320194.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|UAE}} १० गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320197.html ८वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|NEP}} २५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320196.html ७वी म.ट्वेंटी२०] || १८ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|QAT}} || आयशा || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|MAS}} १० गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320198.html ९वी म.ट्वेंटी२०] || १९ जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|HK}} || केरी चॅन || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|HK}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320199.html १०वी म.ट्वेंटी२०] || १९ जून || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || {{crw|QAT}} || आयशा || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|QAT}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320201.html १२वी म.ट्वेंटी२०] || २० जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|NEP}} ८ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320200.html ११वी म.ट्वेंटी२०] || २० जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|UAE}} ३१ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320202.html १३वी म.ट्वेंटी२०] || २० जून || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|SIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320204.html १५वी म.ट्वेंटी२०] || २१ जून || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|KUW}} ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320203.html १४वी म.ट्वेंटी२०] || २१ जून || {{crw|QAT}} || आयशा || {{crw|SIN}} || शफिना महेश || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|QAT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320205.html १६वी म.ट्वेंटी२०] || २१ जून || {{crw|HK}} || केरी चॅन || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|HK}} ७ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320207.html १८वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|HK}} || केरी चॅन || {{crw|KUW}} || अम्ना तारिक || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|HK}} ३० धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320206.html १७वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|OMA}} || वैशाली जेसराणी || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|MAS}} ५३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320209.html २०वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|BHR}} || [[दीपिका रसंगिका]] || {{crw|BHU}} || येशे चोदेन || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[सलांगोर|बंगी]] || {{crw|BHU}} ६३ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320208.html १९वी म.ट्वेंटी२०] || २२ जून || {{crw|QAT}} || आयशा || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|UAE}} १५३ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] - उपांत्य फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320210.html २१वी म.ट्वेंटी२०] || २४ जून || {{crw|NEP}} || [[रुबिना छेत्री]] || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || अनिर्णित |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320211.html २२वी म.ट्वेंटी२०] || २४ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|HK}} || केरी चॅन || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|MAS}} १२ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ एसीसी महिला ट्वेंटी२० अजिंक्यपद स्पर्धा]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320212.html २३वी म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || {{crw|MAS}} || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || {{crw|UAE}} || [[छाया मुगल]] || [[किन्रर अकॅडेमी ओव्हल]], [[क्वालालंपूर]] || {{crw|UAE}} ५ गडी राखून विजयी |} ===युगांडा चॅलेंज लीग ब=== {{मुख्यलेख|२०२२ युगांडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२१ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग]] - लिस्ट-अ मालिका द्वितीय फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317950.html १ला लिस्ट-अ] || १७ जून || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ६२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317951.html २रा लिस्ट-अ] || १८ जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} ५८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317952.html ३रा लिस्ट-अ] || १८ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|KEN}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317953.html ४था लिस्ट-अ] || २० जून || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ९६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317954.html ५वा लिस्ट-अ] || २० जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317955.html ६वा लिस्ट-अ] || २१ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|UGA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317956.html ७वा लिस्ट-अ] || २१ जून || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ८८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317957.html ८वा लिस्ट-अ] || २३ जून || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|KEN}} १३४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317958.html ९वा लिस्ट-अ] || २३ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} १९४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317959.html १०वा लिस्ट-अ] || २४ जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} ५५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317960.html ११वा लिस्ट-अ] || २४ जून || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|UGA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317961.html १२वा लिस्ट-अ] || २६ जून || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|UGA}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317962.html १३वा लिस्ट-अ] || २६ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|JER}} २९१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317963.html १४वा लिस्ट-अ] || २७ जून || {{cr|BER}} || [[कमाउ लेवेरॉक]] || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[लुगोगो स्टेडियम]], [[कम्पाला]] || {{cr|ITA}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317964.html १५वा लिस्ट-अ] || २७ जून || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|KEN}} || [[शेम न्गोचे]] || [[क्यामबोगो क्रिकेट ओव्हल]], [[कम्पाला]] || {{cr|HK}} ५ गडी राखून विजयी |} ===इंग्लंडचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|इंग्लंड क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1281444.html १ला ए.दि.] || १७ जून || [[पीटर सीलार]] || [[आयॉन मॉर्गन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|ENG}} २३२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1281445.html २रा ए.दि.] || १९ जून || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[आयॉन मॉर्गन]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|ENG}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1281446.html ३रा ए.दि.] || २२ जून || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[जोस बटलर]] || [[व्ही.आर.ए. मैदान]], [[नूर्द-हॉलंड|ॲम्स्टलवीन]] || {{cr|ENG}} ८ गडी राखून विजयी |} ===एस्टोनियाचा फिनलंड दौरा=== {{मुख्यलेख|एस्टोनिया क्रिकेट संघाचा फिनलंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317134.html १ली ट्वेंटी२०] || १९ जून || नॅथन कॉलिन्स || अर्स्लन अमजाद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} २३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317135.html २री ट्वेंटी२०] || १९ जून || नॅथन कॉलिन्स || अर्स्लन अमजाद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} ११ धावांनी विजयी |} ===भारतीय महिलांचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय महिला क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319709.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २३ जून || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[रणगिरी दाम्बुला आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[डंबुला]] || {{crw|IND}} ३४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319710.html २री म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[रणगिरी दाम्बुला आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[डंबुला]] || {{crw|IND}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319711.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २७ जून || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[रणगिरी दाम्बुला आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[डंबुला]] || {{crw|SL}} ७ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२५ आयसीसी महिला अजिंक्यपद स्पर्धा]] - महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319712.html १ला म.ए.दि.] || १ जुलै || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{crw|IND}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319713.html २रा म.ए.दि.] || ४ जुलै || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{crw|IND}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1319714.html ३रा म.ए.दि.] || ७ जुलै || [[चामरी अटापट्टू]] || [[हरमनप्रीत कौर]] || [[पलेकेले आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[कँडी]] || {{crw|IND}} ३९ धावांनी विजयी |} ===सर्बियाचा बल्गेरिया दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ सोफिया ट्वेंटी२० चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317136.html १ली ट्वेंटी२०] || २४ जून || प्रकाश मिश्रा || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317137.html २री ट्वेंटी२०] || २५ जून || प्रकाश मिश्रा || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317138.html ३री ट्वेंटी२०] || २५ जून || ह्रिस्तो लाकोव || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ४० धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317139.html ४थी ट्वेंटी२०] || २६ जून || प्रकाश मिश्रा || रॉबिन विटास || [[राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी, सोफिया|राष्ट्रीय क्रिकेट अकादमी]], [[सोफिया]] || {{cr|BUL}} ६ गडी राखून विजयी |} ===गर्न्सी महिलांचा जर्सी दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ महिला ट्वेंटी२० इंटर-इन्सुलर मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320996.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || क्लोई ग्रीचान || हॅना एलुनकाम्प || [[ग्रेनव्हिल क्रिकेट मैदान]], [[जर्सी|सेंट सेव्हियर]] || {{crw|JER}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320997.html २री म.ट्वेंटी२०] || २५ जून || क्लोई ग्रीचान || हॅना एलुनकाम्प || [[ग्रेनव्हिल क्रिकेट मैदान]], [[जर्सी|सेंट सेव्हियर]] || {{crw|JER}} ६९ धावांनी विजयी |} ===भारताचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303307.html १ली ट्वेंटी२०] || २६ जून || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[हार्दिक पंड्या]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|IND}} ७ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303308.html २री ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[हार्दिक पंड्या]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|IND}} ४ धावांनी विजयी |} ===दक्षिण आफ्रिका महिलांचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका महिला क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301327.html एकमेव म.कसोटी] || २७-३० जून || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[काउंटी क्रिकेट मैदान, टाँटन|काउंटी मैदान]], [[टाँटन]] || सामना अनिर्णित |- ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301328.html १ला म.ए.दि.] || ११ जुलै || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[काउंटी क्रिकेट मैदान, नॉर्थम्पटन|काउंटी मैदान]], [[नॉर्थम्पटनशायर|नॉर्थम्पटन]] || {{crw|ENG}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301329.html २रा म.ए.दि.] || १५ जुलै|| [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[ब्रिस्टल काउंटी मैदान|काउंटी मैदान]], [[ब्रिस्टल]] || {{crw|ENG}} ११४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301330.html ३रा म.ए.दि.] || १८ जुलै || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[ग्रेस रोड]], [[लेस्टर]] || {{crw|ENG}} १०९ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301331.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २१ जुलै || [[हेदर नाइट]] || [[सुने लूस]] || [[काउंटी मैदान, चेम्सफोर्ड|काउंटी मैदान]], [[इंग्लंड|चेम्सफोर्ड]] || {{crw|ENG}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301332.html २री म.ट्वेंटी२०] || २३ जुलै|| [[नॅटली सायव्हर]] || [[सुने लूस]] || [[न्यू रोड]], [[वूस्टरशायर|वॉरसेस्टर]] || {{crw|ENG}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301333.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || [[नॅटली सायव्हर]] || [[क्लोई ट्रायॉन]] || [[काउंटी क्रिकेट मैदान, डर्बी|काउंटी मैदान]], [[डर्बी]] || {{crw|ENG}} ३८ धावांनी विजयी |} ===नामिबिया महिलांचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|नामिबिया महिला क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स आणि जर्मनी दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321333.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २७ जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क हरगा]], [[झाउड-हॉलंड|स्कीडाम]] || सामना रद्द |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321334.html २री म.ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क हरगा]], [[झाउड-हॉलंड|स्कीडाम]] || {{crw|NAM}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321335.html ३री म.ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क हरगा]], [[झाउड-हॉलंड|स्कीडाम]] || {{crw|NED}} ७० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322176.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || ३० जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क वेस्टव्लीट]], [[झाउड-हॉलंड|वूरबर्ग]] || {{crw|NAM}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321336.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || ३० जून || [[हेदर सीगर्स]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क वेस्टव्लीट]], [[झाउड-हॉलंड|वूरबर्ग]] || {{crw|NED}} ५ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321337.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || १ जुलै || [[बाबेट डी लीडे]] || इरीन व्हान झील || [[स्पोर्टपार्क वेस्टव्लीट]], [[झाउड-हॉलंड|वूरबर्ग]] || {{crw|NED}} २ धावांनी विजयी |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क=== {{मुख्यलेख|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320969.html १ली ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|BEL}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320970.html २री ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|ESP}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320971.html ३री ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|DEN}} || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|DEN}} ८८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320972.html ४थी ट्वेंटी२०] || २८ जून || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|POR}} ४७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320974.html ५वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|DEN}} || [[फ्रेडेरिक क्लोकर]] || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|DEN}} १३२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320973.html ६वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|POR}} ११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320976.html ७वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320975.html ८वी ट्वेंटी२०] || २९ जून || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|ESP}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320978.html ९वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|GIB}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320977.html १०वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|ESP}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320980.html ११वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|DEN}} || [[हामिद शाह]] || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} १२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320979.html १२वी ट्वेंटी२०] || १ जुलै || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || {{cr|MLT}} १६ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - बाद फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320981.html १३वी ट्वेंटी२०(५वे स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || सामना रद्द |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320982.html १४वी ट्वेंटी२०(१ले स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|POR}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320983.html १५वी ट्वेंटी२०(५वे स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || [[मर्सीन]], [[गेंट]] || सामना रद्द |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320984.html १६वी ट्वेंटी२०(१ले स्थान उपांत्य सामना)] || २ जुलै || {{cr|DEN}} || [[हामिद शाह]] || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|DEN}} ४१ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - स्थानांचे प्ले-ऑफ |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320985.html १७वी ट्वेंटी२०(७वे स्थान)] || ३ जुलै || {{cr|HUN}} || अभिजीत अहुजा || {{cr|Israel}} || जॉश इव्हान्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|Israel}} १२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320986.html १८वी ट्वेंटी२०(५वे स्थान)] || ३ जुलै || {{cr|GIB}} || बालाजी पै || {{cr|MLT}} || बिक्रम अरोरा || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|MLT}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320987.html १९वी ट्वेंटी२०(३रे स्थान)] || ४ जुलै || {{cr|BEL}} || शेराझ शेख || {{cr|ESP}} || क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|BEL}} ५ गडी राखून विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट क|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320988.html २०वी ट्वेंटी२०] || ४ जुलै || {{cr|DEN}} || [[हामिद शाह]] || {{cr|POR}} || नज्जाम शहजाद || [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] || {{cr|DEN}} ९ गडी राखून विजयी |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || {{cr|DEN}} || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || {{cr|POR}} || rowspan=7 | |- |align=left|३. || {{cr|BEL}} |- |align=left|४. || {{cr|ESP}} |- |align=left|५. || {{cr|MLT}} |- |align=left|६. || {{cr|GIB}} |- |align=left|७. || {{cr|Israel}} |- |align=left|८. || {{cr|HUN}} |} ===मलेशियाचा सिंगापूर दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ स्टॅन नागय्या चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321311.html १ली ट्वेंटी२०] || २८ जून || [[अमजद महबूब]] || [[अहमद फियाज]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|SIN}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321312.html २री ट्वेंटी२०] || २९ जून || [[अमजद महबूब]] || [[अहमद फियाज]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|MAS}} २३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321313.html ३री ट्वेंटी२०] || ३० जून || [[अमजद महबूब]] || [[अहमद फियाज]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|MAS}} ५ गडी राखून विजयी |} ==जुलै== ===मलेशिया चौरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका}} {{२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321998.html १ली ट्वेंटी२०] || २ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} १५५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321999.html २री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MDV}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322000.html ३री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ३९ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322001.html ४थी ट्वेंटी२०] || ४ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322002.html ५वी ट्वेंटी२०] || ४ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} ६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322003.html ६वी ट्वेंटी२०] || ६ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322004.html ७वी ट्वेंटी२०] || ६ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ८ गडी राखून विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322005.html ८वी ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} २ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322006.html ९वी ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322007.html १०वी ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MDV}} ४१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322008.html ११वी ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|MDV}} || आझ्यान फर्हात || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322009.html १२वी ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || {{cr|THA}} || चंचई पेंगकुमता || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|BHU}} २८ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ मलेशिया चौरंगी मालिका]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322010.html १३वी ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|MAS}} || [[अहमद फियाज]] || {{cr|BHU}} || जिग्मे सिंग्ये || [[युकेएम-वायएसडी क्रिकेट ओव्हल]], [[मलेशिया|बंगी]] || {{cr|MAS}} ९ गडी राखून विजयी |} ===पापुआ न्यू गिनीचा सिंगापूर दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ सिंगा अजिंक्यपद चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322011.html १ली ट्वेंटी२०] || २ जुलै || [[अमजद महबूब]] || [[आसाद वल्ला]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|SIN}} १८ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322012.html २री ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || [[अमजद महबूब]] || [[आसाद वल्ला]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{cr|PNG}} ३ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322013.html ३री ट्वेंटी२०] || ५ जुलै || [[अमजद महबूब]] || [[आसाद वल्ला]] || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || सामना रद्द |} ===नामिबिया महिलांचा जर्मनी दौरा=== {{मुख्यलेख|नामिबिया महिला क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स आणि जर्मनी दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320999.html १ली म.ट्वेंटी२०] || २ जुलै || अनुराधा दोड्डबल्लापूर || इरीन व्हान झील || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{crw|NAM}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321000.html २री म.ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || अनुराधा दोड्डबल्लापूर || इरीन व्हान झील || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{crw|NAM}} १५० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321001.html ३री म.ट्वेंटी२०] || ३ जुलै || अनुराधा दोड्डबल्लापूर || इरीन व्हान झील || [[बायर स्पोर्टस्टेडियन]], [[क्रेफेल्ड]] || {{crw|NAM}} ८२ धावांनी विजयी |} ===भारताचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276904.html १ली ट्वेंटी२०] || ७ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[रोझ बोल (क्रिकेट मैदान)|रोझ बोल]], [[साउथहँप्टन]] || {{cr|IND}} ५० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276905.html २री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[एजबॅस्टन मैदान, बर्मिंगहॅम|एजबॅस्टन]], [[बर्मिंगहॅम]] || {{cr|IND}} ४९ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276906.html ३री ट्वेंटी२०] || १० जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[ट्रेंट ब्रिज मैदान, नॉटिंगहॅम|ट्रेंट ब्रिज]], [[नॉटिंगहॅम]] || {{cr|ENG}} १७ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276907.html १ला ए.दि.] || १२ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[द ओव्हल]], [[लंडन]] || {{cr|IND}} १० गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276908.html २रा ए.दि.] || १४ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[लॉर्ड्स]], [[लंडन]] || {{cr|ENG}} १०० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276909.html ३रा ए.दि.] || १७ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[रोहित शर्मा]] || [[ओल्ड ट्रॅफर्ड]], [[मॅंचेस्टर]] || {{cr|IND}} ५ गडी राखून विजयी |} ===मध्य युरोप चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ मध्य युरोप चषक}} {{२०२२ मध्य युरोप चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ मध्य युरोप चषक]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321305.html १ली ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|AUT}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321306.html २री ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|CZE}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321307.html ३री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|AUT}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321308.html ४थी ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|AUT}} ३५ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321309.html ५वी ट्वेंटी२०] || १० जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|CZE}} ३६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321310.html ६वी ट्वेंटी२०] || १० जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || [[विनॉर क्रिकेट स्टेडियम (स्कॉट पेज खेळपट्टी)|विनॉर क्रिकेट स्टेडियम]], [[प्राग]] || {{cr|CZE}} ६ गडी राखून विजयी |} ===मलेशिया महिलांचा सिंगापूर दौरा=== {{मुख्यलेख|२०२२ सौदारी चषक}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|महिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322018.html १ली म.ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || शफिना महेश || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{crw|MAS}} ६ गडी राखून विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322019.html २री म.ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || शफिना महेश || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{crw|MAS}} ७५ धावांनी विजयी |- | [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322020.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १० जुलै || शफिना महेश || विनीफ्रेड दुराईसिंगम || [[इंडियन असोसिएशन मैदान]], [[सिंगापूर]] || {{crw|MAS}} ७९ धावांनी विजयी |} ===बल्गेरियाचा सर्बिया दौरा=== {{मुख्यलेख|बल्गेरिया क्रिकेट संघाचा सर्बिया दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1323550.html १ली ट्वेंटी२०] || ८ जुलै || रॉबिन विटास || प्रकाश मिश्रा || [[लिसीजी जियाराक मैदान]], [[बेलग्रेड]] || {{cr|SER}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1323551.html २री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || रॉबिन विटास || प्रकाश मिश्रा || [[लिसीजी जियाराक मैदान]], [[बेलग्रेड]] || {{cr|SER}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1323552.html ३री ट्वेंटी२०] || ९ जुलै || रॉबिन विटास || प्रकाश मिश्रा || [[लिसीजी जियाराक मैदान]], [[बेलग्रेड]] || {{cr|BUL}} ९५ धावांनी विजयी |} ===स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (चौदावी फेरी)}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०१९-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक लीग दोन]] – तिरंगी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322030.html १ला ए.दि.] || १० जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|SCO}} ७७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322031.html २री ए.दि.] || ११ जुलै || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[कॅम्बसडून क्रिकेट मैदान]], [[स्कॉटलंड|आयर]] || {{cr|NAM}} ४० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322032.html ३री ए.दि.] || १३ जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|NEP}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322033.html ४थी ए.दि.] || १४ जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|SCO}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322034.html ५वी ए.दि.] || १६ जुलै || {{cr|NAM}} || [[गेरहार्ड इरास्मुस]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[कॅम्बसडून क्रिकेट मैदान]], [[स्कॉटलंड|आयर]] || {{cr|NAM}} ६३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1322035.html ६वी ए.दि.] || १७ जुलै || {{cr|SCO}} || [[रिची बेरिंग्टन]] || {{cr|NEP}} || [[संदीप लामिछाने]] || [[टिटवूड]], [[ग्लासगो]] || {{cr|SCO}} ८ गडी राखून विजयी |} ===न्यू झीलंडचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२०-२२ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग]] - आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303309.html १ला ए.दि.] || १० जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[टॉम लॅथम]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|NZ}} १ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303310.html २रा ए.दि.] || १२ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[टॉम लॅथम]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|NZ}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303311.html ३रा ए.दि.] || १५ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[टॉम लॅथम]] || [[मालाहाईड क्रिकेट क्लब मैदान]], [[डब्लिन]] || {{cr|NZ}} १ धावेने विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303312.html १ली ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[स्टोरमोंट]], [[बेलफास्ट]] || {{cr|NZ}} ३१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303313.html २री ट्वेंटी२०] || २० जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[स्टोरमोंट]], [[बेलफास्ट]] || {{cr|NZ}} ८८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1303314.html ३री ट्वेंटी२०] || २२ जुलै || [[अँड्रु बल्बिर्नी]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[स्टोरमोंट]], [[बेलफास्ट]] || {{cr|NZ}} ६ गडी राखून विजयी |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब=== {{मुख्यलेख|२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321466.html १ली ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|USA}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321465.html २री ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} १११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321468.html ३री ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|UGA}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321467.html ४थी ट्वेंटी२०] || ११ जुलै || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ५२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321470.html ५वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|USA}} १३२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321469.html ६वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} २३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321471.html ७वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321472.html ८वी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|PNG}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321474.html ९वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|HK}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321473.html १०वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ९७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321476.html ११वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|JER}} १३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321475.html १२वी ट्वेंटी२०] || १४ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ४६ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - प्ले-ऑफ उपांत्य सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321478.html १३वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|HK}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321477.html १४वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|UGA}} ५ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - उपांत्य फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321480.html १६वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|NED}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321479.html १५वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} २७ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - स्थानांचे सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321481.html १८वी ट्वेंटी२० (५वे स्थान)] || १७ जुलै || {{cr|HK}} || [[निजाकत खान]] || {{cr|UGA}} || [[ब्रायन मसाबा]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|UGA}} ४ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321482.html १७वी ट्वेंटी२० (७वे स्थान)] || १७ जुलै || {{cr|JER}} || [[चार्ल्स पारचर्ड]] || {{cr|SIN}} || [[अमजद महबूब]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|JER}} ६ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321483.html १९वी ट्वेंटी२० (३रे स्थान)] || १७ जुलै || {{cr|PNG}} || [[आसाद वल्ला]] || {{cr|USA}} || [[मोनांक पटेल]] || [[बुलावायो ॲथलेटिक क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|PNG}} ५ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक पात्रता गट ब]] - अंतिम सामना |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321484.html २०वी ट्वेंटी२०] || १७ जुलै || {{cr|ZIM}} || [[क्रेग अर्व्हाइन]] || {{cr|NED}} || [[स्कॉट एडवर्ड्स]] || [[क्वीन्स स्पोर्ट्स क्लब]], [[बुलावायो]] || {{cr|ZIM}} ३७ धावांनी विजयी |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" |- !width= |स्थान !width=|देश |- style="background:#cfc;" | १ || {{cr|ZIM}} || rowspan=2|[[२०२२ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]]साठी पात्र |- style="background:#cfc;" | २ || {{cr|NED}} |- | ३ || {{cr|PNG}} || rowspan=6| |- | ४ || {{cr|USA}} |- | ५ || {{cr|UGA}} |- | ६ || {{cr|HK}} |- | ७ || {{cr|JER}} |- | ८ || {{cr|SIN}} |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ=== {{मुख्यलेख|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321258.html १ली ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|IMN}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321257.html २री ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|ITA}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321259.html ३री ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|FIN}} १२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321260.html ४थी ट्वेंटी२०] || १२ जुलै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ROM}} ५१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321262.html ५वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|SWE}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321261.html ६वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CYP}} २० धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321264.html ७वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ITA}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321263.html ८वी ट्वेंटी२०] || १३ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|IMN}} ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321265.html ९वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|ITA}} ९१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321266.html १०वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|SER}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321267.html ११वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CRO}} ३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321268.html १२वी ट्वेंटी२०] || १५ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|IMN}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321270.html १३वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} ३७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321269.html १४वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|ROM}} ३१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321272.html १५वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|ITA}} || [[जियान मीड]] || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ITA}} १६६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321271.html १६वी ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CYP}} १३५ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321274.html १७वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || {{cr|SER}} || रॉबिन विटास || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|SER}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321273.html १८वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|GRE}} || अनास्तासियोस मनौसिस || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|SWE}} १०७ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321275.html १९वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[हेलसिंकी]] || {{cr|FIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321276.html २०वी ट्वेंटी२०] || १८ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|TUR}} || गोखन अल्टा || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|IMN}} ७४ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट अ|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप क गट पात्रता]] - स्थानांचे सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321277.html २१वी ट्वेंटी२० (७वे स्थान)] || १९ जुलै || {{cr|CRO}} || जेफ्री ग्रझिनिक || {{cr|SER}} || मार्क पाव्लोविक || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|CRO}} ३ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321278.html २२वी ट्वेंटी२० (३रे स्थान)] || १९ जुलै || {{cr|FIN}} || नॅथन कॉलिन्स || {{cr|CYP}} || गुरप्रताप सिंग || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|FIN}} ११ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321279.html २३वी ट्वेंटी२० (५वे स्थान)] || १९ जुलै || {{cr|ROM}} || रमेश सथीसन || {{cr|SWE}} || अभिजीत व्यंकटेश || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[हेलसिंकी]] || {{cr|SWE}} ८ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321280.html २४वी ट्वेंटी२० (अंतिम सामना)] || १९ जुलै || {{cr|IMN}} || मॅथ्यू ॲनसेल || {{cr|ITA}} || [[गॅरेथ बर्ग]] || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || {{cr|ITA}} ७ गडी राखून विजयी |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || {{cr|ITA}} || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || {{cr|IMN}} || rowspan=9 | |- |align=left|३. || {{cr|FIN}} |- |align=left|४. || {{cr|CYP}} |- |align=left|५. || {{cr|SWE}} |- |align=left|६. || {{cr|ROM}} |- |align=left|७. || {{cr|CRO}} |- |align=left|८. || {{cr|SER}} |- |align=left|९. || {{cr|GRE}} |- |align=left|१०. || {{cr|TUR}} |} ===पाकिस्तानचा श्रीलंका दौरा=== {{मुख्यलेख|पाकिस्तान क्रिकेट संघाचा श्रीलंका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320953.html १ली कसोटी] || १६-२० जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[बाबर आझम]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|PAK}} ४ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320954.html २री कसोटी] || २४-२८ जुलै || [[दिमुथ करुणारत्ने]] || [[बाबर आझम]] || [[गाली आंतरराष्ट्रीय मैदान]], [[गाली, श्रीलंका|गाली]] || {{cr|SL}} २४६ धावांनी विजयी |} ===आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका=== {{मुख्यलेख|२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका}} {{२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२ आयर्लंड महिला तिरंगी मालिका]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317635.html १ली म.ट्वेंटी२०] || १६ जुलै || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317636.html २री म.ट्वेंटी२०] || १७ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || {{crw|AUS}} ९ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317637.html ३री म.ट्वेंटी२०] || १९ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || {{crw|PAK}} १३ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317638.html ४थी म.ट्वेंटी२०] || २१ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || {{crw|AUS}} ६३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317639.html ५वी म.ट्वेंटी२०] || २३ जुलै || {{crw|AUS}} || [[मेग लॅनिंग]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || अनिर्णित |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317640.html ६वी म.ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{crw|IRE}} || [[लॉरा डिलेनी]] || {{crw|PAK}} || [[बिस्माह मारूफ]] || [[ब्रेडी क्रिकेट क्लब मैदान]], [[उत्तर आयर्लंड|माघेरमासन]] || सामना रद्द |} ===दक्षिण आफ्रिकेचा इंग्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276910.html १ला ए.दि.] || १९ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[केशव महाराज]] || [[रिव्हरसाईड मैदान]], [[चेस्टर-ली-स्ट्रीट]] || {{cr|SA}} ६२ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276911.html २रा ए.दि.] || २२ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[केशव महाराज]] || [[ओल्ड ट्रॅफर्ड]], [[मॅंचेस्टर]] || {{cr|ENG}} ११८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276912.html ३रा ए.दि.] || २४ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[केशव महाराज]] || [[हेडिंग्ले मैदान, लीड्स|हेडिंग्ले]], [[लीड्स]] || अनिर्णित |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276913.html १ली ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[डेव्हिड मिलर]] || [[ब्रिस्टल काउंटी मैदान|काउंटी मैदान]], [[ब्रिस्टल]] || {{cr|ENG}} ४१ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276914.html २री ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[डेव्हिड मिलर]] || [[सोफिया गार्डन्स]], [[कार्डिफ]] || {{cr|SA}} ५८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276915.html ३री ट्वेंटी२०] || ३१ जुलै || [[जोस बटलर]] || [[डेव्हिड मिलर]] || [[रोझ बोल (क्रिकेट मैदान)|रोझ बोल]], [[साउथहँप्टन]] || {{cr|SA}} ९० धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|[[बेसिल डि'ऑलिव्हेरा चषक]], [[२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा]] - कसोटी मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276916.html १ली कसोटी] || १७-२१ ऑगस्ट || [[बेन स्टोक्स]] || [[डीन एल्गार]] || [[लॉर्ड्स]], [[लंडन]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276917.html २री कसोटी] || २५-२९ ऑगस्ट || [[बेन स्टोक्स]] || [[डीन एल्गार]] || [[ओल्ड ट्रॅफर्ड]], [[मॅंचेस्टर]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1276918.html ३री कसोटी] || ८-१२ सप्टेंबर || [[बेन स्टोक्स]] || [[डीन एल्गार]] || [[द ओव्हल]], [[लंडन]] || |} ===भारताचा वेस्ट इंडीज दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा वेस्ट इंडीज आणि अमेरिका दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317900.html १ला ए.दि.] || २२ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[शिखर धवन]] || [[क्वीन्स पार्क ओव्हल]], [[पोर्ट ऑफ स्पेन]] || {{cr|IND}} ३ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317901.html २रा ए.दि.] || २४ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[शिखर धवन]] || [[क्वीन्स पार्क ओव्हल]], [[पोर्ट ऑफ स्पेन]] || {{cr|IND}} २ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317902.html ३रा ए.दि.] || २७ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[शिखर धवन]] || [[क्वीन्स पार्क ओव्हल]], [[पोर्ट ऑफ स्पेन]] || {{cr|IND}} ११९ धावांनी विजयी ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|ड/लु]]) |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317903.html १ली ट्वेंटी२०] || २९ जुलै || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[ब्रायन लारा क्रिकेट अकादमी]], [[त्रिनिदाद]] || {{cr|IND}} ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317904.html २री ट्वेंटी२०] || १ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[वॉर्नर पार्क]], [[बासेतेर]] || {{cr|WIN}} ५ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317905.html ३री ट्वेंटी२०] || २ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[वॉर्नर पार्क]], [[बासेतेर]] || {{cr|IND}} ७ गडी राखून विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317906.html ४थी ट्वेंटी२०] || ६ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[रोहित शर्मा]] || [[सेंट्रल ब्रॉवर्ड रिजनल पार्क]], [[फ्लोरिडा]] || {{cr|IND}} ५९ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1317907.html ५वी ट्वेंटी२०] || ७ ऑगस्ट || [[निकोलस पूरन]] || [[हार्दिक पंड्या]] || [[सेंट्रल ब्रॉवर्ड रिजनल पार्क]], [[फ्लोरिडा]] || {{cr|IND}} ८८ धावांनी विजयी |} ===ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब=== {{मुख्यलेख|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#पात्रता गट ब}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब - १ गुण}} {{col-2}} {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब - २ गुण}} {{col-end}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट ब|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप ब गट पात्रता]] - गट फेरी |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321281.html १ली ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || {{cr|AUT}} ३६ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321282.html २री ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || {{cr|NOR}} || अली सलीम || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321283.html ३री ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321284.html ४थी ट्वेंटी२०] || २४ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321286.html ५वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321285.html ६वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|NOR}} || अली सलीम || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321287.html ७वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321288.html ८वी ट्वेंटी२०] || २५ जुलै || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321289.html ९वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321290.html १०वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321291.html ११वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321292.html १२वी ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || {{cr|NOR}} || अली सलीम || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321294.html १३वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321293.html १४वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|NOR}} || अली सलीम || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321295.html १५वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321296.html १६वी ट्वेंटी२०] || २८ जुलै || {{cr|GUE}} || [[जॉश बटलर]] || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321297.html १७वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|AUT}} || रझमल शिगीवाल || {{cr|BUL}} || प्रकाश मिश्रा || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321298.html १८वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|CZE}} || अरुण अशोकन || {{cr|SUI}} || फहीम नझीर || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321299.html १९वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|LUX}} || जूस्ट मेस || {{cr|SVN}} || अय्याझ कुरेशी || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321300.html २०वी ट्वेंटी२०] || ३० जुलै || {{cr|EST}} || अर्स्लान अमजाद || {{cr|FRA}} || नोमान अमजद || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- ! colspan="9"|[[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#गट ब|२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप ब गट पात्रता]] - स्थानांचे सामने |- ! क्र. ! दिनांक ! संघ १ ! कर्णधार १ ! संघ २ ! कर्णधार २ ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321301.html २१वी ट्वेंटी२० (७वे स्थान)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321302.html २२वी ट्वेंटी२० (३रे स्थान)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321303.html २३वी ट्वेंटी२० (५वे स्थान)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] || |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321304.html २४वी ट्वेंटी२० (अंतिम सामना)] || ३१ जुलै || TBA || TBA || TBA || TBA || [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] || |} '''संघांची अंतिम स्थानस्थिती''' {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || || rowspan=9 | |- |align=left|३. || |- |align=left|४. || |- |align=left|५. || |- |align=left|६. || |- |align=left|७. || |- |align=left|८. || |- |align=left|९. || |- |align=left|१०. || |} ===न्यू झीलंडचा स्कॉटलंड दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा स्कॉटलंड दौरा, २०२२}} {| class="wikitable" ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307477.html १ली ट्वेंटी२०] || २७ जुलै || [[रिची बेरिंग्टन]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[दि ग्रँज क्लब आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम|दि ग्रँज]], [[एडिनबरा]] || {{cr|NZ}} ६८ धावांनी विजयी |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307478.html २री ट्वेंटी२०] || २९ जुलै || [[रिची बेरिंग्टन]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[दि ग्रँज क्लब आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम|दि ग्रँज]], [[एडिनबरा]] || {{cr|NZ}} १०२ धावांनी विजयी |- ! colspan="9"|आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय मालिका |- ! क्र. ! दिनांक ! यजमान कर्णधार ! पाहुणा कर्णधार ! स्थळ ! निकाल |- | [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1307479.html एकमेव ए.दि.] || ३१ जुलै || [[रिची बेरिंग्टन]] || [[मिचेल सँटनर]] || [[दि ग्रँज क्लब आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम|दि ग्रँज]], [[एडिनबरा]] || {{cr|NZ}} ७ गडी राखून विजयी |} ===कॅनडा चॅलेंज लीग अ=== {{मुख्यलेख|२०२२ कॅनडा क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग अ}} ===मोझांबिक महिलांचा इस्वाटिनी दौरा=== {{मुख्यलेख|मोझांबिक क्रिकेट संघाचा इस्वाटिनी दौरा, २०२२#महिला ट्वेंटी२० मालिका}} ===मोझांबिकचा इस्वाटिनी दौरा=== {{मुख्यलेख|मोझांबिक क्रिकेट संघाचा इस्वाटिनी दौरा, २०२२}} ===राष्ट्रकुल खेळ=== {{मुख्यलेख|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट गट अ}} {{col-2}} {{२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट गट ब}} {{col-end}} ===बांगलादेशचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|बांगलादेश क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} ==ऑगस्ट== ===दक्षिण आफ्रिका वि आयर्लंड, इंग्लंडमध्ये=== {{मुख्यलेख|दक्षिण आफ्रिका क्रिकेट संघाचा इंग्लंड दौरा, २०२२#आयर्लंड वि. दक्षिण आफ्रिका}} ===जर्सी चॅलेंज लीग ब=== {{मुख्यलेख|२०२२ जर्सी क्रिकेट विश्वचषक चॅलेंज लीग ब}} ===न्यू झीलंडचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} ===अफगाणिस्तानचा आयर्लंड दौरा=== {{मुख्यलेख|अफगाणिस्तान क्रिकेट संघाचा आयर्लंड दौरा, २०२२}} ===स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)=== {{मुख्यलेख|२०२२ स्कॉटलंड तिरंगी मालिका (पंधरावी फेरी)}} ===न्यू झीलंडचा वेस्ट इंडीज दौरा=== {{मुख्यलेख|न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा वेस्ट इंडीज दौरा, २०२२}} ===बहरैन वि कुवेत, ओमानमध्ये=== {{मुख्यलेख|बहरैन क्रिकेट संघ कुवेतविरुद्ध ओमानमध्ये, २०२२}} ===पाकिस्तानचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|पाकिस्तान क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} ===इटली महिलांचा ऑस्ट्रिया दौरा=== {{मुख्यलेख|इटली महिला क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रिया दौरा, २०२२}} ===भारताचा झिम्बाब्वे दौरा=== {{मुख्यलेख|भारतीय क्रिकेट संघाचा झिम्बाब्वे दौरा, २०२२}} ===आशिया चषक पात्रता=== {{मुख्यलेख|२०२२ आशिया चषक पात्रता}} {{२०२२ आशिया चषक पात्रता}} ===आयर्लंड महिलांचा नेदरलँड्स दौरा=== {{मुख्यलेख|आयर्लंड महिला क्रिकेट संघाचा नेदरलँड्स दौरा, २०२२}} ===नेपाळचा केन्या दौरा=== {{मुख्यलेख|नेपाळ क्रिकेट संघाचा केनिया दौरा, २०२२}} ===आशिया चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ आशिया चषक}} {{col-begin|width=}} {{col-2}} {{२०२२ आशिया चषक गट अ}} {{col-2}} {{२०२२ आशिया चषक गट ब}} {{col-end}} {{२०२२ आशिया चषक सुपर फोर}} ===झिम्बाब्वेचा ऑस्ट्रेलिया दौरा=== {{मुख्यलेख|झिम्बाब्वे क्रिकेट संघाचा ऑस्ट्रेलिया दौरा, २०२२}} ===महिला काँटिनेंटल चषक=== {{मुख्यलेख|२०२२ महिला काँटिनेंटल चषक}} {{२०२२ महिला काँटिनेंटल चषक}} ==नोंदी== {{reflist|group="n"}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटचे मोसम}} [[वर्ग:इ.स. २०२२ मधील क्रिकेट]] 8jbguw3vp2um6jsshulv7ajyxn22mjk 0 301704 2145651 2028642 2022-08-12T09:54:37Z KiranBOT 139572 वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने → वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट क्रिकेट मैदान |मैदान_नाव = लेविन डोमेन मैदान |टोपणनाव = |चित्र = |शीर्षक = |देश_इंग्लिश_नाव = NEW ZEALAND |स्थळ = [[न्यू झीलंड|लेविन]], [[न्यू झीलंड]] |स्थापना = १९६६ |बसण्याची_क्षमता = |मालक = |architect= |contractor = |प्रचालक = |इतर_यजमान = |एण्ड1 = |एण्ड2 = |प्रथम_कसौटी_दिनांक = |प्रथम_कसौटी_वर्ष = |प्रथम_कसौटी_संघ1 = |प्रथम_कसौटी_संघ2 = |अंतिम_कसौटी_दिनांक = |अंतिम_कसौटी_वर्ष = |अंतिम_कसौटी_संघ1 = |अंतिम_कसौटी_संघ2 = |केवळ_कसौटी_दिनांक = |केवळ_कसौटी_वर्ष = |केवळ_कसौटी_संघ1 = |केवळ_कसौटी_संघ2 = |प्रथम_एकदिवसीय_दिनांक = |प्रथम_एकदिवसीय_वर्ष = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ1 = |प्रथम_एकदिवसीय_संघ2 = |अंतिम_एकदिवसीय_दिनांक = |अंतिम_एकदिवसीय_वर्ष = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ1 = |अंतिम_एकदिवसीय_संघ2 = |केवळ_एकदिवसीय_दिनांक = |केवळ_एकदिवसीय_वर्ष = |केवळ_एकदिवसीय_संघ1 = |केवळ_एकदिवसीय_संघ2 = |प्रथम_२०-२०_दिनांक = |प्रथम_२०-२०_वर्ष = |प्रथम_२०-२०_संघ१ = |प्रथम_२०-२०_संघ२ = |अंतिम_२०-२०_दिनांक = |अंतिम_२०-२०_वर्ष = |अंतिम_२०-२०_संघ१ = |अंतिम_२०-२०_संघ२ = |केवळ_२०-२०_दिनांक = |केवळ_२०-२०_वर्ष = |केवळ_२०-२०_संघ१ = |केवळ_२०-२०_संघ२ = |वर्ष1 = |क्लब1 = |वर्ष2 = |क्लब2 = |वर्ष3 = |क्लब3 = |वर्ष4 = |क्लब4 = |वर्ष5 = |क्लब5 = |वर्ष6 = |क्लब6 = |वर्ष7 = |क्लब7 = |वर्ष8 = |क्लब8 = |दिनांक = ११ मार्च |वर्ष = २०२२ |स्रोत = http://www.espncricinfo.com/newzealand/content/ground/58842.html क्रिकईन्फो }} '''लेविन डोमेन मैदान''' हे [[न्यू झीलंड]]च्या [[न्यू झीलंड|लेविन]] शहरातील एक मैदान होते. प्रामुख्याने हे मैदान [[क्रिकेट]] साठी वापरण्यात येत असे. २० जानेवारी १९९४ रोजी [[न्यू झीलंड राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]] आणि [[ऑस्ट्रेलिया राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रेलिया]] या दोन संघांमध्ये या मैदानावरचा पहिला महिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना खेळवला गेला. [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] 9aji7aabub6ypp1ro9ckipk9331xnag 0 302608 2145433 2135189 2022-08-12T07:14:30Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox Television|image=The Office US logo.svg|cinematography={{Plainlist| * [[रँडल आयनहॉर्न]] * मॅट सोहन * सारा लेव्ही * पीटर स्मोक्लर (पायलट) }}|last_aired={{End date|2013|5|16}}|first_aired={{Start date|2005|3|24}}|audio_format=[[डॉल्बी डिजिटल]]|picture_format=एचडीटीव्ही, १०८०आय|network=एनबीसी|distributor=एनबीसी युनिव्हर्सल टेलिव्हिजन वितरण|company={{Plainlist| * [[डीडल-डी प्रॉडक्शन्स]] * [[३ आर्टस एंटरटेन्मेन्ट]] (अश्रेय) * [[रेवेली प्रॉडक्शन्स]] (२००५ - २०१२) * [[शाईन अमेरिका]] (२०१२-१३) * [[एनबीसी युनिव्हर्सल टेलिव्हिजन स्टुडिओ]] (२००५ - २००७) * [[युनिव्हर्सल मीडिया स्टुडिओ]] (२००७ - २०११) * [[युनिव्हर्सल टेलिव्हिजन]] (२०११ - २०१३) }}|runtime=२२ - ४२ मिनिटे|camera=सिंगल कॅमेरा|editor={{Plainlist| * [[डेव्हिड रॉजर्स (चित्रपट संपादक)|डेव्हिड रॉजर्स]] * [[डीन हॉलंड]] * [[क्लेअर स्कॅनलॉन]] }}|genre={{Plainlist| * काल्पनिक घटनांवर आधारित डॉक्युमेंटरी *कामाच्या ठिकाणचे विनोद *क्रिंज कॉमेडी *सिटकॉम }}|producer={{Plainlist| * केंट झबोर्नाक * [[मायकेल शूर]] * केन क्वापिस * स्टीव्ह कॅरेल * [[ली आयझेनबर्ग]] * [[जीन स्टुपनिटस्की]] * रँडी कॉर्डरे * [[जस्टिन स्पिट्झर]] * [[चार्ली ग्रँडी]] * [[वॉरेन लिबरस्टीन]] * [[हल्स्टेड सुलिवान]] * [[स्टीव्ह हेली]] * [[डेव्हिड रॉजर्स (चित्रपट संपादक)|डेव्हिड रॉजर्स]] * [[आरोन शूर]] *स्टीव्ह बर्जेस * जेना फिशर * एड हेल्म्स * जॉन क्रॅसिंस्की * रेन विल्सन *ग्रॅहम वॅगनर}}|executive_producer={{Plainlist| * [[बेन सिल्व्हरमन]] * ग्रेग डॅनियल्स * रिकी गेर्वाईस *स्टीफन मर्चंट * [[हॉवर्ड क्लेन (टेलिव्हिजन निर्माता)|हॉवर्ड क्लेन]] * [[केन क्वापिस]] * पॉल लिबरस्टीन * [[जेनिफर सेलोटा]] * बी.जे. नोव्हाक * [[मिंडी कलिंग]] * [[ब्रेंट फॉरेस्टर]] * [[डॅन स्टर्लिंग]]}}|list_episodes=|num_episodes=२०१|num_seasons=९|language=[[इंग्रजी]]|country=अमेरिका|theme_music_composer=जे फर्ग्युसन|starring={{Plainlist| * [[स्टीव्ह कॅरेल]] * [[रेन विल्सन]] * [[जॉन क्रॅसिंस्की]] * [[जेना फिशर]] * [[बी. जे. नोव्हाक]] * [[मेलोरा हार्डिन]] * [[डेव्हिड डेनमन]] * [[लेस्ली डेव्हिड बेकर]] * [[ब्रायन बॉमगार्टनर]] * [[केट फ्लॅनरी]] * [[एंजेला किन्से]] * [[ऑस्कर न्युनेझ]] * [[फिलिस स्मिथ]] * [[एड हेल्म्स]] * [[मिंडी कलिंग]] * [[पॉल लिबरस्टीन]] * [[क्रीड ब्रॅटन]] * [[क्रेग रॉबिन्सन (अभिनेता)|क्रेग रॉबिन्सन]] * [[एली केम्पर]] * [[झॅक वुड्स]] * [[एमी रायन]] * [[जेम्स स्पॅडर]] * [[कॅथरीन टेट]] * [[क्लार्क ड्यूक]] * [[जेक लेसी]] <!-- DO NOT ADD RASHIDA JONES, SHE WAS NEVER CREDITED AS MAIN --> }}|developer=ग्रेग डॅनियल्स|related=द ऑफिस (ब्रिटिश टीव्ही मालिका)}} '''द ऑफिस''' ही एक अमेरिकन काल्पनिक डॉक्युमेंटरी सिटकॉम टेलिव्हिजन मालिका आहे. जी काल्पनिक डंडर मिफ्लिन पेपर कंपनीच्या [[स्क्रँटन|पेनसिल्व्हेनिया शाखेतील स्क्रॅंटनमधील]] कार्यालयीन कर्मचाऱ्यांचे दैनंदिन कामाचे जीवन दर्शवते. ही मालिका एनबीसीवर २४ मार्च २००५ पासून १६ मे २०१३ पर्यंत एकूण नऊ सीझनमध्ये प्रसारित झाली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.thefutoncritic.com/showatch/office/|title=Shows A-Z - The Office on NBC|website=The Futon Critic|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201114233950/http://www.thefutoncritic.com/showatch/office/|archive-date=November 14, 2020|access-date=June 13, 2018}}</ref> रिकी गेर्व्हाइस आणि स्टीफन मर्चंट यांनी तयार केलेल्या याच नावाच्या २००१-२००३ च्या [[बीबीसी]] मालिकेवर आधारित आहे. ही सॅटरडे नाईट लाइव्ह, किंग ऑफ द हिल आणि [[सिम्पसन्स|द सिम्पसन्सचे]] ज्येष्ठ लेखक ग्रेग डॅनियल्स यांनी अमेरिकन टेलिव्हिजनसाठी रूपांतरित केलेली होती. युनिव्हर्सल टेलिव्हिजनच्या सहकार्याने डॅनियल्सच्या डीडल-डी प्रॉडक्शन्स आणि रिव्हेल प्रॉडक्शन्स (सध्याचे शाईन अमेरिका ) द्वारे त्याची सह-निर्मिती केली गेली. मूळ कार्यकारी निर्माते डॅनियल्स, गेर्व्हाइस, मर्चंट, हॉवर्ड क्लेन आणि बेन सिल्व्हरमन होते. त्यानंतरच्या सीझनमध्ये इतर अनेकांना प्रोत्साहन दिले गेले. ही मालिका त्याच्या ब्रिटीश मालिकेप्रमाणेच आहे. ही मालिकेच्या चित्रीकरणामध्ये स्टुडिओ एकही प्रेक्षकाशिवाय चित्रित करण्यात आली आहे. प्रत्यक्ष माहितीपटाच्या रूपाचे अनुकरण करण्यासाठी एकल-कॅमेरा सेटअपमध्ये चित्रित करण्यात आली होती. ही मालिका एनबीसी वर मध्य-सीझन बदली म्हणून सुरू केली गेली. या मालिकेत 201 भाग प्रसारित केले. द ऑफिसमध्ये मूलतः स्टीव्ह कॅरेल, रेन विल्सन, जॉन क्रॅसिंस्की, जेना फिशर आणि बीजे नोव्हाक हे मुख्य कलाकार होते. तथापि, मालिकेच्या इतक्या मोठ्या कालावधीत तिच्या कलाकारांमध्ये अनेक बदल करण्यात आले. एड हेल्म्स, एमी रायन, [[मिन्डी कलिंग|मिंडी कलिंग]], क्रेग रॉबिन्सन, जेम्स स्पॅडर, एली केम्पर, आणि कॅथरीन टेट हे मूळ मुख्य कलाकारांच्या व्यतिरिक्त उल्लेखनीय कलाकार आहेत . द ऑफिसला त्याच्या छोट्या पहिल्या सीझनमध्ये संमिश्र पुनरावलोकने मिळाली. परंतु त्यानंतरच्या सीझनमध्ये, विशेषतः कॅरेलचे वैशिष्ट्य असलेल्या, शोची पात्रे, सामग्री, रचना आणि स्वर ब्रिटिश आवृत्तीपेक्षा बरेच वेगळे झाल्यामुळे टेलिव्हिजन समीक्षकांकडून लक्षणीय प्रशंसा मिळाली. या सीझनचा समावेश अनेक समीक्षकांच्या वर्ष-अखेरीस टॉप टीव्ही मालिकांच्या सूचीमध्ये करण्यात आला होता. ज्यामध्ये २००६ मध्ये [[पीबॉडी पुरस्कार|पीबॉडी अवॉर्ड]], दोन [[स्क्रीन ॲक्टर्स गिल्ड पुरस्कार|स्क्रीन अ‍ॅक्टर्स गिल्ड अवॉर्ड्स]], कॅरेलच्या कामगिरीसाठी [[गोल्डन ग्लोब पुरस्कार|गोल्डन ग्लोब अवॉर्ड]] आणि चार प्राइमटाइम एमी अवॉर्ड्स यांसारखे अनेक पुरस्कार मिळाले होते. २००६ मध्ये याला उत्कृष्ट विनोदी मालिका पुरस्कार मिळाला. आठव्या मोसमात गुणवत्ता घसरल्याची टीका झाली. अनेकांनी सातव्या सत्रात कॅरेलचे निर्गमन हा एक कारणीभूत घटक म्हणून पाहिला. तथापि, नवव्या आणि शेवटच्या सीझनने सर्वसाधारणपणे सकारात्मक प्रतिसाद देऊन मालिका संपवली. मूळतः १६ मे २०१३ रोजी प्रसारित झालेल्या मालिकेचा शेवट अंदाजे ५.६९ दशलक्ष दर्शकांनी पाहिला आणि समीक्षकांची प्रशंसा मिळवली.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.reuters.com/article/entertainment-us-theoffice-ratings-idUSBRE94G0UJ20130517|title='The Office' finale draws season high of 5.7 million viewers|date=May 17, 2013|work=Reuters|access-date=February 17, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190217201113/https://www.reuters.com/article/entertainment-us-theoffice-ratings-idUSBRE94G0UJ20130517|archive-date=February 17, 2019|url-status=live}}</ref> २०१६ मध्ये, रोलिंग स्टोनने द ऑफिसला आतापर्यंतच्या १०० सर्वोत्कृष्ट टेलिव्हिजन शोपैकी एक असल्याचे सांगितले.<ref>{{Cite magazine|last=Sheffield|first=Rob|date=September 21, 2016|title=100 Greatest TV Shows of All Time|url=https://www.rollingstone.com/tv/tv-lists/100-greatest-tv-shows-of-all-time-105998/the-office-u-s-110429/|magazine=Rolling Stone|archive-url=https://web.archive.org/web/20201108094735/https://www.rollingstone.com/tv/tv-lists/100-greatest-tv-shows-of-all-time-105998/the-office-u-s-110429/|archive-date=November 8, 2020|access-date=January 22, 2021}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * {{अधिकृत संकेतस्थळ|https://www.peacocktv.com/stream-tv/the-office}} * एनबीसी डॉट कॉम वरील [https://web.archive.org/web/20160630112220/http://www.nbc.com/the-office द ऑफिस] (२०१६ संग्रहण) * {{आय.एम.डी.बी. शीर्षक|0386676}} * रोटन टोमॅटोज वरील [https://www.rottentomatoes.com/tv/the_office द ऑफिस] * इपी गाईडवरील [http://epguides.com/Office द ऑफिस] [[वर्ग:द ऑफिस (अमेरिकन दूरदर्शन मालिका)| ]] [[वर्ग:२००५ मध्ये सुरू झालेली अमेरिकन दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:२०१३ मध्ये संपलेली अमेरिकन दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:२००० च्या दशकातील अमेरिकन व्यंगचित्र दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:२०००ची अमेरिकन सिंगल-कॅमेरा सिटकॉम]] [[वर्ग:२००० च्या दशकातील अमेरिकन कामाच्या ठिकाणची कॉमेडी दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:२००० च्या दशकातील अमेरिकन मॉक्युमेंटरी दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:२०१० च्या दशकातील अमेरिकन व्यंगचित्र दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:२०१० च्या दशकातील अमेरिकन सिंगल-कॅमेरा सिटकॉम]] [[वर्ग:२०१० च्या दशकातील अमेरिकन कार्यस्थळ कॉमेडी दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:२०१० च्या दशकातील अमेरिकन मॉक्युमेंटरी दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:ब्रिटिश दूरदर्शन मालिकांवर आधारित अमेरिकन दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:इंग्लिश भाषेमधील दूरदर्शन कार्यक्रम]] [[वर्ग:एनबीसी मूळ प्रोग्रामिंग]] [[वर्ग:कॉमेडी सिरीज स्क्रीन अ‍ॅक्टर्स गिल्ड पुरस्कार विजेत्यांमध्ये उत्कृष्ट कामगिरी]] [[वर्ग:पीबॉडी पुरस्कार विजेते दूरदर्शन कार्यक्रम]] [[वर्ग:उत्कृष्ट विनोदी मालिका विजेत्यांसाठी प्राइमटाइम एमी पुरस्कार]] [[वर्ग:प्राइमटाइम एमी पुरस्कार विजेती दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:स्क्रॅंटन, पेनसिल्व्हेनिया]] [[वर्ग:३ आर्ट्स एंटरटेनमेंट द्वारे दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:रेव्हिले प्रॉडक्शनद्वारे दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:युनिव्हर्सल टेलिव्हिजनद्वारे दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:व्हिडिओ गेम्समध्ये रुपांतरित केलेले दूरदर्शन शो]] [[वर्ग:लॉस एंजेल्समध्ये चित्रित केलेले दूरचित्रवाणी कार्यक्रम]] [[वर्ग:पेनसिल्व्हेनियामध्ये सेट केलेले दूरदर्शन शो]] [[वर्ग:ग्रेग डॅनियल यांनी तयार केलेली दूरदर्शन मालिका]] 2mzkd5nt4qwcz84v1cp1pged8v6y2en 14 302623 2145429 2068218 2022-08-12T07:13:39Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:इंग्रजी भाषेतील दूरदर्शन शो]] वरुन [[वर्ग:इंग्लिश भाषेमधील दूरदर्शन कार्यक्रम]] ला हलविला wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 14 304013 2145431 2107292 2022-08-12T07:13:54Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:इंग्लिश भाषेमधील दूरदर्शन कार्यक्रम]] 2e78g7xm4mlz5slmk2utjyky1wx83ru 4 304113 2145175 2143186 2022-08-12T00:15:28Z Community Tech bot 109654 अहवाल अद्ययावत केला. wikitext text/x-wiki अत्याधिक काळ संपादने न झालेली ५०० पाने (पुनर्निर्देशन, व निःसंदिग्धीकरण पाने सोडून). -- [[सदस्य:Community Tech bot|Community Tech bot]] ([[सदस्य चर्चा:Community Tech bot|चर्चा]]) <onlyinclude>०५:४५, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST)</onlyinclude> {| class="wikitable sortable" |- ! लेख ! शेवटचे संपादन ! संपादनांची संख्या |- | [[मूत्रवहसंस्था]] | 2008-05-23 09:19:13 | 3 |- | [[फुले (आडनाव)]] | 2008-11-07 09:24:07 | 2 |- | [[हळबे]] | 2008-11-20 16:31:10 | 1 |- | [[सातवळेकर]] | 2008-11-20 16:33:40 | 1 |- | [[पिंगे]] | 2008-11-23 11:22:21 | 1 |- | [[पाडगावकर]] | 2008-11-23 11:27:05 | 1 |- | [[प्रभुणे]] | 2008-11-23 11:31:07 | 1 |- | [[आगरकर]] | 2008-11-23 12:34:06 | 1 |- | [[धोंड (आडनाव)]] | 2008-11-24 04:44:20 | 1 |- | [[वाड]] | 2008-11-24 04:53:09 | 1 |- | [[बेलवलकर]] | 2008-12-10 15:26:44 | 1 |- | [[गजानन नारायणराव जाधव]] | 2009-01-23 07:53:24 | 2 |- | [[चक्की]] | 2009-01-24 05:01:47 | 2 |- | [[मथुरा दूध]] | 2009-02-05 17:25:46 | 3 |- | [[गोंद्या मारतंय तंगड (चित्रपट)]] | 2009-03-01 00:00:42 | 2 |- | [[डावजेकर]] | 2009-04-06 10:38:59 | 1 |- | [[ढसाळ]] | 2009-04-06 10:47:43 | 1 |- | [[वाटवे]] | 2009-04-06 11:45:40 | 2 |- | [[माझा नाटकी संसार]] | 2009-04-11 09:44:44 | 1 |- | [[स्टुडिओ (मराठी पुस्तक)]] | 2009-04-11 10:28:58 | 1 |- | [[खैरे]] | 2009-04-13 08:04:28 | 1 |- | [[वरेरकर]] | 2009-04-13 08:13:37 | 1 |- | [[शंकरशेट]] | 2009-04-13 13:30:58 | 1 |- | [[कहाते]] | 2009-04-14 09:37:50 | 1 |- | [[शेलार]] | 2009-05-02 11:29:15 | 1 |- | [[धोत्रे]] | 2009-05-02 11:47:02 | 1 |- | [[शिरधनकर]] | 2009-05-02 15:34:25 | 1 |- | [[पर्व (मराठी कादंबरी)]] | 2009-05-07 09:38:33 | 2 |- | [[शेवाळकर]] | 2009-05-08 07:06:43 | 1 |- | [[सुदाम्याचे पोहे]] | 2009-06-30 05:29:35 | 1 |- | [[यावल अभयारण्य]] | 2009-08-03 11:33:05 | 2 |- | [[नायगाव अभयारण्य]] | 2009-08-04 10:04:33 | 1 |- | [[ज्ञानगंगा अभयारण्य]] | 2009-08-05 08:25:06 | 2 |- | [[नरनाळा अभयारण्य]] | 2009-08-05 08:49:06 | 1 |- | [[भामरागड अभयारण्य]] | 2009-08-05 08:58:25 | 1 |- | [[देवडोह]] | 2009-09-01 16:49:12 | 2 |- | [[व्रणरोपक]] | 2009-09-04 07:15:33 | 2 |- | [[रक्तवर्धक]] | 2009-09-04 11:05:39 | 1 |- | [[अग्निवंशी क्षत्रिय]] | 2009-09-22 15:51:13 | 1 |- | [[परुळेकर]] | 2009-10-05 00:37:52 | 1 |- | [[केचे]] | 2009-10-05 00:50:43 | 1 |- | [[ढेरे]] | 2009-10-05 04:14:22 | 1 |- | [[शहाणे]] | 2009-10-05 04:36:22 | 1 |- | [[काणेकर]] | 2009-10-05 04:41:00 | 1 |- | [[महाराष्ट्र राज्य मराठी वृत्तपत्र लेखक संघ]] | 2009-10-15 06:33:59 | 6 |- | [[मिठाई]] | 2009-10-21 15:53:55 | 1 |- | [[पूर्वज]] | 2009-10-21 16:36:27 | 2 |- | [[यशवंतराव चव्हाण प्रतिष्ठान]] | 2009-10-22 17:46:35 | 3 |- | [[जेजुरी (पुस्तक)]] | 2009-11-15 14:13:11 | 5 |- | [[नंदू साटम]] | 2009-11-29 16:05:03 | 1 |- | [[संचमान लिंबू]] | 2009-12-01 09:12:49 | 3 |- | [[चिमुलकर]] | 2009-12-10 06:55:42 | 1 |- | [[गोंधळेकर]] | 2009-12-10 07:06:10 | 1 |- | [[धोपेश्वरकर]] | 2009-12-10 07:12:33 | 1 |- | [[सखाराम गटणे]] | 2009-12-13 06:34:45 | 6 |- | [[राजू नायक]] | 2009-12-22 14:23:07 | 2 |- | [[विक्रमोर्वशीय]] | 2010-01-02 16:06:22 | 6 |- | [[कानिफनाथ गड]] | 2010-01-17 17:00:15 | 4 |- | [[सिरियस ब्लॅक]] | 2010-01-19 01:41:41 | 3 |- | [[अश्मारोहण]] | 2010-01-23 16:23:11 | 4 |- | [[गिरमीट]] | 2010-01-25 14:00:09 | 1 |- | [[पानदान]] | 2010-01-27 09:37:12 | 1 |- | [[धनैषणा]] | 2010-02-03 06:26:14 | 1 |- | [[परलोकैषणा]] | 2010-02-03 06:27:11 | 1 |- | [[बळवली]] | 2010-02-06 02:55:31 | 3 |- | [[माने]] | 2010-02-07 21:24:44 | 1 |- | [[प्रशिक्षण]] | 2010-02-12 16:51:40 | 2 |- | [[राज्य सरकारी कर्मचारी]] | 2010-02-13 03:38:00 | 2 |- | [[तंतु-काच]] | 2010-02-22 22:56:20 | 3 |- | [[थत्ते]] | 2010-02-24 06:23:31 | 2 |- | [[आठवले]] | 2010-02-24 07:24:55 | 1 |- | [[धूपपात्र]] | 2010-02-24 08:55:41 | 1 |- | [[सहाण]] | 2010-02-24 09:23:03 | 1 |- | [[जमीनीचे आम्लिकरण]] | 2010-02-25 09:05:27 | 1 |- | [[फाळके स्मारक]] | 2010-03-01 14:57:10 | 5 |- | [[देवनाळ]] | 2010-03-21 12:57:42 | 1 |- | [[म्युचुअल फंडाचे प्रकार]] | 2010-03-22 03:04:47 | 1 |- | [[देवनवरी]] | 2010-04-24 08:02:45 | 1 |- | [[महाडिक]] | 2010-05-07 20:32:15 | 4 |- | [[महाराष्ट्रातील घरगुती शीतपेये]] | 2010-05-08 09:35:24 | 3 |- | [[बांधवगढ राष्ट्रीय उद्यान]] | 2010-05-11 01:52:14 | 4 |- | [[फाळके]] | 2010-05-15 16:56:50 | 1 |- | [[नाट्यछटा]] | 2010-05-29 15:37:56 | 2 |- | [[चिंधी]] | 2010-06-01 09:50:15 | 1 |- | [[२०१० फिफा विश्वचषक मानांकन]] | 2010-06-19 20:29:23 | 3 |- | [[जगशांती प्रकाशन]] | 2010-06-20 15:57:17 | 4 |- | [[सौदी रियाल]] | 2010-06-22 21:53:00 | 4 |- | [[मराठी भाषेचा इतिहास (पुस्तक)]] | 2010-06-30 10:54:11 | 2 |- | [[अडगुलं मडगुलं (पुस्तक)]] | 2010-06-30 10:54:18 | 3 |- | [[मराठी भाषेचे मूळ (पुस्तक)]] | 2010-06-30 10:54:47 | 3 |- | [[लेखसंग्रह]] | 2010-07-01 15:16:19 | 3 |- | [[खडक आणि पाणी]] | 2010-07-12 15:54:15 | 2 |- | [[मेणा]] | 2010-07-18 05:51:57 | 1 |- | [[लॉरेन्स बर्कली राष्ट्रीय प्रयोगशाळा]] | 2010-07-31 11:32:56 | 2 |- | [[निर्माता]] | 2010-08-02 06:53:18 | 3 |- | [[कांत]] | 2010-08-03 18:49:53 | 2 |- | [[काबुलीवाला (बंगाली चित्रपट)]] | 2010-08-05 16:52:41 | 6 |- | [[जोहर]] | 2010-08-12 13:45:11 | 2 |- | [[फजर]] | 2010-08-12 15:13:38 | 3 |- | [[धापेवाडा]] | 2010-08-20 08:40:29 | 3 |- | [[बोरू]] | 2010-08-26 15:26:37 | 3 |- | [[परकर]] | 2010-08-27 15:40:32 | 2 |- | [[राहुरी खुर्द]] | 2010-08-27 17:00:05 | 2 |- | [[सौकारपेट]] | 2010-09-02 15:46:09 | 4 |- | [[गहुला]] | 2010-09-19 21:16:55 | 2 |- | [[ऑफिस सूटांची यादी]] | 2010-09-22 08:39:43 | 3 |- | [[जागतिक वसुंधरा दिन]] | 2010-09-27 10:45:43 | 4 |- | [[राजव्यवहारकोष]] | 2010-09-28 13:50:37 | 6 |- | [[विलंबित लय]] | 2010-09-29 09:41:01 | 3 |- | [[रुमा]] | 2010-11-07 03:16:23 | 4 |- | [[सनद (काव्यसंग्रह)]] | 2010-11-21 08:30:36 | 6 |- | [[स्पर्शाची पालवी]] | 2010-12-15 22:16:34 | 3 |- | [[६४ स्टुडियो]] | 2010-12-24 07:29:01 | 1 |- | [[डोळके]] | 2010-12-30 15:18:11 | 2 |- | [[पीतांबर]] | 2011-01-02 08:19:13 | 2 |- | [[नेल्लै बोलीभाषा]] | 2011-01-08 04:09:34 | 4 |- | [[प्रेमा देसम]] | 2011-01-08 04:14:56 | 4 |- | [[इलन्कै बोलीभाषा]] | 2011-01-08 04:44:05 | 3 |- | [[राणीनं डाव जिंकला (चित्रपट)]] | 2011-01-08 15:42:05 | 7 |- | [[इरसाल कार्टी (चित्रपट)]] | 2011-01-08 15:46:05 | 7 |- | [[व्हाया दार्जिलिंग (२००८ चित्रपट)]] | 2011-01-08 15:53:44 | 3 |- | [[नवरे सगळे गाढव (चित्रपट)]] | 2011-01-08 16:09:22 | 10 |- | [[तू सुखकर्ता (चित्रपट)]] | 2011-01-08 16:09:39 | 6 |- | [[अण्णा वडगावकर]] | 2011-01-13 12:07:56 | 5 |- | [[देवता (चित्रपट)]] | 2011-01-13 17:13:43 | 8 |- | [[वैराट पॉइंट, चिखलदरा]] | 2011-01-19 14:16:46 | 3 |- | [[तमिळ (नाव)]] | 2011-01-21 18:35:46 | 6 |- | [[तो आणि ती]] | 2011-01-22 11:17:28 | 3 |- | [[गेलिक फुटबॉल]] | 2011-01-24 02:51:05 | 6 |- | [[सहोदर]] | 2011-01-31 01:50:10 | 4 |- | [[विमला पाटील]] | 2011-02-04 16:48:43 | 2 |- | [[कंबर]] | 2011-02-07 16:18:46 | 4 |- | [[आंबेरी-मालवण]] | 2011-02-09 17:39:57 | 9 |- | [[पोसरी नदी]] | 2011-02-14 12:25:09 | 1 |- | [[मुखपृष्ठकार]] | 2011-02-25 05:19:47 | 2 |- | [[दुसरा कुमारगुप्त]] | 2011-03-11 15:56:01 | 3 |- | [[राग मधमाद सारंग]] | 2011-03-14 02:38:40 | 8 |- | [[राग लंकादहन सारंग]] | 2011-03-14 03:00:37 | 4 |- | [[राग बडहंस सारंग]] | 2011-03-14 03:01:57 | 4 |- | [[तांबडा]] | 2011-03-14 13:00:00 | 6 |- | [[धर्मशाळा]] | 2011-03-17 18:38:05 | 2 |- | [[राजीव आगाशे]] | 2011-03-20 15:02:38 | 5 |- | [[माणूस नावाचे बेट]] | 2011-03-21 01:41:59 | 4 |- | [[बोरगाव खुर्द]] | 2011-03-21 03:38:01 | 2 |- | [[शिजविणे]] | 2011-03-24 08:44:03 | 10 |- | [[घड्याळजी]] | 2011-03-25 08:00:01 | 1 |- | [[श्रावणी शनिवार]] | 2011-03-25 18:19:16 | 1 |- | [[तांबोळी]] | 2011-03-27 12:12:54 | 2 |- | [[मोहटा देवी]] | 2011-03-28 17:28:22 | 6 |- | [[अस्थिशस्त्रक्रिया]] | 2011-03-29 17:24:55 | 2 |- | [[इंदूरकर]] | 2011-04-03 20:19:51 | 2 |- | [[घाटे]] | 2011-04-09 09:20:10 | 2 |- | [[नई तालीम]] | 2011-04-09 18:26:49 | 3 |- | [[टूमूकुमाके राष्ट्रीय उद्यान]] | 2011-04-10 07:02:04 | 2 |- | [[सांगवी हवेली]] | 2011-04-12 15:13:31 | 2 |- | [[केळी सांगवी]] | 2011-04-12 16:37:02 | 2 |- | [[गुणवंतराय आचार्य]] | 2011-04-18 05:13:16 | 2 |- | [[दबावगट]] | 2011-04-18 05:19:00 | 4 |- | [[तारळा नदी]] | 2011-04-18 05:54:55 | 4 |- | [[नेस वाडिया महाविद्यालय]] | 2011-04-18 06:44:47 | 3 |- | [[फडकर]] | 2011-04-18 06:48:25 | 3 |- | [[नरहरीपेटा]] | 2011-04-18 10:29:19 | 2 |- | [[वाक्रो]] | 2011-04-18 10:29:49 | 2 |- | [[माउंट म्यॉरी चर्च, वांद्रे]] | 2011-04-18 12:01:51 | 4 |- | [[पचन]] | 2011-04-18 12:35:06 | 3 |- | [[बंदिवान मी या संसारी (चित्रपट)]] | 2011-04-18 13:48:32 | 15 |- | [[दक्षिण महाराष्ट्र]] | 2011-04-18 14:28:51 | 5 |- | [[पुरचुंडी (पुस्तक)]] | 2011-04-20 20:59:52 | 4 |- | [[मराठी वाङमयाचा (गाळीव) इतिहास]] | 2011-04-20 21:01:06 | 6 |- | [[सान्त गणित]] | 2011-04-24 03:35:14 | 6 |- | [[चौरी]] | 2011-04-27 15:19:26 | 6 |- | [[सराफी बाजार]] | 2011-04-30 04:09:54 | 3 |- | [[दंताळी]] | 2011-05-03 12:23:20 | 2 |- | [[जेम्स पॉटर]] | 2011-05-05 19:51:10 | 8 |- | [[मुंबई विभाग]] | 2011-05-07 14:20:11 | 5 |- | [[झींगा]] | 2011-05-12 15:30:43 | 4 |- | [[राखाडी]] | 2011-05-15 09:11:41 | 3 |- | [[सह्याद्री (पुस्तक)]] | 2011-05-24 18:20:13 | 6 |- | [[राग सुहा कानडा]] | 2011-05-26 03:46:59 | 4 |- | [[इडलीपात्र]] | 2011-06-01 15:13:02 | 4 |- | [[चतुःशृंगी]] | 2011-06-07 02:45:48 | 7 |- | [[चिंचखेडे]] | 2011-06-08 21:55:57 | 4 |- | [[प्रोग्रेसिव्ह ड्रॅमॅटिक असोसिएशन]] | 2011-06-12 03:38:03 | 4 |- | [[सत्यकथा (मासिक)]] | 2011-06-14 15:23:05 | 6 |- | [[साप्ताहिक सकाळ]] | 2011-06-14 15:28:04 | 2 |- | [[प्राचीन भाषा]] | 2011-06-16 03:47:02 | 8 |- | [[विरुद्ध कोन]] | 2011-06-17 02:02:03 | 1 |- | [[विशालकोन]] | 2011-06-17 02:30:33 | 1 |- | [[प्रविशालकोन]] | 2011-06-17 03:44:25 | 3 |- | [[लघुकोन]] | 2011-06-17 03:45:00 | 6 |- | [[कोज्या]] | 2011-06-17 04:12:46 | 6 |- | [[कोटिकोन]] | 2011-06-17 05:10:17 | 5 |- | [[अनुपूरक कोन]] | 2011-06-17 05:20:21 | 2 |- | [[चित्र]] | 2011-06-19 15:31:23 | 4 |- | [[पं. बाळकृष्णबुवा संगीत साधना मंडळ]] | 2011-06-19 15:39:37 | 3 |- | [[पिशीमावशी आणि तिची भुतावळ]] | 2011-06-21 14:56:01 | 4 |- | [[शा.श. १७५८]] | 2011-06-22 16:40:32 | 5 |- | [[शा.श. १८२२]] | 2011-06-22 16:43:07 | 2 |- | [[शा.श. १२१२]] | 2011-06-22 17:04:33 | 1 |- | [[तिल्लारी धरण]] | 2011-06-23 17:09:37 | 5 |- | [[बोरी धरण]] | 2011-06-23 17:09:59 | 4 |- | [[वाघड धरण]] | 2011-06-23 17:10:27 | 4 |- | [[राग रायसा कानडा]] | 2011-06-24 17:08:22 | 4 |- | [[सुग्रण]] | 2011-06-30 17:58:01 | 2 |- | [[मेकेलेन]] | 2011-07-06 15:44:06 | 3 |- | [[आंबटी]] | 2011-07-17 17:04:20 | 4 |- | [[मार्कंडेय नदी]] | 2011-07-20 15:36:12 | 3 |- | [[डवरणी]] | 2011-07-21 03:59:14 | 2 |- | [[इंदिरा गांधी राष्ट्रीय उड्डाण ॲकॅडमी]] | 2011-07-22 01:05:21 | 9 |- | [[गोवित्री नदी]] | 2011-07-22 14:09:36 | 6 |- | [[एकलहरे]] | 2011-07-27 08:31:17 | 2 |- | [[छपारा]] | 2011-08-02 18:30:15 | 5 |- | [[श्रावणी मंगळवार]] | 2011-08-03 09:27:49 | 2 |- | [[श्रावणी रविवार]] | 2011-08-03 09:29:56 | 5 |- | [[शाकव्रत]] | 2011-08-03 15:14:44 | 1 |- | [[चांद्रव्रत]] | 2011-08-03 15:40:53 | 1 |- | [[भागाई वाडी]] | 2011-08-13 12:58:40 | 8 |- | [[शोभिवंत वनस्पती]] | 2011-08-13 16:24:20 | 2 |- | [[पुरंदर]] | 2011-08-15 13:53:37 | 9 |- | [[सॅटर्डे क्लब]] | 2011-08-16 06:48:00 | 7 |- | [[मराठा (इंग्लिश वृत्तपत्र)]] | 2011-08-17 15:00:16 | 12 |- | [[दारुक]] | 2011-08-21 16:02:31 | 7 |- | [[विकिसोर्स]] | 2011-08-27 16:38:51 | 1 |- | [[मंगेशकर]] | 2011-08-28 06:21:33 | 2 |- | [[कुंभार (कीटक)]] | 2011-08-28 09:43:55 | 1 |- | [[सौराष्ट्रातील जिल्हे]] | 2011-09-05 15:18:34 | 6 |- | [[पाध्ये]] | 2011-09-11 19:15:07 | 2 |- | [[अपूर्णांक संख्या]] | 2011-09-13 07:49:00 | 6 |- | [[इ.स.पू. ३११४]] | 2011-09-13 10:39:23 | 6 |- | [[एकबटना]] | 2011-09-14 09:45:47 | 3 |- | [[राग काफी कानडा]] | 2011-09-15 09:32:44 | 5 |- | [[कियाड]] | 2011-09-15 14:53:09 | 2 |- | [[कुलुआ डोंगर]] | 2011-09-15 15:20:26 | 4 |- | [[कॅसाब्लांका (चित्रपट)]] | 2011-09-15 15:42:36 | 5 |- | [[गुणवा]] | 2011-09-17 08:14:55 | 4 |- | [[प्रक्षेपक स्थान]] | 2011-09-17 11:26:53 | 1 |- | [[प्रक्षेपक यान]] | 2011-09-17 11:27:10 | 2 |- | [[वार (माप)]] | 2011-09-17 12:09:34 | 1 |- | [[घटम]] | 2011-09-17 12:37:23 | 4 |- | [[के. अर्जुनन]] | 2011-09-17 16:20:51 | 3 |- | [[जगदंबा]] | 2011-09-18 08:10:17 | 7 |- | [[जलधि]] | 2011-09-18 08:42:17 | 4 |- | [[हुबळीकर]] | 2011-09-18 15:49:28 | 4 |- | [[जांभळा]] | 2011-09-19 21:28:14 | 4 |- | [[पारवा]] | 2011-09-19 21:30:33 | 3 |- | [[तिळाचे तेल]] | 2011-09-20 07:03:09 | 3 |- | [[तुळसगांव]] | 2011-09-20 07:07:54 | 5 |- | [[धन संख्या]] | 2011-09-20 09:04:44 | 5 |- | [[श्रीरामपूर उपविभाग]] | 2011-09-20 09:20:44 | 3 |- | [[राग नायकी कानडा]] | 2011-09-20 13:36:17 | 5 |- | [[पद्य]] | 2011-09-20 15:34:58 | 3 |- | [[परवाना राजवट]] | 2011-09-20 15:36:54 | 2 |- | [[पाम्माकुले]] | 2011-09-21 08:50:45 | 2 |- | [[पुणे शहराची जैवविविधता]] | 2011-09-21 14:16:21 | 3 |- | [[पुरुषोत्तम वालावलकर]] | 2011-09-21 14:25:01 | 2 |- | [[पुत्र]] | 2011-09-21 14:27:56 | 5 |- | [[शृंगाररस]] | 2011-09-22 15:05:15 | 3 |- | [[जहांगीर हॉस्पिटल, पुणे]] | 2011-09-25 12:18:16 | 3 |- | [[तुणतुणे]] | 2011-09-29 14:23:02 | 4 |- | [[दादामहाराज सातारकर]] | 2011-10-01 12:19:50 | 2 |- | [[रानवा]] | 2011-10-01 14:36:20 | 3 |- | [[नक्कल (लोककला)]] | 2011-10-03 15:40:01 | 2 |- | [[नकलाकार]] | 2011-10-03 15:43:12 | 4 |- | [[द लास्ट लीयर (२००८ चित्रपट)]] | 2011-10-03 16:37:33 | 5 |- | [[बनस्तारी]] | 2011-10-04 14:22:01 | 4 |- | [[क्रिकेट यष्टी]] | 2011-10-05 03:33:35 | 6 |- | [[सहअभिनेत्री]] | 2011-10-05 04:32:33 | 2 |- | [[प्रयोगशाळा]] | 2011-10-05 05:01:41 | 3 |- | [[स्निग्धता]] | 2011-10-05 06:15:52 | 2 |- | [[मिलॉर्ड]] | 2011-10-06 20:26:06 | 4 |- | [[बेळगांव तालुका]] | 2011-10-08 02:48:18 | 7 |- | [[नायिका (चित्रपट पात्र)]] | 2011-10-10 10:51:04 | 3 |- | [[शालू]] | 2011-10-10 13:06:41 | 2 |- | [[जिनी विजली]] | 2011-10-11 11:18:22 | 8 |- | [[पलारुवी धबधबा]] | 2011-10-16 17:11:40 | 6 |- | [[सॅमसंग एसजीएच बी२२०]] | 2011-10-16 20:42:41 | 11 |- | [[बैलहोंगल तालुका]] | 2011-10-19 12:38:36 | 5 |- | [[गोकाक तालुका]] | 2011-10-21 16:37:08 | 5 |- | [[नागकेशर]] | 2011-10-22 01:06:10 | 5 |- | [[भारतीय इतिहासातील सहा सोनेरी पाने]] | 2011-10-28 06:51:11 | 5 |- | [[गडदर्शन (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:04:21 | 1 |- | [[गड आणि कोट (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:04:37 | 1 |- | [[राजगड (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:04:46 | 1 |- | [[इये महाराष्ट्र देशी (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:05:15 | 1 |- | [[चला जरा भटकायला (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:05:19 | 1 |- | [[साद सह्याद्रीची, भटकंती किल्ल्यांची (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:05:23 | 1 |- | [[सोबत दुर्गांची (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:05:51 | 1 |- | [[मैत्री सागरदुर्गांची (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:05:55 | 1 |- | [[दुर्गांच्या देशात (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:06:00 | 1 |- | [[गडांचा राजा - राजगड (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:06:27 | 1 |- | [[शिवतीर्थाच्या आख्यायिका (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:10:00 | 1 |- | [[महाराष्ट्र स्थलदर्शन (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:10:05 | 1 |- | [[महाराष्ट्र निसर्गदर्शन (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:10:08 | 1 |- | [[कोकणचा मानबिंदू – सिंधुदुर्ग (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:10:17 | 1 |- | [[एव्हरेस्ट - राजा हिमशिखरांचा (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:12:25 | 1 |- | [[आडवाटेवरचा महाराष्ट्र (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:14:20 | 1 |- | [[अथातो दुर्गजिज्ञासा (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:15:23 | 1 |- | [[लोणार (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:15:35 | 1 |- | [[हिमाईच्या कुशीत (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:16:27 | 1 |- | [[किल्ले पाहू या (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:16:51 | 1 |- | [[पर्वणी सूर्यग्रहणाची (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:17:34 | 1 |- | [[भटकंतीतून विज्ञान (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:18:02 | 1 |- | [[लोणार - एक वैज्ञानिक चमत्कार (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:18:38 | 1 |- | [[सिंहगड (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:20:27 | 1 |- | [[कोकणातील पर्यटन (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:20:54 | 1 |- | [[विज्ञानाची नवलतीर्थे (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:24:54 | 1 |- | [[योद्धा जनरल झोरावरसिंग (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:29:25 | 1 |- | [[सफर दिवेआगरची.... निसर्गराज श्रीवर्धन परिसराची (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:30:24 | 1 |- | [[प्रतापगड परिसरातील परिसरदर्शन (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:33:07 | 1 |- | [[प्रतापसूर्य बाजीराव (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:33:47 | 1 |- | [[सहली मौजेच्या, पावसाळ्यात भिजायच्या (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:34:32 | 1 |- | [[भटकंती, रायगड जिल्ह्याची (पुस्तक)]] | 2011-10-28 07:35:54 | 1 |- | [[इतिहास घडवणार्‍या वनस्पती (पुस्तक)]] | 2011-10-28 12:23:39 | 3 |- | [[छांदोग्योपनिषद्]] | 2011-10-29 04:46:11 | 3 |- | [[बृहदारण्यकोपनिषद]] | 2011-10-29 05:03:40 | 10 |- | [[गोष्टी शिवकालाच्या (पुस्तक)]] | 2011-10-29 05:16:31 | 1 |- | [[शुक्ल पक्ष]] | 2011-10-29 06:59:27 | 13 |- | [[प्रलंबपादासन]] | 2011-10-30 01:01:10 | 2 |- | [[विद्युत विसंवाहक]] | 2011-10-31 16:32:32 | 5 |- | [[नाथ (गोरक्षनाथ मंदिर)]] | 2011-11-01 17:28:35 | 2 |- | [[देव पावला (चित्रपट)]] | 2011-11-13 03:48:38 | 3 |- | [[नवरा बायको (चित्रपट)]] | 2011-11-13 03:48:41 | 3 |- | [[पुढचे पाऊल (चित्रपट)]] | 2011-11-13 03:48:47 | 3 |- | [[वर पाहिजे (चित्रपट)]] | 2011-11-13 03:48:56 | 3 |- | [[झंग जिल्हा]] | 2011-11-15 11:40:11 | 4 |- | [[कल (मानसिक)]] | 2011-11-18 13:28:19 | 2 |- | [[जर्मनीचे राष्ट्रगीत]] | 2011-11-19 15:21:02 | 5 |- | [[जावेद अख्तर (क्रिकेट पंच)]] | 2011-11-23 02:13:39 | 4 |- | [[कुबेर (बल्गेरियन राज्यकर्ता)]] | 2011-11-24 05:48:38 | 4 |- | [[चेकमेट (चित्रपट)]] | 2011-11-30 07:07:38 | 10 |- | [[फत्तर आणि फुलें]] | 2011-12-06 22:14:48 | 5 |- | [[पूर्णोत्संग]] | 2011-12-07 18:02:07 | 1 |- | [[वेदिश्री]] | 2011-12-07 18:02:27 | 1 |- | [[स्वाती सातवाहन]] | 2011-12-07 18:04:39 | 1 |- | [[पुलुमावी चौथा]] | 2011-12-07 18:08:51 | 1 |- | [[स्कंदस्तंभि]] | 2011-12-07 18:21:59 | 3 |- | [[स्कंदस्वाती]] | 2011-12-07 18:26:03 | 2 |- | [[स्वातिकर्ण]] | 2011-12-07 18:28:41 | 2 |- | [[गाठी]] | 2011-12-14 16:33:04 | 2 |- | [[मत्स्य]] | 2011-12-20 17:15:53 | 3 |- | [[आर्थिक विकासदर]] | 2011-12-20 19:26:50 | 3 |- | [[शा.श. १११०]] | 2011-12-21 14:43:04 | 1 |- | [[शा.श. १६३७]] | 2011-12-21 15:14:38 | 1 |- | [[शा.श. १७१२]] | 2011-12-21 15:18:18 | 1 |- | [[तळणी]] | 2011-12-21 19:21:44 | 2 |- | [[वसंत गवाणकर]] | 2011-12-21 22:55:26 | 8 |- | [[गोगावले]] | 2011-12-22 16:05:29 | 3 |- | [[शा.श. १६६६]] | 2011-12-22 16:16:33 | 3 |- | [[शा.श. १७४१]] | 2011-12-22 16:16:35 | 4 |- | [[सय्यद बंडा]] | 2011-12-22 16:54:29 | 6 |- | [[माल्थस]] | 2011-12-22 19:15:28 | 2 |- | [[राष्ट्रीय तंत्रज्ञान दिवस]] | 2011-12-23 00:08:41 | 3 |- | [[गुजरात दिन]] | 2011-12-23 00:51:25 | 3 |- | [[सोमरस]] | 2011-12-23 02:44:50 | 6 |- | [[अत्रे]] | 2011-12-23 02:54:36 | 2 |- | [[राग कौसी कानडा]] | 2011-12-23 02:55:12 | 7 |- | [[अविनाश पाटील (तबलावादक)]] | 2011-12-23 02:57:48 | 5 |- | [[आदिती कैकिणी उपाध्या]] | 2011-12-23 03:01:02 | 3 |- | [[दिल अपना और प्रीत पराई (चित्रपट)]] | 2011-12-23 03:32:55 | 3 |- | [[न्याय व्यवहार कोश]] | 2011-12-24 03:52:58 | 2 |- | [[शेठ दगडुराम कटारिया प्रशाला]] | 2011-12-24 15:44:21 | 5 |- | [[यम (अष्टांगयोग)]] | 2011-12-25 13:13:26 | 6 |- | [[पंच द्रविड]] | 2011-12-25 14:03:21 | 4 |- | [[गंगाधर वासुदेव चिपळोणकर]] | 2011-12-25 14:19:36 | 7 |- | [[बालमोहन नाटक मंडळी]] | 2011-12-25 14:21:01 | 2 |- | [[गरवारे]] | 2011-12-25 14:46:11 | 2 |- | [[विंडोज सर्व्हर]] | 2011-12-25 16:26:49 | 3 |- | [[शा.श. १९९८]] | 2011-12-25 16:29:31 | 2 |- | [[महाकवी कालिदास कलामंदिर]] | 2011-12-25 17:06:07 | 6 |- | [[ऋषिकेश कामेरकर]] | 2011-12-25 18:17:00 | 7 |- | [[प्रीमियर हॉकी लीग २००७, संघ]] | 2011-12-25 21:14:00 | 5 |- | [[ग्रामदैवत]] | 2011-12-25 21:54:17 | 5 |- | [[पिपरिया]] | 2011-12-25 23:50:15 | 4 |- | [[इ.स. २००० मधील चित्रपट]] | 2011-12-26 10:45:02 | 11 |- | [[वर्षा]] | 2011-12-26 12:18:10 | 8 |- | [[महिला २०-२० विश्व अजिंक्यपद स्पर्धा, २००९]] | 2011-12-26 14:07:39 | 3 |- | [[दशपदी]] | 2011-12-26 16:24:35 | 3 |- | [[हेमंत]] | 2011-12-26 21:11:10 | 7 |- | [[जगदीश ठाकोर]] | 2011-12-27 11:16:21 | 5 |- | [[विक्रमभाई अर्जनभाई मादम आहिर]] | 2011-12-27 11:16:51 | 5 |- | [[चार दिवस सासूचे (चित्रपट)]] | 2011-12-27 11:33:56 | 6 |- | [[शरीरशास्त्र]] | 2011-12-27 11:37:00 | 10 |- | [[बुध (ज्योतिष)]] | 2011-12-27 12:30:13 | 5 |- | [[नेपच्यून (ज्योतिष)]] | 2011-12-27 12:30:16 | 5 |- | [[प्लुटो (ज्योतिष)]] | 2011-12-27 12:30:22 | 4 |- | [[फळझाडे]] | 2011-12-27 12:31:43 | 7 |- | [[बटान]] | 2011-12-27 19:43:11 | 3 |- | [[लोकसाहित्याची रुपरेषा (पुस्तक)]] | 2011-12-27 22:09:56 | 5 |- | [[ओळख किल्ल्यांची - भाग १ (पुस्तक)]] | 2011-12-27 22:14:25 | 2 |- | [[ओळख किल्ल्यांची - भाग २ (पुस्तक)]] | 2011-12-27 22:16:24 | 3 |- | [[ओळख किल्ल्यांची - भाग ३ (पुस्तक)]] | 2011-12-27 22:16:56 | 2 |- | [[शिवनेरी - नाणेघाट- हरिश्चंद्रगड व परिसर (पुस्तक)]] | 2011-12-27 22:22:19 | 2 |- | [[पेंढारकर]] | 2011-12-27 23:03:36 | 4 |- | [[गडसंच (पुस्तक)]] | 2011-12-27 23:17:04 | 3 |- | [[पुरंदरच्या बुरुजावरुन (पुस्तक)]] | 2011-12-27 23:17:07 | 3 |- | [[झालाच पाहिजे!]] | 2011-12-27 23:39:18 | 7 |- | [[धर्मपुत्र (चित्रपट)]] | 2011-12-28 00:20:53 | 3 |- | [[गुलबर्गा विभाग]] | 2011-12-28 00:30:53 | 2 |- | [[दिनेश मोंगिया]] | 2011-12-30 01:03:59 | 16 |- | [[रितींदरसिंग सोधी]] | 2011-12-30 01:04:20 | 17 |- | [[मनिंदरसिंग]] | 2011-12-30 01:05:09 | 15 |- | [[फारूख इंजिनीयर]] | 2011-12-30 01:05:39 | 17 |- | [[मनोज प्रभाकर]] | 2011-12-30 01:06:35 | 15 |- | [[वामन कुमार]] | 2011-12-30 01:07:57 | 13 |- | [[रुस्तमजी जमशेदजी]] | 2011-12-30 01:09:03 | 12 |- | [[रंगा सोहोनी]] | 2011-12-30 01:10:39 | 10 |- | [[निरोद चौधरी]] | 2011-12-30 01:11:37 | 10 |- | [[शुटे बॅनर्जी]] | 2011-12-30 01:11:43 | 10 |- | [[माधव मंत्री]] | 2011-12-30 01:12:01 | 11 |- | [[हिरालाल गायकवाड]] | 2011-12-30 01:12:12 | 12 |- | [[न्यालचंद शाह]] | 2011-12-30 01:12:18 | 10 |- | [[विजय राजिंदरनाथ]] | 2011-12-30 01:12:35 | 11 |- | [[चंद्रशेखर गडकरी]] | 2011-12-30 01:12:53 | 10 |- | [[पनानमल पंजाबी]] | 2011-12-30 01:13:06 | 10 |- | [[गुंडीबैल सुंदरम]] | 2011-12-30 01:13:47 | 10 |- | [[चंद्रकांत पाटणकर]] | 2011-12-30 01:13:53 | 11 |- | [[वसंत रांजणे]] | 2011-12-30 01:14:11 | 11 |- | [[रामनाथ केणी]] | 2011-12-30 01:14:17 | 13 |- | [[अरविंद आपटे]] | 2011-12-30 01:14:39 | 12 |- | [[वेनटप्पा मुदियाह]] | 2011-12-30 01:14:50 | 11 |- | [[बुधि कुंदरन]] | 2011-12-30 01:15:12 | 12 |- | [[ए.जी. मिल्खासिंघ]] | 2011-12-30 01:15:18 | 10 |- | [[राजिंदर पाल]] | 2011-12-30 01:15:36 | 10 |- | [[उत्पल चटर्जी]] | 2011-12-30 01:16:36 | 12 |- | [[जयंतीलाल केणिया]] | 2011-12-30 01:17:06 | 10 |- | [[रामनाथ परकार]] | 2011-12-30 01:17:12 | 10 |- | [[यजुर्वेन्द्रसिंग]] | 2011-12-30 01:17:51 | 11 |- | [[मडिरेड्डी नरसिंहराव]] | 2011-12-30 01:17:56 | 11 |- | [[दिलीप दोशी]] | 2011-12-30 01:18:13 | 14 |- | [[प्रणब रॉय]] | 2011-12-30 01:18:36 | 11 |- | [[राकेश शुक्ल]] | 2011-12-30 01:18:53 | 11 |- | [[टी.ए. शेखर]] | 2011-12-30 01:19:00 | 12 |- | [[लक्ष्मण शिवरामकृष्णन]] | 2011-12-30 01:19:06 | 12 |- | [[रघुराम भट]] | 2011-12-30 01:19:12 | 10 |- | [[चंद्रकांत पंडित]] | 2011-12-30 01:19:36 | 11 |- | [[एम. वेंकटरामन]] | 2011-12-30 01:20:10 | 15 |- | [[डेव्हिड जॉन्सन]] | 2011-12-30 01:24:37 | 12 |- | [[सरदिंदू मुखर्जी]] | 2011-12-30 01:25:24 | 11 |- | [[मनो]] | 2012-01-07 15:39:35 | 6 |- | [[विनय मांडके]] | 2012-01-07 15:41:31 | 4 |- | [[शब्बीर कपूर]] | 2012-01-07 15:41:46 | 3 |- | [[मोहन सीताराम द्रविड]] | 2012-01-07 17:49:47 | 14 |- | [[धैर्यशील शिरोळे]] | 2012-01-08 15:39:50 | 4 |- | [[राय (गेर नृत्य)]] | 2012-01-08 16:58:54 | 4 |- | [[नस्ती उठाठेव]] | 2012-01-14 07:11:37 | 6 |- | [[नंदादेवी राष्ट्रीय उद्यान]] | 2012-01-14 19:37:42 | 3 |- | [[भारनियमन]] | 2012-01-17 16:26:59 | 2 |- | [[स्वरुप आनंद]] | 2012-01-22 04:50:45 | 10 |- | [[सायुज्यता]] | 2012-01-22 10:56:21 | 5 |- | [[इ.स. २३६४ (स्टार ट्रेक कथानकातील वर्ष)]] | 2012-01-22 11:56:34 | 2 |- | [[इ.स. २२६९ (स्टार ट्रेक कथानकातील वर्ष)]] | 2012-01-22 11:56:36 | 2 |- | [[इ.स. २०६४ (स्टार ट्रेक कथानकातील वर्ष)]] | 2012-01-22 11:56:38 | 2 |- | [[इ.स. २३५१ (स्टार ट्रेक कथानकातील वर्ष)]] | 2012-01-22 12:01:50 | 2 |- | [[इ.स. २३७८ (स्टार ट्रेक कथानकातील वर्ष)]] | 2012-01-22 12:01:53 | 2 |- | [[इ.स. २३७२ (स्टार ट्रेक कथानकातील वर्ष)]] | 2012-01-22 12:01:55 | 2 |- | [[इ.स. २३७१ (स्टार ट्रेक कथानकातील वर्ष)]] | 2012-01-22 12:01:57 | 3 |- | [[इ.स. २३७३ (स्टार ट्रेक कथानकातील वर्ष)]] | 2012-01-22 12:01:59 | 2 |- | [[इ.स. २३७४ (स्टार ट्रेक कथानकातील वर्ष)]] | 2012-01-22 12:02:01 | 2 |- | [[गोपाळ गोविंद फाटक]] | 2012-01-22 19:02:34 | 3 |- | [[साष्टांग नमस्कार (नाटक)]] | 2012-01-23 15:14:40 | 7 |- | [[गुराब]] | 2012-01-24 23:02:49 | 2 |- | [[कडू]] | 2012-01-27 15:02:01 | 7 |- | [[तिठा]] | 2012-01-28 15:52:40 | 5 |- | [[मेहफूज (युफोरिया)]] | 2012-01-28 19:23:50 | 8 |- | [[जनगणना]] | 2012-01-30 19:33:46 | 3 |- | [[अनुवंशशास्त्र]] | 2012-01-30 19:36:55 | 5 |- | [[विश्वनाथ नागेशकर]] | 2012-02-01 14:26:27 | 8 |- | [[सुदर्शन रंगमंच]] | 2012-02-01 14:26:37 | 5 |- | [[विनायक चतुर्थी]] | 2012-02-02 08:38:54 | 2 |- | [[बुद्धिप्रामाण्यवाद]] | 2012-02-02 19:31:40 | 5 |- | [[विनायक रामचंद्र आठवले]] | 2012-02-08 10:40:54 | 6 |- | [[कोटणीस]] | 2012-02-10 04:46:11 | 2 |- | [[कार्लोवित्झचा तह]] | 2012-02-15 15:10:52 | 7 |- | [[जनाना]] | 2012-02-18 09:14:09 | 2 |- | [[संलग्न कोन]] | 2012-02-21 20:11:24 | 2 |- | [[सेनादत्त पेठ, पुणे]] | 2012-03-05 11:08:29 | 5 |- | [[विलयबिंदू]] | 2012-03-16 11:20:10 | 2 |- | [[गोल]] | 2012-03-17 20:58:34 | 4 |- | [[तिळे]] | 2012-03-19 21:25:42 | 5 |- | [[निर्जीव]] | 2012-03-23 12:30:15 | 3 |- | [[षड्दर्शने]] | 2012-03-25 10:25:02 | 3 |- | [[कुशाचे राज्य]] | 2012-03-25 11:13:04 | 5 |- | [[सिंबायोसिस]] | 2012-03-26 20:33:05 | 5 |- | [[कथासंग्रह]] | 2012-03-27 11:06:34 | 4 |- | [[पठार नदी]] | 2012-04-08 09:01:00 | 1 |- | [[मून नदी]] | 2012-04-08 09:01:28 | 1 |- | [[वान नदी]] | 2012-04-08 09:01:36 | 1 |- | [[सिपना नदी]] | 2012-04-08 09:08:03 | 1 |- | [[शहानूर नदी]] | 2012-04-08 09:10:03 | 2 |- | [[सॅप एच.आर.]] | 2012-04-08 11:40:57 | 7 |- | [[पुणंद नदी]] | 2012-04-13 02:07:24 | 5 |- | [[पिंपलाद नदी]] | 2012-04-13 02:07:36 | 6 |- | [[पार नदी]] | 2012-04-13 02:07:59 | 5 |- | [[नार नदी]] | 2012-04-13 02:08:30 | 5 |- | [[धामण नदी]] | 2012-04-13 02:08:49 | 5 |- | [[तांबडी नदी]] | 2012-04-13 02:09:11 | 5 |- | [[वोटकी नदी]] | 2012-04-13 02:12:45 | 2 |- | [[वैनत नदी]] | 2012-04-13 02:12:54 | 2 |- | [[वालदेवी नदी]] | 2012-04-13 02:13:18 | 2 |- | [[वाग नदी]] | 2012-04-13 02:13:41 | 2 |} ewomnz16veqqdxz9g8njdc2jh2gax7b 3 304694 2145403 2144799 2022-08-12T06:50:08Z Khirid Harshad 138639 /* वर्गातील पाने स्थानांतरण */ नवीन विभाग wikitext text/x-wiki {{जुन्या चर्चा चौकट|search=yes| <center>[[सदस्य चर्चा:Usernamekiran/Archive 1|जुनी चर्चा १]], [[सदस्य चर्चा:Usernamekiran/Archive 2|जुनी चर्चा २]]</center>}} __FORCETOC__ {{clear}} == कामाची पावती == हल्ली कोणी कोणाला असे बार्नस्टार देताना फारसे दिसत नाहीत. पण आपण अल्पावधीत केलेल्या कामाबद्दल हा स्टार. बॉट कसा वापरावा हे तुमच्याकडून शिकण्यासारखे आहे. दुसरे वैशिष्ट्य म्हणजे आपण सामान्य सदस्यांचे ऐकता, कंपूबाजी न करता त्यांना विश्वासात घेता, विचारलेल्या प्रश्नांची प्रामाणिक उत्तरे देता हे सर्व माझ्यासाठी फार महत्त्वाचे आहे. [[सदस्य:Shantanuo|Shantanuo]] ([[सदस्य चर्चा:Shantanuo|चर्चा]]) १२:४७, ५ एप्रिल २०२२ (IST) [[Image:Working_Man's_Barnstar.png|शुद्धिचिकित्सक बॉटसाठी|right|frame]] :{{ping|Shantanuo}} खूप खूप धन्यवाद. पण botचा जवळपास ९८% code आधीच तयार होता, त्यात मी फक्त २% वाढवला आणि खरं तर मराठी विकिपीडियावर bot ची केवळ तांत्रिक प्रोग्रामिंग मी केली, त्यातील जास्तीत जास्त शब्द तुम्हीच सुचवले. ह्याव्यतिरिक तांत्रिकदृष्ट्यासुद्धा तुम्ही खूप मदत केली. मी काही दिवसांपूर्वीच तुम्हाला औपचारिकरीत्या धन्यवाद म्हणणार होतो, पण राहून गेलं. मी त्यामध्ये तुम्ही म्ह्टल्याप्रमाणेच म्हणणार होतो कि स्वतःचा काही फायदा/हेतू नसतानासुद्धा तुम्ही भरपूर मदत केलीत. ह्याचा मी खूप आदर करतो.{{pb}}मी मराठी विकिपीडियावर सक्रियरित्या कार्यरत नसलो तरी गेल्या २-३ वर्षांपासून मी mrwiki बघतोय. सध्या हेतू नसताना कार्य करणारे केवळ १० ते १५ संपादक आहेत, पण ते किती दिवस टिकतील त्याचा नेम नाही.{{pb}}विकिपीडिया हा आपल्या सगळ्यांचाच आहे. मला वाटते त्यामध्ये कंपूबाजी नसावी. पारदर्शकता खूप महत्वाची आहे. तुमच्या मदतीसाठी पुन्हा एकदा आभार. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १५:१०, ५ एप्रिल २०२२ (IST) ==शुद्धलेखनाचा बार्नस्टार== {| style="border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7;" |rowspan="2" style="vertical-align:middle;" | {{#ifeq:{{{2}}}|alt|[[File:Grammar-star.png|100px]]| [[File:Grammar-star.png|100px]]}} |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''शुद्धलेखनाचा बार्नस्टार''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | किरणबॉट द्वारे केलेल्या अविरत परिश्रमाबद्दल.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) २१:३९, १७ एप्रिल २०२२ (IST) |} == मिडियाविकी:Spam-blacklist == [[मिडियाविकी:Spam-blacklist]] याला संरक्षित केलेले दिसते. मिडियाविकी पाने फक्त प्रचालक संपादन करू शकतात. त्यामुळे संरक्षण काढावे अशी विनंती. --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) २२:१६, १ जुलै २०२२ (IST) :काढले. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:४७, २ जुलै २०२२ (IST) == Request to move (or delete) a page == I don't know where to request this on mrwiki, so asking you for help. The article [[लोकेनाथ]] is not the correct name of the subject. It is [[लोकनाथ]] and should be moved to that title. Alternatively, it may be just deleted because it doesn't have any article content at all. Thanks! [[सदस्य:CX Zoom|CX Zoom]] ([[सदस्य चर्चा:CX Zoom|चर्चा]]) १६:०९, १३ जुलै २०२२ (IST) :नवीन पान निर्माण करून पुनर्निर्देशित देखील केले.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) १७:११, १३ जुलै २०२२ (IST) ::{{ping|CX Zoom}} Hello. Editor संतोष गोरे has taken care of it. {{ping|संतोष गोरे}} धन्यवाद :-) —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १८:३८, १३ जुलै २०२२ (IST) ::: Thank you both you! [[सदस्य:CX Zoom|CX Zoom]] ([[सदस्य चर्चा:CX Zoom|चर्चा]]) १८:४२, १३ जुलै २०२२ (IST) == Translation notification: Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email == Hello Usernamekiran, You are receiving this notification because you signed up as a translator to Marathi on Meta. The page [[:metawikipedia:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email|Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=mr&action=page translate to Marathi] The priority of this page is high. <div lang="en" class="mw-content-ltr">Hi all! The community vote of this year's Board Elections are close. As always voter mails will be sent out. To invite as many community members as possible in their native tongue your help is very much appreciated. While there are already plenty of translations we would appreciate you to check for languages still missing and to contribute translations for these. The mails are short, just a bit about two times '''200 words''', a few minutes of work. Your support is very important as it helps communities to learn about the election and to cast their vote. Best, Denis Barthel (WMF) (Movement Strategy and Governance)</div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, १८:२१, ९ ऑगस्ट २०२२ (IST) <!-- सदस्य:DBarthel (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == साचा:Ambox == नमस्कार {{tl|Ambox}} हा साचा मोबाईल view मध्ये बरोबर दिसत आहे. परंतु डेस्कटॉप view मध्ये तो गायब झाला आहे. मी संबंधीत साच्यात बदल केले आहेत, परंतु तरीही साचा बरोबर दिसत नाही. आपण काही मदत करू शकाल का? --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) १२:३१, १० ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{ping|Tiven2240}} साच्यामध्ये lua आहे. जर मला जुना (बरोबर काम करत असलेला) व आत्ताचा source code [[सदस्य:Usernamekiran/sandbox]] वर टाकून दिला तर मी धुळपाटीवर प्रयत्न करून बघू शकतो. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १६:३५, १० ऑगस्ट २०२२ (IST) == वर्गातील पाने स्थानांतरण == कृपया किरण बॉटद्वारे खालील वर्गातील पाने स्थानांतरित करावी. # [[:वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँड मधील क्रिकेट संघ]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडच्या महिला क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडच्या महिला क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडमधील शहरे]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १२:२०, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) c6lymh2wvgn9v3hzr1yvewey5j38qoi 2145473 2145403 2022-08-12T07:35:35Z Khirid Harshad 138639 /* वर्गातील पाने स्थानांतरण */ wikitext text/x-wiki {{जुन्या चर्चा चौकट|search=yes| <center>[[सदस्य चर्चा:Usernamekiran/Archive 1|जुनी चर्चा १]], [[सदस्य चर्चा:Usernamekiran/Archive 2|जुनी चर्चा २]]</center>}} __FORCETOC__ {{clear}} == कामाची पावती == हल्ली कोणी कोणाला असे बार्नस्टार देताना फारसे दिसत नाहीत. पण आपण अल्पावधीत केलेल्या कामाबद्दल हा स्टार. बॉट कसा वापरावा हे तुमच्याकडून शिकण्यासारखे आहे. दुसरे वैशिष्ट्य म्हणजे आपण सामान्य सदस्यांचे ऐकता, कंपूबाजी न करता त्यांना विश्वासात घेता, विचारलेल्या प्रश्नांची प्रामाणिक उत्तरे देता हे सर्व माझ्यासाठी फार महत्त्वाचे आहे. [[सदस्य:Shantanuo|Shantanuo]] ([[सदस्य चर्चा:Shantanuo|चर्चा]]) १२:४७, ५ एप्रिल २०२२ (IST) [[Image:Working_Man's_Barnstar.png|शुद्धिचिकित्सक बॉटसाठी|right|frame]] :{{ping|Shantanuo}} खूप खूप धन्यवाद. पण botचा जवळपास ९८% code आधीच तयार होता, त्यात मी फक्त २% वाढवला आणि खरं तर मराठी विकिपीडियावर bot ची केवळ तांत्रिक प्रोग्रामिंग मी केली, त्यातील जास्तीत जास्त शब्द तुम्हीच सुचवले. ह्याव्यतिरिक तांत्रिकदृष्ट्यासुद्धा तुम्ही खूप मदत केली. मी काही दिवसांपूर्वीच तुम्हाला औपचारिकरीत्या धन्यवाद म्हणणार होतो, पण राहून गेलं. मी त्यामध्ये तुम्ही म्ह्टल्याप्रमाणेच म्हणणार होतो कि स्वतःचा काही फायदा/हेतू नसतानासुद्धा तुम्ही भरपूर मदत केलीत. ह्याचा मी खूप आदर करतो.{{pb}}मी मराठी विकिपीडियावर सक्रियरित्या कार्यरत नसलो तरी गेल्या २-३ वर्षांपासून मी mrwiki बघतोय. सध्या हेतू नसताना कार्य करणारे केवळ १० ते १५ संपादक आहेत, पण ते किती दिवस टिकतील त्याचा नेम नाही.{{pb}}विकिपीडिया हा आपल्या सगळ्यांचाच आहे. मला वाटते त्यामध्ये कंपूबाजी नसावी. पारदर्शकता खूप महत्वाची आहे. तुमच्या मदतीसाठी पुन्हा एकदा आभार. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १५:१०, ५ एप्रिल २०२२ (IST) ==शुद्धलेखनाचा बार्नस्टार== {| style="border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7;" |rowspan="2" style="vertical-align:middle;" | {{#ifeq:{{{2}}}|alt|[[File:Grammar-star.png|100px]]| [[File:Grammar-star.png|100px]]}} |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''शुद्धलेखनाचा बार्नस्टार''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | किरणबॉट द्वारे केलेल्या अविरत परिश्रमाबद्दल.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) २१:३९, १७ एप्रिल २०२२ (IST) |} == मिडियाविकी:Spam-blacklist == [[मिडियाविकी:Spam-blacklist]] याला संरक्षित केलेले दिसते. मिडियाविकी पाने फक्त प्रचालक संपादन करू शकतात. त्यामुळे संरक्षण काढावे अशी विनंती. --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) २२:१६, १ जुलै २०२२ (IST) :काढले. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:४७, २ जुलै २०२२ (IST) == Request to move (or delete) a page == I don't know where to request this on mrwiki, so asking you for help. The article [[लोकेनाथ]] is not the correct name of the subject. It is [[लोकनाथ]] and should be moved to that title. Alternatively, it may be just deleted because it doesn't have any article content at all. Thanks! [[सदस्य:CX Zoom|CX Zoom]] ([[सदस्य चर्चा:CX Zoom|चर्चा]]) १६:०९, १३ जुलै २०२२ (IST) :नवीन पान निर्माण करून पुनर्निर्देशित देखील केले.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) १७:११, १३ जुलै २०२२ (IST) ::{{ping|CX Zoom}} Hello. Editor संतोष गोरे has taken care of it. {{ping|संतोष गोरे}} धन्यवाद :-) —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १८:३८, १३ जुलै २०२२ (IST) ::: Thank you both you! [[सदस्य:CX Zoom|CX Zoom]] ([[सदस्य चर्चा:CX Zoom|चर्चा]]) १८:४२, १३ जुलै २०२२ (IST) == Translation notification: Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email == Hello Usernamekiran, You are receiving this notification because you signed up as a translator to Marathi on Meta. The page [[:metawikipedia:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email|Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=mr&action=page translate to Marathi] The priority of this page is high. <div lang="en" class="mw-content-ltr">Hi all! The community vote of this year's Board Elections are close. As always voter mails will be sent out. To invite as many community members as possible in their native tongue your help is very much appreciated. While there are already plenty of translations we would appreciate you to check for languages still missing and to contribute translations for these. The mails are short, just a bit about two times '''200 words''', a few minutes of work. Your support is very important as it helps communities to learn about the election and to cast their vote. Best, Denis Barthel (WMF) (Movement Strategy and Governance)</div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, १८:२१, ९ ऑगस्ट २०२२ (IST) <!-- सदस्य:DBarthel (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == साचा:Ambox == नमस्कार {{tl|Ambox}} हा साचा मोबाईल view मध्ये बरोबर दिसत आहे. परंतु डेस्कटॉप view मध्ये तो गायब झाला आहे. मी संबंधीत साच्यात बदल केले आहेत, परंतु तरीही साचा बरोबर दिसत नाही. आपण काही मदत करू शकाल का? --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) १२:३१, १० ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{ping|Tiven2240}} साच्यामध्ये lua आहे. जर मला जुना (बरोबर काम करत असलेला) व आत्ताचा source code [[सदस्य:Usernamekiran/sandbox]] वर टाकून दिला तर मी धुळपाटीवर प्रयत्न करून बघू शकतो. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १६:३५, १० ऑगस्ट २०२२ (IST) == वर्गातील पाने स्थानांतरण == कृपया किरण बॉटद्वारे खालील वर्गातील पाने स्थानांतरित करावी, धन्यवाद! # [[:वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँड मधील क्रिकेट संघ]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडच्या महिला क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडच्या महिला क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडमधील शहरे]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] # [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे न्यू झीलँड दौरे]] → [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] # [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलियन क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] → [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] # [[:वर्ग:इंग्लिश क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:इंग्लंडचे क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:इंग्लिश क्रिकेट]] → [[:वर्ग:इंग्लंड क्रिकेट]] # [[:वर्ग:इंग्लिश महिला क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:इंग्लंडचे महिला क्रिकेट खेळाडू]] [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १२:२०, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) 1oxq87x6h0b3i592ighoi1r4pez75nh 2145548 2145473 2022-08-12T08:52:56Z Usernamekiran 29153 /* वर्गातील पाने स्थानांतरण */ re wikitext text/x-wiki {{जुन्या चर्चा चौकट|search=yes| <center>[[सदस्य चर्चा:Usernamekiran/Archive 1|जुनी चर्चा १]], [[सदस्य चर्चा:Usernamekiran/Archive 2|जुनी चर्चा २]]</center>}} __FORCETOC__ {{clear}} == कामाची पावती == हल्ली कोणी कोणाला असे बार्नस्टार देताना फारसे दिसत नाहीत. पण आपण अल्पावधीत केलेल्या कामाबद्दल हा स्टार. बॉट कसा वापरावा हे तुमच्याकडून शिकण्यासारखे आहे. दुसरे वैशिष्ट्य म्हणजे आपण सामान्य सदस्यांचे ऐकता, कंपूबाजी न करता त्यांना विश्वासात घेता, विचारलेल्या प्रश्नांची प्रामाणिक उत्तरे देता हे सर्व माझ्यासाठी फार महत्त्वाचे आहे. [[सदस्य:Shantanuo|Shantanuo]] ([[सदस्य चर्चा:Shantanuo|चर्चा]]) १२:४७, ५ एप्रिल २०२२ (IST) [[Image:Working_Man's_Barnstar.png|शुद्धिचिकित्सक बॉटसाठी|right|frame]] :{{ping|Shantanuo}} खूप खूप धन्यवाद. पण botचा जवळपास ९८% code आधीच तयार होता, त्यात मी फक्त २% वाढवला आणि खरं तर मराठी विकिपीडियावर bot ची केवळ तांत्रिक प्रोग्रामिंग मी केली, त्यातील जास्तीत जास्त शब्द तुम्हीच सुचवले. ह्याव्यतिरिक तांत्रिकदृष्ट्यासुद्धा तुम्ही खूप मदत केली. मी काही दिवसांपूर्वीच तुम्हाला औपचारिकरीत्या धन्यवाद म्हणणार होतो, पण राहून गेलं. मी त्यामध्ये तुम्ही म्ह्टल्याप्रमाणेच म्हणणार होतो कि स्वतःचा काही फायदा/हेतू नसतानासुद्धा तुम्ही भरपूर मदत केलीत. ह्याचा मी खूप आदर करतो.{{pb}}मी मराठी विकिपीडियावर सक्रियरित्या कार्यरत नसलो तरी गेल्या २-३ वर्षांपासून मी mrwiki बघतोय. सध्या हेतू नसताना कार्य करणारे केवळ १० ते १५ संपादक आहेत, पण ते किती दिवस टिकतील त्याचा नेम नाही.{{pb}}विकिपीडिया हा आपल्या सगळ्यांचाच आहे. मला वाटते त्यामध्ये कंपूबाजी नसावी. पारदर्शकता खूप महत्वाची आहे. तुमच्या मदतीसाठी पुन्हा एकदा आभार. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १५:१०, ५ एप्रिल २०२२ (IST) ==शुद्धलेखनाचा बार्नस्टार== {| style="border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7;" |rowspan="2" style="vertical-align:middle;" | {{#ifeq:{{{2}}}|alt|[[File:Grammar-star.png|100px]]| [[File:Grammar-star.png|100px]]}} |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''शुद्धलेखनाचा बार्नस्टार''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | किरणबॉट द्वारे केलेल्या अविरत परिश्रमाबद्दल.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) २१:३९, १७ एप्रिल २०२२ (IST) |} == मिडियाविकी:Spam-blacklist == [[मिडियाविकी:Spam-blacklist]] याला संरक्षित केलेले दिसते. मिडियाविकी पाने फक्त प्रचालक संपादन करू शकतात. त्यामुळे संरक्षण काढावे अशी विनंती. --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) २२:१६, १ जुलै २०२२ (IST) :काढले. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] ०१:४७, २ जुलै २०२२ (IST) == Request to move (or delete) a page == I don't know where to request this on mrwiki, so asking you for help. The article [[लोकेनाथ]] is not the correct name of the subject. It is [[लोकनाथ]] and should be moved to that title. Alternatively, it may be just deleted because it doesn't have any article content at all. Thanks! [[सदस्य:CX Zoom|CX Zoom]] ([[सदस्य चर्चा:CX Zoom|चर्चा]]) १६:०९, १३ जुलै २०२२ (IST) :नवीन पान निर्माण करून पुनर्निर्देशित देखील केले.-[[सदस्य:संतोष गोरे|'''<span style="text-shadow:grey 3px 3px 2px;color: blue"> संतोष</span><span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: blue"> गोरे </span>''']] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) १७:११, १३ जुलै २०२२ (IST) ::{{ping|CX Zoom}} Hello. Editor संतोष गोरे has taken care of it. {{ping|संतोष गोरे}} धन्यवाद :-) —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १८:३८, १३ जुलै २०२२ (IST) ::: Thank you both you! [[सदस्य:CX Zoom|CX Zoom]] ([[सदस्य चर्चा:CX Zoom|चर्चा]]) १८:४२, १३ जुलै २०२२ (IST) == Translation notification: Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email == Hello Usernamekiran, You are receiving this notification because you signed up as a translator to Marathi on Meta. The page [[:metawikipedia:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email|Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Board voter email]] is available for translation. You can translate it here: * [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Wikimedia+Foundation+elections%2F2022%2FAnnouncement%2FBoard+voter+email&language=mr&action=page translate to Marathi] The priority of this page is high. <div lang="en" class="mw-content-ltr">Hi all! The community vote of this year's Board Elections are close. As always voter mails will be sent out. To invite as many community members as possible in their native tongue your help is very much appreciated. While there are already plenty of translations we would appreciate you to check for languages still missing and to contribute translations for these. The mails are short, just a bit about two times '''200 words''', a few minutes of work. Your support is very important as it helps communities to learn about the election and to cast their vote. Best, Denis Barthel (WMF) (Movement Strategy and Governance)</div> Your help is greatly appreciated. Translators like you help Meta to function as a truly multilingual community. You can [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:TranslatorSignup change your notification preferences]. Thank you! Meta translation coordinators&lrm;, १८:२१, ९ ऑगस्ट २०२२ (IST) <!-- सदस्य:DBarthel (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:NotifyTranslators वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == साचा:Ambox == नमस्कार {{tl|Ambox}} हा साचा मोबाईल view मध्ये बरोबर दिसत आहे. परंतु डेस्कटॉप view मध्ये तो गायब झाला आहे. मी संबंधीत साच्यात बदल केले आहेत, परंतु तरीही साचा बरोबर दिसत नाही. आपण काही मदत करू शकाल का? --[[सदस्य:Tiven2240|Tiven2240]] ([[सदस्य चर्चा:Tiven2240|चर्चा]]) १२:३१, १० ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{ping|Tiven2240}} साच्यामध्ये lua आहे. जर मला जुना (बरोबर काम करत असलेला) व आत्ताचा source code [[सदस्य:Usernamekiran/sandbox]] वर टाकून दिला तर मी धुळपाटीवर प्रयत्न करून बघू शकतो. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १६:३५, १० ऑगस्ट २०२२ (IST) == वर्गातील पाने स्थानांतरण == कृपया किरण बॉटद्वारे खालील वर्गातील पाने स्थानांतरित करावी, धन्यवाद! # [[:वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे परदेशी दौरे]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँड मधील क्रिकेट संघ]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट संघ]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे एकदिवसीय क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे कसोटी क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडचे पंतप्रधान]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे पंतप्रधान]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडच्या महिला क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडच्या महिला क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] # [[:वर्ग:न्यू झीलँडमधील शहरे]] → [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] # [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे न्यू झीलँड दौरे]] → [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] # [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलियन क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] → [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] # [[:वर्ग:इंग्लिश क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:इंग्लंडचे क्रिकेट खेळाडू]] # [[:वर्ग:इंग्लिश क्रिकेट]] → [[:वर्ग:इंग्लंड क्रिकेट]] # [[:वर्ग:इंग्लिश महिला क्रिकेट खेळाडू]] → [[:वर्ग:इंग्लंडचे महिला क्रिकेट खेळाडू]] [[सदस्य:Khirid Harshad|Khirid Harshad]] ([[सदस्य चर्चा:Khirid Harshad|चर्चा]]) १२:२०, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{ping|Khirid Harshad}} हो. —usernamekiran [[User talk:Usernamekiran|(talk)]] १४:२२, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) rlsrnxn2232zm1klyi06r77j260uuvn 14 305511 2145247 2116064 2022-08-12T05:30:06Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड|विमानवाहतूक कंपन्या]] [[वर्ग:देशानुसार विमानवाहतूक कंपन्या]] krfia3wbb5er1b7klqzhhwvmyso5rfb 0 306427 2145434 2121869 2022-08-12T07:14:55Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट दूरचित्रवाणी कार्यक्रम |थीम संगीतकार=[[विक शर्मा]] |संगीतकार= |देश=युनायटेड किंगडम |भाषा=इंग्रजी |num_series=३ | एपिसोड संख्या = १९ |list_episodes=List of An Idiot Abroad episodes |कार्यक्रम=ॲन इडियट अब्रॉड | उपशीर्षक = ॲन इडियट अब्रॉड २- द बकेट लिस्ट <br>ॲन इडियट अब्रॉड ३ – द शॉर्ट वे राउंड | लोगो_चित्र_शीर्षक = | चित्र = An Idiot Abroad 2010 Intertitle.png | genre = [[Travel documentary]]<br>[[Comedy]]<br>[[Adventure]] | director = Richard Yee<br>Krishnendu Majumdar<br>Jamie Jay Johnson<br>Benjamin Green<br>[[Luke Campbell (director)|Luke Campbell]] | starring = [[Karl Pilkington]]<br>[[Ricky Gervais]]<br>[[Stephen Merchant]] <small>(series 1–2)</small><br>[[Warwick Davis]] <small>(series 3)</small> | theme_music_composer = [[Vik Sharma]] | opentheme = "Seven Wonders" | endtheme = "The Wrestler" | composer = | country = United Kingdom | list_episodes = List of An Idiot Abroad episodes | executive_producer = [[Ricky Gervais]]<br>[[Stephen Merchant]]<br>Richard Yee<br>Krishnendu Majumdar<br>Dan Goldsack | producer = Richard Yee<br>Krishnendu Majumdar<br>[[Luke Campbell (director)|Luke Campbell]] | runtime = 60 minutes <small>(inc. adverts)</small> | company = Mentorn Media <small>(Series 1)</small><br>RiSK <small>(Series 2–3)</small><br>Me & You Productions <small>(Series 3)</small> | distributor = [[Passion Distribution]] | channel = [[Sky One]] | picture_format = [[16:9]] ([[High-definition television|HDTV]] [[1080i]]) | ध्वनी प्रकार = [[डॉल्बी डिजिटल]] | प्रथम प्रसारण = {{start date|df=y|2010|9|23}} | शेवटचे प्रसारण = {{end date|df=y|2012|12|14}} }} '''ॲन इडियट अब्रॉड''' ही स्काय वन वर प्रसारित केलेली ब्रिटीश ट्रॅव्हल डॉक्युमेंटरी कॉमेडी टेलिव्हिजन मालिका आहे, तसेच कॅनॉन्गेट बुक्सने प्रकाशित केलेली सहचर पुस्तकांची मालिका आहे.<ref>{{स्रोत पुस्तक|title=ॲन इडियट अब्रॉड |last=पिल्किंग्टन |first=कार्ल |last2=Gervais|first2=Ricky|last3=Merchant|first3=Stephen|publisher=Canongate Books|year=2010|isbn=978-1-84767-926-0}}</ref> रिकी गेर्व्हाइस आणि स्टीफन मर्चंट यांनी तयार केलेली आणि कार्ल पिल्किंग्टन अभिनीत आहे.<ref name="telegraph" /> दूरचित्रवाणी मालिका आणि पुस्तके या दोन्हीची सध्याची थीम अशी आहे की पिल्किंग्टनला जागतिक प्रवासात रस नाही, म्हणून मर्चंट आणि गेर्वाईस युनायटेड किंगडममध्ये राहून त्याला प्रवास करायला लावतात आणि त्याच्या प्रगतीवर लक्ष ठेवतात.<ref name="telegraph">{{Citation | url = https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/8009209/An-Idiot-Abroad-Ricky-Gervais-and-Stephen-Merchants-tour-from-hell.html|title=An Idiot Abroad | access-date =24 September 2010 | work=Daily Telegraph| location=London | first=Pete | last=Naughton | date=21 September 2010| archive-url= https://web.archive.org/web/20100924024501/http://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/8009209/An-Idiot-Abroad-Ricky-Gervais-and-Stephen-Merchants-tour-from-hell.html| archive-date= 24 September 2010 | url-status= live}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://sky1.sky.com/an-idiot-abroad-about|title=About An Idiot Abroad|publisher=Sky1|access-date=3 June 2011}}</ref> == भाग == {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" ! colspan="2" rowspan="2" |मालिका ! rowspan="2" | भाग ! colspan="2" | मूलतः प्रसारित |- ! प्रथम प्रसारित ! शेवटचे प्रसारित |- | style="background:#04A1DF;" | | [[List of An Idiot Abroad episodes#Series 1: The 7 Wonders (2010)|१]] | ८ | २३ सप्टेंबर २०१०<span style="display:none">&nbsp;( <span class="bday dtstart published updated">२०१०-०९-२३</span> )</span> | ११ नोव्हेंबर २०१० |- | style="background:#9A2953;" | | [[List of An Idiot Abroad episodes#Series 2: The Bucket List (2011)|२]] | ८ | २३ सप्टेंबर २०११ | ११ नोव्हेंबर २०११ |- | style="background:#5C5A39;" | | [[List of An Idiot Abroad episodes#Series 3: The Short Way Round (2012)|३]] | ४ | ३० नोव्हेंबर २०१२ | २१ डिसेंबर २०१२ |} [[चित्र:Karl_Pilkington_2008_cropped.jpg|इवलेसे|246x246अंश| या मालिकेत कार्ल पिल्किंग्टन जगभर फिरताना दाखवले आहे]] मूळ कल्पनेनुसार कार्ल पिल्किंग्टनच्या जागतिक सात आश्चर्यांचे चित्रण आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.theguardian.com/media/2009/dec/08/pilkington-ricky-gervais-merchant-travel|title=Sky1 series takes Karl Pilkington on global journey of discovery|last=John Plunkett|date=8 December 2009|website=[[The Guardian]]|access-date=12 February 2013}}</ref> एक इडियट परदेशात कार्ल पिल्किंग्टनच्या [[जगातील सात नवी आश्चर्ये|जगाच्या नवीन सात आश्चर्यांना]] भेट देण्याच्या नावाखाली परदेशातील प्रवासाचे केलेले वर्णन आहे. जगातील नवीन सात आश्चर्यांमध्ये रोममधील [[कलोसियम|कोलोझियमचा]] समावेश असला तरी, हे पिल्किंग्टनच्या गंतव्यस्थानांपैकी नाही. गेर्व्हाइस आणि मर्चंटला वाटते की कार्ल इटलीमध्ये खूप आरामदायक असेल; त्याऐवजी तो इजिप्तमधील ग्रेट पिरॅमिड्सला भेट देतो. (जे [[प्राचीन जगतातील सात आश्चर्ये|प्राचीन जगाच्या सात आश्चर्यांपैकी]] शेवटचे अखंड असे आश्चर्य आहे). प्रत्येक भागाचा बहुतेक भाग पिल्किंग्टनच्या सांस्कृतिक फरकांबद्दलच्या प्रतिक्रियांवर आणि त्याने भेट दिलेल्या देशांमधील वैशिष्टय़ांवर लक्ष केंद्रित करतो. गेर्व्हाइस आणि मर्चंट प्रत्येक प्रवासादरम्यान पिल्किंग्टनला कॉल करतात. त्याला अशी कामे सोपवतात ज्यांचा तो देत असलेल्या देशाशी फारसा संबंध नसतो. यामध्ये लुचडोर म्हणून प्रशिक्षण, उंटावर वाळवंटात प्रवास करणे आणि कार्निव्हल परेडमध्ये सांबा शाळेसोबत नृत्य करणे समाविष्ट आहे. शोच्या निर्मात्यांनी याची पुष्टी केली की पिल्किंग्टनला या परिस्थितींबद्दल कोणतीही पूर्व चेतावणी दिलेली नव्हती. कॅमेरामन त्याला सोबत घेतो.<ref name="BBC">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.bbc.co.uk/newsbeat/11326209|title=Ricky Gervais says show with Karl Pilkington is real|website=BBC|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20100918225945/http://www.bbc.co.uk/newsbeat/11326209|archive-date=18 September 2010|access-date=24 September 2010}}</ref> गेर्व्हाइस यांनी टिप्पणी केली: "तुम्ही दूरदर्शनवर पाहत असलेल्या इतरांपेक्षा हा एक अधिक वास्तविक असा माहितीपट आहे. आम्ही त्याची योजना करत नाही, त्याला काय होणार आहे हे शेवटपर्यंत माहित नसते."<ref name="BBC" /> == देश, ठिकाणे आणि कार्यक्रमांची यादी == ॲन इडियट ॲब्रॉडच्या तिन्ही मालिकांमध्ये पिल्किंग्टनने अनुभवलेल्या देश, स्थाने आणि घटनांची ही यादी आहे. [[चीन]], [[भारत]] आणि [[अमेरिका]] या देशांना तो एकापेक्षा जास्त वेळा भेट देतो आणि [[चीन]] हा एकमेव देश आहे जो तिन्ही मालिकांमध्ये दिसतो. '''मालिका १ - सात आश्चर्ये :''' * [[चीन]] - चीनची [[चीनची भिंत|ग्रेट वॉल]] (भाग १) * [[भारत]] - [[ताजमहाल]] (भाग २) * [[इस्रायल]] - [[जेरुसलेम]], [[मृत समुद्र]] (भाग ३) * [[वेस्ट बँक]] - [[बेथलेहेम|बेथलहेम]] (भाग ३) * [[जॉर्डन]] - [[पेट्रा]] (भाग ३) * [[मेक्सिको]] - [[चिचेन इत्सा|चिचेन इत्झा]] (भाग ४) * [[इजिप्त]] - [[गिझाचा भव्य पिरॅमिड|गिझाचा ग्रेट पिरॅमिड]] (भाग ५) * [[ब्राझील]] – [[क्रिस्तो रेदेंतोर|ख्रिस्त द रिडीमर]] (भाग ६) * [[पेरू]] - [[माक्सू पिक्त्सू|माचू पिचू]] (भाग ७) '''मालिका २- द बकेट लिस्ट :''' * [[न्यू झीलंड|न्यू झीलंड]] - [[बंजी जम्पिंग|बंजी जंपिंग]] (भाग १) * [[व्हानुआतू|वानुआतु]] - एका वाळवंट बेट (भाग १) * [[रशिया]] - [[सायबेरियन रेल्वे|ट्रान्स-सायबेरियन रेल्वे]] (भाग २) * [[मंगोलिया]] - मंगोलियन कुस्ती (भाग २) * [[चीन]] - छोट्या लोकांचे राज्य (भाग २) * [[थायलंड]] - [[साँगक्रन|सॉन्गक्रन]] (भाग ३) * [[ऑस्ट्रेलिया]] - शार्कसह पोहणे (भाग ३) * [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|युनायटेड स्टेट्स]] - [[अलास्का|अलास्कामध्ये]] व्हेल पाहणे (भाग ४) * [[दक्षिण आफ्रिका]] – सफारी (भाग ५) * [[युगांडा]] - ब्विंडी अभेद्य जंगल (भाग ५) * [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|युनायटेड स्टेट्स]] – यूएस रूट 66 (भाग ६) * [[जपान]] - चढाई [[फूजी पर्वत|माउंट फुजी]] (भाग ७) '''मालिका ३ – द शॉर्ट वे राउंड :''' <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://sky1.sky.com/an-idiot-abroad-short-way-round/warwick-davis-joins-karl-pilkington-for-the-short-way-round|title=Warwick Davis joins Karl Pilkington for Ricky Gervais' An Idiot Abroad 3 – Sky1 HD|publisher=Sky1.sky.com|access-date=12 February 2013}}</ref> * [[इटली]] - [[व्हेनिस]] (भाग १) * [[मॅसिडोनिया|मॅसेडोनिया]] (भाग १) * [[भारत]] (भाग २ आणि ३) * [[चीन]] (भाग ३) * [[हाँग काँग|हाँगकाँग]] (भाग ३) * [[मकाओ|मकाऊ]] (भाग ३) == संदर्भ == {{संदर्भयादी|30em}} == बाह्य दुवे == * [https://web.archive.org/web/20110905190457/http://sky1.sky.com/an-idiot-abroad एक इडियट अब्रॉड मुखपृष्ठ] * {{आय.एम.डी.बी. शीर्षक|1702042}} [[वर्ग:इंग्लिश भाषेमधील दूरदर्शन कार्यक्रम]] [[वर्ग:२०१० मधील नॉन-फिक्शन पुस्तके]] [[वर्ग:२०१० मध्ये पदार्पण झालेल्या ब्रिटीश टेलिव्हिजन मालिका]] [[वर्ग:२०१२ मध्ये समाप्त झालेल्या ब्रिटिश टेलिव्हिजन मालिका]] [[वर्ग:२०१० च्या दशकातील ब्रिटिश कॉमेडी टेलिव्हिजन मालिका]] [[वर्ग:२०१० च्या दशकातील ब्रिटिश प्रवासी दूरचित्रवाणी मालिका]] [[वर्ग:ब्रिटिश माहितीपट दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:स्काय यूके मूळ प्रोग्रामिंग]] [[वर्ग:रिकी गेर्वाईस यांनी तयार केलेली दूरदर्शन मालिका]] [[वर्ग:प्रवास पुस्तके]] [[वर्ग:मुए थाई टेलिव्हिजन मालिका]] 0l91y5ydh8xmvfs47djccr1qyc4oqmf 0 307126 2145315 2145023 2022-08-12T06:06:42Z Aditya tamhankar 80177 /* पात्रता गट अ */ wikitext text/x-wiki '''२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता''' ही [[२०२४ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]]च्या पात्रता प्रक्रियेचा भाग म्हणून खेळली गेलेली स्पर्धा होती. मे २०२२ मध्ये [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती]] (आय.सी.सी.) ने सामन्यांचे वेळापत्रक आणि यजमान देशांची घोषणा केली. [[२०२१ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक|मागील विश्वचषकसाठी]] युरोपातील उपप्रादेशिक स्पर्धा [[कोव्हिड-१९]] मुळे रद्द करण्यात आल्या होत्या. त्यामुळे केवळ चार संघांनाच प्रादेशिक अंतिम फेरीमध्ये ट्वेंटी२० क्रमवारीच्या आधारे प्रवेश मिळाला. [[जर्सी क्रिकेट संघ|जर्सी]] आणि [[जर्मनी क्रिकेट संघ|जर्मनी]]ने पुढील फेरीसाठी बढती मिळवल्यामुळे २०२४ विश्वचषकासाठी त्यांना थेट प्रादेशिक अंतिम फेरीत प्रवेश मिळाला. यावेळेस युरोप खंडातील एकूण २८ देश उपप्रादेशिक स्पर्धांमध्ये भाग घेतील. उपप्रादेशिक स्पर्धा तीन स्पर्धांमध्ये झाली. गट क चे सामने [[बेल्जियम]] मध्ये आणि गट अ, ब चे सामने [[फिनलंड]]मध्ये झाले. प्रत्येक गटाचा विजेता संघ प्रादेशिक अंतिम फेरीमध्ये पात्र ठरला. ==सहभागी देश== {| class="wikitable" |- !colspan=2 | गट अ !colspan=2 | गट ब !colspan=2 | गट क !rowspan=2 | प्रादेशिक अंतिम फेरी |- !गट १ !गट २ !गट १ !गट २ !गट १ !गट २ |- |valign=top| *{{cr|CRO}} *{{cr|FIN}} *{{cr|GRE}} *{{cr|ITA}} *{{cr|SWE}} |valign=top| *{{cr|CYP}} *{{cr|IMN}} *{{cr|ROM}} *{{cr|SRB}} *{{cr|TUR}} |valign=top| *{{cr|AUT}} *{{cr|BUL}} *{{cr|GUE}} *{{cr|LUX}} *{{cr|SLO}} |valign=top| *{{cr|CZE}} *{{cr|EST}} *{{cr|FRA}} *{{cr|NOR}} *{{cr|SUI}} |valign=top| *{{cr|BEL}} *{{cr|DEN}} *{{cr|GIB}} *{{cr|HUN}} |valign=top| *{{cr|ISR}} *{{cr|MLT}} *{{cr|POR}} *{{cr|ESP}} |valign=top| *{{cr|DEN}}{{efn|name=SubRegional|उपप्रादेशिक फेरीतून बढती}} *{{cr|GER}}{{efn|name=Bye2021|जागतिक पात्रतेतून घसरण}} |} {{notelist}} ==पात्रता गट अ== {{Infobox cricket tournament | name = २०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ | image = | imagesize = | caption = | administrator = [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटना]] | cricket format = [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने]] | tournament format = गट फेरी आणि बाद फेरी | host = {{flagicon|FIN}} [[फिनलंड]] | champions = {{cr|ITA}} | count = | participants = १० | matches = 24 | attendance = | player of the series = | most runs = {{flagicon|IMN}} जॉर्ज बरोज (२१०) | most wickets = {{flagicon|SWE}} झाकेर तकावी (११) | most succesful = | previous_year = | previous_tournament = | next_year = | next_tournament = | website = | start_date = १२ | end_date = १९ जुलै २०२२ }} गट अचे सामने १२ ते १९ जुलै २०२२ दरम्यान [[फिनलंड]]मध्ये खेळविण्यात आले. [[क्रोएशिया क्रिकेट संघ|क्रोएशिया]]ने त्यांचे पहिले आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने खेळले. [[इटली क्रिकेट संघ|इटली]]ने अंतिम सामन्यामध्ये [[आईल ऑफ मान क्रिकेट संघ|आईल ऑफ मान]]चा पराभव करत प्रादेशिक अंतिम फेरीमध्ये प्रवेश मिळवला. ===सामने=== ====गट अ==== {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ - १ गुण}} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|GRE}} | संघ२ = {{cr|ITA}} | धावसंख्या१ = ६७/६ (२० षटके) | धावा१ = स्पिरीडॉन बोगडोस १९ (३८) | बळी१ = [[क्रिशन कालुगामागे]] ३/११ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ६९/१ (११.१ षटके) | धावा२ = अँथनी मोस्का ३४[[नाबाद|*]] (३३) | बळी२ = अलेक्झांड्रोस कार्वेलास १/१३ (२ षटके) | निकाल = इटली ९ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321257.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि अदनान खान (स्पे) | motm = [[क्रिशन कालुगामागे]] (इटली) | toss = इटली, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = ग्रीस आणि इटली या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''ग्रीस आणि इटलीने फिनलंडमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''इटलीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये ग्रीसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''क्रिस्टोडोलोस वोग्दानोस, स्पायरीडॉन बोगडोस, गेरासिमोस फाटूरोस, अँड्रियास गॅस्टेराटोस, अलेक्झांड्रोस कार्वेलास, अरिस्टाइड्स कर्वेलास, पॅनाजिओटिस मॅगाफस (ग्री), [[मार्कस कॅम्पोपियानो]], अली हसन, [[क्रिशन कालुगामागे]], बशर खान, हॅरी मनेंती, अँथनी मोस्का आणि जस्टिन मोस्का (इ) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|FIN}} | संघ२ = {{cr|SWE}} | धावसंख्या१ = ११५ (१९.३ षटके) | धावा१ = जोनाथन स्कॅमन्स २२ (१८) | बळी१ = लियाम कार्लसन ४/२० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०३/७ (२० षटके) | धावा२ = अभिजीत व्यंकटेश ३५ (४३) | बळी२ = राझ मोहम्मद ३/१७ (४ षटके) | निकाल = फिनलंड १२ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321259.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = राझ मोहम्मद (फिनलंड) | toss = स्वीडन, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = मॅथ्यू जेन्किन्सन (फि) आणि वकास हैदर (स्वी) या दोघांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CRO}} | संघ२ = {{cr|SWE}} | धावसंख्या१ = ६९ (१९.५ षटके) | धावा१ = क्रिस्टोफर टर्किश १५ (४१) | बळी१ = झाकेर तकावी ५/१७ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ७०/२ (९.१ षटके) | धावा२ = उमर नवाझ २९ (२०) | बळी२ = जॉन वुजनोविच २/२६ (२ षटके) | निकाल = स्वीडन ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321262.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = झाकेर तकावी (स्वीडन) | toss =स्वीडन, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = क्रोएशियाचा पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''क्रोएशिया आणि स्वीडन या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''क्रोएशियाने फिनलंडमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''स्वीडनने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये क्रोएशियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''सोहेल अहमद, वसाल बिटीस, जेफ्री ग्रझिनीक, बोरो जर्कोविक, अमन महेश्वरी, डॅनियेल मार्सिक, जेसन न्यूटन, क्रिस्टोफर टर्किश, डॅनियेल टर्किश, शेल्डन वलजालो आणि जॉन वुजनोविच (क्रो) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जुलै २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|FIN}} | संघ२ = {{cr|ITA}} | धावसंख्या१ = १४१/६ (२० षटके‌) | धावा१ = अरविंद मोहन ६१ (५६) | बळी१ = हॅरी मनेंती २/३० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४४/५ (१७.२ षटके) | धावा२ = [[मार्कस कॅम्पोपियानो]] ५० (३३) | बळी२ = पीटर गॅलाघेर २/२८ (४ षटके) | निकाल = इटली ५ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321264.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[गॅरेथ बर्ग]] (इटली) | toss = इटली, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = फिनलंड आणि इटली या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इटलीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये फिनलंडवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १५ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ITA}} | संघ२ = {{cr|SWE}} | धावसंख्या१ = १६९/७ (२० षटके) | धावा१ = [[मार्कस कॅम्पोपियानो]] ६२ (४९) | बळी१ = अभिजीत व्यंकटेश ३/३२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ७८ (१५.३ षटके) | धावा२ = वकास हैदर १९ (६) | बळी२ = हॅरी मनेंती ४/२९ (४ षटके) | निकाल = इटली ९१ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321265.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[मार्कस कॅम्पोपियानो]] (इटली) | toss = स्वीडन, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = इटली आणि स्वीडन या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इटलीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये स्वीडनवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १५ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CRO}} | संघ२ = {{cr|GRE}} | धावसंख्या१ = १०४/६ (२० षटके) | धावा१ = डॅनियेल टर्किश २९ (२९‌) | बळी१ = गेरासिमोस फॅटोरोस १/१३ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०१ (२० षटके) | धावा२ = पानायोतिस मागाफास ३० (३२) | बळी२ = बोरो जर्कोविक ३/१९ (३ षटके) | निकाल = क्रोएशिया ३ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321267.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = श्रीनिधी रविंद्र (फि) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = डॅनियेल टर्किश (क्रोएशिया) | toss = ग्रीस, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = क्रोएशिया आणि ग्रीस या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''क्रोएशियाचा पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० विजय. *''क्रोएशियाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये ग्रीसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''निकोला डेव्हिडॉविक (क्रो) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|FIN}} | संघ२ = {{cr|GRE}} | धावसंख्या१ = १८३/७ (२० षटके) | धावा१ = नॅथन कॉलिन्स ४५ (३६‌) | बळी१ = जॉर्ज गॅलनिस २/१६ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १४६ (१९ षटके) | धावा२ = गेरासिमोस फॅटोरोस ५० (२८) | बळी२ = पीटर गॅलाघेर ३/३३ (४ षटके) | निकाल = फिनलंड ३७ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321270.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) | motm = पीटर गॅलाघेर (फिनलंड) | toss = ग्रीस, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = फिनलंड आणि ग्रीस या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''फिनलंडने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये ग्रीसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''इलियास बार्डिस (ग्री) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ITA}} | संघ२ = {{cr|CRO}} | धावसंख्या१ = २१०/५ (२० षटके) | धावा१ = अँथनी मोस्का ७८ (४९) | बळी१ = डॅनियेल टर्किश २/२७ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ४४/७ (२० षटके) | धावा२ = बोरो जर्कोविक ११[[नाबाद|*]] (३२) | बळी२ = [[जसप्रीत सिंग]] २/९ (४ षटके) | निकाल = इटली १६६ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321272.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = अँथनी मोस्का (इटली) | toss = इटली, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = क्रोएशिया आणि इटली या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इटलीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये क्रोएशियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''नसीम खान (क्रो) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|SWE}} | संघ२ = {{cr|GRE}} | धावसंख्या१ = १५०/६ (२० षटके) | धावा१ = हामिद महमूद ६९ (५८) | बळी१ = अली अब्दुल्ला पोपलझई ३/२१ (३ षटके) | धावसंख्या२ = ४३ (११.५ षटके) | धावा२ = अलेक्झांड्रोस कार्वेलास २४ (२४) | बळी२ = अंकित दुबे ३/१० (३ षटके) | निकाल = स्वीडन १०७ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321273.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) | motm = हामिद महमूद (स्वीडन) | toss = ग्रीस, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = ग्रीस आणि स्वीडन या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''स्वीडनने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये ग्रीसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''अली अब्दुल्ला पोपलझई (ग्री) आणि अंकित दुबे (स्वी) या दोघांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CRO}} | संघ२ = {{cr|FIN}} | धावसंख्या१ = ८५/८ (२० षटके) | धावा१ = डॅनियेल मार्सिक २२ (४२) | बळी१ = राझ मोहम्मद २/९ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ८७/५ (१३.१ षटके) | धावा२ = वनराज पधाल २३[[नाबाद|*]] (२२) | बळी२ = डॅनियेल टर्किश ३/७ (४ षटके) | निकाल = फिनलंड ५ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321275.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) | motm = डॅनियेल टर्किश (क्रोएशिया) | toss = क्रोएशिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = फिनलंड आणि क्रोएशिया या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''फिनलंडने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये क्रोएशियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''मेट जुकिक (क्रो) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ====गट ब==== {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ - २ गुण}} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CYP}} | संघ२ = {{cr|IMN}} | धावसंख्या१ = १२० (१९.२ षटके) | धावा१ = शोएब अहमद २५ (२३) | बळी१ = जोसेफ बरोज ४/१६ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १२२/२ (१४.३ षटके) | धावा२ = जॉर्ज बरोज ६९[[नाबाद|*]] (४५) | बळी२ = चमल सदुन १/१२ (२ षटके) | निकाल = आईल ऑफ मान ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321258.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) आणि [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) | motm = जॉर्ज बरोज (आईल ऑफ मान) | toss = आईल ऑफ मान, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = सायप्रस आणि आईल ऑफ मानने फिनलंडमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''शोएब अहमद, रुवान अराचिल्लागे, रियाझ काजलवाला, अकिला कालुगला (सा) आणि किरन कॉटे (आ.ऑ.मा.) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ROM}} | संघ२ = {{cr|TUR}} | धावसंख्या१ = १४७/५ (२० षटके) | धावा१ = वासु सैनी ५२[[नाबाद|*]] (४४) | बळी१ = अली तुर्कमन १/१७ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ९६/८ (२० षटके) | धावा२ = इल्यास अताउल्लाह २६[[नाबाद|*]] (१८) | बळी२ = शांतनू वशिष्ठ २/१० (४ षटके) | निकाल = रोमेनिया ५१ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321260.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = वासु सैनी (रोमेनिया) | toss = तुर्कस्तान, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = रोमेनिया आणि तुर्कस्तानने फिनलंडमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''मनमीत कोळी, रोहित कुमार (रो), गोखन अल्टा, इलियास अताउल्लाह, कागरी बायराख्तर, झाफेर डर्माझ, शमशुल्लाह एहसान, इशाक एलेक, एमीन कुयुम्कु, रोमियो नाथ, मेसीट ओझतुर्क आणि अली तुर्कमन (तु) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CYP}} | संघ२ = {{cr|ROM}} | धावसंख्या१ = १५४/८ (२० षटके) | धावा१ = स्कॉट ऑस्टिन ३४ (२९) | बळी१ = सात्विक नाडीगोटला ३/३० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १३४/९ (२० षटके) | धावा२ = वसु सैनी २७ (२६) | बळी२ = गुरप्रताप सिंग ३/२६ (४ षटके) | निकाल = सायप्रस २० धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321261.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = शोएब अहमद (सायप्रस) | toss = रोमेनिया, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = सायप्रस आणि रोमेनिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''सायप्रसने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये रोमेनियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|IMN}} | संघ२ = {{cr|SER}} | धावसंख्या१ = १६५/७ (२० षटके) | धावा१ = जॉर्ज बरोज ६० (४६) | बळी१ = अयो मेने-एजीगे ४/३० (४ षटके) | धावसंख्या२ = ९७/७ (२० षटके) | धावा२ = सिमो इव्हेटिक २९ (३५) | बळी२ = मॅथ्यू ॲनसेल २/१० (४ षटके) | निकाल = आईल ऑफ मान ६८ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321263.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = जॉर्ज बरोज (आईल ऑफ मान) | toss = सर्बिया, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = आईल ऑफ मान आणि सर्बिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''आईल ऑफ मानने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये सर्बियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''सर्बियाने फिनलंडमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १५ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|TUR}} | संघ२ = {{cr|SER}} | धावसंख्या१ = ६७ (१८.१ षटके) | धावा१ = रोमियो नाथ २० (३४) | बळी१ = निकोलस जॉन्स-विकबर्ग ३/६ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ६८/३ (१४.५ षटके) | धावा२ = सिमो इव्हेटिक २१ (३२) | बळी२ = हसन काकीर १/५ (१ षटक) | निकाल = सर्बिया ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321266.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) | motm = निकोलस जॉन्स-विकबर्ग (सर्बिया) | toss = सर्बिया, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = सर्बिया आणि तुर्कस्तान या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''सर्बियाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये तुर्कस्तानवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''हसन काकीर (तु) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १५ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ROM}} | संघ२ = {{cr|IMN}} | धावसंख्या१ = १२० (१९.२ षटके) | धावा१ = वसु सैनी ३१ (२६) | बळी१ = जॅकब बटलर २/१९ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १२१/२ (१२.२ षटके) | धावा२ = नॅथन नाईट्स ६९ (३१) | बळी२ = वसु सैनी २/४ (२ षटके) | निकाल = आईल ऑफ मान ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321268.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) | motm = नॅथन नाईट्स (आईल ऑफ मान) | toss = आईल ऑफ मान, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = आईल ऑफ मान आणि रोमेनिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''आईल ऑफ मानने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये रोमेनियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ROM}} | संघ२ = {{cr|SER}} | धावसंख्या१ = १३३/६ (२० षटके) | धावा१ = सिवकुमार पेरियालवार ३५[[नाबाद|*]] (३३) | बळी१ = वुकासिन झिमोनजीक ३/२६ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०२/७ (२० षटके) | धावा२ = सिमो इव्हेटिक २७ (३८) | बळी२ = तरणजीत सिंग ४/१७ (४ षटके) | निकाल = रोमेनिया ३१ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321269.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = तरणजीत सिंग (रोमेनिया) | toss = रोमेनिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = आईल ऑफ मान आणि रोमेनिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CYP}} | संघ२ = {{cr|TUR}} | धावसंख्या१ = १८३/८ (२० षटके) | धावा१ = रोमन मजुमदार ३६ (१७) | बळी१ = इलियास अताउल्लाह २/१३ (२ षटके) | धावसंख्या२ = ४८ (१३.३ षटके) | धावा२ = कागरी बायराक्तर ११ (९) | बळी२ = चमल सदुन ४/१ (१.३ षटके) | निकाल = सायप्रस १३५ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321271.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) | motm = चमल सदुन (सायप्रस) | toss = सायप्रस, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = सायप्रस आणि तुर्कस्तान या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''सायप्रसने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये तुर्कस्तानवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''मुहम्मद फारुख, सय्यद हुसैन (सा) आणि डेनिझ मुतु (तु) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CYP}} | संघ२ = {{cr|SER}} | धावसंख्या१ = १२५ (१९.१ षटके) | धावा१ = रोमन मजुमदार २७ (२६) | बळी१ = मतिजा सॅरेनाक ३/२९ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १२६/६ (१९.२ षटके) | धावा२ = अलेक्झांडर डिझिजा ६८ (६१) | बळी२ = तेजविंदर सिंग २/२३ (४ षटके) | निकाल = सर्बिया ४ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321274.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = अलेक्झांडर डिझिजा (सर्बिया) | toss = सायप्रस, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = सायप्रस आणि सर्बिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''सर्बियाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये सायप्रसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|IMN}} | संघ२ = {{cr|TUR}} | धावसंख्या१ = १७१/९ (२० षटके) | धावा१ = जॉर्ज बरोज ५४ (३५) | बळी१ = इशाक एलेक ४/३१ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ९७/८ (२० षटके) | धावा२ = गोखन अल्टा २८ (२७) | बळी२ = क्रिस लँगफोर्ड ३/१० (४ षटके) | निकाल = आईल ऑफ मान ७४ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321276.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = श्रीनिधी रविंद्र (फि) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = जॉर्ज बरोज (आईल ऑफ मान) | toss = आईल ऑफ मान, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = आईल ऑफ मान आणि तुर्कस्तान या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''आईल ऑफ मानने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये तुर्कस्तानवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ====प्ले-ऑफ सामने==== =====७व्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|SER}} | संघ२ = {{cr|CRO}} | धावसंख्या१ = ९० (२० षटके) | धावा१ = सिमो इव्हेटिक २९ (५०) | बळी१ = निकोला डेव्हिडॉविक ३/२२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ९४/७ (१८.४ षटके) | धावा२ = जॉन वुजनोविक २० (४१) | बळी२ = निकोलस जॉन्स-विकबर्ग ३/१५ (३ षटके) | निकाल = क्रोएशिया ३ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321277.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = निकोला डेव्हिडॉविक (क्रोएशिया) | toss = सर्बिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = क्रोएशिया आणि सर्बिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''क्रोएशियाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये सर्बियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} =====५व्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ROM}} | संघ२ = {{cr|SWE}} | धावसंख्या१ = १०४ (१९.५ षटके) | धावा१ = गौरव मिश्रा २४ (१७) | बळी१ = झाकेर तकावी ३/१३ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०६/२ (१४.२ षटके) | धावा२ = हामिद महमूद ५१[[नाबाद|*]] (४३) | बळी२ = तरणजीत सिंग १/१८ (३ षटके) | निकाल = स्वीडन ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321279.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) आणि [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) | motm = हामिद महमूद (स्वीडन) | toss = रोमेनिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = रोमेनिया आणि स्वीडन या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''स्वीडनने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये रोमेनियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} =====३ऱ्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|FIN}} | संघ२ = {{cr|CYP}} | धावसंख्या१ = १५९ (१९.३ षटके) | धावा१ = अतिफ रशीद ४३ (२६) | बळी१ = गुरप्रताप सिंग ४/३५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४८/७ (२० षटके) | धावा२ = चमल सदुन ५२[[नाबाद|*]] (५०) | बळी२ = महेश तांबे ३/२१ (४ षटके) | निकाल = फिनलंड ११ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321278.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि अदनान खान (स्पे) | motm = अतिफ रशीद (फिनलंड) | toss = फिनलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = फिनलंड आणि सायप्रस या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''फिनलंडने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये सायप्रसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} =====अंतिम सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|IMN}} | संघ२ = {{cr|ITA}} | धावसंख्या१ = १०१/८ (२० षटके) | धावा१ = कार्ल हार्टमन ३० (३०) | बळी१ = हॅरी मनेंती ३/१४ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०२/३ (१०.५ षटके) | धावा२ = [[मार्कस कॅम्पोपियानो]] ३५[[नाबाद|*]] (२१) | बळी२ = जोसेफ बरोज २/२८ (३ षटके) | निकाल = इटली ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321280.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[मार्कस कॅम्पोपियानो]] (इटली) | toss = इटली, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = आईल ऑफ मान आणि इटली या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इटलीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये आईल ऑफ मानवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''जॉश क्लॉ (आ.ऑ.मा.) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ===संघांची अंतिम स्थानस्थिती=== {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || {{cr|ITA}} || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || {{cr|IMN}} || rowspan=9 | |- |align=left|३. || {{cr|FIN}} |- |align=left|४. || {{cr|CYP}} |- |align=left|५. || {{cr|SWE}} |- |align=left|६. || {{cr|ROM}} |- |align=left|७. || {{cr|CRO}} |- |align=left|८. || {{cr|SER}} |- |align=left|९. || {{cr|GRE}} |- |align=left|१०. || {{cr|TUR}} |} ==पात्रता गट क== {{Infobox cricket tournament | name = २०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क | image = | imagesize = | caption = | administrator = [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटना]] | cricket format = [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने]] | tournament format = गट फेरी आणि बाद फेरी | host = {{flagicon|BEL}} [[बेल्जियम]] | champions = {{cr|DEN}} | count = | participants = ८ | matches = 20 | attendance = | player of the series = {{flagicon|DEN}} [[तरणजीत भरज]] | most runs = {{flagicon|DEN}} [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] (१८९) | most wickets = {{flagicon|DEN}} [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] (९) | most succesful = | previous_year = | previous_tournament = | next_year = | next_tournament = | website = | start_date = २८ जून | end_date = ४ जुलै २०२२ }} गट कचे सामने २८ जून ते ४ जुलै २०२२ दरम्यान [[बेल्जियम]]मध्ये खेळविण्यात आले. [[इस्रायल क्रिकेट संघ|इस्रायल]]ने त्यांचे पहिले आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने खेळले. [[डेन्मार्क क्रिकेट संघ|डेन्मार्क]]ने अंतिम सामन्यामध्ये [[पोर्तुगाल क्रिकेट संघ|पोर्तुगाल]]चा ९ गडी राखून पराभव करत प्रादेशिक अंतिम फेरीमध्ये क गटातून बढती मिळवली. ===सामने=== ====गट अ==== {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क - १ गुण}} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ जून २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|GIB}} | संघ२ = {{cr|BEL}} | धावसंख्या१ = १३९/५ (२० षटके) | धावा१ = बालाजी पै ७६[[नाबाद|*]] (५८) | बळी१ = शागहराई शेफत २/३१ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४२/३ (१२ षटके) | धावा२ = अझीझ मोहम्मद ७२ (२९) | बळी२ = समर्थ बोथा १/३ (१ षटक) | निकाल = बेल्जियम ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320969.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = अझीझ मोहम्मद (बेल्जियम) | toss = बेल्जियम, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = बेल्जियम आणि जिब्राल्टर या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''जिब्राल्टरने बेल्जियममध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''बेल्जियमने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच जिब्राल्टरवर विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ जून २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|DEN}} | संघ२ = {{cr|HUN}} | धावसंख्या१ = १९०/४ (२० षटके) | धावा१ = [[तरणजीत भरज]] ६३ (३३) | बळी१ = हर्षवर्धन मान्ध्यान २/३२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०२ (१५ षटके) | धावा२ = खैबर डेलदर २४ (१७) | बळी२ = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] ३/२१ (३ षटके) | निकाल = डेन्मार्क ८८ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320971.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = विनय मल्होत्रा (ज) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[तरणजीत भरज]] (डेन्मार्क) | toss = डेन्मार्क, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = डेन्मार्क आणि हंगेरी या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''डेन्मार्क आणि हंगेरीने बेल्जियममध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''डेन्मार्कने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच हंगेरीवर विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ जून २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|DEN}} | संघ२ = {{cr|GIB}} | धावसंख्या१ = २५६/५ (२० षटके) | धावा१ = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] ९१ (४२) | बळी१ = जेम्स फिट्झगेराल्ड २/३० (३ षटके) | धावसंख्या२ = १२४/८ (२० षटके) | धावा२ = फिलिप रेक्स ३५ (३५) | बळी२ = [[हामिद शाह]] २/५ (२ षटके) | निकाल = डेन्मार्क १३२ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320974.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि विनय मल्होत्रा (ज) | motm = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] (डेन्मार्क) | toss = डेन्मार्क, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = डेन्मार्क आणि जिब्राल्टर या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''डेन्मार्कने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच जिब्राल्टरवर विजय मिळवला. *''इयान फॅरेल (जि) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ जून २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|HUN}} | संघ२ = {{cr|BEL}} | धावसंख्या१ = १२०/९ (२० षटके) | धावा१ = सत्यदीप अश्वत्थनारायण ५२ (३७) | बळी१ = साजद अहमदझाई ३/२२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १२३/८ (१९.४ षटके) | धावा२ = साबेर झकील ३७ (२५) | बळी२ = मार्क फाँटेन २/१५ (२ षटके) | निकाल = बेल्जियम २ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320976.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = विनय मल्होत्रा (ज) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = मुरीद एकरामी (बेल्जियम) | toss = हंगेरी, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = बेल्जियम आणि हंगेरी या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''बेल्जियमने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच हंगेरीवर विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|HUN}} | संघ२ = {{cr|GIB}} | धावसंख्या१ = १३४/८ (२० षटके) | धावा१ = संदीप मोहनदास २६[[नाबाद|*]] (२०) | बळी१ = इयान लातिन ४/२५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १३५/६ (१९.४ षटके) | धावा२ = बालाजी पै ४६ (४६) | बळी२ = झीशान कुकीखेल २/१८ (४ षटके) | निकाल = जिब्राल्टर ४ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320978.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि मार्क जेम्ससन (ज) | motm = इयान लातिन (जिब्राल्टर) | toss = जिब्राल्टर, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = जिब्राल्टरने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच हंगेरीवर विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|BEL}} | संघ२ = {{cr|DEN}} | धावसंख्या१ = १६१/९ (२० षटके) | धावा१ = साबेर झकील २७ (१८) | बळी१ = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] २/२५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४९/९ (२० षटके) | धावा२ = [[हामिद शाह]] ५८ (४८) | बळी२ = अहमद अहमदझाई ३/३० (४ षटके) | निकाल = बेल्जियम १२ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320980.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि रायन मिल्ने (स्कॉ) | motm = | toss = डेन्मार्क, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = बेल्जियम आणि डेन्मार्क या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''बेल्जियमने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच डेन्मार्कवर विजय मिळवला. }} ====गट ब==== {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क - २ गुण}} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ जून २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|MLT}} | संघ२ = {{cr|ESP}} | धावसंख्या१ = १४८/८ (२० षटके) | धावा१ = बेसिल जॉर्ज ३६ (२३) | बळी१ = मोहम्मद कामरान २/२० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५०/४ (१८.४ षटके) | धावा२ = यासिर अली ६५[[नाबाद|*]] (६१) | बळी२ = बिक्रम अरोरा १/१४ (२ षटके) | निकाल = स्पेन ६ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320970.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि रायन मिल्ने (स्कॉ) | motm = यासिर अली (स्पेन) | toss = स्पेन, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = स्पेनने बेल्जियममध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ जून २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|POR}} | संघ२ = {{cr|Israel}} | धावसंख्या१ = १५५/८ (२० षटके) | धावा१ = कुलदीप ३९ (२९) | बळी१ = निव नगावकर २/१९ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १०८/६ (२० षटके) | धावा२ = मायकेल कोहेन २७[[नाबाद|*]] (२९) | बळी२ = अमनदीप सिंग ३/११ (४ षटके) | निकाल = पोर्तुगाल ४७ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320972.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = मार्क जेमसन (ज) आणि रायन मिल्ने (स्कॉ) | motm = अमनदीप सिंग (पोर्तुगाल) | toss = इस्रायल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = इस्रायलचा पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इस्रायल आणि पोर्तुगाल या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''पोर्तुगाल आणि इस्रायलने बेल्जियममध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''पोर्तुगालने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच इस्रायलवर विजय मिळवला. *''अब्राहम अमादो, शैलेश बंगेरा, मायकेल कोहेन, जॉश इव्हान्स, एतिमार कहमकेर, निव नगावकर, यैर नगावकर, एलिझर सॅमसन, गॅब्रियेल स्चाट, एशकोल सोलोमन, एलान टॉकर (इ), सय्यद मैसम अली आणि कुलदीप (पो) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ जून २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|POR}} | संघ२ = {{cr|MLT}} | धावसंख्या१ = १५४/८ (२० षटके) | धावा१ = आमिर झैब ३७ (३३) | बळी१ = वरुण थामोथरम ३/२५ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १४३/८ (२० षटके) | धावा२ = वरुण थामोथरम ५७ (४१) | बळी२ = नज्जाम शहजाद ३/२५ (४ षटके) | निकाल = पोर्तुगाल ११ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320973.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = मार्क जेमसन (ज) आणि रायन मिल्ने (स्कॉ) | motm = वरुण थामोथरम (माल्टा) | toss = पोर्तुगाल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = शार्न गोम्स (पो) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ जून २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|Israel}} | संघ२ = {{cr|ESP}} | धावसंख्या१ = ११४/९ (२० षटके) | धावा१ = एशकोल सोलोमन २५ (२६) | बळी१ = यासिर अली २/१२ (२ षटके) | धावसंख्या२ = ११५/३ (१३.३ षटके) | धावा२ = हमझा दर ३९[[नाबाद|*]] (२७) | बळी२ = एलिझर सॅमसन १/१२ (२ षटके) | निकाल = स्पेन ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320975.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = मार्क जेमसन (ज) आणि जोनाथन केनेडी (आ) | motm = हमझा दर (स्पेन) | toss = इस्रायल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = इस्रायल आणि स्पेन या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''स्पेनने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच इस्रायलवर विजय मिळवला. *''तोमर काहामकर (इ) आणि मोहम्मद आतिफ (स्पे) या दोघांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ जून २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|POR}} | संघ२ = {{cr|ESP}} | धावसंख्या१ = ७७ (१७.२ षटके) | धावा१ = कुलदीप १९ (२०) | बळी१ = यासिर अली ३/८ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ७८/२ (९ षटके) | धावा२ = डॅनियेल डोयेल-कॅल २८ (१८) | बळी२ = नज्जाम शहजाद १/११ (२ षटके) | निकाल = स्पेन ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320977.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = यासिर अली (स्पेन) | toss = पोर्तुगाल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ जून २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|MLT}} | संघ२ = {{cr|Israel}} | धावसंख्या१ = १३६ (१९.४ षटके) | धावा१ = हेन्रीच गेरिके ४८ (२६) | बळी१ = जॉश इव्हान्स ३/२२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १२०/७ (२० षटके) | धावा२ = योगेव नगावकर ३९ (४१) | बळी२ = वरुण थामोथरम ३/२२ (४ षटके) | निकाल = माल्टा १६ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320979.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि विनय मल्होत्रा (ज) | motm = | toss = इस्रायल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = इस्रायल आणि माल्टा या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''माल्टाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच इस्रायलवर विजय मिळवला. *''लेवी कमारलेकर आणि योगेव नगावकर (इ) या दोघांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ====प्ले-ऑफ सामने==== {{4TeamBracket-with 3rd | RD1= ५व्या स्थानासाठी उपांत्य सामने | RD2=५व्या स्थानाचा प्ले-ऑफ | RD3=७व्या स्थानाचा प्ले-ऑफ | RD1-seed1= '''अ३''' | RD1-team1= '''{{cr|GIB}}''' | RD1-score1= रद्द | RD1-seed2=ब४ | RD1-team2={{cr|Israel}} | RD1-score2= रद्द | RD1-seed3= अ४ | RD1-team3= {{cr|HUN}} | RD1-score3= रद्द | RD1-seed4= '''ब३''' | RD1-team4= '''{{cr|MLT}}''' | RD1-score4= रद्द | RD2-seed1= अ३ | RD2-team1= {{cr|GIB}} | RD2-score1= १९०/८ | RD2-seed2= '''ब३''' | RD2-team2= '''{{cr|MLT}}''' | RD2-score2= '''१९६/३''' | RD3-seed1= '''ब४''' | RD3-team1= '''{{cr|Israel}}''' | RD3-score1= '''१६६/६''' | RD3-seed2= अ४ | RD3-team2= {{cr|HUN}} | RD3-score2= १५४/९ }} =====५व्या स्थानासाठी उपांत्य सामने===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|GIB}} | संघ२ = {{cr|Israel}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320981.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = सामनाधिकारी आणि पंचांना वाहन अपघातात दुखापत झाल्याने सामना रद्द झाला आणि गुणफलकात इस्रायलपेक्षा जास्त गुण असल्याने जिब्राल्टर ५व्या स्थानाच्या प्ले-ऑफ सामन्यासाठी पात्र ठरला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|HUN}} | संघ२ = {{cr|MLT}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320983.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = सामनाधिकारी आणि पंचांना वाहन अपघातात दुखापत झाल्याने सामना रद्द झाला आणि गुणफलकात हंगेरीपेक्षा जास्त गुण असल्याने माल्टा ५व्या स्थानाच्या प्ले-ऑफ सामन्यासाठी पात्र ठरला. }} =====७व्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|Israel}} | संघ२ = {{cr|HUN}} | धावसंख्या१ = १६६/६ (२० षटके) | धावा१ = गॅब्रियेल स्चाट ६६ (५३) | बळी१ = हर्षवर्धन मानद्यान २/२४ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५४/९ (२० षटके) | धावा२ = असंका वेलीगमागे ४५ (३३) | बळी२ = तोमर कहमकर ३/१० (२ षटके) | निकाल = इस्रायल १२ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320985.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि विनय मल्होत्रा (ज) | motm = गॅब्रियेल स्चाट (इस्रायल) | toss = हंगेरी, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = हंगेरी आणि इस्रायल या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इस्रायलचा पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० विजय. *''इस्रायलने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच हंगेरीवर विजय मिळवला. }} =====५व्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|GIB}} | संघ२ = {{cr|MLT}} | धावसंख्या१ = १९०/८ (२० षटके) | धावा१ = लोइस ब्रुस ५५ (४७) | बळी१ = बिलाल मुहम्मद २/२४ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १९६/३ (१६.३ षटके) | धावा२ = बेसिल जॉर्ज ९३[[नाबाद|*]] (४४) | बळी२ = मार्क गोवुस १/१६ (२ षटके) | निकाल = माल्टा ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320986.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = विनय मल्होत्रा (ज) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = बेसिल जॉर्ज (माल्टा) | toss = जिब्राल्टर, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = }} ====उपांत्य फेरी==== {{4TeamBracket-with 3rd | RD1= उपांत्य सामने | RD2= अंतिम सामना | RD3= ३ऱ्या स्थानाचा प्ले-ऑफ | RD1-seed1= अ१ | RD1-team1= {{cr|BEL}} | RD1-score1= ११३ | RD1-seed2= '''ब२''' | RD1-team2= '''{{cr|POR}}''' | RD1-score2= '''११४/२''' | RD1-seed3= '''अ२''' | RD1-team3= '''{{cr|DEN}}''' | RD1-score3= '''१५४/७''' | RD1-seed4= ब१ | RD1-team4= {{cr|ESP}} | RD1-score4= ११३ | RD2-seed1= ब२ | RD2-team1= {{cr|POR}} | RD2-score1= | RD2-seed2= अ२ | RD2-team2= {{cr|DEN}} | RD2-score2= | RD3-seed1= '''अ१''' | RD3-team1= '''{{cr|BEL}}''' | RD3-score1= '''१४९/५''' | RD3-seed2= ब१ | RD3-team2= {{cr|ESP}} | RD3-score2= १४५/९ }} =====जेतेपद उपांत्य सामने===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|BEL}} | संघ२ = {{cr|POR}} | धावसंख्या१ = ११३ (१८.४ षटके) | धावा१ = मुहम्मद मुनीब ४० (३५) | बळी१ = सैद मैसम अली ४/२५ (३.४ षटके) | धावसंख्या२ = ११४/२ (१६.१ षटके) | धावा२ = शार्न गोम्स ५२[[नाबाद|*]] (५०) | बळी२ = शेराझ शेख १/१६ (३.१ षटके) | निकाल = पोर्तुगाल ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320982.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = शार्न गोम्स (पोर्तुगाल) | toss = बेल्जियम, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = बेल्जियम आणि पोर्तुगाल या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''पोर्तुगालने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये बेल्जियमवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|DEN}} | संघ२ = {{cr|ESP}} | धावसंख्या१ = १५४/७ (२० षटके) | धावा१ = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] ४५ (३२) | बळी१ = राजा अदील २/२७ (३ षटके) | धावसंख्या२ = ११३ (१६.१ षटके) | धावा२ = क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स ३३ (१७) | बळी२ = [[हामिद शाह]] ३/२० (३ षटके‌) | निकाल = डेन्मार्क ४१ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320984.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = विनय मल्होत्रा (ज) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[हामिद शाह]] (डेन्मार्क) | toss = स्पेन, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = डेन्मार्क आणि स्पेन या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''डेन्मार्कने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये स्पेनवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} =====३ऱ्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ४ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ESP}} | संघ२ = {{cr|BEL}} | धावसंख्या१ = १४५/९ (२० षटके) | धावा१ = लोर्ने बर्न्स ४७ (३९) | बळी१ = खालिद अहमदी ३/१९ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४९/५ (२० षटके) | धावा२ = अली रझा ५० (२९) | बळी२ = झलकरनैन हैदर २/२६ (४ षटके) | निकाल = बेल्जियम ५ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320987.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = शाहहेयर बट्ट (बेल्जियम) | toss = स्पेन, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = बेल्जियम आणि स्पेन या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''बेल्जियमने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये स्पेनवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} =====अंतिम सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ४ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|POR}} | संघ२ = {{cr|DEN}} | धावसंख्या१ = ११०/९ (२० षटके) | धावा१ = फ्रँकोइस स्टोमन २८ (४१) | बळी१ = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] २/११ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १११/१ (१३.१ षटके) | धावा२ = [[तरणजीत भरज]] ५८[[नाबाद|*]] (४३) | बळी२ = जुनैद खान १/२० (२ षटके) | निकाल = डेन्मार्क ९ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320988.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[तरणजीत भरज]] (डेन्मार्क) | toss = पोर्तुगाल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = डेन्मार्क आणि पोर्तुगाल या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''डेन्मार्कने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पोर्तुगालवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ===संघांची अंतिम स्थानस्थिती=== {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || {{cr|DEN}} || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || {{cr|POR}} || rowspan=7 | |- |align=left|३. || {{cr|BEL}} |- |align=left|४. || {{cr|ESP}} |- |align=left|५. || {{cr|MLT}} |- |align=left|६. || {{cr|GIB}} |- |align=left|७. || {{cr|Israel}} |- |align=left|८. || {{cr|HUN}} |} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०२२}} {{२०२४ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे}} [[वर्ग:इ.स. २०२२ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:२०२४ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]] [[वर्ग:डेन्मार्क क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:जिब्राल्टर क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:हंगेरी क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:इस्रायल क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:माल्टा क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:पोर्तुगाल क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:स्पेन क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:क्रोएशिया क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:ग्रीस क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:इटली क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:स्वीडन क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:सायप्रस क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:आईल ऑफ मान क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:रोमेनिया क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:सर्बिया क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:तुर्कस्तान क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] 9xqracomon71gpgaqj6p02la9jjczpz 2145351 2145315 2022-08-12T06:18:41Z Aditya tamhankar 80177 /* पात्रता गट अ */ wikitext text/x-wiki '''२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता''' ही [[२०२४ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]]च्या पात्रता प्रक्रियेचा भाग म्हणून खेळली गेलेली स्पर्धा होती. मे २०२२ मध्ये [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती]] (आय.सी.सी.) ने सामन्यांचे वेळापत्रक आणि यजमान देशांची घोषणा केली. [[२०२१ ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक|मागील विश्वचषकसाठी]] युरोपातील उपप्रादेशिक स्पर्धा [[कोव्हिड-१९]] मुळे रद्द करण्यात आल्या होत्या. त्यामुळे केवळ चार संघांनाच प्रादेशिक अंतिम फेरीमध्ये ट्वेंटी२० क्रमवारीच्या आधारे प्रवेश मिळाला. [[जर्सी क्रिकेट संघ|जर्सी]] आणि [[जर्मनी क्रिकेट संघ|जर्मनी]]ने पुढील फेरीसाठी बढती मिळवल्यामुळे २०२४ विश्वचषकासाठी त्यांना थेट प्रादेशिक अंतिम फेरीत प्रवेश मिळाला. यावेळेस युरोप खंडातील एकूण २८ देश उपप्रादेशिक स्पर्धांमध्ये भाग घेतील. उपप्रादेशिक स्पर्धा तीन स्पर्धांमध्ये झाली. गट क चे सामने [[बेल्जियम]] मध्ये आणि गट अ, ब चे सामने [[फिनलंड]]मध्ये झाले. प्रत्येक गटाचा विजेता संघ प्रादेशिक अंतिम फेरीमध्ये पात्र ठरला. ==सहभागी देश== {| class="wikitable" |- !colspan=2 | गट अ !colspan=2 | गट ब !colspan=2 | गट क !rowspan=2 | प्रादेशिक अंतिम फेरी |- !गट १ !गट २ !गट १ !गट २ !गट १ !गट २ |- |valign=top| *{{cr|CRO}} *{{cr|FIN}} *{{cr|GRE}} *{{cr|ITA}} *{{cr|SWE}} |valign=top| *{{cr|CYP}} *{{cr|IMN}} *{{cr|ROM}} *{{cr|SRB}} *{{cr|TUR}} |valign=top| *{{cr|AUT}} *{{cr|BUL}} *{{cr|GUE}} *{{cr|LUX}} *{{cr|SLO}} |valign=top| *{{cr|CZE}} *{{cr|EST}} *{{cr|FRA}} *{{cr|NOR}} *{{cr|SUI}} |valign=top| *{{cr|BEL}} *{{cr|DEN}} *{{cr|GIB}} *{{cr|HUN}} |valign=top| *{{cr|ISR}} *{{cr|MLT}} *{{cr|POR}} *{{cr|ESP}} |valign=top| *{{cr|DEN}}{{efn|name=SubRegional|उपप्रादेशिक फेरीतून बढती}} *{{cr|GER}}{{efn|name=Bye2021|जागतिक पात्रतेतून घसरण}} |} {{notelist}} ==पात्रता गट अ== {{Infobox cricket tournament | name = २०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ | image = | imagesize = | caption = | administrator = [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटना]] | cricket format = [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने]] | tournament format = गट फेरी आणि बाद फेरी | host = {{flagicon|FIN}} [[फिनलंड]] | champions = {{cr|ITA}} | count = | participants = १० | matches = 24 | attendance = | player of the series = | most runs = {{flagicon|IMN}} जॉर्ज बरोज (२१०) | most wickets = {{flagicon|SWE}} झाकेर तकावी (११) | most succesful = | previous_year = | previous_tournament = | next_year = | next_tournament = | website = | start_date = १२ | end_date = १९ जुलै २०२२ }} गट अचे सामने १२ ते १९ जुलै २०२२ दरम्यान [[फिनलंड]]मध्ये खेळविण्यात आले. [[क्रोएशिया क्रिकेट संघ|क्रोएशिया]]ने त्यांचे पहिले आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने खेळले. [[इटली क्रिकेट संघ|इटली]]ने अंतिम सामन्यामध्ये [[आईल ऑफ मान क्रिकेट संघ|आईल ऑफ मान]]चा पराभव करत प्रादेशिक अंतिम फेरीमध्ये प्रवेश मिळवला. ===सामने=== ====गट अ==== {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ - १ गुण}} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|GRE}} | संघ२ = {{cr|ITA}} | धावसंख्या१ = ६७/६ (२० षटके) | धावा१ = स्पिरीडॉन बोगडोस १९ (३८) | बळी१ = [[क्रिशन कालुगामागे]] ३/११ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ६९/१ (११.१ षटके) | धावा२ = अँथनी मोस्का ३४[[नाबाद|*]] (३३) | बळी२ = अलेक्झांड्रोस कार्वेलास १/१३ (२ षटके) | निकाल = इटली ९ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321257.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि अदनान खान (स्पे) | motm = [[क्रिशन कालुगामागे]] (इटली) | toss = इटली, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = ग्रीस आणि इटली या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''ग्रीस आणि इटलीने फिनलंडमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''इटलीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये ग्रीसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''क्रिस्टोडोलोस वोग्दानोस, स्पायरीडॉन बोगडोस, गेरासिमोस फाटूरोस, अँड्रियास गॅस्टेराटोस, अलेक्झांड्रोस कार्वेलास, अरिस्टाइड्स कर्वेलास, पॅनाजिओटिस मॅगाफस (ग्री), [[मार्कस कॅम्पोपियानो]], अली हसन, [[क्रिशन कालुगामागे]], बशर खान, हॅरी मनेंती, अँथनी मोस्का आणि जस्टिन मोस्का (इ) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|FIN}} | संघ२ = {{cr|SWE}} | धावसंख्या१ = ११५ (१९.३ षटके) | धावा१ = जोनाथन स्कॅमन्स २२ (१८) | बळी१ = लियाम कार्लसन ४/२० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०३/७ (२० षटके) | धावा२ = अभिजीत व्यंकटेश ३५ (४३) | बळी२ = राझ मोहम्मद ३/१७ (४ षटके) | निकाल = फिनलंड १२ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321259.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = राझ मोहम्मद (फिनलंड) | toss = स्वीडन, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = मॅथ्यू जेन्किन्सन (फि) आणि वकास हैदर (स्वी) या दोघांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CRO}} | संघ२ = {{cr|SWE}} | धावसंख्या१ = ६९ (१९.५ षटके) | धावा१ = क्रिस्टोफर टर्किश १५ (४१) | बळी१ = झाकेर तकावी ५/१७ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ७०/२ (९.१ षटके) | धावा२ = उमर नवाझ २९ (२०) | बळी२ = जॉन वुजनोविच २/२६ (२ षटके) | निकाल = स्वीडन ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321262.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = झाकेर तकावी (स्वीडन) | toss =स्वीडन, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = क्रोएशियाचा पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''क्रोएशिया आणि स्वीडन या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''क्रोएशियाने फिनलंडमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''स्वीडनने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये क्रोएशियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''सोहेल अहमद, वसाल बिटीस, जेफ्री ग्रझिनीक, बोरो जर्कोविक, अमन महेश्वरी, डॅनियेल मार्सिक, जेसन न्यूटन, क्रिस्टोफर टर्किश, डॅनियेल टर्किश, शेल्डन वलजालो आणि जॉन वुजनोविच (क्रो) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जुलै २०२२ | time = १४:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|FIN}} | संघ२ = {{cr|ITA}} | धावसंख्या१ = १४१/६ (२० षटके‌) | धावा१ = अरविंद मोहन ६१ (५६) | बळी१ = हॅरी मनेंती २/३० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४४/५ (१७.२ षटके) | धावा२ = [[मार्कस कॅम्पोपियानो]] ५० (३३) | बळी२ = पीटर गॅलाघेर २/२८ (४ षटके) | निकाल = इटली ५ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321264.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[गॅरेथ बर्ग]] (इटली) | toss = इटली, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = फिनलंड आणि इटली या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इटलीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये फिनलंडवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १५ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ITA}} | संघ२ = {{cr|SWE}} | धावसंख्या१ = १६९/७ (२० षटके) | धावा१ = [[मार्कस कॅम्पोपियानो]] ६२ (४९) | बळी१ = अभिजीत व्यंकटेश ३/३२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ७८ (१५.३ षटके) | धावा२ = वकास हैदर १९ (६) | बळी२ = हॅरी मनेंती ४/२९ (४ षटके) | निकाल = इटली ९१ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321265.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[मार्कस कॅम्पोपियानो]] (इटली) | toss = स्वीडन, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = इटली आणि स्वीडन या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इटलीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये स्वीडनवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १५ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CRO}} | संघ२ = {{cr|GRE}} | धावसंख्या१ = १०४/६ (२० षटके) | धावा१ = डॅनियेल टर्किश २९ (२९‌) | बळी१ = गेरासिमोस फॅटोरोस १/१३ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०१ (२० षटके) | धावा२ = पानायोतिस मागाफास ३० (३२) | बळी२ = बोरो जर्कोविक ३/१९ (३ षटके) | निकाल = क्रोएशिया ३ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321267.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = श्रीनिधी रविंद्र (फि) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = डॅनियेल टर्किश (क्रोएशिया) | toss = ग्रीस, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = क्रोएशिया आणि ग्रीस या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''क्रोएशियाचा पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० विजय. *''क्रोएशियाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये ग्रीसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''निकोला डेव्हिडॉविक (क्रो) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|FIN}} | संघ२ = {{cr|GRE}} | धावसंख्या१ = १८३/७ (२० षटके) | धावा१ = नॅथन कॉलिन्स ४५ (३६‌) | बळी१ = जॉर्ज गॅलनिस २/१६ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १४६ (१९ षटके) | धावा२ = गेरासिमोस फॅटोरोस ५० (२८) | बळी२ = पीटर गॅलाघेर ३/३३ (४ षटके) | निकाल = फिनलंड ३७ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321270.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) | motm = पीटर गॅलाघेर (फिनलंड) | toss = ग्रीस, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = फिनलंड आणि ग्रीस या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''फिनलंडने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये ग्रीसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''इलियास बार्डिस (ग्री) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ITA}} | संघ२ = {{cr|CRO}} | धावसंख्या१ = २१०/५ (२० षटके) | धावा१ = अँथनी मोस्का ७८ (४९) | बळी१ = डॅनियेल टर्किश २/२७ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ४४/७ (२० षटके) | धावा२ = बोरो जर्कोविक ११[[नाबाद|*]] (३२) | बळी२ = [[जसप्रीत सिंग]] २/९ (४ षटके) | निकाल = इटली १६६ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321272.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = अँथनी मोस्का (इटली) | toss = इटली, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = क्रोएशिया आणि इटली या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इटलीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये क्रोएशियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''नसीम खान (क्रो) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|SWE}} | संघ२ = {{cr|GRE}} | धावसंख्या१ = १५०/६ (२० षटके) | धावा१ = हामिद महमूद ६९ (५८) | बळी१ = अली अब्दुल्ला पोपलझई ३/२१ (३ षटके) | धावसंख्या२ = ४३ (११.५ षटके) | धावा२ = अलेक्झांड्रोस कार्वेलास २४ (२४) | बळी२ = अंकित दुबे ३/१० (३ षटके) | निकाल = स्वीडन १०७ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321273.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) | motm = हामिद महमूद (स्वीडन) | toss = ग्रीस, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = ग्रीस आणि स्वीडन या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''स्वीडनने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये ग्रीसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''अली अब्दुल्ला पोपलझई (ग्री) आणि अंकित दुबे (स्वी) या दोघांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CRO}} | संघ२ = {{cr|FIN}} | धावसंख्या१ = ८५/८ (२० षटके) | धावा१ = डॅनियेल मार्सिक २२ (४२) | बळी१ = राझ मोहम्मद २/९ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ८७/५ (१३.१ षटके) | धावा२ = वनराज पधाल २३[[नाबाद|*]] (२२) | बळी२ = डॅनियेल टर्किश ३/७ (४ षटके) | निकाल = फिनलंड ५ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321275.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) | motm = डॅनियेल टर्किश (क्रोएशिया) | toss = क्रोएशिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = फिनलंड आणि क्रोएशिया या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''फिनलंडने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये क्रोएशियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''मेट जुकिक (क्रो) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ====गट ब==== {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट अ - २ गुण}} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CYP}} | संघ२ = {{cr|IMN}} | धावसंख्या१ = १२० (१९.२ षटके) | धावा१ = शोएब अहमद २५ (२३) | बळी१ = जोसेफ बरोज ४/१६ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १२२/२ (१४.३ षटके) | धावा२ = जॉर्ज बरोज ६९[[नाबाद|*]] (४५) | बळी२ = चमल सदुन १/१२ (२ षटके) | निकाल = आईल ऑफ मान ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321258.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) आणि [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) | motm = जॉर्ज बरोज (आईल ऑफ मान) | toss = आईल ऑफ मान, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = सायप्रस आणि आईल ऑफ मानने फिनलंडमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''शोएब अहमद, रुवान अराचिल्लागे, रियाझ काजलवाला, अकिला कालुगला (सा) आणि किरन कॉटे (आ.ऑ.मा.) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १२ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ROM}} | संघ२ = {{cr|TUR}} | धावसंख्या१ = १४७/५ (२० षटके) | धावा१ = वासु सैनी ५२[[नाबाद|*]] (४४) | बळी१ = अली तुर्कमन १/१७ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ९६/८ (२० षटके) | धावा२ = इल्यास अताउल्लाह २६[[नाबाद|*]] (१८) | बळी२ = शांतनू वशिष्ठ २/१० (४ षटके) | निकाल = रोमेनिया ५१ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321260.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = वासु सैनी (रोमेनिया) | toss = तुर्कस्तान, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = रोमेनिया आणि तुर्कस्तानने फिनलंडमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''मनमीत कोळी, रोहित कुमार (रो), गोखन अल्टा, इलियास अताउल्लाह, कागरी बायराख्तर, झाफेर डर्माझ, शमशुल्लाह एहसान, इशाक एलेक, एमीन कुयुम्कु, रोमियो नाथ, मेसीट ओझतुर्क आणि अली तुर्कमन (तु) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CYP}} | संघ२ = {{cr|ROM}} | धावसंख्या१ = १५४/८ (२० षटके) | धावा१ = स्कॉट ऑस्टिन ३४ (२९) | बळी१ = सात्विक नाडीगोटला ३/३० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १३४/९ (२० षटके) | धावा२ = वसु सैनी २७ (२६) | बळी२ = गुरप्रताप सिंग ३/२६ (४ षटके) | निकाल = सायप्रस २० धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321261.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = शोएब अहमद (सायप्रस) | toss = रोमेनिया, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = सायप्रस आणि रोमेनिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''सायप्रसने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये रोमेनियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १३ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|IMN}} | संघ२ = {{cr|SER}} | धावसंख्या१ = १६५/७ (२० षटके) | धावा१ = जॉर्ज बरोज ६० (४६) | बळी१ = अयो मेने-एजीगे ४/३० (४ षटके) | धावसंख्या२ = ९७/७ (२० षटके) | धावा२ = सिमो इव्हेटिक २९ (३५) | बळी२ = मॅथ्यू ॲनसेल २/१० (४ षटके) | निकाल = आईल ऑफ मान ६८ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321263.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = अदनान खान (स्पे) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = जॉर्ज बरोज (आईल ऑफ मान) | toss = सर्बिया, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = आईल ऑफ मान आणि सर्बिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''आईल ऑफ मानने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये सर्बियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''सर्बियाने फिनलंडमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १५ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|TUR}} | संघ२ = {{cr|SER}} | धावसंख्या१ = ६७ (१८.१ षटके) | धावा१ = रोमियो नाथ २० (३४) | बळी१ = निकोलस जॉन्स-विकबर्ग ३/६ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ६८/३ (१४.५ षटके) | धावा२ = सिमो इव्हेटिक २१ (३२) | बळी२ = हसन काकीर १/५ (१ षटक) | निकाल = सर्बिया ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321266.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) | motm = निकोलस जॉन्स-विकबर्ग (सर्बिया) | toss = सर्बिया, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = सर्बिया आणि तुर्कस्तान या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''सर्बियाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये तुर्कस्तानवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''हसन काकीर (तु) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १५ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ROM}} | संघ२ = {{cr|IMN}} | धावसंख्या१ = १२० (१९.२ षटके) | धावा१ = वसु सैनी ३१ (२६) | बळी१ = जॅकब बटलर २/१९ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १२१/२ (१२.२ षटके) | धावा२ = नॅथन नाईट्स ६९ (३१) | बळी२ = वसु सैनी २/४ (२ षटके) | निकाल = आईल ऑफ मान ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321268.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) | motm = नॅथन नाईट्स (आईल ऑफ मान) | toss = आईल ऑफ मान, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = आईल ऑफ मान आणि रोमेनिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''आईल ऑफ मानने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये रोमेनियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ROM}} | संघ२ = {{cr|SER}} | धावसंख्या१ = १३३/६ (२० षटके) | धावा१ = सिवकुमार पेरियालवार ३५[[नाबाद|*]] (३३) | बळी१ = वुकासिन झिमोनजीक ३/२६ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०२/७ (२० षटके) | धावा२ = सिमो इव्हेटिक २७ (३८) | बळी२ = तरणजीत सिंग ४/१७ (४ षटके) | निकाल = रोमेनिया ३१ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321269.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = तरणजीत सिंग (रोमेनिया) | toss = रोमेनिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = आईल ऑफ मान आणि रोमेनिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १६ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CYP}} | संघ२ = {{cr|TUR}} | धावसंख्या१ = १८३/८ (२० षटके) | धावा१ = रोमन मजुमदार ३६ (१७) | बळी१ = इलियास अताउल्लाह २/१३ (२ षटके) | धावसंख्या२ = ४८ (१३.३ षटके) | धावा२ = कागरी बायराक्तर ११ (९) | बळी२ = चमल सदुन ४/१ (१.३ षटके) | निकाल = सायप्रस १३५ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321271.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) | motm = चमल सदुन (सायप्रस) | toss = सायप्रस, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = सायप्रस आणि तुर्कस्तान या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''सायप्रसने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये तुर्कस्तानवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''मुहम्मद फारुख, सय्यद हुसैन (सा) आणि डेनिझ मुतु (तु) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|CYP}} | संघ२ = {{cr|SER}} | धावसंख्या१ = १२५ (१९.१ षटके) | धावा१ = रोमन मजुमदार २७ (२६) | बळी१ = मतिजा सॅरेनाक ३/२९ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १२६/६ (१९.२ षटके) | धावा२ = अलेक्झांडर डिझिजा ६८ (६१) | बळी२ = तेजविंदर सिंग २/२३ (४ षटके) | निकाल = सर्बिया ४ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321274.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = अलेक्झांडर डिझिजा (सर्बिया) | toss = सायप्रस, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = सायप्रस आणि सर्बिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''सर्बियाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये सायप्रसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १८ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|IMN}} | संघ२ = {{cr|TUR}} | धावसंख्या१ = १७१/९ (२० षटके) | धावा१ = जॉर्ज बरोज ५४ (३५) | बळी१ = इशाक एलेक ४/३१ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ९७/८ (२० षटके) | धावा२ = गोखन अल्टा २८ (२७) | बळी२ = क्रिस लँगफोर्ड ३/१० (४ षटके) | निकाल = आईल ऑफ मान ७४ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321276.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = श्रीनिधी रविंद्र (फि) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = जॉर्ज बरोज (आईल ऑफ मान) | toss = आईल ऑफ मान, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = आईल ऑफ मान आणि तुर्कस्तान या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''आईल ऑफ मानने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये तुर्कस्तानवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ====प्ले-ऑफ सामने==== =====७व्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|SER}} | संघ२ = {{cr|CRO}} | धावसंख्या१ = ९० (२० षटके) | धावा१ = सिमो इव्हेटिक २९ (५०) | बळी१ = निकोला डेव्हिडॉविक ३/२२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ९४/७ (१८.४ षटके) | धावा२ = जॉन वुजनोविक २० (४१) | बळी२ = निकोलस जॉन्स-विकबर्ग ३/१५ (३ षटके) | निकाल = क्रोएशिया ३ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321277.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) आणि श्रीनिधी रविंद्र (फि) | motm = निकोला डेव्हिडॉविक (क्रोएशिया) | toss = सर्बिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = क्रोएशिया आणि सर्बिया या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''क्रोएशियाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये सर्बियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} =====५व्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ROM}} | संघ२ = {{cr|SWE}} | धावसंख्या१ = १०४ (१९.५ षटके) | धावा१ = गौरव मिश्रा २४ (१७) | बळी१ = झाकेर तकावी ३/१३ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०६/२ (१४.२ षटके) | धावा२ = हामिद महमूद ५१[[नाबाद|*]] (४३) | बळी२ = तरणजीत सिंग १/१८ (३ षटके) | निकाल = स्वीडन ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321279.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = श्रीहर्षा कुचीमांची (फि) आणि [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) | motm = हामिद महमूद (स्वीडन) | toss = रोमेनिया, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = रोमेनिया आणि स्वीडन या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''स्वीडनने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये रोमेनियावर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} =====३ऱ्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|FIN}} | संघ२ = {{cr|CYP}} | धावसंख्या१ = १५९ (१९.३ षटके) | धावा१ = अतिफ रशीद ४३ (२६) | बळी१ = गुरप्रताप सिंग ४/३५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४८/७ (२० षटके) | धावा२ = चमल सदुन ५२[[नाबाद|*]] (५०) | बळी२ = महेश तांबे ३/२१ (४ षटके) | निकाल = फिनलंड ११ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321278.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि अदनान खान (स्पे) | motm = अतिफ रशीद (फिनलंड) | toss = फिनलंड, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = फिनलंड आणि सायप्रस या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''फिनलंडने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये सायप्रसवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} =====अंतिम सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १९ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|IMN}} | संघ२ = {{cr|ITA}} | धावसंख्या१ = १०१/८ (२० षटके) | धावा१ = कार्ल हार्टमन ३० (३०) | बळी१ = हॅरी मनेंती ३/१४ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०२/३ (१०.५ षटके) | धावा२ = [[मार्कस कॅम्पोपियानो]] ३५[[नाबाद|*]] (२१) | बळी२ = जोसेफ बरोज २/२८ (३ षटके) | निकाल = इटली ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321280.html धावफलक] | स्थळ = [[केरावा राष्ट्रीय क्रिकेट मैदान]], [[फिनलंड|केरावा]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[मार्कस कॅम्पोपियानो]] (इटली) | toss = इटली, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = आईल ऑफ मान आणि इटली या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इटलीने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये आईल ऑफ मानवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. *''जॉश क्लॉ (आ.ऑ.मा.) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ===संघांची अंतिम स्थानस्थिती=== {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || {{cr|ITA}} || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || {{cr|IMN}} || rowspan=9 | |- |align=left|३. || {{cr|FIN}} |- |align=left|४. || {{cr|CYP}} |- |align=left|५. || {{cr|SWE}} |- |align=left|६. || {{cr|ROM}} |- |align=left|७. || {{cr|CRO}} |- |align=left|८. || {{cr|SER}} |- |align=left|९. || {{cr|GRE}} |- |align=left|१०. || {{cr|TUR}} |} ==पात्रता गट ब== {{Infobox cricket tournament | name = २०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब | image = | imagesize = | caption = | administrator = [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटना]] | cricket format = [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने]] | tournament format = गट फेरी आणि बाद फेरी | host = {{flagicon|FIN}} [[फिनलंड]] | champions = {{cr|AUT}} | count = | participants = १० | matches = 24 | attendance = | player of the series = {{flagicon|FRA}} गुस्ताव मॅककोईन | most runs = {{flagicon|FRA}} गुस्ताव मॅककोईन (३७७) | most wickets = {{flagicon|AUT}} साहेल झद्रान (१२) | most succesful = | previous_year = | previous_tournament = | next_year = | next_tournament = | website = | start_date = २४ | end_date = ३१ जुलै २०२२ }} गट बचे सामने २४ ते ३१ जुलै २०२२ दरम्यान [[फिनलंड]]मध्ये खेळविण्यात आले. [[स्लोव्हेनिया क्रिकेट संघ|स्लोव्हेनिया]]ने त्यांचे पहिले आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने खेळले. [[ऑस्ट्रिया क्रिकेट संघ|ऑस्ट्रिया]]ने अंतिम सामन्यामध्ये [[नॉर्वे क्रिकेट संघ|नॉर्वे]]चा धक्कादायक पराभव करत प्रादेशिक अंतिम फेरीमध्ये प्रवेश मिळवला. ===सामने=== ====गट अ==== {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट ब - १ गुण}} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २४ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|AUT}} | संघ२ = {{cr|LUX}} | धावसंख्या१ = १३९ (१८.४ षटके) | धावा१ = इक्बाल होसेन ३४ (१६) | बळी१ = सारांश कुश्रेता ३/२० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०३ (१८ षटके) | धावा२ = टिमोथी बेकर ३२ (३४) | बळी२ = साहेल झद्रान ३/७ (३ षटके) | निकाल = ऑस्ट्रिया ३६ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1321281.html धावफलक] | स्थळ = [[टिकुरिला क्रिकेट मैदान]], [[व्हंटा]] | पंच = मार्क जेम्ससन (ज) आणि [[अलाहुद्दीन पालेकर]] (द.आ.) | motm = साहेल झद्रान (ऑस्ट्रिया) | toss = लक्झेंबर्ग, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = ऑस्ट्रिया आणि लक्झेंबर्गने फिनलंडमध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. }} ---- ==पात्रता गट क== {{Infobox cricket tournament | name = २०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क | image = | imagesize = | caption = | administrator = [[आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटना]] | cricket format = [[२०-२० सामने|आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने]] | tournament format = गट फेरी आणि बाद फेरी | host = {{flagicon|BEL}} [[बेल्जियम]] | champions = {{cr|DEN}} | count = | participants = ८ | matches = 20 | attendance = | player of the series = {{flagicon|DEN}} [[तरणजीत भरज]] | most runs = {{flagicon|DEN}} [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] (१८९) | most wickets = {{flagicon|DEN}} [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] (९) | most succesful = | previous_year = | previous_tournament = | next_year = | next_tournament = | website = | start_date = २८ जून | end_date = ४ जुलै २०२२ }} गट कचे सामने २८ जून ते ४ जुलै २०२२ दरम्यान [[बेल्जियम]]मध्ये खेळविण्यात आले. [[इस्रायल क्रिकेट संघ|इस्रायल]]ने त्यांचे पहिले आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने खेळले. [[डेन्मार्क क्रिकेट संघ|डेन्मार्क]]ने अंतिम सामन्यामध्ये [[पोर्तुगाल क्रिकेट संघ|पोर्तुगाल]]चा ९ गडी राखून पराभव करत प्रादेशिक अंतिम फेरीमध्ये क गटातून बढती मिळवली. ===सामने=== ====गट अ==== {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क - १ गुण}} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ जून २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|GIB}} | संघ२ = {{cr|BEL}} | धावसंख्या१ = १३९/५ (२० षटके) | धावा१ = बालाजी पै ७६[[नाबाद|*]] (५८) | बळी१ = शागहराई शेफत २/३१ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४२/३ (१२ षटके) | धावा२ = अझीझ मोहम्मद ७२ (२९) | बळी२ = समर्थ बोथा १/३ (१ षटक) | निकाल = बेल्जियम ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320969.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = अझीझ मोहम्मद (बेल्जियम) | toss = बेल्जियम, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = बेल्जियम आणि जिब्राल्टर या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''जिब्राल्टरने बेल्जियममध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''बेल्जियमने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच जिब्राल्टरवर विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ जून २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|DEN}} | संघ२ = {{cr|HUN}} | धावसंख्या१ = १९०/४ (२० षटके) | धावा१ = [[तरणजीत भरज]] ६३ (३३) | बळी१ = हर्षवर्धन मान्ध्यान २/३२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १०२ (१५ षटके) | धावा२ = खैबर डेलदर २४ (१७) | बळी२ = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] ३/२१ (३ षटके) | निकाल = डेन्मार्क ८८ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320971.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = विनय मल्होत्रा (ज) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[तरणजीत भरज]] (डेन्मार्क) | toss = डेन्मार्क, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = डेन्मार्क आणि हंगेरी या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''डेन्मार्क आणि हंगेरीने बेल्जियममध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''डेन्मार्कने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच हंगेरीवर विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ जून २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|DEN}} | संघ२ = {{cr|GIB}} | धावसंख्या१ = २५६/५ (२० षटके) | धावा१ = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] ९१ (४२) | बळी१ = जेम्स फिट्झगेराल्ड २/३० (३ षटके) | धावसंख्या२ = १२४/८ (२० षटके) | धावा२ = फिलिप रेक्स ३५ (३५) | बळी२ = [[हामिद शाह]] २/५ (२ षटके) | निकाल = डेन्मार्क १३२ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320974.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि विनय मल्होत्रा (ज) | motm = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] (डेन्मार्क) | toss = डेन्मार्क, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = डेन्मार्क आणि जिब्राल्टर या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''डेन्मार्कने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच जिब्राल्टरवर विजय मिळवला. *''इयान फॅरेल (जि) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ जून २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|HUN}} | संघ२ = {{cr|BEL}} | धावसंख्या१ = १२०/९ (२० षटके) | धावा१ = सत्यदीप अश्वत्थनारायण ५२ (३७) | बळी१ = साजद अहमदझाई ३/२२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १२३/८ (१९.४ षटके) | धावा२ = साबेर झकील ३७ (२५) | बळी२ = मार्क फाँटेन २/१५ (२ षटके) | निकाल = बेल्जियम २ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320976.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = विनय मल्होत्रा (ज) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = मुरीद एकरामी (बेल्जियम) | toss = हंगेरी, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = बेल्जियम आणि हंगेरी या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''बेल्जियमने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच हंगेरीवर विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|HUN}} | संघ२ = {{cr|GIB}} | धावसंख्या१ = १३४/८ (२० षटके) | धावा१ = संदीप मोहनदास २६[[नाबाद|*]] (२०) | बळी१ = इयान लातिन ४/२५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १३५/६ (१९.४ षटके) | धावा२ = बालाजी पै ४६ (४६) | बळी२ = झीशान कुकीखेल २/१८ (४ षटके) | निकाल = जिब्राल्टर ४ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320978.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि मार्क जेम्ससन (ज) | motm = इयान लातिन (जिब्राल्टर) | toss = जिब्राल्टर, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = जिब्राल्टरने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच हंगेरीवर विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|BEL}} | संघ२ = {{cr|DEN}} | धावसंख्या१ = १६१/९ (२० षटके) | धावा१ = साबेर झकील २७ (१८) | बळी१ = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] २/२५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४९/९ (२० षटके) | धावा२ = [[हामिद शाह]] ५८ (४८) | बळी२ = अहमद अहमदझाई ३/३० (४ षटके) | निकाल = बेल्जियम १२ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320980.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = रिझवान अक्रम (ने) आणि रायन मिल्ने (स्कॉ) | motm = | toss = डेन्मार्क, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = बेल्जियम आणि डेन्मार्क या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''बेल्जियमने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच डेन्मार्कवर विजय मिळवला. }} ====गट ब==== {{२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता गट क - २ गुण}} {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ जून २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|MLT}} | संघ२ = {{cr|ESP}} | धावसंख्या१ = १४८/८ (२० षटके) | धावा१ = बेसिल जॉर्ज ३६ (२३) | बळी१ = मोहम्मद कामरान २/२० (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५०/४ (१८.४ षटके) | धावा२ = यासिर अली ६५[[नाबाद|*]] (६१) | बळी२ = बिक्रम अरोरा १/१४ (२ षटके) | निकाल = स्पेन ६ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320970.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि रायन मिल्ने (स्कॉ) | motm = यासिर अली (स्पेन) | toss = स्पेन, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = स्पेनने बेल्जियममध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २८ जून २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|POR}} | संघ२ = {{cr|Israel}} | धावसंख्या१ = १५५/८ (२० षटके) | धावा१ = कुलदीप ३९ (२९) | बळी१ = निव नगावकर २/१९ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १०८/६ (२० षटके) | धावा२ = मायकेल कोहेन २७[[नाबाद|*]] (२९) | बळी२ = अमनदीप सिंग ३/११ (४ षटके) | निकाल = पोर्तुगाल ४७ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320972.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = मार्क जेमसन (ज) आणि रायन मिल्ने (स्कॉ) | motm = अमनदीप सिंग (पोर्तुगाल) | toss = इस्रायल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = इस्रायलचा पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इस्रायल आणि पोर्तुगाल या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''पोर्तुगाल आणि इस्रायलने बेल्जियममध्ये पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना खेळला. *''पोर्तुगालने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच इस्रायलवर विजय मिळवला. *''अब्राहम अमादो, शैलेश बंगेरा, मायकेल कोहेन, जॉश इव्हान्स, एतिमार कहमकेर, निव नगावकर, यैर नगावकर, एलिझर सॅमसन, गॅब्रियेल स्चाट, एशकोल सोलोमन, एलान टॉकर (इ), सय्यद मैसम अली आणि कुलदीप (पो) या सर्वांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ जून २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|POR}} | संघ२ = {{cr|MLT}} | धावसंख्या१ = १५४/८ (२० षटके) | धावा१ = आमिर झैब ३७ (३३) | बळी१ = वरुण थामोथरम ३/२५ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १४३/८ (२० षटके) | धावा२ = वरुण थामोथरम ५७ (४१) | बळी२ = नज्जाम शहजाद ३/२५ (४ षटके) | निकाल = पोर्तुगाल ११ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320973.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = मार्क जेमसन (ज) आणि रायन मिल्ने (स्कॉ) | motm = वरुण थामोथरम (माल्टा) | toss = पोर्तुगाल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = शार्न गोम्स (पो) याने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ जून २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|Israel}} | संघ२ = {{cr|ESP}} | धावसंख्या१ = ११४/९ (२० षटके) | धावा१ = एशकोल सोलोमन २५ (२६) | बळी१ = यासिर अली २/१२ (२ षटके) | धावसंख्या२ = ११५/३ (१३.३ षटके) | धावा२ = हमझा दर ३९[[नाबाद|*]] (२७) | बळी२ = एलिझर सॅमसन १/१२ (२ षटके) | निकाल = स्पेन ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320975.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = मार्क जेमसन (ज) आणि जोनाथन केनेडी (आ) | motm = हमझा दर (स्पेन) | toss = इस्रायल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = इस्रायल आणि स्पेन या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''स्पेनने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच इस्रायलवर विजय मिळवला. *''तोमर काहामकर (इ) आणि मोहम्मद आतिफ (स्पे) या दोघांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ जून २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|POR}} | संघ२ = {{cr|ESP}} | धावसंख्या१ = ७७ (१७.२ षटके) | धावा१ = कुलदीप १९ (२०) | बळी१ = यासिर अली ३/८ (४ षटके) | धावसंख्या२ = ७८/२ (९ षटके) | धावा२ = डॅनियेल डोयेल-कॅल २८ (१८) | बळी२ = नज्जाम शहजाद १/११ (२ षटके) | निकाल = स्पेन ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320977.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = यासिर अली (स्पेन) | toss = पोर्तुगाल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = १ जून २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|MLT}} | संघ२ = {{cr|Israel}} | धावसंख्या१ = १३६ (१९.४ षटके) | धावा१ = हेन्रीच गेरिके ४८ (२६) | बळी१ = जॉश इव्हान्स ३/२२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १२०/७ (२० षटके) | धावा२ = योगेव नगावकर ३९ (४१) | बळी२ = वरुण थामोथरम ३/२२ (४ षटके) | निकाल = माल्टा १६ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320979.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि विनय मल्होत्रा (ज) | motm = | toss = इस्रायल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = इस्रायल आणि माल्टा या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''माल्टाने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच इस्रायलवर विजय मिळवला. *''लेवी कमारलेकर आणि योगेव नगावकर (इ) या दोघांनी आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० पदार्पण केले. }} ====प्ले-ऑफ सामने==== {{4TeamBracket-with 3rd | RD1= ५व्या स्थानासाठी उपांत्य सामने | RD2=५व्या स्थानाचा प्ले-ऑफ | RD3=७व्या स्थानाचा प्ले-ऑफ | RD1-seed1= '''अ३''' | RD1-team1= '''{{cr|GIB}}''' | RD1-score1= रद्द | RD1-seed2=ब४ | RD1-team2={{cr|Israel}} | RD1-score2= रद्द | RD1-seed3= अ४ | RD1-team3= {{cr|HUN}} | RD1-score3= रद्द | RD1-seed4= '''ब३''' | RD1-team4= '''{{cr|MLT}}''' | RD1-score4= रद्द | RD2-seed1= अ३ | RD2-team1= {{cr|GIB}} | RD2-score1= १९०/८ | RD2-seed2= '''ब३''' | RD2-team2= '''{{cr|MLT}}''' | RD2-score2= '''१९६/३''' | RD3-seed1= '''ब४''' | RD3-team1= '''{{cr|Israel}}''' | RD3-score1= '''१६६/६''' | RD3-seed2= अ४ | RD3-team2= {{cr|HUN}} | RD3-score2= १५४/९ }} =====५व्या स्थानासाठी उपांत्य सामने===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|GIB}} | संघ२ = {{cr|Israel}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320981.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = सामनाधिकारी आणि पंचांना वाहन अपघातात दुखापत झाल्याने सामना रद्द झाला आणि गुणफलकात इस्रायलपेक्षा जास्त गुण असल्याने जिब्राल्टर ५व्या स्थानाच्या प्ले-ऑफ सामन्यासाठी पात्र ठरला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|HUN}} | संघ२ = {{cr|MLT}} | धावसंख्या१ = | धावा१ = | बळी१ = | धावसंख्या२ = | धावा२ = | बळी२ = | निकाल = सामना रद्द. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320983.html धावफलक] | स्थळ = [[मर्सीन]], [[गेंट]] | पंच = | motm = | toss = | पाऊस = | टीपा = सामनाधिकारी आणि पंचांना वाहन अपघातात दुखापत झाल्याने सामना रद्द झाला आणि गुणफलकात हंगेरीपेक्षा जास्त गुण असल्याने माल्टा ५व्या स्थानाच्या प्ले-ऑफ सामन्यासाठी पात्र ठरला. }} =====७व्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|Israel}} | संघ२ = {{cr|HUN}} | धावसंख्या१ = १६६/६ (२० षटके) | धावा१ = गॅब्रियेल स्चाट ६६ (५३) | बळी१ = हर्षवर्धन मानद्यान २/२४ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५४/९ (२० षटके) | धावा२ = असंका वेलीगमागे ४५ (३३) | बळी२ = तोमर कहमकर ३/१० (२ षटके) | निकाल = इस्रायल १२ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320985.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि विनय मल्होत्रा (ज) | motm = गॅब्रियेल स्चाट (इस्रायल) | toss = हंगेरी, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = हंगेरी आणि इस्रायल या दोन्ही देशांमधील पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''इस्रायलचा पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० विजय. *''इस्रायलने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पहिल्यांदाच हंगेरीवर विजय मिळवला. }} =====५व्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|GIB}} | संघ२ = {{cr|MLT}} | धावसंख्या१ = १९०/८ (२० षटके) | धावा१ = लोइस ब्रुस ५५ (४७) | बळी१ = बिलाल मुहम्मद २/२४ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १९६/३ (१६.३ षटके) | धावा२ = बेसिल जॉर्ज ९३[[नाबाद|*]] (४४) | बळी२ = मार्क गोवुस १/१६ (२ षटके) | निकाल = माल्टा ७ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320986.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = विनय मल्होत्रा (ज) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = बेसिल जॉर्ज (माल्टा) | toss = जिब्राल्टर, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = }} ====उपांत्य फेरी==== {{4TeamBracket-with 3rd | RD1= उपांत्य सामने | RD2= अंतिम सामना | RD3= ३ऱ्या स्थानाचा प्ले-ऑफ | RD1-seed1= अ१ | RD1-team1= {{cr|BEL}} | RD1-score1= ११३ | RD1-seed2= '''ब२''' | RD1-team2= '''{{cr|POR}}''' | RD1-score2= '''११४/२''' | RD1-seed3= '''अ२''' | RD1-team3= '''{{cr|DEN}}''' | RD1-score3= '''१५४/७''' | RD1-seed4= ब१ | RD1-team4= {{cr|ESP}} | RD1-score4= ११३ | RD2-seed1= ब२ | RD2-team1= {{cr|POR}} | RD2-score1= | RD2-seed2= अ२ | RD2-team2= {{cr|DEN}} | RD2-score2= | RD3-seed1= '''अ१''' | RD3-team1= '''{{cr|BEL}}''' | RD3-score1= '''१४९/५''' | RD3-seed2= ब१ | RD3-team2= {{cr|ESP}} | RD3-score2= १४५/९ }} =====जेतेपद उपांत्य सामने===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|BEL}} | संघ२ = {{cr|POR}} | धावसंख्या१ = ११३ (१८.४ षटके) | धावा१ = मुहम्मद मुनीब ४० (३५) | बळी१ = सैद मैसम अली ४/२५ (३.४ षटके) | धावसंख्या२ = ११४/२ (१६.१ षटके) | धावा२ = शार्न गोम्स ५२[[नाबाद|*]] (५०) | बळी२ = शेराझ शेख १/१६ (३.१ षटके) | निकाल = पोर्तुगाल ८ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320982.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = शार्न गोम्स (पोर्तुगाल) | toss = बेल्जियम, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = बेल्जियम आणि पोर्तुगाल या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''पोर्तुगालने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये बेल्जियमवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|DEN}} | संघ२ = {{cr|ESP}} | धावसंख्या१ = १५४/७ (२० षटके) | धावा१ = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] ४५ (३२) | बळी१ = राजा अदील २/२७ (३ षटके) | धावसंख्या२ = ११३ (१६.१ षटके) | धावा२ = क्रिस्चियन मुनोज-मिल्स ३३ (१७) | बळी२ = [[हामिद शाह]] ३/२० (३ षटके‌) | निकाल = डेन्मार्क ४१ धावांनी विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320984.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = विनय मल्होत्रा (ज) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[हामिद शाह]] (डेन्मार्क) | toss = स्पेन, क्षेत्ररक्षण. | पाऊस = | टीपा = डेन्मार्क आणि स्पेन या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''डेन्मार्कने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये स्पेनवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} =====३ऱ्या स्थानाचा सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ४ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|ESP}} | संघ२ = {{cr|BEL}} | धावसंख्या१ = १४५/९ (२० षटके) | धावा१ = लोर्ने बर्न्स ४७ (३९) | बळी१ = खालिद अहमदी ३/१९ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १४९/५ (२० षटके) | धावा२ = अली रझा ५० (२९) | बळी२ = झलकरनैन हैदर २/२६ (४ षटके) | निकाल = बेल्जियम ५ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320987.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = शाहहेयर बट्ट (बेल्जियम) | toss = स्पेन, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = बेल्जियम आणि स्पेन या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''बेल्जियमने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये स्पेनवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} =====अंतिम सामना===== {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ४ जुलै २०२२ | time = १६:०० | daynight = | round = | संघ१ = {{cr-rt|POR}} | संघ२ = {{cr|DEN}} | धावसंख्या१ = ११०/९ (२० षटके) | धावा१ = फ्रँकोइस स्टोमन २८ (४१) | बळी१ = [[निकोलाज लेग्सगार्ड]] २/११ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १११/१ (१३.१ षटके) | धावा२ = [[तरणजीत भरज]] ५८[[नाबाद|*]] (४३) | बळी२ = जुनैद खान १/२० (२ षटके) | निकाल = डेन्मार्क ९ गडी राखून विजयी. | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1320988.html धावफलक] | स्थळ = [[रॉयल ब्रुसेल्स क्रिकेट क्लब मैदान]], [[बेल्जियम|वॉटरलू]] | पंच = जोनाथन केनेडी (आ) आणि अड्रायन व्हान देर नीस (ने) | motm = [[तरणजीत भरज]] (डेन्मार्क) | toss = पोर्तुगाल, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = डेन्मार्क आणि पोर्तुगाल या दोन्ही देशांमधला पहिला आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामना. *''डेन्मार्कने आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यामध्ये पोर्तुगालवर पहिल्यांदाच विजय मिळवला. }} ===संघांची अंतिम स्थानस्थिती=== {| class="wikitable" style="text-align: center; width: 400px;" |- ! अंतिम स्थान!! संघ !! पुढील बढती |- style="background:#cfc;" |align=left|१. || {{cr|DEN}} || [[२०२२-२३ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक युरोप पात्रता#प्रादेशिक अंतिम फेरी|प्रादेशिक अंतिम फेरीसाठी बढती]] |- |align=left|२. || {{cr|POR}} || rowspan=7 | |- |align=left|३. || {{cr|BEL}} |- |align=left|४. || {{cr|ESP}} |- |align=left|५. || {{cr|MLT}} |- |align=left|६. || {{cr|GIB}} |- |align=left|७. || {{cr|Israel}} |- |align=left|८. || {{cr|HUN}} |} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट, २०२२}} {{२०२४ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे}} {{आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे}} [[वर्ग:इ.स. २०२२ मधील क्रिकेट]] [[वर्ग:२०२४ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक]] [[वर्ग:डेन्मार्क क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:जिब्राल्टर क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:हंगेरी क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:इस्रायल क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:माल्टा क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:पोर्तुगाल क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:स्पेन क्रिकेट संघाचे बेल्जियम दौरे|*]] [[वर्ग:क्रोएशिया क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:ग्रीस क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:इटली क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:स्वीडन क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:सायप्रस क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:आईल ऑफ मान क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:रोमेनिया क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:सर्बिया क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] [[वर्ग:तुर्कस्तान क्रिकेट संघाचे फिनलंड दौरे|*]] bi6exnyrrfit1tgpaosp122oac4cgdg 0 307618 2145230 2135637 2022-08-12T03:58:39Z CommonsDelinker 685 Yoshihide_Suga_20200916.jpg या चित्राऐवजी Yoshihide_Suga_20200924.jpg चित्र वापरले. wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट पंतप्रधान | सन्मानवाचक पूर्वप्रत्यय = | नाव = {{लेखनाव}}<br> 菅 義偉, Suga Yoshihide | सन्मानवाचक प्रत्यय = | चित्र = Yoshihide Suga 20200924.jpg | चित्र आकारमान = | लघुचित्र = | चित्र शीर्षक = | क्रम = | पद = {{देशध्वज|जपान}}चे पंतप्रधान | कार्यकाळ_आरंभ = १६ सप्टेंबर २०२० | कार्यकाळ_समाप्ती = ४ ऑक्टोबर २०२१ | उपराष्ट्रपती = | उपपंतप्रधान = [[तारो असो]] | डेप्युटी = | लेफ्टनंट = | राजा = [[नारुहितो]] | मागील = [[शिन्जो आबे]] | पुढील = [[फुमियो किशिदा]] | जन्मदिनांक = {{जन्म दिनांक आणि वय|1948|12|6}} | जन्मस्थान = [[अकिता प्रांत]], [[जपान]] | मृत्युदिनांक = | मृत्युस्थान = | राष्ट्रीयत्व = {{देशध्वज|जपान}} | पक्ष = [[लिबरल डेमोक्रॅटिक पक्ष (जपान)|लिबरल डेमोक्रॅटिक पक्ष]] | शिक्षण = | इतरपक्ष = | आई = | वडील = | पती = मारिको सुगा | पत्नी = | नाते = | अपत्ये = ३ | निवास = | शाळा_महाविद्यालय = | व्यवसाय = | धंदा = | कार्यरत = | धर्म = | पुरस्कार = | सही = Yoshihide_Suga_signature.svg | संकेतस्थळ = | तळटीपा = https://www.sugayoshihide.gr.jp/ }} '''योशिहिदे सुगा''' (菅 義偉, जन्म ६ डिसेंबर १९४८) हे एक [[जपानी लोक|जपानी]] राजकारणी आहेत, त्यांनी २०२० ते २०२१ पर्यंत जपानचे पंतप्रधान आणि लिबरल डेमोक्रॅटिक पक्षाचे अध्यक्ष म्हणून काम केले. ते [[शिन्जो आबे|शिंजो आबे]] यांच्या दुसऱ्या कारकिर्दीत २०१२ ते २०२० या काळात मुख्य कॅबिनेट सचिव होते. शिंजो आबे यांच्या पहिल्या कारकिर्दीत २००६ ते २००७ पर्यंत सुगा मंत्री मंडळात अंतर्गत व्यवहार आणि दळणवळण मंत्री होते.<ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.bbc.com/marathi/international-54147916|title=शेतकऱ्याचा मुलगा झाला जपानचा पंतप्रधान|language=mr}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://zeenews.india.com/marathi/world/yoshihide-suga-becomes-99th-prime-minister-of-japan/535026|title=जपानचे ९९ वे पंतप्रधान योशिहिदे सुमा यांच्यापुढे ही असतील आव्हानं|date=2020-09-16|website=24taas.com|access-date=2022-07-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/international/international-news/yoshihide-suga-to-succeed-shinzo-abe-as-japans-prime-minister/articleshow/78103437.cms|title=योशिदे सुगा होणार जपानचे नवे पंतप्रधान|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2022-07-08}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://maharashtratimes.com/international/international-news/japan-prime-minister-yoshihide-suga-will-step-down/articleshow/85898385.cms|title=करोनावर नियंत्रण ठेवण्यास अपयश; जपानचे पंतप्रधान राजीनामा देणार|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2022-07-08}}</ref> == हे देखील पहा == * [[जपान]] * [[शिन्जो आबे]] * [[योशिहिको नोदा]] * [[नाओतो कान]] * [[युकियो हातोयामा]] * [[तारो असो|तारो आसो]] == संदर्भ == [[वर्ग:जपानचे पंतप्रधान]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] p7nlzssgdvz9abrblorvo0b15wvdsap 0 307680 2145278 2136309 2022-08-12T05:44:21Z Khirid Harshad 138639 /* संदर्भ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = न्यूझीलंड क्रिकेट संघाचा दक्षिण आफ्रिका दौरा, २००५-०६ | team1_image = Flag of New Zealand.svg | team1_name = न्युझीलँड | team2_image = Flag of South Africa.svg | team2_name = दक्षिण आफ्रिका | from_date = २१ ऑक्टोबर २००५ | to_date = ७ मे २००६ | team1_captain = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] | team2_captain = [[ग्रॅम स्मिथ]] | no_of_tests = 3 | team1_tests_won = 0 | team2_tests_won = 2 | team1_tests_most_runs = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ३५१ | team2_tests_most_runs = [[हाशिम आमला]] (२३३) | team1_tests_most_wickets = [[जेम्स फ्रँकलिन]] (१५) | team2_tests_most_wickets = मखाया न्टिनी (२०) | player_of_test_series = मखाया न्टिनी (दक्षिण आफ्रिका)| no_of_ODIs = 5 | team1_ODIs_won = 0 | team2_ODIs_won = 4 | team1_ODIs_most_runs = [[लू व्हिन्सेंट]] (१६७) | team2_ODIs_most_runs = [[ग्रॅम स्मिथ]] (१६१) | team1_ODIs_most_wickets = [[शेन बाँड]] (६) | team2_ODIs_most_wickets = मखाया न्टिनी (८) | player_of_ODI_series = [[जस्टिन केम्प]] (दक्षिण आफ्रिका) | | no_of_twenty20s = 1 | team1_twenty20s_won = 1 | team2_twenty20s_won = 0 | team1_twenty20s_most_runs = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] (३१) | team2_twenty20s_most_runs = [[ग्रॅम स्मिथ]] (६१) | team1_twenty20s_most_wickets = नॅथन ॲस्टल (३)<br/>[[जीतन पटेल]] (३) | team2_twenty20s_most_wickets = चार्ल लँगवेल्ड (२) | player_of_twenty20_series = }} २००५-०६ च्या मोसमात न्यू झीलंड क्रिकेट संघाने क्रिकेट सामन्यांसाठी दक्षिण आफ्रिकेचा दौरा केला. दक्षिण आफ्रिकेच्या व्यस्त वेळापत्रकामुळे, दौरा दोन टप्प्यात विभागला गेला, एक ऑक्टोबर २००५ मध्ये सहा मर्यादित षटकांच्या सामन्यांसह (एक ट्वेन्टी-२० आंतरराष्ट्रीय आणि पाच एकदिवसीय सामने) आणि दुसरा टप्पा तीन कसोटी सामने एप्रिल आणि मे २००६ मध्ये खेळवला जाणार होता. मर्यादित षटकांची मालिका सुरू होण्याआधी, न्यू झीलंड आयसीसी एकदिवसीय चॅम्पियनशिप टेबलवर तिसरे क्रमांकावर होते, त्यांच्या यजमान दक्षिण आफ्रिकेपेक्षा दोन स्थानांनी पुढे होते. तथापि, या दौऱ्यापूर्वी न्यू झीलंडने दक्षिण आफ्रिकेमध्ये कधीही एकदिवसीय मालिका जिंकली नव्हती आणि या उन्हाळ्यातही ते जिंकणार नव्हते. खरेतर, न्यू झीलंडने पाच सामन्यांपैकी एकही सामना जिंकला नाही आणि फक्त पावसाने – ज्याने चौथ्या सामन्याचा निकाल लागला नाही – किवीजला ०-५ ने खाली जाण्यापासून रोखले. न्यू झीलंडसाठी कसोटी मालिका अशीच निराशाजनक होती, ज्यामध्ये दक्षिण आफ्रिकेने २-० असा विजय केला होता. ऑस्ट्रेलियाविरुद्धच्या दोन मालिका पराभवानंतर दक्षिण आफ्रिकेसाठी हा निकाल समाधानकारक होता. ==खेळाडू== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !colspan=2|ट्वेंटी-२०आ !colspan=2|एकदिवसीय !colspan=2|कसोटी |- !{{cr|RSA}}<ref name="SAODIT20I">{{cite news |title=Gibbs included in SA squad |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/222374.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=17 October 2005 |language=en}}</ref> !{{cr|NZL}}<ref name="NZODIsquad">{{cite news |title=Chris Cairns misses out |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/220168.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=26 September 2005 |language=en}}</ref> !{{cr|RSA}}<ref name="SAODIT20I"/> !{{cr|NZL}}<ref name="NZODIsquad"/> !{{cr|RSA}}<ref name="SATest">{{cite news |title=Doubts surround Smith's fitness for first Test |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/243685.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=8 April 2006 |language=en}}</ref> !{{cr|NZL}}<ref name="NZTest">{{cite news |title=Papps recalled for South Africa tour |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/242411.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=28 March 2006 |language=en}}</ref> |- style="vertical-align:top" | * [[ग्रॅम स्मिथ]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|कर्णधार]]) * [[जॅक कॅलिस]] * निकी बोजे * [[मार्क बाउचर]] ([[यष्टिरक्षक]]) * एबी डिव्हिलियर्स * बोएटा दिपेनार * हर्शेल गिब्स * [[अँड्र्यू हॉल]] * [[जस्टिन केम्प]] * चार्ल लँगवेल्ड * [[अल्बी मॉर्केल]] * [[आंद्रे नेल]] * मखाया न्टिनी * [[शॉन पोलॉक]] * अश्वेल प्रिन्स | * [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)|कर्णधार]]) * डॅनियल व्हिटोरी ([[कर्णधार (क्रिकेट)#उपकर्णधार|उपकर्णधार]]) * आंद्रे ॲडम्स * नॅथन ॲस्टल * [[शेन बाँड]] * [[जेम्स फ्रँकलिन]] * [[हमिश मार्शल]] * [[जेम्स मार्शल]] * ब्रेंडन मॅक्युलम ([[यष्टिरक्षक]]) * [[क्रेग मॅकमिलन]] * [[काइल मिल्स]] * [[जेकब ओरम]] * [[जीतन पटेल]] * [[स्कॉट स्टायरिस]] * [[लू व्हिन्सेंट]] | * [[ग्रॅम स्मिथ]] (कर्णधार) * [[जॅक कॅलिस]] * निकी बोजे * [[मार्क बाउचर]] (उपकर्णधार) * एबी डिव्हिलियर्स * बोएटा दिपेनार * हर्शेल गिब्स * [[अँड्र्यू हॉल]] * [[जस्टिन केम्प]] * चार्ल लँगवेल्ड * [[अल्बी मॉर्केल]] * [[आंद्रे नेल]] * मखाया न्टिनी * [[शॉन पोलॉक]] * अश्वेल प्रिन्स * अँड्र्यू पुटिक * जॅक रुडॉल्फ | * [[स्टीफन फ्लेमिंग]] (कर्णधार) * डॅनियल व्हिटोरी (उपकर्णधार) * आंद्रे ॲडम्स * नॅथन ॲस्टल * [[शेन बाँड]] * [[जेम्स फ्रँकलिन]] * [[हमिश मार्शल]] * [[जेम्स मार्शल]] * ब्रेंडन मॅक्युलम ([[यष्टिरक्षक]]) * [[क्रेग मॅकमिलन]] * [[काइल मिल्स]] * [[जेकब ओरम]] * [[जीतन पटेल]] * [[स्कॉट स्टायरिस]] * [[लू व्हिन्सेंट]] | * [[ग्रॅम स्मिथ]] * [[हाशिम आमला]] * [[मार्क बाउचर]] (यष्टिरक्षक) * निकी बोजे * एबी डिव्हिलियर्स * बोएटा दिपेनार * हर्शेल गिब्स * [[अँड्र्यू हॉल]] * [[जॅक कॅलिस]] * गार्नेट क्रुगर * [[आंद्रे नेल]] * मखाया न्टिनी * [[शॉन पोलॉक]] * अश्वेल प्रिन्स * जॅक रुडॉल्फ * [[डेल स्टेन]] | * [[स्टीफन फ्लेमिंग]] (कर्णधार) * डॅनियल व्हिटोरी * नॅथन अॅस्टल * [[शेन बाँड]] * [[पीटर फुल्टन]] * [[जेम्स फ्रँकलिन]] * [[जेमी हॉव]] * [[हमिश मार्शल]] * ब्रेंडन मॅक्युलम (यष्टिरक्षक) * [[ख्रिस मार्टिन]] * [[काइल मिल्स]] * [[जेकब ओरम]] * [[मायकेल पॅप्स]] * [[जीतन पटेल]] * [[स्कॉट स्टायरिस]] |} या दौऱ्यातील एकदिवसीय मालिकेसाठी १५ खेळाडूंच्या न्यू झीलंड संघाची घोषणा २६ सप्टेंबर २००५ रोजी करण्यात आली. ख्रिस केर्न्सला फिटनेसच्या समस्यांमुळे वगळण्यात आले होते, तर मागील हंगामात झिम्बाब्वे दौऱ्यात चांगल्या कामगिरीमुळे जीतन पटेलचा समावेश करण्यात आला होता.<ref name="NZODIsquad"/> त्या वर्षाच्या सुरुवातीला कॅरिबियन दौऱ्यावर गेलेल्या वनडे संघातून, दक्षिण आफ्रिकेच्या संघात पहिल्या वनडे साठी हर्शेल गिब्सचा समावेश होता, जो दुखापतीमुळे बाहेर होता, जस्टिन ओंटॉन्गच्या जागी. आल्बी मॉर्केलला त्याच संघात फक्त टी२०आ सामन्यासाठी ड्राफ्ट करण्यात आले होते.<ref name="SAODIT20I"/> एबी डिव्हिलियर्स, ज्याला एकदिवसीय आणि टी२०आ या दोन्ही मालिकेसाठी संघात स्थान देण्यात आले होते, त्याला त्याच्या बाजूने, टायटन्ससाठी देशांतर्गत क्रिकेट खेळण्यासाठी सोडण्यात आले होते, त्यामुळे खेळाडू-रोटेशन धोरणाचा एक भाग म्हणून, एकमेव टी२०आ आणि पहिला एकदिवसीय सामने गमावले. दुसऱ्या वनडेसाठी तो संघात परतला असताना, अँड्र्यू हॉल देशांतर्गत क्रिकेट खेळण्यासाठी निघून गेला.<ref>{{cite news |title=Hall out in South Africa rotation |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/4378006.stm |access-date=29 January 2019 |publisher=BBC Sport |date=26 October 2005}}</ref> पहिल्या एकदिवसीय सामन्यात दुखापत झालेल्या बोएटा दीपेनारला उर्वरित मालिकेतून बाहेर काढण्यात आले आणि त्याच्या जागी अँड्र्यू पुटिकला संधी देण्यात आली.<ref>{{cite news |title=Dippenaar to miss India tour |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/223488.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=29 October 2005 |language=en}}</ref> तिसऱ्या वनडेसाठी जॅक रुडॉल्फच्या जागी पुटिकचा समावेश करण्यात आला.<ref>{{cite news |title=Rudolph added to South Africa squad |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/223518.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=29 October 2005 |language=en}}</ref> अंतिम दोन एकदिवसीय सामन्यांसाठी घोषित केलेल्या त्यांच्या १३ सदस्यीय संघात, भारत दौऱ्यातून बाहेर पडण्याची घोषणा करणाऱ्या गिब्स आणि निकी बोजे यांच्या जागी दक्षिण आफ्रिकेसाठी हॉल आणि मॉर्केल यांचा समावेश करण्यात आला.<ref>{{cite news |title=Gibbs and Boje dropped from one-day squad |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/223836.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=1 November 2005 |language=en}}</ref> २८ मार्च २००६ रोजी कसोटी मालिकेसाठी न्यू झीलंड संघाची घोषणा करण्यात आली. वेस्ट इंडीजविरुद्ध खेळणाऱ्या संघात दोन जोडण्यात आले.<ref name="NZTest"/> सलामीवीर मायकेल पॅप्सला अष्टपैलू जेकब ओरमसोबत संघात परत बोलावण्यात आले. चार दिवसांच्या सराव सामन्यात गुडघ्याला दुखापत झाल्याने शेन बाँडला पहिल्या कसोटीतून बाहेर काढण्यात आले. त्याच्या जागी काइल मिल्सला प्लेइंग इलेव्हनमध्ये स्थान देण्यात आले.<ref>{{cite news |title=Bond ruled out of first Test |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/244403.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=15 April 2006 |language=en}}</ref> दुसऱ्या कसोटीसाठी, मायकेल मेसनला त्याच्या कव्हरमध्ये संघात समाविष्ट करण्यात आले.<ref>{{cite news |title=Mason called up as cover for Bond |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/244897.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=20 April 2006 |language=en}}</ref> बाँडला मालिकेतून बाहेर काढण्यात आले होते,<ref>{{cite news |title=Bond ruled out of last two Tests |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/245320.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=25 April 2006 |language=en}}</ref> तर हॅमिश मार्शल पहिल्या कसोटीनंतर बरगडीच्या दुखापतीमुळे बाहेर पडला.<ref>{{cite news |title=Marshall out but Astle plays |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/245291.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=25 April 2006 |language=en}}</ref> ९ एप्रिल रोजी कसोटीसाठी १६ जणांचा दक्षिण आफ्रिकेचा संघ जाहीर करण्यात आला. ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध पूर्ण झालेल्या मायदेशातील मालिकेसाठी त्याच संघाचे नाव देण्यात आले.<ref name="SATest"/> पहिल्या सामन्यातील खराब कामगिरीनंतर गिब्स आणि क्रुगर यांना दुसऱ्या आणि कसोटीसाठी संघातून वगळण्यात आले.<ref>{{cite news |title=Gibbs dropped for remaining Tests |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/245089.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=22 April 2006 |language=en}}</ref> ==सराव सामने== === ५० ओव्हर: दक्षिण आफ्रिका अ विरुद्ध न्यू झीलंडर्स === {{Single-innings cricket match | date = १४ ऑक्टोबर २००५ | time = | daynight = yes | team1 = {{cr-rt|NZL|name=न्यूझीलंडस}} | team2 = [[दक्षिण आफ्रिका अ क्रिकेट संघ|दक्षिण आफ्रिका अ]] | score1 = २७३/९ (५० षटके) | runs1 = [[क्रेग मॅकमिलन]] १०५ (१०६) | wickets1 = टायरॉन हेंडरसन ५/३८ (१० षटके) | score2 = १९९/४ (४३ षटके) | runs2 = जॅक रुडॉल्फ ७३[[नाबाद|*]] (८८) | wickets2 = [[जेम्स फ्रँकलिन]] १/११ (५ षटके) | result = न्यूझीलंडने १९ धावांनी विजय मिळवला (डी/एल पद्धत) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/222057.html धावफलक] | venue = [[विलोमूर पार्क]], [[बेनोनी]] | umpires = [[इयान हॉवेल]] आणि [[ब्रायन जेर्लिंग]] | motm = [[क्रेग मॅकमिलन]] (न्यूझीलंडस) | toss = न्यूझीलंडने नाणेफेक जिंकून फलंदाजीचा निर्णय घेतला. | rain = | notes = }} === ५० ओव्हर: दक्षिण आफ्रिका अ विरुद्ध न्यू झीलंडर्स === {{Single-innings cricket match | date = १६ ऑक्टोबर २००५ | time = | daynight = | team1 = {{cr-rt|NZL|name=न्यूझीलंडस}} | team2 = [[दक्षिण आफ्रिका अ क्रिकेट संघ|दक्षिण आफ्रिका अ]] | score1 = २३१/९ (५० षटके) | runs1 = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] १०० (११५) | wickets1 = जोहान व्हॅन डर वाथ ४/३१ (१० षटके) | score2 = १२८ (३३.५ षटके) | runs2 = जस्टिन ओंटॉन्ग ३७ (७२) | wickets2 = [[शेन बाँड]] ५/३७ (५.५ षटके) | result = न्यूझीलंडने १०३ धावांनी विजय मिळवला | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/222243.html धावफलक] | venue = सेनवेस पार्क, [[पोचेफस्ट्रूम]] | umpires = [[इयान हॉवेल]] आणि [[ब्रायन जेर्लिंग]] | motm = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] (न्यूझीलंडस) | toss = दक्षिण आफ्रिका अ संघाने नाणेफेक जिंकून क्षेत्ररक्षणाचा निर्णय घेतला. | rain = | notes = }} === चार दिवस: उर्वरित दक्षिण आफ्रिका विरुद्ध न्यू झीलंडस === {{Two-innings cricket match | date = ७–१० एप्रिल २००६ | team1 = उर्वरित दक्षिण आफ्रिका | team2 = {{cr-rt|NZL|name=न्यूझीलंडस}} | score-team1-inns1 = ३९५ (११७ षटके) | runs-team1-inns1 = नील मॅकेन्झी १४१ (२७८) | wickets-team1-inns1 = [[जेम्स फ्रँकलिन]] ४/८० (२४ षटके) | score-team2-inns1 = ३७२ (८०.१ षटके) | runs-team2-inns1 = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ११८ (१३२) | wickets-team2-inns1 = मोंडे झोंदेकी ४/१०७ (२३ षटके) | score-team1-inns2 = २७०/८ (८६.२ षटके) | runs-team1-inns2 = जस्टिन ओंटॉन्ग १४४[[नाबाद|*]] (२३९) | wickets-team1-inns2 = डॅनियल व्हिटोरी ३/७७ (२९ षटके) | score-team2-inns2 = | runs-team2-inns2 = | wickets-team2-inns2 = | result = सामना अनिर्णित | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/238204.html धावफलक] | venue = [[विलोमूर पार्क]], [[बेनोनी]] | umpires = [[कार्ल हर्टर]] आणि [[ब्रायन जेर्लिंग]] | motm = | toss = उर्वरित दक्षिण आफ्रिकेने नाणेफेक जिंकून फलंदाजीचा निर्णय घेतला. | notes = [[जेम्स फ्रँकलिन]]ने प्रथम श्रेणी सामन्यांमध्ये २५०वां बळी घेतला.<ref>{{Cricketarchive|ref=Archive/Scorecards/85/85276|name=The Rest v New Zealanders, New Zealand in South Africa 2005/06}}</ref> }} == टी२०आ मालिका == ===फक्त टी२०आ=== {{Single-innings cricket match | date = २१ ऑक्टोबर २००५ | time = | daynight = yes | team1 = {{cr-rt|RSA}} | team2 = {{cr|NZL}} | score1 = १३३ (१९.३ षटके) | runs1 = [[ग्रॅम स्मिथ]] ६१ (४३) | wickets1 = नॅथन ॲस्टल ३/२० (४ षटके)<br/>[[जीतन पटेल]] ३/२० (४ षटके) | score2 = १३४/५ (१८ षटके) | runs2 = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ३१ (२५) | wickets2 = चार्ल लँगवेल्ड २/१४ (२ षटके) | result = न्यूझीलंड ने ५ गडी राखून विजय मिळवला | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/222678.html धावफलक] | venue = [[वॉंडरर्स स्टेडियम|वॉंडरर्स]], [[जोहान्सबर्ग]] | umpires = [[इयान हॉवेल]] (दक्षिण आफ्रिका) आणि [[ब्रायन जेर्लिंग]] (दक्षिण आफ्रिका) | motm = [[जीतन पटेल]] (न्यूझीलंड) | toss = न्यूझीलंडने नाणेफेक जिंकून क्षेत्ररक्षणाचा निर्णय घेतला. | rain = | notes = नॅथन अॅस्टल, शेन बाँड, जेम्स मार्शल, जेकब ओरम आणि जीतन पटेल (सर्व न्यूझीलंड); आणि निकी बोजे, मार्क बाउचर, हर्शेल गिब्स, जॅक कॅलिस, जस्टिन केम्प, चार्ल लँगवेल्ड, अल्बी मॉर्केल, आंद्रे नेल, मखाया एनटिनी, शॉन पोलॉक, अॅशवेल प्रिन्स आणि ग्रॅम स्मिथ (सर्व दक्षिण आफ्रिका) यांनी त्यांचे टी२०आ पदार्पण केले. }} == एकदिवसीय मालिका == ===पहिली वनडे === {{Single-innings cricket match | date = २३ ऑक्टोबर २००५ | time = | daynight = | team1 = {{cr-rt|NZL}} | team2 = {{cr|RSA}} | score1 = २४९/८ (५० षटके) | runs1 = [[क्रेग मॅकमिलन]] ६६ (७५) | wickets1 = [[आंद्रे नेल]] ३/४२ (९ षटके) | score2 = २५०/८ (४९.३ षटके) | runs2 = [[जस्टिन केम्प]] ७३ (६४) | wickets2 = [[जीतन पटेल]] २/४८ (८ षटके) | result = दक्षिण आफ्रिकेने २ गडी राखून विजय मिळवला | report = [http://www.espncricinfo.com/series/14753/scorecard/222857 धावफलक] | venue = [[गुडइयर पार्क]], ब्लोमफॉन्टेन | umpires = [[स्टीव्ह बकनर]] (वेस्ट इंडिज) आणि [[इयान हॉवेल]] (दक्षिण आफ्रिका) | motm = [[जस्टिन केम्प]] (दक्षिण आफ्रिका) | toss = न्यूझीलंडने नाणेफेक जिंकून फलंदाजीचा निर्णय घेतला. | rain = | notes = जॅक कॅलिस वनडेत २०० बळी घेणारा दक्षिण आफ्रिकेचा तिसरा खेळाडू ठरला.<ref>{{cite news |title=Kemp blasts South Africa to victory |url=https://www.rediff.com/cricket/2005/oct/24kemp.htm |access-date=29 January 2019 |work=Rediff.com |date=24 October 2005}}</ref> }} ===दुसरी वनडे=== {{Single-innings cricket match | date = २८ ऑक्टोबर २००५ | time = | daynight = yes | team1 = {{cr-rt|RSA}} | team2 = {{cr|NZL}} | score1 = २०१/९ (५० षटके) | runs1 = [[मार्क बाउचर]] ४० (४७) | wickets1 = [[काइल मिल्स]] ४/४४ (१० षटके) | score2 = १८२ (४७.५ षटके) | runs2 = [[लू व्हिन्सेंट]] ९० (१०९) | wickets2 = मखाया न्टिनी ३/२९ (१० षटके) | result = दक्षिण आफ्रिकेने १९ धावांनी विजय मिळवला | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/223335.html धावफलक] | venue = [[न्यूलँड्स]], [[केप टाऊन]] | umpires = [[स्टीव्ह बकनर]] (वेस्ट इंडिज) आणि [[इयान हॉवेल]] (दक्षिण आफ्रिका) | motm = [[लू व्हिन्सेंट]] (न्यू झीलंड) | toss = दक्षिण आफ्रिकेने नाणेफेक जिंकून फलंदाजीचा निर्णय घेतला. | rain = | notes = अँड्र्यू पुटिक (दक्षिण आफ्रिका) ने वनडे पदार्पण केले. }} ===तिसरी वनडे=== {{Single-innings cricket match | date = ३० ऑक्टोबर २००५ | time = | daynight = | team1 = {{cr-rt|NZL}} | team2 = {{cr|RSA}} | score1 = २४३/९ (५० षटके) | runs1 = [[स्कॉट स्टायरिस]] ७८ (१०२) | wickets1 = मखाया न्टिनी ३/३७ (१० षटके) | score2 = २४५/६ (४९.२ षटके) | runs2 = हर्शेल गिब्स ८१ (९४) | wickets2 = आंद्रे ॲडम्स २/४० (१० षटके) | result = दक्षिण आफ्रिकेने ४ गडी राखून विजय मिळवला | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/223542.html धावफलक] | venue = [[सेंट जॉर्ज पार्क]], [[पोर्ट एलिझाबेथ]] | umpires = [[स्टीव्ह बकनर]] (वेस्ट इंडिज) आणि [[ब्रायन जेर्लिंग]] (दक्षिण आफ्रिका) | motm = हर्शेल गिब्स (दक्षिण आफ्रिका) | toss = दक्षिण आफ्रिकेने नाणेफेक जिंकून क्षेत्ररक्षणाचा निर्णय घेतला. | rain = | notes = }} ===चौथी वनडे=== {{Single-innings cricket match | date = ४ नोव्हेंबर २००५ | time = | daynight = yes | team1 = {{cr-rt|RSA}} | team2 = {{Cr|NZL}} | score1 = ७९/२ (२० षटके) | runs1 = [[जॅक कॅलिस]] २४[[नाबाद|*]] (४३) | wickets1 = [[जेम्स फ्रँकलिन]] १/१८ (५ षटके) | score2 = | runs2 = | wickets2 = | result = परिणाम नाही | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/current/match/224044.html धावफलक] | venue = [[किंग्समीड]], [[डर्बन]] | umpires = [[स्टीव्ह बकनर]] (वेस्ट इंडिज) आणि [[ब्रायन जेर्लिंग]] (दक्षिण आफ्रिका) | motm = | toss = दक्षिण आफ्रिकेने नाणेफेक जिंकून फलंदाजीचा निर्णय घेतला. | rain = दक्षिण आफ्रिकेच्या डावात १४:००, ९० मिनिटांनी पावसाने खेळ थांबवला.<ref>{{cite news |title=South Africa v New Zealand, 2005-06 |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/289054.html |access-date=28 January 2019 |work=ESPNcricinfo}}</ref> | notes = नॅथन अॅस्टल (न्यूझीलंड) हा न्यूझीलंडकडून २०० एकदिवसीय सामने खेळणारा चौथा खेळाडू ठरला.<ref>{{cite news |title=Rain ends South Africa's record run |url=https://www.rediff.com/cricket/2005/nov/05sa.htm |access-date=29 January 2019 |work=Rediff.com |date=5 November 2005}}</ref> }} ===पाचवी वनडे=== {{Single-innings cricket match | date = ६ नोव्हेंबर २००५ | time = | daynight = | team1 = {{cr-rt|NZL}} | team2 = {{cr|RSA}} | score1 = २१५ (४९.३ षटके) | runs1 = [[लू व्हिन्सेंट]] ६६ (७६) | wickets1 = [[अँड्र्यू हॉल]] ४/२३ (१० षटके) | score2 = १४०/५ (२८.१ षटके) | runs2 = [[ग्रॅम स्मिथ]] ६६ (६५) | wickets2 = डॅनियल व्हिटोरी २/१८ (५ षटके) | result = दक्षिण आफ्रिकेने ५ गडी राखून विजय मिळवला (डी/एल पद्धत) | report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/current/match/224227.html धावफलक] | venue = [[सुपरस्पोर्ट पार्क]], [[सेंच्युरियन]] | umpires = [[स्टीव्ह बकनर]] (वेस्ट इंडिज) आणि [[ब्रायन जेर्लिंग]] (दक्षिण आफ्रिका) | motm = [[अँड्र्यू हॉल]] (दक्षिण आफ्रिका) | toss = दक्षिण आफ्रिकेने नाणेफेक जिंकून क्षेत्ररक्षणाचा निर्णय घेतला. | rain = वादळामुळे व्यत्यय आल्याने दक्षिण आफ्रिकेला ३० षटकांत १४० धावांचे लक्ष्य ठेवले होते.<ref>{{cite news |title=South Africa v New Zealand, 2005-06 |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/289055.html |access-date=28 January 2019 |work=Wisden |publisher=ESPNcricinfo}}</ref> | notes = मार्क बाउचर २०० वनडे खेळणारा चौथा दक्षिण आफ्रिकेचा खेळाडू ठरला.<ref>{{cite news |title=Smith steers South Africa to victory |url=https://www.rediff.com/cricket/2005/nov/07smith.htm |access-date=29 January 2019 |agency=Reuters |publisher=Rediff.com |date=7 November 2005}}</ref> *''मार्क बाउचरने पाच झेल घेतले आणि दक्षिण आफ्रिकेच्या यष्टीरक्षकाच्या एका वनडेमध्ये सर्वाधिक झेल घेण्याच्या विक्रमाची बरोबरी केली.<ref>{{cite news |title=South Africa clinch final victory |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/4410198.stm |access-date=29 January 2019 |publisher=BBC Sport |date=6 November 2005}}</ref> २००७ मध्ये त्याने पाकिस्तानविरुद्ध सहा दावा करत हा विक्रम मोडला.<ref>{{cite news |title=Seamers set up crushing win |url=http://www.espncricinfo.com/series/14466/report/250671 |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=11 February 2007 |language=en}}</ref> }} ==कसोटी मालिका== ===पहिली कसोटी=== {{Test match |date = १५–१९ एप्रिल २००६ |team1 = {{cr-rt|RSA}} |team2 = {{cr|NZL}} |score-team1-inns1 = २७६ (९५.४ षटके) |runs-team1-inns1 = बोएटा दिपेनार ५२ (९६) |wickets-team1-inns1 = [[काइल मिल्स]] ४/४३ (१८ षटके) |score-team2-inns1 = ३२७ (७१.४ षटके) |runs-team2-inns1 = [[जेकब ओरम]] १३३ (१६९) |wickets-team2-inns1 = मखाया न्टिनी ५/९४ (१९ षटके) |score-team1-inns2 = २९९ (९८.१ षटके) |runs-team1-inns2 = एबी डिव्हिलियर्स ९७ (१६१) |wickets-team1-inns2 = डॅनियल व्हिटोरी २/४२ (15.1 षटके) |score-team2-inns2 = १२० (३६ षटके) |runs-team2-inns2 = डॅनियल व्हिटोरी ३८ (४८) |wickets-team2-inns2 = [[डेल स्टेन]] ५/४७ (१७ षटके) |result = दक्षिण आफ्रिकेने १२८ धावांनी विजय मिळवला |venue = [[सुपरस्पोर्ट पार्क]], [[सेंच्युरियन]] |umpires = [[मार्क बेन्सन]] (इंग्लंड) आणि [[डॅरिल हार्पर]] (ऑस्ट्रेलिया) |toss = दक्षिण आफ्रिकेने नाणेफेक जिंकून फलंदाजीचा निर्णय घेतला. |motm = मखाया न्टिनी (दक्षिण आफ्रिका) |report = [http://www.espncricinfo.com/series/14753/scorecard/238205 धावफलक] |rain = |notes = स्टीफन फ्लेमिंग (न्यूझीलंड), जॅक कॅलिस आणि शॉन पोलॉक (दोन्ही दक्षिण आफ्रिका) या सर्वांनी त्यांचे १००वे कसोटी सामने खेळले.<ref>{{cite news |title=South Africa struggle on day one |url=https://www.rediff.com/cricket/2006/apr/15kiwi.htm |access-date=29 January 2019 |agency=Reuters |publisher=Rediff.com}}</ref> }} ===दुसरी कसोटी=== {{Test match |date = २७ एप्रिल – १ मे २००६ |team1 = {{cr-rt|NZL}} |team2 = {{cr|RSA}} |score-team1-inns1 = ५९३/८घोषित (१६५ षटके) |runs-team1-inns1 = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] २६२ (४२३) |wickets-team1-inns1 = मखाया न्टिनी ४/१६२ (४३ षटके) |score-team2-inns1 = ५१२ (१८८ षटके) |runs-team2-inns1 = [[हाशिम आमला]] १४९ (३१७) |wickets-team2-inns1 = [[जेम्स फ्रँकलिन]] ३/९५ (३३ षटके) |score-team1-inns2 = १२१/३ (३७ षटके) |runs-team1-inns2 = [[स्कॉट स्टायरिस]] ५४ (७५) |wickets-team1-inns2 = [[जॅक कॅलिस]] १/५ (५ षटके) |score-team2-inns2 = |runs-team2-inns2 = |wickets-team2-inns2 = |result = सामना अनिर्णित |venue = [[न्यूलँड्स स्टेडियम]], [[केप टाऊन]] |umpires = [[मार्क बेन्सन]] (इंग्लंड) आणि [[अशोका डी सिल्वा]] (श्रीलंका) |toss = दक्षिण आफ्रिकेने नाणेफेक जिंकून क्षेत्ररक्षणाचा निर्णय घेतला. |motm = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] (न्यूझीलंड) |report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/238206.html धावफलक] |rain = |notes = स्टीफन फ्लेमिंग हा कसोटीत तीन द्विशतके करणारा न्यूझीलंडचा पहिला खेळाडू ठरला. दक्षिण आफ्रिकेविरुद्ध न्यूझीलंडच्या फलंदाजासाठी त्याची सर्वाधिक २६२ धावांची खेळी आहे.<ref name="Fleming262">{{cite news |title=Fleming hits double century |url=https://www.rediff.com/cricket/2006/apr/29flem.htm |access-date=29 January 2019 |agency=Reuters |publisher=Rediff.com |date=29 April 2006}}</ref> *''स्टीफन फ्लेमिंग आणि जेम्स फ्रँकलिन यांनी आठव्या विकेटसाठी २५६ धावांची भागीदारी केली, जी न्यूझीलंडसाठी दक्षिण आफ्रिकेविरुद्ध कसोटीतील कोणत्याही विकेटसाठी सर्वाधिक आहे.<ref name="Fleming262"/> *''जेम्स फ्रँकलिन (न्यूझीलंड) आणि हाशिम आमला (दक्षिण आफ्रिका) यांनी त्यांची पहिली कसोटी शतके झळकावली.<ref>{{cite news |title=Amla anchors South Africa |url=https://www.rediff.com/cricket/2006/apr/29amla.htm |access-date=29 January 2019 |agency=Reuters |publisher=Rediff.com |date=29 April 2006}}</ref><ref name="Amla100">{{cite news |title=Amla leads solid South African batting display |url=https://www.rediff.com/cricket/2006/apr/30sa.htm |access-date=29 January 2019 |agency=Reuters |publisher=Rediff.com |date=30 April 2006}}</ref> *''जॅक कॅलिस (दक्षिण आफ्रिका) याने कसोटीत ८,००० धावा पूर्ण केल्या.<ref name="Amla100"/> }} ===तिसरी कसोटी=== {{Test match |date = ५–७ मे २००६ |team1 = {{cr-rt|NZL}} |team2 = {{cr|RSA}} |score-team1-inns1 = ११९ (४४ षटके) |runs-team1-inns1 = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] ४६ (८२) |wickets-team1-inns1 = मखाया न्टिनी ५/३५ (१६ षटके) |score-team2-inns1 = १८६ (४४ षटके) |runs-team2-inns1 = [[ग्रॅम स्मिथ]] ६३ (६३) |wickets-team2-inns1 = [[ख्रिस मार्टिन]] ५/३७ (१५ षटके) |score-team1-inns2 = २८३ (७८.५ षटके) |runs-team1-inns2 = डॅनियल व्हिटोरी ६० (९१) |wickets-team1-inns2 = [[डेल स्टेन]] ४/९१ (22 षटके) |score-team2-inns2 = २२०/६ (४७.३ षटके) |runs-team2-inns2 = [[ग्रॅम स्मिथ]] ६८ (८०) |wickets-team2-inns2 = [[जेम्स फ्रँकलिन]] ३/६७ (१३.३ षटके) |result = दक्षिण आफ्रिकेने ४ गडी राखून विजय मिळवला |venue = [[वॉंडरर्स स्टेडियम]], [[जोहान्सबर्ग]] |umpires = [[अशोका डी सिल्वा]] (श्रीलंका) आणि डॅरेल हेअर (ऑस्ट्रेलिया) |toss = दक्षिण आफ्रिकेने नाणेफेक जिंकून क्षेत्ररक्षणाचा निर्णय घेतला. |motm = [[ग्रॅम स्मिथ]] (दक्षिण आफ्रिका) |report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/238207.html धावफलक] |rain = |notes = जॅक कॅलिस (दक्षिण आफ्रिका) यांनी २००वा बळी घेतला आणि गारफिल्ड सोबर्स (वेस्ट इंडीज) नंतर कसोटीत ८,००० धावा आणि २०० विकेट्स पूर्ण करणारा दुसरा खेळाडू बनला.<ref>{{cite news |title=Kallis joins a club of two |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/246370.html |access-date=29 January 2019 |work=ESPNcricinfo |date=6 May 2006 |language=en}}</ref><ref>{{cite news |title=Martin leads Kiwi fightback |url=https://www.rediff.com/cricket/2006/may/06kiwi.htm |access-date=29 January 2019 |agency=Reuters |publisher=Rediff.com |date=6 May 2006}}</ref> }} ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे दक्षिण आफ्रिका दौरे|२००५]] sy8sg09uxuq9x7ib07db0nk789ytkmb 14 307703 2145261 2136095 2022-08-12T05:35:26Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट|महिला संघ परदेशी दौरे]] [[वर्ग:महिला क्रिकेट]] 0q2x7bo2kz17s3z46jzzif39kj0fgdb 0 308165 2145536 2138168 2022-08-12T08:25:09Z Khirid Harshad 138639 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tour | series_name = श्रीलंका क्रिकेट संघाचा न्यूझीलंड दौरा, २००६-०७ | team1_image = Flag of Sri Lanka.svg | team1_name = श्रीलंका | team2_image = Flag_of_New_Zealand.svg | team2_name = न्युझीलँड | from_date = ३० नोव्हेंबर २००६ | to_date = ९ जानेवारी २००७ | team1_captain = [[महेला जयवर्धने]] | team2_captain = [[स्टीफन फ्लेमिंग]] | no_of_tests = 2 | team1_tests_won = 1 | team2_tests_won = 1 | team1_tests_most_runs = [[कुमार संगकारा]] (२६८)<br />चमारा सिल्वा (२१३) | team2_tests_most_runs = [[क्रेग कमिंग]] (११९)<br />डॅनियल व्हिटोरी (११४) | team1_tests_most_wickets = [[मुथय्या मुरलीधरन]] (१७)<br />[[लसिथ मलिंगा]] (९) | team2_tests_most_wickets = डॅनियल व्हिटोरी (१०)<br />[[शेन बाँड]] (१०) | player_of_test_series = | no_of_ODIs = 5 | team1_ODIs_won = 2 | team2_ODIs_won = 2 | team1_ODIs_most_runs = [[कुमार संगकारा]] (२१९)<br />[[सनथ जयसूर्या]] (१८२)| team2_ODIs_most_runs = [[रॉस टेलर]] (143)<br />नॅथन ॲस्टल (८३)| team1_ODIs_most_wickets = [[मुथय्या मुरलीधरन]] (७)<br />[[चमिंडा वास]] (७)| team2_ODIs_most_wickets = [[मायकेल मेसन]] (६)<br />[[मार्क गिलेस्पी]] (५)| player_of_ODI_series = | | no_of_twenty20s = 2 | team1_twenty20s_won = 1 | team2_twenty20s_won = 1 | team1_twenty20s_most_runs = [[सनथ जयसूर्या]] (५१) | team2_twenty20s_most_runs = ब्रेंडन मॅक्युलम (६७) | team1_twenty20s_most_wickets = [[सनथ जयसूर्या]] (३) | team2_twenty20s_most_wickets = [[जेम्स फ्रँकलिन]] (३) | player_of_twenty20_series = }} '''२००६-०७ च्या क्रिकेट हंगामा'''त '''श्रीलंका क्रिकेट संघा'''ने क्रिकेट सामन्यांसाठी '''न्यू झीलंड'''चा दौरा केला. २००५-०६ दौरा रद्द झाल्यानंतर आणि २००५-०६ च्या हिवाळ्यासाठी पुन्हा आयोजित केल्यानंतर, श्रीलंकेने न्यू झीलंडला भेट दिलेला हा सलग तिसरा हंगाम होता. मुळात, या दौऱ्यात तीन कसोटी आणि पाच एकदिवसीय सामने खेळवले जातील, परंतु न्यू झीलंड क्रिकेटचे मुख्य कार्यकारी मार्टिन स्नेडेन यांनी जूनमध्ये जाहीर केले की, एका कसोटीच्या जागी दोन ट्वेंटी-२० आंतरराष्ट्रीय सामने खेळवले जातील.<ref>[http://content-uk.cricinfo.com/nzvsl/content/story/251181.html Twenty20 'part of future of cricket' – Snedden], from Cricinfo, retrieved 8 December 2006</ref> श्रीलंकेने शेवटच्या वेळी न्यू झीलंडला भेट दिली तेव्हा त्यांची एकदिवसीय मालिका १-४ आणि कसोटी मालिका ०-२ ने गमावली, परंतु २००६ चॅम्पियन्स ट्रॉफीमध्ये न्यू झीलंडचा पराभव केला. मात्र, न्यू झीलंडने गटातून प्रगती केल्याने गट टप्प्यातील त्यांचा हा एकमेव विजय होता. आयसीसी टेस्ट चॅम्पियनशिप टेबलवर, श्रीलंका न्यू झीलंडपेक्षा दोन स्थानांनी पुढे आहे, परंतु न्यू झीलंड एकदिवसीय टेबलमध्ये तिसरे स्थान श्रीलंकेपेक्षा तीन स्थानांनी पुढे आहे. ==कसोटी मालिका== ===पहिली कसोटी: न्यू झीलंड विरुद्ध श्रीलंका, ७ डिसेंबर ते ९ डिसेंबर=== {{Test match |date = ७–९ डिसेंबर |team1 = {{cr-rt|SRI}} |team2 = {{cr|NZL}} |score-team1-inns1 = १५४ (५२.४ षटके) |runs-team1-inns1 = चमारा कपुगेदरा ३७ (८६) |wickets-team1-inns1 = [[जेम्स फ्रँकलिन]] १२-०-३०-३ |score-team2-inns1 = २०६ (८५.४ षटके) |runs-team2-inns1 = डॅनियल व्हिटोरी ६३ (११४) |wickets-team2-inns1 = [[मुथय्या मुरलीधरन]] ३४-७-६५-४ |score-team1-inns2 = १७० (५३.१ षटके) |runs-team1-inns2 = [[कुमार संगकारा]] १००[[नाबाद|*]] (१५४) |wickets-team1-inns2 = [[शेन बाँड]] १९.१-५-६३-४ |score-team2-inns2 = ११९/५ (३३ षटके) |runs-team2-inns2 = [[क्रेग कमिंग]] ४३ (५७) |wickets-team2-inns2 = [[मुथय्या मुरलीधरन]] १४-५-३४-३ |result = न्यूझीलंडने ५ गडी राखून विजय मिळवला<ref>[http://content-aus.cricinfo.com/nzvsl/engine/match/251485.html Cricinfo – 1st Test: New Zealand vs Sri Lanka at Christchurch, Dec 7-9, 2006], from Cricinfo, retrieved 9 December 2006</ref> |venue = जेड स्टेडियम, [[क्राइस्टचर्च]], न्यूझीलंड |umpires = [[ब्रायन जेर्लिंग]] (दक्षिण आफ्रिका) आणि [[सायमन टॉफेल]] (ऑस्ट्रेलिया) |motm = [[शेन बाँड]] (न्यूझीलंड) |report = |rain = }} ===दुसरी कसोटी: न्यू झीलंड विरुद्ध श्रीलंका, १५ डिसेंबर ते १९ डिसेंबर=== {{Test match |date = १५–१९ डिसेंबर २००६ |team1 = {{cr-rt|SRI}} |team2 = {{cr|NZL}} |score-team1-inns1 = २६८ (६५ षटके) |runs-team1-inns1 = [[कुमार संगकारा]] १५६* (१९२) |wickets-team1-inns1 = [[ख्रिस मार्टिन]] १३-२-५०-३ |score-team2-inns1 = १३० (३९.१ षटके) |runs-team2-inns1 = ब्रेंडन मॅक्युलम ४३ (६१) |wickets-team2-inns1 = [[लसिथ मलिंगा]] १८-४-६८-५ |score-team1-inns2 = ३६५ (१०९.३ षटके) |runs-team1-inns2 = चमारा सिल्वा १५२* (२१९) |wickets-team1-inns2 = डॅनियल व्हिटोरी ४२.३-६-१३०-७ |score-team2-inns2 = २८६ (८५.१ षटके) |runs-team2-inns2 = डॅनियल व्हिटोरी ५१ (६८) |wickets-team2-inns2 = [[मुथय्या मुरलीधरन]] ३४.१-९-८७-६ |result = श्रीलंकेचा २१७ धावांनी विजय झाला<ref>[http://content-aus.cricinfo.com/nzvsl/engine/match/251486.html Cricinfo – 2nd Test: New Zealand vs Sri Lanka at Wellington, Dec 15-19, 2006], from Cricinfo, retrieved 19 December 2006</ref> |venue = [[बेसिन रिझर्व्ह]], [[वेलिंग्टन]], न्यूझीलंड |umpires = [[ब्रायन जेर्लिंग]] (दक्षिण आफ्रिका) आणि [[सायमन टॉफेल]] (ऑस्ट्रेलिया) |motm = चमारा सिल्वा (श्रीलंका) |report = |rain = }} ==टी२० आंतरराष्ट्रीय मालिका== ===पहिला टी२० आंतरराष्ट्रीय: न्यू झीलंड विरुद्ध श्रीलंका, २२ डिसेंबर=== {| width="100%" style="background: #EBF5FF" |- | width="35%" valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of New Zealand.svg|20px]] '''[[न्यू झीलंड राष्ट्रीय क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]]''' | width="25%" | '''८/१६२ (२० षटके)''' | width="40%" | '''श्रीलंकेचा १८ धावांनी विजय झाला ([[डकवर्थ-लुईस पद्धत|डी/एल पद्धत]])'''<ref>[http://content-aus.cricinfo.com/nzvsl/engine/match/251487.html Cricinfo – 1st T20: New Zealand vs Sri Lanka at Wellington, Dec 22, 2006], from Cricinfo, retrieved 22 December 2006</ref> |- | style="font-size: 85%;" | ब्रेंडन मॅक्युलम ३९ (२२)<br> [[सनथ जयसूर्या]] ४-०-२१-३ | valign="top" style="font-size: 85%;" rowspan="3" | [[वेस्टपॅक स्टेडियम]], [[वेलिंग्टन]], न्यू झीलंड<br> पंच: [[टोनी हिल]] (न्यू झीलंड) आणि इव्हान वॅटकिन (न्यू झीलंड)<br /> सामनावीर: [[सनथ जयसूर्या]] (श्रीलंका) |- | valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of Sri Lanka.svg|20px]] '''[[श्रीलंका क्रिकेट संघ|श्रीलंका]]''' | '''१/६२ (५.५ षटके)''' |- | style="font-size: 85%;" | [[सनथ जयसूर्या]] ५१ (२३)<br> [[शेन बाँड]] ३-०-२४-१ |} ===दुसरा टी२० आंतरराष्ट्रीय: न्यू झीलंड विरुद्ध श्रीलंका, २६ डिसेंबर=== {| width="100%" style="background: #EBF5FF" |- | width="35%" valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of Sri Lanka.svg|20px]] '''[[श्रीलंका क्रिकेट संघ|श्रीलंका]]''' | width="25%" | '''११५ (१८.२ षटके)''' | width="40%" | '''न्यू झीलंडने ५ गडी राखून विजय मिळवला'''<ref>[http://content-aus.cricinfo.com/nzvsl/engine/match/251488.html Cricinfo – 2nd T20: New Zealand vs Sri Lanka at Auckland, Dec 26, 2006], from Cricinfo, retrieved 26 December 2006</ref> |- | style="font-size: 85%;" | [[लसिथ मलिंगा]] २७ (१९)<br> [[जेम्स फ्रँकलिन]] ४-०-२३-३ | valign="top" style="font-size: 85%;" rowspan="3" | [[ईडन पार्क]] [[ऑकलंड]], न्यू झीलंड<br> पंच: बिली बोडेन (न्यू झीलंड) आणि [[टोनी हिल]] (न्यू झीलंड)<br> सामनावीर: [[जेम्स फ्रँकलिन]] (न्यू झीलंड) |- | valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of New Zealand.svg|20px]] '''[[न्यू झीलंड राष्ट्रीय क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]]''' | '''५/११६ (१८.३ षटके)''' |- | style="font-size: 85%;" | नॅथन अॅस्टल ४० (४२)<br> [[दिलहारा फर्नांडो]] ४-०-१९-३ |} ==एकदिवसीय मालिका== ===पहिली वनडे: न्यू झीलंड विरुद्ध श्रीलंका, २८ डिसेंबर=== {| width="100%" style="background: #EBF5FF" |- | width="35%" valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of New Zealand.svg|20px]] '''[[न्यू झीलंड राष्ट्रीय क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]]''' | width="25%" | '''८/२८५ (५० षटके)''' | width="40%" | '''श्रीलंकाने ७ गडी राखून विजय मिळवला'''<ref>[http://content-aus.cricinfo.com/nzvsl/engine/match/251489.html Cricinfo – 1st ODI: New Zealand vs Sri Lanka at Napier, Dec 28, 2006], from Cricinfo, retrieved 28 December 2006</ref> |- | style="font-size: 85%;" | [[रॉस टेलर]] १२८ (१३३)<br> [[चमिंडा वास]] १०-०-५०-३ | valign="top" style="font-size: 85%;" rowspan="3" | [[मॅकलिन पार्क]], नेपियर, न्यू झीलंड<br> पंच: [[टोनी हिल]] (न्यू झीलंड) आणि डेव्हिड (ऑस्ट्रेलिया)<br> सामनावीर: [[सनथ जयसूर्या]] (श्रीलंका) |- | valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of Sri Lanka.svg|20px]] '''[[श्रीलंका क्रिकेट संघ|श्रीलंका]]''' | '''३/२८९ (४० षटके)''' |- | style="font-size: 85%;" | [[सनथ जयसूर्या]] १११ (१०५)<br> डॅनियल व्हिटोरी ८-०-३६-१ |} ===दुसरी वनडे: न्यू झीलंड विरुद्ध श्रीलंका, ३१ डिसेंबर=== {| width="100%" style="background: #EBF5FF" |- | width="35%" valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of Sri Lanka.svg|20px]] '''[[श्रीलंका क्रिकेट संघ|श्रीलंका]]''' | width="25%" | '''७/२२४ (५० षटके)''' | width="40%" | '''न्यू झीलंडने १ गडी राखून विजय मिळवला'''<ref>[http://content-nz.cricinfo.com/nzvsl/engine/match/251490.html Cricinfo – 2nd ODI: New Zealand vs Sri Lanka at Queentown, Dec 31, 2006], from Cricinfo, retrieved 31 December 2006</ref> |- | style="font-size: 85%;" | [[कुमार संगकारा]] ८९ (१५५)<br> [[मार्क गिलेस्पी]] १०-०-४६-२ | valign="top" style="font-size: 85%;" rowspan="3" | क्वीन्सटाउन इव्हेंट सेंटर क्वीन्सटाउन, न्यू झीलंड<br> पंच: ग्रे बॅक्स्टर (न्यू झीलंड) आणि [[स्टीव्ह डेव्हिस]] (ऑस्ट्रेलिया)<br> सामनावीर: [[जेम्स फ्रँकलिन]] (न्यू झीलंड) |- | valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of New Zealand.svg|20px]] '''[[न्यू झीलंड राष्ट्रीय क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]]''' | '''९/२२८ (५० षटके)''' |- | style="font-size: 85%;" | [[जेम्स मार्शल]] ५० (१०८)<br> [[मुथय्या मुरलीधरन]] १०-१-३१-३ |} ===तिसरी वनडे: न्यू झीलंड विरुद्ध श्रीलंका, २ जानेवारी=== {| width="100%" style="background: #EBF5FF" |- | width="35%" valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of Sri Lanka.svg|20px]] '''[[श्रीलंका क्रिकेट संघ|श्रीलंका]]''' | width="25%" | '''१०/११२ (३५.२ षटके)''' | width="40%" | '''न्यू झीलंडने ४ गडी राखून विजय मिळवला [[डकवर्थ-लुईस पद्धत|डी/एल पद्धत]]'''<ref>[http://content-nz.cricinfo.com/nzvsl/engine/match/251491.html Cricinfo – 3rd ODI: New Zealand vs Sri Lanka at Christchurch, Jan 2, 2006], from Cricinfo, retrieved 2 January 2007</ref> |- | style="font-size: 85%;" | मारवान अटापट्टू २८ (२३)<br> [[मायकेल मेसन]] ९-१-२४-४ | valign="top" style="font-size: 85%;" rowspan="3" | जेड स्टेडियम [[क्राइस्टचर्च]], न्यू झीलंड<br> पंच: [[स्टीव्ह डेव्हिस]] (ऑस्ट्रेलिया) आणि [[टोनी हिल]] (न्यू झीलंड)<br> सामनावीर: [[मायकेल मेसन]] (न्यू झीलंड) |- | style="font-size: 75%;" | डी/एल पद्धतीमुळे न्यू झीलंडने ११० धावांचा पाठलाग केला |- | valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of New Zealand.svg|20px]] '''[[न्यू झीलंड राष्ट्रीय क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]]''' | '''६/११० (२४.३ षटके)''' |- | style="font-size: 85%;" | [[पीटर फुल्टन]] ४३ (९४)<br> रुचिरा परेरा ५-०-३७-२ |} ===चौथी वनडे: न्यू झीलंड विरुद्ध श्रीलंका, ६ जानेवारी=== {| width="100%" style="background: #EBF5FF" |- | width="35%" valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of Sri Lanka.svg|20px]] '''[[श्रीलंका क्रिकेट संघ|श्रीलंका]]''' | width="25%" | '''६/२६२ (५० षटके)'''<ref>[http://content-nz.cricinfo.com/nzvsl/engine/match/251492.html Cricinfo – 4th ODI: New Zealand vs Sri Lanka at Auckland, Jan 6, 2006], from Cricinfo, retrieved 6 January 2007</ref> | width="40%" | '''श्रीलंका १८९ धावांनी विजयी''' |- | style="font-size: 85%;" | [[कुमार संगकारा]] ७९ (१३१)<br> [[मार्क गिलेस्पी]] १०-१-३९-३ | valign="top" style="font-size: 85%;" rowspan="3" | [[ईडन पार्क]] [[ऑकलंड]], न्यू झीलंड<br> पंच: ग्रे बॅक्स्टर (न्यू झीलंड) आणि [[स्टीव्ह डेव्हिस]] (ऑस्ट्रेलिया)<br> सामनावीर: [[सनथ जयसूर्या]] (श्रीलंका) |- | valign="top" rowspan="2" | [[Image:Flag of New Zealand.svg|20px]] '''[[न्यू झीलंड राष्ट्रीय क्रिकेट संघ|न्यू झीलंड]]''' | '''१०/७३ (२६.३ षटके)''' |- | style="font-size: 85%;" | [[क्रेग मॅकमिलन]] २९ (९१)<br> [[चमिंडा वास]] ८-३-१०-३ |} ===पाचवी वनडे: न्यू झीलंड विरुद्ध श्रीलंका, ९ जानेवारी=== '''सामना रद्द''' ==संदर्भ== {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:श्रीलंका क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] 1rv8crsvandv8zk15pzlsfqf5s5lr0g 0 308789 2145156 2142946 2022-08-11T18:18:47Z 43.242.226.50 /* मे २०२२ - चालू */ wikitext text/x-wiki == ऑक्टोबर २०२१ ते एप्रिल २०२२ == {| class="wikitable sortable" !style="background:#3CB371;"|तारीख !style="background:#3CB371;"|कार्यक्रम !style="background:#3CB371;"|वेळ |- | rowspan="2"| ०५ डिसेंबर २०२१ | ''नंदिनी'' | संध्या. ६.३० |- | ''कन्यादान'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| १२ डिसेंबर २०२१ | ''जाऊ नको दूर... बाबा'' | संध्या. ६.३० |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| १९ डिसेंबर २०२१ | ''सुंदरी'' | संध्या. ६.३० |- | ''आभाळाची माया'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| २६ डिसेंबर २०२१ | ''नंदिनी'' | संध्या. ६.३० |- | ''कन्यादान'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| ०९ जानेवारी २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ६.३० |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| ०६ मार्च २०२२ | ''कन्यादान'' | संध्या. ६.३० |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| १३ मार्च २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ६.३० |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| २० मार्च २०२२ | ''आभाळाची माया'' | संध्या. ६.३० |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| २७ मार्च २०२२ | ''सुंदरी'' | संध्या. ६.३० |- | ''जाऊ नको दूर... बाबा'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| ०३ एप्रिल २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ६.३० |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| १० एप्रिल २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ६.३० |- | ''कन्यादान'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| १७ एप्रिल २०२२ | ''जय हनुमान'' | संध्या. ६.३० |- | ''आभाळाची माया'' | संध्या. ७.३० |- | rowspan="2"| २४ एप्रिल २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ६.३० |- | ''सुंदरी'' | संध्या. ७.३० |} == मे २०२२ - चालू == {| class="wikitable sortable" !style="background:#3CB371;"|तारीख !style="background:#3CB371;"|कार्यक्रम !style="background:#3CB371;"|वेळ |- | rowspan="3"| ०१ मे २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ६.३० |- | ''जाऊ नको दूर... बाबा'' | संध्या. ७.३० |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | रात्री ८.३० |- | rowspan="3"| ०८ मे २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ६.३० |- | ''कन्यादान'' | संध्या. ७.३० |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | रात्री ८.३० |- | rowspan="3"| १५ मे २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ६.३० |- | ''आभाळाची माया'' | संध्या. ७.३० |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | रात्री ८.३० |- | rowspan="3"| २२ मे २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''सुंदरी'' | रात्री ८ |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | रात्री ९ |- | rowspan="3"| २९ मे २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''जाऊ नको दूर... बाबा'' | रात्री ८ |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | रात्री ९ |- | rowspan="3"| ०५ जून २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''सुंदरी'' | रात्री ८ |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | रात्री ९ |- | rowspan="3"| १२ जून २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''आभाळाची माया'' | रात्री ८ |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | रात्री ९ |- | rowspan="3"| १९ जून २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''जाऊ नको दूर... बाबा'' | रात्री ८ |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | रात्री ९ |- | rowspan="3"| २६ जून २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''कन्यादान'' | रात्री ८ |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | रात्री ९ |- | rowspan="3"| ०३ जुलै २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''जाऊ नको दूर... बाबा'' | रात्री ८ |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | रात्री ९ |- | rowspan="3"| १७ जुलै २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''माझी माणसं'' | रात्री ८ |- | ''कन्यादान'' | रात्री ९ |- | rowspan="3"| २४ जुलै २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''आभाळाची माया'' | रात्री ८ |- | ''सुंदरी'' | रात्री ९ |- | rowspan="3"| ३१ जुलै २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''जाऊ नको दूर... बाबा'' | रात्री ८ |- | ''संत गजानन शेगावीचे'' | रात्री ९ |- | rowspan="3"| ०७ ऑगस्ट २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''माझी माणसं'' | रात्री ८ |- | ''कन्यादान'' | रात्री ९ |- | rowspan="3"| १४ ऑगस्ट २०२२ | ''नंदिनी'' | संध्या. ७ |- | ''माझी माणसं'' | रात्री ८ |- | ''सुंदरी'' | रात्री ९ |} [[वर्ग:सन मराठी]] chqz6k4qud0d3yk5gpei3v8t5c4qtvi 0 308894 2145217 2144864 2022-08-12T03:24:18Z अभय नातू 206 साचा wikitext text/x-wiki '''राजेंद्र सिंग पहल''' (जन्म [[जानेवारी २३|२३ जानेवारी]] [[इ.स. १९६९|१९६९]] - [[राजस्थान|राजस्थान, भारत]]) हा भारतीय-अमेरिकन लेखक, शो निर्माता आणि स्टार प्रवर्तक आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.newindianexpress.com/world/2021/jun/01/indian-american-bollywood-stars-promoter-ships-medical-aid-to-india-2310348.html|title=Indian-American Bollywood stars promoter ships medical aid to India|website=The New Indian Express|access-date=2022-07-26}}</ref> त्याने शाहरुखखान, दीपिका पदुकोण, अभिषेक बच्चन, उदितनारायण, अलका याज्ञिक आणि इतर अनेक सेलिब्रिटींसह ह्यूस्टन, यूएसए येथे मेगा बॉलीवूड कार्यक्रम आयोजित केले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.theweek.in/news/biz-tech/2022/01/25/rajender-singh-pahl-founder-of-star-promotion-inc-is-planning-to.html|title=Rajender Singh Pahl founder of Star Promotion Inc is planning to schedule International live concerts in the USA while maintaining COVID-19 norms|website=The Week|language=en|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://punemirror.com/entertainment/bollywood/online-concerts-cannot-be-a-substitute-for-live-performance/cid6170504.htm|title=Online concerts cannot be a substitute for live performances: Rajender Singh Pahl|date=2022-01-04|website=punemirror.com|language=en-IN|access-date=2022-07-26}}</ref> तो स्टार प्रोमोशन्स आयएनसि. चे अध्यक्ष आहे. == शिक्षण आणि कारकीर्द == राजेंद्रने जयपूरच्या शहीद भगतसिंग कॉलेजमधून मानसशास्त्रात पदव्युत्तर शिक्षण पूर्ण केले. तो यूएसएला गेला आणि इव्हेंट मॅनेजमेंट आणि बॉलीवूड सेलिब्रिटींसोबत स्टार प्रमोटरमध्ये त्याच्या करिअरची सुरुवात केली. कुछ भी हो सक्ता है, हिंदी नाटक मेरा वो मतलब नही था, अनुपम खेरसोबत, अमिताभ बच्चनसोबत अविस्मरणीय, शाहरुख खान, दीपिका पदुकोण, अभिषेक बच्चन आणि फराह खानसोबत स्लॅम द टूर या कार्यक्रमांचे आयोजन केले आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://theprint.in/ani-press-releases/i-was-amazed-to-see-the-audiences-reaction-to-pankaj-tripathi-receiving-the-award-at-iifa-2022-rajender-singh-pahl/1006099/|title=I was amazed to see the audience's reaction to Pankaj Tripathi receiving the award at IIFA 2022- Rajender Singh Pahl|last=PR|first=ANI|date=2022-06-21|website=ThePrint|language=en-US|access-date=2022-07-27}}</ref> आयफा पुरस्कार सोहळ्यात त्याने ह्यूस्टनचे प्रतिनिधित्व केले. वतन से दूर या पुस्तकाचे ते लेखक आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/after-allegations-of-threatening-sonu-nigam-rajender-singh-pahl-issues-clarification-asks-why-does-he-want-to-work-with-an-anti-national/articleshow/89798944.cms|title=After allegations of threatening Sonu Nigam, Rajender Singh Pahl issues clarification; asks, 'Why does he want to work with an anti-national?' - Times of India|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.jagran.com/entertainment/bollywood-rajender-singh-pahl-clarified-on-sonu-nigam-allegations-and-also-asked-why-does-he-want-to-work-with-traitors-22495082.html|title=सोनू निगम के आरोपों पर राजेंदर सिंह पहल ने दी सफाई, पूछा, 'वह देशद्रोहियों के साथ क्यों करना चाहते हैं काम?'|website=Dainik Jagran|language=hi|access-date=2022-07-27}}</ref> त्याने अमिताभ बच्चन, शाहरुख खान, अनुपम खेर, दीपिका पदुकोण, कतरिना कैफ, ऐश्वर्या राय, अनिल कपूर आणि इतर अनेकांसारख्या ए-लिस्टर्ससह यूएसमध्ये १२५ हून अधिक बॉलीवूड शो आणि कॉन्सर्ट आयोजित केले आहेत. == फिल्मोग्राफी == {| class="wikitable" |+ !शो !वर्ष !क्रेडिट |- |कुछ भी हो सक्ता है |२०१८ |निर्माता |- |मेरा वो मतलब नहीं था |२०१५ |सह-निर्माता |- |शाहरुख बनना आसन नाही |२०१५ |निर्माता |- |दि अनफर्गतेअबले टूर |२००८ |निर्माता |- |स्लॅम द टूर | - | |} == पुस्तके == वतन से दूर<ref>{{स्रोत पुस्तक|title=Vatan se door|last=सिंग पहल|first=राजेंद्र|year=2022|isbn=978-93-5628-009-0}}</ref> == पुरस्कार == * इव्हेथॉनचे वर्षातील सर्वोत्कृष्ट इव्हेंट मॅनेजर * आयफा स्टार प्रवर्तक पुरस्कार == बाह्य दुवे == [https://www.imdb.com/name/nm13221389 राजेंद्र सिंग पहल] आयएमडीबीवर == संदर्भ == <references /> 8h61qyexywvgi5vqmeqgwghyx1xldm8 0 309281 2145271 2144863 2022-08-12T05:41:52Z अभय नातू 206 /* कांस्य पदक */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट राष्ट्रकुल खेळात भारत |games=२०२२ |competitors= २१० (१०६ पुरुष आणि १०४ महिला) |sports= १६ |officials=२४ |start_date = {{Start date|2022|7|28|df=y}} |end_date = {{End date|2022|8|8|df=y}} |flagbearer= सुरुवात:[[मनप्रीत सिंग (हॉकी खेळाडू)|मनप्रीत सिंग]] आणि [[पी.व्ही. सिंधू]]<br />सांगता:[[निखत झरीन]] आणि [[अचंता शरत कमल|शरत कमल]] |gold= 22 |silver= 16 |bronze= 23 |rank=४ }} २८ जुलै ते ८ ऑगस्ट २०२२ दरम्यान [[इंग्लंड]]च्या [[बर्मिंगहॅम]] शहरात होणाऱ्या [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळ]] स्पर्धेत भारत सध्या खेळत आहे. जुलै २०२२ मध्ये राष्ट्रकुल खेळासाठी भारताकडून १०६ पुरुष आणि १०४ महिला अश्या एकूण २१० सदस्य संघाची घोषणा करण्यात आली. भारताने राष्ट्रकुल स्पर्धेत पदार्पण करणाऱ्या महिला क्रिकेट प्रकारासाठी राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ पाठवला. हॉकी संघाचा सदस्य [[मनप्रीत सिंग (हॉकी खेळाडू)|मनप्रीत सिंग]] आणि बॅडमिंटनपटू [[पी.व्ही. सिंधू]] हे दोघे उद्घाटन समारंभामध्ये भारताचे ध्वजधारक होते. स्क्वॅशपटू अनाहत सिंग वयाच्या अवघ्या १४ व्या वर्षी राष्ट्रकुल खेळांमध्ये भाग घेणारा सर्वात तरुण भारतीय खेळाडू ठरला.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/sports/commonwealth-games-2022/story/cwg-2022-anahat-singh-squash-wins-opening-round-womens-singles-1981631-2022-07-29|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२: १४ वर्षीय अनाहत सिंगची महिला स्क्वॉशमध्ये विजयी सुरुवात|last=दिल्ली जुलै २९|first=इंडिया टुडे वेब डेस्क न्यू|last2=३० जुलै|first2=२०२२ अद्ययावत|website=इंडिया टुडे|language=इंग्रजी|url-status=live|access-date=८ ऑगस्ट २०२२|last3=|first3=}}</ref> ४५ वर्षीय लॉन बॉल्स खेळाडू सुनील बहादूर हे दलातील सर्वात वयस्कर खेळाडू होते. भारताचे पहिले पदक [[संकेत सरगर]]<nowiki/>ने [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|वेटलिफ्टिंग]]<nowiki/>मध्ये रौप्यपदकासह जिंकले. साईखोम मीराबाई चानूने २०२२ च्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत देशासाठी पहिले सुवर्णपदक जिंकले.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/celebrities/story/anushka-sharma-kareena-kapoor-anupam-kher-praise-mirabai-chanu-for-winning-gold-medal-in-cwg-2022-1982072-2022-07-31|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२ मध्ये सुवर्णपदक जिंकल्याबद्दल भारतीय सेलिब्रिटींकडून मीराबाई चानूचे कौतुक|last=मुंबई जुलै ३१|first=तनुश्री रॉय|last2=जुलै ३१|first2=२०२२ अद्यतन|website=इंडिया टुडे|language=इंग्रजी|url-status=live|access-date=८ ऑगस्ट २०२२|last3=१ले|first3=२०२२ १६:१६}}</ref> [[अचंता शरत कमल|शरत कमल]]<nowiki/>ने २०२२ च्या राष्ट्रकुल खेळांमध्ये टेबल टेनिस खेळात देशासाठी चार (४ सुवर्ण आणि १ रौप्य) पदके जिंकली. बहु-राष्ट्रीय बहु-विषय क्रीडा स्पर्धेत ४ किंवा अधिक पदके (३ सुवर्ण आणि १ रौप्य) जिंकणारा [[अचंता शरत कमल|शरत कमल]] हा केवळ दुसरा आणि पहिला भारतीय पुरुष खेळाडू आहे. १९८६ मध्ये आशियाई क्रीडा स्पर्धेत [[पी.टी. उषा|पी.टी. उषाने]] ५ पदके (४ सुवर्ण आणि १ रौप्य) जिंकली. शरथने २०२२ च्या राष्ट्रकुल स्पर्धेत ही कामगिरी केली. महिला चौकडी संघाने जिकंलेले सुवर्णपदक हे भारताने [[लॉन बोल्स|लॉन बॉल्समध्ये]] जिकंलेले पहिलेच पदक होते आणि त्यानंतर पुरुषांच्या चौकडीनेसुद्धा रौप्य पदक जिंकले. == माघार घेण्याची भीती == २०२२ च्या क्रीडा कार्यक्रमात तिरंदाजी आणि नेमबाजीचा समावेश करू नये, या २०२२ राष्ट्रकुल खेळ बर्मिंगहॅम आयोजन समितीच्या प्रस्तावाला [[राष्ट्रकुल क्रीडा महासंघ|राष्ट्रकुल क्रीडा महासंघाच्या]] कार्यकारी मंडळाने जून २०१९ मध्ये पाठिंबा देण्याचा निर्णय घेतल्यानंतर,<ref>{{cite web|url=https://thecgf.com/news/birmingham-2022-proposes-three-new-sports-commonwealth-games-schedule|title=बर्मिंगहॅम २०२२ राष्ट्रकुल खेळाच्या वेळापत्रकात तीन नवीन खेळांचा प्रस्ताव|date=२० जून २०१९|publisher=[[कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशन|CGF]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200128200737/https://thecgf.com/news/birmingham-2022-proposes-three-new-sports-commonwealth-games-schedule|archive-date=२८ जानेवारी २०२०|access-date=१० ऑगस्ट २०२२}}</ref> [[भारतीय ऑलिंपिक संघ|भारतीय ऑलिंपिक संघाचे]] अध्यक्ष नरेंद्र बत्रा यांनी राष्ट्रकुल क्रीडा महासंघाचे नेतृत्व हे "भारताला फटकारण्याची मानसिकता" आणि "विशिष्ट मानसिकतेचे लोक" असे असून भारताच्या क्रीडा पराक्रमाला सहन करू शकत नाहीत (ज्यातील नेमबाजीचा खेळ हा महत्त्वाचा भाग आहे) असा दावा करून भारताने २०२२ च्या खेळांवर बहिष्कार टाकावा असा प्रस्ताव दिला.<ref>{{cite news|url=https://www.outlookindia.com/website/story/sports-news-indian-olympic-association-proposes-boycott-of-2022-commonwealth-games-for-dropping-shooting/335004|title=शूटिंग स्नबसाठी भारतीय ऑलिम्पिक संघटनेचा २०२२ च्या राष्ट्रकुल खेळांवर बहिष्कार टाकण्याचा प्रस्ताव.|date=२७ जुलै २०१९|work=आऊटलूक वेब ब्युरो|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20190727221615/https://www.outlookindia.com/website/story/sports-news-indian-olympic-association-proposes-boycott-of-2022-commonwealth-games-for-dropping-shooting/335004|archive-date=२७ जुलै २०१९|url-status=live|agency=[[प्रेस ट्रस्ट ऑफ इंडिया|PTI]]}}</ref> तथापि, भारतीय ऑलिंपिक संघाने नंतर बहिष्काराची धमकी मागे घेतली<ref>{{cite news|url=https://ddnews.gov.in/sports/india-take-part-2022-commonwealth-games|title=भारत २०२२च्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत भाग घेणार|date=३१ डिसेंबर २०१९|work=[[डीडी न्यूज]]|publisher=[[दूरदर्शन]]|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20191231152435/https://ddnews.gov.in/sports/india-take-part-2022-commonwealth-games|archive-date=३१ डिसेंबर २०१९|url-status=live}}</ref> आणि जानेवारी २०२२ मध्ये [[चंदिगढ|चंदीगढ]] येथे एकत्रित तिरंदाजी आणि नेमबाजी चॅम्पियनशिपचे आयोजन करण्याचा प्रस्ताव ठेवला. या प्रस्तावाला संबंधित भागधारकांचा पाठिंबा होता<ref>{{Cite web|url=https://thecgf.com/news/cgf-statement-india-proposal-commonwealth-shooting-and-archery-events|title=राष्ट्रकुल नेमबाजी आणि तिरंदाजी कार्यक्रमांसाठी भारताच्या प्रस्तावावर कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशनचे विधान|date=७ जानेवारी २०२०|publisher=[[कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशन|CGF]]|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200115180400/https://thecgf.com/news/cgf-statement-india-proposal-commonwealth-shooting-and-archery-events|archive-date=१५ जानेवारी २०२०|access-date=१० ऑगस्ट २०२२}}</ref> आणि त्यानंतर त्याला अधिकृत मान्यता मिळाली. कार्यक्रमाच्या यजमानपदाचा खर्च भारताने उचलावा अशी तरतूद करण्यात आली; चंदीगढमध्ये प्रदान करण्यात आलेल्या पदकांचा समारोप समारंभानंतर एका आठवड्यानंतर २०२२ राष्ट्रकुल खेळांच्या एकूण पदक सारणीमध्ये समावेश केला जाईल असे ठरवले गेले.<ref>{{cite news|last1=डिक्सन|first1=एड|url=https://www.sportspromedia.com/news/india-chandigarh-2022-commonwealth-games-shooting-archery-birmingham/|title=भारत २०२२ राष्ट्रकुल खेळातील नेमबाजी आणि तिरंदाजीचे आयोजन करणार|date=२४ फेब्रुवारी २०२०|work=[[स्पोर्ट्सप्रो]]|access-date=६ मार्च २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20200224200028/https://www.sportspromedia.com/news/india-chandigarh-2022-commonwealth-games-shooting-archery-birmingham/|archive-date=२४ फेब्रुवारी २०२०|url-status=live}}</ref> परंतु जुलै २०२१ मध्ये, [[२०१९-२०२० वुहान कोरोना व्हायरसचा उद्रेक|कोविड-१९ महामारीमुळे]] कार्यक्रम रद्द करण्यात आला.<ref>{{cite news|url=https://www.espn.co.uk/olympics/story/_/id/31748909/2022-commonwealth-shooting-archery-india-cancelled-due-covid-threat|title=२०२२ भारतातील राष्ट्रकुल नेमबाजी आणि तिरंदाजी कोविड धोक्यामुळे रद्द|date=२ जुलै २०२१|publisher=[[इएसपीएन]]|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220306153557/https://www.espn.co.uk/olympics/story/_/id/31748909/2022-commonwealth-shooting-archery-india-cancelled-due-covid-threat|archive-date=६ मार्च २०२२|url-status=live}}</ref> ऑक्टोबर २०२१ मध्ये, [[हॉकी इंडिया|हॉकी इंडियाने]] [[युनायटेड किंग्डम]]<nowiki/>मधील महामारी आणि बर्मिंगहॅम २०२२ ची [[२०२२ आशियाई खेळ|२०२२ आशियाई खेळांच्या]] (नंतरच्या काळात [[२०२४ उन्हाळी ऑलिंपिक|पॅरिस २०२४]] ऑलिम्पिक पात्रता धोक्यात असताना) समीपतेचा दाखला देत, दोन्ही हॉकी संघांची खेळांमधून माघार घेतली; यूकेने भारतीय कोविड-१९ लसीकरण प्रमाणपत्रांना मान्यता न दिल्याने आणि इंग्लंड हॉकीने [[भुवनेश्वर]] येथे २०२१ च्या पुरुषांच्या FIH हॉकी ज्युनियर विश्वचषकातून माघार घेतल्याच्या प्रतिसादात हा निर्णय घेण्यात आला.<ref>{{cite news|url=https://sports.ndtv.com/hockey/hockey-india-withdraws-from-2022-commonwealth-games-due-to-covid-concerns-2564805|title=हॉकी इंडियाची २०२२ राष्ट्रकुल खेळांमधून कोविड चिंतेमुळे माघार|date=५ ऑक्टोबर २०२१|work=[[एनडीटीव्ही|एनडीटीव्ही स्पोर्ट्स]]|access-date=६ मार्च २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20211005135123/https://sports.ndtv.com/hockey/hockey-india-withdraws-from-2022-commonwealth-games-due-to-covid-concerns-2564805|archive-date=५ ऑक्टोबर २०२१|url-status=live|agency=[[प्रेस ट्रस्ट इंडिया|PTI]]}}</ref> [[भारतीय ऑलिंपिक संघ]] आणि [[युवा व्यवहार आणि क्रीडा मंत्रालय (भारत)|क्रीडा मंत्री]] [[अनुराग ठाकुर|अनुराग ठाकूर]] यांच्याशी झालेल्या चर्चेनंतर, महासंघाने ठरवले की भारत पात्रतेच्या अधीन राहून राष्ट्रकुल हॉकी स्पर्धांमध्ये भाग घेईल.<ref>{{cite news|url=https://indianexpress.com/article/sports/hockey/indian-hockey-teams-to-compete-in-birmingham-commonwealth-games-says-commonwealth-games-federation-7655918/|title=भारतीय हॉकी संघ बर्मिंगहॅम राष्ट्रकुल खेळांमध्ये भाग घेणार - कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशन|date=४ डिसेंबर २०२१|work=[[द इंडियन एक्स्प्रेस]]|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20211215235714/https://indianexpress.com/article/sports/hockey/indian-hockey-teams-to-compete-in-birmingham-commonwealth-games-says-commonwealth-games-federation-7655918/|archive-date=१५ डिसेंबर २०२१|url-status=live|agency=[[प्रेस ट्रस्ट ऑफ इंडिया|PTI]]}}</ref> == स्पर्धक == प्रत्येक खेळ/प्रकारासाठी खेळांमध्ये सहभागी होणाऱ्या स्पर्धकांची संख्या खालीलप्रमाणे आहे.<ref>{{Cite web|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२ साठी ९० दिवस बाकी: खेळांसाठी पात्र झालेले भारतीय खेळाडू|url=https://sportstar.thehindu.com/other-sports/cwg-2022-90-days-indians-qualified-commonwealth-games-qualification/article38481735.ece|access-date=९ जून २०२२|website=स्पोर्टस्टार|language=en}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" ! width=120|खेळ ! width=55|पुरूष ! width=55|महिला ! width=55|एकूण |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स|ॲथलेटिक्स]] |२०||१८||३८ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती|कुस्ती]] |६||६||१२ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट|क्रिकेट]] |{{n/a}}||१५||१५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण|जलतरण]] |७||०||७ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जिम्नॅस्टिक्स|जिम्नॅस्टिक्स]] |३||४||७ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो|जुडो]] |३||३||६ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस|टेबल टेनिस]] |५||७||१२ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ट्रायथलॉन|ट्रायथलॉन]] |२||२||४ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील पॅरा पॉवरलिफ्टिंग|पॅरा पॉवरलिफ्टिंग]] |२||३||५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन|बॅडमिंटन]] |५||५||१० |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन|भारोत्तोलन]] |८||७||१५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध|मुष्टियुद्ध]] |८||४||१२ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील लॉन बोल्स|लॉन बोल्स]] |५||५||१० |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील सायकलिंग|सायकलिंग]] |९||४||१३ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील स्क्वॅश|स्क्वॅश]] |५||४||९ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील हॉकी|हॉकी]] |१८||१८||३६ |- !एकूण||१०६||१०४||२१० |} == पदक विजेते == === सुवर्ण पदक === {{Col-begin}} | style="text-align:left; vertical-align:top;"| {| class="wikitable sortable" |- !पदक ! width=250px| नाव !खेळ !स्पर्धा !दिनांक |- | {{Gold medal}} || [[मीराबाई चानू|सैखोम मिराबाई चानू]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ४९ किलो|महिला ४९ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- |{{Gold medal}} |[[जेरेमी लालरिनुंगा]] |[[भारोत्तोलन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|पुरूष ६७ किलो]] |जुलै&nbsp;३१ |- |{{Gold medal}} |[[अचिंता शेउली]] |[[भारोत्तोलन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ७३ किलो|पुरूष ७३ किलो]] |जुलै&nbsp;३१ |- |{{Gold medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[रुपा राणी तिर्की]]<br>[[नयनमोनी सैकिया]]<br>[[लवली चौबे]]<br>[[पिंकी सिंग]]}}}} |[[लॉन बोलिंग|लॉन बॉल्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील लॉन बॉल्स - महिला चार सदस्य संघ|महिला चार सदस्य संघ]] |ऑगस्ट&nbsp;२ |- |{{Gold medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[हरमीत देसाई]]<br>[[सनिल शेट्टी]]<br>[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]]<br>[[साथियान गणसेकरन]]}}}} |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरूष संघ|पुरूष संघ]] |ऑगस्ट&nbsp;२ |- |{{Gold medal}} |[[सुधीर (अपंग भारोत्तोलन खेळाडू‌)|सुधीर]] |[[भारोत्तोलन|अपंग भारोत्तोलन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील अपंग भारोत्तोलन - पुरूष हेवीवेट|पुरूष हेवीवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;४ |- |{{Gold medal}} |[[बजरंग पुनिया]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ६५ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ६५ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Gold medal}} |[[साक्षी मलिक]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Gold medal}} |[[दीपक पुनिया]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Gold medal}} |[[रवी कुमार दहिया]] |[[कुस्तोदियो कास्त्रो|कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ५७ किलो]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[विनेश फोगट]] |[[कुस्तोदियो कास्त्रो|कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ५३ किलो]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[नवीन मलिक]] |[[कुस्तोदियो कास्त्रो|कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ७४ किलो]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[भाविना पटेल]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - महिला एकेरी C३-५|महिला एकेरी C३-५]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[नीतू घंघास]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - महिला कमीतकमी वजन|महिला ४८ किलो]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[अमित पंघल]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - पुरूष फ्लायवेट|पुरूष ५१ किलो]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[एल्डहोस पॉल]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष तिहेरी उडी|पुरूष तिहेरी उडी]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[निखत झरीन]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - महिला लाईट फ्लायवेट|महिला ५० किलो]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]]<br>[[श्रीजा अकुला]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - मिश्र दुहेरी|मिश्र दुहेरी]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[पी.व्ही. सिंधू]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - महिला एकेरी|महिला एकेरी]] |ऑगस्ट ८ |- |{{Gold medal}} |[[लक्ष्य सेन]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - पुरूष एकेरी|पुरूष एकेरी]] |ऑगस्ट ८ |- |{{Gold medal}} |[[चिराग शेट्टी]]<br>[[सात्विकसाईराज रंकीरेड्डी]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - पुरूष दुहेरी|पुरूष दुहेरी]] |ऑगस्ट ८ |- |{{Gold medal}} |[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरूष एकेरी|पुरूष एकेरी]] |ऑगस्ट ८ |} | style="text-align:left; vertical-align:top;"| {|class="wikitable" style="font-size:85%;float:right;text-align:center" |- style="background:#efefef;" !colspan=5|'''वर्णनानुसार पदके''' |- |'''वर्ण''' |bgcolor=F7F6A8|{{gold1}} |bgcolor=DCE5E5|{{silver2}} |bgcolor=FFDAB9|{{bronze3}} |'''एकूण''' |- |पुरूष |bgcolor=F7F6A8|१३ |bgcolor=DCE5E5|९ |bgcolor=FFDAB9|१३ |'''३५''' |- |महिला |bgcolor=F7F6A8|८ |bgcolor=DCE5E5|६ |bgcolor=FFDAB9|९ |'''२३''' |- |मिश्र |bgcolor=F7F6A8|१ |bgcolor=DCE5E5|१ |bgcolor=FFDAB9|१ |'''३''' |- !'''एकूण''' ! style="background:gold;" |'''२२''' ! style="background:silver;" |'''१६''' ! style="background:#c96;" |'''२३''' ! '''६१''' |} {{clear}} {| class="wikitable" style="font-size:85%;float:right;text-align:center" |- style="background:#efefef;" ! colspan=7 | '''दिनांकानुसार पदके''' |- style="text-align:center;" | '''दिवस''' | '''दिनांक''' | style="background:#F7F6A8;" |{{gold1}} | style="background:#DCE5E5;" |{{silver2}} | style="background:#FFDAB9;" |{{bronze3}} | '''एकूण''' |- style="text-align:center;" | दिवस १ | २९ जुलै | style="background:#F7F6A8;" |० | style="background:#DCE5E5;" |० | style="background:#FFDAB9;" |० | '''०''' |- style="text-align:center;" | दिवस २ | ३० जुलै | style="background:#F7F6A8;" |१ | style="background:#DCE5E5;" |२ | style="background:#FFDAB9;" |१ | '''४''' |- style="text-align:center;" | दिवस ३ | ३१ जुलै | style="background:#F7F6A8;" |२ | style="background:#DCE5E5;" |० | style="background:#FFDAB9;" |० | '''२''' |- style="text-align:center;" | दिवस ४ | १ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |० | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |२ | '''३''' |- style="text-align:center;" | दिवस ५ | २ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |२ | style="background:#DCE5E5;" |२ | style="background:#FFDAB9;" |० | '''४''' |- style="text-align:center;" | दिवस ६ | ३ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |० | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |४ | '''५''' |- style="text-align:center;" | दिवस ७ | ४ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |१ | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |० | '''२''' |- style="text-align:center;" | दिवस ८ | ५ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |३ | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |२ | '''६''' |- style="text-align:center;" | दिवस ९ | ६ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |४ | style="background:#DCE5E5;" |३ | style="background:#FFDAB9;" |७ | '''१४''' |- style="text-align:center;" | दिवस १० | ७ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |५ | style="background:#DCE5E5;" |४ | style="background:#FFDAB9;" |६ | '''१५''' |- style="text-align:center;" | दिवस ११ | ८ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |४ | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |१ | '''६''' |- ! colspan="2" | '''एकूण''' ! style="background:gold;" |'''२२''' ! style="background:silver;" |'''१६''' ! style="background:#c96;" |'''२३''' ! '''६१''' |} | {{col-end}} === रजत पदक === {| class="wikitable sortable" |- !पदक ! width=250px| नाव !खेळ !स्पर्धा !दिनांक |- | {{Silver medal}} || [[संकेत सरगर|संकेत महादेव सरगर]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|पुरूष ५५ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- | {{Silver medal}} || [[बिंद्याराणी देवी|बिंद्याराणी देवी सोरोखाईबम]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ५५ किलो|महिला ५५ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- | {{Silver medal}} || [[सुशीला देवी लिक्माबम]] || [[जुडो]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो - महिला ४८ किलो|महिला ४८ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;१ |- | {{Silver medal}} || [[विकास ठाकूर]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ९६ किलो|पुरूष ९६ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;२ |- |{{Silver medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[श्रीकांत किदंबी]]<br>[[सात्विकसाईराज रंकीरेड्डी]]<br>[[बी. सुमीत रेड्डी]]<br>[[लक्ष्य सेन]]<br>[[चिराग शेट्टी]]<br>[[गायत्री गोपीचंद]]<br>[[त्रिसा जॉली]]<br>[[आकर्षी कश्यप]]<br>[[अश्विनी पोनप्पा]]<br>[[पी.व्ही. सिंधू]]}}}} |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - मिश्र संघ|मिश्र संघ]] |ऑगस्ट&nbsp;२ |- | {{Silver medal}} || [[तुलिका मान]] || [[जुडो]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो - महिला +७८ किलो|महिला +७८ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Silver medal}} || [[मुरली श्रीशंकर]] || [[ॲथलेटिक्स]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष लांब उडी|पुरूष लांब उडी]] || ऑगस्ट&nbsp;४ |- |{{Silver medal}} |[[अंशू मलिक]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५७ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ५७ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Silver medal}} |[[प्रियांका गोस्वामी]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला १०,००० मीटर चालण्याची शर्यत|महिला १००००मी चाल]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Silver medal}} |[[अविनाश साबळे]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ३००० मीटर स्टीपलचेस |३००० मी स्टीपलचेस]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Silver medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[सुनील बहादूर]]<br>[[नवनीत सिंग]]<br>[[चंदन सिंग]]<br>[[दिनेश कुमार]]}}}} |[[लॉन बोलिंग|लॉन बोल्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील लॉन बोल्स - पुरूष चौकडी|पुरूष चौकडी]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Silver medal}} |[[अब्दुल्ला अबूबकर]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरूष तिहेरी उडी|पुरूष तिहेरी उडी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]]<br>[[साथियान गणसेकरन]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरूष दुहेरी|पुरूष दुहेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[भारत राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ]]{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[हरमनप्रीत कौर]]<br>[[स्मृती मानधना]]<br>[[तानिया भाटिया]]<br>[[यस्तिका भाटिया]]<br>[[हर्लीन देओल]]<br>[[राजेश्वरी गायकवाड]]<br>[[सभ्भीनेणी मेघना]]<br>[[स्नेह राणा]]<br>[[जेमिमाह रॉड्रिग्ज]]<br>[[दीप्ती शर्मा]]<br>[[मेघना सिंग]]<br>[[रेणुका सिंग]]<br>[[पूजा वस्त्रकार]]<br>[[शेफाली वर्मा]]<br>[[राधा यादव]]}}}} |[[क्रिकेट]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट|महिला क्रिकेट]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[सागर अहलावत]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष सुपर हेवीवेट|पुरूष +९२ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[भारत हॉकी संघ|भारतीय पुरुष हॉकी संघ]]{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[पी. आर. श्रीजेश]]<br>[[कृष्ण पाठक]]<br>[[वरुण कुमार]]<br>[[सुरेंदर कुमार]]<br>[[हरमनप्रीत सिंग]]<br>[[अमित रोहिदास]]<br>[[जुगराज सिंग]]<br>[[जर्मनप्रीत सिंग]]<br>[[मनप्रीत सिंग]]<br>[[हार्दिक सिंग]]<br>[[विवेक प्रसाद]]<br>[[समशेर सिंग]]<br>[[आकाशदीप सिंग]]<br>[[नीलकांत शर्मा]]<br>[[मनदीप सिंग]]<br>[[गुरजंत सिंग]]<br>[[ललित उपाध्याय]]<br>[[अभिषेक (हॉकी खेळाडू)|अभिषेक]]}}}} |[[हॉकी]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील हॉकी - पुरूष स्पर्धा|पुरुषांची स्पर्धा]] |ऑगस्ट&nbsp;८ |} === कांस्य पदक === {| class="wikitable sortable" |- !पदक ! width=250px| नाव !खेळ !स्पर्धा !दिनांक |- | {{Bronze medal}} || [[गुरुराज पूजारी]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६१ किलो|पुरूष ६१ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- | {{Bronze medal}} || [[विजय कुमार यादव]] || [[जुडो]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो - पुरूष ६० किलो|पुरूष ६० किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;१ |- | {{Bronze medal}} || [[हरजिंदर कौर]]|| [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ७१ किलो|महिला ७१ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;१ |- | {{Bronze medal}} || [[लवप्रीत सिंग]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष १०९ किलो|पुरूष १०९ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Bronze medal}} || [[सौरव घोसाल]] || [[स्क्वॅश]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील स्क्वॅश - पुरूष एकेरी|पुरूष एकेरी]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Bronze medal}} || [[गुरदीप सिंग (भारोत्तोलक)|गुरदीप सिंग]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष +१०९ किलो|पुरूष +१०९ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Bronze medal}} || [[तेजस्वीन शंकर]] || [[ॲथलेटिक्स]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष उंच उडी|पुरूष उंच उडी]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- |{{Bronze medal}} |[[दिव्या काकरन]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६८ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ६८ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Bronze medal}} |[[मोहित ग्रेवाल]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल १२५ किलो|पुरुष फ्रीस्टाइल १२५ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Bronze medal}} |[[जस्मिन लांबोरिया]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - महिला लाइटवेट|महिला लाइटवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[पूजा गेहलोत]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५० किलो|महिला फ्रीस्टाइल ५० किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[पूजा सिहाग]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ७६ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ७६ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[मोहम्मद हुसामुद्दीन]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - पुरूष फिदरवेट|पुरूष फिदरवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[दीपक नेहरा]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ९७ किलो|पुरुष फ्रीस्टाइल ९७ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[सोनलबेन पटेल]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - महिला एकेरी C३-५|महिला एकेरी C३-५]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[रोहित टोकस]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - पुरूष वेल्टरवेट|पुरूष वेल्टरवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[भारत महिला हॉकी संघ|भारतीय महिला हॉकी संघ]]{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[सविता पुनिया]]<br>[[रजनी एतिमार्पु]]<br>[[दीप ग्रेस एक्का]]<br>[[गुरजीत कौर]]<br>[[निक्की प्रधान]]<br>[[उदिता दुहान]]<br>[[निशा वारसी]]<br>[[सुशीला चानू]]<br>[[मोनिका मलिक]]<br>[[नेहा गोयल]]<br>[[ज्योती (हॉकीपटू)|ज्योती]]<br>[[सोनिका तांडी]]<br>[[सलीमा टेटे]]<br>[[वंदना कटारिया]]<br>[[लालरेमसियामी]]<br>[[नवनीत कौर]]<br>[[शर्मिला देवी]]<br>[[संगिता कुमारी]]}}}} |[[हॉकी]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील हॉकी - महिला स्पर्धा|महिलांची स्पर्धा]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[संदीप कुमार (रेसवॉकर)|संदीप कुमार]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष १०,०००मी चाल|पुरूष १०,०००मी चाल]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[अन्नू राणी]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - महिला भालाफेक|महिला भालाफेक]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[सौरव घोसाल]][[दीपिका पल्लीकल]] |[[स्क्वॅश]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील स्क्वॅश - मिश्र दुहेरी|मिश्र दुहेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[श्रीकांत किदंबी]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - पुरुष एकेरी|पुरुष एकेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[गायत्री गोपीचंद]][[त्रिशा जॉली]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - महिला दुहेरी|महिला दुहेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[साथियान गणसेकरन]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरुष एकेरी|पुरुष एकेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |} == ॲथलेटिक्स == {{मुख्यलेख|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स}} चेन्नई येथे झालेल्या राष्ट्रीय आंतर-राज्य ऍथलेटिक्स चॅम्पियनशिपनंतर, १६ जून २०२२ रोजी ३७ ऍथलीट्सच्या संघाची निवड करण्यात आली.<ref>{{cite web|title= राष्ट्रकुल खेळांसाठी निवडलेल्या ३७ सदस्यीय भारतीय संघात नीरज चोप्रा प्रमुख |url=https://indianathletics.in/neeraj-chopra-headlines-37-member-indian-team-selected-for-commonwealth-games/|publisher=[[ ॲथलेटिक्स फेडरेशन ऑफ इंडिया|]]|access-date= १ ऑगस्ट २०२२ |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616155422/https://indianathletics.in/neeraj-chopra-headlines-37-member-indian-team-selected-for-commonwealth-games/|archive-date=१६ जून २०२२ |date=१६ जून २०२२ |url-status=live}}</ref> ;पुरुष ; ट्रॅक आणि रोड क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2|हिट !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:100%" !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left rowspan=2|[[अविनाश साबळे]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ५००० मीटर |५०००मी]] |colspan=2 {{n/a}} | colspan="2" |{{Abbr|अपूर्ण|पूर्ण करू शकला नाही}} |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ३००० मीटर स्टीपलचेस |३००० मी स्टीपलचेस]] |colspan=2 {{n/a}} |८:११.२० {{AthAbbr|NR|British}} |{{silver2}} |- |align=left|[[नोहे निर्मल तोम]]<br>[[अमोज जेकब]]<br>[[ नागनाथन पांडी]]<br>[[ मोहम्मद अनस]]<br>[[ मोहम्मद वरितोडी]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ४ × ४०० मीटर रिले |४ × ४०० मी रिले]] | ३:०६:९७ |२ '''पा''' | ३:०५.५१ |७ |- |align=left|[[नितेंद्रसिंग रावत]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष मॅरेथॉन|मॅरेथॉन]] |colspan=2 {{n/a}} |२:१९:२२ | १२ |- |align=left|[[संदीप कुमार]] | rowspan="2" align="left" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष १०,००० मीटर चालण्याची शर्यत |१०,००० मीटर चाल]] |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |३८:४९.२१ {{AthAbbr|PB}} |{{Bronze3}} |- |align=left|[[अमित खत्री]] |४३:०४.९७ {{AthAbbr|SB}} |९ |} ;मैदानी क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2| पात्रता !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:95%" ! अंतर !क्रमांक ! अंतर !क्रमांक |- |align=left|[[तेजस्वीन शंकर]] |align=left |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष उंच उडी|उंच उडी]] |colspan=2 {{n/a}} |२.२२ |{{Bronze3}} |- |align=left|[[मोहम्मद अनस]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष लांब उडी|लांब उडी]] |७.६८ |८ '''पा''' |७.९७ |५ |- |align=left|[[मुरली श्रीशंकर]] |८.०५ |१ '''पा''' |८.०८ |{{Silver2}} |- |align=left|[[अब्दुल्ला अबूबकर]] |align=left rowspan=3|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष तिहेरी उडी|तिहेरी उडी]] | colspan="2" rowspan="3" {{n/a}} |१७.०२ |{{Silver2}} |- |align=left|[[एल्डहोस पॉल]] |१७.०३ |{{gold1}} |- |align=left|[[प्रवीण चित्रवेल]] |१६.८९ |४ |- |align=left|[[देवेंद्र गहलोत]] |align=left rowspan=3|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष थाळीफेक F44/64|थाळीफेक F44/64]] |rowspan=3 colspan=2 {{n/a}} |४२.१३ |५ |- |align=left|[[ देवेंद्र कुमार]] |४६.२८ |७ |- |align=left|[[अनिश सुरेंद्रन पिल्लई]] | colspan="2" |{{Abbr|सु.ना.|सुरवात केली नाही}} |- | align="left" |[[ डीपी मनू]] | align=left rowspan="2" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष भालाफेक|भालाफेक]] | colspan="2" rowspan="2" {{n/a}} |८२.२८ |५ |- |align=left|[[रोहित यादव]] |८२.२२ | ६ |} ;महिला ; ट्रॅक आणि रोड क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2|हिट !colspan=2|उपांत्य फेरी !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:95%" !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[दुती चंद]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला १०० मीटर|१०० मी]] |११.५५ |४ | colspan="4" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[हिमा दास]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला २०० मीटर|२०० मी]] |२३.४२ |१ '''पा''' |२३.४२ |३ | colspan="2" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[ज्योती येराजी]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला महिला १०० मीटर अडथळाशर्यत |१०० मी अडथळाशर्यत]] |१३.१८ |४ |colspan=2 {{n/a}} | colspan="2" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[दुती चंद]]<br>[[हिमा दास]]<br>[[श्राबनी नंदा]]<br>[[ सिमल नूरम्बलाकल समुवेल]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला ४ × १०० मीटर रिले |४ × १०० मी रिले]] |४४.४५ |२ '''पा''' |colspan=2 {{n/a}} |४३.८१ |५ |- |align=left|[[भावना जाट]] | rowspan="2" align="left" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला १०,००० मीटर चालण्याची शर्यत |१०,००० मीटर चाल]] |rowspan=2 colspan=4 {{n/a}} |४७:१४.१३ {{AthAbbr|PB}} |८ |- |align=left|[[प्रियांका गोस्वामी]] |४३:३८.८३ {{AthAbbr|PB}} |{{Silver2}} |} ;मैदानी क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2| पात्रता !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:95%" !अंतर !क्रमांक !अंतर !क्रमांक |- |align=left|[[अन्सी सोजन]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला लांब उडी|लांब उडी]] |६.२५ |१३ |colspan=2|प्रगती केली नाही |- |align=left|[[मनप्रीत कौर]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला गोळाफेक|गोळाफेक]] |१६.७८ |७ '''पा''' |१५.५९ |१२ |- |align=left|[[पूनम शर्मा]] |align=left rowspan=3|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला गोळाफेक (F57)|गोळाफेक (F57)]] |rowspan=3 colspan=2 {{n/a}} |७.०७ {{AthAbbr|PB}}/{{AthAbbr|GR}} |७ |- |align=left|[[संतोष (ॲथलिट)|संतोष]] |६.५३ |८ |- |align=left|[[शर्मिला (ॲथलिट)| शर्मिला]] |८.४३ {{AthAbbr|PB}} |४ |- |align=left|[[नवजीत धिल्लन]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला थाळीफेक|थाळीफेक]] |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |५३.५१ |८ |- |align=left|[[सीमा पुनिया]] |५५.९२ |५ |- |align=left|[[मंजू बाला]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला हातोडा फेक|हातोडा फेक]] |५९.६८ |११ '''पा''' |६०.९६ |१२ |- |align=left|[[सरिता सिंग (ॲथलिट)|सरिता सिंग]] |५७.४८ |१३ | colspan="2" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[अन्नू राणी]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला भालाफेक|भालाफेक]] |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |६०.०० |{{Bronze3}} |- |align=left|[[शिल्पा राणी]] |५४.६२ |७ |} == कुस्ती == {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती}} १६ मे २०२२ रोजी महिलांच्या निवड चाचणीनंतर, स्पर्धेसाठी सहा कुस्तीपटू निवडले गेले. <ref>{{Cite news|title= कुस्ती: विनेश फोगट, साक्षी मलिक यांची बर्मिंगहॅम येथे होणाऱ्या राष्ट्रकुल स्पर्धेसाठी भारतीय संघात निवड |url=https://scroll.in/field/1024042/wrestling-vinesh-phogat-sakshi-malik-named-in-indias-squad-for-commonwealth-games-in-birmingham|access-date=१ ऑगस्ट २०२२|date=१६ मे २०२२|work=[[Scroll.in]]|publisher= स्क्रोल मीडिया इनकॉर्पोरेशन |language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20220517090219/https://scroll.in/field/1024042/wrestling-vinesh-phogat-sakshi-malik-named-in-indias-squad-for-commonwealth-games-in-birmingham|archive-date=१७ मे २०२२|url-status=live}}</ref> १७ मे २०२२ रोजी पुरुषांच्या चाचण्या घेण्यात आल्या आणि आणखी सहा कुस्तीपटूंची निवड झाली.<ref>{{cite news|title= राष्ट्रकुल २०२२ मध्ये देशाचे प्रतिनिधित्व करण्यासाठी निवडलेल्या सहा कुस्तीपटूंमध्ये रवी दहिया, बजरंग पुनिया|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/ravi-dahiya-bajrang-punia-among-six-wrestlers-selected-to-represent-country-in-cwg-2022/articleshow/91624141.cms|access-date=१ ऑगस्ट २०२२|work=[[द इकॉनॉमिक टाइम्स]]|agency=[[Asian News International|ANI]]|date=१७ मे २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220517172703/https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/ravi-dahiya-bajrang-punia-among-six-wrestlers-selected-to-represent-country-in-cwg-2022/articleshow/91624141.cms|archive-date=१७ मे २०२२|url-status=live}}</ref> {{smalldiv|1=<nowiki/> '''सूची''': * VFA – पाडाव करून विजय. * VPO1 - गुणांनुसार निर्णय - तांत्रिक गुणांसह पराभूत. * VPO - गुणांनुसार निर्णय - तांत्रिक मुद्द्यांशिवाय गमावलेला. * VSU - तांत्रिक श्रेष्ठता - तांत्रिक गुणांशिवाय पराभूत आणि किमान १० गुणांच्या फरकाने विजय. * VSU1 - तांत्रिक श्रेष्ठता - तांत्रिक गुणांसह पराभूत आणि किमान १० गुणांच्या फरकाने विजय. * VB - दुखापतीने विजय * VFO - माघार घेऊन विजय - जर एखादा खेळाडू मॅटवर उपस्थित राहिला नसल्यास. }} ;पुरुष {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !१६ जणांची फेरी !उपांत्यपूर्व फेरी !उपांत्य फेरी !रिपेचेज !colspan=2|{{abbr|अंतिम| सुवर्णपदक सामना }}/{{abbr|कांस्य | कांस्य पदक }} |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[रविकुमार दहिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ५७ किलो | ५७ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|सुरज सिंग|NZL|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|असद अली|PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' १४–४^VSU1 |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|वेल्सन|NGR|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{gold1}} |- |align=left|[[बजरंग पुनिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ६५ किलो | ६५ किलो]] |{{flagCGFathlete|बिंगहॅम|NRU|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–०^VFA |{{flagCGFathlete|बॅनडू|MRI|२०२२}}<br/>'''वि''' ६–०^VFA |{{flagCGFathlete|जॉर्ज राम|ENG|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|मॅकनेल|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' ९–२^VPO1 |{{gold1}} |- |align=left|[[नवीन मलिक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ७४ किलो | ७४ किलो]] |{{flagCGFathlete|जॉन |NGR|२०२२}}<br/>'''वि''' १३–३^VSU1 |{{flagCGFathlete|लू हाँग येउ|SGP|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|बोलींग|ENG|२०२२}}<br>'''वि''' १२–१^VSU1 |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|ताहीर|PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' ९–०^VPO |{{gold1}} |- |align=left|[[दीपक पुनिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ८६ किलो | ८६ किलो]] |{{flagCGFathlete|ऑक्सेनहॅम|NZL|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|कसेगबामा|SLE|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|अॅलेक्स मूर|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' ३–१^VPO1 |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|इनाम|PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' ३–०^VPO |{{gold1}} |- |align=left|[[दीपक नेहरा]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ९७ किलो | ९७ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|रंधावा|CAN|2022}}<br/>'''प''' ६–८^VPO1 |प्रगती करू शकला नाही |{{bye}} |{{flagCGFathlete|रझा |PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–२^VPO1 |{{bronze3}} |- |align=left|[[मोहित दहिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल १२५ किलो | १२५ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|कौसलिडीस|CYP|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–१^VPO1 |{{flagCGFathlete|अमर धेसी|CAN|२०२२}}<br/>'''प''' २–१२^VSU1 |{{bye}} |{{flagCGFathlete|जॉन्सन|JAM|२०२२}}<br/>'''वि''' ६–०^VFA |{{bronze3}} |} ;महिला ;गट फेरी स्वरूप {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=3|गट फेरी !उपांत्य फेरी !colspan=2|{{abbr|अंतिम|सुवर्णपदक सामना}}/{{abbr|कांस्य|कांस्य पदक}} |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !क्रमांक !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[पूजा गेहलोत]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५० किलो | ५० किलो]] |{{flagCGFathlete|लेचिजीओ|SCO|२०२२}}<br/>'''वि''' १२–२^VSU1 |{{flagCGFathlete|मुआम्बो|CMR|२०२२}}<br/>'''वि''' ^VFO |१ '''पा''' |{{flagCGFathlete|पार्क्स|CAN|२०२२}}<br/>'''प''' ६–९^VPO1 |{{flagCGFathlete|लेचिजीओ|SCO|२०२२}}<br/>'''वि''' १२–२^VSU1 |{{bronze3}} |} ;नॉर्डिक स्वरूप {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=3|नॉर्डिक राउंड रॉबिन !rowspan=2|क्रमांक |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल |- |align=left|[[विनेश फोगट]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५३ किलो | ५३ किलो]] |{{flagCGFathlete|स्टीवर्ट|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' २–०^VFA |{{flagCGFathlete|अडकुरोय|NGR|२०२२}}<br/>'''वि''' ६–०^VPO1 |{{flagCGFathlete|मधुरवलगे|SRI|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–०^VFA |{{gold1}} |} ;रिपेचेज स्वरूप {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !१६ जणांची फेरी !उपांत्यपूर्व फेरी !उपांत्य फेरी !रिपेचेज !colspan=2|{{abbr|अंतिम|सुवर्णपदक सामना}}/{{abbr|कांस्य|कांस्य पदक}} |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[अंशु मलिक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५७ किलो | ५७ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|सायमोनिडीस|AUS|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|पोरुथोटेज|SRI|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|अडकुरोय|NGR|२०२२}}<br/>'''प''' ३–७^VPO1 |{{silver2}} |- |align=left|[[साक्षी मलिक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो | ६२ किलो]] |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|बर्न्स|ENG|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VFA |{{flagCGFathlete|न्गोल|CMR|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|गोडिनेझ|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–४^VFA |{{gold1}} |- |align=left|[[दिव्या काकरन]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६८ किलो | ६८ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|ओबोरुडुडू|NGR|२०२२}}<br/>'''प''' ०–११^VSU |प्रगती करू शकली नाही |{{flagCGFathlete|न्गिरी|CMR|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–०^VFA |{{flagCGFathlete|कॉकर-लेमली|TGA|२०२२}}<br/>'''वि''' २–०^VFA |{{bronze3}} |- |align=left|[[पूजा सिहाग]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ७६ किलो | ७६ किलो]] |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|माँटेग्यू|NZL|२०२२}}<br/>'''वि''' ५–३^VPO1 |{{flagCGFathlete|डि स्टॅसिओ|CAN|२०२२}}<br/>'''प''' ०–६^VPO |{{bye}} |{{flagCGFathlete|डी ब्रुयन|AUS|२०२२}}<br/>'''वि''' ११–०^VSU |{{bronze3}} |} ==क्रिकेट== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट}} आयसीसी महिलांच्या आंतरराष्ट्रीय टी२० क्रमवारीतील (१ एप्रिल २०२१ पर्यंत) त्याच्या स्थानामुळे, भारततीय महिला संघ स्पर्धेसाठी पात्र ठरला. <ref>{{cite web|url=https://www.icc-cricket.com/media-releases/2119180|title= कॉमनवेल्थ गेम्ससाठी पात्रता घोषित करणारा क्रिकेट हा पहिला खेळ |work=[[ आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद|आयसीसी]]|date=२६ एप्रिल २०२१|access-date=१ ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20210426125417/https://www.icc-cricket.com/media-releases/2119180|archive-date=२६ एप्रिल २०२१|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=२०२२ राष्ट्रकुल खेळ {{!}} महिलांच्या टी२० स्पर्धेत सहभागी होणाऱ्या आठ संघामध्ये भारत, ऑस्ट्रेलिया आणि पाकिस्तान |url=https://www.thehindu.com/sport/cricket/2022-commonwealth-games-india-australia-and-pakistan-among-eight-countries-to-compete-in-womens-t20/article34415192.ece|access-date=३ जानेवारी २०२२|work=[[द हिंदू]]|publisher=|date=२६ एप्रिल २०२१|archive-url=https://web.archive.org/web/20210426131629/https://www.thehindu.com/sport/cricket/2022-commonwealth-games-india-australia-and-pakistan-among-eight-countries-to-compete-in-womens-t20/article34415192.ece|archive-date=२६ एप्रिल २०२१|url-status=live}}</ref> स्पर्धेचे वेळापत्रक नोव्हेंबर २०२१ मध्ये जाहीर करण्यात आले.<ref>{{cite news|title= राष्ट्रकुल खेळ २०२२ च्या पहिल्या क्रिकेट सामन्यात भारताचा सामना ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध |url=https://www.womenscriczone.com/india-to-face-australia-in-opening-cricket-match-of-common-wealth-games-2022|access-date= १ ऑगस्ट २०२२ |work= विमेन्स क्रिकझोन |date=१२ नोव्हेंबर २०२१|archive-url=https://web.archive.org/web/20211112115414/https://www.womenscriczone.com/india-to-face-australia-in-opening-cricket-match-of-common-wealth-games-2022|archive-date=१२ नोव्हेंबर २०२१|url-status=live}}</ref> ;सारांश {|class=wikitable style=font-size:90% |- !rowspan=2| संघ !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4| गट फेरी !उपांत्य फेरी !colspan=2|अंतिम / {{abbr|कांस्य|कांस्य पदक सामना}} |-style=font-size:95% !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !क्रमांक !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !क्रमांक |-align=center |align=left|[[भारत राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|भारतीय महिला]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट| महिला स्पर्धा]] |{{crw|AUS}}<br/>'''प''' ३ गडी |{{crw|PAK}}<br/>'''वि''' ८ गडी |{{crw|BAR}}<br/>'''वि''' १०० धावा |२ '''पा''' |{{crw|ENG}}<br/>'''वि''' ४ धावा |{{crw|AUS}}<br/>'''प''' ९ धावा |{{silver2}} |} ;रोस्टर ११ जुलै २०२२ रोजी अधिकृतपणे पंधरा खेळाडूंची निवड करण्यात आली.<ref>{{cite web |title= बर्मिंघम २०२२ राष्ट्रकुल खेळासाठी भारतीय (वरिष्ठ महिला) संघाची घोषणा |url=https://www.bcci.tv/articles/2022/news/55555899/team-india-senior-women-squad-for-birmingham-2022-commonwealth-games-announced?type=Latest |publisher=[[भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ | बीसीसीआय]] |access-date= १ ऑगस्ट २०२२ |archive-url=https://web.archive.org/web/20220711182402/https://www.bcci.tv/articles/2022/news/55555899/team-india-senior-women-squad-for-birmingham-2022-commonwealth-games-announced?type=Latest |archive-date=११ जुलै २०२२ |date=११ जुलै २०२२ |url-status=live}}</ref> {{div col|colwidth=20em}} * [[हरमनप्रीत कौर]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)| क]]) * [[स्मृती मानधना]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)#उपकर्णधार|उक]]) * [[तानिया भाटिया]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[यस्तिका भाटिया]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[हर्लीन देओल]] * [[राजेश्वरी गायकवाड]] * [[सभ्भीनेणी मेघना]] * [[स्नेह राणा]] * [[जेमिमाह रॉड्रिगेस]] * [[दीप्ती शर्मा]] * [[मेघना सिंग]] * [[रेणुका सिंग]] * [[पूजा वस्त्रकार]] * [[शफाली वर्मा]] * [[राधा यादव]]{{div col end}} आरक्षित: [[सिमरन बहादूर]], [[रिचा घोष]], [[पूनम यादव]] {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! style="width:40px;"|स्थान ! style="width:150px;"|संघ ! style="width:30px;"|{{Abbr | सा | सामने}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | वि | विजय}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | प | पराभव}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | अ | अनिर्णित}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | गुण | गुण}} ! style="width:45px;"|{{Abbr | धावगती | निव्वळ धावगती}} |- style="background:#cfc;" | १ |style="text-align:left"|{{crw|AUS}} '''(पा)''' | ३ || ३ || ० || ० || '''६'''|| २.५९६ |- style="background:#cfc;" | २ |style="text-align:left"|{{crw|IND}} | ३ || २ || १ || ० || '''४'''|| २.५११ |- | ३ |style="text-align:left"|{{crw|BAR}} | ३ || १ || २ || ० || '''२''' || -२.९५३ |- | ४ |style="text-align:left"|{{crw|PAK}} | ३ || ० || ३ || ० || '''०''' || -१.९२७ |- |} ''*स्रोत: [https://www.espncricinfo.com/series/commonwealth-games-women-s-cricket-competition-2022-1289194/points-table-standings इएसपीएन क्रिकइन्फो]'' (पा) दर्शविलेल्या टप्प्यासाठी पात्र {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{crw-rt|IND}} | संघ२ = {{crw|AUS}} | धावसंख्या१ = १५४/८ (५० षटके) | धावा१ = [[हरमनप्रीत कौर]] ५२ (३४) | बळी१ = [[जेस जोनासन]] ४/२२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५७/७ (१९ षटके) | धावा२ = [[ॲशली गार्डनर]] ५२[[नाबाद|*]] (३५) | बळी२ = [[रेणुका सिंग]] ४/१८ (४ षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया महिला ३ गडी राखून विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289259.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच = [[लॉरेन अगेनबॅग]] (द) आणि [[सु रेडफर्न]] (इं) | सामनावीर = | toss = भारत महिला, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = मेघना सिंग (भा) ने तिचे आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण. *''[[एलिसा हिली]] (ऑ) आंतरराष्ट्रीय टी२० क्रिकेटमध्ये यष्टिरक्षक म्हणून १०० फलंदाजांना बाद करणारी पुरुष किंवा महिला खेळाडूंमधील पहिली खेळाडू, ठरली. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३१ जुलै २०२२ | time =११:०० | daynight = | संघ१ = {{crw-rt|PAK}} | संघ२ = {{crw|IND}} | धावसंख्या१ = ९९ (१८ षटके) | धावा१ = [[मुनीबा अली ]] ३२ (३०) | बळी१ = [[स्नेह राणा]] २/१५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १००/२ (११.४ षटके) | धावा२ = [[स्मृती मानधना]] ६३[[नाबाद|*]] (४२) | बळी२ = [[तुबा हसन]] १/१८ (२ षटके) | निकाल = भारतीय महिला ८ गडी राखून विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289263.html.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच = [[लॉरेन अगेनबॅग]] (द) आणि [[किम कॉटन]] (न्यू) | सामनावीर = | toss = पाकिस्तान, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = पावसामुळे सामना प्रत्येकी १८ षटकांचा खेळविण्यात आला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ ऑगस्ट २०२२ | time =१८:०० | daynight = Y | संघ१ = {{crw-rt|IND}} | संघ२ = {{crw|BAR}} | धावसंख्या१ =१६२/४ (२० षटके) | धावा१ =[[जेमायमाह रॉड्रिगेस]] ५६[[नाबाद|*]] (४६) | बळी१ =[[शनिका ब्रूस]] १/१७ (२ षटके) | धावसंख्या२ =६२/८ (२० षटके) | धावा२ =[[किशोना]] नाइट १६ (२०) | बळी२ =[[रेणुका सिंग]] ४/१० (४ षटके ) | निकाल =भारत १०० धावांनी विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289268.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच =[[किम कॉटन]] (न्यू) आणि [[शिवानी मिश्रा]] (कतार) | सामनावीर =[[रेणुका सिंग]] (भा) | toss =बार्बाडोस, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा =[[शॉन्ट कॅरिंग्टन]]चे (बा) आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण }} ---- ;उपांत्य सामना {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ६ ऑगस्ट २०२२ | time =११:०० | daynight = | संघ१ = {{crw-rt|IND}} | संघ२ = {{crw|ENG}} | धावसंख्या१ = १६४/५ (२० षटके) | धावा१ =[[स्मृती मंधाना]] ६१ (३२) | बळी१ =[[फ्रेया केम्प]] २/२२ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १६०/६ (२० षटके) | धावा२ =[[नॅटली सायव्हर]] ४१ (४३) | बळी२ =[[स्नेह राणा]] २/२८ (४ षटके) | निकाल =भारत २ धावांनी विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289271.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच =[[किम कॉटन]] (न्यू) आणि [[एलोइस शेरिडान]] (ऑ) | सामनावीर =[[स्मृती मंधाना]] (भा) | toss =भारत, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = }} ---- ;अंतिम सामना {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ७ ऑगस्ट २०२२ | time =१७:०० | daynight = Y | संघ१ = {{crw-rt|AUS}} | संघ२ = {{crw|IND}} | धावसंख्या१ =१६१/८ (२० षटके) | धावा१ =[[बेथ मूनी]] ६१ (४१) | बळी१ =[[रेणुका सिंग]] २/२५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५२ (२० षटके) | धावा२ =[[हरमनप्रीत कौर]] ६५ (४३) | बळी२ =[[ॲशली गार्डनर]] ३/१६ (३ षटके ) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ९ धावांनी विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289274.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच =[[किम कॉटन]] (न्यू) आणि [[जॅकलिन विल्यम्स]] (वे) | सामनावीर =[[बेथ मूनी]] (ऑ) | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी | पाऊस = | टीपा = }} ==जलतरण== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण}} भारताने २५ जून २०२२ रोजी आपला चार सदस्यीय जलतरण संघ घोषित केला.<ref>{{Cite web|date=२५ जून २०२२|title=CWG 2022 की तैराकी में साजन-श्रीहरि भारतीय चुनौती की अगुआई करेंगे, 2 और तैराकों पर नजर|url=https://hindi.news18.com/news/sports/others-sajan-prakash-srihari-nataraj-to-spearhead-indian-swimming-campaign-in-cwg-2022-4345248.html|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|website=News18 हिंदी|language=hi}}</ref> ;पुरूष {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" |- ! rowspan="2"|ॲथलिट ! rowspan="2"|क्रीडाप्रकार ! colspan="2"|हिट ! colspan="2"|उपांत्य फेरी/{{abbr|SO|स्विम ऑफ}} ! colspan="2"|अंतिम |- !वेळ !क्रमांक !वेळ !क्रमांक !वेळ !क्रमांक |- |rowspan="3" align=left|[[साजन प्रकाश]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ५० मीटर बटरफ्लाय|५० मी बटरफ्लाय]] |२५.०१ |२४ |colspan="4"|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १०० मीटर बटरफ्लाय|१०० मी बटरफ्लाय]] |५४.३६ |१९ |५४.२४ |१६ |colspan="2"|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष २०० मीटर बटरफ्लाय|२०० मी बटरफ्लाय]] |१:५८.९९ |९ |१:५८.३१ |१ |colspan="2" |प्रगती करू शकला नाही |- |rowspan="3" align=left|[[श्रीहरी नटराज]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ५० मीटर बॅकस्ट्रोक|५० मी बॅकस्ट्रोक]] |२५.५२ |८ '''पा''' |२५.३८ |८ '''पा''' |२५.२३ |५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १०० मीटर बॅकस्ट्रोक|१०० मी बॅकस्ट्रोक]] |५४.६८ |५ '''पा''' |५४.५५ |७ '''पा''' |५४.३१ |७ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष २०० मीटर बॅकस्ट्रोक|२०० मी बॅकस्ट्रोक]] |२:००.८४ |९ '''NR''' |colspan=2 {{n/a}} |colspan="2"|प्रगती करू शकला नाही |- |rowspan="3" align=left|[[कुशाग्र रावत]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष २०० मीटर फ्रीस्टाईल|२०० मी फ्रीस्टाईल]] |१:५४.५६ |२५ |colspan=2 {{n/a}} |colspan="2"|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ४०० मीटर फ्रीस्टाईल|४०० मी फ्रीस्टाईल]] |३:५७.४५ |१४ |colspan=2 {{n/a}} |colspan=2|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १५०० मीटर फ्रीस्टाईल|१५०० मी फ्रीस्टाईल]] |१५:४७.७७ |८ '''पा''' |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |१५:४२.६७ |८ |- |align=left|[[अद्वैत पागे]] |१५:३९.२५ |७ '''पा''' |१५:३२.३६ |७ |- |align=left|[[सुयश जाधव]] |align=left rowspan="2"|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ५० मीटर फ्रीस्टाईल S7|५० मी फ्रीस्टाईल S7]] |rowspan=2 colspan=4 {{n/a}} |३१.३० |५ |- |align=left|[[निरंजन मुकुंदन]] |३२.५५ |७ |- |align=left|[[आशिष कुमार (जलतरणपटू)|आशिष कुमार ]] |align=left rowspan="1"|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १०० मीटर बॅकस्ट्रोक S9|१०० मी बॅकस्ट्रोक S9]] |colspan=4 {{n/a}} |१:१८.२१ |८ |- |} ==जिम्नॅस्टिक्स== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स}} ===कलात्मक=== ;पुरूष ;सांघिक अंतिम आणि वैयक्तिक पात्रता {| class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=6|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |-style=font-size:95% !{{abbr|फ|फ्लोअर}} !{{abbr|पो हॉ|पोमेल हॉर्स}} !रिंग्स !वॉल्ट !{{abbr|स बा|समांतर बार}} !{{abbr|आ बा|आडवे बार}} |- |align=left|[[योगेश्वर सिंग]] |align=left rowspan=4|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – पुरूष कलात्मक संघ ऑल राउंड|संघ]] |११.३०० |११.२०० |११.९५० |१३.००० |१३.४५० |१२.७०० |७३.६०० |१८ '''पा''' |- |align=left|[[सत्यजित मोंडाल]] |७.८५० |colspan=2 {{n/a}} |१३.४०० |colspan=4 {{n/a}} |- |align=left|[[सैफ तांबोळी]] |colspan=4 {{n/a}} |१४.०५० |colspan=3 {{n/a}} |- |align=left|'''एकूण''' |'''१९.१५०''' |'''११.२००''' |'''११.९५०''' |'''२६.४००''' |'''२७.५००''' |'''१२.७००''' |'''१०८.९००''' |८ |} ;वैयक्तिक अंतिम फेरी {| class="wikitable" style="font-size:90%" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=6|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |- style="font-size:95%" !{{abbr|फ|फ्लोअर}} !{{abbr|पो हॉ|पोमेल हॉर्स}} !रिंग्स !वॉल्ट !{{abbr|स बा|समांतर बार}} !{{abbr|आ बा|आडवे बार}} |- align=center |align=left|[[योगेश्वर सिंग]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – पुरूष कलात्मक वैयक्तिक ऑल राउंड |ऑल राउंड ]] |११.५०० |१२.९०० |१२.३५० |१३.२०० |१२.०५० |१२.७०० |७४.७०० |१५ |} ;महिला ;सांघिक अंतिम आणि वैयक्तिक पात्रता {| class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |-style=font-size:95% !वॉल्ट !{{abbr|अ बा|असमान बार}} !{{abbr|बॅ बी|बॅलेन्स बीम}} !{{abbr|फ|फ्लोअर}} |- |align=left|[[ऋतुजा नटराज]] |align=left rowspan=4|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – महिला कलात्मक सांघिक ऑल-राउंड|संघ]] |१२.३०० |११.९५० |११.३५० |१०.६५० |४६.२५० |१६ '''पा''' |- |align=left|[[प्रोतिष्ठा सामंता]] |१२.९०० |colspan=5 {{n/a}} |- |align=left|[[प्रणती नायक]] |१३.६०० '''पा''' |९.२५० |११.०० |९.६५० |४३.५०० |२५ |- |align=left|'''एकूण''' |'''३८.८००''' |'''२१.२००''' |'''२२.३५०''' |'''२०.३००''' |'''१०२.६५०''' |९ |} ;वैयक्तिक प्रकार {| class="wikitable" style="font-size:90%" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |- style="font-size:95%" !वॉल्ट !{{abbr|अ बा|असमान बार}} !{{abbr|बॅ बी|बॅलेन्स बीम}} !{{abbr|फ|फ्लोअर}} |- align=center |align=left|[[ऋतुजा नटराज]] | style="text-align:left;" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – महिला कलात्मक वैयक्तिक ऑल-राउंड|ऑल-राउंड]] |१२.९५० |१०.००० |१०.२५० |९.८०० |४३.००० |१७ |- align=center |align=left|[[प्रणती नायक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – महिला व्हॉल्ट|व्हॉल्ट]] |१२.६९९ |colspan=4 {{n/a}} |५ |} ===तालबद्ध=== ;वैयक्तिक पात्रता {| class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |-style=font-size:95% !हूप !बॉल !क्लब्स !रिबन |- |align=left|[[बवलीन कौर]] |align=left|पात्रता |१८.१०० |१८.७५० |१८.४५० |१७.४०० |७२.७०० |२९ |} ==जुडो== ==टेबल टेनिस== ==ट्रायथलॉन== ==पॅरा पॉवरलिफ्टिंग== ==बॅडमिंटन== ==भारोत्तोलन== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स भारोत्तोलन|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स भारोत्तोलन – पात्रता}} १३ एप्रिल २०२२ रोजी १५ वेटलिफ्टर्सचे पथक जाहीर करण्यात आली.<ref>{{cite news|last1=काशीभातला|first1=ऐश्वर्या|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२: भारत १७ जणांचे पथक पाठवणार | url=https://www.sportskeeda.com/weight-lifting/news-commonwealth-games-2022-india-send-15-member-weightlifting-contingent|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|work=[[स्पोर्टसकिडा]]|publisher=अबसोल्यूट स्पोर्ट्स प्रा. लि.|date=१३ एप्रिल २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220413221613/https://www.sportskeeda.com/weight-lifting/news-commonwealth-games-2022-india-send-15-member-weightlifting-contingent|archive-date=१३ एप्रिल २०२२|url-status=live}}</ref> [[जेरेमी लालरिनुंगा]], [[अचिंता शेउली]], [[अजय सिंग]] आणि [[पूर्णिमा पांडे]] हे ताश्कंद, उझबेकिस्तान येथे [[२०२१ राष्ट्रकुल वेटलिफ्टिंग चॅम्पियनशिप]]मध्ये सुवर्ण पदक जिंकून स्पर्धेसाठी पात्र ठरले.<ref>{{cite news|last1=ऑलिव्हर|first1=ब्रायन|title=राष्ट्रकुल खेळांसाठीच्या वेटलिफ्टिंग रँकिंग इव्हेंट्समुळे फेब्रुवारी व्यस्त|url=https://www.insidethegames.biz/articles/1117181/birmingham-2022-weightlifting|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|work=insidethegames|publisher=दुनसार मीडिया कंपनी|date=२३ डिसेंबर २०२१|archive-url=https://web.archive.org/web/20211223092859/https://www.insidethegames.biz/articles/1117181/birmingham-2022-weightlifting|archive-date=२३ डिसेंबर २०२१|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book|title=राष्ट्रकुल सीनियर चॅम्पियनशिप {{!}} निकाल |url=https://www.commonwealthweightlifting.com/newsarchive/docs/2021/Results_Book_Commonwealth_Championships.pdf|publisher=[[आंतरराष्ट्रीय वेटलिफ्टिंग महासंघ|IWF]]/CWF|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20211224165657/https://www.commonwealthweightlifting.com/newsarchive/docs/2021/Results_Book_Commonwealth_Championships.pdf|archive-date=२४ डिसेंबर २०२१|url-status=live}}</ref> इतर ११ जण ९ मार्च २०२२ रोजी अंतिम स्वरूप देण्यात आलेल्या [[आंतरराष्ट्रीय वेटलिफ्टिंग महासंघ|आयडब्ल्यूएफ]] राष्ट्रकुल क्रमवारीनुसार पात्र ठरले.<ref>{{cite book|title=IWF राष्ट्रकुल क्रमवारी - २०२२ राष्ट्रकुल खेळ पात्रता (अंतिम)|date=९ मार्च २०२२ |publisher=[[आंतरराष्ट्रीय वेटलिफ्टिंग महासंघ]]|url=https://iwf.sport/wp-content/uploads/downloads/2022/03/IWF-Commonwealth-Ranking-List_FINAL.pdf|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309134607/https://iwf.sport/wp-content/uploads/downloads/2022/03/IWF-Commonwealth-Ranking-List_FINAL.pdf|archive-date= ९ मार्च २०२२ |url-status=live}}</ref> ;पुरूष {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" |- !rowspan="2"|ॲथलिट !rowspan="2"|क्रीडाप्रकार !colspan="2"|स्नॅच !colspan="2"|क्लीन आणि जर्क !rowspan="2"|एकूण !rowspan="2"|क्रमांक |- !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left|संकेत सरगर |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|५५ किलो]] |११३ |१ |१३५ |२ |२४८ |{{silver2}} |- |align=left| गुरुराज पुजारी |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|६१ किलो]] |११८ |४ |१५१ |३ |२६९ |{{bronze3}} |- |align=left| जेरेमी लालरिनुंगा |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|६७ किलो]] |१४० '''GR''' |१ |१६० |२ |३०० '''GR''' |{{gold1}} |- |align=left|अचिंता शेउली |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|७३ किलो]] |१४३ '''GR''' |१ |१७० |१ |३१३ '''GR''' |{{gold1}} |- |align=left|अजय सिंग |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|८१ किलो]] |१४३ |३ |१७६ |४ |३१९ |४ |- |align=left|विकास ठाकूर |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ९६ किलो|९६ किलो]] |१५५ |३ |१९१ |२ |३४६ |{{silver2}} |- |align=left|लवप्रीत सिंग |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष १०९ किलो|१०९ किलो]] |१६३ '''NR''' |२ |१९२ '''NR''' |४ |३५५ '''NR''' |{{Bronze3}} |- |align=left|गुरदीप सिंग |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष +१०९ किलो|+१०९ किलो]] |१६७ |३ |२२३ '''NR''' |३ |३९० |{{Bronze3}} |} ;महिला {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" |- !rowspan="2"|ॲथलिट !rowspan="2"|क्रीडाप्रकार !colspan="2"|स्नॅच !colspan="2"|क्लीन आणि जर्क !rowspan="2"|एकूण !rowspan="2"|क्रमांक |- !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left|'''[[साइखोम मीराबाई चानू]]''' |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ४९ किलो|४९ किलो]] |८८ '''CR''' |१ |११३ '''GR''' |१ |२०१ '''GR''' |{{gold1}} |- |align=left|बिंदयाराणी देवी |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ५५ किलो|५५ किलो]] |८६ '''PB''' |३ |११६ '''NR/GR''' |१ |२०२ '''NR''' |{{silver2}} |- |align=left|पोपी हजारिका |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ५९ किलो|५९ किलो]] |८१ |७ |१०२ |७ |१८३ |७ |- |align=left|हरजिंदर कौर |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ७१ किलो|७१ किलो]] |९३ '''PB''' |४ |११९ |३ |२१२ |{{bronze3}} |- |align=left|पुनम यादव |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ७६ किलो|७६ किलो]] |९८ |२ |colspan=2| {{Abbr|NM|No Mark}} |colspan=2| {{Abbr|DNF|Did not Finish}} |- |align=left|उषा कुमार |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ८७ किलो|८७ किलो]] |९५ |५ |११० |५ |२०५ |६ |- |align=left|पूर्णिमा पांडे |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला +८७ किलो|+८७ किलो]] |१०३ '''PB''' |५ |१२५ |५ |२२८ |६ |} ==मुष्टियुद्ध== ==लॉन बोल्स== ==सायकलिंग== ==स्क्वॅश== ==हॉकी== ==संदर्भ== {{reflist|30em}} ==बाह्यदुवे== *[https://olympic.ind.in/ भारतीय ऑलिम्पिक असोसिएशन अधिकृत साइट] [[वर्ग:२०२२ राष्ट्रकुल खेळात सहभागी देश|भारत]] 0csi94j5qvbvjqq6wxcogs6e4feogfq 2145485 2145271 2022-08-12T07:49:07Z Nitin.kunjir 4684 /* जुडो */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट राष्ट्रकुल खेळात भारत |games=२०२२ |competitors= २१० (१०६ पुरुष आणि १०४ महिला) |sports= १६ |officials=२४ |start_date = {{Start date|2022|7|28|df=y}} |end_date = {{End date|2022|8|8|df=y}} |flagbearer= सुरुवात:[[मनप्रीत सिंग (हॉकी खेळाडू)|मनप्रीत सिंग]] आणि [[पी.व्ही. सिंधू]]<br />सांगता:[[निखत झरीन]] आणि [[अचंता शरत कमल|शरत कमल]] |gold= 22 |silver= 16 |bronze= 23 |rank=४ }} २८ जुलै ते ८ ऑगस्ट २०२२ दरम्यान [[इंग्लंड]]च्या [[बर्मिंगहॅम]] शहरात होणाऱ्या [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळ]] स्पर्धेत भारत सध्या खेळत आहे. जुलै २०२२ मध्ये राष्ट्रकुल खेळासाठी भारताकडून १०६ पुरुष आणि १०४ महिला अश्या एकूण २१० सदस्य संघाची घोषणा करण्यात आली. भारताने राष्ट्रकुल स्पर्धेत पदार्पण करणाऱ्या महिला क्रिकेट प्रकारासाठी राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ पाठवला. हॉकी संघाचा सदस्य [[मनप्रीत सिंग (हॉकी खेळाडू)|मनप्रीत सिंग]] आणि बॅडमिंटनपटू [[पी.व्ही. सिंधू]] हे दोघे उद्घाटन समारंभामध्ये भारताचे ध्वजधारक होते. स्क्वॅशपटू अनाहत सिंग वयाच्या अवघ्या १४ व्या वर्षी राष्ट्रकुल खेळांमध्ये भाग घेणारा सर्वात तरुण भारतीय खेळाडू ठरला.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/sports/commonwealth-games-2022/story/cwg-2022-anahat-singh-squash-wins-opening-round-womens-singles-1981631-2022-07-29|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२: १४ वर्षीय अनाहत सिंगची महिला स्क्वॉशमध्ये विजयी सुरुवात|last=दिल्ली जुलै २९|first=इंडिया टुडे वेब डेस्क न्यू|last2=३० जुलै|first2=२०२२ अद्ययावत|website=इंडिया टुडे|language=इंग्रजी|url-status=live|access-date=८ ऑगस्ट २०२२|last3=|first3=}}</ref> ४५ वर्षीय लॉन बॉल्स खेळाडू सुनील बहादूर हे दलातील सर्वात वयस्कर खेळाडू होते. भारताचे पहिले पदक [[संकेत सरगर]]<nowiki/>ने [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|वेटलिफ्टिंग]]<nowiki/>मध्ये रौप्यपदकासह जिंकले. साईखोम मीराबाई चानूने २०२२ च्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत देशासाठी पहिले सुवर्णपदक जिंकले.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/celebrities/story/anushka-sharma-kareena-kapoor-anupam-kher-praise-mirabai-chanu-for-winning-gold-medal-in-cwg-2022-1982072-2022-07-31|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२ मध्ये सुवर्णपदक जिंकल्याबद्दल भारतीय सेलिब्रिटींकडून मीराबाई चानूचे कौतुक|last=मुंबई जुलै ३१|first=तनुश्री रॉय|last2=जुलै ३१|first2=२०२२ अद्यतन|website=इंडिया टुडे|language=इंग्रजी|url-status=live|access-date=८ ऑगस्ट २०२२|last3=१ले|first3=२०२२ १६:१६}}</ref> [[अचंता शरत कमल|शरत कमल]]<nowiki/>ने २०२२ च्या राष्ट्रकुल खेळांमध्ये टेबल टेनिस खेळात देशासाठी चार (४ सुवर्ण आणि १ रौप्य) पदके जिंकली. बहु-राष्ट्रीय बहु-विषय क्रीडा स्पर्धेत ४ किंवा अधिक पदके (३ सुवर्ण आणि १ रौप्य) जिंकणारा [[अचंता शरत कमल|शरत कमल]] हा केवळ दुसरा आणि पहिला भारतीय पुरुष खेळाडू आहे. १९८६ मध्ये आशियाई क्रीडा स्पर्धेत [[पी.टी. उषा|पी.टी. उषाने]] ५ पदके (४ सुवर्ण आणि १ रौप्य) जिंकली. शरथने २०२२ च्या राष्ट्रकुल स्पर्धेत ही कामगिरी केली. महिला चौकडी संघाने जिकंलेले सुवर्णपदक हे भारताने [[लॉन बोल्स|लॉन बॉल्समध्ये]] जिकंलेले पहिलेच पदक होते आणि त्यानंतर पुरुषांच्या चौकडीनेसुद्धा रौप्य पदक जिंकले. == माघार घेण्याची भीती == २०२२ च्या क्रीडा कार्यक्रमात तिरंदाजी आणि नेमबाजीचा समावेश करू नये, या २०२२ राष्ट्रकुल खेळ बर्मिंगहॅम आयोजन समितीच्या प्रस्तावाला [[राष्ट्रकुल क्रीडा महासंघ|राष्ट्रकुल क्रीडा महासंघाच्या]] कार्यकारी मंडळाने जून २०१९ मध्ये पाठिंबा देण्याचा निर्णय घेतल्यानंतर,<ref>{{cite web|url=https://thecgf.com/news/birmingham-2022-proposes-three-new-sports-commonwealth-games-schedule|title=बर्मिंगहॅम २०२२ राष्ट्रकुल खेळाच्या वेळापत्रकात तीन नवीन खेळांचा प्रस्ताव|date=२० जून २०१९|publisher=[[कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशन|CGF]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200128200737/https://thecgf.com/news/birmingham-2022-proposes-three-new-sports-commonwealth-games-schedule|archive-date=२८ जानेवारी २०२०|access-date=१० ऑगस्ट २०२२}}</ref> [[भारतीय ऑलिंपिक संघ|भारतीय ऑलिंपिक संघाचे]] अध्यक्ष नरेंद्र बत्रा यांनी राष्ट्रकुल क्रीडा महासंघाचे नेतृत्व हे "भारताला फटकारण्याची मानसिकता" आणि "विशिष्ट मानसिकतेचे लोक" असे असून भारताच्या क्रीडा पराक्रमाला सहन करू शकत नाहीत (ज्यातील नेमबाजीचा खेळ हा महत्त्वाचा भाग आहे) असा दावा करून भारताने २०२२ च्या खेळांवर बहिष्कार टाकावा असा प्रस्ताव दिला.<ref>{{cite news|url=https://www.outlookindia.com/website/story/sports-news-indian-olympic-association-proposes-boycott-of-2022-commonwealth-games-for-dropping-shooting/335004|title=शूटिंग स्नबसाठी भारतीय ऑलिम्पिक संघटनेचा २०२२ च्या राष्ट्रकुल खेळांवर बहिष्कार टाकण्याचा प्रस्ताव.|date=२७ जुलै २०१९|work=आऊटलूक वेब ब्युरो|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20190727221615/https://www.outlookindia.com/website/story/sports-news-indian-olympic-association-proposes-boycott-of-2022-commonwealth-games-for-dropping-shooting/335004|archive-date=२७ जुलै २०१९|url-status=live|agency=[[प्रेस ट्रस्ट ऑफ इंडिया|PTI]]}}</ref> तथापि, भारतीय ऑलिंपिक संघाने नंतर बहिष्काराची धमकी मागे घेतली<ref>{{cite news|url=https://ddnews.gov.in/sports/india-take-part-2022-commonwealth-games|title=भारत २०२२च्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत भाग घेणार|date=३१ डिसेंबर २०१९|work=[[डीडी न्यूज]]|publisher=[[दूरदर्शन]]|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20191231152435/https://ddnews.gov.in/sports/india-take-part-2022-commonwealth-games|archive-date=३१ डिसेंबर २०१९|url-status=live}}</ref> आणि जानेवारी २०२२ मध्ये [[चंदिगढ|चंदीगढ]] येथे एकत्रित तिरंदाजी आणि नेमबाजी चॅम्पियनशिपचे आयोजन करण्याचा प्रस्ताव ठेवला. या प्रस्तावाला संबंधित भागधारकांचा पाठिंबा होता<ref>{{Cite web|url=https://thecgf.com/news/cgf-statement-india-proposal-commonwealth-shooting-and-archery-events|title=राष्ट्रकुल नेमबाजी आणि तिरंदाजी कार्यक्रमांसाठी भारताच्या प्रस्तावावर कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशनचे विधान|date=७ जानेवारी २०२०|publisher=[[कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशन|CGF]]|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200115180400/https://thecgf.com/news/cgf-statement-india-proposal-commonwealth-shooting-and-archery-events|archive-date=१५ जानेवारी २०२०|access-date=१० ऑगस्ट २०२२}}</ref> आणि त्यानंतर त्याला अधिकृत मान्यता मिळाली. कार्यक्रमाच्या यजमानपदाचा खर्च भारताने उचलावा अशी तरतूद करण्यात आली; चंदीगढमध्ये प्रदान करण्यात आलेल्या पदकांचा समारोप समारंभानंतर एका आठवड्यानंतर २०२२ राष्ट्रकुल खेळांच्या एकूण पदक सारणीमध्ये समावेश केला जाईल असे ठरवले गेले.<ref>{{cite news|last1=डिक्सन|first1=एड|url=https://www.sportspromedia.com/news/india-chandigarh-2022-commonwealth-games-shooting-archery-birmingham/|title=भारत २०२२ राष्ट्रकुल खेळातील नेमबाजी आणि तिरंदाजीचे आयोजन करणार|date=२४ फेब्रुवारी २०२०|work=[[स्पोर्ट्सप्रो]]|access-date=६ मार्च २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20200224200028/https://www.sportspromedia.com/news/india-chandigarh-2022-commonwealth-games-shooting-archery-birmingham/|archive-date=२४ फेब्रुवारी २०२०|url-status=live}}</ref> परंतु जुलै २०२१ मध्ये, [[२०१९-२०२० वुहान कोरोना व्हायरसचा उद्रेक|कोविड-१९ महामारीमुळे]] कार्यक्रम रद्द करण्यात आला.<ref>{{cite news|url=https://www.espn.co.uk/olympics/story/_/id/31748909/2022-commonwealth-shooting-archery-india-cancelled-due-covid-threat|title=२०२२ भारतातील राष्ट्रकुल नेमबाजी आणि तिरंदाजी कोविड धोक्यामुळे रद्द|date=२ जुलै २०२१|publisher=[[इएसपीएन]]|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220306153557/https://www.espn.co.uk/olympics/story/_/id/31748909/2022-commonwealth-shooting-archery-india-cancelled-due-covid-threat|archive-date=६ मार्च २०२२|url-status=live}}</ref> ऑक्टोबर २०२१ मध्ये, [[हॉकी इंडिया|हॉकी इंडियाने]] [[युनायटेड किंग्डम]]<nowiki/>मधील महामारी आणि बर्मिंगहॅम २०२२ ची [[२०२२ आशियाई खेळ|२०२२ आशियाई खेळांच्या]] (नंतरच्या काळात [[२०२४ उन्हाळी ऑलिंपिक|पॅरिस २०२४]] ऑलिम्पिक पात्रता धोक्यात असताना) समीपतेचा दाखला देत, दोन्ही हॉकी संघांची खेळांमधून माघार घेतली; यूकेने भारतीय कोविड-१९ लसीकरण प्रमाणपत्रांना मान्यता न दिल्याने आणि इंग्लंड हॉकीने [[भुवनेश्वर]] येथे २०२१ च्या पुरुषांच्या FIH हॉकी ज्युनियर विश्वचषकातून माघार घेतल्याच्या प्रतिसादात हा निर्णय घेण्यात आला.<ref>{{cite news|url=https://sports.ndtv.com/hockey/hockey-india-withdraws-from-2022-commonwealth-games-due-to-covid-concerns-2564805|title=हॉकी इंडियाची २०२२ राष्ट्रकुल खेळांमधून कोविड चिंतेमुळे माघार|date=५ ऑक्टोबर २०२१|work=[[एनडीटीव्ही|एनडीटीव्ही स्पोर्ट्स]]|access-date=६ मार्च २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20211005135123/https://sports.ndtv.com/hockey/hockey-india-withdraws-from-2022-commonwealth-games-due-to-covid-concerns-2564805|archive-date=५ ऑक्टोबर २०२१|url-status=live|agency=[[प्रेस ट्रस्ट इंडिया|PTI]]}}</ref> [[भारतीय ऑलिंपिक संघ]] आणि [[युवा व्यवहार आणि क्रीडा मंत्रालय (भारत)|क्रीडा मंत्री]] [[अनुराग ठाकुर|अनुराग ठाकूर]] यांच्याशी झालेल्या चर्चेनंतर, महासंघाने ठरवले की भारत पात्रतेच्या अधीन राहून राष्ट्रकुल हॉकी स्पर्धांमध्ये भाग घेईल.<ref>{{cite news|url=https://indianexpress.com/article/sports/hockey/indian-hockey-teams-to-compete-in-birmingham-commonwealth-games-says-commonwealth-games-federation-7655918/|title=भारतीय हॉकी संघ बर्मिंगहॅम राष्ट्रकुल खेळांमध्ये भाग घेणार - कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशन|date=४ डिसेंबर २०२१|work=[[द इंडियन एक्स्प्रेस]]|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20211215235714/https://indianexpress.com/article/sports/hockey/indian-hockey-teams-to-compete-in-birmingham-commonwealth-games-says-commonwealth-games-federation-7655918/|archive-date=१५ डिसेंबर २०२१|url-status=live|agency=[[प्रेस ट्रस्ट ऑफ इंडिया|PTI]]}}</ref> == स्पर्धक == प्रत्येक खेळ/प्रकारासाठी खेळांमध्ये सहभागी होणाऱ्या स्पर्धकांची संख्या खालीलप्रमाणे आहे.<ref>{{Cite web|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२ साठी ९० दिवस बाकी: खेळांसाठी पात्र झालेले भारतीय खेळाडू|url=https://sportstar.thehindu.com/other-sports/cwg-2022-90-days-indians-qualified-commonwealth-games-qualification/article38481735.ece|access-date=९ जून २०२२|website=स्पोर्टस्टार|language=en}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" ! width=120|खेळ ! width=55|पुरूष ! width=55|महिला ! width=55|एकूण |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स|ॲथलेटिक्स]] |२०||१८||३८ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती|कुस्ती]] |६||६||१२ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट|क्रिकेट]] |{{n/a}}||१५||१५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण|जलतरण]] |७||०||७ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जिम्नॅस्टिक्स|जिम्नॅस्टिक्स]] |३||४||७ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो|जुडो]] |३||३||६ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस|टेबल टेनिस]] |५||७||१२ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ट्रायथलॉन|ट्रायथलॉन]] |२||२||४ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील पॅरा पॉवरलिफ्टिंग|पॅरा पॉवरलिफ्टिंग]] |२||३||५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन|बॅडमिंटन]] |५||५||१० |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन|भारोत्तोलन]] |८||७||१५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध|मुष्टियुद्ध]] |८||४||१२ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील लॉन बोल्स|लॉन बोल्स]] |५||५||१० |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील सायकलिंग|सायकलिंग]] |९||४||१३ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील स्क्वॅश|स्क्वॅश]] |५||४||९ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील हॉकी|हॉकी]] |१८||१८||३६ |- !एकूण||१०६||१०४||२१० |} == पदक विजेते == === सुवर्ण पदक === {{Col-begin}} | style="text-align:left; vertical-align:top;"| {| class="wikitable sortable" |- !पदक ! width=250px| नाव !खेळ !स्पर्धा !दिनांक |- | {{Gold medal}} || [[मीराबाई चानू|सैखोम मिराबाई चानू]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ४९ किलो|महिला ४९ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- |{{Gold medal}} |[[जेरेमी लालरिनुंगा]] |[[भारोत्तोलन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|पुरूष ६७ किलो]] |जुलै&nbsp;३१ |- |{{Gold medal}} |[[अचिंता शेउली]] |[[भारोत्तोलन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ७३ किलो|पुरूष ७३ किलो]] |जुलै&nbsp;३१ |- |{{Gold medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[रुपा राणी तिर्की]]<br>[[नयनमोनी सैकिया]]<br>[[लवली चौबे]]<br>[[पिंकी सिंग]]}}}} |[[लॉन बोलिंग|लॉन बॉल्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील लॉन बॉल्स - महिला चार सदस्य संघ|महिला चार सदस्य संघ]] |ऑगस्ट&nbsp;२ |- |{{Gold medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[हरमीत देसाई]]<br>[[सनिल शेट्टी]]<br>[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]]<br>[[साथियान गणसेकरन]]}}}} |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरूष संघ|पुरूष संघ]] |ऑगस्ट&nbsp;२ |- |{{Gold medal}} |[[सुधीर (अपंग भारोत्तोलन खेळाडू‌)|सुधीर]] |[[भारोत्तोलन|अपंग भारोत्तोलन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील अपंग भारोत्तोलन - पुरूष हेवीवेट|पुरूष हेवीवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;४ |- |{{Gold medal}} |[[बजरंग पुनिया]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ६५ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ६५ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Gold medal}} |[[साक्षी मलिक]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Gold medal}} |[[दीपक पुनिया]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Gold medal}} |[[रवी कुमार दहिया]] |[[कुस्तोदियो कास्त्रो|कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ५७ किलो]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[विनेश फोगट]] |[[कुस्तोदियो कास्त्रो|कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ५३ किलो]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[नवीन मलिक]] |[[कुस्तोदियो कास्त्रो|कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ७४ किलो]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[भाविना पटेल]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - महिला एकेरी C३-५|महिला एकेरी C३-५]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[नीतू घंघास]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - महिला कमीतकमी वजन|महिला ४८ किलो]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[अमित पंघल]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - पुरूष फ्लायवेट|पुरूष ५१ किलो]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[एल्डहोस पॉल]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष तिहेरी उडी|पुरूष तिहेरी उडी]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[निखत झरीन]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - महिला लाईट फ्लायवेट|महिला ५० किलो]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]]<br>[[श्रीजा अकुला]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - मिश्र दुहेरी|मिश्र दुहेरी]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[पी.व्ही. सिंधू]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - महिला एकेरी|महिला एकेरी]] |ऑगस्ट ८ |- |{{Gold medal}} |[[लक्ष्य सेन]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - पुरूष एकेरी|पुरूष एकेरी]] |ऑगस्ट ८ |- |{{Gold medal}} |[[चिराग शेट्टी]]<br>[[सात्विकसाईराज रंकीरेड्डी]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - पुरूष दुहेरी|पुरूष दुहेरी]] |ऑगस्ट ८ |- |{{Gold medal}} |[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरूष एकेरी|पुरूष एकेरी]] |ऑगस्ट ८ |} | style="text-align:left; vertical-align:top;"| {|class="wikitable" style="font-size:85%;float:right;text-align:center" |- style="background:#efefef;" !colspan=5|'''वर्णनानुसार पदके''' |- |'''वर्ण''' |bgcolor=F7F6A8|{{gold1}} |bgcolor=DCE5E5|{{silver2}} |bgcolor=FFDAB9|{{bronze3}} |'''एकूण''' |- |पुरूष |bgcolor=F7F6A8|१३ |bgcolor=DCE5E5|९ |bgcolor=FFDAB9|१३ |'''३५''' |- |महिला |bgcolor=F7F6A8|८ |bgcolor=DCE5E5|६ |bgcolor=FFDAB9|९ |'''२३''' |- |मिश्र |bgcolor=F7F6A8|१ |bgcolor=DCE5E5|१ |bgcolor=FFDAB9|१ |'''३''' |- !'''एकूण''' ! style="background:gold;" |'''२२''' ! style="background:silver;" |'''१६''' ! style="background:#c96;" |'''२३''' ! '''६१''' |} {{clear}} {| class="wikitable" style="font-size:85%;float:right;text-align:center" |- style="background:#efefef;" ! colspan=7 | '''दिनांकानुसार पदके''' |- style="text-align:center;" | '''दिवस''' | '''दिनांक''' | style="background:#F7F6A8;" |{{gold1}} | style="background:#DCE5E5;" |{{silver2}} | style="background:#FFDAB9;" |{{bronze3}} | '''एकूण''' |- style="text-align:center;" | दिवस १ | २९ जुलै | style="background:#F7F6A8;" |० | style="background:#DCE5E5;" |० | style="background:#FFDAB9;" |० | '''०''' |- style="text-align:center;" | दिवस २ | ३० जुलै | style="background:#F7F6A8;" |१ | style="background:#DCE5E5;" |२ | style="background:#FFDAB9;" |१ | '''४''' |- style="text-align:center;" | दिवस ३ | ३१ जुलै | style="background:#F7F6A8;" |२ | style="background:#DCE5E5;" |० | style="background:#FFDAB9;" |० | '''२''' |- style="text-align:center;" | दिवस ४ | १ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |० | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |२ | '''३''' |- style="text-align:center;" | दिवस ५ | २ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |२ | style="background:#DCE5E5;" |२ | style="background:#FFDAB9;" |० | '''४''' |- style="text-align:center;" | दिवस ६ | ३ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |० | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |४ | '''५''' |- style="text-align:center;" | दिवस ७ | ४ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |१ | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |० | '''२''' |- style="text-align:center;" | दिवस ८ | ५ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |३ | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |२ | '''६''' |- style="text-align:center;" | दिवस ९ | ६ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |४ | style="background:#DCE5E5;" |३ | style="background:#FFDAB9;" |७ | '''१४''' |- style="text-align:center;" | दिवस १० | ७ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |५ | style="background:#DCE5E5;" |४ | style="background:#FFDAB9;" |६ | '''१५''' |- style="text-align:center;" | दिवस ११ | ८ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |४ | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |१ | '''६''' |- ! colspan="2" | '''एकूण''' ! style="background:gold;" |'''२२''' ! style="background:silver;" |'''१६''' ! style="background:#c96;" |'''२३''' ! '''६१''' |} | {{col-end}} === रजत पदक === {| class="wikitable sortable" |- !पदक ! width=250px| नाव !खेळ !स्पर्धा !दिनांक |- | {{Silver medal}} || [[संकेत सरगर|संकेत महादेव सरगर]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|पुरूष ५५ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- | {{Silver medal}} || [[बिंद्याराणी देवी|बिंद्याराणी देवी सोरोखाईबम]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ५५ किलो|महिला ५५ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- | {{Silver medal}} || [[सुशीला देवी लिक्माबम]] || [[जुडो]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो - महिला ४८ किलो|महिला ४८ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;१ |- | {{Silver medal}} || [[विकास ठाकूर]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ९६ किलो|पुरूष ९६ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;२ |- |{{Silver medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[श्रीकांत किदंबी]]<br>[[सात्विकसाईराज रंकीरेड्डी]]<br>[[बी. सुमीत रेड्डी]]<br>[[लक्ष्य सेन]]<br>[[चिराग शेट्टी]]<br>[[गायत्री गोपीचंद]]<br>[[त्रिसा जॉली]]<br>[[आकर्षी कश्यप]]<br>[[अश्विनी पोनप्पा]]<br>[[पी.व्ही. सिंधू]]}}}} |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - मिश्र संघ|मिश्र संघ]] |ऑगस्ट&nbsp;२ |- | {{Silver medal}} || [[तुलिका मान]] || [[जुडो]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो - महिला +७८ किलो|महिला +७८ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Silver medal}} || [[मुरली श्रीशंकर]] || [[ॲथलेटिक्स]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष लांब उडी|पुरूष लांब उडी]] || ऑगस्ट&nbsp;४ |- |{{Silver medal}} |[[अंशू मलिक]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५७ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ५७ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Silver medal}} |[[प्रियांका गोस्वामी]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला १०,००० मीटर चालण्याची शर्यत|महिला १००००मी चाल]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Silver medal}} |[[अविनाश साबळे]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ३००० मीटर स्टीपलचेस |३००० मी स्टीपलचेस]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Silver medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[सुनील बहादूर]]<br>[[नवनीत सिंग]]<br>[[चंदन सिंग]]<br>[[दिनेश कुमार]]}}}} |[[लॉन बोलिंग|लॉन बोल्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील लॉन बोल्स - पुरूष चौकडी|पुरूष चौकडी]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Silver medal}} |[[अब्दुल्ला अबूबकर]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरूष तिहेरी उडी|पुरूष तिहेरी उडी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]]<br>[[साथियान गणसेकरन]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरूष दुहेरी|पुरूष दुहेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[भारत राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ]]{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[हरमनप्रीत कौर]]<br>[[स्मृती मानधना]]<br>[[तानिया भाटिया]]<br>[[यस्तिका भाटिया]]<br>[[हर्लीन देओल]]<br>[[राजेश्वरी गायकवाड]]<br>[[सभ्भीनेणी मेघना]]<br>[[स्नेह राणा]]<br>[[जेमिमाह रॉड्रिग्ज]]<br>[[दीप्ती शर्मा]]<br>[[मेघना सिंग]]<br>[[रेणुका सिंग]]<br>[[पूजा वस्त्रकार]]<br>[[शेफाली वर्मा]]<br>[[राधा यादव]]}}}} |[[क्रिकेट]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट|महिला क्रिकेट]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[सागर अहलावत]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष सुपर हेवीवेट|पुरूष +९२ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[भारत हॉकी संघ|भारतीय पुरुष हॉकी संघ]]{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[पी. आर. श्रीजेश]]<br>[[कृष्ण पाठक]]<br>[[वरुण कुमार]]<br>[[सुरेंदर कुमार]]<br>[[हरमनप्रीत सिंग]]<br>[[अमित रोहिदास]]<br>[[जुगराज सिंग]]<br>[[जर्मनप्रीत सिंग]]<br>[[मनप्रीत सिंग]]<br>[[हार्दिक सिंग]]<br>[[विवेक प्रसाद]]<br>[[समशेर सिंग]]<br>[[आकाशदीप सिंग]]<br>[[नीलकांत शर्मा]]<br>[[मनदीप सिंग]]<br>[[गुरजंत सिंग]]<br>[[ललित उपाध्याय]]<br>[[अभिषेक (हॉकी खेळाडू)|अभिषेक]]}}}} |[[हॉकी]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील हॉकी - पुरूष स्पर्धा|पुरुषांची स्पर्धा]] |ऑगस्ट&nbsp;८ |} === कांस्य पदक === {| class="wikitable sortable" |- !पदक ! width=250px| नाव !खेळ !स्पर्धा !दिनांक |- | {{Bronze medal}} || [[गुरुराज पूजारी]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६१ किलो|पुरूष ६१ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- | {{Bronze medal}} || [[विजय कुमार यादव]] || [[जुडो]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो - पुरूष ६० किलो|पुरूष ६० किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;१ |- | {{Bronze medal}} || [[हरजिंदर कौर]]|| [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ७१ किलो|महिला ७१ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;१ |- | {{Bronze medal}} || [[लवप्रीत सिंग]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष १०९ किलो|पुरूष १०९ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Bronze medal}} || [[सौरव घोसाल]] || [[स्क्वॅश]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील स्क्वॅश - पुरूष एकेरी|पुरूष एकेरी]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Bronze medal}} || [[गुरदीप सिंग (भारोत्तोलक)|गुरदीप सिंग]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष +१०९ किलो|पुरूष +१०९ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Bronze medal}} || [[तेजस्वीन शंकर]] || [[ॲथलेटिक्स]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष उंच उडी|पुरूष उंच उडी]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- |{{Bronze medal}} |[[दिव्या काकरन]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६८ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ६८ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Bronze medal}} |[[मोहित ग्रेवाल]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल १२५ किलो|पुरुष फ्रीस्टाइल १२५ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Bronze medal}} |[[जस्मिन लांबोरिया]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - महिला लाइटवेट|महिला लाइटवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[पूजा गेहलोत]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५० किलो|महिला फ्रीस्टाइल ५० किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[पूजा सिहाग]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ७६ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ७६ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[मोहम्मद हुसामुद्दीन]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - पुरूष फिदरवेट|पुरूष फिदरवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[दीपक नेहरा]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ९७ किलो|पुरुष फ्रीस्टाइल ९७ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[सोनलबेन पटेल]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - महिला एकेरी C३-५|महिला एकेरी C३-५]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[रोहित टोकस]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - पुरूष वेल्टरवेट|पुरूष वेल्टरवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[भारत महिला हॉकी संघ|भारतीय महिला हॉकी संघ]]{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[सविता पुनिया]]<br>[[रजनी एतिमार्पु]]<br>[[दीप ग्रेस एक्का]]<br>[[गुरजीत कौर]]<br>[[निक्की प्रधान]]<br>[[उदिता दुहान]]<br>[[निशा वारसी]]<br>[[सुशीला चानू]]<br>[[मोनिका मलिक]]<br>[[नेहा गोयल]]<br>[[ज्योती (हॉकीपटू)|ज्योती]]<br>[[सोनिका तांडी]]<br>[[सलीमा टेटे]]<br>[[वंदना कटारिया]]<br>[[लालरेमसियामी]]<br>[[नवनीत कौर]]<br>[[शर्मिला देवी]]<br>[[संगिता कुमारी]]}}}} |[[हॉकी]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील हॉकी - महिला स्पर्धा|महिलांची स्पर्धा]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[संदीप कुमार (रेसवॉकर)|संदीप कुमार]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष १०,०००मी चाल|पुरूष १०,०००मी चाल]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[अन्नू राणी]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - महिला भालाफेक|महिला भालाफेक]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[सौरव घोसाल]][[दीपिका पल्लीकल]] |[[स्क्वॅश]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील स्क्वॅश - मिश्र दुहेरी|मिश्र दुहेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[श्रीकांत किदंबी]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - पुरुष एकेरी|पुरुष एकेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[गायत्री गोपीचंद]][[त्रिशा जॉली]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - महिला दुहेरी|महिला दुहेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[साथियान गणसेकरन]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरुष एकेरी|पुरुष एकेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |} == ॲथलेटिक्स == {{मुख्यलेख|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स}} चेन्नई येथे झालेल्या राष्ट्रीय आंतर-राज्य ऍथलेटिक्स चॅम्पियनशिपनंतर, १६ जून २०२२ रोजी ३७ ऍथलीट्सच्या संघाची निवड करण्यात आली.<ref>{{cite web|title= राष्ट्रकुल खेळांसाठी निवडलेल्या ३७ सदस्यीय भारतीय संघात नीरज चोप्रा प्रमुख |url=https://indianathletics.in/neeraj-chopra-headlines-37-member-indian-team-selected-for-commonwealth-games/|publisher=[[ ॲथलेटिक्स फेडरेशन ऑफ इंडिया|]]|access-date= १ ऑगस्ट २०२२ |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616155422/https://indianathletics.in/neeraj-chopra-headlines-37-member-indian-team-selected-for-commonwealth-games/|archive-date=१६ जून २०२२ |date=१६ जून २०२२ |url-status=live}}</ref> ;पुरुष ; ट्रॅक आणि रोड क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2|हिट !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:100%" !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left rowspan=2|[[अविनाश साबळे]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ५००० मीटर |५०००मी]] |colspan=2 {{n/a}} | colspan="2" |{{Abbr|अपूर्ण|पूर्ण करू शकला नाही}} |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ३००० मीटर स्टीपलचेस |३००० मी स्टीपलचेस]] |colspan=2 {{n/a}} |८:११.२० {{AthAbbr|NR|British}} |{{silver2}} |- |align=left|[[नोहे निर्मल तोम]]<br>[[अमोज जेकब]]<br>[[ नागनाथन पांडी]]<br>[[ मोहम्मद अनस]]<br>[[ मोहम्मद वरितोडी]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ४ × ४०० मीटर रिले |४ × ४०० मी रिले]] | ३:०६:९७ |२ '''पा''' | ३:०५.५१ |७ |- |align=left|[[नितेंद्रसिंग रावत]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष मॅरेथॉन|मॅरेथॉन]] |colspan=2 {{n/a}} |२:१९:२२ | १२ |- |align=left|[[संदीप कुमार]] | rowspan="2" align="left" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष १०,००० मीटर चालण्याची शर्यत |१०,००० मीटर चाल]] |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |३८:४९.२१ {{AthAbbr|PB}} |{{Bronze3}} |- |align=left|[[अमित खत्री]] |४३:०४.९७ {{AthAbbr|SB}} |९ |} ;मैदानी क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2| पात्रता !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:95%" ! अंतर !क्रमांक ! अंतर !क्रमांक |- |align=left|[[तेजस्वीन शंकर]] |align=left |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष उंच उडी|उंच उडी]] |colspan=2 {{n/a}} |२.२२ |{{Bronze3}} |- |align=left|[[मोहम्मद अनस]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष लांब उडी|लांब उडी]] |७.६८ |८ '''पा''' |७.९७ |५ |- |align=left|[[मुरली श्रीशंकर]] |८.०५ |१ '''पा''' |८.०८ |{{Silver2}} |- |align=left|[[अब्दुल्ला अबूबकर]] |align=left rowspan=3|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष तिहेरी उडी|तिहेरी उडी]] | colspan="2" rowspan="3" {{n/a}} |१७.०२ |{{Silver2}} |- |align=left|[[एल्डहोस पॉल]] |१७.०३ |{{gold1}} |- |align=left|[[प्रवीण चित्रवेल]] |१६.८९ |४ |- |align=left|[[देवेंद्र गहलोत]] |align=left rowspan=3|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष थाळीफेक F44/64|थाळीफेक F44/64]] |rowspan=3 colspan=2 {{n/a}} |४२.१३ |५ |- |align=left|[[ देवेंद्र कुमार]] |४६.२८ |७ |- |align=left|[[अनिश सुरेंद्रन पिल्लई]] | colspan="2" |{{Abbr|सु.ना.|सुरवात केली नाही}} |- | align="left" |[[ डीपी मनू]] | align=left rowspan="2" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष भालाफेक|भालाफेक]] | colspan="2" rowspan="2" {{n/a}} |८२.२८ |५ |- |align=left|[[रोहित यादव]] |८२.२२ | ६ |} ;महिला ; ट्रॅक आणि रोड क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2|हिट !colspan=2|उपांत्य फेरी !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:95%" !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[दुती चंद]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला १०० मीटर|१०० मी]] |११.५५ |४ | colspan="4" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[हिमा दास]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला २०० मीटर|२०० मी]] |२३.४२ |१ '''पा''' |२३.४२ |३ | colspan="2" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[ज्योती येराजी]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला महिला १०० मीटर अडथळाशर्यत |१०० मी अडथळाशर्यत]] |१३.१८ |४ |colspan=2 {{n/a}} | colspan="2" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[दुती चंद]]<br>[[हिमा दास]]<br>[[श्राबनी नंदा]]<br>[[ सिमल नूरम्बलाकल समुवेल]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला ४ × १०० मीटर रिले |४ × १०० मी रिले]] |४४.४५ |२ '''पा''' |colspan=2 {{n/a}} |४३.८१ |५ |- |align=left|[[भावना जाट]] | rowspan="2" align="left" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला १०,००० मीटर चालण्याची शर्यत |१०,००० मीटर चाल]] |rowspan=2 colspan=4 {{n/a}} |४७:१४.१३ {{AthAbbr|PB}} |८ |- |align=left|[[प्रियांका गोस्वामी]] |४३:३८.८३ {{AthAbbr|PB}} |{{Silver2}} |} ;मैदानी क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2| पात्रता !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:95%" !अंतर !क्रमांक !अंतर !क्रमांक |- |align=left|[[अन्सी सोजन]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला लांब उडी|लांब उडी]] |६.२५ |१३ |colspan=2|प्रगती केली नाही |- |align=left|[[मनप्रीत कौर]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला गोळाफेक|गोळाफेक]] |१६.७८ |७ '''पा''' |१५.५९ |१२ |- |align=left|[[पूनम शर्मा]] |align=left rowspan=3|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला गोळाफेक (F57)|गोळाफेक (F57)]] |rowspan=3 colspan=2 {{n/a}} |७.०७ {{AthAbbr|PB}}/{{AthAbbr|GR}} |७ |- |align=left|[[संतोष (ॲथलिट)|संतोष]] |६.५३ |८ |- |align=left|[[शर्मिला (ॲथलिट)| शर्मिला]] |८.४३ {{AthAbbr|PB}} |४ |- |align=left|[[नवजीत धिल्लन]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला थाळीफेक|थाळीफेक]] |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |५३.५१ |८ |- |align=left|[[सीमा पुनिया]] |५५.९२ |५ |- |align=left|[[मंजू बाला]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला हातोडा फेक|हातोडा फेक]] |५९.६८ |११ '''पा''' |६०.९६ |१२ |- |align=left|[[सरिता सिंग (ॲथलिट)|सरिता सिंग]] |५७.४८ |१३ | colspan="2" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[अन्नू राणी]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला भालाफेक|भालाफेक]] |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |६०.०० |{{Bronze3}} |- |align=left|[[शिल्पा राणी]] |५४.६२ |७ |} == कुस्ती == {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती}} १६ मे २०२२ रोजी महिलांच्या निवड चाचणीनंतर, स्पर्धेसाठी सहा कुस्तीपटू निवडले गेले. <ref>{{Cite news|title= कुस्ती: विनेश फोगट, साक्षी मलिक यांची बर्मिंगहॅम येथे होणाऱ्या राष्ट्रकुल स्पर्धेसाठी भारतीय संघात निवड |url=https://scroll.in/field/1024042/wrestling-vinesh-phogat-sakshi-malik-named-in-indias-squad-for-commonwealth-games-in-birmingham|access-date=१ ऑगस्ट २०२२|date=१६ मे २०२२|work=[[Scroll.in]]|publisher= स्क्रोल मीडिया इनकॉर्पोरेशन |language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20220517090219/https://scroll.in/field/1024042/wrestling-vinesh-phogat-sakshi-malik-named-in-indias-squad-for-commonwealth-games-in-birmingham|archive-date=१७ मे २०२२|url-status=live}}</ref> १७ मे २०२२ रोजी पुरुषांच्या चाचण्या घेण्यात आल्या आणि आणखी सहा कुस्तीपटूंची निवड झाली.<ref>{{cite news|title= राष्ट्रकुल २०२२ मध्ये देशाचे प्रतिनिधित्व करण्यासाठी निवडलेल्या सहा कुस्तीपटूंमध्ये रवी दहिया, बजरंग पुनिया|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/ravi-dahiya-bajrang-punia-among-six-wrestlers-selected-to-represent-country-in-cwg-2022/articleshow/91624141.cms|access-date=१ ऑगस्ट २०२२|work=[[द इकॉनॉमिक टाइम्स]]|agency=[[Asian News International|ANI]]|date=१७ मे २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220517172703/https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/ravi-dahiya-bajrang-punia-among-six-wrestlers-selected-to-represent-country-in-cwg-2022/articleshow/91624141.cms|archive-date=१७ मे २०२२|url-status=live}}</ref> {{smalldiv|1=<nowiki/> '''सूची''': * VFA – पाडाव करून विजय. * VPO1 - गुणांनुसार निर्णय - तांत्रिक गुणांसह पराभूत. * VPO - गुणांनुसार निर्णय - तांत्रिक मुद्द्यांशिवाय गमावलेला. * VSU - तांत्रिक श्रेष्ठता - तांत्रिक गुणांशिवाय पराभूत आणि किमान १० गुणांच्या फरकाने विजय. * VSU1 - तांत्रिक श्रेष्ठता - तांत्रिक गुणांसह पराभूत आणि किमान १० गुणांच्या फरकाने विजय. * VB - दुखापतीने विजय * VFO - माघार घेऊन विजय - जर एखादा खेळाडू मॅटवर उपस्थित राहिला नसल्यास. }} ;पुरुष {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !१६ जणांची फेरी !उपांत्यपूर्व फेरी !उपांत्य फेरी !रिपेचेज !colspan=2|{{abbr|अंतिम| सुवर्णपदक सामना }}/{{abbr|कांस्य | कांस्य पदक }} |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[रविकुमार दहिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ५७ किलो | ५७ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|सुरज सिंग|NZL|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|असद अली|PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' १४–४^VSU1 |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|वेल्सन|NGR|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{gold1}} |- |align=left|[[बजरंग पुनिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ६५ किलो | ६५ किलो]] |{{flagCGFathlete|बिंगहॅम|NRU|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–०^VFA |{{flagCGFathlete|बॅनडू|MRI|२०२२}}<br/>'''वि''' ६–०^VFA |{{flagCGFathlete|जॉर्ज राम|ENG|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|मॅकनेल|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' ९–२^VPO1 |{{gold1}} |- |align=left|[[नवीन मलिक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ७४ किलो | ७४ किलो]] |{{flagCGFathlete|जॉन |NGR|२०२२}}<br/>'''वि''' १३–३^VSU1 |{{flagCGFathlete|लू हाँग येउ|SGP|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|बोलींग|ENG|२०२२}}<br>'''वि''' १२–१^VSU1 |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|ताहीर|PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' ९–०^VPO |{{gold1}} |- |align=left|[[दीपक पुनिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ८६ किलो | ८६ किलो]] |{{flagCGFathlete|ऑक्सेनहॅम|NZL|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|कसेगबामा|SLE|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|अॅलेक्स मूर|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' ३–१^VPO1 |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|इनाम|PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' ३–०^VPO |{{gold1}} |- |align=left|[[दीपक नेहरा]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ९७ किलो | ९७ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|रंधावा|CAN|2022}}<br/>'''प''' ६–८^VPO1 |प्रगती करू शकला नाही |{{bye}} |{{flagCGFathlete|रझा |PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–२^VPO1 |{{bronze3}} |- |align=left|[[मोहित दहिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल १२५ किलो | १२५ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|कौसलिडीस|CYP|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–१^VPO1 |{{flagCGFathlete|अमर धेसी|CAN|२०२२}}<br/>'''प''' २–१२^VSU1 |{{bye}} |{{flagCGFathlete|जॉन्सन|JAM|२०२२}}<br/>'''वि''' ६–०^VFA |{{bronze3}} |} ;महिला ;गट फेरी स्वरूप {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=3|गट फेरी !उपांत्य फेरी !colspan=2|{{abbr|अंतिम|सुवर्णपदक सामना}}/{{abbr|कांस्य|कांस्य पदक}} |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !क्रमांक !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[पूजा गेहलोत]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५० किलो | ५० किलो]] |{{flagCGFathlete|लेचिजीओ|SCO|२०२२}}<br/>'''वि''' १२–२^VSU1 |{{flagCGFathlete|मुआम्बो|CMR|२०२२}}<br/>'''वि''' ^VFO |१ '''पा''' |{{flagCGFathlete|पार्क्स|CAN|२०२२}}<br/>'''प''' ६–९^VPO1 |{{flagCGFathlete|लेचिजीओ|SCO|२०२२}}<br/>'''वि''' १२–२^VSU1 |{{bronze3}} |} ;नॉर्डिक स्वरूप {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=3|नॉर्डिक राउंड रॉबिन !rowspan=2|क्रमांक |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल |- |align=left|[[विनेश फोगट]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५३ किलो | ५३ किलो]] |{{flagCGFathlete|स्टीवर्ट|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' २–०^VFA |{{flagCGFathlete|अडकुरोय|NGR|२०२२}}<br/>'''वि''' ६–०^VPO1 |{{flagCGFathlete|मधुरवलगे|SRI|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–०^VFA |{{gold1}} |} ;रिपेचेज स्वरूप {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !१६ जणांची फेरी !उपांत्यपूर्व फेरी !उपांत्य फेरी !रिपेचेज !colspan=2|{{abbr|अंतिम|सुवर्णपदक सामना}}/{{abbr|कांस्य|कांस्य पदक}} |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[अंशु मलिक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५७ किलो | ५७ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|सायमोनिडीस|AUS|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|पोरुथोटेज|SRI|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|अडकुरोय|NGR|२०२२}}<br/>'''प''' ३–७^VPO1 |{{silver2}} |- |align=left|[[साक्षी मलिक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो | ६२ किलो]] |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|बर्न्स|ENG|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VFA |{{flagCGFathlete|न्गोल|CMR|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|गोडिनेझ|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–४^VFA |{{gold1}} |- |align=left|[[दिव्या काकरन]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६८ किलो | ६८ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|ओबोरुडुडू|NGR|२०२२}}<br/>'''प''' ०–११^VSU |प्रगती करू शकली नाही |{{flagCGFathlete|न्गिरी|CMR|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–०^VFA |{{flagCGFathlete|कॉकर-लेमली|TGA|२०२२}}<br/>'''वि''' २–०^VFA |{{bronze3}} |- |align=left|[[पूजा सिहाग]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ७६ किलो | ७६ किलो]] |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|माँटेग्यू|NZL|२०२२}}<br/>'''वि''' ५–३^VPO1 |{{flagCGFathlete|डि स्टॅसिओ|CAN|२०२२}}<br/>'''प''' ०–६^VPO |{{bye}} |{{flagCGFathlete|डी ब्रुयन|AUS|२०२२}}<br/>'''वि''' ११–०^VSU |{{bronze3}} |} ==क्रिकेट== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट}} आयसीसी महिलांच्या आंतरराष्ट्रीय टी२० क्रमवारीतील (१ एप्रिल २०२१ पर्यंत) त्याच्या स्थानामुळे, भारततीय महिला संघ स्पर्धेसाठी पात्र ठरला. <ref>{{cite web|url=https://www.icc-cricket.com/media-releases/2119180|title= कॉमनवेल्थ गेम्ससाठी पात्रता घोषित करणारा क्रिकेट हा पहिला खेळ |work=[[ आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद|आयसीसी]]|date=२६ एप्रिल २०२१|access-date=१ ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20210426125417/https://www.icc-cricket.com/media-releases/2119180|archive-date=२६ एप्रिल २०२१|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=२०२२ राष्ट्रकुल खेळ {{!}} महिलांच्या टी२० स्पर्धेत सहभागी होणाऱ्या आठ संघामध्ये भारत, ऑस्ट्रेलिया आणि पाकिस्तान |url=https://www.thehindu.com/sport/cricket/2022-commonwealth-games-india-australia-and-pakistan-among-eight-countries-to-compete-in-womens-t20/article34415192.ece|access-date=३ जानेवारी २०२२|work=[[द हिंदू]]|publisher=|date=२६ एप्रिल २०२१|archive-url=https://web.archive.org/web/20210426131629/https://www.thehindu.com/sport/cricket/2022-commonwealth-games-india-australia-and-pakistan-among-eight-countries-to-compete-in-womens-t20/article34415192.ece|archive-date=२६ एप्रिल २०२१|url-status=live}}</ref> स्पर्धेचे वेळापत्रक नोव्हेंबर २०२१ मध्ये जाहीर करण्यात आले.<ref>{{cite news|title= राष्ट्रकुल खेळ २०२२ च्या पहिल्या क्रिकेट सामन्यात भारताचा सामना ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध |url=https://www.womenscriczone.com/india-to-face-australia-in-opening-cricket-match-of-common-wealth-games-2022|access-date= १ ऑगस्ट २०२२ |work= विमेन्स क्रिकझोन |date=१२ नोव्हेंबर २०२१|archive-url=https://web.archive.org/web/20211112115414/https://www.womenscriczone.com/india-to-face-australia-in-opening-cricket-match-of-common-wealth-games-2022|archive-date=१२ नोव्हेंबर २०२१|url-status=live}}</ref> ;सारांश {|class=wikitable style=font-size:90% |- !rowspan=2| संघ !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4| गट फेरी !उपांत्य फेरी !colspan=2|अंतिम / {{abbr|कांस्य|कांस्य पदक सामना}} |-style=font-size:95% !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !क्रमांक !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !क्रमांक |-align=center |align=left|[[भारत राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|भारतीय महिला]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट| महिला स्पर्धा]] |{{crw|AUS}}<br/>'''प''' ३ गडी |{{crw|PAK}}<br/>'''वि''' ८ गडी |{{crw|BAR}}<br/>'''वि''' १०० धावा |२ '''पा''' |{{crw|ENG}}<br/>'''वि''' ४ धावा |{{crw|AUS}}<br/>'''प''' ९ धावा |{{silver2}} |} ;रोस्टर ११ जुलै २०२२ रोजी अधिकृतपणे पंधरा खेळाडूंची निवड करण्यात आली.<ref>{{cite web |title= बर्मिंघम २०२२ राष्ट्रकुल खेळासाठी भारतीय (वरिष्ठ महिला) संघाची घोषणा |url=https://www.bcci.tv/articles/2022/news/55555899/team-india-senior-women-squad-for-birmingham-2022-commonwealth-games-announced?type=Latest |publisher=[[भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ | बीसीसीआय]] |access-date= १ ऑगस्ट २०२२ |archive-url=https://web.archive.org/web/20220711182402/https://www.bcci.tv/articles/2022/news/55555899/team-india-senior-women-squad-for-birmingham-2022-commonwealth-games-announced?type=Latest |archive-date=११ जुलै २०२२ |date=११ जुलै २०२२ |url-status=live}}</ref> {{div col|colwidth=20em}} * [[हरमनप्रीत कौर]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)| क]]) * [[स्मृती मानधना]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)#उपकर्णधार|उक]]) * [[तानिया भाटिया]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[यस्तिका भाटिया]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[हर्लीन देओल]] * [[राजेश्वरी गायकवाड]] * [[सभ्भीनेणी मेघना]] * [[स्नेह राणा]] * [[जेमिमाह रॉड्रिगेस]] * [[दीप्ती शर्मा]] * [[मेघना सिंग]] * [[रेणुका सिंग]] * [[पूजा वस्त्रकार]] * [[शफाली वर्मा]] * [[राधा यादव]]{{div col end}} आरक्षित: [[सिमरन बहादूर]], [[रिचा घोष]], [[पूनम यादव]] {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! style="width:40px;"|स्थान ! style="width:150px;"|संघ ! style="width:30px;"|{{Abbr | सा | सामने}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | वि | विजय}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | प | पराभव}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | अ | अनिर्णित}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | गुण | गुण}} ! style="width:45px;"|{{Abbr | धावगती | निव्वळ धावगती}} |- style="background:#cfc;" | १ |style="text-align:left"|{{crw|AUS}} '''(पा)''' | ३ || ३ || ० || ० || '''६'''|| २.५९६ |- style="background:#cfc;" | २ |style="text-align:left"|{{crw|IND}} | ३ || २ || १ || ० || '''४'''|| २.५११ |- | ३ |style="text-align:left"|{{crw|BAR}} | ३ || १ || २ || ० || '''२''' || -२.९५३ |- | ४ |style="text-align:left"|{{crw|PAK}} | ३ || ० || ३ || ० || '''०''' || -१.९२७ |- |} ''*स्रोत: [https://www.espncricinfo.com/series/commonwealth-games-women-s-cricket-competition-2022-1289194/points-table-standings इएसपीएन क्रिकइन्फो]'' (पा) दर्शविलेल्या टप्प्यासाठी पात्र {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{crw-rt|IND}} | संघ२ = {{crw|AUS}} | धावसंख्या१ = १५४/८ (५० षटके) | धावा१ = [[हरमनप्रीत कौर]] ५२ (३४) | बळी१ = [[जेस जोनासन]] ४/२२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५७/७ (१९ षटके) | धावा२ = [[ॲशली गार्डनर]] ५२[[नाबाद|*]] (३५) | बळी२ = [[रेणुका सिंग]] ४/१८ (४ षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया महिला ३ गडी राखून विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289259.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच = [[लॉरेन अगेनबॅग]] (द) आणि [[सु रेडफर्न]] (इं) | सामनावीर = | toss = भारत महिला, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = मेघना सिंग (भा) ने तिचे आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण. *''[[एलिसा हिली]] (ऑ) आंतरराष्ट्रीय टी२० क्रिकेटमध्ये यष्टिरक्षक म्हणून १०० फलंदाजांना बाद करणारी पुरुष किंवा महिला खेळाडूंमधील पहिली खेळाडू, ठरली. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३१ जुलै २०२२ | time =११:०० | daynight = | संघ१ = {{crw-rt|PAK}} | संघ२ = {{crw|IND}} | धावसंख्या१ = ९९ (१८ षटके) | धावा१ = [[मुनीबा अली ]] ३२ (३०) | बळी१ = [[स्नेह राणा]] २/१५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १००/२ (११.४ षटके) | धावा२ = [[स्मृती मानधना]] ६३[[नाबाद|*]] (४२) | बळी२ = [[तुबा हसन]] १/१८ (२ षटके) | निकाल = भारतीय महिला ८ गडी राखून विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289263.html.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच = [[लॉरेन अगेनबॅग]] (द) आणि [[किम कॉटन]] (न्यू) | सामनावीर = | toss = पाकिस्तान, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = पावसामुळे सामना प्रत्येकी १८ षटकांचा खेळविण्यात आला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ ऑगस्ट २०२२ | time =१८:०० | daynight = Y | संघ१ = {{crw-rt|IND}} | संघ२ = {{crw|BAR}} | धावसंख्या१ =१६२/४ (२० षटके) | धावा१ =[[जेमायमाह रॉड्रिगेस]] ५६[[नाबाद|*]] (४६) | बळी१ =[[शनिका ब्रूस]] १/१७ (२ षटके) | धावसंख्या२ =६२/८ (२० षटके) | धावा२ =[[किशोना]] नाइट १६ (२०) | बळी२ =[[रेणुका सिंग]] ४/१० (४ षटके ) | निकाल =भारत १०० धावांनी विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289268.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच =[[किम कॉटन]] (न्यू) आणि [[शिवानी मिश्रा]] (कतार) | सामनावीर =[[रेणुका सिंग]] (भा) | toss =बार्बाडोस, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा =[[शॉन्ट कॅरिंग्टन]]चे (बा) आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण }} ---- ;उपांत्य सामना {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ६ ऑगस्ट २०२२ | time =११:०० | daynight = | संघ१ = {{crw-rt|IND}} | संघ२ = {{crw|ENG}} | धावसंख्या१ = १६४/५ (२० षटके) | धावा१ =[[स्मृती मंधाना]] ६१ (३२) | बळी१ =[[फ्रेया केम्प]] २/२२ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १६०/६ (२० षटके) | धावा२ =[[नॅटली सायव्हर]] ४१ (४३) | बळी२ =[[स्नेह राणा]] २/२८ (४ षटके) | निकाल =भारत २ धावांनी विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289271.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच =[[किम कॉटन]] (न्यू) आणि [[एलोइस शेरिडान]] (ऑ) | सामनावीर =[[स्मृती मंधाना]] (भा) | toss =भारत, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = }} ---- ;अंतिम सामना {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ७ ऑगस्ट २०२२ | time =१७:०० | daynight = Y | संघ१ = {{crw-rt|AUS}} | संघ२ = {{crw|IND}} | धावसंख्या१ =१६१/८ (२० षटके) | धावा१ =[[बेथ मूनी]] ६१ (४१) | बळी१ =[[रेणुका सिंग]] २/२५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५२ (२० षटके) | धावा२ =[[हरमनप्रीत कौर]] ६५ (४३) | बळी२ =[[ॲशली गार्डनर]] ३/१६ (३ षटके ) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ९ धावांनी विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289274.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच =[[किम कॉटन]] (न्यू) आणि [[जॅकलिन विल्यम्स]] (वे) | सामनावीर =[[बेथ मूनी]] (ऑ) | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी | पाऊस = | टीपा = }} ==जलतरण== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण}} भारताने २५ जून २०२२ रोजी आपला चार सदस्यीय जलतरण संघ घोषित केला.<ref>{{Cite web|date=२५ जून २०२२|title=CWG 2022 की तैराकी में साजन-श्रीहरि भारतीय चुनौती की अगुआई करेंगे, 2 और तैराकों पर नजर|url=https://hindi.news18.com/news/sports/others-sajan-prakash-srihari-nataraj-to-spearhead-indian-swimming-campaign-in-cwg-2022-4345248.html|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|website=News18 हिंदी|language=hi}}</ref> ;पुरूष {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" |- ! rowspan="2"|ॲथलिट ! rowspan="2"|क्रीडाप्रकार ! colspan="2"|हिट ! colspan="2"|उपांत्य फेरी/{{abbr|SO|स्विम ऑफ}} ! colspan="2"|अंतिम |- !वेळ !क्रमांक !वेळ !क्रमांक !वेळ !क्रमांक |- |rowspan="3" align=left|[[साजन प्रकाश]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ५० मीटर बटरफ्लाय|५० मी बटरफ्लाय]] |२५.०१ |२४ |colspan="4"|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १०० मीटर बटरफ्लाय|१०० मी बटरफ्लाय]] |५४.३६ |१९ |५४.२४ |१६ |colspan="2"|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष २०० मीटर बटरफ्लाय|२०० मी बटरफ्लाय]] |१:५८.९९ |९ |१:५८.३१ |१ |colspan="2" |प्रगती करू शकला नाही |- |rowspan="3" align=left|[[श्रीहरी नटराज]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ५० मीटर बॅकस्ट्रोक|५० मी बॅकस्ट्रोक]] |२५.५२ |८ '''पा''' |२५.३८ |८ '''पा''' |२५.२३ |५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १०० मीटर बॅकस्ट्रोक|१०० मी बॅकस्ट्रोक]] |५४.६८ |५ '''पा''' |५४.५५ |७ '''पा''' |५४.३१ |७ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष २०० मीटर बॅकस्ट्रोक|२०० मी बॅकस्ट्रोक]] |२:००.८४ |९ '''NR''' |colspan=2 {{n/a}} |colspan="2"|प्रगती करू शकला नाही |- |rowspan="3" align=left|[[कुशाग्र रावत]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष २०० मीटर फ्रीस्टाईल|२०० मी फ्रीस्टाईल]] |१:५४.५६ |२५ |colspan=2 {{n/a}} |colspan="2"|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ४०० मीटर फ्रीस्टाईल|४०० मी फ्रीस्टाईल]] |३:५७.४५ |१४ |colspan=2 {{n/a}} |colspan=2|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १५०० मीटर फ्रीस्टाईल|१५०० मी फ्रीस्टाईल]] |१५:४७.७७ |८ '''पा''' |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |१५:४२.६७ |८ |- |align=left|[[अद्वैत पागे]] |१५:३९.२५ |७ '''पा''' |१५:३२.३६ |७ |- |align=left|[[सुयश जाधव]] |align=left rowspan="2"|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ५० मीटर फ्रीस्टाईल S7|५० मी फ्रीस्टाईल S7]] |rowspan=2 colspan=4 {{n/a}} |३१.३० |५ |- |align=left|[[निरंजन मुकुंदन]] |३२.५५ |७ |- |align=left|[[आशिष कुमार (जलतरणपटू)|आशिष कुमार ]] |align=left rowspan="1"|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १०० मीटर बॅकस्ट्रोक S9|१०० मी बॅकस्ट्रोक S9]] |colspan=4 {{n/a}} |१:१८.२१ |८ |- |} ==जिम्नॅस्टिक्स== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स}} ===कलात्मक=== ;पुरूष ;सांघिक अंतिम आणि वैयक्तिक पात्रता {| class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=6|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |-style=font-size:95% !{{abbr|फ|फ्लोअर}} !{{abbr|पो हॉ|पोमेल हॉर्स}} !रिंग्स !वॉल्ट !{{abbr|स बा|समांतर बार}} !{{abbr|आ बा|आडवे बार}} |- |align=left|[[योगेश्वर सिंग]] |align=left rowspan=4|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – पुरूष कलात्मक संघ ऑल राउंड|संघ]] |११.३०० |११.२०० |११.९५० |१३.००० |१३.४५० |१२.७०० |७३.६०० |१८ '''पा''' |- |align=left|[[सत्यजित मोंडाल]] |७.८५० |colspan=2 {{n/a}} |१३.४०० |colspan=4 {{n/a}} |- |align=left|[[सैफ तांबोळी]] |colspan=4 {{n/a}} |१४.०५० |colspan=3 {{n/a}} |- |align=left|'''एकूण''' |'''१९.१५०''' |'''११.२००''' |'''११.९५०''' |'''२६.४००''' |'''२७.५००''' |'''१२.७००''' |'''१०८.९००''' |८ |} ;वैयक्तिक अंतिम फेरी {| class="wikitable" style="font-size:90%" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=6|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |- style="font-size:95%" !{{abbr|फ|फ्लोअर}} !{{abbr|पो हॉ|पोमेल हॉर्स}} !रिंग्स !वॉल्ट !{{abbr|स बा|समांतर बार}} !{{abbr|आ बा|आडवे बार}} |- align=center |align=left|[[योगेश्वर सिंग]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – पुरूष कलात्मक वैयक्तिक ऑल राउंड |ऑल राउंड ]] |११.५०० |१२.९०० |१२.३५० |१३.२०० |१२.०५० |१२.७०० |७४.७०० |१५ |} ;महिला ;सांघिक अंतिम आणि वैयक्तिक पात्रता {| class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |-style=font-size:95% !वॉल्ट !{{abbr|अ बा|असमान बार}} !{{abbr|बॅ बी|बॅलेन्स बीम}} !{{abbr|फ|फ्लोअर}} |- |align=left|[[ऋतुजा नटराज]] |align=left rowspan=4|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – महिला कलात्मक सांघिक ऑल-राउंड|संघ]] |१२.३०० |११.९५० |११.३५० |१०.६५० |४६.२५० |१६ '''पा''' |- |align=left|[[प्रोतिष्ठा सामंता]] |१२.९०० |colspan=5 {{n/a}} |- |align=left|[[प्रणती नायक]] |१३.६०० '''पा''' |९.२५० |११.०० |९.६५० |४३.५०० |२५ |- |align=left|'''एकूण''' |'''३८.८००''' |'''२१.२००''' |'''२२.३५०''' |'''२०.३००''' |'''१०२.६५०''' |९ |} ;वैयक्तिक प्रकार {| class="wikitable" style="font-size:90%" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |- style="font-size:95%" !वॉल्ट !{{abbr|अ बा|असमान बार}} !{{abbr|बॅ बी|बॅलेन्स बीम}} !{{abbr|फ|फ्लोअर}} |- align=center |align=left|[[ऋतुजा नटराज]] | style="text-align:left;" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – महिला कलात्मक वैयक्तिक ऑल-राउंड|ऑल-राउंड]] |१२.९५० |१०.००० |१०.२५० |९.८०० |४३.००० |१७ |- align=center |align=left|[[प्रणती नायक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – महिला व्हॉल्ट|व्हॉल्ट]] |१२.६९९ |colspan=4 {{n/a}} |५ |} ===तालबद्ध=== ;वैयक्तिक पात्रता {| class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |-style=font-size:95% !हूप !बॉल !क्लब्स !रिबन |- |align=left|[[बवलीन कौर]] |align=left|पात्रता |१८.१०० |१८.७५० |१८.४५० |१७.४०० |७२.७०० |२९ |} ==जुडो== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जुडो}} २३ मे ते २६ मे दरम्यान झालेल्या निवड चाचणीनंतर भारताने सहा सदस्यीय ज्युडो संघाची घोषणा केली.<ref>{{Cite web|date=२२ मे २०२२|title=राष्ट्रकुल खेळांसाठी ज्युडो संघ निवडण्यासाठी सात वजन गटात निवड चाचण्या होणार|url=https://sportstar.thehindu.com/other-sports/judo-selection-trials-commonwealth-games-2022-cwg-birmingham-india-team/article38496401.ece|website=स्पोर्टस्टार|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=९ जुलै २०२२|title=भारत कॉमनवेल्थ गेम्स २०२२ मध्ये: बर्मिंगहॅममध्ये बाजी मारणारे खेळाडू आणि संघ|url=https://olympics.com/en/news/indian-athletes-qualified-commonwealth-games-2022-birmingham|website=ऑलिंपिक|language=en}}</ref> ;पुरूष {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" ! rowspan="2" style="text-align:center;"|ॲथलिट ! rowspan="2" style="text-align:center;"|क्रीडाप्रकार !३२ जणांची फेरी !१६ जणांची फेरी !उपांत्यपूर्व फेरी !उपांत्य फेरी !रिपेचेज !colspan=2|अंतिम / {{abbr|कां सा|कांस्य पदक सामना}} |- style="font-size:95%" !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !क्रमांक |- |align=left|'''[[विजय कुमार यादव]]''' |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जुडो – पुरूष ६० किलो|६० किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|गंगाया|MRI|२०२२}}<br>'''वि''' १०–०s१ |{{flagCGFathlete|जोश कॅट्झ|AUS|२०२२}}<br>'''प''' ०s२–१०s१ |प्रगती करू शकला नाही |{{flagCGFathlete|मन्रो|SCO|२०२२}}<br>'''वि''' १s२–०s१ |{{flagCGFathlete|क्रिस्टोडॉलाइड्स|CYP|२०२२}}<br>'''वि''' १०–० |{{bronze3}} |- |align=left|[[जसलीन सिंग सैनी]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जुडो – पुरूष ६६ किलो|६६ किलो]] |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|कुगोला|VAN|२०२२}}<br>'''वि''' १०s१–० |{{flagCGFathlete|बर्न्स|NIR|२०२२}}<br>'''वि''' १०s१–०s३ |{{flagCGFathlete|ॲलन|SCO|२०२२}}<br>'''प''' ०s१–१० |{{bye}} |{{flagCGFathlete|कॅट्झ|AUS|२०२२}}<br>'''प''' ०–१०s२ |५ |- |align=left|[[दीपक देशवाल]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जुडो – पुरूष १०० किलो|१०० किलो]] |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|ओंग्बा फोडा|CMR|२०२२}}<br>'''वि''' १०s२–०s३ |{{flagCGFathlete|लॉवेल-हेविट|ENG|२०२२}}<br>'''प''' ०s३–१० |प्रगती करू शकला नाही |{{flagCGFathlete|ताकायावा|FIJ|२०२२}}<br>'''प ''' ०–१० |colspan=2|प्रगती करू शकला नाही |} ;महिला {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" ! rowspan="2" style="text-align:center;"|Athlete ! rowspan="2" style="text-align:center;"|Event !Round of 16 !Quarterfinals !Semifinals !Repechage !colspan=2|Final / {{abbr|BM|Bronze medal match}} |- style="font-size:95%" !Opposition<br />Result !Opposition<br />Result !Opposition<br />Result !Opposition<br />Result !Opposition<br />Result !Rank |- |align=left|'''[[Shushila Likmabam]]''' |align=left|[[Judo at the 2022 Commonwealth Games – Women's 48 kg|Women's 48 kg]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|[[Harriet Boniface|Boniface]]|MAW|2022}}<br>'''W''' 10s1–0s1 |{{flagCGFathlete|[[Priscilla Morand|Morand]]|MRI|2022}}<br>'''W''' 10s2–0s2 |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|[[Geronay Whitebooi|Whitebooi]]|RSA|2022}}<br>'''L''' 0s2–1s2 |{{silver2}} |- |align=left|[[Suchika Tariyal]] |align=left|[[Judo at the 2022 Commonwealth Games – Women's 57 kg|Women's 57 kg]] |{{flagCGFathlete|[[Rita Kabinda|Kabinda]]|ZAM|2022}}<br>'''W''' 10s1–1s1 |{{flagCGFathlete|[[Christa Deguchi|Deguchi]]|CAN|2022}}<br>'''L''' 0–11 |Did not advance |{{flagCGFathlete|[[Donne Breytenbach|Breytenbach]]|RSA|2022}}<br>'''W''' 11s1–0 |{{flagCGFathlete|[[Christianne Legentil|Legentil]]|MRI|2022}}<br>'''L''' 0s1–1s2 |5 |- |align=left|'''[[Tulika Maan]]''' |align=left|[[Judo at the 2022 Commonwealth Games – Women's +78 kg|Women's +78 kg]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|[[Tracy Durhone|Durhone]]|MRI|2022}}<br>'''W''' 10–0s2 |{{flagCGFathlete|[[Sydnee Andrews|Andrews]]|NZL|2022}}<br>'''W''' 10s1–1 |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|[[Sarah Adlington|Adlington]]|SCO|2022}}<br>'''L''' 1s2–10 | {{silver2}} |} ==टेबल टेनिस== ==ट्रायथलॉन== ==पॅरा पॉवरलिफ्टिंग== ==बॅडमिंटन== ==भारोत्तोलन== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स भारोत्तोलन|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स भारोत्तोलन – पात्रता}} १३ एप्रिल २०२२ रोजी १५ वेटलिफ्टर्सचे पथक जाहीर करण्यात आली.<ref>{{cite news|last1=काशीभातला|first1=ऐश्वर्या|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२: भारत १७ जणांचे पथक पाठवणार | url=https://www.sportskeeda.com/weight-lifting/news-commonwealth-games-2022-india-send-15-member-weightlifting-contingent|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|work=[[स्पोर्टसकिडा]]|publisher=अबसोल्यूट स्पोर्ट्स प्रा. लि.|date=१३ एप्रिल २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220413221613/https://www.sportskeeda.com/weight-lifting/news-commonwealth-games-2022-india-send-15-member-weightlifting-contingent|archive-date=१३ एप्रिल २०२२|url-status=live}}</ref> [[जेरेमी लालरिनुंगा]], [[अचिंता शेउली]], [[अजय सिंग]] आणि [[पूर्णिमा पांडे]] हे ताश्कंद, उझबेकिस्तान येथे [[२०२१ राष्ट्रकुल वेटलिफ्टिंग चॅम्पियनशिप]]मध्ये सुवर्ण पदक जिंकून स्पर्धेसाठी पात्र ठरले.<ref>{{cite news|last1=ऑलिव्हर|first1=ब्रायन|title=राष्ट्रकुल खेळांसाठीच्या वेटलिफ्टिंग रँकिंग इव्हेंट्समुळे फेब्रुवारी व्यस्त|url=https://www.insidethegames.biz/articles/1117181/birmingham-2022-weightlifting|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|work=insidethegames|publisher=दुनसार मीडिया कंपनी|date=२३ डिसेंबर २०२१|archive-url=https://web.archive.org/web/20211223092859/https://www.insidethegames.biz/articles/1117181/birmingham-2022-weightlifting|archive-date=२३ डिसेंबर २०२१|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book|title=राष्ट्रकुल सीनियर चॅम्पियनशिप {{!}} निकाल |url=https://www.commonwealthweightlifting.com/newsarchive/docs/2021/Results_Book_Commonwealth_Championships.pdf|publisher=[[आंतरराष्ट्रीय वेटलिफ्टिंग महासंघ|IWF]]/CWF|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20211224165657/https://www.commonwealthweightlifting.com/newsarchive/docs/2021/Results_Book_Commonwealth_Championships.pdf|archive-date=२४ डिसेंबर २०२१|url-status=live}}</ref> इतर ११ जण ९ मार्च २०२२ रोजी अंतिम स्वरूप देण्यात आलेल्या [[आंतरराष्ट्रीय वेटलिफ्टिंग महासंघ|आयडब्ल्यूएफ]] राष्ट्रकुल क्रमवारीनुसार पात्र ठरले.<ref>{{cite book|title=IWF राष्ट्रकुल क्रमवारी - २०२२ राष्ट्रकुल खेळ पात्रता (अंतिम)|date=९ मार्च २०२२ |publisher=[[आंतरराष्ट्रीय वेटलिफ्टिंग महासंघ]]|url=https://iwf.sport/wp-content/uploads/downloads/2022/03/IWF-Commonwealth-Ranking-List_FINAL.pdf|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309134607/https://iwf.sport/wp-content/uploads/downloads/2022/03/IWF-Commonwealth-Ranking-List_FINAL.pdf|archive-date= ९ मार्च २०२२ |url-status=live}}</ref> ;पुरूष {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" |- !rowspan="2"|ॲथलिट !rowspan="2"|क्रीडाप्रकार !colspan="2"|स्नॅच !colspan="2"|क्लीन आणि जर्क !rowspan="2"|एकूण !rowspan="2"|क्रमांक |- !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left|संकेत सरगर |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|५५ किलो]] |११३ |१ |१३५ |२ |२४८ |{{silver2}} |- |align=left| गुरुराज पुजारी |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|६१ किलो]] |११८ |४ |१५१ |३ |२६९ |{{bronze3}} |- |align=left| जेरेमी लालरिनुंगा |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|६७ किलो]] |१४० '''GR''' |१ |१६० |२ |३०० '''GR''' |{{gold1}} |- |align=left|अचिंता शेउली |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|७३ किलो]] |१४३ '''GR''' |१ |१७० |१ |३१३ '''GR''' |{{gold1}} |- |align=left|अजय सिंग |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|८१ किलो]] |१४३ |३ |१७६ |४ |३१९ |४ |- |align=left|विकास ठाकूर |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ९६ किलो|९६ किलो]] |१५५ |३ |१९१ |२ |३४६ |{{silver2}} |- |align=left|लवप्रीत सिंग |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष १०९ किलो|१०९ किलो]] |१६३ '''NR''' |२ |१९२ '''NR''' |४ |३५५ '''NR''' |{{Bronze3}} |- |align=left|गुरदीप सिंग |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष +१०९ किलो|+१०९ किलो]] |१६७ |३ |२२३ '''NR''' |३ |३९० |{{Bronze3}} |} ;महिला {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" |- !rowspan="2"|ॲथलिट !rowspan="2"|क्रीडाप्रकार !colspan="2"|स्नॅच !colspan="2"|क्लीन आणि जर्क !rowspan="2"|एकूण !rowspan="2"|क्रमांक |- !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left|'''[[साइखोम मीराबाई चानू]]''' |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ४९ किलो|४९ किलो]] |८८ '''CR''' |१ |११३ '''GR''' |१ |२०१ '''GR''' |{{gold1}} |- |align=left|बिंदयाराणी देवी |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ५५ किलो|५५ किलो]] |८६ '''PB''' |३ |११६ '''NR/GR''' |१ |२०२ '''NR''' |{{silver2}} |- |align=left|पोपी हजारिका |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ५९ किलो|५९ किलो]] |८१ |७ |१०२ |७ |१८३ |७ |- |align=left|हरजिंदर कौर |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ७१ किलो|७१ किलो]] |९३ '''PB''' |४ |११९ |३ |२१२ |{{bronze3}} |- |align=left|पुनम यादव |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ७६ किलो|७६ किलो]] |९८ |२ |colspan=2| {{Abbr|NM|No Mark}} |colspan=2| {{Abbr|DNF|Did not Finish}} |- |align=left|उषा कुमार |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ८७ किलो|८७ किलो]] |९५ |५ |११० |५ |२०५ |६ |- |align=left|पूर्णिमा पांडे |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला +८७ किलो|+८७ किलो]] |१०३ '''PB''' |५ |१२५ |५ |२२८ |६ |} ==मुष्टियुद्ध== ==लॉन बोल्स== ==सायकलिंग== ==स्क्वॅश== ==हॉकी== ==संदर्भ== {{reflist|30em}} ==बाह्यदुवे== *[https://olympic.ind.in/ भारतीय ऑलिम्पिक असोसिएशन अधिकृत साइट] [[वर्ग:२०२२ राष्ट्रकुल खेळात सहभागी देश|भारत]] a9fsvmzg21j9nmxywh0trmtb17aufmc 2145520 2145485 2022-08-12T08:11:42Z Nitin.kunjir 4684 /* जुडो */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट राष्ट्रकुल खेळात भारत |games=२०२२ |competitors= २१० (१०६ पुरुष आणि १०४ महिला) |sports= १६ |officials=२४ |start_date = {{Start date|2022|7|28|df=y}} |end_date = {{End date|2022|8|8|df=y}} |flagbearer= सुरुवात:[[मनप्रीत सिंग (हॉकी खेळाडू)|मनप्रीत सिंग]] आणि [[पी.व्ही. सिंधू]]<br />सांगता:[[निखत झरीन]] आणि [[अचंता शरत कमल|शरत कमल]] |gold= 22 |silver= 16 |bronze= 23 |rank=४ }} २८ जुलै ते ८ ऑगस्ट २०२२ दरम्यान [[इंग्लंड]]च्या [[बर्मिंगहॅम]] शहरात होणाऱ्या [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळ]] स्पर्धेत भारत सध्या खेळत आहे. जुलै २०२२ मध्ये राष्ट्रकुल खेळासाठी भारताकडून १०६ पुरुष आणि १०४ महिला अश्या एकूण २१० सदस्य संघाची घोषणा करण्यात आली. भारताने राष्ट्रकुल स्पर्धेत पदार्पण करणाऱ्या महिला क्रिकेट प्रकारासाठी राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ पाठवला. हॉकी संघाचा सदस्य [[मनप्रीत सिंग (हॉकी खेळाडू)|मनप्रीत सिंग]] आणि बॅडमिंटनपटू [[पी.व्ही. सिंधू]] हे दोघे उद्घाटन समारंभामध्ये भारताचे ध्वजधारक होते. स्क्वॅशपटू अनाहत सिंग वयाच्या अवघ्या १४ व्या वर्षी राष्ट्रकुल खेळांमध्ये भाग घेणारा सर्वात तरुण भारतीय खेळाडू ठरला.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/sports/commonwealth-games-2022/story/cwg-2022-anahat-singh-squash-wins-opening-round-womens-singles-1981631-2022-07-29|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२: १४ वर्षीय अनाहत सिंगची महिला स्क्वॉशमध्ये विजयी सुरुवात|last=दिल्ली जुलै २९|first=इंडिया टुडे वेब डेस्क न्यू|last2=३० जुलै|first2=२०२२ अद्ययावत|website=इंडिया टुडे|language=इंग्रजी|url-status=live|access-date=८ ऑगस्ट २०२२|last3=|first3=}}</ref> ४५ वर्षीय लॉन बॉल्स खेळाडू सुनील बहादूर हे दलातील सर्वात वयस्कर खेळाडू होते. भारताचे पहिले पदक [[संकेत सरगर]]<nowiki/>ने [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|वेटलिफ्टिंग]]<nowiki/>मध्ये रौप्यपदकासह जिंकले. साईखोम मीराबाई चानूने २०२२ च्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत देशासाठी पहिले सुवर्णपदक जिंकले.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/celebrities/story/anushka-sharma-kareena-kapoor-anupam-kher-praise-mirabai-chanu-for-winning-gold-medal-in-cwg-2022-1982072-2022-07-31|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२ मध्ये सुवर्णपदक जिंकल्याबद्दल भारतीय सेलिब्रिटींकडून मीराबाई चानूचे कौतुक|last=मुंबई जुलै ३१|first=तनुश्री रॉय|last2=जुलै ३१|first2=२०२२ अद्यतन|website=इंडिया टुडे|language=इंग्रजी|url-status=live|access-date=८ ऑगस्ट २०२२|last3=१ले|first3=२०२२ १६:१६}}</ref> [[अचंता शरत कमल|शरत कमल]]<nowiki/>ने २०२२ च्या राष्ट्रकुल खेळांमध्ये टेबल टेनिस खेळात देशासाठी चार (४ सुवर्ण आणि १ रौप्य) पदके जिंकली. बहु-राष्ट्रीय बहु-विषय क्रीडा स्पर्धेत ४ किंवा अधिक पदके (३ सुवर्ण आणि १ रौप्य) जिंकणारा [[अचंता शरत कमल|शरत कमल]] हा केवळ दुसरा आणि पहिला भारतीय पुरुष खेळाडू आहे. १९८६ मध्ये आशियाई क्रीडा स्पर्धेत [[पी.टी. उषा|पी.टी. उषाने]] ५ पदके (४ सुवर्ण आणि १ रौप्य) जिंकली. शरथने २०२२ च्या राष्ट्रकुल स्पर्धेत ही कामगिरी केली. महिला चौकडी संघाने जिकंलेले सुवर्णपदक हे भारताने [[लॉन बोल्स|लॉन बॉल्समध्ये]] जिकंलेले पहिलेच पदक होते आणि त्यानंतर पुरुषांच्या चौकडीनेसुद्धा रौप्य पदक जिंकले. == माघार घेण्याची भीती == २०२२ च्या क्रीडा कार्यक्रमात तिरंदाजी आणि नेमबाजीचा समावेश करू नये, या २०२२ राष्ट्रकुल खेळ बर्मिंगहॅम आयोजन समितीच्या प्रस्तावाला [[राष्ट्रकुल क्रीडा महासंघ|राष्ट्रकुल क्रीडा महासंघाच्या]] कार्यकारी मंडळाने जून २०१९ मध्ये पाठिंबा देण्याचा निर्णय घेतल्यानंतर,<ref>{{cite web|url=https://thecgf.com/news/birmingham-2022-proposes-three-new-sports-commonwealth-games-schedule|title=बर्मिंगहॅम २०२२ राष्ट्रकुल खेळाच्या वेळापत्रकात तीन नवीन खेळांचा प्रस्ताव|date=२० जून २०१९|publisher=[[कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशन|CGF]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200128200737/https://thecgf.com/news/birmingham-2022-proposes-three-new-sports-commonwealth-games-schedule|archive-date=२८ जानेवारी २०२०|access-date=१० ऑगस्ट २०२२}}</ref> [[भारतीय ऑलिंपिक संघ|भारतीय ऑलिंपिक संघाचे]] अध्यक्ष नरेंद्र बत्रा यांनी राष्ट्रकुल क्रीडा महासंघाचे नेतृत्व हे "भारताला फटकारण्याची मानसिकता" आणि "विशिष्ट मानसिकतेचे लोक" असे असून भारताच्या क्रीडा पराक्रमाला सहन करू शकत नाहीत (ज्यातील नेमबाजीचा खेळ हा महत्त्वाचा भाग आहे) असा दावा करून भारताने २०२२ च्या खेळांवर बहिष्कार टाकावा असा प्रस्ताव दिला.<ref>{{cite news|url=https://www.outlookindia.com/website/story/sports-news-indian-olympic-association-proposes-boycott-of-2022-commonwealth-games-for-dropping-shooting/335004|title=शूटिंग स्नबसाठी भारतीय ऑलिम्पिक संघटनेचा २०२२ च्या राष्ट्रकुल खेळांवर बहिष्कार टाकण्याचा प्रस्ताव.|date=२७ जुलै २०१९|work=आऊटलूक वेब ब्युरो|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20190727221615/https://www.outlookindia.com/website/story/sports-news-indian-olympic-association-proposes-boycott-of-2022-commonwealth-games-for-dropping-shooting/335004|archive-date=२७ जुलै २०१९|url-status=live|agency=[[प्रेस ट्रस्ट ऑफ इंडिया|PTI]]}}</ref> तथापि, भारतीय ऑलिंपिक संघाने नंतर बहिष्काराची धमकी मागे घेतली<ref>{{cite news|url=https://ddnews.gov.in/sports/india-take-part-2022-commonwealth-games|title=भारत २०२२च्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत भाग घेणार|date=३१ डिसेंबर २०१९|work=[[डीडी न्यूज]]|publisher=[[दूरदर्शन]]|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20191231152435/https://ddnews.gov.in/sports/india-take-part-2022-commonwealth-games|archive-date=३१ डिसेंबर २०१९|url-status=live}}</ref> आणि जानेवारी २०२२ मध्ये [[चंदिगढ|चंदीगढ]] येथे एकत्रित तिरंदाजी आणि नेमबाजी चॅम्पियनशिपचे आयोजन करण्याचा प्रस्ताव ठेवला. या प्रस्तावाला संबंधित भागधारकांचा पाठिंबा होता<ref>{{Cite web|url=https://thecgf.com/news/cgf-statement-india-proposal-commonwealth-shooting-and-archery-events|title=राष्ट्रकुल नेमबाजी आणि तिरंदाजी कार्यक्रमांसाठी भारताच्या प्रस्तावावर कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशनचे विधान|date=७ जानेवारी २०२०|publisher=[[कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशन|CGF]]|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200115180400/https://thecgf.com/news/cgf-statement-india-proposal-commonwealth-shooting-and-archery-events|archive-date=१५ जानेवारी २०२०|access-date=१० ऑगस्ट २०२२}}</ref> आणि त्यानंतर त्याला अधिकृत मान्यता मिळाली. कार्यक्रमाच्या यजमानपदाचा खर्च भारताने उचलावा अशी तरतूद करण्यात आली; चंदीगढमध्ये प्रदान करण्यात आलेल्या पदकांचा समारोप समारंभानंतर एका आठवड्यानंतर २०२२ राष्ट्रकुल खेळांच्या एकूण पदक सारणीमध्ये समावेश केला जाईल असे ठरवले गेले.<ref>{{cite news|last1=डिक्सन|first1=एड|url=https://www.sportspromedia.com/news/india-chandigarh-2022-commonwealth-games-shooting-archery-birmingham/|title=भारत २०२२ राष्ट्रकुल खेळातील नेमबाजी आणि तिरंदाजीचे आयोजन करणार|date=२४ फेब्रुवारी २०२०|work=[[स्पोर्ट्सप्रो]]|access-date=६ मार्च २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20200224200028/https://www.sportspromedia.com/news/india-chandigarh-2022-commonwealth-games-shooting-archery-birmingham/|archive-date=२४ फेब्रुवारी २०२०|url-status=live}}</ref> परंतु जुलै २०२१ मध्ये, [[२०१९-२०२० वुहान कोरोना व्हायरसचा उद्रेक|कोविड-१९ महामारीमुळे]] कार्यक्रम रद्द करण्यात आला.<ref>{{cite news|url=https://www.espn.co.uk/olympics/story/_/id/31748909/2022-commonwealth-shooting-archery-india-cancelled-due-covid-threat|title=२०२२ भारतातील राष्ट्रकुल नेमबाजी आणि तिरंदाजी कोविड धोक्यामुळे रद्द|date=२ जुलै २०२१|publisher=[[इएसपीएन]]|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220306153557/https://www.espn.co.uk/olympics/story/_/id/31748909/2022-commonwealth-shooting-archery-india-cancelled-due-covid-threat|archive-date=६ मार्च २०२२|url-status=live}}</ref> ऑक्टोबर २०२१ मध्ये, [[हॉकी इंडिया|हॉकी इंडियाने]] [[युनायटेड किंग्डम]]<nowiki/>मधील महामारी आणि बर्मिंगहॅम २०२२ ची [[२०२२ आशियाई खेळ|२०२२ आशियाई खेळांच्या]] (नंतरच्या काळात [[२०२४ उन्हाळी ऑलिंपिक|पॅरिस २०२४]] ऑलिम्पिक पात्रता धोक्यात असताना) समीपतेचा दाखला देत, दोन्ही हॉकी संघांची खेळांमधून माघार घेतली; यूकेने भारतीय कोविड-१९ लसीकरण प्रमाणपत्रांना मान्यता न दिल्याने आणि इंग्लंड हॉकीने [[भुवनेश्वर]] येथे २०२१ च्या पुरुषांच्या FIH हॉकी ज्युनियर विश्वचषकातून माघार घेतल्याच्या प्रतिसादात हा निर्णय घेण्यात आला.<ref>{{cite news|url=https://sports.ndtv.com/hockey/hockey-india-withdraws-from-2022-commonwealth-games-due-to-covid-concerns-2564805|title=हॉकी इंडियाची २०२२ राष्ट्रकुल खेळांमधून कोविड चिंतेमुळे माघार|date=५ ऑक्टोबर २०२१|work=[[एनडीटीव्ही|एनडीटीव्ही स्पोर्ट्स]]|access-date=६ मार्च २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20211005135123/https://sports.ndtv.com/hockey/hockey-india-withdraws-from-2022-commonwealth-games-due-to-covid-concerns-2564805|archive-date=५ ऑक्टोबर २०२१|url-status=live|agency=[[प्रेस ट्रस्ट इंडिया|PTI]]}}</ref> [[भारतीय ऑलिंपिक संघ]] आणि [[युवा व्यवहार आणि क्रीडा मंत्रालय (भारत)|क्रीडा मंत्री]] [[अनुराग ठाकुर|अनुराग ठाकूर]] यांच्याशी झालेल्या चर्चेनंतर, महासंघाने ठरवले की भारत पात्रतेच्या अधीन राहून राष्ट्रकुल हॉकी स्पर्धांमध्ये भाग घेईल.<ref>{{cite news|url=https://indianexpress.com/article/sports/hockey/indian-hockey-teams-to-compete-in-birmingham-commonwealth-games-says-commonwealth-games-federation-7655918/|title=भारतीय हॉकी संघ बर्मिंगहॅम राष्ट्रकुल खेळांमध्ये भाग घेणार - कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशन|date=४ डिसेंबर २०२१|work=[[द इंडियन एक्स्प्रेस]]|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20211215235714/https://indianexpress.com/article/sports/hockey/indian-hockey-teams-to-compete-in-birmingham-commonwealth-games-says-commonwealth-games-federation-7655918/|archive-date=१५ डिसेंबर २०२१|url-status=live|agency=[[प्रेस ट्रस्ट ऑफ इंडिया|PTI]]}}</ref> == स्पर्धक == प्रत्येक खेळ/प्रकारासाठी खेळांमध्ये सहभागी होणाऱ्या स्पर्धकांची संख्या खालीलप्रमाणे आहे.<ref>{{Cite web|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२ साठी ९० दिवस बाकी: खेळांसाठी पात्र झालेले भारतीय खेळाडू|url=https://sportstar.thehindu.com/other-sports/cwg-2022-90-days-indians-qualified-commonwealth-games-qualification/article38481735.ece|access-date=९ जून २०२२|website=स्पोर्टस्टार|language=en}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" ! width=120|खेळ ! width=55|पुरूष ! width=55|महिला ! width=55|एकूण |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स|ॲथलेटिक्स]] |२०||१८||३८ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती|कुस्ती]] |६||६||१२ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट|क्रिकेट]] |{{n/a}}||१५||१५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण|जलतरण]] |७||०||७ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जिम्नॅस्टिक्स|जिम्नॅस्टिक्स]] |३||४||७ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो|जुडो]] |३||३||६ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस|टेबल टेनिस]] |५||७||१२ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ट्रायथलॉन|ट्रायथलॉन]] |२||२||४ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील पॅरा पॉवरलिफ्टिंग|पॅरा पॉवरलिफ्टिंग]] |२||३||५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन|बॅडमिंटन]] |५||५||१० |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन|भारोत्तोलन]] |८||७||१५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध|मुष्टियुद्ध]] |८||४||१२ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील लॉन बोल्स|लॉन बोल्स]] |५||५||१० |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील सायकलिंग|सायकलिंग]] |९||४||१३ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील स्क्वॅश|स्क्वॅश]] |५||४||९ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील हॉकी|हॉकी]] |१८||१८||३६ |- !एकूण||१०६||१०४||२१० |} == पदक विजेते == === सुवर्ण पदक === {{Col-begin}} | style="text-align:left; vertical-align:top;"| {| class="wikitable sortable" |- !पदक ! width=250px| नाव !खेळ !स्पर्धा !दिनांक |- | {{Gold medal}} || [[मीराबाई चानू|सैखोम मिराबाई चानू]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ४९ किलो|महिला ४९ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- |{{Gold medal}} |[[जेरेमी लालरिनुंगा]] |[[भारोत्तोलन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|पुरूष ६७ किलो]] |जुलै&nbsp;३१ |- |{{Gold medal}} |[[अचिंता शेउली]] |[[भारोत्तोलन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ७३ किलो|पुरूष ७३ किलो]] |जुलै&nbsp;३१ |- |{{Gold medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[रुपा राणी तिर्की]]<br>[[नयनमोनी सैकिया]]<br>[[लवली चौबे]]<br>[[पिंकी सिंग]]}}}} |[[लॉन बोलिंग|लॉन बॉल्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील लॉन बॉल्स - महिला चार सदस्य संघ|महिला चार सदस्य संघ]] |ऑगस्ट&nbsp;२ |- |{{Gold medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[हरमीत देसाई]]<br>[[सनिल शेट्टी]]<br>[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]]<br>[[साथियान गणसेकरन]]}}}} |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरूष संघ|पुरूष संघ]] |ऑगस्ट&nbsp;२ |- |{{Gold medal}} |[[सुधीर (अपंग भारोत्तोलन खेळाडू‌)|सुधीर]] |[[भारोत्तोलन|अपंग भारोत्तोलन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील अपंग भारोत्तोलन - पुरूष हेवीवेट|पुरूष हेवीवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;४ |- |{{Gold medal}} |[[बजरंग पुनिया]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ६५ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ६५ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Gold medal}} |[[साक्षी मलिक]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Gold medal}} |[[दीपक पुनिया]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Gold medal}} |[[रवी कुमार दहिया]] |[[कुस्तोदियो कास्त्रो|कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ५७ किलो]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[विनेश फोगट]] |[[कुस्तोदियो कास्त्रो|कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ५३ किलो]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[नवीन मलिक]] |[[कुस्तोदियो कास्त्रो|कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष फ्रीस्टाइल ८६ किलो|पुरूष फ्रीस्टाइल ७४ किलो]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[भाविना पटेल]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - महिला एकेरी C३-५|महिला एकेरी C३-५]] |ऑगस्ट ६ |- |{{Gold medal}} |[[नीतू घंघास]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - महिला कमीतकमी वजन|महिला ४८ किलो]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[अमित पंघल]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - पुरूष फ्लायवेट|पुरूष ५१ किलो]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[एल्डहोस पॉल]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष तिहेरी उडी|पुरूष तिहेरी उडी]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[निखत झरीन]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - महिला लाईट फ्लायवेट|महिला ५० किलो]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]]<br>[[श्रीजा अकुला]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - मिश्र दुहेरी|मिश्र दुहेरी]] |ऑगस्ट ७ |- |{{Gold medal}} |[[पी.व्ही. सिंधू]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - महिला एकेरी|महिला एकेरी]] |ऑगस्ट ८ |- |{{Gold medal}} |[[लक्ष्य सेन]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - पुरूष एकेरी|पुरूष एकेरी]] |ऑगस्ट ८ |- |{{Gold medal}} |[[चिराग शेट्टी]]<br>[[सात्विकसाईराज रंकीरेड्डी]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - पुरूष दुहेरी|पुरूष दुहेरी]] |ऑगस्ट ८ |- |{{Gold medal}} |[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरूष एकेरी|पुरूष एकेरी]] |ऑगस्ट ८ |} | style="text-align:left; vertical-align:top;"| {|class="wikitable" style="font-size:85%;float:right;text-align:center" |- style="background:#efefef;" !colspan=5|'''वर्णनानुसार पदके''' |- |'''वर्ण''' |bgcolor=F7F6A8|{{gold1}} |bgcolor=DCE5E5|{{silver2}} |bgcolor=FFDAB9|{{bronze3}} |'''एकूण''' |- |पुरूष |bgcolor=F7F6A8|१३ |bgcolor=DCE5E5|९ |bgcolor=FFDAB9|१३ |'''३५''' |- |महिला |bgcolor=F7F6A8|८ |bgcolor=DCE5E5|६ |bgcolor=FFDAB9|९ |'''२३''' |- |मिश्र |bgcolor=F7F6A8|१ |bgcolor=DCE5E5|१ |bgcolor=FFDAB9|१ |'''३''' |- !'''एकूण''' ! style="background:gold;" |'''२२''' ! style="background:silver;" |'''१६''' ! style="background:#c96;" |'''२३''' ! '''६१''' |} {{clear}} {| class="wikitable" style="font-size:85%;float:right;text-align:center" |- style="background:#efefef;" ! colspan=7 | '''दिनांकानुसार पदके''' |- style="text-align:center;" | '''दिवस''' | '''दिनांक''' | style="background:#F7F6A8;" |{{gold1}} | style="background:#DCE5E5;" |{{silver2}} | style="background:#FFDAB9;" |{{bronze3}} | '''एकूण''' |- style="text-align:center;" | दिवस १ | २९ जुलै | style="background:#F7F6A8;" |० | style="background:#DCE5E5;" |० | style="background:#FFDAB9;" |० | '''०''' |- style="text-align:center;" | दिवस २ | ३० जुलै | style="background:#F7F6A8;" |१ | style="background:#DCE5E5;" |२ | style="background:#FFDAB9;" |१ | '''४''' |- style="text-align:center;" | दिवस ३ | ३१ जुलै | style="background:#F7F6A8;" |२ | style="background:#DCE5E5;" |० | style="background:#FFDAB9;" |० | '''२''' |- style="text-align:center;" | दिवस ४ | १ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |० | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |२ | '''३''' |- style="text-align:center;" | दिवस ५ | २ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |२ | style="background:#DCE5E5;" |२ | style="background:#FFDAB9;" |० | '''४''' |- style="text-align:center;" | दिवस ६ | ३ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |० | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |४ | '''५''' |- style="text-align:center;" | दिवस ७ | ४ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |१ | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |० | '''२''' |- style="text-align:center;" | दिवस ८ | ५ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |३ | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |२ | '''६''' |- style="text-align:center;" | दिवस ९ | ६ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |४ | style="background:#DCE5E5;" |३ | style="background:#FFDAB9;" |७ | '''१४''' |- style="text-align:center;" | दिवस १० | ७ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |५ | style="background:#DCE5E5;" |४ | style="background:#FFDAB9;" |६ | '''१५''' |- style="text-align:center;" | दिवस ११ | ८ ऑगस्ट | style="background:#F7F6A8;" |४ | style="background:#DCE5E5;" |१ | style="background:#FFDAB9;" |१ | '''६''' |- ! colspan="2" | '''एकूण''' ! style="background:gold;" |'''२२''' ! style="background:silver;" |'''१६''' ! style="background:#c96;" |'''२३''' ! '''६१''' |} | {{col-end}} === रजत पदक === {| class="wikitable sortable" |- !पदक ! width=250px| नाव !खेळ !स्पर्धा !दिनांक |- | {{Silver medal}} || [[संकेत सरगर|संकेत महादेव सरगर]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|पुरूष ५५ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- | {{Silver medal}} || [[बिंद्याराणी देवी|बिंद्याराणी देवी सोरोखाईबम]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ५५ किलो|महिला ५५ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- | {{Silver medal}} || [[सुशीला देवी लिक्माबम]] || [[जुडो]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो - महिला ४८ किलो|महिला ४८ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;१ |- | {{Silver medal}} || [[विकास ठाकूर]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ९६ किलो|पुरूष ९६ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;२ |- |{{Silver medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[श्रीकांत किदंबी]]<br>[[सात्विकसाईराज रंकीरेड्डी]]<br>[[बी. सुमीत रेड्डी]]<br>[[लक्ष्य सेन]]<br>[[चिराग शेट्टी]]<br>[[गायत्री गोपीचंद]]<br>[[त्रिसा जॉली]]<br>[[आकर्षी कश्यप]]<br>[[अश्विनी पोनप्पा]]<br>[[पी.व्ही. सिंधू]]}}}} |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - मिश्र संघ|मिश्र संघ]] |ऑगस्ट&nbsp;२ |- | {{Silver medal}} || [[तुलिका मान]] || [[जुडो]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो - महिला +७८ किलो|महिला +७८ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Silver medal}} || [[मुरली श्रीशंकर]] || [[ॲथलेटिक्स]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष लांब उडी|पुरूष लांब उडी]] || ऑगस्ट&nbsp;४ |- |{{Silver medal}} |[[अंशू मलिक]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५७ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ५७ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Silver medal}} |[[प्रियांका गोस्वामी]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला १०,००० मीटर चालण्याची शर्यत|महिला १००००मी चाल]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Silver medal}} |[[अविनाश साबळे]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ३००० मीटर स्टीपलचेस |३००० मी स्टीपलचेस]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Silver medal}} |{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[सुनील बहादूर]]<br>[[नवनीत सिंग]]<br>[[चंदन सिंग]]<br>[[दिनेश कुमार]]}}}} |[[लॉन बोलिंग|लॉन बोल्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील लॉन बोल्स - पुरूष चौकडी|पुरूष चौकडी]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Silver medal}} |[[अब्दुल्ला अबूबकर]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरूष तिहेरी उडी|पुरूष तिहेरी उडी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[अचंता शरत कमल|शरत अचंता]]<br>[[साथियान गणसेकरन]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरूष दुहेरी|पुरूष दुहेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[भारत राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ]]{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[हरमनप्रीत कौर]]<br>[[स्मृती मानधना]]<br>[[तानिया भाटिया]]<br>[[यस्तिका भाटिया]]<br>[[हर्लीन देओल]]<br>[[राजेश्वरी गायकवाड]]<br>[[सभ्भीनेणी मेघना]]<br>[[स्नेह राणा]]<br>[[जेमिमाह रॉड्रिग्ज]]<br>[[दीप्ती शर्मा]]<br>[[मेघना सिंग]]<br>[[रेणुका सिंग]]<br>[[पूजा वस्त्रकार]]<br>[[शेफाली वर्मा]]<br>[[राधा यादव]]}}}} |[[क्रिकेट]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट|महिला क्रिकेट]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[सागर अहलावत]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरूष सुपर हेवीवेट|पुरूष +९२ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Silver medal}} |[[भारत हॉकी संघ|भारतीय पुरुष हॉकी संघ]]{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[पी. आर. श्रीजेश]]<br>[[कृष्ण पाठक]]<br>[[वरुण कुमार]]<br>[[सुरेंदर कुमार]]<br>[[हरमनप्रीत सिंग]]<br>[[अमित रोहिदास]]<br>[[जुगराज सिंग]]<br>[[जर्मनप्रीत सिंग]]<br>[[मनप्रीत सिंग]]<br>[[हार्दिक सिंग]]<br>[[विवेक प्रसाद]]<br>[[समशेर सिंग]]<br>[[आकाशदीप सिंग]]<br>[[नीलकांत शर्मा]]<br>[[मनदीप सिंग]]<br>[[गुरजंत सिंग]]<br>[[ललित उपाध्याय]]<br>[[अभिषेक (हॉकी खेळाडू)|अभिषेक]]}}}} |[[हॉकी]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील हॉकी - पुरूष स्पर्धा|पुरुषांची स्पर्धा]] |ऑगस्ट&nbsp;८ |} === कांस्य पदक === {| class="wikitable sortable" |- !पदक ! width=250px| नाव !खेळ !स्पर्धा !दिनांक |- | {{Bronze medal}} || [[गुरुराज पूजारी]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६१ किलो|पुरूष ६१ किलो]] || जुलै&nbsp;३० |- | {{Bronze medal}} || [[विजय कुमार यादव]] || [[जुडो]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जुडो - पुरूष ६० किलो|पुरूष ६० किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;१ |- | {{Bronze medal}} || [[हरजिंदर कौर]]|| [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ७१ किलो|महिला ७१ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;१ |- | {{Bronze medal}} || [[लवप्रीत सिंग]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष १०९ किलो|पुरूष १०९ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Bronze medal}} || [[सौरव घोसाल]] || [[स्क्वॅश]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील स्क्वॅश - पुरूष एकेरी|पुरूष एकेरी]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Bronze medal}} || [[गुरदीप सिंग (भारोत्तोलक)|गुरदीप सिंग]] || [[भारोत्तोलन]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष +१०९ किलो|पुरूष +१०९ किलो]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- | {{Bronze medal}} || [[तेजस्वीन शंकर]] || [[ॲथलेटिक्स]] || [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष उंच उडी|पुरूष उंच उडी]] || ऑगस्ट&nbsp;३ |- |{{Bronze medal}} |[[दिव्या काकरन]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६८ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ६८ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Bronze medal}} |[[मोहित ग्रेवाल]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल १२५ किलो|पुरुष फ्रीस्टाइल १२५ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;५ |- |{{Bronze medal}} |[[जस्मिन लांबोरिया]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - महिला लाइटवेट|महिला लाइटवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[पूजा गेहलोत]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५० किलो|महिला फ्रीस्टाइल ५० किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[पूजा सिहाग]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ७६ किलो|महिला फ्रीस्टाइल ७६ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[मोहम्मद हुसामुद्दीन]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - पुरूष फिदरवेट|पुरूष फिदरवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[दीपक नेहरा]] |[[कुस्ती]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ९७ किलो|पुरुष फ्रीस्टाइल ९७ किलो]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[सोनलबेन पटेल]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - महिला एकेरी C३-५|महिला एकेरी C३-५]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[रोहित टोकस]] |[[मुष्टियुद्ध]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील मुष्टियुद्ध - पुरूष वेल्टरवेट|पुरूष वेल्टरवेट]] |ऑगस्ट&nbsp;६ |- |{{Bronze medal}} |[[भारत महिला हॉकी संघ|भारतीय महिला हॉकी संघ]]{{columns-list|colwidth=10em|small=yes|style=width:22em|{{ubl|[[सविता पुनिया]]<br>[[रजनी एतिमार्पु]]<br>[[दीप ग्रेस एक्का]]<br>[[गुरजीत कौर]]<br>[[निक्की प्रधान]]<br>[[उदिता दुहान]]<br>[[निशा वारसी]]<br>[[सुशीला चानू]]<br>[[मोनिका मलिक]]<br>[[नेहा गोयल]]<br>[[ज्योती (हॉकीपटू)|ज्योती]]<br>[[सोनिका तांडी]]<br>[[सलीमा टेटे]]<br>[[वंदना कटारिया]]<br>[[लालरेमसियामी]]<br>[[नवनीत कौर]]<br>[[शर्मिला देवी]]<br>[[संगिता कुमारी]]}}}} |[[हॉकी]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील हॉकी - महिला स्पर्धा|महिलांची स्पर्धा]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[संदीप कुमार (रेसवॉकर)|संदीप कुमार]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - पुरूष १०,०००मी चाल|पुरूष १०,०००मी चाल]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[अन्नू राणी]] |[[ॲथलेटिक्स]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स - महिला भालाफेक|महिला भालाफेक]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[सौरव घोसाल]][[दीपिका पल्लीकल]] |[[स्क्वॅश]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील स्क्वॅश - मिश्र दुहेरी|मिश्र दुहेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[श्रीकांत किदंबी]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - पुरुष एकेरी|पुरुष एकेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[गायत्री गोपीचंद]][[त्रिशा जॉली]] |[[बॅडमिंटन]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील बॅडमिंटन - महिला दुहेरी|महिला दुहेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |- |{{Bronze medal}} |[[साथियान गणसेकरन]] |[[टेबल टेनिस]] |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील टेबल टेनिस - पुरुष एकेरी|पुरुष एकेरी]] |ऑगस्ट&nbsp;७ |} == ॲथलेटिक्स == {{मुख्यलेख|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स}} चेन्नई येथे झालेल्या राष्ट्रीय आंतर-राज्य ऍथलेटिक्स चॅम्पियनशिपनंतर, १६ जून २०२२ रोजी ३७ ऍथलीट्सच्या संघाची निवड करण्यात आली.<ref>{{cite web|title= राष्ट्रकुल खेळांसाठी निवडलेल्या ३७ सदस्यीय भारतीय संघात नीरज चोप्रा प्रमुख |url=https://indianathletics.in/neeraj-chopra-headlines-37-member-indian-team-selected-for-commonwealth-games/|publisher=[[ ॲथलेटिक्स फेडरेशन ऑफ इंडिया|]]|access-date= १ ऑगस्ट २०२२ |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616155422/https://indianathletics.in/neeraj-chopra-headlines-37-member-indian-team-selected-for-commonwealth-games/|archive-date=१६ जून २०२२ |date=१६ जून २०२२ |url-status=live}}</ref> ;पुरुष ; ट्रॅक आणि रोड क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2|हिट !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:100%" !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left rowspan=2|[[अविनाश साबळे]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ५००० मीटर |५०००मी]] |colspan=2 {{n/a}} | colspan="2" |{{Abbr|अपूर्ण|पूर्ण करू शकला नाही}} |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ३००० मीटर स्टीपलचेस |३००० मी स्टीपलचेस]] |colspan=2 {{n/a}} |८:११.२० {{AthAbbr|NR|British}} |{{silver2}} |- |align=left|[[नोहे निर्मल तोम]]<br>[[अमोज जेकब]]<br>[[ नागनाथन पांडी]]<br>[[ मोहम्मद अनस]]<br>[[ मोहम्मद वरितोडी]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष ४ × ४०० मीटर रिले |४ × ४०० मी रिले]] | ३:०६:९७ |२ '''पा''' | ३:०५.५१ |७ |- |align=left|[[नितेंद्रसिंग रावत]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष मॅरेथॉन|मॅरेथॉन]] |colspan=2 {{n/a}} |२:१९:२२ | १२ |- |align=left|[[संदीप कुमार]] | rowspan="2" align="left" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष १०,००० मीटर चालण्याची शर्यत |१०,००० मीटर चाल]] |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |३८:४९.२१ {{AthAbbr|PB}} |{{Bronze3}} |- |align=left|[[अमित खत्री]] |४३:०४.९७ {{AthAbbr|SB}} |९ |} ;मैदानी क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2| पात्रता !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:95%" ! अंतर !क्रमांक ! अंतर !क्रमांक |- |align=left|[[तेजस्वीन शंकर]] |align=left |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष उंच उडी|उंच उडी]] |colspan=2 {{n/a}} |२.२२ |{{Bronze3}} |- |align=left|[[मोहम्मद अनस]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष लांब उडी|लांब उडी]] |७.६८ |८ '''पा''' |७.९७ |५ |- |align=left|[[मुरली श्रीशंकर]] |८.०५ |१ '''पा''' |८.०८ |{{Silver2}} |- |align=left|[[अब्दुल्ला अबूबकर]] |align=left rowspan=3|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष तिहेरी उडी|तिहेरी उडी]] | colspan="2" rowspan="3" {{n/a}} |१७.०२ |{{Silver2}} |- |align=left|[[एल्डहोस पॉल]] |१७.०३ |{{gold1}} |- |align=left|[[प्रवीण चित्रवेल]] |१६.८९ |४ |- |align=left|[[देवेंद्र गहलोत]] |align=left rowspan=3|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष थाळीफेक F44/64|थाळीफेक F44/64]] |rowspan=3 colspan=2 {{n/a}} |४२.१३ |५ |- |align=left|[[ देवेंद्र कुमार]] |४६.२८ |७ |- |align=left|[[अनिश सुरेंद्रन पिल्लई]] | colspan="2" |{{Abbr|सु.ना.|सुरवात केली नाही}} |- | align="left" |[[ डीपी मनू]] | align=left rowspan="2" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – पुरुष भालाफेक|भालाफेक]] | colspan="2" rowspan="2" {{n/a}} |८२.२८ |५ |- |align=left|[[रोहित यादव]] |८२.२२ | ६ |} ;महिला ; ट्रॅक आणि रोड क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2|हिट !colspan=2|उपांत्य फेरी !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:95%" !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[दुती चंद]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला १०० मीटर|१०० मी]] |११.५५ |४ | colspan="4" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[हिमा दास]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला २०० मीटर|२०० मी]] |२३.४२ |१ '''पा''' |२३.४२ |३ | colspan="2" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[ज्योती येराजी]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला महिला १०० मीटर अडथळाशर्यत |१०० मी अडथळाशर्यत]] |१३.१८ |४ |colspan=2 {{n/a}} | colspan="2" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[दुती चंद]]<br>[[हिमा दास]]<br>[[श्राबनी नंदा]]<br>[[ सिमल नूरम्बलाकल समुवेल]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला ४ × १०० मीटर रिले |४ × १०० मी रिले]] |४४.४५ |२ '''पा''' |colspan=2 {{n/a}} |४३.८१ |५ |- |align=left|[[भावना जाट]] | rowspan="2" align="left" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला १०,००० मीटर चालण्याची शर्यत |१०,००० मीटर चाल]] |rowspan=2 colspan=4 {{n/a}} |४७:१४.१३ {{AthAbbr|PB}} |८ |- |align=left|[[प्रियांका गोस्वामी]] |४३:३८.८३ {{AthAbbr|PB}} |{{Silver2}} |} ;मैदानी क्रीडाप्रकार {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=2| पात्रता !colspan=2|अंतिम |-style="font-size:95%" !अंतर !क्रमांक !अंतर !क्रमांक |- |align=left|[[अन्सी सोजन]] |align=left rowspan=1|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला लांब उडी|लांब उडी]] |६.२५ |१३ |colspan=2|प्रगती केली नाही |- |align=left|[[मनप्रीत कौर]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला गोळाफेक|गोळाफेक]] |१६.७८ |७ '''पा''' |१५.५९ |१२ |- |align=left|[[पूनम शर्मा]] |align=left rowspan=3|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला गोळाफेक (F57)|गोळाफेक (F57)]] |rowspan=3 colspan=2 {{n/a}} |७.०७ {{AthAbbr|PB}}/{{AthAbbr|GR}} |७ |- |align=left|[[संतोष (ॲथलिट)|संतोष]] |६.५३ |८ |- |align=left|[[शर्मिला (ॲथलिट)| शर्मिला]] |८.४३ {{AthAbbr|PB}} |४ |- |align=left|[[नवजीत धिल्लन]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला थाळीफेक|थाळीफेक]] |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |५३.५१ |८ |- |align=left|[[सीमा पुनिया]] |५५.९२ |५ |- |align=left|[[मंजू बाला]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला हातोडा फेक|हातोडा फेक]] |५९.६८ |११ '''पा''' |६०.९६ |१२ |- |align=left|[[सरिता सिंग (ॲथलिट)|सरिता सिंग]] |५७.४८ |१३ | colspan="2" |प्रगती केली नाही |- |align=left|[[अन्नू राणी]] |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ॲथलेटिक्स – महिला भालाफेक|भालाफेक]] |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |६०.०० |{{Bronze3}} |- |align=left|[[शिल्पा राणी]] |५४.६२ |७ |} == कुस्ती == {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील कुस्ती}} १६ मे २०२२ रोजी महिलांच्या निवड चाचणीनंतर, स्पर्धेसाठी सहा कुस्तीपटू निवडले गेले. <ref>{{Cite news|title= कुस्ती: विनेश फोगट, साक्षी मलिक यांची बर्मिंगहॅम येथे होणाऱ्या राष्ट्रकुल स्पर्धेसाठी भारतीय संघात निवड |url=https://scroll.in/field/1024042/wrestling-vinesh-phogat-sakshi-malik-named-in-indias-squad-for-commonwealth-games-in-birmingham|access-date=१ ऑगस्ट २०२२|date=१६ मे २०२२|work=[[Scroll.in]]|publisher= स्क्रोल मीडिया इनकॉर्पोरेशन |language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20220517090219/https://scroll.in/field/1024042/wrestling-vinesh-phogat-sakshi-malik-named-in-indias-squad-for-commonwealth-games-in-birmingham|archive-date=१७ मे २०२२|url-status=live}}</ref> १७ मे २०२२ रोजी पुरुषांच्या चाचण्या घेण्यात आल्या आणि आणखी सहा कुस्तीपटूंची निवड झाली.<ref>{{cite news|title= राष्ट्रकुल २०२२ मध्ये देशाचे प्रतिनिधित्व करण्यासाठी निवडलेल्या सहा कुस्तीपटूंमध्ये रवी दहिया, बजरंग पुनिया|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/ravi-dahiya-bajrang-punia-among-six-wrestlers-selected-to-represent-country-in-cwg-2022/articleshow/91624141.cms|access-date=१ ऑगस्ट २०२२|work=[[द इकॉनॉमिक टाइम्स]]|agency=[[Asian News International|ANI]]|date=१७ मे २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220517172703/https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/ravi-dahiya-bajrang-punia-among-six-wrestlers-selected-to-represent-country-in-cwg-2022/articleshow/91624141.cms|archive-date=१७ मे २०२२|url-status=live}}</ref> {{smalldiv|1=<nowiki/> '''सूची''': * VFA – पाडाव करून विजय. * VPO1 - गुणांनुसार निर्णय - तांत्रिक गुणांसह पराभूत. * VPO - गुणांनुसार निर्णय - तांत्रिक मुद्द्यांशिवाय गमावलेला. * VSU - तांत्रिक श्रेष्ठता - तांत्रिक गुणांशिवाय पराभूत आणि किमान १० गुणांच्या फरकाने विजय. * VSU1 - तांत्रिक श्रेष्ठता - तांत्रिक गुणांसह पराभूत आणि किमान १० गुणांच्या फरकाने विजय. * VB - दुखापतीने विजय * VFO - माघार घेऊन विजय - जर एखादा खेळाडू मॅटवर उपस्थित राहिला नसल्यास. }} ;पुरुष {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !१६ जणांची फेरी !उपांत्यपूर्व फेरी !उपांत्य फेरी !रिपेचेज !colspan=2|{{abbr|अंतिम| सुवर्णपदक सामना }}/{{abbr|कांस्य | कांस्य पदक }} |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[रविकुमार दहिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ५७ किलो | ५७ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|सुरज सिंग|NZL|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|असद अली|PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' १४–४^VSU1 |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|वेल्सन|NGR|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{gold1}} |- |align=left|[[बजरंग पुनिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ६५ किलो | ६५ किलो]] |{{flagCGFathlete|बिंगहॅम|NRU|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–०^VFA |{{flagCGFathlete|बॅनडू|MRI|२०२२}}<br/>'''वि''' ६–०^VFA |{{flagCGFathlete|जॉर्ज राम|ENG|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|मॅकनेल|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' ९–२^VPO1 |{{gold1}} |- |align=left|[[नवीन मलिक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ७४ किलो | ७४ किलो]] |{{flagCGFathlete|जॉन |NGR|२०२२}}<br/>'''वि''' १३–३^VSU1 |{{flagCGFathlete|लू हाँग येउ|SGP|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|बोलींग|ENG|२०२२}}<br>'''वि''' १२–१^VSU1 |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|ताहीर|PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' ९–०^VPO |{{gold1}} |- |align=left|[[दीपक पुनिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ८६ किलो | ८६ किलो]] |{{flagCGFathlete|ऑक्सेनहॅम|NZL|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|कसेगबामा|SLE|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|अॅलेक्स मूर|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' ३–१^VPO1 |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|इनाम|PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' ३–०^VPO |{{gold1}} |- |align=left|[[दीपक नेहरा]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल ९७ किलो | ९७ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|रंधावा|CAN|2022}}<br/>'''प''' ६–८^VPO1 |प्रगती करू शकला नाही |{{bye}} |{{flagCGFathlete|रझा |PAK|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–२^VPO1 |{{bronze3}} |- |align=left|[[मोहित दहिया]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - पुरुष फ्रीस्टाइल १२५ किलो | १२५ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|कौसलिडीस|CYP|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–१^VPO1 |{{flagCGFathlete|अमर धेसी|CAN|२०२२}}<br/>'''प''' २–१२^VSU1 |{{bye}} |{{flagCGFathlete|जॉन्सन|JAM|२०२२}}<br/>'''वि''' ६–०^VFA |{{bronze3}} |} ;महिला ;गट फेरी स्वरूप {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=3|गट फेरी !उपांत्य फेरी !colspan=2|{{abbr|अंतिम|सुवर्णपदक सामना}}/{{abbr|कांस्य|कांस्य पदक}} |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !क्रमांक !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[पूजा गेहलोत]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५० किलो | ५० किलो]] |{{flagCGFathlete|लेचिजीओ|SCO|२०२२}}<br/>'''वि''' १२–२^VSU1 |{{flagCGFathlete|मुआम्बो|CMR|२०२२}}<br/>'''वि''' ^VFO |१ '''पा''' |{{flagCGFathlete|पार्क्स|CAN|२०२२}}<br/>'''प''' ६–९^VPO1 |{{flagCGFathlete|लेचिजीओ|SCO|२०२२}}<br/>'''वि''' १२–२^VSU1 |{{bronze3}} |} ;नॉर्डिक स्वरूप {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=3|नॉर्डिक राउंड रॉबिन !rowspan=2|क्रमांक |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल |- |align=left|[[विनेश फोगट]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५३ किलो | ५३ किलो]] |{{flagCGFathlete|स्टीवर्ट|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' २–०^VFA |{{flagCGFathlete|अडकुरोय|NGR|२०२२}}<br/>'''वि''' ६–०^VPO1 |{{flagCGFathlete|मधुरवलगे|SRI|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–०^VFA |{{gold1}} |} ;रिपेचेज स्वरूप {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !१६ जणांची फेरी !उपांत्यपूर्व फेरी !उपांत्य फेरी !रिपेचेज !colspan=2|{{abbr|अंतिम|सुवर्णपदक सामना}}/{{abbr|कांस्य|कांस्य पदक}} |- style="font-size: 95%" !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !विरुद्ध<br />निकाल !क्रमांक |- |align=left|[[अंशु मलिक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ५७ किलो | ५७ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|सायमोनिडीस|AUS|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{flagCGFathlete|पोरुथोटेज|SRI|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|अडकुरोय|NGR|२०२२}}<br/>'''प''' ३–७^VPO1 |{{silver2}} |- |align=left|[[साक्षी मलिक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६२ किलो | ६२ किलो]] |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|बर्न्स|ENG|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VFA |{{flagCGFathlete|न्गोल|CMR|२०२२}}<br/>'''वि''' १०–०^VSU |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|गोडिनेझ|CAN|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–४^VFA |{{gold1}} |- |align=left|[[दिव्या काकरन]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ६८ किलो | ६८ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|ओबोरुडुडू|NGR|२०२२}}<br/>'''प''' ०–११^VSU |प्रगती करू शकली नाही |{{flagCGFathlete|न्गिरी|CMR|२०२२}}<br/>'''वि''' ४–०^VFA |{{flagCGFathlete|कॉकर-लेमली|TGA|२०२२}}<br/>'''वि''' २–०^VFA |{{bronze3}} |- |align=left|[[पूजा सिहाग]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत कुस्ती - महिला फ्रीस्टाइल ७६ किलो | ७६ किलो]] |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|माँटेग्यू|NZL|२०२२}}<br/>'''वि''' ५–३^VPO1 |{{flagCGFathlete|डि स्टॅसिओ|CAN|२०२२}}<br/>'''प''' ०–६^VPO |{{bye}} |{{flagCGFathlete|डी ब्रुयन|AUS|२०२२}}<br/>'''वि''' ११–०^VSU |{{bronze3}} |} ==क्रिकेट== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट}} आयसीसी महिलांच्या आंतरराष्ट्रीय टी२० क्रमवारीतील (१ एप्रिल २०२१ पर्यंत) त्याच्या स्थानामुळे, भारततीय महिला संघ स्पर्धेसाठी पात्र ठरला. <ref>{{cite web|url=https://www.icc-cricket.com/media-releases/2119180|title= कॉमनवेल्थ गेम्ससाठी पात्रता घोषित करणारा क्रिकेट हा पहिला खेळ |work=[[ आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद|आयसीसी]]|date=२६ एप्रिल २०२१|access-date=१ ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20210426125417/https://www.icc-cricket.com/media-releases/2119180|archive-date=२६ एप्रिल २०२१|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=२०२२ राष्ट्रकुल खेळ {{!}} महिलांच्या टी२० स्पर्धेत सहभागी होणाऱ्या आठ संघामध्ये भारत, ऑस्ट्रेलिया आणि पाकिस्तान |url=https://www.thehindu.com/sport/cricket/2022-commonwealth-games-india-australia-and-pakistan-among-eight-countries-to-compete-in-womens-t20/article34415192.ece|access-date=३ जानेवारी २०२२|work=[[द हिंदू]]|publisher=|date=२६ एप्रिल २०२१|archive-url=https://web.archive.org/web/20210426131629/https://www.thehindu.com/sport/cricket/2022-commonwealth-games-india-australia-and-pakistan-among-eight-countries-to-compete-in-womens-t20/article34415192.ece|archive-date=२६ एप्रिल २०२१|url-status=live}}</ref> स्पर्धेचे वेळापत्रक नोव्हेंबर २०२१ मध्ये जाहीर करण्यात आले.<ref>{{cite news|title= राष्ट्रकुल खेळ २०२२ च्या पहिल्या क्रिकेट सामन्यात भारताचा सामना ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध |url=https://www.womenscriczone.com/india-to-face-australia-in-opening-cricket-match-of-common-wealth-games-2022|access-date= १ ऑगस्ट २०२२ |work= विमेन्स क्रिकझोन |date=१२ नोव्हेंबर २०२१|archive-url=https://web.archive.org/web/20211112115414/https://www.womenscriczone.com/india-to-face-australia-in-opening-cricket-match-of-common-wealth-games-2022|archive-date=१२ नोव्हेंबर २०२१|url-status=live}}</ref> ;सारांश {|class=wikitable style=font-size:90% |- !rowspan=2| संघ !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4| गट फेरी !उपांत्य फेरी !colspan=2|अंतिम / {{abbr|कांस्य|कांस्य पदक सामना}} |-style=font-size:95% !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !क्रमांक !विरुद्ध<br/>निकाल !विरुद्ध<br/>निकाल !क्रमांक |-align=center |align=left|[[भारत राष्ट्रीय महिला क्रिकेट संघ|भारतीय महिला]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील क्रिकेट| महिला स्पर्धा]] |{{crw|AUS}}<br/>'''प''' ३ गडी |{{crw|PAK}}<br/>'''वि''' ८ गडी |{{crw|BAR}}<br/>'''वि''' १०० धावा |२ '''पा''' |{{crw|ENG}}<br/>'''वि''' ४ धावा |{{crw|AUS}}<br/>'''प''' ९ धावा |{{silver2}} |} ;रोस्टर ११ जुलै २०२२ रोजी अधिकृतपणे पंधरा खेळाडूंची निवड करण्यात आली.<ref>{{cite web |title= बर्मिंघम २०२२ राष्ट्रकुल खेळासाठी भारतीय (वरिष्ठ महिला) संघाची घोषणा |url=https://www.bcci.tv/articles/2022/news/55555899/team-india-senior-women-squad-for-birmingham-2022-commonwealth-games-announced?type=Latest |publisher=[[भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ | बीसीसीआय]] |access-date= १ ऑगस्ट २०२२ |archive-url=https://web.archive.org/web/20220711182402/https://www.bcci.tv/articles/2022/news/55555899/team-india-senior-women-squad-for-birmingham-2022-commonwealth-games-announced?type=Latest |archive-date=११ जुलै २०२२ |date=११ जुलै २०२२ |url-status=live}}</ref> {{div col|colwidth=20em}} * [[हरमनप्रीत कौर]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)| क]]) * [[स्मृती मानधना]] ([[कर्णधार (क्रिकेट)#उपकर्णधार|उक]]) * [[तानिया भाटिया]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[यस्तिका भाटिया]] ([[यष्टीरक्षक|य]]) * [[हर्लीन देओल]] * [[राजेश्वरी गायकवाड]] * [[सभ्भीनेणी मेघना]] * [[स्नेह राणा]] * [[जेमिमाह रॉड्रिगेस]] * [[दीप्ती शर्मा]] * [[मेघना सिंग]] * [[रेणुका सिंग]] * [[पूजा वस्त्रकार]] * [[शफाली वर्मा]] * [[राधा यादव]]{{div col end}} आरक्षित: [[सिमरन बहादूर]], [[रिचा घोष]], [[पूनम यादव]] {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! style="width:40px;"|स्थान ! style="width:150px;"|संघ ! style="width:30px;"|{{Abbr | सा | सामने}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | वि | विजय}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | प | पराभव}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | अ | अनिर्णित}} ! style="width:30px;"|{{Abbr | गुण | गुण}} ! style="width:45px;"|{{Abbr | धावगती | निव्वळ धावगती}} |- style="background:#cfc;" | १ |style="text-align:left"|{{crw|AUS}} '''(पा)''' | ३ || ३ || ० || ० || '''६'''|| २.५९६ |- style="background:#cfc;" | २ |style="text-align:left"|{{crw|IND}} | ३ || २ || १ || ० || '''४'''|| २.५११ |- | ३ |style="text-align:left"|{{crw|BAR}} | ३ || १ || २ || ० || '''२''' || -२.९५३ |- | ४ |style="text-align:left"|{{crw|PAK}} | ३ || ० || ३ || ० || '''०''' || -१.९२७ |- |} ''*स्रोत: [https://www.espncricinfo.com/series/commonwealth-games-women-s-cricket-competition-2022-1289194/points-table-standings इएसपीएन क्रिकइन्फो]'' (पा) दर्शविलेल्या टप्प्यासाठी पात्र {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = २९ जुलै २०२२ | time = ११:०० | daynight = | संघ१ = {{crw-rt|IND}} | संघ२ = {{crw|AUS}} | धावसंख्या१ = १५४/८ (५० षटके) | धावा१ = [[हरमनप्रीत कौर]] ५२ (३४) | बळी१ = [[जेस जोनासन]] ४/२२ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५७/७ (१९ षटके) | धावा२ = [[ॲशली गार्डनर]] ५२[[नाबाद|*]] (३५) | बळी२ = [[रेणुका सिंग]] ४/१८ (४ षटके) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया महिला ३ गडी राखून विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289259.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच = [[लॉरेन अगेनबॅग]] (द) आणि [[सु रेडफर्न]] (इं) | सामनावीर = | toss = भारत महिला, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = मेघना सिंग (भा) ने तिचे आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण. *''[[एलिसा हिली]] (ऑ) आंतरराष्ट्रीय टी२० क्रिकेटमध्ये यष्टिरक्षक म्हणून १०० फलंदाजांना बाद करणारी पुरुष किंवा महिला खेळाडूंमधील पहिली खेळाडू, ठरली. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३१ जुलै २०२२ | time =११:०० | daynight = | संघ१ = {{crw-rt|PAK}} | संघ२ = {{crw|IND}} | धावसंख्या१ = ९९ (१८ षटके) | धावा१ = [[मुनीबा अली ]] ३२ (३०) | बळी१ = [[स्नेह राणा]] २/१५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १००/२ (११.४ षटके) | धावा२ = [[स्मृती मानधना]] ६३[[नाबाद|*]] (४२) | बळी२ = [[तुबा हसन]] १/१८ (२ षटके) | निकाल = भारतीय महिला ८ गडी राखून विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289263.html.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच = [[लॉरेन अगेनबॅग]] (द) आणि [[किम कॉटन]] (न्यू) | सामनावीर = | toss = पाकिस्तान, फलंदाजी. | पाऊस = | टीपा = पावसामुळे सामना प्रत्येकी १८ षटकांचा खेळविण्यात आला. }} ---- {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ३ ऑगस्ट २०२२ | time =१८:०० | daynight = Y | संघ१ = {{crw-rt|IND}} | संघ२ = {{crw|BAR}} | धावसंख्या१ =१६२/४ (२० षटके) | धावा१ =[[जेमायमाह रॉड्रिगेस]] ५६[[नाबाद|*]] (४६) | बळी१ =[[शनिका ब्रूस]] १/१७ (२ षटके) | धावसंख्या२ =६२/८ (२० षटके) | धावा२ =[[किशोना]] नाइट १६ (२०) | बळी२ =[[रेणुका सिंग]] ४/१० (४ षटके ) | निकाल =भारत १०० धावांनी विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289268.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच =[[किम कॉटन]] (न्यू) आणि [[शिवानी मिश्रा]] (कतार) | सामनावीर =[[रेणुका सिंग]] (भा) | toss =बार्बाडोस, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा =[[शॉन्ट कॅरिंग्टन]]चे (बा) आंतरराष्ट्रीय टी२० पदार्पण }} ---- ;उपांत्य सामना {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ६ ऑगस्ट २०२२ | time =११:०० | daynight = | संघ१ = {{crw-rt|IND}} | संघ२ = {{crw|ENG}} | धावसंख्या१ = १६४/५ (२० षटके) | धावा१ =[[स्मृती मंधाना]] ६१ (३२) | बळी१ =[[फ्रेया केम्प]] २/२२ (३ षटके) | धावसंख्या२ = १६०/६ (२० षटके) | धावा२ =[[नॅटली सायव्हर]] ४१ (४३) | बळी२ =[[स्नेह राणा]] २/२८ (४ षटके) | निकाल =भारत २ धावांनी विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289271.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच =[[किम कॉटन]] (न्यू) आणि [[एलोइस शेरिडान]] (ऑ) | सामनावीर =[[स्मृती मंधाना]] (भा) | toss =भारत, गोलंदाजी | पाऊस = | टीपा = }} ---- ;अंतिम सामना {{माहितीचौकट मर्यादित षटकांचे सामने | तारीख = ७ ऑगस्ट २०२२ | time =१७:०० | daynight = Y | संघ१ = {{crw-rt|AUS}} | संघ२ = {{crw|IND}} | धावसंख्या१ =१६१/८ (२० षटके) | धावा१ =[[बेथ मूनी]] ६१ (४१) | बळी१ =[[रेणुका सिंग]] २/२५ (४ षटके) | धावसंख्या२ = १५२ (२० षटके) | धावा२ =[[हरमनप्रीत कौर]] ६५ (४३) | बळी२ =[[ॲशली गार्डनर]] ३/१६ (३ षटके ) | निकाल = ऑस्ट्रेलिया ९ धावांनी विजयी | report = [https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1289274.html धावफलक] | स्थळ = [[एजबॅस्टन मैदान]], [[बर्मिंगहॅम]] | पंच =[[किम कॉटन]] (न्यू) आणि [[जॅकलिन विल्यम्स]] (वे) | सामनावीर =[[बेथ मूनी]] (ऑ) | toss = ऑस्ट्रेलिया, फलंदाजी | पाऊस = | टीपा = }} ==जलतरण== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण}} भारताने २५ जून २०२२ रोजी आपला चार सदस्यीय जलतरण संघ घोषित केला.<ref>{{Cite web|date=२५ जून २०२२|title=CWG 2022 की तैराकी में साजन-श्रीहरि भारतीय चुनौती की अगुआई करेंगे, 2 और तैराकों पर नजर|url=https://hindi.news18.com/news/sports/others-sajan-prakash-srihari-nataraj-to-spearhead-indian-swimming-campaign-in-cwg-2022-4345248.html|access-date=१० ऑगस्ट २०२२|website=News18 हिंदी|language=hi}}</ref> ;पुरूष {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" |- ! rowspan="2"|ॲथलिट ! rowspan="2"|क्रीडाप्रकार ! colspan="2"|हिट ! colspan="2"|उपांत्य फेरी/{{abbr|SO|स्विम ऑफ}} ! colspan="2"|अंतिम |- !वेळ !क्रमांक !वेळ !क्रमांक !वेळ !क्रमांक |- |rowspan="3" align=left|[[साजन प्रकाश]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ५० मीटर बटरफ्लाय|५० मी बटरफ्लाय]] |२५.०१ |२४ |colspan="4"|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १०० मीटर बटरफ्लाय|१०० मी बटरफ्लाय]] |५४.३६ |१९ |५४.२४ |१६ |colspan="2"|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष २०० मीटर बटरफ्लाय|२०० मी बटरफ्लाय]] |१:५८.९९ |९ |१:५८.३१ |१ |colspan="2" |प्रगती करू शकला नाही |- |rowspan="3" align=left|[[श्रीहरी नटराज]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ५० मीटर बॅकस्ट्रोक|५० मी बॅकस्ट्रोक]] |२५.५२ |८ '''पा''' |२५.३८ |८ '''पा''' |२५.२३ |५ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १०० मीटर बॅकस्ट्रोक|१०० मी बॅकस्ट्रोक]] |५४.६८ |५ '''पा''' |५४.५५ |७ '''पा''' |५४.३१ |७ |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष २०० मीटर बॅकस्ट्रोक|२०० मी बॅकस्ट्रोक]] |२:००.८४ |९ '''NR''' |colspan=2 {{n/a}} |colspan="2"|प्रगती करू शकला नाही |- |rowspan="3" align=left|[[कुशाग्र रावत]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष २०० मीटर फ्रीस्टाईल|२०० मी फ्रीस्टाईल]] |१:५४.५६ |२५ |colspan=2 {{n/a}} |colspan="2"|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ४०० मीटर फ्रीस्टाईल|४०० मी फ्रीस्टाईल]] |३:५७.४५ |१४ |colspan=2 {{n/a}} |colspan=2|प्रगती करू शकला नाही |- |align=left rowspan=2|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १५०० मीटर फ्रीस्टाईल|१५०० मी फ्रीस्टाईल]] |१५:४७.७७ |८ '''पा''' |rowspan=2 colspan=2 {{n/a}} |१५:४२.६७ |८ |- |align=left|[[अद्वैत पागे]] |१५:३९.२५ |७ '''पा''' |१५:३२.३६ |७ |- |align=left|[[सुयश जाधव]] |align=left rowspan="2"|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष ५० मीटर फ्रीस्टाईल S7|५० मी फ्रीस्टाईल S7]] |rowspan=2 colspan=4 {{n/a}} |३१.३० |५ |- |align=left|[[निरंजन मुकुंदन]] |३२.५५ |७ |- |align=left|[[आशिष कुमार (जलतरणपटू)|आशिष कुमार ]] |align=left rowspan="1"|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील जलतरण – पुरूष १०० मीटर बॅकस्ट्रोक S9|१०० मी बॅकस्ट्रोक S9]] |colspan=4 {{n/a}} |१:१८.२१ |८ |- |} ==जिम्नॅस्टिक्स== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स}} ===कलात्मक=== ;पुरूष ;सांघिक अंतिम आणि वैयक्तिक पात्रता {| class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=6|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |-style=font-size:95% !{{abbr|फ|फ्लोअर}} !{{abbr|पो हॉ|पोमेल हॉर्स}} !रिंग्स !वॉल्ट !{{abbr|स बा|समांतर बार}} !{{abbr|आ बा|आडवे बार}} |- |align=left|[[योगेश्वर सिंग]] |align=left rowspan=4|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – पुरूष कलात्मक संघ ऑल राउंड|संघ]] |११.३०० |११.२०० |११.९५० |१३.००० |१३.४५० |१२.७०० |७३.६०० |१८ '''पा''' |- |align=left|[[सत्यजित मोंडाल]] |७.८५० |colspan=2 {{n/a}} |१३.४०० |colspan=4 {{n/a}} |- |align=left|[[सैफ तांबोळी]] |colspan=4 {{n/a}} |१४.०५० |colspan=3 {{n/a}} |- |align=left|'''एकूण''' |'''१९.१५०''' |'''११.२००''' |'''११.९५०''' |'''२६.४००''' |'''२७.५००''' |'''१२.७००''' |'''१०८.९००''' |८ |} ;वैयक्तिक अंतिम फेरी {| class="wikitable" style="font-size:90%" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=6|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |- style="font-size:95%" !{{abbr|फ|फ्लोअर}} !{{abbr|पो हॉ|पोमेल हॉर्स}} !रिंग्स !वॉल्ट !{{abbr|स बा|समांतर बार}} !{{abbr|आ बा|आडवे बार}} |- align=center |align=left|[[योगेश्वर सिंग]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – पुरूष कलात्मक वैयक्तिक ऑल राउंड |ऑल राउंड ]] |११.५०० |१२.९०० |१२.३५० |१३.२०० |१२.०५० |१२.७०० |७४.७०० |१५ |} ;महिला ;सांघिक अंतिम आणि वैयक्तिक पात्रता {| class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |-style=font-size:95% !वॉल्ट !{{abbr|अ बा|असमान बार}} !{{abbr|बॅ बी|बॅलेन्स बीम}} !{{abbr|फ|फ्लोअर}} |- |align=left|[[ऋतुजा नटराज]] |align=left rowspan=4|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – महिला कलात्मक सांघिक ऑल-राउंड|संघ]] |१२.३०० |११.९५० |११.३५० |१०.६५० |४६.२५० |१६ '''पा''' |- |align=left|[[प्रोतिष्ठा सामंता]] |१२.९०० |colspan=5 {{n/a}} |- |align=left|[[प्रणती नायक]] |१३.६०० '''पा''' |९.२५० |११.०० |९.६५० |४३.५०० |२५ |- |align=left|'''एकूण''' |'''३८.८००''' |'''२१.२००''' |'''२२.३५०''' |'''२०.३००''' |'''१०२.६५०''' |९ |} ;वैयक्तिक प्रकार {| class="wikitable" style="font-size:90%" |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |- style="font-size:95%" !वॉल्ट !{{abbr|अ बा|असमान बार}} !{{abbr|बॅ बी|बॅलेन्स बीम}} !{{abbr|फ|फ्लोअर}} |- align=center |align=left|[[ऋतुजा नटराज]] | style="text-align:left;" |[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – महिला कलात्मक वैयक्तिक ऑल-राउंड|ऑल-राउंड]] |१२.९५० |१०.००० |१०.२५० |९.८०० |४३.००० |१७ |- align=center |align=left|[[प्रणती नायक]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जिम्नॅस्टिक्स – महिला व्हॉल्ट|व्हॉल्ट]] |१२.६९९ |colspan=4 {{n/a}} |५ |} ===तालबद्ध=== ;वैयक्तिक पात्रता {| class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center |- !rowspan=2|ॲथलिट !rowspan=2|क्रीडाप्रकार !colspan=4|साधने !rowspan=2|एकूण !rowspan=2|क्रमांक |-style=font-size:95% !हूप !बॉल !क्लब्स !रिबन |- |align=left|[[बवलीन कौर]] |align=left|पात्रता |१८.१०० |१८.७५० |१८.४५० |१७.४०० |७२.७०० |२९ |} ==जुडो== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जुडो}} २३ मे ते २६ मे दरम्यान झालेल्या निवड चाचणीनंतर भारताने सहा सदस्यीय ज्युडो संघाची घोषणा केली.<ref>{{Cite web|date=२२ मे २०२२|title=राष्ट्रकुल खेळांसाठी ज्युडो संघ निवडण्यासाठी सात वजन गटात निवड चाचण्या होणार|url=https://sportstar.thehindu.com/other-sports/judo-selection-trials-commonwealth-games-2022-cwg-birmingham-india-team/article38496401.ece|website=स्पोर्टस्टार|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=९ जुलै २०२२|title=भारत कॉमनवेल्थ गेम्स २०२२ मध्ये: बर्मिंगहॅममध्ये बाजी मारणारे खेळाडू आणि संघ|url=https://olympics.com/en/news/indian-athletes-qualified-commonwealth-games-2022-birmingham|website=ऑलिंपिक|language=en}}</ref> ;पुरूष {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" ! rowspan="2" style="text-align:center;"|ॲथलिट ! rowspan="2" style="text-align:center;"|क्रीडाप्रकार !३२ जणांची फेरी !१६ जणांची फेरी !उपांत्यपूर्व फेरी !उपांत्य फेरी !रिपेचेज !colspan=2|अंतिम / {{abbr|कां सा|कांस्य पदक सामना}} |- style="font-size:95%" !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !क्रमांक |- |align=left|'''[[विजय कुमार यादव]]''' |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जुडो – पुरूष ६० किलो|६० किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|गंगाया|MRI|२०२२}}<br>'''वि''' १०–०s१ |{{flagCGFathlete|जोश कॅट्झ|AUS|२०२२}}<br>'''प''' ०s२–१०s१ |प्रगती करू शकला नाही |{{flagCGFathlete|मन्रो|SCO|२०२२}}<br>'''वि''' १s२–०s१ |{{flagCGFathlete|क्रिस्टोडॉलाइड्स|CYP|२०२२}}<br>'''वि''' १०–० |{{bronze3}} |- |align=left|[[जसलीन सिंग सैनी]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जुडो – पुरूष ६६ किलो|६६ किलो]] |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|कुगोला|VAN|२०२२}}<br>'''वि''' १०s१–० |{{flagCGFathlete|बर्न्स|NIR|२०२२}}<br>'''वि''' १०s१–०s३ |{{flagCGFathlete|ॲलन|SCO|२०२२}}<br>'''प''' ०s१–१० |{{bye}} |{{flagCGFathlete|कॅट्झ|AUS|२०२२}}<br>'''प''' ०–१०s२ |५ |- |align=left|[[दीपक देशवाल]] |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जुडो – पुरूष १०० किलो|१०० किलो]] |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|ओंग्बा फोडा|CMR|२०२२}}<br>'''वि''' १०s२–०s३ |{{flagCGFathlete|लॉवेल-हेविट|ENG|२०२२}}<br>'''प''' ०s३–१० |प्रगती करू शकला नाही |{{flagCGFathlete|ताकायावा|FIJ|२०२२}}<br>'''प ''' ०–१० |colspan=2|प्रगती करू शकला नाही |} ;महिला {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" ! rowspan="2" style="text-align:center;"|ॲथलिट ! rowspan="2" style="text-align:center;"|क्रीडाप्रकार !१६ जणांची फेरी !उपांत्यपूर्व फेरी !उपांत्य फेरी !रिपेचेज !colspan=2|अंतिम / {{abbr|कां सा|कांस्य पदक सामना}} |- style="font-size:95%" !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !विरोधी<br />निकाल !क्रमांक |- |align=left|'''सुशीला लिक्माबम''' |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जुडो – महिला ४८ किलो|४८ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|बॉनिफेस|MAW|२०२२}}<br>'''वि''' १०s१–०s१ |{{flagCGFathlete|मोरांड ]]|MRI|२०२२}}<br>'''वि''' १०s२–०s२ |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|व्हाईटबुई|RSA|2022}}<br>'''प''' ०s२–१s२ |{{silver2}} |- |align=left|सूचिका तारियाल |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जुडो – महिला ५७ किलो|५७ किलो]] |{{flagCGFathlete|कबिंडा|ZAM|२०२२}}<br>'''वि''' १०s१–१s१ |{{flagCGFathlete|देगुची|CAN|२०२२}}<br>'''प''' ०–११ |प्रगती करू शकली नाही |{{flagCGFathlete|ब्रेटेनबाक|RSA|२०२२}}<br>'''वि''' ११s१–० |{{flagCGFathlete|लॅगेंटील|MRI|२०२२}}<br>'''प''' ०s१–१s२ |५ |- |align=left|'''तुलिका मान''' |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळातील जुडो – महिला +७८ किलो|+७८ किलो]] |{{bye}} |{{flagCGFathlete|डूऱ्होन|MRI|२०२२}}<br>'''वि''' १०–०s२ |{{flagCGFathlete|अँड्रयूज|NZL|२०२२}}<br>'''वि''' १०s१–१ |{{n/a}} |{{flagCGFathlete|ऍडलिंग्टन|SCO|२०२२}}<br>'''प''' १s२–१० | {{silver2}} |} ==टेबल टेनिस== ==ट्रायथलॉन== ==पॅरा पॉवरलिफ्टिंग== ==बॅडमिंटन== ==भारोत्तोलन== {{main|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स भारोत्तोलन|२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील ॲथलेटिक्स भारोत्तोलन – पात्रता}} १३ एप्रिल २०२२ रोजी १५ वेटलिफ्टर्सचे पथक जाहीर करण्यात आली.<ref>{{cite news|last1=काशीभातला|first1=ऐश्वर्या|title=राष्ट्रकुल खेळ २०२२: भारत १७ जणांचे पथक पाठवणार | url=https://www.sportskeeda.com/weight-lifting/news-commonwealth-games-2022-india-send-15-member-weightlifting-contingent|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|work=[[स्पोर्टसकिडा]]|publisher=अबसोल्यूट स्पोर्ट्स प्रा. लि.|date=१३ एप्रिल २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220413221613/https://www.sportskeeda.com/weight-lifting/news-commonwealth-games-2022-india-send-15-member-weightlifting-contingent|archive-date=१३ एप्रिल २०२२|url-status=live}}</ref> [[जेरेमी लालरिनुंगा]], [[अचिंता शेउली]], [[अजय सिंग]] आणि [[पूर्णिमा पांडे]] हे ताश्कंद, उझबेकिस्तान येथे [[२०२१ राष्ट्रकुल वेटलिफ्टिंग चॅम्पियनशिप]]मध्ये सुवर्ण पदक जिंकून स्पर्धेसाठी पात्र ठरले.<ref>{{cite news|last1=ऑलिव्हर|first1=ब्रायन|title=राष्ट्रकुल खेळांसाठीच्या वेटलिफ्टिंग रँकिंग इव्हेंट्समुळे फेब्रुवारी व्यस्त|url=https://www.insidethegames.biz/articles/1117181/birmingham-2022-weightlifting|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|work=insidethegames|publisher=दुनसार मीडिया कंपनी|date=२३ डिसेंबर २०२१|archive-url=https://web.archive.org/web/20211223092859/https://www.insidethegames.biz/articles/1117181/birmingham-2022-weightlifting|archive-date=२३ डिसेंबर २०२१|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book|title=राष्ट्रकुल सीनियर चॅम्पियनशिप {{!}} निकाल |url=https://www.commonwealthweightlifting.com/newsarchive/docs/2021/Results_Book_Commonwealth_Championships.pdf|publisher=[[आंतरराष्ट्रीय वेटलिफ्टिंग महासंघ|IWF]]/CWF|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20211224165657/https://www.commonwealthweightlifting.com/newsarchive/docs/2021/Results_Book_Commonwealth_Championships.pdf|archive-date=२४ डिसेंबर २०२१|url-status=live}}</ref> इतर ११ जण ९ मार्च २०२२ रोजी अंतिम स्वरूप देण्यात आलेल्या [[आंतरराष्ट्रीय वेटलिफ्टिंग महासंघ|आयडब्ल्यूएफ]] राष्ट्रकुल क्रमवारीनुसार पात्र ठरले.<ref>{{cite book|title=IWF राष्ट्रकुल क्रमवारी - २०२२ राष्ट्रकुल खेळ पात्रता (अंतिम)|date=९ मार्च २०२२ |publisher=[[आंतरराष्ट्रीय वेटलिफ्टिंग महासंघ]]|url=https://iwf.sport/wp-content/uploads/downloads/2022/03/IWF-Commonwealth-Ranking-List_FINAL.pdf|access-date=६ ऑगस्ट २०२२|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309134607/https://iwf.sport/wp-content/uploads/downloads/2022/03/IWF-Commonwealth-Ranking-List_FINAL.pdf|archive-date= ९ मार्च २०२२ |url-status=live}}</ref> ;पुरूष {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" |- !rowspan="2"|ॲथलिट !rowspan="2"|क्रीडाप्रकार !colspan="2"|स्नॅच !colspan="2"|क्लीन आणि जर्क !rowspan="2"|एकूण !rowspan="2"|क्रमांक |- !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left|संकेत सरगर |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|५५ किलो]] |११३ |१ |१३५ |२ |२४८ |{{silver2}} |- |align=left| गुरुराज पुजारी |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ५५ किलो|६१ किलो]] |११८ |४ |१५१ |३ |२६९ |{{bronze3}} |- |align=left| जेरेमी लालरिनुंगा |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|६७ किलो]] |१४० '''GR''' |१ |१६० |२ |३०० '''GR''' |{{gold1}} |- |align=left|अचिंता शेउली |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|७३ किलो]] |१४३ '''GR''' |१ |१७० |१ |३१३ '''GR''' |{{gold1}} |- |align=left|अजय सिंग |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ६७ किलो|८१ किलो]] |१४३ |३ |१७६ |४ |३१९ |४ |- |align=left|विकास ठाकूर |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष ९६ किलो|९६ किलो]] |१५५ |३ |१९१ |२ |३४६ |{{silver2}} |- |align=left|लवप्रीत सिंग |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष १०९ किलो|१०९ किलो]] |१६३ '''NR''' |२ |१९२ '''NR''' |४ |३५५ '''NR''' |{{Bronze3}} |- |align=left|गुरदीप सिंग |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - पुरूष +१०९ किलो|+१०९ किलो]] |१६७ |३ |२२३ '''NR''' |३ |३९० |{{Bronze3}} |} ;महिला {|class=wikitable style="text-align:center; font-size:90%" |- !rowspan="2"|ॲथलिट !rowspan="2"|क्रीडाप्रकार !colspan="2"|स्नॅच !colspan="2"|क्लीन आणि जर्क !rowspan="2"|एकूण !rowspan="2"|क्रमांक |- !निकाल !क्रमांक !निकाल !क्रमांक |- |align=left|'''[[साइखोम मीराबाई चानू]]''' |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ४९ किलो|४९ किलो]] |८८ '''CR''' |१ |११३ '''GR''' |१ |२०१ '''GR''' |{{gold1}} |- |align=left|बिंदयाराणी देवी |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ५५ किलो|५५ किलो]] |८६ '''PB''' |३ |११६ '''NR/GR''' |१ |२०२ '''NR''' |{{silver2}} |- |align=left|पोपी हजारिका |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ५९ किलो|५९ किलो]] |८१ |७ |१०२ |७ |१८३ |७ |- |align=left|हरजिंदर कौर |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ७१ किलो|७१ किलो]] |९३ '''PB''' |४ |११९ |३ |२१२ |{{bronze3}} |- |align=left|पुनम यादव |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ७६ किलो|७६ किलो]] |९८ |२ |colspan=2| {{Abbr|NM|No Mark}} |colspan=2| {{Abbr|DNF|Did not Finish}} |- |align=left|उषा कुमार |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला ८७ किलो|८७ किलो]] |९५ |५ |११० |५ |२०५ |६ |- |align=left|पूर्णिमा पांडे |align=left|[[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील भारोत्तोलन - महिला +८७ किलो|+८७ किलो]] |१०३ '''PB''' |५ |१२५ |५ |२२८ |६ |} ==मुष्टियुद्ध== ==लॉन बोल्स== ==सायकलिंग== ==स्क्वॅश== ==हॉकी== ==संदर्भ== {{reflist|30em}} ==बाह्यदुवे== *[https://olympic.ind.in/ भारतीय ऑलिम्पिक असोसिएशन अधिकृत साइट] [[वर्ग:२०२२ राष्ट्रकुल खेळात सहभागी देश|भारत]] moffe5o8ddj49fqxln0sg3fj54kbf9b 0 309870 2145207 2144670 2022-08-12T03:18:54Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट व्यक्ती|caption=Laurel {{c.|1920}}|जन्म_दिनांक={{birth date|1890|06|16|df=y}}|partner=[[Mae Dahlberg]] (1917–1925)}}'''स्टॅन लॉरेल''' (जन्मनाव: '''आर्थर स्टॅनली जेफरसन''' ; १६ जून १८९० - २३ फेब्रुवारी १९६५) हा एक इंग्लिश विनोदी अभिनेता, लेखक आणि चित्रपट दिग्दर्शक होता, जो [[लॉरेल आणि हार्डी]] या विनोदी जोडीचा एक भाग होता.<ref>"Obituary". ''Variety'', 3 March 1965, p. 69.</ref> तो त्याचा विनोदी जोडीदार ऑलिव्हर हार्डीसोबत १०७ शॉर्ट फिल्म्स, फीचर फिल्म्स आणि कॅमिओ रोलमध्ये दिसला. <ref name="Time">Rawlngs, Nate. [http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html "Top 10 Across-the-Pond Duos"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130821083423/http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html}}, ''[[वेळ (मासिक)|Time]]'', 20 July 2010. Retrieved: 18 June 2012.</ref> लॉरेलने आपल्या कारकिर्दीची सुरुवात म्युझिक हॉलमध्ये केली, जिथे त्याने बॉलर हॅट, डीप कॉमिक ग्रॅव्हिटी आणि निरर्थक अंडरस्टेटमेंटसह अनेक मानक कॉमिक उपकरणे विकसित केली. त्याच्या कार्याने पॅन्टोमाईम आणि म्युझिक हॉल स्केचेसमध्ये त्याचे कौशल्य सुधारले. तो " फ्रेड कार्नोच्या आर्मी" चा सदस्य होता, जिथे तो [[चार्ली चॅप्लिन|चार्ली चॅप्लिनचा]] अभ्यासू होता. <ref name="Time">Rawlngs, Nate. [http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html "Top 10 Across-the-Pond Duos"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130821083423/http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html}}, ''[[वेळ (मासिक)|Time]]'', 20 July 2010. Retrieved: 18 June 2012.</ref> <ref name="McCabe">McCabe 2005, p. 143. Robson, 2005 Retrieved: 18 June 2012.</ref> युनायटेड किंगडममधून कार्नो मंडलासह तो आणि चॅप्लिन एकाच जहाजाने अमेरिकेत गेले होते. <ref name="Karno">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/09/07/the-fine-mess-maker-at-home/|title=The Fine Mess-Maker at Home|last=Cavett|first=Dick|date=7 September 2012|website=The New York Times|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120909022128/http://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/09/07/the-fine-mess-maker-at-home/|archive-date=9 September 2012|access-date=8 September 2012}}</ref> लॉरेलने आपल्या चित्रपट कारकिर्दीला १९१७ मध्ये सुरुवात केली आणि १९५१ पर्यंत त्याने काम केले. १९२१ मध्ये ''द लकी डॉग या'' लघुपटात तो त्याच्या कॉमिक पार्टनर ऑलिव्हर हार्डीसोबत दिसला होता; परंतु ते १९२७ च्या उत्तरार्धात अधिकृत संघ बनले. <ref name="britannica">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.britannica.com/topic/Laurel-and-Hardy|title=Laurel and Hardy|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190418053902/https://www.britannica.com/topic/Laurel-and-Hardy|archive-date=18 April 2019|access-date=18 April 2019}}</ref> त्यानंतर 1957 मध्ये त्याच्या कॉमेडी पार्टनरच्या मृत्यूनंतर निवृत्त होईपर्यंत तो हार्डीसोबतच दिसला. एप्रिल 1961 मध्ये 33 व्या अकादमी पुरस्कार सोहळ्यात, लॉरेलला त्याच्या विनोदी क्षेत्रातील अग्रगण्य कार्यासाठी अकादमी मानद पुरस्कार देण्यात आला आणि ७०२१ हॉलीवूड बुलेव्हार्ड येथे हॉलीवूड वॉक ऑफ फेममध्ये त्याचा स्टार आहे. ''कॉमेडियन्स कॉमेडीयन'' शोधण्यासाठी २००५ च्या यूनायटेड किंगडमच्या एका सर्वेक्षणात लॉरेल आणि हार्डी यांना सर्वोत्कृष्ट दुहेरी कृतींमध्ये अव्वल आणि एकूण सातव्या क्रमांकावर स्थान देण्यात आले. <ref name="Legacy">[https://books.google.com/books?id=-h3-oAEoQMYC&pg=PA95 "The Making of Stan Laurel: Echoes of a British Boyhood"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140627191441/http://books.google.com/books?id=-h3-oAEoQMYC&pg=PA95}}, p. 95. McFarland, 2011.</ref> २०१९ मध्ये, लॉरेलने गोल्ड या टेलिव्हिजन चॅनेलवरील पॅनेलद्वारे संकलित केलेल्या महान ब्रिटीश विनोदी कलाकारांच्या यादीत अव्वल स्थान पटकावले. <ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.chortle.co.uk/news/2019/05/26/43151/stan_laurel_crowned_britains_greatest_comedian|title=Stan Laurel crowned Britain's greatest comedian|work=Chortle.co.uk|access-date=19 October 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191019113629/https://www.chortle.co.uk/news/2019/05/26/43151/stan_laurel_crowned_britains_greatest_comedian|archive-date=19 October 2019|url-status=live}}</ref> २००९ मध्ये या दोघांच्या कांस्य पुतळ्याचे अनावरण लॉरेलचे मूळ गाव अल्व्हरस्टन येथे करण्यात आले. == संदर्भ == [[वर्ग:मूकपट अभिनेते]] oyt8grhm0ymf6x99mcir17wf71sppd5 2145208 2145207 2022-08-12T03:19:04Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट व्यक्ती|caption=Laurel {{c.|1920}}|जन्म_दिनांक={{birth date|1890|06|16|df=y}}|partner=[[Mae Dahlberg]] (1917–1925)}}'''स्टॅन लॉरेल''' (जन्मनाव: '''आर्थर स्टॅनली जेफरसन''' ; १६ जून १८९० - २३ फेब्रुवारी १९६५) हा एक इंग्लिश विनोदी अभिनेता, लेखक आणि चित्रपट दिग्दर्शक होता, जो [[लॉरेल आणि हार्डी]] या विनोदी जोडीचा एक भाग होता.<ref>"Obituary". ''Variety'', 3 March 1965, p. 69.</ref> तो त्याचा विनोदी जोडीदार ऑलिव्हर हार्डीसोबत १०७ शॉर्ट फिल्म्स, फीचर फिल्म्स आणि कॅमिओ रोलमध्ये दिसला. <ref name="Time">Rawlngs, Nate. [http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html "Top 10 Across-the-Pond Duos"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130821083423/http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html}}, ''[[वेळ (मासिक)|Time]]'', 20 July 2010. Retrieved: 18 June 2012.</ref> लॉरेलने आपल्या कारकिर्दीची सुरुवात म्युझिक हॉलमध्ये केली, जिथे त्याने बॉलर हॅट, डीप कॉमिक ग्रॅव्हिटी आणि निरर्थक अंडरस्टेटमेंटसह अनेक मानक कॉमिक उपकरणे विकसित केली. त्याच्या कार्याने पॅन्टोमाईम आणि म्युझिक हॉल स्केचेसमध्ये त्याचे कौशल्य सुधारले. तो " फ्रेड कार्नोच्या आर्मी" चा सदस्य होता, जिथे तो [[चार्ली चॅप्लिन|चार्ली चॅप्लिनचा]] अभ्यासू होता. <ref name="Time">Rawlngs, Nate. [http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html "Top 10 Across-the-Pond Duos"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130821083423/http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html}}, ''[[वेळ (मासिक)|Time]]'', 20 July 2010. Retrieved: 18 June 2012.</ref> <ref name="McCabe">McCabe 2005, p. 143. Robson, 2005 Retrieved: 18 June 2012.</ref> युनायटेड किंगडममधून कार्नो मंडलासह तो आणि चॅप्लिन एकाच जहाजाने अमेरिकेत गेले होते. <ref name="Karno">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/09/07/the-fine-mess-maker-at-home/|title=The Fine Mess-Maker at Home|last=Cavett|first=Dick|date=7 September 2012|website=The New York Times|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120909022128/http://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/09/07/the-fine-mess-maker-at-home/|archive-date=9 September 2012|access-date=8 September 2012}}</ref> लॉरेलने आपल्या चित्रपट कारकिर्दीला १९१७ मध्ये सुरुवात केली आणि १९५१ पर्यंत त्याने काम केले. १९२१ मध्ये ''द लकी डॉग या'' लघुपटात तो त्याच्या कॉमिक पार्टनर ऑलिव्हर हार्डीसोबत दिसला होता; परंतु ते १९२७ च्या उत्तरार्धात अधिकृत संघ बनले. <ref name="britannica">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.britannica.com/topic/Laurel-and-Hardy|title=Laurel and Hardy|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190418053902/https://www.britannica.com/topic/Laurel-and-Hardy|archive-date=18 April 2019|access-date=18 April 2019}}</ref> त्यानंतर 1957 मध्ये त्याच्या कॉमेडी पार्टनरच्या मृत्यूनंतर निवृत्त होईपर्यंत तो हार्डीसोबतच दिसला. एप्रिल 1961 मध्ये 33 व्या अकादमी पुरस्कार सोहळ्यात, लॉरेलला त्याच्या विनोदी क्षेत्रातील अग्रगण्य कार्यासाठी अकादमी मानद पुरस्कार देण्यात आला आणि ७०२१ हॉलीवूड बुलेव्हार्ड येथे हॉलीवूड वॉक ऑफ फेममध्ये त्याचा स्टार आहे. ''कॉमेडियन्स कॉमेडीयन'' शोधण्यासाठी २००५ च्या यूनायटेड किंगडमच्या एका सर्वेक्षणात लॉरेल आणि हार्डी यांना सर्वोत्कृष्ट दुहेरी कृतींमध्ये अव्वल आणि एकूण सातव्या क्रमांकावर स्थान देण्यात आले. <ref name="Legacy">[https://books.google.com/books?id=-h3-oAEoQMYC&pg=PA95 "The Making of Stan Laurel: Echoes of a British Boyhood"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140627191441/http://books.google.com/books?id=-h3-oAEoQMYC&pg=PA95}}, p. 95. McFarland, 2011.</ref> २०१९ मध्ये, लॉरेलने गोल्ड या टेलिव्हिजन चॅनेलवरील पॅनेलद्वारे संकलित केलेल्या महान ब्रिटीश विनोदी कलाकारांच्या यादीत अव्वल स्थान पटकावले. <ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.chortle.co.uk/news/2019/05/26/43151/stan_laurel_crowned_britains_greatest_comedian|title=Stan Laurel crowned Britain's greatest comedian|work=Chortle.co.uk|access-date=19 October 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191019113629/https://www.chortle.co.uk/news/2019/05/26/43151/stan_laurel_crowned_britains_greatest_comedian|archive-date=19 October 2019|url-status=live}}</ref> २००९ मध्ये या दोघांच्या कांस्य पुतळ्याचे अनावरण लॉरेलचे मूळ गाव अल्व्हरस्टन येथे करण्यात आले. == संदर्भ == [[वर्ग:मूकपट अभिनेते]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 1vo2e7s7b25vjg0m2p7v0drh4jkxn12 2145209 2145208 2022-08-12T03:19:44Z अभय नातू 206 /* संदर्भ */ wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट व्यक्ती|caption=Laurel {{c.|1920}}|जन्म_दिनांक={{birth date|1890|06|16|df=y}}|partner=[[Mae Dahlberg]] (1917–1925)}}'''स्टॅन लॉरेल''' (जन्मनाव: '''आर्थर स्टॅनली जेफरसन''' ; १६ जून १८९० - २३ फेब्रुवारी १९६५) हा एक इंग्लिश विनोदी अभिनेता, लेखक आणि चित्रपट दिग्दर्शक होता, जो [[लॉरेल आणि हार्डी]] या विनोदी जोडीचा एक भाग होता.<ref>"Obituary". ''Variety'', 3 March 1965, p. 69.</ref> तो त्याचा विनोदी जोडीदार ऑलिव्हर हार्डीसोबत १०७ शॉर्ट फिल्म्स, फीचर फिल्म्स आणि कॅमिओ रोलमध्ये दिसला. <ref name="Time">Rawlngs, Nate. [http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html "Top 10 Across-the-Pond Duos"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130821083423/http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html}}, ''[[वेळ (मासिक)|Time]]'', 20 July 2010. Retrieved: 18 June 2012.</ref> लॉरेलने आपल्या कारकिर्दीची सुरुवात म्युझिक हॉलमध्ये केली, जिथे त्याने बॉलर हॅट, डीप कॉमिक ग्रॅव्हिटी आणि निरर्थक अंडरस्टेटमेंटसह अनेक मानक कॉमिक उपकरणे विकसित केली. त्याच्या कार्याने पॅन्टोमाईम आणि म्युझिक हॉल स्केचेसमध्ये त्याचे कौशल्य सुधारले. तो " फ्रेड कार्नोच्या आर्मी" चा सदस्य होता, जिथे तो [[चार्ली चॅप्लिन|चार्ली चॅप्लिनचा]] अभ्यासू होता. <ref name="Time">Rawlngs, Nate. [http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html "Top 10 Across-the-Pond Duos"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130821083423/http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2005073_2005072_2005121,00.html}}, ''[[वेळ (मासिक)|Time]]'', 20 July 2010. Retrieved: 18 June 2012.</ref> <ref name="McCabe">McCabe 2005, p. 143. Robson, 2005 Retrieved: 18 June 2012.</ref> युनायटेड किंगडममधून कार्नो मंडलासह तो आणि चॅप्लिन एकाच जहाजाने अमेरिकेत गेले होते. <ref name="Karno">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/09/07/the-fine-mess-maker-at-home/|title=The Fine Mess-Maker at Home|last=Cavett|first=Dick|date=7 September 2012|website=The New York Times|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120909022128/http://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/09/07/the-fine-mess-maker-at-home/|archive-date=9 September 2012|access-date=8 September 2012}}</ref> लॉरेलने आपल्या चित्रपट कारकिर्दीला १९१७ मध्ये सुरुवात केली आणि १९५१ पर्यंत त्याने काम केले. १९२१ मध्ये ''द लकी डॉग या'' लघुपटात तो त्याच्या कॉमिक पार्टनर ऑलिव्हर हार्डीसोबत दिसला होता; परंतु ते १९२७ च्या उत्तरार्धात अधिकृत संघ बनले. <ref name="britannica">{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.britannica.com/topic/Laurel-and-Hardy|title=Laurel and Hardy|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190418053902/https://www.britannica.com/topic/Laurel-and-Hardy|archive-date=18 April 2019|access-date=18 April 2019}}</ref> त्यानंतर 1957 मध्ये त्याच्या कॉमेडी पार्टनरच्या मृत्यूनंतर निवृत्त होईपर्यंत तो हार्डीसोबतच दिसला. एप्रिल 1961 मध्ये 33 व्या अकादमी पुरस्कार सोहळ्यात, लॉरेलला त्याच्या विनोदी क्षेत्रातील अग्रगण्य कार्यासाठी अकादमी मानद पुरस्कार देण्यात आला आणि ७०२१ हॉलीवूड बुलेव्हार्ड येथे हॉलीवूड वॉक ऑफ फेममध्ये त्याचा स्टार आहे. ''कॉमेडियन्स कॉमेडीयन'' शोधण्यासाठी २००५ च्या यूनायटेड किंगडमच्या एका सर्वेक्षणात लॉरेल आणि हार्डी यांना सर्वोत्कृष्ट दुहेरी कृतींमध्ये अव्वल आणि एकूण सातव्या क्रमांकावर स्थान देण्यात आले. <ref name="Legacy">[https://books.google.com/books?id=-h3-oAEoQMYC&pg=PA95 "The Making of Stan Laurel: Echoes of a British Boyhood"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140627191441/http://books.google.com/books?id=-h3-oAEoQMYC&pg=PA95}}, p. 95. McFarland, 2011.</ref> २०१९ मध्ये, लॉरेलने गोल्ड या टेलिव्हिजन चॅनेलवरील पॅनेलद्वारे संकलित केलेल्या महान ब्रिटीश विनोदी कलाकारांच्या यादीत अव्वल स्थान पटकावले. <ref>{{स्रोत बातमी|url=https://www.chortle.co.uk/news/2019/05/26/43151/stan_laurel_crowned_britains_greatest_comedian|title=Stan Laurel crowned Britain's greatest comedian|work=Chortle.co.uk|access-date=19 October 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191019113629/https://www.chortle.co.uk/news/2019/05/26/43151/stan_laurel_crowned_britains_greatest_comedian|archive-date=19 October 2019|url-status=live}}</ref> २००९ मध्ये या दोघांच्या कांस्य पुतळ्याचे अनावरण लॉरेलचे मूळ गाव अल्व्हरस्टन येथे करण्यात आले. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} {{DEFAULTSORT:लॉरेल, स्टॅन}} [[वर्ग:मूकपट अभिनेते]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] b7d2yi60cis5caqlf59jyyj5deb33hu 0 309948 2145408 2145046 2022-08-12T06:59:01Z आर्या जोशी 65452 आर्या जोशी ने लेख [[स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव]] वरुन [[भारतीय स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव]] ला हलविला: देशाचे नाव शीर्षकात असणे महत्वाचे आहे wikitext text/x-wiki '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे. [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> नेहमीच्या औपचारिक प्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> भारतातील विविध राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेश देखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] 4vu880hjenrxixcn5j1l0nai6lr05zz 2145413 2145408 2022-08-12T07:01:00Z आर्या जोशी 65452 संदर्भ जोडला wikitext text/x-wiki '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> नेहमीच्या औपचारिक प्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> भारतातील विविध राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेश देखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] b6z38wm01s95867hw62kow45uxq0cmm 2145416 2145413 2022-08-12T07:02:26Z आर्या जोशी 65452 आवश्यक सुधारणा wikitext text/x-wiki '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] of5zlwdzrd95vydehefbheg4no8epy4 2145417 2145416 2022-08-12T07:03:07Z आर्या जोशी 65452 wikitext text/x-wiki '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] pas2rdwhbuj0ubk65q0bvfnpx9sp31k 2145418 2145417 2022-08-12T07:03:58Z आर्या जोशी 65452 wikitext text/x-wiki {{निर्माणाधीन|}} '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] aqfv2cs90msxioo0d7fr96mhyy4tlu7 2145420 2145418 2022-08-12T07:04:29Z आर्या जोशी 65452 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki {{निर्माणाधीन|}} '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] [[वर्ग:विशेष दिवस]] b499b14amhlsi3c4ku7tj7kz3kvpy5v 2145492 2145420 2022-08-12T07:54:41Z आर्या जोशी 65452 /* हर घर तिरंगा अभियान */ भर wikitext text/x-wiki {{निर्माणाधीन|}} '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.प्रत्येकाने आपल्या घरात अथवा कार्यालयात, संस्थेत १३ ते १५ ऑगस्ट २०२२ या काळात भारताचा राष्ट्रध्वज फडकवत ठेवणे असे या अभियानाचे स्वरूप आहे. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] [[वर्ग:विशेष दिवस]] 0kr2bgr3f1kneigsf2e8i1cvv67aie8 2145495 2145492 2022-08-12T07:55:17Z आर्या जोशी 65452 /* हर घर तिरंगा अभियान */ संदर्भ जोडला wikitext text/x-wiki {{निर्माणाधीन|}} '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.प्रत्येकाने आपल्या घरात अथवा कार्यालयात, संस्थेत १३ ते १५ ऑगस्ट २०२२ या काळात भारताचा राष्ट्रध्वज फडकवत ठेवणे असे या अभियानाचे स्वरूप आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.tv9hindi.com/photo-gallery/har-ghar-tiranga-azadi-ka-amrit-mahaotsav-celebrations-for-the-75th-year-of-independence-tiranga-rally-see-pics-au293-1395452.html|title=देश में 'हर घर तिरंगा' अभियान की धूम, तस्वीरों में देखें राष्ट्र ध्वज के प्रति लोगों का जोश और उत्साह|last=Bharatvarsh|first=TV9|date=2022-08-11|website=TV9 Bharatvarsh|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] [[वर्ग:विशेष दिवस]] jz6fu9vvz5p8d31dfb06y65dpr43iii 2145502 2145495 2022-08-12T07:59:57Z आर्या जोशी 65452 /* स्वरूप */ आवश्यक भर wikitext text/x-wiki {{निर्माणाधीन|}} '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==शाळा आणि महाविद्यालये यांच्यासाठी उपक्रम== भारतीय स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवानिमित्त स्वातंत्र्यदिनाच्या आधी शाळा आणि महाविद्यालये यांच्या माध्यमातून विविध स्पर्धांचे आयोजन करण्यात येत आहे. प्रभातफेरी, विविध स्पर्धा, देशभक्तीप्र गीत गायन, युवकांसाठी 'बढे चलो' अभियान असे विविध उपक्रम घेवून देशाप्रती आदर व्यक्त करण्याची संधी घेतली जात आहे. ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.प्रत्येकाने आपल्या घरात अथवा कार्यालयात, संस्थेत १३ ते १५ ऑगस्ट २०२२ या काळात भारताचा राष्ट्रध्वज फडकवत ठेवणे असे या अभियानाचे स्वरूप आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.tv9hindi.com/photo-gallery/har-ghar-tiranga-azadi-ka-amrit-mahaotsav-celebrations-for-the-75th-year-of-independence-tiranga-rally-see-pics-au293-1395452.html|title=देश में 'हर घर तिरंगा' अभियान की धूम, तस्वीरों में देखें राष्ट्र ध्वज के प्रति लोगों का जोश और उत्साह|last=Bharatvarsh|first=TV9|date=2022-08-11|website=TV9 Bharatvarsh|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] [[वर्ग:विशेष दिवस]] b1g3gp3leiupfe0s64p1zi8p094a7w8 2145503 2145502 2022-08-12T08:00:37Z आर्या जोशी 65452 /* शाळा आणि महाविद्यालये यांच्यासाठी उपक्रम */ संदर्भ जोडला wikitext text/x-wiki {{निर्माणाधीन|}} '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==शाळा आणि महाविद्यालये यांच्यासाठी उपक्रम== भारतीय स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवानिमित्त स्वातंत्र्यदिनाच्या आधी शाळा आणि महाविद्यालये यांच्या माध्यमातून विविध स्पर्धांचे आयोजन करण्यात येत आहे. प्रभातफेरी, विविध स्पर्धा, देशभक्तीप्र गीत गायन, युवकांसाठी 'बढे चलो' अभियान असे विविध उपक्रम घेवून देशाप्रती आदर व्यक्त करण्याची संधी घेतली जात आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/india/the-grand-finale-of-badhe-chalo-the-elixir-of-freedom-will-be-held-in-delhi-on-friday-/articleshow/93514747.cms|title=आजादी का अमृत महोत्सव : ‘बढ़े चलो’ का भव्य समापन दिल्ली में शुक्रवार को होगा|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref> ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.प्रत्येकाने आपल्या घरात अथवा कार्यालयात, संस्थेत १३ ते १५ ऑगस्ट २०२२ या काळात भारताचा राष्ट्रध्वज फडकवत ठेवणे असे या अभियानाचे स्वरूप आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.tv9hindi.com/photo-gallery/har-ghar-tiranga-azadi-ka-amrit-mahaotsav-celebrations-for-the-75th-year-of-independence-tiranga-rally-see-pics-au293-1395452.html|title=देश में 'हर घर तिरंगा' अभियान की धूम, तस्वीरों में देखें राष्ट्र ध्वज के प्रति लोगों का जोश और उत्साह|last=Bharatvarsh|first=TV9|date=2022-08-11|website=TV9 Bharatvarsh|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] [[वर्ग:विशेष दिवस]] l97akm8e71btiqtptusdmxjte11t4mu 2145504 2145503 2022-08-12T08:02:08Z आर्या जोशी 65452 /* शाळा आणि महाविद्यालये यांच्यासाठी उपक्रम */ संदर्भ जोडला wikitext text/x-wiki {{निर्माणाधीन|}} '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==शाळा आणि महाविद्यालये यांच्यासाठी उपक्रम== भारतीय स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवानिमित्त स्वातंत्र्यदिनाच्या आधी शाळा आणि महाविद्यालये यांच्या माध्यमातून विविध स्पर्धांचे आयोजन करण्यात येत आहे. प्रभातफेरी, विविध स्पर्धा, देशभक्तीप्र गीत गायन, युवकांसाठी 'बढे चलो' अभियान असे विविध उपक्रम घेवून देशाप्रती आदर व्यक्त करण्याची संधी घेतली जात आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/india/the-grand-finale-of-badhe-chalo-the-elixir-of-freedom-will-be-held-in-delhi-on-friday-/articleshow/93514747.cms|title=आजादी का अमृत महोत्सव : ‘बढ़े चलो’ का भव्य समापन दिल्ली में शुक्रवार को होगा|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/vardha/amrit-mahotsav-of-freedom-as-many-as-250-lakh-students-will-sing-the-national-anthem-on-tuesday-a787-c301/|title=स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव, मंगळवारी तब्बल २.५० लाख विद्यार्थी गाणार सामूहिक राष्ट्रगीत|last=author/maheshsayakhede|date=2022-08-07|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2022-08-12}}</ref> ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.प्रत्येकाने आपल्या घरात अथवा कार्यालयात, संस्थेत १३ ते १५ ऑगस्ट २०२२ या काळात भारताचा राष्ट्रध्वज फडकवत ठेवणे असे या अभियानाचे स्वरूप आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.tv9hindi.com/photo-gallery/har-ghar-tiranga-azadi-ka-amrit-mahaotsav-celebrations-for-the-75th-year-of-independence-tiranga-rally-see-pics-au293-1395452.html|title=देश में 'हर घर तिरंगा' अभियान की धूम, तस्वीरों में देखें राष्ट्र ध्वज के प्रति लोगों का जोश और उत्साह|last=Bharatvarsh|first=TV9|date=2022-08-11|website=TV9 Bharatvarsh|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] [[वर्ग:विशेष दिवस]] 0upz8y9n8866tahdzn9ob2oh9q6pbxz 2145508 2145504 2022-08-12T08:04:36Z आर्या जोशी 65452 /* हर घर तिरंगा अभियान */ भर wikitext text/x-wiki {{निर्माणाधीन|}} '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==शाळा आणि महाविद्यालये यांच्यासाठी उपक्रम== भारतीय स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवानिमित्त स्वातंत्र्यदिनाच्या आधी शाळा आणि महाविद्यालये यांच्या माध्यमातून विविध स्पर्धांचे आयोजन करण्यात येत आहे. प्रभातफेरी, विविध स्पर्धा, देशभक्तीप्र गीत गायन, युवकांसाठी 'बढे चलो' अभियान असे विविध उपक्रम घेवून देशाप्रती आदर व्यक्त करण्याची संधी घेतली जात आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/india/the-grand-finale-of-badhe-chalo-the-elixir-of-freedom-will-be-held-in-delhi-on-friday-/articleshow/93514747.cms|title=आजादी का अमृत महोत्सव : ‘बढ़े चलो’ का भव्य समापन दिल्ली में शुक्रवार को होगा|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/vardha/amrit-mahotsav-of-freedom-as-many-as-250-lakh-students-will-sing-the-national-anthem-on-tuesday-a787-c301/|title=स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव, मंगळवारी तब्बल २.५० लाख विद्यार्थी गाणार सामूहिक राष्ट्रगीत|last=author/maheshsayakhede|date=2022-08-07|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2022-08-12}}</ref> ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.प्रत्येकाने आपल्या घरात अथवा कार्यालयात, संस्थेत १३ ते १५ ऑगस्ट २०२२ या काळात भारताचा राष्ट्रध्वज फडकवत ठेवणे असे या अभियानाचे स्वरूप आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.tv9hindi.com/photo-gallery/har-ghar-tiranga-azadi-ka-amrit-mahaotsav-celebrations-for-the-75th-year-of-independence-tiranga-rally-see-pics-au293-1395452.html|title=देश में 'हर घर तिरंगा' अभियान की धूम, तस्वीरों में देखें राष्ट्र ध्वज के प्रति लोगों का जोश और उत्साह|last=Bharatvarsh|first=TV9|date=2022-08-11|website=TV9 Bharatvarsh|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref> ==रवींद्रनाथ ठाकूर यांनी गायलेले राष्ट्रगीत== [[File:Tagore singing Jana Gana Mana.webm|thumb|Tagore singing Jana Gana Mana]] == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] [[वर्ग:विशेष दिवस]] kotqsndfz0v2jjh93gtprtgjpdlfgbw 2145509 2145508 2022-08-12T08:06:07Z आर्या जोशी 65452 wikitext text/x-wiki {{निर्माणाधीन|}} ==रवींद्रनाथ ठाकूर यांनी गायलेले राष्ट्रगीत== [[File:Tagore singing Jana Gana Mana.webm|thumb|Tagore singing Jana Gana Mana]] '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==शाळा आणि महाविद्यालये यांच्यासाठी उपक्रम== भारतीय स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवानिमित्त स्वातंत्र्यदिनाच्या आधी शाळा आणि महाविद्यालये यांच्या माध्यमातून विविध स्पर्धांचे आयोजन करण्यात येत आहे. प्रभातफेरी, विविध स्पर्धा, देशभक्तीप्र गीत गायन, युवकांसाठी 'बढे चलो' अभियान असे विविध उपक्रम घेवून देशाप्रती आदर व्यक्त करण्याची संधी घेतली जात आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/india/the-grand-finale-of-badhe-chalo-the-elixir-of-freedom-will-be-held-in-delhi-on-friday-/articleshow/93514747.cms|title=आजादी का अमृत महोत्सव : ‘बढ़े चलो’ का भव्य समापन दिल्ली में शुक्रवार को होगा|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/vardha/amrit-mahotsav-of-freedom-as-many-as-250-lakh-students-will-sing-the-national-anthem-on-tuesday-a787-c301/|title=स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव, मंगळवारी तब्बल २.५० लाख विद्यार्थी गाणार सामूहिक राष्ट्रगीत|last=author/maheshsayakhede|date=2022-08-07|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2022-08-12}}</ref> ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.प्रत्येकाने आपल्या घरात अथवा कार्यालयात, संस्थेत १३ ते १५ ऑगस्ट २०२२ या काळात भारताचा राष्ट्रध्वज फडकवत ठेवणे असे या अभियानाचे स्वरूप आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.tv9hindi.com/photo-gallery/har-ghar-tiranga-azadi-ka-amrit-mahaotsav-celebrations-for-the-75th-year-of-independence-tiranga-rally-see-pics-au293-1395452.html|title=देश में 'हर घर तिरंगा' अभियान की धूम, तस्वीरों में देखें राष्ट्र ध्वज के प्रति लोगों का जोश और उत्साह|last=Bharatvarsh|first=TV9|date=2022-08-11|website=TV9 Bharatvarsh|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] [[वर्ग:विशेष दिवस]] lxamgsjhxhwsr5147t2j0up2r8z4cap 2145512 2145509 2022-08-12T08:07:46Z आर्या जोशी 65452 wikitext text/x-wiki {{निर्माणाधीन|}} [[File:India flag-XL-anim.gif|thumb|India flag-XL-anim]] ==रवींद्रनाथ ठाकूर यांनी गायलेले राष्ट्रगीत== [[File:Tagore singing Jana Gana Mana.webm|thumb|Tagore singing Jana Gana Mana]] '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==शाळा आणि महाविद्यालये यांच्यासाठी उपक्रम== भारतीय स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवानिमित्त स्वातंत्र्यदिनाच्या आधी शाळा आणि महाविद्यालये यांच्या माध्यमातून विविध स्पर्धांचे आयोजन करण्यात येत आहे. प्रभातफेरी, विविध स्पर्धा, देशभक्तीप्र गीत गायन, युवकांसाठी 'बढे चलो' अभियान असे विविध उपक्रम घेवून देशाप्रती आदर व्यक्त करण्याची संधी घेतली जात आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/india/the-grand-finale-of-badhe-chalo-the-elixir-of-freedom-will-be-held-in-delhi-on-friday-/articleshow/93514747.cms|title=आजादी का अमृत महोत्सव : ‘बढ़े चलो’ का भव्य समापन दिल्ली में शुक्रवार को होगा|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/vardha/amrit-mahotsav-of-freedom-as-many-as-250-lakh-students-will-sing-the-national-anthem-on-tuesday-a787-c301/|title=स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव, मंगळवारी तब्बल २.५० लाख विद्यार्थी गाणार सामूहिक राष्ट्रगीत|last=author/maheshsayakhede|date=2022-08-07|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2022-08-12}}</ref> ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.प्रत्येकाने आपल्या घरात अथवा कार्यालयात, संस्थेत १३ ते १५ ऑगस्ट २०२२ या काळात भारताचा राष्ट्रध्वज फडकवत ठेवणे असे या अभियानाचे स्वरूप आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.tv9hindi.com/photo-gallery/har-ghar-tiranga-azadi-ka-amrit-mahaotsav-celebrations-for-the-75th-year-of-independence-tiranga-rally-see-pics-au293-1395452.html|title=देश में 'हर घर तिरंगा' अभियान की धूम, तस्वीरों में देखें राष्ट्र ध्वज के प्रति लोगों का जोश और उत्साह|last=Bharatvarsh|first=TV9|date=2022-08-11|website=TV9 Bharatvarsh|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] [[वर्ग:विशेष दिवस]] 8qctydb6lfdj9ln5v98n6zr9gihob9f 2145559 2145512 2022-08-12T09:12:20Z KiranBOT II 140753 शुद्धलेखन — ([[सदस्य:KiranBOT II/typos#नियम ८.९|शुद्धलेखनाचा नियम ८.९]]) wikitext text/x-wiki {{निर्माणाधीन|}} [[File:India flag-XL-anim.gif|thumb|India flag-XL-anim]] ==रवींद्रनाथ ठाकूर यांनी गायलेले राष्ट्रगीत== [[File:Tagore singing Jana Gana Mana.webm|thumb|Tagore singing Jana Gana Mana]] '''स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव''' किंवा '''भारतीय स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन''' किंवा '''आझादी का अमृत महोत्सव''' हा एक आगामी कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये १५ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन साजरा केला जाणार आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.timesnowmarathi.com/maharashtra-news/mumbai-news/article/azadi-ka-amrit-mahotsav-75th-year-of-independence-day-of-india-celebration-in-maharashtra/430642|title=‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’निमित्त महाराष्ट्रात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन|date=2022-08-07|website=www.timesnowmarathi.com|language=mr|access-date=2022-08-12}}</ref> ==स्वरूप== * [[भारत सरकार]]ने भारताच्या स्वातंत्र्य दिवसाचा ७५वा वर्धापन दिन मोठ्या उत्साहात साजरा करण्याचा आणि स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्याचा निर्णय घेतला. यानिमत्त देशभरात विविध कार्यक्रम करण्याचे ठरवले आहे. हा ​​महोत्सव १२ मार्च २०२२ रोजी सुरू झाला असून १५ ऑगस्ट २०२३ पर्यंत साजरा केला जाईल.<ref>{{Cite web|date=१२ मार्च २०२१|url=https://m.timesofindia.com/india/pm-modi-marks-75th-year-of-independence-highlights/amp_articleshow/81461784.cms|title=75 weeks ahead of 75th Independence Day, PM Modi launches Amrit Mahotsav: Highlights|work=The Times Of India|access-date=१२ सप्टेंबर २०२१}}</ref><ref>{{Cite web |title=Ministry of Culture to celebrate one year of Azadi Ka Amrit Mahotsav |url=https://pib.gov.in/pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1804730 |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=pib.gov.in}}</ref> * औपचारिकप्रथेप्रमाणे भारताचे पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरून भारतीय ध्वज फडकवतील आणि त्यानंतर भाषण देतील.<ref>{{Cite web |last=Ohri |first=Arup Roychoudhury, Sanjeeb Mukherjee & Nikunj |date=७ ऑगस्ट २०२२ |title=Health care may feature in PM Narendra Modi's Independence Day speech |url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/health-care-may-feature-in-pm-narendra-modi-s-independence-day-speech-122080700784_1.html |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> *भारतातील विविध राज्ये आणि आणि केंद्रशासित प्रदेशदेखील त्यांच्या स्थानिक पातळीवर हा उत्सव गावोगावी साजरा करतील. महाराष्ट्रातील [[ठाणे]] शहरात अमृत महोत्सवाची स्वतःची संकल्पना तयार केली आहे, जी १२ ते १५ ऑगस्ट दरम्यान राबवली जाईल. या उत्सवांमध्ये प्रत्येक राज्यातील विविध शहरात विविध कार्यक्रम, उत्सव, विविध रॅली, सामुदायिक कार्निव्हल इत्यादींचा समावेश आहे. ३१ जुलै २०२२ रोजी 'मन की बात' मध्ये भारताचे पंतप्रधान [[नरेंद्र मोदी]] यांनी भारतीय नागरिकांना २ ऑगस्ट ते १५ ऑगस्ट दरमयान आपले सोशल मीडिया प्रोफाइल चित्र बदलून भारताच्या ध्वजासह लावण्याचे आवाहन केले आहे.<ref>{{Cite journal |last=Frey |first=W. |date=७ जानेवारी १९८० |title=Flag Video Profile Generator |url=http://dx.doi.org/10.2172/1151098}}</ref><ref>{{Cite book |last=Singh. |first=Jodha, Vijay S. Jodha, Samar |url=http://worldcat.org/oclc/62327150 |title=Tiranga : a celebration of the Indian flag |publisher=Neovision Publishers for Yuva Hindustani, Flag Foundation of India |isbn=81-88249-01-7 |oclc=62327150}}</ref><ref>{{Cite news |others=PTI |date=२ ऑगस्ट २०२२ |title=PM Modi changes display picture of his social media accounts to 'Tricolour', urges people to do same |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/pm-modi-changes-display-picture-of-his-social-media-accounts-to-tricolour-urges-people-to-do-same/article65714638.ece |access-date=१० ऑगस्ट २०२२ |issn=0971-751X}}</ref> ==शाळा आणि महाविद्यालये यांच्यासाठी उपक्रम== भारतीय स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवानिमित्त स्वातंत्र्यदिनाच्या आधी शाळा आणि महाविद्यालये यांच्या माध्यमातून विविध स्पर्धांचे आयोजन करण्यात येत आहे. प्रभातफेरी, विविध स्पर्धा, देशभक्तीप्र गीत गायन, युवकांसाठी 'बढे चलो' अभियान असे विविध उपक्रम घेऊन देशाप्रती आदर व्यक्त करण्याची संधी घेतली जात आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/india/the-grand-finale-of-badhe-chalo-the-elixir-of-freedom-will-be-held-in-delhi-on-friday-/articleshow/93514747.cms|title=आजादी का अमृत महोत्सव : ‘बढ़े चलो’ का भव्य समापन दिल्ली में शुक्रवार को होगा|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.lokmat.com/vardha/amrit-mahotsav-of-freedom-as-many-as-250-lakh-students-will-sing-the-national-anthem-on-tuesday-a787-c301/|title=स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव, मंगळवारी तब्बल २.५० लाख विद्यार्थी गाणार सामूहिक राष्ट्रगीत|last=author/maheshsayakhede|date=2022-08-07|website=Lokmat|language=mr-IN|access-date=2022-08-12}}</ref> ==हर घर तिरंगा अभियान== भारत सरकारने हर घर तिरंगा (प्रत्येक घरात तिरंगा) ही मोहीम देखील सुरू केली आहे. यात प्रत्येक घरामध्ये ₹२५ च्या अनुदान दराने २०x३० इंच आकाराचा राष्ट्रध्वज वितरणाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.प्रत्येकाने आपल्या घरात अथवा कार्यालयात, संस्थेत १३ ते १५ ऑगस्ट २०२२ या काळात भारताचा राष्ट्रध्वज फडकवत ठेवणे असे या अभियानाचे स्वरूप आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.tv9hindi.com/photo-gallery/har-ghar-tiranga-azadi-ka-amrit-mahaotsav-celebrations-for-the-75th-year-of-independence-tiranga-rally-see-pics-au293-1395452.html|title=देश में 'हर घर तिरंगा' अभियान की धूम, तस्वीरों में देखें राष्ट्र ध्वज के प्रति लोगों का जोश और उत्साह|last=Bharatvarsh|first=TV9|date=2022-08-11|website=TV9 Bharatvarsh|language=hi|access-date=2022-08-12}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} == बाह्य दुवे == * [https://indiaat75.nic.in/ Azadi Ka Amrit Mahotsav : India@75 (इंग्रजी)] [[वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव]] [[वर्ग:वर्धापनदिन]] [[वर्ग:भारत]] [[वर्ग:विशेष दिवस]] bbjk8wwbg98t1gkwnqlqbqmw6xawrhe 0 309952 2145213 2145044 2022-08-12T03:22:06Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki '''विटालिक बुटेरिन''' (जन्म ३१ जानेवारी १९९४) एक कॅनेडियन प्रोग्रामर आणि लेखक आहे जो इथरियमच्या सह-संस्थापकांपैकी एक म्हणून ओळखला जातो. २०११ मध्ये Bitcoin मॅगझिनची सह-संस्थापना करून बुटेरिनने सुरुवातीच्या काळातच क्रिप्टोकरन्सीमध्ये सहभाग घेतला. २०१४  मध्ये, बुटेरिनने गॅविन वुड, चार्ल्स हॉस्किन्सन, अँथनी डी आयोरियो आणि जोसेफ लुबिन यांच्यासोबत इथरियम लाँच केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.cnbc.com/2017/06/22/meet-vitalik-buterin-the-founder-of-bitcoin-rival-ethereum.html|title=Meet Vitalik Buterin, the 23-year-old founder of bitcoin rival ethereum|last=Snyder|first=Benjamin|website=CNBC|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.cnbc.com/2017/06/22/meet-vitalik-buterin-the-founder-of-bitcoin-rival-ethereum.html|title=Meet Vitalik Buterin, the 23-year-old founder of bitcoin rival ethereum|last=Snyder|first=Benjamin|website=CNBC|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref> == मागील जीवन आणि शिक्षण == बुटेरिनचा जन्म रशियातील कोलोम्ना येथे झाला. त्यांचे वडील संगणक शास्त्रज्ञ होते. वयाच्या सहाव्या वर्षापर्यंत तो या भागात राहत होता जेव्हा त्याचे पालक उत्तम रोजगाराच्या संधीच्या शोधात कॅनडामध्ये स्थलांतरित झाले होते. कॅनडातील प्राथमिक शाळेच्या इयत्तेत तिसरीत असताना, बुटेरिनला हुशार मुलांसाठी वर्गात ठेवण्यात आले आणि ते गणित, प्रोग्रामिंग आणि अर्थशास्त्राकडे आकर्षित झाले. त्यानंतर बुटेरिनने टोरंटोमधील अॅबेलार्ड स्कूल या खाजगी हायस्कूलमध्ये शिक्षण घेतले. बुटेरिनला वयाच्या १७ व्या वर्षी त्याच्या वडिलांकडून बिटकॉइनबद्दल माहिती मिळाली. ३० नोव्हेंबर २०१८ रोजी, बुटेरिन यांना डायस अॅकॅडेमिकसच्या निमित्ताने बासेल विद्यापीठाच्या व्यवसाय आणि अर्थशास्त्र विद्याशाखेकडून मानद डॉक्टरेट मिळाली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.polygon.com/22709126/ethereum-creator-world-of-warcraft-nerf-nft-vitalik-buterin|title=NFT mastermind says he created Ethereum because Warcraft nerfed his character|last=Good|first=Owen S.|date=2021-10-04|website=Polygon|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://unblock.net/who-is-vitalik-buterin/|title=Who is Vitalik Buterin, The Mastermind Behind Ethereum?|last=Stankovic|first=Stefan|date=2018-01-29|website=unblock.net|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref> == कारकीर्द == बुटेरिन हे इथरियमचे सह-संस्थापक आणि शोधक आहेत, ज्याचे वर्णन विकेंद्रित खाण नेटवर्क आणि सॉफ्टवेअर डेव्हलपमेंट प्लॅटफॉर्म म्हणून केले गेले आहे जे नवीन क्रिप्टोकरन्सी आणि प्रोग्राम्स तयार करण्यास सुलभ करते जे एकच ब्लॉकचेन (एक क्रिप्टोग्राफिक व्यवहार खातेवही) सामायिक करते. ब्युटरिनने प्रथम इथरियमचे वर्णन केले. नोव्हेंबर २०१३ मध्ये एक श्वेतपत्रिका. ब्युटेरिनने असा युक्तिवाद केला होता की अनुप्रयोग विकासासाठी बिटकॉइनला स्क्रिप्टिंग भाषा आवश्यक आहे. परंतु जेव्हा तो करार मिळवण्यात अयशस्वी झाला तेव्हा त्याने अधिक सामान्य स्क्रिप्टिंग भाषेसह नवीन व्यासपीठ विकसित करण्याचा प्रस्ताव दिला. २०१३ च्या उत्तरार्धात आणि २०१४ च्या सुरुवातीस इथरियमचा श्वेतपत्र प्रसारित करण्यात आला आणि नवीन प्रोटोकॉलमध्ये स्वारस्य वाढले. बुटेरिनने २६ जानेवारी रोजी मियामी येथे नॉर्थ अमेरिकन बिटकॉइन कॉन्फरन्समध्ये इथरियमची अधिक सार्वजनिकपणे घोषणा केली. बुटेरिन यांनी 25 मिनिटांचे भाषण केले, विकेंद्रीकृत परमिशनलेस नेटवर्कवर चालणाऱ्या सामान्य-उद्देशाच्या जागतिक संगणकाचे वर्णन केले, ज्याचा शेवट इथरियमच्या संभाव्य वापरासह होतो ज्यात पीक विम्यापासून विकेंद्रित एक्सचेंजेस ते डीएओ पर्यंत होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.fightaging.org/archives/2021/05/vitalik-buterin-donates-more-than-2-million-to-the-methuselah-foundation/|title=Vitalik Buterin Donates More than $2 Million to the Methuselah Foundation|date=2021-05-17|website=Fight Aging!|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref> == पुरस्कार आणि ओळख == # थिएल फेलोशिप, २०१४ # आयटी सॉफ्टवेअर श्रेणीतील जागतिक तंत्रज्ञान पुरस्कार, २०१४ # फॉर्च्युन ४० अंडर ४० यादी, २०१६ # फोर्ब्स ३० अंतर्गत ३० यादी, २०१८ # फॉर्च्युन द लेजर ४० अंडर ४० यादी, २०१८ # बासेल विद्यापीठाची मानद डॉक्टरेट, २०१८ # वेळ १००, २०२१ == संदर्भ == <references /> [[वर्ग:इंग्लिश लेखक]] 14fyyle6jm8pacp6a9fp24ao4zz58ql 2145214 2145213 2022-08-12T03:22:22Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki '''विटालिक बुटेरिन''' (जन्म ३१ जानेवारी १९९४) एक कॅनेडियन प्रोग्रामर आणि लेखक आहे जो इथरियमच्या सह-संस्थापकांपैकी एक म्हणून ओळखला जातो. २०११ मध्ये Bitcoin मॅगझिनची सह-संस्थापना करून बुटेरिनने सुरुवातीच्या काळातच क्रिप्टोकरन्सीमध्ये सहभाग घेतला. २०१४  मध्ये, बुटेरिनने गॅविन वुड, चार्ल्स हॉस्किन्सन, अँथनी डी आयोरियो आणि जोसेफ लुबिन यांच्यासोबत इथरियम लाँच केले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.cnbc.com/2017/06/22/meet-vitalik-buterin-the-founder-of-bitcoin-rival-ethereum.html|title=Meet Vitalik Buterin, the 23-year-old founder of bitcoin rival ethereum|last=Snyder|first=Benjamin|website=CNBC|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.cnbc.com/2017/06/22/meet-vitalik-buterin-the-founder-of-bitcoin-rival-ethereum.html|title=Meet Vitalik Buterin, the 23-year-old founder of bitcoin rival ethereum|last=Snyder|first=Benjamin|website=CNBC|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref> == मागील जीवन आणि शिक्षण == बुटेरिनचा जन्म रशियातील कोलोम्ना येथे झाला. त्यांचे वडील संगणक शास्त्रज्ञ होते. वयाच्या सहाव्या वर्षापर्यंत तो या भागात राहत होता जेव्हा त्याचे पालक उत्तम रोजगाराच्या संधीच्या शोधात कॅनडामध्ये स्थलांतरित झाले होते. कॅनडातील प्राथमिक शाळेच्या इयत्तेत तिसरीत असताना, बुटेरिनला हुशार मुलांसाठी वर्गात ठेवण्यात आले आणि ते गणित, प्रोग्रामिंग आणि अर्थशास्त्राकडे आकर्षित झाले. त्यानंतर बुटेरिनने टोरंटोमधील अॅबेलार्ड स्कूल या खाजगी हायस्कूलमध्ये शिक्षण घेतले. बुटेरिनला वयाच्या १७ व्या वर्षी त्याच्या वडिलांकडून बिटकॉइनबद्दल माहिती मिळाली. ३० नोव्हेंबर २०१८ रोजी, बुटेरिन यांना डायस अॅकॅडेमिकसच्या निमित्ताने बासेल विद्यापीठाच्या व्यवसाय आणि अर्थशास्त्र विद्याशाखेकडून मानद डॉक्टरेट मिळाली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.polygon.com/22709126/ethereum-creator-world-of-warcraft-nerf-nft-vitalik-buterin|title=NFT mastermind says he created Ethereum because Warcraft nerfed his character|last=Good|first=Owen S.|date=2021-10-04|website=Polygon|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://unblock.net/who-is-vitalik-buterin/|title=Who is Vitalik Buterin, The Mastermind Behind Ethereum?|last=Stankovic|first=Stefan|date=2018-01-29|website=unblock.net|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref> == कारकीर्द == बुटेरिन हे इथरियमचे सह-संस्थापक आणि शोधक आहेत, ज्याचे वर्णन विकेंद्रित खाण नेटवर्क आणि सॉफ्टवेअर डेव्हलपमेंट प्लॅटफॉर्म म्हणून केले गेले आहे जे नवीन क्रिप्टोकरन्सी आणि प्रोग्राम्स तयार करण्यास सुलभ करते जे एकच ब्लॉकचेन (एक क्रिप्टोग्राफिक व्यवहार खातेवही) सामायिक करते. ब्युटरिनने प्रथम इथरियमचे वर्णन केले. नोव्हेंबर २०१३ मध्ये एक श्वेतपत्रिका. ब्युटेरिनने असा युक्तिवाद केला होता की अनुप्रयोग विकासासाठी बिटकॉइनला स्क्रिप्टिंग भाषा आवश्यक आहे. परंतु जेव्हा तो करार मिळवण्यात अयशस्वी झाला तेव्हा त्याने अधिक सामान्य स्क्रिप्टिंग भाषेसह नवीन व्यासपीठ विकसित करण्याचा प्रस्ताव दिला. २०१३ च्या उत्तरार्धात आणि २०१४ च्या सुरुवातीस इथरियमचा श्वेतपत्र प्रसारित करण्यात आला आणि नवीन प्रोटोकॉलमध्ये स्वारस्य वाढले. बुटेरिनने २६ जानेवारी रोजी मियामी येथे नॉर्थ अमेरिकन बिटकॉइन कॉन्फरन्समध्ये इथरियमची अधिक सार्वजनिकपणे घोषणा केली. बुटेरिन यांनी 25 मिनिटांचे भाषण केले, विकेंद्रीकृत परमिशनलेस नेटवर्कवर चालणाऱ्या सामान्य-उद्देशाच्या जागतिक संगणकाचे वर्णन केले, ज्याचा शेवट इथरियमच्या संभाव्य वापरासह होतो ज्यात पीक विम्यापासून विकेंद्रित एक्सचेंजेस ते डीएओ पर्यंत होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.fightaging.org/archives/2021/05/vitalik-buterin-donates-more-than-2-million-to-the-methuselah-foundation/|title=Vitalik Buterin Donates More than $2 Million to the Methuselah Foundation|date=2021-05-17|website=Fight Aging!|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref> == पुरस्कार आणि ओळख == # थिएल फेलोशिप, २०१४ # आयटी सॉफ्टवेअर श्रेणीतील जागतिक तंत्रज्ञान पुरस्कार, २०१४ # फॉर्च्युन ४० अंडर ४० यादी, २०१६ # फोर्ब्स ३० अंतर्गत ३० यादी, २०१८ # फॉर्च्युन द लेजर ४० अंडर ४० यादी, २०१८ # बासेल विद्यापीठाची मानद डॉक्टरेट, २०१८ # वेळ १००, २०२१ == संदर्भ == <references /> [[वर्ग:इंग्लिश लेखक]] [[वर्ग:संगणकशास्त्रज्ञ]] 7g59d6yt58a6mlmqauhq9jjsdfn8izs 0 309977 2145219 2144965 2022-08-12T03:25:12Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki '''बर्टन विल्किन्स''' (जन्म ३० जून १९८७ - सोमर्स पॉइंट, एनजे) हा अमेरिकन निर्माता आणि रिअल इस्टेट ब्रोकर आहे जो द मॅन फ्रॉम टोरोंटो, रफ नाईट, बॅड बॉयज फॉर लाइफ आणि मूनलाइट या चित्रपटांसाठी ओळखला जातो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://nl.mashable.com/real-estate/6698/an-inside-view-into-the-life-of-top-real-estate-agent-burton-wilkins|title=An inside view in the life of top real estate agent Burton Wilkins|last=Redactie|first=Door|date=2022-02-17|website=Mashable Benelux|language=nl|access-date=2022-08-10}}</ref>वन सोदबाईस इंटरनॅशनल रिऍलिटी द्वारे $२५ आणि $३० दशलक्ष डॉलर्सच्या अलीकडील वार्षिक विक्रीद्वारे त्याला सर्कल ऑफ एक्सलन्स पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://pressofatlanticcity.com/currents_gazettes/ocean_city/burton-wilkins-iii-joins-goldcoast-sotheby-s-international-realty/article_e847f72d-345b-5da3-a680-08fa2fe96cc5.html|title=Burton Wilkins III joins Goldcoast Sotheby’s International Realty|last=Realty|first=Submitted by Emily Wilkins Goldcoast Sotheby's International|website=Press of Atlantic City|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.realtor.com/realestateagents|title=Burton Wilkins, III - Ocean City, NJ Real Estate Agent {{!}} realtor.com®|website=Realtor.com|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref> == कारकीर्द आणि शिक्षण == विल्किन्सने जॉन्सन वेल्स युनिव्हर्सिटी मियामी एफएल  मधून त्यांचे शिक्षण पूर्ण केले. २०११ मध्ये तो फ्लोरिडामध्ये परवानाधारक रिअल्टर बनला. २०१६ मध्ये त्याने महेरशाला अली आणि नाओमी हॅरिस अभिनीत मूनलाइट चित्रपटाची सह-निर्मिती केली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://thesource.com/2022/01/07/one-sothebys-international-realtys-burton-wilkins-grows-multi-market-foothold-in-2021/|title=ONE Sotheby’s International Realty’s Burton Wilkins Grows Multi-Market Foothold in 2021|last=Grant|first=Shawn|date=2022-01-07|website=The Source|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref> २०१७ मध्ये अमेरिकन ब्लॅक कॉमेडी चित्रपट रफ नाईट विल्किन्सने तयार केला होता. ते फोंटाईनेब्लेवू हॉटेलमधील लिव नाइटक्लब, एडिशन हॉटेलमधील बेसमेंट आणि डब्लू येथे वॉल लाउंज यांसारख्या लक्झरी नाइटक्लब ब्रँड्सच्या मार्केटिंग आणि जाहिरातींवर देखरेख करणारे नाइटलाइफचे संचालक होते. २०२० मध्ये त्यांनी कोलंबिया पिक्चर्सच्या बॅनरखाली बॅड बॉयज फॉर लाइफची निर्मिती केली. २०२२ मध्ये तो द मॅन फ्रॉम टोरंटो नावाच्या नेटफ्लिक्स चित्रपटासाठी कार्यकारी निर्माता होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.mensjournal.com/entertainment/east-coast-real-estate-agent-burton-wilkins-ends-2021-with-december-boom/|title=East Coast Real Estate Agent Burton Wilkins Ends 2021 With December Boom|last=editors|first=Men's Journal|website=Men's Journal|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref> == फिल्मोग्राफी == * द मॅन फ्रॉम टोरोंटो २०२२ * रफ नाइट २०१७ * बॅड बोईस फॉर लाइफ २०२० * मूनलाइट २०१६ == पुरस्कार == * २०२१ मध्ये मियामी बीचमधील टॉप ५% एकूण व्हॉल्यूम कॉन्डोमिनिअम्स - कोर्टेड * सर्कल ऑफ एक्सलन्स ओशन सिटी बोर्ड ऑफ रियाल्टर्स २०२१ * २०१० च्या हॉस्पिटॅलिटी कॉलेज क्लासचे फॅकल्टी स्कॉलर * झेंन्टेक द्वारे मियामी पुरस्काराचे शीर्ष १० उत्पादक == बाह्य दुवे == [[imdbname:13925268|बर्टन विल्किन्स]] आयएमडीबीवर == संदर्भ == <references /> [[वर्ग:इंग्लिश चित्रपट निर्माता]] ctxtrxw7kxjwndqp1hbfpl1euetz4rw 2145220 2145219 2022-08-12T03:25:23Z अभय नातू 206 नवीन वर्ग घातला - [[WP:HC|हॉटकॅट]] वापरले wikitext text/x-wiki '''बर्टन विल्किन्स''' (जन्म ३० जून १९८७ - सोमर्स पॉइंट, एनजे) हा अमेरिकन निर्माता आणि रिअल इस्टेट ब्रोकर आहे जो द मॅन फ्रॉम टोरोंटो, रफ नाईट, बॅड बॉयज फॉर लाइफ आणि मूनलाइट या चित्रपटांसाठी ओळखला जातो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://nl.mashable.com/real-estate/6698/an-inside-view-into-the-life-of-top-real-estate-agent-burton-wilkins|title=An inside view in the life of top real estate agent Burton Wilkins|last=Redactie|first=Door|date=2022-02-17|website=Mashable Benelux|language=nl|access-date=2022-08-10}}</ref>वन सोदबाईस इंटरनॅशनल रिऍलिटी द्वारे $२५ आणि $३० दशलक्ष डॉलर्सच्या अलीकडील वार्षिक विक्रीद्वारे त्याला सर्कल ऑफ एक्सलन्स पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://pressofatlanticcity.com/currents_gazettes/ocean_city/burton-wilkins-iii-joins-goldcoast-sotheby-s-international-realty/article_e847f72d-345b-5da3-a680-08fa2fe96cc5.html|title=Burton Wilkins III joins Goldcoast Sotheby’s International Realty|last=Realty|first=Submitted by Emily Wilkins Goldcoast Sotheby's International|website=Press of Atlantic City|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.realtor.com/realestateagents|title=Burton Wilkins, III - Ocean City, NJ Real Estate Agent {{!}} realtor.com®|website=Realtor.com|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref> == कारकीर्द आणि शिक्षण == विल्किन्सने जॉन्सन वेल्स युनिव्हर्सिटी मियामी एफएल  मधून त्यांचे शिक्षण पूर्ण केले. २०११ मध्ये तो फ्लोरिडामध्ये परवानाधारक रिअल्टर बनला. २०१६ मध्ये त्याने महेरशाला अली आणि नाओमी हॅरिस अभिनीत मूनलाइट चित्रपटाची सह-निर्मिती केली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://thesource.com/2022/01/07/one-sothebys-international-realtys-burton-wilkins-grows-multi-market-foothold-in-2021/|title=ONE Sotheby’s International Realty’s Burton Wilkins Grows Multi-Market Foothold in 2021|last=Grant|first=Shawn|date=2022-01-07|website=The Source|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref> २०१७ मध्ये अमेरिकन ब्लॅक कॉमेडी चित्रपट रफ नाईट विल्किन्सने तयार केला होता. ते फोंटाईनेब्लेवू हॉटेलमधील लिव नाइटक्लब, एडिशन हॉटेलमधील बेसमेंट आणि डब्लू येथे वॉल लाउंज यांसारख्या लक्झरी नाइटक्लब ब्रँड्सच्या मार्केटिंग आणि जाहिरातींवर देखरेख करणारे नाइटलाइफचे संचालक होते. २०२० मध्ये त्यांनी कोलंबिया पिक्चर्सच्या बॅनरखाली बॅड बॉयज फॉर लाइफची निर्मिती केली. २०२२ मध्ये तो द मॅन फ्रॉम टोरंटो नावाच्या नेटफ्लिक्स चित्रपटासाठी कार्यकारी निर्माता होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.mensjournal.com/entertainment/east-coast-real-estate-agent-burton-wilkins-ends-2021-with-december-boom/|title=East Coast Real Estate Agent Burton Wilkins Ends 2021 With December Boom|last=editors|first=Men's Journal|website=Men's Journal|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref> == फिल्मोग्राफी == * द मॅन फ्रॉम टोरोंटो २०२२ * रफ नाइट २०१७ * बॅड बोईस फॉर लाइफ २०२० * मूनलाइट २०१६ == पुरस्कार == * २०२१ मध्ये मियामी बीचमधील टॉप ५% एकूण व्हॉल्यूम कॉन्डोमिनिअम्स - कोर्टेड * सर्कल ऑफ एक्सलन्स ओशन सिटी बोर्ड ऑफ रियाल्टर्स २०२१ * २०१० च्या हॉस्पिटॅलिटी कॉलेज क्लासचे फॅकल्टी स्कॉलर * झेंन्टेक द्वारे मियामी पुरस्काराचे शीर्ष १० उत्पादक == बाह्य दुवे == [[imdbname:13925268|बर्टन विल्किन्स]] आयएमडीबीवर == संदर्भ == <references /> [[वर्ग:इंग्लिश चित्रपट निर्माता]] [[वर्ग:इ.स. १९८७ मधील जन्म]] 3bx7l03ml4xprywd96dguc5zvd8v0qy 2145221 2145220 2022-08-12T03:26:05Z अभय नातू 206 साचा wikitext text/x-wiki {{बदल}} '''बर्टन विल्किन्स''' (जन्म ३० जून १९८७ - सोमर्स पॉइंट, एनजे) हा अमेरिकन निर्माता आणि रिअल इस्टेट ब्रोकर आहे जो द मॅन फ्रॉम टोरोंटो, रफ नाईट, बॅड बॉयज फॉर लाइफ आणि मूनलाइट या चित्रपटांसाठी ओळखला जातो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://nl.mashable.com/real-estate/6698/an-inside-view-into-the-life-of-top-real-estate-agent-burton-wilkins|title=An inside view in the life of top real estate agent Burton Wilkins|last=Redactie|first=Door|date=2022-02-17|website=Mashable Benelux|language=nl|access-date=2022-08-10}}</ref>वन सोदबाईस इंटरनॅशनल रिऍलिटी द्वारे $२५ आणि $३० दशलक्ष डॉलर्सच्या अलीकडील वार्षिक विक्रीद्वारे त्याला सर्कल ऑफ एक्सलन्स पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://pressofatlanticcity.com/currents_gazettes/ocean_city/burton-wilkins-iii-joins-goldcoast-sotheby-s-international-realty/article_e847f72d-345b-5da3-a680-08fa2fe96cc5.html|title=Burton Wilkins III joins Goldcoast Sotheby’s International Realty|last=Realty|first=Submitted by Emily Wilkins Goldcoast Sotheby's International|website=Press of Atlantic City|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.realtor.com/realestateagents|title=Burton Wilkins, III - Ocean City, NJ Real Estate Agent {{!}} realtor.com®|website=Realtor.com|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref> == कारकीर्द आणि शिक्षण == विल्किन्सने जॉन्सन वेल्स युनिव्हर्सिटी मियामी एफएल  मधून त्यांचे शिक्षण पूर्ण केले. २०११ मध्ये तो फ्लोरिडामध्ये परवानाधारक रिअल्टर बनला. २०१६ मध्ये त्याने महेरशाला अली आणि नाओमी हॅरिस अभिनीत मूनलाइट चित्रपटाची सह-निर्मिती केली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://thesource.com/2022/01/07/one-sothebys-international-realtys-burton-wilkins-grows-multi-market-foothold-in-2021/|title=ONE Sotheby’s International Realty’s Burton Wilkins Grows Multi-Market Foothold in 2021|last=Grant|first=Shawn|date=2022-01-07|website=The Source|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref> २०१७ मध्ये अमेरिकन ब्लॅक कॉमेडी चित्रपट रफ नाईट विल्किन्सने तयार केला होता. ते फोंटाईनेब्लेवू हॉटेलमधील लिव नाइटक्लब, एडिशन हॉटेलमधील बेसमेंट आणि डब्लू येथे वॉल लाउंज यांसारख्या लक्झरी नाइटक्लब ब्रँड्सच्या मार्केटिंग आणि जाहिरातींवर देखरेख करणारे नाइटलाइफचे संचालक होते. २०२० मध्ये त्यांनी कोलंबिया पिक्चर्सच्या बॅनरखाली बॅड बॉयज फॉर लाइफची निर्मिती केली. २०२२ मध्ये तो द मॅन फ्रॉम टोरंटो नावाच्या नेटफ्लिक्स चित्रपटासाठी कार्यकारी निर्माता होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.mensjournal.com/entertainment/east-coast-real-estate-agent-burton-wilkins-ends-2021-with-december-boom/|title=East Coast Real Estate Agent Burton Wilkins Ends 2021 With December Boom|last=editors|first=Men's Journal|website=Men's Journal|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref> == फिल्मोग्राफी == * द मॅन फ्रॉम टोरोंटो २०२२ * रफ नाइट २०१७ * बॅड बोईस फॉर लाइफ २०२० * मूनलाइट २०१६ == पुरस्कार == * २०२१ मध्ये मियामी बीचमधील टॉप ५% एकूण व्हॉल्यूम कॉन्डोमिनिअम्स - कोर्टेड * सर्कल ऑफ एक्सलन्स ओशन सिटी बोर्ड ऑफ रियाल्टर्स २०२१ * २०१० च्या हॉस्पिटॅलिटी कॉलेज क्लासचे फॅकल्टी स्कॉलर * झेंन्टेक द्वारे मियामी पुरस्काराचे शीर्ष १० उत्पादक == बाह्य दुवे == [[imdbname:13925268|बर्टन विल्किन्स]] आयएमडीबीवर == संदर्भ == <references /> {{DEFAULTSORT:विल्किन्स, बर्टन}} [[वर्ग:इंग्लिश चित्रपट निर्माता]] [[वर्ग:इ.स. १९८७ मधील जन्म]] [[वर्ग:पुरुष चरित्रलेख]] 20lxjxqsnd6udjsomf1ge1zqs88yvyo 0 309979 2145222 2145043 2022-08-12T03:26:44Z अभय नातू 206 साचा wikitext text/x-wiki {{उल्लेखनीयता}} '''ब्रॅड जे. लॅम्ब''' हे कॅनेडियन रिअल इस्टेट ब्रोकर आणि कॉन्डोमिनियम डेव्हलपर आहेत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://web.archive.org/web/20161201075630/http://torontocondos.com/why-choose-brad-j-lamb/|title=Toronto Condos :: Why Choose Brad J. Lamb?|date=2016-12-01|website=web.archive.org|access-date=2022-08-10}}</ref> त्याचा कॅनडा नेटवर्कवर बिग सिटी ब्रोकर नावाचा रिऍलिटीटेलिव्हिजन शो अनेक वर्षांपासून होता. शो त्याच्या रिअल इस्टेट ब्रोकरेज, ब्रॅड जे. लॅम्ब रियल्टी इंकच्या कामकाजावर केंद्रित होता.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://streetsoftoronto.com/real-estate-we-check-in-with-our-expert-panel-for-a-fall-update-on-the-toronto-housing-market/|title=Real Estate: We check in with our expert panel for a fall update on the Toronto housing market|last=Toronto|first=Samantha Peksa for Streets Of|date=2015-09-15|website=Streets Of Toronto|language=en-US|access-date=2022-08-10}}</ref> == मागील जीवन == लँबचा जन्म व्हँकुव्हर, ब्रिटिश कोलंबिया, कॅनडा येथे झाला. त्याचे वडील एअर कॅनडाचे पायलट होते आणि आई नोंदणीकृत परिचारिका होती. 1967 मध्ये, कुटुंब मॉन्ट्रियलला गेले, जिथे ते बीकन्सफील्ड शेजारच्या भागात स्थायिक झाले. लॅम्बने क्वीन्स विद्यापीठात शिक्षण घेतले, जिथे त्याने अभियांत्रिकीची पदवी प्राप्त केली.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://edmontonjournal.com/business/commercial-real-estate/toronto-developer-brad-lamb-cancels-long-planned-edmonton-condo-project|title=Toronto developer Brad Lamb cancels long-planned Edmonton condo project|website=edmontonjournal|language=en-CA|access-date=2022-08-10}}</ref> == रिअल इस्टेट कारकीर्द == लॅम्ब १९८८ मध्ये हॅरी स्टिन्सनच्या रिअल इस्टेट कंपनीत काम करण्यासाठी गेला आणि सेंट्रल टोरंटोमध्ये कॉन्डोमिनियम विकण्यात विशेषज्ञ बनला. तो पटकन स्टिन्सनचा टॉप एजंट बनला, त्याने त्याच्या पहिल्या वर्षात $२५०,००० कमावले.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.blogto.com/real-estate-toronto/2021/03/brad-lamb-blames-toronto-abrupt-eviction-his-illegal-apartments-above-auto-garage/|title=Brad J. Lamb blames Toronto for abrupt eviction of tenants from his illegal apartments|website=www.blogto.com|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref> १९९५ मध्ये, त्याने स्टिन्सन सोडून स्वतःची फर्म ब्रॅड जे. लॅम्ब रियल्टी सुरू केली. २००१ मध्ये, लॅम्बने लॅम्ब डेव्हलपमेंट कॉर्पोरेशनची स्थापना केली ती फ्लॅटिरॉन लॉफ्ट्स, वर्कलोफ्ट्स, ग्लास, पार्क, किंग शार्लोट, गॉथम ओटावा, द हार्लो, थिएटर पार्क आणि ब्रॅंट पार्क यांसारख्या उच्च शैलीतील कॉन्डोमिनियम प्रकल्पांमध्ये माहिर आहे. ओटावा, मॉन्ट्रियल, कॅल्गरी, एडमंटन आणि हॅमिल्टन येथे संरचना तयार करण्यासाठी आणि विकसित करण्यासाठी कंपनी टोरंटोच्या पलीकडे पसरली आहे. २००७ मध्ये, प्रॉपर्टी बूमच्या शिखरावर, त्याच्या कंपनीच्या एजंट्सनी $८०० दशलक्ष पेक्षा जास्त किमतीचे सुमारे २००० कॉन्डो विकले. लॅम्ब त्याच्या बिलबोर्डसाठी ओळखला जातो, विशेषतः २००७ च्या जाहिरातींच्या मालिकेत ज्यामध्ये लॅम्बचे डोके असलेल्या कोकराचे चित्रण होते आणि दिस लॅम्ब सेल्स कॉन्डोज असे घोषवाक्य होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.thestar.com/entertainment/opinion/2022/03/02/brad-lambs-redo-birthday-bash-a-nod-to-the-before-times-and-the-roaring-twenties.html|title=Opinion {{!}} Brad Lamb’s redo birthday bash a nod to the Before Times and the Roaring Twenties|date=2022-03-02|website=thestar.com|language=en|access-date=2022-08-10}}</ref> == संदर्भ == <references /> m87k24fr61b8nj8a9pnhbygvlk8xpw0 3 309984 2145076 2022-08-11T12:47:34Z साहाय्य चमू 25365 नविन सदस्याच्या चर्चापानावर [[Template:Welcome|स्वागत संदेश]] टाकला wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=अर्जुन सदाशिव वेलजाळी}} -- [[सदस्य:साहाय्य चमू|साहाय्य चमू]] ([[सदस्य चर्चा:साहाय्य चमू|चर्चा]]) १८:१७, ११ ऑगस्ट २०२२ (IST) 3hild45dfglki68pexus15t7ec11yrt 0 309985 2145095 2022-08-11T14:38:48Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''चिखलाबोडी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''चिखलाबोडी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''चिखलाबोडी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 99sbcnlk8t9gz210xja2jdgaxv1dxup 0 309986 2145096 2022-08-11T14:39:29Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''मुरबी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''मुरबी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''मुरबी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 3tosdn9qvaq07apruj5ry0kt7xby3tn 0 309987 2145098 2022-08-11T14:40:07Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''दहेगाव''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळ... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''दहेगाव''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''दहेगाव''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 4q3kb66c0y03bd607h565z1vh40m02g 0 309988 2145099 2022-08-11T14:40:50Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''धानोळी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळ... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''धानोळी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''धानोळी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] g65w7j39qaeqpbv3dlp6l7appggpx64 0 309989 2145100 2022-08-11T14:41:34Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''देवळीकाळा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''देवळीकाळा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''देवळीकाळा''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 367g1b3fnm2mj5dl738rckivfp86nzn 0 309990 2145101 2022-08-11T14:42:13Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''दिपळा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''दिपळा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''दिपळा''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] cc1rjwb8p5vje0ao6wpn6dphdxg6x5l 0 309991 2145103 2022-08-11T14:42:54Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''दोडमा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''दोडमा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''दोडमा''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 0a7ulbz1v0m0j2s2jdbb7c4odjx0go0 0 309992 2145104 2022-08-11T14:43:32Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''सिरसी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''सिरसी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''सिरसी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 6y0armtsqey1cd4fictrbeflihlxux1 0 309993 2145105 2022-08-11T14:44:13Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''उमरपेठ''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळ... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''उमरपेठ''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''उमरपेठ''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] tsvos1dinv27c4ud9z27tt54va48r8x 0 309994 2145106 2022-08-11T14:44:50Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''सावळी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''सावळी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''सावळी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 60n7iddsubfnfdzbucb1pu139ip7txt 0 309995 2145108 2022-08-11T14:45:32Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''कुचडी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''कुचडी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''कुचडी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 2dzwc4mc9zwhr01s4k014rdyhrmcawt 0 309996 2145109 2022-08-11T14:46:12Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''खालसणा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळ... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''खालसणा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''खालसणा''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] ol5v7qyzc2h2s1q269a30rtm6jp0pqa 0 309997 2145110 2022-08-11T14:46:49Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''गडपायळी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जव... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''गडपायळी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''गडपायळी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] gldm7f6pma5qh66itb27rbgy28ydt2p 0 309998 2145111 2022-08-11T14:47:32Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''वाडेगाव''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जव... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''वाडेगाव''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''वाडेगाव''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] pe7hjmbmtrem99jb7xtked8iw5subj9 0 309999 2145113 2022-08-11T14:48:15Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''गोन्हा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळ... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''गोन्हा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''गोन्हा''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] i6q1iss43w8caylkzq0159koa2xvi95 0 310000 2145114 2022-08-11T14:49:03Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''हेतामेटी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |ज... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''हेतामेटी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''हेतामेटी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 90v6l201puizkj2s4u7qi2r7j78iapv 0 310001 2145115 2022-08-11T14:49:44Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''इसापुर''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळ... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''इसापुर''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''इसापुर''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 20elkyml84hfugsxsvlnda53lzzlm0z 0 310002 2145116 2022-08-11T14:50:28Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''उमरी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''उमरी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''उमरी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] kb6oxqk3dgqsfz5we2flvu5dteob9mt 0 310003 2145117 2022-08-11T14:51:56Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''कान्हेरी डोंगरमोह''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महा... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''कान्हेरी डोंगरमोह''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''कान्हेरी डोंगरमोह''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] dyk6cx2pab9fja17dilu0a8lnqsbtx8 0 310004 2145118 2022-08-11T14:52:55Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''वाग''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_श... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''वाग''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''वाग''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] cb8c81ea0h4b41zoq23uvmpylxkgnzo 0 310005 2145120 2022-08-11T14:53:41Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''करहांडळा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |ज... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''करहांडळा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''करहांडळा''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] qgczh798149h7q41gvvv4x0isqp66fx 0 310006 2145121 2022-08-11T14:54:21Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''उदेश्वर''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जव... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''उदेश्वर''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''उदेश्वर''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] fkokbsvzbuf7hdwhj697jxtk561p1oj 0 310007 2145122 2022-08-11T14:55:05Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''सोनारवाही''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''सोनारवाही''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''सोनारवाही''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 36insh5zjcb8f5px1ll9atrt18p1akn 0 310008 2145123 2022-08-11T14:55:47Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''मालोडा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळ... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''मालोडा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''मालोडा''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] lele917qx27xqrd8kcd8w1m2rehjtzo 0 310009 2145124 2022-08-11T14:56:28Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''पाचखेडी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जव... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''पाचखेडी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''पाचखेडी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 87psas99q0rvppzh3vl3k6ggekwu02k 0 310010 2145125 2022-08-11T14:57:15Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''पिपळगाव''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जव... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''पिपळगाव''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''पिपळगाव''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] lx5fk0c7oftl25t7ui2yt9lg0wluhl3 0 310011 2145126 2022-08-11T14:58:02Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''जीवणापूर''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |ज... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''जीवणापूर''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''जीवणापूर''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 3utgfhnmwoi29ouewrt5sq2dcvbnswv 0 310012 2145127 2022-08-11T14:58:52Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''केसोरी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळ... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''केसोरी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''केसोरी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 4hyny69ac37hxc7vpyg6q36rsa3b9ab 0 310013 2145128 2022-08-11T14:59:42Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''मांगळी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळ... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''मांगळी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''मांगळी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] s8jpjtkivgmky1wi69pav109cim958b 0 310014 2145129 2022-08-11T15:00:21Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''खराडा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''खराडा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''खराडा''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] mvw6qi2plk3vgvub8h6k15021mdl4fp 0 310015 2145137 2022-08-11T16:01:21Z Kunalgadahire 102388 नवीन पान तयार केले आहे. wikitext text/x-wiki '''सरकारनामा''' (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरु केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. 3svlsq5xmh19nzc8kvliupla8v8zd2g 2145138 2145137 2022-08-11T16:02:00Z Kunalgadahire 102388 wikitext text/x-wiki '''सरकारनामा''' (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरु केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. aro75ijvw4d63ab3eptcokh8hqy19i2 2145139 2145138 2022-08-11T16:02:35Z Kunalgadahire 102388 या पानावरील सगळा मजकूर काढला wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 2145140 2145139 2022-08-11T16:03:01Z Kunalgadahire 102388 नवीन पान तयार केले आहे. wikitext text/x-wiki सरकारनामा (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरु केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. o7hfl0iryipm0ptm3fmr22qb2jf0h0u 2145141 2145140 2022-08-11T16:04:12Z Kunalgadahire 102388 wikitext text/x-wiki '''सरकारनामा''' (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरु केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. i3lstqi3xb1m1wk33rx8it3kvk8nnxg 2145142 2145141 2022-08-11T16:05:07Z Kunalgadahire 102388 संदर्भ जोडला आहे. wikitext text/x-wiki '''सरकारनामा''' (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरु केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakalmediagroup.com/media-businesses/online-media/|title=Digital {{!}} Sakal Media Group|last=Pawar|first=Abhijit|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref>योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. q32gu5np2afts5fs3u946esrvubegc6 2145143 2145142 2022-08-11T16:07:24Z Kunalgadahire 102388 संदर्भ व नोंदी wikitext text/x-wiki '''सरकारनामा''' (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरु केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakalmediagroup.com/media-businesses/online-media/|title=Digital {{!}} Sakal Media Group|last=Pawar|first=Abhijit|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref>योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} ec9sdvselgsbp0efnfelm9rmaybhpdc 2145146 2145143 2022-08-11T16:32:07Z Kunalgadahire 102388 wikitext text/x-wiki '''सरकारनामा''' (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरु केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakalmediagroup.com/media-businesses/online-media/|title=Digital {{!}} Sakal Media Group|last=Pawar|first=Abhijit|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref>योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. २०१८ साली, सर्वोत्कृष्ट "डिजिटल लाँच" साठी, सरकारनामाला भारतीय जाहिरात क्षेत्रातील ॲबीज अवॉर्ड ( Abby's Award ) हा पुरस्कार मिळाला आहे. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.apglobale.com/sakal-media-group-picks-up-two-awards-at-the-abbys-2018/|title=Sakal Media Group picks up two awards at the Abby’s 2018|date=2018-04-06|website=APGlobale|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.exchange4media.com/goafest-news/abby-nominees-speak-on-their-respective-works-89290.html|title=ABBY Nominees speak on their respective works - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-08-11}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} mikxy0qh2mxz2lhaxzc03812snv6znl 2145147 2145146 2022-08-11T16:33:03Z Kunalgadahire 102388 व्याकरण wikitext text/x-wiki '''सरकारनामा''' (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरु केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakalmediagroup.com/media-businesses/online-media/|title=Digital {{!}} Sakal Media Group|last=Pawar|first=Abhijit|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. २०१८ साली, सर्वोत्कृष्ट "डिजिटल लाँच" साठी, सरकारनामाला भारतीय जाहिरात क्षेत्रातील ॲबीज अवॉर्ड ( Abby's Award ) हा पुरस्कार मिळाला आहे. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.apglobale.com/sakal-media-group-picks-up-two-awards-at-the-abbys-2018/|title=Sakal Media Group picks up two awards at the Abby’s 2018|date=2018-04-06|website=APGlobale|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.exchange4media.com/goafest-news/abby-nominees-speak-on-their-respective-works-89290.html|title=ABBY Nominees speak on their respective works - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-08-11}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} kcien2uzwsjuzgwn6d3t03efm9n90o5 2145148 2145147 2022-08-11T16:38:22Z Kunalgadahire 102388 संदर्भ जोडला आहे. wikitext text/x-wiki '''सरकारनामा''' (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरु केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakalmediagroup.com/media-businesses/online-media/|title=Digital {{!}} Sakal Media Group|last=Pawar|first=Abhijit|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sarkarnama.in/maharashtra/paschim-maharashtra/statements-made-by-sujay-vikhen-regarding-thorat-lanke-sangram-jagtap-rohit-pawar-sarkarnama-special-interview-aa84|title=खासदार डॉ. सुजय विखे पाटील ( Dr. Sujay Vikhe Patil ) यांची सरकारनामाचे संपादक योगेश कुटे यांनी विशेष मुलाखत|last=ब्युरो|first=सरकारनामा|website=Sarkarnama|language=mr|url-status=live|access-date=2022-08-11}}</ref> २०१८ साली, सर्वोत्कृष्ट "डिजिटल लाँच" साठी, सरकारनामाला भारतीय जाहिरात क्षेत्रातील ॲबीज अवॉर्ड ( Abby's Award ) हा पुरस्कार मिळाला आहे. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.apglobale.com/sakal-media-group-picks-up-two-awards-at-the-abbys-2018/|title=Sakal Media Group picks up two awards at the Abby’s 2018|date=2018-04-06|website=APGlobale|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.exchange4media.com/goafest-news/abby-nominees-speak-on-their-respective-works-89290.html|title=ABBY Nominees speak on their respective works - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-08-11}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} k9g5w2sz1y6dvqr6pi8jho69zsey7ke 2145149 2145148 2022-08-11T16:55:05Z Kunalgadahire 102388 वर्ग जोडला. wikitext text/x-wiki '''सरकारनामा''' (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरु केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakalmediagroup.com/media-businesses/online-media/|title=Digital {{!}} Sakal Media Group|last=Pawar|first=Abhijit|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sarkarnama.in/maharashtra/paschim-maharashtra/statements-made-by-sujay-vikhen-regarding-thorat-lanke-sangram-jagtap-rohit-pawar-sarkarnama-special-interview-aa84|title=खासदार डॉ. सुजय विखे पाटील ( Dr. Sujay Vikhe Patil ) यांची सरकारनामाचे संपादक योगेश कुटे यांनी विशेष मुलाखत|last=ब्युरो|first=सरकारनामा|website=Sarkarnama|language=mr|url-status=live|access-date=2022-08-11}}</ref> २०१८ साली, सर्वोत्कृष्ट "डिजिटल लाँच" साठी, सरकारनामाला भारतीय जाहिरात क्षेत्रातील ॲबीज अवॉर्ड ( Abby's Award ) हा पुरस्कार मिळाला आहे. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.apglobale.com/sakal-media-group-picks-up-two-awards-at-the-abbys-2018/|title=Sakal Media Group picks up two awards at the Abby’s 2018|date=2018-04-06|website=APGlobale|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.exchange4media.com/goafest-news/abby-nominees-speak-on-their-respective-works-89290.html|title=ABBY Nominees speak on their respective works - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-08-11}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:सकाळ माध्यम समूह]] iphc39ys9jvk2m2080ed6at0tnteimj 2145192 2145149 2022-08-12T02:48:05Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki '''सरकारनामा''' (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरु केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakalmediagroup.com/media-businesses/online-media/|title=Digital {{!}} Sakal Media Group|last=Pawar|first=Abhijit|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sarkarnama.in/maharashtra/paschim-maharashtra/statements-made-by-sujay-vikhen-regarding-thorat-lanke-sangram-jagtap-rohit-pawar-sarkarnama-special-interview-aa84|title=खासदार डॉ. सुजय विखे पाटील ( Dr. Sujay Vikhe Patil ) यांची सरकारनामाचे संपादक योगेश कुटे यांनी विशेष मुलाखत|last=ब्युरो|first=सरकारनामा|website=Sarkarnama|language=mr|url-status=live|access-date=2022-08-11}}</ref> २०१८ साली, सर्वोत्कृष्ट "डिजिटल लाँच" साठी, सरकारनामाला भारतीय जाहिरात क्षेत्रातील ॲबीज अवॉर्ड ( Abby's Award ) हा पुरस्कार मिळाला आहे. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.apglobale.com/sakal-media-group-picks-up-two-awards-at-the-abbys-2018/|title=Sakal Media Group picks up two awards at the Abby’s 2018|date=2018-04-06|website=APGlobale|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.exchange4media.com/goafest-news/abby-nominees-speak-on-their-respective-works-89290.html|title=ABBY Nominees speak on their respective works - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-08-11}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:सकाळ माध्यम समूह]] [[वर्ग:मराठी संकेतस्थळे]] 2ggo01s06zv3c0fs8epa2d75sop3qa4 2145563 2145192 2022-08-12T09:17:40Z KiranBOT II 140753 शुद्धलेखन — उकार ([[सदस्य:KiranBOT II/typos#उकार|अधिक माहिती]]) wikitext text/x-wiki '''सरकारनामा''' (sarkarnama.in) हे सकाळ माध्यम समूहाने सुरू केलेले, फक्त राजकीय बातम्या देणारे स्वतंत्र संकेतस्थळ (न्यूज पोर्टल)आहे. मार्च २०१७ मध्ये याची सुरुवात झाली. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sakalmediagroup.com/media-businesses/online-media/|title=Digital {{!}} Sakal Media Group|last=Pawar|first=Abhijit|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> योगेश कुटे हे सरकारनामाचे संपादक आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.sarkarnama.in/maharashtra/paschim-maharashtra/statements-made-by-sujay-vikhen-regarding-thorat-lanke-sangram-jagtap-rohit-pawar-sarkarnama-special-interview-aa84|title=खासदार डॉ. सुजय विखे पाटील ( Dr. Sujay Vikhe Patil ) यांची सरकारनामाचे संपादक योगेश कुटे यांनी विशेष मुलाखत|last=ब्युरो|first=सरकारनामा|website=Sarkarnama|language=mr|url-status=live|access-date=2022-08-11}}</ref> २०१८ साली, सर्वोत्कृष्ट "डिजिटल लाँच" साठी, सरकारनामाला भारतीय जाहिरात क्षेत्रातील ॲबीज अवॉर्ड ( Abby's Award ) हा पुरस्कार मिळाला आहे. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.apglobale.com/sakal-media-group-picks-up-two-awards-at-the-abbys-2018/|title=Sakal Media Group picks up two awards at the Abby’s 2018|date=2018-04-06|website=APGlobale|language=en-US|access-date=2022-08-11}}</ref> <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.exchange4media.com/goafest-news/abby-nominees-speak-on-their-respective-works-89290.html|title=ABBY Nominees speak on their respective works - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-08-11}}</ref> == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} [[वर्ग:सकाळ माध्यम समूह]] [[वर्ग:मराठी संकेतस्थळे]] ljhgkc7w5zsjuciz7s0nsw9lr2eya4t 3 310016 2145144 2022-08-11T16:25:05Z साहाय्य चमू 25365 नविन सदस्याच्या चर्चापानावर [[Template:Welcome|स्वागत संदेश]] टाकला wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=विक्रम खंडागळे}} -- [[सदस्य:साहाय्य चमू|साहाय्य चमू]] ([[सदस्य चर्चा:साहाय्य चमू|चर्चा]]) २१:५५, ११ ऑगस्ट २०२२ (IST) 8kfkkajvxghe5icb9h8q31faw1fxdjg 2 310017 2145150 2022-08-11T16:57:28Z V.P.knocker 145906 नविन लेख wikitext text/x-wiki {{User India}}{{सदस्य महाराष्ट्र}}{{सदस्य विकिप्रकल्प चित्रपट}} ho3i5v1j2yu0p3rtn3jkm0i6cbnicvs 1 310018 2145170 2022-08-11T19:58:35Z Kunalgadahire 102388 /* संपादक आणि संस्थपाक संपादक */ नवीन विभाग wikitext text/x-wiki == संपादक आणि संस्थपाक संपादक == बाळ ठाकरे जे सामनाचे संस्थापक संपादक आहेत तर, उद्धव ठाकरे हे आता संपादक आहेत. सदर बदल पानावर झालेला नाही. मी चौकटी मध्ये सदर बदल करण्याचा प्रयत्न केला मात्र तो झालेला नाही. कृपया जाणकारांनी तसा बदल करावा. [[सदस्य:Kunalgadahire|Kunalgadahire]] ([[सदस्य चर्चा:Kunalgadahire|चर्चा]]) ०१:२८, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) 09nsgysush8xmlt74b6hyzvz2aw22so 2145171 2145170 2022-08-11T19:59:16Z Kunalgadahire 102388 wikitext text/x-wiki == संपादक आणि संस्थपाक संपादक == बाळ ठाकरे हे सामनाचे संस्थापक संपादक आहेत तर, उद्धव ठाकरे हे आता संपादक आहेत. सदर बदल पानावर झालेला नाही. मी चौकटी मध्ये सदर बदल करण्याचा प्रयत्न केला मात्र तो झालेला नाही. कृपया जाणकारांनी तसा बदल करावा. [[सदस्य:Kunalgadahire|Kunalgadahire]] ([[सदस्य चर्चा:Kunalgadahire|चर्चा]]) ०१:२८, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) dhtb72zohi95td5x6bddevo8a837fwr 2145172 2145171 2022-08-11T20:01:55Z Kunalgadahire 102388 /* संपादक आणि संस्थापक संपादक */ wikitext text/x-wiki == संपादक आणि संस्थापक संपादक == बाळ ठाकरे हे सामनाचे संस्थापक संपादक आहेत तर, उद्धव ठाकरे हे आता संपादक आहेत. सदर बदल पानावर झालेला नाही. मी चौकटी मध्ये सदर बदल करण्याचा प्रयत्न केला मात्र तो झालेला नाही. कृपया जाणकारांनी तसा बदल करावा. [[सदस्य:Kunalgadahire|Kunalgadahire]] ([[सदस्य चर्चा:Kunalgadahire|चर्चा]]) ०१:२८, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) 9pfaks1ebylvpi505zxsgpuwxpfw652 2145180 2145172 2022-08-12T01:49:31Z संतोष गोरे 135680 /* संपादक आणि संस्थापक संपादक */ wikitext text/x-wiki == संपादक आणि संस्थापक संपादक == बाळ ठाकरे हे सामनाचे संस्थापक संपादक आहेत तर, उद्धव ठाकरे हे आता संपादक आहेत. सदर बदल पानावर झालेला नाही. मी चौकटी मध्ये सदर बदल करण्याचा प्रयत्न केला मात्र तो झालेला नाही. कृपया जाणकारांनी तसा बदल करावा. [[सदस्य:Kunalgadahire|Kunalgadahire]] ([[सदस्य चर्चा:Kunalgadahire|चर्चा]]) ०१:२८, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{झाले}}-[[सदस्य:संतोष गोरे|<span style="color: blue; font-weight: bold; background: linear-gradient( orange, white, green)">संतोष गोरे</span>]] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ०७:१९, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) mtcb09cjgp3zbycs3hrc7sc8yw8cz9o 11 310019 2145173 2022-08-11T20:07:51Z Kunalgadahire 102388 /* संस्थापक संपादक */ नवीन विभाग wikitext text/x-wiki == संस्थापक संपादक == या साच्यामध्ये संस्थापक संपादक असा आणखी एक पर्याय उपलब्ध केला गेला पाहिजे. [[सामना]] च्या लेखातील माहिती चौकटीत अद्यापही बाळ ठाकरे यांचे नाव संपादक म्हणून आहे. त्यांचे नाव संस्थापक संपादक असे हवे. मात्र तसा पर्याय साच्यामध्ये नसल्याने चुकीची माहिती लोकांसमोर येत आहे. सामना चे सध्याचे संपादक उद्धव ठाकरे आहेत. [[सदस्य:Kunalgadahire|Kunalgadahire]] ([[सदस्य चर्चा:Kunalgadahire|चर्चा]]) ०१:३७, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) mg68d04053p2eroyokdcagoo5v3wypb 2145181 2145173 2022-08-12T01:50:22Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki == संस्थापक संपादक == या साच्यामध्ये संस्थापक संपादक असा आणखी एक पर्याय उपलब्ध केला गेला पाहिजे. [[सामना]] च्या लेखातील माहिती चौकटीत अद्यापही बाळ ठाकरे यांचे नाव संपादक म्हणून आहे. त्यांचे नाव संस्थापक संपादक असे हवे. मात्र तसा पर्याय साच्यामध्ये नसल्याने चुकीची माहिती लोकांसमोर येत आहे. सामना चे सध्याचे संपादक उद्धव ठाकरे आहेत. [[सदस्य:Kunalgadahire|Kunalgadahire]] ([[सदस्य चर्चा:Kunalgadahire|चर्चा]]) ०१:३७, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) :{{झाले}}-[[सदस्य:संतोष गोरे|<span style="color: blue; font-weight: bold; background: linear-gradient( orange, white, green)">संतोष गोरे</span>]] ([[सदस्य चर्चा:संतोष गोरे|<span style="text-shadow:grey 3px 3px 1px;"> 💬</span>]] ) ०७:२०, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) idm2xc1a5rd84dk45milhxhq5kayh6k 14 310020 2145183 2022-08-12T01:57:54Z संतोष गोरे 135680 नवीन पान: [[वर्ग:प्रसारमाध्यमे]] wikitext text/x-wiki [[वर्ग:प्रसारमाध्यमे]] 5d9ylhah0eezvfwwhgn30bep6sj1opt 2145193 2145183 2022-08-12T02:48:59Z संतोष गोरे 135680 wikitext text/x-wiki [[वर्ग:भारतामधील प्रसारमाध्यम कंपन्या]] 5h0m89n06n5i9hx230kgdh608m6zv48 0 310021 2145201 2022-08-12T03:13:32Z संतोष गोरे 135680 नाम भेद wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[अन्नसुरक्षा कायदा]] dqexhdd1ptr3om91asrwl2928kpwnk7 0 310022 2145206 2022-08-12T03:17:56Z अभय नातू 206 लेखनभेद wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचा स्कॉटलंड दौरा, २०२२]] poli4naoolnkvq15448snzxpy6eua4z 0 310023 2145210 2022-08-12T03:20:42Z अभय नातू 206 मूळ नाव wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[स्टॅन लॉरेल]] p6wucy05piy63xju68wgj7h1tcw6gy1 0 310024 2145224 2022-08-12T03:29:22Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[बाळेगाव (नायगाव]] वरुन [[बाळेगाव (नायगाव)]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[बाळेगाव (नायगाव)]] ihe9xtdmm08zt1y929jk5ez3oeyth7l 3 310026 2145232 2022-08-12T04:04:09Z साहाय्य चमू 25365 नविन सदस्याच्या चर्चापानावर [[Template:Welcome|स्वागत संदेश]] टाकला wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Rohit S Bhavar}} -- [[सदस्य:साहाय्य चमू|साहाय्य चमू]] ([[सदस्य चर्चा:साहाय्य चमू|चर्चा]]) ०९:३४, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) mb6u41ghekm5lzo783wbcxm55mdhi3h 0 310027 2145233 2022-08-12T04:17:20Z Rohit S Bhavar 147279 8 wonders in the world not 7 7 wonders of the world जगातील आठ आश्चर्ये wikitext text/x-wiki जगात 7 नसून 8 आश्चर्य आहेत आश्चर्य ठिकाण 1)चिचेन इट्झा मेक्सिको युकाटन, 2) ख्रिस्ट द रिडीमर- ब्राझील रियो दि जानेरो, 3) कलोसियम- इटली रोम, इटली 4) चीनची भिंत - चीन 5) माचु पिच्चु- पेरू कुझको, पेरू 6) पेट्रा- जॉर्डन जॉर्डन 7) ताज महाल भारत आग्रा, भारत 8) गिझाचा भव्य पिरॅमिड- इजिप्त कैरो cve45gs4vvupxex4xrpfquq9wblgpnh 2145234 2145233 2022-08-12T04:22:36Z Rohit S Bhavar 147279 जगात world wikitext text/x-wiki [[World|जगात]] 7 नसून 8 आश्चर्य आहेत आश्चर्य ठिकाण 1)चिचेन इट्झा मेक्सिको युकाटन, 2) ख्रिस्ट द रिडीमर- ब्राझील रियो दि जानेरो, 3) कलोसियम- इटली रोम, इटली 4) चीनची भिंत - चीन 5) माचु पिच्चु- पेरू कुझको, पेरू 6) पेट्रा- जॉर्डन जॉर्डन 7) ताज महाल भारत आग्रा, भारत 8) गिझाचा भव्य पिरॅमिड- इजिप्त कैरो bqh47vdkrxefnlamdptpvcb8ph24flh 2145241 2145234 2022-08-12T05:16:30Z 43.242.226.9 असलेला लेख wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[जगातील सात आश्चर्ये]] er0c9t60zga40pi6to7ms8qxbqr1zqr 14 310030 2145295 2022-08-12T05:55:51Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेट संघाचे बांगलादेश दौरे]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे बांगलादेश दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट संघाचे बांगलादेश दौरे]] 8nccu0qemqnj8r6nhjwjeei8brwmipw 14 310031 2145298 2022-08-12T05:57:34Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँड क्रिकेटचे मुख्याधिकारी]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेटचे मुख्याधिकारी]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेटचे मुख्याधिकारी]] dzy7s9ndu2229kdy2isws9qi6ac7jwk 14 310033 2145308 2022-08-12T06:03:48Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँड महिला क्रिकेट]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंड महिला क्रिकेट]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंड महिला क्रिकेट]] ft03ck0i5hzk5hiqjafqw49uonf0sux 0 310036 2145319 2022-08-12T06:08:11Z Omega45 127466 [[भारताची जनगणना २०११]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[भारताची जनगणना २०११]] ng2utc5qdwolny152jwmbqgomc5gq0x 14 310037 2145321 2022-08-12T06:08:16Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे क्रिकेट खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे क्रिकेट खेळाडू]] h527rd6djdi74jhp4u3avoioyvgwbts 0 310038 2145323 2022-08-12T06:09:01Z Omega45 127466 [[भारताची जनगणना २००१]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[भारताची जनगणना २००१]] tntqhcrrs9dbgjlm2j92l3qlbeahdh2 0 310039 2145324 2022-08-12T06:09:13Z अभय नातू 206 नवीन wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट खेळाडू | मथळापट्टी_रंग = | नाव = गुरजीत कौर | चित्र = | चित्र_रुंदी = <!-- चित्राची रुंदी 220 पिक्सेलांहून कमी असल्यासच. --> | चित्र_शीर्षक = | जन्मनाव = | पूर्णनाव = गुरजीत कौर | टोपणनाव = | राष्ट्रीयत्व = [[भारतीय]] | निवासस्थान = | जन्म_दिनांक = [[२५ ऑक्टोबर]], [[इ.स. १९९५|१९९५]] | जन्म_स्थान = मियादी कलान, [[पंजाब]], [[भारत]] | मृत्यू_दिनांक = | मृत्यू_स्थान = | उंची = १.६७ मी | वजन = ५९ किग्रॅ | संकेतस्थळ = | देश = [[भारत]] | खेळ = [[हॉकी]] | खेळांतर्गत_प्रकार = | महाविद्यालयीन_संघ = | क्लब = | संघ = | व्यावसायिक_पदार्पण = | प्रशिक्षक = | निवृत्ती = | प्रशिक्षित = | जागतिक = | प्रादेशिक = | राष्ट्रीय = | ऑलिंपिक = | पॅरालिंपिक = | सर्वोच्च_मानांकन = | वैयक्तिक_उत्कृष्ट = | पदकसाचे = {{MedalTableTop}} {{MedalCountry | IND }} {{MedalSport|पुरुष [[हॉकी]]}} {{MedalCompetition|[[राष्ट्रकुल खेळ]]}} {{MedalBronze| [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळ|२०२२ बर्मिंगहॅम]] | [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळामधील हॉकी]]}} {{MedalCompetition|[[आशियाई खेळ]]}} {{MedalSilver| [[२०१८ आशियाई खेळ|२०१८ जकार्ता]] | [[२०१४ आशियाई खेळामधील हॉकी]]}} {{MedalBottom}} | पदके_दाखवा = }} '''गुरजीत कौर''' ही भारतीय [[हॉकी]] खेळाडू आहे. ही भारताकडून [[२०२२ राष्ट्रकुल खेळ|२०२२ राष्ट्रकुल खेळांमध्ये]] खेळली. {{DEFAULTSORT:कौर, गुरजीत}} [[वर्ग:भारतीय महिला हॉकी खेळाडू]] [[वर्ग:इ.स. १९९५ मधील जन्म]] [[वर्ग:स्त्री चरित्रलेख]] fckva6g3worxf3w1m016u9ff1b38a2b 0 310040 2145326 2022-08-12T06:09:59Z Omega45 127466 [[भारताची जनगणना १९९१]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[भारताची जनगणना १९९१]] 7z7zfo65oqeeqm3mtigk0aqwwtvw292 14 310041 2145328 2022-08-12T06:10:30Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे खेळाडू]] akgfjgkgq6y69tn2sx0zukofkuqpcly 0 310042 2145329 2022-08-12T06:10:40Z Omega45 127466 [[भारताची जनगणना १९८१]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[भारताची जनगणना १९८१]] a44pmwtnc1fjang792ixq9j78495ya3 0 310043 2145333 2022-08-12T06:11:31Z Omega45 127466 [[भारताची जनगणना १९७१]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[भारताची जनगणना १९७१]] qn65ig9suwqboox7z30lx5fxvb272ew 0 310044 2145334 2022-08-12T06:12:09Z Omega45 127466 [[भारताची जनगणना १९६१]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[भारताची जनगणना १९६१]] gmsrrkaxs5h2tq6w18lx5om40msc5gp 0 310045 2145335 2022-08-12T06:12:41Z Omega45 127466 [[भारताची जनगणना १९५१]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[भारताची जनगणना १९५१]] n2k1k2gsl68yzrv3h5n747v398g7k82 14 310046 2145337 2022-08-12T06:13:04Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलॅंडचे बॅडमिंटनपटू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे बॅडमिंटनपटू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे बॅडमिंटनपटू]] grnf3m9x7s4osi5xucjkfv2jzc6en2a 14 310047 2145340 2022-08-12T06:16:35Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे टेनिस खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे टेनिस खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे टेनिस खेळाडू]] 6umdbc66tn99hg67rq4fyfs0snzgzkh 14 310049 2145344 2022-08-12T06:18:03Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे भौतिकशास्त्रज्ञ]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे भौतिकशास्त्रज्ञ]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे भौतिकशास्त्रज्ञ]] c0lsp7meidcaia5ikfos6wtm9m0xa9z 14 310050 2145347 2022-08-12T06:18:19Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडचे रसायनशास्त्रज्ञ]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे रसायनशास्त्रज्ञ]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे रसायनशास्त्रज्ञ]] 855cx2fjwmdygk997adh5liveo14buh 14 310051 2145350 2022-08-12T06:18:36Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडच्या महिला क्रिकेट खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडच्या महिला क्रिकेट खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडच्या महिला क्रिकेट खेळाडू]] 7r89awea1fvny8749o75iatzs6ck9ot 14 310052 2145354 2022-08-12T06:20:31Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील क्रिकेट मैदाने]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील क्रिकेट मैदाने]] 555cosxltqe4om3squgruq81nqwos15 14 310053 2145356 2022-08-12T06:21:21Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील खेळ]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील खेळ]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील खेळ]] 1kfghgkesx30026f3tri21ud0v95qfy 14 310054 2145368 2022-08-12T06:25:53Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील व्यक्ती]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील व्यक्ती]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील व्यक्ती]] nf3lzet1djjyp7y6lr9n8yf2uz4kw29 14 310055 2145371 2022-08-12T06:26:41Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:न्यू झीलँडमधील शहरे]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडमधील शहरे]] 4sja1woem2tjuiqru6zzlzos566qh1y 14 310056 2145373 2022-08-12T06:27:23Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:ऑकलँड]] वरुन [[वर्ग:ऑकलंड]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:ऑकलंड]] k54s7y54j9g9y1bo0yr8835qti6u8lz 0 310057 2145376 2022-08-12T06:28:32Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[ईडन पार्क]] वरुन [[इडन पार्क]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[इडन पार्क]] 84dliltq59pfd138nl2gwi6247of8o7 14 310058 2145387 2022-08-12T06:33:19Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:नेल्सन, न्यू झीलँड]] वरुन [[वर्ग:नेल्सन, न्यू झीलंड]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:नेल्सन, न्यू झीलंड]] ihzuczu7ycoojf310m4zgl6i7kuwo4u 14 310059 2145395 2022-08-12T06:37:23Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[वर्ग:न्यू झीलॅंडचे फुटबॉल खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:न्यू झीलंडचे फुटबॉल खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:न्यू झीलंडचे फुटबॉल खेळाडू]] td9qgsoed2hclkqzyliqufvnm9apngu 14 310060 2145399 2022-08-12T06:41:02Z Khirid Harshad 138639 नवीन पान: [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] bpc6wnhx9ehwfy3z2xx6rakltkijty9 14 310061 2145401 2022-08-12T06:43:07Z Khirid Harshad 138639 नवीन पान: [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] wikitext text/x-wiki [[वर्ग:न्यू झीलंड क्रिकेट]] bpc6wnhx9ehwfy3z2xx6rakltkijty9 14 310062 2145407 2022-08-12T06:58:55Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे न्यू झीलँड दौरे]] वरुन [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] n88vduxy6swda30t12iqp0yolghzwsx 0 310063 2145409 2022-08-12T06:59:01Z आर्या जोशी 65452 आर्या जोशी ने लेख [[स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव]] वरुन [[भारतीय स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव]] ला हलविला: देशाचे नाव शीर्षकात असणे महत्वाचे आहे wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[भारतीय स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव]] tor9d74s1md0zd9oypu3lsl6b39wvza 14 310064 2145415 2022-08-12T07:01:06Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[वर्ग:ऑस्ट्रेलियन क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] वरुन [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट संघाचे भारत दौरे]] 5wmto3dccsi3v9o9g69ds20p4pfdhia 14 310065 2145424 2022-08-12T07:05:51Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट संघाचे न्यू झीलॅंड दौरे]] वरुन [[वर्ग:ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] pm0bp8e22m3ksp03q4x6u1y87d5ooka 0 310066 2145427 2022-08-12T07:07:46Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[ऑरलँडो मॅजिक]] वरुन [[ओरलँडो मॅजिक]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[ओरलँडो मॅजिक]] 4nf8ztoglqm9wjd0z42lcbrrnvxgmnt 14 310067 2145430 2022-08-12T07:13:39Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:इंग्रजी भाषेतील दूरदर्शन शो]] वरुन [[वर्ग:इंग्लिश भाषेमधील दूरदर्शन कार्यक्रम]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:इंग्लिश भाषेमधील दूरदर्शन कार्यक्रम]] hp9cj46i18inlgd954041xw5m0nu8cp 14 310068 2145436 2022-08-12T07:15:52Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:इंग्रजी चित्रकथा]] वरुन [[वर्ग:इंग्लिश चित्रकथा]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:इंग्लिश चित्रकथा]] 7d6q7m38ihvrimg9nedvjz0fc49usye 14 310069 2145445 2022-08-12T07:22:14Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:वेस्ट ससेक्स काउंटी]] वरुन [[वर्ग:वेस्ट ससेक्स]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:वेस्ट ससेक्स]] d1xln3z9w5s03ptr75ddk305v4qi2ci 14 310070 2145449 2022-08-12T07:23:10Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:बर्कशायर काउंटी]] वरुन [[वर्ग:बर्कशायर]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:बर्कशायर]] lehdjz9c766thbabho6ewbf1xbhnuy0 14 310071 2145454 2022-08-12T07:24:44Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:चेशायर काउंटी]] वरुन [[वर्ग:चेशायर]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:चेशायर]] eeylqxe39eopj840iuhout7fjyqm53f 14 310072 2145460 2022-08-12T07:25:57Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:इंग्लिश क्रिकेट खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:इंग्लंडचे क्रिकेट खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:इंग्लंडचे क्रिकेट खेळाडू]] qo718eatz08enz2ygz8ecttlapocepg 0 310073 2145471 2022-08-12T07:32:38Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[कॅरोलाइन अॅटकिन्स]] वरुन [[कॅरोलाइन ॲटकिन्स]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[कॅरोलाइन ॲटकिन्स]] fztkfez8orft8fq1fh7k83puq5fhn1l 14 310074 2145478 2022-08-12T07:43:49Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलँड दौरे]] वरुन [[वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] 4cdpue35cx88wx95txku3q442idtdpo 15 310075 2145480 2022-08-12T07:43:49Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग चर्चा:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलँड दौरे]] वरुन [[वर्ग चर्चा:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[वर्ग चर्चा:आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] 2qy3dftkwfsqicaq9kmuex6dfe5omct 14 310076 2145484 2022-08-12T07:49:06Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:फिलिपाईन्सचे क्रिकेट खेळाडू]] वरुन [[वर्ग:फिलिपिन्सचे क्रिकेट खेळाडू]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:फिलिपिन्सचे क्रिकेट खेळाडू]] d3dbcd73zlj8dyx3d0ibyjqxsf7mw2g 14 310077 2145487 2022-08-12T07:51:58Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:फिलीपाईन संस्कृती]] वरुन [[वर्ग:फिलिपिन संस्कृती]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:फिलिपिन संस्कृती]] iyxo6ooldyezzs373lsv2rl6wnhg1pe 14 310078 2145490 2022-08-12T07:54:06Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:फिलिपाईन्स क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे]] वरुन [[वर्ग:फिलिपिन्स क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:फिलिपिन्स क्रिकेट संघाचे ओमान दौरे]] r9qcnkf4hfr85eg3xgyus5parluoele 14 310079 2145494 2022-08-12T07:54:54Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:फिलिपाइन्सवरील नैसर्गिक आपत्ती]] वरुन [[वर्ग:फिलिपिन्सवरील नैसर्गिक आपत्ती]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:फिलिपिन्सवरील नैसर्गिक आपत्ती]] gguocepkwogmvlddfwxzao244ysg84p 14 310080 2145498 2022-08-12T07:56:04Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:फिलिपाइन्समधील खेळ]] वरुन [[वर्ग:फिलिपिन्समधील खेळ]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:फिलिपिन्समधील खेळ]] l4tvp00ww67pdhpfxg53ojkjmcs5qxx 14 310081 2145506 2022-08-12T08:02:12Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे केनिया दौरे]] वरुन [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे केन्या दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे केन्या दौरे]] 833lupz0jq66y5jq6i3uae6lkmciwx9 14 310082 2145511 2022-08-12T08:07:17Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे न्यू झीलॅंड दौरे]] वरुन [[वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:बांगलादेश क्रिकेट संघाचे न्यू झीलंड दौरे]] s2674gn69vmf4bap6394znej05bkjlb 0 310083 2145524 2022-08-12T08:14:06Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने पुनर्निर्देशन ठेउन लेख [[बांगलादेशामधील बौद्ध धर्म]] वरुन [[बांगलादेशमधील बौद्ध धर्म]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[बांगलादेशमधील बौद्ध धर्म]] ktwbuokiokm5zljuba247wmth99x5d1 14 310084 2145526 2022-08-12T08:14:37Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:बांगलादेशामधील धर्म]] वरुन [[वर्ग:बांगलादेशमधील धर्म]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:बांगलादेशमधील धर्म]] bndjpdkjwobqmdj563cuferk9xotjv4 14 310085 2145533 2022-08-12T08:18:46Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:बांगलादेश मधील विमानतळ]] वरुन [[वर्ग:बांगलादेशमधील विमानतळ]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:बांगलादेशमधील विमानतळ]] lptett8d3z4fj51w2gcmsk8lblld9wc 14 310086 2145539 2022-08-12T08:27:03Z Khirid Harshad 138639 Khirid Harshad ने लेख [[वर्ग:संयुक्त अरब अमिराती क्रिकेट संघाचे केनिया दौरे]] वरुन [[वर्ग:संयुक्त अरब अमिराती क्रिकेट संघाचे केन्या दौरे]] ला हलविला wikitext text/x-wiki #पुनर्निर्देशन [[:वर्ग:संयुक्त अरब अमिराती क्रिकेट संघाचे केन्या दौरे]] g3o6nom78l7s814rhd7uy343gw4ybn6 3 310087 2145542 2022-08-12T08:37:26Z साहाय्य चमू 25365 नविन सदस्याच्या चर्चापानावर [[Template:Welcome|स्वागत संदेश]] टाकला wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=चिश्वास}} -- [[सदस्य:साहाय्य चमू|साहाय्य चमू]] ([[सदस्य चर्चा:साहाय्य चमू|चर्चा]]) १४:०७, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) jbq59ld0k6drttqawmv2md7yiyabrei 1 310088 2145661 2022-08-12T11:16:28Z 61.2.182.28 /* not complete of road work */ नवीन विभाग wikitext text/x-wiki == not complete of road work == ahmednagar to fundetakli road distance is 76 k.m why road work is uncomplete? [[विशेष:योगदान/61.2.182.28|61.2.182.28]] १६:४६, १२ ऑगस्ट २०२२ (IST) 4s1bx1p5turxp91c21xzb75vhf8rufj 0 310089 2145662 2022-08-12T11:19:07Z Dharmadhyaksha 28394 नवा लेख wikitext text/x-wiki {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''लक्ष्मण कडिरगमार''' == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} jtl45mziazcs4mm2dqv55fccgftbsaz 2145663 2145662 2022-08-12T11:28:48Z Dharmadhyaksha 28394 wikitext text/x-wiki {{विकिडेटा माहितीचौकट}} '''लक्ष्मण कडिरगमार''' (१२ एप्रिल १९३२ - १२ ऑगस्ट २००५) हे श्रीलंकेचे राजकारणी होते. १९९४ ते २००१ आणि २००४ ते २००५ मधील त्यांच्या मृत्यु परियंत ते श्रीलंकेचे परराष्ट्र मंत्री होते. कडिरगमारांनी [[लिबरेशन टायगर्स ऑफ तमि़ळ ईलम]]च्या (एल.टी.टी.ई.) आंतरराष्ट्रीय बंदीसाठी बरेच प्रयत्न केले. १२ ऑगस्ट २००५ रोजी, कडिरगमार यांना एल.टी.टी.ई. स्निपरने गोळ्या घातल्या जेव्हा ते कोलंबो येथील सिनॅमन गार्डन्समधील त्याच्या खाजगी निवासस्थानातील स्विमिंग पूलमधून बाहेर पडत होते. == संदर्भ == {{संदर्भयादी}} 7kboouecu7ff298uizde688k01gh55a 0 310090 2145664 2022-08-12T11:32:29Z Dharmadhyaksha 28394 [[बारेंट्स समुद्र]] कडे पुनर्निर्देशित wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[बारेंट्स समुद्र]] 3vzoe709jkl6orx2ukxw6kh020s6z09 0 310091 2145665 2022-08-12T11:53:50Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''तुडका''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''तुडका''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''तुडका''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 4b5jkb1nkpwlko6ld7rogjl5bzgifoz 0 310092 2145666 2022-08-12T11:54:36Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''खुरसापार''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |ज... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''खुरसापार''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''खुरसापार''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] msw92havdq9pl4wbs9f5cvsu627pvcx 0 310093 2145667 2022-08-12T11:55:18Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''तितुर''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''तितुर''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''तितुर''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 09jwrmv8bc1ts7y1yul86dl6cy9df8u 0 310094 2145668 2022-08-12T11:55:58Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''कटारा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''कटारा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''कटारा''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 6x5r9k8i5lmmh2dt22hqavajo8dk38d 0 310095 2145669 2022-08-12T11:56:42Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''ठाणा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''ठाणा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''ठाणा''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] bsbkxd950zgno6sqhmkj9fn0z62byd6 0 310096 2145670 2022-08-12T11:57:27Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''खोबणा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''खोबणा''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''खोबणा''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] d80jht50smj676ojiyxz84sp6asaxlm 0 310097 2145671 2022-08-12T11:58:11Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''खारबी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''खारबी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''खारबी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] r2bss6z0wo2y30yc9yilfdxvf4wzvxy 0 310098 2145672 2022-08-12T11:58:58Z नरेश सावे 88037 नवीन पान: {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''पिपरी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळच... wikitext text/x-wiki {{माहितीचौकट भारतीय न्यायक्षेत्र |प्रकार=गाव |इतर_नाव= | स्थानिक_नाव ='''पिपरी''' | आकाशदेखावा = | आकाशदेखावा_शीर्षक = | शोधक_स्थान= right | अक्षांश = | रेखांश = | उंची = | राज्य_नाव = महाराष्ट्र |जवळचे_शहर=कुही | जिल्हा = [[नागपूर जिल्हा]] |अधिकृत_भाषा=मराठी | नेता_पद =[[सरपंच]] | नेता_नाव = |लोकसंख्या_एकूण_संदर्भ=|लोकसंख्या_क्रमांक=| लोकसंख्या_वर्ष = २०११ | लोकसंख्या_एकूण = | लोकसंख्या_घनता = |लिंग_गुणोत्तर=|लोकसंख्या_मेट्रो=|लोकसंख्या_शहरी=| क्षेत्रफळ_आकारमान = | क्षेत्रफळ_एकूण = |पिन_कोड=| एसटीडी_कोड = | पिन कोड = | आरटीओ_कोड = एमएच/ |संकेतस्थळ= |कोरे_शीर्षक_१ =[[बोलीभाषा]] |कोरे_उत्तर_१ = | तळटिपा =}} '''पिपरी''' हे [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र राज्य |महाराष्ट्र राज्यातील]] [[नागपूर जिल्हा|नागपूर जिल्ह्यातील]] [[कुही|कुही तालुक्यातील]] एक गाव आहे. ==भौगोलिक स्थान== ==हवामान== ==लोकजीवन== ==प्रेक्षणीय स्थळे== ==नागरी सुविधा== ==जवळपासची गावे== ==संदर्भ== #https://villageinfo.in/ #https://www.census2011.co.in/ #http://tourism.gov.in/ #https://www.incredibleindia.org/ #https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism #https://www.mapsofindia.com/ #https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics #https://www.weather-atlas.com/en/india-climate [[वर्ग:कुही तालुक्यातील गावे]] [[वर्ग:नागपूर जिल्ह्यातील गावे]] 3aesnofdwosl1nkzbxwbu0pk9x1tc4d