ဝီကီပီးဒီးယား
mywiki
https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%97%E1%80%9F%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%AC
MediaWiki 1.39.0-wmf.22
first-letter
မီဒီယာ
အထူး
ဆွေးနွေးချက်
အသုံးပြုသူ
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်
ဝီကီပီးဒီးယား
ဝီကီပီးဒီးယား ဆွေးနွေးချက်
ဖိုင်
ဖိုင် ဆွေးနွေးချက်
မီဒီယာဝီကီ
မီဒီယာဝီကီ ဆွေးနွေးချက်
တမ်းပလိတ်
တမ်းပလိတ် ဆွေးနွေးချက်
အကူအညီ
အကူအညီ ဆွေးနွေးချက်
ကဏ္ဍ
ကဏ္ဍ ဆွေးနွေးချက်
TimedText
TimedText talk
မော်ဂျူး
မော်ဂျူး ဆွေးနွေးချက်
ကိရိယာငယ်
ကိရိယာငယ် ဆွေးနွေးချက်
ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ်
ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ် ဆွေးနွေးချက်
ကောသလမင်း အိပ်မက် (၁၆)ချက်
0
2211
752619
700153
2022-07-30T10:32:43Z
103.42.216.216
/* ဆဋ္ဌမ အိပ်မက် */စ်
wikitext
text/x-wiki
ကောသလမင်း [[အိပ်မက်]](၁၆)ချက် သည်ကား မြတ်စွာဘုရား သက်တော်ထင်ရှား ရှိစဉ်က [[ကောသလမင်း]]ကြီး မြင်မက်သော အိပ်မက်ဖြစ်သည်။ ထို အိပ်မက်ကို မိဖုရားကြီးအား ပြောပြရာ မိဖုရားကြီး တိုက်တွန်းချက်အရ ကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ အိပ်မက်အကြောင်း သွားရောက်လျှောက်ထားလေသည်။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အနာဂတံဉာဏ်တော်ဖြင့် ဆင်ခြင်၍ နောင်အနာဂတ်ခေတ်တွင် ဖြစ်ပျက်မည့် အကျိုးအပြစ်တို့ကို အစဉ်အတိုင်း ဟောကြား နှစ်သိမ့်တော်မူခဲ့သည်။<ref>ဧကနိပါတ်ဇာတ်၊ အဋ္ဌာကထာမဟာသုပိနဇာတ်</ref>
== ပထမ အိပ်မက် ==
ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁)]]
(၁) အရပ်လေးမျက်နှာမှ လေးကောင်သော နွားလား ဥသဘတို့သည် လာလတ်၍ မင်းရင်ပြင်၌ ဝှေ့မည်ဟု တွန်မြည် ကြုံးဝါးလျက် မဝှေ့ပဲသာလျှင် ဖဲလေကုန်သည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ တရားမစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ အရပ်လေးမျက်နှာမှ မိုးတို့သည် ရွာအံသကဲ့သို့ ထစ်ကြိုးလျက် မရွာပဲသာလျှင် ပျောက်ပျက် ကုန်လတ္တံ့။ ထိုအခါ ကောက်ပဲသီးနှံတို့ ပျက်ဆီး၍ လူတို့၌ အစာရေစာ ရှားပါး ငတ်မွတ်ခြင်း ဖြစ်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* နွားနက် လေးခု ဝှေ့မှုဟန်ပြင်၊
*မဝှေ့ကြဘဲ ရှောင်လွှဲသည်မြင်၊
*အရှေ့၊ အနောက်၊ တောင်၊ မြောက် မိုးဆင်၊
*ခြိမ်းသံပေး မိုးဝေးလွင့် ပျောက်စင်။
== ဒုတိယ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(2).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၂)]]
* '''(၂) နုနယ်သေးငယ်စွာသော အပင်တို့သည် ပွင့်ကြ၊ သီးကြသည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ ဆုတ်ယုတ်သောကာလ လူတို့ သက်တမ်းတိုသော ကာလ၌ ယောက်ျား မိန်းမတို့သည် ထက်သန် ပြင်းသော ရာဂ ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ငယ်ရွယ်စဉ် အခါ၌ပင် အိမ်ထောင်ပြုခြင်း၊ သားမွေးခြင်း တို့ကို ပြုကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* မြေက မကြွ ငယ်လှသစ်ပင်၊
*ဖူးငုံရင့်ပြီး ပွင့်သီးတွေမြင်၊
*အရွယ်မမျှ ပျိုမ မယ်ခင်၊
*သမီးသား လင်ထား အိမ်ထောင်ချင်။<br />
== တတိယ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(3).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၃)]]
* '''(၃) နွားမကြီးတို့သည် မိမိတို့ မွေးစဖြစ်သော နွားမငယ်တို့၏ နို့ကို စို့သည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ ကြီးသောသူတို့အား အရိုအသေပြုခြင်း ပျောက်ကွယ်သော ကာလ၌ အမိအဖ၊ ယောက္ခမ စသူတို့သည် ကိုးကွယ်ရာ မရှိကုန်သည် ဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့၏ သားသမီး သားမက် ချွေးမ စသူတို့ထံ၌ ကပ်ရပ်၍ ငြိုငြင် ညှိုးငယ်စွာ အသက်မွေးရကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ယနေ့ဖွားစ နွားမနို့သာ၊
*မိခင်နွားကြီး စို့ပြီး နေရှာ၊
*သမီးနှင့် သား စီးပွားဆိုင်ရာ၊
*မိနှင့်ဘ ကျွေးမှ စားရမှာ။<br />
== စတုတ္ထ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(4).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၄)]]
* '''(၄) လှည်းတို့၌ ဝန်ကို ဆောင်နိုင်သော နွားကြီးတို့ကို မကမူ၍ နွားငယ်တို့ကိုသာ ကစေကုန်၏။ နွားငယ်တို့လည်း ဝန်ကို မနိုင်၍ လှည်းတို့ကိုလည်း ဆွဲခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင် တရားမစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ အသက်ကြီး ဝါကြီး ပညာရှိကုန်သော သူတို့အား အမတ်၊ တရားသူကြီး စသော ရာထူးစည်းစိမ်တို့၌ မခန့်ထားမူ၍ အသက်၊ ဝါ၊ ပညာ ငယ်ကုန်သော လူငယ်တို့အားသာ ခန့်ထားကြလတ္တံ့။ ထိုအခါ အခွင့်အရေးမသိ၊ မတော် မမှန်ဖြစ်၍ အမှု မပြီး၊ အကျိုးမပြီး ရှိသောအခါ လူငယ်တို့သည် မိမိတို့၏ ရာထူး စည်းစိမ်ကို စွန့်ကြလတ္တံ့။ လူကြီးတို့သည်လည်း ငါတို့မှာ ပြင်ပကသာ ဖြစ်၏ဟု လျစ်လျှူပြု၍ နေကြလကုန်လတ္တံ့။ သို့ဖြစ်၍ တရားမစောင့် အမှုမပြီးကြသည်နှင့် မင်းနှင့်တကွ တိုင်းပြည်ပါ ဆုတ်ယုတ် ပျက်ဆီးကြလတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* နွားကြီးမကြိုက် ဝင်တိုက်နွားငယ်၊
*မရုန်းနိုင်ဘဲ ဝပ်လဲနေတယ်၊
*ကြီးသူဖယ်ရှား မြှောက်စားလူငယ်၊
*တိုင်းပြည်ရေး ရှုပ်ထွေး ပွေတော့မယ်။<br />
== ပဉ္စမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(5).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၅)]]
* '''(၅) ခံတွင်း နှစ်ခုရှိသော မြင်းသည် ကျွေးလာသော မုယောစပါး စသည်တို့ကို ခံတွင်းနှစ်ခုဖြင့်ပင် စားသည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင် တရားမစောင့်သော မင်းတို့လက်ထက်၌ တရားမစောင့်သော တရားသူကြီးတို့သည် နှစ်ဖက်သော အမှုသည်တို့မှ ပေးသော တံစိုးလက်ဆောင်တို့ကို စား၍ အမှုတို့ကို မမှန်မကန် ဆုံးဖြတ်ကြကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ခံတွင်းနှစ်ခွ မြင်းလှ ရာဇာ၊
*ကျွေးကျွေးသမျှ မဝနိုင်ပါ၊
*မှူးမတ်မင်းစိုး လာဘ်ထိုးသူရှာ၊
*နှစ်ဖက်စား တရားစီရင်မှာ။<br />
== ဆဋ္ဌမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(6).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၆)]]
* '''(၆) အဖိုးတစ်သိန်း ထိုက်သော ရွှေခွက်ကို မြေခွေးဖိုအား ကျင်ငယ်စွန့်ရန် ပေး၏။ မြေခွေးလည်း ထိုရွှေခွက်၌ ကျင်ငယ်စွန့်သည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင် တရားမစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ အမျိုးမြတ်သော သူတို့သည် အချီးအမြှောက် မခံရ၊ ဆင်းရဲကြ၍ အမျိုးယုတ်သော သူတို့ အစိုးတရ ကြွယ်ဝ ချမ်းသာကြလတ္တံ့။ ထိုအခါ အမျိုးမြတ်တို့ အသက် မွေးခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်သည် ဖြစ်၍ မိမိတို့ သမီးတို့ကို အမျိုးယုတ်တို့အား ပေး၍ အသက်မွေး ကြကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ခွေးအိုထံဆက် ရွှေခွက်သိန်းတန်၊
*ကျင်ငယ်အမြဲ ခွက်ထဲ စွန့်ပြန်၊
*မျိုးမြတ်သမီး ပစ္စည်းမက်ဟန်၊
*အမျိုးယုတ် လင်လုပ် ပေါင်းဆက်ဆံ။<br />
== သတ္တမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(7).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၇)]]
* '''(၇) တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် အင်းပျဉ်၌ ထိုင်လျက် လွန်ကို ကျစ်၍ ခြေရင်း၌ ထား၏။ ထို အင်းပျဉ်အောက်၌ရှိသော ဆာလောင်သော မြေခွေးမသည် ထိုယောက်ျား မသိစဉ်လျှင် ထိုလွန်ကို စား၏ ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ မိန်းမတို့သည် အစားအသောက်၊ အဝတ်၊ အနေအထိုင် စသည်တို့၌ လော်လည်ခြင်း ရှိ၍ မိမိတို့ လင်ယောက်ျားသည် ဆင်းရဲငြိုငြင်စွာ ရှာဖွေ စုဆောင်းအပ်သော ဥစ္စာ ပစ္စည်းတို့ကို အဝတ်အစား၊ အစားအသောက် တို့၌ လည်းကောင်း၊ သောက်စား ကစားခြင်းတို့၌ လည်းကောင်း၊ အပျော်အပါးတို့၌ လည်းကောင်း၊ သဘောက် လင်ငယ်ထားခြင်း တို့၌ လည်းကောင်း အရမ်းမဲ့လျှင် ဖြုန်းတီးလေလတ္တံ့။ ခွေးမသည် မသိစဉ် စားသကဲ့သို့ အိမ်သူ မိန်းမတို့သည် ဤသို့ တိတ်တဆိတ် ဖြုန်းတီး ခိုးစားကြလတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ရှေ့ကကျစ်ချ လွန်စကြိုးကို၊
*ခွေးမ ခိုးစား ကိုက်ဝါးကာ မျို၊
*လင်ကြီးပစ္စည်း သိမ်းဆည်းမသို၊
*လင်မြှောင်အား မယားလောကွတ်ပို။
== အဋ္ဌမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(8).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၈)]]
* '''(၈) ရေမရှိသော အိုးတို့ဖြင့် ခြံရံအပ်သော ရေပြည့်အိုးကြီး တစ်လုံးကို မြင်ရ၏။ လူတို့သည် အရပ် (၈)မျက်နှာမှ ရေကို ယူလာကြ၍ ထိုရေပြည့်အိုးကြီး အတွင်းသို့သာလျှင် လောင်းထည့် ကြ၏။ လောင်းထည့်သော ရေတို့သည် ပြည့်လျှံ၍ ကျကုန်၏။ ဤသို့လျှင် အဖန် တလဲလဲ ရေပြည့်အိုးသို့သာ လောင်းလျှက် ရေမရှိသော အခြံအရံ အိုးတို့ အတွင်းသို့ကား မည်သူမျှ မလောင်း မထည့်ပဲ နေသည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ မကောင်းသော မင်းတို့ လက်ထက်၌ မင်းနှင့်တကွ လူတို့ တရားပျက်ကွက်၊ ဩဇာညံ့ဖျင်း၊ ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်လတ္တံ့။ ထိုအခါ မင်းအစိုးရတို့သည် ဆင်းရဲသားတို့အား မင်း၏ အကျိုးစီးပွား အတွက်ကိုသာ လုပ်ကိုင်စေအံ့။ ဆောင်ရွက် စေအံ့။ ထမ်းရွက်စေအံ့။ သို့ဖြစ်ရကား မင်းတို့၌သာ ပြည့်စုံ အကျိုးခံစားကြရ၍ ဆင်းရဲသားတို့မှာ ရေမရှိသော အိုးတို့ပမာ တစုံတရာ မရှိ ငတ်မွတ် ခေါင်းပါးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* အိုးငယ်ချည်းနှီး အိုးကြီးရေလျှံ
*အိုးကြီးကိုပဲ ရေဆွဲလောင်းပြန်၊
*ဆင်းရဲသူများ ဝတ်စားမကျန်၊
*အခွန်တွက် နှိပ်စက် ငွေတောင်းခံ။<br />
== နဝမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(9).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၉)]]
* '''(၉) နက်ရှိုင်း ကျယ်ဝန်းသော ရေကန်ကြီး တစ်ခုတွင် သတ္တဝါတို့ ဆင်း၍ ရေသောက်ကြ၏။ ကန်၏ အလယ် ရေနက်ရာ၌ ရေသည် နောက်၍ ကန်နားဝန်းကျင် ရေတိမ်ရာ သတ္တဝါတို့ နင်းရာ၌ ရေသည် ကြည်လင်၏ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ တရားမစောင့်သော မင်းတို့သည် မတရား အုပ်စိုးခြင်း၊ တံစိုးစားခြင်း၊ လော်လည်ခြင်း၊ သနားညှာတာ ကရုဏာ မဲ့ခြင်း၊ ကြမ်းကြုတ် ရက်စက်ခြင်းတို့ ရှိလျှက် လူတို့အပေါ်၌ အထူးထူး အပြားပြားသော အချင်းအရာဖြင့် အခွန်အတုတ်တို့ကို ခွဲခန့် ကောက်ယူလတ္တံ့။ ထိုအခါ လူတို့မှာ တစ်စုံတစ်ရာ မပေးဆောင်နိုင် ပင်ပန်းဆင်းရဲလျက် မြို့ကြီးရပ်ကြီးတို့၌ မနေနိုင်ပဲ ရပ်စွန် ပြည်နားသို့ သွားရောက်နေကြရသည် ဖြစ်လတ္တံ့။ ကန်အလယ်တွင်နောက်၍ ကန်ဘေးတွင် ကြည်သကဲ့သို့ မြို့လယ်ရွာလယ်၌ တိတ်ဆိတ်၍ ရပ်စွန်ပြည်နား၌ လူစည်ကားလတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ကြာမျိုးငါးဝ ပွင့်ကြရေကန်၊
*ရေလယ်နောက်လျက် ကမ်းဘက်ကြည်ပြန်၊
*မြို့တွင်းပွေရှုပ် ခွန်တုတ်ကောက်ခံ၊
*မြို့ပြင်ထွက် ပြည့်နှက်စည်ကားရန်။<br />
== ဒသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(10).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၀)]]
'''*(၁၀) တစ်လုံးတည်းသော အိုးဖြင့် တချိန်တည်းချက်သော ထမင်းသည် အချို့ပျော့၏၊ အချို့ မနပ်၊ အချို့နပ်၏။ ဤသို့ မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင် တရား မစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ မိုးကွက်ကြား ရွာလတ္တံ့။ ထိုအခါ အချို့နေရာ၌ မိုးရွာလွန်း၍ ကောက်ပဲသီးနှံ ပျက်အံ။ အချို့နေရာ၌ မရွာ၍ ပျက်အံ။ အချို့နေရာ တွင်ကား မိုးမှန်၍ ကောင်းအံ။ ဤသို့လျှင် ထမင်းအိုးတွင် မြင်သော ထမင်းကဲ့သို့ ကောက်ပဲသီးနှံ သုံးထွေပြားလတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* တစ်အိုးတည်းချက် အကျက်မညီ၊
*ထမင်းမာဆတ် ပျော့နပ် သုံးလီ၊
*မင်းနှင့်လူများ တရားမမှီ၊
*မိုးသုံးစား ကွက်ကြားရွာချမည်။<br />
== ဧကဒသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(11).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၁)]]
* '''(၁၁) အဖိုးတသိန်းထိုက်သော စန္ဒကူးနှစ်ကို ရက်တက်ပုပ်ရည်ဖြင့် ရောင်းစားသည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ ငါဘုရား၏ သာသနာတော် ဆုတ်ယုတ်သော ကာလတွင် လော်လည်၍ လာဘ်လာဘကို မက်မော ကုန်သော ရဟန်းအလဇ္ဇီ လူအလဇ္ဇီတို့သည် ဆွမ်း၊ ဆေး၊ ကျောင်း၊ သင်္ကန်း ဥစ္စာပစ္စည်း စသည် တို့ကို အလိုရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ လမ်းခရီးဆုံ၊ အိမ်ဝ၊ အိမ်ကြို အိမ်ကြားတို့၌ ငါဘုရား၏ တရားတော်ကို ဟောကြားလတ္တံ့။ နိဗ္ဗာန် အလို့ငှာ ဟောတော် မူအပ်သော အလွန် မွန်မြတ်သော တရားတော်ကို တစ်ပဲ၊ တစ်မူး၊ တစ်ကျပ် စသည်တို့ အကျိုးငှာ ရောင်းစား ဟောပြော ကြသည် ဖြစ်၍ တသိန်းထိုက်သော စန္ဒာကူးနှစ်ကို ယက်တက်ပုပ်ရည်ဖြင့် ရောင်းစား သကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* မွှေးထုံနံ့ကြူး စန္ဒကူးသိန်းတန်၊
*ပုန်းရည်နှင့်လဲ သုံးစွဲခါပြန်၊
*အလဇ္ဇီများ တရားဖိုးတန်၊
*ငွေနှင့် လဲ အမြဲဟောမည်မှန်။<br />
== ဒွါဒသ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(12).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၂)]]
* '''(၁၂) ဘူးတောင်းတို့သည် ရေ၌ နစ်သည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ တရား မစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ အမျိုးယုတ်သော သူတို့ကိုသာ ရာထူး စည်းစိမ် ပေးသည် ဖြစ်၍ အမျိုးယုတ်တို့ တန်ခိုး အာဏာ ကြီးမား ထင်ပေါ် အရာရာတွင် တွင်ကျယ်လျက် ၎င်းတို့ စကားသာလျှင် ဘူးတောင်း နစ်သကဲသို့ နစ်၍ တည်ကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* သံကြေးမပေါင်း ဘူးပေါင်းဘူးအုံ၊
*ရေတွင်စုပ်စုပ် နစ်မြုပ်လုံးစုံ၊
*ပညာရှိများ စကားဥဿုံ၊
*ပြောသမျှ လောက မသုံးကုန်။<br />
== တေရသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(13)N.jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၃)]]
* '''(၁၃) ကျောက်ဖျာကြီး ရေတွင်ပေါ်သည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ တရား မစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ တော်မှန် လိမ္မာ ပညာရှိသော သူတို့၏ စကားသည် မည်သည့် အရာ၌ မဆို လေးသော ကျောက်ဖျာ ရေတွင် ပေါ်သကဲ့သို့ နစ်တည် ခြင်းမရှိ၊ မခိုင်မမြဲ ရှိကြကုန် လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* အိမ်လုံး တောင်လုံး ကျောက်တုံးကျောက်ဖျာ၊
*ရေမှဘွားဘွား ထင်ရှားပေါ်လာ၊
*ရဟန်းရှင်ဆိုး လူဆိုးများသာ၊
*ဂုဏ်ရောင်တိုး တန်ခိုးပေါ်ထွက်သာ။<br />
== စုဒ္ဒသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(14)N.jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၄)]]
* '''(၁၄) ဖားငယ်မ တို့သည် ကြီးစွာသော မြွေဟောက်ကြီးများကို စားမြိုသည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ လူတို့သည် ပြင်းသော ရာဂ ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ကိလေသာ အလိုသို့ လိုက်လျက် ငယ်ရွယ်ကုန်သော မယားတို့၏ အလိုသို့ လုံးဝ လိုက်ကြကုန် လတ္တံ့။ အလုပ်အကိုင်မှု၊ ဥစ္စာ ပစ္စည်းမှု၊ ကျေးကျွန်မှု၊ စီမံခန့်ခွဲမှု စသော အရပ်ရပ်တို့၌ လင်ပေါ်တွင် လွှမ်းမိုး အုပ်စိုးခြင်းကို ပြုကြမည် ဖြစ်ရကား ဖားငယ်မသည် အဆိပ်လျင်သော မြွေကို စားမျိုသကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* အဆိပ်ပြင်းတောက် မြွေဟောက်ကြီးကို၊
*ဖားငယ်မများ ကိုက်ဝါးကာမျို၊
*ကညာယူထား သက်ကြားဖိုးအို၊
*မယားဆဲ အမြဲအော်ငေါက်ဆို။<br />
== ပန္နရသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(15).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၅)]]
* '''(၁၅) မည်းနက် ရုပ်သွင်၊ အဆင်း ဆိုးဝါးသော ကျီးတို့ကို ရွှေ၏ အဆင်းနှင့် တူသော ရွှေဟင်္သာ တို့က ခြံရံ နေကြသည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ အားနည်းသော မင်းတို့ လက်ထက်၌ ထိုမင်းတို့သည် ဆင်စီး မြင်းစီး စသော အတတ်တို့၌ မလိမ္မာ၍ စစ်ထိုးခြင်း၌ မရဲရင့်ဘဲ ဖြစ်ကြကုန်လတ္တံ့။ ထိုအခါ တိုင်းပြည် နိုင်ငံ ဆုံးရှုံးမည်ကို စိုး၍ တူသော ဇာတ်ရှိသော သူကောင်းသား တို့အား အစိုးရခြင်းကို မပေးမူ၍ မိမိတို့ထံ၌ ခစား ကြကုန်သော အမျိုး ယုတ်သော ကျေးကျွန်တို့အားသာ ပေးကုန်လတ္တံ့။ သို့ဖြစ်၍ အမျိုးကောင်းသားတို့ ကိုးကွယ်ရာ မရှိပဲ အစိုးရခြင်း၌ တည်ကုန်သော အမျိုးယုတ်တို့ထံ၌ ခစားကြကုန် လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* အဆင်းမည်းနက် ကျီးငှက်ထံမှာ၊
*ရွှေဟင်္သာများ ခစားနေပါ၊
*ပညာသီလ ပြည့်ဝသူဟာ၊
*သူယုတ်အား ဝပ်တွားနေရမှာ။<br />
== သောဠသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(16).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၆)]]
* '''(၁၆) ဆိတ်တို့သည် ကျားသစ်ကို သတ်စားကြသဖြင့် ကျားသစ်တို့သည် ကြောက်လန့်လျက် ဆိတ်တို့ကို အဝေးမှ မြင်လျှင်ပင် တောချုံရှိရာသို့ ပြေးကြသည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ တရား မစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ အမျိုးယုတ်သော သူတို့ အစိုးရ ကုန်သည် ဖြစ်၍ အမျိုးမြတ်သူတို့ မထင်ရှား ဖြစ်လတ္တံ့။ အမျိုးယုတ် သူတို့မှာ မင်းကျွမ်းဝင်သည် ဖြစ်၍ တရားရုံးတို့၌ ဩဇာအာဏာ လွှမ်းမိုးလျက် အမျိုးမြတ်သူတို့၏ ဘိုးဘပိုင် လယ်မြေ ဥစ္စာ အရပ်ရပ်တို့ကို ငါတို့ လယ်မြေဥစ္စာ ဖြစ်သည်ဟု သိမ်းယူကြ၍ တရားတဘောင် ဖြစ်လျှင် တန်ခိုးမဲ့သူတို့အား ဖိနှိပ်ပုတ်ခတ် ခြိမ်းခြောက် နှင်ထုတ်လျက် အနိုင်ကျင့် ကြကုန်လတ္တံ့။ ထိုအခါ အမျိုးမြတ်သူတို့ ကြောက်လန့် စက်ဆုတ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ လယ်ယာ ဥစ္စာတို့ကို ပေးအပ်ကုန်လျက် အိမ်သို့ပြန်၍ အိပ်နေကြကုန်အံ။ ထိုမှ တပါးလည်း အကျင့်သီလရှိသော ရဟန်းတို့သည် အကျင့်သီလမဲ့သော ရဟန်းတို့က ချုပ်ချယ် ဖိနှိပ်ကြလေသဖြင့် တောသို့ ပြေးဝင် ပုန်းအောင်း ကြကုန်လတ္တံ့။ ဤသို့လျှင် အမျိုးကောင်း၊ သူတော်ကောင်း တို့လည်း လွတ်ရာ ကျွတ်ရာ တောတောတောင်တောင် တို့ကို ပြေးပုန်း ကြကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ဆိတ်ကိုမြင်ငြား ကြောက်အား ပြင်းထန်၊
*ခြင်္သေ့၊ သစ်၊ ကျား ခုန်လွှား ပြေးပြန်၊
*သူယုတ်မာများ ထောင်လွှားနိုင်ငံ၊
*သူတော်ကောင်း ပုန်းအောင်း တောမြိုင်ယံ။။<br />
<ref>အမျိုးသား ပညာဝန် ဦးဖိုးကျား၏ ငါးရာ့ငါးဆယ် ကောက်နုတ်ချက်များ (ပထမတွဲ) မှ</ref>
== ကိုးကား ==
<references/>
[[Category:ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
extmt0s63wy93oeakp20w4vd79lthgr
752620
752619
2022-07-30T10:35:22Z
103.42.216.216
/* ဧကဒသမ အိပ်မက် */စ်
wikitext
text/x-wiki
ကောသလမင်း [[အိပ်မက်]](၁၆)ချက် သည်ကား မြတ်စွာဘုရား သက်တော်ထင်ရှား ရှိစဉ်က [[ကောသလမင်း]]ကြီး မြင်မက်သော အိပ်မက်ဖြစ်သည်။ ထို အိပ်မက်ကို မိဖုရားကြီးအား ပြောပြရာ မိဖုရားကြီး တိုက်တွန်းချက်အရ ကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ အိပ်မက်အကြောင်း သွားရောက်လျှောက်ထားလေသည်။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အနာဂတံဉာဏ်တော်ဖြင့် ဆင်ခြင်၍ နောင်အနာဂတ်ခေတ်တွင် ဖြစ်ပျက်မည့် အကျိုးအပြစ်တို့ကို အစဉ်အတိုင်း ဟောကြား နှစ်သိမ့်တော်မူခဲ့သည်။<ref>ဧကနိပါတ်ဇာတ်၊ အဋ္ဌာကထာမဟာသုပိနဇာတ်</ref>
== ပထမ အိပ်မက် ==
ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁)]]
(၁) အရပ်လေးမျက်နှာမှ လေးကောင်သော နွားလား ဥသဘတို့သည် လာလတ်၍ မင်းရင်ပြင်၌ ဝှေ့မည်ဟု တွန်မြည် ကြုံးဝါးလျက် မဝှေ့ပဲသာလျှင် ဖဲလေကုန်သည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ တရားမစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ အရပ်လေးမျက်နှာမှ မိုးတို့သည် ရွာအံသကဲ့သို့ ထစ်ကြိုးလျက် မရွာပဲသာလျှင် ပျောက်ပျက် ကုန်လတ္တံ့။ ထိုအခါ ကောက်ပဲသီးနှံတို့ ပျက်ဆီး၍ လူတို့၌ အစာရေစာ ရှားပါး ငတ်မွတ်ခြင်း ဖြစ်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* နွားနက် လေးခု ဝှေ့မှုဟန်ပြင်၊
*မဝှေ့ကြဘဲ ရှောင်လွှဲသည်မြင်၊
*အရှေ့၊ အနောက်၊ တောင်၊ မြောက် မိုးဆင်၊
*ခြိမ်းသံပေး မိုးဝေးလွင့် ပျောက်စင်။
== ဒုတိယ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(2).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၂)]]
* '''(၂) နုနယ်သေးငယ်စွာသော အပင်တို့သည် ပွင့်ကြ၊ သီးကြသည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ ဆုတ်ယုတ်သောကာလ လူတို့ သက်တမ်းတိုသော ကာလ၌ ယောက်ျား မိန်းမတို့သည် ထက်သန် ပြင်းသော ရာဂ ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ငယ်ရွယ်စဉ် အခါ၌ပင် အိမ်ထောင်ပြုခြင်း၊ သားမွေးခြင်း တို့ကို ပြုကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* မြေက မကြွ ငယ်လှသစ်ပင်၊
*ဖူးငုံရင့်ပြီး ပွင့်သီးတွေမြင်၊
*အရွယ်မမျှ ပျိုမ မယ်ခင်၊
*သမီးသား လင်ထား အိမ်ထောင်ချင်။<br />
== တတိယ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(3).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၃)]]
* '''(၃) နွားမကြီးတို့သည် မိမိတို့ မွေးစဖြစ်သော နွားမငယ်တို့၏ နို့ကို စို့သည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ ကြီးသောသူတို့အား အရိုအသေပြုခြင်း ပျောက်ကွယ်သော ကာလ၌ အမိအဖ၊ ယောက္ခမ စသူတို့သည် ကိုးကွယ်ရာ မရှိကုန်သည် ဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့၏ သားသမီး သားမက် ချွေးမ စသူတို့ထံ၌ ကပ်ရပ်၍ ငြိုငြင် ညှိုးငယ်စွာ အသက်မွေးရကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ယနေ့ဖွားစ နွားမနို့သာ၊
*မိခင်နွားကြီး စို့ပြီး နေရှာ၊
*သမီးနှင့် သား စီးပွားဆိုင်ရာ၊
*မိနှင့်ဘ ကျွေးမှ စားရမှာ။<br />
== စတုတ္ထ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(4).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၄)]]
* '''(၄) လှည်းတို့၌ ဝန်ကို ဆောင်နိုင်သော နွားကြီးတို့ကို မကမူ၍ နွားငယ်တို့ကိုသာ ကစေကုန်၏။ နွားငယ်တို့လည်း ဝန်ကို မနိုင်၍ လှည်းတို့ကိုလည်း ဆွဲခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင် တရားမစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ အသက်ကြီး ဝါကြီး ပညာရှိကုန်သော သူတို့အား အမတ်၊ တရားသူကြီး စသော ရာထူးစည်းစိမ်တို့၌ မခန့်ထားမူ၍ အသက်၊ ဝါ၊ ပညာ ငယ်ကုန်သော လူငယ်တို့အားသာ ခန့်ထားကြလတ္တံ့။ ထိုအခါ အခွင့်အရေးမသိ၊ မတော် မမှန်ဖြစ်၍ အမှု မပြီး၊ အကျိုးမပြီး ရှိသောအခါ လူငယ်တို့သည် မိမိတို့၏ ရာထူး စည်းစိမ်ကို စွန့်ကြလတ္တံ့။ လူကြီးတို့သည်လည်း ငါတို့မှာ ပြင်ပကသာ ဖြစ်၏ဟု လျစ်လျှူပြု၍ နေကြလကုန်လတ္တံ့။ သို့ဖြစ်၍ တရားမစောင့် အမှုမပြီးကြသည်နှင့် မင်းနှင့်တကွ တိုင်းပြည်ပါ ဆုတ်ယုတ် ပျက်ဆီးကြလတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* နွားကြီးမကြိုက် ဝင်တိုက်နွားငယ်၊
*မရုန်းနိုင်ဘဲ ဝပ်လဲနေတယ်၊
*ကြီးသူဖယ်ရှား မြှောက်စားလူငယ်၊
*တိုင်းပြည်ရေး ရှုပ်ထွေး ပွေတော့မယ်။<br />
== ပဉ္စမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(5).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၅)]]
* '''(၅) ခံတွင်း နှစ်ခုရှိသော မြင်းသည် ကျွေးလာသော မုယောစပါး စသည်တို့ကို ခံတွင်းနှစ်ခုဖြင့်ပင် စားသည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင် တရားမစောင့်သော မင်းတို့လက်ထက်၌ တရားမစောင့်သော တရားသူကြီးတို့သည် နှစ်ဖက်သော အမှုသည်တို့မှ ပေးသော တံစိုးလက်ဆောင်တို့ကို စား၍ အမှုတို့ကို မမှန်မကန် ဆုံးဖြတ်ကြကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ခံတွင်းနှစ်ခွ မြင်းလှ ရာဇာ၊
*ကျွေးကျွေးသမျှ မဝနိုင်ပါ၊
*မှူးမတ်မင်းစိုး လာဘ်ထိုးသူရှာ၊
*နှစ်ဖက်စား တရားစီရင်မှာ။<br />
== ဆဋ္ဌမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(6).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၆)]]
* '''(၆) အဖိုးတစ်သိန်း ထိုက်သော ရွှေခွက်ကို မြေခွေးဖိုအား ကျင်ငယ်စွန့်ရန် ပေး၏။ မြေခွေးလည်း ထိုရွှေခွက်၌ ကျင်ငယ်စွန့်သည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင် တရားမစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ အမျိုးမြတ်သော သူတို့သည် အချီးအမြှောက် မခံရ၊ ဆင်းရဲကြ၍ အမျိုးယုတ်သော သူတို့ အစိုးတရ ကြွယ်ဝ ချမ်းသာကြလတ္တံ့။ ထိုအခါ အမျိုးမြတ်တို့ အသက် မွေးခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်သည် ဖြစ်၍ မိမိတို့ သမီးတို့ကို အမျိုးယုတ်တို့အား ပေး၍ အသက်မွေး ကြကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ခွေးအိုထံဆက် ရွှေခွက်သိန်းတန်၊
*ကျင်ငယ်အမြဲ ခွက်ထဲ စွန့်ပြန်၊
*မျိုးမြတ်သမီး ပစ္စည်းမက်ဟန်၊
*အမျိုးယုတ် လင်လုပ် ပေါင်းဆက်ဆံ။<br />
== သတ္တမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(7).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၇)]]
* '''(၇) တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် အင်းပျဉ်၌ ထိုင်လျက် လွန်ကို ကျစ်၍ ခြေရင်း၌ ထား၏။ ထို အင်းပျဉ်အောက်၌ရှိသော ဆာလောင်သော မြေခွေးမသည် ထိုယောက်ျား မသိစဉ်လျှင် ထိုလွန်ကို စား၏ ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ မိန်းမတို့သည် အစားအသောက်၊ အဝတ်၊ အနေအထိုင် စသည်တို့၌ လော်လည်ခြင်း ရှိ၍ မိမိတို့ လင်ယောက်ျားသည် ဆင်းရဲငြိုငြင်စွာ ရှာဖွေ စုဆောင်းအပ်သော ဥစ္စာ ပစ္စည်းတို့ကို အဝတ်အစား၊ အစားအသောက် တို့၌ လည်းကောင်း၊ သောက်စား ကစားခြင်းတို့၌ လည်းကောင်း၊ အပျော်အပါးတို့၌ လည်းကောင်း၊ သဘောက် လင်ငယ်ထားခြင်း တို့၌ လည်းကောင်း အရမ်းမဲ့လျှင် ဖြုန်းတီးလေလတ္တံ့။ ခွေးမသည် မသိစဉ် စားသကဲ့သို့ အိမ်သူ မိန်းမတို့သည် ဤသို့ တိတ်တဆိတ် ဖြုန်းတီး ခိုးစားကြလတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ရှေ့ကကျစ်ချ လွန်စကြိုးကို၊
*ခွေးမ ခိုးစား ကိုက်ဝါးကာ မျို၊
*လင်ကြီးပစ္စည်း သိမ်းဆည်းမသို၊
*လင်မြှောင်အား မယားလောကွတ်ပို။
== အဋ္ဌမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(8).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၈)]]
* '''(၈) ရေမရှိသော အိုးတို့ဖြင့် ခြံရံအပ်သော ရေပြည့်အိုးကြီး တစ်လုံးကို မြင်ရ၏။ လူတို့သည် အရပ် (၈)မျက်နှာမှ ရေကို ယူလာကြ၍ ထိုရေပြည့်အိုးကြီး အတွင်းသို့သာလျှင် လောင်းထည့် ကြ၏။ လောင်းထည့်သော ရေတို့သည် ပြည့်လျှံ၍ ကျကုန်၏။ ဤသို့လျှင် အဖန် တလဲလဲ ရေပြည့်အိုးသို့သာ လောင်းလျှက် ရေမရှိသော အခြံအရံ အိုးတို့ အတွင်းသို့ကား မည်သူမျှ မလောင်း မထည့်ပဲ နေသည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ မကောင်းသော မင်းတို့ လက်ထက်၌ မင်းနှင့်တကွ လူတို့ တရားပျက်ကွက်၊ ဩဇာညံ့ဖျင်း၊ ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်လတ္တံ့။ ထိုအခါ မင်းအစိုးရတို့သည် ဆင်းရဲသားတို့အား မင်း၏ အကျိုးစီးပွား အတွက်ကိုသာ လုပ်ကိုင်စေအံ့။ ဆောင်ရွက် စေအံ့။ ထမ်းရွက်စေအံ့။ သို့ဖြစ်ရကား မင်းတို့၌သာ ပြည့်စုံ အကျိုးခံစားကြရ၍ ဆင်းရဲသားတို့မှာ ရေမရှိသော အိုးတို့ပမာ တစုံတရာ မရှိ ငတ်မွတ် ခေါင်းပါးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* အိုးငယ်ချည်းနှီး အိုးကြီးရေလျှံ
*အိုးကြီးကိုပဲ ရေဆွဲလောင်းပြန်၊
*ဆင်းရဲသူများ ဝတ်စားမကျန်၊
*အခွန်တွက် နှိပ်စက် ငွေတောင်းခံ။<br />
== နဝမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(9).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၉)]]
* '''(၉) နက်ရှိုင်း ကျယ်ဝန်းသော ရေကန်ကြီး တစ်ခုတွင် သတ္တဝါတို့ ဆင်း၍ ရေသောက်ကြ၏။ ကန်၏ အလယ် ရေနက်ရာ၌ ရေသည် နောက်၍ ကန်နားဝန်းကျင် ရေတိမ်ရာ သတ္တဝါတို့ နင်းရာ၌ ရေသည် ကြည်လင်၏ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ တရားမစောင့်သော မင်းတို့သည် မတရား အုပ်စိုးခြင်း၊ တံစိုးစားခြင်း၊ လော်လည်ခြင်း၊ သနားညှာတာ ကရုဏာ မဲ့ခြင်း၊ ကြမ်းကြုတ် ရက်စက်ခြင်းတို့ ရှိလျှက် လူတို့အပေါ်၌ အထူးထူး အပြားပြားသော အချင်းအရာဖြင့် အခွန်အတုတ်တို့ကို ခွဲခန့် ကောက်ယူလတ္တံ့။ ထိုအခါ လူတို့မှာ တစ်စုံတစ်ရာ မပေးဆောင်နိုင် ပင်ပန်းဆင်းရဲလျက် မြို့ကြီးရပ်ကြီးတို့၌ မနေနိုင်ပဲ ရပ်စွန် ပြည်နားသို့ သွားရောက်နေကြရသည် ဖြစ်လတ္တံ့။ ကန်အလယ်တွင်နောက်၍ ကန်ဘေးတွင် ကြည်သကဲ့သို့ မြို့လယ်ရွာလယ်၌ တိတ်ဆိတ်၍ ရပ်စွန်ပြည်နား၌ လူစည်ကားလတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ကြာမျိုးငါးဝ ပွင့်ကြရေကန်၊
*ရေလယ်နောက်လျက် ကမ်းဘက်ကြည်ပြန်၊
*မြို့တွင်းပွေရှုပ် ခွန်တုတ်ကောက်ခံ၊
*မြို့ပြင်ထွက် ပြည့်နှက်စည်ကားရန်။<br />
== ဒသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(10).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၀)]]
'''*(၁၀) တစ်လုံးတည်းသော အိုးဖြင့် တချိန်တည်းချက်သော ထမင်းသည် အချို့ပျော့၏၊ အချို့ မနပ်၊ အချို့နပ်၏။ ဤသို့ မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင် တရား မစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ မိုးကွက်ကြား ရွာလတ္တံ့။ ထိုအခါ အချို့နေရာ၌ မိုးရွာလွန်း၍ ကောက်ပဲသီးနှံ ပျက်အံ။ အချို့နေရာ၌ မရွာ၍ ပျက်အံ။ အချို့နေရာ တွင်ကား မိုးမှန်၍ ကောင်းအံ။ ဤသို့လျှင် ထမင်းအိုးတွင် မြင်သော ထမင်းကဲ့သို့ ကောက်ပဲသီးနှံ သုံးထွေပြားလတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* တစ်အိုးတည်းချက် အကျက်မညီ၊
*ထမင်းမာဆတ် ပျော့နပ် သုံးလီ၊
*မင်းနှင့်လူများ တရားမမှီ၊
*မိုးသုံးစား ကွက်ကြားရွာချမည်။<br />
== ဧကဒသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(11).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၁)]]
* '''(၁၁) အဖိုးတစ်သိန်းထိုက်သော စန္ဒကူးနှစ်ကို ရက်တက်ပုပ်ရည်ဖြင့် ရောင်းစားသည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ ငါဘုရား၏ သာသနာတော် ဆုတ်ယုတ်သော ကာလတွင် လော်လည်၍ လာဘ်လာဘကို မက်မော ကုန်သော ရဟန်းအလဇ္ဇီ လူအလဇ္ဇီတို့သည် ဆွမ်း၊ ဆေး၊ ကျောင်း၊ သင်္ကန်း ဥစ္စာပစ္စည်း စသည် တို့ကို အလိုရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ လမ်းခရီးဆုံ၊ အိမ်ဝ၊ အိမ်ကြို အိမ်ကြားတို့၌ ငါဘုရား၏ တရားတော်ကို ဟောကြားလတ္တံ့။ နိဗ္ဗာန် အလို့ငှာ ဟောတော် မူအပ်သော အလွန် မွန်မြတ်သော တရားတော်ကို တစ်ပဲ၊ တစ်မူး၊ တစ်ကျပ် စသည်တို့ အကျိုးငှာ ရောင်းစား ဟောပြော ကြသည် ဖြစ်၍ တသိန်းထိုက်သော စန္ဒာကူးနှစ်ကို ယက်တက်ပုပ်ရည်ဖြင့် ရောင်းစား သကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* မွှေးထုံနံ့ကြူး စန္ဒကူးသိန်းတန်၊
*ပုန်းရည်နှင့်လဲ သုံးစွဲခါပြန်၊
*အလဇ္ဇီများ တရားဖိုးတန်၊
*ငွေနှင့် လဲ အမြဲဟောမည်မှန်။<br />
== ဒွါဒသ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(12).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၂)]]
* '''(၁၂) ဘူးတောင်းတို့သည် ရေ၌ နစ်သည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ တရား မစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ အမျိုးယုတ်သော သူတို့ကိုသာ ရာထူး စည်းစိမ် ပေးသည် ဖြစ်၍ အမျိုးယုတ်တို့ တန်ခိုး အာဏာ ကြီးမား ထင်ပေါ် အရာရာတွင် တွင်ကျယ်လျက် ၎င်းတို့ စကားသာလျှင် ဘူးတောင်း နစ်သကဲသို့ နစ်၍ တည်ကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* သံကြေးမပေါင်း ဘူးပေါင်းဘူးအုံ၊
*ရေတွင်စုပ်စုပ် နစ်မြုပ်လုံးစုံ၊
*ပညာရှိများ စကားဥဿုံ၊
*ပြောသမျှ လောက မသုံးကုန်။<br />
== တေရသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(13)N.jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၃)]]
* '''(၁၃) ကျောက်ဖျာကြီး ရေတွင်ပေါ်သည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ တရား မစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ တော်မှန် လိမ္မာ ပညာရှိသော သူတို့၏ စကားသည် မည်သည့် အရာ၌ မဆို လေးသော ကျောက်ဖျာ ရေတွင် ပေါ်သကဲ့သို့ နစ်တည် ခြင်းမရှိ၊ မခိုင်မမြဲ ရှိကြကုန် လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* အိမ်လုံး တောင်လုံး ကျောက်တုံးကျောက်ဖျာ၊
*ရေမှဘွားဘွား ထင်ရှားပေါ်လာ၊
*ရဟန်းရှင်ဆိုး လူဆိုးများသာ၊
*ဂုဏ်ရောင်တိုး တန်ခိုးပေါ်ထွက်သာ။<br />
== စုဒ္ဒသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(14)N.jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၄)]]
* '''(၁၄) ဖားငယ်မ တို့သည် ကြီးစွာသော မြွေဟောက်ကြီးများကို စားမြိုသည်ဟု မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ လူတို့သည် ပြင်းသော ရာဂ ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ကိလေသာ အလိုသို့ လိုက်လျက် ငယ်ရွယ်ကုန်သော မယားတို့၏ အလိုသို့ လုံးဝ လိုက်ကြကုန် လတ္တံ့။ အလုပ်အကိုင်မှု၊ ဥစ္စာ ပစ္စည်းမှု၊ ကျေးကျွန်မှု၊ စီမံခန့်ခွဲမှု စသော အရပ်ရပ်တို့၌ လင်ပေါ်တွင် လွှမ်းမိုး အုပ်စိုးခြင်းကို ပြုကြမည် ဖြစ်ရကား ဖားငယ်မသည် အဆိပ်လျင်သော မြွေကို စားမျိုသကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* အဆိပ်ပြင်းတောက် မြွေဟောက်ကြီးကို၊
*ဖားငယ်မများ ကိုက်ဝါးကာမျို၊
*ကညာယူထား သက်ကြားဖိုးအို၊
*မယားဆဲ အမြဲအော်ငေါက်ဆို။<br />
== ပန္နရသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(15).jpg|thumb|400px|left|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၅)]]
* '''(၁၅) မည်းနက် ရုပ်သွင်၊ အဆင်း ဆိုးဝါးသော ကျီးတို့ကို ရွှေ၏ အဆင်းနှင့် တူသော ရွှေဟင်္သာ တို့က ခြံရံ နေကြသည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ အားနည်းသော မင်းတို့ လက်ထက်၌ ထိုမင်းတို့သည် ဆင်စီး မြင်းစီး စသော အတတ်တို့၌ မလိမ္မာ၍ စစ်ထိုးခြင်း၌ မရဲရင့်ဘဲ ဖြစ်ကြကုန်လတ္တံ့။ ထိုအခါ တိုင်းပြည် နိုင်ငံ ဆုံးရှုံးမည်ကို စိုး၍ တူသော ဇာတ်ရှိသော သူကောင်းသား တို့အား အစိုးရခြင်းကို မပေးမူ၍ မိမိတို့ထံ၌ ခစား ကြကုန်သော အမျိုး ယုတ်သော ကျေးကျွန်တို့အားသာ ပေးကုန်လတ္တံ့။ သို့ဖြစ်၍ အမျိုးကောင်းသားတို့ ကိုးကွယ်ရာ မရှိပဲ အစိုးရခြင်း၌ တည်ကုန်သော အမျိုးယုတ်တို့ထံ၌ ခစားကြကုန် လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* အဆင်းမည်းနက် ကျီးငှက်ထံမှာ၊
*ရွှေဟင်္သာများ ခစားနေပါ၊
*ပညာသီလ ပြည့်ဝသူဟာ၊
*သူယုတ်အား ဝပ်တွားနေရမှာ။<br />
== သောဠသမ အိပ်မက် ==
[[File:KTL(16).jpg|thumb|400px|right|ကောသလမင်း အိပ်မက်(၁၆)]]
* '''(၁၆) ဆိတ်တို့သည် ကျားသစ်ကို သတ်စားကြသဖြင့် ကျားသစ်တို့သည် ကြောက်လန့်လျက် ဆိတ်တို့ကို အဝေးမှ မြင်လျှင်ပင် တောချုံရှိရာသို့ ပြေးကြသည်ကို မြင်မက်ပါသည်။'''
နောင်အခါ တရား မစောင့်သော မင်းတို့ လက်ထက်၌ အမျိုးယုတ်သော သူတို့ အစိုးရ ကုန်သည် ဖြစ်၍ အမျိုးမြတ်သူတို့ မထင်ရှား ဖြစ်လတ္တံ့။ အမျိုးယုတ် သူတို့မှာ မင်းကျွမ်းဝင်သည် ဖြစ်၍ တရားရုံးတို့၌ ဩဇာအာဏာ လွှမ်းမိုးလျက် အမျိုးမြတ်သူတို့၏ ဘိုးဘပိုင် လယ်မြေ ဥစ္စာ အရပ်ရပ်တို့ကို ငါတို့ လယ်မြေဥစ္စာ ဖြစ်သည်ဟု သိမ်းယူကြ၍ တရားတဘောင် ဖြစ်လျှင် တန်ခိုးမဲ့သူတို့အား ဖိနှိပ်ပုတ်ခတ် ခြိမ်းခြောက် နှင်ထုတ်လျက် အနိုင်ကျင့် ကြကုန်လတ္တံ့။ ထိုအခါ အမျိုးမြတ်သူတို့ ကြောက်လန့် စက်ဆုတ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ လယ်ယာ ဥစ္စာတို့ကို ပေးအပ်ကုန်လျက် အိမ်သို့ပြန်၍ အိပ်နေကြကုန်အံ။ ထိုမှ တပါးလည်း အကျင့်သီလရှိသော ရဟန်းတို့သည် အကျင့်သီလမဲ့သော ရဟန်းတို့က ချုပ်ချယ် ဖိနှိပ်ကြလေသဖြင့် တောသို့ ပြေးဝင် ပုန်းအောင်း ကြကုန်လတ္တံ့။ ဤသို့လျှင် အမျိုးကောင်း၊ သူတော်ကောင်း တို့လည်း လွတ်ရာ ကျွတ်ရာ တောတောတောင်တောင် တို့ကို ပြေးပုန်း ကြကုန်လတ္တံ့။
=== စာချိုး ===
* ဆိတ်ကိုမြင်ငြား ကြောက်အား ပြင်းထန်၊
*ခြင်္သေ့၊ သစ်၊ ကျား ခုန်လွှား ပြေးပြန်၊
*သူယုတ်မာများ ထောင်လွှားနိုင်ငံ၊
*သူတော်ကောင်း ပုန်းအောင်း တောမြိုင်ယံ။။<br />
<ref>အမျိုးသား ပညာဝန် ဦးဖိုးကျား၏ ငါးရာ့ငါးဆယ် ကောက်နုတ်ချက်များ (ပထမတွဲ) မှ</ref>
== ကိုးကား ==
<references/>
[[Category:ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
fko3y2uurwj31n28d3dc0w8rv7kwenq
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ
0
3198
752615
743656
2022-07-30T09:04:36Z
Khun Chit Puu
104110
/* ပြင်ပလင့်များ */
wikitext
text/x-wiki
{{coord|16|N|108|E|display=title}}
{{Infobox country
| နိုင်ငံအမည်အပြည့် = ဗီယက်နမ်ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတနိုင်ငံ
| common_name = ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ
| အမည်_ရင်း = {{native name|vi|Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa<br>Việt Nam}}
| ပုံ_အလံ = Flag of Vietnam.svg
| ပုံ_တံဆိပ် = Coat of arms of Vietnam.svg
| နိုင်ငံတော်ဆောင်ပုဒ် = {{lang|vi|Độc lập – Tự do – Hạnh phúc|Độc lập – Tự do – Hạnh phúc}}<br>
{{lang|my|"လွတ်လပ်ရေး - လွတ်မြောက်ရေး - သုခ"}}
| englishmotto="Independence – Liberty – Happiness"
| နိုင်ငံတော်သီချင်း ={{lang|vi|[[Tiến Quân Ca]]}}<br />{{small|({{lang-en|"Army March"}})}}<div class="center" style="margin-top:0.4em;"> </div>
| ပုံ_နေရာ = {{Switcher|[[File:Vietnam (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|ကမ္ဘာလုံးတွင် ပြရန်|[[File:Location Vietnam ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|အာဆီယံတွင် ပြရန်|default=1}}
| map_caption = {{map caption|location_color=အစိမ်း|region=[[အာဆီယံ]]|region_color=မီးခိုးရင့်|legend=Location Vietnam ASEAN.svg}}
| မြို့တော် = [[ဟနွိုင်းမြို့]]
| coordinates = {{coord|21|2|N|105|51|E|type:city}}
| အကြီးဆုံးမြို့ = [[ဟိုချီမင်းစီးတီး|ဟိုချီးမင် မြို့ကြီး]]<br />{{coord|10|48|N|106|39|E|type:city}}
| အကြီးဆုံးပြည်နယ် =
| languages_type = အမျိုးသားဘာသာစကား
| languages = [[ဗီယက်နမ်ဘာသာစကား|ဗီယက်နမ်]]{{#tag:ref|The Constitution of the Socialist Republic of Vietnam states that Vietnamese language is the "national language", rather than the "official language"; Vietnamese is the only language used in official documents and legal proceedings ''[[de facto]]''.<ref>{{cite web|url=https://vietnamnews.vn/politics-laws/250222/the-constitution-of-the-socialist-republic-of-viet-nam.html#pKxAv0j1eAlwxQq9.97|title=The Constitution of the Socialist Republic of Vietnam|publisher=Vietnam News Agency|date=15 January 2014|access-date=13 June 2019|accessdate=30 October 2021|archivedate=1 May 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190501011011/https://vietnamnews.vn/politics-laws/250222/the-constitution-of-the-socialist-republic-of-viet-nam.html#pKxAv0j1eAlwxQq9.97}}</ref>|group="n"}}
| ethnic_groups = {{vunblist
| ၈၅.၃၂% [[ဗီယက်နမ်လူမျိုး|ဗီယက်နမ်]]
| ၁၄.၆၈% [[:en:List of ethnic groups in Vietnam|အခြား]]{{sfn|General Statistics Office of Vietnam|2019}}}}
| ethnic_groups_year = ၂၀၁၉
| religion = {{ublist |item_style=white-space:nowrap;
|၇၃..၇% [[ဘာသာမဲ့ အယူဝါဒ|ဘာသာမဲ့]] / [[:en:Vietnamese folk religion|ရိုးရာ]]
|၁၄.၉% [[:en:Buddhism in Vietnam|ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
|၈.၅% [[:en:Christianity in Vietnam|ခရစ်ယာန်ဘာသာ]]
|၁.၅% [[:en:Hoahaoism|Hoahaoism]]
|၁.၂% [[:en:Caodaism|Caodaism]]
|၀.၂% [[:en:Religion in Vietnam|အခြား]]<ref>{{Cite web|url=https://www.state.gov/reports/2019-report-on-international-religious-freedom/vietnam/|title=2019 Report on International Religious Freedom: Vietnam|website=[[U.S. Department of State]]}}</ref>}}
| religion_year = ၂၀၁၉
| demonym = [[:en:Vietnamese people|Vietnamese]]
| government_type = [[ပြည်ထောင်စုစနစ်|ပြည်ထောင်စု]] [[:en:Marxism–Leninism|မက်စ်-လီနင်ဝါဒ]] [[:en:One-party state|တပါတီ]] [[:en:Socialist state|ဆိုရှယ်လစ်]] [[သမ္မတနိုင်ငံ|သမ္မတနိုင်ငံစနစ်]]<!-- The Constitution of Vietnam states that the country is a "socialist republic". This is often regarded as being interchangeable with "communist state" by Western scholars, but legally and officially speaking it is not. -->
| leader_title1 = [[:en:General Secretary of the Communist Party of Vietnam|အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး]]
| leader_name1 = Nguyễn Phú Trọng
| leader_title2 = [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ သမ္မတ|သမ္မတ]]
| leader_name2 = [[ငုယင်စွမ်းဖု]]
| leader_title3 = [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]]
| leader_name3 = Phạm Minh Chính
| leader_title4 = [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ|အမျိုးသားလွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ]]
| leader_name4 = Vương Đình Huệ
| legislature = [[အမျိုးသားလွှတ်တော် (ဗီယက်နမ်)|အမျိုးသားလွှတ်တော်]]
| sovereignty_type = [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ သမိုင်း|တည်ထောင်ခြင်း]]
| sovereignty_note =
| established_event1 = [[:en:Ngô dynasty|ပထမ ဧကရာဇ်မင်းဆက်]]
| established_date1 = ၉၃၉
| established_event2 = [[French Colonial Empire|ပြင်သစ်]]ထံမှ [[:en:Proclamation of Independence of the Democratic Republic of Vietnam|လွတ်လပ်ရေးကြေညာခြင်း]]
| established_date2 = ၁၉၄၅ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်
| established_event3 = [[:en:1954 Geneva Conference|ဂျီနီဗာ သဘောတူညီချက်]]
| established_date3 = ၁၉၅၄ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက်
| established_event4 = [[:en:Fall of Saigon|ဆိုင်ဂုံမြို့ ကျဆုံးခြင်း]]
| established_date4 = ၁၉၇၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၃၀ ရက်
| established_event5 = ပြန်လည်ပေါင်းစည်းခြင်း
| established_date5 = ၁၉၇၆ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂ ရက်
| established_event6 = [[:en:Constitution of the Socialist Republic of Vietnam|လက်ရှိဖွဲ့စည်းပုံ]]
| established_date6 = ၂၀၁၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်{{#tag:ref|In effect since 1 January 2014.{{sfn|Constitution of Vietnam|2014}}|group="n"}}
| area_km2 = ၃၃၁,၆၉၉
| ဧရိယာအဆင့် = ၆၆
| area_sq_mi = ၁၂၈,၀၆၉
| ဧရိယာရေရာခိုင်နှုန်း = ၆.၃၈
| population_census = ၉၆,၂၀၈,၉၈၄{{sfn|General Statistics Office of Vietnam|2019}}
| population_census_year = ၂၀၁၉
| population_census_rank = ၁၅
| population_density_km2 = ၂၉၅.၀
| population_density_sq_mi = ၇၅၂
| population_density_rank = ၂၉
| GDP_PPP = {{increase}} $၁,၀၄၇.၃၁၈ ဘီလီယံ{{sfn|International Monetary Fund}}
| GDP_PPP_year = ၂၀၂၀
| GDP_PPP_rank = ၂၃
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $၁၀,၇၅၅{{sfn|International Monetary Fund}}
| GDP_PPP_per_capita_rank = ၁၀၆
| GDP_nominal = {{increase}} $၃၄၀.၆၀၂ ဘီလီယံ{{sfn|International Monetary Fund}}
| GDP_nominal_year = ၂၀၂၀
| GDP_nominal_rank = ၃၅
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $၃,၄၉၈{{sfn|International Monetary Fund}}
| GDP_nominal_per_capita_rank = ၁၁၅
| Gini = ၃၅.၇ <!--number only-->
| Gini_year = ၂၀၁၈
| Gini_change = decrease
| Gini_ref = {{sfn|World Bank|2018c}}
| Gini_rank =
| HDI = ၀.၇၀၄<!--number only-->
| HDI_year = ၂၀၁၉<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase<!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref =<ref>{{cite book |title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene |date=15 December 2020 |publisher= [[ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီအစဉ်]]|isbn=978-9-211-26442-5 |pages=343–346 |website=hdr.undp.org |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf |access-date=15 December 2020 |archive-date=15 December 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201215063955/http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf |url-status=live }}</ref>
| HDI_rank = ၁၁၇
| ဗဟိုဘဏ် =
| ငွေ = [[ဗီယက်နမ် ဒေါင်|ဒေါင်]] (₫)
| currency_code = VND
| time_zone = [[UTC+07:00|ဗီယက်နမ် စံတော်ချိန်]]
| utc_offset = +07:00
| utc_offset_DST =
| time_zone_DST =
| date_format = dd/mm/yyyy
| electricity =[[Mains electricity by country|220 V – 50 Hz]]
| drives_on = ညာ
| calling_code = [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံရှိ တယ်လီဖုန်းနံပါတ်များ|+၈၄]]
| cctld = [[.vn]]
| today =
| အထိမ်းအမှတ်များ =ကြာပန်း,လယ်သမားဆောင်းခမောက်
}}
'''ဗီယက်နမ်''' ({{lang-en|Vietnam}}; {{IPAc-en|ˌ|v|iː|ə|t|ˈ|n|aː|m|audio=En-us-Vietnam.ogg}}; {{Lang-vi|Việt Nam}}) သို့ ရုံးသုံးအမည်အားဖြင့် ''ဗီယက်နမ်ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတနိုင်ငံ''သည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ရှိပြီး အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ်၏ အရှေ့ဘက်စွန်းတွင် တည်ရှိသော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀ ခုနှစ် စာရင်းအရ လူဦးရေ ၉၇.၈ သန်း ရှိသဖြင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ၁၆ ခုမြောက် လူဦးရေ အများဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး အာရှတွင် အဋ္ဌမမြောက် လူဦးရေ အများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ မြောက်ဘက်တွင် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ|တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ အနောက်မြောက်ဘက်တွင် [[လောနိုင်ငံ]]၊ အနောက်တောင်ဘက်တွင် [[ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ]]နှင့် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် မလေးရှားနှင့် ခြားနားထားသော တောင်တရုတ်ပင်လယ်တို့က ဝိုင်းရံထားသည်။ ၁၉၇၅ ခုနှစ် တောင်ဗီယက်နမ် နှင့် မြောက်ဗီယက်နမ်တို့ ပေါင်းစည်းပြီးနောက် မြို့တော်မှာ [[ဟနွိုင်းမြို့]] ဖြစ်လာခဲ့သည်။
ဗီယက်နမ်သည် တရုတ်မင်းဆက်၏ လက်အောက်ခံအဖြစ် ဘီစီ ၁၁၁ ခုနှစ်မှ အေဒီ ၉၃၉ ခုနှစ် အထိ နှစ်ပေါင်းထောင်ကျော်မျှနေခဲ့ရသည်။ လွတ်လပ်သော ဗီယက်နမ်နိုင်ငံကို ဘတ်ဒမ်မြစ် တိုက်ပွဲတွင် အောင်ပွဲခံပြီးနောက် အေဒီ ၉၃၉ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ် တော်ဝင်မင်းဆက် ပေါင်းများစွာတို့သည် အရှေ့တောင်အာရှ အတွင်းပိုင်းအထိ ပထဝီအနေအထားနှင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ဖြန့်ကျက်မှုတို့ဖြင့် ကြွယ်ဝချမ်းသာခဲ့ကြသည်မှာ ၁၉ရာစုအလယ်ပိုင်း ပြင်သစ်တို့၏ ကိုလိုနီအဖြစ် သိမ်းပိုက်ခြင်းမခံရမီ အချိန်အထိဖြစ်သည်။ ၁၉၄၀ ခုနှစ်များတွင် ဂျပန်တို့ ကျူးကျော်ဝင်ရောက် သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ဗီယက်နမ်တို့သည် ပြင်သစ်တို့အား ပထမ အင်ဒိုချိုင်းနား စစ်ပွဲမှစ၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံး ၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်တို့အား ဗီယက်နမ်မြေပေါ်မှ အပြီးတိုင် မောင်းထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင်မူ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် တောင်ဗီယက်နမ် နှင့် မြောက်ဗီယက်နမ် ဆိုသော နိုင်ငံရေး အရ ပြိုင်ဘက်များဖြစ်သည့် နိုင်ငံ နှစ်နိုင်ငံ အဖြစ် နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ ထိုနှစ်ဖက်တို့၏ ပဋိပက္ခများသည် [[ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲ]]တွင် အင်အားပြင်ထန်လာခဲ့သည်။ ၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် မြောက်ဗီယက်နမ်မှ အနိုင်ရပြီး စစ်ပွဲပြီးဆုံးခဲ့သည်။
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် ကွန်မြူနစ် အစိုးရ လက်အောက်တွင် ပေါင်းစည်းသွားခဲ့သော်လည်း ဆင်းရဲမွဲတေပြီး နိုင်ငံရေး အရ အထီးကျန် ဖြစ်နေခဲ့သည်။ ၁၉၈၆ ခုနှစ်တွင် အစိုးရမှ စီးပွားရေး နှင့် နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို ဆက်တိုက် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ထိုမှစ၍ ဗီယက်နမ်သည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး နှင့် စတင်ပေါင်းစည်းခြင်း လမ်းစပေါ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။<ref name="BBC2004">{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3752682.stm | publisher=BBC News | title=Vietnam's new-look economy | date=18 October 2004| accessdate=21 November 2015}}</ref> ၂၀၀၀ ခုနှစ်သို့ ရောက်သော အခါတွင် နိုင်ငံအားလုံးနှင့် သံတမန် ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၀ ခုနှစ်မှစ၍ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး မှာ ကမ္ဘာပေါ်တွင် တိုးတက်မှုနှုန်း အမြင့်ဆုံး နိုင်ငံများတွင် ပါဝင်လာခဲ့သည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် အဓိက စီးပွားရေး နိုင်ငံ ၁၁ နိုင်ငံထဲတွင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် တိုးတက်မှုနှုန်း အဖော်ဆောင်နိုင်ဆုံး နိုင်ငံအဖြစ် ထိပ်ဆုံးမှ ရပ်တည်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web|last=Weisenthal|first= Joe |url=http://www.businessinsider.com/willem-buiter-3g-countries-2011-2?slop=1 |title=3G Countries |publisher=Business Insider |date=22 February 2011 |accessdate=6 August 2011}}</ref> ၎င်းတို့၏ အောင်မြင်သော စီးပွားရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကြောင့် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး အဖွဲ့သို့ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ဝင်ရောက်နိုင်ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံတကာ ဖရန်ကိုဖုန်းနီ နိုင်ငံများတွင် ပါဝင်ခဲ့ဖူးသော သမိုင်းကြောင်းလည်း ရှိသည်။ ဗီယက်နမ်သည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ တစ်ပါတီ စနစ် ကျင့်သုံးပြီး ကွန်မြူနစ် စနစ်ကို လက်ခံကျင့်သုံးသော နိုင်ငံ ၄ နိုင်ငံတွင် တစ်နိုင်ငံ အဖြစ် ကျန်ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။
== အမည်ရင်းမြစ် ==
''ဗီယက်နမ်''ဆိုသောအမည်မှာ ''နမ်ဗီယက်''ဆိုသော အမည်မှ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုစကားလုံးအား ၂ရာစုတွင် အုပ်စိုးခဲ့သော ''ထရူးမင်းဆက်''လက်ထက်မှ စတင် သုံးနှုန်းခဲ့သည်။<ref name="Woods38">{{harvnb|Woods|2002|page=38}}</ref> ဗီယက်ဆိုသော စကားလုံးမှာ တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့တွင် နေထိုင်သော ဘက်ရှ်ဗီယက် ဆိုသော လူမျိုးစု၏ နာမည်အတိုဖြစ်သည်။<ref name="Yue-Hashimoto">{{harvnb|Yue-Hashimoto|1972|page=1}}</ref> ဗီယက်နမ်ဆိုသော စကားလုံးအား ၁၆ ရာစုနှစ်က ကဗျာတစ်ပုဒ်တွင် စတင်သုံးနှုန်းထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ ထို့ပြင် ၁၆ ရာစုနှင့် ၁၇ ရာစု အတွင်း ထွင်းထုခဲ့သော ကျောက်စာတိုင် ၁၂ တိုင်တွင်လည်း သုံးနှုန်းထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ ထို့ပြင် ၁၅၅၈ ခုနှစ်က စတင်တည်ထားခဲ့သော ဟိုင်ဖုန်းမြို့မှ ဘောင်လန်ဘုရားတွင်လည်း တွေ့ရသည်။
၁၈၀၂ ခုနှစ်တွင် ငုယင်ဖွတ်အန်း မှ ငုယင်မင်းဆက်ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး တည်ထောင်ပြီး ဒုတိယမြောက်နှစ်တွင် [[ချင်မင်းဆက်]] ဧကရာဇ် ကျားချင် မှ ၎င်းအား နမ်ဗီယက်/နမ်ယူး ဘုရင် အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးရန် ပန်ကြားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ချင်မင်းဆက် အရာရှိများက နမ်ဗီယက်/နမ်ယူး ဆိုသော အမည်တွင် တရုတ်နိုင်ငံမှ ကွမ်းရှိပြည်နယ် နှင့် [[ကွမ်တုန်းပြည်နယ်]] များလည်း ပါဝင်ပြီး ငုယင်ဖွတ်အန်း၏ ဒေသမှာ ယခင်က ကျောင်းရှီဒေသဖြစ်သော အန်နမ် ဒေသသာလျှင် ဖြစ်သဖြင့် နမ်ဗီယက်/နမ်ယူး ဘုရင် အဖြစ် မသတ်မှတ် နိုင်ကြောင်း ထောက်ပြ ပြောဆိုခဲ့ပြီး ထို့အတွက် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံအား ယူးနန်/ ဗီယက်နမ်ဟု သတ်မှတ် ပေးခဲ့သည်။<ref>《嘉庆重修一统志》卷五五三</ref>
၁၈၀၄ ခုနှစ် မှ ၁၈၁၃ ခုနှစ် အတွင်းတွင် ကျားလုံ ဧကရာဇ်မှ ထိုအမည်အား တရားဝင် သုံးစွဲခဲ့သည်။ ထိုအမည်အား ၂၀ရာစု အစောပိုင်းတွင် ဖန်ဗွိုင်းချောင် ရေးသားသော ဗီယက်နမ်၏ ပျောက်ဆုံးနေသော သမိုင်းကြောင်း စာအုပ်တွင် ပြန်လည်ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ဗီယက်နမ် မျိုးချစ် ပါတီမှ ဆက်လက်သုံးစွဲခဲ့သည်။<ref name="Tonnesson117">{{harvnb|Tonnesson|Antlov|1996|page=117}}</ref> ၁၉၄၅ ခုနှစ် အထိ နိုင်ငံ၏ အမည်ကို အန်နမ် ဟု သုံးစွဲခဲ့ပြီး ဟူးမြို့ရှိ တော်ဝင်အစိုးရနှင့် ဟနွိုင်းရှိ ဗီယက်မင်း အစိုးရ ၂ ရပ်စလုံးမှ ထို အချိန်မှစ၍ ဗီယက်နမ်ဟု ပြောင်းလဲ ခေါ်ဝေါ် သုံးစွဲခဲ့ကြသည်။<ref name="autogenerated1">{{harvnb|Tonnesson|Antlov|1996|page=126}}</ref>
== သမိုင်း ==
===သမိုင်းမတင်မီခေတ် နှင့် ရှေးခေတ်သမိုင်း===
[[File:Trong dong Dong Son Guimet.jpg|thumb|left|ဒေါင်ဆမ် ကြေးစည်၊ ဘီစီ ၈၀၀ ခုနှစ်]]
ရှေးဟောင်းသုတေသန တူးဖော်မှုများ အရ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် [[ကျောက်ခေတ်လယ်]]မှ အစပြု၍ လူတို့နေထိုင်သော အထောက်အထားများ တွေ့ရှိရသည်။ လန်ဆွန်းပြည်နယ် နှင့် ငဲ့အန်း ပြည်နယ်တို့ရှိ ဂူများ အတွင်းတွင် ဘီစီ ၅၀၀,၀၀၀ ခန့်မှ ဟိုမိုအီရပ်တပ်စ် တို့၏ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ <ref>[http://voices.yahoo.com/the-human-migration-homo-erectus-ice-age-3357450.html "The Human Migration: ''Homo erectus'' and the Ice Age"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121112203432/http://voices.yahoo.com/the-human-migration-homo-erectus-ice-age-3357450.html |date=12 November 2012 }}. Yahoo!. 27 May 2009. Retrieved 24 January 2013.</ref> အရှေ့တောင်အာရှတွင် ရှေးအကျဆုံး ဟိုမိုဆေးပီးယန်း (လူ) ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းအား ပလိုင်စတိုဆင်း ခေတ်လယ်တွင် တွေ့ရှိရပြီး သွားအပိုင်းအစများကို သန်အွမ် နှင့် ဟန်းဟမ် မှ တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ <ref>Kha and Bao, 1967; Kha, 1975; Kha, 1976; Long et al., 1977; Cuong, 1985; Ciochon and Olsen, 1986; Olsen and Ciochon, 1990.</ref> ပလိုင်စတိုဆင်း ခေတ်နှောင်းမှ ဟိုမိုဆေးပီးယန်းတို့၏ သွားများကိုမူ ဒေါင်ကန်ဒေသတွင် တွေ့ရှိရကာ <ref name=Cuong1986>Cuong, 1986.</ref> ဟိုလိုဆင်းခေတ်ဦးမှ သွားများကိုမူ မိုင်ဒဒျူး <ref name=Cuong1986/>၊ လန်ဂေါင်း <ref>Colani, 1927.</ref> နှင့် ကွမ် ဒေသတို့တွင် တွေ့ရှိရသည်။ <ref>Demeter, 2000.</ref>
ဘီစီ ၁၀၀၀ ခုနှစ်ခန့်တွင် မားမြစ် နှင့် မြစ်နီမြစ်တို့၏ ရေလွှမ်းလွင်ပြင် ဒေသများ အတွင်း ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးမှု နှင့် ကြေးသွန်းမှု ထွန်းကားလာရာမှ ဒေါင်ဆမ် ယဉ်ကျေးမှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာခဲ့သည်။ ဒေါင်ဆမ်တို့၏ စည် မှာ ထင်ရှားသော အမှတ်အသား တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် အစောပိုင်း ဗီယက်နမ် ပြည်ထောင်များ ဖြစ်သော ဗန်းလန်ပြည် နှင့် အောလပ်စ် ပြည်တို့ စတင်ပေါ်ထွန်းလာခဲ့ပြီး ၎င်းတို့ ယဉ်ကျေးမှု၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုမှာ ပင်လယ်ပိုင်း အရှေ့တောင်အာရှ အပါအဝင် အခြားသော အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသများ သို့ ဘီစီ ပထမ ထောင်စုနှစ် အတွင်း ပျံ့နှံ့ ရောက်ရှိသွားခဲ့သည်။<ref>[http://www.littlevietnamtours.com.vn/about_vietnam/vietnam_culture/dong_son_culture.php "Dong Son culture"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130426081801/http://www.littlevietnamtours.com.vn/about_vietnam/vietnam_culture/dong_son_culture.php |date=26 April 2013 }}. LittleVietnamTours.com.vn. Retrieved 28 January 2013.</ref><ref>Nola Cooke, Tana Li, James Anderson (2011). ''The Tongking Gulf Through History''. p.46: "Nishimura actually suggested the Đông Sơn phase belonged in the late metal age, and some other Japanese scholars argued that, contrary to the conventional belief that the Han invasion ended Đông Sơn culture, Đông Sơn artifacts, ..."</ref><ref>Vietnam Fine Arts Museum (2000). "... the bronze cylindrical jars, drums, Weapons and tools which were sophistically carved and belonged to the World famous Đông Sơn culture dating from thousands of years; the Sculptures in the round, the ornamental architectural Sculptures ..."</ref>
===ဗီယက်နမ် ဘုရင်ခေတ်===
ဗီယက်နမ် နိုင်ငံတွင် ဗန်းလန် ဟု သိကြသော ဟုန်ဘုရင်တို့၏ ဟုန်ဘန်းမင်းဆက်သည် ဗီယက်နမ်တို့၏ ပထမဆုံး နိုင်ငံဟု ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ ဘီစီ ၂၅၇ ခုနှစ်တွင် နောက်ဆုံး ဟုန်ဘုရင်အား သပ်ဖန် မှ အနိုင်ယူခဲ့ပြီး လပ်စ်ဗီယက် နှင့် အောဗီယက်လူမျိုးတို့ကို ပူးပေါင်းကာ အောလပ်စ်နိုင်ငံ အဖြစ် ထူထောင်ခဲ့ကာ အန်းဒုန်ဗွန်းဟူသော ဘွဲ့အမည်ကို ခံယူခဲ့သည်။ ဘီစီ ၂၀၇ ခုနှစ်တွင် တရုတ် စစ်ဗိုလ်ချုပ် ကျောင်တျို မှ အန်းဒုန်းဗွန်းအား အနိုင်ရခဲ့ပြီး အောလပ်စ်နိုင်ငံအား နန်ယူးဒေသအတွင်း သွတ်သွင်းခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ဘီစီ ၁၁၁ ခုနှစ် ဟန်-နန်ယူးစစ်ပွဲ အပြီးတွင် နန်ယူးသည် တရုတ်ဟန်မင်းဆက်၏ အင်ပါယာ အတွင်းသို့ သွတ်သွင်း ခံခဲ့ရသည်။
[[File:Vietnam territorial expansion (900–1760 AD).gif|thumb|190px|တောင်ပိုင်း (နန်းတျန်) အား အောင်မြင်မှုကို ပြသော ဗီယက်နမ် မြေပုံ ၁၀၆၉-၁၇၅၇
{{legend|#ffdd00|၉၀၀}}
{{legend|#ffff88|၁၁၀၀}}
{{legend|#bbff88|၁၄၇၅}}
{{legend|#66ff66|၁၆၅၀}}
{{legend|#bbbbff|၁၇၆၀}}
]]
နောင် နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ အတွင်းတွင် ယခု ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းသည် တရုတ်တို့၏ အုပ်ချုပ်မှု အောက်တွင်သာ ရှိနေခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://asia.msu.edu/seasia/Vietnam/History/chinesecolonization.html|title=Chinese Colonization (200BC – 938AD)|publisher=Asia.msu.edu|accessdate=28 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070825192025/http://www.asia.msu.edu/seasia/Vietnam/History/chinesecolonization.html|archivedate=25 August 2007}}</ref> အစောပိုင်း လွတ်မြောက်ရေး လှုပ်ရှားမှုများ ဖြစ်သော ထရွန်းညီအစ်ကိုများ၏ လှုပ်ရှားမှု နှင့် လေဒီထရူးတို့၏ လှုပ်ရှားမှုများမှာ တဒင်္ဂသာလျှင် အောင်မြင်ခဲ့သော်လည်း ဗန်ရွှန်းဟု အမည်တွင်သော အစောပိုင်း လိုင်မင်းဆက်မှာမူ အေဒီ ၅၄၄ ခုနှစ်မှ ၆၀၂ ခုနှစ်အထိ လွတ်လပ်စွာ တည်ရှိနိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.easyrider.vn/contents.php?ids=144|title=Country's Official Name|publisher=Easy Riders Vietnam|accessdate=18 July 2013|archivedate=9 November 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131109220805/http://www.easyrider.vn/contents.php?ids=144}}</ref> ၁၀ ရာစု အစောပိုင်းတွင်မူ ခွပ်မိသားစု ၏ အုပ်ချုပ်မှု အောက်တွင် ကိုင်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့် ရရှိခဲ့သော်လည်း အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် နိုင်ငံအဖြစ် မရရှိခဲ့ပေ။
အေဒီ ၉၃၈ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ် ပဒေသရာဇ် ငိုကူရင် သည် တရုတ် တောင်ပိုင်းဟန်ပြည်နယ်၏ တပ်များကို ဗတ်ဒန်းမြစ်တိုက်ပွဲတွင် အနိုင်တိုက်ခဲ့ပြီး တရုတ်တို့၏ အုပ်စိုးမှု အောက်တွင် နှစ်ပေါင်း တစ်ထောင်ကျော် နေထိုင်ခဲ့ရမှ လွတ်လပ်ရေး အပြည့်အဝ ရရှိခဲ့သည်။ <ref>{{cite news |url=http://vietnamnews.vnagency.com.vn/showarticle.php?num=04SUN220106 |title=Spears offer insight into early military strategy |publisher=Viet Nam News |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090304011202/http://vietnamnews.vnagency.com.vn/showarticle.php?num=04SUN220106 |archivedate=4 March 2009 |date=22 January 2006}}</ref> နိုင်ငံ၏ အမည်အား ဒိုင်းဗီယက် (မဟာ ဗီယက်) ဟု ပြောင်းလဲ မှည့်ခေါ်ခဲ့ပြီး လိုင်မင်းဆက် နှင့် ထရန်မင်းဆက်တို့၏ အောက်တွင် ရွှေရောင်လွှမ်းသော နေ့ရက် များကို ဖြတ်သန်းနိုင်ခဲ့သည်။ ထရန်မင်းဆက်၏ အုပ်စိုးမှု အောက်တွင် ဒိုင်းဗီယက်တို့သည် မွန်ဂိုတို့၏ ကျူးကျော်မှု သုံးကြိမ်ကို တွန်းလှန်နိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/vietnam/9.htm |title=The Trần Dynasty and the Defeat of the Mongols |publisher=Countrystudies.us |accessdate=28 April 2010}}</ref> ထိုအတောအတွင်း၌ ဗုဒ္ဓဘာသာ ထွန်းကားလာခဲ့ပြီး နိုင်ငံတော် ဘာသာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။
ဟိုးမင်းဆက် ပြုတ်ကျခဲ့သော ၁၄၀၆-၇ ခုနှစ် မင်း-ဟိုး စစ်ပွဲ နောက်ပိုင်းတွင် ဗီယက်နမ်တို့သည် ခဏတာမျှ လွတ်လပ်ရေး ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး တရုတ် မင် မင်းဆက်၏ အုပ်စိုးမှုကို ခံခဲ့ရသော်လည်း လဲ မင်းဆက်ကို တည်ထောင်ခဲ့သူ လဲလွိုင်မှ ဗီယက်နမ် လွတ်လပ်ရေးကို ပြန်လည် ရယူခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ်မင်းဆက်များသည် ၁၅ ရာစု လဲ မင်းဆက် လက်ထက်တွင် အထွဋ်အထိပ်သသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် လဲဧကရာဇ် လဲသန်တောင် (၁၄၆၀-၁၄၉၇)၏ လက်ထက်တွင် ဖြစ်သည်။ ၁၁ ရာစုနှင့် ၁၈ ရာစု ကြားတွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် နမ်တျန် (တောင်ပိုင်းသို့ချဲ့ထွင်ခြင်း) အမည်ရသော အစီအစဉ်ဖြင့် တောင်ပိုင်းသို့ ချဲ့ထွင်ခဲ့ပြီး <ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/vietnam/11.htm |title=The Lê Dynasty and Southward Expansion |publisher=Countrystudies.us|accessdate=28 April 2010}}</ref> နောက်ဆုံးတွင် ချန်ပါပြည် နှင့် ခမာ အင်ပိုင်ယာ၏ တစိတ်တပိုင်းကို အောင်မြင်စွာ သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.ancientworlds.net/aw/Article/549713 |title=The Kingdom of Champa |publisher=Ancientworlds.net|accessdate=28 April 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.cpamedia.com/history/cham_survivors/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100110131508/http://www.cpamedia.com/history/cham_survivors/ |archivedate=10 January 2010 |title=The Chams: Survivors of a Lost Civilisation |publisher=Cpamedia.com |accessdate=28 April 2010}}</ref>
၁၆ ရာစု နောက်ပိုင်းတွင် လူထု အုံကြွမှုများ နှင့် မကြာခဏ ဖြစ်ပွားသော နိုင်ငံရေး ပဋိပက္ခများက ဗီယက်နမ်နိုင်ငံကို လွှမ်းခြုံထားခဲ့သည်။ ပထမပိုင်းတွင် တရုတ်တို့ ထောက်ခံသော မက် မင်းဆက်က လဲ မင်းဆက်၏ အာဏာကို စိန်ခေါ်ခဲ့သည်။ မက် မင်းဆက် အား နှိမ်နှင်းပြီးနောက် လဲ မင်းဆက်ကို အမည်အားဖြင့် ပြန်လည် အသက်သွင်းခဲ့သော်လည်း အာဏာမှာ မြောက်ပိုင်းရှိ ထရင်း ပဒေသရာဇ်များ နှင့် တောင်ပိုင်းရှိ ငုယင် ပဒေသရာဇ် တို့ထံတွင် ကွဲပြားစွာ ရှိနေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် နှစ် ၄၀ ကျော်မျှ ပြည်တွင်းစစ် အဖြစ် တိုက်ခိုက်နေခဲ့ပြီး ၁၆၇၀ ခုနှစ်များတွင် တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ရရှိခဲ့သည်။ ထို အချိန်အတွင်း ငုယင်တို့သည် ဗီယက်နမ်တောင်ပိုင်းကို မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသသို့ ချဲ့ထွင်ခဲ့ပြီး အလယ်ပိုင်း ကုန်းမြင့် နှင့် ခမာတို့၏ မြေများကို မဲခေါင် မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသ အတွင်း သွတ်သွင်းခဲ့သည်။
နိုင်ငံအတွင်း ကွဲပြားနေမှုများသည် တေးရွှန်း ညီအကိုများမှ မင်းဆက် အသစ်ကို တည်ထောင်ပြီးနောက်တွင် အပြီးသတ်သွားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၎င်းတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုမှာ ကြာရှည်မခံခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့အား ငုယင် ပဒေသရာဇ်တို့၏ အကြွင်းအကျန်ဖြစ်သော ငုယင်အန်း မှ ပြင်သစ်တို့၏ အကူအညီဖြင့် အနိုင်ယူ ခဲ့သည်။<ref>[https://books.google.com/books?id=qFTHBoRvQbsC&pg=PA723&dq=Puymanel&lr=&sig=ACfU3U0QtLHIsVz76dH6VpFbsBYgm8FA8Q ''Colonialism'' by Melvin Eugene Page and Penny M. Sonnenburg] via Google Books. p.723. Retrieved 24 October 2012.</ref> ငုယင်အန်းသည် ဗီယက်နမ်ကို ပေါင်းစည်းခဲ့ပြီး ငုယင်မင်းဆက်ကို တည်ထောင်ခဲ့ကာ ဂျားလောင်း အမည်ဖြင့် အုပ်စိုးခဲ့သည်။
===၁၈၆၂-၁၉၄၅ ပြင်သစ် အင်ဒိုချိုင်းနား===
[[File:Indochine française (1913).jpg|thumb|left|၁၉၁၃ ခုနှစ် ပြင်သစ် အင်ဒိုချိုင်းနား]]
ပြင်သစ်တို့မှ ကက်သလစ် စစ်သွေးကြွတို့၏ အကူအညီဖြင့် ၁၈၅၉ ခုနှစ်မှ ၁၈၈၅ ခုနှစ် အတွင်း ရရှိခဲ့သော ဆက်တိုက် စစ်ရေး အောင်မြင်မှုများကြောင့် ဗီယက်နမ်တို့၏ လွတ်လပ်ရေး ယုတ်လျော့လာခဲ့သည်။ ၁၈၆၂ ခုနှစ်တွင် တောင်ပိုင်း သုံးပုံ တစ်ပုံသည် ပြင်သစ်တို့၏ ကိုလိုနီ ဖြစ်သော ကိုချင်ချိုင်းနား ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၈၈၄ ခုနှစ်သို့ ရောက်သော အခါတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးသည် ပြင်သစ်လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ် အလယ်ပိုင်းနှင့် မြောက်ပိုင်းတို့ကို အန်နမ် အစောင့်အရှောက်ခံနယ်မြေ နှင့် တွန်ကင် အစောင့်အရှောက်ခံနယ်မြေဟူ၍ ပြင်သစ် အစောင့်အရှောက်ခံ နယ်မြေ နှစ်ခု အဖြစ် ခွဲခြားထားခဲ့သည်။ ထိုဗီယက်နမ် နယ်မြေ ၃ ခု တို့အား ပြင်သစ် အင်ဒိုချိုင်းနား ပြည်ထောင်စု အဖြစ် ၁၈၈၇ ခုနှစ်တွင် တရားဝင် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။ ပြင်သစ်တို့၏ အုပ်ချုပ်မှုသည် ဗီယက်နမ် လူ့အဖွဲ့အစည်း အတွင်း ထင်ရှားသော နိုင်ငံရေး နှင့် ယဉ်ကျေးမှုအပြောင်းအလဲများကို ဖြစ် ပေါ်စေခဲ့သည်။ အနောက်တိုင်းပုံစံ ခေတ်မီ ပညာရေးစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ခဲ့ပြီး ရိုမန်ကက်သလစ် ဘာသာကို ကျယ်ပြန့်စွာ ဖြန့်ဖြူးခဲ့သည်။ အင်ဒိုချိုင်းနားတွင် လာရောက် နေထိုင်ကြသော ပြင်သစ် အများစုမှာ ကိုချင်ချိုင်းနားတွင် စုစည်းနေခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် ဆိုင်းဂုံ ဒေသတွင် ဖြစ်သည်။ <ref>[http://cgsc.leavenworth.army.mil/carl/docrepository/FrenchAlgeria.pdf "French Counterrevolutionary Struggles: Indochina and Algeria" (PDF)]{{Dead link|date=December 2020 }}. United States Military Academy. 1968. Retrieved 6 July 2013.</ref> ဆယ်စုနှစ် တစ်ခုမျှ ပြင်သစ်တို့၏ အုပ်ချုပ်မှုကို ပုန်ကန်ခဲ့သော ဘုရင့် သစ္စာခံတို့၏ ခန်ဗူအန်း လှုပ်ရှားမှုမှာ ၁၈၉၀ ခုနှစ်များတွင် ကျရှုံးခဲ့သည်။ ထိုအတော အတွင်းတွင် ခန်ဗူအန်း ပြောက်ကျား တို့သည် ဗီယက်နမ် ခရစ်ယာန် လူဦးရေ၏ ၃ ပုံ ၁ ပုံ ခန့်မျှကို သတ်ဖြတ် ခဲ့သည်။ <ref>Fourniau, Annam–Tonkin, pp. 39–77</ref>
ဆေးရွက်ကြီး၊ မဲနယ်၊ လက်ဖက် နှင့် ကော်ဖီ တင်ပို့မှုတို့ကို တိုးမြှင့်ရန် အတွက် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရေးကို မြှင့်တင်ခဲ့သော်လည်း ပြင်သစ်တို့သည် ဗီယက်နမ်တို့ တောင်းဆိုသော ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်မှုနှင့် လူထုအခွင့်အရေးများကို လျစ်လျူရှုထားခဲ့သည်။ အမျိုးသားရေးဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုများ မကြာမီတွင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး လွတ်လပ်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်သော သို့မဟုတ် တောင်းဆိုသော ဖန်ဘိုချော၊ ဖန်ချူထရင်း၊ ဖန်ဒင်ဖုံ၊ ဧကရာဇ် ဟမ်ငိ နှင့် [[ဟိုချီမင်း]] အစရှိသော ခေါင်းဆောင်များ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၃၀ ခုနှစ် ဗီယက်နမ် မျိုးချစ်ပါတီ၏ ယန်ဘိုင်း သူပုန်ထမှုအား ပြင်သစ်တို့က အလွယ်တကူ နှိမ်နင်း နိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.executedtoday.com/2013/06/17/1930-13-viet-nam-quoc-dan-dang-cadres-for-the-yen-bai-mutiny/|title=1930: 13 Viet Nam Quoc Dan Dang cadres, for the Yen Bai mutiny|publisher=ExecutedToday.com|date=17 June 2013|accessdate=6 July 2013}}</ref> ပြင်သစ်တို့သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ဖြစ်သည် အထိ ၎င်းတို့၏ ကိုလိုနီ နယ်မြေများကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သော်လည်း ပစိဖိတ်စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားသည်မှ အစပြု၍ ဂျပန်တို့သည် ပြင်သစ် အင်ဒိုချိုင်းနားအား ၁၉၄၀ တွင် ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ဂျပန် အင်ပိုင်ယာအား ၏ တပ်များကို ဗီယက်နမ်တွင် တပ်စွဲခွင့် ပေးခဲ့ရပြီး ဂျပန်တို့မှ ဗီရှီပြင်သစ် ထောက်ခံသူတို့အား ၎င်းတို့၏ ကိုလိုနီ အုပ်ချုပ်ရေးကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခွင့် ပေးခဲ့သည်။ ဂျပန်တို့သည် ၎င်းတို့၏ စစ်ဆင်ရေးများကို ထောက်ပံ့ရန်အတွက် ဗီယက်နမ်တို့၏ သဘာဝ အရင်းအမြစ်များကို အသုံးချခဲ့ပြီး တဖြည်းဖြည်းနှင့် ၁၉၄၅ခုနှစ် မတ်လတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးကို လုံးဝ သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ ၁၉၄၅ခုနှစ်တွင် လူ ၂ သန်းကျော် သေဆုံးစေခဲ့သော ဗီယက်နမ် ဒုဗ္ဘိက္ခန္တာရကပ် ဆိုက်ရောက်စေခဲ့သည်။<ref name="Hirschman"/>
===၁၉၄၆-၅၄ ပထမ အင်ဒိုချိုင်းနား စစ်ပွဲ===
[[File:First Indochina War map 1954 de.svg|thumb|right|၁၉၅၄ ခုနှစ် အဆုံးပိုင်း ပထမအင်ဒိုချိုင်းနား စစ်ပွဲ အခြေအနေ<br />Legend:<br />{{Legend|#ff6a00|ဗီယက်မင်းတို့ ထိန်းချုပ်ထားသော ဒေသများ}}
{{Legend|#800080|ပြင်သစ်တို့ ထိန်းချုပ်ထားသော ဒေသများ}}
{{Legend|#00000|ဗီယက်မင်း ပြောက်ကျားတို့ တပ်စွဲထားသော/တိုက်ခိုက်နေသော နေရာများ}}]]
၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် မာ့က်ခ်စ်ဝါဒ-လီနင်ဝါဒ စွဲကိုင်ထားသော တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင် ဟိုချီမင်း၏ ဦးဆောင်မှု ဖြင့် ဗီယက်မင်းဟု ခေါ်သော ကွန်မြူနစ် နှင့် အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး လှုပ်ရှားမှု ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ဟိုချီမင်းသည် ဗီယက်နမ်အား ပြင်သစ်တို့ထံမှ လွတ်လပ်ရေး ရရန်နှင့် ဂျပန်တို့၏ ကျူးကျော်မှု အဆုံးသတ်ရန် ဦးတည် လှုပ်ရှားခဲ့သည်။ ဂျပန်တို့ စစ်ရှုံးပြီး ဗီယက်နမ်ရှိ ၎င်းတို့၏ ရုပ်သေးအစိုးရ ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ပြုတ်ကျပြီးနောက် ဗီယက်မင်းတို့သည် ဟနွိုင်းမြို့ကို သိမ်းပိုက်၍ ယာယီအစိုးရ အဖြစ် စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့တွင် လွတ်လပ်ရေး ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုနှစ် အတွင်းမှာပင် ပြင်သစ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ ယာယီအစိုးရအဖွဲ့မှ ပြင်သစ် အရှေ့ဖျားစူးစမ်းရှာဖွေရေးတပ်ဖွဲ့အား ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်ရေးကို ပြန်လည် အသက်သွင်းရန် စေလွှတ်ခဲ့သဖြင့် ၁၉၄၆ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် ဗီယက်မင်းတို့မှ ပြင်သစ်တို့အား ပြောက်ကျားစစ်ဆင်ရေးဖြင့် စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://parallelnarratives.com/vietnam-notebook-the-first-indochina-war-early-years-1946-1950/|title=Vietnam Notebook: First Indochina War, Early Years (1946–1950)|publisher=Parallel Narratives|accessdate=25 July 2013}}</ref> ထို့အတွက် ဖြစ်ပေါ်လာသော ပထမ အင်ဒိုချိုင်းနားစစ်သည် ၁၉၅၄ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ အထိ ကြာမြင့်ခဲ့သည်။<ref>[http://coombs.anu.edu.au/%7Evern/van_kien/declar.html Declaration of Independence, Democratic Republic of Vietnam (2 September 1945)]. Vietnam Documents. Retrieved 15 October 2012.</ref>
ပြင်သစ်နှင့် ၎င်းတို့၏ ဗီယက်နမ် သစ္စာခံတို့အား ၁၉၅၄ ဒျန်ဗျန်ဖူး တိုက်ပွဲ၌ အနိုင်ရခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ကျင်းပသော ဂျီနီဗာ ကွန်ဖရင့်တွင် ဟိုချီမင်းသည် အသာစီးရသော အခြေအနေမှ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး အတွက် ဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ ခုနှစ် ဂျီနီဗာ သဘောတူညီချက်အရ ကိုလိုနီ အုပ်ချုပ်ရေးကို အဆုံးသတ်ခဲ့ပြီး ပြင်သစ် အင်ဒိုချိုင်းနားအား ဖျက်သိမ်းခဲ့ကာ ထိုမှ တဆင့် ပြင်သစ် သစ္စာခံတပ်နှင့် ကွန်မြူနစ်တို့အား မြောက်လတ္တီကျု ၁၇ ဒီဂရီတွင် စစ်ပွဲကင်းမဲ့ဇုံ အဖြစ် နှစ်ပိုင်း ပိုင်းခြားထားခဲ့သည်။ ထိုသို့ ခွဲခြမ်းပြီးနောက် မြောက်ပိုင်းတွင် ဟိုချီမင်း၏ ဗီယက်နမ် ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံ နှင့် တောင်ပိုင်းတွင် ဘောင်ဒိုင်းဧကရာဇ်၏ ဗီယက်နမ် နိုင်ငံ ဟူ၍ နိုင်ငံ ၂ ခု ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ရက် ၃၀၀ အတွင်း လွတ်လပ်စွာ ရွှေ့ပြောင်းခွင့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သဖြင့် ၁ သန်းနီးပါးခန့်ရှိသော အထူးသဖြင့် ကက်သလစ် ဘာသာဝင် ဖြစ်သော မြောက်ပိုင်းသားများ ကွန်မြူနစ်တို့၏ ဖိနှိပ်ခံရမည်ကို ကြောက်ရွံ့သဖြင့် တောင်ပိုင်းသို့ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ကြသည်။ <ref>{{cite web|url=http://econlog.econlib.org/archives/2012/07/vietnams_300_da.html|title=Vietnam's 300 Days of Open Borders: Operation Passage to Freedom|publisher=Library of Economics and Liberty|date=3 July 2012|accessdate=12 July 2013}}</ref>
ဂျီနီဗာ သဘောတူညီချက်အရ ဗီယက်နမ်အား ၂ ပိုင်းကန့်ခြင်းမှာ အမြဲတမ်းအတွက် မရည်ရွယ်ဘဲ ၁၉၅၆ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲ အပြီးတွင် ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရန် သဘောတူထားခဲ့သည်။ <ref name="ClemsonEdu">{{cite web|url=http://www.clemson.edu/caah/history/FacultyPages/EdMoise/viet4.html|title=The Geneva Accords|author=Moïse, Edwin |publisher=Clemson University|date=4 November 1998|accessdate=12 July 2013}}</ref>သို့သော်လည်း ၁၉၅၅ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ် ငိုဒင်းဒရိန် မှ ၎င်းနှင့် ညီအစ်ကို တော်စပ်သူ ငိုဒင်းနူ ဦးစီးကျင်းပသော မသမာသည့် ဆန္ဒခံယူပွဲဖြင့် ဘောင်ဒိုင်းအား ဖြုတ်ချခဲ့ပြီး မိမိဘာသာ ဗီယက်နမ် သမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ အဖြစ် ကြေညာခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.clemson.edu/caah/history/FacultyPages/EdMoise/viet5.html|title=The Aftermath of Geneva, 1954–1961|author=Moïse, Edwin |publisher=Clemson University|date=4 November 1998|accessdate=12 July 2013}}</ref>
===၁၉၅၄-၇၅ ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲ===
{{Main|ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲ}}
[[File:Defoliation agent spraying.jpg|thumb|left|၁၉၆၉ခုနှစ် အမေရိကန် ဟယ်လီကော်ပတာ တစ်စင်းမှ မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် ရွက်ကြွေဆေး (လိမ္မော်ရောင် အေးဂျင့် ဖြစ်နိုင်သည်) ဖျန်းနေစဉ်)]]
ဟနွိုင်းအစိုးရကို ထောက်ခံသော ဗီယက်ကောင်းတို့က ၁၉၅၀ ခုနှစ်များ၏ နှောင်းပိုင်းတွင် ဒျမ် အစိုးရကို ဖြုတ်ချရန် အတွက် ပြောက်ကျားစစ်ကို စတင် ဆင်နွှဲခဲ့သည်။ <ref name="USvietAnalysis">''The United States in Vietnam – An Analysis in Depth of America's Involvement in Vietnam''. George McTurnin Kahin and John W. Lewis (1967). Delta Books.</ref> ၁၉၅၃ မှ ၁၉၅၆ အတွင်း မြောက်ဗီယက်နမ် အစိုးရသည် လယ်ယာမြေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့တွင် မြေငှားခ လျှော့ချရေး နှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတို့ ပါဝင်ကာ ထို့အတွက်ကြောင့် ထင်ရှားသိသာသော နိုင်ငံရေး ဖိနှိပ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ လယ်ယာမြေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ကာလအတွင်း မြောက်ဗီယက်နမ် မျက်မြင်သက်သေတို့၏ အဆိုအရ ကျေးရွာနေ လူဦးရေ ၁၆၀ တွင် တစ်ယောက်မျှ အသတ်ခံခဲ့ရပြီး တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် တွက်ကြည့်မည် ဆိုပါက လူ ၁၀၀,၀၀၀ ခန့် အထိ သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်ဟု မှန်းဆနိုင်မည် ဖြစ်သည်။ ထို စစ်ဆင်ရေးမှာ မြစ်နီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် အများဆုံး ဖြစ်ပွားခဲ့သဖြင့် ပညာရှင်အများစုက အနည်းဆုံး ၅၀,၀၀၀ ခန့်မျှ အသတ်ခံရမည်ဟု လက်ခံခဲ့ကြသည်။ <ref>{{cite book|last=Turner|first=Robert F.|title=Vietnamese Communism: Its Origins and Development|year=1975|publisher=Hoover Institution Publications|isbn=978-0817964313|p=143}}</ref><ref>cf. Gittinger, J. Price, [http://www.jstor.org/discover/10.2307/3024603?uid=3739656&uid=2134&uid=367529391&uid=2&uid=70&uid=3&uid=367529381&uid=3739256&uid=60&sid=21101618662091 "Communist Land Policy in Viet Nam"], ''Far Eastern Survey'', Vol. 29, No. 8, 1957, p. 118.</ref><ref>{{cite book|last=Courtois|first=Stephane et al.|title=The Black Book of Communism|publisher=Harvard University Press|year=1997|isbn=978-0-674-07608-2|page=569}}</ref><ref>Dommen, Arthur J. (2001), ''The Indochinese Experience of the French and the Americans'', Indiana University Press, p. 340, gives a lower estimate of 32,000 executions.</ref> သို့သော်လည်း ဗီယက်နမ် နှင့် ဟန်ဂေရီတို့၏ ကန့်သတ်စာရွက်စာတမ်းများကို ကန့်သတ် အဆင့်မှ အများသို့ ထုတ်ပြန်သည့် အခါတွင်မူ သတ်ဖြတ်မှုများမှာ ထိုအချိန်က သတင်းရခဲ့သော အရေအတွက်ထက် အလွန်ပင် နည်းပါးလျက် ရှိပြီး ၁၃,၅၀၀ ကျော်မျှ ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်း ရသည်။ <ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20110420044800/http://www.lib.washington.edu/southeastasia/vsg/elist_2007/Newly%20released%20documents%20on%20the%20land%20reform%20.html|title=Newly released documents on the land reform|work=Vietnam Studies Group|accessdate=2016-07-15|quote='''Vu Tuong''': There is no reason to expect, and no evidence that I have seen to demonstrate, that the actual executions were less than planned; in fact the executions perhaps exceeded the plan if we consider two following factors. First, this decree was issued in 1953 for the rent and interest reduction campaign that preceded the far more radical land redistribution and party rectification campaigns (or waves) that followed during 1954-1956. Second, the decree was meant to apply to free areas (under the control of the Viet Minh government), not to the areas under French control that would be liberated in 1954-1955 and that would experience a far more violent struggle. Thus the number of 13,500 executed people seems to be a low-end estimate of the real number. This is corroborated by Edwin Moise in his recent paper "Land Reform in North Vietnam, 1953-1956" presented at the 18th Annual Conference on SE Asian Studies, Center for SE Asian Studies, University of California, Berkeley (February 2001). In this paper Moise (7-9) modified his earlier estimate in his 1983 book (which was 5,000) and accepted an estimate close to 15,000 executions. Moise made the case based on Hungarian reports provided by Balazs, but the document I cited above offers more direct evidence for his revised estimate. This document also suggests that the total number should be adjusted up some more, taking into consideration the later radical phase of the campaign, the unauthorized killings at the local level, and the suicides following arrest and torture (the central government bore less direct responsibility for these cases, however).}} cf. {{cite journal|last=Szalontai|first=Balazs|title=Political and Economic Crisis in North Vietnam, 1955–56|journal=Cold War History|volume=5|number=4|date=November 2005|pages=395–426}} cf. {{cite book|last=Vu|first=Tuong|url=https://books.google.com/books?id=uZbr9iD1HZ8C&q=15%2C000#v=snippet&q=15%2C000&f=false|title=Paths to Development in Asia: South Korea, Vietnam, China, and Indonesia|publisher=Cambridge University Press|year=2010|isbn=9781139489010|p=103}}</ref> တောင်ပိုင်းတွင်မူ ဒျမ်အစိုးရမှ မြောက်ဗီယက်နမ်တို့၏ အဖျက်အမှောင့် လုပ်ရပ်များ (၁၉၅၆ ခုနှစ် ဗီယက်နမ် အရာရှိ ၄၅၀ ကျော်ကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်း အပါအဝင်) ကို တန်ပြန်သည့် အနေနှင့် ကွန်မြူနစ်ဟု သံသယရှိသူ သောင်းဂဏန်းမျှကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းပြီး နိုင်ငံရေး ပြုပြင်သင်ကြားရေး အကျဉ်းစခန်းများသို့ ပို့ခဲ့သည်။ ထိုအစီအစဉ်မှာ ရက်စက်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်ပြီး ကွန်မြူနစ် မဟုတ်သူ အများအပြား ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်း ခံခဲ့ရသော်လည်း နိုင်ငံအတွင်းရှိ ကွန်မြူနစ်တို့၏ လှုပ်ရှားမှုများကို ထိုအတောအတွင်း ဟန့်တားနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအစီအစဉ် အတွင်း လူ ၂,၁၄၈ ဦးမျှ သေဆုံးခဲ့ရသည်ဟု မြောက်ဗီယက်နမ်အစိုးရမှ ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။<ref>{{cite book|last=Turner|first=Robert F.|title=Vietnamese Communism: Its Origins and Development|year=1975|publisher=Hoover Institution Publications|isbn=978-0817964313|pp=174–178}}</ref> ၁၉၆၀ နှင့် ၁၉၆၂ တို့တွင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် မြောက်ဗီယက်နမ်တို့ ကြား ဆိုဗီယက်မှ စစ်ရေး အထောက်အပံ့များ ဆက်လက် ပေးအပ်သွားရန် သဘောတူ စာချုပ်များကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။
၁၉၆၃ ခုနှစ်တွင် ဒျမ်အစိုးရအား မကျေနပ်သော ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့မှ ဆန္ဒပြမှု အကြီးအကျယ် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ထိုအရေးအခင်းကို အစိုးရမှ အကြမ်းဖက် နှိမ်နင်းခဲ့သည်။ <ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=qh5lffww-KsC&pg=PA1351&lpg=PA1351&dq=xa+loi+pagoda+raids#v=onepage&q=xa%20loi%20pagoda%20raids&f=false|title=The Encyclopedia of the Vietnam War: A Political, Social, and Military History|editor=Spencer C. Tucker|publisher=ABC-CLIO via Google Books|year=2011|accessdate=14 July 2013|isbn=9781851099610}}</ref> ထို့အတွက်ကြောင့် ဒျမ်အစိုးရနှင့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတို့ကြား ဆက်ဆံရေး ပျက်ပြားခဲ့ရကာ နောက်ဆုံး ၁၉၆၃ ခုနှစ်တွင် အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ဒျမ်နှင့် နူတို့မှာ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB101/|title=JFK and the Diem Coup|publisher=National Security Archive|date=5 November 2003|accessdate=12 July 2013}}</ref> ဒျမ်အစိုးရ နောက်ပိုင်းတွင် ၁၉၆၅ ခုနှစ် အလယ်ပိုင်း လေတပ်ဦးစီးချုပ် ငုယင် ကောင်ကီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ငုယင်ဗန်သျူး တို့ အာဏာရယူချိန် အထိ တစ်ဒါဇင် ကျော်မျှရှိသော စစ်အစိုးရ အဆက်ဆက် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ သျူးက ကီးအား ကွက်ကျော်ရိုက်ခဲ့ကာ ၁၉၆၇ ခုနှစ် နှင့် ၁၉၇၁ ခုနှစ် မဲလိမ်မဲခိုးသော ရွေးကောက်ပွဲများဖြင့် ၎င်း၏ အာဏာ ကိုင်စွဲမှုကို ပိုမိုခိုင်မာအောင် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.history.com/this-day-in-history/thieu-ky-ticket-wins-national-election|title=This Day in History (Sep 3, 1967): Thieu-Ky ticket wins national election|publisher=History.com|accessdate=26 November 2012}}</ref> ထိုသို့ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှု များအတွင်း ကွန်မြူနစ်တို့ နေရာယူလာနိုင်ခဲ့သည်။
တောင်ဗီယက်နမ်တွင် ကွန်မြူနစ်တို့၏ ထကြွမှုကို နှိမ်နင်းရာ၌ အကူအညီပေးရန် အတွက် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှ စစ်ရေး အကြံပေးများကို စတင်တိုးမြှင့် ကူညီ ခဲ့သည်။ ထိုသို့ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု အတွက် အမေရိကန် မှ ၁၉၆၄ ခုနှစ် တွန်ကင် ပင်လယ်ကွေ့ အဖြစ်အပျက်ကို အကြောင်းပြခဲ့သည်။ အမေရိကန်တပ်များသည် ၁၉၆၅ မှစ၍ မြေပြင်စစ်ပွဲများတွင် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အမြင့်ဆုံး အခြေအနေတွင် တပ်သား ၅၀၀,၀၀၀ မျှ ရှိခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.seasite.niu.edu/crossroads/cneher/cn.vietnamwar.htm |title=Vietnam War |publisher=Seasite.niu.edu |accessdate=28 April 2010}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20061006233048/http://www.digitalhistory.uh.edu/database/article_display.cfm?HHID=513 "The War's Costs"]. DigitalHistory.uh.edu. 2006. Retrieved 25 February 2014.</ref>အမေရိကန်တို့က ဝေဟင်မှ ဗုံးများ ဆက်တိုက်ကြဲချခြင်း ကန်ပိမ်းများကိုလည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်အတွင်း တရုတ်နှင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုတို့မှ မြောက်ဗီယက်နမ်အား သိသာထင်ရှားသော လက်နက် အကူအညီများ ပေးခဲ့ပြီး စစ်ရေးအကြံပေး ၁၅,၀၀၀ ဦးမျှလည်း အကူအညီ ပေးခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|title=Soviet Aid to North Vietnam|url=http://www.globalsecurity.org/military/world/vietnam/hist-2nd-indochina-ussr.htm|publisher=GlobalSecurity.org|accessdate=12 March 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.militaryhistoryonline.com/20thcentury/articles/chinesesupport.aspx|title=Chinese Support for North Vietnam during the Vietnam War: The Decisive Edge|publisher=Military History Online|year=2008|accessdate=17 April 2013}}</ref> ကွန်မြူနစ်တပ်များသည် ဗီယက်ကောင်းတို့အား [[လောနိုင်ငံ]] ကို ဖြတ်သွားသော ဟိုချီမင်းလမ်းကြောင်းမှ တဆင့် ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများ သယ်ယူ ပို့ဆောင်ပေးခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/travel/2011/jul/28/ho-chi-minh-trail-motorbike|title=Riding Vietnam's Ho Chi Minh Trail|work=The Guardian|date=28 July 2011|accessdate=12 July 2013}}</ref>
ကွန်မြူနစ်တို့က ၁၉၆၈ ခုနှစ် တက်တ် ထိုးစစ်အတွင်း တောင်ဗီယက်နမ်ရှိ ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ထိုထိုးစစ်မှာ စစ်ရေး အရ ရှုံးနိမ့်ခဲ့သော်လည်း အမေရိကန် အစိုးရကို ထိတ်လန့်တုန်လှုပ် စေခဲ့ပြီး အမေရိကန် ပြည်သူတို့တွင် ထိုစစ်ပွဲအား ဆန့်ကျင်သော သဘောထားများ ပေါ်ပေါက်လာစေခဲ့သည်။ <ref>[http://www.vwam.com/vets/tet/tet.html "Tet Offensive"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160806015346/http://www.vwam.com/vets/tet/tet.html |date=6 August 2016 }}. Vets With A Mission. Retrieved 10 October 2012. "...NLF/NVA troops and commandos attacked virtually every major town and city in South Vietnam as well as most of the important American bases and airfields...In Saigon, nineteen VC commandos blew their way through the outer walls of the US Embassy..."</ref><ref>{{cite web|url=http://www2.vcdh.virginia.edu/HIUS316/mbase/docs/hue.html|title=The Massacre at Hue|work=TIME|date=31 October 1969|accessdate=12 July 2013|archivedate=8 March 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150308220933/http://www2.vcdh.virginia.edu/HIUS316/mbase/docs/hue.html}}</ref> ထိုးစစ် အတွင်းတွင် ကွန်မြူနစ်တပ်များက ဟူးမြို့တွင် အရပ်သား ၃,၀၀၀ ကျော်မျှကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite book|last=Turner|first=Robert F.|title=Vietnamese Communism: Its Origins and Development|year=1975|publisher=Hoover Institution Publications|isbn=978-0817964313|p=251}}</ref>အကျအဆုံးများပြားခြင်း၊ ပြည်တွင်းတွင် ဆန့်ကျင်မှုများ မြင့်တက်လာခြင်း နှင့် နိုင်ငံတကာမှ ရှုံ့ချမှုများ တိုးပွားလာခြင်း တို့ကြောင့် အမေရိကန်တို့သည် ၁၉၇၀ ခုနှစ်များ အစောပိုင်းတွင် မြေပြင်တိုက်ခိုက်ရေးတပ်များအား ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ ထိုအဖြစ်အပျက်မှ တောင်ဗီယက်နမ်အား အားကောင်းလာစေရန်နှင့် တည်ငြိမ်စေရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းကိစ္စ မအောင်မြင်မှုကို ညွှန်ပြခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.thefreedictionary.com/Vietnamisation|title=Vietnamization|publisher=The Free Dictionary|accessdate=12 July 2013}}</ref>
၁၉၇၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက် ပါရီငြိမ်းချမ်းရေး စာချုပ် အရ အမေရိကန် တိုက်ခိုက်ရေးတပ်များ ၁၉၇၃ ခုနှစ် မတ်လ ၂၉ ရက် နောက်ဆုံးထား၍ ရုပ်သိမ်းရန် သဘောတူခဲ့သည်။ ၁၉၇၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် မြောက်ဗီယက်နမ်မှ ဖုလောင် ပြည်နယ်ကို သိမ်းယူ၍ အပြည့်အဝ ထိုးစစ် စတင်ခဲ့ကာ ၁၉၇၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၃၀ ရက်တွင် ဆိုင်းဂုံမြို့ အား သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/learning/general/specials/saigon/introduction_full.html|title=Saigon's Finale|work=New York Times|date=13 October 1999|accessdate=14 July 2013}}</ref> မြောက်ဗီယက်နမ်တို့ စစ်ရေးအရ ကျူးကျော်စဉ်တွင် တောင်ဗီယက်နမ်အား ယာယီအစိုးရမှ ခေတ္တမျှ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၆ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂ ရက်တွင် မြောက်ဗီယက်နမ် နှင့် တောင်ဗီယက်နမ်တို့ ပေါင်းစည်း၍ ဗီယက်နမ် ဆိုရှယ်လစ် သမ္မတနိုင်ငံ အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ <ref name="Robbers 1021">{{cite book |last=Robbers |first=Gerhard |title=Encyclopedia of world constitutions |url=https://books.google.com/books?id=M3A-xgf1yM4C&pg=PA1021 |accessdate=1 July 2011 |date=30 January 2007 |publisher=Infobase Publishing |isbn=978-0-8160-6078-8 |page=1021}}</ref> စစ်ပွဲကြောင့် ဗီယက်နမ်အား အကြီးအကျယ် ပျက်စီးစေခဲ့ပြီး စုစုပေါင်း သေဆုံးမှုမှာ ၈၀၀,၀၀၀ နှင့် ၃.၁ သန်းကြား ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်း ရသည်။ <ref name="Hirschman">{{cite journal|url=http://www.soc.washington.edu/users/brines/vietcasualties.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100620194237/http://www.soc.washington.edu/users/brines/vietcasualties.pdf|archivedate=20 June 2010|last=Hirschman|first=Charles|title=Vietnamese Casualties During the American War: A New Estimate|journal=Population and Development Review|year=1995|jstor=2137774|volume=21|issue=4|pages=783–812|doi=10.2307/2137774|last2=Preston|first2=Samuel|last3=Vu Manh Loi}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100620194237/http://www.soc.washington.edu/users/brines/vietcasualties.pdf |date=20 June 2010 }}</ref><ref name="afp1995">{{cite news |title=20 Years After Victory, Vietnamese Communists Ponder How to Celebrate |first=Philip |last=Shenon |url=http://www.nytimes.com/1995/04/23/world/20-years-after-victory-vietnamese-communists-ponder-how-to-celebrate.html |date=23 April 1995 |newspaper=The New York Times |accessdate=24 February 2011 }}</ref><ref name="AP">Associated Press (3 April 1995). "Vietnam Says 1.1 Million Died Fighting For North."</ref>
===၁၉၇၆ မှ ယခု ပြန်လည် ပေါင်းစည်းခြင်း နှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး===
[[File:Ho Chi Minh Mausoleum 2006.jpg|thumb|left|[[ဟနွိုင်းမြို့]] ရှိ ဟိုချီမင်း၏ ဂူဗိမာန်]]
စစ်ပွဲအပြီး လဲဒွမ် အစိုးရ၏ လက်ထက်တွင် အမေရိကန် သို့မဟုတ် ဆိုင်းဂုံ အစိုးရ နှင့် ပူးပေါင်းသော တောင်ဗီယက်နမ်သားများကို အနောက်နိုင်ငံများမှ စိုးရိမ်ထား သကဲ့သို့ အစုလိုက် အပြုံလိုက်
သတ်ဖြတ်ခြင်းမျိုး မရှိခဲ့ပေ။<ref>{{cite book|title=RAND in Southeast Asia: A History of the Vietnam War Era|last=Elliot|first=Duong Van Mai|publisher=RAND Corporation|year=2010|isbn=9780833047540|pages=499, 512–513|chapter=The End of the War}}</ref> သို့သော်လည်း တောင်ဗီယက်နမ်သား ၃၀၀,၀၀၀ ကျော်ကို ပြန်လည်ပြုပြင်သင်ကြားရေး အကျဉ်းစခန်းများသို့ ပို့ခဲ့ပြီး အများစုမှာ အလုပ်ကြမ်းများကို အတင်းအကြပ် စေခိုင်းခံရပြီး ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှု၊ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု နှင့် ရောဂါဘယ များဖြင့် ရင်ဆိုင်ကြရသည်။ <ref>{{cite web|last1=Sagan|first1=Ginetta|last2=Denney|first2=Stephen|url=https://www.ocf.berkeley.edu/~sdenney/Vietnam-Reeducation-Camps-1982|title=Re-education in Unliberated Vietnam: Loneliness, Suffering and Death|work=The Indochina Newsletter|date=October–November 1982|accessdate=2016-09-01}}</ref>အစိုးရမှ လယ်ယာမြေများ နှင့် စက်ရုံများကို စုပေါင်းပိုင်ဆိုင်သော စနစ်သို့ ပြောင်းလဲခြင်းကို အကြီးအကျယ် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite news|url=https://news.google.com/newspapers?nid=1314&dat=19770628&id=XjxOAAAAIBAJ&sjid=1-0DAAAAIBAJ&pg=6918,5104561|title=Vietnam Outlines Collectivization Goal|newspaper=The Spokesman-Review|publisher=Google News Archive|date=28 June 1977|accessdate=20 July 2013}}</ref> ထို့အတွက်ကြောင့် စီးပွားရေး မတည်ငြိမ်မှုများ ဖြစ်ခဲ့ပြီး ဂဏန်း ၃ လုံး အထိ ငွေကြေး ဖောင်းပွခြင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ကာ နိုင်ငံပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး အတွက် ကြိုးပမ်းမှုများကို နှေးကွေးစေခဲ့သည်။ ၁၉၇၈ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ် စစ်တပ်သည် ကမ္ဘောဒီးယား နိုင်ငံသို့ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ် နယ်စပ်ရှိ ရွာများကို တိုက်ခိုက်လျက် ရှိသော ခမာနီ အစိုးရကို ဖြုတ်ချရန်အတွက် ဖြစ်သည်။ <ref>[http://countrystudies.us/cambodia/33.htm Cambodia – The Fall of Democratic Kampuchea]. U.S. Library of Congress. Retrieved 9 July 2013.</ref> ထိုစစ်ပွဲတွင် ဗီယက်နမ်တို့ အောင်ပွဲခံခဲ့ပြီး ၁၉၈၉ ခုနှစ် အထိ ကမ္ဘောဒီးယားကို အုပ်ချုပ်သော အစိုးရ တစ်ရပ်ကို တင်မြှောက်နိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://blogs.nationalgeographic.com/blogs/news/chiefeditor/2009/06/preah-vihear.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090804092239/http://blogs.nationalgeographic.com/blogs/news/chiefeditor/2009/06/preah-vihear.html|archivedate=4 August 2009|title=Photographer Showcases Legendary Khmer Temple Preah Vihear|work=National Geographic|accessdate=12 July 2010|date=23 June 2009}}</ref> ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းက တရုတ်တို့နှင့် ဆက်ဆံရေးကို ပျက်ပြားစေခဲ့ပြီး တရုတ်တို့က ၁၉၇၉ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ် မြောက်ပိုင်းကို ခဏတာမျှ ကျူးကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ <ref>[http://www.globalsecurity.org/military/world/war/prc-vietnam.htm Chinese Invasion of Vietnam – February 1979]. GlobalSecurity.org. Updated 2011. Retrieved 6 October 2012.</ref>ထိုပဋိပက္ခကြောင့် ဗီယက်နမ်တို့ အနေနှင့် ဆိုဗီယက်ထံမှ စီးပွားရေးနှင့် စစ်ရေး အကူအညီများပေါ်တွင် ပိုမို၍ မှီခိုခဲ့ရသည်။
၁၉၈၆ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ဗီယက်နမ် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဆဋ္ဌမ အကြိမ်မြောက် နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ညီလာခံတွင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လိုလားသူ နိုင်ငံရေးသမားများက အိမ်စောင့် အစိုးရ ဟောင်းကို ဖြုတ်ချ၍ ခေါင်းဆောင်မှု အသစ်ကို တင်မြှောက်ခဲ့သည်။ <ref name="Stowe">Stowe, Judy (28 April 1998). "Obituary: Nguyen Van Linh". ''The Independent'' (London). p. 20.</ref><ref name="Ackland">Ackland, Len (20 March 1988). "Long after U.S. war, Vietnam is still a mess". ''St. Petersburg Times'' (Florida). Page 2-D.</ref> ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး သမားများကို အသက် ၇၁ နှစ် အရွယ်ရှိ ငုယင်ဗန်လင်း မှ ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး ၎င်းမှာ ပါတီ၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး အသစ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ <ref name="Stowe"/><ref name="Ackland"/> လင်း နှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး သမားများသည် ဒွိုင်းမွိုင် (ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်း) ဟု အမည်ရသော လွတ်လပ်သော ဈေးကွက် ဖြစ်ပေါ်လာစေရေးအတွက် ဆက်တိုက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပြီး ဗဟိုမှ ချုပ်ထိန်းသော စီးပွားရေး စနစ်မှ ဆိုရှယ်လစ်စနစ်ကို အခြေခံသော ဈေးကွက်စီးပွားရေး စနစ်ကို ပြောင်းလဲရင် ဂရုတစိုက် စီမံခန့်ခွဲခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။<ref>Murray, Geoffrey (1997). ''Vietnam: Dawn of a New Market''. New York: St. Martin's Press. p. 24–25. ISBN 0-312-17392-X.</ref><ref name="Loan">{{cite news |author=Hoang Thi Bich Loan |date=18 April 2007 |url=http://www.tapchicongsan.org.vn/details_e.asp?Object=29152838&News_ID=18459436 |title=Consistently pursuing the socialist orientation in developing the market economy in Vietnam |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110510005305/http://www.tapchicongsan.org.vn/details_e.asp?Object=29152838&News_ID=18459436 |archivedate=10 May 2011 |work=Communist Review|publisher=TạpchíCộngsản.org.vn}}</ref>
ဒွိုင်းမွိုင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဖြင့် နိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ကို မပြောင်းလဲသော်လည်း အစိုးရမှ လယ်ယာမြေနှင့် စက်ရုံများအား ပုဂ္ဂလိက ပိုင်ဆိုင်မှုကို အားပေးခြင်း၊ စီးပွားရေး မူဝါဒများ ဖြေလျှော့ပေးခြင်း နှင့် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်မှုများကို အားပေးခြင်း တို့ကို ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း မဟာဗျူဟာမြောက်သော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို ဆက်လက်ချုပ်ကိုင် ထားခဲ့သည်။ <ref name="Loan"/> ထို့နောက်တွင် ဗီယက်နမ် စီးပွားရေး၌ လယ်ယာနှင့် စက်မှု ထုတ်ကုန်များ၊ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ၊ နိုင်ငံခြားသို့ တင်ပို့ရောင်းချခြင်း နှင့် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ တိုးတက်လာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ထိုသို့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများမှ ဝင်ငွေကွာဟမှု နှင့် ကျား/မ ခွဲခြားမှုကို ပိုမို မြင့်မားလာစေခဲ့သည်။<ref name="sciencedirect.com">[http://natureconservancyblog.blogspot.com/2015/02/palace-supreme-harmony.html Palace of Supreme Harmony in Hue (Vietnam)]
{{Cite journal | last1 = Wagstaff | first1 = A. | last2 = Van Doorslaer | first2 = E. | last3 = Watanabe | first3 = N. | title = On decomposing the causes of health sector inequalities with an application to malnutrition inequalities in Vietnam | url = https://archive.org/details/sim_journal-of-econometrics_2003-01_112_1/page/207 | doi = 10.1016/S0304-4076(02)00161-6 | journal = Journal of Econometrics | volume = 112 | pages = 207 | year = 2003 | pmid = | pmc = }}</ref><ref name="jstor.org">{{Cite journal | last1 = Goodkind | first1 = D. | title = Rising Gender Inequality in Vietnam Since Reunification | url = https://archive.org/details/sim_pacific-affairs_fall-1995_68_3/page/342 | journal = Pacific Affairs | volume = 68 | issue = 3 | pages = 342–359 | doi = 10.2307/2761129 | year = 1995 | pmid = | pmc = | jstor = 2761129 }}</ref><ref name="ideas.repec.org">{{cite web|author=Gallup, John Luke |url=https://ideas.repec.org/p/wbk/wbrwps/2896.html |title=The wage labor market and inequality in Viet Nam in the 1990s |publisher=Ideas.repec.org |year=2002 |accessdate=7 November 2010}}</ref>
== နိုင်ငံရေးနှင့် အစိုးရ ==
[[File:Presidential Palace Hanoi 388606781 40a24f0ceb.jpg|thumb|right|ဟနွိုင်းမြို့ရှိ သမ္မတနန်းတော်၊ ယခင်က ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနား ဘုရင်ခံချုပ်၏ နန်းတော်ဖြစ်ခဲ့သည်။]]
[[File:Secretary Kerry Addresses Vietnamese Communist Party Secretary General Trong (11403201556).jpg|thumb|right|ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ ငုယင်ဖူထယောင်းကို အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျွန်ကယ်ရီ နှင့် အတူ ဟနွိုင်းတွင် တွေ့ရစဉ်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်]]
ဗီယက်နမ် ဆိုရှယ်လစ် သမ္မတနိုင်ငံသည် [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ကျူးဘားနိုင်ငံ]]နှင့် [[လောနိုင်ငံ]]တို့နှင့်အတူ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကွန်မြူနစ် စနစ် ကျင့်သုံးသော တစ်ပါတီ ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံ ၄ နိုင်ငံတွင် တစ်ခု အပါအဝင် ဖြစ်သည်။ လက်ရှိ ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ကွန်မြူနစ်ပါတီကသာ အစိုးရ၊ နိုင်ငံရေး နှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတို့၏ အစိတ်အပိုင်း အားလုံးတွင် အဓိက အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးသည် စီမံခန့်ခွဲရေး နှင့် အုပ်ချုပ်ရေး တာဝန် အများအပြားကို လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပြီး ပါတီ၏ နိုင်ငံတော်အဆင့် ဖွဲ့စည်းမှုဆိုင်ရာ အလုပ်၊ နိုင်ငံတော်ဆိုင်ရာ ရာထူး ခန့်အပ်မှု အလုပ်များ အပြင် မူဝါဒ ချမှတ်မှုများကို ချုပ်ကိုင်ထားသည်။ ကွန်မြူနစ် ပါတီနှင့် ပတ်သက်ဆက်နွယ်နေသော သို့မဟုတ် ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ထောက်ခံသော နိုင်ငံရေး အဖွဲ့အစည်းများသာလျှင် ဗီယက်နမ် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ခွင့် ရှိသည်။ ထိုအဖွဲ့အစည်းများတွင် ဗီယက်နမ် အဖမြေ တပ်ဦး၊ အလုပ်သမားနှင့် ကုန်သည် သမဂ္ဂပါတီများ ပါဝင်သည်။ နိုင်ငံတော် အနေနှင့် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒကို ယုံကြည်ချက် အဖြစ် စွဲကိုင်ထားသည် ဆိုသော်လည်း ၎င်းတို့၏ စီးပွားရေး ပေါ်လစီများမှာ အရင်းရှင်စနစ်ဖက်သို ပို၍ တိမ်းညွှတ်လာလျက် ရှိသည်။ <ref>{{cite news |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1592581,00.html |title=The Spoils of Capitalism |work=Time |location=New York |date=22 February 2007 |accessdate=19 May 2010 |author=Johnson, Kay |archivedate=24 August 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130824185440/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1592581,00.html }}</ref> အီကော်နောမစ် မဂ္ဂဇင်းမှ ဗီယက်နမ်၏ ဦးဆောင်မှုကို "အရင်းရှင် စိတ် ထက်သန်သော ကွန်မြူနစ်များ" ဟု သမုတ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite news|url=http://www.economist.com/specialreports/displaystory.cfm?story_id=E1_TTDQTVQR|title=A bit of everything: Vietnam's quest for role models|date=24 April 2008|accessdate=19 May 2010|work=The Economist |location =London}} {{Subscription}}</ref>
===ဥပဒေပြုရေး===
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်မှာ နိုင်ငံတော်အဆင့် လွှတ်တော် တစ်ခုတည်း ရှိပြီး အမတ် ၄၉၈ ဦး ပါဝင်သည်။ လွှတ်တော်အား လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌမှ ဦးဆောင်၍ လွှတ်တော်သည် အုပ်ချုပ်ရေး နှင့် တရားစီရင်ရေး ကဏ္ဍ နှစ်ရပ်၏ အထက်တွင်ရှိသည်။ အစိုးရ ဝန်ကြီးများအားလုံး ကို လွှတ်တော်အမတ်များထဲမှ ရွေးချယ် ခန့်အပ် ကြသည်။
===အုပ်ချုပ်ရေး===
[[File:Парад в честь 70-летия Великой Победы - 18.jpg|thumb|right|ဗီယက်နမ် သမ္မတဟောင်း ထရွန်းတန်ဆန်းအား ၎င်း၏ ဇနီး နှင့် အတူ ၂၀၁၅ ခုနှစ် မော်စကို အောင်ပွဲနေ့ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားတွင် တွေ့ရစဉ်၊ ၂၀၁၅ မေလ ၉ ရက်]]
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော် သမ္မတသည် အဆောင်အယောင် တစ်ခု အဖြစ်ရှိနေသော နိုင်ငံတော် ဥသျှောင် ဖြစ်ပြီး အမည်ခံ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်လည်း ဖြစ်သည့်အပြင် နိုင်ငံတော် ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေး ကောင်စီ၏ ဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်သည် အစိုးရအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပြီး ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ၃ ဦး ၊ ဝန်ကြီးဌာန နှင့် ကော်မရှင် ၂၆ ခုတို့၏ အကြီးအကဲများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော ဝန်ကြီးအဖွဲ့ကို ဦးဆောင်သည်။
===တရားစီရင်ရေး===
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ပြည်သူ့ တရားလွှတ်တော်ချုပ်ကို တရားသူကြီးချုပ် တစ်ဦးမှ ဦးဆောင်ပြီး အယူခံလွှာတင်သွင်းနိုင်သော အမြင့်ဆုံး တရားရုံးဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း နိုင်ငံတော်လွှတ်တော်ကို ၏ မေးခွန်းထုတ်မှုကို ဖြေကြားပေးရသည်။ ပြည်သူ့တရားလွှတ်တော်ချုပ်၏ အောက်တွင် ပြည်နယ်အဆင့် မြူနီစီပါယ်ဒေသအဆင့် တရားရုံးများ နှင့် ဒေသခံ တရားရုံး အများအပြား ရှိသည်။ စစ်ခုံရုံးသည် နိုင်ငံတော် လုံခြုံရေးနှင့် ပတ်သတ်သော ကိစ္စရပ်များတွင် အထူး တရားစီရင်ပိုင်ခွင့် ရှိသည်။ ဗီယက်နမ်သည် အမျိုးမျိုးသော ပြစ်မှုများအတွက် သေဒဏ်ပေးခြင်းကို လုပ်ဆောင်နေဆဲဖြစ်ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် သေဒဏ်ကျခံနေရသော အကျဉ်းသား ၇၀၀ ခန့်မျှ ရှိသည်။ <ref>{{cite news|title=UN urged to act on Vietnam over death penalty|url=http://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/un-urged-to-act-on-vietnam-over-death-penalty/2014/02/11/de74e9f8-938d-11e3-9e13-770265cf4962_story.html|accessdate=12 February 2014|newspaper=The Washington Post|date=12 February 2014|archivedate=12 February 2014|archiveurl=https://archive.today/20140212151404/http://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/un-urged-to-act-on-vietnam-over-death-penalty/2014/02/11/de74e9f8-938d-11e3-9e13-770265cf4962_story.html}}</ref>
=== တပ်မတော် ===
[[File:Quân đội duyệt binh ở Trường Sa.JPG|thumb|right|ဗီယက်နမ်တပ်များကို ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားနေသော စပရက်ထလီကျွန်းများပေါ်တွင် တွေ့ရစဉ် ၊ ၂၀၀၉ ခုနှစ်]]
ဗီယက်နမ် ပြည်သူ့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွင် ဗီယက်နမ်ပြည်သူ့တပ်မတော်၊ ဗီယက်နမ် ရဲတပ်ဖွဲ့ နှင့် ဗီယက်နမ် ပြည်သူ့စစ် တပ်ဖွဲ့တို့ ပါဝင်သည်။ ဗီယက်နမ် ပြည်သူ့ တပ်မတော်သည် ဗီယက်နမ်ရှိ အမြဲတမ်း စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ၏ တရားဝင် အမည် ဖြစ်ပြီး ဗီယက်နမ် ပြည်သူ့ကြည်းတပ်၊ ဗီယက်နမ် ပြည်သူ့ ရေတပ်၊ ဗီယက်နမ် ပြည်သူ့ လေတပ် ၊ ဗီယက်နမ် နယ်ခြားကာကွယ်ရေးတပ် နှင့် ဗီယက်နမ် ကမ်းခြေစောင့်တပ် ဟူ၍ ထပ်မံ ခွဲခြားထားသည်။ ဗီယက်နမ် ပြည်သူ့တပ်မတော်တွင် အမြဲတမ်း စစ်သည်အင်အား ၄၅၀,၀၀၀ ခန့် ရှိပြီး အရန်တပ်များပါ ပါဝင်ပါက စုစုပေါင်းအင်အားသည် ၅၀၀,၀၀၀ အထိ ရှိနိုင်သည်။ <ref>{{cite book| title=The Military Balance 2010| author1=International Institute for Strategic Studies| authorlink1=International Institute for Strategic Studies| author2=Hackett, James (ed.)| date=3 February 2010| publisher=Routledge| location=London| isbn=1-85743-557-5| ref=IISS2010}}</ref>၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်၏ စစ်ရေးအသုံးစရိတ် စုစုပေါင်းသည် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၂.၄၈ ဘီလီယံ ခန့် ရှိပြီး ၂၀၁၀ ခုနှစ် ဂျီဒီပီ၏ ၂.၅% ခန့်နှင့် ညီမျှသည်။<ref>[http://milexdata.sipri.org/ The SIPRI Military Expenditure Database] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160123190846/http://milexdata.sipri.org/ |date=23 January 2016 }}. Retrieved 3 May 2012.</ref>
===နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေး===
ဗီယက်နမ်၏ သမိုင်းကြောင်း တလျှောက်တွင် အဓိက နိုင်ငံခြား ဆက်ဆံရေးမှာ ၎င်း၏ အကြီးဆုံးအိမ်နီးချင်းနိုင်ငံနှင့် တစ်ချိန်က နယ်ချဲ့ အုပ်စိုးသူ ဖြစ်ခဲ့ဖူးသော တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဖြစ်သည်။ ဗီယက်နမ်၏ အချုပ်အခြာ အာဏာဆိုင်ရာ မူများနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ လွတ်လပ်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်သော သန္ဒိဋ္ဌာန်များကို ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာ အတွင်း စာပေအမြောက်အမြားတွင် ကမ္ဗည်းထက် မော်ကွန်းတင်ထားခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဆိုရလျှင် ၁၁ ရာစု မျိုးချစ်ကဗျာ ဖြစ်သော "တောင်ပိုင်းနိုင်ငံ၏ တောင်တန်းနှင့်မြစ်များ" ကဗျာ နှင့် ၁၄၂၈ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေးကြေညာစာတမ်းတို့တွင် တွေ့နိုင်သည်။ တရုတ်နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့သည် တရားဝင်အားဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးရနေကြသော်လည်း နယ်နိမိတ် အငြင်းပွားမှု နှင့် ပတ်သက်သော တင်းမာမှု နိုင်ငံနှစ်ခု အကြားတွင် အထင်အရှား ရှိနေသည်။<ref>{{cite web|url=http://nationalinterest.org/commentary/escalating-tensions-the-south-china-sea-7414|title=Escalating Tensions in the South China Sea|work=The National Interest|date=10 September 2012}}</ref>
လက်ရှိ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေး ပေါ်လစီနှင့် ပတ်သက်သော လုပ်ငန်းစဉ် ကြေညာချက်မှာ "လွတ်လပ်ရေး၊ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး နှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတို့ အတွက် တသမတ်တည်းရှိသော နိုင်ငံခြားရေး ပေါ်လစီကို အကောင်အထည်ပေါ်ရန်၊ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု၊ အမျိုးမျိုးအစားစား ကွဲပြားမှု နှင့် နိုင်ငံအများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု တို့ ဖြစ်စေမည့် နိုင်ငံခြားရေး ပေါ်လစီ ဖြစ်စေရန်၊ နိုင်ငံတကာ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွင် ကြိုတင်ဖန်တီးသူ သို့မဟုတ် တက်ကြွစွာ ပါဝင်သူ ဖြစ်ရန် နှင့် အခြားကဏ္ဍများတွင်လည်း တက်ကြွစာ ပါဝင်သူ ဖြစ်စေရန် " ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ <ref name=HereWe/>ဆက်လက်၍ ကြေညာထားသည်မှာ "ဗီယက်နမ်သည် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းရှိ နိုင်ငံအားလုံး၏ မိတ်ဆွေ နှင့် အားကိုးရသော မိတ်ဖက်နိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာ နှင့် ဒေသတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်လျက် ရှိသည်။" ဟူ၍ ဖြစ်သည်။<ref name=HereWe>{{cite web|url=http://www.mofa.gov.vn/en/cs_doingoai/ | title=Vietnam Foreign Policy |publisher=Ministry of Foreign Affairs| accessdate=25 February 2009 }}</ref>
၂၀၀၇ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ဗီယက်နမ်သည် နိုင်ငံပေါင်း ၁၇၂ နိုင်ငံနှင့် သံတမန် ဆက်ဆံရေး ရှိပြီး ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင်မှ ဆက်ဆံရေး ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်သော အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည်လည်း တစ်နိုင်ငံ အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.mofa.gov.vn/en/cn_vakv |publisher=Ministry of Foreign Affairs |title=List of countries which maintain diplomatic relations with the Socialist Republic of Vietnam |date=December 2007 |accessdate=25 February 2009 }}</ref><ref>{{cite web|url=http://vietnam.usembassy.gov/relations.html|title=US-Vietnamese Relations|accessdate=8 December 2009|publisher=US Embassy|archivedate=9 December 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091209220514/http://vietnam.usembassy.gov/relations.html}}</ref> ဗီယက်နမ်သည် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်း ၆၃ ခု၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့တွင် [[ကုလသမဂ္ဂ]]၊ [[အာဆီယံ]]၊ [[ဘက်မလိုက်နိုင်ငံများအသင်း]]၊ ဖရန်ကိုဖုန်းနီအဖွဲ့ နှင့် [[ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့]] တို့ ပါဝင်သည်။ ထို့ပြင် အစိုးရ မဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်း ၆၅၀ ကျော်နှင့်လည်း ဆက်ဆံရေးရှိသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.mofa.gov.vn/en/ctc_quocte | title=Vietnam and International Organizations |accessdate=25 February 2009 |publisher=Ministry of Foreign Affairs}}</ref>
၂၀၁၆ ခုနှစ် မေလတွင် အမေရိကန် သမ္မတ [[အိုဘားမား]] မှ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအား သေစေနိုင်လောက်သော လက်နက်များ ရောင်းချခြင်း အပါအဝင် လက်နက်တင်ပို့မှု ပိတ်ပင်ခြင်းကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ခြင်းဖြင့် ဗီယက်နမ်နှင့် ဆက်ဆံရေးကို ပို၍ ပုံမှန် ဖြစ်စေခဲ့သည်။<ref>{{cite news|page= |newspaper=Reuters |date=March 23, 2016|title=U.S. Lifts arms ban on old foe Vietnam as regional tensions simmer|author=Matt Spetalnick |accessdate=March 23, 2016|url=http://www.reuters.com/article/us-vietnam-obama-idUSKCN0YD050}}</ref>
===အုပ်ချုပ်ရေး ဒေသများ===
ဗီယက်နမ် နိုင်ငံအား ပြည်နယ် ၅၈ ခုဖြင့် ပိုင်းခြား ထားသည်။ ထို့ပြင် ပြည်နယ်တို့နှင့် အုပ်ချုပ်ရေး အဆင့် တူညီသော စည်ပင်သာယာနယ်နိမိတ် ၅ ခု လည်း ရှိသည်။
<br/>
[[File:VietnameseProvincesMap.png|450px|centre]]
{| style="margin:auto;"
| style="padding-right:1em; vertical-align:top;" |
<div class="center">'''မြစ်နီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ'''</div>
----
မာနင်းပြည်နယ်<br />ဟာနမ်းပြည်နယ်<br />ဟိုင်ယွန်းပြည်နယ်<br />အွန်ရန်းပြည်နယ်<br />နမ်ဒင်းပြည်နယ်<br />နင်းဘင်ပြည်နယ်<br />ထိုင်းဘင်ပြည်နယ်<br />ဗင်းဖွတ်ပြည်နယ်<br />ဟနွိုင်း စည်ပင်သာယာနယ်နိမိတ်<br />ဟိုင်းဖောင် စည်ပင်သာယာနယ်နိမိတ်
| style="padding-right:1em; vertical-align:top;" |
<div class="center">'''အရှေ့မြောက်ဒေသ'''</div>
----
ဘတ်ရန်ပြည်နယ်<br />ဘတ်ကန်ပြည်နယ်<br />ကောင်းဗန်ပြည်နယ်<br />ဟာရှန်းပြည်နယ်<br />လန်ဆွန်းပြည်နယ်<br />လောင်ကိုင်းပြည်နယ်<br />ဖူးသောက်ပြည်နယ်<br />ကွမ်နင်းပြည်နယ်<br />ထိုင်းငုရင်ပြည်နယ်<br />တူယင်ကွမ်းပြည်နယ်<br />ယင်ဘိုင်းပြည်နယ်
| style="padding-right:1em; vertical-align:top;" |
<div class="center">'''အနောက်မြောက်ဒေသ'''</div>
----
ဒရန်ဗြန်းပြည်နယ်<br />ဟွာဘင်းပြည်နယ်<br />လိုင်ချုံးပြည်နယ်<br />ဆွန်လားပြည်နယ်
| style="padding-right:1em; vertical-align:top;" |
<div class="center">'''အနောက်အလယ်ပိုင်း ကမ်းရိုးတန်းဒေသ'''</div>
----
ဟာတိန်းပြည်နယ်<br />ငဲ့အန်းပြည်နယ်<br />ကွမ်ဘင်းပြည်နယ်<br />ကွမ်းချီပြည်နယ်<br />ထိုင်းဝှမ်ပြည်နယ်<br />သွာသရန်းဝှေပြည်နယ်
|-
| style="padding-right:1em; vertical-align:top;" |
<div class="center">'''အလယ်ပိုင်းကုန်းမြင့်ဒေသ'''</div>
----
ဒတ်လတ်ပြည်နယ်<br />ဒတ်နောင်ပြည်နယ်<br />ဂျာလိုင်းပြည်နယ်<br />ကောင်သုံးပြည်နယ်<br />လမ်ဒေါင်ပြည်နယ်
| style="padding-right:1em; vertical-align:top;" |
<div class="center">'''တောင် အလယ်ပိုင်း ကမ်းရိုးတန်းဒေသ'''</div>
----
ဘင်ဒင်းပြည်နယ်<br />ဘင်သွမ်ပြည်နယ်<br />ခမ်းဟွာပြည်နယ်<br />နင်သွမ်ပြည်နယ်<br />ဖူယန်းပြည်နယ်<br />ကွမ်နမ်းပြည်နယ်<br />ကွမ်နိုင်းပြည်နယ်<br />ဒါနန် စည်ပင်သာယာ နယ်နိမိတ်
| style="padding-right:1em; vertical-align:top;" |
<div class="center">'''အရှေ့တောင်ဒေသ'''</div>
----
ဘာရီယာဗွန်တောင်ပြည်နယ်<br />ဘင်ယွန်းပြည်နယ်
ဘင်ဖူအော့ပြည်နယ်<br />ဒုံနိုင်းပြည်နယ်<br />တေးနင်းပြည်နယ်<br />ဟိုချီမင်းစီးတီး စည်ပင်သာယာနယ်နိမိတ်
| style="padding-right:1em; vertical-align:top;" |
<div class="center">'''မဲခေါင်မြစ်ဝှမ်းဒေသ'''</div>
----
အန်ရှန်းပြည်နယ်<br />ဘတ်လျူးပြည်နယ်<br />ဘန်းချဲပြည်နယ်<br />ကာမောင်းပြည်နယ်<br />ဒေါင်သပ်ပြည်နယ်<br />ဟုန်စန်းပြည်နယ်<br />ကယန်စန်းပြည်နယ်<br />လောင်အန်းပြည်နယ်<br />ဆောက်ရန်းပြည်နယ်<br />တရန်ဆန်းပြည်နယ်<br />ထရာဗင်းပြည်နယ်<br />ဗင်လောင်းပြည်နယ်<br />ကန်သား စည်ပင်သာယာနယ်နိမိတ်
|}
ပြည်နယ်များကို ပြည်နယ် စည်ပင်သာယာ နယ်နိမိတ်များ၊ မြို့နယ်များ၊ ကောင်တီများ အဖြစ် ထပ်မံ ပိုင်းခြား ထားပြီး ၎င်းတို့ကို မြို့နှင့် ကွန်မြူးများ အဖြစ် ထပ်မံ ပိုင်းခြားထားသည်။ ဗဟိုမှ ချုပ်ထိန်းသော စည်ပင်သာယာနယ်နိမိတ်များကိုမူ ဒိစတြိတ်များ နှင့် ကောင်တီများ အဖြစ် ပိုင်းခြားထားပြီး ၎င်းတို့ကို ရပ်ကွက်များ အဖြစ် ထပ်မံ ပိုင်းခြား ထားသည်။
== ပထဝီဝင်==
[[File:Vietnam Topography.png|thumbnail|right|ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်ပြ မြေပုံ]]
[[File:Vietnam map of Köppen climate classification.svg|thumb|ကော့ပင် ရာသီဥတု မျိုးကွဲများကို ပြထားသော ဗီယက်နမ် မြေပုံ]]
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် အရှေ့ အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ် ပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး မြောက်လတ္တီကျု ၈° နှင့် ၂၄° ကြား၊ အရှေ့လောင်ဂျီကျု ၁၀၂° နှင့် ၁၁၀°ကြားတွင် တည်ရှိသည်။ စုစုပေါင်း အကျယ်အဝန်းမှာ ၁၂၇,၈၈၁ စတုရန်းမိုင် (၃၃၁,၂၁၀ စတုရန်း ကီလိုမီတာ) ခန့်မျှ ရှိသဖြင့်<ref name=IndexMundi2011>[http://www.indexmundi.com/vietnam/geography_profile.html "Vietnam – Geography"]. Index Mundi. 12 July 2011. Retrieved 19 December 2011.</ref> [[ဂျာမနီနိုင်ငံ]]၏ အရွယ်အစားနီးပါး ရှိသည်။ နိုင်ငံ ကုန်းမြေ နယ်နိမိတ်၏ အရှည်စုစုပေါင်းမှာ ၂,၈၈၃ မိုင် (၄,၆၃၉ ကီလိုမီတာ) မျှ ရှည်လျားပြီး ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းမှာ ၂,၁၄၀ မိုင် (၃,၄၄၄ ကီလိုမီတာ) မျှ ရှည်လျားသည်။ <ref name=IndexMundi2011/>နိုင်ငံ၏ အကျဉ်းမြောင်းဆုံးနေရာမှာ အလယ်ပိုင်း ကွမ်ဘင်းပြည်နယ်တွင် ရှိပြီး ၃၁မိုင် (၅၀ ကီလိုမီတာ) မျှသာ ရှိသော်လည်း နိုင်ငံ၏ မြောင်ပိုင်းတွင်မူ ၃၇၀မိုင် (၆၀၀ ကီလိုမီတာ) မျှ ရှည်လျားသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ မြေပြင်မှာ တောင်ကုန်းများပြားပြီး သစ်တောထူထပ်ကာ မြေပြန့်မှာ ၂၀% ထက် မကျော်ပေ။ တောင်ကုန်းများမှာ နိုင်ငံကုန်းမြေ ဧရိယာ၏ ၄၀% မျှ ရှိပြီး အပူပိုင်း သစ်တောများမှာ နိုင်ငံကုန်းမြေ ဧရိယာ၏ ၄၂% မျှ ရှိသည်။
နိုင်ငံ၏မြောက်ပိုင်းမှာ ကုန်းမြင့်များသာ အများစု ရှိပြီး မြစ်နီမြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသ တည်ရှိရာ ဒေသလည်း ဖြစ်သည်။ လောင်ကိုင်းပြည်နယ်တွင် ရှိသော ဖန်စီပန်းတောင်မှာ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ အမြင့်ဆုံးတောင် ဖြစ်ပြီး ၁၀,၃၁၂ ပေ (၃,၁၄၃ မီတာ) မျှ မြင့်မားသည်။ ဗီယက်နမ် တောင်ပိုင်းတွင် ကမ်းရိုးတန်း မြေနိမ့် ဒေသများ၊ အန်နာမိုက်တောင်တန်းရှိ တောင်ကုန်းများနှင့် ကျယ်ပြောသော သစ်တောများ ရှိသည်။ ဗဆော့မြေ အမျိုးအစား ဖြစ်ပြီး အတန်အသင့် ညီညာသော ကုန်းမြေမြင့် ၅ ခု ပါဝင်သည် ကုန်းမြင့်ဒေသသည် နိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးနိုင်သောမြေ၏ ၁၆% နှင့် သစ်တောမြေ၏ ၂၂% မျှ ရှိသည်။ တောင်ဗီယက်နမ်ရှိ မြေအများစုမှာ အာဟာရဓာတ် အတော်နည်းပါးသည်ကို တွေ့ရသည်။
တြိဂံပုံစံရှိပြီး ၅,၇၉၂ စတုရန်းမိုင် (၁၅,၀၀၀ စတုရန်း ကီလိုမီတာ) ရှိသော မြစ်နီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသည် <ref>{{cite news |url=http://xttm.agroviet.gov.vn/en/newsletter/2005/September.asp |work=Agroviet Newsletter |date=September 2005 |title=Agricultural advanced technologies in Red river delta, Viet Nam these days |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080221184058/http://xttm.agroviet.gov.vn/en/newsletter/2005/September.asp |archivedate=21 February 2008}}</ref> မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသထက် ပို၍ သေးငယ်သော်လည်း ပိုမို၍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ပြီး လူဦးရေလည်း ပို၍ သိပ်သည်းသည်။ ယခင်က တုန်ကင်ပင်လယ်ကွေ့၏ ဝင်ပေါက်ဖြစ်ခဲ့သော မြစ်နီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသည် နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ အတွင်း တင်ကျန်နေခဲ့သော နုန်းမြေ အနည်များဖြင့် ပြည့်ဝလျက် ရှိသည်။ ၁၅,၄၄၄ စတုရန်းမိုင် (၄၀,၀၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ) မျှ ကျယ်ဝန်းသော မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသသည် မည်သည့်နေရာတွင် မှ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်ထက် ၁၀ပေ (၃ မီတာ) ထက် ပို၍ မမြင့်ပေ။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသအတွင်း မြစ်များနှင့် တူးမြောင်းများ ဟိုမှသည်မှ ဖြတ်လျှက် တည်ရှိပြီး ၎င်းတို့မှ အနည်အများအပြားကို ပို့ချသဖြင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသသည် တစ်နှစ်လျှင် ပင်လယ်တွင်းသို့ ၁၉၇ ပေ မှ ၂၆၃ပေ (၆၀ မီတာ မှ ၈၀ မီတာ) အထိ ဆန့်ထွက်လျက် ရှိသည်။
===မြင်ကွင်းကျယ်===
[[File:HaLongBayBIG.jpg|thumb|centre|750px|ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့အမွေခံ ဒေသတစ်ခု ဖြစ်သော ဟလောင်ပင်လယ်အော်၏ မြင်ကွင်းကျယ်]]
===ရာသီဥတု===
[[File:Mai Chau - Haus im Reisfeld, Palmen.jpg|thumb|စိုစွတ်သော အပူလျော့ပိုင်း ရာသီဥတု ရှိသည့် ဗီယက်နမ်မြောက်ပိုင်း မိုင်ချောဒိစတြိတ်မှ ကျေးရွာတစ်ခု]]
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် လတ္တီကျု အများအပြား ရှိပြီး မြေမျက်နှာသွင်ပြင်မှာ အနိမ့်အမြင့် မတူညီသဖြင့် ရာသီဥတုမှ တစ်နေရာနှင့် တစ်နေရာ သိသာစွာ ကွဲပြားခြားနားသည်။ နိုဝင်ဘာလမှ ဧပြီလ အထိ ရှိသော ဆောင်းရာသီ သို့မဟုတ် ခြောက်သွေ့သော ရာသီတွင် မုတ်သုံလေသည် အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ တရုတ်ကမ်းရိုးတန်းမှ တုန်ကင်ပင်လယ်ကွေ့ကို ဖြတ်သန်းတိုက်ခိုက်ပြီး ရေငွေ့များကို သိသိသာသာ သယ်ဆောင်လာလေ့ ရှိသည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် နိုင်ငံ၏ နေရာအများစုမှာ မိုးရာသီ သို့မဟုတ် နွေရာသီ နှင့် နှိုင်းယှဉ်မှသာ ခြောက်သွေ့သည်ဟု ထင်ရသည်။ နှစ်စဉ် ပျမ်းမျှ အပူချိန်မှာ မြေပြန့်ဒေသများတွင် တောင်ကုန်းဒေသများထက် ပို၍ မြင့်မားပြီး တောင်ပိုင်းတွင် မြောက်ပိုင်းထက် ပို၍ မြင့်မားသည်။ တောင်ပိုင်း မြေပြန့်ဒေသများ ဖြစ်သော ဟိုချီမင်းစီးတီး တစ်ဝိုက် နှင့် မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတို့တွင် အပူချိန် ကွာဟမှု နည်းပါးပြီး တစ်နှစ်တာလုံး ၂၁° ဆဲလ်စီးယပ်စ် မှ ၂၈° ဆဲလ်စီးယပ်စ် အတွင်းသာ ရှိသည်။ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုမှာ မြောက်ပိုင်း တောင်ကုန်းများ နှင့် ကုန်းမြင့်ဒေသများတွင် ပို၍ သိသာပြီး ဒီဇင်ဘာ နှင့် ဇန်နဝါရီ လတွင် ၅° ဆဲလ်စီးယပ်စ် မှ ဇူလိုင် နှင့် ဩဂုတ်လတို့တွင် ၃၇° ဆဲလ်စီးယပ်စ် အထိ ရှိသည်။
===ဂေဟစနစ် နှင့် ဇီဝမျိုးကွဲများ===
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ် သဘာဝ နေရာ နှစ်ခု ရှိပြီး ဟလောင် ပင်လယ်အော် နှင့် ဖောင်းနကီဘန် အမျိုးသား ဥယျာဉ်တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ထို့ပြင် ဇီဝထု ထိန်းသိမ်းရေး နေရာ ခြောက်ခု ရှိပြီး ၎င်းတို့မှာ ကန်ဂျောင် လမုတော၊ ကက်တရန် အမျိုးသား ဥယျာဉ်၊ ကတ်ဗာ့ အမျိုးသားဥယျာဉ်၊ အူမင်းသျောင် အမျိုးသား ဥယျာဉ်၊ မြစ်နီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ နှင့် အနောက်ငဲ့အန်းဒေသတို့ ဖြစ်သည်။
[[File:Pseudoryx nghetinhensis.PNG|thumb|ဗီယက်နမ်၏ မျိုးရင်းသတ္တဝါဖြစ်သော ကမ္ဘာ့အရှားပါးဆုံး နို့တိုက်သတ္တဝါဖြစ်သည့် ဆယ်အိုလာကောင်]]
ဗီယက်နမ်သည် အင်ဒိုမလာယာ ဂေဟဇုံ အတွင်း ကျရောက်သည်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ် အမျိုးသား ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ လက်ရှိအခြေအနေ အစီရင်ခံစာအရ <ref name=Repeated>{{cite web |url=http://www.nea.gov.vn/HTMT_ddsh05.htm |title=Báo cáo Hiện trạng môi trường quốc gia 2005 |language=Vietnamese |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090223065322/http://www.nea.gov.vn/HTMT_ddsh05.htm |archivedate=23 February 2009}}</ref> ဗီယက်နမ်သည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ဇီဝမျိုးကွဲ မြင့်မားစွာကွဲပြားသော နိုင်ငံ ၂၅ နိုင်ငံတွင် တစ်နိုင်ငံ အပါအဝင် ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ဇီဝမျိုးကွဲ များပြားစွာ ရှိသော နိုင်ငံ စာရင်းတွင် အဆင့် ၁၆ ရှိပြီး ကမ္ဘာပေါ်ရှိ မျိုးစိတ်အားလုံး၏ ၁၆% ခန့် နေထိုင်သည်။ ဒေသရင်းမျိုးစိတ်ပေါင်း ၁၅,၉၈၆ ခုကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိပြီး ၎င်းတို့အတွင်းမှ ၁၀% မှာ ဇာတိရင်းဖြစ် မျိုးစိတ်များ ဖြစ်သည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ဒေသရင်း တိရစ္ဆာန်များတွင် နီမာတိုဒါ မျိုးစိတ်ပေါင်း ၃၀၇ မျိုး၊ အော်လီဂိုချယ်တာ မျိုးစိတ်ပေါင်း ၂၀၀ မျိုး၊ အက်ကရီနာ မျိုးစိတ်ပေါင်း ၁၄၅ မျိုး၊ စပရင်းတေးမျိုးစိတ်ပေါင်း ၁၁၃ မျိုး၊ အင်းဆက် မျိုးစိတ်ပေါင်း ၇၇၅၀ မျိုး၊ တွားသွားသတ္တဝါ မျိုးစိတ်ပေါင်း ၂၆၀ မျိုး၊ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ မျိုးစိတ်ပေါင်း ၁၂၀မျိုး ၊ ငှက်မျိုးစိတ်ပေါင်း ၈၄၀မျိုး နှင့် နို့တိုက်သတ္တဝါ မျိုးစိတ်ပေါင်း ၃၁၀ မျိုးတို့ ရှိကြပြီး ၎င်းတို့ထဲမှ ငှက်မျိုးစိတ်ပေါင်း ၁၀၀ နှင့် နို့တိုက်သတ္တဝါ ၇၈မျိုး တို့မှာ ဇာတိရင်းဖြစ် မျိုးစိတ်များ ဖြစ်သည်။<ref name=Repeated/>
ထို့ပြင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ရေချို မိုက်ခရိုအယ်လဂျီ မျိုးစိတ်ပေါင်း ၁,၄၃၈ မျိုး ရှိပြီး မိုက်ခရိုအယ်လဂျီ မျိုးစိတ်အားလုံးတို့၏ ၉.၆% ဖြစ်ကာ ရေနေ ကျောရိုးမဲ့ သတ္တဝါ ၇၉၄မျိုး နှင့် ပင်လယ်ငါးမျိုးစိတ်ပေါင်း ၂,၄၅၈ မျိုးတို့လည်း နေထိုင်ကြသည်။ <ref name=Repeated/> လတ်တလောနှစ်များ အတွင်းတွင် ဗီယက်နမ်ရှိ ဇာတိရင်းဖြစ်မျိုးစိတ်များ ထဲမှ မျိုးစု ၁၃ခု၊ မျိုးစိတ် ၂၂၂ ခု၊ တက်ဆာ ၃၀ခုတို့ကို အသစ်ထပ်မံ ဖော်ထုတ်ထားသည်။ <ref name=Repeated/> နို့တိုက်သတ္တဝါ မျိုးစိတ်သစ် ၆ မျိုးတွင် ဆယ်အိုလာကောင်၊ မန့်ဂျပ်ကောင်ကြီး၊ တုန်ကင်နှာခေါင်းတိုမျောက် တို့ပါဝင်ပြီး ငှက်မျိုးစိတ်သစ်တွင် မျိုးသုဉ်းမည်ကို စိုးရိမ်ရသော အက်ဒဝပ်ရစ်ငှက်လည်း ပါဝင်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.birdlife.org/datazone/speciesfactsheet.php?id=253|title=Edwards's Pheasant (Lophura edwardsi)|publisher=BirdLife International|accessdate=1 September 2012}}</ref> ၁၉၈၀ခုနှစ် နှောင်းပိုင်းများတွင် ကက်တရန် အမျိုးသား ဥယျာဉ်အတွင်း ဂျာဗားကြံ့အနည်းငယ်ကို တွေ့ရသော်လည်း ထိုမျိုးစိတ်၏ နောက်ဆုံးအကောင်ကို ၂၀၁၀ ခုနှစ်က တစ်စုံတစ်ယောက်မှ သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ <ref>{{Cite news |title = Javan rhino 'now extinct in Vietnam' |author= Kinver, Mark |work= BBC News |date= 25 October 2011 |accessdate=25 October 2011 |url= http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-15430787 }}</ref>
စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာ မျိုးရိုးဗီဇ မျိုးကွဲများ အနေနှင့် ကြည့်မယ်ဆိုပါက ဗီယက်နမ်သည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ မျိုးယဉ် ဗဟိုဌာန ၁၂ ခုတွင် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ ဗီယက်နမ် အမျိုးသား မျိုးယဉ် ဗီဇ ဘဏ်တွင် မျိုးစိတ်ပေါင်း ၁၁၅ ခု၏ မျိုးယဉ် ၁၂,၃၀၀ ခုအား ထိန်းသိမ်းထားသည်။<ref name=Repeated/> ဗီယက်နမ် အစိုးရသည် ၂၀၀၄ ခုနှစ် တစ်နှစ်ထဲတွင် ဇီဝမျိုးကွဲများ ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၉.၀၇ သန်း အသုံးပြုခဲ့ပြီး ထိန်းသိမ်းသည့် ဒေသ ၁၂၆ ခုကို ထူထောင်ခဲ့ကာ ၎င်းတို့ထဲတွင် အမျိုးသားဥယျာဉ် ၂၈ ခုလည်း ပါဝင်သည်။<ref name=Repeated/>
{{Clear}}
== စီးပွားရေး ==
[[File:LANDMARK72.jpg|thumb|left|ဟနွိုင်းရှိ ကီးနောင်ဟနွိုင်း လန်းမတ်တာဝါ၊ ဗီယက်နမ်ရှိ အမြင့်ဆုံး အဆောက်အဦး]]
၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ စုစုပေါင်းပြည်တွင်းထုတ်ကုန်၏ လက်ရှိတန်ဖိုးမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၃၈ ဘီလီယံ အထိ တိုးတက်သွားခဲ့ပြီး လူတစ်ဦးချင်း အနေနှင့် တွက်ကြည့်မည် ဆိုပါက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁,၅၂၇ အထိ ရှိသည်။ <ref name=imf2> {{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=73&pr.y=7&sy=2014&ey=2018&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=582&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=World Economic Outlook: Vietnam |publisher=International Monetary Fund |date=October 2013 |accessdate=14 February 2017}}</ref> ၂၀၀၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ဂိုးမန်းဆက်ချ် ကုမ္ပဏီမှ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် စုစုပေါင်းပြည်တွင်းထုတ်ကုန် လက်ရှိတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၃၆ ဘီလီယံ ဒေါ်လာ နှင့် လူတစ်ဦးချင်း အနေနှင့် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၄,၃၅၇ ဒေါ်လာ မျှ ရှိလာပြီး ကမ္ဘာ့အဆင့် နံပါတ် ၂၁ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.fwa.org/pdf/Vietnam_posttrip_article.pdf|title=The Vietnamese Stock Market|publisher=Financial Women's Association of New York|accessdate=7 May 2010|archivedate=5 October 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181005111807/https://www.fwa.org/pdf/Vietnam_posttrip_article.pdf}}</ref> ဗီယက်နမ်သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာတန်ဖိုးအစစ်ဖြင့် တွက်ကြည့်မည် ဆိုပါက တစ်နှစ်လျှင် ၁၀% တိုးတက်မှုနှုန်းဖြင့် ကမ္ဘာ့ စီးပွားရေး နောက်ထွက်နိုင်ငံများထဲတွင် တိုးတက်မှု အမြန်ဆုံး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်လာမည်ဟု ပရိုက်စ်ဝါးတားဟောက်စ်ကူးပါး၏ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ခန့်မှန်းထားသည်။<ref>{{cite press release |url=http://www.pwc.com/vn/en/releases2008/vietnam-may-be-fastest-growing-emerging-economy.jhtml |title=Vietnam may be fastest growing emerging economy |date=12 March 2008 |publisher=PricewaterhouseCoopers |accessdate=20 October 2011}}</ref> ဗီယက်နမ်၏ စုစုပေါင်းပြည်တွင်း ထုတ်ကုန် တန်ဖိုးသည် ၂၀၅၀ ခုနှစ်တွင် တွင် နော်ဝေ၊ စင်ကာပူ နှင့် ပေါ်တူဂီနိုင်ငံတို့ကို ကျော်တက်သွားမည်ဟု ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ဟောင်ကောင်-ရှန်ဟိုင်း ဘဏ်ကော်ပိုရေးရှင်း အဖွဲ့မှ ဟောကိန်း ထုတ်ထားသည်။<ref>[http://www.tuoitrenews.vn/cmlink/tuoitrenews/business/vietnam-to-be-listed-top-economies-by-2050-hsbc-1.58480 "Vietnam to be listed among top economies by 2050: HSBC"]. ''Tuổi Trẻ News''. 14 January 2012. Retrieved 18 April 2012. {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20120116170035/http://www.tuoitrenews.vn/cmlink/tuoitrenews/business/vietnam-to-be-listed-top-economies-by-2050-hsbc-1.58480 |date=16 January 2012 }}</ref>
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် သမိုင်းကြောင်းတလျှောက်တွင် စပါးစိုက်ပျိုးမှုကို အခြေခံသော စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး အဓိကပြုလုပ်သည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အလူမီနီယမ် ထုတ်လုပ်ရာတွင် အရေးကြီးသော ကုန်ကြမ်းတစ်မျိုးဖြစ်သည့် ဗောက်ဆိုက်တူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းလည်း ရှိသည်။ ဗီယက်နမ်၏ စီးပွားရေးကို အဓိက ပုံဖော်သည်မှာ ဗီယက်နမ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဗဟိုကော်မတီနှင့် အမျိုးသား ကွန်ဂရက်များ၏ စုံညီအစည်းအဝေးများမှ ချမှတ်သော ငါးနှစ်စီမံကိန်းများ ဖြစ်သည်။
[[File:Floating Market - Can Tho - Vietnam.JPG|thumb|right|မဲခေါင်မြစ်ဝ ကျွန်းပေါ်ဒေသရှိ ရေပေါ်ဈေး]]
လယ်ယာများ၊ စက်ရုံများ နှင့် ငွေကြေး အရင်းအနှီးများကို စုပေါင်းလုပ်ကိုင်ခြင်းသည် ဗဟိုပြုစီမံမှု၏ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်ပြီး လူသန်းပေါင်းများစွာတို့သည် အစိုးရ၏ အစီအစဉ်များတွင် လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြသည်။ ဗီယက်နမ် စီးပွားရေးသည် စွမ်းရည်မပြည့်ဝမှု များနှင့် ခြစားမှုများ၊ အရည်အသွေး ညံ့ဖျင်းမှုများနှင့် အပြည့်အဝ မထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းများဖြင့် ပြည့်နှက်နေခဲ့သည်။ ထို့ပြင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နှင့် ဥရောပနိုင်ငံ အများစုမှ ပြုလုပ်သော စစ်အပြီး ကုန်သွယ်ရေး ပိတ်ဆို့မှုများ၏ ဒဏ်ကိုလည်း ခံခဲ့ကြရသည်။ ၁၉၈၀ ခုနှစ် များ၏ နှောင်းပိုင်းတွင် ဗီယက်နမ်၏ အဓိက ကုန်သွယ်ဖက်များ ဖြစ်ကြသော ဆိုဗီယက်အုပ်စု အင်အားလျော့နည်းလာခြင်းကြောင့် ထိုပြဿနာများကို ပိုမို၍ ဆိုးရွားသွားစေသည်။
၁၉၈၆ ခုနှစ် ဆဋ္ဌမအကြိမ်မြောက် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အမျိုးသားကွန်ဂရက်တွင် ဆိုရှယ်လစ်စနစ်ကို အခြေခံသော ဈေးကွက်စီးပွားရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကို ဒွိုင်းမွိုင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး အစီအစဉ်၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် စတင် မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း၊ ကုန်သွယ်ရေး နှင့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးတို့တွင် ပုဂ္ဂလိက ပိုင်ဆိုင်မှုကို အားပေးခဲ့သည်။<ref>[http://ssrn.com/abstract=1442384 Vuong, Quan-Hoang; Tran, Tri-Dung (2009). "The cultural dimensions of the Vietnamese private entrepreneurship"]. ''Icfai Journal of Entrepreneurship Development'', Vol. VI, Nos. 3 & 4 (September & December 2009), pp. 54–78. Icfai University Press via SSRN. Retrieved 4 October 2012.</ref> ထိုသို့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကြောင့် ဗီယက်နမ်၏ စုစုပေါင်း ပြည်တွင်းထုတ်ကုန်မှာ ၁၉၉၀ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၇ ခုနှစ်အတွင်း နှစ်စဉ် ၈% ခန့် တိုးတက် လာခဲ့သည်။ ၂၀၀၀ ခုနှစ်များ နှောင်းပိုင်းရှိ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုတွင်ပင် စီးပွားရေး တိုးတက်မှုမှာ ဆက်လက် အားကောင်းနေခဲ့ပြီး ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ၆.၈% မျှ ရှိခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၂၀၁၀ ဒီဇင်ဘာလတွင် ဗီယက်နမ်၏ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်းမှာ ၁၁.၈% ခန့် ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းခဲ့သည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင်ပင် ဗီယက်နမ်ဒေါင်ငွေကြေး၏ တန်ဖိုးကို ၃ ကြိမ်မျှ လျှော့ချခဲ့ရသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.vietfinancenews.com/2010/12/vietnam-2010-growth-fastest-in-three.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110104115530/http://www.vietfinancenews.com/2010/12/vietnam-2010-growth-fastest-in-three.html |archivedate=4 January 2011 |title=Vietnam 2010 growth fastest in three years – Vietnam Banking Finance News |publisher=Vietfinancenews.com |date=29 December 2010 |accessdate=6 August 2011}}</ref>
[[File:Rice fields near Sapa, Viêt Nam.jpg|thumb|left|ဆာပါးရှိ စပါးခင်းများ]]
ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း၊ သတင်းအချက်အလက် နည်းပညာ လုပ်ငန်းနှင့် ဟိုင်းတက်ခ် လုပ်ငန်း တို့မှာ နိုင်ငံစီးပွားရေး၏ ကြီးမားသော အစိတ်အပိုင်း နှင့် အလျင်မြန်ဆုံး တိုးတက်သော အစိတ်အပိုင်း တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ်သည် ရေနံလုပ်ငန်းတွင် နောက်ကျမှ ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်သော နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သော်လည်း ယခုအခါ အရှေ့တောင်အာရှတွင် တတိယ အကြီးဆုံး ရေနံထုတ်လုပ်သည့် နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် တစ်နေ့လျှင် ရေနံစည်ပေါင်း ၃၁၈,၀၀၀ စည် (၅၆,၀၀၀ ကုဗမီတာ) မျှ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.eia.gov/countries/country-data.cfm?fips=VM|title=Vietnam|publisher=United States Energy Information Administration|year=2011|accessdate=6 November 2012}}</ref> ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်သည် အာရှ-ပစိဖိတ် ဒေသတွင် အဋ္ဌမမြောက် အများဆုံး ရေနံစိမ်း ထုတ်လုပ်သည့် နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့သည်။ <ref>Fong-Sam, Yolanda (August 2012) [http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/country/2010/myb3-2010-vn.pdf "Vietnam"] in ''2010 Minerals Yearbook''. USGS. {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20130302030501/http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/country/2010/myb3-2010-vn.pdf |date=2 March 2013 }}</ref> ၎င်း၏ အိမ်နီးချင်း တရုတ်နိုင်ငံကဲ့သို့ပင် ဗီယက်နမ်သည် ငါးနှစ်တာ အတွက် ဗဟိုမှ ရေးဆွဲသော စီမံကိန်းများကို ဆက်လက် အသုံးချဆဲ ဖြစ်သည်။
တစ်နေ့လျှင် ဝင်ငွေ တစ်ဒေါ်လာထက်နည်းသော လူဦးရေကို ရေတွက်သော အလွန်အမင်း ဆင်းရဲမွဲတေမှုသည် ဗီယက်နမ်တွင် သိသာစွာ လျော့ကျ လာခဲ့ပြီး တရုတ်၊ အိန္ဒိယ နှင့် ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံများထက် ဆင်းရဲမှုနှုန်း လျော့နည်း ပေသည်။ <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/vm.html Economy of Vietnam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181224211129/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/vm.html |date=24 December 2018 }}. CIA World Factbook. Updated 21 September 2012. Retrieved 4 October 2012.</ref> ထိုသို့ ဆင်းရဲမှုနှုန်း လျော့ကျရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းမှာ လူနေမှု စနစ်ကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် စီးပွားရေးမညီမျှမှုများ တိုးပွားလာခြင်းကို တားဆီးရန် ရည်ရွယ်သော မျှတသည့် စီးပွားရေး ပေါ်လစီများကြောင့် ဖြစ်သည်။ ထိုပေါ်လစီများတွင် ဒွိုင်မွိုင် အစီအစဉ်၏ အစတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော မြေများကို အညီအမျှ ခွဲဝေပေးခြင်း၊ ဆင်းရဲသော ဝေးလံခေါင်ဖျား ဒေသများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်း နှင့် ပညာရေးနှင့် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတို့တွက် အထောက်အပံ့ပေးခြင်း စသည့် ပေါ်လစီများ ပါဝင်သည်။ <ref name=ODI1/> နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးအဖွဲ့၏ အဆိုအရ ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်၏ အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းမှာ ၄.၄၆% မျှသာ ရှိသည်။<ref name=imf2/>
===ကုန်သွယ်ရေး===
[[File:Saigon Trade Center vươn mình trong nắng.jpg|thumb|right|ဒွိုင်းမွိုင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး အပြီးတွင် ဟိုချီမင်းစီးတီးတွင် ဦးစွာတည်ဆောက်ခဲ့သော မိုးမျှော်တိုက်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည့် ဆိုင်းဂုံထရိတ်စင်တာ]]
၂၀၀၀ ခုနှစ်များ၏ အစောပိုင်းမှ အစပြု၍ ဗီယက်နမ်သည် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ လျှော့ပေါ့မှုများကို ဆက်တိုက် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး တစ်ဖက်မှ အချို့သော စီးပွားရေး ကဏ္ဍများတွင် နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက်သို့ ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့သလို အချို့သော ကဏ္ဍများအား ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းခဲ့ခြင်းအားဖြင့် နှစ်လမ်းသွား နည်းလမ်းကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ <ref name=ODI1>{{cite web |author= Vandemoortele, Milo |author2= Bird, Kate |year= 2010 |url= http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5057&title=viet-nams-progress-economic-growth-poverty-reduction-impressive-improvements |title= Viet Nam's Progress on Economic Growth and Poverty Reduction: Impressive improvements |location= London |publisher= Overseas Development Institute |accessdate= 11 February 2017 |archivedate= 14 May 2011 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20110514200140/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5057&title=viet-nams-progress-economic-growth-poverty-reduction-impressive-improvements }}</ref><ref name=ODI3>{{cite web |author=Vandemoortele, Milo |year=2010 |url=http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=4751&title=millennium-development-goals-equity-development |title=The MDG fundamentals: improving equity for development |location=London |publisher=Overseas Development Institute |accessdate=11 February 2017 |archivedate=15 May 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100515181557/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=4751&title=millennium-development-goals-equity-development }}</ref>၂၀၀၆ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ဗီယက်နမ်သည် ၎င်းတို့၏ ဉာဏမူပိုင်ပစ္စည်းဆိုင်ရာ ဥပဒေများကို ထရစ်ပ် သဘောတူညီချက် နှင့်အညီ ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်တွင် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ်သည် ယခုအခါတွင် အာရှ၏ အပွင့်လင့်ဆုံး စီးပွားရေးစနစ်ရှိသော နိုင်ငံများတွင် တစ်ခုအပါအဝင် ဖြစ်နေပြီး အသွားအပြန် ကုန်သွယ်မှု တန်ဖိုးမှာ ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် ဂျီဒီပီ၏ ၁၆၀% မျှ ရှိနေသဖြင့် တစ်ချိန်တည်းတွင်ရှိသော တရုတ်၏ အချိုးထက် နှစ်ဆများ များနေပြီး အိန္ဒိယ၏ အချိုးထက် ၄ ဆ မျှ များနေသည်။<ref>[http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2006/11/13/8393174/index.htm Vietnam Vrooooom: Asia's second-fastest-growing economy takes the global stage.] CNN Money. 13 November 2006.</ref> ဗီယက်နမ်၏ အဓိက ကုန်သွယ်ဖက် နိုင်ငံများတွင် တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ဩစတြေးလျ၊ အာဆီယံ နိုင်ငံများ၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နှင့် အနောက်ဥရောပနိုင်ငံများ ပါဝင်သည်။
ဗီယက်နမ် အကောက်ခွန်ဌာန၏ ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ အစီရင်ခံစာအရ ၂၀၁၃ ခုနှစ် ပထမ နှစ်တစ်ဝက်တွင် နိုင်ငံတကာ ကုန်ပစ္စည်းများကုန်သွယ်မှုမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၂၄ ဘီယံ အထိ ရှိပြီး ၂၀၁၂ ခုနှစ် ထိုအချိန်ကာလနှင့် နိုင်းယှဉ်ပါက ၁၅.၇% မျှ ပို၍ မြင့်မားသည်ကို တွေ့ရသည်။ မိုဘိုင်းဖုန်း နှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများကို အမြောက်အမြား တင်ပို့မှု တင်သွင်းမှု ပြုလုပ်ပြီး သဘာဝ အရင်းအမြစ် ဈေးကွက်တွင် အမြင့်ဆုံးတင်ပို့မှုမှာ ရေနံစိမ်း ဖြစ်ပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာပင် သံ နှင့် စတီးလ် များကို အများဆုံးတင်သွင်းခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။ အမေရိကန်သည် ဗီယက်နမ်၏ တင်ပို့မှု အမြောက်အမြားကို ဝယ်ယူသော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး တင်သွင်းမှု အများဆုံးမှာ တရုတ်ကုန်ပစ္စည်းများ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web|title=Developments and trends of Vietnam international merchandise trade in June and the first half of 2013|url=http://www.customs.gov.vn/English/Lists/News/ViewDetails.aspx?ID=195|work=Vietnam Customs|publisher=General Department of Vietnam Customs|accessdate=31 July 2013|date=23 July 2013}}</ref>
မြေယာပြုပြင် ပြောင်းလဲရေး ပြုလုပ်ခြင်း၏ ရလဒ် အဖြစ် ဗီယက်နမ်သည် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး ဆိုင်ရာ ထုတ်ကုန်များကို အဓိက တင်ပို့ရောင်းချသော နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ယခုအခါ ကမ္ဘာပေါ်တွင် သီဟိုဠ်စေ့ အများဆုံး တင်ပို့သော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ကော်ဖီ ဒုတိယအများဆုံး တင်ပို့သည့် နိုင်ငံ ဖြစ်လာသည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.bbc.com/news/magazine-25811724|title=How Vietnam became a coffee giant - BBC News|author=|date=|work=bbc.com}}</ref>ဗီယက်နမ်သည် နှစ်ရှည်ပင် စိုက်ပျိုးရန် အတွက် ၆.၉၃% မျှသော မြေကို အသုံးပြုထားသဖြင့် မဲခေါင် ဒေသကြီးတွင် သုံးစွဲမှု အချိုး အများဆုံး ဖြစ်သည်။ အခြားသော အဓိက ပို့ကုန်များတွင် လက်ဖက်၊ ရာဘာ နှင့် ရေထွက်ပစ္စည်းများ ပါဝင်သည်။ သို့သော်လည်း ဂျီဒီပီတွင် ပါဝင်သော စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး ၏ ဝေစုမှာ လတ်တလော ဆယ်စုနှစ်များ အတွင်း ကျဆင်းလာခဲ့ပြီး ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ၄၂% မှ ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ၂၀% အထိ ကျဆင်းလာခဲ့ကာ စီးပွားရေး၏ အခြားကဏ္ဍများမှာ ပိုမိုတိုးတက်လာခဲ့သည်။
၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်သည် ဥရောပသမဂ္ဂ နှင့် ကုန်သွယ်ရေး လွတ်လပ်ခွင့် အတွက် ညှိနှိုင်းခဲ့ပြီး ဥရောပသမဂ္ဂ၏ ဂျီအက်စ်ပီ စနစ်သို့ ဝင်ရောက်ခွင့် ရရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ ထိုစနစ်သို့ ဝင်ရောက်ခွင့် ရသော ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများသည် ဥရောပဈေးကွက် အတွင်း ကုန်ပစ္စည်းများကို အခွန်နှုန်း သက်သာစွာဖြင့် တင်ပို့ခွင့် ရရှိကြသည်။ <ref name="EUfta">{{cite news|title=Vietnam-EU free trade agreement set to fire|url=http://www.vietnamtribune.com/index.php/sid/222099915/scat/fc849e836694179b/ht/Vietnam-EU-free-trade-agreement-set-to-fire|accessdate=19 May 2014|publisher=''Vietnam Tribune''|archivedate=19 May 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140519224620/http://www.vietnamtribune.com/index.php/sid/222099915/scat/fc849e836694179b/ht/Vietnam-EU-free-trade-agreement-set-to-fire}}</ref>
===သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာ===
[[File:TOPIO 3.jpg|thumb|left|လူပုံစံ တိုပီယို ၃.၀ စက်ရုပ်]]
ဗီယက်နမ် ပညာရှင်များသည် ဘုရင်ခေတ်မှ အစပြု၍ အများအပြားသော ပညာရပ်နယ်ပယ်များတွင် တိုးတက်စေရန် ကြံဆောင်ခဲ့ကြပြီး အထူးသဖြင့် လူမှုရေးသိပ္ပံ ပညာရပ်များနှင့် လူသားဆိုင်ရာ ပညာရပ်များတွင် ဖြစ်သည်။ ဗီယက်နမ်တွင် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှု သမိုင်းပညာရပ်နှင့် ပတ်သက်၍ နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာသော သမိုင်းကြောင်း ရှိသည်။ ၁၃ ရာစုတွင် နန်းစွန့်ခဲ့သော ဧကရာဇ် ထရန်နန်တောင်သည် ဘုန်းကြီးများကို ဦးဆောင်၍ ဒဿနိကဗေဒ၏ ဘာသာရပ်ခွဲတစ်ခု ဖြစ်သော ထရပ်လမ်ဇန် ဘာသာရပ်ကို တိုးတက်စေရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ ပေါင်းနှုတ်မြှောက်စား နှင့် ဂျီဩမေတြီ ပညာရပ်များကို ၁၅ ရာစုမှ စတင်၍ ဗီယက်နမ်တွင် လူအမ်သာဗင်း၏ ဖတ်စာအုပ်ပေါ်တွင် အခြေခံ၍ သင်ကြားခဲ့ကြသည်။ လူအမ်သာဗင်းသည် ဗီယက်နမ်အား သုည နှင့် စတင်မိတ်ဆက်ပေးခဲ့ပြီး မာ့ခ်ဟျန်တစ်ချ်မှ အနှုတ်ကိန်းများကို မသိကိန်း၊ လျှို့ဝှက်ကိန်း နှင့် ဝှက်ကိန်းများကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင် ဗီယက်နမ် ပညာရှင်များသည် စွယ်စုံကျမ်း အများအပြားကို ရေးသား ထုတ် ဝေခဲ့သည်။
မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ဗီယက်နမ် သိပ္ပံပညာရှင်တို့သည် ပညာရပ် နယ်ပယ်အမျိုးမျိုးတွင် ထင်ရှားသော ပံ့ပိုးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီး အထူးသဖြင့် သင်္ချာဘာသာရပ် တွင် ဖြစ်သည်။ ဟွမ်းတေသည် အသုံးချ သင်္ချာ ဘာသာရပ်ရှိ ဂလိုဘယ် အော့ပတီမိုက်ဇေးရှင်း ဘာသာရပ်ခွဲကို ၂၀ ရာစုတွင် စတင်ဖော်ထုတ်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ ဗီယက်နမ်သည် လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းဖြစ် အာကာသ စူးစမ်းလေ့လာရေး အစီအစဉ်ကို ဆောင်ရွက်နေပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း၆၀၀ တန်ဖိုးရှိသည့် ဗီယက်နမ် အာကာသ ဗဟိုဌာနကို ဆောက်လုပ်ရန် စီစဉ် ဆောင်ရွက်နေသည်။<ref>[http://www.asianscientist.com/topnews/vietnam-build-us600m-national-space-center-by-2018/ "Vietnam To Build US$600m National Space Center By 2018"]. Asian Scientist, 22 November 2011. Retrieved 27 November 2011.</ref> ဗီယက်နမ်သည် စက်ရုပ်များ တီထွင်ထုတ်လုပ်ခြင်းတွင်လည်း ထင်ရှားသော တိုးတက်မှုများ ရှိပြီး တိုပီယို လူပုံစံ စက်ရုပ်မှာ ဥပမာ တစ်ခု ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite news |url=http://www.diginfo.tv/2007/12/05/07-0601-d.php |title=Nano technology | Computer | Robot | TOSY TOPIO – Table Tennis Playing Robot |work=DigInfo News |location=Tokyo |date=5 December 2007 |accessdate=12 February 2017 |archivedate=21 May 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090521023057/http://www.diginfo.tv/2007/12/05/07-0601-d.php }}</ref>၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာ အတွက် ဗီယက်နမ်၏ နိုင်ငံတော် အသုံးစရိတ်မှာ ဂျီဒီပီ၏ ၀.၄၅% မျှရှိသည်။<ref>[http://vietnamnews.vnagency.com.vn/Economy/206910/tech-science-spending-too-low.html "Tech, science spending too low"]. VietNam News, 21 December 2010. Retrieved 30 April 2012.</ref>
{{Clear}}
===သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး===
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ လက်ရှိ သယ်ယူပိုဆောင်ရေး ကွန်ယက်၏ မူလအစမှာ ပြင်သစ်တို့ အုပ်ချုပ်စဉ်က ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများကို သယ်ယူပို့ဆောင်ရန် အတွက် တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ဗီယက်နမ် စစ်ပွဲအပြီးတွင် ခေတ်မီရန်အတွက် အကြီးအကျယ် ပြင်ဆင်ခဲ့သည်။
====လေကြောင်းပို့ဆောင်ရေး====
[[File:Tan Son Nhat International Airport.jpg|thumb|right|ဟိုချီမင်းစီးတီး ရှိ[[တန်ဆွန်းညက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်]]မှာ ဗီယက်နမ်ရှိ အလုပ်အများဆုံး လေဆိပ်တစ်ခုဖြစ်သည်။]]
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် အများပြည်သူသုံး အဓိက လေဆိပ် ၂၁ ခုရှိပြီး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ် ၃ ခု ရှိသည်။ ၎င်းတို့မှာ ဟနွိုင်းမြို့ရှိ နွိုင်းဘိုင်လေဆိပ်၊ ဒါနန်းရှိ ဒါနည်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ် နှင့် ဟိုချီမင်းစီးတီးရှိ [[တန်ဆွန်းညက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်]] တို့ ဖြစ်ကြသည်။ တန်ဆွန်းညက်သည် နိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးလေဆိပ်တစ်ခု ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာခရီးသည်များ၏ ၇၅% ကို လက်ခံ ပို့ဆောင်ပေးလျက် ရှိသည်။ နိုင်ငံတော်မှ သဘောတူထားသော အစီအစဉ်အရ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ် ၁၀ ခု အထိ ရှိလာမည် ဖြစ်သည်။ ထိုလေဆိပ်များတွင် ဗင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်၊ ဖူးဘိုင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်၊ ကမ်ရန်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်၊ ဖူးကောက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်၊ ကက်ဘီ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်၊ ကန်သိုး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ် နှင့် လောင်သမ်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်တို့ ပါဝင်သည်။ အစီအစဉ်ထဲတွင် ပါဝင်သော လောင်သမ်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်သည် ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် အပြည့်အဝ တည်ဆောက်ပြီးစီးပါက တစ်နှစ်လျှင် ခရီးသည် သန်း ၁၀၀ ကို ဝန်ဆောင်မှုပေးနိုင်မည် ဖြစ်သည်။
ဗီယက်နမ် လေကြောင်းလိုင်းသည် နိုင်ငံတော်ပိုင် လေကြောင်းလိုင်း ဖြစ်ပြီး ခရီးသည်တင် လေယာဉ် ၆၉ စင်းမျှ ရှိပြီး <ref name="fleet">{{cite web| title = Vietnam Airlines Details and Fleet History | publisher = PlaneSpotters.net | date = 1 April 2010 | url = http://www.planespotters.net/Airline/Vietnam-Airlines | accessdate =1 April 2010}}</ref><ref>{{cite web | title = Fleet Information | publisher = Vietnam Airlines | url = http://vietnamairlines.com.vn/wps/portal/en/site/flight_info/fleet_information/!ut/p/c5/fY1RC4IwFEZ_UdybWturjHSFbmSMdC-xQoYwXQ8R-O_beqkXvffx8J0DGsJP5j1Y8xr8ZBy0oPc3VuY8IxUiMkYxIbzKUqW2iLvAuz9e1nURuKKkOYgvX1-fQFvn76FzjeVlEyXrPJYix4XLEQT3Yw8daPKzSCVJsDRnkSYSJSJ0rrfmMcNzbOfLcVN8ALBLRCU!/dl3/d3/L0lJSklna21BL0lKakFBQ3lBQkVSQ0pBISEvNEZHZ3NvMFZ2emE5SUFnIS83X0NHQUg0N0wwME9VTzcwMjdSUU4zMk8wTzAwL0FsX19fNTI!/?WCM_PORTLET=PC_7_CGAH47L00OUO7027RQN32O0O00_WCM&WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/en/site/flight_info/fleet_information/ | accessdate = 30 June 2011 | archivedate = 4 October 2011 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20111004121039/http://vietnamairlines.com.vn/wps/portal/en/site/flight_info/fleet_information/!ut/p/c5/fY1RC4IwFEZ_UdybWturjHSFbmSMdC-xQoYwXQ8R-O_beqkXvffx8J0DGsJP5j1Y8xr8ZBy0oPc3VuY8IxUiMkYxIbzKUqW2iLvAuz9e1nURuKKkOYgvX1-fQFvn76FzjeVlEyXrPJYix4XLEQT3Yw8daPKzSCVJsDRnkSYSJSJ0rrfmMcNzbOfLcVN8ALBLRCU!/dl3/d3/L0lJSklna21BL0lKakFBQ3lBQkVSQ0pBISEvNEZHZ3NvMFZ2emE5SUFnIS83X0NHQUg0N0wwME9VTzcwMjdSUU4zMk8wTzAwL0FsX19fNTI!/?WCM_PORTLET=PC_7_CGAH47L00OUO7027RQN32O0O00_WCM&WCM_GLOBAL_CONTEXT=%2Fwps%2Fwcm%2Fconnect%2Fen%2Fsite%2Fflight_info%2Ffleet_information%2F }}</ref> ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် လေယာဉ် ၁၅၀ စင်း အထိ တိုးမြှင့်ရန် စီစဉ်ထားသည်။ ဗီယက်နမ်တွင် ရှိသော အခြား ပုဂ္ဂလိက လေကြောင်းလိုင်းများမှာ အဲယားမဲခေါင်၊ ဂျက်စတား ပစိဖတ် လေကြောင်းလိုင်း၊ ဗက်စကို နှင့် ဗီယက်ဂျက်အဲယား တို့ ဖြစ်ကြသည်။
====ကုန်းလမ်းပို့ဆောင်ရေး====
[[File:Cao toc Cau Gie Ninh Binh.JPG|thumb|right|ကောင်ဂီ နှင့် နင်းဗင်းမြို့တို့ကို ဆက်သွယ်ထားသော တောင်မြောက် အမြန်လမ်း၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသ]]
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံရှိ လမ်းများတွင် ဗဟိုမှာ စီမံခန့်ခွဲသော နိုင်ငံတော်အဆင့်လမ်းများ၊ ပြည်နယ်များမှ စီမံခန့်ခွဲသော ပြည်နယ်အဆင့်လမ်းများ၊ ခရိုင်မှ စီမံခန့်ခွဲသော ခရိုင်အဆင့် လမ်းများ၊ မြို့တော်နှင့် မြို့များမှ စီမံခန့်ခွဲသော မြို့ပြလမ်းများ နှင့် ကွန်မြူးမှ စီမံခန့်ခွဲသော ကွန်မြူးအဆင့်လမ်းများတို့ ပါဝင်သည်။ ဗီယက်နမ်ရှိ မြို့ပြဧရိယာများတွင် စက်ဘီးများ၊ စက်တပ် စကူတာများ၊ မော်တော်ဆိုင်ကယ်များသည် လူသုံးများသော ယာဉ်များ အဖြစ် ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် မြို့ကြီးများတွင် မော်တော်ယာဉ် ပိုင်ဆိုင်မှုမှာ မြင့်တက်လာလျက် ရှိသည်။ ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီများမှ ပြေးဆွဲသော အများပြည်သူသုံး ဘတ်စ်ကားများသည် လူအများစုမှ ခရီးဝေးသွားရာတွင် အဓိက သုံးစွဲလျက် ရှိကြသည်။
ယာဉ်အန္တရာယ် လမ်းအန္တရာယ်မှာ ဗီယက်နမ်တွင် အလွန်ဆိုးရွားသော ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး နေ့စဉ် ပျမ်းမျှ လူ ၃၀ ခန့် ယာဉ်မတော်တဆမှုဖြင့် သေဆုံးကြသည်။ <ref>[http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=622&ItemID=11314 Social and economic situation, 8 months of 2011]. General Statistics Office of Vietnam. Retrieved 1 September 2011.</ref> ဟနွိုင်းမြို့နှင့် ဟိုချီမင်းစီးတီးမြို့များတွင် ယာဉ်ကြောကြပ်တည်းမှုမှာ ဆိုးရွားလာသော ပြဿနာတစ်ခု ဖြစ်ပြီး မြို့တော်များ၏ လမ်းများအား မော်တော်ယာဉ်သုံးစွဲမှု မြင့်တက်လာခြင်းနှင့် ကာမိစေရန် အပြင်းအထန် ကြိုးပမ်းလျက် ရှိကြသည်။
====ရထားပို့ဆောင်ရေး====
[[File:My Son railway tracks.jpg|thumb|left|မိုင်ဆွန်အနီးရှိ ရထားလမ်းတစ်ခု]]
ဗီယက်နမ်၏ အဓိက နိုင်ငံတွင်း ရထားလမ်းမှာ ဟိုချီမင်းစီးတီး နှင့် ဟနွိုင်းမြို့ကို ချိတ်ဆက်ထားသော ပြန်လည်ပေါင်းစည်းခြင်း အမြန်ရထားလမ်း ဖြစ်ပြီး အရှည် ကီလိုမီတာ ၂,၀၀၀ ခန့်မျှ ရှိသည်။ ဟနွိုင်းမြို့မှ တဆင့် အရှေ့မြောက်ဘက်၊ မြောက်ဘက် နှင့် အနောက်ဘက်သို့ ဆက်သွယ်ထားသော ရထားလမ်းများ ရှိကြသည်။ အရှေ့ဘက်သို့ သွားသော ရထားလမ်းမှာ ဟနွိုင်းမြို့မှာ ဟလောင်ပင်လယ်အော်သို့ ဆက်သွယ်ထားပြီး မြောက်ဘက်သို့ သွားသော ရထားလမ်းမှာ ဟနွိုင်းမှ ထိုင်းငုရင်သို့ ဆက်သွယ်ထားကာ အရှေ့မြောက်လိုင်းမှာ ဟနွိုင်းမြို့မှ လောင်ကိုင်းသို့ ဆက်သွယ်ထားသည်။
၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံ နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့သည် ဂျပန်နည်းပညာကို အသုံးပြုထားသော အမြန်ရထားလမ်း ဆောက်လုပ်ရန် သဘောတူ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြပြီး ဗီယက်နမ် အင်ဂျင်နီယာ အမြောက်အမြားကို ဂျပန်သို့ စေလွှတ်၍ အမြန်ရထားများအတွက် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းခြင်း လုပ်ငန်းများကို သင်ယူစေခဲ့သည်။ ထိုရထားလမ်းမှာ ၁,၆၃၀ ကီလိုမီတာမျှ ရှည်လျားသော အမြန်ရထားလမ်း ဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပြီး <ref>{{Cite news| title=High-speed train planned for Vietnam – Business – International Herald Tribune| newspaper=The New York Times| date=6 February 2007| url=http://www.nytimes.com/2007/02/06/business/worldbusiness/06iht-vietrail.4489612.html| accessdate=9 July 2010}}</ref> စုစုပေါင်း ဘူတာရုံ ၂၆ ခု ရှိမည်ဖြစ်ကာ ဟနွိုင်းမြို့ နှင့် ဟိုချီမင်းစီးတီးရှိ သူသျမ် ဘူတာတို့လည်း ပါဝင်မည် ဖြစ်သည်။ <ref>{{Cite news| title=Vietnam to build high-speed rail |newspaper=The Sydney Morning Herald| date=13 November 2009| url=http://www.smh.com.au/travel/vietnam-to-build-highspeed-rail-20081113-62bd.html| accessdate=9 July 2010}}</ref> ဂျပန်ရှိ ရှင်းကန်းဆင်ခေါ် ကျည်ဆန်ရထား နည်းပညာ ကို အသုံးပြုမည် ဖြစ်ပြီး ထိုရထားလမ်းတွင် အမြန်ဆုံး တစ်နာရီ မိုင် ၂၂၀ (၃၆၀ ကီလိုမီတာ) မျှ မြန်သော ရထားများ သွားလာနိုင်မည် ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ဟနွိုင်းမှ ဗင်း၊ နာထရန်နှင့် ဟိုချီမင်း စီးတီးသို့ စတင်ဖောက်လုပ်မည် ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၀ ခုနှစ် အတွင်းတွင် ဗင်းနှင့် နာထရန် အကြား ရထားလမ်း နှင့် ဟနွိုင်းမြို့နှင့် မြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များ ဖြစ်ကြသော လောင်ကိုင်း နှင့် လန်ဆွန်းတို့သို့ ဆက်သွယ်သော ရထားလမ်းများကို စတင်ဆောက်လုပ်မည် ဖြစ်သည်။
====ရေကြောင်းပို့ဆောင်ရေး====
ကမ်းရိုးတန်းနိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်သည့် ဗီယက်နမ်တွင် အဓိက ပင်လယ်ဆိပ်ကမ်း အများအပြား ရှိပြီး ၎င်းတို့တွင် ကမ်ရန်း၊ ဒါနန်း၊ ဟိုင်ဖုန်း၊ ဟိုချီမင်းစီးတီး၊ ဟောင်ဂိုင်း၊ ကွီးနွန်၊ ဗန်ထော နှင့် နာထရန် တို့ ပါဝင်သည်။ ကုန်းတွင်း ပိုကျသော အပိုင်းတွင် ဗီယက်နမ်ရှိ မြောက်များလှသော မြစ်များသည် ကျေးလက်ဒေသ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေပြီး ၁၁,၀၀၀ မိုင် (၁၇,၇၀၀ ကီလိုမီတာ) မျှ ရှိသော ကူးသန်းသွားလာနိုင်သော ရေကြောင်းခရီးတွင် ဖယ်ရီများ၊ ဝမ်းပြားရေယာဉ်များ နှင့် ကုတို့သင်္ဘောများ သွားလာလျက် ရှိကြသည်။ <ref>[http://www.indexmundi.com/vietnam/waterways.html Index Mundi]. January 2012. Retrieved 25 April 2012.</ref><ref>[http://www.travelblog.org/Photos/4708303 "Water taxi in Ca Mau city, Vietnam"]. TravelBlog. 27 January 2010. Retrieved 25 April 2012.</ref>
ထို့ပြင် မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ နှင့် မြစ်နီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတို့သည် ဗီယက်နမ်၏ လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးကိစ္စရပ်များ အတွက် အလွန်အရေးပါဒေသများ ဖြစ်ကြသည်။ နိုင်ငံ၏ လူဦးရေ အများစုမှာ ထိုမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသများ တလျှောက် သို့မဟုတ် မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသများ၏ အနီးအနားတွင် နေထိုင်လျက် ရှိကြပြီး အဓိက မြို့ကြီးများ ဖြစ်ကြသော ဟိုချီမင်းစီးတီးမြို့ နှင့် ဟနွိုင်းမြို့တို့သည် မဲခေါင် နှင့် မြစ်နီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသများ အနီးတွင် တည်ရှိကြသည်။ တောင်တရုတ်ပင်လယ် အတွင်းတွင်မူ ဗီယက်နမ်သည် လက်ရှိ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အခြား အနီးအနားရှိ နိုင်ငံများ နှင့် ကာလရှည်ကြာ ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွား နေသော စပရက်ထလီကျွန်းများ ၏ အများစုကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။<ref>[http://www.globalsecurity.org/military/world/war/spratly-claims.htm "Territorial claims in the Spratly and Paracel Islands"]. GlobalSecurity.org. 2011. Retrieved 3 February 2013.</ref>
===ရေပေးဝေမှုနှင့် သန့်ရှင်းရေး===
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ရေပေးဝေမှုနှင့် သန့်ရှင်းရေးတွင် အောင်မြင်မှုများ ရှိသကဲ့သို့ စိန်ခေါ်မှုများလည်း ရှိနေသည်။ အောင်မြင်မှုများထဲတွင် ၁၉၉၀ ခုနှစ် နှင့် ၂၀၁၀ ခုနှစ် များအတွင်း ရေပေးဝေမှုနှင့် သန့်ရှင်းသော ရေရရှိမှု သိသိသာသာ တိုးတက်လာခဲ့ပြီး ရေမီတာများကို နေရာအမြောက်အမြားတွင် တပ်ဆင်နိုင်ခဲ့ကာ ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှ စ၍ ရေဆိုးသန့်စင်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပို၍ များလာခဲ့သည်။ စိန်ခေါ်မှုများတွင်မူ ရေထုညစ်ညမ်းမှုများ အများအပြား ရှိနေခြင်း၊ ဝန်ဆောင်မှု ညံ့ဖျင်းခြင်း နှင့် ကျေးလက်ဒေသများတွင် တိုးတက်လာသော ရေသန့်စင်ရေး လုပ်ငန်းများ မလုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်း၊ ကျေးလက်ဒေသရှိ ရေစနစ်ကို ရေရှည်ထိန်းသိမ်းမှု ပြုလုပ်ရာတွင် ညံ့ဖျင်းခြင်း၊ မြို့ပြ ရေသန့်စင်ရေးတွင် သုံးစွဲထားသလောက် ငွေကြေး အလုံအလောက် ပြန်လည် မရရှိခြင်း၊ ဗီယက်နမ်၏ စီးပွားရေးတိုးတက်လာသည်နှင့် အမျှ အလှူရှင်များမှ လှူဒါန်းငွေအစား ချေးငွေအသွင်သို့ ပြောင်းလဲကြသဖြင့် နိုင်ငံခြား အထောက်အပံ့များ နှင့် ချေးငွေများ လျော့နည်းလာခြင်း တို့ ဖြစ်ကြသည်။ အစိုးရမှ ရေခွန် ကောက်ခံရငွေမှ ကုန်ကျစရိတ်များကို ကာမိရန် လုပ်ဆောင်ခြင်း နှင့် ပြည်နယ်အဆင့်တွင် အလိုအလျောက် ရေပေးဝေမှု စနစ်များကို ဆောင်ရွက်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ပေါ်လစီများ တစိတ်တပိုင်းသာ အောင်မြင်ခဲ့သည်။ ရေခွန်မှာ ဈေးပေါမြဲသာ ရှိနေပြီး အချို့သော သုံးစွဲမှုများတွင် ခွင့်ပြုထားသည့် အလုပ်ထက်ပို၍ အခြား အလုပ်များကို လုပ်ဆောင်လျက် ရှိကြသည်။
== လူဦးရေပျံနှံ့နေထိုင်မှု ==
[[File:Hmong women at Coc Ly market, Sapa, Vietnam.jpg|thumb|upright|ဗီယက်နမ်မြောက်ပိုင်း ဆာပါးရှိ မှောင်လူမျိုး အမျိုးသမီးတစ်ဦး]]
၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံ၏ လူဦးရေမှာ ၉၀.၇ သန်းခန့် ရှိသည်။ ၁၉၇၉ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ် နှစ်နိုင်ငံ ပေါင်းစည်းပြီး လူဦးရေမှာ ၅၂.၇ သန်းမျှသာ ရှိသဖြင့် ၁၉၇၉ ခုနှစ် လူဦးရေစာရင်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက သိသိသာသာ တိုးပွားလာခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/vietnam/34.htm |title=Vietnam – population |publisher=Countrystudies.us|accessdate=11 April 2011}}</ref>
၂၀၁၂ ခုနှစ် ၏ ခန့်မှန်းခြေ လူဦးရေမှာ ၉၀.၃ သန်း ဖြစ်သည်။ <ref name=imf2/> ဗီယက်နမ် နိုင်ငံ၏ စုစုပေါင်း သန္ဓေအောင်နှုန်းမှာ အမျိုးသမီး တစ်ဦးလျှင် ကလေး ၁.၈ ယောက်မျှ ဖြစ်ပြီး <ref name="Wold Bank TFR">{{cite web|title=Fertility rate, total (births per woman)|url=http://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.TFRT.IN|website=World Bank|publisher=World Bank|accessdate=12 March 2015}}</ref> ထိုသို့ ဖြစ်ရခြင်း၏ အဓိက အကြောင်းမှာ အစိုးရ၏ သားဆက်ခြား စီမံကိန်း နှင့် ကလေး ၂ ယောက် သာယူရမည့် ပေါ်လစီတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။
===လူမျိုးကွဲများ===
၂၀၀၉ ခုနှစ် လူဦးရေစာရင်းအရ ဗီယက်လူမျိုး သို့မဟုတ် ကင်လူမျိုး များမှာ ၇၃.၆ သန်းမျှ ရှိပြီး လူဦးရေ၏ ၈၅.၈% မျှ ဖြစ်သည်။ ကင်လူမျိုး များသည် နုန်းမြေပို့ချရာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသနှင့် နိုင်ငံ၏ ကမ်းရိုးတန်း လွင်ပြင်များတွင် အများဆုံး စုစည်း နေထိုင်ကြသည်။ များသောအားဖြင့် လူမှုရေးနှင့် လူမျိုးအားဖြင့် တူညီကြသော ကင်လူမျိုးများမှာ နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး နှင့် စီးပွားရေး ပေါ်တွင် သိသာစွာ ဩဇာ သက်ရောက်သည်။ သို့သော်လည်း ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် လူမျိုးစုပေါင်း ၅၄ မျိုး နေထိုင်ပြီး ၎င်းတို့တွင် မှောင်လူမျိုး၊ ဒေါင်းလူမျိုး၊ တေလူမျိုး၊ ထိုင်းလူမျိုး နှင့် နောင်းလူမျိုးများ ပါဝင်ကြသည်။ ကင်လူမျိုးများနှင့် အမျိုးအလွန်နီးစပ်သော မြွမ် လူမျိုးများမှာ ဗီယက်နမ်၏ ၃ပုံ ၂ ပုံမျှ ရှိသော ကုန်းမြင့်ဒေသတွင် နေထိုင်ကြသည်။ ဗီယက်နမ် စစ်ပွဲမတိုင်မီက အလယ်ပိုင်းကုန်းမြင့်တွင် လူမျိုးစု ၄၀ ကျော် ပါဝင်သော ဒီဂါးလူမျိုးများသာ နေထိုင်ကြသော်လည်း ငိုဒင်းဒျမ်၏ တောင်ဗီယက်နမ် အစိုးရမှ ကင်များကို ရှေးဦးလူမျိုးများ နေထိုင်ရာ ဒေသတွင် ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်စေရန် အစီအစဉ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ <ref>[http://www.mhro.org/montangards-history/under-south-vietnam-rule "Under South Vietnam Rule"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121006164804/http://www.mhro.org/montangards-history/under-south-vietnam-rule |date=6 October 2012 }}. MHRO.org. 2010. Retrieved 21 April 2012.</ref> တရုတ်လူမျိုး ဖြစ်သော ဟွာလူမျိုး များနှင့် ခမာခရွမ် လူမျိုးများမှာ မြေနိမ့်ဒေသတွင် နေထိုင်ကြသည်။ ၁၉၇၈ နှင့် ၁၉၇၉ ခုနှစ်အတွင်း တရုတ်-ဗီယက်နမ် ဆက်ဆံရေး ဆိုးရွားလာသော အခါတွင် ဟွာလူမျိုး ၄၅၀,၀၀၀ ကျော် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံမှ ထွက်ခွာသွားခဲ့ကြသည်။<ref>[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/4130.htm Vietnam (08/08)]. U.S. Department of State. Retrieved 12 February 2013.</ref>
{{ဗီယက်နမ်နိုင်ငံရှိ အကြီးဆုံး မြို့ကြီးများ}}
===ဘာသာစကားများ===
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ရုံးသုံးဘာသာစကား နှင့် အမျိုးသား ဘာသာစကားမှာ ဗီယက်နမ် ဘာသာစကား ဖြစ်ပြီး တက်ကျသံ ရှိသော မွန်-ခမာ ဘာသာစကား ဖြစ်ကာ လူဦးရေ၏ အများစုမှ ပြောဆိုကြသည်။ သမိုင်းကြောင်း အရ ဗီယက်နမ်လူမျိုးတို့သည် တရုတ်စကားလုံးများကို အသုံးပြု၍ စာရေးခဲ့ကြသည်။ ၁၃ ရာစုသို့ ရောက်သော အခါတွင် ဗီယက်နမ်တို့သည် ချူးနွမ်ဟု ခေါ်သော ကိုယ်ပိုင် အက္ခရာများကို တီထွင် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ရိုးရာဇာတ်လမ်း တစ်ပုဒ် ဖြစ်သော ငုယင်ဒူး ရေးသားသည့် ကယူးပုံပြင်မှာ ချူးနွမ်အက္ခရာကို အသုံးပြု၍ ရေးသားခဲ့သည်။ စကားပြောရာတွင် သုံးသော အင်္ဂလိပ်စာလုံး အသုံးပြုထားသည့် ကွတ်ငူ အက္ခရာကိုမူ ယေစွိ အလက်ဇန်ဒရေ ဒီ ရုတ်ဒ် နှင့် အခြားသော ကက်သလစ် သာသနာပြု အဖွဲ့ အချို့မှ မှ ၁၇ ရာစုတွင် တီထွင်ခဲ့သည်။
ဗီယက်နမ်ရှိ လူနည်းစု လူမျိုးများမှာ ဘာသာစကား အမျိုးစုံကို ပြောဆိုကြပြီး ၎င်းတို့တွင် တေ စကား၊ မွမ် စကား၊ ချမ် စကား၊ ခမာ စကား၊ တရုတ်စကား၊ နန်းစကား နှင့် မှောင်စကား တို့ ပါဝင်သည်။ ဗီယက်နမ် အလယ်ပိုင်း ကုန်းမြင့် ဒေသရှိ မွန်တက်ခနတ်ဒ် လူမျိုးများမှာလည်း အသုံးများသော ဘာသာစကား အချို့ ကို အသုံးပြု ပြောဆိုကြသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.montagnard-foundation.org/faq.html|title=Frequently Asked Questions|publisher=Montagnard Foundation|date=12 August 2007|accessdate=18 July 2013|archivedate=4 January 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104212658/http://www.montagnard-foundation.org/faq.html}}</ref> မြို့ကြီးများတွင် လက်ဟန်ခြေဟန်နှင့် သုံးသော ဗီယက်နမ်စကား အချို့ကိုလည်း တီထွင်ခဲ့ကြသည်။
ကိုလိုနီစနစ်၏ အမွေတစ်ခု အနေနှင့် ပညာတတ် ဗီယက်နမ် အချို့သည် ပြင်သစ်ဘာသာစကားကို အသုံးပြု ပြောဆိုကြသည်။ အထူးသဖြင့် လူကြီးပိုင်းများ နှင့် ယခင် တောင်ဗီယက်နမ်တွင် ပညာသင်ယူခဲ့ကြသူများမှလည်း အသုံးပြုကြသည်။ ပြင်သစ်ဘာသာစကားကို အုပ်ချုပ်ရေး ၊ ပညာရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးတို့တွင်လည်း အသုံးပြုကြသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် ပြင်သစ်ဘာသာစကားကို အဓိကပြောဆိုသော ဖရန်ကိုဖုန်းနီ အဖွဲ့၏ တင်းပြည့်အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး ပညာရေးတွင်လည်း ပြင်သစ်ဘာသာနှင့် ပတ်သက်သည့် စိတ်ဝင်စားမှုများ ပြန်လည်ရှင်သန်လာလျက် ရှိသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.senat.fr/rap/r97-001/r97-001.html|title=Annexe au procès-verbal de la séance du 1er octobre 1997|publisher=French Senate|date=1 October 1997|accessdate=25 July 2013|language=French}}</ref><ref>{{Cite web |title=The Role of English in Vietnam's Foreign Language Policy: A Brief History |url=http://www.englishaustralia.com.au/index.cgi?E=hcatfuncs&PT=sl&X=getdoc&Lev1=pub_c07_07&Lev2=c06_thinh |accessdate=19 February 2017 |archivedate=31 August 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070831165148/http://www.englishaustralia.com.au/index.cgi?E=hcatfuncs&PT=sl&X=getdoc&Lev1=pub_c07_07&Lev2=c06_thinh }}</ref>[[စစ်အေးတိုက်ပွဲ]]ကာလ အတွင်းက ဆိုဗီယက်အုပ်စုနှင့် အဆက်အဆံရှိသော ဗီယက်နမ် မိသားစု အချို့တွင် ရုရှားဘာသာစကား နှင့် အချို့ မိသားစု အနည်းငယ်တွင် ဂျာမန်ဘာသာ၊ ချက်ဘာသာ နှင့် ပိုလန်ဘာသာ တို့ကို နားလည်တတ်ကျွမ်းကြသည်။ <ref name=29PDF>{{cite web|url=http://www.ijhssnet.com/journals/Vol_2_No_23_December_2012/29.pdf|title=How English Has Displaced Russian and Other Foreign Languages in Vietnam Since "Doi Moi"|author=Ngan Nguyen|work=International Journal of Humanities and Social Science|date=December 2012|format=PDF|accessdate=18 July 2013}}</ref> လတ်တလော နှစ်များတွင် ဗီယက်နမ်နှင့် အနောက်နိုင်ငံများ ဆက်ဆံမှု ပိုမိုများပြား လာသဖြင့် အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားမှာ ဒုတိယ ဘာသာစကားအဖြစ် ရေပန်းစားလာခဲ့သည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားကို သင်ယူခြင်းမှာ ကျောင်းအများစုတွင် မသင်မနေရ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး အချို့ကျောင်းများတွင် ပြင်သစ်ဘာသာစကား နှင့် အတူ သင်ကြားရကာ ကျောင်းအများအပြားတွင် ပြင်သစ်ဘာသာအစား အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားကို အစားထိုး သင်ကြားလာကြသည်။<ref name=29PDF/><ref>[http://siteresources.worldbank.org/EDUCATION/Resources/278200-1121703274255/1439264-1153425508901/Education_Vietnam_Development.pdf Education in Vietnam], The World Bank</ref> ဗီယက်နမ် နှင့် အခြားအရှေ့အာရှ နိုင်ငံများ၏ ဆက်ဆံရေးမှာ ပိုမိုအားကောင်းလာသဖြင့် ဂျပန်ဘာသာစကား နှင့် ကိုရီးယား ဘာသာစကားတို့လည်း ပို၍ ရေပန်းစားလာလျက် ရှိသည်။
=== ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု===
{{Pie chart
|caption = ဗီယက်နမ်ရှိ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုများ (၂၀၁၄)<ref name="2014data">Home Office: ''[https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/389940/CIG.Vietnam.Religious_Minority_Groups.v1.0.pdf Country Information and Guidance — Vietnam: Religious minority groups]''. December 2014. Quoting United Nations' [http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=14914&LangID=E "Press Statement on the visit to the Socialist Republic of Viet Nam by the Special Rapporteur on freedom of religion or belief"]. Hanoi, Viet Nam 31 July 2014. [http://www.ohchr.org/Documents/Issues/Religion/StatementVietnameseVersion31July2014.pdf Vietnamese]. Quote, p. 8: "[...] According to the official statistics presented by the Government, the overall number of followers of recognized religions is about 24 million out of a population of almost 90 million. Formally recognized religious communities include 11 million Buddhists, 6.2 million Catholics, 1.4 million Protestants, 4.4 million Cao Dai followers, 1.3 million Hoa Hao Buddhists as well as 75,000 Muslims, 7000 Baha’ís, 1500 Hindus and others. The official number of places of worship comprises 26,387 pagodas, temples, churches and other religious facilities. [...] While the majority of Vietnamese do not belong to one of the officially recognized religious communities, they may nonetheless – occasionally or regularly – practise certain traditional rituals, usually referred to in Viet Nam under the term "belief". Many of those traditional rituals express veneration of ancestors. [...]"</ref>
|label1 = ဗီယက်နမ် ရိုးရာဘာသာ သို့ ဘာသာမဲ့
|value1 = 73.2
|color1 = #C00000
|label2 = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
|value2 = 12.2
|color2 = Gold
|label3 = ကက်သလစ်
|value3 = 6.8
|color3 = DarkOrchid
|label4 = ကောင်းဒါအယူဝါဒ
|value4 = 4.8
|color4 = DeepPink
|label5 = ပရိုတက်စတင့်
|value5 = 1.5
|color5 = DodgerBlue
|label6 = ဟွာဟောင်အယူဝါဒ
|value6 = 1.4
|color6 = Tomato
|label7 = အခြား
|value7 = 0.1
|color7 = GreenYellow
}}
[[File:Chua Mot Cot.jpg|thumb|right|ဟနွိုင်းရှိ သမိုင်းဝင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ကျောင်းကန်တစ်ခု ဖြစ်သည့် ဝမ်းပေလာ ဘုရား]]
ပြူးသုတေသနဌာန၏ လေ့လာသုံးသပ်ချက်အရ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ၄၅.၃% မျှသော ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသားတို့မှာ ဗီယက်နမ်ရိုးရာ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုများကို ကိုးကွယ်ကြပြီး၊ ၁၆.၄% မှာ [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]၊ ၈.၂% မှာ [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ]]၊ ၀.၄% မှာ အခြားဘာသာ နှင့် ၂၉.၆% မှာ ဘာသာမဲ့များ ဖြစ်ကြသည်။
၂၀၀၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁ရက် ဗီယက်နမ် အထွေထွေ စာရင်းအင်းရုံး၏ အစီရင်ခံစာအရ ၆.၈သန်း (သို့ လူဦးရေ၏ ၇.၉% မှာ) ဗုဒ္ဓဘာသာကို ကိုးကွယ်ကြပြီး၊ ၅.၇ သန်း (၆.၆%) မှာ ကက်သလစ် အယူဝါဒ၊ ၁.၄သန်း (၁.၇%) မှာ ဟွာဟောင် အယူဝါဒ၊ ၀.၈သန်း (၀.၉%) မှာ ကောင်ဒါအယူဝါဒ နှင့် ၀.၇ သန်း (၀.၉%) မှာ ပရိုတက်စတင့် အယူဝါဒ ကို ယုံကြည်ကိုးကွယ်ကြသည်။ စုစုပေါင်းအားဖြင့် ၁၅,၆၅၁,၄၆၇ ဦးမျှသော ဗီယက်နမ် (၁၈.၂%) မှာ ကိုးကွယ်ရာ ဘာသာကို တရားဝင် မှတ်ပုံတင်ထားကြသည်။<ref>{{cite web|title=The 2009 Vietnam Population and Housing Census: Completed Results|url=http://www.gso.gov.vn/Modules/Doc_Download.aspx?DocID=12724|publisher=General Statistics Office of Vietnam: Central Population and Housing Census Steering Committee|page=281|date=June 2010|accessdate=12 March 2012|archivedate=18 October 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131018040824/http://www.gso.gov.vn/Modules/Doc_Download.aspx?DocID=12724}}</ref> ၂၀၀၉ ခုနှစ် လူဦးရေ စာရင်း အရ လူဦးရေ ၁၀ သန်းကျော်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ ရတနာသုံးပါးကို ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ကြသည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.vietnamembassy-usa.org/learn_about_vietnam/culture/beliefs_and_religions/|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100210021240/http://www.vietnamembassy-usa.org/learn_about_vietnam/culture/beliefs_and_religions/|archivedate=10 February 2010 |title= Beliefs and religions |publisher=Embassy of Vietnam |accessdate=28 April 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/vm.html |title=CIA World Factbook- Vietnam |publisher=Central Intelligence Agency |accessdate=6 August 2011 |archivedate=24 December 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181224211129/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/vm.html }}</ref> ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသား အများစုမှာ ဘိုးဘွားများကို တနည်းနည်းဖြင့် ကန်တော့လေ့ ရှိကြသည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ် အစီရင်ခံစာအရ ၈၁% မျှသော ဗီယက်နမ်တို့မှာ ဘုရားသခင်ကို မယုံကြည်ကြပေ။<ref name="zuckerman">[http://www.pitzer.edu/academics/faculty/zuckerman/Ath-Chap-under-7000.pdf Zuckerman, Phil. "Atheism: Contemporary Rates and Patterns" (PDF), from the ''Cambridge Companion to Atheism'' (2007), edited by Michael Martin] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090612114443/http://www.pitzer.edu/academics/faculty/zuckerman/Ath-Chap-under-7000.pdf |date=12 June 2009 }}. University of Cambridge Press. Retrieved 23 May 2012.</ref>
လူဦးရေ၏ ၈% မှာ ခရစ်ယာန် ဘာသာဝင်များ ဖြစ်ကြပြီး စုစုပေါင်း အနေနှင့် ရိုမန်ကက်သလစ် ၆ သန်းခန့်နှင့် ပရိုတက်စတင့် ၁ သန်းနီးပါးမျှ ရှိသည်။ ပေါ်တူဂီနှင့် ဒတ်ချ်ကုန်သည်များက ၁၆ ရာစု နှင့် ၁၇ ရာစု နှစ်များ အတွင်း ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအား ခရစ်ယာန် ဘာသာ နှင့် စတင်မိတ်ဆက်ပေးခဲ့ပြီး ၁၉ ရာစု နှင့် ၂၀ ရာစုတွင် ပြင်သစ်သာသနာပြုများက ထပ်မံ၍ ဖြန့်ဖြူးခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ် စစ်ပွဲအတွင်းက အမေရိကန် ပရိုတက်စတင့် သာသနာပြုများက သာသနာပြုခဲ့မှု အနည်းငယ်မျှ ရှိပြီး အထူးသဖြင့် တောင်ဗီယက်နမ်ရှိ မွန်တက်ဂ်နတ်တွင် ဖြစ်သည်။
ဗီယက်နမ်ရှိ အကြီးဆုံး ပရိုတက်စတင့် ဘုရားကျောင်းများမှာ ဗီယက်နမ် ဧဝံဂေလိ အသင်းတော် နှင့် မွန်တက်ဂ်နတ် ဧဝံဂေလိ အသင်းတော်တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ဗီယက်နမ် ပရိုတက်စတင့်များ၏ ၃ ပုံ ၂ပုံမှာ လူနည်းစု လူမျိုးများ ဖြစ်ကြသည်ဟု အစီရင်ခံစာများ အရ သိရသည်။<ref>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/news/world/asia/vietnams-christians-persecuted-as-state-sees-hidden-enemy-543805.html |title=Vietnam's Christians persecuted as state sees hidden enemy |work=The Independent |location=London |date=15 October 2004 |author=Jordan, Sandra |accessdate=20 February 2017 |archivedate=10 October 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171010192931/https://www.independent.co.uk/news/world/asia/vietnams-christians-persecuted-as-state-sees-hidden-enemy-543805.html }}</ref> ကိုးကွယ်ယုံကြည်သူ နည်းပါးသော်လည်း ပရိုတက်စတင့် အယူဝါဒမှာ နိုင်ငံ၏ အမြန်ဆုံး ပြန့်ပွားနေသော အယူဝါဒ ဖြစ်ပြီး ယခင် ဆယ်စုနှစ် အတွင်း ပွားများမှုနှုန်းမှာ ၆၀၀% မျှ ရှိသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2006/71363.htm|title=Vietnam|author=|date=|work=state.gov}}</ref>
[[File:CaoDaiMain.jpg|thumb|left|တေနင်းမြို့ရှိ အဓိက ကောင်းဒါ ဘုရားကျောင်း]]
ဗီယက်နမ် အစိုးရသည် ရိုမန်ကက်သလစ် အယူဝါဒပေါ်တွင် မယုံသင်္ကာမှု များပြားသည်ဟု အများက ရှုမြင်ကြသည်။ ထိုသို့ မယုံကြည်ရခြင်း၏ ဇာစ်မြစ်မှာ ၁၉ ရာစု အတွင်းက ကက်သလစ် ဘာသာဝင် အချို့က ပြင်သစ်ကိုလိုနီ နယ်ချဲ့များနှင့် ပူးပေါင်း၍ နိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်အုပ်ချုပ်ရာတွင် ပူးပေါင်းပါဝင်ခဲ့ခြင်း နှင့် ပြင်သစ်တို့မှ ၁၈၃၃ ခုနှစ် လီဗန်ခွိုင် ပုန်ကန်မှု အတွင်း ကက်သလစ် ဘုရင်ကို ခန့်အပ်ရန် ကြိုးစားရာတွင် ကူညီခဲ့ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ကက်သလစ် ဘုရားကျောင်း၏ ကွန်မြူနစ် စနစ်ကို ဆန့်ကျင်သော အတွေးအခေါ်ကြောင့်လည်း ဗီယက်နမ် အစိုးရ၏ ရန်သူ ဖြစ်စေခဲ့သည်။ ဗာတီကန် ဘုရားကျောင်းကို ဗီယက်နမ်တွင် တရားဝင် ပိတ်ပင်ထားပြီး အစိုးရမှ ထိန်းချုပ်ထားသော ကက်သလစ် အဖွဲ့အစည်းများကိုသာ ခွင့်ပြုထားသည်။ သို့သော်လည်း ဗာတီကန်မှ ဗီယက်နမ်နှင့် သံတမန် ဆက်ဆံရေး စတင်ရန် လတ်တလောနှစ်များတွင် ကြိုးပမ်းလျက် ရှိသည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.asianews.it/news-en/Holy-See-and-Vietnam-discuss-opening-of-diplomatic-relations-24083.html|title=Holy See and Vietnam discuss opening of diplomatic relations|publisher=AsiaNews.it|date=27 February 2012|accessdate=16 May 2012}}</ref>
လူနည်းစု ကိုးကွယ်သော ဘာသာတရားများလည်း ဗီယက်နမ်တွင် ရှိသည်။ ဗီယက်နမ်၏ ဒေသခံ ရိုးရာ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု ဖြစ်သော ကောင်းဒါ အယူဝါဒကို ကိုးကွယ်သူများ သိသာထင်ရှားသော အရေအတွက် ရှိပြီး ထိုဘာသာမှာ ကက်သလစ်ဘုရားကျောင်း၏ ပုံစံကို ယူ၍ တည်ဆောက်ဖွဲ့စည်းထားသည်။။ ဆွန်နီ နှင့် ချမ်ဘာနီ အစ္စလာမ် ဘာသာတို့အား ချမ် တိုင်းရင်းသားတို့မှ ကိုးကွယ်ကြပြီး အနောက်တောင်ပိုင်းတွင်လည်း အစ္စလာမ်ဘာသာ ကိုးကွယ်သော တိုင်းရင်းသားများ ရှိသည်။ စုစုပေါင်း အားဖြင့် ဗီယက်နမ်တွင် မွတ်စလင် ဘာသာဝင် ၇၀,၀၀၀ မျှ ရှိပြီး ဟိန္ဒူဘာသာဝင် ၅၀,၀၀၀ မျှ ရှိကာ ဘာဟိုင်း ဘာသာဝင်များလည်း ရှိကြသည်။
ဗီယက်နမ် အစိုးရသည် ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့်များကို ပိတ်ပင်သည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်များကို ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။ ဘာသာရေးနှင့် ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတော်၏ တရားဝင် ရပ်တည်ချက်မှာ နိုင်ငံသားတိုင်းသည် မိမိတို့ ယုံကြည်ရာကို လွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်ခွင့် ရှိပြီး ဘာသာတရား အားလုံးသည် ဥပဒေ ရှေ့မှောက်တွင် အညီအမျှ ဖြစ်သည် ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web|url=http://moj.gov.vn/vbpq/en/Lists/Vn%20bn%20php%20lut/View_Detail.aspx?ItemID=7818 |title=No: 21/2004/PL-UBTVQH11 Ordinance on Beliefs and Religions |publisher=Ministry of Justice |date=29 June 2004 |accessdate=21 September 2011}}</ref> သို့သော်လည်း တကယ်တမ်းတွင် အစိုးရမှ ခွင့်ပြုသော ဘာသာရေး အဖွဲ့အစည်းများကိုသာ ခွင့်ပြုသည်။ ဥပမာအားဖြင့် တောင်ဗီယက်နမ်မှ တည်ထောင်သော ယူနီဖိုင်း ဗီယက်နမ် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုရားကျောင်းမှာ ကွန်မြူနစ် အစိုးရမှ ခွင့်ပြုသော အဖွဲ့အစည်းကို မျက်နှာသာပေးလို၍ ပိတ်ပင်တားဆီးခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ <ref>[https://www.hrw.org/reports/1995/Vietnam.htm "Vietnam: The Suppression of the Unified Buddhist Church"]. Human Rights Watch. March 1995. Retrieved 17 December 2011.</ref>
===ပညာရေး===
[[File:Nhà điều hành Đại học Quốc Gia TPHCM.jpg|thumb|right|ဟိုချီမင်းစီးတီးရှိ ဗီယက်နမ်အမျိုးသား တက္ကသိုလ်]]
ဗီယက်နမ်တွင် အစိုးရမှ စီမံခန့်ခွဲသော ကျောင်းများ၊ ကောလိပ်များ၊ တက္ကသိုလ်များ များပြားစွာရှိပြီး ပုဂ္ဂလိက ကျောင်းများ နှင့် ပုဂ္ဂလိက တစိတ်တပိုင်း ပါဝင်ပတ်သက်သော ကျောင်းများလည်း များပြားလာသည်။ ဗီယက်နမ်၏ အထွေထွေ ပညာရေးကို ၅ ပိုင်း ပိုင်းခြား နိုင်သည်။ ၎င်းတို့မှာ မူကြို၊ မူလတန်း၊ အလယ်တန်း၊ အထက်တန်း နှင့် တက္ကသိုလ်တို့ ဖြစ်ကြသည်။ နိုင်ငံတဝှမ်းလုံးတွင် စာတတ်မြောက်မှုကို မြှင့်တင်ရန် အတွက် အများပြည်သူ ဆိုင်ရာ ကျောင်းများကို အမြောက်အမြား ဆောက်လုပ်ခဲ့ပြီး စာတတ်မြောက်မှုနှုန်းမှာ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ၉၀.၃% မျှ ရှိသည်။<ref>{{cite web |url=http://www.unicef.org/infobycountry/vietnam_statistics.html |title=At a glance: Viet Nam – Statistics |publisher=UNICEF |accessdate=7 November 2010 |archivedate=15 November 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071115042015/http://www.unicef.org/infobycountry/vietnam_statistics.html }}</ref>
လူအများ ပါးစပ်ဖျားတွင် ရေပန်းစားသော တက္ကသိုလ်များမှာ ဟနွိုင်းနှင့် ဟိုချီမင်း စီးတီးတို့တွင် ရှိသည်။ အကြီးအကျယ် ကပ်ဆိုက်နေသော ဗီယက်နမ်၏ ပညာရေးစနစ်ကို ပြုပြင်ရန် အတွက် အစိုးရမှ အားလုံးပေါင်းစည်း လုပ်ဆောင်သော ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများကို လုပ်ဆောင်လျက် ရှိသည်။ ပညာရေးစနစ်မှာ အခမဲ့ မဟုတ်သဖြင့် အချို့ ဆင်းရဲသော မိသားစုများမှာ အများပြည်သူဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းနှင့် ပုဂ္ဂလိက ထောက်ပံ့မှုတို့မပါဘဲ သားသမီးတို့၏ ကျောင်းလခများကို ပေးနိုင်ရန် အခက်အခဲ ရှိနေကြသည်။ သို့သော်လည်း ကျောင်းတက်ရောက်မှုနှုန်းမှာ ကမ္ဘာ့အမြင့်ဆုံးအဆင့်တွင် ပါဝင်သည်။<ref>{{cite web|url=http://data.worldbank.org/indicator/SE.PRM.NENR|title=School enrollment, primary (% net)|publisher=World Bank|year=2012|accessdate=9 July 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://data.worldbank.org/indicator/SE.SEC.PROG.ZS|title=Progression to secondary school (%)|publisher=World Bank|year=2012|accessdate=9 July 2013}}</ref> ၂၀၀၀ ပြည်နှစ်များတွင် ကောလိပ်နှင့် တက္ကသိုလ်များ သိသာထင်ရှားစွာ များပြားလာခဲပြီး ၂၀၀၀ ခုနှစ်တွင် ၁၇၈ ခုမျှ ရှိရာမှာ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ၂၅၅ ခု အထိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။
===ကျန်းမာရေး===
[[File:Vinmec-IMG 0074-08032012.jpg|thumb|left|ဟနွိုင်းရှိ ဗင်းမက် နိုင်ငံတကာ ဆေးရုံ]]
၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသားများ၏ တစ်နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ပျမ်းမျှသက်တမ်းမှာ အမျိုးသမီးများအတွက် ၇၆ နှစ် ဖြစ်ပြီး အမျိုးသားများအတွက် ၇၂ နှစ် ဖြစ်သည်။ <ref name="Economist-World-Factbook">{{Cite book|title=Pocket World in Figures|publisher=The Economist|year=2009|isbn=978-1-84668-123-3}}</ref> မွေးကင်းစကလေး သေဆုံးမှုနှုန်းမှာ မွေးဖွားမှု ၁,၀၀၀ တွင် ၁ ၂ယောက်မျှ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web|url=http://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.IMRT.IN|title=Mortality rate, infant (per 1,000 live births)|year=2008|accessdate=13 September 2010|publisher=World Bank}}</ref> ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံလူဦးရေ၏ ၈၅% မှာ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာသော ရေအရင်းအမြစ်များကို ရရှိ သုံးစွဲနိုင်လာခဲ့ကြသည်။ <ref name="Economist-World-Factbook" /> သို့သော်လည်း ကျေးလက်ပြည်နယ်များတွင် အာဟာရ ချို့တဲ့မှုမှာ သိသာစွာရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web|url=http://plan-international.org/where-we-work/asia/vietnam/what-we-do/our-successes/tackling-child-malnutrition-in-rural-vietnam/|title=Tackling child malnutrition in rural Vietnam|publisher=Plan Vietnam|year=2008|accessdate=9 July 2013|archivedate=11 January 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150111204140/http://plan-international.org/where-we-work/asia/vietnam/what-we-do/our-successes/tackling-child-malnutrition-in-rural-vietnam/}}</ref> ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် ကျန်းမာရေး အပေါ်တွင် အစိုးရ၏ သုံးစွဲမှုမှာ ဗီယက်နမ် စုစုပေါင်းပြည်တွင်းထုတ်ကုန်၏ ၀.၉% မျှ သာရှိပြီး အစိုးရမှ ကျန်းမာရေး အသုံးစရိတ်၏ ၂၀%မျှကိုသာ အထောက်အပံ့ ပေးနိုင်ခဲ့သည်။<ref name=cp>[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Vietnam.pdf Vietnam country profile (PDF)]. Library of Congress Federal Research Division. December 2005. Retrieved 9 July 2013. ''This article incorporates text from this source, which is in the public domain.''</ref>
၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် မြောက်ဗီယက်နမ်မှ ရွာငယ်ဇနပုဒ်များ အထိ ရောက်ရှိသော ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး စနစ်ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.thecrimson.com/article/1972/12/13/med-school-professor-praises-north-vietnams/|title=Med School Professor Praises North Vietnam's Medical Care|work=The Harvard Crimson|date=13 December 1972|accessdate=31 January 2013}}</ref> ၁၉၇၅ ခုနှစ် နိုင်ငံ ၂ ခု ပေါင်းစည်းပြီးနောက် တစ်နိုင်ငံလုံး ပါဝင်သော ကျန်းမာရေး ဝန်ဆောင်မှုကို စတင်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၀ ခုနှစ်များ၏ နှောင်းပိုင်းတွင် ဘတ်ဂျက် အကန့်အသတ်ရှိခြင်း၊ ပြည်နယ်အဆင့်သို့ တာဝန်ယူမှု လွှဲပြောင်းခြင်း နှင့် အခကြေးငွေ စတင်ကောက်ခံခြင်း တို့ကြောင့် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု အရည်အသွေးမှာ အဆင့်တစ်ခုသို့ နိမ့်ကျသွားခဲ့သည်။ ဘဏ္ဍာငွေ ပံ့ပိုးမှု မလုံလောက်ခြင်းကြောင့် သူနာပြုများ၊ သားဖွားဆရာမများ နှင့် ဆေးရုံကုတင် အရေအတွက်များ ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ ၂၀၀၀ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ အစီရင်ခံစာအရ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ဆေးရုံကုတင် ၂၅၀,၀၀၀ မျှသာ ရှိသဖြင့် လူဦးရေ ၁၀,၀၀၀ အတွက် ၁၄.၈ ကုတင်မျှ ဖြစ်သည်။<ref name=cp/>
၂၀၀၀ ခုနှစ်များ၏ အစောပိုင်းမှ စ၍ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် [[ငှက်ဖျားရောဂါ]] တိုက်ဖျက်ရေးတွင် သိသာထင်ရှားသော တိုးတက်မှု ရှိခဲ့ပြီး ၂၀၀၅ ခုနှစ်သို့ ရောက်သော အခါတွင် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ငှက်ဖျား တိုက်ဖျက်ရေး ဆေးများ နှင့် ကုသမှုများကို စတင်မိတ်ဆက်ပြီးနောက် ငှက်ဖျားကြောင့် သေဆုံးမှုမှာ ၁၉၉၀နှစ်များ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၅% မျှသာ ရှိတော့သည်။ သို့သော်လည်း [[တီဘီရောဂါ]] ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းမှာ မြင့်တက်လျက် ရှိပြီး ၂၀၀၄ ခုနှစ် မေလတွင် တစ်ရက်လျှင် တီဘီကြောင့် သေဆုံးသူ ၅၇ ဦးခန့်မျှ ရှိသည်။ ကာကွယ်ဆေးထိုး အစီအစဉ်များကို ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် ပြုလုပ်ခြင်း၊တကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေး ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် ပြုလုပ်ခြင်း နှင့် နိုင်ငံခြား အထောက်အပံ့များကြောင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် တီဘီရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု နှင့် နှစ်စဉ် တီဘီရောဂါ အသစ် ဖြစ်ပွားမှုတို့ကို သိသာစွာ လျှော့ချနိုင်ခဲ့သည်။<ref name=cp/>
၂၀၀၅ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ဗီယက်နမ်တွင် [[အိတ်ချ်အိုင်ဗွီပိုး]] ရှိသူ ၁၀၁,၂၉၁ ဦးမျှ ရှိပြီး ၁၆,၅၂၈ ဦးမှာ [[အေအိုင်ဒီအက်စ်]] အဆင့်သို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့ပြီး ၉,၅၅၄ ဦးမှာ သေဆုံးခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အိတ်ချ်အိုင်ဗွီ ပေါ့စတစ်ဇ် ရှိသောသူများမှာ ထိုစာရင်းထက် ပို၍ မြင့်မားသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ ပျမ်းမျှအားဖြင့် တစ်နေ့လျှင် ရောဂါဖြစ်ပွားသူ အသစ် ၄၀မှ ၅၀ ဦးခန့်အထိ ရှိသည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် လူဦးရေ၏ ၀.၅% မှာ အိတ်ချ်အိုင်ဗွီ ရောဂါပိုး ရှိနေသည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး ထိုစာရင်းမှာ ၂၀၀၅ ခုနှစ်အထိ ထိုအတိုင်း ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://data.worldbank.org/indicator/SH.DYN.AIDS.ZS|title=Prevalence of HIV, total (% of population ages 15–49)|publisher=World Bank |year=2007|accessdate=13 September 2010}}</ref> ၂၀၀၄ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် ဗီယက်နမ်သည် တကမ္ဘာလုံးအတွက် အေအိုင်ဒီအက်စ် တိုက်ဖျက်ရေး အစီအစဉ် အသုံးစရိတ် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၅ ဘီလီယံ၏ တစိတ်တပိုင်းကို ရရှိမည်ဖြစ်ကြောင်းအမေရိကန်နိုင်ငံမှ ကြေညာခဲ့သည်။<ref name=cp/>
== ယဉ်ကျေးမှု ==
[[File:Ópera, Ciudad Ho Chi Minh, Vietnam, 2013-08-14, DD 02.JPG|thumb|right|ဟိုချီမင်းစီးတီးရှိ မြူနီစီပါယ် ဇာတ်ရုံ]]
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေမှုသည် ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးသည့် စီးပွားရေး ပေါ်တွင် အခြေပြုသော ရှေးခေတ် ဒေသရင်း ဒေါင်ဆမ် ယဉ်ကျေးမှုမှ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော် ယဉ်ကျေးမှု၏ အချို့အစိတ်အပိုင်းများမှာ တရုတ်ယဉ်ကျေးမှုတွင် မြစ်ဖျားခံပြီး ရိုးရာနိုင်ငံရေးစနစ် နှင့် အတွေးအခေါ်တို့တွင် ကွန်ဖြူးရှပ်အယူဝါဒ နှင့် တာအိုအယူဝါဒတို့မှ အစိတ်အပိုင်းများကို ယူငင်သုံးစွဲထားသည်။ ဗီယက်နမ် လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် လန် ဟုခေါ်သော မျိုးရိုးစဉ်ဆက် ကျေးရွာများ ပေါ်တွင် အခြေပြုတည်ဆောက်ထားပြီး ဗီယက်နမ် လူမျိုးအားလုံးတို့သည် လ ပေါ်တွင် အခြေပြုသော ပြက္ခဒိန်၏ သုံးလပိုင်း ဆယ်ရက်နေ့တွင် မျိုးရိုးစဉ်ဆက်ဆိုင်ရာ စုပေါင်း နှစ်ပတ်လည်ပွဲကို ဆင်နွှဲကြသည်။<ref>{{cite web|url=http://publicholiday.org/calendar/gio-to-hung-vuong/|title=Gio To Hung Vuong 2013|publisher=PublicHoliday.org|accessdate=12 February 2013|archivedate=3 March 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130303043737/http://publicholiday.org/calendar/gio-to-hung-vuong/}}</ref> ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်လာသူများ ဖြစ်ကြသော ကန်တုံ၊ ဟာကား၊ ဟောက်ကျန့် နှင့် ဟိုင်နန်တို့၏ ယဉ်ကျေးမှုများကိုလည်း တွေ့ရပြီး နိုင်ငံတော် ဘာသာ ဖြစ်သော ဗုဒ္ဓဘာသာသည် လူကြိုက်များသော ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဆက်စပ်ယှက်နွယ်လျက် ရှိသည်။ လတ်တလော ရာစုနှစ်များတွင် အနောက်တိုင်း ယဉ်ကျေးမှု၏ လွှမ်းမိုးမှုများကို တွေ့မြင်ရပြီး အထူးသဖြင့် ပြင်သစ် နှင့် အမေရိကန် ယဉ်ကျေးမှုတို့ ဖြစ်သည်။
ဗီယက်နမ်၏ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုတွင် လူသားဆန်မှု နှင့် သဟဇာတဖြစ်မှု တို့ကို အလေးအနက် ထားကြပြီး မိသားစု နှင့် အသိုင်းအဝိုင်းတို့၏ တန်ဖိုးကို အလွန်ပင် စောင့်ထိန်းကြသည်။ ဗီယက်နမ်တွင် အဓိက ယဉ်ကျေးမှု ပြယုဂ်အချို့ကို အလေးအမြတ် ပြုကြပြီး ၎င်းတို့တွင် မိကျောင်းနှင့် မြွေပုံတို့မှ ပေါင်းစပ်ဆင်းသက်လာသော ဗီယက်နမ် နဂါး၊ ဗီယက်နမ်၏ အမျိုးသား ဖခင် မြင့်မြတ်သော နဂါး အဖြစ် ပုံဖော်ကြသည့် လတ်လောင်ကွမ်း၊ ဗီယက်နမ်၏ အမျိုးသား မိခင်ကို ကိုယ်စားပြုသော မြင့်မြတ်သော လတ် ငှက် နှင့် အခြား ထင်ရှားသော ပြယုဂ်တစ်ခုမှာ အော်ကို နတ်သမီး တို့ ဖြစ်ကြကာ လိပ်နှင့် မြင်းပုံတို့ကိုလည်း အလေးအမြတ် ပြုကြသည်။<ref>[http://www.vietnam-holidays.co.uk/aboutvietnam/ranimism.htm "Animism in Vietnam's culture"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120618015211/http://www.vietnam-holidays.co.uk/aboutvietnam/ranimism.htm |date=18 June 2012 }}. Vietnam-Holidays.co.uk. Retrieved 1 October 2012.</ref>
ခေတ်သစ် အချိန်အခါတွင် ဗီယက်နမ်၏ ယဉ်ကျေးမှုမှာ အစိုးရမှ ထိန်းချုပ်ထားသော မီဒီယာများနှင့် ယဉ်ကျေးမှု အစီအစဉ်များမှ အလွန်အမင်း လွှမ်းမိုးခြင်း ခံရသည်။ ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ တိုင်အောင်ပင် နိုင်ငံခြားမှ ယဉ်ကျေးမှု လွှမ်းမိုးခြင်း အထူးသဖြင့် အနောက်နိုင်ငံများမှ အခြေတည်သော ယဉ်ကျေးမှုများကို ရှောင်ကြဉ်ကြသည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်များမှ စ၍ ဗီယက်နမ်သည် အရှေ့တောင်အာရှ၊ ဥရောပ၊ အမေရိကန် ယဉ်ကျေးမှု နှင့် မီဒီယာတို့နှင့် များစွာ ထိတွေ့လာခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://vovworld.vn/en-US/Culture/Vietnams-cultural-integration-seen-by-researchers/123534.vov|title=Vietnam's cultural integration seen by researchers|publisher=Voice of Vietnam|date=7 December 2012|accessdate=24 December 2012}}</ref>
===မီဒီယာ===
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ မီဒီယာကဏ္ဍကို အစိုးရမှ ၂၀၀၄ ခုနှစ် ထုတ်ဝေခြင်း ဥပဒေဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားသည်။<ref>{{cite web|title=Law on Publication (No. 30/2004/QH11 of 3 December 2004)|url=http://vbqppl.moj.gov.vn/vbpq/en/Lists/Vn%20bn%20php%20lut/View_Detail.aspx?ItemID=7315|publisher=Ministry of Justice|accessdate=21 September 2011|archivedate=18 December 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111218104027/http://vbqppl.moj.gov.vn/vbpq/en/Lists/Vn%20bn%20php%20lut/View_Detail.aspx?ItemID=7315}}</ref> ယေဘုယျအားဖြင့် လက်ခံထားကြသည်မှာ ဗီယက်နမ်၏ မီဒီယာကဏ္ဍကို အစိုးရမှ တရားဝင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အာဘော်နှင့် ညီအောင် ထိန်းချုပ်ထားသည်ဟု ဖြစ်သော်လည်း အချို့သော သတင်းစာများတွင် မကျေနပ်ချက်များကို ထုတ်ဖော်ရေးသားလေ့ ရှိသည်။<ref>{{cite news |url= http://www.economist.com/world/asia/displaystory.cfm?story_id=12940221 |title= Muting the Messengers: Vietnam's Press Under Pressure |work=The Economist |location =London |date=15 January 2009 |accessdate=17 January 2009}}</ref> ဗီယက်နမ် အသံမှာ အစိုးရမှ တရားဝင် ထုတ်လွှင့်သော ရေဒီယို အသံလွှင့်လုပ်ငန်းဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာသို့ အခြားတိုင်းပြည်များတွင် ငှားရမ်းထားသော အသံလွှင့်စက်များမှ တဆင့် လှိုင်းတိုဖြင့် လွှင့်ထုတ်ကာ ၎င်း၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်ဒ်မှလည်း ထုတ်လွှင့်သည်။ [[ဗီယက်နမ် ရုပ်မြင်သံကြား]]သည် နိုင်ငံတော်ပိုင်း ရုပ်သံထုတ်လွှင့်ရေး ကုမ္ပဏီ ဖြစ်သည်။
၁၉၉၇ ခုနှစ်မှစ၍ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် အင်တာနက် သုံးစွဲမှုကို ဥပဒေကြောင်းအရ လည်းကောင်း၊ နည်းပညာအားဖြင့် လည်းကောင်း ကျယ်ပြန့်စွာ ကန့်သတ်မှုများ ပြုလုပ်လာခဲ့သည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်လာသော အင်တာနက် ပိတ်ဆို့မှုများကို ဝါးဖြင့် လုပ်ထားသော ဖိုင်းယားဝေါလ်ဟု ရည်ညွှန်းသုံးစွဲကြသည်။<ref>{{cite journal|author=Wilkey, Robert N|url=http://www.jcil.org/journal/articles/160.html|title=Vietnam's Antitrust Legislation and Subscription to E-ASEAN: An End to the Bamboo Firewall Over Internet Regulation?|journal=John Marshall Journal of Computer and Information Law|volume=20|year=2002|issue=4}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120719190536/http://www.jcil.org/journal/articles/160.html |date=19 July 2012 }}</ref> စုပေါင်းလုပ်ကိုင်ကြသော ပရော့ဂျက် ဖြစ်သည့် အိုးပင်းနက် အစ်နစ်ရှေးတစ်မှ ဗီယက်နမ်၏ အွန်လိုင်း နိုင်ငံရေး ဆင်ဆာဖြတ်မှုကို ကျယ်ပြန့်သော အဆင့်ဟု သတ်မှတ် ထားပြီး<ref name="oni-research">{{cite web|url=http://opennet.net/research/profiles/vietnam|author=OpenNet Initiative|title=Country Profile: Vietnam|date=9 May 2007|accessdate=15 July 2008}}</ref> နယ်စည်းမခြား သတင်းထောက်များ အဖွဲ့မှ ဗီယက်နမ်မှာ တကမ္ဘာလုံးရှိ အင်တာနက်၏ ရန်သူ ၁၅ ဦး ထဲမှ တစ်ဦး အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။<ref name="rsf">{{cite web |url=http://en.rsf.org/internet-enemie-vietnam,39763.html |author=Reporters Without Borders |title=Internet Enemies: Vietnam |accessdate=15 July 2008 |archivedate=17 March 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110317075418/http://en.rsf.org/internet-enemie-vietnam,39763.html }}</ref> ဗီယက်နမ် အစိုးရမှ နိုင်ငံတော်အား ညစ်ညမ်းသော အရာများနှင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အသားပေးဖော်ပြသော အရာများမှ အင်တာနက်အား ပိတ်ဆို့ခြင်းဖြင့် ကာကွယ်ရန် ကြိုးစားသည်ဟု ဆိုသော်လည်း နိုင်ငံရေး အားဖြင့်လည်းကောင်း ဘာသာရေးအားဖြင့် လည်းကောင်း ထိရှလွယ်သော ဝက်ဘ်ဆိုက်ဒ်များကိုလည်း ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုခွင့်မပြုဘဲ တားမြစ်ထားသည်။<ref>{{cite news|url=http://cyber.law.harvard.edu/newsroom/opennet_vietnam|title=OpenNet Initiative Vietnam Report: University Research Team Finds an Increase in Internet Censorship in Vietnam|publisher=Berkman Center for Internet & Society at Harvard University|date=5 August 2006|accessdate=15 July 2008}}</ref>
===ဂီတ===
[[File:Vietnamese musical instrument Dan bau 2.jpg|thumb|left|ဗီယက်နမ် ကြိုးတစ်ချောင်းတပ် ဒန်ဘော ဒုံမင်း တူရိယာ]]
ဗီယက်နမ် ရိုးရာဂီတသည် နိုင်ငံ၏ တောင်ပိုင်းဒေသ နှင့် မြောက်ပိုင်းဒေသတို့တွင် ကွဲပြားခြားနားသည်။ မြောက်ပိုင်း ဂန္ထဝင် ဂီတသည် ရှေးအကျဆုံး ဂီတအမျိုးအစား ဖြစ်ပြီး ရိုးရာအားဖြင့် ပို၍ ခမ်းနားသည်။ ဗီယက်နမ် ဂန္ထဝင်ဂီတ၏ ဇာစ်မြစ်ကို လိုက်မည် ဆိုပါက ၁၃ ရာစု အတွင်း မွန်ဂိုတို့၏ ကျူးကျော်မှုတွင် စတင်မည် ဖြစ်ပြီး ထိုစဉ်က ဗီယက်နမ်တို့မှ တရုတ်အော်ပရာ အကအဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့အား ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.bookrags.com/research/operavietnam-ema-04/|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070710194323/http://www.bookrags.com/research/operavietnam-ema-04/|archivedate=10 July 2007|title=Opera—Vietnam|work=Encyclopedia of Modern Asia| via=BookRags.com|year=2006|accessdate=11 August 2012}}</ref> သမိုင်းကြောင်း တလျှောက်တွင် ဗီယက်နမ်တို့၏ ဂီတတွင် တရုတ်ဂီတမှ အဓိက အစိတ်အပိုင်းအနေနှင့် များစွာ ရိုက်ခတ်မှု ရှိပြီး ကိုရီးယား၊ မွန်ဂိုးလီးယား နှင့် ဂျပန်တို့၏ ရိုတ်ခတ်မှုများလည်း ရှိသည်။<ref>{{cite encyclopedia
| encyclopedia = Encyclopædia Britannica Online
| title = Southeast Asian arts Vietnam
| url = http://original.britannica.com/eb/article-29500/Southeast-Asian-arts
| publisher = Encyclopædia Britannica
| date = 23 July 2008
| page = 36
}}</ref>
နာညတ် ဂီတသည် တော်ဝင်နန်းသုံးဂီတများထဲမှ လူကြိုက်များသော ဂီတတစ်ခုဖြစ်ပြီး ချောင် ဂီတသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ဂီတဇာတ်ရုံများတွင် သုံးသော သရော်သည့် ဂီတတစ်မျိုး ဖြစ်ကာ ဆန်း သို့မဟုတ် ဟတ်ဆန်းဂီတသည် ဗီယက်နမ် ရိုးရာ ဂီတတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ကွမ်ဟို ဂီတမှာ ဟာဘတ်ဒေသ (မာနင်း နှင့် ဘတ်ရန်ပြည်နယ် နှစ်ခုပေါင်း) နှင့် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံ တဝှမ်းလုံးတွင် လူကြိုက်များသည်။ ဟတ်ချောဗန်း သို့မဟုတ် ဟတ်ဗန်းဂီတမှာမူ ပွဲလမ်းသဘင် ကျင်းပချိန်တွင် နတ်များကို နှိုးဆော်ရန် အတွက် သုံးသော ဂီတအမျိုးအစား ဖြစ်သည်။ နတ်ဒန်တော့ကိုင်ဗျန်း သည် ဗီယက်နမ် ရိုးရာဂီတ၏ ခေတ်သစ်ပုံစံဖြစ်ပြီး ၁၉၅၀ ခုနှစ်များတွင် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ ကာထရူး ဂီတသည်လည်း လူကြိုက်များသော ရိုးရာ ဂီတတစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ဟို ဂီတမှာ ကွမ်းဟိုဂီတ၏ တောင်ပိုင်း စတိုင်လ်ဟု မယူဆနိုင်ပေ။ ရိုးရာတူရိယာများ အများအပြား ရှိပြီး ၎င်းတို့တွင် ဒန်ဘောဟု ခေါ်သော ကြိုးတစ်ချောင်းတပ် ဒုံမင်း၊ ဒန်ဂေါဟု ခေါ်သော ကြိုးနှစ်ချောင်းတပ် အုန်းမုတ်ခွက် တယော နှင့် ဒန်ငုယက်ဟု ခေါ်သော ကြိုးနှစ်ချောင်းတပ် လက်ကွက်ပါဝင်သော ဗျပ်စောင်းတို့ ဖြစ်ကြသည်။
===စာပေ===
[[File:Hanoi Temple of Litterature.jpeg|thumb|ဟနွိုင်းရှိ စာပေကျောင်းတော်]]
ဗီယက်နမ်စာပေတွင် ရာစုနှစ်နှင့် ချီသော သမိုင်းကြောင်းရှိသည်။ ဗီယက်နမ် ရိုးရာစာပေတွင် ကြွယ်ဝသော ယဉ်ကျေးမှုများရှိပြီး ၆ ပိုဒ်မှ ၈ ပိုဒ်အတွင်းရှိသော ကာဒေါင်ဟု ခေါ်သည့် ကဗျာပုံစံကို အခြေခံထားကာ ကျေးရွာရှိ ဘိုးဘွားများ နှင့် သူရဲကောင်းများ အကြောင်းကို အဓိကထား ရေးသားလေ့ ရှိသည်။.<ref>{{cite web|url=http://vietnamnews.vn/Sunday/Features/201033/Folk-poetry-preservation-a-labour-of-love.html|title=Folk poetry preservation a labour of love|work=VietNam News|date=29 June 2010|accessdate=12 February 2013|archivedate=21 April 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140421000534/http://vietnamnews.vn/Sunday/Features/201033/Folk-poetry-preservation-a-labour-of-love.html}}</ref> ပေထက် အက္ခရာတင်သော စာပေများကို ၁၀ ရာစုနှစ် ငိုမင်းဆက်လက်ထက်မှ စတင်တွေ့ရှိရပြီး ထင်ရှားသော ရှေးခေတ်စာဆိုတော်များမှာ ငုယင်ထရိုင်၊ ထရန်ဟန်းဒေါင်၊ ငုယင်ဒူး နှင့် ငုယင်ဒင်တို့ ဖြစ်ကြသည်။ အချို့သော စာပေအမျိုးအစားများမှာ ပြဇာတ်ကရာတွင် အရေးပါသော အပိုင်းမှ ပါဝင်ပြီး ဥပမာအားဖြင့် အမျိုးသမီး တစ်ဦးတည်း သီဆိုဖျော်ဖြေသော ကထရူး ဟုခေါ်သော ဖျော်ဖြေမှုများတွင် အသုံးပြုကြသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.indochinatravelplan.com/vietnamese-traditional-music/8886-hat-ca-tru|title=Vietnamese Traditional Music: Hat Ca Tru|publisher=Indochina Travel Plan|year=2012|accessdate=10 March 2013|archivedate=15 August 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130815232833/http://www.indochinatravelplan.com/vietnamese-traditional-music/8886-hat-ca-tru}}</ref> တောင်ဒန် ကဲ့သို့သော ကဗျာသမဂ္ဂများကိုလည်း ဗီယက်နမ်တွင် ဖွဲ့စည်းကြသည်။ လတ်တလောခေတ်တွင် ဗီယက်နမ်စာပေများကို အနောက်တိုင်း စတိုင်လ်များမှ လွှမ်းမိုးခြင်း ခံရပြီး ပထမဆုံး စာပေပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လှုပ်ရှားမှု ဖြစ်သော သိုမွိုင်သညည် ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် စတင်ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://thehuuvandan.org/vietpoet.html|title=Vietnamese Poetry|publisher=Le Cercle Littéraire – Thế Hữu Văn Đàn – The Literary Forum|date=21 June 2008|accessdate=12 February 2013|archivedate=25 February 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130225165206/http://thehuuvandan.org/vietpoet.html}}</ref>
===ပွဲတော်များ===
[[File:Hoa mai.jpg|right|thumb|ရိုးရာ တက် နှစ်သစ်ကူးပွဲ သစ်ပင်]]
ဗီယက်နမ်တွင် လဆန်း လဆုတ် ပြက္ခဒိန်ပေါ် အခြေပြုသော ပွဲတော် အမြောက် အများရှိပြီး အရေးအပါဆုံးမှာ တက် နှစ်သစ်ကူးပွဲ ဖြစ်သည်။ ရိုးရာ ဗီယက်နမ် လက်ထပ်မင်္ဂလာပွဲမှာ ရေပန်းစားပြီး နိုင်ငံရပ်ခြားတွင် သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသော ဗီယက်နမ် လူမျိုးများပင် အနောက်နိုင်ငံများတွင် ဆင်နွှဲလေ့ ရှိကြသည်။
===ခရီးသွား လုပ်ငန်း===
[[File:PhoCoHoiAn.jpg||thumb|left|ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ် စာရင်းဝင် နေရာဖြစ်သော ဟွိုင်အန်း ရှေးဟောင်းမြို့]]
ဗီယက်နမ်သည် ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်များမှစ၍ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားများ လာရောက်လည်ပတ်သည့် အဓိက နေရာတစ်နေရာ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိကတို့၏ သိသာထင်ရှားသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကြောင့် ဖြစ်ကာ အဓိကအားဖြင့် ကမ်းရိုးတန်း ဒေသများတွင် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id=2&mode=detail&document_id=153358 |title=Quyết định số 2473/QĐ - TTG của Thủ tướng Chính phủ : Phê duyệt "Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030" |publisher=Cổng Thông tin điện tử Chính phủ |date=31 Dec 2011 }}</ref> ၂၀၀၉ ခုနှစ် တစ်နှစ်တည်းတွင်ပင် ဗီယက်နမ်သို့ နိုင်ငံတကာမှာ ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသွား ၃.၇၇ သန်းခန့် လာရောက် လည်ပတ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web |url=http://www.vietnamtourism.com/e_pages/news/index.asp?loai=2&uid=11723 |title=Vietnamtourism |publisher=Vietnamtourism |accessdate=7 November 2010 |archivedate=13 May 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110513084216/http://www.vietnamtourism.com/e_pages/news/index.asp?loai=2&uid=11723 }}</ref>
လူကြိုက်များ ရေပန်းစားသော ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသွား လုပ်ငန်း နေရာများမှာ ယခင် ဘုရင်နန်းစိုင်ရာ ဟူး ရွှေမြို့တော်၊ ကမ္ဘာ့အမွေခံ နေရာများဖြစ်သော ဖောင်းနကီဘန် အမျိုးသား ဥယျာဉ်၊ ဟွိုင်အန်း နှင့် မိုင်ဆွန်၊ ကမ်းရိုးတန်း ဒေသဖြစ်သော နာထရန်၊ ဟလောင်ပင်လယ်အော်ရှိ လှိုဏ်ဂူများ နှင့် စကျင်ကျောက် တောင်ကုန်းများတို့ ဖြစ်ကြသည်။ များစွာသော ခရီးသွားလုပ်ငန်း စီမံကိန်းများမှာ တည်ဆောက်ဆဲ ဖြစ်ပြီး ဥပမာအားဖြင့် အရှေ့တောင် အာရှတွင် သဘာဝ မဟုတ်ဘဲ တည်ဆောက်ထားသည့် အကြီးဆုံး ပင်လယ်ဖြစ်သော ဗန်ယောင်း ခရီးသွားများ လည်ပတ်စရာ နေရာ ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web |url=http://www.lookatvietnam.com/2009/01/southeast-asias-largest-artificial-sea-inaugurated-in-binh-duong.html |title=Southeast Asia's largest artificial sea inaugurated in Binh Duong |website=Look At Vietnam |date=19 January 2009 |accessdate=7 November 2010 |archivedate=11 May 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511053258/http://www.lookatvietnam.com/2009/01/southeast-asias-largest-artificial-sea-inaugurated-in-binh-duong.html }}</ref>
၂၀၁၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၄ ရက်တွင် အမေရိကန် ပေါ့ပ်တေးဂီတ ကြယ်ပွင့် မိုက်ကယ်ဂျက်ဆန် ၏ ဖခင် ဂျိုးဂျက်ဆန်မှ အရှေ့တောင်အာရှတွင် အကြီးဆုံး ဖျော်ဖြေရေး အဆောက်အဦး ဖြစ်လာမည့် ကြယ်ငါးပွင့် ဟိုတယ် နှင့် အပန်းဖြေစခန်း ဖြစ်သော ဟက်ပီးလန်း အား အုတ်မြစ်ချ ဖွင့်လှစ်ပွဲသို့ တက်ရောက် ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၂ သန်းတန်သော ထို စီမံကိန်းမှာ နှစ်စဉ် ခရီးသွား ၁၄ သန်းကို တာဝန်ယူ ဧည့်ခံနိုင်မည် ဖြစ်ပြီး ဟိုချီမင်းစီးတီး အနီးရှိ လောင်အန်းပြည်နယ်တွင် တည်ရှိသည်။ ထိုအဆောက်အဦးမှာ ၂၀၁၄ တွင် ပြီးစီးမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။<ref>{{cite news| url=http://www.thestar.com/entertainment/music/article/938374--joe-jackson-invests-in-vietnam-theme-park | location=Toronto | work=The Star | title=Joe Jackson invests in Vietnam theme park | date=14 February 2011}}</ref>
===အဝတ်အထည်===
ပွဲတက်ဝတ်စုံဖြစ်သော အောင်းယိုင် ကို မင်္ဂလာ ဧည့်ခံပွဲ နှင့် ဘာသာရေး ပွဲလမ်းသဘင်များတွင် ဝတ်ဆင်ကြသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ တဝှမ်းရှိ အထက်တန်းကျောင်း အများအပြားတွင် မိန်းကလေးများ အနေနှင့် အဖြူရောင် အောင်းယိုင်ကို ယူနီဖောင်း အဖြစ် ဝတ်ဆင်ကြရသည်။ ယခင်က အောင်းယိုင်ကို ကျားမ နှစ်မျိုးစလုံး ဝတ်စားခဲ့ကြသော်လည်း ယနေ့ခေတ်တွင် အမျိုးသမီးများသာ သီးသန့် ဝတ်ဆင်ကြပြီး အမျိုးသားများမှာမူ ရိုးရာ မင်္ဂလာဧည့်ခံပွဲ ကဲ့သို့သော အခမ်းအနားများတွင်သာ ဝတ်ဆင်ကြသည်။<ref>[http://www.activetravelvietnam.com/culture_customs/vietnamese_ao_dai.html "Ao Dai (Long Dress)"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061026185826/http://www.activetravelvietnam.com/culture_customs/vietnamese_ao_dai.html |date=26 October 2006 }}. Active Travel Vietnam. Retrieved 2 January 2012.</ref> အခြားသော ဗီယက်နမ် ရိုးရာ အဝတ်အစားများတွင် လေးပိုင်းစပ် အမျိုးသမီး ဝတ်စုံဖြစ်သော "အောင်းတူသန်"၊ အောင်းတူသန်ကို ၅ ပိုင်းစပ် ပုံစံဖြစ်သော အောင်းငူ တို့ကို မြောက်ပိုင်းဒေသများတွင် အများအားဖြင့် ဝတ်ဆင်ကြပြီး အခြား ရိုးရာ အဝတ်အစားများမှာ "ယမ်" ဟုခေါ်သော အတွင်းခံ နှင့် "အောင်းဘားဘာ" ဟုခေါ်သော ကျေးလက်ဒေသတွင် အလုပ်လုပ်ရာတွင် ကျားမ နှစ်ဦးစလုံး ဝတ်ဆင်သည့် ဝတ်ရုံရှည်၊ <ref>Erik Harms (2011). ''Saigon's Edge: On the Margins of Ho Chi Minh City''. p.56: "She then left the room to change out of her áo Ba Ba into her everyday home clothes, which did not look like peasant clothes at all. In Hóc Môn, traders who sell goods in the city don "peasant clothing" for their trips to the city and change back".</ref> အစိုးရ ဧည့်ခံပွဲများတွင် ဝတ်ဆင်သော ဘရိုကိတ် ပွဲတက်ဝတ်စုံ အင်္ကျီရှည် နှင့် မင်္ဂလာဆောင်တွင် သတို့သား ဝတ်ဆင်သော "အောင်းသဲ" စသည်တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ရိုးရာ ခေါင်းဆောင်းများတွင် "နွန်လား" ဟုခေါ်သည့် ဗီယက်နမ် ခမောက် နှင့် မီးအုပ်ဆောင်းနှင့် တူသည် "နွန်ကွိုင်သိုး" တို့လည်း ပါဝင်သည်။
=== အားကစား ===
ဗိုဗီနမ် နှင့် ဘင်းဒင်း ကိုယ်ခံပညာတို့ကို ဗီယက်နမ် နိုင်ငံ အနှံ့အပြားတွင် ကစားကြပြီး<ref>{{cite web|url=http://talkvietnam.com/2012/07/binh-dinh-to-host-intl-vovinam-festival/#.UKZAX4c3aYE|title=Binh Dinh to host Int'l Vovinam festival|publisher=TalkVietnam.com|date=6 July 2012|accessdate=16 November 2012}}</ref> ဘောလုံးကစားခြင်းမှာ နိုင်ငံအတွင်း ရေပန်း အစားဆုံး အဖွဲ့လိုက် ကစားနည်း ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.saigonnezumi.com/2012/08/02/soccer-is-very-popular-in-vietnam/|title=Soccer is very popular in Vietnam|publisher=SaigonNezumi.com|date=2 August 2012|accessdate=16 November 2012|archivedate=2 November 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121102234125/http://www.saigonnezumi.com/2012/08/02/soccer-is-very-popular-in-vietnam/}}</ref> ဗီယက်နမ် အမျိုးသား ဘောလုံးအသင်းသည် ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် အာဆီယံ ဘောလုံး ချန်ပီယံ ဖလားကို ရယူနိုင်ခဲ့သည်။ အခြားသော အနောက်တိုင်း အားကစားနည်းများ ဖြစ်သည့် ကြက်တောင်၊ တင်းနစ်၊ ဘော်လီဘော၊ စားပွဲတင်တင်းနစ် နှင့် စစ်တုရင်တို့မှာလည်း လူကြိုက်များသော ကစားနည်းများ ဖြစ်သည်။
ဗီယက်နမ်သည် နွေရာသီ အိုလံပစ် အားကစားပွဲတွင် ၁၉၅၂ ခုနှစ်မှ စတင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ အနေနှင့် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံ နှစ်ခြမ်းကွဲပြီးနောက် တောင်ဗီယက်နမ်မှသာ အိုလံပစ် အားကစားပွဲတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး ၁၉၅၆ ခုနှစ်နှင့် ၁၉၇၂ ခုနှစ်တို့တွင် အားကစားသမားများ စေလွှတ် ယှဉ်ပြိုင်စေခဲ့သည်။ ၁၉၇၆ ခုနှစ် ဗီယက်နမ် နှစ်နိုင်ငံ ပေါင်းစည်းပြီးနောက်တွင် ဗီယက်နမ် ဆိုရှယ်လစ် သမ္မတနိုင်ငံအနေနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး ၁၉၈၈ ခုနှစ်မှစ၍ နွေရာသီ အိုလံပစ် အားကစားပွဲတော်တိုင်းတွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သည်။ လက်ရှိ ဗီယက်နမ် အိုလံပစ် ကော်မတီအား ၁၉၇၆ ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အိုလံပစ် ကော်မတီ (အိုင်အိုစီ) မှ ၁၉၇၉ တွင် တရားဝင် အသိအမှတ် ပြုခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.olympic.org/vietnam|title=Vietnam|publisher=Olympic.org|accessdate=19 April 2013}}</ref> ၂၀၁၄ ခုနှစ် အထိ ဗီယက်နမ်သည် ဆောင်းရာသီ အိုလံပစ် အားကစားတွင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ဖူးခြင်း မရှိပေ။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်သည် ဘရာဇီးနိုင်ငံ ရိုင်ယိုဒီဂျနေးရိုးမြို့တွင် ကျင်းပသော နွေရာသီ အိုလံပစ်အားကစားပွဲတွင် ပထမဆုံးသော ရွှေတံဆိပ်ကို ဆွတ်ခူးနိုင်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite news|url=http://www.independent.co.uk/sport/olympics/rio-2016-vietnam-wins-first-ever-olympic-gold-medal-a7177771.html|title=The country that just won its first ever Olympic gold - and what the athlete will get in return|date=2016-08-07|newspaper=The Independent|language=en-GB|access-date=2016-10-06}}</ref>
===ဟင်းလျာများ===
[[File:Pho in Ho Chi Minh City by joshua.jpg|thumb|ဗီယက်နမ်၏ လူကြိုက်များသော အစားအစာတစ်ခု ဖြစ်သည့် ဖို ခေါက်ဆွဲ]]
ဗီယက်နမ်၏ ဟင်းလျာများသည် အခြေခံ ရသာ ၅ ပါးတို့၏ ပေါင်းစပ်မှုကို အခြေခံထားသည်။ ၎င်းတို့မှာ အစပ် (သတ္တု) ၊ အချဉ် (သစ်သား) ၊ အခါး (မီး) ၊ အငံ (ရေ) နှင့် အချို (မြေကြီး) တို့ ဖြစ်ကြသည်။<ref>[http://www.asianinfo.org/asianinfo/vietnam/pro-food.htm Vietnamese Food]. Asianinfo.org. Retrieved 3 February 2013.</ref> အများအားဖြင့် ပါဝင်သော အမယ်များမှာ ငံပြာရည်၊ ပုဇွန်ငါးပိ၊ ပဲငံပြာရည်၊ ဆန်၊ လတ်ဆတ်သော ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်များ၊ သစ်သီးများ နှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များတို့ ဖြစ်ကြသည်။ ဗီယက်နမ် ချက်နည်းပြုတ်နည်းများတွင် စပါးလင်၊ ဂျင်း၊ ပူဒီနာ၊ ဗီယက်နမ် ပူဒီနာ၊ နံနံပင်ရှည်၊ ဆိုင်းဂုံ သစ်ကြမ်းပိုးခေါက်၊ ငှက်မျက်စိ ငရုတ်သီး၊ သံပုရာသီး နှင့် ပင်စိမ်းရွက်တို့ကို အသုံးပြုကြသည်။ <ref>{{cite web|url = http://www.wokme.com/ingredients/vietnamese.htm | work = WokMe | year = 2011 |title = Vietnamese Ingredients | accessdate = 2 December 2011}}</ref>ဗီယက်နမ် ရိုးရာ ချက်နည်းပြုတ်နည်းသည် လတ်ဆတ်သော အမယ်များကို အသုံးပြုခြင်း၊ ဆီကို အနည်းငယ်သာ အသုံးပြုခြင်း၊ ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်များ နှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များအား အားထား ချက်ပြုတ်ခြင်းတို့ကြောင့် ဗီယက်နမ် ဟင်းလျာများသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ကျန်းမာရေးနှင့် အညီညွတ်ဆုံး ဟင်းလျာများတွင် တစ်မျိုး အပါအဝင် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite news | author = Corapi, Annie | work = CNN Health | url = http://www.cnn.com/2010/HEALTH/08/25/healthiest.ethnic.cuisines/index.html | year = 2011 | accessdate = 3 December 2011 | title = The 10 healthiest ethnic cuisines}}</ref>
မြောက်ဗီယက်နမ်ရှိ ဒေသခံ အစားအသောက်များမှာ တောင်ပိုင်းအစားအသောက်များထက် ပို၍ အစပ်နည်းပြီး မြောက်ဗီယက်နမ်ရှိ အေးမြသော ရာသီဥတုကြောင့် ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင် အစပ်များ ထုတ်လုပ်ရန်နှင့် ရရှိရန် ခက်ခဲပြီး အစပ်အရသာ ရရှိရန် ငရုတ်သီးအစား ငရုတ်ကောင်းမှုန့်အမည်းကို အသုံးပြုကြသည်။ ဝက်သား၊ အမဲသားနှင့် ကြက်သားတို့အား ယခင်က အနည်းငယ်သာ အသုံးပြုကြပြီး ဟင်းလျာများတွင် ရေချိုငါးများ နှင့် အခွံမာရေနေသတ္တဝါများ ဖြစ်ကြသော ဂဏန်း နှင့် ခရုတို့ကို အဓိကထား ချက်ပြုတ်ကြသည်။ ငံပြာရည်၊ ပဲငံပြာရည်၊ ပုဇွန်ငံပြာရည်နှင့် သံပုရာသီးတို့မှာ အဓိက အရသာအဖြစ် ထည့်သွင်းချက်ပြုတ်ထားသော အမယ်များ ဖြစ်သည်။ ဗီယက်နမ်၏ အထိမ်းအမှတ် အစားအသောက်များ ဖြစ်ကြသော ဘွန်ရူး (အသားပါသည့် ကြာဇံပြုတ်) နှင့် ဘန်ကွမ်းတို့မှာ မြောက်ပိုင်းတွင် စတင်ပေါ်ပေါက်လာပြီး ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများမှ အလယ်ပိုင်း နှင့် တောင်ပိုင်းသို့ သယ်ဆောင်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web | url = http://www.saveur.com/article/Travels/Heaven-in-a-Bowl#errors | author = Nguyen, Andrea | title = Heaven in a Bowl: The Original Pho | accessdate = 28 December 2011 | date = 13 March 2011}}</ref>
== ဆက်စပ်ကြည့်ရှုရန် ==
== မှတ်ချက်များ ==
{{notelist}}
{{Reflist|group=n}}
== ကိုးကား ==
{{Reflist|24em}}
==ပြင်ပလင့်များ==
{{commonscat|Vietnam}}
*[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/country_profiles/1243338.stm Vietnam profile] from BBC News
*[http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/vietnam.htm Vietnam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121003000923/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/vietnam.htm |date=3 October 2012 }} from ''UCB Libraries GovPubs''
*[http://www.vietnam.gov.vn/portal/page/portal/English Portal of the Government of Vietnam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120528045736/http://www.vietnam.gov.vn/portal/page/portal/English |date=28 May 2012 }}
*[http://www.cpv.org.vn/cpv/ Communist Party of Vietnam] – official website (in Vietnamese)
*[http://quochoi.vn/en-US/Pages/default.aspx National Assembly] – the Vietnamese legislative body
*[http://www.gso.gov.vn/default_en.aspx?tabid=491 General Statistics Office]
*[http://www.mofa.gov.vn/en/ Ministry of Foreign Affairs]
*[https://web.archive.org/web/20081210074101/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-v/vietnam.html Chief of State and Cabinet Members]
{{ASEAN}}
{{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}}
[[Category:ကွန်မြူနစ် နိုင်ငံများ]]
[[Category:ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ|*]]
[[Category:အာဆီယံအသင်းဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:အရှေ့တောင်အာရှရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]
[[blk:ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ]]
2sj6cyg07vnbepon2s3u0r5wxknbg37
မြန်မာ့သမိုင်း
0
4530
752616
743635
2022-07-30T09:31:09Z
103.83.188.164
/* ပျူခေတ် */
wikitext
text/x-wiki
{{မြန်မာ့သမိုင်း}}
မြန်မာ့သမိုင်းကိုရေးမည်ဆိုလျှင် မနုဿအကြိုသမိုင်းကိုရေးရန်ပင် အတော်ပင်ခက်ခဲမည့်သဘောမှာရှိသည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် မြန်မာ ဟုဆိုလျှင် မြန်မာတစ်မျိုးတည်း မဟုတ်သည့်အပြင် တိဗက်တို-ဗမာ အုပ်စုဝင်အနွယ်များသာမက မွန်ခမာအုပ်စုများ၊နှင့် အခြားသော လူမျိုးများ၏ အရေးကိုလည်း လျစ်လျူရှုသည် မရှိရလေအောင် ရေးသားနိုင်ပါမှသာ ပြည့်စုံသည့် မြန်မာ့သမိုင်းကို ရေးသားသည်ဟု သတ်မှတ်နိုင်ပေမည်။
အဓိက အုပ်စုကြီးအဖြစ် တိဗက်တို-မြန်မာ အုပ်စုဝင်များကို ဦးစားပေးလျက် အခြားအုပ်စု များကို လေ့လာရှာဖွေပြီး လစ်ဟင်းသည် မရှိစေရန် ရေးမည်ဆိုလျှင် အတော်ပင် ကျယ်ပြန့်လွန်းအားကြီးသကဲ့သို့ အတော်လည်း ဝန်ကြီးလွန်းသည် ဖြစ်မည်အမှန်ပင်။
== ရှေးဟောင်းမြန်မာလူမျိုးများ ==
အာရှတိုက်ဆိုင်ရာ ဘာသာဝေါဟာရ ပညာရှင်များက ဗမာလူမျိုးများသည် အရှေ့တိဗက် ဘာသာဝေါဟာရ အုပ်စုဝင်လူမျိုး တမျိုးဖြစ်သည်ဟု အတည်ပြုထားကြသည်။ တရုတ်မှတ်တမ်းဟောင်းများ၏ အဆိုအရ ဗမာလူမျိုးများသည် တရုတ်ပြည် အနောက်မြောက် ကန်ဆူနယ်တွင် နေထိုင်ကြသည်။ တရုတ်က ဖိသဖြင့် တိဗက်ကုန်းမြင့်ဒေသ တဝိုက်သို့ ပြောင်းသွားကြသည်။ ဗမာလူမျိုးတို့သည် '''တိဘက်တို-ဗမာ'''(Tibeto-Burman) လူမျိုးနွယ်စုကြီးမှ အကြီးဆုံးသော လူမျိုးဖြစ်သည်။ '''မွန်ဂိုလွိုက်'''(Mongoloid race) ဖြစ်သည်<ref>[http://dictionary.infoplease.com/mongoloid Meaning of Mongoloid | Infoplease<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>{{Cite web |title=Burmese {{!}} Beyond Highbrow - Robert Lindsay<!-- Bot generated title --> |url=http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ |accessdate=22 June 2014 |archivedate=26 July 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726030756/http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ }}</ref> ဟု မြန်မာ သမိုင်းပညာရှင် သမိုင်းပါမောက္ခဆရာကြီး[[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] က မှတ်ချက် ပြုသည်။ ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံဟု ခေါ်သော နေရာတွင် ယခင်အနှစ် ၄၀၀,၀၀၀ လောက်က လက်နက်ကို အသုံးပြုတတ်ပြီ ဖြစ်သော ရှေးလူများ နေထိုင် ခဲ့ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခုအခါထက် ပို၍ အေးသည်။ မိုးမှာ၊ ယခုထက် သုံးဆမှ ခြောက်ဆခန့် ပိုသဖြင့်၊ မိုးစွေကာလဟု ခေါ်ရသည်။ ယခင် အနှစ် ၂၀၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ ထို ရှေးလူများသည် လက်နက် လုပ်တတ်သော အဆင့်သို့ ရောက်လာသည်။ အလွန်အေးသော မြောက်လေကို ကြောက်သဖြင့်၊ တောင်စောင်းများ၌ တောင်ဘက်သို့ အပေါက်လှည့်သော ဂူများတွင်သာ နေကြသည်။ ယခင်အနှစ် ၄၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ လူအစစ်များ ဖြစ်လာ ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခင်အနှစ် ၁၀,၀၀၀ မှ စ၍၊ တဖြည်းဖြည်း ယခု ရာသီဥတုမျိုး ဖြစ်လာသည်။ ယခင်အနှစ် ၁၁,၀၀၀ ခန့်က၊ ထိုသူများ နေခဲ့သော ပြဒါးလင်းဂူတွင် သူတို့ ရေးဆွဲခဲ့သော ကျောက်ခေတ်ဟောင်း နံရံ ပန်းချီကား တို့ကို တွေ့နိုင်သည်၊၊ ယခု ဆင်၊ ဝက်၊ သမင်တို့နှင့် တူသော ပုံများ၊ အရိုးသာ ဖော်ပြသော ငါးနှင့် လက်ဝါးပုံများကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ဂူတွင်းမှ မြင်ရသော နေထွက်ပုံမှာ၊ ရှုခင်းကား ဖြစ်မည် ထင်ရသည်။ မြန်မာတို့သည် ခရစ် (၁၁) ရာစုနှစ်မှ စ၍ ဗုဒ္ဓ သာသနာကို လက်ခံခဲ့၍ မည်သည့် ကိစ္စမဆို ဗုဒ္ဓ သာသနာကို ထိပ်တန်းက ထား၍ စဉ်းစား ဆောင်ရွက်သော ဓလေ့ကို ရခဲ့သည်။ မျိုးရိုး စဉ်ဆက်မှာ တိဗက် တရုတ်နှင့် နီးစပ်သဖြင့် တရုတ် ဘက်မှ ဓလေ့ များစွာလည်း မြန်မာတို့ ယခုတိုင် ဆက်လက်၍ အသုံးပြု နေပါသည်ဟု မွန်အမျိုးသားရေးသမိုင်းဆရာ ဂေါ်ဒွင်လုစ်မှ ယူဆလေသည်။ <ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011/ |accessdate=22 June 2014 |archivedate=8 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090108114244/http://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011 }}</ref>
တိဗက်တို့က မောင်းထုတ်သဖြင့် ယူနန်ပြည်နယ်သို့ ပြောင်းကြသည်။ ထိုအချိန်တွင် ယူနန်နယ်တွင် အင်အားကြီးမား လာသည့် တိုင်းရှမ်းများသည် ပြည်နယ်ကြီး ၆ ခုကို နန်ချိုနိုင်ငံ အဖြစ် ပထမဆုံးသိမ်းသွင်းနေသည့် ကာလဖြစ်သည်။ ဗမာလူမျိုးများသည် ယူနန်နယ်တွင် နန်ချိုတိုင်း ရှမ်းများနှင့် နှစ်အတန်ကြာ နေထိုင် လာခဲ့ကြသည်ဟု ယူဆရသည်။
တရုတ်ရာဇဝင် ဆရာကြီး ဖန်ချုံ ၏မှတ်တမ်း၌ ငှင်းတို့၏ အကြီးအကဲအား မင်းဟု ခေါ်ဝေါ်ကြောင်း တိုင်းရှမ်းများက စောမင်းဟု ခေါ်ဝေါ်ကြောင်း ရေးသားထားသည်။ ယင်းသို့ နန်ချို တိုင်းရှမ်းများ၏ လက်အောက်တွင် နေထိုင်ရာမှ တိုင်း ရှမ်းတို့၏ ဖိနှိပ်မှုအား မခံနိုင်သဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ တွင်းသို့ဝင်ရောက်လာကြသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသမိုင်းနှင့် ပတ်သက်၍ အကြားအမြင်များသည့် သမိုင်းဆရာ ဂေါ်ဒွင်လုစ်၏ အဆိုအရ မြန်မာများသည် ရှေးဦးစွာ ကျောက်ဆည်နယ်သို့ ဝင်ရောက်လာပြီး မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းသို့ ပြန့်နှံ့သွားသည်ဟု ဆိုသည်။ မြန်မာတို့ ရာစုနှစ် အနည်းငယ်အတွင်း အခြေစိုက်နိုင်ခြင်းမှာ မြန်မာတို့၏ အစွမ်းအစအပြင် ထိုအချိန် ကာလတွင် နန်ချို တိုင်းရှမ်းတို့၏ တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးခြင်းကို ခံလိုက်ရပြီး၊ တိုင်းပျက်ပြည်ပျက်နှင့် အုပ်ချုပ်ရေး ပျက်သုဉ်းရုံသာမက ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများပါ ပျက်ပြားပြီး ရပ်တည်ရာမရ ကစင့်ကလျား ဖြစ်နေသည့် [[ပျူလူမျိုး]]များနှင့် ရောထွေးနေ ထိုင်ရာမှ ရာစုနှစ် အနည်းငယ်ခန့်အတွင်း ပျူလူမျိုးများနှင့် သွေးရောနှောသွားကြပြီး လူမျိုးကြီးနှစ်မျိုး ပေါင်းစပ်လိုက်ကြသဖြင့် စိုက်ပျိုးရေး၊ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ၊ အုပ်ချုပ်ရေး၊ ကာကွယ်ရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု စသည်ဖြင့် အစစအရာရာ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုး လာပြီး ကိုးရာစုနှင့် ဆယ်ရာစုခန့်လောက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ဒေသအား စည်းလုံးသိမ်းသွင်းပြီး ပုဂံပြည်နှင့် ပုဂံမင်းဆက်ကို စတင် တည်ထောင်လေသည်။
== ပျူခေတ် ==
နောက်ဆုံးတွေ့ရှိဖော်ထုတ်ထားသည့် မြန်မာ့ သမိုင်းမှတ်တမ်းများအရ မြန်မာနိုင်ငံ အတွင်းသို့ ရှေးဦးစွာဝင်ရောက်လာခဲ့သည့် လူမျိုးများမှာ မြောက်ဘက်တွင် တိဘက်တို-ဗမာအနွယ်ဝင်များဖြစ်ကြသည့် [[ပျူလူမျိုး|ပျူ]]၊ သက်၊ ကမ်းယံနှင့် တောင်ဘက်တွင် မလေးအနွယ်ဝင်များနှင့် ယှဉ်ပြိုင်အနိုင်ရသွားသည့် မွန်တို့ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် အရှေ့ဘက်ဒေသများတွင်လည်း တိဘက်-တရုတ်အနွယ်ဖြစ်သည့် ရှမ်းလူမျိုးလည်း အနည်းငယ် ရှိနေကြပြီးဖြစ်သည်။
ထိုလူမျိုးများအနက် ပျူလူမျိုးမှာ ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းတစ်လျောက်တွင် မြို့ရွာများ တည်ထောင်ကာ နေထိုင်ကြသည်။ ၄ရာစုနှင့် ၅ရာစုများတွင် ပျူတို့ အထွဋ်အထိပ်ရောက်၍ မွန်တို့ကို လွမ်းမိုးကာ ပျူမြို့ပြနိုင်ငံများဖြစ်သည့် ဗိဿနိုး၊ ဟန်လင်းနှင့် [[သရေခေတ္တရာ]]တို့မှာ အရှေ့တောင်အာရှ၏ ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းတွင် ထင်ရှားခဲ့သည်။
ထိုကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းမှာ အရှေ့ဘက်ခမာနိုင်ငံမှ အနောက်ဘက် ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းအထိဖြစ်သည်။ ၉ရာစုအစောပိုင်းတွင် စည်းလုံးမှုနည်းသည့် ပျူတို့ကို မြောက်ပိုင်းမှ အင်အားကြီး နန်ကျောက်တို့က ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ဖျက်စီးသဖြင့် ပျူတို့ပျက်ဆီးရသည်။ ထိုခေတ်တွင် အကြမ်းအားဖြင့် ပျူတို့က ဧရာဝတီမြစ်အနောက်ဘက်ခြမ်း နှင့် မွန်တို့က ဧရာဝတီမြစ်အရှေ့ဘက်ခြမ်းတွင် နေထိုင်ကြသည်ဟူ၍ သတ်မှတ်နိုင်သည်။ အချို့သော သမိုင်းပညာရှင်များက ထိုပျူခေတ်ကို ပထမပြည်ထောင်စု ဟုလည်း သတ်မှတ်ကြ၏
== ပုဂံခေတ် ==
မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်ထဲသို့ နောက်ဆုံးမှ ဝင်ရောက်လာသည့် [[မြန်မာ]]တို့သည် ယနေ့[[ရှမ်းပြည်နယ်]]ကိုဖြတ်ကျော်ကာ ကျောက်ဆည်နယ်သို့ တစစထိုးဖောက်လာပြီးနောက် ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးရန် သင့်တော်သည်ဟု ယူဆသောထိုဒေသတွင် ကျောက်ဆည်ဆယ့်တစ်ခရိုင်ကိုတည်ထောင်ကာ အခြေချနေထိုင်ကြသည်။ ထိုသို့ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီးနောက် ပျူတို့ထံမှ စာပေ[[အက္ခရာ]] ယဉ်ကျေးမှုများကိုအမွေခံကာ ပိုမိုလွယ်ကူသော ကိုယ်ပိုင်မြန်မာက္ခရာများ တီထွင်အသုံးပြုကြသလို စကားသာ ရှိပြီး အက္ခရာစာပေ မရှိသေးသော အိမ်နီးချင်းမွန်တို့အတွက်ပါ စာပေတီထွင် ရေးပေးခဲ့ကြသည်။
နှစ်ကာလကြာရှည်လာပြီး လူဦးရေထူထပ်လာသောအခါ နယ်ပယ်များဆက်လက်ချဲ့ထွင်ကြသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းဒေသကို ကောင်းစွာအုပ်စီးမိတော့သည်။ အစောပိုင်းဗမာတို့သည် အကြီးအကဲဖြစ်သူကို မိမိတို့ ဘာသာစကားဖြင့်`မင်း´နှင့် ရှမ်းတို့ခေါ်သကဲ့သို့ `စော´(စဝ်)ကိုပေါင်းကာ `မင်းစော´ဟုခေါ်ကြသည်။ အချိန်ကြာသည်နှင့်အမျှ ထိုမင်းများထဲတွင် အစွမ်းအစကောင်းသူများ ပေါ်ထွန်းလာသဖြင့် ထိုအကြီးအကဲကို `မင်းကြီး´ဟုခေါ်ကြသည်။
ထိုသို့မင်းများထဲတွင်မှ ကျယ်ပြန့်လှသော နယ်ပယ်ကို အုပ်ချုပ်ရလွယ်ကူစေရန် ဆက်သွယ်ရေးအချက်အချာကျသည့် [[ပုဂံ]]မှ ပုဂံမင်းကြီးသည် `မင်းစော´ အပေါင်းတို့၏ အကြီးအကဲအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာသည်။ `မူလက ပုဂံကို ရွာ၁၉ရွာဖြင့် စတင်ဖွဲ့စည်းသည်´ ဟူသော အဆိုက ဤအချက်ကို အတည်ပြုနေသကဲ့သို့ရှိသည်။ [[အနော်ရထာ]]မင်း လက်ထက်တွင် ပုဂံ၏ အင်အား အထွဋ်အထိပ်ရောက်ကာ ရာမည(ရှေးမွန်=`ရာမည်´)မှ သထုံကို အနိုင်ရပြီး ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံနီးနီးမျှ ကျယ်ပြန့်သည့် နယ်ပယ်ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ ထိုမှဆင်းသက်သည့် [[ကျန်စစ်သား]]၊ [[အလောင်းစည်သူ]] အစရှိသည့် ပုဂံမင်းများသည်လည်း ဩဇာကြီးသူများဖြစ်သည့်အတွက် တိုင်းပြည်ကို ကောင်းစွာစုစည်းထားနိုင်ခဲ့သည်။
သို့သော် နောက်ပိုင်းမင်းများသည် အရည်အသွေးညံ့ဖျင်းလာကြပြီး ပုဂံ၏ဩဇာမှာ
သိသာစွာ ကျဆင်းလာရသည်။ နောက်ဆုံးတွင် မွန်ဂိုတို့၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပုဂံပျက်စီး၍ ပုဂံမင်းဆက်လည်း ကျဆင်းရလေသည်။ မွန်ဂိုတို့ တပ်ဆုတ်ပြန်ပြီးနောက်တွင် နန်းတက်ကြသည့် ကျစွာ၊ စောနစ် နှင့် စောမွန်နစ်တို့ လက်ထက်များတွင် ပုဂံမင်းဆိုသည်မှာ အမည်ခံမျှသာဖြစ်၍ အမှန်တကယ် ဩဇာအာဏာမှာ ရှမ်းညီနောင် သုံးဦးလက်သို့ ရောက်ရှိနေခဲ့ပြီဖြစ်သည်။
== အင်းဝခေတ် ==
ပုဂံခေတ်ကုန်ဆုံးပြီးနောက်တွင်အစုစုကွဲပြားနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံအထက်ပိုင်းဒေသကို စုစည်းသိမ်းသွင်းကာ အုပ်ချုပ်သည့် မင်းတစ်ပါး ပေါ်ထွန်းလာသည်။ ထိုသူမှာ ပြော့ဗမာကာပြား ညီနောင်သုံးဦးမှ ဆင်းသက်လာသည့် [[အင်းဝ]]မြို့တည် [[သတိုးမင်းဖျား]] ဆိုသူဖြစ်သည်။ ဒုတိယ နန်းတက်သည့် [[မင်းကြီးစွာစော်ကဲ]] လက်ထက်မှစကာ အောက်အရပ် ရာမညမှ မွန်ပဒေသရာဇ်များ မညီညွှတ်သည်ကို အခွင့်ကောင်းယူသည့် အနေဖြင့် စစ်ပြုခဲ့သည်။ ထိုမှအစပြုကာ [[အင်းဝ-ဟံသာဝတီ အနှစ်လေးဆယ်စစ်]] ဖြစ်ပွားသည်။ မင်းကြီးစွာစော်ကဲနောက် နန်းတက်သည့် ဆင်ဖြူရှင်၊ [[ဘုရင်မင်းခေါင်]]တို့လက်ထက်များအထိတိုင် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည့် စစ်ပွဲဖြစ်ပေသည်။
ထိုမင်းများနောက် နန်းတက်သည့် မင်းများလက်ထက်တွင်လည်း တိုင်းပြည်အေးချမ်းရေးကို လိုလားစွာ ဆောင်ရွက်ကြသည်မရှိသလောက် နည်းပါးသဖြင့် အချိန်ကြာသည် နှင့်အမျှ အင်အားဆုတ်ယုတ်လာပြီး နောက်ဆုံးတွင် လက်အောက်ခံ ပဒေသရာဇ်များဖြစ်သည့် ရှမ်းစော်ဘွားများအင်အားကြီးလာသည်။ နောက်ဆုံးမင်းဖြစ်သည့် [[ရွှေနန်းကျော့ရှင်နရပတိ]] လက်ထက်တွင် ပြည်မင်း သတိုးမင်းစော နှင့် ရှမ်းစော်ဘွား မိုးညှင်းစလုံ၊ ၎င်း၏သား သိုဟန်ဘွားတို့က အင်းဝကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်လိုက်ကြသည်။
ထို့နောက်သိုဟန်ဘွား နန်းတက်သည်။ ပြည်သူတို့ မကြိုက်သဖြင့် သိုဟန်ဘွားလုပ်ကြံခံရပြီးနောက် နန်းတက်သည့် အုန်းဘောင်ခုံမှိုင်းနှင့် မိုးဗြဲနရပတိ တို့လက်ထက်များတွင် ဟံသာဝတီကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည့် တောင်ငူမှ [[တပင်ရွှေထီး]]နှင့် စစ်ပြိုင်ရန်ကြိုးပမ်းသော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ထို့နောက်နန်းတက်သည့် [[နရပတိစည်သူ]] လက်ထက်တွင် [[ဘုရင့်နောင်]]၏ လက်သို့ ကျရောက်ရတော့သည်။
== တောင်ငူ-ဟံသာဝတီခေတ် ==
တောင်ငူ-ဟံသာဝတီခေတ်သည် မြန်မာတို့၏ အထွတ်အထိပ်ရောက်သည့် ကာလများအနက်မှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ပုဂံပျက်သုဉ်းပြီးချိန်မှ စကာ အင်းဝကိုဗဟိုပြုနေသည့် မြန်မာတို့အတွက် အောက်ပြည်အရပ်မှ မွန်တို့၏ရန်စစ်၊မြောက်ဘက်မှ တစ်စတစ်စအင်အားကြီးလာသည့် ရှမ်းစော်ဘွားတို့၏ ရန်စစ်သာမက မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံး တစ်နယ်တစ်မင်း အုပ်ချုပ်နေသည်အထိ ပျက်စီးနေချိန်တွင် အင်းဝလက်အောက်ခံ ကေတုမတီ[[တောင်ငူ]]မှ [[မင်းကြီးညို]]၊ သားတော် [[တပင်ရွှေထီး]] နှင့် ယောက်ဖဖြစ်သူ [[ဘုရင့်နောင်]]တို့ ကအသီးသီး အစဉ်မပျက် နိုင်ငံကိုချဲ့ထွင်ကြရာ မင်းကြီးညိုလက်ထက်တွင် အတန်အသင့် အင်အားကောင်းမွန်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းသားဖြစ်သူ တပင်ရွှေထီးလက်ထက်တွင် အောက်ပြည်ရှိ မွန်တို့၏ပိုင်နက် နှင့် ဘုရင့်နောင်လက်ထက်တွင် ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံ နယ်နိမိတ်အပြင်သို့ကျော်ကာ အနောက်ဘက်တွင် မဏိပူရ မှ အရှေ့ဘက် ထိုင်းနိုင်ငံ အယုဒ္ဒယ အထိ၊မြောက်ဘက်တွင် ကချင်ပြည်နယ်မှ တောင်ဘက်ကော့သောင် အထိ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်။
နောက် [[ကမ္ဘောဇသာဒီ နန်းတော်]] ကိုလည်းတည်ခဲ့သည်။ သို့သော် အမြော်အမြင်ကြီးမားသည့် ဘုရင့်နောင်သည် သားတော် နန္ဒဘုရင်လက်ထက်တွင် မိမိတည်ထောင်သည့် နိုင်ငံကြီး အလွယ်တကူ ပြိုပျက်သွားမည့်အရေးကိုမူ ကြိုသိမသွားခဲ့နိုင်ပေ။ [[နန္ဒဘုရင်]]လက်ထက်တွင် လက်အောက်ခံ နယ်စားပယ်စားများ အသီးသီးပုန်ကန်ကြပြီး နောက်ဆုံးတွင် ရခိုင်ဘုရင် [[မင်းရာဇာကြီး]] နှင့်တောင်ငူဘုရင်ခံ [[မင်းရဲသီဟသူ]]တို့၏တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ကမ္ဘောဇသာဒီနန်းတော်ကြီးဖျက်ဆီးခံရပြီး နန္ဒဘုရင်လည်းနန်းကျကာ တောင်ငူသို့ သုံ့ပန်းအဖြစ်သို့ပါပြီးနောက်ပိုင်းတွင် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။
== ညောင်ရမ်းခေတ် ==
ဘုရင့်နောင်၏ မထင်မရှားသားတော်တစ်ပါးဖြစ်သည့် ညောင်ရမ်းစားရှင်သစ္စာက အကွဲအကွဲအပြားအပြားဖြစ်နေရသည့် နိုင်ငံကို စုစည်းရန်အတွက် အင်းဝကိုသိမ်းပိုက်၍ ညောင်ရမ်းမင်းဆက်(ဒုတိယအင်းဝခေတ်)ကို တည်ထောင်သည်။ သူ့လက်ထက်တွင် ရှမ်းပြည်များကို ပြန်လည်သိမ်းသွင်းနိုင်ခဲ့သည်။ သူ့အားဆက်ခံသည့် အနောက်ဘက်လွန်မင်း၏ လက်ထက်တွင် အတန်ပင် အင်အားကြီးလာပြီး တောင်ငူကိုသိမ်းပိုက်ကာ တောင်ပိုင်းမှ ပေါ်တူဂီ ငဇင်ကာကို နှိမ်နှင်းနိုင်သလို၊ အရှေ့တောင်ဘက်မှ ထိုင်းဘုရင် ဗြနရာဇ်(နာရေစွမ်)
(ဘုရင့်နောင်၏မွေးစားသား)၏ မြန်မာနိုင်ငံတောင်ပိုင်းကို ထိုးဖောက်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည်များကို ဟန့်တားထားနိုင်ခဲ့သည်။
သာလွန်မင်းလက်ထက်တွင် တိုင်းပြည်အရပ်ရပ် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို စတင်ဆောင်ရွက်ရာ မြန်မာ့သမိုင်းတစ်လျှောက်တွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် လူဦးရေ စစ်တမ်းများကောက်ယူခြင်းကို ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ရာသီဥတုဆိုးဝါးမှု၊မင်းများ၏ အရည်အသွေးကျဆင်းမှုတို့ကြောင့် ဟံသာဝတီမှ မွန်တို့ကပုန်ကန်ရာ ညောင်ရမ်းခေတ် ကုန်ဆုံးရတော့သည်။ နောက်ဆုံးမင်းဖြစ်သည့် စနေမင်းလည်း ဟံသာဝတီသို့ ပါကာ နောက်ပိုင်းတွင် ကွပ်မျက်ခံခဲ့ရသည်။
== ကုန်းဘောင်ခေတ် ==
ညောင်ရမ်းမင်းဆက် ကျဆုံးပြီးနောက်တွင် မုဆိုးဘိုရွာသူကြီး ဦးအောင်ဇေယျက [[အလောင်းဘုရား]]ဘွဲ့ဖြင့် မွန်တို့ကိုတော်လှန်သည်။ အင်းဝကိုပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ကာ ဆက်တိုက်ဆိုသလိုပင် တိုက်ပွဲများတွင် မွန်တို့ကိုအနိုင်ရသဖြင့် အလွန်ဩဇာကြီးလာပြီး အယုဓျာတိုင် ချီတက်သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ သို့သော် တတိယမင်းဖြစ်သည့် [[ဆင်ဖြူရှင်]]လက်ထက်မှ အယုဓျာကို အပြီးသတ်အနိုင်ရရှိသည်။ ထိုမင်းလက်ထက်တွင် မြောက်ဘက်မှ မန်ချူးတို့၏ ကျူးကျော်မှု ၅ ကြိမ်တိုင်တိုင် ခံခဲ့ရသော်လည်း ကောင်းစွာတွန်းလှန်ဟန့်တားနိုင်ခဲ့သည်။
၆ဆက်မြောက်မင်းဖြစ်သည့် [[ဗဒုံမင်း]] လက်ထက်တွင် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် အတွေးအခေါ်အယူအဆတို့ကို ပြောင်းလဲရန် ကြိုးပမ်းသော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ထိုမင်းလက်ထက်တွင် ခေတ်အဆက်ဆက်က မြန်မာ့နယ်နိမိတ်တွင် မပါဝင်ခဲ့သော [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]ကို အိမ်ရှေ့မင်းသားဦးပေါ်က သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ကာ မဟာမြတ်မုနိဘုရားကြီးကို မန္တလေးသို့ ပင့်ဆောင်လာနိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော် နောက်ပိုင်းတွင် နန်းတွင်းအရှုပ်အထွေးများကြောင့် ကုန်းဘောင်မင်းဆက်မှ အင်အားနည်းခြင်းသို့ရောက်လာခဲ့သည်။ ဘကြီးတော်လက်ထက်တွင် အာသံ၊မဏိပူရအရေးကြောင့် နယ်ချဲ့အင်္ဂလိပ်တို့နှင့် စစ်ဖြစ်ကာ ရခိုင်နှင့် တနင်္သာရီကို ပေးလိုက်ရသည်။ ထို့နောက် ပုဂံမင်းလက်ထက်တွင် ဒုတိယအကြိမ် စစ်ဖြစ်ကာ မြန်မာပြည်အောက်ပိုင်းတစ်ခုလုံး သိမ်းပိုက်ခံရသည်။ သီပေါမင်းလက်ထက်တွင်လည်း ဘုံဘေဘားမားသစ်ကိစ္စကြောင့် တတိယအကြိမ်စစ်ဖြစ်ကာ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးသူ့ကျွန်ဘဝကျရောက်ခဲ့ရသည်။ အင်္ဂလိပ်တို့၏ သုံးကြိမ်ကျူးကျော်စစ်ပြုခြင်းခံရပြီး [[သီပေါမင်း]]လက်ထက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် အင်္ဂလိပ်လက်အောက် ကျရောက်သွားတော့သည်။
== ကိုးကား ==
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[bn:মায়ানমার#ইতিহাস]]
jifz4p9polmgqinb4pkyowuo7q6yv44
ထိုင်ဝမ်ကျွန်း
0
4634
752597
704959
2022-07-29T18:36:13Z
103.197.199.13
/* ၁၇ ရာစု မတိုင်မှီ */စာလုံးပေါင်းပြင်
wikitext
text/x-wiki
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|+<big><big>'''ထိုင်ဝမ်'''</big></big>
|-
! colspan="2"| [[File:Taiwan relief location map.png|250px|ထိုင်ဝမ်ကျွန်း၏ အရှေ့ပိုင်းသည် တောင်တန်းဒေသ ဖြစ်ပြီး အနောက်ဘက်သို့ ပြေပြစ်သွားကာ တောင်ကုန်းများ လွင်ပြင်များ ရှိသည်။]]<br />[[File:LocationTaiwan.png]]
|-
| | '''ဘာသာစကား'''
| မင်နန်(ဖူကျန့်)</BR>ရုံးသုံးတရုတ်စကား</BR>ဟတ်ကား</BR>တိုင်းရင်းသား ဘာသာစကား
|-
| '''မြေဧရိယာ'''
| ၃၆,၁၈၉ km²<br />(ကမ္ဘာတွင် နံပါတ် ၁၃၆)
|-
| '''ရေဧရိယာ %'''
| ၁၀.၃၄ %
|-
| '''ကမ်းရိုးတန်း'''
| ၁,၅၆၆.၃ ကီလိုမီတာ
|-
| '''[[လူဦးရေ]]'''
| ၂၃ သန်းခန့် (၂၀၀၉ မေ)<ref>{{Cite web |title=中華民國內政部統計資訊服務網 |url=http://www.moi.gov.tw/stat/index.asp |accessdate=27 June 2009 |archivedate=28 March 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080328055423/http://www.moi.gov.tw/stat/index.asp }}</ref>
|-
| '''နိုင်ငံ'''
| {{အလံ|ထိုင်ဝမ်|name=တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ}}
|-
| '''အကြီးဆုံးမြို့'''
| [[ထိုင်ပေမြို့]]
|-
| '''အမြင့်ဆုံးတောင်'''
| [[ယွိစန်း (မြစိမ်းတောင်)]]
|-
| '''အမြင့်ဆုံးတိုက်'''
| [[ထိုင်ပေ ၁၀၁]]
|-
| '''အကြီးဆုံးဆိပ်ကမ်း'''
| [[ကောင်းရှုံဆိပ်ကမ်း]]<br />(ကမ္ဘာတွင် နံပါတ် ၁၂)<ref>[http://tw.news.yahoo.com/article/url/d/a/081214/2/1b5z0.html 高雄港 全球排名可望回升]</ref>
|-
| '''လူဦးရေအဆင့်'''
| ကမ္ဘာတွင် ၄၆
|-
| '''GDP'''
| ၁၈,၀၄၂ ဒေါ်လာ
|-
| '''လူဦးရေထူထပ်မှု'''
| ၆၃၇.၂၉ km²<br />(ကမ္ဘာတွင် နံပါတ် ၉)
|-
| '''[[လူမျိုး]]'''
| ဟန့်တရုတ်လူမျိုး</BR> [[ထိုင်ဝမ် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ|တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ]]
|-
| '''ငွေကြေး '''
| [[ထိုင်ဝမ်ဒေါ်လာ]](TWD)
<li><span style="font-size:smaller;"> NT$ သို့ NTD ဟု<br />ရေးသားလေ့ရှိသည်။</span>
|-
| '''အချိန်ဇုန် '''
| [[UTC+8]]
|-
| '''[[ဗို့အား]]'''
| AC110V 60 Hz<br />AC220V 60 Hz (အသုံးနည်း)
|-
| '''ဝက်ဘ်ဆိုက်သင်္ကေတ'''
| [[.tw]]
|-
| nowrap|'''နိုင်ငံကုဒ်နံပါတ်'''
| +886
|}
ထိုင်ဝမ်သည် [[အာရှတိုက်]]၏ အရှေ့ဘက် [[ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ]]၏ မြောက်ဘက်တွင် တည်ရှိသည့် [[ကျွန်း (ကုန်းမြေ)|ကျွန်း]]တစ်ကျွန်းဖြစ်ပြီး ဧရိယာမှာ 36,188 [[စတုရန်းကီလိုမီတာ]]ကျယ်ဝန်းသည်။ လက်ရှိတွင် [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ]] (အာအိုစီ) (ထိုင်ဝမ်၏ တရားဝင်နိုင်ငံတော်အမည်) (Republic of China, ROC) အစိုးရမှ အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသည့် နိုင်ငံဖြစ်သည်။
ထိုင်ဝမ်သည် [[ယူရိုအေးရှား]][[ကျောက်လွှာ]]နှင့် [[ဖိလစ်ပိုင်]]ပင်လယ်ရေအောက် ကျောက်လွှာတို့ တွန်းထိုးမှုမှ ပေါ်ထွက်လာသည့် ကျွန်းဖြစ်သည်။ ပုံသဏ္ဌာန်အားဖြင့် ရှည်မြောမြော [[ကန်စွန်းဥ]]ပုံရှိသည်။ [[မြောက်ယဉ်စွန်းတန်း]]သည် ထိုင်ဝမ်၏ အလယ်ပိုင်းဒေသကို ဖြတ်သန်းသွားသည်။ ထိုင်ဝမ် တစ်လွှားရှိ မြေအနေအထားမှာ တောင်တန်းများဖြစ်ပြီး မြင့်မားမတ်ဆောက်သည်။ [[တောင်တန်း]]များသည် များသောအားဖြင့် အရှေ့မြောက်အရပ်မှ အနောက်တောင်အရပ်ဘက်သို့ သွယ်တန်းလျက်ရှိသည်။ [[လွင်ပြင်]]များမှာ ကျဉ်းမြောင်းသည်။ မကြာခဏ မြေ[[ငလျင်]]လှုပ်လေ့ရှိပြီး [[ရေပူစမ်း]]နှင့် [[မီးသေတောင်]]များ ပေါများသည်။
ထိုင်ဝမ်၏ရာသီဥတုမှာ ပူအိုက်စွတ်စိုသည့် ရာသီဥတုမျိုးဖြစ်သည်။ နွေဦးနှင့် နွေရာသီ စပ်ကူးမတ်ကူးကာလတွင် မက်မန်းမိုး ရွာသွန်းလေ့ရှိသည်။ နွေရာသီတွင်မူ [[ထိုင်ဖုန်းမုန်တိုင်း]]ဝင်တတ်ပြီး ဆောင်းရာသီတွင် အရှေ့မြောက်လေ တိုက်ခတ်လေ့ရှိသည်။ အအေးဆုံးလ၏ ပျမ်းမျှအပူချိန်မှာ ၁၄ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် လောက်သာရှိပြီး နှစ်စဉ် ပျမ်းမျှမိုးရေချိန်မှာ ၂၅၁၀ မီလီမီတာ အထက်တွင်ရှိသည်။ မြောက်ပိုင်းဒေသတွင် တနှစ်ပတ်လုံး မိုးရွာသွန်းလေ့ရှိသော်လည်း တောင်ပိုင်းဒေသတွင်မူ နွေဥတုတွင်သာ မိုးရွာတတ်သည်။ နွေနှင့် ဆောင်းဦးရာသီများတွင် ထိုင်ဖုန်းမုန်တိုင်း ဝင်ရောက်တိုက်ခတ်လေ့ရှိသည်။ ရာသီဥတုနှင့် မြေမျက်နှာ အသွင်အပြင်တို့ကြောင့် ထိုင်ဝမ်တွင် အပူပိုင်းရာသီ၊ အပူလျော့ပိုင်းရာသီ၊ သမပိုင်းရာသီနှင့် အအေးပိုင်းရာသီများကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ထိုင်ဝမ်တွင် အမျိုးအမယ် စုံလင်ပြောကြွယ်သည့် သဘာဝရှုခင်းနှင့် သဘာဝလောကကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။
ထိုင်ဝမ်တွင် လူဦးရေ ၂၃ သန်းခန့် ရှိသည့်အနက် [[ဟော်လော့လူမျိုး]] အများစုနေထိုင်ကြပြီး [[ဟတ်ကားလူမျိုး]]、[[ထိုင်ဝမ် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ|တိုင်းရင်းသားလူမျိုး]]နှင့် တရုတ်နိုင်ငံ အခြားပြည်နယ်မှ လူမျိုးနွယ်စုများကိုလည်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။ အစိုးရရုံးသုံးစာမှာ [[တရုတ်စာ အခက်ရေးနည်း]]ဖြစ်ပြီး အဓိက သုံးစွဲသည့် ဘာသာစကားများမှာ [[ထိုင်ဝမ်စကား]]([[မင်နန်စကား]])၊ [[ကော်ယွီတရုတ်စကား]]([[ရုံးသုံးတရုတ်စကား]])၊ [[ဟတ်ကားစကား]]နှင့် [[တိုင်းရင်းသား ဘာသာစကား]]များ ဖြစ်ကြသည်။
အရေးပါသည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းမှာ [[အဆင့်မြင့်နည်းပညာ]]လုပ်ငန်း၊ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် [[နာနိုတက္ကနော်လော်ဂျီ|နာနိုနည်းပညာ]]၊ [[光電工程|အလင်းနှင့် လျှပ်စစ်]]ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းများသို့ ဦးတည် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ သွင်းကုန်အပိုင်းတွင် ရေနံနှင့် သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ အပါအဝင် စွမ်းအင်အရင်းအမြစ်များကို အဓိကတင်သွင်းပါသည်။ လက်ရှိတွင် [[ခရီးသွားလုပ်ငန်း]] ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အင်တိုက်အားတိုက် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
== အမည်ပေါ်ပေါက်လာပုံ ==
ထိုင်ဝမ်၏အမည် ပေါက်ပေါက်လာပုံနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အဆို အမျိုးမျိုးရှိသည်။ အဆိုတမျိုးမှာ ထိုင်ဝမ်တောင်ပိုင်းဒေသမှ ရှီးလားယာ တိုင်းရင်းသား ဘာသာစကား Taian (ထိုင်အန်) သို့ Tayan (တာယန်)မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုသည်။ “ရပ်ဝေးမှလာသူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။<ref>{{Cite web |title=學習加油站—台灣名稱的由來 |url=http://content.edu.tw/junior/co_tw/ch_yl/city/citaiwan.htm |accessdate=27 June 2009 |archivedate=9 June 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110609185121/http://content.edu.tw/junior/co_tw/ch_yl/city/citaiwan.htm }}</ref> ဒတ်ချ်ကိုလိုနီခေတ်တွင် ထိုင်ဝမ်အား ဒတ်ချ်ဘာသာဖြင့် Taioan ဟုခေါ်ဆိုခဲ့ကြသည်။ ယင်းကို အစွဲပြု၍ တရုတ်စာဖြင့် 「大員」(တာ့ယွမ်)၊ 「台員」(ထိုင်ယွမ်)၊ 「大灣」(တာ့ဝမ်း) သို့「台窩灣」(ထိုင်ဝေါဝမ်း) ဟု ရေးသားကြသည်။ ယင်းအမည်နာမများသည် မူလက ယခုခေတ် ထိုင်နန်ဒေသကို ညွှန်းဆိုခြင်းဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ထိုင်ဝမ်တကျွန်းလုံး၏ အမည်ဖြစ်လာသည်။ ရှေးခေတ် ဂျပန်တို့က ထိုင်ဝမ်အား 高砂 (တာကဆကို့) 高砂國 (တာကစကို့ပြည်) ဟု ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။<ref>{{Cite web |title=民視,台灣筆記 |url=http://www.ftvn.com.tw/Topic/CaringTW/TWnotes/1217.htm |accessdate=27 June 2009 |archivedate=11 November 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111111190033/http://www.ftvn.com.tw/Topic/CaringTW/TWnotes/1217.htm }}</ref>
ထိုင်ဝမ်၏ အခြားအမည်တခုမှာ “ဖော်မိုဆာ” ဖြစ်သည်။ ၁၆ ရာစုက ပေါ်တူဂီသင်္ဘော ထိုင်ဝမ်အနီး ဖြတ်သန်းသွားခိုက် ပင်လယ်ပြင်မှ မျှော်ကြည့်ရတွင် ထိုင်ဝမ်သည် လှပသည့် ကျွန်းတကျွန်းဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိကာ Ilha Formosa!ဟု ဟစ်အော်ကြသည်။ ပေါ်တူဂီ ဘာသာတွင် ဖော်မိုဆာသည် လှပသောဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး အီဟာမှာ ကျွန်းကို ဆိုလိုသည်။ ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ် မတိုင်မှီ ဥရောပ နိုင်ငံများက အဓိက အသုံးပြုသည့် အမည်ဖြစ်သည်။<ref>[http://www.ettoday.com/2005/11/04/11324-1768980.htm 網路追追追/哪裡有「美麗」?Formosa的真相?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081206151323/http://www.ettoday.com/2005/11/04/11324-1768980.htm |date=6 December 2008 }}與[[福爾摩沙|Formosa]]</ref>
== သမိုင်း ==
[[File:Beinan_Archaeological_Site.jpg|right|thumbnail|180px|ပူယူမာ တိုင်းရင်းသား လူမျိုး၏ လမင်းပုံ ကျောက်တိုင်။ (၁၈၉၆ ခုနှစ်တွင် ရိုက်ကူးသည်။)]]
=== ၁၇ ရာစု မတိုင်မှီ ===
ကျောက်ခေတ်ဟောင်း နှောင်းပိုင်းကာလ (ဘီစီ ၅၀၀၀၀ - ၁၀၀၀၀) ထိုင်ဝမ်ကျွန်းပေါ်တွင် လူသားများ နေထိုင်ကျက်စားလျက် ရှိပြီဖြစ်သည်။ တိကျသည့် သက်သေအထောက်အထားမှာ ကျောက်ခေတ်သစ် (ဘီစီ ၅၀၀၀) နောက်ပိုင်း သမိုင်းမတင်မှီ ယဉ်ကျေးမှုသည် ဩစထြိုနေးရှား ဘာသာစကားပြော လူမျိုးများချန်ရစ်ခဲ့ခြင်း ဆိုသည့် အချက်ဖြစ်သည်။ <ref>劉益昌(1996)</ref> “သုံးပြည်ထောင်မှတ်တမ်း”တွင် သုံးပြည်ထောင်ခေတ် ဝူပြည်မှ စစ်တပ်စေလွတ်ကာ ထိုင်ဝမ်ကျွန်းပေါ်သို့ တက်ရောက်ခဲ့ဖူးကြောင်း၊ “ဆွေကျမ်း”တွင် ဆွေရန်ဧကရာဇ်က “လျိုချိုပြည်”အား စစ်ထိုးခဲ့ဖူးကြောင်း ရေးသားထားသည်။ သို့သော်လည်း ရှေးခေတ် တရုတ်ကျမ်းဂန်များတွင် ရေးမှတ်ထားသည့် ဒေသမှာ ထိုင်ဝမ်ဖြစ်ကြောင်း သက်သေမပြနိုင်ပါ။
၁၂၈၁ ခုနှစ်တွင် မွန်ဂိုဘုရင်က ဂျပန်အား သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း မုန်တိုင်းကြောင့် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် ဂျပန်ကို တိုက်ရန် ထိုင်ဝမ်ကျွန်းတွင် ခြေကုတ်ယူကာ ဖုန်ဟူကျွန်းတွင် ပတ္တရောင်ဌာနကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ထိုဌာနသည်လည်း ဖုန်ဟူကျွန်း၏ ပထမဦးဆုံးသော အုပ်ချုပ်ရေးဌာနဖြစ်သည်။ မင်မင်းဆက်ကာလတွင် ဆက်လက်အသုံးပြုခဲ့ပြီး ၁၃၈၄ ခုနှစ်တွင် ပင်လယ်ပိတ်ဆို့ရေး မူဝါဒကြောင့် ယင်းပတ္တရောင်ဌာနအား ပိတ်ခဲ့သည်။ ၁၅၆၃ ခုနှစ်တွင် ကမ်းရိုးတန်း လုံခြုံရေးအတွက် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်မှာ ၁၆၂၂ ခုနှစ် ဒတ်ချ်တို့ ဖုန်ဟူအား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်အထိ ဖြစ်သည်။
[[File:台灣地圖.jpg|thumbnail|210px|left|၁၆ ရာစုမှ ထိုင်ဝမ်ရှေးမြေပုံ]]
မလေးပေါ်လီနေးရှား လူမျိုးများသည်လည်း ၁၆ ရာစုမတိုင်မှီကတည်းက ထိုင်ဝမ်ကျွန်းပေါ်တွင် နေထိုင်ကြသူများဖြစ်သည်။ ယင်းထိုင်ဝမ် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများသည် ထိုင်ဝမ်တကျွန်းလုံးတွင် ဖြန့်ကျက်နေထိုင်ကြပြီး ၎င်းတို့၏ ဘာသာစကားမှာ ဩစထြိုနေးရှား ဘာသာစကားအနွယ်ဝင်ဖြစ်သည်။ ထိုင်ဝမ်တိုင်းရင်းသားများ၏ သွားမစုံခြင်း၊ ဆေးမင်ကြောင်ထိုးခြင်း၊ အမည်နာမတွင် ဖခင်အမည်ပါ ထည့်မှည့်ခြင်း၊ အသက်အရွယ်အလိုက် မျိုးဆက်ခွဲခြားခြင်း၊ လူကြီးသူမများက အုပ်ချုပ်ခြင်း၊ ရန်သူ၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ယူခြင်း၊ ဝိညာဉ်များအား ပူဇော်ခြင်း၊ ကွယ်လွန်သူအား အိမ်တွင်း၌ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း စသည့် အလေ့အထများသည် အင်ဒိုနီးရှားရှိ ရှေးခေတ်ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိသည်။<ref>{{Cite web |title=臺灣原住民介紹 |url=http://www.tacp.gov.tw/INTRO/FMINTRO.HTM |accessdate=27 June 2009 |archivedate=25 June 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070625065028/http://www.tacp.gov.tw/intro/fmintro.htm }}</ref>
၁၆ ရာစု ခေတ်လယ်ပိုင်းတွင် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအကြား မိဒတိုင်း (Kingdom of Middag) ပေါ်ထွန်းလာသည်။ ကျေးရွာပေါင်း ၁၅ ရွာမှ ၁၈ ရွာရှိ ပါပိုရားနှင့် ဘဘူဇာလူမျိုး၊ ပါဇိလူမျိုးနှင့် ဟွန်ယာလူမျိုး တစိတ်တပိုင်းတို့ ပူးပေါင်း ထူထောင်ထားသည့် တိုင်းပြည် ဖြစ်သည်။ ဘုံအကြီးအကဲအား Quataong ဟု ခေါ်သည်။ နယ်နမိတ်မှာ လက်ရှိ တာ့တုချောင်း ချိုင့်ဝှမ်းဒေသ တလျှောက် ဖြစ်သည်။ ယင်းတိုင်းပြည်သည် ၁၆၄၄ ခုနှစ် ဒပ်ချ်လူမျိုးများ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်လာပြီးနောက်တွင် ဒတ်ချ်တို့ထံ ဩဇာခံခဲ့သည်။ မင်းမင်းဆက်ကာလနှင့် [[ကျိန့်ချိန်ကုန်း (ကိုဆင်ဂါ)]] အုပ်စိုးသည့်ခေတ်တွင် အဖိနှိပ်ခံရ၍ ပျက်သုဉ်းလုနီး ဖြစ်ခဲ့သည်။ ချင်းမင်းဆက်ခေတ်တွင် ချင်းမင်းဆက်အား ခုခံတော်လှန်ရာတွင် အရေးမလှ၍ လူမျိုးသုဉ်းခဲ့ရသည်။
၁၆ ရာစု ခေတ်လယ်ပိုင်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံ အရှေ့တောင်ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက် ပင်လယ်ဓားပြများ ဆိုးသွမ်းကြသည်။ ပင်လယ်ဓားပြများသည် ထိုင်ဝမ်အား ပုန်းခိုရာ နေရာအဖြစ် အသုံးချခဲ့သည်။ တရုတ်ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက် လုယက်ကြချိန် စစ်သားများနှင့် ဝင်တိုးလျှင် ဖုန်ဟူသို့ ထွက်ပြေးကြပြီး ထိုမှတဆင့် ထိုင်ဝမ်သို့ ရောက်လာကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဟန်တရုတ် အနည်းအကျဉ်းမှအပ ထိုင်ဝမ်တွင် အခြေချလာသူများ ဖြစ်သည်။ တချိန်တည်းတွင် ပေါ်တူဂီလူမျိုးများသည် အရှေ့အာရှနှင့် ထိုင်ဝမ်သို့ ပထမဦးဆုံး ရောက်လာသည့် ဥရောပသား စူးစမ်းရှာဖွေရေးသမားများ ဖြစ်ကြသည်။ သို့သော်လည်း ဘိန်းနှင့် တိုင်းရင်းသားများထံမှာ ရိက္ခာပစ္စည်းများ ဖလှယ်ယူခြင်းသာ ရှိပြီး ထိုင်ဝမ်အား ကိုလိုနီနယ်အဖြစ် သိမ်းပိုက်ခဲ့ခြင်းမရှိပါ။
=== ဒပ်ချ်နှင့် စပိန် ကိုလိုနီခေတ် ===
[[File:FortZelandia S.jpg|thumbnail|200px|ဇီလန်ဒီယာရဲတိုက် (၁၈၇၅)]]
၁၆၂၄ ခုနှစ်တွင် ဖုန်ဟူကျွန်းကို သိမ်းပိုက်ထားသည့် ဒပ်ချ်နှင့် မင်မင်းဆက် အစိုးရနှင့် လက်မှတ်ရေးထိုးကား ထိုင်ဝမ်တောင်ပိုင်းဒေသတွင် စတင် အခြေစိုက်လေသည်။ ဒပ်ချ်အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီမှ ဒပ်ချ်လူမျိုးတို့သည် ထိုင်နန်မြို့အနီးတွင် စီးပွားရေးရာ ရုံးခန်းတစ်ခုကို ထူထောင်ခဲ့ပြီး ၁၆၂၅ ခုနှစ်တွင်မူ ထိုင်ဝမ်ရှိ ဒပ်ချ်တို့၏ နိုင်ငံရေး အချက်အချာအဖြစ် ထိုင်နန်မြို့တွင် ဇီလန်ဒီယာ ရဲတိုက် (ယနေ့အန်းဖိန်ရှေးဟောင်းရဲတိုက်) ကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်မှစကာ ဆန်စပါးနှင့် သကြားထွက်နှုန်း တိုးမြှင့်ရန်အတွက် တရုတ်ပြည် ဖူကျန့်ဒေသတလျှောက်မှ လုပ်သားများကို ငှားရမ်းကာ ထိုင်ဝမ်တွင် စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်လာစေသည်။ ၁၆၂၆ မှ ၁၆၄၂ ခုနှစ်ကြား ကာလတွင် စပိန်လူမျိုးတို့သည် ထိုင်ဝမ်မြောက်ပိုင်းဒေသကို သိမ်းပိုက်ကြီးစိုးခဲ့ကြသည်။ <ref>[http://www.taiwanus.net/history/1/30.htm 西班牙人殖民北台灣(1626~1642)]</ref> စပိန်တို့သည် ကြီးလုံဒေသတွင် မြို့တည်ကာ စိန့်ဆာဗေဒေါမြို့ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင် ယနေ့ တန့်ဆွေဒေသတွင် စိန့်ဒိုမင်ဂိုမြို့ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြန်သည်။
ဒီ့နောက်တွင် ဒပ်ချ်နှင့် စပိန်တို့သည် အရှေ့အာရှဒေသတွင် အားပြိုင်လာသည်။ ဒပ်ချ်တို့သည် ဂျပန်အစိုးရအား စပိန်တို့က တွန်းလှန်ဖို့ ကြံစီနေကြောင်း သတင်းဖြန့်သောကြောင့် ဂျပန်တို့သည် တရုတ်နှင့် ဒပ်ချပ်မှလွဲ၍ အခြားနိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးတွင် တံခါးပိတ်ဝါဒကို ကျင့်သုံးလာစေသည်။ ဒပ်ချ်တို့သည် ၁၆၄၂ ခုနှစ်တွင် စပိန်တို့ ကြီးစိုးနေသည့် ကြီးလုံဒေသကို ဝင်ရောက်စီးနင်းကာ စပိန်တို့ကို မောင်းထုတ် ခဲ့သည်။
ဒပ်ချ်တို့ တည်ထောင်ခဲ့သည့် ကိုလိုနီအစိုးရသည် ထိုင်ဝမ်သမိုင်းတွင် ပထမဦးဆုံးသော စနစ်ကျသည့် အုပ်ချုပ်ရေး အစိုးရဖြစ်သည်။ ဒပ်ချ်တို့ ထိုင်ဝမ်ကို သိမ်းပိုက်ရသည့် အဓိက ရည်ရွယ်ချက်မှာ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၊ အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသများနှင့် ကုန်သွယ်ရာတွင် အချက်အချာ ဒေသအဖြစ် အသုံးချရန်ဖြစ်သည်။ ထိုစဉ်က ထိုင်ဝမ်သည် ဒပ်ချ်အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီ၏ အာရှဒေသတွင်း ဒုတိယအရေးပါသည့် ခြေကုတ်စခန်း ဖြစ်လာသည်။
ဒပ်ချ်တို့၏ ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်မှုကြောင့် ထိုင်ဝမ်တိုင်းရင်းသားများသည် ၁၆၃၅ နှင့် ၁၆၃၆ ခုနှစ်တို့တွင် ဒပ်ချ်တို့အား တော်လှန် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ကျိန့်ကျိလုန်နှင့် ကောဟွိုင်ယိဦးဆောင်သည့် တရုတ်ပြည်မကြီးမှ ပြောင်းရွှေ့လာသူများသည်လည်း ဒပ်ချ်တို့ကို တော်လှန်တိုက်ခိုက်မှုများ ရှိခဲ့သည်။ ဤသို့ တော်လှန်မှုများကို ကာကွယ်နိုင်ရန် ဒပ်ချ်တို့သည် ဖရိုဗင်ရှား ရဲတိုက် (ယခု ချစ်ခန်ရှေးဟောင်းရဲတိုက်) ကို တည်ဆောက်ပြန်သည်။ ၁၆၆၁ ခုနှစ်တွင် [[ကျိန့်ချိန်ကုန်း (ကိုဆင်ဂါ)]]ဦးဆောင်သည့် တပ်ဖွဲ့သည် ဇီလန်ဒီယာ ရဲတိုက်ကို ဝန်းရံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဒပ်ချ်တို့သည် ၁၆၆၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် အညံ့ခံကာ ထိုင်ဝမ်မှ ထွက်ခွာသွားခဲ့ရပြီး ဒပ်ချ်အုပ်စိုးမှုလည်း တပါတည်း အဆုံးသတ်သွားလေသည်။
=== ကိုဆင်ဂါခေတ် ===
ကိုဆင်ဂါခေတ်သည် ၁၆၆၂ ခုနှစ် ဒပ်ချ်တို့အား အနိုင်ရခဲ့ချိန်မှ စတင်ကာ မျိုးဆက် ၃ ဆက် ၂၃ နှစ်တာ အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး ၁၆၈၃ ခုနှစ်တွင် မန်ချူး ချင်းမင်းဆက်ထံ ဩဇာခံလိုက်ချိန်တွင် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ တရုတ်ပြည်တွင် မင်မင်းဆက် ပျက်သုဉ်းပြီးနောက် မင်မင်းဆက်၏ သစ္စာခံဟု မိမိကိုယ်ကို ခံယူထားသည့် ကိုဆင်ကာသည် ထိုင်ဝမ်သို့ ရောက်ရှိလာကာ ထိုင်ဝမ်တောင်ပိုင်းရှိ ယခု ထိုင်နန်ဒေသတွင် တုန်းနင်တိုင်းကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ ၁၆၆၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ကိုဆင်ဂါသည် နာမကျန်းဖြစ်ကာ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သားဖြစ်သူ ကျိန့်ကျင်းက အရိုက်အရာ ဆက်ခံခဲ့ကာ ၁၆၈၂ ခုနှစ်အထိ စိုးစံခဲ့သည်။ ကျိန့်ကျင်း ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ကိုဆင်ဂါ၏မြေး ကျိန့်ခဲ့ဆွမ် အာဏာရလာကာ တရုတ်ပြည် အရှေ့တောင် ကမ်းရိုးတန်းဒေသကို ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး မန်ချူးကိုတော်လှန်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း အရေးမလှခဲ့ပေ။ ထိုအချိန်မှစ၍ ထိုင်ဝမ်သည် မန်ချူးအုပ်ချုပ်မှုအောက် ကျရောက်ခဲ့သည်။
=== ချင်းမင်းဆက်ခေတ် ===
ထိုင်ဝမ်အား ချင်းမင်းဆက် အုပ်ချုပ်သည့် ကာလမှာ ၁၆၈၃ ခုနှစ်မှ ၁၈၉၅ ခုနှစ် ကျာဝူစစ်ပွဲ ([[ပထမတရုတ်ဂျပန်စစ်ပွဲ]])အပြီး ထိုင်ဝမ်အား ဂျပန်တို့အား စစ်လျော်ကြေးအဖြစ် ပေးအပ်ခဲ့ချိန်အထိဖြစ်ပြီး အုပ်ချုပ်သည့်ကာလ ၂၁၂ နှစ်တာ ကြာမြင့်သည်။
၁၆၈၄ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ထိုင်ဝမ်အား ချင်းအင်ပါယာ၏ နယ်မြေအဖြစ် တရားဝင် ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ၁၇ ရာစုနှစ်ဦးပိုင်းတွင် မန်ချူးအစိုးရသည် ထိုင်ဝမ်အုပ်ချုပ်ရေး အပိုင်းတွင် တက်ကြွမှု မရှိလှပေ။ ကနဦးတွင် ဒပ်ချ်နှင့် ကိုဆင်ဂါခေတ်၌ ထိုင်ဝမ်သို့သွားရောက် အခြေချသည့် ဟန်တရုတ်လူမျိုးများအား တရုတ်ပြည်သို့ အဓမ္မပြန်ခေါ်ကာ ထိုင်ဝမ်သို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်သူများအား တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ကန့်သတ်ခဲ့၍ မိသားစုဝင်များကို မခေါ်ဆောင်သွားရဟု တားမြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အရှေ့တောင် ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက်တွင် နေထိုင်ကြသူများသည် အသက်စွန့်ကာ ထိုင်ဝမ်သို့ သွားရောက်ပြီး အနောက်ပိုင်းဒေသတွင် အခြေချကြသည်။ နောင်တွင် ထိုင်ဝမ်အရှေ့ပိုင်းဒေသသို့ တဖြည်းဖြည်း တိုးချဲ့လာသည်။ သို့သော်လည်း အလယ်တွင် ဗဟိုရိုးမ တောင်တန်းကြီး ကာဆီးနေသောကြောင့် အရှေ့ပိုင်းဒေသသို့ သွားရောက်သူ နည်းပါးလှသည်။<ref>{{Cite web |title=漢人移墾台灣 |url=http://www.twcenter.org.tw/wu13/07.htm |accessdate=15 November 2010 |archivedate=30 October 2003 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20031030153636/http://www.twcenter.org.tw/wu13/07.htm }}</ref> အစောပိုင်းကာလ၌ မန်ချူးအစိုးရ စေလွှတ်လာသည့် အရာရှိများ ညံ့ဖျင်းခြင်း၊ စကားမပေါက်ခြင်းနှင့် ဖိနှိပ်ခြင်းတို့ကြောင့် ဆူပူပုန်ကန်မှုများ မကြာမကြာ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။
၁၈ ရာစုနှစ် ချဲန်လုန်ဧကရာဇ် လက်ထက်နှောင်းပိုင်းတွင် အလုံးအရင်းလိုက် ပြောင်းရွှေ့လာမှုများ ရှိခဲ့သည်။ ရှေ့လူ နောက်လူများအကြား နယ်မြေ အဝေမတည့်ခြင်းကြောင့် သွေးထွက်သံယိုမှုများ ရှိခဲ့သည်။ မန်ချူးအရာရှိများ၏ ညံ့ဖျင်းမှုကြောင့် အမြစ်ပြတ်အောင် မချေမှုန်းနိုင်ခဲ့ပေ။ ဤသို့ အုပ်စုများအကြား ပဋိပက္ခများကြောင့် ကုန်သွယ်မှု၊ ယဉ်ကျေးမှု ဖလှယ်ရာတွင် ပိုမို ခဲယဉ်းစေသည်။ ၁၉ ရာစု နောက်ပိုင်းမှသာ အဘက်ဘက်မှ လူကြီးများ၏ ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်လာစေသည်။
၁၉ ရာစု ခေတ်လယ် နောက်ပိုင်းတွင် အနောက်တိုင်း အင်အားကြီး နိုင်ငံများသည် တရုတ်နှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဖောက်ကားရန် ရေကြောင်းလမ်းမှတဆင့် ကြိုးပမ်းလာခြင်းကြောင့် ၁၈၆၀ ခုနှစ်မှစ၍ ထိုင်ဝမ်ရှိ ဆိပ်ကမ်းအချို့ကို ဖွင့်လှစ် ပေးခဲ့သည်။ [[ဘိန်းစစ်ပွဲ]]အတွင်း ၁၈၄၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာမှစ ဗြိတိသျှ စစ်သင်္ဘောများ ထိုင်ဝမ်ကမ်းလွန် ပင်လယ်ပိုင်နက်အတွင်း ဝင်ရောက်ကာ မြောက်ပိုင်းရှိ [[ကြီးလုန်ဆိပ်ကမ်း]]နှင့် အနောက်ကမ်းရိုးတန်းရှိ ဝူချည်းဆိပ်ကမ်းကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း အချည်းအနှီးသာ ဖြစ်ခဲ့သည်။
[[File:1867年打狗港哨船頭.JPG|200px|left|thumbnail|၁၈၆၇ ခုနှစ်က တာကိုလှေဆိပ် (ယခု [[ကောင်းရှုံဆိပ်ကမ်း]])]]
၁၈၇၄ ခုနှစ်တွင် ထိုင်ဝမ်တောင်ပိုင်းဒေသ၌ တိုင်းရင်းသားများက ဂျပန်တံငါသည်များအား သတ်ဖြတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဟိန်ချွန်းဒေသကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ဤအဖြစ်အပျက်ကို ထိုင်ဝမ်သမိုင်းတွင် မူတန်းအရေးအခင်းဟု မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ <ref>[http://www.taiwannation.org.tw/taiwan/twabo4.htm 牡丹社事件,1871-74]</ref> ဤအဖြစ်အပျက်ကြောင့်လည်း ချင်းမင်းဆက်သည် ထိုင်ဝမ်အုပ်ချုပ်ရေးအပေါ် သတိပြုလာသည်။ ၁၈၇၄ ခုနှစ် မေလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ်စေလွှတ်၍ ထိုင်ဝမ်၏ ကာကွယ်ရေးကို ဖြည့်တင်းပေးသည်။ ၁၈၈၄ ခုနှစ်တွင်ဖြစ်ပွားသည့် တရုတ် ပြင်သစ်စစ်ပွဲ (၁၈၈၄ ဩဂုတ် - ၁၈၈၅ ဧပြီ) တွင် ပြင်သစ်တို့က ဖုန်ဟူကျွန်းစုနှင့် ထိုင်ဝမ်မြောက်ပိုင်း ကြီးလုန်ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။<ref>http://www.taiwanus.net/history/3/80.htm 法軍侵臺</ref>
ထိုနောက်တွင် မန်ချူးအစိုးရသည် ရေပိုင်နက် ကာကွယ်ရေးအပိုင်း၌ ထိုင်ဝမ်၏ အရေးပါပုံကို အလေးထားလာသည်။ ၁၈၈၅ ခုနှစ်တွင် ထိုင်ဝမ်အား ဖူကျန့်ပြည်နယ်၏ ခရိုင်အဆင့်မှ ပြည်နယ်အဖြစ် အဆင့်တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။<ref>[http://www.taiwanus.net/history/3/88.htm 1887年成立臺灣省]</ref> ထိုင်ပေမြို့ကို ရုံးစိုက်ရာမြို့အဖြစ် သတ်မှတ်ကာ ခေတ်မှီတိုးတက်ရေး လုပ်ငန်းများကို စတင် ဆောင်ရွက်လာသည်။ မန်ချူးအစိုးရသည် ထိုင်ဝမ်တွင် ပထမဦးဆုံးသော ရထားလမ်း၊ ကြေးနန်းရုံးနှင့် စာတိုက်ကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ထိုင်ဝမ်နှင့် ဖူကျန့်အကြား လျှပ်စစ်ဓာတ်မီးကြိုးများ ဆက်သွယ်ပေးခဲ့သောကြောင့် ထိုစဉ်အခါက အခြေခံ အဆောက်အဦး အတိုးတက်ဆုံး ပြည်နယ်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။
၁၈၉၄ ခုနှစ်မှ ၁၈၉၅ ခုနှစ်အတွင်း [[ပထမတရုတ်ဂျပန်စစ်ပွဲ]] (ကျာဝူစစ်ပွဲ) ဖြစ်ပွားရာ တရုတ်က စစ်ရှုံးခဲ့သည်။ ဂျပန်နှင့် စစ်ပြေငြိမ်းရေးအတွက် [[မာကွမ်းစာချုပ်]]ကို ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး စစ်လျော်ကြေးအဖြစ် ထိုင်ဝမ်နှင့် ဖုန်ဟူကျွန်းတို့အား ပေးအပ်ခဲ့သည်။
=== ဂျပန်ခေတ် ===
၁၈၉၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့ ဂျပန်ဘုရင်ခံက ထိုင်ပေမြို့တွင် (ဂျပန်) အုပ်ချုပ်ရေး စတင်ခြင်း အခမ်းအနားကို ကျင်းပခဲ့ချိန်မှစ၍ ၁၉၄၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်နေ့ ဂျပန်တို့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်တွင် စစ်ရှုံးပြီးနောက် တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံက ထိုင်ဝမ်အား ပြန်လည်သိမ်းယူခဲ့ချိန်အထိ ဂျပန်တို့သည် ထိုင်ဝမ်အား နှစ် ၅၀ နီးပါး အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။
== ကျမ်းကိုး ==
{{reflist|2}}
{{stub}}
{{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}}
[[Category:ထိုင်ဝမ်]]
mi611e1jggpf42fzq6nc4ydyabxr0vz
ကလိုဗါပင်
0
12122
752617
705693
2022-07-30T10:05:11Z
Robert Flogaus-Faust
16678
wrong image caption removed
wikitext
text/x-wiki
{{Taxobox
| အမည် = ကလိုဗာပင်
| ပုံ = Trifolium April 2010-2.jpg
| image_width = 240px
| image_caption =
| regnum = [[Plantae]]
| unranked_divisio = [[Angiosperms]]
| unranked_classis = [[Eudicots]]
| unranked_ordo = [[Rosids]]
| ordo = [[Fabales]]
| familia = [[Fabaceae]]
| subfamilia = [[Faboideae]]
| tribus = [[Trifolieae]]
| genus = '''''Trifolium'''''
| genus_authority = [[Carolus Linnaeus|L.]]
| synonyms = ''Amoria'' <small>C. Presl</small><ref name="Genera">{{cite web|url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/gnlist.pl?1558|accessdate=2010-07-09|title=Genus Nomenclature in GRIN}}</ref><br>
''Bobrovia'' <small>A. P. Khokhr.</small><ref name="Genera" /><br>
''Chrysaspis'' <small>Desv.</small><ref name="Genera" /><br>
''Lupinaster'' <small>Fabr.</small><ref name="Genera" /><br>
''Ursia'' <small>Vassilcz.</small><ref name="Genera" /><br>
''Xerosphaera'' <small>Soják</small><ref name="Genera" />
| subdivision_ranks = Subgenera and Sections<ref name="species">{{cite web|url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/splist.pl?12357|accessdate=2010-08-04|title=Species Nomenclature in GRIN|archivedate=14 October 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081014190106/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/splist.pl?12357}}</ref>
| subdivision = subg. ''[[Chronosemium]]''<br>
subg. ''[[Trifolium (subgenus)|Trifolium]]''<br>
:sect. ''[[Glycyrrhizum]]''
:sect. ''[[Involucrarium]]''
:sect. ''[[Lupinaster]]''
:sect. ''[[Paramesus]]''
:sect. ''[[Trichocephalum]]''
:sect. ''[[Trifoliastrum]]''
:sect. ''[[Trifolium (section)|Trifolium]]''
:sect. ''[[Vesicastrum]]''
}}
ကလိုဗါပဲပင်သည် ပဲလုံးမျိုးရင်းတွင် ပါဝင်၍ အယ်လဖားဖားကဲ့သို့ ကျွဲနွားစာအတွက်နှင့် လယ်ခင်းများ မြေဩဇာ ထက်သန်လာစေရန်အတွက် စိုက်ပျိုးကြသည်။ ကလိုဗါပဲပင် မျိုးစိတ်ပေါင်း ၄ဝဝ ကျော်မျှရှိ၍ [[ဥရောပ]]တိုက်
နှင့် မြောက်အမေရိကတိုက် သမပိုင်းဒေသများတွင် ကောင်းစွာ ဖြစ်ထွန်းကြသည်။ ကလိုဗါပဲပင်တို့၏ အရွက်တွင် ရွက်မြွှာသုံးရွက်စီပါရှိ၍ ထိုအပင်များမှ အနီပွင့် အဖြူပွင့်နှင့် ကြက်သွေးရောင် အဝါရောင်အပွင့်များ ပွင့်ကြသည်။ ရွက်မြွှာလေးရွက်ပါဝင်သည့် ကလိုဗာကို ကံကောင်းသည့်အဆောင်အဖြစ် အနောက်တိုင်းတွင် ယူဆကြသည်။ ကလိုဗါပဲပင်အစစ်နှင့်အလွန်နီးစပ်ဆင်တူသည့် ကလိုဗါ အချိုပင်များကို ယခင်က ပျားမွေးမြူတို့သာ စိုက်ပျိုးကြသည်။ ထိုအပင်များဖြင့် ပျားမွေးမြူသောအခါ အကောင်းစား ပျား ရည်ကို ရရှိနိုင်၏၊ ယခုအခါ တောင်သူလယ်သမား များလည်း ဤအပင်မျိုးကို အသုံးပြုလာကြပြီ။
ကလိုဗါပဲပင်များကို စိုက်ပျိုးပြီးလျှင် ကျွဲနွားစာအတွက် ပင်စည်များကို ပထမအကြိမ် ရိတ်သိမ်းကြသည်။ နောက်တစ်ကြိမ် အစေ့များအတွက် ရိတ်သိမ်းရပြန်သည်။ ဤအပင်များနှင့် သင့် တော်သည့်ရာသီဥတု ကြာရှည်ခဲ့သော် ထပ်မံ မစိုက်ပျိုးရဘဲ အကြိမ်ကြိမ် ရိတ်သိမ်းနိုင်သည်။
အယ်လဖားဖားပင်ကဲ့သို့ ကလိုဗါပဲပင်၏ အမြစ်များသည်လည်း ရှည်လျားကြသဖြင့် မြေဆီအောက်ခံလွှာတွင်ရှိသော အပင်အာဟာရဓာတ်ကို ထုတ်ယူသုံးစွဲနိုင်သည်။ ထို့ပြင် အပင်၏ အမြစ်များတွင်ရှိသော အဖုငယ်တို့၌ လေထဲမှ နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ်ကို စုတ်ယူ၍ အပင်အာဟာရဓာတ်အဖြစ် ပြောင်းပေးသည့် ဗက်တီးရီးယားများ နေထိုင်ကြသည်။
ယင်းသို့ဖြင့် ကလိုဗါပဲပင်များ စိုက်ပျိုးထားသည့် လယ်ခင်းများတွင် နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ် ပြည့်လာသည်။ အရင်နှစ်က ကလိုဗါပဲပင်များ စိုက်ပျိုးခဲ့သည့် လယ်ခင်းတွင် ပြောင်းဖူးပင်များကို တစ်လှည့်စိုက်ပျိုးကြည့်ရာ ပြောင်းဖူးပင်များမှာ သန်စွမ်း၍ ပြောင်းဖူး အထွက်ကောင်းလာကြောင်းကို တွေ့ရှိရခြင်းဖြင့်၊ မြေဩဇာပြုပြင်ရေးတွင် ဤပဲပင်မျိုးသည် များစွာ အရေးပါကြောင်း ထင်ရှားပေသည်။
<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁)</ref>
== ကိုးကား ==
<references/>
[[Category:အပင်များ]]
8x32kwtq0n4mo6x2qzd57qcyfp8u0mw
ချုံ၊ ဆရာ
0
13151
752599
703945
2022-07-30T02:45:18Z
Aung kaung
11971
wikitext
text/x-wiki
[[File:Sayar Chone.jpeg|thumb|မြန်မာဘုရင်ကိုမှီလိုက်သော ဆရာချုံနှင့် သားများ ]]
'''ဆရာချုံ''' သည် ကုန်းဘောင်ဆက် နောက်ဆုံးမင်းဖြစ်သည့် [[သီပေါမင်း]]လက်ထက်တော်မှစ၍ ထင်ရှား ကျော်စောလာသော [[မန္တလေးမြို့]]မှ မြန်မာပန်းချီဆရာ အနုပညာသည်ကြီးတစ်ဦး ဖြစ်သည်။
ဆရာချုံ၏ မွေးသက္ကရာဇ်ကို အသေအချာ မသိရသော်လည်း မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၂၈ ခုနှစ်(ခရစ် ၁၈၆၆ခုနှစ်)တွင် မွေးဖွားသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ မောင်ချုံကိုမွေးဖွားစဉ်က မြင်ကွန်း၊ မြင်းခုံတိုင်ညီနောင်တို့သည် [[မင်းတုန်းမင်း|မင်းတုန်းမင်းတရားကြီး]]ကို ပုန်ကန်ခြားနားနေသောကြောင့် မန္တလေး၊ အမရပူရ ၊ စစ်ကိုင်း၊ အင်းဝနှင့် အထက်အညာတစ်ဝိုက်တွင် ရွာသူရွာသားတို့သည် ပြေးလွှားပုန်းလျိုးကွယ်လျိုးနေကြသည့်အခါ ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ကာလပျက်ကြီးတွင် မောင်ချုံကို ဖွားမြင်ခဲ့ရသဖြင့် မိဘများက '''မောင်ယာချုံ'''ဟု အမည်ပေးခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက်တွင် '''မောင်စံချုံ'''ဟု အမည်ပြောင်းသည်။ နောက်ဆုံး'''မောင်ချုံ''' ဟူသော အမည်မှာ ရွှေနန်းတော်ကြီးအတွင်း ရောက်ရှိပြီး ပန်းချီတော်ဖြစ်သည်အထိ တွင်၍သွားလေသည်။ မောင်ချုံကို မိဘနှစ်ပါးက ရှေးမြန်မာထုံးစီအတိုင်း ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွင်အပ်နှံ၍ ပညာသင်ကြားစေသည်။ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွင် မင်္ဂလသုတ်၊ ရတနာရွှေချိုင့် ၊ ပရိတ်ကြီး စသည့်တို့ကို သင်အံလေ့လာရင်း ပန်းချီပုံဆွဲဝါသနာသန်လှသဖြင့် ဘုန်းကြီးပျံ၊ မယ်တော်ပျံများ ကြုံကြိုက်သည့်အခါ ဆေးဖျော်စုတ်ဆေးစသည့် တောက်တိုမည်ရ အလုပ်များကို ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင် ကူညီတတ်သည်။ ရိုးသားဖြောင့်မတ်ပြီး သွက်လက်ဖျတ်လတ်သဖြင့် စပ်ဆရာများက မောင်ချုံကို ဆရာတော်ကြီးထံခွင့်ပန်၍ ခေါ်ယူပြီး ပန်းချီပညာ သင်ပေးသည်။
မောင်ချုံသည် စပ်လုပ်ငန်းကို အောက်ခြေမှစ၍ လုပ်ကိုင်ရရာ ဝါးခွဲသည့်အခါ ဝါးခွဲရသည်။ ငြမ်းဆင်သည့်အခါ ဆင်ရသည်။ အောက်ခံဆေးသုတ်သည့်အခါ သုတ်ရသည်။ ခြူးပန်း၊ ကနုတ်တို့ကို ဆရာလုပ်သူက ကြောင်းပေးသည့်အခါ ဆေးဖြည့်ရသည်။ တစ်ကွက်ချင်းရေးပြသွားသည်ကို ထပ်တူထပ်မျှဖြစ်အောင် ကြိုးစား၍ တုပရေးခြယ်ရာက သုံးနှစ်ခန့် ကြာသည့်အခါ ခြူး၊ ပန်းကနုတ်တို့၏ အခြေခံကို သိတန်သလောက်သိလာသည်။ ခံဆေး ၊ အုပ်ဆေးအကြောင်းကို သဘောပေါက်သင့်သလောက် ပေါက်လာသည်။ အတိုင်းအထွာ အချိုးအစားနှင့် ပုံစံထုတ်လုပ်နည်းများကိုလည်း သိမြင်လာသည်။ ရွှေမင်၊ ငွေမင်တို့ကိုလည်း သူ့နေရာနှင့်သူ အကွက်စေ့အောင် ရေးတတ်ခြယ်တတ်လာသည်။ နှီး၊ ဝါး၊ ကြိမ်တို့ဖြင့် ရုပ်လုံးရုပ်ကြွ လုပ်ပုံလုပ်နည်းများကိုလည်း လက်တွေ့ဝင်ရောက် လုပ်ကိုင်ရာမှ အခြေခံကို နားလည်လာသည်။ ဒုမင်္ဂလ၊ သုမင်္ဂလ ခွဲခြား၍ လုပ်ရကိုင်ရသည့် [[စပ်ပန်းချီ]]ခေါ် ယာယီပန်းချီလုပ်ငန်း၏ အခြေခံကို မောင်ချုံ အတော်အသင့် သိမြင်နားလည်လာသည့်အခါ မောင်ချုံ၏ရှေ့ရေးကို မျှော်ကိုး၍ ဆရာဘုန်းတော်ကြီးက ပန်းချီတော်ဦးကြာညွန့်၏သား ဆရာစာထံသို့ ပို့ပေးသည်။ ထိုအချိန်တွင် မောင်ချုံသည် (၁၄)နှစ်သားအရွယ်ရှိပေပြီ။ ဆရာစာထံတွင် တပည့်ခံရင်း ရွှေရေးပန်းချီ၊ ငွေရေးပန်းချီနှင့် ဆေးရေးပန်းချီဆိုင်ရာ ရေးပုံခြယ်ပုံများကို လေ့လာရသည်။ သီပေါမင်းလက်ထက် ပန်းချီဆိုင်ရာရေးပုံ၊ ခြယ်ပုံများကို လေ့လာရသည်။ သီပေါမင်းလက်ထက် ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းရွက်နေသော ဆရာစာမျက်စိကွယ်၍ အလုပ်ခွင်မှ အနားယူသော် ဆရာချုံကို ပန်းချီတော်အဖြစ် ဆက်လက်ခန့်ထားခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ဆရာချုံမှာ (၁၆) နှစ်သားအရွယ်မျှသာ ရှိသေးသည်။ ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းစဉ် ရိက္ခာတော် ငွေကျပ်ချိန် (၄၀) (၅၀) ခန့်ရသည်ဟု အဆိုရှိသည်။ ထိုခေတ်က မန္တလေးရတနာပုံနေပြည်တော်သို့လာရောက် အမှုထမ်းကြသော အီတာလျံပန်းချီဆရာ နှစ်ဦးရှိကြရာ ထိုသူတို့ထံမှလည်း ဆရာချုံသည် ပန်းချီပညာရပ်များနှင့် ပန်းချီပစ္စည်းကိရိယာများကို ရလိုက်လေသည်။
ထို့ကြောင့်ပင် ဆရာချုံ၏ လက်ရာများတွင် အနောက်တိုင်းပန်းချီနည်းစနစ်များ ထည့်သွင်းရေးဆွဲနိုင်သည်ကို တွေ့ရသည်။ ဆရာချုံ၏ ညီလာခံ၊ နန်းမြို့တွင်း တစ်နေရာ စသော ကားတို့တွင် ရှေးရိုးမြန်မာပန်းချီနည်းဖြစ်သော မျဉ်းရေးဆေးခြယ်ခြင်းကို အခြေခံထားသော်လည်း အနီးအဝေးမြင်ကွင်းသဘော၊ အလင်းအမှောင်တို့ဖြင့် ရေးဖော်သည့် ထုထည်သဘောများ စနစ်တကျ ထည့်သွင်းရေးချယ်နိုင်သည်ကို တွေ့ရသည်။
ဆရာချုံသည် ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းရင်း မျက်စိကွယ်နေသည့် ဆရာစာကို ဆက်လက်ပြုစုလုပ်ကျွေးသည်။ ဆရာချုံသည် နန်းတွင်းသို့ ပန်းချီတော်အဖြစ် ရောက်ရှိသည့် အချိန်တွင် နေပြည်တော်၌ ပုံတူရေးခြယ်မှု ခေတ်စားလျက်ရှိပေပြီ။ ဦးကြာညွန့်အသက်ထင်ရှားရှိစဉ်ကတည်းက ကြိုးပမ်းရေးဆွဲခဲ့သည့် ပုံတူရေးခြယ်နည်းစနစ်သည် အမြစ်တွယ်နေပြီ ဖြစ်သည်။ ခဲဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဆေးရောင်စုံဖြင့်လည်းကောင်း၊ မင်းမှူးမတ်တို့၏ ပုံတူများကို တစ်စတစ်စ ရေးခြယ်လာကြရာ ရေးရိုးရေးစဉ် ရှေးရိုးမြန်မာ့ပန်းချီတွင် ပုံတူရေးခြယ်နည်းသည် တစ်က႑ာ အဖြစ် သက်ဝင်လှုပ်ရှားလာခဲ့ပေသည်။ ဆရာချုံ အပါအဝင် နန်းတွင်းပန်းချီတော်များသည်လည်ကောင်း၊ နန်းတွင်းပန်းချီတော်များသည်လည်းကောင်း၊ နန်းတော်ပြင်ပမှ ပန်းချီပညာရှင်များသည်လည်းကောင်း၊ မိသားစုပုံနှင့် တစ်ဦးချင်းစီ၏ ပုံများကို ပုံတူအဖြစ် ရေးဆွဲကြသည်။
ဇာတ်နိပါတ်သရုပ်ဖော်ပုံများအကြားတွင် ပုံတူပန်းချီကားများကို ကြိုကြားကြိုကြား မြင်တွေ့လာသည်မှာ အမြင်ဆန်းသလိုလိုရှိသည်။ မင်းမှူးမတ်နှင့် ထေရ်ကြီးဝါးကြီးရဟန်းတော်များ၏ပုံတူများကို စတင်ရေးခြယ်ကြရာမှ နောင်သောအခါ အရပ်သူအရပ်သားတို့၏ ပုံတူများကို တစ်စတစ်စ ရေးခြယ်သည့်အဆင့်သို့ကူးပြောင်းရောက်ရှိလာခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ ဆရာချုံပုံတူရေးသည့်အခါ ရေးသည်။ မင်း၊ မိဖုရားတို့၏ ကောင်းမှုစေတီပုထိုးများတွင် နံရံပန်းချီရေးခြယ်သည့်အခါ ရေးခြယ်ရသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ မင်း၊ မိဖုရား၊ သမီးတော်၊ သားတော်ကလေးများကို ကြည့်ရှုမှတ်သားစိမ့်သောငှာ ဇာတ်ကြီးဆယ်ဘွဲ့၊ ငါးရာ့ငါးဆယ်ဇာတ်နိပါတ်တော် ဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းထွက်များကို ကောက်နုတ်စီစဉ်၍ ပုရပိုက်ဖြူပေါ်တွင် ဆေးရောင်စုံဖြင့် ဆေးရေးပန်းချီခြယ်ရသည်။ ဝဲယာမင်းမိဖုရားတို့၏ ကုသိုလ်တော်စေတီပုထိုးများကို ပုရပိုက်ဖြူဖြင့် ရေးကူးခြင်း စသည်တို့ကိုလည်း ပြုလုပ်ရသည်။ နန်းတွင်းပန်းချီတော်တစ်ဦးအနေဖြင့် ဆရာချုံသည် မြေပုံ၊ ထွက်တော်မူ အခမ်းအနားနှင့် ဆင်ခင်း၊ မြင်းခင်းပုံများကို ရံဖန်ရံခါ ရေးဆွဲပေးရသည်။ မြေပုံများမှာနယ်မြေအပိုင်စားပေးမှုများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ မြို့စား၊ ရွာစား၊ နယ်စားများအား သက်ဆိုင်ရာနယ်မြေတစ်ရပ်ရပ်ကို ဘုရင်က အပိုင်စားပေးသည့်အခါ နယ်မြေသရုပ်ပြမြေပုံကိုပါ ပူးတွဲပေးအပ်လေ့ရှိသည်။ ထွက်တော်မူအခမ်းအနားနှင့် ဆင်ခင်း၊ မြင်းခင်းပုံများကို များသောအားဖြင့် ပိတ်၊ ပိုး၊ ဖဲ စသည့် ဖျင်များပေါ်တွင် ရေးခြယ်လေ့ရှိပြီး ပြည်ပမှ သံတမန်များနှင့် ဧည့်သည်တော်များကို လက်ဆောင်အဖြစ် ချီးမြှင့်ပေးလပ်လေ့ရှိပေသည်။
ရှေးမင်းအဆက်ဆက်တို့လက်ထက်တွင် ဆက်သခဲ့သော ဆင်ဖြူတော်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဆရာချုံသည် မူပွားများကို ရေးခြယ်ရသည့်အခါ ရေးခြယ်ရပြီး ဆင်၊ မြင်းတို့၏ ကြန်အင်လက္ခဏာပြုပုရပိုက်များနှင့် အာကာသသျှတ္တရကျမ်းလာ(၁၂) ရာသီခွင်နှင့် နေလနက္ခဆိုင်ရာများကိုလည်း ပုရပိုက်အမျိုးမျိုးကို ရေးခြယ်ရာတွင် ဗေဒင်ပုရပိုက်များလည်း ပါသည့်အခါ ပါပေသည်။
ထို့ပြင်ဆရာချုံသည်ရံဖန်ရံခါ ရွှေနန်းလက်သုံးပုရပိုက်ငါးဆူတွဲများအနက်မှ သင့်တော်ရာပုံများကို ရွေးချယ်ကူးယူပေးရသည်။ ရေကင်းလှည့်လည်ရာတွင်လည်းကောင်း စီးနင်းအသုံးဝင်သည့် ပဉ္စရူပလှေတော်၊ သတ္တရူပလှေတော်၊ ဒွါဒသရူပလှေတော်၊ တောင်သုံးမှိုင်းလှေတော်၊ ကရဝိက်ဖောင်တော် စသည့်လှေတော်ဖောင်တော်အမျိုးမျိုးနှင့် ကန်တော့ခံထွက်တော်မူရာတွင် မင်း၊ မိဖုရား၊ မှူးမတ်တို့ စီးနင်းမြဲဖြစ်သည့်ဝေါအမျိုးမျိုး၊ ရထားအမျိုးမျိုး နှင့် စီးတော်ဆင်အမျိုးမျိုးကို မှတ်တမ်းတင်ရေးဆွဲရာ၌ ကသည်းမြင်း၊ အက္ကပတ်မြင်းနှင့် မြင်းခင်းသဘင်တွင် ပါမြဲဖြစ်သည့် မြင်းများပါ မကျန်ခဲ့ပေ။ စည်တော်အမျိုးမျိုးကိုလည်း မှတ်တမ်းတင်ရပေရာ ရှေ့တော်ပြေး ဝင်စည်ထွက်စည်နှင့် တစ်ဖက်ပိတ်စည်မျိုးစုံကိုပါ လေ့လာရေးခြယ်ရပေသည်။ ဝဲယာမင်းခမ်းတော်ပစ္စည်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ထီးဖြူတော်၊ ယပ်၊ ရေတကောင်း၊ ကွမ်းအစ်၊ စလင့်ကြာကြီး၊ ကလပ်၊ ယပ်မား၊ ခြေနင်း၊ သန်လျက်နှင့် အုပ် စသည့်တို့ကို စာရင်းကောက်ယူ၍ မှတ်တမ်းတင်ရေခြယ်ရသည့်နည်းတူ မဟာသင်္ကြန်တော်အခမ်းအနား၊ ရွှေနန်းတော်ကြီးသိမ်းအခမ်းအနား၊ အိမ်ရှေ့အိမ်တော်သိမ်းအခမ်းအနား၊ မင်းညီမင်းသားအိမ်သိမ်းအခမ်းအနား၊ မှူးတော်မတ်တော်ကြီးတို့အိမ်သိမ်းအခမ်းအနားထွက်တော်မူရာတွင် ခင်းကျင်းရသည့် ဝတ်ထုပစ်စည်းမျိုးစုံကိုပါ မှတ်တမ်းတင် ရေးချယ်ရပေသည်။ ထွက်တော်မူကြီးများနှင့်ဆက်လျဉ်း၍ ၁၈၆၅ ခုနှစ်က မင်းတုန်းမင်းတရားကြီး ကျောက်တော်ကြီးဘုရားကို ထွက်တော်မူကြီးအဖြစ် ထွက်တော်မူသည့်အခမ်းအနားမျိုးကိုလည်း ဆရာချုံသည် ပြန်လည်ကူးယူ၍ မှတ်တမ်းတင်ရေးခြယ်ခဲ့ရသည်။ ယင်းထွက်တော်မူကြီးသည် ကုန်းဘောင်ခေတ်နောက်ပိုင်း၊ မြန်မာ့နန်းတွင်း မင်းပွဲသဘင်များအနက် အကြီးကျယ်ဆုံး အခမ်းအနားဆုံးနှင့် အစုံအလင်ဆုံး မင်းခမ်းမင်းနားတစ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း သိရပေသည်။
ရှေးမင်းတို့လက်ထက် သမီးတော်၊ တူမတော်၊ မြေးတော်တို့နှင့်တကွ မိဖုရား၊ မောင်းမမိသံတို့၌ ဆင်ယင်ထုံးမြတ်ရိုးဖြစ်သော မဏိကိုးပါး၊ လေးပါးရာသီ၊ နဂါးပတ်ကျော့ကွင်း၊ ပုလဲကွန်ချာ၊ ရတနာမဏ္ဍိုင် ၊ မောရဂီဝါ၊ ဟင်္သာစာခွန့်၊ ပုစဉ်းတောင်ဖြင့် စသည့်ဆံထုံး (၅၅) မျိုးအပြင် သားတော်များ၊ သျှောင်ထုံးမင်္ဂလာအခမ်းအနားတွင် ဆင်ယင်မြဲသျှောင်(၁၂) ရက် ၊ သမီးတော်များနားထွင်းမင်္ဂလာအခမ်းအနားတွင် ဆင်ယင်မြဲရတနာ စည်းပုံတော်လေးရပ်၊ နဖူးစည်းပါရတနာချုပ်သျှောင်ပုံ ၊ နဖူးစွဲပရိတ်ချည်ကုံးပ်သျှောင်ပုံ(၁၀)မျိုး ၊ ကိုယ်ဝတ်ရွှေပုစွန်ဆီအင်္ကျီတော်အမျိုးမျိုး၊ မလ္လိကာအဆင်တန်ဆာတော်၊ [[မဟလ္လတာတန်ဆာ|မဟလ္လတာအဆင်တန်ဆာတော်]]၊ မကိုဋ်တော်လေးဆူ ၊ မင်းဧကရာဇ်တို့၏ ဆင်ယင်မြဲမကိုဋ်တော် ၊ စိန္တာမဏိမကိုဋ်တော် ၊ ဗြဟ္မတန်ဆာဘုရင်တော်၊ သိကြားတန်ဆာဘုရင်တော် ၊ မောက်တို ၊ မောက်ရှည် နှင့် ကိုယ်ဝတ်တန်ဆာတော် မျိုးစုံကိုလည်း ရေးရခြယ်ရပေသည်။ ထို့အတူ အိမ်ရှေ့မင်းနှင့် သားတော်၊ သမီးတော်များအား ပေးသနားသည့် ဗောင်း ၊ နားတောင်း၊ ဝတ်လုံ၊ စလွယ် ၊ ဘွဲ့ဖြူများ၊ မှူးတော်မတ်တော်ကြီးများအား ပေးသနားသည့် ဗောင်း၊ နားတောင်း ၊ ဝတ်လုံ၊ စလွယ်၊ ဘွဲ့ဖြူများ၊ ထို့အောက်နေရာငါးရာနေမှူးတော်မတ်တော်တို့အား ရာထူးကြီးငယ်အလို ပေးသနားသည့် ဗောင်း ၊ နားတောင်း ၊ ဝတ်လုံ၊ စလွယ်၊ ဘွဲ့ဖြူများ၊ နန်းတွင်းနေသူတို့ အသုံးအဆောင်အမျိုးမျိုး၊ စည်းပုံ ၊ထိပ်ချုပ်ပန်း နှင့် ဖက်၍ ဝတ်ဆင်မြဲအင်္ကျီကြီး၊ လက်များတုရင်ရောင်အင်္ကျီကြီး၊ ရွှေထီးရွှေနန်းအဆက်ဆက်၊ အမိန့်တော်ထွက်၊ ထုံးမြတ်ရိုး ၊ ဆံထုံးခုနှစ်လုံးပုံ၊ ယင်းနှင့်တွဲဖက်၍ ဝတ်ဆင်မြဲ ဒွါဒရာပါ လက်ဖျားနှစ်ဖက်တုရင်တပ် တန်ဆာကြီးလေးမျိုး ၊ ပန်းသွယ်နားတောင်း အမျိုးမျိုးကိုလည်း ရေးခြယ်မှတ်တမ်းတင်ရပေသည်။
ထို့ပြင်မှန်နန်းတော်အတွင်း ထားရှိသည့်သိကြား၊ ဗြဟ္မာ ၊ စတုလောကပါလနတ်ရုပ် ၊ ဒန္တိမုခနတ္တိုင်ကျမ်းထွက် ၊အဋ္ဌဝီသနတ်(၂၈)၊ လောကီကျမ်းထွက် ၊ သူရသတီ၊ စန္ဒီ ၊ပရမိသွာ ၊ မဟာပိန္နဲ ၊ ဂေါရမန္တနတ် (၅)၊ ရာဇမတ္တဏကျမ်းထွက် ဗနီနတ္ကစ၍ မာရ်နတ်ရောက် နတ်ကြီး (၁၅)ပါး ၊ကိုယ်စောင့်နတ် (၁၂)ပါး ၊ ရုက္ခစိုး ၊ ဘုမ္မစိုး ၊ အာကာသစိုး ၊ ရိုးရာနတ်များနှင့် ဘေးတော်များလက်ထက်တော် အရပ်ရပ်မြို့ရွာများက လာရောက်ဆက်သသည့် ဇော်ဂျီ ၊ ပုဏ္ဏား ၊ လူ ၊မျောက် ၊ နဂါး ၊ ဂဠုန်၊ ကိန္နရာ၊ ကျား ၊ ဆင် ၊ ကျီးဖြူ ၊ ကုလားအုပ်နွား ၊ စာမရီ၊ မြင်း ၊ ဆိတ် ၊ ကရဝိက် ၊ ဥဒေါင်း ၊ခြင်္သေ့၊ ကြက်၊ လူကဖွားသော ဘီလူး၊ ဆင်ဖြူတော်၊ မျောက်ဖြူနှင့် ရခိုင်ပါ ကြေးရုပ်နှင့် အမြောက်အမျိုးမျိုးကို ရေးခြယ်မှတ်တမ်းတင်ရသည်။ ရွှေနန်းလက်သုံး ပုရပိုက်များသည် နန်းဓလေ့သရုပ်ဖော်ရုပ်ပြ စာအုပ်ကြီးများသဖွယ် ဖြစ်သည့်အတွက် မြန်မာ့နန်းတွင်း၌ အရေးပါအရာရောက်သည့်နှင့် နန်းတွင်း ပန်းချီတော်များအဖို့လည်း အမြဲထာဝစဉ် လက်ကိုင်ပြုရမည့် ပုရပိုက်ကြီးများ ဖြစ်ပေသည်။ ထို့ကြောင့်ဆရာချုံသည် ပန်းချီတော်ဘဝတွင် ရွှေနန်းလက်သုံးပုရပိုက်များကို ကြေညက်အောင် အကြိမ်ကြိမ်လေ့လာ၍ ကူးယူရေးဆွဲခြင်း ဖြစ်ပေသည်။
ဆရာချုံတစ်ယောက် လူလားမြောက်၍ မြန်မာ့နန်းတွင်း၌ ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းနေသည့်ခေတ်ကာလတွင် မြန်မာ့ရိုးရာပန်းချီသည် နံရံပန်းချီမှ ပုရပိုက်ပန်းချီသို့ ကူးပြောင်းခဲ့ပြီး ပုရပိုက်ပန်းချီများ အရှိန်ရအားကောင်းစ ကာလဟုဆိုရမည်။ ပန်းချီအနုပညာများသည်လည်း နန်းတွင်းသို့ စုသေးစုန်စာရင်းဝင်အဖွဲ့ အစည်းတစ်ရပ်အနေဖြင့် စနစ်တကျရောက်ရှိလာကြပြီး ရွှေရေးပန်းချီ ၊ငွေရေးပန်းချီ ၊ဆေးရေးပန်းချီ တာဝန်အဆင့်ဆင့်ပန်းချီတော်၊ ပန်းချီတော်ခေါင်း ၊ပန်းချီတော်အုပ်ဟူ၍ ရာထူးအဆင့်ဆင့်ဖြင့် နန်းဓလေ့တို့ကို မှတ်တမ်းတင်နေချိန်ဖြစ်လေသည်။ အကြောင်းအရာပိုင်းအနေဖြင့် ဗုဒ္ဓွမြတ်စွာ၏ဂုဏ်တော်ဘွဲ့ မှသည် ပဒသေရာဇ် ဧကရာဇ်တို့၏ ဘုန်းတော်ဘွဲ့ဆီသို့ပြောင်းလဲလာပြီး နန်းစနစ်ပိုင်း အနေဖြင့်မူ အနီး၊ အဝေးစနစ်ကို မြန်မာပန်းချီဆရာများ တစ်စတစ် ပြောင်းလဲ ကြိုးပမ်းအားထုတ်ခြင်းမှာ ထူးခြားချက် တစ်ရပ်ဟုဆိုရပေမည်။ ထိုကဲ့သို့သော အနီး၊ အဝေးစနစ်ဖြင့် ရေးဆွဲပုံ ရေးဆွဲနည်းဟု မိန့်ဆိုကြသည်။
ဖော်ပြပါ အနီး၊ အဝေးစနစ်ကို (၁၈)ရာစု မြန်မာပန်းချီလောကတွင် ကြိုကြားကြိုကြား တွေ့မြင်လာရပြီး ပန်းချီတော်ဦးကြာညွှန့်၏ လက်ရာပုရပိုက်ပန်းချီများတွင် အများဆုံးတွေ့မြင်ရပေသည်။ ယင်းစနစ်ကို ဆရာစာနှင့် ဆရာချုံတို့ ဆက်လက်ကြိုးပမ်းအားထုတ်ကြရာ တစ်စတစ်စတိုးတက်အောင်မြင်လာသည့်သဘောကို တွေ့မြင်ရပေသည်။ အထူးသဖြင့် ဆရာချုံရေးဆွဲသော မိသားစုပုံများမှ နောက်ခံတိုင်တန်းလျားများတွင် အထင်အရှားတွေ့မြင်နိုင်ပေသည်။ ဆရာချုံသည် ယင်းအနီး၊ အဝေးစနစ်မျိုးကို လေ့လာရေးဆွဲနေရာမှ သဘာဝနည်းမှ အနီး အဝေးစနစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း တစ်စတစ်စပြောင်းလဲ ရေးခြယ်သည်။ ရာခိုင်နှုန်းကြည့် အောင်မြင်မှု မရသော်လည်း ဆရာချုံ၏လုံ့လ၊ ဝီရိယ၊ ဇွဲနှင့် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုကြောင့် အတော်အသင့်အောင်မြင်သည်ဟု ဆိုရပေမည်။ သို့ကလို ပန်းချီတော်ဆရာချုံသည် ပန်းချီပညာကို နေ့မအားညမနားကြိုးပမ်းအားထုတ် ရေးဆွဲနေစဉ်အတွင်း အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ တတိယစစ်ပွဲဖြစ်ပွား၍ အင်္ဂလိပ်တို့၏ ဖမ်းဆီးခြင်းခံရကာ (၃)လမျှအကျဉ်းခံခဲ့ရသည်။ အကျဉ်းမှလွတ်သောအခါ ဆရာချုံအား ' ကာနယ်ဆလေဒင် ' က သူ့ထံ၌ အမှုထမ်းရန် ခေါ်သည်ကို တိုင်းတစ်ပါးသားတို့ လက်အောက်တွင် အမှု့မထမ်းလိုသဖြင့် ငြင်းပယ်ခဲ့လေသည်။
သီပေါမင်း ပါတော်မူပြီးသည့်နောက် ဗြိတိသျှခေတ်ဦး၌ ဆရာချုံ သည် မန္တလေး၌ပင် ပန်းချီပညာဖြင့် ဆက် လက်၍ အသက်မွေးသည်။ ဆရာချုံသည် နောင်လာနောက်သားများ အမှတ်တရနှင့် ဇာတိမာန်တက်စိမ့်သောငှာ အရှင်နှစ်ပါး ပါတော်မူပုံကို ပန်းချီရေးခဲ့လေသည်။ ထို့ပြင်ဆရာချုံသည် လယ်ထွန်မင်္ဂလာသဘင်ကို ပြန်လည်ရေးဆွဲမှတ်တမ်းတင်သည်။ ရှေးအခါက နန်းမြို့အတွင်း မင်းမှူးမတ်တို့သွားလာထိုင်နေထိုင်ကြပုံကို ပန်းချီဖြင့် ခြယ်မှုန်းသည်။ တွေ့ကြုံခဲ့သည်တို့ကို ပြန်လည်ရေးမှတ်သည်။ ပိတ်ကားတွင်လည်းရေးဆွဲသည်။ ပုရပိုက်တွင်လည်း ခြယ်မှုန်းသည်။ သို့သော် ထီးသုဉ်း ၊ နန်းသုဉ်း ၊ မြို့သုဉ်းသုံးညဖြင့် တစ်နိုင်ငံလုံး သူ့ကျွန်ဖြစ်နေရချိန်မို့ အားပေးမည့်သူမရှိ။ ဝယ်ယူချီးမြင့်သူမရှိချေ။ အခက်အခဲအမျိုးမျိုးကြားမှ ဆရာချုံသည် ထွက်ပေါက်ကို ရှာကြံခဲ့သည်။ အများမိုးခါးရေသောက်သလို သူမသောက်လို ။ မိမိတတ်ကျွမ်း ယုံကြည်ရာအလုပ်မျိုးကိုသာ လုပ်ကိုင်လိုသူ ဖြစ်သည်။
ဆရာချုံသည် ပိတ်များကို လက်မ (၂၀)ပတ်လည်အရွယ် ပိုင်ဖြတ်ကာ သစ်သားဖြင့် ဘောင်ကြက်လုပ်ပြီးနောက် ပုံတူ ၊ ရှုခင်း၊ နန်းမြို့ရိုး ၊ ဘုရားပုထိုးနှင့် ဇာတ်နိတ၏ပါတ်တို့ကို ရေးခြယ်သည်။ ပန်းချီကားနှစ်ဆယ် ၊ အစိတ်ခန့်စုမိသောအခါ ဆောင်းအကုန်နွေအကူး စပါးပေါ်ချိန်တွင် ကျင်းပလေ့ရှိသည့်ဘုန်းတော်ကြီးပျံ၊ ဘတော်ပျံ၊ မယ်တော်ပျံများမှ တလားကြီးလောင်တိုက် စသည်များတွင် ချိတ်ဆွဲပြသ၍ ရောင်းချခဲ့သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ မဏ်ဍပ်အငယ်စားထိုးပြီး ပန်းချီကားများ ချိတ်ဆွဲပြီးဘုန်းကြီးပျံများတွင် ပြသသည်။ ၁၈၉ဝပြည့်နှစ်လောက်တွင် ဆရာချုံသည် ထိုသို့တီထွင်ပြသကြောင်း မှတ်သားရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပထမဦးဆုံးကျင်းပသော တစ်ကိုယ်တော်ပန်းချီပြပွဲမျိုးဟု ဆိုရပေမည်။ နောင်အခါ ဆရာချုံကိုအားကျ၍ အခြားပန်းချီဆရာများကလည်း ထိုသို့ပြသကြောင်း သိရပေသည်။
ဆရာချုံသည် ပုံတူ ၊ ရှုခင်း နှင့် နိပါတ်တော်အကြောင်းအရာများန၏ကိုသာမက နန်းတွင်းမိသားစုတို့၏ နေပုံထိုင်ပုံများကိုလည်း မကြာခဏရေးဆွဲလေသည်။ မင်းသားတစ်ယောက် ၊ မင်းသမီးနှစ်ယောက်နှင့် အခြွေအရံပါသောပုံများကို ဆရာချုံအများဆုံးရေးဆွဲလေ့ရှိပေသည်။ ယင်းပုံများတွင် ရှေးမြန်မာမင်းမှုထမ်းနှင့် နန်းတွင်းသူနန်းတွင်းသားများ၏ ဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့မှုကိုသာမက ရှေးမြန်မာအမျိုးသမီးများ ဆေးပေါ့လိပ် (ပြောင်းဖူးဖက်လိပ်) ကိုင်ဟန်နှင့် သားငယ်အားနို့တိုက်ဟန်များ ပါဝင်တတ်လေသည်။ ဗြိတိသျှတို့က မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးကို သိမ်းပိုက်ပြီးပြီဆိုသော်လည်း အနေအထားမကျသေးပေ။ ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးအတွက် အားသွန်ခွန်စိုက် ကြိုးပမ်းနေရချိန်ဖြစ်သည်။ တစ်နေရာနှင့်တစ်နေရာ ကူးသန်းသွားလာရေးအတွက် ကမောက်ကမဖြစ်နေရာ ဝမ်းရေးအတွက်ပြည်သူတို့ အနိုင်နိုင်လုံးပမ်းနေရချိန် ဟုဆိုရပေမည်။ ဝမ်းဝဖူလုံပါမှ အနုပညာကိုအားပေးနိုင်မည့် အခြေမျိုးတွင် ပြည်တွင်းမှ တိုင်းရင်းသားထက် ပြည်ပမှ ခရီးသည်နှင့် ဗြိတိသျှစစ်တပ်မှ စစ်ဗိုလ်များ၏ ဝယ်ယူအားပေးမှုကို အနုပညာသည်များ မျှော်ကိုးနေရချိန်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ဆရာချုံသည် ငယ်ဆရာ ဆရာတော် ဦးတိသ၏ဖိတ်ခေါ်ချက်အရ မအူပင်မြို့နယ် မလက်တိုရွာသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့သည်။ ဆရာချုံမိသားစုကို ဆရာတော်ကနေရေးစားရေးကို တာဝန်ယူထားလေရာ အပူအပင်သိပ်မရှိလှချေ။ ဆရာချုံသည် ဆရာတော်၏ ကူကုံးကျောင်းတိုက်ဝင်းအတွင်းရှိ ပထမအာရုံခန်တန်ဆောင်းအတွင်း ချိတ်ဆွဲရန် ငရဲကြီးရှစ်ထပ် သရုပ်ဖော်ပန်းချီကားကို ရေးဆွဲပေးခဲ့သည်။ တစ်စတစ်စ သတင်းပျံ့နှံ့သွားရာ ဆရာတော်၏ ဒါယိကာ ၊ ဒါယိကာမများက နိပါတ် ၊ရာဇဝင်ကားများ အပ်နှံကြသည်။ ဆရာချုံသည် မလက်တိုရွာသို့ ရောက်နေသော်လည်း အတတ်ပညာခန်းနှင့် အဆက်မပြတ်ပေ။ မန်တလေးမှတစ်ဆင့် အင်းဝ၊ မုံရွာ၊ ပခုက်ကူမြို့များသို့ သွားရောက်ကာ ပန်းချီဆွဲသည်။
သို့ကလိုနှင့် ဝမ်းရေးအတွက် ဆရာချုံသည် ရရာအလုပ်ကိုလက်ခံသည်။ ရရာအလုပ်ဆိုသော်လည်း မိမိတတ်ကျွမ်းသည့်ပန်းချီပညာဖြင့် ရိုးရိုးသားသားအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့သော်ရွှေနန်းတွင်း ပန်းချီတော်ဝမှာကဲ့သို့ နေရာအတည်တကျမရှိချေ။ ကသီလင်တဖြစ်ရသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ အလှူမဏ္ဍပ်ဆင်ယင်မွမ်းမံရသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ပိုက်အချို့ကို မိတ်တူဆွဲပေးရသည်။ ဘုန်းကြီးပျံများကြုံကြိုက်သည့်အခါ စပ် (ခေါ်)ယာယီလုပ်ငန်းကို အများနှင့်ပူးပေါင်းလုပ်ကိုင်ရသည်။ ဆရာချုံ၏ဘဝသည် နှဲသမား၏ ပါးစပ်ကဲ့သို့ ပိန်လိုက်ဖောင်းလိုက် ဖြင့်(၁၂)နှစ်မျှ အချိန်ကုန်ခဲ့သည်။ ထို(၁၂)နှစ်အတွင်း မန္တလေးမိုးတားကျောင်းတိုက် ဆရာတော်ဘုရားကြီး ပျံလွန်တော်မူရာတွင်ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ ပုံတူကိုရေးဆွဲပေးဖူးသည်။ ရွှေဘိုနယ် ဇင်းကုန်း၊ ထန်းတပင်နှင့် တစ်မိုင်လောက်အကွာ ဝေဠုန်ဝန်ကျောင်းတိုက်ဆရာတော် ပျံလွန်တော်မူစဉ်အခါက တလားကြီး ၊ လောင်တိုက်တို့တွင် ချိတ်ဆွဲရန် ကားလေးချပ်ရေးဆွဲပေးဖူးသည်။ မေမြို့အနီးစခန်းဆင်ခေါင်းကြီးရွာ ၊ သူကြီးဦးခေါင်းလောင်း၊ ဒေါ်အဲလင်တို့၏ အလှူမဏ္ဍပ်ကို တခမ်းတနား ဆင်ယင်ပေးဖူးသည်။ ကသာခရိုင် မန်လည်မှ ဒကာ၊ဒကာမများ အပ်နှံသဖြင့် မိသားစုပုံလေးချပ်ရေးဆွဲဖူးသည်။ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းနှင့် နေအိမ်များတွင် ချိတ်ဆွဲ၍ ကိုးကွယ်ပူဇော်ရန်အလို့ငှာ အပ်နှံကြသည့် မဟာမုနိရုပ်ရင်မြတ်ကြီးပုံတော်ကို အရွယ်အစား အမျိုးမျိုးရေးဆွဲပေးရသည်။ ထိုခေတ်က သုံးပေပတ်လည်အရွယ်ကားတစ်ချပ်ကို စရိတ်ငြိမ်း (၁၀) ကျပ်ရသည်။ သို့သော် အမြဲတမ်းဝင်ငွေမှန်သည့်အလုပ်မျိုး မဟုတ်သဖြင့် ဆရာချုံတို့လို အနုပညာသည်တို့၏ ဘဝသည် အာမခံချက်မရှိပေ။
ထို့နောက် ဆရာချုံတို့မိသားစုသည် ၁၉၁၁ ခု နှောင်းပိုင်းတွင် မအူပင် မလက်တိုရွာမှတစ်ဆင့် ရန်ကုန်သို့ ပြောင်းရွေ့ခဲ့ကြသည်။ ရန်ကုန်မြို့ ကျုံးကြီးလမ်းထောင့်မှ (ယခင် အဆွေတော်ဆံသနေရာ) နှစ်ထပ်ပျဉ်ထောင်အိမ်လေးခန်းတွဲ၌ ငှားရမ်း၍အခြေစိုက်နေထိုင်သည်။ ရန်ကုန်သို့ ရောက်ခဲ့သော်လည်း ဆရာချုံမှာ မှန်းချက်နှင့် နှမ်းထွက်မကိုက်ခဲ့ပေ။ ရန်ကုန်တွင်လည်း မိမိပညာကို အားပေးခြင်းမရှိရကား ဆိုင်းဘုတ်များ ရေးဆွဲခြင်းဖြင့် ဆင်းတောင့်ဆင်းရဲနေထိုင်ရလေသည်။ ဆရာချုံသည် မင်းနေပြည်တော် မန္တလေးတွင်လည်း မြန်မာ့ပန်းချီကို အားပေးမည့်သူမရှိ။ ရန်ကုန်တွင်လည်း အရာသွင်းသူမရှိတော့သဖြင့် မြန်မာမှုပန်းချီကို အတော်စိတ်ကုန်သွားပုံရလေသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဆရာချုံသည် ကျုံကြီးလမ်း၌ နေထိုင်နေစဉ် ပန်းချီဆရာ ဦးဘလုံနှင့် ခေတ်ပြိုင်ရေးဆွဲနေသူ ပန်းချီဆရာ ဦးဘစိန်က ဆရာချုံထံသွားပြီး မြန်မာမှုပန်းချီသင်တန်းပေးရန် တောင်းပန်သောအခါ- မြန်မာမှုပန်းချီတွေကို မင်းလိုက်စားလို့တော့ ဟန်မယ်မထင်ဘူးကွယ်။ ငါတယ်အားမပေးချင်ဘူး၊ ဒီပညာတွေက မင်းခမ်းမင်းနားနဲ့ ဘုရားပုထိုးတွေမှာသာ သုံးတာကွ၊ အခု တို့ရဲ့မင်းလည်း မရှိတော့ဘူး၊ ကုလားမင်း အုပ်စိုးနေပြီ။ ဗုဒ္ဓကိစ္စက ကြည့်ပြန်တော့လည်း သာသနာ့ဒါယကာမရှိတော့ သာသနာမကွယ်လျှင် တော်သေးသပေါ့ကွယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာမှုပန်းချီကို ဗဟုသုတအဖြစ် လေ့လာပေါ့ကွယ်။ ကုလားလက်ထက် ကုလားပန်းချီပဲ ကြိုးစားသင်ရင် ကောင်းလိမ့်မယ်ထင်တယ် မောင်ဘစိန်ရာဟု ဆရာချုံက ပြောခဲ့လေသည်။ တကယ်ပင် ဆရာချုံသည် မြန်မာမှုပန်းချီကို စိတ်ကုန်ခဲ့ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ပန်းချီပညာဖြင့် အသက်မွေးခြင်းကိုပင် စွန့်လွှတ်၍ ဆန်အရောင်းအဝယ်လုပ် ကုန်ကူးရန်ပင် စိတ်ကူးဖူးသည်ဟု ဆိုသည်။
ထို့နောက် ဆရာချုံသည် လက်တည့်စမ်း၍ ရုပ်ရှင်ကြော်ငြာများ ရေးဆွဲလိုသဖြင့် ရုပ်ရှင်ရုံပိုင်ရှင်တို့နှင့် ဆက်သွယ်ခဲ့လေသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အင်္ဂလိပ်၊ တရုတ် ရုပ်ရှင်ပိုစတာများကို စမ်းသပ်ရေးဆွဲသည်။ တစ်စတစ်စဖြင့် ဆရာချုံ နာမည်ထွက်လာသည်။ ဆရာချုံရေးဆွဲသော ပိုစတာကားချပ်များမှ အထူးသဖြင့် ဆင်ရုပ်နှင့် ကျားရုပ်များသည် လက်ရာမြောက်ပြီး သဘာဝကျလှလေရာ တစ်နေ့တွင် အိန်အန်ထောင်ကနားဆေးတိုက်သူဌေးကိုယ်တိုင် လာရောက်ပြီး ဆရာချုံ၏ထံတွင် ကျားတံဆိပ်ဆေးကြော်ငြာများအပ်နှံလေသည်။ ကျားသူဌေးနှင့် ဆက်သွယ်မိသည့် အချိန်မှစ၍ ဆရာချုံ၏ နေရေးစားရေးမှာ ပူပင်စရာမလိုတော့ပေ။ ကနားသူဌေးသည် ဆရာချုံ ရန်ကုန်မရောက်မီက ဆေးကြော်ငြာများကို မြန်မာနှင့် တရုတ် ပန်းချီဆရာအချို့ထံတွင် အပ်နှံဖူးသည်။ ကျားရုပ်များသည် လှပသော်လည်း အားမာန်မပါသဖြင့် အသက်မဝင်ဘဲ ရှိသည်။ ဆရာချုံက ကျားရုပ်များကို နိုင်နိုင်နင်းနင်း ရေးဆွဲနိုင်မှန်းသိသည့်အခါ ကျားဆေးတိုက်ကြော်ငြာများကို ဆရာချုံထံ အမြဲအပ်နှံပေတော့သည်။ ဆရာချုံသည် ကျားဆေးတိုက်ကြော်ငြာများ ရေးလိုက်၊ ရုပ်ရှင်ပိုစတာကြော်ငြာများ ရေးလိုက်သဖြင့် တဖြည်းဖြည်း လက်ရာတက်လာသည်။ သားကိုမြနှင့် ကိုခတို့ကလည်း ဝိုင်းဝန်းလုပ်ကိုင်ပေးရာ ဆရာချုံနှင့် သားအဖများ ပန်းချီလုပ်ငန်း ဟူ၍ တစ်စတစ်စ ထင်ပေါ်လာသည်။ လေးနှစ်ခန့်ကြာသောခါ လုပ်ငန်း တစ်စတစ်စမှ အရှိန်ရလာခဲ့ပြီး တပည့်လက်သားများနှင့် တိုးချဲ့လုပ်ကိုင်လိုသည့်အတွက် အခြားသူစိမ်းများကို မခေါ်ယူတော့ဘဲ ကိုကျောက်နှင့် ကိုပုတို့ကို ရန်ကုန်သို့ ခေါ်ယူသည်။ များမကြာမီ ကျားသူဌေးက ကိုပု၏နေပုံထိုင်ပုံနှင့် ရိုးသားမှုကို သဘောကျလှသဖြင့် သားအမှတ်ဖြင့် မွေးစားလိုသည့်အတွက် ဆရာချုံထံ ခွင့်ပန်လေရာ ဆရာချုံကလည်း ရှောရှောရှူရှူဖြင့် ခွင့်ပြုလေသည်။ ကျားသူဌေး စင်္ကာပူသို့ တစ်နှစ်တစ်ခေါက် ပြန်တိုင်းလိုလို ကိုပုပါသွားတတ်ပြီး နောင်အခါ တရုတ်အသိုင်းအဝိုင်းတွင် အောင်ဘွန်ပု ဟူ၍ အမည်တွင်ကာ စင်္ကာပူတွင် နေထိုင်ခဲ့လေသည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး ပြီးဆုံးပြီးနောက် ကိုပုသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိလာပြီး ကိုရင်ဝတ်သည်။ ထို့နောက်ပဉ္စင်းတက်သည်။ နောက်ဆုံး ရေစကြိုတွင် ပျံလွန်တော်မူသည်။
ဆရာချုံသည် ပန်းချီရေးဆွဲနေသော်လည်း ဝါသနာကို မဖျောက်နိုင်ဘဲ အားလပ်သည့်အခါ သရက်တောကျောင်းတိုက်အတွင်းသို့ သွားရောက်၍ ဖိုထိုးလေ့ရှိသည်။ အဂ္ဂိရတ်ဆိုင်ရာသိုက်သမိုင်းနှင့် ကျမ်းစာအုပ်များ ကိုလည်း ရှာဖွေဖတ်ရှုသည်။ ရပ်ရေးရွာရေးကိစ္စများကိုလည်း မေ့လျော့လေ့မရှိ။ ဘီဘီအမ်အေ (ခေါ်) ပုညကုသလဗဟုကရအသင်း တွင် အသင်းဝင်လူကြီးတစ်ဦး ပါဝင်ဆောင်ရွက်သည်။ ဆရာချုံနှင့်သားများသည် ပန်းချီကိုသာမက အားလပ်သည့်အခါ နတ်၊ ဗြဟ္မာ၊ သိကြား၊ (၃၇) မင်း၊ ဘီလူး၊ ဇော်ဂျီ၊ မြင်း၊ သူငယ်တော်၊ ရဟန်းနှင့် ပန်း၊ ခြူး၊ ကနုတ်အမျိုးမျိုးကို ထုလုပ်ရောင်းချသည်။ ကိန္နရာ၊ ကိန္နရီ၊ ဟင်္သာ ၊ ခြင်္သေ့၊ မင်းသားမင်းသမီးရုပ်တုများကို သီးခြားအပ်နှံလျှင်လည်း ထုလုပ်ပေးသည်။ အပ်ထည်များပြားလာသည့်အခါ မန္တလေးမှ ပညာသည်များ အကြောင်းကြားပြီး ခွဲဝေလုပ်ကိုင်ကြသည်။ မန္တလေးမှ ပညာသည်များကလည်း ဆရာချုံနှင့် သင့်တော်မည့် လုပ်ငန်းများရှိသည့်အခါ ခွဲဝေပေးတတ်သည်။ အလုပ်လုပ်ရာ၌ သူ့စည်းကိုယ့်စည်းထားပြီး လုပ်ကိုင်လေ့ရှိရာ လာရောက်ပြီး အပ်နှံသရွေ အလုပ်အားလုံးကို တစ်ဦးတည်းက လက်ဝါးကြီးအုပ်ပြီး လုပ်ကိုင်သည့်စနစ်မျိုးကို ဆရာချုံ မကျင့်သုံးပေ။ ကျွမ်းကျင်ရာ ဆီလျော်ရာ ပညာသည်များနှင့် ဆရာချုံသည် ခွဲဝေလုပ်ကိုင်လေ့ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဆရာချုံသည် ရန်ကုန်သို့ ရောက်နေသော်လည်း မန္တလေးနှင့်လည်း အဆက်မပြတ်၊ မအူပင်၊ မလက်တို၊ ညောင်တုံး စသည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသများနှင့်လည်း အဆက်အသွယ် မပြတ်ပေ။
ဆရာချုံကား အလွန်မြန်မာဆန်သူတစ်ဦးဖြစ်လေရာ ဝတ်ပုံစားပုံ၊ နေပုံထိုင်ပုံကအစ မြန်မာစိတ်ပြင်းပြသူတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ဆရာချုံသည် အသားလတ်၍ အရပ်မနိမ့်မမြင့် အလွန်မွန်ရည်၍ သိမ်မွေ့သည်။ ဆေးပေါ့လိပ်ကြိုက်သည်။ အဂ္ဂိရတ်ဝါသနာထုံသည်။ သူတစ်ပါး၏ကျေးဇူးကို အထူးသိတတ်သည်။ စည်းစနစ်ကြီးသည်။ ဘာသာရေးတွင်လည်း ကိုင်းရှိုင်းသည်။ ရှေးအခါက သျှောင်နောက်တွဲထုံးလေ့ရှိပြီး ရန်ကုန်ရောက်အခါက သျှောင်နောက်တွဲထုံးလေ့ရှိပြီး ရန်ကုန်ရောက်ခါမှ ခေါင်းတုံးတုံးကြောင်း သိရသည်။ ခေါင်းတုံးလိုက်သော်လည်း ခေါင်းပေါင်း သို့မဟုတ်တဘက်မပတ်ဘဲနှင့် ဘယ်အခါမှ မတွေ့ရပေ။ ဘောင်းဘီကိုလည်း လုံးဝ မဝတ်ပေ။ ပန်းချီရေးဆွဲလျှင် သီချင်းကလေး တညည်းညည်းဖြင့် ရေးဆွဲတတ်သည်။ ပညာကိုဝှက်၍ မထားတတ်၊ မသိနားမလည်၍ တပည့်ခံလျှင် သီချင်းကလေး တညည်းညည်းဖြင့် ရေးဆွဲလျှင် သီချင်းကလေး တညည်းညည်းဖြင့် ရေးဆွဲတတ်သည်။ ပညာကိုဝှက်၍ မထားတတ်၊ မသိနားမလည်၍ တပည့်ခံလျှင် ကျကျနန သင်ကြားပြသပေးလေ့ ရှိသည်။ နေမှုထိုင်မှု၊ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုတွင် အလွန် မြန်မာဆန်သူ ဖြစ်သည်။
ဆရာချုံ၏ တပည့်များအနက် ပန်းချီဦးဘစိန်၊ ဦးဘဇော်၊ ဦးအောင်မြတ်ကျော်တို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ပန်းချီဦးဘစိန်သည် ဆရာချုံရေးဆွဲပြသော ပုံကြမ်းများကို အခြေပြုပြီးနောက် ရွှေဘုံနိဒါန်းနှင့် လောကဗျူဟာကျမ်း ခေါ် အင်ရုံစာတမ်းလာ အဆိုအမိန့်များကို ပေါင်းစပ်ပြီး သူရိယ၊ ကြီးပွားရေး စသော မဂ္ဂဇင်းများတွင် မြန်မာမှုကဏ္ဍဖွင့်ကာ ပြန်လည် ရေးသားဖော်ပြသည်ကို တွေ့ရပေသည်။ ပန်းချီဦးဘဇော်သည် ဆရာချုံထံမှ ခြူး၊ ကနုတ်နှင့် ကောက်ကြောင်းရေးနည်းရေးဟန်များတို့ကို မှီး၍ ရှေးမြန်မာပန်းချီကို တစ်ခါတစ်ရံ ပြန်လည် စမ်းသပ်ရေးဆွဲခဲ့သည်။
ပန်းချီဦးဘစိန်သည် ဆရာချုံထံမှ ရွှေနန်းလက်သုံး ပုရပိုက်လာ အကြောင်းအရာများနှင့် မြန်မာမှုများကိုသာမက ပိုစတာရေးနည်းရေးဟန်နှင့် ဆေးဖျော်နည်း၊ အရောင်ချွတ်နည်း၊ ထိန်းနည်းချွတ်နည်းများကို ပါ လေ့လာဆည်းပူးခဲ့သည်။
==ဘဝနိဂုံး==
ပန်းချီတော်အဖြစ် အသက်(၁၇) နှစ်အရွယ်မှ စ၍ အမှုထမ်းခဲ့သော ဆရာချုံသည် အသက်(၅၀) အရွယ် ၁၂၇၈-ခုနှစ် (ခရစ်-၁၉၁၈-ခုနှစ်)တွင် ရန်ကုန်မြို့ ကျုံးကြီးလမ်းနေအိမ်၌ပင် ကွယ်လွန်သွားခဲ့လေသည်။ ပန်းချီသက်တမ်း(၃၄) နှစ်အတွင်း ဆရာချုံသည် စပ်ပန်းချီ၊ ပန်းပု၊ ရုပ်လုံး၊ ဗိသုကာ၊ လက်သမား စသည့် ပညာရပ်မျိုးစုံကို လုပ်ကိုင်ခဲ့ရာ မြန်မာ့ပန်းချီပန်းပုလောကတွင် ဆရာချုံလို ပညာစုံသည့် ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးသည် ရှာမှရှားသည်ဟု ဆိုရပေမည်။ ဆရာချုံကွယ်လွန်ခဲ့သည်မှာ ယခုအခါ နှစ်ပေါင်း (၉၀) နီးပါးရှိပြီဖြစ်သော်လည်း ဆရာချုံကွယ်လွန်ခြင်းသည် မြန်မာ့နန်းတွင်းပန်းချီသမိုင်းတွင် ကွင်းဆက်ပြတ်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ ပန်းချီတော် ဟူသော ဝေါဟာရသည်လည်း မြန်မာ့ပန်းချီသမိုင်းတွင် နိဂုံးချုပ်လေပြီဟု ဆိုရပေမည်။ ဆရာချုံသည် ပထမဇနီးမှ ကိုမြ ၊ ကိုခ၊ မတင်နှင့် မတင်ဥတို့ ထွန်းကားခဲ့သည်။ ဒုတိယဇနီး ဒေါ်ငွေခင်မှ သားမောင် အေးကြည်နှင့် သမီး မတင်နုတို့ ဖွားမြင်သည်။ မည်သို့ဆိုစေ မြန်မာ့ပန်းချီလောကတွင် သူမတူအောင်ထူးချွန်ပြောင်မြောက်၍ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးရှိ တပည့်တပန်းများအား ပန်းချီပညာ အမွေပေးခဲ့သော မျိုးချစ်စိတ် အလွန်ထက်သန်သည့် ပန်းချီတော် ဆရာချုံကွယ်လွန်သွားသဖြင့် မြန်မာ့အနုပညာလောကအတွက်နှမြောတသဝမ်းနည်းစရာပင် ဖြစ်သည်။
==ကျမ်းကိုးစာရင်း==
<references/>
*(က) ဆရာချုံ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း (အတွဲ-၂) ၊ ရန်ကုန်၊ မြန်မာနိုင်ငံဘာသာပြန်စာပေအသင်း၊ ပကြိမ် ၁၉၅၅ ။ စာ ၄၂၀- ၄၂၁။
*(ခ) ဦးမင်းနိုင်၊ ပန်းချီတော်ဆရာချုံး၊ ရန်ကုန် စာပေဗိမာန်၊ ပကြိမ် ၁၉၈၀။
*(ဂ) ပန်းချီလှတင်ထွန်း ဆရာချုံ (၁၈၆၇ ခန့် ၁၉၁၇ ခန့်) ဒို့ကျောင်းသားစာစောင် (၁၉၇၁ ခု၊ မေလ) စာ ၃၃-၃၉။
== ကိုးကား ==
<references/>
[[Category:မြန်မာ ပန်းချီဆရာများ]]
[[Category:၁၈၆၆ မွေးဖွားသူများ]]
[[Category:၁၉၁၈ ကွယ်လွန်သူများ]]
31zttpcp9adp471wbqrbze1009iah8g
752600
752599
2022-07-30T03:03:09Z
Aung kaung
11971
wikitext
text/x-wiki
[[File:Sayar Chone.jpeg|thumb|မြန်မာဘုရင်ကိုမှီလိုက်သော ဆရာချုံနှင့် သားများ ]]
'''ဆရာချုံ''' သည် ကုန်းဘောင်ဆက် နောက်ဆုံးမင်းဖြစ်သည့် [[သီပေါမင်း]]လက်ထက်တော်မှစ၍ ထင်ရှား ကျော်စောလာသော [[မန္တလေးမြို့]]မှ မြန်မာပန်းချီဆရာ အနုပညာသည်ကြီးတစ်ဦး ဖြစ်သည်။
ဆရာချုံ၏ မွေးသက္ကရာဇ်ကို အသေအချာ မသိရသော်လည်း မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၂၈ ခုနှစ်(ခရစ် ၁၈၆၆ခုနှစ်)တွင် မွေးဖွားသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ မောင်ချုံကိုမွေးဖွားစဉ်က မြင်ကွန်း၊ မြင်းခုံတိုင်ညီနောင်တို့သည် [[မင်းတုန်းမင်း|မင်းတုန်းမင်းတရားကြီး]]ကို ပုန်ကန်ခြားနားနေသောကြောင့် မန္တလေး၊ အမရပူရ ၊ စစ်ကိုင်း၊ အင်းဝနှင့် အထက်အညာတစ်ဝိုက်တွင် ရွာသူရွာသားတို့သည် ပြေးလွှားပုန်းလျိုးကွယ်လျိုးနေကြသည့်အခါ ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ကာလပျက်ကြီးတွင် မောင်ချုံကို ဖွားမြင်ခဲ့ရသဖြင့် မိဘများက '''မောင်ယာချုံ'''ဟု အမည်ပေးခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက်တွင် '''မောင်စံချုံ'''ဟု အမည်ပြောင်းသည်။ နောက်ဆုံး'''မောင်ချုံ''' ဟူသော အမည်မှာ ရွှေနန်းတော်ကြီးအတွင်း ရောက်ရှိပြီး ပန်းချီတော်ဖြစ်သည်အထိ တွင်၍သွားလေသည်။ မောင်ချုံကို မိဘနှစ်ပါးက ရှေးမြန်မာထုံးစံအတိုင်း ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွင်အပ်နှံ၍ ပညာသင်ကြားစေသည်။ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွင် မင်္ဂလသုတ်၊ ရတနာရွှေချိုင့် ၊ ပရိတ်ကြီး စသည့်တို့ကို သင်အံလေ့လာရင်း ပန်းချီပုံဆွဲဝါသနာသန်လှသဖြင့် ဘုန်းကြီးပျံ၊ မယ်တော်ပျံများ ကြုံကြိုက်သည့်အခါ ဆေးဖျော် စုတ်ဆေးစသည့် တောက်တိုမည်ရ အလုပ်များကို ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင် ကူညီတတ်သည်။ ရိုးသားဖြောင့်မတ်ပြီး သွက်လက်ဖျတ်လတ်သဖြင့် စပ်ဆရာများက မောင်ချုံကို ဆရာတော်ကြီးထံခွင့်ပန်၍ ခေါ်ယူပြီး ပန်းချီပညာ သင်ပေးသည်။
မောင်ချုံသည် စပ်လုပ်ငန်းကို အောက်ခြေမှစ၍ လုပ်ကိုင်ရရာ ဝါးခွဲသည့်အခါ ဝါးခွဲရသည်။ ငြမ်းဆင်သည့်အခါ ဆင်ရသည်။ အောက်ခံဆေးသုတ်သည့်အခါ သုတ်ရသည်။ ခြူးပန်း၊ ကနုတ်တို့ကို ဆရာလုပ်သူက ကြောင်းပေးသည့်အခါ ဆေးဖြည့်ရသည်။ တစ်ကွက်ချင်းရေးပြသွားသည်ကို ထပ်တူထပ်မျှဖြစ်အောင် ကြိုးစား၍ တုပရေးခြယ်ရာက သုံးနှစ်ခန့် ကြာသည့်အခါ ခြူး၊ ပန်းကနုတ်တို့၏ အခြေခံကို သိတန်သလောက်သိလာသည်။ ခံဆေး ၊ အုပ်ဆေးအကြောင်းကို သဘောပေါက်သင့်သလောက် ပေါက်လာသည်။ အတိုင်းအထွာ အချိုးအစားနှင့် ပုံစံထုတ်လုပ်နည်းများကိုလည်း သိမြင်လာသည်။ ရွှေမင်၊ ငွေမင်တို့ကိုလည်း သူ့နေရာနှင့်သူ အကွက်စေ့အောင် ရေးတတ်ခြယ်တတ်လာသည်။ နှီး၊ ဝါး၊ ကြိမ်တို့ဖြင့် ရုပ်လုံးရုပ်ကြွ လုပ်ပုံလုပ်နည်းများကိုလည်း လက်တွေ့ဝင်ရောက် လုပ်ကိုင်ရာမှ အခြေခံကို နားလည်လာသည်။ ဒုမင်္ဂလ၊ သုမင်္ဂလ ခွဲခြား၍ လုပ်ရကိုင်ရသည့် [[စပ်ပန်းချီ]]ခေါ် ယာယီပန်းချီလုပ်ငန်း၏ အခြေခံကို မောင်ချုံ အတော်အသင့် သိမြင်နားလည်လာသည့်အခါ မောင်ချုံ၏ ရှေ့ရေးကို မျှော်ကိုး၍ ဆရာဘုန်းတော်ကြီးက ပန်းချီတော်ဦးကြာညွန့်၏သား ဆရာစာထံသို့ ပို့ပေးသည်။ ထိုအချိန်တွင် မောင်ချုံသည် (၁၄)နှစ်သားအရွယ်ရှိပေပြီ။ ဆရာစာထံတွင် တပည့်ခံရင်း ရွှေရေးပန်းချီ၊ ငွေရေးပန်းချီနှင့် ဆေးရေးပန်းချီဆိုင်ရာ ရေးပုံခြယ်ပုံများကို လေ့လာရသည်။ သီပေါမင်းလက်ထက် ပန်းချီဆိုင်ရာရေးပုံ၊ ခြယ်ပုံများကို လေ့လာရသည်။ သီပေါမင်းလက်ထက် ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းရွက်နေသော ဆရာစာမျက်စိကွယ်၍ အလုပ်ခွင်မှ အနားယူသော် ဆရာချုံကို ပန်းချီတော်အဖြစ် ဆက်လက်ခန့်ထားခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ဆရာချုံမှာ (၁၆) နှစ်သားအရွယ်မျှသာ ရှိသေးသည်။ ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းစဉ် ရိက္ခာတော် ငွေကျပ်ချိန် (၄၀) (၅၀) ခန့်ရသည်ဟု အဆိုရှိသည်။ ထိုခေတ်က မန္တလေးရတနာပုံနေပြည်တော်သို့လာရောက် အမှုထမ်းကြသော အီတာလျံပန်းချီဆရာ နှစ်ဦးရှိကြရာ ထိုသူတို့ထံမှလည်း ဆရာချုံသည် ပန်းချီပညာရပ်များနှင့် ပန်းချီပစ္စည်းကိရိယာများကို ရလိုက်လေသည်။
ထို့ကြောင့်ပင် ဆရာချုံ၏ လက်ရာများတွင် အနောက်တိုင်းပန်းချီနည်းစနစ်များ ထည့်သွင်းရေးဆွဲနိုင်သည်ကို တွေ့ရသည်။ ဆရာချုံ၏ ညီလာခံ၊ နန်းမြို့တွင်း တစ်နေရာ စသော ကားတို့တွင် ရှေးရိုးမြန်မာပန်းချီနည်းဖြစ်သော မျဉ်းရေးဆေးခြယ်ခြင်းကို အခြေခံထားသော်လည်း အနီးအဝေးမြင်ကွင်းသဘော၊ အလင်းအမှောင်တို့ဖြင့် ရေးဖော်သည့် ထုထည်သဘောများ စနစ်တကျ ထည့်သွင်းရေးချယ်နိုင်သည်ကို တွေ့ရသည်။
ဆရာချုံသည် ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းရင်း မျက်စိကွယ်နေသည့် ဆရာစာကို ဆက်လက်ပြုစုလုပ်ကျွေးသည်။ ဆရာချုံသည် နန်းတွင်းသို့ ပန်းချီတော်အဖြစ် ရောက်ရှိသည့် အချိန်တွင် နေပြည်တော်၌ ပုံတူရေးခြယ်မှု ခေတ်စားလျက်ရှိပေပြီ။ ဦးကြာညွန့်အသက်ထင်ရှားရှိစဉ်ကတည်းက ကြိုးပမ်းရေးဆွဲခဲ့သည့် ပုံတူရေးခြယ်နည်းစနစ်သည် အမြစ်တွယ်နေပြီ ဖြစ်သည်။ ခဲဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဆေးရောင်စုံဖြင့်လည်းကောင်း၊ မင်းမှူးမတ်တို့၏ ပုံတူများကို တစ်စတစ်စ ရေးခြယ်လာကြရာ ရေးရိုးရေးစဉ် ရှေးရိုးမြန်မာ့ပန်းချီတွင် ပုံတူရေးခြယ်နည်းသည် တစ်ကဏ္ဍ အဖြစ် သက်ဝင်လှုပ်ရှားလာခဲ့ပေသည်။ ဆရာချုံ အပါအဝင် နန်းတွင်းပန်းချီတော်များသည်လည်ကောင်း၊ နန်းတွင်းပန်းချီတော်များသည်လည်းကောင်း၊ နန်းတော်ပြင်ပမှ ပန်းချီပညာရှင်များသည်လည်းကောင်း၊ မိသားစုပုံနှင့် တစ်ဦးချင်းစီ၏ ပုံများကို ပုံတူအဖြစ် ရေးဆွဲကြသည်။
ဇာတ်နိပါတ်သရုပ်ဖော်ပုံများအကြားတွင် ပုံတူပန်းချီကားများကို ကြိုကြားကြိုကြား မြင်တွေ့လာသည်မှာ အမြင်ဆန်းသလိုလိုရှိသည်။ မင်းမှူးမတ်နှင့် ထေရ်ကြီးဝါကြီးရဟန်းတော်များ၏ပုံတူများကို စတင်ရေးခြယ်ကြရာမှ နောင်သောအခါ အရပ်သူအရပ်သားတို့၏ ပုံတူများကို တစ်စတစ်စ ရေးခြယ်သည့်အဆင့်သို့ကူးပြောင်းရောက်ရှိလာခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ ဆရာချုံပုံတူရေးသည့်အခါ ရေးသည်။ မင်း၊ မိဖုရားတို့၏ ကောင်းမှုစေတီပုထိုးများတွင် နံရံပန်းချီရေးခြယ်သည့်အခါ ရေးခြယ်ရသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ မင်း၊ မိဖုရား၊ သမီးတော်၊ သားတော်ကလေးများကို ကြည့်ရှုမှတ်သားစိမ့်သောငှာ ဇာတ်ကြီးဆယ်ဘွဲ့၊ ငါးရာ့ငါးဆယ်ဇာတ်နိပါတ်တော် ဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းထွက်များကို ကောက်နုတ်စီစဉ်၍ ပုရပိုက်ဖြူပေါ်တွင် ဆေးရောင်စုံဖြင့် ဆေးရေးပန်းချီခြယ်ရသည်။ ဝဲယာမင်းမိဖုရားတို့၏ ကုသိုလ်တော်စေတီပုထိုးများကို ပုရပိုက်ဖြူဖြင့် ရေးကူးခြင်း စသည်တို့ကိုလည်း ပြုလုပ်ရသည်။ နန်းတွင်းပန်းချီတော်တစ်ဦးအနေဖြင့် ဆရာချုံသည် မြေပုံ၊ ထွက်တော်မူ အခမ်းအနားနှင့် ဆင်ခင်း၊ မြင်းခင်းပုံများကို ရံဖန်ရံခါ ရေးဆွဲပေးရသည်။ မြေပုံများမှာနယ်မြေအပိုင်စားပေးမှုများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ မြို့စား၊ ရွာစား၊ နယ်စားများအား သက်ဆိုင်ရာနယ်မြေတစ်ရပ်ရပ်ကို ဘုရင်က အပိုင်စားပေးသည့်အခါ နယ်မြေသရုပ်ပြမြေပုံကိုပါ ပူးတွဲပေးအပ်လေ့ရှိသည်။ ထွက်တော်မူအခမ်းအနားနှင့် ဆင်ခင်း၊ မြင်းခင်းပုံများကို များသောအားဖြင့် ပိတ်၊ ပိုး၊ ဖဲ စသည့် ဖျင်များပေါ်တွင် ရေးခြယ်လေ့ရှိပြီး ပြည်ပမှ သံတမန်များနှင့် ဧည့်သည်တော်များကို လက်ဆောင်အဖြစ် ချီးမြှင့်ပေးအပ်လေ့ရှိပေသည်။
ရှေးမင်းအဆက်ဆက်တို့လက်ထက်တွင် ဆက်သခဲ့သော ဆင်ဖြူတော်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဆရာချုံသည် မူပွားများကို ရေးခြယ်ရသည့်အခါ ရေးခြယ်ရပြီး ဆင်၊ မြင်းတို့၏ ကြန်အင်လက္ခဏာပြုပုရပိုက်များနှင့် အာကာသသျှတ္တရကျမ်းလာ(၁၂) ရာသီခွင်နှင့် နေလနက္ခဆိုင်ရာများကိုလည်း ပုရပိုက်အမျိုးမျိုးကို ရေးခြယ်ရာတွင် ဗေဒင်ပုရပိုက်များလည်း ပါသည့်အခါ ပါပေသည်။
ထို့ပြင်ဆရာချုံသည် ရံဖန်ရံခါ ရွှေနန်းလက်သုံးပုရပိုက်ငါးဆူတွဲများအနက်မှ သင့်တော်ရာပုံများကို ရွေးချယ်ကူးယူပေးရသည်။ ရေကင်းလှည့်လည်ရာတွင်လည်းကောင်း စီးနင်းအသုံးဝင်သည့် ပဉ္စရူပလှေတော်၊ သတ္တရူပလှေတော်၊ ဒွါဒသရူပလှေတော်၊ တောင်သုံးမှိုင်းလှေတော်၊ ကရဝိက်ဖောင်တော် စသည့်လှေတော်ဖောင်တော်အမျိုးမျိုးနှင့် ကန်တော့ခံထွက်တော်မူရာတွင် မင်း၊ မိဖုရား၊ မှူးမတ်တို့ စီးနင်းမြဲဖြစ်သည့်ဝေါအမျိုးမျိုး၊ ရထားအမျိုးမျိုး နှင့် စီးတော်ဆင်အမျိုးမျိုးကို မှတ်တမ်းတင်ရေးဆွဲရာ၌ ကသည်းမြင်း၊ အက္ကပတ်မြင်းနှင့် မြင်းခင်းသဘင်တွင် ပါမြဲဖြစ်သည့် မြင်းများပါ မကျန်ခဲ့ပေ။ စည်တော်အမျိုးမျိုးကိုလည်း မှတ်တမ်းတင်ရပေရာ ရှေ့တော်ပြေး ဝင်စည်ထွက်စည်နှင့် တစ်ဖက်ပိတ်စည်မျိုးစုံကိုပါ လေ့လာရေးခြယ်ရပေသည်။ ဝဲယာမင်းခမ်းတော်ပစ္စည်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ထီးဖြူတော်၊ ယပ်၊ ရေတကောင်း၊ ကွမ်းအစ်၊ စလင့်ကြာကြီး၊ ကလပ်၊ ယပ်မား၊ ခြေနင်း၊ သန်လျက်နှင့် အုပ် စသည့်တို့ကို စာရင်းကောက်ယူ၍ မှတ်တမ်းတင်ရေခြယ်ရသည့်နည်းတူ မဟာသင်္ကြန်တော်အခမ်းအနား၊ ရွှေနန်းတော်ကြီးသိမ်းအခမ်းအနား၊ အိမ်ရှေ့အိမ်တော်သိမ်းအခမ်းအနား၊ မင်းညီမင်းသားအိမ်သိမ်းအခမ်းအနား၊ မှူးတော်မတ်တော်ကြီးတို့အိမ်သိမ်းအခမ်းအနားထွက်တော်မူရာတွင် ခင်းကျင်းရသည့် ဝတ္ထုပစ္စည်းမျိုးစုံကိုပါ မှတ်တမ်းတင် ရေးချယ်ရပေသည်။ ထွက်တော်မူကြီးများနှင့်ဆက်လျဉ်း၍ ၁၈၆၅ ခုနှစ်က မင်းတုန်းမင်းတရားကြီး ကျောက်တော်ကြီးဘုရားကို ထွက်တော်မူကြီးအဖြစ် ထွက်တော်မူသည့်အခမ်းအနားမျိုးကိုလည်း ဆရာချုံသည် ပြန်လည်ကူးယူ၍ မှတ်တမ်းတင်ရေးခြယ်ခဲ့ရသည်။ ယင်းထွက်တော်မူကြီးသည် ကုန်းဘောင်ခေတ်နောက်ပိုင်း၊ မြန်မာ့နန်းတွင်း မင်းပွဲသဘင်များအနက် အကြီးကျယ်ဆုံး အခမ်းအနားဆုံးနှင့် အစုံအလင်ဆုံး မင်းခမ်းမင်းနားတစ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း သိရပေသည်။
ရှေးမင်းတို့လက်ထက် သမီးတော်၊ တူမတော်၊ မြေးတော်တို့နှင့်တကွ မိဖုရား၊ မောင်းမမိဿံတို့၌ ဆင်ယင်ထုံးမြတ်ရိုးဖြစ်သော မဏိကိုးပါး၊ လေးပါးရာသီ၊ နဂါးပတ်ကျော့ကွင်း၊ ပုလဲကွန်ချာ၊ ရတနာမဏ္ဍိုင် ၊ မောရဂီဝါ၊ ဟင်္သာစာခွန့်၊ ပုစဉ်းတောင်ဖြင့် စသည့်ဆံထုံး (၅၅) မျိုးအပြင် သားတော်များ၊ သျှောင်ထုံးမင်္ဂလာအခမ်းအနားတွင် ဆင်ယင်မြဲသျှောင်(၁၂) ရပ် ၊ သမီးတော်များနားထွင်းမင်္ဂလာအခမ်းအနားတွင် ဆင်ယင်မြဲရတနာ စည်းပုံတော်လေးရပ်၊ နဖူးစည်းပါရတနာချုပ်သျှောင်ပုံ ၊ နဖူးစွဲပရိတ်ချည်ကုံးသျှောင်ပုံ(၁၀)မျိုး ၊ ကိုယ်ဝတ်ရွှေပုစွန်ဆီအင်္ကျီတော်အမျိုးမျိုး၊ မလ္လိကာအဆင်တန်ဆာတော်၊ [[မဟလ္လတာတန်ဆာ|မဟလ္လတာအဆင်တန်ဆာတော်]]၊ မကိုဋ်တော်လေးဆူ ၊ မင်းဧကရာဇ်တို့၏ ဆင်ယင်မြဲမကိုဋ်တော် ၊ စိန္တာမဏိမကိုဋ်တော် ၊ ဗြဟ္မတန်ဆာဘုရင်တော်၊ သိကြားတန်ဆာဘုရင်တော် ၊ မောက်တို ၊ မောက်ရှည် နှင့် ကိုယ်ဝတ်တန်ဆာတော် မျိုးစုံကိုလည်း ရေးရခြယ်ရပေသည်။ ထို့အတူ အိမ်ရှေ့မင်းနှင့် သားတော်၊ သမီးတော်များအား ပေးသနားသည့် ဗောင်း ၊ နားတောင်း၊ ဝတ်လုံ၊ စလွယ် ၊ ဘွဲ့ဖြူများ၊ မှူးတော်မတ်တော်ကြီးများအား ပေးသနားသည့် ဗောင်း၊ နားတောင်း ၊ ဝတ်လုံ၊ စလွယ်၊ ဘွဲ့ဖြူများ၊ ထို့အောက် နေရာ ငါးရာနေမှူးတော်မတ်တော်တို့အား ရာထူးကြီးငယ်အလို ပေးသနားသည့် ဗောင်း ၊ နားတောင်း ၊ ဝတ်လုံ၊ စလွယ်၊ ဘွဲ့ဖြူများ၊ နန်းတွင်းနေသူတို့ အသုံးအဆောင်အမျိုးမျိုး၊ စည်းပုံ ၊ထိပ်ချုပ်ပန်း နှင့် ဖက်၍ ဝတ်ဆင်မြဲအင်္ကျီကြီး၊ လက်များတုရင်ရောင်အင်္ကျီကြီး၊ ရွှေထီးရွှေနန်းအဆက်ဆက်၊ အမိန့်တော်ထွက်၊ ထုံးမြတ်ရိုး ၊ ဆံထုံးခုနှစ်လုံးပုံ၊ ယင်းနှင့်တွဲဖက်၍ ဝတ်ဆင်မြဲ ဒွါဒရာပါ လက်ဖျားနှစ်ဖက်တုရင်တပ် တန်ဆာကြီးလေးမျိုး ၊ ပန်းသွယ်နားတောင်း အမျိုးမျိုးကိုလည်း ရေးခြယ်မှတ်တမ်းတင်ရပေသည်။
ထို့ပြင်မှန်နန်းတော်အတွင်း ထားရှိသည့်သိကြား၊ ဗြဟ္မာ ၊ စတုလောကပါလနတ်ရုပ် ၊ ဒန္တိမုခနတ္တိုင်ကျမ်းထွက် ၊အဋ္ဌဝီသနတ်(၂၈)၊ လောကီကျမ်းထွက် ၊ သူရသတီ၊ စန္ဒီ ၊ပရမိသွာ ၊ မဟာပိန္နဲ ၊ ဂေါရမန္တနတ် (၅)၊ ရာဇမတ္တဏကျမ်းထွက် ဗနီနတ္ကစ၍ မာရ်နတ်ရောက် နတ်ကြီး (၁၅)ပါး ၊ကိုယ်စောင့်နတ် (၁၂)ပါး ၊ ရုက္ခစိုး ၊ ဘုမ္မစိုး ၊ အာကာသစိုး ၊ ရိုးရာနတ်များနှင့် ဘေးတော်များလက်ထက်တော် အရပ်ရပ်မြို့ရွာများက လာရောက်ဆက်သသည့် ဇော်ဂျီ ၊ ပုဏ္ဏား ၊ လူ ၊မျောက် ၊ နဂါး ၊ ဂဠုန်၊ ကိန္နရာ၊ ကျား ၊ ဆင် ၊ ကျီးဖြူ ၊ ကုလားအုပ်နွား ၊ စာမရီ၊ မြင်း ၊ ဆိတ် ၊ ကရဝိက် ၊ ဥဒေါင်း ၊ခြင်္သေ့၊ ကြက်၊ လူကဖွားသော ဘီလူး၊ ဆင်ဖြူတော်၊ မျောက်ဖြူနှင့် ရခိုင်ပါ ကြေးရုပ်နှင့် အမြောက်အမျိုးမျိုးကို ရေးခြယ်မှတ်တမ်းတင်ရသည်။ ရွှေနန်းလက်သုံး ပုရပိုက်များသည် နန်းဓလေ့သရုပ်ဖော်ရုပ်ပြ စာအုပ်ကြီးများသဖွယ် ဖြစ်သည့်အတွက် မြန်မာ့နန်းတွင်း၌ အရေးပါအရာရောက်သည့်နှင့် နန်းတွင်း ပန်းချီတော်များအဖို့လည်း အမြဲထာဝစဉ် လက်ကိုင်ပြုရမည့် ပုရပိုက်ကြီးများ ဖြစ်ပေသည်။ ထို့ကြောင့်ဆရာချုံသည် ပန်းချီတော်ဘဝတွင် ရွှေနန်းလက်သုံးပုရပိုက်များကို ကြေညက်အောင် အကြိမ်ကြိမ်လေ့လာ၍ ကူးယူရေးဆွဲခြင်း ဖြစ်ပေသည်။
ဆရာချုံတစ်ယောက် လူလားမြောက်၍ မြန်မာ့နန်းတွင်း၌ ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းနေသည့်ခေတ်ကာလတွင် မြန်မာ့ရိုးရာပန်းချီသည် နံရံပန်းချီမှ ပုရပိုက်ပန်းချီသို့ ကူးပြောင်းခဲ့ပြီး ပုရပိုက်ပန်းချီများ အရှိန်ရအားကောင်းစ ကာလဟုဆိုရမည်။ ပန်းချီအနုပညာများသည်လည်း နန်းတွင်းသို့ စုသေးစုန်စာရင်းဝင်အဖွဲ့ အစည်းတစ်ရပ်အနေဖြင့် စနစ်တကျရောက်ရှိလာကြပြီး ရွှေရေးပန်းချီ ၊ငွေရေးပန်းချီ ၊ဆေးရေးပန်းချီ တာဝန်အဆင့်ဆင့်ပန်းချီတော်၊ ပန်းချီတော်ခေါင်း ၊ပန်းချီတော်အုပ်ဟူ၍ ရာထူးအဆင့်ဆင့်ဖြင့် နန်းဓလေ့တို့ကို မှတ်တမ်းတင်နေချိန်ဖြစ်လေသည်။ အကြောင်းအရာပိုင်းအနေဖြင့် ဗုဒ္ဓွမြတ်စွာ၏ဂုဏ်တော်ဘွဲ့ မှသည် ပဒသေရာဇ် ဧကရာဇ်တို့၏ ဘုန်းတော်ဘွဲ့ဆီသို့ပြောင်းလဲလာပြီး နန်းစနစ်ပိုင်း အနေဖြင့်မူ အနီး၊ အဝေးစနစ်ကို မြန်မာပန်းချီဆရာများ တစ်စတစ် ပြောင်းလဲ ကြိုးပမ်းအားထုတ်ခြင်းမှာ ထူးခြားချက် တစ်ရပ်ဟုဆိုရပေမည်။ ထိုကဲ့သို့သော အနီး၊ အဝေးစနစ်ဖြင့် ရေးဆွဲပုံ ရေးဆွဲနည်းဟု မိန့်ဆိုကြသည်။
ဖော်ပြပါ အနီး၊ အဝေးစနစ်ကို (၁၈)ရာစု မြန်မာပန်းချီလောကတွင် ကြိုကြားကြိုကြား တွေ့မြင်လာရပြီး ပန်းချီတော်ဦးကြာညွှန့်၏ လက်ရာပုရပိုက်ပန်းချီများတွင် အများဆုံးတွေ့မြင်ရပေသည်။ ယင်းစနစ်ကို ဆရာစာနှင့် ဆရာချုံတို့ ဆက်လက်ကြိုးပမ်းအားထုတ်ကြရာ တစ်စတစ်စတိုးတက်အောင်မြင်လာသည့် သဘောကို တွေ့မြင်ရပေသည်။ အထူးသဖြင့် ဆရာချုံရေးဆွဲသော မိသားစုပုံများမှ နောက်ခံတိုင်တန်းလျားများတွင် အထင်အရှားတွေ့မြင်နိုင်ပေသည်။ ဆရာချုံသည် ယင်းအနီး၊ အဝေးစနစ်မျိုးကို လေ့လာရေးဆွဲနေရာမှ သဘာဝနည်းမှ အနီး အဝေးစနစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း တစ်စတစ်စပြောင်းလဲ ရေးခြယ်သည်။ ရာခိုင်နှုန်းပြည့် အောင်မြင်မှု မရသော်လည်း ဆရာချုံ၏လုံ့လ၊ ဝီရိယ၊ ဇွဲနှင့် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုကြောင့် အတော်အသင့်အောင်မြင်သည်ဟု ဆိုရပေမည်။ သို့ကလို ပန်းချီတော်ဆရာချုံသည် ပန်းချီပညာကို နေ့မအားညမနားကြိုးပမ်းအားထုတ် ရေးဆွဲနေစဉ်အတွင်း အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ တတိယစစ်ပွဲဖြစ်ပွား၍ အင်္ဂလိပ်တို့၏ ဖမ်းဆီးခြင်းခံရကာ (၃)လမျှအကျဉ်းခံခဲ့ရသည်။ အကျဉ်းမှလွတ်သောအခါ ဆရာချုံအား ' ကာနယ်ဆလေဒင် ' က သူ့ထံ၌ အမှုထမ်းရန် ခေါ်သည်ကို တိုင်းတစ်ပါးသားတို့ လက်အောက်တွင် အမှုမထမ်းလိုသဖြင့် ငြင်းပယ်ခဲ့လေသည်။
သီပေါမင်း ပါတော်မူပြီးသည့်နောက် ဗြိတိသျှခေတ်ဦး၌ ဆရာချုံ သည် မန္တလေး၌ပင် ပန်းချီပညာဖြင့် ဆက်လက်၍ အသက်မွေးသည်။ ဆရာချုံသည် နောင်လာနောက်သားများ အမှတ်တရနှင့် ဇာတိမာန်တက်စိမ့်သောငှာ အရှင်နှစ်ပါး ပါတော်မူပုံကို ပန်းချီရေးခဲ့လေသည်။ ထို့ပြင်ဆရာချုံသည် လယ်ထွန်မင်္ဂလာသဘင်ကို ပြန်လည်ရေးဆွဲမှတ်တမ်းတင်သည်။ ရှေးအခါက နန်းမြို့အတွင်း မင်းမှူးမတ်တို့သွားလာထိုင်နေထိုင်ကြပုံကို ပန်းချီဖြင့် ခြယ်မှုန်းသည်။ တွေ့ကြုံခဲ့သည်တို့ကို ပြန်လည်ရေးမှတ်သည်။ ပိတ်ကားတွင်လည်းရေးဆွဲသည်။ ပုရပိုက်တွင်လည်း ခြယ်မှုန်းသည်။ သို့သော် ထီးသုဉ်း ၊ နန်းသုဉ်း ၊ မြို့သုဉ်းသုံးညဖြင့် တစ်နိုင်ငံလုံး သူ့ကျွန်ဖြစ်နေရချိန်မို့ အားပေးမည့်သူမရှိ။ ဝယ်ယူချီးမြင့်သူမရှိချေ။ အခက်အခဲအမျိုးမျိုးကြားမှ ဆရာချုံသည် ထွက်ပေါက်ကို ရှာကြံခဲ့သည်။ အများမိုးခါးရေသောက်သလို သူမသောက်လို ။ မိမိတတ်ကျွမ်း ယုံကြည်ရာအလုပ်မျိုးကိုသာ လုပ်ကိုင်လိုသူ ဖြစ်သည်။
ဆရာချုံသည် ပိတ်များကို လက်မ (၂၀)ပတ်လည်အရွယ် ပိုင်ဖြတ်ကာ သစ်သားဖြင့် ဘောင်ကြက်လုပ်ပြီးနောက် ပုံတူ ၊ ရှုခင်း၊ နန်းမြို့ရိုး ၊ ဘုရားပုထိုးနှင့် ဇာတ်နိပါတ်တို့ကို ရေးခြယ်သည်။ ပန်းချီကားနှစ်ဆယ် ၊ အစိတ်ခန့်စုမိသောအခါ ဆောင်းအကုန်နွေအကူး စပါးပေါ်ချိန်တွင် ကျင်းပလေ့ရှိသည့်ဘုန်းတော်ကြီးပျံ၊ ဘတော်ပျံ၊ မယ်တော်ပျံများမှ တလားကြီးလောင်တိုက် စသည်များတွင် ချိတ်ဆွဲပြသ၍ ရောင်းချခဲ့သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ မဏ္ဍပ်အငယ်စားထိုးပြီး ပန်းချီကားများ ချိတ်ဆွဲပြီးဘုန်းကြီးပျံများတွင် ပြသသည်။ ၁၈၉ဝပြည့်နှစ်လောက်တွင် ဆရာချုံသည် ထိုသို့တီထွင်ပြသကြောင်း မှတ်သားရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပထမဦးဆုံးကျင်းပသော တစ်ကိုယ်တော်ပန်းချီပြပွဲမျိုးဟု ဆိုရပေမည်။ နောင်အခါ ဆရာချုံကိုအားကျ၍ အခြားပန်းချီဆရာများကလည်း ထိုသို့ပြသကြောင်း သိရပေသည်။
ဆရာချုံသည် ပုံတူ ၊ ရှုခင်း နှင့် နိပါတ်တော်အကြောင်းအရာများကိုသာမက နန်းတွင်းမိသားစုတို့၏ နေပုံထိုင်ပုံများကိုလည်း မကြာခဏရေးဆွဲလေသည်။ မင်းသားတစ်ယောက် ၊ မင်းသမီးနှစ်ယောက်နှင့် အခြွေအရံပါသောပုံများကို ဆရာချုံအများဆုံးရေးဆွဲလေ့ရှိပေသည်။ ယင်းပုံများတွင် ရှေးမြန်မာမင်းမှုထမ်းနှင့် နန်းတွင်းသူနန်းတွင်းသားများ၏ ဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့မှုကိုသာမက ရှေးမြန်မာအမျိုးသမီးများ ဆေးပေါ့လိပ် (ပြောင်းဖူးဖက်လိပ်) ကိုင်ဟန်နှင့် သားငယ်အားနို့တိုက်ဟန်များ ပါဝင်တတ်လေသည်။ ဗြိတိသျှတို့က မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးကို သိမ်းပိုက်ပြီးပြီဆိုသော်လည်း အနေအထားမကျသေးပေ။ ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးအတွက် အားသွန်ခွန်စိုက် ကြိုးပမ်းနေရချိန်ဖြစ်သည်။ တစ်နေရာနှင့်တစ်နေရာ ကူးသန်းသွားလာရေးအတွက် ကမောက်ကမဖြစ်နေရာ ဝမ်းရေးအတွက်ပြည်သူတို့ အနိုင်နိုင်လုံးပမ်းနေရချိန် ဟုဆိုရပေမည်။ ဝမ်းဝဖူလုံပါမှ အနုပညာကိုအားပေးနိုင်မည့် အခြေမျိုးတွင် ပြည်တွင်းမှ တိုင်းရင်းသားထက် ပြည်ပမှ ခရီးသည်နှင့် ဗြိတိသျှစစ်တပ်မှ စစ်ဗိုလ်များ၏ ဝယ်ယူအားပေးမှုကို အနုပညာသည်များ မျှော်ကိုးနေရချိန်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ဆရာချုံသည် ငယ်ဆရာ ဆရာတော် ဦးတိသ၏ဖိတ်ခေါ်ချက်အရ မအူပင်မြို့နယ် မလက်တိုရွာသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့သည်။ ဆရာချုံမိသားစုကို ဆရာတော်ကနေရေးစားရေးကို တာဝန်ယူထားလေရာ အပူအပင်သိပ်မရှိလှချေ။ ဆရာချုံသည် ဆရာတော်၏ ကူကုံးကျောင်းတိုက်ဝင်းအတွင်းရှိ ပထမအာရုံခံတန်ဆောင်းအတွင်း ချိတ်ဆွဲရန် ငရဲကြီးရှစ်ထပ် သရုပ်ဖော်ပန်းချီကားကို ရေးဆွဲပေးခဲ့သည်။ တစ်စတစ်စ သတင်းပျံ့နှံ့သွားရာ ဆရာတော်၏ ဒါယိကာ ၊ ဒါယိကာမများက နိပါတ် ၊ရာဇဝင်ကားများ အပ်နှံကြသည်။ ဆရာချုံသည် မလက်တိုရွာသို့ ရောက်နေသော်လည်း အတတ်ပညာခန်းနှင့် အဆက်မပြတ်ပေ။ မန္တလေးမှတစ်ဆင့် အင်းဝ၊ မုံရွာ၊ ပခုက္ကူမြို့များသို့ သွားရောက်ကာ ပန်းချီဆွဲသည်။
သို့ကလိုနှင့် ဝမ်းရေးအတွက် ဆရာချုံသည် ရရာအလုပ်ကိုလက်ခံသည်။ ရရာအလုပ်ဆိုသော်လည်း မိမိတတ်ကျွမ်းသည့်ပန်းချီပညာဖြင့် ရိုးရိုးသားသားအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့သော်ရွှေနန်းတွင်း ပန်းချီတော်ဘဝမှာကဲ့သို့ နေရာအတည်တကျမရှိချေ။ ကသီလင်တဖြစ်ရသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ အလှူမဏ္ဍပ်ဆင်ယင်မွမ်းမံရသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ပုရပိုက်အချို့ကို မိတ္တူဆွဲပေးရသည်။ ဘုန်းကြီးပျံများကြုံကြိုက်သည့်အခါ စပ် (ခေါ်)ယာယီလုပ်ငန်းကို အများနှင့်ပူးပေါင်းလုပ်ကိုင်ရသည်။ ဆရာချုံ၏ဘဝသည် နှဲသမား၏ ပါးစပ်ကဲ့သို့ ပိန်လိုက်ဖောင်းလိုက် ဖြင့်(၁၂)နှစ်မျှ အချိန်ကုန်ခဲ့သည်။ ထို(၁၂)နှစ်အတွင်း မန္တလေးမိုးတားကျောင်းတိုက် ဆရာတော်ဘုရားကြီး ပျံလွန်တော်မူရာတွင်ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ ပုံတူကိုရေးဆွဲပေးဖူးသည်။ ရွှေဘိုနယ် ဇင်းကုန်း၊ ထန်းတပင်နှင့် တစ်မိုင်လောက်အကွာ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတိုက်ဆရာတော် ပျံလွန်တော်မူစဉ်အခါက တလားကြီး ၊ လောင်တိုက်တို့တွင် ချိတ်ဆွဲရန် ကားလေးချပ်ရေးဆွဲပေးဖူးသည်။ မေမြို့အနီးစခန်းဆင်ခေါင်းကြီးရွာ ၊ သူကြီးဦးခေါင်းလောင်း၊ ဒေါ်အဲလင်တို့၏ အလှူမဏ္ဍပ်ကို တခမ်းတနား ဆင်ယင်ပေးဖူးသည်။ ကသာခရိုင် မန်လည်မှ ဒကာ၊ဒကာမများ အပ်နှံသဖြင့် မိသားစုပုံလေးချပ်ရေးဆွဲဖူးသည်။ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းနှင့် နေအိမ်များတွင် ချိတ်ဆွဲ၍ ကိုးကွယ်ပူဇော်ရန်အလို့ငှာ အပ်နှံကြသည့် မဟာမုနိရုပ်ရှင်မြတ်ကြီးပုံတော်ကို အရွယ်အစား အမျိုးမျိုးရေးဆွဲပေးရသည်။ ထိုခေတ်က သုံးပေပတ်လည်အရွယ်ကားတစ်ချပ်ကို စရိတ်ငြိမ်း (၁၀) ကျပ်ရသည်။ သို့သော် အမြဲတမ်းဝင်ငွေမှန်သည့်အလုပ်မျိုး မဟုတ်သဖြင့် ဆရာချုံတို့လို အနုပညာသည်တို့၏ ဘဝသည် အာမခံချက်မရှိပေ။
ထို့နောက် ဆရာချုံတို့မိသားစုသည် ၁၉၁၁ ခု နှောင်းပိုင်းတွင် မအူပင် မလက်တိုရွာမှတစ်ဆင့် ရန်ကုန်သို့ ပြောင်းရွေ့ခဲ့ကြသည်။ ရန်ကုန်မြို့ ကျုံးကြီးလမ်းထောင့်မှ (ယခင် အဆွေတော်ဆံသနေရာ) နှစ်ထပ်ပျဉ်ထောင်အိမ်လေးခန်းတွဲ၌ ငှားရမ်း၍အခြေစိုက်နေထိုင်သည်။ ရန်ကုန်သို့ ရောက်ခဲ့သော်လည်း ဆရာချုံမှာ မှန်းချက်နှင့် နှမ်းထွက်မကိုက်ခဲ့ပေ။ ရန်ကုန်တွင်လည်း မိမိပညာကို အားပေးခြင်းမရှိရကား ဆိုင်းဘုတ်များ ရေးဆွဲခြင်းဖြင့် ဆင်းတောင့်ဆင်းရဲနေထိုင်ရလေသည်။ ဆရာချုံသည် မင်းနေပြည်တော် မန္တလေးတွင်လည်း မြန်မာ့ပန်းချီကို အားပေးမည့်သူမရှိ။ ရန်ကုန်တွင်လည်း အရာသွင်းသူမရှိတော့သဖြင့် မြန်မာမှုပန်းချီကို အတော်စိတ်ကုန်သွားပုံရလေသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဆရာချုံသည် ကျုံးကြီးလမ်း၌ နေထိုင်နေစဉ် ပန်းချီဆရာ ဦးဘလုံနှင့် ခေတ်ပြိုင်ရေးဆွဲနေသူ ပန်းချီဆရာ ဦးဘစိန်က ဆရာချုံထံသွားပြီး မြန်မာမှုပန်းချီသင်တန်းပေးရန် တောင်းပန်သောအခါ- မြန်မာမှုပန်းချီတွေကို မင်းလိုက်စားလို့တော့ ဟန်မယ်မထင်ဘူးကွယ်။ ငါတယ်အားမပေးချင်ဘူး၊ ဒီပညာတွေက မင်းခမ်းမင်းနားနဲ့ ဘုရားပုထိုးတွေမှာသာ သုံးတာကွ၊ အခု တို့ရဲ့မင်းလည်း မရှိတော့ဘူး၊ ကုလားမင်း အုပ်စိုးနေပြီ။ ဗုဒ္ဓကိစ္စက ကြည့်ပြန်တော့လည်း သာသနာ့ဒါယကာမရှိတော့ သာသနာမကွယ်လျှင် တော်သေးသပေါ့ကွယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာမှုပန်းချီကို ဗဟုသုတအဖြစ် လေ့လာပေါ့ကွယ်။ ကုလားလက်ထက် ကုလားပန်းချီပဲ ကြိုးစားသင်ရင် ကောင်းလိမ့်မယ်ထင်တယ် မောင်ဘစိန်ရာဟု ဆရာချုံက ပြောခဲ့လေသည်။ တကယ်ပင် ဆရာချုံသည် မြန်မာမှုပန်းချီကို စိတ်ကုန်ခဲ့ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ပန်းချီပညာဖြင့် အသက်မွေးခြင်းကိုပင် စွန့်လွှတ်၍ ဆန်အရောင်းအဝယ်လုပ် ကုန်ကူးရန်ပင် စိတ်ကူးဖူးသည်ဟု ဆိုသည်။
ထို့နောက် ဆရာချုံသည် လက်တည့်စမ်း၍ ရုပ်ရှင်ကြော်ငြာများ ရေးဆွဲလိုသဖြင့် ရုပ်ရှင်ရုံပိုင်ရှင်တို့နှင့် ဆက်သွယ်ခဲ့လေသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အင်္ဂလိပ်၊ တရုတ် ရုပ်ရှင်ပိုစတာများကို စမ်းသပ်ရေးဆွဲသည်။ တစ်စတစ်စဖြင့် ဆရာချုံ နာမည်ထွက်လာသည်။ ဆရာချုံရေးဆွဲသော ပိုစတာကားချပ်များမှ အထူးသဖြင့် ဆင်ရုပ်နှင့် ကျားရုပ်များသည် လက်ရာမြောက်ပြီး သဘာဝကျလှလေရာ တစ်နေ့တွင် အိန်အန်ထောင်ကနားဆေးတိုက်သူဌေးကိုယ်တိုင် လာရောက်ပြီး ဆရာချုံ၏ထံတွင် ကျားတံဆိပ်ဆေးကြော်ငြာများအပ်နှံလေသည်။ ကျားသူဌေးနှင့် ဆက်သွယ်မိသည့် အချိန်မှစ၍ ဆရာချုံ၏ နေရေးစားရေးမှာ ပူပင်စရာမလိုတော့ပေ။ ကနားသူဌေးသည် ဆရာချုံ ရန်ကုန်မရောက်မီက ဆေးကြော်ငြာများကို မြန်မာနှင့် တရုတ် ပန်းချီဆရာအချို့ထံတွင် အပ်နှံဖူးသည်။ ကျားရုပ်များသည် လှပသော်လည်း အားမာန်မပါသဖြင့် အသက်မဝင်ဘဲ ရှိသည်။ ဆရာချုံက ကျားရုပ်များကို နိုင်နိုင်နင်းနင်း ရေးဆွဲနိုင်မှန်းသိသည့်အခါ ကျားဆေးတိုက်ကြော်ငြာများကို ဆရာချုံထံ အမြဲအပ်နှံပေတော့သည်။ ဆရာချုံသည် ကျားဆေးတိုက်ကြော်ငြာများ ရေးလိုက်၊ ရုပ်ရှင်ပိုစတာကြော်ငြာများ ရေးလိုက်သဖြင့် တဖြည်းဖြည်း လက်ရာတက်လာသည်။ သားကိုမြနှင့် ကိုခတို့ကလည်း ဝိုင်းဝန်းလုပ်ကိုင်ပေးရာ ဆရာချုံနှင့် သားအဖများ ပန်းချီလုပ်ငန်း ဟူ၍ တစ်စတစ်စ ထင်ပေါ်လာသည်။ လေးနှစ်ခန့်ကြာသောခါ လုပ်ငန်း တစ်စတစ်စမှ အရှိန်ရလာခဲ့ပြီး တပည့်လက်သားများနှင့် တိုးချဲ့လုပ်ကိုင်လိုသည့်အတွက် အခြားသူစိမ်းများကို မခေါ်ယူတော့ဘဲ ကိုကျောက်နှင့် ကိုပုတို့ကို ရန်ကုန်သို့ ခေါ်ယူသည်။ များမကြာမီ ကျားသူဌေးက ကိုပု၏နေပုံထိုင်ပုံနှင့် ရိုးသားမှုကို သဘောကျလှသဖြင့် သားအမှတ်ဖြင့် မွေးစားလိုသည့်အတွက် ဆရာချုံထံ ခွင့်ပန်လေရာ ဆရာချုံကလည်း ရှောရှောရှူရှူဖြင့် ခွင့်ပြုလေသည်။ ကျားသူဌေး စင်္ကာပူသို့ တစ်နှစ်တစ်ခေါက် ပြန်တိုင်းလိုလို ကိုပုပါသွားတတ်ပြီး နောင်အခါ တရုတ်အသိုင်းအဝိုင်းတွင် အောင်ဘွန်ပု ဟူ၍ အမည်တွင်ကာ စင်္ကာပူတွင် နေထိုင်ခဲ့လေသည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး ပြီးဆုံးပြီးနောက် ကိုပုသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိလာပြီး ကိုရင်ဝတ်သည်။ ထို့နောက်ပဉ္စင်းတက်သည်။ နောက်ဆုံး ရေစကြိုတွင် ပျံလွန်တော်မူသည်။
ဆရာချုံသည် ပန်းချီရေးဆွဲနေသော်လည်း ဝါသနာကို မဖျောက်နိုင်ဘဲ အားလပ်သည့်အခါ သရက်တောကျောင်းတိုက်အတွင်းသို့ သွားရောက်၍ ဖိုထိုးလေ့ရှိသည်။ အဂ္ဂိရတ်ဆိုင်ရာသိုက်သမိုင်းနှင့် ကျမ်းစာအုပ်များ ကိုလည်း ရှာဖွေဖတ်ရှုသည်။ ရပ်ရေးရွာရေးကိစ္စများကိုလည်း မေ့လျော့လေ့မရှိ။ ဘီဘီအမ်အေ (ခေါ်) ပုညကုသလဗဟုကရအသင်း တွင် အသင်းဝင်လူကြီးတစ်ဦး ပါဝင်ဆောင်ရွက်သည်။ ဆရာချုံနှင့်သားများသည် ပန်းချီကိုသာမက အားလပ်သည့်အခါ နတ်၊ ဗြဟ္မာ၊ သိကြား၊ (၃၇) မင်း၊ ဘီလူး၊ ဇော်ဂျီ၊ မြင်း၊ သူငယ်တော်၊ ရဟန်းနှင့် ပန်း၊ ခြူး၊ ကနုတ်အမျိုးမျိုးကို ထုလုပ်ရောင်းချသည်။ ကိန္နရာ၊ ကိန္နရီ၊ ဟင်္သာ ၊ ခြင်္သေ့၊ မင်းသားမင်းသမီးရုပ်တုများကို သီးခြားအပ်နှံလျှင်လည်း ထုလုပ်ပေးသည်။ အပ်ထည်များပြားလာသည့်အခါ မန္တလေးမှ ပညာသည်များ အကြောင်းကြားပြီး ခွဲဝေလုပ်ကိုင်ကြသည်။ မန္တလေးမှ ပညာသည်များကလည်း ဆရာချုံနှင့် သင့်တော်မည့် လုပ်ငန်းများရှိသည့်အခါ ခွဲဝေပေးတတ်သည်။ အလုပ်လုပ်ရာ၌ သူ့စည်းကိုယ့်စည်းထားပြီး လုပ်ကိုင်လေ့ရှိရာ လာရောက်ပြီး အပ်နှံသရွေ အလုပ်အားလုံးကို တစ်ဦးတည်းက လက်ဝါးကြီးအုပ်ပြီး လုပ်ကိုင်သည့်စနစ်မျိုးကို ဆရာချုံ မကျင့်သုံးပေ။ ကျွမ်းကျင်ရာ ဆီလျော်ရာ ပညာသည်များနှင့် ဆရာချုံသည် ခွဲဝေလုပ်ကိုင်လေ့ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဆရာချုံသည် ရန်ကုန်သို့ ရောက်နေသော်လည်း မန္တလေးနှင့်လည်း အဆက်မပြတ်၊ မအူပင်၊ မလက်တို၊ ညောင်တုံး စသည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသများနှင့်လည်း အဆက်အသွယ် မပြတ်ပေ။
ဆရာချုံကား အလွန်မြန်မာဆန်သူတစ်ဦးဖြစ်လေရာ ဝတ်ပုံစားပုံ၊ နေပုံထိုင်ပုံကအစ မြန်မာစိတ်ပြင်းပြသူတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ဆရာချုံသည် အသားလတ်၍ အရပ်မနိမ့်မမြင့် အလွန်မွန်ရည်၍ သိမ်မွေ့သည်။ ဆေးပေါ့လိပ်ကြိုက်သည်။ အဂ္ဂိရတ်ဝါသနာထုံသည်။ သူတစ်ပါး၏ကျေးဇူးကို အထူးသိတတ်သည်။ စည်းစနစ်ကြီးသည်။ ဘာသာရေးတွင်လည်း ကိုင်းရှိုင်းသည်။ ရှေးအခါက သျှောင်နောက်တွဲထုံးလေ့ရှိပြီး ရန်ကုန်ရောက်ခါမှ ခေါင်းတုံးတုံးကြောင်း သိရသည်။ ခေါင်းတုံးလိုက်သော်လည်း ခေါင်းပေါင်း သို့မဟုတ်တဘက်မပတ်ဘဲနှင့် ဘယ်အခါမှ မတွေ့ရပေ။ ဘောင်းဘီကိုလည်း လုံးဝ မဝတ်ပေ။ ပန်းချီရေးဆွဲလျှင် သီချင်းကလေး တညည်းညည်းဖြင့် ရေးဆွဲတတ်သည်။ ပညာကိုဝှက်၍ မထားတတ်၊ မသိနားမလည်၍ တပည့်ခံလျှင် ကျကျနန သင်ကြားပြသပေးလေ့ ရှိသည်။ နေမှုထိုင်မှု၊ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုတွင် အလွန် မြန်မာဆန်သူ ဖြစ်သည်။
ဆရာချုံ၏ တပည့်များအနက် ပန်းချီဦးဘစိန်၊ ဦးဘဇော်၊ ဦးအောင်မြတ်ကျော်တို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ပန်းချီဦးဘစိန်သည် ဆရာချုံရေးဆွဲပြသော ပုံကြမ်းများကို အခြေပြုပြီးနောက် ရွှေဘုံနိဒါန်းနှင့် လောကဗျူဟာကျမ်း ခေါ် အင်ရုံစာတမ်းလာ အဆိုအမိန့်များကို ပေါင်းစပ်ပြီး သူရိယ၊ ကြီးပွားရေး စသော မဂ္ဂဇင်းများတွင် မြန်မာမှုကဏ္ဍဖွင့်ကာ ပြန်လည် ရေးသားဖော်ပြသည်ကို တွေ့ရပေသည်။ ပန်းချီဦးဘဇော်သည် ဆရာချုံထံမှ ခြူး၊ ကနုတ်နှင့် ကောက်ကြောင်းရေးနည်းရေးဟန်များတို့ကို မှီး၍ ရှေးမြန်မာပန်းချီကို တစ်ခါတစ်ရံ ပြန်လည် စမ်းသပ်ရေးဆွဲခဲ့သည်။
ပန်းချီဦးဘစိန်သည် ဆရာချုံထံမှ ရွှေနန်းလက်သုံး ပုရပိုက်လာ အကြောင်းအရာများနှင့် မြန်မာမှုများကိုသာမက ပိုစတာရေးနည်းရေးဟန်နှင့် ဆေးဖျော်နည်း၊ အရောင်ချွတ်နည်း၊ ထိန်းနည်းချွတ်နည်းများကို ပါ လေ့လာဆည်းပူးခဲ့သည်။
==ဘဝနိဂုံး==
ပန်းချီတော်အဖြစ် အသက်(၁၇) နှစ်အရွယ်မှ စ၍ အမှုထမ်းခဲ့သော ဆရာချုံသည် အသက်(၅၀) အရွယ် ၁၂၇၈-ခုနှစ် (ခရစ်-၁၉၁၈-ခုနှစ်)တွင် ရန်ကုန်မြို့ ကျုံးကြီးလမ်းနေအိမ်၌ပင် ကွယ်လွန်သွားခဲ့လေသည်။ ပန်းချီသက်တမ်း(၃၄) နှစ်အတွင်း ဆရာချုံသည် စပ်ပန်းချီ၊ ပန်းပု၊ ရုပ်လုံး၊ ဗိသုကာ၊ လက်သမား စသည့် ပညာရပ်မျိုးစုံကို လုပ်ကိုင်ခဲ့ရာ မြန်မာ့ပန်းချီပန်းပုလောကတွင် ဆရာချုံလို ပညာစုံသည့် ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးသည် ရှာမှရှားသည်ဟု ဆိုရပေမည်။ ဆရာချုံကွယ်လွန်ခဲ့သည်မှာ ယခုအခါ နှစ်ပေါင်း (၉၀) နီးပါးရှိပြီဖြစ်သော်လည်း ဆရာချုံကွယ်လွန်ခြင်းသည် မြန်မာ့နန်းတွင်းပန်းချီသမိုင်းတွင် ကွင်းဆက်ပြတ်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ ပန်းချီတော် ဟူသော ဝေါဟာရသည်လည်း မြန်မာ့ပန်းချီသမိုင်းတွင် နိဂုံးချုပ်လေပြီဟု ဆိုရပေမည်။ ဆရာချုံသည် ပထမဇနီးမှ ကိုမြ ၊ ကိုခ၊ မတင်နှင့် မတင်ဥတို့ ထွန်းကားခဲ့သည်။ ဒုတိယဇနီး ဒေါ်ငွေခင်မှ သားမောင် အေးကြည်နှင့် သမီး မတင်နုတို့ ဖွားမြင်သည်။ မည်သို့ဆိုစေ မြန်မာ့ပန်းချီလောကတွင် သူမတူအောင်ထူးချွန်ပြောင်မြောက်၍ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးရှိ တပည့်တပန်းများအား ပန်းချီပညာ အမွေပေးခဲ့သော မျိုးချစ်စိတ် အလွန်ထက်သန်သည့် ပန်းချီတော် ဆရာချုံကွယ်လွန်သွားသဖြင့် မြန်မာ့အနုပညာလောကအတွက်နှမြောတသဝမ်းနည်းစရာပင် ဖြစ်သည်။
==ကျမ်းကိုးစာရင်း==
<references/>
*(က) ဆရာချုံ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း (အတွဲ-၂) ၊ ရန်ကုန်၊ မြန်မာနိုင်ငံဘာသာပြန်စာပေအသင်း၊ ပကြိမ် ၁၉၅၅ ။ စာ ၄၂၀- ၄၂၁။
*(ခ) ဦးမင်းနိုင်၊ ပန်းချီတော်ဆရာချုံး၊ ရန်ကုန် စာပေဗိမာန်၊ ပကြိမ် ၁၉၈၀။
*(ဂ) ပန်းချီလှတင်ထွန်း ဆရာချုံ (၁၈၆၇ ခန့် ၁၉၁၇ ခန့်) ဒို့ကျောင်းသားစာစောင် (၁၉၇၁ ခု၊ မေလ) စာ ၃၃-၃၉။
== ကိုးကား ==
<references/>
[[Category:မြန်မာ ပန်းချီဆရာများ]]
[[Category:၁၈၆၆ မွေးဖွားသူများ]]
[[Category:၁၉၁၈ ကွယ်လွန်သူများ]]
6qjc0nozvyv2jg1u71bg7xceypicmls
752601
752600
2022-07-30T03:04:17Z
Aung kaung
11971
/* ကျမ်းကိုးစာရင်း */
wikitext
text/x-wiki
[[File:Sayar Chone.jpeg|thumb|မြန်မာဘုရင်ကိုမှီလိုက်သော ဆရာချုံနှင့် သားများ ]]
'''ဆရာချုံ''' သည် ကုန်းဘောင်ဆက် နောက်ဆုံးမင်းဖြစ်သည့် [[သီပေါမင်း]]လက်ထက်တော်မှစ၍ ထင်ရှား ကျော်စောလာသော [[မန္တလေးမြို့]]မှ မြန်မာပန်းချီဆရာ အနုပညာသည်ကြီးတစ်ဦး ဖြစ်သည်။
ဆရာချုံ၏ မွေးသက္ကရာဇ်ကို အသေအချာ မသိရသော်လည်း မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၂၈ ခုနှစ်(ခရစ် ၁၈၆၆ခုနှစ်)တွင် မွေးဖွားသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ မောင်ချုံကိုမွေးဖွားစဉ်က မြင်ကွန်း၊ မြင်းခုံတိုင်ညီနောင်တို့သည် [[မင်းတုန်းမင်း|မင်းတုန်းမင်းတရားကြီး]]ကို ပုန်ကန်ခြားနားနေသောကြောင့် မန္တလေး၊ အမရပူရ ၊ စစ်ကိုင်း၊ အင်းဝနှင့် အထက်အညာတစ်ဝိုက်တွင် ရွာသူရွာသားတို့သည် ပြေးလွှားပုန်းလျိုးကွယ်လျိုးနေကြသည့်အခါ ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ကာလပျက်ကြီးတွင် မောင်ချုံကို ဖွားမြင်ခဲ့ရသဖြင့် မိဘများက '''မောင်ယာချုံ'''ဟု အမည်ပေးခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက်တွင် '''မောင်စံချုံ'''ဟု အမည်ပြောင်းသည်။ နောက်ဆုံး'''မောင်ချုံ''' ဟူသော အမည်မှာ ရွှေနန်းတော်ကြီးအတွင်း ရောက်ရှိပြီး ပန်းချီတော်ဖြစ်သည်အထိ တွင်၍သွားလေသည်။ မောင်ချုံကို မိဘနှစ်ပါးက ရှေးမြန်မာထုံးစံအတိုင်း ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွင်အပ်နှံ၍ ပညာသင်ကြားစေသည်။ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွင် မင်္ဂလသုတ်၊ ရတနာရွှေချိုင့် ၊ ပရိတ်ကြီး စသည့်တို့ကို သင်အံလေ့လာရင်း ပန်းချီပုံဆွဲဝါသနာသန်လှသဖြင့် ဘုန်းကြီးပျံ၊ မယ်တော်ပျံများ ကြုံကြိုက်သည့်အခါ ဆေးဖျော် စုတ်ဆေးစသည့် တောက်တိုမည်ရ အလုပ်များကို ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင် ကူညီတတ်သည်။ ရိုးသားဖြောင့်မတ်ပြီး သွက်လက်ဖျတ်လတ်သဖြင့် စပ်ဆရာများက မောင်ချုံကို ဆရာတော်ကြီးထံခွင့်ပန်၍ ခေါ်ယူပြီး ပန်းချီပညာ သင်ပေးသည်။
မောင်ချုံသည် စပ်လုပ်ငန်းကို အောက်ခြေမှစ၍ လုပ်ကိုင်ရရာ ဝါးခွဲသည့်အခါ ဝါးခွဲရသည်။ ငြမ်းဆင်သည့်အခါ ဆင်ရသည်။ အောက်ခံဆေးသုတ်သည့်အခါ သုတ်ရသည်။ ခြူးပန်း၊ ကနုတ်တို့ကို ဆရာလုပ်သူက ကြောင်းပေးသည့်အခါ ဆေးဖြည့်ရသည်။ တစ်ကွက်ချင်းရေးပြသွားသည်ကို ထပ်တူထပ်မျှဖြစ်အောင် ကြိုးစား၍ တုပရေးခြယ်ရာက သုံးနှစ်ခန့် ကြာသည့်အခါ ခြူး၊ ပန်းကနုတ်တို့၏ အခြေခံကို သိတန်သလောက်သိလာသည်။ ခံဆေး ၊ အုပ်ဆေးအကြောင်းကို သဘောပေါက်သင့်သလောက် ပေါက်လာသည်။ အတိုင်းအထွာ အချိုးအစားနှင့် ပုံစံထုတ်လုပ်နည်းများကိုလည်း သိမြင်လာသည်။ ရွှေမင်၊ ငွေမင်တို့ကိုလည်း သူ့နေရာနှင့်သူ အကွက်စေ့အောင် ရေးတတ်ခြယ်တတ်လာသည်။ နှီး၊ ဝါး၊ ကြိမ်တို့ဖြင့် ရုပ်လုံးရုပ်ကြွ လုပ်ပုံလုပ်နည်းများကိုလည်း လက်တွေ့ဝင်ရောက် လုပ်ကိုင်ရာမှ အခြေခံကို နားလည်လာသည်။ ဒုမင်္ဂလ၊ သုမင်္ဂလ ခွဲခြား၍ လုပ်ရကိုင်ရသည့် [[စပ်ပန်းချီ]]ခေါ် ယာယီပန်းချီလုပ်ငန်း၏ အခြေခံကို မောင်ချုံ အတော်အသင့် သိမြင်နားလည်လာသည့်အခါ မောင်ချုံ၏ ရှေ့ရေးကို မျှော်ကိုး၍ ဆရာဘုန်းတော်ကြီးက ပန်းချီတော်ဦးကြာညွန့်၏သား ဆရာစာထံသို့ ပို့ပေးသည်။ ထိုအချိန်တွင် မောင်ချုံသည် (၁၄)နှစ်သားအရွယ်ရှိပေပြီ။ ဆရာစာထံတွင် တပည့်ခံရင်း ရွှေရေးပန်းချီ၊ ငွေရေးပန်းချီနှင့် ဆေးရေးပန်းချီဆိုင်ရာ ရေးပုံခြယ်ပုံများကို လေ့လာရသည်။ သီပေါမင်းလက်ထက် ပန်းချီဆိုင်ရာရေးပုံ၊ ခြယ်ပုံများကို လေ့လာရသည်။ သီပေါမင်းလက်ထက် ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းရွက်နေသော ဆရာစာမျက်စိကွယ်၍ အလုပ်ခွင်မှ အနားယူသော် ဆရာချုံကို ပန်းချီတော်အဖြစ် ဆက်လက်ခန့်ထားခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ဆရာချုံမှာ (၁၆) နှစ်သားအရွယ်မျှသာ ရှိသေးသည်။ ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းစဉ် ရိက္ခာတော် ငွေကျပ်ချိန် (၄၀) (၅၀) ခန့်ရသည်ဟု အဆိုရှိသည်။ ထိုခေတ်က မန္တလေးရတနာပုံနေပြည်တော်သို့လာရောက် အမှုထမ်းကြသော အီတာလျံပန်းချီဆရာ နှစ်ဦးရှိကြရာ ထိုသူတို့ထံမှလည်း ဆရာချုံသည် ပန်းချီပညာရပ်များနှင့် ပန်းချီပစ္စည်းကိရိယာများကို ရလိုက်လေသည်။
ထို့ကြောင့်ပင် ဆရာချုံ၏ လက်ရာများတွင် အနောက်တိုင်းပန်းချီနည်းစနစ်များ ထည့်သွင်းရေးဆွဲနိုင်သည်ကို တွေ့ရသည်။ ဆရာချုံ၏ ညီလာခံ၊ နန်းမြို့တွင်း တစ်နေရာ စသော ကားတို့တွင် ရှေးရိုးမြန်မာပန်းချီနည်းဖြစ်သော မျဉ်းရေးဆေးခြယ်ခြင်းကို အခြေခံထားသော်လည်း အနီးအဝေးမြင်ကွင်းသဘော၊ အလင်းအမှောင်တို့ဖြင့် ရေးဖော်သည့် ထုထည်သဘောများ စနစ်တကျ ထည့်သွင်းရေးချယ်နိုင်သည်ကို တွေ့ရသည်။
ဆရာချုံသည် ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းရင်း မျက်စိကွယ်နေသည့် ဆရာစာကို ဆက်လက်ပြုစုလုပ်ကျွေးသည်။ ဆရာချုံသည် နန်းတွင်းသို့ ပန်းချီတော်အဖြစ် ရောက်ရှိသည့် အချိန်တွင် နေပြည်တော်၌ ပုံတူရေးခြယ်မှု ခေတ်စားလျက်ရှိပေပြီ။ ဦးကြာညွန့်အသက်ထင်ရှားရှိစဉ်ကတည်းက ကြိုးပမ်းရေးဆွဲခဲ့သည့် ပုံတူရေးခြယ်နည်းစနစ်သည် အမြစ်တွယ်နေပြီ ဖြစ်သည်။ ခဲဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဆေးရောင်စုံဖြင့်လည်းကောင်း၊ မင်းမှူးမတ်တို့၏ ပုံတူများကို တစ်စတစ်စ ရေးခြယ်လာကြရာ ရေးရိုးရေးစဉ် ရှေးရိုးမြန်မာ့ပန်းချီတွင် ပုံတူရေးခြယ်နည်းသည် တစ်ကဏ္ဍ အဖြစ် သက်ဝင်လှုပ်ရှားလာခဲ့ပေသည်။ ဆရာချုံ အပါအဝင် နန်းတွင်းပန်းချီတော်များသည်လည်ကောင်း၊ နန်းတွင်းပန်းချီတော်များသည်လည်းကောင်း၊ နန်းတော်ပြင်ပမှ ပန်းချီပညာရှင်များသည်လည်းကောင်း၊ မိသားစုပုံနှင့် တစ်ဦးချင်းစီ၏ ပုံများကို ပုံတူအဖြစ် ရေးဆွဲကြသည်။
ဇာတ်နိပါတ်သရုပ်ဖော်ပုံများအကြားတွင် ပုံတူပန်းချီကားများကို ကြိုကြားကြိုကြား မြင်တွေ့လာသည်မှာ အမြင်ဆန်းသလိုလိုရှိသည်။ မင်းမှူးမတ်နှင့် ထေရ်ကြီးဝါကြီးရဟန်းတော်များ၏ပုံတူများကို စတင်ရေးခြယ်ကြရာမှ နောင်သောအခါ အရပ်သူအရပ်သားတို့၏ ပုံတူများကို တစ်စတစ်စ ရေးခြယ်သည့်အဆင့်သို့ကူးပြောင်းရောက်ရှိလာခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ ဆရာချုံပုံတူရေးသည့်အခါ ရေးသည်။ မင်း၊ မိဖုရားတို့၏ ကောင်းမှုစေတီပုထိုးများတွင် နံရံပန်းချီရေးခြယ်သည့်အခါ ရေးခြယ်ရသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ မင်း၊ မိဖုရား၊ သမီးတော်၊ သားတော်ကလေးများကို ကြည့်ရှုမှတ်သားစိမ့်သောငှာ ဇာတ်ကြီးဆယ်ဘွဲ့၊ ငါးရာ့ငါးဆယ်ဇာတ်နိပါတ်တော် ဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းထွက်များကို ကောက်နုတ်စီစဉ်၍ ပုရပိုက်ဖြူပေါ်တွင် ဆေးရောင်စုံဖြင့် ဆေးရေးပန်းချီခြယ်ရသည်။ ဝဲယာမင်းမိဖုရားတို့၏ ကုသိုလ်တော်စေတီပုထိုးများကို ပုရပိုက်ဖြူဖြင့် ရေးကူးခြင်း စသည်တို့ကိုလည်း ပြုလုပ်ရသည်။ နန်းတွင်းပန်းချီတော်တစ်ဦးအနေဖြင့် ဆရာချုံသည် မြေပုံ၊ ထွက်တော်မူ အခမ်းအနားနှင့် ဆင်ခင်း၊ မြင်းခင်းပုံများကို ရံဖန်ရံခါ ရေးဆွဲပေးရသည်။ မြေပုံများမှာနယ်မြေအပိုင်စားပေးမှုများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ မြို့စား၊ ရွာစား၊ နယ်စားများအား သက်ဆိုင်ရာနယ်မြေတစ်ရပ်ရပ်ကို ဘုရင်က အပိုင်စားပေးသည့်အခါ နယ်မြေသရုပ်ပြမြေပုံကိုပါ ပူးတွဲပေးအပ်လေ့ရှိသည်။ ထွက်တော်မူအခမ်းအနားနှင့် ဆင်ခင်း၊ မြင်းခင်းပုံများကို များသောအားဖြင့် ပိတ်၊ ပိုး၊ ဖဲ စသည့် ဖျင်များပေါ်တွင် ရေးခြယ်လေ့ရှိပြီး ပြည်ပမှ သံတမန်များနှင့် ဧည့်သည်တော်များကို လက်ဆောင်အဖြစ် ချီးမြှင့်ပေးအပ်လေ့ရှိပေသည်။
ရှေးမင်းအဆက်ဆက်တို့လက်ထက်တွင် ဆက်သခဲ့သော ဆင်ဖြူတော်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဆရာချုံသည် မူပွားများကို ရေးခြယ်ရသည့်အခါ ရေးခြယ်ရပြီး ဆင်၊ မြင်းတို့၏ ကြန်အင်လက္ခဏာပြုပုရပိုက်များနှင့် အာကာသသျှတ္တရကျမ်းလာ(၁၂) ရာသီခွင်နှင့် နေလနက္ခဆိုင်ရာများကိုလည်း ပုရပိုက်အမျိုးမျိုးကို ရေးခြယ်ရာတွင် ဗေဒင်ပုရပိုက်များလည်း ပါသည့်အခါ ပါပေသည်။
ထို့ပြင်ဆရာချုံသည် ရံဖန်ရံခါ ရွှေနန်းလက်သုံးပုရပိုက်ငါးဆူတွဲများအနက်မှ သင့်တော်ရာပုံများကို ရွေးချယ်ကူးယူပေးရသည်။ ရေကင်းလှည့်လည်ရာတွင်လည်းကောင်း စီးနင်းအသုံးဝင်သည့် ပဉ္စရူပလှေတော်၊ သတ္တရူပလှေတော်၊ ဒွါဒသရူပလှေတော်၊ တောင်သုံးမှိုင်းလှေတော်၊ ကရဝိက်ဖောင်တော် စသည့်လှေတော်ဖောင်တော်အမျိုးမျိုးနှင့် ကန်တော့ခံထွက်တော်မူရာတွင် မင်း၊ မိဖုရား၊ မှူးမတ်တို့ စီးနင်းမြဲဖြစ်သည့်ဝေါအမျိုးမျိုး၊ ရထားအမျိုးမျိုး နှင့် စီးတော်ဆင်အမျိုးမျိုးကို မှတ်တမ်းတင်ရေးဆွဲရာ၌ ကသည်းမြင်း၊ အက္ကပတ်မြင်းနှင့် မြင်းခင်းသဘင်တွင် ပါမြဲဖြစ်သည့် မြင်းများပါ မကျန်ခဲ့ပေ။ စည်တော်အမျိုးမျိုးကိုလည်း မှတ်တမ်းတင်ရပေရာ ရှေ့တော်ပြေး ဝင်စည်ထွက်စည်နှင့် တစ်ဖက်ပိတ်စည်မျိုးစုံကိုပါ လေ့လာရေးခြယ်ရပေသည်။ ဝဲယာမင်းခမ်းတော်ပစ္စည်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ထီးဖြူတော်၊ ယပ်၊ ရေတကောင်း၊ ကွမ်းအစ်၊ စလင့်ကြာကြီး၊ ကလပ်၊ ယပ်မား၊ ခြေနင်း၊ သန်လျက်နှင့် အုပ် စသည့်တို့ကို စာရင်းကောက်ယူ၍ မှတ်တမ်းတင်ရေခြယ်ရသည့်နည်းတူ မဟာသင်္ကြန်တော်အခမ်းအနား၊ ရွှေနန်းတော်ကြီးသိမ်းအခမ်းအနား၊ အိမ်ရှေ့အိမ်တော်သိမ်းအခမ်းအနား၊ မင်းညီမင်းသားအိမ်သိမ်းအခမ်းအနား၊ မှူးတော်မတ်တော်ကြီးတို့အိမ်သိမ်းအခမ်းအနားထွက်တော်မူရာတွင် ခင်းကျင်းရသည့် ဝတ္ထုပစ္စည်းမျိုးစုံကိုပါ မှတ်တမ်းတင် ရေးချယ်ရပေသည်။ ထွက်တော်မူကြီးများနှင့်ဆက်လျဉ်း၍ ၁၈၆၅ ခုနှစ်က မင်းတုန်းမင်းတရားကြီး ကျောက်တော်ကြီးဘုရားကို ထွက်တော်မူကြီးအဖြစ် ထွက်တော်မူသည့်အခမ်းအနားမျိုးကိုလည်း ဆရာချုံသည် ပြန်လည်ကူးယူ၍ မှတ်တမ်းတင်ရေးခြယ်ခဲ့ရသည်။ ယင်းထွက်တော်မူကြီးသည် ကုန်းဘောင်ခေတ်နောက်ပိုင်း၊ မြန်မာ့နန်းတွင်း မင်းပွဲသဘင်များအနက် အကြီးကျယ်ဆုံး အခမ်းအနားဆုံးနှင့် အစုံအလင်ဆုံး မင်းခမ်းမင်းနားတစ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း သိရပေသည်။
ရှေးမင်းတို့လက်ထက် သမီးတော်၊ တူမတော်၊ မြေးတော်တို့နှင့်တကွ မိဖုရား၊ မောင်းမမိဿံတို့၌ ဆင်ယင်ထုံးမြတ်ရိုးဖြစ်သော မဏိကိုးပါး၊ လေးပါးရာသီ၊ နဂါးပတ်ကျော့ကွင်း၊ ပုလဲကွန်ချာ၊ ရတနာမဏ္ဍိုင် ၊ မောရဂီဝါ၊ ဟင်္သာစာခွန့်၊ ပုစဉ်းတောင်ဖြင့် စသည့်ဆံထုံး (၅၅) မျိုးအပြင် သားတော်များ၊ သျှောင်ထုံးမင်္ဂလာအခမ်းအနားတွင် ဆင်ယင်မြဲသျှောင်(၁၂) ရပ် ၊ သမီးတော်များနားထွင်းမင်္ဂလာအခမ်းအနားတွင် ဆင်ယင်မြဲရတနာ စည်းပုံတော်လေးရပ်၊ နဖူးစည်းပါရတနာချုပ်သျှောင်ပုံ ၊ နဖူးစွဲပရိတ်ချည်ကုံးသျှောင်ပုံ(၁၀)မျိုး ၊ ကိုယ်ဝတ်ရွှေပုစွန်ဆီအင်္ကျီတော်အမျိုးမျိုး၊ မလ္လိကာအဆင်တန်ဆာတော်၊ [[မဟလ္လတာတန်ဆာ|မဟလ္လတာအဆင်တန်ဆာတော်]]၊ မကိုဋ်တော်လေးဆူ ၊ မင်းဧကရာဇ်တို့၏ ဆင်ယင်မြဲမကိုဋ်တော် ၊ စိန္တာမဏိမကိုဋ်တော် ၊ ဗြဟ္မတန်ဆာဘုရင်တော်၊ သိကြားတန်ဆာဘုရင်တော် ၊ မောက်တို ၊ မောက်ရှည် နှင့် ကိုယ်ဝတ်တန်ဆာတော် မျိုးစုံကိုလည်း ရေးရခြယ်ရပေသည်။ ထို့အတူ အိမ်ရှေ့မင်းနှင့် သားတော်၊ သမီးတော်များအား ပေးသနားသည့် ဗောင်း ၊ နားတောင်း၊ ဝတ်လုံ၊ စလွယ် ၊ ဘွဲ့ဖြူများ၊ မှူးတော်မတ်တော်ကြီးများအား ပေးသနားသည့် ဗောင်း၊ နားတောင်း ၊ ဝတ်လုံ၊ စလွယ်၊ ဘွဲ့ဖြူများ၊ ထို့အောက် နေရာ ငါးရာနေမှူးတော်မတ်တော်တို့အား ရာထူးကြီးငယ်အလို ပေးသနားသည့် ဗောင်း ၊ နားတောင်း ၊ ဝတ်လုံ၊ စလွယ်၊ ဘွဲ့ဖြူများ၊ နန်းတွင်းနေသူတို့ အသုံးအဆောင်အမျိုးမျိုး၊ စည်းပုံ ၊ထိပ်ချုပ်ပန်း နှင့် ဖက်၍ ဝတ်ဆင်မြဲအင်္ကျီကြီး၊ လက်များတုရင်ရောင်အင်္ကျီကြီး၊ ရွှေထီးရွှေနန်းအဆက်ဆက်၊ အမိန့်တော်ထွက်၊ ထုံးမြတ်ရိုး ၊ ဆံထုံးခုနှစ်လုံးပုံ၊ ယင်းနှင့်တွဲဖက်၍ ဝတ်ဆင်မြဲ ဒွါဒရာပါ လက်ဖျားနှစ်ဖက်တုရင်တပ် တန်ဆာကြီးလေးမျိုး ၊ ပန်းသွယ်နားတောင်း အမျိုးမျိုးကိုလည်း ရေးခြယ်မှတ်တမ်းတင်ရပေသည်။
ထို့ပြင်မှန်နန်းတော်အတွင်း ထားရှိသည့်သိကြား၊ ဗြဟ္မာ ၊ စတုလောကပါလနတ်ရုပ် ၊ ဒန္တိမုခနတ္တိုင်ကျမ်းထွက် ၊အဋ္ဌဝီသနတ်(၂၈)၊ လောကီကျမ်းထွက် ၊ သူရသတီ၊ စန္ဒီ ၊ပရမိသွာ ၊ မဟာပိန္နဲ ၊ ဂေါရမန္တနတ် (၅)၊ ရာဇမတ္တဏကျမ်းထွက် ဗနီနတ္ကစ၍ မာရ်နတ်ရောက် နတ်ကြီး (၁၅)ပါး ၊ကိုယ်စောင့်နတ် (၁၂)ပါး ၊ ရုက္ခစိုး ၊ ဘုမ္မစိုး ၊ အာကာသစိုး ၊ ရိုးရာနတ်များနှင့် ဘေးတော်များလက်ထက်တော် အရပ်ရပ်မြို့ရွာများက လာရောက်ဆက်သသည့် ဇော်ဂျီ ၊ ပုဏ္ဏား ၊ လူ ၊မျောက် ၊ နဂါး ၊ ဂဠုန်၊ ကိန္နရာ၊ ကျား ၊ ဆင် ၊ ကျီးဖြူ ၊ ကုလားအုပ်နွား ၊ စာမရီ၊ မြင်း ၊ ဆိတ် ၊ ကရဝိက် ၊ ဥဒေါင်း ၊ခြင်္သေ့၊ ကြက်၊ လူကဖွားသော ဘီလူး၊ ဆင်ဖြူတော်၊ မျောက်ဖြူနှင့် ရခိုင်ပါ ကြေးရုပ်နှင့် အမြောက်အမျိုးမျိုးကို ရေးခြယ်မှတ်တမ်းတင်ရသည်။ ရွှေနန်းလက်သုံး ပုရပိုက်များသည် နန်းဓလေ့သရုပ်ဖော်ရုပ်ပြ စာအုပ်ကြီးများသဖွယ် ဖြစ်သည့်အတွက် မြန်မာ့နန်းတွင်း၌ အရေးပါအရာရောက်သည့်နှင့် နန်းတွင်း ပန်းချီတော်များအဖို့လည်း အမြဲထာဝစဉ် လက်ကိုင်ပြုရမည့် ပုရပိုက်ကြီးများ ဖြစ်ပေသည်။ ထို့ကြောင့်ဆရာချုံသည် ပန်းချီတော်ဘဝတွင် ရွှေနန်းလက်သုံးပုရပိုက်များကို ကြေညက်အောင် အကြိမ်ကြိမ်လေ့လာ၍ ကူးယူရေးဆွဲခြင်း ဖြစ်ပေသည်။
ဆရာချုံတစ်ယောက် လူလားမြောက်၍ မြန်မာ့နန်းတွင်း၌ ပန်းချီတော်အဖြစ် အမှုထမ်းနေသည့်ခေတ်ကာလတွင် မြန်မာ့ရိုးရာပန်းချီသည် နံရံပန်းချီမှ ပုရပိုက်ပန်းချီသို့ ကူးပြောင်းခဲ့ပြီး ပုရပိုက်ပန်းချီများ အရှိန်ရအားကောင်းစ ကာလဟုဆိုရမည်။ ပန်းချီအနုပညာများသည်လည်း နန်းတွင်းသို့ စုသေးစုန်စာရင်းဝင်အဖွဲ့ အစည်းတစ်ရပ်အနေဖြင့် စနစ်တကျရောက်ရှိလာကြပြီး ရွှေရေးပန်းချီ ၊ငွေရေးပန်းချီ ၊ဆေးရေးပန်းချီ တာဝန်အဆင့်ဆင့်ပန်းချီတော်၊ ပန်းချီတော်ခေါင်း ၊ပန်းချီတော်အုပ်ဟူ၍ ရာထူးအဆင့်ဆင့်ဖြင့် နန်းဓလေ့တို့ကို မှတ်တမ်းတင်နေချိန်ဖြစ်လေသည်။ အကြောင်းအရာပိုင်းအနေဖြင့် ဗုဒ္ဓွမြတ်စွာ၏ဂုဏ်တော်ဘွဲ့ မှသည် ပဒသေရာဇ် ဧကရာဇ်တို့၏ ဘုန်းတော်ဘွဲ့ဆီသို့ပြောင်းလဲလာပြီး နန်းစနစ်ပိုင်း အနေဖြင့်မူ အနီး၊ အဝေးစနစ်ကို မြန်မာပန်းချီဆရာများ တစ်စတစ် ပြောင်းလဲ ကြိုးပမ်းအားထုတ်ခြင်းမှာ ထူးခြားချက် တစ်ရပ်ဟုဆိုရပေမည်။ ထိုကဲ့သို့သော အနီး၊ အဝေးစနစ်ဖြင့် ရေးဆွဲပုံ ရေးဆွဲနည်းဟု မိန့်ဆိုကြသည်။
ဖော်ပြပါ အနီး၊ အဝေးစနစ်ကို (၁၈)ရာစု မြန်မာပန်းချီလောကတွင် ကြိုကြားကြိုကြား တွေ့မြင်လာရပြီး ပန်းချီတော်ဦးကြာညွှန့်၏ လက်ရာပုရပိုက်ပန်းချီများတွင် အများဆုံးတွေ့မြင်ရပေသည်။ ယင်းစနစ်ကို ဆရာစာနှင့် ဆရာချုံတို့ ဆက်လက်ကြိုးပမ်းအားထုတ်ကြရာ တစ်စတစ်စတိုးတက်အောင်မြင်လာသည့် သဘောကို တွေ့မြင်ရပေသည်။ အထူးသဖြင့် ဆရာချုံရေးဆွဲသော မိသားစုပုံများမှ နောက်ခံတိုင်တန်းလျားများတွင် အထင်အရှားတွေ့မြင်နိုင်ပေသည်။ ဆရာချုံသည် ယင်းအနီး၊ အဝေးစနစ်မျိုးကို လေ့လာရေးဆွဲနေရာမှ သဘာဝနည်းမှ အနီး အဝေးစနစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း တစ်စတစ်စပြောင်းလဲ ရေးခြယ်သည်။ ရာခိုင်နှုန်းပြည့် အောင်မြင်မှု မရသော်လည်း ဆရာချုံ၏လုံ့လ၊ ဝီရိယ၊ ဇွဲနှင့် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုကြောင့် အတော်အသင့်အောင်မြင်သည်ဟု ဆိုရပေမည်။ သို့ကလို ပန်းချီတော်ဆရာချုံသည် ပန်းချီပညာကို နေ့မအားညမနားကြိုးပမ်းအားထုတ် ရေးဆွဲနေစဉ်အတွင်း အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ တတိယစစ်ပွဲဖြစ်ပွား၍ အင်္ဂလိပ်တို့၏ ဖမ်းဆီးခြင်းခံရကာ (၃)လမျှအကျဉ်းခံခဲ့ရသည်။ အကျဉ်းမှလွတ်သောအခါ ဆရာချုံအား ' ကာနယ်ဆလေဒင် ' က သူ့ထံ၌ အမှုထမ်းရန် ခေါ်သည်ကို တိုင်းတစ်ပါးသားတို့ လက်အောက်တွင် အမှုမထမ်းလိုသဖြင့် ငြင်းပယ်ခဲ့လေသည်။
သီပေါမင်း ပါတော်မူပြီးသည့်နောက် ဗြိတိသျှခေတ်ဦး၌ ဆရာချုံ သည် မန္တလေး၌ပင် ပန်းချီပညာဖြင့် ဆက်လက်၍ အသက်မွေးသည်။ ဆရာချုံသည် နောင်လာနောက်သားများ အမှတ်တရနှင့် ဇာတိမာန်တက်စိမ့်သောငှာ အရှင်နှစ်ပါး ပါတော်မူပုံကို ပန်းချီရေးခဲ့လေသည်။ ထို့ပြင်ဆရာချုံသည် လယ်ထွန်မင်္ဂလာသဘင်ကို ပြန်လည်ရေးဆွဲမှတ်တမ်းတင်သည်။ ရှေးအခါက နန်းမြို့အတွင်း မင်းမှူးမတ်တို့သွားလာထိုင်နေထိုင်ကြပုံကို ပန်းချီဖြင့် ခြယ်မှုန်းသည်။ တွေ့ကြုံခဲ့သည်တို့ကို ပြန်လည်ရေးမှတ်သည်။ ပိတ်ကားတွင်လည်းရေးဆွဲသည်။ ပုရပိုက်တွင်လည်း ခြယ်မှုန်းသည်။ သို့သော် ထီးသုဉ်း ၊ နန်းသုဉ်း ၊ မြို့သုဉ်းသုံးညဖြင့် တစ်နိုင်ငံလုံး သူ့ကျွန်ဖြစ်နေရချိန်မို့ အားပေးမည့်သူမရှိ။ ဝယ်ယူချီးမြင့်သူမရှိချေ။ အခက်အခဲအမျိုးမျိုးကြားမှ ဆရာချုံသည် ထွက်ပေါက်ကို ရှာကြံခဲ့သည်။ အများမိုးခါးရေသောက်သလို သူမသောက်လို ။ မိမိတတ်ကျွမ်း ယုံကြည်ရာအလုပ်မျိုးကိုသာ လုပ်ကိုင်လိုသူ ဖြစ်သည်။
ဆရာချုံသည် ပိတ်များကို လက်မ (၂၀)ပတ်လည်အရွယ် ပိုင်ဖြတ်ကာ သစ်သားဖြင့် ဘောင်ကြက်လုပ်ပြီးနောက် ပုံတူ ၊ ရှုခင်း၊ နန်းမြို့ရိုး ၊ ဘုရားပုထိုးနှင့် ဇာတ်နိပါတ်တို့ကို ရေးခြယ်သည်။ ပန်းချီကားနှစ်ဆယ် ၊ အစိတ်ခန့်စုမိသောအခါ ဆောင်းအကုန်နွေအကူး စပါးပေါ်ချိန်တွင် ကျင်းပလေ့ရှိသည့်ဘုန်းတော်ကြီးပျံ၊ ဘတော်ပျံ၊ မယ်တော်ပျံများမှ တလားကြီးလောင်တိုက် စသည်များတွင် ချိတ်ဆွဲပြသ၍ ရောင်းချခဲ့သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ မဏ္ဍပ်အငယ်စားထိုးပြီး ပန်းချီကားများ ချိတ်ဆွဲပြီးဘုန်းကြီးပျံများတွင် ပြသသည်။ ၁၈၉ဝပြည့်နှစ်လောက်တွင် ဆရာချုံသည် ထိုသို့တီထွင်ပြသကြောင်း မှတ်သားရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပထမဦးဆုံးကျင်းပသော တစ်ကိုယ်တော်ပန်းချီပြပွဲမျိုးဟု ဆိုရပေမည်။ နောင်အခါ ဆရာချုံကိုအားကျ၍ အခြားပန်းချီဆရာများကလည်း ထိုသို့ပြသကြောင်း သိရပေသည်။
ဆရာချုံသည် ပုံတူ ၊ ရှုခင်း နှင့် နိပါတ်တော်အကြောင်းအရာများကိုသာမက နန်းတွင်းမိသားစုတို့၏ နေပုံထိုင်ပုံများကိုလည်း မကြာခဏရေးဆွဲလေသည်။ မင်းသားတစ်ယောက် ၊ မင်းသမီးနှစ်ယောက်နှင့် အခြွေအရံပါသောပုံများကို ဆရာချုံအများဆုံးရေးဆွဲလေ့ရှိပေသည်။ ယင်းပုံများတွင် ရှေးမြန်မာမင်းမှုထမ်းနှင့် နန်းတွင်းသူနန်းတွင်းသားများ၏ ဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့မှုကိုသာမက ရှေးမြန်မာအမျိုးသမီးများ ဆေးပေါ့လိပ် (ပြောင်းဖူးဖက်လိပ်) ကိုင်ဟန်နှင့် သားငယ်အားနို့တိုက်ဟန်များ ပါဝင်တတ်လေသည်။ ဗြိတိသျှတို့က မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးကို သိမ်းပိုက်ပြီးပြီဆိုသော်လည်း အနေအထားမကျသေးပေ။ ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးအတွက် အားသွန်ခွန်စိုက် ကြိုးပမ်းနေရချိန်ဖြစ်သည်။ တစ်နေရာနှင့်တစ်နေရာ ကူးသန်းသွားလာရေးအတွက် ကမောက်ကမဖြစ်နေရာ ဝမ်းရေးအတွက်ပြည်သူတို့ အနိုင်နိုင်လုံးပမ်းနေရချိန် ဟုဆိုရပေမည်။ ဝမ်းဝဖူလုံပါမှ အနုပညာကိုအားပေးနိုင်မည့် အခြေမျိုးတွင် ပြည်တွင်းမှ တိုင်းရင်းသားထက် ပြည်ပမှ ခရီးသည်နှင့် ဗြိတိသျှစစ်တပ်မှ စစ်ဗိုလ်များ၏ ဝယ်ယူအားပေးမှုကို အနုပညာသည်များ မျှော်ကိုးနေရချိန်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ဆရာချုံသည် ငယ်ဆရာ ဆရာတော် ဦးတိသ၏ဖိတ်ခေါ်ချက်အရ မအူပင်မြို့နယ် မလက်တိုရွာသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့သည်။ ဆရာချုံမိသားစုကို ဆရာတော်ကနေရေးစားရေးကို တာဝန်ယူထားလေရာ အပူအပင်သိပ်မရှိလှချေ။ ဆရာချုံသည် ဆရာတော်၏ ကူကုံးကျောင်းတိုက်ဝင်းအတွင်းရှိ ပထမအာရုံခံတန်ဆောင်းအတွင်း ချိတ်ဆွဲရန် ငရဲကြီးရှစ်ထပ် သရုပ်ဖော်ပန်းချီကားကို ရေးဆွဲပေးခဲ့သည်။ တစ်စတစ်စ သတင်းပျံ့နှံ့သွားရာ ဆရာတော်၏ ဒါယိကာ ၊ ဒါယိကာမများက နိပါတ် ၊ရာဇဝင်ကားများ အပ်နှံကြသည်။ ဆရာချုံသည် မလက်တိုရွာသို့ ရောက်နေသော်လည်း အတတ်ပညာခန်းနှင့် အဆက်မပြတ်ပေ။ မန္တလေးမှတစ်ဆင့် အင်းဝ၊ မုံရွာ၊ ပခုက္ကူမြို့များသို့ သွားရောက်ကာ ပန်းချီဆွဲသည်။
သို့ကလိုနှင့် ဝမ်းရေးအတွက် ဆရာချုံသည် ရရာအလုပ်ကိုလက်ခံသည်။ ရရာအလုပ်ဆိုသော်လည်း မိမိတတ်ကျွမ်းသည့်ပန်းချီပညာဖြင့် ရိုးရိုးသားသားအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့သော်ရွှေနန်းတွင်း ပန်းချီတော်ဘဝမှာကဲ့သို့ နေရာအတည်တကျမရှိချေ။ ကသီလင်တဖြစ်ရသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ အလှူမဏ္ဍပ်ဆင်ယင်မွမ်းမံရသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ပုရပိုက်အချို့ကို မိတ္တူဆွဲပေးရသည်။ ဘုန်းကြီးပျံများကြုံကြိုက်သည့်အခါ စပ် (ခေါ်)ယာယီလုပ်ငန်းကို အများနှင့်ပူးပေါင်းလုပ်ကိုင်ရသည်။ ဆရာချုံ၏ဘဝသည် နှဲသမား၏ ပါးစပ်ကဲ့သို့ ပိန်လိုက်ဖောင်းလိုက် ဖြင့်(၁၂)နှစ်မျှ အချိန်ကုန်ခဲ့သည်။ ထို(၁၂)နှစ်အတွင်း မန္တလေးမိုးတားကျောင်းတိုက် ဆရာတော်ဘုရားကြီး ပျံလွန်တော်မူရာတွင်ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ ပုံတူကိုရေးဆွဲပေးဖူးသည်။ ရွှေဘိုနယ် ဇင်းကုန်း၊ ထန်းတပင်နှင့် တစ်မိုင်လောက်အကွာ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတိုက်ဆရာတော် ပျံလွန်တော်မူစဉ်အခါက တလားကြီး ၊ လောင်တိုက်တို့တွင် ချိတ်ဆွဲရန် ကားလေးချပ်ရေးဆွဲပေးဖူးသည်။ မေမြို့အနီးစခန်းဆင်ခေါင်းကြီးရွာ ၊ သူကြီးဦးခေါင်းလောင်း၊ ဒေါ်အဲလင်တို့၏ အလှူမဏ္ဍပ်ကို တခမ်းတနား ဆင်ယင်ပေးဖူးသည်။ ကသာခရိုင် မန်လည်မှ ဒကာ၊ဒကာမများ အပ်နှံသဖြင့် မိသားစုပုံလေးချပ်ရေးဆွဲဖူးသည်။ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းနှင့် နေအိမ်များတွင် ချိတ်ဆွဲ၍ ကိုးကွယ်ပူဇော်ရန်အလို့ငှာ အပ်နှံကြသည့် မဟာမုနိရုပ်ရှင်မြတ်ကြီးပုံတော်ကို အရွယ်အစား အမျိုးမျိုးရေးဆွဲပေးရသည်။ ထိုခေတ်က သုံးပေပတ်လည်အရွယ်ကားတစ်ချပ်ကို စရိတ်ငြိမ်း (၁၀) ကျပ်ရသည်။ သို့သော် အမြဲတမ်းဝင်ငွေမှန်သည့်အလုပ်မျိုး မဟုတ်သဖြင့် ဆရာချုံတို့လို အနုပညာသည်တို့၏ ဘဝသည် အာမခံချက်မရှိပေ။
ထို့နောက် ဆရာချုံတို့မိသားစုသည် ၁၉၁၁ ခု နှောင်းပိုင်းတွင် မအူပင် မလက်တိုရွာမှတစ်ဆင့် ရန်ကုန်သို့ ပြောင်းရွေ့ခဲ့ကြသည်။ ရန်ကုန်မြို့ ကျုံးကြီးလမ်းထောင့်မှ (ယခင် အဆွေတော်ဆံသနေရာ) နှစ်ထပ်ပျဉ်ထောင်အိမ်လေးခန်းတွဲ၌ ငှားရမ်း၍အခြေစိုက်နေထိုင်သည်။ ရန်ကုန်သို့ ရောက်ခဲ့သော်လည်း ဆရာချုံမှာ မှန်းချက်နှင့် နှမ်းထွက်မကိုက်ခဲ့ပေ။ ရန်ကုန်တွင်လည်း မိမိပညာကို အားပေးခြင်းမရှိရကား ဆိုင်းဘုတ်များ ရေးဆွဲခြင်းဖြင့် ဆင်းတောင့်ဆင်းရဲနေထိုင်ရလေသည်။ ဆရာချုံသည် မင်းနေပြည်တော် မန္တလေးတွင်လည်း မြန်မာ့ပန်းချီကို အားပေးမည့်သူမရှိ။ ရန်ကုန်တွင်လည်း အရာသွင်းသူမရှိတော့သဖြင့် မြန်မာမှုပန်းချီကို အတော်စိတ်ကုန်သွားပုံရလေသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဆရာချုံသည် ကျုံးကြီးလမ်း၌ နေထိုင်နေစဉ် ပန်းချီဆရာ ဦးဘလုံနှင့် ခေတ်ပြိုင်ရေးဆွဲနေသူ ပန်းချီဆရာ ဦးဘစိန်က ဆရာချုံထံသွားပြီး မြန်မာမှုပန်းချီသင်တန်းပေးရန် တောင်းပန်သောအခါ- မြန်မာမှုပန်းချီတွေကို မင်းလိုက်စားလို့တော့ ဟန်မယ်မထင်ဘူးကွယ်။ ငါတယ်အားမပေးချင်ဘူး၊ ဒီပညာတွေက မင်းခမ်းမင်းနားနဲ့ ဘုရားပုထိုးတွေမှာသာ သုံးတာကွ၊ အခု တို့ရဲ့မင်းလည်း မရှိတော့ဘူး၊ ကုလားမင်း အုပ်စိုးနေပြီ။ ဗုဒ္ဓကိစ္စက ကြည့်ပြန်တော့လည်း သာသနာ့ဒါယကာမရှိတော့ သာသနာမကွယ်လျှင် တော်သေးသပေါ့ကွယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာမှုပန်းချီကို ဗဟုသုတအဖြစ် လေ့လာပေါ့ကွယ်။ ကုလားလက်ထက် ကုလားပန်းချီပဲ ကြိုးစားသင်ရင် ကောင်းလိမ့်မယ်ထင်တယ် မောင်ဘစိန်ရာဟု ဆရာချုံက ပြောခဲ့လေသည်။ တကယ်ပင် ဆရာချုံသည် မြန်မာမှုပန်းချီကို စိတ်ကုန်ခဲ့ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ပန်းချီပညာဖြင့် အသက်မွေးခြင်းကိုပင် စွန့်လွှတ်၍ ဆန်အရောင်းအဝယ်လုပ် ကုန်ကူးရန်ပင် စိတ်ကူးဖူးသည်ဟု ဆိုသည်။
ထို့နောက် ဆရာချုံသည် လက်တည့်စမ်း၍ ရုပ်ရှင်ကြော်ငြာများ ရေးဆွဲလိုသဖြင့် ရုပ်ရှင်ရုံပိုင်ရှင်တို့နှင့် ဆက်သွယ်ခဲ့လေသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အင်္ဂလိပ်၊ တရုတ် ရုပ်ရှင်ပိုစတာများကို စမ်းသပ်ရေးဆွဲသည်။ တစ်စတစ်စဖြင့် ဆရာချုံ နာမည်ထွက်လာသည်။ ဆရာချုံရေးဆွဲသော ပိုစတာကားချပ်များမှ အထူးသဖြင့် ဆင်ရုပ်နှင့် ကျားရုပ်များသည် လက်ရာမြောက်ပြီး သဘာဝကျလှလေရာ တစ်နေ့တွင် အိန်အန်ထောင်ကနားဆေးတိုက်သူဌေးကိုယ်တိုင် လာရောက်ပြီး ဆရာချုံ၏ထံတွင် ကျားတံဆိပ်ဆေးကြော်ငြာများအပ်နှံလေသည်။ ကျားသူဌေးနှင့် ဆက်သွယ်မိသည့် အချိန်မှစ၍ ဆရာချုံ၏ နေရေးစားရေးမှာ ပူပင်စရာမလိုတော့ပေ။ ကနားသူဌေးသည် ဆရာချုံ ရန်ကုန်မရောက်မီက ဆေးကြော်ငြာများကို မြန်မာနှင့် တရုတ် ပန်းချီဆရာအချို့ထံတွင် အပ်နှံဖူးသည်။ ကျားရုပ်များသည် လှပသော်လည်း အားမာန်မပါသဖြင့် အသက်မဝင်ဘဲ ရှိသည်။ ဆရာချုံက ကျားရုပ်များကို နိုင်နိုင်နင်းနင်း ရေးဆွဲနိုင်မှန်းသိသည့်အခါ ကျားဆေးတိုက်ကြော်ငြာများကို ဆရာချုံထံ အမြဲအပ်နှံပေတော့သည်။ ဆရာချုံသည် ကျားဆေးတိုက်ကြော်ငြာများ ရေးလိုက်၊ ရုပ်ရှင်ပိုစတာကြော်ငြာများ ရေးလိုက်သဖြင့် တဖြည်းဖြည်း လက်ရာတက်လာသည်။ သားကိုမြနှင့် ကိုခတို့ကလည်း ဝိုင်းဝန်းလုပ်ကိုင်ပေးရာ ဆရာချုံနှင့် သားအဖများ ပန်းချီလုပ်ငန်း ဟူ၍ တစ်စတစ်စ ထင်ပေါ်လာသည်။ လေးနှစ်ခန့်ကြာသောခါ လုပ်ငန်း တစ်စတစ်စမှ အရှိန်ရလာခဲ့ပြီး တပည့်လက်သားများနှင့် တိုးချဲ့လုပ်ကိုင်လိုသည့်အတွက် အခြားသူစိမ်းများကို မခေါ်ယူတော့ဘဲ ကိုကျောက်နှင့် ကိုပုတို့ကို ရန်ကုန်သို့ ခေါ်ယူသည်။ များမကြာမီ ကျားသူဌေးက ကိုပု၏နေပုံထိုင်ပုံနှင့် ရိုးသားမှုကို သဘောကျလှသဖြင့် သားအမှတ်ဖြင့် မွေးစားလိုသည့်အတွက် ဆရာချုံထံ ခွင့်ပန်လေရာ ဆရာချုံကလည်း ရှောရှောရှူရှူဖြင့် ခွင့်ပြုလေသည်။ ကျားသူဌေး စင်္ကာပူသို့ တစ်နှစ်တစ်ခေါက် ပြန်တိုင်းလိုလို ကိုပုပါသွားတတ်ပြီး နောင်အခါ တရုတ်အသိုင်းအဝိုင်းတွင် အောင်ဘွန်ပု ဟူ၍ အမည်တွင်ကာ စင်္ကာပူတွင် နေထိုင်ခဲ့လေသည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး ပြီးဆုံးပြီးနောက် ကိုပုသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိလာပြီး ကိုရင်ဝတ်သည်။ ထို့နောက်ပဉ္စင်းတက်သည်။ နောက်ဆုံး ရေစကြိုတွင် ပျံလွန်တော်မူသည်။
ဆရာချုံသည် ပန်းချီရေးဆွဲနေသော်လည်း ဝါသနာကို မဖျောက်နိုင်ဘဲ အားလပ်သည့်အခါ သရက်တောကျောင်းတိုက်အတွင်းသို့ သွားရောက်၍ ဖိုထိုးလေ့ရှိသည်။ အဂ္ဂိရတ်ဆိုင်ရာသိုက်သမိုင်းနှင့် ကျမ်းစာအုပ်များ ကိုလည်း ရှာဖွေဖတ်ရှုသည်။ ရပ်ရေးရွာရေးကိစ္စများကိုလည်း မေ့လျော့လေ့မရှိ။ ဘီဘီအမ်အေ (ခေါ်) ပုညကုသလဗဟုကရအသင်း တွင် အသင်းဝင်လူကြီးတစ်ဦး ပါဝင်ဆောင်ရွက်သည်။ ဆရာချုံနှင့်သားများသည် ပန်းချီကိုသာမက အားလပ်သည့်အခါ နတ်၊ ဗြဟ္မာ၊ သိကြား၊ (၃၇) မင်း၊ ဘီလူး၊ ဇော်ဂျီ၊ မြင်း၊ သူငယ်တော်၊ ရဟန်းနှင့် ပန်း၊ ခြူး၊ ကနုတ်အမျိုးမျိုးကို ထုလုပ်ရောင်းချသည်။ ကိန္နရာ၊ ကိန္နရီ၊ ဟင်္သာ ၊ ခြင်္သေ့၊ မင်းသားမင်းသမီးရုပ်တုများကို သီးခြားအပ်နှံလျှင်လည်း ထုလုပ်ပေးသည်။ အပ်ထည်များပြားလာသည့်အခါ မန္တလေးမှ ပညာသည်များ အကြောင်းကြားပြီး ခွဲဝေလုပ်ကိုင်ကြသည်။ မန္တလေးမှ ပညာသည်များကလည်း ဆရာချုံနှင့် သင့်တော်မည့် လုပ်ငန်းများရှိသည့်အခါ ခွဲဝေပေးတတ်သည်။ အလုပ်လုပ်ရာ၌ သူ့စည်းကိုယ့်စည်းထားပြီး လုပ်ကိုင်လေ့ရှိရာ လာရောက်ပြီး အပ်နှံသရွေ အလုပ်အားလုံးကို တစ်ဦးတည်းက လက်ဝါးကြီးအုပ်ပြီး လုပ်ကိုင်သည့်စနစ်မျိုးကို ဆရာချုံ မကျင့်သုံးပေ။ ကျွမ်းကျင်ရာ ဆီလျော်ရာ ပညာသည်များနှင့် ဆရာချုံသည် ခွဲဝေလုပ်ကိုင်လေ့ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဆရာချုံသည် ရန်ကုန်သို့ ရောက်နေသော်လည်း မန္တလေးနှင့်လည်း အဆက်မပြတ်၊ မအူပင်၊ မလက်တို၊ ညောင်တုံး စသည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသများနှင့်လည်း အဆက်အသွယ် မပြတ်ပေ။
ဆရာချုံကား အလွန်မြန်မာဆန်သူတစ်ဦးဖြစ်လေရာ ဝတ်ပုံစားပုံ၊ နေပုံထိုင်ပုံကအစ မြန်မာစိတ်ပြင်းပြသူတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ဆရာချုံသည် အသားလတ်၍ အရပ်မနိမ့်မမြင့် အလွန်မွန်ရည်၍ သိမ်မွေ့သည်။ ဆေးပေါ့လိပ်ကြိုက်သည်။ အဂ္ဂိရတ်ဝါသနာထုံသည်။ သူတစ်ပါး၏ကျေးဇူးကို အထူးသိတတ်သည်။ စည်းစနစ်ကြီးသည်။ ဘာသာရေးတွင်လည်း ကိုင်းရှိုင်းသည်။ ရှေးအခါက သျှောင်နောက်တွဲထုံးလေ့ရှိပြီး ရန်ကုန်ရောက်ခါမှ ခေါင်းတုံးတုံးကြောင်း သိရသည်။ ခေါင်းတုံးလိုက်သော်လည်း ခေါင်းပေါင်း သို့မဟုတ်တဘက်မပတ်ဘဲနှင့် ဘယ်အခါမှ မတွေ့ရပေ။ ဘောင်းဘီကိုလည်း လုံးဝ မဝတ်ပေ။ ပန်းချီရေးဆွဲလျှင် သီချင်းကလေး တညည်းညည်းဖြင့် ရေးဆွဲတတ်သည်။ ပညာကိုဝှက်၍ မထားတတ်၊ မသိနားမလည်၍ တပည့်ခံလျှင် ကျကျနန သင်ကြားပြသပေးလေ့ ရှိသည်။ နေမှုထိုင်မှု၊ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုတွင် အလွန် မြန်မာဆန်သူ ဖြစ်သည်။
ဆရာချုံ၏ တပည့်များအနက် ပန်းချီဦးဘစိန်၊ ဦးဘဇော်၊ ဦးအောင်မြတ်ကျော်တို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ပန်းချီဦးဘစိန်သည် ဆရာချုံရေးဆွဲပြသော ပုံကြမ်းများကို အခြေပြုပြီးနောက် ရွှေဘုံနိဒါန်းနှင့် လောကဗျူဟာကျမ်း ခေါ် အင်ရုံစာတမ်းလာ အဆိုအမိန့်များကို ပေါင်းစပ်ပြီး သူရိယ၊ ကြီးပွားရေး စသော မဂ္ဂဇင်းများတွင် မြန်မာမှုကဏ္ဍဖွင့်ကာ ပြန်လည် ရေးသားဖော်ပြသည်ကို တွေ့ရပေသည်။ ပန်းချီဦးဘဇော်သည် ဆရာချုံထံမှ ခြူး၊ ကနုတ်နှင့် ကောက်ကြောင်းရေးနည်းရေးဟန်များတို့ကို မှီး၍ ရှေးမြန်မာပန်းချီကို တစ်ခါတစ်ရံ ပြန်လည် စမ်းသပ်ရေးဆွဲခဲ့သည်။
ပန်းချီဦးဘစိန်သည် ဆရာချုံထံမှ ရွှေနန်းလက်သုံး ပုရပိုက်လာ အကြောင်းအရာများနှင့် မြန်မာမှုများကိုသာမက ပိုစတာရေးနည်းရေးဟန်နှင့် ဆေးဖျော်နည်း၊ အရောင်ချွတ်နည်း၊ ထိန်းနည်းချွတ်နည်းများကို ပါ လေ့လာဆည်းပူးခဲ့သည်။
==ဘဝနိဂုံး==
ပန်းချီတော်အဖြစ် အသက်(၁၇) နှစ်အရွယ်မှ စ၍ အမှုထမ်းခဲ့သော ဆရာချုံသည် အသက်(၅၀) အရွယ် ၁၂၇၈-ခုနှစ် (ခရစ်-၁၉၁၈-ခုနှစ်)တွင် ရန်ကုန်မြို့ ကျုံးကြီးလမ်းနေအိမ်၌ပင် ကွယ်လွန်သွားခဲ့လေသည်။ ပန်းချီသက်တမ်း(၃၄) နှစ်အတွင်း ဆရာချုံသည် စပ်ပန်းချီ၊ ပန်းပု၊ ရုပ်လုံး၊ ဗိသုကာ၊ လက်သမား စသည့် ပညာရပ်မျိုးစုံကို လုပ်ကိုင်ခဲ့ရာ မြန်မာ့ပန်းချီပန်းပုလောကတွင် ဆရာချုံလို ပညာစုံသည့် ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးသည် ရှာမှရှားသည်ဟု ဆိုရပေမည်။ ဆရာချုံကွယ်လွန်ခဲ့သည်မှာ ယခုအခါ နှစ်ပေါင်း (၉၀) နီးပါးရှိပြီဖြစ်သော်လည်း ဆရာချုံကွယ်လွန်ခြင်းသည် မြန်မာ့နန်းတွင်းပန်းချီသမိုင်းတွင် ကွင်းဆက်ပြတ်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ ပန်းချီတော် ဟူသော ဝေါဟာရသည်လည်း မြန်မာ့ပန်းချီသမိုင်းတွင် နိဂုံးချုပ်လေပြီဟု ဆိုရပေမည်။ ဆရာချုံသည် ပထမဇနီးမှ ကိုမြ ၊ ကိုခ၊ မတင်နှင့် မတင်ဥတို့ ထွန်းကားခဲ့သည်။ ဒုတိယဇနီး ဒေါ်ငွေခင်မှ သားမောင် အေးကြည်နှင့် သမီး မတင်နုတို့ ဖွားမြင်သည်။ မည်သို့ဆိုစေ မြန်မာ့ပန်းချီလောကတွင် သူမတူအောင်ထူးချွန်ပြောင်မြောက်၍ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးရှိ တပည့်တပန်းများအား ပန်းချီပညာ အမွေပေးခဲ့သော မျိုးချစ်စိတ် အလွန်ထက်သန်သည့် ပန်းချီတော် ဆရာချုံကွယ်လွန်သွားသဖြင့် မြန်မာ့အနုပညာလောကအတွက်နှမြောတသဝမ်းနည်းစရာပင် ဖြစ်သည်။
==ကျမ်းကိုးစာရင်း==
<references/>
*(က) ဆရာချုံ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း (အတွဲ-၂) ၊ ရန်ကုန်၊ မြန်မာနိုင်ငံဘာသာပြန်စာပေအသင်း၊ ပကြိမ် ၁၉၅၅ ။ စာ ၄၂၀- ၄၂၁။
*(ခ) ဦးမင်းနိုင်၊ ပန်းချီတော်ဆရာချုံ၊ ရန်ကုန် စာပေဗိမာန်၊ ပကြိမ် ၁၉၈၀။
*(ဂ) ပန်းချီလှတင်ထွန်း ဆရာချုံ (၁၈၆၇ ခန့် ၁၉၁၇ ခန့်) ဒို့ကျောင်းသားစာစောင် (၁၉၇၁ ခု၊ မေလ) စာ ၃၃-၃၉။
== ကိုးကား ==
<references/>
[[Category:မြန်မာ ပန်းချီဆရာများ]]
[[Category:၁၈၆၆ မွေးဖွားသူများ]]
[[Category:၁၉၁၈ ကွယ်လွန်သူများ]]
02j9iwqkivow6s2qt7isv47172sx2hk
နိုင်ငံအလိုက် ဗုဒ္ဓဘာသာ
0
48225
752621
730163
2022-07-30T10:57:54Z
InternetArchiveBot
61272
ရင်းမြစ် 2 ခုကို ကယ်ဆယ်ပြီး 0 ခုကို လင့်ခ်သေအဖြစ် စာတွဲပြီးပါပြီ) #IABot (v2.0.8.9
wikitext
text/x-wiki
[[File:Buddhism percent population in each nation World Map Buddhist data by Pew Research.svg|thumb|300px|နိုင်ငံအလိုက် ဗုဒ္ဓဘာသာကိုးကွယ်မှုပြ မြေပုံ (ရင်းမြစ် [[:en:Pew Research Center|Pew Research Center]]]]
'''[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]] ''' သည် ၂၀၁၀ ခုနှစ်များ စာရင်းအရ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူဦးရေ ၄၈၈ သန်းခန့်၊ <ref name="pewforum.org">Pew Research Center, [http://www.pewforum.org/2012/12/18/global-religious-landscape-buddhist/ Global Religious Landscape: Buddhists]</ref> ၄၉၅ သန်း၊<ref name="Johnson&Grim2013">{{cite book |last1=Johnson |first1=Todd M. |last2=Grim |first2=Brian J. |title=The World's Religions in Figures: An Introduction to International Religious Demography |url=http://media.johnwiley.com.au/product_data/excerpt/47/04706745/0470674547-196.pdf |accessdate=2 September 2013 |year=2013 |publisher=Wiley-Blackwell |location=Hoboken, NJ |isbn= |pages=34–37}}</ref> သို့မဟုတ် ၅၃၅ သန်းခန့်<ref name="Harvey2013">{{cite book |last=Harvey |first=Peter |title=An Introduction to Buddhism: Teachings, History and Practices |url=http://books.google.com/books?id=u0sg9LV_rEgC&lpg=PP1&dq=buddhism%20introduction&pg=PA5#v=onepage&q&f=false |accessdate=2 September 2013 |year=2013 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, UK |edition=2nd |isbn=9780521676748 |page=5}}</ref> အထိ ကိုးကွယ်ယုံကြည်သော ဘာသာတရားနှင့် အယူဝါဒဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့စုစုပေါင်းလူဦးရေ၏ ၇% မှ ၈% အထိ ရှိသည်။
[[တရုတ်နိုင်ငံ]]သည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဦးရေ အများဆုံးသော နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ပြီး ခန့်မှန်းခြေ ၂၄၄ သန်းခန့်ရှိကာ နိုင်ငံလူဦးရေ၏ ၁၈.၂% ခန့် ဖြစ်သည်။<ref name="pewforum.org"/> တရုတ်နိုင်ငံရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ ''[[မဟာယာန|မဟာယာန ဗုဒ္ဓဘာသာ]]'' ဖြစ်သည်။ မဟာယနဗုဒ္ဓဘာသာသည် [[အရှေ့အာရှ]]တွင် ယုံကြည်ကိုးကွယ်သည့် ဘာသာတရားဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဦးရေ၏ ထက်ဝက်ခန့် ရှိသည်။<ref name="pewforum.org"/>
ဒုတိယအကြီးဆုံး ဗုဒ္ဓဘာသာဂိုဏ်းမှာ ''[[ထေရဝါဒ]]'' ဖြစ်ပြီး [[အရှေ့တောင်အာရှ]]တွင် အများဆုံး ကိုးကွယ်ကြသည်။<ref name="pewforum.org"/> တတိယနှင့် အသေးငယ်ဆုံးသော ဂိုဏ်းမှာ ''[[တန္တရအယူဝါဒ|တန္တရယန]]'' ဖြစ်ပြီး [[တိဗက်]]၊ [[ဟိမဝန္တာ တောင်တန်း|ဟိမဝန္တာဒေသ]]၊ [[မွန်ဂိုးလီးယား]]နှင့် [[ရုရှားနိုင်ငံ]]၏ နေရာအချို့တွင် ကိုးကွယ်ကြသည်။<ref name="pewforum.org"/>
ပီတာဟာဗေး၏ ၂၀၁၃ ခုနှစ် လေ့လာတွေ့ရှိချက်များအရ<ref name="Harvey2013"/>
* အရှေ့ပိုင်းဗုဒ္ဓဘာသာ (''မဟာယန'') တွင် ကိုးကွယ်သူ သန်း ၃၆၀၊
* တောင်ပိုင်းဗုဒ္ဓဘာသာ (''ထေရဝါဒ'') တွင် ကိုးကွယ်သူ သန်း ၁၅၀၊
* မြောက်ပိုင်းဗုဒ္ဓဘာသာ (''တန္တရယန'') တွင် ကိုးကွယ်သူ ၁၈.၂ သန်း ရှိပြီး
* အာရှမဟုတ်သော ကျန်နေရာများရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မှာ ၇ သန်း ဖြစ်သည်။
== ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အများဆုံးရှိရာ နိုင်ငံများစာရင်း ==
ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ရာခိုင်နှုန်းအများဆုံးရှိရာ နိုင်ငံ ၁၀ နိုင်ငံ ရှိသည်။
{| class="wikitable sortable"
|+ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ရာခိုင်နှုန်း (၂၀၁၀)<ref name="pewforum.org"/>
|-
! နိုင်ငံ<ref>{{citation |author=Pew Research Center’s Forum on Religion & Public Life |date=December 2012 |title=The Global Religious Landscape: A Report on the Size and Distribution of the World’s Major Religious Groups as of 2010 |publisher=Pew Research Center |url=http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/globalReligion-full.pdf |format=PDF |accessdate=9 October 2013 |archive-date=9 March 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130309232303/http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/globalReligion-full.pdf |url-status=dead }}</ref>
! ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ဦးရေ (ခန့်မှန်း)
! နိုင်ငံတွင်းရှိ စုစုပေါင်း ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် %
|- style="text-align:center;"
| {{flag|Cambodia}}
| ၁၃,၇၀၁,၆၆၀
| ၉၆.၉၀ %
|- style="text-align:center;"
| {{flag|Thailand}}
| ၆၄,၄၁၉,၈၄၀
| ၉၃.၂၀ %
|- style="text-align:center;"
| {{flag|Myanmar}}
| ၄၈,၄၁၅,၉၆၀
| ၈၇.၉၀ %
|- style="text-align:center;"
| {{flag|Bhutan}}
| ၅၆၃,၀၀၀
| ၇၄.၇၀ %
|- style="text-align:center;"
| {{flag|Sri Lanka}}
| ၁၄,၂၂၂,၈၄၄
| ၇၀.၂ % <ref>Department of Census and Statistics,[http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/index.php?fileName=pop43&gp=Activities&tpl=3 The Census of Population and Housing of Sri Lanka-2011]</ref>
|- style="text-align:center;"
| {{flag|Laos}}
| ၄,၀၉၂,၀၀၀
| ၆၆.၀၀ %
|- style="text-align:center;"
| {{flag|Mongolia}}
| ၁,၅၂၀,၇၆၀
| ၅၅.၁၀ %
|- style="text-align:center;"
| {{flag|Japan}}
| ၈၄,၆၅၃,၀၀၀ သို့ ၄၅,၈၀၇,၄၈၀
| ၆၇% သို့ ၃၆.၂%<ref name="autogenerated1">{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=http://www.stat.go.jp/data/nenkan/zuhyou/y2322a00.xls |accessdate=13 August 2016 |archivedate=9 June 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150609154109/http://www.stat.go.jp/data/nenkan/zuhyou/y2322a00.xls }}</ref>
|- style="text-align:center;"
| {{flag|Singapore}}
| ၁,၇၂၅,၅၁၀
| ၃၃.၉၀ %
|- style="text-align:center;"
| {{flag|Taiwan}}
| ၈,၀၀၀,၀၀၀ သို့ ၄,၉၄၅,၆၀၀
| ၃၅% သို့ ၂၁.၁%<ref>[http://www.state.gov/documents/organization/171672.pdf]</ref>
|-style="text-align:center;"
|{{flag|Nepal}}
|၁,၀၀၀,၀၀၀
|၁၀% သို့ ၁၂%
|}
== နိုင်ငံအလိုက် ==
{| class="sortable wikitable"
|+<big> '''Population country''' </big>
|-
! နိုင်ငံ/နယ်မြေ
! လူဦးရေ (၂၀၁၃)<ref>{{Cite web |title=CIA's ''The World Factbook'': Populations as of July 2013 |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/rawdata_2119.txt |accessdate=13 August 2016 |archivedate=17 May 2016 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160517062513/https://www.cia.gov/library/publications//the-world-factbook/rankorder/rawdata_2119.txt }}</ref>
! ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် % ၁။ [http://www.pewforum.org/files/2012/12/globalReligion-tables.pdf Pew] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180219024554/http://www.pewforum.org/files/2012/12/globalReligion-tables.pdf |date=19 February 2018 }}, ၂။ [http://www.thearda.com/QL2010/QuickList_38.asp ARDA].
! ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ဦးရေ
|-
| '''{{flag|Afghanistan}}'''
| style="text-align:right;"| ၂၄,၁၀၈,၀၇၇
| style="text-align:center;"| < ၀.၁%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Algeria}}'''
| style="text-align:right;"| 38,087,812
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|American Samoa}}'''
| style="text-align:right;"| 26,719
| style="text-align:center;"| 0.3%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Angola}}'''
| style="text-align:right;"| 18,565,269
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Argentina}}'''
| style="text-align:right;"| 42,610,981
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Aruba}}'''
| style="text-align:right;"| 109,153
| style="text-align:center;"| 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Australia}}'''
| style="text-align:right;"| 22,262,501
| style="text-align:center;"| 2.7%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 528,977
|-
| '''{{flag|Austria}}'''
| style="text-align:right;"| 221,646
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Bahamas}}'''
| style="text-align:right;"| 319,031
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Bahrain}}'''
| style="text-align:right;"| 1,281,332
| style="text-align:center;"| 2.5%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Bangladesh}}'''
| style="text-align:right;"| 159,654,860
| style="text-align:center;"| 0.5%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Barbados}}'''
| style="text-align:right;"| 288,725
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Belarus}} '''
| style="text-align:right;"| 9,625,888
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Belgium}}'''
| style="text-align:right;"| 10,444,268
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Belize}}'''
| style="text-align:right;"| 297
| style="text-align:center;"| 0.5%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Bermuda}}'''
| style="text-align:right;"| 69,467
| style="text-align:center;"| 0.5%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Bhutan}}'''
| style="text-align:right;"| 725,296
| style="text-align:center;"| 74.7%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 563,000<ref name="pewforum.org"/>
|-
| '''{{flag|Bolivia}}'''
| style="text-align:right;"| 10,461,053
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Botswana}}'''
| style="text-align:right;"| 2,127,825
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Brazil}}'''
| style="text-align:right;"| 201,009,622
| style="text-align:center;"| 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Brunei}}'''
| style="text-align:right;"| 415,717
| style="text-align:center;"|8.6%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Bulgaria}}'''
| style="text-align:right;"| 6,981,642
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Burkina Faso}}'''
| style="text-align:right;"| 17,812,961
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flagicon|Myanmar}} [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာ|မြန်မာ]]'''
| style="text-align:right;"| 55,167,330
| style="text-align:center;"| 87.90%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 48,415,960<ref name="pewforum.org"/>
|-
| '''{{flag|Cambodia}}'''
| style="text-align:right;"| 15,205,539
| style="text-align:center;"|96.9%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 13,701,660<ref name="pewforum.org"/>
|-
| '''{{flag|Cameroon}}'''
| style="text-align:right;"| 20,549,221
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Canada}}'''
| style="text-align:right;"| 34,568,211
| style="text-align:center;"|0.8%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Chad}}'''
| style="text-align:right;"| 11,193,452
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Chile}}'''
| style="text-align:right;"| 17,216,945
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|People's Republic of China}}'''
| style="text-align:right;"| 1,349,585,838
| style="text-align:center;"| 18.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 244,130,000<ref name="pewforum.org"/>
|-
| '''{{flag|Christmas Island}}'''
| style="text-align:right;"| 1,513
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Colombia}}'''
| style="text-align:right;"| 45,745,783
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|DRC}}'''
| style="text-align:right;"| 75,507,308
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Republic of the Congo}}'''
| style="text-align:right;"| 4,492,689
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Costa Rica}}'''
| style="text-align:right;"| 4,695,942
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Cote d'Ivoire}}'''
| style="text-align:right;"| 22,400,835
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Croatia}}'''
| style="text-align:right;"| 4,475,611
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Cuba}}'''
| style="text-align:right;"| 11,394,043
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Curaçao}}'''
| style="text-align:right;"| 146,836
| style="text-align:center;"|
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Cyprus}} '''
| style="text-align:right;"| 1,155,403
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Czech Republic}}'''
| style="text-align:right;"| 10,162,921
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Denmark}}'''
| style="text-align:right;"| 5,556,452
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Dominica}} '''
| style="text-align:right;"| 73,286
| style="text-align:center;"| 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Dominican Republic}}'''
| style="text-align:right;"| 10,219,630
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|East Timor}} '''
| style="text-align:right;"| 1,172,390
| style="text-align:center;"|
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Ecuador}}'''
| style="text-align:right;"| 15,439,429
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Egypt}}'''
| style="text-align:right;"| 85,294,388
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|El Salvador}}'''
| style="text-align:right;"| 6,108,590
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Estonia}}'''
| style="text-align:right;"| 1,266,375
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Ethiopia}}'''
| style="text-align:right;"| 93,877,025
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Falkland Islands}}'''
| style="text-align:right;"| 3,140
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Federated States of Micronesia}}'''
| style="text-align:right;"| 106,104
| style="text-align:center;"| 0.4%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Fiji}}'''
| style="text-align:right;"| 896,758
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Finland}}'''
| style="text-align:right;"| 5,266,114
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|France}}'''
| style="text-align:right;"| 65,951,611
| style="text-align:center;"| 0.5%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|French Guiana|local}}'''
| style="text-align:right;"| 239,450
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|French Polynesia}}'''
| style="text-align:right;"| 277,293
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Germany}}'''
| style="text-align:right;"| 81,147,265
| style="text-align:center;"| 0.3%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Ghana}}'''
| style="text-align:right;"| 22,931,299
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Greece}}'''
| style="text-align:right;"| 10,772,967
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Guam}}'''
| style="text-align:right;"| 160,378
| style="text-align:center;"| 1.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Guatemala}}'''
| style="text-align:right;"| 14,373,472
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Guinea}}'''
| style="text-align:right;"| 11,176,026
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Guyana}}'''
| style="text-align:right;"| 739,903
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Haiti}}'''
| style="text-align:right;"| 9,893,934
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Honduras}}'''
| style="text-align:right;"| 8,448,465
| style="text-align:center;"| 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Hong Kong}}'''
| style="text-align:right;"| 7,182,724
| style="text-align:center;"| 13.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Hungary}}'''
| style="text-align:right;"| 9,939,470
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Iceland}}'''
| style="text-align:right;"| 315,281
| style="text-align:center;"| 0.4%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|India}}'''
| style="text-align:right;"| 1,220,800,359
| style="text-align:center;"| 0.8%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 9,250,000
|-
| '''{{flag|Indonesia}}'''
| style="text-align:right;"| 251,160,124
| style="text-align:center;"|
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Iran}}'''
| style="text-align:right;"| 79,853,900
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Iraq}}'''
| style="text-align:right;"| 31,858,481
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Ireland}}'''
| style="text-align:right;"| 4,775,982
| style="text-align:center;"|
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Israel}}'''
| style="text-align:right;"| 7,707,042
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Italy}}'''
| style="text-align:right;"| 61,482,297
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Jamaica}}'''
| style="text-align:right;"| 2,909,714
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flagicon|Japan}} [[ဂျပန်နိုင်ငံ၌ ကျင့်သုံးသောဗုဒ္ဓဘာသာ|ဂျပန်]]'''
| style="text-align:right;"| 127,253,075
| style="text-align:center;"| 36.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 45,820,000<ref name="pewforum.org"/>
|-
| '''{{flag|Jordan}}'''
| style="text-align:right;"| 6,482,081
| style="text-align:center;"| 0.4%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Kazakhstan}} '''
| style="text-align:right;"| 17,736,896
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Kenya}}'''
| style="text-align:right;"| 44,037,656
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|North Korea}}'''
| style="text-align:right;"| 24,720,407
| style="text-align:center;"| 1.5%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|South Korea}}'''
| style="text-align:right;"| 48,955,203
| style="text-align:center;"| 22.9%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 11,050,000
|-
| '''{{flag|Kuwait}}'''
| style="text-align:right;"| 2,695,316
| style="text-align:center;"| 2.8%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Kyrgyzstan}}'''
| style="text-align:right;"| 5,548,042
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Laos}}'''
| style="text-align:right;"| 6,695,166
| style="text-align:center;"| 66.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 4,092,000
|-
| '''{{flag|Latvia}}'''
| style="text-align:right;"| 2,178,443
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Lebanon}}'''
| style="text-align:right;"| 4,131,583
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Lesotho}}'''
| style="text-align:right;"| 1,936,181
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Liberia}}'''
| style="text-align:right;"| 3,989,703
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Libya}}'''
| style="text-align:right;"| 6,002,347
| style="text-align:center;"| 0.3%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Liechtenstein}}'''
| style="text-align:right;"| 37,009
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Lithuania}}'''
| style="text-align:right;"| 3,515,858
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Luxembourg}}'''
| style="text-align:right;"| 514,862
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Macau}}'''
| style="text-align:right;"| 583,003
| style="text-align:center;"| 17.3%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|မြောက်မက်စီဒိုးနီးယားနိုင်ငံ}} '''
| style="text-align:right;"| 2,087,171
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Madagascar}}'''
| style="text-align:right;"| 22,599,098
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Malawi}}'''
| style="text-align:right;"| 16,777,547
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Malaysia}}'''
| style="text-align:right;"| 29,628,392
| style="text-align:center;"| 17.7%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Maldives}}'''
| style="text-align:right;"| 393,988
| style="text-align:center;"| 0.6%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Mali}}'''
| style="text-align:right;"| 15,968,882
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Malta}}'''
| style="text-align:right;"| 411,277
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Martinique|local}}'''
| style="text-align:right;"| 403,795
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Mauritius}}'''
| style="text-align:right;"| 1,322,238
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Mexico}}'''
| style="text-align:right;"| 116,220,947
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Mongolia}}'''
| style="text-align:right;"| 3,226,516
| style="text-align:center;"| 55.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 1,520,760
|-
| '''{{flag|Montenegro}}'''
| style="text-align:right;"| 653,474
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Morocco}}'''
| style="text-align:right;"| 32,649,130
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Mozambique}}'''
| style="text-align:right;"| 24,096,669
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Namibia}}'''
| style="text-align:right;"| 2,182,852
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Nauru}}'''
| style="text-align:right;"| 9,434
| style="text-align:center;"| 1.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Nepal}}'''
| style="text-align:right;"| 30,430,267
| style="text-align:center;"| 10.3%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Netherlands}}'''
| style="text-align:right;"| 16,805,037
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|New Caledonia}}'''
| style="text-align:right;"| 264,022
| style="text-align:center;"| 0.6%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|New Zealand}}'''
| style="text-align:right;"| 4,365,113
| style="text-align:center;"| 1.6%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Nicaragua}}'''
| style="text-align:right;"| 5,788,531
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Nigeria}}'''
| style="text-align:right;"| 174,507,539
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Northern Mariana Islands}}'''
| style="text-align:right;"| 51,170
| style="text-align:center;"| 10.6%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Norway}}'''
| style="text-align:right;"| 4,722,701
| style="text-align:center;"| 0.6%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Oman}}'''
| style="text-align:right;"| 3,154,134
| style="text-align:center;"| 0.8%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Pakistan}}'''
| style="text-align:right;"| 193,238,868
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Palau}}'''
| style="text-align:right;"| 21,108
| style="text-align:center;"| 0.8%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Palestine}}'''
| style="text-align:right;"| 4,293,313
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Panama}}'''
| style="text-align:right;"| 3,559,408
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Papua New Guinea}}'''
| style="text-align:right;"| 6,431,902
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Paraguay}}'''
| style="text-align:right;"| 6,623,252
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Peru}}'''
| style="text-align:right;"| 29,849,303
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Philippines}}'''
| style="text-align:right;"| 98,215,000
| style="text-align:center;"| 1,964,300<ref>[http://www.globalreligiousfutures.org/countries/philippines/religious_demography#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2010 Religions in Philippines | PEW-GRF<!-- Bot generated title -->]</ref>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Poland}}'''
| style="text-align:right;"| 38,383,809
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Portugal}}'''
| style="text-align:right;"| 10,799,270
| style="text-align:center;"| 0.6%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Puerto Rico}}'''
| style="text-align:right;"| 3,674,209
| style="text-align:center;"| 0.3%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Qatar}}'''
| style="text-align:right;"| 2,042,444
| style="text-align:center;"| 3.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Réunion}}'''
| style="text-align:right;"| 839,500
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Romania}}'''
| style="text-align:right;"| 21,790,479
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Russia}}'''
| style="text-align:right;"| 142,500,482
| style="text-align:center;"| 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Saudi Arabia}}'''
| style="text-align:right;"| 26,939,583
| style="text-align:center;"|
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Senegal}}'''
| style="text-align:right;"| 12,521,851
| style="text-align:center;"| 0.3%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Serbia}}'''
| style="text-align:right;"| 10,150,265
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Seychelles}}'''
| style="text-align:right;"| 90,846
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Sierra Leone}}'''
| style="text-align:right;"| 5,612,685
| style="text-align:center;"|
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Singapore}}'''
| style="text-align:right;"| 5,460,302
| style="text-align:center;"| 33.9%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Slovakia}}'''
| style="text-align:right;"| 5,488,339
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Slovenia}}'''
| style="text-align:right;"| 1,992,690
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Solomon Islands}}'''
| style="text-align:right;"| 597,248
| style="text-align:center;"| 0.3%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|South Africa}}'''
| style="text-align:right;"| 48,601,098
| style="text-align:center;"| 0.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|1+
|-
| '''{{flag|Spain}}'''
| style="text-align:right;"| 47,370,542
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Sri Lanka}}'''
| style="text-align:right;"| 21,675,648
| style="text-align:center;"| 69.3%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 14,222,844
|-
| '''{{flag|Sudan}}'''
| style="text-align:right;"| 34,847,910
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Suriname}}'''
| style="text-align:right;"| 566,846
| style="text-align:center;"| 0.6%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Swaziland}}'''
| style="text-align:right;"| 1,403,362
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Sweden}}'''
| style="text-align:right;"| 9,119,423
| style="text-align:center;"| 0.4%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Switzerland}}'''
| style="text-align:right;"| 7,996,026
| style="text-align:center;"| 0.4%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Taiwan}}'''
| style="text-align:right;"| 23,299,716
| style="text-align:center;"| 21.3%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Tajikistan}}'''
| style="text-align:right;"| 7,910,041
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Tanzania}}'''
| style="text-align:right;"| 48,261,942
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Thailand}}'''
| style="text-align:right;"| 67,448,120
| style="text-align:center;"| 93.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 13,701,660
|-
| '''{{flag|Togo}}'''
| style="text-align:right;"| 7,154,237
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Tonga}}'''
| style="text-align:right;"| 106,322
| style="text-align:center;"|
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Tunisia}}'''
| style="text-align:right;"| 10,835,873
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Trinidad and Tobago}}'''
| style="text-align:right;"| 1,225,225
| style="text-align:center;"| 0.3%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Turkey}}'''
| style="text-align:right;"| 80,694,485
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Turkmenistan}}'''
| style="text-align:right;"| 5,113,040
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Tuvalu}}'''
| style="text-align:right;"| 10,698
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Uganda}}'''
| style="text-align:right;"| 34,758,809
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Ukraine}}'''
| style="text-align:right;"| 44,573,205
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|UAE}}'''
| style="text-align:right;"| 5,473,972
| style="text-align:center;"| 2.0%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|UK}}'''
| style="text-align:right;"| 63,395,574
| style="text-align:center;"| 0.4%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|USA}}'''
| style="text-align:right;"| 316,668,567
| style="text-align:center;"| 1.2%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 1,200,000
|-
| '''{{flag|Uruguay}}'''
| style="text-align:right;"| 3,324,460
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|VIR}}'''
| style="text-align:right;"| 104,737
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Uzbekistan}}'''
| style="text-align:right;"| 28,661,637
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Vanuatu}}'''
| style="text-align:right;"| 261,565
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Venezuela}}'''
| style="text-align:right;"| 28,459,085
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Vietnam}}'''
| style="text-align:right;"| 92,477,857
| style="text-align:center;"| 16.4%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"| 14,380,000
|-
| '''{{flag|Yemen}}'''
| style="text-align:right;"| 25,408,288
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Zambia}}'''
| style="text-align:right;"| 14,222,233
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-
| '''{{flag|Zimbabwe}}'''
| style="text-align:right;"| 13,182,908
| style="text-align:center;"| < 0.1%<ref name="pewforum.org"/>
| style="text-align:right;"|
|-style="background:#9ff;"
! '''စုစုပေါင်း'''
! '''၇,၀၉၅,၂၁၇,၉၈၀'''
! Pew: '''၇.၁%'''<ref name="pewforum.org"/>
! Pew: '''၄၈၇,၅၄၀,၀၀၀'''<ref name="pewforum.org"/>
|}
== ဒေသအလိုက် ==
{| class="wikitable sortable"
|+ ဒေသအလိုက် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဦးရေ (၂၀၁၀)<ref name="pewforum.org"/>
|-
! ဒေသ
! စုစုပေါင်း ခန့်မှန်းလူဦးရေ
! ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ခန့်မှန်းဦးရေ
! %
|- style="text-align:center;"
| [[အာရှ-ပစိဖိတ်]]
| ၄,၀၅၄,၉၉၀,၀၀၀
| ၄၈၁,၂၉၀,၀၀၀
| ၁၁.၉%
|- style="text-align:center;"
| [[မြောက်အမေရိက]]
| ၃၄၄,၅၃၀,၀၀၀
| ၃,၈၆၀,၀၀၀
| ၁.၁%
|- style="text-align:center;"
| [[ဥရောပ]]
| ၇၄၂,၅၅၀,၀၀၀
| ၁,၃၃၀,၀၀၀
| ၀.၂%
|- style="text-align:center;"
| [[အရှေ့အလယ်ပိုင်း]]-[[မြောက်အာဖရိက]]
| ၃၄၁,၀၂၀,၀၀၀
| ၅၀၀,၀၀၀
| ၀.၁%
|- style="text-align:center;"
| [[လက်တင်အမေရိက]]-[[ကာရစ်ဘီယံ]]
| ၅၉၀,၀၈၀,၀၀၀
| ၄၁၀,၀၀၀
| <၀.၁%
|- style="background:#9ff;"
! စုစုပေါင်း
! ၆,၈၉၅,၈၉၀,၀၀၀
! ၄၈၇,၅၄၀,၀၀၀
! ၇.၁%
|}
== ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဦးရေ အများဆုံးသော နိုင်ငံ ဆယ်ခု ==
{| class="wikitable sortable"
|+ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဦးရေ အများဆုံးနိုင်ငံများ (၂၀၁၀)<ref name="pewforum.org"/>
|-
! နိုင်ငံ
! ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဦးရေ (ခန့်မှန်း)
! နိုင်ငံလူဦးရေ စုစုပေါင်း၏ %
! ကမ္ဘာ့ဗုဒ္ဓဘာသာလူဦးရေ၏ %
|- style="text-align:center;"
| [[တရုတ်နိုင်ငံ]]
| ၂၄၄,၁၃၀,၀၀၀
| ၁၈.၂%
| ၄၆.၄%
|- style="text-align:center;"
| [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]
| ၆၄,၄၂၀,၀၀၀
| ၉၃.၂%
| ၁၂.၂%
|- style="text-align:center;"
| [[ဂျပန်နိုင်ငံ]]<ref name="autogenerated1" />
| ၄၅,၈၂၀,၀၀၀<ref name="pewforum.org"/>
| ၃၆.၂%<ref name="pewforum.org"/>
| ၉.၂%
|- style="text-align:center;"
| [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
| ၃၈,၄၁၀,၀၀၀
| ၈၇.၉၀%
| ၇.၃%
|- style="text-align:center;"
| [[သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ]]
| ၁၄,၄၅၀,၀၀၀
| ၆၉.၃%
| ၂.၈%
|- style="text-align:center;"
| [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]]
| ၁၄,၃၈၀,၀၀၀
| ၁၆.၄%
| ၂.၇%
|- style="text-align:center;"
| [[ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ]]
| ၁၃,၆၉၀,၀၀၀
| ၉၆.၉%
| ၂.၉%
|- style="text-align:center;"
| [[တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ]]
| ၁၁,၀၅၀,၀၀၀
| ၂၂.၉%
| ၂.၁%
|- style="text-align:center;"
| [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]
| ၉,၂၅၀,၀၀၀
| ၀.၈%
| ၁.၈%
|- style="text-align:center;"
| [[မလေးရှားနိုင်ငံ]]
| ၅,၀၁၀,၀၀၀
| ၁၇.၇%
| ၁%
|- style="background:#9ff;"
! ဆယ်နိုင်ငံပေါင်း
! ၄၉၉,၄၆၅,၅၂၀
! ၁၈.၁%
! ၉၄.၉%
|- style="background:#9ff;"
! ကျန်နိုင်ငံများပေါင်း
! ၂၆,၉၂၀,၀၀၀
! ၀.၇%
! ၅.၁%
|- style="background:#9ff;"
! တစ်ကမ္ဘာလုံး
! ၅၂၆,၃၇၃,၀၀၀
! ၇.၃%
! ၁၀၀%
|}
== ရည်ညွှန်းချက်များ ==
{{reflist|2}}
== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
* The US State Department's ''[http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2010/ International Religious Freedom Report 2010]''
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/ CIA FactBook] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090912045414/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/ |date=12 September 2009 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190107021832/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/%20 |date=7 January 2019 }}
* [http://www.adherents.com/Na/Na_82.html#614 adherents.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161114140133/http://www.adherents.com/Na/Na_82.html#614 |date=14 November 2016 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161114140133/http://www.adherents.com/Na/Na_82.html#614 |date=14 November 2016 }}
{{ကမ္ဘာ့ဘာသာ}}
[[Category:နိုင်ငံအလိုက် ဗုဒ္ဓဘာသာ| ]]
nszbhq3j8airkrylh861h9tp9tmt56q
တိုက်ကြက်
0
50819
752593
448650
2022-07-29T18:19:22Z
117.18.229.204
/* တိုက်ကြက်များတွင်တွေ့ရသော ယေဘုယျ သွင်ပြင်လက္ခဏာများ */
wikitext
text/x-wiki
မြန်မာနိုင်ငံတွင် အညာဒေသများ၌ ကြက်ပွဲများ ကျင်းပလေ့ရှိသည်။ လူမှာအမျိုး ကြက်မှာအရိုး ဆိုသကဲ့သို့ တိုက်ကြက် ၁ ကောင်၏ မျိုးရိုးသည် အရေးကြီးလှသည်။ မျိုးရိုးပေါ်မူတည်ပြီး အရောင်အသွေး (ပြင်ပအသွင်အပြင်)၊ စိတ်ဓာတ် (ကြက်သည်း)၊ ခွပ်လမ်း (တိုက်ခိုက်မှုနည်းလမ်း) အမျိုးမျိုးရှိသည်။
အရာင်အသွေးနှင့် ပတ်သတ်ပြီး ဇိမ်း၊ ဗြာ၊ ဖောင်း၊ ခရမ်း၊ အူပန်း၊ ဖောင်း၊ ကြန်၊ မဂို/မဂဲ ဟု သတ်မှတ်ကြသည်။ လည်ဆံ၊ ခါးဆံအနီရှိကြက်ဖများအား (ကြက်နီချိတ်) ဟုခေါ်သည်။
==စိတ်ဓာတ် ==
ကြက်ကောင်းတစ်ကောင်သည် အသေခံတိုက်ခိုက်ရဲသော စိတ်ဓာတ်ရှိရသည်။ (ရေထဲ မိုးထဲရောက်လျှင် ကြက်သည်းသည် အလွန်စကားပြောသည်)။
==တိုက်ကြက်များတွင်တွေ့ရသော ယေဘုယျ သွင်ပြင်လက္ခဏာများ==
*(၁) အမြီးမှာ တံဇဉ်ကောက်
*(၂) အသံမှာ ပေါက်ဆိန်ပေါက်
*(၃) အမောက်မှာ နဂါးနွယ်
*(၄) ခြေထောက်မှာ သုံးဆယ် (ဝိုင်းကြီးကမယ်)
*(၅) အမြီးမှာစပါးရိတ်ပေါ်တဲ့ သဇဉ်ကဲ့သို့ကောက်နေရမည်။
*(၆) အသံတိ-ကနဲပြတ်အောင် တွန်ပေါ်ကြက်ဖြစ်ရမည်
*(၇) နဂါးအမောက်ကဲ့သို့ ရှေ့သို့ ချွန်နေရမည်။
*(၈) ခြေထောက်အကြေးရစ်ပေါင်း ၃၀ ရှိရမည်။
[[Category:ကြက်]]
el7c3l9bsrdj46riq17tu3anu5try8u
နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်
0
63727
752618
736541
2022-07-30T10:25:27Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox official post
|post = နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်
|body = မြန်မာနိုင်ငံ
|insignia = State seal of Myanmar.svg
|insigniasize =
|insigniacaption =
|image =
|imagesize = 150px
|incumbent = လစ်လပ်
|incumbentsince = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
|style =ကောင်းသောကြက်သရေရှိသော (နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး)မင်း<br/> {{small|(formal)}} <br/> နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် <br/>{{small|(informal)}}<br/>
|residence = [[နေပြည်တော်]]
|nominator = [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]
|appointer = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ]]
|termlength =
|formation = ၆ ဧပြီ ၂၀၁၆
|inaugural = [[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]
|website = {{URL|http://www.statecounsellor.gov.mm/}}
}}
{{မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသမိုင်းဆိုင်ရာ}}
{{ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အကြောင်းဆောင်းပါးများ}}
မြန်မာနိုင်ငံ၏ '''နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်''' သည် [[ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့|မြန်မာအစိုးရအဖွဲ့]]ရှိ ရာထူးနေရာတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဤရာထူးကို ၂၀၁၆ ဧပြီ ၆ ရက်နေ့တွင် [[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]အား စတင်ခန့်ထားခဲ့သည်။ [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၁၅|၂၀၁၅ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]]ပါတီက အများစုအနိုင်ရရှိခဲ့သော်လည်း သူမအား [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော် သမ္မတ]]အဖြစ် တင်မြှောက်ရန် အခြေခံဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းချက်များက အတားအဆီးဖြစ်နေခဲ့သည်။<ref name="abc.net.au">{{cite web|url=http://www.abc.net.au/news/2016-04-05/aung-san-suu-kyi-to-become-state-counsellor/7301994|title=Aung San Suu Kyi to become 'State Counsellor' of Myanmar|work=ABC News}}</ref>
နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေကြမ်းကို [[အမျိုးသားလွှတ်တော်]]က ၂၀၁၆ ဧပြီ ၁ ရက်နေ့တွင် လည်းကောင်း၊ [[ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]က ၂၀၁၆ ဧပြီ ၅ ရက်နေ့တွင် လည်းကောင်း အသီးသီး အတည်ပြုခဲ့ပြီး သမ္မတ [[ဦးထင်ကျော်]]က ဧပြီ ၆ ရက်နေ့တွင် လက်မှတ်ရေးထိုး ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။<ref name="abc.net.au"/><ref name="ASC">{{cite news | url=http://news.xinhuanet.com/english/2016-04/06/c_135256048.htm | title=Aung San Suu Kyi becomes Myanmar state counselor: spokesman | date=6 April 2016 | agency=Xinhua News | accessdate=6 April 2016}}</ref>
==တာဝန်နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ==
နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ရာထူးသည် အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းရှိ လုပ်ငန်းများကို ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်သော နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးနှင့် ဆင်တူပြီး<ref>{{cite web|url=https://www-bbc-co-uk.cdn.ampproject.org/v/s/www.bbc.co.uk/news/world-asia-35967763.amp?amp_js_v=a6&_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16258856628923&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&_tf=From%20%251%24s|title=Myanmar parliament approves Aung San Suu Kyi 'PM-like' role}}</ref> [[ပြည်ထောင်စုအင်္ဂါစဉ်]]တွင် သမ္မတပြီးလျှင် နံပါတ်၂နေရာတွင် ရှိသည်။<ref>[https://www.linkedin.com/pulse/nld-lead-government-protocol-list-thet-aung-min-latt NLD lead government protocol list | LinkedIn<!-- Bot generated title -->]</ref> အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ဥပဒေပြုရေး နှစ်ခုအကြား အချိတ်အဆက်လည်း ဖြစ်သည်။ ရာထူးသက်တမ်းမှာ နိုင်ငံတော် သမ္မတ၏ ရာထူးသက်တမ်းအတိုင်းပင် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://aa.com.tr/en/politics/myanmar-mps-approve-suu-kyi-as-advisor-to-state-/549634|title=Myanmar MPs approve Suu Kyi as ‘advisor to state'|work=Anadolu Agency}}</ref>
===နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာဥပဒေ===
နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာဥပဒေကို ၂၀၁၆ခုနှစ် ဧပြီလ၆ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦးထင်ကျော်က လက်မှတ်ရေးထိုးကာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က အတည်ပြုခဲ့သည်။
====နိဒါန်း====
ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်သည် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရေးနှင့် ဈေး ကွက်စီးပွားရေးစနစ်တို့ကို ကျင့်သုံးလျက် ငြိမ်းချမ်းသာယာပြီး ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရန် လည်းကောင်း၊ ပြည်သူများ လိုလားတောင့်တနေကြသော စစ်မှန်သည့် ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတော်ကို ခိုင်မာစွာ တည်ဆောက်နိုင်ရန်လည်းကောင်း ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်က ဤဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းလိုက်သည်။
====အခန်း(၁) အမည်နှင့်အဓိပ္ပာယ်ဖော်ပြချက် ====
၁။ ဤဥပဒေကို နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေဟု ခေါ်တွင်စေရမည်။
၂။ ဤဥပဒေတွင် ပါရှိသော အောက်ပါစကားရပ်များသည် ဖော်ပြပါအတိုင်း အဓိပ္ပာယ် သက်ရောက်စေရ မည်–
: (က) နိုင်ငံတော် ဆိုသည်မှာ ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်ကို ဆိုလိုသည်။
: (ခ) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဆိုသည်မှာ အခန်း(၂) ပါ ရည်ရွယ်ချက်များ အောင်မြင်စေရန်အတွက် ဤဥပဒေ အရ တာဝန်ပေးအပ်ခြင်း ခံရသူကို ဆိုလိုသည်။
====အခန်း(၂) ရည်ရွယ်ချက်များ ====
၃။ (က) ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရေး၊
(ခ) ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ပီပြင်ရေး၊
(ဂ) ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရေး၊
(ဃ) ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး။
====အခန်း(၃) တာဝန်ပေးအပ်ခြင်း ====
၄။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် ပြည်သူများ၏ ယုံကြည်အားကိုးမှုဖြင့် တစ်ခဲနက် ထောက်ခံမဲရရှိခဲ့သည့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က တာဝန်ပေးအပ်သည်။
====အခန်း(၄) တာဝန်၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် ရပိုင်ခွင့်များ====
၅။ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၏ တာဝန်၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် ရပိုင်ခွင့်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်–
: (က) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် မဆန့်ကျင်စေဘဲ နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားများ၏ အ ကျိုးစီးပွားများအတွက် အကြံပြုချက်များ ပေးရမည်။
: (ခ) အကြံပြုချက်များ၊ ဆောင်ရွက်ချက်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တာဝန်ခံရမည်။
: (ဂ) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤဥပဒေပါ ရည်ရွယ်ချက်များ အောင်မြင်စေရန်အတွက် အစိုးရအဖွဲ့၊ ဌာန ဆိုင်ရာများ၊ အဖွဲ့အစည်းများ၊ အသင်းအဖွဲ့များ၊ လူပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ဆက်သွယ် ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။
: (ဃ) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်သည် ရာထူးအလျောက်ရရှိသည့် လစဉ်ချီးမြှင့်ငွေ၊ စရိတ်၊ အဆောင်အယောင်နှင့် အခွင့်အရေးများကို ခံစားခွင့်ရှိသည်။
: (င) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၏ ချီးမြှင့်ငွေ၊ စရိတ်နှင့် အဆောင်အယောင်များအတွက် ပြည်ထောင်စု၏ ဘဏ္ဍာ ငွေအရအသုံးဆိုင်ရာ ဥပဒေတွင် ခွဲဝေသတ်မှတ် ထားရှိရမည်။
====အခန်း(၅) အထွေထွေ ====
၆။ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၏ ရာထူးသက်တမ်းသည် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ ရာထူးသက်တမ်းအတိုင်းဖြစ် သည်။
၇။ ဤဥပဒေသည် ဒုတိယအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် သက်တမ်းကာလတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင် သည့် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ သက်တမ်းကာလအတွက်သာ ဖြစ်စေရမည်။
၈။ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သည် ဤဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ လိုအပ်သော နည်းဥပဒေ များကို ထုတ်ပြန်နိုင်သည်။<ref>{{cite web|url=https://www.mlis.gov.mm/lsScPop.do?lawordSn=245|title=နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာဥပဒေ|work=မြန်မာဥပဒေ သတင်းအချက်အလက်စနစ်၊ [[ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံး]]}}{{Dead link|date=April 2021 }}</ref>
==နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်များ စာရင်း==
{|class="wikitable" style="text-align:center; width:100%; border:1px #AAAAFF solid"
|-
!rowspan=2 | №
!width=80 rowspan=2 | ပုံ
!rowspan=2 | အမည်<br /><small>(မွေးဖွား-ကွယ်လွန်)</small>
!colspan=3 | ရာထူးသက်တမ်း
!rowspan=2 | နိုင်ငံရေးပါတီ
!rowspan=2 colspan=2|အစိုးရအဖွဲ့
!rowspan=2 | [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]
|-
!တာဝန်စတင်
!တာဝန်ပြီးဆုံး
!ရက်ပေါင်း
|- style="background:#EEEEEE"
! rowspan="2" style="background:{{အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်/meta/color}}; color:white" | '''1'''
| rowspan="2" align=center | [[File:Remise du Prix Sakharov à Aung San Suu Kyi Strasbourg 22 octobre 2013-04 (cropped).jpg|100px]]
| rowspan="2" align=center | '''[[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]'''<br><small>(၁၉၄၅–)</small>
| align=center | ၆ ဧပြီ ၂၀၁၆
| align=center | ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
| {{age in days|2016|4|6|2021|02|01}}
| align=center | [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]]
| II
| [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်|NLD]]—[[တပ်မတော်|Mil.]]
| rowspan=1 bgcolor={{အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်/meta/color}} | [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၁၅|{{colour|white|''ဒုတိယအကြိမ်'' <small>(၂၀၁၅)</small>}}]]
|-
| colspan="7" align=left| {{small|[[နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန|နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး]] နှင့် [[သမ္မတရုံး ဝန်ကြီးဌာန|သမ္မတရုံး ဝန်ကြီး]] အဖြစ် ပူးတွဲ တာဝန်ထမ်းဆောင်}}
|}
==အခြားကြည့်ရန်==
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ]]
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယ သမ္မတ]]
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်]]
==ကိုးကား==
{{reflist}}
== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
*[http://www.president-office.gov.mm/?q=briefing-room/news/2016/04/07/id-10555 နိုင်ငံတော် သမ္မတရုံးမှ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်]{{Dead link|date=August 2021 }}
{{မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး}}
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]
[[ကဏ္ဍ:အောင်ဆန်းစုကြည်]]
tv9gv6lanxnef2s1odfqvwtfflq8kkt
752623
752618
2022-07-30T11:08:35Z
ကောင်းဗလ
100277
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox official post
|post = နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်
|body = မြန်မာနိုင်ငံ
|insignia = State seal of Myanmar.svg
|insigniasize =
|insigniacaption =
|image =
|imagesize = 150px
|incumbent = လစ်လပ်
|incumbentsince = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
|ဘွဲ့ခံမင်းဘွဲ့ =ကောင်းသောကြက်သရေရှိသော (နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး)မင်း<br/> {{small|(formal)}} <br/> နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် <br/>{{small|(informal)}}<br/>
|residence = [[နေပြည်တော်]]
|nominator = [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]
|appointer = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ]]
|termlength =
|formation = ၆ ဧပြီ ၂၀၁၆
|inaugural = [[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]
|website = {{URL|http://www.statecounsellor.gov.mm/}}
}}
{{မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသမိုင်းဆိုင်ရာ}}
{{ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အကြောင်းဆောင်းပါးများ}}
မြန်မာနိုင်ငံ၏ '''နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်''' သည် [[ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့|မြန်မာအစိုးရအဖွဲ့]]ရှိ ရာထူးနေရာတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဤရာထူးကို ၂၀၁၆ ဧပြီ ၆ ရက်နေ့တွင် [[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]အား စတင်ခန့်ထားခဲ့သည်။ [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၁၅|၂၀၁၅ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]]ပါတီက အများစုအနိုင်ရရှိခဲ့သော်လည်း သူမအား [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော် သမ္မတ]]အဖြစ် တင်မြှောက်ရန် အခြေခံဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းချက်များက အတားအဆီးဖြစ်နေခဲ့သည်။<ref name="abc.net.au">{{cite web|url=http://www.abc.net.au/news/2016-04-05/aung-san-suu-kyi-to-become-state-counsellor/7301994|title=Aung San Suu Kyi to become 'State Counsellor' of Myanmar|work=ABC News}}</ref>
နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေကြမ်းကို [[အမျိုးသားလွှတ်တော်]]က ၂၀၁၆ ဧပြီ ၁ ရက်နေ့တွင် လည်းကောင်း၊ [[ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]က ၂၀၁၆ ဧပြီ ၅ ရက်နေ့တွင် လည်းကောင်း အသီးသီး အတည်ပြုခဲ့ပြီး သမ္မတ [[ဦးထင်ကျော်]]က ဧပြီ ၆ ရက်နေ့တွင် လက်မှတ်ရေးထိုး ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။<ref name="abc.net.au"/><ref name="ASC">{{cite news | url=http://news.xinhuanet.com/english/2016-04/06/c_135256048.htm | title=Aung San Suu Kyi becomes Myanmar state counselor: spokesman | date=6 April 2016 | agency=Xinhua News | accessdate=6 April 2016}}</ref>
==တာဝန်နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ==
နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ရာထူးသည် အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းရှိ လုပ်ငန်းများကို ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်သော နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးနှင့် ဆင်တူပြီး<ref>{{cite web|url=https://www-bbc-co-uk.cdn.ampproject.org/v/s/www.bbc.co.uk/news/world-asia-35967763.amp?amp_js_v=a6&_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16258856628923&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&_tf=From%20%251%24s|title=Myanmar parliament approves Aung San Suu Kyi 'PM-like' role}}</ref> [[ပြည်ထောင်စုအင်္ဂါစဉ်]]တွင် သမ္မတပြီးလျှင် နံပါတ်၂နေရာတွင် ရှိသည်။<ref>[https://www.linkedin.com/pulse/nld-lead-government-protocol-list-thet-aung-min-latt NLD lead government protocol list | LinkedIn<!-- Bot generated title -->]</ref> အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ဥပဒေပြုရေး နှစ်ခုအကြား အချိတ်အဆက်လည်း ဖြစ်သည်။ ရာထူးသက်တမ်းမှာ နိုင်ငံတော် သမ္မတ၏ ရာထူးသက်တမ်းအတိုင်းပင် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://aa.com.tr/en/politics/myanmar-mps-approve-suu-kyi-as-advisor-to-state-/549634|title=Myanmar MPs approve Suu Kyi as ‘advisor to state'|work=Anadolu Agency}}</ref>
===နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာဥပဒေ===
နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာဥပဒေကို ၂၀၁၆ခုနှစ် ဧပြီလ၆ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦးထင်ကျော်က လက်မှတ်ရေးထိုးကာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က အတည်ပြုခဲ့သည်။
====နိဒါန်း====
ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်သည် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရေးနှင့် ဈေး ကွက်စီးပွားရေးစနစ်တို့ကို ကျင့်သုံးလျက် ငြိမ်းချမ်းသာယာပြီး ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရန် လည်းကောင်း၊ ပြည်သူများ လိုလားတောင့်တနေကြသော စစ်မှန်သည့် ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတော်ကို ခိုင်မာစွာ တည်ဆောက်နိုင်ရန်လည်းကောင်း ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်က ဤဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းလိုက်သည်။
====အခန်း(၁) အမည်နှင့်အဓိပ္ပာယ်ဖော်ပြချက် ====
၁။ ဤဥပဒေကို နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေဟု ခေါ်တွင်စေရမည်။
၂။ ဤဥပဒေတွင် ပါရှိသော အောက်ပါစကားရပ်များသည် ဖော်ပြပါအတိုင်း အဓိပ္ပာယ် သက်ရောက်စေရ မည်–
: (က) နိုင်ငံတော် ဆိုသည်မှာ ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်ကို ဆိုလိုသည်။
: (ခ) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဆိုသည်မှာ အခန်း(၂) ပါ ရည်ရွယ်ချက်များ အောင်မြင်စေရန်အတွက် ဤဥပဒေ အရ တာဝန်ပေးအပ်ခြင်း ခံရသူကို ဆိုလိုသည်။
====အခန်း(၂) ရည်ရွယ်ချက်များ ====
၃။ (က) ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရေး၊
(ခ) ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ပီပြင်ရေး၊
(ဂ) ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရေး၊
(ဃ) ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး။
====အခန်း(၃) တာဝန်ပေးအပ်ခြင်း ====
၄။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် ပြည်သူများ၏ ယုံကြည်အားကိုးမှုဖြင့် တစ်ခဲနက် ထောက်ခံမဲရရှိခဲ့သည့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က တာဝန်ပေးအပ်သည်။
====အခန်း(၄) တာဝန်၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် ရပိုင်ခွင့်များ====
၅။ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၏ တာဝန်၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် ရပိုင်ခွင့်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်–
: (က) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် မဆန့်ကျင်စေဘဲ နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားများ၏ အ ကျိုးစီးပွားများအတွက် အကြံပြုချက်များ ပေးရမည်။
: (ခ) အကြံပြုချက်များ၊ ဆောင်ရွက်ချက်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တာဝန်ခံရမည်။
: (ဂ) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤဥပဒေပါ ရည်ရွယ်ချက်များ အောင်မြင်စေရန်အတွက် အစိုးရအဖွဲ့၊ ဌာန ဆိုင်ရာများ၊ အဖွဲ့အစည်းများ၊ အသင်းအဖွဲ့များ၊ လူပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ဆက်သွယ် ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။
: (ဃ) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်သည် ရာထူးအလျောက်ရရှိသည့် လစဉ်ချီးမြှင့်ငွေ၊ စရိတ်၊ အဆောင်အယောင်နှင့် အခွင့်အရေးများကို ခံစားခွင့်ရှိသည်။
: (င) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၏ ချီးမြှင့်ငွေ၊ စရိတ်နှင့် အဆောင်အယောင်များအတွက် ပြည်ထောင်စု၏ ဘဏ္ဍာ ငွေအရအသုံးဆိုင်ရာ ဥပဒေတွင် ခွဲဝေသတ်မှတ် ထားရှိရမည်။
====အခန်း(၅) အထွေထွေ ====
၆။ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၏ ရာထူးသက်တမ်းသည် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ ရာထူးသက်တမ်းအတိုင်းဖြစ် သည်။
၇။ ဤဥပဒေသည် ဒုတိယအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် သက်တမ်းကာလတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင် သည့် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ သက်တမ်းကာလအတွက်သာ ဖြစ်စေရမည်။
၈။ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သည် ဤဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ လိုအပ်သော နည်းဥပဒေ များကို ထုတ်ပြန်နိုင်သည်။<ref>{{cite web|url=https://www.mlis.gov.mm/lsScPop.do?lawordSn=245|title=နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာဥပဒေ|work=မြန်မာဥပဒေ သတင်းအချက်အလက်စနစ်၊ [[ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံး]]}}{{Dead link|date=April 2021 }}</ref>
==နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်များ စာရင်း==
{|class="wikitable" style="text-align:center; width:100%; border:1px #AAAAFF solid"
|-
!rowspan=2 | №
!width=80 rowspan=2 | ပုံ
!rowspan=2 | အမည်<br /><small>(မွေးဖွား-ကွယ်လွန်)</small>
!colspan=3 | ရာထူးသက်တမ်း
!rowspan=2 | နိုင်ငံရေးပါတီ
!rowspan=2 colspan=2|အစိုးရအဖွဲ့
!rowspan=2 | [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]
|-
!တာဝန်စတင်
!တာဝန်ပြီးဆုံး
!ရက်ပေါင်း
|- style="background:#EEEEEE"
! rowspan="2" style="background:{{အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်/meta/color}}; color:white" | '''1'''
| rowspan="2" align=center | [[File:Remise du Prix Sakharov à Aung San Suu Kyi Strasbourg 22 octobre 2013-04 (cropped).jpg|100px]]
| rowspan="2" align=center | '''[[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]'''<br><small>(၁၉၄၅–)</small>
| align=center | ၆ ဧပြီ ၂၀၁၆
| align=center | ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
| {{age in days|2016|4|6|2021|02|01}}
| align=center | [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]]
| II
| [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်|NLD]]—[[တပ်မတော်|Mil.]]
| rowspan=1 bgcolor={{အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်/meta/color}} | [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၁၅|{{colour|white|''ဒုတိယအကြိမ်'' <small>(၂၀၁၅)</small>}}]]
|-
| colspan="7" align=left| {{small|[[နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန|နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး]] နှင့် [[သမ္မတရုံး ဝန်ကြီးဌာန|သမ္မတရုံး ဝန်ကြီး]] အဖြစ် ပူးတွဲ တာဝန်ထမ်းဆောင်}}
|}
==အခြားကြည့်ရန်==
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ]]
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယ သမ္မတ]]
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်]]
==ကိုးကား==
{{reflist}}
== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
*[http://www.president-office.gov.mm/?q=briefing-room/news/2016/04/07/id-10555 နိုင်ငံတော် သမ္မတရုံးမှ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်]{{Dead link|date=August 2021 }}
{{မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး}}
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]
[[ကဏ္ဍ:အောင်ဆန်းစုကြည်]]
ehasyxvdvwjesgkxm2zm2cdmsxi0zh9
752624
752623
2022-07-30T11:09:02Z
ကောင်းဗလ
100277
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox official post
|post = နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်
|body = မြန်မာနိုင်ငံ
|insignia = State seal of Myanmar.svg
|insigniasize =
|insigniacaption =
|image =
|imagesize = 150px
|incumbent = လစ်လပ်
|incumbentsince = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
|style =ကောင်းသောကြက်သရေရှိသော (နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး)မင်း<br/> {{small|(formal)}} <br/> နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် <br/>{{small|(informal)}}<br/>
|residence = [[နေပြည်တော်]]
|nominator = [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]
|appointer = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ]]
|termlength =
|formation = ၆ ဧပြီ ၂၀၁၆
|inaugural = [[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]
|website = {{URL|http://www.statecounsellor.gov.mm/}}
}}
{{မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသမိုင်းဆိုင်ရာ}}
{{ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အကြောင်းဆောင်းပါးများ}}
မြန်မာနိုင်ငံ၏ '''နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်''' သည် [[ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့|မြန်မာအစိုးရအဖွဲ့]]ရှိ ရာထူးနေရာတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဤရာထူးကို ၂၀၁၆ ဧပြီ ၆ ရက်နေ့တွင် [[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]အား စတင်ခန့်ထားခဲ့သည်။ [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၁၅|၂၀၁၅ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]]ပါတီက အများစုအနိုင်ရရှိခဲ့သော်လည်း သူမအား [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော် သမ္မတ]]အဖြစ် တင်မြှောက်ရန် အခြေခံဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းချက်များက အတားအဆီးဖြစ်နေခဲ့သည်။<ref name="abc.net.au">{{cite web|url=http://www.abc.net.au/news/2016-04-05/aung-san-suu-kyi-to-become-state-counsellor/7301994|title=Aung San Suu Kyi to become 'State Counsellor' of Myanmar|work=ABC News}}</ref>
နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေကြမ်းကို [[အမျိုးသားလွှတ်တော်]]က ၂၀၁၆ ဧပြီ ၁ ရက်နေ့တွင် လည်းကောင်း၊ [[ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]က ၂၀၁၆ ဧပြီ ၅ ရက်နေ့တွင် လည်းကောင်း အသီးသီး အတည်ပြုခဲ့ပြီး သမ္မတ [[ဦးထင်ကျော်]]က ဧပြီ ၆ ရက်နေ့တွင် လက်မှတ်ရေးထိုး ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။<ref name="abc.net.au"/><ref name="ASC">{{cite news | url=http://news.xinhuanet.com/english/2016-04/06/c_135256048.htm | title=Aung San Suu Kyi becomes Myanmar state counselor: spokesman | date=6 April 2016 | agency=Xinhua News | accessdate=6 April 2016}}</ref>
==တာဝန်နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ==
နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ရာထူးသည် အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းရှိ လုပ်ငန်းများကို ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်သော နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးနှင့် ဆင်တူပြီး<ref>{{cite web|url=https://www-bbc-co-uk.cdn.ampproject.org/v/s/www.bbc.co.uk/news/world-asia-35967763.amp?amp_js_v=a6&_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16258856628923&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&_tf=From%20%251%24s|title=Myanmar parliament approves Aung San Suu Kyi 'PM-like' role}}</ref> [[ပြည်ထောင်စုအင်္ဂါစဉ်]]တွင် သမ္မတပြီးလျှင် နံပါတ်၂နေရာတွင် ရှိသည်။<ref>[https://www.linkedin.com/pulse/nld-lead-government-protocol-list-thet-aung-min-latt NLD lead government protocol list | LinkedIn<!-- Bot generated title -->]</ref> အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ဥပဒေပြုရေး နှစ်ခုအကြား အချိတ်အဆက်လည်း ဖြစ်သည်။ ရာထူးသက်တမ်းမှာ နိုင်ငံတော် သမ္မတ၏ ရာထူးသက်တမ်းအတိုင်းပင် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://aa.com.tr/en/politics/myanmar-mps-approve-suu-kyi-as-advisor-to-state-/549634|title=Myanmar MPs approve Suu Kyi as ‘advisor to state'|work=Anadolu Agency}}</ref>
===နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာဥပဒေ===
နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာဥပဒေကို ၂၀၁၆ခုနှစ် ဧပြီလ၆ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦးထင်ကျော်က လက်မှတ်ရေးထိုးကာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က အတည်ပြုခဲ့သည်။
====နိဒါန်း====
ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်သည် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရေးနှင့် ဈေး ကွက်စီးပွားရေးစနစ်တို့ကို ကျင့်သုံးလျက် ငြိမ်းချမ်းသာယာပြီး ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရန် လည်းကောင်း၊ ပြည်သူများ လိုလားတောင့်တနေကြသော စစ်မှန်သည့် ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတော်ကို ခိုင်မာစွာ တည်ဆောက်နိုင်ရန်လည်းကောင်း ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်က ဤဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းလိုက်သည်။
====အခန်း(၁) အမည်နှင့်အဓိပ္ပာယ်ဖော်ပြချက် ====
၁။ ဤဥပဒေကို နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေဟု ခေါ်တွင်စေရမည်။
၂။ ဤဥပဒေတွင် ပါရှိသော အောက်ပါစကားရပ်များသည် ဖော်ပြပါအတိုင်း အဓိပ္ပာယ် သက်ရောက်စေရ မည်–
: (က) နိုင်ငံတော် ဆိုသည်မှာ ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်ကို ဆိုလိုသည်။
: (ခ) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဆိုသည်မှာ အခန်း(၂) ပါ ရည်ရွယ်ချက်များ အောင်မြင်စေရန်အတွက် ဤဥပဒေ အရ တာဝန်ပေးအပ်ခြင်း ခံရသူကို ဆိုလိုသည်။
====အခန်း(၂) ရည်ရွယ်ချက်များ ====
၃။ (က) ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရေး၊
(ခ) ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ပီပြင်ရေး၊
(ဂ) ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရေး၊
(ဃ) ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး။
====အခန်း(၃) တာဝန်ပေးအပ်ခြင်း ====
၄။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် ပြည်သူများ၏ ယုံကြည်အားကိုးမှုဖြင့် တစ်ခဲနက် ထောက်ခံမဲရရှိခဲ့သည့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က တာဝန်ပေးအပ်သည်။
====အခန်း(၄) တာဝန်၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် ရပိုင်ခွင့်များ====
၅။ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၏ တာဝန်၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် ရပိုင်ခွင့်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်–
: (က) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် မဆန့်ကျင်စေဘဲ နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားများ၏ အ ကျိုးစီးပွားများအတွက် အကြံပြုချက်များ ပေးရမည်။
: (ခ) အကြံပြုချက်များ၊ ဆောင်ရွက်ချက်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တာဝန်ခံရမည်။
: (ဂ) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤဥပဒေပါ ရည်ရွယ်ချက်များ အောင်မြင်စေရန်အတွက် အစိုးရအဖွဲ့၊ ဌာန ဆိုင်ရာများ၊ အဖွဲ့အစည်းများ၊ အသင်းအဖွဲ့များ၊ လူပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ဆက်သွယ် ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။
: (ဃ) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်သည် ရာထူးအလျောက်ရရှိသည့် လစဉ်ချီးမြှင့်ငွေ၊ စရိတ်၊ အဆောင်အယောင်နှင့် အခွင့်အရေးများကို ခံစားခွင့်ရှိသည်။
: (င) အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၏ ချီးမြှင့်ငွေ၊ စရိတ်နှင့် အဆောင်အယောင်များအတွက် ပြည်ထောင်စု၏ ဘဏ္ဍာ ငွေအရအသုံးဆိုင်ရာ ဥပဒေတွင် ခွဲဝေသတ်မှတ် ထားရှိရမည်။
====အခန်း(၅) အထွေထွေ ====
၆။ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၏ ရာထူးသက်တမ်းသည် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ ရာထူးသက်တမ်းအတိုင်းဖြစ် သည်။
၇။ ဤဥပဒေသည် ဒုတိယအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် သက်တမ်းကာလတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင် သည့် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ သက်တမ်းကာလအတွက်သာ ဖြစ်စေရမည်။
၈။ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သည် ဤဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ လိုအပ်သော နည်းဥပဒေ များကို ထုတ်ပြန်နိုင်သည်။<ref>{{cite web|url=https://www.mlis.gov.mm/lsScPop.do?lawordSn=245|title=နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာဥပဒေ|work=မြန်မာဥပဒေ သတင်းအချက်အလက်စနစ်၊ [[ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံး]]}}{{Dead link|date=April 2021 }}</ref>
==နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်များ စာရင်း==
{|class="wikitable" style="text-align:center; width:100%; border:1px #AAAAFF solid"
|-
!rowspan=2 | №
!width=80 rowspan=2 | ပုံ
!rowspan=2 | အမည်<br /><small>(မွေးဖွား-ကွယ်လွန်)</small>
!colspan=3 | ရာထူးသက်တမ်း
!rowspan=2 | နိုင်ငံရေးပါတီ
!rowspan=2 colspan=2|အစိုးရအဖွဲ့
!rowspan=2 | [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]
|-
!တာဝန်စတင်
!တာဝန်ပြီးဆုံး
!ရက်ပေါင်း
|- style="background:#EEEEEE"
! rowspan="2" style="background:{{အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်/meta/color}}; color:white" | '''1'''
| rowspan="2" align=center | [[File:Remise du Prix Sakharov à Aung San Suu Kyi Strasbourg 22 octobre 2013-04 (cropped).jpg|100px]]
| rowspan="2" align=center | '''[[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]'''<br><small>(၁၉၄၅–)</small>
| align=center | ၆ ဧပြီ ၂၀၁၆
| align=center | ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
| {{age in days|2016|4|6|2021|02|01}}
| align=center | [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]]
| II
| [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်|NLD]]—[[တပ်မတော်|Mil.]]
| rowspan=1 bgcolor={{အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်/meta/color}} | [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၁၅|{{colour|white|''ဒုတိယအကြိမ်'' <small>(၂၀၁၅)</small>}}]]
|-
| colspan="7" align=left| {{small|[[နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန|နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး]] နှင့် [[သမ္မတရုံး ဝန်ကြီးဌာန|သမ္မတရုံး ဝန်ကြီး]] အဖြစ် ပူးတွဲ တာဝန်ထမ်းဆောင်}}
|}
==အခြားကြည့်ရန်==
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ]]
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယ သမ္မတ]]
*[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်]]
==ကိုးကား==
{{reflist}}
== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
*[http://www.president-office.gov.mm/?q=briefing-room/news/2016/04/07/id-10555 နိုင်ငံတော် သမ္မတရုံးမှ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်]{{Dead link|date=August 2021 }}
{{မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး}}
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]
[[ကဏ္ဍ:အောင်ဆန်းစုကြည်]]
7t0rucva20bhgi1f848f208iauchxu6
ဝီကီပီးဒီးယား:အကူအညီစားပွဲ
4
69495
752587
752583
2022-07-29T13:26:21Z
Mentheinhtike. mia
104338
/* Help panel question on :ကဏ္ဍ:ခရစ်ယာန်ဘာသာ ( ၁၃:၂၆၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂) */ အပိုင်းသစ်
wikitext
text/x-wiki
{{/ခေါင်းစီး}}
<div style="width:50%">__TOC__</div>
<!-- ဤစာမျက်နှာသည် ဝီကီပီးဒီးယား အသုံးပြုပုံနှင့် ပတ်သက်၍ သင်သိလိုသော မေးခွန်းများ မေးရန် ဖြစ်သည်! -->
<!-- အထွေထွေ ဗဟုသုတဆိုင်ရာ မေးခွန်းများအတွက် [[WP:RD]] သို့ သွားပါ! -->
<!-- -->
<!-- သင့်မေးခွန်းကို ဤစာမျက်နှာ အောက်ဆုံးတွင် မေးပါ။ မကြာမီ ဖြေကြားပေးပါလိမ့်မည်။ -->
<!-- -->
== ငွေထည်လုပ်ငန်း ==
ငွေထည်လုပ်ငန်းလို့ ရိုက်ရှာလိုက်တာ တွေ့တော့တွေ့တယ်
စာထဲမှာ ပြောထားတဲ့ ပုံတွေ မပါလို့ ဘယ်လိုရှာရမလဲ ကူညီကြပါဦး။kjdmmrmjrjujjjk
တွေ့လိုရင် လင့်လေးဖြစ်ဖြစ် ပေးကြပါဦး အဆွေတော်တို့
{{|ထည့္မည္္}} {{unsignedIP2|05:21, 5 October 2019|2400:AC40:820:CBB4:2123:A798:75E7:746E}}
== ပုံတင်မရခြင်း ==
biography ေရးသားပြီး လူပုံထည့်ချင်တာ ဖိုင်တင်လို့မရလို့ပါ ဘယ်လိုတင်ရသလဲခင်ဗျာ
== ခေါင်းစီး မှာ ပြင်မရ ဖြစ်နေပါတယ် ==
မဃဒေဝလင်္ကာသစ် က အ တလုံးပို ပါ သွားသည် ဘယ်လိုလုပ်ရမည်ဆိုတာ ဖြေပေးပါ {{unsigned|Smalpic1}} ၁၆:၃၇၊ ၂၄ အောက်တိုဘာ ၂၀၁၉ (UTC)
:{{Ping|Smalpic1}} စာမျက်နှာ အပေါ်ဆုံးမှာ "ရွှေ့ရန်" (move) ဆိုတာရှိပါတယ်။ အဲဒါကို နှိပ်ပြီး ဆောင်းပါး နာမည်ပြောင်းလို့ရပါတယ်။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၂:၅၉၊ ၂၅ အောက်တိုဘာ ၂၀၁၉ (UTC)
== ပုံတင်ခြင်း ==
ဓာတ်ပုံမည်သို့တင်ရမည်နည်း။ {{unsigned2|11:51, 3 May 2020|Ahkarkyaw9}}
Main page ရဲ့ ဘယ်ဘက်ဘေးမှာ [[အထူး:ဖိုင်တင်ရန်|ဖိုင်တင်ရန်]] ရှိပါတယ်။ [[ဝီကီပီးဒီးယား:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] ကိုကြည့်၍ လေ့လာနိုင်ပါသည်။[[အသုံးပြုသူ:Aungookingofcelestials|Aungookingofcelestials]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Aungookingofcelestials|ဆွေးနွေး]]) ၁၃:၁၄၊ ၃ မေ ၂၀၂၀ (UTC)
== စာစုတောင်းခံလွှာ ==
၂၄ ပစ္စည်း မြန်မာပြန် အရှည်ဖြည့်စွက်ပေးဖို့တောင်းဆိုပါတယ်။ အဓိပ္ပယ်ဖွင့်ဆိုချက်နဲ့ ရှင်းလင်းချက်များပါပါကပိုကောင်းပါတယ်။
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
== Help panel question on [[:ဝီကီပီးဒီးယား:မာတိကာ/ကျန်းမာရေး|ဝီကီပီးဒီးယား:မာတိကာ/ကျန်းမာရေး]] ( ၁၀:၅၄၊ ၂၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၁) ==
ဆီးအရမ္းသြားေနရင္ဘာလုပ္ရမလဲ --[[အသုံးပြုသူ:Myothura Myothura|Myothura Myothura]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Myothura Myothura|ဆွေးနွေး]]) ၁၀:၅၄၊ ၂၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၁ (UTC)
== Help panel question on [[:ဆွေးနွေးချက်:သိပ္ပံပညာ|ဆွေးနွေးချက်:သိပ္ပံပညာ]] ( ၀၆:၂၀၊ ၈ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၁) ==
မဂ်လာပါအင်မတန်မှ ဝမ်းသာပီတိဖြစ်မိရပါသည်၊ဗဟုသုတရရှိပြီး ဝီကီးပီးရီးယားကိုကြည့်ရှု လေ့လာခဲ့သည်မှာကြာခဲ့ပါပြီ သိရှိနားလည်မှုရရန်မသိမှုများ မေးမြန်း သင်ကြားမှုပြုမည်ဖြစ်ပါသည်၊ သိပ္ပံ=ဗဟုသုတ လက်တင်ဘာသာမှဆင်းသက်လာခဲ့ခြင်းသည် BC ဘယ်လောက်မှစတင်ခဲ့ ပါလဲ?ခင်ဗျာ ယ္ခုလို မေးမြန်း၍ရရှိ ပါသလား သည်းခံခွင့်ပြုပါ ကျေးဇူးတင်ရှိပါသည် --[[အသုံးပြုသူ:ဦးသန့်စင်|ဦးသန့်စင်]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:ဦးသန့်စင်|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၂၀၊ ၈ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၁ (UTC)
== Help panel question on [[:ဝီကီပီးဒီးယား:သင်ခန်းစာများ/ပုံစံချခြင်း|ဝီကီပီးဒီးယား:သင်ခန်းစာများ/ပုံစံချခြင်း]] ( ၁၄:၀၆၊ ၁၆ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၁) ==
ကရင်စာအုပ်တင်ပေးပါ --[[အသုံးပြုသူ:Myinttay|Myinttay]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Myinttay|ဆွေးနွေး]]) ၁၄:၀၆၊ ၁၆ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၁ (UTC)
== Help panel question on [[:အကူအညီ:မာတိကာ|အကူအညီ:မာတိကာ]] ( ၁၆:၄၄၊ ၁၉ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၁) ==
မင်ဂလာပါ ဝကီ၏ အကြောင်းကို လေ့လာချင်လို့ပါ စိတ်ဝင်စားသောကြောင့် သူ၏ ရရှိလာမူနှင့် အသုံးပြုမူအပေါ်ဘယ်လို အကြိုးများ ရရှိပါသလဲ --[[အသုံးပြုသူ:Hein tun oo|Hein tun oo]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Hein tun oo|ဆွေးနွေး]]) ၁၆:၄၄၊ ၁၉ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၁ (UTC)
== ဝီကီပီးဒီးယား ကစာတွေ အမြဲဖတ်ချင်တယ် ကြိုက်တယ် ==
စာတွေ အကြောင်းအရာ မှန်သမျှ တင်တိုင်း သိချင် ဖတ်ချင်တယ် အမြဲတမ်း ဝင်အောင် ဘာတွေလုပ်ရမလဲ
ကြိုက်နှစ်သက်တယ် ဆို
like ဘယ်မှာပေးရမလဲ
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီပီးဒီးယား အကူအညီ ဖိုရမ်]]
== Help panel question on [[:ဝီကီပီးဒီးယား:Sandbox|ဝီကီပီးဒီးယား:Sandbox]] ( ၀၃:၀၂၊ ၁၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁) ==
မဂ်လာပါ
ကျနုပ်သည်
ဝိရိယအမည်နဲ့
ဖွင့်ထားပါသည် --[[အသုံးပြုသူ:Wheriya|Wheriya]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Wheriya|ဆွေးနွေး]]) ၀၃:၀၂၊ ၁၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁ (UTC)
== Help panel question on [[:ဟပ်ဘယ် အာကာသ အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်း|ဟပ်ဘယ် အာကာသ အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်း]] ( ၀၄:၃၀၊ ၁၆ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁) ==
ဘယ်လို ဖန်တီးရလည်း --[[အသုံးပြုသူ:Family911|Family911]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Family911|ဆွေးနွေး]]) ၀၄:၃၀၊ ၁၆ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁ (UTC)
== Help panel question on [[:ဆွေးနွေးချက်:သင်္ချာပညာရပ်နယ်ပယ်များ|ဆွေးနွေးချက်:သင်္ချာပညာရပ်နယ်ပယ်များ]] ( ၁၀:၃၇၊ ၁၅ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂) ==
မင်္ဂလာပါခင်ဗျ
အသုံးချသင်္ချာပညာရပ်ကို ထဲထဲ၀င်၀င် လေ့လာပြီး အလုပ်လုပ်ချင်လို့ပါခင်ဗျ။ အခု အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်နေလို့ပါ။အငယ်က သင်္ချာလဲ အားနဲ့ခဲ့လို့ပါ။ --[[အသုံးပြုသူ:Htet Pine|Htet Pine]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Htet Pine|ဆွေးနွေး]]) ၁၀:၃၇၊ ၁၅ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:လ|လ]] ( ၁၈:၂၄၊ ၁၆ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂) ==
ဟုတ်ကဲ့ မင်္ဂလာပါ
လ ဆိုတဲ့ ဂြိုလ်အကြောင်းလေးသိချင်လို့ပါ --[[အသုံးပြုသူ:Zayeroo1990|Zayeroo1990]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Zayeroo1990|ဆွေးနွေး]]) ၁၈:၂၄၊ ၁၆ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
:@[[အသုံးပြုသူ:Zayeroo1990|Zayeroo1990]]။ [[လ (ကမ္ဘာရံဂြိုဟ်)]] ဆောင်းပါးမှာ ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၃:၂၄၊ ၁၇ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:ညွန့်ဝင်း|ညွန့်ဝင်း]] ( ၁၀:၅၅၊ ၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂) ==
Hi --[[အသုံးပြုသူ:PinkyArmy|PinkyArmy]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:PinkyArmy|ဆွေးနွေး]]) ၁၀:၅၅၊ ၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:ကောလောသဲဩဝါဒစာ|ကောလောသဲဩဝါဒစာ]] ( ၁၂:၄၅၊ ၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂) ==
မဂ်လာပါဗျ --[[အသုံးပြုသူ:Kyi win moe|Kyi win moe]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Kyi win moe|ဆွေးနွေး]]) ၁၂:၄၅၊ ၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:အသုံးပြုသူ:Mg Lay Gyi|အသုံးပြုသူ:Mg Lay Gyi]] ( ၁၅:၂၆၊ ၁၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂) ==
Facebook နှင့်ပတ်သက်ပြီး အခက်အခဲဖြစ်နေပါလျှင် ကူညီပါရစေ။ --[[အသုံးပြုသူ:Mg Lay Gyi|Mg Lay Gyi]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Mg Lay Gyi|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၂၆၊ ၁၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
:ဒီနေရာက ''ဝီကီပီးဒီးယား အသုံးပြုခြင်း သို့ ပြင်ဆင်တည်းဖြတ်ခြင်း'' နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အကူအညီတွေ ပေးဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၈:၁၇၊ ၁၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:မိုးဟေကို|မိုးဟေကို]] ( ၁၃:၅၆၊ ၄ ဧပြီ ၂၀၂၂) ==
မင်္ဂလာပါ
ဇယာဘယ်လိုဆွဲရတာပါလဲခဗျာ --[[အသုံးပြုသူ:David San Lyan|David San Lyan]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:David San Lyan|ဆွေးနွေး]]) ၁၃:၅၆၊ ၄ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
:@[[အသုံးပြုသူ:David San Lyan|David San Lyan]] ဇယားဆွဲတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြေခံ အချက်အလက်တွေကို [[Help:Wikitable]], [[H:TABLE]] နဲ့ [[အကူအညီ:မျက်မြင်တည်းဖြတ်ဖြင့် ဇယားများထည့်ခြင်း မိတ်ဆက်/၁]] တို့မှာ လေ့လာနိုင်ပါတယ်။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၉:၂၃၊ ၅ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:အောင်ချိမ့်|အောင်ချိမ့်]] ( ၀၆:၅၇၊ ၁၆ ဧပြီ ၂၀၂၂) ==
မင်္ဂလာပါ။ကျွန်မက အိမ်မက်ချိမ့်ချိမ့်ပါ။
ဆရာအောင်ချိမ့်ရဲ့ သမီးပါ။
အဖေအကြောင်းအရာလေးတွေပြင်ပေးချင်လို့ပါ။
လက်မှတ်ပုံက မှားနေလို့ပါ။
အဲ့တာကိုဘယ်လိုပြန်ပြင်လို့ရမလဲသိချင်လို့ပါ --[[အသုံးပြုသူ:Aein Mek Cheimt Cheimt|Aein Mek Cheimt Cheimt]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Aein Mek Cheimt Cheimt|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၅၇၊ ၁၆ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
:ပြင်ဆင်ထားပါတယ်ဗျ။ [[အသုံးပြုသူ:Shin Khant Maung|Shin Khant Maung]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Shin Khant Maung|ဆွေးနွေး]]) ၀၃:၄၃၊ ၁၇ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:ဆွေးနွေးချက်:သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ|ဆွေးနွေးချက်:သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ]] ( ၀၂:၀၇၊ ၂၀ ဧပြီ ၂၀၂၂) ==
မြန်မာနိုင်ငံ ၏ အလယ်ဗဟိုနေရာက ဘယ်နေရာလဲ? --[[အသုံးပြုသူ:Shin Uttara|Shin Uttara]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Shin Uttara|ဆွေးနွေး]]) ၀၂:၀၇၊ ၂၀ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
:@[[အသုံးပြုသူ:Shin Uttara|Shin Uttara]] [[မြန်မာနိုင်ငံ၏အလယ်ဗဟိုချက်မ]] ဆောင်းပါးမှာ ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။ ဒီနေရာက ဝီကီပီးဒီးယား အသုံးပြုခြင်းနဲ့ တည်းဖြတ်ပြင်ဆင်ခြင်းတို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးမြန်းဖို့ နေရာဖြစ်တဲ့အတွက် အခြားအထွေထွေမေးခွန်းတွေကို [[ဝီကီပီးဒီးယား:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]] မှာ မေးမြန်းပေးစေလိုပါတယ်။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၂:၅၁၊ ၂၀ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:ချန်အာ|ချန်အာ]] ( ၁၄:၄၀၊ ၉ ဇွန် ၂၀၂၂) ==
ဟိုင်း၊ စာမျက်နှာနာမည်ကို ဘယ်လိုပြင်ရပါသလဲဗျ၊ ပြီးတော့ သူများတွေ ပြင်ဆင်တာကို ဘယ်လိုပြင်ရပါသလဲဗျ --[[အသုံးပြုသူ:Kim Doggy|Kim Doggy]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Kim Doggy|ဆွေးနွေး]]) ၁၄:၄၀၊ ၉ ဇွန် ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:Nazi punk|Nazi punk]] ( ၁၁:၂၆၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၂) ==
အားလုံးဘဲမဂ်လာပါရှင့်
နမ့်ခမ်းမြို့ သမိုင်းကိုဖော်ပြပါ --[[အသုံးပြုသူ:Htet khin|Htet khin]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Htet khin|ဆွေးနွေး]]) ၁၁:၂၆၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:ရှင်ယောဟန်ဩဝါဒစာပထမစောင်|ရှင်ယောဟန်ဩဝါဒစာပထမစောင်]] ( ၁၇:၅၇၊ ၄ ဇူလိုင် ၂၀၂၂) ==
ငါ့ရဲ့တည်နေရာ ဘာသာစကားတွေ ဘာကြောင့်မှားနေရတာလဲ --[[အသုံးပြုသူ:အောင်နေမျိုး|အောင်နေမျိုး]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:အောင်နေမျိုး|ဆွေးနွေး]]) ၁၇:၅၇၊ ၄ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:ဝါဆိုသင်္ကန်း|ဝါဆိုသင်္ကန်း]] ( ၀၆:၂၂၊ ၈ ဇူလိုင် ၂၀၂၂) ==
ဝါဆိုသင်္ကန်းရှင်းတမ်း ဆောင်းပါးအရပြန်လည်အတည်ပြုပေးကြပါရန်မေတ္တာရပ်ခံပါတယ်ခင်ဗျ။ --[[အသုံးပြုသူ:Kaung Myat Soe 1991|Kaung Myat Soe 1991]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Kaung Myat Soe 1991|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၂၂၊ ၈ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:ပင့်ကူ|ပင့်ကူ]] ( ၀၈:၁၉၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂) ==
သက်ရှိသတ္တဝါ..များဖြစ်ပေါ်..နေသော
ကမ္ဘာ.မြေမှာ
လူ.ဆိုသော.လူမျိုးတို့ဟာ... .
လူဟုသတ်မှတ်ထားသော..လူတို့သည်
သတ္တဝါ.အကောင်၏..အတု.ဖြစ်တယ်
လူမျိုးဆိုတာ.သတ်မှတ်ချက်များနဲ့
နည်းပညာသိပ္ပံ..ပြောင်းလည်းထားတယ်
ရှေ့ဟောင်း..လောကခေတ်မှာ
အလင်းနှစ်သိပ္ပံပညာသည်
သတ္တဝါနဲ့.လူ.လူမျိုး.ဖန်းတီးလာသော
......အကျင့်ဗီဇစရိုက်.
သက်ရှိသတ္တဝါ.အကြောင်း..လေ့လာစူးစပ်ခြင်း..လူမျိုများလေ့လာလိုက်စားခြင်းဟာ
သတ္တုဓါတ်တခုမှာရှင်သန်ပေါက်ဖွားခြင်းကို
မသိနာမလည်နိင်ပါ
သတ္တဝါတိုင်းအကျင့်ဗီဇစရိုက်နဲ့
ပုံသဏ္ဍန်မတူပေမယ်လည်း
လူဆိုတာ.သတ္တဝါ.ပဲ့
လူမျိုးဆိုတာ..အလင်းနှစ်ပညာနဲ့ဖန်တီးထားပါတယ်
Mentheinhtike. mia --[[အသုံးပြုသူ:Mentheinhtike. mia|Mentheinhtike. mia]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Mentheinhtike. mia|ဆွေးနွေး]]) ၀၈:၁၉၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[:တက္ကဆပ် ကန်းထရီးဂီတ|တက္ကဆပ် ကန်းထရီးဂီတ]] ( ၁၁:၃၅၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂) ==
ကမ္ဘာ.သမိုင်းတခုမှာ
.တေးဂီတ..တခု..ကို..လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း
100000လောက်ရှိပြီဟု
Miaလူမျိုး၏အလင်းနှစ်နဲ့တိုင်းတာထားသည်
တေးဂီတ..ကိုMiaမာယာဘာစကား
ပိုင်အိုနီယာ..ဟုခေါ်ပါသည်
မိဘ.တို့ပြေပြချက်က
ကမ္ဘာမြေမှာ...ကြိုးတတ်ဂီတ..တမျိုးကို
ဖန်တီးသောသူသည်..မီလိကတန်..ဆိုသော
Romi..ရောမ..မျိုးနွယ်ဖြစ်သည်တဲ့
..ယခုခေတ်၌.ဗင်ဂျိုဂီတ.နဲ့အလာသဏ္ဍန်တူသည်..တဲ့
မိလိကတန်..တီခတ်သီဆိုသော
သံစဉ်လိုင်းနဲ့ဗြည်းအက္ခရာသည်
ရောမ.လူမျိုး..ဗြည်းအက္ခရာသတ်ပုံဖြစ်သည်..တဲ့
မိလီကတန်.တီခတ်.သီဆိုသော
သံစဉ်လိုင်းသံကို
Miaမာယာလူမျိုးတို့၏
ပိုင်အိုနီးယာ(တေးဂီတ)...
လောက၌အတည်ပြုထားသည်
Mentheinhtike. mia --[[အသုံးပြုသူ:Mentheinhtike. mia|Mentheinhtike. mia]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Mentheinhtike. mia|ဆွေးနွေး]]) ၁၁:၃၅၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
== Help panel question on [[::ကဏ္ဍ:ခရစ်ယာန်ဘာသာ|:ကဏ္ဍ:ခရစ်ယာန်ဘာသာ]] ( ၁၃:၂၆၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂) ==
ကျွန်တော်..ခရဇ်ယာန်.ဘာသာစာအုပ်
ကို..ဖတ်ခဲ့ဖူးပါတယ်
နှစ်ခြင်းယူဖူးတယ်..
ခရဇ်ယာန်.ဆိုတာ..ဘာလည်း
မြန်မာနိင်ငံ၌
ယုဒသန်း..အကြောင်းတခုကို
ဖခင်..ပြောပြဖူးသည်
ခရဇ်ယာန်ကျမ်း.မှာ..ယုဒသန်..ဘာသာပြန်
ဟုရေးသားထားတယ်
ဖခင်..တည်မြဲအဖွဲ့..တိုက်မောင်.(ခ)......?
ပြောပြေသောစကား
ယုဒသန်..ဆိုတဲ့.*(ယူကလိန်နိင်ငံက
လူတယောက်မှာ..ယေဟောဝါးကျမ်း..ပါသော..ဆရာ..ေဟာ.
..အေဂျင်စီ..ဖြစ်တယ်တဲ့
မြန်မာနိင်ငံမှာ
အနန္တသူရိန်ဂိုဏ်..အကြောင်းကို
လာထောက်လှမ်းသူဖြစ်တယ်တဲ့
ရန်ကုန်.ကျိုက္ဆံ..မှာ..ဉီးရွှေဘေ...ပုံနိပ်.သူ
နဲ့ပေါင်းပြီး..
အနန္တသူရိပ်ဂိုဏ်(ယခုကမ္ဘာအေးလိုင်ဂူ)
ခရဇ်ယာန်ကျမ်းဆိုတာ
ဉီးရွှေဘေးရေးသားပုံနိပ်တယ်ဟုပြောတယ်
ယုဒသန်..ဟာ..မြန်မာ..တိုင်းရင်သား..ဘာသာစကား
..မတတ်ပါဟုပြောတယ်
ယခုရေးသားလိုက်သောဘာသာစကားသည်
ပျူဘာသာစကားဖြစ်သည်
ဗ္မါ..ဘာသာစကားဆိုရင်..ရသူ
ပျူ..ဘာသာစကားဆိုရင်..လူ
သတ်မှတ်ချက်.မတူသောလူမျိုးများစွာကို
လေ့လာနိင်ပါစေ
Mentheinhtike. mia --[[အသုံးပြုသူ:Mentheinhtike. mia|Mentheinhtike. mia]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Mentheinhtike. mia|ဆွေးနွေး]]) ၁၃:၂၆၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
7p4w1ppvz5tp3twe0llksa0m8u12bwr
နွေရာသီ
0
72147
752627
728170
2022-07-30T11:49:16Z
InternetArchiveBot
61272
ရင်းမြစ် 1 ခုကို ကယ်ဆယ်ပြီး 0 ခုကို လင့်ခ်သေအဖြစ် စာတွဲပြီးပါပြီ) #IABot (v2.0.8.9
wikitext
text/x-wiki
[[File:Field Hamois Belgium Luc Viatour.jpg|right|thumb|200px|နွေရာသီကာလ [[ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံ]]ရှိ ကွင်းပြင်တစ်ခုအား တွေ့မြင်ရပုံ]]
{{ရာသီဥတု}}
'''နွေရာသီ'''သည် [[သမပိုင်းဇုန်|သမပိုင်း]] [[ရာသီ]] လေးခုတွင် အပူဆုံးကာလတစ်ခုဖြစ်ပြီး [[နွေဦး]]ကာလနှင့် [[ဆောင်းဦး]]ကာလအကြားတွင် တည်ရှိသည်။ နွေ [[ယဉ်စွန်းချိန်]]တွင် နေ့များသည် နေ့တာရှည်လျားပြီး ညတာတို့ကာ နွေယဉ်စွန်းချိန်ပြီးသောအခါမှ နေ့၏ အချိန်အလျားသည် တဖြည်းဖြည်း လျော့နည်းသွားသည်။ နွေနေ့ရက်များ၏ပထမဆုံးသော နေ့သည် ရာသီဥတု၊ ရိုးရာဓလေ့၊ ယဉ်ကျေးမှုများအရ ကွဲပြားကြသည်။ [[မြောက်ကမ္ဘာလုံးခြမ်း]]တွင် နွေရာသီဖြစ်ပေါ်နေချိန်၌ [[တောင်ကမ္ဘာလုံးခြမ်း|တောင်ကမ္ဘာခြမ်း]]၌ [[ဆောင်းရာသီ]] အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဖြစ်ပေါ်နေသည်။
== ရာသီဥတုအခြေအနေ ==
နွေရာသီဟာ ပုံမှန်အားဖြင့် ပူနွေးသော ရာသီဥတုအခြေအနေရှိသည်။ [[အရှေ့အာရှ]]ဒေသတွင် မုတ်သုံလေကျရောက်သောကြောင့် မိုးရွာသွန်းသော ရာသီအခြေအနေ ရှိနေစဉ်တွင် မြေထဲပင်လယ်ဒေသ၌ ခြောက်သွေ့သော ရာသီအခြေအနေရှိနေသည်။ စွက်စိုသော ရာသီဥတုအခြေအနေသည် [[ဆာဗားနားမြက်ခင်းပြင်|ဆာဗားနား ရာသီဥတုစနစ်]]အတွင်းတွင် ပါဝင်ပြီး သီးပင်စားပင်များ အဓိကပေါက်ရောက်ရာ ကာလတစ်ခုဖြစ်သည်။<ref>Charles Darwin University (2009). [http://learnline.cdu.edu.au/units/sbi507/module2/savanna.html Characteristics of tropical savannas.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090217001357/http://learnline.cdu.edu.au/units/sbi507/module2/savanna.html |date=17 February 2009 }} Charles Darwin University. Retrieved on 27 December 2008.</ref> စွက်စိုသော ရာသီသည် မုန်သုန် ဟုခေါ်သည့် ရာသီလိုက်အချိန်မှန် ပြောင်းလဲတိုက်ခိုက်နေသော လေများနှင့် ဆက်စပ်၍ နေလေသည်။ <ref>Glossary of Meteorology (2009). [http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=monsoon&submit=Search Monsoon.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080322122025/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=monsoon&submit=Search |date=22 March 2008 }} American Meteorological Society. Retrieved on 16 January 2009.</ref>
[[File:Hurricane Lester 22 aug 1992 2246Z.jpg|thumb|right|200px|၁၉၉၂ ခု၊ ဩဂုတ်လ၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော [[ဟာရီကိန်း လက်စတာ (၁၉၉၂)|ဟာရီကိန်း လက်စတာ]]၏ ပုံ]]
မြောက်အတ္တလန်တိတ်သမုဒ္ဒရာရှိ အပူပိုင်းမုန်တိုင်းများ ဖြစ်ပေါ်ရာဒေသတွင် ဆိုက်ကလုန်းမုန်တိုင်းများကို ဇွန်လ ၁ ရက်မှ နိုဝင်ဘာလ ၃၀ ရက်အတွင်း တွေ့ရသည်။<ref name="AOML FAQ G1">{{cite web|author=Atlantic Oceanographic and Meteorological Laboratory, Hurricane Research Division|title=Frequently Asked Questions: When is hurricane season?|publisher=National Oceanic and Atmospheric Administration|accessdate=25 July 2014|url=http://www.aoml.noaa.gov/hrd/tcfaq/G1.html}}</ref> စာရင်းဇယားများအရ အမြင့်ဆုံး အတ္တလန်တိတ် ဟာရီကိန်း ရာသီသည် ၁၀ ရက် စက်တင်ဘာလ ဖြစ်သည်။ ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ အရှေ့မြောက်ကမ်းခြေတစ်လျှောက်တွင် မုန်တိုင်းများသည် အတ္တတိတ်သမုဒ္ဒရာ၌ ဖြစ်ပွားသော ကာလ၌တွင်ပင် ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိသည်။<ref name="NH Atl climatology">{{cite web|author=McAdie, Colin|publisher=National Hurricane Center|title=Tropical Cyclone Climatology|url=http://www.nhc.noaa.gov/pastprofile.shtml|date=10 May 2007|accessdate=9 June 2007|archivedate=13 December 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071213074803/http://www.nhc.noaa.gov/pastprofile.shtml}}</ref> အနောက်မြောက် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာတွင် အပူပိုင်း ဆိုက်ကလုန်းမုန်တိုင်းများသည် တနှစ်ပတ်လုံးဖြစ်ပေါ်နေလေ့ရှိပြီး ဖေဖော်ဝါရီနှင့် မတ်လတွင် လျော့ပါးလေ့ရှိပြီး အမြင့်ဆုံးကာလမှာ စက်တင်ဘာလဆန်းပိုင်းတွင် ဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာမြောက်ပိုင်းတွင် မုန်တိုင်းများသည် ဧပြီလမှ ဒီဇင်ဘာလအထိ အများဆုံးဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး အမြင့်ဆုံးအနေအထားရောက်လေရှိသောအချိန်မှာ မေလနှင့် နိုဝင်ဘာလတွင် ဖြစ်သည်။<ref name="AOML FAQ G1" /> [[တောင်ကမ္ဘာလုံးခြမ်း]]တွင် အပူပိုင်း ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းသည် နိုဝင်ဘာ ၁ ရက်မှ ဧပြီလကုန်အထိဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး အမြင့်ဆုံးဖြစ်ပွားချိန်မှာ ဖေဖော်ဝါရီလလယ်မှ မတ်လဆန်းထိဖြစ်သည်။<ref name="AOML FAQ G1" /><ref name="TCOP SEIO&SPAC">{{cite web|url=http://www.wmo.int/pages/prog/www/tcp/documents/TCP24-English2008.pdf|title=Tropical Cyclone Operational Plan for the Southeastern Indian Ocean and the South Pacific Oceans |date=10 March 2009|publisher=World Meteorological Organization|accessdate=6 May 2009}}</ref>
အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် ကနေဒါနိုင်ငံတို့တွင် [[မိုးကြိုးမုန်တိုင်း]]များသည် [[နွေဦး]]မှသည် နွေရာသီတလျှောက်ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ မုန်တိုင်းကြောင့် [[မိုးသီး]]များ၊ လေပြင်းများ၊ [[လေဆင်နှာမောင်း]]များ ဖြစ်ပွားနိုင်ပြီး နေ့လယ်ခင်းနှင့် ညနေခင်းတွင် ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။
== အားလပ်ရက်များ ==
=== နွေကျောင်းပိတ်ရက် ===
ကျောင်းများနှင့် တက္ကသိုလ်များသည် များသောအားဖြင့် ရှည်လျားသော နေ့တာနှင့် ပူနွေးသော ရာသီဥတုကို ခံစားရစေခြင်းအကျိုးငှာ ကျောင်းများကို ပိတ်လေ့ရှိကြသည်။ နိုင်ငံအများစုတွင် ဒီအချိန်၌ ကလေးများအတွက် ကျောင်းများပိတ်ကြသောအချိန်ဖြစ်သော်လည်း ပိတ်ရက်မှာ ကွဲပြားကြသေးသည်။ [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]တွင် ကျောင်းများသည် ဇွန်လအစောပိုင်းတွင် ပိတ်လေ့ရှိသော်လည်း ကောလိပ်များမှာမူ မေလအစောပိုင်းမှာသာ နားရက်စကြသည်။ သို့ပေမယ့်လည်း အချို့သောကျောင်းများတွင် မေလ၏ နောက်ဆုံးကြာသပတေးနေ့ (သို့) နောက်ဆုံးရှေ့ကြာသပတေးနေ့တွင်မှ ပိတ်ကြသည်။ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]တွင် ဧပြီလတွင် ကျောင်းများပိတ်ကြပြီး ဇွန်လနှောင်းပိုင်းနှင့် ဇူလိုင်လအစောပိုင်းတွင် ပြန်ဖွင့်သည်။ [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၌ ကျောင်းပိတ်ရက် ဖေဖော်ဝါရီလနောက်ပိုင်း၊ မတ်လအစတွင် ပိတ်လေ့ရှိပြီး ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ကျောင်းဖွင့်ချိန် ပြန်ရောက်သည်။ [[အင်္ဂလန်နိုင်ငံ]]နှင့် [[ဝေလနိုင်ငံ]]တို့တွင် ကျောင်းများသည် ဇူလိုင်လလည်လောက်တွင် ပိတ်ကြပြီး စက်တင်ဘာလအစောပိုင်းတွင် ပြန်ဖွင့်ကြသည်။ [[စကော့တလန်နိုင်ငံ]]တွင်တော့ နွေရာသီအားလပ်ရက်သည် ဇွန်လနှောင်းပိုင်းတွင်စပြီး ဩဂုတ်လလယ်မှ လကုန်ခါနီးလောက်တွင် ပြီးဆုံးသည်။ [[ကနေဒါနိုင်ငံ]]၌ ဇွန်လနှောင်းပိုင်းတွင် နွေကျောင်းပိတ်ရက် စတင်ပြီး စက်တင်ဘာလအစောပိုင်း၌ ကုန်ဆုံးသည်။ [[ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ]]တွင် ဧပြီ၊ မေနှစ်လသည် နွေကျောင်းပိတ်ရက်ဖြစ်သည်။<ref>Filipino National</ref> [[ရုရှားနိုင်ငံ]]တွင်တော့ ကျောင်းပိတ်ရက်သည် မေလအကုန်မှ ဩဂုတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိဖြစ်သည်။ [[တောင်ကမ္ဘာလုံးခြမ်း|တောင်ကမ္ဘာခြမ်း]]တွင်တော့ နွေကျောင်းပိတ်ရက်တွင် အဓိကအားလပ်ရက်များဖြစ်သော [[ခရစ္စမတ်နေ့]]နှင့် [[နှစ်သစ်ကူးနေ့]]တို့ ပါဝင်သည်။ [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ]]၊ [[နယူးဇီလန်နိုင်ငံ]]နှင့် [[တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ]]တို့တွင် နွေကျောင်းပိတ်ရက်သည် ဒီဇင်ဘာလ အစောပိုင်းတွင် စတင်ပြီး ဖေဖော်ဝါရီလ အစောပိုင်းတွင် ပြီးဆုံးသည်။ [[ကင်မရွန်းနိုင်ငံ]]နှင့် [[နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံ]]တို့တွင် ရှိသော ကျောင်းများ၏ နွေကျောင်းပိတ်ရက်သည် ဇူလိုင်လလယ်လောက်တွင် စပြီး စက်တင်ဘာနောက်ဆုံးအပါတ် သို့ အောက်တိုဘာ ပထမပါတ်တွင် ကျောင်းများကို ပြန်ဖွင့်ကြသည်။
== လှုပ်ရှားမှုများ ==
လူများသည် နွေရာသီကာလအတွင်း ပူနွေးသော အပူချိန်၏အကျိုးကို ခံစားရစေခြင်းအလို့ငှာ အပြင်၌တွင်သာ အချိန်ဖြုန်းကြသည်က များသည်။ နွေရာသီလများအတွင်း လှုပ်ရှားမှုများတွင် [[ကမ်းခြေ]]များသို့ ခရီးသွားခြင်းနှင့် ပျော်ပွဲစားသွားခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ အားကစားများအနေဖြင့် [[ဘောလုံးကစားခြင်း]]၊ [[ဘတ်စကက်ဘော|ဘတ်စကက်ဘောကစားခြင်း]]၊ [[:en:American football|အမေရိကန်စတိုင် ဘောလုံးကစားခြင်း]]၊ [[:en:Volleyball|ဘောလီဘော ကစားခြင်း]]၊ [[ဗေ့စဘော|ဘေ့စ်ဘော]]၊ [[:en:Skateboarding|စကိတ်စီးခြင်း]]၊ [[:en:Softball|ဆော့ဖ်ဘော]]၊ [[ကရစ်ကက်|ခရစ်ကတ်]]၊ [[:en:Tennis|တင်းနစ်]]၊ [[ဂေါက်သီးကစားနည်း|ဂေါ့ဖ်]]၊ [[ဝါးတားပိုလိုကစားခြင်း|ဝါးတားပိုလို]] ကဲ့သို့သော အားကစားနည်းများ ကစားကြသည်။ ၁၈၉၆ ခုနှစ်မှစ၍ လေးနှစ်တစ်ကြိမ် နွေလများ၌ [[အိုလံပစ် အားကစားပွဲတော်]]ကိုလည်း ကျင်းပခဲ့သည်။ [[ဆစ်ဒနီမြို့]]၌ ကျင်းပခဲ့သော [[၂၀၀၀ နွေရာသီအိုလံပစ် အားကစားပွဲတော်]]ကိုတော့ ဩစတေးလျတွင် နွေဦးရာသီဖြစ်နေချိန်၌ ကျင်းပခဲ့သည်။
နွေရာသီကာလတွင် သာမန်အားဖြင့် [[တယ်လီဗစ်ရှင်း]]ကြည့်ရှုမှု အနိမ့်ဆုံးအမှတ်တွင် ရှိခဲ့သည်။ တီဗွီအစီအစဉ် စီစဉ်သူများအနေဖြင့် ထိုအပြုအမှုကို တုံ့ပြန်သောအားဖြင့် သူတို့၏ အောင်မြင်ကျော်ကြားသော တီဗွီအစီအစဉ်များကို မေလအကုန်တွင် ရပ်တန့်ခဲ့ပြီး စက်တင်ဘာလတွင်မှ ပြန်လည်စတင်ခဲ့သည်။ ထိုအထဲတွင် ကလေးများအကြိုက် တီဗွီအစီအစဉ်များအနေဖြင့် ချွင်းခြက်အနေဖြင့် မပါဝင်ပေ။ ဒစ္စနေချန်နယ်ကဲ့သို့သော ကလေးများအတွက် ထုတ်လွင့်နေကြသော တီဗွီလိုင်းများတွင် ကလေးများအတွက် ပြုလုပ်ထားသော၊ ကလေးများအကြိုက် တီဗွီအစီအစဉ်များကို နွေလများတွင် ကလေးများကျောင်းပိတ်ရက်ဖြစ်သောကြောင့် ထုတ်လွင့်ကြသည်။
{{Gallery
|File:Bike86.jpg|နွေကာလ ကလေးများ စက်ဘီးစီးနေပုံ
|File:Barefoot skiing.jpg|Barefoot skiing
|File:Fig_tree.jpg|နွေရာသီချိန်ခါ၌ [[:en:Fig trees|Fig trees]] များ၌ အသီးများ ဝေဆာနေပုံ
|File:Tinto de verano.jpg| နွေရာသီတွင် စပိန်နိုင်ငံ၌ အများဆုံးသောက်ကြသော တင်နို ဒီ ဗီရာနို([[:en:Tinto de verano|Tinto de verano]])
|File:Mergulho Pontão Sesimbra.jpg|[[ပေါ်တူဂီနိုင်ငံ]]၊ [[:en:Sesimbra|Sesimbra]] ရှိ ကမ်းခြေတွင် ရေထဲသို့ ခုန်ဆင်းနေသော ကလေးများ
}}
== ကိုးကား ==
{{reflist|2}}
[[Category:နွေရာသီ]]
[[Category:ရာသီဥတု]]
on1qktcw1fsn0yq9f3s7cz1t1ojruib
ကြောင့်ကမ်လာဘ်စေတီတော်
0
83432
752602
722923
2022-07-30T03:33:01Z
103.83.188.227
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox religious building
| name = ကြောင့်ကမ်လာဘ်စေတီတော်
| native_name =
| native_name_lang =
| image = File:Kyauk Ka Lat Pagoda.jpg
| image_size = The Kyauk Ka Lat Pagoda and its surroundings
| alt =
| caption =
| map_type = Myanmar
| map_size =
| map_alt =
| map_relief =
| map_caption =
| location =
| coordinates =
| coordinates_footnotes =
| religious_affiliation = [[Buddhism]]
| sect = [[Theravada Buddhism]]
| tradition =
| festival =
| municipality =
| region = [[Kayin State]]
| country = [[Myanmar]]
| administration =
| consecration_year =
| organisational_status =
| functional_status = active
| heritage_designation =
| ownership =
| governing_body =
| leadership =
| patron =
| website =
| architect =
| architecture_type =
| architecture_style =
| founded_by =
| established =
| groundbreaking =
| year_completed =
| date_demolished =
| length =
| width =
| height_max =
| spire_height =
| footnotes =
}}
'''ကြောင့်ကမ်လာဘ်စေတီတော်''' ({{Lang-ksw|လာင့်ခၠိုင်းဆူ့}}) (''ကျောက်ကလပ်'' ဟုလည်း သိကြသေးသည်) သည် [[ကရင်ပြည်နယ်]]၊ [[ဘားအံမြို့]]ရှိ ဘုရားတစ်ဆူဖြစ်သည်။ စေတီတော်၏ တည်နေပုံသည် ပုံပါအတိုင်း အလွန်သပ္ပါယ်ဖွယ် ဖြစ်သည်။ စေတီတော်၏ နေရာသည် ဝန်းဝိုင်းသောကန်ကြီး၏ အလယ်ခေါင်တွင် ကျွန်းကလေးသဖွယ် တည်ရှိ၏။ကျောက်ကလပ်စေတီတော်သို့ တံတားဖြင့်သွားရပါသည်။ေကျာက်ကလပ်ေစတီေတာ်ေပါ်တွင် ပရိတ်ကြိုးများလည်းပေးပါသည်။စေတီတော်သို့ လာရောက်ကြသော ဘုရားဖူးများကို သက်သက်လွတ်ထမင်းနှင့် ဟင်းများကိုလည်း နေ့စဉ်ကျွေးမွေးလျက် ရှိသည်။<ref>{{cite web|url=http://myanmargazette.net/224857|title=တောင်ရောက် မြောက်ရောက် ( ၃ )|author=တောတွင်းပျော်|date=၃၀ ဇွန် ၂၀၁၆|accessdate=၂၃ စက်တင်ဘာ ၂၀၁၈|archivedate=16 November 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171116033052/http://myanmargazette.net/224857}}</ref>
==ရုပ်ပုံများ==
<gallery>
File:Zee Ka Pin View from Kyauk Ka Lap.jpg|ကျောက်ကလပ်ဘုရားမှ ဇွဲကပင်တောင်ကို မြင်ရပုံ
File:ကျောက်ကလပ်စေတီတော်.jpg|ကြောက်ကမ်လာဘ်စေတီတော်
</gallery>
==ကိုးကား==
{{reflist}}
[[Category:ကရင်ပြည်နယ်ရှိ စေတီပုထိုးများ]]
{{Myanmar-struct-stub}}
qynlert5x05rdv2wsjq5v79uv2splgv
အက်ဆစ် (ဂီတအဖွဲ့)
0
105320
752585
674102
2022-07-29T12:03:30Z
Generation Z 2022
100814
Loss Zayar Thaw: Let me request to add the sources such as BBC, VOA and other media.
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox musical artist
| name = Acid
| image =
| image_size =
| landscape = Yes
| alt =
| caption =
| background = group_or_band
| alias =
| origin = [[ရန်ကုန်မြို့]]
| genre = [[ဟစ်ဟော့ ဂီတ|ဟစ်ဟော့]]
| years_active = {{start date|2000}}–လက်ရှိ
| label =
| associated_acts =
| website =
| current_members =
{{plainlist|
*[[ရန်ရန်ချမ်း]]
*[[အနဂ္ဂ]]
}}
| past_members =
{{plainlist|
*[[ဟိန်းဇော်]] <small>(၂၀၀၀–၂၀၀၆ ကွယ်လွန်ချိန်ထိ)</small>
* [[ဇေယျာသော်]] <small>(၂၀၀၀–၂၀၁၁)</small>
}}
}}
'''အက်ဆစ်''' ( {{lang-en|ACID}} ) သည် မြန်မာ ဟစ်ဟော့အဖွဲ့ တစ်ခုဖြစ်သည်။ မြန်မာ၏ ပထမဆုံး ဟစ်ဟော့တေးစီးရီးဟု သတ်မှတ်ကြသည့် ''စတင်ခြင်း'' ကို ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် ထုတ်ဝေနိုင်ခဲ့သည်။
== စုဖွဲ့ဖြစ်ပုံ ==
၁၉၉၀ နှောင်းပိုင်းကာလများသည် ပြန်ဆိုတေးနှင့် မြန်မာသံစဉ်များ မင်းမူနေသည့် ကာလဖြစ်ရာ ဂီတအမျိုးအစားသစ်ကို ပရိသတ်ကြား ပျံ့နှံ့ရန် ဦးစွာအားထုတ်ခြင်းမပြုဘဲ တေးစီးရီးအဖြစ် တိုက်ရိုက်ထွက်ရှိလာခြင်းကြောင့် ဆုံးရှုံးမှုသာ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ဂီတလောကသားများက ခန့်မှန်းကြသည်။ သို့သော်လည်း စထွက်ချိန်မှ ၂ လအကြာအထိ ရောင်းအားအကောင်းဆုံးစာရင်းတွင် ထိပ်ဆုံးမှ နေရာယူခဲ့သည်။ <ref>Alex Elgee. "[http://www2.irrawaddy.org/article.php?art_id=18128 Another Birthday behind Bars]". Irrawaddy. 26 Mar 2010.</ref>
== အဖွဲ့ဝင်များ ဆုံးရှုံးခြင်း ==
၂၀၀၆ ခုတွင် ဟိန်းဇော် (၁၉၈၁ ဇွန် ၁၂ - ၂၀၀၆ ဧပြီ ၁၀) ကွယ်လွန်သည်။
ဒီမိုကရေစီ အကြိုလှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ခြင်းကြောင့် [[ဇေယျာသော်]] (၁၉၈၁ မတ် ၂၆ မွေး) ကို ၂၀၀၈ ခု၊ မတ်လ ၁၂ ရက်တွင် အစိုးရက ထိန်းသိမ်းလိုက်သည်။ <ref>"[https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:elD48Vpaw3kJ:www.fbppn.net/wp-content/uploads/2008/03/Zayar_Thaw_updated_29June09.pdf+Zayar+thaw+AAPP&hl=en&gl=us&pid=bl&srcid=ADGEEShKj5EAUwNvhS8TgWkCItbnbL7neJnxI1MUDU0gQCvV349q_xJBEufb2nsMGJ74qTlH9dsbtrpS_-sAI AAPP Case No. 0062]". Assistance Association of Political Prisoners. Mar 2008.</ref> နိုဝင်ဘာ၌ အမိန့်ချမှတ်ရာ တရားမဝင်အသင်းအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းသည့် ပုဒ်မဖြင့် ထောင်ဒဏ် (၅) နှစ် ချမှတ်ခံရသည်။ <ref>"[http://www.mizzima.com/news/breaking-and-news-brief/1334-5-generation-wave-activists-sentenced.html 5 Generation Wave Activists Stentenced] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110119104756/http://www.mizzima.com/news/breaking-and-news-brief/1334-5-generation-wave-activists-sentenced.html |date=19 January 2011 }}". Mizzima News. 20 Nov 2008.</ref> ဖမ်းဆီးချိန်တွင် ထိုင်းဘတ်ငွေ၊ မလေးရှားရင်းဂစ်နှင့် စင်္ကာပူဒေါ်လာများ လက်ဝယ်ရှိသဖြင့် နိုင်ငံခြားငွေ တရားမဝင်ကိုင်ဆိုင်မှုနှင့် ထပ်တိုးထောင်ဒဏ်များ ထပ်ဆောင်းကာ ကော့သောင်းထောင်သို့ ပို့သည်။ ၂၀၁၁ ခု၊ မေလ ၁၇ ရက် ရောက်မှသာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ကြောင့် ထွက်လာနိုင်ခဲ့သည်။ <ref>"[http://www.mizzimaburmese.com/interview/8042-2011-07-28-04-33-26.html ပြည်သူ့နာကျင်ခံစားမှုကို အနုပညာဖန်တီးချင်တယ်] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111003224348/http://www.mizzimaburmese.com/interview/8042-2011-07-28-04-33-26.html |date=3 October 2011 }}"။ မဇ္ဈိမ သတင်းဌာန။ ၂၀၁၁၊ ဇူလိုင် ၂၉။</ref>
၂၀၀၈ ခု၊ ဧပြီလမှာ [[ရန်ရန်ချမ်း]] (၁၉၇၉ ဒီဇင်ဘာ ၅ မွေး) အလှည့် ဖြစ်သည်။ <ref>မင်းလွင်. "[http://irrawaddy.org/article.php?art_id=11455 Popular Burmese Rap Performer Arrested] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110605230446/http://irrawaddy.org/article.php?art_id=11455 |date=5 June 2011 }}". The Irrawady. 18 Apr 2008.</ref> ရန်ရန်ချမ်းအား စွဲဆိုသည့်ပြစ်မှုမှာ မူးယစ်ဆေးကိစ္စနှင့် ဖြစ်သည်။ တစ်နှစ်ခန့် ထိန်းသိမ်းပြီးနောက် ၂၀၀၉ ခု၊ ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်တွင် လွတ်မြောက်လာသည်။ <ref>သန်းထိုက်ဦး. "[http://www.mizzima.com/news/inside-burma/1512-detained-hip-hop-singer-yan-yan-chan-released.html Detained Hip Hop Singer Yan Yan Chan Released] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090111040139/http://www.mizzima.com/news/inside-burma/1512-detained-hip-hop-singer-yan-yan-chan-released.html |date=11 January 2009 }}". Mizzima News. 7 Jan 2009.</ref>
၂၀၂၂ ခု၊ ဇူလိုင်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် [[ဇေယျာသော်]] အား [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်း]] [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ ဦး[[ကျော်မင်းယု]] (ခ) ဦးဂျင်မီ၊ ဦးအောင်သူရဇော် နဲ့ ဦးလှမျိုးအောင်တို့ကို ကြိုးမိန့် ([[သေဒဏ်]]) ပေးကြောင်း နိုင်ငံပိုင်သတင်းစာတွေမှ တစ်ဆင့် သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ပါသည်။
== အဖွဲ့ဝင်များ ==
* အနဂ္ဂ (Smoke Acid)
* ဟိန်းဇော် (Acidic Acid) (၂၀၀၀ - ၂၀၀၆ ကွယ်လွန်)
*[[ရန်ရန်ချမ်း]] (Black Acid)
* ဇေယျာသော် (Nitric Acid) (၂၀၀၀ - ၂၀၁၁)
== တေးစီးရီးများ ==
{| class="wikitable sortable"
!ခေါင်းစဉ်
!ထုတ်ဝေနှစ်
!ထုတ်ဝေသူ
!မှတ်ချက်
|-
|''စတင်ခြင်း''
|၂၀၀၀
|မျိုးကျော့မြိုင်
|
|}
== ကိုးကား ==
{{reflist}}
[[Category:မြန်မာ ဂီတအဖွဲ့များ]]
8rxshzcaezp0kd78grjd9qow20tdspe
သာသနာပိုင်ထန်းတပင်ဆရာတော်
0
147785
752603
558157
2022-07-30T04:18:09Z
103.231.92.114
wikitext
text/x-wiki
{{Cleanup}}
'''ထန်းတပင်ဆရာတော်'''ကား စေတုတ္တရာမြို့၌ဖွားမြင်သည်။ ရဟန်းမည်ရှင်နန္ဒမေဓာတည်း။ ရွှေဘိုမြို့မြောက်လက် ရှေ့ကထန်းတပင်ရွာနောက်ထန်းတပင်မြို့တွင်သောမြို့၌ သီတင်းသုံးသည်။ တောင်ဘီလူးအရပ်၌သီတင်းသုံးသော အနန္တဓဇ မဟာဓမ္မရာဇဂုရုတံဆိပ်တော်ရ တောင်ဘီလူး ဆရာတော်ကြီးထံ၌ သုံးနှစ်ညဝါသင်ကြားသည်။ တစ်ဖန် ထန်းတပင်မြို့သို့ပြန်၍ အလောင်းမင်းတရားကြီး၏ကျွန်ယုံတော် နန္ဒသီဟကျော်ထင်အမတ်ကြီး ဆောက်လုပ်အပ်သော ဗောဓိမည်သောကျောင်းကို အလောင်းမင်းတရားကြီးနျင့် အတူ ရေစက်သွန်းချလှူဒါန်းသဖြင့် သီတင်းသုံးတော်မူသည်။ နောက်စစ်ကိုင်းတောင်ရိုး ဘုံသုံးဆင့်ရှိ တိလောကဂုရုကျောင်း၌လည်းကောင်း၊ ပုညစေတီ အနောက်အရပ်၌ သတိုးမင်းလှရွှေတောင်ဘွဲ့ခံ မင်းသားမောင်ရွှေဝိုင်းဆောက်လုပ်အပ်သောကျောင်း၌ လည်းကောင်းငါးနှစ်သီတင်းသုံးသည်။ ထိုအခါကပင် တိသာသနာလင်္ကာရပဌမတံဆိပ်နှင့် ဓမ္မသာမိဇောတမဟာဓမ္မရာဇဂုရု ဒုတိယ တံဆိပ်တော်တို့ကိုရရှိပြီးဖြစ်သည်။ စဉ့်ကူးမင်းလက်ထက် အင်းဝမြို့တော် ရှေ့မိုးထိကျောင်းရာဟောင်းတွင် ဆောက်လုပ်သည့် ကျောင်းဦးရွှေပြာ သာဒ်၊ ကျောင်းရံတစ်ဆဲ့နှစ်ကျောင်း၊ ပိဋကတ်တိုက်နှင့်တကွ ငါးထပ်ဇေတဝန်ရွှေကျောင်းတော်ကို မဟာမင်္ဂလာရွှေဘုံ သမိုက်၍ တိပိဋကာလင်္ကာရသာမိမဟာဓမ္မရာဇာဓိရာဇဂုရုထန်းတပင် ဆရာတော်ကြီးအားလှူဒါန်းသည်။ ယင်းဆရာတော်ကြီးကား အတင်ဂိုဏ်းဝင်ဖြစ်၍ တိလောကဂုရု ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးဖူးသောကြောင့် တိလောကဂုရုဆရာတော် ဟုအမည်တွင်သည်။ ပထမ ဗားကရာ ဆရာတော်၊ ကတိုးဆရာတော်တို့သည် ထန်းတပင်ဆရာတော်ကြီးထံ ညဝါသင်ဖူးကြသည်။ ရှင်သာပုံလွန်သည့်နောက်မှ တိလော်ကဂုရုဆရာတော်ကြီးကိုသာသနာပိုင်အပ်သည်ဟု သီလဝိသော ဓနီကျမ်း၌ အဆိုရှိသဖြင့်သာသနာပိုင် ဖြစ်ကြောင်းထင်ရှားသည်။ ဆင်ဖြူရှင်လက်ထက်၌ ဖြစ်သည်ဟုယူဆသင့်သည်။
ထန်းတပင်ရွာတွင် ပြောစမှတ်ပြုကြသည်မှာ ဆရာတော်သည် မာဂဓဘာသာစကားကို နားလည်တတ်ကျွမ်းသည်ဟု ဆိုကြသည်။ တခါသော် ဆွမ်းပွဲပြင်ပြီးခါမှ ဆရာတော်သည် ဆွမ်းမဘုန်းဘဲ ဆွမ်းပွဲကို ပြန်သိမ်းခိုင်းရာ တပည့်ဒကာများက ဆရာတော်များ မကျန်းမာ၍လားဟူ၍လျှောက်ကြရာ မကျန်းမာ၍မဟုတ်ကြောင်း ကျောင်းမျက်နှာကျက် အပေါ်ဘုံထဲတွင် ငှက်မောင်နှံက ငှက်ကလေးမွေးလာရာ ခြေတဖက်မပါ၍ စိတ်မကောင်းဖြစ်၍ပြောနေကြသည်ကို ကြားရ၍ စိတ်မချမ်းမြေ့သောကြောင့်ဟု မိန့်တော်မူသည်ဟုဆို၏။ ကျောင်းသားတစ်ဦးအား ဒါယကာတစ်ဦးမှ တက်ကြည့်ခိုင်းရာ ဆရာတော်မိန့်သည့်အတိုင်း တွေ့ရသည်ဟု ဆိုပါသည်။
စေတုတ္တရာမှသူများနှင့် တွေ့စဥ်က စေတုတ္တရာ၌ မာဂဓဘာသာစကား နားလည်သော ရဟန်းများနှင့် ပါတ်သက်သော ပါးစပ်ရာဇဝင်ရှိလားဟုမေးရာ ဘုရင်တွေခေတ်က တစ်ပါးနှင့် အဂ်လိပ်ခေတ်က တစ်ပါး ရှိခဲ့ဘူးသည်ဟု ကြားဖူးကြောင်း ပြောကြပါသည်။ ဘုရင်ခေတ်က ဦးဇးသည် တခါတရံ ုရွက်ဆိတ်များကို ထိုင်ကြည့်ရယ်နေတတ်ကြောင်း၊ ရယ်ရသည့်အကြောင်းကို မေးကြည့်ရာ ပုရွတ်ဆိတ်များ ပြောဆိုနေကြသည်ကို ပြန်ပြောပြတတ်ကြောင်းကြားဖူးသည်ဟု ဆိုကြသည်။ ထို့ကြောင့် ပါးစပ်ရာဇဝင်အရ အတော်အတန်တော့ နီးစပ်မှုရှိသည်ဟု ယူဆစရာရှိပါသည်။ အကြောင်းမှာ ထန်းတပင်သာသနာပိုင် ဆရာတော်သည်လည်း စေတုတ္တရာ၌ စာလိုက်ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။
ထိုဆရာတော်ကြီးပြုစုသောကျမ်းတို့ကား ယမိုက်ဆယ်ကျမ်းအရကောက်၊ ပဋ္ဌာန်းအရကောက် (ယင်းနှစ် ကျမ်းမှာယခုအခါ ပထမပြန်စာမေးပွဲ၌ ပြဋ္ဌာန်းထားသောကျမ်းတို့ဖြစ်သည်။) ဘိက္ခုပါတိမောက် နိဿယ၊ ဘိက္ခုနီပါတိမောက်နိဿယ၊ သဒ္ဒါကြီး ရှစ်စောင်နိဿယစသည်တို့ဖြစ်သည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၃)</ref>
ယခုအခါ စစ်ကိုင်းတိုင်း ကန့်ဘလူခရိုင် ထန်းတပင်(မြို့မ)၌ နှစ်စဥ် ကဆုန်လဆန်း(၃)ရက်မှ ကဆုန်လဆန်း(၉)ရက်နေ့အထိ အသံမစဲ ပဌာန်းပွဲကို ပင့်ဖိတ််ခြင်းမရှိဘဲ စေတနာအလျောက်သာ ကြွရောက်လာသော သံဃာတော်များဖြင့် ၁၃၅၄ခုနှစ်မှ စတင်ကာ ဆရာတော်၏ ပညာဂုဏ်ကို ပူဇော်လျက်ရှိသည်။https://www.google.ru/maps/place/22%C2%B056'02.7%22N+95%C2%B036'55.7%22E/@22.9337534,95.6120516,16.73z/data=!4m5!3m4!1s0x0:0xaad57ce2b8faa9ef!8m2!3d22.9340777!4d95.6154841
== ကိုးကား ==
{{reflist}}
[[Category:မြန်မာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတော်များ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာသာသနာပိုင်များ]]
{{Buddhism-stub}}
84oj0vjc8ci13mcttx4dt4wuzxm10e9
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:8.29.105.83
3
225358
752608
737406
2022-07-30T07:50:53Z
HlyanSuu
104364
/* တီထွင် STEAM ပညာရေးအဖွဲ့အစည်း */ အပိုင်းသစ်
wikitext
text/x-wiki
==မေ ၁၂, ၂၀၂၂==
[[File:Information.svg|25px|alt=Information icon]] မင်္ဂလာပါ၊ ကျွန်ုပ်ကတော့ [[User:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ဖြစ်ပါတယ်။ မကြာသေးမီက သင်ဟာ [[:မိုက်ကယ် ဂျက်ဆင်]] မှ အကြောင်းအရာများကို လုံလောက်စွာ ရှင်းပြခြင်း မရှိဘဲ ဖယ်ရှားလိုက်တယ်ဆိုတာကို သတိပြုမိလိုက်ပါတယ်။ နောင်အခါ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ သင်ပြုလုပ်တဲ့ ပြင်ဆင်မှုများမှာ လုံလောက်တဲ့ [[H:ES|တည်းဖြတ်ခြင်း အတိုချုပ်]]ကို ဖော်ပြပေးနိုင်ရင် အခြားသူတွေအတွက် အကူအညီဖြစ်မှာပါ။ ဒါဟာ မှားယွင်းပြုလုပ်မှုတစ်ခု ဖြစ်တယ်ဆိုရင် မစိုးရိမ်ပါနဲ့။ ဖယ်ရှားလိုက်တဲ့ အကြောင်းအရာများကို ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းပြီးပါပြီ။ စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:Sandbox|sandbox]] ကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ကျွန်ုပ် အမှားပြုလုပ်မိတယ်လို့ သင်ယူဆခဲ့ရင်၊ ဒါမှမဟုတ် မေးမြန်းစရာရှိတယ်ဆိုရင် [[User_talk:Editor in Myanmar|ကျွန်ုပ်ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာ]]မှာ စာတိုချန်ခဲ့နိုင်ပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။<!-- Template:uw-delete1 -->
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၅၉၊ ၁၂ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== တီထွင် STEAM ပညာရေးအဖွဲ့အစည်း ==
တီထွင် (TEE HTWIN) သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မငြိမ်းချမ်းသောဒေသများမှ ကျောင်းသားများကို STEAM အဆင့်မီပညာရေးရရှိခိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ပေးနေသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။
တီထွင်သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လှုပ်ရှားနေသော်လည်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် အခြေတည်ထားသည်။
အဖွဲ့ဝင်များသည် အထက်တန်းနှင့် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား လူငယ်များဖြစ်သည်။
'''စတင်တည်ထောင်ခြင်း'''
တီထွင်ကို ၂၀၂၂ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၇ရက်နေ့၊ မြန်မာနှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းပြီး အများပြည်သူတို့ ချပြခဲ့သည်။
'''တီထွင်၏ လုပ်ငန်းစဉ်များ'''
တီထွင်ဟ အန္တိမရည်မှန်းချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။
၁။ လူတိုင်း STEAM ပညာရေးနှင့် အခမဲ့၊ သို့မဟုတ် သက်သာစွာ ထိတွေ့နိုင်ရေး
၂။ လူတုင်း Digital Literacy ကိုသိရှိ နားလည်စေရေး
၃။ လူတိုင်း အဆင့်မြင့်ပညာကို တန်းတူရရှိစေရေး
၄။ ထူးချွန်ထက်မြက်ပြီး ကိုယ်စားပြုခံရမှုနည်းပါးသည့် ကျောင်းသားများကို ပညာသင်ဆုများ ပေးနိုင်ရေး
'''အဖွဲ့အင်အားနှင့် အသိအမှတ်ပြုခံရမှု'''
ယခုအခါ တီထွင်တွင် ဌာနအသီးသီးဖွင့်လှစ်လှုပ်ရှားလျက်ရှိပြီး အဖွဲ့ဝင် ၃၀ကျော်ရှိသည်။
2022 ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် တီထွင်ကို Non-profit org အဖြစ် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုခံရပြီးဖြစ်လေသည်။
ယခုတစ်နှစ်တာကာလအတွင်း တီထွင်မှ လူငယ် ၃၀၀ကျော်၊ ဆရာ,ဆရာများ ၃၅၀ ကျော် တို့ကို အကျိုးပြုသင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ပြီး ဖြစ်သည်။
[https://www.teehtwin.org/ တရားဝင် website]
[https://www.facebook.com/teehtwin Facebook စာမျက်နှာ]
[https://www.instagram.com/teehtwin Instagram]
[https://www.linkedin.com/company/tee-htwin/ LinkedIn]
[https://t.me/teehtwin Telegram Chanel]
[https://invite.viber.com/?g2=AQASh9Np1K84iE%2BNkjivJW0KnxamcqWJECSbdxTEU2MyUOQiTp78E%2BqT8%2B8KeoBf Viber Community] [[အသုံးပြုသူ:HlyanSuu|HlyanSuu]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:HlyanSuu|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၅၀၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
1gs3a42t9rzl9oqy0miassbfsmsqg6n
752613
752608
2022-07-30T08:45:48Z
45.125.6.107
wikitext
text/x-wiki
==မေ ၁၂, ၂၀၂၂==
[[File:Information.svg|25px|alt=Information icon]] မင်္ဂလာပါ၊ ကျွန်ုပ်ကတော့ [[User:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ဖြစ်ပါတယ်။ မကြာသေးမီက သင်ဟာ [[:မိုက်ကယ် ဂျက်ဆင်]] မှ အကြောင်းအရာများကို လုံလောက်စွာ ရှင်းပြခြင်း မရှိဘဲ ဖယ်ရှားလိုက်တယ်ဆိုတာကို သတိပြုမိလိုက်ပါတယ်။ နောင်အခါ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ သင်ပြုလုပ်တဲ့ ပြင်ဆင်မှုများမှာ လုံလောက်တဲ့ [[H:ES|တည်းဖြတ်ခြင်း အတိုချုပ်]]ကို ဖော်ပြပေးနိုင်ရင် အခြားသူတွေအတွက် အကူအညီဖြစ်မှာပါ။ ဒါဟာ မှားယွင်းပြုလုပ်မှုတစ်ခု ဖြစ်တယ်ဆိုရင် မစိုးရိမ်ပါနဲ့။ ဖယ်ရှားလိုက်တဲ့ အကြောင်းအရာများကို ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းပြီးပါပြီ။ စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:Sandbox|sandbox]] ကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ကျွန်ုပ် အမှားပြုလုပ်မိတယ်လို့ သင်ယူဆခဲ့ရင်၊ ဒါမှမဟုတ် မေးမြန်းစရာရှိတယ်ဆိုရင် [[User_talk:Editor in Myanmar|ကျွန်ုပ်ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာ]]မှာ စာတိုချန်ခဲ့နိုင်ပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။<!-- Template:uw-delete1 -->
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၅၉၊ ၁၂ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== တီထွင် STEAM ပညာရေးအဖွဲ့အစည်း ==
တီထွင် (TEE HTWIN) သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မငြိမ်းချမ်းသောဒေသများမှ ကျောင်းသားများကို STEAM အဆင့်မီပညာရေးရရှိခိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ပေးနေသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။
တီထွင်သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လှုပ်ရှားနေသော်လည်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် အခြေတည်ထားသည်။
အဖွဲ့ဝင်များသည် အထက်တန်းနှင့် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား လူငယ်များဖြစ်သည်။
'''စတင်တည်ထောင်ခြင်း'''
တီထွင်ကို ၂၀၂၂ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၇ရက်နေ့၊ မြန်မာနှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းပြီး အများပြည်သူတို့ ချပြခဲ့သည်။
'''တီထွင်၏ လုပ်ငန်းစဉ်များ'''
တီထွင်ဟ အန္တိမရည်မှန်းချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။
၁။ လူတိုင်း STEAM ပညာရေးနှင့် အခမဲ့၊ သို့မဟုတ် သက်သာစွာ ထိတွေ့နိုင်ရေး
၂။ လူတုင်း Digital Literacy ကိုသိရှိ နားလည်စေရေး
၃။ လူတိုင်း အဆင့်မြင့်ပညာကို တန်းတူရရှိစေရေး
၄။ ထူးချွန်ထက်မြက်ပြီး ကိုယ်စားပြုခံရမှုနည်းပါးသည့် ကျောင်းသားများကို ပညာသင်ဆုများ ပေးနိုင်ရေး
'''အဖွဲ့အင်အားနှင့် အသိအမှတ်ပြုခံရမှု'''
ယခုအခါ တီထွင်တွင် ဌာနအသီးသီးဖွင့်လှစ်လှုပ်ရှားလျက်ရှိပြီး အဖွဲ့ဝင် ၃၀ကျော်ရှိသည်။
2022 ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် တီထွင်ကို Non-profit org အဖြစ် [[https://en.wikipedia.org/wiki/501(c)(3)_organization|501c3]] လက်မှတ်ရရှိကာ တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုခံရပြီးဖြစ်လေသည်။
ယခုတစ်နှစ်တာကာလအတွင်း တီထွင်မှ လူငယ် ၃၀၀ကျော်၊ ဆရာ,ဆရာများ ၃၅၀ ကျော် တို့ကို အကျိုးပြုသင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ပြီး ဖြစ်သည်။
[https://www.teehtwin.org/ တရားဝင် website]
[https://www.facebook.com/teehtwin Facebook စာမျက်နှာ]
[https://twitter.com/teehtwin Twitter ]
[https://www.instagram.com/teehtwin Instagram]
[https://www.linkedin.com/company/tee-htwin/ LinkedIn]
[https://t.me/teehtwin Telegram Chanel]
[https://invite.viber.com/?g2=AQASh9Np1K84iE%2BNkjivJW0KnxamcqWJECSbdxTEU2MyUOQiTp78E%2BqT8%2B8KeoBf Viber Community] [[အသုံးပြုသူ:HlyanSuu|HlyanSuu]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:HlyanSuu|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၅၀၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
t5kmj4aey5mre77v6l1yfn4pdo25jo9
752614
752613
2022-07-30T08:48:39Z
45.125.6.107
wikitext
text/x-wiki
==မေ ၁၂, ၂၀၂၂==
[[File:Information.svg|25px|alt=Information icon]] မင်္ဂလာပါ၊ ကျွန်ုပ်ကတော့ [[User:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ဖြစ်ပါတယ်။ မကြာသေးမီက သင်ဟာ [[:မိုက်ကယ် ဂျက်ဆင်]] မှ အကြောင်းအရာများကို လုံလောက်စွာ ရှင်းပြခြင်း မရှိဘဲ ဖယ်ရှားလိုက်တယ်ဆိုတာကို သတိပြုမိလိုက်ပါတယ်။ နောင်အခါ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ သင်ပြုလုပ်တဲ့ ပြင်ဆင်မှုများမှာ လုံလောက်တဲ့ [[H:ES|တည်းဖြတ်ခြင်း အတိုချုပ်]]ကို ဖော်ပြပေးနိုင်ရင် အခြားသူတွေအတွက် အကူအညီဖြစ်မှာပါ။ ဒါဟာ မှားယွင်းပြုလုပ်မှုတစ်ခု ဖြစ်တယ်ဆိုရင် မစိုးရိမ်ပါနဲ့။ ဖယ်ရှားလိုက်တဲ့ အကြောင်းအရာများကို ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းပြီးပါပြီ။ စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:Sandbox|sandbox]] ကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ကျွန်ုပ် အမှားပြုလုပ်မိတယ်လို့ သင်ယူဆခဲ့ရင်၊ ဒါမှမဟုတ် မေးမြန်းစရာရှိတယ်ဆိုရင် [[User_talk:Editor in Myanmar|ကျွန်ုပ်ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာ]]မှာ စာတိုချန်ခဲ့နိုင်ပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။<!-- Template:uw-delete1 -->
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၅၉၊ ၁၂ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== တီထွင် STEAM ပညာရေးအဖွဲ့အစည်း ==
တီထွင် (TEE HTWIN) သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မငြိမ်းချမ်းသောဒေသများမှ ကျောင်းသားများကို STEAM အဆင့်မီပညာရေးရရှိခိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ပေးနေသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။
တီထွင်သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လှုပ်ရှားနေသော်လည်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် အခြေတည်ထားသည်။
အဖွဲ့ဝင်များသည် အထက်တန်းနှင့် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား လူငယ်များဖြစ်သည်။
'''စတင်တည်ထောင်ခြင်း'''
တီထွင်ကို ၂၀၂၂ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၇ရက်နေ့၊ မြန်မာနှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းပြီး အများပြည်သူတို့ ချပြခဲ့သည်။
'''တီထွင်၏ လုပ်ငန်းစဉ်များ'''
တီထွင်ဟ အန္တိမရည်မှန်းချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။
၁။ လူတိုင်း STEAM ပညာရေးနှင့် အခမဲ့၊ သို့မဟုတ် သက်သာစွာ ထိတွေ့နိုင်ရေး
၂။ လူတုင်း Digital Literacy ကိုသိရှိ နားလည်စေရေး
၃။ လူတိုင်း အဆင့်မြင့်ပညာကို တန်းတူရရှိစေရေး
၄။ ထူးချွန်ထက်မြက်ပြီး ကိုယ်စားပြုခံရမှုနည်းပါးသည့် ကျောင်းသားများကို ပညာသင်ဆုများ ပေးနိုင်ရေး
'''အဖွဲ့အင်အားနှင့် အသိအမှတ်ပြုခံရမှု'''
ယခုအခါ တီထွင်တွင် ဌာနအသီးသီးဖွင့်လှစ်လှုပ်ရှားလျက်ရှိပြီး အဖွဲ့ဝင် ၃၀ကျော်ရှိသည်။
2022 ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် တီထွင်ကို Non-profit org အဖြစ် [https://en.wikipedia.org/wiki/501(c)(3)_organization| 501(c)(3)] လက်မှတ်ရရှိကာ တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုခံရပြီးဖြစ်လေသည်။
ယခုတစ်နှစ်တာကာလအတွင်း တီထွင်မှ လူငယ် ၃၀၀ကျော်၊ ဆရာ,ဆရာများ ၃၅၀ ကျော် တို့ကို အကျိုးပြုသင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ပြီး ဖြစ်သည်။
[https://www.teehtwin.org/ တရားဝင် website]
[https://www.facebook.com/teehtwin Facebook စာမျက်နှာ]
[https://twitter.com/teehtwin Twitter ]
[https://www.instagram.com/teehtwin Instagram]
[https://www.linkedin.com/company/tee-htwin/ LinkedIn]
[https://t.me/teehtwin Telegram Chanel]
[https://invite.viber.com/?g2=AQASh9Np1K84iE%2BNkjivJW0KnxamcqWJECSbdxTEU2MyUOQiTp78E%2BqT8%2B8KeoBf Viber Community] [[အသုံးပြုသူ:HlyanSuu|HlyanSuu]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:HlyanSuu|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၅၀၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
gxe64twlqzmh3sbk8g7zisi9mtmjlmq
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Htinkyawlatt
3
230184
752586
2022-07-29T12:27:28Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Htinkyawlatt ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၂:၂၇၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
cldudkt19dfzl7wob8asu6tdc534yhn
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:U Ye Min Thein
3
230185
752588
2022-07-29T15:27:54Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် U Ye Min Thein ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၂၇၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
a5vf2em5wgzwtvfvxqxinzjavyw4lrn
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Chawa012
3
230186
752589
2022-07-29T16:28:03Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Chawa012 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၆:၂၈၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
q00ayfnn9gwxkp851ekc3jaxmlmx47e
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Ayeaye20
3
230187
752590
2022-07-29T16:28:13Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Ayeaye20 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၆:၂၈၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
qqhnyo5epyok0dre40zpsrqnhl0rz2j
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Poe Ei Ei Soe
3
230188
752591
2022-07-29T16:28:23Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Poe Ei Ei Soe ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၆:၂၈၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
dlcxvnh0ld3r5mks4y9218swo342o43
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Soe Thandar Aung 2004
3
230189
752592
2022-07-29T17:28:32Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Soe Thandar Aung 2004 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၇:၂၈၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
429pmqokfnhflhfphp86gxlryomkojm
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Iberrashnroyz
3
230190
752594
2022-07-29T18:28:42Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Iberrashnroyz ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၈:၂၈၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
io3ip1y5lb818vz1gpoye3o6abx6d0b
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Yamhpat Tu Tu Aung
3
230191
752595
2022-07-29T18:28:52Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Yamhpat Tu Tu Aung ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၈:၂၈၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
g8wqs0xhrlscz6kzw8blfuvnt7hnhht
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Bilol Murodullayev
3
230192
752596
2022-07-29T18:29:02Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Bilol Murodullayev ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၈:၂၉၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
gvej67csutr2s4r5bovdb1cov0gwb70
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Nguyenhung11082010
3
230193
752598
2022-07-30T02:30:12Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Nguyenhung11082010 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၂:၃၀၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
i3l4dderhc1fgluvf7bzcr82zjmovdx
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Dongarry111
3
230194
752604
2022-07-30T04:30:30Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Dongarry111 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၄:၃၀၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
f26wt2n4fag99cud3ahqs3o88ng32qp
ဗန်ရှည်
0
230195
752605
2022-07-30T05:07:37Z
103.134.206.194
ဗန်တို ဗန်ရှည်
ဗန်-ပန် လှည့်လှည်ခြင်း
wikitext
text/x-wiki
ပန်ဆေး
ပန် =ပ္မ်ှ =လှည့်ပတ်ခြင်း
ဆေး =သေး = ရှည်မျောသောအရာဝတ္ထုလက်နက်
ဗန်ရှည် = ပန်ဆေး =ပ္မ်ှသေး = ခန္ဓာကိုယ်အား လှည့်ပတ်ပြီး ရှည်မျောသောအရာဝတ္ထုလက်နက်ဖြင့်
(လက်နက်ပါ)တိုက်ခိုက်ခြင်း။
ထိုသိုင်းပညာများအား သျှမ်း(Tai)တို့သည် နန်ကျောက်ဝ်(လန့်စောင်ဝ်)အင်ပါယာ တည်ထောင်သည့် အချိန်တွင်ပင် အသုံးပြုနေကြပြီးဖြစ်ကြသည်။
တစ်ဖန် မြန်မာသိုင်းပညာဟု ပဥတ်သော ဗန်တို၊ဗန်ရှည်(ပန်တို၊ပန်ဆေး)သိုင်းများသည် AD-၈ရာစုမှ စတင်ခဲ့ကြကြောင်း ရေးသားထားကြသည်ကို မြန်မာစွယ်စုံကျမ်းများတွင် တွေ့ရှိရသည်။
b0a8kqu57kz215lx4z5hu22c02eyox7
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:စိုးရဲထွဋ်
3
230196
752606
2022-07-30T05:30:39Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် စိုးရဲထွဋ် ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၅:၃၀၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
m83hyshc1viwlsom0jxvpanuass0yrv
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:ZawNaingOo029631
3
230197
752607
2022-07-30T07:30:57Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် ZawNaingOo029631 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၃၀၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
f5eupl2ift8jr9hnxtzjr83cqra1t17
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:MrBaum21
3
230198
752609
2022-07-30T08:31:07Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် MrBaum21 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၈:၃၁၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
kt69xkg4byqbub6lppsyw37l1o0guyv
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:AnddantaYu
3
230199
752610
2022-07-30T08:31:17Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် AnddantaYu ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၈:၃၁၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
a6ax1d2wexsowak7d1l8hmsnaotlivk
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:HlyanSuu
3
230200
752611
2022-07-30T08:31:27Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် HlyanSuu ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၈:၃၁၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
521w7fqkxdxu67l37510ggrnzbp217q
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Apollo Sven
3
230201
752612
2022-07-30T08:31:37Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Apollo Sven ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၈:၃၁၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
f25iqxbgf23navo4sh4jvp350jivjsj
ဘွဲ့ခံမင်း (ရည်ညွှန်းသည့်စကားလုံး)
0
230202
752622
2022-07-30T11:06:53Z
ကောင်းဗလ
100277
"[[:en:Special:Redirect/revision/1101016725|Style (form of address)]]" စာမျက်နှာကို ဘာသာပြန်ရင်း ဖန်တီးခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
'''တရားသော ဘွဲ့ခံမင်း''' သို့မဟုတ် '''မိန့်ခွန်းပြောရာတွင် ရည်ညွှန်းသည့် ဂုဏ်ထူးဝိသေသ'''တစ်ခုအဖြစ်ထားရှိထားသည့် လူတစ်ဦး သို့မဟုတ် အခြားအဖွဲ့အစည်း (အစိုးရ သို့မဟုတ် ကုမ္ပဏီကဲ့သို့)အတွက် တရားဝင် သို့မဟုတ် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုထားသော မိန့်ခွန်းရည်ညွှန်းစကားလုံးဖြစ်ပြီး မကြာခဏဆိုသလို အသနားတော်ခံရသောဘွဲ့အမည်တစ်ခုနှင့် တွဲဖက်အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ <ref>{{Cite web|title=style: meaning and definitions|url=http://dictionary.infoplease.com/style|work=Random House Unabridged Dictionary|publisher=Infoplease|archivedate=4 January 2011|year=1997}}</ref> <ref>{{Cite web|title=Definition of style|url=http://www.oxforddictionaries.com/definition/style?view=uk|work=Oxford Dictionaries Online|publisher=Oxford University Press|archivedate=4 January 2011|year=2010}}</ref> [[ဓလေ့ထုံးစံ|ထုံးတမ်းစဉ်လာ]] သို့မဟုတ် [[ဥပဒေ|ဥပဒေအရ]] ဘွဲ့ခံမင်းသည် စာတိုက် သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးရာထူးလက်ခံထားသူတစ်ဦးကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ကိုယ်တိုင်ရည်ညွှန်းရန် တရားဝင်အနေဖြင့် သုံးသည်။ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးစွမ်းရည်ဖြင့် တစ်ဦးချင်းအား ဂုဏ်ပြုဆု ချီးမြှင့်နိုင်သည်။ ထိုသို့သောဘွဲ့ခံမင်းဘွဲ့များသည် [[သက်ဦးဆံပိုင်စနစ်|ဘုရင်မင်းမြတ်]]များနှင့် အထူးသဖြင့် ဆက်စပ်လျက်ရှိပြီး ၎င်းတို့ကို ဘွဲ့ခံမင်းဘွဲ့ကိုင်ဆောင်သူ၏ဇနီး သို့မဟုတ် သွေးသားတော်စပ်သောမင်းသား၏ [[လက်ထပ်ခြင်း|လက်ထပ်]]မှုကာလအတွက် ၎င်းတို့ကို အသုံးပြုနိုင်သည်။ ၎င်းတို့ကို [[သမ္မတနိုင်ငံ|ရီပတ်ပလစ်ကန်း]] [[သမ္မတစနစ်|သမ္မတ]]နိုင်ငံအများအပြားတွင် ဥပဒေပြုအဖွဲ့၀င်များ၊ အဆင့်မြင့် [[တရားသူကြီး|တရားသူကြီးများ]]နှင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အကြီးတန်းရုံးကိုင်ဆောင်သူများအတွက်လည်း တစ်ကမ္ဘာလုံးနီးပါး အသုံးပြုကြသည်။ [[ဘာသာတရား|ဘာသာရေး]] [[ခေါင်းဆောင်မှု|ခေါင်းဆောင်များ]]မှာလည်း သက်ဆိုင်ရာ(ဘွဲ့ခံမင်း)ဘွဲ့များရှိသည်။
5il8c40bxrd0m8iiqvxmt4id91wkv6x
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Chit Ahim
3
230203
752625
2022-07-30T11:32:02Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Chit Ahim ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၁:၃၂၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
sslqhn05q00ln69xxp7v7a5qiq6sqfv
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:HumanOnEarth.no.999
3
230204
752626
2022-07-30T11:32:12Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် HumanOnEarth.no.999 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၁:၃၂၊ ၃၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
dkkjz3tbcqb6suk8px3dbguee65yi0t