Wikipedija mtwiki https://mt.wikipedia.org/wiki/Il-Pa%C4%A1na_prin%C4%8Bipali MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Medja Speċjali Diskussjoni Utent Diskussjoni utent Wikipedija Diskussjoni Wikipedija Stampa Diskussjoni stampa MediaWiki Diskussjoni MediaWiki Mudell Diskussjoni mudell Għajnuna Diskussjoni għajnuna Kategorija Diskussjoni kategorija Portal Diskussjoni portal TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 14 11109 278764 272928 2022-08-05T10:53:07Z Vargenau 177 [[Kategorija:Deċennju tal-1790]] wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} {{Kataktar}} {{DEFAULTSORT:Rivoluzzjoni Franċiża}} [[Kategorija:Deċennju tal-1790]] [[Kategorija:Is-seklu 18 fi Franza]] [[Kategorija:Rivoluzzjonijiet skont il-pajjiż]] [[Kategorija:Rivoluzzjonijiet tas-seklu 18]] [[Kategorija:Storja tal-movimenti soċjali]] [[Kategorija:Storja tas-soċjaliżmu]] [[Kategorija:L-Ewropa Moderna]] [[Kategorija:Storja politika ta' Franza]] 7lddu1m5jsz1yi9575ckc7c22c90a6i 0 28433 278763 278762 2022-08-04T22:22:46Z Caro de Segeda 17547 wikitext text/x-wiki {{Wikifikazzjoni}}{{Nebbieta|Reliġjon}} Fin-nazzjon żgħir tal-gżira Mediterranja ta’ '''[[Malta]]''' r-reliġjon predominanti hija l-[[Kattoliċiżmu]] Ruman. {| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5" |style="text-align: left;" |''(1) Ir-reliġjon ta’ Malta hija r-Reliġjon Kattolika Apostolika Rumana.<br> (2) L-awtoritajiet tal-Knisja Kattolika Apostolika Rumanagħandhom id-dmir u l-jedd li jgħallmu liema prinċipji huma tajbinu liema huma ħżiena.<br> (3) It-tagħlim reliġjuż tal-fidi Kattolika Apostolika Rumanagħandu jkun provdut fl-iskejjel kollha tal-Istat bħala parti mill-edukazzjoni obbligatorja.'' |- |style="text-align: left;" |Kapitolu 1, Artikolu 2 tal-Kostituzzjoni ta’ Malta<ref>{{ċita web |url=https://legislation.mt/eli/const |titlu=Kostituzzjoni ta' Malta |kunjom= |isem= |data= |sit= |pubblikatur= |data-aċċess= |kwotazzjoni=}} </ref> |} == Storja tal-Kristjaneżmu f'Malta == === San Pawl === Iż-żmien ta’ l-appostlu Pawlu f’Malta huwa deskritt fil-[[Atti tal-Appostli|Ktieb ta’ l-Atti]] (Atti 27:39–42; Atti 28:1–11). It-tradizzjoni tgħid li l-knisja twaqqfet mill-patruni tagħha [[Pawlu l-Appostlu|San Pawl Appostlu]] u San Publju, li kien l-ewwel isqof tagħha.<ref>{{ċita web | kunjom=Kendal |isem=James | data=1910| titlu= Malta| isem= The Catholic Encyclopedia, Volume IX | url=http://www.newadvent.org/cathen/09574a.htm| data-aċċess=2006-06-18}}</ref> Il-Gżejjer ta’ San Pawl (jew l-[[Gżejjer ta' San Pawl|Gżejjer ta’ San Pawl]]), fil-fatt gżira waħda biss waqt il-marea baxxa, huma tradizzjonalment maħsuba li huma s-sit fejn San Pawl nawfraġ fis-sena 60 wara Kristu, fi triqtu lejn il-prova u eventwalment il-martirju f’ Ruma. === Twaqqif tal-Arċidjoċesi ta’ Malta === Skont it-tradizzjoni, Publiju, il-Gvernatur Ruman ta’ Malta fi żmien in-nawfraġju ta’ San Pawl, sar l-ewwel Isqof ta’ Malta wara l-konverżjoni tiegħu għall-Kristjaneżmu. Wara li mexxa l-Knisja Maltija għal 31 sena, Publiju ġie trasferit fis-Sede ta’ Ateni fis-sena 90 wara Kristu, fejn ġie martrijat fl-125 wara Kristu. Hemm ftit informazzjoni dwar il-kontinwità tal-Kristjaneżmu f’Malta fis-snin ta’ wara, għalkemm it-tradizzjoni tgħid li kien hemm linja kontinwa ta’ isqfijiet minn żmien San Pawl sa żmien l-Imperatur Kostantinu. L-Atti tal-Konċilju ta’ Kalċedonja jirreġistraw li fl-451 wara Kristu, ċertu Acacius kien Isqof ta’ Malta (''Melitenus Episcopus''). Magħruf ukoll li fis-sena 501 wara Kristu, ċertu Constantinus, ''Episcopus Melitenensis'', kien preżenti fil-Ħames Konċilju Ġenerali. Fl-588 Tucillus, ''Miletinae civitatis episcopus'', tkeċċa mill-Papa Girgor I, u s-suċċessur tiegħu Trajan ġie elett mill-kleru u l-poplu ta’ Malta fl-599 wara Kristu. L-aħħar Isqof ta' Malta li ġie rreġistrat qabel l-invażjoni Għarbija tal-Gżejjer kien Grieg bl-isem ta' Manas, li sussegwentement ġie miżmum fil-ħabs f'Palermo, [[Sqallija]]. === Is-Sovranità ta' l-Ordni === Filwaqt li l-Gżejjer Maltin kienu taħt il-ħakma tal-[[Kavallieri ta’ Malta]], mis-seklu 15 sal-aħħar tas-seklu 18, il-Gran Mastru kellu l-istatus ta’ prinċep tal-[[Knisja Kattolika]], u gawda relazzjoni speċjali mal-Papa, li kultant. wassal għal ammont konsiderevoli ta’ frizzjoni mal-Isqfijiet lokali. Tentattivi okkażjonali biex jiġu impjantati l-[[Kwakeriżmu]] u forom oħra ta’ [[Protestantiżmu]] fis-seklu 17 ma rnexxewx. === Okkupazzjoni Franċiża === Matul is-snin, il-poter tal-Kavallieri naqas; ir-renju tagħhom intemm meta l-flotta ta’ [[Napuljun I ta' Franza|Napuljun Bonaparte]] waslet fl-1798, fi triqitha lejn l-ispedizzjoni tiegħu tal-[[Eġittu]]. Bħala ġrajja, Napuljun talab għal port salv biex jerġa’ jforni l-vapuri tiegħu, u mbagħad dawwar l-armi tiegħu kontra l-ospiti tiegħu darba fis-sigurtà ġewwa l-Belt Valletta. Il-Gran Mastru Hompesch kapitula, u Napuljun baqa’ Malta għal ftit jiem li matulhom sistematikament ħakef l-assi mobbli tal-Ordni u stabbilixxa amministrazzjoni kkontrollata min-nomina tiegħu. Imbagħad salpa lejn l-Eġittu u ħalliet gwarniġġjon sostanzjali f’Malta. Peress li l-Ordni kien qed jikber ukoll mhux popolari mal-Maltin tal-lokal, dawn tal-aħħar għall-bidu kienu jaraw lill-Franċiżi b’ottimiżmu. Din l-illużjoni ma dametx ħafna. Fi ftit xhur il-Franċiżi kienu qed jagħlqu kunventi u jaħtfu t-teżori tal-knisja. Il-poplu Malti rribella, u l-gwardja Franċiża tal-Ġeneral Claude-Henri Belgrand de Vaubois irtirat fil-Belt Valletta. Wara diversi tentattivi falluti min-nies tal-lokal biex jerġgħu jieħdu l-Belt Valletta, talbu l-għajnuna lill-Ingliżi. Il-Kontro Ammirall Lord Horatio Nelson iddeċieda dwar imblokk totali, u fl-1800 il-gwarniġġjon Franċiż ċediet. === Twaqqif tad-Djoċesi ta’ Għawdex === === Imperu Brittaniku === == Referenzi == <references/> ==Ħoloq esterni== *[http://www.catholic-hierarchy.org/country/mt.html Profil tal-Knisja Kattolika f'Malta] *[https://web.archive.org/web/20070408061759/http://www.maltachurch.org.mt/ Homepage tal-Arċidjoċesi ta’ Malta] [[Kategorija:Kristjaneżmu f'Malta| ]] [[Kategorija:Knisja Kattolika Maltija]] 9pevurgr7hlxwfdrew7gkk0r6y4vwix