ဝီကီပီးဒီးယား
mywiki
https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%97%E1%80%9F%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%AC
MediaWiki 1.39.0-wmf.26
first-letter
မီဒီယာ
အထူး
ဆွေးနွေးချက်
အသုံးပြုသူ
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်
ဝီကီပီးဒီးယား
ဝီကီပီးဒီးယား ဆွေးနွေးချက်
ဖိုင်
ဖိုင် ဆွေးနွေးချက်
မီဒီယာဝီကီ
မီဒီယာဝီကီ ဆွေးနွေးချက်
တမ်းပလိတ်
တမ်းပလိတ် ဆွေးနွေးချက်
အကူအညီ
အကူအညီ ဆွေးနွေးချက်
ကဏ္ဍ
ကဏ္ဍ ဆွေးနွေးချက်
TimedText
TimedText talk
မော်ဂျူး
မော်ဂျူး ဆွေးနွေးချက်
ကိရိယာငယ်
ကိရိယာငယ် ဆွေးနွေးချက်
ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ်
ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ် ဆွေးနွေးချက်
ဘောဂဗေဒ
0
3118
756427
716278
2022-08-27T13:25:39Z
YiFeiBot
24642
Bot: Migrating 1 langlinks, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8134]]; 9 langlinks remaining
wikitext
text/x-wiki
'''ဘောဂဗေဒ''' သည်လူမှုရေးသိပ္ပံဘာသာရပ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး [[ကုန်စည်]]နှင့် [[ဝန်ဆောင်မှု|ဝန်ဆောင်မှုများ]] ထုတ်လုပ်မှု၊ သုံးစွဲမှု နှင့် ဖြန့်ဖြူးမှု တို့ကို ဖော်ပြခြင်းနှင့် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်း ပြုလုပ်သော ပညာရပ်ဖြစ်သည်။ <ref name=mw>{{cite web |url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/economics |title=Economics |publisher=Merriam-Webster}}</ref>
ဘောဂဗေဒ ဘာသာရပ်သည် စီးပွားရေး အင်အားစုများ ၏ ပြုမူဆောင်ရွက်ပုံနှင့် အချင်းချင်းဆက်နွယ်ပုံတို့အပြင် စီးပွားရေး မည်သို့မည်ပုံ အလုပ်လုပ်သည်ကို အာရုံစူးစိုက်လေ့လာသည့် ပညာရပ် ဖြစ်သည်။ မိုက်ခရိုဘောဂဗေဒ ဘာသာရပ်သည် စီးပွားရေး အင်အားစု တစ်ခုချင်းစီနှင့် ဈေးကွက်၊ ၎င်းတို့၏ အချင်းချင်း ဆက်နွယ်မှု၊ ဆက်နွယ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရလဒ် အစရှိသော စီးပွားရေး၏ အခြေခံ အစိတ်အပိုင်းများကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ လေ့လာသည်။ စီးပွားရေး အင်အားစုများတွင် ဥပမာအားဖြင့် အိမ်ထောင်စုများ ၊ လုပ်ငန်းများ၊ ဝယ်သူများ နှင့် ရောင်းသူများ ပါဝင်နိုင်သည်။ မက်ကရိုဘောဂဗေဒ ပညာရပ်၌ စီးပွားရေး တစ်ခုလုံး (အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ရလျှင် စုပေါင်းထုတ်လုပ်မှု၊ စားသုံးမှု၊ စုဆောင်းမှု နှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု) နှင့် ၎င်းအား သက်ရောက်မှု ရှိစေသော အရင်းအမြစ်များ အသုံးမချနိုင်ခြင်း (လုပ်အား၊ အရင်းအနှီးနှင့် မြေ)၊ ငွေကြေးဖောင်းပွခြင်း၊ စီးပွားရေးတိုးတက်မှု နှင့် ထိုပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန် ကြိုးစားသော အများပြည်သူဆိုင်ရာ ပေါ်လစီများ (ငွေကြေး၊ အခွန်ဘဏ္ဍာရေး နှင့် အခြားပေါ်လစီများ) စသည်တို့ကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ လေ့လာသည်။
ဘောဂဗေဒဘာသာရပ်အတွင်း အခြားထင်ရှားသော ကွဲပြားမှုများမှာ မည်သို့ရှိသည်ကို ဖော်ပြသော အရှိတရား ဘောဂဗေဒ နှင့် မည်သို့ဖြစ်သင့်သည်ကို ဖော်ပြသည့် စံပြုဘောဂဗေဒ အကြား ကွဲပြားမှု၊ ဘောဂဗေဒ သီအိုရီများ နှင့် အသုံးချ ဘောဂဗေဒ အကြား ကွဲပြားမှု၊ ဆင်ခြင်မှု ဘောဂဗေဒ နှင့် အပြုအမူဆိုင်ရာ ဘောဂဗေဒ အကြား ကွဲပြားမှု၊ ခေတ်ရေစီးကြောင်း ဘောဂဗေဒ နှင့် အများနှင့်ဆန့်ကျင်သော ဘောဂဗေဒ အကြား ကွဲပြားမှု စသည်တို့ ဖြစ်ကြသည်။<ref>{{cite book |editor-first1=Andrew |editor-last1=Caplin |editor-first2=Andrew |editor-last2=Schotter |title=The Foundations of Positive and Normative Economics: A Handbook |publisher=Oxford University Press |date=2008 |isbn=0-19-532831-0 |url=https://books.google.com/books?id=k2d8SFFyeNEC&pg=PP1}}</ref>
[[File:Countries by Real GDP Growth Rate (2016).svg|270px|thumb|နိုင်ငံများနှင့် ဂျီဒီပီ အစစ်အမှန် တိုးတက်မှုများ။ အနီနှင့် ပြထားသော နိုင်ငံများမှာ စီးပွားကျနေကြသည်။]]
==အသုံးအနှုန်း==
ယခင်က ဘောဂဗေဒ ဘာသာရပ်၏ အင်္ဂလိပ် အခေါ်အဝေါ်ကို ပေါ်လက်တစ်ကယ် အီကော်နော်မီ သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေး ဘောဂဗေဒဟု ခေါ်ဝေါ်ကြသော်လည်း ၁၉ ရာစု နှောင်းပိုင်းတွင် အဲဖရက် မာရှယ် မှ အီကော်နောမစ် ဆိုင်းယင့် သို့မဟုတ် စီးပွားရေး သိပ္ပံ၏ အတိုကောက် အီကော်နောမစ် ဟု ပြောင်းလဲ အမည်ပေးခဲ့သည်။ ထိုသို့ နာမည် ပြောင်းလဲပြီးနောက် တွေးခေါ်စဉ်းစားမှုများ ပိုမိုပြင်းထန်လာပြီး သင်္ချာပညာကို ပိုမို အသုံးပြုလာသောကြောင့် ၎င်းကို သိပ္ပံဘာသာရပ်တစ်ခု အနေနှင့် လက်ခံရန် ကြိုးပမ်းမှုကို အထောက်အကူပေးခဲ့သည့်အပြင် နိုင်ငံရေး သိပ္ပံနှင့် အခြား လူမှုရေး သိပ္ပံများမှ ကွဲပြားသော သီးသန့် ဘာသာရပ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ <ref name="Free2010">{{cite book|editor-last=Free|editor-first=Rhona C. |title=21st Century Economics: A Reference Handbook |url=https://books.google.com/books?id=hRFadIRMaMsC&pg=PA8 |volume=Volume 1 |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-1-4129-6142-4 |page=8}}</ref><ref name="MarshallMarshall1888">{{cite book |last1=Marshall |first1=Alfred |authorlink1=Alfred Marshall |last2=Marshall |first2=Mary Paley |authorlink2=Mary Paley Marshall |title=The Economics of Industry |url=https://books.google.com/books?id=wFc4yr9xfqAC&pg=PA2 |year=1888 |publisher=Macmillan |page=2|orig-year=1879}}</ref><ref name="Jevons1879">{{cite book |last=Jevons |first=William Stanley |authorlink=William Stanley Jevons |title=The Theory of Political Economy |url=https://books.google.com/books?id=aYcBAAAAQAAJ&pg=PR14 |edition=second |year=1879 |publisher=Macmillan and Co |page=XIV}}</ref> ဘောဂဗေဒ ပညာရပ်၏ အန္တိမ ပန်းတိုင်မှာ လူတို့၏ နေစဉ်နေထိုင်မှု ဘဝရှိ နေထိုင်မှု ပုံစံကို မြှင့်တင်ရန် ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite book |last=Samuelson |first=Paul A. |author-link1=Paul Samuelson |last2=Nordhaus |first2=William D. |authorlink2=William Nordhaus |year=2004 |title=''Economics'' |publisher=McGraw-Hill |isbn=978-0-0728-7205-7 |ref=harv}}</ref>
ဘောဂဗေဒဆိုင်ရာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုကို စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၊ ဘဏ္ဍရေး၊ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု နှင့် အစိုးရ အပါအဝင် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးတွင် အသုံးချနိုင်သည်။ စီးပွားရေး ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုသည် ရာဇဝတ်မှုများ၊ ပညာရေး <ref>{{cite web |publisher=The World Bank |date=2007 |url=http://go.worldbank.org/78EK1G87M0 |title=Economics of Education }}{{Dead link|date=December 2020 }}</ref> မိသားစု၊ ဥပဒေ၊ နိုင်ငံရေး နှင့် ဘာသာရေး<ref>{{cite journal |author-link=Laurence R. Iannaccone |last=Iannaccone |first=Laurence R. |date=September 1998 |title=Introduction to the Economics of Religion |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-economic-literature_1998-09_36_3/page/1465 |work=Journal of Economic Literature |volume=36 |issue=3 |pp=1465–1495 |jstor=2564806}}</ref> လူမှု အဖွဲ့အစည်းများ ၊စစ်ပွဲများ ၊<ref>{{cite book |author-link=William D. Nordhaus |last=Nordhaus |first=William D. |date=2002 |chapter=The Economic Consequences of a War with Iraq |title=War with Iraq: Costs, Consequences, and Alternatives |url=http://nordhaus.econ.yale.edu/AAAS_War_Iraq_2.pdf |pp=51–85 |isbn=0-87724-036-1 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070202005510/http://nordhaus.econ.yale.edu/AAAS_War_Iraq_2.pdf |archive-date=2 February 2007 |publisher=American Academy of Arts and Sciences |location=Cambridge, Massachusetts |access-date=21 October 2007}}</ref> ၊ ၊ သိပ္ပံပညာ၊ <ref>{{cite web |first=Arthur M., Jr. |last=Diamond |date=2008 |title=Science, Economics of |work=The New Palgrave Dictionary of Economics |editor-first1=Steven N. |editor-last1=Durlauf |editor-first2=Lawrence E. |editor-last2=Blume |edition=second |doi=10.1057/9780230226203.1491 |url=http://www.dictionaryofeconomics.com/article?id=pde2008_E000222}}</ref>နှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် <ref>{{cite report |title=Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication |publisher=United Nations Environment Programme |date=2011 |url=https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/126GER_synthesis_en.pdf}}</ref>
အစရှိသော နယ်ပယ်များ အထိပင် ကျယ်ပြန့်စွာ အသုံးချနိုင်သည်။
== မိုက်ခရိုဘောဂဗေဒ==
[[File:Ballard Farmers' Market - vegetables.jpg|thumb|250px|ဘောဂဗေဒ ပညာရှင်များသည် ရိုးရာ ဈေးအတွင်း ဖြစ်ပွားနေသော ကုန်သွယ်ရေး၊ ကုန်ထုတ်လုပ်ရေးနှင့် စားသုံးမှုဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို လေ့လာကြသည်။ |alt=ဈေးအတွင်းရှိ ဟင်းသီးဟင်းရွက်ရောင်းသူ တစ်ဦး]]
[[File:Sao Paulo Stock Exchange.jpg|thumb|250px|ဈေးကွက် အတု အတွင်းတွင် ဝယ်သူနှင့် ရောင်းသူများ မရှိကြဘဲ ကြားခံတစ်ဦးထံမှ သို့မဟုတ် အီလက်ထရွန်းနစ် သတင်းအချက်အလက်များပေါ်တွင် မူတည်၍ အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်ကြသည်။ ပုံ ၊ ဆောပိုလို စတော့အိတ်ချိန်း ဘရာဇီး|alt=လူနှစ်ဦးမှ ကွန်ပျူတာရှေ့တွင် ငွေကြေး အချက်အလက်များနှင့် အတူ ထိုင်နေသည်။ ]]
===ဈေးကွက်===
မိုက်ခရိုဘောဂဗေဒသည် ဈေးကွက်ပုံစံ ကိုဖြစ်ပေါ်စေသော လူများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများမှ ဈေးကွက်အတွင်း ဈေးကွက်စနစ်ကို မည်သို့မည်ပုံ ဖော်ဆောင်သည်ကို ဆန်းစစ်သော ပညာရပ် ဖြစ်သည်။ ထိုလူများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပုဂ္ဂလိက နှင့် အစိုးရ အဖွဲ့အစည်း အမျိုးမျိုး ပါဝင်ပြီး အစိုးရ၏ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများအောက်တွင် ရှားပါးသော ကုန်သွယ်နိုင်သည့် ပစ္စည်းများကို ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားနေကြသူများ ပါဝင်သည်။ ၎င်းတို့ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားနေကြသော ပစ္စည်းများတွင် ပန်းသီးကဲ့သို့သော ကုန်စည်များပါဝင်သကဲ့သို့ စက်ပြင်ခြင်း၊ ဥပဒေရေးရာ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးခြင်းနှင့် ဖျော်ဖြေခြင်း အစရှိသော ဝန်ဆောင်မှုများလည်း ပါဝင်သည်။
သီအိုရီအရ လွတ်လပ်ဈေးကွက်တွင် ဝယ်သူများမှလိုအပ်သော ဝယ်လိုအား နှင့် ရောင်းသူများမှ ရောင်းချလိုသော ရောင်းလိုအားတို့ သည် နောက်ဆုံးတွင် ဈေးအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပေါ်ပြီး အားမျှဈေးနှုန်းတွင် ဆုံတွေ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း လက်တွေ့တွင်မူ အမျိုးမျိုးသော ပြဿနာများကြောင့် အားမျှဈေးနှုန်းသို့ မရောက်ရှိနိုင်ပေ။ အားမျှဈေးနှုန်းသို့ ရောက်ရှိသည့်တိုင်အောင်ပင် လူသားဆန်သော ညီမျှမှု မဖြစ်ပေါ်နိုင်ပေ။ ဥပမာအားဖြင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွင် ရောင်းလိုအားသည် ပြင်ပအခြေအနေများကြောင့် အကန့်အသတ် ဖြစ်ပေါ်ပြီး အားမျှဈေးနှုန်းအား တကယ်လိုအပ်သော်လည်း မတတ်နိုင်သော သူများမှ ပေးနိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်ပေ။
ဈေးကွက်ပုံစံ အမျိုးမျိုး ရှိသည်။ အပြည့်အဝ ပြိုင်ဆိုင်မှုရှိသော ဈေးကွက်တွင် မည်သူ တစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ ကုန်ပစ္စည်းများ၏ ဈေးနှုန်းများကို မိမိလိုချင်သော ဈေးအတိုင်းရောင်းနိုင်သည့် ဈေးကွက်အင်အား မရှိပေ။ အခြားတနည်းပြောရမည် ဆိုပါက အားလုံးသည် ပေါက်ဈေးအတိုင်းရောင်းဝယ်ကြရပြီး မည်သူကမျှ ပစ္စည်း၏ ဈေးနှုန်းကို မလွှမ်းမိုးနိုင်ပေ။ ပြင်ပလောကတွင်မူ ဈေးကွက်သည် မကြာခဏဆိုသလိုပင် အပြည့်အဝ မဟုတ်သော ပြိုင်ဆိုင်မှုများ ကြုံတွေ့ကြရသည်။
ပုံစံအမျိုးမျိုးတွင် မိုနိုပိုလီ ဟု ခေါ်သော ကုန်ပစ္စည်းကို ရောင်းချသူ တစ်ဦးတည်းသာ ရှိခြင်း ၊ ဒျူရိုပိုလီဟု ခေါ်သော ကုန်ပစ္စည်းကို ရောင်းချသူ ၂ ဦးသာ ရှိခြင်း၊ အိုလီဂိုပိုလီဟု ခေါ်သော ကုန်ပစ္စည်းကို ရောင်းချသူ အနည်းငယ်သာ ရှိခြင်း မိုနိုပိုလစ်စတစ် ပြိုင်ဆိုင်မှု ဟုခေါ်သော ရောင်းချသူ အများအပြားရှိသော်လည်း အလွန်ကွဲပြားသော ကုန်ပစ္စည်းများကို ရောင်းချကြခြင်း၊ မိုနော့ဆိုနီ ဟုခေါ်သော ဝယ်သူ တစ်ဦးတည်းသာ ရှိခြင်း၊ အိုလီဂေါ့ဆိုလီ ဟုခေါ်သော ဝယ်သူ အနည်းငယ်သာ ရှိခြင်း တို့ ဖြစ်ကြသည်။ အပြည့်အဝ ပြိုင်ဆိုင်မှုနှင့် ကွဲပြားခြားနာစွာပင် မပြည့်ဝသော ပြိုင်ဆိုင်မှုတွင် ဈေးကွက်အင်အားသည် မညီမျှစွာ တည်ရှိသည်။ အပြည့်အဝပြိုင်ဆိုင်မှု မရှိသော ဈေးကွက်အတိုင်းရှိ ကုမ္ပဏီများသည် ဈေးကို လိုသလို တောင်းနိုင်ကြပြီး ဈေးကွက်အတွင်း မညီမျှသော ဝေစုများစွာကို ကိုင်ဆုပ်ထားနိုင်သော အင်အားရှိပြီး ကုန်ပစ္စည်း၏ ဈေးနှုန်းကို လွှမ်းမိုးနိုင်ကြသည်။
မိုက်ခရိုဘောဂဗေဒသည် ဈေးကွက်တစ်ခုချင်းစီကို သီးခြားလေ့လာပြီး ဈေးကွက်အတွင်းရှိ ပြုမူဆောင်ရွက်မှု တစ်ခုသည် အခြားဈေးကွက်များကို သက်ရောက်မှုမရှိဟု ယူဆခြင်းအားဖြင့် စီးပွားရေးစနစ်ကို လေ့လာရာတွင် လွယ်ကူအောင် မှတ်ယူထားသည်။ ထိုသို့ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာသော နည်းလမ်းကို တစိတ်တပိုင်း အားမျှဈေးနှုန်း ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်း ဟု ခေါ်သည်။ ထိုနည်းလမ်းမှ ဈေးကွက်တစ်ခုတည်း အတွင်းမှ ပြုမူဆောင်ရွက်မှုများကိုသာ ပေါင်းစပ်လေ့လာသည်။ ယေဘုယျ အားမျှဈေးနှုန်း သီအိုရီသည် ဈေးကွက် အမျိုးမျိုးနှင့် ၎င်းတို့၏ ဖြစ်ပေါ်ပြုမူပုံကို လေ့လာသည်။ ထိုနည်းလမ်းမှ ဈေးကွက်အားလုံးရှိ ပြုမူဆောင်ရွက်မှု အားလုံးကို ပေါင်းစပ်လေ့လာသည်။ ထိုနည်းလမ်းမှ ဈေးကွက်ပြောင်းလဲခြင်းနှင့် ၎င်းတို့အချင်းချင်း ဆက်စပ်ခြင်းကြောင့် အားမျှဈေးနှုန်းသို့ ဦးတည်သွားခြင်းကို လေ့လာသည်။
===ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ကုန်ကျငွေ နှင့် စွမ်းရည်===
== မက်ကရိုဘောဂဗေဒ ==
လူ့အဖွဲ့အစည်း တစ်ရပ်လုံး၊ စီးပွားရေး အဆောက်အဦ တစ်ခုလုံး၏ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အပြုအမူများကို လေ့လာသည့် ဘာသာရပ်ခွဲ တစ်ခုဖြစ်သည်။
== အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဘောဂဗေဒ (International Economics) ==
တိုင်းပြည် တစ်ပြည်နှင့်တစ်ပြည်၊ နိုင်ငံတစ်ခုနှင့် တစ်ခု စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ဆက်သွယ်မှုများအား လေ့လာသည့် ဘာသာရပ်ခွဲ တစ်ခုဖြစ်သည်။
== စီးပွားရေး စနစ်များ ==
စီးပွားရေး စနစ်များကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ရာတွင် ကြည့်ရှုပုံ ရှုထောင့်များမှ အမျိုးမျိုး ခွဲခြားကြသည်။ အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့်
<UL>
<LI>ဈေးကွက် စီးပွားရေးစနစ် (Market Economy)
<LI>ဗဟိုစီမံကိန်းချ စီးပွားရေးစနစ် (Centrally Planned Economy)
<LI>ရောပြွမ်း စီးပွားရေးစနစ် (Mixed Economy)
</UL>
ဟူ၍ ခွဲခြမ်း လေ့လာနိုင်သည်။
{{Commonscat|Economics}}
==ကိုးကား==
<references/>
{{reflist}}
{{stub}}
[[Category:လူမှုရေးသိပ္ပံ]]
[[Category:ဘောဂဗေဒ| ]]
[[ar:اقتصاد]]
[[fa:اقتصاد]]
[[fi:Kansantalous]]
[[ka:ეკონომიკური სისტემა]]
[[nn:Økonomi]]
[[no:Økonomi]]
[[ps:اقتصاد]]
[[ru:Экономика]]
[[sk:Ekonomický systém]]
9d91ers77cyehjpz6y58oitd0l88yzo
ထားဝယ်မြို့
0
3658
756514
755416
2022-08-28T00:30:35Z
1.47.156.137
/* ထင်ရှားပုဂ္ဂိုလ် */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
|name = ထားဝယ်မြို့
|native_name =
|other_name =
|pushpin_label_position = bottom
|pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ
|pushpin_map_caption = မြို့တည်နေရာပြ မြန်မာနိုင်ငံမြေပုံ
|seat =
|seat_type =
|settlement_type = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ]]
|image_skyline = Dawei 32.jpg
|image_map =
|map_caption = ထားဝယ်မြို့တည်နေရာပြမြေပုံ
|subdivision_type = [[ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများစာရင်း|နိုင်ငံ]]
|subdivision_name = {{အလံ|မြန်မာနိုင်ငံ}}
|subdivision_type1 = [[မြန်မာနိုင်ငံတိုင်းဒေသကြီးများ|တိုင်းဒေသကြီး]]
|subdivision_name1 = [[File:Flag_of_Tanintharyi_Division.svg| 23px]] [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]
|subdivision_type2 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ခရိုင်များ|ခရိုင်]]
|subdivision_name2 = [[ထားဝယ်ခရိုင်]]
|subdivision_type3 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့နယ်များ|မြို့နယ်]]
|subdivision_name3 = [[ထားဝယ်မြို့နယ်]]
|area_total_km2 =
|population_total = ၁၂၅,၆၀၅<ref name=pop>{{Citation | publication-date =May 2015|title=၂၀၁၄ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံလူဦးရေနှင့် အိမ်အကြောင်းအရာ ပြည်ထောင်စု သန်းခေါင်စာရင်း အစီရင်ခံစာ| volume =အတွဲ(၂)|publisher= ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာန|page= ၅၄}}</ref>
|population_blank1_title= မြို့ပေါ်
|population_blank1 = ၈၀,၁၁၇
|population_blank2_title= ကျေးရွာ
|population_blank2 = ၄၅,၄၈၈
|population_as_of = ၂၀၁၄
|population_density_km2 =
|coordinates_display =
|coordinates_region = MM
|latNS = N
|latd = 14
|latm = 5
|lats =
|longEW = E
|longd = 98
|longm = 12
|longs = |timezone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]]
|utc_offset = + ၆ နာရီ ၃၀ မိနစ်
|website =
}}
'''ထားဝယ်မြို့''' ({{lang-en | Tavoy}}) သည် [[မြန်မာပြည်]]အောက်ပိုင်း၊ [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]၏ [[မြို့တော်]]ဖြစ်သည်။ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးအစိုးရအဖွဲ့ [[ထားဝယ်ခရိုင်]]နှင့် [[ထားဝယ်မြို့နယ်]]များ၏ ရုံးစိုက်ရာမြို့ဖြစ်သည်။ ထားဝယ်
မြစ်ဝမှ မိုင် ၃ဝ ခန့်ကွာဝေး၍၊ [[ထားဝယ်မြစ်]]၏ လက်ဝဲဘက် ကမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ထားဝယ်မြို့သည် တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရအဖွဲ့ ရုံးစိုက်ရာမြို့ ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ အစိုးရဌာနအသီးသီး၏ တိုင်းဒေသကြီးရုံး၊ မြူနီစပယ်ရုံး၊ ဆေးရုံကြီး၊ အစိုးရတန်းမြင့်ကျောင်း နှင့် ဈေးရုံများရှိ၍၊ စည်ကားသော မြို့ကြီးတစ်မြို့ဖြစ်သည်။
== သမိုင်းကြောင်း ==
ကောဇာသက္ကရာဇ် ၁၁၁၆ ခုနစ် တပေါင်းလဆန်း ၁၃ ရက်နေ့တွင် ထားဝယ်မြို့အား စတင်တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဥဩအော်သည် ထားဝယ်တည်ဟု ဆိုကြသည်။ မူလက ရှိခဲ့သည် သာဂရမြို့ဟောင်းမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ တည်တံ့ခဲ့ပြီးနောက် သာဂရမြို့စား၏ ၁၇ ဆက်မြောက် မင်းနဲလှ လက်ထက်တွင် လက်ရှိထားဝယ်မြို့ကို သာယာဝတီအမည်ဖြင့် တည်ခဲ့သည်။ ထားဝယ်လူမျိုး များရှိပြီးမှ လူမျိုးကြောင့် ထားဝယ်မြို့ဟု ခေါ်တွင်ရခြင်းဖြစ်သည်။ ထားဝယ်လူမျိုး မူလစကတည်းကရှိခဲ့သောကြောင့် နေရာဌာန ထားဝယ်က ဒုတိယလိုက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
ကုန်းဘောင်ခေတ်တလျှောက် ထားဝယ်မြို့တွင် မြို့ဝန်ရာထူး ထားရှိအုပ်ချုပ်ခဲ့ရာ၊ နောက်ဆုံး ထားဝယ်မြို့ဝန်က မင်းကြီး မင်းကျော်စည်သူ ဘွဲ့ခံ ဦးရွှေလုတ် ဖြစ်သည်။ ထားဝယ်မြို့ကို အာချီဘော်ကင်းဘဲ ဦးဆောင်သော ဗြိတိသျှတပ်များက ၁၈၂၄ ခု အောက်တိုဘာတွင် ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် ရန္တပိုစာချုပ်အရ ၁၈၂၆ တွင် ဗြိတိသျှ လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့သည်။ ကိုလိုနီခေတ်တွင် မြို့လယ်၌ အစိုးရ အဆောက်အဦများ တည်ဆောက်က ရုံးများ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၃၀ ပြည့်နှစ်ဝန်းကျင်တွင် လူငယ်များ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ် တက်ကြွခဲ့ကြရာ ထားဝယ်သည်လည်း နယ်ချဲ့ ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ သခင်ဗသိန်းတင်၊ သခင်စံဝင်း၊ သခင်ဗဆွေ၊ သခင်ဘိုးမှဲ့ စသူတို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ဘီအိုင်အေ တပ်များ ချီတက်လာစဉ် ၁၉ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၂ တွင် ထားဝယ်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ထားဝယ်နယ်သားများ အများအပြား ဘီအိုင်အေသို့ ဝင်ရောက်သည်။<ref name=":0">{{cite book|author=တင်နိုင်တိုး|title=မြန်မာပြည်တစ်ခွင် လမ်းညွှန်|publisher=မဇ္ဈိမစာပေ|page=၃၇၂|date=ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၃}}</ref>
ထားဝယ်မြို့တွင် မြို့မရပ်ကွက် (၁၅)ခုနင့် ရပ်ရွာအုပ်စုပေါင်း (၂၃)ခုတို့ပါဝင်သည်။ ထားဝယ်မြို့ရှိ မြို့မရပ်ကွက် (၁၅)ခုတွင် အိမ်ခြေ(၁၀၀၀၀)ကျော်၊ လူဦးရေ (၇၀၀၀၀)သောင်းကျော်နေထိုင်လျက်ရှိသည်။ ထားဝယ်မြို့သည် အကျယ်အဝန်းအားဖြင့် ၂၆၃၆.၁၄ စတုရန်းမိုင် ကျယ်ဝန်းသည်။
== လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ==
[[File:Daweiairport.jpg|thumb|300px|right|[[ထားဝယ် လေဆိပ်]]]]
ထားဝယ်မြို့၌ [[ထားဝယ်လေဆိပ်|လေဆိပ်]]လည်းရှိသည်။ ထားဝယ်မြို့သည် မီးရထားလမ်းနှင့် ကွာဝေးသော မြို့တစ်မြို့ဖြစ်၍ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးတွင် မော်တော်ကားနှင့် သင်္ဘောများကိုသာ အားထားရသည်။ [[မော်လမြိုင်]]မှ မီးရထား လမ်းဆုံးဖြစ်ခဲ့သော [[ရေးမြို့]]နှင့် ကားလမ်းပေါက်သည်။ သို့သော် တောင်တက်တောင်ဆင်း ခရီးကြမ်းသဖြင့် အသွားအလာ မလွယ်ကူပေ။ ထားဝယ်ကားဆိပ်၌ ကုန်တင်မော်တော် ကား၊ လူစီးကားများစွာတို့ကို တွေ့မြင်ရသည်။ ထားဝယ် ဆိပ်ကမ်းမှာလည်း ဆိပ်ကမ်းကောင်းဖြစ်၍ အရောင်းအဝယ် စည်ကားသည်။ ထားဝယ်မြို့မှ မြန်မာနိုင်ငံခြားဆိပ်ကမ်းမြို့များသို့ ရေကြောင်းအဆက်အသွယ် အလွန်ကောင်းမွန်သည်။ အကယ်၍သာ ထားဝယ်ရေနက်ဆိပ်ကမ်းသာ အကောင်အထည်ဖြစ်ပေါ်လာရင် အရှေ့တောင်အာရှရဲ့ အရေးကြီးသော ဆိပ်ကမ်းတစ်ခုဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပြီး ယခုထက်ပိုမို၍များစွာ ဖွံဖြိုးတိုးတက်လာမည်ဖြစ်သည်။
== ရာသီဥတု ==
ရာသီဥတုမှာ ပူအိုက်စွတ်စိုသည့် ရာသီဥတုဖြစ်သည်။
== ပညာရေး ==
ပညာရေးအနေဖြင့် [[ထားဝယ်တက္ကသိုလ်]]၊ [[နည်းပညာတက္ကသိုလ်(ထားဝယ်)|နည်းပညာတက္ကသိုလ်၊]][[ထားဝယ်တက္ကသိုလ်|ထားဝယ်ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်]]၊ [[ထားဝယ်ပညာရေးကောလိပ်|ပညာရေးကောလိပ်]]၊ သူနာပြုသင်တန်းကျောင်း၊ အထက်တန်းကျောင်း(၇)ကျောင်း၊ အလယ်တန်းကျောင်း (၅) ကျောင်း၊ မူလတန်းကျောင်း(၇၈) ကျောင်းတို့ ရှိကြသည်။
== အထင်ကရနေရာများ ==
ထားဝယ်မြို့အား လေ့လာရင်း လည်ပတ်နိင်သည့် နေရာများမှာ ဟိန္ဒားသတ္တုတွင်း၊ ရွှေတောင်စားဘုရား၊ လောကမာရဇိန်ဘုရားကြီးနင့် ရှင်သာလျောင်းဘုရား၊ ရှင်ကိုးရှင် စေတီဘုရားများနင့် [[မောင်းမကန်ကမ်းခြေ]]စသည့် နေရာဌာနများဖြစ်သည်။ ထိုရှင်ကိုးရှင် ဘုရားများမှာ- ရှင်တောက်ထိန်၊ ရှင်မုတ္ထီး၊ ရှင်ဇလွန်၊ ရှင်ပင်ခရု၊ ရှင်ဓာတ်ဝဲ၊ ရှင်တောင့်ပုံ၊ ရှင်ဥဩ၊ ရှင်ဆံတော်၊ ရှင်မျှော်တို့ ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် မြစေတီ၊ဇလွန်းတောင်ဘုရား၊ကနန်းတောင်ဘုရား၊ကြည့်မျှော်တောင် အစရှိသည့် တောင်ပေါ်တွင်တည်ထားကိုးကွယ်ထားသော စေတီတို့ကို လွယ်ကူစွာသွားရောက်ဖူးမြော်နိုင်နေပြီဖြစ်သည်။
===စပါးတောင်===
{{main|စပါးတောင်}}
စပါးတောင်သည် ထားဝယ်မြို့၏ အရှေ့တောင်ဘက်တွင်ရှိသည်။<ref name=GoogleMap>{{cite web
|title=Sabar Taung Pagoda - Google Maps
|url=https://www.google.com.sg/maps/place/Sabar+Taung+Pagoda/@14.0445519,98.244435,15z/data=!4m5!3m4!1s0x30e50eb64daf29b3:0xb44c1e44342b3c98!8m2!3d14.0439255!4d98.2412619!5m1!1e4
|accessdate=2020-10-28}}</ref> ထားဝယ်မြို့ အရှေ့ဘက် ပေါက်တိုင်းတံတားမှ တောင်တက်လမ်းအစ တောင်ပွားဘုန်းကြီးကျောင်းတိုက်အထိ တစ်မိုင်ကျော်ကျော်ခန့်သာ<ref name=GoogleMap/> ဝေးသဖြင့်၊ ကျန်းမာရေးအတွက် လမ်းလျှောက်သူများ၊ ခြေလျင်ခရီးထွက်သူများ (hikers) နှင့် စက်ဘီးစီးသူများအကြား ကျော်ကြားအသုံးများသောနေရာတစ်ခု ဖြစ်သည်။
===မောင်းမကန်ကမ်းခြေစခန်း===
{{main|မောင်းမကန်ကမ်းခြေ}}
နာမည်ကျော်ကြားသော မောင်းမကန်ကမ်းခြေစခန်းသည် ထားဝယ်မြို့၏ အနောက်မြောက်ဘက်ရှိ ပင်လယ်ကမ်းခြေတွင်တည်ရှိသည်။ ထိုစခန်းသို့ ထားဝယ်မှနေ၍ မြစ်တစ်ဘက်
သို့ကူးပြီးလျှင် ရှစ်မိုင်ခန့် မော်တော်ကားဖြင့်သွားရသည်။ မောင်းမကန်ကမ်းခြေမှ မိနစ်အနည်းငယ်မျှလမ်းလျှောက်ရုံဖြင့် ပန်းတင်အင်း '''ရေပူစမ်း'''သို့ရောက်နိင်ပါသည်။ မောင်းမကန် အနီးတွင် သုံးထပ်လမ်းမကြီးရှိသည်။ မောင်းမကန် ကမ်းခြေသည် မြန်မာနိင်ငံတွင် အရှည်ဆုံးသော အဖြောင့်တန်းဆုံးကမ်းခြေ ဖြစ်သည်။ အခြားထင်ရှားသောကမ်းခြေများမှာ ဖိုးဖိုးကျောက်၊ဆင်ထောင့်၊မြင်းခွာအော်၊ပညစ်၊myanmar paradise အစရှိသော ကမ်းခြေများဖြစ်ကြသည်။ အပူချိန်မြင့်မားသောရေပူစမ်းအဖြစ် ပလောက်မြို့နယ်ရှိ ပဲရေပူစမ်းမှာထင်ရှားလေသည်။
[[File:ထားဝယ်.jpg|thumb|ရွှေတောင်စားစေတီတော်]]
== စီးပွားရေး ==
'''ထားဝယ်ပိုးလုံချည်'''မှာ ထင်ရှားပြီး၊ ၁၉၀၃ ခုနှစ်က ထားဝယ်တွင် ရက်ကန်းစင်ပေါင်း ၉၉၅ စင်ရှိသည်။<ref name=":0" /> ထားဝယ်လုံချည်များကို မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်းလုံးသို့ တင်ပို့ရောင်းချရသည်။ ဒေသထွက်ကုန်များမှာ [[စပါး]] ၊ [[ကော်ဖတ်|ရာဘာ]]၊ သစ်၊ [[ဆီအုန်း]] စသော သစ်တောထွက် ပစ္စည်းများအပြင် [[ခဲမဖြူ]] အဖြိုက်နက် စသည့် တွင်းထွက်ပစ္စည်းများ ထွက်ရှိသည့် ဒေသဖြစ်သည်။ မြို့၏ကျောထောက် နောက်ခံဒေသများတွင် သတ္တုတွင်းများ၊ ရာဘာခြံများ၊ ကျွန်းသစ်တောများရှိ၍တကြောင်း၊ မြို့ပေါ်နှင့် ကမ်းခြေများတွင် [[ငါးပိ|'''ငါးပိ''']]၊ [[ငါးခြောက်]]လုပ်ငန်း တွင်ကျယ်သောကြောင့်တကြောင်း၊ အရောင်းအဝယ် ဗဟိုဌာနတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဆန်စက်နှင့် သစ်စက်များလည်းရှိ၏။ ၁၉၅၃ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ၄ဝ၃၁၂ ယောက်ခန့်ရှိသည်။ ထားဝယ်မြို့ကို ခရစ် ၁၇၅၁?? ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ မြို့တည်နေပုံမှာ လေးထောင့်ဖြစ်သည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၅)</ref>
== ထင်ရှားပုဂ္ဂိုလ် ==
ထားဝယ်မြို့ ဇာတိ ထင်ရှားသော ပုဂ္ဂိုလ်များမှာ<ref name=":0" />
* ကမ္ဘာ့ဗုဒ္ဓသာသနာပြု အရှင်ကေလာသ<ref>{{cite web
|title=ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရောက် သမိုင်းဝင် ပထမဆုံး ရဟန်းပျို
|url=http://maytharhla.blogspot.com/2011/12/blog-post_11.html
|publisher=အရှင်သုတာစာရာလင်္ကာရ(မေ့သားလှ-ဇလဂ္ဂ)
|accessdate=၂၀၂၀-၀၅-၂၈
|url-status=live
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190504144447/https://insights.stackoverflow.com/survey/2015#tech-sourcecontrol |archivedate=၂၀၁၉-၀၅-၁၉}}</ref>
* [[ငွေကိုင်၊ ဦး|ဦးငွေကိုင်]]
* ဗိုလ်ဂါမဏိ
* ဗိုလ်မှူးကြီး ဗထူး
*[[ကျော်ရင်၊ ဦး (မီးပုံးပျံ)|မီးပုံးပျံ ဦးကျော်ရင်]]
* မင်းတိုင်ပင်အမတ် စီစီခူး
* [[ဗဆွေ၊ ဦး၊ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း|ဝန်ကြီးချုပ် ဦးဗဆွေ(အုန်းပင်ကွင်းရွာ၊ ရေဖြူမြို့)]]
* ကာတွန်း ကျော်ဆန်း
* [[ထားဝယ်ကျော်မင်း]]
* [[ငစိုး၊ သာဂရ|သာဂရ ငစိုး]]
* [[ထွန်းအေး၊ ဦး (နဂါးနီ)|နဂါးနီ ဦးထွန်းအေး]]
* သံအမတ်ကြီး ဦးသန်းလှ
* [[ရွှေဝယ်ဧ]]
* မဏ္ဍိုင် ဦးထွန်းဝင်း
* [[ချစ်ပို၊ မ၊ သူရ|သူရ မချစ်ပို]]
* စာရေးဆရာ ခင်ဂွမ်းဂွိ
* [[စိုးမြတ်သူဇာ]]
* [[စိုးမြတ်နန္ဒာ]]
* စာရေးဆရာ စိုးမှူး ( ဦးစိုးမြင့်၊ မြန်မာနိုင်ငံစာရေးဆရာအသင်း ဘဏ္ဍာရေးမှူး)
* ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး[[မအလ]]
* သခင်လွန်းဘော်
*
==ကိုးကား==
{{reflist}}
{{တနင်္သာရီတိုင်း}}
{{မြန်မာတိုင်းနှင့် ပြည်နယ်များ}}
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ]]
[[Category:တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးရှိ မြို့များ]]
9m5txzomq16kg1h1jzvf8fppdtseas4
756521
756514
2022-08-28T00:50:51Z
Dr Lotus Black
31011
[[Special:Contributions/1.47.156.137|1.47.156.137]] ([[User talk:1.47.156.137|ဆွေးနွေး]]) ၏ ပြင်ဆင်မှုများကို [[User:Ninjastrikers|Ninjastrikers]] ၏ နောက်ဆုံးတည်းဖြတ်မူသို့ နောက်ပြန် ပြန်ပြင်ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
|name = ထားဝယ်မြို့
|native_name =
|other_name =
|pushpin_label_position = bottom
|pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ
|pushpin_map_caption = မြို့တည်နေရာပြ မြန်မာနိုင်ငံမြေပုံ
|seat =
|seat_type =
|settlement_type = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ]]
|image_skyline = Dawei 32.jpg
|image_map =
|map_caption = ထားဝယ်မြို့တည်နေရာပြမြေပုံ
|subdivision_type = [[ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများစာရင်း|နိုင်ငံ]]
|subdivision_name = {{အလံ|မြန်မာနိုင်ငံ}}
|subdivision_type1 = [[မြန်မာနိုင်ငံတိုင်းဒေသကြီးများ|တိုင်းဒေသကြီး]]
|subdivision_name1 = [[File:Flag_of_Tanintharyi_Division.svg| 23px]] [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]
|subdivision_type2 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ခရိုင်များ|ခရိုင်]]
|subdivision_name2 = [[ထားဝယ်ခရိုင်]]
|subdivision_type3 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့နယ်များ|မြို့နယ်]]
|subdivision_name3 = [[ထားဝယ်မြို့နယ်]]
|area_total_km2 =
|population_total = ၁၂၅,၆၀၅<ref name=pop>{{Citation | publication-date =May 2015|title=၂၀၁၄ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံလူဦးရေနှင့် အိမ်အကြောင်းအရာ ပြည်ထောင်စု သန်းခေါင်စာရင်း အစီရင်ခံစာ| volume =အတွဲ(၂)|publisher= ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာန|page= ၅၄}}</ref>
|population_blank1_title= မြို့ပေါ်
|population_blank1 = ၈၀,၁၁၇
|population_blank2_title= ကျေးရွာ
|population_blank2 = ၄၅,၄၈၈
|population_as_of = ၂၀၁၄
|population_density_km2 =
|coordinates_display =
|coordinates_region = MM
|latNS = N
|latd = 14
|latm = 5
|lats =
|longEW = E
|longd = 98
|longm = 12
|longs = |timezone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]]
|utc_offset = + ၆ နာရီ ၃၀ မိနစ်
|website =
}}
'''ထားဝယ်မြို့''' ({{lang-en | Tavoy}}) သည် [[မြန်မာပြည်]]အောက်ပိုင်း၊ [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]၏ [[မြို့တော်]]ဖြစ်သည်။ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးအစိုးရအဖွဲ့ [[ထားဝယ်ခရိုင်]]နှင့် [[ထားဝယ်မြို့နယ်]]များ၏ ရုံးစိုက်ရာမြို့ဖြစ်သည်။ ထားဝယ်
မြစ်ဝမှ မိုင် ၃ဝ ခန့်ကွာဝေး၍၊ [[ထားဝယ်မြစ်]]၏ လက်ဝဲဘက် ကမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ထားဝယ်မြို့သည် တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရအဖွဲ့ ရုံးစိုက်ရာမြို့ ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ အစိုးရဌာနအသီးသီး၏ တိုင်းဒေသကြီးရုံး၊ မြူနီစပယ်ရုံး၊ ဆေးရုံကြီး၊ အစိုးရတန်းမြင့်ကျောင်း နှင့် ဈေးရုံများရှိ၍၊ စည်ကားသော မြို့ကြီးတစ်မြို့ဖြစ်သည်။
== သမိုင်းကြောင်း ==
ကောဇာသက္ကရာဇ် ၁၁၁၆ ခုနစ် တပေါင်းလဆန်း ၁၃ ရက်နေ့တွင် ထားဝယ်မြို့အား စတင်တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဥဩအော်သည် ထားဝယ်တည်ဟု ဆိုကြသည်။ မူလက ရှိခဲ့သည် သာဂရမြို့ဟောင်းမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ တည်တံ့ခဲ့ပြီးနောက် သာဂရမြို့စား၏ ၁၇ ဆက်မြောက် မင်းနဲလှ လက်ထက်တွင် လက်ရှိထားဝယ်မြို့ကို သာယာဝတီအမည်ဖြင့် တည်ခဲ့သည်။ ထားဝယ်လူမျိုး များရှိပြီးမှ လူမျိုးကြောင့် ထားဝယ်မြို့ဟု ခေါ်တွင်ရခြင်းဖြစ်သည်။ ထားဝယ်လူမျိုး မူလစကတည်းကရှိခဲ့သောကြောင့် နေရာဌာန ထားဝယ်က ဒုတိယလိုက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
ကုန်းဘောင်ခေတ်တလျှောက် ထားဝယ်မြို့တွင် မြို့ဝန်ရာထူး ထားရှိအုပ်ချုပ်ခဲ့ရာ၊ နောက်ဆုံး ထားဝယ်မြို့ဝန်က မင်းကြီး မင်းကျော်စည်သူ ဘွဲ့ခံ ဦးရွှေလုတ် ဖြစ်သည်။ ထားဝယ်မြို့ကို အာချီဘော်ကင်းဘဲ ဦးဆောင်သော ဗြိတိသျှတပ်များက ၁၈၂၄ ခု အောက်တိုဘာတွင် ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် ရန္တပိုစာချုပ်အရ ၁၈၂၆ တွင် ဗြိတိသျှ လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့သည်။ ကိုလိုနီခေတ်တွင် မြို့လယ်၌ အစိုးရ အဆောက်အဦများ တည်ဆောက်က ရုံးများ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၃၀ ပြည့်နှစ်ဝန်းကျင်တွင် လူငယ်များ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ် တက်ကြွခဲ့ကြရာ ထားဝယ်သည်လည်း နယ်ချဲ့ ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ သခင်ဗသိန်းတင်၊ သခင်စံဝင်း၊ သခင်ဗဆွေ၊ သခင်ဘိုးမှဲ့ စသူတို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ဘီအိုင်အေ တပ်များ ချီတက်လာစဉ် ၁၉ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၂ တွင် ထားဝယ်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ထားဝယ်နယ်သားများ အများအပြား ဘီအိုင်အေသို့ ဝင်ရောက်သည်။<ref name=":0">{{cite book|author=တင်နိုင်တိုး|title=မြန်မာပြည်တစ်ခွင် လမ်းညွှန်|publisher=မဇ္ဈိမစာပေ|page=၃၇၂|date=ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၃}}</ref>
ထားဝယ်မြို့တွင် မြို့မရပ်ကွက် (၁၅)ခုနင့် ရပ်ရွာအုပ်စုပေါင်း (၂၃)ခုတို့ပါဝင်သည်။ ထားဝယ်မြို့ရှိ မြို့မရပ်ကွက် (၁၅)ခုတွင် အိမ်ခြေ(၁၀၀၀၀)ကျော်၊ လူဦးရေ (၇၀၀၀၀)သောင်းကျော်နေထိုင်လျက်ရှိသည်။ ထားဝယ်မြို့သည် အကျယ်အဝန်းအားဖြင့် ၂၆၃၆.၁၄ စတုရန်းမိုင် ကျယ်ဝန်းသည်။
== လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ==
[[File:Daweiairport.jpg|thumb|300px|right|[[ထားဝယ် လေဆိပ်]]]]
ထားဝယ်မြို့၌ [[ထားဝယ်လေဆိပ်|လေဆိပ်]]လည်းရှိသည်။ ထားဝယ်မြို့သည် မီးရထားလမ်းနှင့် ကွာဝေးသော မြို့တစ်မြို့ဖြစ်၍ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးတွင် မော်တော်ကားနှင့် သင်္ဘောများကိုသာ အားထားရသည်။ [[မော်လမြိုင်]]မှ မီးရထား လမ်းဆုံးဖြစ်ခဲ့သော [[ရေးမြို့]]နှင့် ကားလမ်းပေါက်သည်။ သို့သော် တောင်တက်တောင်ဆင်း ခရီးကြမ်းသဖြင့် အသွားအလာ မလွယ်ကူပေ။ ထားဝယ်ကားဆိပ်၌ ကုန်တင်မော်တော် ကား၊ လူစီးကားများစွာတို့ကို တွေ့မြင်ရသည်။ ထားဝယ် ဆိပ်ကမ်းမှာလည်း ဆိပ်ကမ်းကောင်းဖြစ်၍ အရောင်းအဝယ် စည်ကားသည်။ ထားဝယ်မြို့မှ မြန်မာနိုင်ငံခြားဆိပ်ကမ်းမြို့များသို့ ရေကြောင်းအဆက်အသွယ် အလွန်ကောင်းမွန်သည်။ အကယ်၍သာ ထားဝယ်ရေနက်ဆိပ်ကမ်းသာ အကောင်အထည်ဖြစ်ပေါ်လာရင် အရှေ့တောင်အာရှရဲ့ အရေးကြီးသော ဆိပ်ကမ်းတစ်ခုဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပြီး ယခုထက်ပိုမို၍များစွာ ဖွံဖြိုးတိုးတက်လာမည်ဖြစ်သည်။
== ရာသီဥတု ==
ရာသီဥတုမှာ ပူအိုက်စွတ်စိုသည့် ရာသီဥတုဖြစ်သည်။
== ပညာရေး ==
ပညာရေးအနေဖြင့် [[ထားဝယ်တက္ကသိုလ်]]၊ [[နည်းပညာတက္ကသိုလ်(ထားဝယ်)|နည်းပညာတက္ကသိုလ်၊]][[ထားဝယ်တက္ကသိုလ်|ထားဝယ်ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်]]၊ [[ထားဝယ်ပညာရေးကောလိပ်|ပညာရေးကောလိပ်]]၊ သူနာပြုသင်တန်းကျောင်း၊ အထက်တန်းကျောင်း(၇)ကျောင်း၊ အလယ်တန်းကျောင်း (၅) ကျောင်း၊ မူလတန်းကျောင်း(၇၈) ကျောင်းတို့ ရှိကြသည်။
== အထင်ကရနေရာများ ==
ထားဝယ်မြို့အား လေ့လာရင်း လည်ပတ်နိင်သည့် နေရာများမှာ ဟိန္ဒားသတ္တုတွင်း၊ ရွှေတောင်စားဘုရား၊ လောကမာရဇိန်ဘုရားကြီးနင့် ရှင်သာလျောင်းဘုရား၊ ရှင်ကိုးရှင် စေတီဘုရားများနင့် [[မောင်းမကန်ကမ်းခြေ]]စသည့် နေရာဌာနများဖြစ်သည်။ ထိုရှင်ကိုးရှင် ဘုရားများမှာ- ရှင်တောက်ထိန်၊ ရှင်မုတ္ထီး၊ ရှင်ဇလွန်၊ ရှင်ပင်ခရု၊ ရှင်ဓာတ်ဝဲ၊ ရှင်တောင့်ပုံ၊ ရှင်ဥဩ၊ ရှင်ဆံတော်၊ ရှင်မျှော်တို့ ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် မြစေတီ၊ဇလွန်းတောင်ဘုရား၊ကနန်းတောင်ဘုရား၊ကြည့်မျှော်တောင် အစရှိသည့် တောင်ပေါ်တွင်တည်ထားကိုးကွယ်ထားသော စေတီတို့ကို လွယ်ကူစွာသွားရောက်ဖူးမြော်နိုင်နေပြီဖြစ်သည်။
===စပါးတောင်===
{{main|စပါးတောင်}}
စပါးတောင်သည် ထားဝယ်မြို့၏ အရှေ့တောင်ဘက်တွင်ရှိသည်။<ref name=GoogleMap>{{cite web
|title=Sabar Taung Pagoda - Google Maps
|url=https://www.google.com.sg/maps/place/Sabar+Taung+Pagoda/@14.0445519,98.244435,15z/data=!4m5!3m4!1s0x30e50eb64daf29b3:0xb44c1e44342b3c98!8m2!3d14.0439255!4d98.2412619!5m1!1e4
|accessdate=2020-10-28}}</ref> ထားဝယ်မြို့ အရှေ့ဘက် ပေါက်တိုင်းတံတားမှ တောင်တက်လမ်းအစ တောင်ပွားဘုန်းကြီးကျောင်းတိုက်အထိ တစ်မိုင်ကျော်ကျော်ခန့်သာ<ref name=GoogleMap/> ဝေးသဖြင့်၊ ကျန်းမာရေးအတွက် လမ်းလျှောက်သူများ၊ ခြေလျင်ခရီးထွက်သူများ (hikers) နှင့် စက်ဘီးစီးသူများအကြား ကျော်ကြားအသုံးများသောနေရာတစ်ခု ဖြစ်သည်။
===မောင်းမကန်ကမ်းခြေစခန်း===
{{main|မောင်းမကန်ကမ်းခြေ}}
နာမည်ကျော်ကြားသော မောင်းမကန်ကမ်းခြေစခန်းသည် ထားဝယ်မြို့၏ အနောက်မြောက်ဘက်ရှိ ပင်လယ်ကမ်းခြေတွင်တည်ရှိသည်။ ထိုစခန်းသို့ ထားဝယ်မှနေ၍ မြစ်တစ်ဘက်
သို့ကူးပြီးလျှင် ရှစ်မိုင်ခန့် မော်တော်ကားဖြင့်သွားရသည်။ မောင်းမကန်ကမ်းခြေမှ မိနစ်အနည်းငယ်မျှလမ်းလျှောက်ရုံဖြင့် ပန်းတင်အင်း '''ရေပူစမ်း'''သို့ရောက်နိင်ပါသည်။ မောင်းမကန် အနီးတွင် သုံးထပ်လမ်းမကြီးရှိသည်။ မောင်းမကန် ကမ်းခြေသည် မြန်မာနိင်ငံတွင် အရှည်ဆုံးသော အဖြောင့်တန်းဆုံးကမ်းခြေ ဖြစ်သည်။ အခြားထင်ရှားသောကမ်းခြေများမှာ ဖိုးဖိုးကျောက်၊ဆင်ထောင့်၊မြင်းခွာအော်၊ပညစ်၊myanmar paradise အစရှိသော ကမ်းခြေများဖြစ်ကြသည်။ အပူချိန်မြင့်မားသောရေပူစမ်းအဖြစ် ပလောက်မြို့နယ်ရှိ ပဲရေပူစမ်းမှာထင်ရှားလေသည်။
[[File:ထားဝယ်.jpg|thumb|ရွှေတောင်စားစေတီတော်]]
== စီးပွားရေး ==
'''ထားဝယ်ပိုးလုံချည်'''မှာ ထင်ရှားပြီး၊ ၁၉၀၃ ခုနှစ်က ထားဝယ်တွင် ရက်ကန်းစင်ပေါင်း ၉၉၅ စင်ရှိသည်။<ref name=":0" /> ထားဝယ်လုံချည်များကို မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်းလုံးသို့ တင်ပို့ရောင်းချရသည်။ ဒေသထွက်ကုန်များမှာ [[စပါး]] ၊ [[ကော်ဖတ်|ရာဘာ]]၊ သစ်၊ [[ဆီအုန်း]] စသော သစ်တောထွက် ပစ္စည်းများအပြင် [[ခဲမဖြူ]] အဖြိုက်နက် စသည့် တွင်းထွက်ပစ္စည်းများ ထွက်ရှိသည့် ဒေသဖြစ်သည်။ မြို့၏ကျောထောက် နောက်ခံဒေသများတွင် သတ္တုတွင်းများ၊ ရာဘာခြံများ၊ ကျွန်းသစ်တောများရှိ၍တကြောင်း၊ မြို့ပေါ်နှင့် ကမ်းခြေများတွင် [[ငါးပိ|'''ငါးပိ''']]၊ [[ငါးခြောက်]]လုပ်ငန်း တွင်ကျယ်သောကြောင့်တကြောင်း၊ အရောင်းအဝယ် ဗဟိုဌာနတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဆန်စက်နှင့် သစ်စက်များလည်းရှိ၏။ ၁၉၅၃ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ၄ဝ၃၁၂ ယောက်ခန့်ရှိသည်။ ထားဝယ်မြို့ကို ခရစ် ၁၇၅၁?? ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ မြို့တည်နေပုံမှာ လေးထောင့်ဖြစ်သည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၅)</ref>
== ထင်ရှားပုဂ္ဂိုလ် ==
ထားဝယ်မြို့ ဇာတိ ထင်ရှားသော ပုဂ္ဂိုလ်များမှာ<ref name=":0" />
* ကမ္ဘာ့ဗုဒ္ဓသာသနာပြု အရှင်ကေလာသ<ref>{{cite web
|title=ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရောက် သမိုင်းဝင် ပထမဆုံး ရဟန်းပျို
|url=http://maytharhla.blogspot.com/2011/12/blog-post_11.html
|publisher=အရှင်သုတာစာရာလင်္ကာရ(မေ့သားလှ-ဇလဂ္ဂ)
|accessdate=၂၀၂၀-၀၅-၂၈
|url-status=live
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190504144447/https://insights.stackoverflow.com/survey/2015#tech-sourcecontrol |archivedate=၂၀၁၉-၀၅-၁၉}}</ref>
* [[ငွေကိုင်၊ ဦး|ဦးငွေကိုင်]]
* ဗိုလ်ဂါမဏိ
* ဗိုလ်မှူးကြီး ဗထူး
*[[ကျော်ရင်၊ ဦး (မီးပုံးပျံ)|မီးပုံးပျံ ဦးကျော်ရင်]]
* မင်းတိုင်ပင်အမတ် စီစီခူး
* [[ဗဆွေ၊ ဦး၊ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း|ဝန်ကြီးချုပ် ဦးဗဆွေ(အုန်းပင်ကွင်းရွာ၊ ရေဖြူမြို့)]]
* ကာတွန်း ကျော်ဆန်း
* [[ထားဝယ်ကျော်မင်း]]
* [[ငစိုး၊ သာဂရ|သာဂရ ငစိုး]]
* [[ထွန်းအေး၊ ဦး (နဂါးနီ)|နဂါးနီ ဦးထွန်းအေး]]
* သံအမတ်ကြီး ဦးသန်းလှ
* [[ရွှေဝယ်ဧ]]
* မဏ္ဍိုင် ဦးထွန်းဝင်း
* [[ချစ်ပို၊ မ၊ သူရ|သူရ မချစ်ပို]]
* စာရေးဆရာ ခင်ဂွမ်းဂွိ
* [[စိုးမြတ်သူဇာ]]
* [[စိုးမြတ်နန္ဒာ]]
* စာရေးဆရာ စိုးမှူး ( ဦးစိုးမြင့်၊ မြန်မာနိုင်ငံစာရေးဆရာအသင်း ဘဏ္ဍာရေးမှူး)
* ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး[[မင်းအောင်လှိုင်]]
* သခင်လွန်းဘော်
*
==ကိုးကား==
{{reflist}}
{{တနင်္သာရီတိုင်း}}
{{မြန်မာတိုင်းနှင့် ပြည်နယ်များ}}
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ]]
[[Category:တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးရှိ မြို့များ]]
i0sjyypgp7k7hwmrtwztj77b3q4rbxr
ညောင်ရမ်းမင်းဆက်
0
4487
756462
756323
2022-08-27T17:30:54Z
Ninjastrikers
22896
[[Special:Contributions/103.42.216.206|103.42.216.206]] ([[User talk:103.42.216.206|ဆွေးနွေး]]) ၏ ပြင်ဆင်မှုများကို [[User:Bhonebsm|Bhonebsm]] ၏ နောက်ဆုံးတည်းဖြတ်မူသို့ နောက်ပြန် ပြန်ပြင်ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
[[တပင်ရွှေထီး]]၊ [[ဘုရင့်နောင်]]တို့ တည်ထောင်ခဲ့သည့် ဒုတိယပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံကြီးသည် ဘုရင့်နောင်၏သားတော် [[နန္ဒဘုရင်]]လက်ထက်အရောက်တွင် အချိန်တိုတိုဖြင့် လွယ်ကူစွာပြိုကွဲသွားရပြီးနောက် နိုင်ငံတဝန်းလုံးတွင် ပဒေသရာဇ်ငယ်များ တစ်နယ်တစ်မင်း အသီးသီး ထူထောင်ကြပြီး အချင်းချင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့သောအခြေအနေတွင် ဘုရင့်နောင်၏ သားတော်တစ်ပါးဖြစ်သည့် မင်းရဲနန္ဒမိတ်ဘွဲ့ခံ ညောင်ရမ်းစားရှင်သစ္စာသည် [[ညောင်ရမ်းမင်းတရားကြီး|မဟာသီဟသူရ]] ဘွဲ့ဖြင့် ညောင်ရမ်းမင်းဆက်(၁၆၀၀-၁၇၅၂) ကို စတင်တည်ထောင်သည်။ ၎င်းနှင့် ၎င်းနောက် နန်းတက်ကြသည့် [[အနောက်ဘက်လွန်မင်း]]၊ [[သာလွန်မင်း]]တို့သည် [[အင်းဝ]]၊ [[ပြည်]]၊ [[တောင်ငူ]]၊ [[ဟံသာဝတီ]]နှင့် [[သန်လျင်]]စသည့် ဒေသများကို အစဉ်အဆက် သိမ်းပိုက်ကာ မတည်မငြိမ်ဖြစ်မှုများကို အဆုံးသတ်ခဲ့ကြသည်။ ညောင်ရမ်းမင်းဆက် ၁၁ ဆက်သည် အင်း၀ကို ဗဟိုပြုကာ အုပ်ချုပ်ကြသည့်အတွက် ညောင်ရမ်းခေတ်ကို ဒုတိယအင်းဝခေတ် ဟုလည်း ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ ညောင်ရမ်းမင်းဆက်သည် သာလွန်မင်းလက်ထက်တွင် အထွန်းတောက်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းမင်းများလက်ထက်တွင် အင်အားဩဇာ လျော့နည်းလာခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးမင်းဖြစ်သည့် မဟာဓမ္မရာဇာဓိပတိ (ဟံသာ၀တီရောက်မင်း)လက်ထက်တွင် ဇင်းမယ်ရှမ်းဇာတိဖြစ်သည့် ဆင်ဝန်ဦးအောင်လှက ဗြမိုင်းဓိရာဇာဘွဲ့ခံ၍ မွန်တို့ကို စည်းရုံးကာ ပုန်ကန်သည်။ နောက်ဆုံး အင်းဝကိုပါသိမ်းယူကာ အင်းဝဘုရင် မဟာဓမ္မရာဇာဓိပတိကို ဟံသာဝတီသို့ ခေါ်ဆောင်သွားပြီး ကွပ်မျက်ခဲ့သည်။ ထိုနောက်တွင် မုဆိုးဖိုရွာသူကြီး ဦးအောင်ဇေယျက [[အလောင်းဘုရား]]ဘွဲ့ဖြင့် မွန်တို့ကို တွန်းလှန်ကာ တတိယပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံကြီး ကိုတည်ထောင်ခဲ့သည်။
* ညောင်ရမ်းမင်းဆက်များမှာ
# [[ညောင်ရမ်းမင်းတရားကြီး]] (မဟာသီဟသူရ ဓမ္မရာဇာ)(၁၆၀၀-၁၆၀၆)
# [[အနောက်ဘက်လွန်မင်း]] (မဟာဓမ္မရာဇာ)(၁၆၀၆-၁၆၂၈)
# [[မင်းရဲဒိဗ္ဗ]] (၁၆၂၈)
# [[သာလွန်မင်း]] (သတိုးဓမ္မရာဇာ)(၁၆၂၈-၁၆၄၈)
# [[ပင်းတလဲမင်း]] (သီရိနန္ဒသူရဓမ္မရာဇာ) (၁၆၄၈-၁၆၆၁)
# [[ပြည်မင်း]] (၁၆၆၁-၁၆၇၇)
# [[နရာဝရ]]
# [[မင်းရဲကျော်ထင်]] (သီရိပရဝ မဟာဓမ္မရာဇာ)(၁၆၇၇ -၁၆၉၈ )
# [[စနေမင်း]] (၁၆၉၈-၁၇၁၄ )
# [[တနင်္ဂနွေမင်း]] (၁၇၁၄-၁၇၃၃ )
# [[မဟာဓမ္မရာဇာဓိပတိ]] (ဟံသာဝတီရောက်မင်း/လောကသရဖူ ဒါယကာမင်း)(၁၇၃၃-၁၇၅၂)
တို့ဖြစ်ကြသည်။
[[Category:တောင်ငူခေတ်]]
[[Category:ညောင်ရမ်းခေတ်]]
bgjznvclakck6ler7gxni2zgutsu946
လာအိုနိုင်ငံ
0
4650
756425
751352
2022-08-27T13:23:07Z
2400:AC40:609:4ECB:75F5:1229:FAF3:9E51
မြန်မာရဲ႕အိမ်နီးချင်းႏိုင်ငံတေက
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| နိုင်ငံအမည်အပြည့် = လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံတော်
| အမည်_ရင်း = ສາທາລະນະລັດ ປະຊາကုညျທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ<br /><small>ဆာတာလနလတ် ပဇာတိပတိ ပဇာဇုန် လာဝ်</small>
| ပုံ_အလံ = Flag of Laos.svg
| ပုံ_တံဆိပ် =Coat_of_arms_of_Laos.svg
| နိုင်ငံတော်ဆောင်ပုဒ် = <small>ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လွတ်လပ်ရေး၊ ဒီမိုကရေစီ၊ ညီညွတ်ရေးနှင့် ကြီးပွားရေး</small>
| နိုင်ငံတော်သီချင်း = ဖေင် ဆတ် လာအို <br />{{small|("လာအို ပြည်သူတို့၏ ဂုဏ်ပြုသီချင်း<s></s>")}}<div style="padding-top:0.5em;">[[File:National Anthem of Laos.ogg|center]]</div>
| ပုံ_နေရာ = LocationLaos.svg
| မြို့တော် = [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]]
| အကြီးဆုံးမြို့ = ဗီယင်ကျန်း
| အကြီးဆုံးပြည်နယ် =
| ဧရိယာ = ၂၃၆,၈၀၀ km² (၉၁,၄၂၉ sq mi)
| ဧရိယာအဆင့် = ၈၃
| ဧရိယာရေရာခိုင်နှုန်း = ၂.၀
| အမြင့်ဆုံးနေရာ =
| အရှေဆုံးမြစ် =
| အကြီးဆုံးအင်း =
| ကမ်ရိုးတန်း =
| time zone = +၇
| ရုံးသုံးဘာသာများ = လာအို
| လူဦးရေ = ၇,၁၂၃,၂၀၅ (၂၀၁၉)
| လူဦးရေအဆင့် = ၁၀၅
| လူဦးရေအထူ = ၂၆.၇/km²
| လူဦးရေအထူအဆင့် = ၁၅၁
| လူမျိုးများ = လော့လုမ်း <small>(၆၇%)</small>၊ လော့သွန်း<small>(၁၄%)</small>၊ လော့စောင်<small>(၉%)</small>၊ ဗီယက်နမ်<small>(၂%)</small>
| ဘာသာတရားများ = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ|ဗုဒ္ဓ]] <small>(၉၈%)</small>၊ [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ]] <small>(၁.၅%)၊ အခြား <small>(၀.၅%)</small>
| ပွဲများ =
| အမျိုးအစား = တစ်ပါတီစနစ်
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၁) = သမ္မတ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၁) = သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ်
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၂) = ဝန်ကြီးချုပ်
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၂) = ဖန်ခမ် ဗိဖာ့ဗန်
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၃) = ဒုသမ္မတ(များ)
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၃) = ဘောင်သွန်း ချစ်မာနီ <br>ပါနီ ယာသိုတိုး
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၄) = လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၄) = စေစွမ်ဖုန်း ဖွန်ဗီဟိန်း
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၁) = လွတ်လပ်ရေး (ပြင်သစ်)
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၁) = ၁၉ ဇူလိုင် ၁၉၄၉
| GDP_PPP = USD $၁၃.၇၅ သိန်းကုဋေ
| GDP_PPP_အဆင့် = ၁၂၉
| GDP_PPP_per_capita = USD $၂,၂၀၀
| GDP_PPP_per_capita_အဆင့် = ၁၃၈
| HDI = ၀.၆၀၁
| HDI_အဆင့် = ၇၈
| ဗဟိုဘဏ် = [[လောပြည်သူ့ဒီမိုကရတစ်သမ္မတနိုင်ငံတော်ဘဏ်]]
| ငွေ = [[လော့ကစ်]] (LAK "₭")
| အထိမ်းအမှတ်များ = ပန်း - [[တရုတ်စကားပန်း|တရုတ်စကား]]၊ သစ်ပင် -
| ISO 3166-1 = LA
| cctld = .la
| calling_code = +၈၅၆
}}
'''လာအိုနိုင်ငံ''' သို့မဟုတ် '''လာဝ်နိုင်ငံ''' သို့မဟုတ် '''လောနိုင်ငံ'''({{IPAc-en|audio=En-us-Laos.ogg|ˈ|l|ɑː|oʊ|s}},<ref>{{cite web|url=http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Laos|title=Laos|via=The Free Dictionary|accessdate=9 September 2021|archivedate=25 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225194143/https://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Laos}}</ref> {{IPAc-en|l|aʊ|s|,_|ˈ|l|ɑː|ɒ|s|,_|ˈ|l|eɪ|ɒ|s}};<ref>[http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/laos Oxford Dictionaries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151109212153/http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/Laos |date=9 November 2015 }}, UK pronunciations</ref><ref>[http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/laos Oxford Dictionaries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151109212153/http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/Laos |date=9 November 2015 }}, US pronunciations</ref> {{lang-lo|ລາວ}}, ''Lāo'' {{IPA-lo|láːw|}}) တရားဝင် အမည်အားဖြင့် '''လာအို ပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံ''' သည် ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှ၏ တစ်ခုတည်းသော ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ်၏ အလယ်တွင် တည်ရှိသော လာအိုနိုင်ငံသည် အနောက်မြောက်ဘက်တွင် [[မြန်မာနိုင်ငံ]] နှင့် [[တရုတ်နိုင်ငံ]] ၊ အရှေ့ဘက်တွင် [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]]၊ အရှေ့တောင်ဘက်တွင် [[ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ]] နှင့် အနောက်ဘက်နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] တို့နှင့် နယ်နိမိတ်ခြင်း ထိစပ်လျက် ရှိသည်။<ref>{{Cite web|url=http://www.na.gov.la/appf17/geography.html|title=About Laos: Geography|website=Asia Pacific Parliamentary Forum|publisher=Government of Laos|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160416191557/http://www.na.gov.la/appf17/geography.html|archive-date=16 April 2016|accessdate=9 September 2021|archivedate=16 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160416191557/http://www.na.gov.la/appf17/geography.html}}</ref> မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့မှာ [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]] ဖြစ်သည်။
ယနေ့ခေတ် လာအိုနိုင်ငံ၏ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဝိသေသတို့ကို ၁၄ရာစုမှ ၁၈ ရာစု အထိ အရှေ့တောင်အာရှတွင် အကြီးဆုံးတိုင်းပြည် အဖြစ် တည်ရှိခဲ့သော လင်းဇင်းပြည် သို့ ပြန်လည် ခြေရာကောက်နိုင်သည်။<ref name="Stuart-Fox">{{Cite book|title=The Lao Kingdom of Lan Xang: Rise and Decline|last=Stuart-Fox|first=Martin|publisher=White Lotus Press|year=1998|isbn=974-8434-33-8|pages=49}}</ref>အရှေ့တောင်အာရှ အတွင်း ပထဝီအနေအထားအရ အလယ်ဗဟိုတွင် ကျရောက်သဖြင့် တိုင်းပြည်သည် ကုန်းတွင်း ကုန်သွယ်ရေး၏ ဗဟိုဌာန ဖြစ်ခဲ့ပြီး စီးပွားရေး အရအပြင် ယဉ်ကျေးမှု အရပါ ကြွယ်ဝခဲ့သည်။ <ref name="Stuart-Fox" /> ပြည်တွင်း ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် လင်းဇင်းပြည် သည် လွမ်ပရာဘွမ် ၊ ဗီယန်ကျင်း နှင့် ချမ်ပါဆက် တိုင်းပြည် ၃ ခု အဖြစ် ပြိုကွဲခဲ့သည်။ ၁၈၉၃ ခုနှစ်တွင် ထိုနယ်မြေ ၃ ခုသည် ပြင်သစ်တို့၏ အစောင့်အရှောက်ခံနယ်မြေ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ယခု လာအိုဟု သိကြသော တိုင်းပြည်အဖြစ် ပြန်လည် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။ ဂျပန်တို့၏ ကျူးကျော်မှု ပြီးဆုံးပြီးနောက် ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ခဏတာမျှ လွတ်လပ်ရေး ရခဲ့သော်လည်း ပြင်သစ်တို့က ကိုလိုနီ အဖြစ် ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင်မှ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ရခဲ့သည်။ လာအိုနိုင်ငံသည် ၁၉၅၃ ခုနှစ်တွင် ဆီဆာဗန် ဗောင်း၏ လက်အောက်တွင် စည်းမျဉ်းခံ ဘုရင်စနစ်ဖြင့် လွတ်လပ်ရေး ရခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက် ပြည်တွင်းစစ် စတင်ခဲ့ပြီး ကွန်မြူနစ်တို့မှ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု၏ အထောက်အပံ့ အဖြင့် နောက်ပိုင်းတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ အထောက်အပံ့ပေးထားထားသော စစ်အစိုးရဖြစ်လာသည့် ဘုရင် ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၅ ခုနှစ် ဗီယက်နမ် စစ်ပွဲ ပြီးဆုံးပြီးနောက် ဒိုဝိုပါဘူညာ ကွန်မြူနစ် ပသက် လာအို အဖွဲ့ အာဏာရရှိလာခဲ့ပြီး ပြည်တွင်းစစ် ပြီးဆုံးခဲ့သည်။ လာအိုသည် ၁၉၉၁ ခုနှစ် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ပြိုကွဲသည့် အချိန် အထိ စစ်ရေး နှင့် စီးပွားရေး အထောက်အပံ့များ ဆိုဗီယက်မှ ရယူခဲ့သည်။
လာအိုနိုင်ငံသည် အာရှပစိဖိတ် ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက် အဖွဲ့၊ အာဆီယံ၊ အရှေ့အာရှထိပ်သီးအဖွဲ့၊ လာဖရန်ကိုဖုန်းနီအဖွဲ့ တို့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ လာအိုသည် ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး အဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ အဖြစ် လျှောက်ထားခဲ့ပြီး ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၂ ရက်တွင် အပြည့်အဝ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ <ref name="wto">{{cite web | url=http://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/lao_e.htm | title=Lao People's Democratic Republic and the WTO | publisher=World Trade Organization | access-date=9 August 2014 | accessdate=9 September 2021 | archivedate=12 August 2014 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20140812135345/http://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/lao_e.htm }}</ref> လာအိုနိုင်ငံသည် တစ်ပါတီစနစ် ကျင့်သုံးသော ဆိုရှယ်လစ် သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်ပြီး မာ့စ်ခ်ဝါဒ နှင့် လီနင်ဝါဒကို ကျင့်သုံးကာ လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီက အုပ်ချုပ်ပြီး ၎င်းတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများမှ အမြဲဆိုသလိုပင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ ဆိုးရွားစွာရှိသည်ဟု မှတ်ချက်ပြုကြပြီး ညှဉ်းပမ်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ ပြည်သူတို့၏ လွတ်လပ်မှုကို ကန့်သတ်ခြင်း နှင့် လူမျိုးစုငယ်များကို ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံရေးအရနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ ကြီးစိုးသော လာအိုလူမျိုးတို့သည် လူဦးရေ၏ ၅၃.၂% မျှရှိပြီး အများအားဖြင့် မြေနိမ့်ပိုင်းတွင် နေထိုင်ကြသည်။ မွန်-ခမာလူမျိုးစုများ၊ မုန်းလူမျိုးများ နှင့် အခြားသော ဒေသခံ တောင်ပေါ်တိုင်းရင်းသားများသည် တောင်ခြေနှင့် တောင်တန်းများပေါ်တွင် နေထိုင်ကြသည်။ လာအို၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး မဟာဗျူဟာမှာ မြစ်များမှ လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ပြီး အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ ဖြစ်သော ထိုင်းနိုင်ငံ၊ တရုတ်နိုင်ငံ နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့သို့ ရောင်းချခြင်း ပေါ်တွင် အခြေခံပြီး ကုန်းတွင်း ဆက်သွယ်ရေးနိုင်ငံ ဖြစ်လာစေရန်လည်း စတင်လုပ်ဆောင်နေကြောင်း လာအိုနိုင်ငံနှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများသို့ ဆက်သွယ်ထားသော မီးရထားလမ်း ၄ ခု ဆောက်လုပ်နေခြင်းက သက်သေပြနေသည်။<ref>{{Cite news|url=https://asiatimes.com/article/china-train-project-runs-roughshod-over-laos/|title=China train project runs roughshod over Laos|last=Janssen|first=Peter|work=Asia Times|access-date=19 January 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=13 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211013074841/https://asiatimes.com/2018/08/china-train-project-runs-roughshod-over-laos/}}</ref><ref name="bbcdam">{{cite news |title=Laos approves Xayaburi 'mega' dam on Mekong |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-20203072 |newspaper=BBC News |date=5 November 2012 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=1 July 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190701091431/https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-20203072 }}</ref> လာအိုနိုင်ငံအား အရှေ့တောင်အာရှ နှင့် ပစိဖိတ်ဒေသ၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှုနှုန်း အမြန်ဆုံးနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ အဖြစ် ကမ္ဘာ့ဘဏ်မှ ရည်ညွှန်းလေ့ရှိပြီး နှစ်စဉ် ဂျီဒီပီ တိုးတက်နှုန်းမှု ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှစ၍ ပျမ်းမျှ ၇.၄% မျှ ရှိသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.worldbank.org/en/country/lao/overview|title=Lao PDR [Overview]|website=World Bank|date=March 2018|access-date=26 July 2018|accessdate=9 September 2021|archivedate=12 July 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180712034703/http://www.worldbank.org/en/country/lao/overview}}</ref><ref name="autogenerated2">{{cite news |url = https://ftalphaville.ft.com/2011/01/10/454221/laos-securities-exchange-to-start-trading/?ft_site=falcon&desktop=true |title = Laos Securities Exchange to start trading |work = Financial Times |date = 10 January 2011 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 25 October 2020 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20201025201658/https://ftalphaville.ft.com/2011/01/10/454221/laos-securities-exchange-to-start-trading/?ft_site=falcon&desktop=true }}</ref>
== အမည်ရင်းမြစ် ==
အင်္ဂလိပ်အမည် "လာအို" ကို ပြင်သစ်တို့က ပေးခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သည် ၁၈၉၃ ခုနှစ်တွင် လာအိုပြည် ၃ ခုကို စုပေါင်း၍ ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနား အောက်သို့ ထည့်သွင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ၏ အမည်ကို နိုင်ငံအတွင်း အဓိကအကျဆုံး နှင့် အထင်ရှားဆုံး လူမျိုးဖြစ်သော လာအိုလူမျိုးများ၏ အမည်ကို အစွဲပြု၍ မှည့်ခေါ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။<ref name="tripsavvy" /> အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကားတွင် 's' အသံကို မဖျောက်ပဲ အသံထွက်တွင် ထည့်သွင်းရွတ်ဆိုကြသည်။<ref name="tripsavvy">{{cite web |last1=Rodgers |first1=Greg |title=How to Say "Laos" |url=https://www.tripsavvy.com/how-to-say-laos-3976795 |website=TripSavvy |access-date=18 March 2020 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=3 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210303055220/https://www.tripsavvy.com/how-to-say-laos-3976795 }}</ref><ref name="fodors">{{cite web |last1=Ragusa |first1=Nina |title=10 Things You Need to Know Before Visiting Laos |url=https://www.fodors.com/world/asia/laos/experiences/news/10-things-you-need-to-know-before-visiting-laos |website=Fodors |access-date=18 March 2020 |date=4 April 2019 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=23 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210323062406/https://www.fodors.com/world/asia/laos/experiences/news/10-things-you-need-to-know-before-visiting-laos }}</ref><ref>{{cite web|title=Meaning of Laos in English|url=https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/laos|website=Cambridge Dictionary|access-date=7 October 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308104428/https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/laos}}</ref><ref>{{cite web|title=Laos – definition and synonyms|url=https://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/laos|website=Macmillan Dictionary|access-date=7 October 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308155501/https://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/laos}}</ref><ref>{{cite web |title=Definition of Laos by Merriam-Webster |url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/Laos |website=Merriam-Webster |access-date=27 March 2020 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308102619/https://www.merriam-webster.com/dictionary/Laos }}</ref>လာအိုဘာသာစကားတွင် နိုင်ငံ၏ အမည်ကို မွမ်လာအို သို့မဟုတ် ပသက် လာအို ဟု ခေါ်ကြပြီး နှစ်ခုစလုံးမှာ လာအိုနိုင်ငံဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ <ref name="Kislenko2009">{{cite book |last=Kislenko |first=Arne |title=Culture and customs of Laos |url=https://books.google.com/books?id=D6CuONua48MC&pg=PR20 |year=2009 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-0-313-33977-6 |page=20 |access-date=9 September 2021 |archive-date=5 December 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161205131619/https://books.google.com/books?id=D6CuONua48MC&pg=PR20 |url-status=live
}}</ref>
== သမိုင်း ==
===သမိုင်းမတင်မီခေတ် နှင့် အစောပိုင်း သမိုင်း===
[[File:Pha That Luang, Vientiane, Laos.jpg|thumb|ဖသတ်လွမ် သည် ဗီယင်ကျန်းမြို့ ရှိ လာအိုနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်ပြယုဂ်ဖြစ်သည်။]]
ရှေးဟောင်းလူ၏ ဦးခေါင်းကို ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း အန်းနမိုက်တောင်တန်းရှိ တမ်ပါလင်းလှိုဏ်ဂူတွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး ထိုဦးခေါင်းခွံသည် အနည်းဆုံး နှစ်ပေါင်း ၄၆,၀၀၀ မျှ သက်တမ်းကြာမြင့်ပြီ ဖြစ်သဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ယနေ့အထိ ရှေးအကျဆုံး ရှာဖွေတွေ့ရှိသော ယနေ့ခေတ်လူတို့၏ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{Cite journal|pmid = 22908291|pmc = 3437904|year = 2012|last1 = Demeter|first1 = F|display-authors=et al.|title = Anatomically modern human in Southeast Asia (Laos) by 46 ka|journal = Proceedings of the National Academy of Sciences|volume = 109|issue = 36|pages = 14375–14380|doi = 10.1073/pnas.1208104109|bibcode = 2012PNAS..10914375D|doi-access = free}}</ref> လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ပလေစတိုဆင်းခေတ် နှောင်းပိုင်းမှ နေရာများတွင် ကျောက်လက်နက်ပစ္စည်းများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး ဟိုဘင်ယဉ်ကျေးမှု အမျိုးအစားများလည်း ပါဝင်သည်။ <ref>{{Cite journal|year = 2009|last1 = White|first1 = J.C.|title = Archaeological Investigations in northern Laos: New contributions to Southeast Asian prehistory|journal = Antiquity|volume = 83|issue = 319|last2 = Lewis|first2 = H.|last3 = Bouasisengpaseuth|first3 = B.|last4 = Marwick|first4 = B.|last5 = Arrell|first5 = K|url = http://antiquity.ac.uk/projgall/white/}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171010191403/http://antiquity.ac.uk/projgall/white/ |date=10 October 2017 }}</ref> ရှေးဟောင်းသုတေသန တွေ့ရှိချက်များမှ သက်သေပြနေသည်မှာ ဘီစီ ၄ ထောင်စုကပင် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး လူ့အဖွဲ့အစည်းများ ဖွံဖြိုးတိုးတက်ခဲ့ကြောင်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite book|last1=Marwick|first1=Ben|last2=Bouasisengpaseuth|first2=Bounheung|chapter=History and Practice of Archaeology in Laos|editor1-last=Habu|editor1-first=Junko|editor2-last=Lape|editor2-first=Peter|editor3-last=Olsen|editor3-first=John|title=Handbook of East and Southeast Asian Archaeology|publisher=Springer|date=2017|chapter-url=https://osf.io/preprints/socarxiv/75zhc/|access-date=9 September 2021|archive-date=6 July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190706125232/https://osf.io/preprints/socarxiv/75zhc/|url-status=live}}</ref> မြှုပ်နှံရာတွင် အသုံးပြုသော ခရားအိုးများနှင့် ဂူသင်္ချိုင်းများကို တွေ့ရှိပြီး ဘီစီ ၁၅၀၀ ခန့်က ကြေးထည်များနှင့် ဘီစီ ၇၀၀ ခန့်က သံထည်ကိရိယာများကြောင့် ရှုပ်ထွေးသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု တည်ရှိခဲ့ကြောင်း ညွှန်ပြနေသည်။ စာရေးသားမှု မပေါ်ပေါက်မီခေတ်က တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယ ယဉ်ကျေးမှုလောကများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ရှိခဲ့သည့် လက္ခဏာများကို တွေ့ရသည်။ ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာနှင့် သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာ အထောက်အထားများအရ တိုင်း ဘာသာ ပြောကြားသော လူမျိုးများသည် တရုတ်နိုင်ငံ ကွမ်းရှိးမှ အနောက်တောင်ပိုင်း လာအိုနိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သို့ ၈ ရာစု နှင့် ၁၀ ရာစု အတွင်း ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်ဟု သိရှိနိုင်သည်။ <ref name="PittayawatPittayaporn">[http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf Pittayaporn, Pittayawat (2014). Layers of Chinese Loanwords in Proto-Southwestern Tai as Evidence for the Dating of the Spread of Southwestern Tai] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150627063518/http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf |date=27 June 2015 }}. ''MANUSYA: Journal of Humanities'', Special Issue No 20: 47–64.</ref>
===လင်းဇင်းခေတ် (၁၃၅၃-၁၈၉၃)===
{{main|လင်းဇင်းပြည်}}
[[File:Fa Ngum-Vtne1.JPG|thumb|left|[[လင်းဇင်းပြည်]]ကို တည်ထောင်သူ ဖငွန်]]
လာအိုနိုင်ငံ၏သမိုင်းသည် လင်းဇင်း(ဆင်တစ်သန်း)ဘုရင့်နိုင်ငံမှ အစပြုခဲ့ပြီး ၁၄ရာစုနှစ်တွင် လာအိုမင်းသားတစ်ဦးဖြစ်သော ဖငွန်<ref name="Coedes">{{cite book|last= Coedès|first= George|editor= Walter F. Vella|others= trans. Susan Brown Cowing|title= The Indianized States of Southeast Asia|year= 1968 |publisher= University of Hawaii Press |isbn = 978-0-8248-0368-1}}</ref> က တည်ထောင်ခဲ့ပြီး သူနှင့်သူ၏ မိသားစုအား သူ၏ဖခင်က ခမာအင်ပိုင်ယာမှ နှင်ထုတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဖငွန်သည် ခမာစစ်သည် တစ်သောင်းဖြင့် မဲခေါင်မြစ်ဝှမ်းရှိ လာအိုနယ်များစွာကို အောင်မြင်နိုင်ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။
ဖငွန်သည် ခွန်ဘိုလွန်<ref>{{cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Fa-Ngum|title=Fa Ngum|website=Encyclopædia Britannica|access-date=December 23, 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308050252/https://www.britannica.com/biography/Fa-Ngum}}</ref> မှ စတင်ခဲ့သော လာအိုမင်းမျိုးများမှ ဆင်းသက်လာသူတစ်ဦးတစ်ဖြစ်သည်။ သူသည် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာကို နိုင်ငံတော်ဘာသာအဖြစ် ကြေညာကာ တိုင်းပြည်ကိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ဖငွန်ကို သူ၏မှူးမတ်များက သည်းမခံနိုင်သဖြင့် ယနေ့ခေတ် ထိုင်းနိုင်ငံ နန်ပြည်နယ်သို့ ၁၃၇၃တွင် နှင်ထုတ်ခဲ့ပြီးနောက် <ref>{{cite web |url = http://www.history.com/topics/fa-ngum |archive-url = https://web.archive.org/web/20100308201136/http://www.history.com/topics/fa-ngum |archive-date = 8 March 2010 |title = Fa Ngum |publisher = History.com |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 8 March 2010 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20100308201136/http://www.history.com/topics/fa-ngum }}</ref> ထိုဒေသတွင်ပင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ဖငွန်၏သားအကြီးဆုံးဖြစ်သူ အွန်ဟွမ် က ဆမ်ဆင်ထိုင်း ဟုဘွဲ့အမည်ခံကာ တိုင်းပြည်ကို ၄၃နှစ်ကြာ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဆမ်ဆင်ထိုင်းလက်ထက်တွင် လင်းဇင်းပြည်သည် ကုန်သွယ်ရေးအချက်အချာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၄၂၁ခုနှစ် ဆမ်ဆင်ထိုင်း ကွယ်လွန်ပြီးနောက်တွင် လင်းဇင်းပြည်ပြိုကွဲပျက်စီးကာ စစ်မက်ဖြစ်ပွားသော ပြည်ထောင်ငယ်များ အဖြစ် ရာစုနှစ် ၁ ခုကြာမျှ တည်ရှိနေခဲ့သည်။<ref>Sanda Simms, ch. 3, "Through Chaos to a New Order", in ''The Kingdoms of Laos'' (London: Taylor & Francis, 2013). {{ISBN|9781136863370}}</ref>
မြန်မာတို့၏ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ခြင်းမှ ရှောင်ရှားနိုင်ရန်အလို့ငှာ ၁၅၂၀တွင် နန်းတက်လာသော ဖိုတီဆာရပ် ဘုရင်သည် မြို့တော်ကို [[လွမ်ပရာဘွမ်မြို့]]မှ ဗီယင်ကျန်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ ဖိုတီဆာရပ်လုပ်ကြံခံရပြီးနောက် ၁၅၄၈တွင် သားဖြစ်သူ ဆက်သာသီရပ် နန်းတက်လာခဲ့ကာ လာအိုနိုင်ငံ၏ ပြယုဂ်ဖြစ်လာမည့် ဖာ့သက်လွမ် ကို တည်ဆောက်ရန် အမိန့်ပေး စေခိုင်းခဲ့သည်။
ဆက်သာသီရပ်သည် ကမ္ဘောဒီးယားသို့ စစ်ချီရာမှ အပြန်လမ်း တောင်တန်းပေါ်တွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ပြီးနောက် လင်းဇင်းပြည်သည် နှစ် ၇၀မျှ မတည်မငြိမ် ဖြစ်ခဲ့ပြီး မြန်မာတို့ ကျူးကျော်ခြင်း ခံခဲ့ရသည့် အပြင် ပြည်တွင်းစစ်လည်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။<ref>Sanda Simms, ch. 6, "Seventy Years of Anarchy", in ''The Kingdoms of Laos'' (London: Taylor & Francis, 2013). {{ISBN|9781136863370}}; see also P.C. Sinha, ed., ''Encyclopaedia of South East and Far East Asia'', vol. 3 (Anmol, 2006).</ref>
၁၆၃၇ခုနှစ်တွင် နန်းတက်လာသော ဆိုရီငါဗောင်ဆာ လက်ထက်တွင် လင်းဇင်းပြည်သည် နယ်မြေ ချဲ့ထွင်နိုင်ခဲ့ပြီး သူအုပ်စိုးသောအချိန်ကာလကို လာအိုတို့၏ရွှေခေတ်ဟုဆိုနိုင်သည်။ သူသေဆုံးပြီးနောက် ဆက်ခံမည့်သူမရှိသည့်အတွက် လင်းဇင်းတိုင်းပြည်သည် သုံးခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ ၁၇၆၃မှ ၁၇၆၉ခုနှစ်များတွင် လာအိုမြောက်ပိုင်းသည် မြန်မာတပ်တို့၏ သိမ်းပိုက်အုပ်ချုပ်ခြင်းခံရပြီး လွမ်ပရာဘွမ်သည် မြန်မာတို့၏ လက်အောက်ခံ ပြည်နယ်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ချမ်ပါဆက်မှာလည်း ထိုင်းတို့၏ ဩဇာခံတိုင်းပြည် ဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite book|last=Askew, Marc.|title=Vientiane : transformations of a Lao landscape|year=2010|orig-year= 2007|publisher=Routledge|others=Logan, William Stewart, 1942–, Long, Colin, 1966–|isbn=978-0-415-59662-6|location=London|oclc=68416667}}</ref>
ထိုင်းတို့က ချောင်အနုဗောင်ကို ဗီယင်ကျန်း၏ ရုပ်သေးဘုရင်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ထိုမင်းသည် လာအိုအနုပညာ၊ စာပေတို့ကို ပြန်လည်ထုတ်ဖော်ရန် အားပေးခဲ့ပြီး လွမ်ပရာဘွမ်နှင့်လည်း ဆက်ဆံရေးတိုးတက်အောင် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ်တို့၏ ဖိအားပေးမှုကြောင့် ၁၈၂၆ တွင် ထိုင်းတို့ကို ပုန်ကန်ခြားနားခဲ့သည်။ ပုန်ကန်မှု မအောင်မြင်ပဲ ဗီယင်ကျန်းအား ဝင်ရောက်ဖျက်စီးခြင်း ခံရသည်။<ref>{{cite web |url=http://www.asianewsnet.net/home/news.php?sec=3&id=15718 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101126004328/http://www.asianewsnet.net/home/news.php?id=15718&sec=3 |url-status=usurped |archive-date=26 November 2010 |title=Let's hope Laos hangs on to its identity |publisher=Asianewsnet.net |access-date=23 January 2011 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=26 November 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101126004328/http://www.asianewsnet.net/home/news.php?id=15718&sec=3 }}</ref> အနုဗောင်အား ဘန်ကောက်သို့ အကျဉ်းသား အဖြစ် ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့ပြီး ဘန်ကောက်တွင်ပင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite book|title=Imperial Wars 1815–1914|others=Showalter, Dennis|date=17 September 2013|isbn=978-1-78274-125-1|location=London|oclc=1152285624}}</ref>
၁၈၇၆ လာအိုရှိ ထိုင်းတို့၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို ဗြိတိသျှတစ်ဦးမှ လေ့လာသူနေရာမှ ဖော်ပြခဲ့ရာတွင် "ကျွန်အကြီးအကျယ်ရှာဖွေ ဖမ်းဆီးခြင်း အဖြစ် ပြောင်းလဲသွားသည်" ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ <ref>[https://web.archive.org/web/20101012011239/http://kyotoreviewsea.org/slavery3.htm "Slavery in Nineteenth-Century Northern Thailand: Archival Anecdotes and Village Voices"]. ''The Kyoto Review of Southeast Asia''</ref>
===ပြင်သစ် လာအို (၁၈၉၃-၁၉၅၃)===
[[File:Local Lao in the French Colonial guard.png|thumb|ပြင်သစ်ကိုလိုနီ အစောင့်အဖြစ် တွေ့ရသော လာအိုစစ်သားများ {{circa|၁၉၀၀}}]]
၁၉ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် လွမ်ပရာဘွမ်သည် တရုတ်အလံနက်တပ်တို့၏ ဖျက်ဆီးခြင်းကိုခံခဲ့ရသည်။ <ref>{{cite web |author = Librios Semantic Environment |url = http://www.culturalprofiles.net/laos/Directories/Laos_Cultural_Profile/-1064.html |archive-url = https://web.archive.org/web/20070718125054/http://www.culturalprofiles.net/laos/Directories/Laos_Cultural_Profile/-1064.html |archive-date = 18 July 2007 |title = Laos: Laos under the French |publisher = Culturalprofiles.net |date = 11 August 2006 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 18 July 2007 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070718125054/http://www.culturalprofiles.net/laos/Directories/Laos_Cultural_Profile/-1064.html }}</ref>ပြင်သစ်တို့က လာအိုဘုရင် အွန်ခမ် ကို ကယ်တင်ခဲ့ပြီး လွမ်ပရာဘွမ်အား ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနား၏ အစောင့်အရှောက်ခံနိုင်ငံ အဖြစ် သတ်မှတ်ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ မကြာမီမှာပင် ချမ်ပါဆက်ပြည်နှင့် ဗီယင်ကျန်းနယ်မြေတို့ကိုပါ ပြင်သစ်အစောင့်အရှောက်ခံနိုင်ငံ အဖြစ် ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ လွမ်ပရာဘွမ် ဘုရင် ဆီဆာဗန်ဗောင်သည် ပြန်လည်စုစည်းထားသော လာအိုနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်သူ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ဗီယင်ကျန်းသည် မြို့တော် တဖန်ပြန်လည် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ <ref>Carine Hahn, ''Le Laos'', Karthala, 1999, pp. 69–72</ref> လာအိုသည် ပြင်သစ်တို့အတွက် မည်သည့်အခါမျှ အရေးပါသော နေရာ မဖြစ်ခဲ့ပေ။<ref>{{cite book |author=Cummings, Joe and Burke |title=Laos |url = https://archive.org/details/laosjoecummingsa00cumm|url-access=registration |year=2005|publisher=Lonely Planet |isbn = 978-1-74104-086-9 |pages=[https://archive.org/details/laosjoecummingsa00cumm/page/23 23]–}}</ref> ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် စီးပွားရေး အရ အရေးပါသော အန်နန်းနယ်နှင့် တုံကင်းနယ်တို့ကြားတွင် ကြားခံနယ်မျှသာ ဖြစ်ခဲ့သည်။
လာအိုနိုင်ငံသည် ခဲမဖြူ၊ ရာဘာနှင့် ကော်ဖီတို့တွက်ရှိသော်လည်း ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနားမှ ပို့ကုန်၏ ၁ ရာခိုင်နှုန်းထက် မပိုခဲ့ပေ။ ၁၉၄၀ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံသား ၆၀၀ ခန့်မျှ လာအိုတွင် နေထိုင်ကြသည်။ <ref>{{cite web |url = http://www.lonelyplanet.com/laos/history |title = History of Laos |website = Lonely Planet |date = 9 August 1960 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 25 February 2021 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210225100345/https://www.lonelyplanet.com/laos/history }}</ref> ပြင်သစ်တို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဗီယက်နမ်တို့အား လာအိုသို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် တိုက်တွန်းကြပြီး ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းမှာ ပြင်သစ်ကိုလိုနီပြုသူများအတွက် အင်ဒိုချိုင်းနားတစ်ခုလုံးစာ ကျယ်ပြန့်သော ကိုလိုနီနယ်မြေ ကွက်ကွက်ကလေးအတွင်း အလုပ်သမား မလုံလောက်မှုကို ဖြေရှင်းရန် ဓမ္မဓိဌာန်ကျသော အဖြေ အဖြစ် ရှုမြင်ကြသည်။<ref>{{cite web |url = http://www.lonelyplanet.com/laos/history |title = History of Laos |website = Lonely Planet |date = 9 August 1960 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 25 February 2021 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210225100345/https://www.lonelyplanet.com/laos/history }}</ref> ၁၉၄၃ ခုနှစ်သို့ ရောက်သော အခါ ဗီယက်နမ် ဦးရေမှာ ၄၀,၀၀၀ ခန့်မျှ အထိရှိလာပြီး လာအိုရှိ မြို့ကြီးများတွင် အဓိက ဖြစ်လာကာ ကိုယ်ပိုင်ခေါင်းဆောင် ရွေးချယ်နိုင်ခွင့်ကို ခံစားရရှိသည် အထိ ဖြစ်လာသည်။<ref name="MartinStuart-FoxA">Stuart-Fox, Martin (1997). ''[https://books.google.com/books?id=8VvvevRkX-EC&lpg=PP1&dq=A%20History%20of%20Laos&pg=PA51#v=onepage&q=A%20History%20of%20Laos&f=false A History of Laos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200901064530/https://books.google.com/books?id=8VvvevRkX-EC&lpg=PP1&dq=A%20History%20of%20Laos&pg=PA51#v=onepage&q=A%20History%20of%20Laos&f=false |date=1 September 2020 }}''. Cambridge University Press, p. 51. {{ISBN|978-0-521-59746-3}}.</ref> ရလဒ်အနေဖြင့် ဗီယင်ကျန်း လူဦးရေ၏ ၅၃% ၊ သာခက်မြို့ လူဦးရေ၏ ၈၅% နှင့် ပါ့ခ်စီမြို့ လူဦးရေ၏ ၆၂% မှာ ဗီယက်နမ် လူမျိုးများ ဖြစ်လာခဲ့ကာ ခြွင်းချက်အနေနှင့် လွမ်ပရာဘွမ်မြို့ တစ်မြို့တည်းသာ လာအိုလူမျိုးများ အများဆုံး လူဦးရေ အဖြစ် ရှိနေခဲ့သည်။ <ref name="MartinStuart-FoxA" /> ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိပင် ပြင်သစ်တို့သည် အဓိကဒေသ သုံးခုဖြစ်သော ဗီယင်ကျန်းလွင်ပြင်၊ ဆာဗန်နာခက်ဒေသ နှင့် ဘိုလာဗန်ကုန်းမြေမြင့် သို့ ဗီယက်နမ် လူမျိုးအများအပြားကို ပိုမိုရွှေ့ပြောင်းရန်အတွက် အစီအစဉ်ကြီးတစ်ခုကို ချမှတ်ခဲ့ပြီး ဂျပန်တို့၏ အင်ဒိုချိုင်းနားအား ကျူးကျော်မှုကြောင့်သာ အစီအစဉ် ပြောင်းသွားခဲ့ရသည်။ မာတင် စတူးဝပ်ဖောက်၏ အဆိုအရ ထိုသို့ မဟုတ်ပါက လာအိုတို့ အနေနှင့် သူတို့တိုင်းပြည်အား ထိန်းချုပ်နိုင်တော့မည် မဟုတ်ဟု ဆိုသည်။<ref name="MartinStuart-FoxA" />
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဗိုင်ချီပြင်သစ်၊ ထိုင်း၊ ဂျပန် နှင့် လွတ်လပ်သောပြင်သစ် တို့က လာအိုနိုင်ငံအား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။<ref>Paul Lévy, <nowiki>''Histoire du Laos''</nowiki>, PUF, 1974.</ref> ၁၉၄၅ ခုနှစ် မတ်လ ၉ ရက်တွင် မျိုးချစ်အဖွဲ့က လာအိုနိုင်ငံအား တဖန် လွတ်လပ်ရေး ရပြီဟု ကြေညာခဲ့ကာ လွမ်ပရာဘွမ်အား မြို့တော် အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၇ ရက်တွင် ဂျပန် တပ်မ ၂ ခုမှ မြို့တော်အား ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။<ref name="A Country Study: Laos">Savada, Andrea Matles (editor) (1994) "Events in 1945" [http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/latoc.html ''A Country Study: Laos''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150721090309/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/latoc.html |date=21 July 2015 }} Federal Research Division, Library of Congress</ref> ဂျပန်တို့က လွမ်ပရာဘွမ်၏ ဘုရင်ဖြစ်သော ဆီဆာဗန်ဗောင်အား ဖိအားပေး၍ လာအိုနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးကို ကြေညာစေခဲ့သော်လည်း ဧပြီလ ၈ ရက်တွင် သူက လာအိုသည် ပြင်သစ်၏ အစောင့်အရှောက်ခံနိုင်ငံ မဟုတ်တော့ကြောင်းသာ ကြေညာခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဘုရင်သည် ကင်းဒါဗောင်မင်းသား အား မဟာမိတ်တပ်တို့ထံသို့ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် လျှို့ဝှက်စေလွှတ်ခဲ့ပြီး ဆီဆာဗန် မင်းသားအား ဂျပန်တို့ထံသို့ ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ် စေလွှတ်ခဲ့သည်။<ref name="A Country Study: Laos" /> ဂျပန်တို့ လက်နက်ချပြီးနောက် အချို့သော လာအို မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များ (ဖတ်စာရတ်မင်းသား အပါအဝင်) သည် လာအို၏ လွတ်လပ်ရေးကို ကြေညာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၄၆ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် ပြင်သစ်တပ်များက နိုင်ငံတွင်း ပြန်လည်ကျူးကျော်ခဲ့ပြီး လာအိုတို့အား အကန့်အသတ်ရှိသော ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်သာ ပေးခဲ့သည်။<ref name="britannica" />
ပထမ အင်ဒိုချိုင်းနား စစ်ပွဲအတွင်းတွင် အင်ဒိုချိုင်းနား ကွန်မြူနစ်ပါတီမှာ ပါသတ်လာအို လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ပါသတ်လာအိုသည် ပြင်သစ်ကိုလိုနီတပ်တို့အား ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်သော စစ်ပွဲကို ဗီယက်နမ်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ဖြစ်သော ဗီယက်မင်းတို့၏ အကူအညီဖြင့် စတင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်တို့ အနေနှင့် လာအိုအား ပြင်သစ်ပြည်ထောင်စုအတွင်း "တွဲဖက်တိုင်းပြည်" အနေနှင့် တစိတ်တပိုင်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ပေးခဲ့ရသည်။ ပြင်သစ်တို့သည် အမည်ခံအားဖြင့် အုပ်ချုပ်သူ အဖြစ်ရှိနေသည်မှာ ၁၉၅၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၂၂ ရက်တွင် လာအိုတို့ အနေနှင့် စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်ဖြင့် အပြည့်အဝ လွတ်လပ်ရေး ရသည့်အချိန်အထိ ဖြစ်သည်။<ref name="bbc" /><ref name="britannica">{{cite encyclopedia|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/330219/Laos/52500/People?anchor=ref509292 |title=Laos – Encyclopædia Britannica Overview |encyclopedia=Encyclopædia Britannica|access-date=23 January 2011}}</ref>
===လွတ်လပ်ရေးရပြီးခေတ်နှင့် ကွန်မြူနစ်အုပ်ချုပ်ခြင်း (၁၉၅၃-ယခု)===
[[File:FrenchLaos1953.png|thumb|ပြင်သစ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆာလန် နှင့် မင်းသား ဆီဆာဗန် ဗတ်သာနာတို့အား လွမ်ပရာဘွမ်တွင် တွေ့ရပုံ၊ ၁၉၅၃ မေလ ၄ ရက်]]
ပထမ အင်ဒိုချိုင်းနား စစ်ပွဲသည် ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနား တခွင်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် ပြင်သစ်တို့ ရှုံးနိမ့်ခဲ့ကာ လာအိုနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ကို ၁၉၅၄ ခုနှစ် ဂျီနီဗာကွန်ဖရင့်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ရသည်။ ၁၉၆၀ ခုနှစ်တွင် လာအိုပြည်တွင် ပုန်ကန်မှုများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားပြီးနောက် တော်ဝင်လာအိုတပ်မတော် နှင့် မြောက်ဗီယက်နမ်နှင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုတို့မှ ကျောထောက်နောက်ခံ ပေးထားသော ပါသတ်လာအိုပြောက်ကျား တို့ စစ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ဆိုဗန်နာ ဖိုမာ မင်းသားမှ ဒုတိယ အမျိုးသားညီညွတ်ရေး ယာယီအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပဲ အခြေအနေသည် တစ်စထက်တစ်စ ပို၍ ယိုယွင်းလာကာ တော်ဝင်လာအိုအစိုးရ နှင့် ပါသတ်လာအိုတို့ အကြား ပြည်တွင်းစစ် အကြီးအကျယ် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ပါသတ်လာအိုတို့အား စစ်ရေးအားဖြင့် ပြည်သူ့ဗီယက်နမ်တပ်မတော် (ပီအေဗီအင်န်) နှင့် ဗီယက်ကောင်းတို့မှ ကျောထောက်နောက်ခံပေးခဲ့သည်။<ref name="bbc" /><ref name="britannica" />
[[File:Muang Khoun - Laos - 01.JPG|thumb|right|ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်၏ ယခင်မြို့တော်ဟောင်း မွမ်ခေါင်း၏ အပျက်အစီးများသည် ၁၉၆၀ ခုနှစ်များ နှောင်းပိုင်းတွင် အမေရိကန်တို့၏ လာအိုသို့ ဗုံးကြဲမှုကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။]]
မြောက်ဗီယက်နမ်က တောင်ဗီယက်နမ်နှင့် စစ်ပွဲတွင်း ထောက်ပို့လမ်းကြောင်းအဖြစ် အသုံးပြုရန် လာအို၏ နယ်မြေအစိတ်အပိုင်းများကို ကျူးကျော်ကာ သိမ်းပိုက်ခဲ့သဖြင့် လာအိုသည် ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲ၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ တုံ့ပြန်သည့် အနေနှင့် အမေရိကန်တို့သည် ပီအေဗီအင်န်တို့၏ တပ်စွဲထားသော နေရာများကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး လာအိုနိုင်ငံတွင်း ပုံမှန်နှင့် ပုံမှန်မဟုတ်သော ကွန်မြူနစ်ဆန့်ကျင်ရေးတပ်များကို ထောက်ပံ့ခဲ့ကာ ဗီယက်နမ်သမ္မတနိုင်ငံ စစ်တပ်၏ လာအိုသို့ ကျူးကျော်မှုအား ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။<ref name=bbc /><ref name=britannica />
၁၉၆၈ ခုနှစ်တွင် ပီအေဗီအင်န် တို့မှ ပါသတ်လာအို တို့ တော်ဝင်လာအိုတပ်မတော်ကို တိုက်ခိုက်မှုကို ကူညီသည့် အနေနှင့် တပ်ရင်းပေါင်းများစွာနှင့် တိုက်ခိုက်မှုကို စတင်ခဲ့သည်။ ထိုတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် တော်ဝင်လာအိုတပ်မတော် အနေနှင့် တပ်အများအပြားကို ဆွဲထုတ်ခဲ့ရပြီး စစ်ပွဲအား အမေရိကန် နှင့် ထိုင်းတို့မှ ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားသော ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဗန်ပေါင်း ဦးဆောင်သော မုံလူမျိုးတပ်များ၏ "လျှို့ဝှက်စစ်တပ်" ဖြင့်သာ ချန်ထားခဲ့ရသည်။
လာအိုပြည်ဗဟိုအစိုးရ ပြိုလဲသွားမည့် အရေးမှ ကာကွယ်ရန် နှင့် တောင်ဗီယက်နမ်တွင် ရှိသော အမေရိကန်တပ်များအား တိုက်ခိုက်နိုင်မည့် ဟိုချီမင်းလမ်းကြောင်းအား အသုံးမပြုနိုင်စေရန်အတွက် အမေရိကန်တို့သည် ပီအေဗီအင်န်နှင့် ပါသတ်လာအို တပ်များအား လေကြောင်းမှ အကြီးအကျယ် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ <ref name=bbc /> ၁၉၆၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၃ ခုနှစ်အတွင်း အမေရိကန်တို့သည် လာအိုနိုင်ငံပေါ်သို့ ဗုံးတန်ချိန် ၂ သန်းခန့် ကြဲချခဲ့သဖြင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်တစ်ခုလုံး အမေရိကန်တို့က ဥရောပနှင့် အာရှပေါ်တွင် ကြဲချခဲ့သည့် စုစုပေါင်း ဗုံးတန်ချိန် ၂.၁ သန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်မည် ဆိုရင် လာအိုသည် သမိုင်းတလျှောက်တွင် သူ၏ လူဦးရေနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ဗုံးအကြီးအကျယ် ကြဲချခံရဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်လာစေခဲ့သည်။ နယူးယောက်တိုင်းမ် သတင်းစာမှ ဖော်ပြသည်မှာ ထိုသို့ကြဲချခြင်းသည် "လာအိုရှိ လူတစ်ဦး တစ်ယောက်စီအတွက် ၁ တန်စာမျှဗုံး" ဖြစ်သည် ဟု မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။<ref>{{cite web|author-link1=Ben Kiernan|last1=Kiernan|first1=Ben|last2=Owen|first2=Taylor|url=http://apjjf.org/2015/13/16/Ben-Kiernan/4313.html|title=Making More Enemies than We Kill? Calculating U.S. Bomb Tonnages Dropped on Laos and Cambodia, and Weighing Their Implications|work=The Asia-Pacific Journal|date=26 April 2015|access-date=18 September 2016|accessdate=9 September 2021|archivedate=12 September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150912002843/http://www.yale.edu/cgp/Walrus_CambodiaBombing_OCT06.pdf}}</ref> ဗုံးအလုံးရေ သန်း ၈၀ ကျော်သည် မပေါက်ကွဲနိုင်ခဲ့ပဲ နိုင်ငံအနှံ့ပြားတွင် နေရာအနှံ့အပြား ရှိနေဆဲ ဖြစ်ကာ ကျယ်ပြန့်လှသော မြေများအား စိုက်ပျိုးရန် မဖြစ်နိုင်သော အခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး နှစ်စစ်နှစ်တိုင်း လာအိုပြည်သူ ၅၀ ခန့်ကို သေဆုံးစေခြင်း သို့မဟုတ် ခြေပြတ်လက်ပြတ် ဖြစ်စေခြင်းတို့ ဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web|author-link1=Ben Kiernan|last1=Kiernan|first1=Ben|last2=Owen|first2=Taylor|url=http://apjjf.org/2015/13/16/Ben-Kiernan/4313.html|title=Making More Enemies than We Kill? Calculating U.S. Bomb Tonnages Dropped on Laos and Cambodia, and Weighing Their Implications|work=The Asia-Pacific Journal|date=26 April 2015|access-date=18 September 2016|accessdate=9 September 2021|archivedate=12 September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150912002843/http://www.yale.edu/cgp/Walrus_CambodiaBombing_OCT06.pdf}}</ref> စစ်ပွဲအတွင်း ပဒေသာမိုင်းတို့၏ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်စေမှုကို ခံခဲ့ရသောကြောင့် လာအိုနိုင်ငံသည် ပဒေသာလက်နက်များအတွက် လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည့် အချက်များမှ ပဒေသာမိုင်းကို တားမြစ်ရန် အချက်ကို အပြင်းအထန် ထောက်ခံသည့် နိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့ကာ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် နိုဝင်ဘာလတွင် နိုင်ငံကိုယ်စားပြုများကို ဖိတ်ခေါ်၍ ညီလာခံကို ပထမဆုံး အကြိမ် ကျင်းပခဲသည်။ <ref>{{cite web|title=Disarmament|url=http://www.unog.ch/80256EE600585943/(httpPages)/B3F3E37A2838630FC125772E0050F4F7?OpenDocument|work=The United Nations Office at Geneva|publisher=United Nations|access-date=20 September 2013|date=November 2011|accessdate=9 September 2021|archivedate=21 September 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130921060643/http://www.unog.ch/80256EE600585943/(httpPages)/B3F3E37A2838630FC125772E0050F4F7?OpenDocument}}</ref>
[[File:Vientianne1973.jpg|thumb|[ဗီယန်ကျင်းတွင် တွေ့ရသော ပါသတ် လာအိုစစ်သားများ၊ ၁၉၇၂]]
၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် ပါသတ်လာအိုတို့သည် ဘုရင်ကိုသစ္စာခံသော အစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့ပြီး ၁၉၇၅ ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက်တွင် ဆာဗန် ဗတ်သာနာ ဘုရင်ကို ဖိအားပေး၍ နန်းစွန့်စေခဲ့သည်။ သူသည် ပြန်လည်ပညာပေးစခန်းတွင် မသင်္ကာစရာ ကောင်းသော အခြေအနေတစ်ခုဖြင့် သေဆုံးခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းစစ်အတွင်းတွင် လာအိုပြည်သူ ၂၀,၀၀၀ မှ ၆၀,၀၀၀ ကြား သေဆုံးခဲ့သည်။<ref name=bbc /><ref>{{Cite journal|last1=Obermeyer|first1=Ziad|last2=Murray|first2=Christopher J. L.|last3=Gakidou|first3=Emmanuela|year=2008|title=Fifty years of violent war deaths from Vietnam to Bosnia: analysis of data from the world health survey programme|journal=[[BMJ]]|volume=336|issue=7659|pages=1482–1486|doi=10.1136/bmj.a137|pmid=18566045|pmc=2440905}} See Table 3.</ref> ဘုရင်ကိုသစ္စာခံသူတို့သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ပြည်ပရောက် အစိုးရတစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
၁၉၇၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက်တွင် နိုင်ငံကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီးနောက် ကေဆုန် ဖုန်ဗီဟိန်း ဦးဆောင်သော ပါသတ်လာအို အစိုးရသည် နိုင်ငံအား [[လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ]] အဖြစ် နာမည် ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ် စစ်တပ်များကို လာအိုနိုင်ငံအတွင်း အခြေချခွင့်နှင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်ရာတွင် ကူညီရန်အတွက် ဗီယက်နမ် အကြံပေးများ ထားရှိခွင့်တို့အတွက် သဘောတူညီချက်များကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော စာချုပ်ကြောင့် လာအိုနှင့် ဗီယက်နမ်တို့၏ နီးကပ်မှုကို တရားဝင် ဖြစ်စေခဲ့ပြီး ထိုစာချုပ်သည် လာအိုတို့၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒများအတွက် လမ်းညွှန်ချက်ပေးသည်သာမက ဗီယက်နမ်တို့အား လာအိုတို့၏ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးဘဝတို့အတွင် အဆင့်ဆင့်တို့၌ ဝင်ရောက်ပတ်သက်ခွင့်အတွက် အခြေခံ ဖြစ်စေခဲ့သည်။<ref name=bbc /><ref name="Martin Stuart-Fox">Stuart-Fox, Martin (1980). ''[https://www.jstor.org/stable/27908403?seq=1#page_scan_tab_contents LAOS: The Vietnamese Connection] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211013074847/https://www.jstor.org/stable/27908403?seq=1#page_scan_tab_contents |date=13 October 2021 }}''. In Suryadinata, L (Ed.), ''Southeast Asian Affairs'' 1980. Singapore: Institute of Southeast Asian Stuides, p. 191.</ref> ၁၉၇၉ တွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ နှင့် ဆက်ဆံရေးကို အဆုံးသတ်ရန်အတွက် လာအိုတို့အား ဗီယက်နမ်တို့မှ တောင်းဆိုခဲ့သဖြင့် တရုတ်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နှင့် အခြားနိုင်ငံတို့နှင့် ကုန်သွယ်ရေးပြတ်တောက်ကာ သင်းကွဲဖြစ်ရန်အတွက် လမ်းစ ဖြစ်စေခဲ့သည်။<ref name="DamienKingsbury">Kingsbury, Damien (2016). ''[https://books.google.com/books?id=8CQlDwAAQBAJ&pg=PA50 Politics in Contemporary Southeast Asia: Authority, Democracy and Political Change] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200801004847/https://books.google.com/books?id=8CQlDwAAQBAJ&pg=PA50 |date=1 August 2020 }}''. Taylor & Francis, p. 50. {{ISBN|978-1-317-49628-1}}</ref> ၁၉၇၉ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံ၌ ဗီယက်နမ် တပ်သားပေါင်း ၅၀,၀၀၀ ကျော် တပ်စွဲထားခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ် အရပ်သား အရာရှိ ၆,၀၀၀ အထိ ရှိကာ ဗီယန်ကျင်းရှိ ဝန်ကြီးဌာနများတွင် တိုက်ရိုက်တွဲဖက်တာဝန်ပေးထားသော အရာရှိ ၁,၀၀၀ ပါဝင်သည်။ <ref name="Savada">Savada, Andrea M. (1995). ''[http://www.public-library.uk/dailyebook/Laos%20-%20a%20country%20study.pdf Laos: a country study] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180419183125/http://www.public-library.uk/dailyebook/Laos%20-%20a%20country%20study.pdf |date=19 April 2018 }}''. Federal Research Division, Library of Congress, p. 271. {{ISBN|0-8444-0832-8}}</ref><ref name="Prayaga">Prayaga, M. (2005). ''[http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/103010/8/08_chapter-iv.pdf Renovation in Vietnam since 1988 a study in political, economic and social change] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180419122734/http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/103010/8/08_chapter-iv.pdf |date=19 April 2018 }} (PhD thesis)''. Sri Venkateswara University. Chapter IV: The Metamorphosed Foreign Relations, p. 154.</ref>
မုန်သူပုန်တို့နှင့် ပဋိပက္ခမှာ အဓိကဒေသများတွင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေခဲ့ပြီး ဗီယင်ကျန်းပြည်နယ် အနီးရှိ ဆေဆာဗောင်း ကန့်သတ် စစ်ဇုံနှင့် ဇိုင်ဆမ်ဗောင်း ကန့်သတ်စစ်ဇုံ တို့အပြင် ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်တို့ ပါဝင်သည်။ ၁၉၇၅ မှ ၁၉၉၆ ခုနှစ်အတွင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ထိုင်းနိုင်ငံမှ လာအိုဒုက္ခသည် ၂၅၀,၀၀၀ ကို ပြန်လည်နေရာချထားပေးခဲ့ပြီး မုန်လူမျိုး ၁၃၀,၀၀၀ အပါအဝင်ဖြစ်သည်။<ref>[https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2770.htm Laos (04/09)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201024185208/https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2770.htm |date=24 October 2020 }}. U.S. Department of State.{{failed verification|date=January 2021}}</ref>
==ပထဝီဝင်==
[[File:Mekong River (Luang Prabang).jpg|thumb|[[မဲခေါင်မြစ်]] သည် [[လွမ်ပရာဘွမ်မြို့]]အား ဖြတ်သန်းစီးဆင်းနေပုံ ]]
[[File:Laos ricefields.JPG|thumb|လာအိုနိုင်ငံရှိစပါးခင်းများ]]
လာအိုနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှရှိ တစ်ခုတည်းသော ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ မြောက်လတ္တီကျု ၁၄° နှင့် ၂၃° အကြား (၁၄° ၏ တောင်ပိုင်းတွင် နယ်မြေအနည်းငယ်မျှပါဝင်သည်။) အရှေ့လောင်ဂျီကျု ၁၀၀° နှင့် ၁၀၈° အကြားတွင် တည်ရှိသည်။ မြေမျက်နှာသွင်ပြင် အနေအထားမှာ သစ်တောထူထပ်ပြီး ကြမ်းတမ်းမြင့်မားသော တောင်ကုန်းများရှိကာ အမြင့်ဆုံး နေရာမှာ ဖိုဘီယာတောင် ဖြစ်၍ {{convert|၂၈၁၈|m|ft|0}} မြင့်သည်။ [[မဲခေါင်မြစ်]]သည် နိုင်ငံ၏ အနောက်ဘက်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ နှင့် နယ်နိမိတ်အဖြစ် နေရာအတော်များများတွင် တည်ရှိနေပြီး အရှေ့ဘက်တွင် အန်နာမိုက်တောင်တန်းသည် ဗီယက်နမ်နှင့် နယ်ခြားအဖြစ် တည်ရှိကာ လွမ်ပရာဘွမ်တောင်တန်းသည် ထိုင်းကုန်းမြေမြင့်နှင့် အနောက်မြောက်နယ်စပ် အဖြစ် တည်ရှိသည်။ မြောက်ဘက်တွင် ရှန်ခိုအန်းကုန်းမြေမြင့် နှင့် တောင်ပိုင်းတွင် ဘိုလာဗန်ကုန်းမြေမြင့် ဟူ၍ ကုန်းမြေမြင့် ၂ ခု ရှိသည်။ လာအိုနိုင်ငံကို ပထဝီဝင်အနေအထားအရ မြောက်ပိုင်း၊ အလယ်ပိုင်း၊ တောင်ပိုင်း ဟူ၍ သုံးပိုင်း ခွဲခြားနိုင်သည်။ <ref name="autogenerated3">{{cite web|title=Nsc Lao Pdr|url=http://www.nsc.gov.la/Products/Populationcensus2005/PopulationCensus2005_chapter2.htm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120123082302/http://www.nsc.gov.la/Products/Populationcensus2005/PopulationCensus2005_chapter2.htm|archive-date=23 January 2012|publisher=Nsc.gov.la|accessdate=6 March 2019|archivedate=23 January 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120123082302/http://www.nsc.gov.la/Products/Populationcensus2005/PopulationCensus2005_chapter2.htm}}</ref> လာအိုသည် ၂၀၁၉ ခုနှစ် သစ်တောမြင်ကွင်းရှင်းလင်းမှုညွှန်းကိန်းအရ ပျမ်းမျှအမှတ်အနေနှင့် ၅.၅၉/၁၀ ရရှိပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၁၇၂ နိုင်ငံတွင် အဆင့် ၉၈ ရှိသည်။<ref name="FLII-Supplementary">{{cite journal|last1=Grantham|first1=H. S.|display-authors=et al.|title=Anthropogenic modification of forests means only 40% of remaining forests have high ecosystem integrity|journal=Nature Communications|volume=11|issue=1|year=2020|page=5978|issn=2041-1723|doi=10.1038/s41467-020-19493-3|pmid=33293507|pmc=7723057|bibcode=2020NatCo..11.5978G}}</ref>
၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် လာအိုအစိုးရမှ နိုင်ငံ၏ မြေဧရိယာ ၂၁% ကို တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် စားကျက်မြေ ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် ပိုင်းခြားသတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://indochinatrek.com/laos/lao-guides.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20101110175658/http://indochinatrek.com/laos/lao-guides.html|archive-date=10 November 2010|title=Laos travel guides|publisher=Indochinatrek.com|access-date=23 January 2011|accessdate=6 March 2019|archivedate=10 November 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101110175658/http://indochinatrek.com/laos/lao-guides.html}}</ref> လာအိုနိုင်ငံသည် "ရွှေတြိဂံ" ဟု ခေါ်ဆိုကြသော ဘိန်းစိုက်ပျိုးရာ ဒေသအတွင်း နိုင်ငံ ၄ ခုမှ တစ်ခု အပါအဝင် ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=123604085|title=Mekong Divides Different Worlds In 'Golden Triangle'|website=NPR.org|access-date=1 February 2019|accessdate=10 September 2021|archivedate=4 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210204231526/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=123604085}}</ref> ၂၀၀၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ဆေးနှင့် ရာဇဝတ်မှုရုံး အချက်အလက်စာအုပ်ဖြစ်သည့် "အရှေ့တောင်အာရှရှိ ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှု" စာအုပ်တွင် ဘိန်းစိုက်ပျိုးသည့် ဧရိယာမှာ {{convert|၁၅|km2|sqmi}}ဖြစ်သဖြင့် ၂၀၀၆ ခုနှစ် {{convert|၁၈|km2|sqmi}မှ ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.unodc.org/documents/crop-monitoring/2007-opium-SEAsia.pdf|title=Opium Poppy Cultivation in South East Asia|date=October 2007|website=UNODC|accessdate=10 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308175047/https://www.unodc.org/documents/crop-monitoring/2007-opium-SEAsia.pdf}}</ref>
===ရာသီဥတု===
[[File:Koppen-Geiger Map LAO present.svg|thumb|လာအို၏ ကော့ခ်ပန် ရာသီဥတု အမျိုးအစားပြ မြေပုံ]]
လာအိုနိုင်ငံ၏ ရာသီဥတုမှာ အများအားဖြင့် အပူပိုင်း ဆာဗားနား ရာသီဥတုမျိုး ဖြစ်ပြီး မုတ်သုံ ပုံစံ လွှမ်းမိုးမှု ရှိသည်။ <ref name="climate">{{cite web|title=Laos – Climate|url=http://countrystudies.us/laos/45.htm|access-date=23 January 2011|publisher=Countrystudies.us|accessdate=6 March 2019|archivedate=20 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110520154327/http://countrystudies.us/laos/45.htm}}</ref> မေလမှ အောက်တိုဘာလ အထိ မိုးရာသီ ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် နိုဝင်ဘာလမှ ဧပြီလ အထိသည် ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတု ဖြစ်သည်။ ရိုးရာအရ သုံးရာသီ (မိုးရာသီ၊ ဆောင်းရာသီ၊ နွေရာသီ) ရှိသည်ဟု သတ်မှတ်ကြပြီး ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတု အဖြစ် ရာသီဥတုပညာ အရ သတ်မှတ်ထားသော အချိန် အပိုင်းအခြား၏ နောက်ဆုံး ၂ လမှာ အစောပိုင်း ၄ လ ထက် သိသာစွာ ပူပြင်းလေ့ ရှိသည်။<ref name="climate" />
=== အုပ်ချုပ်ရေးဒေသများ ===
လာအိုနိုင်ငံကို ပြည်နယ် (province or ''qwang'') ၁၇ခု၊ ဗီယင်ကျန်းမြို့တော်ပါဝင်သော ပရီဖက်ချာ တစ်ခုတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ <ref>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/|title=East Asia/Southeast Asia :: Laos – The World Factbook – Central Intelligence Agency|website=www.cia.gov|access-date=23 May 2019|accessdate=10 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307193820/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/}}</ref>ပြည်နယ် အသစ်ဖြစ်သော ဆိုင်စောင်ဘွန် ပြည်နယ်ကို ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.tourismlaos.org/show_province.php?Cont_ID=919|title=ABOUT XAYSOMBOUN|website=www.tourismlaos.org|access-date=23 May 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190507160148/http://tourismlaos.org/show_province.php?Cont_ID=919|archive-date=7 May 2019|url-status=dead|accessdate=10 September 2021|archivedate=7 May 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190507160148/http://tourismlaos.org/show_province.php?Cont_ID=919}}</ref> ပြည်နယ်များကို ခရိုင်များ အဖြစ် ထပ်မံ ခွဲခြားပြီး ခရိုင်များကို ရွာများ အဖြစ်ထပ်မံ ခွဲခြားသည်။ မြို့ပြ ကျေးရွာမှ မြို့ ဖြစ်သည်။<ref name="autogenerated3" />
{| style="float:left;"
|
{| class="sortable wikitable" style="text-align:left; font-size:90%;"
|- style="font-size:100%; text-align:right;"
! style="width:40px;"| စဉ် !! style="width:85px;"| ပြည်နယ် !! style="width:85px;"| မြို့တော် !! style="width:85px;"| ဧရိယာ (km²)!! style="width:85px;"| လူဦးရေ
|-
| ၁ || အတ္တပူး || အတ္တပူး (ဆာမက်ခီဆေး ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၀,၃၂၀|| style="text-align:right"|၁၁၄,၃၀၀
|-
| ၂ || ဘိုကို || ဘန်ဟောက်ဆေး (ဟောက်ဆေးခရိုင်) || style="text-align:right"|၆,၁၉၆|| style="text-align:right"|၁၄၉,၇၀၀
|-
| ၃ || ဘော်လိခမ်စိုင် || ပါ့ခ်စန် (ပါ့ခ်စိန်းခရိုင်) ||style="text-align:right"|၁၄,၈၆၃|| style="text-align:right"|၂၁၄,၉၀၀
|-
| ၄ || ချမ်ပါဆပ် || ပါ့ခ်စီ (ပါ့ခ်စီခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၄၁၅|| style="text-align:right"|၅၇၅,၆၀၀
|-
| ၅ || ဟွာဖန် || ဇမ်နွာ (ဇမ်နွာခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၅၀၀|| style="text-align:right"|၃၂၂,၂၀၀
|-
| ၆ || ခမ်မိုးနီး || သားခက် (သားခက်ခရိုင်) ||style="text-align:right"|၁၆,၃၁၅|| style="text-align:right"|၃၅၈,၈၀၀
|-
| ၇ || လွမ်နမ်းသား|| လွမ်နမ်းသား (နမ်းသားခရိုင်) || style="text-align:right"|၉,၃၂၅|| style="text-align:right"|၁၅၀,၁၀၀
|-
| ၈ || လွမ်ပရာဘွမ် || [[လွမ်ပရာဘွမ်မြို့]] (လွမ်ပရာဘွမ်ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၈၇၅|| style="text-align:right"|၄၀၈,၈၀၀
|-
| ၉ || အိုဒွမ်ဆေး || မွမ်ဆေး (ဆေးခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၃၇၀|| style="text-align:right"|၂၇၅,၃၀၀
|-
| ၁၀ || ဖုန်ဆလီ || ဖုန်ဆလီ (ဖုန်ဆလီခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၂၇၀|| style="text-align:right"|၁၉၉,၀၀၀
|-
| ၁၁ || စိန္တဗျူလီ || ဆာယာဘိုလီ (ဇေယျပူရီခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၃၈၉|| style="text-align:right"|၃၈၂,၂၀၀
|-
| ၁၂ || ဆာလဗန် || ဆာလဗန် (ဆာလဗန်ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၀,၆၉၁|| style="text-align:right"|၃၃၆,၆၀၀
|-
| ၁၃ || ဆာဗန်းနားခေတ် || ဆာဗန်းနားခေတ် (ခန်သဘိုလီခရိုင်) || style="text-align:right"|၂၁,၇၇၄|| style="text-align:right"|၇၂၁,၅၀၀
|-
| ၁၄ || စီးခေါင် || စီးခေါင် (လာမန်းခရိုင်) || style="text-align:right"|၇,၆၆၅|| style="text-align:right"|၈၃,၆၀၀
|-
| ၁၅ || ဗီယင်ကျန်း ပရီဖက်ချာ || [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]] (ချမ်းသာဘိုလီခရိုင်) || style="text-align:right"|၃,၉၂၀|| style="text-align:right"|၇၂၆,၀၀၀
|-
| ၁၆ || ဗီယင်ကျန်းပြည်နယ် || ဖုန်ဟောင်း (ဖုန်ဟောင်းခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၉၂၇|| style="text-align:right"|၃၇၃,၇၀၀
|-
| ၁၇ || ရှန်ခိုအန်း || ဖုန်ဆဗန် (ပက်ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၈၈၀|| style="text-align:right"|၃၇,၅၀၇
|}
!လာအိုနိုင်ငံ ပြည်နယ်များ၏ မြေပုံ (၂၀၁၄ ခုနှစ်)<br />[[File:Provinces-Laos.svg|frameless|none|upright=1.75]]
|}
{{clear}}
==အစိုးရ နှင့် နိုင်ငံရေး ==
{{multiple image
| align = right
| caption_align = center
| image1 =
| width1 = 126
| caption1 =
| image2 = Thongloun Sisoulith with Obamas cropped.jpg
| width2 = 137
| caption2 = အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးနှင့် သမ္မတ<br /> သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ်
}}
လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ တစ်ခုတည်းသော ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို အတိအလင်း ထောက်ခံသောနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ တစ်ခုတည်းသော တရားဝင် နိုင်ငံရေးပါတီမှာ လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ ဖြစ်သည်။ လာအိုသည် တစ်ပါတီနိုင်ငံ ဖြစ်သဖြင့် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး (ပါတီခေါင်းဆောင်) သည် နိုင်ငံနှင့် အစိုးရ အပေါ်တွင် အဆုံးစွန်ဆုံး အာဏာနှင့် အုပ်ချုပ်ပိုင်ခွင့် ယူထားပြီး ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင် အဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။<ref name=bbc>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-15355605|title=Laos profile|date=9 January 2018|access-date=26 April 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308064338/https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-15355605}}</ref> ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၂၂ ရက်တွင် နိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်မှာ သမ္မတ သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ် ဖြစ်သည်။ သူသည် လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေး ပါတီ၏ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဖြစ်သဖြင့် သူ့အား လာအိုနိုင်ငံ၏ အလိုအလျောက် ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ၂၀၂၁ ဇန်နဝါရီလမှ စတင် သတ်မှတ်ပြီး ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite news |last1=ul Khaliq |first1=Riyaz |title=Laos parliament elects new president |url=https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/laos-parliament-elects-new-president/2183905# |access-date=23 March 2021 |agency=Anadolu Agency |date=22 March 2021 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=24 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210324021859/https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/laos-parliament-elects-new-president/2183905 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Kishimoto |first1=Marimi |title=Laos promotes PM Thongloun as leader of communist party |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Laos-promotes-PM-Thongloun-as-leader-of-communist-party |access-date=4 March 2021 |work=Nikkei Asia |date=15 January 2021 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=1 July 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210701231646/https://asia.nikkei.com/Politics/Laos-promotes-PM-Thongloun-as-leader-of-communist-party }}</ref> အစိုးရ၏ ပေါ်လစီများကို အာဏာအရှိဆုံး အဖွဲ့ဝင် ၁၁ ဦးပါဝင်သည့် လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ၏ ပေါလစ်ဗျူရို နှင့် အဖွဲ့ဝင် ၆၁ ဦးပါဝင်သော လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ ဗဟိုကော်မတီမှ ဆုံးဖြတ်သည်။
လာအိုနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်သစ်ဘာသာဖြင့် ရေးထားပြီး ၁၉၄၇ခုနှစ် မေလ ၁၁ရက်နေ့တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ ထိုဥပဒေအရ ပြင်သစ်ပြည်ထောင်စုအတွင်းမှ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ တိုင်းပြည်တစ်ခု အဖြစ်ကြေညာခဲ့သည်။ ၁၉၅၇ ခုနှစ် မေလ ၁၁ ရက်တွင် ပြန်လည် ပြင်ဆင်ပြဋ္ဌာန်းသော ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် ပြင်သစ်ပြည်ထောင်စု အား ရည်ညွှန်းချက်ကို ဖြုတ်ပစ်ခဲ့သော်လည်း ယခင် ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်သူနှင့် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး နှင့် နည်းပညာ အရ ဆက်ဆံမှုများမှာ နီးကပ်စွာ ဆက်လက်တည်ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။ ၁၉၅၇ ဥပဒေကို ၁၉၇၅ ဒီဇင်ဘာတွင် ကွန်မြူနစ် ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် ကြေညာသောအခါတွင် ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ အသစ်ကို ၁၉၉၁ တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး ထိုဥပဒေတွင် လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ၏ ဦးဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍကို မီးမောင်းထိုး ဖော်ပြထားခဲ့သည်။<ref name=bbc />
[[File:Flag of LPRP.svg|thumb|200px|အုပ်ချုပ်သူ လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ၏ အလံ]]
===နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး===
[[File:Prime Minister Narendra Modi and ASEAN heads of state and government at the Rashtrapati Bhavan in New Delhi.jpg|thumb|ဝန်ကြီးချုပ် သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ်အား အိန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ် နာရန်ဒရာ မိုဒီ ၊ အာဆီယံ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များနှင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၂၅ တွင် နယူးဒေလီတွင် တွေ့ရပုံ]]
၁၉၇၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ပါသတ်လာအိုတို့ အာဏာရယူပြီးနောက် လာအိုနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြား ဆက်ဆံရေးမှာ အနောက်တိုင်းနိုင်ငံများနှင့် တင်းမာမှုကို ပြသပြီး လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံ အစိုးရသည် ဆိုဗီယက်ဘက် ယိမ်းသောနိုင်ငံများနှင့် အတူ ရပ်တည်ကာ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး နိုင်ငံခြား အကူအညီများနှင့် ပတ်သက်၍ ဆိုဗီယက်တို့အပေါ်တွင် အလွန်အမင်း မှီခိုနေခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-7857.html|title=Laos - Foreign Aid|accessdate=11 September 2021|archivedate=30 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170430074145/http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-7857.html}}</ref> လာအိုသည် ဗီယက်နမ်နှင့်လည်း အထူး ဆက်ဆံရေးရှိပြီး ၁၉၇၇ ခုနှစ် ချစ်ကြည်ရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး စာချုပ်ကို တရားဝင် ချုပ်ဆိုခဲ့သဖြင့် တရုတ်နှင့် တင်းမာမှု ဖြစ်ခဲ့သည်။
[[File:С Премьер-министром Лаосской Народно-Демократической Республики Тхонглуном Сисулитом.jpg|thumb|ဝန်ကြီးချုပ် သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ် အား ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမီယာ ပူတင် နှင့်အတူ ၂၀၁၆ တွင် တွေ့ရပုံ]]
လာအိုသည် ပါကစ္စတန်၊ ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ တရုတ်၊ တူရကီ၊ ဩစတြေးလျ၊ ပြင်သစ်၊ ဂျပန် နှင့် ဆွီဒင်တို့ဖြင့် တိုးတက်ပြီး ချဲ့ထွင်သော ဆက်ဆံရေးကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သဖြင့် နိုင်ငံတကာတွင် သင်းကွဲဖြစ်နေခြင်းကို ကျော်လွန်နိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite web|url=https://oec.world/en/profile/country/lao/|title=OEC – Laos (LAO) Exports, Imports, and Trade Partners|website=oec.world|language=en|access-date=30 September 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=13 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210413192130/https://oec.world/en/profile/country/lao}}</ref> ၂၀၀၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ကွန်ဂရက်မှ အတည်ပြုသော ဥပဒေဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ဆက်ဆံရေး ပုံမှန် ပြန်ဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite journal|last=Lum|first=Thomas|date=5 February 2007|title=Laos: Background and U.S. Relations|url=https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf|journal=CRS Report for Congress}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308134615/https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf |date=8 March 2021 }}</ref> လာအိုသည် အာဆီယံသို့ ၁၉၉၇ ဇူလိုင်လတွင် ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၆တွင် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite journal|last=Lum|first=Thomas|date=5 February 2007|title=Laos: Background and U.S. Relations|url=https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf|journal=CRS Report for Congress}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308134615/https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf |date=8 March 2021 }}</ref> ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် အရှေ့အာရှ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို ပထမဆုံး အကြိမ် တက်ရောက်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-asia-summit-east-qa-idUSTRE59N0I020091024|title=Q+A – What is the East Asia Summit all about?|date=24 October 2009|work=Reuters|access-date=30 September 2019|language=en|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308143504/https://www.reuters.com/article/us-asia-summit-east-qa-idUSTRE59N0I020091024}}</ref>
===စစ်ရေး===
၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလ ၁၇ ရက်တွင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးနှင့် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်သော ဒေါင်ချေး ဖီချစ် သည် အခြားသော အဆင့်မြင့် အရာရှိကြီးများနှင့် အတူ လေယာဉ်ပျက်ကျ၍ သေဆုံးခဲ့သည်။ <ref>{{cite news |title=Laos Deputy PM Douangchay Phichit dies in plane crash |work=BBC News |date=17 May 2014 |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-27452919 |access-date=9 June 2019 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=11 April 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210411011033/https://www.bbc.com/news/world-asia-27452919 }}</ref> အရာရှိများသည် ယခင် တော်ဝင်လာအိုအစိုးရ တပ်များလက်အောက်မှ ဂျားလွင်ပြင် လွတ်မြောက်မှု အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားကို ပါဝင်တက်ရောက်ရန် သွားရောက်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။ <ref name="theg_Laos">{{Cite web |title=Laos plane crash kills defence minister and senior officials |last=Williams |first=Martin |work=the Guardian |date=17 May 2014 |access-date=27 February 2019 |url=https://www.theguardian.com/world/2014/may/17/laos-plane-crash-kills-defence-minister-wife-officials |accessdate=11 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308165254/https://www.theguardian.com/world/2014/may/17/laos-plane-crash-kills-defence-minister-wife-officials }}</ref> လူ ၂၀ ဦး လိုက်ပါစီးနင်းလာသော ရုရှားထုတ် အန်တိုနော့ဗ် အေအင်န် ၇၄-၃၀၀ လေယာဉ်မှာ ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ် အတွင်း ပျက်ကျသွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။<ref name="PlaneCrash">{{cite news|title=Lao Defense Chief Among Plane Crash Victims|url=http://www.laosnews.net/index.php/sid/222069677/scat/a6670896145a3ae3/ht/Lao-Defense-Chief-Among-Plane-Crash-Victims|date=18 May 2014|access-date=17 May 2014|website=Laos News.Net|archive-url=https://web.archive.org/web/20140518044617/http://www.laosnews.net/index.php/sid/222069677/scat/a6670896145a3ae3/ht/Lao-Defense-Chief-Among-Plane-Crash-Victims|archive-date=18 May 2014|url-status=dead|accessdate=11 September 2021|archivedate=18 May 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140518044617/http://www.laosnews.net/index.php/sid/222069677/scat/a6670896145a3ae3/ht/Lao-Defense-Chief-Among-Plane-Crash-Victims}}</ref>
=== မုံလူမျိုး ပဋိပက္ခ ===
လာအိုပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ပွားခဲ့စဉ်က မုံလူမျိုးအချို့သည် [[စီအိုင်အေ]]၏ ကျောထောက်နောက်ခံဖြင့် လာအိုဘုရင့်တပ်မတော်ဘက်မှ ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ပါသက်လာအိုများ ၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် အာဏာရပြီးနောက်တွင် မုံလူမျိုးပဋိပက္ခ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ၁၉၇၇တွင် ကွန်မြူနစ်သတင်းစာမှတဆင့် အမေရိကန်အားကိုးများအား အမြစ်ပါမကျန် တိုက်ထုတ်ပစ်မည်ဟု ကြွေးကြော်ခဲ့သည်။
<ref name="timesonline2006">{{cite news |url = http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/article690367.ece |work = The Times |date = 30 July 2006 |title = No way out |location = London |accessdate = 6 March 2019 |archivedate = 18 September 2011 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110918025319/http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/article690367.ece }}</ref>မုံလူမျိုး ၂ဝဝ,၀၀၀ ခန့်သည် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ပြီး အများစုမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ပြောင်းရွှေ အခြေချနေထိုင်ကြသည်။ အခြားသော မုံလူမျိုးစု သူပုန်များသည် နှစ်ပေါင်းများစွာကြာသည်အထိ ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်ရှိ တောတောင်များထဲတွင် ပုန်းအောင်းတိုက်ခိုက်နေဆဲ ဖြစ်ပြီး လက်ကျန်အချို့မှာ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် တောထဲမှ ထွက်လာခဲ့ကြသည်။<ref name="timesonline2006" />
၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) မှ အမေရိကန် အစိုးရ၏ အကူအညီဖြင့် အသေးစိတ်လုပ်ဆောင်မည့်လုပ်ငန်းစဉ် ကိုရေးဆွဲ၍ လာအို၊ ဗီယက်နမ်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားမှ အင်ဒိုချိုင်းနား ဒုက္ခသည်များ အလုံးအရင်းဖြင့် လက်ခံမည့် အစီအစဉ်ကို စတင်ခဲ့သည်။ ထိုအစီအစဉ်အရ ဒုက္ခသည်အဖြစ် သတ်မှတ်ချက်ကို စစ်ဆေးရေးလုပ်ငန်းစဉ်ဖြင့် အကဲဖြတ်သည်။ ခိုလှုံခွင့် ရရှိသူအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း ခံရသူမှာ ပြန်လည်နေရာချထားရန် အခွင့်အလမ်း ရရှိပြီး အခြားသော ဒုက္ခသည်များကို အသက်အန္တရာယ်လုံခြုံရန် အာမခံ၍ ပြန်ပို့ပေးသည်။ ယူအင်န်အိတ်ချ်စီအာရ် နှင့် ထိုင်းအစိုးရတို့နှင့် ဆွေးနွေးပြီးနောက် လာအိုတို့သည် ထိုင်းတွင် နေထိုင်သော ဒုက္ခသည် ၆၀,၀၀၀ ကို ပြန်လည် လက်ခံရန် သဘောတူခဲ့ပြီး မုံလူမျိုး ထောင်ပေါင်းများစွာလည်း ပါဝင်သည်။ သို့သော်လည်း လာအိုဒုက္ခသည် အနည်းငယ်သာ မိမိတို့ သဘောဆန္ဒဖြင့် အိမ်ပြန်လိုကြသည်။ <ref>"Laos agrees to voluntary repatriation of refugees in Thailand", U.P.I., 5 June 1991.</ref> ထိုင်းအစိုးရမှ ကျန်ရှိနေသော ဒုက္ခသည်စခန်းများကို ပိတ်သိမ်းရန် လုပ်ဆောင်သော အခါတွင် ဒုက္ခသည်များကို ပြန်လည်အခြေချရန် ဖိအား များလာခဲ့သည်။ အချို့သော မုံလူမျိုးများ ယူအင်န်အိတ်ချ်စီအာရ်မှ ဖွံဖြိုးရေး အထောက်အကူများဖြင့် လာအိုသို့ မိမိတို့သဘောဆန္ဒဖြင့် ပြန်သွားကြပြီးနောက် အတင်းအကြပ် နေရပ်ပြန်ခိုင်းခြင်းများ ပြန်လည်ကြားသိလာခဲ့ရသည်။ <ref>"Lao Refugees Return Home Under European Union Repatriation Program", Associated Press Worldstream, 22 11, 1994. Karen J, "House Panel Hears Concerns About Hmong", States News Service, 26 April 1994.</ref>လာအိုသို့ ပြန်သွားသော မုံလူမျိုးများထဲမှ အချို့မှ ထိုင်းသို့ အလျှင်အမြန် ထွက်ပြေး လွတ်မြောက်လာကြပြီး ခွဲခြားဆက်ဆံခံရခြင်းနှင့် လာအိုအာဏာပိုင်တို့၏ လက်တွင် ရက်စက်စွာ ဆက်ဆံခံရခြင်းတို့ကို ပြန်လည်ပြောပြကြသည်။ <ref>Hamilton-Merritt, Jane (1993). ''Tragic Mountains'', Indiana University Press, pp. xix–xxi {{ISBN|0253207568}}.</ref>
[[File:Hmong girls in Laos 1973 2.jpg|thumb|right|upright|မုံ မိန်းကလေးများကို လာအိုတွင် တွေ့ရပုံ၊ ၁၉၇၃]]
၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် ယခင်က မုံ စစ်သားဟောင်း တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အကြီးဆုံး မုံ ဒုက္ခသည်စခန်း၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သော ဗူးမိုင် အား ဘန်ကောက်ရှိ အမေရိကန်သံရုံးမှ နေရပ်ပြန်လည်စေလွှတ်ခြင်း အစီအစဉ် အောင်မြင်ကြောင်း ပြသရန် အတွက် လာအိုသို့ ပြန်သွားရန် တာဝန်ပေးခြင်းခံရပြီးနောက် ဗီယန်ကျင်းတွင် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည်။ အမေရိကန် ဒုက္ခသည် ကော်မတီ၏ အဆိုအရ သူ့အား လာအို လုံခြုံရေးတပ်များမှ ဖမ်းဆီးသွားပြီး နောက်တစ်ဖန် ပြန်မတွေ့ရတော့ပေ။<ref>{{Cite web|url=http://articles.philly.com/1994-05-01/news/25827599_1_vang-pao-vientiane-lao-government|title=Hmong Leader's Vanishing In Laos Reverberates in U.S.|access-date=6 September 2016|accessdate=11 September 2021|archivedate=7 October 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161007062309/http://articles.philly.com/1994-05-01/news/25827599_1_vang-pao-vientiane-lao-government}}</ref> ဗူးမိုင်၏ အဖြစ်အပျက် ဖြစ်ပွားပြီးနောက်တွင် လာအိုသို့ မုံလူမျိုးများ နေရပ်ပြန်ပို့မည့် အစီအစဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ အငြင်းအခုံများ အလွန်ပင် ရေချိန်မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ဖြစ်ကာ အမေရိကန်တွင် ကွန်ဆာဗေးတစ်များနှင့် အချို့သော လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများမှ ပြင်းထန်စွာ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၉၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၂၃ ခုနှစ်တွင် နေရှင်နယ်ရီဗြူး မဂ္ဂဇင်းတွင် ပါရှိသော ယခင် ဟယ်ရီတေ့ချ်ဖောင်ဒေးရှင်း၏ နိုင်ငံခြားရေးရာ ပေါ်လစီကျွမ်းကျင်သူနှင့် ရီပတ်ဘလစ်ကင် အိမ်ဖြူတော် အကူ ဖြစ်ခဲ့သူ မိုက်ကယ်ဂျွန်၏ ဆောင်းပါးတွင် ကလင်တန် အစိုးရ၏ မုံ နေရပ်ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေး ပေါ်လစီကို သစ္စာဖောက်မှု အဖြစ် တံဆိပ်ကပ်ပြီး မုံလူမျိုးများအား "အမေရိကန်တို့၏ ပထဝီနိုင်ငံရေး အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ရင်း သွေးမြေကျသူများ" ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ <ref name="web.archive.org">Johns, Michael (23 October 1995) [https://web.archive.org/web/20070705214752/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1282/is_n20_v47/ai_17443642 "Acts of Betrayal: Persecution of Hmong"]. ''National Review''.</ref> ထိုပြဿနာနှင့် ပတ်သက်၍ ငြင်းခုံဆွေးနွေးမှုများ အလျှင်အမြန်ပင် အရှိန်တက်လာခဲ့ပြီး ရီပတ်ဘလစ်ကင် ဦးဆောင်သော အမေရိကန် ဆီးနိတ်လွှတ်တော် နှင့် အောက်လွှတ်တော် နှစ်ရပ်စလုံးမှ ထိုင်းနိုင်ငံအခြေစိုက် မုံလူမျိုးများကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် အလျှင်အမြန် နေရာချထားပေးရန် ဘဏ္ဍာငွေကို ချပေးခဲ့သည်။ ကလင်တန်ကမူ ထိုဥပဒေကို ဗီတိုအာဏာဖြင့် ပယ်ဖျက်မည်ဟု တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။
နေရပ်ပြန်ပို့မည့် အစီအစဉ်ကို ဆန့်ကျင်သည့် အနေဖြင့် ဒီမိုကရက်တစ်နှင့် ရီပတ်ဘလစ်ကင် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် အမတ်တို့သည် လာအိုတို့၏ အစိုးရအနေနှင့် မုံလူမျိုးတို့၏ လူ့အခွင့်အရေးကို စနစ်တကျ ချိုးဖောက်နေခြင်း မဟုတ်ဆိုသည့် ကလင်တန်အစိုးရ၏ ရပ်တည်မှုကို စိမ်ခေါ်ခဲ့ကြသည်။ အမေရိကန် ကိုယ်စားလှယ် စတိဗ်ဂန်းဒါဆင် က ဥပမာ အနေနှင့် မုံတို့ စုဝေးရာတွင် ပြောကြားခဲ့သည်မှာ "ကျွန်တော့် အနေနဲ့ ကျွန်တော်တို့အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ပြီး ခင်ဗျားတို့ အမှန်အတိုင်း မပြောဘူး ဆိုတာ ပြောနေရတာကို ပျော်နေတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အမှန်တရားနဲ့ တရားမျှတမှုကို ခုခံကာကွယ်ဖို့ လိုအပ်တယ် ဆိုရင်တော့ လုပ်ရမှာပဲ။" ဟူ၍ ဖြစ်သည်။<ref name="web.archive.org" /> ရီပတ်ဘလစ်ကင် တို့အနေနှင့် မုံလူမျိုးတို့ ဖိနှိပ်ခံနေရကြောင်း စွပ်စွဲချက်များကို ကွန်ဂရက်ကြားနာမှုများ မကြာခဏ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး မုံလူမျိုးတို့ကို နေရပ်သို့ပြန်ပို့သည်ကို သူတို့အနေနှင့် ဆန့်ကျင်ရာတွင် ထောက်ခံမှုများ ပိုမိုရရှိစေရန် ကြိုးစားခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားသည်။
အချို့သော ဖိအားပေး၍ နေရပ်ပြန်ပို့သည့် စွပ်စွဲချက်များမှာ ငြင်းပယ်ခဲ့သော်လည်း<ref>[http://content.cdlib.org/xtf/view?docId=hb909nb5j8&brand=calisphere&doc.view=entire_text Reports on results of investigations of allegations concerning the welfare of Hmong refugees and asylum seekers in Thailand and Laos] Refugee and Migration Affairs Unit, United States Embassy (Thailand), 1992. Retrieved 27 July 2007</ref> မုံလူမျိုး ထောင်ပေါင်းများစွာသည် လာအိုသည် ပြန်ရန် ငြင်းဆန်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၉၆ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ဒုက္ခသည် စခန်းများ ပိတ်သိမ်းရန် နောက်ဆုံးရက်သို့ ချဉ်းကပ်လာသည့် အခါတွင် ပိုမိုမြင့်တက်လာသော နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ဖိအားအောက်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အနေနှင့် စစ်ဆေးမှုလုပ်ငန်းစဉ် အသစ်ကို အောင်မြင်သော မုံ ဒုက္ခသည်များကို ပြန်လည်နေရာချထားရန် သဘောတူညီခဲ့ရသည်။<ref>[http://content.cdlib.org/xtf/view?docId=hb909nb5j8&brand=calisphere&doc.view=entire_text Reports on results of investigations of allegations concerning the welfare of Hmong refugees and asylum seekers in Thailand and Laos] Refugee and Migration Affairs Unit, United States Embassy (Thailand), 1992. Retrieved 27 July 2007</ref> ဒုက္ခသည်စခန်း ပိတ်သိမ်းချိန်တွင် ပြန်လည်နေရာချထားခြင်း မပြုရသေးသော မုံလူမျိုး ၅,၀၀၀ ခန့်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း တစ်ခု ဖြစ်သော ဝပ်သမ်ခရာဘောက် တွင် ခိုလှုံခွင့် တောင်းခံခဲ့ပြီး ထိုနေရာတွင် မုံလူမျိုး ဒုက္ခသည် ၁၀,၀၀၀ ကျော် ရှိနှင့်နေပြီး ဖြစ်သည်။ ထိုင်းအစိုးရမှ ထိုဒုက္ခသည်များကို နေရပ်ပြန်ပို့ရန် ကြိုးစားသော်လည်း ဝပ်သမ်ခရာဘောက်ရှိ မုံလူမျိုးများမှ ထွက်ခွာရန် ငြင်းဆန်ကြပြီး လာအိုအစိုးရမှလည်း သူတို့အား တရားမဝင် မူးယစ်ဆေးရောင်းဝယ်မှုတွင် ပါဝင်သည် ဆိုသော အချက်နှင့် လာအိုမှ လူများမဟုတ်ဟူသော အကြောင်းပြချက်များဖြင့် ပြန်လည်လက်ခံရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ <ref>"Laos refuses to take back Thai-based Hmong refugees", ''Deutsche Presse-Agentur'', 20 August 1998.</ref> သူတို့အား အင်အားသုံး၍ ဖယ်ရှားမည်ဆိုသော ထိုင်းအစိုးရ၏ ခြိမ်းခြောက်မှု အပြီးတွင် မုံတို့၏ သိသာသော အောင်ပွဲအနေနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ ဒုက္ခသည် ၁၅,၀၀၀ ကို လက်ခံရန် သဘောတူညီခဲ့သည်။<ref>[https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm "Refugee Admissions Program for East Asia"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210614201938/https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm |date=14 June 2021 }} Bureau of Population, Refugees, and Migration, 16 January 2004, archived 17 January 2009 from [https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm the original] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210614201938/https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm |date=14 June 2021 }}</ref> ထောင်ဂဏန်းမျှ ရှိသော မုံလူမျိုးအချို့မှာ သူတို့အား အမေရိကန်အစိုးရမှ ပြန်လည်အခြေချရန် လက်မခံပါက လာအိုသို့ အတင်းအကြပ် ပြန်ပို့မည်ကို ကြောက်ရွံ့ကြသဖြင့် ဒုက္ခသည် စခန်းမှ ထွက်ပြေးပြီး ၁၉ရာစုမှစ၍ မုံလူမျိုးများ သိသာသော ပမာဏရှိနေသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများတွင် သွားရောက်နေထိုင်ကြသည်။ .<ref>{{cite web |url = http://www.centralcallegal.org/hrtf/history/index.html |date = 7 March 2012 |archive-url = https://web.archive.org/web/20081021133910/http://www.centralcallegal.org/hrtf/history/index.html |title = History of the Hmong Resettlement Task Force |publisher = Hmong Resettlement Task Force |archive-date = October 2008 |accessdate = 11 September 2021 |archivedate = 21 October 2008 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20081021133910/http://www.centralcallegal.org/hrtf/history/index.html }}</ref> ၂၀၀၄ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ထောင်ဂဏန်းမျှ ရှိသော မုံလူမျိုးများသည် လာအို၏ တောနက်များအတွင်းမှ ထိုင်းနိုင်ငံ ဖက်ချာဘွန် ပြည်နယ်တွင်ရှိသော ယာယီ ဒုက္ခသည်စခန်းသို့ ထွက်ပြေးလာခဲ့ကြသည်။<ref>{{Cite news |url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4724199.stm |work = BBC News |title = Hmong refugees pleading to stay |date = 28 July 2005 |access-date = 4 May 2010 |accessdate = 11 September 2021 |archivedate = 10 June 2021 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210610101450/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4724199.stm }}</ref>
လာအိုအစိုးရ အနေနှင့် မုံလူမျိုးတို့အား ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်သည်ဆိုသော အစောပိုင်းအဆိုကို ထပ်မံထောက်ခံမှု ပြသည့်အနေနှင့် ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးသူ ရဘက်ကာ ဆမ်းမားမှ သူ၏ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ဖြစ်သော "တိရစ္ဆာန်ကဲ့သို့ အမဲလိုက်ခံရသူများ" တွင် ကိုယ်တိုင်ကြုံတွေ့သူများမှ ပြောပြချက်များကို မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပြီး <ref>[http://www.sommerfilms.org/documentaries/Hmong/index.php Hunted like animals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110105092728/http://www.sommerfilms.org/documentaries/Hmong/index.php |date=5 January 2011 }} Rebecca Sommer Film Clips</ref> ဒုက္ခသည်တို့၏ ပြောဆိုချက်များ အကျဉ်းချုပ်ပါဝင်သော အသေးစိတ် အစီရင်ခံစာကို ကုလသမဂ္ဂသို့ ၂၀၀၆ ခုနှစ် မေလတွင် တင်သွင်းခဲ့သည်။<ref>[http://www.earthpeoples.org/new/report-download/REPORT-Hmong-Rebecca_Sommer.pdf Report on the situation in the Xaysomboun Special Zone and 1100 Hmong-Lao refugees who escaped to Petchabun, Thailand during 2004–2005] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120406114320/http://www.earthpeoples.org/new/report-download/REPORT-Hmong-Rebecca_Sommer.pdf |date=6 April 2012 }} Rebecca Sommer, May 2006</ref>
ဥရောပသမဂ္ဂ <ref name="EU@UN">[https://web.archive.org/web/20100312015347/http://www.europa-eu-un.org/articles/en/article_6732_en.htm Thailand: EU Presidency Declaration on the situation of Hmong refugees] EU@UN (1 February 2007)</ref>၊ ယူအင်န်အိတ်ချ်စီအာရ် နှင့် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများမှ ထိုအချိန်မှစ၍ အတင်းအကြပ် နေရပ်ပြန်စေမှုအား ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။ <ref name="EU@UN" /><ref>{{cite web |url = http://web.amnesty.org/wire/March2007/Hmong |archive-url = https://web.archive.org/web/20071013140444/http://web.amnesty.org/wire/March2007/Hmong |title = Hmong refugees facing removal from Thailand |work = The Wire |date = March 2007 |archive-date = 13 October 2007 |accessdate = 11 September 2021 |archivedate = 13 October 2007 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20071013140444/http://web.amnesty.org/wire/March2007/Hmong }}</ref><ref>"[http://www.gfbv.de/pressemit.php?id=812 Deportation of Hmong Lao refugees stopped in last minute] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120224030721/http://www.gfbv.de/pressemit.php?id=812 |date=24 February 2012 }}", ''Gesellschaft für bedrohte Völker'', 30 January 2007</ref><ref>"[http://www.unpo.org/article/6250 Hmong: UNHCR Protests Refugee Deportation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210225231133/https://www.unpo.org/article/6250 |date=25 February 2021 }}", ''Unrepresented Nations and Peoples Organization'', 5 February 2007</ref> ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောဆိုသည်မှာ မုံလူမျိုးတို့အား ဩစတြေးလျ၊ ကနေဒါ၊ နယ်သာလန် နှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတို့တွင် ပြန်လည်အခြေချပေးရန် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်နေသည့် အချိန်၌ ၎င်းတို့အနေနှင့် နောင်ခိုင် အကျဉ်းထောင်တွင် ထိန်းသိမ်းထားသော မုံဒုက္ခသည်များကို ပြန်ပို့ခြင်းအား ရပ်တန့်ထားမည် ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ <ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6314463.stm|work=[[BBC News]]|title=Thailand halts Hmong repatriation|date=30 January 2007|access-date=4 May 2010|accessdate=11 September 2021|archivedate=24 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210224040721/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6314463.stm}}</ref>မုံဒုက္ခသည်များကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ပြန်လည်နေရာချထားမည့် အစီအစဉ်မှာ သမ္မတ ဂျော့ရှ် ဒဗလျူ ဘုရှ်၏ မျိုးချစ်ဥပဒေနှင့် အိုင်ဒီအစစ်အမှန် ဥပဒေတို့ကြောင့် ရပ်တန့်နေခဲ့ရပြီး ထိုဥပဒေများကြောင့် လျှို့ဝှက်စစ်ပွဲတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဘေးမှ ရပ်တည်၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့သော မုံစစ်မှုထမ်းဟောင်းများ အား လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများအတွင်း သမိုင်းကြောင်းအရ ပါဝင်မှုကြောင့် အကြမ်းဖက်သမားများ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite news|title=Bush Signs Law Excluding Hmong From Patriot Act.|last=Xiong|first=T|date=2008|work=Asianweek}}</ref>
===လူ့အခွင့်အရေး===
လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုသည် လာအိုနိုင်ငံအတွက် သိသာထင်ရှားသည့် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာကိစ္စတစ်ခု ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.hrw.org/report/2011/10/11/somsangas-secrets/arbitrary-detention-physical-abuse-and-suicide-inside-lao-drug|title=Somsanga's Secrets {{!}} Arbitrary Detention, Physical Abuse, and Suicide inside a Lao Drug Detention Center|date=11 October 2011|website=Human Rights Watch|access-date=23 May 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=22 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210422060516/https://www.hrw.org/report/2011/10/11/somsangas-secrets/arbitrary-detention-physical-abuse-and-suicide-inside-lao-drug}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.amnesty.org/en/countries/asia-and-the-pacific/laos/report-laos/|title=Laos 2017/2018|website=www.amnesty.org|access-date=23 May 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308035414/https://www.amnesty.org/en/countries/asia-and-the-pacific/laos/report-laos/}}</ref> အီကော်နောမစ် မဂ္ဂဇင်း၏ ၂၀၁၆ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီ ညွှန်းကိန်းတွင် လာအိုနိုင်ငံအား "အာဏာရှင် အစိုးရ" ဟု သတ်မှတ်ထားပြီး လေ့လာမှုတွင် ပါဝင်သည့် အာဆီယံ ကိုးနိုင်ငံတွင် အနိမ့်ဆုံးအဆင့် အဖြစ်သတ်မှတ်ဖော်ပြထားသည်။<ref>{{cite news|last1=Cigaral|first1=Ian Nicolas|title=In charts: How the Philippines fares in Southeast Asia|url=http://www.philstar.com/headlines/2017/11/11/1757872/charts-how-philippines-fares-southeast-asia|access-date=12 November 2017|work=The Philippine Star (Philstar)|date=11 November 2017|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308104435/https://www.philstar.com/headlines/2017/11/11/1757872/charts-how-philippines-fares-southeast-asia}}</ref><ref>{{cite news|title=Democracy Index 2016|url=https://www.eiu.com/topic/democracy-index|access-date=12 November 2017|work=The Economist Intelligence Unit|date=2017|accessdate=11 September 2021|archivedate=24 October 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191024223940/http://www.eiu.com/topic/democracy-index}}</ref> ထင်ရှားသော အရပ်ဖက်လူ့အဖွဲ့အစည်းများမှ အကြံပေးများ၊ လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်သူများ၊ နိုင်ငံရေးနှင့် ဘာသာရေး ဆန့်ကျင်လှုပ်ရှားသူများ နှင့် မုံဒုက္ခသည်များသည် လာအို စစ်တပ်နှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ လက်တွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ခြင်းများ ရှိသည်။<ref>Smith, Philip, Washington, D.C. (12 December 2014) [http://www.centerforpublicpolicyanalysis.org/ CPPA – Center for Public Policy Analysis] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080406154059/http://www.centerforpublicpolicyanalysis.org/ |date=6 April 2008 }}</ref>
အတိအလင်းပြဋ္ဌာန်းပြီး တကယ်မဟုတ်သည်မှာ ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော လာအို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေနှင့် ၎င်းကို ပြင်ဆင်သော ၂၀၀၃ ဥပဒေတို့တွင် လူ့အခွင့်အရေးအတွက် အဓိက ကာကွယ်ထားမှုများ ပါဝင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ပုဒ်မ ၈ တွင် လာအိုသည် လူမျိုးပေါင်းစုံ နေထိုင်သော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး လူမျိုးစုများအကြား တန်းတူညီမျှမှုကို အာမခံချက်ပေးသည် ဟု ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် ကျားမ ညီမျှမှု၊ ဘာသာရေး လွတ်လပ်မှု၊ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်၊ သတင်းစာ လွတ်လပ်ခွင့် နှင့် လွတ်လပ်စွာ စုဝေးခွင့်တို့အတွက် ပြဋ္ဌာန်းချက်များလည်း ပါဝင်သည်။ <ref>{{Cite web|title=2003 Laos Constitution|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en|accessdate=11 September 2021|archivedate=25 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225112920/https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en}}</ref> ၂၀၀၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၅ တွင် လာအိုနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာ ပြည်သူ့ဆိုင်ရာ နှင့် နိုင်ငံရေး အခွင့်အရေးများ သဘောတူညီချက် တရားဝင်သဘောတူခဲ့ပြီး စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး ကိုးနှစ်အကြာတွင် ဖြစ်သည်။ လာအို အစိုးရနှင့် နိုင်ငံတကာ လှူဒါန်းသူများ၏ ဖော်ပြထားသော ပေါ်လစီ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်မည့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုများကို အောင်မြင်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် နှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှုကို လျော့ချရန်တို့အပေါ် ဆက်လက်၍ အာရုံစိုက် ဦးတည်ချက်ထားဆဲ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.worldbank.org/lao |title=Lao PDR |publisher=World Bank |date=14 July 2011 |access-date=24 July 2011 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=20 February 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200220084200/http://www.worldbank.org/en/country/lao }}</ref><ref>{{cite web|title=Constitution of the Lao PDR|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en|access-date=25 November 2020|accessdate=11 September 2021|archivedate=25 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225112920/https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en}}</ref>
သို့သော်လည်း လာအိုအစိုးရသည် သူတို့၏ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို နှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုကို ကိုယ်တိုင်ချိုးဖောက်လေ့ ရှိပြီး တရားရေးဝန်ထမ်းများနှင့် တရားသူကြီးများမှ အုပ်ချုပ်သူ ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ခန့်အပ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။ သီးခြားရပ်တည်ပြီး အကျိုးအမြတ်အတွက် အလုပ်လုပ်ခြင်း မဟုတ်သည့် အစိုးရမဟုတ်သည့် အဖွဲ့အစည်းများ ဖြစ်သော [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာရေး အဖွဲ့]]<ref name="Amnesty International" /> ၊ လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့ <ref>{{Cite web|url=https://www.hrw.org/sites/default/files/supporting_resources/hrw_submission_to_the_european_union-laos_hr_dialogue_-proofed.pdf|title=Human Rights Watch Concerns on Laos Submitted in advance of the EU-Laos Human Rights Dialogue October 2015|date=2015|website=Human Rights Watch|access-date=9 July 2017|accessdate=12 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307213046/https://www.hrw.org/sites/default/files/supporting_resources/hrw_submission_to_the_european_union-laos_hr_dialogue_-proofed.pdf}}</ref>စသည့် အဖွဲ့များ၊ ပြည်သူ့ရေးရာ အခွင့်အရေးအတွက် ကာကွယ်ရပ်တည်သူများ<ref>{{Cite web|url=https://www.civilrightsdefenders.org/news/tackle-human-rights-abuses-in-laos/|title=Human Rights Abuses in Laos Must be Tackled Now|date=31 August 2016|website=Civil Rights Defenders|access-date=9 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171005051410/https://www.civilrightsdefenders.org/news/tackle-human-rights-abuses-in-laos/|archive-date=5 October 2017|url-status=dead|accessdate=12 September 2021|archivedate=5 October 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171005051410/https://www.civilrightsdefenders.org/news/tackle-human-rights-abuses-in-laos/}}</ref> တို့နှင့် အတူ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန <ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/humanrightsreport/index.htm?year=2016&dlid=265348#wrapper|title=Country Reports on Human Rights Practices for 2016|last=United States Bureau of Democracy, Human Rights and Labor|website=U.S. Department of State|accessdate=12 September 2021|archivedate=2 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210302094547/https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/humanrightsreport/index.htm?year=2016&dlid=265348#wrapper}}</ref>တို့၏ အဆိုအရ အကြီးအကျယ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ ဖြစ်သည့် လက်လွတ်စပါယ် ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခြင်း၊ ပျောက်ကွယ်ခြင်း၊ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်ကို ကန့်သတ်ခြင်း၊ အကျဉ်းထောင်အတွင်း မတရားမှုများ ပြုလုပ်ခြင်း နှင့် အခြားသော ချိုးဖောက်မှုများမှာ ဆက်လက်ရှိနေဆဲ ပြဿနာများ ဖြစ်သည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့က လာအိုအစိုးရ၏ လူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်းအပေါ် လိုက်နာကျင့်သုံးမှု မှတ်တမ်း နှင့် ကုလသမဂ္ဂ၏ လူ့အခွင့်အရေး လုပ်ငန်းစဉ် နှင့် ဥပဒေဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်မှုများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ပျက်ကွက်ခြင်း နှစ်ခုစလုံးသည် လူ့အခွင့်အရေးအပေါ် မကောင်းသော သက်ရောက်ရိုက်ခတ်မှု ရှိသည်ဟု သူတို့၏ စိုးရိမ်မှုကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။<ref name=":0" /> ထိုအဖွဲ့အစည်းမှ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ခွင့်၊ အကျဉ်းထောင်အတွင်း ဆိုးရွားသော အခြေအနေများ၊ ဘာသာရေး လွတ်လပ်မှုကို ကန့်သတ်ခြင်း၊ ဒုက္ခသည်နှင့် ခိုလှုံခွင့် လျှောက်ထားသူများကို ဆက်ဆံခြင်း နှင့် သေဒဏ်ပေးမှုတို့ အပေါ်တွင်လည်း စိုးရိမ်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။<ref name="Amnesty International">{{cite web |url=https://www.amnesty.org/en/documents/asa26/003/2009/en/ |author=Amnesty International |date=May 2010 |title=Submission to the UN Universal Periodic Review: Eighth session of the UPR Working Group of the Human Rights Council |accessdate=12 September 2021 |archivedate=30 November 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181130202121/https://www.amnesty.org/en/documents/asa26/003/2009/en/ }}</ref>
၁၉၉၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် လူငယ် အယောက် ၃၀ သည် လာအိုနိုင်ငံတွင် စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေး ငြိမ်းချမ်းစွာ ပြောင်းလဲရန် တောင်းဆိုသော ပိုစတာများ ကိုင်ဆောင်ပြသရန် ကြိုးစားသည့်အတွက် အထိန်းသိမ်းခံ ခဲ့ရသည်။ သူတို့ထဲမှ လူငယ် ၅ ယောက်မှာ အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး နောက်ဆက်တွဲ အနေနှင့် နိုင်ငံတော် သစ္စာဖောက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၁၀ နှစ် ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်။ သူတို့အား ၂၀၀၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ပြန်လည် လွှတ်ပေးရမည် ဖြစ်သော်လည်း သူတို့ ဘယ်ရောက်နေသည်ကို မည်သူမျှ မသိပေ။ <ref name="Amnesty International" /> နောက်ပိုင်း သတင်းများသည် ထိုအချက်နှင့် ဆန့်ကျင်နေပြီး သူတို့အား ထောင်ဒဏ် အနှစ် ၂၀ အပြစ်ပေးခဲ့သည် ဟု ဆိုသည်။ <ref name="Worldwide Movement for Human Rights">{{cite web|url=https://www.fidh.org/en/region/asia/laos/free-former-student-leaders-arbitrarily-detained-for-17-years|website=Worldwide Movement for Human Rights|date=October 2016|title=Free former student leaders arbitrarily detained for 17 years|accessdate=12 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307220737/https://www.fidh.org/en/region/asia/laos/free-former-student-leaders-arbitrarily-detained-for-17-years}}</ref>၂၀၁၇ ဖေဖော်ဝါရီ နှောင်းပိုင်းတွင် သူတို့ထဲမှ နှစ်ဦးကို လွှတ်ပေးခဲ့ပြီး ၁၇ နှစ်ကျော် ကြာမြင့်ခဲ့သည်။ <ref name="Sombath.org">{{cite web|url=http://www.sombath.org/en/|author=rsbtws|date=February 2017|title=Amnesty International Report 2016/17: Laos|accessdate=12 September 2021|archivedate=10 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410193811/https://www.sombath.org/en/}}</ref>
အမေရိကန် အခြေစိုက် အစိုးရမဟုတ်သော ပြည်သူ့ရေးရာ မူဝါဒ သုတေသန အဖွဲ့ဖြစ်သည့် ပြည်သူ့ရေးရာ မူဝါဒ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရေး ဌာန ၏ အဆိုအရ လာအိုနှင့် ဗီယက်နမ် စစ်တပ်များသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ်၌ ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်တွင် ခရစ်ယာန် မုံလူမျိုး အမျိုးသမီးများကို အဓမ္မပြုကျင့်၍ သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုပြီး အခြားသော ခရစ်ယာန်၊ လွတ်လပ်သော ဗုဒ္ဓဘာသာ နှင့် ရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်မှု ယုံကြည်သူတို့မှာလည်း ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်ခြင်း ခံကြရသည်ဟု ဆိုသည်။ <ref>{{cite news|url=http://www.dailytelegraph.com.au/news/breaking-news/laos-vietnam-troops-kill-hmong-christians/story-e6freuyi-1226040033388|work=The Telegraph|date=16 April 2011|title=Laos, Vietnam troops kill Hmong Christians|accessdate=12 September 2021|archivedate=12 February 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130212184711/http://www.dailytelegraph.com.au/news/breaking-news/laos-vietnam-troops-kill-hmong-christians/story-e6freuyi-1226040033388}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5idxNnRhkVWwnlTrzWBGgekWQhYLQ |author=AFP |date=15 April 2011 |title=Laos, Vietnam troops kill four Hmong Christians: NGO |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110419091651/https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5idxNnRhkVWwnlTrzWBGgekWQhYLQ |archive-date=19 April 2011 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=19 April 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110419091651/https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5idxNnRhkVWwnlTrzWBGgekWQhYLQ }}</ref>
လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူများဖြစ်သော ဗန်ပေါ့ဇပ်၊ ကယ်ရီ နှင့်ကေ ဒိန်း နှင့် အခြားသူများတို့မှလည်း လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခြင်း၊ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကို ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခြင်း တို့အပြင် နိုင်ငံခြား အကျဉ်းသားများကို ဗီယင်ကျန်းရှိ နာမည်ဆိုးဖြင့် ကျော်ကြားသော ဖုန်သောင်အကျဉ်းထောင် အပါအဝင် အကျဉ်းထောင်များတွင် ချုပ်နှောင်ခြင်း စသည်တို့နှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မကင်းမှုများကို ထုတ်ဖော်ခဲ့ကြသည်။
ခန့်မှန်းချက်များအရ လူပေါင်း ၃၀၀,၀၀၀ ခန့်သည် အစိုးရ၏ ဖိနှိပ်မှုကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ ၎င်းတို့ထဲတွင် မုံလူမျိုး ၁၀၀,၀၀၀ ပါဝင်ပြီး မုံလူဦးရေ စုစုပေါင်း၏ ၃၀% မျှ ဖြစ်ကာ ၉၀% မျှသော လာအိုရှိ ပညာရှင်၊ အထူးပြုကျွမ်းကျင်သူများနှင့် အစိုးရ အရာရှိများ ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် လူပေါင်း ၁၃၀,၀၀၀ သေဆုံးခဲ့ရသည်။ <ref>{{Cite web|title=Laos, Peoples Democratic Republic|url=https://communistcrimes.org/en/countries/laos|access-date=2020-08-29|website=Laos, Peoples Democratic Republic {{!}} Communist Crimes|language=en|accessdate=12 September 2021|archivedate=2 July 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210702201720/https://communistcrimes.org/en/countries/laos}}</ref> လာအိုသည် လိင်ကုန်ကူးခံရသူများ မြစ်ဖျားခံရာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://un-act.org/lao-pdr/|title=LAO PDR UN ACT|website=UN ACT|access-date=28 March 2020|archive-date=29 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200729200446/http://un-act.org/lao-pdr/|url-status=dead|accessdate=12 September 2021|archivedate=29 July 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200729200446/http://un-act.org/lao-pdr/}}</ref> လူမျိုးစု အမျိုးမျိုးမှ အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများ ဖြစ်ကြသော လာအိုနိုင်ငံသားများသည် လာအိုတွင် လိင်ကုန်ကူးခြင်း၏ သားကောင် ဖြစ်ခဲ့ကြရသည်။ <ref>{{cite web|url=http://m.thanhniennews.com/society/two-teenagers-rescued-from-forced-prostitution-in-laos-33562.html|title=Two teenagers rescued from forced prostitution in Laos|date=November 4, 2014|website=Thanh Nien News|accessdate=12 September 2021|archivedate=24 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210224124915/http://m.thanhniennews.com/society/two-teenagers-rescued-from-forced-prostitution-in-laos-33562.html}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.rfa.org/english/news/laos/trafficking-10142010182720.html/ampRFA|title=Trafficking Racket Smashed|date=October 14, 2010|website=Radio Free Asia|accessdate=12 September 2021|archivedate=4 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210404152404/https://www.rfa.org/english/news/laos/trafficking-10142010182720.html/ampRFA}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.refworld.org/docid/58f9cad113.html|title=Chinese marriage proposals become prostitution nightmares for some Lao girls|date=February 13, 2017|website=Radio Free Asia|accessdate=12 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308171553/https://www.refworld.org/docid/58f9cad113.html}}</ref>
== စီးပွားရေး ==
[[File:Rice planting near Champasak (Laos).jpg|thumb|လာအိုလူဦးရေ၏ ၈၀% သည် တစ်နိုင်တစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးရေးကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။]]
[[File:Laos Product Exports (2019).svg|thumb|right|လာအိုနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ကို အချိုးကျ ပြသထားပုံ ၊ ၂၀၁၉]]
လာအိုနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်သော ထိုင်းနိုင်ငံ နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ တို့၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု နှင့် ကုန်သွယ်မှုတို့ အပေါ်တွင် မှီခိုနေပြီး အထူးသဖြင့် မြောက်ဘက်တွင် ရှိသော တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဖြစ်သည်။ ပါ့ခ်ဆီမြို့သည် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့၏ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ကုန်သွယ်မှုကြောင့် တိုးတက်မှုကို ခံစားနေရသည်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ်၌ လာအိုအစိုးရသည် တရားဝင်အားဖြင့် ကွန်မြူနစ် အစိုးရ ဖြစ်နေဆဲပင် ဖြစ်သော်လည်း အမေရိကန်ရှိ အိုဘားမားအစိုးရမှ လာအိုသည် မာ့ခ်စ် ဝါဒနှင့် လီနင်ဝါဒ ကျင့်သုံးသောနိုင်ငံ မဟုတ်တော့သဖြင့် လာအိုကုမ္ပဏီများ အနေနှင့် အမေရိကန် ထုတ်ကုန်သွင်းကုန်ဘဏ်မှ ငွေကြေးအထောက်အပံ့ ရယူခြင်းအား တားမြစ်ထားသည်ကို ပယ်ဖျက်ပေးခဲ့သည်။<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2009/09/18/world/asia/18laos.html?pagewanted=all&_r=0|work=[[The New York Times]]|author=Thomas Fuller|title=Communism and Capitalism Are Mixing in Laos|date=17 September 2009|accessdate=12 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308122542/https://www.nytimes.com/2009/09/18/world/asia/18laos.html?pagewanted=all&_r=0}}</ref><ref>{{cite news|title=USA: Obama promotes Laos e Cambogia|url=https://www.lagazzettadelmezzogiorno.it/news/mondo/106182/usa-obama-promuove-laos-e-cambogia.html|access-date=2019-06-01|work=La Gazzetta del Mezzogiorno|accessdate=12 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308215939/https://www.lagazzettadelmezzogiorno.it/news/mondo/106182/usa-obama-promuove-laos-e-cambogia.html}}</ref>
၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် လာအိုစီးပွားရေး၏ အကြီးမားဆုံး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူဖြစ်ပြီး လာအို စီမံကိန်းနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ ၁၉၈၉-၂၀၁၄ အစီရင်ခံစာအရ ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှစ၍ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅.၃၉၅ ဘီလီယံမျှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄.၄၈၉ ဘီလီယံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ) နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃.၁၀၈ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ) တို့မှာ ဒုတိယနှင့် တတိယ အကြီးဆုံး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ ဖြစ်ကြသည်။ <ref>{{Cite news|url=https://asiatimes.com/article/china-top-foreign-investor-behind-laos-fast-growth/|title=Out of obscurity|last=Lowe|first=Sandra|date=10 December 2016|work=Asia Times|access-date=14 December 2016|accessdate=12 September 2021|archivedate=13 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211013074849/https://asiatimes.com/2016/12/china-top-foreign-investor-behind-laos-fast-growth/}}</ref>နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးအဖွဲ့၊ အာရှဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဘဏ် နှင့် အခြားသော နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများမှ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အကူအညီများ ရရှိခဲ့ပြီး လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ စက်မှု၊ ရေအားလျှပ်စစ် နှင့် သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်း (အထူးသဖြင့် ကြေးနီနှင့် ရွှေ) တို့အတွက် နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ရရှိခဲ့သည်။
တစ်နိုင်တစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးသည် ဂျီဒီပီ၏ တစ်ဝက်မျှ ရှိနေသေးပြီး အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း ၈၀% ကို ဖန်တီးပေးထားသည်။ နိုင်ငံ၏ မြေ ၄% မျှသာ စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေဖြစ်ပြီး ၀.၃% သာလျှင် အမြဲတမ်း စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေ ဖြစ်သဖြင့် <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2097.html Field Listing – Land use] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326095031/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2097.html |date=26 March 2014 }}, ''CIA World Factbook''.</ref> မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ အတွင်း ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် အနည်းဆုံး ဖြစ်သည်။ <ref>About Greater Mekong Subregion at [https://web.archive.org/web/20111117130328/http://beta.adb.org/countries/gms/main Asian Development Bank]</ref> ဆည်မြောင်းရေသွယ်ထားသော စိုက်ပျိုးဧရိယာမှာ စုစုပေါင်း စိုက်ပျိုးဧရိယာ၏ ၂၈% မျှသာရှိပြီး စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးမြေ အားလုံးအတွက် ဆိုပါက ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ၁၂% မျှသာ ရှိသည်။ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးတွင် ဆန်စပါးသည် အဓိက ဖြစ်ပြီး ၈၀% မျှသော စိုက်ပျိုးနိုင်သောမြေများအား စပါးစိုက်ပျိုးရန် အသုံးပြုကြသည်။ <ref>Kyophilavong, Phouphet, et al. "Effects of AFTA on poverty: Evidence from Laos." ''Journal of Economic Integration'' (2016): 353–376.</ref> ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၇၇% မျှသော လာအိုလယ်သမား မိသားစုများမှာ ဝမ်းစာဖူလုံသည့် စပါး ရှိကြသည်။ <ref>Barclay, Adam and Shrestha, Samjhana (April–June 2006) [https://web.archive.org/web/20061012050925/http://www.irri.org/publications/today/pdfs/5-2/22-27.pdf "Genuinely Lao"], ''Rice Today''.</ref> လာအိုသည် မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲတွင် ဆန်စပါးအမျိုးအစား အများဆုံး ရှိသည့်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ လာအိုအစိုးရသည် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံရှိ နိုင်ငံတကာ ဆန်စပါးသုတေသန အင်စတီကျု နှင့် အတူတကွ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် လာအိုတွင်တွေ့ရသော ထောင်ပေါင်းများစွာသော ဆန်စပါးမျိုးများ၏ မျိုးစေ့ဥပမာကို စုဆောင်းရန် ကြိုးစားလျက် ရှိသည်။<ref>{{cite web|title=A Race Against Time|url=http://www.irri.org/publications/annual/pdfs/ar2000/Race.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20070614081343/http://www.irri.org/publications/annual/pdfs/ar2000/Race.pdf|archive-date=14 June 2007|access-date=27 June 2010|accessdate=12 September 2021|archivedate=14 June 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070614081343/http://www.irri.org/publications/annual/pdfs/ar2000/Race.pdf}}</ref>
[[File:Morning market in Vientiane.JPG|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ နံနက်ခင်းဈေး]]
လာအိုနိုင်ငံသည် သတ္တုတွင်းထွက် ကြွယ်ဝသော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကို နိုင်ငံခြားမှ တင်သွင်းရသည်။ သတ္တုလုပ်ငန်းသည် အရေးပါသော လုပ်ငန်းဖြစ်ပြီး အစိုးရအနေနှင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ဆွဲဆောင်၍ များပြားလှစွာသော ကျောက်မီးသွေး၊ ရွှေ၊ ဘောက်ဆိုက်၊ ခဲမဖြူ၊ ကြေးနီနှင့် အခြားသော အဖိုးတန်သတ္တုများကို တူးဖော်နိုင်ရန် မျှော်လင့်လျက် ရှိသည်။ ထိုကဏ္ဍသည် လာအိုနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးအခြေအနေပေါ်တွင် အထင်ရှားဆုံး အထောက်အကူပေးနေသည်။ ရွှေ၊ကြေးနီ၊ ဇင့်၊ ခဲနှင့် အခြားသတ္တုများကို နေရာ ၅၄၀ ကျော်မျှ ရှာဖွေတွေ့ရှိစမ်းသပ်၍ တူးဖော်ထုတ်လုပ်လျက် ရှိသည်။ <ref name="Kyophilvong">{{Cite web|last=Kyophilvong|first=Phouphet|title=Mining Sector in Laos|url=http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Brc/pdf/02_ch3.pdf|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130106165900/http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Brc/pdf/02_ch3.pdf|archive-date=6 January 2013|access-date=29 November 2015|publisher=Institute of Developing Economies|page=69|accessdate=12 September 2021|archivedate=6 January 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130106165900/http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Brc/pdf/02_ch3.pdf}}</ref> ထိုမျှသာမက နိုင်ငံအတွင်း ရေအရင်းအမြစ်ပေါများ၍ တောင်ကုန်းထူထပ်သော မြေမျက်နှာပြင် အနေအထားအရ ရေအားလျှပ်စစ် စွမ်းအင် ပမာဏအများအပြားကို ထုတ်လုပ်ပြီး တင်ပို့ရောင်းချနိုင်သည်။ <ref name="Kyophilvong" /> ဖြစ်တန်စွမ်းရှိသော ပမာဏမှာ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၁၈,၀၀၀ မဂ္ဂါဝပ် ဖြစ်ပြီး ၈,၀၀၀ မဂ္ဂါဝပ်ခန့်ကို ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရောင်းချလျက် ရှိသည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.adb.org/Documents/TARs/LAO/40514-LAO-TAR.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110515093014/http://www.adb.org/Documents/TARs/LAO/40514-LAO-TAR.pdf |archive-date=15 May 2011 |title=Preparing the Cumulative Impact Assessment for the Nam Ngum 3 Hydropower Project: Financed by the Japan Special Fund |access-date=27 June 2010 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=15 May 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110515093014/http://www.adb.org/Documents/TARs/LAO/40514-LAO-TAR.pdf }}</ref> ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံအတွင်း ဈေးချိုသော ရေအားလျှပ်စစ် ရရှိနိုင်သော်လည်း လာအိုနိုင်ငံအနေနှင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းလောင်စာ အထူးသဖြင့် ကျောက်မီးသွေးကို ပြည်တွင်း လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရေး အတွက် ဆက်လက်မှီခိုနေဆဲပင် ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite journal |last1=Overland |first1=Indra |last2=Sagbakken |first2=Haakon Fossum |last3=Chan |first3=Hoy-Yen |last4=Merdekawati |first4=Monika |last5=Suryadi |first5=Beni |last6=Utama |first6=Nuki Agya |last7=Vakulchuk |first7=Roman |title=The ASEAN climate and energy paradox |journal=Energy and Climate Change |date=December 2021 |volume=2 |page=100019 |doi=10.1016/j.egycc.2020.100019 |hdl=11250/2734506 |hdl-access=free }}</ref>
၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံသည် လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးညွှန်းကိန်းတွင် အဆင့် ၁၃၉ မျှ ရှိသဖြင့် အလယ်အလတ်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ပြသနေသည်။ <ref name="UNDP">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/all/themes/hdr_theme/country-notes/LAO.pdf|title=Briefing note for countries on the 2015 Human Development Report – Laos|publisher=HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme|access-date=26 December 2015|accessdate=12 September 2021|archivedate=1 January 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160101054812/http://hdr.undp.org/sites/all/themes/hdr_theme/country-notes/LAO.pdf}}</ref> ကမ္ဘာ့ ဆာလောင်မှုညွှန်းကိန်း (၂၀၁၈) အရ လာအိုသည် အဆိုးဆုံး ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု ကြုံတွေ့နေရသည့် နိုင်ငံ ၅၂ နိုင်ငံတွင် အဆင့် ၃၆ မျှ ရှိသည်။<ref>[http://ghi.ifpri.org/ 2015 Global Hunger Index] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180831100148/http://ghi.ifpri.org/ |date=31 August 2018 }}, International Food Policy Research Institute(IFPRI)</ref> ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ အလွန်အမင်း ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်သည် လာအိုနိုင်ငံသို့ တရားဝင် အလည်အပတ်လာရောက်ခဲ့ပြီး သူ၏ တွေ့ရှိချက်အရ နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုနှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှု လျှော့ချရေး အတွက် နိုင်ငံ၏ အထက်မှ အောက်သို့သွားသော ပုံစံသည် "အမြဲလိုပင် အလုပ်မဖြစ်ဘဲ၊ ဆင်းရဲခြင်းသို့ ဦးတည်နေကာ ဆင်းရဲသားတို့၏ အခွင့်အရေးကို ဦးတည် ခြိမ်းခြောက်နေသည်။" ဟု ဆိုခဲ့သည်။ <ref name="OHCHR March 2019">{{cite web|last1=Alston|first1=Philip|author-link1=Philip Alston|title=UN expert: Lao PDR's economic strategy entrenches poverty|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=24416&LangID=E|website=www.ohchr.org|publisher=Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights|access-date=11 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190611154553/https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=24416&LangID=E|archive-date=11 June 2019|location=[[Vientiane]]|date=28 March 2019|url-status=live|accessdate=12 September 2021|archivedate=11 June 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190611154553/https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=24416&LangID=E}}</ref>
နိုင်ငံ၏ လူသိများ အထင်ရှားဆုံးထုတ်ကုန်မှာ ဘီယာလာအို ဖြစ်ပြီး ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာအနှံ့ နိုင်ငံပေါင်း ၂၀ ကျော်သို့ တင်ပို့ရောင်းချခဲ့သည်။ ၎င်းအား လာအိုဘီယာချက်ကုမ္ပဏီ မှ ထုတ်လုပ်သည်။ <ref>{{cite web|date=14 August 2017|title=The Heart of ASEAN sets pulses racing|url=https://panoramagroup.com/reports/2017_Laos_report.pdf|access-date=2 August 2020|accessdate=12 September 2021|archivedate=23 September 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200923155211/https://panoramagroup.com/reports/2017_Laos_report.pdf}}</ref>
===ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း===
[[File:ViewFromWatPhu.JPG|thumb|left|ဗတ်ဖိုး ဘုရားကျောင်း အစုအဝေး၏ အပေါ်ပိုင်းရှိ ထိန်းသိမ်းရေး နယ်မြေအနား။ မဲခေါင်မြစ်သို့ နောက်ပြန်ကြည့်နေပုံ]]
ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် အလျှင်အမြန် တိုးတက်လျက် ရှိပြီး ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတကာ ခရီးသည်ပေါင်း ၈၀,၀၀၀ မျှ ရှိရာမှ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ၁.၈၇၆သန်း အထိ တိုးတက်လာခဲ့ကာ <ref>{{cite web |url=http://www.wttc.org/research/economic-data-search-tool/ |title=International visitor data |publisher=World Travel & Tourism Council |access-date=20 January 2011 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=2 July 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140702142820/http://wttc.org/research/economic-data-search-tool/ }}</ref>၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ခရီးသည်ဦးရေ ၁.၅၈၅၇ သန်းအထိ တိုးတက်လာမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် အလုပ်အကိုင် ၁၁ ခုတိုင်းတွင် တစ်ခုမှာ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွင် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာခရီးသွားများထံမှ ပို့ကုန်အတွက်ရငွေ နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း လက်ဆောင်ပစ္စည်းများမှ ရရှိငွေသည် ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် စုစုပေါင်း ပို့ကုန်တန်ဖိုး၏ ၁၆% သို့မဟုတ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၇၀.၃ သန်း ရရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၈၄.၂ သန်း (စုစုပေါင်း၏ ၁၂.၅%) အထိ တိုးတက်လာမည် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.wttc.org/eng/Tourism_Research/Economic_Research/Country_Reports/Laos/|title=Laos – Key Facts|publisher=World Travel & Tourism Council|access-date=20 January 2011|archive-date=11 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511074239/http://www.wttc.org/eng/Tourism_Research/Economic_Research/Country_Reports/Laos/|url-status=dead|accessdate=12 September 2021|archivedate=11 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511074239/http://www.wttc.org/eng/Tourism_Research/Economic_Research/Country_Reports/Laos/}}</ref> ဥရောပ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း ကောင်စီက ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံအား ဗိသုကာပညာနှင့် သမိုင်းအတွက် "ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကောင်းဆုံး ခရီးသွား နေရာ" အဖြစ် ဆုချီးမြှင့်ခဲ့သည်။<ref>[http://ectt.webs.com/apps/blog/show/26368358-european-council-on-tourism-and-trade-delegation-visit-to-laos-world-best-tourist-destination European Council On Tourism And Trade Delegation Visit To Laos-World Best Tourist Destination – European Council On Tourism And Trade] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210624001335/https://ectt.webs.com/apps/blog/show/26368358-european-council-on-tourism-and-trade-delegation-visit-to-laos-world-best-tourist-destination |date=24 June 2021 }}. Ectt.webs.com. Retrieved on 5 July 2015.</ref>
လွမ်ပရာဘွမ်မြို့နှင့် ဗတ်ဖိုးတိုသည် ယူနက်စကို၏ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ ဒေသများ ဖြစ်သည်။ အဓိက ပွဲတော်များတွင် ဧပြီလ ၁၃ မှ ၁၅ ခန့်တွင် ဆင်နွှဲသော လာအိုနှစ်သစ်ကူးပွဲ ရေသဘင်ပွဲ ဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် အခြား အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများနှင့် တူသော်လည်း ပိုမိုပျော့ပြောင်းသည်။
လာအို၏ အမျိုးသား ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း စီမံခန့်ခွဲရေး အဖွဲ့၊ ၎င်းနှင့် ပတ်သက်သော အစိုးရ အေဂျင်စီများနှင့် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍတို့သည် အတူတကွပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် အမျိုးသား ဂေဟခရီးသွားလုပ်ငန်း မဟာဗျူဟာနှင့် လုပ်ဆောင်ရန် အစီအစဉ်များအတွင်း မျှော်မှန်းချက်ကို အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်နေကြသည်။ ၎င်းတို့တွင် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွား လုပ်ငန်းကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ရိုက်ခတ်မှုများကို လျှော့ချခြင်း၊ လူမျိုးစုများ နှင့် ဇီဝမျိုးကွဲများ၏ အရေးပါမှုကို ပိုမိုသိရှိနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းခြင်း၊ လာအို၏ ထိန်းသိမ်းထားသော နယ်မြေကွန်ယက် နှင့် ယဉ်ကျေးမှု ဆိုင်ရာ အမွေအနှစ်နေရာတို့ကို ထိန်းသိမ်းရန်၊ အစဉ်တဆက် ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန်နှင့် စီမံခန့်ခွဲနိုင်ရန် ငွေကြေး အရင်းအမြစ်ကို ပံ့ပိုးပေးခြင်း၊ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားဇုန် သတ်မှတ်ရန် လိုအပ်ခြင်းကို အာရုံစိုက် လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ ဇီဝခရီးသွားလုပ်ငန်း နေရာအဖြစ် ဖော်ဆောင်မည့် နေရာများအတွက် စီမံခန့်ခွဲမှု အစီအစဉ်များ လိုအပ်ခြင်း တို့ ပါဝင်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.ecotourismlaos.com/laoecotourism.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20101122030330/http://ecotourismlaos.com/laoecotourism.htm|archive-date=22 November 2010|title=The Lao People's Democratic Republic's Vision for Ecotourism|access-date=20 January 2014|accessdate=12 September 2021|archivedate=22 November 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101122030330/http://ecotourismlaos.com/laoecotourism.htm}}</ref>
===အခြေခံအဆောက်အအုံ===
[[File:nam ou 1.jpg|thumb|မြစ်များသည် လာအိုအတွက် အရေးပါသော ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းများ ဖြစ်သည်။]]
အဓိက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်မှာ ဗီယင်ကျန်းမြို့ရှိ ဝပ်တေးအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်နှင့် လွမ်ပရာဘွမ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်တို့ ဖြစ်ပြီး ပါ့ခ်စီအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်တွင်လည်း နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းခရီးစဉ် အနည်းငယ် ရှိသည်။ နိုင်ငံတော် လေကြောင်းလိုင်းမှာ လာအိုလေကြောင်းလိုင်း ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံအတွင်းသို့ ပျံသန်းသော အခြားလေကြောင်းလိုင်းများမှာ ဘန်ကောက်လေကြောင်းလိုင်း၊ ဗီယက်နမ် လေကြောင်းလိုင်း၊ အဲယားအေးရှား၊ ထိုင်း လေကြောင်းလိုင်း၊ တရုတ်အရှေ့ပိုင်း လေကြောင်းလိုင်းတို့ ဖြစ်သည်။
လာအိုနိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းအတော်များများတွင် လုံလောက်သော အခြေခံ အဆောက်အအုံ မရှိပေ။ လာအိုနိုင်ငံ၏ မီးရထားလမ်းများတွင် ဗီယင်ကျန်းမှ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ထိုင်း-လာအို ချစ်ကြည်ရေးတံတားပေါ် မှ ဖြတ်သန်းသွားသော ရထားလမ်း အတိုလေး ရှိပြီး ချမ်ပါဆတ်ပြည်နယ် တွင် ပြင်သစ်တို့ တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ဒုံဒတ် နှင့် ဒုံခွန်တို့သို့ ဆက်သွယ်ထားသော လမ်းကျဉ်း ကုန်သယ် ရထားလမ်းဖြစ်သော ဒုံဒတ်-ဒုံခွန်ရထားလမ်း ရှိသည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၄၀ ခုနှစ်များကတည်းက အသုံးမပြုတော့ပေ။ ၁၉၂၀ ခုနှစ်များနှောင်းပိုင်းတွင် ခမ်မိုးနီးပြည်နယ် သားခက်မှ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ တန်အပ်ဘူတာတို့ကို မူဂျားလှိုဏ်ခေါင်းကို ဖြတ်၍ ဆက်သွယ်မည့် သားခက်-တန်အပ် ရထားလမ်းကို စတင်တည်ဆောက်ခဲ့သသည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၃၀ ခုနှစ်များတွင် အစီအစဉ်ကို ရပ်တန့်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ကြေညာခဲ့သည်မှာ ၄၁၄ ကီလိုမီတာမျှ ရှည်လျားပြီး တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း ယူနန်ပြည်နယ်ရှိ ကူမင်းမြို့မှ လာအိုမြို့တော် ဗီယင်ကျန်းမြို့သို့ ဆက်သွယ်မည့် အမြန်ရထားလိုင်းကို ဆောက်လုပ်ရန် ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာလတွင် ၉၀% မျှ ပြီးစီးပြီ ဖြစ်ကာ ရထားလမ်းများ နေရာချထားပြီး ဖြစ်၍ ၂၀၂၂ ခုနှစ်ထဲတွင် စတင်ပြေးဆွဲနိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။<ref>{{Cite web|url=https://thediplomat.com/2020/11/chinas-bri-and-its-high-speed-railways-to-nowhere/#:~:text=Announced%20in%202015%2C%20a%20414,operational%20some%20time%20in%202022.|title=China's BRI and its High-Speed Railways to Nowhere|accessdate=12 September 2021|archivedate=20 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210520133519/https://thediplomat.com/2020/11/chinas-bri-and-its-high-speed-railways-to-nowhere/#:~:text=Announced%20in%202015%2C%20a%20414,operational%20some%20time%20in%202022.}}</ref>
မြို့ပြဒေသများကို ဆက်သွယ်ထားသော အဓိကလမ်းများ အထူးသဖြင့် အဝေးပြေး လမ်းမ ၁၃ အား လတ်တလောနှစ်များတွင် သိသာစွာ အဆင့်မြှင့်တင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အဓိကလမ်းမများမှ ဝေးကွာသော ကျေးရွာများကို ခင်းမထားသော လမ်းများဖြင့်သာ ရောက်ရှိနိုင်ပြီး ထိုလမ်းများကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး အသုံးမပြုနိုင်ပေ။
ပြည်တွင်းနှင့် ပြည်ပသို့ တယ်လီဖုန်းဆက်သွယ်ရေးမှာ အကန့်အသတ်ရှိသည်။ သို့သော်လည်း မိုဘိုင်းဖုန်းများကို ကျယ်ပြန့်စွာ အသုံးပြုလာကြသည်။ အိမ်ထောင်စု ၉၃ ရာခိုင်နှုန်းတွင် တယ်လီဖုန်းရှိပြီး ကြိုးဖုန်း သို့မဟုတ် မိုဘိုင်းဖုန်း ဖြစ်သည်။<ref name="LSIS-II" /> လျှပ်စစ်သည် လူဦးရေ ၉၃% အတွက် ရရှိနိုင်သည်။ <ref name="LSIS-II" /> ဆောင်သဲရူး ဟု ခေါ်သော နောက်ပွင့် ပစ်ကပ် ဘတ်စ်ကားများကို ခရီးဝေးသွားရန်နှင့် မြို့တွင်းသွားလာရန် နိုင်ငံအတွင်း အသုံးပြုကြသည်။
===ရေပေးဝေရေး===
၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ရရှိသော ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ အချက်အလက်များအရ လာအိုနိုင်ငံသည် ယူနီဆက်/ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့တို့ ပေါင်းစပ် စောင့်ကြည့်အစီအစဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ ရေနှင့် မိလ္လာနှင့် ပတ်သက်သော ထောင်စုနှစ်ဖွံ့ဖြိုးမှုပန်းတိုင် ရည်မှန်းချက်ကို ပြည့်မှီသည်။ သို့သော်လည်း ၂၀၁၈ ခုနှစ်အထိ လာအိုပြည်သူများတွင် ၁.၉ သန်းတို့သည် တိုးတက်လာသော ရေပေးဝေရေး စနစ်ကို သုံးစွဲခွင့် မရရှိပဲ ရှိသကဲ့သို့ ၂.၄ သန်းသော ပြည်သူတို့သည် တိုးတက်လာသော မိလ္လာစနစ်ကို သုံးစွဲခွင့် မရရှိကြပေ။ <ref name=":8">{{Cite web|url=http://documents.worldbank.org/curated/en/295731467999376153/pdf/100892-WSP-P131116-AUTHOR-Susanna-Smets-Box393244B-PUBLIC-WSP-SERIES-WSP-LaoPDR-WSS-Turning-Finance-into-Service-for-the-Future.pdf|title=Water Supply and Sanitation in Lao PDR|website=www.worldbank.org|access-date=10 December 2018|accessdate=12 September 2021|archivedate=20 August 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190820000057/http://documents.worldbank.org/curated/en/295731467999376153/pdf/100892-WSP-P131116-AUTHOR-Susanna-Smets-Box393244B-PUBLIC-WSP-SERIES-WSP-LaoPDR-WSS-Turning-Finance-into-Service-for-the-Future.pdf}}</ref>
လာအိုနိုင်ငံသည် အထူးသဖြင့် မိလ္လာစနစ်နှင့် ပတ်သက်၍ သုံးစွဲနိုင်ခွင့် တိုးတက်လာမှုသည် မှတ်တမ်းတင်စရာ အခြေအနေ ဖြစ်သည်။ <ref name="ODI1">O'Meally, Simon (2010). [http://www.developmentprogress.org/progress-stories/lao-pdrs-progress-rural-sanitation Lao PDR's progress in rural sanitation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120117181104/http://www.developmentprogress.org/progress-stories/lao-pdrs-progress-rural-sanitation |date=17 January 2012 }}. London: Overseas Development Institute</ref> လာအို၏ များသောအားဖြင့် ကျေးလက်နေထိုင်သော <ref>Department of Statistics, Ministry of Planning and Investment, 2009</ref> ပြည်သူတို့သည် မိလ္လာစနစ်အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ သုံးစွဲရသည်မှာ ခက်ခဲသည်။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် ကျေးလက်နေပြည်သူတို့၏ ၈% မျှသာ တိုးတက်လာသော မိလ္လာစနစ်ကို သုံးစွဲနိုင်သည်။<ref name="ODI1" /> သုံးစွဲမှုသည် ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းသို့ တိုးတက်လာပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ၃၈ ရာခိုင်နှုန်းသို့ တိုးတက်လာသည်။ ၁၉၉၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၈ ခုနှစ် အတွင်းတွင် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် လူဦးရေ ၁,၂၃၂,၉၀၀ ဦးတို့သည် ကျေးလက်ဒေသတွင် တိုးတက်လာသော မိလ္လာစနစ်ကို သုံးစွဲနိုင်လာကြသည်။ <ref name="ODI1" /> လာအို၏ တိုးတက်လာမှုသည် အလားတူ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက သတိပြုစရာ ဖြစ်သည်။ <ref name="ODI1" /> လာအိုအာဏာပိုင်တို့သည် လတ်တလောတွင် ဆန်းသစ်တီထွင်ထားသော စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း မူဘောင်ကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပြီး လုပ်ငန်းသေးများနှင့် အစိုးရ-ပုဂ္ဂလိက ကန်ထရိုက်စာချုပ်များ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး နိုင်ငံပိုင် ရေလုပ်ငန်းများ၏ သမာရိုးကျ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် အပြိုင် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|author=Laponche, Bernard|display-authors=etal|year=2008|title=Focales n° 8. Energy Efficiency Retrofitting of Buildings – Challenges and Methods|url=http://www.afd.fr/lang/en/home/publications/travaux-de-recherche/publications-scientifiques/focales|access-date=17 February 2011|publisher=afd.fr|format=PDF|accessdate=12 September 2021|archivedate=9 August 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170809195444/http://www.afd.fr/lang/en/home/publications/travaux-de-recherche/publications-scientifiques/focales}}</ref>
== လူဦးရေနှင့် ပျံ့နှံ့နေထိုင်မှု ==
"လာအိုရှန်" ဆိုသော အသုံးအနှုန်းမှာ လာအိုဘာသာစကား၊ လာအိုလူမျိုး၊ ဘာသာစကား နှင့် ထုံးတမ်းစဉ်လာတို့ကို ရည်ညွှန်းသည် မဟုတ်ပေ။ ၎င်းသည် နိုင်ငံရေး အသုံးအနှုန်း တစ်ခု ဖြစ်ပြီး လာအိုနိုင်ငံ အတွင်းရှိ လာအိုလူမျိုးမဟုတ်သော လူမျိုးစု အဖွဲ့များလည်း ပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့ကိုလည်း "လာအိုရှန်" ဟု သတ်မှတ်ကာ နိုင်ငံရေးအရ နိုင်ငံသား ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ လာအိုသည် အာရှတိုက် အတွင်း နိုင်ငံအားလုံးတွင် အသက်အငယ်ဆုံးသော ပြည်သူလူထု ရှိပြီး ပျမ်းမျှအသက်မှာ ၂၁.၆ နှစ် ဖြစ်သည်။ <ref name=factbook>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/|title=Laos|date=17 February 2019|website=Central Intelligence Agency: The World Factbook|access-date=23 February 2019|accessdate=10 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307193820/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/}}</ref>
လာအိုနိုင်ငံ၏ လူဦးရေမှာ ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ၇.၄၅ သန်း ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး နိုင်ငံအနှံ့တွင် မညီမမျှ ပြန့်ကြဲလျက် ရှိသည်။ လူအများစုမှာ မဲခေါင်မြစ် နှင့် ၎င်း၏ မြစ်လက်တက်များ၏ တောင်ကြားများတွင် နေထိုင်ကြသည်။ ဗီယင်ကျန်း ပရီဖက်ချာ၊ မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့တွင် ၂၀၂၀ ခုနှစ်၌ လူဦးရေ ၆၈၃,၀၀၀ ခန့် ရှိသည်။<ref name=factbook />
{{လာအိုနိုင်ငံရှိ အကြီးဆုံး မြို့ကြီးများ}}
===လူမျိုးများ===
လာအိုရှိ ပြည်သူများကို ၎င်းတို့နေထိုင်ရာ အမြင့်ပေ ပေါ်မူတည်၍ အမျိုးအစားခွဲခြားကြကာ (မြေနိမ့်ပိုင်း၊ အလယ်ပိုင်းနှင့် ကုန်းမြင့်ပိုင်း) ထိုသို့ခွဲခြားခြင်းသည် လူမျိုးခွဲခြားခြင်းနှင့်လည်း ဆက်စပ်လျက် ရှိသည်။ နိုင်ငံလူဦးရေ၏ တစ်ဝက်ကျော်မှာ လာအိုလူမျိုး များဖြစ်ပြီး မြေနိမ့်ပိုင်းတွင် အဓိက နေထိုင်ကြသူများ ဖြစ်ကာ လာအိုနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ ကြီးစိုးသော လူမျိုးများ ဖြစ်သည်။ <ref name="UN Demographic Yearbooks">{{Cite web |title=UN Demographic Yearbooks |url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dyb2.htm#2001 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=25 December 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225121538/https://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dyb2.htm#2001 }}</ref> လာအိုသည် တိုင်း ဘာသာစကား အစုအဝေးတွင် ပါဝင်ပြီး <ref>[https://books.google.com/books?id=0lmQAgAAQBAJ&lpg=PA680&ots=TpEnWhLSgV&dq=kra%3DKadai&pg=PA6#v=onepage&q=kra=Kadai&f=false Diller, Anthony; Edmondson, Jerry; Luo, Yongxian (2004). The Tai-Kadai Languages] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210624001317/https://books.google.com/books?id=0lmQAgAAQBAJ&lpg=PA680&ots=TpEnWhLSgV&dq=kra%3DKadai&pg=PA6#v=onepage&q=kra=Kadai&f=false |date=24 June 2021 }}. ''Routledge (2004)'', pp. 5–6. {{ISBN|1135791163}}.</ref> ၎င်းတို့သည် တရုတ်နိုင်ငံမှ အေဒီ ပထမ ထောင်စုနှစ်တွင် တောင်ဘက်သို့ စတင် ရွှေ့ပြောင်းလာကြသောသူများ ဖြစ်သည်။ <ref>[http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf Pittayaporn, Pittayawat (2014). Layers of Chinese Loanwords in Proto-Southwestern Tai as Evidence for the Dating of the Spread of Southwestern Tai] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150627063518/http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf |date=27 June 2015 }}. ''MANUSYA: Journal of Humanities,'' Special Issue No 20: 47–64.</ref> ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အခြားသော မြေနိမ့်ပိုင်း လူမျိုးစုများဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့အား လာအိုလူမျိုးတို့နှင့် ပေါင်းစပ်ကာ လာအိုလုံ (မြေနိမ့်ပိုင်းလူများ) ဟု ခေါ်သည်။ <ref name="UN Demographic Yearbooks" />
အလယ်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းတောင်တန်းများတွင် မွန်-ခမာ စကားပြောသော လာအိုသီယမ် ဟု ခေါ်သည့် ကုန်းလျှောအလယ်ပိုင်း လာအိုရှန်များ များပြားစွာ ရှိသည်။ လာအိုလုံတို့က သူတို့အား ခမူး၊ ခါမူး (ကမ်မူး) သို့မဟုတ် ခ ဟု သုံးနှုန်းလေ့ ရှိကြပြီး အော်စထရို-အာရှ ဘာသစကားနှင့် ဆက်နွယ်ခြင်းကို ရည်ညွှန်းခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း နောက်ဆုံး စကားလုံးကို မနှစ်မြို့ကြပဲ ကျွန် ဟု အဓိပ္ပာယ် ထွက်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ သူတို့သည် လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းရှိ ရှေးဦးနေထိုင်သူများ ဖြစ်သည်။ အချို့သော ဗီယက်နမ်လူမျိုးများ၊ လာအိုတရုတ်များ <ref>{{cite web |url=http://www.ocac.gov.tw/english/public/public.asp?selno%3D1163%26no%3D1163%26level%3DB |title=Archived copy |access-date=2016-09-23 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110104195124/http://www.ocac.gov.tw/english/public/public.asp?selno=1163&no=1163&level=B |archive-date=2011-01-04 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=4 January 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110104195124/http://www.ocac.gov.tw/english/public/public.asp?selno=1163&no=1163&level=B }}</ref> နှင့် ထိုင်းလူမျိုးများ လူနည်းစု ရှိပြီး အထူးသဖြင့် မြို့များတွင် နေထိုင်ကြသော်လည်း လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက် ၁၉၄၀ ခုနှစ်များ နှောင်းပိုင်းတွင် ၎င်းတို့သည် လာအိုနိုင်ငံကို စွန့်ခွာပြီး အများစုမှာ ဗီယက်နမ်၊ ဟောင်ကောင် သို့မဟုတ် ပြင်သစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ လာအိုသီယမ်တို့သည် လူဦးရေ၏ ၃၀% ခန့်မျှ ရှိသည်။<ref>{{cite web |url=http://www.omf.org/omf/us/peoples_and_places/people_groups/khmu_of_laos |archive-url=https://web.archive.org/web/20071109063510/http://www.omf.org/omf/us/peoples_and_places/people_groups/khmu_of_laos |url-status=dead |archive-date=9 November 2007 |title=Khmu people of Laos. OMF International |publisher=Omf.org |access-date=23 January 2011 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=9 November 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071109063510/http://www.omf.org/omf/us/peoples_and_places/people_groups/khmu_of_laos }}</ref>
တောင်ကုန်းနေ လူမျိုးများ ဖြစ်ပြီး လာအိုရှိ လူနည်းစု ယဉ်ကျေးမှု ဖြစ်သော မုံလူမျိုးများ၊ ယောင်(မြန်) လူမျိုးများ၊ မုံ-မြန် လူမျိုးများ၊ ဒေါင်လူမျိုးများ၊ ရှမ်းလူမျိုးများ နှင့် အချို့သော တိဘက်-မြန်မာ စကားပြောသော လူမျိုးများသည် လာအိုနိုင်ငံရှိ သီးခြားဖြစ်သော ဒေသများတွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာအောင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် တောင်ကုန်းနှင့် တောင်တန်းနေ လူမျိုးများ ဖြစ်ပြီး ဘာသာစကားနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ရောနှောပြီး အမွေဆက်ခံထားသော လူမျိုးစုများကိုလည်း တွေ့ရကာ ၎င်းတို့တွင် လွာ လူမျိုး၊ ခမူးလူမျိုးတို့ ပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့သည် လာအိုရှိ ဒေသရင်း လူမျိုးများ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အား စုပေါင်း၍ လာအိုဆန် သို့မဟုတ် ကုန်းမြင့်လာအိုရှန်များ ဟု ခေါ်သည်။ လာအိုရှန်တို့သည် လူဦးရေ၏ ၁၀% ခန့်မျှ ရှိသည်။ <ref name="britannica" />
===ဘာသာစကားများ===
ရုံးသုံးဘာသာစကားနှင့် အများသုံး ဘာသာစကားမှာ လာအိုဘာသာစကား ဖြစ်ပြီး တိုင်း-ကဒိုင်း ဘာသာစကား မိသားစုဝင် ဘာသာစကား ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း လူဦးရေ၏ တစ်ဝက်စွန်းရုံမျှသာ လာအိုဘာသာစကားကို ပြောဆိုအသုံးပြုကြသည်။ ကျန်ရှိသောသူများ အထူးသဖြင့် ကျေးလက်ဒေသများတွင် လူမျိုးစု ဘာသာစကားများကို အသုံးပြုကြသည်။ လာအိုအက္ခရာသည် ၁၃ ရာစု နှင့် ၁၄ရာစု ကြားတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး ရှေးဟောင်း ခမာစာအရေးအသားမှ ဆင်းသက်လာကာ ထိုင်းစာအရေးအသားနှင့် အလွန် ဆင်တူသည်။<ref>{{cite journal|doi=10.2307/2049433|jstor=2049433|title=Languages and Literatures of Indochina|journal=The Far Eastern Quarterly|volume=6|issue=4|pages=379–389|year=1947|last1=Benedict|first1=Paul K.}}</ref> အော်စထရိုအာရှ ဘာသာစကားမိသားစုဖြစ်သော ခမူးဘာသာစကား နှင့် မုံ-မြန်ဘာသာစကား မိသားစုဖြစ်သော မုံဘာသာစကားတို့ကို လူနည်းစု လူမျိုးစုများမှ အသုံးပြုကြပြီး အထူးသဖြင့် အလယ်ပိုင်းနှင့် ကုန်းမြင့်ပိုင်းဒေသတို့တွင် ဖြစ်သည်။ မွေးကင်းစကတည်းက နားမကြားသူများ မွေးဖွားနှုန်း မြင့်မားသော နေရာများတွင် လာအိုလက်ဟန်ခြေဟန် ဘာသာစကားကို အသုံးပြုကြသည်။ <ref name=britannica />
ပြင်သစ်ဘာသာစကားကို အစိုးရနှင့် ကုန်သွယ်ရေး တို့တွင် မကြာခဏ အသုံးပြုလေ့ ရှိကြသည်။ လာအိုသည် ပြင်သစ်စကားပြော နိုင်ငံများ အသင်းဖြစ်သော လာ ဖရန်ကိုဖုန်းနီ ၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ အဖွဲ့၏ ခန့်မှန်းချက်အရ လာအိုနိုင်ငံတွင် ပြင်သစ်စကားပြောသူ ၁၇၃,၈၀၀ ဦး (၂၀၁၀ ခန့်မှန်းမှု) ခန့်မျှ ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ <ref>{{cite web |title=Laos |url=https://www.francophonie.org/laos-968 |publisher=La Francophonie |access-date=7 February 2021 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=18 May 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210518191146/https://www.francophonie.org/laos-968 }}</ref>
အာဆီယံ၏ ဘာသာစကားဖြစ်သော အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားကို လတ်တလောနှစ်များတွင် သင်ကြားမှု များပြားလာခဲ့သည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.tlfq.ulaval.ca/AXL/asie/Laos.htm |title=Languages of Laos |publisher=Laval University |access-date=9 July 2012 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=27 October 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121027231143/http://www.tlfq.ulaval.ca/AXL/asie/Laos.htm }}</ref>
===ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု ===
[[File:Estupa That Luang.JPG|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ ဖာ့သတ်လွမ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဘုရားသည် လာအို၏ နိုင်ငံတော် ပြယုဂ် ဖြစ်သည်။]]
၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံသား ၆၆ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် များ ဖြစ်ပြီး ခရစ်ယာန် ၁.၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ မွတ်စလင် ၀.၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဂျူးဘာသာ ကိုးကွယ်သူ ၀.၁ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အခြားသော ၃၂.၃ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အခြားဘာသာဝင်များ သို့မဟုတ် ရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်သူများ (အများစုမှာ ဖီသာသနာ ခေါ် ထိုင်းရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်မှု)ဖြစ်ကြသည်။ <ref>{{cite web |title=Global Religious Landscape; Table: Religious Composition by Country |url=https://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2012/12/globalReligion-tables.pdf |website=Pew Research |access-date=16 April 2020 |page=47 |date=2010 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=23 March 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180323215031/http://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2012/12/globalReligion-tables.pdf }}</ref><ref name="cia.gov" /> ဗုဒ္ဓဘာသာသည် လာအိုနိုင်ငံရှိ အရေးပါသော လူမှုရေးဆိုင်ရာအားတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်မှာ ကြာမြင့်ခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာသည် နိုင်ငံအတွင်းသို့ စတင်ဝင်ရောက်သည့် အချိန်မှစ၍ ဖီသာသနာ နှင့် အတူ ငြိမ်းချမ်းစွာ ယှဉ်တွဲ၍ အတူရှိနေခဲ့သည်။<ref name=britannica />
===ကျန်းမာရေး===
[[File:VientianeHospital.jpg|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ မာဟိုဆော့ဆေးရုံ]]
၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားတို့၏ မွေးစတွင် တွက်ချက်သော လူ့သက်တမ်းမှာ ၆၂.၆ နှစ်ဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီးများအတွက် လူ့သက်တမ်းမှာ ၆၆.၇ နှစ် ဖြစ်သည်။<ref name="cia.gov">[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/ Laos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210307193820/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/ |date=7 March 2021 }}. CIA – The World Factbook. Cia.gov. Retrieved on 28 July 2018.</ref> ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ကျန်းမာသော သူတစ်ဦး၏ လူ့သက်တမ်းမှာ ၅၄ နှစ် ဖြစ်သည်။<ref name="hdrstats.undp.org">{{cite web|url=http://hdrstats.undp.org/en/countries/data_sheets/cty_ds_LAO.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20100707000524/http://hdrstats.undp.org/en/countries/data_sheets/cty_ds_LAO.html|archive-date=7 July 2010|title=Human Development Report 2009. Lao People's Democratic Republic|publisher=HDRstats.undp.org|access-date=27 June 2010|accessdate=13 September 2021|archivedate=7 July 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100707000524/http://hdrstats.undp.org/en/countries/data_sheets/cty_ds_LAO.html}}</ref> အစိုးရ၏ ကျန်းမာရေးအသုံးစရိတ်မှာ ဂျီဒီပီ၏ ၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပြီး <ref name="hdrstats.undp.org" /> ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ၁၈ ဒေါ်လာ (ဝယ်ယူနိုင်စွမ်းအား ကွာခြားမှုနှုန်း ထည့်တွက်ပြီး) ဖြစ်သည်။<ref name="hdrstats.undp.org" />
===ပညာရေး===
[[File:National University of Laos(NUOL)ມ.ຊ - panoramio.jpg|thumb|ဗီယင်ကျန်းမြို့ရှိ လာအိုအမျိုးသားတက္ကသိုလ်]]
၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် လူကြီးများ စာတတ်မြောက်မှုနှုန်းမှာ အမျိုးသမီးများအတွက် ၆၂.၉% ဖြစ်ပြီး အမျိုးသားများအတွက် ၇၈.၁% ဖြစ်သည်။<ref name="LSIS-II">{{cite book|title=Lao Social Indicator Survey II 2017, Survey Findings Report|date=2018|publisher=Lao Statistics Bureau and UNICEF|location=Vientiane|url=https://laopdr.un.org/sites/default/files/2019-08/2017%20MICS%20Social%20Indicator%20Survey%20II%20Survey_Findings%20Report_0.pdf|access-date=13 September 2021|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429023811/https://laopdr.un.org/sites/default/files/2019-08/2017%20MICS%20Social%20Indicator%20Survey%20II%20Survey_Findings%20Report_0.pdf|url-status=live}}</ref>
၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် မူလတန်း ကျောင်းအပ်မှုနှုန်း စုစုပေါင်းမှာ ၈၄% ဖြစ်သည်။<ref name="hdrstats.undp.org" /> လာအိုအမျိုးသားတက္ကသိုလ်သည် လာအိုနိုင်ငံ၏ ပြည်သူပိုင် တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည်။ ဝင်ငွေနည်းပါးသော နိုင်ငံဖြစ်သဖြင့် ပညာတတ် အများစုမှာ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြသဖြင့် လာအိုနိုင်ငံသည် ဦးနှောက်ယိုစီးမှု ပြဿနာနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ပညာတတ် လာအိုနိုင်ငံသား ၃၇% သည် နိုင်ငံပြင်ပတွင် နေထိုင်ကြသည်။ <ref name="TonyFielding">Fielding, Tony (2015). ''[https://books.google.com/books?id=0hAtCgAAQBAJ&pg=PA77 Asian Migrations: Social and Geographical Mobilities in Southeast, East, and Northeast Asia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308084500/https://books.google.com/books?id=0hAtCgAAQBAJ&pg=PA77 |date=8 March 2021 }}''. Routledge, p. 77. {{ISBN|978-1-317-95208-4}}.</ref> လာအိုနိုင်ငံသည် ၂၀၂၀ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ဆန်းသစ်တီထွင်မှုညွှန်းကိန်းတွင် အဆင့် ၁၁၃ ရှိသည်။<ref>{{Cite web|title=Release of the Global Innovation Index 2020: Who Will Finance Innovation?|url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2020/index.html|access-date=2021-09-02|website=www.wipo.int|language=en|accessdate=13 September 2021|archivedate=3 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210603121259/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2020/index.html}}</ref><ref>{{Cite web|title=Global Innovation Index 2019|url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html|access-date=2021-09-02|website=www.wipo.int|language=en|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 September 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html}}</ref><ref>{{Cite web|title=RTD - Item|url=https://ec.europa.eu/newsroom/rtd/items/691898|access-date=2021-09-02|website=ec.europa.eu|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 September 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210902140715/https://ec.europa.eu/newsroom/rtd/items/691898}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-10-28|title=Global Innovation Index|url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930|access-date=2021-09-02|website=INSEAD Knowledge|language=en|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 September 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930}}</ref>
== ယဉ်ကျေးမှု ==
[[File:3 Nagas Feast.jpg|thumb|လာအိုဟင်းလျာ၏ ဥပမာတစ်ခု ]]
[[File:Phuan Girls.JPG|thumb|လာအိုအမျိုးသမီးများ ဆင်းဝတ်စုံကို ဝတ်ဆင်ထားပုံ ]]
[[File:Lao New Year, dancers.jpg|thumb|နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်တွင် တွေ့ရသော လာအိုကချေသည်များ]]
ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာသည် လာအိုယဉ်ကျေးမှုတွင် ကြီးစွာသော လွှမ်းမိုးမှု ရှိသည်။ ထိုသက်သေများကို နိုင်ငံတဝှမ်းလုံးတွင် တွေ့ရပြီး ဘာသာစကား၊ ဘုရားပုထိုးများ ၊ အနုပညာ နှင့် စာပေတို့ဖြင့် ဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ လာအိုယဉ်ကျေးမှု၏ အစိတ်အပိုင်း အများအပြားသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ မတိုင်ခင်က ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်များ ရှိသည်။ လာအို ဂီတအား အမျိုးသား တူရိယာ ဖြစ်သော ခန်း တူရိယာက လွှမ်းမိုးထားပြီး ၎င်းမှာ လေမှုတ်တူရိယာဖြစ်ကာ သမိုင်းမတင်မီ ခေတ်ကတည်းက ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ ခန်းအား မော်လမ် ဟု ခေါ်သော အဆိုတော်ဖြင့် တွဲဖက်ဖျော်ဖြေပြီး ကျေးလက်ရိုးရာဂီတ၏ ထင်ရှားသော စတိုင်လ် ဖြစ်သည်။
ကောက်ညှင်းသည် အဓိကစားစရာ ဖြစ်ပြီး လာအိုလူမျိုးတို့အတွက် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာရေးအရ အရေးပါမှု ရှိသည်။ ကောက်ညှင်းအား သာမန်ဆန်ထက် ပို၍ နှစ်သက်ကြပြီး ကောက်ညှင်းစိုက်ပျိုးခြင်းသည် လာအိုနိုင်ငံတွင် စတင်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ လူမျိုးစုအများကြားနှင့် ကွဲပြားခြားနားသော ပတ်ဝန်းကျင်တို့ကြားတွင် များပြားလှစွာသော ရိုးရာနှင့် ရိုးရာလုပ်ထုံးများ ရှိကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် လွမ်ပရာဘွမ်ရှိ ခမ်မူး လယ်သမားများသည် ခေါင်ခမ် ဆန်အမျိုးအစားကို လယ်တောအိမ်၏ အနီးတွင် ကွယ်လွန်ပြီးသော မိဘများအား သတိရခြင်း အနေနှင့် အနည်းငယ် စိုက်ပျိုးလေ့ ရှိပြီး စပါးခင်း၏ အစပ်တွင် စိုက်ပျိုးသည် ဆိုပါက မိဘများ အသက်ရှင်ဆဲဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.adb.org/Evaluation/case-studies/LAO/Evaluation-Synthesis-on-Rice.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20070702234215/http://www.adb.org/Evaluation/case-studies/LAO/Evaluation-Synthesis-on-Rice.pdf|archive-date=2 July 2007|title=Evaluation Synthesis of Rice in Lao PDR|access-date=27 June 2010|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 July 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070702234215/http://www.adb.org/Evaluation/case-studies/LAO/Evaluation-Synthesis-on-Rice.pdf}}</ref>
ဆင်း ဝတ်စုံသည် လာအိုအမျိုးသမီးတို့ နေ့စဉ် ဝတ်ဆင်သော ရိုးရာအဝတ်အစား ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် လက်ဖြင့် ယက်လုပ်သော ပိုးထည်ထမီ ဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီးတို့၏ ဝတ်ဆင်ပုံကိုလိုက်၍ အဓိပ္ပာယ် အမျိုးမျိုး ဖွင့်ဆိုနိုင်သည်။
===ရုပ်ရှင်===
၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံကို စတင်တည်ထောင်သည့် အချိန်မှစ၍ လာအိုနိုင်ငံတွင် ထုတ်လုပ်သော ရုပ်ရှင် အနည်းငယ်မျှသာ ရှိသည်။ <ref>Bounchao Pichit, "Laos Cinema," in David Hanan, ed., ''Film in South East Asia: Views from the Region'', Hanoi, Vietnam Film Institute, 2001, 83–91.</ref> ဘုရင်စနစ်ကို ဖျက်သိမ်းပြီးနောက် ပထမဆုံး ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်သော ဇာတ်ကားရှည် ရုပ်ရှင်မှာ "ဂျားလွင်ပြင်မှ သေနတ်သံများ" ဖြစ်ပြီး ၁၉၈၃ ခုနှစ်တွင် ဆွမ်ချစ် ဖိုလ်စီနာ က ရိုက်ကူးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သော်လည်း ဆင်ဆာဘုတ်အဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေ ဖြန့်ဖြူးခြင်းကို တားမြစ်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite journal |author1=Southiponh, Som Ock |author2=Gerow, Aaron |title=Starting an Asian Cinema: Laos Past and Present |journal=Documentary Box |date=1999 |volume=12 |page=27 |url=https://books.google.com/books?id=Dt9kAAAAMAAJ |access-date=1 January 2019 |publisher=Yamagata International Documentary Film Festival }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210624001727/https://books.google.com/books?id=Dt9kAAAAMAAJ |date=24 June 2021 }}</ref> ပထမဆုံး စီးပွားဖြစ် ရုပ်ရှင်ဇာတ်လမ်းရှည်မှာ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်သော "ဆဘိုင်းဒီး လွမ် ပရာဘွမ်" ဖြစ်သည်။<ref>{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/news/world/asia/good-morning-luang-prabang-ndash-and-hello-to-laoss-film-industry-843557.html|title=Good Good Morning, Luang Prabang – and hello to Laos's film industry|last=Buncomb|first=Andrew|work=The Independent|date=10 June 2010|access-date=22 May 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=3 April 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200403212836/https://www.independent.co.uk/news/world/asia/good-morning-luang-prabang-ndash-and-hello-to-laoss-film-industry-843557.html}}</ref> ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်သော ဇာတ်လမ်းရုပ်ရှင် "သွေးလမ်းမ" မှာ လာအိုတွင် လာအိုအစိုးရ၏ အကူအညီဖြင့် ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် သတင်းနှင့် မှတ်တမ်း အမ်မီဆု ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရသည်။<ref>{{Citation|title=Blood Road|url=http://www.imdb.com/title/tt6900092/|access-date=2020-04-19|archive-date=24 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624003146/https://www.imdb.com/title/tt6900092/|url-status=live}}</ref>
ဩစတြေးလျ ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးသူ ကင်မ် မော်ဒေါင့်၏ ပထမဆုံး ရုပ်ရှင်အား လာအိုတွင် ရိုက်ကူးပြီး မိခင်ဘာသာစကား ပြောကြားသော လာအိုသရုပ်ဆောင်များဖြင့် ရိုက်ကူးထားသည်။ ဇာတ်လမ်း၏ အမည်မှာ "ရော့ကက်" ဖြစ်ပြီး မဲလ်ဘုန်းနိုင်ငံတကာ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်တွင် ၂၀၁၃ ခုနှစ်၌ စတင်ပြသကာ ဘာလင်နိုင်ငံတကာ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်တွင် ဆု ၃ ခု ရရှိခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|title=Q&A with director Kim Mordaunt (The Rocket)|url=http://miff.com.au/kimmorduant|work=Melbourne International Film Festival|publisher=MIFF|date=August 2013|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131005004244/http://miff.com.au/kimmorduant|archive-date=5 October 2013|accessdate=13 September 2021|archivedate=5 October 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131005004244/http://miff.com.au/kimmorduant}}</ref> ရုပ်ရှင်ထုတ်လုပ်ရေး ကုမ္ပဏီများမှ ရိုက်ကူးပြီး လာအိုအား အသားပေးရိုက်ကူးသော ရုပ်ရှင်များကို အောင်မြင်စွာ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ခြင်းမှာ လာအိုနယူးဝေ့ဗ်စီနီမာ ကုမ္ပဏီ၏ အန်နီဆေး ကရိုလာ ရိုက်ကူးပြီး အုဇ်အာရှ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်တွင် ပြသခဲ့သော "မိုးကုတ်စက်ဝိုင်း၌" ရုပ်ရှင် နှင့် <ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-18770068|title=A tale of revenge in Laos challenges censors|last=Catt|first=Georgia|website=BBC News|date=22 August 2012|access-date=22 May 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624001805/https://www.bbc.com/news/world-asia-18770068}}</ref> လာအို အာ့တ်မီဒီယာ ကုမ္ပဏီ၏ မက်တီဒေါင် ရိုက်ကူးပြီး ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဖန်တက်စတစ်ဖတ်ဇ် ပွဲတော်တွင် ပြသခဲ့သော "ချန်သာလီ" တို့ဖြစ်ကြသည်။ <ref>{{cite web|url=http://fantasticfest.com/films/chanthaly|title=Chanthaly|publisher=Fantastic Fest|date=2013|access-date=15 May 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624004140/https://fantasticfest.com/films/chanthaly}}</ref><ref>{{cite web|url=https://screenanarchy.com/2013/09/fantastic-fest-2013-review-chanthaly-is-a-haunting-portrait-of-modern-day-laos.html|title=Fantastic Fest 2013 Review: Chanthaly is A Haunting Portrait of Modern Day Laos|last=Marsh|first=James|work=ScreenAnarchy|date=26 September 2013|access-date=7 January 2021|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201028114355/https://screenanarchy.com/2013/09/fantastic-fest-2013-review-chanthaly-is-a-haunting-portrait-of-modern-day-laos.html|archive-date=28 October 2020|accessdate=13 September 2021|archivedate=28 October 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201028114355/https://screenanarchy.com/2013/09/fantastic-fest-2013-review-chanthaly-is-a-haunting-portrait-of-modern-day-laos.html}}</ref> ၂၀၁၇ စက်တင်ဘာလတွင် မက်တီဒေါင်၏ ဒုတိယ ရုပ်ရှင်ဖြစ်သော "အချစ်ရဆုံးသော ညီအစ်မ" ရုပ်ရှင်အား ၉၀ ကြိမ်မြောက် အကယ်ဒမီ ဆုပေးပွဲ (အော်စကာပွဲ) သို့ အကောင်းဆုံးနိုင်ငံခြားဘာသာစကား ရုပ်ရှင် အဖြစ် ရွေးချယ်မှုအတွက် စဉ်းစားနိုင်ရန် တင်သွင်းခဲ့သဖြင့် နိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး အော်စကာဆုသို့ တင်သွင်းခြင်းအဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite news|url=https://variety.com/2017/film/asia/laos-dearest-sister-first-foreign-language-oscar-film-1202563352/|title=Laos Selects 'Dearest Sister' as First Foreign-Language Oscar Submission|last=Frater|first=Patrick|date=19 September 2017|work=Variety|access-date=26 October 2017|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624003212/https://variety.com/2017/film/asia/laos-dearest-sister-first-foreign-language-oscar-film-1202563352/}}</ref>
၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံ၌ ရုပ်ရှင်ပြသရန် သီးသန့်ရည်ရွယ် လုပ်ငန်းလည်ပတ်နေသော ရုပ်ရှင်ရုံ ၃ ခု ရှိသည်။ <ref>{{cite news|last1=Brzeski|first1=Patrick|title=Cannes: Southeast Asia Is Ready for Its Big-Screen Close-up|url=https://www.hollywoodreporter.com/lists/cannes-southeast-asia-is-ready-big-screen-close-up-1110530|access-date=1 January 2019|work=The Hollywood Reporter|publisher=Valence Media|date=9 May 2018|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624001857/https://www.hollywoodreporter.com/lists/cannes-southeast-asia-is-ready-big-screen-close-up-1110530}}</ref>
===ပွဲတော်များ===
လာအိုနိုင်ငံတွင် အများပြည်သူ ရုံးပိတ်ရက်၊ ပွဲတော်နှင့် အခမ်းအနား အချို့ ရှိသည်။
* မုံနှစ်သစ်ကူးပွဲ (နိုပီဂျောင်)
*ဘန်ဖာဝက်
*မာဂါ ပူဂျာ
* တရုတ်နှစ်သစ်ကူး
* ဘွန်ခွန်ခေါင်း
* ဘွန်ပီမိုင်း
* ဗီဆာခါ ပူဂျာ
* ပီမိုင်း/ ဆုံခရမ် (လာအိုနှစ်သစ်ကူးပွဲ)
* ခေါင် ဖန်ဆာ
* ဟော ခေါင် ပါဒပ်ဒင်
* အော့ခ် ဖန်ဆာ
* ဘန်နမ်း
* လာအို အမျိုးသားနေ့ (ဒီဇင်ဘာ ၂) <ref>{{Cite news|url=https://gezimanya.com/asya/laosun-festivalleri|title=Laos'un Festivalleri|date=11 November 2016|work=Gezimanya|access-date=6 March 2018|language=tr|accessdate=13 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308151547/https://gezimanya.com/asya/laosun-festivalleri}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.visit-laos.com/festivals.htm#|title=Laos Festivals & Events|work=visit-laos.com|access-date=6 March 2018|accessdate=13 September 2021|archivedate=15 June 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190615025833/http://www.visit-laos.com/festivals.htm}}</ref>
===မီဒီယာ===
နိုင်ငံခြား ဘာသာဖြင့် ထုတ်ဝေသော သတင်းစာနှစ်စောင်ဖြစ်သော နေ့စဉ်ထုတ် အင်္ဂလိပ်ဘာသာ "ဗီယင်ကျန်းတိုင်းမ်" သတင်းစာ နှင့် အပတ်စဉ်ထုတ် ပြင်သစ်ဘာသာ "လီ ရီနိုဗေတီယာ" အပါအဝင် သတင်းစာ အားလုံးကို အစိုးရမှ ထုတ်ဝေသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံ၏ တရားဝင်သတင်းဌာန ဖြစ်သော ခေါင်ဆန်ပါသတ်လာအို သည် သူတို၏ နာမည်ပေးထားသော သတင်းစာများကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ပြင်သစ်ဘာသာတို့ဖြင့် ထုတ်ဝေကြသည်။ လာအိုနိုင်ငံတွင် နေ့စဉ်ထုတ် သတင်းစာ ၉ စောင်၊ မဂ္ဂဇင်း ၉၀ ခု၊ ရေဒီယိုစတေရှင် ၄၃ ခု၊ တီဗွီစတေရှင် ၃၂ ခု တို့ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် လည်ပတ်လျက် ရှိသည်။ ၂၀၁၁ခုနှစ် အထိ ဗီယက်နမ်၏ "နမ်ဒန်" ('ပြည်သူ') နှင့် စင်ဟွာသတင်းဌာနတို့သည် လာအိုတွင် ရုံးဖွင့်ခွင့်ရှိသော နိုင်ငံခြားသတင်းဌာနများ ဖြစ်ပြီး နှစ်ခုစလုံးသည် ဗီယင်ကျန်းတွင် ၂၀၁၁ ခုနှစ်၌ သတင်းဗြူရိုကို စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
လာအိုအစိုးရသည် ၎င်းတို့၏ လုပ်ဆောင်မှုများကို ဝေဖန်ခြင်းအား ဟန့်တားနိုင်ရန် မီဒီယာ ထုတ်လွှင့်မှုဟူသမျှကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။<ref>{{cite web |title=Laos: Crony scheme in control of press and civil society |url=http://www.indexoncensorship.org/2014/05/laos-crony-scheme-control-press-civil-society/ |website=index on censorship |date=12 May 2014 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=3 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210303175155/https://www.indexoncensorship.org/2014/05/laos-crony-scheme-control-press-civil-society/ }}</ref> လာအိုအစိုးရအား ဝေဖန်သော လာအိုနိုင်ငံသားများသည် ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားခြင်း၊ တရားမစွဲဘဲ ဖမ်းဆီးခံရခြင်းနှင့် ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခံရခြင်း များ ရှိသည်။ <ref name="state">{{cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2012/eap/204213.htm|title=2012 Human Rights Reports: Laos|publisher=State.gov|access-date=9 August 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624001945/https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2012/eap/204213.htm}}</ref><ref name="atimes">{{cite news|url=http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/NB22Ae01.html|title=Off the air in Laos|work=Asia Times Online|access-date=9 August 2014|archive-date=29 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140329180831/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/NB22Ae01.html|url-status=unfit|accessdate=13 September 2021|archivedate=29 March 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140329180831/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/NB22Ae01.html}}</ref>
===အိမ်ထောင်ဖက် အများအပြားရှိခြင်း===
အိမ်ထောင်ဖက် အများအပြားရှိခြင်းသည် လာအိုနိုင်ငံ၌ ရာဇဝတ်မှု ဖြစ်သော်လည်း ပြစ်ဒဏ်မှာ အသေးအမွှားမျှသာ ဖြစ်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေနှင့် မိသားစု စည်းမျဉ်းတို့မှ အိမ်ထောင်ဖက် တစ်ဦးထက်ပို၍ ရှိခြင်းအား တရားဝင် သတ်မှတ်ခြင်းမှ တားမြစ်ထားပြီး တစ်လင်တစ်မယားစနစ်မှာ နိုင်ငံအတွင်း အိမ်ထောင်ပြုခြင်း၏ အဓိကပုံစံ ဖြစ်သည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ <ref>{{cite web |title=Social Discrimination in the Lao People's Democratic Republic |author=<!--Not stated--> |url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf |access-date=1 August 2019 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308025704/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf }}</ref> သို့သော်လည်း အိမ်ထောင်ဖက် တစ်ဦးထက်ပို၍ ရှိခြင်းမှာ မုံလူမျိုးများကြားတွင် ထုံးတမ်းစဉ်လာ အဖြစ် ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web |title=Social Discrimination in the Lao People's Democratic Republic |author=<!--Not stated--> |url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf |access-date=1 August 2019 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308025704/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf }}</ref> ၂၀၁၇ ခုနှစ်စာရင်း အရ အမျိုးသမီးများ၏ ၃.၅% နှင့် အမျိုးသားများ၏ ၂.၁% တို့တွင် အိမ်ထောင်ဖက် တစ်ဦးထပ်ပို၍ ရှိသော အိမ်ထောင်များတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေကြသည်။<ref name="LSIS-II" />
=== အားကစား ===
[[File:Stadenat-vientiane.jpg|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ လာအိုအမျိုးသားအားကစားရုံ အသစ်]]
အမျိုးသားအားကစားမှာ ကိုယ်ခံပညာတစ်ခုဖြစ်သော မြွေလာအို ဖြစ်ပြီး<ref>{{Cite web|url=http://www.goabroad.net/Brooklynmonk/journals/1197/Muay-Lao,-the-forgotten-art-of-kickboxing|title=Muay Lao, the forgotten art of kickboxing|last=Graceffo|website=GoAbroad Network|archive-url=https://web.archive.org/web/20180415230120/http://www.goabroad.net/Brooklynmonk/journals/1197/Muay-Lao,-the-forgotten-art-of-kickboxing|archive-date=15 April 2018|url-status=dead|accessdate=13 September 2021|archivedate=15 April 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180415230120/http://www.goabroad.net/Brooklynmonk/journals/1197/Muay-Lao,-the-forgotten-art-of-kickboxing}}</ref> ထိုင်းတို့၏ မြွေထိုင်း၊ မြန်မာ့လက်ဝှေ့ နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားတို့၏ ပရာဒယ် ဆီရေး တို့နှင့် ဆင်တူသော ကစ်ဘောက်ဆင် တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite book |title=Thailand – Sports and recreation |publisher=Encyclopædia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Thailand/Sports-and-recreation |language=en |access-date=13 September 2021 |archive-date=24 June 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210624002018/https://www.britannica.com/place/Thailand/Sports-and-recreation |url-status=live }}</ref>
ဘောလုံးကစားခြင်းသည် လာအိုတွင် ရေပန်းစား လူကြိုက်အများဆုံး အားကစားနည်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite news |last1=Fuller |first1=Thomas |title=Laos Stumbles on Path to Sporting Glory |url=https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 |access-date=26 January 2020 |work=The New York Times |date=5 October 2009 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=24 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624002040/https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 }}</ref> လာအိုလိဂ်သည် နိုင်ငံအတွင်း ဘောလုံးကလပ်များ၏ ထိပ်ဆုံး ပရော်ဖက်ရှင်နယ် လိဂ် ကစားပွဲ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite news |last1=Fuller |first1=Thomas |title=Laos Stumbles on Path to Sporting Glory |url=https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 |access-date=26 January 2020 |work=The New York Times |date=5 October 2009 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=24 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624002040/https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 }}</ref> လိဂ်ကစားပွဲစတင်သည့် အချိန်မှစ၍ လာအိုအာမီ အက်ဖ် စီ အသင်းသည် အအောင်မြင်ဆုံး အသင်းဖြစ်ပြီး ဖလား ၈ ကြိမ် ရရှိကာ ချန်ပီယံဆု အများဆုံး ရရှိခြင်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web|title=Laos – List of Champions|url=http://www.rsssf.com/tablesl/laoschamp.html|access-date=28 Nov 2020|publisher=RSSSF|accessdate=13 September 2021|archivedate=13 January 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100113160830/http://www.rsssf.com/tablesl/laoschamp.html}}</ref>
လာအိုနိုင်ငံတွင် အဖွဲ့လိုက် အားကစားများနှင့် ပတ်သက်၍ အခြား ရိုးရာ မရှိပေ။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံသည် ဆီးဂိမ်းသို့ ပထမဦးဆုံး အကြိမ် အဖြစ် အသင်းတစ်သင်း စေလွှတ်ခဲ့သည်။ လာအို အမျိုးသား ဘတ်စကက်ဘော အသင်းသည် ၂၀၁၇ ဆီးဂိမ်းတွင် ပါဝင် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး မြန်မာအသင်းကိုသာ အနိုင်ရကာ ပြိုင်ပွဲတွင် အဆင့် ၈ ရရှိခဲ့သည်။ <ref>[http://www.fibalivestats.com/u/SEA/642962/ FIBA LiveStats] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210323032706/http://www.fibalivestats.com/u/SEA/642962/ |date=23 March 2021 }}, FIBA.com, accessed 24 August 2017.</ref>
== ဆက်စပ်ကြည့်ရှုရန် ==
== ကိုးကား ==
{{reflist|2}}
== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
{{ပထဝီဝင်တည်နေရာ
|Centre = {{LAO}}
|North = {{CHN}}
|Northeast = {{VNM}}
|East = {{VNM}}
|Southeast = {{VNM}}
|South = {{KHM}}
|Southwest = {{THA}}
|West = {{THA}}
|Northwest = {{MYA}}
}}
{{ASEAN}}
{{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}}
[[Category:နိုင်ငံ]]
[[Category:လာအိုနိုင်ငံ]]
[[Category:အာဆီယံအသင်းဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:အရှေ့တောင်အာရှရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံများ]]
[[Category:ဖွံ့ဖြိုးမှုအနိမ့်ဆုံး နိုင်ငံများ]]
9hwiui5fot3oon3kbuqk7ruiaht6kmt
756429
756425
2022-08-27T14:32:17Z
Dr Lotus Black
31011
[[Special:Contributions/2400:AC40:609:4ECB:75F5:1229:FAF3:9E51|2400:AC40:609:4ECB:75F5:1229:FAF3:9E51]] ([[User talk:2400:AC40:609:4ECB:75F5:1229:FAF3:9E51|ဆွေးနွေး]]) ၏ ပြင်ဆင်မှုများကို [[User:Hoke Kim|Hoke Kim]] ၏ နောက်ဆုံးတည်းဖြတ်မူသို့ နောက်ပြန် ပြန်ပြင်ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| နိုင်ငံအမည်အပြည့် = လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံတော်
| အမည်_ရင်း = ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ<br /><small>ဆာတာလနလတ် ပဇာတိပတိ ပဇာဇုန် လာဝ်</small>
| ပုံ_အလံ = Flag of Laos.svg
| ပုံ_တံဆိပ် =Coat_of_arms_of_Laos.svg
| နိုင်ငံတော်ဆောင်ပုဒ် = <small>ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လွတ်လပ်ရေး၊ ဒီမိုကရေစီ၊ ညီညွတ်ရေးနှင့် ကြီးပွားရေး</small>
| နိုင်ငံတော်သီချင်း = ဖေင် ဆတ် လာအို <br />{{small|("လာအို ပြည်သူတို့၏ ဂုဏ်ပြုသီချင်း<s></s>")}}<div style="padding-top:0.5em;">[[File:National Anthem of Laos.ogg|center]]</div>
| ပုံ_နေရာ = LocationLaos.svg
| မြို့တော် = [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]]
| အကြီးဆုံးမြို့ = ဗီယင်ကျန်း
| အကြီးဆုံးပြည်နယ် =
| ဧရိယာ = ၂၃၆,၈၀၀ km² (၉၁,၄၂၉ sq mi)
| ဧရိယာအဆင့် = ၈၃
| ဧရိယာရေရာခိုင်နှုန်း = ၂.၀
| အမြင့်ဆုံးနေရာ =
| အရှေဆုံးမြစ် =
| အကြီးဆုံးအင်း =
| ကမ်ရိုးတန်း =
| time zone = +၇
| ရုံးသုံးဘာသာများ = လာအို
| လူဦးရေ = ၇,၁၂၃,၂၀၅ (၂၀၁၉)
| လူဦးရေအဆင့် = ၁၀၅
| လူဦးရေအထူ = ၂၆.၇/km²
| လူဦးရေအထူအဆင့် = ၁၅၁
| လူမျိုးများ = လော့လုမ်း <small>(၆၇%)</small>၊ လော့သွန်း<small>(၁၄%)</small>၊ လော့စောင်<small>(၉%)</small>၊ ဗီယက်နမ်<small>(၂%)</small>
| ဘာသာတရားများ = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ|ဗုဒ္ဓ]] <small>(၉၈%)</small>၊ [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ]] <small>(၁.၅%)၊ အခြား <small>(၀.၅%)</small>
| ပွဲများ =
| အမျိုးအစား = တစ်ပါတီစနစ်
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၁) = သမ္မတ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၁) = သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ်
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၂) = ဝန်ကြီးချုပ်
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၂) = ဖန်ခမ် ဗိဖာ့ဗန်
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၃) = ဒုသမ္မတ(များ)
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၃) = ဘောင်သွန်း ချစ်မာနီ <br>ပါနီ ယာသိုတိုး
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၄) = လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၄) = စေစွမ်ဖုန်း ဖွန်ဗီဟိန်း
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၁) = လွတ်လပ်ရေး (ပြင်သစ်)
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၁) = ၁၉ ဇူလိုင် ၁၉၄၉
| GDP_PPP = USD $၁၃.၇၅ သိန်းကုဋေ
| GDP_PPP_အဆင့် = ၁၂၉
| GDP_PPP_per_capita = USD $၂,၂၀၀
| GDP_PPP_per_capita_အဆင့် = ၁၃၈
| HDI = ၀.၆၀၁
| HDI_အဆင့် = ၇၈
| ဗဟိုဘဏ် = [[လောပြည်သူ့ဒီမိုကရတစ်သမ္မတနိုင်ငံတော်ဘဏ်]]
| ငွေ = [[လော့ကစ်]] (LAK "₭")
| အထိမ်းအမှတ်များ = ပန်း - [[တရုတ်စကားပန်း|တရုတ်စကား]]၊ သစ်ပင် -
| ISO 3166-1 = LA
| cctld = .la
| calling_code = +၈၅၆
}}
'''လာအိုနိုင်ငံ''' သို့မဟုတ် '''လာဝ်နိုင်ငံ''' သို့မဟုတ် '''လောနိုင်ငံ'''({{IPAc-en|audio=En-us-Laos.ogg|ˈ|l|ɑː|oʊ|s}},<ref>{{cite web|url=http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Laos|title=Laos|via=The Free Dictionary|accessdate=9 September 2021|archivedate=25 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225194143/https://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Laos}}</ref> {{IPAc-en|l|aʊ|s|,_|ˈ|l|ɑː|ɒ|s|,_|ˈ|l|eɪ|ɒ|s}};<ref>[http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/laos Oxford Dictionaries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151109212153/http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/Laos |date=9 November 2015 }}, UK pronunciations</ref><ref>[http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/laos Oxford Dictionaries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151109212153/http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/Laos |date=9 November 2015 }}, US pronunciations</ref> {{lang-lo|ລາວ}}, ''Lāo'' {{IPA-lo|láːw|}}) တရားဝင် အမည်အားဖြင့် '''လာအို ပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံ''' သည် ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှ၏ တစ်ခုတည်းသော ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ်၏ အလယ်တွင် တည်ရှိသော လာအိုနိုင်ငံသည် အနောက်မြောက်ဘက်တွင် [[မြန်မာနိုင်ငံ]] နှင့် [[တရုတ်နိုင်ငံ]] ၊ အရှေ့ဘက်တွင် [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]]၊ အရှေ့တောင်ဘက်တွင် [[ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ]] နှင့် အနောက်ဘက်နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] တို့နှင့် နယ်နိမိတ်ခြင်း ထိစပ်လျက် ရှိသည်။<ref>{{Cite web|url=http://www.na.gov.la/appf17/geography.html|title=About Laos: Geography|website=Asia Pacific Parliamentary Forum|publisher=Government of Laos|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160416191557/http://www.na.gov.la/appf17/geography.html|archive-date=16 April 2016|accessdate=9 September 2021|archivedate=16 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160416191557/http://www.na.gov.la/appf17/geography.html}}</ref> မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့မှာ [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]] ဖြစ်သည်။
ယနေ့ခေတ် လာအိုနိုင်ငံ၏ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဝိသေသတို့ကို ၁၄ရာစုမှ ၁၈ ရာစု အထိ အရှေ့တောင်အာရှတွင် အကြီးဆုံးတိုင်းပြည် အဖြစ် တည်ရှိခဲ့သော လင်းဇင်းပြည် သို့ ပြန်လည် ခြေရာကောက်နိုင်သည်။<ref name="Stuart-Fox">{{Cite book|title=The Lao Kingdom of Lan Xang: Rise and Decline|last=Stuart-Fox|first=Martin|publisher=White Lotus Press|year=1998|isbn=974-8434-33-8|pages=49}}</ref>အရှေ့တောင်အာရှ အတွင်း ပထဝီအနေအထားအရ အလယ်ဗဟိုတွင် ကျရောက်သဖြင့် တိုင်းပြည်သည် ကုန်းတွင်း ကုန်သွယ်ရေး၏ ဗဟိုဌာန ဖြစ်ခဲ့ပြီး စီးပွားရေး အရအပြင် ယဉ်ကျေးမှု အရပါ ကြွယ်ဝခဲ့သည်။ <ref name="Stuart-Fox" /> ပြည်တွင်း ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် လင်းဇင်းပြည် သည် လွမ်ပရာဘွမ် ၊ ဗီယန်ကျင်း နှင့် ချမ်ပါဆက် တိုင်းပြည် ၃ ခု အဖြစ် ပြိုကွဲခဲ့သည်။ ၁၈၉၃ ခုနှစ်တွင် ထိုနယ်မြေ ၃ ခုသည် ပြင်သစ်တို့၏ အစောင့်အရှောက်ခံနယ်မြေ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ယခု လာအိုဟု သိကြသော တိုင်းပြည်အဖြစ် ပြန်လည် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။ ဂျပန်တို့၏ ကျူးကျော်မှု ပြီးဆုံးပြီးနောက် ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ခဏတာမျှ လွတ်လပ်ရေး ရခဲ့သော်လည်း ပြင်သစ်တို့က ကိုလိုနီ အဖြစ် ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင်မှ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ရခဲ့သည်။ လာအိုနိုင်ငံသည် ၁၉၅၃ ခုနှစ်တွင် ဆီဆာဗန် ဗောင်း၏ လက်အောက်တွင် စည်းမျဉ်းခံ ဘုရင်စနစ်ဖြင့် လွတ်လပ်ရေး ရခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက် ပြည်တွင်းစစ် စတင်ခဲ့ပြီး ကွန်မြူနစ်တို့မှ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု၏ အထောက်အပံ့ အဖြင့် နောက်ပိုင်းတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ အထောက်အပံ့ပေးထားထားသော စစ်အစိုးရဖြစ်လာသည့် ဘုရင် ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၅ ခုနှစ် ဗီယက်နမ် စစ်ပွဲ ပြီးဆုံးပြီးနောက် ဒိုဝိုပါဘူညာ ကွန်မြူနစ် ပသက် လာအို အဖွဲ့ အာဏာရရှိလာခဲ့ပြီး ပြည်တွင်းစစ် ပြီးဆုံးခဲ့သည်။ လာအိုသည် ၁၉၉၁ ခုနှစ် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ပြိုကွဲသည့် အချိန် အထိ စစ်ရေး နှင့် စီးပွားရေး အထောက်အပံ့များ ဆိုဗီယက်မှ ရယူခဲ့သည်။
လာအိုနိုင်ငံသည် အာရှပစိဖိတ် ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက် အဖွဲ့၊ အာဆီယံ၊ အရှေ့အာရှထိပ်သီးအဖွဲ့၊ လာဖရန်ကိုဖုန်းနီအဖွဲ့ တို့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ လာအိုသည် ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး အဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ အဖြစ် လျှောက်ထားခဲ့ပြီး ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၂ ရက်တွင် အပြည့်အဝ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ <ref name="wto">{{cite web | url=http://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/lao_e.htm | title=Lao People's Democratic Republic and the WTO | publisher=World Trade Organization | access-date=9 August 2014 | accessdate=9 September 2021 | archivedate=12 August 2014 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20140812135345/http://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/lao_e.htm }}</ref> လာအိုနိုင်ငံသည် တစ်ပါတီစနစ် ကျင့်သုံးသော ဆိုရှယ်လစ် သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်ပြီး မာ့စ်ခ်ဝါဒ နှင့် လီနင်ဝါဒကို ကျင့်သုံးကာ လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီက အုပ်ချုပ်ပြီး ၎င်းတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများမှ အမြဲဆိုသလိုပင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ ဆိုးရွားစွာရှိသည်ဟု မှတ်ချက်ပြုကြပြီး ညှဉ်းပမ်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ ပြည်သူတို့၏ လွတ်လပ်မှုကို ကန့်သတ်ခြင်း နှင့် လူမျိုးစုငယ်များကို ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံရေးအရနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ ကြီးစိုးသော လာအိုလူမျိုးတို့သည် လူဦးရေ၏ ၅၃.၂% မျှရှိပြီး အများအားဖြင့် မြေနိမ့်ပိုင်းတွင် နေထိုင်ကြသည်။ မွန်-ခမာလူမျိုးစုများ၊ မုန်းလူမျိုးများ နှင့် အခြားသော ဒေသခံ တောင်ပေါ်တိုင်းရင်းသားများသည် တောင်ခြေနှင့် တောင်တန်းများပေါ်တွင် နေထိုင်ကြသည်။ လာအို၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး မဟာဗျူဟာမှာ မြစ်များမှ လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ပြီး အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ ဖြစ်သော ထိုင်းနိုင်ငံ၊ တရုတ်နိုင်ငံ နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့သို့ ရောင်းချခြင်း ပေါ်တွင် အခြေခံပြီး ကုန်းတွင်း ဆက်သွယ်ရေးနိုင်ငံ ဖြစ်လာစေရန်လည်း စတင်လုပ်ဆောင်နေကြောင်း လာအိုနိုင်ငံနှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများသို့ ဆက်သွယ်ထားသော မီးရထားလမ်း ၄ ခု ဆောက်လုပ်နေခြင်းက သက်သေပြနေသည်။<ref>{{Cite news|url=https://asiatimes.com/article/china-train-project-runs-roughshod-over-laos/|title=China train project runs roughshod over Laos|last=Janssen|first=Peter|work=Asia Times|access-date=19 January 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=13 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211013074841/https://asiatimes.com/2018/08/china-train-project-runs-roughshod-over-laos/}}</ref><ref name="bbcdam">{{cite news |title=Laos approves Xayaburi 'mega' dam on Mekong |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-20203072 |newspaper=BBC News |date=5 November 2012 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=1 July 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190701091431/https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-20203072 }}</ref> လာအိုနိုင်ငံအား အရှေ့တောင်အာရှ နှင့် ပစိဖိတ်ဒေသ၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှုနှုန်း အမြန်ဆုံးနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ အဖြစ် ကမ္ဘာ့ဘဏ်မှ ရည်ညွှန်းလေ့ရှိပြီး နှစ်စဉ် ဂျီဒီပီ တိုးတက်နှုန်းမှု ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှစ၍ ပျမ်းမျှ ၇.၄% မျှ ရှိသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.worldbank.org/en/country/lao/overview|title=Lao PDR [Overview]|website=World Bank|date=March 2018|access-date=26 July 2018|accessdate=9 September 2021|archivedate=12 July 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180712034703/http://www.worldbank.org/en/country/lao/overview}}</ref><ref name="autogenerated2">{{cite news |url = https://ftalphaville.ft.com/2011/01/10/454221/laos-securities-exchange-to-start-trading/?ft_site=falcon&desktop=true |title = Laos Securities Exchange to start trading |work = Financial Times |date = 10 January 2011 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 25 October 2020 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20201025201658/https://ftalphaville.ft.com/2011/01/10/454221/laos-securities-exchange-to-start-trading/?ft_site=falcon&desktop=true }}</ref>
== အမည်ရင်းမြစ် ==
အင်္ဂလိပ်အမည် "လာအို" ကို ပြင်သစ်တို့က ပေးခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သည် ၁၈၉၃ ခုနှစ်တွင် လာအိုပြည် ၃ ခုကို စုပေါင်း၍ ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနား အောက်သို့ ထည့်သွင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ၏ အမည်ကို နိုင်ငံအတွင်း အဓိကအကျဆုံး နှင့် အထင်ရှားဆုံး လူမျိုးဖြစ်သော လာအိုလူမျိုးများ၏ အမည်ကို အစွဲပြု၍ မှည့်ခေါ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။<ref name="tripsavvy" /> အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကားတွင် 's' အသံကို မဖျောက်ပဲ အသံထွက်တွင် ထည့်သွင်းရွတ်ဆိုကြသည်။<ref name="tripsavvy">{{cite web |last1=Rodgers |first1=Greg |title=How to Say "Laos" |url=https://www.tripsavvy.com/how-to-say-laos-3976795 |website=TripSavvy |access-date=18 March 2020 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=3 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210303055220/https://www.tripsavvy.com/how-to-say-laos-3976795 }}</ref><ref name="fodors">{{cite web |last1=Ragusa |first1=Nina |title=10 Things You Need to Know Before Visiting Laos |url=https://www.fodors.com/world/asia/laos/experiences/news/10-things-you-need-to-know-before-visiting-laos |website=Fodors |access-date=18 March 2020 |date=4 April 2019 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=23 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210323062406/https://www.fodors.com/world/asia/laos/experiences/news/10-things-you-need-to-know-before-visiting-laos }}</ref><ref>{{cite web|title=Meaning of Laos in English|url=https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/laos|website=Cambridge Dictionary|access-date=7 October 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308104428/https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/laos}}</ref><ref>{{cite web|title=Laos – definition and synonyms|url=https://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/laos|website=Macmillan Dictionary|access-date=7 October 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308155501/https://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/laos}}</ref><ref>{{cite web |title=Definition of Laos by Merriam-Webster |url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/Laos |website=Merriam-Webster |access-date=27 March 2020 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308102619/https://www.merriam-webster.com/dictionary/Laos }}</ref>လာအိုဘာသာစကားတွင် နိုင်ငံ၏ အမည်ကို မွမ်လာအို သို့မဟုတ် ပသက် လာအို ဟု ခေါ်ကြပြီး နှစ်ခုစလုံးမှာ လာအိုနိုင်ငံဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ <ref name="Kislenko2009">{{cite book |last=Kislenko |first=Arne |title=Culture and customs of Laos |url=https://books.google.com/books?id=D6CuONua48MC&pg=PR20 |year=2009 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-0-313-33977-6 |page=20 |access-date=9 September 2021 |archive-date=5 December 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161205131619/https://books.google.com/books?id=D6CuONua48MC&pg=PR20 |url-status=live
}}</ref>
== သမိုင်း ==
===သမိုင်းမတင်မီခေတ် နှင့် အစောပိုင်း သမိုင်း===
[[File:Pha That Luang, Vientiane, Laos.jpg|thumb|ဖသတ်လွမ် သည် ဗီယင်ကျန်းမြို့ ရှိ လာအိုနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်ပြယုဂ်ဖြစ်သည်။]]
ရှေးဟောင်းလူ၏ ဦးခေါင်းကို ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း အန်းနမိုက်တောင်တန်းရှိ တမ်ပါလင်းလှိုဏ်ဂူတွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး ထိုဦးခေါင်းခွံသည် အနည်းဆုံး နှစ်ပေါင်း ၄၆,၀၀၀ မျှ သက်တမ်းကြာမြင့်ပြီ ဖြစ်သဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ယနေ့အထိ ရှေးအကျဆုံး ရှာဖွေတွေ့ရှိသော ယနေ့ခေတ်လူတို့၏ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{Cite journal|pmid = 22908291|pmc = 3437904|year = 2012|last1 = Demeter|first1 = F|display-authors=et al.|title = Anatomically modern human in Southeast Asia (Laos) by 46 ka|journal = Proceedings of the National Academy of Sciences|volume = 109|issue = 36|pages = 14375–14380|doi = 10.1073/pnas.1208104109|bibcode = 2012PNAS..10914375D|doi-access = free}}</ref> လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ပလေစတိုဆင်းခေတ် နှောင်းပိုင်းမှ နေရာများတွင် ကျောက်လက်နက်ပစ္စည်းများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး ဟိုဘင်ယဉ်ကျေးမှု အမျိုးအစားများလည်း ပါဝင်သည်။ <ref>{{Cite journal|year = 2009|last1 = White|first1 = J.C.|title = Archaeological Investigations in northern Laos: New contributions to Southeast Asian prehistory|journal = Antiquity|volume = 83|issue = 319|last2 = Lewis|first2 = H.|last3 = Bouasisengpaseuth|first3 = B.|last4 = Marwick|first4 = B.|last5 = Arrell|first5 = K|url = http://antiquity.ac.uk/projgall/white/}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171010191403/http://antiquity.ac.uk/projgall/white/ |date=10 October 2017 }}</ref> ရှေးဟောင်းသုတေသန တွေ့ရှိချက်များမှ သက်သေပြနေသည်မှာ ဘီစီ ၄ ထောင်စုကပင် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး လူ့အဖွဲ့အစည်းများ ဖွံဖြိုးတိုးတက်ခဲ့ကြောင်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite book|last1=Marwick|first1=Ben|last2=Bouasisengpaseuth|first2=Bounheung|chapter=History and Practice of Archaeology in Laos|editor1-last=Habu|editor1-first=Junko|editor2-last=Lape|editor2-first=Peter|editor3-last=Olsen|editor3-first=John|title=Handbook of East and Southeast Asian Archaeology|publisher=Springer|date=2017|chapter-url=https://osf.io/preprints/socarxiv/75zhc/|access-date=9 September 2021|archive-date=6 July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190706125232/https://osf.io/preprints/socarxiv/75zhc/|url-status=live}}</ref> မြှုပ်နှံရာတွင် အသုံးပြုသော ခရားအိုးများနှင့် ဂူသင်္ချိုင်းများကို တွေ့ရှိပြီး ဘီစီ ၁၅၀၀ ခန့်က ကြေးထည်များနှင့် ဘီစီ ၇၀၀ ခန့်က သံထည်ကိရိယာများကြောင့် ရှုပ်ထွေးသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု တည်ရှိခဲ့ကြောင်း ညွှန်ပြနေသည်။ စာရေးသားမှု မပေါ်ပေါက်မီခေတ်က တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယ ယဉ်ကျေးမှုလောကများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ရှိခဲ့သည့် လက္ခဏာများကို တွေ့ရသည်။ ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာနှင့် သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာ အထောက်အထားများအရ တိုင်း ဘာသာ ပြောကြားသော လူမျိုးများသည် တရုတ်နိုင်ငံ ကွမ်းရှိးမှ အနောက်တောင်ပိုင်း လာအိုနိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သို့ ၈ ရာစု နှင့် ၁၀ ရာစု အတွင်း ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်ဟု သိရှိနိုင်သည်။ <ref name="PittayawatPittayaporn">[http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf Pittayaporn, Pittayawat (2014). Layers of Chinese Loanwords in Proto-Southwestern Tai as Evidence for the Dating of the Spread of Southwestern Tai] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150627063518/http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf |date=27 June 2015 }}. ''MANUSYA: Journal of Humanities'', Special Issue No 20: 47–64.</ref>
===လင်းဇင်းခေတ် (၁၃၅၃-၁၈၉၃)===
{{main|လင်းဇင်းပြည်}}
[[File:Fa Ngum-Vtne1.JPG|thumb|left|[[လင်းဇင်းပြည်]]ကို တည်ထောင်သူ ဖငွန်]]
လာအိုနိုင်ငံ၏သမိုင်းသည် လင်းဇင်း(ဆင်တစ်သန်း)ဘုရင့်နိုင်ငံမှ အစပြုခဲ့ပြီး ၁၄ရာစုနှစ်တွင် လာအိုမင်းသားတစ်ဦးဖြစ်သော ဖငွန်<ref name="Coedes">{{cite book|last= Coedès|first= George|editor= Walter F. Vella|others= trans. Susan Brown Cowing|title= The Indianized States of Southeast Asia|year= 1968 |publisher= University of Hawaii Press |isbn = 978-0-8248-0368-1}}</ref> က တည်ထောင်ခဲ့ပြီး သူနှင့်သူ၏ မိသားစုအား သူ၏ဖခင်က ခမာအင်ပိုင်ယာမှ နှင်ထုတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဖငွန်သည် ခမာစစ်သည် တစ်သောင်းဖြင့် မဲခေါင်မြစ်ဝှမ်းရှိ လာအိုနယ်များစွာကို အောင်မြင်နိုင်ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။
ဖငွန်သည် ခွန်ဘိုလွန်<ref>{{cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Fa-Ngum|title=Fa Ngum|website=Encyclopædia Britannica|access-date=December 23, 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308050252/https://www.britannica.com/biography/Fa-Ngum}}</ref> မှ စတင်ခဲ့သော လာအိုမင်းမျိုးများမှ ဆင်းသက်လာသူတစ်ဦးတစ်ဖြစ်သည်။ သူသည် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာကို နိုင်ငံတော်ဘာသာအဖြစ် ကြေညာကာ တိုင်းပြည်ကိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ဖငွန်ကို သူ၏မှူးမတ်များက သည်းမခံနိုင်သဖြင့် ယနေ့ခေတ် ထိုင်းနိုင်ငံ နန်ပြည်နယ်သို့ ၁၃၇၃တွင် နှင်ထုတ်ခဲ့ပြီးနောက် <ref>{{cite web |url = http://www.history.com/topics/fa-ngum |archive-url = https://web.archive.org/web/20100308201136/http://www.history.com/topics/fa-ngum |archive-date = 8 March 2010 |title = Fa Ngum |publisher = History.com |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 8 March 2010 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20100308201136/http://www.history.com/topics/fa-ngum }}</ref> ထိုဒေသတွင်ပင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ဖငွန်၏သားအကြီးဆုံးဖြစ်သူ အွန်ဟွမ် က ဆမ်ဆင်ထိုင်း ဟုဘွဲ့အမည်ခံကာ တိုင်းပြည်ကို ၄၃နှစ်ကြာ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဆမ်ဆင်ထိုင်းလက်ထက်တွင် လင်းဇင်းပြည်သည် ကုန်သွယ်ရေးအချက်အချာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၄၂၁ခုနှစ် ဆမ်ဆင်ထိုင်း ကွယ်လွန်ပြီးနောက်တွင် လင်းဇင်းပြည်ပြိုကွဲပျက်စီးကာ စစ်မက်ဖြစ်ပွားသော ပြည်ထောင်ငယ်များ အဖြစ် ရာစုနှစ် ၁ ခုကြာမျှ တည်ရှိနေခဲ့သည်။<ref>Sanda Simms, ch. 3, "Through Chaos to a New Order", in ''The Kingdoms of Laos'' (London: Taylor & Francis, 2013). {{ISBN|9781136863370}}</ref>
မြန်မာတို့၏ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ခြင်းမှ ရှောင်ရှားနိုင်ရန်အလို့ငှာ ၁၅၂၀တွင် နန်းတက်လာသော ဖိုတီဆာရပ် ဘုရင်သည် မြို့တော်ကို [[လွမ်ပရာဘွမ်မြို့]]မှ ဗီယင်ကျန်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ ဖိုတီဆာရပ်လုပ်ကြံခံရပြီးနောက် ၁၅၄၈တွင် သားဖြစ်သူ ဆက်သာသီရပ် နန်းတက်လာခဲ့ကာ လာအိုနိုင်ငံ၏ ပြယုဂ်ဖြစ်လာမည့် ဖာ့သက်လွမ် ကို တည်ဆောက်ရန် အမိန့်ပေး စေခိုင်းခဲ့သည်။
ဆက်သာသီရပ်သည် ကမ္ဘောဒီးယားသို့ စစ်ချီရာမှ အပြန်လမ်း တောင်တန်းပေါ်တွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ပြီးနောက် လင်းဇင်းပြည်သည် နှစ် ၇၀မျှ မတည်မငြိမ် ဖြစ်ခဲ့ပြီး မြန်မာတို့ ကျူးကျော်ခြင်း ခံခဲ့ရသည့် အပြင် ပြည်တွင်းစစ်လည်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။<ref>Sanda Simms, ch. 6, "Seventy Years of Anarchy", in ''The Kingdoms of Laos'' (London: Taylor & Francis, 2013). {{ISBN|9781136863370}}; see also P.C. Sinha, ed., ''Encyclopaedia of South East and Far East Asia'', vol. 3 (Anmol, 2006).</ref>
၁၆၃၇ခုနှစ်တွင် နန်းတက်လာသော ဆိုရီငါဗောင်ဆာ လက်ထက်တွင် လင်းဇင်းပြည်သည် နယ်မြေ ချဲ့ထွင်နိုင်ခဲ့ပြီး သူအုပ်စိုးသောအချိန်ကာလကို လာအိုတို့၏ရွှေခေတ်ဟုဆိုနိုင်သည်။ သူသေဆုံးပြီးနောက် ဆက်ခံမည့်သူမရှိသည့်အတွက် လင်းဇင်းတိုင်းပြည်သည် သုံးခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ ၁၇၆၃မှ ၁၇၆၉ခုနှစ်များတွင် လာအိုမြောက်ပိုင်းသည် မြန်မာတပ်တို့၏ သိမ်းပိုက်အုပ်ချုပ်ခြင်းခံရပြီး လွမ်ပရာဘွမ်သည် မြန်မာတို့၏ လက်အောက်ခံ ပြည်နယ်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ချမ်ပါဆက်မှာလည်း ထိုင်းတို့၏ ဩဇာခံတိုင်းပြည် ဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite book|last=Askew, Marc.|title=Vientiane : transformations of a Lao landscape|year=2010|orig-year= 2007|publisher=Routledge|others=Logan, William Stewart, 1942–, Long, Colin, 1966–|isbn=978-0-415-59662-6|location=London|oclc=68416667}}</ref>
ထိုင်းတို့က ချောင်အနုဗောင်ကို ဗီယင်ကျန်း၏ ရုပ်သေးဘုရင်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ထိုမင်းသည် လာအိုအနုပညာ၊ စာပေတို့ကို ပြန်လည်ထုတ်ဖော်ရန် အားပေးခဲ့ပြီး လွမ်ပရာဘွမ်နှင့်လည်း ဆက်ဆံရေးတိုးတက်အောင် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ်တို့၏ ဖိအားပေးမှုကြောင့် ၁၈၂၆ တွင် ထိုင်းတို့ကို ပုန်ကန်ခြားနားခဲ့သည်။ ပုန်ကန်မှု မအောင်မြင်ပဲ ဗီယင်ကျန်းအား ဝင်ရောက်ဖျက်စီးခြင်း ခံရသည်။<ref>{{cite web |url=http://www.asianewsnet.net/home/news.php?sec=3&id=15718 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101126004328/http://www.asianewsnet.net/home/news.php?id=15718&sec=3 |url-status=usurped |archive-date=26 November 2010 |title=Let's hope Laos hangs on to its identity |publisher=Asianewsnet.net |access-date=23 January 2011 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=26 November 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101126004328/http://www.asianewsnet.net/home/news.php?id=15718&sec=3 }}</ref> အနုဗောင်အား ဘန်ကောက်သို့ အကျဉ်းသား အဖြစ် ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့ပြီး ဘန်ကောက်တွင်ပင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite book|title=Imperial Wars 1815–1914|others=Showalter, Dennis|date=17 September 2013|isbn=978-1-78274-125-1|location=London|oclc=1152285624}}</ref>
၁၈၇၆ လာအိုရှိ ထိုင်းတို့၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို ဗြိတိသျှတစ်ဦးမှ လေ့လာသူနေရာမှ ဖော်ပြခဲ့ရာတွင် "ကျွန်အကြီးအကျယ်ရှာဖွေ ဖမ်းဆီးခြင်း အဖြစ် ပြောင်းလဲသွားသည်" ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ <ref>[https://web.archive.org/web/20101012011239/http://kyotoreviewsea.org/slavery3.htm "Slavery in Nineteenth-Century Northern Thailand: Archival Anecdotes and Village Voices"]. ''The Kyoto Review of Southeast Asia''</ref>
===ပြင်သစ် လာအို (၁၈၉၃-၁၉၅၃)===
[[File:Local Lao in the French Colonial guard.png|thumb|ပြင်သစ်ကိုလိုနီ အစောင့်အဖြစ် တွေ့ရသော လာအိုစစ်သားများ {{circa|၁၉၀၀}}]]
၁၉ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် လွမ်ပရာဘွမ်သည် တရုတ်အလံနက်တပ်တို့၏ ဖျက်ဆီးခြင်းကိုခံခဲ့ရသည်။ <ref>{{cite web |author = Librios Semantic Environment |url = http://www.culturalprofiles.net/laos/Directories/Laos_Cultural_Profile/-1064.html |archive-url = https://web.archive.org/web/20070718125054/http://www.culturalprofiles.net/laos/Directories/Laos_Cultural_Profile/-1064.html |archive-date = 18 July 2007 |title = Laos: Laos under the French |publisher = Culturalprofiles.net |date = 11 August 2006 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 18 July 2007 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070718125054/http://www.culturalprofiles.net/laos/Directories/Laos_Cultural_Profile/-1064.html }}</ref>ပြင်သစ်တို့က လာအိုဘုရင် အွန်ခမ် ကို ကယ်တင်ခဲ့ပြီး လွမ်ပရာဘွမ်အား ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနား၏ အစောင့်အရှောက်ခံနိုင်ငံ အဖြစ် သတ်မှတ်ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ မကြာမီမှာပင် ချမ်ပါဆက်ပြည်နှင့် ဗီယင်ကျန်းနယ်မြေတို့ကိုပါ ပြင်သစ်အစောင့်အရှောက်ခံနိုင်ငံ အဖြစ် ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ လွမ်ပရာဘွမ် ဘုရင် ဆီဆာဗန်ဗောင်သည် ပြန်လည်စုစည်းထားသော လာအိုနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်သူ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ဗီယင်ကျန်းသည် မြို့တော် တဖန်ပြန်လည် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ <ref>Carine Hahn, ''Le Laos'', Karthala, 1999, pp. 69–72</ref> လာအိုသည် ပြင်သစ်တို့အတွက် မည်သည့်အခါမျှ အရေးပါသော နေရာ မဖြစ်ခဲ့ပေ။<ref>{{cite book |author=Cummings, Joe and Burke |title=Laos |url = https://archive.org/details/laosjoecummingsa00cumm|url-access=registration |year=2005|publisher=Lonely Planet |isbn = 978-1-74104-086-9 |pages=[https://archive.org/details/laosjoecummingsa00cumm/page/23 23]–}}</ref> ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် စီးပွားရေး အရ အရေးပါသော အန်နန်းနယ်နှင့် တုံကင်းနယ်တို့ကြားတွင် ကြားခံနယ်မျှသာ ဖြစ်ခဲ့သည်။
လာအိုနိုင်ငံသည် ခဲမဖြူ၊ ရာဘာနှင့် ကော်ဖီတို့တွက်ရှိသော်လည်း ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနားမှ ပို့ကုန်၏ ၁ ရာခိုင်နှုန်းထက် မပိုခဲ့ပေ။ ၁၉၄၀ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံသား ၆၀၀ ခန့်မျှ လာအိုတွင် နေထိုင်ကြသည်။ <ref>{{cite web |url = http://www.lonelyplanet.com/laos/history |title = History of Laos |website = Lonely Planet |date = 9 August 1960 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 25 February 2021 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210225100345/https://www.lonelyplanet.com/laos/history }}</ref> ပြင်သစ်တို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဗီယက်နမ်တို့အား လာအိုသို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် တိုက်တွန်းကြပြီး ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းမှာ ပြင်သစ်ကိုလိုနီပြုသူများအတွက် အင်ဒိုချိုင်းနားတစ်ခုလုံးစာ ကျယ်ပြန့်သော ကိုလိုနီနယ်မြေ ကွက်ကွက်ကလေးအတွင်း အလုပ်သမား မလုံလောက်မှုကို ဖြေရှင်းရန် ဓမ္မဓိဌာန်ကျသော အဖြေ အဖြစ် ရှုမြင်ကြသည်။<ref>{{cite web |url = http://www.lonelyplanet.com/laos/history |title = History of Laos |website = Lonely Planet |date = 9 August 1960 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 25 February 2021 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210225100345/https://www.lonelyplanet.com/laos/history }}</ref> ၁၉၄၃ ခုနှစ်သို့ ရောက်သော အခါ ဗီယက်နမ် ဦးရေမှာ ၄၀,၀၀၀ ခန့်မျှ အထိရှိလာပြီး လာအိုရှိ မြို့ကြီးများတွင် အဓိက ဖြစ်လာကာ ကိုယ်ပိုင်ခေါင်းဆောင် ရွေးချယ်နိုင်ခွင့်ကို ခံစားရရှိသည် အထိ ဖြစ်လာသည်။<ref name="MartinStuart-FoxA">Stuart-Fox, Martin (1997). ''[https://books.google.com/books?id=8VvvevRkX-EC&lpg=PP1&dq=A%20History%20of%20Laos&pg=PA51#v=onepage&q=A%20History%20of%20Laos&f=false A History of Laos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200901064530/https://books.google.com/books?id=8VvvevRkX-EC&lpg=PP1&dq=A%20History%20of%20Laos&pg=PA51#v=onepage&q=A%20History%20of%20Laos&f=false |date=1 September 2020 }}''. Cambridge University Press, p. 51. {{ISBN|978-0-521-59746-3}}.</ref> ရလဒ်အနေဖြင့် ဗီယင်ကျန်း လူဦးရေ၏ ၅၃% ၊ သာခက်မြို့ လူဦးရေ၏ ၈၅% နှင့် ပါ့ခ်စီမြို့ လူဦးရေ၏ ၆၂% မှာ ဗီယက်နမ် လူမျိုးများ ဖြစ်လာခဲ့ကာ ခြွင်းချက်အနေနှင့် လွမ်ပရာဘွမ်မြို့ တစ်မြို့တည်းသာ လာအိုလူမျိုးများ အများဆုံး လူဦးရေ အဖြစ် ရှိနေခဲ့သည်။ <ref name="MartinStuart-FoxA" /> ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိပင် ပြင်သစ်တို့သည် အဓိကဒေသ သုံးခုဖြစ်သော ဗီယင်ကျန်းလွင်ပြင်၊ ဆာဗန်နာခက်ဒေသ နှင့် ဘိုလာဗန်ကုန်းမြေမြင့် သို့ ဗီယက်နမ် လူမျိုးအများအပြားကို ပိုမိုရွှေ့ပြောင်းရန်အတွက် အစီအစဉ်ကြီးတစ်ခုကို ချမှတ်ခဲ့ပြီး ဂျပန်တို့၏ အင်ဒိုချိုင်းနားအား ကျူးကျော်မှုကြောင့်သာ အစီအစဉ် ပြောင်းသွားခဲ့ရသည်။ မာတင် စတူးဝပ်ဖောက်၏ အဆိုအရ ထိုသို့ မဟုတ်ပါက လာအိုတို့ အနေနှင့် သူတို့တိုင်းပြည်အား ထိန်းချုပ်နိုင်တော့မည် မဟုတ်ဟု ဆိုသည်။<ref name="MartinStuart-FoxA" />
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဗိုင်ချီပြင်သစ်၊ ထိုင်း၊ ဂျပန် နှင့် လွတ်လပ်သောပြင်သစ် တို့က လာအိုနိုင်ငံအား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။<ref>Paul Lévy, <nowiki>''Histoire du Laos''</nowiki>, PUF, 1974.</ref> ၁၉၄၅ ခုနှစ် မတ်လ ၉ ရက်တွင် မျိုးချစ်အဖွဲ့က လာအိုနိုင်ငံအား တဖန် လွတ်လပ်ရေး ရပြီဟု ကြေညာခဲ့ကာ လွမ်ပရာဘွမ်အား မြို့တော် အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၇ ရက်တွင် ဂျပန် တပ်မ ၂ ခုမှ မြို့တော်အား ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။<ref name="A Country Study: Laos">Savada, Andrea Matles (editor) (1994) "Events in 1945" [http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/latoc.html ''A Country Study: Laos''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150721090309/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/latoc.html |date=21 July 2015 }} Federal Research Division, Library of Congress</ref> ဂျပန်တို့က လွမ်ပရာဘွမ်၏ ဘုရင်ဖြစ်သော ဆီဆာဗန်ဗောင်အား ဖိအားပေး၍ လာအိုနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးကို ကြေညာစေခဲ့သော်လည်း ဧပြီလ ၈ ရက်တွင် သူက လာအိုသည် ပြင်သစ်၏ အစောင့်အရှောက်ခံနိုင်ငံ မဟုတ်တော့ကြောင်းသာ ကြေညာခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဘုရင်သည် ကင်းဒါဗောင်မင်းသား အား မဟာမိတ်တပ်တို့ထံသို့ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် လျှို့ဝှက်စေလွှတ်ခဲ့ပြီး ဆီဆာဗန် မင်းသားအား ဂျပန်တို့ထံသို့ ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ် စေလွှတ်ခဲ့သည်။<ref name="A Country Study: Laos" /> ဂျပန်တို့ လက်နက်ချပြီးနောက် အချို့သော လာအို မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များ (ဖတ်စာရတ်မင်းသား အပါအဝင်) သည် လာအို၏ လွတ်လပ်ရေးကို ကြေညာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၄၆ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် ပြင်သစ်တပ်များက နိုင်ငံတွင်း ပြန်လည်ကျူးကျော်ခဲ့ပြီး လာအိုတို့အား အကန့်အသတ်ရှိသော ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်သာ ပေးခဲ့သည်။<ref name="britannica" />
ပထမ အင်ဒိုချိုင်းနား စစ်ပွဲအတွင်းတွင် အင်ဒိုချိုင်းနား ကွန်မြူနစ်ပါတီမှာ ပါသတ်လာအို လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ပါသတ်လာအိုသည် ပြင်သစ်ကိုလိုနီတပ်တို့အား ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်သော စစ်ပွဲကို ဗီယက်နမ်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ဖြစ်သော ဗီယက်မင်းတို့၏ အကူအညီဖြင့် စတင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်တို့ အနေနှင့် လာအိုအား ပြင်သစ်ပြည်ထောင်စုအတွင်း "တွဲဖက်တိုင်းပြည်" အနေနှင့် တစိတ်တပိုင်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ပေးခဲ့ရသည်။ ပြင်သစ်တို့သည် အမည်ခံအားဖြင့် အုပ်ချုပ်သူ အဖြစ်ရှိနေသည်မှာ ၁၉၅၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၂၂ ရက်တွင် လာအိုတို့ အနေနှင့် စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်ဖြင့် အပြည့်အဝ လွတ်လပ်ရေး ရသည့်အချိန်အထိ ဖြစ်သည်။<ref name="bbc" /><ref name="britannica">{{cite encyclopedia|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/330219/Laos/52500/People?anchor=ref509292 |title=Laos – Encyclopædia Britannica Overview |encyclopedia=Encyclopædia Britannica|access-date=23 January 2011}}</ref>
===လွတ်လပ်ရေးရပြီးခေတ်နှင့် ကွန်မြူနစ်အုပ်ချုပ်ခြင်း (၁၉၅၃-ယခု)===
[[File:FrenchLaos1953.png|thumb|ပြင်သစ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆာလန် နှင့် မင်းသား ဆီဆာဗန် ဗတ်သာနာတို့အား လွမ်ပရာဘွမ်တွင် တွေ့ရပုံ၊ ၁၉၅၃ မေလ ၄ ရက်]]
ပထမ အင်ဒိုချိုင်းနား စစ်ပွဲသည် ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနား တခွင်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် ပြင်သစ်တို့ ရှုံးနိမ့်ခဲ့ကာ လာအိုနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ကို ၁၉၅၄ ခုနှစ် ဂျီနီဗာကွန်ဖရင့်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ရသည်။ ၁၉၆၀ ခုနှစ်တွင် လာအိုပြည်တွင် ပုန်ကန်မှုများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားပြီးနောက် တော်ဝင်လာအိုတပ်မတော် နှင့် မြောက်ဗီယက်နမ်နှင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုတို့မှ ကျောထောက်နောက်ခံ ပေးထားသော ပါသတ်လာအိုပြောက်ကျား တို့ စစ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ဆိုဗန်နာ ဖိုမာ မင်းသားမှ ဒုတိယ အမျိုးသားညီညွတ်ရေး ယာယီအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပဲ အခြေအနေသည် တစ်စထက်တစ်စ ပို၍ ယိုယွင်းလာကာ တော်ဝင်လာအိုအစိုးရ နှင့် ပါသတ်လာအိုတို့ အကြား ပြည်တွင်းစစ် အကြီးအကျယ် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ပါသတ်လာအိုတို့အား စစ်ရေးအားဖြင့် ပြည်သူ့ဗီယက်နမ်တပ်မတော် (ပီအေဗီအင်န်) နှင့် ဗီယက်ကောင်းတို့မှ ကျောထောက်နောက်ခံပေးခဲ့သည်။<ref name="bbc" /><ref name="britannica" />
[[File:Muang Khoun - Laos - 01.JPG|thumb|right|ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်၏ ယခင်မြို့တော်ဟောင်း မွမ်ခေါင်း၏ အပျက်အစီးများသည် ၁၉၆၀ ခုနှစ်များ နှောင်းပိုင်းတွင် အမေရိကန်တို့၏ လာအိုသို့ ဗုံးကြဲမှုကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။]]
မြောက်ဗီယက်နမ်က တောင်ဗီယက်နမ်နှင့် စစ်ပွဲတွင်း ထောက်ပို့လမ်းကြောင်းအဖြစ် အသုံးပြုရန် လာအို၏ နယ်မြေအစိတ်အပိုင်းများကို ကျူးကျော်ကာ သိမ်းပိုက်ခဲ့သဖြင့် လာအိုသည် ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲ၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ တုံ့ပြန်သည့် အနေနှင့် အမေရိကန်တို့သည် ပီအေဗီအင်န်တို့၏ တပ်စွဲထားသော နေရာများကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး လာအိုနိုင်ငံတွင်း ပုံမှန်နှင့် ပုံမှန်မဟုတ်သော ကွန်မြူနစ်ဆန့်ကျင်ရေးတပ်များကို ထောက်ပံ့ခဲ့ကာ ဗီယက်နမ်သမ္မတနိုင်ငံ စစ်တပ်၏ လာအိုသို့ ကျူးကျော်မှုအား ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။<ref name=bbc /><ref name=britannica />
၁၉၆၈ ခုနှစ်တွင် ပီအေဗီအင်န် တို့မှ ပါသတ်လာအို တို့ တော်ဝင်လာအိုတပ်မတော်ကို တိုက်ခိုက်မှုကို ကူညီသည့် အနေနှင့် တပ်ရင်းပေါင်းများစွာနှင့် တိုက်ခိုက်မှုကို စတင်ခဲ့သည်။ ထိုတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် တော်ဝင်လာအိုတပ်မတော် အနေနှင့် တပ်အများအပြားကို ဆွဲထုတ်ခဲ့ရပြီး စစ်ပွဲအား အမေရိကန် နှင့် ထိုင်းတို့မှ ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားသော ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဗန်ပေါင်း ဦးဆောင်သော မုံလူမျိုးတပ်များ၏ "လျှို့ဝှက်စစ်တပ်" ဖြင့်သာ ချန်ထားခဲ့ရသည်။
လာအိုပြည်ဗဟိုအစိုးရ ပြိုလဲသွားမည့် အရေးမှ ကာကွယ်ရန် နှင့် တောင်ဗီယက်နမ်တွင် ရှိသော အမေရိကန်တပ်များအား တိုက်ခိုက်နိုင်မည့် ဟိုချီမင်းလမ်းကြောင်းအား အသုံးမပြုနိုင်စေရန်အတွက် အမေရိကန်တို့သည် ပီအေဗီအင်န်နှင့် ပါသတ်လာအို တပ်များအား လေကြောင်းမှ အကြီးအကျယ် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ <ref name=bbc /> ၁၉၆၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၃ ခုနှစ်အတွင်း အမေရိကန်တို့သည် လာအိုနိုင်ငံပေါ်သို့ ဗုံးတန်ချိန် ၂ သန်းခန့် ကြဲချခဲ့သဖြင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်တစ်ခုလုံး အမေရိကန်တို့က ဥရောပနှင့် အာရှပေါ်တွင် ကြဲချခဲ့သည့် စုစုပေါင်း ဗုံးတန်ချိန် ၂.၁ သန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်မည် ဆိုရင် လာအိုသည် သမိုင်းတလျှောက်တွင် သူ၏ လူဦးရေနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ဗုံးအကြီးအကျယ် ကြဲချခံရဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်လာစေခဲ့သည်။ နယူးယောက်တိုင်းမ် သတင်းစာမှ ဖော်ပြသည်မှာ ထိုသို့ကြဲချခြင်းသည် "လာအိုရှိ လူတစ်ဦး တစ်ယောက်စီအတွက် ၁ တန်စာမျှဗုံး" ဖြစ်သည် ဟု မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။<ref>{{cite web|author-link1=Ben Kiernan|last1=Kiernan|first1=Ben|last2=Owen|first2=Taylor|url=http://apjjf.org/2015/13/16/Ben-Kiernan/4313.html|title=Making More Enemies than We Kill? Calculating U.S. Bomb Tonnages Dropped on Laos and Cambodia, and Weighing Their Implications|work=The Asia-Pacific Journal|date=26 April 2015|access-date=18 September 2016|accessdate=9 September 2021|archivedate=12 September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150912002843/http://www.yale.edu/cgp/Walrus_CambodiaBombing_OCT06.pdf}}</ref> ဗုံးအလုံးရေ သန်း ၈၀ ကျော်သည် မပေါက်ကွဲနိုင်ခဲ့ပဲ နိုင်ငံအနှံ့ပြားတွင် နေရာအနှံ့အပြား ရှိနေဆဲ ဖြစ်ကာ ကျယ်ပြန့်လှသော မြေများအား စိုက်ပျိုးရန် မဖြစ်နိုင်သော အခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး နှစ်စစ်နှစ်တိုင်း လာအိုပြည်သူ ၅၀ ခန့်ကို သေဆုံးစေခြင်း သို့မဟုတ် ခြေပြတ်လက်ပြတ် ဖြစ်စေခြင်းတို့ ဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web|author-link1=Ben Kiernan|last1=Kiernan|first1=Ben|last2=Owen|first2=Taylor|url=http://apjjf.org/2015/13/16/Ben-Kiernan/4313.html|title=Making More Enemies than We Kill? Calculating U.S. Bomb Tonnages Dropped on Laos and Cambodia, and Weighing Their Implications|work=The Asia-Pacific Journal|date=26 April 2015|access-date=18 September 2016|accessdate=9 September 2021|archivedate=12 September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150912002843/http://www.yale.edu/cgp/Walrus_CambodiaBombing_OCT06.pdf}}</ref> စစ်ပွဲအတွင်း ပဒေသာမိုင်းတို့၏ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်စေမှုကို ခံခဲ့ရသောကြောင့် လာအိုနိုင်ငံသည် ပဒေသာလက်နက်များအတွက် လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည့် အချက်များမှ ပဒေသာမိုင်းကို တားမြစ်ရန် အချက်ကို အပြင်းအထန် ထောက်ခံသည့် နိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့ကာ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် နိုဝင်ဘာလတွင် နိုင်ငံကိုယ်စားပြုများကို ဖိတ်ခေါ်၍ ညီလာခံကို ပထမဆုံး အကြိမ် ကျင်းပခဲသည်။ <ref>{{cite web|title=Disarmament|url=http://www.unog.ch/80256EE600585943/(httpPages)/B3F3E37A2838630FC125772E0050F4F7?OpenDocument|work=The United Nations Office at Geneva|publisher=United Nations|access-date=20 September 2013|date=November 2011|accessdate=9 September 2021|archivedate=21 September 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130921060643/http://www.unog.ch/80256EE600585943/(httpPages)/B3F3E37A2838630FC125772E0050F4F7?OpenDocument}}</ref>
[[File:Vientianne1973.jpg|thumb|[ဗီယန်ကျင်းတွင် တွေ့ရသော ပါသတ် လာအိုစစ်သားများ၊ ၁၉၇၂]]
၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် ပါသတ်လာအိုတို့သည် ဘုရင်ကိုသစ္စာခံသော အစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့ပြီး ၁၉၇၅ ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက်တွင် ဆာဗန် ဗတ်သာနာ ဘုရင်ကို ဖိအားပေး၍ နန်းစွန့်စေခဲ့သည်။ သူသည် ပြန်လည်ပညာပေးစခန်းတွင် မသင်္ကာစရာ ကောင်းသော အခြေအနေတစ်ခုဖြင့် သေဆုံးခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းစစ်အတွင်းတွင် လာအိုပြည်သူ ၂၀,၀၀၀ မှ ၆၀,၀၀၀ ကြား သေဆုံးခဲ့သည်။<ref name=bbc /><ref>{{Cite journal|last1=Obermeyer|first1=Ziad|last2=Murray|first2=Christopher J. L.|last3=Gakidou|first3=Emmanuela|year=2008|title=Fifty years of violent war deaths from Vietnam to Bosnia: analysis of data from the world health survey programme|journal=[[BMJ]]|volume=336|issue=7659|pages=1482–1486|doi=10.1136/bmj.a137|pmid=18566045|pmc=2440905}} See Table 3.</ref> ဘုရင်ကိုသစ္စာခံသူတို့သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ပြည်ပရောက် အစိုးရတစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
၁၉၇၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက်တွင် နိုင်ငံကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီးနောက် ကေဆုန် ဖုန်ဗီဟိန်း ဦးဆောင်သော ပါသတ်လာအို အစိုးရသည် နိုင်ငံအား [[လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ]] အဖြစ် နာမည် ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ် စစ်တပ်များကို လာအိုနိုင်ငံအတွင်း အခြေချခွင့်နှင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်ရာတွင် ကူညီရန်အတွက် ဗီယက်နမ် အကြံပေးများ ထားရှိခွင့်တို့အတွက် သဘောတူညီချက်များကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော စာချုပ်ကြောင့် လာအိုနှင့် ဗီယက်နမ်တို့၏ နီးကပ်မှုကို တရားဝင် ဖြစ်စေခဲ့ပြီး ထိုစာချုပ်သည် လာအိုတို့၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒများအတွက် လမ်းညွှန်ချက်ပေးသည်သာမက ဗီယက်နမ်တို့အား လာအိုတို့၏ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးဘဝတို့အတွင် အဆင့်ဆင့်တို့၌ ဝင်ရောက်ပတ်သက်ခွင့်အတွက် အခြေခံ ဖြစ်စေခဲ့သည်။<ref name=bbc /><ref name="Martin Stuart-Fox">Stuart-Fox, Martin (1980). ''[https://www.jstor.org/stable/27908403?seq=1#page_scan_tab_contents LAOS: The Vietnamese Connection] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211013074847/https://www.jstor.org/stable/27908403?seq=1#page_scan_tab_contents |date=13 October 2021 }}''. In Suryadinata, L (Ed.), ''Southeast Asian Affairs'' 1980. Singapore: Institute of Southeast Asian Stuides, p. 191.</ref> ၁၉၇၉ တွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ နှင့် ဆက်ဆံရေးကို အဆုံးသတ်ရန်အတွက် လာအိုတို့အား ဗီယက်နမ်တို့မှ တောင်းဆိုခဲ့သဖြင့် တရုတ်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နှင့် အခြားနိုင်ငံတို့နှင့် ကုန်သွယ်ရေးပြတ်တောက်ကာ သင်းကွဲဖြစ်ရန်အတွက် လမ်းစ ဖြစ်စေခဲ့သည်။<ref name="DamienKingsbury">Kingsbury, Damien (2016). ''[https://books.google.com/books?id=8CQlDwAAQBAJ&pg=PA50 Politics in Contemporary Southeast Asia: Authority, Democracy and Political Change] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200801004847/https://books.google.com/books?id=8CQlDwAAQBAJ&pg=PA50 |date=1 August 2020 }}''. Taylor & Francis, p. 50. {{ISBN|978-1-317-49628-1}}</ref> ၁၉၇၉ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံ၌ ဗီယက်နမ် တပ်သားပေါင်း ၅၀,၀၀၀ ကျော် တပ်စွဲထားခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ် အရပ်သား အရာရှိ ၆,၀၀၀ အထိ ရှိကာ ဗီယန်ကျင်းရှိ ဝန်ကြီးဌာနများတွင် တိုက်ရိုက်တွဲဖက်တာဝန်ပေးထားသော အရာရှိ ၁,၀၀၀ ပါဝင်သည်။ <ref name="Savada">Savada, Andrea M. (1995). ''[http://www.public-library.uk/dailyebook/Laos%20-%20a%20country%20study.pdf Laos: a country study] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180419183125/http://www.public-library.uk/dailyebook/Laos%20-%20a%20country%20study.pdf |date=19 April 2018 }}''. Federal Research Division, Library of Congress, p. 271. {{ISBN|0-8444-0832-8}}</ref><ref name="Prayaga">Prayaga, M. (2005). ''[http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/103010/8/08_chapter-iv.pdf Renovation in Vietnam since 1988 a study in political, economic and social change] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180419122734/http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/103010/8/08_chapter-iv.pdf |date=19 April 2018 }} (PhD thesis)''. Sri Venkateswara University. Chapter IV: The Metamorphosed Foreign Relations, p. 154.</ref>
မုန်သူပုန်တို့နှင့် ပဋိပက္ခမှာ အဓိကဒေသများတွင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေခဲ့ပြီး ဗီယင်ကျန်းပြည်နယ် အနီးရှိ ဆေဆာဗောင်း ကန့်သတ် စစ်ဇုံနှင့် ဇိုင်ဆမ်ဗောင်း ကန့်သတ်စစ်ဇုံ တို့အပြင် ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်တို့ ပါဝင်သည်။ ၁၉၇၅ မှ ၁၉၉၆ ခုနှစ်အတွင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ထိုင်းနိုင်ငံမှ လာအိုဒုက္ခသည် ၂၅၀,၀၀၀ ကို ပြန်လည်နေရာချထားပေးခဲ့ပြီး မုန်လူမျိုး ၁၃၀,၀၀၀ အပါအဝင်ဖြစ်သည်။<ref>[https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2770.htm Laos (04/09)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201024185208/https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2770.htm |date=24 October 2020 }}. U.S. Department of State.{{failed verification|date=January 2021}}</ref>
==ပထဝီဝင်==
[[File:Mekong River (Luang Prabang).jpg|thumb|[[မဲခေါင်မြစ်]] သည် [[လွမ်ပရာဘွမ်မြို့]]အား ဖြတ်သန်းစီးဆင်းနေပုံ ]]
[[File:Laos ricefields.JPG|thumb|လာအိုနိုင်ငံရှိစပါးခင်းများ]]
လာအိုနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှရှိ တစ်ခုတည်းသော ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ မြောက်လတ္တီကျု ၁၄° နှင့် ၂၃° အကြား (၁၄° ၏ တောင်ပိုင်းတွင် နယ်မြေအနည်းငယ်မျှပါဝင်သည်။) အရှေ့လောင်ဂျီကျု ၁၀၀° နှင့် ၁၀၈° အကြားတွင် တည်ရှိသည်။ မြေမျက်နှာသွင်ပြင် အနေအထားမှာ သစ်တောထူထပ်ပြီး ကြမ်းတမ်းမြင့်မားသော တောင်ကုန်းများရှိကာ အမြင့်ဆုံး နေရာမှာ ဖိုဘီယာတောင် ဖြစ်၍ {{convert|၂၈၁၈|m|ft|0}} မြင့်သည်။ [[မဲခေါင်မြစ်]]သည် နိုင်ငံ၏ အနောက်ဘက်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ နှင့် နယ်နိမိတ်အဖြစ် နေရာအတော်များများတွင် တည်ရှိနေပြီး အရှေ့ဘက်တွင် အန်နာမိုက်တောင်တန်းသည် ဗီယက်နမ်နှင့် နယ်ခြားအဖြစ် တည်ရှိကာ လွမ်ပရာဘွမ်တောင်တန်းသည် ထိုင်းကုန်းမြေမြင့်နှင့် အနောက်မြောက်နယ်စပ် အဖြစ် တည်ရှိသည်။ မြောက်ဘက်တွင် ရှန်ခိုအန်းကုန်းမြေမြင့် နှင့် တောင်ပိုင်းတွင် ဘိုလာဗန်ကုန်းမြေမြင့် ဟူ၍ ကုန်းမြေမြင့် ၂ ခု ရှိသည်။ လာအိုနိုင်ငံကို ပထဝီဝင်အနေအထားအရ မြောက်ပိုင်း၊ အလယ်ပိုင်း၊ တောင်ပိုင်း ဟူ၍ သုံးပိုင်း ခွဲခြားနိုင်သည်။ <ref name="autogenerated3">{{cite web|title=Nsc Lao Pdr|url=http://www.nsc.gov.la/Products/Populationcensus2005/PopulationCensus2005_chapter2.htm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120123082302/http://www.nsc.gov.la/Products/Populationcensus2005/PopulationCensus2005_chapter2.htm|archive-date=23 January 2012|publisher=Nsc.gov.la|accessdate=6 March 2019|archivedate=23 January 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120123082302/http://www.nsc.gov.la/Products/Populationcensus2005/PopulationCensus2005_chapter2.htm}}</ref> လာအိုသည် ၂၀၁၉ ခုနှစ် သစ်တောမြင်ကွင်းရှင်းလင်းမှုညွှန်းကိန်းအရ ပျမ်းမျှအမှတ်အနေနှင့် ၅.၅၉/၁၀ ရရှိပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၁၇၂ နိုင်ငံတွင် အဆင့် ၉၈ ရှိသည်။<ref name="FLII-Supplementary">{{cite journal|last1=Grantham|first1=H. S.|display-authors=et al.|title=Anthropogenic modification of forests means only 40% of remaining forests have high ecosystem integrity|journal=Nature Communications|volume=11|issue=1|year=2020|page=5978|issn=2041-1723|doi=10.1038/s41467-020-19493-3|pmid=33293507|pmc=7723057|bibcode=2020NatCo..11.5978G}}</ref>
၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် လာအိုအစိုးရမှ နိုင်ငံ၏ မြေဧရိယာ ၂၁% ကို တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် စားကျက်မြေ ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် ပိုင်းခြားသတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://indochinatrek.com/laos/lao-guides.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20101110175658/http://indochinatrek.com/laos/lao-guides.html|archive-date=10 November 2010|title=Laos travel guides|publisher=Indochinatrek.com|access-date=23 January 2011|accessdate=6 March 2019|archivedate=10 November 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101110175658/http://indochinatrek.com/laos/lao-guides.html}}</ref> လာအိုနိုင်ငံသည် "ရွှေတြိဂံ" ဟု ခေါ်ဆိုကြသော ဘိန်းစိုက်ပျိုးရာ ဒေသအတွင်း နိုင်ငံ ၄ ခုမှ တစ်ခု အပါအဝင် ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=123604085|title=Mekong Divides Different Worlds In 'Golden Triangle'|website=NPR.org|access-date=1 February 2019|accessdate=10 September 2021|archivedate=4 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210204231526/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=123604085}}</ref> ၂၀၀၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ဆေးနှင့် ရာဇဝတ်မှုရုံး အချက်အလက်စာအုပ်ဖြစ်သည့် "အရှေ့တောင်အာရှရှိ ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှု" စာအုပ်တွင် ဘိန်းစိုက်ပျိုးသည့် ဧရိယာမှာ {{convert|၁၅|km2|sqmi}}ဖြစ်သဖြင့် ၂၀၀၆ ခုနှစ် {{convert|၁၈|km2|sqmi}မှ ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.unodc.org/documents/crop-monitoring/2007-opium-SEAsia.pdf|title=Opium Poppy Cultivation in South East Asia|date=October 2007|website=UNODC|accessdate=10 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308175047/https://www.unodc.org/documents/crop-monitoring/2007-opium-SEAsia.pdf}}</ref>
===ရာသီဥတု===
[[File:Koppen-Geiger Map LAO present.svg|thumb|လာအို၏ ကော့ခ်ပန် ရာသီဥတု အမျိုးအစားပြ မြေပုံ]]
လာအိုနိုင်ငံ၏ ရာသီဥတုမှာ အများအားဖြင့် အပူပိုင်း ဆာဗားနား ရာသီဥတုမျိုး ဖြစ်ပြီး မုတ်သုံ ပုံစံ လွှမ်းမိုးမှု ရှိသည်။ <ref name="climate">{{cite web|title=Laos – Climate|url=http://countrystudies.us/laos/45.htm|access-date=23 January 2011|publisher=Countrystudies.us|accessdate=6 March 2019|archivedate=20 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110520154327/http://countrystudies.us/laos/45.htm}}</ref> မေလမှ အောက်တိုဘာလ အထိ မိုးရာသီ ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် နိုဝင်ဘာလမှ ဧပြီလ အထိသည် ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတု ဖြစ်သည်။ ရိုးရာအရ သုံးရာသီ (မိုးရာသီ၊ ဆောင်းရာသီ၊ နွေရာသီ) ရှိသည်ဟု သတ်မှတ်ကြပြီး ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတု အဖြစ် ရာသီဥတုပညာ အရ သတ်မှတ်ထားသော အချိန် အပိုင်းအခြား၏ နောက်ဆုံး ၂ လမှာ အစောပိုင်း ၄ လ ထက် သိသာစွာ ပူပြင်းလေ့ ရှိသည်။<ref name="climate" />
=== အုပ်ချုပ်ရေးဒေသများ ===
လာအိုနိုင်ငံကို ပြည်နယ် (province or ''qwang'') ၁၇ခု၊ ဗီယင်ကျန်းမြို့တော်ပါဝင်သော ပရီဖက်ချာ တစ်ခုတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ <ref>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/|title=East Asia/Southeast Asia :: Laos – The World Factbook – Central Intelligence Agency|website=www.cia.gov|access-date=23 May 2019|accessdate=10 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307193820/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/}}</ref>ပြည်နယ် အသစ်ဖြစ်သော ဆိုင်စောင်ဘွန် ပြည်နယ်ကို ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.tourismlaos.org/show_province.php?Cont_ID=919|title=ABOUT XAYSOMBOUN|website=www.tourismlaos.org|access-date=23 May 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190507160148/http://tourismlaos.org/show_province.php?Cont_ID=919|archive-date=7 May 2019|url-status=dead|accessdate=10 September 2021|archivedate=7 May 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190507160148/http://tourismlaos.org/show_province.php?Cont_ID=919}}</ref> ပြည်နယ်များကို ခရိုင်များ အဖြစ် ထပ်မံ ခွဲခြားပြီး ခရိုင်များကို ရွာများ အဖြစ်ထပ်မံ ခွဲခြားသည်။ မြို့ပြ ကျေးရွာမှ မြို့ ဖြစ်သည်။<ref name="autogenerated3" />
{| style="float:left;"
|
{| class="sortable wikitable" style="text-align:left; font-size:90%;"
|- style="font-size:100%; text-align:right;"
! style="width:40px;"| စဉ် !! style="width:85px;"| ပြည်နယ် !! style="width:85px;"| မြို့တော် !! style="width:85px;"| ဧရိယာ (km²)!! style="width:85px;"| လူဦးရေ
|-
| ၁ || အတ္တပူး || အတ္တပူး (ဆာမက်ခီဆေး ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၀,၃၂၀|| style="text-align:right"|၁၁၄,၃၀၀
|-
| ၂ || ဘိုကို || ဘန်ဟောက်ဆေး (ဟောက်ဆေးခရိုင်) || style="text-align:right"|၆,၁၉၆|| style="text-align:right"|၁၄၉,၇၀၀
|-
| ၃ || ဘော်လိခမ်စိုင် || ပါ့ခ်စန် (ပါ့ခ်စိန်းခရိုင်) ||style="text-align:right"|၁၄,၈၆၃|| style="text-align:right"|၂၁၄,၉၀၀
|-
| ၄ || ချမ်ပါဆပ် || ပါ့ခ်စီ (ပါ့ခ်စီခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၄၁၅|| style="text-align:right"|၅၇၅,၆၀၀
|-
| ၅ || ဟွာဖန် || ဇမ်နွာ (ဇမ်နွာခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၅၀၀|| style="text-align:right"|၃၂၂,၂၀၀
|-
| ၆ || ခမ်မိုးနီး || သားခက် (သားခက်ခရိုင်) ||style="text-align:right"|၁၆,၃၁၅|| style="text-align:right"|၃၅၈,၈၀၀
|-
| ၇ || လွမ်နမ်းသား|| လွမ်နမ်းသား (နမ်းသားခရိုင်) || style="text-align:right"|၉,၃၂၅|| style="text-align:right"|၁၅၀,၁၀၀
|-
| ၈ || လွမ်ပရာဘွမ် || [[လွမ်ပရာဘွမ်မြို့]] (လွမ်ပရာဘွမ်ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၈၇၅|| style="text-align:right"|၄၀၈,၈၀၀
|-
| ၉ || အိုဒွမ်ဆေး || မွမ်ဆေး (ဆေးခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၃၇၀|| style="text-align:right"|၂၇၅,၃၀၀
|-
| ၁၀ || ဖုန်ဆလီ || ဖုန်ဆလီ (ဖုန်ဆလီခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၂၇၀|| style="text-align:right"|၁၉၉,၀၀၀
|-
| ၁၁ || စိန္တဗျူလီ || ဆာယာဘိုလီ (ဇေယျပူရီခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၃၈၉|| style="text-align:right"|၃၈၂,၂၀၀
|-
| ၁၂ || ဆာလဗန် || ဆာလဗန် (ဆာလဗန်ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၀,၆၉၁|| style="text-align:right"|၃၃၆,၆၀၀
|-
| ၁၃ || ဆာဗန်းနားခေတ် || ဆာဗန်းနားခေတ် (ခန်သဘိုလီခရိုင်) || style="text-align:right"|၂၁,၇၇၄|| style="text-align:right"|၇၂၁,၅၀၀
|-
| ၁၄ || စီးခေါင် || စီးခေါင် (လာမန်းခရိုင်) || style="text-align:right"|၇,၆၆၅|| style="text-align:right"|၈၃,၆၀၀
|-
| ၁၅ || ဗီယင်ကျန်း ပရီဖက်ချာ || [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]] (ချမ်းသာဘိုလီခရိုင်) || style="text-align:right"|၃,၉၂၀|| style="text-align:right"|၇၂၆,၀၀၀
|-
| ၁၆ || ဗီယင်ကျန်းပြည်နယ် || ဖုန်ဟောင်း (ဖုန်ဟောင်းခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၉၂၇|| style="text-align:right"|၃၇၃,၇၀၀
|-
| ၁၇ || ရှန်ခိုအန်း || ဖုန်ဆဗန် (ပက်ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၈၈၀|| style="text-align:right"|၃၇,၅၀၇
|}
!လာအိုနိုင်ငံ ပြည်နယ်များ၏ မြေပုံ (၂၀၁၄ ခုနှစ်)<br />[[File:Provinces-Laos.svg|frameless|none|upright=1.75]]
|}
{{clear}}
==အစိုးရ နှင့် နိုင်ငံရေး ==
{{multiple image
| align = right
| caption_align = center
| image1 =
| width1 = 126
| caption1 =
| image2 = Thongloun Sisoulith with Obamas cropped.jpg
| width2 = 137
| caption2 = အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးနှင့် သမ္မတ<br /> သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ်
}}
လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ တစ်ခုတည်းသော ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို အတိအလင်း ထောက်ခံသောနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ တစ်ခုတည်းသော တရားဝင် နိုင်ငံရေးပါတီမှာ လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ ဖြစ်သည်။ လာအိုသည် တစ်ပါတီနိုင်ငံ ဖြစ်သဖြင့် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး (ပါတီခေါင်းဆောင်) သည် နိုင်ငံနှင့် အစိုးရ အပေါ်တွင် အဆုံးစွန်ဆုံး အာဏာနှင့် အုပ်ချုပ်ပိုင်ခွင့် ယူထားပြီး ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင် အဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။<ref name=bbc>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-15355605|title=Laos profile|date=9 January 2018|access-date=26 April 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308064338/https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-15355605}}</ref> ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၂၂ ရက်တွင် နိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်မှာ သမ္မတ သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ် ဖြစ်သည်။ သူသည် လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေး ပါတီ၏ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဖြစ်သဖြင့် သူ့အား လာအိုနိုင်ငံ၏ အလိုအလျောက် ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ၂၀၂၁ ဇန်နဝါရီလမှ စတင် သတ်မှတ်ပြီး ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite news |last1=ul Khaliq |first1=Riyaz |title=Laos parliament elects new president |url=https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/laos-parliament-elects-new-president/2183905# |access-date=23 March 2021 |agency=Anadolu Agency |date=22 March 2021 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=24 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210324021859/https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/laos-parliament-elects-new-president/2183905 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Kishimoto |first1=Marimi |title=Laos promotes PM Thongloun as leader of communist party |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Laos-promotes-PM-Thongloun-as-leader-of-communist-party |access-date=4 March 2021 |work=Nikkei Asia |date=15 January 2021 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=1 July 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210701231646/https://asia.nikkei.com/Politics/Laos-promotes-PM-Thongloun-as-leader-of-communist-party }}</ref> အစိုးရ၏ ပေါ်လစီများကို အာဏာအရှိဆုံး အဖွဲ့ဝင် ၁၁ ဦးပါဝင်သည့် လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ၏ ပေါလစ်ဗျူရို နှင့် အဖွဲ့ဝင် ၆၁ ဦးပါဝင်သော လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ ဗဟိုကော်မတီမှ ဆုံးဖြတ်သည်။
လာအိုနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်သစ်ဘာသာဖြင့် ရေးထားပြီး ၁၉၄၇ခုနှစ် မေလ ၁၁ရက်နေ့တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ ထိုဥပဒေအရ ပြင်သစ်ပြည်ထောင်စုအတွင်းမှ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ တိုင်းပြည်တစ်ခု အဖြစ်ကြေညာခဲ့သည်။ ၁၉၅၇ ခုနှစ် မေလ ၁၁ ရက်တွင် ပြန်လည် ပြင်ဆင်ပြဋ္ဌာန်းသော ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် ပြင်သစ်ပြည်ထောင်စု အား ရည်ညွှန်းချက်ကို ဖြုတ်ပစ်ခဲ့သော်လည်း ယခင် ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်သူနှင့် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး နှင့် နည်းပညာ အရ ဆက်ဆံမှုများမှာ နီးကပ်စွာ ဆက်လက်တည်ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။ ၁၉၅၇ ဥပဒေကို ၁၉၇၅ ဒီဇင်ဘာတွင် ကွန်မြူနစ် ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် ကြေညာသောအခါတွင် ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ အသစ်ကို ၁၉၉၁ တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး ထိုဥပဒေတွင် လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ၏ ဦးဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍကို မီးမောင်းထိုး ဖော်ပြထားခဲ့သည်။<ref name=bbc />
[[File:Flag of LPRP.svg|thumb|200px|အုပ်ချုပ်သူ လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ၏ အလံ]]
===နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး===
[[File:Prime Minister Narendra Modi and ASEAN heads of state and government at the Rashtrapati Bhavan in New Delhi.jpg|thumb|ဝန်ကြီးချုပ် သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ်အား အိန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ် နာရန်ဒရာ မိုဒီ ၊ အာဆီယံ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များနှင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၂၅ တွင် နယူးဒေလီတွင် တွေ့ရပုံ]]
၁၉၇၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ပါသတ်လာအိုတို့ အာဏာရယူပြီးနောက် လာအိုနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြား ဆက်ဆံရေးမှာ အနောက်တိုင်းနိုင်ငံများနှင့် တင်းမာမှုကို ပြသပြီး လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံ အစိုးရသည် ဆိုဗီယက်ဘက် ယိမ်းသောနိုင်ငံများနှင့် အတူ ရပ်တည်ကာ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး နိုင်ငံခြား အကူအညီများနှင့် ပတ်သက်၍ ဆိုဗီယက်တို့အပေါ်တွင် အလွန်အမင်း မှီခိုနေခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-7857.html|title=Laos - Foreign Aid|accessdate=11 September 2021|archivedate=30 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170430074145/http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-7857.html}}</ref> လာအိုသည် ဗီယက်နမ်နှင့်လည်း အထူး ဆက်ဆံရေးရှိပြီး ၁၉၇၇ ခုနှစ် ချစ်ကြည်ရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး စာချုပ်ကို တရားဝင် ချုပ်ဆိုခဲ့သဖြင့် တရုတ်နှင့် တင်းမာမှု ဖြစ်ခဲ့သည်။
[[File:С Премьер-министром Лаосской Народно-Демократической Республики Тхонглуном Сисулитом.jpg|thumb|ဝန်ကြီးချုပ် သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ် အား ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမီယာ ပူတင် နှင့်အတူ ၂၀၁၆ တွင် တွေ့ရပုံ]]
လာအိုသည် ပါကစ္စတန်၊ ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ တရုတ်၊ တူရကီ၊ ဩစတြေးလျ၊ ပြင်သစ်၊ ဂျပန် နှင့် ဆွီဒင်တို့ဖြင့် တိုးတက်ပြီး ချဲ့ထွင်သော ဆက်ဆံရေးကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သဖြင့် နိုင်ငံတကာတွင် သင်းကွဲဖြစ်နေခြင်းကို ကျော်လွန်နိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite web|url=https://oec.world/en/profile/country/lao/|title=OEC – Laos (LAO) Exports, Imports, and Trade Partners|website=oec.world|language=en|access-date=30 September 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=13 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210413192130/https://oec.world/en/profile/country/lao}}</ref> ၂၀၀၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ကွန်ဂရက်မှ အတည်ပြုသော ဥပဒေဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ဆက်ဆံရေး ပုံမှန် ပြန်ဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite journal|last=Lum|first=Thomas|date=5 February 2007|title=Laos: Background and U.S. Relations|url=https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf|journal=CRS Report for Congress}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308134615/https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf |date=8 March 2021 }}</ref> လာအိုသည် အာဆီယံသို့ ၁၉၉၇ ဇူလိုင်လတွင် ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၆တွင် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite journal|last=Lum|first=Thomas|date=5 February 2007|title=Laos: Background and U.S. Relations|url=https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf|journal=CRS Report for Congress}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308134615/https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf |date=8 March 2021 }}</ref> ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် အရှေ့အာရှ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို ပထမဆုံး အကြိမ် တက်ရောက်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-asia-summit-east-qa-idUSTRE59N0I020091024|title=Q+A – What is the East Asia Summit all about?|date=24 October 2009|work=Reuters|access-date=30 September 2019|language=en|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308143504/https://www.reuters.com/article/us-asia-summit-east-qa-idUSTRE59N0I020091024}}</ref>
===စစ်ရေး===
၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလ ၁၇ ရက်တွင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးနှင့် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်သော ဒေါင်ချေး ဖီချစ် သည် အခြားသော အဆင့်မြင့် အရာရှိကြီးများနှင့် အတူ လေယာဉ်ပျက်ကျ၍ သေဆုံးခဲ့သည်။ <ref>{{cite news |title=Laos Deputy PM Douangchay Phichit dies in plane crash |work=BBC News |date=17 May 2014 |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-27452919 |access-date=9 June 2019 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=11 April 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210411011033/https://www.bbc.com/news/world-asia-27452919 }}</ref> အရာရှိများသည် ယခင် တော်ဝင်လာအိုအစိုးရ တပ်များလက်အောက်မှ ဂျားလွင်ပြင် လွတ်မြောက်မှု အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားကို ပါဝင်တက်ရောက်ရန် သွားရောက်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။ <ref name="theg_Laos">{{Cite web |title=Laos plane crash kills defence minister and senior officials |last=Williams |first=Martin |work=the Guardian |date=17 May 2014 |access-date=27 February 2019 |url=https://www.theguardian.com/world/2014/may/17/laos-plane-crash-kills-defence-minister-wife-officials |accessdate=11 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308165254/https://www.theguardian.com/world/2014/may/17/laos-plane-crash-kills-defence-minister-wife-officials }}</ref> လူ ၂၀ ဦး လိုက်ပါစီးနင်းလာသော ရုရှားထုတ် အန်တိုနော့ဗ် အေအင်န် ၇၄-၃၀၀ လေယာဉ်မှာ ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ် အတွင်း ပျက်ကျသွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။<ref name="PlaneCrash">{{cite news|title=Lao Defense Chief Among Plane Crash Victims|url=http://www.laosnews.net/index.php/sid/222069677/scat/a6670896145a3ae3/ht/Lao-Defense-Chief-Among-Plane-Crash-Victims|date=18 May 2014|access-date=17 May 2014|website=Laos News.Net|archive-url=https://web.archive.org/web/20140518044617/http://www.laosnews.net/index.php/sid/222069677/scat/a6670896145a3ae3/ht/Lao-Defense-Chief-Among-Plane-Crash-Victims|archive-date=18 May 2014|url-status=dead|accessdate=11 September 2021|archivedate=18 May 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140518044617/http://www.laosnews.net/index.php/sid/222069677/scat/a6670896145a3ae3/ht/Lao-Defense-Chief-Among-Plane-Crash-Victims}}</ref>
=== မုံလူမျိုး ပဋိပက္ခ ===
လာအိုပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ပွားခဲ့စဉ်က မုံလူမျိုးအချို့သည် [[စီအိုင်အေ]]၏ ကျောထောက်နောက်ခံဖြင့် လာအိုဘုရင့်တပ်မတော်ဘက်မှ ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ပါသက်လာအိုများ ၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် အာဏာရပြီးနောက်တွင် မုံလူမျိုးပဋိပက္ခ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ၁၉၇၇တွင် ကွန်မြူနစ်သတင်းစာမှတဆင့် အမေရိကန်အားကိုးများအား အမြစ်ပါမကျန် တိုက်ထုတ်ပစ်မည်ဟု ကြွေးကြော်ခဲ့သည်။
<ref name="timesonline2006">{{cite news |url = http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/article690367.ece |work = The Times |date = 30 July 2006 |title = No way out |location = London |accessdate = 6 March 2019 |archivedate = 18 September 2011 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110918025319/http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/article690367.ece }}</ref>မုံလူမျိုး ၂ဝဝ,၀၀၀ ခန့်သည် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ပြီး အများစုမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ပြောင်းရွှေ အခြေချနေထိုင်ကြသည်။ အခြားသော မုံလူမျိုးစု သူပုန်များသည် နှစ်ပေါင်းများစွာကြာသည်အထိ ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်ရှိ တောတောင်များထဲတွင် ပုန်းအောင်းတိုက်ခိုက်နေဆဲ ဖြစ်ပြီး လက်ကျန်အချို့မှာ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် တောထဲမှ ထွက်လာခဲ့ကြသည်။<ref name="timesonline2006" />
၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) မှ အမေရိကန် အစိုးရ၏ အကူအညီဖြင့် အသေးစိတ်လုပ်ဆောင်မည့်လုပ်ငန်းစဉ် ကိုရေးဆွဲ၍ လာအို၊ ဗီယက်နမ်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားမှ အင်ဒိုချိုင်းနား ဒုက္ခသည်များ အလုံးအရင်းဖြင့် လက်ခံမည့် အစီအစဉ်ကို စတင်ခဲ့သည်။ ထိုအစီအစဉ်အရ ဒုက္ခသည်အဖြစ် သတ်မှတ်ချက်ကို စစ်ဆေးရေးလုပ်ငန်းစဉ်ဖြင့် အကဲဖြတ်သည်။ ခိုလှုံခွင့် ရရှိသူအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း ခံရသူမှာ ပြန်လည်နေရာချထားရန် အခွင့်အလမ်း ရရှိပြီး အခြားသော ဒုက္ခသည်များကို အသက်အန္တရာယ်လုံခြုံရန် အာမခံ၍ ပြန်ပို့ပေးသည်။ ယူအင်န်အိတ်ချ်စီအာရ် နှင့် ထိုင်းအစိုးရတို့နှင့် ဆွေးနွေးပြီးနောက် လာအိုတို့သည် ထိုင်းတွင် နေထိုင်သော ဒုက္ခသည် ၆၀,၀၀၀ ကို ပြန်လည် လက်ခံရန် သဘောတူခဲ့ပြီး မုံလူမျိုး ထောင်ပေါင်းများစွာလည်း ပါဝင်သည်။ သို့သော်လည်း လာအိုဒုက္ခသည် အနည်းငယ်သာ မိမိတို့ သဘောဆန္ဒဖြင့် အိမ်ပြန်လိုကြသည်။ <ref>"Laos agrees to voluntary repatriation of refugees in Thailand", U.P.I., 5 June 1991.</ref> ထိုင်းအစိုးရမှ ကျန်ရှိနေသော ဒုက္ခသည်စခန်းများကို ပိတ်သိမ်းရန် လုပ်ဆောင်သော အခါတွင် ဒုက္ခသည်များကို ပြန်လည်အခြေချရန် ဖိအား များလာခဲ့သည်။ အချို့သော မုံလူမျိုးများ ယူအင်န်အိတ်ချ်စီအာရ်မှ ဖွံဖြိုးရေး အထောက်အကူများဖြင့် လာအိုသို့ မိမိတို့သဘောဆန္ဒဖြင့် ပြန်သွားကြပြီးနောက် အတင်းအကြပ် နေရပ်ပြန်ခိုင်းခြင်းများ ပြန်လည်ကြားသိလာခဲ့ရသည်။ <ref>"Lao Refugees Return Home Under European Union Repatriation Program", Associated Press Worldstream, 22 11, 1994. Karen J, "House Panel Hears Concerns About Hmong", States News Service, 26 April 1994.</ref>လာအိုသို့ ပြန်သွားသော မုံလူမျိုးများထဲမှ အချို့မှ ထိုင်းသို့ အလျှင်အမြန် ထွက်ပြေး လွတ်မြောက်လာကြပြီး ခွဲခြားဆက်ဆံခံရခြင်းနှင့် လာအိုအာဏာပိုင်တို့၏ လက်တွင် ရက်စက်စွာ ဆက်ဆံခံရခြင်းတို့ကို ပြန်လည်ပြောပြကြသည်။ <ref>Hamilton-Merritt, Jane (1993). ''Tragic Mountains'', Indiana University Press, pp. xix–xxi {{ISBN|0253207568}}.</ref>
[[File:Hmong girls in Laos 1973 2.jpg|thumb|right|upright|မုံ မိန်းကလေးများကို လာအိုတွင် တွေ့ရပုံ၊ ၁၉၇၃]]
၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် ယခင်က မုံ စစ်သားဟောင်း တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အကြီးဆုံး မုံ ဒုက္ခသည်စခန်း၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သော ဗူးမိုင် အား ဘန်ကောက်ရှိ အမေရိကန်သံရုံးမှ နေရပ်ပြန်လည်စေလွှတ်ခြင်း အစီအစဉ် အောင်မြင်ကြောင်း ပြသရန် အတွက် လာအိုသို့ ပြန်သွားရန် တာဝန်ပေးခြင်းခံရပြီးနောက် ဗီယန်ကျင်းတွင် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည်။ အမေရိကန် ဒုက္ခသည် ကော်မတီ၏ အဆိုအရ သူ့အား လာအို လုံခြုံရေးတပ်များမှ ဖမ်းဆီးသွားပြီး နောက်တစ်ဖန် ပြန်မတွေ့ရတော့ပေ။<ref>{{Cite web|url=http://articles.philly.com/1994-05-01/news/25827599_1_vang-pao-vientiane-lao-government|title=Hmong Leader's Vanishing In Laos Reverberates in U.S.|access-date=6 September 2016|accessdate=11 September 2021|archivedate=7 October 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161007062309/http://articles.philly.com/1994-05-01/news/25827599_1_vang-pao-vientiane-lao-government}}</ref> ဗူးမိုင်၏ အဖြစ်အပျက် ဖြစ်ပွားပြီးနောက်တွင် လာအိုသို့ မုံလူမျိုးများ နေရပ်ပြန်ပို့မည့် အစီအစဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ အငြင်းအခုံများ အလွန်ပင် ရေချိန်မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ဖြစ်ကာ အမေရိကန်တွင် ကွန်ဆာဗေးတစ်များနှင့် အချို့သော လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများမှ ပြင်းထန်စွာ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၉၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၂၃ ခုနှစ်တွင် နေရှင်နယ်ရီဗြူး မဂ္ဂဇင်းတွင် ပါရှိသော ယခင် ဟယ်ရီတေ့ချ်ဖောင်ဒေးရှင်း၏ နိုင်ငံခြားရေးရာ ပေါ်လစီကျွမ်းကျင်သူနှင့် ရီပတ်ဘလစ်ကင် အိမ်ဖြူတော် အကူ ဖြစ်ခဲ့သူ မိုက်ကယ်ဂျွန်၏ ဆောင်းပါးတွင် ကလင်တန် အစိုးရ၏ မုံ နေရပ်ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေး ပေါ်လစီကို သစ္စာဖောက်မှု အဖြစ် တံဆိပ်ကပ်ပြီး မုံလူမျိုးများအား "အမေရိကန်တို့၏ ပထဝီနိုင်ငံရေး အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ရင်း သွေးမြေကျသူများ" ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ <ref name="web.archive.org">Johns, Michael (23 October 1995) [https://web.archive.org/web/20070705214752/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1282/is_n20_v47/ai_17443642 "Acts of Betrayal: Persecution of Hmong"]. ''National Review''.</ref> ထိုပြဿနာနှင့် ပတ်သက်၍ ငြင်းခုံဆွေးနွေးမှုများ အလျှင်အမြန်ပင် အရှိန်တက်လာခဲ့ပြီး ရီပတ်ဘလစ်ကင် ဦးဆောင်သော အမေရိကန် ဆီးနိတ်လွှတ်တော် နှင့် အောက်လွှတ်တော် နှစ်ရပ်စလုံးမှ ထိုင်းနိုင်ငံအခြေစိုက် မုံလူမျိုးများကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် အလျှင်အမြန် နေရာချထားပေးရန် ဘဏ္ဍာငွေကို ချပေးခဲ့သည်။ ကလင်တန်ကမူ ထိုဥပဒေကို ဗီတိုအာဏာဖြင့် ပယ်ဖျက်မည်ဟု တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။
နေရပ်ပြန်ပို့မည့် အစီအစဉ်ကို ဆန့်ကျင်သည့် အနေဖြင့် ဒီမိုကရက်တစ်နှင့် ရီပတ်ဘလစ်ကင် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် အမတ်တို့သည် လာအိုတို့၏ အစိုးရအနေနှင့် မုံလူမျိုးတို့၏ လူ့အခွင့်အရေးကို စနစ်တကျ ချိုးဖောက်နေခြင်း မဟုတ်ဆိုသည့် ကလင်တန်အစိုးရ၏ ရပ်တည်မှုကို စိမ်ခေါ်ခဲ့ကြသည်။ အမေရိကန် ကိုယ်စားလှယ် စတိဗ်ဂန်းဒါဆင် က ဥပမာ အနေနှင့် မုံတို့ စုဝေးရာတွင် ပြောကြားခဲ့သည်မှာ "ကျွန်တော့် အနေနဲ့ ကျွန်တော်တို့အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ပြီး ခင်ဗျားတို့ အမှန်အတိုင်း မပြောဘူး ဆိုတာ ပြောနေရတာကို ပျော်နေတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အမှန်တရားနဲ့ တရားမျှတမှုကို ခုခံကာကွယ်ဖို့ လိုအပ်တယ် ဆိုရင်တော့ လုပ်ရမှာပဲ။" ဟူ၍ ဖြစ်သည်။<ref name="web.archive.org" /> ရီပတ်ဘလစ်ကင် တို့အနေနှင့် မုံလူမျိုးတို့ ဖိနှိပ်ခံနေရကြောင်း စွပ်စွဲချက်များကို ကွန်ဂရက်ကြားနာမှုများ မကြာခဏ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး မုံလူမျိုးတို့ကို နေရပ်သို့ပြန်ပို့သည်ကို သူတို့အနေနှင့် ဆန့်ကျင်ရာတွင် ထောက်ခံမှုများ ပိုမိုရရှိစေရန် ကြိုးစားခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားသည်။
အချို့သော ဖိအားပေး၍ နေရပ်ပြန်ပို့သည့် စွပ်စွဲချက်များမှာ ငြင်းပယ်ခဲ့သော်လည်း<ref>[http://content.cdlib.org/xtf/view?docId=hb909nb5j8&brand=calisphere&doc.view=entire_text Reports on results of investigations of allegations concerning the welfare of Hmong refugees and asylum seekers in Thailand and Laos] Refugee and Migration Affairs Unit, United States Embassy (Thailand), 1992. Retrieved 27 July 2007</ref> မုံလူမျိုး ထောင်ပေါင်းများစွာသည် လာအိုသည် ပြန်ရန် ငြင်းဆန်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၉၆ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ဒုက္ခသည် စခန်းများ ပိတ်သိမ်းရန် နောက်ဆုံးရက်သို့ ချဉ်းကပ်လာသည့် အခါတွင် ပိုမိုမြင့်တက်လာသော နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ဖိအားအောက်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အနေနှင့် စစ်ဆေးမှုလုပ်ငန်းစဉ် အသစ်ကို အောင်မြင်သော မုံ ဒုက္ခသည်များကို ပြန်လည်နေရာချထားရန် သဘောတူညီခဲ့ရသည်။<ref>[http://content.cdlib.org/xtf/view?docId=hb909nb5j8&brand=calisphere&doc.view=entire_text Reports on results of investigations of allegations concerning the welfare of Hmong refugees and asylum seekers in Thailand and Laos] Refugee and Migration Affairs Unit, United States Embassy (Thailand), 1992. Retrieved 27 July 2007</ref> ဒုက္ခသည်စခန်း ပိတ်သိမ်းချိန်တွင် ပြန်လည်နေရာချထားခြင်း မပြုရသေးသော မုံလူမျိုး ၅,၀၀၀ ခန့်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း တစ်ခု ဖြစ်သော ဝပ်သမ်ခရာဘောက် တွင် ခိုလှုံခွင့် တောင်းခံခဲ့ပြီး ထိုနေရာတွင် မုံလူမျိုး ဒုက္ခသည် ၁၀,၀၀၀ ကျော် ရှိနှင့်နေပြီး ဖြစ်သည်။ ထိုင်းအစိုးရမှ ထိုဒုက္ခသည်များကို နေရပ်ပြန်ပို့ရန် ကြိုးစားသော်လည်း ဝပ်သမ်ခရာဘောက်ရှိ မုံလူမျိုးများမှ ထွက်ခွာရန် ငြင်းဆန်ကြပြီး လာအိုအစိုးရမှလည်း သူတို့အား တရားမဝင် မူးယစ်ဆေးရောင်းဝယ်မှုတွင် ပါဝင်သည် ဆိုသော အချက်နှင့် လာအိုမှ လူများမဟုတ်ဟူသော အကြောင်းပြချက်များဖြင့် ပြန်လည်လက်ခံရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ <ref>"Laos refuses to take back Thai-based Hmong refugees", ''Deutsche Presse-Agentur'', 20 August 1998.</ref> သူတို့အား အင်အားသုံး၍ ဖယ်ရှားမည်ဆိုသော ထိုင်းအစိုးရ၏ ခြိမ်းခြောက်မှု အပြီးတွင် မုံတို့၏ သိသာသော အောင်ပွဲအနေနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ ဒုက္ခသည် ၁၅,၀၀၀ ကို လက်ခံရန် သဘောတူညီခဲ့သည်။<ref>[https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm "Refugee Admissions Program for East Asia"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210614201938/https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm |date=14 June 2021 }} Bureau of Population, Refugees, and Migration, 16 January 2004, archived 17 January 2009 from [https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm the original] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210614201938/https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm |date=14 June 2021 }}</ref> ထောင်ဂဏန်းမျှ ရှိသော မုံလူမျိုးအချို့မှာ သူတို့အား အမေရိကန်အစိုးရမှ ပြန်လည်အခြေချရန် လက်မခံပါက လာအိုသို့ အတင်းအကြပ် ပြန်ပို့မည်ကို ကြောက်ရွံ့ကြသဖြင့် ဒုက္ခသည် စခန်းမှ ထွက်ပြေးပြီး ၁၉ရာစုမှစ၍ မုံလူမျိုးများ သိသာသော ပမာဏရှိနေသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများတွင် သွားရောက်နေထိုင်ကြသည်။ .<ref>{{cite web |url = http://www.centralcallegal.org/hrtf/history/index.html |date = 7 March 2012 |archive-url = https://web.archive.org/web/20081021133910/http://www.centralcallegal.org/hrtf/history/index.html |title = History of the Hmong Resettlement Task Force |publisher = Hmong Resettlement Task Force |archive-date = October 2008 |accessdate = 11 September 2021 |archivedate = 21 October 2008 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20081021133910/http://www.centralcallegal.org/hrtf/history/index.html }}</ref> ၂၀၀၄ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ထောင်ဂဏန်းမျှ ရှိသော မုံလူမျိုးများသည် လာအို၏ တောနက်များအတွင်းမှ ထိုင်းနိုင်ငံ ဖက်ချာဘွန် ပြည်နယ်တွင်ရှိသော ယာယီ ဒုက္ခသည်စခန်းသို့ ထွက်ပြေးလာခဲ့ကြသည်။<ref>{{Cite news |url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4724199.stm |work = BBC News |title = Hmong refugees pleading to stay |date = 28 July 2005 |access-date = 4 May 2010 |accessdate = 11 September 2021 |archivedate = 10 June 2021 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210610101450/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4724199.stm }}</ref>
လာအိုအစိုးရ အနေနှင့် မုံလူမျိုးတို့အား ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်သည်ဆိုသော အစောပိုင်းအဆိုကို ထပ်မံထောက်ခံမှု ပြသည့်အနေနှင့် ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးသူ ရဘက်ကာ ဆမ်းမားမှ သူ၏ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ဖြစ်သော "တိရစ္ဆာန်ကဲ့သို့ အမဲလိုက်ခံရသူများ" တွင် ကိုယ်တိုင်ကြုံတွေ့သူများမှ ပြောပြချက်များကို မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပြီး <ref>[http://www.sommerfilms.org/documentaries/Hmong/index.php Hunted like animals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110105092728/http://www.sommerfilms.org/documentaries/Hmong/index.php |date=5 January 2011 }} Rebecca Sommer Film Clips</ref> ဒုက္ခသည်တို့၏ ပြောဆိုချက်များ အကျဉ်းချုပ်ပါဝင်သော အသေးစိတ် အစီရင်ခံစာကို ကုလသမဂ္ဂသို့ ၂၀၀၆ ခုနှစ် မေလတွင် တင်သွင်းခဲ့သည်။<ref>[http://www.earthpeoples.org/new/report-download/REPORT-Hmong-Rebecca_Sommer.pdf Report on the situation in the Xaysomboun Special Zone and 1100 Hmong-Lao refugees who escaped to Petchabun, Thailand during 2004–2005] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120406114320/http://www.earthpeoples.org/new/report-download/REPORT-Hmong-Rebecca_Sommer.pdf |date=6 April 2012 }} Rebecca Sommer, May 2006</ref>
ဥရောပသမဂ္ဂ <ref name="EU@UN">[https://web.archive.org/web/20100312015347/http://www.europa-eu-un.org/articles/en/article_6732_en.htm Thailand: EU Presidency Declaration on the situation of Hmong refugees] EU@UN (1 February 2007)</ref>၊ ယူအင်န်အိတ်ချ်စီအာရ် နှင့် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများမှ ထိုအချိန်မှစ၍ အတင်းအကြပ် နေရပ်ပြန်စေမှုအား ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။ <ref name="EU@UN" /><ref>{{cite web |url = http://web.amnesty.org/wire/March2007/Hmong |archive-url = https://web.archive.org/web/20071013140444/http://web.amnesty.org/wire/March2007/Hmong |title = Hmong refugees facing removal from Thailand |work = The Wire |date = March 2007 |archive-date = 13 October 2007 |accessdate = 11 September 2021 |archivedate = 13 October 2007 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20071013140444/http://web.amnesty.org/wire/March2007/Hmong }}</ref><ref>"[http://www.gfbv.de/pressemit.php?id=812 Deportation of Hmong Lao refugees stopped in last minute] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120224030721/http://www.gfbv.de/pressemit.php?id=812 |date=24 February 2012 }}", ''Gesellschaft für bedrohte Völker'', 30 January 2007</ref><ref>"[http://www.unpo.org/article/6250 Hmong: UNHCR Protests Refugee Deportation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210225231133/https://www.unpo.org/article/6250 |date=25 February 2021 }}", ''Unrepresented Nations and Peoples Organization'', 5 February 2007</ref> ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောဆိုသည်မှာ မုံလူမျိုးတို့အား ဩစတြေးလျ၊ ကနေဒါ၊ နယ်သာလန် နှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတို့တွင် ပြန်လည်အခြေချပေးရန် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်နေသည့် အချိန်၌ ၎င်းတို့အနေနှင့် နောင်ခိုင် အကျဉ်းထောင်တွင် ထိန်းသိမ်းထားသော မုံဒုက္ခသည်များကို ပြန်ပို့ခြင်းအား ရပ်တန့်ထားမည် ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ <ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6314463.stm|work=[[BBC News]]|title=Thailand halts Hmong repatriation|date=30 January 2007|access-date=4 May 2010|accessdate=11 September 2021|archivedate=24 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210224040721/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6314463.stm}}</ref>မုံဒုက္ခသည်များကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ပြန်လည်နေရာချထားမည့် အစီအစဉ်မှာ သမ္မတ ဂျော့ရှ် ဒဗလျူ ဘုရှ်၏ မျိုးချစ်ဥပဒေနှင့် အိုင်ဒီအစစ်အမှန် ဥပဒေတို့ကြောင့် ရပ်တန့်နေခဲ့ရပြီး ထိုဥပဒေများကြောင့် လျှို့ဝှက်စစ်ပွဲတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဘေးမှ ရပ်တည်၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့သော မုံစစ်မှုထမ်းဟောင်းများ အား လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများအတွင်း သမိုင်းကြောင်းအရ ပါဝင်မှုကြောင့် အကြမ်းဖက်သမားများ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite news|title=Bush Signs Law Excluding Hmong From Patriot Act.|last=Xiong|first=T|date=2008|work=Asianweek}}</ref>
===လူ့အခွင့်အရေး===
လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုသည် လာအိုနိုင်ငံအတွက် သိသာထင်ရှားသည့် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာကိစ္စတစ်ခု ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.hrw.org/report/2011/10/11/somsangas-secrets/arbitrary-detention-physical-abuse-and-suicide-inside-lao-drug|title=Somsanga's Secrets {{!}} Arbitrary Detention, Physical Abuse, and Suicide inside a Lao Drug Detention Center|date=11 October 2011|website=Human Rights Watch|access-date=23 May 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=22 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210422060516/https://www.hrw.org/report/2011/10/11/somsangas-secrets/arbitrary-detention-physical-abuse-and-suicide-inside-lao-drug}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.amnesty.org/en/countries/asia-and-the-pacific/laos/report-laos/|title=Laos 2017/2018|website=www.amnesty.org|access-date=23 May 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308035414/https://www.amnesty.org/en/countries/asia-and-the-pacific/laos/report-laos/}}</ref> အီကော်နောမစ် မဂ္ဂဇင်း၏ ၂၀၁၆ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီ ညွှန်းကိန်းတွင် လာအိုနိုင်ငံအား "အာဏာရှင် အစိုးရ" ဟု သတ်မှတ်ထားပြီး လေ့လာမှုတွင် ပါဝင်သည့် အာဆီယံ ကိုးနိုင်ငံတွင် အနိမ့်ဆုံးအဆင့် အဖြစ်သတ်မှတ်ဖော်ပြထားသည်။<ref>{{cite news|last1=Cigaral|first1=Ian Nicolas|title=In charts: How the Philippines fares in Southeast Asia|url=http://www.philstar.com/headlines/2017/11/11/1757872/charts-how-philippines-fares-southeast-asia|access-date=12 November 2017|work=The Philippine Star (Philstar)|date=11 November 2017|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308104435/https://www.philstar.com/headlines/2017/11/11/1757872/charts-how-philippines-fares-southeast-asia}}</ref><ref>{{cite news|title=Democracy Index 2016|url=https://www.eiu.com/topic/democracy-index|access-date=12 November 2017|work=The Economist Intelligence Unit|date=2017|accessdate=11 September 2021|archivedate=24 October 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191024223940/http://www.eiu.com/topic/democracy-index}}</ref> ထင်ရှားသော အရပ်ဖက်လူ့အဖွဲ့အစည်းများမှ အကြံပေးများ၊ လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်သူများ၊ နိုင်ငံရေးနှင့် ဘာသာရေး ဆန့်ကျင်လှုပ်ရှားသူများ နှင့် မုံဒုက္ခသည်များသည် လာအို စစ်တပ်နှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ လက်တွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ခြင်းများ ရှိသည်။<ref>Smith, Philip, Washington, D.C. (12 December 2014) [http://www.centerforpublicpolicyanalysis.org/ CPPA – Center for Public Policy Analysis] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080406154059/http://www.centerforpublicpolicyanalysis.org/ |date=6 April 2008 }}</ref>
အတိအလင်းပြဋ္ဌာန်းပြီး တကယ်မဟုတ်သည်မှာ ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော လာအို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေနှင့် ၎င်းကို ပြင်ဆင်သော ၂၀၀၃ ဥပဒေတို့တွင် လူ့အခွင့်အရေးအတွက် အဓိက ကာကွယ်ထားမှုများ ပါဝင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ပုဒ်မ ၈ တွင် လာအိုသည် လူမျိုးပေါင်းစုံ နေထိုင်သော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး လူမျိုးစုများအကြား တန်းတူညီမျှမှုကို အာမခံချက်ပေးသည် ဟု ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် ကျားမ ညီမျှမှု၊ ဘာသာရေး လွတ်လပ်မှု၊ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်၊ သတင်းစာ လွတ်လပ်ခွင့် နှင့် လွတ်လပ်စွာ စုဝေးခွင့်တို့အတွက် ပြဋ္ဌာန်းချက်များလည်း ပါဝင်သည်။ <ref>{{Cite web|title=2003 Laos Constitution|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en|accessdate=11 September 2021|archivedate=25 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225112920/https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en}}</ref> ၂၀၀၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၅ တွင် လာအိုနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာ ပြည်သူ့ဆိုင်ရာ နှင့် နိုင်ငံရေး အခွင့်အရေးများ သဘောတူညီချက် တရားဝင်သဘောတူခဲ့ပြီး စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး ကိုးနှစ်အကြာတွင် ဖြစ်သည်။ လာအို အစိုးရနှင့် နိုင်ငံတကာ လှူဒါန်းသူများ၏ ဖော်ပြထားသော ပေါ်လစီ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်မည့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုများကို အောင်မြင်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် နှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှုကို လျော့ချရန်တို့အပေါ် ဆက်လက်၍ အာရုံစိုက် ဦးတည်ချက်ထားဆဲ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.worldbank.org/lao |title=Lao PDR |publisher=World Bank |date=14 July 2011 |access-date=24 July 2011 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=20 February 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200220084200/http://www.worldbank.org/en/country/lao }}</ref><ref>{{cite web|title=Constitution of the Lao PDR|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en|access-date=25 November 2020|accessdate=11 September 2021|archivedate=25 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225112920/https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en}}</ref>
သို့သော်လည်း လာအိုအစိုးရသည် သူတို့၏ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို နှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုကို ကိုယ်တိုင်ချိုးဖောက်လေ့ ရှိပြီး တရားရေးဝန်ထမ်းများနှင့် တရားသူကြီးများမှ အုပ်ချုပ်သူ ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ခန့်အပ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။ သီးခြားရပ်တည်ပြီး အကျိုးအမြတ်အတွက် အလုပ်လုပ်ခြင်း မဟုတ်သည့် အစိုးရမဟုတ်သည့် အဖွဲ့အစည်းများ ဖြစ်သော [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာရေး အဖွဲ့]]<ref name="Amnesty International" /> ၊ လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့ <ref>{{Cite web|url=https://www.hrw.org/sites/default/files/supporting_resources/hrw_submission_to_the_european_union-laos_hr_dialogue_-proofed.pdf|title=Human Rights Watch Concerns on Laos Submitted in advance of the EU-Laos Human Rights Dialogue October 2015|date=2015|website=Human Rights Watch|access-date=9 July 2017|accessdate=12 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307213046/https://www.hrw.org/sites/default/files/supporting_resources/hrw_submission_to_the_european_union-laos_hr_dialogue_-proofed.pdf}}</ref>စသည့် အဖွဲ့များ၊ ပြည်သူ့ရေးရာ အခွင့်အရေးအတွက် ကာကွယ်ရပ်တည်သူများ<ref>{{Cite web|url=https://www.civilrightsdefenders.org/news/tackle-human-rights-abuses-in-laos/|title=Human Rights Abuses in Laos Must be Tackled Now|date=31 August 2016|website=Civil Rights Defenders|access-date=9 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171005051410/https://www.civilrightsdefenders.org/news/tackle-human-rights-abuses-in-laos/|archive-date=5 October 2017|url-status=dead|accessdate=12 September 2021|archivedate=5 October 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171005051410/https://www.civilrightsdefenders.org/news/tackle-human-rights-abuses-in-laos/}}</ref> တို့နှင့် အတူ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန <ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/humanrightsreport/index.htm?year=2016&dlid=265348#wrapper|title=Country Reports on Human Rights Practices for 2016|last=United States Bureau of Democracy, Human Rights and Labor|website=U.S. Department of State|accessdate=12 September 2021|archivedate=2 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210302094547/https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/humanrightsreport/index.htm?year=2016&dlid=265348#wrapper}}</ref>တို့၏ အဆိုအရ အကြီးအကျယ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ ဖြစ်သည့် လက်လွတ်စပါယ် ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခြင်း၊ ပျောက်ကွယ်ခြင်း၊ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်ကို ကန့်သတ်ခြင်း၊ အကျဉ်းထောင်အတွင်း မတရားမှုများ ပြုလုပ်ခြင်း နှင့် အခြားသော ချိုးဖောက်မှုများမှာ ဆက်လက်ရှိနေဆဲ ပြဿနာများ ဖြစ်သည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့က လာအိုအစိုးရ၏ လူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်းအပေါ် လိုက်နာကျင့်သုံးမှု မှတ်တမ်း နှင့် ကုလသမဂ္ဂ၏ လူ့အခွင့်အရေး လုပ်ငန်းစဉ် နှင့် ဥပဒေဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်မှုများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ပျက်ကွက်ခြင်း နှစ်ခုစလုံးသည် လူ့အခွင့်အရေးအပေါ် မကောင်းသော သက်ရောက်ရိုက်ခတ်မှု ရှိသည်ဟု သူတို့၏ စိုးရိမ်မှုကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။<ref name=":0" /> ထိုအဖွဲ့အစည်းမှ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ခွင့်၊ အကျဉ်းထောင်အတွင်း ဆိုးရွားသော အခြေအနေများ၊ ဘာသာရေး လွတ်လပ်မှုကို ကန့်သတ်ခြင်း၊ ဒုက္ခသည်နှင့် ခိုလှုံခွင့် လျှောက်ထားသူများကို ဆက်ဆံခြင်း နှင့် သေဒဏ်ပေးမှုတို့ အပေါ်တွင်လည်း စိုးရိမ်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။<ref name="Amnesty International">{{cite web |url=https://www.amnesty.org/en/documents/asa26/003/2009/en/ |author=Amnesty International |date=May 2010 |title=Submission to the UN Universal Periodic Review: Eighth session of the UPR Working Group of the Human Rights Council |accessdate=12 September 2021 |archivedate=30 November 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181130202121/https://www.amnesty.org/en/documents/asa26/003/2009/en/ }}</ref>
၁၉၉၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် လူငယ် အယောက် ၃၀ သည် လာအိုနိုင်ငံတွင် စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေး ငြိမ်းချမ်းစွာ ပြောင်းလဲရန် တောင်းဆိုသော ပိုစတာများ ကိုင်ဆောင်ပြသရန် ကြိုးစားသည့်အတွက် အထိန်းသိမ်းခံ ခဲ့ရသည်။ သူတို့ထဲမှ လူငယ် ၅ ယောက်မှာ အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး နောက်ဆက်တွဲ အနေနှင့် နိုင်ငံတော် သစ္စာဖောက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၁၀ နှစ် ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်။ သူတို့အား ၂၀၀၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ပြန်လည် လွှတ်ပေးရမည် ဖြစ်သော်လည်း သူတို့ ဘယ်ရောက်နေသည်ကို မည်သူမျှ မသိပေ။ <ref name="Amnesty International" /> နောက်ပိုင်း သတင်းများသည် ထိုအချက်နှင့် ဆန့်ကျင်နေပြီး သူတို့အား ထောင်ဒဏ် အနှစ် ၂၀ အပြစ်ပေးခဲ့သည် ဟု ဆိုသည်။ <ref name="Worldwide Movement for Human Rights">{{cite web|url=https://www.fidh.org/en/region/asia/laos/free-former-student-leaders-arbitrarily-detained-for-17-years|website=Worldwide Movement for Human Rights|date=October 2016|title=Free former student leaders arbitrarily detained for 17 years|accessdate=12 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307220737/https://www.fidh.org/en/region/asia/laos/free-former-student-leaders-arbitrarily-detained-for-17-years}}</ref>၂၀၁၇ ဖေဖော်ဝါရီ နှောင်းပိုင်းတွင် သူတို့ထဲမှ နှစ်ဦးကို လွှတ်ပေးခဲ့ပြီး ၁၇ နှစ်ကျော် ကြာမြင့်ခဲ့သည်။ <ref name="Sombath.org">{{cite web|url=http://www.sombath.org/en/|author=rsbtws|date=February 2017|title=Amnesty International Report 2016/17: Laos|accessdate=12 September 2021|archivedate=10 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410193811/https://www.sombath.org/en/}}</ref>
အမေရိကန် အခြေစိုက် အစိုးရမဟုတ်သော ပြည်သူ့ရေးရာ မူဝါဒ သုတေသန အဖွဲ့ဖြစ်သည့် ပြည်သူ့ရေးရာ မူဝါဒ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရေး ဌာန ၏ အဆိုအရ လာအိုနှင့် ဗီယက်နမ် စစ်တပ်များသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ်၌ ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်တွင် ခရစ်ယာန် မုံလူမျိုး အမျိုးသမီးများကို အဓမ္မပြုကျင့်၍ သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုပြီး အခြားသော ခရစ်ယာန်၊ လွတ်လပ်သော ဗုဒ္ဓဘာသာ နှင့် ရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်မှု ယုံကြည်သူတို့မှာလည်း ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်ခြင်း ခံကြရသည်ဟု ဆိုသည်။ <ref>{{cite news|url=http://www.dailytelegraph.com.au/news/breaking-news/laos-vietnam-troops-kill-hmong-christians/story-e6freuyi-1226040033388|work=The Telegraph|date=16 April 2011|title=Laos, Vietnam troops kill Hmong Christians|accessdate=12 September 2021|archivedate=12 February 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130212184711/http://www.dailytelegraph.com.au/news/breaking-news/laos-vietnam-troops-kill-hmong-christians/story-e6freuyi-1226040033388}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5idxNnRhkVWwnlTrzWBGgekWQhYLQ |author=AFP |date=15 April 2011 |title=Laos, Vietnam troops kill four Hmong Christians: NGO |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110419091651/https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5idxNnRhkVWwnlTrzWBGgekWQhYLQ |archive-date=19 April 2011 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=19 April 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110419091651/https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5idxNnRhkVWwnlTrzWBGgekWQhYLQ }}</ref>
လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူများဖြစ်သော ဗန်ပေါ့ဇပ်၊ ကယ်ရီ နှင့်ကေ ဒိန်း နှင့် အခြားသူများတို့မှလည်း လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခြင်း၊ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကို ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခြင်း တို့အပြင် နိုင်ငံခြား အကျဉ်းသားများကို ဗီယင်ကျန်းရှိ နာမည်ဆိုးဖြင့် ကျော်ကြားသော ဖုန်သောင်အကျဉ်းထောင် အပါအဝင် အကျဉ်းထောင်များတွင် ချုပ်နှောင်ခြင်း စသည်တို့နှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မကင်းမှုများကို ထုတ်ဖော်ခဲ့ကြသည်။
ခန့်မှန်းချက်များအရ လူပေါင်း ၃၀၀,၀၀၀ ခန့်သည် အစိုးရ၏ ဖိနှိပ်မှုကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ ၎င်းတို့ထဲတွင် မုံလူမျိုး ၁၀၀,၀၀၀ ပါဝင်ပြီး မုံလူဦးရေ စုစုပေါင်း၏ ၃၀% မျှ ဖြစ်ကာ ၉၀% မျှသော လာအိုရှိ ပညာရှင်၊ အထူးပြုကျွမ်းကျင်သူများနှင့် အစိုးရ အရာရှိများ ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် လူပေါင်း ၁၃၀,၀၀၀ သေဆုံးခဲ့ရသည်။ <ref>{{Cite web|title=Laos, Peoples Democratic Republic|url=https://communistcrimes.org/en/countries/laos|access-date=2020-08-29|website=Laos, Peoples Democratic Republic {{!}} Communist Crimes|language=en|accessdate=12 September 2021|archivedate=2 July 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210702201720/https://communistcrimes.org/en/countries/laos}}</ref> လာအိုသည် လိင်ကုန်ကူးခံရသူများ မြစ်ဖျားခံရာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://un-act.org/lao-pdr/|title=LAO PDR UN ACT|website=UN ACT|access-date=28 March 2020|archive-date=29 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200729200446/http://un-act.org/lao-pdr/|url-status=dead|accessdate=12 September 2021|archivedate=29 July 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200729200446/http://un-act.org/lao-pdr/}}</ref> လူမျိုးစု အမျိုးမျိုးမှ အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများ ဖြစ်ကြသော လာအိုနိုင်ငံသားများသည် လာအိုတွင် လိင်ကုန်ကူးခြင်း၏ သားကောင် ဖြစ်ခဲ့ကြရသည်။ <ref>{{cite web|url=http://m.thanhniennews.com/society/two-teenagers-rescued-from-forced-prostitution-in-laos-33562.html|title=Two teenagers rescued from forced prostitution in Laos|date=November 4, 2014|website=Thanh Nien News|accessdate=12 September 2021|archivedate=24 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210224124915/http://m.thanhniennews.com/society/two-teenagers-rescued-from-forced-prostitution-in-laos-33562.html}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.rfa.org/english/news/laos/trafficking-10142010182720.html/ampRFA|title=Trafficking Racket Smashed|date=October 14, 2010|website=Radio Free Asia|accessdate=12 September 2021|archivedate=4 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210404152404/https://www.rfa.org/english/news/laos/trafficking-10142010182720.html/ampRFA}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.refworld.org/docid/58f9cad113.html|title=Chinese marriage proposals become prostitution nightmares for some Lao girls|date=February 13, 2017|website=Radio Free Asia|accessdate=12 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308171553/https://www.refworld.org/docid/58f9cad113.html}}</ref>
== စီးပွားရေး ==
[[File:Rice planting near Champasak (Laos).jpg|thumb|လာအိုလူဦးရေ၏ ၈၀% သည် တစ်နိုင်တစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးရေးကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။]]
[[File:Laos Product Exports (2019).svg|thumb|right|လာအိုနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ကို အချိုးကျ ပြသထားပုံ ၊ ၂၀၁၉]]
လာအိုနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်သော ထိုင်းနိုင်ငံ နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ တို့၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု နှင့် ကုန်သွယ်မှုတို့ အပေါ်တွင် မှီခိုနေပြီး အထူးသဖြင့် မြောက်ဘက်တွင် ရှိသော တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဖြစ်သည်။ ပါ့ခ်ဆီမြို့သည် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့၏ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ကုန်သွယ်မှုကြောင့် တိုးတက်မှုကို ခံစားနေရသည်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ်၌ လာအိုအစိုးရသည် တရားဝင်အားဖြင့် ကွန်မြူနစ် အစိုးရ ဖြစ်နေဆဲပင် ဖြစ်သော်လည်း အမေရိကန်ရှိ အိုဘားမားအစိုးရမှ လာအိုသည် မာ့ခ်စ် ဝါဒနှင့် လီနင်ဝါဒ ကျင့်သုံးသောနိုင်ငံ မဟုတ်တော့သဖြင့် လာအိုကုမ္ပဏီများ အနေနှင့် အမေရိကန် ထုတ်ကုန်သွင်းကုန်ဘဏ်မှ ငွေကြေးအထောက်အပံ့ ရယူခြင်းအား တားမြစ်ထားသည်ကို ပယ်ဖျက်ပေးခဲ့သည်။<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2009/09/18/world/asia/18laos.html?pagewanted=all&_r=0|work=[[The New York Times]]|author=Thomas Fuller|title=Communism and Capitalism Are Mixing in Laos|date=17 September 2009|accessdate=12 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308122542/https://www.nytimes.com/2009/09/18/world/asia/18laos.html?pagewanted=all&_r=0}}</ref><ref>{{cite news|title=USA: Obama promotes Laos e Cambogia|url=https://www.lagazzettadelmezzogiorno.it/news/mondo/106182/usa-obama-promuove-laos-e-cambogia.html|access-date=2019-06-01|work=La Gazzetta del Mezzogiorno|accessdate=12 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308215939/https://www.lagazzettadelmezzogiorno.it/news/mondo/106182/usa-obama-promuove-laos-e-cambogia.html}}</ref>
၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် လာအိုစီးပွားရေး၏ အကြီးမားဆုံး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူဖြစ်ပြီး လာအို စီမံကိန်းနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ ၁၉၈၉-၂၀၁၄ အစီရင်ခံစာအရ ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှစ၍ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅.၃၉၅ ဘီလီယံမျှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄.၄၈၉ ဘီလီယံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ) နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃.၁၀၈ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ) တို့မှာ ဒုတိယနှင့် တတိယ အကြီးဆုံး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ ဖြစ်ကြသည်။ <ref>{{Cite news|url=https://asiatimes.com/article/china-top-foreign-investor-behind-laos-fast-growth/|title=Out of obscurity|last=Lowe|first=Sandra|date=10 December 2016|work=Asia Times|access-date=14 December 2016|accessdate=12 September 2021|archivedate=13 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211013074849/https://asiatimes.com/2016/12/china-top-foreign-investor-behind-laos-fast-growth/}}</ref>နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးအဖွဲ့၊ အာရှဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဘဏ် နှင့် အခြားသော နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများမှ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အကူအညီများ ရရှိခဲ့ပြီး လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ စက်မှု၊ ရေအားလျှပ်စစ် နှင့် သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်း (အထူးသဖြင့် ကြေးနီနှင့် ရွှေ) တို့အတွက် နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ရရှိခဲ့သည်။
တစ်နိုင်တစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးသည် ဂျီဒီပီ၏ တစ်ဝက်မျှ ရှိနေသေးပြီး အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း ၈၀% ကို ဖန်တီးပေးထားသည်။ နိုင်ငံ၏ မြေ ၄% မျှသာ စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေဖြစ်ပြီး ၀.၃% သာလျှင် အမြဲတမ်း စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေ ဖြစ်သဖြင့် <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2097.html Field Listing – Land use] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326095031/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2097.html |date=26 March 2014 }}, ''CIA World Factbook''.</ref> မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ အတွင်း ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် အနည်းဆုံး ဖြစ်သည်။ <ref>About Greater Mekong Subregion at [https://web.archive.org/web/20111117130328/http://beta.adb.org/countries/gms/main Asian Development Bank]</ref> ဆည်မြောင်းရေသွယ်ထားသော စိုက်ပျိုးဧရိယာမှာ စုစုပေါင်း စိုက်ပျိုးဧရိယာ၏ ၂၈% မျှသာရှိပြီး စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးမြေ အားလုံးအတွက် ဆိုပါက ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ၁၂% မျှသာ ရှိသည်။ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးတွင် ဆန်စပါးသည် အဓိက ဖြစ်ပြီး ၈၀% မျှသော စိုက်ပျိုးနိုင်သောမြေများအား စပါးစိုက်ပျိုးရန် အသုံးပြုကြသည်။ <ref>Kyophilavong, Phouphet, et al. "Effects of AFTA on poverty: Evidence from Laos." ''Journal of Economic Integration'' (2016): 353–376.</ref> ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၇၇% မျှသော လာအိုလယ်သမား မိသားစုများမှာ ဝမ်းစာဖူလုံသည့် စပါး ရှိကြသည်။ <ref>Barclay, Adam and Shrestha, Samjhana (April–June 2006) [https://web.archive.org/web/20061012050925/http://www.irri.org/publications/today/pdfs/5-2/22-27.pdf "Genuinely Lao"], ''Rice Today''.</ref> လာအိုသည် မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲတွင် ဆန်စပါးအမျိုးအစား အများဆုံး ရှိသည့်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ လာအိုအစိုးရသည် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံရှိ နိုင်ငံတကာ ဆန်စပါးသုတေသန အင်စတီကျု နှင့် အတူတကွ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် လာအိုတွင်တွေ့ရသော ထောင်ပေါင်းများစွာသော ဆန်စပါးမျိုးများ၏ မျိုးစေ့ဥပမာကို စုဆောင်းရန် ကြိုးစားလျက် ရှိသည်။<ref>{{cite web|title=A Race Against Time|url=http://www.irri.org/publications/annual/pdfs/ar2000/Race.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20070614081343/http://www.irri.org/publications/annual/pdfs/ar2000/Race.pdf|archive-date=14 June 2007|access-date=27 June 2010|accessdate=12 September 2021|archivedate=14 June 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070614081343/http://www.irri.org/publications/annual/pdfs/ar2000/Race.pdf}}</ref>
[[File:Morning market in Vientiane.JPG|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ နံနက်ခင်းဈေး]]
လာအိုနိုင်ငံသည် သတ္တုတွင်းထွက် ကြွယ်ဝသော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကို နိုင်ငံခြားမှ တင်သွင်းရသည်။ သတ္တုလုပ်ငန်းသည် အရေးပါသော လုပ်ငန်းဖြစ်ပြီး အစိုးရအနေနှင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ဆွဲဆောင်၍ များပြားလှစွာသော ကျောက်မီးသွေး၊ ရွှေ၊ ဘောက်ဆိုက်၊ ခဲမဖြူ၊ ကြေးနီနှင့် အခြားသော အဖိုးတန်သတ္တုများကို တူးဖော်နိုင်ရန် မျှော်လင့်လျက် ရှိသည်။ ထိုကဏ္ဍသည် လာအိုနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးအခြေအနေပေါ်တွင် အထင်ရှားဆုံး အထောက်အကူပေးနေသည်။ ရွှေ၊ကြေးနီ၊ ဇင့်၊ ခဲနှင့် အခြားသတ္တုများကို နေရာ ၅၄၀ ကျော်မျှ ရှာဖွေတွေ့ရှိစမ်းသပ်၍ တူးဖော်ထုတ်လုပ်လျက် ရှိသည်။ <ref name="Kyophilvong">{{Cite web|last=Kyophilvong|first=Phouphet|title=Mining Sector in Laos|url=http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Brc/pdf/02_ch3.pdf|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130106165900/http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Brc/pdf/02_ch3.pdf|archive-date=6 January 2013|access-date=29 November 2015|publisher=Institute of Developing Economies|page=69|accessdate=12 September 2021|archivedate=6 January 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130106165900/http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Brc/pdf/02_ch3.pdf}}</ref> ထိုမျှသာမက နိုင်ငံအတွင်း ရေအရင်းအမြစ်ပေါများ၍ တောင်ကုန်းထူထပ်သော မြေမျက်နှာပြင် အနေအထားအရ ရေအားလျှပ်စစ် စွမ်းအင် ပမာဏအများအပြားကို ထုတ်လုပ်ပြီး တင်ပို့ရောင်းချနိုင်သည်။ <ref name="Kyophilvong" /> ဖြစ်တန်စွမ်းရှိသော ပမာဏမှာ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၁၈,၀၀၀ မဂ္ဂါဝပ် ဖြစ်ပြီး ၈,၀၀၀ မဂ္ဂါဝပ်ခန့်ကို ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရောင်းချလျက် ရှိသည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.adb.org/Documents/TARs/LAO/40514-LAO-TAR.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110515093014/http://www.adb.org/Documents/TARs/LAO/40514-LAO-TAR.pdf |archive-date=15 May 2011 |title=Preparing the Cumulative Impact Assessment for the Nam Ngum 3 Hydropower Project: Financed by the Japan Special Fund |access-date=27 June 2010 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=15 May 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110515093014/http://www.adb.org/Documents/TARs/LAO/40514-LAO-TAR.pdf }}</ref> ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံအတွင်း ဈေးချိုသော ရေအားလျှပ်စစ် ရရှိနိုင်သော်လည်း လာအိုနိုင်ငံအနေနှင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းလောင်စာ အထူးသဖြင့် ကျောက်မီးသွေးကို ပြည်တွင်း လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရေး အတွက် ဆက်လက်မှီခိုနေဆဲပင် ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite journal |last1=Overland |first1=Indra |last2=Sagbakken |first2=Haakon Fossum |last3=Chan |first3=Hoy-Yen |last4=Merdekawati |first4=Monika |last5=Suryadi |first5=Beni |last6=Utama |first6=Nuki Agya |last7=Vakulchuk |first7=Roman |title=The ASEAN climate and energy paradox |journal=Energy and Climate Change |date=December 2021 |volume=2 |page=100019 |doi=10.1016/j.egycc.2020.100019 |hdl=11250/2734506 |hdl-access=free }}</ref>
၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံသည် လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးညွှန်းကိန်းတွင် အဆင့် ၁၃၉ မျှ ရှိသဖြင့် အလယ်အလတ်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ပြသနေသည်။ <ref name="UNDP">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/all/themes/hdr_theme/country-notes/LAO.pdf|title=Briefing note for countries on the 2015 Human Development Report – Laos|publisher=HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme|access-date=26 December 2015|accessdate=12 September 2021|archivedate=1 January 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160101054812/http://hdr.undp.org/sites/all/themes/hdr_theme/country-notes/LAO.pdf}}</ref> ကမ္ဘာ့ ဆာလောင်မှုညွှန်းကိန်း (၂၀၁၈) အရ လာအိုသည် အဆိုးဆုံး ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု ကြုံတွေ့နေရသည့် နိုင်ငံ ၅၂ နိုင်ငံတွင် အဆင့် ၃၆ မျှ ရှိသည်။<ref>[http://ghi.ifpri.org/ 2015 Global Hunger Index] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180831100148/http://ghi.ifpri.org/ |date=31 August 2018 }}, International Food Policy Research Institute(IFPRI)</ref> ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ အလွန်အမင်း ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်သည် လာအိုနိုင်ငံသို့ တရားဝင် အလည်အပတ်လာရောက်ခဲ့ပြီး သူ၏ တွေ့ရှိချက်အရ နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုနှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှု လျှော့ချရေး အတွက် နိုင်ငံ၏ အထက်မှ အောက်သို့သွားသော ပုံစံသည် "အမြဲလိုပင် အလုပ်မဖြစ်ဘဲ၊ ဆင်းရဲခြင်းသို့ ဦးတည်နေကာ ဆင်းရဲသားတို့၏ အခွင့်အရေးကို ဦးတည် ခြိမ်းခြောက်နေသည်။" ဟု ဆိုခဲ့သည်။ <ref name="OHCHR March 2019">{{cite web|last1=Alston|first1=Philip|author-link1=Philip Alston|title=UN expert: Lao PDR's economic strategy entrenches poverty|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=24416&LangID=E|website=www.ohchr.org|publisher=Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights|access-date=11 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190611154553/https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=24416&LangID=E|archive-date=11 June 2019|location=[[Vientiane]]|date=28 March 2019|url-status=live|accessdate=12 September 2021|archivedate=11 June 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190611154553/https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=24416&LangID=E}}</ref>
နိုင်ငံ၏ လူသိများ အထင်ရှားဆုံးထုတ်ကုန်မှာ ဘီယာလာအို ဖြစ်ပြီး ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာအနှံ့ နိုင်ငံပေါင်း ၂၀ ကျော်သို့ တင်ပို့ရောင်းချခဲ့သည်။ ၎င်းအား လာအိုဘီယာချက်ကုမ္ပဏီ မှ ထုတ်လုပ်သည်။ <ref>{{cite web|date=14 August 2017|title=The Heart of ASEAN sets pulses racing|url=https://panoramagroup.com/reports/2017_Laos_report.pdf|access-date=2 August 2020|accessdate=12 September 2021|archivedate=23 September 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200923155211/https://panoramagroup.com/reports/2017_Laos_report.pdf}}</ref>
===ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း===
[[File:ViewFromWatPhu.JPG|thumb|left|ဗတ်ဖိုး ဘုရားကျောင်း အစုအဝေး၏ အပေါ်ပိုင်းရှိ ထိန်းသိမ်းရေး နယ်မြေအနား။ မဲခေါင်မြစ်သို့ နောက်ပြန်ကြည့်နေပုံ]]
ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် အလျှင်အမြန် တိုးတက်လျက် ရှိပြီး ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတကာ ခရီးသည်ပေါင်း ၈၀,၀၀၀ မျှ ရှိရာမှ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ၁.၈၇၆သန်း အထိ တိုးတက်လာခဲ့ကာ <ref>{{cite web |url=http://www.wttc.org/research/economic-data-search-tool/ |title=International visitor data |publisher=World Travel & Tourism Council |access-date=20 January 2011 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=2 July 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140702142820/http://wttc.org/research/economic-data-search-tool/ }}</ref>၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ခရီးသည်ဦးရေ ၁.၅၈၅၇ သန်းအထိ တိုးတက်လာမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် အလုပ်အကိုင် ၁၁ ခုတိုင်းတွင် တစ်ခုမှာ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွင် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာခရီးသွားများထံမှ ပို့ကုန်အတွက်ရငွေ နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း လက်ဆောင်ပစ္စည်းများမှ ရရှိငွေသည် ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် စုစုပေါင်း ပို့ကုန်တန်ဖိုး၏ ၁၆% သို့မဟုတ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၇၀.၃ သန်း ရရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၈၄.၂ သန်း (စုစုပေါင်း၏ ၁၂.၅%) အထိ တိုးတက်လာမည် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.wttc.org/eng/Tourism_Research/Economic_Research/Country_Reports/Laos/|title=Laos – Key Facts|publisher=World Travel & Tourism Council|access-date=20 January 2011|archive-date=11 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511074239/http://www.wttc.org/eng/Tourism_Research/Economic_Research/Country_Reports/Laos/|url-status=dead|accessdate=12 September 2021|archivedate=11 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511074239/http://www.wttc.org/eng/Tourism_Research/Economic_Research/Country_Reports/Laos/}}</ref> ဥရောပ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း ကောင်စီက ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံအား ဗိသုကာပညာနှင့် သမိုင်းအတွက် "ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကောင်းဆုံး ခရီးသွား နေရာ" အဖြစ် ဆုချီးမြှင့်ခဲ့သည်။<ref>[http://ectt.webs.com/apps/blog/show/26368358-european-council-on-tourism-and-trade-delegation-visit-to-laos-world-best-tourist-destination European Council On Tourism And Trade Delegation Visit To Laos-World Best Tourist Destination – European Council On Tourism And Trade] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210624001335/https://ectt.webs.com/apps/blog/show/26368358-european-council-on-tourism-and-trade-delegation-visit-to-laos-world-best-tourist-destination |date=24 June 2021 }}. Ectt.webs.com. Retrieved on 5 July 2015.</ref>
လွမ်ပရာဘွမ်မြို့နှင့် ဗတ်ဖိုးတိုသည် ယူနက်စကို၏ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ ဒေသများ ဖြစ်သည်။ အဓိက ပွဲတော်များတွင် ဧပြီလ ၁၃ မှ ၁၅ ခန့်တွင် ဆင်နွှဲသော လာအိုနှစ်သစ်ကူးပွဲ ရေသဘင်ပွဲ ဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် အခြား အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများနှင့် တူသော်လည်း ပိုမိုပျော့ပြောင်းသည်။
လာအို၏ အမျိုးသား ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း စီမံခန့်ခွဲရေး အဖွဲ့၊ ၎င်းနှင့် ပတ်သက်သော အစိုးရ အေဂျင်စီများနှင့် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍတို့သည် အတူတကွပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် အမျိုးသား ဂေဟခရီးသွားလုပ်ငန်း မဟာဗျူဟာနှင့် လုပ်ဆောင်ရန် အစီအစဉ်များအတွင်း မျှော်မှန်းချက်ကို အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်နေကြသည်။ ၎င်းတို့တွင် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွား လုပ်ငန်းကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ရိုက်ခတ်မှုများကို လျှော့ချခြင်း၊ လူမျိုးစုများ နှင့် ဇီဝမျိုးကွဲများ၏ အရေးပါမှုကို ပိုမိုသိရှိနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းခြင်း၊ လာအို၏ ထိန်းသိမ်းထားသော နယ်မြေကွန်ယက် နှင့် ယဉ်ကျေးမှု ဆိုင်ရာ အမွေအနှစ်နေရာတို့ကို ထိန်းသိမ်းရန်၊ အစဉ်တဆက် ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန်နှင့် စီမံခန့်ခွဲနိုင်ရန် ငွေကြေး အရင်းအမြစ်ကို ပံ့ပိုးပေးခြင်း၊ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားဇုန် သတ်မှတ်ရန် လိုအပ်ခြင်းကို အာရုံစိုက် လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ ဇီဝခရီးသွားလုပ်ငန်း နေရာအဖြစ် ဖော်ဆောင်မည့် နေရာများအတွက် စီမံခန့်ခွဲမှု အစီအစဉ်များ လိုအပ်ခြင်း တို့ ပါဝင်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.ecotourismlaos.com/laoecotourism.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20101122030330/http://ecotourismlaos.com/laoecotourism.htm|archive-date=22 November 2010|title=The Lao People's Democratic Republic's Vision for Ecotourism|access-date=20 January 2014|accessdate=12 September 2021|archivedate=22 November 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101122030330/http://ecotourismlaos.com/laoecotourism.htm}}</ref>
===အခြေခံအဆောက်အအုံ===
[[File:nam ou 1.jpg|thumb|မြစ်များသည် လာအိုအတွက် အရေးပါသော ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းများ ဖြစ်သည်။]]
အဓိက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်မှာ ဗီယင်ကျန်းမြို့ရှိ ဝပ်တေးအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်နှင့် လွမ်ပရာဘွမ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်တို့ ဖြစ်ပြီး ပါ့ခ်စီအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်တွင်လည်း နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းခရီးစဉ် အနည်းငယ် ရှိသည်။ နိုင်ငံတော် လေကြောင်းလိုင်းမှာ လာအိုလေကြောင်းလိုင်း ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံအတွင်းသို့ ပျံသန်းသော အခြားလေကြောင်းလိုင်းများမှာ ဘန်ကောက်လေကြောင်းလိုင်း၊ ဗီယက်နမ် လေကြောင်းလိုင်း၊ အဲယားအေးရှား၊ ထိုင်း လေကြောင်းလိုင်း၊ တရုတ်အရှေ့ပိုင်း လေကြောင်းလိုင်းတို့ ဖြစ်သည်။
လာအိုနိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းအတော်များများတွင် လုံလောက်သော အခြေခံ အဆောက်အအုံ မရှိပေ။ လာအိုနိုင်ငံ၏ မီးရထားလမ်းများတွင် ဗီယင်ကျန်းမှ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ထိုင်း-လာအို ချစ်ကြည်ရေးတံတားပေါ် မှ ဖြတ်သန်းသွားသော ရထားလမ်း အတိုလေး ရှိပြီး ချမ်ပါဆတ်ပြည်နယ် တွင် ပြင်သစ်တို့ တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ဒုံဒတ် နှင့် ဒုံခွန်တို့သို့ ဆက်သွယ်ထားသော လမ်းကျဉ်း ကုန်သယ် ရထားလမ်းဖြစ်သော ဒုံဒတ်-ဒုံခွန်ရထားလမ်း ရှိသည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၄၀ ခုနှစ်များကတည်းက အသုံးမပြုတော့ပေ။ ၁၉၂၀ ခုနှစ်များနှောင်းပိုင်းတွင် ခမ်မိုးနီးပြည်နယ် သားခက်မှ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ တန်အပ်ဘူတာတို့ကို မူဂျားလှိုဏ်ခေါင်းကို ဖြတ်၍ ဆက်သွယ်မည့် သားခက်-တန်အပ် ရထားလမ်းကို စတင်တည်ဆောက်ခဲ့သသည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၃၀ ခုနှစ်များတွင် အစီအစဉ်ကို ရပ်တန့်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ကြေညာခဲ့သည်မှာ ၄၁၄ ကီလိုမီတာမျှ ရှည်လျားပြီး တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း ယူနန်ပြည်နယ်ရှိ ကူမင်းမြို့မှ လာအိုမြို့တော် ဗီယင်ကျန်းမြို့သို့ ဆက်သွယ်မည့် အမြန်ရထားလိုင်းကို ဆောက်လုပ်ရန် ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာလတွင် ၉၀% မျှ ပြီးစီးပြီ ဖြစ်ကာ ရထားလမ်းများ နေရာချထားပြီး ဖြစ်၍ ၂၀၂၂ ခုနှစ်ထဲတွင် စတင်ပြေးဆွဲနိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။<ref>{{Cite web|url=https://thediplomat.com/2020/11/chinas-bri-and-its-high-speed-railways-to-nowhere/#:~:text=Announced%20in%202015%2C%20a%20414,operational%20some%20time%20in%202022.|title=China's BRI and its High-Speed Railways to Nowhere|accessdate=12 September 2021|archivedate=20 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210520133519/https://thediplomat.com/2020/11/chinas-bri-and-its-high-speed-railways-to-nowhere/#:~:text=Announced%20in%202015%2C%20a%20414,operational%20some%20time%20in%202022.}}</ref>
မြို့ပြဒေသများကို ဆက်သွယ်ထားသော အဓိကလမ်းများ အထူးသဖြင့် အဝေးပြေး လမ်းမ ၁၃ အား လတ်တလောနှစ်များတွင် သိသာစွာ အဆင့်မြှင့်တင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အဓိကလမ်းမများမှ ဝေးကွာသော ကျေးရွာများကို ခင်းမထားသော လမ်းများဖြင့်သာ ရောက်ရှိနိုင်ပြီး ထိုလမ်းများကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး အသုံးမပြုနိုင်ပေ။
ပြည်တွင်းနှင့် ပြည်ပသို့ တယ်လီဖုန်းဆက်သွယ်ရေးမှာ အကန့်အသတ်ရှိသည်။ သို့သော်လည်း မိုဘိုင်းဖုန်းများကို ကျယ်ပြန့်စွာ အသုံးပြုလာကြသည်။ အိမ်ထောင်စု ၉၃ ရာခိုင်နှုန်းတွင် တယ်လီဖုန်းရှိပြီး ကြိုးဖုန်း သို့မဟုတ် မိုဘိုင်းဖုန်း ဖြစ်သည်။<ref name="LSIS-II" /> လျှပ်စစ်သည် လူဦးရေ ၉၃% အတွက် ရရှိနိုင်သည်။ <ref name="LSIS-II" /> ဆောင်သဲရူး ဟု ခေါ်သော နောက်ပွင့် ပစ်ကပ် ဘတ်စ်ကားများကို ခရီးဝေးသွားရန်နှင့် မြို့တွင်းသွားလာရန် နိုင်ငံအတွင်း အသုံးပြုကြသည်။
===ရေပေးဝေရေး===
၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ရရှိသော ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ အချက်အလက်များအရ လာအိုနိုင်ငံသည် ယူနီဆက်/ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့တို့ ပေါင်းစပ် စောင့်ကြည့်အစီအစဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ ရေနှင့် မိလ္လာနှင့် ပတ်သက်သော ထောင်စုနှစ်ဖွံ့ဖြိုးမှုပန်းတိုင် ရည်မှန်းချက်ကို ပြည့်မှီသည်။ သို့သော်လည်း ၂၀၁၈ ခုနှစ်အထိ လာအိုပြည်သူများတွင် ၁.၉ သန်းတို့သည် တိုးတက်လာသော ရေပေးဝေရေး စနစ်ကို သုံးစွဲခွင့် မရရှိပဲ ရှိသကဲ့သို့ ၂.၄ သန်းသော ပြည်သူတို့သည် တိုးတက်လာသော မိလ္လာစနစ်ကို သုံးစွဲခွင့် မရရှိကြပေ။ <ref name=":8">{{Cite web|url=http://documents.worldbank.org/curated/en/295731467999376153/pdf/100892-WSP-P131116-AUTHOR-Susanna-Smets-Box393244B-PUBLIC-WSP-SERIES-WSP-LaoPDR-WSS-Turning-Finance-into-Service-for-the-Future.pdf|title=Water Supply and Sanitation in Lao PDR|website=www.worldbank.org|access-date=10 December 2018|accessdate=12 September 2021|archivedate=20 August 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190820000057/http://documents.worldbank.org/curated/en/295731467999376153/pdf/100892-WSP-P131116-AUTHOR-Susanna-Smets-Box393244B-PUBLIC-WSP-SERIES-WSP-LaoPDR-WSS-Turning-Finance-into-Service-for-the-Future.pdf}}</ref>
လာအိုနိုင်ငံသည် အထူးသဖြင့် မိလ္လာစနစ်နှင့် ပတ်သက်၍ သုံးစွဲနိုင်ခွင့် တိုးတက်လာမှုသည် မှတ်တမ်းတင်စရာ အခြေအနေ ဖြစ်သည်။ <ref name="ODI1">O'Meally, Simon (2010). [http://www.developmentprogress.org/progress-stories/lao-pdrs-progress-rural-sanitation Lao PDR's progress in rural sanitation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120117181104/http://www.developmentprogress.org/progress-stories/lao-pdrs-progress-rural-sanitation |date=17 January 2012 }}. London: Overseas Development Institute</ref> လာအို၏ များသောအားဖြင့် ကျေးလက်နေထိုင်သော <ref>Department of Statistics, Ministry of Planning and Investment, 2009</ref> ပြည်သူတို့သည် မိလ္လာစနစ်အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ သုံးစွဲရသည်မှာ ခက်ခဲသည်။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် ကျေးလက်နေပြည်သူတို့၏ ၈% မျှသာ တိုးတက်လာသော မိလ္လာစနစ်ကို သုံးစွဲနိုင်သည်။<ref name="ODI1" /> သုံးစွဲမှုသည် ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းသို့ တိုးတက်လာပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ၃၈ ရာခိုင်နှုန်းသို့ တိုးတက်လာသည်။ ၁၉၉၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၈ ခုနှစ် အတွင်းတွင် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် လူဦးရေ ၁,၂၃၂,၉၀၀ ဦးတို့သည် ကျေးလက်ဒေသတွင် တိုးတက်လာသော မိလ္လာစနစ်ကို သုံးစွဲနိုင်လာကြသည်။ <ref name="ODI1" /> လာအို၏ တိုးတက်လာမှုသည် အလားတူ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက သတိပြုစရာ ဖြစ်သည်။ <ref name="ODI1" /> လာအိုအာဏာပိုင်တို့သည် လတ်တလောတွင် ဆန်းသစ်တီထွင်ထားသော စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း မူဘောင်ကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပြီး လုပ်ငန်းသေးများနှင့် အစိုးရ-ပုဂ္ဂလိက ကန်ထရိုက်စာချုပ်များ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး နိုင်ငံပိုင် ရေလုပ်ငန်းများ၏ သမာရိုးကျ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် အပြိုင် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|author=Laponche, Bernard|display-authors=etal|year=2008|title=Focales n° 8. Energy Efficiency Retrofitting of Buildings – Challenges and Methods|url=http://www.afd.fr/lang/en/home/publications/travaux-de-recherche/publications-scientifiques/focales|access-date=17 February 2011|publisher=afd.fr|format=PDF|accessdate=12 September 2021|archivedate=9 August 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170809195444/http://www.afd.fr/lang/en/home/publications/travaux-de-recherche/publications-scientifiques/focales}}</ref>
== လူဦးရေနှင့် ပျံ့နှံ့နေထိုင်မှု ==
"လာအိုရှန်" ဆိုသော အသုံးအနှုန်းမှာ လာအိုဘာသာစကား၊ လာအိုလူမျိုး၊ ဘာသာစကား နှင့် ထုံးတမ်းစဉ်လာတို့ကို ရည်ညွှန်းသည် မဟုတ်ပေ။ ၎င်းသည် နိုင်ငံရေး အသုံးအနှုန်း တစ်ခု ဖြစ်ပြီး လာအိုနိုင်ငံ အတွင်းရှိ လာအိုလူမျိုးမဟုတ်သော လူမျိုးစု အဖွဲ့များလည်း ပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့ကိုလည်း "လာအိုရှန်" ဟု သတ်မှတ်ကာ နိုင်ငံရေးအရ နိုင်ငံသား ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ လာအိုသည် အာရှတိုက် အတွင်း နိုင်ငံအားလုံးတွင် အသက်အငယ်ဆုံးသော ပြည်သူလူထု ရှိပြီး ပျမ်းမျှအသက်မှာ ၂၁.၆ နှစ် ဖြစ်သည်။ <ref name=factbook>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/|title=Laos|date=17 February 2019|website=Central Intelligence Agency: The World Factbook|access-date=23 February 2019|accessdate=10 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307193820/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/}}</ref>
လာအိုနိုင်ငံ၏ လူဦးရေမှာ ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ၇.၄၅ သန်း ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး နိုင်ငံအနှံ့တွင် မညီမမျှ ပြန့်ကြဲလျက် ရှိသည်။ လူအများစုမှာ မဲခေါင်မြစ် နှင့် ၎င်း၏ မြစ်လက်တက်များ၏ တောင်ကြားများတွင် နေထိုင်ကြသည်။ ဗီယင်ကျန်း ပရီဖက်ချာ၊ မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့တွင် ၂၀၂၀ ခုနှစ်၌ လူဦးရေ ၆၈၃,၀၀၀ ခန့် ရှိသည်။<ref name=factbook />
{{လာအိုနိုင်ငံရှိ အကြီးဆုံး မြို့ကြီးများ}}
===လူမျိုးများ===
လာအိုရှိ ပြည်သူများကို ၎င်းတို့နေထိုင်ရာ အမြင့်ပေ ပေါ်မူတည်၍ အမျိုးအစားခွဲခြားကြကာ (မြေနိမ့်ပိုင်း၊ အလယ်ပိုင်းနှင့် ကုန်းမြင့်ပိုင်း) ထိုသို့ခွဲခြားခြင်းသည် လူမျိုးခွဲခြားခြင်းနှင့်လည်း ဆက်စပ်လျက် ရှိသည်။ နိုင်ငံလူဦးရေ၏ တစ်ဝက်ကျော်မှာ လာအိုလူမျိုး များဖြစ်ပြီး မြေနိမ့်ပိုင်းတွင် အဓိက နေထိုင်ကြသူများ ဖြစ်ကာ လာအိုနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ ကြီးစိုးသော လူမျိုးများ ဖြစ်သည်။ <ref name="UN Demographic Yearbooks">{{Cite web |title=UN Demographic Yearbooks |url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dyb2.htm#2001 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=25 December 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225121538/https://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dyb2.htm#2001 }}</ref> လာအိုသည် တိုင်း ဘာသာစကား အစုအဝေးတွင် ပါဝင်ပြီး <ref>[https://books.google.com/books?id=0lmQAgAAQBAJ&lpg=PA680&ots=TpEnWhLSgV&dq=kra%3DKadai&pg=PA6#v=onepage&q=kra=Kadai&f=false Diller, Anthony; Edmondson, Jerry; Luo, Yongxian (2004). The Tai-Kadai Languages] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210624001317/https://books.google.com/books?id=0lmQAgAAQBAJ&lpg=PA680&ots=TpEnWhLSgV&dq=kra%3DKadai&pg=PA6#v=onepage&q=kra=Kadai&f=false |date=24 June 2021 }}. ''Routledge (2004)'', pp. 5–6. {{ISBN|1135791163}}.</ref> ၎င်းတို့သည် တရုတ်နိုင်ငံမှ အေဒီ ပထမ ထောင်စုနှစ်တွင် တောင်ဘက်သို့ စတင် ရွှေ့ပြောင်းလာကြသောသူများ ဖြစ်သည်။ <ref>[http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf Pittayaporn, Pittayawat (2014). Layers of Chinese Loanwords in Proto-Southwestern Tai as Evidence for the Dating of the Spread of Southwestern Tai] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150627063518/http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf |date=27 June 2015 }}. ''MANUSYA: Journal of Humanities,'' Special Issue No 20: 47–64.</ref> ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အခြားသော မြေနိမ့်ပိုင်း လူမျိုးစုများဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့အား လာအိုလူမျိုးတို့နှင့် ပေါင်းစပ်ကာ လာအိုလုံ (မြေနိမ့်ပိုင်းလူများ) ဟု ခေါ်သည်။ <ref name="UN Demographic Yearbooks" />
အလယ်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းတောင်တန်းများတွင် မွန်-ခမာ စကားပြောသော လာအိုသီယမ် ဟု ခေါ်သည့် ကုန်းလျှောအလယ်ပိုင်း လာအိုရှန်များ များပြားစွာ ရှိသည်။ လာအိုလုံတို့က သူတို့အား ခမူး၊ ခါမူး (ကမ်မူး) သို့မဟုတ် ခ ဟု သုံးနှုန်းလေ့ ရှိကြပြီး အော်စထရို-အာရှ ဘာသစကားနှင့် ဆက်နွယ်ခြင်းကို ရည်ညွှန်းခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း နောက်ဆုံး စကားလုံးကို မနှစ်မြို့ကြပဲ ကျွန် ဟု အဓိပ္ပာယ် ထွက်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ သူတို့သည် လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းရှိ ရှေးဦးနေထိုင်သူများ ဖြစ်သည်။ အချို့သော ဗီယက်နမ်လူမျိုးများ၊ လာအိုတရုတ်များ <ref>{{cite web |url=http://www.ocac.gov.tw/english/public/public.asp?selno%3D1163%26no%3D1163%26level%3DB |title=Archived copy |access-date=2016-09-23 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110104195124/http://www.ocac.gov.tw/english/public/public.asp?selno=1163&no=1163&level=B |archive-date=2011-01-04 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=4 January 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110104195124/http://www.ocac.gov.tw/english/public/public.asp?selno=1163&no=1163&level=B }}</ref> နှင့် ထိုင်းလူမျိုးများ လူနည်းစု ရှိပြီး အထူးသဖြင့် မြို့များတွင် နေထိုင်ကြသော်လည်း လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက် ၁၉၄၀ ခုနှစ်များ နှောင်းပိုင်းတွင် ၎င်းတို့သည် လာအိုနိုင်ငံကို စွန့်ခွာပြီး အများစုမှာ ဗီယက်နမ်၊ ဟောင်ကောင် သို့မဟုတ် ပြင်သစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ လာအိုသီယမ်တို့သည် လူဦးရေ၏ ၃၀% ခန့်မျှ ရှိသည်။<ref>{{cite web |url=http://www.omf.org/omf/us/peoples_and_places/people_groups/khmu_of_laos |archive-url=https://web.archive.org/web/20071109063510/http://www.omf.org/omf/us/peoples_and_places/people_groups/khmu_of_laos |url-status=dead |archive-date=9 November 2007 |title=Khmu people of Laos. OMF International |publisher=Omf.org |access-date=23 January 2011 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=9 November 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071109063510/http://www.omf.org/omf/us/peoples_and_places/people_groups/khmu_of_laos }}</ref>
တောင်ကုန်းနေ လူမျိုးများ ဖြစ်ပြီး လာအိုရှိ လူနည်းစု ယဉ်ကျေးမှု ဖြစ်သော မုံလူမျိုးများ၊ ယောင်(မြန်) လူမျိုးများ၊ မုံ-မြန် လူမျိုးများ၊ ဒေါင်လူမျိုးများ၊ ရှမ်းလူမျိုးများ နှင့် အချို့သော တိဘက်-မြန်မာ စကားပြောသော လူမျိုးများသည် လာအိုနိုင်ငံရှိ သီးခြားဖြစ်သော ဒေသများတွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာအောင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် တောင်ကုန်းနှင့် တောင်တန်းနေ လူမျိုးများ ဖြစ်ပြီး ဘာသာစကားနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ရောနှောပြီး အမွေဆက်ခံထားသော လူမျိုးစုများကိုလည်း တွေ့ရကာ ၎င်းတို့တွင် လွာ လူမျိုး၊ ခမူးလူမျိုးတို့ ပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့သည် လာအိုရှိ ဒေသရင်း လူမျိုးများ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အား စုပေါင်း၍ လာအိုဆန် သို့မဟုတ် ကုန်းမြင့်လာအိုရှန်များ ဟု ခေါ်သည်။ လာအိုရှန်တို့သည် လူဦးရေ၏ ၁၀% ခန့်မျှ ရှိသည်။ <ref name="britannica" />
===ဘာသာစကားများ===
ရုံးသုံးဘာသာစကားနှင့် အများသုံး ဘာသာစကားမှာ လာအိုဘာသာစကား ဖြစ်ပြီး တိုင်း-ကဒိုင်း ဘာသာစကား မိသားစုဝင် ဘာသာစကား ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း လူဦးရေ၏ တစ်ဝက်စွန်းရုံမျှသာ လာအိုဘာသာစကားကို ပြောဆိုအသုံးပြုကြသည်။ ကျန်ရှိသောသူများ အထူးသဖြင့် ကျေးလက်ဒေသများတွင် လူမျိုးစု ဘာသာစကားများကို အသုံးပြုကြသည်။ လာအိုအက္ခရာသည် ၁၃ ရာစု နှင့် ၁၄ရာစု ကြားတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး ရှေးဟောင်း ခမာစာအရေးအသားမှ ဆင်းသက်လာကာ ထိုင်းစာအရေးအသားနှင့် အလွန် ဆင်တူသည်။<ref>{{cite journal|doi=10.2307/2049433|jstor=2049433|title=Languages and Literatures of Indochina|journal=The Far Eastern Quarterly|volume=6|issue=4|pages=379–389|year=1947|last1=Benedict|first1=Paul K.}}</ref> အော်စထရိုအာရှ ဘာသာစကားမိသားစုဖြစ်သော ခမူးဘာသာစကား နှင့် မုံ-မြန်ဘာသာစကား မိသားစုဖြစ်သော မုံဘာသာစကားတို့ကို လူနည်းစု လူမျိုးစုများမှ အသုံးပြုကြပြီး အထူးသဖြင့် အလယ်ပိုင်းနှင့် ကုန်းမြင့်ပိုင်းဒေသတို့တွင် ဖြစ်သည်။ မွေးကင်းစကတည်းက နားမကြားသူများ မွေးဖွားနှုန်း မြင့်မားသော နေရာများတွင် လာအိုလက်ဟန်ခြေဟန် ဘာသာစကားကို အသုံးပြုကြသည်။ <ref name=britannica />
ပြင်သစ်ဘာသာစကားကို အစိုးရနှင့် ကုန်သွယ်ရေး တို့တွင် မကြာခဏ အသုံးပြုလေ့ ရှိကြသည်။ လာအိုသည် ပြင်သစ်စကားပြော နိုင်ငံများ အသင်းဖြစ်သော လာ ဖရန်ကိုဖုန်းနီ ၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ အဖွဲ့၏ ခန့်မှန်းချက်အရ လာအိုနိုင်ငံတွင် ပြင်သစ်စကားပြောသူ ၁၇၃,၈၀၀ ဦး (၂၀၁၀ ခန့်မှန်းမှု) ခန့်မျှ ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ <ref>{{cite web |title=Laos |url=https://www.francophonie.org/laos-968 |publisher=La Francophonie |access-date=7 February 2021 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=18 May 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210518191146/https://www.francophonie.org/laos-968 }}</ref>
အာဆီယံ၏ ဘာသာစကားဖြစ်သော အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားကို လတ်တလောနှစ်များတွင် သင်ကြားမှု များပြားလာခဲ့သည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.tlfq.ulaval.ca/AXL/asie/Laos.htm |title=Languages of Laos |publisher=Laval University |access-date=9 July 2012 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=27 October 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121027231143/http://www.tlfq.ulaval.ca/AXL/asie/Laos.htm }}</ref>
===ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု ===
[[File:Estupa That Luang.JPG|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ ဖာ့သတ်လွမ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဘုရားသည် လာအို၏ နိုင်ငံတော် ပြယုဂ် ဖြစ်သည်။]]
၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံသား ၆၆ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် များ ဖြစ်ပြီး ခရစ်ယာန် ၁.၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ မွတ်စလင် ၀.၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဂျူးဘာသာ ကိုးကွယ်သူ ၀.၁ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အခြားသော ၃၂.၃ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အခြားဘာသာဝင်များ သို့မဟုတ် ရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်သူများ (အများစုမှာ ဖီသာသနာ ခေါ် ထိုင်းရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်မှု)ဖြစ်ကြသည်။ <ref>{{cite web |title=Global Religious Landscape; Table: Religious Composition by Country |url=https://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2012/12/globalReligion-tables.pdf |website=Pew Research |access-date=16 April 2020 |page=47 |date=2010 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=23 March 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180323215031/http://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2012/12/globalReligion-tables.pdf }}</ref><ref name="cia.gov" /> ဗုဒ္ဓဘာသာသည် လာအိုနိုင်ငံရှိ အရေးပါသော လူမှုရေးဆိုင်ရာအားတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်မှာ ကြာမြင့်ခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာသည် နိုင်ငံအတွင်းသို့ စတင်ဝင်ရောက်သည့် အချိန်မှစ၍ ဖီသာသနာ နှင့် အတူ ငြိမ်းချမ်းစွာ ယှဉ်တွဲ၍ အတူရှိနေခဲ့သည်။<ref name=britannica />
===ကျန်းမာရေး===
[[File:VientianeHospital.jpg|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ မာဟိုဆော့ဆေးရုံ]]
၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားတို့၏ မွေးစတွင် တွက်ချက်သော လူ့သက်တမ်းမှာ ၆၂.၆ နှစ်ဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီးများအတွက် လူ့သက်တမ်းမှာ ၆၆.၇ နှစ် ဖြစ်သည်။<ref name="cia.gov">[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/ Laos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210307193820/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/ |date=7 March 2021 }}. CIA – The World Factbook. Cia.gov. Retrieved on 28 July 2018.</ref> ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ကျန်းမာသော သူတစ်ဦး၏ လူ့သက်တမ်းမှာ ၅၄ နှစ် ဖြစ်သည်။<ref name="hdrstats.undp.org">{{cite web|url=http://hdrstats.undp.org/en/countries/data_sheets/cty_ds_LAO.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20100707000524/http://hdrstats.undp.org/en/countries/data_sheets/cty_ds_LAO.html|archive-date=7 July 2010|title=Human Development Report 2009. Lao People's Democratic Republic|publisher=HDRstats.undp.org|access-date=27 June 2010|accessdate=13 September 2021|archivedate=7 July 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100707000524/http://hdrstats.undp.org/en/countries/data_sheets/cty_ds_LAO.html}}</ref> အစိုးရ၏ ကျန်းမာရေးအသုံးစရိတ်မှာ ဂျီဒီပီ၏ ၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပြီး <ref name="hdrstats.undp.org" /> ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ၁၈ ဒေါ်လာ (ဝယ်ယူနိုင်စွမ်းအား ကွာခြားမှုနှုန်း ထည့်တွက်ပြီး) ဖြစ်သည်။<ref name="hdrstats.undp.org" />
===ပညာရေး===
[[File:National University of Laos(NUOL)ມ.ຊ - panoramio.jpg|thumb|ဗီယင်ကျန်းမြို့ရှိ လာအိုအမျိုးသားတက္ကသိုလ်]]
၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် လူကြီးများ စာတတ်မြောက်မှုနှုန်းမှာ အမျိုးသမီးများအတွက် ၆၂.၉% ဖြစ်ပြီး အမျိုးသားများအတွက် ၇၈.၁% ဖြစ်သည်။<ref name="LSIS-II">{{cite book|title=Lao Social Indicator Survey II 2017, Survey Findings Report|date=2018|publisher=Lao Statistics Bureau and UNICEF|location=Vientiane|url=https://laopdr.un.org/sites/default/files/2019-08/2017%20MICS%20Social%20Indicator%20Survey%20II%20Survey_Findings%20Report_0.pdf|access-date=13 September 2021|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429023811/https://laopdr.un.org/sites/default/files/2019-08/2017%20MICS%20Social%20Indicator%20Survey%20II%20Survey_Findings%20Report_0.pdf|url-status=live}}</ref>
၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် မူလတန်း ကျောင်းအပ်မှုနှုန်း စုစုပေါင်းမှာ ၈၄% ဖြစ်သည်။<ref name="hdrstats.undp.org" /> လာအိုအမျိုးသားတက္ကသိုလ်သည် လာအိုနိုင်ငံ၏ ပြည်သူပိုင် တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည်။ ဝင်ငွေနည်းပါးသော နိုင်ငံဖြစ်သဖြင့် ပညာတတ် အများစုမှာ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြသဖြင့် လာအိုနိုင်ငံသည် ဦးနှောက်ယိုစီးမှု ပြဿနာနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ပညာတတ် လာအိုနိုင်ငံသား ၃၇% သည် နိုင်ငံပြင်ပတွင် နေထိုင်ကြသည်။ <ref name="TonyFielding">Fielding, Tony (2015). ''[https://books.google.com/books?id=0hAtCgAAQBAJ&pg=PA77 Asian Migrations: Social and Geographical Mobilities in Southeast, East, and Northeast Asia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308084500/https://books.google.com/books?id=0hAtCgAAQBAJ&pg=PA77 |date=8 March 2021 }}''. Routledge, p. 77. {{ISBN|978-1-317-95208-4}}.</ref> လာအိုနိုင်ငံသည် ၂၀၂၀ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ဆန်းသစ်တီထွင်မှုညွှန်းကိန်းတွင် အဆင့် ၁၁၃ ရှိသည်။<ref>{{Cite web|title=Release of the Global Innovation Index 2020: Who Will Finance Innovation?|url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2020/index.html|access-date=2021-09-02|website=www.wipo.int|language=en|accessdate=13 September 2021|archivedate=3 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210603121259/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2020/index.html}}</ref><ref>{{Cite web|title=Global Innovation Index 2019|url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html|access-date=2021-09-02|website=www.wipo.int|language=en|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 September 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html}}</ref><ref>{{Cite web|title=RTD - Item|url=https://ec.europa.eu/newsroom/rtd/items/691898|access-date=2021-09-02|website=ec.europa.eu|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 September 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210902140715/https://ec.europa.eu/newsroom/rtd/items/691898}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-10-28|title=Global Innovation Index|url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930|access-date=2021-09-02|website=INSEAD Knowledge|language=en|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 September 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930}}</ref>
== ယဉ်ကျေးမှု ==
[[File:3 Nagas Feast.jpg|thumb|လာအိုဟင်းလျာ၏ ဥပမာတစ်ခု ]]
[[File:Phuan Girls.JPG|thumb|လာအိုအမျိုးသမီးများ ဆင်းဝတ်စုံကို ဝတ်ဆင်ထားပုံ ]]
[[File:Lao New Year, dancers.jpg|thumb|နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်တွင် တွေ့ရသော လာအိုကချေသည်များ]]
ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာသည် လာအိုယဉ်ကျေးမှုတွင် ကြီးစွာသော လွှမ်းမိုးမှု ရှိသည်။ ထိုသက်သေများကို နိုင်ငံတဝှမ်းလုံးတွင် တွေ့ရပြီး ဘာသာစကား၊ ဘုရားပုထိုးများ ၊ အနုပညာ နှင့် စာပေတို့ဖြင့် ဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ လာအိုယဉ်ကျေးမှု၏ အစိတ်အပိုင်း အများအပြားသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ မတိုင်ခင်က ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်များ ရှိသည်။ လာအို ဂီတအား အမျိုးသား တူရိယာ ဖြစ်သော ခန်း တူရိယာက လွှမ်းမိုးထားပြီး ၎င်းမှာ လေမှုတ်တူရိယာဖြစ်ကာ သမိုင်းမတင်မီ ခေတ်ကတည်းက ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ ခန်းအား မော်လမ် ဟု ခေါ်သော အဆိုတော်ဖြင့် တွဲဖက်ဖျော်ဖြေပြီး ကျေးလက်ရိုးရာဂီတ၏ ထင်ရှားသော စတိုင်လ် ဖြစ်သည်။
ကောက်ညှင်းသည် အဓိကစားစရာ ဖြစ်ပြီး လာအိုလူမျိုးတို့အတွက် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာရေးအရ အရေးပါမှု ရှိသည်။ ကောက်ညှင်းအား သာမန်ဆန်ထက် ပို၍ နှစ်သက်ကြပြီး ကောက်ညှင်းစိုက်ပျိုးခြင်းသည် လာအိုနိုင်ငံတွင် စတင်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ လူမျိုးစုအများကြားနှင့် ကွဲပြားခြားနားသော ပတ်ဝန်းကျင်တို့ကြားတွင် များပြားလှစွာသော ရိုးရာနှင့် ရိုးရာလုပ်ထုံးများ ရှိကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် လွမ်ပရာဘွမ်ရှိ ခမ်မူး လယ်သမားများသည် ခေါင်ခမ် ဆန်အမျိုးအစားကို လယ်တောအိမ်၏ အနီးတွင် ကွယ်လွန်ပြီးသော မိဘများအား သတိရခြင်း အနေနှင့် အနည်းငယ် စိုက်ပျိုးလေ့ ရှိပြီး စပါးခင်း၏ အစပ်တွင် စိုက်ပျိုးသည် ဆိုပါက မိဘများ အသက်ရှင်ဆဲဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.adb.org/Evaluation/case-studies/LAO/Evaluation-Synthesis-on-Rice.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20070702234215/http://www.adb.org/Evaluation/case-studies/LAO/Evaluation-Synthesis-on-Rice.pdf|archive-date=2 July 2007|title=Evaluation Synthesis of Rice in Lao PDR|access-date=27 June 2010|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 July 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070702234215/http://www.adb.org/Evaluation/case-studies/LAO/Evaluation-Synthesis-on-Rice.pdf}}</ref>
ဆင်း ဝတ်စုံသည် လာအိုအမျိုးသမီးတို့ နေ့စဉ် ဝတ်ဆင်သော ရိုးရာအဝတ်အစား ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် လက်ဖြင့် ယက်လုပ်သော ပိုးထည်ထမီ ဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီးတို့၏ ဝတ်ဆင်ပုံကိုလိုက်၍ အဓိပ္ပာယ် အမျိုးမျိုး ဖွင့်ဆိုနိုင်သည်။
===ရုပ်ရှင်===
၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံကို စတင်တည်ထောင်သည့် အချိန်မှစ၍ လာအိုနိုင်ငံတွင် ထုတ်လုပ်သော ရုပ်ရှင် အနည်းငယ်မျှသာ ရှိသည်။ <ref>Bounchao Pichit, "Laos Cinema," in David Hanan, ed., ''Film in South East Asia: Views from the Region'', Hanoi, Vietnam Film Institute, 2001, 83–91.</ref> ဘုရင်စနစ်ကို ဖျက်သိမ်းပြီးနောက် ပထမဆုံး ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်သော ဇာတ်ကားရှည် ရုပ်ရှင်မှာ "ဂျားလွင်ပြင်မှ သေနတ်သံများ" ဖြစ်ပြီး ၁၉၈၃ ခုနှစ်တွင် ဆွမ်ချစ် ဖိုလ်စီနာ က ရိုက်ကူးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သော်လည်း ဆင်ဆာဘုတ်အဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေ ဖြန့်ဖြူးခြင်းကို တားမြစ်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite journal |author1=Southiponh, Som Ock |author2=Gerow, Aaron |title=Starting an Asian Cinema: Laos Past and Present |journal=Documentary Box |date=1999 |volume=12 |page=27 |url=https://books.google.com/books?id=Dt9kAAAAMAAJ |access-date=1 January 2019 |publisher=Yamagata International Documentary Film Festival }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210624001727/https://books.google.com/books?id=Dt9kAAAAMAAJ |date=24 June 2021 }}</ref> ပထမဆုံး စီးပွားဖြစ် ရုပ်ရှင်ဇာတ်လမ်းရှည်မှာ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်သော "ဆဘိုင်းဒီး လွမ် ပရာဘွမ်" ဖြစ်သည်။<ref>{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/news/world/asia/good-morning-luang-prabang-ndash-and-hello-to-laoss-film-industry-843557.html|title=Good Good Morning, Luang Prabang – and hello to Laos's film industry|last=Buncomb|first=Andrew|work=The Independent|date=10 June 2010|access-date=22 May 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=3 April 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200403212836/https://www.independent.co.uk/news/world/asia/good-morning-luang-prabang-ndash-and-hello-to-laoss-film-industry-843557.html}}</ref> ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်သော ဇာတ်လမ်းရုပ်ရှင် "သွေးလမ်းမ" မှာ လာအိုတွင် လာအိုအစိုးရ၏ အကူအညီဖြင့် ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် သတင်းနှင့် မှတ်တမ်း အမ်မီဆု ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရသည်။<ref>{{Citation|title=Blood Road|url=http://www.imdb.com/title/tt6900092/|access-date=2020-04-19|archive-date=24 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624003146/https://www.imdb.com/title/tt6900092/|url-status=live}}</ref>
ဩစတြေးလျ ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးသူ ကင်မ် မော်ဒေါင့်၏ ပထမဆုံး ရုပ်ရှင်အား လာအိုတွင် ရိုက်ကူးပြီး မိခင်ဘာသာစကား ပြောကြားသော လာအိုသရုပ်ဆောင်များဖြင့် ရိုက်ကူးထားသည်။ ဇာတ်လမ်း၏ အမည်မှာ "ရော့ကက်" ဖြစ်ပြီး မဲလ်ဘုန်းနိုင်ငံတကာ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်တွင် ၂၀၁၃ ခုနှစ်၌ စတင်ပြသကာ ဘာလင်နိုင်ငံတကာ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်တွင် ဆု ၃ ခု ရရှိခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|title=Q&A with director Kim Mordaunt (The Rocket)|url=http://miff.com.au/kimmorduant|work=Melbourne International Film Festival|publisher=MIFF|date=August 2013|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131005004244/http://miff.com.au/kimmorduant|archive-date=5 October 2013|accessdate=13 September 2021|archivedate=5 October 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131005004244/http://miff.com.au/kimmorduant}}</ref> ရုပ်ရှင်ထုတ်လုပ်ရေး ကုမ္ပဏီများမှ ရိုက်ကူးပြီး လာအိုအား အသားပေးရိုက်ကူးသော ရုပ်ရှင်များကို အောင်မြင်စွာ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ခြင်းမှာ လာအိုနယူးဝေ့ဗ်စီနီမာ ကုမ္ပဏီ၏ အန်နီဆေး ကရိုလာ ရိုက်ကူးပြီး အုဇ်အာရှ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်တွင် ပြသခဲ့သော "မိုးကုတ်စက်ဝိုင်း၌" ရုပ်ရှင် နှင့် <ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-18770068|title=A tale of revenge in Laos challenges censors|last=Catt|first=Georgia|website=BBC News|date=22 August 2012|access-date=22 May 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624001805/https://www.bbc.com/news/world-asia-18770068}}</ref> လာအို အာ့တ်မီဒီယာ ကုမ္ပဏီ၏ မက်တီဒေါင် ရိုက်ကူးပြီး ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဖန်တက်စတစ်ဖတ်ဇ် ပွဲတော်တွင် ပြသခဲ့သော "ချန်သာလီ" တို့ဖြစ်ကြသည်။ <ref>{{cite web|url=http://fantasticfest.com/films/chanthaly|title=Chanthaly|publisher=Fantastic Fest|date=2013|access-date=15 May 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624004140/https://fantasticfest.com/films/chanthaly}}</ref><ref>{{cite web|url=https://screenanarchy.com/2013/09/fantastic-fest-2013-review-chanthaly-is-a-haunting-portrait-of-modern-day-laos.html|title=Fantastic Fest 2013 Review: Chanthaly is A Haunting Portrait of Modern Day Laos|last=Marsh|first=James|work=ScreenAnarchy|date=26 September 2013|access-date=7 January 2021|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201028114355/https://screenanarchy.com/2013/09/fantastic-fest-2013-review-chanthaly-is-a-haunting-portrait-of-modern-day-laos.html|archive-date=28 October 2020|accessdate=13 September 2021|archivedate=28 October 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201028114355/https://screenanarchy.com/2013/09/fantastic-fest-2013-review-chanthaly-is-a-haunting-portrait-of-modern-day-laos.html}}</ref> ၂၀၁၇ စက်တင်ဘာလတွင် မက်တီဒေါင်၏ ဒုတိယ ရုပ်ရှင်ဖြစ်သော "အချစ်ရဆုံးသော ညီအစ်မ" ရုပ်ရှင်အား ၉၀ ကြိမ်မြောက် အကယ်ဒမီ ဆုပေးပွဲ (အော်စကာပွဲ) သို့ အကောင်းဆုံးနိုင်ငံခြားဘာသာစကား ရုပ်ရှင် အဖြစ် ရွေးချယ်မှုအတွက် စဉ်းစားနိုင်ရန် တင်သွင်းခဲ့သဖြင့် နိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး အော်စကာဆုသို့ တင်သွင်းခြင်းအဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite news|url=https://variety.com/2017/film/asia/laos-dearest-sister-first-foreign-language-oscar-film-1202563352/|title=Laos Selects 'Dearest Sister' as First Foreign-Language Oscar Submission|last=Frater|first=Patrick|date=19 September 2017|work=Variety|access-date=26 October 2017|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624003212/https://variety.com/2017/film/asia/laos-dearest-sister-first-foreign-language-oscar-film-1202563352/}}</ref>
၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံ၌ ရုပ်ရှင်ပြသရန် သီးသန့်ရည်ရွယ် လုပ်ငန်းလည်ပတ်နေသော ရုပ်ရှင်ရုံ ၃ ခု ရှိသည်။ <ref>{{cite news|last1=Brzeski|first1=Patrick|title=Cannes: Southeast Asia Is Ready for Its Big-Screen Close-up|url=https://www.hollywoodreporter.com/lists/cannes-southeast-asia-is-ready-big-screen-close-up-1110530|access-date=1 January 2019|work=The Hollywood Reporter|publisher=Valence Media|date=9 May 2018|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624001857/https://www.hollywoodreporter.com/lists/cannes-southeast-asia-is-ready-big-screen-close-up-1110530}}</ref>
===ပွဲတော်များ===
လာအိုနိုင်ငံတွင် အများပြည်သူ ရုံးပိတ်ရက်၊ ပွဲတော်နှင့် အခမ်းအနား အချို့ ရှိသည်။
* မုံနှစ်သစ်ကူးပွဲ (နိုပီဂျောင်)
*ဘန်ဖာဝက်
*မာဂါ ပူဂျာ
* တရုတ်နှစ်သစ်ကူး
* ဘွန်ခွန်ခေါင်း
* ဘွန်ပီမိုင်း
* ဗီဆာခါ ပူဂျာ
* ပီမိုင်း/ ဆုံခရမ် (လာအိုနှစ်သစ်ကူးပွဲ)
* ခေါင် ဖန်ဆာ
* ဟော ခေါင် ပါဒပ်ဒင်
* အော့ခ် ဖန်ဆာ
* ဘန်နမ်း
* လာအို အမျိုးသားနေ့ (ဒီဇင်ဘာ ၂) <ref>{{Cite news|url=https://gezimanya.com/asya/laosun-festivalleri|title=Laos'un Festivalleri|date=11 November 2016|work=Gezimanya|access-date=6 March 2018|language=tr|accessdate=13 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308151547/https://gezimanya.com/asya/laosun-festivalleri}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.visit-laos.com/festivals.htm#|title=Laos Festivals & Events|work=visit-laos.com|access-date=6 March 2018|accessdate=13 September 2021|archivedate=15 June 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190615025833/http://www.visit-laos.com/festivals.htm}}</ref>
===မီဒီယာ===
နိုင်ငံခြား ဘာသာဖြင့် ထုတ်ဝေသော သတင်းစာနှစ်စောင်ဖြစ်သော နေ့စဉ်ထုတ် အင်္ဂလိပ်ဘာသာ "ဗီယင်ကျန်းတိုင်းမ်" သတင်းစာ နှင့် အပတ်စဉ်ထုတ် ပြင်သစ်ဘာသာ "လီ ရီနိုဗေတီယာ" အပါအဝင် သတင်းစာ အားလုံးကို အစိုးရမှ ထုတ်ဝေသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံ၏ တရားဝင်သတင်းဌာန ဖြစ်သော ခေါင်ဆန်ပါသတ်လာအို သည် သူတို၏ နာမည်ပေးထားသော သတင်းစာများကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ပြင်သစ်ဘာသာတို့ဖြင့် ထုတ်ဝေကြသည်။ လာအိုနိုင်ငံတွင် နေ့စဉ်ထုတ် သတင်းစာ ၉ စောင်၊ မဂ္ဂဇင်း ၉၀ ခု၊ ရေဒီယိုစတေရှင် ၄၃ ခု၊ တီဗွီစတေရှင် ၃၂ ခု တို့ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် လည်ပတ်လျက် ရှိသည်။ ၂၀၁၁ခုနှစ် အထိ ဗီယက်နမ်၏ "နမ်ဒန်" ('ပြည်သူ') နှင့် စင်ဟွာသတင်းဌာနတို့သည် လာအိုတွင် ရုံးဖွင့်ခွင့်ရှိသော နိုင်ငံခြားသတင်းဌာနများ ဖြစ်ပြီး နှစ်ခုစလုံးသည် ဗီယင်ကျန်းတွင် ၂၀၁၁ ခုနှစ်၌ သတင်းဗြူရိုကို စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
လာအိုအစိုးရသည် ၎င်းတို့၏ လုပ်ဆောင်မှုများကို ဝေဖန်ခြင်းအား ဟန့်တားနိုင်ရန် မီဒီယာ ထုတ်လွှင့်မှုဟူသမျှကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။<ref>{{cite web |title=Laos: Crony scheme in control of press and civil society |url=http://www.indexoncensorship.org/2014/05/laos-crony-scheme-control-press-civil-society/ |website=index on censorship |date=12 May 2014 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=3 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210303175155/https://www.indexoncensorship.org/2014/05/laos-crony-scheme-control-press-civil-society/ }}</ref> လာအိုအစိုးရအား ဝေဖန်သော လာအိုနိုင်ငံသားများသည် ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားခြင်း၊ တရားမစွဲဘဲ ဖမ်းဆီးခံရခြင်းနှင့် ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခံရခြင်း များ ရှိသည်။ <ref name="state">{{cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2012/eap/204213.htm|title=2012 Human Rights Reports: Laos|publisher=State.gov|access-date=9 August 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624001945/https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2012/eap/204213.htm}}</ref><ref name="atimes">{{cite news|url=http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/NB22Ae01.html|title=Off the air in Laos|work=Asia Times Online|access-date=9 August 2014|archive-date=29 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140329180831/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/NB22Ae01.html|url-status=unfit|accessdate=13 September 2021|archivedate=29 March 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140329180831/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/NB22Ae01.html}}</ref>
===အိမ်ထောင်ဖက် အများအပြားရှိခြင်း===
အိမ်ထောင်ဖက် အများအပြားရှိခြင်းသည် လာအိုနိုင်ငံ၌ ရာဇဝတ်မှု ဖြစ်သော်လည်း ပြစ်ဒဏ်မှာ အသေးအမွှားမျှသာ ဖြစ်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေနှင့် မိသားစု စည်းမျဉ်းတို့မှ အိမ်ထောင်ဖက် တစ်ဦးထက်ပို၍ ရှိခြင်းအား တရားဝင် သတ်မှတ်ခြင်းမှ တားမြစ်ထားပြီး တစ်လင်တစ်မယားစနစ်မှာ နိုင်ငံအတွင်း အိမ်ထောင်ပြုခြင်း၏ အဓိကပုံစံ ဖြစ်သည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ <ref>{{cite web |title=Social Discrimination in the Lao People's Democratic Republic |author=<!--Not stated--> |url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf |access-date=1 August 2019 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308025704/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf }}</ref> သို့သော်လည်း အိမ်ထောင်ဖက် တစ်ဦးထက်ပို၍ ရှိခြင်းမှာ မုံလူမျိုးများကြားတွင် ထုံးတမ်းစဉ်လာ အဖြစ် ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web |title=Social Discrimination in the Lao People's Democratic Republic |author=<!--Not stated--> |url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf |access-date=1 August 2019 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308025704/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf }}</ref> ၂၀၁၇ ခုနှစ်စာရင်း အရ အမျိုးသမီးများ၏ ၃.၅% နှင့် အမျိုးသားများ၏ ၂.၁% တို့တွင် အိမ်ထောင်ဖက် တစ်ဦးထပ်ပို၍ ရှိသော အိမ်ထောင်များတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေကြသည်။<ref name="LSIS-II" />
=== အားကစား ===
[[File:Stadenat-vientiane.jpg|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ လာအိုအမျိုးသားအားကစားရုံ အသစ်]]
အမျိုးသားအားကစားမှာ ကိုယ်ခံပညာတစ်ခုဖြစ်သော မြွေလာအို ဖြစ်ပြီး<ref>{{Cite web|url=http://www.goabroad.net/Brooklynmonk/journals/1197/Muay-Lao,-the-forgotten-art-of-kickboxing|title=Muay Lao, the forgotten art of kickboxing|last=Graceffo|website=GoAbroad Network|archive-url=https://web.archive.org/web/20180415230120/http://www.goabroad.net/Brooklynmonk/journals/1197/Muay-Lao,-the-forgotten-art-of-kickboxing|archive-date=15 April 2018|url-status=dead|accessdate=13 September 2021|archivedate=15 April 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180415230120/http://www.goabroad.net/Brooklynmonk/journals/1197/Muay-Lao,-the-forgotten-art-of-kickboxing}}</ref> ထိုင်းတို့၏ မြွေထိုင်း၊ မြန်မာ့လက်ဝှေ့ နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားတို့၏ ပရာဒယ် ဆီရေး တို့နှင့် ဆင်တူသော ကစ်ဘောက်ဆင် တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite book |title=Thailand – Sports and recreation |publisher=Encyclopædia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Thailand/Sports-and-recreation |language=en |access-date=13 September 2021 |archive-date=24 June 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210624002018/https://www.britannica.com/place/Thailand/Sports-and-recreation |url-status=live }}</ref>
ဘောလုံးကစားခြင်းသည် လာအိုတွင် ရေပန်းစား လူကြိုက်အများဆုံး အားကစားနည်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite news |last1=Fuller |first1=Thomas |title=Laos Stumbles on Path to Sporting Glory |url=https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 |access-date=26 January 2020 |work=The New York Times |date=5 October 2009 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=24 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624002040/https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 }}</ref> လာအိုလိဂ်သည် နိုင်ငံအတွင်း ဘောလုံးကလပ်များ၏ ထိပ်ဆုံး ပရော်ဖက်ရှင်နယ် လိဂ် ကစားပွဲ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite news |last1=Fuller |first1=Thomas |title=Laos Stumbles on Path to Sporting Glory |url=https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 |access-date=26 January 2020 |work=The New York Times |date=5 October 2009 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=24 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624002040/https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 }}</ref> လိဂ်ကစားပွဲစတင်သည့် အချိန်မှစ၍ လာအိုအာမီ အက်ဖ် စီ အသင်းသည် အအောင်မြင်ဆုံး အသင်းဖြစ်ပြီး ဖလား ၈ ကြိမ် ရရှိကာ ချန်ပီယံဆု အများဆုံး ရရှိခြင်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web|title=Laos – List of Champions|url=http://www.rsssf.com/tablesl/laoschamp.html|access-date=28 Nov 2020|publisher=RSSSF|accessdate=13 September 2021|archivedate=13 January 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100113160830/http://www.rsssf.com/tablesl/laoschamp.html}}</ref>
လာအိုနိုင်ငံတွင် အဖွဲ့လိုက် အားကစားများနှင့် ပတ်သက်၍ အခြား ရိုးရာ မရှိပေ။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံသည် ဆီးဂိမ်းသို့ ပထမဦးဆုံး အကြိမ် အဖြစ် အသင်းတစ်သင်း စေလွှတ်ခဲ့သည်။ လာအို အမျိုးသား ဘတ်စကက်ဘော အသင်းသည် ၂၀၁၇ ဆီးဂိမ်းတွင် ပါဝင် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး မြန်မာအသင်းကိုသာ အနိုင်ရကာ ပြိုင်ပွဲတွင် အဆင့် ၈ ရရှိခဲ့သည်။ <ref>[http://www.fibalivestats.com/u/SEA/642962/ FIBA LiveStats] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210323032706/http://www.fibalivestats.com/u/SEA/642962/ |date=23 March 2021 }}, FIBA.com, accessed 24 August 2017.</ref>
== ဆက်စပ်ကြည့်ရှုရန် ==
== ကိုးကား ==
{{reflist|2}}
== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
{{ပထဝီဝင်တည်နေရာ
|Centre = {{LAO}}
|North = {{CHN}}
|Northeast = {{VNM}}
|East = {{VNM}}
|Southeast = {{VNM}}
|South = {{KHM}}
|Southwest = {{THA}}
|West = {{THA}}
|Northwest = {{MYA}}
}}
{{ASEAN}}
{{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}}
[[Category:နိုင်ငံ]]
[[Category:လာအိုနိုင်ငံ]]
[[Category:အာဆီယံအသင်းဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:အရှေ့တောင်အာရှရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံများ]]
[[Category:ဖွံ့ဖြိုးမှုအနိမ့်ဆုံး နိုင်ငံများ]]
6r1cay62hhmgm7pidi4xppm9eidbuwq
756582
756429
2022-08-28T10:01:56Z
Jokomarel
101196
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| နိုင်ငံအမည်အပြည့် = လာအို ပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံတော်
| အမည်_ရင်း = ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ<br /><small>ဆာတာလနလတ် ပဇာတိပတိ ပဇာဇုန် လာဝ်</small>
| ပုံ_အလံ = Flag of Laos.svg
| ပုံ_တံဆိပ် =Coat_of_arms_of_Laos.svg
| နိုင်ငံတော်ဆောင်ပုဒ် = <small>ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လွတ်လပ်ရေး၊ ဒီမိုကရေစီ၊ ညီညွတ်ရေးနှင့် ကြီးပွားရေး</small>
| နိုင်ငံတော်သီချင်း = ဖေင် ဆတ် လာအို <br />{{small|("လာအို ပြည်သူတို့၏ ဂုဏ်ပြုသီချင်း<s></s>")}}<div style="padding-top:0.5em;">[[File:National Anthem of Laos.ogg|center]]</div>
| ပုံ_နေရာ = LocationLaos.svg
| မြို့တော် = [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]]
| အကြီးဆုံးမြို့ = မြို့တော်
| အကြီးဆုံးပြည်နယ် =
| ဧရိယာ = ၂၃၆,၈၀၀ km² (၉၁,၄၂၉ sq mi)
| ဧရိယာအဆင့် = ၈၃
| ဧရိယာရေရာခိုင်နှုန်း = ၂.၀
| အမြင့်ဆုံးနေရာ =
| အရှေဆုံးမြစ် =
| အကြီးဆုံးအင်း =
| ကမ်ရိုးတန်း =
| time zone = +၇
| ရုံးသုံးဘာသာများ = လာအို
| လူဦးရေ = ၇,၁၂၃,၂၀၅ (၂၀၁၉)
| လူဦးရေအဆင့် = ၁၀၅
| လူဦးရေအထူ = ၂၆.၇/km²
| လူဦးရေအထူအဆင့် = ၁၅၁
| လူမျိုးများ = လော့လုမ်း <small>(၆၇%)</small>၊ လော့သွန်း<small>(၁၄%)</small>၊ လော့စောင်<small>(၉%)</small>၊ ဗီယက်နမ်<small>(၂%)</small>
| ဘာသာတရားများ = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ|ဗုဒ္ဓ]] <small>(၉၈%)</small>၊ [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ]] <small>(၁.၅%)၊ အခြား <small>(၀.၅%)</small>
| ပွဲများ =
| အမျိုးအစား = [[တစ်ပြည်ထောင်နိုင်ငံ|တစ်ပြည်ထောင်]] [[မက်စ်-လီနင်ဝါဒ|မက်စ်-လီနင်]] [[တစ်ပါတီစနစ်|တစ်ပါတီ]] [[ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံ|ဆိုရှယ်လစ်]] [[သမ္မတနိုင်ငံ]]
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၁) = သမ္မတ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၁) = သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ်
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၂) = ဝန်ကြီးချုပ်
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၂) = ဖန်ခမ် ဗိဖာ့ဗန်
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၃) = ဒုသမ္မတ(များ)
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၃) = ဘောင်သွန်း ချစ်မာနီ <br>ပါနီ ယာသိုတိုး
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၄) = လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၄) = စေစွမ်ဖုန်း ဖွန်ဗီဟိန်း
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၁) = လွတ်လပ်ရေး (ပြင်သစ်)
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၁) = ၁၉ ဇူလိုင် ၁၉၄၉
| GDP_PPP = USD $၁၃.၇၅ သိန်းကုဋေ
| GDP_PPP_အဆင့် = ၁၂၉
| GDP_PPP_per_capita = USD $၂,၂၀၀
| GDP_PPP_per_capita_အဆင့် = ၁၃၈
| HDI = ၀.၆၀၁
| HDI_အဆင့် = ၇၈
| ဗဟိုဘဏ် = [[လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရတစ်သမ္မတနိုင်ငံတော်ဘဏ်]]
| ငွေ = [[လော့ကစ်]] (LAK "₭")
| အထိမ်းအမှတ်များ = ပန်း - [[တရုတ်စကားပန်း|တရုတ်စကား]]၊ သစ်ပင် -
| ISO 3166-1 = LA
| cctld = .la
| calling_code = +၈၅၆
}}
'''လာအိုနိုင်ငံ''' သို့မဟုတ် '''လာဝ်နိုင်ငံ'''၊({{IPAc-en|audio=En-us-Laos.ogg|ˈ|l|ɑː|oʊ|s}},<ref>{{cite web|url=http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Laos|title=Laos|via=The Free Dictionary|accessdate=9 September 2021|archivedate=25 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225194143/https://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Laos}}</ref> {{IPAc-en|l|aʊ|s|,_|ˈ|l|ɑː|ɒ|s|,_|ˈ|l|eɪ|ɒ|s}};<ref>[http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/laos Oxford Dictionaries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151109212153/http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/Laos |date=9 November 2015 }}, UK pronunciations</ref><ref>[http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/laos Oxford Dictionaries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151109212153/http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/Laos |date=9 November 2015 }}, US pronunciations</ref> {{lang-lo|ລາວ}}, ''Lāo'' {{IPA-lo|láːw|}}) တရားဝင် အမည်အားဖြင့် '''လာအို ပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံ''' သည် ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှ၏ တစ်ခုတည်းသော ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ်၏ အလယ်တွင် တည်ရှိသော လာအိုနိုင်ငံသည် အနောက်မြောက်ဘက်တွင် [[မြန်မာနိုင်ငံ]] နှင့် [[တရုတ်နိုင်ငံ]] ၊ အရှေ့ဘက်တွင် [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]]၊ အရှေ့တောင်ဘက်တွင် [[ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ]] နှင့် အနောက်ဘက်နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] တို့နှင့် နယ်နိမိတ်ခြင်း ထိစပ်လျက် ရှိသည်။<ref>{{Cite web|url=http://www.na.gov.la/appf17/geography.html|title=About Laos: Geography|website=Asia Pacific Parliamentary Forum|publisher=Government of Laos|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160416191557/http://www.na.gov.la/appf17/geography.html|archive-date=16 April 2016|accessdate=9 September 2021|archivedate=16 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160416191557/http://www.na.gov.la/appf17/geography.html}}</ref> မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့မှာ [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]] ဖြစ်သည်။
ယနေ့ခေတ် လာအိုနိုင်ငံ၏ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဝိသေသတို့ကို ၁၄ရာစုမှ ၁၈ ရာစု အထိ အရှေ့တောင်အာရှတွင် အကြီးဆုံးတိုင်းပြည် အဖြစ် တည်ရှိခဲ့သော လင်းဇင်းပြည် သို့ ပြန်လည် ခြေရာကောက်နိုင်သည်။<ref name="Stuart-Fox">{{Cite book|title=The Lao Kingdom of Lan Xang: Rise and Decline|last=Stuart-Fox|first=Martin|publisher=White Lotus Press|year=1998|isbn=974-8434-33-8|pages=49}}</ref>အရှေ့တောင်အာရှ အတွင်း ပထဝီအနေအထားအရ အလယ်ဗဟိုတွင် ကျရောက်သဖြင့် တိုင်းပြည်သည် ကုန်းတွင်း ကုန်သွယ်ရေး၏ ဗဟိုဌာန ဖြစ်ခဲ့ပြီး စီးပွားရေး အရအပြင် ယဉ်ကျေးမှု အရပါ ကြွယ်ဝခဲ့သည်။ <ref name="Stuart-Fox" /> ပြည်တွင်း ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် လင်းဇင်းပြည် သည် လွမ်ပရာဘွမ် ၊ ဗီယန်ကျင်း နှင့် ချမ်ပါဆက် တိုင်းပြည် ၃ ခု အဖြစ် ပြိုကွဲခဲ့သည်။ ၁၈၉၃ ခုနှစ်တွင် ထိုနယ်မြေ ၃ ခုသည် ပြင်သစ်တို့၏ အစောင့်အရှောက်ခံနယ်မြေ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ယခု လာအိုဟု သိကြသော တိုင်းပြည်အဖြစ် ပြန်လည် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။ ဂျပန်တို့၏ ကျူးကျော်မှု ပြီးဆုံးပြီးနောက် ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ခဏတာမျှ လွတ်လပ်ရေး ရခဲ့သော်လည်း ပြင်သစ်တို့က ကိုလိုနီ အဖြစ် ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင်မှ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ရခဲ့သည်။ လာအိုနိုင်ငံသည် ၁၉၅၃ ခုနှစ်တွင် ဆီဆာဗန် ဗောင်း၏ လက်အောက်တွင် စည်းမျဉ်းခံ ဘုရင်စနစ်ဖြင့် လွတ်လပ်ရေး ရခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက် ပြည်တွင်းစစ် စတင်ခဲ့ပြီး ကွန်မြူနစ်တို့မှ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု၏ အထောက်အပံ့ အဖြင့် နောက်ပိုင်းတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ အထောက်အပံ့ပေးထားထားသော စစ်အစိုးရဖြစ်လာသည့် ဘုရင် ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၅ ခုနှစ် ဗီယက်နမ် စစ်ပွဲ ပြီးဆုံးပြီးနောက် ဒိုဝိုပါဘူညာ ကွန်မြူနစ် ပသက် လာအို အဖွဲ့ အာဏာရရှိလာခဲ့ပြီး ပြည်တွင်းစစ် ပြီးဆုံးခဲ့သည်။ လာအိုသည် ၁၉၉၁ ခုနှစ် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ပြိုကွဲသည့် အချိန် အထိ စစ်ရေး နှင့် စီးပွားရေး အထောက်အပံ့များ ဆိုဗီယက်မှ ရယူခဲ့သည်။
လာအိုနိုင်ငံသည် အာရှပစိဖိတ် ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက် အဖွဲ့၊ အာဆီယံ၊ အရှေ့အာရှထိပ်သီးအဖွဲ့၊ လာဖရန်ကိုဖုန်းနီအဖွဲ့ တို့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ လာအိုသည် ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး အဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ အဖြစ် လျှောက်ထားခဲ့ပြီး ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၂ ရက်တွင် အပြည့်အဝ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ <ref name="wto">{{cite web | url=http://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/lao_e.htm | title=Lao People's Democratic Republic and the WTO | publisher=World Trade Organization | access-date=9 August 2014 | accessdate=9 September 2021 | archivedate=12 August 2014 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20140812135345/http://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/lao_e.htm }}</ref> လာအိုနိုင်ငံသည် တစ်ပါတီစနစ် ကျင့်သုံးသော ဆိုရှယ်လစ် သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်ပြီး မာ့စ်ခ်ဝါဒ နှင့် လီနင်ဝါဒကို ကျင့်သုံးကာ လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီက အုပ်ချုပ်ပြီး ၎င်းတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများမှ အမြဲဆိုသလိုပင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ ဆိုးရွားစွာရှိသည်ဟု မှတ်ချက်ပြုကြပြီး ညှဉ်းပမ်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ ပြည်သူတို့၏ လွတ်လပ်မှုကို ကန့်သတ်ခြင်း နှင့် လူမျိုးစုငယ်များကို ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံရေးအရနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ ကြီးစိုးသော လာအိုလူမျိုးတို့သည် လူဦးရေ၏ ၅၃.၂% မျှရှိပြီး အများအားဖြင့် မြေနိမ့်ပိုင်းတွင် နေထိုင်ကြသည်။ မွန်-ခမာလူမျိုးစုများ၊ မုန်းလူမျိုးများ နှင့် အခြားသော ဒေသခံ တောင်ပေါ်တိုင်းရင်းသားများသည် တောင်ခြေနှင့် တောင်တန်းများပေါ်တွင် နေထိုင်ကြသည်။ လာအို၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး မဟာဗျူဟာမှာ မြစ်များမှ လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ပြီး အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ ဖြစ်သော ထိုင်းနိုင်ငံ၊ တရုတ်နိုင်ငံ နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့သို့ ရောင်းချခြင်း ပေါ်တွင် အခြေခံပြီး ကုန်းတွင်း ဆက်သွယ်ရေးနိုင်ငံ ဖြစ်လာစေရန်လည်း စတင်လုပ်ဆောင်နေကြောင်း လာအိုနိုင်ငံနှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများသို့ ဆက်သွယ်ထားသော မီးရထားလမ်း ၄ ခု ဆောက်လုပ်နေခြင်းက သက်သေပြနေသည်။<ref>{{Cite news|url=https://asiatimes.com/article/china-train-project-runs-roughshod-over-laos/|title=China train project runs roughshod over Laos|last=Janssen|first=Peter|work=Asia Times|access-date=19 January 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=13 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211013074841/https://asiatimes.com/2018/08/china-train-project-runs-roughshod-over-laos/}}</ref><ref name="bbcdam">{{cite news |title=Laos approves Xayaburi 'mega' dam on Mekong |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-20203072 |newspaper=BBC News |date=5 November 2012 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=1 July 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190701091431/https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-20203072 }}</ref> လာအိုနိုင်ငံအား အရှေ့တောင်အာရှ နှင့် ပစိဖိတ်ဒေသ၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှုနှုန်း အမြန်ဆုံးနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ အဖြစ် ကမ္ဘာ့ဘဏ်မှ ရည်ညွှန်းလေ့ရှိပြီး နှစ်စဉ် ဂျီဒီပီ တိုးတက်နှုန်းမှု ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှစ၍ ပျမ်းမျှ ၇.၄% မျှ ရှိသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.worldbank.org/en/country/lao/overview|title=Lao PDR [Overview]|website=World Bank|date=March 2018|access-date=26 July 2018|accessdate=9 September 2021|archivedate=12 July 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180712034703/http://www.worldbank.org/en/country/lao/overview}}</ref><ref name="autogenerated2">{{cite news |url = https://ftalphaville.ft.com/2011/01/10/454221/laos-securities-exchange-to-start-trading/?ft_site=falcon&desktop=true |title = Laos Securities Exchange to start trading |work = Financial Times |date = 10 January 2011 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 25 October 2020 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20201025201658/https://ftalphaville.ft.com/2011/01/10/454221/laos-securities-exchange-to-start-trading/?ft_site=falcon&desktop=true }}</ref>
== အမည်ရင်းမြစ် ==
အင်္ဂလိပ်အမည် "လာအို" ကို ပြင်သစ်တို့က ပေးခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သည် ၁၈၉၃ ခုနှစ်တွင် လာအိုပြည် ၃ ခုကို စုပေါင်း၍ ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနား အောက်သို့ ထည့်သွင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ၏ အမည်ကို နိုင်ငံအတွင်း အဓိကအကျဆုံး နှင့် အထင်ရှားဆုံး လူမျိုးဖြစ်သော လာအိုလူမျိုးများ၏ အမည်ကို အစွဲပြု၍ မှည့်ခေါ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။<ref name="tripsavvy" /> အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကားတွင် 's' အသံကို မဖျောက်ပဲ အသံထွက်တွင် ထည့်သွင်းရွတ်ဆိုကြသည်။<ref name="tripsavvy">{{cite web |last1=Rodgers |first1=Greg |title=How to Say "Laos" |url=https://www.tripsavvy.com/how-to-say-laos-3976795 |website=TripSavvy |access-date=18 March 2020 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=3 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210303055220/https://www.tripsavvy.com/how-to-say-laos-3976795 }}</ref><ref name="fodors">{{cite web |last1=Ragusa |first1=Nina |title=10 Things You Need to Know Before Visiting Laos |url=https://www.fodors.com/world/asia/laos/experiences/news/10-things-you-need-to-know-before-visiting-laos |website=Fodors |access-date=18 March 2020 |date=4 April 2019 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=23 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210323062406/https://www.fodors.com/world/asia/laos/experiences/news/10-things-you-need-to-know-before-visiting-laos }}</ref><ref>{{cite web|title=Meaning of Laos in English|url=https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/laos|website=Cambridge Dictionary|access-date=7 October 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308104428/https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/laos}}</ref><ref>{{cite web|title=Laos – definition and synonyms|url=https://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/laos|website=Macmillan Dictionary|access-date=7 October 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308155501/https://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/laos}}</ref><ref>{{cite web |title=Definition of Laos by Merriam-Webster |url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/Laos |website=Merriam-Webster |access-date=27 March 2020 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308102619/https://www.merriam-webster.com/dictionary/Laos }}</ref>လာအိုဘာသာစကားတွင် နိုင်ငံ၏ အမည်ကို မွမ်လာအို သို့မဟုတ် ပသက် လာအို ဟု ခေါ်ကြပြီး နှစ်ခုစလုံးမှာ လာအိုနိုင်ငံဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ <ref name="Kislenko2009">{{cite book |last=Kislenko |first=Arne |title=Culture and customs of Laos |url=https://books.google.com/books?id=D6CuONua48MC&pg=PR20 |year=2009 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-0-313-33977-6 |page=20 |access-date=9 September 2021 |archive-date=5 December 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161205131619/https://books.google.com/books?id=D6CuONua48MC&pg=PR20 |url-status=live
}}</ref>
== သမိုင်း ==
===သမိုင်းမတင်မီခေတ် နှင့် အစောပိုင်း သမိုင်း===
[[File:Pha That Luang, Vientiane, Laos.jpg|thumb|ဖသတ်လွမ် သည် ဗီယင်ကျန်းမြို့ ရှိ လာအိုနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်ပြယုဂ်ဖြစ်သည်။]]
ရှေးဟောင်းလူ၏ ဦးခေါင်းကို ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း အန်းနမိုက်တောင်တန်းရှိ တမ်ပါလင်းလှိုဏ်ဂူတွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး ထိုဦးခေါင်းခွံသည် အနည်းဆုံး နှစ်ပေါင်း ၄၆,၀၀၀ မျှ သက်တမ်းကြာမြင့်ပြီ ဖြစ်သဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ယနေ့အထိ ရှေးအကျဆုံး ရှာဖွေတွေ့ရှိသော ယနေ့ခေတ်လူတို့၏ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{Cite journal|pmid = 22908291|pmc = 3437904|year = 2012|last1 = Demeter|first1 = F|display-authors=et al.|title = Anatomically modern human in Southeast Asia (Laos) by 46 ka|journal = Proceedings of the National Academy of Sciences|volume = 109|issue = 36|pages = 14375–14380|doi = 10.1073/pnas.1208104109|bibcode = 2012PNAS..10914375D|doi-access = free}}</ref> လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ပလေစတိုဆင်းခေတ် နှောင်းပိုင်းမှ နေရာများတွင် ကျောက်လက်နက်ပစ္စည်းများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး ဟိုဘင်ယဉ်ကျေးမှု အမျိုးအစားများလည်း ပါဝင်သည်။ <ref>{{Cite journal|year = 2009|last1 = White|first1 = J.C.|title = Archaeological Investigations in northern Laos: New contributions to Southeast Asian prehistory|journal = Antiquity|volume = 83|issue = 319|last2 = Lewis|first2 = H.|last3 = Bouasisengpaseuth|first3 = B.|last4 = Marwick|first4 = B.|last5 = Arrell|first5 = K|url = http://antiquity.ac.uk/projgall/white/}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171010191403/http://antiquity.ac.uk/projgall/white/ |date=10 October 2017 }}</ref> ရှေးဟောင်းသုတေသန တွေ့ရှိချက်များမှ သက်သေပြနေသည်မှာ ဘီစီ ၄ ထောင်စုကပင် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး လူ့အဖွဲ့အစည်းများ ဖွံဖြိုးတိုးတက်ခဲ့ကြောင်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite book|last1=Marwick|first1=Ben|last2=Bouasisengpaseuth|first2=Bounheung|chapter=History and Practice of Archaeology in Laos|editor1-last=Habu|editor1-first=Junko|editor2-last=Lape|editor2-first=Peter|editor3-last=Olsen|editor3-first=John|title=Handbook of East and Southeast Asian Archaeology|publisher=Springer|date=2017|chapter-url=https://osf.io/preprints/socarxiv/75zhc/|access-date=9 September 2021|archive-date=6 July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190706125232/https://osf.io/preprints/socarxiv/75zhc/|url-status=live}}</ref> မြှုပ်နှံရာတွင် အသုံးပြုသော ခရားအိုးများနှင့် ဂူသင်္ချိုင်းများကို တွေ့ရှိပြီး ဘီစီ ၁၅၀၀ ခန့်က ကြေးထည်များနှင့် ဘီစီ ၇၀၀ ခန့်က သံထည်ကိရိယာများကြောင့် ရှုပ်ထွေးသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု တည်ရှိခဲ့ကြောင်း ညွှန်ပြနေသည်။ စာရေးသားမှု မပေါ်ပေါက်မီခေတ်က တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယ ယဉ်ကျေးမှုလောကများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ရှိခဲ့သည့် လက္ခဏာများကို တွေ့ရသည်။ ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာနှင့် သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာ အထောက်အထားများအရ တိုင်း ဘာသာ ပြောကြားသော လူမျိုးများသည် တရုတ်နိုင်ငံ ကွမ်းရှိးမှ အနောက်တောင်ပိုင်း လာအိုနိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သို့ ၈ ရာစု နှင့် ၁၀ ရာစု အတွင်း ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်ဟု သိရှိနိုင်သည်။ <ref name="PittayawatPittayaporn">[http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf Pittayaporn, Pittayawat (2014). Layers of Chinese Loanwords in Proto-Southwestern Tai as Evidence for the Dating of the Spread of Southwestern Tai] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150627063518/http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf |date=27 June 2015 }}. ''MANUSYA: Journal of Humanities'', Special Issue No 20: 47–64.</ref>
===လင်းဇင်းခေတ် (၁၃၅၃-၁၈၉၃)===
{{main|လင်းဇင်းပြည်}}
[[File:Fa Ngum-Vtne1.JPG|thumb|left|[[လင်းဇင်းပြည်]]ကို တည်ထောင်သူ ဖငွန်]]
လာအိုနိုင်ငံ၏သမိုင်းသည် လင်းဇင်း(ဆင်တစ်သန်း)ဘုရင့်နိုင်ငံမှ အစပြုခဲ့ပြီး ၁၄ရာစုနှစ်တွင် လာအိုမင်းသားတစ်ဦးဖြစ်သော ဖငွန်<ref name="Coedes">{{cite book|last= Coedès|first= George|editor= Walter F. Vella|others= trans. Susan Brown Cowing|title= The Indianized States of Southeast Asia|year= 1968 |publisher= University of Hawaii Press |isbn = 978-0-8248-0368-1}}</ref> က တည်ထောင်ခဲ့ပြီး သူနှင့်သူ၏ မိသားစုအား သူ၏ဖခင်က ခမာအင်ပိုင်ယာမှ နှင်ထုတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဖငွန်သည် ခမာစစ်သည် တစ်သောင်းဖြင့် မဲခေါင်မြစ်ဝှမ်းရှိ လာအိုနယ်များစွာကို အောင်မြင်နိုင်ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။
ဖငွန်သည် ခွန်ဘိုလွန်<ref>{{cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Fa-Ngum|title=Fa Ngum|website=Encyclopædia Britannica|access-date=December 23, 2019|accessdate=9 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308050252/https://www.britannica.com/biography/Fa-Ngum}}</ref> မှ စတင်ခဲ့သော လာအိုမင်းမျိုးများမှ ဆင်းသက်လာသူတစ်ဦးတစ်ဖြစ်သည်။ သူသည် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာကို နိုင်ငံတော်ဘာသာအဖြစ် ကြေညာကာ တိုင်းပြည်ကိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ဖငွန်ကို သူ၏မှူးမတ်များက သည်းမခံနိုင်သဖြင့် ယနေ့ခေတ် ထိုင်းနိုင်ငံ နန်ပြည်နယ်သို့ ၁၃၇၃တွင် နှင်ထုတ်ခဲ့ပြီးနောက် <ref>{{cite web |url = http://www.history.com/topics/fa-ngum |archive-url = https://web.archive.org/web/20100308201136/http://www.history.com/topics/fa-ngum |archive-date = 8 March 2010 |title = Fa Ngum |publisher = History.com |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 8 March 2010 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20100308201136/http://www.history.com/topics/fa-ngum }}</ref> ထိုဒေသတွင်ပင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ဖငွန်၏သားအကြီးဆုံးဖြစ်သူ အွန်ဟွမ် က ဆမ်ဆင်ထိုင်း ဟုဘွဲ့အမည်ခံကာ တိုင်းပြည်ကို ၄၃နှစ်ကြာ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဆမ်ဆင်ထိုင်းလက်ထက်တွင် လင်းဇင်းပြည်သည် ကုန်သွယ်ရေးအချက်အချာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၄၂၁ခုနှစ် ဆမ်ဆင်ထိုင်း ကွယ်လွန်ပြီးနောက်တွင် လင်းဇင်းပြည်ပြိုကွဲပျက်စီးကာ စစ်မက်ဖြစ်ပွားသော ပြည်ထောင်ငယ်များ အဖြစ် ရာစုနှစ် ၁ ခုကြာမျှ တည်ရှိနေခဲ့သည်။<ref>Sanda Simms, ch. 3, "Through Chaos to a New Order", in ''The Kingdoms of Laos'' (London: Taylor & Francis, 2013). {{ISBN|9781136863370}}</ref>
မြန်မာတို့၏ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ခြင်းမှ ရှောင်ရှားနိုင်ရန်အလို့ငှာ ၁၅၂၀တွင် နန်းတက်လာသော ဖိုတီဆာရပ် ဘုရင်သည် မြို့တော်ကို [[လွမ်ပရာဘွမ်မြို့]]မှ ဗီယင်ကျန်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ ဖိုတီဆာရပ်လုပ်ကြံခံရပြီးနောက် ၁၅၄၈တွင် သားဖြစ်သူ ဆက်သာသီရပ် နန်းတက်လာခဲ့ကာ လာအိုနိုင်ငံ၏ ပြယုဂ်ဖြစ်လာမည့် ဖာ့သက်လွမ် ကို တည်ဆောက်ရန် အမိန့်ပေး စေခိုင်းခဲ့သည်။
ဆက်သာသီရပ်သည် ကမ္ဘောဒီးယားသို့ စစ်ချီရာမှ အပြန်လမ်း တောင်တန်းပေါ်တွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ပြီးနောက် လင်းဇင်းပြည်သည် နှစ် ၇၀မျှ မတည်မငြိမ် ဖြစ်ခဲ့ပြီး မြန်မာတို့ ကျူးကျော်ခြင်း ခံခဲ့ရသည့် အပြင် ပြည်တွင်းစစ်လည်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။<ref>Sanda Simms, ch. 6, "Seventy Years of Anarchy", in ''The Kingdoms of Laos'' (London: Taylor & Francis, 2013). {{ISBN|9781136863370}}; see also P.C. Sinha, ed., ''Encyclopaedia of South East and Far East Asia'', vol. 3 (Anmol, 2006).</ref>
၁၆၃၇ခုနှစ်တွင် နန်းတက်လာသော ဆိုရီငါဗောင်ဆာ လက်ထက်တွင် လင်းဇင်းပြည်သည် နယ်မြေ ချဲ့ထွင်နိုင်ခဲ့ပြီး သူအုပ်စိုးသောအချိန်ကာလကို လာအိုတို့၏ရွှေခေတ်ဟုဆိုနိုင်သည်။ သူသေဆုံးပြီးနောက် ဆက်ခံမည့်သူမရှိသည့်အတွက် လင်းဇင်းတိုင်းပြည်သည် သုံးခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ ၁၇၆၃မှ ၁၇၆၉ခုနှစ်များတွင် လာအိုမြောက်ပိုင်းသည် မြန်မာတပ်တို့၏ သိမ်းပိုက်အုပ်ချုပ်ခြင်းခံရပြီး လွမ်ပရာဘွမ်သည် မြန်မာတို့၏ လက်အောက်ခံ ပြည်နယ်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ချမ်ပါဆက်မှာလည်း ထိုင်းတို့၏ ဩဇာခံတိုင်းပြည် ဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite book|last=Askew, Marc.|title=Vientiane : transformations of a Lao landscape|year=2010|orig-year= 2007|publisher=Routledge|others=Logan, William Stewart, 1942–, Long, Colin, 1966–|isbn=978-0-415-59662-6|location=London|oclc=68416667}}</ref>
ထိုင်းတို့က ချောင်အနုဗောင်ကို ဗီယင်ကျန်း၏ ရုပ်သေးဘုရင်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ထိုမင်းသည် လာအိုအနုပညာ၊ စာပေတို့ကို ပြန်လည်ထုတ်ဖော်ရန် အားပေးခဲ့ပြီး လွမ်ပရာဘွမ်နှင့်လည်း ဆက်ဆံရေးတိုးတက်အောင် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ်တို့၏ ဖိအားပေးမှုကြောင့် ၁၈၂၆ တွင် ထိုင်းတို့ကို ပုန်ကန်ခြားနားခဲ့သည်။ ပုန်ကန်မှု မအောင်မြင်ပဲ ဗီယင်ကျန်းအား ဝင်ရောက်ဖျက်စီးခြင်း ခံရသည်။<ref>{{cite web |url=http://www.asianewsnet.net/home/news.php?sec=3&id=15718 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101126004328/http://www.asianewsnet.net/home/news.php?id=15718&sec=3 |url-status=usurped |archive-date=26 November 2010 |title=Let's hope Laos hangs on to its identity |publisher=Asianewsnet.net |access-date=23 January 2011 |accessdate=9 September 2021 |archivedate=26 November 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101126004328/http://www.asianewsnet.net/home/news.php?id=15718&sec=3 }}</ref> အနုဗောင်အား ဘန်ကောက်သို့ အကျဉ်းသား အဖြစ် ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့ပြီး ဘန်ကောက်တွင်ပင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite book|title=Imperial Wars 1815–1914|others=Showalter, Dennis|date=17 September 2013|isbn=978-1-78274-125-1|location=London|oclc=1152285624}}</ref>
၁၈၇၆ လာအိုရှိ ထိုင်းတို့၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို ဗြိတိသျှတစ်ဦးမှ လေ့လာသူနေရာမှ ဖော်ပြခဲ့ရာတွင် "ကျွန်အကြီးအကျယ်ရှာဖွေ ဖမ်းဆီးခြင်း အဖြစ် ပြောင်းလဲသွားသည်" ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ <ref>[https://web.archive.org/web/20101012011239/http://kyotoreviewsea.org/slavery3.htm "Slavery in Nineteenth-Century Northern Thailand: Archival Anecdotes and Village Voices"]. ''The Kyoto Review of Southeast Asia''</ref>
===ပြင်သစ် လာအို (၁၈၉၃-၁၉၅၃)===
[[File:Local Lao in the French Colonial guard.png|thumb|ပြင်သစ်ကိုလိုနီ အစောင့်အဖြစ် တွေ့ရသော လာအိုစစ်သားများ {{circa|၁၉၀၀}}]]
၁၉ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် လွမ်ပရာဘွမ်သည် တရုတ်အလံနက်တပ်တို့၏ ဖျက်ဆီးခြင်းကိုခံခဲ့ရသည်။ <ref>{{cite web |author = Librios Semantic Environment |url = http://www.culturalprofiles.net/laos/Directories/Laos_Cultural_Profile/-1064.html |archive-url = https://web.archive.org/web/20070718125054/http://www.culturalprofiles.net/laos/Directories/Laos_Cultural_Profile/-1064.html |archive-date = 18 July 2007 |title = Laos: Laos under the French |publisher = Culturalprofiles.net |date = 11 August 2006 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 18 July 2007 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070718125054/http://www.culturalprofiles.net/laos/Directories/Laos_Cultural_Profile/-1064.html }}</ref>ပြင်သစ်တို့က လာအိုဘုရင် အွန်ခမ် ကို ကယ်တင်ခဲ့ပြီး လွမ်ပရာဘွမ်အား ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနား၏ အစောင့်အရှောက်ခံနိုင်ငံ အဖြစ် သတ်မှတ်ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ မကြာမီမှာပင် ချမ်ပါဆက်ပြည်နှင့် ဗီယင်ကျန်းနယ်မြေတို့ကိုပါ ပြင်သစ်အစောင့်အရှောက်ခံနိုင်ငံ အဖြစ် ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ လွမ်ပရာဘွမ် ဘုရင် ဆီဆာဗန်ဗောင်သည် ပြန်လည်စုစည်းထားသော လာအိုနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်သူ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ဗီယင်ကျန်းသည် မြို့တော် တဖန်ပြန်လည် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ <ref>Carine Hahn, ''Le Laos'', Karthala, 1999, pp. 69–72</ref> လာအိုသည် ပြင်သစ်တို့အတွက် မည်သည့်အခါမျှ အရေးပါသော နေရာ မဖြစ်ခဲ့ပေ။<ref>{{cite book |author=Cummings, Joe and Burke |title=Laos |url = https://archive.org/details/laosjoecummingsa00cumm|url-access=registration |year=2005|publisher=Lonely Planet |isbn = 978-1-74104-086-9 |pages=[https://archive.org/details/laosjoecummingsa00cumm/page/23 23]–}}</ref> ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် စီးပွားရေး အရ အရေးပါသော အန်နန်းနယ်နှင့် တုံကင်းနယ်တို့ကြားတွင် ကြားခံနယ်မျှသာ ဖြစ်ခဲ့သည်။
လာအိုနိုင်ငံသည် ခဲမဖြူ၊ ရာဘာနှင့် ကော်ဖီတို့တွက်ရှိသော်လည်း ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနားမှ ပို့ကုန်၏ ၁ ရာခိုင်နှုန်းထက် မပိုခဲ့ပေ။ ၁၉၄၀ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံသား ၆၀၀ ခန့်မျှ လာအိုတွင် နေထိုင်ကြသည်။ <ref>{{cite web |url = http://www.lonelyplanet.com/laos/history |title = History of Laos |website = Lonely Planet |date = 9 August 1960 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 25 February 2021 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210225100345/https://www.lonelyplanet.com/laos/history }}</ref> ပြင်သစ်တို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဗီယက်နမ်တို့အား လာအိုသို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် တိုက်တွန်းကြပြီး ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းမှာ ပြင်သစ်ကိုလိုနီပြုသူများအတွက် အင်ဒိုချိုင်းနားတစ်ခုလုံးစာ ကျယ်ပြန့်သော ကိုလိုနီနယ်မြေ ကွက်ကွက်ကလေးအတွင်း အလုပ်သမား မလုံလောက်မှုကို ဖြေရှင်းရန် ဓမ္မဓိဌာန်ကျသော အဖြေ အဖြစ် ရှုမြင်ကြသည်။<ref>{{cite web |url = http://www.lonelyplanet.com/laos/history |title = History of Laos |website = Lonely Planet |date = 9 August 1960 |access-date = 23 January 2011 |accessdate = 9 September 2021 |archivedate = 25 February 2021 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210225100345/https://www.lonelyplanet.com/laos/history }}</ref> ၁၉၄၃ ခုနှစ်သို့ ရောက်သော အခါ ဗီယက်နမ် ဦးရေမှာ ၄၀,၀၀၀ ခန့်မျှ အထိရှိလာပြီး လာအိုရှိ မြို့ကြီးများတွင် အဓိက ဖြစ်လာကာ ကိုယ်ပိုင်ခေါင်းဆောင် ရွေးချယ်နိုင်ခွင့်ကို ခံစားရရှိသည် အထိ ဖြစ်လာသည်။<ref name="MartinStuart-FoxA">Stuart-Fox, Martin (1997). ''[https://books.google.com/books?id=8VvvevRkX-EC&lpg=PP1&dq=A%20History%20of%20Laos&pg=PA51#v=onepage&q=A%20History%20of%20Laos&f=false A History of Laos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200901064530/https://books.google.com/books?id=8VvvevRkX-EC&lpg=PP1&dq=A%20History%20of%20Laos&pg=PA51#v=onepage&q=A%20History%20of%20Laos&f=false |date=1 September 2020 }}''. Cambridge University Press, p. 51. {{ISBN|978-0-521-59746-3}}.</ref> ရလဒ်အနေဖြင့် ဗီယင်ကျန်း လူဦးရေ၏ ၅၃% ၊ သာခက်မြို့ လူဦးရေ၏ ၈၅% နှင့် ပါ့ခ်စီမြို့ လူဦးရေ၏ ၆၂% မှာ ဗီယက်နမ် လူမျိုးများ ဖြစ်လာခဲ့ကာ ခြွင်းချက်အနေနှင့် လွမ်ပရာဘွမ်မြို့ တစ်မြို့တည်းသာ လာအိုလူမျိုးများ အများဆုံး လူဦးရေ အဖြစ် ရှိနေခဲ့သည်။ <ref name="MartinStuart-FoxA" /> ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိပင် ပြင်သစ်တို့သည် အဓိကဒေသ သုံးခုဖြစ်သော ဗီယင်ကျန်းလွင်ပြင်၊ ဆာဗန်နာခက်ဒေသ နှင့် ဘိုလာဗန်ကုန်းမြေမြင့် သို့ ဗီယက်နမ် လူမျိုးအများအပြားကို ပိုမိုရွှေ့ပြောင်းရန်အတွက် အစီအစဉ်ကြီးတစ်ခုကို ချမှတ်ခဲ့ပြီး ဂျပန်တို့၏ အင်ဒိုချိုင်းနားအား ကျူးကျော်မှုကြောင့်သာ အစီအစဉ် ပြောင်းသွားခဲ့ရသည်။ မာတင် စတူးဝပ်ဖောက်၏ အဆိုအရ ထိုသို့ မဟုတ်ပါက လာအိုတို့ အနေနှင့် သူတို့တိုင်းပြည်အား ထိန်းချုပ်နိုင်တော့မည် မဟုတ်ဟု ဆိုသည်။<ref name="MartinStuart-FoxA" />
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဗိုင်ချီပြင်သစ်၊ ထိုင်း၊ ဂျပန် နှင့် လွတ်လပ်သောပြင်သစ် တို့က လာအိုနိုင်ငံအား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။<ref>Paul Lévy, <nowiki>''Histoire du Laos''</nowiki>, PUF, 1974.</ref> ၁၉၄၅ ခုနှစ် မတ်လ ၉ ရက်တွင် မျိုးချစ်အဖွဲ့က လာအိုနိုင်ငံအား တဖန် လွတ်လပ်ရေး ရပြီဟု ကြေညာခဲ့ကာ လွမ်ပရာဘွမ်အား မြို့တော် အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၇ ရက်တွင် ဂျပန် တပ်မ ၂ ခုမှ မြို့တော်အား ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။<ref name="A Country Study: Laos">Savada, Andrea Matles (editor) (1994) "Events in 1945" [http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/latoc.html ''A Country Study: Laos''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150721090309/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/latoc.html |date=21 July 2015 }} Federal Research Division, Library of Congress</ref> ဂျပန်တို့က လွမ်ပရာဘွမ်၏ ဘုရင်ဖြစ်သော ဆီဆာဗန်ဗောင်အား ဖိအားပေး၍ လာအိုနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးကို ကြေညာစေခဲ့သော်လည်း ဧပြီလ ၈ ရက်တွင် သူက လာအိုသည် ပြင်သစ်၏ အစောင့်အရှောက်ခံနိုင်ငံ မဟုတ်တော့ကြောင်းသာ ကြေညာခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဘုရင်သည် ကင်းဒါဗောင်မင်းသား အား မဟာမိတ်တပ်တို့ထံသို့ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် လျှို့ဝှက်စေလွှတ်ခဲ့ပြီး ဆီဆာဗန် မင်းသားအား ဂျပန်တို့ထံသို့ ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ် စေလွှတ်ခဲ့သည်။<ref name="A Country Study: Laos" /> ဂျပန်တို့ လက်နက်ချပြီးနောက် အချို့သော လာအို မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များ (ဖတ်စာရတ်မင်းသား အပါအဝင်) သည် လာအို၏ လွတ်လပ်ရေးကို ကြေညာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၄၆ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် ပြင်သစ်တပ်များက နိုင်ငံတွင်း ပြန်လည်ကျူးကျော်ခဲ့ပြီး လာအိုတို့အား အကန့်အသတ်ရှိသော ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်သာ ပေးခဲ့သည်။<ref name="britannica" />
ပထမ အင်ဒိုချိုင်းနား စစ်ပွဲအတွင်းတွင် အင်ဒိုချိုင်းနား ကွန်မြူနစ်ပါတီမှာ ပါသတ်လာအို လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ပါသတ်လာအိုသည် ပြင်သစ်ကိုလိုနီတပ်တို့အား ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်သော စစ်ပွဲကို ဗီယက်နမ်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ဖြစ်သော ဗီယက်မင်းတို့၏ အကူအညီဖြင့် စတင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်တို့ အနေနှင့် လာအိုအား ပြင်သစ်ပြည်ထောင်စုအတွင်း "တွဲဖက်တိုင်းပြည်" အနေနှင့် တစိတ်တပိုင်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ပေးခဲ့ရသည်။ ပြင်သစ်တို့သည် အမည်ခံအားဖြင့် အုပ်ချုပ်သူ အဖြစ်ရှိနေသည်မှာ ၁၉၅၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၂၂ ရက်တွင် လာအိုတို့ အနေနှင့် စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်ဖြင့် အပြည့်အဝ လွတ်လပ်ရေး ရသည့်အချိန်အထိ ဖြစ်သည်။<ref name="bbc" /><ref name="britannica">{{cite encyclopedia|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/330219/Laos/52500/People?anchor=ref509292 |title=Laos – Encyclopædia Britannica Overview |encyclopedia=Encyclopædia Britannica|access-date=23 January 2011}}</ref>
===လွတ်လပ်ရေးရပြီးခေတ်နှင့် ကွန်မြူနစ်အုပ်ချုပ်ခြင်း (၁၉၅၃-ယခု)===
[[File:FrenchLaos1953.png|thumb|ပြင်သစ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆာလန် နှင့် မင်းသား ဆီဆာဗန် ဗတ်သာနာတို့အား လွမ်ပရာဘွမ်တွင် တွေ့ရပုံ၊ ၁၉၅၃ မေလ ၄ ရက်]]
ပထမ အင်ဒိုချိုင်းနား စစ်ပွဲသည် ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနား တခွင်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် ပြင်သစ်တို့ ရှုံးနိမ့်ခဲ့ကာ လာအိုနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ကို ၁၉၅၄ ခုနှစ် ဂျီနီဗာကွန်ဖရင့်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ရသည်။ ၁၉၆၀ ခုနှစ်တွင် လာအိုပြည်တွင် ပုန်ကန်မှုများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားပြီးနောက် တော်ဝင်လာအိုတပ်မတော် နှင့် မြောက်ဗီယက်နမ်နှင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုတို့မှ ကျောထောက်နောက်ခံ ပေးထားသော ပါသတ်လာအိုပြောက်ကျား တို့ စစ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ဆိုဗန်နာ ဖိုမာ မင်းသားမှ ဒုတိယ အမျိုးသားညီညွတ်ရေး ယာယီအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပဲ အခြေအနေသည် တစ်စထက်တစ်စ ပို၍ ယိုယွင်းလာကာ တော်ဝင်လာအိုအစိုးရ နှင့် ပါသတ်လာအိုတို့ အကြား ပြည်တွင်းစစ် အကြီးအကျယ် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ပါသတ်လာအိုတို့အား စစ်ရေးအားဖြင့် ပြည်သူ့ဗီယက်နမ်တပ်မတော် (ပီအေဗီအင်န်) နှင့် ဗီယက်ကောင်းတို့မှ ကျောထောက်နောက်ခံပေးခဲ့သည်။<ref name="bbc" /><ref name="britannica" />
[[File:Muang Khoun - Laos - 01.JPG|thumb|right|ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်၏ ယခင်မြို့တော်ဟောင်း မွမ်ခေါင်း၏ အပျက်အစီးများသည် ၁၉၆၀ ခုနှစ်များ နှောင်းပိုင်းတွင် အမေရိကန်တို့၏ လာအိုသို့ ဗုံးကြဲမှုကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။]]
မြောက်ဗီယက်နမ်က တောင်ဗီယက်နမ်နှင့် စစ်ပွဲတွင်း ထောက်ပို့လမ်းကြောင်းအဖြစ် အသုံးပြုရန် လာအို၏ နယ်မြေအစိတ်အပိုင်းများကို ကျူးကျော်ကာ သိမ်းပိုက်ခဲ့သဖြင့် လာအိုသည် ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲ၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ တုံ့ပြန်သည့် အနေနှင့် အမေရိကန်တို့သည် ပီအေဗီအင်န်တို့၏ တပ်စွဲထားသော နေရာများကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး လာအိုနိုင်ငံတွင်း ပုံမှန်နှင့် ပုံမှန်မဟုတ်သော ကွန်မြူနစ်ဆန့်ကျင်ရေးတပ်များကို ထောက်ပံ့ခဲ့ကာ ဗီယက်နမ်သမ္မတနိုင်ငံ စစ်တပ်၏ လာအိုသို့ ကျူးကျော်မှုအား ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။<ref name=bbc /><ref name=britannica />
၁၉၆၈ ခုနှစ်တွင် ပီအေဗီအင်န် တို့မှ ပါသတ်လာအို တို့ တော်ဝင်လာအိုတပ်မတော်ကို တိုက်ခိုက်မှုကို ကူညီသည့် အနေနှင့် တပ်ရင်းပေါင်းများစွာနှင့် တိုက်ခိုက်မှုကို စတင်ခဲ့သည်။ ထိုတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် တော်ဝင်လာအိုတပ်မတော် အနေနှင့် တပ်အများအပြားကို ဆွဲထုတ်ခဲ့ရပြီး စစ်ပွဲအား အမေရိကန် နှင့် ထိုင်းတို့မှ ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားသော ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဗန်ပေါင်း ဦးဆောင်သော မုံလူမျိုးတပ်များ၏ "လျှို့ဝှက်စစ်တပ်" ဖြင့်သာ ချန်ထားခဲ့ရသည်။
လာအိုပြည်ဗဟိုအစိုးရ ပြိုလဲသွားမည့် အရေးမှ ကာကွယ်ရန် နှင့် တောင်ဗီယက်နမ်တွင် ရှိသော အမေရိကန်တပ်များအား တိုက်ခိုက်နိုင်မည့် ဟိုချီမင်းလမ်းကြောင်းအား အသုံးမပြုနိုင်စေရန်အတွက် အမေရိကန်တို့သည် ပီအေဗီအင်န်နှင့် ပါသတ်လာအို တပ်များအား လေကြောင်းမှ အကြီးအကျယ် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ <ref name=bbc /> ၁၉၆၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၃ ခုနှစ်အတွင်း အမေရိကန်တို့သည် လာအိုနိုင်ငံပေါ်သို့ ဗုံးတန်ချိန် ၂ သန်းခန့် ကြဲချခဲ့သဖြင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်တစ်ခုလုံး အမေရိကန်တို့က ဥရောပနှင့် အာရှပေါ်တွင် ကြဲချခဲ့သည့် စုစုပေါင်း ဗုံးတန်ချိန် ၂.၁ သန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်မည် ဆိုရင် လာအိုသည် သမိုင်းတလျှောက်တွင် သူ၏ လူဦးရေနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ဗုံးအကြီးအကျယ် ကြဲချခံရဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်လာစေခဲ့သည်။ နယူးယောက်တိုင်းမ် သတင်းစာမှ ဖော်ပြသည်မှာ ထိုသို့ကြဲချခြင်းသည် "လာအိုရှိ လူတစ်ဦး တစ်ယောက်စီအတွက် ၁ တန်စာမျှဗုံး" ဖြစ်သည် ဟု မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။<ref>{{cite web|author-link1=Ben Kiernan|last1=Kiernan|first1=Ben|last2=Owen|first2=Taylor|url=http://apjjf.org/2015/13/16/Ben-Kiernan/4313.html|title=Making More Enemies than We Kill? Calculating U.S. Bomb Tonnages Dropped on Laos and Cambodia, and Weighing Their Implications|work=The Asia-Pacific Journal|date=26 April 2015|access-date=18 September 2016|accessdate=9 September 2021|archivedate=12 September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150912002843/http://www.yale.edu/cgp/Walrus_CambodiaBombing_OCT06.pdf}}</ref> ဗုံးအလုံးရေ သန်း ၈၀ ကျော်သည် မပေါက်ကွဲနိုင်ခဲ့ပဲ နိုင်ငံအနှံ့ပြားတွင် နေရာအနှံ့အပြား ရှိနေဆဲ ဖြစ်ကာ ကျယ်ပြန့်လှသော မြေများအား စိုက်ပျိုးရန် မဖြစ်နိုင်သော အခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး နှစ်စစ်နှစ်တိုင်း လာအိုပြည်သူ ၅၀ ခန့်ကို သေဆုံးစေခြင်း သို့မဟုတ် ခြေပြတ်လက်ပြတ် ဖြစ်စေခြင်းတို့ ဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web|author-link1=Ben Kiernan|last1=Kiernan|first1=Ben|last2=Owen|first2=Taylor|url=http://apjjf.org/2015/13/16/Ben-Kiernan/4313.html|title=Making More Enemies than We Kill? Calculating U.S. Bomb Tonnages Dropped on Laos and Cambodia, and Weighing Their Implications|work=The Asia-Pacific Journal|date=26 April 2015|access-date=18 September 2016|accessdate=9 September 2021|archivedate=12 September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150912002843/http://www.yale.edu/cgp/Walrus_CambodiaBombing_OCT06.pdf}}</ref> စစ်ပွဲအတွင်း ပဒေသာမိုင်းတို့၏ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်စေမှုကို ခံခဲ့ရသောကြောင့် လာအိုနိုင်ငံသည် ပဒေသာလက်နက်များအတွက် လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည့် အချက်များမှ ပဒေသာမိုင်းကို တားမြစ်ရန် အချက်ကို အပြင်းအထန် ထောက်ခံသည့် နိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့ကာ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် နိုဝင်ဘာလတွင် နိုင်ငံကိုယ်စားပြုများကို ဖိတ်ခေါ်၍ ညီလာခံကို ပထမဆုံး အကြိမ် ကျင်းပခဲသည်။ <ref>{{cite web|title=Disarmament|url=http://www.unog.ch/80256EE600585943/(httpPages)/B3F3E37A2838630FC125772E0050F4F7?OpenDocument|work=The United Nations Office at Geneva|publisher=United Nations|access-date=20 September 2013|date=November 2011|accessdate=9 September 2021|archivedate=21 September 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130921060643/http://www.unog.ch/80256EE600585943/(httpPages)/B3F3E37A2838630FC125772E0050F4F7?OpenDocument}}</ref>
[[File:Vientianne1973.jpg|thumb|[ဗီယန်ကျင်းတွင် တွေ့ရသော ပါသတ် လာအိုစစ်သားများ၊ ၁၉၇၂]]
၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် ပါသတ်လာအိုတို့သည် ဘုရင်ကိုသစ္စာခံသော အစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့ပြီး ၁၉၇၅ ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက်တွင် ဆာဗန် ဗတ်သာနာ ဘုရင်ကို ဖိအားပေး၍ နန်းစွန့်စေခဲ့သည်။ သူသည် ပြန်လည်ပညာပေးစခန်းတွင် မသင်္ကာစရာ ကောင်းသော အခြေအနေတစ်ခုဖြင့် သေဆုံးခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းစစ်အတွင်းတွင် လာအိုပြည်သူ ၂၀,၀၀၀ မှ ၆၀,၀၀၀ ကြား သေဆုံးခဲ့သည်။<ref name=bbc /><ref>{{Cite journal|last1=Obermeyer|first1=Ziad|last2=Murray|first2=Christopher J. L.|last3=Gakidou|first3=Emmanuela|year=2008|title=Fifty years of violent war deaths from Vietnam to Bosnia: analysis of data from the world health survey programme|journal=[[BMJ]]|volume=336|issue=7659|pages=1482–1486|doi=10.1136/bmj.a137|pmid=18566045|pmc=2440905}} See Table 3.</ref> ဘုရင်ကိုသစ္စာခံသူတို့သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ပြည်ပရောက် အစိုးရတစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
၁၉၇၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက်တွင် နိုင်ငံကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီးနောက် ကေဆုန် ဖုန်ဗီဟိန်း ဦးဆောင်သော ပါသတ်လာအို အစိုးရသည် နိုင်ငံအား [[လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ]] အဖြစ် နာမည် ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ် စစ်တပ်များကို လာအိုနိုင်ငံအတွင်း အခြေချခွင့်နှင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်ရာတွင် ကူညီရန်အတွက် ဗီယက်နမ် အကြံပေးများ ထားရှိခွင့်တို့အတွက် သဘောတူညီချက်များကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော စာချုပ်ကြောင့် လာအိုနှင့် ဗီယက်နမ်တို့၏ နီးကပ်မှုကို တရားဝင် ဖြစ်စေခဲ့ပြီး ထိုစာချုပ်သည် လာအိုတို့၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒများအတွက် လမ်းညွှန်ချက်ပေးသည်သာမက ဗီယက်နမ်တို့အား လာအိုတို့၏ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးဘဝတို့အတွင် အဆင့်ဆင့်တို့၌ ဝင်ရောက်ပတ်သက်ခွင့်အတွက် အခြေခံ ဖြစ်စေခဲ့သည်။<ref name=bbc /><ref name="Martin Stuart-Fox">Stuart-Fox, Martin (1980). ''[https://www.jstor.org/stable/27908403?seq=1#page_scan_tab_contents LAOS: The Vietnamese Connection] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211013074847/https://www.jstor.org/stable/27908403?seq=1#page_scan_tab_contents |date=13 October 2021 }}''. In Suryadinata, L (Ed.), ''Southeast Asian Affairs'' 1980. Singapore: Institute of Southeast Asian Stuides, p. 191.</ref> ၁၉၇၉ တွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ နှင့် ဆက်ဆံရေးကို အဆုံးသတ်ရန်အတွက် လာအိုတို့အား ဗီယက်နမ်တို့မှ တောင်းဆိုခဲ့သဖြင့် တရုတ်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နှင့် အခြားနိုင်ငံတို့နှင့် ကုန်သွယ်ရေးပြတ်တောက်ကာ သင်းကွဲဖြစ်ရန်အတွက် လမ်းစ ဖြစ်စေခဲ့သည်။<ref name="DamienKingsbury">Kingsbury, Damien (2016). ''[https://books.google.com/books?id=8CQlDwAAQBAJ&pg=PA50 Politics in Contemporary Southeast Asia: Authority, Democracy and Political Change] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200801004847/https://books.google.com/books?id=8CQlDwAAQBAJ&pg=PA50 |date=1 August 2020 }}''. Taylor & Francis, p. 50. {{ISBN|978-1-317-49628-1}}</ref> ၁၉၇၉ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံ၌ ဗီယက်နမ် တပ်သားပေါင်း ၅၀,၀၀၀ ကျော် တပ်စွဲထားခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ် အရပ်သား အရာရှိ ၆,၀၀၀ အထိ ရှိကာ ဗီယန်ကျင်းရှိ ဝန်ကြီးဌာနများတွင် တိုက်ရိုက်တွဲဖက်တာဝန်ပေးထားသော အရာရှိ ၁,၀၀၀ ပါဝင်သည်။ <ref name="Savada">Savada, Andrea M. (1995). ''[http://www.public-library.uk/dailyebook/Laos%20-%20a%20country%20study.pdf Laos: a country study] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180419183125/http://www.public-library.uk/dailyebook/Laos%20-%20a%20country%20study.pdf |date=19 April 2018 }}''. Federal Research Division, Library of Congress, p. 271. {{ISBN|0-8444-0832-8}}</ref><ref name="Prayaga">Prayaga, M. (2005). ''[http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/103010/8/08_chapter-iv.pdf Renovation in Vietnam since 1988 a study in political, economic and social change] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180419122734/http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/103010/8/08_chapter-iv.pdf |date=19 April 2018 }} (PhD thesis)''. Sri Venkateswara University. Chapter IV: The Metamorphosed Foreign Relations, p. 154.</ref>
မုန်သူပုန်တို့နှင့် ပဋိပက္ခမှာ အဓိကဒေသများတွင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေခဲ့ပြီး ဗီယင်ကျန်းပြည်နယ် အနီးရှိ ဆေဆာဗောင်း ကန့်သတ် စစ်ဇုံနှင့် ဇိုင်ဆမ်ဗောင်း ကန့်သတ်စစ်ဇုံ တို့အပြင် ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်တို့ ပါဝင်သည်။ ၁၉၇၅ မှ ၁၉၉၆ ခုနှစ်အတွင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ထိုင်းနိုင်ငံမှ လာအိုဒုက္ခသည် ၂၅၀,၀၀၀ ကို ပြန်လည်နေရာချထားပေးခဲ့ပြီး မုန်လူမျိုး ၁၃၀,၀၀၀ အပါအဝင်ဖြစ်သည်။<ref>[https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2770.htm Laos (04/09)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201024185208/https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2770.htm |date=24 October 2020 }}. U.S. Department of State.{{failed verification|date=January 2021}}</ref>
==ပထဝီဝင်==
[[File:Mekong River (Luang Prabang).jpg|thumb|[[မဲခေါင်မြစ်]] သည် [[လွမ်ပရာဘွမ်မြို့]]အား ဖြတ်သန်းစီးဆင်းနေပုံ ]]
[[File:Laos ricefields.JPG|thumb|လာအိုနိုင်ငံရှိစပါးခင်းများ]]
လာအိုနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှရှိ တစ်ခုတည်းသော ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ မြောက်လတ္တီကျု ၁၄° နှင့် ၂၃° အကြား (၁၄° ၏ တောင်ပိုင်းတွင် နယ်မြေအနည်းငယ်မျှပါဝင်သည်။) အရှေ့လောင်ဂျီကျု ၁၀၀° နှင့် ၁၀၈° အကြားတွင် တည်ရှိသည်။ မြေမျက်နှာသွင်ပြင် အနေအထားမှာ သစ်တောထူထပ်ပြီး ကြမ်းတမ်းမြင့်မားသော တောင်ကုန်းများရှိကာ အမြင့်ဆုံး နေရာမှာ ဖိုဘီယာတောင် ဖြစ်၍ {{convert|၂၈၁၈|m|ft|0}} မြင့်သည်။ [[မဲခေါင်မြစ်]]သည် နိုင်ငံ၏ အနောက်ဘက်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ နှင့် နယ်နိမိတ်အဖြစ် နေရာအတော်များများတွင် တည်ရှိနေပြီး အရှေ့ဘက်တွင် အန်နာမိုက်တောင်တန်းသည် ဗီယက်နမ်နှင့် နယ်ခြားအဖြစ် တည်ရှိကာ လွမ်ပရာဘွမ်တောင်တန်းသည် ထိုင်းကုန်းမြေမြင့်နှင့် အနောက်မြောက်နယ်စပ် အဖြစ် တည်ရှိသည်။ မြောက်ဘက်တွင် ရှန်ခိုအန်းကုန်းမြေမြင့် နှင့် တောင်ပိုင်းတွင် ဘိုလာဗန်ကုန်းမြေမြင့် ဟူ၍ ကုန်းမြေမြင့် ၂ ခု ရှိသည်။ လာအိုနိုင်ငံကို ပထဝီဝင်အနေအထားအရ မြောက်ပိုင်း၊ အလယ်ပိုင်း၊ တောင်ပိုင်း ဟူ၍ သုံးပိုင်း ခွဲခြားနိုင်သည်။ <ref name="autogenerated3">{{cite web|title=Nsc Lao Pdr|url=http://www.nsc.gov.la/Products/Populationcensus2005/PopulationCensus2005_chapter2.htm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120123082302/http://www.nsc.gov.la/Products/Populationcensus2005/PopulationCensus2005_chapter2.htm|archive-date=23 January 2012|publisher=Nsc.gov.la|accessdate=6 March 2019|archivedate=23 January 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120123082302/http://www.nsc.gov.la/Products/Populationcensus2005/PopulationCensus2005_chapter2.htm}}</ref> လာအိုသည် ၂၀၁၉ ခုနှစ် သစ်တောမြင်ကွင်းရှင်းလင်းမှုညွှန်းကိန်းအရ ပျမ်းမျှအမှတ်အနေနှင့် ၅.၅၉/၁၀ ရရှိပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၁၇၂ နိုင်ငံတွင် အဆင့် ၉၈ ရှိသည်။<ref name="FLII-Supplementary">{{cite journal|last1=Grantham|first1=H. S.|display-authors=et al.|title=Anthropogenic modification of forests means only 40% of remaining forests have high ecosystem integrity|journal=Nature Communications|volume=11|issue=1|year=2020|page=5978|issn=2041-1723|doi=10.1038/s41467-020-19493-3|pmid=33293507|pmc=7723057|bibcode=2020NatCo..11.5978G}}</ref>
၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် လာအိုအစိုးရမှ နိုင်ငံ၏ မြေဧရိယာ ၂၁% ကို တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် စားကျက်မြေ ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် ပိုင်းခြားသတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://indochinatrek.com/laos/lao-guides.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20101110175658/http://indochinatrek.com/laos/lao-guides.html|archive-date=10 November 2010|title=Laos travel guides|publisher=Indochinatrek.com|access-date=23 January 2011|accessdate=6 March 2019|archivedate=10 November 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101110175658/http://indochinatrek.com/laos/lao-guides.html}}</ref> လာအိုနိုင်ငံသည် "ရွှေတြိဂံ" ဟု ခေါ်ဆိုကြသော ဘိန်းစိုက်ပျိုးရာ ဒေသအတွင်း နိုင်ငံ ၄ ခုမှ တစ်ခု အပါအဝင် ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=123604085|title=Mekong Divides Different Worlds In 'Golden Triangle'|website=NPR.org|access-date=1 February 2019|accessdate=10 September 2021|archivedate=4 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210204231526/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=123604085}}</ref> ၂၀၀၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ဆေးနှင့် ရာဇဝတ်မှုရုံး အချက်အလက်စာအုပ်ဖြစ်သည့် "အရှေ့တောင်အာရှရှိ ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှု" စာအုပ်တွင် ဘိန်းစိုက်ပျိုးသည့် ဧရိယာမှာ {{convert|၁၅|km2|sqmi}}ဖြစ်သဖြင့် ၂၀၀၆ ခုနှစ် {{convert|၁၈|km2|sqmi}မှ ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.unodc.org/documents/crop-monitoring/2007-opium-SEAsia.pdf|title=Opium Poppy Cultivation in South East Asia|date=October 2007|website=UNODC|accessdate=10 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308175047/https://www.unodc.org/documents/crop-monitoring/2007-opium-SEAsia.pdf}}</ref>
===ရာသီဥတု===
[[File:Koppen-Geiger Map LAO present.svg|thumb|လာအို၏ ကော့ခ်ပန် ရာသီဥတု အမျိုးအစားပြ မြေပုံ]]
လာအိုနိုင်ငံ၏ ရာသီဥတုမှာ အများအားဖြင့် အပူပိုင်း ဆာဗားနား ရာသီဥတုမျိုး ဖြစ်ပြီး မုတ်သုံ ပုံစံ လွှမ်းမိုးမှု ရှိသည်။ <ref name="climate">{{cite web|title=Laos – Climate|url=http://countrystudies.us/laos/45.htm|access-date=23 January 2011|publisher=Countrystudies.us|accessdate=6 March 2019|archivedate=20 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110520154327/http://countrystudies.us/laos/45.htm}}</ref> မေလမှ အောက်တိုဘာလ အထိ မိုးရာသီ ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် နိုဝင်ဘာလမှ ဧပြီလ အထိသည် ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတု ဖြစ်သည်။ ရိုးရာအရ သုံးရာသီ (မိုးရာသီ၊ ဆောင်းရာသီ၊ နွေရာသီ) ရှိသည်ဟု သတ်မှတ်ကြပြီး ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတု အဖြစ် ရာသီဥတုပညာ အရ သတ်မှတ်ထားသော အချိန် အပိုင်းအခြား၏ နောက်ဆုံး ၂ လမှာ အစောပိုင်း ၄ လ ထက် သိသာစွာ ပူပြင်းလေ့ ရှိသည်။<ref name="climate" />
=== အုပ်ချုပ်ရေးဒေသများ ===
လာအိုနိုင်ငံကို ပြည်နယ် (province or ''qwang'') ၁၇ခု၊ ဗီယင်ကျန်းမြို့တော်ပါဝင်သော ပရီဖက်ချာ တစ်ခုတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ <ref>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/|title=East Asia/Southeast Asia :: Laos – The World Factbook – Central Intelligence Agency|website=www.cia.gov|access-date=23 May 2019|accessdate=10 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307193820/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/}}</ref>ပြည်နယ် အသစ်ဖြစ်သော ဆိုင်စောင်ဘွန် ပြည်နယ်ကို ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.tourismlaos.org/show_province.php?Cont_ID=919|title=ABOUT XAYSOMBOUN|website=www.tourismlaos.org|access-date=23 May 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190507160148/http://tourismlaos.org/show_province.php?Cont_ID=919|archive-date=7 May 2019|url-status=dead|accessdate=10 September 2021|archivedate=7 May 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190507160148/http://tourismlaos.org/show_province.php?Cont_ID=919}}</ref> ပြည်နယ်များကို ခရိုင်များ အဖြစ် ထပ်မံ ခွဲခြားပြီး ခရိုင်များကို ရွာများ အဖြစ်ထပ်မံ ခွဲခြားသည်။ မြို့ပြ ကျေးရွာမှ မြို့ ဖြစ်သည်။<ref name="autogenerated3" />
{| style="float:left;"
|
{| class="sortable wikitable" style="text-align:left; font-size:90%;"
|- style="font-size:100%; text-align:right;"
! style="width:40px;"| စဉ် !! style="width:85px;"| ပြည်နယ် !! style="width:85px;"| မြို့တော် !! style="width:85px;"| ဧရိယာ (km²)!! style="width:85px;"| လူဦးရေ
|-
| ၁ || အတ္တပူး || အတ္တပူး (ဆာမက်ခီဆေး ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၀,၃၂၀|| style="text-align:right"|၁၁၄,၃၀၀
|-
| ၂ || ဘိုကို || ဘန်ဟောက်ဆေး (ဟောက်ဆေးခရိုင်) || style="text-align:right"|၆,၁၉၆|| style="text-align:right"|၁၄၉,၇၀၀
|-
| ၃ || ဘော်လိခမ်စိုင် || ပါ့ခ်စန် (ပါ့ခ်စိန်းခရိုင်) ||style="text-align:right"|၁၄,၈၆၃|| style="text-align:right"|၂၁၄,၉၀၀
|-
| ၄ || ချမ်ပါဆပ် || ပါ့ခ်စီ (ပါ့ခ်စီခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၄၁၅|| style="text-align:right"|၅၇၅,၆၀၀
|-
| ၅ || ဟွာဖန် || ဇမ်နွာ (ဇမ်နွာခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၅၀၀|| style="text-align:right"|၃၂၂,၂၀၀
|-
| ၆ || ခမ်မိုးနီး || သားခက် (သားခက်ခရိုင်) ||style="text-align:right"|၁၆,၃၁၅|| style="text-align:right"|၃၅၈,၈၀၀
|-
| ၇ || လွမ်နမ်းသား|| လွမ်နမ်းသား (နမ်းသားခရိုင်) || style="text-align:right"|၉,၃၂၅|| style="text-align:right"|၁၅၀,၁၀၀
|-
| ၈ || လွမ်ပရာဘွမ် || [[လွမ်ပရာဘွမ်မြို့]] (လွမ်ပရာဘွမ်ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၈၇၅|| style="text-align:right"|၄၀၈,၈၀၀
|-
| ၉ || အိုဒွမ်ဆေး || မွမ်ဆေး (ဆေးခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၃၇၀|| style="text-align:right"|၂၇၅,၃၀၀
|-
| ၁၀ || ဖုန်ဆလီ || ဖုန်ဆလီ (ဖုန်ဆလီခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၂၇၀|| style="text-align:right"|၁၉၉,၀၀၀
|-
| ၁၁ || စိန္တဗျူလီ || ဆာယာဘိုလီ (ဇေယျပူရီခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၆,၃၈၉|| style="text-align:right"|၃၈၂,၂၀၀
|-
| ၁၂ || ဆာလဗန် || ဆာလဗန် (ဆာလဗန်ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၀,၆၉၁|| style="text-align:right"|၃၃၆,၆၀၀
|-
| ၁၃ || ဆာဗန်းနားခေတ် || ဆာဗန်းနားခေတ် (ခန်သဘိုလီခရိုင်) || style="text-align:right"|၂၁,၇၇၄|| style="text-align:right"|၇၂၁,၅၀၀
|-
| ၁၄ || စီးခေါင် || စီးခေါင် (လာမန်းခရိုင်) || style="text-align:right"|၇,၆၆၅|| style="text-align:right"|၈၃,၆၀၀
|-
| ၁၅ || ဗီယင်ကျန်း ပရီဖက်ချာ || [[ဗီယင်ကျန်းမြို့]] (ချမ်းသာဘိုလီခရိုင်) || style="text-align:right"|၃,၉၂၀|| style="text-align:right"|၇၂၆,၀၀၀
|-
| ၁၆ || ဗီယင်ကျန်းပြည်နယ် || ဖုန်ဟောင်း (ဖုန်ဟောင်းခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၉၂၇|| style="text-align:right"|၃၇၃,၇၀၀
|-
| ၁၇ || ရှန်ခိုအန်း || ဖုန်ဆဗန် (ပက်ခရိုင်) || style="text-align:right"|၁၅,၈၈၀|| style="text-align:right"|၃၇,၅၀၇
|}
!လာအိုနိုင်ငံ ပြည်နယ်များ၏ မြေပုံ (၂၀၁၄ ခုနှစ်)<br />[[File:Provinces-Laos.svg|frameless|none|upright=1.75]]
|}
{{clear}}
==အစိုးရ နှင့် နိုင်ငံရေး ==
{{multiple image
| align = right
| caption_align = center
| image1 =
| width1 = 126
| caption1 =
| image2 = Thongloun Sisoulith with Obamas cropped.jpg
| width2 = 137
| caption2 = အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးနှင့် သမ္မတ<br /> သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ်
}}
လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ တစ်ခုတည်းသော ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို အတိအလင်း ထောက်ခံသောနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ တစ်ခုတည်းသော တရားဝင် နိုင်ငံရေးပါတီမှာ လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ ဖြစ်သည်။ လာအိုသည် တစ်ပါတီနိုင်ငံ ဖြစ်သဖြင့် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး (ပါတီခေါင်းဆောင်) သည် နိုင်ငံနှင့် အစိုးရ အပေါ်တွင် အဆုံးစွန်ဆုံး အာဏာနှင့် အုပ်ချုပ်ပိုင်ခွင့် ယူထားပြီး ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင် အဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။<ref name=bbc>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-15355605|title=Laos profile|date=9 January 2018|access-date=26 April 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308064338/https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-15355605}}</ref> ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၂၂ ရက်တွင် နိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်မှာ သမ္မတ သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ် ဖြစ်သည်။ သူသည် လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေး ပါတီ၏ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဖြစ်သဖြင့် သူ့အား လာအိုနိုင်ငံ၏ အလိုအလျောက် ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ၂၀၂၁ ဇန်နဝါရီလမှ စတင် သတ်မှတ်ပြီး ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite news |last1=ul Khaliq |first1=Riyaz |title=Laos parliament elects new president |url=https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/laos-parliament-elects-new-president/2183905# |access-date=23 March 2021 |agency=Anadolu Agency |date=22 March 2021 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=24 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210324021859/https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/laos-parliament-elects-new-president/2183905 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Kishimoto |first1=Marimi |title=Laos promotes PM Thongloun as leader of communist party |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Laos-promotes-PM-Thongloun-as-leader-of-communist-party |access-date=4 March 2021 |work=Nikkei Asia |date=15 January 2021 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=1 July 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210701231646/https://asia.nikkei.com/Politics/Laos-promotes-PM-Thongloun-as-leader-of-communist-party }}</ref> အစိုးရ၏ ပေါ်လစီများကို အာဏာအရှိဆုံး အဖွဲ့ဝင် ၁၁ ဦးပါဝင်သည့် လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ၏ ပေါလစ်ဗျူရို နှင့် အဖွဲ့ဝင် ၆၁ ဦးပါဝင်သော လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ ဗဟိုကော်မတီမှ ဆုံးဖြတ်သည်။
လာအိုနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်သစ်ဘာသာဖြင့် ရေးထားပြီး ၁၉၄၇ခုနှစ် မေလ ၁၁ရက်နေ့တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ ထိုဥပဒေအရ ပြင်သစ်ပြည်ထောင်စုအတွင်းမှ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ တိုင်းပြည်တစ်ခု အဖြစ်ကြေညာခဲ့သည်။ ၁၉၅၇ ခုနှစ် မေလ ၁၁ ရက်တွင် ပြန်လည် ပြင်ဆင်ပြဋ္ဌာန်းသော ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် ပြင်သစ်ပြည်ထောင်စု အား ရည်ညွှန်းချက်ကို ဖြုတ်ပစ်ခဲ့သော်လည်း ယခင် ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်သူနှင့် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး နှင့် နည်းပညာ အရ ဆက်ဆံမှုများမှာ နီးကပ်စွာ ဆက်လက်တည်ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။ ၁၉၅၇ ဥပဒေကို ၁၉၇၅ ဒီဇင်ဘာတွင် ကွန်မြူနစ် ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် ကြေညာသောအခါတွင် ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ အသစ်ကို ၁၉၉၁ တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး ထိုဥပဒေတွင် လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ၏ ဦးဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍကို မီးမောင်းထိုး ဖော်ပြထားခဲ့သည်။<ref name=bbc />
[[File:Flag of LPRP.svg|thumb|200px|အုပ်ချုပ်သူ လာအိုပြည်သူ့တော်လှန်ရေးပါတီ၏ အလံ]]
===နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး===
[[File:Prime Minister Narendra Modi and ASEAN heads of state and government at the Rashtrapati Bhavan in New Delhi.jpg|thumb|ဝန်ကြီးချုပ် သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ်အား အိန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ် နာရန်ဒရာ မိုဒီ ၊ အာဆီယံ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များနှင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၂၅ တွင် နယူးဒေလီတွင် တွေ့ရပုံ]]
၁၉၇၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ပါသတ်လာအိုတို့ အာဏာရယူပြီးနောက် လာအိုနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြား ဆက်ဆံရေးမှာ အနောက်တိုင်းနိုင်ငံများနှင့် တင်းမာမှုကို ပြသပြီး လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံ အစိုးရသည် ဆိုဗီယက်ဘက် ယိမ်းသောနိုင်ငံများနှင့် အတူ ရပ်တည်ကာ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး နိုင်ငံခြား အကူအညီများနှင့် ပတ်သက်၍ ဆိုဗီယက်တို့အပေါ်တွင် အလွန်အမင်း မှီခိုနေခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-7857.html|title=Laos - Foreign Aid|accessdate=11 September 2021|archivedate=30 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170430074145/http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-7857.html}}</ref> လာအိုသည် ဗီယက်နမ်နှင့်လည်း အထူး ဆက်ဆံရေးရှိပြီး ၁၉၇၇ ခုနှစ် ချစ်ကြည်ရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး စာချုပ်ကို တရားဝင် ချုပ်ဆိုခဲ့သဖြင့် တရုတ်နှင့် တင်းမာမှု ဖြစ်ခဲ့သည်။
[[File:С Премьер-министром Лаосской Народно-Демократической Республики Тхонглуном Сисулитом.jpg|thumb|ဝန်ကြီးချုပ် သောင်လွန်း ဆီဆိုလစ် အား ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမီယာ ပူတင် နှင့်အတူ ၂၀၁၆ တွင် တွေ့ရပုံ]]
လာအိုသည် ပါကစ္စတန်၊ ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ တရုတ်၊ တူရကီ၊ ဩစတြေးလျ၊ ပြင်သစ်၊ ဂျပန် နှင့် ဆွီဒင်တို့ဖြင့် တိုးတက်ပြီး ချဲ့ထွင်သော ဆက်ဆံရေးကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သဖြင့် နိုင်ငံတကာတွင် သင်းကွဲဖြစ်နေခြင်းကို ကျော်လွန်နိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite web|url=https://oec.world/en/profile/country/lao/|title=OEC – Laos (LAO) Exports, Imports, and Trade Partners|website=oec.world|language=en|access-date=30 September 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=13 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210413192130/https://oec.world/en/profile/country/lao}}</ref> ၂၀၀၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ကွန်ဂရက်မှ အတည်ပြုသော ဥပဒေဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ဆက်ဆံရေး ပုံမှန် ပြန်ဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite journal|last=Lum|first=Thomas|date=5 February 2007|title=Laos: Background and U.S. Relations|url=https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf|journal=CRS Report for Congress}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308134615/https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf |date=8 March 2021 }}</ref> လာအိုသည် အာဆီယံသို့ ၁၉၉၇ ဇူလိုင်လတွင် ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၆တွင် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite journal|last=Lum|first=Thomas|date=5 February 2007|title=Laos: Background and U.S. Relations|url=https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf|journal=CRS Report for Congress}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308134615/https://fas.org/sgp/crs/row/RS20931.pdf |date=8 March 2021 }}</ref> ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် အရှေ့အာရှ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို ပထမဆုံး အကြိမ် တက်ရောက်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-asia-summit-east-qa-idUSTRE59N0I020091024|title=Q+A – What is the East Asia Summit all about?|date=24 October 2009|work=Reuters|access-date=30 September 2019|language=en|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308143504/https://www.reuters.com/article/us-asia-summit-east-qa-idUSTRE59N0I020091024}}</ref>
===စစ်ရေး===
၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလ ၁၇ ရက်တွင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးနှင့် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်သော ဒေါင်ချေး ဖီချစ် သည် အခြားသော အဆင့်မြင့် အရာရှိကြီးများနှင့် အတူ လေယာဉ်ပျက်ကျ၍ သေဆုံးခဲ့သည်။ <ref>{{cite news |title=Laos Deputy PM Douangchay Phichit dies in plane crash |work=BBC News |date=17 May 2014 |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-27452919 |access-date=9 June 2019 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=11 April 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210411011033/https://www.bbc.com/news/world-asia-27452919 }}</ref> အရာရှိများသည် ယခင် တော်ဝင်လာအိုအစိုးရ တပ်များလက်အောက်မှ ဂျားလွင်ပြင် လွတ်မြောက်မှု အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားကို ပါဝင်တက်ရောက်ရန် သွားရောက်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။ <ref name="theg_Laos">{{Cite web |title=Laos plane crash kills defence minister and senior officials |last=Williams |first=Martin |work=the Guardian |date=17 May 2014 |access-date=27 February 2019 |url=https://www.theguardian.com/world/2014/may/17/laos-plane-crash-kills-defence-minister-wife-officials |accessdate=11 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308165254/https://www.theguardian.com/world/2014/may/17/laos-plane-crash-kills-defence-minister-wife-officials }}</ref> လူ ၂၀ ဦး လိုက်ပါစီးနင်းလာသော ရုရှားထုတ် အန်တိုနော့ဗ် အေအင်န် ၇၄-၃၀၀ လေယာဉ်မှာ ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ် အတွင်း ပျက်ကျသွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။<ref name="PlaneCrash">{{cite news|title=Lao Defense Chief Among Plane Crash Victims|url=http://www.laosnews.net/index.php/sid/222069677/scat/a6670896145a3ae3/ht/Lao-Defense-Chief-Among-Plane-Crash-Victims|date=18 May 2014|access-date=17 May 2014|website=Laos News.Net|archive-url=https://web.archive.org/web/20140518044617/http://www.laosnews.net/index.php/sid/222069677/scat/a6670896145a3ae3/ht/Lao-Defense-Chief-Among-Plane-Crash-Victims|archive-date=18 May 2014|url-status=dead|accessdate=11 September 2021|archivedate=18 May 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140518044617/http://www.laosnews.net/index.php/sid/222069677/scat/a6670896145a3ae3/ht/Lao-Defense-Chief-Among-Plane-Crash-Victims}}</ref>
=== မုံလူမျိုး ပဋိပက္ခ ===
လာအိုပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ပွားခဲ့စဉ်က မုံလူမျိုးအချို့သည် [[စီအိုင်အေ]]၏ ကျောထောက်နောက်ခံဖြင့် လာအိုဘုရင့်တပ်မတော်ဘက်မှ ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ပါသက်လာအိုများ ၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် အာဏာရပြီးနောက်တွင် မုံလူမျိုးပဋိပက္ခ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ၁၉၇၇တွင် ကွန်မြူနစ်သတင်းစာမှတဆင့် အမေရိကန်အားကိုးများအား အမြစ်ပါမကျန် တိုက်ထုတ်ပစ်မည်ဟု ကြွေးကြော်ခဲ့သည်။
<ref name="timesonline2006">{{cite news |url = http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/article690367.ece |work = The Times |date = 30 July 2006 |title = No way out |location = London |accessdate = 6 March 2019 |archivedate = 18 September 2011 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110918025319/http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/article690367.ece }}</ref>မုံလူမျိုး ၂ဝဝ,၀၀၀ ခန့်သည် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ပြီး အများစုမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ပြောင်းရွှေ အခြေချနေထိုင်ကြသည်။ အခြားသော မုံလူမျိုးစု သူပုန်များသည် နှစ်ပေါင်းများစွာကြာသည်အထိ ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်ရှိ တောတောင်များထဲတွင် ပုန်းအောင်းတိုက်ခိုက်နေဆဲ ဖြစ်ပြီး လက်ကျန်အချို့မှာ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် တောထဲမှ ထွက်လာခဲ့ကြသည်။<ref name="timesonline2006" />
၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) မှ အမေရိကန် အစိုးရ၏ အကူအညီဖြင့် အသေးစိတ်လုပ်ဆောင်မည့်လုပ်ငန်းစဉ် ကိုရေးဆွဲ၍ လာအို၊ ဗီယက်နမ်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားမှ အင်ဒိုချိုင်းနား ဒုက္ခသည်များ အလုံးအရင်းဖြင့် လက်ခံမည့် အစီအစဉ်ကို စတင်ခဲ့သည်။ ထိုအစီအစဉ်အရ ဒုက္ခသည်အဖြစ် သတ်မှတ်ချက်ကို စစ်ဆေးရေးလုပ်ငန်းစဉ်ဖြင့် အကဲဖြတ်သည်။ ခိုလှုံခွင့် ရရှိသူအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း ခံရသူမှာ ပြန်လည်နေရာချထားရန် အခွင့်အလမ်း ရရှိပြီး အခြားသော ဒုက္ခသည်များကို အသက်အန္တရာယ်လုံခြုံရန် အာမခံ၍ ပြန်ပို့ပေးသည်။ ယူအင်န်အိတ်ချ်စီအာရ် နှင့် ထိုင်းအစိုးရတို့နှင့် ဆွေးနွေးပြီးနောက် လာအိုတို့သည် ထိုင်းတွင် နေထိုင်သော ဒုက္ခသည် ၆၀,၀၀၀ ကို ပြန်လည် လက်ခံရန် သဘောတူခဲ့ပြီး မုံလူမျိုး ထောင်ပေါင်းများစွာလည်း ပါဝင်သည်။ သို့သော်လည်း လာအိုဒုက္ခသည် အနည်းငယ်သာ မိမိတို့ သဘောဆန္ဒဖြင့် အိမ်ပြန်လိုကြသည်။ <ref>"Laos agrees to voluntary repatriation of refugees in Thailand", U.P.I., 5 June 1991.</ref> ထိုင်းအစိုးရမှ ကျန်ရှိနေသော ဒုက္ခသည်စခန်းများကို ပိတ်သိမ်းရန် လုပ်ဆောင်သော အခါတွင် ဒုက္ခသည်များကို ပြန်လည်အခြေချရန် ဖိအား များလာခဲ့သည်။ အချို့သော မုံလူမျိုးများ ယူအင်န်အိတ်ချ်စီအာရ်မှ ဖွံဖြိုးရေး အထောက်အကူများဖြင့် လာအိုသို့ မိမိတို့သဘောဆန္ဒဖြင့် ပြန်သွားကြပြီးနောက် အတင်းအကြပ် နေရပ်ပြန်ခိုင်းခြင်းများ ပြန်လည်ကြားသိလာခဲ့ရသည်။ <ref>"Lao Refugees Return Home Under European Union Repatriation Program", Associated Press Worldstream, 22 11, 1994. Karen J, "House Panel Hears Concerns About Hmong", States News Service, 26 April 1994.</ref>လာအိုသို့ ပြန်သွားသော မုံလူမျိုးများထဲမှ အချို့မှ ထိုင်းသို့ အလျှင်အမြန် ထွက်ပြေး လွတ်မြောက်လာကြပြီး ခွဲခြားဆက်ဆံခံရခြင်းနှင့် လာအိုအာဏာပိုင်တို့၏ လက်တွင် ရက်စက်စွာ ဆက်ဆံခံရခြင်းတို့ကို ပြန်လည်ပြောပြကြသည်။ <ref>Hamilton-Merritt, Jane (1993). ''Tragic Mountains'', Indiana University Press, pp. xix–xxi {{ISBN|0253207568}}.</ref>
[[File:Hmong girls in Laos 1973 2.jpg|thumb|right|upright|မုံ မိန်းကလေးများကို လာအိုတွင် တွေ့ရပုံ၊ ၁၉၇၃]]
၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် ယခင်က မုံ စစ်သားဟောင်း တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အကြီးဆုံး မုံ ဒုက္ခသည်စခန်း၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သော ဗူးမိုင် အား ဘန်ကောက်ရှိ အမေရိကန်သံရုံးမှ နေရပ်ပြန်လည်စေလွှတ်ခြင်း အစီအစဉ် အောင်မြင်ကြောင်း ပြသရန် အတွက် လာအိုသို့ ပြန်သွားရန် တာဝန်ပေးခြင်းခံရပြီးနောက် ဗီယန်ကျင်းတွင် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည်။ အမေရိကန် ဒုက္ခသည် ကော်မတီ၏ အဆိုအရ သူ့အား လာအို လုံခြုံရေးတပ်များမှ ဖမ်းဆီးသွားပြီး နောက်တစ်ဖန် ပြန်မတွေ့ရတော့ပေ။<ref>{{Cite web|url=http://articles.philly.com/1994-05-01/news/25827599_1_vang-pao-vientiane-lao-government|title=Hmong Leader's Vanishing In Laos Reverberates in U.S.|access-date=6 September 2016|accessdate=11 September 2021|archivedate=7 October 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161007062309/http://articles.philly.com/1994-05-01/news/25827599_1_vang-pao-vientiane-lao-government}}</ref> ဗူးမိုင်၏ အဖြစ်အပျက် ဖြစ်ပွားပြီးနောက်တွင် လာအိုသို့ မုံလူမျိုးများ နေရပ်ပြန်ပို့မည့် အစီအစဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ အငြင်းအခုံများ အလွန်ပင် ရေချိန်မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ဖြစ်ကာ အမေရိကန်တွင် ကွန်ဆာဗေးတစ်များနှင့် အချို့သော လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများမှ ပြင်းထန်စွာ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၉၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၂၃ ခုနှစ်တွင် နေရှင်နယ်ရီဗြူး မဂ္ဂဇင်းတွင် ပါရှိသော ယခင် ဟယ်ရီတေ့ချ်ဖောင်ဒေးရှင်း၏ နိုင်ငံခြားရေးရာ ပေါ်လစီကျွမ်းကျင်သူနှင့် ရီပတ်ဘလစ်ကင် အိမ်ဖြူတော် အကူ ဖြစ်ခဲ့သူ မိုက်ကယ်ဂျွန်၏ ဆောင်းပါးတွင် ကလင်တန် အစိုးရ၏ မုံ နေရပ်ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေး ပေါ်လစီကို သစ္စာဖောက်မှု အဖြစ် တံဆိပ်ကပ်ပြီး မုံလူမျိုးများအား "အမေရိကန်တို့၏ ပထဝီနိုင်ငံရေး အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ရင်း သွေးမြေကျသူများ" ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ <ref name="web.archive.org">Johns, Michael (23 October 1995) [https://web.archive.org/web/20070705214752/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1282/is_n20_v47/ai_17443642 "Acts of Betrayal: Persecution of Hmong"]. ''National Review''.</ref> ထိုပြဿနာနှင့် ပတ်သက်၍ ငြင်းခုံဆွေးနွေးမှုများ အလျှင်အမြန်ပင် အရှိန်တက်လာခဲ့ပြီး ရီပတ်ဘလစ်ကင် ဦးဆောင်သော အမေရိကန် ဆီးနိတ်လွှတ်တော် နှင့် အောက်လွှတ်တော် နှစ်ရပ်စလုံးမှ ထိုင်းနိုင်ငံအခြေစိုက် မုံလူမျိုးများကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် အလျှင်အမြန် နေရာချထားပေးရန် ဘဏ္ဍာငွေကို ချပေးခဲ့သည်။ ကလင်တန်ကမူ ထိုဥပဒေကို ဗီတိုအာဏာဖြင့် ပယ်ဖျက်မည်ဟု တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။
နေရပ်ပြန်ပို့မည့် အစီအစဉ်ကို ဆန့်ကျင်သည့် အနေဖြင့် ဒီမိုကရက်တစ်နှင့် ရီပတ်ဘလစ်ကင် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် အမတ်တို့သည် လာအိုတို့၏ အစိုးရအနေနှင့် မုံလူမျိုးတို့၏ လူ့အခွင့်အရေးကို စနစ်တကျ ချိုးဖောက်နေခြင်း မဟုတ်ဆိုသည့် ကလင်တန်အစိုးရ၏ ရပ်တည်မှုကို စိမ်ခေါ်ခဲ့ကြသည်။ အမေရိကန် ကိုယ်စားလှယ် စတိဗ်ဂန်းဒါဆင် က ဥပမာ အနေနှင့် မုံတို့ စုဝေးရာတွင် ပြောကြားခဲ့သည်မှာ "ကျွန်တော့် အနေနဲ့ ကျွန်တော်တို့အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ပြီး ခင်ဗျားတို့ အမှန်အတိုင်း မပြောဘူး ဆိုတာ ပြောနေရတာကို ပျော်နေတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အမှန်တရားနဲ့ တရားမျှတမှုကို ခုခံကာကွယ်ဖို့ လိုအပ်တယ် ဆိုရင်တော့ လုပ်ရမှာပဲ။" ဟူ၍ ဖြစ်သည်။<ref name="web.archive.org" /> ရီပတ်ဘလစ်ကင် တို့အနေနှင့် မုံလူမျိုးတို့ ဖိနှိပ်ခံနေရကြောင်း စွပ်စွဲချက်များကို ကွန်ဂရက်ကြားနာမှုများ မကြာခဏ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး မုံလူမျိုးတို့ကို နေရပ်သို့ပြန်ပို့သည်ကို သူတို့အနေနှင့် ဆန့်ကျင်ရာတွင် ထောက်ခံမှုများ ပိုမိုရရှိစေရန် ကြိုးစားခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားသည်။
အချို့သော ဖိအားပေး၍ နေရပ်ပြန်ပို့သည့် စွပ်စွဲချက်များမှာ ငြင်းပယ်ခဲ့သော်လည်း<ref>[http://content.cdlib.org/xtf/view?docId=hb909nb5j8&brand=calisphere&doc.view=entire_text Reports on results of investigations of allegations concerning the welfare of Hmong refugees and asylum seekers in Thailand and Laos] Refugee and Migration Affairs Unit, United States Embassy (Thailand), 1992. Retrieved 27 July 2007</ref> မုံလူမျိုး ထောင်ပေါင်းများစွာသည် လာအိုသည် ပြန်ရန် ငြင်းဆန်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၉၆ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ဒုက္ခသည် စခန်းများ ပိတ်သိမ်းရန် နောက်ဆုံးရက်သို့ ချဉ်းကပ်လာသည့် အခါတွင် ပိုမိုမြင့်တက်လာသော နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ဖိအားအောက်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အနေနှင့် စစ်ဆေးမှုလုပ်ငန်းစဉ် အသစ်ကို အောင်မြင်သော မုံ ဒုက္ခသည်များကို ပြန်လည်နေရာချထားရန် သဘောတူညီခဲ့ရသည်။<ref>[http://content.cdlib.org/xtf/view?docId=hb909nb5j8&brand=calisphere&doc.view=entire_text Reports on results of investigations of allegations concerning the welfare of Hmong refugees and asylum seekers in Thailand and Laos] Refugee and Migration Affairs Unit, United States Embassy (Thailand), 1992. Retrieved 27 July 2007</ref> ဒုက္ခသည်စခန်း ပိတ်သိမ်းချိန်တွင် ပြန်လည်နေရာချထားခြင်း မပြုရသေးသော မုံလူမျိုး ၅,၀၀၀ ခန့်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း တစ်ခု ဖြစ်သော ဝပ်သမ်ခရာဘောက် တွင် ခိုလှုံခွင့် တောင်းခံခဲ့ပြီး ထိုနေရာတွင် မုံလူမျိုး ဒုက္ခသည် ၁၀,၀၀၀ ကျော် ရှိနှင့်နေပြီး ဖြစ်သည်။ ထိုင်းအစိုးရမှ ထိုဒုက္ခသည်များကို နေရပ်ပြန်ပို့ရန် ကြိုးစားသော်လည်း ဝပ်သမ်ခရာဘောက်ရှိ မုံလူမျိုးများမှ ထွက်ခွာရန် ငြင်းဆန်ကြပြီး လာအိုအစိုးရမှလည်း သူတို့အား တရားမဝင် မူးယစ်ဆေးရောင်းဝယ်မှုတွင် ပါဝင်သည် ဆိုသော အချက်နှင့် လာအိုမှ လူများမဟုတ်ဟူသော အကြောင်းပြချက်များဖြင့် ပြန်လည်လက်ခံရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ <ref>"Laos refuses to take back Thai-based Hmong refugees", ''Deutsche Presse-Agentur'', 20 August 1998.</ref> သူတို့အား အင်အားသုံး၍ ဖယ်ရှားမည်ဆိုသော ထိုင်းအစိုးရ၏ ခြိမ်းခြောက်မှု အပြီးတွင် မုံတို့၏ သိသာသော အောင်ပွဲအနေနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ ဒုက္ခသည် ၁၅,၀၀၀ ကို လက်ခံရန် သဘောတူညီခဲ့သည်။<ref>[https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm "Refugee Admissions Program for East Asia"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210614201938/https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm |date=14 June 2021 }} Bureau of Population, Refugees, and Migration, 16 January 2004, archived 17 January 2009 from [https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm the original] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210614201938/https://2001-2009.state.gov/g/prm/rls/fs/2004/28212.htm |date=14 June 2021 }}</ref> ထောင်ဂဏန်းမျှ ရှိသော မုံလူမျိုးအချို့မှာ သူတို့အား အမေရိကန်အစိုးရမှ ပြန်လည်အခြေချရန် လက်မခံပါက လာအိုသို့ အတင်းအကြပ် ပြန်ပို့မည်ကို ကြောက်ရွံ့ကြသဖြင့် ဒုက္ခသည် စခန်းမှ ထွက်ပြေးပြီး ၁၉ရာစုမှစ၍ မုံလူမျိုးများ သိသာသော ပမာဏရှိနေသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများတွင် သွားရောက်နေထိုင်ကြသည်။ .<ref>{{cite web |url = http://www.centralcallegal.org/hrtf/history/index.html |date = 7 March 2012 |archive-url = https://web.archive.org/web/20081021133910/http://www.centralcallegal.org/hrtf/history/index.html |title = History of the Hmong Resettlement Task Force |publisher = Hmong Resettlement Task Force |archive-date = October 2008 |accessdate = 11 September 2021 |archivedate = 21 October 2008 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20081021133910/http://www.centralcallegal.org/hrtf/history/index.html }}</ref> ၂၀၀၄ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ထောင်ဂဏန်းမျှ ရှိသော မုံလူမျိုးများသည် လာအို၏ တောနက်များအတွင်းမှ ထိုင်းနိုင်ငံ ဖက်ချာဘွန် ပြည်နယ်တွင်ရှိသော ယာယီ ဒုက္ခသည်စခန်းသို့ ထွက်ပြေးလာခဲ့ကြသည်။<ref>{{Cite news |url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4724199.stm |work = BBC News |title = Hmong refugees pleading to stay |date = 28 July 2005 |access-date = 4 May 2010 |accessdate = 11 September 2021 |archivedate = 10 June 2021 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210610101450/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4724199.stm }}</ref>
လာအိုအစိုးရ အနေနှင့် မုံလူမျိုးတို့အား ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်သည်ဆိုသော အစောပိုင်းအဆိုကို ထပ်မံထောက်ခံမှု ပြသည့်အနေနှင့် ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးသူ ရဘက်ကာ ဆမ်းမားမှ သူ၏ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ဖြစ်သော "တိရစ္ဆာန်ကဲ့သို့ အမဲလိုက်ခံရသူများ" တွင် ကိုယ်တိုင်ကြုံတွေ့သူများမှ ပြောပြချက်များကို မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပြီး <ref>[http://www.sommerfilms.org/documentaries/Hmong/index.php Hunted like animals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110105092728/http://www.sommerfilms.org/documentaries/Hmong/index.php |date=5 January 2011 }} Rebecca Sommer Film Clips</ref> ဒုက္ခသည်တို့၏ ပြောဆိုချက်များ အကျဉ်းချုပ်ပါဝင်သော အသေးစိတ် အစီရင်ခံစာကို ကုလသမဂ္ဂသို့ ၂၀၀၆ ခုနှစ် မေလတွင် တင်သွင်းခဲ့သည်။<ref>[http://www.earthpeoples.org/new/report-download/REPORT-Hmong-Rebecca_Sommer.pdf Report on the situation in the Xaysomboun Special Zone and 1100 Hmong-Lao refugees who escaped to Petchabun, Thailand during 2004–2005] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120406114320/http://www.earthpeoples.org/new/report-download/REPORT-Hmong-Rebecca_Sommer.pdf |date=6 April 2012 }} Rebecca Sommer, May 2006</ref>
ဥရောပသမဂ္ဂ <ref name="EU@UN">[https://web.archive.org/web/20100312015347/http://www.europa-eu-un.org/articles/en/article_6732_en.htm Thailand: EU Presidency Declaration on the situation of Hmong refugees] EU@UN (1 February 2007)</ref>၊ ယူအင်န်အိတ်ချ်စီအာရ် နှင့် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများမှ ထိုအချိန်မှစ၍ အတင်းအကြပ် နေရပ်ပြန်စေမှုအား ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။ <ref name="EU@UN" /><ref>{{cite web |url = http://web.amnesty.org/wire/March2007/Hmong |archive-url = https://web.archive.org/web/20071013140444/http://web.amnesty.org/wire/March2007/Hmong |title = Hmong refugees facing removal from Thailand |work = The Wire |date = March 2007 |archive-date = 13 October 2007 |accessdate = 11 September 2021 |archivedate = 13 October 2007 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20071013140444/http://web.amnesty.org/wire/March2007/Hmong }}</ref><ref>"[http://www.gfbv.de/pressemit.php?id=812 Deportation of Hmong Lao refugees stopped in last minute] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120224030721/http://www.gfbv.de/pressemit.php?id=812 |date=24 February 2012 }}", ''Gesellschaft für bedrohte Völker'', 30 January 2007</ref><ref>"[http://www.unpo.org/article/6250 Hmong: UNHCR Protests Refugee Deportation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210225231133/https://www.unpo.org/article/6250 |date=25 February 2021 }}", ''Unrepresented Nations and Peoples Organization'', 5 February 2007</ref> ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောဆိုသည်မှာ မုံလူမျိုးတို့အား ဩစတြေးလျ၊ ကနေဒါ၊ နယ်သာလန် နှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတို့တွင် ပြန်လည်အခြေချပေးရန် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်နေသည့် အချိန်၌ ၎င်းတို့အနေနှင့် နောင်ခိုင် အကျဉ်းထောင်တွင် ထိန်းသိမ်းထားသော မုံဒုက္ခသည်များကို ပြန်ပို့ခြင်းအား ရပ်တန့်ထားမည် ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ <ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6314463.stm|work=[[BBC News]]|title=Thailand halts Hmong repatriation|date=30 January 2007|access-date=4 May 2010|accessdate=11 September 2021|archivedate=24 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210224040721/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6314463.stm}}</ref>မုံဒုက္ခသည်များကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ပြန်လည်နေရာချထားမည့် အစီအစဉ်မှာ သမ္မတ ဂျော့ရှ် ဒဗလျူ ဘုရှ်၏ မျိုးချစ်ဥပဒေနှင့် အိုင်ဒီအစစ်အမှန် ဥပဒေတို့ကြောင့် ရပ်တန့်နေခဲ့ရပြီး ထိုဥပဒေများကြောင့် လျှို့ဝှက်စစ်ပွဲတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဘေးမှ ရပ်တည်၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့သော မုံစစ်မှုထမ်းဟောင်းများ အား လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများအတွင်း သမိုင်းကြောင်းအရ ပါဝင်မှုကြောင့် အကြမ်းဖက်သမားများ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite news|title=Bush Signs Law Excluding Hmong From Patriot Act.|last=Xiong|first=T|date=2008|work=Asianweek}}</ref>
===လူ့အခွင့်အရေး===
လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုသည် လာအိုနိုင်ငံအတွက် သိသာထင်ရှားသည့် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာကိစ္စတစ်ခု ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.hrw.org/report/2011/10/11/somsangas-secrets/arbitrary-detention-physical-abuse-and-suicide-inside-lao-drug|title=Somsanga's Secrets {{!}} Arbitrary Detention, Physical Abuse, and Suicide inside a Lao Drug Detention Center|date=11 October 2011|website=Human Rights Watch|access-date=23 May 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=22 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210422060516/https://www.hrw.org/report/2011/10/11/somsangas-secrets/arbitrary-detention-physical-abuse-and-suicide-inside-lao-drug}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.amnesty.org/en/countries/asia-and-the-pacific/laos/report-laos/|title=Laos 2017/2018|website=www.amnesty.org|access-date=23 May 2019|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308035414/https://www.amnesty.org/en/countries/asia-and-the-pacific/laos/report-laos/}}</ref> အီကော်နောမစ် မဂ္ဂဇင်း၏ ၂၀၁၆ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီ ညွှန်းကိန်းတွင် လာအိုနိုင်ငံအား "အာဏာရှင် အစိုးရ" ဟု သတ်မှတ်ထားပြီး လေ့လာမှုတွင် ပါဝင်သည့် အာဆီယံ ကိုးနိုင်ငံတွင် အနိမ့်ဆုံးအဆင့် အဖြစ်သတ်မှတ်ဖော်ပြထားသည်။<ref>{{cite news|last1=Cigaral|first1=Ian Nicolas|title=In charts: How the Philippines fares in Southeast Asia|url=http://www.philstar.com/headlines/2017/11/11/1757872/charts-how-philippines-fares-southeast-asia|access-date=12 November 2017|work=The Philippine Star (Philstar)|date=11 November 2017|accessdate=11 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308104435/https://www.philstar.com/headlines/2017/11/11/1757872/charts-how-philippines-fares-southeast-asia}}</ref><ref>{{cite news|title=Democracy Index 2016|url=https://www.eiu.com/topic/democracy-index|access-date=12 November 2017|work=The Economist Intelligence Unit|date=2017|accessdate=11 September 2021|archivedate=24 October 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191024223940/http://www.eiu.com/topic/democracy-index}}</ref> ထင်ရှားသော အရပ်ဖက်လူ့အဖွဲ့အစည်းများမှ အကြံပေးများ၊ လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်သူများ၊ နိုင်ငံရေးနှင့် ဘာသာရေး ဆန့်ကျင်လှုပ်ရှားသူများ နှင့် မုံဒုက္ခသည်များသည် လာအို စစ်တပ်နှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ လက်တွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ခြင်းများ ရှိသည်။<ref>Smith, Philip, Washington, D.C. (12 December 2014) [http://www.centerforpublicpolicyanalysis.org/ CPPA – Center for Public Policy Analysis] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080406154059/http://www.centerforpublicpolicyanalysis.org/ |date=6 April 2008 }}</ref>
အတိအလင်းပြဋ္ဌာန်းပြီး တကယ်မဟုတ်သည်မှာ ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော လာအို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေနှင့် ၎င်းကို ပြင်ဆင်သော ၂၀၀၃ ဥပဒေတို့တွင် လူ့အခွင့်အရေးအတွက် အဓိက ကာကွယ်ထားမှုများ ပါဝင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ပုဒ်မ ၈ တွင် လာအိုသည် လူမျိုးပေါင်းစုံ နေထိုင်သော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး လူမျိုးစုများအကြား တန်းတူညီမျှမှုကို အာမခံချက်ပေးသည် ဟု ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် ကျားမ ညီမျှမှု၊ ဘာသာရေး လွတ်လပ်မှု၊ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်၊ သတင်းစာ လွတ်လပ်ခွင့် နှင့် လွတ်လပ်စွာ စုဝေးခွင့်တို့အတွက် ပြဋ္ဌာန်းချက်များလည်း ပါဝင်သည်။ <ref>{{Cite web|title=2003 Laos Constitution|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en|accessdate=11 September 2021|archivedate=25 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225112920/https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en}}</ref> ၂၀၀၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၅ တွင် လာအိုနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာ ပြည်သူ့ဆိုင်ရာ နှင့် နိုင်ငံရေး အခွင့်အရေးများ သဘောတူညီချက် တရားဝင်သဘောတူခဲ့ပြီး စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး ကိုးနှစ်အကြာတွင် ဖြစ်သည်။ လာအို အစိုးရနှင့် နိုင်ငံတကာ လှူဒါန်းသူများ၏ ဖော်ပြထားသော ပေါ်လစီ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်မည့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုများကို အောင်မြင်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် နှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှုကို လျော့ချရန်တို့အပေါ် ဆက်လက်၍ အာရုံစိုက် ဦးတည်ချက်ထားဆဲ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.worldbank.org/lao |title=Lao PDR |publisher=World Bank |date=14 July 2011 |access-date=24 July 2011 |accessdate=11 September 2021 |archivedate=20 February 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200220084200/http://www.worldbank.org/en/country/lao }}</ref><ref>{{cite web|title=Constitution of the Lao PDR|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en|access-date=25 November 2020|accessdate=11 September 2021|archivedate=25 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225112920/https://www.constituteproject.org/constitution/Laos_2003.pdf?lang=en}}</ref>
သို့သော်လည်း လာအိုအစိုးရသည် သူတို့၏ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို နှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုကို ကိုယ်တိုင်ချိုးဖောက်လေ့ ရှိပြီး တရားရေးဝန်ထမ်းများနှင့် တရားသူကြီးများမှ အုပ်ချုပ်သူ ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ခန့်အပ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။ သီးခြားရပ်တည်ပြီး အကျိုးအမြတ်အတွက် အလုပ်လုပ်ခြင်း မဟုတ်သည့် အစိုးရမဟုတ်သည့် အဖွဲ့အစည်းများ ဖြစ်သော [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာရေး အဖွဲ့]]<ref name="Amnesty International" /> ၊ လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့ <ref>{{Cite web|url=https://www.hrw.org/sites/default/files/supporting_resources/hrw_submission_to_the_european_union-laos_hr_dialogue_-proofed.pdf|title=Human Rights Watch Concerns on Laos Submitted in advance of the EU-Laos Human Rights Dialogue October 2015|date=2015|website=Human Rights Watch|access-date=9 July 2017|accessdate=12 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307213046/https://www.hrw.org/sites/default/files/supporting_resources/hrw_submission_to_the_european_union-laos_hr_dialogue_-proofed.pdf}}</ref>စသည့် အဖွဲ့များ၊ ပြည်သူ့ရေးရာ အခွင့်အရေးအတွက် ကာကွယ်ရပ်တည်သူများ<ref>{{Cite web|url=https://www.civilrightsdefenders.org/news/tackle-human-rights-abuses-in-laos/|title=Human Rights Abuses in Laos Must be Tackled Now|date=31 August 2016|website=Civil Rights Defenders|access-date=9 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171005051410/https://www.civilrightsdefenders.org/news/tackle-human-rights-abuses-in-laos/|archive-date=5 October 2017|url-status=dead|accessdate=12 September 2021|archivedate=5 October 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171005051410/https://www.civilrightsdefenders.org/news/tackle-human-rights-abuses-in-laos/}}</ref> တို့နှင့် အတူ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန <ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/humanrightsreport/index.htm?year=2016&dlid=265348#wrapper|title=Country Reports on Human Rights Practices for 2016|last=United States Bureau of Democracy, Human Rights and Labor|website=U.S. Department of State|accessdate=12 September 2021|archivedate=2 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210302094547/https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/humanrightsreport/index.htm?year=2016&dlid=265348#wrapper}}</ref>တို့၏ အဆိုအရ အကြီးအကျယ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ ဖြစ်သည့် လက်လွတ်စပါယ် ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခြင်း၊ ပျောက်ကွယ်ခြင်း၊ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်ကို ကန့်သတ်ခြင်း၊ အကျဉ်းထောင်အတွင်း မတရားမှုများ ပြုလုပ်ခြင်း နှင့် အခြားသော ချိုးဖောက်မှုများမှာ ဆက်လက်ရှိနေဆဲ ပြဿနာများ ဖြစ်သည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့က လာအိုအစိုးရ၏ လူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်းအပေါ် လိုက်နာကျင့်သုံးမှု မှတ်တမ်း နှင့် ကုလသမဂ္ဂ၏ လူ့အခွင့်အရေး လုပ်ငန်းစဉ် နှင့် ဥပဒေဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်မှုများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ပျက်ကွက်ခြင်း နှစ်ခုစလုံးသည် လူ့အခွင့်အရေးအပေါ် မကောင်းသော သက်ရောက်ရိုက်ခတ်မှု ရှိသည်ဟု သူတို့၏ စိုးရိမ်မှုကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။<ref name=":0" /> ထိုအဖွဲ့အစည်းမှ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ခွင့်၊ အကျဉ်းထောင်အတွင်း ဆိုးရွားသော အခြေအနေများ၊ ဘာသာရေး လွတ်လပ်မှုကို ကန့်သတ်ခြင်း၊ ဒုက္ခသည်နှင့် ခိုလှုံခွင့် လျှောက်ထားသူများကို ဆက်ဆံခြင်း နှင့် သေဒဏ်ပေးမှုတို့ အပေါ်တွင်လည်း စိုးရိမ်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။<ref name="Amnesty International">{{cite web |url=https://www.amnesty.org/en/documents/asa26/003/2009/en/ |author=Amnesty International |date=May 2010 |title=Submission to the UN Universal Periodic Review: Eighth session of the UPR Working Group of the Human Rights Council |accessdate=12 September 2021 |archivedate=30 November 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181130202121/https://www.amnesty.org/en/documents/asa26/003/2009/en/ }}</ref>
၁၉၉၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် လူငယ် အယောက် ၃၀ သည် လာအိုနိုင်ငံတွင် စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေး ငြိမ်းချမ်းစွာ ပြောင်းလဲရန် တောင်းဆိုသော ပိုစတာများ ကိုင်ဆောင်ပြသရန် ကြိုးစားသည့်အတွက် အထိန်းသိမ်းခံ ခဲ့ရသည်။ သူတို့ထဲမှ လူငယ် ၅ ယောက်မှာ အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး နောက်ဆက်တွဲ အနေနှင့် နိုင်ငံတော် သစ္စာဖောက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၁၀ နှစ် ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်။ သူတို့အား ၂၀၀၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ပြန်လည် လွှတ်ပေးရမည် ဖြစ်သော်လည်း သူတို့ ဘယ်ရောက်နေသည်ကို မည်သူမျှ မသိပေ။ <ref name="Amnesty International" /> နောက်ပိုင်း သတင်းများသည် ထိုအချက်နှင့် ဆန့်ကျင်နေပြီး သူတို့အား ထောင်ဒဏ် အနှစ် ၂၀ အပြစ်ပေးခဲ့သည် ဟု ဆိုသည်။ <ref name="Worldwide Movement for Human Rights">{{cite web|url=https://www.fidh.org/en/region/asia/laos/free-former-student-leaders-arbitrarily-detained-for-17-years|website=Worldwide Movement for Human Rights|date=October 2016|title=Free former student leaders arbitrarily detained for 17 years|accessdate=12 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307220737/https://www.fidh.org/en/region/asia/laos/free-former-student-leaders-arbitrarily-detained-for-17-years}}</ref>၂၀၁၇ ဖေဖော်ဝါရီ နှောင်းပိုင်းတွင် သူတို့ထဲမှ နှစ်ဦးကို လွှတ်ပေးခဲ့ပြီး ၁၇ နှစ်ကျော် ကြာမြင့်ခဲ့သည်။ <ref name="Sombath.org">{{cite web|url=http://www.sombath.org/en/|author=rsbtws|date=February 2017|title=Amnesty International Report 2016/17: Laos|accessdate=12 September 2021|archivedate=10 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410193811/https://www.sombath.org/en/}}</ref>
အမေရိကန် အခြေစိုက် အစိုးရမဟုတ်သော ပြည်သူ့ရေးရာ မူဝါဒ သုတေသန အဖွဲ့ဖြစ်သည့် ပြည်သူ့ရေးရာ မူဝါဒ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရေး ဌာန ၏ အဆိုအရ လာအိုနှင့် ဗီယက်နမ် စစ်တပ်များသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ်၌ ရှန်ခိုအန်းပြည်နယ်တွင် ခရစ်ယာန် မုံလူမျိုး အမျိုးသမီးများကို အဓမ္မပြုကျင့်၍ သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုပြီး အခြားသော ခရစ်ယာန်၊ လွတ်လပ်သော ဗုဒ္ဓဘာသာ နှင့် ရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်မှု ယုံကြည်သူတို့မှာလည်း ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်ခြင်း ခံကြရသည်ဟု ဆိုသည်။ <ref>{{cite news|url=http://www.dailytelegraph.com.au/news/breaking-news/laos-vietnam-troops-kill-hmong-christians/story-e6freuyi-1226040033388|work=The Telegraph|date=16 April 2011|title=Laos, Vietnam troops kill Hmong Christians|accessdate=12 September 2021|archivedate=12 February 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130212184711/http://www.dailytelegraph.com.au/news/breaking-news/laos-vietnam-troops-kill-hmong-christians/story-e6freuyi-1226040033388}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5idxNnRhkVWwnlTrzWBGgekWQhYLQ |author=AFP |date=15 April 2011 |title=Laos, Vietnam troops kill four Hmong Christians: NGO |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110419091651/https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5idxNnRhkVWwnlTrzWBGgekWQhYLQ |archive-date=19 April 2011 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=19 April 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110419091651/https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5idxNnRhkVWwnlTrzWBGgekWQhYLQ }}</ref>
လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူများဖြစ်သော ဗန်ပေါ့ဇပ်၊ ကယ်ရီ နှင့်ကေ ဒိန်း နှင့် အခြားသူများတို့မှလည်း လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခြင်း၊ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကို ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခြင်း တို့အပြင် နိုင်ငံခြား အကျဉ်းသားများကို ဗီယင်ကျန်းရှိ နာမည်ဆိုးဖြင့် ကျော်ကြားသော ဖုန်သောင်အကျဉ်းထောင် အပါအဝင် အကျဉ်းထောင်များတွင် ချုပ်နှောင်ခြင်း စသည်တို့နှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မကင်းမှုများကို ထုတ်ဖော်ခဲ့ကြသည်။
ခန့်မှန်းချက်များအရ လူပေါင်း ၃၀၀,၀၀၀ ခန့်သည် အစိုးရ၏ ဖိနှိပ်မှုကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ ၎င်းတို့ထဲတွင် မုံလူမျိုး ၁၀၀,၀၀၀ ပါဝင်ပြီး မုံလူဦးရေ စုစုပေါင်း၏ ၃၀% မျှ ဖြစ်ကာ ၉၀% မျှသော လာအိုရှိ ပညာရှင်၊ အထူးပြုကျွမ်းကျင်သူများနှင့် အစိုးရ အရာရှိများ ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် လူပေါင်း ၁၃၀,၀၀၀ သေဆုံးခဲ့ရသည်။ <ref>{{Cite web|title=Laos, Peoples Democratic Republic|url=https://communistcrimes.org/en/countries/laos|access-date=2020-08-29|website=Laos, Peoples Democratic Republic {{!}} Communist Crimes|language=en|accessdate=12 September 2021|archivedate=2 July 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210702201720/https://communistcrimes.org/en/countries/laos}}</ref> လာအိုသည် လိင်ကုန်ကူးခံရသူများ မြစ်ဖျားခံရာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://un-act.org/lao-pdr/|title=LAO PDR UN ACT|website=UN ACT|access-date=28 March 2020|archive-date=29 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200729200446/http://un-act.org/lao-pdr/|url-status=dead|accessdate=12 September 2021|archivedate=29 July 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200729200446/http://un-act.org/lao-pdr/}}</ref> လူမျိုးစု အမျိုးမျိုးမှ အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများ ဖြစ်ကြသော လာအိုနိုင်ငံသားများသည် လာအိုတွင် လိင်ကုန်ကူးခြင်း၏ သားကောင် ဖြစ်ခဲ့ကြရသည်။ <ref>{{cite web|url=http://m.thanhniennews.com/society/two-teenagers-rescued-from-forced-prostitution-in-laos-33562.html|title=Two teenagers rescued from forced prostitution in Laos|date=November 4, 2014|website=Thanh Nien News|accessdate=12 September 2021|archivedate=24 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210224124915/http://m.thanhniennews.com/society/two-teenagers-rescued-from-forced-prostitution-in-laos-33562.html}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.rfa.org/english/news/laos/trafficking-10142010182720.html/ampRFA|title=Trafficking Racket Smashed|date=October 14, 2010|website=Radio Free Asia|accessdate=12 September 2021|archivedate=4 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210404152404/https://www.rfa.org/english/news/laos/trafficking-10142010182720.html/ampRFA}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.refworld.org/docid/58f9cad113.html|title=Chinese marriage proposals become prostitution nightmares for some Lao girls|date=February 13, 2017|website=Radio Free Asia|accessdate=12 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308171553/https://www.refworld.org/docid/58f9cad113.html}}</ref>
== စီးပွားရေး ==
[[File:Rice planting near Champasak (Laos).jpg|thumb|လာအိုလူဦးရေ၏ ၈၀% သည် တစ်နိုင်တစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးရေးကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။]]
[[File:Laos Product Exports (2019).svg|thumb|right|လာအိုနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ကို အချိုးကျ ပြသထားပုံ ၊ ၂၀၁၉]]
လာအိုနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်သော ထိုင်းနိုင်ငံ နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ တို့၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု နှင့် ကုန်သွယ်မှုတို့ အပေါ်တွင် မှီခိုနေပြီး အထူးသဖြင့် မြောက်ဘက်တွင် ရှိသော တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဖြစ်သည်။ ပါ့ခ်ဆီမြို့သည် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့၏ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ကုန်သွယ်မှုကြောင့် တိုးတက်မှုကို ခံစားနေရသည်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ်၌ လာအိုအစိုးရသည် တရားဝင်အားဖြင့် ကွန်မြူနစ် အစိုးရ ဖြစ်နေဆဲပင် ဖြစ်သော်လည်း အမေရိကန်ရှိ အိုဘားမားအစိုးရမှ လာအိုသည် မာ့ခ်စ် ဝါဒနှင့် လီနင်ဝါဒ ကျင့်သုံးသောနိုင်ငံ မဟုတ်တော့သဖြင့် လာအိုကုမ္ပဏီများ အနေနှင့် အမေရိကန် ထုတ်ကုန်သွင်းကုန်ဘဏ်မှ ငွေကြေးအထောက်အပံ့ ရယူခြင်းအား တားမြစ်ထားသည်ကို ပယ်ဖျက်ပေးခဲ့သည်။<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2009/09/18/world/asia/18laos.html?pagewanted=all&_r=0|work=[[The New York Times]]|author=Thomas Fuller|title=Communism and Capitalism Are Mixing in Laos|date=17 September 2009|accessdate=12 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308122542/https://www.nytimes.com/2009/09/18/world/asia/18laos.html?pagewanted=all&_r=0}}</ref><ref>{{cite news|title=USA: Obama promotes Laos e Cambogia|url=https://www.lagazzettadelmezzogiorno.it/news/mondo/106182/usa-obama-promuove-laos-e-cambogia.html|access-date=2019-06-01|work=La Gazzetta del Mezzogiorno|accessdate=12 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308215939/https://www.lagazzettadelmezzogiorno.it/news/mondo/106182/usa-obama-promuove-laos-e-cambogia.html}}</ref>
၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် လာအိုစီးပွားရေး၏ အကြီးမားဆုံး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူဖြစ်ပြီး လာအို စီမံကိန်းနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ ၁၉၈၉-၂၀၁၄ အစီရင်ခံစာအရ ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှစ၍ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅.၃၉၅ ဘီလီယံမျှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄.၄၈၉ ဘီလီယံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ) နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃.၁၀၈ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ) တို့မှာ ဒုတိယနှင့် တတိယ အကြီးဆုံး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ ဖြစ်ကြသည်။ <ref>{{Cite news|url=https://asiatimes.com/article/china-top-foreign-investor-behind-laos-fast-growth/|title=Out of obscurity|last=Lowe|first=Sandra|date=10 December 2016|work=Asia Times|access-date=14 December 2016|accessdate=12 September 2021|archivedate=13 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211013074849/https://asiatimes.com/2016/12/china-top-foreign-investor-behind-laos-fast-growth/}}</ref>နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးအဖွဲ့၊ အာရှဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဘဏ် နှင့် အခြားသော နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများမှ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အကူအညီများ ရရှိခဲ့ပြီး လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ စက်မှု၊ ရေအားလျှပ်စစ် နှင့် သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်း (အထူးသဖြင့် ကြေးနီနှင့် ရွှေ) တို့အတွက် နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ရရှိခဲ့သည်။
တစ်နိုင်တစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးသည် ဂျီဒီပီ၏ တစ်ဝက်မျှ ရှိနေသေးပြီး အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း ၈၀% ကို ဖန်တီးပေးထားသည်။ နိုင်ငံ၏ မြေ ၄% မျှသာ စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေဖြစ်ပြီး ၀.၃% သာလျှင် အမြဲတမ်း စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေ ဖြစ်သဖြင့် <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2097.html Field Listing – Land use] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326095031/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2097.html |date=26 March 2014 }}, ''CIA World Factbook''.</ref> မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ အတွင်း ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် အနည်းဆုံး ဖြစ်သည်။ <ref>About Greater Mekong Subregion at [https://web.archive.org/web/20111117130328/http://beta.adb.org/countries/gms/main Asian Development Bank]</ref> ဆည်မြောင်းရေသွယ်ထားသော စိုက်ပျိုးဧရိယာမှာ စုစုပေါင်း စိုက်ပျိုးဧရိယာ၏ ၂၈% မျှသာရှိပြီး စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးမြေ အားလုံးအတွက် ဆိုပါက ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ၁၂% မျှသာ ရှိသည်။ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးတွင် ဆန်စပါးသည် အဓိက ဖြစ်ပြီး ၈၀% မျှသော စိုက်ပျိုးနိုင်သောမြေများအား စပါးစိုက်ပျိုးရန် အသုံးပြုကြသည်။ <ref>Kyophilavong, Phouphet, et al. "Effects of AFTA on poverty: Evidence from Laos." ''Journal of Economic Integration'' (2016): 353–376.</ref> ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၇၇% မျှသော လာအိုလယ်သမား မိသားစုများမှာ ဝမ်းစာဖူလုံသည့် စပါး ရှိကြသည်။ <ref>Barclay, Adam and Shrestha, Samjhana (April–June 2006) [https://web.archive.org/web/20061012050925/http://www.irri.org/publications/today/pdfs/5-2/22-27.pdf "Genuinely Lao"], ''Rice Today''.</ref> လာအိုသည် မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲတွင် ဆန်စပါးအမျိုးအစား အများဆုံး ရှိသည့်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ လာအိုအစိုးရသည် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံရှိ နိုင်ငံတကာ ဆန်စပါးသုတေသန အင်စတီကျု နှင့် အတူတကွ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် လာအိုတွင်တွေ့ရသော ထောင်ပေါင်းများစွာသော ဆန်စပါးမျိုးများ၏ မျိုးစေ့ဥပမာကို စုဆောင်းရန် ကြိုးစားလျက် ရှိသည်။<ref>{{cite web|title=A Race Against Time|url=http://www.irri.org/publications/annual/pdfs/ar2000/Race.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20070614081343/http://www.irri.org/publications/annual/pdfs/ar2000/Race.pdf|archive-date=14 June 2007|access-date=27 June 2010|accessdate=12 September 2021|archivedate=14 June 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070614081343/http://www.irri.org/publications/annual/pdfs/ar2000/Race.pdf}}</ref>
[[File:Morning market in Vientiane.JPG|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ နံနက်ခင်းဈေး]]
လာအိုနိုင်ငံသည် သတ္တုတွင်းထွက် ကြွယ်ဝသော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကို နိုင်ငံခြားမှ တင်သွင်းရသည်။ သတ္တုလုပ်ငန်းသည် အရေးပါသော လုပ်ငန်းဖြစ်ပြီး အစိုးရအနေနှင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ဆွဲဆောင်၍ များပြားလှစွာသော ကျောက်မီးသွေး၊ ရွှေ၊ ဘောက်ဆိုက်၊ ခဲမဖြူ၊ ကြေးနီနှင့် အခြားသော အဖိုးတန်သတ္တုများကို တူးဖော်နိုင်ရန် မျှော်လင့်လျက် ရှိသည်။ ထိုကဏ္ဍသည် လာအိုနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးအခြေအနေပေါ်တွင် အထင်ရှားဆုံး အထောက်အကူပေးနေသည်။ ရွှေ၊ကြေးနီ၊ ဇင့်၊ ခဲနှင့် အခြားသတ္တုများကို နေရာ ၅၄၀ ကျော်မျှ ရှာဖွေတွေ့ရှိစမ်းသပ်၍ တူးဖော်ထုတ်လုပ်လျက် ရှိသည်။ <ref name="Kyophilvong">{{Cite web|last=Kyophilvong|first=Phouphet|title=Mining Sector in Laos|url=http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Brc/pdf/02_ch3.pdf|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130106165900/http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Brc/pdf/02_ch3.pdf|archive-date=6 January 2013|access-date=29 November 2015|publisher=Institute of Developing Economies|page=69|accessdate=12 September 2021|archivedate=6 January 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130106165900/http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Brc/pdf/02_ch3.pdf}}</ref> ထိုမျှသာမက နိုင်ငံအတွင်း ရေအရင်းအမြစ်ပေါများ၍ တောင်ကုန်းထူထပ်သော မြေမျက်နှာပြင် အနေအထားအရ ရေအားလျှပ်စစ် စွမ်းအင် ပမာဏအများအပြားကို ထုတ်လုပ်ပြီး တင်ပို့ရောင်းချနိုင်သည်။ <ref name="Kyophilvong" /> ဖြစ်တန်စွမ်းရှိသော ပမာဏမှာ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၁၈,၀၀၀ မဂ္ဂါဝပ် ဖြစ်ပြီး ၈,၀၀၀ မဂ္ဂါဝပ်ခန့်ကို ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရောင်းချလျက် ရှိသည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.adb.org/Documents/TARs/LAO/40514-LAO-TAR.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110515093014/http://www.adb.org/Documents/TARs/LAO/40514-LAO-TAR.pdf |archive-date=15 May 2011 |title=Preparing the Cumulative Impact Assessment for the Nam Ngum 3 Hydropower Project: Financed by the Japan Special Fund |access-date=27 June 2010 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=15 May 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110515093014/http://www.adb.org/Documents/TARs/LAO/40514-LAO-TAR.pdf }}</ref> ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံအတွင်း ဈေးချိုသော ရေအားလျှပ်စစ် ရရှိနိုင်သော်လည်း လာအိုနိုင်ငံအနေနှင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းလောင်စာ အထူးသဖြင့် ကျောက်မီးသွေးကို ပြည်တွင်း လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရေး အတွက် ဆက်လက်မှီခိုနေဆဲပင် ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite journal |last1=Overland |first1=Indra |last2=Sagbakken |first2=Haakon Fossum |last3=Chan |first3=Hoy-Yen |last4=Merdekawati |first4=Monika |last5=Suryadi |first5=Beni |last6=Utama |first6=Nuki Agya |last7=Vakulchuk |first7=Roman |title=The ASEAN climate and energy paradox |journal=Energy and Climate Change |date=December 2021 |volume=2 |page=100019 |doi=10.1016/j.egycc.2020.100019 |hdl=11250/2734506 |hdl-access=free }}</ref>
၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံသည် လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးညွှန်းကိန်းတွင် အဆင့် ၁၃၉ မျှ ရှိသဖြင့် အလယ်အလတ်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ပြသနေသည်။ <ref name="UNDP">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/all/themes/hdr_theme/country-notes/LAO.pdf|title=Briefing note for countries on the 2015 Human Development Report – Laos|publisher=HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme|access-date=26 December 2015|accessdate=12 September 2021|archivedate=1 January 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160101054812/http://hdr.undp.org/sites/all/themes/hdr_theme/country-notes/LAO.pdf}}</ref> ကမ္ဘာ့ ဆာလောင်မှုညွှန်းကိန်း (၂၀၁၈) အရ လာအိုသည် အဆိုးဆုံး ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု ကြုံတွေ့နေရသည့် နိုင်ငံ ၅၂ နိုင်ငံတွင် အဆင့် ၃၆ မျှ ရှိသည်။<ref>[http://ghi.ifpri.org/ 2015 Global Hunger Index] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180831100148/http://ghi.ifpri.org/ |date=31 August 2018 }}, International Food Policy Research Institute(IFPRI)</ref> ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ အလွန်အမင်း ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်သည် လာအိုနိုင်ငံသို့ တရားဝင် အလည်အပတ်လာရောက်ခဲ့ပြီး သူ၏ တွေ့ရှိချက်အရ နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုနှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှု လျှော့ချရေး အတွက် နိုင်ငံ၏ အထက်မှ အောက်သို့သွားသော ပုံစံသည် "အမြဲလိုပင် အလုပ်မဖြစ်ဘဲ၊ ဆင်းရဲခြင်းသို့ ဦးတည်နေကာ ဆင်းရဲသားတို့၏ အခွင့်အရေးကို ဦးတည် ခြိမ်းခြောက်နေသည်။" ဟု ဆိုခဲ့သည်။ <ref name="OHCHR March 2019">{{cite web|last1=Alston|first1=Philip|author-link1=Philip Alston|title=UN expert: Lao PDR's economic strategy entrenches poverty|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=24416&LangID=E|website=www.ohchr.org|publisher=Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights|access-date=11 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190611154553/https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=24416&LangID=E|archive-date=11 June 2019|location=[[Vientiane]]|date=28 March 2019|url-status=live|accessdate=12 September 2021|archivedate=11 June 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190611154553/https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=24416&LangID=E}}</ref>
နိုင်ငံ၏ လူသိများ အထင်ရှားဆုံးထုတ်ကုန်မှာ ဘီယာလာအို ဖြစ်ပြီး ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာအနှံ့ နိုင်ငံပေါင်း ၂၀ ကျော်သို့ တင်ပို့ရောင်းချခဲ့သည်။ ၎င်းအား လာအိုဘီယာချက်ကုမ္ပဏီ မှ ထုတ်လုပ်သည်။ <ref>{{cite web|date=14 August 2017|title=The Heart of ASEAN sets pulses racing|url=https://panoramagroup.com/reports/2017_Laos_report.pdf|access-date=2 August 2020|accessdate=12 September 2021|archivedate=23 September 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200923155211/https://panoramagroup.com/reports/2017_Laos_report.pdf}}</ref>
===ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း===
[[File:ViewFromWatPhu.JPG|thumb|left|ဗတ်ဖိုး ဘုရားကျောင်း အစုအဝေး၏ အပေါ်ပိုင်းရှိ ထိန်းသိမ်းရေး နယ်မြေအနား။ မဲခေါင်မြစ်သို့ နောက်ပြန်ကြည့်နေပုံ]]
ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် အလျှင်အမြန် တိုးတက်လျက် ရှိပြီး ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတကာ ခရီးသည်ပေါင်း ၈၀,၀၀၀ မျှ ရှိရာမှ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ၁.၈၇၆သန်း အထိ တိုးတက်လာခဲ့ကာ <ref>{{cite web |url=http://www.wttc.org/research/economic-data-search-tool/ |title=International visitor data |publisher=World Travel & Tourism Council |access-date=20 January 2011 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=2 July 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140702142820/http://wttc.org/research/economic-data-search-tool/ }}</ref>၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ခရီးသည်ဦးရေ ၁.၅၈၅၇ သန်းအထိ တိုးတက်လာမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် အလုပ်အကိုင် ၁၁ ခုတိုင်းတွင် တစ်ခုမှာ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွင် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာခရီးသွားများထံမှ ပို့ကုန်အတွက်ရငွေ နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း လက်ဆောင်ပစ္စည်းများမှ ရရှိငွေသည် ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် စုစုပေါင်း ပို့ကုန်တန်ဖိုး၏ ၁၆% သို့မဟုတ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၇၀.၃ သန်း ရရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၈၄.၂ သန်း (စုစုပေါင်း၏ ၁၂.၅%) အထိ တိုးတက်လာမည် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.wttc.org/eng/Tourism_Research/Economic_Research/Country_Reports/Laos/|title=Laos – Key Facts|publisher=World Travel & Tourism Council|access-date=20 January 2011|archive-date=11 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511074239/http://www.wttc.org/eng/Tourism_Research/Economic_Research/Country_Reports/Laos/|url-status=dead|accessdate=12 September 2021|archivedate=11 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511074239/http://www.wttc.org/eng/Tourism_Research/Economic_Research/Country_Reports/Laos/}}</ref> ဥရောပ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း ကောင်စီက ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံအား ဗိသုကာပညာနှင့် သမိုင်းအတွက် "ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကောင်းဆုံး ခရီးသွား နေရာ" အဖြစ် ဆုချီးမြှင့်ခဲ့သည်။<ref>[http://ectt.webs.com/apps/blog/show/26368358-european-council-on-tourism-and-trade-delegation-visit-to-laos-world-best-tourist-destination European Council On Tourism And Trade Delegation Visit To Laos-World Best Tourist Destination – European Council On Tourism And Trade] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210624001335/https://ectt.webs.com/apps/blog/show/26368358-european-council-on-tourism-and-trade-delegation-visit-to-laos-world-best-tourist-destination |date=24 June 2021 }}. Ectt.webs.com. Retrieved on 5 July 2015.</ref>
လွမ်ပရာဘွမ်မြို့နှင့် ဗတ်ဖိုးတိုသည် ယူနက်စကို၏ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ ဒေသများ ဖြစ်သည်။ အဓိက ပွဲတော်များတွင် ဧပြီလ ၁၃ မှ ၁၅ ခန့်တွင် ဆင်နွှဲသော လာအိုနှစ်သစ်ကူးပွဲ ရေသဘင်ပွဲ ဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် အခြား အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများနှင့် တူသော်လည်း ပိုမိုပျော့ပြောင်းသည်။
လာအို၏ အမျိုးသား ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း စီမံခန့်ခွဲရေး အဖွဲ့၊ ၎င်းနှင့် ပတ်သက်သော အစိုးရ အေဂျင်စီများနှင့် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍတို့သည် အတူတကွပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် အမျိုးသား ဂေဟခရီးသွားလုပ်ငန်း မဟာဗျူဟာနှင့် လုပ်ဆောင်ရန် အစီအစဉ်များအတွင်း မျှော်မှန်းချက်ကို အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်နေကြသည်။ ၎င်းတို့တွင် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွား လုပ်ငန်းကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ရိုက်ခတ်မှုများကို လျှော့ချခြင်း၊ လူမျိုးစုများ နှင့် ဇီဝမျိုးကွဲများ၏ အရေးပါမှုကို ပိုမိုသိရှိနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းခြင်း၊ လာအို၏ ထိန်းသိမ်းထားသော နယ်မြေကွန်ယက် နှင့် ယဉ်ကျေးမှု ဆိုင်ရာ အမွေအနှစ်နေရာတို့ကို ထိန်းသိမ်းရန်၊ အစဉ်တဆက် ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန်နှင့် စီမံခန့်ခွဲနိုင်ရန် ငွေကြေး အရင်းအမြစ်ကို ပံ့ပိုးပေးခြင်း၊ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားဇုန် သတ်မှတ်ရန် လိုအပ်ခြင်းကို အာရုံစိုက် လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ ဇီဝခရီးသွားလုပ်ငန်း နေရာအဖြစ် ဖော်ဆောင်မည့် နေရာများအတွက် စီမံခန့်ခွဲမှု အစီအစဉ်များ လိုအပ်ခြင်း တို့ ပါဝင်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.ecotourismlaos.com/laoecotourism.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20101122030330/http://ecotourismlaos.com/laoecotourism.htm|archive-date=22 November 2010|title=The Lao People's Democratic Republic's Vision for Ecotourism|access-date=20 January 2014|accessdate=12 September 2021|archivedate=22 November 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101122030330/http://ecotourismlaos.com/laoecotourism.htm}}</ref>
===အခြေခံအဆောက်အအုံ===
[[File:nam ou 1.jpg|thumb|မြစ်များသည် လာအိုအတွက် အရေးပါသော ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းများ ဖြစ်သည်။]]
အဓိက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်မှာ ဗီယင်ကျန်းမြို့ရှိ ဝပ်တေးအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်နှင့် လွမ်ပရာဘွမ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်တို့ ဖြစ်ပြီး ပါ့ခ်စီအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်တွင်လည်း နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းခရီးစဉ် အနည်းငယ် ရှိသည်။ နိုင်ငံတော် လေကြောင်းလိုင်းမှာ လာအိုလေကြောင်းလိုင်း ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံအတွင်းသို့ ပျံသန်းသော အခြားလေကြောင်းလိုင်းများမှာ ဘန်ကောက်လေကြောင်းလိုင်း၊ ဗီယက်နမ် လေကြောင်းလိုင်း၊ အဲယားအေးရှား၊ ထိုင်း လေကြောင်းလိုင်း၊ တရုတ်အရှေ့ပိုင်း လေကြောင်းလိုင်းတို့ ဖြစ်သည်။
လာအိုနိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းအတော်များများတွင် လုံလောက်သော အခြေခံ အဆောက်အအုံ မရှိပေ။ လာအိုနိုင်ငံ၏ မီးရထားလမ်းများတွင် ဗီယင်ကျန်းမှ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ထိုင်း-လာအို ချစ်ကြည်ရေးတံတားပေါ် မှ ဖြတ်သန်းသွားသော ရထားလမ်း အတိုလေး ရှိပြီး ချမ်ပါဆတ်ပြည်နယ် တွင် ပြင်သစ်တို့ တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ဒုံဒတ် နှင့် ဒုံခွန်တို့သို့ ဆက်သွယ်ထားသော လမ်းကျဉ်း ကုန်သယ် ရထားလမ်းဖြစ်သော ဒုံဒတ်-ဒုံခွန်ရထားလမ်း ရှိသည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၄၀ ခုနှစ်များကတည်းက အသုံးမပြုတော့ပေ။ ၁၉၂၀ ခုနှစ်များနှောင်းပိုင်းတွင် ခမ်မိုးနီးပြည်နယ် သားခက်မှ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ တန်အပ်ဘူတာတို့ကို မူဂျားလှိုဏ်ခေါင်းကို ဖြတ်၍ ဆက်သွယ်မည့် သားခက်-တန်အပ် ရထားလမ်းကို စတင်တည်ဆောက်ခဲ့သသည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၃၀ ခုနှစ်များတွင် အစီအစဉ်ကို ရပ်တန့်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ကြေညာခဲ့သည်မှာ ၄၁၄ ကီလိုမီတာမျှ ရှည်လျားပြီး တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း ယူနန်ပြည်နယ်ရှိ ကူမင်းမြို့မှ လာအိုမြို့တော် ဗီယင်ကျန်းမြို့သို့ ဆက်သွယ်မည့် အမြန်ရထားလိုင်းကို ဆောက်လုပ်ရန် ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာလတွင် ၉၀% မျှ ပြီးစီးပြီ ဖြစ်ကာ ရထားလမ်းများ နေရာချထားပြီး ဖြစ်၍ ၂၀၂၂ ခုနှစ်ထဲတွင် စတင်ပြေးဆွဲနိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။<ref>{{Cite web|url=https://thediplomat.com/2020/11/chinas-bri-and-its-high-speed-railways-to-nowhere/#:~:text=Announced%20in%202015%2C%20a%20414,operational%20some%20time%20in%202022.|title=China's BRI and its High-Speed Railways to Nowhere|accessdate=12 September 2021|archivedate=20 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210520133519/https://thediplomat.com/2020/11/chinas-bri-and-its-high-speed-railways-to-nowhere/#:~:text=Announced%20in%202015%2C%20a%20414,operational%20some%20time%20in%202022.}}</ref>
မြို့ပြဒေသများကို ဆက်သွယ်ထားသော အဓိကလမ်းများ အထူးသဖြင့် အဝေးပြေး လမ်းမ ၁၃ အား လတ်တလောနှစ်များတွင် သိသာစွာ အဆင့်မြှင့်တင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အဓိကလမ်းမများမှ ဝေးကွာသော ကျေးရွာများကို ခင်းမထားသော လမ်းများဖြင့်သာ ရောက်ရှိနိုင်ပြီး ထိုလမ်းများကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး အသုံးမပြုနိုင်ပေ။
ပြည်တွင်းနှင့် ပြည်ပသို့ တယ်လီဖုန်းဆက်သွယ်ရေးမှာ အကန့်အသတ်ရှိသည်။ သို့သော်လည်း မိုဘိုင်းဖုန်းများကို ကျယ်ပြန့်စွာ အသုံးပြုလာကြသည်။ အိမ်ထောင်စု ၉၃ ရာခိုင်နှုန်းတွင် တယ်လီဖုန်းရှိပြီး ကြိုးဖုန်း သို့မဟုတ် မိုဘိုင်းဖုန်း ဖြစ်သည်။<ref name="LSIS-II" /> လျှပ်စစ်သည် လူဦးရေ ၉၃% အတွက် ရရှိနိုင်သည်။ <ref name="LSIS-II" /> ဆောင်သဲရူး ဟု ခေါ်သော နောက်ပွင့် ပစ်ကပ် ဘတ်စ်ကားများကို ခရီးဝေးသွားရန်နှင့် မြို့တွင်းသွားလာရန် နိုင်ငံအတွင်း အသုံးပြုကြသည်။
===ရေပေးဝေရေး===
၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ရရှိသော ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ အချက်အလက်များအရ လာအိုနိုင်ငံသည် ယူနီဆက်/ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့တို့ ပေါင်းစပ် စောင့်ကြည့်အစီအစဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ ရေနှင့် မိလ္လာနှင့် ပတ်သက်သော ထောင်စုနှစ်ဖွံ့ဖြိုးမှုပန်းတိုင် ရည်မှန်းချက်ကို ပြည့်မှီသည်။ သို့သော်လည်း ၂၀၁၈ ခုနှစ်အထိ လာအိုပြည်သူများတွင် ၁.၉ သန်းတို့သည် တိုးတက်လာသော ရေပေးဝေရေး စနစ်ကို သုံးစွဲခွင့် မရရှိပဲ ရှိသကဲ့သို့ ၂.၄ သန်းသော ပြည်သူတို့သည် တိုးတက်လာသော မိလ္လာစနစ်ကို သုံးစွဲခွင့် မရရှိကြပေ။ <ref name=":8">{{Cite web|url=http://documents.worldbank.org/curated/en/295731467999376153/pdf/100892-WSP-P131116-AUTHOR-Susanna-Smets-Box393244B-PUBLIC-WSP-SERIES-WSP-LaoPDR-WSS-Turning-Finance-into-Service-for-the-Future.pdf|title=Water Supply and Sanitation in Lao PDR|website=www.worldbank.org|access-date=10 December 2018|accessdate=12 September 2021|archivedate=20 August 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190820000057/http://documents.worldbank.org/curated/en/295731467999376153/pdf/100892-WSP-P131116-AUTHOR-Susanna-Smets-Box393244B-PUBLIC-WSP-SERIES-WSP-LaoPDR-WSS-Turning-Finance-into-Service-for-the-Future.pdf}}</ref>
လာအိုနိုင်ငံသည် အထူးသဖြင့် မိလ္လာစနစ်နှင့် ပတ်သက်၍ သုံးစွဲနိုင်ခွင့် တိုးတက်လာမှုသည် မှတ်တမ်းတင်စရာ အခြေအနေ ဖြစ်သည်။ <ref name="ODI1">O'Meally, Simon (2010). [http://www.developmentprogress.org/progress-stories/lao-pdrs-progress-rural-sanitation Lao PDR's progress in rural sanitation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120117181104/http://www.developmentprogress.org/progress-stories/lao-pdrs-progress-rural-sanitation |date=17 January 2012 }}. London: Overseas Development Institute</ref> လာအို၏ များသောအားဖြင့် ကျေးလက်နေထိုင်သော <ref>Department of Statistics, Ministry of Planning and Investment, 2009</ref> ပြည်သူတို့သည် မိလ္လာစနစ်အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ သုံးစွဲရသည်မှာ ခက်ခဲသည်။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် ကျေးလက်နေပြည်သူတို့၏ ၈% မျှသာ တိုးတက်လာသော မိလ္လာစနစ်ကို သုံးစွဲနိုင်သည်။<ref name="ODI1" /> သုံးစွဲမှုသည် ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းသို့ တိုးတက်လာပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ၃၈ ရာခိုင်နှုန်းသို့ တိုးတက်လာသည်။ ၁၉၉၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၈ ခုနှစ် အတွင်းတွင် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် လူဦးရေ ၁,၂၃၂,၉၀၀ ဦးတို့သည် ကျေးလက်ဒေသတွင် တိုးတက်လာသော မိလ္လာစနစ်ကို သုံးစွဲနိုင်လာကြသည်။ <ref name="ODI1" /> လာအို၏ တိုးတက်လာမှုသည် အလားတူ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက သတိပြုစရာ ဖြစ်သည်။ <ref name="ODI1" /> လာအိုအာဏာပိုင်တို့သည် လတ်တလောတွင် ဆန်းသစ်တီထွင်ထားသော စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း မူဘောင်ကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပြီး လုပ်ငန်းသေးများနှင့် အစိုးရ-ပုဂ္ဂလိက ကန်ထရိုက်စာချုပ်များ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး နိုင်ငံပိုင် ရေလုပ်ငန်းများ၏ သမာရိုးကျ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် အပြိုင် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|author=Laponche, Bernard|display-authors=etal|year=2008|title=Focales n° 8. Energy Efficiency Retrofitting of Buildings – Challenges and Methods|url=http://www.afd.fr/lang/en/home/publications/travaux-de-recherche/publications-scientifiques/focales|access-date=17 February 2011|publisher=afd.fr|format=PDF|accessdate=12 September 2021|archivedate=9 August 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170809195444/http://www.afd.fr/lang/en/home/publications/travaux-de-recherche/publications-scientifiques/focales}}</ref>
== လူဦးရေနှင့် ပျံ့နှံ့နေထိုင်မှု ==
"လာအိုရှန်" ဆိုသော အသုံးအနှုန်းမှာ လာအိုဘာသာစကား၊ လာအိုလူမျိုး၊ ဘာသာစကား နှင့် ထုံးတမ်းစဉ်လာတို့ကို ရည်ညွှန်းသည် မဟုတ်ပေ။ ၎င်းသည် နိုင်ငံရေး အသုံးအနှုန်း တစ်ခု ဖြစ်ပြီး လာအိုနိုင်ငံ အတွင်းရှိ လာအိုလူမျိုးမဟုတ်သော လူမျိုးစု အဖွဲ့များလည်း ပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့ကိုလည်း "လာအိုရှန်" ဟု သတ်မှတ်ကာ နိုင်ငံရေးအရ နိုင်ငံသား ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ လာအိုသည် အာရှတိုက် အတွင်း နိုင်ငံအားလုံးတွင် အသက်အငယ်ဆုံးသော ပြည်သူလူထု ရှိပြီး ပျမ်းမျှအသက်မှာ ၂၁.၆ နှစ် ဖြစ်သည်။ <ref name=factbook>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/|title=Laos|date=17 February 2019|website=Central Intelligence Agency: The World Factbook|access-date=23 February 2019|accessdate=10 September 2021|archivedate=7 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210307193820/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/}}</ref>
လာအိုနိုင်ငံ၏ လူဦးရေမှာ ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ၇.၄၅ သန်း ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး နိုင်ငံအနှံ့တွင် မညီမမျှ ပြန့်ကြဲလျက် ရှိသည်။ လူအများစုမှာ မဲခေါင်မြစ် နှင့် ၎င်း၏ မြစ်လက်တက်များ၏ တောင်ကြားများတွင် နေထိုင်ကြသည်။ ဗီယင်ကျန်း ပရီဖက်ချာ၊ မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့တွင် ၂၀၂၀ ခုနှစ်၌ လူဦးရေ ၆၈၃,၀၀၀ ခန့် ရှိသည်။<ref name=factbook />
{{လာအိုနိုင်ငံရှိ အကြီးဆုံး မြို့ကြီးများ}}
===လူမျိုးများ===
လာအိုရှိ ပြည်သူများကို ၎င်းတို့နေထိုင်ရာ အမြင့်ပေ ပေါ်မူတည်၍ အမျိုးအစားခွဲခြားကြကာ (မြေနိမ့်ပိုင်း၊ အလယ်ပိုင်းနှင့် ကုန်းမြင့်ပိုင်း) ထိုသို့ခွဲခြားခြင်းသည် လူမျိုးခွဲခြားခြင်းနှင့်လည်း ဆက်စပ်လျက် ရှိသည်။ နိုင်ငံလူဦးရေ၏ တစ်ဝက်ကျော်မှာ လာအိုလူမျိုး များဖြစ်ပြီး မြေနိမ့်ပိုင်းတွင် အဓိက နေထိုင်ကြသူများ ဖြစ်ကာ လာအိုနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ ကြီးစိုးသော လူမျိုးများ ဖြစ်သည်။ <ref name="UN Demographic Yearbooks">{{Cite web |title=UN Demographic Yearbooks |url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dyb2.htm#2001 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=25 December 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225121538/https://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dyb2.htm#2001 }}</ref> လာအိုသည် တိုင်း ဘာသာစကား အစုအဝေးတွင် ပါဝင်ပြီး <ref>[https://books.google.com/books?id=0lmQAgAAQBAJ&lpg=PA680&ots=TpEnWhLSgV&dq=kra%3DKadai&pg=PA6#v=onepage&q=kra=Kadai&f=false Diller, Anthony; Edmondson, Jerry; Luo, Yongxian (2004). The Tai-Kadai Languages] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210624001317/https://books.google.com/books?id=0lmQAgAAQBAJ&lpg=PA680&ots=TpEnWhLSgV&dq=kra%3DKadai&pg=PA6#v=onepage&q=kra=Kadai&f=false |date=24 June 2021 }}. ''Routledge (2004)'', pp. 5–6. {{ISBN|1135791163}}.</ref> ၎င်းတို့သည် တရုတ်နိုင်ငံမှ အေဒီ ပထမ ထောင်စုနှစ်တွင် တောင်ဘက်သို့ စတင် ရွှေ့ပြောင်းလာကြသောသူများ ဖြစ်သည်။ <ref>[http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf Pittayaporn, Pittayawat (2014). Layers of Chinese Loanwords in Proto-Southwestern Tai as Evidence for the Dating of the Spread of Southwestern Tai] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150627063518/http://www.manusya.journals.chula.ac.th/files/essay/Pittayawat%2047-68.pdf |date=27 June 2015 }}. ''MANUSYA: Journal of Humanities,'' Special Issue No 20: 47–64.</ref> ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အခြားသော မြေနိမ့်ပိုင်း လူမျိုးစုများဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့အား လာအိုလူမျိုးတို့နှင့် ပေါင်းစပ်ကာ လာအိုလုံ (မြေနိမ့်ပိုင်းလူများ) ဟု ခေါ်သည်။ <ref name="UN Demographic Yearbooks" />
အလယ်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းတောင်တန်းများတွင် မွန်-ခမာ စကားပြောသော လာအိုသီယမ် ဟု ခေါ်သည့် ကုန်းလျှောအလယ်ပိုင်း လာအိုရှန်များ များပြားစွာ ရှိသည်။ လာအိုလုံတို့က သူတို့အား ခမူး၊ ခါမူး (ကမ်မူး) သို့မဟုတ် ခ ဟု သုံးနှုန်းလေ့ ရှိကြပြီး အော်စထရို-အာရှ ဘာသစကားနှင့် ဆက်နွယ်ခြင်းကို ရည်ညွှန်းခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း နောက်ဆုံး စကားလုံးကို မနှစ်မြို့ကြပဲ ကျွန် ဟု အဓိပ္ပာယ် ထွက်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ သူတို့သည် လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းရှိ ရှေးဦးနေထိုင်သူများ ဖြစ်သည်။ အချို့သော ဗီယက်နမ်လူမျိုးများ၊ လာအိုတရုတ်များ <ref>{{cite web |url=http://www.ocac.gov.tw/english/public/public.asp?selno%3D1163%26no%3D1163%26level%3DB |title=Archived copy |access-date=2016-09-23 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110104195124/http://www.ocac.gov.tw/english/public/public.asp?selno=1163&no=1163&level=B |archive-date=2011-01-04 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=4 January 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110104195124/http://www.ocac.gov.tw/english/public/public.asp?selno=1163&no=1163&level=B }}</ref> နှင့် ထိုင်းလူမျိုးများ လူနည်းစု ရှိပြီး အထူးသဖြင့် မြို့များတွင် နေထိုင်ကြသော်လည်း လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက် ၁၉၄၀ ခုနှစ်များ နှောင်းပိုင်းတွင် ၎င်းတို့သည် လာအိုနိုင်ငံကို စွန့်ခွာပြီး အများစုမှာ ဗီယက်နမ်၊ ဟောင်ကောင် သို့မဟုတ် ပြင်သစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ လာအိုသီယမ်တို့သည် လူဦးရေ၏ ၃၀% ခန့်မျှ ရှိသည်။<ref>{{cite web |url=http://www.omf.org/omf/us/peoples_and_places/people_groups/khmu_of_laos |archive-url=https://web.archive.org/web/20071109063510/http://www.omf.org/omf/us/peoples_and_places/people_groups/khmu_of_laos |url-status=dead |archive-date=9 November 2007 |title=Khmu people of Laos. OMF International |publisher=Omf.org |access-date=23 January 2011 |accessdate=12 September 2021 |archivedate=9 November 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071109063510/http://www.omf.org/omf/us/peoples_and_places/people_groups/khmu_of_laos }}</ref>
တောင်ကုန်းနေ လူမျိုးများ ဖြစ်ပြီး လာအိုရှိ လူနည်းစု ယဉ်ကျေးမှု ဖြစ်သော မုံလူမျိုးများ၊ ယောင်(မြန်) လူမျိုးများ၊ မုံ-မြန် လူမျိုးများ၊ ဒေါင်လူမျိုးများ၊ ရှမ်းလူမျိုးများ နှင့် အချို့သော တိဘက်-မြန်မာ စကားပြောသော လူမျိုးများသည် လာအိုနိုင်ငံရှိ သီးခြားဖြစ်သော ဒေသများတွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာအောင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ လာအိုနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် တောင်ကုန်းနှင့် တောင်တန်းနေ လူမျိုးများ ဖြစ်ပြီး ဘာသာစကားနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ရောနှောပြီး အမွေဆက်ခံထားသော လူမျိုးစုများကိုလည်း တွေ့ရကာ ၎င်းတို့တွင် လွာ လူမျိုး၊ ခမူးလူမျိုးတို့ ပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့သည် လာအိုရှိ ဒေသရင်း လူမျိုးများ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အား စုပေါင်း၍ လာအိုဆန် သို့မဟုတ် ကုန်းမြင့်လာအိုရှန်များ ဟု ခေါ်သည်။ လာအိုရှန်တို့သည် လူဦးရေ၏ ၁၀% ခန့်မျှ ရှိသည်။ <ref name="britannica" />
===ဘာသာစကားများ===
ရုံးသုံးဘာသာစကားနှင့် အများသုံး ဘာသာစကားမှာ လာအိုဘာသာစကား ဖြစ်ပြီး တိုင်း-ကဒိုင်း ဘာသာစကား မိသားစုဝင် ဘာသာစကား ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း လူဦးရေ၏ တစ်ဝက်စွန်းရုံမျှသာ လာအိုဘာသာစကားကို ပြောဆိုအသုံးပြုကြသည်။ ကျန်ရှိသောသူများ အထူးသဖြင့် ကျေးလက်ဒေသများတွင် လူမျိုးစု ဘာသာစကားများကို အသုံးပြုကြသည်။ လာအိုအက္ခရာသည် ၁၃ ရာစု နှင့် ၁၄ရာစု ကြားတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး ရှေးဟောင်း ခမာစာအရေးအသားမှ ဆင်းသက်လာကာ ထိုင်းစာအရေးအသားနှင့် အလွန် ဆင်တူသည်။<ref>{{cite journal|doi=10.2307/2049433|jstor=2049433|title=Languages and Literatures of Indochina|journal=The Far Eastern Quarterly|volume=6|issue=4|pages=379–389|year=1947|last1=Benedict|first1=Paul K.}}</ref> အော်စထရိုအာရှ ဘာသာစကားမိသားစုဖြစ်သော ခမူးဘာသာစကား နှင့် မုံ-မြန်ဘာသာစကား မိသားစုဖြစ်သော မုံဘာသာစကားတို့ကို လူနည်းစု လူမျိုးစုများမှ အသုံးပြုကြပြီး အထူးသဖြင့် အလယ်ပိုင်းနှင့် ကုန်းမြင့်ပိုင်းဒေသတို့တွင် ဖြစ်သည်။ မွေးကင်းစကတည်းက နားမကြားသူများ မွေးဖွားနှုန်း မြင့်မားသော နေရာများတွင် လာအိုလက်ဟန်ခြေဟန် ဘာသာစကားကို အသုံးပြုကြသည်။ <ref name=britannica />
ပြင်သစ်ဘာသာစကားကို အစိုးရနှင့် ကုန်သွယ်ရေး တို့တွင် မကြာခဏ အသုံးပြုလေ့ ရှိကြသည်။ လာအိုသည် ပြင်သစ်စကားပြော နိုင်ငံများ အသင်းဖြစ်သော လာ ဖရန်ကိုဖုန်းနီ ၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ အဖွဲ့၏ ခန့်မှန်းချက်အရ လာအိုနိုင်ငံတွင် ပြင်သစ်စကားပြောသူ ၁၇၃,၈၀၀ ဦး (၂၀၁၀ ခန့်မှန်းမှု) ခန့်မျှ ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ <ref>{{cite web |title=Laos |url=https://www.francophonie.org/laos-968 |publisher=La Francophonie |access-date=7 February 2021 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=18 May 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210518191146/https://www.francophonie.org/laos-968 }}</ref>
အာဆီယံ၏ ဘာသာစကားဖြစ်သော အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားကို လတ်တလောနှစ်များတွင် သင်ကြားမှု များပြားလာခဲ့သည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.tlfq.ulaval.ca/AXL/asie/Laos.htm |title=Languages of Laos |publisher=Laval University |access-date=9 July 2012 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=27 October 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121027231143/http://www.tlfq.ulaval.ca/AXL/asie/Laos.htm }}</ref>
===ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု ===
[[File:Estupa That Luang.JPG|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ ဖာ့သတ်လွမ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဘုရားသည် လာအို၏ နိုင်ငံတော် ပြယုဂ် ဖြစ်သည်။]]
၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံသား ၆၆ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် များ ဖြစ်ပြီး ခရစ်ယာန် ၁.၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ မွတ်စလင် ၀.၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဂျူးဘာသာ ကိုးကွယ်သူ ၀.၁ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အခြားသော ၃၂.၃ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အခြားဘာသာဝင်များ သို့မဟုတ် ရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်သူများ (အများစုမှာ ဖီသာသနာ ခေါ် ထိုင်းရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်မှု)ဖြစ်ကြသည်။ <ref>{{cite web |title=Global Religious Landscape; Table: Religious Composition by Country |url=https://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2012/12/globalReligion-tables.pdf |website=Pew Research |access-date=16 April 2020 |page=47 |date=2010 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=23 March 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180323215031/http://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2012/12/globalReligion-tables.pdf }}</ref><ref name="cia.gov" /> ဗုဒ္ဓဘာသာသည် လာအိုနိုင်ငံရှိ အရေးပါသော လူမှုရေးဆိုင်ရာအားတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်မှာ ကြာမြင့်ခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာသည် နိုင်ငံအတွင်းသို့ စတင်ဝင်ရောက်သည့် အချိန်မှစ၍ ဖီသာသနာ နှင့် အတူ ငြိမ်းချမ်းစွာ ယှဉ်တွဲ၍ အတူရှိနေခဲ့သည်။<ref name=britannica />
===ကျန်းမာရေး===
[[File:VientianeHospital.jpg|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ မာဟိုဆော့ဆေးရုံ]]
၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားတို့၏ မွေးစတွင် တွက်ချက်သော လူ့သက်တမ်းမှာ ၆၂.၆ နှစ်ဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီးများအတွက် လူ့သက်တမ်းမှာ ၆၆.၇ နှစ် ဖြစ်သည်။<ref name="cia.gov">[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/ Laos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210307193820/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/ |date=7 March 2021 }}. CIA – The World Factbook. Cia.gov. Retrieved on 28 July 2018.</ref> ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ကျန်းမာသော သူတစ်ဦး၏ လူ့သက်တမ်းမှာ ၅၄ နှစ် ဖြစ်သည်။<ref name="hdrstats.undp.org">{{cite web|url=http://hdrstats.undp.org/en/countries/data_sheets/cty_ds_LAO.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20100707000524/http://hdrstats.undp.org/en/countries/data_sheets/cty_ds_LAO.html|archive-date=7 July 2010|title=Human Development Report 2009. Lao People's Democratic Republic|publisher=HDRstats.undp.org|access-date=27 June 2010|accessdate=13 September 2021|archivedate=7 July 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100707000524/http://hdrstats.undp.org/en/countries/data_sheets/cty_ds_LAO.html}}</ref> အစိုးရ၏ ကျန်းမာရေးအသုံးစရိတ်မှာ ဂျီဒီပီ၏ ၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပြီး <ref name="hdrstats.undp.org" /> ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ၁၈ ဒေါ်လာ (ဝယ်ယူနိုင်စွမ်းအား ကွာခြားမှုနှုန်း ထည့်တွက်ပြီး) ဖြစ်သည်။<ref name="hdrstats.undp.org" />
===ပညာရေး===
[[File:National University of Laos(NUOL)ມ.ຊ - panoramio.jpg|thumb|ဗီယင်ကျန်းမြို့ရှိ လာအိုအမျိုးသားတက္ကသိုလ်]]
၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် လူကြီးများ စာတတ်မြောက်မှုနှုန်းမှာ အမျိုးသမီးများအတွက် ၆၂.၉% ဖြစ်ပြီး အမျိုးသားများအတွက် ၇၈.၁% ဖြစ်သည်။<ref name="LSIS-II">{{cite book|title=Lao Social Indicator Survey II 2017, Survey Findings Report|date=2018|publisher=Lao Statistics Bureau and UNICEF|location=Vientiane|url=https://laopdr.un.org/sites/default/files/2019-08/2017%20MICS%20Social%20Indicator%20Survey%20II%20Survey_Findings%20Report_0.pdf|access-date=13 September 2021|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429023811/https://laopdr.un.org/sites/default/files/2019-08/2017%20MICS%20Social%20Indicator%20Survey%20II%20Survey_Findings%20Report_0.pdf|url-status=live}}</ref>
၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် မူလတန်း ကျောင်းအပ်မှုနှုန်း စုစုပေါင်းမှာ ၈၄% ဖြစ်သည်။<ref name="hdrstats.undp.org" /> လာအိုအမျိုးသားတက္ကသိုလ်သည် လာအိုနိုင်ငံ၏ ပြည်သူပိုင် တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည်။ ဝင်ငွေနည်းပါးသော နိုင်ငံဖြစ်သဖြင့် ပညာတတ် အများစုမှာ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြသဖြင့် လာအိုနိုင်ငံသည် ဦးနှောက်ယိုစီးမှု ပြဿနာနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ပညာတတ် လာအိုနိုင်ငံသား ၃၇% သည် နိုင်ငံပြင်ပတွင် နေထိုင်ကြသည်။ <ref name="TonyFielding">Fielding, Tony (2015). ''[https://books.google.com/books?id=0hAtCgAAQBAJ&pg=PA77 Asian Migrations: Social and Geographical Mobilities in Southeast, East, and Northeast Asia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308084500/https://books.google.com/books?id=0hAtCgAAQBAJ&pg=PA77 |date=8 March 2021 }}''. Routledge, p. 77. {{ISBN|978-1-317-95208-4}}.</ref> လာအိုနိုင်ငံသည် ၂၀၂၀ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ဆန်းသစ်တီထွင်မှုညွှန်းကိန်းတွင် အဆင့် ၁၁၃ ရှိသည်။<ref>{{Cite web|title=Release of the Global Innovation Index 2020: Who Will Finance Innovation?|url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2020/index.html|access-date=2021-09-02|website=www.wipo.int|language=en|accessdate=13 September 2021|archivedate=3 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210603121259/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2020/index.html}}</ref><ref>{{Cite web|title=Global Innovation Index 2019|url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html|access-date=2021-09-02|website=www.wipo.int|language=en|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 September 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html}}</ref><ref>{{Cite web|title=RTD - Item|url=https://ec.europa.eu/newsroom/rtd/items/691898|access-date=2021-09-02|website=ec.europa.eu|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 September 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210902140715/https://ec.europa.eu/newsroom/rtd/items/691898}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-10-28|title=Global Innovation Index|url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930|access-date=2021-09-02|website=INSEAD Knowledge|language=en|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 September 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930}}</ref>
== ယဉ်ကျေးမှု ==
[[File:3 Nagas Feast.jpg|thumb|လာအိုဟင်းလျာ၏ ဥပမာတစ်ခု ]]
[[File:Phuan Girls.JPG|thumb|လာအိုအမျိုးသမီးများ ဆင်းဝတ်စုံကို ဝတ်ဆင်ထားပုံ ]]
[[File:Lao New Year, dancers.jpg|thumb|နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်တွင် တွေ့ရသော လာအိုကချေသည်များ]]
ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာသည် လာအိုယဉ်ကျေးမှုတွင် ကြီးစွာသော လွှမ်းမိုးမှု ရှိသည်။ ထိုသက်သေများကို နိုင်ငံတဝှမ်းလုံးတွင် တွေ့ရပြီး ဘာသာစကား၊ ဘုရားပုထိုးများ ၊ အနုပညာ နှင့် စာပေတို့ဖြင့် ဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ လာအိုယဉ်ကျေးမှု၏ အစိတ်အပိုင်း အများအပြားသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ မတိုင်ခင်က ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်များ ရှိသည်။ လာအို ဂီတအား အမျိုးသား တူရိယာ ဖြစ်သော ခန်း တူရိယာက လွှမ်းမိုးထားပြီး ၎င်းမှာ လေမှုတ်တူရိယာဖြစ်ကာ သမိုင်းမတင်မီ ခေတ်ကတည်းက ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ ခန်းအား မော်လမ် ဟု ခေါ်သော အဆိုတော်ဖြင့် တွဲဖက်ဖျော်ဖြေပြီး ကျေးလက်ရိုးရာဂီတ၏ ထင်ရှားသော စတိုင်လ် ဖြစ်သည်။
ကောက်ညှင်းသည် အဓိကစားစရာ ဖြစ်ပြီး လာအိုလူမျိုးတို့အတွက် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာရေးအရ အရေးပါမှု ရှိသည်။ ကောက်ညှင်းအား သာမန်ဆန်ထက် ပို၍ နှစ်သက်ကြပြီး ကောက်ညှင်းစိုက်ပျိုးခြင်းသည် လာအိုနိုင်ငံတွင် စတင်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ လူမျိုးစုအများကြားနှင့် ကွဲပြားခြားနားသော ပတ်ဝန်းကျင်တို့ကြားတွင် များပြားလှစွာသော ရိုးရာနှင့် ရိုးရာလုပ်ထုံးများ ရှိကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် လွမ်ပရာဘွမ်ရှိ ခမ်မူး လယ်သမားများသည် ခေါင်ခမ် ဆန်အမျိုးအစားကို လယ်တောအိမ်၏ အနီးတွင် ကွယ်လွန်ပြီးသော မိဘများအား သတိရခြင်း အနေနှင့် အနည်းငယ် စိုက်ပျိုးလေ့ ရှိပြီး စပါးခင်း၏ အစပ်တွင် စိုက်ပျိုးသည် ဆိုပါက မိဘများ အသက်ရှင်ဆဲဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.adb.org/Evaluation/case-studies/LAO/Evaluation-Synthesis-on-Rice.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20070702234215/http://www.adb.org/Evaluation/case-studies/LAO/Evaluation-Synthesis-on-Rice.pdf|archive-date=2 July 2007|title=Evaluation Synthesis of Rice in Lao PDR|access-date=27 June 2010|accessdate=13 September 2021|archivedate=2 July 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070702234215/http://www.adb.org/Evaluation/case-studies/LAO/Evaluation-Synthesis-on-Rice.pdf}}</ref>
ဆင်း ဝတ်စုံသည် လာအိုအမျိုးသမီးတို့ နေ့စဉ် ဝတ်ဆင်သော ရိုးရာအဝတ်အစား ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် လက်ဖြင့် ယက်လုပ်သော ပိုးထည်ထမီ ဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီးတို့၏ ဝတ်ဆင်ပုံကိုလိုက်၍ အဓိပ္ပာယ် အမျိုးမျိုး ဖွင့်ဆိုနိုင်သည်။
===ရုပ်ရှင်===
၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံကို စတင်တည်ထောင်သည့် အချိန်မှစ၍ လာအိုနိုင်ငံတွင် ထုတ်လုပ်သော ရုပ်ရှင် အနည်းငယ်မျှသာ ရှိသည်။ <ref>Bounchao Pichit, "Laos Cinema," in David Hanan, ed., ''Film in South East Asia: Views from the Region'', Hanoi, Vietnam Film Institute, 2001, 83–91.</ref> ဘုရင်စနစ်ကို ဖျက်သိမ်းပြီးနောက် ပထမဆုံး ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်သော ဇာတ်ကားရှည် ရုပ်ရှင်မှာ "ဂျားလွင်ပြင်မှ သေနတ်သံများ" ဖြစ်ပြီး ၁၉၈၃ ခုနှစ်တွင် ဆွမ်ချစ် ဖိုလ်စီနာ က ရိုက်ကူးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သော်လည်း ဆင်ဆာဘုတ်အဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေ ဖြန့်ဖြူးခြင်းကို တားမြစ်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite journal |author1=Southiponh, Som Ock |author2=Gerow, Aaron |title=Starting an Asian Cinema: Laos Past and Present |journal=Documentary Box |date=1999 |volume=12 |page=27 |url=https://books.google.com/books?id=Dt9kAAAAMAAJ |access-date=1 January 2019 |publisher=Yamagata International Documentary Film Festival }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210624001727/https://books.google.com/books?id=Dt9kAAAAMAAJ |date=24 June 2021 }}</ref> ပထမဆုံး စီးပွားဖြစ် ရုပ်ရှင်ဇာတ်လမ်းရှည်မှာ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်သော "ဆဘိုင်းဒီး လွမ် ပရာဘွမ်" ဖြစ်သည်။<ref>{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/news/world/asia/good-morning-luang-prabang-ndash-and-hello-to-laoss-film-industry-843557.html|title=Good Good Morning, Luang Prabang – and hello to Laos's film industry|last=Buncomb|first=Andrew|work=The Independent|date=10 June 2010|access-date=22 May 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=3 April 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200403212836/https://www.independent.co.uk/news/world/asia/good-morning-luang-prabang-ndash-and-hello-to-laoss-film-industry-843557.html}}</ref> ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်သော ဇာတ်လမ်းရုပ်ရှင် "သွေးလမ်းမ" မှာ လာအိုတွင် လာအိုအစိုးရ၏ အကူအညီဖြင့် ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် သတင်းနှင့် မှတ်တမ်း အမ်မီဆု ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရသည်။<ref>{{Citation|title=Blood Road|url=http://www.imdb.com/title/tt6900092/|access-date=2020-04-19|archive-date=24 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624003146/https://www.imdb.com/title/tt6900092/|url-status=live}}</ref>
ဩစတြေးလျ ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးသူ ကင်မ် မော်ဒေါင့်၏ ပထမဆုံး ရုပ်ရှင်အား လာအိုတွင် ရိုက်ကူးပြီး မိခင်ဘာသာစကား ပြောကြားသော လာအိုသရုပ်ဆောင်များဖြင့် ရိုက်ကူးထားသည်။ ဇာတ်လမ်း၏ အမည်မှာ "ရော့ကက်" ဖြစ်ပြီး မဲလ်ဘုန်းနိုင်ငံတကာ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်တွင် ၂၀၁၃ ခုနှစ်၌ စတင်ပြသကာ ဘာလင်နိုင်ငံတကာ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်တွင် ဆု ၃ ခု ရရှိခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|title=Q&A with director Kim Mordaunt (The Rocket)|url=http://miff.com.au/kimmorduant|work=Melbourne International Film Festival|publisher=MIFF|date=August 2013|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131005004244/http://miff.com.au/kimmorduant|archive-date=5 October 2013|accessdate=13 September 2021|archivedate=5 October 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131005004244/http://miff.com.au/kimmorduant}}</ref> ရုပ်ရှင်ထုတ်လုပ်ရေး ကုမ္ပဏီများမှ ရိုက်ကူးပြီး လာအိုအား အသားပေးရိုက်ကူးသော ရုပ်ရှင်များကို အောင်မြင်စွာ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ခြင်းမှာ လာအိုနယူးဝေ့ဗ်စီနီမာ ကုမ္ပဏီ၏ အန်နီဆေး ကရိုလာ ရိုက်ကူးပြီး အုဇ်အာရှ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်တွင် ပြသခဲ့သော "မိုးကုတ်စက်ဝိုင်း၌" ရုပ်ရှင် နှင့် <ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-18770068|title=A tale of revenge in Laos challenges censors|last=Catt|first=Georgia|website=BBC News|date=22 August 2012|access-date=22 May 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624001805/https://www.bbc.com/news/world-asia-18770068}}</ref> လာအို အာ့တ်မီဒီယာ ကုမ္ပဏီ၏ မက်တီဒေါင် ရိုက်ကူးပြီး ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဖန်တက်စတစ်ဖတ်ဇ် ပွဲတော်တွင် ပြသခဲ့သော "ချန်သာလီ" တို့ဖြစ်ကြသည်။ <ref>{{cite web|url=http://fantasticfest.com/films/chanthaly|title=Chanthaly|publisher=Fantastic Fest|date=2013|access-date=15 May 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624004140/https://fantasticfest.com/films/chanthaly}}</ref><ref>{{cite web|url=https://screenanarchy.com/2013/09/fantastic-fest-2013-review-chanthaly-is-a-haunting-portrait-of-modern-day-laos.html|title=Fantastic Fest 2013 Review: Chanthaly is A Haunting Portrait of Modern Day Laos|last=Marsh|first=James|work=ScreenAnarchy|date=26 September 2013|access-date=7 January 2021|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201028114355/https://screenanarchy.com/2013/09/fantastic-fest-2013-review-chanthaly-is-a-haunting-portrait-of-modern-day-laos.html|archive-date=28 October 2020|accessdate=13 September 2021|archivedate=28 October 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201028114355/https://screenanarchy.com/2013/09/fantastic-fest-2013-review-chanthaly-is-a-haunting-portrait-of-modern-day-laos.html}}</ref> ၂၀၁၇ စက်တင်ဘာလတွင် မက်တီဒေါင်၏ ဒုတိယ ရုပ်ရှင်ဖြစ်သော "အချစ်ရဆုံးသော ညီအစ်မ" ရုပ်ရှင်အား ၉၀ ကြိမ်မြောက် အကယ်ဒမီ ဆုပေးပွဲ (အော်စကာပွဲ) သို့ အကောင်းဆုံးနိုင်ငံခြားဘာသာစကား ရုပ်ရှင် အဖြစ် ရွေးချယ်မှုအတွက် စဉ်းစားနိုင်ရန် တင်သွင်းခဲ့သဖြင့် နိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး အော်စကာဆုသို့ တင်သွင်းခြင်းအဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite news|url=https://variety.com/2017/film/asia/laos-dearest-sister-first-foreign-language-oscar-film-1202563352/|title=Laos Selects 'Dearest Sister' as First Foreign-Language Oscar Submission|last=Frater|first=Patrick|date=19 September 2017|work=Variety|access-date=26 October 2017|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624003212/https://variety.com/2017/film/asia/laos-dearest-sister-first-foreign-language-oscar-film-1202563352/}}</ref>
၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် လာအိုနိုင်ငံ၌ ရုပ်ရှင်ပြသရန် သီးသန့်ရည်ရွယ် လုပ်ငန်းလည်ပတ်နေသော ရုပ်ရှင်ရုံ ၃ ခု ရှိသည်။ <ref>{{cite news|last1=Brzeski|first1=Patrick|title=Cannes: Southeast Asia Is Ready for Its Big-Screen Close-up|url=https://www.hollywoodreporter.com/lists/cannes-southeast-asia-is-ready-big-screen-close-up-1110530|access-date=1 January 2019|work=The Hollywood Reporter|publisher=Valence Media|date=9 May 2018|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624001857/https://www.hollywoodreporter.com/lists/cannes-southeast-asia-is-ready-big-screen-close-up-1110530}}</ref>
===ပွဲတော်များ===
လာအိုနိုင်ငံတွင် အများပြည်သူ ရုံးပိတ်ရက်၊ ပွဲတော်နှင့် အခမ်းအနား အချို့ ရှိသည်။
* မုံနှစ်သစ်ကူးပွဲ (နိုပီဂျောင်)
*ဘန်ဖာဝက်
*မာဂါ ပူဂျာ
* တရုတ်နှစ်သစ်ကူး
* ဘွန်ခွန်ခေါင်း
* ဘွန်ပီမိုင်း
* ဗီဆာခါ ပူဂျာ
* ပီမိုင်း/ ဆုံခရမ် (လာအိုနှစ်သစ်ကူးပွဲ)
* ခေါင် ဖန်ဆာ
* ဟော ခေါင် ပါဒပ်ဒင်
* အော့ခ် ဖန်ဆာ
* ဘန်နမ်း
* လာအို အမျိုးသားနေ့ (ဒီဇင်ဘာ ၂) <ref>{{Cite news|url=https://gezimanya.com/asya/laosun-festivalleri|title=Laos'un Festivalleri|date=11 November 2016|work=Gezimanya|access-date=6 March 2018|language=tr|accessdate=13 September 2021|archivedate=8 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308151547/https://gezimanya.com/asya/laosun-festivalleri}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.visit-laos.com/festivals.htm#|title=Laos Festivals & Events|work=visit-laos.com|access-date=6 March 2018|accessdate=13 September 2021|archivedate=15 June 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190615025833/http://www.visit-laos.com/festivals.htm}}</ref>
===မီဒီယာ===
နိုင်ငံခြား ဘာသာဖြင့် ထုတ်ဝေသော သတင်းစာနှစ်စောင်ဖြစ်သော နေ့စဉ်ထုတ် အင်္ဂလိပ်ဘာသာ "ဗီယင်ကျန်းတိုင်းမ်" သတင်းစာ နှင့် အပတ်စဉ်ထုတ် ပြင်သစ်ဘာသာ "လီ ရီနိုဗေတီယာ" အပါအဝင် သတင်းစာ အားလုံးကို အစိုးရမှ ထုတ်ဝေသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံ၏ တရားဝင်သတင်းဌာန ဖြစ်သော ခေါင်ဆန်ပါသတ်လာအို သည် သူတို၏ နာမည်ပေးထားသော သတင်းစာများကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ပြင်သစ်ဘာသာတို့ဖြင့် ထုတ်ဝေကြသည်။ လာအိုနိုင်ငံတွင် နေ့စဉ်ထုတ် သတင်းစာ ၉ စောင်၊ မဂ္ဂဇင်း ၉၀ ခု၊ ရေဒီယိုစတေရှင် ၄၃ ခု၊ တီဗွီစတေရှင် ၃၂ ခု တို့ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် လည်ပတ်လျက် ရှိသည်။ ၂၀၁၁ခုနှစ် အထိ ဗီယက်နမ်၏ "နမ်ဒန်" ('ပြည်သူ') နှင့် စင်ဟွာသတင်းဌာနတို့သည် လာအိုတွင် ရုံးဖွင့်ခွင့်ရှိသော နိုင်ငံခြားသတင်းဌာနများ ဖြစ်ပြီး နှစ်ခုစလုံးသည် ဗီယင်ကျန်းတွင် ၂၀၁၁ ခုနှစ်၌ သတင်းဗြူရိုကို စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
လာအိုအစိုးရသည် ၎င်းတို့၏ လုပ်ဆောင်မှုများကို ဝေဖန်ခြင်းအား ဟန့်တားနိုင်ရန် မီဒီယာ ထုတ်လွှင့်မှုဟူသမျှကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။<ref>{{cite web |title=Laos: Crony scheme in control of press and civil society |url=http://www.indexoncensorship.org/2014/05/laos-crony-scheme-control-press-civil-society/ |website=index on censorship |date=12 May 2014 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=3 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210303175155/https://www.indexoncensorship.org/2014/05/laos-crony-scheme-control-press-civil-society/ }}</ref> လာအိုအစိုးရအား ဝေဖန်သော လာအိုနိုင်ငံသားများသည် ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားခြင်း၊ တရားမစွဲဘဲ ဖမ်းဆီးခံရခြင်းနှင့် ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခံရခြင်း များ ရှိသည်။ <ref name="state">{{cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2012/eap/204213.htm|title=2012 Human Rights Reports: Laos|publisher=State.gov|access-date=9 August 2014|accessdate=13 September 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624001945/https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2012/eap/204213.htm}}</ref><ref name="atimes">{{cite news|url=http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/NB22Ae01.html|title=Off the air in Laos|work=Asia Times Online|access-date=9 August 2014|archive-date=29 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140329180831/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/NB22Ae01.html|url-status=unfit|accessdate=13 September 2021|archivedate=29 March 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140329180831/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/NB22Ae01.html}}</ref>
===အိမ်ထောင်ဖက် အများအပြားရှိခြင်း===
အိမ်ထောင်ဖက် အများအပြားရှိခြင်းသည် လာအိုနိုင်ငံ၌ ရာဇဝတ်မှု ဖြစ်သော်လည်း ပြစ်ဒဏ်မှာ အသေးအမွှားမျှသာ ဖြစ်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေနှင့် မိသားစု စည်းမျဉ်းတို့မှ အိမ်ထောင်ဖက် တစ်ဦးထက်ပို၍ ရှိခြင်းအား တရားဝင် သတ်မှတ်ခြင်းမှ တားမြစ်ထားပြီး တစ်လင်တစ်မယားစနစ်မှာ နိုင်ငံအတွင်း အိမ်ထောင်ပြုခြင်း၏ အဓိကပုံစံ ဖြစ်သည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ <ref>{{cite web |title=Social Discrimination in the Lao People's Democratic Republic |author=<!--Not stated--> |url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf |access-date=1 August 2019 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308025704/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf }}</ref> သို့သော်လည်း အိမ်ထောင်ဖက် တစ်ဦးထက်ပို၍ ရှိခြင်းမှာ မုံလူမျိုးများကြားတွင် ထုံးတမ်းစဉ်လာ အဖြစ် ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web |title=Social Discrimination in the Lao People's Democratic Republic |author=<!--Not stated--> |url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf |access-date=1 August 2019 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=8 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308025704/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/LA.pdf }}</ref> ၂၀၁၇ ခုနှစ်စာရင်း အရ အမျိုးသမီးများ၏ ၃.၅% နှင့် အမျိုးသားများ၏ ၂.၁% တို့တွင် အိမ်ထောင်ဖက် တစ်ဦးထပ်ပို၍ ရှိသော အိမ်ထောင်များတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေကြသည်။<ref name="LSIS-II" />
=== အားကစား ===
[[File:Stadenat-vientiane.jpg|thumb|ဗီယင်ကျန်းရှိ လာအိုအမျိုးသားအားကစားရုံ အသစ်]]
အမျိုးသားအားကစားမှာ ကိုယ်ခံပညာတစ်ခုဖြစ်သော မြွေလာအို ဖြစ်ပြီး<ref>{{Cite web|url=http://www.goabroad.net/Brooklynmonk/journals/1197/Muay-Lao,-the-forgotten-art-of-kickboxing|title=Muay Lao, the forgotten art of kickboxing|last=Graceffo|website=GoAbroad Network|archive-url=https://web.archive.org/web/20180415230120/http://www.goabroad.net/Brooklynmonk/journals/1197/Muay-Lao,-the-forgotten-art-of-kickboxing|archive-date=15 April 2018|url-status=dead|accessdate=13 September 2021|archivedate=15 April 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180415230120/http://www.goabroad.net/Brooklynmonk/journals/1197/Muay-Lao,-the-forgotten-art-of-kickboxing}}</ref> ထိုင်းတို့၏ မြွေထိုင်း၊ မြန်မာ့လက်ဝှေ့ နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားတို့၏ ပရာဒယ် ဆီရေး တို့နှင့် ဆင်တူသော ကစ်ဘောက်ဆင် တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite book |title=Thailand – Sports and recreation |publisher=Encyclopædia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Thailand/Sports-and-recreation |language=en |access-date=13 September 2021 |archive-date=24 June 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210624002018/https://www.britannica.com/place/Thailand/Sports-and-recreation |url-status=live }}</ref>
ဘောလုံးကစားခြင်းသည် လာအိုတွင် ရေပန်းစား လူကြိုက်အများဆုံး အားကစားနည်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite news |last1=Fuller |first1=Thomas |title=Laos Stumbles on Path to Sporting Glory |url=https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 |access-date=26 January 2020 |work=The New York Times |date=5 October 2009 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=24 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624002040/https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 }}</ref> လာအိုလိဂ်သည် နိုင်ငံအတွင်း ဘောလုံးကလပ်များ၏ ထိပ်ဆုံး ပရော်ဖက်ရှင်နယ် လိဂ် ကစားပွဲ ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite news |last1=Fuller |first1=Thomas |title=Laos Stumbles on Path to Sporting Glory |url=https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 |access-date=26 January 2020 |work=The New York Times |date=5 October 2009 |accessdate=13 September 2021 |archivedate=24 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624002040/https://www.nytimes.com/2009/10/06/world/asia/06laos.html?pagewanted=all&_r=0 }}</ref> လိဂ်ကစားပွဲစတင်သည့် အချိန်မှစ၍ လာအိုအာမီ အက်ဖ် စီ အသင်းသည် အအောင်မြင်ဆုံး အသင်းဖြစ်ပြီး ဖလား ၈ ကြိမ် ရရှိကာ ချန်ပီယံဆု အများဆုံး ရရှိခြင်း ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web|title=Laos – List of Champions|url=http://www.rsssf.com/tablesl/laoschamp.html|access-date=28 Nov 2020|publisher=RSSSF|accessdate=13 September 2021|archivedate=13 January 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100113160830/http://www.rsssf.com/tablesl/laoschamp.html}}</ref>
လာအိုနိုင်ငံတွင် အဖွဲ့လိုက် အားကစားများနှင့် ပတ်သက်၍ အခြား ရိုးရာ မရှိပေ။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံသည် ဆီးဂိမ်းသို့ ပထမဦးဆုံး အကြိမ် အဖြစ် အသင်းတစ်သင်း စေလွှတ်ခဲ့သည်။ လာအို အမျိုးသား ဘတ်စကက်ဘော အသင်းသည် ၂၀၁၇ ဆီးဂိမ်းတွင် ပါဝင် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး မြန်မာအသင်းကိုသာ အနိုင်ရကာ ပြိုင်ပွဲတွင် အဆင့် ၈ ရရှိခဲ့သည်။ <ref>[http://www.fibalivestats.com/u/SEA/642962/ FIBA LiveStats] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210323032706/http://www.fibalivestats.com/u/SEA/642962/ |date=23 March 2021 }}, FIBA.com, accessed 24 August 2017.</ref>
== ဆက်စပ်ကြည့်ရှုရန် ==
== ကိုးကား ==
{{reflist|2}}
== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
{{ပထဝီဝင်တည်နေရာ
|Centre = {{LAO}}
|North = {{CHN}}
|Northeast = {{VNM}}
|East = {{VNM}}
|Southeast = {{VNM}}
|South = {{KHM}}
|Southwest = {{THA}}
|West = {{THA}}
|Northwest = {{MYA}}
}}
{{ASEAN}}
{{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}}
[[Category:နိုင်ငံ]]
[[Category:လာအိုနိုင်ငံ]]
[[Category:အာဆီယံအသင်းဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:အရှေ့တောင်အာရှရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံများ]]
[[Category:ဖွံ့ဖြိုးမှုအနိမ့်ဆုံး နိုင်ငံများ]]
6uhoabkmupwg7wrtnhv3r5onmk3e1fv
အစ္စရေးနိုင်ငံ
0
8450
756585
726713
2022-08-28T10:14:16Z
Jokomarel
101196
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| အမည်_ရင်း = מְדִינַת יִשְׂרָאֵל <br />''Medīnat Yisrā'el''<br />دَوْلَةُ إِسْرَائِيلَ <br />''Dawlat Isrā'īl''
| နိုင်ငံအမည်အပြည့် = အစ္စရေးပြည်တော်
|common_name = [[Israel]]
|ပုံ_အလံ = Flag of Israel.svg
|ပုံ_တံဆိပ် = Coat of arms of Israel.svg
|symbol_type = Emblem
|ပုံ_နေရာ = Israel in its region (pre 1967 territory).svg
| နိုင်ငံတော်သီချင်း = [[Hatikvah]]<br /><small>''The Hope''</small>
|ရုံးသုံးဘာသာများ = [[ဟီဘရူးဘာသာ]]၊ [[အာရပ်ဘာသာ]]
|လူမျိုးများ = ဂျူး 75.4%၊ အာရပ် 20.6%၊ လူနည်းစု 4% <ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=http://www.haaretz.com/hasen/spages/1115060.html |accessdate=15 December 2009 |archivedate=3 December 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091203104844/http://www.haaretz.com/hasen/spages/1115060.html }}</ref>
|demonym = Israeli
|မြို့တော် = [[ဂျေရုဆလင်မြို့]]
|အကြီးဆုံးမြို့ = မြို့တော်
|<font color="blue">Largest urban agglomeration</font> = [[Tel Aviv-Yafo]] {{Coord|32°|5'0|"N|34°|48'0|"E}}</small>
|government_type = ပါလီမန်စနစ် သမ္မတနိုင်ငံ<ref name="cia"/>
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၁) = သမ္မတ
|ခေါင်းဆောင်_အမည်(၁) = ရာ့အူဗန် ရစ်ဗ်လင်
|ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၂) = ဝန်ကြီးချုပ်
|ခေါင်းဆောင်_အမည်(၂) = [[နာ့ဖ်တာလီ ဘန်းနက်]]
|leader_title3 = လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ
|leader_name3 = မစ်ကီ လက်ဗီ
|leader_title4 = တရားသူကြီးချုပ်
|leader_name4 = အက်စ်သာ ဟာယွတ်
|sovereignty_type = လွတ်လပ်ရေးရခြင်း
|sovereignty_note = (ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်သော ပါလက်စတိုင်းမှ)
|ထူထောင်ရေး_အမည်(၁) = နိုင်ငံတော်ထူထောင်ကြောင်း ကြေညာ
|ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၁) = ၁၉၄၈ မေ ၁၄
| ဧရိယာ = 20,770 / 22,072
|area_sq_mi = 8,019 / 8,522
|ဧရိယာအဆင့် = 151st
|area_magnitude = 1 E+10
|FR_foot4 = {{smallsup|1}}
|ဧရိယာရေရာခိုင်နှုန်း = ~2
|လူဦးရေ =8,134,100{{smallsup|2}}<ref>{{Cite web |url=http://www.cbs.gov.il/reader/newhodaot/hodaa_template.html?hodaa=200911208 |title=Selected Data from the New Israel Statistical Abstract No. 60 - 2009 |date=2009-09-16 |publisher=Israel Central Bureau of Statistics |accessdate=2009-10-26 }}</ref>
|population_estimate_year = 2009
|လူဦးရေအဆင့် = 96th <!--April 27, 2009 rank-->
|population_census = 5,548,523
|population_census_year = 1995
|လူဦးရေအထူ = 356.8
|population_density_sq_mi = 839
|လူဦးရေအထူအဆင့် = 34th
|GDP_PPP_year = 2008
|GDP_PPP = $202.562 billion<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=436&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=46&pr.y=11 |title=Israel|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2009-10-01}}</ref> <!--Do not edit!-->
|GDP_PPP_အဆင့် = 50th
|GDP_PPP_per_capita = $28,473<ref name=imf2/>
|GDP_PPP_per_capita_အဆင့် = 31st
|GDP_nominal = $215.727 billion<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_rank = 42nd
|GDP_nominal_year = 2009
|GDP_nominal_per_capita = $29,671<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = 29th
|HDI_year = 2007
|HDI = 0.935
|HDI_change = increase
|HDI_ref = <ref name="UN">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf|title=Human Development Report 2009. Human development index trends: Table G|publisher=The United Nations|accessdate=2009-10-10}}</ref>
|HDI_rank = 27th
|HDI_category = <span style="color:#090">high</span>
|Gini = 38.6
|Gini_ref = <ref name="cia"/>
|Gini_year = 2005
|ငွေ = [[:en:Israeli shekel|Shekel]]
|currency_code = ILS or NIS
|စံတော်ချိန်ဇုန် = [[အစ္စရေးစံတော်ချိန်|IST]]
|utc_offset = +2
|time_zone_DST = [[:en:Israel Summer Time|IDT]]
|utc_offset_DST = +3
|drives_on = right
|cctld = .il
|calling_code = 972
|footnote1 = Excluding / Including the [[Golan Heights]] and [[East Jerusalem]]; see [[Israel#Geography and climate|below]].
|footnote2 = Includes all permanent residents in Israel proper, the Golan Heights and East Jerusalem. Also includes Israeli population in the [[West Bank]]. Excludes non-Israeli population in the [[West Bank]] and the [[Gaza Strip]].
}}
'''အစ္စရေးနိုင်ငံ'''၊ [[သမ္မာကျမ်းစာ]]အရ '''ဣသရေလပြည်'''၊ တရားဝင်အားဖြင့် '''အစ္စရေးပြည်တော်'''သည် [[အနောက်အာရှ]]ရှိ နိုင်ငံဖြစ်သည်။ မြေထဲပင်လယ်၏အရှေ့တောင်ဘက်ကမ်းစပ်နှင့်ပင်လယ်နီ၏မြောက်ဘက်ကမ်းစပ်တွင်တည်ရှိပြီးမြောက်ဘက်တွင်လက်ဘနွန်နှင့်နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်သည်၊ အရှေ့မြောက်ဘက်တွင်ဆီးရီးယား၊ အရှေ့ဘက်တွင်ဂျော်ဒန်နှင့်အနောက်တောင်ဘက်တွင် အီဂျစ်၊ အနောက်ဘက်ကမ်း၏ ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေများနှင့် အရှေ့ဘက်နှင့် အနောက်ဘက်တွင် ဂါဇာကမ်းမြှောင်တို့ အသီးသီး နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်လျက်ရှိသည်။ တယ်လ် အဗစ်ဗ်သည် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးနှင့် နည်းပညာဆိုင်ရာ အချက်အချာနေရာဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ အစိုးရရုံးစိုက်ရာ ဂျေရုဆလင်မြို့တော်တွင် အစ္စရေး၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ်မပြုပါ။
သည် ၁၉၄၈ ခုနှစ် က ထူထောင်လိုက်သော ခေတ်သစ်ဂျူး (ရဟူဒီ)နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံ၏တည်နေရာအနေအထားမှာ ရှည်လျားပြီးသေးသွယ်သော ပုံသဏ္ဌာန်ရှိကာ တောင်နှင့်မြောက် ကီလိုမီတာ ၄၇၀ ခန့် (၂၉၀ မိုင်)၊ အရှေ့နှင့် အနောက်အကျယ်ဝန်းဆုံးနေရာတွင် ၁၃၅ ကီလိုမီတာ (၈၅ မိုင်)ကျယ်ဝန်းပါသည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံသည် မြေထဲပင်လယ်၏အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်း၊ ပင်လယ်နီ၏မြောက် ဘက်စွန်းတွင်တည်ရှိသော နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ မြောက်လတ္တီတွဒ်၂၉ ဒီဂရီ ၃၀ မိနစ်ကြားနှင့် ၃၃ ဒီဂရီ ၁၅ မိနစ်အကြား၊အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၃၄ ဒီဂရီ ၁၇ မိနစ်နှင့် ၃၅ ဒီဂရီ ၄၁ မိနစ်ကြားတွင်တည်ရှိသည်။ မြောက်ဘက်တွင်လက် ဘနွန်၊ အရှေ့ မြောက်ဘက်တွင် ဆီးရီးယား၊ အရှေ့ဘက်တွင် ဂျော်ဒန်နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် အီဂျစ်နိုင်ငံတို့တည်ရှိပြီး ၎င်းထက်အရွယ်ပမာဏကျယ်ဝန်းသော အာရပ်နိုင်ငံများက ဝန်းရံလျက်ရှိသည်။ နိုင်ငံ၏အကျယ်အဝန်းမှာ ဧရိယာစတုရန်းမိုင်ပေါင်း ၈,၅၂၂ (၂၂,ဝ၇၂ စတုရန်းကီလိုမီတာ)ရှိသည်။ ၁၉၆၇ ခုနှစ် ၆ ရက်စစ်ပွဲအပြီးအစ္စရေးက နယ်မြေများသိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ရာ ယခင် ၂၂,ဝ၇၂စတုရန်းကီလိုမီတာအကျယ်မှ အစ္စရေး စစ်ဘက်ထိန်းချုပ်နယ်မြေနှင့် ပါလက်စတိုင်း နယ်မြေအပါအဝင် ၂၇,၇၉၉ စတုရန်း ကီလိုမီတာရှိလာခဲ့သည်။[[အစ္စရေးနိုင်ငံ#%20ftn1|''''''[1]'''''']]
ယခု အစ္စရေးနိုင်ငံအပါအဝင် ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ သည် ခရစ်မပေါ်မီ နှစ်ပေါင်း ၁ဝဝဝ ခန့်ကပင် ဘုရင်စနစ် ထူထောင်၍ တစ်ထီးတစ်နန်းတည်ရှိခဲ့သည်။ ဘီစီ ၁ဝ ရာစုနှစ်
မှစ၍ နိုင်ငံနှစ်ခြမ်းကွဲပြီးသော် ဂျူဒါနိုင်ငံနှင့် အစ္စရေးနိုင်ငံ ဟူ၍ နှစ်နိုင်ငံဖြစ်လာလေသည်။ ဘီစီ ၇၂၂ ခုနှစ်တွင် အစ္စရေးနိုင်ငံကို [[အဆီးရီးယန်း လူမျိုး]]တို့က တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်၍ လူပေါင်းများစွာကို နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ပို့သည်။ ဘီစီ ၁၇ဝ ခန့် တွင် ဂရိတို့ကသိမ်းပိုက်၍ ဘီစီ ၆၃ ခုနှစ်တွင် ရောမတို့က သိမ်းပိုက်ပြန်သည်။ ယဟူဒီလူမျိုးနှင့် ရောမလူမျိုးတို့ နှစ် ပေါင်းများစွာ ပဋိပက္ခဖြစ်ခဲ့ကြပြီးနောက် အေဒီ ၇ဝ ပြည့်တွင် ယဟူဒီများ ပြင်းပြင်းထန်ထန် နှိပ်ကွပ်ခံရရုံမက ဂျေရုဆလင်
မြို့တော်ကြီးပါ ရောမတို့၏ အဖျက်အဆီးကိုခံလိုက်ရသည်။ ယဟူဒီအမြောက်အမြားလည်း ကမ္ဘာအရပ်ရပ်သို့ အနှံ့အပြား ရောက်ရှိသွားလေသည်။ အေဒီ ၆ဝဝ ခန့်တွင် အစ္စလာမ် အယူဝါဒီ အာရပ်လူမျိုးတို့က တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ပြန်သည်။ ဥရောပအလယ်ခေတ်တွင် ဥရောပတိုက်မှ ခရစ်ယာန် အယူဝါဒီ ဘုရင်တို့သည် ပါလက်စတိုင်ကို မွတ်စလင်တို့လက်မှ လွတ်မြောက်အောင် လာရောက်တိုက်ခိုက်ကြသဖြင့် [[ခရူးဆိတ် စစ်ပွဲများ]]ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ကရူးဆိတ်တို့ အရေးမလှခဲ့ချေ။
၁၅၁၇ ခုနှစ်တွင် ပါလက်စတိုင်းသည် တူရကီလက်အောက်သို့ ကျရောက်ပြီးလျှင် တူရကီစိုးမိုးမှုကို အနှစ် ၄ဝဝ ခန့်ခံခဲ့ရသည်။ ထိုအချိန်၌ ပါလက်စတိုင်းတွင် ယဟူဒီလူမျိုးနည်း၍ အာရပ်လူမျိုးလူ ဦးရေများသည်။ ၁၈၈၂ ခုနှစ်ခန့်တွင် ဥရောပတိုက်သို့ရောက်နေသော ယဟူဒီလူမျိုးအုပ်စုသည် ပါလက်စတိုင်းတွင် အခြေစိုက်ရန် ပထမဆုံး ရောက်လာကြသည်။ ဤသို့ရောက်လာခြင်းကား ခေတ်သစ်အစ္စရေးနိုင်ငံပေါ်ပေါက်ရန် လမ်းစပင်ဖြစ်လေသည်။
၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ပါလက်စတိုင်တွင် ယဟူဒီနိုင်ငံ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဂိုဏ်းဖြစ်သော ဇိုင်ယွန်ဂိုဏ်းဝင် ဗြိတိသျှ သိပ္ပံပညာရှင် ရှိမ်ဗိုက်ဇမန်းက ဗြိတိသျှအစိုးရအား ပါလက်စတိုင်းပြည်ကို ယဟူဒီများ၏ ဇာတိနိုင်ငံအဖြစ် သတ်မှတ်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့ရာ ဗြိတိသျှအစိုးရက သဘောတူ၍ ဘဲလ်ဖိုးကြေညာ ချက်ခေါ် ကြေညာချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ပေးသည်။ ၁၉၁၈ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှတို့သည် ပါလက်စတိုင်းမှ တူရကီတို့အား တိုက်ထုတ်သည်။ ပထမကမ္ဘာစစ်ပြီးသော် နိုင်ငံပေါင်းချုပ်
အသင်းကြီးက ဘဲလ်ဖိုးကြေညာချက်ကို အတည်ပြုကာ ဗြိတိသျှ အစိုးရအား ယင်း၏ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်ထားရှိ၍ ပါလက်စ တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်စေသည်။ အာရပ်တို့သည် ရဟူဒီနိုင်ငံ သစ်သတ်မှတ်ရန် ကြေညာသည်ကို မလိုလားဆုံးသူများ ဖြစ်ကြ သည်။
ကမ္ဘာအရပ်ရပ်၌ နိုင်ငံမဲ့လူမျိုးအဖြစ် နေထိုင်ကြရသော ရဟူဒီများသည် ပါလက်စတိုင်းသို့ ပြန်၍ အခြေစိုက်ကာ မြို့သစ်ပြသစ်လုပ်ငန်းသစ်များ ထူထောင်ကြရာ အာရပ်တို့နှင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ကြရ ပြန်သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှအစိုးရ က ရဟူဒီများဝင်ရောက် အခြေစိုက်မှုကို ဥပဒေဖြင့်တားမြစ် လေသည်။ သို့ဖြင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ဖြစ်ပွားလာသောအခါ အာရပ်-ယဟူဒီပြဿနာသည် လိပ်ခဲတင်းလင်းဖြစ်နေလေသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ပြီးသွားသည့်နောက် ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိ
သျှအစိုးရက အာရပ်-ရဟူဒီပြဿနာကို ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ ကြီးသို့ တင်ပြ၏။ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂက ထိုပြဿနာကို စုံစမ်း စစ်ဆေးပြီးနောက် ပါလက်စတိုင်ပြည်ကို အာရပ်နိုင်ငံနှင့် ယဟူဒီနိုင်ငံဟူ၍ နှစ်ပိုင်းခွဲခြား သတ်မှတ်လိုက်သည်။ ကမ္ဘာ့ ကုလသမဂ္ဂက ယင်းသို့သတ်မှတ်ပေးလိုက်သည့် အစီအစဉ်ကို ယဟူဒီတို့က လက်ခံသော်လည်း အာရပ်တို့က လက်မခံသဖြင့် အာရပ်-ရဟူဒီတိုက်ပွဲများ မစဲခဲ့ချေ။
၁၉၄၈ ခုနှစ် မေလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ပါလက်စတိုင်းမှ ဗြိတိသျှတို့အုပ်ချုပ်ရေး ရုပ်သိမ်းချိန်ကျသောအခါ ပါလက်စတိုင်းရှိ ဇိုင်ယွန်ဝါဒီများက မရုပ်သိမ်းမီတစ်ရက်ဖြစ်သော
မေလ ၁၄ ရက်နေ့ ညနေတွင် အဇ္ဇရီယယ်ဟူသော လွတ်လပ် သည့်သမ္မတနိုင်ငံသစ်တစ်ခု တည်ထောင်လိုက်ကြောင်း တဲလာ ဗစ်မြို့မှ ကြေညာလိုက်သည်။ ကြေညာစဉ်က အစ္စရေးနိုင်ငံ အဖြစ် ကမ်းရိုးတစ်လျှောက်မျှသာရှိလေသည်။ ဒေါက်တာရှိမ် ဗိုက်ဇမန်းက သမ္မတ၊ ဒေးဗစ်ဗင်ဂူးရီးယန်းက ဝန်ကြီးချုပ် အဖြစ် ဆောင်ရွက်လေသည်။ အစ္စရေးသမ္မတနိုင်ငံသစ်ကို အမေရိကန်နှင့်ရုရှတို့က ချက်ချင်းပင်အသိအမှတ်ပြုလေသည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံကြေညာသည့်နေ့၌ပင် အီဂျစ်၊ အီရတ်၊ ဂျော်ဒန်၊ လက်ဗနွန်၊ ဆော်ဒီအာရေဗျ စသောအာရပ်နိုင်ငံ များက အစ္စရေးနိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာ တဖြည်းဖြည်း တိုက်ပွဲပြင်းထန်သည် ထက်ပြင်းထန်လာသဖြင့် ကုလသမဂ္ဂက
စစ်ငြိမ်းရေးဆွေးနွေးရန် ပထမကော်မရှင်တစ်ခု လွှတ်ရလေ သည်။ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီက ယင်းပြဿနာကို ဖြန်ဖြေရန်စေလွှတ်ခဲ့သော ကိုယ်စားလှယ် ကောင့်ဗာနာဒေါ့အား လည်း အကြမ်းဖက်လိုသူတစ်စုက ပစ်သတ်သဖြင့် ဒေါက်တာ ရပ်ဗန့်ဆိုသူအား ဖြန်ဖြေရန် ထပ်မံစေလွှတ်ခဲ့ရပြန်သည်။ ၁၉၄၉ ခုနှစ် ဇန္နဝါရီလတွင် ဒေါက်တာရပ်ဗန့်၏ ဆောင်ရွက်မှု ကြောင့် အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် အိမ်နီးချင်းအာရပ်နိုင်ငံများဖြစ် သော အီဂျစ်၊ လက်ဗနွန်၊ ဂျော်ဒန်၊ ဆီးရီးယားနိုင်ငံများ
စစ်ငြိမ်းစာချုပ်ချုပ်ဆိုနိုင်ခဲ့ရာ အတိအလင်း တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွား ခြင်း ရပ်စဲသွားသော်လည်း နယ်စပ်တွင်မကြာခဏပစ်ခတ်မှု များကား ရှိနေမြဲရှိနေလေသည်။ ယင်းသို့ဖြစ်ရခြင်းမှာ နယ်နိ မိတ်ပြဿနာ၊ ဆက်ဆံရေးပြဿနာများ မပြေလည်မှုကြောင့် ဖြစ်လေသည်။ နယ်စပ်တွင် အချင်းဖြစ်ပွားတိုင်း ကုလသမဂ္ဂသို့
တင်ပြတိုင်တန်းခဲ့ကြသည်။ ၁၉၅၆ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် အီဂျစ်နိုင်ငံက ဆူးအက်တူးမြောင်းကို ပြည်သူပိုင်လုပ်သဖြင့် ဗြိတိန်နှင့် ပြင်သစ်တို့က အီဂျစ်နိုင်ငံကို ဝင်တိုက်ရာ အစ္စရေးတပ်များကလည်း အီဂျစ်နိုင်ငံကိုဝင်ရောက်တိုက်ခိုက် ၍ ဆိုင်နိုင်းကျွန်းဆွယ်၏ များရာစုအပိုင်းကို သိမ်းကာ ဆူးအက်တူးမြောင်းအထိရောက်ခဲ့ရာ နောက်ဆုံး ကုလသမဂ္ဂ၏ ကြားဝင်ဖြန်ဖြေမှုကြောင့် အတိုက်အခိုက်ရပ်စဲသည်။ အစ္စရေးတို့က တပ်များကိုရုပ်သိမ်းပေးကြသည်။ ကုလသမဂ္ဂ ထိန်းသိမ်း
ရေးတပ်များကို ချထားသည်။
၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင် အီဂျစ်နိုင်ငံတောင်းဆိုချက်ကြောင့် ကုလသမဂ္ဂထိန်းသိမ်းရေးတပ်များကို ဆိုင်းနိုင်းကျွန်းဆွယ်မှ ရုပ်သိမ်းသည်။ နယ်စပ်တိုက်ပွဲ အများအပြား ဖြစ်ပွားပြီးနောက် အစ္စရေးက ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့တွင် ရှောင်တခင်ဝင်၍ တိုက် သည်။ အီဂျစ်လေကြောင်းအင်အားပျက်စီးသည်။ ခြောက်ရက် ကြာ စစ်ပွဲပြီးသည့်နောက် အစ္စရေးတပ်များ ဆိုင်းနိုင်း ကျွန်းဆွယ်ကို ပြန်လည်တပ်စွဲမိသည်။ ဆီးရီးယားနိုင်ငံမှ ဂိုလန် တောင်ကုန်းကိုလည်း သိမ်းမိသည်။ ဂျော်ဒန်နိုင်ငံမှ ဂျော်ဒန်မြစ်
၏ အနောက်ဘက်ကမ်းနှင့် ဂျေရုဆလင်မြို့ အာရပ်နယ်ပိုင်းကို သိမ်းသည်။
၁၉၇၃ ခုနှစ်အောက်တိုဘာလ ၆ ရက်နေ့တွင် အီဂျစ် နှင့် ဆီးရီးယားနိုင်ငံတို့သည် ဆူးအက်တူးမြောင်းဒေသနှင့် ဂိုလန်ကုန်းမြင့်ဒေသများတွင် စစ်မျက်နှာဖွင့်၍ အစ္စရေးနိုင်ငံ
ကို အလုံးအရင်းဖြင့် ဝင်တိုက်သည်။
အီဂျစ်တို့သည် အလုံးအရင်းဖြင့် ဆူးအက်တူးမြောင်း ကိုဖြတ်ကျော်၍ ဆိုင်းနိုင်းကျွန်းဆွယ်ရှိ အစ္စရေးတို့၏ ဗာလက်ခံကတုတ်ကြောင်းကို လျှပ်တပြက်ဖြိုဖျက်နိုင်သည်။
ဆီးရီးယားတပ်များကလည်း အစ္စရေးတို့သိမ်းပိုက်ထားသည့် ဂိုလန်ကုန်းမြင့်အတွင်း ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်နိုင်ခဲ့သည်။ ဆိုဗီ ယက်ယူနီယံက အီဂျစ်နှင့် ဆီးရီးယားနိုင်ငံတို့အတွက် လေ ကြောင်းဖြင့် စစ်ရေးအကူအညီအမြောက်အမြား ပို့ဆောင်ပေး သကဲ့သို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကလည်း အစ္စရေးနိုင်ငံ
အတွက် ပို့ဆောင်ပေးခဲ့သည်။
အစ္စရေးတို့ကလည်း တန်ပြန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဦးစွာ၌ ဆီးရီးယားတပ်များကို တွန်းလှန်ကာ ဒမတ်စကပ်မြို့မှ မိုင် ၂ဝ ကွာသည်အထိ ဖိတိုက်သွားနိုင်ခဲ့သည်။ အီဂျစ်စစ်မျက်နှာဘက် တွင် အစ္စရေးတို့သည် ဆူးအက်တူးမြောင်းတစ်လျှောက်ရှိ အီဂျစ်တို့၏ ပေါင်းကူးခြေကုတ်နှစ်ခုအကြားမှ ဆူးအက်တူး မြောင်းကို ဖြတ်ကျော်ပြီးသော် ဆူးအက်မြို့ကိုဝိုင်းရံထားသော ဆိုင်းနိုင်းစစ်ဦးကင်းမှ အီဂျစ်အမှတ် ၃ တပ်မတော်ကိုလည်း ပိတ်ဆို့ထားခဲ့လေသည်။
ထို့နောက်တွင် အစ္စရေးနှင့် အီဂျစ်တို့သည် ကုလ သမဂ္ဂ၏စေ့ဆော်မှုကြောင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရန် သဘောတူညီခဲ့ ပြီးနောက် နိုင်ဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် အီဂျစ်နှင့်အစ္စရေး
ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများသည် ကိုင်ရို-ဆူးအက်တူးမြောင်း လမ်းမကြီး ပေါ်ရှိ ကီလိုမီတာ ၁ဝ၁ စခန်းတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြသည်။ ထိုမှတစ်ဖန် နှစ်ဖက်တပ်များ ပိုင်းခြားရေးအတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ကစ်ဆင် ဂျာ၏စေ့စပ်ဖြန်ဖြေမှုကြောင့် ၁၉၇၄ ခုနှစ် ဇန္နဝါရီလ ၁၈ ရက် နေ့တွင် တပ်များပိုင်းခြားရေး သဘောတူညီချက်ကို အီဂျစ်- အစ္စရေး နှစ်နိုင်ငံ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့၏။ အစ္စရေးတပ်များကို ဆူးအက်တူးမြောင်း အနောက်ဘက်
ကမ်းမှ ဆုတ်ခွာပေး ရသည်။ ဆူးအက်တူးမြောင်း အရှေ့ဘက် ကမ်းတစ်လျှောက် ငါးမိုင်မှခုနှစ်မိုင်အထိ ကျယ်ဝန်းသော ကမ်းမြောင်နယ်မြေတွင် အီဂျစ်တို့သည် အကန့်အသတ်ဖြင့် တပ်များချထားနိုင်သည်။ ထိုနယ်မြေမှ အရှေ့ဘက်တွင် တပ်သားဦးရေ ကန့်သတ်ထားသည့် အစ္စရေးတပ်များရှိနေရာ ယင်းသည့်အစ္စရေးနှင့် အီဂျစ်တပ်များအကြားတွင် ကုလသမဂ္ဂထိန်းသိမ်းရေးတပ်များကို ချထားလေသည်။ ထိုစာချုပ်အရ တပ်များရုပ်ရေးအစီအစဉ်သည် မတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် ပြီးဆုံးသွားသည်။
အစ္စရေးနှင့် ဆီးရီးယားနိုင်ငံတို့အကြား တပ်ပိုင်း ခြားရေး သဘောတူညီချက်ကိုကား ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့တွင်မှ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြလေသည်။
ဆိုင်နိုင်းကျွန်းဆွယ်ဒေသတွင် နောက်ထပ်တပ်များ ပိုင်းခြားရေးအတွက် စာချုပ်ထပ်မံချုပ်ဆိုနိုင်ရန် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာကစ်ဆင်ဂျာသည် အစ္စရေးတို့ ၏ မြို့တော်နှင့် အာရပ်တို့၏ မြို့တော်များအကြားငြိမ်းချမ်းရေး လွန်းပျံခရီးလှည့်လည် ကြိုးပမ်းခဲ့ရာမှ ၁၉၇၅ ခုနှစ် စက်တင် ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် အစ္စရေးနှင့် အီဂျစ်တို့သည် ဆိုင်နိုင်းဒေသ ကြားဖြတ်တပ်ပိုင်းခြားရေးစာချုပ်ကို လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ကြသည်။ ထိုစာချုပ်အရ ဆိုင်နိုင်းသဲကန္တာရမှ အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့များသည် နောက်ထပ်စတုရန်းမိုင် ၁၉ဝဝ နောက် ပြန်ဆုတ်ပေးရေးနှင့် အဗူရူဒစ်ရေနံတွင်းများ ပြန်ပေးရေးကို သဘောတူညီလိုက်သည်။ ထိုစာချုပ်အရ အီဂျစ်နှင့် အစ္စရေး
တို့သည် အင်အားသုံးစွဲခြင်း၊ သို့မဟုတ် အင်အားသုံးရန် ခြိမ်းခြောက်ခြင်း၊ သို့မဟုတ် စစ်ရေးအရပိတ်ဆို့ခြင်းများကို ပြုလုပ်မည်မဟုတ်ကြောင်းနှင့် သဲကန္တာရအတွင်း အချက်ပေး စခန်းများ၌ အမေရိကန်စက်မှုပညာရှင် ၂ဝဝ ချထားပြီး စစ်ရေးနှင့်မပတ်သက်သော အစ္စရေးကုန်သင်္ဘောများကို ဆူးအက်အတွင်း ဖြတ်သန်းခွင့်ပြုရန် အီဂျစ်တို့က သဘော တူညီကြောင်းဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင် ထိုစာချုပ်အရ အရေးပါ သော ဂစ်ဒီနှင့်မတ်တလာ တောင်ကြားလမ်းများကို ကုလသမဂ္ဂ ထိန်းသိမ်းရေး တပ်များက ကွပ်ကဲထိန်းသိမ်းထားမည် ဖြစ်လေ သည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတို့က သူတို့၏နိုင်ငံကို မဲဒီနတ်ယဇ္ဇရီယယ်ဟု ခေါ်ကြသည်။ ယင်းအမည်မှာ ဟီဘရူး ဘာသာစကားဖြစ်၍ အစ္စရေးနိုင်ငံဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံကို သဘာဝအားဖြင့် ကမ်းရိုးတမ်း ဒေသ၊ တောင်ကုန်းဒေသနှင့် ဂျော်ဒန်မြစ်ဝှမ်းဒေသဟူ၍ သုံးပိုင်း ပိုင်းနိုင်သည်။
ကမ်းရိုးတမ်းဒေသသည် မြေထဲပင်လယ် ကမ်းရိုးတမ်း တစ်လျှောက်ဒေသဖြစ်၍ ကာမယ်တောင်တန်းနှင့် ဂါဇာဒေသ ကြားတွင် တည်ရှိသည်။
တောင်ကုန်းဒေသသည် ပျမ်းမျှခြင်းအားဖြင့် ပေ ၂ဝဝဝ ခန့်မြင့်၍ အမြင့်ဆုံးတောင်ထွတ်သည် အက်ဇမွန်တောင် ဖြစ်ပြီးလျှင် ပေ ၃ယ၉၆၃ မြင့်သည်။ ထိုဒေသတွင် ဂယ်လီလီ တောင်တန်း၊ ဆမားရီးယားတောင်တန်း၊ ဂျူဒီယာတောင်တန်း နှင့် ကျောက်တောင်ကျောက်ကမ်းပါး မီးတောင်ဝကြီးများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသော နီဂက်သဲကန္တာရတို့ ပါဝင်သည်။ ဂျော်ဒန်မြစ်သည် ဟူလာရေအိုင်၊ ကင်းနာရက်ရေအိုင် (ဂယ်လီလီပင်လယ်)နှင့် ပင်လယ်သေတို့ကို ဆက်ထား၍ မိုင် ၂ဝဝ ခန့် ရှည်လျားသောဂျော်ဒန်မြစ်၏ ၇၃ မိုင်ခန့်သည် အစ္စရေးနိုင်ငံထဲ၌ ပါဝင်သည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံ၏တောင်ပိုင်း တစ်ဝက်ကျော်ကျော် သည် တောင်ပိုင်းပြည်၊ သို့မဟုတ် နီဂက်ဟုခေါ်သောပြည် ဖြစ် သည်။ ထိုဒေသသည် တစ်ခါက အသုံးမကျသောသဲကန္တာရ
လွင်တီးခေါင်ကြီး ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ အဖိုးတန်လယ် ယာမြေဘဝသို့ ရောက်ရှိနေလေပြီ။
အစ္စရေးနိုင်ငံသည်ငယ်ပင်ငယ်သော်လည်းတစ်နေရာ နှင့်တစ်နေရာ ရာသီဥတုအလွန်ကွာတတ်သည်။ ယေဘုယျ အားဖြင့် အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ ရာသီဥတုသည် နွေအခါ၌ပူ၍
ဆောင်းအခါ၌ အပူအအေးမျှတသည်။ ဇန်နဝါရီလတွင် အအေးဆုံးဖြစ်၍ အပူချိန်ဖာရင်ဟိုက် ၄ဝ ဒီဂရီခန့်ရှိပြီးလျှင် အပူဆုံးဖြစ်သော ဩဂုတ်လတွင် ၆၅ ဒီဂရီမှ ၈၅ ဒီဂရီထိရှိ သည်။ ဆောင်းရာသီဖြစ်သော နိုဝင်ဘာလမှ ဧပြီလအတွင်း မိုးရွာ၍ မြောက်ပိုင်းတွင် တစ်နှစ်လျှင် ပျမ်းမျှခြင်းမိုးရေချိန် ၄၂.၅ လက်မရွာပြီးသော် တောင်ပိုင်းတွင် .၈ လက်မသာ ရွာ သည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံ၌ ခြောက်သွေ့သော သဲကန္တာရအပိုင်း ကများသဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးအတွက် ခက်ခဲသည်ကို အစ္စရေးအစိုးရက ရေအလုံအလောက်ရအောင် စီမံလိုက်သဖြင့် နိုင်ငံ
တည်ထောင်စ ပထမငါးနှစ်ကထက် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကို ယခုအခါ နှစ်ဆပိုလုပ်ကိုင်နိုင်ကြသည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံ၌ အဓိကလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သော လယ်ယာစိုက်ပျိုးနည်းမှာ ရော ပြွမ်းစိုက်ပျိုးမွေးမြူခြင်းနှင့် ရှောက်လိမ္မော်တို့ကဲ့သို့ အရည်ရွှမ်း သီးထွက်ပင်များ စိုက်ပျိုးခြင်းတို့ဖြစ်သည်။ ရောပြွမ်းစိုက်ပျိုး
မွေးမြူခြင်းအားဖြင့် ကောက်ပဲသီးနှံများ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ အသီးအနှံ၊ နို့နှင့်ဥတို့ ရရှိသည်။ စိုက်ပျိုးရေးတွင် အစ္စရေးနိုင်ငံသည် အံ့မခန်းနိုင်အောင် တိုးတက်လျက်ရှိသည်။ လယ် ယာမြေအမြောက်အမြားသည် နိုင်ငံပိုင်ဖြစ်၍ လယ်သမား ယာသမားများသည် မိမိနှင့် မိမိ၏မိသားစု လုပ်ကိုင်နိုင်သော
ခြေနိုင်လက်နိုင်ရှိသော မြေယာများကိုသာ လုပ်ကိုင်ရန်ရရှိကြ သည်။
လယ်ယာလုပ်ငန်းအပြင် အစ္စရေးနိုင်ငံသည် စက်မှု လုပ်ငန်း၌လည်း အလွန်တိုးတက်လျက်ရှိသည်။ လူဦးရေ၏ လေးပုံတစ်ပုံသည် စက်မှုလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများ ဖြစ်ကြသည်။ စားသောက်ဖွယ်များ၊ အဝတ်အထည်သတ္တုပစ္စည်း၊ အိမ်ထောင် ပရိဘောဂ စသောလူသုံးကုန်ပစ္စည်းများကို အထူးသဖြင့် လုပ်ကိုင်ကြသည်။ အခြားထင်ရှားသော စက်မှုလုပ်ငန်းများမှာ စက်ပစ္စည်းကရိယာများ၊ ပလပ်စတစ်ထည်၊ ဖန်ထည်၊ ကြွေ ထည်၊ မော်တော်ကား၊ ရေခဲသေတ္တာ၊ ရေဒီယို၊ မော်တော်ကား
တိုင်ယာ၊ သားရေထည်၊ ဆေးဝါး၊ အဆောက်အအုံပစ္စည်း လုပ် ငန်းတို့ဖြစ်သည်။ စိန်ဖြတ်ခြင်း၊ စိန်သွေးခြင်းလုပ်ငန်းသည် လည်း အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ ဒုတိယအကြီးဆုံး ထုတ်ကုန်လုပ် ငန်းဖြစ်သည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ အဓိကထုတ်ကုန်များမှာ ရှောက် မျိုးဝင်သီးနှံများ၊ သွေးပြီးစိန်များ၊ ဓာတုဗေဒပစ္စည်းများ၊အထည် အလိပ်များနှင့် ခေတ်စားသည့်ပစ္စည်းများ၊ စက်ကိရိယာများ၊ ပလပ်စတစ်ပစ္စည်းများ၊ မော်တော်ကားတာယာများနှင့် ဆေးဝါး ပစ္စည်းများဖြစ်လေသည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံတွင် ဧည့်ကြိုလုပ်ငန်းသည် ရှောက် မျိုးဝင်သီးနှံများနောက် ဒုတိယဝင်ငွေအများဆုံးဖြစ်သည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံတွင် အာရပ်နှင့် ဒရုလူမျိုးအနည်းငယ်
မှတစ်ပါး ကျန်လူဦးရေ အားလုံးလိုလိုပင် ရဟူဒီလူမျိုးများဖြစ် ကြသည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံသည် အာရှတိုက်တွင် ပါဝင်သော နိုင်ငံဖြစ်သော်လည်း နိုင်ငံသူနိုင်ငံသားတို့၏ နေထိုင်ပုံသည် အနောက်တိုင်းဆန်သည်။ မြို့ရွာအဆောက်အအုံများလည်း ဥရောပ သို့မဟုတ် အမေရိကန်မြို့ရွာ အဆောက်အအုံများနှင့် တူသည်။ သို့ရာတွင် မည်သူမျှ အလွန်ချမ်းသာသည်၊ အလွန် ဆင်းရဲသည်ဟူ၍မရှိပဲ အဆင့်အတန်းမှာ များစွာမကွာကြချေ။ ၁၉၇၃ ခုနှစ် ခန့်မှန်းသန်းခေါင်စာရင်းအရ အစ္စရေးနိုင်ငံ၏
လူဦးရေသည် ၃၂၂၈ဝဝဝ ယောက်ဖြစ်သည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံ ၏ ရုံးသုံးဘာသာသည် ဟီဘရူးဘာသာဖြစ်သည်။ နိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတို့သည် လွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်နိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံ၏မြို့တော်သည် နိုင်ငံတည်ထောင်စ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ၁၉၄၉ ခုနှစ်က တဲလဗစ် မြို့ဖြစ်သည်။ ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ်ဇန်နဝါရီလမှစ၍ ဂျရူးဆလမ်းမြို့သစ်သို့ မြို့တော်
ပြောင်း၍ ရုံးစိုက်ထားပြီဖြစ်သော်လည်း တဲလဗစ်မြို့သည် အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးမြို့ပင်ဖြစ်သည်။ အစ္စရေး နိုင်ငံ၏ အခြားထင်ရှားသောမြို့ကြီးများမှာ ဗီယာရှီဗာမြို့၊ ဟိုင် ဖာမြို့၊ ဂျက်ဖာမြို့၊ တိဗေရီယပ်မြို့ စသည်တို့ဖြစ်ကြသည်။ အစ္စရေးမြို့ကြီးများ အားလုံးလိုလိုပင် သမ္မာကျမ်းစာဝင်မြို့ ကြီးများဖြစ်ကြသည်။ ထင်ရှားသော ဆိပ်ကမ်းမြို့များမှာ ဟိုင် ဖာမြို့၊အိုင်းလတ်မြို့(ပင်လယ်နီကမ်းခြေတွင်ရှိသည်၊) အေကာမြို့ နှင့် တဲလဗစ်မြို့နှင့် မိုင် ၂ဝ ကွာရှိ အက်ရှဒေါ့မြို့တို့ဖြစ်သည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံသည် ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီးသည့် ပြည်သူပြည်သားများက လျှို့ဝှက်မဲ ဆန္ဒဖြင့် တင်မြှောက်လိုက်သော အမတ် ၁၂ဝ ပါဝင်သည့်
နက်ဆက်ခေါ် ပြည်သူ့လွှတ်တော်က ရွေးချယ်ခန့်ထားသည့် သမ္မတနှင့် သမ္မတကရွေးချယ်ခန့်ထားသော ဝန်ကြီးချုပ် အမှူးရှိသည့် ဝန်ကြီးများအပါဝင် အစိုးရအဖွဲ့ဖြင့် အုပ်ချုပ် သည်။ နက်ဆက်ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကို လေးနှစ်တစ်ကြိမ် ရွေး ကောက်ပွဲကျင်းပ၍ သမ္မတကို ငါးနှစ်တစ်ကြိမ်ရွေးချယ်တင် မြှောက်ရသည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံတွင် စာဖြင့်ရေးသား အတည် ပြုထားသော အုပ်ချုပ်မှုအခြေခံဥပဒေဟူ၍ မရှိသော်လည်း လွှတ်တော်ကပြဋ္ဌာန်းသော ဥပဒေများ၊ အစိုးရအဖွဲ့က ချမှတ် သောစီမံကိန်းများဖြင့် အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံတွင် အသက် ငါးနှစ်မှ ၁၅ နှစ် အကြား ကလေးသူငယ်များအတွက် မူလတန်းပညာ အခမဲ့ မသင်မနေရ ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ မူလတန်းပညာရေးကို တစ်စုံ
တစ်ခုသောအကြောင်းကြောင့် အပြီးမသတ်နိုင်ဘဲ အလုပ်လုပ်နေ သောအသက် ၁၅ နှစ်မှ ၁၈ နှစ်အထိ လူငယ်များအတွက် လည်း ပညာဆက်လက်သင်ကြားနိုင်ရန် ယင်းတို့၏လုပ်ငန်းရှင် များက ခွင့်ပြုရမည်ဟုလည်း သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ အထက်တန်းပညာ သင်ကြားရေးအတွက်လည်း တက္ကသိုလ်များ
ကောလိပ်များကိုဖွင့်လှစ်ထားရှိရာ ဂျေရူးဆလင်မြို့ရှိ ဟီဘရူးတက္ကသိုလ်၊ တဲလာဗစ်မြို့ရှိ တဲလာဗစ်တက္ကသိုလ်၊ ဗားအီလန် တက္ကသိုလ်၊ ဟိုင်ဖာကောလိပ်၊ နီဂတ်တက္ကသိုလ်၊ အစ္စရေးစက်မှုတက္ကသိုလ်နှင့် ဗိုက်ဇမန်းသိပ္ပံတက္ကသိုလ်တို့သည် ထင်ရှား လေသည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံသည် ၁၉၄၉ ခုနှစ်မှ အစပြု၍ ကုလ သမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်လေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၅)</ref>
==အဇ္ဇရီယယ်နိုင်ငံ==
အဇ္ဇရီယယ်နိုင်ငံသည် ဆိုင်းနိုင်းဒေသ ပြဿနာကို
အိဂျစ်နှင့် အသင့်အတင့်ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့သော်လည်းတဘက်တွင် ပါလက်စတိုင်း ပြောက်ကျားတို့နှင့် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက် ဆင်နွှဲနေရလေသည်။
၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် အဇ္ဇရီယယ်နိုင်ငံ၌ အပြောင်းအလဲများ
ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ အဇ္ဇရီယယ်နိုင်ငံ ထူ ထောင်ချိန်မှစ၍
၁၉ နှစ် တိုင်တိုင် ဆက်တိုက်အာဏာရခဲ့သော လေဘာပါတီ
သည် ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် ကျင်း ပသော ရွေးကောက်ပွဲ၌
ပထမဆုံးအကြိမ် ရှုံးနိမ့်ခဲ့ရလေသည်။
၁၉၇၄ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ဝန်ကြီးချုပ် [[[[[[ဂိုလ်ဒါမယ်ယာ]]]]]]
နုတ်ထွက်၍ ယစ်ဇတ်ရာဗင် ဦးဆောင် သည့် အစိုးရအဖွဲ့
တက်လာပြီးသည့်နောက်မှာပင် လေဘာပါတီတွင်း၌ ညီညွတ်
မှု လျော့နည်းစ ပြုခဲ့သည်။
ဂျော်ဒန်မြစ် အနောက်ကမ်းဒေသနှင့် ပတ်သက်သော ပြဿနာ
ရေးရာများ၌ ရာဗင်အစိုးရအဖွဲ့ဝင်အ ချင်းချင်း သဘောထား
ကွဲလွဲခဲ့ကြသည်။ တစ်ဖက်တွင် လေဘာပါတီဝင်များ၏
စာရိတ္တပျက်ပြားမှုများ ပေါ် ပေါက်လာခြင်းသည်လည်း
လေဘာပါတီအတွက် သိက္ခာကျဆင်းစရာအကြောင်း ဖြစ်ခဲ့
သည်။ ပြဿနာအရပ် ရပ်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော ရာဗင်အစိုးရ
အဖွဲ့ကို ဘာသာရေးပါတီမှ လွှတ်တော်အမတ်များက အယုံ
ကြည်မ ရှိ အဆိုတင်သွင်းသဖြင့် ၁၉၇၆ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ
၂၀ ရက်နေ့တွင် ရာဗင်အစိုးရအဖွဲ့ နုတ်ထွက်ပေးခဲ့ရ သည်။
၁၉၇၇ ခုနှစ် မေလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် နဝမအကြိမ် ရွေး
ကောက်ပွဲကို ကျင်းပရာ၌ လီယာကွတ်ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင်
[[မီနာချင်ဗယ်ဂင်]] ဦးဆောင်၍ ညွှန့်ပေါင်းအစိုးရအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်း
ခဲ့သည်။
ဗယ်ဂင်က လွှတ်တော်၌အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်
ထိပ်သီးညီလာခံကျင်းပ ရန် အီဂျစ်၊ ဆီးရီးယား၊ ဂျော်ဒန်နိုင်ငံ
ခေါင်းဆောင်များကို ဖိတ်ခေါ်ပါကြောင်း ပြောကြားသည်ကို တုံ့ပြန်
သောအားဖြင့် ၁၉၇၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် အီဂျစ်
သမ္မတ အန္နဝါဆဒတ်သည် အဇ္ဇရီယယ်နိုင် ငံသို့ လာရောက်
ကာ အဇ္ဇရီယယ်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးသည်။
ယင်း ဆွေးနွေးပွဲတွင် နှစ်ဦးနှစ်ဖက် သဘောတူညီချက်အရ
ဂျီနီဗာငြိမ်းချမ်းရေး ကွန်ဖရင့်ကိုပြန် လည်ကျင်းပနိုင်ရန်အတွက်
ရှေ့ပြေးညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပွဲတစ်ရပ်ကို ကိုင်ရိုမြို့တွင် ကျင်းပရန်
ဆုံးဖြတ်ကြသည်။ ယင်း ကိုင်ရိုဆွေးနွေးပွဲသို့ တက်ရောက်ရန်
အဇ္ဇရီယယ်နိုင်ငံ၊ အာရပ်နိုင်ငံများနှင့် ပယ်လက်စတိုင် လွတ်
မြောက်ရေးအဖွဲ့၊ ရုရှနိုင်ငံနှင့် အမေရိကန် နိုင်ငံတို့အား
အီဂျစ်က တရားဝင်ဖိတ်ခေါ် ကမ်းလှမ်း ခဲ့သည်။ ၁၉၇၇
ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ကိုင်ရို ဆွေးနွေးပွဲကို
တရားဝင် စတင်ကျင်းပသော အခါ၌မူ အဇ္ဇရီယယ်နိုင်ငံမှ
ဗင်အဲလစ်ဇာခေါင်းဆောင်သော ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့၊ ကုလ
သမဂ္ဂကိုယ်စားလှယ်၊ အမေရိ ကန်နိုင်ငံ ကိုယ်စားလှယ်နှင့်
အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ကိုယ်စားလှယ်တို့သာ ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ကြလေ
သည်။ ရုရှနိုင်ငံက ယင်းဆွေးနွေးပွဲသည် ဂျီနီဗာကွန်ဖရင့်
၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဆန့်ကျင်ရာရောက်နေသည်ဆိုကာ
မတက်ရောက် ဘဲနေခဲ့သည်။
၁၉၇၇ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် အဇ္ဇရီယယ်
ဝန်ကြီးချုပ်ဗယ်ဂင်သည် အမေရိကန်သမ္မတ ကာတာနှင့်
တွေ့ဆုံပြီးလျှင် အရှေ့အလယ်ပိုင်းငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် စပ်လျဉ်း
၍ ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန်နည်း လမ်းများ၊ လျာထား
ချက်များကို တင်ပြဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၇၇
ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့ တွင် အီဂျစ်နိုင်ငံ အစ္စမေး
လီးယားမြို့၌ အီဂျစ်သမ္မတဆဒတ်နှင့် အဇ္ဇရီယယ်ဝန်ကြီးချုပ်
ဗယ်ဂင်တို့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးကြပြန်သည်။
ဆဒတ်-ဗယ်ဂင် ဆွေးနွေးပွဲ၌ဝန်ကြီးချုပ် ဗယ်ဂင်၏တင်ပြ
ချက်တွင် အဇ္ဇရီယယ်က သိမ်းယူထား သော ဂျော်ဒန်အ
နောက်ဘက်ကမ်းဒေသနှင့် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတို့၌
အဇ္ဇရီယယ်စစ်တပ်များကို လုံခြုံရေး တပ်များ အသွင်ဖြင့်
ဆက်လက်ထားရှိမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ယင်းဒေသများမှ
အဇ္ဇရီယယ် စစ်တပ်များကို ရုပ် သိမ်းခဲ့လျှင် ပယ်လက်
စတိုင်း လွတ်မြောက်ရေးတပ်များက ဝင်ရောက် သိမ်းပိုက်
မည့်အဖြစ်ကို လက်မခံနိုင် ကြောင်း၊ ယင်းဒေသနှစ်ခု၌
စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ရုပ်သိမ်း၍ ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ရေးကို
အစားထိုးပေးမည်ဖြစ် ကြောင်း၊ ဆိုင်းနိုင်းမှ စစ်တပ်များ
ရုပ်သိမ်းရေးကို သုံးနှစ်မှ ငါးနှစ်အတွင်း အဆင့်ဆင့်လုပ်
ဆောင်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ဆိုင်းနိုင်းဒေသ၌ ဂျူးလူမျိုး
များ အခြေစိုက် နေထိုင်ခြင်းကို ဆက်လက်ခွင့်ပြု၍ ယင်း
တို့ကို အဇ္ဇရီယယ်က အကာအကွယ် ပေးရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊
ယင်းပြဿနာများကို ဆက်လက်စဉ်းစားရန် လမ်းဖွင့် ပေး
ထားကြောင်း စသည်ဖြင့် ထည့်သွင်းဖော်ပြခဲ့သည်။
ဝန်ကြီးချုပ်ဗယ်ဂင်၏ အစိုးရလက်ထက်၌ သိမ်းပိုက်ထား
သော နယ်မြေများတွင် အဇ္ဇရီယယ်နိုင်ငံ သားတို့ကို အခြေ
စိုက်နေထိုင်ခွင့်များ တိုးချဲ့ခွင့်ပြုသဖြင့် ယင်းလုပ်ရပ်ကို ၁၉၇၇
ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ဂျီနီဗာမြို့၌ ကျင်းပ
သော ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်ရေးကော်မရှင်က
ရှုတ်ချဝေဖန်ခဲ့ သည်။
အဇ္ဇရီယယ်၏ ကမ်းလှမ်းချက်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ အီဂျစ်သမ္မတ
ဆဒတ်၏ သဘောထားမှာ ဂျော်ဒန်အ နောက်ဘက်ကမ်း
ဒေသနှင့် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတို့၌ အဇ္ဇရီယယ်တို့က
အုပ်ချုပ်ရေးရုပ်သိမ်းပေးပြီးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက်ပယ်လက်
စတိုင်နိုင်ငံကို ထူထောင်ပေးရမည်၊ ဆိုင်းနိုင်းဒေသမှ ငါးနှစ်
အတွင်း တပ်ရုပ်ပေးမည့် ကိစ္စတွင် အဇ္ဇရီယယ်တို့ ဆက်
လက်အခြေစိုက်နေထိုင်ခွင့်ကို ပေးနိုင်မည်မဟုတ်ကြောင်း၊
တပ်ရုပ်သိမ်းပေး ရေးဆိုရာ၌ ၁၉၆၇ ခုနှစ် စစ်ပွဲမတိုင်မီက
နယ်မြေများအထိ ဆုတ်ခွာပေးရမည်ဖြစ်ကြောင်းကို ထုတ်ဖော်
ပြော ကြားသည်။ အီဂျစ်၏တောင်းဆိုချက်မှာ ဆိုင်းနိုင်းဒေသ၊
ဂိုလန်ကုန်းမြင့်၊ ဂျော်ဒန်အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသ နှင့် ဂါဇာ
ကမ်းမြောင်ဒေသတို့မှ အဇ္ဇရီယယ်တို့ အပြီးအပိုင် ဆုတ်ခွာ
ထွက်ပေးရေးဖြစ်သည်။
ယင်းသို့ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ အစ္စမေးလီးယားမြို့၌ ကျင်း
သည့် ဆဒတ်ဗယ်ဂင် ဆွေးနွေးပွဲ၌အရှေ့ အလယ်ပိုင်းငြိမ်း
ချမ်းရေးပြဿနာမှာ မည်သို့မျှ မပြေလည်နိုင်ဘဲ ဂျရူးဆလမ်းနှင့်
ကိုင်ရိုဆွေးနွေးပွဲတို့၌ဆက် လက်ညှိနှိုင်းယူရမည့် အခြေအနေ
တွင် တည်နေသည်။ <ref>စွယ်စုံကျမ်းနှစ်ချုပ်၊ ၁၉၇၈</ref>
== ကိုးကား ==
{{Reflist|}}
{{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}}
[[Category:သမ္မတနိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ]]
41vbt2hc844lnjw0u23wwnmop60x72w
တမ်းပလိတ်:Infobox company
10
11065
756445
561000
2022-08-27T16:04:43Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{infobox
| bodyclass = vcard
| titleclass = fn org
| title = {{{name|{{{company_name|<includeonly>{{PAGENAME}}</includeonly>}}}}}}
| imageclass = logo
| imagestyle = {{#if:{{{logo_padding|}}} |padding-top:{{{logo_padding}}};padding-bottom:{{{logo_padding}}};}}
| image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage |image={{{logo|{{{company_logo|}}}}}} |size={{{logo_size|}}} |sizedefault=frameless |upright=1 |alt={{{logo_alt|{{{alt|}}}}}}}}
| caption = {{{logo_caption|{{{caption|}}}}}}
| image2 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage |image={{{image|}}} |size={{{image_size|}}} |sizedefault=frameless |upright=1.35 |alt={{{image_alt|}}}}}
| caption2 = {{{image_caption|}}}
| label1 = {{#if:{{{defunct|}}}|[[:en:Types of business entity|အမျိုးအစား]]|အမျိုးအစား}}
| class1 = category
| data1 = {{{type<includeonly>|{{{company_type|}}}</includeonly>}}}
| label2 = လုပ်ငန်း
| data2 = {{{industry<includeonly>|</includeonly>}}}
| class2 = category
| label3 = Genre
| class3 = category
| data3 = {{{genre<includeonly>|</includeonly>}}}
| label4 = Fate
| data4 = {{{fate<includeonly>|</includeonly>}}}
| label5 = လွှဲအပ်သူ
| data5 = {{{predecessor<includeonly>|{{{Predecessor|}}}</includeonly>}}}
| label6 = ဆက်ခံသူ
| data6 = {{{successor<includeonly>|</includeonly>}}}
| label7 = တည်ထောင်သည့်နှစ်
| data7 = {{{foundation<includeonly>|</includeonly>}}}
| label8 = တည်ထောင်သူများ
| class8 = agent
| data8 = {{{founder<includeonly>|</includeonly>}}}
| label9 = ဖျက်သိမ်း
| data9 = {{{defunct<includeonly>|</includeonly>}}}
| label10 = ဌာနချုပ်
| class10 = {{#if:{{{location|}}}|label|adr}}
| data10 =
{{#if: {{{location_city<includeonly>|</includeonly>}}}|<span class="locality">{{{location_city}}}</span>}}{{#if: {{{location_country<includeonly>|</includeonly>}}}|, <span class="country-name">{{{location_country}}}</span>}}
{{#if:{{{location|}}}|{{{location}}} }}
| label11 = တည်နေရာ
| data11 = {{{locations<includeonly>|</includeonly>}}}
| label12 = ဝန်ဆောင်မှု ဧရိယာ
| data12 = {{{area_served<includeonly>|</includeonly>}}}
| label13 = အရေးပါ ပုဂ္ဂိုလ်များ
| class13 = agent
| data13 = {{{key_people<includeonly>|</includeonly>}}}
| label15 = ထုတ်ကုန်ပစ္စည်း
| data15 = {{{products<includeonly>|</includeonly>}}}
| label16 = ထုတ်ကုန်ပမာဏ
| data16 = {{{production<includeonly>|</includeonly>}}}
| label17 = ဝန်ဆောင်မှု
| class17 = category
| data17 = {{{services<includeonly>|</includeonly>}}}
| label18 = ဝင်ငွေ
| data18 = {{{revenue<includeonly>|</includeonly>}}}
| label19 = အခွန်မဆောင်မှီ ဝင်ငွေ
| data19 = {{{operating_income<includeonly>|</includeonly>}}}
| label20 = {{#ifeq:{{{intl|}}}|yes|အသားတင်ဝင်ငွေ|အသားတင် ဝင်ငွေ}}
| data20 = {{{net_income<includeonly>|</includeonly>}}}
| label21 = AUM
| data21 = {{{aum<includeonly>|</includeonly>}}}
| label22 = ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု
| data22 = {{{assets<includeonly>|</includeonly>}}}
| label23 = စုစုပေါင်း ရှယ်ယာတန်ဖိုး
| data23 = {{{equity<includeonly>|</includeonly>}}}
| label24 = ပိုင်ရှင်များ
| data24 = {{{owner<includeonly>|</includeonly>}}}
| label25 = အလုပ်သမားဦးရေ
| data25 = {{{num_employees<includeonly>|</includeonly>}}}
| label26 = မိခင်ကုမ္ပဏီ
| data26 = {{{parent<includeonly>|</includeonly>}}}
| label27 = ဌာနခွဲများ
| data27 = {{{divisions<includeonly>|</includeonly>}}}
| label28 = ကုမ္ပဏီခွဲ
| data28 = {{{subsid<includeonly>|</includeonly>}}}
| label29 = ဝက်ဘ်ဆိုက်
| data29 = {{{homepage<includeonly>|</includeonly>}}}
| label30 = ဆောင်ပုဒ်{{#if:{{{slogans|}}}|များ}}
| data30 = {{{slogan|{{{slogans|{{{Slogan|{{{company slogan|{{{company_slogan|}}}}}}}}}}}}}}}
| below = {{#if:{{{footnotes<includeonly>|</includeonly>}}}|'''ကိုးကား''' {{{footnotes}}} }}
}}<noinclude>
{{documentation}}
</noinclude>
lar5blhy2xqir03z5iwhnrjokzyjkev
အီဂျစ်နိုင်ငံ
0
13649
756586
755217
2022-08-28T10:15:44Z
Jokomarel
101196
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| နိုင်ငံအမည်အပြည့် = အီဂျစ်အာရပ်သမ္မတနိုင်ငံ
| အမည်_ရင်း = جمهورية مصر العربية <br />
| ပုံ_အလံ = Flag of Egypt.svg
| ပုံ_တံဆိပ် = Coat of arms of Egypt (Official).svg
| နိုင်ငံတော်ဆောင်ပုဒ် =
| နိုင်ငံတော်သီချင်း = <center>[[File:Bilady, Bilady, Bilady.ogg]]</center>"Bilady, Bilady, Bilady"<br /><small>''ငါ့နိုင်ငံ၊ ငါ့နိုင်ငံ၊ ငါ့နိုင်ငံ''</small>
| ပုံ_နေရာ = Egypt in its region (undisputed).svg
| မြို့တော် = ကိုင်ရိုမြို့
| အကြီးဆုံးမြို့ = မြို့တော်
| အကြီးဆုံးပြည်နယ် =
| ဧရိယာ = ၁,၀၀၂,၄၅၀ km² (၃၈၇,၀၄၈ sq mi)
| ဧရိယာအဆင့် = ၃၀
| ဧရိယာရေရာခိုင်နှုန်း = ၀.၆၃၂
| အမြင့်ဆုံးနေရာ =
| အရှေဆုံးမြစ် =
| အကြီးဆုံးအင်း =
| ကမ်ရိုးတန်း =
| time zone = +၁
| ရုံးသုံးဘာသာများ = [[အာရပ် ဘာသာစကား|အာရပ်]]<ref name="official language">[[s:Constitution of Egypt#Chapter one: The State|Constitution of Egypt, Article.2]]: “[[Islam]] is the [[State religion|Religion of the State]]. [[literary Arabic|Arabic]] is its [[official language]], and the [[Islamic Jurisprudence]] ([[Sharia]]) ia a principal source of [[legislation]].”</ref>
| လူဦးရေ = ၇၉,၀၈၉,၆၅၀
| လူဦးရေအဆင့် =
| လူဦးရေအထူ = ၈၂.၃/km² (၂၁၄.၄/sq mi)
| လူဦးရေအထူအဆင့် = ၁၂၀
| လူမျိုးများ =
| ဘာသာတရားများ =
| ပွဲများ =
| အမျိုးအစား = သမ္မတ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း </br> ဦးဆောင်သော အစိုးရ
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၁) = သမ္မတ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၁) = ဟို့စ်နီမူဘာရပ်
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၂) = ဒုတိယသမ္မတ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၂) = အိုမာဆူလေမန်
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၁) = အပေါ်ပိုင်းနှင့် အောက်ပိုင်းပေါင်းစည်းခြင်း
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၁) = ၃၁၀၀ ဘီစီ
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၂) = ယူကေမှ လွတ်လပ်ရေး ကြေညာခြင်း
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၂) = ၂၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၂၂
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၃) = သမ္မတနိုင်ငံ ကြေညာခြင်း
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၃) = ၁၈ ဇွန်လ ၁၉၅၃
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၄) = လက်ရှိ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၄) = ၁၁ စက်တင်ဘာလ ၁၉၇၁
| GDP_PPP = $၄၉၆.၆၀၄ billion
| GDP_PPP_အဆင့် =
| GDP_PPP_per_capita = $၆,၃၄၇
| GDP_PPP_per_capita_အဆင့် =
| HDI = ၀.၆၂၀
| HDI_အဆင့် = ၁၀၁
| ဗဟိုဘဏ် =
| ငွေ =
| အထိမ်းအမှတ်များ =
| ISO 3166-1 = EG
| cctld = .eg
| calling_code = +10
}}
'''အီဂျစ်နိုင်ငံ'''၊ [[သမ္မာကျမ်းစာ]]အရ '''အဲဂုတ္တုပြည်'''သည် ဆိုင်းနိုင်း ကျွန်းဆွယ်ပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် အီဂျစ်နိုင်ငံသည် အာဖရိက တိုက်နှင့် အနောက်တောင် အာရှကို ကူးလူး ဆက်သွယ်ပေးသည့် တံတား ပမာ ဖြစ်နေသည်။ ထိုကြောင့် အီဂျစ်နိုင်ငံသည် တိုက်ကြီးနှစ်ခုကို ခွလျှက် တည်ရှိသော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး အာဖရိက၊ မြေထဲပင်လယ် ဒေသ၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်း နှင့် အစ္စလာမ်ကမ္ဘာ တွင် အဓိက အင်အားကြီးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ဧရိယာ အကျယ်အဝန်း ၁,၀၁၀,၀၀၀ စတုရန်း ကီလိုမီတာ (၃၉၀,၀၀၀ စတုရန်းမိုင်) ရှိပြီး အီဂျစ်နိုင်ငံသည် မြောက်ဘက်တွင် [[မြေထဲပင်လယ်]]၊ အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် [[ဂါဇာကမ်းမြောင်]]ဒေသနှင့် [[အစ္စရေးနိုင်ငံ]]၊ အရှေ့ဘက်တွင် [[ပင်လယ်နီ]]၊ တောင်ဘက်တွင် [[ဆူဒန်နိုင်ငံ]]နှင့် အနောက်ဘက်တွင် [[လစ်ဗျားနိုင်ငံ]] တို့နှင့် ဆက်စပ်လျှက် တည်ရှိသည်။
အီဂျစ်သည် အာဖရိကနှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် လူဦးရေအများဆုံး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံရှိ ခန့်မှန်းခြေ လူဦးရေ ၇၉ သန်း၏ အများစုသည် [[နိုင်းမြစ်]]၏ ကမ်းပါးနံဘေးတွင် နေထိုင်ကြပြီး ထိုဒေသမှာ အကျယ်အဝန်းအားဖြင့် ၄၀,၀၀၀ စတုရန်း ကီလိုမီတာ (၁၅,၀၀၀ စတုရန်းမိုင်) မျှ အကျယ်အဝန်း ရှိပြီး စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေနေရာများသည် ထိုဒေသတွင်သာ ရှိသည်။ [[ဆာဟာရ သဲကန္တာရ]] အတွင်းရှိ ဒေသအများအပြားမှာ လူဦးရေ အနည်းငယ်မျှသာ နေထိုင်ကြသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံရှိ လူဦးရေ၏ ထက်ဝက်ခန့်မှာ မြို့ပြဒေသများတွင် နေထိုင်ကြပြီး အများစုမှာ လူဦးရေ သိပ်သည်းသော ဂရိတ်တာ ကိုင်ရို၊ အလက်ဇန်းဒရီးယား နှင့် နိုင်းမြစ်ဝှမ်းတွင် ရှိသော အခြားမြို့ကြီးများတွင် ဖြန့်ကျက်နေထိုင်ကြသည်။
အီဂျစ်သည် ရှေးဟောင် ယဉ်ကျေးမှုလူ့အဖွဲ့အစည်းနှင့် ပတ်သက်၍ [[ဂိုင်ဇာမဟာပိရမစ်ကြီး|ဂိုင်ဇာ ပိရမစ်]] နှင့် ဂရိတ် စဖင့် ရုပ်တု စသည့် အဆောက်အဦးများနှင့်ပတ်သက်၍ ထင်ရှားကျော်ကြားသည်။
== အာရပ်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံ ==
အာဖရိကတိုက်ရှိ အီဂျစ်နိုင်ငံဟု ရှေးကခေါ်သော နိုင်ငံကို နောင်အခါ အာရပ်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံဟု ခေါ်ဝေါ်ခဲ့သည်။
အီဂျစ်ဟူသောအမည်မှာ''မထင်မရှားသော''ဟု
အနက်ထင်သည့် ''အီဂျစ်တပ်''ဟူသော ဂရိ စကားမှ ဆင်း
သက်လာ၏။ သို့သော် ရှေးအီဂျစ်လူမျိုးများကမူ သူတို့၏
တိုင်းပြည်ကို ''ခါမီ''ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရလေသည်။
ခါမီ၏အနက်မှာ မြေနက်ဟူ၍ဖြစ်ရာ နိုင်းမြစ်ဝှမ်းတစ်လျှောက်
ရှိ နုံးတင်မြေနု အရောင်ကို အစွဲပြု၍ ခေါ်ဝေါ်ခြင်း ဖြစ်ပေ
မည်။ မြန်မာဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသော သမ္မာကျမ်းစာများတွင် အီဂျစ်ပြည်ကို ''အဲဂုတ္တုပြည်'' ဟူသောစကားလုံးဖြင့် သုံးစွဲထားသည်များလည်းရှိသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံသည် အာဖရိကတိုက်၏ အရှေ့မြောက်ပိုင်း၌
နိုင်းမြစ်၏ တစ်ဖက်တစ်ချက်တွင် မြေ|ာင်လျက် တည်ရှိပေ
သည်။ နိုင်းမြစ်သည် ထိုနိုင်ငံ၏ ကျောရိုးမကြီးသဖွယ် ဖြစ်နေ
၍ ထိုမြစ်သာ အီဂျစ်နိုင်ငံကို ဖြတ်သန်းမစီးဆင်းလျှင် အရှေ့
ဘက်ရှိ အာရေဗျသဲကန္တာရ၊ အနောက်ဘက်ရှိ လစ်ဗျသဲကန္တာရ
များနှင့် အီဂျစ် နိုင်ငံမှာ မည်သို့မျှ ခြားနားခြင်းရှိမည် မဟုတ်
ချေ။ နိုင်းမြစ်ကြီး ဖြတ်သန်းစီးဆင်းပြီးလျှင် တစ်နှစ်တစ်ခါ
ရေလွှမ်းမိုးကာ မြစ်ဝှမ်းမြေများကို မြေဩဇာ ထက်သန်စေသော
ကြောင့် အီဂျစ်နိုင်ငံကို ''နိုင်းမြစ်၏မေတ္တာ လက်ဆောင်နိုင်ငံ''
ဟူ၍ပင် အချို့က ခေါ်ဆိုကြလေသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏
အကျယ်အဝန်းမှာ ၃၈၆၁၉၈ စတုရန်းမိုင်ရှိ၍ အကြီးဆုံး
အလျား ၆၇၅ မိုင်၊ အကြီးဆုံး အနံမိုင် ၇၆ဝ မျှရှိ၏။
အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အနေအထားမှာ လေးထောင့်ပုံသဏ္ဌာန်
ဖြစ်၍ နိုင်းမြစ်၏ အောက်ဘက် ပိုင်းတွင် နံဘေးနှစ်ဖက်ရှိ
သဲကန္တာရများအတွင်းသို့ပင် ပျံ့နှံ့တည်ရှိပြီးလျှင် ဆိုင်နိုင်းကျွန်း
ဆွယ်လည်း ပါဝင်လေသည်။ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းမှာ အကွေ့
အကောက် မရှိလှဘဲ ထင်ရှားသည့်တောင်တန်းမှာ အာရေဗျ၊
သို့မဟုတ် အရှေ့ဘက်တောင်ကုန်းဟုခေါ်သည့် တောင်တန်းများ
ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံး၏ အသုံးဝင်ဆုံးမြစ်မှာ
နိုင်းမြစ်ဖြစ်၏။ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ မြေမျက်နှာပြင်မှာ နိုင်းမြစ်ဝှမ်းတစ်ဝိုက်
တွင်သာ ညီညာပျံ့ပျူး၍ အနောက်ဘက် လစ်ဗျသဲ ကန္တာရ
ဘက်သို့ တဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်သွားသည်။ ထိုသဲကန္တာရမှာ
ပင်လယ်ပြင်ထက် ပေ ၁ဝဝဝ မြင့်၏။ အရှေ့ဘက်တွင်ရှိသော
အာရေဗျ သဲကန္တာရသည် တဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်သွားရာ
ပင်လယ်နီအနီးရှိ တောင်ကုန်းဒေသမှာ ပေ ၇ဝဝဝ ခန့်မြင့်
သည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် မြေဩဇာ ထက်သန်ကောင်းမွန်
ဆုံးသော ဒေသမှာ နိုင်းမြစ်၏ အနောက်ဘက်၌ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏
မြို့တော် ကိုင်ရိုမြို့၏မြောက်ဘက် မိုင် ငါးဆယ်မျှအကွာတွင်
ရှိသော ဖေယွမ်နယ်ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံရှိ အချို့ဒေသတို့မှာ
ပူပြင်းခြောက်သွေ့သဖြင့် လူတို့နေထိုင်ခြင်းငှါ မပြုနိုင်ကြချေ။
လူနေ များပြားသော ဒေသမှာ နိုင်းမြစ်တစ်ဝိုက်တွင်ဖြစ်၍
အထက်အီဂျစ်နှင့် အောက်အီဂျစ်ဟု နှစ်ပိုင်း ခွဲခြားထားသည်။
အထက်အီဂျစ်မှာ ကိုင်ရိုမြို့မှ အီဂျစ်နိုင်ငံ တောင်ဘက်
နယ်နိမိတ်အထိရှည်၍ ကျဉ်းမြောင်းသော မြစ်ဝှမ်းဒေသဖြစ်၏။
အောက်အီဂျစ်မှာ အီဂျစ်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းရှိ နိုင်းမြစ်၏
မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသ တစ်ခုလုံး ပါဝင်လေရာ မြေထဲပင်လယ်မှ
ကိုင်ရိုမြို့အထိ ရှည်လျားသော အပိုင်းဖြစ်သည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏
ရာသီဥတုမှာ ပူပြင်းခြောက်သွေ့လှ၍ တစ်နှစ်လုံးတွင်
လေးကြိမ်ငါးကြိမ်မျှသာ မိုးရွာသွန်း တတ်ပြီးလျှင် အချို့အရပ်
ဒေသတွင်ကား မိုးရွာသည်ကိုပင် မမြင်ဘူးကြချေ။
မြေထဲပင်လယ်ကမ်းခြေ တစ်လျှောက်တွင်ကား တစ်နှစ်လျှင်
မိုးရေချိန် ရှစ်လက်မခန့် ရွာသွန်းလေသည်။ ဤမျှ ခြောက်သွေ့သော
ဒေသ ဖြစ်သော်လည်း မြောက်ဘက်မှ လေမှန်မှန်
တိုက်ခိုက်နေခြင်းကြောင့်သာလျှင် လူတို့ နေထိုင်၍ ဖြစ်နိုင်လေသည်။
တောင်ဘက်မှ လေတိုက်သည့်အခါတွင်ကား သဲမုန်တိုင်းများ
ကျရောက်တတ်၍ ယင်းသည့် တောင်လေကို ခမ်ဆင်ဟု ခေါ်ကြ၏။
အီဂျစ်နိုင်ငံ နေရာအနှံ့အပြားတွင် အလွန်တရာ ရေရှားပါးသည်။
နိုင်းမြစ်ကြီးသာ မရှိပါက အီဂျစ်နိုင်ငံမှာ ဆဟားရား သဲကန္တာရကြီး၏
အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု အဖြစ်ဖြင့်သာ ရှိနေပေ လိမ့်မည်။
အောက်အီဂျစ်ပြည်တွင် နိုင်းမြစ်မှ သွယ်ယူဖောက်လုပ်ထားသော
တူးမြောင်းများ ရှိ၏။ ထိုတူးမြောင်းများမှာ ရေသွင်း စိုက်ပျိုးရေး
အတွက်လည်းကောင်း၊ ကူးသန်းသွားလာ ရေးအတွက်လည်းကောင်း
အသုံးပြုရန် ဖြစ်လေသည်။ မြေဩဇာကောင်းမွန်သည့်
ဖေယွမ်ဒေသမှာလည်း ရေသွင်းစိုက်ပျိုး လုပ်ကိုင်ရ၏။
အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ တူးမြောင်း များထဲတွင် [[ဆူးအက်တူးမြောင်း]]သည်
အရေးအပါဆုံးနှင့် အသုံးဝင်ဆုံး ဖြစ်သည်။ ထိုတူးမြောင်းသည်
အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အရှေ့ မြောက်ပိုင်းရှိ ဆိုင်နိုင်းကျွန်းဆွယ်ကို
ဖြတ်သန်းကာ မြေထဲပင်လယ်နှင့် ပင်လယ်နီတို့ကို ဆက်သွယ်ထားသည်။
အီဂျစ်နိုင်ငံမှ ပူပြင်းခြောက်သွေ့သော ဒေသအချို့တွင်
စိမ်းလန်းစိုပြေသော နေရာကလေးများ ရှိတတ်ရာ ယင်းတို့ကို
အိုအေးဆစ်ဟု ခေါ်သည်။ ထိုအိုအေးဆစ်များတွင် သစ်ပင်များ
ပေါက်နိုင်ခြင်းမှာ မြေအောက်ရှိ အောက်ခံမြေပြင်မှ ရေသည်
ထိုဒေသများတွင် မြေမျက်နှာပြင်သို့ တက်ကာ စိမ့်စမ်းများ
ဖြစ်ပေါ်စေသောကြောင့် ဖြစ်၏။ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ လူဦးရေမှာ
၃၄၈၃၉ဝဝဝ (၁၉၇၂)ဖြစ်၍ လယ်ယာစိုက်ပျိုး၍
ဖြစ်ထွန်းသော နိုင်းမြစ်၏ တစ်ဖက်တစ်ချက် ကျဉ်းမြောင်းသော
ဒေသတွင် လူများ ပြွတ်သိပ်၍ နေထိုင်ကြသည်။
မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသနှင့် မြစ်ဝှမ်းဒေသအချို့တွင် စတုရန်း
တစ်မိုင်အတွင်း လူပေါင်း ၁၅ဝဝ ခန့်ပင် နေထိုင်ကြသည်။
နိုင်းမြစ်ဝှမ်းမှအပ ဖြစ်သော ဒေသများတွင် လူတို့မှာ ရေရနိုင်သော
နေရာများ၌ ဟိုတစ်စု သည်တစ်စု နေထိုင်ကြရ၏။
အီဂျစ်လူမျိုးများ၏ ရှေးအဆက်အနွှယ်များမှာ အရပ်တကာမှ
လာရောက်ကြသော လူမျိုးပေါင်းစုံ ဖြစ်၍ အီဂျစ်လူမျိုးမှာ
ထိုလူအမျိုးမျိုးတို့ သွေးရောနှောကာ ပေါက်ဖွားလာသူများ
ဖြစ်လေသည်။ နေထိုင်ပုံနှင့် အလုပ်အကိုင်သို့လိုက်၍
အီဂျစ်လူမျိုးများကို အတန်းအစား သုံးမျိုးခွဲခြားနိုင်၏။
ဖယ်လာဟင်းခေါ် တောင်သူ လယ်သမားများမှာ အရိုးအခြင်
ကြီးမား၊ မျက်နှာသွယ်ကာ နဖူးကျယ်၍ အရပ်အမောင်းမှာ
ခပ်ပြတ်ပြတ် ဖြစ်၏။ အီဂျစ်လူမျိုး သုံးပုံနှစ်ပုံမှာ ဖယ်လာ
ဟင်းများ ဖြစ်သည်။ မြောက်ပိုင်းတွင် နေထိုင်သူများမှာ
အသား လတ်သော်လည်း တောင်ပိုင်းတွင် နေထိုင်သူများကား
အသားညိုသည်။ သူတို့သည် ရိုးသားဖော်ရွေ၍ ဉာဏ်စွမ်း
ဉာဏ်စ ထက်မြက်ပြီးလျှင် ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် နေတတ်လေသည်။
သူတို့သည် ရှေးအီဂျစ်လူမျိုးတို့၏ အဆက်အနွယ်များ ဖြစ်
သည်ဟု ဆို၏။ အစ္စလာမ်အယူဝါဒီများ ဖြစ်ပြီးလျှင် အယူဝါဒ
တွင် ကိုင်းရှိုင်းရိုသေကြသူများလည်းဖြစ်၍ အာရေဗစ်ဘာသာ
စကားကို အသုံးပြုကြလေသည်။ သို့သော် ကော့ပတစ်ခရစ်
ယာန် ဂိုဏ်းဝင် ဖယ်လာဟင်းအချို့လည်း ရှိပေသေးသည်။
အခြားလူတန်းစားမှာ ဗက်ဒူးအင်းများဖြစ်၍ ယင်းတို့သည်
အာရေဗစ် ဘာသာစကား ပြောဆိုကြ၏။ သူတို့သည်
သဲကန္တာရများတွင် ကျက်စားနေထိုင်သော လူမျိုးများဖြစ်၍
တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ လှည့်လည် သွားလာနေထိုင်ကာ
သိုးနှင့်မြင်းများကို မွေးမြူကြသည်။ အနည်းအကျဉ်းမျှ
လယ်ယာစိုက်ပျိုး လုပ်ကိုင်ကြ၏။ တတိယ လူတန်းစားမှာ
မြို့ကြီးများတွင် နေထိုင်ကြသော ကုန်သည်များနှင့် အတတ်
ပညာဖြင့် အသက်မွေးသူများ ဖြစ်ကြသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံတွင်း၌
နိုင်ငံခြားသားများလည်း ဝင်ရောက်နေထိုင်ကြရာ ယင်းတို့မှာ
ဂရိ၊ တူရကီ၊ ဗြိတိသျှ၊ ပြင်သစ်နှင့် ဣတာလျံလူမျိုးများ
ဖြစ်ကြ၏။ အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် အာရေဗစ် ဘာသာစကားကို
အသုံးများလေသည်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းသည်အီဂျစ်နိုင်ငံ၏
အဓိကလုပ်ငန်းတစ်ရပ် ဖြစ်သည်။ လယ်ယာများ အများဆုံး
တည်ရှိသော နိုင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသမှာ ပျမ်းမျှခြင်းအားဖြင့် ၁၂
မိုင်မျှသာ ကျယ်၏။ ထိုကြောင့် အီဂျစ်လူမျိုးတို့သည်
စိုက်ပျိုး၍ ရနိုင်မည့် အဖိုးတန်မြေ တစ်ပေမျှလောက်ကိုပင်
အလဟဿ မဖြစ်စေလို သဖြင့် သဲကန္တာရ အစပ်များတွင်
ရွာများတည်လေ့ရှိကြသည်။ ဝါကို အဓိကစိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်ကြရာ
အီဂျစ်နိုင်ငံထွက် ချည်မျှင်ရှည်ဝါမှာ ထင်ရှားကျော်ကြားလှ၏။
အခြားကောက်သီးကောက်နှံများမှာ ဂျုံ၊ စပါး၊ ကြံ၊ ပဲ၊ ကြက်သွန်နီ၊
ကန်စွန်းဥနှင့် စွန်ပလွံသီးများ ဖြစ်၍ ယင်းတို့ကို များသော
အားဖြင့် ပြည်တွင်းသုံးအတွက် စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်ကြသည်။
စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်ရာတွင် မိုးနည်းပါးလှလွန်းသောကြောင့်
နိုင်းမြစ်ဝှမ်း၌ စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်ကြရ၏။ ရှေးအခါက နိုင်းမြစ်ဝှမ်း
ရေလျှံပြီးနောက် ရေကျသွားသည့်အခါမှသာ
စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်ကြရသဖြင့် တစ်နှစ်လျှင် တစ်သီးသာ
စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့၏။ ထို့ပြင် မြစ်ရေလျှံသဖြင့် လယ်ကွင်းများထဲသို့
ရေဝင်ပြီးနောက် ရေကျ သွားသောအခါ တင်ကျန်ရစ်သော
နုံးမြေနှင့်တကွ မြေလွှာစိုစွတ်စဉ် အချိန်လု၍ ကမန်းကတန်း
စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်ကြရ၏။ ယခုအခါတွင်ကား မြစ်ကိုဖြတ်၍
ရေကာတာများ၊ ဆည်များ ပြုလုပ်ထားကာ ရေလိုသည့် အချိန်တွင်
ရေလွှတ်၍ လယ်ကွင်းများကို ရေသွင်း စိုက်ပျိုး လုပ်ကိုင်ကြသဖြင့်
တစ်နှစ် သုံးသီးမျှပင် စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်နိုင်ကြလေသည်။ သို့သော်
ခေတ်နည်းများဖြင့် ရေသွင်းစိုက်ပျိုးခြင်း၏ ချို့ယွင်းချက်တစ်ခုမှာ
ယခင်က နိုင်းမြစ် အလိုအလျောက် ရေလျှံခြင်းဖြင့် လယ်ကွင်းများတွင်
နုံးမြေတင် ကျန်ရစ်သကဲ့သို့ ယခုအခါ နုံးမြေတင်ကျန် ရစ်အောင်
မပြုလုပ်နိုင်တော့ခြင်းပင် ဖြစ်လေသည်။ နုံးမြေများမှာ ရေကာတာများ
အောက်ခြေတွင် အနည်ထိုင် စုပုံရှိနေကာ အလဟဿ ဖြစ်သွားလေသည်။
ထိုကြောင့် သဘာဝအားဖြင့် မြေဩဇာ ထက်သန်အောင်
ပြုပြင်ပေးမှု မရှိတော့သဖြင့် လူတို့၏ ပြုပြင်ပေးမှုကို လိုအပ်
လာလေသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံမှ အဖိုးတန် တွင်းထွက်သတ္တု
အနည်းငယ်မျှသာ ထွက်၏။ ဆိုင်နိုင်းကျွန်းဆွယ်တွင်
မန်ဂနီး သတ္တု အနည်းငယ်ထွက်သည်။ ထိုဒေသတွင်
ရှေးက ကြေးနီတွင်းများ ရှိခဲ့သည်။
အရှေ့ဘက်တောင်တန်း ဒေသများမှ ရွှေအနည်းငယ်ထွက်၍
နိုင်းမြစ်ဝကျွန်းပေါ်တွင် ဆားကျင်းများ၊ အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုး
တန်း တစ်လျှောက်တွင် ရေနံတွင်းများ ရှိ၏။ နှမ်းဘက်
ကျောက်၊ သဲကျောက်၊ ထုံးကျောက်စသည့် ကျောက်မျိုးများ
ထွက်သော ကျောက်ကျင်းများလည်း ရှိသည်။ ထိုကျောက်ကျင်း
များမှ ကျောက်တုံး၊ ကျောက်ခဲကြီးများကို ပိရမစ်ကြီးများ
ဆောက်လုပ်သည့် ခေတ်အခါကပင် တူးဖော်ကာ ပိရမစ်ကြီး
များ ဆောက်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံတွင်
တူးဖော်ရရှိသော အခြားတွင်းထွက် သတ္တုများမှာ ဖော့စဖိတ်၊
ကြေးနီ၊ ကျောက်ချဉ်၊ ဂျစ်ပဆမ်၊ မြ စသည်တို့ ဖြစ်၏။
အီဂျစ်နိုင်ငံသည် ရှေးနှစ်ပေါင်း ငါးထောင် ခြောက်ထောင်
ခန့်ကပင် စိုက်ပျိုးရေးနိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့၍ စက်မှုလက်မှု
လုပ်ငန်းများမှာ လျင်မြန်စွာ တိုးတက်ထွန်းကားခြင်း မရှိလှ
သေးချေ။ မြို့ကြီးများရှိ စက်ရုံ များတွင် ချည်ထည်၊ ပိုးထည်၊
စောင်ကြမ်းများ၊ စီးကရက်၊ သကြား၊ ဖန်မှန်စီခြယ်ထားသော
ကြေးအိုး ကြေး ခွက်များနှင့် သားရေထည်ပစ္စည်းများ ပြုလုပ်
ကြသည်။ ထို့ပြင် ဓာတုဗေဒပစ္စည်းလုပ်ငန်း၊ အုတ်လုပ်ငန်း၊
ဂျုံ ကြိတ်လုပ်ငန်း၊ ကြိုးလုပ်ငန်းနှင့် မီးဖိုလုပ်ငန်း စသည့်
လုပ်ငန်းများလည်း ရှိပေသေးသည်။ ကူးသန်းသွားလာရေးနှင့်
သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအတွက် ရေကြောင်းတွင် နိုးမြစ်ကြီးမှာ
အသုံးဝင်လှ၏။ မီးရထား လမ်းများလည်း ဖောက်လုပ်ထား၍
မီးရထားလမ်းမရှိသည့်အရပ် များတွင် ကုန်းကြောင်းခရီးဖြင့်
ကူးသန်းသွားလာရေးအတွက် လမ်းမကြီးများကိုလည်း
ဖောက်လုပ်ထားသည်။ သဲကန္တာရ ဒေသများရှိသည့် နိုင်ငံဖြစ်၍
အခြားနည်းလမ်းများဖြင့် ခရီးသွားမဖြစ်သော သဲကန္တာရများထဲတွင်
ကုလားအုပ်များဖြင့် သွားလာ ကြလေသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အဓိက
ထုတ်ကုန်မှာ ဝါဂွမ်းဖြစ်၍၊ သကြား နှင့် ကြက်သွန်နီကဲ့သို့သော
စားကုန်များလည်း နိုင်ငံခြားသို့ တင်ပို့ ရောင်းချလေသည်။
အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ ဓနအင်အားမှာ ဝါဂွမ်းပေါ်တွင် တည်နေလေရာ
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ဝါဂွမ်းများ ဝယ်သူမရှိ၍ အီဂျစ်နိုင်ငံမှာ
အတော်ပင် အခက်အခဲ ကြုံခဲ့ရသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ ဝင်ကုန်များမှာ
သံနှင့် သံမဏိ ထည်ပစ္စည်းများ၊ မြေဩဇာများ၊ ဓာတုဗေဒပစ္စည်းများ၊
ခြည် ထည်နှင့် သိုးမွေးထည်များ ဖြစ်၏။ အယ်လက်ဇန္ဒြီးယားမြို့ကြီးမှာ
အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးသော သင်္ဘောဆိပ်မြို့ကြီး ဖြစ်ပေသည်။
၁၅၁၇ ခုနှစ်တွင် တူရကီတို့သည် အီဂျစ်နိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်
သိမ်းယူပြီးနောက် အော့တိုမန် နိုင်ငံတော်အတွင်း သွတ်သွင်းလိုက်သည်။
ထိုအခါမှစ၍ ဗြိတိသျှတို့သည် အရှေ့ဘက် နိုင်ငံများသို့
သွားရောက်ရေးတွင် အီဂျစ်နိုင်ငံသည် တံခါးပေါက်အဖြစ်
အရေးပါပုံကို သိမြင် လာကြသည်။ ၁၈ဝ၁ခုနှစ်တွင်
ဗြိတိသျှတို့သည် အီဂျစ်နိုင်ငံမှ ပြင်သစ်တို့အား
တိုက်ထုတ်ရေးတွင် တူရကီကို ကူညီပေးခဲ့သည်။
၁၈ဝ၅ ခုနှစ်တွင် အယ်လဗေးနီးယန်း ခေါင်းဆောင်
တစ်ဦးဖြစ်သူ မီဟီမက်အလီအား တူရကီနိုင်ငံ စူလတန်
ဘုရင်က အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ ဘုရင်ခံအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့လေသည်။
ထိုပုဂ္ဂိုလ်မှ ခေတ်သစ် အီဂျစ်ဘုရင်တို့ ဆင်းသက်လာ၏။
မီဟီမက်အလီသည် ၁၈၁၁ ခုနှစ်မှစ၍ အီဂျစ်နိုင်ငံအား
ခေတ်မီအောင် ပြုပြင်ပေးလေသည်။ သူသည် ပြည်တွင်း
ဆူပူမှုများကြောင့် ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်း ကင်းမဲ့သဖြင့်
ပျက်စီးယိုယွင်းနေသော တာတမံ ဆည်မြောင်းများကို
တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် ပြုပြင် ပြင်ဆင်ပေးခဲ့သည်။
ဝါဂွမ်းလုပ်ငန်းကို လည်း စတင် ထူထောင်ပေးခဲ့၏။ ထို့ပြင်
ဥရောပယဉ်ကျေးမှုအတိုင်း တိုင်းသူပြည်သားတို့ လိုက်နာ
ကျင့်ကြံအောင် စီမံပေးခဲ့လေသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ ရေတပ်နှင့်
ကြည်းတပ်တို့ကိုလည်း ဥရောပနိုင်ငံများမှ စစ်တပ် များကို
စံထားကာ ပြုပြင်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် အခွန်ကြီးလေးစွာ
ကောက်ခံခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ အလုပ်သမားများကို
အတင်းအဓမ္မ စေခိုင်းခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း ယင်းသို့သော
ပြုပြင်မှုများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့၏။ သူ၏လက်ထက်တွင်
ဆူဒန်နယ်ကို သိမ်းယူခဲ့လေသည်။ ၁၈၅၆ ခုနှစ်တွင်
မီဟီမက်အလီ၏သားဖြစ်သူ ဆာဟိပါးရှားသည်
ပြင်သစ်လူမျိုး [[လက်ဆက် ဖာဒီနန်ဒါ|ဖာဒီနန်ဒါလက်ဆက်]] အားဆူးအက်တူးမြောင်း
ဖောက်လုပ်ရန် ခိုင်းစေခဲ့၏။
ထိုတူးမြောင်းမှာ ဆယ်နှစ်အတွင်း ဖောက်လုပ်ပြီးစီးသွားလေသည်။
ဆာအိ ပါးရှားအား ဆက်ခံသူ အစ်စမေသည် စူလတန်
ဘုရင်ထံမှ မင်းသားဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့၏။ အစ်စမေမှာ
တိုင်းပြည်ဘဏ္ဍာတော် ငွေများကို အရမ်းမဲ့ သုံးဖြုန်းလေရာ
အစိုးရမှာ မွဲပြာကျသောအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ရ၏။ ထိုကြောင့်
ဂရိတ်ဗြိတိန်သို့ ၁၈၇၅ ခုနှစ်တွင် ဆူးအက် တူးမြောင်းကုမ္ပဏီ
၌ ထည့်ဝင်ထားသော အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အစုများကို ရောင်းချ
လိုက်ရလေသည်။ ထိုအခါမှစ၍ ဂရိတ်ဗြိတိန်သည် ဆူးအက်
တူးမြောင်း အုပ်ချုပ်ရေးတွင် ဩဇာကြီးမားလာ၍ အီဂျစ်အစိုးရ
အားလည်း ကောင်းစွာ ခြယ်လှယ်နိုင်လာလေသည်။ ထို့ပြင်
တိုင်းပြည်၏ဘဏ္ဍာရေး အခြေအနေကြောင့်ပင် ဗြိတိန်နှင့်
ပြင်သစ်တို့သည် အီဂျစ်နိုင်ငံအပေါ်တွင် တွဲဘက်ကြီးစိုးနိုင်ခဲ့
ကြ၏။ ၁၈၇၉ ခုနှစ်တွင် စူလတန်ဘုရင်က အစ်စမေကို ဖြုတ်ချ
ခဲ့ပြီးနောက် အစ်စမေ၏သား တူဖစ်ကို ဘုရင်ခံ အဖြစ်
တင်ခဲ့လေသည်။ ထိုအတောအတွင်း ဥရောပတိုက်သားတို့
အီဂျစ်နိုင်ငံအရေးတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဘက် နေသည်ကို
ရှင်းလင်းပစ်ရန် ရည်ရွယ်သော အာရဗီပါးရှားခေါင်းဆောင်သည့်
အမျိုးသားပါတီသည် အင်အား ကောင်းလာခဲ့သည်။ ၁၈၈၂
ခုနှစ်တွင် အယ်လက်ဇန္ဒြီးယားမြို့၌ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်
တက်ကြွနေသော အီဂျစ်နိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားများ ဆူပူထကြွကာ
ဥရောပတိုက်သားများကို သတ်ဖြတ်ပြီးသော် ယင်းတို့ပိုင်ပစ္စည်း
များကို လုယက်ဖျက်ဆီးပစ်လေရာ အီဂျစ်ဘုရင်ခံလည်း
ကိုင်ရိုမြို့မှ ထွက်ပြေးရလေသည်။ ထိုအရေးတွင် ပြင်သစ်
တို့သည် ဝင်ရောက်စွက်ဘက်ရန် ငြင်းဆိုလိုက်သော်လည်း
ဂရိတ်ဗြိတိန်ကမူ အီဂျစ်နိုင်ငံသို့ ကြည်း တပ် ရေတပ်များ
စေလွှတ်ကာ အီဂျစ်နိုင်ငံအရေးတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဘက်ခဲ့
လေသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် ဗြိတိသျှတို့၏ ကြီးစိုးမှုမှာ ၁၈၈၂
ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် အာရဗီပါးရှား၏ အင်အားကို
တယ်အယ်ကီဗာ တိုက်ပွဲ၌ ချိုးနှိမ်ခဲ့ပြီးသည့်အခါတွင်
စတင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။ ဗြိတိသျှတို့သည် အီဂျစ်နိုင်ငံအား ကောင်းစွာ အုပ်ချုပ်
နိုင်ရန် ကြိုးစားသော်လည်း ဆူဒန်ပြည်နယ်မှ သူပုန်အရေးမှာ
များစွာ အနှောက်အယှက် ဖြစ်ခဲ့လေသည်။ ၁၈၈၄ ခုနှစ်တွင်
မာဒီခေါင်းဆောင်သော သူပုန် များသည် ခါတွမ်မြို့ကို
သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် နာမည်ကျော် အင်္ဂလိပ် စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး
[[ဂေါ်ဒင်]]ကို သတ်ပစ် လိုက်ကြ၏။
၁၈၉၈ ခုနှစ်တွင်ကား [[ကစ်ချနာ အိပ်၊အိပ်|လော့ကစ်ချနာ]] ခေါင်းဆောင်သော
အီဂျစ်စစ်တပ်က ထိုမြို့နှင့်တကွ ဆူဒန်နယ်ကို ပြန်လည်
သိမ်းပိုက်လိုက်လေသည်။ ၁၈၉၉ ခုနှစ်မှစ၍ ဆူဒန်နယ်ကို
အင်္ဂလိပ် နှင့် အီဂျစ်တို့ တွဲဘက် အုပ်ချုပ်လေသည်။
ပြင်သစ်တို့သည် ဆူဒန်နယ်ကို ဝေစားမျှစား လုပ်လိုသဖြင့်
စစ်ကူ တပ်တစ်တပ်ကို လွှတ်ခဲ့လေသည်။ သို့သော် နောင်အခါ
သဘောတူညီချက်အရ ပြင်သစ်တို့ကို မိုရော့ကိုနယ်ကို
စိုးမိုးခွင့်ပြုခြင်းဖြင့် အီဂျစ်နိုင်ငံနှင့် ဆူဒန်နယ်တွင် ဗြိတိန်သည်
လွတ်လပ်စွာ ခြယ်လှယ်နိုင်ခွင့် ရခဲ့လေသည်။
ဂရိတ်ဗြိတိန်သည် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏
အရေးများတွင် ဝင်ရောက် ခြယ်လှယ်သည့်အခါမှ စ၍
အီဂျစ်နိုင်ငံမှာ အတော်ပင် ကြီးပွား တိုးတက်လာလေသည်။
သို့သော် အီဂျစ်နိုင်ငံမှာ အမည်အား ဖြင့် တူရကီနိုင်ငံတော်တွင်
အပါအဝင် တိုင်းပြည်တစ်ပြည် ဖြစ်နေသေး၏။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင်
ပထမကမ္ဘာစစ် စတင် ဖြစ်ပွား၍ တူရကီ နိုင်ငံသည်
ဂျာမနီတို့ဘက်သို့ ပါသွား သောအခါ ဗြိတိန်က အီဂျစ်နိုင်ငံကို
သိမ်းယူလိုက်လေသည်။ အီဂျစ် နိုင်ငံနှင့် ဆူးအက်တူးမြောင်းအား
တူရကီတို့ တိုက်ခိုက် ခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် ဗြိတိသျှစစ်တပ်များ
ပိုမို ပို့ထားခဲ့၏။ ၁၉၂၂ ခုနှစ်တွင် ဂရိတ်ဗြိတိန်က အီဂျစ်နိုင်ငံအား
လွတ်လပ်ရေး ပေးခဲ့လေသည်။ သို့သော် အီဂျစ်အစိုးရက ဗြိတိသျှ
ကြည်းတပ် ရေတပ်များကို ဆူးအက်တူးမြောင်းနှင့် ဆူဒန်နယ်တို့ကို
ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေး အတွက် အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် ထားရှိနိုင်ရန်
ခွင့်ပြုခဲ့ရလေသည်။ ထိုကြောင့် အီဂျစ်လူမျိုးအချို့က လုံးဝလွတ်လပ်ရေး
ရရှိရန် တောင်းဆိုလာ ကြ၏။ ထိုအရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဝါ့အမည်ရှိ
အမျိုးသားပါတီ တစ်ခုသည် အထူးပင် လှုပ်လှုပ်ရှားရှား ဖြစ်ခဲ့လေသည်။
ထို့ပြင် ဆူဒန်ပြည်နယ်၏ အခြေအနေနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဆူပူ
လှုပ်ရှားမှုများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့လေရာ ၁၉၂၄ ခု၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၉
ရက်နေ့တွင် ဆူဒန်နယ် ဘုရင်ခံချုပ် ဆာ လီးစတက်မှာ
ကိုင်ရိုမြို့တော်၌ လုပ်ကြံခြင်းခံရ၏။ ယင်းသို့ ပြည်တွင်းဆူပူမှု
များ ဖြစ်ပေါ်နေသဖြင့် အီဂျစ် နိုင်ငံ၏ ၁၉၂၃ ခုနှစ် အုပ်ချုပ်
ရေးနှင့်ပါလီမန်ကို ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၂ ရက်
နေ့တွင် ဖျက်သိမ်းပစ်၍ အီဂျစ်ဘုရင်ကိုယ်တိုင် အချုပ်အခြာ
အာဏာပိုင်အဖြစ် အုပ်ချုပ်ခဲ့လေသေည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင်မှ
ယခင် ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ် မတိုင်မီက အုပ်ချုပ်သည့်အတိုင်း
ပြန်လည်အုပ်ချုပ်၏။ သို့သော် ပြည်တွင်းဆူပူမှု များကား
ဆက်လက် ပေါ်ပေါက်ခဲ့လေသည်။ ထိုစဉ်က အီဂျစ်ဘုရင်မှာ
ပထမ ဖူးအက် ဘုရင်ဖြစ်၍ ၁၉၂၂ ခုနှစ်တွင် အီဂျစ်နိုင်ငံ
လွတ်လပ်ရေးရစဉ်က စူလတန်အဖြစ်မှ ဘုရင်အဖြစ် ခံယူခဲ့သူ
ဖြစ်လေသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် ဖူးအက်ဘုရင် ကွယ်လွန်သောအခါ
သားတော် ပထမဖာရောက်က အရိုက်အရာကို ဆက်ခံ၏။
သို့သော် မွတ်စလင် ထုံးတမ်းစဉ်လာအရ ထီးနန်းဆက်ခံရန်
အရွယ်မရောက်သေးသဖြင့် ရင်ခွင် ပိုက် အစိုးရအဖွဲ့က
အုပ်ချုပ်ခဲ့၍ ၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင်မှ ဖာရောက်ဘုရင် နန်းတက်
ရလေသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ချုပ်ဆိုခဲ့သော
ဗြိတိန်-အီဂျစ် မဟာမိတ်စာချုပ်အရ အီဂျစ်နိုင်ငံမှာ ရှေးဖဲရိုး
ဘုရင်များ ခေတ်ကုန်ဆုံးပြီးနောက် ပထမဆုံးအကြိမ် လုံးဝ
လွတ်လပ်၍ ဘုရင်အုပ်ချုပ်သည့် နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်လာလေ
သည်။ ထို့ပြင် ထိုစာချုပ်အရ ဗြိတိသျှအစိုးရက ယင်း၏
စစ်တပ်အားလုံးကို အီဂျစ်စစ်တပ်များက ဆူးအက်တူးမြောင်း
နယ်မြေ ကာကွယ်နိုင်စွမ်းရှိသည့် အခါတွင် ရုပ်သိမ်းပါမည်ဟု
ဝန်ခံချက်ပေးခဲ့သည်။ နောက်နှစ် တွင် အီဂျစ်နိုင်ငံသည်
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီးသို့ ဝင်ခွင့်ရခဲ့လေသည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများသည်
ဆူးအက်တူးမြောင်းကို သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် ကြိုးစားခဲ့ကြ၏။
ဗြိတိသျှတို့ အရှေ့ဖျားနိုင်ငံများနှင့် ဩစတြေးလီးယားသို့
လက်နက်ရိက္ခာများ မပို့နိုင်အောင် အဆက် ဖြတ်ရန်
ဖြစ်လေသည်။ ဗြိတိန်သည် အီဂျစ်နိုင်ငံရှိ ယင်း၏
စစ်တပ်အင်အားကို ဖြည့်ကာ ကာကွယ်ရေး အစီအစဉ်များ
ပြုလုပ်ပြင်ဆင်ထားခဲ့၏။ သို့သော် ၁၉၄ဝ ပြည့်နှစ်တွင်
ဣတာလျံတပ်များသည် အီဂျစ်နိုင်ငံ အတွင်းသို့ အတော်ပင်
တိုးဝင်နိုင်ခဲ့သည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံမှာမူ ကြားနေဝါဒကို လက်ကိုင်
ထားယင်း ဗြိတိသျှနှင့် အမေရိကန်တို့ကို လိုအပ်သော အခွင့်
အရေးများ ပေးခဲ့၏။ ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများနှင့် သံတမန်အဆက်
အသွယ် ဖြတ်ထားလေသည်။ ဗြိတိသျှတို့သည် အီဂျစ်နိုင်ငံတွင်
စစ်စခန်းများ ထားရှိပြီးလျှင် စစ်ဆင်ခဲ့လေသည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင်
အီတာလျံနှင့် ဂျာမန်တပ်များသည် အယ်လက်ဇန္ဒြီးယားမြို့အနီး
မိုင် ၇ဝ အကွာ နေရာသို့ ချင်းနင်းဝင်ရောက်နိုင်ခဲ့၏။ သို့သော်
အီဂျစ်နိုင်ငံတွင်းသို့ စတင်ဝင်ရောက်သည်မှ လေးလခန့်
အကြာတွင် ယင်းတို့ကို နိုင်ငံတွင်းမှ မောင်းထုတ်နိုင်ခဲ့လေသည်။
အက်လက်ဇန္ဒြီးယား၊ ကိုင်ရိုနှင့်အစ္စမာ လိယမြို့များမှာ
ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံ လေတပ်များ၏ ဗုံးကြဲခြင်းကို မကြာခဏ
ခံခဲ့ရ၏။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင်ကား အီဂျစ်နိုင်ငံသည်
ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများအား စစ်ကြေညာခဲ့၍ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ကြီးတွင်
ပါဝင်ခွင့် ရရှိခဲ့၏။ ထိုနှစ်တွင်ပင် အီဂျစ်နိုင်ငံသည်
အာရပ်အမျိုးသားအဖွဲ့ကို ထူထောင်ရာ၌ ကူညီခဲ့လေသည်။
၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် အနှစ် ၂ဝ တည်ရှိမည်ဟု သတ်မှတ်
ထားခဲ့သော ၁၉၃၆ ခုနှစ် စာချုပ်ကို ပြင်ရန် အီဂျစ်လူမျိုး
များက တောင်းဆိုခဲ့၏။ တောင်းဆိုသည့်အတိုင်းဆိုလျှင်
ဗြိတိသျှတပ်များကို အီဂျစ်နိုင်ငံမှသာ မဟုတ်ပဲ ဆူဒန်ပြည်နယ်
မှလည်း ချက်ချင်းရုပ်သိမ်းပေးရမည် ဖြစ်လေသည်။
ထိုကိစ္စအတွက် ဗြိတိသျှနှင့် အီဂျစ်အစိုးရတို့ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်
ကြာရှည်လေးမြင့်စွာ စည်းဝေးဆွေးနွေးခဲ့ရသည်။ ထိုအတော
အတွင်း ဗြိတိသျှ ဆန့်ကျင့်ရေး အဓိကရုဏ်းများ ကိုင်ရိုနှင့်
အယ်လက်ဇန္ဒြီယားမြို့များတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့၏။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်
နွေဦးပေါက်တွင် ထိုမြို့များမှ ဗြိတိသျှတပ်များကို ရုပ်သိမ်းပေး
ခဲ့ရသည်။ သို့သော် ဆူးအက်တူးမြောင်းနယ်မြေတွင် တပ်စု
တစ်စု ကျန်ခဲ့သေးသည်။ ကုလသမဂ္ဂက ပယ်လက်စတိုင်ပြည်
တစ်စိတ်တစ်ဒေသကို ယဟူဒီများသို့ပေးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့
သောအခါ အာရပ်အမျိုးသား အဖွဲ့က စစ်ပြင်ခဲ့၏။
၁၉၄၈ ခုနှစ် မေလတွင် ပယ်လက်စတိုင်
သည် ဗြိတိသျှအစောက် အရှောက်ခံ ပြည်နယ်အဖြစ်မှ လွတ်
မြောက်သွားသောအခါ ယခင်ကပင် ပြောက်ကျားစစ်ဆင်ခဲ့သော
အာရပ် နှင့် ယဟူဒီတို့သည် အတိအလင်း တိုက်ခိုက်ကြလေ
တော့သည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံကလည်း ပယ်လက်စတိုင် တောင်ပိုင်း
သို့ စစ်ကူများ ပို့ခဲ့၏။ ၁၉၄၉ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင်မှ
အီဂျစ်နှင့် အဇ္ဇရီယယ်နိုင်ငံတို့ စစ်ပြေငြိမ်း လိုက်ကြ၏။ ၁၉၅၂ ခုနှစ်
ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက်နေ့တွင် အီဂျစ်တပ်မတော်
က တော်လှန်၍ အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို သိမ်းယူခဲ့ပြီးနောက်
ဖာရောက်ဘုရင်ကို နန်းချလိုက်၏။ ၁၉၅၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၈
ရက်နေ့တွင် အီဂျစ်နိုင်ငံ ကို သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် ကျေညာခဲ့၍
ဗိုလ်ချုပ်ကြီး နဂွစ်ကို သမ္မတအဖြစ် တင်မြေ|ာက်ကြသည်။
၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်မှူးကြီး နက်ဆာက အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာ
ကို လက်ပြောင်းယူကာ တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် သမ္မတအဖြစ် ရွေးကောက် တင်မြေ|ာက်
ခြင်းခံရသော နက်ဆာသည် မိမိ၏တိုင်းပြည်၏ ကုန်ထုတ်
စွမ်းအား တိုးတက်လာရေးအတွက် အက်ဆူးဝန်ဆည်ရိုးကြီး
အသစ်တစ်ခု ဆောက်လုပ်ရာတွင် ငွေကြေးထောက်ပံ့ဖို့
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဂရိတ်ဗြိတိန်၊ ကုလသမဂ္ဂတို့နှင့်
စေ့စပ်ဆွေးနွေးခဲ့၍ တစ်ချိန် တည်းမှာပင် ဆိုဗီယက်ရုရှနိုင်ငံနှင့်
လည်း စီးပွားရေး အကူအညီအတွက်လည်းကောင်း၊ ဥရောပ
အနောက်ပိုင်းနိုင်ငံများမှ လိုသမျှမရနိုင်ဟု အကြောင်းပြလျက်
လက်နက်များ တင်ပို့ရေးအတွက်လည်းကောင်း စေ့စပ် ပြောဆို
ခဲ့၏။ နောင်အခါ ဆည်ရိုးကြီး ဆောက်လုပ်ရေးအတွက် ငွေ
ကြေး အကူအညီကို အမေရိကန်တို့က ဆိုင်းငံ့ထားခဲ့သဖြင့်
၁၉၅၆ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် သမ္မတ နက်ဆာက
ဆူးအက်တူးမြောင်းကို ပြည်သူပိုင်အဖြစ် သိမ်းယူလျက်
ထိုတူးမြောင်းမှ ရရှိသောအမြတ်အစွန်းများကို ဆည်ရိုးကြီး
တည်ဆောက်ရေး အတွက် အသုံးပြုမည်ဟု ကြေညာခဲ့လေ
သည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အီဂျစ်နိုင်ငံနှင့် အဇ္ဇရီယယ်နိုင်ငံတို့
အချင်းများခဲ့ကြ၍ ၁၉၅၆ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၂၉ ရက်နေ့
တွင် အဇ္ဇရီယယ်နိုင်ငံက စတင်တိုက်ခိုက်လာ၍ ယင်း၏တပ်
များသည် အီဂျစ်ပိုင် ဆိုင်နိုင်းကျွန်းဆွယ်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်
လာခဲ့၏။ ထိုအခါ ဗြိတိန်နှင့်ပြင်သစ်နိုင်ငံတို့က တိုက်ခိုက်
လျက်ရှိသော နှစ်နိုင်ငံလုံးကို စစ်ရပ်စဲရန် နောက်ဆုံးရာဇသံ
ပေးခဲ့ရာ အီဂျစ်နိုင်ငံက ငြင်းပယ်လိုက်သည်တွင် ဆူးအက်
တူးမြောင်း၏ မြောက်ဘက်ပိုင်းဖြစ်သော ပို့ဆက်ဒေသတွင်
စစ်တပ်များ ချထားခြင်းနှင့် အီဂျစ်မြို့ကြီးများကို ဗုံးကြဲချ
ခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်ပြည်
ထောင်စုနှင့်ဆိုဗီယက်ရုရှနိုင်ငံတို့က ကုလသမဂ္ဂမှတစ်ဆင့်
လျင်မြန်စွာ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သောကြောင့် ဗြိတိသျှ၊
ပြင်သစ်နှင့် အဇ္ဇရီယယ်တပ် များ ဆုတ်ပေးခဲ့ရ၍ စစ်ပြီး
ဆုံးသွားသည်။ ကုလသမဂ္ဂ ထိန်းသိမ်းရေးတပ်များ ချထား
ခဲ့လေသည်။ ၁၉၅၈ ခုနှစ် ဖေဖောဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင်
အီဂျစ်နိုင်ငံနှင့် [[ဆီးရီးယားနိုင်ငံ]]တို့သည် [[အာရပ်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံ]] အဖြစ် တည်ထောင်လိုက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့လေသည်။
၁၉၆၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ဆီးရီးယား အာဏာသိမ်း
ပွဲဖြစ်၍ အာရပ်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံ ပျက်သည်။ သို့သော်
အီဂျစ်က ထိုအမည်ကိုပင် ဆက်လက်ခံယူထားခဲ့လေသည်။
၁၉၆၃ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် အီဂျစ်၊ အီရက်နှင့်
ဆီးရီးယားနိုင်ငံတို့ပေါင်း၍ အာရပ်သမ္မတနိုင်ငံ ထပ်မံ
ထူထောင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြန်သည်။ သို့သော်လည်း ဆီးရီးယား
နိုင်ငံတွင်း ဆူပူမှုများကြောင့် လက်တွေ့ အကောင်အထည် ပေါ်
မလာခဲ့ပေ။ ၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ တောင်းဆိုချက်အရ
ကုလသမဂ္ဂ ထိန်းသိမ်းရေးတပ်များကို ဆိုင်နိုင်း ကျွန်းဆွယ်မှ
ရုပ်သိမ်းခဲ့၍ နယ်စပ်တိုက်ပွဲ အများအပြား ဖြစ်ပွားပြီးနောက်
ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့တွင် အဇ္ဇရီယယ်တို့ ရှောင်တခင် ဝင်ရောက်
တိုက်ခိုက်သဖြင့် အာရပ်အဇ္ဇရီယယ်စစ်ပွဲ ထပ်မံ ဖြစ်ပွားပြန်
သည်။ အီဂျစ် အပါအဝင် အာရပ်နိုင်ငံများ အရေးနိမ့်ခဲ့သည်။
အီဂျစ်လေကြောင်းအင်အား ပျက်စီးသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံသည်
ဂါဇာနှင့် ဆိုင်းနိုင်းကျွန်းဆွယ်တို့ကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရလေသည်။
အဇ္ဇရီယယ်တပ်များသည် ဆူးအက်တူးမြောင်း အရှေ့ဘက်ကမ်း
အထိ တပ်စွဲမိသည်။ ၁၉၇ဝ ပြည့်နှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့တွင်
အီဂျစ်သမ္မတ နက်ဆာ ရုတ်တရက် ကွယ်လွန်သွားရာ ဒုတိယ
သမ္မတ အန်ဝါဆာဒတ်က သမ္မတအဖြစ် ဆက်ခံ ဆောင်ရွက်
သည်။ ၁၉၇၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် အီဂျစ်၊
ဆီးရီးယားနှင့်လစ်ဗျနိုင်ငံများ ပူးပေါင်း၍ အာရပ် သမ္မတနိုင်ငံ
များ ပြည်ထောင်စုကို အတည်ပြု လက်မှတ်ရေးထိုးကြသည်။
၁၉၇၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၆ ရက်နေ့တွင် အာရပ်
-အဇ္ဇရီယယ်စစ်ပွဲ ထပ်မံဖြစ်ပွားသည်။ အီဂျစ်နှင့် ဆီးရီးယား
တပ်များက ဆူးအက်တူးမြောင်းဒေသနှင့် ဂိုလန်ကုန်းမြင့်ဒေသ
များတွင် စစ်မျက်နှာဖွင့်၍ အဇ္ဇရီ ယယ်တို့ကို အလုံးအရင်းဖြင့်
ဝင်တိုက်သည်။ အီဂျစ်တပ်များသည် လူအင်အား တစ်သောင်းခွဲကျော်ဖြင့်
ဆူးအက်တူးမြောင်းကို ဖြတ်ကျော်၍ ဆိုင်နိုင်း ကျွန်းဆွယ်ရှိ
အဇ္ဇရီယယ်တို့၏ ''ဗားလက်ခံကတုတ်ကြောင်း''ကို
လျှပ်တစ်ပြက် ဖြိုဖျက်နိုင်သည်။ အီဂျစ် တို့၏ စစ်ပြင်ဆင်မှုကို
အမေရိကန်နှင့် အဇ္ဇရီယယ် စစ်စုံထောက်များ မျက်ခြည်ပြတ်
သွားသည်။ ထိုကြောင့် အီဂျစ်တို့၏ တိုးတက်လာသော
သေနင်္ဂဗျူဟာကို ကမ္ဘာ့စစ် ပါရဂူကြီးများကပင် ချီးကျူးကြ
ရသည်။ ဤစစ်ပွဲ တွင် နောက်ဆုံးပေါ် စစ်လက်နက်ပစ္စည်း
များ၊ ယာဉ်များကိုသုံး၍ တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် အသေအလဲ
တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ လူသူလက်နက် အမြောက်အမြား သေ
ကြေပျက်စီးခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် တင့်ကားပေါင်းထောင်
သောင်းချီ၍ ပျက်စီးခဲ့လေသည်။ ကမ္ဘာ့ကုသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် အောက်တိုဘာ ၂၂
ရက်နေ့၌ ဆိုဗီယက်ယူနီယံနှင့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတို့
ပူးတွဲတင်ပြသည့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းစစ်ပွဲ အပစ်အခတ်ရပ်ဆဲရေး
အဆိုကို လက်ခံအတည်ပြု ခဲ့၍ အီဂျစ်နှင့်အဇ္ဇရီယယ်တို့က
လည်း အပစ်အခပ်ရပ်စဲရန် သဘောတူကြသည်။ နိုဝင်ဘာ ၁၁
ရက်နေ့တွင် အီဂျစ်နှင့် အဇ္ဇရီယယ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများသည်
ကိုင်ရို-ဆူးအက်တူးမြောင်းလမ်းကြီးပေါ်ရှိ ကီလိုမီတာ ၁ဝ၁
စခန်းတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်ကို လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ကြ
လေသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံသည် ၁၉၅၃ ခုနှစ်မှ အစပြု၍ သမ္မတနိုင်ငံ
ဖြစ်လာခဲ့၏။ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေအရ ခြောက်နှစ်
သက်တမ်းရှိသည့် သမ္မတတစ်ဦးကို ရွေးကောက် တင်မြေ|ာက်ရ
၏။ အဖွဲ့ဝင် ၃၆ဝ ပါဝင်သော အမျိုးသားဥပဒေပြုလွတ်တော်
က အမည်တင်သွင်း၍ ပြည်သူလူထုက အတည်ပြု ရွေးကောက်
တင်မြေ|ာက် ရ၏။ ထိုလွှတ်တော်အမတ်များကို ငါးနှစ်တစ်ကြိမ်
ရွေးကောက် တင်မြေ|ာက်သည်။ အမျိုးသမီးများသည် မဲပေးခွင့်
ရှိ၍ အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီးသော အမျိုးသားတိုင်းသည်
မဲမပေးပဲ မနေရပေ။ ၁၉၇၁ ခုနှစ်တွင် ပုဂ္ဂလိက အခွင့်အရေး
များကို အာမခံထားသည့် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေသစ်
တစ်ရပ်ကို မဲဆန္ဒရှင် များက အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့လေသည်။
ထိုနောက် ထိုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂ရက်နေ့တွင် အီဂျစ်အာရပ်
သမ္မတ နိုင်ငံဟု အမည်ပြောင်းလိုက်လေသည်။ အသက်
ခုနစ်နှစ်အရွယ်မှစ၍ ကလေးသူငယ်တိုင်း မသင်မနေရ
စာသင်ကျောင်းများသို့ တက်ရောက်ပညာ သင်ကြားရ
မည် ဖြစ်သည်။ အထက်တန်းကျောင်းများအထိ အခမဲ့သင်ကြား
ခွင့် ရှိလေသည်။ ကိုင်ရိုတက္ကသိုလ်ကို ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်တွင်
တည်ထောင်ခဲ့၍ အက်လက်ဇန္ဒြီးယားတက္ကသိုလ်ကို ၁၉၄၂
ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့ လေသည်။ ထိုမှတစ်ပါး အမေရိကန်
တက္ကသိုလ် (၁၉၁ဝ)၊ အာယင်ရှန်းတက္ကသိုလ် (၁၉၅ဝ)၊
အဆယွတ် တက္ကသိုလ် (၁၉၅ဝ) များလည်း ရှိသည်။
အစ္စလာမ်သာသနာရေးဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်ကျောင်းတစ်ခုဖြစ်
သော အယ်အာဇာတက္ကသိုလ်ကို ၁၉၇ဝ ပြည့်နှစ်က စတင်
တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ကျောင်းများတွင် အာရေဗစ်ဘာသာဖြင့်
သင်ကြားသော်လည်း ပြင်သစ်နှင့် အင်္ဂလိပ်ဘာသာရပ်များကို
လည်း သင်ကြားလေသည်။
ယင်းတွင် နိုင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသ၊ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၊
လစ်ဗျ၊ သို့မဟုတ် အနောက်ပိုင်း သဲကန္တာရ၊ အာရေဗျ၊
သို့မဟုတ် အရှေ့ပိုင်းသဲ ကန္တာရ၊ ဆီနိုင်းကျွန်းဆွယ်၊ ဆူးအက်
ပင်လယ်ကွေ့နှင့် ပင်လယ်နီရှိကျွန်းကလေးများ ပါဝင်သည်။
အာရပ်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံဟူသောအမည်သည် ၁၉၅၈
ခုနှစ် ဖေဖွာရီလ(February) ၁ ရက်နေ့မှစ၍ ပေါ်ပေါက် ခဲ့သည်။ ထိုနေ့
၌ အီဂျစ်သမ္မတ နက်ဆာနှင့် ဆီးရီးယားသမ္မတ ကူဝပ်တလီ
တို့က ဥပဒေပြုလွှတ်တော် တစ်ခုတည်း၊ တပ်မတော်တစ်ခု
တည်း၊ အလံတစ်ခုတည်းနှင့် သမ္မတတစ်ဦးတည်း အောက်တွင်
ဆီးရီးယား နှစ်နိုင်ငံကို ပူးပေါင်း၍ အာရပ်ပြည်ထောင်စု
သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုက်ကြောင်း ကိုင်ရိုမြို့မှနေ၍
ကြေညာခဲ့လေသည်။
ထိုနှစ် မတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ယေမင်နိုင်ငံသည် အာရပ်
ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံနှင့်ပူးပေါင်း၍ အာရပ် ပြည်ထောင်စု
နိုင်ငံကို ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြန်သည်။
၁၉၆၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၆ ရက်မှ ၂၈ ရက်နေ့
အတွင်း ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၌ စစ်တပ်မှ အာဏာ သိမ်းပိုက်
ပြီးနောက် အာရပ်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံအတွင်းမှ ခွဲထွက်
ကြောင်း ကြေညာလိုက်ရာ သမ္မတနက်ဆာကလည်း ဆီးရီးယား
နိုင်ငံသို့ ပို့ထားသော အီဂျစ်တပ်များကို ပြန်လည် ရုပ်သိမ်း
လိုက်သည်။ ထိုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ယေမင်နိုင်ငံ
နှင့် ပူးပေါင်း အုပ်ချုပ်ခြင်းကိုလည်း ရပ်ဆိုင်းလိုက်သည်။
၁၉၆၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် ယေမင်နိုင်ငံနှင့်
ပူးပေါင်း အုပ်ချုပ်ခြင်းကိုလည်း ရပ်ဆိုင်းလိုက်သည်။ ၁၉၆၂
ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် သမ္မတနက်ဆာသည်
အီဂျစ်တစ်နိုင်ငံတည်းကို အာရပ်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံအဖြစ်
ကြေညာ၍ ဝန်ကြီး ၂၅ ဦးပါဝင်သော အမှုဆောင်ကောင်စီနှင့်
အဖွဲ့ဝင် ၂ဝ ပါဝင်သော ကာကွယ်ရေးကောင်စီတို့ကို ဖွဲ့စည်း
လိုက်သည်။
အာရပ် ပြည်ထောင်စုသမ္မတ နိုင်ငံကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့်
အတိုကောက် ယူအေအာဟု ခေါ်သည်။
၁၉၇၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လအတွင်း အီဂျစ်သမ္မတဆဒတ်၊
ဆီးရီးယားသမ္မတအဆက်နှင့် လစ်ဗျခေါင်းဆောင် ကဒတ်ဖီ
တို့သည် ဒမက်စကတ်မြို့တွင် တွေ့ဆုံကြပြီးလျှင် မိမိတို့၏
သုံးနိုင်ငံကို ပူးပေါင်းကာ အာရပ်သမ္မတနိုင်ငံများ ပြည်ထောင်စု
တည်တောင်ရန် ဆွေးနွေးဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ထိုဆွေးနွေးပွဲမှ
ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ရပ်အရ အာရပ်သမ္မတနိုင်ငံများ ပြည်ထောင်စု
ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ထိုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့
တွင် လူထုဆန္ဒခံယူပွဲဖြင့် အတည်ပြုခဲ့လေသည်။
ထိုနောက် စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့တွင် အာရပ်
ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံ( ယူ အေ အာ)ဟူသော အမည်ကို
ဖျက်သိမ်း၍ အီဂျစ်အာရပ်သမ္မတနိုင်ငံဟု အမည်ပြောင်းလဲ
သတ်မှတ်ခဲ့လေသည်။ <ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref>
== ကိုးကား ==
{{reflist}}
== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
*{{commons category-inline|Egypt|အီဂျစ်နိုင်ငံ}}
*{{wikiquote-inline|Egypt|အီဂျစ်နိုင်ငံ}}
*{{wikisource-inline|Egypt|အီဂျစ်နိုင်ငံ}}
{{ပထဝီဝင်တည်နေရာ
|Centre = {{flag|Egypt}}
|North = {{flag|Turkey}}<br />[[မြေထဲပင်လယ်]]
|Northeast = {{flag|Turkey}}<br />{{flag|Cyprus}}<br />''မြေထဲပင်လယ်''
| Northwest = {{flag|Greece}}<br />''မြေထဲပင်လယ်''
|East = {{flag|Gaza Strip}}<br />{{flag|Israel}}
|Southeast = Gulf of Aqaba<br />{{flag|Jordan}}<br />{{flag|Saudi Arabia}}
|South = {{flag|Sudan}}
|Southwest = {{flag|Sudan}}
|West = {{flag|Libya}}
}}
{{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}}
{{Authority control}}
[[Category:အီဂျစ်နိုင်ငံ| ]]
[[Category:အာရပ်စကားပြော နိုင်ငံများနှင့် နယ်မြေများ]]
[[Category:အာဖရိကတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:အရှေ့အလယ်ပိုင်းရှိ နိုင်ငံများ]]
gf1rwygoo2v7vpawvxhtjev5h31ucxe
ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီအီးဒီ)
0
13661
756465
694846
2022-08-27T17:37:17Z
Ninjastrikers
22896
[[ခင်ရွှေ၊ ဒေါ်(ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)]] စာမျက်နှာကို [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)]] သို့ Ninjastrikersက ရွှေ့ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox အတ္ထုပ္ပတ္တိ
| အမည် =ဒေါ်ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)
| ဓာတ်ပုံ =
| သက်တမ်း =၈၂ နှစ်
| အမည်ရင်း =ဒေါ်ခင်ရွှေ
| ကလောင်အမည်ခွဲများ =
| မွေးသက္ကရာဇ် =[[၂ ဩဂုတ်]] [[၁၉၁၂]]
| မွေးဖွားရာဒေသ=[[နတ်တလင်းမြို့]]၊ [[ပဲခူးတိုင်း]]
| မိဘအမည် =ဦးမောင်လေး + ဒေါ်ဒေါ်ညွန့်
| နိုင်ငံသား =[[မြန်မာနိုင်ငံ]]
| လူမျိုး =[[ဗမာ]]
| ကိုးကွယ်သည့်ဘာသာ =[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
| ပညာအရည်အချင်း =ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ
| အလုပ်အကိုင် =ပညာရေးအရာရှိ
| ကြင်ဖော် = [[ဦးတင်ထွဋ်]]၊ အငြိမ်းစား ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်၊ အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာန
| သားသမီး =ဒေါက်တာသိန်းထွဋ်၊ ဒေါက်တာကျော်ကျော်ထွဋ်၊ ဗိုလ်ကြီးမျိုးမြင့်ထွဋ်၊ ဒေါက်တာအောင်မြတ်ထွဋ်၊ ဒေါက်တာခင်နွဲ့ရည်ထွဋ်
| ထင်ပေါ်ကျော်ကြားမှု =ဗုဒ္ဓဘာသာ ကလျာဏယုဝတီအသင်း အတွင်းရေးမှူး
| ထင်ရှားသည့်လက်ရာများ=
| ရရှိခဲ့သည့်ဘွဲ့တံဆိပ်များ=
| ကွယ်လွန်ရက် =[[၆ အောက်တိုဘာ]] [[၁၉၉၄]]
| ကွယ်လွန်ရာဒေသ=[[ရန်ကုန်မြို့]]
| လက်မှတ်=
| ကွန်ယက် =
}}
==ခင်ရွှေ၊ ဒေါ်(ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)==
ဒေါ်ခင်ရွှေသည် နတ်တလင်းမြို့သမဝါယမအရာရှိ
ဦးမောင် လေးနှင့် ဒေါ်ဒေါ်ညွှန့်တို့မှ [[၁၉၁၂]] ခု၊ ဩဂုတ်လ ၂
ရက်နေ့၌ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ဖခင်ဖြစ်သူ ဦးမောင်လေး တည်ထောင်
ခဲ့သော နတ်တလင်းမြို့ အစိုးရမူလတန်းကျောင်းတွင် ၄ နှစ်
အရွယ်ကစ၍ ပညာသင်ကြား ခဲ့သည်။ ကျောင်းဝင်နံပါတ်မှာ
၂၁ ဖြစ်သည်။ ထိုကျောင်းသည် အလယ်တန်းကျောင်းအဖြစ်
တိုးမြှင့်လာ ချိန်၌ ဒေါ်ခင်ရွှေသည် အစိုးရစစ်ခုနှစ်တန်းကို
ပထမအဆင့်ဖြင့်အောင်မြင်ခဲ့သည်။
ထိုနောက် ရေကျော်မက်သဒစ် ကျောင်းသို့ ပြောင်းလာ
ကာ ဆယ်တန်းစာမေးပွဲ၌ ဂဏန်းသင်္ချာ၊ အက္ခရာသင်္ချာ၊ ဂဲဩ
မေတြီဘာသာရပ်များ၌ ဂုဏ်ထူးဖြင့်အောင်မြင်ခဲ့သည်။ ယူနီဘာ
စီတီမှ ဘီအေနှင့်ဘီအီး ဒီဘွဲ့ကိုပါ ဆွတ်ခူးခဲ့သည်။ ဒေါ်ခင်ရွှေ
သည် ကျောင်းဘာသာရပ်များအပြင် ပရိယတ္တိ စာမေးပွဲများကို
လည်း ငယ်စဉ်ကပင်ဝင်ရောက်ဖြေဆိုခဲ့ရာ သံခိပ်ပြိုင်ပွဲများ၌
ဆုစာအုပ်များချီးမြှင့်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ကျောင်းကပွဲ ရန်ပုံငွေရှာပွဲ
များ၌လည်း တက်တက်ကြွကြွပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့သည်။
အမျိုးသားဆရာဖြစ်သင်ကျောင်း၌ ကထိကအဖြစ်သင်ရိုး
ညွန်းတန်း သင်ကြားနည်းများနှင့် သင်္ချာ ဘာသာရပ်ကို ပို့ချခဲ့
သည်။ ဆရာဖြစ်သင်ကောလိပ်တွင် ဂဏန်းသင်္ချာနည်းပြနှင့်
ကထိကဖြစ်ခဲ့သည်။
စစ်မဖြစ်မီကပင် ရန်ကုန်မြို့မြူနီစပယ်တွင် တွဲဖက်
ပညာရေးအရာရှိမှ ပညာရေးအရာရှိအဖြစ် တိုးမြှင့်ခံခဲ့ရသည်။
စစ်ဖြစ်ခါနီး၌ (ဗ၏R၏P) လေကြောင်းကာကွယ်ရေးအဖွဲ့
အမျိုးသမီးဌာနစိတ်၌ ဒေါ်မြစိန် အမ်အေက ဥက္ကဋ္ဌ၊ ဒေါ်ခင်ရွှေ
က အတွင်းရေးမှူးနှင့်ငွေထိန်းအဖြစ် တာဝန်ပေးအပ်ခြင်းခံခဲ့
ရသည်။
စစ်အတွင်း၌နတ်တလင်းမြို့ရပ်ရွာ၏ တာဝန်ပေးချက်
အရ အလယ်တန်းကျောင်းကို အထက်တန်းအဖြစ် တိုးမြှင့်ကာ
ဒေါ်ခင်ရွှေအား ကျောင်းအုပ်ကြီးအဖြစ်တာဝန်ပေးအပ်ခြင်းခံ
ရသည်။ ဖဆပလအဖွဲ့ဝင်၊ အာရှလူငယ်အမျိုးသမီးဌာနမှူး
အနေနှင့် ဂျပန်စာသင်ခြင်း၊အာရှလူငယ်ရန်ပုံငွေရှာခြင်းများ
ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
စစ်ပြီးသည့်အခါ [[၁၉၄၆]] မှ [[၁၉၅၄]] အထိ မူလရာထူး
ကို ဆက်လက်လက်ခံပြီး လက်ထောက်ပညာ ရေးအရာရှိထူးကိုရ
ခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ မှ [[၁၉၅၉]] အထိ ပညာရေးအရာရှိ တိုးမြှင့်ခံရ
သည်။ ပညာရေးဘုတ်အဖွဲ့ ကိုဖျက်သိမ်း၍ မြူနီစပယ်ကျောင်း
များ၊ အစိုးရကျောင်းအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားသည့်အခါ မြူနီစပယ်
တွင်ကျန်ရစ်ပြီး ဒုအတွင်းရေးမှူးဟု အထူးခန့်ထားခြင်းခံရလေ
သည်။ ၁၉၅၉ မှ [[၁၉၆၇]] အထိ ဖြစ်သည်။
ဒေါ်ခင်ရွှေသည် လူမှုဝန်ထမ်းစိတ်ထက်သန်သော
ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည်။ [[၁၉၃၆]] ခုနှစ် မြို့မကျောင်းရန်ပုံ ငွေအတွက်
ဂျူဗလီဟောရုံတွင် ကပွဲများကျင်းပသည့်အခါ ဘွဲ့ရအမျိုးသမီး
ကြီးများ ပါဝင်သရုပ်ဆောင် ကပြသော ပေဖူးလွှာအခန်း၌
ဒေါ်မမခင်က သတင်းစာအယ်ဒီတာအဖြစ်လည်းကောင်း၊
ဒေါ်ခင်ရွှေက ဆောင်းပါးရှင် အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဘိလပ်
ပြန်သန်း ဒေါ်ရာသန်းအေးက လှိုင်ထိပ်ခေါင်တင် အဖြစ်
လည်းကောင်း၊ ဒါရိုက်တာ ဆရာခန့်၊ ရွှေပြည်အေးနှင့်
ဆရာရွှေတိုင်ညွန့်တို့စီစဉ်သော တေးသရုပ်ဖော်အခန်းများတွင်
ပါဝင် သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။
ကောလိပ်ကျောင်းသူအနေနှင့်လည်း၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ
အသင်း၊ နေ့ကျောင်းသူများအသင်း၊ တက္ကသိုလ် ဓမ္မာရုံရန်ပုံငွေ
ရှာဖွေရေးများ၌ အားသွန်ခွန်စိုက်ပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့သည်။ ဆရာ
အဖြစ်သင် ကောလိပ်၌ ယိမ်းများစီစဉ်ပေးခဲ့သည်။
၁၉၅၇ တွင် ငှက်ပြာကင်းထောက် အမျိုးသမီးငယ်လေး
များ၏ခေါင်းဆောင်အဖြစ်နှင့် လူငယ်လေးများကို စုစည်းလမ်းပြ
ပေးခဲ့သည်။ ငှက်ပြာလေးများ၏ မင်းကြီးအမည်ကိုခံယူခဲ့သည်။
[[၁၉၅၈]] ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတကာကင်းထောက် အမျိုးသမီးကွန်ဖရင့်
ကျင်းပရာ နယူးဒေလီမြို့သို့ အခြားကိုယ်စားလှယ် လေးဦးနှင့်
အတူတက်ရောက်ခဲ့သည်။
[[၁၉၅၁]] ခုကစ၍ တည်ထောင်ခဲ့သော [[ဗုဒ္ဓဘာသာ
ကလျာဏယုဝတီအသင်း]] တွင် အတွင်းရေးမှူးတာ ဝန်ယူခဲ့သည်။
မင်္ဂလာတရားတော်စာမေးပွဲများတွင် မြူနီစပယ်ကျောင်းသား
အများအပြားဖြေဆိုအောင်မြင်ခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကလျာဏ
ယုဝတီအသင်း၏ အဆောက်အအုံမှာ ဗိုလ်တစ်ထောင် အီဒင်လမ်း
၌ တည်ရှိခဲ့သည်။ ဘာသာရေး၌ငယ်စဉ်ကပင် ကိုင်းရှိုင်းခဲ့သူပီပီ
ဆရာဆရာမများကိုစုစည်း၍ မိမိကခေါင်းဆောင်ကာ ဗုဒ္ဓဂါယာ
သို့လည်း ရောက်ရှိခဲ့သည်။
ဒေါ်ခင်ရွှေကို မြန်မာပီသသော ဆံထုံးကြီးနှင့် အမြဲမြင်
တွေ့ရသည်။ သူ၏ စိတ်သဘောထားကိုသူ ၏ဝတ်စားဆင်ယင်
မှုမြင်ရုံနှင့် အတိမ်အနက် အကဲခတ်နိုင်သည်။ စေတနာ
ဝန်ထမ်းပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့သော အဖွဲ့အစည်းများမှာ နေရှင်နယ်
ကောင်စီအမျိုးသမီးအဖွဲ့၊ တနင်္လာညနေအသင်း၊ အမျိုးသမီး
စောင့်ရှောက်ရေး အသင်း၊ ယူနီဘာစီတီအမျိုးသမီးများအသင်းနှင့်
အမျိုးသမီးကင်းထောက် အသင်းများဖြစ်သည်။
ခင်ပွန်းသည်မှာ ပြည်ထဲရေးနှင့်သာသနာရေး ဝန်ကြီးဌာန ညွှန်ကြား
ရေးမှူး [[ဦးတင်ထွဋ်]] ဖြစ်၍နောင်တွင် [[အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာန]]
အငြိမ်းစား [[ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်]] ဖြစ်သည်။
သားသမီးများမှာဒေါက်တာသိန်းထွဋ်၊ ဒေါက်တာကျော်ကျော်ထွဋ်၊
ဗိုလ်ကြီးမျိုးမြင့်ထွဋ်၊ ဒေါက်တာအောင်မြတ်ထွဋ်နှင့် ဒေါက်တာ
ခင်နွဲ့ရည်ထွဋ်တို့ဖြစ်သည်။ ၁၄ နတ်မောက်လမ်းတွင်
၆-၁ဝ-၉၄ နေ့က ကွယ်လွန်အနိစ္စရောက်ခဲ့ရာ မြန်မာမှုကို
လေးစားထိန်းသိမ်းခဲ့သော ထူးချွန်သည့် ပညာရေးလောကမှ
အမျိုးသမီးကြီးတစ်ဦး ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။
<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၂)</ref>
== ကိုးကား ==
<references/>
[[Category:မြန်မာလူမျိုးများ အတ္ထုပ္ပတ္တိ]]
sdfw8t6ub75ptpicutg16t5u0cyuhb6
756470
756465
2022-08-27T17:39:38Z
Ninjastrikers
22896
[[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)]] စာမျက်နှာကို [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီအီးဒီ)]] သို့ Ninjastrikersက ရွှေ့ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox အတ္ထုပ္ပတ္တိ
| အမည် =ဒေါ်ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)
| ဓာတ်ပုံ =
| သက်တမ်း =၈၂ နှစ်
| အမည်ရင်း =ဒေါ်ခင်ရွှေ
| ကလောင်အမည်ခွဲများ =
| မွေးသက္ကရာဇ် =[[၂ ဩဂုတ်]] [[၁၉၁၂]]
| မွေးဖွားရာဒေသ=[[နတ်တလင်းမြို့]]၊ [[ပဲခူးတိုင်း]]
| မိဘအမည် =ဦးမောင်လေး + ဒေါ်ဒေါ်ညွန့်
| နိုင်ငံသား =[[မြန်မာနိုင်ငံ]]
| လူမျိုး =[[ဗမာ]]
| ကိုးကွယ်သည့်ဘာသာ =[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
| ပညာအရည်အချင်း =ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ
| အလုပ်အကိုင် =ပညာရေးအရာရှိ
| ကြင်ဖော် = [[ဦးတင်ထွဋ်]]၊ အငြိမ်းစား ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်၊ အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာန
| သားသမီး =ဒေါက်တာသိန်းထွဋ်၊ ဒေါက်တာကျော်ကျော်ထွဋ်၊ ဗိုလ်ကြီးမျိုးမြင့်ထွဋ်၊ ဒေါက်တာအောင်မြတ်ထွဋ်၊ ဒေါက်တာခင်နွဲ့ရည်ထွဋ်
| ထင်ပေါ်ကျော်ကြားမှု =ဗုဒ္ဓဘာသာ ကလျာဏယုဝတီအသင်း အတွင်းရေးမှူး
| ထင်ရှားသည့်လက်ရာများ=
| ရရှိခဲ့သည့်ဘွဲ့တံဆိပ်များ=
| ကွယ်လွန်ရက် =[[၆ အောက်တိုဘာ]] [[၁၉၉၄]]
| ကွယ်လွန်ရာဒေသ=[[ရန်ကုန်မြို့]]
| လက်မှတ်=
| ကွန်ယက် =
}}
==ခင်ရွှေ၊ ဒေါ်(ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)==
ဒေါ်ခင်ရွှေသည် နတ်တလင်းမြို့သမဝါယမအရာရှိ
ဦးမောင် လေးနှင့် ဒေါ်ဒေါ်ညွှန့်တို့မှ [[၁၉၁၂]] ခု၊ ဩဂုတ်လ ၂
ရက်နေ့၌ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ဖခင်ဖြစ်သူ ဦးမောင်လေး တည်ထောင်
ခဲ့သော နတ်တလင်းမြို့ အစိုးရမူလတန်းကျောင်းတွင် ၄ နှစ်
အရွယ်ကစ၍ ပညာသင်ကြား ခဲ့သည်။ ကျောင်းဝင်နံပါတ်မှာ
၂၁ ဖြစ်သည်။ ထိုကျောင်းသည် အလယ်တန်းကျောင်းအဖြစ်
တိုးမြှင့်လာ ချိန်၌ ဒေါ်ခင်ရွှေသည် အစိုးရစစ်ခုနှစ်တန်းကို
ပထမအဆင့်ဖြင့်အောင်မြင်ခဲ့သည်။
ထိုနောက် ရေကျော်မက်သဒစ် ကျောင်းသို့ ပြောင်းလာ
ကာ ဆယ်တန်းစာမေးပွဲ၌ ဂဏန်းသင်္ချာ၊ အက္ခရာသင်္ချာ၊ ဂဲဩ
မေတြီဘာသာရပ်များ၌ ဂုဏ်ထူးဖြင့်အောင်မြင်ခဲ့သည်။ ယူနီဘာ
စီတီမှ ဘီအေနှင့်ဘီအီး ဒီဘွဲ့ကိုပါ ဆွတ်ခူးခဲ့သည်။ ဒေါ်ခင်ရွှေ
သည် ကျောင်းဘာသာရပ်များအပြင် ပရိယတ္တိ စာမေးပွဲများကို
လည်း ငယ်စဉ်ကပင်ဝင်ရောက်ဖြေဆိုခဲ့ရာ သံခိပ်ပြိုင်ပွဲများ၌
ဆုစာအုပ်များချီးမြှင့်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ကျောင်းကပွဲ ရန်ပုံငွေရှာပွဲ
များ၌လည်း တက်တက်ကြွကြွပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့သည်။
အမျိုးသားဆရာဖြစ်သင်ကျောင်း၌ ကထိကအဖြစ်သင်ရိုး
ညွန်းတန်း သင်ကြားနည်းများနှင့် သင်္ချာ ဘာသာရပ်ကို ပို့ချခဲ့
သည်။ ဆရာဖြစ်သင်ကောလိပ်တွင် ဂဏန်းသင်္ချာနည်းပြနှင့်
ကထိကဖြစ်ခဲ့သည်။
စစ်မဖြစ်မီကပင် ရန်ကုန်မြို့မြူနီစပယ်တွင် တွဲဖက်
ပညာရေးအရာရှိမှ ပညာရေးအရာရှိအဖြစ် တိုးမြှင့်ခံခဲ့ရသည်။
စစ်ဖြစ်ခါနီး၌ (ဗ၏R၏P) လေကြောင်းကာကွယ်ရေးအဖွဲ့
အမျိုးသမီးဌာနစိတ်၌ ဒေါ်မြစိန် အမ်အေက ဥက္ကဋ္ဌ၊ ဒေါ်ခင်ရွှေ
က အတွင်းရေးမှူးနှင့်ငွေထိန်းအဖြစ် တာဝန်ပေးအပ်ခြင်းခံခဲ့
ရသည်။
စစ်အတွင်း၌နတ်တလင်းမြို့ရပ်ရွာ၏ တာဝန်ပေးချက်
အရ အလယ်တန်းကျောင်းကို အထက်တန်းအဖြစ် တိုးမြှင့်ကာ
ဒေါ်ခင်ရွှေအား ကျောင်းအုပ်ကြီးအဖြစ်တာဝန်ပေးအပ်ခြင်းခံ
ရသည်။ ဖဆပလအဖွဲ့ဝင်၊ အာရှလူငယ်အမျိုးသမီးဌာနမှူး
အနေနှင့် ဂျပန်စာသင်ခြင်း၊အာရှလူငယ်ရန်ပုံငွေရှာခြင်းများ
ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
စစ်ပြီးသည့်အခါ [[၁၉၄၆]] မှ [[၁၉၅၄]] အထိ မူလရာထူး
ကို ဆက်လက်လက်ခံပြီး လက်ထောက်ပညာ ရေးအရာရှိထူးကိုရ
ခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ မှ [[၁၉၅၉]] အထိ ပညာရေးအရာရှိ တိုးမြှင့်ခံရ
သည်။ ပညာရေးဘုတ်အဖွဲ့ ကိုဖျက်သိမ်း၍ မြူနီစပယ်ကျောင်း
များ၊ အစိုးရကျောင်းအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားသည့်အခါ မြူနီစပယ်
တွင်ကျန်ရစ်ပြီး ဒုအတွင်းရေးမှူးဟု အထူးခန့်ထားခြင်းခံရလေ
သည်။ ၁၉၅၉ မှ [[၁၉၆၇]] အထိ ဖြစ်သည်။
ဒေါ်ခင်ရွှေသည် လူမှုဝန်ထမ်းစိတ်ထက်သန်သော
ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည်။ [[၁၉၃၆]] ခုနှစ် မြို့မကျောင်းရန်ပုံ ငွေအတွက်
ဂျူဗလီဟောရုံတွင် ကပွဲများကျင်းပသည့်အခါ ဘွဲ့ရအမျိုးသမီး
ကြီးများ ပါဝင်သရုပ်ဆောင် ကပြသော ပေဖူးလွှာအခန်း၌
ဒေါ်မမခင်က သတင်းစာအယ်ဒီတာအဖြစ်လည်းကောင်း၊
ဒေါ်ခင်ရွှေက ဆောင်းပါးရှင် အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဘိလပ်
ပြန်သန်း ဒေါ်ရာသန်းအေးက လှိုင်ထိပ်ခေါင်တင် အဖြစ်
လည်းကောင်း၊ ဒါရိုက်တာ ဆရာခန့်၊ ရွှေပြည်အေးနှင့်
ဆရာရွှေတိုင်ညွန့်တို့စီစဉ်သော တေးသရုပ်ဖော်အခန်းများတွင်
ပါဝင် သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။
ကောလိပ်ကျောင်းသူအနေနှင့်လည်း၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ
အသင်း၊ နေ့ကျောင်းသူများအသင်း၊ တက္ကသိုလ် ဓမ္မာရုံရန်ပုံငွေ
ရှာဖွေရေးများ၌ အားသွန်ခွန်စိုက်ပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့သည်။ ဆရာ
အဖြစ်သင် ကောလိပ်၌ ယိမ်းများစီစဉ်ပေးခဲ့သည်။
၁၉၅၇ တွင် ငှက်ပြာကင်းထောက် အမျိုးသမီးငယ်လေး
များ၏ခေါင်းဆောင်အဖြစ်နှင့် လူငယ်လေးများကို စုစည်းလမ်းပြ
ပေးခဲ့သည်။ ငှက်ပြာလေးများ၏ မင်းကြီးအမည်ကိုခံယူခဲ့သည်။
[[၁၉၅၈]] ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတကာကင်းထောက် အမျိုးသမီးကွန်ဖရင့်
ကျင်းပရာ နယူးဒေလီမြို့သို့ အခြားကိုယ်စားလှယ် လေးဦးနှင့်
အတူတက်ရောက်ခဲ့သည်။
[[၁၉၅၁]] ခုကစ၍ တည်ထောင်ခဲ့သော [[ဗုဒ္ဓဘာသာ
ကလျာဏယုဝတီအသင်း]] တွင် အတွင်းရေးမှူးတာ ဝန်ယူခဲ့သည်။
မင်္ဂလာတရားတော်စာမေးပွဲများတွင် မြူနီစပယ်ကျောင်းသား
အများအပြားဖြေဆိုအောင်မြင်ခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကလျာဏ
ယုဝတီအသင်း၏ အဆောက်အအုံမှာ ဗိုလ်တစ်ထောင် အီဒင်လမ်း
၌ တည်ရှိခဲ့သည်။ ဘာသာရေး၌ငယ်စဉ်ကပင် ကိုင်းရှိုင်းခဲ့သူပီပီ
ဆရာဆရာမများကိုစုစည်း၍ မိမိကခေါင်းဆောင်ကာ ဗုဒ္ဓဂါယာ
သို့လည်း ရောက်ရှိခဲ့သည်။
ဒေါ်ခင်ရွှေကို မြန်မာပီသသော ဆံထုံးကြီးနှင့် အမြဲမြင်
တွေ့ရသည်။ သူ၏ စိတ်သဘောထားကိုသူ ၏ဝတ်စားဆင်ယင်
မှုမြင်ရုံနှင့် အတိမ်အနက် အကဲခတ်နိုင်သည်။ စေတနာ
ဝန်ထမ်းပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့သော အဖွဲ့အစည်းများမှာ နေရှင်နယ်
ကောင်စီအမျိုးသမီးအဖွဲ့၊ တနင်္လာညနေအသင်း၊ အမျိုးသမီး
စောင့်ရှောက်ရေး အသင်း၊ ယူနီဘာစီတီအမျိုးသမီးများအသင်းနှင့်
အမျိုးသမီးကင်းထောက် အသင်းများဖြစ်သည်။
ခင်ပွန်းသည်မှာ ပြည်ထဲရေးနှင့်သာသနာရေး ဝန်ကြီးဌာန ညွှန်ကြား
ရေးမှူး [[ဦးတင်ထွဋ်]] ဖြစ်၍နောင်တွင် [[အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာန]]
အငြိမ်းစား [[ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်]] ဖြစ်သည်။
သားသမီးများမှာဒေါက်တာသိန်းထွဋ်၊ ဒေါက်တာကျော်ကျော်ထွဋ်၊
ဗိုလ်ကြီးမျိုးမြင့်ထွဋ်၊ ဒေါက်တာအောင်မြတ်ထွဋ်နှင့် ဒေါက်တာ
ခင်နွဲ့ရည်ထွဋ်တို့ဖြစ်သည်။ ၁၄ နတ်မောက်လမ်းတွင်
၆-၁ဝ-၉၄ နေ့က ကွယ်လွန်အနိစ္စရောက်ခဲ့ရာ မြန်မာမှုကို
လေးစားထိန်းသိမ်းခဲ့သော ထူးချွန်သည့် ပညာရေးလောကမှ
အမျိုးသမီးကြီးတစ်ဦး ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။
<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၂)</ref>
== ကိုးကား ==
<references/>
[[Category:မြန်မာလူမျိုးများ အတ္ထုပ္ပတ္တိ]]
sdfw8t6ub75ptpicutg16t5u0cyuhb6
ဒေါ်ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)
0
13662
756468
65180
2022-08-27T17:39:11Z
Xqbot
1972
ဘော့ - [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)]] သို့ ပြန်ညွှန်းနှစ်ထပ်ဖြစ်နေသည်ကို ပြင်နေသည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)]]
mkdu3emsxzcmhjr7ye4vgqoi1y3e84f
756473
756468
2022-08-27T17:42:02Z
Xqbot
1972
ဘော့ - [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီအီးဒီ)]] သို့ ပြန်ညွှန်းနှစ်ထပ်ဖြစ်နေသည်ကို ပြင်နေသည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီအီးဒီ)]]
k5v06tajrmiohdjwj7pxvd6sffhy42i
စာလုံးပေါင်း
0
16038
756503
745867
2022-08-27T20:15:22Z
Dr Lotus Black
31011
[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:စာလုံးပေါင်း]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
လိုအပ်သော စကားဖြစ်အောင် [[အက္ခရာ]]တို့ကို ပေါင်းစည်းခြင်းသည် '''စာလုံးပေါင်း''' မည်၏။ ''အတ္ထော အက္ခရ သညာတော'' ဟူသော ကစ္စည်းသဒ္ဒါကြီး သုတ်နှင့်အညီ ''‘အနက်’'' ကို ''‘အက္ခရာ’'' ဖြင့် မှတ်ရပေမည်။ မြန်မာဘာသာတွင် ''[[သရ]]'' သက်သက်ဖြင့်လည်း ''အနက်''ကို မှတ်ရသည်။ ''‘[[ဗျည်း]]’'' နှင့် ''‘[[သရ]]’'' ကို ပေါင်း၍လည်း မှတ်ရသည်။ ''“အက္ခရာ ဝိပတ္တိယံဟိ အတ္ထဿ ဒုန္နယတာ”'' ဟူသည်နှင့်အညီ ''[[အက္ခရာ]]'' ဖောက်ပြန်လျှင် ''အနက်'' သိရခက်ပေသည်။ ဤအကြောင်းကိုရည်ရွယ်၍ ရွှေတောင်ရာဇကျော်က ''[[ကဝိလက္ခဏာ သတ်ပုံ]]'' ကျမ်းတွင် -
:''“အသတ်အလတ်၊ အရစ်အပင့်၊ သင့်မသင့်၊ ရာမရာကို၊ မလိမ္မာချေက၊ အဖတ်၊ အရွတ်၊ အမှတ်အသား အဓိပ္ပာယ်အယူပျက်၍ မကောင်းကျိုးပင် ရောက်ရာသည်။”''
ဟု ဆိုခဲ့ပေသည်။ ထိုကြောင့် ပုဂံခေတ်မှစ၍ ပညာရှိ အဆက်ဆက်တို့သည် အက္ခရာစာလုံး ရေနည်း၊ ပေါင်းနည်းတို့ကို အထူးအလေးပြု လေ့လာစောင့်ရှောက်ခဲ့ကြပေသည်။
== စာလုံးပေါင်းနည်း ==
စာလုံးပေါင်းနည်းမှာ အထက်တွင် ဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ''ဗျည်း'' နှင့် ''သရ'' ကို ပေါင်းနည်းအပြင်၊ ''ဗျည်း'' ''ဗျည်း''ချင်း သံယုတ်အဖြစ်ပေါင်းခြင်း၊ နောက်ပါ ''ဗျည်း'' တွင် ''တံခွန်တင်''၍ အသံကိုသတ်ကာ ပေါင်းခြင်းတို့လည်း ရှိပေသေးသည်။ ဥဒါဟရုဏ် ဆိုသော်
* “ယ-ပင့် / ရ-ရစ် / ဝ-ဆွဲ / ဟ-ထိုး” စသည်တို့မှာ ဗျည်း-ဗျည်းချင်း သံယုတ်အဖြစ်ပေါင်းခြင်း ဖြစ်ပေသည်။
* “က-သတ် / င-သတ် / စ-သတ် / ည-သတ် / တ-သတ် / န-သတ် / ပ-သတ် / မ-သတ် / သေးတင်” တို့မှာ အသံကိုသတ်ကာ ပေါင်းခြင်းတို့ဖြစ်ပေသည်။
=== ရောထွေးမှားယွင်းနိုင်သည်များ ===
ဤသို့ စာလုံးပေါင်းခြင်း အမျိုးမျိုးရှိရာတွင် -
* - ပင့် / - ရစ် ပေါင်းခြင်းသည် အသံထွက်ပုံတူသဖြင့် ရောထွေးမှားယွင်းနိုင်ဖွယ် အကြောင်းများသော ပေါင်းခြင်းဖြစ်သည်။
* “တ-သတ်၊ ပ-သတ်၊ န-သတ်၊ မ-သတ်” တို့ဖြင့် ပေါင်းခြင်းသည်လည်း အသံထွက်ပုံတူသဖြင့် ရောထွေးမှားယွင်းနိုင်ဖွယ် အကြောင်းများသော ပေါင်းခြင်းပင်ဖြစ်သည်။
== ပညာရှိများ ရေးသားပြုစုခဲ့သည့် ကျမ်းများ ==
ထိုကြောင့် ပျို့လင်္ကာဆရာတို့သည် မိမိတို့၏ ပျို့လင်္ကာတို့တွင် ‘အပင့်’ နှင့် ‘အရစ်’ ကို ခွဲထားပြု၍ စပ်ဆိုခဲ့ကြသည်။ အသတ် ကာရန်ကို စောင့်ရှောက်၍ စပ်ဆိုခဲ့ကြသည်။ ထိုစပ်ထုံးဆိုထုံးတို့ကို လေ့လာစုဆောင်း၍ -
* ရွာကြီးသျှင် ဥက္ကံသမာလာ က ‘ဝဏ္ဏဗောဓနသတ် အင်း’ နှင့် ‘သတ်ညွှန်း စာစောင်’ကို ၎င်း၊
* ဂဇဗလ အမတ်က ‘ဂဇဗလ သတ်ညွှန်း’ကို ၎င်း၊
* [[ထွန်းညို၊ ဦး၊ တွင်းသင်းတိုက်ဝန် မဟာစည်သူ|တွင်းသင်းမင်းကြီး ဦးထွန်းညို]]က ‘ဝိဘဇ္ဇဋ္ဌပိတ ခွဲထားနှင့် သတ်ညွှန်းသစ်’ကို ၎င်း၊
* [[ရွှေတောင် ရာဇကျော်|ရွှေတောင်ရာဇကျော်]]က ‘ကဝိလက္ခဏာ သတ်ပုံ’ကို ၎င်း၊
* [[လက်ဝဲနော်ရထာအမတ်]]က ‘မြန်မာ သံယောဂဒီပနီ’ကို ၎င်း၊
* [[မုံရွေးဆရာတော်]]က ‘မုံရွေးသတ်ညွှန်း’ကို ၎င်း၊
* ဆရာအများက ‘သတ်ပုံ သတ်ညွှန်းခွဲထား အများ’ကို ၎င်း၊
ရေးသားပြုစုခဲ့ကြပေသည်။<ref>{{Cite Myanmar Encyclopedia|volume=၃|title=စာလုံးပေါင်း|pages=၄၁၆}}</ref>
== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
== ပြင်ပလင့်များ ==
{{Wiktionary|စာလုံးပေါင်း|သတ်ပုံ|သတ်ထုံး}}
[[ကဏ္ဍ:ဘာသာဗေဒ]]
[[ကဏ္ဍ:စာလုံးပေါင်း]]
rwz0i1ihlcexum7pxqw0ncmmxgbr43y
ဖလိုရင်း
0
16105
756512
722709
2022-08-28T00:25:00Z
ဗန်ကှိုန်
97816
/* သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်တွင် တွေ့ရှိရမှုအခြေအနေ */စာလုံးပေါင်းပြင်သွားသည်
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox fluorine}}
'''ဖလိုရင်း''' (Fluorine- ဓာတုသင်္ကေတ F) သည် ဒြပ်စင်အားလုံး၏ [[အီလက်ထရွန်]] အနုတ်လက္ခဏာနှင့် ဓာတုဓာတ်ပြုနိုင်မှု အကောင်းဆုံးဖြစ်ပြီး၊ စိမ်းဝါရောင် နှင့် Gaseous halogen ပေါင်းစည်းအား (၁) ရှိ သည်။ ဖလိုရင်းသည် Noble gases ဖြစ်သော Krypton, xenon ,radon နှင့် အခြားသော ဒြပ်စင်များနှင့် ဓာတ်ပေါင်းများ ဖြစ်ရန် လွယ်ကူသည်။ ထို့အပြင် ဖန်၊ သတ္တု၊ ရေ နှင့်အခြားသော အရာဝတ္ထုများနှင့်လည်း ဓာတ်ပြုနိုင်ပြီး ဖလိုရင်း ဓာတ်ငွေ့ဖြင့် မီးတောက်ကို ပိုမို တောက်စေနိုင်သည်။ အပေါင်းလက္ခဏာ ရှိသော counterpart အချို့နှင့် ဖလိုရိုက် ပေါင်းစပ်၍ ဖလိုရင်း ဓာတ်ပေါင်းများ ဖြစ်စေနိုင်သည်။
== အသုံးပြုခြင်းများ ==
အက်တမ် အခြေအနေနှင့် မော်လီကျူး အခြေအနေတွင် ရှိကြသော ဖလိုရင်းများကို လျှပ်ကူးပစ္စည်းထုတ်လုပ်ရာ၌ ပလပ်စတစ် ပုံဖော်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ Flat panel နှင့် MEMs ထုတ်လုပ် ပြသရာတွင်လည်း
ကောင်း အသုံးပြုနိုင်သည်။ ယူရေနီယမ် ထုတ်လုပ်ရာတွင် ဖလိုရင်းကို ဖယ်ယွန် (ferron) ကဲ့သို့ သော်လည်းကောင်း၊ ဟေလွန် (halon) အတွင်းရှိ တတ်ဖလွန် (teflon) ကဲ့သို့သော်လည်းကောင်း အရာဝတ္ထု ပွတ်တိုက်ခြင်းနိယာမ အရ တိုက်ရိုက်အသုံးမပြုနိုင်ပါ။
== သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်တွင် တွေ့ရှိရမှုအခြေအနေ ==
ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဖလိုရင်းသတ္တုကို နှစ်အလိုက်ထုတ်လုပ်မှုမှာ ၄ သန်း မတ်ထရစ် တန် နီးပါရှိပြီး အရန်သတ္တု မှာသန်း ၁၂၀ မတ်ထရစ်တန် ခန့်ရှိခဲ့သည်။ အဓိကသတ္တုတွင်း နေရာများမှာ တရုတ်၊ မက္ကဆီကို နှင့်အနောက်ဥရောပနိုင်ငံများဖြစ်ကြသည်။
ဖလိုရင်းကို သဘာဝ တွင် ရွှံ့စေး၊ ကျောက်မီးသွေး၊ ကျောက်တုံးတို့ တွင်တွေ့နိုင်သည် ။ ဖလိုရင်းသည် လေထဲတွင်ပျံ့နှံ့နေပြီး အနည်ထိုင်လေ့ရှိသည်။ ဖလိုရင်းသည် မြေဆီလွှာတွင် ခန့်မှန်းခြေ ၃၃၀ ပီပီအမ် (ppm)ခန့်ပါဝင်ပြီး ၁၄၀ မှ ၄၀၀ ပီပီအမ်(ppm)ထိအစီအရီ ရှိနေတတ်သည်။ အချို့မြေဆီလွှာများတွင် ဖလိုရင်းကို ၁၀၀၀ ပီပီအမ် (ppm) ခန်တွေ့ရှိရပြီး မြေဆီလွှာညစ်ညမ်းမှုကို ၃၅၀၀ ပီပီအမ် (ppm) တွင်တွေ့ရှိရသည်။ စက်ရုံများတွင် ဟိုက်ထရိုဂျင်ဖလိုရိုက် ကိုလေထဲမှ ဖယ်ထုတ်ပြီး အပူနှင့်အလင်းကိုထုတ်လုပ်နိုင်သည်။
== ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများ ==
သဘာဝတွင်ရှိသော ဖလိုရင်း ပမာဏအနည်းငယ်သည် ရေ၊ လေ၊ အပင် နှင့် တိရစ္ဆာန်များတွင် တွေ့ရသည်။ လူသားများအတွက် zysteကျိုးရလဒ်များမှာ အစားအစာ၊ သောက်သုံးရေ နှင့် အသက်ရှူသည့် လေများကို ဖလိုရင်း ဖြတ်၍ export ဖြစ်စေသည်။ ဖလိုရင်းကို အရေအတွက် အနည်းငယ်ရှိသော အစားအစာများ ထဲများတွင် တွေ့နိုင်ပြီး၊ အရေအတွက်များပြားသော အခွံမာရှိသည့် စားကောင်းသည့် ရေသတ္တဝါ နှင့် လက်ဖက်ရည်များတွင် ဖလိုရင်းကိုတွေ့နိုင်သည်။
ဖလိုရင်းသည် ရိုးတွင်းချဉ်ဆီများ ထိန်းသိမ်းရာတွင် အဓိကလိုအပ်ပါသည်။ အကယ်၍ဖလိုရင်းကို တစ်နေ့လျှင်နှစ်ကြိမ် သွားတိုက်ဆေးအဖြစ် အသုံးပြုမည် ဆိုပါက သွားယို့ယွင်းပျက်စီးမှုမှ ကာကွယိနိုင်သည်။ ပြင်းအား အရမ်းများပါက ဖလိုရင်း ဓာတ်ငွေ့သည် သေစေနိုင်သောကြောင့် ၎င်းဓာတ်ငွေ့သည် အန္တရာယ်ရှိနိုင်သည်။ ပြင်းအားနည်းလျှင် မျက်လုံးနှင့် နှာခေါင်းတို့ကို ကျိန်းစပ်စေနိုင်သည်။
== ပတ်ဝန်းကျင်သို့ သက်ရောက်မှုများ ==
ဖလိုရင်းသည် မြေဆီလွှာများတွင် တည်ရှိပြီးအပင်များတွင် စုပြုံနေတတ်သည်။ မြေဆီလွှာတွင် တွေ့ရသော ဖလိုရင်းအမျိုးအစား၊ ပမာဏနှင့် မြေဆီလွှာ အမျိုးအစား၊ အပင်အမျိုးအစားများ အပေါ်မှုတည်ပြီး ပမာဏအနည်းအများဖြင့် အသုံးပြုနိုင်သည်။ တိရစ္ဆာန်များသည် ဖလိုရင်းရှိသောအပင်များကို စားသုံးလိုက်သောအခါတွင် ၎င်းတို့၏ ခန္ဒာကိုယ်ထဲတွင် ပြင်းအားကြီးမားသော ဖလိုရင်းများကို စုဆောင်းမိလာနိုင်သည်။ အရိုးထဲတွင် ဖလိုရင်းကို ပထမဆုံး စုဆောင်းမိလာနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ဖလိုရင်းပြင်းအားများသည် များပြားလာပြီး အရိုးများ၊ သွားများကို ပျက်စီးသည် ကိုတွေ့ရသည်။
== ဓာတ်ပုံများ ==
<gallery perrow=3>
File:Fluorite crystals (rotated 90).jpg| စီးပွားဖြစ်ထုတ်လုပ်ရာတွင် ဖလိုရင်းရှိသည့် ဖလိုရိုက်မင်နာရယ် ပုံဆောင်ခဲများ
File:Henri Moissan.jpg|တွေ့ရှိသူ ဟန်ရီ မွိုင့်စန်
File:Fluorine cell room.jpg| ဖလိုရင်းထုတ်လုပ်သည့် F 2 ဓာတုဗေဒ လိမိတက်၊ ဖလိုရင်းဆဲ အခန်း၊ ပဲရစ္စတန်၊ ယူကေ
File:Iodine-heptafluoride-3D-balls.png|အိုင်အိုဒင်း ဟပ်တာဖလိုရိုက်နှင့် ရေနီယမ် ဟပ်တာဖလိုရိုက် အသစ်၊
File:PET-MIPS-anim.gif| ခန္ဓာပြည့် စမ်းသပ်မှုတွင် ဖလိုရင်း ၁၈ ကို အသုံးပြုသည်။
File:Blintzes in frying pan.jpg| ဖလိုရင်းကြော်
File:Sodium-fluoroacetate-2D-skeletal.png|ဆိုဒီယမ် ဖလိုရာအက်စ်တက် တွင် သဘာအလျောက် ဖြစ်ပေါ်နေသော အဆိပ်ကို အချိုအပင်များတွင် တွေ့ရ
File:Liquid fluorine tighter crop.jpg|အပူချိန်နည်းသော အခြေအနေရှိ ဖလိုရင်းငွေ့ရည်
</gallery>
== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယား}}
[[ကဏ္ဍ:ဓာတုဗေဒ ဒြပ်စင်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ဟေလိုဂျင်များ]]
2fou9fl6f1ewqd3fs8ed84utcy3s0e1
တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ် (ရန်ကုန်)
0
20080
756599
705575
2022-08-28T11:46:34Z
210.14.103.44
wikitext
text/x-wiki
[[File:Yangon Zoo.JPG|thumb|ရန်ကုန် တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်]]
တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ် (ရန်ကုန်) တွင် နို့တိုက် သတ္တဝါ ၄၉ မျိုး ကောင်ရေ (၄၆၅) ကောင် ၊ ကျေးငှက် (၆၈) မျိုး ၊ ကောင်ရေ (၄၁၇) ကောင် ၊ တွားသွား ၁၈ မျိုး ၊ ကောင်ရေ ၁၈၃ ကောင် ၊ စုစုပေါင်း ၁၃၅ မျိုး ၊ ကောင်ရေ ၁၀၆၅ ကောင် တို့အား မွေးမြူ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက် ပြသလျက် ရှိသည်။ တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်(ရန်ကုန်)အား ပြည်သူများ အပန်းဖြေ အနားယူရန်နှင့် ဗဟုသုတ ရှာမှီးနိုင်ရန် ၊ ကျောင်းသား/ကျောင်းသူများ သတ္တဗေဒ နှင့် ရုက္ခဗေဒ ဆိုင်ရာ ပညာရှာမှီးရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေရန် ၊ တောရိုင်း တိရစ္ဆာန်ကျေးငှက်များ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရေးအတွက် ပြည်သူလူထုအား စည်းရုံးပညာပေးရန် ၊ သုတေသန လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန် နှင့် ရှားပါးသော တိရစ္ဆာန်ကျေးငှက်များအား မျိုးဆက် ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် သားပေါက်မျိုးပွားရန် ဟူသော ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဖွင့်လှစ် ပြသလျက် ရှိသည်။
== သမိုင်းကြောင်း ==
ရန်ကုန်မြို့ရှိ တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်မှာ ဗြိတိသျှအစိုးရလက်ထက်က တည်ထောင်ထားခဲ့သော တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ရန်ကုန် တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်ကို မတည်ဆောက်မီ ၁၈၈၂ ခုနှစ်က တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များကို ဖမ်းဆီး၍၊ ယခု ရန်ကုန်မြို့ ပြည်သူ့ဆေးရုံကြီးနေရာတွင် ပြသထားခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ထိုနေရာမှာ ဖယ်ယာပြတိုက်နှင့် သစ်ပင်ပန်းမာလ် တိုးပွားရေးအသင်းတိုက် တည်ရှိရာဌာနဖြစ်သည်။ ၎င်း တိရစ္ဆာန်များကို ပြည်သူလူထုမှ များပြားစွာ လာရောက် ကြည့်ရှူခဲ့ကြ၍ တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ် တည်ဆောက်ရန် စီစဉ်ခဲ့ကြပေသည်။
၁၉၀၁ ခုနှစ်တွင်မူ ဝိတိုရိယဘုရင်မကြီး (ခရစ် ၁၈၉၁-၁၉၀၁) နန်းသက် ၂၅ နှစ်မြောက်အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် သီးခြားတိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်တစ်ခု တည်ဆောက်ရန်အတွက် လူထုထံမှကောက်ခံရရှိသော အလှူငွေ ၂၄၀၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ကန်တော်ကြီးအနီးရှိ မြေရိုင်း ၆၁ ဧကကိုရှင်းလင်း တည်ဆောက် ခဲ့သည်။ ၁၉၀၆ ခုနှစ်တွင် ဖယ်ရာပြတိုက်မှ တိရစ္ဆာန်များအား တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ် (ရန်ကုန်) သို့ တဖြေးဖြေး ပြောင်းရွှေ့ထည့်သွင်း မွေးမြူ ပြသခဲ့သည်။ ၁၉၀၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် အသစ် ဆောက်လုပ် ပြီးသွားသော တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်အား အင်္ဂလန်ပြည် ဝေလမင်းသားနှင့် ကြင်ယာတော် (နတ်ရွာစံပဉ္စမဂျော့ဘုရင် (ခရစ် ၁၈၅၆-၁၉၃၆ ခုနှစ်)နှင့် မေရီမိဖုရား)တို့က အခမ်းအနားဖြင့် ဖွင့်လှစ်ကာ ဝိတိုရိယဘုရင်မအထိမ်းအမှတ်ပန်းခြံနှင့် တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ ထိုစဉ်အခါက သီပေါမင်းတရား၏ [[ဆင်ဖြူတော်]]သည်လည်း တိရစ္ဆာန် ဥယျာဉ်၌ ရှိသည်ဟုဆိုသည်။ ထိုဆင်ဖြူတော်မှာ ခရစ် ၁၉၁၀ ပြည့်နှစ်တွင် သေဆုံးသည်။
၁၉၀၈ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန် တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်ဟု အမည်ပေးကာ ၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် အုပ်ချုပ်ရေး ရုံး ဆောက်လုပ်ပြီး ရန်ကုန် တိရစ္ဆာန်ထိန်းသိမ်းရေးအဖွဲ့ (Board of Trustees )ကို ဖွဲ့စည်း အုပ်ချုပ်စေခဲ့ရာမှ လွပ်လပ်ရေးရပြီး နောက်ပိုင်း ရန်ကုန် တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်ကြီးကြပ်ရေးအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းပြီး အုပ်ချုပ်စေခဲ့သည်။ အများ ပြည်သူများ လေ့လာနိုင်ရန်အတွက် [[သဘာဝ သမိုင်းပြတိုက်]] ကို ၁၉၆၆ ခုနှစ် မေလ (၁) ရက်နေ့တွင် [[ကန်တော်ကြီးဟိုတယ်]] နေရာ၌ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး (၁၉၆၆-၆၇) ခုနှစ်တွင် ယခုနေရာ၌ [[ပြည်သူ့ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်း အင်ဂျင်နီယာချုပ်(လမ်း/တံတား)|ပြည်သူ့ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းအဖွဲ့]]မှ ဆောက်လုပ်ခဲ့ပြီး (၁၉၇၈) ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၁) ရက်နေ့၌ ပြောင်းရွှေ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ သဘာဝ သမိုင်းပြတိုက်တွင် နို့တိုက်သတ္တဝါနှင့် ကျေးငှက်ပြခန်း ၊ တွားသွား သတ္တဝါ နှင့် ကျောရိုးမဲ့ သတ္တဝါ များ ပြခန်း ၊ သစ်တော (ရုပ်သံ)ပြခန်း ၊ ဘူမိဗေဒ ပြခန်း ၊ ဝေလငါး အရိုးစုပြခန်း တို့အား ပြသလျက် ရှိသည်။
၁၉၇၂ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ (၆)ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန် တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ် ကြီးကြပ်ရေးအဖွဲ့ကို ကြီးကြပ်ရေး ကော်မတီ အဖြစ် ပြင်ဆင် ဖွဲ့စည်း ခဲ့သည်။ (၁၉၇၆) ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ (၁၆) ရက်နေ့တွင် လယ်ယာ နှင့် သစ်တောဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်မှ ပြည်ထဲရေးနှင့် သာသနာရေး ဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်သို့ လွှဲပြောင်းခဲ့သည်။ ၁၉၇၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ (၁) ရက်နေ့တွင်ပြည်ထဲရေးနှင့် သာသနာရေး ဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်မှ လယ်ယာနှင့်သစ်တောဝန်ကြီးဌာန (ယခု [[ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးနှင့် သစ်တောရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန]]) လက်အောက်သို့ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ပြီး ပြည်သူ့လုပ်အား နေရာ ချထားရေးအဖွဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်ရုံးမှ ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ (၁၉၈၅) ခုနှစ် ဧပြီလ (၁) ရက်နေ့တွင် ပြည်သူ့လုပ်အား နေရာ ချထားရေးအဖွဲ့ လက်အောက်မှ [[သစ်တောဦးစီးဌာန]] သို့ လွှဲပြောင်းခဲ့ပြန်ပါသည်။ (၂၀၀၀) ပြည့်နှစ် ဧပြီလ၌ သစ်တောထွက် ပစ္စည်း ဖက်စပ် ကော်ပိုရေးရှင်း နှင့် သစ်တောဦးစီး ဌာနတို့ စာချုပ်ချုပ်ဆို၍ စီမံအုပ်ချုပ်မှုကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းကာ ဆောင်ရွက် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ (၁) ရက်နေ့မှ စ၍ သစ်တောထွက်ပစ္စည်း ဖက်စပ်ကော်ပိုရေးရှင်းမှ သစ်တော ဦးစီးဌာန လက်အောက် ပြန်လည် လွှဲပြောင်းခဲ့သည်။ ယင်းနောက် ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဧပြီလ (၁) ရက်နေ့မှ စတင်၍ ထူးထရေးဒင်း ကုမ္ပဏီသို့ နှစ်ရှည်ငှားရမ်း လုပ်ကိုင်စေလျက်ရှိသည်။
ရန်ကုန်တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်စည်ပင် ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် ဥပဒေထားရှိရာ၊ ယခင်က ထိုဥပဒေကို ၁၉၀၈ ခုနှစ် ဝိတိုရိယဘုရင်မ အထိမ်းအမှတ်ဥယျာဉ် ဥပဒေဟု ခေါ်၍၊ ယခုအခါ၌မူ ၁၉၅၁ ခုနှစ် ရန်ကုန်မြို့ တိရစ္ဆာန်နှင့် ပန်းမာလ်ဥယျာဉ် ပြင်ဆင်ချက် ဥပဒေဟု ခေါ်တွင်လေသည်။
== တည်နေရာနှင့် အကျယ်အဝန်း ==
ရန်ကုန် တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ် သည် ယခင် (၆၉.၂၅)ဧက ရှိပြီး ၁၉၇၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ (၇) ရက်နေ့တွင် ဘက်စုံကစားကွင်း အတွက် (၁၂.၃၀) ဧက ပေးခဲ့ရာ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် ဘက်စုံကစားကွင်း ဘက်ရှိ အောက်ရေကန် နှင့် မြေတချို့ (၂.၁၂) ဧက အား ပြန်လည် သိမ်းဆည်းခဲ့ပါသော် လည်း ကမ္ဘာအေးဘုရားလမ်း တိုးချဲ့ပြင်ဆင်ရာ၌ (၀.၉၁) ဧက ပါရှိသွားသဖြင့် ယခု (၅၈.၁၆) ဧက ကျယ်ဝန်းသည်။ [[မင်္ဂလာတောင်ညွန့်မြို့နယ်]]တွင် တည်ရှိကာ အရှေ့ဘက် တွင် အထက်ပန်းဆိုးတန်းလမ်း ၊ အနောက်ဘက်တွင် ကမ္ဘာအေး ဘုရားလမ်း ၊ တောင်ဘက်တွင် ဗိုလ်မင်းခေါင်လမ်းနှင့် မြောက်ဘက်တွင် ကန်ရိပ်သာလမ်း ဝန်းရံလျက်ရှိပြီး တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်ဝန်းကျင်၏ ထင်ရှားသော နေရာများမှာ [[ရွှေတိဂုံဘုရား]] ၊ ကန်တော်ကြီး ဟိုတယ် ၊ အောင်ဆန်းကွင်း နှင့် [[ရန်ကုန် ဘူတာကြီး]] ဖြစ်သည်။
တိရစ္ဆာန်များ ပိုမိုစုံလင်စွာ ထားရှိနိုင်ရန် နိုင်ငံအချင်းချင်း တိရစ္ဆာန်များ လဲလှယ်မှုများ၊ ဝယ်ယူမှုများကို ပြုလုပ်ကြရလေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ(၃)</ref>
== ကိုးကား ==
<references/>
{{ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးနှင့် သစ်တောရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန}}
[[Category:ရန်ကုန်မြို့]]
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်များ]]
[[Category:ရန်ကုန်မြို့ရှိ အဆောက်အဦများ]]
ahdsoma4knl507z7d4evy30fu4uuybj
အောင်ဆန်းစုကြည်
0
29626
756600
754880
2022-08-28T11:54:54Z
CommonsDelinker
115
Removing [[:c:File:Aung_San_Suu_Kyi_1951.jpg|Aung_San_Suu_Kyi_1951.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Aung San Suu Kyi 1951.jpg|]].
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
|honorific-prefix = [[ဒေါ်]]
|name = အောင်ဆန်းစုကြည်
|native_name =
|native_name_lang =
|honorific-suffix = [[Order of Australia|AC]]
|image = Remise du Prix Sakharov à Aung San Suu Kyi Strasbourg 22 octobre 2013-18.jpg
| office = [[နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်]]
| president = ဦး[[ထင်ကျော်]]<br />ဦး[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|မြင့်ဆွေ]] ''(ယာယီ)''<br />ဦး[[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမြင့်]]
| term_start = ၆ ဧပြီ ၂၀၁၆
| term_end = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
| predecessor = ဦး[[သိန်းစိန်]] (ဝန်ကြီးချုပ် အဖြစ်)
| successor = [[မင်းအောင်လှိုင်]] ([[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ|စစ်ကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ]] အဖြစ်)
|office1 = ၂၀ ဦးမြောက် [[နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး|နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး]]
| president1 = ဦး[[ထင်ကျော်]]<br />ဦး[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|မြင့်ဆွေ]] ''(ယာယီ)''<br />ဦး[[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမြင့်]]
|term_start1 =၃၀ မတ် ၂၀၁၆
|term_end1 = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
|predecessor1 = [[ဝဏ္ဏမောင်လွင်|ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်]]
|successor1 = [[ဝဏ္ဏမောင်လွင်|ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်]]
|office2 = [[သမ္မတရုံး ဝန်ကြီးဌာန]] ဝန်ကြီး
|president2 = ဦး[[ထင်ကျော်]]<br />ဦး[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|မြင့်ဆွေ]] ''(ယာယီ)''<br />ဦး[[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမြင့်]]
|term_start2= ၃၀ မတ် ၂၀၁၆
|term_end2 = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
|predecessor2 = [[သိန်းညွန့်|ဦးသိန်းညွန့်]]<br>[[စိုးမောင်|ဦးစိုးမောင်]]<br>[[စိုးသိန်း|ဦးစိုးသိန်း]]<br>[[အောင်မင်း|ဦးအောင်မင်း]]<br>[[လှထွန်း|ဦးလှထွန်း]]
|office3 = [[ပညာရေး ဝန်ကြီးဌာန]] ဝန်ကြီး
|president3 = ဦး[[ထင်ကျော်]]
|term_start3 = ၃၀ မတ် ၂၀၁၆
|term_end3 = ၅ ဧပြီ ၂၀၁၆
| predecessor3 = [[ခင်စန်းရီ၊ ဒေါ်|ဒေါ်ခင်စန်းရီ]]
| successor3 = [[မျိုးသိမ်းကြီး|ဒေါက်တာမျိုးသိမ်းကြီး]]
|office4 = [[လျှပ်စစ်နှင့်စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန]] ဝန်ကြီး
|president4 = ဦး[[ထင်ကျော်]]
|term_start4 = ၃၀ မတ် ၂၀၁၆
|term_end4 = ၅ ဧပြီ ၂၀၁၆
|predecessor4 = [[ခင်မောင်စိုး၊ ဦး|ဦးခင်မောင်စိုး]] (လျှပ်စစ်စွမ်းအား)<br>[[ဇေယျာအောင်|ဦးဇေယျာအောင်]] (စွမ်းအင်)
|successor4 = ဦး[[ဖေဇင်ထွန်း]]
|office5 =
|term_start5 =
|term_end5 =
|predecessor5 =
|successor5 =
|office6 = [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] ဥက္ကဋ္ဌ
|term_start6 = ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၂၀၁၁
|term_end6 =
|predecessor6 =
|successor6 =
|office7 = [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး
|term_start7 = ၂၇ စက်တင်ဘာ ၁၉၈၈
|term_end7 = ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၂၀၁၁
|predecessor7 = ရာထူးစတင်
|successor7 = ရာထူးဖျက်သိမ်း
|office8 = [[အတိုက်အခံ (မြန်မာနိုင်ငံ)|အတိုက်အခံခေါင်းဆောင်]]
|president8 = [[သိန်းစိန်၊ ဦး|ဦးသိန်းစိန်]]
|term_start8 = ၂ မေ ၂၀၁၂
|term_end8 = ၂၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၆
|predecessor8 = စိုင်းလှကျော်
|successor8 =
|office9 = [[ပြည်သူ့လွှတ်တော်]] ကိုယ်စားလှယ်<br>[[ကော့မှူးမြို့နယ်]]
|term_start9 = ၂ မေ ၂၀၁၂
|term_end9 = ၃၀ မတ် ၂၀၁၆
|predecessor9 = ဦးစိုးတင့်
|successor9 =
|majority9 = ၄၆,၇၃၀ (၇၁.၃၈%)<ref>{{cite news |url=http://news.xinhuanet.com/english/world/2012-04/02/c_131504585.htm |title=Myanmar election commission announces NLD wins overwhelmingly in by-elections |date=2 April 2012 |agency=Xinhua News Agency |accessdate=2 April 2012}}</ref>
|birth_date = {{birth date and age|df=yes|1945|6|19}}
|birth_place = [[ရန်ကုန်မြို့]]၊ [[ဗြိတိသျှဘားမား]]
|death_date =
|death_place =
|party = [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]]
|spouse = [[မိုက်ကယ် အဲရစ်]]<br/>၁ ဇန်နဝါရီ ၁၉၇၂ - ၂၇ မတ် ၁၉၉၉ <small>(မိုက်ကယ်အဲရစ် ကွယ်လွန်ချိန်ထိ)</small>
|children = [[မြင့်ဆန်းအောင်၊ မောင်|မြင့်ဆန်းအောင်]]<br>[[ထိန်လင်း၊ မောင်|ထိန်လင်း]]
|relations = [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]] (ဖခင်)<br/>[[ဒေါ်ခင်ကြည်]] (မိခင်)
|residence = [[ခြံအမှတ် (၅၄)၊ တက္ကသိုလ်ရိပ်သာလမ်း]]
|alma_mater = ဒေလီတက္ကသိုလ်<br> [[စိန့်ဟျူးကောလိပ်]] (အောက်စဖို့ဒ်)<br>လန်ဒန်တက္ကသိုလ်
|religion = [[ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
|awards = [[သိုးရော်ဖ် ရဖ်တို ဆု]]<br>[[စက်ခါရော့ဗ်ဆု]]<br>[[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]<br>[[ဂျဝါဟာလာနေရူးဆု]]<br>International Simón Bolívar Prize<br>[[အိုလွတ်ဖ် ပါလ်မယ် ဆု]]<br>Bhagwan Mahavir World Peace<br>[[ကွန်ဂရက် ရွှေတံဆိပ်ဆု]]
|signature = Aung San Suu Kyi signature 2013.svg
|website = {{url|https://nld-official.org/en/|ပါတီဝက်ဘ်ဆိုဒ်}}
}}
{{မြန်မာ့ ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားမှုများ}}
{{ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အကြောင်းဆောင်းပါးများ}}
'''ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်''' သည် မြန်မာနိုင်ငံသား အမျိုးသမီး နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်ပြီး ၁၉၉၁ ခုနှစ်၏ [[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]ရှင် ဖြစ်သည့်အပြင်၊ သံတမန် နှင့် အမျိုးသမီးစာရေးဆရာ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။ သူမသည် [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်ပါတီ]]၏ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်ပြီး လက်ရှိ [[နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်]] လည်း ဖြစ်သည်။<ref>7 Day Daily Newspaper ဆောင်းပါး</ref> ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်က [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|နိုင်ငံတော်အာဏာအား သိမ်းပိုက်]]ပြီးနောက် သူမအား တပ်မတော်မှ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်၍ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းခဲ့သည့်အပြင် ပို့ကုန်သွင်းကုန်ဆိုင်ရာ ဥပဒေ၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှု အက်ဥပဒေတို့ဖြင့် တရားစွဲဆိုထားသည်။ <ref>[https://news.trust.org/item/20210201014444-5u7cm Myanmar military seizes power, detains elected leader Aung San Suu Kyi]</ref>
သူမသည် ပြီးခဲ့သည့် နှစ် ၂၁ အတွင်း ၁၅ နှစ်ကျော်ကြာ [[နေအိမ် အကျယ်ချုပ်]] ကျခံခဲ့ရသူ ဖြစ်သည်။ [[ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၉၀|၁၉၉၀ ခုနှစ် ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်သည့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်မှ အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဦးဆုံး အမျိုးသမီးဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်ခွင့် ရှိခဲ့သော်လည်း စစ်အစိုးရမှ ထိုရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို အသိအမှတ်မပြုခဲ့ပေ။ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသည့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ၌ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး ရန်ကုန်တိုင်း ကော့မှူးမြို့နယ် ကိုယ်စားလှယ်အမတ်ဖြစ်လာသည်။<ref>[http://burma.irrawaddy.org/archives/8034 ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အနိုင်ရ၊ အန်အယ်လ်ဒီ အများစုနိုင်ရန် မျှော်လင့်]</ref>
သူမသည် ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် [[သိုးရော်ဖ် ရွပ်ဖ်တို ဆု|ရွပ်ဖ်တိုဆု]] နှင့် လွတ်လပ်စွာစဉ်းစားတွေးခေါ်မှုအတွက် ပေးအပ်သော [[စက်ခါရော့ဗ်ဆု]] တို့ကို ချီးမြှင့်ခြင်းခံခဲ့ရပြီး၊ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်သည့် စစ်အစိုးရ လက်အောက်တွင် အကြမ်းမဖက်ပဲ ငြိမ်းချမ်းစွာ တိုက်ပွဲဝင်မှုကြောင့် ၁၉၉၁ ခုနှစ်၌ [[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]ကိုလည်း ရရှိခဲ့သူဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာကျော် ဖော့ဘ်စ် (Forbes)မဂ္ဂဇင်းမှ ရွေးချယ်သည့် ကမ္ဘာ့ဩဇာအရှိဆုံးအမျိုးသမီးများ ၁၀၀ စာရင်းတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နံပါတ် ၁၉ တွင် ဖော်ပြခံခဲ့ရဘူးသည်။<ref>[http://burma.irrawaddy.org/archives/18366 Forbes ၏ ဩဇာကြီးသူစာရင်းတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပါဝင်]</ref>
==အမည်==
အောင်ဆန်းစုကြည်ဆိုသည့် အမည်သည် ဖခင်ဖြစ်သူ [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]] အမည်မှ ဆင်းသက်လာသည့် "အောင်ဆန်း"၊ ဖခင်ဘက်မှ အဖွားဖြစ်သူ [[ဒေါ်စု]]အမည်မှ "စု" နှင့် မိခင်ဖြစ်သူ [[ဒေါ်ခင်ကြည်]]အမည်မှ "ကြည်"တို့ဖြစ်သည်။<ref name="Nobel.org">[http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1991/kyi-bio.html Aung San Suu Kyi – Biography]. Nobel Prize Foundation.</ref> အမည်အား မြန်မာနိုင်ငံသားများမှ ဒေါ်ဟု တပ်ဆင်၍ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟု ခေါ်ဆိုလေ့ရှိပြီး၊ <ref>{{cite web | url=http://www.myanmar.gov.mm/Perspective/persp1997/9-97/fam9-97.htm | title=Myanmar Family Roles and Social Relationships | publisher=Government of Myanmar | accessdate=24 September 2007 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071026184413/http://www.myanmar.gov.mm/Perspective/persp1997/9-97/fam9-97.htm | archivedate=26 October 2007 | deadurl=no }}</ref> ဒေါ်စု၊ အမေစု ဟုလည်း အများအားဖြင့် ခေါ်ဆိုလေ့ရှိသည်။<ref>{{cite news|url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=15761|title=Suu Kyi Protester Arrested|last=Min Lwin|date=28 May 2009|work=The Irrawaddy|accessdate=7 August 2011|archivedate=30 May 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090530145757/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=15761}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.irrawaddy.org/bur/index.php/news/2010-11-12-10-25-42/4848-2010-11-13-11-54-29|title=ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို "အမေစု"ဟု အော်ဟစ် နှုတ်ဆက်|date=13 November 2010|work=ဧရာဝတီ|language=Burmese|accessdate=7 August 2011|archivedate=15 November 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101115225850/http://www.irrawaddy.org/bur/index.php/news/2010-11-12-10-25-42/4848-2010-11-13-11-54-29}}</ref> အန်တီစု နှင့် ဒေါက်တာစုကြည်၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာအဖြစ် "Ms. Suu Kyi" သို့ "Mrs. Suu Kyi"ဟုလည်း နိုင်ငံတကာ မီဒီယာများတွင် သုံးနှုံးကြသူများရှိသည်။<ref>{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/glasgow_and_west/7923425.stm | title=City honours democracy campaigner |publisher=BBC | accessdate=7 July 2010 | date=4 March 2009}}</ref><ref>{{cite news | url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,2031990,00.html | work=Time (magazine) | first=Hannah | last=Beech | title=The Lady Walks Free Again | date=29 November 2010 | accessdate=16 June 2012 | archivedate=28 April 2012 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20120428021911/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,2031990,00.html }}</ref>
== ငယ်စဉ်ဘဝ ==
[[File:Aung San and family.jpg|thumb|left|150px|မိသားစုဓာတ်ပုံ၌ အောင်ဆန်းစုကြည်အား အင်္ကျီကော်လာအဖြူနှင့် ကလေးအရွယ်တွင် တွေ့ရစဉ်၊ ဓာတ်ပုံမှာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း လုပ်ကြံမခံရမီ အစောပိုင်းကာလဖြစ်၏]]
[[File:Khin Kyi and family.jpg|thumb|right|120px|၁၉၄၈ ခုနှစ် ဒေါ်ခင်ကြည် နှင့် သူမ၏ မိသားစုအား တွေ့ရစဉ် ဒေါ်ခင်ကြည့်အရှေ့တွင် ထိုင်နေသူမှာ အောင်ဆန်းစုကြည်ဖြစ်သည်]]
မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးခေါင်းဆောင် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]နှင့် [[မဟာသီရိသုဓမ္မ ဒေါ်ခင်ကြည်]]တို့မှ ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၉ ရက်တွင် [[ရန်ကုန်မြို့]]၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူမ နှစ်နှစ်သမီးအရွယ်၌ ဖခင်ဖြစ်သူမှာ ဗြိတိသျှတို့ထံမှ မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကိုရယူနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေချိန် [[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|၁၉၄၇ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေး]]မရခင်၌ပင် [[စော၊ ဦး (ဂဠုန်)|ပြိုင်ဘက်များ၏]][[အာဇာနည်နေ့|လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်း]] ခံခဲ့ရသည်။ သူမသည် မိသားစုနှင့်အတူ၊ မွေးချင်းများ ဖြစ်သော အကိုကြီး[[အောင်ဆန်းဦး]]၊ အကိုလတ်[[အောင်ဆန်းလင်း]]တို့နှင့် အတူ ရန်ကုန်မြို့ရှိ အမှတ်၂၅၊ တာဝါလိန်းလမ်း (ယခု [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်]]လမ်း)နေအိမ်တွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ သူမသည် တတိယမြောက်သမီးဖြစ်ပြီး ညီမဖြစ်သူမှာ မွေးပြီး ၅ ရက်အကြာ၌ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ထိုနေအိမ်၌ပင် အကိုဖြစ်သူ [[အောင်ဆန်းလင်း]](ရှစ်နှစ်အရွယ်) သည်လည်း အလှရေကန်၌ ရေနစ်သေဆုံးခဲ့သည်။
ထိုဖြစ်ရပ် ဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း ထိုနေအိမ်မှ ဗဟန်းမြို့နယ် အမှတ် ၅၄၊ တက္ကသိုလ် ရိပ်သာလမ်းရှိနေအိမ်သို့ မိသားစု ပြောင်းရွေ့နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ သူမသည် ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် စိန့်ဖရန်စစ်ကွန်ဗင့်ကျောင်း၌ အခြေခံပညာစတင် သင်ကြားခဲ့သည်။ <ref>Stewart (1997), p. 31</ref> ဘာသာစကား လွယ်ကူစွာသင်ယူနိုင်သူ ဖြစ်သည်။ ပညာရေးကို ၁၉၅၇ မှ ၁၉၆၀ ခုနှစ်အထိ ရန်ကုန်မြို့ အင်္ဂလိပ်မက်သဒစ်ကွန်ဗင့်ကျောင်း(အထက - ၁ ဒဂုံ)၌ ဆက်လက် တက်ရောက်ခဲ့သည်။<ref>Stewart (1997), p. 32</ref>
မိခင်ဖြစ်သူ ဒေါ်ခင်ကြည်မှာ မြန်မာအစိုးရသစ်အဖွဲ့တွင် ထင်ရှားသူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ ဝန်ကြီးချုပ်[[နု၊ ဦး|ဦးနု]]ဦးဆောင်သော ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့သည် ဒေါ်ခင်ကြည်အား ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် မေလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာသံ အမတ်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ မိခင်ဖြစ်သူ အိန္ဒိယနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံသံအမတ်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်းခံရပြီးနောက် မိခင်နှင့်အတူ အိန္ဒိယနိုင်ငံ နယူးဒေလီမြို့သို့ လိုက်ပါနေထိုင်ခဲ့သည်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ [[ယေရှု နှင့် မေရီ ကွန်ဘင့်ကျောင်း (ဒေလီ)|ယေရှု နှင့် မေရီ ကွန်ဘင့်ကျောင်း]]တွင် ပညာဆက်လက်သင်ယူခဲ့ပြီး ဂျပန်ပန်းအလှပြင်နည်း၊ အနုပညာ နှင့် မြင်းစီးသင်ခြင်းတို့ကိုလည်း တတ်မြောက်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းများ၊ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံတကာ သံအမတ်များ၏ သားသမီးများနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် [[နေရူး ဂျဝါဟာလာ|ပဏ္ဍစ်နေရူး]]၏ မြေး၊ [[အင်ဒီရာ ပရိယာဒါရှီနီ ဂန္ဒီ|အင်ဒီရာဂန္ဒီ]]၏ သားဖြစ်သူ ဆန်ဂျေးတို နှင့်လည်း ရင်းနှီးတွေ့ဆုံလေ့ရှိခဲ့သည်။ အဆင့်အမြင့်ဆုံး အိန္ဒိယအရာရှိကြီးများအတွက် သတ်မှတ်ထားသော အိမ်မျိုးဖြစ်သည့် နံပါတ် (၂၄) အက္ကဘာလမ်း ရှိ နေအိမ်တွင်လည်း စန္ဒရား ဆက်လက်သင်ယူခဲ့သည်။ ထိုနေအိမ်ကို အိန္ဒိယအစိုးရမှ ဒေါ်ခင်ကြည်ကို အထူးလေးစားသောအားဖြင့် နေထိုင်ခွင့်ပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
== ပညာရေး ==
သူမသည် ၁၉၆၂ မှ ၁၉၆၃တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဒေလီတက္ကသိုလ် [[လေဒီရှယ်ရီရမ်ကောလိပ်]]၌ [[နိုင်ငံရေးသိပ္ပံဘာသာရပ်]]ကို ဆည်းပူးခဲ့သည်။ ၁၉၆၄ မှ ၁၉၆၇တွင် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ [[အောက်စ်ဖိုဒ် တက္ကသိုလ်|အောက်စဖို့တက္ကသိုလ်]]၏ [[စိန့်ဟျူးကောလိပ်]] ဒဿနဗေဒ၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံနှင့် စီးပွားရေးပညာရပ်များကို လေ့လာဆည်းပူးခဲ့ပြီး၊ ဝိဇ္ဇာဂုဏ်ထူးဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၆၈ခုနှစ်တွင် လန်ဒန်တက္ကသိုလ်အရှေ့တိုင်းနှင့် အာဖရိကလေ့လာရေးဌာန၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံဌာန၌ သုတေသနလက်ထောက်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေချိန် [[မိုက်ကယ်အဲရစ်]]အား တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ [[သန်းအေး၊ ဒေါ်|အဆိုတော် ဘိလပ်ပြန်သန်း]] ဟုလူသိများသော ဒေါ်သန်းအေးသည် မိဘများ၏ မိတ်ဆွေလည်းဖြစ်ပြီး၊ အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် ကျောင်းသူဘဝ တစ်လျောက်လုံးတွင် ချစ်ခင်ရင်းနှီးသူတစ်ဦးလည်းဖြစ်သည်။
== သုတေသနပညာရှင် ဘဝ ==
[[Image:Michael aris.jpg|thumb|200px| ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် မုလမင်မြို့၌ မိုက်ကယ်အဲရစ် နှင့် အောင်ဆန်းစုကြည်အားတွေ့ရစဉ်]]
ဘွဲ့ရပြီးနောက် ‘စု’ သည် လပိုင်းမျှ စာသင်ပို့ချခြင်းနှင့် သမိုင်းဆရာ ဟျူး တင်ကာ (Hugh Tinker) နှင့်အတူ သုတေသနလုပ်ခြင်း စသည်တို့ကို ဆောင်ရွက်ပြီးသောအခါ နယူးယောက်ရှိ ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည့် ဒေါ်သန်းအေးနှင့်အတူ နေထိုင်ခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် နယူးယောက်မြို့တွင် ဆက်လက်ပညာဆည်းပူးရန်ရောက်ရှိခဲ့သော်လည်း၊ ကုလသမဂ္ဂ၌ ဘဏ္ဍာရပ်ဆိုင်ရာ စစ်ဆေးခြင်းလုပ်ငန်းကို သုံးနှစ်ကြာအောင် အမှုထမ်းခဲ့သည်။ လက်မထပ်ခင် ၈ လအတွင်း နယူးယောက်မှ ချစ်သူရှိသည့်နေရာ တိဗက်သို့ ပေးစာပေါင်း ၁၈၇ ခုတွင်လည်း၊ အကယ်၍ မိုက်ကယ် နှင့် လက်ထပ်ခဲ့လျှင်၊ မိမိသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ အလေးထားမှု လျှော့နည်းသွားနိုင်သည်ဟု မိသားစု နှင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများမှ အထင်မှားခြင်းကို စိုးရိမ်မိကြောင်း အသိပေးခဲ့သည်။ မြန်မာပြည်သားများမှ သူ့ကိုလိုအပ်လာပါကလည်း၊ မိုက်ကယ်မှ သူ့အား အကူအညီဝိုင်းဝန်းပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံသားအား လက်ထပ်ထားခြင်းကြောင့်၊ ဗြိတိန်နိုင်ငံသား လျှောက်ထားခွင့်ရှိသော်လည်း ဗြိတိန်နိုင်ငံသားခံယူခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ မိခင်ဖြစ်သူ ဒေါ်ခင်ကြည်မှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ သံအမတ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်၊ သူမသည် သံတမန်အရာရှိများ ကိုင်ဆောင်သော နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ကို ထိုအချိန်တွင် အသုံးပြုခဲ့သည်။
၁ ဇန်နဝါရီလ ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် ဘူတန်နိုင်ငံတွင် မြောက်ပိုင်းဗုဒ္ဓဘာသာ မဟာယန၏ လူမှုရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ဆိုင်ရာသမိုင်းအကြောင်း သုတေသီ [[Dr. Michael Viallancourt Aris|ဒေါက်တာမိုက်ကယ်အဲရစ်]] နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ ထိမ်းမြားလက်ထပ်ခဲ့သည်။ လက်ထပ်ပြီး တစ်နှစ်အကြာတွင် သားဦးဖြစ်သူ [[မောင်မြင့်ဆန်းအောင်]]ကို လန်ဒန်၌ ဖွားမြင်ခဲ့ပြီးနောက်၊ ၁၉၇၂ မှ ၁၉၇၃ အထိ ဘူတန်နိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးရုံးနှင့် ကုလသမဂ္ဂများဆိုင်ရာ အကြံပေးအရာရှိအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၅ မှ ၁၉၇၇ ခုနှစ်အထိ အောက်စဖို့ဒ်တက္ကသိုလ် [[ဘော့ဒလီယန် စာကြည့်တိုက်]]၌ မြန်မာစာနှင့် ပေပရပိုက် ကစ်တလောက် ပြုစုသူပညာရှင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၇ စက်တင်ဘာ ၂၄ တွင် ဒုတိယသားဖြစ်သူ [[မောင်ထိန်လင်း]]ကို ဖွားမြင်ခဲ့သည်။
၁၉၈၅ မှ ၁၉၈၆၊ ဂျပန်နိုင်ငံ တိုကျိုတက္ကသိုလ် အရှေ့တောင်အာရှဆိုင်ရာ လေ့လာရေးဌာနတွင် သုတေသနပညာရှင်အဖြစ် သွားရောက်သုတေသနပြုခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၈၇ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဆင်းမလင်းမြို့ရှိ အထူးလေ့လာရေး အိန္ဒိယသိပ္ပံဌာနတွင် သုတေသီအဖြစ် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။
== နိုင်ငံရေး ==
[[File:Another-country-big2.jpg|thumb|150px|right|အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ပထမဦးဆုံး ပြည်သူလူထုသို့ ရွှေတိဂုံရင်ပြင်ပေါ်တွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားနေစဉ်]]
၁၉၈၈ ခုနှစ် မတ်လကုန်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ မိခင် ဒေါ်ခင်ကြည်မှာ လေဖြတ်ရောဂါ ခံစားနေရသဖြင့်၊ မိခင်အားပြုစုရန်မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင်လန်ဒန်တက္ကသိုလ်အရှေ့တိုင်းနှင့် အာဖရိကလေ့လာရေးဌာနတွင် ပါရဂူဘွဲ့အတွက် "၁၉၂၀-၁၉၄၅ အတွင်း ထုတ်ဝေခဲ့သော စာနယ်ဇင်းများသည် မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကို အထောက်အကူပြုခဲ့ပုံ" အမည်ရှိ ဘွဲ့လွန်စာတမ်းကိုတင်သွင်းနိုင်ရန် ပြုစုနေချိန်လည်းဖြစ်သည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် လန်ဒန်တက္ကသိုလ်မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ထိုပါရဂူဘွဲ့ယူရန်အတွက် ထိုက်တန်သူအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။
မိခင်အား ဆေးရုံတွင် ၃ လခန့်ကုသပြီးနောက်၊ ကျန်းမာရေးပိုမိုကောင်းမွန်လာပုံမရှိသည့်နောက်ဆုံး နေအိမ်တွင် ဆက်လက်ပြုစုခဲ့သည်။ အင်္ဂလန်မှ ကျန်ရစ်ခဲ့သည့် ခင်ပွန်း နှင့် ကလေးနှစ်ယောက်သည်လည်း မိခင်နှင့် တွေ့ဆုံရန် နွေရာသီကျောင်းပိတ်ရက် မြန်မာနိုင်ငံသို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက်နေ့တွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ အုပ်ချုပ်ခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် ရာထူးမှ အနားယူခဲ့ရာမှ လူထုအုံကြွမှုကြီးဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ပြင်းထန်စွာ နှိမ်နင်း အရေးယူခဲ့သည်။ စစ်အာဏာရှင်အသစ် တစ်ဖွဲ့တက်လာသည်။ များမကြာမီ စု၏ နေအိမ်သည်လည်း နိုင်ငံရေးသမားများ ဝင်ထွက်သွားလာ စုဝေးရာ နေရာတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။ စက်တင်ဘာ ၁၈၊ ရှစ်လေးလုံးအရေးတော်ပုံကြီးကို စစ်တပ်မှလက်နက်ဖြင့် အကြမ်းဖက် ဖြိုခွင်းပစ်လိုက်ပြီးနောက် စစ်တပ်မှ အာဏာသိမ်းပိုက်ကာ နဝတခေါ် နိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၈ စက်တင်ဘာလ ၁၄ ရက်တွင် ဦးအောင်ကြီး၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သူရဦးတင်ဦးတို့၏ ပြည်သူတရပ်လုံးသို့ ပန်ကြားချက်စာတစောင် ထုတ်ပြန်ကြေညာသည်။
===အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် စတင်===
{{main|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်}}
၁၉၈၈ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၇ရက်နေ့တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ကို အခြားသော နိုင်ငံရေး ပုဂ္ဂိုလ်များ ၁၁ ဦးနှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးဖြင့် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ စက်တင်ဘာ ၃၀ရက်နေ့တွင် ပါတီအား ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သို့ တရားဝင်ဖြစ်စေရန် မှတ်ပုံတင်ခဲ့ပြီးနောက်၊ အောက်တိုဘာ ၃ ရက်နေ့တွင် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်မှ ကြေညာချက်အမှတ် (၃) ဖြင့် နိုင်ငံရေးပါတီအဖြစ် အတည်ပြုကြေညာခဲ့သည်။ ၁၉၈၈ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် မိခင် [[မဟာသီရိသုဓမ္မ ဒေါ်ခင်ကြည်]]သည် ရန်ကုန်မြို့၌ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။
၁၉၈၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၉ရက်နေ့တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ကို ပြင်ဆင် ဖွဲ့စည်း၍ ဦး[[အောင်ကြီး၊ ဦး|အောင်ကြီး]]နှင့်အတူ အခြားဗဟိုဦးစီး အဖွဲ့ဝင် ၁၃ ဦးနုတ်ထွက်ကြောင်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သို့ တင်ပြခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လ ၂၀ရက်နေ့တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား န၀တ အစိုးရက နိုင်ငံတော်အား နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးလိုသူများ၏ ဘေးအန္တရာယ်မှ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သည့်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၀(ခ) အရ နေအိမ်တွင် တားဆီးမိန့်ထုတ်ပြန်၍ တားဆီးလိုက်သည်။ ဒီဇင်ဘာ ၂၂၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းခံနေစဉ် အတွင်း ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်မည်ဟု ကြေညာသည်။ သို့သော် တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးပါတီအား ကိုယ်စားပြု၍ ရန်ကုန်တိုင်း ဗဟန်းမြို့နယ် မဲဆန္ဒနယ်အမှတ် (၁) တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့်ယှဉ်ပြိုင်ရန် အဆိုပြုထားခြင်းခံရသူ ဦးလဘန်ဂရောင်မှ ကန့်ကွက်လွှာ တင်သွင်းခဲ့ရာ ရန်ကုန်တိုင်း ရွေးချယ်တင်မြောက်ပွဲကျင်းပရေး ကော်မရှင်မှ လက်ခံစစ်ဆေး၍ ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေပုဒ်မ ၁၀ (င) ဖြင့် ငြိစွန်းသည်ဟုဆိုကာ အမည်စာရင်း တင်သွင်းလွှာကို ပယ်ချခဲ့သဖြင့် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်မရခဲ့ချေ။
===ပထမဦးဆုံး လူထုအစည်းအဝေး မိန့်ခွန်း===
{{main|၁၉၈၈ ရွှေတိဂုံရင်ပြင် လူထုအစည်းအဝေးပွဲ}}
၂၆ ဩဂုတ်လ ၁၉၈၈ ခုနှစ်၊ ရွှေတီဂုံစေတီတော် အနောက်ဘက်မုဒ်တွင် လူပေါင်း တသိန်းကျော် တက်ရောက်သည့် လူထုအစည်းအဝေးပွဲကြီးတွင် ပထမဦးဆုံး ပြည်သူများသို့မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုအစည်းအဝေးပွဲတွင် စုသည် ပါတီစုံအထွေထွေဒီမိုကရေစီ ရွေးကောက်ပွဲကြီကျင်းပပေးရန် နိုင်ငံအာဏာပိုင်များအား အဆိုပြုခဲ့ပြီး၊ ဖခင်သည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဖြစ်သောကြောင့်၊ သမီးဖြစ်သူမှာ ယခုဖြစ်ပျက်နေသော နိုင်ငံရေးအခြေအနေများကို ခေါင်းရှောင်ရန် မသင့်တော်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။
=== နိုင်ငံရေးယုံကြည်မှု ===
မြတ်ဗုဒ္ဓတရားတော် အဆုံးအမများ၊ [[မဟတ္တမ ဂန္ဒီ|မဟတ္တမဂန္ဒီ]]၏ အကြမ်းမဖက် လှုပ်ရှားမှု အယူအဆများအတိုင်း အောင်ဆန်းစုကြည်သည် ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားမှု ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် နိုင်ငံရေး လောကသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ ငြိမ်းချမ်းစွာဖြင့် ဒီမိုကရေစီကို တိုက်ပွဲဝင်သူအဖြစ် ကမ္ဘာတွင် ထင်ပေါ်ကျော်ကြားသည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ကို ထူထောင်ခဲ့ရာတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီးနောက်၊ ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၂၀ ရက်တွင် နေအိမ်အကျယ်ချူပ် စတင်ကျခံခဲ့ရသည်။ သူ့အား တိုင်းပြည်ကို စွန့်ခွာ၍ မိသားစုရှိရာ ယူနိုက်တက် ကင်းဒမ်း သို့ပြန်ပါက၊ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွှတ်ပေးမည်ဟု ကမ်းလှမ်းခဲ့သော်လည်း၊ မြန်မာပြည်သို့ ပြန်လည်နေထိုင်ခွင့် မရမည်ကို စိုးရိမ်သဖြင့် ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။ သူမ၏ နာမည်ကျော်မိန့်ခွန်းဖြစ်သည့် ''ကြောက်ရွံ့ခြင်းမှ လွတ်ကင်းရေး'' ၏ အစတွင် "ကြောက်ရွံ့ခြင်းကသာလျှင် ဖောက်ပြန်ပျက်စီးစေတတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေသည်မဟုတ်၊ အာဏာကို လက်လွှတ်ရန်ကြောက်နေခြင်းက အာဏာရှိသူများကို ပျက်စီးစေသည်။ အာဏာစက်ဒဏ်၏ စက်ဆုတ်ရွံမုန်းဖွယ်က အုပ်ချုပ်ခြင်းခံရသူများကို ကြောက်ရွံ့စေသည်"
[[File:Aung San Suu Kyi speaking to supporters at National League for Democracy (NLD) headquarter.jpg|thumb|175px|၂၀၁၀ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ တွင် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွတ်မြောက်လာပြီးနောက် ပထမဆုံး အကြိမ် အဖြစ် ပြည်သူများအား အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ရုံးချုပ်တွင် တွေ့ဆုံဟောပြောစဉ်]]
=== အထိန်းသိမ်းခံရခြင်း နှင့် လွတ်မြောက်ခြင်း ===
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများကြောင့်၊ လွန်ခဲ့သည့် ၂၁ နှစ်အတွင်း၌ ၁၅ နှစ်အထိ နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ကျခံခဲ့ရသည်။
<ref name=sk>Moe, Wait (3 August 2009). [http://www.irrawaddy.org/highlight.php?art_id=16470 Suu Kyi Questions Burma’s Judiciary, Constitution] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120118225753/http://www.irrawaddy.org/highlight.php?art_id=16470 |date=18 January 2012 }}. ''The Irrawaddy''.</ref> ထိုအချိန်အတွင်း သူမ၏ ပါတီအဖွဲ့ဝင်များ နှင့် တွေ့ဆုံခြင်း၊ အစည်းအဝေးတက်ရောက်ခြင်း၊ ပြင်ပနှင့် ဆက်သွယ်ခြင်းများ နှင့် နိုင်ငံတကာမှ လာရောက်တွေ့ဆုံခြင်းများကို ပိတ်ပင်ထားပြီး၊ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကာလအတွင်း ခင်ပွန်းမှ ပေးပို့သည့် အတတ်ပညာ၊ ဗဟုသုတ စာပေများ၊ နိုင်ငံရေး နှင့် အထုပ္ပတ္တိစာပေများကို လေ့လာဖတ်ရှုခဲ့သည်။<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=sZFpURJGv00 &feature=related Aung San Suu Kyi interview (video)]. YouTube.</ref> ထို့နောက် စန္ဒရားတီးခြင်း၊ တရားထိုင်ခြင်းဖြင့် အကျယ်ချုပ်ကျချိန်ကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ ရံဖန်ရံခါ စစ်အစိုးရမှ နိုင်ငံတကာမှ သံအမတ်များကို တွေ့ဆုံခွင့်ပေးလေ့ရှိပြီး၊ သူမ၏ မိသားစု ဆရာဝန်နှင့်လည်း တွေ့ခွင့်ပြုသည်။ <ref>Buncombe, Andrew (5 July 2009). [http://www.independent.co.uk/news/world/asia/5000-days-in-captivity-the-worlds-most-famous-political-prisoner-and-a-dismal-landmark-1731998.html 5,000 days in captivity: The world's most famous political prisoner and a dismal landmark] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120124094219/http://www.independent.co.uk/news/world/asia/5000-days-in-captivity-the-worlds-most-famous-political-prisoner-and-a-dismal-landmark-1731998.html |date=24 January 2012 }}. ''The Independent''.</ref>
နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကာလအတွင်း စစ်အစိုးရထံမှ စားနပ်ရိက္ခာနှင့် အခြားထောက်ပံ့မှုများကို လုံးဝ လက်မခံခဲ့ပေ၊ သို့သော် ဒေါ်စုတွင် ပိုက်ဆံအနည်းငယ်သာ ရှိသောကြောင့် ကိုယ်ပိုင် ပရိဘောဂများကို ရောင်းချ၍ ငွေကြေးအသုံးပြုခဲ့ရသည်။ အစားအသောက်မလုံလောက်သော အချိန်များလည်း ရှိခဲ့ပြီး၊ ဆံပင်များကျွတ်၍ အိပ်ရာမှပင်မထနိုင်ဘဲ အင်အားချို့တဲ့ခဲ့သည့် အချိန်များလည်းရှိခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ထိုကိစ္စများကို အများသို့အရေးတယူ ပြောပြလေ့မရှိပေ။ ရေဒီယိုသည်လည်း အကျယ်ချုပ်ကျချိန်ကာလအတွင်း သူမအား ပြင်ပလောက နှင့် ချိတ်ဆက်ပေးနိုင်ခဲ့သည်၊ "ဘီဘီစီ ကြောင့် ကမ္ဘာ နှင့် မြန်မာပြည်၏ ဒီမိုကရေစီ လှုပ်ရှားမှုများ၊ ကျွန်မ၏ မြန်မာနိုင်ငံပြည်သူများနှင့်လည်း လုံးဝထိတွေ့မှု မဆုံးရှုံးခဲ့ပါဘူး"ဟု ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/uk-18493008 Aung San Suu Kyi pays tribute to BBC on tour of UK]</ref> ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နိုင်ငံတွင်းမှ ထွက်ခွာမည်ဆိုပါက အချုပ်အနှောင်မှ လွတ်မြောက်ခွင့်ပေးမည်ဟု စစ်အစိုးရမှ ကမ်းလှမ်းခဲ့သော်လည်း ဒေါ်စုမှ ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။
====၁၉၈၉ မှ ၁၉၉၅ ပထမအကြိမ်====
၁၉၈၉ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၀ရက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား န၀တ အစိုးရမှ နိုင်ငံတော်အား နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးလိုသူများ၏ ဘေးအန္တရာယ်မှ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သည့်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၀(ခ) အရ နေအိမ်တွင် တားဆီးမိန့်ထုတ်ပြန်၍ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ချမှတ်ခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းခံနေစဉ် အတွင်း ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ရက်နေ့၌ [[ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၉၀|ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်မည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ သို့သော် တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးပါတီအား ကိုယ်စားပြု၍ ရန်ကုန်တိုင်း ဗဟန်းမြို့နယ် မဲဆန္ဒနယ်အမှတ် (၁) တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့်ယှဉ်ပြိုင်ရန် အဆိုပြုထားခြင်းခံရသူ [[ဦးလဘန်ဂရောင်]]မှ ကန့်ကွက်လွှာ တင်သွင်းခဲ့ရာ ရန်ကုန်တိုင်း ရွေးချယ်တင်မြောက်ပွဲကျင်းပရေး ကော်မရှင်မှ လက်ခံစစ်ဆေး၍ ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေပုဒ်မ ၁၀ (င) ဖြင့် ငြိစွန်းသည်ဟုဆိုကာ အမည်စာရင်း တင်သွင်းလွှာကို ပယ်ချခဲ့သဖြင့် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်မရခဲ့ချေ။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ကိုယ်တိုင်မပါဝင်နိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ ၁၉၉၀ခုနှစ် မတ်လ ၂၇ရက်နေ့တွင် ပါတီစုံ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပခဲ့ရာ၊ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်သည် မဲဆန္ဒနယ် ၄၄၇ နယ်၌ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရာ ၃၉၂ နယ်၌ အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ အဖွဲ့ချုပ်သည် တနိုင်ငံလုံးတွင် မဲဆန္ဒနယ် ၄၈၅ နေရာ၌ ၃၉၂ နေရာ အနိုင်ရရှိသောကြောင့် ၈၂ ရာခိုင်နှုန်းကျော် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။
ပုံမှန်အစဉ်အလာအရ သူမသည် ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးကို ဆက်ခံရမည် ဖြစ်သည်။ စစ်အစိုးရသည် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များအား အတည်မပြုဘဲ အာဏာလွှဲပြောင်းပေးရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတကာ၏ ရှုတ်ချခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျနေချိန်အတွင်း၊ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဥရောပသမဂ္ဂ နိုင်ငံခြားရေးရာ ကော်မတီ နှင့် တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးရေးကော်မတီမှ [[စက်ခါရော့ဗ်ဆု]]ကိုအပ်နှင်းခဲသည်။၊၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် [[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]ကြီးကို ရရှိခဲ့သော်လည်း၊ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျနေခြင်းကြောင့် လူကိုယ်တိုင် ရယူနိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့ဘဲ၊ ခင်ပွန်းသည် နှင့် သားနှစ်ဦးဖြစ်သည့် အလက်ဇန္ဒားနှင့် ကင်မ်တို့က ကိုယ်စားတက်ရောက်ယူခဲ့ကြသည်။ [[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]၏ ဆုငွေဒေါ်လာ ၁.၃ သန်း၏ ငွေကြေးအားလုံးကို မြန်မာပြည် ကျန်းမာရေးနှင့် ပညာရေးများအတွက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှ ရန်ပုံငွေအဖြစ်ထူထောင်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.prospectburma.org/ |title=A non-political educational charity dedicated to supporting the education of exiled Burmese students |publisher=Prospect Burma |date= |accessdate=2014-02-09}}</ref>
====ပထမ လွတ်မြောက်ချိန်====
၁၉၉၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်တွင် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွှတ်ပေးခဲ့ပြီး သူ၏မိသားစုရှိရာ အင်္ဂလန်သို့ပြန်ခဲ့ပါက နိုင်ငံတွင်းသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခွင့်ရတော့မည် မဟုတ်ကြောင်း သတိပေးခြင်းခံရသည်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်၌ [[ဆီးကြိတ်ကင်ဆာ]]ဖြင့် စတင်နာမကျန်းဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ကုသမရသည့် အဆင့်သို့ရောက်ရှိခဲ့သည့် သူမ၏ ခင်ပွန်းသည် ဗြိတိသျှလူမျိုး [[မိုက်ကယ်အဲရစ်]]အား၊ လုံလောက်သည့် ဆေးကုသမှု မြန်မာနိုင်ငံမှ မထောက်ပံ့ပေးနိုင်ဟုဆိုကာ မြန်မာစစ်အစိုးရမှ ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာ မပေးခဲ့ချေ။ နိုင်ငံတကာ အထင်ကရ ပုဂ္ဂိုလ်များ နှင့် အဖွဲ့အစည်းများထဲမှ၊ အမေရိကန်နိုင်ငံ အပါအဝင်၊ ကုလသမဂ္ဂ အထွေအထွေအတွင်းရေးမှူး ကိုဖီအာနန် နှင့် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ဂျုန်ပေါလ် တို့မှ ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာချပေးရန် စစ်အစိုးရအားတောင်းဆိုခဲ့ကြသော်လည်း စစ်အစိုးရမှ လစ်လျူပြုခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှာ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွတ်မြောက်နေသည့် အချိန်ဖြစ်သောကြောင့် ခင်ပွန်းရှိရာ အင်္ဂလန်သို့ သွားရောက်တွေ့ဆုံနိုင်သော်လည်း၊ စစ်အစိုးရမှ သူ့အား မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခွင့် မရရှိမည်ကို စိုးရိမ်သဖြင့် မသွားရောက်ခဲ့ချေ။<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/304497.stm Suu Kyi rejects UK visit offer]. BBC News. 26 March 1999.</ref>
ခင်ပွန်းဖြစ်သူ မိုက်ကယ်အဲရစ်သည် သူ၏ ၅၃နှစ်မြောက်မွေးနေ့ဖြစ်သည့် ၁၉၉၉ခုနှစ် မတ်လ ၂၇ရက်နေ့တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၉ခုနှစ် ပထမနေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျခံရချိန်မှစ၍ မိုက်ကယ်သည် ဒေါ်စု နှင့် ၅ ကြိမ်သာ တွေ့ခွင့်ရရှိခဲ့ပြီး၊ နောက်ဆုံးတွေ့ခွင့်ရသည့်အချိန်မှာ ၁၉၉၅ ခုနှစ်ကုန် ခရစ္စမတ်ပွဲတော် ကာလတွင်ဖြစ်သည်။<ref>{{cite news | url =http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/305487.stm|title=Obituary: A courageous and patient man |publisher=BBC News |date =27 March 1999 | accessdate =4 July 2006 | location=London}}</ref> အင်္ဂလန်တွင် ကျန်ရစ်ခဲ့သည့် ကလေးများနှင့်လည်း ဝေးကွာခဲ့ရသည်။
၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် သတင်းထောက် Maurizio Giuliano သည် အောင်ဆန်းစုကြည်အား ဓာတ်ပုံရိုက်ပြီးချိန်တွင်၊ အခွန်အကောက်ဌာနမှုများ၏ စစ်ဆေးခြင်းကို ခံရပြီးနောက် သူ၏ မှတ်တမ်းတင် ဗီဒီယို အခွေများ၊ အသံတိပ်ခွေများ နှင့် မှတ်သားထားသည့် စာတမ်းများအား သိမ်းဆည်းခြင်း ခံခဲ့ရသည်။<ref>[http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=NewsLibrary&p_multi=BBAB&d_place=BBAB&p_theme=newslibrary2&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0F98E4ECFAA2A5EF&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM Burma expels Italian reporter for "illegal reporting], TV Myanmar, Rangoon, 18 August 1998.</ref>
====၂၀၀၀ မှ ၂၀၀၂ ဒုတိယအကြိမ်====
သူ့အား သူမ၏ပါတီကို ထောက်ခံအားပေးသူများနှင့်လည်း အကြိမ်ပေါင်းများစွာ တွေ့ဆုံခွင့်ကို ပိတ်ပင်တားမြစ်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၀ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် နောက်တစ်ကြိမ် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ခြင်း ခံရသည်။ ၂၀၀၂ ခုနှစ် မေလ ၆ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ လျှို့ဝှက် ယုံကြည်မှုညှိနှိုင်းခြင်းများ အရ၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရမှ သူမအား နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွှတ်ပေးခဲ့သည်။ လွတ်လပ်စွာ သွားလာနိုင်ခွင့်ပေးလိုက်ခြင်းမှာ "ကျွန်တော်တို့ တစ်ဦး နှင့် တစ်ဦး ယုံကြည်နိုင်လို့ပါ" ဟု အစိုးရ ပြောခွင့်ဆိုခွင့်ရှိသူမှ ပြောဆိုခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှ "နိုင်ငံအတွက် အရုဏ်ဦး အသစ်တစ်ခု ပေါ်ပေါက်လာပြီ”"ဟု ဆိုခဲ့သည်။
====၂၀၀၃ မှ ၂၀၁၀ တတိယအကြိမ်====
၂၀၀၃ ခုနှစ် မေလ ၃၀ ရက်နေ့၌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှင့်အတူ သူမ၏ အဖွဲ့ဝင်ယာဉ်တန်းများသည် စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒီပဲယင်းမြို့နယ်သို့ စည်းရုံးရေးခရီးစဉ်မောင်းနှင်လာရာ ကျီရွာအနီးတွင် စစ်အစိုးရ၏ ကျောထောက်နောက်ခံ အဖွဲ့ဖြစ်သည့် ကြံ့ခိုင်ဖွံဖြိုးရေး နှင့် စွမ်းအားရှင်များက အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပြီးနောက်၊ သူမအားထောက်ခံသည့် အဖွဲ့ဝင်များ သေကြေပျောက်ဆုံးမှုစာရင်းမှာ တရားဝင်မရှိသော်လည်း ၈၀ ကျော်သည်ဟု ပြည်တွင်းနေထိုင်သူများမှ ခန့်မှန်းကြသည်။"အဲဒီ့အရေးအခင်းညက ကျွန်တော့်တပည့်တွေကို သူ့ကို ကယ်တင်ဖို့ လွှတ်လိုက်ပြီးတော့၊ အနီးမှာရှိတဲ့ စစ်တပ်ဌာနမှာ ကယ်တင်ထားခဲ့ရတယ်"ဟုလည်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်းခင်ညွန့်မှ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်လွတ်မြောက်လာပြီးချိန် ၂၀၁၂ တွင် ထိုင်းအခြေစိုက် ဘန်ကောက်ပို့စ် သတင်းစာသို့လည်း ထွက်ဆိုခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် နာယက ဦး[[တင်ဦး၊ သူရ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး|တင်ဦး]]မှ ယင်းပြောဆိုချက်ကို ပြန်လည်ငြင်းဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://www.irrawaddy.org/archives/2316 Despite the lack of an official death toll for the Depayin Massacre, Burmese dissidents claim around 70 people perished in the attack.]</ref>
အောင်ဆန်းစုကြည်သည် သူမစီးနင်းလာသည့် ကား၏ ကားမောင်းသူ ကိုကျော်စိုးလင်း အကူအညီဖြင့် ထိုဖြစ်စဉ်နေရာမှ လွတ်မြောက်ခဲ့သော်လည်း၊ ရေဦး သို့ အရောက်တွင် အဖမ်းခံခဲ့ရသည်။ သူမကို ရန်ကုန်မြို့ရှိ [[အင်းစိန်အကျဉ်းထောင်|အင်းစိန်ထောင်]]တွင် ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ ထိုဖြစ်ရပ်ကို [[ဒီပဲယင်းအရေးအခင်း]] လုပ်ကြံမှု ဟူ၍ လူအသိအများသည်။ သူ ၂၀၀၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် သားအိမ်ထုတ်ခြင်းခွဲစိတ်မှုပြုလုပ်ပြီးနောက် ရန်ကုန်၌နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ပြန်လည်ချထားခြင်းခံရသည်။
၂၀၀၄ ခုနှစ် မတ်လတွင် ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ် ရာဇာလီအီစမေးလ်သည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ရခဲ့သည်။ နောက်တစ်နှစ်တွင် အီစမေးလ်သည် ရာထူးမှအနားယူခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ အကြိမ်များစွာ ဝင်ရောက်ခွင့် ပိတ်ပင်ခြင်းခံရသည်မှာလည်း အနားယူရခြင်း၏ အကြောင်းရင်း တစ်စိတ်တစ်ဒေသ ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်မေ ၂၈ ရက်တွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ ကြောင်းကျိုးမဲ့ထိန်းသိမ်းခြင်းဆိုင်ရာလုပ်ငန်းအဖွဲ့မှ သဘောထားမှတ်ချက် (၂၀၀၄ ခုနှစ် မှတ်ချက် အမှတ် ၉) ထုတ်ပြန်ရာ သူမ၏ လွတ်လပ်မှုဆုံးရှုံးခြင်းမှာ ကြောင်းကျိုးမဲ့အရေးယူခြင်း မြောက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်ရေးပဋိညာဉ်စာချုပ် ၁၉၄၈ နှင့် ဆန့်ကျင်လျက်ရှိပြီး မြန်မာအာဏာပိုင်များမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အားဆက်လက် ထိန်းသိမ်းခြင်း မပြုလုပ်ရန်ပန်ကြားခဲ့သည်။ သို့သော် အာဏာပိုင်များက ဤပန်ကြားချက်ကို မသိကျိုးကျွန် ပြုခဲ့သည်။
====သက်တမ်းတိုး ပထမအကြိမ်====
၂၀၀၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၂၈ ရက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ထားခြင်းကို တစ်နှစ်ထပ်မံ တိုးမြှင့်ကြောင်း အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်မှ အတည်ပြုခဲ့သည်။ အနောက်တိုင်းနိုင်ငံများနှင့် ကုလသမဂ္ဂတို့မှ အဆိုပါ တိုးမြှင့်မှုကို သဘောမတူကြောင်းပြသခဲ့သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ် မေလတွင် ကုလသမဂ္ဂ နိုင်ငံရေးရာဌာနမှ လက်ထောက်အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဖြစ်သူ အီဗရာဟင် ဂန်ဘာရီသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား တွေ့ဆုံခဲ့လေသည်။ ၎င်းတွေ့ဆုံမှုသည် ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှ စတင်၍ နိုင်ငံခြားသား အရာရှိ တစ်ဦးနှင့် ပထမဆုံးသော တွေ့ဆုံမှုဖြစ်သည်။
====သက်တမ်းတိုး ဒုတိယအကြိမ်====
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အကျယ်ချုပ်ချထားခြင်းကို ၂၀၀၆ ခုနှစ် မေလ ၂၇ ရက်တွင် အဆုံးသတ်စေမည် ဖြစ်သော်လည်း ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် [[ကိုဖီအန်နန်|ကိုဖီအာနန်]]မှ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[သန်းရွှေ]]ထံသို့ တိုက်ရိုက်လျှောက်ထားချက်ကို ပယ်ချပြီး မြန်မာအစိုးရမှ နောက်ထပ်တစ်နှစ် ထပ်မံတိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ မြန်မာအစိုးရက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ၁၉၇၅ ခုနှစ် နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေး အက်ဥပဒေပုဒ်မ ၁၀(ခ) အရ ရုံးမတင်ပဲ လူတစ်ယောက်အား ငါးနှစ် အထိချုပ်နှောင်ထားနိုင်သည့် ပုဒ်မဖြင့် ဆက်လက်ထိမ်းသိမ်း ထားခဲ့သည်။
၂၀၀၆ ခုနှစ် ဇွန် ၉ ရက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် ပြင်းထန်သည့် ဝမ်းလျှောရောဂါနှင့် အားလျော့ပြီး ဆေးရုံတင်ထားခြင်း ခံရကြောင်း အဝေးရောက် ညွန့်ပေါင်းအစိုးရ၏ ကုလသမဂ္ဂ ကိုယ်စားလှယ်မှ သတင်းပေးပို့ခဲ့သည်။ ၎င်းကြေညာချက်ကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရဲချုပ် ဗိုလ်မှူးချုပ် [[ခင်ရီ]]မှ ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်တွင် လက်ထောက်အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဂန်ဘာရီသည် လူ့အခွင့်အရေးကို ကျယ်ပြန့်စွာ လိုက်နာစေလိုသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လေးရက်ကြာခရီးဆန့်ခဲ့ရာမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ဂန်ဘာရီ၏ အဆိုအရ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှာ ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်သည်ကို တွေ့ရှိရပြီး သူမ၏ဆန္ဒမှာ မိသားစုဆရာဝန်နှင့် ပိုမို၍ ပုံမှန်ပြသလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
၂၀၀၇ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ် [[ဘန်ကီမွန်း]]သည် မြန်မာနိုင်ငံခေါင်းဆောင်များသို့ အောင်ဆန်းစုကြည်ကို လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ပြီး၊ စစ်အစိုးရသည် ထောင်သား ၂၈၃၁ ယောက်ကို လွှတ်ပေးခဲ့ရာတွင်၊ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသား ၄၀ ပါဝင်သည်။၂၀၀၇ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် သူမ၏ နိုဘဲလ်လ်ဆုကြေးငွေများကို အခွန်ပေးဆောင်ခြင်းမရှိဘဲ ပြည်ပတွင် အသုံးပြုခဲ့သည်ဟူ၍ အစိုးရပိုင် [[မြန်မာ့အလင်း သတင်းစာ]]မှ စွပ်စွဲလိုက်သည်။ ထိုစွပ်စွဲမှုသည် အမေရိကန်နိုင်ငံမှ ထောက်ပံ့ကျင်းပနေသည့် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာလုံခြုံရေးကို အန္တရာယ်ပေးနိုင်သော နိုင်ငံဖြစ်နေသည် ဟု ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပြီးချိန်တွင်ဖြစ်သည်။
====သက်တမ်းတိုး တတိယအကြိမ်====
{{Main|၂၀၀၇ စစ်အစိုးရအား ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှု}}
၂၀၀၇ ခုနှစ် မေလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် စုကြည်၏ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်သက်တမ်းကို ၅ နှစ်ဆက်တိုက် ချုပ်နှောင်နိုင်ရန် ထပ်မံ၍ သက်တမ်း တစ်နှစ်တိုးခဲ့သည်။ ၁၉ ရက် ဩဂုတ်လ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် လောင်စာဆီဈေးများတက်ခဲ့ပြီးနောက်၊ စစ်အစိုးရမှ ခြေမှုန်းမည်ဟု အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သော်လည်း ဘုန်းကြီးများမှ နေ့စဉ်ဆက်တိုက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။<ref name="Buddhist monk uprising ">[http://news.yahoo.com/s/ap/myanmar;_ylt=AnrDVYwp644QDxk6HyfqqdSaK8MA Yahoo News on Buddhist monk uprising]. Associated Press. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130818225418/http://news.yahoo.com/s/ap/myanmar;_ylt=AnrDVYwp644QDxk6HyfqqdSaK8MA |date=18 August 2013 }}</ref>
၂၂ ရက် စက်တင်ဘာလ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှာ အကျယ်ချုပ်ကျနေခဲ့သော်လည်း၊ သူ၏ နေအိမ်တံခါးဝမှ လူ့အခွင့်အရေးများအတွက် ဆန္ဒပြနေသည့် ဘုန်းကြီးများကို ဂါရဝပြုခဲ့သည်။<ref name="AFP">[http://news.yahoo.com/s/afp/20070922/wl_asia_afp/myanmarprotestmonks Democracy icon Aung San Suu Kyi greets Myanmar monks]. AFP. 22 September 2007 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131029201517/http://news.yahoo.com/s/afp/20070922/wl_asia_afp/myanmarprotestmonks |date=29 October 2013 }}</ref> ထိုရက်များနောက်ပိုင်းတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို [[အင်းစိန်ထောင်]] (၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင်လည်း ထိုထောင်တွင် ထိမ်းသိမ်းခံရသည်)သို့ လွှဲပြောင်းခဲ့သည်ဟု သတင်းများထွက်ခဲ့သည်။<ref name="Buddhist monk uprising2 ">[http://groups.yahoo.com/group/golden_eagles/message/3522 Suu Kyi moved to Insein prison]{{Dead link|date=August 2021 }}. Reuters. 25 September 2007</ref><ref name="BBC News ">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3006922.stm Inside Burma's Insein jail]. BBC News Online. 14 May 2009</ref><ref name="The Australian">[http://www.theaustralian.news.com.au/story/0,25197,22494667-25837,00.html Security tight amid speculation Suu Kyi jailed] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090604053352/http://www.theaustralian.news.com.au/story/0,25197,22494667-25837,00.html |date=4 June 2009 }}. ''The Australian''. 28 September 2007</ref><ref name="Time.com">[http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1666576,00.html Burmese Junta silences the monks] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071013022850/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1666576,00.html |date=13 October 2007 }}. TIME. 28 September 2007</ref> ၃၀ ရက် စက်တင်ဘာ ၂၀၀၇ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နေအိမ်အနီးတွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ သတင်းအချက်အလက်များ ပေးပို့နိုင်သူနှင့် တစ်နာရီကြာ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး၊ ၂ ရက် အောက်တိုဘာလတွင် ကုလသမဂ္ဂမှ [[အီဘရာဟင် ဂမ်ဘာရီ]] နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ တွေ့ဆုံမှုနောက်ပိုင်း နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ဆက်လက်ရှိနေကြောင်း အတည်ပြုနိုင်ခဲ့သည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/7020465.stm UN envoy sees top Burma dissident], BBC News Online, 30 September 2007</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/7023344.stm UN envoy holds key Burmese talks]. BBC News Online. 2 October 2007</ref>၎င်းခရီးစဉ်တွင် ဂန်ဘာရီသည် နေပြည်တော်ရှိ သန်းရွှေအပါအဝင်၊ ဗိုလ်မှူးကြီးများ နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ နိုင်ငံပိုင် ရုပ်မြင်သံကြားဌာနမှ ဒေါ်စုသည် ဂန်ဘာရီနှင့် နှစ်ကြိမ်တိုင် တွေ့ဆုံခဲ့သည် ဟုဖော်ပြခဲ့သည်။ သူမအား ထပ်မံ အကျဉ်းချခံလိုက်ရသည့် အချိန်မှစ၍ ၄ နှစ်အတောအတွင်းတွင် ပထမဦးဆုံးသော နိုင်ငံပိုင် ရုပ်သံဌာနများတွင် တွေ့မြင်ရခြင်းဖြစ်သည်။
၂၀၀၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင်၊ ဒေါ်စုသည် အကျဉ်းထောင်တွင် နေရသော ကာလသည် ၁၂ နှစ်ပြည့်ပြီဖြစ်ပြီး၊ နိုင်ငံတကာမှ မြန်မာ့အရေးလှုပ်ရှားကြသော အဖွဲ့အစည်းများမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှင့် အခြားသော နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား လွှတ်မြောက်ပေးရန် မြို့ကြီး ၁၂ ခုတွင် ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်စု နှင့် စကားပြောဆိုနိုင်ရန် ကြားခံဆက်သွယ်ရေး ပုဂ္ဂိလ်အဖြစ် ဝန်ကြီး[[အောင်ကြည်]] ကိုခန့်ခဲ့ပြီး၊ သူသည် စစ်အစိုးရ၏ အာဏာအုပ်စိုးထားသည့် လူကြီးပိုင်းများထဲမှဖြစ်ပြီး၊ စစ်အစိုးရ၏ ရာထူးနံပါတ်စဉ်တွင် အမည်လျာခံထားရသူလည်းဖြစ်သည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်စုကြည်သည် ၃ နှစ် အတွင်း ပထမဦးဆုံး သူမ၏ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ခေါင်းဆောင်ပိုင်းများ နှင့် အစိုးရ ဝန်ကြီးများအကြား တွေ့ဆုံခွင့်ရရှိခဲ့သည်။ ကုလသမဂ္ဂအထူးအကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် အီဘရာဟင် ဂမ်ဘာရီ ဒုတိယအကြိမ် ခရီးအဆုံးနောက်၊ နာရီပိုင်းအကြာတွင် အာဏာပိုင်အစိုးရတို့သည် တီဗီ နှင့် ရေဒီယိုများတွင် ထိုတွေ့ဆုံခဲ့မှုကို တရားဝင် ထုတ်ဖော်ကြေညာခဲ့သည်။ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်မှလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ရရန် ဖိတ်ကြားမှုများသည် မှန်ကန်သည်ဟု ထုတ်ဖော်ပြောဆိုသည်။
====သက်တမ်းတိုး စတုတ္ထအကြိမ်====
၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလ တွင် နအဖက နေအိမ်အကျယ်ချုပ်သက်တမ်းကို ၁ နှစ်ထပ်တိုးခဲ့သည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့မှစ၍ ဂန်ဘာရီသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ၆ရက်ကြာခရီးသွားရောက်ခဲ့သည်။ သူသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့အားလုံး နှင့် တွေ့ဆုံနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းမည်ဟု ဆိုသော်လည်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေ နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်မရရှိခဲ့သလို၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှင့်လည်း တွေ့ဆုံနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။
၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလ ၂ ရက်နေ့ ဆိုင်ကလုန်းနာဂစ်ကြောင့် ဒေါ်စု၏နေအိမ်ခေါင်မိုးမှာ ပျက်ဆီးခဲ့ပြီး၊ လျှပ်စစ်မီးပျက်သွားခဲ့ပြီးနောက် လျှပ်စစ်မီးစက်မထောက်ပံ့ထားခြင်းကြောင့် အမှောင်ထဲတွင် ဖယောင်းတိုင်ဖြင့် နေထိုင်ခဲ့ရသည်။ <ref>[https://news.google.com/newspapers?nid=2026&dat=20080508&id=z9syAAAAIBAJ&sjid=RvAFAAAAIBAJ&pg=3424,933927&hl=en UN plane lands in Myanmar with aid after cyclone]</ref>
====မဖိတ်ခေါ်သော ဧည့်သည်ကြောင့် ၁၈ လ====
{{main|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အိမ် ဝင်ရောက်သူ ဖြစ်ရပ်များ}}
[[File:Jim Webb with Aung San Suu Kyi.jpg|thumb|200px|၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် အမေရီကန် အောက်လွှတ်တော်အမတ် [[ဂျင်မ်းဝဘ်]] (Jim Webb) မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ထံ အလည်အပါတ်ရောက်ခဲ့သည်။ ဂျွန်ရက်တောအား လွတ်မြောက်စေရန် လာရောက်ဆွေးနွေးခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ထိုဖြစ်ရပ်ကြောင့် အောင်ဆန်းစုကြည်မှာ အလုပ်ကြမ်းဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်ကျခံရခြင်းဖြစ်သည်။]]
၂၀၀၉ ခုနှစ် မေလ ၃ရက်တွင် [[အင်ယားကန်]]ကို ဖြတ်ကူးကာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နေအိမ်သို့ မဖိတ်ခေါ်ဘဲ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီးနောက်၊ ၃ ရက်မြောက်နေ့ နေအိမ်မှပြန်အထွက်တွင် ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည်။<ref>McDonald, Mark (7 May 2009). [http://www.nytimes.com/2009/05/08/world/asia/08myanmar.html U.S. Man Held After Swim to Burmese Nobel Peace Laureate’s Home]. ''The New York Times''.</ref> ၂ ရက်ကြာနေထိုင်သည်ဟုဆိုသည့် အမေရိကန်နိုင်ငံသား [[ဂျွန် ဝီလျံ ယက်ထော]] (မော်မန်(ခေါ်) လက်တာဒေးစိန့်ယေရှုခရစ်အသင်းတော်ဂိုဏ်းဝင်) <ref>{{cite web|url=http://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%82%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%8F%E1%80%BA%E1%80%B8 |title=မော်မန်ဂိုဏ်း - ဝိကိပိဒိယ |language={{my icon}} |publisher=My.wikipedia.org |date= |accessdate=2014-02-09}}</ref><ref>{{cite web|url=http://en.wikipedia.org/wiki/John_Yettaw |title=Suu Kyi trespasser incidents - Wikipedia, the free encyclopedia |publisher=En.wikipedia.org |date= |accessdate=2014-02-09}}</ref> အား ဖမ်းဆီးမိသည်ကို အကြောင်းပြကာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ကန့်သတ်ချက်များကို ချိုးဖောက်သည်ဟု စွပ်စွဲပြီး [[အင်းစိန်ထောင်]]သို့ ခေါ်ဆောင်သွားသည်။ မေလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ရက်ချိန်းထပ်ပြီး အင်းစိန်ထောင် အထူးသီးသန့်အိမ်၌ ထိန်းသိမ်းထားခြင်းခံရသည်။ ဂျွန် ဝီလျံ ယက်ထော ကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ထပ်မံ နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ဆယ့်ရှစ်လ ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်။
ထိုဖြစ်စဉ် နှစ်နှစ်မတိုင်မီတွင် ၎င်းကြိုးစားမှုမျိုး ရက်ထောမှ ပြုလုပ်ခဲ့ဘူးသော်လည်း၊ အကြောင်းမဲ့ ပြန်လှည့်လာခဲ့ရသည်။<ref name=time>James, Randy (20 May 2009). [http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1899769,00.html John Yettaw: Suu Kyi's Unwelcome Visitor] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090523130601/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1899769,00.html |date=23 May 2009 }}. ''TIME''.</ref> တရားရုံးစစ်ဆေးရာတွင် သူသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား မသမာသူများ လုပ်ကြံမည်ကို အကြားအမြင်ရ၍ လာရောက်အသိပေးရန်ဖြစ်သည်ဟု ထွက်ဆိုခဲ့သည်။<ref>''The Times'', 28 May 2009, Richard Lloyd Parr, "God asked me to warn her, swimmer John Yettaw tells Suu Kyi trial"</ref> မေလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်စုအား နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျခံထားရသည့် နေအိမ်ဝင်းအတွင်းသို့ မောပန်းစွာရောက်ရှိလာသည့် ဧည့်သည် ပြန်ထွက်မခွာမီ နှစ်ရက်တိုင်အောင် နေထိုင်ခွင့်ပြုထားခြင်းတို့ကြောင့် ဖမ်းဆီးခြင်းပြုသည်။ ဒေါ်စုအား [[အင်းစိန်]]ထောင်သို့ ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့ပြီး၊ ထိုဝင်ရောက်မှုကြောင့် နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ၅ နှစ်ကျခံရနိုင်ဖွယ်ရှိခဲ့သည်။<ref>Kennedy, Maev (14 May 2009). [http://www.guardian.co.uk/world/2009/may/14/suu-kyi-lake-swim-yettaw Lake swimmer could cost Suu Kyi her freedom]. ''The Guardian''.</ref> ဒေါ်စုနှင့် ၎င်း၏အိမ်တွင် နေထိုင်သူ နှစ်ယောက်အား မေလ ၁၈ ရက်တွင် ခုံရုံးစစ်ဆေးခဲ့ပြီး၊ ဆန္ဒပြသူတစ်ချို့ ရုံးပြင်ပတွင်ရှိနေခဲ့သည်။<ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/8e95cfc2-440c-11de-a9be-00144feabdc0.html Burma opposition leader on trial], Financial Times, 19 May 2009</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8054643.stm Burma's Aung San Suu Kyi on trial], BBC News Online, 18 May 2009</ref> တရားရုံးတွင် စစ်ဆေးမှုကို သံအမတ်များနှင့် သတင်းထောက်များ တက်ရောက်ခွင့်မပြုခဲ့ပေ၊ သို့သော် တစ်ကြိမ်တွင် ရုရှား၊ ထိုင်း နှင့် စင်္ကာပူ သံအမတ်များ နှင့် သတင်းထောက်တချို့ကို ဒေါ်စုနှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ပေးခဲ့သည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8058804.stm Suu Kyi 'composed' at Burma trial], BBC News Online, 20 May 2009</ref> တရားစွဲဆိုမှုတွင် မျက်မြင်သက်သေ ၂၂ ယောက် ခေါ်ယူ စစ်ဆေးရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။<ref>[http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article6312579.ece Lawyers for Aung San Suu Kyi protest innocence as trial begins], The Times, 18 May 2009</ref> နိုင်ငံတော်အား အသရေပျက်မှုနှင့်လည်း ဂျွန်ရက်တောအား အမှုတွင် တရားစွဲထားသည်။<ref name=wsj>[http://online.wsj.com/article/SB124297046869446591.html Myanmar Court Charges Suu Kyi], Wall Street Journal, 22 May 2009</ref> ပြန်လည်ခုခံတင်ပြရာတွင် အပြစ်ကင်းသူအဖြစ် ဒေါ်စုမှ လျှောက်ထားခဲ့သည်။ တရားခံဘက်မှ တရားဝင်အရ သက်သေ ၁၄ ယောက်ခေါ်ယူခွင့်ရှိခဲ့သော်လည်း၊ သက်သေ ၄ ဦးအနက် ၁ ဦးသာ ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ တရားရုံးမှ NLD အဖွဲ့ဝင်များဖြစ်သည့် ဦးတင်ဦး နှင့် ဦးဝင်းတင်တို့ကို၊ တရားခံ၏ သက်သေများအဖြစ် အသုံးပြုခွင့်မပေးခဲ့ပေ။<ref>{{cite web |url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=15892 |title=Court Rejects Two Suu Kyi Defense Witnesses |publisher=Irrawaddy.org |date=9 June 2009 |accessdate=10 June 2009 |archivedate=10 August 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090810221511/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=15892 }}</ref> အတည်မဖြစ်သည့် သတင်းတစ်ခုတွင်၊ စစ်အစိုးရသည် ဒေါ်စုအား မြို့တော်၏ အပြင်ဘက် စစ်တပ်စခန်းတစ်ခုတွင် ဖမ်းဆီးထောင်ချရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.asianews.it/index.php?l=en&art=15461 |title=Myanmar Aung San Suu Kuy to be put under detention — Asia News |publisher=Asianews.it |date=14 February 2006 |accessdate=10 June 2009}}</ref> သီးခြား စစ်ဆေးမှုတစ်ခုတွင် ရက်ထောမှ ဒေါ်စုအိမ်သို့ ရေကူးသွားရခြင်းမှာ ဒေါ်စု၏ အသက်အန္တရာယ် ကျရောက်နိုင်ခြင်းကို သိရှိသောကြောင့် သွားရောက်အသိပေးခြင်းဖြစ်သည်ဟု ထွက်ဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8069397.stm Suu Kyi's witnesses 'rejected'], BBC News Online, 28 May 2009</ref> The national police chief later confirmed that Yettaw was the "main culprit" in the case filed against Suu Kyi.<ref>[http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5gs16E0Y8T8w9Edy1yiDa2nXqxwkwD991MGGG0 Myanmar says American main culprit in Suu Kyi case]. AP. 25 June 2009 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090703073909/http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5gs16E0Y8T8w9Edy1yiDa2nXqxwkwD991MGGG0 |date=3 July 2009 }}</ref> အိမ်တွင်အတူနေသူများ ပြောပြချက်အရ၊ ဒေါ်စုသည် သူမ၏ ၆၄ နှစ်မြောက် မွေးနေ့ကို ထောင်ထဲတွင် ဒန်ပေါက် နှင့် ချောကလပ်ကိတ်ကို သူမ၏ အစောင့်များနှင့် ဝေမျှစားသုံးခဲ့သည်။<ref>[http://www.guardian.co.uk/world/2009/jun/19/burma-aung-san-suu-kyi-birthday Aung San Suu Kyi celebrates 64th birthday with jail guards]. ''The Guardian''. 19 June 2009</ref>
ဒေါ်စုအား ဖမ်းဆီးမှုနှင့် ဆက်တိုက်တရားရုံးတွင် စစ်ဆေးမှုများကို ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဘန်ကီမွန်း၊ [[ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ]],<ref>[http://www.theage.com.au/world/un-calls-for-release-of-suu-kyi-20090523-bixx.html UN calls for release of Suu Kyi], ''The Age'', 24 May 2009</ref> အနောက်နိုင်ငံမှ အစိုးရများ၊<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8050545.stm Western outcry over Suu Kyi case], BBC News Online, 18 May 2009</ref> တောင်အဖရိက၊<ref>[http://www.africasia.com/services/news/newsitem.php?area=africa&item=090522090712.6nk01uii.php SAfrica urges immediate Aung San Suu Kyi release] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111001035621/http://www.africasia.com/services/news/newsitem.php?area=africa&item=090522090712.6nk01uii.php |date=1 October 2011 }}, AFP at IC Publications, 22 May 2009</ref> ဂျပန်<ref>[http://www.radioaustralia.net.au/asiapac/stories/200905/s2572205.htm Asian leaders call for release of Aung San Suu Kyi], Radio Australia, 15 May 2009</ref> နှင့် မြန်မာနိုင်ငံအဖွဲ့ဝင်ထားသည့် [[အာဆီယံ|အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများအသင်း]]တို့မှ ရှုံ့ချခဲ့ကြသည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8057865.stm Asian leaders condemn Burma trial], BBC News Online, 19 May 2009</ref>
စစ်အစိုးရမှ ထိုထုတ်ပြန်ချက်ကို သဘာဝမကျဟုဆိုကာ တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး
<ref>[http://news.xinhuanet.com/english/2009-05/24/content_11428592.htm Myanmar protests ASEAN alternate chairman statement on Aung San Suu Kyi], ''Xinhua'', 24 May 2009</ref>၊ ထိုင်းအစိုးရအား ပြည်တွင်းရေး စွက်ဖက်သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။ မြန်မာစစ်အစိုးရ၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဉာဏ်ဝင်းမှ မြန်မာ့အလင်း သတင်းစာတွင် ထိုဖြစ်ရပ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းနှင့် ပြင်ပရှိ အစိုးရကို ဆန့်ကျင်နေသည့် အဖွဲ့စည်းများမှ မြန်မာပြည်တွင် ကောင်းမွန်သော အပြောင်းအလဲများကို မလိုလားဘဲ၊ နိုင်ငံတကာ ဖိအားပေးရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းသက်သက်ဖြစ်သည် ဟုဆိုခဲ့သည်။<ref name=wsj/><ref>[http://www.bangkokpost.com/news/asia/144268/burma-lashes-out-at-thailand-over-suu-kyi Burma lashes out at Thailand over Suu Kyi], ''Bangkok Post'', 25 May 2009</ref> ဘန်ကီမွန်းသည်လည်း နိုင်ငံတကာ လှုပ်ရှားမှုများရောင်ပြန်ဟပ်စေရန်<ref>[http://www.fbppn.net/ Free Burma's Political Prisoners Now!] Campaign.</ref> မြန်မာပြည်သို့ သွားရောက်ကာ ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း၊ သန်းရွှေမှ သူ၏ တောင်းဆိုမှုအားလုံးကို ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။<ref>Horn, Robert (5 July 2009). [http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1908720,00.html Ban Ki-Moon Leaves Burma Disappointed] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090706090031/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1908720,00.html |date=6 July 2009 }}. ''TIME''.</ref>
၁၁ ရက် ဩဂုတ်လ ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်စုအား တရားရုံးမှ အလုပ်ကြမ်းဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်ချမှတ်ခဲ့သည်။ ထိုချမှတ်ခဲ့ပြီးနောက် ဗိုလ်မှူးချုပ်သန်းရွှေမှ ၁၈ လအထိ လျှော့ပေါ့ပေးခဲ့ပြီး၊ အနေအထိုင်ကောင်းမွန်ပါက ပို၍ လျှော့ပေါ့မည်ဟုလည်း ဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8194596.stm Burma court finds Suu Kyi guilty]. BBC News. 11 August 2009.</ref> ထိုလ ၁၄ ရက်တွင် အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်အမတ် ဂျင်မ်းဝဘ်မှ မြန်မာနိုင်ငံသို့ အလည်အပါတ်ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး ဗိုလ်မှူးချုပ်ကြီး သန်းရွှေ၊ ထို့နောက် ဒေါ်စုနှင့်လည်း တွေဆုံခဲ့သည်။ ထိုလည်ပါတ်မှုတွင် ဝဘ်မှ ရက်ထော လွတ်မြောက်ရန်နှင့် မြန်မာပြည်မှ ထွက်ခွာခွင့်ကို ညှိနှိုင်းနိုင်ခဲ့သည်။ တရားစီရင်ပြီးနောက်ပိုင်း ဒေါ်စု၏ ရှေ့နေများမှ ဆက်လက် အယူခံတင်သွင်းရန် စီစဉ်ခဲ့ကြသည်။ ၁၈ ရက် ဩဂုတ်လတွင် အမေရိကန် သမ္မတ ဘာရက် အိုဘားမားမှ မြန်မာစစ်အစိုးရမှ အကျဉ်းကျခံနေရသည့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများအပြင်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုပါ လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/news/world/us/Obama-appeals-to-Myanmar-junta-to-release-Aung-San-Suu-Kyi/articleshow/4905706.cms Obama appeals to Myanmar junta to release Aung San Suu Kyi]. ''The Times of India''. 18 August 2009.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.straitstimes.com/BreakingNews/SEAsia/Story/STIStory_452398.html |title=Obama to appeal on Suu Kyi |work=The Straits Times |location=Singapore |date=10 November 2009 |accessdate=30 September 2010}}</ref>
<blockquote>In her appeal, Aung San Suu Kyi had argued that the conviction was unwarranted. However, her appeal against the August sentence was rejected by a Burmese court on 2 October 2009. Although the court accepted the argument that the 1974 constitution, under which she had been charged, was null and void, it also said the provisions of the 1975 security law, under which she has been kept under house arrest, remained in force. The verdict effectively meant that she would be unable to participate in the elections scheduled to take place in 2010 – the first in Burma in two decades. Her lawyer stated that her legal team would pursue a new appeal within 60 days.</blockquote><ref>{{cite news |author=Associated Press |url=http://www.guardian.co.uk/world/2009/oct/02/aung-san-suu-kyi-appeal |title=Burmese court rejects appeal against Aung San Suu Kyi house arrest |work=The Guardian |location=UK |date=2 October 2009 |accessdate=30 September 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101013225949/http://www.guardian.co.uk/world/2009/oct/02/aung-san-suu-kyi-appeal |archivedate=13 October 2010 |deadurl=no }}</ref>
ရက်တော၏အလည်အပတ်ခရီးနှင့်လုပ်ကြံချက်များသည် မြန်မာအစိုးရ၏ ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်သည်ဟု ပြည်သူများက သံသယရှိကြသည်။ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများနှင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို စာနာသနားကြပြီး၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပေါ် အမှုလုပ်ကြံ စွဲဆိုထားချက်သည် ၂၀၁၀ တွင် ပြုလုပ်မည့်ရွေးကောက်ပွဲများကို ကျော်လွန်ရန်အတွက် သူမအားထိန်းသိမ်းထားခြင်းကို ရှည်ကြာအောင် နည်းပရိယာယ် သုံးထားခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြောဆို ကြသည်။
၂၀၁၀ မေလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် နေအိမ် အကျယ်ချုပ်ကို ရုပ်သိမ်း လိုက်ကြောင်း ရဲအရာရှိ ၂ ဦးမှဖတ်ပြခဲ့ပြီး၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ချခံထားသည့် ဥပဒေဖြစ်သည့် နိုင်ငံတော်အား နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးလိုသူများ အန္တရာယ်မှ ကာကွယ်သည့်ဥပဒေအား ရဲမှူးချုပ် မြင့်သိန်းမှ ဖတ်ပြခဲ့ပြီး၊ နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ကာလသည် လေးနှစ်ခွဲသာ ရှိခဲ့သောကြောင့် ထပ်မံ ၆ လ သက်တမ်းတိုးနိုင်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။
====အထိန်းသိမ်းခံရသည့် ကာလဇယား====
{| border="1" style="font-size:10px"
|-
|'''ထိန်းသိမ်းသည့်နေ့'''
|'''လွတ်မြောက်ရမည့်နေ့'''
|'''လွတ်မြောက်ခဲ့သည့်နေ့'''
|'''ထိန်းသိမ်းသည့် ဥပဒေ ပုဒ်မ'''
|'''ကာလချိန်'''
|-
| style="background:red; color:white" |၂၀ ဇူလိုင် ၁၉၈၉
| style="background:orange; color:black" |၂၀ ဇူလိုင် ၁၉၉၂
| style="background:green; color:white" |၁၀ ဇူလိုင် ၁၉၉၅<ref name="Nobel.org" />
|လူတစ်ယောက်အား တရားရုံးသို့ ခေါ်ယူစစ်ဆေးရန်မလိုဘဲ [[စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့် ဥပဒေ]]အရ ၃ နှစ်တိတိ ထိမ်းသိမ်းနိုင်သည့် အချက်အောက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား စတင် နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ချခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရမှ ထပ်မံ၍ ၃ နှစ်သက်တမ်းတိုးခဲ့သည်။
| ၆ နှစ်
|-
| style="background:red; color:white" |၂၃ စက်တင်ဘာ ၂၀၀၀<ref name=sk/>
| style="background:orange; color:black" |
| style="background:green; color:white" |၀၆ မေလ ၂၀၀၂<ref name=sk/>
|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှင့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ခေါင်းဆောင်များ မန္တလေးသို့ ရထားဖြင့် သွားရောက်ရန်ကြိုးစားခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ချမှတ်ပြန်သည်။
| ၁ နှစ် နှင့် ၆လ
|-
| style="background:red; color:white" |၃၀ မေလ ၂၀၀၃<ref>Nakashima, Ellen (13 October 2003). [https://archive.is/20121216134759/www.washingtonpost.com/ac2/wp-dyn?pagename=article&contentId=A18107-2003Oct12¬Found=true Burma's Iron 'Aunty']. ''The Washington Post''.</ref>
| style="background:orange; color:black" |၃၀ မေလ ၂၀၀၈
| style="background:green; color:white" |
|ဒီပဲယင်း အရေးအခင်း ဖြစ်ပြီးနောက် အင်းစိန်ထောင်တွင် အချိန် ၃ လအထိ လျှို့ဝှက် ဖမ်းစီးချုပ်နှောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းနောက် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်အဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။
| ၅ နှစ်
|-
| style="background:red; color:white" |၂၇ မေလ ၂၀၀၈
| style="background:orange; color:black" |၂၆ မေလ ၂၀၀၉
| style="background:green; color:white" |
|နိုင်ငံတကာ ဥပေဒ၊ မြန်မာနိုင်ငံ ဥပဒေ နှင့် မကိုက်ညီသည့် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်အား ထပ်မံ ၁ နှစ်တိုးချဲ့ခဲ့သည်<ref>[http://english.aljazeera.net/news/asia-pacific/2009/05/2009515144939393754.html UN: Suu Kyi detention 'illegal']. Al Jazeera. 16 May 2009</ref>
| ၁ နှစ်
|-
| style="background:red; color:white" |၁၈ မေလ ၂၀၀၉
| style="background:orange; color:black" |
| style="background:green; color:white" |၁၃ နိုဝင်ဘာ ၂၀၁၀<ref>{{cite news |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11749661 |title=Burma releases pro-democracy leader Aung San Suu Kyi |date=13 November 2010 |work=BBC News |accessdate=14 November 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101114044557/http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11749661 |archivedate=14 November 2010 |deadurl=no }}</ref>
|မဖိတ်ဘဲ ရောက်ရှိလာသည့် ဂျွန်ယက်တောအား လက်ခံထားမှုကြောင့် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်အား ၁ နှစ်ခွဲ ထပ်မံတိုးမြှင့်ခဲ့သည်။
| ၆လ
|-
| style="background:red; color:white" |၁ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၀၂၁
| style="background:orange; color:black" |
| style="background:green; color:white" |
| ၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံအာဏာသိမ်းခံရခြင်း
|{{Age in days|2021|2|1|show unit=}}ရက် (လက်ရှိအချိန်ထိ)
|}<ref>{{cite web |url=http://www.altsean.org/Research/DASSK/Detention.php |title=Daw Suu Watch - Detention - ALTSEAN Burma |publisher=Altsean.org |date=2009-11-27 |accessdate=2014-02-09 |archivedate=19 July 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120719184502/http://www.altsean.org/Research/DASSK/Detention.php }}</ref>
===၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲ နှင့် ပြန်လည်လွတ်မြောက်ခြင်း===
{{quote box|width=25em|align=right|quote=''အာဏာပိုင်တွေဟာ ကိုယ်အလိုမကျတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ဆိုရင် လျစ်လျူရှုလိုက်၊ လိုချင်တဲ့ ရလဒ် ဖြစ်လာနိုးနိုးနဲ့ အသစ်ပြန်လုပ်လိုက် လုပ်နေရင် တိုင်းပြည်အနာဂတ်ကို ကလေးကစားရာ ရောက်မယ်။'' — ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ၁၉၉၈ခုနှစ်က စကားတစ်ခွန်း<ref>{{cite web|author=ဘိုဘို|title=လွှတ်တော်မတက်ဘဲ ထောင်ထဲဝင်ရတဲ့အမတ်များနဲ့ စင်ပြိုင်အစိုးရ |url=https://www.bbc.com/burmese/in-depth-55934565.amp |work=[[ဘီဘီစီ]]|date=၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁|access-date=၄ မတ် ၂၀၂၁}}</ref>}}
စစ်အစိုးရသည် ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် နာဂစ်မုန်တိုင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး၊ ပြည်သူများ အရေးပေါ်ကူညီမှု လိုအပ်နေချိန်အတွင်း စီစဉ်ထားခဲ့သည့် ရွေးကောက်ပွဲကို မရပ်ဆိုင်းပဲ၊ ၂၀၁၀ တွင် ဆက်လက်ကျင်းပခဲသည်။ ထိုရွေးကောက်ပွဲကို နိုင်ငံတကာ အဆင့် အတန်းနှင့် ကိုက်ညီခြင်းမရှိခြင်း၊ တရား မျှတမှုမရှိဟု ပြောဆိုခဲ့သူများတွင် ဥရောပ သမဂ္ဂ၊ ဩစတြေးလျ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ကယ်ဗင်ရဒ် တို့ပါဝင်ခဲ့သည်။ အိန္ဒိယ နိုင်ငံတွင် ရောက်ရှိနေသည့် အမေရိကန်သမ္မတ အိုဘားမားမှ အိန္ဒိယအစိုးရ အနေနှင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေများနှင့်ပါတ်သက်ပြီး ထုတ်ဖော် ပြောဆိုမှုမရှိခဲ့ခြင်းကို ပြစ်တင်ဝေဖန်ခဲ့သည်။ အာဆီယံနိုင်ငံများမှ ရွေးကောက်ပွဲ တရားမျှတမှု ရှိမရှိအပေါ် တရားဝင် ထုတ်ပြန်ကြေညာခြင်းမရှိခဲ့သော်လည်း၊ ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံ သမ္မတ Benigno Aquino မှ ရွေးကောက်ပွဲသို့ မဲလာပေးသူ နည်းနေခြင်းသည် ဒေါ် အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ပါဝင်ခွင့် မပေးခဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပြီး သူ့ကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ တရုတ် နိုင်ငံ မီဒီယာများတွင် ထိုရွေးကောက်ပွဲသတင်းကို ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့်ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း ဝေဖန်မှုများမရှိခဲ့ချေ။<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2010/11/101108_elections_response.shtml ရွေးကောက်ပွဲကို နိုင်ငံတကာက ဝေဖန်]</ref>
ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေသစ်တွင် နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် ချိတ်နွယ်ထားကာ ထောင်ဒဏ်ကျခံနေရသူများ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်မရှိဟု ဆိုခဲ့ခြင်းကြောင့် [[နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသား]]၂၀၀၀ ကျော်သည်လည်း ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရမည်မဟုတ်ပေ၊ ဒေါ်စုသည်လည်း အကျဉ်းသားအဖြစ် ပါဝင်နိုင်သည် (နေအိမ်အကျယ်ချုပ်အား ထောင်ဒဏ်ကျခံသူအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း မသက်မှတ်ခြင်းအပေါ် မူတည်မည်)။<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8559048.stm|title= Burma law formally bars Aung San Suu Kyi from election|date=March 10, 2010|publisher=BBC News}}</ref><ref>{{cite news | url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/burmamyanmar/6931974/Burma-announces-elections--but-not-for-Aung-San-Suu-Kyi.html | work=The Daily Telegraph | location=London | title=Burma announces elections ? but not for Aung San Suu Kyi | date=4 January 2010 | accessdate=25 April 2010 | archivedate=9 January 2010 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20100109130810/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/burmamyanmar/6931974/Burma-announces-elections--but-not-for-Aung-San-Suu-Kyi.html }}</ref>
ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီး ၁၀ ရက်မြောက်တွင် စစ်အစိုးရမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွတ်မြောက်ခွင့်ပေးခဲ့သည်။
===၂ဝ၁၂ ဧပြီ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ===
၂ဝ၁၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့တွင် လစ်လပ်နေသော လွှတ်တော်အမတ်နေရာအသီးသီးအတွက် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်သော အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဝင်များ (စုစုပေါင်း ၄၃ ဦး) အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံကြရသည်။ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိပြီးနောက် ဒေါ်အောင်ဆန်းဆုကြည်သည် ပြည်သူ့လွှတ်တော်တွင် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေး ကော်မတီတွင် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။
=== ၂၀၁၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ===
၂၀၁၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသော [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၁၅|အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ]]တွင်လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ ၂၀၁၂ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ|၂၀၁၂ ကြားဖြတ်ရွေးကာက်ပွဲ]] ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သည့် ကော့မှူးမဲဆန္ဒနယ်တွင် ထပ်မံယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သော အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် ပါတီသည်လည်း ရွေးကောက်ပွဲ တစ်ခုလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် နိုင်ငံတော် သမ္မတ မဖြစ်နိုင်သောကြောင့် [[ထင်ကျော်၊ ဦး|ဦးထင်ကျော်]]ကို နိုင်ငံတော် သမ္မတ အဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းကာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်သည် အစိုးရ အင်္ဂါစဉ်အရ နိုင်ငံတော် သမ္မတပြီးနောက် နိုင်ငံတော်၏ ဒုတိယအကြီးအကဲ နေရာတွင် တည်ရှိသည်။
=== ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ===
၂၀၂၀ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသော အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင်လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ယခင်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သည့် ကော့မှူးမဲဆန္ဒနယ်တွင် ထပ်မံယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သော [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ(NLD)]] သည် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀|၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် [[ပြည်သူ့လွှတ်တော်|ပြည့်သူ့လွှတ်တော်]]၌ ၂၅၈ နေရာ၊ [[အမျိုးသားလွှတ်တော်]]၌ ၁၃၈ နေရာ နှင့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်အသီးသီးတို့၏ လွတ်တော်များ၌ ၅၀၁ နေရာအထိ တောင်ပြိုကမ်းပြိုအနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ [[ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်|ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]](အမျိုးသားလွှတ်တော်နှင့်ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်း) တွင် ရွေးကောက်ခံကိုယ်စားလှယ်စုစုပေါင်း၏ ၈၃.၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိအနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် NLD ပါတီသည် အစိုးရဖွဲ့ခွင့်ရှိအမတ်ဦးရေ ၃၂၂ ဦးထက် သာလွန်သော အမတ်ဦးရေ ရရှိသည့်အတွက် ဒုတိယအကြိမ် အစိုးရဖွဲ့စည်းခွင့်ရရှိမည်ဖြစ်သည်။
=== ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း ===
{{Main|၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း}}
သို့သော် ရွေးကောက်ခံ အမတ် အသစ်များအတည်ပြမည့်နေ့ဖြစ်သည့် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် [[မင်းအောင်လှိုင်|ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် မင်းအောင်လှိုင်]] ဦးဆောင်သော စစ်တပ်နှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့မှ နိုင်ငံတော် အာဏာကို မတရားသိမ်းယူခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်နှင့် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် ရွေးကောက်ခံ အမတ်များ၊ ပါတီခေါင်းဆောင်များ ဖမ်းခံခဲ့ရသည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နိုင်ငံခြားမှဆက်သွယ်ရေးကိရိယာများ (ICOM စကားပြောစက် ၁၀ လုံးနှင့် Jumber တစ်လုံး) ကို တရားမဝင်တင်သွင်းသည်ဟု တရားစွဲ၍ရမန်ယူခဲ့သည်။ ထိုအမှု၏ပြစ်ဒဏ်သည် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ် အပြင် ဒဏ်ကြေးပါပေးဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။<ref>[https://www.frontiermyanmar.net/en/aung-san-suu-kyi-win-myint-to-face-charges-as-nld-calls-for-unconditional-release/ Aung San Suu Kyi, Win Myint to face charges as NLD calls for ‘unconditional’ release] (in en-US) (2021-02-03)။</ref> ထို့အပြင် ဦးဖြိုးမင်းသိန်းနှင့် ဦးမောင်ဝိတ်တို့ထံမှ လာဘ်ငွေရယူခဲ့သည်ဟူ၍လည်း ထပ်မံစွပ်စွဲခဲ့သည်။ တရားရုံးချိန်းများတွင် ရှေ့နေနှင့်လည်း ပေးမတွေ့ခဲ့ပေ။နောက်ပိုင်းမှ ရှေ့နေများနှင့်တွေ့ခွင့်ရခဲ့သည်။ ဦးဖြိုးမင်းသိန်းထံမှ လာဘ်ငွေယူသည်ဆိုသော စစ်ကောင်စီ၏ စွပ်စွဲချက်နှင့် စပ်လျဉ်းပြီး ဦးဖြိုးမင်းသိန်းက စစ်ကောင်စီ၏ စွပ်စွဲချက်သည် ခိုင်မာကြောင်း တရားခွင်အတွင်းထွက်ဆိုခဲ့သည်။<ref>http://burmese.dvb.no/archives/491530</ref> <ref>http://burmese.dvb.no/archives/499839</ref> <ref>http://burmese.dvb.no/archives/492010</ref>
စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးမောင်ဝိတ်ကမူ လာဘ်ပေး လာဘ်ယူမှုမဟုတ်ဟု တရားခွင်တွင် ငြင်းဆိုသွားကာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ပရဟိတ အတွက် အမှန်တကယ် လှူဒါန်းခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ထွက်ဆိုသွားသည်ဟု ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ရှေ့နေများက မီဒီယာများမှတဆင့်ပြောကြားထားကြသည်။ <ref>https://burma.irrawaddy.com/news/2022/05/31/252236.html</ref> <ref>https://www.irrawaddy.com/news/burma/key-myanmar-junta-witness-denies-paying-suu-kyi-bribe-court-source.html</ref>
အာဏာသိမ်းပြီးနောက် တရားရုံးတွင် စွပ်စွဲထားသောအမှုများဖြစ်သော အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေပုဒ်မ ၅၅၊သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ် စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၅ အမှု၂ခု၊ပို့ကုန် သွင်းကုန် ဥပဒေ ပုဒ်မ ၈၊ဆက်သွယ်ရေး ဥပဒေပုဒ်မ ၆၇၊ နိုင်ငံတော် အကြည်အညို ပျက်စေမှု ပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ)၊ နိုင်ငံတော်လျှို့ဝှက်ချက်အက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၃ (၁) (ဂ) စသည့် [https://www.bbc.com/burmese/burma-57476019] ၁၀မှုကျော်ထဲမှ သူမ အထိန်းသိမ်းခံထားရချိန် NLD ပါတီက ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၇ရက်နေ့နှင့် ၁၃ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်သည့် စာနှစ်စောင်အတွက် တာဝန်ရှိသည်ဟုဆိုပြီး ဆူပူအောင်လှုံ့ဆော်မှု ပုဒ်မ ၅၀၅(ခ) ဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၂နှစ်၊မဲဆွယ်ယာဉ်တန်းအား ထွက်ပြီးလက်ပြနှုတ်ဆက်ခြင်းက ကိုဗစ်ကန့်သတ်စည်းမျဉ်းများ ဖောက်ဖျက်သည်ဟုဆိုကာ သဘာဝဘေးဥပဒေပုဒ်မ ၂၅ ဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၂နှစ် စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၄နှစ်အား ၂၀၂၁ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ (၆)ရက်နေ့တွင် နေပြည်တော်အထူးတရားရုံးက ချမှတ်ခဲ့သည်။[https://www.bbc.com/burmese/burma-59565444]
ထိုသို့ ချမှတ်သည့်နေမှာပင် စစ်ကောင်စီက တရားရုံး၏ ချမှတ်ပြစ်ဒဏ် ထောင်ဒဏ်လေးနှစ်အနက် ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၄၀၁၊ ပုဒ်မခွဲ (၁) အရ ထောင်ဒဏ် နှစ်နှစ်ကို လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ပြုကာ၊ ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၄၁၊ ပုဒ်မခွဲ ၁ အရ ကျခံရန်ကျန်ရှိသည့် ထောင်ဒဏ် နှစ်နှစ်ကို လက်ရှိ ထိန်းသိမ်းထားသည့် နေရာမှာပင် ကျခံစေရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။[https://www.rfa.org/burmese/news/military-council-discount-dassk-winmyint-sentence-12062021084957.html]
၂၀၂၁ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်နှင့် ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက် ရုံးထုတ်ကြားနာစစ်ဆေးမှုများကစပြီး အာဏာပိုင်များက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထောင်ဝတ်စုံဖြစ်သော အဖြူရောင်အင်္ကျီလက်စက၊ အညိုရောင်ထဘီကို ဝတ်ဆင်စေခဲ့သည်။စစ်အစိုးရခေတ်မှာတောင် ထောင်ဝတ်စုံမဝတ်ခဲ့ရဘဲ ယခုမှ ဝတ်ခဲ့ရသည်ဟု ဘီဘီစီသတင်းက ဖော်ပြသည်။ [https://www.bbc.com/burmese/burma-59700773] [https://www.bbc.com/burmese/burma-59700773]
ယင်းနောက် ၂၀၂၂ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၀ ရက်တွင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၅၊ ဆက်သွယ်ရေးဥပဒေပုဒ်မ ၆၇၊ ပို့ကုန်သွင်းကုန် ဥပဒေပုဒ်မ ၈ တို့ဖြင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ထောင်ဒဏ် (၄)နှစ် ထပ်မံချမှတ်ခဲ့ပြန်သည်။[https://news-eleven.com/article/223612]
ထိုအမှုများမှာ နေပြည်တော်ဇမ္ဗူသီရိမြို့နယ်၊ ရွှေကြာပင်ရပ်ကွက်အတွင်း ပါတီစည်းရုံးရေးပြုလုပ်မှုက လူစုလူဝေးဖြစ်စေသည်ဆိုပြီး ပြင်ပပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးညီညီ(ခ) ဦးထွန်းမြင့်အောင်၏ တိုင်ကြားချက်အရ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုဥပဒေပုဒ်မ ၂၅ ဖြင့် တရားစွဲထားသည့် အမှုအပေါ် ထောင်ဒဏ်နှစ်နှစ်၊ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နေပြည်တော်နေအိမ်အတွင်းရှိ အနီးကပ်လုံခြုံရေးအဖွဲ့ထံမှ Icom စကားပြောစက်ခြောက်လုံး၊ ဂိတ်ကင်းမှ Icom စကားပြောစက်သုံးလုံး၊ ကိုယ်ရေးအရာရှိအဆောင်မှ Icom စကားပြောစက်တစ်လုံးနှင့် Jumber တစ်စုံတို့အား တွေ့ရှိခဲ့သည့်အပေါ် ယင်းဆက်သွယ်ရေးပစ္စည်းများအား ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ တင်သွင်းအသုံးပြုခဲ့သည်ဟုဆိုပြီး ပို့ကုန်သွင်းကုန် ဥပဒေပုဒ်မ ၈ ဖြင့် ထောင်ဒဏ် နှစ်နှစ်၊ ဆက်သွယ်ရေး ဥပဒေပုဒ်မ ၆၇ ဖြင့် ထောင်ဒဏ်တစ်နှစ်၊ ဆက်သွယ်ရေးအမှု၂ခုအပေါ် ချမှတ်ထားသည့် ပြစ်ဒဏ်များအား တစ်ပေါင်းတည်းကျခံရန် တရားရုံးက အမိန့်ချမှတ်ခဲ့သည့်အတွက် ပေါင်းစည်းထောင်ဒဏ် (၂)နှစ်ဖြင့် အမှု (၃)မှုအတွက် စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ်(၄)နှစ် ဖြစ်သည်။
ဆက်၍ နေပြည်တော် အထူးတရားရုံးက ၂၀၂၂ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်တိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဦးဖြိုးမင်းသိန်းထံမှ ရွှေနှင့်ဒေါ်လာငွေများ ယူခဲ့သည်ဆိုပြီး အဂတိမှု စွပ်စွဲချက်ဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ထပ်မံ ချမှတ်ခဲ့သည်။[https://burmese.voanews.com/a/aungsansuukyi-myanmarmilitarycoup-voaburm-ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္-အဂတိမႈ-ၿဖိဳးမင္းသိန္း-ဗီြအိုေအ/6547004.html]
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဦးဖြိုးမင်းသိန်းနှင့် ဆက်စပ်ပြီး စွဲဆိုခံထားရသည့် အဂတိမှုနှင့်ပတ်သတ်ပြီး တရားခွင်တွင် ဦးဖြိုးမင်းသိန်း၏ ပြောဆိုချက်များအပေါ် “အားလုံးက အဓိပ္ပါယ်မရှိဘူး” ဟုလည်း မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။[https://burma.irrawaddy.com/news/2021/10/04/246447.html]
အထက်ပါ ချမှတ်ပြစ်ဒဏ်အား မကျေနပ်၍ ရှေ့နေများက အယူခံတင်သွင်းသည်ကိုပင် တရားရုံးချုပ်က လက်မခံဘဲ ပယ်ချခဲ့သည်။[https://burmese.voanews.com/a/daw-aunt-san-suu-kyi-trial/6557849.html]
လူ့အခွင့်အရေးလေ့လာစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ HRW ၏ အာရှရေးရာဒါရိုက်တာ Phil Robertson ကဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို စစ်ဆေးသည့် တရားရုံးသည် လွတ်လပ်သည့် တရားရုံး မဟုတ်၊ ကြားနာစစ်ဆေးမှုများအား လျှို့ဝှက်ပြီး လုပ်ခဲ့သည့်အပြင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ရှေ့နေများကိုလည်း ကြားနာစစ်ဆေးမှုများ ထုတ်မပြောရန် တားမြစ်ခဲ့ပြီး၊ တင်သွင်းခဲ့သည့် သက်သေအထောက်အထားများမှာလည်း ယုံကြည်လောက်စရာ မရှိဟု မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။[https://www.rfa.org/burmese/program_2/dassk-5years-jail-04272022171649.html]
၂၀၂၂ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၂ရက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား စစ်ကောင်စီက နေပြည်တော်အချုပ်ထောင်သို့ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့သည်။<ref>https://news-eleven.com/article/232867</ref>နေအိမ်အတူနေသူများမပါဘဲ သူမကို တစ်ဦးတည်းထားရှိခဲ့သည်။<ref>https://www.bbc.com/burmese/burma-61914752</ref> နိုင်ငံတကာအပါအဝင် အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် ကမ္ဘောဒီးယား နိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီး Prak Sakhonnတို့က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အသက်အရွယ်နှင့် ကျန်းမာရေးကိုထောက်ဆပြီး နေပြည်တော် အကျဉ်းထောင်ထဲမထားဖို့ တောင်းဆိုမှုကိုလည်း စစ်ကောင်စီက လက်မခံပယ်ချခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။<ref>https://burmese.voanews.com/a/ဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္-ေနျပည္ေတာ္အက်ဥ္းေထာင္-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဇာ္မင္းထြန္း-ဗီြအိုေအ/6634673.html</ref> <ref>https://www.bbc.com/burmese/media-61916770</ref> <ref>https://burma.irrawaddy.com/news/2022/07/01/252874.html</ref>
ယင်းနောက် ၂၀၂၂ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၅ရက်နေ့တွင် [[ဒေါ်ခင်ကြည် ဖောင်ဒေးရှင်း|ဒေါ်ခင်ကြည်ဖောင်ဒေးရှင်း]]နှင့် ပတ်သက်ပြီး[[ရန်ကုန်မြို့]]ရှိ ဒေါ်ခင်ကြည်ဖောင်ဒေးရှင်းရုံးချုပ်နေရာငှားရမ်းမှု၊ နေပြည်တော်ရှိ လရောင်တော စီမံကိန်းမြေနေရာငှားရမ်းမှု၊ လက်တွေ့စိုက်ခင်းနေရာငှားရမ်းမှုနှင့် စီမံကိန်းအတွင်း “L” ပုံစံအဆောက်အအုံတို့နှင့် ပတ်သက်ပြီး အဂတိလိုက်စားမှုဖြင့် စွပ်စွဲကာ တရားစွဲဆိုမှု ၄ မှုအတွက် စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၆ နှစ်ချခံစေရန် နေပြည်တော်ထောင်တွင်းတရားရုံးက ချမှတ်ခဲ့ပြန်သည်။ <ref>https://burma.irrawaddy.com/news/2022/08/15/253889.html</ref>
ယင်းတရားစွဲဆိုမှု ၄ မှုတွင် အမှုတမှုလျှင် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်စီချမှတ်သော်လည်း နေပြည်တော်ရှိ လရောင်တောစီမံကိန်းနှင့် ပတ်သက် သည့် အမှု ၃ မှုအတွက် ထောင်ဒဏ်အား တပေါင်းတည်းကျခံစေသည့်အတွက် စုစုပေါင်း ၃ နှစ်သာကျခံရမည်ဖြစ်ပြီး ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဖောင်ဒေးရှင်းရုံးချုပ်နှင့် ပတ်သက်သည့်တမှုအတွက် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်နှင့်ပေါင်းပါက စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၆ နှစ်ဖြစ်သည်ဟု မီဒီယာများက ဖော်ပြကြသည်။<ref>https://www.bbc.com/burmese/burma-62552182</ref> <ref>https://burmese.voanews.com/a/6702200.html</ref>
သူမနှင့်အတူ လရောင်တောမြေနေရာကိစ္စတွင် ပူးတွဲတရားစွဲဆိုခံရသည့် NLD အစိုးရ လက်ထက် နေပြည်တော်မြို့တော်ဝန် ဒေါက်တာမျိုးအောင်၊ ဒုတိယမြို့တော်ဝန် ဦး[[ရဲမင်းဦး]]နှင့် နေပြည်တော် စည်ပင်သာယာ ရေးကော်မတီဝင် ဦးမင်းသူတို့လည်း ထောင်ဒဏ်သုံးနှစ်စီ အမိန့်ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်ကို တွေ့ရသည်။<ref>http://burmese.dvb.no/archives/548966</ref> <ref>https://www.mizzimaburmese.com/article/113460</ref>[[File:Secretary Clinton Meets Daw Aung San Suu Kyi for Dinner (6437451337).jpg|right|thumb|175px|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှင့် ဟယ်လာရီကလင်တန်တို့ ညစာစားပွဲအပြီးတွင် တွေ့ရစဉ်၊ နှစ် ၅၀ အတွင်း ပထမဦးဆုံး အမေရိကန်နိုင်ငံအကြီးအကဲတစ်ဦးမှ လည်ပါတ်ခြင်းဖြစ်သည်<ref>{{cite web|author=Kim Ghattas |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-15997268 |title=BBC News - Hillary Clinton Burma visit: Suu Kyi hopeful on reforms |publisher=Bbc.co.uk |date=2011-12-02 |accessdate=2014-02-09}}</ref>]]
===နိုင်ငံများ ===
၂၀၀၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂ ရက်တွင် အမေရိကန် အစိုးရသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ချုပ်ရက်သက်တမ်းတိုးတိုးခြင်း မြန်မာအစိုးရအား ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို လွှတ်ပေးပါရန် ဖိအားပေးလေသည်။
၂၀၀၅ ခုနှစ် ဇွန် ၁၇ ရက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ၂၀၀၅ ခုနှစ် ဇွန် ၁၉ ရက်နေ့တွင် ကျရောက်သော သူ၏နှစ် ၆၀ ပြည့်မွေးနေ့ကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် နိုင်ငံအချို့ရှိ မြန်မာသံရုံးများရှေ့တွင် ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ နိုင်ငံတကာမှလည်း ဆန္ဒပြမှုများကို အသိအမှတ် ပြုခဲ့ကြသည်။
၂၀၀၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာနှောင်းပိုင်းတွင် အမေရိကန်အစိုးရသည် သံတမန်နည်းလမ်းဖြင့် ထပ်မံ၍ ဖိအားပေးပြန်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ယိုယွင်းလျက်ရှိသော အခြေအနေကို ကုလသမဂ္ဂ၏ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် နိုင်ငံစုံမှ အရေးယူခြင်းပြုလုပ်ရန်နှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ တရားဝင်ဆွေးနွေးရန်ကဏ္ဍတွင် ထည့်သွင်းပေးပါရန် ပြင်းထန်စွာ တိုက်တွန်းလာသည်။ ဤလှုပ်ရှားမှုသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အားထပ်မံ၍ တစ်နှစ်တိတိ ချုပ်ရက်တိုးမြှင့်ရာမှ ဖြစ်ပေါ်လာရခြင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဆွေးနွေးရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စကို ထည့်သွင်းရန်သဘောတူ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။
=== အဖွဲ့အစည်းများ ===
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် စတင်ထိန်းသိမ်းခံရစဉ်မှစ၍ International IDEA နှင့် Article 19 တို့၏ ဂုဏ်ထူးဆောင် ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ခန့်အပ်ထားခြင်းခံခဲ့ရပြီး ၎င်းအဖွဲ့ကြီးများ၏ ကူညီထောက်ပံ့မှုကို ရရှိခဲ့သည်။
ဘယ်ဂျီယံနိုင်ငံတွင် တည်ရှိသော ကက်သလစ်တက္ကသိုလ် ဂုဏ်ထူးဆောင် ပါရဂူဘွဲ့ (Doctor Honoris Causa)ကို အပ်နှင်းခြင်းခံရသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.vub.ac.be/home/DHC/overzicht.html |title=Overzicht Eredoctoraten Vrije Universiteit Brussel |accessdate=4 July 2006 |publisher=Vrije Universiteit Brussel |language=Dutch}}</ref> နှစ်စဉ် ဇွန်လတွင် အမေရိကမှ မြန်မာ့အရေးလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့ (US Campaign for Burma) မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ထောက်ခံအားပေး သည့်အနေနှင့် ‘ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဖမ်းချုပ်ကြ’ ဟူသည့် ကြွေးကြော်သံဖြင့် ကမ္ဘာအနှံ့အိမ်များတွင် ၎င်းဧည့်ခံပွဲများ ပြုလုပ်ကျင်းပကြသည်။ ဤပါတီပွဲများတွင် စည်းရုံးလှုပ်ရှားသူများသည် တစ်ရက်တာ ၂၄ နာရီအတွင်း အိမ်တွင်း၌ နေကြပြီး မိတ်ဆွေများအား ဖိတ်ကြားပြီးလျှင် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အကြောင်းတို့ကို လေ့လာဆွေးနွေးကြသည်။<ref>{{cite news | url =http://www.uscampaignforburma.org/action/community.html | archiveurl =https://web.archive.org/web/20060715081242/http://www.uscampaignforburma.org/action/community.html | archivedate =15 July 2006 | title =Arrest Yourself | publisher=US Campaign for Burma | accessdate =4 July 2006 }}</ref>
လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှု ဗဟိုဌာန Human Rights Action Center နှင့် အမေရိကမှ မြန်မာ့အရေးလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့ (US Campaign for Burma) တို့၏ ပူးပေါင်းလှုပ်ရှားမှုဖြစ်သော လွတ်မြောက်ရေးတိုက်ပွဲလှုပ်ရှားမှုမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ၏ ကြိုးပမ်းတိုက်ပွဲဝင်မှုများကို ကမ္ဘာမှ မျက်ခြေမပြတ် သတိရနေစေရန် အားထုတ်ကြသည်။
သူမ ပညာသင်ခဲ့သော စိန့်ဟူးစ်ကောလိပ်၊ အောက်စဖို့တက္ကသိုလ် နှစ်စဉ်ကျင်းပလေ့ရှိသော ကပွဲအခမ်းအနားတွင် မြန်မာနိုင်ငံက ကဏ္ဍတစ်ခုကို ထည့်သွင်းလေ့ရှိသည်။<ref>{{cite news | url =http://www.thefullmoonball.com/ie/ | title =St. Hugh's Full Moon Ball | publisher =The Burma Campaign UK | accessdate =4 July 2006 | archivedate =23 August 2006 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20060823221010/http://www.thefullmoonball.com/ie/ }}</ref>
==၂၄ နှစ်အတွင်း ကနဦး ပြည်ပခရီးစဉ်များ==
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြသည် ၂၄နှစ်အတွင်း နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျခံခဲ့ရသည့် အချိန်များတွင်၊ သူ လွတ်မြောက်လာပါက ပထမဦးဆုံးသွားလိုသည့် ခရီးစဉ်သည် နော်ဝေနိုင်ငံဖြစ်ကြောင်း အမြဲပြောဆိုခဲ့သော်လည်း၊ သူ၏ ပထမဦးဆုံးခရီးစဉ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ဖြစ်ခဲ့သည်။
===ထိုင်းနိုင်ငံ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး နှီးနှောဖလှယ်ပွဲ===
၂၄ နှစ်အတွင်း ပထမဦးဆုံး ပြည်ပခရီးအစဉ်အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး နှီးနှောဖလှယ်ပွဲသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ လာရောက်မည်ကို ထိုင်းအစိုးရ နှင့် နိုင်ငံခြာရေးဝန်ကြီးဌာနသို့သတင်းမပေးခဲ့ဘဲ စီးပွားရေး နှီးနှောဖလှယ်ပွဲသို့ သာမန် တက်ရောက်လာသည့် ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်မှလည်း ထိုနှီးနှောဖလှယ်ပွဲသို့ တက်ရောက်ရန် ရှိခဲ့သော်လည်း၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တက်ရောက်မည်ဟု သတင်းထွက်ခဲ့သည့်နောက်ပိုင်း၊ အကြောင်းပြချက် မရှိဘဲ မတက်ရောက်နိုင်ဟုဆိုကာ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဦးသိန်းစိန်သည် သွားရောက်ရန် အချိန်မပေးနိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့်ဟု ဆိုကာ၊ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည့် [[ဦးနေဇင်လတ်]]မှ နယူးယောက်တိုင်းမ် သို့ အီးမေးလ်ဖြစ် ပြောဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://www.nytimes.com/2012/05/30/world/asia/uncertainty-hangs-over-aung-san-suu-kyis-visit-to-thailand.html For example, no one from her office contacted the Thai Foreign Ministry, which normally coordinates such high-profile visits. “As far as I know, we have not been approached by her team,” Mr. Thani said a few hours before she was to land. U Nay Zin Latt, an adviser to Mr. Thein Sein, said the president could not make time to go.“He is extremely busy with his work, and taking great care of transitioning and transformation,” Mr. Nay Zin Latt said in an e-mail. Thai officials said the president’s visit had been rescheduled for next week. ]</ref>
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် မယ်လစခန်းသို့လည်း သွားရောက်ခဲ့ပြီး ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများ၊ ဒုက္ခသည်များနှင့်လည်း တွေ့ဆုံခဲ့သည်။
===ဥရောပ နှင့် နိုဘဲလ်ဆု===
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှ ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင်၊ ဥရောပ ၅ နိုင်ငံကို သွားရောက်လည်ပါတ်ရန် ခရီးစဉ်စတင်ခဲ့သည်။
====ဆွစ်ဇာလန် ခရီးစဉ်====
[[File:E18969.jpg|thumb|200px|ဂျီနီဗာမြို့တွင်ကျင်းပခဲ့သည့် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားအဖွဲ့]] ညီလာခံတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား တွေ့ရစဉ်]]
[[ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ]] ဂျနီဗာမြို့သို့ ဥရောပ၏ ပထမဦးဆုံးခရီးစဉ် နိုင်ငံအဖြစ် ဇွန်လ ၁၄ ရက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ ညနက်ပိုင်းတွင်စတင်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ နောက်တနေ့၌ [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားအဖွဲ့]]ချုပ် ညီလာခံတွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဆွဇ်ဇာလန် နိုင်ငံမြို့တော် ဘာ့န်၌ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး Didier Burkhalter နှင့်တွေဆုံခဲ့သည်။<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/world/2012/06/120614_aung_san_suu_kyi_ilo.shtml ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဂျီနီဗာ ရောက်ပြီ]</ref> အချိန်ကွာခြားမှုများနှင့် ခရီးဝေးပျံသန်းမှုများကြောင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်နေသည့် ဒေါ်စုသည် ဆွစ်ဇာလန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနှင့် အတူ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲပြုလုပ်နေစဉ် အော့အံခဲ့ပြီး၊ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ အစီအစဉ်အား ဖျက်သိမ်းခဲ့ရသည်။<ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/burmamyanmar/9332707/Aung-San-Suu-Kyi-cuts-short-news-conference-after-vomiting.html# Aung San Suu Kyi cuts short news conference after vomiting]</ref> ဆွစ်သမ္မတ၏ ဖိတ်ကြားချက် တက်ရောက်သူများ ၈၀ နှင့်အတူ ဧည့်ကြိုပွဲသို့ ခဏတာ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ သူမအတွက် အထူးစီစဉ်ထားသည့် ညစာစားပွဲအား ခရီးပန်းမှုများကြောင့် ဖျက်သိမ်းခဲ့ရသည်။ သောကြာနေ့တွင် ပါလီမန်သို့ သွားရောက်ခဲ့ပြီးနောက် နော်ဝေးသို့ ခရီးဆက်တင်ခဲ့သည်။
====နော်ဝေ ခရီးစဉ်====
[[Image:Kyi diploma.jpg|left|thumb|၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် ပေးအပ်ခဲ့သည့် နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု ဒီပလိုမာ လက်မှတ်အား တွေ့ရစဉ်<ref>MLA style: "Aung San Suu Kyi - Nobel Diploma". Nobelprize.org.13 Oct 2012
http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1991/kyi-diploma.html.</ref>]] ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆုပေးအပ်ခဲ့ချိန်တွင် သားနှစ်ဦးနှင့် ခင်ပွန်းတို့မှ ဒေါ်စုကိုယ်စား လက်ခံရယူခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း၊ ၂၁ နှစ်ကြာခဲ့သည့်အချိန်မှသာ ပထဦးဆုံး သူကိုယ်တိုင် တက်ရောက်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုဆုပေးပွဲတွင် နော်ဝေနိုဘဲလ်ကော်မတီမှ အော်စလိုမြို့တော်ခန်းမတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား တိုက်ရိုက် လက်မှတ်ပေးအပ်နိုင်ခဲ့သည်။
၁၇ရက်နေ့တွင် နော်ဝေနိုင်ငံရှိ ရဖ်တို လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တည်ရှိသည့် ဘာဂန်မြို့တော်တွင် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ၁၈ရက်နေ့တွင် အော်စလိုဖိုရမ်၌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ နော်ဝေ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Jonas Gahr Stoere နဲ့ U2 တေးဂီတအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် အဆိုတော် ဘိုနို တို့မှ အဓိက ဦးဆောင်ဆွေးနွေးကြသူများအဖြစ် ပါဝင်ခဲ့သည်။
====အိုင်ယာလန် ခရီးစဉ်====
၁၈ရက်နေ့တွင်ပင် အိုင်ယာလန်သို့ ခရီးဆက်တင်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၉ခုနှစ်တွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာရေး အဖွဲ့ကြီးမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ချီးမြှင့်ခဲ့သည့် [[Ambassador of Conscience|ယုံကြည်မှုဆိုင်ရာ သံတမန်]] ဆိုသည့်ဆုကြီးကို ယူတူးတေးဂီတ အဖွဲ့မှအဆိုတော် ဘိုနိုမှ ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ထို့နေ့ ညနေတွင် ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းသို့ ခရီးဆက်တင်ခဲ့သည်။
====ယူနိုက်တက် ကင်းဒမ်း ခရီးစဉ်====
၁၉ရက်နေ့ မနက်ပိုင်းတွင် လန်ဒန်စီးပွားရေး နှင့် နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်၌ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက်ခဲ့ပြီးနောက်၊ ဘီဘီစီ မြန်မာပိုင်းဌာနနှင့် ဘီဘီစီ ကမ္ဘာတလွှား အသံလွှင့် ဌာန တည်ရှိရာ အသံလွှင့်ရုံးသစ် ကြီးဆီသို့ လည်ပါတ်ခဲ့သည်။ ထိုနေ့သည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ၆၇ နှစ်မြောက် မွေးနေ့ဖြစ်သောကြောင့် ရောက်ရှိခဲ့သည့် နေရာတိုင်းတွင် သူမအတွက် မွေးနေ့ပွဲများ ကျင်းပပေးခဲ့ကြသည်။ ထို့နေ့ ညနေပိုင်းတွင် သူမနေထိုင်ခဲ့ဘူးသည့် အောက်စ်ဖို့ဒ်၌ မိသားစုဝင်များနှင့်အတူ မွေးနေ့ပွဲ ကျင်းပခဲ့သည်။
၂၀ရက်နေ့တွင်၊ အောက်စဖို့ တက္ကသိုလ် St Hugh's College ၏ကျောင်းသူ ဟောင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် အောက်စ်ဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်မှ ၁၉၉၃ခုနှစ်၌ ပေးအပ်ခဲ့သည့် ဂုဏ်ထူးဆောင် ဒေါက်တာ ဘွဲ့အား ရှယ်လ်ဒိုးနီးယန်း ဇာတ်ရုံ ဘွဲ့နှင်းသဘင် ခန်းမ၌ တက်ရောက်လက်ခံရယူခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2012/06/120620_assk_oxford.shtml |title=BBC Burmese - မြန်မာ့ရေးရာ - အောက်စဖို့ ဂုဏ်ထူးဆောင် ဘွဲ့ ဒေါ်စု လက်ခံရယူ |publisher=Bbc.co.uk |date=1970-01-01 |accessdate=2014-02-09}}</ref>
၂၁ ရက်နေ့တွင် ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်၏ အမှတ် ၁၀ [[ဒေါင်းနင်းလမ်း]] နေအိမ်၌ ဝန်ကြီးချုပ် ဒေးဗစ်ကင်မရွန်း နှင့် တွေ့ဆုံကာ ပူးတွဲသတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဗြိတိသျှပါလီမန် နှစ်ရပ်စလုံး၌ မိန့်ခွန်းပြောကြားရန် Westminster ပါလီမန် ခန်းမကြီးထဲ၌ ပုံမှန်အားဖြင့် နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တွေကိုသာ မိန့်ခွန်းပြောကြားခွင့်ရှိသော်လည်း၊ နိုင်ငံတော် သမ္မတ မဟုတ်သေးသည့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အတွက် ပထမဦးဆုံး အထူး ဂုဏ်ပြုသည့်အနေနှင့် ထိုခန်းမကြီး၌ မိန့်ခွန်းပြောကြားခွင့် ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုဂုဏ်ထူးဆောင်ခန်းမကြီးတွင် မိန့်ခွန်းပြောခွင့်ရသူများတွင် [[ချားလ်စ်ဒီဂေါ]]၊ [[နဲလ်ဆန်မန်ဒဲလား]]၊ [[၁၆ကြိမ်မြောက် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး]] နှင့် [[ဘာရက် အိုဘားမား]]တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ဒေါ်စုသည် ပထမဦးဆုံး အာရှနိုင်ငံသား နှင့်၊ ပြည်ပမှ ပထမဦးဆုံး အမျိုးသမီး၊ နိုင်ငံခေါင်းဆောင်မဟုတ်သေးသူတစ်ယောက်ကို ဤနေရာ၌ ဂုဏ်ပြုမိန့်ခွန်းပြောကြားခွင့်ပေးခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဂျွန်ဘာကောင်း မှ အဖွင့်အမှာစကားပြောကြာခဲ့သည်။ ဇွန်လ ၂၂ရက်နေ့တွင် ဗြိတိန်ရောက် မြန်မာများနှင့်လည်း လန်ဒန်တွင် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။
====ပြင်သစ် ခရီးစဉ်====
ပြင်သစ် သမ္မတ ဖိတ်ကြား ချက်အရ၊ ဗြိတိန်ခရီးစဉ်မှ ပြင်သစ် ပါရီမြို့သို့ ရထားဖြင့် ဇွန်လ်၂၆ရက် အင်္ဂါနေ့၌ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုနေ့ညနေပိုင်းတွင် ပြင်သစ်သမ္မတနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ နေ့လယ်ပိုင်း၌ ၂ဝဝ၄ ခုနှစ်တွင် ပါရီမြို့မှ ပေးအပ်ခဲ့သည့် [[ပါရီ ဂုဏ်ထူးဆောင် မြို့သူဆု|ဂုဏ်ထူးဆောင် မြို့သူ]] ဆုကို မြို့တော်ဝန် ဆီမှ လက်ခံ ရယူခဲ့သည်။ ၂၇ရက် မနက်ပိုင်းတွင် ဥရောပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများနှင့်လည်း တွေ့ဆုံပြီး မေးခွန်းများ အမေးအဖြေပြုလုပ်ခဲ့သည်။ မိုနာလီဇာ ပန်းချီကား နှင့် အခြားအနုပညာလက်ရာများတည်ရှိရာ ပါရီပြတိုက်များသို့ သွားရောက်ကြည့်ရှုခဲ့သည်။ ၂၉ ရက်နေ့၌ ဥရောပခရီးစဉ် ပြီးဆုံးကာ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည် ခရီးထွက်ခွာခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/burmese/world/2012/06/120626_dassk_paris.shtml |title=BBC Burmese - နိုင်ငံတကာ - ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပါရီမြို့ကို ရောက်ပြီ |publisher=Bbc.co.uk |date=1970-01-01 |accessdate=2014-02-09}}</ref>
===မြန်မာဟု အသုံးပြုရန်===
၂၉ ရက် ဇွန်လ ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ပြည်ပခရီးစဉ်များတွင် မြန်မာနိုင်ငံကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားဖြင့် ဘားမား ဟု ခေါ်ဝေါ် သုံးနှုန်းခဲ့သည့်အပေါ် မြန်မာလို့သာ သုံးနှုန်း ပြောဆိုရန် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်မှ သတိပေးခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှ အင်္ဂလိပ်လို မြန်မာလို့ မခေါ်ဆိုခြင်းသည် စကားလုံးကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ စစ်အစိုးရမှ လူထု၏ဆန္ဒကို မရယူခဲ့ဘဲ ကိုယ့်သဘောနှင့်ကိုယ် အမည်ပြောင်းလည်းခဲ့ခြင်းကို မကြိုက်ခြင်းကြောင့် အသုံးမပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2012/06/120629_dassk_burma.shtml Myanmar လို့ မခေါ်လို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကို သတိပေး]</ref>
===အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နှင့် ကွန်ဂရက်ရွှေတံဆိပ်===
[[Image:Barack Obama meets with Aung San Suu Kyi Sept. 19, 2012.jpg|thumb|အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ခရီးစဉ်တွင် အိမ်ဖြူတော်၌ သမ္မတအိုဘားမားနှင့်တွေ့ဆုံစဉ်]]ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် ၂ဝ၁၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် သူမ၏အမေရိကန်နိုင်ငံခရီးစဉ်ကို စတင်လိုက်ပြီး [[ဝါရှင်တန်ဒီစီ]]၊ [[နယူးယောက်]]၊ [[ဖို့ဝိန်း]]၊ [[လူးဝစ်ဗီးလ်]]၊ [[ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမြို့|ဆန်ဖရန်စစ္စကို]]နှင့် [[လော့စ်အိန်ဂျယ်လိစ်မြို့]]ကြီးများသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ၂ဝဝ၈ ခုနှစ်၌ ချီးမြှင့်သော အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အမြင့်ဆုံးဆုဖြစ်သည့် [[ကွန်ဂရက်ရွှေတံဆိပ်]] ဆု၊ Atlantic Council မှပေးအပ်သည့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံသားဆု၊ Asia Society မှပေးအပ်သည့် Global Vission ဆု၊ ဆန်ဖရန်စစ္စကို တက္ကသိုလ်ကပေးအပ်သည့် ဂုဏ်ထူးဆောင်ပါရဂူဘွဲ့နှင့် National Endowment For Democracy (NED) မှ ၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်ကတည်းက ပေးအပ်ထားသည့် ၁၉၉ဝ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရ ဆယ်နှစ်ပြည့် ဂုဏ်ပြုရုပ်တုကို ကိုယ်တိုင်လက်ခံရယူခဲ့သည်။<ref>ဒီလှိုင်းဂျာနယ်၊ အတွဲ(၁)၊ အမှတ်(၃၈)၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အမေရိကန်ခရီးစဉ် မှ</ref> ထိုခရီးစဉ်တွင် အမေရိကန်သမ္မတ အိုဘားမားနှင့် အိမ်ဖြူတော်တွင်တွေ့ဆုံခြင်း၊ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဘန်ကီမွန်းကိုလည်း နယူးယောက်မြို့၌ တွေ့ဆုံခဲ့သည်<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2012/09/120921_dassk_bankimoon.shtml အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကို ရောက်ရှိနေတဲ့ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဘန်ကီမွန်းနဲ့ နယူးယောက်မြို့မှာ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။]</ref>။ မြန်မာနိုင်ငံသမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၏ ကုလသမဂ္ဂ နှစ်ပတ်လည် အထွေထွေညီလာခံခရီးစဉ်နှင့် တိုက်ဆိုင်နေခြင်း၊ သမ္မတဦးသိန်းစိန်၏ ကုလသမဂ္ဂမိန့်ခွန်းတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ချီးကျူးဂုဏ်ပြုစကားပြောကြားခြင်း၊ သမ္မတဦးသိန်းစိန်တည်းခိုရာသို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် လာရောက်တွေ့ဆုံခြင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟီလာရီကလင်တန် လာရောက်တွေ့ဆုံခြင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ပိတ်ဆို့မှုများ ဖယ်ရှားခြင်း၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ကွန်ဂရက်ရွှေတံဆိပ်ဆု လက်ခံရယူပွဲတွင် မြန်မာအစိုးရဝန်ကြီး ဦးအောင်မင်းတက်ရောက်ခြင်း၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံရောက် မြန်မာများ တွေ့ဆုံခြင်း၊ သမိုင်းဝင်မိန့်ခွန်းများပြောကြားခြင်း စသည့် အပြုသဘောဆောင်သော ဖြစ်ရပ်များနှင့် ပြည့်နှက်နေခဲ့သည်။<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2012/09/120925_asskfortwayne.shtml ဖို့ဝိန်း မြန်မာတွေနဲ့ ဒေါ်စုတွေ့]</ref>
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် သူမ၏ခရီးစဉ်တွင် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေးတွင် ကူညီခဲ့ကြသူများကို ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ကိုယ်တိုင်လာရောက်ပြောဆိုလိုခြင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများနှင့် တွေ့ဆုံလိုခြင်းတို့ကို ခရီးစဉ်၏ရည်ရွယ်ချက်အဖြစ် မိန့်ကြားပြောဆိုခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုခရီးစဉ်သည် ၂ဝ၁၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၄ ရက်တွင် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ အောက်တိုဘာလ ၄ ရက်တွင် ကိုရီးယားလေကြောင်းလိုင်းဖြင့် မြန်မာပြည်သို့ပြန်ခဲ့ရာ၌ ည (၉:၅၅)နာရီတွင် ရန်ကုန်မြို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်သို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဝင်များ၊ အနုပညာရှင်များနှင့် ပြည်သူလူထုကြီးက ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဂုဏ်ပြုကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။ ည ၁၁ နာရီခန့်တွင် နေအိမ်သို့ရောက်ရှိပြီး၊ အိမ်ရှေ့၌ စောင့်ဆိုင်းကြိုဆို၊ နှုတ်ဆက်နေကြသည့် ပြည်သူလူထုအား နှုတ်ဆက်စကား၊ ကျေးဇူးတင်စကား ပြောကြားခဲ့သည်။
== ပေါ်ပြူလာ မီဒီယာ ==
===ရုပ်ရှင်===
*‘[[ရန်ကုန်အလွန်|ရန်ကုန်အလွန်’(Beyond Rangoon)]]- ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ဂျွန်ဘော်မင်းရိုက်ကူးခဲ့သည့် ရုပ်ရှင်ကားတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား သိသာစွာ ဖော်ထုတ်ထားသည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အဖြစ် တေးဂီတပညာရှင် ဒေးဗစ်ဘိုင်း၏ ယခင်အိမ်ထောင်ဘက်ဖြစ်သူ အေဒယ်လုဒ်မှ သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ ဆက်ဆိုဖုန်းပညာရှင် တေးရေးဆရာ ဝိန်းရှောတာသည် ၎င်း၏ သီချင်းတစ်ပုဒ်ကို ‘အောင်ဆန်းစုကြည်’ ဟု အမည်ပေးထားသည်။ ၎င်းနှင့် ဟာဘီဟင်ဘော့စ်တို့ နှစ်ဦး၏ ၁၉၉၇ ခုနှစ်ထုတ် ပလပ်စ်ဝမ်းအယ်လ်ဘမ်တွင် အဆိုပါသီချင်း ပါဝင် လူသိများခဲ့သည်။
*‘[[ကြောက်ရွံ့မှုမရှိသော အမျိုးသမီး - အောင်ဆန်းစုကြည်|ကြောက်ရွံ့မှုမရှိသော အမျိုးသမီး - အောင်ဆန်းစုကြည်- (Aung San Suu Kyi - Lady of No Fear)]]’၅၈ မိနစ်ကြာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ဖြစ်ရပ်မှန်များကို ရိုက်ကူးထားသည့် မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ကား -Denmark 2010, 58 min.A Kamoli Films Production, by Anne Gyrithe Bonne
*[[သည်အမျိုးသမီး|‘သည်အမျိုးသမီး’(The Lady)]]- ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သူ၏ခင်ပွန်းသည် မိုက်ကယ်အဲရစ်တို့၏ ဘဝဇာတ်ကြောင်းကို အခြေခံသည့် အချစ်ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားတစ်ခုကို ၂၀၁၀ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအတွင်း ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ကမ္ဘာအနှံ့တွင် ပြသခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt1802197/|title=The Lady (2011)|publisher=IMDb.com|accessdate=2015-11-10}}</ref> ဤဇာတ်ကားတွင် မလေးရှားနိုင်ငံသူ ကမ္ဘာကျော် ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင် [[မီရှဲလ်ယို့ဟ်|မီရှဲလ်ယို့ဟ် (Michelle Yeoh)]] မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ အင်္ဂလန်နိုင်ငံသား ဒေးဗစ်သျူးလစ် (David Thewlis) မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ခင်ပွန်းသည် [[မိုက်ကယ် အဲရစ်]] အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ <ref>[http://michelleyeoh.info/Movie/thelady.html http://michelleyeoh.info/Movie/thelady.html]</ref>
===ဂီတ===
*[[ဆက်လျှောက်၊ (သီချင်း)|ဆက်လျှောက်(Walk On)]]- ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် အိုင်းရစ်ရော့ခ်တေးဂီတအဖွဲ့[[ယူတူး]]တွင် သီဆိုသူ [[ဘိုနို]]၏ လက်ရာဖြစ်သည့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ရည်မှန်း၍ စပ်ဆိုထားသည့် အခွေလည်း ထွက်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှ အနုပညာရှင်စုံတို့မှ ‘ဝေါ့ခ်အွန်’ သီချင်းကို သရုပ်ဖော်ထားသည့် ‘ဟေဒယ်လေဒီ’ ဟူသည့် အခွေမှာ စစ်အစိုးရ၏ ပိတ်ပင်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ဇွန် ၁၉ ရက်နှင့် ၂၁ ရက်တို့တွင် လန်ဒန်နှင့် ဂလပ်စ်ဂေါအသီးသီးတို့၌ ကျင်းပခဲ့သော ဗာတီဂိုနယ်လှည့်ဖျော်ဖြေပွဲများတွင် ယူတူးအဖွဲ့က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ရည်ညွှန်း၍ ‘ရမ်းနင်းတူစတန်းစတေးလ်’(Running to stand still) ဟူသော တင်ဆက်မှုကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အခြားအနုပညာ ရှင်များဖြစ်ကြသည့် ဘလက်ဟိုင်းပီးစ်၊ ကိုးပလေး၊ ဒါမီးယမ်းရိုက်စ် နှင့် အားအီးအမ်တို့ကလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား လူသိရှင်ကြား ထောက်ခံအားပေး ခဲ့ကြသည်။
*‘မတီးခက်ရသေးသည့် စန္ဒယား’(Unplayed piano)- အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နှစ် ၆၀ပြည့် မွေးနေ့အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ရိုက်စ်၏ လီစာဟဲန်ဂန်းနှင့် ပူးတွဲထုတ်လုပ်ခဲ့သည့် တေးသရုပ်ဖော် ဗီဒီယို ကို ယူကေ၌ ၂၀ ဇွန်လ ၂၀၀၅ နှင့် အိုင်ယာလန်၌ ၁၇ ဇွန်လ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် စတင်ရောင်းချခဲ့သည်။ ဒေမီယံ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် အလည်အပါတ်ရောက်ခဲ့ပြီးနောက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အတွက် ရေးသားခဲ့ပြီး၊ ရောင်းရသည့်အမြတ်စွန်းငွေကို မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အသုံးချခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.youtube.com/watch?v=NgQUBecM7OM&feature=related |title=Damien Rice - Unplayed Piano (Official Video) |publisher=YouTube |date=2010-11-24 |accessdate=2014-02-09}}</ref>
*၂၀၀၃ ခုနှစ်၏ ဥရောပ [[အမ်တီဗီ]] ဂီတဆု ချီးမြှင့်ပွဲတွင် သူ့အား ‘ဖရီးယော်မိုင်းဒ်’ ဟူသည့် ဆုကို ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။
*၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် နယူးစတိတ်မင်း မဂ္ဂဇင်း၏ စုစည်းတင်ပြသည့် ‘ကျွန်ုပ်တို့ခေတ်၏ သူရဲကောင်း’ စာရင်းတွင် သူ့အား ထိပ်ဆုံးအမှတ် ၁ နေရာအဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။
[[File:Aung San Suu Kyi greeting supporters from Bago State.jpg|thumb|175px|၂၀၁၁ ပဲခူးခရီးစဉ်တွင် ထောက်ခံအားပေးသူများကို နှုတ်ဆက်နေစဉ်။]]
== ရရှိခဲ့သည့် ဆုများ ==
{{main|အောင်ဆန်းစုကြည် ရရှိခဲ့သည့် ဆုများ}}
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နိုင်ငံတကာမှ အသိအမှတ် ဂုဏ်ပြုသည့် ဆုများရာကျော်ရှိသည်။ ရရှိသော ဆုများ၏ ငွေကြေးများကို မြန်မာပြည်သူများ၏ ပညာရေး နှင့် ကျန်းမာရေး(ကဏ္ဍ)အတွက် လှူဒါန်းလေ့ရှိသည်။ နိုဘဲလ်ဆုကြေးငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁.၃သန်းကိုလည်း မြန်မာပြည်သူများ၏ ပညာရေး နှင့် ကျန်းမာရေးအတွက် ရန်ပုံငွေမတည်နိုင်ရန် လှုဒါန်းခဲ့သူလည်းဖြစ်သည်။
{| border="1" style="font-size:10px"
|-
|''စဉ်''
|''ခုနှစ်''
|''ရရှိခဲ့သည့် ဆု အမည်''
|''ပေးအပ်သည့် ဌာန''
|''နိုင်ငံ''
|''ဆုကြေး''
|-
|၁
|၁၉၉၀
|[[သိုးရော်ဖ် ရွပ်ဖ်တို ဆု]]
|ရဖ်တို လူ့အခွင့်အရေး ဖောင်ဒေးရှင်း
|{{အလံ|နော်ဝေနိုင်ငံ}}
|
|-
|၂
|၁၉၉၁
|[[စက်ခါရော့ဗ်ဆု]]
|ဥရောပ ပါလီမန်
|{{အလံ|ပြင်သစ်}}
|၅၀ ၀၀၀ ယူရို
|-
|၃
|၁၉၉၁
|[[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]
|နိုဘဲလ် ကော်မတီ
|{{အလံ|နော်ဝေးနိုင်ငံ}}
|၆ ၀၀၀ ၀၀၀ ဆွီဒင် ခရုံနာ
|-
|၃
|၁၉၉၆
|Companion of the Order of Australia
|
|{{အလံ|ဩစတြေးလျနိုင်ငံ}}
|
|-
|၄
|၂၀၀၀
|လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် သမ္မတ ဆု
|
|
|
|-
|၅
|၂၀၀၂
|မဒန်ဂျိတ် ဆင့်ဂျ် ဆု (Madanjeet Singh Prize)
|ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေး၊ သိပ္ပံ နှင့် ယဉ်ကျေးမှု (UNESCO)
|
|
|-
|၆
|၂၀၀၂
|A Doctor of Laws honoris causa
|Memorial University of Newfoundland
|{{flag|ကနေဒါနိုင်ငံ}}
|
|-
|၇
|၂၀၀၄
|[[ဂွမ်ဂျူး လူ့အခွင့်အရေးဆု]] (Gwangju Prize for Human Rights)
|
|{{flag|တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ}}
|
|-
|၈
|၂၀၀၇
|Honorary Canadian citizenship
|
|{{flag|ကနေဒါနိုင်ငံ}}
|
|-
|၉
|၂၀၀၇
|အိုလွတ်ဖ် ပါလ်မယ် ဆု (Olof Palme Prize)
|အိုလွတ်ဖ် ပါလ်မယ် မိသားစု နှင့် ဆွီဒင်ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ ထူထောင်မှု
|{{flag|ဆွီဒင်နိုင်ငံ}}
|၇၅ ၀၀၀ အမေရိကန် ဒေါ်လာ
|-
|၁၀
|၂၀၀၈
|ကွန်ဂရက် ရွှေတံဆိပ်ဆု Congressional Gold Medal) <ref>{{cite web|url=http://clerk.house.gov/art_history/house_history/goldMedal.html |title=Office of the Clerk of the U.S. House of Representatives - 404 |publisher=Clerk.house.gov |date= |accessdate=2014-02-09}}</ref>
|United States Congress
|{{flag|အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု}}
|
|}
** ဆက်စပ်လေ့လာရန် [[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နေ့စွဲမှတ်တမ်းများ]]
==ထူထောင်ခဲ့သည့် ရန်ပုံငွေများ==
*'''[[အောင်ဆန်းစုကြည် ကမ္ဘာ့လွတ်မြောက်ရေး ရန်ပုံငွေ]]'''- အမည်ပေးထားသည့် ရန်ပုံငွေကို နော်ဝေအခြေစိုက် အစိုးရမဟုတ်သည့် Partnership For Change အဖွဲ့၊ နော်ဝေ မီဒီယာအဖွဲ့ကြီးတစ်ခုဖြစ်သည့် HippieMedia၊ နော်ဝေဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း မစ္စတာ ဘိုနဗစ်နှင့် နော်ဝေရောက် မြန်မာအသိုင်းအဝိုင်းတို့ ပါဝင်ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ ဂုဏ်ထူးဆောင် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အဖြစ်ပေးအပ်ခဲ့ပြီးနောက် ဒေါ်စုမှ လက်မှတ်ထိုး အတည်ပြုပေးခဲ့သည်။ ဇွန်လ ၁၆ ရက်နေ့၌ အော်စလိုမြို့တွင် ရန်ပုံငွေအမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁ သန်းနှင့် စတင် မတည်ခဲ့သည်။<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/multimedia/2012/06/120625_mobigeno_asskworldfreedomfund.shtml ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နာမည်နှင့် ရန်ပုံငွေ အဖွဲ့တစ်ခု တည်ထောင်ခဲ့ (ဘီဘီစီ)]</ref>
*'''Prospect Burma'''- မြန်မာနိုင်ငံသားများနှင့် ပြည်ပရောက် ဒုက္ခသည်များ ပညာရေးဆက်လက်သင်ယူနိုင်ရန် ပညာသင်ငွေကြေးများ ထောက်ပံ့ပေးသည့် ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ကြီးဖြစ်သည်။ ထိုရန်ပုံငွေတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ရရှိခဲ့သည့် ၁၉၉၁ နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု နှင့် အခြားဆုကြေးများမှ ငွေကြေးတစ်ချို့ပါဝင်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.prospectburma.org/about-prospect-burma/how-prospect-burma-began.html |title=How Prospect Burma Began |publisher=Prospect Burma |date= |accessdate=2014-02-09 |archivedate=9 March 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120309003543/http://www.prospectburma.org/about-prospect-burma/how-prospect-burma-began.html }}</ref>
== ရေးသားခဲ့သည့် စာအုပ်များ ==
===စာပေ===
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပါဝင် ရေးသားတည်းဖြတ်ခဲ့သည့် စာအုပ်များမှာ-
*''[[ကြောက်ရွံ့ခြင်းမှ လွတ်ကင်းရေး၊ (စာအုပ်)|ကြောက်ရွံ့ခြင်းမှ လွတ်ကင်းရေး]]''
*''မျှော်လင့်ခြင်း၏ အသံများ''
*''[[မြန်မာပြည်မှ ပေးစာများ]]''
*''ဗမာ့ အောင်ဆန်း''
*''အောင်ဆန်း/အာရှနိုင်ငံမှ ခေါင်းဆောင်များ''
*''ဘူတန်သို့ သွားလည်ကြစို့''
*''မြန်မာပြည်သို့ သွားလည်ကြစို့''
*''နီပေါသို့ သွားလည်ကြစို့''
*''မျက်နှာဖုံး နောက်ကွယ်ရှိ မြန်မာပြည်''
*''မြန်မာနှင့် အိန္ဒိယ- ကိုလိုနီလက်အောက်ဘ၀များ၏ ရှုထောင့်များ''
*''စစ်မှန်သော ခိုကိုးရာ ဆီသို့''
==မိန့်ခွန်းများ==
{{main|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ရွှေဂုံတိုင် မိန့်ခွန်း}}
== ကိုးကား ==
{{reflist|2}}
== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
*{{Commons category-inline|Aung San Suu Kyi|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်}}
*{{Wikiquote-inline|Aung San Suu Kyi|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်}}
* {{Facebook|aungsan.suukyi.5661}}
{{lifetime|၁၉၄၅| | }}
[[ကဏ္ဍ:အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ပါတီဝင်များ]]
[[Category:မြန်မာ့ အထင်ကရ အမျိုးသမီးများ]]
[[ကဏ္ဍ:နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရ ပုဂ္ဂိုလ်များ]]
[[Category:၂၀၁၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်သူများ]]
[[Category:သက်ရှိထင်ရှားပုဂ္ဂိုလ်များ]]
[[Category:အောင်ဆန်းစုကြည်]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပညာရေးဝန်ကြီးများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ ဝန်ကြီးများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမျိုးသမီး ဝန်ကြီးများ]]
rf9b0dev1n04pd7j29yt87q3mfc3e5d
756601
756600
2022-08-28T11:57:43Z
CommonsDelinker
115
Removing [[:c:File:Khin_Kyi_and_family.jpg|Khin_Kyi_and_family.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Khin Kyi and family.jpg|]].
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
|honorific-prefix = [[ဒေါ်]]
|name = အောင်ဆန်းစုကြည်
|native_name =
|native_name_lang =
|honorific-suffix = [[Order of Australia|AC]]
|image = Remise du Prix Sakharov à Aung San Suu Kyi Strasbourg 22 octobre 2013-18.jpg
| office = [[နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်]]
| president = ဦး[[ထင်ကျော်]]<br />ဦး[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|မြင့်ဆွေ]] ''(ယာယီ)''<br />ဦး[[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမြင့်]]
| term_start = ၆ ဧပြီ ၂၀၁၆
| term_end = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
| predecessor = ဦး[[သိန်းစိန်]] (ဝန်ကြီးချုပ် အဖြစ်)
| successor = [[မင်းအောင်လှိုင်]] ([[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ|စစ်ကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ]] အဖြစ်)
|office1 = ၂၀ ဦးမြောက် [[နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး|နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး]]
| president1 = ဦး[[ထင်ကျော်]]<br />ဦး[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|မြင့်ဆွေ]] ''(ယာယီ)''<br />ဦး[[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမြင့်]]
|term_start1 =၃၀ မတ် ၂၀၁၆
|term_end1 = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
|predecessor1 = [[ဝဏ္ဏမောင်လွင်|ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်]]
|successor1 = [[ဝဏ္ဏမောင်လွင်|ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်]]
|office2 = [[သမ္မတရုံး ဝန်ကြီးဌာန]] ဝန်ကြီး
|president2 = ဦး[[ထင်ကျော်]]<br />ဦး[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|မြင့်ဆွေ]] ''(ယာယီ)''<br />ဦး[[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမြင့်]]
|term_start2= ၃၀ မတ် ၂၀၁၆
|term_end2 = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
|predecessor2 = [[သိန်းညွန့်|ဦးသိန်းညွန့်]]<br>[[စိုးမောင်|ဦးစိုးမောင်]]<br>[[စိုးသိန်း|ဦးစိုးသိန်း]]<br>[[အောင်မင်း|ဦးအောင်မင်း]]<br>[[လှထွန်း|ဦးလှထွန်း]]
|office3 = [[ပညာရေး ဝန်ကြီးဌာန]] ဝန်ကြီး
|president3 = ဦး[[ထင်ကျော်]]
|term_start3 = ၃၀ မတ် ၂၀၁၆
|term_end3 = ၅ ဧပြီ ၂၀၁၆
| predecessor3 = [[ခင်စန်းရီ၊ ဒေါ်|ဒေါ်ခင်စန်းရီ]]
| successor3 = [[မျိုးသိမ်းကြီး|ဒေါက်တာမျိုးသိမ်းကြီး]]
|office4 = [[လျှပ်စစ်နှင့်စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန]] ဝန်ကြီး
|president4 = ဦး[[ထင်ကျော်]]
|term_start4 = ၃၀ မတ် ၂၀၁၆
|term_end4 = ၅ ဧပြီ ၂၀၁၆
|predecessor4 = [[ခင်မောင်စိုး၊ ဦး|ဦးခင်မောင်စိုး]] (လျှပ်စစ်စွမ်းအား)<br>[[ဇေယျာအောင်|ဦးဇေယျာအောင်]] (စွမ်းအင်)
|successor4 = ဦး[[ဖေဇင်ထွန်း]]
|office5 =
|term_start5 =
|term_end5 =
|predecessor5 =
|successor5 =
|office6 = [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] ဥက္ကဋ္ဌ
|term_start6 = ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၂၀၁၁
|term_end6 =
|predecessor6 =
|successor6 =
|office7 = [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး
|term_start7 = ၂၇ စက်တင်ဘာ ၁၉၈၈
|term_end7 = ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၂၀၁၁
|predecessor7 = ရာထူးစတင်
|successor7 = ရာထူးဖျက်သိမ်း
|office8 = [[အတိုက်အခံ (မြန်မာနိုင်ငံ)|အတိုက်အခံခေါင်းဆောင်]]
|president8 = [[သိန်းစိန်၊ ဦး|ဦးသိန်းစိန်]]
|term_start8 = ၂ မေ ၂၀၁၂
|term_end8 = ၂၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၆
|predecessor8 = စိုင်းလှကျော်
|successor8 =
|office9 = [[ပြည်သူ့လွှတ်တော်]] ကိုယ်စားလှယ်<br>[[ကော့မှူးမြို့နယ်]]
|term_start9 = ၂ မေ ၂၀၁၂
|term_end9 = ၃၀ မတ် ၂၀၁၆
|predecessor9 = ဦးစိုးတင့်
|successor9 =
|majority9 = ၄၆,၇၃၀ (၇၁.၃၈%)<ref>{{cite news |url=http://news.xinhuanet.com/english/world/2012-04/02/c_131504585.htm |title=Myanmar election commission announces NLD wins overwhelmingly in by-elections |date=2 April 2012 |agency=Xinhua News Agency |accessdate=2 April 2012}}</ref>
|birth_date = {{birth date and age|df=yes|1945|6|19}}
|birth_place = [[ရန်ကုန်မြို့]]၊ [[ဗြိတိသျှဘားမား]]
|death_date =
|death_place =
|party = [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]]
|spouse = [[မိုက်ကယ် အဲရစ်]]<br/>၁ ဇန်နဝါရီ ၁၉၇၂ - ၂၇ မတ် ၁၉၉၉ <small>(မိုက်ကယ်အဲရစ် ကွယ်လွန်ချိန်ထိ)</small>
|children = [[မြင့်ဆန်းအောင်၊ မောင်|မြင့်ဆန်းအောင်]]<br>[[ထိန်လင်း၊ မောင်|ထိန်လင်း]]
|relations = [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]] (ဖခင်)<br/>[[ဒေါ်ခင်ကြည်]] (မိခင်)
|residence = [[ခြံအမှတ် (၅၄)၊ တက္ကသိုလ်ရိပ်သာလမ်း]]
|alma_mater = ဒေလီတက္ကသိုလ်<br> [[စိန့်ဟျူးကောလိပ်]] (အောက်စဖို့ဒ်)<br>လန်ဒန်တက္ကသိုလ်
|religion = [[ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
|awards = [[သိုးရော်ဖ် ရဖ်တို ဆု]]<br>[[စက်ခါရော့ဗ်ဆု]]<br>[[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]<br>[[ဂျဝါဟာလာနေရူးဆု]]<br>International Simón Bolívar Prize<br>[[အိုလွတ်ဖ် ပါလ်မယ် ဆု]]<br>Bhagwan Mahavir World Peace<br>[[ကွန်ဂရက် ရွှေတံဆိပ်ဆု]]
|signature = Aung San Suu Kyi signature 2013.svg
|website = {{url|https://nld-official.org/en/|ပါတီဝက်ဘ်ဆိုဒ်}}
}}
{{မြန်မာ့ ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားမှုများ}}
{{ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အကြောင်းဆောင်းပါးများ}}
'''ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်''' သည် မြန်မာနိုင်ငံသား အမျိုးသမီး နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်ပြီး ၁၉၉၁ ခုနှစ်၏ [[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]ရှင် ဖြစ်သည့်အပြင်၊ သံတမန် နှင့် အမျိုးသမီးစာရေးဆရာ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။ သူမသည် [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်ပါတီ]]၏ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်ပြီး လက်ရှိ [[နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်]] လည်း ဖြစ်သည်။<ref>7 Day Daily Newspaper ဆောင်းပါး</ref> ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်က [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|နိုင်ငံတော်အာဏာအား သိမ်းပိုက်]]ပြီးနောက် သူမအား တပ်မတော်မှ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်၍ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းခဲ့သည့်အပြင် ပို့ကုန်သွင်းကုန်ဆိုင်ရာ ဥပဒေ၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှု အက်ဥပဒေတို့ဖြင့် တရားစွဲဆိုထားသည်။ <ref>[https://news.trust.org/item/20210201014444-5u7cm Myanmar military seizes power, detains elected leader Aung San Suu Kyi]</ref>
သူမသည် ပြီးခဲ့သည့် နှစ် ၂၁ အတွင်း ၁၅ နှစ်ကျော်ကြာ [[နေအိမ် အကျယ်ချုပ်]] ကျခံခဲ့ရသူ ဖြစ်သည်။ [[ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၉၀|၁၉၉၀ ခုနှစ် ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်သည့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်မှ အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဦးဆုံး အမျိုးသမီးဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်ခွင့် ရှိခဲ့သော်လည်း စစ်အစိုးရမှ ထိုရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို အသိအမှတ်မပြုခဲ့ပေ။ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသည့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ၌ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး ရန်ကုန်တိုင်း ကော့မှူးမြို့နယ် ကိုယ်စားလှယ်အမတ်ဖြစ်လာသည်။<ref>[http://burma.irrawaddy.org/archives/8034 ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အနိုင်ရ၊ အန်အယ်လ်ဒီ အများစုနိုင်ရန် မျှော်လင့်]</ref>
သူမသည် ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် [[သိုးရော်ဖ် ရွပ်ဖ်တို ဆု|ရွပ်ဖ်တိုဆု]] နှင့် လွတ်လပ်စွာစဉ်းစားတွေးခေါ်မှုအတွက် ပေးအပ်သော [[စက်ခါရော့ဗ်ဆု]] တို့ကို ချီးမြှင့်ခြင်းခံခဲ့ရပြီး၊ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်သည့် စစ်အစိုးရ လက်အောက်တွင် အကြမ်းမဖက်ပဲ ငြိမ်းချမ်းစွာ တိုက်ပွဲဝင်မှုကြောင့် ၁၉၉၁ ခုနှစ်၌ [[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]ကိုလည်း ရရှိခဲ့သူဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာကျော် ဖော့ဘ်စ် (Forbes)မဂ္ဂဇင်းမှ ရွေးချယ်သည့် ကမ္ဘာ့ဩဇာအရှိဆုံးအမျိုးသမီးများ ၁၀၀ စာရင်းတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နံပါတ် ၁၉ တွင် ဖော်ပြခံခဲ့ရဘူးသည်။<ref>[http://burma.irrawaddy.org/archives/18366 Forbes ၏ ဩဇာကြီးသူစာရင်းတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပါဝင်]</ref>
==အမည်==
အောင်ဆန်းစုကြည်ဆိုသည့် အမည်သည် ဖခင်ဖြစ်သူ [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]] အမည်မှ ဆင်းသက်လာသည့် "အောင်ဆန်း"၊ ဖခင်ဘက်မှ အဖွားဖြစ်သူ [[ဒေါ်စု]]အမည်မှ "စု" နှင့် မိခင်ဖြစ်သူ [[ဒေါ်ခင်ကြည်]]အမည်မှ "ကြည်"တို့ဖြစ်သည်။<ref name="Nobel.org">[http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1991/kyi-bio.html Aung San Suu Kyi – Biography]. Nobel Prize Foundation.</ref> အမည်အား မြန်မာနိုင်ငံသားများမှ ဒေါ်ဟု တပ်ဆင်၍ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟု ခေါ်ဆိုလေ့ရှိပြီး၊ <ref>{{cite web | url=http://www.myanmar.gov.mm/Perspective/persp1997/9-97/fam9-97.htm | title=Myanmar Family Roles and Social Relationships | publisher=Government of Myanmar | accessdate=24 September 2007 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071026184413/http://www.myanmar.gov.mm/Perspective/persp1997/9-97/fam9-97.htm | archivedate=26 October 2007 | deadurl=no }}</ref> ဒေါ်စု၊ အမေစု ဟုလည်း အများအားဖြင့် ခေါ်ဆိုလေ့ရှိသည်။<ref>{{cite news|url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=15761|title=Suu Kyi Protester Arrested|last=Min Lwin|date=28 May 2009|work=The Irrawaddy|accessdate=7 August 2011|archivedate=30 May 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090530145757/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=15761}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.irrawaddy.org/bur/index.php/news/2010-11-12-10-25-42/4848-2010-11-13-11-54-29|title=ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို "အမေစု"ဟု အော်ဟစ် နှုတ်ဆက်|date=13 November 2010|work=ဧရာဝတီ|language=Burmese|accessdate=7 August 2011|archivedate=15 November 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101115225850/http://www.irrawaddy.org/bur/index.php/news/2010-11-12-10-25-42/4848-2010-11-13-11-54-29}}</ref> အန်တီစု နှင့် ဒေါက်တာစုကြည်၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာအဖြစ် "Ms. Suu Kyi" သို့ "Mrs. Suu Kyi"ဟုလည်း နိုင်ငံတကာ မီဒီယာများတွင် သုံးနှုံးကြသူများရှိသည်။<ref>{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/glasgow_and_west/7923425.stm | title=City honours democracy campaigner |publisher=BBC | accessdate=7 July 2010 | date=4 March 2009}}</ref><ref>{{cite news | url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,2031990,00.html | work=Time (magazine) | first=Hannah | last=Beech | title=The Lady Walks Free Again | date=29 November 2010 | accessdate=16 June 2012 | archivedate=28 April 2012 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20120428021911/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,2031990,00.html }}</ref>
== ငယ်စဉ်ဘဝ ==
[[File:Aung San and family.jpg|thumb|left|150px|မိသားစုဓာတ်ပုံ၌ အောင်ဆန်းစုကြည်အား အင်္ကျီကော်လာအဖြူနှင့် ကလေးအရွယ်တွင် တွေ့ရစဉ်၊ ဓာတ်ပုံမှာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း လုပ်ကြံမခံရမီ အစောပိုင်းကာလဖြစ်၏]]
မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးခေါင်းဆောင် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]နှင့် [[မဟာသီရိသုဓမ္မ ဒေါ်ခင်ကြည်]]တို့မှ ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၉ ရက်တွင် [[ရန်ကုန်မြို့]]၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူမ နှစ်နှစ်သမီးအရွယ်၌ ဖခင်ဖြစ်သူမှာ ဗြိတိသျှတို့ထံမှ မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကိုရယူနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေချိန် [[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|၁၉၄၇ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေး]]မရခင်၌ပင် [[စော၊ ဦး (ဂဠုန်)|ပြိုင်ဘက်များ၏]][[အာဇာနည်နေ့|လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်း]] ခံခဲ့ရသည်။ သူမသည် မိသားစုနှင့်အတူ၊ မွေးချင်းများ ဖြစ်သော အကိုကြီး[[အောင်ဆန်းဦး]]၊ အကိုလတ်[[အောင်ဆန်းလင်း]]တို့နှင့် အတူ ရန်ကုန်မြို့ရှိ အမှတ်၂၅၊ တာဝါလိန်းလမ်း (ယခု [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်]]လမ်း)နေအိမ်တွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ သူမသည် တတိယမြောက်သမီးဖြစ်ပြီး ညီမဖြစ်သူမှာ မွေးပြီး ၅ ရက်အကြာ၌ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ထိုနေအိမ်၌ပင် အကိုဖြစ်သူ [[အောင်ဆန်းလင်း]](ရှစ်နှစ်အရွယ်) သည်လည်း အလှရေကန်၌ ရေနစ်သေဆုံးခဲ့သည်။
ထိုဖြစ်ရပ် ဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း ထိုနေအိမ်မှ ဗဟန်းမြို့နယ် အမှတ် ၅၄၊ တက္ကသိုလ် ရိပ်သာလမ်းရှိနေအိမ်သို့ မိသားစု ပြောင်းရွေ့နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ သူမသည် ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် စိန့်ဖရန်စစ်ကွန်ဗင့်ကျောင်း၌ အခြေခံပညာစတင် သင်ကြားခဲ့သည်။ <ref>Stewart (1997), p. 31</ref> ဘာသာစကား လွယ်ကူစွာသင်ယူနိုင်သူ ဖြစ်သည်။ ပညာရေးကို ၁၉၅၇ မှ ၁၉၆၀ ခုနှစ်အထိ ရန်ကုန်မြို့ အင်္ဂလိပ်မက်သဒစ်ကွန်ဗင့်ကျောင်း(အထက - ၁ ဒဂုံ)၌ ဆက်လက် တက်ရောက်ခဲ့သည်။<ref>Stewart (1997), p. 32</ref>
မိခင်ဖြစ်သူ ဒေါ်ခင်ကြည်မှာ မြန်မာအစိုးရသစ်အဖွဲ့တွင် ထင်ရှားသူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ ဝန်ကြီးချုပ်[[နု၊ ဦး|ဦးနု]]ဦးဆောင်သော ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့သည် ဒေါ်ခင်ကြည်အား ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် မေလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာသံ အမတ်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ မိခင်ဖြစ်သူ အိန္ဒိယနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံသံအမတ်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်းခံရပြီးနောက် မိခင်နှင့်အတူ အိန္ဒိယနိုင်ငံ နယူးဒေလီမြို့သို့ လိုက်ပါနေထိုင်ခဲ့သည်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ [[ယေရှု နှင့် မေရီ ကွန်ဘင့်ကျောင်း (ဒေလီ)|ယေရှု နှင့် မေရီ ကွန်ဘင့်ကျောင်း]]တွင် ပညာဆက်လက်သင်ယူခဲ့ပြီး ဂျပန်ပန်းအလှပြင်နည်း၊ အနုပညာ နှင့် မြင်းစီးသင်ခြင်းတို့ကိုလည်း တတ်မြောက်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းများ၊ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံတကာ သံအမတ်များ၏ သားသမီးများနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် [[နေရူး ဂျဝါဟာလာ|ပဏ္ဍစ်နေရူး]]၏ မြေး၊ [[အင်ဒီရာ ပရိယာဒါရှီနီ ဂန္ဒီ|အင်ဒီရာဂန္ဒီ]]၏ သားဖြစ်သူ ဆန်ဂျေးတို နှင့်လည်း ရင်းနှီးတွေ့ဆုံလေ့ရှိခဲ့သည်။ အဆင့်အမြင့်ဆုံး အိန္ဒိယအရာရှိကြီးများအတွက် သတ်မှတ်ထားသော အိမ်မျိုးဖြစ်သည့် နံပါတ် (၂၄) အက္ကဘာလမ်း ရှိ နေအိမ်တွင်လည်း စန္ဒရား ဆက်လက်သင်ယူခဲ့သည်။ ထိုနေအိမ်ကို အိန္ဒိယအစိုးရမှ ဒေါ်ခင်ကြည်ကို အထူးလေးစားသောအားဖြင့် နေထိုင်ခွင့်ပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
== ပညာရေး ==
သူမသည် ၁၉၆၂ မှ ၁၉၆၃တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဒေလီတက္ကသိုလ် [[လေဒီရှယ်ရီရမ်ကောလိပ်]]၌ [[နိုင်ငံရေးသိပ္ပံဘာသာရပ်]]ကို ဆည်းပူးခဲ့သည်။ ၁၉၆၄ မှ ၁၉၆၇တွင် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ [[အောက်စ်ဖိုဒ် တက္ကသိုလ်|အောက်စဖို့တက္ကသိုလ်]]၏ [[စိန့်ဟျူးကောလိပ်]] ဒဿနဗေဒ၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံနှင့် စီးပွားရေးပညာရပ်များကို လေ့လာဆည်းပူးခဲ့ပြီး၊ ဝိဇ္ဇာဂုဏ်ထူးဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၆၈ခုနှစ်တွင် လန်ဒန်တက္ကသိုလ်အရှေ့တိုင်းနှင့် အာဖရိကလေ့လာရေးဌာန၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံဌာန၌ သုတေသနလက်ထောက်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေချိန် [[မိုက်ကယ်အဲရစ်]]အား တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ [[သန်းအေး၊ ဒေါ်|အဆိုတော် ဘိလပ်ပြန်သန်း]] ဟုလူသိများသော ဒေါ်သန်းအေးသည် မိဘများ၏ မိတ်ဆွေလည်းဖြစ်ပြီး၊ အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် ကျောင်းသူဘဝ တစ်လျောက်လုံးတွင် ချစ်ခင်ရင်းနှီးသူတစ်ဦးလည်းဖြစ်သည်။
== သုတေသနပညာရှင် ဘဝ ==
[[Image:Michael aris.jpg|thumb|200px| ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် မုလမင်မြို့၌ မိုက်ကယ်အဲရစ် နှင့် အောင်ဆန်းစုကြည်အားတွေ့ရစဉ်]]
ဘွဲ့ရပြီးနောက် ‘စု’ သည် လပိုင်းမျှ စာသင်ပို့ချခြင်းနှင့် သမိုင်းဆရာ ဟျူး တင်ကာ (Hugh Tinker) နှင့်အတူ သုတေသနလုပ်ခြင်း စသည်တို့ကို ဆောင်ရွက်ပြီးသောအခါ နယူးယောက်ရှိ ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည့် ဒေါ်သန်းအေးနှင့်အတူ နေထိုင်ခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် နယူးယောက်မြို့တွင် ဆက်လက်ပညာဆည်းပူးရန်ရောက်ရှိခဲ့သော်လည်း၊ ကုလသမဂ္ဂ၌ ဘဏ္ဍာရပ်ဆိုင်ရာ စစ်ဆေးခြင်းလုပ်ငန်းကို သုံးနှစ်ကြာအောင် အမှုထမ်းခဲ့သည်။ လက်မထပ်ခင် ၈ လအတွင်း နယူးယောက်မှ ချစ်သူရှိသည့်နေရာ တိဗက်သို့ ပေးစာပေါင်း ၁၈၇ ခုတွင်လည်း၊ အကယ်၍ မိုက်ကယ် နှင့် လက်ထပ်ခဲ့လျှင်၊ မိမိသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ အလေးထားမှု လျှော့နည်းသွားနိုင်သည်ဟု မိသားစု နှင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများမှ အထင်မှားခြင်းကို စိုးရိမ်မိကြောင်း အသိပေးခဲ့သည်။ မြန်မာပြည်သားများမှ သူ့ကိုလိုအပ်လာပါကလည်း၊ မိုက်ကယ်မှ သူ့အား အကူအညီဝိုင်းဝန်းပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံသားအား လက်ထပ်ထားခြင်းကြောင့်၊ ဗြိတိန်နိုင်ငံသား လျှောက်ထားခွင့်ရှိသော်လည်း ဗြိတိန်နိုင်ငံသားခံယူခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ မိခင်ဖြစ်သူ ဒေါ်ခင်ကြည်မှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ သံအမတ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်၊ သူမသည် သံတမန်အရာရှိများ ကိုင်ဆောင်သော နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ကို ထိုအချိန်တွင် အသုံးပြုခဲ့သည်။
၁ ဇန်နဝါရီလ ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် ဘူတန်နိုင်ငံတွင် မြောက်ပိုင်းဗုဒ္ဓဘာသာ မဟာယန၏ လူမှုရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ဆိုင်ရာသမိုင်းအကြောင်း သုတေသီ [[Dr. Michael Viallancourt Aris|ဒေါက်တာမိုက်ကယ်အဲရစ်]] နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ ထိမ်းမြားလက်ထပ်ခဲ့သည်။ လက်ထပ်ပြီး တစ်နှစ်အကြာတွင် သားဦးဖြစ်သူ [[မောင်မြင့်ဆန်းအောင်]]ကို လန်ဒန်၌ ဖွားမြင်ခဲ့ပြီးနောက်၊ ၁၉၇၂ မှ ၁၉၇၃ အထိ ဘူတန်နိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးရုံးနှင့် ကုလသမဂ္ဂများဆိုင်ရာ အကြံပေးအရာရှိအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၅ မှ ၁၉၇၇ ခုနှစ်အထိ အောက်စဖို့ဒ်တက္ကသိုလ် [[ဘော့ဒလီယန် စာကြည့်တိုက်]]၌ မြန်မာစာနှင့် ပေပရပိုက် ကစ်တလောက် ပြုစုသူပညာရှင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၇ စက်တင်ဘာ ၂၄ တွင် ဒုတိယသားဖြစ်သူ [[မောင်ထိန်လင်း]]ကို ဖွားမြင်ခဲ့သည်။
၁၉၈၅ မှ ၁၉၈၆၊ ဂျပန်နိုင်ငံ တိုကျိုတက္ကသိုလ် အရှေ့တောင်အာရှဆိုင်ရာ လေ့လာရေးဌာနတွင် သုတေသနပညာရှင်အဖြစ် သွားရောက်သုတေသနပြုခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၈၇ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဆင်းမလင်းမြို့ရှိ အထူးလေ့လာရေး အိန္ဒိယသိပ္ပံဌာနတွင် သုတေသီအဖြစ် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။
== နိုင်ငံရေး ==
[[File:Another-country-big2.jpg|thumb|150px|right|အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ပထမဦးဆုံး ပြည်သူလူထုသို့ ရွှေတိဂုံရင်ပြင်ပေါ်တွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားနေစဉ်]]
၁၉၈၈ ခုနှစ် မတ်လကုန်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ မိခင် ဒေါ်ခင်ကြည်မှာ လေဖြတ်ရောဂါ ခံစားနေရသဖြင့်၊ မိခင်အားပြုစုရန်မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင်လန်ဒန်တက္ကသိုလ်အရှေ့တိုင်းနှင့် အာဖရိကလေ့လာရေးဌာနတွင် ပါရဂူဘွဲ့အတွက် "၁၉၂၀-၁၉၄၅ အတွင်း ထုတ်ဝေခဲ့သော စာနယ်ဇင်းများသည် မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကို အထောက်အကူပြုခဲ့ပုံ" အမည်ရှိ ဘွဲ့လွန်စာတမ်းကိုတင်သွင်းနိုင်ရန် ပြုစုနေချိန်လည်းဖြစ်သည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် လန်ဒန်တက္ကသိုလ်မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ထိုပါရဂူဘွဲ့ယူရန်အတွက် ထိုက်တန်သူအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။
မိခင်အား ဆေးရုံတွင် ၃ လခန့်ကုသပြီးနောက်၊ ကျန်းမာရေးပိုမိုကောင်းမွန်လာပုံမရှိသည့်နောက်ဆုံး နေအိမ်တွင် ဆက်လက်ပြုစုခဲ့သည်။ အင်္ဂလန်မှ ကျန်ရစ်ခဲ့သည့် ခင်ပွန်း နှင့် ကလေးနှစ်ယောက်သည်လည်း မိခင်နှင့် တွေ့ဆုံရန် နွေရာသီကျောင်းပိတ်ရက် မြန်မာနိုင်ငံသို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက်နေ့တွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ အုပ်ချုပ်ခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် ရာထူးမှ အနားယူခဲ့ရာမှ လူထုအုံကြွမှုကြီးဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ပြင်းထန်စွာ နှိမ်နင်း အရေးယူခဲ့သည်။ စစ်အာဏာရှင်အသစ် တစ်ဖွဲ့တက်လာသည်။ များမကြာမီ စု၏ နေအိမ်သည်လည်း နိုင်ငံရေးသမားများ ဝင်ထွက်သွားလာ စုဝေးရာ နေရာတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။ စက်တင်ဘာ ၁၈၊ ရှစ်လေးလုံးအရေးတော်ပုံကြီးကို စစ်တပ်မှလက်နက်ဖြင့် အကြမ်းဖက် ဖြိုခွင်းပစ်လိုက်ပြီးနောက် စစ်တပ်မှ အာဏာသိမ်းပိုက်ကာ နဝတခေါ် နိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၈ စက်တင်ဘာလ ၁၄ ရက်တွင် ဦးအောင်ကြီး၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သူရဦးတင်ဦးတို့၏ ပြည်သူတရပ်လုံးသို့ ပန်ကြားချက်စာတစောင် ထုတ်ပြန်ကြေညာသည်။
===အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် စတင်===
{{main|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်}}
၁၉၈၈ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၇ရက်နေ့တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ကို အခြားသော နိုင်ငံရေး ပုဂ္ဂိုလ်များ ၁၁ ဦးနှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးဖြင့် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ စက်တင်ဘာ ၃၀ရက်နေ့တွင် ပါတီအား ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သို့ တရားဝင်ဖြစ်စေရန် မှတ်ပုံတင်ခဲ့ပြီးနောက်၊ အောက်တိုဘာ ၃ ရက်နေ့တွင် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်မှ ကြေညာချက်အမှတ် (၃) ဖြင့် နိုင်ငံရေးပါတီအဖြစ် အတည်ပြုကြေညာခဲ့သည်။ ၁၉၈၈ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် မိခင် [[မဟာသီရိသုဓမ္မ ဒေါ်ခင်ကြည်]]သည် ရန်ကုန်မြို့၌ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။
၁၉၈၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၉ရက်နေ့တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ကို ပြင်ဆင် ဖွဲ့စည်း၍ ဦး[[အောင်ကြီး၊ ဦး|အောင်ကြီး]]နှင့်အတူ အခြားဗဟိုဦးစီး အဖွဲ့ဝင် ၁၃ ဦးနုတ်ထွက်ကြောင်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သို့ တင်ပြခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လ ၂၀ရက်နေ့တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား န၀တ အစိုးရက နိုင်ငံတော်အား နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးလိုသူများ၏ ဘေးအန္တရာယ်မှ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သည့်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၀(ခ) အရ နေအိမ်တွင် တားဆီးမိန့်ထုတ်ပြန်၍ တားဆီးလိုက်သည်။ ဒီဇင်ဘာ ၂၂၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းခံနေစဉ် အတွင်း ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်မည်ဟု ကြေညာသည်။ သို့သော် တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးပါတီအား ကိုယ်စားပြု၍ ရန်ကုန်တိုင်း ဗဟန်းမြို့နယ် မဲဆန္ဒနယ်အမှတ် (၁) တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့်ယှဉ်ပြိုင်ရန် အဆိုပြုထားခြင်းခံရသူ ဦးလဘန်ဂရောင်မှ ကန့်ကွက်လွှာ တင်သွင်းခဲ့ရာ ရန်ကုန်တိုင်း ရွေးချယ်တင်မြောက်ပွဲကျင်းပရေး ကော်မရှင်မှ လက်ခံစစ်ဆေး၍ ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေပုဒ်မ ၁၀ (င) ဖြင့် ငြိစွန်းသည်ဟုဆိုကာ အမည်စာရင်း တင်သွင်းလွှာကို ပယ်ချခဲ့သဖြင့် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်မရခဲ့ချေ။
===ပထမဦးဆုံး လူထုအစည်းအဝေး မိန့်ခွန်း===
{{main|၁၉၈၈ ရွှေတိဂုံရင်ပြင် လူထုအစည်းအဝေးပွဲ}}
၂၆ ဩဂုတ်လ ၁၉၈၈ ခုနှစ်၊ ရွှေတီဂုံစေတီတော် အနောက်ဘက်မုဒ်တွင် လူပေါင်း တသိန်းကျော် တက်ရောက်သည့် လူထုအစည်းအဝေးပွဲကြီးတွင် ပထမဦးဆုံး ပြည်သူများသို့မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုအစည်းအဝေးပွဲတွင် စုသည် ပါတီစုံအထွေထွေဒီမိုကရေစီ ရွေးကောက်ပွဲကြီကျင်းပပေးရန် နိုင်ငံအာဏာပိုင်များအား အဆိုပြုခဲ့ပြီး၊ ဖခင်သည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဖြစ်သောကြောင့်၊ သမီးဖြစ်သူမှာ ယခုဖြစ်ပျက်နေသော နိုင်ငံရေးအခြေအနေများကို ခေါင်းရှောင်ရန် မသင့်တော်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။
=== နိုင်ငံရေးယုံကြည်မှု ===
မြတ်ဗုဒ္ဓတရားတော် အဆုံးအမများ၊ [[မဟတ္တမ ဂန္ဒီ|မဟတ္တမဂန္ဒီ]]၏ အကြမ်းမဖက် လှုပ်ရှားမှု အယူအဆများအတိုင်း အောင်ဆန်းစုကြည်သည် ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားမှု ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် နိုင်ငံရေး လောကသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ ငြိမ်းချမ်းစွာဖြင့် ဒီမိုကရေစီကို တိုက်ပွဲဝင်သူအဖြစ် ကမ္ဘာတွင် ထင်ပေါ်ကျော်ကြားသည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ကို ထူထောင်ခဲ့ရာတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီးနောက်၊ ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၂၀ ရက်တွင် နေအိမ်အကျယ်ချူပ် စတင်ကျခံခဲ့ရသည်။ သူ့အား တိုင်းပြည်ကို စွန့်ခွာ၍ မိသားစုရှိရာ ယူနိုက်တက် ကင်းဒမ်း သို့ပြန်ပါက၊ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွှတ်ပေးမည်ဟု ကမ်းလှမ်းခဲ့သော်လည်း၊ မြန်မာပြည်သို့ ပြန်လည်နေထိုင်ခွင့် မရမည်ကို စိုးရိမ်သဖြင့် ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။ သူမ၏ နာမည်ကျော်မိန့်ခွန်းဖြစ်သည့် ''ကြောက်ရွံ့ခြင်းမှ လွတ်ကင်းရေး'' ၏ အစတွင် "ကြောက်ရွံ့ခြင်းကသာလျှင် ဖောက်ပြန်ပျက်စီးစေတတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေသည်မဟုတ်၊ အာဏာကို လက်လွှတ်ရန်ကြောက်နေခြင်းက အာဏာရှိသူများကို ပျက်စီးစေသည်။ အာဏာစက်ဒဏ်၏ စက်ဆုတ်ရွံမုန်းဖွယ်က အုပ်ချုပ်ခြင်းခံရသူများကို ကြောက်ရွံ့စေသည်"
[[File:Aung San Suu Kyi speaking to supporters at National League for Democracy (NLD) headquarter.jpg|thumb|175px|၂၀၁၀ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ တွင် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွတ်မြောက်လာပြီးနောက် ပထမဆုံး အကြိမ် အဖြစ် ပြည်သူများအား အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ရုံးချုပ်တွင် တွေ့ဆုံဟောပြောစဉ်]]
=== အထိန်းသိမ်းခံရခြင်း နှင့် လွတ်မြောက်ခြင်း ===
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများကြောင့်၊ လွန်ခဲ့သည့် ၂၁ နှစ်အတွင်း၌ ၁၅ နှစ်အထိ နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ကျခံခဲ့ရသည်။
<ref name=sk>Moe, Wait (3 August 2009). [http://www.irrawaddy.org/highlight.php?art_id=16470 Suu Kyi Questions Burma’s Judiciary, Constitution] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120118225753/http://www.irrawaddy.org/highlight.php?art_id=16470 |date=18 January 2012 }}. ''The Irrawaddy''.</ref> ထိုအချိန်အတွင်း သူမ၏ ပါတီအဖွဲ့ဝင်များ နှင့် တွေ့ဆုံခြင်း၊ အစည်းအဝေးတက်ရောက်ခြင်း၊ ပြင်ပနှင့် ဆက်သွယ်ခြင်းများ နှင့် နိုင်ငံတကာမှ လာရောက်တွေ့ဆုံခြင်းများကို ပိတ်ပင်ထားပြီး၊ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကာလအတွင်း ခင်ပွန်းမှ ပေးပို့သည့် အတတ်ပညာ၊ ဗဟုသုတ စာပေများ၊ နိုင်ငံရေး နှင့် အထုပ္ပတ္တိစာပေများကို လေ့လာဖတ်ရှုခဲ့သည်။<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=sZFpURJGv00 &feature=related Aung San Suu Kyi interview (video)]. YouTube.</ref> ထို့နောက် စန္ဒရားတီးခြင်း၊ တရားထိုင်ခြင်းဖြင့် အကျယ်ချုပ်ကျချိန်ကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ ရံဖန်ရံခါ စစ်အစိုးရမှ နိုင်ငံတကာမှ သံအမတ်များကို တွေ့ဆုံခွင့်ပေးလေ့ရှိပြီး၊ သူမ၏ မိသားစု ဆရာဝန်နှင့်လည်း တွေ့ခွင့်ပြုသည်။ <ref>Buncombe, Andrew (5 July 2009). [http://www.independent.co.uk/news/world/asia/5000-days-in-captivity-the-worlds-most-famous-political-prisoner-and-a-dismal-landmark-1731998.html 5,000 days in captivity: The world's most famous political prisoner and a dismal landmark] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120124094219/http://www.independent.co.uk/news/world/asia/5000-days-in-captivity-the-worlds-most-famous-political-prisoner-and-a-dismal-landmark-1731998.html |date=24 January 2012 }}. ''The Independent''.</ref>
နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကာလအတွင်း စစ်အစိုးရထံမှ စားနပ်ရိက္ခာနှင့် အခြားထောက်ပံ့မှုများကို လုံးဝ လက်မခံခဲ့ပေ၊ သို့သော် ဒေါ်စုတွင် ပိုက်ဆံအနည်းငယ်သာ ရှိသောကြောင့် ကိုယ်ပိုင် ပရိဘောဂများကို ရောင်းချ၍ ငွေကြေးအသုံးပြုခဲ့ရသည်။ အစားအသောက်မလုံလောက်သော အချိန်များလည်း ရှိခဲ့ပြီး၊ ဆံပင်များကျွတ်၍ အိပ်ရာမှပင်မထနိုင်ဘဲ အင်အားချို့တဲ့ခဲ့သည့် အချိန်များလည်းရှိခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ထိုကိစ္စများကို အများသို့အရေးတယူ ပြောပြလေ့မရှိပေ။ ရေဒီယိုသည်လည်း အကျယ်ချုပ်ကျချိန်ကာလအတွင်း သူမအား ပြင်ပလောက နှင့် ချိတ်ဆက်ပေးနိုင်ခဲ့သည်၊ "ဘီဘီစီ ကြောင့် ကမ္ဘာ နှင့် မြန်မာပြည်၏ ဒီမိုကရေစီ လှုပ်ရှားမှုများ၊ ကျွန်မ၏ မြန်မာနိုင်ငံပြည်သူများနှင့်လည်း လုံးဝထိတွေ့မှု မဆုံးရှုံးခဲ့ပါဘူး"ဟု ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/uk-18493008 Aung San Suu Kyi pays tribute to BBC on tour of UK]</ref> ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နိုင်ငံတွင်းမှ ထွက်ခွာမည်ဆိုပါက အချုပ်အနှောင်မှ လွတ်မြောက်ခွင့်ပေးမည်ဟု စစ်အစိုးရမှ ကမ်းလှမ်းခဲ့သော်လည်း ဒေါ်စုမှ ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။
====၁၉၈၉ မှ ၁၉၉၅ ပထမအကြိမ်====
၁၉၈၉ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၀ရက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား န၀တ အစိုးရမှ နိုင်ငံတော်အား နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးလိုသူများ၏ ဘေးအန္တရာယ်မှ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သည့်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၀(ခ) အရ နေအိမ်တွင် တားဆီးမိန့်ထုတ်ပြန်၍ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ချမှတ်ခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းခံနေစဉ် အတွင်း ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ရက်နေ့၌ [[ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၉၀|ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်မည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ သို့သော် တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးပါတီအား ကိုယ်စားပြု၍ ရန်ကုန်တိုင်း ဗဟန်းမြို့နယ် မဲဆန္ဒနယ်အမှတ် (၁) တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့်ယှဉ်ပြိုင်ရန် အဆိုပြုထားခြင်းခံရသူ [[ဦးလဘန်ဂရောင်]]မှ ကန့်ကွက်လွှာ တင်သွင်းခဲ့ရာ ရန်ကုန်တိုင်း ရွေးချယ်တင်မြောက်ပွဲကျင်းပရေး ကော်မရှင်မှ လက်ခံစစ်ဆေး၍ ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေပုဒ်မ ၁၀ (င) ဖြင့် ငြိစွန်းသည်ဟုဆိုကာ အမည်စာရင်း တင်သွင်းလွှာကို ပယ်ချခဲ့သဖြင့် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်မရခဲ့ချေ။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ကိုယ်တိုင်မပါဝင်နိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ ၁၉၉၀ခုနှစ် မတ်လ ၂၇ရက်နေ့တွင် ပါတီစုံ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပခဲ့ရာ၊ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်သည် မဲဆန္ဒနယ် ၄၄၇ နယ်၌ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရာ ၃၉၂ နယ်၌ အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ အဖွဲ့ချုပ်သည် တနိုင်ငံလုံးတွင် မဲဆန္ဒနယ် ၄၈၅ နေရာ၌ ၃၉၂ နေရာ အနိုင်ရရှိသောကြောင့် ၈၂ ရာခိုင်နှုန်းကျော် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။
ပုံမှန်အစဉ်အလာအရ သူမသည် ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးကို ဆက်ခံရမည် ဖြစ်သည်။ စစ်အစိုးရသည် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များအား အတည်မပြုဘဲ အာဏာလွှဲပြောင်းပေးရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတကာ၏ ရှုတ်ချခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျနေချိန်အတွင်း၊ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဥရောပသမဂ္ဂ နိုင်ငံခြားရေးရာ ကော်မတီ နှင့် တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးရေးကော်မတီမှ [[စက်ခါရော့ဗ်ဆု]]ကိုအပ်နှင်းခဲသည်။၊၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် [[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]ကြီးကို ရရှိခဲ့သော်လည်း၊ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျနေခြင်းကြောင့် လူကိုယ်တိုင် ရယူနိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့ဘဲ၊ ခင်ပွန်းသည် နှင့် သားနှစ်ဦးဖြစ်သည့် အလက်ဇန္ဒားနှင့် ကင်မ်တို့က ကိုယ်စားတက်ရောက်ယူခဲ့ကြသည်။ [[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]၏ ဆုငွေဒေါ်လာ ၁.၃ သန်း၏ ငွေကြေးအားလုံးကို မြန်မာပြည် ကျန်းမာရေးနှင့် ပညာရေးများအတွက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှ ရန်ပုံငွေအဖြစ်ထူထောင်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.prospectburma.org/ |title=A non-political educational charity dedicated to supporting the education of exiled Burmese students |publisher=Prospect Burma |date= |accessdate=2014-02-09}}</ref>
====ပထမ လွတ်မြောက်ချိန်====
၁၉၉၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်တွင် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွှတ်ပေးခဲ့ပြီး သူ၏မိသားစုရှိရာ အင်္ဂလန်သို့ပြန်ခဲ့ပါက နိုင်ငံတွင်းသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခွင့်ရတော့မည် မဟုတ်ကြောင်း သတိပေးခြင်းခံရသည်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်၌ [[ဆီးကြိတ်ကင်ဆာ]]ဖြင့် စတင်နာမကျန်းဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ကုသမရသည့် အဆင့်သို့ရောက်ရှိခဲ့သည့် သူမ၏ ခင်ပွန်းသည် ဗြိတိသျှလူမျိုး [[မိုက်ကယ်အဲရစ်]]အား၊ လုံလောက်သည့် ဆေးကုသမှု မြန်မာနိုင်ငံမှ မထောက်ပံ့ပေးနိုင်ဟုဆိုကာ မြန်မာစစ်အစိုးရမှ ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာ မပေးခဲ့ချေ။ နိုင်ငံတကာ အထင်ကရ ပုဂ္ဂိုလ်များ နှင့် အဖွဲ့အစည်းများထဲမှ၊ အမေရိကန်နိုင်ငံ အပါအဝင်၊ ကုလသမဂ္ဂ အထွေအထွေအတွင်းရေးမှူး ကိုဖီအာနန် နှင့် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ဂျုန်ပေါလ် တို့မှ ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာချပေးရန် စစ်အစိုးရအားတောင်းဆိုခဲ့ကြသော်လည်း စစ်အစိုးရမှ လစ်လျူပြုခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှာ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွတ်မြောက်နေသည့် အချိန်ဖြစ်သောကြောင့် ခင်ပွန်းရှိရာ အင်္ဂလန်သို့ သွားရောက်တွေ့ဆုံနိုင်သော်လည်း၊ စစ်အစိုးရမှ သူ့အား မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခွင့် မရရှိမည်ကို စိုးရိမ်သဖြင့် မသွားရောက်ခဲ့ချေ။<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/304497.stm Suu Kyi rejects UK visit offer]. BBC News. 26 March 1999.</ref>
ခင်ပွန်းဖြစ်သူ မိုက်ကယ်အဲရစ်သည် သူ၏ ၅၃နှစ်မြောက်မွေးနေ့ဖြစ်သည့် ၁၉၉၉ခုနှစ် မတ်လ ၂၇ရက်နေ့တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၉ခုနှစ် ပထမနေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျခံရချိန်မှစ၍ မိုက်ကယ်သည် ဒေါ်စု နှင့် ၅ ကြိမ်သာ တွေ့ခွင့်ရရှိခဲ့ပြီး၊ နောက်ဆုံးတွေ့ခွင့်ရသည့်အချိန်မှာ ၁၉၉၅ ခုနှစ်ကုန် ခရစ္စမတ်ပွဲတော် ကာလတွင်ဖြစ်သည်။<ref>{{cite news | url =http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/305487.stm|title=Obituary: A courageous and patient man |publisher=BBC News |date =27 March 1999 | accessdate =4 July 2006 | location=London}}</ref> အင်္ဂလန်တွင် ကျန်ရစ်ခဲ့သည့် ကလေးများနှင့်လည်း ဝေးကွာခဲ့ရသည်။
၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် သတင်းထောက် Maurizio Giuliano သည် အောင်ဆန်းစုကြည်အား ဓာတ်ပုံရိုက်ပြီးချိန်တွင်၊ အခွန်အကောက်ဌာနမှုများ၏ စစ်ဆေးခြင်းကို ခံရပြီးနောက် သူ၏ မှတ်တမ်းတင် ဗီဒီယို အခွေများ၊ အသံတိပ်ခွေများ နှင့် မှတ်သားထားသည့် စာတမ်းများအား သိမ်းဆည်းခြင်း ခံခဲ့ရသည်။<ref>[http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=NewsLibrary&p_multi=BBAB&d_place=BBAB&p_theme=newslibrary2&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0F98E4ECFAA2A5EF&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM Burma expels Italian reporter for "illegal reporting], TV Myanmar, Rangoon, 18 August 1998.</ref>
====၂၀၀၀ မှ ၂၀၀၂ ဒုတိယအကြိမ်====
သူ့အား သူမ၏ပါတီကို ထောက်ခံအားပေးသူများနှင့်လည်း အကြိမ်ပေါင်းများစွာ တွေ့ဆုံခွင့်ကို ပိတ်ပင်တားမြစ်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၀ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် နောက်တစ်ကြိမ် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ခြင်း ခံရသည်။ ၂၀၀၂ ခုနှစ် မေလ ၆ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ လျှို့ဝှက် ယုံကြည်မှုညှိနှိုင်းခြင်းများ အရ၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရမှ သူမအား နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွှတ်ပေးခဲ့သည်။ လွတ်လပ်စွာ သွားလာနိုင်ခွင့်ပေးလိုက်ခြင်းမှာ "ကျွန်တော်တို့ တစ်ဦး နှင့် တစ်ဦး ယုံကြည်နိုင်လို့ပါ" ဟု အစိုးရ ပြောခွင့်ဆိုခွင့်ရှိသူမှ ပြောဆိုခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှ "နိုင်ငံအတွက် အရုဏ်ဦး အသစ်တစ်ခု ပေါ်ပေါက်လာပြီ”"ဟု ဆိုခဲ့သည်။
====၂၀၀၃ မှ ၂၀၁၀ တတိယအကြိမ်====
၂၀၀၃ ခုနှစ် မေလ ၃၀ ရက်နေ့၌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှင့်အတူ သူမ၏ အဖွဲ့ဝင်ယာဉ်တန်းများသည် စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒီပဲယင်းမြို့နယ်သို့ စည်းရုံးရေးခရီးစဉ်မောင်းနှင်လာရာ ကျီရွာအနီးတွင် စစ်အစိုးရ၏ ကျောထောက်နောက်ခံ အဖွဲ့ဖြစ်သည့် ကြံ့ခိုင်ဖွံဖြိုးရေး နှင့် စွမ်းအားရှင်များက အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပြီးနောက်၊ သူမအားထောက်ခံသည့် အဖွဲ့ဝင်များ သေကြေပျောက်ဆုံးမှုစာရင်းမှာ တရားဝင်မရှိသော်လည်း ၈၀ ကျော်သည်ဟု ပြည်တွင်းနေထိုင်သူများမှ ခန့်မှန်းကြသည်။"အဲဒီ့အရေးအခင်းညက ကျွန်တော့်တပည့်တွေကို သူ့ကို ကယ်တင်ဖို့ လွှတ်လိုက်ပြီးတော့၊ အနီးမှာရှိတဲ့ စစ်တပ်ဌာနမှာ ကယ်တင်ထားခဲ့ရတယ်"ဟုလည်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်းခင်ညွန့်မှ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်လွတ်မြောက်လာပြီးချိန် ၂၀၁၂ တွင် ထိုင်းအခြေစိုက် ဘန်ကောက်ပို့စ် သတင်းစာသို့လည်း ထွက်ဆိုခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် နာယက ဦး[[တင်ဦး၊ သူရ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး|တင်ဦး]]မှ ယင်းပြောဆိုချက်ကို ပြန်လည်ငြင်းဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://www.irrawaddy.org/archives/2316 Despite the lack of an official death toll for the Depayin Massacre, Burmese dissidents claim around 70 people perished in the attack.]</ref>
အောင်ဆန်းစုကြည်သည် သူမစီးနင်းလာသည့် ကား၏ ကားမောင်းသူ ကိုကျော်စိုးလင်း အကူအညီဖြင့် ထိုဖြစ်စဉ်နေရာမှ လွတ်မြောက်ခဲ့သော်လည်း၊ ရေဦး သို့ အရောက်တွင် အဖမ်းခံခဲ့ရသည်။ သူမကို ရန်ကုန်မြို့ရှိ [[အင်းစိန်အကျဉ်းထောင်|အင်းစိန်ထောင်]]တွင် ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ ထိုဖြစ်ရပ်ကို [[ဒီပဲယင်းအရေးအခင်း]] လုပ်ကြံမှု ဟူ၍ လူအသိအများသည်။ သူ ၂၀၀၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် သားအိမ်ထုတ်ခြင်းခွဲစိတ်မှုပြုလုပ်ပြီးနောက် ရန်ကုန်၌နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ပြန်လည်ချထားခြင်းခံရသည်။
၂၀၀၄ ခုနှစ် မတ်လတွင် ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ် ရာဇာလီအီစမေးလ်သည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ရခဲ့သည်။ နောက်တစ်နှစ်တွင် အီစမေးလ်သည် ရာထူးမှအနားယူခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ အကြိမ်များစွာ ဝင်ရောက်ခွင့် ပိတ်ပင်ခြင်းခံရသည်မှာလည်း အနားယူရခြင်း၏ အကြောင်းရင်း တစ်စိတ်တစ်ဒေသ ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်မေ ၂၈ ရက်တွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ ကြောင်းကျိုးမဲ့ထိန်းသိမ်းခြင်းဆိုင်ရာလုပ်ငန်းအဖွဲ့မှ သဘောထားမှတ်ချက် (၂၀၀၄ ခုနှစ် မှတ်ချက် အမှတ် ၉) ထုတ်ပြန်ရာ သူမ၏ လွတ်လပ်မှုဆုံးရှုံးခြင်းမှာ ကြောင်းကျိုးမဲ့အရေးယူခြင်း မြောက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်ရေးပဋိညာဉ်စာချုပ် ၁၉၄၈ နှင့် ဆန့်ကျင်လျက်ရှိပြီး မြန်မာအာဏာပိုင်များမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အားဆက်လက် ထိန်းသိမ်းခြင်း မပြုလုပ်ရန်ပန်ကြားခဲ့သည်။ သို့သော် အာဏာပိုင်များက ဤပန်ကြားချက်ကို မသိကျိုးကျွန် ပြုခဲ့သည်။
====သက်တမ်းတိုး ပထမအကြိမ်====
၂၀၀၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၂၈ ရက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ထားခြင်းကို တစ်နှစ်ထပ်မံ တိုးမြှင့်ကြောင်း အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်မှ အတည်ပြုခဲ့သည်။ အနောက်တိုင်းနိုင်ငံများနှင့် ကုလသမဂ္ဂတို့မှ အဆိုပါ တိုးမြှင့်မှုကို သဘောမတူကြောင်းပြသခဲ့သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ် မေလတွင် ကုလသမဂ္ဂ နိုင်ငံရေးရာဌာနမှ လက်ထောက်အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဖြစ်သူ အီဗရာဟင် ဂန်ဘာရီသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား တွေ့ဆုံခဲ့လေသည်။ ၎င်းတွေ့ဆုံမှုသည် ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှ စတင်၍ နိုင်ငံခြားသား အရာရှိ တစ်ဦးနှင့် ပထမဆုံးသော တွေ့ဆုံမှုဖြစ်သည်။
====သက်တမ်းတိုး ဒုတိယအကြိမ်====
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အကျယ်ချုပ်ချထားခြင်းကို ၂၀၀၆ ခုနှစ် မေလ ၂၇ ရက်တွင် အဆုံးသတ်စေမည် ဖြစ်သော်လည်း ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် [[ကိုဖီအန်နန်|ကိုဖီအာနန်]]မှ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[သန်းရွှေ]]ထံသို့ တိုက်ရိုက်လျှောက်ထားချက်ကို ပယ်ချပြီး မြန်မာအစိုးရမှ နောက်ထပ်တစ်နှစ် ထပ်မံတိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ မြန်မာအစိုးရက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ၁၉၇၅ ခုနှစ် နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေး အက်ဥပဒေပုဒ်မ ၁၀(ခ) အရ ရုံးမတင်ပဲ လူတစ်ယောက်အား ငါးနှစ် အထိချုပ်နှောင်ထားနိုင်သည့် ပုဒ်မဖြင့် ဆက်လက်ထိမ်းသိမ်း ထားခဲ့သည်။
၂၀၀၆ ခုနှစ် ဇွန် ၉ ရက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် ပြင်းထန်သည့် ဝမ်းလျှောရောဂါနှင့် အားလျော့ပြီး ဆေးရုံတင်ထားခြင်း ခံရကြောင်း အဝေးရောက် ညွန့်ပေါင်းအစိုးရ၏ ကုလသမဂ္ဂ ကိုယ်စားလှယ်မှ သတင်းပေးပို့ခဲ့သည်။ ၎င်းကြေညာချက်ကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရဲချုပ် ဗိုလ်မှူးချုပ် [[ခင်ရီ]]မှ ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်တွင် လက်ထောက်အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဂန်ဘာရီသည် လူ့အခွင့်အရေးကို ကျယ်ပြန့်စွာ လိုက်နာစေလိုသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လေးရက်ကြာခရီးဆန့်ခဲ့ရာမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ဂန်ဘာရီ၏ အဆိုအရ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှာ ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်သည်ကို တွေ့ရှိရပြီး သူမ၏ဆန္ဒမှာ မိသားစုဆရာဝန်နှင့် ပိုမို၍ ပုံမှန်ပြသလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
၂၀၀၇ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ် [[ဘန်ကီမွန်း]]သည် မြန်မာနိုင်ငံခေါင်းဆောင်များသို့ အောင်ဆန်းစုကြည်ကို လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ပြီး၊ စစ်အစိုးရသည် ထောင်သား ၂၈၃၁ ယောက်ကို လွှတ်ပေးခဲ့ရာတွင်၊ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသား ၄၀ ပါဝင်သည်။၂၀၀၇ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် သူမ၏ နိုဘဲလ်လ်ဆုကြေးငွေများကို အခွန်ပေးဆောင်ခြင်းမရှိဘဲ ပြည်ပတွင် အသုံးပြုခဲ့သည်ဟူ၍ အစိုးရပိုင် [[မြန်မာ့အလင်း သတင်းစာ]]မှ စွပ်စွဲလိုက်သည်။ ထိုစွပ်စွဲမှုသည် အမေရိကန်နိုင်ငံမှ ထောက်ပံ့ကျင်းပနေသည့် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာလုံခြုံရေးကို အန္တရာယ်ပေးနိုင်သော နိုင်ငံဖြစ်နေသည် ဟု ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပြီးချိန်တွင်ဖြစ်သည်။
====သက်တမ်းတိုး တတိယအကြိမ်====
{{Main|၂၀၀၇ စစ်အစိုးရအား ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှု}}
၂၀၀၇ ခုနှစ် မေလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် စုကြည်၏ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်သက်တမ်းကို ၅ နှစ်ဆက်တိုက် ချုပ်နှောင်နိုင်ရန် ထပ်မံ၍ သက်တမ်း တစ်နှစ်တိုးခဲ့သည်။ ၁၉ ရက် ဩဂုတ်လ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် လောင်စာဆီဈေးများတက်ခဲ့ပြီးနောက်၊ စစ်အစိုးရမှ ခြေမှုန်းမည်ဟု အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သော်လည်း ဘုန်းကြီးများမှ နေ့စဉ်ဆက်တိုက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။<ref name="Buddhist monk uprising ">[http://news.yahoo.com/s/ap/myanmar;_ylt=AnrDVYwp644QDxk6HyfqqdSaK8MA Yahoo News on Buddhist monk uprising]. Associated Press. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130818225418/http://news.yahoo.com/s/ap/myanmar;_ylt=AnrDVYwp644QDxk6HyfqqdSaK8MA |date=18 August 2013 }}</ref>
၂၂ ရက် စက်တင်ဘာလ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှာ အကျယ်ချုပ်ကျနေခဲ့သော်လည်း၊ သူ၏ နေအိမ်တံခါးဝမှ လူ့အခွင့်အရေးများအတွက် ဆန္ဒပြနေသည့် ဘုန်းကြီးများကို ဂါရဝပြုခဲ့သည်။<ref name="AFP">[http://news.yahoo.com/s/afp/20070922/wl_asia_afp/myanmarprotestmonks Democracy icon Aung San Suu Kyi greets Myanmar monks]. AFP. 22 September 2007 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131029201517/http://news.yahoo.com/s/afp/20070922/wl_asia_afp/myanmarprotestmonks |date=29 October 2013 }}</ref> ထိုရက်များနောက်ပိုင်းတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို [[အင်းစိန်ထောင်]] (၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင်လည်း ထိုထောင်တွင် ထိမ်းသိမ်းခံရသည်)သို့ လွှဲပြောင်းခဲ့သည်ဟု သတင်းများထွက်ခဲ့သည်။<ref name="Buddhist monk uprising2 ">[http://groups.yahoo.com/group/golden_eagles/message/3522 Suu Kyi moved to Insein prison]{{Dead link|date=August 2021 }}. Reuters. 25 September 2007</ref><ref name="BBC News ">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3006922.stm Inside Burma's Insein jail]. BBC News Online. 14 May 2009</ref><ref name="The Australian">[http://www.theaustralian.news.com.au/story/0,25197,22494667-25837,00.html Security tight amid speculation Suu Kyi jailed] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090604053352/http://www.theaustralian.news.com.au/story/0,25197,22494667-25837,00.html |date=4 June 2009 }}. ''The Australian''. 28 September 2007</ref><ref name="Time.com">[http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1666576,00.html Burmese Junta silences the monks] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071013022850/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1666576,00.html |date=13 October 2007 }}. TIME. 28 September 2007</ref> ၃၀ ရက် စက်တင်ဘာ ၂၀၀၇ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နေအိမ်အနီးတွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ သတင်းအချက်အလက်များ ပေးပို့နိုင်သူနှင့် တစ်နာရီကြာ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး၊ ၂ ရက် အောက်တိုဘာလတွင် ကုလသမဂ္ဂမှ [[အီဘရာဟင် ဂမ်ဘာရီ]] နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ တွေ့ဆုံမှုနောက်ပိုင်း နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ဆက်လက်ရှိနေကြောင်း အတည်ပြုနိုင်ခဲ့သည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/7020465.stm UN envoy sees top Burma dissident], BBC News Online, 30 September 2007</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/7023344.stm UN envoy holds key Burmese talks]. BBC News Online. 2 October 2007</ref>၎င်းခရီးစဉ်တွင် ဂန်ဘာရီသည် နေပြည်တော်ရှိ သန်းရွှေအပါအဝင်၊ ဗိုလ်မှူးကြီးများ နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ နိုင်ငံပိုင် ရုပ်မြင်သံကြားဌာနမှ ဒေါ်စုသည် ဂန်ဘာရီနှင့် နှစ်ကြိမ်တိုင် တွေ့ဆုံခဲ့သည် ဟုဖော်ပြခဲ့သည်။ သူမအား ထပ်မံ အကျဉ်းချခံလိုက်ရသည့် အချိန်မှစ၍ ၄ နှစ်အတောအတွင်းတွင် ပထမဦးဆုံးသော နိုင်ငံပိုင် ရုပ်သံဌာနများတွင် တွေ့မြင်ရခြင်းဖြစ်သည်။
၂၀၀၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင်၊ ဒေါ်စုသည် အကျဉ်းထောင်တွင် နေရသော ကာလသည် ၁၂ နှစ်ပြည့်ပြီဖြစ်ပြီး၊ နိုင်ငံတကာမှ မြန်မာ့အရေးလှုပ်ရှားကြသော အဖွဲ့အစည်းများမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှင့် အခြားသော နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား လွှတ်မြောက်ပေးရန် မြို့ကြီး ၁၂ ခုတွင် ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်စု နှင့် စကားပြောဆိုနိုင်ရန် ကြားခံဆက်သွယ်ရေး ပုဂ္ဂိလ်အဖြစ် ဝန်ကြီး[[အောင်ကြည်]] ကိုခန့်ခဲ့ပြီး၊ သူသည် စစ်အစိုးရ၏ အာဏာအုပ်စိုးထားသည့် လူကြီးပိုင်းများထဲမှဖြစ်ပြီး၊ စစ်အစိုးရ၏ ရာထူးနံပါတ်စဉ်တွင် အမည်လျာခံထားရသူလည်းဖြစ်သည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်စုကြည်သည် ၃ နှစ် အတွင်း ပထမဦးဆုံး သူမ၏ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ခေါင်းဆောင်ပိုင်းများ နှင့် အစိုးရ ဝန်ကြီးများအကြား တွေ့ဆုံခွင့်ရရှိခဲ့သည်။ ကုလသမဂ္ဂအထူးအကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် အီဘရာဟင် ဂမ်ဘာရီ ဒုတိယအကြိမ် ခရီးအဆုံးနောက်၊ နာရီပိုင်းအကြာတွင် အာဏာပိုင်အစိုးရတို့သည် တီဗီ နှင့် ရေဒီယိုများတွင် ထိုတွေ့ဆုံခဲ့မှုကို တရားဝင် ထုတ်ဖော်ကြေညာခဲ့သည်။ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်မှလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ရရန် ဖိတ်ကြားမှုများသည် မှန်ကန်သည်ဟု ထုတ်ဖော်ပြောဆိုသည်။
====သက်တမ်းတိုး စတုတ္ထအကြိမ်====
၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလ တွင် နအဖက နေအိမ်အကျယ်ချုပ်သက်တမ်းကို ၁ နှစ်ထပ်တိုးခဲ့သည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့မှစ၍ ဂန်ဘာရီသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ၆ရက်ကြာခရီးသွားရောက်ခဲ့သည်။ သူသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့အားလုံး နှင့် တွေ့ဆုံနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းမည်ဟု ဆိုသော်လည်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေ နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်မရရှိခဲ့သလို၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှင့်လည်း တွေ့ဆုံနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။
၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလ ၂ ရက်နေ့ ဆိုင်ကလုန်းနာဂစ်ကြောင့် ဒေါ်စု၏နေအိမ်ခေါင်မိုးမှာ ပျက်ဆီးခဲ့ပြီး၊ လျှပ်စစ်မီးပျက်သွားခဲ့ပြီးနောက် လျှပ်စစ်မီးစက်မထောက်ပံ့ထားခြင်းကြောင့် အမှောင်ထဲတွင် ဖယောင်းတိုင်ဖြင့် နေထိုင်ခဲ့ရသည်။ <ref>[https://news.google.com/newspapers?nid=2026&dat=20080508&id=z9syAAAAIBAJ&sjid=RvAFAAAAIBAJ&pg=3424,933927&hl=en UN plane lands in Myanmar with aid after cyclone]</ref>
====မဖိတ်ခေါ်သော ဧည့်သည်ကြောင့် ၁၈ လ====
{{main|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အိမ် ဝင်ရောက်သူ ဖြစ်ရပ်များ}}
[[File:Jim Webb with Aung San Suu Kyi.jpg|thumb|200px|၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် အမေရီကန် အောက်လွှတ်တော်အမတ် [[ဂျင်မ်းဝဘ်]] (Jim Webb) မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ထံ အလည်အပါတ်ရောက်ခဲ့သည်။ ဂျွန်ရက်တောအား လွတ်မြောက်စေရန် လာရောက်ဆွေးနွေးခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ထိုဖြစ်ရပ်ကြောင့် အောင်ဆန်းစုကြည်မှာ အလုပ်ကြမ်းဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်ကျခံရခြင်းဖြစ်သည်။]]
၂၀၀၉ ခုနှစ် မေလ ၃ရက်တွင် [[အင်ယားကန်]]ကို ဖြတ်ကူးကာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နေအိမ်သို့ မဖိတ်ခေါ်ဘဲ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီးနောက်၊ ၃ ရက်မြောက်နေ့ နေအိမ်မှပြန်အထွက်တွင် ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည်။<ref>McDonald, Mark (7 May 2009). [http://www.nytimes.com/2009/05/08/world/asia/08myanmar.html U.S. Man Held After Swim to Burmese Nobel Peace Laureate’s Home]. ''The New York Times''.</ref> ၂ ရက်ကြာနေထိုင်သည်ဟုဆိုသည့် အမေရိကန်နိုင်ငံသား [[ဂျွန် ဝီလျံ ယက်ထော]] (မော်မန်(ခေါ်) လက်တာဒေးစိန့်ယေရှုခရစ်အသင်းတော်ဂိုဏ်းဝင်) <ref>{{cite web|url=http://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%82%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%8F%E1%80%BA%E1%80%B8 |title=မော်မန်ဂိုဏ်း - ဝိကိပိဒိယ |language={{my icon}} |publisher=My.wikipedia.org |date= |accessdate=2014-02-09}}</ref><ref>{{cite web|url=http://en.wikipedia.org/wiki/John_Yettaw |title=Suu Kyi trespasser incidents - Wikipedia, the free encyclopedia |publisher=En.wikipedia.org |date= |accessdate=2014-02-09}}</ref> အား ဖမ်းဆီးမိသည်ကို အကြောင်းပြကာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ကန့်သတ်ချက်များကို ချိုးဖောက်သည်ဟု စွပ်စွဲပြီး [[အင်းစိန်ထောင်]]သို့ ခေါ်ဆောင်သွားသည်။ မေလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ရက်ချိန်းထပ်ပြီး အင်းစိန်ထောင် အထူးသီးသန့်အိမ်၌ ထိန်းသိမ်းထားခြင်းခံရသည်။ ဂျွန် ဝီလျံ ယက်ထော ကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ထပ်မံ နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ဆယ့်ရှစ်လ ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်။
ထိုဖြစ်စဉ် နှစ်နှစ်မတိုင်မီတွင် ၎င်းကြိုးစားမှုမျိုး ရက်ထောမှ ပြုလုပ်ခဲ့ဘူးသော်လည်း၊ အကြောင်းမဲ့ ပြန်လှည့်လာခဲ့ရသည်။<ref name=time>James, Randy (20 May 2009). [http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1899769,00.html John Yettaw: Suu Kyi's Unwelcome Visitor] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090523130601/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1899769,00.html |date=23 May 2009 }}. ''TIME''.</ref> တရားရုံးစစ်ဆေးရာတွင် သူသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား မသမာသူများ လုပ်ကြံမည်ကို အကြားအမြင်ရ၍ လာရောက်အသိပေးရန်ဖြစ်သည်ဟု ထွက်ဆိုခဲ့သည်။<ref>''The Times'', 28 May 2009, Richard Lloyd Parr, "God asked me to warn her, swimmer John Yettaw tells Suu Kyi trial"</ref> မေလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်စုအား နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျခံထားရသည့် နေအိမ်ဝင်းအတွင်းသို့ မောပန်းစွာရောက်ရှိလာသည့် ဧည့်သည် ပြန်ထွက်မခွာမီ နှစ်ရက်တိုင်အောင် နေထိုင်ခွင့်ပြုထားခြင်းတို့ကြောင့် ဖမ်းဆီးခြင်းပြုသည်။ ဒေါ်စုအား [[အင်းစိန်]]ထောင်သို့ ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့ပြီး၊ ထိုဝင်ရောက်မှုကြောင့် နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ၅ နှစ်ကျခံရနိုင်ဖွယ်ရှိခဲ့သည်။<ref>Kennedy, Maev (14 May 2009). [http://www.guardian.co.uk/world/2009/may/14/suu-kyi-lake-swim-yettaw Lake swimmer could cost Suu Kyi her freedom]. ''The Guardian''.</ref> ဒေါ်စုနှင့် ၎င်း၏အိမ်တွင် နေထိုင်သူ နှစ်ယောက်အား မေလ ၁၈ ရက်တွင် ခုံရုံးစစ်ဆေးခဲ့ပြီး၊ ဆန္ဒပြသူတစ်ချို့ ရုံးပြင်ပတွင်ရှိနေခဲ့သည်။<ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/8e95cfc2-440c-11de-a9be-00144feabdc0.html Burma opposition leader on trial], Financial Times, 19 May 2009</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8054643.stm Burma's Aung San Suu Kyi on trial], BBC News Online, 18 May 2009</ref> တရားရုံးတွင် စစ်ဆေးမှုကို သံအမတ်များနှင့် သတင်းထောက်များ တက်ရောက်ခွင့်မပြုခဲ့ပေ၊ သို့သော် တစ်ကြိမ်တွင် ရုရှား၊ ထိုင်း နှင့် စင်္ကာပူ သံအမတ်များ နှင့် သတင်းထောက်တချို့ကို ဒေါ်စုနှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ပေးခဲ့သည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8058804.stm Suu Kyi 'composed' at Burma trial], BBC News Online, 20 May 2009</ref> တရားစွဲဆိုမှုတွင် မျက်မြင်သက်သေ ၂၂ ယောက် ခေါ်ယူ စစ်ဆေးရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။<ref>[http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article6312579.ece Lawyers for Aung San Suu Kyi protest innocence as trial begins], The Times, 18 May 2009</ref> နိုင်ငံတော်အား အသရေပျက်မှုနှင့်လည်း ဂျွန်ရက်တောအား အမှုတွင် တရားစွဲထားသည်။<ref name=wsj>[http://online.wsj.com/article/SB124297046869446591.html Myanmar Court Charges Suu Kyi], Wall Street Journal, 22 May 2009</ref> ပြန်လည်ခုခံတင်ပြရာတွင် အပြစ်ကင်းသူအဖြစ် ဒေါ်စုမှ လျှောက်ထားခဲ့သည်။ တရားခံဘက်မှ တရားဝင်အရ သက်သေ ၁၄ ယောက်ခေါ်ယူခွင့်ရှိခဲ့သော်လည်း၊ သက်သေ ၄ ဦးအနက် ၁ ဦးသာ ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ တရားရုံးမှ NLD အဖွဲ့ဝင်များဖြစ်သည့် ဦးတင်ဦး နှင့် ဦးဝင်းတင်တို့ကို၊ တရားခံ၏ သက်သေများအဖြစ် အသုံးပြုခွင့်မပေးခဲ့ပေ။<ref>{{cite web |url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=15892 |title=Court Rejects Two Suu Kyi Defense Witnesses |publisher=Irrawaddy.org |date=9 June 2009 |accessdate=10 June 2009 |archivedate=10 August 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090810221511/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=15892 }}</ref> အတည်မဖြစ်သည့် သတင်းတစ်ခုတွင်၊ စစ်အစိုးရသည် ဒေါ်စုအား မြို့တော်၏ အပြင်ဘက် စစ်တပ်စခန်းတစ်ခုတွင် ဖမ်းဆီးထောင်ချရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.asianews.it/index.php?l=en&art=15461 |title=Myanmar Aung San Suu Kuy to be put under detention — Asia News |publisher=Asianews.it |date=14 February 2006 |accessdate=10 June 2009}}</ref> သီးခြား စစ်ဆေးမှုတစ်ခုတွင် ရက်ထောမှ ဒေါ်စုအိမ်သို့ ရေကူးသွားရခြင်းမှာ ဒေါ်စု၏ အသက်အန္တရာယ် ကျရောက်နိုင်ခြင်းကို သိရှိသောကြောင့် သွားရောက်အသိပေးခြင်းဖြစ်သည်ဟု ထွက်ဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8069397.stm Suu Kyi's witnesses 'rejected'], BBC News Online, 28 May 2009</ref> The national police chief later confirmed that Yettaw was the "main culprit" in the case filed against Suu Kyi.<ref>[http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5gs16E0Y8T8w9Edy1yiDa2nXqxwkwD991MGGG0 Myanmar says American main culprit in Suu Kyi case]. AP. 25 June 2009 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090703073909/http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5gs16E0Y8T8w9Edy1yiDa2nXqxwkwD991MGGG0 |date=3 July 2009 }}</ref> အိမ်တွင်အတူနေသူများ ပြောပြချက်အရ၊ ဒေါ်စုသည် သူမ၏ ၆၄ နှစ်မြောက် မွေးနေ့ကို ထောင်ထဲတွင် ဒန်ပေါက် နှင့် ချောကလပ်ကိတ်ကို သူမ၏ အစောင့်များနှင့် ဝေမျှစားသုံးခဲ့သည်။<ref>[http://www.guardian.co.uk/world/2009/jun/19/burma-aung-san-suu-kyi-birthday Aung San Suu Kyi celebrates 64th birthday with jail guards]. ''The Guardian''. 19 June 2009</ref>
ဒေါ်စုအား ဖမ်းဆီးမှုနှင့် ဆက်တိုက်တရားရုံးတွင် စစ်ဆေးမှုများကို ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဘန်ကီမွန်း၊ [[ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ]],<ref>[http://www.theage.com.au/world/un-calls-for-release-of-suu-kyi-20090523-bixx.html UN calls for release of Suu Kyi], ''The Age'', 24 May 2009</ref> အနောက်နိုင်ငံမှ အစိုးရများ၊<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8050545.stm Western outcry over Suu Kyi case], BBC News Online, 18 May 2009</ref> တောင်အဖရိက၊<ref>[http://www.africasia.com/services/news/newsitem.php?area=africa&item=090522090712.6nk01uii.php SAfrica urges immediate Aung San Suu Kyi release] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111001035621/http://www.africasia.com/services/news/newsitem.php?area=africa&item=090522090712.6nk01uii.php |date=1 October 2011 }}, AFP at IC Publications, 22 May 2009</ref> ဂျပန်<ref>[http://www.radioaustralia.net.au/asiapac/stories/200905/s2572205.htm Asian leaders call for release of Aung San Suu Kyi], Radio Australia, 15 May 2009</ref> နှင့် မြန်မာနိုင်ငံအဖွဲ့ဝင်ထားသည့် [[အာဆီယံ|အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများအသင်း]]တို့မှ ရှုံ့ချခဲ့ကြသည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8057865.stm Asian leaders condemn Burma trial], BBC News Online, 19 May 2009</ref>
စစ်အစိုးရမှ ထိုထုတ်ပြန်ချက်ကို သဘာဝမကျဟုဆိုကာ တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး
<ref>[http://news.xinhuanet.com/english/2009-05/24/content_11428592.htm Myanmar protests ASEAN alternate chairman statement on Aung San Suu Kyi], ''Xinhua'', 24 May 2009</ref>၊ ထိုင်းအစိုးရအား ပြည်တွင်းရေး စွက်ဖက်သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။ မြန်မာစစ်အစိုးရ၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဉာဏ်ဝင်းမှ မြန်မာ့အလင်း သတင်းစာတွင် ထိုဖြစ်ရပ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းနှင့် ပြင်ပရှိ အစိုးရကို ဆန့်ကျင်နေသည့် အဖွဲ့စည်းများမှ မြန်မာပြည်တွင် ကောင်းမွန်သော အပြောင်းအလဲများကို မလိုလားဘဲ၊ နိုင်ငံတကာ ဖိအားပေးရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းသက်သက်ဖြစ်သည် ဟုဆိုခဲ့သည်။<ref name=wsj/><ref>[http://www.bangkokpost.com/news/asia/144268/burma-lashes-out-at-thailand-over-suu-kyi Burma lashes out at Thailand over Suu Kyi], ''Bangkok Post'', 25 May 2009</ref> ဘန်ကီမွန်းသည်လည်း နိုင်ငံတကာ လှုပ်ရှားမှုများရောင်ပြန်ဟပ်စေရန်<ref>[http://www.fbppn.net/ Free Burma's Political Prisoners Now!] Campaign.</ref> မြန်မာပြည်သို့ သွားရောက်ကာ ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း၊ သန်းရွှေမှ သူ၏ တောင်းဆိုမှုအားလုံးကို ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။<ref>Horn, Robert (5 July 2009). [http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1908720,00.html Ban Ki-Moon Leaves Burma Disappointed] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090706090031/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1908720,00.html |date=6 July 2009 }}. ''TIME''.</ref>
၁၁ ရက် ဩဂုတ်လ ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်စုအား တရားရုံးမှ အလုပ်ကြမ်းဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်ချမှတ်ခဲ့သည်။ ထိုချမှတ်ခဲ့ပြီးနောက် ဗိုလ်မှူးချုပ်သန်းရွှေမှ ၁၈ လအထိ လျှော့ပေါ့ပေးခဲ့ပြီး၊ အနေအထိုင်ကောင်းမွန်ပါက ပို၍ လျှော့ပေါ့မည်ဟုလည်း ဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8194596.stm Burma court finds Suu Kyi guilty]. BBC News. 11 August 2009.</ref> ထိုလ ၁၄ ရက်တွင် အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်အမတ် ဂျင်မ်းဝဘ်မှ မြန်မာနိုင်ငံသို့ အလည်အပါတ်ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး ဗိုလ်မှူးချုပ်ကြီး သန်းရွှေ၊ ထို့နောက် ဒေါ်စုနှင့်လည်း တွေဆုံခဲ့သည်။ ထိုလည်ပါတ်မှုတွင် ဝဘ်မှ ရက်ထော လွတ်မြောက်ရန်နှင့် မြန်မာပြည်မှ ထွက်ခွာခွင့်ကို ညှိနှိုင်းနိုင်ခဲ့သည်။ တရားစီရင်ပြီးနောက်ပိုင်း ဒေါ်စု၏ ရှေ့နေများမှ ဆက်လက် အယူခံတင်သွင်းရန် စီစဉ်ခဲ့ကြသည်။ ၁၈ ရက် ဩဂုတ်လတွင် အမေရိကန် သမ္မတ ဘာရက် အိုဘားမားမှ မြန်မာစစ်အစိုးရမှ အကျဉ်းကျခံနေရသည့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများအပြင်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုပါ လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/news/world/us/Obama-appeals-to-Myanmar-junta-to-release-Aung-San-Suu-Kyi/articleshow/4905706.cms Obama appeals to Myanmar junta to release Aung San Suu Kyi]. ''The Times of India''. 18 August 2009.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.straitstimes.com/BreakingNews/SEAsia/Story/STIStory_452398.html |title=Obama to appeal on Suu Kyi |work=The Straits Times |location=Singapore |date=10 November 2009 |accessdate=30 September 2010}}</ref>
<blockquote>In her appeal, Aung San Suu Kyi had argued that the conviction was unwarranted. However, her appeal against the August sentence was rejected by a Burmese court on 2 October 2009. Although the court accepted the argument that the 1974 constitution, under which she had been charged, was null and void, it also said the provisions of the 1975 security law, under which she has been kept under house arrest, remained in force. The verdict effectively meant that she would be unable to participate in the elections scheduled to take place in 2010 – the first in Burma in two decades. Her lawyer stated that her legal team would pursue a new appeal within 60 days.</blockquote><ref>{{cite news |author=Associated Press |url=http://www.guardian.co.uk/world/2009/oct/02/aung-san-suu-kyi-appeal |title=Burmese court rejects appeal against Aung San Suu Kyi house arrest |work=The Guardian |location=UK |date=2 October 2009 |accessdate=30 September 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101013225949/http://www.guardian.co.uk/world/2009/oct/02/aung-san-suu-kyi-appeal |archivedate=13 October 2010 |deadurl=no }}</ref>
ရက်တော၏အလည်အပတ်ခရီးနှင့်လုပ်ကြံချက်များသည် မြန်မာအစိုးရ၏ ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်သည်ဟု ပြည်သူများက သံသယရှိကြသည်။ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများနှင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို စာနာသနားကြပြီး၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပေါ် အမှုလုပ်ကြံ စွဲဆိုထားချက်သည် ၂၀၁၀ တွင် ပြုလုပ်မည့်ရွေးကောက်ပွဲများကို ကျော်လွန်ရန်အတွက် သူမအားထိန်းသိမ်းထားခြင်းကို ရှည်ကြာအောင် နည်းပရိယာယ် သုံးထားခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြောဆို ကြသည်။
၂၀၁၀ မေလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် နေအိမ် အကျယ်ချုပ်ကို ရုပ်သိမ်း လိုက်ကြောင်း ရဲအရာရှိ ၂ ဦးမှဖတ်ပြခဲ့ပြီး၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ချခံထားသည့် ဥပဒေဖြစ်သည့် နိုင်ငံတော်အား နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးလိုသူများ အန္တရာယ်မှ ကာကွယ်သည့်ဥပဒေအား ရဲမှူးချုပ် မြင့်သိန်းမှ ဖတ်ပြခဲ့ပြီး၊ နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ကာလသည် လေးနှစ်ခွဲသာ ရှိခဲ့သောကြောင့် ထပ်မံ ၆ လ သက်တမ်းတိုးနိုင်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။
====အထိန်းသိမ်းခံရသည့် ကာလဇယား====
{| border="1" style="font-size:10px"
|-
|'''ထိန်းသိမ်းသည့်နေ့'''
|'''လွတ်မြောက်ရမည့်နေ့'''
|'''လွတ်မြောက်ခဲ့သည့်နေ့'''
|'''ထိန်းသိမ်းသည့် ဥပဒေ ပုဒ်မ'''
|'''ကာလချိန်'''
|-
| style="background:red; color:white" |၂၀ ဇူလိုင် ၁၉၈၉
| style="background:orange; color:black" |၂၀ ဇူလိုင် ၁၉၉၂
| style="background:green; color:white" |၁၀ ဇူလိုင် ၁၉၉၅<ref name="Nobel.org" />
|လူတစ်ယောက်အား တရားရုံးသို့ ခေါ်ယူစစ်ဆေးရန်မလိုဘဲ [[စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့် ဥပဒေ]]အရ ၃ နှစ်တိတိ ထိမ်းသိမ်းနိုင်သည့် အချက်အောက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား စတင် နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ချခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရမှ ထပ်မံ၍ ၃ နှစ်သက်တမ်းတိုးခဲ့သည်။
| ၆ နှစ်
|-
| style="background:red; color:white" |၂၃ စက်တင်ဘာ ၂၀၀၀<ref name=sk/>
| style="background:orange; color:black" |
| style="background:green; color:white" |၀၆ မေလ ၂၀၀၂<ref name=sk/>
|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှင့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ခေါင်းဆောင်များ မန္တလေးသို့ ရထားဖြင့် သွားရောက်ရန်ကြိုးစားခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ချမှတ်ပြန်သည်။
| ၁ နှစ် နှင့် ၆လ
|-
| style="background:red; color:white" |၃၀ မေလ ၂၀၀၃<ref>Nakashima, Ellen (13 October 2003). [https://archive.is/20121216134759/www.washingtonpost.com/ac2/wp-dyn?pagename=article&contentId=A18107-2003Oct12¬Found=true Burma's Iron 'Aunty']. ''The Washington Post''.</ref>
| style="background:orange; color:black" |၃၀ မေလ ၂၀၀၈
| style="background:green; color:white" |
|ဒီပဲယင်း အရေးအခင်း ဖြစ်ပြီးနောက် အင်းစိန်ထောင်တွင် အချိန် ၃ လအထိ လျှို့ဝှက် ဖမ်းစီးချုပ်နှောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းနောက် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်အဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။
| ၅ နှစ်
|-
| style="background:red; color:white" |၂၇ မေလ ၂၀၀၈
| style="background:orange; color:black" |၂၆ မေလ ၂၀၀၉
| style="background:green; color:white" |
|နိုင်ငံတကာ ဥပေဒ၊ မြန်မာနိုင်ငံ ဥပဒေ နှင့် မကိုက်ညီသည့် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်အား ထပ်မံ ၁ နှစ်တိုးချဲ့ခဲ့သည်<ref>[http://english.aljazeera.net/news/asia-pacific/2009/05/2009515144939393754.html UN: Suu Kyi detention 'illegal']. Al Jazeera. 16 May 2009</ref>
| ၁ နှစ်
|-
| style="background:red; color:white" |၁၈ မေလ ၂၀၀၉
| style="background:orange; color:black" |
| style="background:green; color:white" |၁၃ နိုဝင်ဘာ ၂၀၁၀<ref>{{cite news |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11749661 |title=Burma releases pro-democracy leader Aung San Suu Kyi |date=13 November 2010 |work=BBC News |accessdate=14 November 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101114044557/http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11749661 |archivedate=14 November 2010 |deadurl=no }}</ref>
|မဖိတ်ဘဲ ရောက်ရှိလာသည့် ဂျွန်ယက်တောအား လက်ခံထားမှုကြောင့် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်အား ၁ နှစ်ခွဲ ထပ်မံတိုးမြှင့်ခဲ့သည်။
| ၆လ
|-
| style="background:red; color:white" |၁ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၀၂၁
| style="background:orange; color:black" |
| style="background:green; color:white" |
| ၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံအာဏာသိမ်းခံရခြင်း
|{{Age in days|2021|2|1|show unit=}}ရက် (လက်ရှိအချိန်ထိ)
|}<ref>{{cite web |url=http://www.altsean.org/Research/DASSK/Detention.php |title=Daw Suu Watch - Detention - ALTSEAN Burma |publisher=Altsean.org |date=2009-11-27 |accessdate=2014-02-09 |archivedate=19 July 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120719184502/http://www.altsean.org/Research/DASSK/Detention.php }}</ref>
===၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲ နှင့် ပြန်လည်လွတ်မြောက်ခြင်း===
{{quote box|width=25em|align=right|quote=''အာဏာပိုင်တွေဟာ ကိုယ်အလိုမကျတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ဆိုရင် လျစ်လျူရှုလိုက်၊ လိုချင်တဲ့ ရလဒ် ဖြစ်လာနိုးနိုးနဲ့ အသစ်ပြန်လုပ်လိုက် လုပ်နေရင် တိုင်းပြည်အနာဂတ်ကို ကလေးကစားရာ ရောက်မယ်။'' — ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ၁၉၉၈ခုနှစ်က စကားတစ်ခွန်း<ref>{{cite web|author=ဘိုဘို|title=လွှတ်တော်မတက်ဘဲ ထောင်ထဲဝင်ရတဲ့အမတ်များနဲ့ စင်ပြိုင်အစိုးရ |url=https://www.bbc.com/burmese/in-depth-55934565.amp |work=[[ဘီဘီစီ]]|date=၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁|access-date=၄ မတ် ၂၀၂၁}}</ref>}}
စစ်အစိုးရသည် ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် နာဂစ်မုန်တိုင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး၊ ပြည်သူများ အရေးပေါ်ကူညီမှု လိုအပ်နေချိန်အတွင်း စီစဉ်ထားခဲ့သည့် ရွေးကောက်ပွဲကို မရပ်ဆိုင်းပဲ၊ ၂၀၁၀ တွင် ဆက်လက်ကျင်းပခဲသည်။ ထိုရွေးကောက်ပွဲကို နိုင်ငံတကာ အဆင့် အတန်းနှင့် ကိုက်ညီခြင်းမရှိခြင်း၊ တရား မျှတမှုမရှိဟု ပြောဆိုခဲ့သူများတွင် ဥရောပ သမဂ္ဂ၊ ဩစတြေးလျ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ကယ်ဗင်ရဒ် တို့ပါဝင်ခဲ့သည်။ အိန္ဒိယ နိုင်ငံတွင် ရောက်ရှိနေသည့် အမေရိကန်သမ္မတ အိုဘားမားမှ အိန္ဒိယအစိုးရ အနေနှင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေများနှင့်ပါတ်သက်ပြီး ထုတ်ဖော် ပြောဆိုမှုမရှိခဲ့ခြင်းကို ပြစ်တင်ဝေဖန်ခဲ့သည်။ အာဆီယံနိုင်ငံများမှ ရွေးကောက်ပွဲ တရားမျှတမှု ရှိမရှိအပေါ် တရားဝင် ထုတ်ပြန်ကြေညာခြင်းမရှိခဲ့သော်လည်း၊ ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံ သမ္မတ Benigno Aquino မှ ရွေးကောက်ပွဲသို့ မဲလာပေးသူ နည်းနေခြင်းသည် ဒေါ် အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ပါဝင်ခွင့် မပေးခဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပြီး သူ့ကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ တရုတ် နိုင်ငံ မီဒီယာများတွင် ထိုရွေးကောက်ပွဲသတင်းကို ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့်ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း ဝေဖန်မှုများမရှိခဲ့ချေ။<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2010/11/101108_elections_response.shtml ရွေးကောက်ပွဲကို နိုင်ငံတကာက ဝေဖန်]</ref>
ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေသစ်တွင် နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် ချိတ်နွယ်ထားကာ ထောင်ဒဏ်ကျခံနေရသူများ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်မရှိဟု ဆိုခဲ့ခြင်းကြောင့် [[နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသား]]၂၀၀၀ ကျော်သည်လည်း ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရမည်မဟုတ်ပေ၊ ဒေါ်စုသည်လည်း အကျဉ်းသားအဖြစ် ပါဝင်နိုင်သည် (နေအိမ်အကျယ်ချုပ်အား ထောင်ဒဏ်ကျခံသူအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း မသက်မှတ်ခြင်းအပေါ် မူတည်မည်)။<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/8559048.stm|title= Burma law formally bars Aung San Suu Kyi from election|date=March 10, 2010|publisher=BBC News}}</ref><ref>{{cite news | url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/burmamyanmar/6931974/Burma-announces-elections--but-not-for-Aung-San-Suu-Kyi.html | work=The Daily Telegraph | location=London | title=Burma announces elections ? but not for Aung San Suu Kyi | date=4 January 2010 | accessdate=25 April 2010 | archivedate=9 January 2010 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20100109130810/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/burmamyanmar/6931974/Burma-announces-elections--but-not-for-Aung-San-Suu-Kyi.html }}</ref>
ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီး ၁၀ ရက်မြောက်တွင် စစ်အစိုးရမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွတ်မြောက်ခွင့်ပေးခဲ့သည်။
===၂ဝ၁၂ ဧပြီ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ===
၂ဝ၁၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့တွင် လစ်လပ်နေသော လွှတ်တော်အမတ်နေရာအသီးသီးအတွက် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်သော အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဝင်များ (စုစုပေါင်း ၄၃ ဦး) အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံကြရသည်။ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိပြီးနောက် ဒေါ်အောင်ဆန်းဆုကြည်သည် ပြည်သူ့လွှတ်တော်တွင် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေး ကော်မတီတွင် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။
=== ၂၀၁၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ===
၂၀၁၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသော [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၁၅|အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ]]တွင်လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ ၂၀၁၂ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ|၂၀၁၂ ကြားဖြတ်ရွေးကာက်ပွဲ]] ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သည့် ကော့မှူးမဲဆန္ဒနယ်တွင် ထပ်မံယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သော အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် ပါတီသည်လည်း ရွေးကောက်ပွဲ တစ်ခုလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် နိုင်ငံတော် သမ္မတ မဖြစ်နိုင်သောကြောင့် [[ထင်ကျော်၊ ဦး|ဦးထင်ကျော်]]ကို နိုင်ငံတော် သမ္မတ အဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းကာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်သည် အစိုးရ အင်္ဂါစဉ်အရ နိုင်ငံတော် သမ္မတပြီးနောက် နိုင်ငံတော်၏ ဒုတိယအကြီးအကဲ နေရာတွင် တည်ရှိသည်။
=== ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ===
၂၀၂၀ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသော အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင်လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ယခင်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သည့် ကော့မှူးမဲဆန္ဒနယ်တွင် ထပ်မံယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သော [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ(NLD)]] သည် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀|၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် [[ပြည်သူ့လွှတ်တော်|ပြည့်သူ့လွှတ်တော်]]၌ ၂၅၈ နေရာ၊ [[အမျိုးသားလွှတ်တော်]]၌ ၁၃၈ နေရာ နှင့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်အသီးသီးတို့၏ လွတ်တော်များ၌ ၅၀၁ နေရာအထိ တောင်ပြိုကမ်းပြိုအနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ [[ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်|ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]](အမျိုးသားလွှတ်တော်နှင့်ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်း) တွင် ရွေးကောက်ခံကိုယ်စားလှယ်စုစုပေါင်း၏ ၈၃.၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိအနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် NLD ပါတီသည် အစိုးရဖွဲ့ခွင့်ရှိအမတ်ဦးရေ ၃၂၂ ဦးထက် သာလွန်သော အမတ်ဦးရေ ရရှိသည့်အတွက် ဒုတိယအကြိမ် အစိုးရဖွဲ့စည်းခွင့်ရရှိမည်ဖြစ်သည်။
=== ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း ===
{{Main|၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း}}
သို့သော် ရွေးကောက်ခံ အမတ် အသစ်များအတည်ပြမည့်နေ့ဖြစ်သည့် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် [[မင်းအောင်လှိုင်|ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် မင်းအောင်လှိုင်]] ဦးဆောင်သော စစ်တပ်နှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့မှ နိုင်ငံတော် အာဏာကို မတရားသိမ်းယူခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်နှင့် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် ရွေးကောက်ခံ အမတ်များ၊ ပါတီခေါင်းဆောင်များ ဖမ်းခံခဲ့ရသည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နိုင်ငံခြားမှဆက်သွယ်ရေးကိရိယာများ (ICOM စကားပြောစက် ၁၀ လုံးနှင့် Jumber တစ်လုံး) ကို တရားမဝင်တင်သွင်းသည်ဟု တရားစွဲ၍ရမန်ယူခဲ့သည်။ ထိုအမှု၏ပြစ်ဒဏ်သည် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ် အပြင် ဒဏ်ကြေးပါပေးဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။<ref>[https://www.frontiermyanmar.net/en/aung-san-suu-kyi-win-myint-to-face-charges-as-nld-calls-for-unconditional-release/ Aung San Suu Kyi, Win Myint to face charges as NLD calls for ‘unconditional’ release] (in en-US) (2021-02-03)။</ref> ထို့အပြင် ဦးဖြိုးမင်းသိန်းနှင့် ဦးမောင်ဝိတ်တို့ထံမှ လာဘ်ငွေရယူခဲ့သည်ဟူ၍လည်း ထပ်မံစွပ်စွဲခဲ့သည်။ တရားရုံးချိန်းများတွင် ရှေ့နေနှင့်လည်း ပေးမတွေ့ခဲ့ပေ။နောက်ပိုင်းမှ ရှေ့နေများနှင့်တွေ့ခွင့်ရခဲ့သည်။ ဦးဖြိုးမင်းသိန်းထံမှ လာဘ်ငွေယူသည်ဆိုသော စစ်ကောင်စီ၏ စွပ်စွဲချက်နှင့် စပ်လျဉ်းပြီး ဦးဖြိုးမင်းသိန်းက စစ်ကောင်စီ၏ စွပ်စွဲချက်သည် ခိုင်မာကြောင်း တရားခွင်အတွင်းထွက်ဆိုခဲ့သည်။<ref>http://burmese.dvb.no/archives/491530</ref> <ref>http://burmese.dvb.no/archives/499839</ref> <ref>http://burmese.dvb.no/archives/492010</ref>
စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးမောင်ဝိတ်ကမူ လာဘ်ပေး လာဘ်ယူမှုမဟုတ်ဟု တရားခွင်တွင် ငြင်းဆိုသွားကာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ပရဟိတ အတွက် အမှန်တကယ် လှူဒါန်းခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ထွက်ဆိုသွားသည်ဟု ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ရှေ့နေများက မီဒီယာများမှတဆင့်ပြောကြားထားကြသည်။ <ref>https://burma.irrawaddy.com/news/2022/05/31/252236.html</ref> <ref>https://www.irrawaddy.com/news/burma/key-myanmar-junta-witness-denies-paying-suu-kyi-bribe-court-source.html</ref>
အာဏာသိမ်းပြီးနောက် တရားရုံးတွင် စွပ်စွဲထားသောအမှုများဖြစ်သော အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေပုဒ်မ ၅၅၊သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ် စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၅ အမှု၂ခု၊ပို့ကုန် သွင်းကုန် ဥပဒေ ပုဒ်မ ၈၊ဆက်သွယ်ရေး ဥပဒေပုဒ်မ ၆၇၊ နိုင်ငံတော် အကြည်အညို ပျက်စေမှု ပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ)၊ နိုင်ငံတော်လျှို့ဝှက်ချက်အက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၃ (၁) (ဂ) စသည့် [https://www.bbc.com/burmese/burma-57476019] ၁၀မှုကျော်ထဲမှ သူမ အထိန်းသိမ်းခံထားရချိန် NLD ပါတီက ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၇ရက်နေ့နှင့် ၁၃ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်သည့် စာနှစ်စောင်အတွက် တာဝန်ရှိသည်ဟုဆိုပြီး ဆူပူအောင်လှုံ့ဆော်မှု ပုဒ်မ ၅၀၅(ခ) ဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၂နှစ်၊မဲဆွယ်ယာဉ်တန်းအား ထွက်ပြီးလက်ပြနှုတ်ဆက်ခြင်းက ကိုဗစ်ကန့်သတ်စည်းမျဉ်းများ ဖောက်ဖျက်သည်ဟုဆိုကာ သဘာဝဘေးဥပဒေပုဒ်မ ၂၅ ဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၂နှစ် စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၄နှစ်အား ၂၀၂၁ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ (၆)ရက်နေ့တွင် နေပြည်တော်အထူးတရားရုံးက ချမှတ်ခဲ့သည်။[https://www.bbc.com/burmese/burma-59565444]
ထိုသို့ ချမှတ်သည့်နေမှာပင် စစ်ကောင်စီက တရားရုံး၏ ချမှတ်ပြစ်ဒဏ် ထောင်ဒဏ်လေးနှစ်အနက် ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၄၀၁၊ ပုဒ်မခွဲ (၁) အရ ထောင်ဒဏ် နှစ်နှစ်ကို လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ပြုကာ၊ ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၄၁၊ ပုဒ်မခွဲ ၁ အရ ကျခံရန်ကျန်ရှိသည့် ထောင်ဒဏ် နှစ်နှစ်ကို လက်ရှိ ထိန်းသိမ်းထားသည့် နေရာမှာပင် ကျခံစေရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။[https://www.rfa.org/burmese/news/military-council-discount-dassk-winmyint-sentence-12062021084957.html]
၂၀၂၁ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်နှင့် ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက် ရုံးထုတ်ကြားနာစစ်ဆေးမှုများကစပြီး အာဏာပိုင်များက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထောင်ဝတ်စုံဖြစ်သော အဖြူရောင်အင်္ကျီလက်စက၊ အညိုရောင်ထဘီကို ဝတ်ဆင်စေခဲ့သည်။စစ်အစိုးရခေတ်မှာတောင် ထောင်ဝတ်စုံမဝတ်ခဲ့ရဘဲ ယခုမှ ဝတ်ခဲ့ရသည်ဟု ဘီဘီစီသတင်းက ဖော်ပြသည်။ [https://www.bbc.com/burmese/burma-59700773] [https://www.bbc.com/burmese/burma-59700773]
ယင်းနောက် ၂၀၂၂ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၀ ရက်တွင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၅၊ ဆက်သွယ်ရေးဥပဒေပုဒ်မ ၆၇၊ ပို့ကုန်သွင်းကုန် ဥပဒေပုဒ်မ ၈ တို့ဖြင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ထောင်ဒဏ် (၄)နှစ် ထပ်မံချမှတ်ခဲ့ပြန်သည်။[https://news-eleven.com/article/223612]
ထိုအမှုများမှာ နေပြည်တော်ဇမ္ဗူသီရိမြို့နယ်၊ ရွှေကြာပင်ရပ်ကွက်အတွင်း ပါတီစည်းရုံးရေးပြုလုပ်မှုက လူစုလူဝေးဖြစ်စေသည်ဆိုပြီး ပြင်ပပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးညီညီ(ခ) ဦးထွန်းမြင့်အောင်၏ တိုင်ကြားချက်အရ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုဥပဒေပုဒ်မ ၂၅ ဖြင့် တရားစွဲထားသည့် အမှုအပေါ် ထောင်ဒဏ်နှစ်နှစ်၊ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နေပြည်တော်နေအိမ်အတွင်းရှိ အနီးကပ်လုံခြုံရေးအဖွဲ့ထံမှ Icom စကားပြောစက်ခြောက်လုံး၊ ဂိတ်ကင်းမှ Icom စကားပြောစက်သုံးလုံး၊ ကိုယ်ရေးအရာရှိအဆောင်မှ Icom စကားပြောစက်တစ်လုံးနှင့် Jumber တစ်စုံတို့အား တွေ့ရှိခဲ့သည့်အပေါ် ယင်းဆက်သွယ်ရေးပစ္စည်းများအား ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ တင်သွင်းအသုံးပြုခဲ့သည်ဟုဆိုပြီး ပို့ကုန်သွင်းကုန် ဥပဒေပုဒ်မ ၈ ဖြင့် ထောင်ဒဏ် နှစ်နှစ်၊ ဆက်သွယ်ရေး ဥပဒေပုဒ်မ ၆၇ ဖြင့် ထောင်ဒဏ်တစ်နှစ်၊ ဆက်သွယ်ရေးအမှု၂ခုအပေါ် ချမှတ်ထားသည့် ပြစ်ဒဏ်များအား တစ်ပေါင်းတည်းကျခံရန် တရားရုံးက အမိန့်ချမှတ်ခဲ့သည့်အတွက် ပေါင်းစည်းထောင်ဒဏ် (၂)နှစ်ဖြင့် အမှု (၃)မှုအတွက် စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ်(၄)နှစ် ဖြစ်သည်။
ဆက်၍ နေပြည်တော် အထူးတရားရုံးက ၂၀၂၂ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်တိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဦးဖြိုးမင်းသိန်းထံမှ ရွှေနှင့်ဒေါ်လာငွေများ ယူခဲ့သည်ဆိုပြီး အဂတိမှု စွပ်စွဲချက်ဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ထပ်မံ ချမှတ်ခဲ့သည်။[https://burmese.voanews.com/a/aungsansuukyi-myanmarmilitarycoup-voaburm-ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္-အဂတိမႈ-ၿဖိဳးမင္းသိန္း-ဗီြအိုေအ/6547004.html]
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဦးဖြိုးမင်းသိန်းနှင့် ဆက်စပ်ပြီး စွဲဆိုခံထားရသည့် အဂတိမှုနှင့်ပတ်သတ်ပြီး တရားခွင်တွင် ဦးဖြိုးမင်းသိန်း၏ ပြောဆိုချက်များအပေါ် “အားလုံးက အဓိပ္ပါယ်မရှိဘူး” ဟုလည်း မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။[https://burma.irrawaddy.com/news/2021/10/04/246447.html]
အထက်ပါ ချမှတ်ပြစ်ဒဏ်အား မကျေနပ်၍ ရှေ့နေများက အယူခံတင်သွင်းသည်ကိုပင် တရားရုံးချုပ်က လက်မခံဘဲ ပယ်ချခဲ့သည်။[https://burmese.voanews.com/a/daw-aunt-san-suu-kyi-trial/6557849.html]
လူ့အခွင့်အရေးလေ့လာစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ HRW ၏ အာရှရေးရာဒါရိုက်တာ Phil Robertson ကဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို စစ်ဆေးသည့် တရားရုံးသည် လွတ်လပ်သည့် တရားရုံး မဟုတ်၊ ကြားနာစစ်ဆေးမှုများအား လျှို့ဝှက်ပြီး လုပ်ခဲ့သည့်အပြင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ရှေ့နေများကိုလည်း ကြားနာစစ်ဆေးမှုများ ထုတ်မပြောရန် တားမြစ်ခဲ့ပြီး၊ တင်သွင်းခဲ့သည့် သက်သေအထောက်အထားများမှာလည်း ယုံကြည်လောက်စရာ မရှိဟု မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။[https://www.rfa.org/burmese/program_2/dassk-5years-jail-04272022171649.html]
၂၀၂၂ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၂ရက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား စစ်ကောင်စီက နေပြည်တော်အချုပ်ထောင်သို့ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့သည်။<ref>https://news-eleven.com/article/232867</ref>နေအိမ်အတူနေသူများမပါဘဲ သူမကို တစ်ဦးတည်းထားရှိခဲ့သည်။<ref>https://www.bbc.com/burmese/burma-61914752</ref> နိုင်ငံတကာအပါအဝင် အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် ကမ္ဘောဒီးယား နိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီး Prak Sakhonnတို့က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အသက်အရွယ်နှင့် ကျန်းမာရေးကိုထောက်ဆပြီး နေပြည်တော် အကျဉ်းထောင်ထဲမထားဖို့ တောင်းဆိုမှုကိုလည်း စစ်ကောင်စီက လက်မခံပယ်ချခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။<ref>https://burmese.voanews.com/a/ဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္-ေနျပည္ေတာ္အက်ဥ္းေထာင္-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဇာ္မင္းထြန္း-ဗီြအိုေအ/6634673.html</ref> <ref>https://www.bbc.com/burmese/media-61916770</ref> <ref>https://burma.irrawaddy.com/news/2022/07/01/252874.html</ref>
ယင်းနောက် ၂၀၂၂ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၅ရက်နေ့တွင် [[ဒေါ်ခင်ကြည် ဖောင်ဒေးရှင်း|ဒေါ်ခင်ကြည်ဖောင်ဒေးရှင်း]]နှင့် ပတ်သက်ပြီး[[ရန်ကုန်မြို့]]ရှိ ဒေါ်ခင်ကြည်ဖောင်ဒေးရှင်းရုံးချုပ်နေရာငှားရမ်းမှု၊ နေပြည်တော်ရှိ လရောင်တော စီမံကိန်းမြေနေရာငှားရမ်းမှု၊ လက်တွေ့စိုက်ခင်းနေရာငှားရမ်းမှုနှင့် စီမံကိန်းအတွင်း “L” ပုံစံအဆောက်အအုံတို့နှင့် ပတ်သက်ပြီး အဂတိလိုက်စားမှုဖြင့် စွပ်စွဲကာ တရားစွဲဆိုမှု ၄ မှုအတွက် စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၆ နှစ်ချခံစေရန် နေပြည်တော်ထောင်တွင်းတရားရုံးက ချမှတ်ခဲ့ပြန်သည်။ <ref>https://burma.irrawaddy.com/news/2022/08/15/253889.html</ref>
ယင်းတရားစွဲဆိုမှု ၄ မှုတွင် အမှုတမှုလျှင် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်စီချမှတ်သော်လည်း နေပြည်တော်ရှိ လရောင်တောစီမံကိန်းနှင့် ပတ်သက် သည့် အမှု ၃ မှုအတွက် ထောင်ဒဏ်အား တပေါင်းတည်းကျခံစေသည့်အတွက် စုစုပေါင်း ၃ နှစ်သာကျခံရမည်ဖြစ်ပြီး ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဖောင်ဒေးရှင်းရုံးချုပ်နှင့် ပတ်သက်သည့်တမှုအတွက် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်နှင့်ပေါင်းပါက စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၆ နှစ်ဖြစ်သည်ဟု မီဒီယာများက ဖော်ပြကြသည်။<ref>https://www.bbc.com/burmese/burma-62552182</ref> <ref>https://burmese.voanews.com/a/6702200.html</ref>
သူမနှင့်အတူ လရောင်တောမြေနေရာကိစ္စတွင် ပူးတွဲတရားစွဲဆိုခံရသည့် NLD အစိုးရ လက်ထက် နေပြည်တော်မြို့တော်ဝန် ဒေါက်တာမျိုးအောင်၊ ဒုတိယမြို့တော်ဝန် ဦး[[ရဲမင်းဦး]]နှင့် နေပြည်တော် စည်ပင်သာယာ ရေးကော်မတီဝင် ဦးမင်းသူတို့လည်း ထောင်ဒဏ်သုံးနှစ်စီ အမိန့်ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်ကို တွေ့ရသည်။<ref>http://burmese.dvb.no/archives/548966</ref> <ref>https://www.mizzimaburmese.com/article/113460</ref>[[File:Secretary Clinton Meets Daw Aung San Suu Kyi for Dinner (6437451337).jpg|right|thumb|175px|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှင့် ဟယ်လာရီကလင်တန်တို့ ညစာစားပွဲအပြီးတွင် တွေ့ရစဉ်၊ နှစ် ၅၀ အတွင်း ပထမဦးဆုံး အမေရိကန်နိုင်ငံအကြီးအကဲတစ်ဦးမှ လည်ပါတ်ခြင်းဖြစ်သည်<ref>{{cite web|author=Kim Ghattas |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-15997268 |title=BBC News - Hillary Clinton Burma visit: Suu Kyi hopeful on reforms |publisher=Bbc.co.uk |date=2011-12-02 |accessdate=2014-02-09}}</ref>]]
===နိုင်ငံများ ===
၂၀၀၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂ ရက်တွင် အမေရိကန် အစိုးရသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ချုပ်ရက်သက်တမ်းတိုးတိုးခြင်း မြန်မာအစိုးရအား ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို လွှတ်ပေးပါရန် ဖိအားပေးလေသည်။
၂၀၀၅ ခုနှစ် ဇွန် ၁၇ ရက်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ၂၀၀၅ ခုနှစ် ဇွန် ၁၉ ရက်နေ့တွင် ကျရောက်သော သူ၏နှစ် ၆၀ ပြည့်မွေးနေ့ကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် နိုင်ငံအချို့ရှိ မြန်မာသံရုံးများရှေ့တွင် ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ နိုင်ငံတကာမှလည်း ဆန္ဒပြမှုများကို အသိအမှတ် ပြုခဲ့ကြသည်။
၂၀၀၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာနှောင်းပိုင်းတွင် အမေရိကန်အစိုးရသည် သံတမန်နည်းလမ်းဖြင့် ထပ်မံ၍ ဖိအားပေးပြန်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ယိုယွင်းလျက်ရှိသော အခြေအနေကို ကုလသမဂ္ဂ၏ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် နိုင်ငံစုံမှ အရေးယူခြင်းပြုလုပ်ရန်နှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ တရားဝင်ဆွေးနွေးရန်ကဏ္ဍတွင် ထည့်သွင်းပေးပါရန် ပြင်းထန်စွာ တိုက်တွန်းလာသည်။ ဤလှုပ်ရှားမှုသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အားထပ်မံ၍ တစ်နှစ်တိတိ ချုပ်ရက်တိုးမြှင့်ရာမှ ဖြစ်ပေါ်လာရခြင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဆွေးနွေးရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စကို ထည့်သွင်းရန်သဘောတူ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။
=== အဖွဲ့အစည်းများ ===
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် စတင်ထိန်းသိမ်းခံရစဉ်မှစ၍ International IDEA နှင့် Article 19 တို့၏ ဂုဏ်ထူးဆောင် ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ခန့်အပ်ထားခြင်းခံခဲ့ရပြီး ၎င်းအဖွဲ့ကြီးများ၏ ကူညီထောက်ပံ့မှုကို ရရှိခဲ့သည်။
ဘယ်ဂျီယံနိုင်ငံတွင် တည်ရှိသော ကက်သလစ်တက္ကသိုလ် ဂုဏ်ထူးဆောင် ပါရဂူဘွဲ့ (Doctor Honoris Causa)ကို အပ်နှင်းခြင်းခံရသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.vub.ac.be/home/DHC/overzicht.html |title=Overzicht Eredoctoraten Vrije Universiteit Brussel |accessdate=4 July 2006 |publisher=Vrije Universiteit Brussel |language=Dutch}}</ref> နှစ်စဉ် ဇွန်လတွင် အမေရိကမှ မြန်မာ့အရေးလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့ (US Campaign for Burma) မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ထောက်ခံအားပေး သည့်အနေနှင့် ‘ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဖမ်းချုပ်ကြ’ ဟူသည့် ကြွေးကြော်သံဖြင့် ကမ္ဘာအနှံ့အိမ်များတွင် ၎င်းဧည့်ခံပွဲများ ပြုလုပ်ကျင်းပကြသည်။ ဤပါတီပွဲများတွင် စည်းရုံးလှုပ်ရှားသူများသည် တစ်ရက်တာ ၂၄ နာရီအတွင်း အိမ်တွင်း၌ နေကြပြီး မိတ်ဆွေများအား ဖိတ်ကြားပြီးလျှင် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အကြောင်းတို့ကို လေ့လာဆွေးနွေးကြသည်။<ref>{{cite news | url =http://www.uscampaignforburma.org/action/community.html | archiveurl =https://web.archive.org/web/20060715081242/http://www.uscampaignforburma.org/action/community.html | archivedate =15 July 2006 | title =Arrest Yourself | publisher=US Campaign for Burma | accessdate =4 July 2006 }}</ref>
လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှု ဗဟိုဌာန Human Rights Action Center နှင့် အမေရိကမှ မြန်မာ့အရေးလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့ (US Campaign for Burma) တို့၏ ပူးပေါင်းလှုပ်ရှားမှုဖြစ်သော လွတ်မြောက်ရေးတိုက်ပွဲလှုပ်ရှားမှုမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ၏ ကြိုးပမ်းတိုက်ပွဲဝင်မှုများကို ကမ္ဘာမှ မျက်ခြေမပြတ် သတိရနေစေရန် အားထုတ်ကြသည်။
သူမ ပညာသင်ခဲ့သော စိန့်ဟူးစ်ကောလိပ်၊ အောက်စဖို့တက္ကသိုလ် နှစ်စဉ်ကျင်းပလေ့ရှိသော ကပွဲအခမ်းအနားတွင် မြန်မာနိုင်ငံက ကဏ္ဍတစ်ခုကို ထည့်သွင်းလေ့ရှိသည်။<ref>{{cite news | url =http://www.thefullmoonball.com/ie/ | title =St. Hugh's Full Moon Ball | publisher =The Burma Campaign UK | accessdate =4 July 2006 | archivedate =23 August 2006 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20060823221010/http://www.thefullmoonball.com/ie/ }}</ref>
==၂၄ နှစ်အတွင်း ကနဦး ပြည်ပခရီးစဉ်များ==
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြသည် ၂၄နှစ်အတွင်း နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျခံခဲ့ရသည့် အချိန်များတွင်၊ သူ လွတ်မြောက်လာပါက ပထမဦးဆုံးသွားလိုသည့် ခရီးစဉ်သည် နော်ဝေနိုင်ငံဖြစ်ကြောင်း အမြဲပြောဆိုခဲ့သော်လည်း၊ သူ၏ ပထမဦးဆုံးခရီးစဉ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ဖြစ်ခဲ့သည်။
===ထိုင်းနိုင်ငံ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး နှီးနှောဖလှယ်ပွဲ===
၂၄ နှစ်အတွင်း ပထမဦးဆုံး ပြည်ပခရီးအစဉ်အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး နှီးနှောဖလှယ်ပွဲသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ လာရောက်မည်ကို ထိုင်းအစိုးရ နှင့် နိုင်ငံခြာရေးဝန်ကြီးဌာနသို့သတင်းမပေးခဲ့ဘဲ စီးပွားရေး နှီးနှောဖလှယ်ပွဲသို့ သာမန် တက်ရောက်လာသည့် ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်မှလည်း ထိုနှီးနှောဖလှယ်ပွဲသို့ တက်ရောက်ရန် ရှိခဲ့သော်လည်း၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တက်ရောက်မည်ဟု သတင်းထွက်ခဲ့သည့်နောက်ပိုင်း၊ အကြောင်းပြချက် မရှိဘဲ မတက်ရောက်နိုင်ဟုဆိုကာ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဦးသိန်းစိန်သည် သွားရောက်ရန် အချိန်မပေးနိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့်ဟု ဆိုကာ၊ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည့် [[ဦးနေဇင်လတ်]]မှ နယူးယောက်တိုင်းမ် သို့ အီးမေးလ်ဖြစ် ပြောဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://www.nytimes.com/2012/05/30/world/asia/uncertainty-hangs-over-aung-san-suu-kyis-visit-to-thailand.html For example, no one from her office contacted the Thai Foreign Ministry, which normally coordinates such high-profile visits. “As far as I know, we have not been approached by her team,” Mr. Thani said a few hours before she was to land. U Nay Zin Latt, an adviser to Mr. Thein Sein, said the president could not make time to go.“He is extremely busy with his work, and taking great care of transitioning and transformation,” Mr. Nay Zin Latt said in an e-mail. Thai officials said the president’s visit had been rescheduled for next week. ]</ref>
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် မယ်လစခန်းသို့လည်း သွားရောက်ခဲ့ပြီး ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများ၊ ဒုက္ခသည်များနှင့်လည်း တွေ့ဆုံခဲ့သည်။
===ဥရောပ နှင့် နိုဘဲလ်ဆု===
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှ ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင်၊ ဥရောပ ၅ နိုင်ငံကို သွားရောက်လည်ပါတ်ရန် ခရီးစဉ်စတင်ခဲ့သည်။
====ဆွစ်ဇာလန် ခရီးစဉ်====
[[File:E18969.jpg|thumb|200px|ဂျီနီဗာမြို့တွင်ကျင်းပခဲ့သည့် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားအဖွဲ့]] ညီလာခံတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား တွေ့ရစဉ်]]
[[ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ]] ဂျနီဗာမြို့သို့ ဥရောပ၏ ပထမဦးဆုံးခရီးစဉ် နိုင်ငံအဖြစ် ဇွန်လ ၁၄ ရက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ ညနက်ပိုင်းတွင်စတင်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ နောက်တနေ့၌ [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားအဖွဲ့]]ချုပ် ညီလာခံတွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဆွဇ်ဇာလန် နိုင်ငံမြို့တော် ဘာ့န်၌ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး Didier Burkhalter နှင့်တွေဆုံခဲ့သည်။<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/world/2012/06/120614_aung_san_suu_kyi_ilo.shtml ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဂျီနီဗာ ရောက်ပြီ]</ref> အချိန်ကွာခြားမှုများနှင့် ခရီးဝေးပျံသန်းမှုများကြောင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်နေသည့် ဒေါ်စုသည် ဆွစ်ဇာလန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနှင့် အတူ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲပြုလုပ်နေစဉ် အော့အံခဲ့ပြီး၊ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ အစီအစဉ်အား ဖျက်သိမ်းခဲ့ရသည်။<ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/burmamyanmar/9332707/Aung-San-Suu-Kyi-cuts-short-news-conference-after-vomiting.html# Aung San Suu Kyi cuts short news conference after vomiting]</ref> ဆွစ်သမ္မတ၏ ဖိတ်ကြားချက် တက်ရောက်သူများ ၈၀ နှင့်အတူ ဧည့်ကြိုပွဲသို့ ခဏတာ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ သူမအတွက် အထူးစီစဉ်ထားသည့် ညစာစားပွဲအား ခရီးပန်းမှုများကြောင့် ဖျက်သိမ်းခဲ့ရသည်။ သောကြာနေ့တွင် ပါလီမန်သို့ သွားရောက်ခဲ့ပြီးနောက် နော်ဝေးသို့ ခရီးဆက်တင်ခဲ့သည်။
====နော်ဝေ ခရီးစဉ်====
[[Image:Kyi diploma.jpg|left|thumb|၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် ပေးအပ်ခဲ့သည့် နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု ဒီပလိုမာ လက်မှတ်အား တွေ့ရစဉ်<ref>MLA style: "Aung San Suu Kyi - Nobel Diploma". Nobelprize.org.13 Oct 2012
http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1991/kyi-diploma.html.</ref>]] ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆုပေးအပ်ခဲ့ချိန်တွင် သားနှစ်ဦးနှင့် ခင်ပွန်းတို့မှ ဒေါ်စုကိုယ်စား လက်ခံရယူခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း၊ ၂၁ နှစ်ကြာခဲ့သည့်အချိန်မှသာ ပထဦးဆုံး သူကိုယ်တိုင် တက်ရောက်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုဆုပေးပွဲတွင် နော်ဝေနိုဘဲလ်ကော်မတီမှ အော်စလိုမြို့တော်ခန်းမတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား တိုက်ရိုက် လက်မှတ်ပေးအပ်နိုင်ခဲ့သည်။
၁၇ရက်နေ့တွင် နော်ဝေနိုင်ငံရှိ ရဖ်တို လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တည်ရှိသည့် ဘာဂန်မြို့တော်တွင် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ၁၈ရက်နေ့တွင် အော်စလိုဖိုရမ်၌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ နော်ဝေ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Jonas Gahr Stoere နဲ့ U2 တေးဂီတအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် အဆိုတော် ဘိုနို တို့မှ အဓိက ဦးဆောင်ဆွေးနွေးကြသူများအဖြစ် ပါဝင်ခဲ့သည်။
====အိုင်ယာလန် ခရီးစဉ်====
၁၈ရက်နေ့တွင်ပင် အိုင်ယာလန်သို့ ခရီးဆက်တင်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၉ခုနှစ်တွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာရေး အဖွဲ့ကြီးမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ချီးမြှင့်ခဲ့သည့် [[Ambassador of Conscience|ယုံကြည်မှုဆိုင်ရာ သံတမန်]] ဆိုသည့်ဆုကြီးကို ယူတူးတေးဂီတ အဖွဲ့မှအဆိုတော် ဘိုနိုမှ ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ထို့နေ့ ညနေတွင် ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းသို့ ခရီးဆက်တင်ခဲ့သည်။
====ယူနိုက်တက် ကင်းဒမ်း ခရီးစဉ်====
၁၉ရက်နေ့ မနက်ပိုင်းတွင် လန်ဒန်စီးပွားရေး နှင့် နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်၌ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက်ခဲ့ပြီးနောက်၊ ဘီဘီစီ မြန်မာပိုင်းဌာနနှင့် ဘီဘီစီ ကမ္ဘာတလွှား အသံလွှင့် ဌာန တည်ရှိရာ အသံလွှင့်ရုံးသစ် ကြီးဆီသို့ လည်ပါတ်ခဲ့သည်။ ထိုနေ့သည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ၆၇ နှစ်မြောက် မွေးနေ့ဖြစ်သောကြောင့် ရောက်ရှိခဲ့သည့် နေရာတိုင်းတွင် သူမအတွက် မွေးနေ့ပွဲများ ကျင်းပပေးခဲ့ကြသည်။ ထို့နေ့ ညနေပိုင်းတွင် သူမနေထိုင်ခဲ့ဘူးသည့် အောက်စ်ဖို့ဒ်၌ မိသားစုဝင်များနှင့်အတူ မွေးနေ့ပွဲ ကျင်းပခဲ့သည်။
၂၀ရက်နေ့တွင်၊ အောက်စဖို့ တက္ကသိုလ် St Hugh's College ၏ကျောင်းသူ ဟောင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် အောက်စ်ဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်မှ ၁၉၉၃ခုနှစ်၌ ပေးအပ်ခဲ့သည့် ဂုဏ်ထူးဆောင် ဒေါက်တာ ဘွဲ့အား ရှယ်လ်ဒိုးနီးယန်း ဇာတ်ရုံ ဘွဲ့နှင်းသဘင် ခန်းမ၌ တက်ရောက်လက်ခံရယူခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2012/06/120620_assk_oxford.shtml |title=BBC Burmese - မြန်မာ့ရေးရာ - အောက်စဖို့ ဂုဏ်ထူးဆောင် ဘွဲ့ ဒေါ်စု လက်ခံရယူ |publisher=Bbc.co.uk |date=1970-01-01 |accessdate=2014-02-09}}</ref>
၂၁ ရက်နေ့တွင် ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်၏ အမှတ် ၁၀ [[ဒေါင်းနင်းလမ်း]] နေအိမ်၌ ဝန်ကြီးချုပ် ဒေးဗစ်ကင်မရွန်း နှင့် တွေ့ဆုံကာ ပူးတွဲသတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဗြိတိသျှပါလီမန် နှစ်ရပ်စလုံး၌ မိန့်ခွန်းပြောကြားရန် Westminster ပါလီမန် ခန်းမကြီးထဲ၌ ပုံမှန်အားဖြင့် နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တွေကိုသာ မိန့်ခွန်းပြောကြားခွင့်ရှိသော်လည်း၊ နိုင်ငံတော် သမ္မတ မဟုတ်သေးသည့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အတွက် ပထမဦးဆုံး အထူး ဂုဏ်ပြုသည့်အနေနှင့် ထိုခန်းမကြီး၌ မိန့်ခွန်းပြောကြားခွင့် ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုဂုဏ်ထူးဆောင်ခန်းမကြီးတွင် မိန့်ခွန်းပြောခွင့်ရသူများတွင် [[ချားလ်စ်ဒီဂေါ]]၊ [[နဲလ်ဆန်မန်ဒဲလား]]၊ [[၁၆ကြိမ်မြောက် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး]] နှင့် [[ဘာရက် အိုဘားမား]]တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ဒေါ်စုသည် ပထမဦးဆုံး အာရှနိုင်ငံသား နှင့်၊ ပြည်ပမှ ပထမဦးဆုံး အမျိုးသမီး၊ နိုင်ငံခေါင်းဆောင်မဟုတ်သေးသူတစ်ယောက်ကို ဤနေရာ၌ ဂုဏ်ပြုမိန့်ခွန်းပြောကြားခွင့်ပေးခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဂျွန်ဘာကောင်း မှ အဖွင့်အမှာစကားပြောကြာခဲ့သည်။ ဇွန်လ ၂၂ရက်နေ့တွင် ဗြိတိန်ရောက် မြန်မာများနှင့်လည်း လန်ဒန်တွင် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။
====ပြင်သစ် ခရီးစဉ်====
ပြင်သစ် သမ္မတ ဖိတ်ကြား ချက်အရ၊ ဗြိတိန်ခရီးစဉ်မှ ပြင်သစ် ပါရီမြို့သို့ ရထားဖြင့် ဇွန်လ်၂၆ရက် အင်္ဂါနေ့၌ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုနေ့ညနေပိုင်းတွင် ပြင်သစ်သမ္မတနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ နေ့လယ်ပိုင်း၌ ၂ဝဝ၄ ခုနှစ်တွင် ပါရီမြို့မှ ပေးအပ်ခဲ့သည့် [[ပါရီ ဂုဏ်ထူးဆောင် မြို့သူဆု|ဂုဏ်ထူးဆောင် မြို့သူ]] ဆုကို မြို့တော်ဝန် ဆီမှ လက်ခံ ရယူခဲ့သည်။ ၂၇ရက် မနက်ပိုင်းတွင် ဥရောပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများနှင့်လည်း တွေ့ဆုံပြီး မေးခွန်းများ အမေးအဖြေပြုလုပ်ခဲ့သည်။ မိုနာလီဇာ ပန်းချီကား နှင့် အခြားအနုပညာလက်ရာများတည်ရှိရာ ပါရီပြတိုက်များသို့ သွားရောက်ကြည့်ရှုခဲ့သည်။ ၂၉ ရက်နေ့၌ ဥရောပခရီးစဉ် ပြီးဆုံးကာ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည် ခရီးထွက်ခွာခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/burmese/world/2012/06/120626_dassk_paris.shtml |title=BBC Burmese - နိုင်ငံတကာ - ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပါရီမြို့ကို ရောက်ပြီ |publisher=Bbc.co.uk |date=1970-01-01 |accessdate=2014-02-09}}</ref>
===မြန်မာဟု အသုံးပြုရန်===
၂၉ ရက် ဇွန်လ ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ပြည်ပခရီးစဉ်များတွင် မြန်မာနိုင်ငံကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားဖြင့် ဘားမား ဟု ခေါ်ဝေါ် သုံးနှုန်းခဲ့သည့်အပေါ် မြန်မာလို့သာ သုံးနှုန်း ပြောဆိုရန် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်မှ သတိပေးခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှ အင်္ဂလိပ်လို မြန်မာလို့ မခေါ်ဆိုခြင်းသည် စကားလုံးကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ စစ်အစိုးရမှ လူထု၏ဆန္ဒကို မရယူခဲ့ဘဲ ကိုယ့်သဘောနှင့်ကိုယ် အမည်ပြောင်းလည်းခဲ့ခြင်းကို မကြိုက်ခြင်းကြောင့် အသုံးမပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2012/06/120629_dassk_burma.shtml Myanmar လို့ မခေါ်လို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကို သတိပေး]</ref>
===အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နှင့် ကွန်ဂရက်ရွှေတံဆိပ်===
[[Image:Barack Obama meets with Aung San Suu Kyi Sept. 19, 2012.jpg|thumb|အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ခရီးစဉ်တွင် အိမ်ဖြူတော်၌ သမ္မတအိုဘားမားနှင့်တွေ့ဆုံစဉ်]]ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် ၂ဝ၁၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် သူမ၏အမေရိကန်နိုင်ငံခရီးစဉ်ကို စတင်လိုက်ပြီး [[ဝါရှင်တန်ဒီစီ]]၊ [[နယူးယောက်]]၊ [[ဖို့ဝိန်း]]၊ [[လူးဝစ်ဗီးလ်]]၊ [[ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမြို့|ဆန်ဖရန်စစ္စကို]]နှင့် [[လော့စ်အိန်ဂျယ်လိစ်မြို့]]ကြီးများသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ၂ဝဝ၈ ခုနှစ်၌ ချီးမြှင့်သော အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အမြင့်ဆုံးဆုဖြစ်သည့် [[ကွန်ဂရက်ရွှေတံဆိပ်]] ဆု၊ Atlantic Council မှပေးအပ်သည့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံသားဆု၊ Asia Society မှပေးအပ်သည့် Global Vission ဆု၊ ဆန်ဖရန်စစ္စကို တက္ကသိုလ်ကပေးအပ်သည့် ဂုဏ်ထူးဆောင်ပါရဂူဘွဲ့နှင့် National Endowment For Democracy (NED) မှ ၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်ကတည်းက ပေးအပ်ထားသည့် ၁၉၉ဝ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရ ဆယ်နှစ်ပြည့် ဂုဏ်ပြုရုပ်တုကို ကိုယ်တိုင်လက်ခံရယူခဲ့သည်။<ref>ဒီလှိုင်းဂျာနယ်၊ အတွဲ(၁)၊ အမှတ်(၃၈)၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အမေရိကန်ခရီးစဉ် မှ</ref> ထိုခရီးစဉ်တွင် အမေရိကန်သမ္မတ အိုဘားမားနှင့် အိမ်ဖြူတော်တွင်တွေ့ဆုံခြင်း၊ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဘန်ကီမွန်းကိုလည်း နယူးယောက်မြို့၌ တွေ့ဆုံခဲ့သည်<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2012/09/120921_dassk_bankimoon.shtml အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကို ရောက်ရှိနေတဲ့ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဘန်ကီမွန်းနဲ့ နယူးယောက်မြို့မှာ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။]</ref>။ မြန်မာနိုင်ငံသမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၏ ကုလသမဂ္ဂ နှစ်ပတ်လည် အထွေထွေညီလာခံခရီးစဉ်နှင့် တိုက်ဆိုင်နေခြင်း၊ သမ္မတဦးသိန်းစိန်၏ ကုလသမဂ္ဂမိန့်ခွန်းတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ချီးကျူးဂုဏ်ပြုစကားပြောကြားခြင်း၊ သမ္မတဦးသိန်းစိန်တည်းခိုရာသို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် လာရောက်တွေ့ဆုံခြင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟီလာရီကလင်တန် လာရောက်တွေ့ဆုံခြင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ပိတ်ဆို့မှုများ ဖယ်ရှားခြင်း၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ကွန်ဂရက်ရွှေတံဆိပ်ဆု လက်ခံရယူပွဲတွင် မြန်မာအစိုးရဝန်ကြီး ဦးအောင်မင်းတက်ရောက်ခြင်း၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံရောက် မြန်မာများ တွေ့ဆုံခြင်း၊ သမိုင်းဝင်မိန့်ခွန်းများပြောကြားခြင်း စသည့် အပြုသဘောဆောင်သော ဖြစ်ရပ်များနှင့် ပြည့်နှက်နေခဲ့သည်။<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2012/09/120925_asskfortwayne.shtml ဖို့ဝိန်း မြန်မာတွေနဲ့ ဒေါ်စုတွေ့]</ref>
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် သူမ၏ခရီးစဉ်တွင် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေးတွင် ကူညီခဲ့ကြသူများကို ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ကိုယ်တိုင်လာရောက်ပြောဆိုလိုခြင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများနှင့် တွေ့ဆုံလိုခြင်းတို့ကို ခရီးစဉ်၏ရည်ရွယ်ချက်အဖြစ် မိန့်ကြားပြောဆိုခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုခရီးစဉ်သည် ၂ဝ၁၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၄ ရက်တွင် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ အောက်တိုဘာလ ၄ ရက်တွင် ကိုရီးယားလေကြောင်းလိုင်းဖြင့် မြန်မာပြည်သို့ပြန်ခဲ့ရာ၌ ည (၉:၅၅)နာရီတွင် ရန်ကုန်မြို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်သို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဝင်များ၊ အနုပညာရှင်များနှင့် ပြည်သူလူထုကြီးက ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဂုဏ်ပြုကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။ ည ၁၁ နာရီခန့်တွင် နေအိမ်သို့ရောက်ရှိပြီး၊ အိမ်ရှေ့၌ စောင့်ဆိုင်းကြိုဆို၊ နှုတ်ဆက်နေကြသည့် ပြည်သူလူထုအား နှုတ်ဆက်စကား၊ ကျေးဇူးတင်စကား ပြောကြားခဲ့သည်။
== ပေါ်ပြူလာ မီဒီယာ ==
===ရုပ်ရှင်===
*‘[[ရန်ကုန်အလွန်|ရန်ကုန်အလွန်’(Beyond Rangoon)]]- ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ဂျွန်ဘော်မင်းရိုက်ကူးခဲ့သည့် ရုပ်ရှင်ကားတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား သိသာစွာ ဖော်ထုတ်ထားသည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အဖြစ် တေးဂီတပညာရှင် ဒေးဗစ်ဘိုင်း၏ ယခင်အိမ်ထောင်ဘက်ဖြစ်သူ အေဒယ်လုဒ်မှ သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ ဆက်ဆိုဖုန်းပညာရှင် တေးရေးဆရာ ဝိန်းရှောတာသည် ၎င်း၏ သီချင်းတစ်ပုဒ်ကို ‘အောင်ဆန်းစုကြည်’ ဟု အမည်ပေးထားသည်။ ၎င်းနှင့် ဟာဘီဟင်ဘော့စ်တို့ နှစ်ဦး၏ ၁၉၉၇ ခုနှစ်ထုတ် ပလပ်စ်ဝမ်းအယ်လ်ဘမ်တွင် အဆိုပါသီချင်း ပါဝင် လူသိများခဲ့သည်။
*‘[[ကြောက်ရွံ့မှုမရှိသော အမျိုးသမီး - အောင်ဆန်းစုကြည်|ကြောက်ရွံ့မှုမရှိသော အမျိုးသမီး - အောင်ဆန်းစုကြည်- (Aung San Suu Kyi - Lady of No Fear)]]’၅၈ မိနစ်ကြာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ဖြစ်ရပ်မှန်များကို ရိုက်ကူးထားသည့် မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ကား -Denmark 2010, 58 min.A Kamoli Films Production, by Anne Gyrithe Bonne
*[[သည်အမျိုးသမီး|‘သည်အမျိုးသမီး’(The Lady)]]- ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သူ၏ခင်ပွန်းသည် မိုက်ကယ်အဲရစ်တို့၏ ဘဝဇာတ်ကြောင်းကို အခြေခံသည့် အချစ်ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားတစ်ခုကို ၂၀၁၀ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအတွင်း ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ကမ္ဘာအနှံ့တွင် ပြသခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt1802197/|title=The Lady (2011)|publisher=IMDb.com|accessdate=2015-11-10}}</ref> ဤဇာတ်ကားတွင် မလေးရှားနိုင်ငံသူ ကမ္ဘာကျော် ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင် [[မီရှဲလ်ယို့ဟ်|မီရှဲလ်ယို့ဟ် (Michelle Yeoh)]] မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ အင်္ဂလန်နိုင်ငံသား ဒေးဗစ်သျူးလစ် (David Thewlis) မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ခင်ပွန်းသည် [[မိုက်ကယ် အဲရစ်]] အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ <ref>[http://michelleyeoh.info/Movie/thelady.html http://michelleyeoh.info/Movie/thelady.html]</ref>
===ဂီတ===
*[[ဆက်လျှောက်၊ (သီချင်း)|ဆက်လျှောက်(Walk On)]]- ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် အိုင်းရစ်ရော့ခ်တေးဂီတအဖွဲ့[[ယူတူး]]တွင် သီဆိုသူ [[ဘိုနို]]၏ လက်ရာဖြစ်သည့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ရည်မှန်း၍ စပ်ဆိုထားသည့် အခွေလည်း ထွက်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှ အနုပညာရှင်စုံတို့မှ ‘ဝေါ့ခ်အွန်’ သီချင်းကို သရုပ်ဖော်ထားသည့် ‘ဟေဒယ်လေဒီ’ ဟူသည့် အခွေမှာ စစ်အစိုးရ၏ ပိတ်ပင်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ဇွန် ၁၉ ရက်နှင့် ၂၁ ရက်တို့တွင် လန်ဒန်နှင့် ဂလပ်စ်ဂေါအသီးသီးတို့၌ ကျင်းပခဲ့သော ဗာတီဂိုနယ်လှည့်ဖျော်ဖြေပွဲများတွင် ယူတူးအဖွဲ့က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ရည်ညွှန်း၍ ‘ရမ်းနင်းတူစတန်းစတေးလ်’(Running to stand still) ဟူသော တင်ဆက်မှုကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အခြားအနုပညာ ရှင်များဖြစ်ကြသည့် ဘလက်ဟိုင်းပီးစ်၊ ကိုးပလေး၊ ဒါမီးယမ်းရိုက်စ် နှင့် အားအီးအမ်တို့ကလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား လူသိရှင်ကြား ထောက်ခံအားပေး ခဲ့ကြသည်။
*‘မတီးခက်ရသေးသည့် စန္ဒယား’(Unplayed piano)- အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နှစ် ၆၀ပြည့် မွေးနေ့အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ရိုက်စ်၏ လီစာဟဲန်ဂန်းနှင့် ပူးတွဲထုတ်လုပ်ခဲ့သည့် တေးသရုပ်ဖော် ဗီဒီယို ကို ယူကေ၌ ၂၀ ဇွန်လ ၂၀၀၅ နှင့် အိုင်ယာလန်၌ ၁၇ ဇွန်လ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် စတင်ရောင်းချခဲ့သည်။ ဒေမီယံ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် အလည်အပါတ်ရောက်ခဲ့ပြီးနောက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အတွက် ရေးသားခဲ့ပြီး၊ ရောင်းရသည့်အမြတ်စွန်းငွေကို မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အသုံးချခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.youtube.com/watch?v=NgQUBecM7OM&feature=related |title=Damien Rice - Unplayed Piano (Official Video) |publisher=YouTube |date=2010-11-24 |accessdate=2014-02-09}}</ref>
*၂၀၀၃ ခုနှစ်၏ ဥရောပ [[အမ်တီဗီ]] ဂီတဆု ချီးမြှင့်ပွဲတွင် သူ့အား ‘ဖရီးယော်မိုင်းဒ်’ ဟူသည့် ဆုကို ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။
*၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် နယူးစတိတ်မင်း မဂ္ဂဇင်း၏ စုစည်းတင်ပြသည့် ‘ကျွန်ုပ်တို့ခေတ်၏ သူရဲကောင်း’ စာရင်းတွင် သူ့အား ထိပ်ဆုံးအမှတ် ၁ နေရာအဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။
[[File:Aung San Suu Kyi greeting supporters from Bago State.jpg|thumb|175px|၂၀၁၁ ပဲခူးခရီးစဉ်တွင် ထောက်ခံအားပေးသူများကို နှုတ်ဆက်နေစဉ်။]]
== ရရှိခဲ့သည့် ဆုများ ==
{{main|အောင်ဆန်းစုကြည် ရရှိခဲ့သည့် ဆုများ}}
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နိုင်ငံတကာမှ အသိအမှတ် ဂုဏ်ပြုသည့် ဆုများရာကျော်ရှိသည်။ ရရှိသော ဆုများ၏ ငွေကြေးများကို မြန်မာပြည်သူများ၏ ပညာရေး နှင့် ကျန်းမာရေး(ကဏ္ဍ)အတွက် လှူဒါန်းလေ့ရှိသည်။ နိုဘဲလ်ဆုကြေးငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁.၃သန်းကိုလည်း မြန်မာပြည်သူများ၏ ပညာရေး နှင့် ကျန်းမာရေးအတွက် ရန်ပုံငွေမတည်နိုင်ရန် လှုဒါန်းခဲ့သူလည်းဖြစ်သည်။
{| border="1" style="font-size:10px"
|-
|''စဉ်''
|''ခုနှစ်''
|''ရရှိခဲ့သည့် ဆု အမည်''
|''ပေးအပ်သည့် ဌာန''
|''နိုင်ငံ''
|''ဆုကြေး''
|-
|၁
|၁၉၉၀
|[[သိုးရော်ဖ် ရွပ်ဖ်တို ဆု]]
|ရဖ်တို လူ့အခွင့်အရေး ဖောင်ဒေးရှင်း
|{{အလံ|နော်ဝေနိုင်ငံ}}
|
|-
|၂
|၁၉၉၁
|[[စက်ခါရော့ဗ်ဆု]]
|ဥရောပ ပါလီမန်
|{{အလံ|ပြင်သစ်}}
|၅၀ ၀၀၀ ယူရို
|-
|၃
|၁၉၉၁
|[[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]
|နိုဘဲလ် ကော်မတီ
|{{အလံ|နော်ဝေးနိုင်ငံ}}
|၆ ၀၀၀ ၀၀၀ ဆွီဒင် ခရုံနာ
|-
|၃
|၁၉၉၆
|Companion of the Order of Australia
|
|{{အလံ|ဩစတြေးလျနိုင်ငံ}}
|
|-
|၄
|၂၀၀၀
|လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် သမ္မတ ဆု
|
|
|
|-
|၅
|၂၀၀၂
|မဒန်ဂျိတ် ဆင့်ဂျ် ဆု (Madanjeet Singh Prize)
|ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေး၊ သိပ္ပံ နှင့် ယဉ်ကျေးမှု (UNESCO)
|
|
|-
|၆
|၂၀၀၂
|A Doctor of Laws honoris causa
|Memorial University of Newfoundland
|{{flag|ကနေဒါနိုင်ငံ}}
|
|-
|၇
|၂၀၀၄
|[[ဂွမ်ဂျူး လူ့အခွင့်အရေးဆု]] (Gwangju Prize for Human Rights)
|
|{{flag|တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ}}
|
|-
|၈
|၂၀၀၇
|Honorary Canadian citizenship
|
|{{flag|ကနေဒါနိုင်ငံ}}
|
|-
|၉
|၂၀၀၇
|အိုလွတ်ဖ် ပါလ်မယ် ဆု (Olof Palme Prize)
|အိုလွတ်ဖ် ပါလ်မယ် မိသားစု နှင့် ဆွီဒင်ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ ထူထောင်မှု
|{{flag|ဆွီဒင်နိုင်ငံ}}
|၇၅ ၀၀၀ အမေရိကန် ဒေါ်လာ
|-
|၁၀
|၂၀၀၈
|ကွန်ဂရက် ရွှေတံဆိပ်ဆု Congressional Gold Medal) <ref>{{cite web|url=http://clerk.house.gov/art_history/house_history/goldMedal.html |title=Office of the Clerk of the U.S. House of Representatives - 404 |publisher=Clerk.house.gov |date= |accessdate=2014-02-09}}</ref>
|United States Congress
|{{flag|အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု}}
|
|}
** ဆက်စပ်လေ့လာရန် [[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နေ့စွဲမှတ်တမ်းများ]]
==ထူထောင်ခဲ့သည့် ရန်ပုံငွေများ==
*'''[[အောင်ဆန်းစုကြည် ကမ္ဘာ့လွတ်မြောက်ရေး ရန်ပုံငွေ]]'''- အမည်ပေးထားသည့် ရန်ပုံငွေကို နော်ဝေအခြေစိုက် အစိုးရမဟုတ်သည့် Partnership For Change အဖွဲ့၊ နော်ဝေ မီဒီယာအဖွဲ့ကြီးတစ်ခုဖြစ်သည့် HippieMedia၊ နော်ဝေဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း မစ္စတာ ဘိုနဗစ်နှင့် နော်ဝေရောက် မြန်မာအသိုင်းအဝိုင်းတို့ ပါဝင်ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ ဂုဏ်ထူးဆောင် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အဖြစ်ပေးအပ်ခဲ့ပြီးနောက် ဒေါ်စုမှ လက်မှတ်ထိုး အတည်ပြုပေးခဲ့သည်။ ဇွန်လ ၁၆ ရက်နေ့၌ အော်စလိုမြို့တွင် ရန်ပုံငွေအမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁ သန်းနှင့် စတင် မတည်ခဲ့သည်။<ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/multimedia/2012/06/120625_mobigeno_asskworldfreedomfund.shtml ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နာမည်နှင့် ရန်ပုံငွေ အဖွဲ့တစ်ခု တည်ထောင်ခဲ့ (ဘီဘီစီ)]</ref>
*'''Prospect Burma'''- မြန်မာနိုင်ငံသားများနှင့် ပြည်ပရောက် ဒုက္ခသည်များ ပညာရေးဆက်လက်သင်ယူနိုင်ရန် ပညာသင်ငွေကြေးများ ထောက်ပံ့ပေးသည့် ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ကြီးဖြစ်သည်။ ထိုရန်ပုံငွေတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ရရှိခဲ့သည့် ၁၉၉၁ နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု နှင့် အခြားဆုကြေးများမှ ငွေကြေးတစ်ချို့ပါဝင်ခဲ့သည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.prospectburma.org/about-prospect-burma/how-prospect-burma-began.html |title=How Prospect Burma Began |publisher=Prospect Burma |date= |accessdate=2014-02-09 |archivedate=9 March 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120309003543/http://www.prospectburma.org/about-prospect-burma/how-prospect-burma-began.html }}</ref>
== ရေးသားခဲ့သည့် စာအုပ်များ ==
===စာပေ===
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပါဝင် ရေးသားတည်းဖြတ်ခဲ့သည့် စာအုပ်များမှာ-
*''[[ကြောက်ရွံ့ခြင်းမှ လွတ်ကင်းရေး၊ (စာအုပ်)|ကြောက်ရွံ့ခြင်းမှ လွတ်ကင်းရေး]]''
*''မျှော်လင့်ခြင်း၏ အသံများ''
*''[[မြန်မာပြည်မှ ပေးစာများ]]''
*''ဗမာ့ အောင်ဆန်း''
*''အောင်ဆန်း/အာရှနိုင်ငံမှ ခေါင်းဆောင်များ''
*''ဘူတန်သို့ သွားလည်ကြစို့''
*''မြန်မာပြည်သို့ သွားလည်ကြစို့''
*''နီပေါသို့ သွားလည်ကြစို့''
*''မျက်နှာဖုံး နောက်ကွယ်ရှိ မြန်မာပြည်''
*''မြန်မာနှင့် အိန္ဒိယ- ကိုလိုနီလက်အောက်ဘ၀များ၏ ရှုထောင့်များ''
*''စစ်မှန်သော ခိုကိုးရာ ဆီသို့''
==မိန့်ခွန်းများ==
{{main|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ရွှေဂုံတိုင် မိန့်ခွန်း}}
== ကိုးကား ==
{{reflist|2}}
== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
*{{Commons category-inline|Aung San Suu Kyi|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်}}
*{{Wikiquote-inline|Aung San Suu Kyi|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်}}
* {{Facebook|aungsan.suukyi.5661}}
{{lifetime|၁၉၄၅| | }}
[[ကဏ္ဍ:အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ပါတီဝင်များ]]
[[Category:မြန်မာ့ အထင်ကရ အမျိုးသမီးများ]]
[[ကဏ္ဍ:နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရ ပုဂ္ဂိုလ်များ]]
[[Category:၂၀၁၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်သူများ]]
[[Category:သက်ရှိထင်ရှားပုဂ္ဂိုလ်များ]]
[[Category:အောင်ဆန်းစုကြည်]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပညာရေးဝန်ကြီးများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ ဝန်ကြီးများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမျိုးသမီး ဝန်ကြီးများ]]
nybdk83ru82jlwu96gw2uq8qyj2m2uo
မေတ္တေယျဘုရား
0
48397
756426
700182
2022-08-27T13:23:39Z
2400:AC40:A53:DB22:349E:1EE3:2D67:389C
/* ဗုဒ္ဓဝင် */၁၀၀၀၀၀
wikitext
text/x-wiki
'''အရိမေတ္တေယျဘုရားဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား'''သည် [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]၌ နောင်ပွင့်လတ္တံ့သော ဗုဒ္ဓဘုရားတစ်ဆူဖြစ်လေသည်။ ဤဘဒ္ဒကမ္ဘာတွင် [[ကကုသန်ဘုရား|ကကုသန် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား]]၊ [[ကောဏဂုံဘုရား|ကောဏဂုံ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား]]၊ [[ကဿပဘုရား|ကဿပ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား]]၊ [[ဂေါတမဗုဒ္ဓ|ဂေါတမ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား]] ဟူ၍ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား(၄) ဆူ ပွင့်တော်မူခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။ ဤ [[ဘဒ္ဒကမ္ဘာ]] တွင် ပဉ္စမမြောက် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား အဖြစ် အရိမေတ္တေယျဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား သည် ပွင့်တော်မူ လတ္တံ့ ဖြစ်သည်။ အရိမေတ္တယျမြတ်စွာဘုရားသည် ဤ ဘဒ္ဒကမ္ဘာအတွင်း ငါးကြိမ်မြောက် ပွင့်တော်မူ လတ္တံ့သော ဘုရားရှင် ဖြစ်သည်။
အရိမေတ္တေယျမြတ်စွာဘုရားကို အရိမေတ္တေယျ (အရိယ မေတ္တယျ) ဟု ခေါ်ကြသည်။ '''အဇိတ''' ဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။
== ဘုရားဆုကိုတောင်းခြင်း ==
လွန်လေပြီးသောအတိတ်က ကပ်ကမ္ဘာတစ်ခုတွင် '''သိရိမနတ ဘုရား''' ပွင့်တော်မူခဲ့သည်။ ထိုမြတ်စွာဘုရားလက်ထက်တော်တွင် မေတ္တေယျဘုရားသည် သင်္ခ မည်သော စကြာဝတေးမင်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ တစ်နေ့သောအခါ ထိုစကြဝတေးမင်းသည် သာမဏေတစ်ဦးနှင့် တွေဆုံခဲ့သည်။ ထိုသာမဏေသည် မြတ်စွာဘုရားသည် ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော်၌ နေတော်မူသည်ကိုလျှောက်သောအခါ သင်္ခသည် သာမဏေအား မင်းအရာကို အပ်ပြီး ဘုရားရှိရာအရပ်သို့ သွားလေသည်။
ထိုသို့သွားသောအခါ ပင်ပန်းကြီးစွာဖြစ်၍ ထိုမြတ်စွာဘုရားထံသို့ မရောက်မည်ကို စိုးရိမ်လေ၏။ ထိုစဉ် သိရိမနတ ဘုရားသည် ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်တော်ဖြင့် ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ထိုစကြဝတေးမင်း၏အဖြစ်ကိုမြင်၍ မြတ်စွာဘုရားသည် လှည်းသမားလူအိုအသွင် ဖန်ဆင်း၍ခေါ်ဝောာ်မူခဲ့လေသည်။
ကျောင်းသို့ရောက်သော် မြတ်စွာဘုရားသည် တရားကို ဟောတော်မူလေ၏။ ထိုအခါ သင်္ခစကြဝတေးမင်းသည် မိမိ၏ ဦးခေါင်းကို လက်သည်းဖြင့်ဖြတ်၍ ဘုရားဆုကို တောင်း၍ အလှူပြုပြီးစုတေလေသည်။<ref>ဒီပဲယင်းဆရာတော် စီရင်ထားသော အနာဂတ်တဝင်ကျမ်း</ref>
== ဗုဒ္ဓဝင်==
ကေတုမတီပြည်မှ သင်္ခ[[စကြာမင်း]]၏ ပုရောဟိတ် သုဗြဟ္မာပုဏ္ဏားနှင့် ဗြဟ္မဝတီပုဏ္ဏေးမတို့၏ သားတော်ဖြစ်လတ္တံ့။
အရွယ်ရောက်သော် စန္ဒမုခီ အမည်ရှိသော မင်းသမီးနှင့် လက်ထက်ထိမ်းမြား လတ္တံ့။ သားတော်ဗြဟ္မဝဒ္ဓနတစ်ပါး ဖွားမြင်ပြီးနောက် လောကီစည်းစိမ်ကို ပယ်စွန့်ကာ ပြသာဒ်ယာဉ်ဖြင့်တောထွက်တော်မူလတ္တံ့။
၇ ရက်ကြာမျှ ဒုက္ကရစရိယာ ကျင့်တော်မူပြီးနောက် ကံ့ကော်ဗောဓိပင်ရင်းဝယ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကိုရ၍ ဘုရားဖြစ်တော်မူ လတ္တံ့။ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ အဂ္ဂသာဝက ၂ ပါးကား အသောက မထေရ်နှင့် ဗြဟ္မဒေဝမထေရ်ဖြစ်လတ္တံ့။ အဂ္ဂသာဝိကာ ၂ ပါးကားပဒုမာထေရီနှင့် သုမနထေရီဖြစ်လတ္တံ့။ အလုပ်အကျွေးကား သီဟမထေရ် ဖြစ်လတ္တံ့။
ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ ဉာဏ်တော် အမြင့်ကား ၈၈ တောင် မြင့်လတ္တံ့။ သက်တော် တစ်သိန်း နေရလတ္တံ့။ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာသည် အနှစ်တစ်သိန်း
ရှစ်သောင်းတိုင်တိုင် တည်လတ္တံ့။{{efn|အနာဂတ်တဝံသကျမ်းတွင်မူ သုံးသိန်းခြောက်သောင်းဟုဆိုထားသည်။}}<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၉)</ref>
== ကိုးကား ==
<references/>
==မှတ်စု==
{{Notelist}}
{{နှစ်ကျိပ်ရှစ်ဆူ}}
[[Category:ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
[[Category:ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုရားများ]]
at4m12eu7f5sptjiwun6miwvpbjjxnz
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Ninjastrikers
3
50577
756598
756187
2022-08-28T10:49:01Z
Albert Poliakoff
55831
/* Wikisource နှင့် မေးမြန်းချက် */ အပိုင်းသစ်
wikitext
text/x-wiki
== How we will see unregistered users ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin=content/>
Hi!
You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki.
When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed.
Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help.
If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]].
We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January.
Thank you.
/[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/>
</div>
၁၈:၁၈၊ ၄ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
<!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(6)&oldid=22532666 -->
== ဖျက်ပေးပါ ==
မဂ်လာပါဗျ
ဒီနေ့ နေ့ခင်းတုန်း က အဂ်လိပ်ဘက်က bf 109 ကို [[ဘီအက်ဖ် ၁၀၉]] ဆိုပြီးဘာသာပြန်လိုက်တာ ဘရို သိမယ်လို့ထင်ပါတယ်။
ဘာသာပြန်ထားတဲ့ ဗားရှင်းကို ကျနော်ပြန်ကြည့်လိုက်တဲ့ အချိန်မှာ အဂ်လိပ်ဘက်က ကိုးကားလင့်ခ်ကို မြန်မာဘက်ကို ပြောင်းချိန်မှာ ပြဿနာ ရှိနေတာကို သိလိုက်ရပါတယ်။ အဲ့တာကို ကျနော် ပြန်လုပ်ချင်ပါတယ်။ ဘရို့ အနေနဲ့ ဖျက်ပေးနိုင် မလား။
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၁၄:၃၁၊ ၅ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
:ဖျက်လိုက်ပါပြီ။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၄:၃၉၊ ၅ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
::ဘရိုရေ
::တောင်းဆိုရမှာတော့ အားနာပါတယ်ဗျာ။
::ကျနော်ဘာသာပြန်ထားတဲ့ဆောင်းပါးတွေ ဖြစ်တဲ့ အက် ၁၈ နဲ့ လီ အန်ဖီး ရိုင်ဖယ် ဆောင်းပါးတွေမှာလဲ ဘာသာပြန်တဲ့ အချိန်မှာ လင့်ခ်တွေမှားတာအပါအဝင် လိုအပ်ချက်တွေက အရမ်းများနေပါတယ်ဗျ။
::အဲ့တာတွေကိဘည်း ပြန်လုပ်ချင်တယ်။ အပန်းမကြီးဘူးဆိုရင် ဖျက်ပေးပါ။ [[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၁၄:၅၆၊ ၅ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== ကူညီပေးပါ ==
မဂ်လာပါဗျ
ကျနော် [[အက်ဖ်/အေ-၁၈ စူပါဟောနက်]] ကို ဘာသာပြန်လိုက်တာကို ဘရို သိမယ် လို မျှော်လင့်ပါတယ်၊၊
ဘာသာပြန်လိုက်တယ်ဆိုပေမယ့်လည်း မြန်မာ wikipedia ဘက်ကိုရောက်တဲ့အခါမှာ လင့်ခ်တွေက ပြသနာ တက်နေပါတယ်။
ဘရို ပြင်တတ်တယ် ဆိုရင် ပြင်ပေးပါဗျာ။
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၁၁:၃၀၊ ၈ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)Editor in Myanmar
:ပြင်လိုက်ပါပြီ။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၇:၅၂၊ ၈ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ ==
ဖျက်မပစ်ပါနဲ့ခင်ဗျာ [[အသုံးပြုသူ:ကောင်းသူ|ကောင်းသူ]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:ကောင်းသူ|ဆွေးနွေး]]) ၁၈:၁၄၊ ၁၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
:@[[အသုံးပြုသူ:ကောင်းသူ|ကောင်းသူ]] ခိုင်လုံတဲ့ စိစစ်အတည်ပြုနိုင်တဲ့ ကိုးကားတွေ မပါတဲ့ ဆောင်းပါးတွေဖြစ်တာရယ်၊ စွယ်စုံကျမ်းမှာ ပါဝင်နိုင်ဖို့အတွက် [[WP:N|ထင်ရှားအရေးပါမှု]] မရှိတာကြောင့် ဖျက်ပစ်ရတာပါ။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၈:၁၆၊ ၁၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
::[[ထိပ်တင်ကောင်းရွှေအေး]] ဆောင်းပါးက Autobiography လို့လဲ သံသယရှိပါတယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ [[:en:WP:AB|ကိုယ့်အကြောင်းကိုယ် ဆောင်းပါးရေးတာမျိုး]]ကို အားမပေးပါဘူးဗျာ။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၈:၁၉၊ ၁၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Help ==
Hey bro
I add General Aung San as the first commander in chief of the military in [[မြန်မာ့ ပထမဆုံးများ]] but there was a problem.
Please fix it
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၁၃:၀၅၊ ၁၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
:{{Done}} [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၈:၁၁၊ ၁၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== january 20, 2022 ==
I think those crimes should be in [[မင်းအောင်လှိုင်|Min Aung Hlaing]] article because he's the most responsible General for these cases.
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၀၂:၅၇၊ ၂၀ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
:@[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]]: As this is an article about Min Aung Hlaing, the detailed crimes done by his soldier should not be included. [[မင်းအောင်လှိုင်#လူမျိုးတုန်း_သတ်ဖြတ်မှုနှင့်_စစ်ရာဇဝတ်မှုဟု_စွပ်စွဲခံရမှုများ|လူမျိုးတုန်း_သတ်ဖြတ်မှုနှင့်_စစ်ရာဇဝတ်မှုဟု_စွပ်စွဲခံရမှုများ]] section seems good enough. [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၃:၅၅၊ ၂၀ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
::how about undetailed section?
::His soldiers can do those things without his order.
::[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၀၃:၅၉၊ ၂၀ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Undetailed section ==
I agree that detailed about [[မင်းအောင်လှိုင်|Min Aung Hlaing]]'s crimes is not needed but I think the undetailed that I added is needed because he's the most responsible officer for those crimes.
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၀၄:၄၇၊ ၂၀ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
:ဒါနဲ့ အကိုးအကားက မနည်းပါဘူးဗျာ။
:တစ်မှုခြင်းစီ အတွက် လင့်ခ်တွေ ထည့်ပေးထားပါတယ်။
:[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၀၄:၄၉၊ ၂၀ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Wait ==
Bro ရေ
[[ပြည်သူ့ခုခံတော်လှန်စစ်]] မှ ကျနော် edit အကုန်ပြီးတဲ့ အထိစောင့်ပေးပါ။ ကျနော့်ရဲ့ တချို့ edit တွေဟာ NPOV နဲ့ ဆန့်ကျင်နေကြောင်းသိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော် စာအချောသတ်နေတုန်း bro က ကြားထဲ ဝင်ပြင်လိုက်ရင် အစက ပြန်ရေးနေရလို့ပါ။
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၀၈:၂၄၊ ၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
:Noted! [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၉:၁၄၊ ၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
Hey bro.
Thanks for not acknowledging my request. I've finished editing to read better now.
🤗🤗🤗🤗
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၁၀:၀၂၊ ၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
:Thank you so much for improving the article. [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၇:၅၉၊ ၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== စစ်ပေး ==
Bro ရေ
ညနေက ကျနော် edit လုပ်နေတုန်း ကျနော် ညီဝမ်းကွဲ အိမ်ကို ခဏလာတယ်။ ကျနော်ကလည်း computer screen ကို edit ရင်းတန်းလန်းနဲ့ ထားခဲ့မိတယ်ဗျ။ ဒါ့ကြောင့် ကျနော် edit ထားတာတွေကို တစ်ချက်လောက် စစ်ပေးပါ။ ဒီကောင်က ပြုံးစိစိနဲ့ မေးတော့လဲ မဖြေဘူးဆိုတော့ တစ်ခုခု လုပ်သွားတယ် ထင်တယ်။ 🤔 ပေါက်တတ်ကရတွေ ဝင်ရေးသွားမှာ စိုးလို့ပါ။ (အစ က တော့ ကိုယ့်ဟာကိုယ် စစ်မလို့ပဲ။ online ကျောင်းက assignment တွေ ပုံနေလို့ဗျ။)
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၁၃:၁၆၊ ၁၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
:You can check your contribution history via [[အထူး:ဆောင်ရွက်ချက်များ/Editor_in_Myanmar|here]]. [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၂:၂၈၊ ၁၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
::@[[အသုံးပြုသူ:Ninjastrikers|Ninjastrikers]] တွေ့ပြီ bro ရေ
::၂၀၁၅ ကိုးကန့်စစ်ပွဲကို edit ရင်း တန်းလန်းကြီး ထားခဲ့တုန်း သူက မသိမသာရေးသွားတာပါ။ အဲ့ဒါကြောင့် ဒီကောင်ဘာရေးသွားလဲဆိုပြီး recent change မှာ ရှာတော့ မတွေ့တာ။ တော်တော် လည်တဲ့ကောင် 😅
::[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၁၅၊ ၁၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Question ==
If you'll see [[အသုံးပြုသူ_ဆွေးနွေးချက်:Editor_in_Myanmar#အသုံးပြုသူ_ဆွေးနွေးချက်:2600:1700:53F0:AD70:52E:5AE2:95D5:E5B0#STOP!!!|here]], I asked what to do about articles I created that should be deleted and rewritten. [[Lady and the Tramp II: Scamp's Adventure]] is one, and the other is [[Fun and Fancy Free]]. Also, {{ping|Martorellpedro}}, I wanted the articles I wrote deleted so that they can be recreated better. Martorellpedro would have made them both better. However, for retained titles he made, like [[Lady and the Tramp]], [[Charlotte's Web 2: Wilbur's Great Adventure]], and [[Teletubbies]], what should they be called? I know that Teletubbies probably can't be translated, but shouldn't it be transliterated? Also, the only reason to decline deletion of the articles I wrote is if they can be improved. They need to be better. If this wiki is supposed to be like Thai wiki, then Lady and the Tramp II: Scamp's Adventure should look like the Thai page. There is not a Thai page yet about Fun and Fancy Free, as well as other Disney movies of that time like [[Saludos Amigos]] and [[The Three Caballeros]]. Which should exist first? I guess Thai, but I'm asking Martorellpedro to write it. Meanwhile, what should "The Rescuers Down Under" be called in mywiki? I believe it too should exist in Thai wiki, but I can't write it. Can you, Martorellpedro? [[အထူး:ဆောင်ရွက်ချက်များ/2600:1700:53F0:AD70:7817:2DF7:EF56:A2CE|2600:1700:53F0:AD70:7817:2DF7:EF56:A2CE]] ၂၃:၁၆၊ ၂၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ (UTC)
:Another one is [[Bolt (၂၀၀၈ ရုပ်ရှင်)]]. What should the title be in Burmese? {{ping|Pho Sai}}, do you know anything about this? [[အထူး:ဆောင်ရွက်ချက်များ/2600:1700:53F0:AD70:7943:AFDB:85F3:8F2F|2600:1700:53F0:AD70:7943:AFDB:85F3:8F2F]] ၀၃:၂၆၊ ၁၄ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== Your opinion ==
Would you mind giving some of your opinions in [[ဆွေးနွေးချက်:ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်]]?
[[အသုံးပြုသူ:Editor in Myanmar|Editor in Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Editor in Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၅၂၊ ၄ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== Infobox country ==
Infobox country မှာ နိုင်ငံတော်တံဆိပ်နေရာ (<code>|symbol_type</code>) မှာကျ စာတန်းရေးပေးလို့ရသလို အလံနေရာ (<code>|flag_type</code>) မှာလည်း စာတန်းထိုးပေးလို့ရနိုင်အောင် လုပ်ပေးလို့ရမလားခင်ဗျ။ [[User:Albert Poliakoff|<span style="color: deepskyblue">Albert Poliakoff</span>]] ([[User talk:Albert Poliakoff|<span style="color: slategray">မက်ဆေ့ခ်ျ</span>]]) ၀၄:၂၀၊ ၁၁ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
:ဟုတ် ရတယ်ဗျ။ enwiki ဖက်မှာတော့ ပါပြီးသား၊ ဒီဖက်က တမ်းပလိတ်က မြန်မာ/အင်္ဂလိပ် နှစ်မျိုးသုံးလို့ရအောင်လုပ်ထားတော့ update လုပ်ဖို့ တော်တော်လက်ဝင်တာ။ ထပ်ဖြည့်ဖို့/ပြင်ဖို့ လုပ်ရဦးမယ်။ {{smiley|5}} [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၄:၂၆၊ ၁၁ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
::@[[အသုံးပြုသူ:Albert Poliakoff|Albert Poliakoff]] စမ်းကြည့်ပါဦးဗျ။ ထည့်တော့ထားပြီ။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၄:၄၂၊ ၁၁ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
:::@[[အသုံးပြုသူ:Ninjastrikers|Ninjastrikers]] စာတန်းပေါ်ပါတယ်ဗျ။ ကျေးဇူးပါ။[[User:Albert Poliakoff|<span style="color: deepskyblue">Albert Poliakoff</span>]] ([[User talk:Albert Poliakoff|<span style="color: slategray">မက်ဆေ့ခ်ျ</span>]]) ၀၄:၅၀၊ ၁၁ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== အကူအညီတောင်းခံခြင်း ==
မင်္ဂလာပါ Bro
မြန်မာ ပရိုဂရမ်မာ တစ်ယောက်အကြောင်း ရေးချင်လို့ပါ။
ကိုးကားကတော့ Google Play store Link တွေနဲ့ တခြား Website တွေမှာ တင်ထားတဲ့ app link တွေတော့ရှိပါတယ်။
ရေးလို့အဆင်ပြေမလားခင်ဗျ။ ဖျက်ခံရနိုင်လား။
ကျေးဇူးပြု၍ အကြံပြုပေးပါလားခင်ဗျာ။ {{unsigned2|၁၅:၀၇၊ ၁၇ မတ် ၂၀၂၂|Burmese Editor }}
:{{Ping|Burmese Editor}} ဝီကီပီးဒီးယားမှာ [[ဝီကီပီးဒီးယား:ထင်ရှားအရေးပါမှု|ထင်ရှားအရေးပါခြင်း]]ကို သက်သေမပြနိုင်တဲ့၊ ထင်ရှားအရေးပါခြင်းမရှိတဲ့ အကြောင်းအရာများကို လွှင့်တင်ခြင်း မပြုတဲ့အတွက် [[ဝီကီပီးဒီးယား:ကိုယ်တိုင်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ|လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်အကြောင်း]] ရေးမယ်ဆိုရင် ထင်ရှားအရေးပါကြောင်း [[ဝီကီပီးဒီးယား:စိစစ်အတည်ပြုခံနိုင်မှု|စိစစ်အတည်ပြုနိုင်တဲ့ ကိုးကားရင်းမြစ်]]တွေ ပါဝင်ဖို့ လိုပါတယ်။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၈:၄၅၊ ၁၇ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
:Google play store link https://play.google.com/store/apps/dev?id=8381686851933341019
:ဒါက Programmer ရဲ့ Google Play Profile Link ပါ။
:ဒါကို ကိုးကားရင်အဆင်ပြေနိုင်မလား။
:Programmmer ကျတော့အခြား Link တွေ ကိုးကားဖို့ကျတော့မလွယ်ကူဘူး ဖြစ်နေတယ်ဗျ။
:အကြံလေးပေးပါအုံးဗျ။ [[အသုံးပြုသူ:Burmese Editor|Burmese Editor]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Burmese Editor|ဆွေးနွေး]]) ၀၉:၄၇၊ ၁၇ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
::စိစစ်အတည်ပြုနိုင်တဲ့ ကိုးကားရင်းမြစ်တွေဆိုတာ ဘီဘီစီ၊ ဗွီအိုအေ၊ Eleven စတဲ့ အထင်ကရမီဒီယာတွေမှာ ဖော်ပြထားတာမျိုးကို ပြောတာပါ။ အခုပြောပုံအရ ထင်ရှားအရေးပါမှုရှိတယ်လို့မမြင်ပါ။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၉:၅၈၊ ၁၇ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
:::Programmer တွေကိုကျတော့ Bro ပြောသလို Media တွေက အရေးတယူ ဖော်ပြခြင်းမခံရပါဘူး။ ဒါကြောင့် Programmer တွေအတွက် Wiki မှာအခွင့်အရေးမရှိတော့ဘူးလား။ များသောအားအားဖြင့် အနုပညာရှင်တွေအတွက်က လွယ်ပေမယ့် နည်းပညာရှင်တွေအတွက်ကျတော့ ခက်ခဲတယ်။ ဖြေကြားပေးပါ သိချင်ပါတယ်။ [[အသုံးပြုသူ:Burmese Editor|Burmese Editor]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Burmese Editor|ဆွေးနွေး]]) ၁၂:၀၂၊ ၁၇ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
::::ထင်ရှားကျော်ကြားတဲ့သူဆိုရင် မီဒီယာတွေမှာ ဖော်ပြတတ်ပါတယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားက အကြောင်းအရာတွေကို လက်လွတ်စပယ်စုစည်းဖော်ပြထားတဲ့ နေရာမဟုတ်တာကြောင့် ထင်ရှားကျော်ကြားမှုရှိတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကိုပဲ လက်ခံပါတယ်။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၈:၄၈၊ ၁၇ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
:::Ninja Striker ရဲ့အကြောင်းပြန်မှုများကို အလွန်နှစ်သက်ပါတယ်။[[အသုံးပြုသူ:U Aung Kyaw Htay|U Aung Kyaw Htay]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:U Aung Kyaw Htay|ဆွေးနွေး]]) ၀၅:၅၂၊ ၂၂ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
== Revdel req ==
Greetings! I was wondering if you could delete [[Special:PermaLink/738333|this revision]] because it's a copyright violation:
:<nowiki>https://www.facebook.com/Muflfrenchalumni2017/posts/d41d8cd9/2008979392697822/</nowiki>
Thanks! --[[အသုံးပြုသူ:魔琴|魔琴]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:魔琴|ဆွေးနွေး]]) ၀၂:၄၃၊ ၂၀ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
:Done. [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၄:၁၁၊ ၂၀ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== Movement Strategy and Governance News – Issue 5 ==
I'm sorry about the late delivery of this newsletter. Within the newsletter was material about an ongoing vote, which closes in under 20 hours.
Please share the information links with interested users: [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|Project Overview]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Enforcement guidelines]] (proposed) • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|Voter information]] • '''[[metawiki:Special:SecurePoll/vote/391|Voting link]]'''
<section begin="ucoc-newsletter" /><span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span>
<span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 5, January 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Read the full newsletter''']]</span>
----Welcome to the fifth issue of Movement Strategy and Governance News (formerly known as Universal Code of Conduct News)! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board elections and other relevant MSG topics.
This Newsletter will be distributed quarterly, while more frequent Updates will also be delivered weekly or bi-weekly to subscribers. Please remember to subscribe [[metawiki:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive these updates.<div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;">
* '''Call for Feedback about the Board elections''' - We invite you to give your feedback on the upcoming WMF Board of Trustees election. This call for feedback went live on 10th January 2022 and will be concluded on 16th February 2022. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call_for_Feedback_about_the_Board_elections|continue reading]])
* '''Universal Code of Conduct Ratification''' - In 2021, the WMF asked communities about how to enforce the Universal Code of Conduct policy text. The revised draft of the enforcement guidelines should be ready for community vote in March. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal_Code_of_Conduct_Ratification|continue reading]])
* '''Movement Strategy Implementation Grants''' - As we continue to review several interesting proposals, we encourage and welcome more proposals and ideas that target a specific initiative from the Movement Strategy recommendations. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement_Strategy_Implementation_Grants|continue reading]])
* '''The New Direction for the Newsletter''' - As the UCoC Newsletter transitions into MSG Newsletter, join the facilitation team in envisioning and deciding on the new directions for this newsletter. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The_New_Direction_for_the_Newsletter|continue reading]])
* '''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about MSG on Wikimedia Diff. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff_Blogs|continue reading]])
</div><section end="ucoc-newsletter" />[[အသုံးပြုသူ:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Xeno (WMF)|ဆွေးနွေး]]) ၀၄:၁၁၊ ၂၁ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== [[:File:Flag of Naypyidaw Union Territory.svg]] ==
I'm just curious about which font did you use for the text "နေပြည်တော်ကောင်စီ". Could you tell me the name of the font? [[User:Albert Poliakoff|<span style="color: deepskyblue">Albert Poliakoff</span>]] ([[User talk:Albert Poliakoff|<span style="color: slategray">မက်ဆေ့ခ်ျ</span>]]) ၁၀:၀၇၊ ၂၉ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
:@[[အသုံးပြုသူ:Albert Poliakoff|Albert Poliakoff]], I used "[https://github.com/khmertype/Gantgaw Myanmar Gantgaw]" with stroke. There is also a similar font named [https://github.com/khmertype/Nayone Myanmar Nayone]. [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၀:၁၉၊ ၂၉ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
Thanks, turns out I had also downloaded these fonts too. [[User:Albert Poliakoff|<span style="color: deepskyblue">Albert Poliakoff</span>]] ([[User talk:Albert Poliakoff|<span style="color: slategray">မက်ဆေ့ခ်ျ</span>]]) ၁၀:၃၆၊ ၂၉ မတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Movement Strategy and Governance News – Issue 6</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="ucoc-newsletter"/>
<div style = "line-height: 1.2">
<span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br>
<span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 6, April 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6|'''Read the full newsletter''']]</span>
----
Welcome to the sixth issue of Movement Strategy and Governance News! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board of trustees elections and other relevant MSG topics.
This Newsletter will be distributed quarterly, while the more frequent Updates will also be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
</div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;">
*'''Leadership Development -''' A Working Group is Forming! - The application to join the Leadership Development Working Group closed on April 10th, 2022, and up to 12 community members will be selected to participate in the working group. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A1|continue reading]])
*'''Universal Code of Conduct Ratification Results are out! -''' The global decision process on the enforcement of the UCoC via SecurePoll was held from 7 to 21 March. Over 2,300 eligible voters from at least 128 different home projects submitted their opinions and comments. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A2|continue reading]])
*'''Movement Discussions on Hubs -''' The Global Conversation event on Regional and Thematic Hubs was held on Saturday, March 12, and was attended by 84 diverse Wikimedians from across the movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A3|continue reading]])
*'''Movement Strategy Grants Remain Open! -''' Since the start of the year, six proposals with a total value of about $80,000 USD have been approved. Do you have a movement strategy project idea? Reach out to us! ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A4|continue reading]])
*'''The Movement Charter Drafting Committee is All Set! -''' The Committee of fifteen members which was elected in October 2021, has agreed on the essential values and methods for its work, and has started to create the outline of the Movement Charter draft. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A5|continue reading]])
*'''Introducing Movement Strategy Weekly -''' Contribute and Subscribe! - The MSG team have just launched the updates portal, which is connected to the various Movement Strategy pages on Meta-wiki. Subscriber to get up-to-date news about the various ongoing projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A6|continue reading]])
*'''Diff Blogs -''' Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A7|continue reading]])
</div><section end="ucoc-newsletter"/>
</div>
Thanks for reading. [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ၀၂:၂၄၊ ၁၃ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
<!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/Subscribe&oldid=23137838 -->
== Template request ==
အဆင်ပြေရင် "Infobox military rank" လုပ်ပေးလို့ရမလားခင်ဗျ။ [[User:Albert Poliakoff|<span style="color: deepskyblue">Albert Poliakoff</span>]] ([[User talk:Albert Poliakoff|<span style="color: slategray">မက်ဆေ့ခ်ျ</span>]]) ၀၄:၃၀၊ ၂၁ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
:ဟုတ်ကဲ့။ လုပ်ထားလိုက်ပါမယ်။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၇:၃၄၊ ၂၁ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
::@[[အသုံးပြုသူ:Albert Poliakoff|Albert Poliakoff]] [[တမ်းပလိတ်:Infobox military rank]] ကို လုပ်ထားပါတယ်။ ဘာသာပြန် အခေါ်အဝေါ် အဆင်မပြေတာရှိရင် ဝင်ပြင်ပေးသွားပါဦး။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၇:၅၆၊ ၂၁ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
:::Thank you very much! [[User:Albert Poliakoff|<span style="color: deepskyblue">Albert Poliakoff</span>]] ([[User talk:Albert Poliakoff|<span style="color: slategray">မက်ဆေ့ခ်ျ</span>]]) ၁၀:၅၀၊ ၂၁ ဧပြီ ၂၀၂၂ (UTC)
== A barnstar for you! ==
{| style="border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7;"
|rowspan="2" style="vertical-align:middle;" | [[File:Administrator Barnstar Hires.png|100px]]
|rowspan="2" |
|style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''The Admin's Barnstar'''
|-
|style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | For your diligent administration and maintenance for Myanmar Wikipedia! [[အသုံးပြုသူ:Pho Sai|🌐 Pho Sai®️]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Pho Sai|ဆွေးနွေး]]) ၁၄:၁၇၊ ၂ ဇွန် ၂၀၂၂ (UTC)
|}
[[File:Face-wink.svg|25px|link=]] '''Thank you!''' [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၇:၅၄၊ ၂ ဇွန် ၂၀၂၂ (UTC)
== Wikisource request ==
မြန်မာဝီကီရင်းမြစ်မှာကျွန်တော် နည်းနည်းတော့ဝင်ရေးပေးထားပါတယ်။ '''နည်းဥပဒေများ''' ဆိုပြီး (sub)Category တစ်ခုလုပ်ပေးလို့ရမလားဗျ။[[User:Albert Poliakoff|<span style="color: deepskyblue">Albert Poliakoff</span>]] ([[User talk:Albert Poliakoff|<span style="color: slategray">မက်ဆေ့ခ်ျ</span>]]) ၀၄:၁၇၊ ၅ ဇွန် ၂၀၂၂ (UTC)
:@[[အသုံးပြုသူ:Albert Poliakoff|Albert Poliakoff]] ကဏ္ဍလုပ်တာက ဘယ်သူမဆို လုပ်လို့ရပါတယ်ဗျ။ ထိပ်ဆုံးကဏ္ဍ [[:oldwikisource:category:မြန်မာဘာသာ]] ထဲ အဆင့်ဆင့် ထည့်ပေးဖို့ပဲ လိုတာပါ။ ပါဝင်ပံ့ပိုးပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးအထူးပါဗျ။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၄:၄၂၊ ၅ ဇွန် ၂၀၂၂ (UTC)
== ဂိမ်းကောက်သုံလိုဘာပြန်ဖွက်ပေးဘာ ==
အရမ်းပြန်လိုချင်တယ်ပြန်ဖွက်ပေဘာနောတောင်းပန်ပါတယ် [[အထူး:ဆောင်ရွက်ချက်များ/1.46.133.19|1.46.133.19]] ၁၄:၀၀၊ ၉ ဇွန် ၂၀၂၂ (UTC)
== မေးမြန်းခြင်း ==
Web application တခုအကြောင်း ရေးရင် ဘာတွေလိုအပ်မလဲခင်ဗျ။
ဘာသာရေး app ဖြစ်ပြီး လူသုံးတော့သိပ်မများသေးပါဘူး။ [[အသုံးပြုသူ:Burmese Editor|Burmese Editor]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Burmese Editor|ဆွေးနွေး]]) ၀၅:၅၈၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၂ (UTC)
:[[WP:N|ထင်ရှားအရေးပါမှုလမ်းညွှန်ချက်]] အတိုင်းဖြစ်ရပါမယ်။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၀:၅၁၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၂ (UTC)
== တောင်းပန်လွှာ ==
မင်္ဂလာပါ @[[အသုံးပြုသူ:Ninjastrikers|Ninjastrikers]], ကျွန်ုပ်၏ Wikipedia အသုံးပြုသူ စာမျက်နှာတွင် ကြော်ငြာနှင့်တူသော အကြောင်းအရာကို ပြုလုပ်မိသည့်အတွက် ကျွန်ုပ်၏ တောင်းပန်မှုကို လက်ခံပါ။ ထိုအမှားပြုလုပ်မှုက A Sure Myanmar ကုမ္ပဏီရဲ့ အမှားမဟုတ်ပဲ သုံးစွဲသူရဲ့ အမှားဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ အဖိုးတန် Wikipedia အသုံးပြုသူတွေအတွက် အသုံးဝင်နိုင်တဲ့ A Sure Myanmar ကုမ္ပဏီအတွက် မှန်ကန်တဲ့ အကြောင်းအရာနဲ့ ဖော်ပြချက်တွေကို ပြင်ဆင်နေပါတယ်။ ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်၏ မေတ္တာရပ်ခံစာကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး A Sure Myanmar အတွက် ကျွန်ုပ်၏ အချက်အလက်ပြည့်စုံသော User Page ကိုဖန်တီးခွင့်ပြုပါခင်ဗျာ။
[[အသုံးပြုသူ:A sure Myanmar|A sure Myanmar]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:A sure Myanmar|ဆွေးနွေး]]) ၁၀:၀၃၊ ၄ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
== အသိပေးချက် ==
bro ပြောဖူးပါတယ်။ မြန်မာဝီကီမှာမြန်မာလိုရေးပါဆိုလို့ မြန်မာဘာသာပြန် ကိုယ်တိုင်ရေးထည့်ထားပြီး ကျမ်းကိုးလည်းပါတယ်။ ဒါကို တခြားဘာသာပြန်တွေပါလိုက်ထည့်လိုက်တယ်။ မဖြစ်သင့်ဘူးထင်တယ်။
Page https://my.wikipedia.com/စူရာဖာသိဟ [[အသုံးပြုသူ:Burmese Editor|Burmese Editor]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Burmese Editor|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၅၉၊ ၇ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
:မူရင်းဝေါဟာရ အတိုကို သူ့ရဲ့ ဘာသာပြန်နဲ့တကွ ထည့်တာပါ။ ဆောင်းပါးရဲ့ အရည်အသွေးကို ထိခိုက်ခြင်း မရှိပါဘူး။ တချို့ဆောင်းပါးတွေမှာ ဆောင်းပါးနဲ့ မတူတဲ့ ဘာသာပြန် အပြည့်အစုံ အရှည်ထည့်ထားတာမျိုးတွေ တွေ့ပါသေးတယ်။ ဒါမျိုးတွေမှာ ဘာသာပြန် အပြည့်အစုံအစား အနှစ်ချုပ်ကိုပဲ ထည့်သင့်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ စွယ်စုံကျမ်း ဆောင်းပါးဖြစ်လို့ပါ။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၅:၀၃၊ ၈ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Movement Strategy and Governance News – Issue 7</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="msg-newsletter"/>
<div style = "line-height: 1.2">
<span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br>
<span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span>
----
Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation.
The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
</div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;">
* '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]])
* '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]])
* '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]])
* '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]])
* '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]])
* '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]])
* '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]])
* '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]])
* '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]])
* '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]])
</div><section end="msg-newsletter"/>
</div>
[[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] ၀၁:၃၉၊ ၁၈ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC)
<!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/Subscribe&oldid=23527297 -->
== ဟန်ဇီ ==
မစ္စတာခင်ဗျ ဟန်ဇီ လေးမျိုးရှိပါတယ်။
ကိုရီးယားမှာဆိုရင် ဟန်ဂျာ
ဂျပန်မှာဆိုရင် ကန်ဂျီ (ခန်းဂျီး)
တရုတ်မှာဆိုရင် ဟန်ဇီ (ဟန်ဇု)
ဗီယက်နမ်မှာဆိုရင်တော့ ဟန်တု ပါ။
ဟန်ဇီ အမျိုးမျိုးရှိလို့ ကိုရီးယားဝီကီဘယ့်က်ဂွာက အမျိုးအစား ခွဲထားပုံကို လေ့လာကြည့်ရှုပါ။
* [[:ko:한국어 한자|ဟန်ဂျာ]]
* [[:ko:일본어 한자)|ခန်းဂျီး]]
* [[:ko:중국어 한자|ဟန်ဇီ]]
* [[:ko:베트남어 한자|ဟန်တု]] [[အသုံးပြုသူ:Chan Sung-Min|Chan Sung-Min]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Chan Sung-Min|ဆွေးနွေး]]) ၀၉:၂၃၊ ၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
:@[[အသုံးပြုသူ:Chan Sung-Min|Chan Sung-Min]] ပေးထားတဲ့ လေးခုစလုံးရဲ့ လင့်ခ်တွေက non-existed page တွေ ချည်းပဲဗျ။ ဟန်ဇီ ([[တရုတ်စာလုံး]]) လေးမျိုးရှိပေမယ့် အခေါ်အဝေါ်က တစ်ခုစီကွဲပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျန်တဲ့ သုံးမျိုး ([[ခန်းဂျီး]]၊ [[ဟန်ဂျာ]]၊ ဟန်တု) တစ်မျိုးစီအတွက် သီးခြား စာမျက်နှာတစ်ခုစီ ရေးလို့ရပါတယ်။ ပြီးတော့ ခေါင်းစဉ်နောက်ကနေပြီး ကွင်းစကွင်းပိတ်နဲ့ သီးခြားထည့်စရာမလိုပါဘူး။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၉:၃၃၊ ၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
တောင်းပန်ပါတယ်ခင်ဗျ ဒါနဲ့ ဝီကီပီးဒီးယားက ခေါင်းစဉ်ကြီး အောက်မှာ ခေါင်းစဉ်ငယ်လေး ဘယ်လိုထည့်ရလဲဆိုတာသိချင်လို့ပါ သင်ပြပေးပါခင်ဗျ [[အသုံးပြုသူ:Chan Sung-Min|Chan Sung-Min]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Chan Sung-Min|ဆွေးနွေး]]) ၀၉:၅၆၊ ၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
:အဆင့်အလိုက် ခေါင်းစဉ်အပိုင်းခွဲလေးတွေကို ပြောတာလားဗျ။ [[အကူအညီ:Cheatsheet|Cheatsheet]] နဲ့ [[အကူအညီ:Wiki Markup ဖြင့် တည်းဖြတ်ခြင်း မိတ်ဆက်/၂|ဒီနေရာ]] မှာ လေ့လာကြည့်ပါ။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၀:၀၄၊ ၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
အဲ့ဒါမဟုတ်ပါဘူး၊ [[ရန်ကုန်မြို့]]စာမျက်နှာ ဆိုရင် ရန်ကုန်မြို့ ခေါင်းစဉ်ရဲ့အောက်မှာ
'''မြန်မာနိုင်ငံ၏စီးပွားရေးမြို့တော်နှင့်အကြီးဆုံးမြို့တော်'''ဆိုပြီး ရေးထားတာလိုမျိုးလေ၊ အဲ့ဒါ ဘယ်လိုလုပ်ရတာလဲခင်ဗျ [[အသုံးပြုသူ:Chan Sung-Min|Chan Sung-Min]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Chan Sung-Min|ဆွေးနွေး]]) ၁၀:၂၅၊ ၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
အဲ့ဒါမဟုတ်ပါဘူး၊ ရန်ကုန်မြို့စာမျက်နှာ ဆိုရင် ရန်ကုန်မြို့ ခေါင်းစဉ်ရဲ့အောက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ၏စီးပွားရေးမြို့တော်နှင့်အကြီးဆုံးမြို့တော်ဆိုပြီး ရေးထားတာလိုမျိုးလေ၊ အဲ့ဒါ ဘယ်လိုလုပ်ရတာလဲခင်ဗျ [[အသုံးပြုသူ:Chan Sung-Min|Chan Sung-Min]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Chan Sung-Min|ဆွေးနွေး]]) ၁၁:၁၅၊ ၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== ဖြေပေးပါ ==
အဲ့ဒါမဟုတ်ပါဘူး၊ ရန်ကုန်မြို့စာမျက်နှာ ဆိုရင် ရန်ကုန်မြို့ ခေါင်းစဉ်ရဲ့အောက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ၏စီးပွားရေးမြို့တော်နှင့်အကြီးဆုံးမြို့တော်ဆိုပြီး ရေးထားတာလိုမျိုးလေ၊ အဲ့ဒါ ဘယ်လိုလုပ်ရတာလဲခင်ဗျ [[အသုံးပြုသူ:Chan Sung-Min|Chan Sung-Min]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Chan Sung-Min|ဆွေးနွေး]]) ၁၁:၁၅၊ ၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
:အဲဒါက Wikidata ရဲ့ Description ကိုပြောတာပါ။ စာမျက်နှာတစ်ခုခြင်းရဲ့ သက်ဆိုင်ရာ Wikidata item မှာရှိတဲ့ description မှာ ဘာသာစကားအလိုက် ဖော်ပြချက် အတို ထည့်ရတာပါ။ ဥပမာ ရန်ကုန်မြို့ အတွက်ဆို သူ့ရဲ့ wikidata item [[d:Q37995|Q37995]] မှာ ကြည့်ပါ။ [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၁၅:၅၂၊ ၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== တောင်းဆိုချက် ==
မစ္စတာခင်ဗျ! Infobox hangul လေးလုပ်ပေးလို့ ရမလားဗျ၊ ပြီးတော့ အဲ့ဒီ့ hangul နေရာမှ ဟန်ဂုလ် လို့ရေးပေးပါ ခင်ဗျ၊ ဟန်းဂုဆိုရင် ကိုရီးယားနိုင်ငံ ဖြစ်သွားမှာမို့လို့ပါ ခင်ဗျ။ [[အသုံးပြုသူ:Chan Sung-Min|Chan Sung-Min]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Chan Sung-Min|ဆွေးနွေး]]) ၀၅:၃၉၊ ၁၀ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
:{{Done}}. You can find the template at [[:တမ်းပလိတ်:Infobox Hangul]]. [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] <sup><span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span></sup> ၀၉:၂၃၊ ၁၀ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
ကျေးဇူးတင်ပါတယ် လုပ်ပေးတဲ့အတွက်။ [[အသုံးပြုသူ:Chan Sung-Min|Chan Sung-Min]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Chan Sung-Min|ဆွေးနွေး]]) ၁၄:၄၆၊ ၁၀ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== တောင်းဆိုချက် ==
မစ္စတာခင်ဗျ၊ '''မွေးနာမည်''' ဆိုပြီး တမ်းပလိတ်လေးလုပ်ပေးပါ ခင်ဗျာ့။ [[အသုံးပြုသူ:Chan Sung-Min|Chan Sung-Min]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Chan Sung-Min|ဆွေးနွေး]]) ၁၂:၁၇၊ ၂၅ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
== Wikisource နှင့် မေးမြန်းချက် ==
ဒီတိုင်းဘဲသိချင်တာပါ။ ကျွန်တော်တို့ "မြန်မာဝီကီရင်းမြစ်" ကိုသီးသန့်ရနိုင်ဖို့ ဘာလုပ်ရမယ်ဆိုတာမျိုးရှိပါသလား? [[User:Albert Poliakoff|<span style="color: deepskyblue">Albert Poliakoff</span>]] ([[User talk:Albert Poliakoff|<span style="color: slategray">မက်ဆေ့ခ်ျ</span>]]) ၁၀:၄၉၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
br8caffc4wg8w3a838d7j5jkiaiqabk
မြန်မာနိုင်ငံရှိ တံတားများ
0
51285
756575
755733
2022-08-28T07:57:39Z
210.14.103.44
wikitext
text/x-wiki
မြန်မာနိုင်ငံတွင်းရှိ တံတားများ စာရင်း
==ကချင်ပြည်နယ်==
[[File:Balaminhtin.jpg|thumb|ဗလမင်းထင်တံတား]]
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[ဗလမင်းထင်တံတား]]||[[မြစ်ကြီးနားမြို့]]|| သံမဏိပေါင်||[[ဧရာဝတီမြစ်]]||၂၆၈၈ ပေ||
|-
|[[ဧရာဝတီတံတား (စင်းခန်း)]]|| ဗန်းမော်မြို့နယ်||သံမဏိသံပေါင်||ဧရာဝတီမြစ်||ကားတံတားအရှည် - ၄၆၃ဝ ပေ<br />ရထားတံတားအရှည် - ၅၅၁ဝ ပေ||
|-
|မိုးကောင်းတံတား|| || || မိုးကောင်ချောင်း|| ||
|}
==ကယားပြည်နယ်==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|သီရိမင်္ဂလာတံတား||[[လွိုင်ကော်မြို့]]||သံကူကွန်ကရစ်|| ||၂၄၀ ပေ||
|}
==ကရင်ပြည်နယ်==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[သံလွင်တံတား (ဘားအံ)]]|| [[ဘားအံမြို့]]|| သံမဏိပေါင်တံတား||[[သံလွင်မြစ်]]||၂၂၅၂ ပေ||
|-
|[[မြန်မာ - ထိုင်း အမှတ် (၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတား]]||[[မြဝတီမြို့]]|| || || ||
|-
|[[ဂျိုင်းတံတား (ကော့ကရိတ်)]]|| || ||[[ဂျိုင်းမြစ်]]|| ||
|-
|[[သင်္ကန်းညီနောင်တံတား]]|| || || || ||
|-
|[[ဟောင်သရောတံတား]]|| || || ||၉၂၀ ပေ||
|}
==ချင်းပြည်နယ်==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[မံဆောင်းတံတား]]|| || || || ||
|-
||[[စိုင်းဒူးတံတား]]|| || || || ||
|}
==စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[ဆင်ဖြူရှင်တံတား(ချောင်းဦး)]]||ချောင်းဦးမြို့|| ||[[ချင်းတွင်းမြစ်]]||၄၉၅၇ ပေ||
|-
|ချင်းတွင်းမြစ်ကူးတံတား||[[မုံရွာမြို့]]|| ||ချင်းတွင်းမြစ်||၄၇၃၀ ပေ||
|-
||ချင်းတွင်းတံတား(ကလေးဝ)||[[ကလေးဝမြို့]]|| ||ချင်းတွင်းမြစ်|| ||
|-
|[[ဧရာဝတီတံတား (ထီးချိုင့်)]]||[[ထီးချိုင့်မြို့]]|| ||[[ဧရာဝတီမြစ်]]|| ||
|-
|[[ဧရာဝတီတံတား (ရတနာသိင်္ခ)]]||[[ရွှေဘိုခရိုင်]]||သံမဏိသံပေါင်||ဧရာဝတီမြစ်||၂၄၈၀ ပေ||
|-
|မူးမြစ်ကူးတံတား||စစ်ကိုင်းခရိုင် || ||[[မူးမြစ်]]||၂၁၂၅ ပေ||
|-
|နေရဉ္စာတံတား|| || || || ||
|}
==တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|ကျွဲကူး−ကျောက်ဖျာတံတား (မြိတ်)||[[မြိတ်မြို့]]|| || || ||
|}
==နေပြည်တော်ကောင်စီနယ်မြေ==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[ပေါင်းလောင်းမြစ်ကူးတံတား]]|| || ||[[ပေါင်းလောင်းမြစ်]]||၄၈၀ ပေ||
|}
==ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[နဝဒေးတံတား]]||[[ပြည်မြို့]]|| ||[[ဧရာဝတီမြစ်]]||၄၁၈၃ ပေ||
|-
|စစ်တောင်းတံတား (နတ်သံကွင်း)|| || || || ||
|-
|[[စစ်တောင်းတူးမြောင်းတံတား (ပဲခူး)]]||ဝေါမြို့နယ်||သံကူကွန်ကရစ်||စစ်တောင်းတူးမြောင်း||၂၄၀ ပေ||
|-
|[[နဂါးပေါက်တံတား (ပဲခူး)]]||ဝေါမြို့နယ်||သံကူကွန်ကရစ်|| ||၂၄၀ ပေ||
|-
|ထန်းပင်ကုန်းတံတား|| || || ||၅၄၀ ပေ||
|-
|ထွဋ်မြတ်(ထွဋ်ပေါက်)တံတား]]|| || || ||၉၁၂ ပေ||
|}
==မကွေးတိုင်းဒေသကြီး==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[ဧရာဝတီတံတား (မကွေး)]]||[[မကွေးမြို့]]||သံမဏိသံပေါင်||[[ဧရာဝတီမြစ်]]|| ||
|-
|[[အနော်ရထာတံတား]]||[[ချောက်မြို့]]|| ||ဧရာဝတီမြစ်|| ||
|-
|[[ဧရာဝတီတံတား (ပခုက္ကူ)]]||[[ပခုက္ကူမြို့]]||သံမဏိသံပေါင်||ဧရာဝတီမြစ်||ရထားလမ်းအရှည် ၃.၉ မိုင်<br />ကားလမ်းအရှည် ၂.၅၆ မိုင်||
|-
|[[ဧရာဝတီတံတား (မလွန်)]]||[[မင်းလှမြို့(သရက်ခရိုင်)|အထက်မင်းလှမြို့နယ်]]||သံမဏိသံပေါင်||ဧရာဝတီမြစ်||၃၂၁၅ ပေ||
|-
|[[ယင်းချောင်းတံတား]]||တောင်တွင်းကြီး−မြို့သစ်−နတ်မောက်လမ်း||သံကူကွန်ကရစ်||ယင်းချောင်း||၃၂၀ ပေ||
|-
|[[မန်းချောင်းတံတား]]|| || ||မန်းချောင်း|| ||
|-
|မြစ်သာမြစ်ကူးတံတား|| || ||[[မြစ်သာမြစ်]]|| ||
|-
|[[ကျားထူးချောင်းတံတား (မကွေး)]]||[[နတ်မောက်မြို့]]||သံကူကွန်ကရစ်||ကျားထူးချောင်း||၄၈၀ ပေ||
|-
|ရွှေချောင်းတံတားအမှတ် (၁)||ပခုက္ကူမြို့နယ်||သံကူကွန်ကရစ်||ရွှေချောင်း||၉၀၀ ပေ||
|-
|လွှာချောင်းတံတား|| || ||လွှာချောင်း|| ||
|-
|မင်းတုန်းတံတား|| || || || ||
|-
|ဝက်ခုတ်တံတား|| || || || ||
|-
|ဆားဗွက်ချောင်း တံတား||[[မင်းဘူးမြို့]]||သံကူကွန်ကရစ်||ဆားဗွက်ချောင်း||||
|-
|နွယ်တမယ်တံတား (တိုးချဲ့)|| || || || ||
|-
|စွန်ချောင်းတံတား|| || ||စွန်ချောင်း|| ||
|-
|ဆင်ဇာချောင်းတံတား|| || ||ဆင်ဇာချောင်း|| ||
|-
|ဒေါင်းသေချောင်းတံတား||||သံကူကွန်ကရစ်||ဒေါင်းသေချောင်း||||
|-
|အမှတ်(၁)ပေါက်တံတား (အုန်းတော)|| ||သံကူကွန်ကရစ်|| ||၃၁၈၀ ပေ||
|-
|အမှတ်(၂)ပေါက်တံတား (ရေပြာ)||ပေါက်မြို့နယ်||သံကူကွန်ကရစ်|| ||၃၁၄၀ ပေ||
|-
|ဂုံဘိုတံတား||ဂန့်ဂေါခရိုင် ကျောက်ထုမြို့နယ်ခွဲ|| || ||၆၉၀ ပေ||
|}
==မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[ဧရာဝတီတံတား (ရတနာပုံ)]]||[[စစ်ကိုင်း-မန္တလေး]]|| ||ဧရာဝတီမြစ်||၅၆၁၄ ပေ||
|-
|[[အင်းဝတံတား]]||[[စစ်ကိုင်းမြို့]]||သံပေါင်ပေါင်းကူးတံတား||ဧရာဝတီမြစ်||၃၉၄၈ ပေ||
|-
|[[ဦးပိန်တံတား]]||အမရပူရမြို့||ခြေလျင်လျောက် ကျွန်းသားတံတား||တောင်သမန်အင်း||၃၉၆၇ ပေ||
|}
==မွန်ပြည်နယ်==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[သံလွင်တံတား(မော်လမြိုင်)]]||[[မော်လမြိုင်မြို့]]|| သံမဏိပေါင်||[[သံလွင်မြစ်]]||ယာဉ်သွားလမ်း ၂.၂ မိုင်<br />မီးရထားလမ်း ၄.၁ မိုင်||
|-
|[[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းတံတား (ဘီလူးကျွန်း)|ဗိုလ်အောင်ဆန်းတံတား (ဘီလူးကျွန်း)]]||[[ချောင်းဆုံမြို့]]|| သံမဏိခုံး||[[သံလွင်မြစ်]]||၆၃၀၀ ပေ||
|-
|[[အတ္တရံတံတား]]|| [[မော်လမြိုင်မြို့]]|| သံမဏိကြိုး||[[အတ္ထရံမြစ်]]|| ၂၁၀၀ ေ||
|-
|[[စစ်တောင်းတံတား (မုပ္ပလင်)|စစ်တောင်းတံတား(မုပ္ပလင်)]]|| [[မုပ္ပလင်ရွာ၊ ကျိုက်ထိုမြို့နယ်|မုပ္ပလင်]]|| သံမဏိပေါင်|| [[စစ်တောင်းမြစ်]]|| ၂၃၉၁ ပေ||
|-
|[[ဂျိုင်းတံတား (ဇာသပြင်)]]|| ဇာသပြင်ရွာ နှင့် ခရုံဂူရွာ|| သံမဏိကြိုးတံတား||[[ဂျိုင်းမြစ်]]|| ၁.၅ ကီလိုမီတာ||
|}
==ရခိုင်ပြည်နယ်==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[ရာမောင်တံတား]]|| || || ||၁၃၀၀ ပေ||
|-
|[[ကစ္စပနဒီတံတား]]|| || ||[[ကုလားတန်မြစ်]]||၂၅၁၂.၅ ပေ||
|-
|[[မင်းချောင်းတံတား]]|| || || ||၂၀၀၃ ပေ||
|-
|[[ပီကောက်တံတား]]|| || || || ||
|-
|[[ယောချောင်းတံတား]]|| || || || ||
|}
==ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး==
{| class=wikitable
|+
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[အောင်ဇေယျတံတား]]|| [[လှိုင်သာယာအရှေ့ပိုင်းမြို့နယ်]] နှင့် [[အင်းစိန်မြို့နယ်]]|| သံမဏိကြိုးတံတား||[[လှိုင်မြစ်]]|| ၄၁၆၈ ပေ||
|-
| [[ကမာကြည်တံတား]]|| [[သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့နယ်]] နှင့် [[ဒဂုံမြို့သစ်တောင်ပိုင်းမြို့နယ်]]|| ကွန်ကရစ်တံတား|| [[ပုဇွန်တောင်ချောင်း]]|| ၃၆၀ မီတာ(၁၃၉၀ ပေ) ||
|-
|[[ဘုရင့်နောင်တံတား အမှတ် (၂)]]||[[မရမ်းကုန်းမြို့နယ်]] နှင့် [[လှိုင်သာယာအရှေ့ပိုင်းမြို့နယ်]]||သံမဏိသံပေါင်ခုံးတံတား||လှိုင်မြစ်||၅၁၃၃ ေ||
|-
| [[သုဝဏ္ဏတံတား]]|| || || || ||
|-
| [[ရွှေပေါက်ကံတံတား]]|| || || || ||
|-
|[[ရွှေပြည်သာတံတား]]|| အင်းစိန်မြို့နယ်နှင့်လှိုင်သာယာအရှေ့ပိုင်းမြို့နယ်|| သံမဏိပေါင်||လှိုင်မြစ်|| ၇၈၉ ေ||
|-
|[[သန်လျင်တံတား]]||[[သန်လျင်မြို့]]|| သံမဏိပေါင်တံတား||[[ပဲခူးမြစ်]]||၂.၂ ကီလိုမီတာ||
|-
|[[သန်လျင်တံတား အမှတ် (၂)|သန်လျင်တံတား (အမှတ် ၂)]]|| || ||ပဲခူးမြစ်||၄၅၄၀ ပေ||
|-
|[[မဟာဗန္ဓုလတံတား]]|| ပုစွန်တောင်မြို့နယ် နှင့် ဒေါပုံမြို့နယ်|| ||[[ပုဇွန်တောင်ချောင်း]]|| ||
|-
|[[ပန်းလှိုင်တံတား]]|| || သာမန်|| ပန်းလှိုင်မြစ်|| ၂၄၃၅ ေ||
|-
|[[တွံတေးတံတား]]|| || || || ||
|-
|[[ကုက္ကိုဝတံတား]]||[[ထန်းတပင်မြို့]]|| ||ကုက္ကိုဝမြစ်|| ||
|-
|[[သာကေတတံတားသစ်]]
|မင်္ဂလာတောင်ညွန့်မြို့နယ် နှ[[ဒေါပုံမြို့နယ်]]
|သံကူကွန်ကရစ်ကြိုးဆိုင်း တံတား
|ပုဇွန်တောင်ချောင်း
|၅၈၉၀ပေ( အရှည်)၊ (၅၃ ပေ အကျယ်)
|JICA & MOC
|}
==ရှမ်းပြည်နယ်==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[ဂုတ်ထိပ်တံတား]]||နောင်ချိုမြို့နယ်||မြင်းခုံတံတား||ဂုတ်ထိပ်ချောင်း||၂၂၆၀ ပေ||
|-
|သံလွင်တံတား (တာဆန်း)|| || ||[[သံလွင်မြစ်]]||၉၀၀ ပေ||
|-
|ထိုင်း−မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးတံတား|| || || || ||
|-
|တာကော်အက်တံတား|| || ||သံလွင်မြစ်||၆၀၀ ပေ||
|-
|[[မြန်မာ−လာအို ချစ်ကြည်ရေး မဲခေါင်မြစ်ကူးတံတား]]||တာချီလိတ်ခရိုင်၊ ကျိုင်းလပ်မြို့နယ်ခွဲ||သံမဏိသံပေါင်||မဲခေါင်မြစ်||၆၉၁.၆ မီတာ||
|-
|နမ့်ပေါင်တံတား||နမ့်ပေါင်မြို့|| ||နမ့်ပေါင်ချောင်း|| ||
|-
|နမ့်တိန်တံတား|| || || || ||
|-
|ရွှေလီတံတား (နမ့်ခမ်း)|| || || || ||
|}
==ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး==
{| class=wikitable
!တံတားအမည်!!တည်နေရာ!!တံတားအမျိုးအစား!!ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ!!အရှည်!!မှတ်ချက်
|-
|[[ဗိုလ်မြတ်ထွန်းတံတား]]||[[ညောင်တုန်းမြို့]]|| ||[[ဧရာဝတီမြစ်]]|| ||
|-
|[[ဒေးဒရဲတံတား]]||[[ဒေးဒရဲမြို့]]|| ||ဧရာဝတီမြစ်||၄၀၈၈.၃ ပေ||
|-
|[[ဧရာဝတီတံတား (ညောင်တုန်း)]]||ညောင်တုန်းမြို့|| ||ဧရာဝတီမြစ်||ကားလမ်းတံတား စုစုပေါင်းအရှည် ၁ဝ၈၁၄ ပေ<br />ရထားလမ်းတံတား စုစုပေါင်းအရှည် ၂ဝ၅၄၅ ပေ||
|-
|ဘိုကလေးမြစ်ကူးတံတား||[[ဘိုကလေးမြို့]]||သံမဏိသံပေါင်||ဘိုကလေးမြစ်||၄၀၀၅ ပေ ၃ လက်မ||
|-
|ကျွန်းကုန်းတံတား|| || || || ||
|-
|[[မအူပင်တံတား]]||[[မအူပင်မြို့]]|| ||ဧရာဝတီမြစ်|| ||
|-
|သဲကုန်းတံတား|| || || || ||
|-
|ဖျာပုံတံတား|| || || || ||
|-
|နတ်ချောင်းတံတား|| || || || ||
|-
|ဥယျာဉ်ချောင်းတံတား|| || || || ||
|-
|ငဝန်တံတား|| || || || ||
|-
|ခဲပေါင်တံတား (ကျုံပျော်)|| || || || ||
|-
|ကျွဲခြံရေကျော်တံတား|| || || ||၁၆၇၉ ပေ||
|}
==ကိုးကား==
{{reflist}}
* [http://www.ministry-construction.gov.mm ဆောက်လုပ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]
*
*
* {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141022130843/http://www.ministry-construction.gov.mm/ |date=22 October 2014 }} [[ရန်ကုန်-မန္တလေး အမြန်လမ်း]]
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံ၏ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး]]
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ တံတားများ]]
[[Category:နိုင်ငံအလိုက် တံတားများ]]
4o58jbha0x7785lsqb282nxbze828md
ဘုရင့်နောင်တံတား အမှတ် (၂)
0
51286
756574
755673
2022-08-28T07:50:11Z
210.14.103.44
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox bridge
| bridge_name = ဘုရင့်နောင်တံတား အမှတ် (၂)
| image =
| caption =
| official_name = ဘုရင့်နောင်တံတား အမှတ် (၂)
| other_name =
| carries = လေးလမ်းသွားကားလမ်း၊ လူသွားလမ်း
| crosses = [[လှိုင်မြစ်]]
| locale = [[ရန်ကုန်မြို့]]
| maint = [[ပြည်သူ့ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း]]
| design = သံမဏိ သံပေါင်တံတား
| material = သံမဏိ၊ ကွန်ကရစ်
| length = ၄၁၀၃.၅၃ ပေ
| width = လေးလမ်းသွား ၄၈ ပေ၊ လူသွားလမ်း တစ်ဘက်လျှင် ၆ ပေ စီ
| below = ၃၆ ပေ
| life =
| builder = ပြည်သူ့ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း
| fabricator =
| begin = ၆ ဇွန် ၂၀၁၃
| complete = အောက်တိုဘာ ၂၀၁၄
| cost =
| open = ၉ နိုဝင်ဘာ ၂၀၁၄<ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/MinistryofConstruction/photos/a.443937172364243.1073741831.443858302372130/727633630661261/?type=1|title=ဘုရင့်နောင်တံတား အမှတ်(၂) ဖွင့်လှစ်|publisher=ဆောက်လုပ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန|year=11 November 2014}}</ref>
}}
ဘုရင့်နောင်တံတား အမှတ်(၂)သည် [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]] အနောက်ပိုင်းခရိုင်၊ [[မရမ်းကုန်းမြို့နယ်]] နှင့် မြောက်ပိုင်းခရိုင်၊ [[လှိုင်သာယာမြို့နယ်]] တို့ကို ဆက်သွယ်သော [[လှိုင်မြစ်]] ကို ဖြတ်ကျော်တည်ဆောက်ထားသော တံတားဖြစ်သည်။ တံတားအမျိုးအစားမှာ ပင်မတံတား အောက်ထည် Bored Pile အုတ်မြစ်နှင့် အပေါ်ထည် သံမဏိ သံပေါင်၊ ချဉ်းကပ်တံတား အောက်ထည် Bored Pile အုတ်မြစ်နှင့် အပေါ်ထည် Steel Plate Girder/ P.C Girder + [[သံကူကွန်ကရစ်]] တို့ဖြင့် တည်ဆောက်ထားပြီး ပင်မတံတားအရှည် ၁၆၂၈.၀၃ ပေ၊ ချဉ်းကပ်တံတား အရှည်မှာ ဘုရင့်နောင် ဘက်ကမ်း ၈၁၉.၃၆၂ ပေ၊ လှိုင်သာယာ ဘက်ကမ်း ၁၆၅၇.၁၃၄ ပေ ရှိပြီး စုစုပေါင်း တံတားအရှည် ၄၁၀၃.၅၃ ပေ၊ ယာဉ်သွားလမ်းအကျယ် လေးလမ်းသွား ၄၈ ပေ၊ လူသွားလမ်း တစ်ဘက်လျှင် ၆ ပေ စီ ပါရှိပြီး ရေလမ်းကင်းလွတ်အကျယ် ၃၇၀ ပေ၊ အမြင့် ၃၆ ပေရှိ၍ ယာဉ်တစ်စီးချင်း ခွင့်ပြုအလေးချိန် ၇၅ တန် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/media/set/?set=a.720730231351601.1073742373.443858302372130&type=3|title=ဘုရင့်နောင်တံတား အမှတ်(၂) တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းများ ကြည့်ရှုစစ်ဆေး|publisher=[[ဆောက်လုပ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန]]|year=27 October 2014}}</ref>
== ကိုးကား ==
{{reflist}}
[[Category:ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]]
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ တံတားများ]]
89e3uc795naoauihwtvsaepvhvpek71
တမ်းပလိတ်:Infobox Korean name
10
63168
756475
295909
2022-08-27T17:50:03Z
Ninjastrikers
22896
wikitext
text/x-wiki
{{#if:{{{hangul|}}}{{{hanja|}}}{{{rr|}}}{{{mr|}}} | {{#ifeq:{{{child|}}} | yes | | {{Template:Infobox Chinese/Header
|title = {{#if: {{{title<includeonly>|</includeonly>}}} | {{{title}}} | {{#ifeq: {{{child|}}} | yes | | {{PAGENAMEBASE}} }} }}
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|float = <!-- left|right|none (Default float position is right) -->
|collapse = <!-- yes|no -->
|pic = {{{img|{{{image<includeonly>|</includeonly>}}} }}}
|piccap = {{{caption<includeonly>|</includeonly>}}}
|picsize = {{{image_size<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#if: {{{hangul|}}}{{{hanja<includeonly>|</includeonly>}}} | {{Infobox Chinese/Korean
|korean_header = {{#if: {{{koreanname|}}}|{{{koreanname}}} | {{#ifeq: {{{child|}}} | yes | ကိုရီးယား အမည် | {{#if: {{{img|{{{image|}}}}}} | ကိုရီးယား အမည် }} }} }}
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|hide = {{{hide|no}}}
|hangul = {{{hangul<includeonly>|</includeonly>}}}
|hanja = {{#if: {{{hanja|}}} | {{#ifeq: {{{hanja|}}} | ! | <noinclude>!</noinclude> | {{#switch: {{{hanja|}}} | na | none = | #default = {{{hanja}}} }} }} }}
|rr = {{{rr<includeonly>|</includeonly>}}}
|mr = {{{mr<includeonly>|</includeonly>}}}
|koreanipa = {{{koreanipa<includeonly>|</includeonly>}}}
|northkorea = {{#switch: {{{context|}}}|n|north|North|dprk|DPRK|nk=yes|old|Old=old|neutral|Neutral=neutral|neutral=Neutral|Neutral=yes|neutral=yes}}
|lk = {{{lk<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#if: {{{hangulho|}}}{{{hanjaho<includeonly>|</includeonly>}}} | {{Infobox Chinese/Korean
|korean_header = အနုပညာ အမည်
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|hide = {{{hide|no}}}
|hangul = {{#if: {{{hangulho|}}} | {{#ifeq: {{{hangulho|}}} | ! | <noinclude>!</noinclude> | {{#switch: {{{hangulho|}}} | na | none = | #default = {{{hangulho}}} }} }} }}
|hanja = {{{hanjaho<includeonly>|</includeonly>}}}
|rr = {{{rrho<includeonly>|</includeonly>}}}
|mr = {{{mrho<includeonly>|</includeonly>}}}
|koreanipa = {{{koreanipaho<includeonly>|</includeonly>}}}
|northkorea = {{#switch: {{{context|}}}|n|north|North|dprk|DPRK|nk=yes|old|Old=old|neutral|Neutral=neutral|neutral=Neutral|Neutral=yes|neutral=yes}}
|lk = {{{lkho<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#if: {{{hangulborn|}}}{{{hanjaborn<includeonly>|</includeonly>}}} | {{Infobox Chinese/Korean
|korean_header = မွေးနာမည်
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|hide = {{{hide|no}}}
|hangul = {{{hangulborn<includeonly>|</includeonly>}}}
|hanja = {{#if: {{{hanjaborn|}}} | {{#ifeq: {{{hanjaborn|}}} | ! | <noinclude>!</noinclude> | {{#switch: {{{hanjaborn|}}} | na | none = | #default = {{{hanjaborn}}} }} }} }}
|rr = {{{rrborn<includeonly>|</includeonly>}}}
|mr = {{{mrborn<includeonly>|</includeonly>}}}
|koreanipa = {{{koreanipaborn<includeonly>|</includeonly>}}}
|northkorea = {{#switch: {{{context|}}}|n|north|North|dprk|DPRK|nk=yes|old|Old=old|neutral|Neutral=neutral|neutral=Neutral|Neutral=yes|neutral=yes}}
|lk = {{{lkborn<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#if: {{{hangula|}}}{{{hanjaa<includeonly>|</includeonly>}}} | {{Infobox Chinese/Korean
|korean_header = ငယ်နာမည်
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|hide = {{{hide|no}}}
|hangul = {{{hangula<includeonly>|</includeonly>}}}
|hanja = {{#if: {{{hanjaa|}}} | {{#ifeq: {{{hanjaa|}}} | ! | <noinclude>!</noinclude> | {{#switch: {{{hanjaa|}}} | na | none = | #default = {{{hanjaa}}} }} }} }}
|rr = {{{rra<includeonly>|</includeonly>}}}
|mr = {{{mra<includeonly>|</includeonly>}}}
|koreanipa = {{{koreanipaa<includeonly>|</includeonly>}}}
|northkorea = {{#switch: {{{context|}}}|n|north|North|dprk|DPRK|nk=yes|old|Old=old|neutral|Neutral=neutral|neutral=Neutral|Neutral=yes|neutral=yes}}
|lk = {{{lka<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#if: {{{hangulja|}}}{{{hanjaja<includeonly>|</includeonly>}}} | {{Infobox Chinese/Korean
|korean_header = [[Courtesy name]]
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|hide = {{{hide|no}}}
|hangul = {{{hangulja<includeonly>|</includeonly>}}}
|hanja = {{#if: {{{hanjaja|}}} | {{#ifeq: {{{hanjaja|}}} | ! | <noinclude>!</noinclude> | {{#switch: {{{hanjaja|}}} | na | none = | #default = {{{hanjaja}}} }} }} }}
|rr = {{{rrja<includeonly>|</includeonly>}}}
|mr = {{{mrja<includeonly>|</includeonly>}}}
|koreanipa = {{{koreanipaja<includeonly>|</includeonly>}}}
|northkorea = {{#switch: {{{context|}}}|n|north|North|dprk|DPRK|nk=yes|old|Old=old|neutral|Neutral=neutral|neutral=Neutral|Neutral=yes|neutral=yes}}
|lk = {{{lkja<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#if: {{{hangulstage|}}}{{{hanjastage<includeonly>|</includeonly>}}} | {{Infobox Chinese/Korean
|korean_header = ဖျော်ဖြေရေး နာမည်
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|hide = {{{hide|no}}}
|hangul = {{{hangulstage<includeonly>|</includeonly>}}}
|hanja = {{#if: {{{hanjastage|}}} | {{#ifeq: {{{hanjastage|}}} | ! | <noinclude>!</noinclude> | {{#switch: {{{hanjastage|}}} | na | none = | #default = {{{hanjastage}}} }} }} }}
|rr = {{{rrstage<includeonly>|</includeonly>}}}
|mr = {{{mrstage<includeonly>|</includeonly>}}}
|koreanipa = {{{koreanipastage<includeonly>|</includeonly>}}}
|northkorea = {{#switch: {{{context|}}}|n|north|North|dprk|DPRK|nk=yes|old|Old=old|neutral|Neutral=neutral|neutral=Neutral|Neutral=yes|neutral=yes}}
|lk = {{{lkstage<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#if: {{{hangulgye|}}}{{{hanjagye<includeonly>|</includeonly>}}} | {{Infobox Chinese/Korean
|korean_header = [[Dharma name]]
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|hide = {{{hide|no}}}
|hangul = {{{hangulgye<includeonly>|</includeonly>}}}
|hanja = {{#if: {{{hanjagye|}}} | {{#ifeq: {{{hanjagye|}}} | ! | <noinclude>!</noinclude> | {{#switch: {{{hanjagye|}}} | na | none = | #default = {{{hanjagye}}} }} }} }}
|rr = {{{rrgye<includeonly>|</includeonly>}}}
|mr = {{{mrgye<includeonly>|</includeonly>}}}
|koreanipa = {{{koreanipagye<includeonly>|</includeonly>}}}
|northkorea = {{#switch: {{{context|}}}|n|north|North|dprk|DPRK|nk=yes|old|Old=old|neutral|Neutral=neutral|neutral=Neutral|Neutral=yes|neutral=yes}}
|lk = {{{lkgye<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#if: {{{hangulph|}}}{{{hanjaph<includeonly>|</includeonly>}}} | {{Infobox Chinese/Korean
|korean_header = [[Posthumous name]]
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|hide = {{{hide|no}}}
|hangul = {{{hangulph<includeonly>|</includeonly>}}}
|hanja = {{#if: {{{hanjaph|}}} | {{#ifeq: {{{hanjaph|}}} | ! | <noinclude>!</noinclude> | {{#switch: {{{hanjaph|}}} | na | none = | #default = {{{hanjaph}}} }} }} }}
|rr = {{{rrph<includeonly>|</includeonly>}}}
|mr = {{{mrph<includeonly>|</includeonly>}}}
|koreanipa = {{{koreanipaph<includeonly>|</includeonly>}}}
|northkorea = {{#switch: {{{context|}}}|n|north|North|dprk|DPRK|nk=yes|old|Old=old|neutral|Neutral=neutral|neutral=Neutral|Neutral=yes|neutral=yes}}
|lk = {{{lkph<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#if: {{{hangul1|}}}{{{hanja1<includeonly>|</includeonly>}}} | {{Infobox Chinese/Korean
|korean_header = {{{othername1}}}
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|hide = {{{hide|no}}}
|hangul = {{{hangul1<includeonly>|</includeonly>}}}
|hanja = {{#if: {{{hanja1|}}} | {{#ifeq: {{{hanja1|}}} | ! | <noinclude>!</noinclude> | {{#switch: {{{hanja1|}}} | na | none = | #default = {{{hanja1}}} }} }} }}
|rr = {{{rr1<includeonly>|</includeonly>}}}
|mr = {{{mr1<includeonly>|</includeonly>}}}
|koreanipa = {{{koreanipa1<includeonly>|</includeonly>}}}
|northkorea = {{#switch: {{{context|}}}|n|north|North|dprk|DPRK|nk=yes|old|Old=old|neutral|Neutral=neutral|neutral=Neutral|Neutral=yes|neutral=yes}}
|lk = {{{lk1<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#if: {{{hangul2|}}}{{{hanja2<includeonly>|</includeonly>}}} | {{Infobox Chinese/Korean
|korean_header = {{{othername2}}}
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|hide = {{{hide|no}}}
|hangul = {{{hangul2<includeonly>|</includeonly>}}}
|hanja = {{#if: {{{hanja2|}}} | {{#ifeq: {{{hanja2|}}} | ! | <noinclude>!</noinclude> | {{#switch: {{{hanja2|}}} | na | none = | #default = {{{hanja2}}} }} }} }}
|rr = {{{rr2<includeonly>|</includeonly>}}}
|mr = {{{mr2<includeonly>|</includeonly>}}}
|koreanipa = {{{koreanipa2<includeonly>|</includeonly>}}}
|northkorea = {{#switch: {{{context|}}}|n|north|North|dprk|DPRK|nk=yes|old|Old=old|neutral|Neutral=neutral|neutral=Neutral|Neutral=yes|neutral=yes}}
|lk = {{{lk2<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#if: {{{hangul3|}}}{{{hanja3<includeonly>|</includeonly>}}} | {{Infobox Chinese/Korean
|korean_header = {{{othername3}}}
|headercolor = {{{headercolor|}}}
|hide = {{{hide|no}}}
|hangul = {{{hangul3<includeonly>|</includeonly>}}}
|hanja = {{#if: {{{hanja3|}}} | {{#ifeq: {{{hanja3|}}} | ! | <noinclude>!</noinclude> | {{#switch: {{{hanja3|}}} | na | none = | #default = {{{hanja3}}} }} }} }}
|rr = {{{rr3<includeonly>|</includeonly>}}}
|mr = {{{mr3<includeonly>|</includeonly>}}}
|koreanipa = {{{koreanipa3<includeonly>|</includeonly>}}}
|northkorea = {{#switch: {{{context|}}}|n|north|North|dprk|DPRK|nk=yes|old|Old=old|neutral|Neutral=neutral|neutral=Neutral|Neutral=yes|neutral=yes}}
|lk = {{{lk3<includeonly>|</includeonly>}}}
}} }}<!--
-->{{#ifeq:{{{child|}}} | yes | | {{Infobox Chinese/Footer|footnote = {{{text<includeonly>|</includeonly>}}} }} }}<includeonly>
{{Infobox Korean name/categories|hangul={{{hangul|}}}|hanja={{{hanja|}}}|rr={{{rr|}}}|mr={{{mr|}}} }}
{{Infobox Korean name/categories|hangul={{{hangulho|}}}|hanja={{{hanjaho|}}}|rr={{{rrho|}}}|mr={{{mrho|}}} }}
{{Infobox Korean name/categories|hangul={{{hangulborn|}}}|hanja={{{hanjaborn|}}}|rr={{{rrborn|}}}|mr={{{mrborn|}}} }}
{{Infobox Korean name/categories|hangul={{{hangula|}}}|hanja={{{hanjaa|}}}|rr={{{rra|}}}|mr={{{mra|}}} }}
{{Infobox Korean name/categories|hangul={{{hangulja|}}}|hanja={{{hanjaja|}}}|rr={{{rrja|}}}|mr={{{mrja|}}} }}
{{Infobox Korean name/categories|hangul={{{hangulstage|}}}|hanja={{{hanjastage|}}}|rr={{{rrstage|}}}|mr={{{mrstage|}}} }}
{{Infobox Korean name/categories|hangul={{{hangulgye|}}}|hanja={{{hanjagye|}}}|rr={{{rrgye|}}}|mr={{{mrgye|}}} }}
{{Infobox Korean name/categories|hangul={{{hangulph|}}}|hanja={{{hanjaph|}}}|rr={{{rrph|}}}|mr={{{mrph|}}} }}
{{Infobox Korean name/categories|hangul={{{hangul1|}}}|hanja={{{hanja1|}}}|rr={{{rr1|}}}|mr={{{mr1|}}} }}
{{Infobox Korean name/categories|hangul={{{hangul2|}}}|hanja={{{hanja2|}}}|rr={{{rr2|}}}|mr={{{mr2|}}} }}
{{Infobox Korean name/categories|hangul={{{hangul3|}}}|hanja={{{hanja3|}}}|rr={{{rr3|}}}|mr={{{mr3|}}} }}
</includeonly>|<includeonly>[[Category:ကိုရီးယား စာသား လိုအပ်နေသော ဆောင်းပါးများ|{{PAGENAME}}]][[Category:ကိုရီးယား ရောမအက္ခရာဖလှယ်ရန် လိုအပ်နေသော ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးများ|{{PAGENAME}}]]</includeonly>}}<noinclude>{{documentation}}<!-- Please add metadata to the <includeonly> section at the bottom of the /doc subpage --></noinclude>
s14lqfmbqg1py7j3bmmyzjx0tbcdn0k
တမ်းပလိတ်:Infobox Korean name/categories
10
63170
756476
295907
2022-08-27T17:51:28Z
Ninjastrikers
22896
wikitext
text/x-wiki
<noinclude>{{subtemplate}}</noinclude><includeonly>{{#if:{{{hangul|}}}{{{hanja|}}}{{{rr|}}}{{{mr|}}}|{{#if:{{{hangul|}}}||[[Category:ကိုရီးယား စာသား လိုအပ်နေသော ဆောင်းပါးများ|{{PAGENAME}}]]}}{{#ifeq:{{{hanja|}}}|!|[[Category:ဟန်ဂျာ လိုအပ်နေသော ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးများ|{{PAGENAME}}]]}}{{#if:{{{rr|}}}||[[Category:ကိုရီးယား ရောမအက္ခရာဖလှယ်ရန် လိုအပ်နေသော ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးများ|{{PAGENAME}}]]}}{{#if:{{{mr|}}}||[[Category:ကိုရီးယား ရောမအက္ခရာဖလှယ်ရန် လိုအပ်နေသော ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးများ|{{PAGENAME}}]]}} }}</includeonly>
98jpmt7z2nr7cd8uj3tsfsfz9vv8l7o
မဟာဗန္ဓုလတံတား
0
65218
756523
751833
2022-08-28T01:34:11Z
Chan Sung-Min
102525
Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/980952119|Maha Bandula Bridge]]"
wikitext
text/x-wiki
== မဟာဗန္ဓုလတံတား ==
'''မဟာဗန္ဓုလတံတား''' (တခါတရံ စာလုံးပေါင်း မဟာဗန္ဓုလတံတား) သည် [[ရန်ကုန်မြို့|မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရန်ကုန်မြို့]]ရှိ ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့သော အဓိက တံတားဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး [[မဟာဗန္ဓုလ]]ကို
ို ပြုကာအ[[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး|ြု၍ ရန်၏ စီ၏]] စီးပွားရေးအချက်အချာကျသော အရှေ့ဘက်ရှိ [[ပုဇွန်တောင်ချောင်း|ပုဇွန်တာင်]] ချောင်းကို ဖြတ[[ပုဇွန်တောင်ချောင်း|ာ် တည်ဆောက်ထား]]ျော်သည်။
[[မဟာဗန္ဓုလလမ်း]]ဖြင့် ဆက်သွယ်ထားသည်။
izl3mfj7dc3y67za0j4uzhezdijr0yh
756524
756523
2022-08-28T01:34:45Z
Chan Sung-Min
102525
[[Special:Contributions/Chan Sung-Min|Chan Sung-Min]] ([[User talk:Chan Sung-Min|ဆွေးနွေး]]) ၏ တည်းဖြတ်မူ 756523 ကို ပြန်လည်ပယ်ဖျက်လိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
[[File:Maharbandulabridgeygn.jpg|thumb|right|300px|မဟာဗန္ဓုလတံတားအား ညအခါတွေ့မြင်ရပုံ]]
'''မဟာဗန္ဓုလတံတား'''သည် [[ရန်ကုန်မြို့]]ရှိ အဓိကတံတားတစ်စင်းဖြစ်ပြီး ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ [[မဟာဗန္ဓုလ|စစ်သူကြီးမဟာဗန္ဓုလ]]အား ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် ကဗ္ဗည်းမော်ကွန်းတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ဖြစ်သည်။ယမုံနာလမ်း၊အထက်ပုစွန်တောင်လမ်း၊အောက်ပုစွန်တောင်လမ်း နှင့် ဗဟာဗန္ဓုလလမ်းတို့ကိုဆက်သွယ်
ထားသည်။
အမည်။ မဟာဗန္ဓုလတံတား
တည်နေရာ။ ဒေါပုံမြို့နယ်၊ပုစွန်တောင်မြို့နယ်
ဖြတ်ကျော်သည့်နေရာ။ ငုမိုးရိပ်ချောင်း(ပုစွန်တောင်ချောင်း)
အရှည်။ ၁၃၀၃ မီတာ၊၄၁၂၃ ပေ
အမျိုးအစား။ သံမဏိကြိုးတံတား
[[Category:ရန်ကုန်မြို့ရှိ အဆောက်အဦများ]]
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ တံတားများ]]
{{မြန်မာနိုင်ငံရှိတံတားများ-stub}}
3kcalo53cctwtvzxhjey2s0rwdsv1a3
အယ်ဖြူ
0
90907
756562
645540
2022-08-28T07:04:13Z
210.14.96.0
wikitext
text/x-wiki
'''အယ်ဖြူ''' (၁၉၇၂ မေ ၆ − ၂၀၀၄ မေ ၂၇) သည် မြန်မာနိုင်ငံသား ဂစ်တာသမား၊ တေးရေး၊ တေးဆို ဂီတအနုပညာရှင်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် ပုရွက်ဆိတ်ကလေးများ (The Ants) မြန်မာအော်တာနစ်တေ့ဗ်ဂီတဝိုင်းရဲ့ တေးရေး၊ တေးဆို၊ ဘေ့စ်ဂစ်တာသမား အဖြစ် လူသိများသည်။
== ငယ်ဘဝ ==
ဦးထွန်းပေါ်၊ ဒေါ်တင်မေ တို့မှ ၁၉၇၂ ခု၊ မေလ ၆ ရက်တွင် တောင်ကြီး၌ မွေးသည်။ မောင်နှမ (၈) ယောက်အနက် (၇) ယောက်မြောက် ဖြစ်ပြီး အမည်ရင်းမှာ နိုင်အောင်ထွန်း တွင်သည်။
အထက်တန်းကို အထက (၆) တောင်ကြီး မှ အောင်မြင်သည်။ ဘောဂဗေဒကို ဒုတိယနှစ်အထိ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၌ တက်ခဲ့သည်။
== ဂီတလှုပ်ရှားမှု ==
၁၉၉၀ ပြည့်တွင် မာကျူရီ တီးဝိုင်းဖွဲ့ကာ လိဒ်ဂစ်တာ တီးသည်။ ၁၉၉၂ ခု၌ ဘေ့ဂစ်တာ ပြောင်းတီးသည်။
၁၉၉၆ The Ants တွင် ပါဝင်သည်။
=== ရေးသားသော သီချင်းများ ===
{| class="wikitable sortable"
!ခေါင်းစဉ်
!ရေးသားနှစ်
!ဆိုသူ
!မှတ်ချက်
|-
|အသည်းကွဲရေဒီယို
|
|
|
|-
|အိပ်မက်မြစ်
|
|
|
|-
|ခြောက်ခမ်းသွားသော အိပ်မက်မြစ်
|
|ဇော်ဝင်းထွဋ်
|
|-
|မင်းမရှိရင် မဖြစ်လို့
|
|
|
|-
|အသည်းကွဲညနေခင်းများ
|
|
|မောင်မောင်ဇော်လတ် နှင့် တွဲ၍
|-
|သက်တမ်းမဲ့
|
|
|
|-
|နှုတ်ဆက်ပါတယ်
|
|ဖြိုးကြီး
|
|-
|ေနဝင္ခ်ိန္
|
|ဘိုျဖဴ
|
|}
=== သီဆိုသော သီချင်းများ ===
{| class="wikitable sortable"
!ခေါင်းစဉ်
!ရေးသားနှစ်
!ရေးသူ
!မှတ်ချက်
|-
|နောက်ဆုံး
|
|
|
|-
|မီးရထား
|
|
|
|-
|မသေချာတော့ဘူး
|
|
|
|-
|အိပ်မက်ထဲက ရထားကြီး
|
|ထူးအိမ်သင်
|ထူးအိမ်သင်၊ အောင်ရင် တို့နှင့် တွဲ၍
|-
|ငို
|
|
|
|-
|အိပ်မက်ထဲ
|
|
|ရေး/ဆို
|-
|စတုတ္ထအိပ်မက်
|
|
|
|-
|ကြယ်စင်လေးအတွက်
|
|
|
|-
|လရောင်ငတ်သောည
|
|
|
|-
|နောက်ကျတဲ့အကြောင်း
|
|
|
|-
|
|
|
|
|}
== မိသားစုဘဝ ==
၁၉၉၅ ခုတွင် အိမ်ထောင်ပြုသည်။
== ဘဝနိဂုံး ==
၂၀၀၄ ခု မေလ ၂၇ ရက်တွင် ဗဟိုရ်စည်ဆေးရုံ၌ ကွယ်လွန်သည်။
{{Myanmar-bio-stub}}
[[Category:၁၉၇၂ မွေးဖွားသူများ]]
[[Category:၂၀၀၄ ကွယ်လွန်သူများ]]
[[Category:မြန်မာ တေးရေးဆရာများ]]
5w6hqs5tj4h8pcxxva88fyod8bwb7iy
ဂျဲနီ
0
107620
756433
756413
2022-08-27T14:59:28Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{unreferenced|date=၁၅ ဧပြီလ ၂၀၁၉}}
{{Infobox person
| name = ဂင်ဂျဲနီ
| image = Jennie Kim for Marie Claire Korea Magazine on October 9, 2018 (1).png
| image_size = 220px
| caption =
| birth_date = {{birth date and age|1996|1|16|df=yes}}
| death_date =
| native_name = 김제니
| native_name_lang = TH
| occupation = အဆိုတော်၊ အကသမား
| birth_place = [[တောင်ကိုရီးယား]]
| death_place =
| death_cause =
| signature = Signature of Jennie.svg
| module = {{Infobox musical artist|embed=yes
| background = solo_singer
| genre = {{hlist|K-pop}}
| years_active = ၂၀၁၂ - လက်ရှိ
| label = YG ဖျော်ဖြေရေး
| website =
| associated_acts =
}}
|Spouse=|spouse(s)=လာလီဆာ}}
'''ဂင်ဂျဲနီ'''({{lang-ko|김제니}}၊ {{lang-en|Kim Jennie}})သည် တောင်ကိုရီးယားလူမျိုး အဆိုတော်ဖြစ်ပြီး၊ YG ဖျော်ဖြေရေးလုပ်ငန်း လက်အောက်ရှိ မိန်းကလေးအဆိုတော်အဖွဲ့ ဘလက်ခ်ပင့်ခ်({{Lang|en|Blackpink}})၏ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ သူမကို ၁၉၉၆ခုနစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၆ရက်နေ့တွင် ဆိုးလ်မြို့၊
[[တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ]]၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။<ref>{{cite news|url=http://sports.khan.co.kr/entertainment/sk_index.html?art_id=201706230815003&sec_id=540301&pt=nv|title=[아이돌 고향을 찾아서①] 우리 고향 아이돌 누가 있을까|accessdate=November 12, 2018|date=June 23, 2017|publisher=sports.khan.co.kr|language=ko|author=Son Min-ji}}</ref>
==ဓာတ်ပြား==
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
! Year
! Title
! Ref.
|-
| 2018
| ''Solo''
|<ref>{{Cite web|url=http://www.osen.co.kr/article/G1111017706|title=블랙핑크 제니, 첫 솔로곡명은 'SOLO'..테디와 의기투합[공식입장]|website=Osen|language=|access-date=November 12, 2018}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://m.entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003887417|title=YG, 제니 솔로곡 블랙핑크 콘서트서 최초 공개 결정[공식입장]|website=Osen|language=|access-date=November 12, 2018}}</ref><ref>{{cite news|url=https://m.entertain.naver.com/now/read?oid=117&aid=0003142696|title=제니(JENNIE)-Wanna One (워너원,) 가온차트 47주차 2관왕 차지|language=ko|publisher=[[Naver]]|accessdate=January 3, 2019|date=November 29, 2018}}</ref><ref>{{cite web|title=제니, 14일 정상 붙박이→'인기가요' 1위까지..'SOLO' 꽃길ing(종합)[Oh!쎈 이슈]|url=http://www.osen.co.kr/article/G1111038642|work=Osen|accessdate=November 25, 2018}}</ref>
|}
==ကိုးကား==
{{Reflist|30em}}
[[Category:တောင်ကိုရီးယား အဆိုတော်များ]]
{{Lifetime|၁၉၉၆|}}
{{bio-stub}}
3km5yzp1v208du78lyz7omh8o66jes6
အမှတ် (၁) ပြည်ထောင်စု အဝေးပြေးလမ်းမကြီး
0
135145
756577
704861
2022-08-28T08:31:24Z
210.14.103.44
wikitext
text/x-wiki
{{Unreferenced}}
{{infobox road
|country=MMR
|type=NH
|route=1
|map=
|photo=National Highway 1 (Burma).JPG
|length_km= 668
|direction_a=တောင်
|direction_b=မြောက်
|terminus_a=[[ရန်ကုန်]]
|terminus_b=[[မန္တလေး]]
|provinces=
|cities= [[ပဲခူးမြို့]]၊ [[ညောင်လေးပင်မြို့]]၊ ဖြူးမြို့၊ [[တောင်ငူမြို့]]၊ [[ပျဉ်းမနားမြို့]]၊ [[မိတ္ထီလာမြို့]]
|system=
|translation=
|junction=ရန်ုကုန်-မန္တလေး အမြန်လမ်း
|formed=
}}
'''အမှတ် (၁) ပြည်ထောင်စု အဝေးပြေးလမ်းမကြီ''' ({{lang-en|National Highway 1}}; '''NH1''') သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဓိက တောင်-မြောက် လမ်းမကြီးတစ်ခုဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းတလျောက် ဆက်သွယ်ထားသည်။ [[ရန်ကုန်မြို့]]နှင့် [[မန္တလေးမြို့]]တို့ကို ဆက်သွယ်သည့် ပထမဦးဆုံး ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီးဖြစ်သည်။ {{convert|415|mi}} ခန့် ရှည်လျားသည်။ ရန်ကုန်မှ မိတ္ထီလာအရောက်တွင် အရှေ့ဘက်သို့ အမှတ် (၄) ပြည်ထောင်စု အဝေးပြေးလမ်းမကြီးနှင့် ဆက်သွယ်လျက်ရှိပြီး မြောက်ဘက်တွင် မန္တလေးမြို့အထိ ဆက်သွယ်ထားသည်။
အမှတ်(၁) နိုင်ငံတကာ အဝေးပြေးလမ်းမကြီး AH 1 ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည့် မိတ္ထီလာ-နေပြည်တော်-ညောင်လေးပင်-ဘုရားကြီး လမ်းပိုင်း ၏ အစိတ်အပိုင်းလည်းဖြစ်သည့်အတွက် နိုင်ငံတကာအရည်အသွေးမှီအောင် လေးလမ်းသွားနိုင်လွန်ကတ္တရာ လမ်းမကြီး အဖြစ်အကောင်အတည်ဖော်နေပြီဖြစ်သည်။
ရန်ကုန်မြို့၊ ပဲခူးမြို့၊ ညောင်လေးပင်မြို့၊ ဖြူးမြို့၊ တောင်ငူမြို့၊ ပျဉ်းမနားမြို့၊ တပ်ကုန်းမြို့၊ ရမည်းသင်းမြို့၊ ပျော်ဘွယ်မြို့၊ မိတ္ထီလာမြို့၊ ကျောက်ဆည်မြို့ စသည့် မြို့ကြီးများအပါအဝင် မြို့ငယ်ပေါင်း ၅၀ ကျော်ကို ဖြတ်သန်းဖောက်လုပ်ထားသည်။
လမ်းမကြီး၏ အစမှာ ရန်ကုန်မြို့၊ လှည်းကူးမြို့နယ်၊ အမှတ်(၃) လမ်းဆုံမှစ၍ ၀ မိုင် စတင်၍ မန္တလေးမြို့ ၆၂ လမ်းဆုံတွင် မိုင် ၄၁၅ အဆုံးဖြစ်သည်။ မန္တလေးတွင် လမ်းမကြီး အဆုံးသတ်ပြီးနောက် အမှတ် (၃) ပြည်ထောင်စု အဝေးပြေးလမ်းမကြီးနှင့် {{coord|21|58|58|N|96|5|14|E|}} တွင် ဆက်သွယ်ထားသည်။
[[ရန်ကုန်-မန္တလေး အမြန်လမ်း|ရန်ကုန်-မန္တလေး အမြန်လမ်းမကြီး]] ဖောက်လုပ်ပြီးနောက်ပိုင်းတွင် အမှတ်(၁) ပြည်ထောင်စု အဝေးပြေးလမ်းမကြီးပေါ်တွင် ယာဉ် ကျပ်တည်းမှု အနည်းငယ် ကျဆင်းခဲ့သည်။
ယာဉ်ကြောကျပ်တည်းမှုအများဆုံးမြို့ကြီးများမှာ [[ပဲခူးမြို့]]၊ [[ညောင်လေးပင်မြို့]]၊ [[တောင်ငူမြို့]]၊ [[မိတ္ထီလာမြို့]]ဖြစ်ကြသည်။
==ကိုးကားချက်==
{{reflist|2}}
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံ၏ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး]]
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ လမ်းမကြီးများ]]
fhh6xu1kg3u60tcwt3e9bn645r7jreo
ဂေါ်ပြားနှုတ်သီးပုံဘဲ
0
137343
756437
712728
2022-08-27T15:17:50Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Speciesbox
| name = ဂေါ်ပြားနှုတ်သီးပုံဘဲ
| image = Northern_shoveler_Steve_Sinclair_outreach_use_only_(19838806616).jpg
| image_caption = Male
| image2 = Northern Shoveler-Anas clypeata female.jpg
| image2_caption = Female
| status = LC
| status_system = IUCN3.1
| status_ref = <ref name=IUCN>{{cite iucn|url=https://www.iucnredlist.org/details/22680247/0 |title=''Spatula clypeata'' |author=BirdLife International |author-link=BirdLife International |year=2012 |access-date=13 February 2015|ref=harv}}</ref>
| genus = Spatula
| species = clypeata
| authority = ([[ကားလ် လင်းနီးယပ်|Linnaeus]], 1758)
| range_map= SpatulaClypeata.png
| range_map_caption = Range distribution of Northern shoveler{{leftlegend|#00FF00|Breeding|outline=gray}} {{leftlegend|#008000|Resident|outline=gray}} {{leftlegend|#00FFFF|Passage|outline=gray}} {{leftlegend|#007FFF|Non-breeding|outline=gray}} {{leftlegend|#FF00FF|Vagrant (seasonality uncertain)|outline=gray}} {{leftlegend|#a76f3b|Extant & Introduced (seasonality uncertain) |outline=gray}}
| range_map2 = SpatulaClypeataIUCN2019 2Europa.jpg
| range_map2_caption = European distribution. {{leftlegend|#00FF00|Breeding|outline=gray}} {{leftlegend|#008000|Resident|outline=gray}} {{leftlegend|#007FFF|Non-breeding|outline=gray}}
| synonyms =
''Anas clypeata'' <small>Linnaeus, 1758</small>
}}
==ကိုးကား==
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဘဲ]]
[[ကဏ္ဍ:ဘဲမျိုးရင်းဝင် ငှက်များ]]
{{bird-stub}}
t4ct2qrii6fno3k35ohf6p2ru0w8k6z
မာလာယုပန်းရောင်ငူ
0
138787
756438
712571
2022-08-27T15:20:38Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{speciesbox
| name = မာလာယုပန်းရောင်ငူ
| image = Treron vernans male - Kent Ridge Park.jpg
| image_caption = Male in Singapore
| image2 = Treron vernans female - Kent Ridge Park.jpg
| image2_caption = Female in Singapore
| status = LC
| status_system = IUCN3.1
| status_ref = <ref name=iucn>{{cite iucn |author1= BirdLife International|title= ''Treron vernans'' |volume= 2016|year= 2016|journal= [[IUCN Red List of Threatened Species]] |publisher= [[IUCN]]|page= e.T22691137A93303843 |doi= 10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22691137A93303843.en |url= https://www.iucnredlist.org/species/22691137/93303843 |access-date= 29 March 2019}}</ref>
| genus = Treron
| species = vernans
| authority = ([[ကားလ် လင်းနီးယပ်|Linnaeus]], 1771)
| synonyms = {{species list|Columba verans|Linnaeus, 1771<ref name="Linnaeus, 1771">{{cite book |last1=Linné |first1=Car. A. |title=Mantissa Plantarum Altera |date=1771 |publisher=Laurentius Salvius |location=Holmia |page=526 |chapter-url=https://biodiversitylibrary.org/page/42945634 |chapter=Regni Animalis Appendix. Aves}}</ref>}}
| range_map = Pink-necked Green Pigeon Range.JPG
| range_map_caption = {{legend0|#C6514A|approximate distribution|outline=gray}}
}}
==ကိုးကား==
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ခို၊ ချိုးနှင့် အလားတူငှက်များ]]
{{bird-stub}}
tlijdq8za0rbwgzamdmc3m9atg2r24m
စစ်တောင်းတံတား (မုပ္ပလင်)
0
141332
756571
755301
2022-08-28T07:45:33Z
210.14.103.44
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox bridge
|bridge_name=
|image= Sittaung Bridge Moppalin.JPG
|caption=စစ်တောင်းတံတား (မုပ္ပလင်)
|official_name=
|also_known_as=
|carries=
|crosses= [[စစ်တောင်းမြစ်]]
|locale= [[ဝေါမြို့နယ်|ဝေါ]]၊ [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]] နှင့် [[မုပ္ပလင်]]၊ [[မွန်ပြည်နယ်]]
|maint= [[ပို့ဆောင်ရေး ဝန်ကြီးဌာန]]
|id=
|design=
|mainspan= {{convert|416.052|m|ft|1|abbr=on}}
|length= {{convert|729.295|m|ft|1|abbr=on}}
|width= {{convert|12.192|m|ft|1|abbr=on}}
|clearance= {{convert|6.096|m|ft|1|abbr=on}}
|below = {{convert|89.916|m|ft|1|abbr=on}}
|traffic=
|begin=
|complete=
|open= ၁၂ ဇူလိုင် ၂၀၀၈<ref name=nlm-2009-7-29>{{cite news | author=Win Naing (Kyemon) | others=HKA (translator) | url=http://www.burmalibrary.org/docs07/NLM2009-07-29.pdf | title=Sittaung Bridge (Moppalin), Gateway to Mon State | date=2009-07-29 | work=[[New Light of Myanmar]] | pages=1, 7}}</ref>
|closed=
|toll=
|map_cue=
|map_image=
|map_text=
|map_width= 200px
|coordinates=
}}
'''စစ်တောင်းတံတား (မုပ္ပလင်)''' သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ဝေါမြို့နယ်နှင့် မွန်ပြည်နယ်၊ မုပ္ပလင်မြို့နယ်တို့အကြားရှိ စစ်တောင်းမြစ်ကို ဖြတ်သန်းဖောက်လုပ်ထားသည့် တံတားတစ်စင်း ဖြစ်သည်။ တံတားအရှည် မှာ ၇၂၉.၂၉၅ မီတာ (၃၂၃၂.၇၀ ပေ) ရှည်လျားပြီး ခံနိုင်ဝန်မှာ တန် ၅၀ ဖြစ်သည်။ ဤတံတားသည် စစ်တောင်းမြစ်ကို ဖြတ်သန်းဖောက်လုပ်သည့် ဒုတိယမြောက်တံတားဖြစ်သည်။ ကြာမြင့်ပြီဖြစ်သ[[စစ်တောင်းတံတား (သိမ်ဇရပ်)]]သည် ကုန်တင်ကားကြီးများ ဖြတ်သန်းနိုင်မှု မရှိပေ။
==ကိုးကား==
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံရှိ တံတားများ]]
[[ကဏ္ဍ:မွန်ပြည်နယ်ရှိ အဆောက်အဦများ]]
{{Myanmar-bridge-struct-stub}}
s554antli1b7005twwywy3vohxne1jm
756572
756571
2022-08-28T07:45:48Z
210.14.103.44
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox bridge
|bridge_name=
|image= Sittaung Bridge Moppalin.JPG
|caption=စစ်တောင်းတံတား (မုပ္ပလင်)
|official_name=
|also_known_as=
|carries=
|crosses= [[စစ်တောင်းမြစ်]]
|locale= [[ဝေါမြို့နယ်|ဝေါ]]၊ [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]] နှင့် [[မုပ္ပလင်]]၊ [[မွန်ပြည်နယ်]]
|maint= [[ပို့ဆောင်ရေး ဝန်ကြီးဌာန]]
|id=
|design=
|mainspan= {{convert|416.052|m|ft|1|abbr=on}}
|length= {{convert|729.295|m|ft|1|abbr=on}}
|width= {{convert|12.192|m|ft|1|abbr=on}}
|clearance= {{convert|6.096|m|ft|1|abbr=on}}
|below = {{convert|89.916|m|ft|1|abbr=on}}
|traffic=
|begin=
|complete=
|open= ၁၂ ဇူလိုင် ၂၀၀၈<ref name=nlm-2009-7-29>{{cite news | author=Win Naing (Kyemon) | others=HKA (translator) | url=http://www.burmalibrary.org/docs07/NLM2009-07-29.pdf | title=Sittaung Bridge (Moppalin), Gateway to Mon State | date=2009-07-29 | work=[[New Light of Myanmar]] | pages=1, 7}}</ref>
|closed=
|toll=
|map_cue=
|map_image=
|map_text=
|map_width= 200px
|coordinates=
}}
'''စစ်တောင်းတံတား (မုပ္ပလင်)''' သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ဝေါမြို့နယ်နှင့် မွန်ပြည်နယ်၊ မုပ္ပလင်မြို့နယ်တို့အကြားရှိ စစ်တောင်းမြစ်ကို ဖြတ်သန်းဖောက်လုပ်ထားသည့် တံတားတစ်စင်း ဖြစ်သည်။ တံတားအရှည် မှာ ၇၂၉.၂၉၅ မီတာ (၃၂၃၂.၇၀ ပေ) ရှည်လျားပြီး ခံနိုင်ဝန်မှာ တန် ၅၀ ဖြစ်သည်။ ဤတံတားသည် စစ်တောင်းမြစ်ကို ဖြတ်သန်းဖောက်လုပ်သည့် ဒုတိယမြောက်တံတားဖြစ်သည်။ ကြာမြင့်ပြီဖြစ်သည့် [[စစ်တောင်းတံတား (သိမ်ဇရပ်)]] သည် ကုန်တင်ကားကြီးများ ဖြတ်သန်းနိုင်မှု မရှိပေ။
==ကိုးကား==
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံရှိ တံတားများ]]
[[ကဏ္ဍ:မွန်ပြည်နယ်ရှိ အဆောက်အဦများ]]
{{Myanmar-bridge-struct-stub}}
5e6811hwc415vi3uduaauo82fshm1pi
ရှိရခဝရွာ၊ ဂိဖု
0
193688
756579
740361
2022-08-28T08:46:58Z
Mike Rohsopht
100615
([[c:GR|GR]]) [[File:Flag of Shirakawavillage Gifu.JPG]] → [[File:Flag of Shirakawa village Gifu.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
<!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions -->
| name = {{raise|0.2em| ရှိရခဝရွာ}}
| native_name = {{lower|0.1em|{{nobold|{{lang|ja|白川村}}}}}}
| native_name_lang = ja
| settlement_type = [[Villages of Japan|Village]]
<!-- images, nickname, motto -->
| image_skyline = Shirakawa Village Hall.jpg
| imagesize =
| image_alt =
| image_caption = Shirakawa Village Hall
| image_flag = Flag of Shirakawa village Gifu.svg
| flag_alt =
| image_seal = Emblem of Shirakawa Village, Gifu.jpg
| seal_alt =
| image_shield =
| shield_alt =
| image_blank_emblem =
| nickname =
| motto =
<!-- maps and coordinates -->
| image_map = Shirakawa village in Gifu Prefecture Ja.svg
| map_alt =
| map_caption = Location of Shirakawa in Gifu Prefecture
| pushpin_map = Japan
| pushpin_label_position = <!-- position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->
| pushpin_map_alt =
| pushpin_map_caption =
| coordinates = {{coord|36|16|15.4|N|136|53|54.8|E|region:JP|display=inline,title}}
| coor_pinpoint = <!-- to specify exact location of coordinates (was coor_type) -->
| coordinates_footnotes = <!-- for references: use <ref> tags -->
<!-- location -->
| subdivision_type = [[List of sovereign states|Country]]
| subdivision_name = [[Japan]]
| subdivision_type1 = [[List of regions of Japan|Region]]
| subdivision_name1 = [[Chūbu region|Chūbu]]
| subdivision_type2 = [[Prefectures of Japan|Prefecture]]
| subdivision_name2 = [[Gifu Prefecture|Gifu]]
| subdivision_type3 = [[Districts of Japan|District]]
| subdivision_name3 =[[Ōno District, Gifu|Ōno]]
<!-- established -->
| established_title = <!-- Settled -->
| established_date =
| founder =
| named_for =
<!-- seat, smaller parts -->
| seat_type = <!-- defaults to: Seat -->
| seat =
<!-- government type, leaders -->
| government_footnotes = <!-- for references: use <ref> tags -->
| leader_party =
| leader_title = Mayor
| leader_name = Shigeru Narihara
| leader_title1 =
| leader_name1 = <!-- etc., up to leader_title4 / leader_name4 -->
<!-- display settings -->
| total_type = <!-- to set a non-standard label for total area and population rows -->
| unit_pref = <!-- enter: Imperial, to display imperial before metric -->
<!-- area -->
| area_magnitude = <!-- use only to set a special wikilink -->
| area_footnotes = <!-- for references: use <ref> tags -->
| area_total_km2 = 356.64
| area_land_km2 =
| area_water_km2 =
| area_water_percent =
| area_note =
<!-- elevation -->
| elevation_footnotes = <!-- for references: use <ref> tags -->
| elevation_m =
<!-- population -->
| population_footnotes = <!-- for references: use <ref> tags -->
| population_total = 1630
| population_as_of = January 1, 2019
| population_density_km2 = auto
| population_est =
| pop_est_as_of =
| population_demonym = <!-- demonym, ie. Liverpudlian for someone from Liverpool -->
| population_note =
<!-- time zone(s) -->
| timezone1 = [[Japan Standard Time]]
| utc_offset1 = +9
| timezone1_DST =
| utc_offset1_DST =
<!-- postal codes, area code -->
| postal_code_type =
| postal_code =
| area_code_type = <!-- defaults to: Area code(s) -->
| area_code =
<!-- blank fields (section 1) -->
| blank_name_sec1 = City symbols
| blank_info_sec1 =
| blank1_name_sec1 = - Tree
| blank1_info_sec1 = [[Fagus crenata|Siebold's beech]]
| blank2_name_sec1 = - Flower
| blank2_info_sec1 = [[Rhododendron]]
| blank3_name_sec1 = - Bird
| blank3_info_sec1 =
| blank4_name_sec1 =
| blank4_info_sec1 =
| blank5_name_sec1 =
| blank5_info_sec1 =
| blank6_name_sec1 =
| blank6_info_sec1 =
| blank7_name_sec1 =
| blank7_info_sec1 =
<!-- blank fields (section 2) -->
| blank_name_sec2 = Phone number
| blank_info_sec2 = 05769-6-1311
| blank1_name_sec2 = Address
| blank1_info_sec2 = 517 Hatogaya, Shirakawa-mura, Ōno-gun, Gifu-ken501-5692
<!-- website, footnotes -->
| website = {{official|1=http://shirakawa-go.org}} {{in lang|ja}}
| footnotes =
}}
[[File:Ogi Shirakawa06n3200.jpg|right|270px|thumb|[[Gasshō-zukuri]] - traditionally thatched houses in Shirakawa-go]]
'''ရှိရခဝရွာ '''သည် (白川村, Shirakawa-mura) ဂျပန်နိုင်ငံ၊ ဂိဖုစီရင်စု၊ အိုးနိုခရိုင်တွင် တည်ရှိသည့် ရွာတစ်ရွာ ဖြစ်သည်။ ရှိရခဝဂိုး၏ သမိုင်းဝင်ရွာတစ်ရွာ ဖြစ်သည်။ ရွာငယ်လေးတစ်ရွာဖြစ်ပြီး ရိုးရာအတိုင်းတည်ရှိနေသည့် ကျေးရွာရှိ အိမ်များသည် ဂက်ရှောဇုခုရိ ဟု သိကြသည့် ပုံစံဖြင့် တည်ဆောက်ထားသည်။ တိုယာမစီရင်စုရှိ ဂိုခယာမရွာနှင့်အတူပင် ဤရွာသည့်လည်း ယူနက်စကိုကမ္ဘာ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်စာရင်းတွင် ပါဝင်သည်။
၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့၌ ကျေးရွာရှိ ခန့်မှန်းလူဦးရေသည် ၁၆၃၀ ဦးရှိပြီး အိမ်ထောင်စု ၅၈၈ စု ရှိသည်။ လူဦးရေသိပ်သည်းဆသည် တစ်စတုရန်းကီလိုမီတာလျှင် ၄.၆ ဦး ဖြစ်သည်။ ကျေးရွာ၏ စုစုပေါင်းဧရိယာသည် ၃၅၆.၅၅ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၁၃၇.၆၆ စတုရန်းမိုင်) ဖြစ်သည်။
==ပထဝီသွင်ပြင်==
ရှိရခဝရွာသည် တောင်ပေါ်ရွာတစ်ရွာ ဖြစ်သည်။ ဂိဖုစီရင်စု၏ မြောက်ဘက်တွင် တည်ရှိသည်။ Ryōhaku တောင်တန်းများတွင်အိရှိခဝစီရင်စုနှင့် တိုယာမစီရင်စုတို့နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ဆက်စပ်နေသည်။ ဟခုဆန်တောင်၏ အမြင့်ဆုံးနေရာသည် ၂၁၇၂ မီတာ (၇၁၂၆ ပေ) ရှိသည်။ ကျေးရွာ၏ ဧရိယာ ၉၅.၇ ရာခိုင်နှုန်းသည် တောတောင်များ ဖြစ်ကြသည်။ ကျေးရွာ၏ နက်ရှိုင်းသည့်နေရာများသည် ထူးခြားသည်။ တောင်များအကြားမှ ရှောမြစ် (Shō ) သည် စီးဆင်းနေပြီး မြောက်ဘက်ရှိ တိုယာမစီရင်စု၊ နန်းတိုမြို့သို့ စီးဆင်းသည်။ လူအများစုသည် မြစ်၏ လွင်ပြင်တွင် နေထိုင်ကြသည်။ ဟိဒတူးမြောင်း ဖွင့်လှစ်ပြီးကတည်းက ရှိရခဝမှ တခယာမမြို့သို့ မိနစ် ၅၀ အတွင်းနှင့် တိုယာမရှိ နန်းတိုမြို့သို့ တစ်နာရီမျှသာ ကြာမြင့်သည်။ ဟိုးယခင်က တခယာမသို့ သွားလာရန် ကြာမြင့်ချိန်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက သုံးနာရီခန့်ပိုမိုမြန်ဆန်လာခြင်း ဖြစ်သည်။
===အနီးအနားရှိ မြို့များ===
* [[Gifu Prefecture]]
** [[Takayama, Gifu|Takayama]]
** [[Hida, Gifu|Hida]]
* [[Toyama Prefecture]]
** [[Nanto, Toyama|Nanto]]
* [[Ishikawa Prefecture]]
** [[Hakusan, Ishikawa|Hakusan]]
===ရာသီဥတု===
ရှိရခဝရွာသည် စိုထိုင်းသည့် ရာသီဥတုရှိသည်။ ရာသီဥတုသည် လေးမျိုးလေးစား မတူကွဲပြားလျက်ရှိသည်။ ရှိရခဝကို ဂျပန်နိုင်ငံရှိ နှင်းအထူထပ်ဆုံးသော နေရာအဖြစ် သတ်မှတ်ထားကြသည်။ နှစ်စဉ် ပျှမ်းမျှနှင်းကျသည့်ပမာဏသည် ၁၀ မီတာ (၄၁၅.၄ လက်မ) ရှိသည်။ နှင်းများသည် ဆက်တိုက်ဆိုသလိုပင် များပြားစွာကျဆင်းသည့်အတွက်ကြောင့် ထူထပ်သည့်အမိုးများဖြင့် တည်ဆောက်ထားသည့် အိမ်ဖြစ်သည့် gasshō-zukuri (合掌造り) အိမ်များကို တည်ဆောက်ကြရသည်။ ဟခုဆန်အမျိုးသားဥယျဉ်တောင်တန်းသည် ရှိရခဝရွာ၏ နောက်ခံအနေဖြင့် တည်ရှိနေပြီး ထိုနေရာများသည် ခရီးသွားများအား အဓိကဆွဲဆောင်ရာ နေရာဖြစ်သည်။
{{Weather box|width=auto
|location = Shirakawa, Japan (1981–2010)
|metric first = yes
|single line = yes
|Jan high C = 2.9
|Feb high C = 3.5
|Mar high C = 7.8
|Apr high C = 15.6
|May high C = 21.4
|Jun high C = 24.7
|Jul high C = 27.9
|Aug high C = 29.6
|Sep high C = 24.8
|Oct high C = 18.9
|Nov high C = 12.7
|Dec high C = 6.0
|year high C = 16.3
|Jan mean C = -1.1
|Feb mean C = -0.9
|Mar mean C = 2.2
|Apr mean C = 8.8
|May mean C = 14.6
|Jun mean C = 18.7
|Jul mean C = 22.4
|Aug mean C = 23.5
|Sep mean C = 19.1
|Oct mean C = 12.7
|Nov mean C = 6.8
|Dec mean C = 1.6
|year mean C = 10.7
|Jan low C = -4.7
|Feb low C = -5.2
|Mar low C = -2.5
|Apr low C = 2.7
|May low C = 8.3
|Jun low C = 13.8
|Jul low C = 18.1
|Aug low C = 19.0
|Sep low C = 15.0
|Oct low C = 8.2
|Nov low C = 2.3
|Dec low C = -2.0
|year low C = 6.1
|precipitation colour = green
|Jan precipitation mm = 275.1
|Feb precipitation mm = 213.3
|Mar precipitation mm = 195.0
|Apr precipitation mm = 143.1
|May precipitation mm = 139.9
|Jun precipitation mm = 203.5
|Jul precipitation mm = 280.4
|Aug precipitation mm = 165.1
|Sep precipitation mm = 223.1
|Oct precipitation mm = 148.3
|Nov precipitation mm = 200.5
|Dec precipitation mm = 249.8
|Jan snow cm = 356
|Feb snow cm = 271
|Mar snow cm = 162
|Apr snow cm = 23
|May snow cm = 1
|Jun snow cm = 0
|Jul snow cm = 0
|Aug snow cm = 0
|Sep snow cm = 0
|Oct snow cm = 0
|Nov snow cm = 23
|Dec snow cm = 212
|year snow cm = 1055
|Jan sun = 54.7
|Feb sun = 76.2
|Mar sun = 116.0
|Apr sun = 163.3
|May sun = 177.8
|Jun sun = 145.6
|Jul sun = 148.3
|Aug sun = 171.6
|Sep sun = 118.0
|Oct sun = 112.9
|Nov sun = 83.4
|Dec sun = 61.6
|year sun = 1426.7
|source 1 = [[Japan Meteorological Agency]]<ref>{{cite web |url=http://www.data.jma.go.jp/obd/stats/etrn/view/nml_amd_ym.php?prec_no=52&block_no=1306&year=&month=&day=&view= |title=過去の気象データ検索 |publisher=[[Japan Meteorological Agency]]}}</ref>
}}
==လူမှုပထဝီဝင်==
ဂျပန်နိုင်ငံရှိ လူဦးရေအချက်အလက်အရ ရှိရာခဝသည် လွန်ခဲ့သည့် နှစ် ၄၀ ကျော်မှစ၍ လူဦးရေကျဆင်းလာသည်။<ref>[https://www.citypopulation.de/php/japan-gifu.php Shirakawa population statistics]</ref>
{| class="wikitable"
|-
! Census Year
! Population
|-
| 1970
| 2,525
|-
| 1980
| 2,132
|-
| 1990
| 1,892
|-
| 2000
| 2,151
|-
| 2010
| 1,733
|-
| 2020
| 1,630
|}
==သမိုင်း==
ရှိရခဝရွာ၏ ဧရိယာပတ်လည်သည် မူလဟိဒနယ်မြေ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ မဲဂျိခေတ်ကြိုပြုပြင်မှုများပြုလုပ်စဉ်ကာလအတွင်း၌ ထိုဧရိယာကို ဂိဖုစီရင်စု၊ အိုးနိုခရိုင်အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ရှိရခဝရွာအဖြစ် ၁၉၈၇ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့တွင် မြို့ပြတည်ဆောက်မှုစနစ်နှင့်အတူ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။
==စီးပွားရေး==
ဒေသစီးပွားရေးသည် ရာသီအလိုက်ခရီးသွားလုပ်ငန်းအပေါ်တွင် များစွာမှီခိုလျက်ရှိသည်။ ဂက်ရှော-ဇုခုရိရွာများကို ကြည့်ရှုရန် လာရောက်လည်ပတ်ကြသည့် ခရီးသွားများထံမှ ရရှိသည့် ဝင်ငွေများကြောင့် ကျေးရွာ၏ ငွေရေးကြေးရေးအခြေအနေသည် ကြီးမားစွာတိုးတက်လာခဲ့သည်။ ကျေးရွာသည် UNESCO နေရာတစ်ခုဖြစ်လာသည့်အခါတွင် ခရီးသွားသူဦးရေသည် ပိုမို၍ပင် များပြားလာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ခရီးသွားများပြားလာမှု၏ ရလဒ်နေဖြင့် ထိုဒေသဧရိယာတွင် ညစ်ညမ်းမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ဒေသခံများ၏ နေအိမ်များသည်လည်း အဆောင်များအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားခြင်း၊ လက်ဆောင်ပစ္စည်းဆိုင်များနှင့် ကားပါကင်နေရာများ စသည်တို့လည်း ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သည် ကမ္ဘာ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ဟူသည့် ဂုဏ်ပုဒ်ကို ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။ ထို့အပြင် ဒေသ၏ ရိုးသားသည့် ကျွေးမွေးပြုစုတတ်သည့် အစဉ်အလာနှင့် ဂျပန်တို့၏ အခြေခံနေထိုင်မှုပုံစံများကိုလည်း ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။
==ပညာရေး==
ရှိရခဝသည် မူလတန်းနှင့်အလယ်တန်းကျောင်းကို ပေါင်းထားသည့် ကျောင်းတစ်ကျောင်းတည်ရှိကာ ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးအပိုင်းက စီမံခန့်ခွဲလျက်ရှိသည်။ အထက်တန်းကျောင်းမှာမူ မရှိပေ။
==ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေး==
===ရထားလမ်း===
*ရှိရခဝရွာတွင် ခရီးသွားများအတွက် ရထားဝန်ဆောင်မှု မရှိပေ။
===ကားလမ်း===
*{{RouteBox|E41||#008766}} [[Tōkai-Hokuriku Expressway]]
*{{jct|country=JPN|Route|156}}
*{{jct|country=JPN|Route|360}}
==ညီအစ်မမြို့များ==
*အယ်ဘာရိုဘယ်လို၊ အပူလီယာ၊ အီတလီနိုင်ငံ - ၃ မတ်လ ၂၀၀၅ ကတည်းက။
==ဒေသရှိ အထင်ကရနေရာများ==
*ယူနက်စကိုကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းဝင်နယ်မြေအဖြစ် ပုံစံပြောင်းထားသည့် ရှိရခဝဂိုးနှင့် ဂိုခယာမ စသည့် သမိုင်းဝင်ကျေးရွာများ
**ဝခဲဒအိမ် - ဒေသ၌ အကြီးဆုံးသော ဂက်ရှော - ဇုခုရိ
*ရှိရခဝဂိုးဟိရဆဲရေပူစမ်း (နိုင်ငံတော်၏ ပြုပြင်ထူထောင်ရေးရေပူစမ်းအဖြစ် ပြောင်းလဲပြုပြင်ထားသည်)
*မိဘိုရိုတမံ၊ မိဘိုရိုကန်
*ဟိဒတူးမြောင်း
*ဟခုဆန်းရင်းဒိုး (တောင်တက်လမ်း)
*အမအုတောင်တက်လမ်း (天生峠, Amau tōge), သစ်ရွက်များ၏ အရောင်များကြောင့် ကျော်ကြားသည်။ မိနစ် ၃၀ ခြေဖြင့် သွားပါက ခိုးဆိုးစိမ့်မြေဒေသ ရှိသည်။ ထိုနေရာသည်လည်း ထင်ရှားသည်။
*ရှိရခဝဟချိမန်ကျောင်းတော် - နှစ်စဉ် အောက်တိုဘာ ၁၄-၁၅ ရက်များတွင် ဒိုဘုရိုခုပွဲတော်ကို ကျင်းပကြသည်။ ဇိဂိုရိဇခဲဖြင့် ထင်ရှားသည်။
==ရုပ်ပုံများ==
<gallery widths="200px" heights="200px">
File:Ogimachi Village-01.jpg|Ogimachi village in Shirakawa-gō
File:SHIRAKAWA GOU.JPG|Shirakawa
File:Shirakawago Japanese Old Village 003.jpg|Traditional housing in Shirakawa-gō
File:Shirakawago.jpg|Shirakawa
</gallery>
==ထင်ရှားမှုများ==
==ရောက်ရှိနိုင်မှု==
*Kaetsunō Bus
ကုမ္ပဏီမှ ပြေးဆွဲသည့် ရှင်းတခအိုခဘူတာမှ တခအိုခဘူတာ (တိုယာမ) အထိ ကမ္ဘာ့ယဉ်ကျေးမှုနယ်မြေဘတ်စကား ရှိသည်။
==ပြင်ပလင့်များ==
{{Commons category|Shirakawa, Gifu (village)|Shirakawa, Gifu}}
{{wikivoyage|Shirakawa-go}}
* [http://shirakawa-go.org/ Shirakawa official website] {{in lang|ja}} (some English content)
* [https://whc.unesco.org/pg.cfm?cid=31&id_site=734 UNESCO entry on Shirakawa-go and Gokayama]
* [http://travel.kankou-gifu.jp/en/see-and-do/2/ Information related to Shirakawa-go on the official Gifu tourism website]
* [http://shirakawa-go.gr.jp/en/seetypes/hotsprings/ shirakawa-go.gr] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200610192138/http://shirakawa-go.gr.jp/en/seetypes/hotsprings/ |date=10 June 2020 }}
==ကိုးကား==
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဂျပန်နိုင်ငံရှိ ရွာများ]]
mjpif570ao1iy3fum4x6fduiggng8q2
Televisa
0
204732
756550
748317
2022-08-28T04:36:02Z
Tbhotch
12047
LTA
wikitext
text/x-wiki
[[File:Logotipo de Televisa.svg|thumbnail]]
{{Retaining title}}
'''Televisa''' မက္ကဆီကိုမာလ်တီမီဒီယာမီဒီယာကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်သည်။ အဓိကလက်တင်အမေရိကအမေရိကန်မီဒီယာကော်ပိုရေးရှင်းသည်စပိန်ဘာသာစကားပါအကြောင်းအရာများကိုအများဆုံးထုတ်လုပ်သူအဖြစ်မကြာခဏဖော်ပြလေ့ရှိသည်။<ref>http://www.televisa.com</ref>
==ကိုးကား==
{{reflist}}
{{Company-stub}}
[[ကဏ္ဍ:မက္ကဆီကိုနိုင်ငံ]]
[[ကဏ္ဍ:ရုပ်မြင်သံကြား]]
khrjcjp2rp7mh08f4en0wsg5b0tj3kw
အသုံးပြုသူ:T aung992
2
207425
756555
756365
2022-08-28T06:14:48Z
T aung992
94495
စာမျက်နှာကို ဗလာလုပ်လိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
756559
756555
2022-08-28T06:18:01Z
T aung992
94495
wikitext
text/x-wiki
Hello everyone l'm Thu Ta Aung
nawv8a9xekpk9cn4e61otlfbnwfj11u
756560
756559
2022-08-28T06:35:41Z
T aung992
94495
စာမျက်နှာကို ဗလာလုပ်လိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
756565
756560
2022-08-28T07:21:31Z
T aung992
94495
Lee
wikitext
text/x-wiki
Fuck
73ujwwlziiun8j3kqz2mwkfp5hmk59t
756566
756565
2022-08-28T07:23:02Z
T aung992
94495
စာမျက်နှာကို ဗလာလုပ်လိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
756568
756566
2022-08-28T07:24:57Z
T aung992
94495
wikitext
text/x-wiki
...
cxfmna2yexenai48cxqml72x4i4ee6e
756569
756568
2022-08-28T07:25:32Z
T aung992
94495
စာမျက်နှာကို ဗလာလုပ်လိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:T aung992
3
207426
756563
662106
2022-08-28T07:04:17Z
T aung992
94495
/* "{{retired}}" */ အပိုင်းသစ်
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် T aung992 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, like 'Interwikis' and updating images from Commons, etc. So don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၄:၁၄၊ ၁ ဇူလိုင် ၂၀၂၁ (UTC)
== "{{retired}}" ==
"{{retired}}" [[အသုံးပြုသူ:T aung992|T aung992]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:T aung992|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၀၄၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
p17f49devidzhfagx3cx47ajlrsg12w
နဏ္ဍသဲ
0
207573
756522
708754
2022-08-28T00:58:19Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Speciesbox
| taxon = Homo neanderthalensis
| extinct = yes
| name = Neanderthal
| fossil_range = [[Middle Pleistocene|Middle]] to [[Late Pleistocene]] {{Fossil range|0.43|0.04}} <!-- please see https://en.wikipedia.org/wiki/Talk:Neanderthal#Extinction -->
| image = Neanderthalensis.jpg
| image_caption = An approximate reconstruction of a Neanderthal skeleton. The central rib-cage (including the sternum) and parts of the pelvis are from modern humans.
| image_alt = Slightly angled head-on view of a Neanderthal skeleton, stepping forward with the left leg
| authority = [[:en:William King (geologist)|King]], 1864
| synonyms =
{{collapsible list| title=''Homo''|
*''H. stupidus'' <br /><small>[[:en:Ernst Haeckel|Haeckel]], 1895<ref name=haeckel/></small>
*''H. europaeus primigenius'' <br /><small>Wilser, 1898</small>
*''H. primigenius'' <br /><small>[[:en:Gustav Albert Schwalbe|Schwalbe]], 1906<ref name=schwalbe>{{cite book |url=https://www.biodiversitylibrary.org/item/126001#page/13 |first=G. |last=Schwalbe |author-link=Gustav Albert Schwalbe |year=1906 |title=Studien zur Vorgeschichte des Menschen |language=de |trans-title=Studies on the pre-history of man |publisher=Stuttgart, E. Nägele |doi=10.5962/bhl.title.61918|hdl= 2027/uc1.b4298459}}</ref></small>
*''H. antiquus'' <br /><small>Adloff, 1908</small>
*''H. transprimigenius mousteriensis'' <br /><small>Farrer, 1908</small>
*''H. mousteriensis hauseri'' <br /><small>[[Hermann Klaatsch|Klaatsch]] 1909<ref name=klaatsch>{{cite journal |url= https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5864483g/f25.image. |first=H. |last=Klaatsch |author-link=Hermann Klaatsch |year=1909 |title=Preuves que l{{'}}''Homo Mousteriensis Hauseri'' appartient au type de Neandertal |trans-title=Evidence that ''Homo Mousteriensis Hauseri'' belongs to the Neanderthal type |language=fr |journal=L'Homme Préhistorique |volume=7 |pages=10–16}}</ref><ref name="romeo1979">{{cite book |last=Romeo |first=L. |title=Ecce Homo!: a lexicon of man |publisher=John Benjamins Publishing Company |year=1979 |page=92 |url=https://books.google.com/books?id=jj1iftPqCssC&pg=PA92 |isbn=978-90-272-2006-6}}</ref></small>
*''H. priscus'' <br /><small>[[:en:Wilhelm Krause (anatomist)|Krause]], 1909</small>
*''H. chapellensis'' <br /><small>[[:en:Hugo Berthold von Buttel-Reepen|von Buttel-Reepen]], 1911</small>
*''H. calpicus'' <br /><small>[[:en:Arthur Keith|Keith]], 1911</small>
*''H. acheulensis moustieri'' <br /><small>Wiegers, 1915</small>
*''H. lemousteriensis'' <br /><small>Wiegers, 1915</small>
*''H. naulettensis'' <br /><small>Baudouin, 1916</small>
*''H. sapiens neanderthalensis'' <br /><small>Kleinshmidt, 1922</small>
*''H. heringsdorfensis'' <br /><small>Werthe, 1928</small>
*''H. galilensis'' <br /><small>Joleaud, 1931</small>
*''H. primigenius galilaeensis'' <br /><small>Sklerj, 1937</small>
*''H. kiikobiensis'' <br /><small>Bontsch-Osmolovskii, 1940</small>
*''H. sapiens krapinensis'' <br /><small>Campbell, 1962</small>
*''H. erectus mapaensis'' <br /><small>Kurth, 1965</small>
}}
{{collapsible list|title=''Palaeoanthropus''|
*''P. neanderthalensis'' <br /><small>[[:en:Theodore McCown|McCown]] and [[:en:Sir Arthur Keith|Keith]], 1939<ref name=mccown1939>{{cite book |first1=T. |last1=McCown |first2=A. |last2=Keith |author-link2=Sir Arthur Keith |year=1939 |title=The stone age of Mount Carmel. The fossil human remains from the Levalloisso-Mousterian |volume=2 |publisher=Clarenden Press}}</ref></small>
*''P. heidelbergensis'' <br /><small>[[:en:Theodore McCown|McCown]] and [[:en:Sir Arthur Keith|Keith]], 1939<ref name=mccown1939/></small>
*''P. ehringsdorfensis'' <br /><small>Paterson, 1940<ref name=mccown1939/></small>
*''P. krapinensis'' <br /><small>Sergi, 1911<ref name=mccown1939/></small>
*''P. palestinensis'' <br /><small>[[:en:Theodore McCown|McCown]] and [[:en:Sir Arthur Keith|Keith]], 1939<ref name=mccown1939/></small>
*''P. europaeus'' <br /><small>Sergi, 1910</small>
}}
{{collapsible list|title=''Protanthropus''|
*''P. atavus'' <br /><small>[[Ernst Haeckel|Haeckel]], 1895</small>
*''P. tabunensis'' <br /><small>Bonarelli, 1944</small>
}}
{{collapsible list|title=''Acanthropus''|
*''A. neanderthalensis'' <br /><small>Arldt, 1915</small>
*''A. primigenius'' <br /><small>[[Othenio Abel|Abel]], 1920</small>
*''A. neanderthalensis'' <br /><small>[[William Boyd Dawkins|Dawkins]], 1926</small>
}}
| synonyms_ref = <ref>{{cite book |url= https://books.google.com/books?id=jE7gBAAAQBAJ&pg=PA508 |first1=F. S. |last1=Szalay |first2=E. |last2=Delson |year=2013 |title=Evolutionary history of the Primates |publisher=Academic Press |page=508 |isbn=978-1-4832-8925-0}}</ref>
| range_map = Range_of_NeanderthalsAColoured.png
| range_map_caption = Known Neanderthal range in [[Europe]] (blue), [[Neanderthals in Southwest Asia|Southwest Asia]] (orange), [[Uzbekistan]] (green), and the [[Altai Mountains]] (violet)
| range_map_alt = Stretching across all of Portugal, Spain, Switzerland, Italy, England, southern Germany and Austria, all of the Czech Republic, Hungary, Romania, Croatia, Montenegro, the Peloponnesian Peninsula, the Crimean peninsula, the Black Sea–Caspian Steppe west of the Caucasus, southern Turkey, northern Syria, the Levant, northern Iraq spilling over into Iran, the east end of Uzbekistan, and in Russia just northeast of Kazakhstan
}}
'''နဏ္ဍသဲ''' (ဟိုမို နဏ္ဍသဲလန်စစ် သို့ ဟိုမိုဆေပျံ နဏ္ဍသဲလန်စစ်) သည် မျိုးတုံးသွားပြီဖြစ်သော ပေါရာဏမနုဿတို့အနက် မျိုးစိတ်တခုဖြစ်သည်။ ယူရေးရှား၌ လွန်ခဲ့သော နှစ် ၄၀၀၀၀ ခန့်အထိ နေထိုင်ဖူးသည်။ ခေတ်သစ်လူတို့၏ ဂျီနုမ်းနှင့်တူလာခြင်း၊ ရာသီဥတုအပြောင်းအလဲ၊ ရောဂန္တရကပ်၊ တခုခု သို့မဟုတ် အကြောင်းအကျိုးအစုံသုံး၍ ၎င်းမျိုးအကုန်တုံးခြင်း ဖြစ်တန်ရာ၏။ ၎င်းတို့နေရာကို အစောပိုင်း ဥရောပသား ခေတ်သစ်လူတို့က နေရာဝင်ယူသည်။
ခေတ်သစ်လူနှင့် နဏ္ဍသဲတို့အကြား ထင်သာမြင်သာရှိသော စည်းဟူ၍ မတားနိုင်။ လေ့လာချက်များအရ နှစ် ၃၁၅၀၀၀ မှသည် ၈၀၀၀၀၀ အထိ အဟအထပ်ရှိနေသည်။ နဏ္ဍသဲနှင့် ၎င်း၏ဘိုးဘေး အိက် ဟိုင်ဒယ်ဂါဂျန်စစ်သည်လည်း ထိုနည်း၎င်းပင်။ အစောဆုံးတွေ့ရသော နဏ္ဍသဲဟုယူနိုင်သည့် အရိုးများမှာ လွန်ခဲ့သော နှစ် ၄၃၀၀၀၀ ကဟု ဖော်ပြနေသည်။ သို့သော်လည်း အရိုးကပင် မသဲကွဲလေရာ အဖြေသည်လည်း မထင်ရှားတော့။ နဏ္ဍသဲတို့ရှိကြောင်းကိုမူ နှစ် ၁၃၀၀၀၀ သက်တမ်းရှိ အရိုးအများက သက်သေခံနေသည်။ နဏ္ဍသဲ-၁ ကို ၁၈၅၆ ခုတွင် ယခု [[ဂျာမနီနိုင်ငံ|ဂျာမနီ]]ပိုင်ဖြစ်လာမည့် နဏ္ဍာတောင်ကြား၌ စတွေ့ရသည်။ ဟုတ်မဟုတ် စစ်မစစ် ငြင်းကြခုန်ကြအပြီးတွင် ၂၀ ရာစုအစောပိုင်း အသိပညာများကြောင့် နဏ္ဍသဲကို သုတေသီတို့က ခပ်တုံးတုံး ကျောက်ခေတ်လူအဖြစ်သာ ယူကြသည်။ သို့သော် သိပ္ပံဆိုင်ရာအသိုင်းအဝိုင်းတွင် အသိအမြင် ဗဟုသုတ တိုးတက်လာသည်နောက် အသိဉာဏ်မဖွံ့ဖြိုးသော ဂူအောင်းလူတို့အား အထင်အမြင်သေးခြင်းသည်လည်း ယဉ်ကျေးမှုအရ ပြောင်းလဲသွားသည်။
နဏ္ဍသဲတို့သုံးသော နည်းပညာတို့မှာ အတန်ကလေး ရှုပ်ထွေးသည်။ ၎င်းတွင် ကျောက်လက်နက်နယ်ပယ်လည်း အဝင်အပါဖြစ်သည်။ မီးကိုဖန်တီးခြင်း၊ ဂူတွင်း၌ မီးလင်းဖိုဆောက်ခြင်း၊ ဘုစပတ်စေးဖြင့် စောင်နှင့် တဘတ်ကြီးတို့လုပ်ကာ ရိုးစင်းသောအဝတ်များ ထွင်ခြင်း၊ [[မြေထဲပင်လယ်]]၌ ရွက်လွှင့်ခြင်း၊ ဆေးပင်များ အသုံးချခြင်း၊ ဒဏ်ရာကုခြင်း၊ အစာလှောင်ခြင်း၊ ကင်ပြုတ်ကျပ်တင် စသော ချက်နည်းများ ထွင်ခြင်းတို့ကိုလည်း လုပ်ခဲ့သည်။
အချို့လည်း ဘာသာတရားပင် ပေါ်ပေါက်ပြီ ဆိုသည်။ စကားပြောနိုင်စွမ်းရှိပြီး တုပပြောနိုင်သည်မှာ သေချာသည်။ ဘာသာစကား ရှုပ်ရှုပ်ထွေးထွေးကိုမူ အသုံးနိုင်သေး။
ခေတ်သစ်လူတို့နှင့်နှိုင်းလျှင် နဏ္ဍသဲတို့သည် တုတ်တုတ်ခိုင်ခိုင်ရှိပြီး အချိုးအစားအရ ခြေလက်မှာ တိုသည်။ ခြေလက်တိုခြင်း၏ကောင်းကွက်ကို သုတေသီတို့က အေးသောဥတုတို့၌ ကိုယ်တွင်းအပူကို ထိန်းနိုင်ရန်ဟု သုံးသပ်သည်။ သို့သော် နဏ္ဍသဲတို့မှာ တောထူသောနေရာတို့၌နေ၍၎င်း၊ လှုပ်လှုပ်ရှားရှားပြု၍ ကိုယ်ကို နွေးအောင်လုပ်ရန်ကို၎င်း သိနှင့်လေပြီ။ သို့သော်လည်း ကိုယ်တွင်းအဆီလှောင်မှုကို အဓိကထားသည်ကိုကြည့်၍ အအေးပိုင်းနှင့်ကိုက်သောကိုယ်ရှိခြင်းမှာ သေချာသည်။ လေနွေးနွေးဝင်ရန် နှာခေါင်းပေါက်ကျယ်ကျယ်လည်း ပါသည်။ (နှာခေါင်းမှာ ဗီဇအပြောင်းအလဲကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။) ပုံမှန် နဏ္ဍသဲ ယောက်ျားသည် ၁၆၅ စင်တီ (၅ ပေ ၅ လက်မ) ရှည်ပြီး အမျိုးသမီးတို့မှာ ၁၅၃ စင်တီ (၅ ပေ) မျှ အရပ်ရှည်သည်။ စက်မှုခေတ်မရောက်မီ ခေတ်သစ်လူတို့အရပ်မျှ ဖြစ်သည်။ ဦးနှောက်အိမ်မှာ နဏ္ဍသဲအမျိုးသားတွင် ၁၆၀၀ ကုဗစင်တီ (၉၈ ကုဗလက္မ) နှင့် အမျိုးသမီးတွင် ၁၃၀၀ ကုဗစင်တီ (၇၉ ကုဗလက္မ) ရှိကြသည်။ လက်ရှိ ခေတ်သစ်လူတို့၏ ပမာဏအတိုင်းပင်။
== ကိုးကား ==
[[ကဏ္ဍ:ပရိုင်းမိတ်များ]]
5fz5rjngngvpu95j7dovpquvbvg0w15
756525
756522
2022-08-28T01:42:21Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Speciesbox
| taxon = Homo neanderthalensis
| extinct = yes
| name = Neanderthal
| fossil_range = [[Middle Pleistocene|Middle]] to [[Late Pleistocene]] {{Fossil range|0.43|0.04}} <!-- please see https://en.wikipedia.org/wiki/Talk:Neanderthal#Extinction -->
| image = Neanderthalensis.jpg
| image_caption = An approximate reconstruction of a Neanderthal skeleton. The central rib-cage (including the sternum) and parts of the pelvis are from modern humans.
| image_alt = Slightly angled head-on view of a Neanderthal skeleton, stepping forward with the left leg
| authority = [[:en:William King (geologist)|King]], 1864
| synonyms =
{{collapsible list| title=''Homo''|
*''H. stupidus'' <br /><small>[[:en:Ernst Haeckel|Haeckel]], 1895<ref name=haeckel/></small>
*''H. europaeus primigenius'' <br /><small>Wilser, 1898</small>
*''H. primigenius'' <br /><small>[[:en:Gustav Albert Schwalbe|Schwalbe]], 1906<ref name=schwalbe>{{cite book |url=https://www.biodiversitylibrary.org/item/126001#page/13 |first=G. |last=Schwalbe |author-link=Gustav Albert Schwalbe |year=1906 |title=Studien zur Vorgeschichte des Menschen |language=de |trans-title=Studies on the pre-history of man |publisher=Stuttgart, E. Nägele |doi=10.5962/bhl.title.61918|hdl= 2027/uc1.b4298459}}</ref></small>
*''H. antiquus'' <br /><small>Adloff, 1908</small>
*''H. transprimigenius mousteriensis'' <br /><small>Farrer, 1908</small>
*''H. mousteriensis hauseri'' <br /><small>[[:en:Hermann Klaatsch|Klaatsch]] 1909<ref name=klaatsch>{{cite journal |url= https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5864483g/f25.image. |first=H. |last=Klaatsch |author-link=Hermann Klaatsch |year=1909 |title=Preuves que l{{'}}''Homo Mousteriensis Hauseri'' appartient au type de Neandertal |trans-title=Evidence that ''Homo Mousteriensis Hauseri'' belongs to the Neanderthal type |language=fr |journal=L'Homme Préhistorique |volume=7 |pages=10–16}}</ref><ref name="romeo1979">{{cite book |last=Romeo |first=L. |title=Ecce Homo!: a lexicon of man |publisher=John Benjamins Publishing Company |year=1979 |page=92 |url=https://books.google.com/books?id=jj1iftPqCssC&pg=PA92 |isbn=978-90-272-2006-6}}</ref></small>
*''H. priscus'' <br /><small>[[:en:Wilhelm Krause (anatomist)|Krause]], 1909</small>
*''H. chapellensis'' <br /><small>[[:en:Hugo Berthold von Buttel-Reepen|von Buttel-Reepen]], 1911</small>
*''H. calpicus'' <br /><small>[[:en:Arthur Keith|Keith]], 1911</small>
*''H. acheulensis moustieri'' <br /><small>Wiegers, 1915</small>
*''H. lemousteriensis'' <br /><small>Wiegers, 1915</small>
*''H. naulettensis'' <br /><small>Baudouin, 1916</small>
*''H. sapiens neanderthalensis'' <br /><small>Kleinshmidt, 1922</small>
*''H. heringsdorfensis'' <br /><small>Werthe, 1928</small>
*''H. galilensis'' <br /><small>Joleaud, 1931</small>
*''H. primigenius galilaeensis'' <br /><small>Sklerj, 1937</small>
*''H. kiikobiensis'' <br /><small>Bontsch-Osmolovskii, 1940</small>
*''H. sapiens krapinensis'' <br /><small>Campbell, 1962</small>
*''H. erectus mapaensis'' <br /><small>Kurth, 1965</small>
}}
{{collapsible list|title=''Palaeoanthropus''|
*''P. neanderthalensis'' <br /><small>[[:en:Theodore McCown|McCown]] and [[:en:Sir Arthur Keith|Keith]], 1939<ref name=mccown1939>{{cite book |first1=T. |last1=McCown |first2=A. |last2=Keith |author-link2=Sir Arthur Keith |year=1939 |title=The stone age of Mount Carmel. The fossil human remains from the Levalloisso-Mousterian |volume=2 |publisher=Clarenden Press}}</ref></small>
*''P. heidelbergensis'' <br /><small>[[:en:Theodore McCown|McCown]] and [[:en:Sir Arthur Keith|Keith]], 1939<ref name=mccown1939/></small>
*''P. ehringsdorfensis'' <br /><small>Paterson, 1940<ref name=mccown1939/></small>
*''P. krapinensis'' <br /><small>Sergi, 1911<ref name=mccown1939/></small>
*''P. palestinensis'' <br /><small>[[:en:Theodore McCown|McCown]] and [[:en:Sir Arthur Keith|Keith]], 1939<ref name=mccown1939/></small>
*''P. europaeus'' <br /><small>Sergi, 1910</small>
}}
{{collapsible list|title=''Protanthropus''|
*''P. atavus'' <br /><small>[[:en:Ernst Haeckel|Haeckel]], 1895</small>
*''P. tabunensis'' <br /><small>Bonarelli, 1944</small>
}}
{{collapsible list|title=''Acanthropus''|
*''A. neanderthalensis'' <br /><small>Arldt, 1915</small>
*''A. primigenius'' <br /><small>[[:en:Othenio Abel|Abel]], 1920</small>
*''A. neanderthalensis'' <br /><small>[[:en:William Boyd Dawkins|Dawkins]], 1926</small>
}}
| synonyms_ref = <ref>{{cite book |url= https://books.google.com/books?id=jE7gBAAAQBAJ&pg=PA508 |first1=F. S. |last1=Szalay |first2=E. |last2=Delson |year=2013 |title=Evolutionary history of the Primates |publisher=Academic Press |page=508 |isbn=978-1-4832-8925-0}}</ref>
| range_map = Range_of_NeanderthalsAColoured.png
| range_map_caption = Known Neanderthal range in [[Europe]] (blue), [[:en:Neanderthals in Southwest Asia|Southwest Asia]] (orange), [[Uzbekistan]] (green), and the [[Altai Mountains]] (violet)
| range_map_alt = Stretching across all of Portugal, Spain, Switzerland, Italy, England, southern Germany and Austria, all of the Czech Republic, Hungary, Romania, Croatia, Montenegro, the Peloponnesian Peninsula, the Crimean peninsula, the Black Sea–Caspian Steppe west of the Caucasus, southern Turkey, northern Syria, the Levant, northern Iraq spilling over into Iran, the east end of Uzbekistan, and in Russia just northeast of Kazakhstan
}}
'''နဏ္ဍသဲ''' (ဟိုမို နဏ္ဍသဲလန်စစ် သို့ ဟိုမိုဆေပျံ နဏ္ဍသဲလန်စစ်) သည် မျိုးတုံးသွားပြီဖြစ်သော ပေါရာဏမနုဿတို့အနက် မျိုးစိတ်တခုဖြစ်သည်။ ယူရေးရှား၌ လွန်ခဲ့သော နှစ် ၄၀၀၀၀ ခန့်အထိ နေထိုင်ဖူးသည်။ ခေတ်သစ်လူတို့၏ ဂျီနုမ်းနှင့်တူလာခြင်း၊ ရာသီဥတုအပြောင်းအလဲ၊ ရောဂန္တရကပ်၊ တခုခု သို့မဟုတ် အကြောင်းအကျိုးအစုံသုံး၍ ၎င်းမျိုးအကုန်တုံးခြင်း ဖြစ်တန်ရာ၏။ ၎င်းတို့နေရာကို အစောပိုင်း ဥရောပသား ခေတ်သစ်လူတို့က နေရာဝင်ယူသည်။
ခေတ်သစ်လူနှင့် နဏ္ဍသဲတို့အကြား ထင်သာမြင်သာရှိသော စည်းဟူ၍ မတားနိုင်။ လေ့လာချက်များအရ နှစ် ၃၁၅၀၀၀ မှသည် ၈၀၀၀၀၀ အထိ အဟအထပ်ရှိနေသည်။ နဏ္ဍသဲနှင့် ၎င်း၏ဘိုးဘေး အိက် ဟိုင်ဒယ်ဂါဂျန်စစ်သည်လည်း ထိုနည်း၎င်းပင်။ အစောဆုံးတွေ့ရသော နဏ္ဍသဲဟုယူနိုင်သည့် အရိုးများမှာ လွန်ခဲ့သော နှစ် ၄၃၀၀၀၀ ကဟု ဖော်ပြနေသည်။ သို့သော်လည်း အရိုးကပင် မသဲကွဲလေရာ အဖြေသည်လည်း မထင်ရှားတော့။ နဏ္ဍသဲတို့ရှိကြောင်းကိုမူ နှစ် ၁၃၀၀၀၀ သက်တမ်းရှိ အရိုးအများက သက်သေခံနေသည်။ နဏ္ဍသဲ-၁ ကို ၁၈၅၆ ခုတွင် ယခု [[ဂျာမနီနိုင်ငံ|ဂျာမနီ]]ပိုင်ဖြစ်လာမည့် နဏ္ဍာတောင်ကြား၌ စတွေ့ရသည်။ ဟုတ်မဟုတ် စစ်မစစ် ငြင်းကြခုန်ကြအပြီးတွင် ၂၀ ရာစုအစောပိုင်း အသိပညာများကြောင့် နဏ္ဍသဲကို သုတေသီတို့က ခပ်တုံးတုံး ကျောက်ခေတ်လူအဖြစ်သာ ယူကြသည်။ သို့သော် သိပ္ပံဆိုင်ရာအသိုင်းအဝိုင်းတွင် အသိအမြင် ဗဟုသုတ တိုးတက်လာသည်နောက် အသိဉာဏ်မဖွံ့ဖြိုးသော ဂူအောင်းလူတို့အား အထင်အမြင်သေးခြင်းသည်လည်း ယဉ်ကျေးမှုအရ ပြောင်းလဲသွားသည်။
နဏ္ဍသဲတို့သုံးသော နည်းပညာတို့မှာ အတန်ကလေး ရှုပ်ထွေးသည်။ ၎င်းတွင် ကျောက်လက်နက်နယ်ပယ်လည်း အဝင်အပါဖြစ်သည်။ မီးကိုဖန်တီးခြင်း၊ ဂူတွင်း၌ မီးလင်းဖိုဆောက်ခြင်း၊ ဘုစပတ်စေးဖြင့် စောင်နှင့် တဘတ်ကြီးတို့လုပ်ကာ ရိုးစင်းသောအဝတ်များ ထွင်ခြင်း၊ [[မြေထဲပင်လယ်]]၌ ရွက်လွှင့်ခြင်း၊ ဆေးပင်များ အသုံးချခြင်း၊ ဒဏ်ရာကုခြင်း၊ အစာလှောင်ခြင်း၊ ကင်ပြုတ်ကျပ်တင် စသော ချက်နည်းများ ထွင်ခြင်းတို့ကိုလည်း လုပ်ခဲ့သည်။
အချို့လည်း ဘာသာတရားပင် ပေါ်ပေါက်ပြီ ဆိုသည်။ စကားပြောနိုင်စွမ်းရှိပြီး တုပပြောနိုင်သည်မှာ သေချာသည်။ ဘာသာစကား ရှုပ်ရှုပ်ထွေးထွေးကိုမူ အသုံးနိုင်သေး။
ခေတ်သစ်လူတို့နှင့်နှိုင်းလျှင် နဏ္ဍသဲတို့သည် တုတ်တုတ်ခိုင်ခိုင်ရှိပြီး အချိုးအစားအရ ခြေလက်မှာ တိုသည်။ ခြေလက်တိုခြင်း၏ကောင်းကွက်ကို သုတေသီတို့က အေးသောဥတုတို့၌ ကိုယ်တွင်းအပူကို ထိန်းနိုင်ရန်ဟု သုံးသပ်သည်။ သို့သော် နဏ္ဍသဲတို့မှာ တောထူသောနေရာတို့၌နေ၍၎င်း၊ လှုပ်လှုပ်ရှားရှားပြု၍ ကိုယ်ကို နွေးအောင်လုပ်ရန်ကို၎င်း သိနှင့်လေပြီ။ သို့သော်လည်း ကိုယ်တွင်းအဆီလှောင်မှုကို အဓိကထားသည်ကိုကြည့်၍ အအေးပိုင်းနှင့်ကိုက်သောကိုယ်ရှိခြင်းမှာ သေချာသည်။ လေနွေးနွေးဝင်ရန် နှာခေါင်းပေါက်ကျယ်ကျယ်လည်း ပါသည်။ (နှာခေါင်းမှာ ဗီဇအပြောင်းအလဲကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။) ပုံမှန် နဏ္ဍသဲ ယောက်ျားသည် ၁၆၅ စင်တီ (၅ ပေ ၅ လက်မ) ရှည်ပြီး အမျိုးသမီးတို့မှာ ၁၅၃ စင်တီ (၅ ပေ) မျှ အရပ်ရှည်သည်။ စက်မှုခေတ်မရောက်မီ ခေတ်သစ်လူတို့အရပ်မျှ ဖြစ်သည်။ ဦးနှောက်အိမ်မှာ နဏ္ဍသဲအမျိုးသားတွင် ၁၆၀၀ ကုဗစင်တီ (၉၈ ကုဗလက္မ) နှင့် အမျိုးသမီးတွင် ၁၃၀၀ ကုဗစင်တီ (၇၉ ကုဗလက္မ) ရှိကြသည်။ လက်ရှိ ခေတ်သစ်လူတို့၏ ပမာဏအတိုင်းပင်။<ref name=haeckel>{{cite book |url=https://archive.org/details/systematischephy03haec/page/601 |first=E. |last=Haeckel |author-link=Ernst Haeckel |year=1895 |title=Systematische Phylogenie: Wirbelthiere |publisher=G. Reimer |language=de |page=601}}</ref>
== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ပရိုင်းမိတ်များ]]
4syn9zu6h21pl6hyvf7zq3pehofc9e2
ကဏ္ဍ:အနုပညာနှင့်ယဉ်ကျေးမှု တမ်းပလိတ်များ
14
219020
756434
713376
2022-08-27T15:04:14Z
Pho Sai
45037
wikitext
text/x-wiki
{{Template category
| topic = [[အနုပညာ]]နှင့် [[ယဉ်ကျေးမှု]]နယ်ပယ်
| description = {{flatlist|style=font-size:80%;padding:0.3em 0 0.3em;|1=
* '''[[ပလပ်စတစ် အနုပညာ]]'''
* '''[[ပုံဖော်တင်ဆက်မှု အနုပညာ|ပုံဖော်တင်ဆက်မှု]]'''
* '''[[အမြင်အာရုံ အနုပညာ]]'''
* [[ဗိသုကာ]]
* [[ကြွေထည်|ကြွေထည်လုပ်ငန်း]]
* [[ဆပ်ကပ်ပွဲ|ဆပ်ကပ်]]
* [[ဟာသပြက်လုံး]]
* [[ကခုန်ခြင်း]]
* [[ပုံဆွဲခြင်း]]
* [[ရုပ်ရှင်]]
* [[သတ္တုအချောထည်လုပ်ငန်း]]
* [[ဂီတ]]
* [[ပန်းချီ]]
* [[ဓာတ်ပုံပညာ]]
* [[ရေဒီယို]]
* [[ပန်းပု]]
* [[ရုပ်မြင်သံကြား]]
* [[အထည်အလိပ် အနုပညာ|အထည်အလိပ်]]
* [[ပြဇာတ်ရုံ]]
* [[သစ်အချောထည်လုပ်ငန်း]]
}}
| portal = အနုပညာ
}}
[[ကဏ္ဍ:ခေါင်းစဉ်အလိုက် ဝီကီပီးဒီးယား တမ်းပလိတ်များ]]
dv6yqke149n37ezc16x1adz6disiaf5
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Levis K. Ellingsworth
3
222186
756589
726443
2022-08-28T10:20:46Z
Céréales Killer
26636
[[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:YusAtlas]] စာမျက်နှာကို [[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Levis K. Ellingsworth]] သို့ Céréales Killerက ရွှေ့ခဲ့သည်: အသုံးပြုသူ "[[Special:CentralAuth/YusAtlas|YusAtlas]]" ကို "[[Special:CentralAuth/Levis K. Ellingsworth|Levis K. Ellingsworth]]" သို့ အမည်ပြောင်းလဲစဉ် စာမျက်နှာအား အလိုအလျောက် ရွှေ့ပြောင်းခြင်း
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် YusAtlas ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, like 'Interwikis' and updating images from Commons, etc. So don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၉:၁၈၊ ၂၀ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁ (UTC)
elbnqr0mpwmt8w4oxhmr03ipb5n1koz
ခင်ရွှေ (ဇေကမ္ဘာ)
0
225744
756463
756250
2022-08-27T17:36:16Z
Ninjastrikers
22896
[[ဇေကမ္ဘာ ခင်ရွှေ၊ဦး]] စာမျက်နှာကို [[ခင်ရွှေ (ဇေကမ္ဘာ)]] သို့ Ninjastrikersက ရွှေ့ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = ဦးခင်ရွှေ
| image =
| caption =
| birth_date = {{birth date and age|1951|12|21}}
| death_date =
| death_place =
| nationality = မြန်မာ
| occupation = ဇေကမ္ဘာကုမ္ပဏီ တည်ထောင်သူနှင့် ဥက္ကဋ္ဌ
| spouse = ဒေါ်စန်းစန်းကြွယ်
| parents =
| relatives = ဇေသီဟ၊ဇေဇင်လတ်
}}
'''ဦးခင်ရွှေ'''(၁၉၅၁ဖွား-ဒီဇင်ဘာ-၂၁)<ref>{{cite web |title=Khin Shwe – FWP RESEARCH |url=https://www.fwpresearch.com/en/portfolio/khin-shwe/ |access-date=24 မတ် 2022}}</ref> သည် မြန်မာနိုင်ငံသားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ဇေကမ္ဘာကုမ္ပဏီဖြင့် လူသိများသလို ကျိုက်ထီးဆောင်းဆရာတော်နှင့် တပည့်ဒါယကာပြုထားခြင်းဖြင့်လည်း ထင်ရှားသည်။
== စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများလုပ်ကိုင်ခြင်း ==
ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း၊စက်မှုဇုန်လုပ်ငန်း၊ဘဏ်လုပ်ငန်း၊ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း၊ ပုဂ္ဂလိကပြတိုက်လုပ်ငန်း စသည့်လုပ်ငန်းများအားလုပ်ကိုင်သည့်အပြင် မြန်မာ့အသေးစားနှင့်အလတ်စားဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်၏ နာယကတစ်ဦး၊ ရှယ်ယာရှင်လည်းဖြစ်သည်။
စစ်အာဏာရှင်လက်ထက်အတွင်း စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများ၏ စောင့်မကြည့်ရှုမြှောက်စားခြင်းခံရပြီး မြောက်များစွာသောစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများဖြင့် ကြီးပွားချမ်းသာလာသော ဦးခင်ရွှေသည် ခရိုနီတစ်ဦးအဖြစ် ကျော်ကြားကာ သတင်းမီဒီယာများကပါ ထိုအတွင်းဖော်ပြကြသည်။<ref>{{cite news |last1=ထက်နိုင်ဇော် |title=ဇေကမ္ဘာ ခင်ရွှေ၊ ပတ္တမြားနဂါး နေဝင်းထွန်းနှင့် ခရိုနီတချို့ အခွန်လျှော့ပေးရန် လွှတ်တော်တွင် တောင်းဆို |url=https://burma.irrawaddy.com/business/2014/03/11/56085.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=ဧရာဝတီ |date=11 မတ် 2014}}</ref>
ဗိုလ်ချုပ်ကြီးခင်ညွှန့်နှင့် နီးကပ်သောဆက်ဆံရေးရှိပြီး ၎င်းကိုယ်တိုင်က ဦး[[ခင်ညွန့် (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ခင်ညွှန့်]]အား ဆရာသမားတစ်ဦးအဖြစ်မှတ်ယူကြောင်း ထုတ်ဖော် ပြောဆိုထားကာ ဦးခင်ညွှန့်ထောင်မှ ပြန်လွတ်ပြီးနောက် အထောက်အပံ့အကူအညီများအား ဆက်တိုက်ပေးအပ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite news |last1=ခင်ဦးသာ |first1= |title=ဦးခင်ညွန့်ကို ဦးခင်ရွှေ ကျေးဇူးဆပ် |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2012/02/29/6681.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=ဧရာဝတီ |date=29 ဖေဖော်ဝါရီ 2012}}</ref>
စစ်အာဏာရှင်လက်ထက် မြောက်များစွာသော စီးပွားရေးအခွင့်အလှမ်းများအား ရရှိခဲ့သည့် အပြင် လယ်ယာမြေများကိုလည်း ရရှိခဲ့၍ ၂၀၁၀မှ ၂၀၁၅အထိ မကြာခဏဆိုသလို မင်္ဂလာဒုံမှ လယ်သမားများနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ကာ ဆန္ဒပြမှုများအား ခံခဲ့ရသည်။<ref>{{cite news |title=ဇေကမ္ဘာ ဦးခင်ရွှေကို တရားစွဲပြီ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/zaykabar-ukhinshwe-naymyowai-03062013104048.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=Radio Free Asia |language=en}}</ref>
== နိုင်ငံရေးလောကထဲဝင်ရောက်ခြင်း ==
[[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၀|၂၀၁၀ခုနှစ်အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ]]မှတဆင့် [[ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ|ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ]]ကိုယ်စားပြုကာ နိုင်ငံရေးလောကထဲဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး<ref>{{cite news |title=ဇေကမ္ဘာ ဦးခင်ရွှေ ကြံ့ခိုင်ရေး ပါတီ က နေ အရွေးခံမယ် |url=https://www.bbc.com/burmese/burma/2010/09/100903_biztycoon_usdp |access-date=24 မတ် 2022 |work=BBC News မြန်မာ |date=3 စက်တင်ဘာ 2010 |language=my}}</ref> ၂၀၁၀မှ ၂၀၁၅ခုနှစ် အထိ တွံ့တေး၊ကော့မှူး၊ကွမ်းခြံကုန်းမြို့နယ်များ၏ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။<ref>{{cite news |title=ဇေကမ္ဘာ ဦးခင်ရွှေရဲ့ နိုင်ငံရေးအမြင် သုံးသပ်ချက် |url=https://burmese.voanews.com/a/news-analysis-01-26-2011/1245415.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=ဗွီအိုအေ|language=my}}</ref>
[[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၅|အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၁]]၅ခုနှစ် တွင်မူ မူလမဲဆန္ဒနယ်နေရာမှနေ၍ နောက်တစ်ကြိမ် ရွေးကောက်ပွဲထပ်ဝင်ခဲ့သော်လည်း အနိုင်မရဘဲ ပြိုင်ဘက် [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]]ကိုယ်စားလှယ်ကို အပြတ်အသတ်ရှုံးနိမ့်သွားပြီးနောက် နောက်ပိုင်းကာလများတွင် နိုင်ငံရေးမှ အနားယူကာ ထင်ရှားသော စေတီ၊ပုထိုးများအား ထီးတော်တင်ခြင်း၊ပြင်ဆင်ခြင်း၊ထင်ရှားသော သံဃာတော်များအား လှူဒါန်းခြင်းစသည့် ဘာသာရေးပဲ လုပ်တော့မည်ဟု ၎င်းကထုတ်ဖော်ပြောခဲ့ဖူးသည်။
၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲကာလထဲ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ထောက်ခံကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့၍ ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ၏ ခေါ်ယူသတိပေးခြင်းကို ခံခဲ့ရကာ နောက်ပိုင်းကာလများတွင် ပါတီမှ နှုတ်ထွက်သွားသည်။<ref>{{cite news |title=USDP Member Khin Shwe Defends His Support for Suu Kyi |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/usdp-member-khin-shwe-defends-his-support-for-suu-kyi.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=The Irrawaddy |date=15 ဇန်နဝါရီ 2016}}</ref>
သို့သော်လည်း တစ်ဖက်တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရလက်ထက် ၂၀၁၆မှ ၂၀၂၀အထိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးအခြေအနေအပေါ် တောက်လျှောက်ဝေဖန်ထောက်ပြခြင်းနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ မျက်ရည်တောက်တောက်ကျနေသည့် အခြေအနေရောက်နေပြီဟု မှတ်ချက်ပြုပြောဆိုခြင်းများရှိခဲ့သည်။<ref>{{cite news |title=လက်ရှိအချိန်တွင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ မျက်ရည်တောက်တောက်ကျရသည်အထိ အခက်အခဲများရှိနေကြောင်းနှင့် တစ်လလျှင် အလုပ်သမားလစာ ကျပ်သိန်းနှစ်သောင်းအတွက် ခေါင်းခဲနေရကြောင်း ဇေကမ္ဘာဦးခင်ရွှေ ပြောကြား |url=https://news-eleven.com/article/129994 |access-date=24 မတ် 2022 |work=Eleven Media Group Co., Ltd |language=my}}</ref><ref>{{cite news |title=တစ်စခန်းထဦးမည့် စီးပွားရှင်တို့အသံ |url=https://thevoicejournal.com/archives/20962 |access-date=24 မတ် 2022 |work=The Voice Journal |language=my }}{{Dead link|date=May 2022 }}</ref>
၂၀၁၅နောက်ပိုင်းတွင်မူ နှစ်ပေါင်းများစွာဆက်ဆံလာသော စစ်တပ်နှင့် သယဇာတဖြစ်မှုမရှိတော့ဘဲ ၎င်း၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများထဲက ကြီးမားသော စီမံကိန်းတစ်ခုဖြစ်သည့် မြရိပ်ညိုစီမံကိန်းပြန်သိမ်းခံခဲ့ရသလို၊NLDစိုးမိုးသော လွှတ်တော်တွင်လည်း NLDအမတ်များ၏ထောက်ပြဝေဖန်မှုကို အကြီးအကျယ်ခံခဲ့ရကာ လှိုင်သာ-တွံတေး-ကော့မှူး-ကွမ်းခြံကုန်း လမ်းပိုင်း လုပ်ပိုင်ခွင့်အား လက်လွတ်ခဲ့ရသည့်နည်းတူ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရက ၎င်းနှစ်ရှည် လုပ်ကိုင်ခွင့်ရ ရန်ကုန်မြို့ ကန်တော်ကြီးရှိ ကရဝိတ်ကို ငှားရမ်းခွင့် သက်တမ်းတိုးမပေးဘဲ စာချုပ်ဖျက်ပစ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite news |title=Tycoon seeks Shwe Mann’s help over halted project |url=https://www.frontiermyanmar.net/en/tycoon-seeks-shwe-manns-help-over-halted-project/ |access-date=24 မတ် 2022 |work=Frontier Myanmar |date=8 ဇွန် 2018}}</ref><ref>{{cite news |title=Deputy Minister Tells Tycoon to Finish Yangon Road Project by May or Lose Concession |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/deputy-minister-tells-tycoon-finish-yangon-road-project-may-lose-concession.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=The Irrawaddy |date=29 ဇန်နဝါရီ 2018}}</ref><ref>{{cite news |title=Myanmar Military Shuts Down Chinese-Contracted $500M High-Rise Project |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-shuts-chinese-contracted-500m-high-rise-project.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=The Irrawaddy |date=4 အောက်တိုဘာ 2018}}</ref><ref>{{cite news |title=ဇေကမ္ဘာကုမ္ပဏီ |url=https://www.myanmar-now.org/mm/topics/2297 |access-date=24 မတ် 2022 |work=Myanmar NOW |language=my}}</ref>
၂၀၂၁ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ၁ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၎င်းနှင့် ၎င်း၏မိသားစုသည် နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်များအပေါ် ဝေဖန်ထောက်ပြကြသူများထဲ မပါဝင်ဘဲ ရှေးဟောင်းပြတိုက်ဖွင့်လှစ်ရေးကိစ္စကိုသာ လုံးပန်းနေခဲ့သည်။<ref>{{cite news |title=Myanmar's preservation man pursues dream museum |url=https://asia.nikkei.com/Life-Arts/Arts/Myanmar-s-preservation-man-pursues-dream-museum |access-date=24 မတ် 2022 |work=Nikkei Asia}}</ref>
== ဖမ်းဆီးခံရခြင်း ==
ယခင်၂၀၁၄ခုနှစ်က ငှားရမ်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သော စစ်တပ်ပိုင်မြေနေရာ မြရိပ်ညိုဟိုတယ်ဝင်းငှားရမ်းခအား အကျေအလည်မပေးသွင်းခြင်း၊မြေငှားသူ၏သဘောတူခွင့်ပြုချက်မယူဘဲ တရုတ်ကုမ္ပဏီတစ်ခုနှင့်ပူးပေါင်းပြီး ကြီးမားသောမြေပြင်ခြင်း၊ ဝင်းအတွင်းရှိ ရန်ကုန်မြို့တော်ဝန်ဟောင်း၏ အိမ်တော်အပါအဝင် ရှေးဟောင်းအဆောက်အဦးအချို့အား ဖြိုဖျက်ခဲ့သည်ဆိုသော စသည်စွပ်စွဲချက်များဖြင့် ရန်ကုန်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်မှ ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီးအောင်ကျော်မိုးက တရာလိုလုပ်ကာ ဖွင့်ခဲ့သည့်အမှုနှင့် ပတ်သတ်ပြီး ဦးခင်ရွှေနှင့်သားဖြစ်သူ ဇေသီဟတို့အား ၂၀၂၂ခုနှစ် မတ်လ ၂၁ရက် ည၇နာရီခန့်တွင် ဖမ်းဆီးကာ မတ်လ ၂၂ရက်တွင် အင်းစိန်ထောင်သို့ ပို့ခဲ့သည်။<ref>{{cite news |title=ဇေကမ္ဘာပြတိုက်ပိုင်ရှင် ဦးခင်ရွှေနှင့်သားဖြစ်သူ ဇေသီဟတို့အား ၂၀၁၅ ခုနှစ်ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများကာကွယ်ထိန်းသိမ်းရေးဥပဒေပုဒ်မ - ၂၄ ဖြင့် အမှုဖွင့်ပြီး အင်းစိန်အကျဉ်းထောင်သို့ ပို့ဆောင်ထား |url=https://news-eleven.com/article/227947?fbclid=IwAR1U8bRk4fTIGuQDe0aQMONNjORfS2H2zX6qyU7d3ORqxkUAh8ubtDTGR1U |access-date=24 မတ် 2022 |work=Eleven Media Group Co., Ltd |language=my}}</ref> ယင်းအပြင် ၎င်း၏ ဇေကမ္ဘာပြတိုက်ကိုလည်း မတ်လ၂၃ရက်တွင် စစ်တပ်က ချိတ်ပိတ်ခဲ့သည်။
== မိသားစုဘဝ ==
ဇနီးမှာဒေါ်စန်းစန်းကြွယ် ဖြစ်ပြီး၊သားသမီးနှစ်ဦးရှိကာ သားဖြစ်သူမှာ ဇေသီဟ ဖြစ်ပြီး သမီးဖြစ်သူမှာ ဇေဇင်လတ် ဖြစ်သည်။
သားဖြစ်သူ၏ အိမ်ထောင်ဖက်မှာ ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင် [[နန္ဒာလှိုင်|နန္ဒလှိုင်]] ဖြစ်ပြီး၊သမီးဖြစ်သူ၏ အိမ်ထောင်ဖက်မှာ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးသူရ [[ရွှေမန်း၊ ဦး|ရွှေမန်း]]၏သား [[တိုးနိုင်မန်း]] ဖြစ်သည်။
==ကိုးကား==
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:၁၉၅၁ မွေးဖွားသူများ]]
[[ကဏ္ဍ:သက်ရှိထင်ရှားပုဂ္ဂိုလ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာ စီးပွားရေးလုပ်ကိုင်သူများ]]
o4mnyka1mmrinzzw2nz28a8gjmw73ow
756472
756463
2022-08-27T17:40:36Z
Ninjastrikers
22896
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = ဦးခင်ရွှေ
| image =
| caption =
| birth_date = {{birth date and age|1951|12|21}}
| death_date =
| death_place =
| nationality = မြန်မာ
| occupation = ဇေကမ္ဘာကုမ္ပဏီ တည်ထောင်သူနှင့် ဥက္ကဋ္ဌ
| spouse = ဒေါ်စန်းစန်းကြွယ်
| parents =
| relatives = ဇေသီဟ၊ဇေဇင်လတ်
}}
'''ဦးခင်ရွှေ''' (၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၅၁ မွေးဖွား)<ref>{{cite web |title=Khin Shwe – FWP RESEARCH |url=https://www.fwpresearch.com/en/portfolio/khin-shwe/ |access-date=24 မတ် 2022}}</ref> သည် မြန်မာနိုင်ငံသားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ဇေကမ္ဘာကုမ္ပဏီဖြင့် လူသိများသလို ကျိုက်ထီးဆောင်းဆရာတော်နှင့် တပည့်ဒါယကာပြုထားခြင်းဖြင့်လည်း ထင်ရှားသည်။
== စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများလုပ်ကိုင်ခြင်း ==
ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း၊စက်မှုဇုန်လုပ်ငန်း၊ဘဏ်လုပ်ငန်း၊ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း၊ ပုဂ္ဂလိကပြတိုက်လုပ်ငန်း စသည့်လုပ်ငန်းများအားလုပ်ကိုင်သည့်အပြင် မြန်မာ့အသေးစားနှင့်အလတ်စားဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်၏ နာယကတစ်ဦး၊ ရှယ်ယာရှင်လည်းဖြစ်သည်။
စစ်အာဏာရှင်လက်ထက်အတွင်း စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများ၏ စောင့်မကြည့်ရှုမြှောက်စားခြင်းခံရပြီး မြောက်များစွာသောစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများဖြင့် ကြီးပွားချမ်းသာလာသော ဦးခင်ရွှေသည် ခရိုနီတစ်ဦးအဖြစ် ကျော်ကြားကာ သတင်းမီဒီယာများကပါ ထိုအတွင်းဖော်ပြကြသည်။<ref>{{cite news |last1=ထက်နိုင်ဇော် |title=ဇေကမ္ဘာ ခင်ရွှေ၊ ပတ္တမြားနဂါး နေဝင်းထွန်းနှင့် ခရိုနီတချို့ အခွန်လျှော့ပေးရန် လွှတ်တော်တွင် တောင်းဆို |url=https://burma.irrawaddy.com/business/2014/03/11/56085.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=ဧရာဝတီ |date=11 မတ် 2014}}</ref>
ဗိုလ်ချုပ်ကြီးခင်ညွှန့်နှင့် နီးကပ်သောဆက်ဆံရေးရှိပြီး ၎င်းကိုယ်တိုင်က ဦး[[ခင်ညွန့် (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ခင်ညွှန့်]]အား ဆရာသမားတစ်ဦးအဖြစ်မှတ်ယူကြောင်း ထုတ်ဖော် ပြောဆိုထားကာ ဦးခင်ညွှန့်ထောင်မှ ပြန်လွတ်ပြီးနောက် အထောက်အပံ့အကူအညီများအား ဆက်တိုက်ပေးအပ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite news |last1=ခင်ဦးသာ |first1= |title=ဦးခင်ညွန့်ကို ဦးခင်ရွှေ ကျေးဇူးဆပ် |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2012/02/29/6681.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=ဧရာဝတီ |date=29 ဖေဖော်ဝါရီ 2012}}</ref>
စစ်အာဏာရှင်လက်ထက် မြောက်များစွာသော စီးပွားရေးအခွင့်အလှမ်းများအား ရရှိခဲ့သည့် အပြင် လယ်ယာမြေများကိုလည်း ရရှိခဲ့၍ ၂၀၁၀မှ ၂၀၁၅အထိ မကြာခဏဆိုသလို မင်္ဂလာဒုံမှ လယ်သမားများနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ကာ ဆန္ဒပြမှုများအား ခံခဲ့ရသည်။<ref>{{cite news |title=ဇေကမ္ဘာ ဦးခင်ရွှေကို တရားစွဲပြီ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/zaykabar-ukhinshwe-naymyowai-03062013104048.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=Radio Free Asia |language=en}}</ref>
== နိုင်ငံရေးလောကထဲဝင်ရောက်ခြင်း ==
[[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၀|၂၀၁၀ခုနှစ်အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ]]မှတဆင့် [[ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ|ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ]]ကိုယ်စားပြုကာ နိုင်ငံရေးလောကထဲဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး<ref>{{cite news |title=ဇေကမ္ဘာ ဦးခင်ရွှေ ကြံ့ခိုင်ရေး ပါတီ က နေ အရွေးခံမယ် |url=https://www.bbc.com/burmese/burma/2010/09/100903_biztycoon_usdp |access-date=24 မတ် 2022 |work=BBC News မြန်မာ |date=3 စက်တင်ဘာ 2010 |language=my}}</ref> ၂၀၁၀မှ ၂၀၁၅ခုနှစ် အထိ တွံ့တေး၊ကော့မှူး၊ကွမ်းခြံကုန်းမြို့နယ်များ၏ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။<ref>{{cite news |title=ဇေကမ္ဘာ ဦးခင်ရွှေရဲ့ နိုင်ငံရေးအမြင် သုံးသပ်ချက် |url=https://burmese.voanews.com/a/news-analysis-01-26-2011/1245415.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=ဗွီအိုအေ|language=my}}</ref>
[[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၅|အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၁]]၅ခုနှစ် တွင်မူ မူလမဲဆန္ဒနယ်နေရာမှနေ၍ နောက်တစ်ကြိမ် ရွေးကောက်ပွဲထပ်ဝင်ခဲ့သော်လည်း အနိုင်မရဘဲ ပြိုင်ဘက် [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]]ကိုယ်စားလှယ်ကို အပြတ်အသတ်ရှုံးနိမ့်သွားပြီးနောက် နောက်ပိုင်းကာလများတွင် နိုင်ငံရေးမှ အနားယူကာ ထင်ရှားသော စေတီ၊ပုထိုးများအား ထီးတော်တင်ခြင်း၊ပြင်ဆင်ခြင်း၊ထင်ရှားသော သံဃာတော်များအား လှူဒါန်းခြင်းစသည့် ဘာသာရေးပဲ လုပ်တော့မည်ဟု ၎င်းကထုတ်ဖော်ပြောခဲ့ဖူးသည်။
၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲကာလထဲ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ထောက်ခံကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့၍ ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ၏ ခေါ်ယူသတိပေးခြင်းကို ခံခဲ့ရကာ နောက်ပိုင်းကာလများတွင် ပါတီမှ နှုတ်ထွက်သွားသည်။<ref>{{cite news |title=USDP Member Khin Shwe Defends His Support for Suu Kyi |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/usdp-member-khin-shwe-defends-his-support-for-suu-kyi.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=The Irrawaddy |date=15 ဇန်နဝါရီ 2016}}</ref>
သို့သော်လည်း တစ်ဖက်တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရလက်ထက် ၂၀၁၆မှ ၂၀၂၀အထိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးအခြေအနေအပေါ် တောက်လျှောက်ဝေဖန်ထောက်ပြခြင်းနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ မျက်ရည်တောက်တောက်ကျနေသည့် အခြေအနေရောက်နေပြီဟု မှတ်ချက်ပြုပြောဆိုခြင်းများရှိခဲ့သည်။<ref>{{cite news |title=လက်ရှိအချိန်တွင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ မျက်ရည်တောက်တောက်ကျရသည်အထိ အခက်အခဲများရှိနေကြောင်းနှင့် တစ်လလျှင် အလုပ်သမားလစာ ကျပ်သိန်းနှစ်သောင်းအတွက် ခေါင်းခဲနေရကြောင်း ဇေကမ္ဘာဦးခင်ရွှေ ပြောကြား |url=https://news-eleven.com/article/129994 |access-date=24 မတ် 2022 |work=Eleven Media Group Co., Ltd |language=my}}</ref><ref>{{cite news |title=တစ်စခန်းထဦးမည့် စီးပွားရှင်တို့အသံ |url=https://thevoicejournal.com/archives/20962 |access-date=24 မတ် 2022 |work=The Voice Journal |language=my }}{{Dead link|date=May 2022 }}</ref>
၂၀၁၅နောက်ပိုင်းတွင်မူ နှစ်ပေါင်းများစွာဆက်ဆံလာသော စစ်တပ်နှင့် သယဇာတဖြစ်မှုမရှိတော့ဘဲ ၎င်း၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများထဲက ကြီးမားသော စီမံကိန်းတစ်ခုဖြစ်သည့် မြရိပ်ညိုစီမံကိန်းပြန်သိမ်းခံခဲ့ရသလို၊NLDစိုးမိုးသော လွှတ်တော်တွင်လည်း NLDအမတ်များ၏ထောက်ပြဝေဖန်မှုကို အကြီးအကျယ်ခံခဲ့ရကာ လှိုင်သာ-တွံတေး-ကော့မှူး-ကွမ်းခြံကုန်း လမ်းပိုင်း လုပ်ပိုင်ခွင့်အား လက်လွတ်ခဲ့ရသည့်နည်းတူ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရက ၎င်းနှစ်ရှည် လုပ်ကိုင်ခွင့်ရ ရန်ကုန်မြို့ ကန်တော်ကြီးရှိ ကရဝိတ်ကို ငှားရမ်းခွင့် သက်တမ်းတိုးမပေးဘဲ စာချုပ်ဖျက်ပစ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite news |title=Tycoon seeks Shwe Mann’s help over halted project |url=https://www.frontiermyanmar.net/en/tycoon-seeks-shwe-manns-help-over-halted-project/ |access-date=24 မတ် 2022 |work=Frontier Myanmar |date=8 ဇွန် 2018}}</ref><ref>{{cite news |title=Deputy Minister Tells Tycoon to Finish Yangon Road Project by May or Lose Concession |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/deputy-minister-tells-tycoon-finish-yangon-road-project-may-lose-concession.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=The Irrawaddy |date=29 ဇန်နဝါရီ 2018}}</ref><ref>{{cite news |title=Myanmar Military Shuts Down Chinese-Contracted $500M High-Rise Project |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-shuts-chinese-contracted-500m-high-rise-project.html |access-date=24 မတ် 2022 |work=The Irrawaddy |date=4 အောက်တိုဘာ 2018}}</ref><ref>{{cite news |title=ဇေကမ္ဘာကုမ္ပဏီ |url=https://www.myanmar-now.org/mm/topics/2297 |access-date=24 မတ် 2022 |work=Myanmar NOW |language=my}}</ref>
၂၀၂၁ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ၁ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၎င်းနှင့် ၎င်း၏မိသားစုသည် နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်များအပေါ် ဝေဖန်ထောက်ပြကြသူများထဲ မပါဝင်ဘဲ ရှေးဟောင်းပြတိုက်ဖွင့်လှစ်ရေးကိစ္စကိုသာ လုံးပန်းနေခဲ့သည်။<ref>{{cite news |title=Myanmar's preservation man pursues dream museum |url=https://asia.nikkei.com/Life-Arts/Arts/Myanmar-s-preservation-man-pursues-dream-museum |access-date=24 မတ် 2022 |work=Nikkei Asia}}</ref>
== ဖမ်းဆီးခံရခြင်း ==
ယခင်၂၀၁၄ခုနှစ်က ငှားရမ်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သော စစ်တပ်ပိုင်မြေနေရာ မြရိပ်ညိုဟိုတယ်ဝင်းငှားရမ်းခအား အကျေအလည်မပေးသွင်းခြင်း၊မြေငှားသူ၏သဘောတူခွင့်ပြုချက်မယူဘဲ တရုတ်ကုမ္ပဏီတစ်ခုနှင့်ပူးပေါင်းပြီး ကြီးမားသောမြေပြင်ခြင်း၊ ဝင်းအတွင်းရှိ ရန်ကုန်မြို့တော်ဝန်ဟောင်း၏ အိမ်တော်အပါအဝင် ရှေးဟောင်းအဆောက်အဦးအချို့အား ဖြိုဖျက်ခဲ့သည်ဆိုသော စသည်စွပ်စွဲချက်များဖြင့် ရန်ကုန်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်မှ ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီးအောင်ကျော်မိုးက တရာလိုလုပ်ကာ ဖွင့်ခဲ့သည့်အမှုနှင့် ပတ်သတ်ပြီး ဦးခင်ရွှေနှင့်သားဖြစ်သူ ဇေသီဟတို့အား ၂၀၂၂ခုနှစ် မတ်လ ၂၁ရက် ည၇နာရီခန့်တွင် ဖမ်းဆီးကာ မတ်လ ၂၂ရက်တွင် အင်းစိန်ထောင်သို့ ပို့ခဲ့သည်။<ref>{{cite news |title=ဇေကမ္ဘာပြတိုက်ပိုင်ရှင် ဦးခင်ရွှေနှင့်သားဖြစ်သူ ဇေသီဟတို့အား ၂၀၁၅ ခုနှစ်ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများကာကွယ်ထိန်းသိမ်းရေးဥပဒေပုဒ်မ - ၂၄ ဖြင့် အမှုဖွင့်ပြီး အင်းစိန်အကျဉ်းထောင်သို့ ပို့ဆောင်ထား |url=https://news-eleven.com/article/227947?fbclid=IwAR1U8bRk4fTIGuQDe0aQMONNjORfS2H2zX6qyU7d3ORqxkUAh8ubtDTGR1U |access-date=24 မတ် 2022 |work=Eleven Media Group Co., Ltd |language=my}}</ref> ယင်းအပြင် ၎င်း၏ ဇေကမ္ဘာပြတိုက်ကိုလည်း မတ်လ၂၃ရက်တွင် စစ်တပ်က ချိတ်ပိတ်ခဲ့သည်။
== မိသားစုဘဝ ==
ဇနီးမှာဒေါ်စန်းစန်းကြွယ် ဖြစ်ပြီး၊သားသမီးနှစ်ဦးရှိကာ သားဖြစ်သူမှာ ဇေသီဟ ဖြစ်ပြီး သမီးဖြစ်သူမှာ ဇေဇင်လတ် ဖြစ်သည်။
သားဖြစ်သူ၏ အိမ်ထောင်ဖက်မှာ ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင် [[နန္ဒာလှိုင်]] ဖြစ်ပြီး၊သမီးဖြစ်သူ၏ အိမ်ထောင်ဖက်မှာ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးသူရ [[ရွှေမန်း၊ ဦး|ရွှေမန်း]]၏သား [[တိုးနိုင်မန်း]] ဖြစ်သည်။
==ကိုးကား==
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:၁၉၅၁ မွေးဖွားသူများ]]
[[ကဏ္ဍ:သက်ရှိထင်ရှားပုဂ္ဂိုလ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာ စီးပွားရေးလုပ်ကိုင်သူများ]]
375vcywexod0m9nna0qs03xx3ozfq26
တမ်းပလိတ်:Infobox military rank/doc
10
226596
756591
741568
2022-08-28T10:38:57Z
Albert Poliakoff
55831
link
wikitext
text/x-wiki
{{#ifeq:{{{noheader|}}}|yes||{{Documentation subpage}}
<!-- ကဏ္ဍများကို အောက်ဆုံးရှိ ဖော်ပြပါနေရာတွင် ထည့်၍ အင်တာဝီကီလင့်များ (interwikis) ကို [[:en:Wikipedia:Wikidata|ဝီကီဒေတာ (Wikidata)]] သုံး၍ ထည့်ပါ။) -->
== အသုံးပြုပုံ ==
}}
====Military rank infobox====
{{Infobox military rank
| name = [[ဗိုလ်ချုပ်ကြီး (အမေရိကန်)|ဗိုလ်ချုပ်ကြီး]]
| native_name = General
| image = US-O10 insignia.svg
| image_size = 300
| alt =
| caption = ဗိုလ်ချုပ်ကြီးအဆင့်သည် ကြယ်လေးပွင့်အဆင့်ဖြစ်သည်။
| image2 =
| image_size2 =
| alt2 =
| caption2 =
| image3 =
| image_size3 =
| alt3 =
| caption3 =
| country = {{flagdeco|United States}} [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]
| service branch = ကြည်းတပ်<br/>မရိန်းတပ်ဖွဲ့<br/>ရေတပ်<br/>အာကာသတပ်
| abbreviation = GEN/Gen
| rank group = [[General officer]]
| rank = [[ကြယ်လေးပွင့် ရာထူးအဆင့်]]
| NATO rank = OF-9
| Non-NATO rank = [[ကြယ်လေးပွင့် ရာထူးအဆင့်]]
| pay grade = O-10
| formation =
| abolished =
| higher rank = [[ကြည်းတပ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး (အမေရိကန်)|ကြည်းတပ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး]]
| lower rank = [[ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး (အမေရိကန်)|ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး]]
| equivalents = [[ဗိုလ်ချုပ်ကြီး (ရေတပ်)|Admiral]] (ရေတပ်)
| history =
}}
စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ အဆင့်အတန်း Infobox သည် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ၏ တပ်ခွဲများအလိုက် စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ ရာထူးအဆင့်အတန်း အနှစ်ချုပ်ကို ဖော်ပြပေးရာတွင် အသုံးပြုရန် ဖြစ်သည်။ အောက်တွင် နမူနာ ဖော်ပြထားသည့်ပုံစံအတိုင်း {{tlx|infobox military rank}} တမ်းပလိတ်ကို အသုံးပြုနိုင်သည်။
<div style="width:250px;background:#dddddd;border: 1px solid black;padding:0.5em 1em 0.5em 1em"><pre>
{{Infobox military rank
| name =
| native_name =
| image =
| image_size =
| alt =
| caption =
| image2 =
| image_size2 =
| alt2 =
| caption2 =
| image3 =
| image_size3 =
| alt3 =
| caption3 =
| country =
| service branch =
| abbreviation =
| rank group =
| rank =
| NATO rank =
| Non-NATO rank =
| pay grade =
| formation =
| abolished =
| higher rank =
| lower rank =
| equivalents =
| history =
}}</pre></div>
'''မှတ်ချက်'''။ ပါရာမီတာများ အသုံးပြုရာတွင် ဒွိဟဖြစ်စေနိုင်သော အတိုကောက် "N/A" ကို မသုံးမပြုဘဲ ယင်းအစား "မသိရှိရ" သို့မဟုတ် "မရှိ" ကို အသုံးပြုပါ။ အချက်အလက်များအား ခိုင်လုံသော ရင်းမြစ်များကို ကိုးကား၍ ဖော်ပြပေးရန် လိုအပ်သည်။
<code>name</code> မှလွဲ၍ ကျန်ပါရာမီတာများမှာ optional ဖြစ်သည်။
* '''name''' – ''မထည့်မနေရ'' – ရာထူးအဆင့်အတန်း၏ တရားဝင်အမည်။
* '''image''' – ရာထူးအဆင့်အဆန်း၏ ပုံခုံးတံဆိပ်ပုံ။ ပုံထည့်သွင်းရာတွင် <nowiki>Example.jpg</nowiki> ဟုသာ ထည့်သွင်းရန်ဖြစ်ပြီး ''thumb'' အား '''မရွေးချယ်ရပါ'''။
* '''image_size''' – ပုံ၏ အရွယ်အစား။ ''xxx''px ဟု ရေးသားရမည်။
* '''caption''' – ပုံညွှန်းစာတမ်း။
* '''image2''' – ရာထူးအဆင့်အတန်းနှင့် ဆက်စပ်သော အခြားပုံ။ ပုံထည့်သွင်းရာတွင် <nowiki>Example.jpg</nowiki> ဟုသာ ထည့်သွင်းရန်ဖြစ်ပြီး ''thumb'' အား '''မရွေးချယ်ရပါ'''။
* '''image_size2''' – ပုံ၏ အရွယ်အစား။ ''xxx''px ဟု ရေးသားရမည်။
* '''caption2''' – ပုံညွှန်းစာတမ်း။
* '''image3''' – ရာထူးအဆင့်အတန်းနှင့် ဆက်စပ်သော အခြားပုံ။ ပုံထည့်သွင်းရာတွင် <nowiki>Example.jpg</nowiki> ဟုသာ ထည့်သွင်းရန်ဖြစ်ပြီး ''thumb'' အား '''မရွေးချယ်ရပါ'''။
* '''image_size3''' – ပုံ၏ အရွယ်အစား။ ''xxx''px ဟု ရေးသားရမည်။
* '''caption3''' – ပုံညွှန်းစာတမ်း။
* '''country''' – ရာထူးပေးအပ်သည့်နိုင်ငံ
* '''service branch''' – ရာထူးရှိသည့်တပ်ဖွဲ့ ({{t|army}}၊ {{t|navy}}၊ {{t|air force}} စသည်)
* '''abbreviation''' – ရာထူးအမည်၏ တရားဝင်အတိုကောက်
* '''rank group''' – ရာထူး၏အုပ်စု (သာဓက – ပြန်တမ်းဝင်၊ အလံကိုင်အရာရှိ စသည်)
* '''rank''' – ရာထူးအဆောင်အယောင်၏ ကြယ်အရေအတွက်
* '''NATO rank''' – [[နေတိုး (စစ်မဟာမိတ်စာချုပ်အဖွဲ့)|နေတိုး]]အဖွဲ့ဝင် တပ်များအတွက်သာ [[နေတိုးအဖွဲ့၏ စစ်ဘက်ရာထူးများ|အဆင့်အတန်းကုဒ်]]
* '''Non-NATO rank''' – [[နေတိုးမဟုတ် မဟာမိတ်နိုင်ငံကြီး|နေတိုးအဖွဲ့ဝင်မဟုတ်သော မဟာမိတ်တပ်များ]]၏ တန်းတူရာထူးအဆင့်
* '''Pay grade''' – ပေးသောလစာ၏ အဆင့်အတန်း
* '''formation''' – ရာထူးကိုစတင်ဖန်တီးချိန် သို့မဟုတ် ရာထူးကိုပထမဆုံးအသုံးပြုချိန်
* '''abolished''' – ရာထူးကိုဖျက်သိမ်းချိန်
* '''higher rank''' – ရာထူး၏အထက်၌ဖြစ်သောအဆင့်
* '''lower rank''' – ရာထူး၏အောက်၌ဖြစ်သောအဆင့်
* '''equivalents''' – အခြားတပ်ဖွဲ့များမှ တန်းတူရာထူးအဆင့် (သာဓက – ကြည်းတပ်ရာထူးကို ဖော်ပြပါက ရေတပ်/လေတပ် ရာထူးဖြည့်သွင်းရန်)
* '''history''' – ရာထူးအသုံးပြုမှုသမိုင်း<noinclude>
</noinclude><includeonly>{{Sandbox other||
{{#ifeq:{{{noheader|}}}|yes||
[[Category:Military infobox templates|Rank]]
[[Category:Embeddable templates]]
}}}}</includeonly>
esbfr845g6h7w2w6rbjs3fhdukd3lvn
ဆာင်အာ
0
228137
756594
747670
2022-08-28T10:46:29Z
EmausBot
5629
ဘော့ - [[ဆံအာ]] သို့ ပြန်ညွှန်းနှစ်ထပ်ဖြစ်နေသည်ကို ပြင်နေသည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ဆံအာ]]
5190z37fv6rkomzsjxjhn0o8993mr6u
ဆွေးနွေးချက်:ဆာင်အာ
1
228138
756597
747680
2022-08-28T10:46:59Z
EmausBot
5629
ဘော့ - [[ဆွေးနွေးချက်:ဆံအာ]] သို့ ပြန်ညွှန်းနှစ်ထပ်ဖြစ်နေသည်ကို ပြင်နေသည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ဆွေးနွေးချက်:ဆံအာ]]
qxvwbarndzd38dkddx472w87ckoa70t
ဆင်္ဂါ
0
228510
756593
747522
2022-08-28T10:46:19Z
EmausBot
5629
ဘော့ - [[ဆံအာ]] သို့ ပြန်ညွှန်းနှစ်ထပ်ဖြစ်နေသည်ကို ပြင်နေသည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ဆံအာ]]
5190z37fv6rkomzsjxjhn0o8993mr6u
ဆွေးနွေးချက်:ဆင်္ဂါ
1
228511
756596
747524
2022-08-28T10:46:49Z
EmausBot
5629
ဘော့ - [[ဆွေးနွေးချက်:ဆံအာ]] သို့ ပြန်ညွှန်းနှစ်ထပ်ဖြစ်နေသည်ကို ပြင်နေသည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ဆွေးနွေးချက်:ဆံအာ]]
qxvwbarndzd38dkddx472w87ckoa70t
ဆာခရာမန်တိုမြို့
0
229112
756513
749280
2022-08-28T00:30:10Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Short description|ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် မြို့တော်}}
{{Redirect|ဆာခရာမန်တို}}
{{Infobox settlement
| name = ဆာခရာမန်တို
| short_description = [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]] မြို့တော်၊ [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]
| settlement_type = ပြည်နယ်မြို့တော်
| official_name =
| image_skyline = {{Photomontage
| photo1a = Sacramento skyline from the river.jpg{{!}}Downtown Sacramento
| photo2a = Sacramento,-California---State-Capitol (cropped).jpg{{!}}California State Capitol
| photo3a = Crocker Art Museum 10 (cropped).jpg{{!}}Crocker Art Museum West
| photo3b = Sacramento DSC 0061 (5673120609) (cropped).jpg{{!}}Downtown
| photo4a = West Sacramento, CA, USA - panoramio (cropped).jpg{{!}}Sacramento Riverfront
| photo4b = Stanleymosklibraryandcourtsbldg.jpg{{!}}California Supreme Court
| spacing = 2
| position = center
| color_border = white
| color = white
| size = 266
| foot_montage = အပေါ်မှ ညာသို့: ဆာခရာမန်တို မြို့လယ်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် ကက်ပီတိုလ် (လွှတ်တော်)၊ Crocker အနုပညာပြတိုက်၊ ဆာခရာမန်တို မြို့လယ်၊ တာဝါတံတားနှင့် အောက်တွင် ဆာခရာမန်တို မြစ်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား တရားရုံးချုပ်}}
| image_flag = Flag of Sacramento, California.svg
| image_seal = Seal of Sacramento, California.png
| nickname = "သစ်ပင်မြို့တော်"
| motto = {{Lang-la|Urbs Indomita}}<br />({{lang-my|"အရှုံးမပေးသော မြို့"}})
| image_map = Sacramento County California Incorporated and Unincorporated areas Sacramento Highlighted.svg
| mapsize = 250x200px
| map_caption = [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]]ရှိ ဆာခရာမန်တိုကောင်တီအတွင်း မြေပုံ
| pushpin_map =
| pushpin_label =
| pushpin_map_caption =
| pushpin_relief =
| coordinates = {{coord|38|34|54|N|121|29|40|W|region:US-CA|display=inline,title}}
| coordinates_footnotes =
| subdivision_type = နိုင်ငံ
| subdivision_name = [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]
| subdivision_type1 = [[အမေရိကန်ပြည်နယ်|ပြည်နယ်]]
| subdivision_name1 = [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]]
| subdivision_type2 = ကောင်တီ
| subdivision_name2 = ဆာခရာမန်တို ကောင်တီ
----
| subdivision_type3 = ဒေသ
| subdivision_name3 = ဆာခရာမန်တို တောင်ကြား
| subdivision_type4 = ပေါင်းစပ်စာရင်းအင်းဧရိယာ
| subdivision_name4 = ဆာခရာမန်တို မြို့ပြဧရိယာ
| subdivision_type5 = မြို့တော်စာရင်းအင်းဧရိယာ
| subdivision_name5 = ဆာခရာမန်တို–ရို့စ်ဗီးလ်–အာဒန်-အာကေ့ဒ်
<!-- History -------------->
| established_title = မြို့တော်ပေါင်းစပ်ခြင်း
| established_date = ၂၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈၅၀<ref>{{cite web
|url=http://www.calafco.org/docs/Cities_by_incorp_date.doc
}}</ref>
| established_title2 = မြို့ပြ ဥပဒေ
| established_date2 = ၁၉၂၀<ref>{{cite web
| url = http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall
| title = City Hall
| publisher = City of Sacramento
| access-date = February 23, 2015
| archive-url = https://web.archive.org/web/20150221182500/http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall
| archive-date = February 21, 2015
| url-status = dead
}}</ref>
| government_type = [[ကောင်စီ-မန်နေဂျာ အစိုးရ|မြို့တော်ကောင်စီ]]<ref>{{cite web|url=http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall|title=City Hall|publisher=City of Sacramento|access-date=February 28, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150221182500/http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall|archive-date=February 21, 2015|url-status=dead}}</ref>
| governing_body = ဆာခရာမန်တို မြို့တော်ကောင်စီ
| leader_title = မြို့တော်ဝန်
| leader_name = ဒဲရယ်လ် စတိန်းဘက်
| leader_party = [[ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု)]]<ref name=cc>{{cite web
| url = http://portal.cityofsacramento.org/Mayor-Council
| publisher = City of Sacramento
| access-date = December 14, 2014
| title = Mayor & Council
| archive-url = https://web.archive.org/web/20141216184148/http://portal.cityofsacramento.org/mayor-council
| archive-date = December 16, 2014
| url-status = dead
}}</ref>
| leader_title1 = [[Sacramento City Council|City Council]]<ref name=cc />
| leader_name1 = {{Collapsible list
| title = Council Members
| frame_style = border:none; padding: 0;
| list_style = text-align:left;
| 1 = Angelique Ashby
| 2 = Sean Loloee
| 3 = Jeff Harris
| 4 = Katie Valenzuela
| 5 = Jay Schenirer
| 6 = Eric Guerra
| 7 = Rick Jennings II
| 8 = Mai Vang }}
| unit_pref = Imperial
| area_footnotes = <ref name="CenPopGazetteer2019">{{cite web|title=2019 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2019_Gazetteer/2019_gaz_place_06.txt|publisher=United States Census Bureau|access-date=July 1, 2020}}</ref>
| total_type = City
| area_total_sq_mi = 99.77
| area_land_sq_mi = 97.68
| area_water_sq_mi = 2.09
| area_water_percent = 2.19
|area_total_km2 = 258.41
|area_land_km2 = 253.00
|area_water_km2 = 5.41
| elevation_footnotes = <ref name="GNIS">{{Cite gnis|1659564|Sacramento|access-date=January 28, 2013}}</ref>
| elevation_ft = 30
<!-- Population ----------->
| population_total = 524943
| population_as_of = [[2020 United States census|2020]]
| population_footnotes = <ref name="QuickFacts">{{cite web |title=QuickFacts: Sacramento city, California |url=https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/sacramentocitycalifornia/POP010220 |publisher=United States Census Bureau |access-date=25 August 2021}}</ref>
| population_rank = [[List of United States cities by population|35th]] in the United States<br />[[List of largest cities in California by population|6th]] in California
| population_density_sq_mi = 5374.11
| population_density_km2 = 2074.87
| population_metro_footnotes = <ref name="2020Pop">{{cite web |title=2020 Population and Housing State Data |url=https://www.census.gov/library/visualizations/interactive/2020-population-and-housing-state-data.html |publisher=United States Census Bureau |access-date=22 August 2021}}</ref>
| population_metro = 2397382 ([[List of metropolitan statistical areas|26th]])
| population_demonym = Sacramentan
| timezone = [[Pacific Time Zone|PST]]
| utc_offset = −08:00
| timezone_DST = [[Pacific Time Zone|PDT]]
| utc_offset_DST = −07:00
| postal_code_type = [[ZIP code]]s
| postal_code = 942xx, 958xx
| area_code_type = [[North American Numbering Plan|Area code]]
| area_code = [[Area codes 916 and 279|916 and 279]]
| blank_name = [[Federal Information Processing Standards|FIPS]] code
| blank_info = {{FIPS|06|64000}}
| blank1_name = [[Geographic Names Information System|GNIS]] feature IDs
| blank1_info = {{GNIS4|1659564}}, {{GNIS 4|2411751}}
| website = {{URL|cityofsacramento.org}}
}}
'''ဆာခရာမန်တို''' ({{lang|en|Sacramento}}) သည် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]၊ [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]]၏ မြို့တော်ဖြစ်ပြီး ဆာခရာမန်တိုကောင်တီ၏ အကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်သည်။ ကယ်လီဖိုးနီးယားမြောက်ပိုင်း ဆာခရာမန်တိုတောင်ကြားရှိ ဆာခရာမန်တိုမြစ်နှင့် အမေရိကန်မြစ်များ၏မြစ်ဆုံတွင်တည်ရှိပြီး ဆာခရာမန်တို၏ လူဦးရေသည် ၂၀၂၀ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ၅၂၄,၉၄၃ ဖြစ်သည်။ ဆာခရာမန်တိုသည် ကယ်လီဖိုးနီးယားရှိ လူဦးရေအရ ဆဋ္ဌမအကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် နဝမမြောက်အကြီးဆုံးမြို့တော်ဖြစ်သည်။ ဆာခရာမန်တိုသည်ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်၏ နိုင်ငံရေးဗဟိုချက်နှင့် တတ်သိပညာရှင်များကို စည်းရုံးရန် အချက်အချာကျသော နေရာဖြစ်သည်။ ၎င်းတွင် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် ကက်ပီတိုလ်ပြတိုက် ရှိသည်။
ဆာခရာမန်တိုသည် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်တွင် အလျင်မြန်ဆုံး ဖွံ့ဖြိုးလာနေသော အဓိကမြို့ဖြစ်သည်။ အမေရိကန် အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းရှိ ထင်ရှားသော နိုင်ငံရေးအချက်အချာတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေပြီး ပညာရေးဆိုင်ရာအချက်အချာဖြစ်သည့် [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်တက္ကသိုလ်]]၊ ဆာခရာမန်တို တို့၏နေရာဖြစ်သည်။ အလားတူ၊ ဆာခရာမန်တိုသည် Sutter Health၊ ကမ္ဘာကျော် UC Davis Medical Center နှင့် UC Davis ဆေးကျောင်း၏ ထိုင်ခုံများအဖြစ် ကယ်လီဖိုးနီးယားကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်းအတွက် အဓိကဗဟိုချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြတိုက်၊ Crocker အနုပညာပြတိုက်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် မီးရထားပြတိုက်၊ California Hall of Fame နှင့် Old Sacramento ပြည်နယ်သမိုင်းဝင်ပန်းခြံတို့ ပါဝင်သည့် ခရီးသွားနေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ [[ဆာခရာမန်တို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်]]သည် မြို့၏အနောက်မြောက်ဘက်တွင်တည်ရှိပြီး မြို့တော်၏အဓိကလေဆိပ်ဖြစ်သည်။
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ မြို့များ]]
g7h2o2xqbg8pc7js375iwyqaslu138p
756519
756513
2022-08-28T00:44:41Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Short description|ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် မြို့တော်}}
{{Redirect|ဆာခရာမန်တို}}
{{Infobox settlement
| name = ဆာခရာမန်တို
| short_description = [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]] မြို့တော်၊ [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]
| settlement_type = ပြည်နယ်မြို့တော်
| official_name =
| image_skyline = {{Photomontage
| photo1a = Sacramento skyline from the river.jpg{{!}}Downtown Sacramento
| photo2a = Sacramento,-California---State-Capitol (cropped).jpg{{!}}California State Capitol
| photo3a = Crocker Art Museum 10 (cropped).jpg{{!}}Crocker Art Museum West
| photo3b = Sacramento DSC 0061 (5673120609) (cropped).jpg{{!}}Downtown
| photo4a = West Sacramento, CA, USA - panoramio (cropped).jpg{{!}}Sacramento Riverfront
| photo4b = Stanleymosklibraryandcourtsbldg.jpg{{!}}California Supreme Court
| spacing = 2
| position = center
| color_border = white
| color = white
| size = 266
| foot_montage = အပေါ်မှ ညာသို့: ဆာခရာမန်တို မြို့လယ်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် ကက်ပီတိုလ် (လွှတ်တော်)၊ Crocker အနုပညာပြတိုက်၊ ဆာခရာမန်တို မြို့လယ်၊ တာဝါတံတားနှင့် အောက်တွင် ဆာခရာမန်တို မြစ်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား တရားရုံးချုပ်}}
| image_flag = Flag of Sacramento, California.svg
| image_seal = Seal of Sacramento, California.png
| nickname = "သစ်ပင်မြို့တော်"
| motto = {{Lang-la|Urbs Indomita}}<br />({{lang-my|"အရှုံးမပေးသော မြို့"}})
| image_map = Sacramento County California Incorporated and Unincorporated areas Sacramento Highlighted.svg
| mapsize = 250x200px
| map_caption = [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]]ရှိ ဆာခရာမန်တိုကောင်တီအတွင်း မြေပုံ
| pushpin_map =
| pushpin_label =
| pushpin_map_caption =
| pushpin_relief =
| coordinates = {{coord|38|34|54|N|121|29|40|W|region:US-CA|display=inline,title}}
| coordinates_footnotes =
| subdivision_type = နိုင်ငံ
| subdivision_name = [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]
| subdivision_type1 = [[အမေရိကန်ပြည်နယ်|ပြည်နယ်]]
| subdivision_name1 = [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]]
| subdivision_type2 = ကောင်တီ
| subdivision_name2 = ဆာခရာမန်တို ကောင်တီ
----
| subdivision_type3 = ဒေသ
| subdivision_name3 = ဆာခရာမန်တို တောင်ကြား
| subdivision_type4 = ပေါင်းစပ်စာရင်းအင်းဧရိယာ
| subdivision_name4 = ဆာခရာမန်တို မြို့ပြဧရိယာ
| subdivision_type5 = မြို့တော်စာရင်းအင်းဧရိယာ
| subdivision_name5 = ဆာခရာမန်တို–ရို့စ်ဗီးလ်–အာဒန်-အာကေ့ဒ်
<!-- History -------------->
| established_title = မြို့တော်ပေါင်းစပ်ခြင်း
| established_date = ၂၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈၅၀<ref>{{cite web
|url=http://www.calafco.org/docs/Cities_by_incorp_date.doc
}}</ref>
| established_title2 = မြို့ပြ ဥပဒေ
| established_date2 = ၁၉၂၀<ref>{{cite web
| url = http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall
| title = City Hall
| publisher = City of Sacramento
| access-date = February 23, 2015
| archive-url = https://web.archive.org/web/20150221182500/http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall
| archive-date = February 21, 2015
| url-status = dead
}}</ref>
| government_type = [[ကောင်စီ-မန်နေဂျာ အစိုးရ|မြို့တော်ကောင်စီ]]<ref>{{cite web|url=http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall|title=City Hall|publisher=City of Sacramento|access-date=February 28, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150221182500/http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall|archive-date=February 21, 2015|url-status=dead}}</ref>
| governing_body = ဆာခရာမန်တို မြို့တော်ကောင်စီ
| leader_title = မြို့တော်ဝန်
| leader_name = ဒဲရယ်လ် စတိန်းဘက်
| leader_party = [[ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု)]]<ref name=cc>{{cite web
| url = http://portal.cityofsacramento.org/Mayor-Council
| publisher = City of Sacramento
| access-date = December 14, 2014
| title = Mayor & Council
| archive-url = https://web.archive.org/web/20141216184148/http://portal.cityofsacramento.org/mayor-council
| archive-date = December 16, 2014
| url-status = dead
}}</ref>
| leader_title1 = [[:en:Sacramento City Council|မြို့တော်ကောင်စီ]]<ref name=cc />
| leader_name1 = {{Collapsible list
| title = Council Members
| frame_style = border:none; padding: 0;
| list_style = text-align:left;
| 1 = Angelique Ashby
| 2 = Sean Loloee
| 3 = Jeff Harris
| 4 = Katie Valenzuela
| 5 = Jay Schenirer
| 6 = Eric Guerra
| 7 = Rick Jennings II
| 8 = Mai Vang }}
| unit_pref = Imperial
| area_footnotes = <ref name="CenPopGazetteer2019">{{cite web|title=2019 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2019_Gazetteer/2019_gaz_place_06.txt|publisher=United States Census Bureau|access-date=July 1, 2020}}</ref>
| total_type = City
| area_total_sq_mi = 99.77
| area_land_sq_mi = 97.68
| area_water_sq_mi = 2.09
| area_water_percent = 2.19
|area_total_km2 = 258.41
|area_land_km2 = 253.00
|area_water_km2 = 5.41
| elevation_footnotes = <ref name="GNIS">{{Cite gnis|1659564|Sacramento|access-date=January 28, 2013}}</ref>
| elevation_ft = 30
<!-- Population ----------->
| population_total = 524943
| population_as_of = [[:en:2020 United States census|2020]]
| population_footnotes = <ref name="QuickFacts">{{cite web |title=QuickFacts: Sacramento city, California |url=https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/sacramentocitycalifornia/POP010220 |publisher=United States Census Bureau |access-date=25 August 2021}}</ref>
| population_rank = [[:en:List of United States cities by population|35th]] in the United States<br />[[:en:List of largest cities in California by population|6th]] in California
| population_density_sq_mi = 5374.11
| population_density_km2 = 2074.87
| population_metro_footnotes = <ref name="2020Pop">{{cite web |title=2020 Population and Housing State Data |url=https://www.census.gov/library/visualizations/interactive/2020-population-and-housing-state-data.html |publisher=United States Census Bureau |access-date=22 August 2021}}</ref>
| population_metro = 2397382 ([[:en:List of metropolitan statistical areas|26th]])
| population_demonym = Sacramentan
| timezone = [[Pacific Time Zone|PST]]
| utc_offset = −08:00
| timezone_DST = [[Pacific Time Zone|PDT]]
| utc_offset_DST = −07:00
| postal_code_type = [[ZIP code]]s
| postal_code = 942xx, 958xx
| area_code_type = [[:en:North American Numbering Plan|Area code]]
| area_code = [[:en:Area codes 916 and 279|916 and 279]]
| blank_name = [[:en:Federal Information Processing Standards|FIPS]] code
| blank_info = {{FIPS|06|64000}}
| blank1_name = [[:en:Geographic Names Information System|GNIS]] feature IDs
| blank1_info = {{GNIS4|1659564}}, {{GNIS 4|2411751}}
| website = {{URL|cityofsacramento.org}}
}}
'''ဆာခရာမန်တို''' ({{lang|en|Sacramento}}) သည် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]၊ [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]]၏ မြို့တော်ဖြစ်ပြီး ဆာခရာမန်တိုကောင်တီ၏ အကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်သည်။ ကယ်လီဖိုးနီးယားမြောက်ပိုင်း ဆာခရာမန်တိုတောင်ကြားရှိ ဆာခရာမန်တိုမြစ်နှင့် အမေရိကန်မြစ်များ၏မြစ်ဆုံတွင်တည်ရှိပြီး ဆာခရာမန်တို၏ လူဦးရေသည် ၂၀၂၀ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ၅၂၄,၉၄၃ ဖြစ်သည်။ ဆာခရာမန်တိုသည် ကယ်လီဖိုးနီးယားရှိ လူဦးရေအရ ဆဋ္ဌမအကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် နဝမမြောက်အကြီးဆုံးမြို့တော်ဖြစ်သည်။ ဆာခရာမန်တိုသည်ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်၏ နိုင်ငံရေးဗဟိုချက်နှင့် တတ်သိပညာရှင်များကို စည်းရုံးရန် အချက်အချာကျသော နေရာဖြစ်သည်။ ၎င်းတွင် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် ကက်ပီတိုလ်ပြတိုက် ရှိသည်။
ဆာခရာမန်တိုသည် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်တွင် အလျင်မြန်ဆုံး ဖွံ့ဖြိုးလာနေသော အဓိကမြို့ဖြစ်သည်။ အမေရိကန် အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းရှိ ထင်ရှားသော နိုင်ငံရေးအချက်အချာတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေပြီး ပညာရေးဆိုင်ရာအချက်အချာဖြစ်သည့် [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်တက္ကသိုလ်]]၊ ဆာခရာမန်တို တို့၏နေရာဖြစ်သည်။ အလားတူ၊ ဆာခရာမန်တိုသည် Sutter Health၊ ကမ္ဘာကျော် UC Davis Medical Center နှင့် UC Davis ဆေးကျောင်း၏ ထိုင်ခုံများအဖြစ် ကယ်လီဖိုးနီးယားကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်းအတွက် အဓိကဗဟိုချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြတိုက်၊ Crocker အနုပညာပြတိုက်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် မီးရထားပြတိုက်၊ California Hall of Fame နှင့် Old Sacramento ပြည်နယ်သမိုင်းဝင်ပန်းခြံတို့ ပါဝင်သည့် ခရီးသွားနေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ [[ဆာခရာမန်တို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်]]သည် မြို့၏အနောက်မြောက်ဘက်တွင်တည်ရှိပြီး မြို့တော်၏အဓိကလေဆိပ်ဖြစ်သည်။
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ မြို့များ]]
8nvob7ihylyp0sj4i56pev0lauwlt2z
756520
756519
2022-08-28T00:47:53Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Short description|ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် မြို့တော်}}
{{Redirect|ဆာခရာမန်တို}}
{{Infobox settlement
| name = ဆာခရာမန်တို
| short_description = [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]] မြို့တော်၊ [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]
| settlement_type = ပြည်နယ်မြို့တော်
| official_name =
| image_skyline = {{Photomontage
| photo1a = Sacramento skyline from the river.jpg{{!}}Downtown Sacramento
| photo2a = Sacramento,-California---State-Capitol (cropped).jpg{{!}}California State Capitol
| photo3a = Crocker Art Museum 10 (cropped).jpg{{!}}Crocker Art Museum West
| photo3b = Sacramento DSC 0061 (5673120609) (cropped).jpg{{!}}Downtown
| photo4a = West Sacramento, CA, USA - panoramio (cropped).jpg{{!}}Sacramento Riverfront
| photo4b = Stanleymosklibraryandcourtsbldg.jpg{{!}}California Supreme Court
| spacing = 2
| position = center
| color_border = white
| color = white
| size = 266
| foot_montage = အပေါ်မှ ညာသို့: ဆာခရာမန်တို မြို့လယ်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် ကက်ပီတိုလ် (လွှတ်တော်)၊ Crocker အနုပညာပြတိုက်၊ ဆာခရာမန်တို မြို့လယ်၊ တာဝါတံတားနှင့် အောက်တွင် ဆာခရာမန်တို မြစ်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား တရားရုံးချုပ်}}
| image_flag = Flag of Sacramento, California.svg
| image_seal = Seal of Sacramento, California.png
| nickname = "သစ်ပင်မြို့တော်"
| motto = {{Lang-la|Urbs Indomita}}<br />({{lang-my|"အရှုံးမပေးသော မြို့"}})
| image_map = Sacramento County California Incorporated and Unincorporated areas Sacramento Highlighted.svg
| mapsize = 250x200px
| map_caption = [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]]ရှိ ဆာခရာမန်တိုကောင်တီအတွင်း မြေပုံ
| pushpin_map =
| pushpin_label =
| pushpin_map_caption =
| pushpin_relief =
| coordinates = {{coord|38|34|54|N|121|29|40|W|region:US-CA|display=inline,title}}
| coordinates_footnotes =
| subdivision_type = နိုင်ငံ
| subdivision_name = [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]
| subdivision_type1 = [[အမေရိကန်ပြည်နယ်|ပြည်နယ်]]
| subdivision_name1 = [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]]
| subdivision_type2 = ကောင်တီ
| subdivision_name2 = ဆာခရာမန်တို ကောင်တီ
----
| subdivision_type3 = ဒေသ
| subdivision_name3 = ဆာခရာမန်တို တောင်ကြား
| subdivision_type4 = ပေါင်းစပ်စာရင်းအင်းဧရိယာ
| subdivision_name4 = ဆာခရာမန်တို မြို့ပြဧရိယာ
| subdivision_type5 = မြို့တော်စာရင်းအင်းဧရိယာ
| subdivision_name5 = ဆာခရာမန်တို–ရို့စ်ဗီးလ်–အာဒန်-အာကေ့ဒ်
<!-- History -------------->
| established_title = မြို့တော်ပေါင်းစပ်ခြင်း
| established_date = ၂၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈၅၀<ref>{{cite web
|url=http://www.calafco.org/docs/Cities_by_incorp_date.doc
}}</ref>
| established_title2 = မြို့ပြ ဥပဒေ
| established_date2 = ၁၉၂၀<ref>{{cite web
| url = http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall
| title = City Hall
| publisher = City of Sacramento
| access-date = February 23, 2015
| archive-url = https://web.archive.org/web/20150221182500/http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall
| archive-date = February 21, 2015
| url-status = dead
}}</ref>
| government_type = [[ကောင်စီ-မန်နေဂျာ အစိုးရ|မြို့တော်ကောင်စီ]]<ref>{{cite web|url=http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall|title=City Hall|publisher=City of Sacramento|access-date=February 28, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150221182500/http://portal.cityofsacramento.org/City-Hall|archive-date=February 21, 2015|url-status=dead}}</ref>
| governing_body = ဆာခရာမန်တို မြို့တော်ကောင်စီ
| leader_title = မြို့တော်ဝန်
| leader_name = ဒဲရယ်လ် စတိန်းဘက်
| leader_party = [[ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု)]]<ref name=cc>{{cite web
| url = http://portal.cityofsacramento.org/Mayor-Council
| publisher = City of Sacramento
| access-date = December 14, 2014
| title = Mayor & Council
| archive-url = https://web.archive.org/web/20141216184148/http://portal.cityofsacramento.org/mayor-council
| archive-date = December 16, 2014
| url-status = dead
}}</ref>
| leader_title1 = [[:en:Sacramento City Council|မြို့တော်ကောင်စီ]]<ref name=cc />
| leader_name1 = {{Collapsible list
| title = ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်များ
| frame_style = border:none; padding: 0;
| list_style = text-align:left;
| 1 = Angelique Ashby
| 2 = Sean Loloee
| 3 = Jeff Harris
| 4 = Katie Valenzuela
| 5 = Jay Schenirer
| 6 = Eric Guerra
| 7 = Rick Jennings II
| 8 = Mai Vang }}
| unit_pref = Imperial
| area_footnotes = <ref name="CenPopGazetteer2019">{{cite web|title=2019 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2019_Gazetteer/2019_gaz_place_06.txt|publisher=United States Census Bureau|access-date=July 1, 2020}}</ref>
| total_type = မြို့
| area_total_sq_mi = 99.77
| area_land_sq_mi = 97.68
| area_water_sq_mi = 2.09
| area_water_percent = 2.19
|area_total_km2 = 258.41
|area_land_km2 = 253.00
|area_water_km2 = 5.41
| elevation_footnotes = <ref name="GNIS">{{Cite gnis|1659564|Sacramento|access-date=January 28, 2013}}</ref>
| elevation_ft = 30
<!-- Population ----------->
| population_total = 524943
| population_as_of = [[:en:2020 United States census|2020]]
| population_footnotes = <ref name="QuickFacts">{{cite web |title=QuickFacts: Sacramento city, California |url=https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/sacramentocitycalifornia/POP010220 |publisher=United States Census Bureau |access-date=25 August 2021}}</ref>
| population_rank = [[:en:List of United States cities by population|35th]] in the United States<br />[[:en:List of largest cities in California by population|6th]] in California
| population_density_sq_mi = 5374.11
| population_density_km2 = 2074.87
| population_metro_footnotes = <ref name="2020Pop">{{cite web |title=2020 Population and Housing State Data |url=https://www.census.gov/library/visualizations/interactive/2020-population-and-housing-state-data.html |publisher=United States Census Bureau |access-date=22 August 2021}}</ref>
| population_metro = 2397382 ([[:en:List of metropolitan statistical areas|26th]])
| population_demonym = Sacramentan
| timezone = [[:en:Pacific Time Zone|PST]]
| utc_offset = −08:00
| timezone_DST = [[:en:Pacific Time Zone|PDT]]
| utc_offset_DST = −07:00
| postal_code_type = [[ZIP code]]s
| postal_code = 942xx, 958xx
| area_code_type = [[:en:North American Numbering Plan|Area code]]
| area_code = [[:en:Area codes 916 and 279|916 and 279]]
| blank_name = [[:en:Federal Information Processing Standards|FIPS]] code
| blank_info = {{FIPS|06|64000}}
| blank1_name = [[:en:Geographic Names Information System|GNIS]] feature IDs
| blank1_info = {{GNIS4|1659564}}, {{GNIS 4|2411751}}
| website = {{URL|cityofsacramento.org}}
}}
'''ဆာခရာမန်တို''' ({{lang|en|Sacramento}}) သည် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]၊ [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]]၏ မြို့တော်ဖြစ်ပြီး ဆာခရာမန်တိုကောင်တီ၏ အကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်သည်။ ကယ်လီဖိုးနီးယားမြောက်ပိုင်း ဆာခရာမန်တိုတောင်ကြားရှိ ဆာခရာမန်တိုမြစ်နှင့် အမေရိကန်မြစ်များ၏မြစ်ဆုံတွင်တည်ရှိပြီး ဆာခရာမန်တို၏ လူဦးရေသည် ၂၀၂၀ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ၅၂၄,၉၄၃ ဖြစ်သည်။ ဆာခရာမန်တိုသည် ကယ်လီဖိုးနီးယားရှိ လူဦးရေအရ ဆဋ္ဌမအကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် နဝမမြောက်အကြီးဆုံးမြို့တော်ဖြစ်သည်။ ဆာခရာမန်တိုသည်ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်၏ နိုင်ငံရေးဗဟိုချက်နှင့် တတ်သိပညာရှင်များကို စည်းရုံးရန် အချက်အချာကျသော နေရာဖြစ်သည်။ ၎င်းတွင် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် ကက်ပီတိုလ်ပြတိုက် ရှိသည်။
ဆာခရာမန်တိုသည် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်တွင် အလျင်မြန်ဆုံး ဖွံ့ဖြိုးလာနေသော အဓိကမြို့ဖြစ်သည်။ အမေရိကန် အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းရှိ ထင်ရှားသော နိုင်ငံရေးအချက်အချာတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေပြီး ပညာရေးဆိုင်ရာအချက်အချာဖြစ်သည့် [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်တက္ကသိုလ်]]၊ ဆာခရာမန်တို တို့၏နေရာဖြစ်သည်။ အလားတူ၊ ဆာခရာမန်တိုသည် Sutter Health၊ ကမ္ဘာကျော် UC Davis Medical Center နှင့် UC Davis ဆေးကျောင်း၏ ထိုင်ခုံများအဖြစ် ကယ်လီဖိုးနီးယားကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်းအတွက် အဓိကဗဟိုချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြတိုက်၊ Crocker အနုပညာပြတိုက်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် မီးရထားပြတိုက်၊ California Hall of Fame နှင့် Old Sacramento ပြည်နယ်သမိုင်းဝင်ပန်းခြံတို့ ပါဝင်သည့် ခရီးသွားနေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ [[ဆာခရာမန်တို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်]]သည် မြို့၏အနောက်မြောက်ဘက်တွင်တည်ရှိပြီး မြို့တော်၏အဓိကလေဆိပ်ဖြစ်သည်။
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ မြို့များ]]
qcu1yclm4asahqb9ljbxpx74u0igg4y
နာရိုင်
0
230221
756493
752704
2022-08-27T19:22:49Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{cleanup}}
{{Infobox ဘုရင်
| အမည် = ကြီးမြတ်သောဘုရင်နာရိုင်<br>นารายณ์มหาราช
| ဓာတ်ပုံ = Narai.JPG
| သက်တမ်း = (၁၆၅၆-၁၆၈၈)
| နန်းသက် = ၁၆၅၆ အောက်တိုဘာလ ၂၆ရက် - ၁၆၈၈ ဇူလိုင်လ ၁၀ရက်/၁၁ရက်
| အမည်အပြည့်အစုံ =ဆော(မ်)ဒက် ဖရ နာရိုင် မဟာရာချ် (สมเด็จพระนารายณ์มหาราช)
| ငယ်မည် =
| ဘွဲ့အမည် =တတိယမြောက် ရာမဓိပတိ (รามาธิบดีที่ ๓)
| အမည်ကွဲ =
| နံတော် =
| မွေးဖွားသည့်နေ့ =၁၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၆၃၂
| မွေးရာဇာတိ =
| ဖခမည်းတော် = [[Prasat Thong|ဖရာဆာတ်ထုံ(င်)]]
| မယ်တော် = သိရီသီတာ
| ကိုးကွယ်သည့်ဘာသာ = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
| ကြင်ရာတော် = သူရိယုံ(င်) ရာ(တ်)သမိ
| နန်းစံရာနေပြည်တော် = အယုဒ္ဓယ
| နတ်ရွာစံသည့်နေ့ =၂၆ အောက်တိုဘာ ၁၆၅၆
| နတ်ရွာစံသည့်နေရာ =
| မြှုပ်နှံရာနေရာ =
| ဆက်ခံခဲ့သောမင်း= သိရီ သုဓမ္မရာဇာ (ศรีสุธรรมราชา)
| ဆက်ခံမည့်မင်း = ဖေ(တ်)ရာဇာ (เพทราชา)
| မင်းဆက်=ဖရာဆာတ်ထုံ(င်)မင်းဆက် စတုတ္ထမြောက်မင်း
}}
'''ကြီးမြတ်သောဘုရင်နာရိုင်''' ({{lang-th|สมเด็จพระนารายณ์มหาราช}}, {{RTGS|''Somdet Phra Narai Maharat''}}, {{IPA-th|sǒmdèt pʰráʔ nāːrāːj māhǎːrâːt|pron}} {{audio|Narai (TH).ogg|listen}}) သို့မဟုတ် '''တတိယမြောက် ရာမာဓိပတိ''' ({{lang-th|รามาธิบดีที่ ๓}} {{audio|Ramathibodi III (TH).ogg|listen}}) သည် အယုဒ္ဓယပြည်၏ (၂၇) ဆက်မြောက် ဘုရင် ဖြစ်ပါသည်။ ဖရာဆာတ်ထုံ(င်) မင်းဆက်၏ နောက်ဆုံးနှင့် (၄) ဆက်မြောက် ဘုရင် ဖြစ်ပါသည်။ ဘုရင်နာရိုင်သည် ဖရာဆာတ်ထုံ(င်) မင်းဆက်၏ အကျော်ကြားဆုံး ဘုရင်တစ်ပါးဖြစ်ပြီး အယုဒ္ဓယပြည်ကို ၁၆၅၆ ခုနှစ် မှ ၁၆၈၈ ခုနှစ် အထိ အုပ်ချုပ်စိုးစံခဲ့ပါသည်။
အယုဒ္ဓယပြည်သည် ဘုရင်နာရိုင်လက်ထက်တွင် အကြွယ်ဝဆုံး ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဘုရင်နာရိုင်လက်ထက်တွင် အယုဒ္ဓယပြည်သည် အရှေ့အလယ်ပိုင်း နှင့် အနောက်ဉရောပ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များနှင့် အလွန်ကောင်းမွန်သည့် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် သံတမန်ဆက်ဆံရေး လုပ်ဆောင်ချက်များ ရှိခဲ့သည်။ ဘုရင်နာရိုင်သည် သူစိုးစံစဉ်ကာလ နောက်ပိုင်းနှစ်များ၌ သူသဘောအကျဆုံး ဂရိလူမျိုး စွန့်စားရေးသမား ကွန်စတန်တင် ပေါ(လ်)ခွန်အား အာဏာများစွာ ပေးခဲ့သည့်အတွက် ယေဘုယျအားဖြင့် ကွန်စတန်တင် ပေါလ်ခွန်သည် အယုဒ္ဓယပြည်၏ ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ ကွန်စတန်တင် ပေါ(လ်)ခွန်၏ စီစဉ်ပေးမှုဖြင့် အယုဒ္ဓယပြည်သည် လူးဝစ် (၁၄) လက်ထက် ပြင်သစ်ပြည်နှင့် အလွန်ရင်းနှီးသော သံတမန်ဆက်ဆံရေး ရှိခဲ့ပြီး ပြင်သစ်စစ်သားများ နှင့် သာသနာပြုများသည် အယုဒ္ဓယ၏ အထက်တန်းလွှာ အသိုင်းအဝိုင်း နှင့် ကာကွယ်ရေးတို့တွင် ပြည့်နှက်နေခဲ့သည်။ ပြင်သစ်အရာရှိများ အယုဒ္ဓယနန်းတွင်းတွင် ထဲထဲဝင်ဝင် ပါဝင်လာမှုကြောင့် ပြင်သစ်အရာရှိများ အချင်းချင်း ကြားတွင်သာမက ဒေသခံ အယုဒ္ဓယပြည်သား အရာရှိများနှင့်ပါ ဝိဝါဒကွဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ကြပြီး အယုဒ္ဓယပြည်တွင် ၁၆၈၈ ခုနှစ် တော်လှန်ရေး ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ကာ ဘုရင်နာရိုင်ခေတ် ကုန်ဆုံးခဲ့သည်။
{{Lifetime|၁၆၃၃|၁၆၈၈}}
t8p3s9hamkkiu5f0iesdp7cefkqfcyt
ချိုင်အင်းဝမ်
0
230319
756494
753932
2022-08-27T19:29:19Z
Dr Lotus Black
31011
/* ကိုးကား */
wikitext
text/x-wiki
{{short description|၂၀၁၆ ခုနှစ်ကတည်းက ထိုင်ဝမ်၏ သမ္မတ}}
{{Infobox officeholder
| honourable_prefix =
| name = ချိုင်အင်းဝမ်
| native_name = {{nobold|蔡英文}}
| native_name_lang = zh-Hant-TW
| image = 蔡英文官方元首肖像照.png
| caption = ရုံးသုံးဓာတ်ပုံ (၂၀၁၆)
| office = [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ]]
| vicepresident = [[Chen Chien-jen]]<br />[[လိုင့်ချင်းဒေ]]
| premier = [[Lin Chuan]]<br />[[Lai Ching-te]]<br />[[Su Tseng-chang]]
| term_start = ၂၀ မေ ၂၀၁၆
| term_end =
| predecessor = [[မာယင်းကျို]]
| successor =
| office1 = [[ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (ထိုင်ဝမ်)|ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ]] ဥက္ကဋ္ဌ
| term_start1 = ၂၀ မေ ၂၀၂၀
| term_end1 =
| birth_date = {{birth date and age|1956|8|31|df=y}}
| birth_place = မက်ခေ အမှတ်တရဆေးရုံ၊ ကျုံရှန်ခရိုင်၊ [[ထိုင်ပေမြို့]]၊ [[ထိုင်ဝမ်]]။
| nationality = {{flag|ROC}}
| party = [[ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ]] (၂၀၀၄–လက်ရှိ)
| otherparty = [[တစ်သီးပုဂ္ဂလ နိုင်ငံရေးသမား]] (၂၀၀၄ မတိုင်မီ)
| residence = [[နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ တရားဝင်အိမ်တော် (တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ)]]
| education = {{nowrap|[[National Taiwan University]]}} ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br />[[Cornell University]] ([[Master of Laws|LLM]])<br />[[London School of Economics]] ([[Doctor of Philosophy|PhD]])
| signature = Signature of Tsai Ing-wen.svg
| module = {{Chinese
|child = yes
|pic = Tsai Ing-wen (Chinese characters).svg
|piccap = "Tsai Ing-wen" in Chinese characters
|picsize = 135px
|t = {{linktext|蔡|英|文}}
|s = {{linktext|蔡|英|文}}
|p = Cài Yīngwén
|bpmf = ㄘㄞˋ ㄧㄥ ㄨㄣˊ
|w = Ts{{wg-apos}}ai<sup>4</sup> Ying<sup>1</sup>-wên<sup>2</sup>
|gr = Tsay Ing'wen
|tp = Cài Yingwún
|mps = Tsài Yīng-wén
|myr = Tsài Yīngwén
|mi = {{IPAc-cmn|c|ai|4|-|ying|1|.|wen|2}}
|j = Coi3 Jing1man4
|y = Choi Yīng-màhn
|poj = Chhòa Eng-bûn
|tl = Tshuà Ing-bûn
|h = Tshai Yîn-vun
|showflag = }}
}}
'''ချိုင်အင်းဝမ်''' ({{zh|t=蔡英文|p=Cài Yīngwén}}; ၃၁ ဩဂုတ်၊ ၁၉၅၆ မွေးဖွား) သည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှစတင်၍ [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ၏သမ္မတ]]အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသော ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံရေးသမားဖြစ်ပြီး ပညာရေးဆိုင်ရာ လက်ရှိတာဝန်ရှိသူဖြစ်သည်။<ref>https://english.president.gov.tw/News/6004</ref> [[ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (ထိုင်ဝမ်)|ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ]] (DPP) ၏အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ချိုင်အင်းဝမ်သည် ထိုင်ဝမ်၏ ပထမဆုံးသော အမျိုးသမီးသမ္မတဖြစ်သည်။ သူမသည် ၂၀၂၀ ခုနှစ်ကတည်းက DPP ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ယခင်က ၂၀၀၈ မှ ၂၀၁၂ နှင့် ၂၀၁၄ မှ ၂၀၁၈ ထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သေးသည်။<ref>https://english.president.gov.tw/Page/40</ref>
[[ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၂|၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမအကြိမ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် သူမသည် ထိုအချိန်က သမ္မတ [[မာယင်းကျို]]ကို ရှုံးနိမ့်ခဲ့သော်လည်း [[ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၆|၂၀၁၆ ခုနှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် သူမ၏ ပထမဆုံး သမ္မတသက်တမ်းကို သောင်ပြိုကမ်းပြို အနိုင်ရခဲ့သည်။ [[ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀|၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် မဲအရေအတွက် တိုးလာသဖြင့် သူမသည် သမ္မတအဖြစ် ပြန်လည်အရွေးခံရသည်။<ref>https://www.npr.org/2020/01/11/795573457/rebuking-china-taiwan-votes-to-reelect-president-tsai-ing-wen</ref>
==ငယ်ဘဝ==
သူမကို ထိုင်ပေမြို့၊ ကျုံ့ရှန်းခရိုင်ရှိ Mackay Memorial ဆေးရုံတွင် ၁၉၅၆ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၃၁ ရက်နေ့တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။<ref>https://asiatimes.com/2015/12/must-know-facts-about-taiwans-presidential-candidates/</ref> မောင်နှမ ဆယ့်တစ်ဦးအနက် အငယ်ဆုံးဖြစ်သည်။ သူမ၏ဖခင်၊ Tsai Chieh-sheng (1918-2006) သည် မော်တော်ယာဉ်ပြုပြင်ရေးဆိုင်ကို ဖွင့်လှစ်သည့် စီးပွားရေးသမားဖြစ်ပြီး သူမ၏မိခင် Chang Chin-fong (1925-2018) မှာ အိမ်ရှင်မဖြစ်သည်။
သူမ၏အမည်မှာ အင်းဝမ် (英文) ကို မျိုးရိုးစဉ်ဆက်အမည်ပေးခြင်းအလေ့အကျင့်များဖြင့် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့က 瀛文 စာလုံးပေါင်းကို အကြံပြုထားသော်လည်း၊ သူမ၏ဖခင် 瀛 သည် အက္ခရာ ရေးချက်များလွန်းသည်ဟု ခံစားမိပြီး ၎င်းကို 英 အက္ခရာဖြင့် အစားထိုးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။[15] သူမ၏ အလယ်တန်းကျောင်းတက်စဉ်အတွင်း သူမသည် Taipei Municipal Zhongshan Girls High School တွင် ပညာသင်ခဲ့သည်။ ဖခင်၏ဆန္ဒအရ ဥပဒေပညာကို လေ့လာခဲ့သည်။
၁၉၇၈ ခုနှစ်တွင် [[အမျိုးသား ထိုင်ဝမ် တက္ကသိုလ်]]မှ ဥပဒေဘွဲ့ရရှိပြီးနောက် ချိုင်သည် ၁၉၈၀ ခုနှစ်တွင် Cornell University Law School တွင် ဥပဒေမဟာဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် London School of Economics တွင် ဥပဒေပညာကို လေ့လာခဲ့ပြီး Ph.D ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၄ ခုနှစ်တွင် [[လန်ဒန်တက္ကသိုလ်]]မှ ဥပဒေဘွဲ့ပြုခဲ့သည်။<ref>https://www.bloomberg.com/markets/stocks?blocklist=3410816</ref> ထိုင်ဝမ်သို့ ပြန်ရောက်သောအခါ၊ ထိုင်ပေရှိ Soochow University နှင့် National Chengchi University တို့တွင် ဥပဒေပညာကို သင်ကြားပို့ချခဲ့သည်။
==နိုင်ငံရေး==
၂၀၀ ခုနှစ်တွင် ချိုင်ကို [[ပြည်မကြီးရေးရာကောင်စီ]]၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်းခံရသည်။ သူမသည် Pan-Green ကိုယ်ချင်းစာတရားများကို ထိန်းသိမ်းထားကြောင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ယုံကြည်ချက်ဖြင့် Tsai သည် ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် [[ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (ထိုင်ဝမ်)|ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (DPP)]] သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် သူမသည် ၂၀၀၄ ခုနှစ် ပါလီမန်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအဖြစ် DPP မှ အမည်စာရင်းတင်သွင်းခံရပြီး ဥပဒေပြုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံခဲ့ရသည်။
၂၀၀၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် Tsai အား ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် အများအားဖြင့် ရည်ညွှန်းလေ့ရှိသည့် [[ဥပဒေပြုရေးယွမ်|လွှတ်တော်]]၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌရာထူးအတွက် ခန့်အပ်ခြင်းခံရသည်။ သူမသည် စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေးကော်မရှင်၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
၂၀၀၇ ခုနှစ် မေလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် Tsai သည် ရာထူးမှနုတ်ထွက်မည့် ဝန်ကြီးချုပ် Su Tseng-chang ၏ အစိုးရအဖွဲ့နှင့်အတူ ဝန်ကြီးချုပ် Chang Chun-hsiung နှင့် ၎င်း၏ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များအတွက် လမ်းဖွင့်ပေးရန် နှုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ် Chang ကို သမ္မတရုံး၏ လက်ရှိ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် Chiou I-jen အား ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် အစားထိုးခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ထိုင်ဝမ်အခြေစိုက် ဇီဝနည်းပညာကုမ္ပဏီ TaiMedBiologics ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ကူမင်တန်က Tsai သည် ၎င်း၏ ဒုဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် သက်တမ်းကာလအတွင်း TaiMedBiologics အား အစိုးရနှင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲခဲ့ပြီး အစိုးရမှ နုတ်ထွက်ကာ နောက်ပိုင်းတွင် ကုမ္ပဏီကို ဦးဆောင်ရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် သူမသည် စွပ်စွဲထားသော အမှားများအားလုံးမှ ကင်းရှင်းခဲ့သည်။
[[ကွန်မင်တန်ပါတီ|ကူမင်တန်]] သမ္မတလောင်း [[မာယင်းကျို]]သည် [[၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ|ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၀၈]]အတွက် ၎င်း၏အရွေးခံမည့်သူအား ရှာဖွေရာတွင် DPP အဖွဲ့ဝင် Tsai က အံ့အားသင့်ဖွယ်အကြံပြုခဲ့သည်။ ၎င်း၏ရှာဖွေမှုသည် ကျား၊မ၊ အလုပ်အကိုင်၊ သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေး ပါတီဆက်နွယ်မှုများပင် သတ်မှတ်သတ်မှတ်ထားခြင်းမရှိကြောင်း Ma မှ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။
၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် Tsai သည် DPP ဥက္ကဋ္ဌနေရာအတွက် Koo Kwang-ming ကိုအနိုင်ရခဲ့ပြီး ပါတီ၏ ၁၂ ကြိမ်မြောက် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်မှ နုတ်ထွက်ခဲ့သော Frank Hsieh ကို ဆက်ခံခဲ့သည်။ သူမသည် ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံရေးပါတီကြီးတစ်ခုတွင် ပထမဆုံးဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သည့် အမျိုးသမီးဖြစ်သည်။
==သမ္မတသက်တမ်း==
==ကိုးကား==
{{reflist}}
{{Lifetime|၁၉၅၆}}
[[ကဏ္ဍ:အမျိုးသမီး သမ္မတများ]]
7y4yk7jnfyvwo7ei9vmeqougilurvlm
ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀
0
230323
756499
753168
2022-08-27T20:11:52Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox election
| election_name = ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀
| country = Taiwan
| type = presidential
| ongoing = no
| previous_election = ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၆
| previous_year = ၂၀၁၆
| election_date = {{Start date|2020|01|11|df=y}}
| next_election = ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၄
| next_year = ၂၀၂၄
| registered = ၁၉,၃၁၁,၁၀၅
| turnout = ၇၄.၉၀% {{increase}} ၈.၆၃ {{abbr|pp|percentage points}}
| image1 = Tsai Ing-wen election infobox.png
| nominee1 = '''[[ချိုင်အင်းဝမ်]]'''
| party1 = [[ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (ထိုင်ဝမ်)|DPP]]
| running_mate1 = '''[[ဝီလီယမ် လိုင်]]'''
| popular_vote1 = '''၈,၁၇၀,၂၃၁'''
| percentage1 = '''၅၇.၁၃%'''
| image2 = 高雄市長 韓國瑜.jpg
| nominee2 = [[ဟန်ကော်ယူ]]
| party2 = [[ကွန်မင်တန်ပါတီ|ကွန်မင်တန်]]
| running_mate2 = [[Chang San-cheng]]
| popular_vote2 = ၅,၅၂၂,၁၁၉
| percentage2 = ၃၈.၆၁%
| map_image = 2020ROCPresident.svg
| map_caption = အစိမ်း- ဆိုင်အင်းဝမ်၊ အပြာ- ဟန်ကော်ယူ
<!-- bottom -->| title = [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|သမ္မတ]]
| before_election = [[ချိုင်အင်းဝမ်]]
| before_party = [[ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (ထိုင်ဝမ်)|ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ]]
| after_election = [[ချိုင်အင်းဝမ်]]
| after_party = [[ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (ထိုင်ဝမ်)|ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ]]
}}
(၁၀) ကြိမ်မြောက် ဥပဒေပြု ယွမ်ရွေးကောက်ပွဲနှင့်အတူ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် [[ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ]]တွင်များ [[သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ|သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ]] ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ လက်ရှိသမ္မတ [[ဆိုင်အင်းဝမ်]]နှင့် [[ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (ထိုင်ဝမ်)|ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ]] မှ ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း ဝီလီယမ် လိုင်တို့သည် ရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရခဲ့ပြီး [[ကွန်မင်တန်ပါတီ]] (KMT) မှ Kaohsiung မြို့တော်ဝန် Han Kuo-yu နှင့် ၎င်း၏ တွဲဖက်အရွေးခံ Chang San-cheng တို့အပြင် တတိယ၊ ပါတီကိုယ်စားလှယ် James Soong တို့သည် ရှုံးနိမ့်ခဲ့သည်။
[[Category:ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ၏ ရွေးကောက်ပွဲများ]]
9r7byd60np16dgvnch28ywnrhjzx3aa
တရားဝင် အရေးအသားစနစ်
0
230329
756505
753239
2022-08-27T20:17:21Z
Dr Lotus Black
31011
[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:စာလုံးပေါင်း]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
'''တရားဝင် အရေးသားစနစ်'''တစ်ခုသည် [[ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေ|ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ]]များ သို့မဟုတ် နိုင်ငံများ၊ ပြည်နယ်များနှင့် အခြားတရားစီရင်ပိုင်ခွင့်များအတွက် တရားဝင်သတ်မှတ်ထားသော စာရေးစနစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ရုံးသုံးဘာသာစကားကို အရေးအသားနှစ်ခု သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပို၍ ရေးသားထားသော လက်တွေ့တွင် ၎င်းကို အဓိကအားဖြင့် အသုံးပြုသည်။ ဤဘာသာစကားများတွင် ဇာတ်ညွှန်းအသုံးပြုခြင်းသည် ယဉ်ကျေးမှု သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အဓိပ္ပာယ်များ ပါလေ့ရှိသောကြောင့် တရားဝင် ဇာတ်ညွှန်းတစ်ရပ်ကို ကြေငြာခြင်းသည် ယဉ်ကျေးမှု သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးကို လွှမ်းမိုးရန် ပန်းတိုင်ရှိခြင်း သို့မဟုတ် နှစ်မျိုးလုံးအတွက် ဖြစ်သည်ဟု တစ်ခါတစ်ရံတွင် ဝေဖန်ကြသည်။ လိုချင်သောအကျိုးသက်ရောက်မှုများသည် ပညာရေး၊ ဆက်သွယ်ရေးနှင့် ဘဝ၏အခြားသောကဏ္ဍအချို့လည်း ပါဝင်နိုင်သည်။
[[ကဏ္ဍ:စာလုံးပေါင်း]]
3siybxehqjesmrnvupk5xvmv7yjgkrq
ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ ဘုရင်စနစ်
0
230409
756491
753945
2022-08-27T19:14:57Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox monarchy
| royal_title = ဘုရင်မ
| realm = ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ<!--Please do not add "of Great Britain and Northern Ireland"; it was "Great Britain" only from 1707 and "Great Britain and Ireland" from 1801-->
| coatofarms = Royal Coat of Arms of the United Kingdom (Both Realms).svg
| coatofarms_size = 200
| coatofarms_article = Royal coat of arms of the United Kingdom{{!}}Royal coats of arms
| image = Elizabeth II in Berlin 2015 (cropped).JPG
| incumbent = [[ဒုတိယ အယ်လီဇဘက်|ဒုတိယမြောက် အဲလိဇဘက်]]
| incumbentsince = ၁၉၅၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ (၆) ရက်နေ့
| style = သူမ၏ ဘုန်းတန်ခိုးတော်
| heir_apparent = [[ချားလ်စ် ဝေလမင်းသား]]
| first_monarch = <!--Please do not complete this field as there is a dispute as to whether James I, Anne or George III is the first UK monarch-->
| date = <!--See above-->
| residence =
| appointer = [[မျိုးရိုးအမွေ ဆက်ခံခြင်း]]
| website = {{url|https://www.royal.uk/|www.royal.uk}}
}}
'''ဗြိတိသျှဘုရင်စနစ်'''ဟု အများအားဖြင့် ရည်ညွှန်းသော '''ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ ဘုရင်စနစ်''' [[မျိုးရိုးအမွေ ဆက်ခံခြင်း|မျိုးရိုးအမွေ ဆက်ခံသော]] [[အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံ|အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံတော်]]၏ [[နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ|အကြီးအကဲ]]အဖြစ် စိုးစံသော [[စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်]]အစိုးရပုံစံဖြစ်ပြီး၊ [[ဓနသဟာယ နိုင်ငံတော်]]များ နှင့် [[ဗြိတိသျှ ပင်လယ်ရပ်ခြား နယ်မြေများ]]တို့၏ [[နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ]]လည်း ဖြစ်သည်။ လက်ရှိဘုရင်မကြီးမှာ [[ဒုတိယ အယ်လီဇဘက် နန်းတက်ပွဲ|၁၉၅၂ ခုနှစ်တွင် နန်းတက်ခဲ့]]သော [[ဒုတိယ အယ်လီဇဘက်]]ဘုရင်မဖြစ်သည်။
ဘုရင်နှင့် [[ဗြိတိသျှတော်ဝင်မိသားစု|၎င်းတို့၏ မိသားစုဝင်များ]]သည် တရားဝင်၊ အခမ်းအနားများ၊ [[သံတမန်ရေး]]နှင့် ကိုယ်စားပြုမှုဆိုင်ရာ တာဝန်အမျိုးမျိုးကို ထမ်းဆောင်ကြသည်။ ဘုရင်စနစ်သည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေက စည်းမျဉ်းထားသောကြောင့် ဘုရင်သည် နိုင်ငံရေးပါတီမဝင်ဘဲ လုပ်ဆောင်သည့် ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့များ ပေးအပ်ခြင်းနှင့် [[ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]]ခန့်အပ်ခြင်းစသည့် လုပ်ငန်းဆောင်တာများအတွက် ကန့်သတ်ထားသည်။ ဘုရင်သည် [[ဗြိတိသျှတပ်မတော်|ဗြိတိသျှစစ်တပ်]]၏ အကြီးအကဲဖြစ်သည်။ အစိုးရအပေါ် အဆုံးစွန်သော အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို တော်ဝင်အခွင့်အာဏာဖြင့် တရားဝင် အုပ်ချုပ်မှုမှတဆင့် ဆက်လက်တည်ရှိနေသော်လည်း အဆိုပါ အာဏာများကို လွှတ်တော်တွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် ဥပဒေများအတိုင်းသာ အသုံးပြုနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး လက်တွေ့တွင်မူ ကွန်ဗင်းရှင်းနှင့် ရှေးထုံးများ၏ ကန့်သတ်ချက်များအတွင်းသာ ဖြစ်သည်။
[[ကဏ္ဍ:ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း အစိုးရအဖွဲ့]]
9v5nzhrmdqxjtb1n0ekuto7u4ipj16s
ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်
0
230410
756489
753944
2022-08-27T18:40:12Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox official post
| post = ဝန်ကြီးချုပ်
| body = မဟာဗြိတိန်နှင့် မြောက်အိုင်ယာလန် ပြည်ထောင်စု ဘုရင့်နိုင်ငံတော်
| insignia = Royal Coat of Arms of the United Kingdom (HM Government).svg
| insigniacaption =
| flag = Flag of the United Kingdom.svg
| flagcaption = [[နိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ အလံတော်]]
| flagborder = yes
| image = Boris Johnson official portrait (cropped).jpg
| incumbent = [[ဘောရစ် ဂျွန်ဆင်]]
| incumbentsince = {{Start date|df=yes|2019|7|24}}
| department = [[ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရ]]<br />ဝန်ကြီးဌာနချုပ်<br />[[အစိုးရအဖွဲ့ရုံး]]
| style = {{plainlist|
* ဂုဏ်ပြုအပ်သော
* ဝန်ကြီးချုပ် (အလွတ်သဘော)
}}
| status = [[အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအကဲ]]
| member_of = {{ubl|[[Cabinet of the United Kingdom|Cabinet]]|[[Privy Council of the United Kingdom|Privy Council]]||[[British–Irish Council]]|[[National Security Council (United Kingdom)|National Security Council]]}}
| reports_to =
| residence = {{ubl|[[10 Downing Street]] (unofficial)|[[Chequers]] (country house)}}
| seat =
| nominator =
| appointer = [[ရှင်ဘုရင်]]
| appointer_qualified =
| termlength = သူမ၏ ဘုန်းတန်ခိုးတော် နှစ်သက်သည်အထိ
| termlength_qualified =
| constituting_instrument =
| formation = {{start date and age|df=y|1721|4|3}}
| inaugural = [[ရောဗတ် ဝါလပို]]
| salary = £157,372 per annum<ref>{{Cite web |title=Salaries of Members of Her Majesty's Government – Financial Year 2021–22 |url=https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1027301/Salaries_of_Members_of_Her_Majestys_Government_-_Financial_Year_2021-22_-_Publication.pdf |access-date=2021-12-13}}</ref><br />(including £81,932 MP salary)<ref>{{Cite web |title=Pay and expenses for MPs |url=https://www.parliament.uk/about/mps-and-lords/members/pay-mps/ |access-date=2021-12-13 |website=parliament.uk}}</ref>
| website = [https://www.gov.uk/government/organisations/prime-ministers-office-10-downing-street 10 Downing Street]
| deputy = ''No fixed position, however it is sometimes held by'':<br>{{blist|[[Deputy Prime Minister of the United Kingdom|Deputy Prime Minister]]|[[First Secretary of State]]}}
}}
'''ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်'''သည် [[ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရ|ဗြိတိန်အစိုးရ]]၏ [[အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအကဲ|အကြီးအကဲ]]ဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်သည် တော်ဝင်အခွင့်အာဏာ အများစုကို ကျင့်သုံးခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အချုပ်အခြာအာဏာကို အကြံပေးခြင်း၊ အစိုးရအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဝန်ကြီးများကို ရွေးချယ်သည်။ ခေတ်သစ်ဝန်ကြီးချုပ်များသည် [[ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ အောက်လွှတ်တော်|အောက်လွှတ်တော်]] (အရပ်သားလွှတ်တော် / House of Commons) ၏ယုံကြည်မှုကို ကွပ်ကဲနိုင်စွမ်းရှိ၍ [[ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံတော် ပါလီမန်|ပါလီမန်]]အမတ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေကြပါသည်။
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဗြိတိသျှ ဝန်ကြီးချုပ်များ]]
s3u6w95tabemib5sf48dxa7gy4ocrci
ဩစတြေးလျနိုင်ငံ အထက်လွှတ်တော်
0
230450
756487
753941
2022-08-27T18:24:08Z
Dr Lotus Black
31011
[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox legislature
|background_color = firebrick
|name = ဆီးနိတ် <br /> Senate
|legislature = ၄၇ ကြိမ်မြောက် ဩစတြေးလျနိုင်ငံတော် ပါလီမန်
|house_type = [[အထက်လွှတ်တော်]]
|coa_pic = Coat of Arms of Australia.svg
|body = ဩစတြေးလျနိုင်ငံတော် ပါလီမန်
|leader1_type = အထက်လွှတ်တော် သမ္မတ
|leader1 = [[ဆူးလိုင်းစ်]]
|party1 = [[ဩစတြေးလျ အလုပ်သမား ပါတီ|လေဘာ]]
|election1 = ၂၆ ဇူလိုင် ၂၀၂၂
|leader2_type = အစိုးရခေါင်းဆောင်
|leader2 = [[ပယ်နီ ဝေါင်]]
|party2 = [[ဩစတြေးလျ အလုပ်သမား ပါတီ|လေဘာ]]
|election2 = ၁ ဇွန် ၂၀၂၂
|leader3_type = အစိုးရစီးပွားရေး စီမံထိန်းသိမ်းသူ
|leader3 = [[ကာတီ ကာလေဂါ]]
|party3 = [[ဩစတြေးလျ အလုပ်သမား ပါတီ|လေဘာ]]
|election3 = ၁ ဇွန် ၂၀၂၂
|leader4_type = အတိုက်အခံပါတီ ခေါင်းဆောင်
|leader4 = [[စိုင်မွန် ဘာမင်ဟမ်]]
|party4 = [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ လစ်ဘရယ် ပါတီ|လစ်ဘရ]]
|election4 = ၅ ဇွန် ၂၀၂၂၂
|members = 76
|structure1 = File:2022 Election Australian Senate - Composition of Members.svg
|structure1_res = 255px
|political_groups1 = {{Composition of Australian Senate}}
|term_length = ၆ နှစ် (ပြည်နယ် အထက်လွှတ်တော်အမတ်များ)<br> {{nowrap|၃ နှစ် (နယ်မြေ အထက်လွှတ်တော်အမတ်များ)}}
|voting_system1 = [[လွှဲပြောင်း၍ရသော တစ်မဲတည်းပေးစနစ်]]
|last_election1 = [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ ဖက်ဒရယ် ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၂|၂၁ မေ ၂၀၂၂]]<br />{{small|(half-Senate election)}}
|next_election1 = ၂၀၂၄ (သို့) ၂၀၂၅
|session_room = Australian Senate - Parliament of Australia.jpg
|meeting_place = Senate Chamber<br />[[Parliament House, Canberra|Parliament House]]<br />[[Canberra]], [[Australian Capital Territory]],<br />[[Commonwealth of Australia]]
|website = {{URL|aph.gov.au/About_Parliament/Senate|Senate}}
}}
'''ဆီးနိတ်''' ({{lang|en|Senate}}) သည် [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ|ဩစတြေးလျနိုင်ငံ]]၏ [[လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စနစ်]][[ဩစတြေးလျနိုင်ငံတော် ပါလီမန်|ပါလီမန်]]၏[[အထက်လွှတ်တော်]]ဖြစ်သည်။ ဆီးနိတ်၏ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များကို [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ|ဩစတြေးလျဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ]] အခန်း ၁ တွင် ဖော်ပြထားသည်။ စုစုပေါင်း ဆီးနိတ်လွှတ်တော်အမတ် ၇၆ ဦး ရှိသည်- လူဦးရေ မခွဲခြားဘဲ ဩစတြေးလျပြည်နယ် ခြောက်ခုမှ ၁၂ ခုနှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ဩစတြေးလျ နယ်မြေနှစ်ခုမှ ၂ ခု ([[ဩစတြေးလျ မြို့တော်နယ်မြေ]]နှင့် မြောက်ပိုင်းနယ်မြေ) တို့မှ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံရသည်။ အထက်လွှတ်တော်အမတ်များကို [[အချိုးကျ ဗဟုကိုယ်စားလှယ်ရွေးချယ်ခြင်း|အချိုးကျကိုယ်စားပြုစနစ်]]တစ်မျိုးဖြစ်သည့် [[လွှဲပြောင်း၍ရသော တစ်မဲတည်းပေးစနစ်]]ဖြင့် အများပြည်သူက ရွေးကောက်တင်မြှောက်ပါသည်။
[[ကဏ္ဍ:ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]
jbpo5u0bive7sgjtftpaldo5ambdfqi
ဩစတြေးလျနိုင်ငံ အောက်လွှတ်တော်
0
230451
756484
753940
2022-08-27T18:21:26Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox legislature
|background_color = #307159
|name = ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော်
|legislature = ၄၇ ကြိမ်မြောက် ဩစတြေးလျနိုင်ငံတော် ပါလီမန်
|coa_pic = Coat of Arms of Australia.svg
|house_type = [[အောက်လွှတ်တော်]]
|body = ဩစတြေးလျနိုင်ငံတော် ပါလီမန်
|leader1_type = ဥက္ကဋ္ဌ
|leader1 = [[မီလ်တန် ဒစ်ခ်]]
|party1 = [[ဩစတြေးလျ အလုပ်သမား ပါတီ|လေဘာ]]
|election1 = ၂၆ ဇူလိုင် ၂၀၂၂
|leader2_type = လွှတ်တော်ခေါင်းဆောင်
|leader2 = [[တိုနီ ဘက်ခ်]]
|party2 = [[ဩစတြေးလျ အလုပ်သမား ပါတီ|လေဘာ]]
|election2 = ၁ ဇွန် ၂၀၂၂
|leader3_type = အတိုက်အခံပါတီရေးရာ စီမံခန့်ခွဲသူ
|leader3 = [[ပေါလ် ဖလတ်ချာ (နိုင်ငံရေးသမား)|ပေါလ် ဖလတ်ချာ]]
|party3 = [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ လစ်ဘရယ် ပါတီ|လစ်ဘရယ်]]
|election3 = ၅ ဇွန် ၂၀၂၂
|members = 151
|structure1 = Australian House of Representatives chart.svg
|structure1_res = 250px
|political_groups1 = {{Composition of Australian House of Representatives}}
|term_length = ၃ နှစ်
|voting_system1 = [[ကြိုက်နှစ်သက်မှုဦးစားပေး ဆန္ဒမဲပေးစနစ်]]
|last_election1 = [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ ဖက်ဒရယ် ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၂]]|၂၁ မေ ၂၀၂၂]]
|next_election1 = ၂၀၂၅
|session_room = Australian House of Representatives - Parliament of Australia.jpg
|meeting_place = House of Representatives Chamber<br />[[Parliament House, Canberra|Parliament House]]<br />[[Canberra]], [[Australian Capital Territory]]<br />[[Australia]]
|website = {{URL|aph.gov.au/About_Parliament/House_of_Representatives|House of Representatives}}
}}
'''ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော်''' ({{lang-en|House of Representatives}}) သည် [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ]]၏ [[လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စနစ်]][[ဩစတြေးလျနိုင်ငံတော် ပါလီမန်|ပါလီမန်]]၏ [[အောက်လွှတ်တော်]]ဖြစ်ပြီး [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ အထက်လွှတ်တော်|ဆီးနိတ်]]သည် [[အထက်လွှတ်တော်]]ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များကို [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ|ဩစတြေးလျဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ]] အခန်း ၁ တွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။
အောက်လွှတ်တော်အမတ်များ၏ သက်တမ်းသည် ပထမအကြိမ် လွှတော်အစည်းအဝေး ကျင်းပသည့်နေ့မှစ၍ အများဆုံး (၃) နှစ်ဖြစ်သော်လည်း [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ ဖက်ဒရယ် ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၁၀|တစ်ကြိမ်သာလျှင်]] သက်တမ်းကို ရောက်ရှိခဲ့သည်။ လွှတ်တော်သည် အမြဲတမ်းလိုလို စောစော ဖျက်သိမ်းလေ့ရှိပြီး များသောအားဖြင့် တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်သော်လည်း တစ်ခါတစ်ရံတွင် လွှတ်တော်နှစ်ရပ်လုံး ဖျက်သည်။ အောက်လွှတ်တော်အမတ်များအတွက် ရွေးကောက်ပွဲများကို အထက်လွှတ်တော်အမတ်များနှင့် တွဲဖက်ကျင်းပလေ့ရှိသည်။ အစိုးရနှင့် သက်တမ်းတိုးခြင်းဖြင့် [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]]သည် ဤလွှတ်တော်၏ ယုံကြည်မှုကို ရရှိပြီး အာဏာဆက်လက်တည်မြဲစေရန် ထိန်းသိမ်းထားရမည်ဖြစ်သည်။
[[Category:ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]
ey9wr4m38fwa9zzamxwfeqx7fdxfw26
ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဘုရင်စနစ်
0
230453
756492
753938
2022-08-27T19:19:01Z
Dr Lotus Black
31011
[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ဩစတြေးလျနိုင်ငံ]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox monarchy
|royal_title = ဘုရင်မ
|realm = ဩစတြေးလျနိုင်ငံ
|border = ဖက်ဒရယ်
|coatofarms = Coat of Arms of Australia.svg
|coatofarms_article = Coat of Arms of Australia
|type = commonwealth
|his/her = Her
|image = The Queen of Australia.jpg
|caption =
|incumbent = [[အယ်လီဇဘက် ဒုတိယ]]
|incumbentsince = ၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၅၂
|heir_apparent = [[ချားလ်စ် ဝေလမင်းသား]]
|residence = [[ကင်ဘာရာမြို့]]
}}
'''ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဘုရင်စနစ်'''သည် [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ|ဩစတြေးလျနိုင်ငံ]]၏ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်မှ ကိုယ်စားပြုသော အစိုးရပုံစံဖြစ်သည်။ ဩစတြေးလျဘုရင်စနစ်သည် ပါလီမန်အစိုးရ၏ [[ဝက်စ်မင်စတာစနစ်]] စံနမူနာယူထားသည့် [[စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်]]ဖြစ်ပြီး [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ]]၏ ထူးခြားသောအင်္ဂါရပ်များကို ပေါင်းစပ်ထည့်သွင်းထားသည်။
[[ကဏ္ဍ:ဩစတြေးလျနိုင်ငံ]]
jyivgi0zi5c79qiden8rpvua8dxudpm
တပ်မတော်(ကြည်း)၊ ဗိုလ်သင်တန်းကျောင်း (ဗထူး)
0
230463
756481
753937
2022-08-27T18:13:07Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{အကိုးအကားမဲ့}}
ဗိုလ်သင်တန်းကျောင်းအား ၁၉၄၆ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ရက်တွင် ပြင်ဦးလွင်မြို့၌စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး ဗိုလ်လောင်းသင်တန်း အမှတ်စဉ် (၁)မှ(၁၆)ထိ နှင့် အရာရှိငယ်သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၁)မှ(၁၁)ထိဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
၁၉၅၇ခုနှစ်ဇွန်လ တွင်ဗထူးတပ်မြို့သို့ပြောင်းရွှေ့ခဲပြီး ဗိုလ်လောင်းသင်တန်း(၁၇)မှ(၂၈)ထိအရာရှိငယ်သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၁၂)မှ(၂၀)ထိဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
၁၉၆၃ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁ရက်နေ့တွင်မှော်ဘီမြို့သို့ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီးဗိုလ်လောင်းသင်တန်း အမှတ်စဉ်(၂၉)မှ(၈၂)ထိ အရာရှိငယ်သင်တန်း အမှတ်စဉ်(၂၁)မှ(၃၉)ထိ အလုပ်သင်ဗိုလ်လောင်းအမှတ်စဉ် (၁)မှ(၁၉)ထိဖွင့်လှစ်သင်ကြားခဲ့သည်။
၁၉၉၁,ခုနှစ်ဩဂုတ်လ ၁၅ရက်တွင် ဗထူးတပ်မြို့သို့ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး ဗိုလ်လောင်းသင်တန်းအမှတ်စဉ် (၈၃)မှ(၁၂၄)ထိ ဖွင့်လှစ်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။
၂၀၁၄ ခုနှစ် မတ်လ ၁၂ရက်တွင် တပ်မတော်(ကြည်း)ဗိုလ်သင်တန်းကျောင်း(ဗထူး)ဟု အမည်ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့သည်။
ရည်ရွယ်ချက်
-------------------
တပ်မတော်(ကြည်း)တွင် အရည်အသွေးပြည့်ဝသော အရာရှိများဖြစ်လာစေရန်နှင့် ခြေလျင်တပ်စုတစ်စုအားကွပ်ကဲ၍ စစ်မြေပြင်တွင် တိုက်ပွဲဝင်နိုင်စေရန်အတွက် မွေးထုတ်ပေးရန်။
[[ကဏ္ဍ:တပ်မတော် (ကြည်း)]]
3s31diqned93g1orzu57w52ewsalpeg
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ သမ္မတ
0
230464
756458
755836
2022-08-27T17:14:22Z
Dr Lotus Black
31011
/* ကိုးကား */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox official post|post=သမ္မတ|body=အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု|insignia=Seal Of The President Of The United States Of America.svg|insigniasize=100|insigniacaption=[[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သမ္မတ၏ တံဆိပ်|သမ္မတတံဆိပ်]]|flag=Flag of the President of the United States of America.svg|flagsize=125|flagborder=yes|flagcaption=[[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သမ္မတ၏ အလံတော်|သမ္မတ အလံတော်]]|image=Joe Biden presidential portrait.jpg|incumbent=[[ဂျိုး ဘိုင်ဒင်]]|incumbentsince=၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၁|department={{plainlist|
* [[Executive branch of the U.S. government]]
* [[Executive Office of the President]]
}}|style={{plainlist|
* မစ္စတာ သမ္မတ<ref>{{Cite news |url=https://www.nytimes.com/1891/08/02/archives/how-to-address-the-president-he-is-not-your-excellency-or-your.html |work=The Washington Star |title=How To Address The President; He Is Not Your Excellency Or Your Honor, But Mr. President |date=August 2, 1891 |via=The New York Times}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.usgs.gov/usgs-manual/handbook/hb/431-2-h/chap4.html |title=USGS Correspondence Handbook—Chapter 4 |date=July 18, 2007 |publisher=Usgs.gov |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120926000950/http://www.usgs.gov/usgs-manual/handbook/hb/431-2-h/chap4.html |archive-date=September 26, 2012 |access-date=November 15, 2012}}</ref><br />(အလွတ်သဘော)
* ဂုဏ်ပြုအပ်သော<ref>{{Cite web |url=http://www.ita.doc.gov/ita_sec/Address%20and%20Salutation.htm |title=Models of Address and Salutation |publisher=Ita.doc.gov |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100720073107/http://www.ita.doc.gov/ita_sec/Address%20and%20Salutation.htm |archive-date=July 20, 2010 |access-date=September 4, 2010}}</ref><br />(တရားဝင်)
}}|type={{plainlist|
* [[နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ]]
* [[အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအကဲ]]
}}|abbreviation=|member_of={{plainlist|
* [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အစိုးရအဖွဲ့|အစိုးရအဖွဲ့]]
* [[United States Domestic Policy Council|Domestic Policy Council]]
* [[National Economic Council (United States)|National Economic Council]]
* [[ကုလသမဂ္ဂ အမျိုးသား လုံခြုံရေးကောင်စီ|အမျိုးသား လုံခြုံရေးကောင်စီ]]
}}|residence=[[အိမ်ဖြူတော်]]|seat=[[ဝါရှင်တန်ဒီစီမြို့]]|appointer=[[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကောလိပ်|ရွေးကောက်ပွဲကောလိပ်]] သို့မဟုတ် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ဒုတိယသမ္မတ|ဒုသမ္မတ]]ရာထူးမှ ဆက်ခံသည်။|termlength=၄ နှစ်၊ တစ်ကြိမ်သက်တမ်းတိုးနိုင်|constituting_instrument=[[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ]]|formation={{date and age|1789|3|4|p=1|br=1}}<ref name="formation">"The conventions of nine states having adopted the Constitution, Congress, in September or October, 1788, passed a resolution in conformity with the opinions expressed by the Convention and appointed the first Wednesday in March of the ensuing year as the day, and the then seat of Congress as the place, 'for commencing proceedings under the Constitution.'<br><br> "Both governments could not be understood to exist at the same time. The new government did not commence until the old government expired. It is apparent that the government did not commence on the Constitution's being ratified by the ninth state, for these ratifications were to be reported to Congress, whose continuing existence was recognized by the Convention, and who were requested to continue to exercise their powers for the purpose of bringing the new government into operation. In fact, Congress did continue to act as a government until it dissolved on the first of November by the successive disappearance of its members. It existed potentially until 2 March, the day preceding that on which the members of the new Congress were directed to assemble." {{ussc|name=Owings v. Speed|link=supreme.justia.com|volume=18|page=420|pin=422|year=1820|reporter=Wheat|reporter-volume=5}}</ref><ref>{{Cite book |last=Maier |first=Pauline |title=Ratification: The People Debate the Constitution, 1787–1788 |url=https://archive.org/details/ratificationpeop0000maie |date=2010 |publisher=Simon & Schuster |isbn=978-0-684-86854-7 |location=New York, New York |page=[https://archive.org/details/ratificationpeop0000maie/page/433 433] |author-link=Pauline Maier}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://constitutioncenter.org/blog/march-4-a-forgotten-huge-day-in-american-politics/ |title=March 4: A forgotten huge day in American history |date=March 4, 2013 |publisher=[[National Constitution Center]] |location=Philadelphia |access-date=July 29, 2018}}</ref>|first=[[ဂျော့ချ် ဝါရှင်တန်]]<ref>{{Cite web |url=https://www.mountvernon.org/library/digitalhistory/digital-encyclopedia/article/presidential-election-of-1789/ |title=Presidential Election of 1789 |website=Digital Encyclopedia |publisher=Mount Vernon Ladies' Association, George Washington's Mount Vernon |location=Mount Vernon, Virginia |access-date=July 29, 2018}}</ref>|salary={{wikidata|property|references|Q11696|P3618}}|website={{URL|https://www.whitehouse.gov/}}}}
'''အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ သမ္မတ'''သည် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု|အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု]]၏ [[နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ]]နှင့် [[အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအကဲ]] ဖြစ်သည်။ သမ္မတသည် ဖက်ဒရယ်အစိုးရ၏ အုပ်ချုပ်ရေးမဏ္ဍိုင် ကို ညွှန်ကြားပြီး [[အမေရိကန်တပ်မတော်]]၏ စစ်ဦးစီးချုပ်လည်း ဖြစ်သည် ။
1789 တွင် ရုံးစတင်တည်ထောင်ချိန်မှစ၍ သမ္မတရာထူးအာဏာသည် သိသိသာသာကြီးထွားလာခဲ့သည်။ <ref>{{Cite journal|first=Henry Jones|date=1908|title=The Influence of State Politics in Expanding Federal Power|pages=53–63}}</ref> သမ္မတ၏အာဏာသည် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ တုံ့ဆိုင်းသွားသော်လည်း၊ သမ္မတရာထူးသည် [[ဖရန်ကလင် ဒီလာနို ရုစဗဲ့|Franklin D. Roosevelt]] ၏သမ္မတသက်တမ်းအတွင်း သိသိသာသာ ချဲ့ထွင်မှုနှင့်အတူ 20 ရာစုအစပိုင်းမှစတင်ကာ အမေရိကန်နိုင်ငံရေးဘဝတွင် ပိုမိုအားကောင်းသည့်အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ခေတ်ပြိုင်ကာလတွင် သမ္မတသည် တစ်ခုတည်းသောကျန်ရှိနေသည့် ကမ္ဘာ့ စူပါပါဝါ ၏ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ကမ္ဘာ့ဩဇာအကြီးဆုံး နိုင်ငံရေးပုဂ္ဂိုလ်များထဲမှ တစ်ဦးအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသည်။ <ref>{{Cite magazine|url=https://time.com/4657665/steve-bannon-donald-trump/|title=Is Steve Bannon the Second Most Powerful Man in the World?|date=February 2, 2017}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2008/jan/03/uselections2008.world|title=Who should be the world's most powerful person?|date=January 3, 2008|location=London}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.newsweek.com/meacham-history-power-83117|title=Meacham: The History of Power|first=Jon|date=December 20, 2008|archivedate=September 4, 2010}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.newsweek.com/newsweek-50-barack-obama-83041|title=The Newsweek 50: Barack Obama|first=Fareed|date=December 20, 2008|archivedate=September 4, 2010}}</ref> အမည်ခံ GDP ဖြင့် အကြီးဆုံး စီးပွားရေး ရှိသော နိုင်ငံ ၏ ခေါင်းဆောင် အနေဖြင့် သမ္မတ သည် ပြည်တွင်း နှင့် နိုင်ငံတကာ တွင် အရေးပါသော ခိုင်မာသော နှင့် ပျော့ပျောင်းသော ပါဝါ ကို ပိုင်ဆိုင် သည် .
ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေ အပိုဒ် ၂ သည် ပြည်ထောင်စု အစိုးရ၏ အုပ်ချုပ်ရေး မဏ္ဍိုင်ကို ဖွဲ့စည်းပြီး အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာကို သမ္မတထံ အပ်နှင်းထားသည်။ ပါဝါတွင် ဖက်ဒရယ်ဥပဒေအား ကွပ်မျက်ခြင်းနှင့် ပြဋ္ဌာန်းခြင်းနှင့် ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်များ၊ သံတမန်ရေးရာ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနှင့် တရားရေးအရာရှိများကို ခန့်အပ်တာဝန်ပေးခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ သံတမန်များ ခန့်အပ်ခြင်းနှင့် လက်ခံခြင်း နှင့် နိုင်ငံခြား အာဏာများနှင့် သဘောတူညီချက်များ ချုပ်ဆိုရန် သမ္မတအား ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် ကွန်ဂရက်မှ အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော နောက်ဆက်တွဲဥပဒေများပေါ်တွင် အခြေခံ၍ ခေတ်သစ်သမ္မတရာထူးတွင် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် အဓိကတာဝန်ရှိသည်။ [[အနုမြူနိုင်ငံကြီးများ|ဒုတိယအကြီးဆုံးနျူကလီးယားလက်နက်ပိုင်ဆိုင်]] သည့် ကမ္ဘာ့ ဈေးအကြီးဆုံးစစ်တပ်ကို ညွှန်ကြားရန်တာဝန်လည်း ပါဝင်သည်။
သမ္မတသည် ပြည်ထောင်စုဥပဒေပြုရေးနှင့် ပြည်တွင်းမူဝါဒချမှတ်ရာတွင်လည်း ဦးဆောင်အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။ အပြန်အလှန်ထိန်းကျောင်း မှုစနစ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် အပိုဒ် ၁၊ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၇ သည် သမ္မတအား လက်မှတ်ရေးထိုးရန် သို့မဟုတ် ဗီတိုအာဏာ ဖြင့် ပြည်ထောင်စုဥပဒေပြုပိုင်ခွင့်ကို ပေးထားသည်။ ခေတ်သစ်သမ္မတများကို ၎င်းတို့၏နိုင်ငံရေးပါတီများ၏ ခေါင်းဆောင်များအဖြစ် ရှုမြင်လေ့ရှိသောကြောင့် မူဝါဒချမှတ်ခြင်းသည် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ဖြင့် သိသိသာသာပုံဖော်လာကာ သမ္မတများသည် ၎င်းတို့၏မူဝါဒဦးစားပေးမှုများကို မြှင့်တင်ရာတွင် တက်ကြွသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ကာ သမ္မတအပေါ် မှီခိုလေ့ရှိသော ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်အဖွဲ့ဝင်များ ၊ . <ref>{{Cite journal|first=J. P.|year=1988|title=The President's Legislative Agenda|pages=22–35|url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0002716288499001002}}</ref> မကြာသေးမီဆယ်စုနှစ်များအတွင်း သမ္မတများသည် ပြည်တွင်းမူဝါဒကိုပုံဖော်ရန်အတွက် အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်များ ၊ အေဂျင်စီစည်းမျဉ်းများနှင့် တရားရေးဆိုင်ရာခန့်အပ်မှုများကို တိုးမြှင့်အသုံးပြုလာခဲ့သည်။
[[ဂျိုး ဘိုင်ဒင်|ဂျိုးဘိုင်ဒင်]] သည် ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် [[ဂျိုး ဘိုင်ဒင်၏ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲ|သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာဆို]]ခဲ့ပြီး [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]၏ ၄၆ ဦးမြောက် လက်ရှိသမ္မတဖြစ်သည်။
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:အမေရိကန် သမ္မတများ]]
qakpjd7j0elefg32kp8i3q8hm2nniaf
လက်ယာစွန်း နိုင်ငံရေး
0
230467
756455
753586
2022-08-27T17:09:21Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
'''လက်ယာစွန်းနိုင်ငံရေး'''သည် အစွန်းရောက် '''လက်ယာ''' သို့မဟုတ် '''လက်ယာအစွန်းရောက်''' ဟုလည်း ရည်ညွှန်းပြီး လက်ဝဲ လက်ယာနိုင်ငံရေးရပ်ဝန်း၏ ညာဘက်တွင်ရှိသော နိုင်ငံရေးသည် အထူးသဖြင့် အာဏာရှင် နှင့် အစွန်းရောက်မျိုးချစ်စိတ် ဖြစ်ခြင်းဆိုင်ရာ စံ နိုင်ငံရေးလက်ယာ ထက် သာလွန်သောလက်ယာနိုင်ငံရေးဖြစ်သည်။ မျိုးချစ် ဝါဒီ အယူဝါဒနှင့် သဘောထားများ ရှိသည်။ <ref>Other names:
</ref>
[[ဖက်ဆစ်ဝါဒ]]၊ [[နာဇီ၊ နာဇိစမက်|နာဇီဝါဒ]]နှင့် ဖာလန် ဝါဒတို့၏ အတွေ့အကြုံများကို ဖော်ပြရန် သမိုင်းတွင်အသုံးပြုခဲ့ပြီး ယခုအခါ လက်ယာစွန်းနိုင်ငံရေးတွင် ဖက်ဆစ် လက်သစ်၊ နာဇီလက်သစ် ၊ တတိယရာထူး ၊ alt-right ၊ လူမျိုးရေးအဓိပတိ နှင့် အာဏာရှင်ဆန်သော ရှုထောင့်များပါရှိသော အခြား [[ဒဿနဗေဒ|အယူဝါဒ]] များ သို့မဟုတ် အဖွဲ့အစည်းများ၊ အစွန်းရောက် အမျိုးသားရေး ဝါဒီ [[လူမျိုးစွဲဝါဒ|၊]] လူမျိုးကြီးဝါဒ ၊ မျက်ကန်း မျိုးချစ် ၊ <ref>Fascism and Nazism:
</ref>
လက်ယာစွန်းနိုင်ငံရေးသည် ဖိနှိပ်မှု ၊ နိုင်ငံရေးအကြမ်းဖက်မှု ၊ အတင်းအကျပ် ရောနှော သတ်ဖြတ်မှု၊ လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှု၊ ယုတ်ညံ့သည်ဟု ယူဆသော သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ မိရိုးဖလာ [[လူမျိုးစု]] ၊ [[လူမျိုး]] ၊ ပြည်နယ် ၊ အမျိုးသားဘာသာ ၊ ယဉ်ကျေးမှုလွှမ်းမိုးမှု အပေါ် အခြေခံ၍ လူမျိုး သုဉ်း သတ်ဖြတ်ခြင်း သို့ ဦးတည်စေခဲ့သည်။ ရှေးရိုးစွဲ လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းများ။ <ref>Ethnic persecution, forced assimilation, cleansing, etc.:
</ref>
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ဝေါဟာရများ]]
2tibbhef292qsmlgau634lhyy3ulrhk
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ လွတ်လပ်ရေး ကြေညာစာတမ်း
0
230492
756488
753640
2022-08-27T18:37:01Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox document|document_name=အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ <br /> လွတ်လပ်ရေး ကြေညာစာတမ်း|Image=United_States Declaration of Independence.jpg|image_caption=စာတမ်း၏ မိတ္တူ၊ ၁၈၂၃ ခုနှစ်|date_created=၁၇၇၆ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ မှ ဇူလိုင်လ|date_ratified=၁၇၇၆ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၄) ရက်နေ့|location_of_document=မိတ္တူသိမ်းရာနေရာ- [[အမျိုးသား မော်ကွန်းတိုက်]]<br />ပုံကြမ်း- [[ကွန်ဂရက် စာကြည့်တိုက်]]|writer=[[သောမတ်စ် ဂျက်ဖာဆင်]]၊ Commitee of Five|signers=[[ဒုတိယကြိမ်မြောက် တိုက်လုံးဆိုင်ရာကွန်ဂရက်]]၏ ကိုယ်စားလှယ်အမတ်ပေါင်း (၅၆) ဦး|purpose=မဟာဗြိတိန်နှင့် ခွဲထွက်ကြောင်းကြေငြာရန်နှင့်ရှင်းပြရန်<ref name="Becker Declaration">{{cite book | author-link=Carl L. Becker | first=Carl L. | last=Becker | title=The Declaration of Independence: A Study in the History of Political Ideas| orig-year=1922 | url=https://archive.org/details/declarationinde00beckgoog | edition=Revised | location=New York | publisher=Vintage Books | date=1970 | isbn=0-394-70060-0}}</ref>{{rp|page=5}}}}
'''အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ လွတ်လပ်ရေးကြေညာစာတမ်း''' ၊ တရားဝင်အားဖြင့် '''အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဆယ့်သုံးပြည်နယ်၏ ညီညွတ်သော ကြေညာစာတမ်းသည်''' ၁၇၇၆ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၄ ရက်နေ့တွင် [[ဖီလာဒဲလ်ဖီးယားမြို့]] ၊ [[ပင်ဆယ်ဗေးနီးယားပြည်နယ်]] တွင် ဒုတိယအကြိမ် တိုက်လုံးဆိုင်ရာကွန်ဂရက် အစည်းအဝေးမှ လက်ခံအတည်ပြုခဲ့သော ကြေငြာချက်နှင့် စတင်တည်ထောင်သည့်စာတမ်းဖြစ်သည်။ [[အမေရိကန် တော်လှန်ရေး|အမေရိကန်တော်လှန်ရေး]] ကာလအတွင်း အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော အဆိုပါကြေညာစာတမ်းတွင် [[မဟာဗြိတိန် ဘုရင့်နိုင်ငံတော်|ဗြိတိန်နိုင်ငံ]] နှင့် စစ်ဖြစ်ပွားနေသော ကိုလိုနီနယ်မြေ ၁၃ ခု သည် ၎င်းတို့အား လွတ်လပ်သော [[အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံ|အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ]] အဖြစ် အဘယ်ကြောင့် မှတ်ယူထားကြောင်း၊ ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် မရှိတော့ကြောင်း ရှင်းပြထားသည်။ ကြေငြာချက်နှင့်အတူ၊ ဤပြည်နယ်အသစ်များသည် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]ကို စုပေါင်းဖွဲ့စည်းရန် ပထမခြေလှမ်းတစ်ရပ်ကို လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။
အဆိုပါ ကြေငြာချက်သည် လူတစ်ဦးချင်းစီအတွက် တန်းတူညီမျှအခွင့်အရေးများရရှိရေးဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် လူအချို့အတွက်သာ ရည်ရွယ်ထားလျှင် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်က ၎င်းအား အင်္ဂလိပ်လူမျိုးများ၏အခွင့်အရေးအဖြစ် ချန်ထားခဲ့မည်ဖြစ်သည်။ <ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/975419750|title=Self-evident truths : contesting equal rights from the Revolution to the Civil War|date=2017|location=New Haven}}</ref> စတီဖန် လုကက်စ်က ၎င်းကို "အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားတွင် လူသိအများဆုံးစာကြောင်းများထဲမှတစ်ခု" ဟူ၍၊ ဂျိုးစက်ဖ် အဲလိစ်က "အမေရိကန်သမိုင်းတွင် အပြင်းထန်ဆုံးနှင့် အကျိုးဆက်ဆုံးစကားလုံးများ <ref>{{Cite book|title=American Rhetoric: Context and Criticism|location=Carbondale, Illinois|date=1989|page=85}}</ref> ပါဝင်သည်ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ <ref name="American Creation">{{Cite book|archiveurl=Joseph Ellis|title=American Creation: Triumphs and Tragedies at the Founding of the Republic|location=New York|date=2007|pages=55–56}}</ref> ဤကျမ်းပိုဒ်သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သင့်သည့် ကျင့်ဝတ်စံနှုန်းကို ကိုယ်စားပြုပါသည်။ ဤအမြင်ကို လင်ကွန်းသည် ၎င်း၏နိုင်ငံရေးခံယူချက်၏ အခြေခံအုတ်မြစ်ဟု ယူဆကာ ကြေညာစာတမ်းကို အမေရိကန်ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသင့်သည့် အခြေခံမူများဖြစ်သည်ဟု စောဒကတက်ခဲ့သည့် လင်ကွန်းက ဤအမြင်ကို သိသိသာသာ မြှင့်တင်ခဲ့သည်။ <ref name="Second AR">{{Cite book|title=Abraham Lincoln and the Second American Revolution|location=New York|date=1991}}</ref>
[[ဖိုင်:Official_Presidential_portrait_of_Thomas_Jefferson_(by_Rembrandt_Peale,_1800)(cropped).jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Official_Presidential_portrait_of_Thomas_Jefferson_%28by_Rembrandt_Peale%2C_1800%29%28cropped%29.jpg/220px-Official_Presidential_portrait_of_Thomas_Jefferson_%28by_Rembrandt_Peale%2C_1800%29%28cropped%29.jpg|thumb| Rembrandt Peale ရေးဆွဲထားသည့် ကြေငြာစာတမ်း၏ အဓိကစာရေးဆရာ [[သောမတ်စ် ဂျက်ဖာဆင်|သောမတ်စ် ဂျက်ဖာဆန်]] ]]
ငါ့ကိုယုံပါ သခင်- ကျွန်ုပ်ထက် ဂရိတ်ဗြိတိန်နှင့် ပေါင်းစည်းခြင်းကို ပိုချစ်မြတ်နိုးသော ဗြိတိသျှအင်ပါယာတွင် မရှိပါ။ သို့သော်၊ ကျွန်ုပ်အား ဖန်ဆင်းတော်မူသော ဘုရားသခင်အားဖြင့်၊ ဗြိတိသျှပါလီမန်မှ အဆိုပြုထားသည့် စည်းကမ်းချက်များအပေါ် ဆက်စပ်မှုအား ကျွန်ုပ်လက်မခံမီတွင် ကျွန်ုပ်သည် တည်ရှိနေပါမည်။ ဒီထဲမှာတော့ အမေရိကရဲ့ ခံစားချက်တွေကို ပြောတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။
— သောမတ်စ် ဂျက်ဖာဆန်၊ နိုဝင်ဘာဘ ၂၉၊ ၁၇၇၅
== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အစိုးရအဖွဲ့]]
1o92dzb07r13j8gw7g8048fl5nmlbok
ထိုင်ပေမြို့သစ်
0
230541
756453
753771
2022-08-27T17:06:36Z
Dr Lotus Black
31011
/* ကိုးကား */
wikitext
text/x-wiki
{{Short description|ထိုင်ဝမ်၏ အကြီးဆုံးမြို့ပြ}}
{{distinguish|text=[[ထိုင်ပေမြို့]], ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ၏ မြို့တော်}}
{{Infobox settlement
| name = ထိုင်ပေမြို့သစ်
| official_name =
| native_name = {{lang|zh-hant-TW|新北市}}
| etymology = {{zh|t=新北|l=မြောက်ပိုင်းအသစ်}}
| settlement_type = [[ထိုင်ဝမ်၏ အထူးဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်|အထူးဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်]]
| image_skyline = {{multiple image
| border = infobox
| total_width = 280
| image_style = border:1;
| perrow = 1/2/2
|image1 = New_Taipei_Skyline_(52000051713).jpg
|image2 = Roctpchall.jpg
|image3 = ShiFengWaterFall_002.jpg
|image4 = Busy Evening (232804245).jpeg
|image5 = TRA DHL112 at Pingsi Line.jpg
|image6 = Sunset_of_Tamsui_1.jpg
|image7 = 新店 碧潭吊橋 Bitan Suspension bridge - panoramio.jpg
}}
| image_caption =
| imagesize = 280px
| image_flag = Flag of New Taipei City.svg
| image_seal = New Taipei City seal.svg
| seal_type = Logo
| image_map = {{maplink|frame=yes|plain=yes|type=shape|stroke-width=2|stroke-color=#000000|zoom=8|frame-lat=25.01|frame-long=121.64}}
| image_map1 = Taiwan ROC political division map New Taipei City.svg
| mapsize1 = 200px
| coordinates = {{coord|25|00|40|N|121|26|45|E|type:city_region:TW|display=it}}
| subdivision_type = နိုင်ငံ
| subdivision_name = {{TWN}}
| iso_code = TW-NWT
| seat = [[ဘန့်ချောင်း ခရိုင်]]
| parts_type = [[ခရိုင် (ထိုင်ဝမ်)|ခရိုင်များ]]
| parts = ၂၉
| p1 = [[Banqiao District|Banqiao]]
| p2 = [[Sanchong District|Sanchong]]
| p3 = [[Zhonghe District|Zhonghe]]
| p4 = [[Yonghe District|Yonghe]]
| p5 = [[Xinzhuang District|Xinzhuang]]
| p6 = [[Xindian District|Xindian]]
| p7 = [[Shulin District|Shulin]]
| p8 = [[Yingge District|Yingge]]
| p9 = [[Sanxia District|Sanxia]]
| p10 = [[Tamsui District|Tamsui]]
| p11 = [[Xizhi District|Xizhi]]
| p12 = [[Ruifang District|Ruifang]]
| p13 = [[Tucheng District|Tucheng]]
| p14 = [[Luzhou District, New Taipei|Luzhou]]
| p15 = [[Wugu District|Wugu]]
| p16 = [[Taishan District, New Taipei|Taishan]]
| p17 = [[Linkou District|Linkou]]
| p18 = [[Shenkeng District|Shenkeng]]
| p19 = [[Shiding District|Shiding]]
| p20 = [[Pinglin District|Pinglin]]
| p21 = [[Sanzhi District|Sanzhi]]
| p22 = [[Shimen District|Shimen]]
| p23 = [[Bali District|Bali]]
| p24 = [[Pingxi District|Pingxi]]
| p25 = [[Shuangxi District|Shuangxi]]
| p26 = [[Gongliao District|Gongliao]]
| p27 = [[Jinshan District, New Taipei|Jinshan]]
| p28 = [[Wanli District, New Taipei|Wanli]]
| p29 = [[Wulai District|Wulai]]
| governing_body = {{unbulleted list
|[[ထိုင်ပေမြို့သစ် အစိုးရ]]
|[[ထိုင်ပေမြို့သစ် ကောင်စီ]]}}
| leader_party = [[ကူမင်တန်ပါတီ|ကူမင်တန်]]
| leader_title = [[ထိုင်ပေမြို့သစ်၏ မြို့တော်ဝန်|မြို့တော်ဝန်]]
| leader_name = [[ဟုန်းယိုယီး]]
| area_footnotes = <ref>{{cite web|script-title=zh:《中華民國統計資訊網》縣市重要統計指標查詢系統網|url=http://statdb.dgbas.gov.tw/pxweb/Dialog/statfile9.asp|access-date=13 June 2016|language=zh-hant|archive-url=https://web.archive.org/web/20160612002357/http://statdb.dgbas.gov.tw/pxweb/Dialog/statfile9.asp|archive-date=12 June 2016|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Demographia World Urban Areas PDF (April 2016)|url=http://www.demographia.com/db-worldua.pdf|publisher=Demographia|access-date=13 June 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20180503021711/http://www.demographia.com/db-worldua.pdf|archive-date=3 May 2018|url-status=live}}</ref>
| area_total_km2 = ၂၀၅၂.၅၇
| area_urban_km2 = ၁၁၄၀
| area_rank = ၉
| population_total = ၄,၀၀၈,၁၁၃
| population_as_of = ဒီဇင်ဘာလ၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ်
| population_footnotes = <ref name=population>{{cite web|url=https://www.ca.ntpc.gov.tw/home.jsp?id=88f142fb0f4a0762|script-title=zh:人口統計(110年12月)列表|language=zh-tw|publisher=Department of civil affairs, New Taipei City Government|access-date=20 January 2022}}</ref>
| population_rank = ၁
| population_density_km2 = auto
| population_urban = ၈,၅၃၅,၀၀၀
| population_urban_footnotes = <ref>{{cite web|title=Demographia World Urban Areas PDF|url=http://www.demographia.com/db-worldua.pdf|publisher=Demographia|access-date=30 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20180503021711/http://www.demographia.com/db-worldua.pdf|archive-date=3 May 2018|url-status=live}}</ref>
| population_density_urban_km2 = auto
| timezone = [[အမျိုးသားစံတော်ချိန်]]
| utc_offset = +၈
| postal_code_type = စာတိုက်သင်္ကေတ
| postal_code = 207, 208, 220 – 224, 226 – 228, 231 – 239, 241 – 244, 247 – 249, 251 – 253
| area_code = (0)2
| blank_name_sec1 = လေဆိပ်
| blank_info_sec1 = [[ထိုင်ဝမ် ထောင်ယွမ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်]]
| website = {{URL|https://foreigner.ntpc.gov.tw}}
}}
'''ထိုင်ပေမြို့သစ်''' (ယခင် ထိုင်ပေကောင်တီ) သည် ထိုင်ဝမ်မြောက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသော အထူးဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်ဖြစ်သည်။ မြို့သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိ ခန့်မှန်းခြေ လူဦးရေ ၄,၀၀၈,၁၁၃ နေထိုင်ပြီး ၎င်းသည် [[ထိုင်ဝမ်]]၏ လူဦးရေအများဆုံးမြို့ဖြစ်သည်။ [[ကောက်ရှုံမြို့]]နောက်တွင် ဧရိယာအလိုက် ဒုတိယအကြီးဆုံး အထူးဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်ဖြစ်သည်။ ထိုင်ပေမြို့သစ်သည် အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် [[ထိုင်ပေမြို့]]ကို လုံး၀ ဝန်းရံထားပြီး [[ကျိလုံမြို့]]၊ အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ယိလန်ကောင်တီနှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် ထောင်ယွမ်တို့နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိသည်။ ဘန့်ချောင်း ခရိုင်သည် ၎င်း၏ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးရုံးစိုက်ရာနေရာဖြစ်ပြီး အကြီးမားဆုံးသော ကုန်သွယ်မှုဧရိယာဖြစ်သည်။
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်ဝမ်ရှိ မြို့များ]]
nrycbn9a2jhpnt3k9h2vpr76ccnuskg
အင်္ဂလိပ် အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီ
0
230688
756439
754182
2022-08-27T15:28:53Z
Dr Lotus Black
31011
/* ကိုးကား */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox company|name=အင်္ဂလိပ် အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီ|logo=Flag of the British East India Company (1801).svg|logo_caption=ကုမ္ပဏီ အလံ(၁၈၀၁)|image=Coat of arms of the East India Company.svg|image_caption=စည်းတံဆိပ် (၁၆၉၈)|type=အများပိုင်ကုမ္ပဏီ|fate=|foundation=၁၆၀၀ ဒီဇင်ဘာ ၃၁|defunct=၁၈၇၄ ဇွန် ၁|location=[[အရှေ့အန္ဒိယ]]|location_city=[[လန်ဒန်]]|location_country=မဟာဗြိတန်|industry=[[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်ရေး]]|products=သိုးမွေး၊ ချည်၊ [[သကြား]]၊ [[ဆား]]၊ [[ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်]]၊ လက်ဖက်}}
'''အင်္ဂလိပ်အရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီ'''('''EIC'''){{Efn|also known as the '''Honourable East India Company''' ('''HEIC'''), '''East India Trading Company''' ('''EITC'''), the '''English East India Company''', or ([[Acts of Union 1707|after 1707]]) the '''British East India Company''', and informally known as '''John Company''',<ref>{{cite book|last1=Carey|first1=W. H.|title=1882 – The Good Old Days of Honourable John Company|date=1882|publisher=Argus Press|location=Simla|url=http://www.bl.uk/learning/langlit/texts/empire/good/1882good.html|access-date=30 July 2015|archive-date=23 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923225934/http://www.bl.uk/learning/langlit/texts/empire/good/1882good.html|url-status=live}}</ref> '''Company Bahadur''',<ref>{{cite web |title=Company Bahadur |url=https://www.britannica.com/topic/Company-Bahadur |website=Encyclopaedia Britannica |access-date=8 December 2018 |archive-date=9 December 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181209125206/https://www.britannica.com/topic/Company-Bahadur |url-status=live }}</ref> or simply '''The Company'''}}သည် ၁၆၀၀ တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော အင်္ဂလိပ်/[[ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ|ဗြိတိန်]]၊ ဖက်စပ်စတော့ကုမ္ပဏီ ဖြစ်သည်။ <ref>The [[Dutch East India Company]] was the first to issue public stock.</ref> [[အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ|အစပိုင်းတွင် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာဒေသ]]၊ အရှေ့အင်ဒီများ (အိန္ဒိယတိုက်ငယ်နှင့် [[အရှေ့တောင်အာရှ]])တို့၌ ကုန်သွယ်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် [[အရှေ့အာရှ]]တို့နှင့် ကုန်သွယ်မှုပြုလုပ်ရန် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ကုမ္ပဏီသည် အိန္ဒိယတိုက်ငယ်၊ အရှေ့တောင်အာရှနှင့် ဟောင်ကောင်တို့ကို ကိုလိုနီပြုထားသော အစိတ်အပိုင်းအများအပြားနှင့် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့တွင် နေထိုင်သည့် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများနှင့် ကိုလိုနီနယ်မြေများကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite book|url=http://worldcat.org/oclc/299459478|title=Colonial governors from the fifteenth century to the present : a comprehensive list|date=1970|access-date=7 July 2020|archive-date=23 September 2021}}</ref> ၎င်း၏ အထွဍ်အထိပ်တွင် ကုမ္ပဏီသည် [[ဒတ်ချ် အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီ|ဒတ်ခ်ျအရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီ]]နှင့် ယှဉ်ပြိုင်ပြီး ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးကော်ပိုရေးရှင်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ HEICသည် ကုမ္ပဏီ၏ သမ္မတတပ် ၃ ခုပုံစံဖြင့်ပင် တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား ၂၆၀,၀၀၀ ခန့်ရှိပြီး ဗြိတိန်စစ်တပ်၏ အရွယ်အစားထက် နှစ်ဆရှိသည်။ <ref>{{Cite book|url=https://press.princeton.edu/books/hardcover/9780691159065/between-monopoly-and-free-trade|title=Between Monopoly and Free Trade: The English East India Company, 1600–1757|date=21 July 2014|access-date=3 June 2022}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Roos|first=Dave|url=https://www.history.com/news/east-india-company-england-trade|title=How the East India Company Became the World's Most Powerful Monopoly|publisher=History|date=2020-10-23|accessdate=2022-04-29}}</ref> ကုမ္ပဏီ၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများသည် ရောမခေတ်ကတည်းက မြင်တွေ့နေရသော အနောက်နိုင်ငံများ၏ အရှေ့ဘက်သို့ ပါဝင်နေသည့် လမ်းကြောင်းကို ပြောင်းပြန်လှန်ကာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှု ချိန်ခွင်လျှာအပေါ် လေးနက်သော <ref name="Anarchy">{{Cite book|title=The Anarchy - The Relentless Rise of the East India Company|date=2020|location=London|page=xxxv (Introduction)|url=https://www.google.co.in/books/edition/The_Anarchy/HUMIEAAAQBAJ?hl=en&gbpv=1|access-date=29 May 2022}}</ref> အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိခဲ့သည်။ <ref>{{Cite news|title=Lessons for capitalism from the East India Company|url=https://www.ft.com/content/0f1ec9da-c9a6-11e9-af46-b09e8bfe60c0|archivedate=29 May 2022|date=30 August 2019}}</ref>
==ကိုးကား==
{{Notelist}}
{{Reflist}}
dmzmczmvh00b1cq45ok14gr4stj2k8m
756441
756439
2022-08-27T15:41:00Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox company|name=အင်္ဂလိပ် အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီ|logo=Flag of the British East India Company (1801).svg|logo_caption=ကုမ္ပဏီ အလံ(၁၈၀၁)|image=Coat of arms of the East India Company.svg|image_caption=စည်းတံဆိပ် (၁၆၉၈)|type=အများပိုင်ကုမ္ပဏီ|fate=|foundation=၁၆၀၀ ဒီဇင်ဘာ ၃၁|defunct=၁၈၇၄ ဇွန် ၁|location=[[အရှေ့အန္ဒိယ]]|location_city=[[လန်ဒန်]]|location_country=မဟာဗြိတန်|industry=[[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်ရေး]]|products=သိုးမွေး၊ ချည်၊ [[သကြား]]၊ [[ဆား]]၊ [[ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်]]၊ လက်ဖက်}}
'''အင်္ဂလိပ်အရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီ'''('''EIC'''){{Efn|also known as the '''Honourable East India Company''' ('''HEIC'''), '''East India Trading Company''' ('''EITC'''), the '''English East India Company''', or ([[Acts of Union 1707|after 1707]]) the '''British East India Company''', and informally known as '''John Company''',<ref>{{cite book|last1=Carey|first1=W. H.|title=1882 – The Good Old Days of Honourable John Company|date=1882|publisher=Argus Press|location=Simla|url=http://www.bl.uk/learning/langlit/texts/empire/good/1882good.html|access-date=30 July 2015|archive-date=23 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923225934/http://www.bl.uk/learning/langlit/texts/empire/good/1882good.html|url-status=live}}</ref> '''Company Bahadur''',<ref>{{cite web |title=Company Bahadur |url=https://www.britannica.com/topic/Company-Bahadur |website=Encyclopaedia Britannica |access-date=8 December 2018 |archive-date=9 December 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181209125206/https://www.britannica.com/topic/Company-Bahadur |url-status=live }}</ref> or simply '''The Company'''}}သည် ၁၆၀၀ တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော အင်္ဂလိပ်/[[ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ|ဗြိတိန်]]၊ ဖက်စပ်စတော့ကုမ္ပဏီ ဖြစ်သည်။ <ref>The [[Dutch East India Company]] was the first to issue public stock.</ref> [[အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ|အစပိုင်းတွင် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာဒေသ]]၊ အရှေ့အင်ဒီများ (အိန္ဒိယတိုက်ငယ်နှင့် [[အရှေ့တောင်အာရှ]])တို့၌ ကုန်သွယ်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် [[အရှေ့အာရှ]]တို့နှင့် ကုန်သွယ်မှုပြုလုပ်ရန် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ကုမ္ပဏီသည် အိန္ဒိယတိုက်ငယ်၊ အရှေ့တောင်အာရှနှင့် ဟောင်ကောင်တို့ကို ကိုလိုနီပြုထားသော အစိတ်အပိုင်းအများအပြားနှင့် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့တွင် နေထိုင်သည့် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများနှင့် ကိုလိုနီနယ်မြေများကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite book|url=http://worldcat.org/oclc/299459478|title=Colonial governors from the fifteenth century to the present : a comprehensive list|date=1970|access-date=7 July 2020|archive-date=23 September 2021}}</ref> ၎င်း၏ အထွဍ်အထိပ်တွင် ကုမ္ပဏီသည် [[ဒတ်ချ် အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီ|ဒတ်ခ်ျအရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီ]]နှင့် ယှဉ်ပြိုင်ပြီး ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးကော်ပိုရေးရှင်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ HEICသည် ကုမ္ပဏီ၏ သမ္မတတပ် ၃ ခုပုံစံဖြင့်ပင် တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား ၂၆၀,၀၀၀ ခန့်ရှိပြီး ဗြိတိန်စစ်တပ်၏ အရွယ်အစားထက် နှစ်ဆရှိသည်။ <ref>{{Cite book|url=https://press.princeton.edu/books/hardcover/9780691159065/between-monopoly-and-free-trade|title=Between Monopoly and Free Trade: The English East India Company, 1600–1757|date=21 July 2014|access-date=3 June 2022}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Roos|first=Dave|url=https://www.history.com/news/east-india-company-england-trade|title=How the East India Company Became the World's Most Powerful Monopoly|publisher=History|date=2020-10-23|accessdate=2022-04-29}}</ref> ကုမ္ပဏီ၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများသည် ရောမခေတ်ကတည်းက မြင်တွေ့နေရသော အနောက်နိုင်ငံများ၏ အရှေ့ဘက်သို့ ပါဝင်နေသည့် လမ်းကြောင်းကို ပြောင်းပြန်လှန်ကာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှု ချိန်ခွင်လျှာအပေါ် လေးနက်သော <ref name="Anarchy">{{Cite book|title=The Anarchy - The Relentless Rise of the East India Company|date=2020|location=London|page=xxxv (Introduction)|url=https://www.google.co.in/books/edition/The_Anarchy/HUMIEAAAQBAJ?hl=en&gbpv=1|access-date=29 May 2022}}</ref> အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိခဲ့သည်။ <ref>{{Cite news|title=Lessons for capitalism from the East India Company|url=https://www.ft.com/content/0f1ec9da-c9a6-11e9-af46-b09e8bfe60c0|archivedate=29 May 2022|date=30 August 2019}}</ref>
==ကိုးကား==
{{Notelist}}
{{Reflist}}
[[Category:ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ ဖျက်သိမ်းပြီးဖြစ်သော ကုမ္ပဏီများ]]
411gs29zin1n0hdku76rgstkd5f18rg
756447
756441
2022-08-27T16:08:37Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox company|name=အင်္ဂလိပ် အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီ|logo=Flag of the British East India Company (1801).svg|logo_caption=ကုမ္ပဏီ အလံ(၁၈၀၁)|image=Coat of arms of the East India Company.svg|image_caption=စည်းတံဆိပ် (၁၆၉၈)|type=အများပိုင်ကုမ္ပဏီ|fate=|foundation=၁၆၀၀ ဒီဇင်ဘာ ၃၁|defunct=၁၈၇၄ ဇွန် ၁|location=[[အရှေ့အန္ဒိယ]]|location_city=[[လန်ဒန်]]|location_country=မဟာဗြိတန်|industry=[[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်ရေး]]|products=သိုးမွေး၊ ချည်၊ [[သကြား]]၊ [[ဆား]]၊ [[ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်]]၊ လက်ဖက်}}
'''အင်္ဂလိပ်အရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီ'''('''EIC'''){{Efn|also known as the '''Honourable East India Company''' ('''HEIC'''), '''East India Trading Company''' ('''EITC'''), the '''English East India Company''', or ([[Acts of Union 1707|after 1707]]) the '''British East India Company''', and informally known as '''John Company''',<ref>{{cite book|last1=Carey|first1=W. H.|title=1882 – The Good Old Days of Honourable John Company|date=1882|publisher=Argus Press|location=Simla|url=http://www.bl.uk/learning/langlit/texts/empire/good/1882good.html|access-date=30 July 2015|archive-date=23 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923225934/http://www.bl.uk/learning/langlit/texts/empire/good/1882good.html|url-status=live}}</ref> '''Company Bahadur''',<ref>{{cite web |title=Company Bahadur |url=https://www.britannica.com/topic/Company-Bahadur |website=Encyclopaedia Britannica |access-date=8 December 2018 |archive-date=9 December 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181209125206/https://www.britannica.com/topic/Company-Bahadur |url-status=live }}</ref> or simply '''The Company'''}}သည် ၁၆၀၀ တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော အင်္ဂလိပ်/[[ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ|ဗြိတိန်]]၊ ဖက်စပ်စတော့ကုမ္ပဏီ ဖြစ်သည်။ <ref>The [[Dutch East India Company]] was the first to issue public stock.</ref> [[အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ|အစပိုင်းတွင် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာဒေသ]]၊ အရှေ့အင်ဒီများ (အိန္ဒိယတိုက်ငယ်နှင့် [[အရှေ့တောင်အာရှ]])တို့၌ ကုန်သွယ်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် [[အရှေ့အာရှ]]တို့နှင့် ကုန်သွယ်မှုပြုလုပ်ရန် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ကုမ္ပဏီသည် အိန္ဒိယတိုက်ငယ်၊ အရှေ့တောင်အာရှနှင့် ဟောင်ကောင်တို့ကို ကိုလိုနီပြုထားသော အစိတ်အပိုင်းအများအပြားနှင့် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့တွင် နေထိုင်သည့် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများနှင့် ကိုလိုနီနယ်မြေများကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ <ref>{{Cite book|url=http://worldcat.org/oclc/299459478|title=Colonial governors from the fifteenth century to the present : a comprehensive list|date=1970|access-date=7 July 2020|archive-date=23 September 2021}}</ref> ၎င်း၏ အထွဍ်အထိပ်တွင် ကုမ္ပဏီသည် [[ဒတ်ချ် အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီ|ဒတ်ခ်ျအရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီ]]နှင့် ယှဉ်ပြိုင်ပြီး ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးကော်ပိုရေးရှင်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ HEICသည် ကုမ္ပဏီ၏ သမ္မတတပ် ၃ ခုပုံစံဖြင့်ပင် တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား ၂၆၀,၀၀၀ ခန့်ရှိပြီး ဗြိတိန်စစ်တပ်၏ အရွယ်အစားထက် နှစ်ဆရှိသည်။ <ref>{{Cite book|url=https://press.princeton.edu/books/hardcover/9780691159065/between-monopoly-and-free-trade|title=Between Monopoly and Free Trade: The English East India Company, 1600–1757|date=21 July 2014|access-date=3 June 2022}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Roos|first=Dave|url=https://www.history.com/news/east-india-company-england-trade|title=How the East India Company Became the World's Most Powerful Monopoly|publisher=History|date=2020-10-23|accessdate=2022-04-29}}</ref> ကုမ္ပဏီ၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများသည် ရောမခေတ်ကတည်းက မြင်တွေ့နေရသော အနောက်နိုင်ငံများ၏ အရှေ့ဘက်သို့ ပါဝင်နေသည့် လမ်းကြောင်းကို ပြောင်းပြန်လှန်ကာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှု ချိန်ခွင်လျှာအပေါ် လေးနက်သော <ref name="Anarchy">{{Cite book|title=The Anarchy - The Relentless Rise of the East India Company|date=2020|location=London|page=xxxv (Introduction)|url=https://www.google.co.in/books/edition/The_Anarchy/HUMIEAAAQBAJ?hl=en&gbpv=1|access-date=29 May 2022}}</ref> အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိခဲ့သည်။ <ref>{{cite news |last1=Dalrymple |first1=William |title=Lessons for capitalism from the East India Company |url=https://www.ft.com/content/0f1ec9da-c9a6-11e9-af46-b09e8bfe60c0 |work=Financial Times |access-date=29 May 2022 |date=30 August 2019}}</ref>
==ကိုးကား==
{{Notelist}}
{{Reflist}}
[[Category:ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ ဖျက်သိမ်းပြီးဖြစ်သော ကုမ္ပဏီများ]]
mbdnkxmuw11mjqs1ibtn46lzxnwyw0s
ဂန္ဓမာစည်းတံဆိပ်တော်
0
231060
756592
755312
2022-08-28T10:46:09Z
EmausBot
5629
ဘော့ - [[ဂျပန် ဧကရာဇ် စည်းတံဆိပ်]] သို့ ပြန်ညွှန်းနှစ်ထပ်ဖြစ်နေသည်ကို ပြင်နေသည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ဂျပန် ဧကရာဇ် စည်းတံဆိပ်]]
8ougbfqgrhorltcgq3h5unhwu2v4maf
ဆီးပန်းတံဆိပ်တော်
0
231062
756595
755317
2022-08-28T10:46:39Z
EmausBot
5629
ဘော့ - [[ကိုရီးယား ဧကရာဇ် စည်းတံဆိပ်]] သို့ ပြန်ညွှန်းနှစ်ထပ်ဖြစ်နေသည်ကို ပြင်နေသည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ကိုရီးယား ဧကရာဇ် စည်းတံဆိပ်]]
r360g2r4bpg438776gowoovpvpk4tvc
တမ်းပလိတ်:ဓမ္မသစ်ကျမ်းရှိ ပုဂ္ဂိုလ်များ
10
231202
756570
755783
2022-08-28T07:43:39Z
Jokomarel
101196
wikitext
text/x-wiki
{{Navbox
| name = ဓမ္မသစ်ကျမ်းရှိ လူများ
| state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}}
| bodyclass = hlist
| title = [[:ကဏ္ဍ:ဓမ္မသစ်ကျမ်းရှိ ပုဂ္ဂိုလ်များ|ဓမ္မသစ်ကျမ်းရှိ ပုဂ္ဂိုလ်များ]]
| groupstyle = text-align:center
| group1 = [[ယေရှုခရစ်တော်]]
| list1 =
* [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ၌ ယေရှု|ခရစ်ယာန်ဘာသာ၌]]
* [[သမိုင်းဝင် ယေရှု|သမိုင်းဝင်]]
* [[ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် ယေရှု၏အသက်တာ]]
| group2 = [[ခရစ်ဝင်ကျမ်း]]များ
| list2 =
{{Navbox |child
| groupwidth = 4.75em
| groupstyle = font-weight:normal
| evenodd = swap
| group1 = Individuals
| list1 =
* [[Alphaeus]]
* [[ပရောဖက်မ အန္န]]
* [[Annas]]
* [[ဗာရဗ္ဗ]]
* [[ယေရိခေါမြို့အနီးရှိ မျက်မမြင်များကို ကုသပေးခြင်း|ဗာတီမဲ]]
* [[ဗက်ဇဲဒမြို့ရှိ မျက်မမြင်|မျက်မြင်တစ်ဦး {{smaller|(ဗက်ဇဲဒမြို့)}}]]
* [[ကယာဖ]]
* [[Celidonius]]
* [[Cleopas]]
* [[Clopas]]
* [[ခရစ်ယာန်ဘာသာတွင် မာရ်နတ်|မာရ်နတ်]]
* [[အကျွတ်တရား သူခိုး|အကျွတ်တရား သူခိုး {{smaller|("ဒစ်မာမြို့")}}]]
* [[ဧလိရှဘက် (သမ္မာကျမ်းစာ ပုဂ္ဂိုလ်)|ဧလိရှဘက်]]
* [[ဂါဗြေလ]]
* [[Impenitent thief|Impenitent thief {{smaller|("Gestas")}}]]
* [[ယာဣရု၏သမီးကို ပြုစုပျိုးထောင်ခြင်း|ယာဣရု၏သမီး]]
* [[Joanna, wife of Chuza|Joanna]]
* [[ဗတ္တိဇံဆရာယောဟန်]]
* [[သန့်ရှင်းသူ ယောသပ်|ယောသပ်]]
* [[အရိမသဲမြို့သား ယောသပ်]]
* [[ယေရှု၏ညီ၊ ယုဒ|ယုဒ]]
* [[ဗေသနိမြို့သား လာဇရု|လာဇရု]]
* [[Legion (demons)|Legion]]
* [[ဧဝံဂေလိဆရာလုကာ|လုကာ]]
* [[Lysanias]]
* [[Malchus]]
* [[မာသ]]
* [[ယေရှု၏မိခင်၊ မာရိ]]
* [[မာဂဒလမာရိ]]
* [[ယာကုပ်၏မိခင်၊ မာရိ]]
* [[ဗေသနိမြို့သူ မာရိ]]
* [[Mary of Clopas]]
* [[Naked fugitive]]
* [[နာဣန၏ မုဆိုးမ၏ သားကို ပြုစုပျိုးထောင်ခြင်း|နာဣန၏ မုဆိုးမ၏ သား]]
* [[နိကောဒင်]] ([[Nicodemus ben Gurion]])
* [[Salome (disciple)|Salome]]
* [[ရေတွင်း၌ ရှမာရိအမျိုးသမီး|ရှမာရိအမျိုးသမီးတစ်ဦး]]
* [[စာတန်]]
* [[ရှိမောင် (လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်း)|ရှိမောင်]]
* [[ယေရှု၏ညီ၊ ရှိမုန်]]
* [[Simon of Cyrene]]
* [[နူနာရှိမုန်]]
* [[ဖာရိရှဲရှိမုန်]]
* [[Susanna (disciple)|Susanna]]
* [[Exorcism of the Syrophoenician woman's daughter|Syrophoenician woman]]
* [[သီအိုဖီလု (သမ္မာကျမ်းစာ ပုဂ္ဂိုလ်)|သီအိုဖီလု]]
* [[ဇက္ခဲ]]
* [[ဇေဗေဒဲ]]
* [[ဇာခရိ (ဓမ္မသစ်ကျမ်း ပုဂ္ဂိုလ်)|ဇာခရိ]]
| group2 = Multiple
| list2 =
* [[New Testament people named James|people named James]]
* [[New Testament people named John|people named John]]
* [[New Testament people named Joseph|people named Joseph]] (or [[Joses]])
* [[New Testament people named Judas or Jude|people named Judas or Jude]]
* [[New Testament people named Mary|people named Mary]]
* [[New Testament people named Simon|people named Simon or Simeon]]
| group3 = Groups
| list3 =
* [[Angel#Christian beliefs|Angels]]
* [[Brothers of Jesus|Jesus's brothers]]
* [[Christian demonology|Demons]]
* [[Disciple (Christianity)|Disciples]]
* [[Four Evangelists|Evangelists]]
* [[Female disciples of Jesus]]
* [[God-fearer]]s
* [[Herodians]]
* [[Biblical Magi|Magi]]
* [[Myrrhbearers]]
* [[List of names for the biblical nameless#New Testament|Nameless]]
* [[Pharisees]]
* [[Proselyte]]s
* [[Sadducees]]
* [[Samaritans]]
* [[Sanhedrin]]
* [[Sofer|Scribes]]
* [[Seventy disciples]]
* [[Adoration of the Shepherds|Shepherds]]
* [[Women at the crucifixion]]
* [[Zealots (Judea)|Zealots]]
}}
<!-- group3 skipped for sake of background color -->
| group4 = [[Apostles in the New Testament|Apostles]]
| list4 =
* [[တမန်တော် အန္ဒြေ|အန္ဒြေ]]
* [[Bartholomew the Apostle|Bartholomew]]
**[[နာသနေလ (ယေရှု၏နောက်လိုက်)|နာသနေလ]]
* [[James, son of Alphaeus|James, son of Alphaeus]]
** [[James the Less|Less]]
* [[James the Great|James, son of Zebedee]]
* [[John the Apostle|John]]
** [[John the Evangelist|Evangelist]]
** [[John of Patmos|Patmos]]
** "[[Disciple whom Jesus loved]]"
* [[ယုဒ ရှကာရုတ်]]
* [[Jude the Apostle|Judas Thaddaeus]]
* [[Matthew the Apostle|Matthew]]
* [[Philip the Apostle|Philip]]
* [[Saint Peter|Simon Peter]]
* [[Simon the Zealot]]
* [[Thomas the Apostle|Thomas]]
| group5 = [[Acts of the Apostles|Acts]]
| list5 =
* [[Aeneas (biblical figure)|Aeneas]]
* [[Agabus]]
* [[Ananias of Damascus|Ananias {{smaller|(Damascus)}}]]
* [[Ananias and Sapphira|Ananias {{smaller|(Judaea)}}]]
* [[Ananias son of Nedebeus]]
* [[Apollos]]
* [[Priscilla and Aquila|Aquila]]
* [[Aristarchus of Thessalonica|Aristarchus]]
* [[Barnabas]]
* [[Blastus]]
* [[Cornelius the Centurion|Cornelius]]
* [[Damaris (biblical figure)|Damaris]]
* [[Demetrius (biblical figure)|Demetrius]]
* [[Dionysius the Areopagite|Dionysius]]
* [[Dorcas]]
* [[Elymas]]
* [[Egyptian (prophet)|Egyptian]]
* [[Ethiopian eunuch]]
* [[Eutychus]]
* [[Gamaliel]]
* [[James, brother of Jesus]]
* [[Jason of Thessalonica|Jason]]
* [[Joseph Barsabbas]]
* [[Judas Barsabbas]]
* [[Judas of Galilee]]
* [[Lucius of Cyrene|Lucius]]
* [[Luke the Evangelist|Luke]]
* [[Lydia of Thyatira|Lydia]]
* [[Manahen|Manaen]]
* [[John Mark|(John) Mark]]
** [[Mark the Evangelist|Evangelist]]
** [[Mark the cousin of Barnabas|cousin of Barnabas]]
* [[Mary, mother of John Mark|Mary, mother of (John) Mark]]
* [[Saint Matthias|Matthias]]
* [[Mnason]]
* [[Nicanor the Deacon|Nicanor]]
* [[Nicolaism#Nicolas|Nicholas]]
* [[Parmenas]]
* [[Paul the Apostle|Paul]]
* [[Philip the Evangelist|Philip]]
* [[Priscilla and Aquila|Priscilla]]
* [[Prochorus (deacon)|Prochorus]]
* [[Saint Publius|Publius]]
* [[Rhoda (biblical figure)|Rhoda]]
* [[Ananias and Sapphira|Sapphira]]
* [[Sceva]]
* [[Seven Deacons]]
* [[Silas]] / [[Silvanus of the Seventy|Silvanus]]
* [[Simeon Niger]]
* [[Simon Magus]]
* [[Sopater]]
* [[Sosthenes]]
* [[Saint Stephen|Stephen]]
* [[Theudas]]
* [[Saint Timothy|Timothy]]
* [[Saint Titus|Titus]]
* [[Trophimus]]
* [[Tychicus]]
* [[Zenas the Lawyer|Zenas]]
| group6 = {{longitem|[[Roman citizenship|Roman]]s<br/>''[[Herodian dynasty|Herod's family]]''}}
| list6 =
{{Navbox |child
| groupwidth = 4.75em
| groupstyle = font-weight:normal
| evenodd = swap
| group1 = Gospels
| list1 =
* ''[[Herod Antipas|Antipas]]''
* ''[[Herod Archelaus|Archelaus]]''
* ''[[Herod the Great]]''
* ''[[Herodias]]''
* [[Longinus]]
* ''[[Philip the Tetrarch|Philip]]''
* [[Pontius Pilate|Pilate]]
* [[Pontius Pilate's wife|Pilate's wife]]
* [[Quirinius]]
* ''[[Salome]]''
* [[Tiberius]]
| group2 = Acts
| list2 =
* ''[[Herod Agrippa|Agrippa]]''
* ''[[Herod Agrippa II|Agrippa II]]''
* ''[[Berenice (daughter of Herod Agrippa)|Berenice]]''
* [[Cornelius the Centurion|Cornelius]]
* ''[[Drusilla (daughter of Herod Agrippa)|Drusilla]]''
* [[Antonius Felix|Felix]]
* [[Porcius Festus|Festus]]
* [[Lucius Junius Gallio Annaeanus|Gallio]]
* [[Claudius Lysias|Lysias]]
* [[Sergius Paulus|Paullus]]
}}
| group8 = [[Epistle]]s
| list8 =
* [[Achaicus of Corinth|Achaicus]]
* [[Alexander (Ephesian)|Alexander of Ephesus]]
* [[Alexander the Coppersmith]]
* [[Andronicus of Pannonia|Andronicus]]
* [[Archippus]]
* [[Aretas IV Philopatris|Aretas IV]]
* [[Artemas]]
* [[Carpus of Beroea|Carpus]]
* [[Saint Claudia|Claudia]]
* [[Crescens]]
* [[Demas]]
* [[Diotrephes]]
* [[Epaphras]]
* [[Epaphroditus]]
* [[Erastus of Corinth|Erastus]]
* [[Eunice (biblical figure)|Eunice]]
* [[Euodia and Syntyche]]
* [[Herodion of Patras|Herodion]]
* [[Hymenaeus (biblical figure)|Hymenaeus]]
* [[Jesus Justus]]
* [[Junia (New Testament person)|Junia]]
* [[Pope Linus|Linus]]
* [[Lois (Bible)|Lois]]
* [[Mary of Rome|Mary]]
* [[Michael (archangel)|Michael]]
* [[Nymphas]]
* [[Olympas]]
* [[Onesimus]]
* [[Onesiphorus]]
* [[Saint Pudens|Pudens]]
* [[Philemon (biblical figure)|Philemon]]
* [[Philetus (biblical figure)|Philetus]]
* [[Phoebe (biblical figure)|Phoebe]]
* [[Quartus]]
* [[Sosipater]]
* [[Tertius of Iconium|Tertius]]
* [[Tryphena and Tryphosa]]
| group9 = [[Book of Revelation|Revelation]]
| list9 =
* [[Antipas of Pergamum|Antipas]]
* [[Four Horsemen of the Apocalypse|Four Horsemen]]
* [[Abaddon|Apollyon]]
* [[Two witnesses]]
* [[Woman of the Apocalypse|Woman]]
* [[The Beast (Revelation)|Beast]]
* [[Three Angels' Messages|Three Angels]]
* [[Whore of Babylon]]
}}<noinclude>
{{Documentation}}
</noinclude>
74o0cmkc8px2apldvhyqh3enftd8pzr
ကဏ္ဍ:ကိုရီးယား ရောမအက္ခရာဖလှယ်ရန် လိုအပ်နေသော ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးများ
14
231371
756477
756159
2022-08-27T17:51:56Z
Ninjastrikers
22896
[[ကဏ္ဍ:Wikipedia articles needing romanized Korean]] စာမျက်နှာကို [[ကဏ္ဍ:ကိုရီးယား ရောမအက္ခရာဖလှယ်ရန် လိုအပ်နေသော ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးများ]] သို့ Ninjastrikersက ရွှေ့ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[:ကဏ္ဍ:ကိုရီးယား အသံထွက် လိုအပ်နေသည့် ဝီကီပီးဒီးယား စာမျက်နှာများ]]
1k4jxiolm6lvbmn6m22il0sa3vxlhuk
756479
756477
2022-08-27T17:52:58Z
Ninjastrikers
22896
[[ကဏ္ဍ:ကိုရီးယား အသံထွက် လိုအပ်နေသည့် ဝီကီပီးဒီးယား စာမျက်နှာများ]] သို့ ပြန်ညွှန်းကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{hiddencat}}
{{polluted category}}
{{CatAutoTOC}}
[[Category:ကိုရီးယား စာသား လိုအပ်နေသော ဆောင်းပါးများ|Romanization]]
[[Category:ရောမအက္ခရာဖလှယ်ရန် လိုအပ်နေသော ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးများ]]
gejzhjk4e2gp3q1fi446l3jv6wndsa4
ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ တော်လှန်ရေးအစိုးရ
0
231374
756561
756190
2022-08-28T06:52:45Z
Albert Poliakoff
55831
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox government cabinet
|cabinet_name= ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ တော်လှန်ရေးအစိုးရ
|flag=Flag of Burma (1948–1974).svg
|flag_border=true
|jurisdiction= [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီခေတ်|မြန်မာနိုင်ငံ]]
|incumbent= ၁၉၆၂ – ၁၉၇၄
|image=President Ne Win Portrait.JPG
|image_size=
|image2=
|image_size2=
|caption=အကြီးအကဲ
|date_formed= ၂ မတ် ၁၉၆၂
|date_dissolved= ၂ မတ် ၁၉၇၄
|state_head= [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်ကြီး နေဝင်း]] {{small|([[တော်လှန်ရေးကောင်စီ]] ဥက္ကဋ္ဌ)}}
|government_head= [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်ကြီး နေဝင်း]] {{small|([[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|တော်လှန်ရေးအစိုးရအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ]])}}
|deputy_government_head=
|current_number=
|political_party= [[တပ်မတော်]]/[[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ]]
|opposition_party=
|election=
|previous= [[ပထစအစိုးရ]]
|successor= [[ဦးစိန်ဝင်းအစိုးရ]]
|opposition_cabinet=
}}
ဦးနေဝင်း၏ ဒုတိယအကြိမ်အစိုးရသည် ၁၉၆၂ မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် [[တပ်မတော်]]မှ [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|နိုင်ငံတော်အာဏာကိုသိမ်းပိုက်]]ပြီးနောက် [[တော်လှန်ရေးကောင်စီ]]မှ ဖွဲ့စည်းခဲ့သောအစိုးရဖြစ်သည်။<ref>{{Cite book|title = The State in Myanmar.|last = Taylor|first = Robert H.|location = Singapore|publisher = NUS Press|edition = 2nd|year = 2009|isbn = 978-0824833626|url-access = registration|url = https://archive.org/details/stateinmyanmar0000tayl|page=255–256}}</ref> မတ်လ ၃၀ ၌ အစိုးရအဖွဲ့၏အမည်ကို '''ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ တော်လှန်ရေးအစိုးရ'''ဟု ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့သည်။<ref>[[s:နိုင်ငံတော် တော်လှန်ရေးကောင်စီ ကျေညာချက် အမှတ် ၂၈|နိုင်ငံတော်တော်လှန်ရေးကောင်စီ ကျေညာချက်အမှတ် ၂၈]]</ref>
== အစိုးရအဖွဲ့ ==
နိုင်ငံတော် တော်လှန်ရေးကောင်စီ ကြေညာချက် အမှတ် ၂ ဖြင့် အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များကို ကြေညာခဲ့ပြီး<ref>[[s:နိုင်ငံတော် တော်လှန်ရေးကောင်စီ ကျေညာချက် အမှတ် ၂|နိုင်ငံတော်တော်လှန်ရေးကောင်စီ ကျေညာချက်အမှတ် ၂]]</ref> ကြေညာချက် အမှတ် ၁၂ တွင် အခြားဌာနများအတွက် ဆက်လက်ကြေညာခဲ့သည်။<ref>[[s:နိုင်ငံတော် တော်လှန်ရေးကောင်စီ ကျေညာချက် အမှတ် ၁၂|နိုင်ငံတော်တော်လှန်ရေးကောင်စီ ကျေညာချက်အမှတ် ၁၂]]</ref>
{| class="wikitable"
!စဉ်
!အမည်
!ဝန်ကြီးဌာန
|-
|၁
|ဗိုလ်ချုပ်ကြီး [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|နေဝင်း]]
|နိုင်ငံတော်တော်လှန်ရေးအစိုးရအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ၊ ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး<br>
[[ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]]၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် အခွန်တော်ဝန်ကြီးဌာန၊ တရားရေးဝန်ကြီးဌာန၊အမျိုးသားစီမံကိန်းဝန်ကြီးဌာန
|-
|၂
|ဗိုလ်မှူးချုပ် [[အောင်ကြီး]]
|ကုန်သွယ်မှုနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ စက်မှုလက်မှုဝန်ကြီးဌာန၊ ပစ္စည်းထောက်ပံ့ရေးဝန်ကြီးဌာန
|-
|၃
|ဗိုလ်မှူးချုပ် [[တင်ဖေ]]
|လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် သစ်တောရေးဝန်ကြီးဌာန၊ သမဝါယမနှင့် ကုန်စည်ဖြန့်ဖြူးရေးဝန်ကြီးဌာန၊ လယ်ယာမြေနိုင်ငံပိုင်ပြုလုပ်ရေးဝန်ကြီးဌာန
|-
|၄
|ဗိုလ်မှူးချုပ် သန်းဖေ
|ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန
|-
|၅
|ဦးသီဟန်
|[[နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန|နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန]]၊ အလုပ်သမားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အိမ်ယာဆောက်လုပ်ရေးဝန်ကြီးဌာန (ပြည်သူ့လုပ်ငန်းဌာနနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဌာန ပူးပေါင်း)၊ သတ္တုတွင်းဝန်ကြီးဌာန
|-
|၆
|ဗိုလ်မှူးကြီး ကျော်စိုး
|[[ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာန|ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန]]၊ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဝန်ကြီးဌာန (အမျိုးသားမှတ်ပုံတင်ရေးဌာန ပူးပေါင်း)၊ ဒီမိုကရေစီဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ဒေသန္တရအဖွဲ့များဝန်ကြီးဌာန၊ သာသနာရေးနှင့် လူမှုဝန်ထမ်းဝန်ကြီးဌာနမှ သာသနာရေးဌာနများ
|-
|၇
|ဗိုလ်မှူးကြီး စောမြင့်
|ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန၊ ကယ်ဆယ်ရေး၊ ပြန်လည်နေရာချထားရေး နှင့်အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ လူမှုဝန်ထမ်းနှင့်သာသနာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ လူမှုဝန်ထမ်းဌာနများ
|-
|၈
|ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီး ဘနီ
|လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန (သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဌာနများကိုပူးပေါင်း)
|-
|၉
|ဦးဘစိန်<ref>[[s:နိုင်ငံတော် တော်လှန်ရေးကောင်စီ ကျေညာချက် အမှတ် ၁၅|နိုင်ငံတော်တော်လှန်ရေးကောင်စီ ကျေညာချက်အမှတ် ၁၅]]</ref>
|[[ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်|ရှေ့နေချုပ်]]
|-
|၁၀
|ဦးထွန်းအေး
|[[ရှမ်းပြည်နယ်]]ဦးစီးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ
|-
|၁၁
|[[ဒိန်ရတန်၊ ဦး|ဦးဒိန်ရတန်]]
|[[ကချင်ပြည်နယ်]]ဦးစီးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ
|-
|၁၂
|ဒေါက်တာ စောလှထွန်း
|[[ကရင်ပြည်နယ်]]ဦးစီးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ
|-
|၁၃
|ဦးအေမြလေး
|[[ကယားပြည်နယ်]]ဦးစီးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ
|-
|၁၄
|ဦးဆန်ခိုလျှံ
|[[ချင်းပြည်နယ်|ချင်း]]ရေးရာဦးစီးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ
|-
|}
== ဆက်စပ်ဖတ်ရန် ==
* [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)]]
* [[ပြည်ထောင်စုတော်လှန်ရေးကောင်စီအဖွဲ့]]
* [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီခေတ်]]
== ကိုးကား ==
{{reflist}}
{{မြန်မာနိုင်ငံ၏ အစိုးရအဖွဲ့များ}}
{{မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး}}
[[Category:ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့]]
0rdu5gwr3gg16afg68niwulf00qgn36
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Already again
3
231469
756416
2022-08-27T12:12:23Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Already again ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၂:၁၂၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
f9t549ndihsvhcl7bkx96uqktsj7rnl
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Jayanta (CIS-A2K)
3
231470
756417
2022-08-27T12:12:33Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Jayanta (CIS-A2K) ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၂:၁၂၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
i1iel9f6nstn1u9sr1z90xbcikz4xp2
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Juliobrz
3
231471
756418
2022-08-27T12:12:43Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Juliobrz ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၂:၁၂၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
9ynxmj5jzwy2w9wybj06ughopgkn0qr
အံဘေ့
0
231472
756419
2022-08-27T12:39:08Z
Hoke Kim
100194
Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1096749590|Amphoe]]"
wikitext
text/x-wiki
== အံဘေ့ ==
[[File:District_office,_Mae_Sai_-_2017-07-03_(001).jpg|thumb|ချင်းရိုင်ခရိုင် [[မယ်ဆိုင်ခရိုင်|မယ်ဆိုင်]]ရုံး]]
'''အံဘေ့'''({{Lang-th|[[:wikt:อำเภอ|อำเภอ]]}})သည် ထိုင်းဘာသာဖြင့် “ခရိုင်”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည်[[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်းနိုင်ငံ၏]] ဒုတိယအဆင့် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းခွဲဖြစ်သည်။ ''ခရိုင်'' သို့မဟုတ် ခရိုင်အုပ်စုများသည် [[ကောင်တီ|ပြည်နယ်များ]]အဖြစ် ဖွဲ့စည်းကြပြီး [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ခရိုင်များ|ခရိုင်]] များနှင့် ဆင်တူသည်။ ခရိုင်မှူးမှာ ''နာယီအံဘေ့'' ({{Lang|th|[[:wikt:นายอำเภอ|นายอำเภอ]]}})ဖြစ်သည်။
dgpduemyl8ukxhvjgeb7omfkn570rbj
756420
756419
2022-08-27T12:39:26Z
Hoke Kim
100194
wikitext
text/x-wiki
[[File:District_office,_Mae_Sai_-_2017-07-03_(001).jpg|thumb|ချင်းရိုင်ခရိုင် [[မယ်ဆိုင်ခရိုင်|မယ်ဆိုင်]]ရုံး]]
'''အံဘေ့'''({{Lang-th|[[:wikt:อำเภอ|อำเภอ]]}})သည် ထိုင်းဘာသာဖြင့် “ခရိုင်”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည်[[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်းနိုင်ငံ၏]] ဒုတိယအဆင့် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းခွဲဖြစ်သည်။ ''ခရိုင်'' သို့မဟုတ် ခရိုင်အုပ်စုများသည် [[ကောင်တီ|ပြည်နယ်များ]]အဖြစ် ဖွဲ့စည်းကြပြီး [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ခရိုင်များ|ခရိုင်]] များနှင့် ဆင်တူသည်။ ခရိုင်မှူးမှာ ''နာယီအံဘေ့'' ({{Lang|th|[[:wikt:นายอำเภอ|นายอำเภอ]]}})ဖြစ်သည်။
bda0370h1f66sgqy43i6wwffxstc6xf
756421
756420
2022-08-27T12:41:14Z
Hoke Kim
100194
wikitext
text/x-wiki
[[File:District_office,_Mae_Sai_-_2017-07-03_(001).jpg|thumb|ချင်းရိုင်ခရိုင် [[မယ်ဆိုင်ခရိုင်|မယ်ဆိုင်]]ရုံး]]
'''အံဘေ့'''({{Lang-th|[[:wikt:อำเภอ|อำเภอ]]; အံာဘေအ}})သည် ထိုင်းဘာသာဖြင့် “ခရိုင်”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည်[[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်းနိုင်ငံ၏]] ဒုတိယအဆင့် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းခွဲဖြစ်သည်။ ''ခရိုင်'' သို့မဟုတ် ခရိုင်အုပ်စုများသည် [[ကောင်တီ|ပြည်နယ်များ]]အဖြစ် ဖွဲ့စည်းကြပြီး [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ခရိုင်များ|ခရိုင်]] များနှင့် ဆင်တူသည်။ ခရိုင်မှူးမှာ ''နာယီအံဘေ့'' ({{Lang|th|[[:wikt:นายอำเภอ|นายอำเภอ]]}})ဖြစ်သည်။
9yvmgon9kc6nkh41fbo3faxc62fy0v5
756430
756421
2022-08-27T14:47:30Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
[[File:District_office,_Mae_Sai_-_2017-07-03_(001).jpg|thumb|ချင်းရိုင်ခရိုင် [[မယ်ဆိုင်ခရိုင်|မယ်ဆိုင်]]ရုံး]]
'''အံဘေ့'''({{Lang-th|[[:wikt:อำเภอ|อำเภอ]]; အံာဘေအ}})သည် ထိုင်းဘာသာဖြင့် “ခရိုင်”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည်[[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်းနိုင်ငံ၏]] ဒုတိယအဆင့် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းခွဲဖြစ်သည်။ ''ခရိုင်'' သို့မဟုတ် ခရိုင်အုပ်စုများသည် [[ကောင်တီ|ပြည်နယ်များ]]အဖြစ် ဖွဲ့စည်းကြပြီး [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ခရိုင်များ|ခရိုင်]] များနှင့် ဆင်တူသည်။ ခရိုင်မှူးမှာ ''နာယီအံဘေ့'' ({{Lang|th|[[:wikt:นายอำเภอ|นายอำเภอ]]}})ဖြစ်သည်။
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နယ်မြေအပိုင်းအခြားများ]]
86i5imo4a64bah8yh9oims3k7mj503a
756431
756430
2022-08-27T14:49:33Z
Dr Lotus Black
31011
/* ကိုးကား */
wikitext
text/x-wiki
[[File:District_office,_Mae_Sai_-_2017-07-03_(001).jpg|thumb|ချင်းရိုင်ခရိုင် [[မယ်ဆိုင်ခရိုင်|မယ်ဆိုင်]]ရုံး]]
'''အံဘေ့'''({{Lang-th|[[:wikt:อำเภอ|อำเภอ]]; အံာဘေအ}})သည် ထိုင်းဘာသာဖြင့် “ခရိုင်”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည်[[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်းနိုင်ငံ၏]] ဒုတိယအဆင့် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းခွဲဖြစ်သည်။ ''ခရိုင်'' သို့မဟုတ် ခရိုင်အုပ်စုများသည် [[ကောင်တီ|ပြည်နယ်များ]]အဖြစ် ဖွဲ့စည်းကြပြီး [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ခရိုင်များ|ခရိုင်]] များနှင့် ဆင်တူသည်။ ခရိုင်မှူးမှာ ''နာယီအံဘေ့'' ({{Lang|th|[[:wikt:นายอำเภอ|นายอำเภอ]]}})ဖြစ်သည်။
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နယ်မြေအပိုင်းအခြားများ]]
[[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံ နယ်မြေအပိုင်းအခြား အမျိုးအစားများ]]
apfkm3sjn5uuppcn8ntk1fnpyw38ysm
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Blueberry Phyo
3
231473
756422
2022-08-27T13:12:53Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Blueberry Phyo ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၃:၁၂၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
tm2jzfsjmgf7xyc0ga4m06hvno013jk
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Meanoting
3
231474
756423
2022-08-27T13:13:03Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Meanoting ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၃:၁၃၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
8qmp82h7u2wpoetwegg6mvh139lzq3i
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Yukiji Oteji
3
231475
756424
2022-08-27T13:13:13Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Yukiji Oteji ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၃:၁၃၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
nofqzfwj65xn6rdwt30yf6a4bdwhxv0
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:မာန်တင့်
3
231476
756428
2022-08-27T14:13:22Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် မာန်တင့် ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၄:၁၃၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
qdeevmywtew6uptrlh1ztb27kn835zg
ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နယ်မြေအပိုင်းအခြားများ
14
231477
756432
2022-08-27T14:52:37Z
Dr Lotus Black
31011
" [[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်]] [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံအလိုက် နယ်မြေအပိုင်းအခြားများ]]" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်]]
[[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံအလိုက် နယ်မြေအပိုင်းအခြားများ]]
ayme6xgis9g5b9nd7ljqeh01c2mhxev
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:HtetMyatNaing237
3
231478
756435
2022-08-27T15:13:31Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် HtetMyatNaing237 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၁၃၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
io6m2eyfm42jrvvj5c3xk1jkbph7v1w
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:YeHtetAung9915
3
231479
756436
2022-08-27T15:13:41Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် YeHtetAung9915 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၁၃၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
d8qsgolk8m2qwg8vx2dghlw79vrw63b
ကဏ္ဍ:ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ ဖျက်သိမ်းပြီးဖြစ်သော ကုမ္ပဏီများ
14
231481
756442
2022-08-27T15:42:18Z
Dr Lotus Black
31011
" [[ကဏ္ဍ:ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ ကုမ္ပဏီများ]]" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
[[ကဏ္ဍ:ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ ကုမ္ပဏီများ]]
bjxdsmo2nhi7pu83g2q7ykaiqq0bv6s
ကဏ္ဍ:ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ၏ ကုမ္ပဏီများ
14
231482
756443
2022-08-27T15:44:54Z
Dr Lotus Black
31011
" {{Commons category|Companies of the United Kingdom}} {{CatAutoTOC}} [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံအလိုက် ကုမ္ပဏီများ]]" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Commons category|Companies of the United Kingdom}}
{{CatAutoTOC}}
[[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံအလိုက် ကုမ္ပဏီများ]]
lfyvesxk1ui8rb0qzs24m3f2zyva4nm
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Cxit wine lal
3
231484
756448
2022-08-27T16:13:50Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Cxit wine lal ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၆:၁၃၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
rcpjunmcvlmkwz112z4jrfko3vpcf7t
ကမ္မဝါစာအရေးအသား
0
231485
756450
2022-08-27T16:40:52Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
"[[:en:Special:Redirect/revision/1107005585|Kammavasa Script]]" စာမျက်နှာကို ဘာသာပြန်ရင်း ဖန်တီးခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox writing system|type=[[Abugida]]|name=Kammavasa|sample=Kammavasa script.jpg|imagesize=250px|caption=Kammavasa script|languages=[[pali]]<br />[[Burmese]]|time=c. 1100–present|fam1=[[Proto-Sinaitic script]]|fam2=[[Phoenician alphabet]]|fam3=[[Aramaic script]] (?)|fam4=[[Brāhmī script|Brāhmī]]|fam5=[[Gupta script|Gupta]]|fam6=Bagan era Script|fam7=Ava era Script|children=Magyise Kammavasa Script|sisters=|iso15924=Kamm}}
'''ကမ္မဝါစာအက္ခရာ''' (ပန်းစာလုံး ) သည် 11 ရာစုတွင် တီထွင်ခဲ့သော အဘူဂီတ စာရေးစနစ်တစ်ခု နှင့် 20 ရာစုအလယ်ပိုင်းအထိ မြန်မာလူမျိုးများသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အနောက်မြောက်ဘက် ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းဒေသများတွင် အသုံးပြုခဲ့ကြသည့် သမိုင်းဝင်နေထိုင်သူများဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာကျောင်းတိုက်
မြန်မာဘာသာဖြင့် ရေးသားရန် [[သင်္သကရိုက်ဘာသာစကား|။]] ယခုခေတ် မြန်မာ နှင့် မွန် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းများတွင်လည်း အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ရှိ ဗမာဗုဒ္ဓဘာသာ [[ဂျပန်နိုင်ငံ|နယ်မြေများတွင်]] လည်း အသုံးပြုကြသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ဘယ်မှညာသို့ ရေးထားသော်လည်း အပေါ်မှအောက်ခြေအထိ ရေးထားသည်။ <ref name="Jwajalapa" /> ၎င်းကို ပါဠိ[[လက်ရေးလှ|လက်ရေးလှရေး]] ဟန်အေရးအသားအဖြစ်လည်း မှတ်ယူသည်။
jtyyb7h3z7rjhmkjrqjitglg57yvyjl
စစ်ရေယာဉ် ရန်ငြိမ်းအောင်
0
231486
756451
2022-08-27T16:51:34Z
Pho Sai
45037
"[[:en:Special:Redirect/revision/1102513955|Yan Nyein Aung-class submarine chaser]]" စာမျက်နှာကို ဘာသာပြန်ရင်း ဖန်တီးခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{|{{Infobox ship begin}}
{{Infobox ship image|Ship image=File:MN-YNA-class-P-2.jpg|Ship caption=စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (ဝဲ) နှင့် စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်'' (ယာ)}}
{{Infobox ship class overview|Builders=[[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]]|Operators={{navy|Myanmar}}|Class before=[[49m Stealth Fast Attack Craft|၄၉ မီတာ အမြန်သွား ကိုယ်ပျောက် စစ်ရေယာဉ်]]|Class after=|Cost=|Built range=မတ်လ ၂၀၁၆ - လက်ရှိ|In commission range=၂၄ ဒီဇင်ဘာလ ၂၀၂၀ - ယနေ့ထိ|Total ships building=|Total ships planned=၁၀|Total ships completed=၂|Total ships cancelled=|Total ships active=၂|Total ships laid up=|Total ships lost=|Total ships retired=|Total ships preserved=}}
{{Infobox ship characteristics
| Hide header =
| Ship range = {{convert|1800|nmi|km|abbr=on}} at the {{Convert|20|kn|lk=in}}
| Ship aircraft =
| Ship armor =
| Ship armour =
| Ship armament = *1 × Chinese Type-66 {{convert|57|mm|in|abbr=on}} twin AA guns
*2 × 2M-3M {{convert|25|mm|in|abbr=on}} twin AA guns
*2 x licensed built QJG-02G 14.5 mm AA guns
*2 x triple-tubes torpedo launchers for 12 [[Advanced Light Torpedo Shyena|Shyena torpedoes]] (6 in the tubes and 6 on the racks)
*2 × [[RBU-1200]] [[Anti-submarine warfare|ASW]] rocket launchers
*2 × [[depth charge|DC (Depth Charge) throwers]]
* [[Naval mine|naval mines]]
| Ship EW = *4 x Type-A ''FL-NA'' flare catridge magazines for various chaff and flare types
| Ship sensors = *1 x MR-36A surface search radar (planned)
*2 x [[Furuno]] [[Radar navigation|navigation radar]]
*1 x HUMSA Blackfish-911 hull-mounted sonar
| Ship complement = ၁၈
| Ship speed = {{Convert|35|kn|lk=in}}
| Header caption =
| Ship propulsion = ရေပန်း တွန်းကန်အားဖြင့်် ပံ့ပိုးထားသည့်[[ဒီဇယ်အင်ဂျင်| ဒီဇယ်အင်ဂျင်]] (၃)လုံး
| Ship draft = {{convert|1.85|m|abbr=on}}
| Ship draught =
| Ship beam = {{convert|7.5|m|abbr=on}}
| Ship length = {{convert|63|m|abbr=on}}
| Ship displacement = တန် ၆၀၀
| Ship type = [[ကိုယ်ပျောက် သင်္ဘော|ကိုယ်ပျောက်]]၊ [[ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး စစ်ရေယာဉ်| ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး]]/[[ရေငုပ်သင်္ဘော တန်ပြန်စစ်ဆင်ရေးသုံး]]၊ [[ကော်ဗတ် စစ်ရေယာဉ်]]
| Ship notes = The hulls of the ships are constructed with Steel and their superstructures with Aluminium to reduce the displacement of the ships.
}}
|}'''စစ်ရေယာဉ် ရန်ငြိမ်းအောင်''' ('''ပရောဂျက် ပီဂျီဂျီ ၀၆၃''') သည် ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်ရေး စစ်ရေယာဉ်ဖြစ်ပြီး '''၆၃ မီတာ ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်းရေး ကိုယ်ပျောက် စစ်ရေယာဉ်''' ဟူ၍လည်း လူသိများသည်။ ၎င်းသည် [[တပ်မတော် (ရေ)]]၏ ပြည်တွင်း၌ ပထမဆုံးတည်ဆောက်ခဲ့သော ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်ရေး စစ်ရေယာဉ်အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ '''စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်'''''သည် ၎င်း၏ စစ်ရေယာဉ်အတန်းအစားအတွက် ပွဲဦးထွက် စစ်ရေယာဉ်ဖြစ်ပြီး စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (446) မှာ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်၌ တပ်တော်ဝင်၍ တာဝန်စတင်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည် ။ ဤအတန်းအစားသည် ဟိုင်နန်-အတန်းအစား ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်ရေး စစ်ရေယာဉ် (၁၀)စင်း နေရာသို့ အစားထိုးရန် ရည်ရွယ်လေသည်။<ref name="IT">{{Cite web|last=Information Team|first=Tatmadaw|date=24 December 2020|title=(၇၃)နှစ်မြောက်တပ်မတော်(ရေ)နေ့အထိမ်းအမှတ် တိုက်ခိုက်ရေးရေငုပ်သင်္ဘော စစ်ရေယာဉ် (မင်းရဲသိင်္ခသူ) အပါအဝင် စစ်ရေယာဉ်များ တပ်တော်ဝင်ခြင်း အခမ်းအနား ကျင်းပပြုလုပ်|url=http://dsinfo.org/node/771|archive-url=https://web.archive.org/web/20201224100947/http://dsinfo.org/node/771|archive-date=24 December 2020|archivedate=24 December 2020}}</ref>
== သမိုင်းကြောင်း ==
ပရောဂျက် ပီဂျီဂျီ ၀၆၃ မှာ [[တပ်မတော် (ရေ)]]၏ (၃၁)ကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေး၌ အတည်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ပွဲဦးထွက်ဖြစ်သော စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''အား ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် စတင်အသုံးပြုခဲ့သည်။ '''စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''''' (441)သည် စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (446) နှင့်အတူ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် တပ်တော်ဝင်ခဲ့လေသည်။<ref name="IT">{{Cite web|last=Information Team|first=Tatmadaw|date=24 December 2020|title=(၇၃)နှစ်မြောက်တပ်မတော်(ရေ)နေ့အထိမ်းအမှတ် တိုက်ခိုက်ရေးရေငုပ်သင်္ဘော စစ်ရေယာဉ် (မင်းရဲသိင်္ခသူ) အပါအဝင် စစ်ရေယာဉ်များ တပ်တော်ဝင်ခြင်း အခမ်းအနား ကျင်းပပြုလုပ်|url=http://dsinfo.org/node/771|archive-url=https://web.archive.org/web/20201224100947/http://dsinfo.org/node/771|archive-date=24 December 2020|archivedate=24 December 2020}}</ref><ref name="NR">{{Cite web|url=https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|title=Myanmar Navy has commissioned seven new warships and one submarine|last=Navy Recognition|archivedate=26 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20210105053341/https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|archive-date=5 January 2021|date=5 January 2021}}</ref>
== ဒီဇိုင်း ==
[[ဖိုင်:An_artistic_drawing_of_the_Yan_Nyein_Aung-class_submarine_chaser.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/An_artistic_drawing_of_the_Yan_Nyein_Aung-class_submarine_chaser.png/220px-An_artistic_drawing_of_the_Yan_Nyein_Aung-class_submarine_chaser.png|thumb|''ရန်ငြိမ်းအောင်''-အတန်းအစား ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်းရေး စစ်ရေယာဉ်၏ အစောပိုင်းပုံစံ]]
သင်္ဘောများ၏ ကိုယ်ထည်များသည် သံမဏိနှင့် နေရာရွှေ့ပြောင်းမှုကို လျှော့ချနိုင်ရန် အထူးဖွဲ့စည်းထားသော အလူမီနီယမ်များဖြင့် တည်ဆောက်ထားသည်။ ဤအတန်းအစား၏ ထူးခြားချက်မှာ စစ်ရေယာဉ်များတွင် [[ရေငုပ်သင်္ဘော]]များအား လျှို့ဝှက်စွာ ခြေရာခံတိုက်ခိုက်ရန်နှင့် အင်ဂျင်များနှင့် ပန်ကာများမှ ထွက်ပေါ်လာသော ဆူညံသံများကို လျှော့ချ၍ မောင်းနှင်နိုင်စေရန် ရေပန်းထုတ်၍ တွန်းကန်ခြင်းစနစ်သုံး ဒလက်သုံးလုံး တပ်ဆင်ထားခြင်းဖြစ်သည်။
== တပ်ဆင်ထားသည့် လက်နက်များ ==
[[ဖိုင်:MN-YNA-class-P-1.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/MN-YNA-class-P-1.jpg/220px-MN-YNA-class-P-1.jpg|thumb|စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်''၏ Type-66 အမျိုးအစား ၅၇-မမ ပြောင်းနှစ်ခုပါ ဝေဟင်ပစ် သေနတ်နှင့် 2M-3M အမျိုးအစား ၂၅-မမ ဝေဟင်ပစ် သေနတ်]]
ဤအတန်းအစားသင်္ဘောများတွင် Type-66 ၅၇-မမ ဆီမီး-အော်တို ပြောင်းနှစ်ခပါ သေနတ် တစ်လက်၊ 2M-3M အမျိုးအစား ၂၅-မမ ပြောင်းနှစ်ခုပါ သေနတ် နှစ်လက်နှင့် ပြည်တွင်းထုတ် QJG-02G အမျိုးအစား ၁၄.၅-မမ ဝေဟင်ပစ် သေနတ် နှစ်လက် စသည်တို့ တပ်ဆင်ထားသည်။ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးအတွက် လက်နက်တပ်ဆင်မှု အားနည်းသော်လည်း ၎င်းအမျိုးအစားသည် ရေငုပ်သင်္ဘော ခြေရာခံတိုက်ခိုက်ရေးကိုသာ အသားပေးထားခြင်းကြောင့် များစွာလိုအပ်မည်မဟုတ်ပေ။
[[ဖိုင်:MN-YNA-class-P-3.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/MN-YNA-class-P-3.jpg/220px-MN-YNA-class-P-3.jpg|thumb| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' ၏ ဘယ်ဘက်ခြမ်းတွင် တပ်ဆင်ထားသော တော်ပီဒိုလောင်ချာသုံးခု]]
သင်္ဘောများတွင် Shyena တော်ပီဒိုများအတွက် သုံးလုံးတွဲ တော်ပီဒို လောင်ချာ နှစ်လက်၊ RBU-1200 ရေငုပ်သင်္ဘော တန်ပြန်ချေမှုန်းရေး ဒုံးပစ်လောင်ချာ နှစ်လက်နှင့် LDC ( large depth charge) နှင့် ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး လက်နက်အနေဖြင့် ရေတပ်သုံး မိုင်းများ တပ်ဆင်ထားသည်။ <ref name="NR">{{Cite web|url=https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|title=Myanmar Navy has commissioned seven new warships and one submarine|author=Navy Recognition|archivedate=26 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20210105053341/https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|archive-date=5 January 2021|date=5 January 2021}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFNavy_Recognition2021">Navy Recognition (5 January 2021). [https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html "Myanmar Navy has commissioned seven new warships and one submarine"]. [https://web.archive.org/web/20210105053341/https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html Archived] from the original on 5 January 2021<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">26 December</span> 2020</span>.</cite></ref>
== အတန်းအစားဝင် စစ်ရေယာဉ်များ ==
{| class="wikitable"
!ပုံ
! အမည်
! ပရောဂျက် အမှတ်
! တပ်တော်ဝင် အမှတ်
! တည်ဆောက်သူ
! တပ်တော်ဝင်သည့် ရက်စွဲ
! နေရပ် ဆိပ်ကမ်း
|-
|
| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''
| ပရောဂျက် PGG 063 A-1
| 443
| [[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]] ( [[တပ်မတော် (ရေ)]] )
| ၂၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၀<ref name="NN">{{Cite web|url=https://navalnews.net/indian-submarine-ins-sindhuvir-officially-inducted-into-myanmar-navy/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107073444/https://navalnews.net/indian-submarine-ins-sindhuvir-officially-inducted-into-myanmar-navy/|archive-date=2021-01-07|title=Indian submarine INS Sindhuvir officially inducted into Myanmar Navy - Naval Post- Naval News and Information|date=26 December 2020}}</ref>
|
|-
|
| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်''
| ပရောဂျက် PGG 063 A-2
| 446
| [[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]] ( [[တပ်မတော် (ရေ)]] )
| ၂၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၀<ref name="NN" />
|
|-
|}
== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာ့တပ်မတော်(ရေ)၏ စစ်ရေယာဉ်များ]]
9ytxo2c2tnrcr58acjg3qus44v3lo3m
756452
756451
2022-08-27T17:06:22Z
Pho Sai
45037
wikitext
text/x-wiki
{|
{{Infobox ship begin}}
{{Infobox ship image
|Ship image=File:MN-YNA-class-P-2.jpg
|Ship caption=စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (ဝဲ) နှင့် စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်'' (ယာ)
}}
{{Infobox ship class overview
|Builders=[[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]]
|Operators={{navy|Myanmar}}
|Class before=[[၄၉ မီတာ အမြန်သွားကိုယ်ပျောက် စစ်ရေယာဉ်]]
|Class after=
|Cost=
|Built range=မတ်လ ၂၀၁၆ - လက်ရှိ
|In commission range=၂၄ ဒီဇင်ဘာလ ၂၀၂၀ - ယနေ့ထိ
|Total ships building=
|Total ships planned=၁၀
|Total ships completed=၂
|Total ships cancelled=
|Total ships active=၂
|Total ships laid up=
|Total ships lost=
|Total ships retired=
|Total ships preserved=
}}
{{Infobox ship characteristics
| Hide header =
| Ship range = {{convert|1800|nmi|km|abbr=on}} at the {{Convert|20|kn|lk=in}}
| Ship aircraft =
| Ship armor =
| Ship armour =
| Ship armament = *1 × Chinese Type-66 {{convert|57|mm|in|abbr=on}} twin AA guns
*2 × 2M-3M {{convert|25|mm|in|abbr=on}} twin AA guns
*2 x licensed built QJG-02G 14.5 mm AA guns
*2 x triple-tubes torpedo launchers for 12 [[Advanced Light Torpedo Shyena|Shyena torpedoes]] (6 in the tubes and 6 on the racks)
*2 × [[RBU-1200]] [[Anti-submarine warfare|ASW]] rocket launchers
*2 × [[depth charge|DC (Depth Charge) throwers]]
* [[Naval mine|naval mines]]
| Ship EW = *4 x Type-A ''FL-NA'' flare catridge magazines for various chaff and flare types
| Ship sensors = *1 x MR-36A surface search radar (planned)
*2 x [[Furuno]] [[Radar navigation|navigation radar]]
*1 x HUMSA Blackfish-911 hull-mounted sonar
| Ship complement = ၁၈
| Ship speed = {{Convert|35|kn|lk=in}}
| Header caption =
| Ship propulsion = ရေပန်း တွန်းကန်အားဖြင့်် ပံ့ပိုးထားသည့်[[ဒီဇယ်အင်ဂျင်| ဒီဇယ်အင်ဂျင်]] (၃)လုံး
| Ship draft = {{convert|1.85|m|abbr=on}}
| Ship draught =
| Ship beam = {{convert|7.5|m|abbr=on}}
| Ship length = {{convert|63|m|abbr=on}}
| Ship displacement = တန် ၆၀၀
| Ship type = [[ကိုယ်ပျောက် သင်္ဘော|ကိုယ်ပျောက်]]၊ [[ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး စစ်ရေယာဉ်| ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး]]/[[ရေငုပ်သင်္ဘော တန်ပြန်စစ်ဆင်ရေးသုံး]]၊ [[ကော်ဗတ် စစ်ရေယာဉ်]]
| Ship notes = The hulls of the ships are constructed with Steel and their superstructures with Aluminium to reduce the displacement of the ships.
}}
|}
'''စစ်ရေယာဉ် ရန်ငြိမ်းအောင်''' ('''ပရောဂျက် ပီဂျီဂျီ ၀၆၃''')သည် ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်ရေး စစ်ရေယာဉ်ဖြစ်ပြီး '''၆၃ မီတာ ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်းရေး ကိုယ်ပျောက် စစ်ရေယာဉ်''' ဟူ၍လည်း လူသိများသည်။ ၎င်းသည် [[တပ်မတော် (ရေ)]]၏ ပြည်တွင်း၌ ပထမဆုံးတည်ဆောက်ခဲ့သော ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်ရေး စစ်ရေယာဉ်အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ '''စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်'''''သည် ၎င်း၏ စစ်ရေယာဉ်အတန်းအစားတွင် ပွဲဦးထွက် စစ်ရေယာဉ်ဖြစ်ပြီး စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (446) နှင့်အတူ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်၌ တပ်တော်ဝင်၍ တာဝန်စတင်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ဤအတန်းအစားသည် ဟိုင်နန်-အတန်းအစား ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်းရေး စစ်ရေယာဉ် (၁၀)စင်း နေရာသို့ အစားထိုးရန်အတွက် ရည်ရွယ်လေသည်။<ref name="IT">{{Cite web|last=Information Team|first=Tatmadaw|date=24 December 2020|title=(၇၃)နှစ်မြောက် တပ်မတော်(ရေ) နှစ်ပတ်လည်နေ့အထိမ်းအမှတ် ရေငုပ်သင်္ဘောစစ်ရေယာဉ် မင်းရဲသိင်္ခသူ အပါအဝင် တိုက်ခိုက်ရေး စစ်ရေယာဉ်များ တပ်တော်ဝင်ခြင်းအခမ်းအနား ကျင်းပပြုလုပ်|url=http://dsinfo.org/node/771|archive-url=https://web.archive.org/web/20201224100947/http://dsinfo.org/node/771|archive-date=24 December 2020|archivedate=24 December 2020}}</ref>
== သမိုင်းကြောင်း ==
ပရောဂျက် ပီဂျီဂျီ ၀၆၃ မှာ [[တပ်မတော် (ရေ)]]၏ (၃၁)ကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေး၌ အတည်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ တည်ဆောက်မှု ပွဲဦးထွက်ဖြစ်သည့် စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''အား ၂၀၁၆ ခုနှစ် မတ်လတွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ် မတ်လတွင် စတင်အသုံးပြုခဲ့သည်။ '''စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''''' (441)သည် စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (446) နှင့်အတူ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် တပ်တော်ဝင်ခဲ့လေသည်။<ref name="NR">{{Cite web|url=https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|title=Myanmar Navy has commissioned seven new warships and one submarine|last=Navy Recognition|archivedate=26 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20210105053341/https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|archive-date=5 January 2021|date=5 January 2021}}</ref>
== ဒီဇိုင်း ==
[[ဖိုင်:An_artistic_drawing_of_the_Yan_Nyein_Aung-class_submarine_chaser.png|thumb|''ရန်ငြိမ်းအောင်''-အတန်းအစား ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်းရေး စစ်ရေယာဉ်၏ အစောပိုင်း ဒီဇိုင်းပုံစံ]]
စစ်ရေယာဉ်များ၏ ကိုယ်ထည်များအား သံမဏိနှင့် နေရာရွှေ့ပြောင်းမှုကိုလျှော့ချနိုင်ရန် အထူးဖွဲ့စည်းပုံရှိ အလူမီနီယမ်များဖြင့် တည်ဆောက်ထားသည်။ ဤအတန်းအစား၏ ထူးခြားချက်မှာ စစ်ရေယာဉ်များတွင် [[ရေငုပ်သင်္ဘော]]များအား လျှို့ဝှက်စွာ ခြေရာခံတိုက်ခိုက်ရန်နှင့် အင်ဂျင်များနှင့် ပန်ကာများမှ ထွက်ပေါ်လာသော ဆူညံသံများကို လျှော့ချ၍ မောင်းနှင်နိုင်စေရန် ရေပန်းထုတ်တွန်းကန်ခြင်းစနစ်သုံး ဒီဇယ်အင်ဂျင်(၃)လုံးတပ်ဆင်ထားခြင်းဖြစ်သည်။
== တပ်ဆင်ထားသည့် လက်နက်များ ==
[[ဖိုင်:MN-YNA-class-P-1.jpg|thumb|စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်''၏ Type-66 အမျိုးအစား ၅၇-မမ ပြောင်းနှစ်ခုပါ ဝေဟင်ပစ် သေနတ်နှင့် 2M-3M အမျိုးအစား ၂၅-မမ ဝေဟင်ပစ် သေနတ်]]
ဤအတန်းအစားသင်္ဘောများတွင် Type-66 ၅၇-မမ ဆီမီး-အော်တို ပြောင်းနှစ်ခပါ သေနတ် တစ်လက်၊ 2M-3M အမျိုးအစား ၂၅-မမ ပြောင်းနှစ်ခုပါ သေနတ် နှစ်လက်နှင့် ပြည်တွင်းထုတ် QJG-02G အမျိုးအစား ၁၄.၅-မမ ဝေဟင်ပစ် သေနတ် နှစ်လက် စသည်တို့ တပ်ဆင်ထားသည်။ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးအတွက် လက်နက်တပ်ဆင်မှု အားနည်းသော်လည်း ၎င်းအမျိုးအစားသည် ရေငုပ်သင်္ဘော ခြေရာခံတိုက်ခိုက်ရေးကိုသာ အသားပေးထားခြင်းကြောင့် များစွာလိုအပ်မည်မဟုတ်ပေ။
[[ဖိုင်:MN-YNA-class-P-3.jpg|thumb| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' ၏ ဘယ်ဘက်ခြမ်းတွင် တပ်ဆင်ထားသော တော်ပီဒိုလောင်ချာသုံးခု]]
သင်္ဘောများတွင် Shyena တော်ပီဒိုများအတွက် သုံးလုံးတွဲ တော်ပီဒို လောင်ချာ နှစ်လက်၊ RBU-1200 ရေငုပ်သင်္ဘော တန်ပြန်ချေမှုန်းရေး ဒုံးပစ်လောင်ချာ နှစ်လက်နှင့် LDC ( large depth charge) နှင့် ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး လက်နက်အနေဖြင့် ရေတပ်သုံး မိုင်းများ တပ်ဆင်ထားသည်။<ref name="NR">{{Cite web|url=https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|title=Myanmar Navy has commissioned seven new warships and one submarine|author=Navy Recognition|archivedate=26 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20210105053341/https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|archive-date=5 January 2021|date=5 January 2021}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFNavy_Recognition2021">Navy Recognition (5 January 2021). [https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html "Myanmar Navy has commissioned seven new warships and one submarine"]. [https://web.archive.org/web/20210105053341/https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html Archived] from the original on 5 January 2021<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">26 December</span> 2020</span>.</cite></ref>
== အတန်းအစားဝင် စစ်ရေယာဉ်များ ==
{| class="wikitable"
!ပုံ
! အမည်
! ပရောဂျက် အမှတ်
! တပ်တော်ဝင် အမှတ်
! တည်ဆောက်သူ
! တပ်တော်ဝင်သည့် ရက်စွဲ
! နေရပ် ဆိပ်ကမ်း
|-
|
| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''
| ပရောဂျက် PGG 063 A-1
| 443
| [[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]] ( [[တပ်မတော် (ရေ)]] )
| ၂၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၀<ref name="NN">{{Cite web|url=https://navalnews.net/indian-submarine-ins-sindhuvir-officially-inducted-into-myanmar-navy/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107073444/https://navalnews.net/indian-submarine-ins-sindhuvir-officially-inducted-into-myanmar-navy/|archive-date=2021-01-07|title=Indian submarine INS Sindhuvir officially inducted into Myanmar Navy - Naval Post- Naval News and Information|date=26 December 2020}}</ref>
|
|-
|
| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်''
| ပရောဂျက် PGG 063 A-2
| 446
| [[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]] ( [[တပ်မတော် (ရေ)]] )
| ၂၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၀<ref name="NN" />
|
|-
|}
== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာ့တပ်မတော်(ရေ)၏ စစ်ရေယာဉ်များ]]
kcce2jrhtl7xj57rjdq3plwl0fo0goy
756454
756452
2022-08-27T17:07:05Z
Pho Sai
45037
wikitext
text/x-wiki
{|{{Infobox ship begin}}
{{Infobox ship image
|Ship image=File:MN-YNA-class-P-2.jpg
|Ship caption=စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (ဝဲ) နှင့် စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်'' (ယာ)
}}
{{Infobox ship class overview
|Builders=[[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]]
|Operators={{navy|Myanmar}}
|Class before=[[၄၉ မီတာ အမြန်သွားကိုယ်ပျောက် စစ်ရေယာဉ်]]
|Class after=
|Cost=
|Built range=မတ်လ ၂၀၁၆ - လက်ရှိ
|In commission range=၂၄ ဒီဇင်ဘာလ ၂၀၂၀ - ယနေ့ထိ
|Total ships building=
|Total ships planned=၁၀
|Total ships completed=၂
|Total ships cancelled=
|Total ships active=၂
|Total ships laid up=
|Total ships lost=
|Total ships retired=
|Total ships preserved=
}}
{{Infobox ship characteristics
| Hide header =
| Ship range = {{convert|1800|nmi|km|abbr=on}} at the {{Convert|20|kn|lk=in}}
| Ship aircraft =
| Ship armor =
| Ship armour =
| Ship armament = *1 × Chinese Type-66 {{convert|57|mm|in|abbr=on}} twin AA guns
*2 × 2M-3M {{convert|25|mm|in|abbr=on}} twin AA guns
*2 x licensed built QJG-02G 14.5 mm AA guns
*2 x triple-tubes torpedo launchers for 12 [[Advanced Light Torpedo Shyena|Shyena torpedoes]] (6 in the tubes and 6 on the racks)
*2 × [[RBU-1200]] [[Anti-submarine warfare|ASW]] rocket launchers
*2 × [[depth charge|DC (Depth Charge) throwers]]
* [[Naval mine|naval mines]]
| Ship EW = *4 x Type-A ''FL-NA'' flare catridge magazines for various chaff and flare types
| Ship sensors = *1 x MR-36A surface search radar (planned)
*2 x [[Furuno]] [[Radar navigation|navigation radar]]
*1 x HUMSA Blackfish-911 hull-mounted sonar
| Ship complement = ၁၈
| Ship speed = {{Convert|35|kn|lk=in}}
| Header caption =
| Ship propulsion = ရေပန်း တွန်းကန်အားဖြင့်် ပံ့ပိုးထားသည့်[[ဒီဇယ်အင်ဂျင်| ဒီဇယ်အင်ဂျင်]] (၃)လုံး
| Ship draft = {{convert|1.85|m|abbr=on}}
| Ship draught =
| Ship beam = {{convert|7.5|m|abbr=on}}
| Ship length = {{convert|63|m|abbr=on}}
| Ship displacement = တန် ၆၀၀
| Ship type = [[ကိုယ်ပျောက် သင်္ဘော|ကိုယ်ပျောက်]]၊ [[ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး စစ်ရေယာဉ်| ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး]]/[[ရေငုပ်သင်္ဘော တန်ပြန်စစ်ဆင်ရေးသုံး]]၊ [[ကော်ဗတ် စစ်ရေယာဉ်]]
| Ship notes = The hulls of the ships are constructed with Steel and their superstructures with Aluminium to reduce the displacement of the ships.
}}
|}
'''စစ်ရေယာဉ် ရန်ငြိမ်းအောင်''' ('''ပရောဂျက် ပီဂျီဂျီ ၀၆၃''')သည် ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်ရေး စစ်ရေယာဉ်ဖြစ်ပြီး '''၆၃ မီတာ ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်းရေး ကိုယ်ပျောက် စစ်ရေယာဉ်''' ဟူ၍လည်း လူသိများသည်။ ၎င်းသည် [[တပ်မတော် (ရေ)]]၏ ပြည်တွင်း၌ ပထမဆုံးတည်ဆောက်ခဲ့သော ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်ရေး စစ်ရေယာဉ်အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ '''စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်'''''သည် ၎င်း၏ စစ်ရေယာဉ်အတန်းအစားတွင် ပွဲဦးထွက် စစ်ရေယာဉ်ဖြစ်ပြီး စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (446) နှင့်အတူ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်၌ တပ်တော်ဝင်၍ တာဝန်စတင်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ဤအတန်းအစားသည် ဟိုင်နန်-အတန်းအစား ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်းရေး စစ်ရေယာဉ် (၁၀)စင်း နေရာသို့ အစားထိုးရန်အတွက် ရည်ရွယ်လေသည်။<ref name="IT">{{Cite web|last=Information Team|first=Tatmadaw|date=24 December 2020|title=(၇၃)နှစ်မြောက် တပ်မတော်(ရေ) နှစ်ပတ်လည်နေ့အထိမ်းအမှတ် ရေငုပ်သင်္ဘောစစ်ရေယာဉ် မင်းရဲသိင်္ခသူ အပါအဝင် တိုက်ခိုက်ရေး စစ်ရေယာဉ်များ တပ်တော်ဝင်ခြင်းအခမ်းအနား ကျင်းပပြုလုပ်|url=http://dsinfo.org/node/771|archive-url=https://web.archive.org/web/20201224100947/http://dsinfo.org/node/771|archive-date=24 December 2020|archivedate=24 December 2020}}</ref>
== သမိုင်းကြောင်း ==
ပရောဂျက် ပီဂျီဂျီ ၀၆၃ မှာ [[တပ်မတော် (ရေ)]]၏ (၃၁)ကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေး၌ အတည်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ တည်ဆောက်မှု ပွဲဦးထွက်ဖြစ်သည့် စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''အား ၂၀၁၆ ခုနှစ် မတ်လတွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ် မတ်လတွင် စတင်အသုံးပြုခဲ့သည်။ '''စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''''' (441)သည် စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (446) နှင့်အတူ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် တပ်တော်ဝင်ခဲ့လေသည်။<ref name="NR">{{Cite web|url=https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|title=Myanmar Navy has commissioned seven new warships and one submarine|last=Navy Recognition|archivedate=26 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20210105053341/https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|archive-date=5 January 2021|date=5 January 2021}}</ref>
== ဒီဇိုင်း ==
[[ဖိုင်:An_artistic_drawing_of_the_Yan_Nyein_Aung-class_submarine_chaser.png|thumb|''ရန်ငြိမ်းအောင်''-အတန်းအစား ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်းရေး စစ်ရေယာဉ်၏ အစောပိုင်း ဒီဇိုင်းပုံစံ]]
စစ်ရေယာဉ်များ၏ ကိုယ်ထည်များအား သံမဏိနှင့် နေရာရွှေ့ပြောင်းမှုကိုလျှော့ချနိုင်ရန် အထူးဖွဲ့စည်းပုံရှိ အလူမီနီယမ်များဖြင့် တည်ဆောက်ထားသည်။ ဤအတန်းအစား၏ ထူးခြားချက်မှာ စစ်ရေယာဉ်များတွင် [[ရေငုပ်သင်္ဘော]]များအား လျှို့ဝှက်စွာ ခြေရာခံတိုက်ခိုက်ရန်နှင့် အင်ဂျင်များနှင့် ပန်ကာများမှ ထွက်ပေါ်လာသော ဆူညံသံများကို လျှော့ချ၍ မောင်းနှင်နိုင်စေရန် ရေပန်းထုတ်တွန်းကန်ခြင်းစနစ်သုံး ဒီဇယ်အင်ဂျင်(၃)လုံးတပ်ဆင်ထားခြင်းဖြစ်သည်။
== တပ်ဆင်ထားသည့် လက်နက်များ ==
[[ဖိုင်:MN-YNA-class-P-1.jpg|thumb|စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်''၏ Type-66 အမျိုးအစား ၅၇-မမ ပြောင်းနှစ်ခုပါ ဝေဟင်ပစ် သေနတ်နှင့် 2M-3M အမျိုးအစား ၂၅-မမ ဝေဟင်ပစ် သေနတ်]]
ဤအတန်းအစားသင်္ဘောများတွင် Type-66 ၅၇-မမ ဆီမီး-အော်တို ပြောင်းနှစ်ခပါ သေနတ် တစ်လက်၊ 2M-3M အမျိုးအစား ၂၅-မမ ပြောင်းနှစ်ခုပါ သေနတ် နှစ်လက်နှင့် ပြည်တွင်းထုတ် QJG-02G အမျိုးအစား ၁၄.၅-မမ ဝေဟင်ပစ် သေနတ် နှစ်လက် စသည်တို့ တပ်ဆင်ထားသည်။ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးအတွက် လက်နက်တပ်ဆင်မှု အားနည်းသော်လည်း ၎င်းအမျိုးအစားသည် ရေငုပ်သင်္ဘော ခြေရာခံတိုက်ခိုက်ရေးကိုသာ အသားပေးထားခြင်းကြောင့် များစွာလိုအပ်မည်မဟုတ်ပေ။
[[ဖိုင်:MN-YNA-class-P-3.jpg|thumb| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' ၏ ဘယ်ဘက်ခြမ်းတွင် တပ်ဆင်ထားသော တော်ပီဒိုလောင်ချာသုံးခု]]
သင်္ဘောများတွင် Shyena တော်ပီဒိုများအတွက် သုံးလုံးတွဲ တော်ပီဒို လောင်ချာ နှစ်လက်၊ RBU-1200 ရေငုပ်သင်္ဘော တန်ပြန်ချေမှုန်းရေး ဒုံးပစ်လောင်ချာ နှစ်လက်နှင့် LDC ( large depth charge) နှင့် ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး လက်နက်အနေဖြင့် ရေတပ်သုံး မိုင်းများ တပ်ဆင်ထားသည်။<ref name="NR">{{Cite web|url=https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|title=Myanmar Navy has commissioned seven new warships and one submarine|author=Navy Recognition|archivedate=26 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20210105053341/https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|archive-date=5 January 2021|date=5 January 2021}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFNavy_Recognition2021">Navy Recognition (5 January 2021). [https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html "Myanmar Navy has commissioned seven new warships and one submarine"]. [https://web.archive.org/web/20210105053341/https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html Archived] from the original on 5 January 2021<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">26 December</span> 2020</span>.</cite></ref>
== အတန်းအစားဝင် စစ်ရေယာဉ်များ ==
{| class="wikitable"
!ပုံ
! အမည်
! ပရောဂျက် အမှတ်
! တပ်တော်ဝင် အမှတ်
! တည်ဆောက်သူ
! တပ်တော်ဝင်သည့် ရက်စွဲ
! နေရပ် ဆိပ်ကမ်း
|-
|
| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''
| ပရောဂျက် PGG 063 A-1
| 443
| [[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]] ( [[တပ်မတော် (ရေ)]] )
| ၂၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၀<ref name="NN">{{Cite web|url=https://navalnews.net/indian-submarine-ins-sindhuvir-officially-inducted-into-myanmar-navy/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107073444/https://navalnews.net/indian-submarine-ins-sindhuvir-officially-inducted-into-myanmar-navy/|archive-date=2021-01-07|title=Indian submarine INS Sindhuvir officially inducted into Myanmar Navy - Naval Post- Naval News and Information|date=26 December 2020}}</ref>
|
|-
|
| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်''
| ပရောဂျက် PGG 063 A-2
| 446
| [[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]] ( [[တပ်မတော် (ရေ)]] )
| ၂၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၀<ref name="NN" />
|
|-
|}
== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာ့တပ်မတော်(ရေ)၏ စစ်ရေယာဉ်များ]]
fkfiwic10dunvrc8xtw6t8wvlb2vr8e
756456
756454
2022-08-27T17:12:05Z
Pho Sai
45037
wikitext
text/x-wiki
{|{{Infobox ship begin}}
{{Infobox ship image
|Ship image=File:MN-YNA-class-P-2.jpg
|Ship caption=စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (ဝဲ) နှင့် စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်'' (ယာ)
}}
{{Infobox ship class overview
|Builders=[[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]]
|Operators={{navy|Myanmar}}
|Class before=[[၄၉ မီတာ အမြန်သွားကိုယ်ပျောက် စစ်ရေယာဉ်]]
|Class after=
|Cost=
|Built range=မတ်လ ၂၀၁၆ - လက်ရှိ
|In commission range=၂၄ ဒီဇင်ဘာလ ၂၀၂၀ - ယနေ့ထိ
|Total ships building=
|Total ships planned=၁၀
|Total ships completed=၂
|Total ships cancelled=
|Total ships active=၂
|Total ships laid up=
|Total ships lost=
|Total ships retired=
|Total ships preserved=
}}
{{Infobox ship characteristics
| Hide header =
| Ship range = {{convert|1800|nmi|km|abbr=on}} at the {{Convert|20|kn|lk=in}}
| Ship aircraft =
| Ship armor =
| Ship armour =
| Ship armament = *1 × Chinese Type-66 {{convert|57|mm|in|abbr=on}} twin AA guns
*2 × 2M-3M {{convert|25|mm|in|abbr=on}} twin AA guns
*2 x licensed built QJG-02G 14.5 mm AA guns
*2 x triple-tubes torpedo launchers for 12 [[Advanced Light Torpedo Shyena|Shyena torpedoes]] (6 in the tubes and 6 on the racks)
*2 × [[RBU-1200]] [[Anti-submarine warfare|ASW]] rocket launchers
*2 × [[depth charge|DC (Depth Charge) throwers]]
* [[Naval mine|naval mines]]
| Ship EW = *4 x Type-A ''FL-NA'' flare catridge magazines for various chaff and flare types
| Ship sensors = *1 x MR-36A surface search radar (planned)
*2 x [[Furuno]] [[Radar navigation|navigation radar]]
*1 x HUMSA Blackfish-911 hull-mounted sonar
| Ship complement = ၁၈
| Ship speed = {{Convert|35|kn|lk=in}}
| Header caption =
| Ship propulsion = ရေပန်း တွန်းကန်အားဖြင့်် ပံ့ပိုးထားသည့်[[ဒီဇယ်အင်ဂျင်| ဒီဇယ်အင်ဂျင်]] (၃)လုံး
| Ship draft = {{convert|1.85|m|abbr=on}}
| Ship draught =
| Ship beam = {{convert|7.5|m|abbr=on}}
| Ship length = {{convert|63|m|abbr=on}}
| Ship displacement = တန် ၆၀၀
| Ship type = [[ကိုယ်ပျောက် သင်္ဘော|ကိုယ်ပျောက်]]၊ [[ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး စစ်ရေယာဉ်| ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး]]/[[ရေငုပ်သင်္ဘော တန်ပြန်စစ်ဆင်ရေးသုံး]]၊ [[ကော်ဗတ် စစ်ရေယာဉ်]]
| Ship notes = The hulls of the ships are constructed with Steel and their superstructures with Aluminium to reduce the displacement of the ships.
}}
|}
'''စစ်ရေယာဉ် ရန်ငြိမ်းအောင်''' ('''ပရောဂျက် ပီဂျီဂျီ ၀၆၃''')သည် ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်ရေး စစ်ရေယာဉ်ဖြစ်ပြီး '''၆၃ မီတာ ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်းရေး ကိုယ်ပျောက် စစ်ရေယာဉ်''' ဟူ၍လည်း လူသိများသည်။ ၎င်းသည် [[တပ်မတော် (ရေ)]]၏ ပြည်တွင်း၌ ပထမဆုံးတည်ဆောက်ခဲ့သော ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်ရေး စစ်ရေယာဉ်အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ '''စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်'''''သည် ၎င်း၏ စစ်ရေယာဉ်အတန်းအစားတွင် ပွဲဦးထွက် စစ်ရေယာဉ်ဖြစ်ပြီး စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (446) နှင့်အတူ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်၌ တပ်တော်ဝင်၍ တာဝန်စတင်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ဤအတန်းအစားသည် ဟိုင်နန်-အတန်းအစား ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်းရေး စစ်ရေယာဉ် (၁၀)စင်း နေရာသို့ အစားထိုးရန်အတွက် ရည်ရွယ်လေသည်။<ref name="IT2">{{Cite web|last=Information Team|first=Tatmadaw|date=24 December 2020|title=(၇၃)နှစ်မြောက်တပ်မတော်(ရေ)နေ့အထိမ်းအမှတ် တိုက်ခိုက်ရေးရေငုပ်သင်္ဘော စစ်ရေယာဉ် (မင်းရဲသိင်္ခသူ) အပါအဝင် စစ်ရေယာဉ်များ တပ်တော်ဝင်ခြင်း အခမ်းအနား ကျင်းပပြုလုပ်|url=http://dsinfo.org/node/771|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201224100947/http://dsinfo.org/node/771|archive-date=24 December 2020|access-date=24 December 2020|website=[[Tatmadaw]]}}</ref>
== သမိုင်းကြောင်း ==
ပရောဂျက် ပီဂျီဂျီ ၀၆၃ မှာ [[တပ်မတော် (ရေ)]]၏ (၃၁)ကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေး၌ အတည်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ တည်ဆောက်မှု ပွဲဦးထွက်ဖြစ်သည့် စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''အား ၂၀၁၆ ခုနှစ် မတ်လတွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ် မတ်လတွင် စတင်အသုံးပြုခဲ့သည်။ '''စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''''' (441)သည် စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' (446) နှင့်အတူ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် တပ်တော်ဝင်ခဲ့လေသည်။<ref name="IT2" /><ref name="NR2">{{cite web|url=https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|title=Myanmar Navy has commissioned seven new warships and one submarine|author=Navy Recognition|access-date=26 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20210105053341/https://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2020/december/9469-myanmar-navy-has-commissioned-seven-new-warships-and-one-submarine.html|archive-date=5 January 2021|url-status=live|df=dmy-all|date=5 January 2021}}</ref>
== ဒီဇိုင်း ==
[[ဖိုင်:An_artistic_drawing_of_the_Yan_Nyein_Aung-class_submarine_chaser.png|thumb|''ရန်ငြိမ်းအောင်''-အတန်းအစား ရေငုပ်သင်္ဘောလိုက်လံချေမှုန်းရေး စစ်ရေယာဉ်၏ အစောပိုင်း ဒီဇိုင်းပုံစံ]]
စစ်ရေယာဉ်များ၏ ကိုယ်ထည်များအား သံမဏိနှင့် နေရာရွှေ့ပြောင်းမှုကိုလျှော့ချနိုင်ရန် အထူးဖွဲ့စည်းပုံရှိ အလူမီနီယမ်များဖြင့် တည်ဆောက်ထားသည်။ ဤအတန်းအစား၏ ထူးခြားချက်မှာ စစ်ရေယာဉ်များတွင် [[ရေငုပ်သင်္ဘော]]များအား လျှို့ဝှက်စွာ ခြေရာခံတိုက်ခိုက်ရန်နှင့် အင်ဂျင်များနှင့် ပန်ကာများမှ ထွက်ပေါ်လာသော ဆူညံသံများကို လျှော့ချ၍ မောင်းနှင်နိုင်စေရန် ရေပန်းထုတ်တွန်းကန်ခြင်းစနစ်သုံး ဒီဇယ်အင်ဂျင် (၃)လုံးတပ်ဆင်ထားခြင်းဖြစ်သည်။
== တပ်ဆင်ထားသည့် လက်နက်များ ==
[[ဖိုင်:MN-YNA-class-P-1.jpg|thumb|စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်''၏ Type-66 အမျိုးအစား ၅၇-မမ ပြောင်းနှစ်ခုပါ ဝေဟင်ပစ် သေနတ်နှင့် 2M-3M အမျိုးအစား ၂၅-မမ ဝေဟင်ပစ် သေနတ်]]
ဤအတန်းအစားသင်္ဘောများတွင် Type-66 ၅၇-မမ ဆီမီး-အော်တို ပြောင်းနှစ်ခပါ သေနတ် တစ်လက်၊ 2M-3M အမျိုးအစား ၂၅-မမ ပြောင်းနှစ်ခုပါ သေနတ် နှစ်လက်နှင့် ပြည်တွင်းထုတ် QJG-02G အမျိုးအစား ၁၄.၅-မမ ဝေဟင်ပစ် သေနတ် နှစ်လက် စသည်တို့ တပ်ဆင်ထားသည်။ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးအတွက် လက်နက်တပ်ဆင်မှု အားနည်းသော်လည်း ၎င်းအမျိုးအစားသည် ရေငုပ်သင်္ဘော ခြေရာခံတိုက်ခိုက်ရေးကိုသာ အသားပေးထားခြင်းကြောင့် များစွာလိုအပ်မည်မဟုတ်ပေ။
[[ဖိုင်:MN-YNA-class-P-3.jpg|thumb| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်'' ၏ ဘယ်ဘက်ခြမ်းတွင် တပ်ဆင်ထားသော တော်ပီဒိုလောင်ချာသုံးခု]]
သင်္ဘောများတွင် Shyena တော်ပီဒိုများအတွက် သုံးလုံးတွဲ တော်ပီဒို လောင်ချာ နှစ်လက်၊ RBU-1200 ရေငုပ်သင်္ဘော တန်ပြန်ချေမှုန်းရေး ဒုံးပစ်လောင်ချာ နှစ်လက်နှင့် LDC ( large depth charge) နှင့် ရေငုပ်သင်္ဘောချေမှုန်းရေး လက်နက်အနေဖြင့် ရေတပ်သုံး မိုင်းများ တပ်ဆင်ထားသည်။<ref name="NR2" />
== အတန်းအစားဝင် စစ်ရေယာဉ်များ ==
{| class="wikitable"
!ပုံ
! အမည်
! ပရောဂျက် အမှတ်
! တပ်တော်ဝင် အမှတ်
! တည်ဆောက်သူ
! တပ်တော်ဝင် ရက်စွဲ
! ဌာနေ ဆိပ်ကမ်း
|-
|
| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ငြိမ်းအောင်''
| ပရောဂျက် PGG 063 A-1
| 443
| [[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]] ( [[တပ်မတော် (ရေ)]] )
| ၂၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၀<ref name="NN2">{{Cite web|url=https://navalnews.net/indian-submarine-ins-sindhuvir-officially-inducted-into-myanmar-navy/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107073444/https://navalnews.net/indian-submarine-ins-sindhuvir-officially-inducted-into-myanmar-navy/|archive-date=2021-01-07|title=Indian submarine INS Sindhuvir officially inducted into Myanmar Navy - Naval Post- Naval News and Information|date=26 December 2020}}</ref>
|
|-
|
| စစ်ရေယာဉ် ''ရန်ရဲအောင်''
| ပရောဂျက် PGG 063 A-2
| 446
| [[ရေတပ် သင်္ဘောကျင်းဌာနချုပ်]] ( [[တပ်မတော် (ရေ)]] )
| ၂၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၀<ref name="NN2" />
|
|}
== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာ့တပ်မတော်(ရေ)၏ စစ်ရေယာဉ်များ]]
7wujhy9itqehpvq1h3mj3ax1nujxwf8
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Han Lynn 89
3
231487
756457
2022-08-27T17:13:59Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Han Lynn 89 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၇:၁၃၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
kqp5vur5elg0j287aaztxq6umogng1s
တမ်းပလိတ်:Date and age
10
231488
756459
2022-08-27T17:16:26Z
Dr Lotus Black
31011
စာမျက်နှာကို [[တမ်းပလိတ်:Start date and age]] သို့ ပြန်ညွှန်းလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[Template:Start date and age]]
8ltc1s4nk0naf6asqc0h2ra0sri22vw
တမ်းပလိတ်:Ussc
10
231489
756460
2022-08-27T17:19:30Z
Dr Lotus Black
31011
"<!--CASE NAME-->{{#ifeq:{{{short|no}}}|no |{{#if:{{{name|}}} |{{#if:{{{link|}}} |''[[{{{link}}}|{{{name}}}]]'',  |''{{#ifexist:{{{name}}} |{{#ifeq:{{{name}}}|{{FULLPAGENAME}} |{{{name}}} |[[{{{name}}}]] }} |{{{name}}} }}'',  }} }}<!--DOCKET-->{{#if:{{{docket|}}}|No. {{#ifeq:{{..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
<!--CASE NAME-->{{#ifeq:{{{short|no}}}|no
|{{#if:{{{name|}}}
|{{#if:{{{link|}}}
|''[[{{{link}}}|{{{name}}}]]'', 
|''{{#ifexist:{{{name}}}
|{{#ifeq:{{{name}}}|{{FULLPAGENAME}}
|{{{name}}}
|[[{{{name}}}]]
}}
|{{{name}}}
}}'', 
}}
}}<!--DOCKET-->{{#if:{{{docket|}}}|No. {{#ifeq:{{{el|}}}|no
|{{{docket}}}, 
|{{#switch:{{{source}}}
|f = [http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=us&vol=000&invol={{{docket}}} {{{docket}}}]
|#default = [https://supreme.justia.com/cases/federal/us/{{{volume|{{{1}}}}}}/{{{docket}}}/ {{{docket}}}]
}}, 
}}
}}<!--VOLUME NUMBER-->{{#if:{{{volume|{{{1|}}}}}}
|[[List of United States Supreme Court cases, volume {{{volume|{{{1}}}}}}|{{{volume|{{{1}}}}}}]]
|___
}} <!--US or U.S.-->{{#ifeq:{{{periods|}}}|no
|[[United States Reports|US]]
|[[United States Reports|U.S.]]
}} <!--NAMED REPORTER-->{{#if:{{{reporter|{{{4|}}}}}}|({{{reporter-volume|{{{5}}}}}} [[Reporter of Decisions of the Supreme Court of the United States|{{{reporter|{{{4}}}}}}]]) }}<!--FIRST PAGE NUMBER AND PINPOINT-->{{#if:{{{page|{{{2|}}}}}}
|{{#ifeq:{{{el|}}}|no
|{{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|, {{{pin}}}|}}
|{{#switch:{{{source|}}}
|f = [http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?navby=CASE&court=US&vol={{{volume|{{{1}}}}}}&page={{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|#{{{pin}}}}} {{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|, {{{pin}}}}}]
|o = [http://openjurist.org/{{{volume|{{{1}}}}}}/us/{{{page|{{{2}}}}}} {{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|, {{{pin}}}}}]
|w = [https://en.wikisource.org{{localurl:{{{casename}}}}} {{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|, {{{pin}}}}}]
|#default = [https://supreme.justia.com/cases/federal/us/{{{volume|{{{1}}}}}}/{{{page|{{{2}}}}}}/{{#if:{{{pin|}}}|#{{{pin}}}}} {{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|, {{{pin}}}}}]
}}
}}
|___
}}<!--SLIP OPINION-->{{#if:{{{slip|}}}
|, slip op. at {{{slip}}}
}}<!--DATE OR YEAR-->{{#if:{{{date|{{{year|{{{3|}}}}}}}}}| ({{{date|{{{year|{{{3}}}}}}}}})
}}
|{{#if:{{{name|}}}
|{{#if:{{{link|}}}
|''[[{{{link}}}|{{{name}}}]]'', 
|''{{{name}}}'', 
}}
}}{{#if:{{{volume|{{{1|}}}}}}
|{{{volume|{{{1}}}}}} {{#ifeq:{{{periods|}}}|no
|[[United States Reports|US]] 
|[[United States Reports|U.S.]] 
}}
|[[Category:Pages using ussc short form citations without volume|{{{name}}}]]}}{{#if:{{{pin|}}}
|at {{{pin}}}
|{{#if:{{{slip|}}}
|slip op. at {{{slip}}}
|at ___
}}
}}
}}<!--DISSENT AND CONCURRENCE-->{{#if:{{{dissent|{{{dissenter|}}}}}}
| ({{{dissent|{{{dissenter}}}}}}, {{#if:{{{dissent-type|}}}
|{{{dissent-type}}}
|dissenting
}})
|{{#if:{{{concurrence|{{{concurrer|}}}}}}
| ({{{concurrence|{{{concurrer}}}}}}, {{#if:{{{concurrence-type|}}}
|{{{concurrence-type}}}
|concurring
}})
}}
}}<noinclude>
{{Documentation}}
<!--Please add categories to the <includeonly> section at the bottom
of the [[Template:Ussc/doc]] page, not here. Interwikis should be
added to Wikidata. Thank you! -->
</noinclude>
kiij7wrtq2zfxbm3t981tlpbfs6qjg0
756461
756460
2022-08-27T17:21:55Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
<!--CASE NAME-->{{#ifeq:{{{short|no}}}|no
|{{#if:{{{name|}}}
|{{#if:{{{link|}}}
|''[[{{{link}}}|{{{name}}}]]'', 
|''{{#ifexist:{{{name}}}
|{{#ifeq:{{{name}}}|{{FULLPAGENAME}}
|{{{name}}}
|[[{{{name}}}]]
}}
|{{{name}}}
}}'', 
}}
}}<!--DOCKET-->{{#if:{{{docket|}}}|No. {{#ifeq:{{{el|}}}|no
|{{{docket}}}, 
|{{#switch:{{{source}}}
|f = [http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=us&vol=000&invol={{{docket}}} {{{docket}}}]
|#default = [https://supreme.justia.com/cases/federal/us/{{{volume|{{{1}}}}}}/{{{docket}}}/ {{{docket}}}]
}}, 
}}
}}<!--VOLUME NUMBER-->{{#if:{{{volume|{{{1|}}}}}}
|[[List of United States Supreme Court cases, volume {{{volume|{{{1}}}}}}|{{{volume|{{{1}}}}}}]]
|___
}} <!--US or U.S.-->{{#ifeq:{{{periods|}}}|no
|[[:en:United States Reports|US]]
|[[:en:United States Reports|U.S.]]
}} <!--NAMED REPORTER-->{{#if:{{{reporter|{{{4|}}}}}}|({{{reporter-volume|{{{5}}}}}} [[:en:Reporter of Decisions of the Supreme Court of the United States|{{{reporter|{{{4}}}}}}]]) }}<!--FIRST PAGE NUMBER AND PINPOINT-->{{#if:{{{page|{{{2|}}}}}}
|{{#ifeq:{{{el|}}}|no
|{{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|, {{{pin}}}|}}
|{{#switch:{{{source|}}}
|f = [http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?navby=CASE&court=US&vol={{{volume|{{{1}}}}}}&page={{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|#{{{pin}}}}} {{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|, {{{pin}}}}}]
|o = [http://openjurist.org/{{{volume|{{{1}}}}}}/us/{{{page|{{{2}}}}}} {{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|, {{{pin}}}}}]
|w = [https://en.wikisource.org{{localurl:{{{casename}}}}} {{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|, {{{pin}}}}}]
|#default = [https://supreme.justia.com/cases/federal/us/{{{volume|{{{1}}}}}}/{{{page|{{{2}}}}}}/{{#if:{{{pin|}}}|#{{{pin}}}}} {{{page|{{{2}}}}}}{{#if:{{{pin|}}}|, {{{pin}}}}}]
}}
}}
|___
}}<!--SLIP OPINION-->{{#if:{{{slip|}}}
|, slip op. at {{{slip}}}
}}<!--DATE OR YEAR-->{{#if:{{{date|{{{year|{{{3|}}}}}}}}}| ({{{date|{{{year|{{{3}}}}}}}}})
}}
|{{#if:{{{name|}}}
|{{#if:{{{link|}}}
|''[[{{{link}}}|{{{name}}}]]'', 
|''{{{name}}}'', 
}}
}}{{#if:{{{volume|{{{1|}}}}}}
|{{{volume|{{{1}}}}}} {{#ifeq:{{{periods|}}}|no
|[[:en:United States Reports|US]] 
|[[:en:United States Reports|U.S.]] 
}}
|[[Category:Pages using ussc short form citations without volume|{{{name}}}]]}}{{#if:{{{pin|}}}
|at {{{pin}}}
|{{#if:{{{slip|}}}
|slip op. at {{{slip}}}
|at ___
}}
}}
}}<!--DISSENT AND CONCURRENCE-->{{#if:{{{dissent|{{{dissenter|}}}}}}
| ({{{dissent|{{{dissenter}}}}}}, {{#if:{{{dissent-type|}}}
|{{{dissent-type}}}
|dissenting
}})
|{{#if:{{{concurrence|{{{concurrer|}}}}}}
| ({{{concurrence|{{{concurrer}}}}}}, {{#if:{{{concurrence-type|}}}
|{{{concurrence-type}}}
|concurring
}})
}}
}}<noinclude>
{{Documentation}}
<!--Please add categories to the <includeonly> section at the bottom
of the [[Template:Ussc/doc]] page, not here. Interwikis should be
added to Wikidata. Thank you! -->
</noinclude>
tw4sl2la9tb703i2kvb3fgxlhaexros
ဇေကမ္ဘာ ခင်ရွှေ၊ဦး
0
231490
756464
2022-08-27T17:36:16Z
Ninjastrikers
22896
[[ဇေကမ္ဘာ ခင်ရွှေ၊ဦး]] စာမျက်နှာကို [[ခင်ရွှေ (ဇေကမ္ဘာ)]] သို့ Ninjastrikersက ရွှေ့ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ခင်ရွှေ (ဇေကမ္ဘာ)]]
7t03t4fnvsllcegnc1uufvdta7j3gzr
ခင်ရွှေ၊ ဒေါ်(ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)
0
231491
756466
2022-08-27T17:37:17Z
Ninjastrikers
22896
[[ခင်ရွှေ၊ ဒေါ်(ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)]] စာမျက်နှာကို [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)]] သို့ Ninjastrikersက ရွှေ့ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)]]
mkdu3emsxzcmhjr7ye4vgqoi1y3e84f
756474
756466
2022-08-27T17:42:07Z
Xqbot
1972
ဘော့ - [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီအီးဒီ)]] သို့ ပြန်ညွှန်းနှစ်ထပ်ဖြစ်နေသည်ကို ပြင်နေသည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီအီးဒီ)]]
k5v06tajrmiohdjwj7pxvd6sffhy42i
ခင်ရွှေ
0
231492
756467
2022-08-27T17:39:10Z
Ninjastrikers
22896
"'''ခင်ရွှေ''' အမည်ရှိ လူပုဂ္ဂိုလ်များမှာ * ခင်ရွှေ (ဇေကမ္ဘာ) - စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် (၁၉၅၁ မွေးဖွား) * ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီအီးဒီ) - ပညာရ..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
'''ခင်ရွှေ''' အမည်ရှိ လူပုဂ္ဂိုလ်များမှာ
* ခင်ရွှေ (ဇေကမ္ဘာ) - စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် (၁၉၅၁ မွေးဖွား)
* ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီအီးဒီ) - ပညာရေးဝန်ထမ်း (၁၉၁၂-၁၉၉၄)
{{သံတူကြောင်းကွဲ}}
mn7xskma4sd2944zqyf4nxbud0g56a4
756469
756467
2022-08-27T17:39:24Z
Ninjastrikers
22896
wikitext
text/x-wiki
'''ခင်ရွှေ''' အမည်ရှိ လူပုဂ္ဂိုလ်များမှာ
* [[ခင်ရွှေ (ဇေကမ္ဘာ)]] - စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် (၁၉၅၁ မွေးဖွား)
* [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီအီးဒီ)]] - ပညာရေးဝန်ထမ်း (၁၉၁၂-၁၉၉၄)
{{သံတူကြောင်းကွဲ}}
nemhc7wypben3rigduf6prkn0ha8d36
ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)
0
231493
756471
2022-08-27T17:39:38Z
Ninjastrikers
22896
[[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီးအီးဒီ)]] စာမျက်နှာကို [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီအီးဒီ)]] သို့ Ninjastrikersက ရွှေ့ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ခင်ရွှေ (ဘီအေ၊ ဘီအီးဒီ)]]
k5v06tajrmiohdjwj7pxvd6sffhy42i
ကဏ္ဍ:Wikipedia articles needing romanized Korean
14
231494
756478
2022-08-27T17:51:56Z
Ninjastrikers
22896
[[ကဏ္ဍ:Wikipedia articles needing romanized Korean]] စာမျက်နှာကို [[ကဏ္ဍ:ကိုရီးယား ရောမအက္ခရာဖလှယ်ရန် လိုအပ်နေသော ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးများ]] သို့ Ninjastrikersက ရွှေ့ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[:ကဏ္ဍ:ကိုရီးယား ရောမအက္ခရာဖလှယ်ရန် လိုအပ်နေသော ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးများ]]
tswtx0h5romhq14vbyj4ru4wipz7h6u
ကဏ္ဍ:ရောမအက္ခရာဖလှယ်ရန် လိုအပ်နေသော ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးများ
14
231495
756480
2022-08-27T17:54:28Z
Ninjastrikers
22896
"{{hiddencat}} [[Category:ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးရှင်းလင်းရေး]]" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
{{hiddencat}}
[[Category:ဝီကီပီးဒီးယား ဆောင်းပါးရှင်းလင်းရေး]]
3xp9ipeegijo5tx2g9iw724unpigyy7
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Minkhantt49
3
231496
756482
2022-08-27T18:14:08Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Minkhantt49 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၈:၁၄၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
nfluv5tiagrnklgek5ukpfrjylm0hmz
တမ်းပလိတ်:AUD
10
231497
756483
2022-08-27T18:16:40Z
Dr Lotus Black
31011
"<span style="white-space: nowrap">{{#ifeq:{{{link|no}}}|yes |[[Australian dollar|A$]] |A$ }}{{formatnum:{{{1|}}}}}</span><!-- -->{{#ifeq:{{{year|{{{2|0}}}}}}|0||{{#ifexpr:{{Inflation/AU/startyear}}<={{{year|{{{2|0}}}}}} and {{{year|{{{2|0}}}}}}<{{Inflation/year|AU}} | ({{#if:{{{about|}}} |equivalent to about ${{formatnum:{{Inflatio..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
<span style="white-space: nowrap">{{#ifeq:{{{link|no}}}|yes
|[[Australian dollar|A$]]
|A$
}}{{formatnum:{{{1|}}}}}</span><!--
-->{{#ifeq:{{{year|{{{2|0}}}}}}|0||{{#ifexpr:{{Inflation/AU/startyear}}<={{{year|{{{2|0}}}}}} and {{{year|{{{2|0}}}}}}<{{Inflation/year|AU}}
| ({{#if:{{{about|}}}
|equivalent to about ${{formatnum:{{Inflation|AU|{{formatnum:{{{1|}}}|R}}|{{{year|{{{2}}}}}}|r={{{round|0}}}}}}}
|equivalent to ${{formatnum:{{Inflation|AU|{{formatnum:{{{1|}}}|R}}|{{{year|{{{2}}}}}}|r={{{round|{{#ifexpr:{{Inflation|AU|{{formatnum:{{{1|}}}|R}}|{{{year|{{{2}}}}}}}}>1000|0|2}}}}}}}}}
}} in {{Inflation/year|AU}})
}}}}<noinclude>
{{documentation}}
<!-- Add categories to the /doc subpage, interwikis to Wikidata, not here -->
</noinclude>
0dglzp80w0e8vfmay2epgmnkqzwvppd
ကဏ္ဍ:ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး
14
231498
756485
2022-08-27T18:22:00Z
Dr Lotus Black
31011
" [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံအလိုက် နိုင်ငံရေး]]" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
[[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံအလိုက် နိုင်ငံရေး]]
izspdwaeu7k56u1d1kk2496814otobh
756486
756485
2022-08-27T18:23:15Z
Dr Lotus Black
31011
[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ဩစတြေးလျနိုင်ငံ]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
[[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံအလိုက် နိုင်ငံရေး]]
[[ကဏ္ဍ:ဩစတြေးလျနိုင်ငံ]]
p4xhlxzbldy2c7x8hybvx8074vex7oz
တမ်းပလိတ်:Blist
10
231499
756490
2022-08-27T19:08:52Z
Dr Lotus Black
31011
စာမျက်နှာကို [[တမ်းပလိတ်:Bulleted list]] သို့ ပြန်ညွှန်းလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[Template:Bulleted list]]
tgqdbdgje2w4fd6b7duvl6pgp74rpsz
ကဏ္ဍ:အမျိုးသမီး သမ္မတများ
14
231500
756495
2022-08-27T19:30:33Z
Dr Lotus Black
31011
" {{Commons category|Female presidents}} [[ကဏ္ဍ:သမ္မတများ]]" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Commons category|Female presidents}}
[[ကဏ္ဍ:သမ္မတများ]]
62ate78elmccj4kew8i3ed37r10iu9w
ကဏ္ဍ:သမ္မတများ
14
231501
756496
2022-08-27T19:34:26Z
Dr Lotus Black
31011
"{{Category diffuse}} {{Commons cat|Presidents|Presidents}} [[ကဏ္ဍ:အစိုးရ အကြီးအကဲများ]]" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Category diffuse}}
{{Commons cat|Presidents|Presidents}}
[[ကဏ္ဍ:အစိုးရ အကြီးအကဲများ]]
45rx4pyahs8hpsqrphnhdnuziad6aq6
NGC 4647
0
231502
756497
2022-08-27T19:46:09Z
Dr Lotus Black
31011
" {{Infobox Galaxy | name = [[New General Catalogue|NGC]] 4647 | image = NGC 4647 cropped.jpg | image_size = 250px | caption = Hubble image of the galaxy NGC 4647. | epoch = [[J2000]] | type = SAB(rs)c<ref name="ned">{{cite web | title=NASA/IPAC Extragalactic Database | work=Results for NGC 4647 | url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Galaxy
| name = [[New General Catalogue|NGC]] 4647
| image = NGC 4647 cropped.jpg
| image_size = 250px
| caption = Hubble image of the galaxy NGC 4647.
| epoch = [[J2000]]
| type = SAB(rs)c<ref name="ned">{{cite web
| title=NASA/IPAC Extragalactic Database
| work=Results for NGC 4647
| url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/
| access-date=2017-09-02}}</ref>
| ra = {{RA|12|43|32.3}}<ref name="ned" />
| dec = {{DEC|11|34|55}}<ref name="ned" />
| dist_ly = 63 [[Mly]] (estimated)
| group_cluster = [[Virgo Cluster]]
| z = 0.004700/1409 km/s<ref name="ned" />
| appmag_v = 11.94<ref name="ned" />
| size_v = 2.9 x 2.3<ref name="ned" />
| constellation name = [[ဗာဂိုး (ကြယ်စုတန်း)|ဗာဂိုး]]
| names = Arp 116, CGCG 71-15, IRAS 12410+1151, KCPG 353A, MCG 2-33-1, PGC 42816, UGC 7896, V V 206, VCC 1972<ref name="ned" />
|size=~90,000 ly (estimated) }}
'''NGC 4647''' သည် [[ဗာဂိုး (ကြယ်စုတန်း)|ဗာဂိုး]] ကြယ်စုတန်းရှိ ခရုပတ်ပုံစံ ဂလက်ဆီတခုဖြစ်ပြီ<ref name=":0">{{Cite web|url=http://cseligman.com/text/atlas/ngc46.htm#4647|title=New General Catalog Objects: NGC 4600 - 4649|website=cseligman.com|language=en-US|access-date=2017-09-03}}</ref>း အလင်းနှစ် ၆၃ မီလီယံခန့် ကွာဝေးသည်။<ref name=":1">{{Cite web|url=https://apod.nasa.gov/apod/ap160128.html|title=APOD: 2016 January 28 - Elliptical M60, Spiral NGC 4647|website=apod.nasa.gov|access-date=2017-09-03}}</ref>ယင်းအား ဝီလီယံ ဟာရှယ်က ၁၇၈၄ ခုနှစ် မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။<ref name=":0" />
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
[[Category:ဗာဂိုး (ကြယ်စုတန်း]]
{{Spiral-galaxy-stub}}
7zucwet6522czsai79nsniflx0ckegx
756498
756497
2022-08-27T19:48:42Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Galaxy
| name = [[New General Catalogue|NGC]] 4647
| image = NGC 4647 cropped.jpg
| image_size = 250px
| caption = Hubble image of the galaxy NGC 4647.
| epoch = [[J2000]]
| type = SAB(rs)c<ref name="ned">{{cite web
| title=NASA/IPAC Extragalactic Database
| work=Results for NGC 4647
| url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/
| access-date=2017-09-02}}</ref>
| ra = {{RA|12|43|32.3}}<ref name="ned" />
| dec = {{DEC|11|34|55}}<ref name="ned" />
| dist_ly = 63 [[Mly]] (estimated)
| group_cluster = [[Virgo Cluster]]
| z = 0.004700/1409 km/s<ref name="ned" />
| appmag_v = 11.94<ref name="ned" />
| size_v = 2.9 x 2.3<ref name="ned" />
| constellation name = [[ဗာဂိုး (ကြယ်စုတန်း)|ဗာဂိုး]]
| names = Arp 116, CGCG 71-15, IRAS 12410+1151, KCPG 353A, MCG 2-33-1, PGC 42816, UGC 7896, V V 206, VCC 1972<ref name="ned" />
|size=~90,000 ly (estimated) }}
'''NGC 4647''' သည် [[ဗာဂိုး (ကြယ်စုတန်း)|ဗာဂိုး]] ကြယ်စုတန်းရှိ ခရုပတ်ပုံစံ ဂလက်ဆီတခုဖြစ်ပြီး<ref name=":0">{{Cite web|url=http://cseligman.com/text/atlas/ngc46.htm#4647|title=New General Catalog Objects: NGC 4600 - 4649|website=cseligman.com|language=en-US|access-date=2017-09-03}}</ref> [[အလင်းနှစ်]] ၆၃ မီလီယံခန့် ကွာဝေးသည်။<ref name=":1">{{Cite web|url=https://apod.nasa.gov/apod/ap160128.html|title=APOD: 2016 January 28 - Elliptical M60, Spiral NGC 4647|website=apod.nasa.gov|access-date=2017-09-03}}</ref>ယင်းအား [[ဝီလီယံ ဟာရှယ်]]က ၁၇၈၄ ခုနှစ် မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။<ref name=":0" />
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
{{Ngc50}}
[[Category:ဗာဂိုး (ကြယ်စုတန်း)]]
{{Spiral-galaxy-stub}}
ti1v7yvul0iv3xlje0q27wob2msdxea
ကဏ္ဍ:ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံ၏ ရွေးကောက်ပွဲများ
14
231503
756500
2022-08-27T20:13:30Z
Dr Lotus Black
31011
"{{Commons category|Elections in Taiwan}} [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံအလိုက် ရွေးကောက်ပွဲများ]]" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Commons category|Elections in Taiwan}}
[[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံအလိုက် ရွေးကောက်ပွဲများ]]
bw3ivrftry7aqgt3l3i6kz7629ccfkd
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Tomášjegamer
3
231504
756501
2022-08-27T20:14:26Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Tomášjegamer ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၂၀:၁၄၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
5j0bfkz3kpp72w6icvxico7eh085jgp
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Vavent
3
231505
756502
2022-08-27T20:14:36Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Vavent ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၂၀:၁၄၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
od64u7gblg9vdu5pngi1xxb5ptz7yfi
ကဏ္ဍ:စာလုံးပေါင်း
14
231506
756504
2022-08-27T20:16:26Z
Dr Lotus Black
31011
"{{Cat main}} [[ကဏ္ဍ:အရေးအသား]]" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
{{Cat main}}
[[ကဏ္ဍ:အရေးအသား]]
7mob4chm1bkq7rhect7dgc5j8ygas89
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Morscho
3
231507
756506
2022-08-27T22:14:53Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Morscho ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၂၂:၁၄၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
4ziwenlw9jih3ec55msg3bs9kh8xlqh
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Mai Are Sei
3
231508
756507
2022-08-27T23:15:03Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Mai Are Sei ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၂၃:၁၅၊ ၂၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
qks1kyo9r6hkf13awrrsz6y72wbiqr9
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Rodrigo877
3
231509
756508
2022-08-28T00:15:12Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Rodrigo877 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၀:၁၅၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
lbukt3p9pd2phr6xildfwslneevkeu9
တမ်းပလိတ်:Cite gnis
10
231510
756509
2022-08-28T00:20:09Z
Dr Lotus Black
31011
"<includeonly>{{#if: {{{1|{{{id|}}}}}} | {{#if: {{{2|{{{title|{{{name|}}}}}}}}} | {{#invoke:Template wrapper|wrap|_template=cite encyclopedia |_exclude=type,id,links |_alias-map=2:entry,3:access-date,4:date,title:entry,name:entry,entrydate:date,entry-date:date |entry-url={{GNIS URL|{{{1|{{{id|}}}}}}|type={{{type|}}}}}..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
<includeonly>{{#if: {{{1|{{{id|}}}}}}
| {{#if: {{{2|{{{title|{{{name|}}}}}}}}}
| {{#invoke:Template wrapper|wrap|_template=cite encyclopedia
|_exclude=type,id,links
|_alias-map=2:entry,3:access-date,4:date,title:entry,name:entry,entrydate:date,entry-date:date
|entry-url={{GNIS URL|{{{1|{{{id|}}}}}}|type={{{type|}}}}}
|encyclopedia={{#ifeq:{{{links|}}}|off
| Geographic Names Information System
| Geographic Names Information System}}
|publisher={{#ifeq:{{{links|}}}|off
| United States Geological Survey
| United States Geological Survey, United States Department of the Interior}}
}}
| {{Citation error|no {{para|name}} specified|cite gnis|nocat={{main other||true}}}}
}}
| {{Citation error|no {{para|id}} specified|cite gnis|nocat={{main other||true}}}}
}}</includeonly><noinclude>
{{Documentation}}
<!-- Add categories to the /doc subpage and interwikis in Wikidata, not here! -->
</noinclude>
e4ujlu7llc73wmvbjp3eepama8wfojs
တမ်းပလိတ်:Cite GNIS
10
231511
756510
2022-08-28T00:21:44Z
Dr Lotus Black
31011
"@Redirect[[တမ်းပလိတ်:Cite gnis]]" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
@Redirect[[တမ်းပလိတ်:Cite gnis]]
mmjzgn7bog90gzv5ihf8y6cayexhllk
756511
756510
2022-08-28T00:22:19Z
Dr Lotus Black
31011
စာမျက်နှာကို [[တမ်းပလိတ်:Cite gnis]] သို့ ပြန်ညွှန်းလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
#Redirect[[တမ်းပလိတ်:Cite gnis]]
lhz8m3sm7afqzjjoallz90obxa5vm2h
တမ်းပလိတ်:GNIS URL
10
231512
756515
2022-08-28T00:31:44Z
Dr Lotus Black
31011
"{{#ifeq:{{{type|}}}|antarid|https://web.archive.org/web/2020/https://geonames.usgs.gov/apex/f?p=gnispq:5:::NO::P5_ANTAR_ID:{{urlencode:{{{1|{{{id|}}}}}}}}|https://edits.nationalmap.gov/apps/gaz-domestic/public/summary/{{urlencode:{{{1|{{{id|}}}}}}}}}}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude>" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
{{#ifeq:{{{type|}}}|antarid|https://web.archive.org/web/2020/https://geonames.usgs.gov/apex/f?p=gnispq:5:::NO::P5_ANTAR_ID:{{urlencode:{{{1|{{{id|}}}}}}}}|https://edits.nationalmap.gov/apps/gaz-domestic/public/summary/{{urlencode:{{{1|{{{id|}}}}}}}}}}<noinclude>
{{Documentation}}
</noinclude>
lf0o10g1ijncq3cc8m833e5indmhkq8
တမ်းပလိတ်:GNIS 4
10
231513
756516
2022-08-28T00:35:29Z
Dr Lotus Black
31011
"[{{GNIS URL|{{if empty|{{{1|}}}|{{{id|}}}}}|type={{{type|}}}}} {{if empty|{{{1|}}}{{{id|}}}}}]<noinclude> {{Documentation}} </noinclude>" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
[{{GNIS URL|{{if empty|{{{1|}}}|{{{id|}}}}}|type={{{type|}}}}} {{if empty|{{{1|}}}{{{id|}}}}}]<noinclude>
{{Documentation}}
</noinclude>
8zyi076cost2qmf2c8k67nj8iqgrnjd
တမ်းပလိတ်:GNIS4
10
231514
756517
2022-08-28T00:36:49Z
Dr Lotus Black
31011
စာမျက်နှာကို [[တမ်းပလိတ်:GNIS 4]] သို့ ပြန်ညွှန်းလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
#Redirect[[တမ်းပလိတ်:GNIS 4]]
bx1zrrssy3461x5ew6w1kuzacfsdg5b
တမ်းပလိတ်:FIPS
10
231515
756518
2022-08-28T00:39:17Z
Dr Lotus Black
31011
"{{#ifeq: {{#invoke:String|len|s={{{cs|}}}}} | 10 | [https://data.census.gov/cedsci/profile?g=0600000US{{{cs}}} {{{cs}}}] | {{#ifeq: {{#invoke:String|len|s={{{p|}}}}} | 10 | [https://data.census.gov/cedsci/profile?g=1600000US{{#invoke:String|sub|{{{p}}}|1|2}}{{#invoke:String|sub|{{{p}}}|6|10}} {{{p}}}] | [{{#if:{{{county|}}}{{{3|}}}..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
{{#ifeq: {{#invoke:String|len|s={{{cs|}}}}} | 10
| [https://data.census.gov/cedsci/profile?g=0600000US{{{cs}}} {{{cs}}}]
| {{#ifeq: {{#invoke:String|len|s={{{p|}}}}} | 10
| [https://data.census.gov/cedsci/profile?g=1600000US{{#invoke:String|sub|{{{p}}}|1|2}}{{#invoke:String|sub|{{{p}}}|6|10}} {{{p}}}]
| [{{#if:{{{county|}}}{{{3|}}}
|https://data.census.gov/cedsci/profile?g=0600000US{{{state|{{{1}}}}}}{{{county|{{{3}}}}}}{{{place|{{{2}}}}}}
|https://data.census.gov/cedsci/profile?g=1600000US{{{state|{{{1}}}}}}{{{place|{{{2}}}}}}
}} {{{state|{{{1}}}}}}-{{{place|{{{2}}}}}}]
}}
}}<noinclude>
{{Documentation}}
</noinclude>
cw1j8n0aocqrg4c7g6augdd8bmengie
ဝနရတ် ရသမီရတ်
0
231516
756526
2022-08-28T02:44:38Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
"[[:zh:Special:Redirect/revision/73348284|瓦納拉特·拉薩梅拉特]]" စာမျက်နှာကို ဘာသာပြန်ရင်း ဖန်တီးခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{藝人|姓名=瓦納拉特·拉薩梅拉特|類型=男演員|圖片=War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png|圖片尺寸=|圖片簡介=|本名=วนรัตน์ รัศมีรัตน์|羅馬拼音=Wanarat Ratsameerat|英文名=|暱稱=|其他藝名=War|國籍={{THA}}|民族=|籍貫=|出生日期={{birth date and age|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="วอร์ วนรัตน์" หนุ่มหล่อจากขอนแก่น หล่อสไตล์ไทยแต่หน้าคล้าย แบคฮยอน EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/ |website=Sanook}}</ref>|出生地點={{THA}}[[孔敬府]]|職業=[[演員]]、[[歌手]]|語言=[[泰語]]、[[英語]]|教育程度=孔敬大學建築學院(畢業)<ref name=":1"/>|母校=|音樂類型=|演奏樂器=鋼琴、架子鼓、結他、古箏、笛子、色士風|出道地點={{THA}}|出道日期=2016年|代表作=《[[學長的愛情攻心計]]》<br>《[[愛情力學]]》|著名角色=Mark|活躍年代=[[2018年]]至今|唱片公司=[[Neon Music]]|經紀公司=[[Rookie Thailand]] (2018年-2022年)|網站=|相關團體=BOYFRIENDS|IMDb=10301895|獎項=|簽名=Wanarat Ratsameerat signature.jpg}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
rebqqb0ftulb7hhnl3b6zfao99aeuis
756527
756526
2022-08-28T02:48:12Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
"[[:zh:Special:Redirect/revision/73348284|瓦納拉特·拉薩梅拉特]]" စာမျက်နှာကို ဘာသာပြန်ရင်း ဖန်တီးခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{藝人|姓名=瓦納拉特·拉薩梅拉特|類型=男演員|圖片=War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png|圖片尺寸=|圖片簡介=|本名=วนรัตน์ รัศมีรัตน์|羅馬拼音=Wanarat Ratsameerat|英文名=|暱稱=|其他藝名=War|國籍={{THA}}|民族=|籍貫=|出生日期={{birth date and age|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="วอร์ วนรัตน์" หนุ่มหล่อจากขอนแก่น หล่อสไตล์ไทยแต่หน้าคล้าย แบคฮยอน EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/ |website=Sanook}}</ref>|出生地點={{THA}}[[孔敬府]]|職業=[[演員]]、[[歌手]]|語言=[[泰語]]、[[英語]]|教育程度=孔敬大學建築學院(畢業)<ref name=":1"/>|母校=|音樂類型=|演奏樂器=鋼琴、架子鼓、結他、古箏、笛子、色士風|出道地點={{THA}}|出道日期=2016年|代表作=《[[學長的愛情攻心計]]》<br>《[[愛情力學]]》|著名角色=Mark|活躍年代=[[2018年]]至今|唱片公司=[[Neon Music]]|經紀公司=[[Rookie Thailand]] (2018年-2022年)|網站=|相關團體=BOYFRIENDS|IMDb=10301895|獎項=|簽名=Wanarat Ratsameerat signature.jpg}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
sxrf9dsqtukkj8lkmp9p7nvne5dk3dg
756528
756527
2022-08-28T02:51:57Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
"[[:zh:Special:Redirect/revision/73348284|瓦納拉特·拉薩梅拉特]]" စာမျက်နှာကို ဘာသာပြန်ရင်း ဖန်တီးခဲ့သည်
wikitext
text/x-wiki
{{藝人|姓名=瓦納拉特·拉薩梅拉特|類型=男演員|圖片=War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png|圖片尺寸=|圖片簡介=|本名=วนรัตน์ รัศมีรัตน์|羅馬拼音=Wanarat Ratsameerat|英文名=|暱稱=|其他藝名=War|國籍={{THA}}|民族=|籍貫=|出生日期={{birth date and age|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="วอร์ วนรัตน์" หนุ่มหล่อจากขอนแก่น หล่อสไตล์ไทยแต่หน้าคล้าย แบคฮยอน EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/ |website=Sanook}}</ref>|出生地點={{THA}}[[孔敬府]]|職業=[[演員]]、[[歌手]]|語言=[[泰語]]、[[英語]]|教育程度=孔敬大學建築學院(畢業)<ref name=":1"/>|母校=|音樂類型=|演奏樂器=鋼琴、架子鼓、結他、古箏、笛子、色士風|出道地點={{THA}}|出道日期=2016年|代表作=《[[學長的愛情攻心計]]》<br>《[[愛情力學]]》|著名角色=Mark|活躍年代=[[2018年]]至今|唱片公司=[[Neon Music]]|經紀公司=[[Rookie Thailand]] (2018年-2022年)|網站=|相關團體=BOYFRIENDS|IMDb=10301895|獎項=|簽名=Wanarat Ratsameerat signature.jpg}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
sqqhjcw66cb6xfueu9ultq5b5xm52mc
756529
756528
2022-08-28T02:58:59Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{ဓာတ်ပုံ|姓名=瓦納拉特·拉薩梅拉特|類型=男演員|圖片=War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
|圖片尺寸=|圖片簡介=|本名=วนรัตน์ รัศมีรัตน์|羅馬拼音=Wanarat Ratsameerat
|英文名=|暱稱=|其他藝名=War|國籍={{THA}}|民族=|籍貫=|出生日期={{birth date and age|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="วอร์ วนรัตน์" หนุ่มหล่อจากขอนแก่น หล่อสไตล์ไทยแต่หน้าคล้าย แบคฮยอน EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/ |website=Sanook}}</ref>|出生地點={{THA}}[[孔敬府]]|職業=[[演員]]、[[歌手]]|語言=[[泰語]]、[[英語]]|教育程度=孔敬大學建築學院(畢業)<ref name=":1"/>|母校=|音樂類型=|演奏樂器=鋼琴、架子鼓、結他、古箏、笛子、色士風|出道地點={{THA}}|出道日期=2016年|代表作=《[[學長的愛情攻心計]]》<br>《[[愛情力學]]》|著名角色=Mark|活躍年代=[[2018年]]至今|唱片公司=[[Neon Music]]|經紀公司=[[Rookie Thailand]] (2018年-2022年)|網站=|相關團體=BOYFRIENDS|IMDb=10301895|獎項=|簽名=Wanarat Ratsameerat signature.jpg}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
98vwz6mv8ko05vvv8gn91nozwmniix1
756530
756529
2022-08-28T03:03:15Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{ဓာတ်ပုံ|အချိန်=瓦納拉特·拉薩梅拉特
|類型=男演員
|ဓာတ်ပုံ = War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
|圖片尺寸=|圖片簡介=|本名=วนรัตน์ รัศมีรัตน์|羅馬拼音=Wanarat Ratsameerat
|英文名=|暱稱=|其他藝名=War|國籍={{THA}}|民族=|籍貫=|出生日期={{birth date and age|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="วอร์ วนรัตน์" หนุ่มหล่อจากขอนแก่น หล่อสไตล์ไทยแต่หน้าคล้าย แบคฮยอน EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/ |website=Sanook}}</ref>|出生地點={{THA}}[[孔敬府]]|職業=[[演員]]、[[歌手]]|語言=[[泰語]]、[[英語]]|教育程度=孔敬大學建築學院(畢業)<ref name=":1"/>|母校=|音樂類型=|演奏樂器=鋼琴、架子鼓、結他、古箏、笛子、色士風|出道地點={{THA}}|出道日期=2016年|代表作=《[[學長的愛情攻心計]]》<br>《[[愛情力學]]》|著名角色=Mark|活躍年代=[[2018年]]至今|唱片公司=[[Neon Music]]|經紀公司=[[Rookie Thailand]] (2018年-2022年)|網站=|相關團體=BOYFRIENDS|IMDb=10301895|獎項=|簽名=Wanarat Ratsameerat signature.jpg}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
2megut63g45tkvhn1zvarskzwtra2bc
756531
756530
2022-08-28T03:04:45Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{ဖန်တီးတည်းဖြတ်|အချိန် =2022-08-20T00:57:48+00:00}}
{{artist
|ဓာတ်ပုံ = War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
|圖片尺寸=|圖片簡介=|本名=วนรัตน์ รัศมีรัตน์|羅馬拼音=Wanarat Ratsameerat
|英文名=|暱稱=|其他藝名=War|國籍={{THA}}|民族=|籍貫=|出生日期={{birth date and age|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="วอร์ วนรัตน์" หนุ่มหล่อจากขอนแก่น หล่อสไตล์ไทยแต่หน้าคล้าย แบคฮยอน EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/ |website=Sanook}}</ref>|出生地點={{THA}}[[孔敬府]]|職業=[[演員]]、[[歌手]]|語言=[[泰語]]、[[英語]]|教育程度=孔敬大學建築學院(畢業)<ref name=":1"/>|母校=|音樂類型=|演奏樂器=鋼琴、架子鼓、結他、古箏、笛子、色士風|出道地點={{THA}}|出道日期=2016年|代表作=《[[學長的愛情攻心計]]》<br>《[[愛情力學]]》|著名角色=Mark|活躍年代=[[2018年]]至今|唱片公司=[[Neon Music]]|經紀公司=[[Rookie Thailand]] (2018年-2022年)|網站=|相關團體=BOYFRIENDS|IMDb=10301895|獎項=|簽名=Wanarat Ratsameerat signature.jpg}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
8m0rn128pulo2g6hslju1n0s0xdmb8r
756532
756531
2022-08-28T03:05:33Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{Copy edit|time=2022-08-20T00:57:48+00:00}}
{{artist
| Name = Vanarat Rasamerat
| Type = Actor
| Image = War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
| Image size =
| Image Introduction =
| Real name = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
| Romaphone = Wanarat Ratsameerat
| English name =
| Nickname =
| Other stage names = War
| Nationality = {{THA}}
| nation =
| Nationality =
| Date of Birth= {{birth date and age|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="วอร์ วนรัตน์" หนุ่มหล่อ ไทย ไทย หล่อสไตล์ แต่ หน้า หน้า แบคฮยอน EXO | url = https: //www.sanook.com/campus/1400152/ | website = sanook}} </reF>
| Place of Birth = {{THA}}[[Khon Kaen]]
| occupation = [[actor]], [[singer]]
| language = [[Thai]], [[English]]
| Education = Khon Kaen University School of Architecture (Graduate) <ref name=":1"/>
| Alma mater =
| Music Type =
| Playing Instruments = Piano, Drums, Guitar, Guzheng, Dizi, Saxophone
| Debut Location = {{THA}}
| Debut Date = 2016
| Representative work = "[[Senior's love strategy]]"<br>"[[Love Mechanics]]"
| Notable Characters = Mark
| Active years = [[2018]] to date
| Record label = [[Neon Music]]
| Agency = [[Rookie Thailand]] (2018-2022)
| website =
| Related groups = BOYFRIENDS
| IMDb = 10301895
| Awards =
| Signature = Wanarat Ratsameerat signature.jpg
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
l2to2s52avplylnogws9p51m4pmofi5
756533
756532
2022-08-28T03:06:17Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{Copy edit|time=2022-08-20T00:57:48+00:00}}
{{artist
| Name = Vanarat Rasamerat
| Type = Actor
| Image = War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
| Image size =
| Image Introduction =
| Real name = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
| Romaphone = Wanarat Ratsameerat
| Burmese name = ဝနရတ် ရသမီရတ်
| Nickname =
| Other stage names = War
| Nationality = {{THA}}
| nation =
| Nationality =
| Date of Birth= {{birth date and age|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="วอร์ วนรัตน์" หนุ่มหล่อ ไทย ไทย หล่อสไตล์ แต่ หน้า หน้า แบคฮยอน EXO | url = https: //www.sanook.com/campus/1400152/ | website = sanook}} </reF>
| Place of Birth = {{THA}}[[Khon Kaen]]
| occupation = [[actor]], [[singer]]
| language = [[Thai]], [[English]]
| Education = Khon Kaen University School of Architecture (Graduate) <ref name=":1"/>
| Alma mater =
| Music Type =
| Playing Instruments = Piano, Drums, Guitar, Guzheng, Dizi, Saxophone
| Debut Location = {{THA}}
| Debut Date = 2016
| Representative work = "[[Senior's love strategy]]"<br>"[[Love Mechanics]]"
| Notable Characters = Mark
| Active years = [[2018]] to date
| Record label = [[Neon Music]]
| Agency = [[Rookie Thailand]] (2018-2022)
| website =
| Related groups = BOYFRIENDS
| IMDb = 10301895
| Awards =
| Signature = Wanarat Ratsameerat signature.jpg
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
5rqibhl9ceotzcl4h4692ye7qozsujo
756534
756533
2022-08-28T03:09:00Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{တည်းဖြတ်မှု|အချိန်=2022-08-20T00:57:48+00:00}}
{{အနုပညာရှင်
|အမည်=Vanarat Rasamerat
|အမျိုးအစား=သရုပ်ဆောင်
| Image = War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
|ပုံအရွယ်အစား=
|ရုပ်ပုံနိဒါန်း=
|အမည်ရင်း = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
|Romaphone = Wanarat Ratsameerat
|အင်္ဂလိပ်အမည်=
|အမည်ပြောင်=
| အခြားဇာတ်ခုံအမည်များ = စစ်ပွဲ
| နိုင်ငံသား = {{THA}}
|nation=
|နိုင်ငံသား =
| မွေးသက္ကရာဇ်= {{ မွေးသက္ကရာဇ် နှင့် အသက်|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="ว ออกรัตน์" หนุ่ม หล่อ ไทย หล่อสไตล์ แต่หน้าแบค EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/|website=sanook}} </reF>
| မွေးရပ်မြေ = {{THA}}[[Khon Kaen]]
| အလုပ်အကိုင် = [[သရုပ်ဆောင်]]၊ [[အဆိုတော်]]
|ဘာသာစကား = [[ထိုင်း]]၊ [[အင်္ဂလိပ်]]
|ပညာရေး = Khon Kaen University School of Architecture (Graduate) <ref name=":1"/>
|Alma mater=
|ဂီတအမျိုးအစား=
| တူရိယာတီးခြင်း = စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ Guzheng၊ Dizi၊ Saxophone
| ပွဲဦးထွက်တည်နေရာ = {{THA}}
| ပွဲဦးထွက်ရက်စွဲ = 2016
| ကိုယ်စားလှယ်အလုပ် = "[[အကြီးတန်း၏အချစ်ဗျူဟာ]]"<br>"[[Love Mechanics]]"
|ထင်ရှားသောဇာတ်ကောင်များ = အမှတ်အသား
|အသက်ဝင်သောနှစ်များ = [[2018]] ယနေ့အထိ
| ဓာတ်ပြားတံဆိပ် = [[နီယွန်တေးဂီတ]]
|အေဂျင်စီ = [[Rookie Thailand]] (2018-2022)
|ဝဘ်ဆိုဒ်=
|ဆက်စပ်အဖွဲ့များ = ယောက်ျားလေးများ
|IMDb = 10301895
|ဆုများ=
|လက်မှတ် = Wanarat Ratsameerat signature.jpg
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
nfa76b67zl0jgwk8jfnkhy7jn3f556m
756535
756534
2022-08-28T03:10:54Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{ အနုပညာရှင်
|အမည်=Vanarat Rasamerat
|အမျိုးအစား=သရုပ်ဆောင်
| Image = War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
|ပုံအရွယ်အစား=
|ရုပ်ပုံနိဒါန်း=
|အမည်ရင်း = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
|Romaphone = Wanarat Ratsameerat
|အင်္ဂလိပ်အမည်=
|အမည်ပြောင်=
| အခြားဇာတ်ခုံအမည်များ = စစ်ပွဲ
| နိုင်ငံသား = {{THA}}
|nation=
|နိုင်ငံသား =
| မွေးသက္ကရာဇ်= {{ မွေးသက္ကရာဇ် နှင့် အသက်|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="ว ออกรัตน์" หนุ่ม หล่อ ไทย หล่อสไตล์ แต่หน้าแบค EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/|website=sanook}} </reF>
| မွေးရပ်မြေ = {{THA}}[[Khon Kaen]]
| အလုပ်အကိုင် = [[သရုပ်ဆောင်]]၊ [[အဆိုတော်]]
|ဘာသာစကား = [[ထိုင်း]]၊ [[အင်္ဂလိပ်]]
|ပညာရေး = Khon Kaen University School of Architecture (Graduate) <ref name=":1"/>
|Alma mater=
|ဂီတအမျိုးအစား=
| တူရိယာတီးခြင်း = စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ Guzheng၊ Dizi၊ Saxophone
| ပွဲဦးထွက်တည်နေရာ = {{THA}}
| ပွဲဦးထွက်ရက်စွဲ = 2016
| ကိုယ်စားလှယ်အလုပ် = "[[အကြီးတန်း၏အချစ်ဗျူဟာ]]"<br>"[[Love Mechanics]]"
|ထင်ရှားသောဇာတ်ကောင်များ = အမှတ်အသား
|အသက်ဝင်သောနှစ်များ = [[2018]] ယနေ့အထိ
| ဓာတ်ပြားတံဆိပ် = [[နီယွန်တေးဂီတ]]
|အေဂျင်စီ = [[Rookie Thailand]] (2018-2022)
|ဝဘ်ဆိုဒ်=
|ဆက်စပ်အဖွဲ့များ = ယောက်ျားလေးများ
|IMDb = 10301895
|ဆုများ=
|လက်မှတ် = Wanarat Ratsameerat signature.jpg
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
bo2zqzlhleg8pw7wbp5zlpn43thhuov
756536
756535
2022-08-28T03:11:12Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{အနုပညာရှင် =
|အမည်=Vanarat Rasamerat
|အမျိုးအစား=သရုပ်ဆောင်
| Image = War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
|ပုံအရွယ်အစား=
|ရုပ်ပုံနိဒါန်း=
|အမည်ရင်း = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
|Romaphone = Wanarat Ratsameerat
|အင်္ဂလိပ်အမည်=
|အမည်ပြောင်=
| အခြားဇာတ်ခုံအမည်များ = စစ်ပွဲ
| နိုင်ငံသား = {{THA}}
|nation=
|နိုင်ငံသား =
| မွေးသက္ကရာဇ်= {{ မွေးသက္ကရာဇ် နှင့် အသက်|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="ว ออกรัตน์" หนุ่ม หล่อ ไทย หล่อสไตล์ แต่หน้าแบค EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/|website=sanook}} </reF>
| မွေးရပ်မြေ = {{THA}}[[Khon Kaen]]
| အလုပ်အကိုင် = [[သရုပ်ဆောင်]]၊ [[အဆိုတော်]]
|ဘာသာစကား = [[ထိုင်း]]၊ [[အင်္ဂလိပ်]]
|ပညာရေး = Khon Kaen University School of Architecture (Graduate) <ref name=":1"/>
|Alma mater=
|ဂီတအမျိုးအစား=
| တူရိယာတီးခြင်း = စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ Guzheng၊ Dizi၊ Saxophone
| ပွဲဦးထွက်တည်နေရာ = {{THA}}
| ပွဲဦးထွက်ရက်စွဲ = 2016
| ကိုယ်စားလှယ်အလုပ် = "[[အကြီးတန်း၏အချစ်ဗျူဟာ]]"<br>"[[Love Mechanics]]"
|ထင်ရှားသောဇာတ်ကောင်များ = အမှတ်အသား
|အသက်ဝင်သောနှစ်များ = [[2018]] ယနေ့အထိ
| ဓာတ်ပြားတံဆိပ် = [[နီယွန်တေးဂီတ]]
|အေဂျင်စီ = [[Rookie Thailand]] (2018-2022)
|ဝဘ်ဆိုဒ်=
|ဆက်စပ်အဖွဲ့များ = ယောက်ျားလေးများ
|IMDb = 10301895
|ဆုများ=
|လက်မှတ် = Wanarat Ratsameerat signature.jpg
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
edg9zamldxew33os7pvoi8c0t1tev8z
756537
756536
2022-08-28T03:11:54Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{infobox person =
|အမည်=Vanarat Rasamerat
|အမျိုးအစား=သရုပ်ဆောင်
| Image = War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
|ပုံအရွယ်အစား=
|ရုပ်ပုံနိဒါန်း=
|အမည်ရင်း = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
|Romaphone = Wanarat Ratsameerat
|အင်္ဂလိပ်အမည်=
|အမည်ပြောင်=
| အခြားဇာတ်ခုံအမည်များ = စစ်ပွဲ
| နိုင်ငံသား = {{THA}}
|nation=
|နိုင်ငံသား =
| မွေးသက္ကရာဇ်= {{ မွေးသက္ကရာဇ် နှင့် အသက်|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="ว ออกรัตน์" หนุ่ม หล่อ ไทย หล่อสไตล์ แต่หน้าแบค EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/|website=sanook}} </reF>
| မွေးရပ်မြေ = {{THA}}[[Khon Kaen]]
| အလုပ်အကိုင် = [[သရုပ်ဆောင်]]၊ [[အဆိုတော်]]
|ဘာသာစကား = [[ထိုင်း]]၊ [[အင်္ဂလိပ်]]
|ပညာရေး = Khon Kaen University School of Architecture (Graduate) <ref name=":1"/>
|Alma mater=
|ဂီတအမျိုးအစား=
| တူရိယာတီးခြင်း = စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ Guzheng၊ Dizi၊ Saxophone
| ပွဲဦးထွက်တည်နေရာ = {{THA}}
| ပွဲဦးထွက်ရက်စွဲ = 2016
| ကိုယ်စားလှယ်အလုပ် = "[[အကြီးတန်း၏အချစ်ဗျူဟာ]]"<br>"[[Love Mechanics]]"
|ထင်ရှားသောဇာတ်ကောင်များ = အမှတ်အသား
|အသက်ဝင်သောနှစ်များ = [[2018]] ယနေ့အထိ
| ဓာတ်ပြားတံဆိပ် = [[နီယွန်တေးဂီတ]]
|အေဂျင်စီ = [[Rookie Thailand]] (2018-2022)
|ဝဘ်ဆိုဒ်=
|ဆက်စပ်အဖွဲ့များ = ယောက်ျားလေးများ
|IMDb = 10301895
|ဆုများ=
|လက်မှတ် = Wanarat Ratsameerat signature.jpg
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
df8tm2w8p09yci7wawdygxj4537byyv
756540
756537
2022-08-28T03:16:51Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{infobox
| Image = War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
|name = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
|Romaphone = Wanarat Ratsameerat
|nationality = {{THA}}
|Birthday = {{ Birth Date|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="ว ออกรัตน์" หนุ่ม หล่อ ไทย หล่อสไตล์ แต่หน้าแบค EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/|website=sanook}} </reF>
|Live = {{THA}}[[Khon Kaen]]
|Language = [[Thai]],[[English]]
|ပညာရေး = Khon Kaen University School of Architecture (Graduate)
|IMDb = 10301895
|Sign = Wanarat Ratsameerat signature.jpg
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
sc1sjy2rbrz20al9kg43377ckorvy0z
756541
756540
2022-08-28T03:17:09Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{infobox person
| Image = War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
|name = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
|Romaphone = Wanarat Ratsameerat
|nationality = {{THA}}
|Birthday = {{ Birth Date|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="ว ออกรัตน์" หนุ่ม หล่อ ไทย หล่อสไตล์ แต่หน้าแบค EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/|website=sanook}} </reF>
|Live = {{THA}}[[Khon Kaen]]
|Language = [[Thai]],[[English]]
|ပညာရေး = Khon Kaen University School of Architecture (Graduate)
|IMDb = 10301895
|Sign = Wanarat Ratsameerat signature.jpg
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
7o4wo9smhnxncol4sxtm48svkvdnsn1
756542
756541
2022-08-28T03:17:24Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{infobox person
|Image = War Wanarat THHeadline SIZHONGFEN EP7 20211006.png
|name = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
|Romaphone = Wanarat Ratsameerat
|nationality = {{THA}}
|Birthday = {{ Birth Date|1994|6|23}}<ref name=":1">{{Cite web |date=2020-04-16 |title="ว ออกรัตน์" หนุ่ม หล่อ ไทย หล่อสไตล์ แต่หน้าแบค EXO |url=https://www.sanook.com/campus/1400152/|website=sanook}} </reF>
|Live = {{THA}}[[Khon Kaen]]
|Language = [[Thai]],[[English]]
|ပညာရေး = Khon Kaen University School of Architecture (Graduate)
|IMDb = 10301895
|Sign = Wanarat Ratsameerat signature.jpg
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
lu5mj4bbtriqni3zlu0142fjtyxuiyv
756543
756542
2022-08-28T03:20:18Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = ဝနရတ် ရသမီရတ်
| image = warnarat.jpg
| native_name =
| native_name_lang = tha
| birth_date = {{Birth date and age|1994|6|16|df=yes}}
| birth_place = [[ဘန်ကောက်မြို့]]၊ ထိုင်းနိုင်ငံ
| nationality = ထိုင်း
| alma_mater = [[:en:Srinakharinwirot University|Srinakharinwirot University]]]]
| other_names = War
| mother =
| father =
| relatives =
| height = {{height|ft=5|in=7}}
| occupation = {{Hlist | Actor | singer | MC | youtuber}}
| years_active = 2017–present
| agent =
| known_for = |
* Pran in ''[[Bad Buddy Series]]''
* S in ''[[Senior Secret Love|Senior Secret Love: My Lil Boy]]''
* Pang in ''[[The Gifted (ထိုင်း ရုပ်သံဇာတ်လမ်းတွဲ)|The Gifted]]''
* Traffic in ''[[ဘလက်လစ်တ် (ထိုင်း ရုပ်သံဇာတ်လမ်းတွဲ)|Blacklist]]''
| website =
}}
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
e25thz0hm05qu9x21427j0zz7gtr2i4
756544
756543
2022-08-28T03:21:02Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = ဝနရတ် ရသမီရတ်
| image = warnarat.jpg
| native_name = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
| native_name_lang = tha
| birth_date = {{Birth date and age|1994|6|16|df=yes}}
| birth_place = [[ဘန်ကောက်မြို့]]၊ ထိုင်းနိုင်ငံ
| nationality = ထိုင်း
| alma_mater = [[:en:Srinakharinwirot University|Srinakharinwirot University]]]]
| other_names = War
| mother =
| father =
| relatives =
| height = {{height|ft=5|in=7}}
| occupation = {{Hlist | Actor | singer | MC | youtuber}}
| years_active = 2017–present
| agent =
| known_for = |
* Pran in ''[[Bad Buddy Series]]''
* S in ''[[Senior Secret Love|Senior Secret Love: My Lil Boy]]''
* Pang in ''[[The Gifted (ထိုင်း ရုပ်သံဇာတ်လမ်းတွဲ)|The Gifted]]''
* Traffic in ''[[ဘလက်လစ်တ် (ထိုင်း ရုပ်သံဇာတ်လမ်းတွဲ)|Blacklist]]''
| website =
}}
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
2qjdypqhcv8g0jle6dlwpuxe3tkrwta
756545
756544
2022-08-28T03:21:47Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = ဝနရတ် ရသမီရတ်
| image = warnarat.jpg
| native_name = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
| native_name_lang = tha
| birth_date = {{Birth date and age|1994|6|23|df=yes}}
| birth_place = [[ခွန်ကင်မြို့]]၊ ထိုင်းနိုင်ငံ
| nationality = ထိုင်း
| alma_mater = [[:en:Srinakharinwirot University|Srinakharinwirot University]]]]
| other_names = War
| mother =
| father =
| relatives =
| height = {{height|ft=5|in=7}}
| occupation = {{Hlist | Actor | singer | MC | youtuber}}
| years_active = 2017–present
| agent =
| known_for = |
* Pran in ''[[Bad Buddy Series]]''
* S in ''[[Senior Secret Love|Senior Secret Love: My Lil Boy]]''
* Pang in ''[[The Gifted (ထိုင်း ရုပ်သံဇာတ်လမ်းတွဲ)|The Gifted]]''
* Traffic in ''[[ဘလက်လစ်တ် (ထိုင်း ရုပ်သံဇာတ်လမ်းတွဲ)|Blacklist]]''
| website =
}}
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
l2g710zovunixk4a8so181aw9ocs64d
756547
756545
2022-08-28T03:24:43Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = ဝနရတ် ရသမီရတ်
| image = warnarat.png
| native_name = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
| native_name_lang = tha
| birth_date = {{Birth date and age|1994|6|23|df=yes}}
| birth_place = [[ခွန်ကင်မြို့]]၊ ထိုင်းနိုင်ငံ
| nationality = ထိုင်း
| alma_mater = [[:en:Srinakharinwirot University|Srinakharinwirot University]]<nowiki>]]</nowiki>
| other_names = War
| mother =
| father =
| relatives =
| height = {{height|ft=5|in=7}}
| occupation = {{Hlist | Actor | singer | MC | youtuber}}
| years_active = 2017–present
| agent =
| known_for = |
* Pran in ''[[Bad Buddy Series]]''
* S in ''[[Senior Secret Love|Senior Secret Love: My Lil Boy]]''
* Pang in ''[[The Gifted (ထိုင်း ရုပ်သံဇာတ်လမ်းတွဲ)|The Gifted]]''
* Traffic in ''[[ဘလက်လစ်တ် (ထိုင်း ရုပ်သံဇာတ်လမ်းတွဲ)|Blacklist]]''
| website =
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
iy7age82hze0xke87qt4q5cvbm1xh9t
756548
756547
2022-08-28T03:31:58Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = ဝနရတ် ရသမီရတ်
| image = warnarat.png
| native_name = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
| native_name_lang = tha
| birth_date = {{Birth date and age|1994|6|23|df=yes}}
| birth_place = [[ခွန်ကင်မြို့]]၊ ထိုင်းနိုင်ငံ
| nationality = ထိုင်း
| alma_mater = Khon Kean University School of Architecture
| other_names = War
| mother =
| father =
| relatives =
| height = {{height|ft=5|in=7}}
| occupation =
| years_active = 2018–present
| agent =
| known_for =
| website =
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
jk1ew5qlexvtgpdbt4fg2z6b2xk2867
756549
756548
2022-08-28T03:33:04Z
ခန်းပတ်မောင်မောင်
104335
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = ဝနရတ် ရသမီရတ်
| image = warnarat.png
| native_name = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
| native_name_lang = tha
| birth_date = {{Birth date and age|1994|6|23|df=yes}}
| birth_place = [[ခွန်ကင်မြို့]]၊ ထိုင်းနိုင်ငံ
| nationality = ထိုင်း
| alma_mater = Khon Kean University School of Architecture
| other_names = War
| mother = အမေ
| father = အဖေ
| relatives = အစ်မ၊ ညီမ
| height = {{height|ft=5|in=7}}
| occupation =
| years_active = 2018–present
| agent =
| known_for =
| website =
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၊ {{Lifetime|1994年|6月23日}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
34v3jvm4wl8ug3tvpzwkwzfqywjncw1
756567
756549
2022-08-28T07:23:50Z
Dr Lotus Black
31011
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = ဝနရတ် ရသမီရတ်
| image = warnarat.png
| native_name = วนรัตน์ รัศมีรัตน์
| native_name_lang = tha
| birth_date = {{Birth date and age|1994|6|23|df=yes}}
| birth_place = [[ခွန်ကင်မြို့]]၊ ထိုင်းနိုင်ငံ
| nationality = ထိုင်း
| alma_mater = Khon Kean University School of Architecture
| other_names = War
| mother = အမေ
| father = အဖေ
| relatives = အစ်မ၊ ညီမ
| height = {{height|ft=5|in=7}}
| occupation =
| years_active = 2018–present
| agent =
| known_for =
| website =
}}
'''ဝနရတ် ရသမီရတ်''' ( {{Lang-th|วนรัตน์ รัศมีรัตน์|Wanarat Ratsameerat}} ၁၉၉၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ရက်ဖွား ) '''ဝေါရ်''' ( {{Lang-th|วอร์}} ) သည် ထိုင်း သရုပ်ဆောင် နှင့် အဆိုတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် သူသည် ဟွမ် လီရှန်(ယင်)နှင့် လက်တွဲမည်ဖြစ်ပြီး Campus romance drama " Senior's Love Strategies" တွင် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါပြဇာတ်တွင် ဇာတ်ကောင် မာခ်အဖြစ် ပါဝင်သောကြောင့် လူသိများသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ CP ပေါင်းစပ်မှုကို ယင်ဝေါရ် ဟုခေါ်ပြီး ပရိသတ်အမည်မှာ "မူယောရ်" ဖြစ်သည်။
== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနောက်ခံ ==
ဝနရတ် ရသမီရတ်ကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ ခွန်ကင် တွင် ဇွန်လ ၂၃ရက်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များတွင် ၎င်း၏ မိဘများ၊ အစ်မ နှင့် ညီမလေး များ ပါ၀င်သည်။ သူ သည် ခွန်ကင်တက္ကသိုလ် ဗိသုကာကျောင်း မှ ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။သူ၏ နာမည်ပြောင်မှာ "War" နှင့် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ၏အမည်ရင်းဖြစ်သည်။ "ဝနရတ်" သည် အလားတူအသံထွက်ရှိပြီး ၎င်း၏မိဘများက ကလောင်အမည် <ref>{{Cite web|date=2022-08-10|title=(Eng Sub) Q&A "หยิ่น, วอร์, พร้อม" น่ารักเกินปุยมุ้ย!|url=https://www.youtube.com/watch?v=Cb8mgcWS6OQ&t=33s|publisher=Praew Magazine}}</ref> ဖြစ်သည်။ ဝေါရ်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ပန်းချီနှင့် သိပ္ပံပညာကို နှစ်သက်ခဲ့ပြီး ပရိဘောဂဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်ရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပြီး ကောလိပ်တွင် ဗိသုကာပညာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည် ဂီတကိုလည်း စိတ်အားထက်သန်သူဖြစ်သည်။သူတီးနိုင်သည့်တူရိယာများမှာ စန္ဒယား၊ ဒရမ်၊ ဂစ်တာ၊ ဂူကျန်း၊ ပုလွေ၊ ဆာဆိုဖုန်းစသည်ဖြင့်၊ တက္ကသိုလ်တက်သောအခါတွင် သူ၏ဗုံတီးမှု ဗီဒီယိုအတိုကို ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး [[တွစ်တာ|Twitter]] တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ကူး <ref>{{Cite web|title=ทำความรู้จัก “วอร์ วนรัตน์” หรือ “มาร์ค” ใน “กลรักรุ่นพี่”|url=https://www.daradaily.com/news/90575/read}}</ref> ။ နောက်ပိုင်းတွင် သူသည် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် အနုပညာအေဂျင်စီသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သရုပ်ဆောင်အဖြစ် စတင်အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုကာ ဒရာမာများစွာကို တာဝန်ယူခဲ့သည်။
== သရုပ်ဆောင်အတွေ့အကြုံ ==
=== ၂၀၁၆-၂၀၁၈ ===
* ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရုံတင်ပြသခဲ့သော မိုက်ခရိုရုပ်ရှင် "ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကိုချစ်တယ်" ဆိုသည့် ဇာတ်ကားမှာ မင်းသားကြီး ထန်းထက်က ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားပါသည်။
* ၂၀၁၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Life of Lies" အဖြစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
* ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ဧည့်သည်သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် တီဗီစီးရီး "The Way Home" ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းတွဲတွင် ဆေးကျောင်းသားအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် တီဗီစီးရီး "Walking Man Sings Love Songs" ကို ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
=== ၂၀၂၀ခုနှစ် ===
* ၂၀၂၀နှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ပါတနာ ဟွမ်လီရှန်မှသရုပ်ဆောင်ထားသော ကျောင်းဝင်းအချစ်ဒရမ်မာ "Senior's Love Strategies" ကို ထိုင်းနိုင်ငံ LINE TV တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ဝေါရ်သည်အင်ဂျင်နီယာကျောင်းမှ ကျောင်းသား မာခ် အဖြစ်သရုပ်ဆောင်ထားသည်။ Studio Wabi Sabi မှထုတ်လုပ်သည့် အဆိုပါဇာတ်လမ်းတွဲသည် ထိုင်းဝတ္ထုကိုအခြေခံပြီး မတူညီသော ဇာတ်လမ်းသုံးမျိုးပါဝင်သည်။ ဝေါရ်နှင့် ဟွမ်လီရှန်တို့သည် ဒုတိယဇာတ်လမ်း "Mechanics of Love" <ref>{{Cite web|date=2022-03-18|title=泰劇寶藏地、泰星製造機…曼谷追星之旅必去|url=https://tw.news.yahoo.com/%E6%B3%B0%E5%8A%87%E5%AF%B6%E8%97%8F%E5%9C%B0-%E6%B3%B0%E6%98%9F%E8%A3%BD%E9%80%A0%E6%A9%9F-%E6%9B%BC%E8%B0%B7%E8%BF%BD%E6%98%9F%E4%B9%8B%E6%97%85%E5%BF%85%E5%8E%BB-102615252.html}}</ref> တွင် ဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါရှိုးသည် LINE TV နှင့် [[ယူကျု(ဘ်)|YouTube]] တွင် ပျမ်းမျှကြည့်ရှုမှု သန်းနှင့်ချီရှိခဲ့ပြီး "The Mechanics of Love" ၏နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် Twitter တွင် [[တွစ်တာ]] ပေါင်း 1 သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံများစွာတွင် ရေပန်းစားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် (1) <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=วิเคราะห์ความปัง กลรักรุ่นพี่ ซีรีส์ม้ามืด ติดเทรนด์ทวิตตอนจบสูงสุดของโลก|url=https://www.thairath.co.th/entertain/news/1836234}}</ref> <ref>{{Cite web|date=May 3, 2020|title=En of Love EP.8 trend card|url=https://www.instagram.com/p/B_tvU-5Ad1j/}}</ref>
==ကိုးကား==
{{Reflist}}
{{Lifetime|၁၉၉၄}}
440d47dbw1rpjci4rmdjdto1ggcuj7t
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Venice2009121
3
231517
756538
2022-08-28T03:15:38Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Venice2009121 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၃:၁၅၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
0noxlmbcdv7ed92pyyuo0p65jvsnpti
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:LinLinTun2828
3
231518
756539
2022-08-28T03:15:48Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် LinLinTun2828 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၃:၁၅၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
0l7gjcnphkcufnkm2s0nbcs2bfaxqv3
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:ZeeMoe
3
231520
756551
2022-08-28T05:16:06Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် ZeeMoe ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၅:၁၆၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
hgrw3sxkhaif1745zc7o7jc229suqx3
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Thike Soe Tun Natywa
3
231521
756552
2022-08-28T05:16:17Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Thike Soe Tun Natywa ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၅:၁၆၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
5w0zdge5vtqytxe70qevfshcxo0jy7h
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Ghaffar47
3
231523
756556
2022-08-28T06:16:26Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Ghaffar47 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၁၆၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
6cno3rmd7hcawqse1l9p2g5myaewmft
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Thar Shwe Pu
3
231524
756557
2022-08-28T06:16:36Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Thar Shwe Pu ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၁၆၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
4k1sb8jnqzyt1hdbxnwvhu86d2fueob
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Buddhist student
3
231525
756558
2022-08-28T06:16:46Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Buddhist student ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၁၆၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
04ylv8tp8xdhd7jli11qe8s3gp52c6m
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Arjaykumar
3
231526
756564
2022-08-28T07:16:55Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Arjaykumar ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၁၆၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
598nbh8g63lmq7qf8ajxzo3oighefni
စစ်တောင်းတံတား (သိမ်ဇရပ်)
0
231527
756573
2022-08-28T07:47:41Z
210.14.103.44
"စစ်တောင်းတံတား(သိမ်ဇရပ်)သည် [[သိမ်ဇရပ်ရွာ၊ ကျိုက်ထိုမြို့နယ်]] တွင် ရှိသည်။" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
စစ်တောင်းတံတား(သိမ်ဇရပ်)သည် [[သိမ်ဇရပ်ရွာ၊ ကျိုက်ထိုမြို့နယ်]] တွင် ရှိသည်။
r75iwi23of54d6my9kgxu2uv230e7dq
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Myomin22149
3
231528
756576
2022-08-28T08:17:04Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Myomin22149 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၈:၁၇၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
siklon5aphtt7cpv20oo421pl94fr5t
ယဉ်စွန်းချိန်
0
231529
756578
2022-08-28T08:41:11Z
103.217.156.156
"နွေ [[ယဉ်စွန်းချိန်]]တွင် နေ့များသည် နေ့တာရှည်လျားပြီး ညတာတို့ကာ နွေယဉ်စွန်းချိန်ပြီးသောအခါမှ နေ့၏ အချိန်အလျားသည် တဖြည်းဖြ..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
နွေ [[ယဉ်စွန်းချိန်]]တွင် နေ့များသည် နေ့တာရှည်လျားပြီး ညတာတို့ကာ နွေယဉ်စွန်းချိန်ပြီးသောအခါမှ နေ့၏ အချိန်အလျားသည် တဖြည်းဖြည်း လျော့နည်းသွားသည်
3pey5v8hyiubv7gcpblk5v6qmu1u2mr
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Gharusa Latonia
3
231530
756580
2022-08-28T09:17:13Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Gharusa Latonia ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၉:၁၇၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
i1sx2yyhcx94nuyzs5id4zn7kgb0bxr
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Kid990
3
231531
756581
2022-08-28T09:17:23Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Kid990 ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၉:၁၇၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
0piih03yjykug8n83l2im0tvlkmu3xs
ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံ
0
231532
756583
2022-08-28T10:07:24Z
Jokomarel
101196
"'''ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံ'''၊ '''ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတနိုင်ငံ'''၊ တစ်ခါတစ်ရံ '''အလုပ်သမားများ၏နိုင်ငံ''' သို့မဟုတ် '''အလုပ်သမားများ၏ သမ္မတနိုင်..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်
wikitext
text/x-wiki
'''ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံ'''၊ '''ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတနိုင်ငံ'''၊ တစ်ခါတစ်ရံ '''အလုပ်သမားများ၏နိုင်ငံ''' သို့မဟုတ် '''အလုပ်သမားများ၏ သမ္မတနိုင်ငံ'''ဟု ရည်ညွှန်းသော ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံသည် [[ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ|ဆိုရှယ်လစ်စနစ်]]ထူထောင်ရန်အတွက် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ [[အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံ]]ဖြစ်သည်။ [[အနောက်နိုင်ငံများ|အနောက်အုပ်စု]]တွင် ''[[ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံ]]''ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို မာ့က်စ်-လီနင်နစ်ကွန်မြူနစ်ပါတီများက အုပ်ချုပ်သော တစ်ပါတီဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံများကို ရည်ညွှန်းသည့်အခါ အထူးသဖြင့် အဆိုပါနိုင်ငံများသည် ဆိုရှယ်လစ်စနစ်တည်ဆောက်ရေးတွင် တရားဝင်ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံများဖြစ်နေကြသော်လည်း၊ ဤနိုင်ငံများသည် မိမိတို့ကိုယ်ကို ကွန်မြူနစ်အဖြစ် လည်းကောင်း၊ ကွန်မြူနစ်လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းဟု ဘယ်သောအခါမှ မဖော်ပြကြပါ။ ထို့အပြင် ပါတီစုံ အရင်းရှင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည့် နိုင်ငံအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများတွင် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒကို ရည်ညွှန်းပြောဆိုကြပြီး အများစုမှာ ဆိုရှယ်လစ် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို တည်ဆောက်ခြင်း၊ ဆိုရှယ်လစ်စနစ်ဟု အမည်ပေးခြင်း၊ ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံအဖြစ် တောင်းဆိုခြင်း သို့မဟုတ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ သို့မဟုတ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံဟူသော ဝေါဟာရ အပါအဝင်၊ ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတနိုင်ငံသည် ၎င်းတို့နိုင်ငံ၏ အမည်အပြည့်အစုံဖြင့် ဤနိုင်ငံများ၏ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးစနစ်များ၏ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလမ်းကြောင်းများကို ရောင်ပြန်ဟပ်နေမည် မဟုတ်သော်လည်း၊ လက်ရှိတွင် အဆိုပါနိုင်ငံများတွင် အယ်လ်ဂျီးရီးယား၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ဂိုင်ယာနာ၊ အိန္ဒိယ၊] နီပေါ၊ နီကာရာဂွာ၊ သီရိလင်္ကာနှင့် တန်ဇန်းနီးယားတို့ ပါဝင်သည်။
dg0pts6zhamjn70jihmyzne7od7blpm
756584
756583
2022-08-28T10:08:02Z
Jokomarel
101196
wikitext
text/x-wiki
'''ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံ'''၊ '''ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတနိုင်ငံ'''၊ တစ်ခါတစ်ရံ '''အလုပ်သမားများ၏နိုင်ငံ''' သို့မဟုတ် '''အလုပ်သမားများ၏ သမ္မတနိုင်ငံ'''ဟု ရည်ညွှန်းသော ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံသည် [[ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ|ဆိုရှယ်လစ်စနစ်]]ထူထောင်ရန်အတွက် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ [[အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံ]]ဖြစ်သည်။ [[အနောက်အုပ်စု|အနောက်နိုင်ငံများ]]တွင် ''[[ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံ]]''ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို မာ့က်စ်-လီနင်နစ်ကွန်မြူနစ်ပါတီများက အုပ်ချုပ်သော တစ်ပါတီဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံများကို ရည်ညွှန်းသည့်အခါ အထူးသဖြင့် အဆိုပါနိုင်ငံများသည် ဆိုရှယ်လစ်စနစ်တည်ဆောက်ရေးတွင် တရားဝင်ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံများဖြစ်နေကြသော်လည်း၊ ဤနိုင်ငံများသည် မိမိတို့ကိုယ်ကို ကွန်မြူနစ်အဖြစ် လည်းကောင်း၊ ကွန်မြူနစ်လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းဟု ဘယ်သောအခါမှ မဖော်ပြကြပါ။ ထို့အပြင် ပါတီစုံ အရင်းရှင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည့် နိုင်ငံအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများတွင် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒကို ရည်ညွှန်းပြောဆိုကြပြီး အများစုမှာ ဆိုရှယ်လစ် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို တည်ဆောက်ခြင်း၊ ဆိုရှယ်လစ်စနစ်ဟု အမည်ပေးခြင်း၊ ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံအဖြစ် တောင်းဆိုခြင်း သို့မဟုတ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ သို့မဟုတ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံဟူသော ဝေါဟာရ အပါအဝင်၊ ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတနိုင်ငံသည် ၎င်းတို့နိုင်ငံ၏ အမည်အပြည့်အစုံဖြင့် ဤနိုင်ငံများ၏ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးစနစ်များ၏ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလမ်းကြောင်းများကို ရောင်ပြန်ဟပ်နေမည် မဟုတ်သော်လည်း၊ လက်ရှိတွင် အဆိုပါနိုင်ငံများတွင် အယ်လ်ဂျီးရီးယား၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ဂိုင်ယာနာ၊ အိန္ဒိယ၊] နီပေါ၊ နီကာရာဂွာ၊ သီရိလင်္ကာနှင့် တန်ဇန်းနီးယားတို့ ပါဝင်သည်။
p22wsgn2z0ih4y07c42ryriiiwvro7d
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:YeManAung,Henry
3
231533
756587
2022-08-28T10:17:32Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် YeManAung,Henry ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၀:၁၇၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
r9q379pgzxiksuhkh4vez8kwpc0gpmk
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Shrimps Märchen
3
231534
756588
2022-08-28T10:17:42Z
Welcome-Bot
40494
ကြိုဆိုပါသည်!
wikitext
text/x-wiki
== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Shrimps Märchen ! ==
{| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;"
| style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" |
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
</div>
| style="padding:0 0.5em;" |
| style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" |
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;">
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ ~~~~ ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
</div>
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div>
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em;">
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
</div>
|}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၀:၁၇၊ ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC)
23idvqf14mjr9fta677oezdoamkbsc2
အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:YusAtlas
3
231535
756590
2022-08-28T10:20:47Z
Céréales Killer
26636
[[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:YusAtlas]] စာမျက်နှာကို [[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Levis K. Ellingsworth]] သို့ Céréales Killerက ရွှေ့ခဲ့သည်: အသုံးပြုသူ "[[Special:CentralAuth/YusAtlas|YusAtlas]]" ကို "[[Special:CentralAuth/Levis K. Ellingsworth|Levis K. Ellingsworth]]" သို့ အမည်ပြောင်းလဲစဉ် စာမျက်နှာအား အလိုအလျောက် ရွှေ့ပြောင်းခြင်း
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Levis K. Ellingsworth]]
8nutugn18n41ecqs0e8ecb0caeywnh4