Huiquipedia nahwiki https://nah.wikipedia.org/wiki/Cal%C4%ABxatl MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Mēdiatl Nōncuahquīzqui Tēixnāmiquiliztli Tlatequitiltilīlli Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli Huiquipedia Huiquipedia tēixnāmiquiliztli Īxiptli Īxiptli tēixnāmiquiliztli Huiquimedia Huiquimedia tēixnāmiquiliztli Nemachiyōtīlli Nemachiyōtīlli tēixnāmiquiliztli Tēpalēhuiliztli Tēpalēhuiliztli tēixnāmiquiliztli Neneuhcāyōtl Neneuhcāyōtl tēixnāmiquiliztli TimedText TimedText talk Módulo Módulo discusión Accesorio Accesorio discusión Accesorio definición Accesorio definición discusión Nemachiyōtīlli:Tlapalli 10 2358 500987 494833 2022-07-29T23:43:19Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="float:right; clear:right; margin: 0 0 0.5em 0.5em;" |+ style="margin-left: inherit;" | '''{{{title}}}''' | colspan="2" style="height: 100px;background-color:#{{{hex}}};" | &nbsp; |- ! colspan="2" style="text-align: center; background-color: silver;" | Ixneska |- ! style="text-align:left;" | [[Tlapalli HTML|HTML]] | #{{{hex}}} |- ! style="text-align:left;" | [[RGB]] (r, g, b)<sup>'''B'''</sup> | ({{{r}}}, {{{g}}}, {{{b}}}) |- ! style="text-align:left;" | [[CMYK]] (c, m, y, k)<sup>'''C'''</sup> | ({{{c}}}, {{{m}}}, {{{y}}}, {{{k}}}) |- ! style="text-align:left;" | [[HSV]] (h, s, v) | ({{{h}}}&deg;, {{{s}}}%, {{{v}}}%) |- | colspan="2" style="text-align:left; font-size: smaller;" | <sup>'''B'''</sup>: Normalizado a [ 0 – 255 ] (byte)<BR/><sup>'''C'''</sup>: Normalizado a [ 0 – 100 ] (cempōhualli) |} <includeonly>[[Neneuhcāyōtl:Ixneska]]</includeonly> <noinclude> [[Categoría:Huiquipedia:Plantillas de enlace entre proyectos]] </noinclude> mbag7iqxuwbs1bqjjw61vjkthq13alt Asultik 0 2382 500923 500734 2022-07-29T13:04:47Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} {{Ahcopa}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NHE]]}} {{P2|[[Ayoyotik|NCH]]}} {{P2|[[Matlaltic|NHN]]}} {{P2|[[Texohtic|NCI]]}} {{Tlani}} {{Tlapalli|title=Asultik|hex=0000FF| r=0|g=0|b=255| c=100|m=100|y=0|k=0| h=240|s=100|v=100 }} '''Asultik''' se ixneska kitta tlen tlawilli, kipiya setok ixneska. == Ixkopinalli == <gallery> Image:Color icon blue.svg Image:Copper sulfate.jpg Image:2006-10-16-Salvia8.jpg Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg Image:Flowers 076.jpg Image:WesternBluebird23.jpg Image:Airbus Wing 01798.jpg Image:Bayerischer Enzian.jpg </gallery> == No xikitta == * [[Tlapalli]] == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Sekin tlatilantli == [[Neneuhcāyōtl:Tlahkwilolamatl katli nohka motlahkwilohtikah]] [[Neneuhcāyōtl:Ixneska]] 21wxru8cnqp1olx0jkkaxmf5cociibu 500924 500923 2022-07-29T13:05:08Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} {{Tlapalli|title=Asultik|hex=0000FF| r=0|g=0|b=255| c=100|m=100|y=0|k=0| h=240|s=100|v=100 }} '''Asultik''' se ixneska kitta tlen tlawilli, kipiya setok ixneska. == Ixkopinalli == <gallery> Image:Color icon blue.svg Image:Copper sulfate.jpg Image:2006-10-16-Salvia8.jpg Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg Image:Flowers 076.jpg Image:WesternBluebird23.jpg Image:Airbus Wing 01798.jpg Image:Bayerischer Enzian.jpg </gallery> == No xikitta == * [[Tlapalli]] == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Sekin tlatilantli == [[Neneuhcāyōtl:Tlahkwilolamatl katli nohka motlahkwilohtikah]] [[Neneuhcāyōtl:Ixneska]] r1f9ukwo2zimpdwkweodsxzq0hdvc85 500950 500924 2022-07-29T14:47:05Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} {{Tlapalli|title=Asultik|hex=0000FF| r=0|g=0|b=255| c=100|m=100|y=0|k=0| h=240|s=100|v=100 }} '''Asultik''' se iixneska tlamantli tlen tlachiya kense ilwikaktli. Ineska asultil kiita tlen tlawilli, kipiya setok ixneska tlawel yayawik. == Ixkopinalli == <gallery> Image:Color icon blue.svg Image:Copper sulfate.jpg Image:2006-10-16-Salvia8.jpg Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg Image:Flowers 076.jpg Image:WesternBluebird23.jpg Image:Airbus Wing 01798.jpg Image:Bayerischer Enzian.jpg </gallery> == No xikitta == * [[Tlapalli]] == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Sekin tlatilantli == [[Neneuhcāyōtl:Tlahkwilolamatl katli nohka motlahkwilohtikah]] [[Neneuhcāyōtl:Ixneska]] izs98713hfwjmu1i5i21lcpj5ggelv6 500951 500950 2022-07-29T14:48:36Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} {{Tlapalli|title=Asultik|hex=0000FF| r=0|g=0|b=255| c=100|m=100|y=0|k=0| h=240|s=100|v=100 }} '''Asultik''' se iixneska tlamantli tlen tlachiya kense ilwikaktli. Ixneska asultik kiita tlen tlawilli, kipiya setok ixneska tlawel yayawik. == Ixkopinalli == <gallery> Image:Color icon blue.svg Image:Copper sulfate.jpg Image:2006-10-16-Salvia8.jpg Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg Image:Flowers 076.jpg Image:WesternBluebird23.jpg Image:Airbus Wing 01798.jpg Image:Bayerischer Enzian.jpg </gallery> == No xikitta == * [[Tlapalli]] == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Sekin tlatilantli == [[Neneuhcāyōtl:Tlahkwilolamatl katli nohka motlahkwilohtikah]] [[Neneuhcāyōtl:Ixneska]] mle7ao514inyhpbd025lpa8garo0cgu Texotik 0 2409 500920 500919 2022-07-29T12:36:33Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P2|[[Asultik|NHE]]}} {{P2|[[Ayoyotik|NCH]]}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NHW]]}} {{P2|[[Matlaltic|NHN]]}} {{P2|[[Texohtic|NCI]]}} {{Tlani}} '''Texotik''' so ''asoltik'' se tlapali. ==Yolistli== ===Tlaltepaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:Top of Atmosphere.jpg|Yayaujeluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Eluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Hueyiatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> == Ixcopinkayotl == <gallery> Image:2006-10-16-Salvia9.jpg Image:Blue flowers.jpg Image:Blauer indischer Mohn.jpg Image:GVerna-3.jpg Image:Cyanocitta cristata FWS.jpg Image:Kornblume.jpeg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw)]] [[Neneuhcāyōtl:Nauakamanali (nhw)]] qyj5eha8es7glpuftgf0d4zcl78ll68 500926 500920 2022-07-29T13:05:43Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW3_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} '''Texotik''' so ''asoltik'' se tlapali. ==Yolistli== ===Tlaltepaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:Top of Atmosphere.jpg|Yayaujeluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Eluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Hueyiatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> == Ixcopinkayotl == <gallery> Image:2006-10-16-Salvia9.jpg Image:Blue flowers.jpg Image:Blauer indischer Mohn.jpg Image:GVerna-3.jpg Image:Cyanocitta cristata FWS.jpg Image:Kornblume.jpeg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw)]] [[Neneuhcāyōtl:Nauakamanali (nhw)]] dtjyu77cess799pqaup4976tqo23pyc 500927 500926 2022-07-29T13:05:54Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW1_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} '''Texotik''' so ''asoltik'' se tlapali. ==Yolistli== ===Tlaltepaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:Top of Atmosphere.jpg|Yayaujeluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Eluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Hueyiatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> == Ixcopinkayotl == <gallery> Image:2006-10-16-Salvia9.jpg Image:Blue flowers.jpg Image:Blauer indischer Mohn.jpg Image:GVerna-3.jpg Image:Cyanocitta cristata FWS.jpg Image:Kornblume.jpeg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw)]] [[Neneuhcāyōtl:Nauakamanali (nhw)]] qecc6ec5el4wiqnzrn7k6djjvji22dz 500930 500927 2022-07-29T13:07:30Z Koatochij 19758 /* Tlaltepaktli */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW1_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} '''Texotik''' so ''asoltik'' se tlapali. ==Yolistli== ===Tlaltepaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:Top of Atmosphere.jpg|Yayaujeluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Eluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyiatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> == Ixcopinkayotl == <gallery> Image:2006-10-16-Salvia9.jpg Image:Blue flowers.jpg Image:Blauer indischer Mohn.jpg Image:GVerna-3.jpg Image:Cyanocitta cristata FWS.jpg Image:Kornblume.jpeg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw)]] [[Neneuhcāyōtl:Nauakamanali (nhw)]] f4fkntgvreau15suepoqmp41e90tg9j 500943 500930 2022-07-29T13:56:44Z Koatochij 19758 /* Ixcopinkayotl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW1_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} '''Texotik''' so ''asoltik'' se tlapali. ==Yolistli== ===Tlaltepaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:Top of Atmosphere.jpg|Yayaujeluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Eluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyiatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> == Ixkopinkayotl == <gallery> Image:2006-10-16-Salvia9.jpg Image:Blue flowers.jpg Image:Blauer indischer Mohn.jpg Image:GVerna-3.jpg Image:Cyanocitta cristata FWS.jpg Image:Kornblume.jpeg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw)]] [[Neneuhcāyōtl:Nauakamanali (nhw)]] aa5pfvmz4vs4lvcv5yxzjbm89vdrjhj 500947 500943 2022-07-29T14:41:26Z Koatochij 19758 /* Tlaltepaktli */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW1_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} '''Texotik''' so ''asoltik'' se tlapali. ==Yolistli== ===Tlaltepaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltepaktli File:Top of Atmosphere.jpg|Yayaujeluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Eluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyiatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> == Ixkopinkayotl == <gallery> Image:2006-10-16-Salvia9.jpg Image:Blue flowers.jpg Image:Blauer indischer Mohn.jpg Image:GVerna-3.jpg Image:Cyanocitta cristata FWS.jpg Image:Kornblume.jpeg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw)]] [[Neneuhcāyōtl:Nauakamanali (nhw)]] lmagndwwuvgrq4ggq1lpagxidexmi8n 500962 500947 2022-07-29T19:27:13Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW1_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} '''Texotik''' so '''asoltik''' se tlapali. ==Yolistli== ===Tlaltepaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltepaktli File:Top of Atmosphere.jpg|Yayaujeluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Eluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyiatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> == Ixkopinkayotl == <gallery> Image:2006-10-16-Salvia9.jpg Image:Blue flowers.jpg Image:Blauer indischer Mohn.jpg Image:GVerna-3.jpg Image:Cyanocitta cristata FWS.jpg Image:Kornblume.jpeg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw)]] [[Neneuhcāyōtl:Nauakamanali (nhw)]] owpzg7nftzgl9s57e72t9snx2gwtdjh 500972 500962 2022-07-29T20:08:26Z Koatochij 19758 /* Tlaltepaktli */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW1_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} '''Texotik''' so '''asoltik''' se tlapali. ==Yolistli== ===Tlaltepaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltepaktli File:Top of Atmosphere.jpg|Yayaujeluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Eluikatli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyiatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> == Ixkopinkayotl == <gallery> Image:2006-10-16-Salvia9.jpg Image:Blue flowers.jpg Image:Blauer indischer Mohn.jpg Image:GVerna-3.jpg Image:Cyanocitta cristata FWS.jpg Image:Kornblume.jpeg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw)]] [[Neneuhcāyōtl:Nauakamanali (nhw)]] 080waykae6nv39121yvrd2byohu6ga6 500973 500972 2022-07-29T20:09:51Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW1_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} '''Texotik''' so '''asoltik''' se tlapali. ==Yolistli== ===Tlaltepaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltepaktli File:Top of Atmosphere.jpg|Yayaujeluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Eluikatli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyiatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> == Ixkopinkayotl == <gallery> Image:2006-10-16-Salvia9.jpg Image:Blue flowers.jpg Image:Blauer indischer Mohn.jpg Image:GVerna-3.jpg Image:Cyanocitta cristata FWS.jpg Image:Kornblume.jpeg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw)]] lhzb01oh7vzjve5ezt0b6z29vdrk5f4 Oro 0 2455 501000 405177 2022-07-30T00:32:46Z EmausBot 3854 Bot: corrección de redirección doble a [[Teocuitlatl]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Teocuitlatl]] gesl8r360n9jvyu5sqgmws360nlwath Oquichtli 0 4640 501010 495458 2022-07-30T00:52:46Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} [[Imagen:Michelangelos David.jpg|100px|thumb|Oquichtli]] '''Oquichtli''' nozo '''tlacatl''' (Caxtillantlahtolli: ''hombre'' nozo ''varón''). ==No xiquitta== *[[Cihuatl]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == [[Neneuhcāyōtl:Tlacayotl]] 0u3gxnyx1eqds99ldngh3xanu3dwaor 501011 501010 2022-07-30T00:52:56Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} [[Imagen:Michelangelos David.jpg|150px|thumb|Oquichtli]] '''Oquichtli''' nozo '''tlacatl''' (Caxtillantlahtolli: ''hombre'' nozo ''varón''). ==No xiquitta== *[[Cihuatl]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == [[Neneuhcāyōtl:Tlacayotl]] o6w58djiejked65h5coyi6lcys1uvyz 501012 501011 2022-07-30T00:53:08Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} [[Imagen:Michelangelos David.jpg|200px|thumb|Oquichtli]] '''Oquichtli''' nozo '''tlacatl''' (Caxtillantlahtolli: ''hombre'' nozo ''varón''). ==No xiquitta== *[[Cihuatl]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == [[Neneuhcāyōtl:Tlacayotl]] 9na8y60ne1s03opb9wpkpwzud86a51j 501013 501012 2022-07-30T00:59:27Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} [[Imagen:Michelangelos David.jpg|200px|thumb|Oquichtli]] '''Oquichtli''' nozo '''tlacatl''' (caxtillantlahtolcopa: ''hombre'' nozo ''varón''), in oquichtic tlacatl, inic ce [[conetzintli]], [[piltontli]], [[techpocatl]], [[tlacatl]] huan [[huehue]]. ==No xiquitta== *[[Cihuatl]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == [[Neneuhcāyōtl:Tlacayotl]] 2rubidyf3s8k7v5h8xi75m13lmlscle 501014 501013 2022-07-30T01:03:00Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} [[Imagen:Michelangelos David.jpg|200px|thumb|Oquichtli]] '''Oquichtli''' nozo '''tlacatl''' (caxtillantlahtolcopa: ''hombre'' nozo ''varón''), in oquichtic tlacatl, inic ce [[conetzintli]], [[piltontli]], [[techpocatl]], [[tlacatl]] huan [[huehue]]. ==Ioquichnacayo== Oquichtli quipia [[tepolli]], ce tepitzin nacacuacuahuitl itzalan imetzhuan, in tepolli quipia xipintli, tepolehuatl, itepolnaca ica ezotl tlaihtic huan acayotl ipampa axixa. Ce nacatl tlen tlachihua coconeh ihcuac calaqui tlaihtic cihuazacapilli canahpa chicnahui metztli huan ipampa mah tlachipinia in axiliztli. Itepolnacayo tepolli, ome atetl huan tepoltzontli itzalan memetztin. ==No xiquitta== *[[Cihuatl]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == [[Neneuhcāyōtl:Tlacayotl]] khg2jsvo35o7rfveqx48cdpq5wn2f27 Matlaltic 0 5313 500928 500896 2022-07-29T13:06:14Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW2_NHN1_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} '''Matlaltic''' ce tlapalli. ==Yoliztli== ===Tlalticpactli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:Top of Atmosphere.jpg|Ilhuicahuehcatlan File:Cielo Matutino.jpg|Ilhuicatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Hueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Ahuehcatlan </gallery> == Tlaixcopinalli == <gallery> Image:2006-10-16-Salvia9.jpg Image:Blue flowers.jpg Image:Blauer indischer Mohn.jpg Image:GVerna-3.jpg Image:Cyanocitta cristata FWS.jpg Image:Kornblume.jpeg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapalli]] t726aphfmnbabsf0k8tw0pz5nab5twm 500948 500928 2022-07-29T14:41:50Z Koatochij 19758 /* Tlalticpactli */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW2_NHN1_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} '''Matlaltic''' ce tlapalli. ==Yoliztli== ===Tlalticpactli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlalticpac File:Top of Atmosphere.jpg|Ilhuicahuehcatlan File:Cielo Matutino.jpg|Ilhuicatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Hueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Ahuehcatlan </gallery> == Tlaixcopinalli == <gallery> Image:2006-10-16-Salvia9.jpg Image:Blue flowers.jpg Image:Blauer indischer Mohn.jpg Image:GVerna-3.jpg Image:Cyanocitta cristata FWS.jpg Image:Kornblume.jpeg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapalli]] q9gddhtmbuyi520gbuub0milxvor1u8 Níquel 0 9040 500999 497497 2022-07-30T00:32:36Z EmausBot 3854 Bot: corrección de redirección doble a [[Iztac tepoztli]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Iztac tepoztli]] km92atcutwl4pm18vg922gd9t82dmkg Ticitl 0 9931 501002 60607 2022-07-30T00:33:07Z EmausBot 3854 Bot: corrección de redirección doble a [[Ticiyotl]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Ticiyotl]] ok7iauodssu0gcjim7ydq8j66o38czv Ticiyōtl 0 9932 501003 57601 2022-07-30T00:33:17Z EmausBot 3854 Bot: corrección de redirección doble a [[Ticiyotl]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Ticiyotl]] ok7iauodssu0gcjim7ydq8j66o38czv Mexko 0 17496 501015 500609 2022-07-30T01:26:14Z Languaeditor 14092 wikitext text/x-wiki {{coor capital dm|19|25|10|N|99|08|44|W}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHW2_NHN2_NCI2_PPL2=Kena|NHE_name=Mexko|NCH_name=Mexko (nch)|NHW_name=Mexko (nhw)|NHN_name=Mexico|NCI_name=Mexihco|PPL_name=Meshijku}} {{Tlakatiyan | āchcāuhtōcāitl_nativo = ''Estados Unidos Mexicanos'' | āchcāuhtōcāitl = Mexika Sentik Wexteyowalko | cemāxcātōcāitl = Mexko | pāmitl = Flag of Mexico.svg | chīmalli = Coat of arms of Mexico.svg | chīmalli_tamaño = 110px | símbolos = | mapa = MEX orthographic.svg | mapa_tamaño = 290px | tlācatiyāncuīcatiliztli = ''[[Mexko Semanawak Wikayotl]]'' | tlācatiyāncuīcatiliztli_tlahcuilōlli = Himno Nacional Mexicano instrumental.ogg | tēcuacān = [[Altepetl Mexko]] [[File:Coat of arms of Mexico City, Mexico.svg|derecha|20px]] | tēcuacān_chānehqueh = 9&nbsp;209&nbsp;944 chan. | tēcuacān_cemonocāyōtl_fmt = | tēcuacān_cemonoc = 19_26_N_99_08_W 19°26′ M, 99°08′ S | huēyi_āltepētl = [[Altepetl Mexko]] | āchcāuhtlahtōlli = [[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Mayahtlahtolli|mayah]] wan sekinok [[Tlahtolmeh pan Mexko|66 tlahtolli]]<sup>1</sup> | tēpacholiztli = [[Axkayotl]], [[Axkayotillotl|axkayotilli]], [[sentiktlapehpenolpan]], [[tlaixpantikayotl]] wan [[miakiyotl]]. | tēpachohqueh = [[Presidenteh]] | tēpachohqueh_tōcāitl = [[Andrés Manuel López Obrador]] | tzintiliztli = [[Mexko itlakaxoxowkayo|Tlakaxoxowkayotl]] | fundación_hitos = &nbsp;• Pewalistli<br/>&nbsp;• Tlatenkixtilistli<br/>&nbsp;• Tlamilistli<br/>&nbsp;• Nemachililistli | fundación_fechas = tlen [[España]]<br/>[[16]] tlen [[septiempreh]], [[1810]]<br/>[[6]] tlen [[noviempreh]], [[1813]]<br/>[[27]] tlen [[septiempreh]], [[1821]]<br/>[[28]] tlen [[tisiempreh]], [[1836]] | tlaīxpayōtl = 1 964 375<ref>http://www.oratlas.com/libro-mundial/mexico/geografia</ref><sup>2</sup> | tlaīxpayōtl_tlatēctli = 13 | tlaīxpayōtl_ātl = 2.5% | cuāxōchtli = 4&nbsp;389&nbsp;km nochi<br/>• 3&nbsp;155&nbsp;km ika [[Estadosonidos]]<br />• 958&nbsp;km ika [[Kwahtemallan]]<br />• 276&nbsp;km ika [[Belis]] | huēyi_ātēntli = 9&nbsp;330&nbsp;km | chānehqueh = 128 649 565 ([[2020]])<ref>http://www3.inegi.org.mx/sistemas/mexicocifras/</ref><ref name="población">http://www3.inegi.org.mx/sistemas/temas/default.aspx?s=est&c=25433&t=1</ref> | chānehqueh_tlatēctli = 10 | chānehqueh_pozāhuacāyōtl = 57 | PIB_nominal = $ 1&thinsp;192&thinsp;480 MDD<ref name=INEGI_2020>https://www.inegi.org.mx/contenidos/saladeprensa/boletines/2019/pib_pconst/pib_pconst2019_02.pdf</ref> | PIB_nominal_año = 2021 | PIB_nominal_puesto = 15 | PIB_nominal_per_cápita = $ 9 246 USD | PIB = $ 2 869 542 MDD | PIB_año = 2021 | PIB_puesto = 13 | PIB_per_cápita = $ 20&nbsp;266 USD<ref name=INEGI_2020>https://www.inegi.org.mx/contenidos/saladeprensa/boletines/2019/pib_pconst/pib_pconst2019_02.pdf</ref> | IDH = 0.779<ref>http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf</ref> | IDH_año = 2020 | IDH_puesto = 74 | IDH_categoría = {{Ingreso|ingreso=pani}} | tomīn = [[Mexko pesoh]] ($, <code>[[ISO 4217|MXN]]</code>) | tlācatōcāitl = Mexikatl, -meh<br />Mexkoewketl, -nih<br />Mexkotlakatl, -meh | horario = [[UTC-5]] wan [[UTC-8]] | horario_verano = [[UTC-5]] wan [[UTC-7]] | cctld = [[.mx]] | código_telefónico = 52 | prefijo_radiofónico = 4AA-4CZ, 6DA-6JZ, XAA-XIZ | nenecuilhuāztli_ISO = MX / MEX / 484 | miembro_de = [[ONU]], [[OCDE]], [[T-MEC]], [[G-20]], [[G-5]], [[APEC]], [[G3]], [[GL]], [[CIN]], [[LC]], [[ABINIA]], [[Celac]], [[OEI]], [[AEC]], [[Pacifico nenōtzaliztli|Pasifiko nenotsalistli]], [[Tlatēcpānaliztli in Ixachitlan Tlahtohcāyōtl|TIT]], [[MIST]], [[UFC]], [[Interpol]], [[CIJEG]], [[Unesco]] | tlahtōlcaquiliztilōni= | tlahtōlcaquiliztilōni1= Tlatekpanal pan ''Tlanawatilli ika Ininmelawkayo tlen masewaltlakameh ika inintlahtol''. | tlahtōlcaquiliztilōni2= Macho 3 269 386 km² ''Seknikiski Teetlamahmakilissotl Yeyantli'' ixtentli Mexko 5 233 761 km².<ref>https://web.archive.org/web/20120127184313/http://www.seaaroundus.org/eez/484.aspx</ref> |matrícula_avión=XA, XB, XC|matrícula_coche=MEX|lema_nacional=''La patria es primero''<br />([[kastiahtlahtolli|kastiah]], «Totlalwi ya sentipan»).}}'''Mexko<ref group="tyml."><small>Ika [[nawatl tlen wahkapatl]] motokaxtiayaya '''''Mexihko'''''. Naman ipan [[Waxtlan]] motokaxtia ''Mexko'', mehkatsan sekinok kalpoltlahtolmeh (ken [[Tlahko nawatlahtolli|tlahko nawatl]]) nohka kitokaxtiah '''''Mexiko'''''.</small></ref>''' ({{IPA|ˈmeːʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}|}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''México''; ika [[Mayahtlahtolli|mayah]], ''Meejiko''; ika [[Mixtekatlahtolli|mixtekatl]], ''Ñuu Koꞌyo''; ika [[Otontlahtolli (nhe)|otomitl]], ''Mꞌonda''; ika [[Waxtekatlahtolli|waxtekatl]], ''Labtóm''; ika [[Masawahtlahtolli|masawah]], ''Bꞌonro'') —weyak itokah '''Mexika Sentik Wexteyowalko'''— (ika [[Kaxtiltlahtolli|kastiah]], ''Estados Unidos Mexicanos'') se [[wexteyowalli]] pan [[Amerikah Miktlanpa]]. Kiihtoa i[[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh|tlanehnewillo]] Mexko i[[Tekitlanawatilli|tekitlanawatil]] se [[axkayotl]], [[sentiktlapehpenolpan]], [[Axkayotillotl|axkayotilli]], wan moxelohtok ika 31 [[tlatilantli]] (wanya [[ikwa altepetl|ialtepenanyo]] itokah [[Altepetl Mexko]]).<ref name="censo">[https://constitucionenlenguas.inali.gob.mx/nahuatl-de-la-huasteca/completa/lang1:nahuatl-de-la-huasteca «Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh»]. ''Gobiernoh tlen Mexko''.</ref><ref>Víctor Chávez. [https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/df-no-es-el-estado-32-aclaran-legisladores «DF no es el estado 32, aclaran legisladores»]. ''El Financiero''. {{Spa}}</ref> Kipiya itlalwi se iixten tlen 1&nbsp;964&nbsp;375 km²,<ref name=":0">INEGI. [http://internet.contenidos.inegi.org.mx/contenidos/Productos/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/nueva_estruc/AEGEUM_2017/702825097912.pdf «Anuario estadístico y geográfico de los Estados Unidos Mexicanos 2017»]. {{Spa}}</ref> yeka Mexko eli wexteyowalli tlen mahtlaktli wan nawi weyi pan nochi [[tlaltepaktli]] wan tlen makwilli weyi tlen [[Latinoamerikah]]. Mopantia miktlanpa ika [[Estadosonidos]] (3155 km) wan witstlanpa ika [[Kwahtemallan]] (958 km) wan [[Belis]] (276 km) ininnepan. Mexko iatentenno, tlen kitlamachiwa 9330 km, mopantia siwatlanpa ika [[Pasifiko Weyiaxoxowilli]] wan tlalokan ika [[Ayollohko Mexko]] wan [[Karibe Weyiatl]].<ref name=":0" /> Pampa onkak 130 miyones masewalmeh pan xiwitl 2021, Mexko ya wexteyowalli tlen mahtlaktli ika chanehkeh pan tlaltepaktli. Nowkiya, tlen se ika [[Masewaltlakatl|masewaltlakameh]] pan nochi [[Amerikah]], no ika [[Kastiahtlahtoani|kastiahtlahtoanih]] pan nochi tlaltepaktli.<ref>Alfonso González & Mirta A. González. ''[http://books.google.cat/books?id=FrsTLm265zoC&pg=PA150&dq=n%C3%BAmero+hispanohablantes&hl=ca&ei=9qZNTYj9FM2cOs7AmRE&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CC8Q6AEwAQ#v=onepage&q=n%C3%BAmero%20hispanohablantes&f=false Español para el hispanohablante en los Estados Unidos]''. {{Spa}}</ref> Kipiya 69 [[tekpantlahtolli]]: se tlahtolli ([[kastiah]]) wallaw tlen [[Eoropah]], wan 68 [[masewaltlahtolli]]:<ref>[http://comunicacion.senado.gob.mx/index.php/informacion/boletines/50490-respalda-el-pleno-reconocimiento-oficial-de-68-lenguas-indigenas.html «Respalda el Pleno reconocimiento oficial de 68 lenguas indígenas»]. ''Machiyosentilli Nechikolli''. {{Spa}}</ref> sekin inintokah [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Mayahtlahtolli|mayah]], [[Tseltaltlahtolli|tseltal]], [[Tsotsiltlahtolli|tsotsil]], [[Mixtekatlahtolli|mixtekatl]], [[Tsapotekatlahtolli|tsapotekatl]], [[Otontlahtolli (nhe)|otomitl]], [[Totonakatlahtolli|totonakatl]], [[Choltlahtolli|chol]], [[Masatekatlahtolli|masatekatl]] wan [[Waxtekatlahtolli|waxtekatl]]. Yeka nowkiya eli weyitlalli tlen chikome ika achiyok tlahtolmeh tlen mosaniloah pan tlaltepaktli.<ref>Ethnologue. [http://www.ethnologue.com/statistics/country#7 «Summary by country»]. {{Eng}}</ref> Itstokehya masewalmeh pan Mexko Tlalli 21&nbsp;000 xiwihtla.<ref>MSN Encarta (2009). [http://uk.encarta.msn.com/encyclopedia_761570777/Native_Americans.html#s76 «Native Americans: Earliest Migrations»]. {{Eng}}</ref> Elki nopa atoktli witstlanpa altepetinih ininchan, keha [[olmekameh]], [[toltekatlakameh]], [[mayahtlakameh]] wan [[Tenochkah|mexihkatlakameh]]. Mokinon, [[kaxtiltekahmeh]] ahsikoh kitlalkwihkwikoh naman ni Mexko Tlalli, wanya sekin altepetinih inintlapalewilis katli eliyayah [[tlaxkaltekahmeh]], totonakatlakameh wan sekinokeh. Kipewaltih nopa [[Teetlalkwihkwilistli tlen Exkan Talahtoloyan|teetlalkwihkwilistli]] ne [[Weyitlahtohkayotl Mexihko]] pan [[1527]], mochiwki [[Virreiyotl Yankwik España]] pan [[1535]]. Nimantsin, yankwik kaxtiltekahmeh nowkiya kintlalkwihkwikeh [[michwahmeh]], [[navahotlakameh]], [[takalohtlakameh]], [[chichimekah]], etc. Ipan [[1821]], Yankwik España [[Mexko itlakaxoxowkayo|moxexelohki tlen España]], ika itokah [[Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl]], sanpampa sekinok tlalmeh keha [[Pilipinas]], [[Palaos]], [[Koba]] wan [[Poertorriko]] ayikanah moxexelohkeh. Satepan, yankwik wexteyowalli, ika senkah ialtepenanyo, motokaxtihki Mexko. Ipan tlahko {{Siglo/full|xix}}, Mexko moxelohki inintsalan ''liberales'' wan ''conservadores''. Nowkiya, Mexko kiixpolohki se tlahko itlalwi ipampa netewilli ika [[Estadosonidos]]. Teipan, panok se yankwik tlapatlalistli, nopa [[Tlen Ome Mexihkatl Weyitlahtohkayotl|Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl]], iwkatsan wetski pan xiwitl [[1867]]. Ipan [[1910]], pewki [[Mexika Teeahkomanalistli]]. Ipan [[1993]], Mexko kifirmarki nopa [[Ihtonki Tiankiskayotl Sentlalilistli tlen Amerikah Miktlanpa]] ika [[Kanata]] wan Estadosonidos. Iwkatsan tlatkilistli wan iknoyotl tlawel moxelohtok,<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9108719/Mexico «Mexico»]. ''Encyclopedia Britannica''. Kalahki: 1 tlen april pan 2007. {{Eng}}</ref> Mexko se achiyok kwalli wexteyowalli pan [[Ispanoamerikah]].<ref>[http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098 «Latin America: Region is losing ground to competitors»]. ''Oxford Analytica''. Kalahki: 1 tlen oktopreh pan 2007. {{Eng}}</ref> Nowkiya, Mexko Tlalli eli tlen mahtlaktli wan eyi tlahtohkayotl ika weyi [[PIB]] pan nochi tlaltepaktli, san [[Italia]]<nowiki/>ikah. Kipiya se weyi [[IDH]] tlen 0.779. __TOC__ == Tlaltokayotl == [[Īxiptli:CodexMendoza01.jpg|miniaturadeimagen|306x306px|Mexihko imachiyo ika Anawak ipan ''Amochtli Mendoza''.]] San niman moxexelohki tlen [[España]], wexteyowalli pewki motokaxtia «Mexiko», senkah inintokah ikwa altepetl wan [[Mexihkatlahtohkayotl]] ialtepenanyo. Miak masewalmeh kineltokah wallaw tlen «Mexitl» so «Mexihtli» (seyok [[Witsilopochtli]] itokah) pampa tiopixketl [[Bernardino de Sahagún]] ({{Siglo|xvi}}) kiihkwilohki ne tokaitl wallaw tlen «Mexih» (tlen [[metl]] wan [[sihtli]]) ika tsontlanketl -ko.<ref name="censo3">[https://www.mesoweb.com/es/articulos/sub/Sahaguntino.pdf «Mexica anoço mexiti»]. ''El texto sahaguntino sobre los mexicas''.</ref> {{cita|In çã çe mitoa mexicatl: in miequin mitoa, mexica. Inin tocaitl mexicatl: itech quiça in tocaitl Mecitli. me, q.n. Metl, citli in tochin, citli: mitozquia meçicatl, ic onixpoliui in mitoa, Mexicatl: in iuhca nenonotzalli, in tlamacazqui, in quinoaliacan mexica itoca catca Meçitli: quil inic tlacat, quitocaiotique Citli: auh memac in quitecaque, in uncan tetzaoac, ic motocaioti mecitli: auh inin in ooapaoac tlamacazqui teupixqui mochiuh, quil quitlacanotzaia in diablo ([[Witsilopochtli]]): ic cenca quimauiztilique, ioan mochintin quitlacamatque, in iacanaloni: auh in quiniacan in itlapacholhoan, ic motocaiotique Mexica.|Tpxk. [[Bernardino de Sahagún]]}} [[Francisco Javier Clavijero]] kiihtoh nopa [[tlaltokayotl]] moneki tlahtolkwapas “kampa nemi Mexih” so “kampa nemi Witsilopochtli”. Kipiwihki pan yané amochtli se tlahtoltlahkwilolli tlen kiihtoa waksan ya kineltokak itlaltokax kihtosnekiyaya “ipan [[metl]] ixik”, sanpampa kemman yahaya momachtihki [[Exkan Tlahtoloyan inemiliskayo|mexihkatlakameh inemiliskayo]], momakak kwentah ''Mexihko'' kena wallaw tlen Witsilopochtli.<ref>Clavijero, Francisco Javier (1844). [http://cdigital.dgb.uanl.mx/la/1080023605/1080023605.html «Historia antigua de México y de su conquista: sacada de los mejores historiadores españoles»]. Biblioteca digital de la Universidad Autónoma de Nuevo León: Imprenta de Lara. {{Spa}}</ref> Monextihki 6 tlen noviempreh pan xiwitl 1813, kemman [[Anawaksenkotilli]] kikixtihki ne [[Amatl tlen Amerikah Miktlanpa Itlakaxoxowkayo]], tlen se [[tlatokaxtilistli]] tlen motekiwihki para kitokaxtis ni wexteyowalli. Inin sansé itokah [[Yankwik España]] sankemman [[Kaxtiltlahtohkayotl]] weyi iamatlamoyawal [[Tlanehnewillotl tlen Cádiz]] kimachiyotihki nochi España itlalwi pan [[Amerikah Miktlanpa]] ([[Weyitlahtohkayotl Kwahtemallan]], [[Koba]], [[Florida]], [[Poertorriko]] wan [[Kapitanyotl Santo Tominkoh|Santo Tominkoh]] —naman [[Tominkoh Tlalli|Tominkoh Axkayotl]]—).<ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1812A.pdf «Artículo 10 de la Constitución Política de la Monarquía Española (Constitución de Cádiz de 1812)»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/ACTA.pdf «Acta solemne de la declaración de la independencia de la América septentrional»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1814.pdf «Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mejicana (sic)»]. {{Spa}}</ref> Satepan, ne ''Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mexicana'', amatlamoyawalli pan xiwitl 1814, kipatlak nesé itlaltokax ika ''Mexihko''. Neya, ika kastiah, ''México'' nowkiya motekiwihki kensé chaneh itokah. Nochin amatinih achtopa [[Mexko itlakaxoxowkayo|tlakaxoxowkayotl]] ([[Yowallan Tekichiwalli]] wan [[Córdoba Sentlalilistli]]) kitekiwihkeh ome tlaltokaitl (Amerikah Miktlanpa wan Mexika Amerikah), sanpampa kipiwihkeh seyok yankwik, tlen kimachiyotihkeh kensé wexteyowalli itokah: '''Mexika Weyitlahtohkayotl'''. Nopa tlaltokaitl motekiwihki pan [[Amatl tlen Mexihkatl Weyitlahtohkayotl Itlakaxoxowkayo|Amatl tlen Mexika Weyitlahtohkayotl Itlakaxoxowkayo]], amatlamoyawalli pan 28 tlen septiempreh pan xiwitl 1821, kemman Mexko kitlanki itlakaxoxowkayo.<ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821A.pdf «Plan de Iguala»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821B.pdf «Tratados de Córdoba»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821C.pdf «Acta de Independencia del Imperio Mexicano»]. {{Spa}}</ref> Naman, ika nawatl tlen [[Waxtlan]], ni wexteyowalli itokah '''Mexko Tlalli''', iwkatsan [[Tlanehnewillotl tlen 1857]] kimachiyotihki itokah '''''Mexika Republikah''''',<ref name="censo2">[https://repositorioinstitucional.buap.mx/handle/20.500.12371/6856 «Inahuatil-Tecpanatiztli in Mexica Republica (1857)»].</ref> sanpampa nowkiya motekiwihki ''Estados Unidos Mexicanos''.<ref>G. Monzón, Luis (''et. al.''). [https://archivos.juridicas.unam.mx/www/bjv/libros/7/3448/6.pdf «¿República Mexicana o Estados Unidos Mexicanos?»]. Altepetl Mexko: Universidad Nacional Autónoma de México. {{Spa}}</ref> Ipan [[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh]], amatlamoyawalli pan xiwitl [[1917]], momachiyotiah ''Mexika Sentik Wexteyowalko'',<ref>[https://www.inali.gob.mx/bicen/pdf/GLOSARIO_nahuatl_huasteca_potosina.pdf «Glosario de términos jurídicos»]. ''Tlallamiktli tlen Masewaltlahtolmeh''.</ref> sanmohtoa nawatlahtoanih san kitokaxtiah ''Mexko''.'''<ref name=":022">[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxco»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref>''' Inin [[tlamanextilli]] tlen [[tlalokotsolli]] (se tlahtolli tlen kiixpolohki se achi itenkakilis) wallaw tlen «Mexihko». Nopa itlaltokax san motekiwia ika nesé weyi altepetl tlen wahkapayotl, maske ika [[Tlahko nawatlahtolli|tlahko nawatl]] nokka motekiwia ''Mexiko''. Kemman kaxtiltekahmeh ahsikoh Anawak Tlalli, motekiwihkeh ''mexicano'' para kitokaxtiseh [[Mexihkatlakameh|mexihkatlakatl]] wan itlahtol. Naman yeka motekiwia «mexikanoh» ika nawatl, sankeh para kintokaxtis mexkoewanih wan [[nawatlahtolli]].<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mexicanoh»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> Mewkatsan «mexikatl»,<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxihcatl»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> iwikal ken «mexkoewketl» so «mexkotlakatl», san motekiwia para kintokaxtis Mexko chanehkeh, wan «mexkatl»,<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxcatl»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> iwikal ken «mexikatlahtolli», motekiwia para kitokaxtis ne nawatl. == Nemiliskayotl == {{Main|Mexko inemiliskayo}} Masewalmeh sankemman onkahtiwallawkeh naman ni Mexko Tlalli 30&nbsp;000 xiwihtla. Ipan 9000 {{AC}}, mochiwki teeyolewalistli ika tlapixkalistli tlen [[ayohtli]], [[etl]], [[chilli]] wan [[waxin]]<ref>Casas y Caballero, 1995: 38.</ref> pan Teowahkan wan Tepeyoh Tamaolipan. Kenwak tlapixkalistli tlen sintli mochiwki pan 5000 {{AC}}, yeka masewalmeh pewkeh walmotlaliah pan Mesoamerikah.<ref>Márquez Morfín wan Hernández Espinoza, 2005: 14.</ref> Onkak eyi weyi tlallamikilistli: [[Oasisamerikah]], [[Aridoamerikah]] wan [[Mesoamerikah]]. === Mesoamerikah === ==== Olmekameh ==== [[Īxiptli:Olmec_Head_No._1.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Wextik olmekatsontekon tlen 2.9 m pan San Lorenzo, kil mochiwki pan xiwitl 1200 {{AC}}]] [[Īxiptli:Área_Nuclear_Olmeca.png|miniaturadeimagen|Olmekatlahtohkayotl elki se tlen atsitsin tlallamikilismeh pan nochi tlaltepaktli katli iyoka kichiwkeh tlapixkalistli.]] Sanmohtoa Mesoamerikah i[[Tlallamikilistli|tlallamikilis]] neski pan 2500 {{AC}},<ref>Christian Duverger, 2007.</ref> kemman masewalmeh tlen wahkapayotl achtopa sokichiwkeh wan tlapixkakeh pan ininchinanko.<ref>López Austin wan López Luján, 2001.</ref> Ipan 1400 {{AC}}, neski ne [[Olmekah|olmekatlallamikilistli]], Mesoamerikah altepetinih inintsintlan. Inohkeh ixolal tenyoh elkeh [[La Venta]] wan [[Eyi Tsapotl]]. Nepa kichiwkeh pixkalistli, sentipan tlen [[sintli]] wan [[Ichkatl|ichka]]<nowiki/>pixkayotl. Achiyok sosoltik olmekachinanko motokaxtia [[San Lorenzo Tenochtitlan]]. Elki tepantilo pan xiwitl 1150 {{AC}} ika naman [[Texistepek]] altepetlalli, ompa [[Koatsakwalko]] atlawtenpa, pan tlatilantli [[Chalchiwehkan]]. Olmekameh nikanin tlasemoyawkeh, kemman mochiwkeh nelmiak tekwakwilmeh wan kaltinih, achiyok keha seyok kawitl. Sanmohtoa, pan xiwitl 900 {{AC}}, sekkoyok ewanih matlasiwkeh San Lorenzo Tenochtitlan, wan melawa kinekkeh kinixpoloseh nochin tekwakwilmeh; sekin tlalpacholokeh, sekinok mowikakeh kampa La Venta. Kil altepetl La Venta elki olmekatlahtohkayotl ikwa altepetl. Nowkiya, inin tlen se altepetl tlen momattok eltoya pan Mexko tlen wahkapayotl. Neka eltokeh ne achiyok sosoltik tsakwalmeh tlen nochi Mesoamerikah, no moahsikeh wextik olmekatsontekon, mochiwki ika tliltepetetl, wan weyi ikpalmeh, wan melawa elkeh malwilli. Olmekatlahtohkayotl iwexkayo tsontlanki ika Eyi Tsapotl. Tlawel momattok pampa onkak achiyok kawitl, sanpampa nopa olmekatlallamikilis tlen yané altepetl ayokeliyaya weyi keha achtopa. Saniwki panok se kwalantli ika sekinok altepetinih wan olmekameh. Welis mopasolkeh ika axsansé kanahya: sekin onyahkeh [[Mayapan]], maske sekinok onyahkeh [[Kwikwilko]], sankeh altepetl poliwki ipampa [[Xiktepetl]]; yeka sampayano onyahkeh Mexko, [[Waxyakak]] wan [[Chiyapan]]. ==== Teotiwakeh ==== [[Īxiptli:15-07-13-Teotihuacan-RalfR-WMA 0251.jpg|miniaturadeimagen|[[Itsakwal Tonatiw]] pan [[Teotiwakan]].]]Neya Mesoamerikah kiahxilihki itlallamikilis iwexkayo. ==== Mayahtlakameh ==== ==== Tsapotekah ==== ==== Toltekatlakameh ==== ==== Mixtekah ==== ==== Chichimekah ==== ==== Michwahkemeh ==== ==== Tenochkah ==== === Teetlalkwihkwilistli === ==== Tlaxkaltekahmeh ==== === Virreiyotl Yankwik España === {{Main|Virreiyotl Yankwik España}} ==== Habsburgo weyikawitl ==== ==== Borbon weyikawitl ==== === Tlakaxoxowkayotl === {{Main|Mexko itlakaxoxowkayo}} === Tlen Se Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Mexkoaxkayotl === === Netewilli ika Estadosonidos === === Tlen Ome Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Porfiriatoh === === Mexika Teeahkomanalistli === {{Main|Mexika Teeahkomanalistli}} === Mexko naman === == Semanawatilistli == == Tlamawatilistli == {| class="wikitable" |- ! Tlatilantli ! Ialtepenanyo ! Chanehkeh |- | [[Aguascalientes]] | [[Aguascalientes, altepetl|Aguascalientes]] | |- | [[Ahkolman]] | [[Ahkolman, altepetl|Ahkolman]] | |- | [[Chalchiwehkan]] | [[Xalapan Enríquez|Xalapan]] | |- | [[Chiyapan]] | [[Tochtlan Gutiérrez|Tochtlan]] | |- | [[Tlatilantli Durango|Durango]] | [[Analko, Durango|Analko]] | |- | [[Echkapan Kalifornia]] | [[Mexikali]] | |- | [[Echkapan Kalifornia Witstlanpa|Echkapan Kalifornia Wtp.]] | [[La Paz, Mexko|La Paz]] | |- | [[Tlatilantli Guerrero|Guerrero]] | [[Chilpantsinko]] | |- | [[Tlatilantli Hidalgo|Hidalgo]] | [[Pachyohkan]] | |- | [[Kampech]] | [[San Francisco Kampech|Kampech]] | |- | [[Keretaro]] | [[Tlachko, Keretaro|Tlachko]] | |- | [[Kwanahwato]] | [[Paxtitlan]] | |- | [[Kwawillan]] | [[Yankwik Tlaxkallan Saltillo|Yankwik Tlaxkallan]] | |- | [[Kwetlaxkoapan]] | [[Kwetlaxkoapan, altepetl|Kwetlaxkoapan]] | |- | [[Tlatilantli Mexko|Mexko]] | [[Tollohkan]] | |- | [[Michwahkan]] | [[Michwahkan, altepetl|Michwahkan]] | |- | [[Tlatilantli Morelos|Morelos]] | [[Kwawnawak]] | |- | [[Nayarit]] | [[Tepik]] | |- | [[Nuevo León]] | [[Monterrey]] | |- | [[Quintana Roo]] | [[Chetumal]] | |- | [[San Luis Potosí]] | [[San Luis Potosí, altepetl|Miskiihtik]] | |- | [[Sakatekapan]] | [[Sakatlan, Sakatekapan|Sakatlan]] | |- | [[Sinaloa]] | [[Kolwahkan]] | |- | [[Sonora]] | [[Pitik]] | |- | [[Tamaolipan]] | [[Altepetl Victoria]] | |- | [[Tlapachko]] | [[Villahermosa]] | |- | [[Tlaxkallan]] | [[Tlaxkallan Xikohtenkatl|Tlaxkallan]] | |- | [[Waxyakak]] | [[Waxyakak Juárez|Waxyakak]] | |- | [[Xalixko]] | [[Atemaxak]] | |- | [[Xikwawak]] | [[Xikwawak, Xikwawak|Xikwawak]] | |- | [[Yokatlan]] | [[Mérida]] | |- | colspan="2" | [[Altepetl Mexko]] | |- |} === Tekitlanawatilli === === Altepetl Mexko === === Tsonkotonmeh === === Itstinih ixkayotin === == Tlapiyalistli == === Nemiliskayotl === === Ohpanyantli === === Iknoyotl === == Chanehkeh == === Altepekalpolmeh === === Masewaltlakameh === === Nehnemilistli === Mexkoewanih nemih pan sekinok wexteyowalli pan xiwitl 2020 wan wahkaewanih chantiah pan Mexko pan xiwitl 2020. {{col-begin}} {{col-2}} * {{USA}} ika 36.255.589 mexkah * {{CAN}} ika 96.055 mexkah * {{ESP}} ika 53.811 mexkah * {{BRA}} ika 21.853 mexkah * {{GTM}} ika 15.012 mexkah * {{DEU}} ika 13.247 mexkah * {{UK}} ika 11.800 mexkah * {{CHL}} ika 10.380 mexkah * {{BOL}} ika 8.655 mexkah * {{ARG}} ika 7.239 mexkah {{col-2}} * {{USAf}} 797.266 tlahtohcayotecah * {{GTMf}} 56.810 cuauhtemaltecah * {{VENf}} 52.948 venezoltecah * {{COLf}} 36.234 colombiatecah * {{HNDf}} 35.361 hondureñotecah * {{CUBf}} 25.976 cubanotecah * {{ESPf}} 20.763 españoltecah * {{SLVf}} 19.736 salvadortecah * {{ARGf}} 18.693 argentintecah * {{CANf}} 12.439 canadatecah {{col-end}} === Tlaneltokilistli === === Tlahtolmeh === {{Main|Tlahtolmeh pan Mexko}} == Teemachtilistli == == Tlallamikilistli == === Mexikayotl === === Wikayotl === === Tlahkwilohkayotl === === Ixkopinkayotl === === Tlakwalistli === == Tlamatilistli == == Nowkiya xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> ==Sekinok teposamatl== {{Mexko}} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ <!----------Interwiki strapline----------> {{Sample:Interwikis/Mexko}} [[Neneuhcāyōtl:Tlahkwilolamatl katli nohka motlahkwilohtikah]] [[Neneuhcāyōtl:Mexko]] [[Neneuhcāyōtl:Weweyak tlahkwilolli]] 83a7keu7nwjrour8w3734t8mt5j1br9 501017 501015 2022-07-30T01:45:44Z Languaeditor 14092 wikitext text/x-wiki {{coor capital dm|19|25|10|N|99|08|44|W}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHW2_NHN2_NCI2_PPL2=Kena|NHE_name=Mexko|NCH_name=Mexko (nch)|NHW_name=Mexko (nhw)|NHN_name=Mexico|NCI_name=Mexihco|PPL_name=Meshijku}} {{Tlakatiyan | āchcāuhtōcāitl_nativo = ''Estados Unidos Mexicanos'' | āchcāuhtōcāitl = Mexika Sentik Wexteyowalko | cemāxcātōcāitl = Mexko | pāmitl = Flag of Mexico.svg | chīmalli = Coat of arms of Mexico.svg | chīmalli_tamaño = 110px | símbolos = | mapa = MEX orthographic.svg | mapa_tamaño = 290px | tlācatiyāncuīcatiliztli = ''[[Mexko Semanawak Wikayotl]]'' | tlācatiyāncuīcatiliztli_tlahcuilōlli = Himno Nacional Mexicano instrumental.ogg | tēcuacān = [[Altepetl Mexko]] [[File:Coat of arms of Mexico City, Mexico.svg|derecha|20px]] | tēcuacān_chānehqueh = 9&nbsp;209&nbsp;944 chan. | tēcuacān_cemonocāyōtl_fmt = | tēcuacān_cemonoc = 19_26_N_99_08_W 19°26′ M, 99°08′ S | huēyi_āltepētl = [[Altepetl Mexko]] | āchcāuhtlahtōlli = [[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Mayahtlahtolli|mayah]] wan sekinok [[Tlahtolmeh pan Mexko|66 tlahtolli]]<sup>1</sup> | tēpacholiztli = [[Axkayotl]], [[Axkayotillotl|axkayotilli]], [[sentiktlapehpenolpan]], [[tlaixpantikayotl]] wan [[miakiyotl]]. | tēpachohqueh = [[Presidenteh]] | tēpachohqueh_tōcāitl = [[Andrés Manuel López Obrador]] | tzintiliztli = [[Mexko itlakaxoxowkayo|Tlakaxoxowkayotl]] | fundación_hitos = &nbsp;• Pewalistli<br/>&nbsp;• Tlatenkixtilistli<br/>&nbsp;• Tlamilistli<br/>&nbsp;• Nemachililistli | fundación_fechas = tlen [[España]]<br/>[[16]] tlen [[septiempreh]], [[1810]]<br/>[[6]] tlen [[noviempreh]], [[1813]]<br/>[[27]] tlen [[septiempreh]], [[1821]]<br/>[[28]] tlen [[tisiempreh]], [[1836]] | tlaīxpayōtl = 1 964 375<ref>http://www.oratlas.com/libro-mundial/mexico/geografia</ref><sup>2</sup> | tlaīxpayōtl_tlatēctli = 13 | tlaīxpayōtl_ātl = 2.5% | cuāxōchtli = 4&nbsp;389&nbsp;km nochi<br/>• 3&nbsp;155&nbsp;km ika [[Estadosonidos]]<br />• 958&nbsp;km ika [[Kwahtemallan]]<br />• 276&nbsp;km ika [[Belis]] | huēyi_ātēntli = 9&nbsp;330&nbsp;km | chānehqueh = 128 649 565 ([[2020]])<ref>http://www3.inegi.org.mx/sistemas/mexicocifras/</ref><ref name="población">http://www3.inegi.org.mx/sistemas/temas/default.aspx?s=est&c=25433&t=1</ref> | chānehqueh_tlatēctli = 10 | chānehqueh_pozāhuacāyōtl = 57 | PIB_nominal = $ 1&thinsp;192&thinsp;480 MDD<ref name=INEGI_2020>https://www.inegi.org.mx/contenidos/saladeprensa/boletines/2019/pib_pconst/pib_pconst2019_02.pdf</ref> | PIB_nominal_año = 2021 | PIB_nominal_puesto = 15 | PIB_nominal_per_cápita = $ 9 246 USD | PIB = $ 2 869 542 MDD | PIB_año = 2021 | PIB_puesto = 13 | PIB_per_cápita = $ 20&nbsp;266 USD<ref name=INEGI_2020>https://www.inegi.org.mx/contenidos/saladeprensa/boletines/2019/pib_pconst/pib_pconst2019_02.pdf</ref> | IDH = 0.779<ref>http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf</ref> | IDH_año = 2020 | IDH_puesto = 74 | IDH_categoría = {{Ingreso|ingreso=pani}} | tomīn = [[Mexko pesoh]] ($, <code>[[ISO 4217|MXN]]</code>) | tlācatōcāitl = Mexikatl, -meh<br />Mexkoewketl, -nih<br />Mexkotlakatl, -meh | horario = [[UTC-5]] wan [[UTC-8]] | horario_verano = [[UTC-5]] wan [[UTC-7]] | cctld = [[.mx]] | código_telefónico = 52 | prefijo_radiofónico = 4AA-4CZ, 6DA-6JZ, XAA-XIZ | nenecuilhuāztli_ISO = MX / MEX / 484 | miembro_de = [[ONU]], [[OCDE]], [[T-MEC]], [[G-20]], [[G-5]], [[APEC]], [[G3]], [[GL]], [[CIN]], [[LC]], [[ABINIA]], [[Celac]], [[OEI]], [[AEC]], [[Pacifico nenōtzaliztli|Pasifiko nenotsalistli]], [[Tlatēcpānaliztli in Ixachitlan Tlahtohcāyōtl|TIT]], [[MIST]], [[UFC]], [[Interpol]], [[CIJEG]], [[Unesco]] | tlahtōlcaquiliztilōni= | tlahtōlcaquiliztilōni1= Tlatekpanal pan ''Tlanawatilli ika Ininmelawkayo tlen masewaltlakameh ika inintlahtol''. | tlahtōlcaquiliztilōni2= Macho 3 269 386 km² ''Seknikiski Teetlamahmakilissotl Yeyantli'' ixtentli Mexko 5 233 761 km².<ref>https://web.archive.org/web/20120127184313/http://www.seaaroundus.org/eez/484.aspx</ref> |matrícula_avión=XA, XB, XC|matrícula_coche=MEX|lema_nacional=''La patria es primero''<br />([[kastiahtlahtolli|kastiah]], «Totlalwi ya sentipan»).}}'''Mexko<ref group="tyml."><small>Ika [[nawatl tlen wahkapatl]] motokaxtiayaya '''''Mexihko'''''. Naman ipan [[Waxtlan]] motokaxtia ''Mexko'', mehkatsan sekinok kalpoltlahtolmeh (ken [[Tlahko nawatlahtolli|tlahko nawatl]]) nohka kitokaxtiah '''''Mexiko'''''.</small></ref>''' ({{IPA|ˈmeːʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}|}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''México''; ika [[Mayahtlahtolli|mayah]], ''Meejiko''; ika [[Mixtekatlahtolli|mixtekatl]], ''Ñuu Koꞌyo''; ika [[Otontlahtolli (nhe)|otomitl]], ''Mꞌonda''; ika [[Waxtekatlahtolli|waxtekatl]], ''Labtóm''; ika [[Masawahtlahtolli|masawah]], ''Bꞌonro'') —weyak itokah '''Mexika Sentik Wexteyowalko'''— (ika [[Kaxtiltlahtolli|kastiah]], ''Estados Unidos Mexicanos'') se [[wexteyowalli]] pan [[Amerikah Miktlanpa]]. Kiihtoa i[[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh|tlanehnewillo]] Mexko i[[Tekitlanawatilli|tekitlanawatil]] se [[axkayotl]], [[sentiktlapehpenolpan]], [[Axkayotillotl|axkayotilli]], wan moxelohtok ika 31 [[tlatilantli]] (wanya [[ikwa altepetl|ialtepenanyo]] itokah [[Altepetl Mexko]]).<ref name="censo">[https://constitucionenlenguas.inali.gob.mx/nahuatl-de-la-huasteca/completa/lang1:nahuatl-de-la-huasteca «Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh»]. ''Gobiernoh tlen Mexko''.</ref><ref>Víctor Chávez. [https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/df-no-es-el-estado-32-aclaran-legisladores «DF no es el estado 32, aclaran legisladores»]. ''El Financiero''. {{Spa}}</ref> Kipiya itlalwi se iixten tlen 1&nbsp;964&nbsp;375 km²,<ref name=":0">INEGI. [http://internet.contenidos.inegi.org.mx/contenidos/Productos/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/nueva_estruc/AEGEUM_2017/702825097912.pdf «Anuario estadístico y geográfico de los Estados Unidos Mexicanos 2017»]. {{Spa}}</ref> yeka Mexko eli wexteyowalli tlen mahtlaktli wan nawi weyi pan nochi [[tlaltepaktli]] wan tlen makwilli weyi tlen [[Latinoamerikah]]. Mopantia miktlanpa ika [[Estadosonidos]] (3155 km) wan witstlanpa ika [[Kwahtemallan]] (958 km) wan [[Belis]] (276 km) ininnepan. Mexko iatentenno, tlen kitlamachiwa 9330 km, mopantia siwatlanpa ika [[Pasifiko Weyiaxoxowilli]] wan tlalokan ika [[Ayollohko Mexko]] wan [[Karibe Weyiatl]].<ref name=":0" /> Pampa onkak 130 miyones masewalmeh pan xiwitl 2021, Mexko ya wexteyowalli tlen mahtlaktli ika chanehkeh pan tlaltepaktli. Nowkiya, tlen se ika [[Masewaltlakatl|masewaltlakameh]] pan nochi [[Amerikah]], no ika [[Kastiahtlahtoani|kastiahtlahtoanih]] pan nochi tlaltepaktli.<ref>Alfonso González & Mirta A. González. ''[http://books.google.cat/books?id=FrsTLm265zoC&pg=PA150&dq=n%C3%BAmero+hispanohablantes&hl=ca&ei=9qZNTYj9FM2cOs7AmRE&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CC8Q6AEwAQ#v=onepage&q=n%C3%BAmero%20hispanohablantes&f=false Español para el hispanohablante en los Estados Unidos]''. {{Spa}}</ref> Kipiya 69 [[tekpantlahtolli]]: se tlahtolli ([[kastiah]]) wallaw tlen [[Eoropah]], wan 68 [[masewaltlahtolli]]:<ref>[http://comunicacion.senado.gob.mx/index.php/informacion/boletines/50490-respalda-el-pleno-reconocimiento-oficial-de-68-lenguas-indigenas.html «Respalda el Pleno reconocimiento oficial de 68 lenguas indígenas»]. ''Machiyosentilli Nechikolli''. {{Spa}}</ref> sekin inintokah [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Mayahtlahtolli|mayah]], [[Tseltaltlahtolli|tseltal]], [[Tsotsiltlahtolli|tsotsil]], [[Mixtekatlahtolli|mixtekatl]], [[Tsapotekatlahtolli|tsapotekatl]], [[Otontlahtolli (nhe)|otomitl]], [[Totonakatlahtolli|totonakatl]], [[Choltlahtolli|chol]], [[Masatekatlahtolli|masatekatl]] wan [[Waxtekatlahtolli|waxtekatl]]. Yeka nowkiya eli weyitlalli tlen chikome ika achiyok tlahtolmeh tlen mosaniloah pan tlaltepaktli.<ref>Ethnologue. [http://www.ethnologue.com/statistics/country#7 «Summary by country»]. {{Eng}}</ref> Itstokehya masewalmeh pan Mexko Tlalli 21&nbsp;000 xiwihtla.<ref>MSN Encarta (2009). [http://uk.encarta.msn.com/encyclopedia_761570777/Native_Americans.html#s76 «Native Americans: Earliest Migrations»]. {{Eng}}</ref> Elki nopa atoktli witstlanpa altepetinih ininchan, keha [[olmekameh]], [[toltekatlakameh]], [[mayahtlakameh]] wan [[Tenochkah|mexihkatlakameh]]. Mokinon, [[kaxtiltekahmeh]] ahsikoh kitlalkwihkwikoh naman ni Mexko Tlalli, wanya sekin altepetinih inintlapalewilis katli eliyayah [[tlaxkaltekahmeh]], totonakatlakameh wan sekinokeh. Kipewaltih nopa [[Teetlalkwihkwilistli tlen Exkan Talahtoloyan|teetlalkwihkwilistli]] ne [[Weyitlahtohkayotl Mexihko]] pan [[1527]], mochiwki [[Virreiyotl Yankwik España]] pan [[1535]]. Nimantsin, yankwik kaxtiltekahmeh nowkiya kintlalkwihkwikeh [[michwahmeh]], [[navahotlakameh]], [[takalohtlakameh]], [[chichimekah]], etc. Ipan [[1821]], Yankwik España [[Mexko itlakaxoxowkayo|moxexelohki tlen España]], ika itokah [[Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl]], sanpampa sekinok tlalmeh keha [[Pilipinas]], [[Palaos]], [[Koba]] wan [[Poertorriko]] ayikanah moxexelohkeh. Satepan, yankwik wexteyowalli, ika senkah ialtepenanyo, motokaxtihki Mexko. Ipan tlahko {{Siglo/full|xix}}, Mexko moxelohki inintsalan ''liberales'' wan ''conservadores''. Nowkiya, Mexko kiixpolohki se tlahko itlalwi ipampa netewilli ika [[Estadosonidos]]. Teipan, panok se yankwik tlapatlalistli, nopa [[Tlen Ome Mexihkatl Weyitlahtohkayotl|Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl]], iwkatsan wetski pan xiwitl [[1867]]. Ipan [[1910]], pewki [[Mexika Teeahkomanalistli]]. Ipan [[1993]], Mexko kifirmarki nopa [[Ihtonki Tiankiskayotl Sentlalilistli tlen Amerikah Miktlanpa]] ika [[Kanata]] wan Estadosonidos. Iwkatsan tlatkilistli wan iknoyotl tlawel moxelohtok,<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9108719/Mexico «Mexico»]. ''Encyclopedia Britannica''. Kalahki: 1 tlen april pan 2007. {{Eng}}</ref> Mexko se achiyok kwalli wexteyowalli pan [[Ispanoamerikah]].<ref>[http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098 «Latin America: Region is losing ground to competitors»]. ''Oxford Analytica''. Kalahki: 1 tlen oktopreh pan 2007. {{Eng}}</ref> Nowkiya, Mexko Tlalli eli tlen mahtlaktli wan eyi tlahtohkayotl ika weyi [[PIB]] pan nochi tlaltepaktli, san [[Italia]]<nowiki/>ikah. Kipiya se weyi [[IDH]] tlen 0.779. __TOC__ == Tlaltokayotl == [[Īxiptli:CodexMendoza01.jpg|miniaturadeimagen|306x306px|Mexihko imachiyo ika Anawak ipan ''Amochtli Mendoza''.]] San niman moxexelohki tlen [[España]], wexteyowalli pewki motokaxtia «Mexiko», senkah inintokah ikwa altepetl wan [[Mexihkatlahtohkayotl]] ialtepenanyo. Miak masewalmeh kineltokah wallaw tlen «Mexitl» so «Mexihtli» (seyok [[Witsilopochtli]] itokah) pampa tiopixketl [[Bernardino de Sahagún]] ({{Siglo|xvi}}) kiihkwilohki ne tokaitl wallaw tlen «Mexih» (tlen [[metl]] wan [[sihtli]]) ika tsontlanketl -ko.<ref name="censo3">[https://www.mesoweb.com/es/articulos/sub/Sahaguntino.pdf «Mexica anoço mexiti»]. ''El texto sahaguntino sobre los mexicas''.</ref> {{cita|In çã çe mitoa mexicatl: in miequin mitoa, mexica. Inin tocaitl mexicatl: itech quiça in tocaitl Mecitli. me, q.n. Metl, citli in tochin, citli: mitozquia meçicatl, ic onixpoliui in mitoa, Mexicatl: in iuhca nenonotzalli, in tlamacazqui, in quinoaliacan mexica itoca catca Meçitli: quil inic tlacat, quitocaiotique Citli: auh memac in quitecaque, in uncan tetzaoac, ic motocaioti mecitli: auh inin in ooapaoac tlamacazqui teupixqui mochiuh, quil quitlacanotzaia in diablo ([[Witsilopochtli]]): ic cenca quimauiztilique, ioan mochintin quitlacamatque, in iacanaloni: auh in quiniacan in itlapacholhoan, ic motocaiotique Mexica.|Tpxk. [[Bernardino de Sahagún]]}} [[Francisco Javier Clavijero]] kiihtoh nopa [[tlaltokayotl]] moneki tlahtolkwapas “kampa nemi Mexih” so “kampa nemi Witsilopochtli”. Kipiwihki pan yané amochtli se tlahtoltlahkwilolli tlen kiihtoa waksan ya kineltokak itlaltokax kihtosnekiyaya “ipan [[metl]] ixik”, sanpampa kemman yahaya momachtihki [[Exkan Tlahtoloyan inemiliskayo|mexihkatlakameh inemiliskayo]], momakak kwentah ''Mexihko'' kena wallaw tlen Witsilopochtli.<ref>Clavijero, Francisco Javier (1844). [http://cdigital.dgb.uanl.mx/la/1080023605/1080023605.html «Historia antigua de México y de su conquista: sacada de los mejores historiadores españoles»]. Biblioteca digital de la Universidad Autónoma de Nuevo León: Imprenta de Lara. {{Spa}}</ref> Monextihki 6 tlen noviempreh pan xiwitl 1813, kemman [[Anawaksenkotilli]] kikixtihki ne [[Amatl tlen Amerikah Miktlanpa Itlakaxoxowkayo]], tlen se [[tlatokaxtilistli]] tlen motekiwihki para kitokaxtis ni wexteyowalli. Inin sansé itokah [[Yankwik España]] sankemman [[Kaxtiltlahtohkayotl]] weyi iamatlamoyawal [[Tlanehnewillotl tlen Cádiz]] kimachiyotihki nochi España itlalwi pan [[Amerikah Miktlanpa]] ([[Weyitlahtohkayotl Kwahtemallan]], [[Koba]], [[Florida]], [[Poertorriko]] wan [[Kapitanyotl Santo Tominkoh|Santo Tominkoh]] —naman [[Tominkoh Tlalli|Tominkoh Axkayotl]]—).<ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1812A.pdf «Artículo 10 de la Constitución Política de la Monarquía Española (Constitución de Cádiz de 1812)»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/ACTA.pdf «Acta solemne de la declaración de la independencia de la América septentrional»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1814.pdf «Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mejicana (sic)»]. {{Spa}}</ref> Satepan, ne ''Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mexicana'', amatlamoyawalli pan xiwitl 1814, kipatlak nesé itlaltokax ika ''Mexihko''. Neya, ika kastiah, ''México'' nowkiya motekiwihki kensé chaneh itokah. Nochin amatinih achtopa [[Mexko itlakaxoxowkayo|tlakaxoxowkayotl]] ([[Yowallan Tekichiwalli]] wan [[Córdoba Sentlalilistli]]) kitekiwihkeh ome tlaltokaitl (Amerikah Miktlanpa wan Mexika Amerikah), sanpampa kipiwihkeh seyok yankwik, tlen kimachiyotihkeh kensé wexteyowalli itokah: '''Mexika Weyitlahtohkayotl'''. Nopa tlaltokaitl motekiwihki pan [[Amatl tlen Mexihkatl Weyitlahtohkayotl Itlakaxoxowkayo|Amatl tlen Mexika Weyitlahtohkayotl Itlakaxoxowkayo]], amatlamoyawalli pan 28 tlen septiempreh pan xiwitl 1821, kemman Mexko kitlanki itlakaxoxowkayo.<ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821A.pdf «Plan de Iguala»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821B.pdf «Tratados de Córdoba»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821C.pdf «Acta de Independencia del Imperio Mexicano»]. {{Spa}}</ref> Naman, ika nawatl tlen [[Waxtlan]], ni wexteyowalli itokah '''Mexko Tlalli''', iwkatsan [[Tlanehnewillotl tlen 1857]] kimachiyotihki itokah '''''Mexika Republikah''''',<ref name="censo2">[https://repositorioinstitucional.buap.mx/handle/20.500.12371/6856 «Inahuatil-Tecpanatiztli in Mexica Republica (1857)»].</ref> sanpampa nowkiya motekiwihki ''Estados Unidos Mexicanos''.<ref>G. Monzón, Luis (''et. al.''). [https://archivos.juridicas.unam.mx/www/bjv/libros/7/3448/6.pdf «¿República Mexicana o Estados Unidos Mexicanos?»]. Altepetl Mexko: Universidad Nacional Autónoma de México. {{Spa}}</ref> Ipan [[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh]], amatlamoyawalli pan xiwitl [[1917]], momachiyotiah ''Mexika Sentik Wexteyowalko'',<ref>[https://www.inali.gob.mx/bicen/pdf/GLOSARIO_nahuatl_huasteca_potosina.pdf «Glosario de términos jurídicos»]. ''Tlallamiktli tlen Masewaltlahtolmeh''.</ref> sanmohtoa nawatlahtoanih san kitokaxtiah ''Mexko''.'''<ref name=":022">[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxco»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref>''' Inin [[tlamanextilli]] tlen [[tlalokotsolli]] (se tlahtolli tlen kiixpolohki se achi itenkakilis) wallaw tlen «Mexihko». Nopa itlaltokax san motekiwia ika nesé weyi altepetl tlen wahkapayotl, maske ika [[Tlahko nawatlahtolli|tlahko nawatl]] nokka motekiwia ''Mexiko''. Kemman kaxtiltekahmeh ahsikoh Anawak Tlalli, motekiwihkeh ''mexicano'' para kitokaxtiseh [[Mexihkatlakameh|mexihkatlakatl]] wan itlahtol. Naman yeka motekiwia «mexikanoh» ika nawatl, sankeh para kintokaxtis mexkoewanih wan [[nawatlahtolli]].<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mexicanoh»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> Mewkatsan «mexikatl»,<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxihcatl»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> iwikal ken «mexkoewketl» so «mexkotlakatl», san motekiwia para kintokaxtis Mexko chanehkeh, wan «mexkatl»,<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxcatl»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> iwikal ken «mexikatlahtolli», motekiwia para kitokaxtis ne nawatl. == Nemiliskayotl == {{Main|Mexko inemiliskayo}} Masewalmeh sankemman onkahtiwallawkeh naman ni Mexko Tlalli 30&nbsp;000 xiwihtla. Ipan 9000 {{AC}}, mochiwki teeyolewalistli ika tlapixkalistli tlen [[ayohtli]], [[etl]], [[chilli]] wan [[waxin]]<ref>Casas y Caballero, 1995: 38.</ref> pan Teowahkan wan Tepeyoh Tamaolipan. Kenwak tlapixkalistli tlen sintli mochiwki pan 5000 {{AC}}, yeka masewalmeh pewkeh walmotlaliah pan Mesoamerikah.<ref>Márquez Morfín wan Hernández Espinoza, 2005: 14.</ref> Onkak eyi weyi tlallamikilistli: [[Oasisamerikah]], [[Aridoamerikah]] wan [[Mesoamerikah]]. === Mesoamerikah === ==== Olmekameh ==== [[Īxiptli:Olmec_Head_No._1.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Wextik olmekatsontekon tlen 2.9 m pan San Lorenzo, kil mochiwki pan xiwitl 1200 {{AC}}]] [[Īxiptli:Área_Nuclear_Olmeca.png|miniaturadeimagen|Olmekatlahtohkayotl elki se tlen atsitsin tlallamikilismeh pan nochi tlaltepaktli katli iyoka kichiwkeh tlapixkalistli.]] Sanmohtoa Mesoamerikah i[[Tlallamikilistli|tlallamikilis]] neski pan 2500 {{AC}},<ref>Christian Duverger, 2007.</ref> kemman masewalmeh tlen wahkapayotl achtopa sokichiwkeh wan tlapixkakeh pan ininchinanko.<ref>López Austin wan López Luján, 2001.</ref> Ipan 1400 {{AC}}, neski ne [[Olmekah|olmekatlallamikilistli]], Mesoamerikah altepetinih inintsintlan. Inohkeh ixolal tenyoh elkeh [[La Venta]] wan [[Eyi Tsapotl]]. Nepa kichiwkeh pixkalistli, sentipan tlen [[sintli]] wan [[Ichkatl|ichka]]<nowiki/>pixkayotl. Achiyok sosoltik olmekachinanko motokaxtia [[San Lorenzo Tenochtitlan]]. Elki tepantilo pan xiwitl 1150 {{AC}} ika naman [[Teksistepek]] altepetlalli, ompa [[Koatsakwalko]] atlawtenpa, pan tlatilantli [[Chalchiwehkan]]. Olmekameh nikanin tlasemoyawkeh, kemman mochiwkeh nelmiak tekwakwilmeh wan kaltinih, achiyok keha seyok kawitl. Sanmohtoa, pan xiwitl 900 {{AC}}, sekkoyok ewanih matlasiwkeh San Lorenzo Tenochtitlan, wan melawa kinekkeh kinixpoloseh nochin tekwakwilmeh; sekin tlalpacholokeh, sekinok mowikakeh kampa La Venta. Kil altepetl La Venta elki olmekatlahtohkayotl ikwa altepetl. Nowkiya, inin tlen se altepetl tlen momattok eltoya pan Mexko tlen wahkapayotl. Neka eltokeh ne achiyok sosoltik tsakwalmeh tlen nochi Mesoamerikah, no moahsikeh wextik olmekatsontekon, mochiwki ika tliltepetetl, wan weyi ikpalmeh, wan melawa elki se tlamantli malwilli. Olmekatlahtohkayotl iwexkayo tsontlanki ika Eyi Tsapotl. Tlawel momattok pampa onkak achiyok kawitl, sanpampa nopa olmekatlallamikilis tlen yané altepetl ayokeliyaya weyi keha achtopa. Saniwki panok se kwalantli ika sekinok altepetinih wan olmekameh. Welis mopasolkeh ika axsansé kanahya: sekin onyahkeh [[Mayapan]], maske sekinok onyahkeh [[Kwikwilko]], sankeh altepetl poliwki ipampa [[Xiktepetl]]; yeka sampayano onyahkeh Mexko, [[Waxyakak]] wan [[Chiyapan]]. ==== Teotiwakeh ==== [[Īxiptli:15-07-13-Teotihuacan-RalfR-WMA 0251.jpg|miniaturadeimagen|[[Itsakwal Tonatiw]] pan [[Teotiwakan]].]]Neya Mesoamerikah kiahxilihki itlallamikilis iwexkayo. ==== Mayahtlakameh ==== ==== Tsapotekah ==== ==== Toltekatlakameh ==== ==== Mixtekah ==== ==== Chichimekah ==== ==== Michwahkemeh ==== ==== Tenochkah ==== === Teetlalkwihkwilistli === ==== Tlaxkaltekahmeh ==== === Virreiyotl Yankwik España === {{Main|Virreiyotl Yankwik España}} ==== Habsburgo weyikawitl ==== ==== Borbon weyikawitl ==== === Tlakaxoxowkayotl === {{Main|Mexko itlakaxoxowkayo}} === Tlen Se Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Mexkoaxkayotl === === Netewilli ika Estadosonidos === === Tlen Ome Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Porfiriatoh === === Mexika Teeahkomanalistli === {{Main|Mexika Teeahkomanalistli}} === Mexko naman === == Semanawatilistli == == Tlamawatilistli == {| class="wikitable" |- ! Tlatilantli ! Ialtepenanyo ! Chanehkeh |- | [[Aguascalientes]] | [[Aguascalientes, altepetl|Aguascalientes]] | |- | [[Ahkolman]] | [[Ahkolman, altepetl|Ahkolman]] | |- | [[Chalchiwehkan]] | [[Xalapan Enríquez|Xalapan]] | |- | [[Chiyapan]] | [[Tochtlan Gutiérrez|Tochtlan]] | |- | [[Tlatilantli Durango|Durango]] | [[Analko, Durango|Analko]] | |- | [[Echkapan Kalifornia]] | [[Mexikali]] | |- | [[Echkapan Kalifornia Witstlanpa|Echkapan Kalifornia Wtp.]] | [[La Paz, Mexko|La Paz]] | |- | [[Tlatilantli Guerrero|Guerrero]] | [[Chilpantsinko]] | |- | [[Tlatilantli Hidalgo|Hidalgo]] | [[Pachyohkan]] | |- | [[Kampech]] | [[San Francisco Kampech|Kampech]] | |- | [[Keretaro]] | [[Tlachko, Keretaro|Tlachko]] | |- | [[Kwanahwato]] | [[Paxtitlan]] | |- | [[Kwawillan]] | [[Yankwik Tlaxkallan Saltillo|Yankwik Tlaxkallan]] | |- | [[Kwetlaxkoapan]] | [[Kwetlaxkoapan, altepetl|Kwetlaxkoapan]] | |- | [[Tlatilantli Mexko|Mexko]] | [[Tollohkan]] | |- | [[Michwahkan]] | [[Michwahkan, altepetl|Michwahkan]] | |- | [[Tlatilantli Morelos|Morelos]] | [[Kwawnawak]] | |- | [[Nayarit]] | [[Tepik]] | |- | [[Nuevo León]] | [[Monterrey]] | |- | [[Quintana Roo]] | [[Chetumal]] | |- | [[San Luis Potosí]] | [[San Luis Potosí, altepetl|Miskiihtik]] | |- | [[Sakatekapan]] | [[Sakatlan, Sakatekapan|Sakatlan]] | |- | [[Sinaloa]] | [[Kolwahkan]] | |- | [[Sonora]] | [[Pitik]] | |- | [[Tamaolipan]] | [[Altepetl Victoria]] | |- | [[Tlapachko]] | [[Villahermosa]] | |- | [[Tlaxkallan]] | [[Tlaxkallan Xikohtenkatl|Tlaxkallan]] | |- | [[Waxyakak]] | [[Waxyakak Juárez|Waxyakak]] | |- | [[Xalixko]] | [[Atemaxak]] | |- | [[Xikwawak]] | [[Xikwawak, Xikwawak|Xikwawak]] | |- | [[Yokatlan]] | [[Mérida]] | |- | colspan="2" | [[Altepetl Mexko]] | |- |} === Tekitlanawatilli === === Altepetl Mexko === === Tsonkotonmeh === === Itstinih ixkayotin === == Tlapiyalistli == === Nemiliskayotl === === Ohpanyantli === === Iknoyotl === == Chanehkeh == === Altepekalpolmeh === === Masewaltlakameh === === Nehnemilistli === Mexkoewanih nemih pan sekinok wexteyowalli pan xiwitl 2020 wan wahkaewanih chantiah pan Mexko pan xiwitl 2020. {{col-begin}} {{col-2}} * {{USA}} ika 36.255.589 mexkah * {{CAN}} ika 96.055 mexkah * {{ESP}} ika 53.811 mexkah * {{BRA}} ika 21.853 mexkah * {{GTM}} ika 15.012 mexkah * {{DEU}} ika 13.247 mexkah * {{UK}} ika 11.800 mexkah * {{CHL}} ika 10.380 mexkah * {{BOL}} ika 8.655 mexkah * {{ARG}} ika 7.239 mexkah {{col-2}} * {{USAf}} 797.266 tlahtohcayotecah * {{GTMf}} 56.810 cuauhtemaltecah * {{VENf}} 52.948 venezoltecah * {{COLf}} 36.234 colombiatecah * {{HNDf}} 35.361 hondureñotecah * {{CUBf}} 25.976 cubanotecah * {{ESPf}} 20.763 españoltecah * {{SLVf}} 19.736 salvadortecah * {{ARGf}} 18.693 argentintecah * {{CANf}} 12.439 canadatecah {{col-end}} === Tlaneltokilistli === === Tlahtolmeh === {{Main|Tlahtolmeh pan Mexko}} == Teemachtilistli == == Tlallamikilistli == === Mexikayotl === === Wikayotl === === Tlahkwilohkayotl === === Ixkopinkayotl === === Tlakwalistli === == Tlamatilistli == == Nowkiya xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> ==Sekinok teposamatl== {{Mexko}} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ <!----------Interwiki strapline----------> {{Sample:Interwikis/Mexko}} [[Neneuhcāyōtl:Tlahkwilolamatl katli nohka motlahkwilohtikah]] [[Neneuhcāyōtl:Mexko]] [[Neneuhcāyōtl:Weweyak tlahkwilolli]] liq7yqtq8wl4tzz7yluslsuoau4yp51 501018 501017 2022-07-30T01:48:38Z Languaeditor 14092 wikitext text/x-wiki {{coor capital dm|19|25|10|N|99|08|44|W}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHW2_NHN2_NCI2_PPL2=Kena|NHE_name=Mexko|NCH_name=Mexko (nch)|NHW_name=Mexko (nhw)|NHN_name=Mexico|NCI_name=Mexihco|PPL_name=Meshijku}} {{Tlakatiyan | āchcāuhtōcāitl_nativo = ''Estados Unidos Mexicanos'' | āchcāuhtōcāitl = Mexika Sentik Wexteyowalko | cemāxcātōcāitl = Mexko | pāmitl = Flag of Mexico.svg | chīmalli = Coat of arms of Mexico.svg | chīmalli_tamaño = 110px | símbolos = | mapa = MEX orthographic.svg | mapa_tamaño = 290px | tlācatiyāncuīcatiliztli = ''[[Mexko Semanawak Wikayotl]]'' | tlācatiyāncuīcatiliztli_tlahcuilōlli = Himno Nacional Mexicano instrumental.ogg | tēcuacān = [[Altepetl Mexko]] [[File:Coat of arms of Mexico City, Mexico.svg|derecha|20px]] | tēcuacān_chānehqueh = 9&nbsp;209&nbsp;944 chan. | tēcuacān_cemonocāyōtl_fmt = | tēcuacān_cemonoc = 19_26_N_99_08_W 19°26′ M, 99°08′ S | huēyi_āltepētl = [[Altepetl Mexko]] | āchcāuhtlahtōlli = [[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Mayahtlahtolli|mayah]] wan sekinok [[Tlahtolmeh pan Mexko|66 tlahtolli]]<sup>1</sup> | tēpacholiztli = [[Axkayotl]], [[Axkayotillotl|axkayotilli]], [[sentiktlapehpenolpan]], [[tlaixpantikayotl]] wan [[miakiyotl]]. | tēpachohqueh = [[Presidenteh]] | tēpachohqueh_tōcāitl = [[Andrés Manuel López Obrador]] | tzintiliztli = [[Mexko itlakaxoxowkayo|Tlakaxoxowkayotl]] | fundación_hitos = &nbsp;• Pewalistli<br/>&nbsp;• Tlatenkixtilistli<br/>&nbsp;• Tlamilistli<br/>&nbsp;• Nemachililistli | fundación_fechas = tlen [[España]]<br/>[[16]] tlen [[septiempreh]], [[1810]]<br/>[[6]] tlen [[noviempreh]], [[1813]]<br/>[[27]] tlen [[septiempreh]], [[1821]]<br/>[[28]] tlen [[tisiempreh]], [[1836]] | tlaīxpayōtl = 1 964 375<ref>http://www.oratlas.com/libro-mundial/mexico/geografia</ref><sup>2</sup> | tlaīxpayōtl_tlatēctli = 13 | tlaīxpayōtl_ātl = 2.5% | cuāxōchtli = 4&nbsp;389&nbsp;km nochi<br/>• 3&nbsp;155&nbsp;km ika [[Estadosonidos]]<br />• 958&nbsp;km ika [[Kwahtemallan]]<br />• 276&nbsp;km ika [[Belis]] | huēyi_ātēntli = 9&nbsp;330&nbsp;km | chānehqueh = 128 649 565 ([[2020]])<ref>http://www3.inegi.org.mx/sistemas/mexicocifras/</ref><ref name="población">http://www3.inegi.org.mx/sistemas/temas/default.aspx?s=est&c=25433&t=1</ref> | chānehqueh_tlatēctli = 10 | chānehqueh_pozāhuacāyōtl = 57 | PIB_nominal = $ 1&thinsp;192&thinsp;480 MDD<ref name=INEGI_2020>https://www.inegi.org.mx/contenidos/saladeprensa/boletines/2019/pib_pconst/pib_pconst2019_02.pdf</ref> | PIB_nominal_año = 2021 | PIB_nominal_puesto = 15 | PIB_nominal_per_cápita = $ 9 246 USD | PIB = $ 2 869 542 MDD | PIB_año = 2021 | PIB_puesto = 13 | PIB_per_cápita = $ 20&nbsp;266 USD<ref name=INEGI_2020>https://www.inegi.org.mx/contenidos/saladeprensa/boletines/2019/pib_pconst/pib_pconst2019_02.pdf</ref> | IDH = 0.779<ref>http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf</ref> | IDH_año = 2020 | IDH_puesto = 74 | IDH_categoría = {{Ingreso|ingreso=pani}} | tomīn = [[Mexko pesoh]] ($, <code>[[ISO 4217|MXN]]</code>) | tlācatōcāitl = Mexikatl, -meh<br />Mexkoewketl, -nih<br />Mexkotlakatl, -meh | horario = [[UTC-5]] wan [[UTC-8]] | horario_verano = [[UTC-5]] wan [[UTC-7]] | cctld = [[.mx]] | código_telefónico = 52 | prefijo_radiofónico = 4AA-4CZ, 6DA-6JZ, XAA-XIZ | nenecuilhuāztli_ISO = MX / MEX / 484 | miembro_de = [[ONU]], [[OCDE]], [[T-MEC]], [[G-20]], [[G-5]], [[APEC]], [[G3]], [[GL]], [[CIN]], [[LC]], [[ABINIA]], [[Celac]], [[OEI]], [[AEC]], [[Pacifico nenōtzaliztli|Pasifiko nenotsalistli]], [[Tlatēcpānaliztli in Ixachitlan Tlahtohcāyōtl|TIT]], [[MIST]], [[UFC]], [[Interpol]], [[CIJEG]], [[Unesco]] | tlahtōlcaquiliztilōni= | tlahtōlcaquiliztilōni1= Tlatekpanal pan ''Tlanawatilli ika Ininmelawkayo tlen masewaltlakameh ika inintlahtol''. | tlahtōlcaquiliztilōni2= Macho 3 269 386 km² ''Seknikiski Teetlamahmakilissotl Yeyantli'' ixtentli Mexko 5 233 761 km².<ref>https://web.archive.org/web/20120127184313/http://www.seaaroundus.org/eez/484.aspx</ref> |matrícula_avión=XA, XB, XC|matrícula_coche=MEX|lema_nacional=''La patria es primero''<br />([[kastiahtlahtolli|kastiah]], «Totlalwi ya sentipan»).}}'''Mexko<ref group="tyml."><small>Ika [[nawatl tlen wahkapatl]] motokaxtiayaya '''''Mexihko'''''. Naman ipan [[Waxtlan]] motokaxtia ''Mexko'', mehkatsan sekinok kalpoltlahtolmeh (ken [[Tlahko nawatlahtolli|tlahko nawatl]]) nohka kitokaxtiah '''''Mexiko'''''.</small></ref>''' ({{IPA|ˈmeːʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}|}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''México''; ika [[Mayahtlahtolli|mayah]], ''Meejiko''; ika [[Mixtekatlahtolli|mixtekatl]], ''Ñuu Koꞌyo''; ika [[Otontlahtolli (nhe)|otomitl]], ''Mꞌonda''; ika [[Waxtekatlahtolli|waxtekatl]], ''Labtóm''; ika [[Masawahtlahtolli|masawah]], ''Bꞌonro'') —weyak itokah '''Mexika Sentik Wexteyowalko'''— (ika [[Kaxtiltlahtolli|kastiah]], ''Estados Unidos Mexicanos'') se [[wexteyowalli]] pan [[Amerikah Miktlanpa]]. Kiihtoa i[[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh|tlanehnewillo]] Mexko i[[Tekitlanawatilli|tekitlanawatil]] se [[axkayotl]], [[sentiktlapehpenolpan]], [[Axkayotillotl|axkayotilli]], wan moxelohtok ika 31 [[tlatilantli]] (wanya [[ikwa altepetl|ialtepenanyo]] itokah [[Altepetl Mexko]]).<ref name="censo">[https://constitucionenlenguas.inali.gob.mx/nahuatl-de-la-huasteca/completa/lang1:nahuatl-de-la-huasteca «Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh»]. ''Gobiernoh tlen Mexko''.</ref><ref>Víctor Chávez. [https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/df-no-es-el-estado-32-aclaran-legisladores «DF no es el estado 32, aclaran legisladores»]. ''El Financiero''. {{Spa}}</ref> Kipiya itlalwi se iixten tlen 1&nbsp;964&nbsp;375 km²,<ref name=":0">INEGI. [http://internet.contenidos.inegi.org.mx/contenidos/Productos/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/nueva_estruc/AEGEUM_2017/702825097912.pdf «Anuario estadístico y geográfico de los Estados Unidos Mexicanos 2017»]. {{Spa}}</ref> yeka Mexko eli wexteyowalli tlen mahtlaktli wan nawi weyi pan nochi [[tlaltepaktli]] wan tlen makwilli weyi tlen [[Latinoamerikah]]. Mopantia miktlanpa ika [[Estadosonidos]] (3155 km) wan witstlanpa ika [[Kwahtemallan]] (958 km) wan [[Belis]] (276 km) ininnepan. Mexko iatentenno, tlen kitlamachiwa 9330 km, mopantia siwatlanpa ika [[Pasifiko Weyiaxoxowilli]] wan tlalokan ika [[Ayollohko Mexko]] wan [[Karibe Weyiatl]].<ref name=":0" /> Pampa onkak 130 miyones masewalmeh pan xiwitl 2021, Mexko ya wexteyowalli tlen mahtlaktli ika chanehkeh pan tlaltepaktli. Nowkiya, tlen se ika [[Masewaltlakatl|masewaltlakameh]] pan nochi [[Amerikah]], no ika [[Kastiahtlahtoani|kastiahtlahtoanih]] pan nochi tlaltepaktli.<ref>Alfonso González & Mirta A. González. ''[http://books.google.cat/books?id=FrsTLm265zoC&pg=PA150&dq=n%C3%BAmero+hispanohablantes&hl=ca&ei=9qZNTYj9FM2cOs7AmRE&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CC8Q6AEwAQ#v=onepage&q=n%C3%BAmero%20hispanohablantes&f=false Español para el hispanohablante en los Estados Unidos]''. {{Spa}}</ref> Kipiya 69 [[tekpantlahtolli]]: se tlahtolli ([[kastiah]]) wallaw tlen [[Eoropah]], wan 68 [[masewaltlahtolli]]:<ref>[http://comunicacion.senado.gob.mx/index.php/informacion/boletines/50490-respalda-el-pleno-reconocimiento-oficial-de-68-lenguas-indigenas.html «Respalda el Pleno reconocimiento oficial de 68 lenguas indígenas»]. ''Machiyosentilli Nechikolli''. {{Spa}}</ref> sekin inintokah [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Mayahtlahtolli|mayah]], [[Tseltaltlahtolli|tseltal]], [[Tsotsiltlahtolli|tsotsil]], [[Mixtekatlahtolli|mixtekatl]], [[Tsapotekatlahtolli|tsapotekatl]], [[Otontlahtolli (nhe)|otomitl]], [[Totonakatlahtolli|totonakatl]], [[Choltlahtolli|chol]], [[Masatekatlahtolli|masatekatl]] wan [[Waxtekatlahtolli|waxtekatl]]. Yeka nowkiya eli weyitlalli tlen chikome ika achiyok tlahtolmeh tlen mosaniloah pan tlaltepaktli.<ref>Ethnologue. [http://www.ethnologue.com/statistics/country#7 «Summary by country»]. {{Eng}}</ref> Itstokehya masewalmeh pan Mexko Tlalli 21&nbsp;000 xiwihtla.<ref>MSN Encarta (2009). [http://uk.encarta.msn.com/encyclopedia_761570777/Native_Americans.html#s76 «Native Americans: Earliest Migrations»]. {{Eng}}</ref> Elki nopa atoktli witstlanpa altepetinih ininchan, keha [[olmekameh]], [[toltekatlakameh]], [[mayahtlakameh]] wan [[Tenochkah|mexihkatlakameh]]. Mokinon, [[kaxtiltekahmeh]] ahsikoh kitlalkwihkwikoh naman ni Mexko Tlalli, wanya sekin altepetinih inintlapalewilis katli eliyayah [[tlaxkaltekahmeh]], totonakatlakameh wan sekinokeh. Kipewaltih nopa [[Teetlalkwihkwilistli tlen Exkan Talahtoloyan|teetlalkwihkwilistli]] ne [[Weyitlahtohkayotl Mexihko]] pan [[1527]], mochiwki [[Virreiyotl Yankwik España]] pan [[1535]]. Nimantsin, yankwik kaxtiltekahmeh nowkiya kintlalkwihkwikeh [[michwahmeh]], [[navahotlakameh]], [[takalohtlakameh]], [[chichimekah]], etc. Ipan [[1821]], Yankwik España [[Mexko itlakaxoxowkayo|moxexelohki tlen España]], ika itokah [[Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl]], sanpampa sekinok tlalmeh keha [[Pilipinas]], [[Palaos]], [[Koba]] wan [[Poertorriko]] ayikanah moxexelohkeh. Satepan, yankwik wexteyowalli, ika senkah ialtepenanyo, motokaxtihki Mexko. Ipan tlahko {{Siglo/full|xix}}, Mexko moxelohki inintsalan ''liberales'' wan ''conservadores''. Nowkiya, Mexko kiixpolohki se tlahko itlalwi ipampa netewilli ika [[Estadosonidos]]. Teipan, panok se yankwik tlapatlalistli, nopa [[Tlen Ome Mexihkatl Weyitlahtohkayotl|Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl]], iwkatsan wetski pan xiwitl [[1867]]. Ipan [[1910]], pewki [[Mexika Teeahkomanalistli]]. Ipan [[1993]], Mexko kifirmarki nopa [[Ihtonki Tiankiskayotl Sentlalilistli tlen Amerikah Miktlanpa]] ika [[Kanata]] wan Estadosonidos. Iwkatsan tlatkilistli wan iknoyotl tlawel moxelohtok,<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9108719/Mexico «Mexico»]. ''Encyclopedia Britannica''. Kalahki: 1 tlen april pan 2007. {{Eng}}</ref> Mexko se achiyok kwalli wexteyowalli pan [[Ispanoamerikah]].<ref>[http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098 «Latin America: Region is losing ground to competitors»]. ''Oxford Analytica''. Kalahki: 1 tlen oktopreh pan 2007. {{Eng}}</ref> Nowkiya, Mexko Tlalli eli tlen mahtlaktli wan eyi tlahtohkayotl ika weyi [[PIB]] pan nochi tlaltepaktli, san [[Italia]]<nowiki/>ikah. Kipiya se weyi [[IDH]] tlen 0.779. __TOC__ == Tlaltokayotl == [[Īxiptli:CodexMendoza01.jpg|miniaturadeimagen|306x306px|Mexihko imachiyo ika Anawak ipan ''Amochtli Mendoza''.]] San niman moxexelohki tlen [[España]], wexteyowalli pewki motokaxtia «Mexiko», senkah inintokah ikwa altepetl wan [[Mexihkatlahtohkayotl]] ialtepenanyo. Miak masewalmeh kineltokah wallaw tlen «Mexitl» so «Mexihtli» (seyok [[Witsilopochtli]] itokah) pampa tiopixketl [[Bernardino de Sahagún]] ({{Siglo|xvi}}) kiihkwilohki ne tokaitl wallaw tlen «Mexih» (tlen [[metl]] wan [[sihtli]]) ika tsontlanketl -ko.<ref name="censo3">[https://www.mesoweb.com/es/articulos/sub/Sahaguntino.pdf «Mexica anoço mexiti»]. ''El texto sahaguntino sobre los mexicas''.</ref> {{cita|In çã çe mitoa mexicatl: in miequin mitoa, mexica. Inin tocaitl mexicatl: itech quiça in tocaitl Mecitli. me, q.n. Metl, citli in tochin, citli: mitozquia meçicatl, ic onixpoliui in mitoa, Mexicatl: in iuhca nenonotzalli, in tlamacazqui, in quinoaliacan mexica itoca catca Meçitli: quil inic tlacat, quitocaiotique Citli: auh memac in quitecaque, in uncan tetzaoac, ic motocaioti mecitli: auh inin in ooapaoac tlamacazqui teupixqui mochiuh, quil quitlacanotzaia in diablo ([[Witsilopochtli]]): ic cenca quimauiztilique, ioan mochintin quitlacamatque, in iacanaloni: auh in quiniacan in itlapacholhoan, ic motocaiotique Mexica.|Tpxk. [[Bernardino de Sahagún]]}} [[Francisco Javier Clavijero]] kiihtoh nopa [[tlaltokayotl]] moneki tlahtolkwapas “kampa nemi Mexih” so “kampa nemi Witsilopochtli”. Kipiwihki pan yané amochtli se tlahtoltlahkwilolli tlen kiihtoa waksan ya kineltokak itlaltokax kihtosnekiyaya “ipan [[metl]] ixik”, sanpampa kemman yahaya momachtihki [[Exkan Tlahtoloyan inemiliskayo|mexihkatlakameh inemiliskayo]], momakak kwentah ''Mexihko'' kena wallaw tlen Witsilopochtli.<ref>Clavijero, Francisco Javier (1844). [http://cdigital.dgb.uanl.mx/la/1080023605/1080023605.html «Historia antigua de México y de su conquista: sacada de los mejores historiadores españoles»]. Biblioteca digital de la Universidad Autónoma de Nuevo León: Imprenta de Lara. {{Spa}}</ref> Monextihki 6 tlen noviempreh pan xiwitl 1813, kemman [[Anawaksenkotilli]] kikixtihki ne [[Amatl tlen Amerikah Miktlanpa Itlakaxoxowkayo]], tlen se [[tlatokaxtilistli]] tlen motekiwihki para kitokaxtis ni wexteyowalli. Inin sansé itokah [[Yankwik España]] sankemman [[Kaxtiltlahtohkayotl]] weyi iamatlamoyawal [[Tlanehnewillotl tlen Cádiz]] kimachiyotihki nochi España itlalwi pan [[Amerikah Miktlanpa]] ([[Weyitlahtohkayotl Kwahtemallan]], [[Koba]], [[Florida]], [[Poertorriko]] wan [[Kapitanyotl Santo Tominkoh|Santo Tominkoh]] —naman [[Tominkoh Tlalli|Tominkoh Axkayotl]]—).<ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1812A.pdf «Artículo 10 de la Constitución Política de la Monarquía Española (Constitución de Cádiz de 1812)»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/ACTA.pdf «Acta solemne de la declaración de la independencia de la América septentrional»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1814.pdf «Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mejicana (sic)»]. {{Spa}}</ref> Satepan, ne ''Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mexicana'', amatlamoyawalli pan xiwitl 1814, kipatlak nesé itlaltokax ika ''Mexihko''. Neya, ika kastiah, ''México'' nowkiya motekiwihki kensé chaneh itokah. Nochin amatinih achtopa [[Mexko itlakaxoxowkayo|tlakaxoxowkayotl]] ([[Yowallan Tekichiwalli]] wan [[Córdoba Sentlalilistli]]) kitekiwihkeh ome tlaltokaitl (Amerikah Miktlanpa wan Mexika Amerikah), sanpampa kipiwihkeh seyok yankwik, tlen kimachiyotihkeh kensé wexteyowalli itokah: '''Mexika Weyitlahtohkayotl'''. Nopa tlaltokaitl motekiwihki pan [[Amatl tlen Mexihkatl Weyitlahtohkayotl Itlakaxoxowkayo|Amatl tlen Mexika Weyitlahtohkayotl Itlakaxoxowkayo]], amatlamoyawalli pan 28 tlen septiempreh pan xiwitl 1821, kemman Mexko kitlanki itlakaxoxowkayo.<ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821A.pdf «Plan de Iguala»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821B.pdf «Tratados de Córdoba»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821C.pdf «Acta de Independencia del Imperio Mexicano»]. {{Spa}}</ref> Naman, ika nawatl tlen [[Waxtlan]], ni wexteyowalli itokah '''Mexko Tlalli''', iwkatsan [[Tlanehnewillotl tlen 1857]] kimachiyotihki itokah '''''Mexika Republikah''''',<ref name="censo2">[https://repositorioinstitucional.buap.mx/handle/20.500.12371/6856 «Inahuatil-Tecpanatiztli in Mexica Republica (1857)»].</ref> sanpampa nowkiya motekiwihki ''Estados Unidos Mexicanos''.<ref>G. Monzón, Luis (''et. al.''). [https://archivos.juridicas.unam.mx/www/bjv/libros/7/3448/6.pdf «¿República Mexicana o Estados Unidos Mexicanos?»]. Altepetl Mexko: Universidad Nacional Autónoma de México. {{Spa}}</ref> Ipan [[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh]], amatlamoyawalli pan xiwitl [[1917]], momachiyotiah ''Mexika Sentik Wexteyowalko'',<ref>[https://www.inali.gob.mx/bicen/pdf/GLOSARIO_nahuatl_huasteca_potosina.pdf «Glosario de términos jurídicos»]. ''Tlallamiktli tlen Masewaltlahtolmeh''.</ref> sanmohtoa nawatlahtoanih san kitokaxtiah ''Mexko''.'''<ref name=":022">[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxco»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref>''' Inin [[tlamanextilli]] tlen [[tlalokotsolli]] (se tlahtolli tlen kiixpolohki se achi itenkakilis) wallaw tlen «Mexihko». Nopa itlaltokax san motekiwia ika nesé weyi altepetl tlen wahkapayotl, maske ika [[Tlahko nawatlahtolli|tlahko nawatl]] nokka motekiwia ''Mexiko''. Kemman kaxtiltekahmeh ahsikoh Anawak Tlalli, motekiwihkeh ''mexicano'' para kitokaxtiseh [[Mexihkatlakameh|mexihkatlakatl]] wan itlahtol. Naman yeka motekiwia «mexikanoh» ika nawatl, sankeh para kintokaxtis mexkoewanih wan [[nawatlahtolli]].<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mexicanoh»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> Mewkatsan «mexikatl»,<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxihcatl»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> iwikal ken «mexkoewketl» so «mexkotlakatl», san motekiwia para kintokaxtis Mexko chanehkeh, wan «mexkatl»,<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxcatl»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> iwikal ken «mexikatlahtolli», motekiwia para kitokaxtis ne nawatl. == Nemiliskayotl == {{Main|Mexko inemiliskayo}} Masewalmeh sankemman onkahtiwallawkeh naman ni Mexko Tlalli 30&nbsp;000 xiwihtla. Ipan 9000 {{AC}}, mochiwki teeyolewalistli ika tlapixkalistli tlen [[ayohtli]], [[etl]], [[chilli]] wan [[waxin]]<ref>Casas y Caballero, 1995: 38.</ref> pan Teowahkan wan Tepeyoh Tamaolipan. Kenwak tlapixkalistli tlen sintli mochiwki pan 5000 {{AC}}, yeka masewalmeh pewkeh walmotlaliah pan Mesoamerikah.<ref>Márquez Morfín wan Hernández Espinoza, 2005: 14.</ref> Onkak eyi weyi tlallamikilistli: [[Oasisamerikah]], [[Aridoamerikah]] wan [[Mesoamerikah]]. === Mesoamerikah === ==== Olmekameh ==== [[Īxiptli:Olmec_Head_No._1.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Wextik olmekatsontekon tlen 2.9 m pan San Lorenzo, kil mochiwki pan xiwitl 1200 {{AC}}]] [[Īxiptli:Área_Nuclear_Olmeca.png|miniaturadeimagen|Olmekatlahtohkayotl elki se tlen atsitsin tlallamikilismeh pan nochi tlaltepaktli katli iyoka kichiwkeh tlapixkalistli.]] Sanmohtoa Mesoamerikah i[[Tlallamikilistli|tlallamikilis]] neski pan 2500 {{AC}},<ref>Christian Duverger, 2007.</ref> kemman masewalmeh tlen wahkapayotl achtopa sokichiwkeh wan tlapixkakeh pan ininchinanko.<ref>López Austin wan López Luján, 2001.</ref> Ipan 1400 {{AC}}, neski ne [[Olmekah|olmekatlallamikilistli]], Mesoamerikah altepetinih inintsintlan. Inohkeh ixolal tenyoh elkeh [[La Venta]] wan [[Eyi Tsapotl]]. Nepa kichiwkeh pixkalistli, sentipan tlen [[sintli]] wan [[Ichkatl|ichka]]<nowiki/>pixkayotl. Achiyok sosoltik olmekachinanko motokaxtia [[San Lorenzo Tenochtitlan]]. Elki tepantilo pan xiwitl 1150 {{AC}} ika naman [[Teksistepek]] altepetlalli, ompa [[Koatsakwalko]] atlawtenpa, pan tlatilantli [[Chalchiwehkan]]. Olmekameh nikanin tlasemoyawkeh, kemman mochiwkeh nelmiak tekwakwilmeh wan kaltinih, achiyok keha seyok kawitl. Sanmohtoa, pan xiwitl 900 {{AC}}, sekkoyok ewanih matlasiwkeh San Lorenzo Tenochtitlan, wan melawa kinekkeh kinixpoloseh nochin tekwakwilmeh; sekin tlalpacholokeh, sekinok mowikakeh kampa La Venta. Kil altepetl La Venta elki olmekatlahtohkayotl ikwa altepetl. Nowkiya, inin tlen se altepetl tlen momattok eltoya pan Mexko tlen wahkapayotl. Neka eltokeh ne achiyok sosoltik tsakwalmeh tlen nochi Mesoamerikah, no moahsik wextik olmekatsontekon, mochiwki ika tliltepetetl, wan weyi ikpalmeh. Kil melawa elki se tlamantli malwilli. Olmekatlahtohkayotl iwexkayo tsontlanki ika Eyi Tsapotl. Tlawel momattok pampa onkak achiyok kawitl, sanpampa nopa olmekatlallamikilis tlen yané altepetl ayokeliyaya weyi keha achtopa. Saniwki panok se kwalantli ika sekinok altepetinih wan olmekameh. Welis mopasolkeh ika axsansé kanahya: sekin onyahkeh [[Mayapan]], maske sekinok onyahkeh [[Kwikwilko]], sankeh altepetl poliwki ipampa [[Xiktepetl]]; yeka sampayano onyahkeh Mexko, [[Waxyakak]] wan [[Chiyapan]]. ==== Teotiwakeh ==== [[Īxiptli:15-07-13-Teotihuacan-RalfR-WMA 0251.jpg|miniaturadeimagen|[[Itsakwal Tonatiw]] pan [[Teotiwakan]].]]Neya Mesoamerikah kiahxilihki itlallamikilis iwexkayo. ==== Mayahtlakameh ==== ==== Tsapotekah ==== ==== Toltekatlakameh ==== ==== Mixtekah ==== ==== Chichimekah ==== ==== Michwahkemeh ==== ==== Tenochkah ==== === Teetlalkwihkwilistli === ==== Tlaxkaltekahmeh ==== === Virreiyotl Yankwik España === {{Main|Virreiyotl Yankwik España}} ==== Habsburgo weyikawitl ==== ==== Borbon weyikawitl ==== === Tlakaxoxowkayotl === {{Main|Mexko itlakaxoxowkayo}} === Tlen Se Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Mexkoaxkayotl === === Netewilli ika Estadosonidos === === Tlen Ome Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Porfiriatoh === === Mexika Teeahkomanalistli === {{Main|Mexika Teeahkomanalistli}} === Mexko naman === == Semanawatilistli == == Tlamawatilistli == {| class="wikitable" |- ! Tlatilantli ! Ialtepenanyo ! Chanehkeh |- | [[Aguascalientes]] | [[Aguascalientes, altepetl|Aguascalientes]] | |- | [[Ahkolman]] | [[Ahkolman, altepetl|Ahkolman]] | |- | [[Chalchiwehkan]] | [[Xalapan Enríquez|Xalapan]] | |- | [[Chiyapan]] | [[Tochtlan Gutiérrez|Tochtlan]] | |- | [[Tlatilantli Durango|Durango]] | [[Analko, Durango|Analko]] | |- | [[Echkapan Kalifornia]] | [[Mexikali]] | |- | [[Echkapan Kalifornia Witstlanpa|Echkapan Kalifornia Wtp.]] | [[La Paz, Mexko|La Paz]] | |- | [[Tlatilantli Guerrero|Guerrero]] | [[Chilpantsinko]] | |- | [[Tlatilantli Hidalgo|Hidalgo]] | [[Pachyohkan]] | |- | [[Kampech]] | [[San Francisco Kampech|Kampech]] | |- | [[Keretaro]] | [[Tlachko, Keretaro|Tlachko]] | |- | [[Kwanahwato]] | [[Paxtitlan]] | |- | [[Kwawillan]] | [[Yankwik Tlaxkallan Saltillo|Yankwik Tlaxkallan]] | |- | [[Kwetlaxkoapan]] | [[Kwetlaxkoapan, altepetl|Kwetlaxkoapan]] | |- | [[Tlatilantli Mexko|Mexko]] | [[Tollohkan]] | |- | [[Michwahkan]] | [[Michwahkan, altepetl|Michwahkan]] | |- | [[Tlatilantli Morelos|Morelos]] | [[Kwawnawak]] | |- | [[Nayarit]] | [[Tepik]] | |- | [[Nuevo León]] | [[Monterrey]] | |- | [[Quintana Roo]] | [[Chetumal]] | |- | [[San Luis Potosí]] | [[San Luis Potosí, altepetl|Miskiihtik]] | |- | [[Sakatekapan]] | [[Sakatlan, Sakatekapan|Sakatlan]] | |- | [[Sinaloa]] | [[Kolwahkan]] | |- | [[Sonora]] | [[Pitik]] | |- | [[Tamaolipan]] | [[Altepetl Victoria]] | |- | [[Tlapachko]] | [[Villahermosa]] | |- | [[Tlaxkallan]] | [[Tlaxkallan Xikohtenkatl|Tlaxkallan]] | |- | [[Waxyakak]] | [[Waxyakak Juárez|Waxyakak]] | |- | [[Xalixko]] | [[Atemaxak]] | |- | [[Xikwawak]] | [[Xikwawak, Xikwawak|Xikwawak]] | |- | [[Yokatlan]] | [[Mérida]] | |- | colspan="2" | [[Altepetl Mexko]] | |- |} === Tekitlanawatilli === === Altepetl Mexko === === Tsonkotonmeh === === Itstinih ixkayotin === == Tlapiyalistli == === Nemiliskayotl === === Ohpanyantli === === Iknoyotl === == Chanehkeh == === Altepekalpolmeh === === Masewaltlakameh === === Nehnemilistli === Mexkoewanih nemih pan sekinok wexteyowalli pan xiwitl 2020 wan wahkaewanih chantiah pan Mexko pan xiwitl 2020. {{col-begin}} {{col-2}} * {{USA}} ika 36.255.589 mexkah * {{CAN}} ika 96.055 mexkah * {{ESP}} ika 53.811 mexkah * {{BRA}} ika 21.853 mexkah * {{GTM}} ika 15.012 mexkah * {{DEU}} ika 13.247 mexkah * {{UK}} ika 11.800 mexkah * {{CHL}} ika 10.380 mexkah * {{BOL}} ika 8.655 mexkah * {{ARG}} ika 7.239 mexkah {{col-2}} * {{USAf}} 797.266 tlahtohcayotecah * {{GTMf}} 56.810 cuauhtemaltecah * {{VENf}} 52.948 venezoltecah * {{COLf}} 36.234 colombiatecah * {{HNDf}} 35.361 hondureñotecah * {{CUBf}} 25.976 cubanotecah * {{ESPf}} 20.763 españoltecah * {{SLVf}} 19.736 salvadortecah * {{ARGf}} 18.693 argentintecah * {{CANf}} 12.439 canadatecah {{col-end}} === Tlaneltokilistli === === Tlahtolmeh === {{Main|Tlahtolmeh pan Mexko}} == Teemachtilistli == == Tlallamikilistli == === Mexikayotl === === Wikayotl === === Tlahkwilohkayotl === === Ixkopinkayotl === === Tlakwalistli === == Tlamatilistli == == Nowkiya xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> ==Sekinok teposamatl== {{Mexko}} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ <!----------Interwiki strapline----------> {{Sample:Interwikis/Mexko}} [[Neneuhcāyōtl:Tlahkwilolamatl katli nohka motlahkwilohtikah]] [[Neneuhcāyōtl:Mexko]] [[Neneuhcāyōtl:Weweyak tlahkwilolli]] nb08zhkklvn7lo71b9k3vbcom4rc6ei 501019 501018 2022-07-30T01:50:40Z Languaeditor 14092 wikitext text/x-wiki {{coor capital dm|19|25|10|N|99|08|44|W}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHW2_NHN2_NCI2_PPL2=Kena|NHE_name=Mexko|NCH_name=Mexko (nch)|NHW_name=Mexko (nhw)|NHN_name=Mexico|NCI_name=Mexihco|PPL_name=Meshijku}} {{Tlakatiyan | āchcāuhtōcāitl_nativo = ''Estados Unidos Mexicanos'' | āchcāuhtōcāitl = Mexika Sentik Wexteyowalko | cemāxcātōcāitl = Mexko | pāmitl = Flag of Mexico.svg | chīmalli = Coat of arms of Mexico.svg | chīmalli_tamaño = 110px | símbolos = | mapa = MEX orthographic.svg | mapa_tamaño = 290px | tlācatiyāncuīcatiliztli = ''[[Mexko Semanawak Wikayotl]]'' | tlācatiyāncuīcatiliztli_tlahcuilōlli = Himno Nacional Mexicano instrumental.ogg | tēcuacān = [[Altepetl Mexko]] [[File:Coat of arms of Mexico City, Mexico.svg|derecha|20px]] | tēcuacān_chānehqueh = 9&nbsp;209&nbsp;944 chan. | tēcuacān_cemonocāyōtl_fmt = | tēcuacān_cemonoc = 19_26_N_99_08_W 19°26′ M, 99°08′ S | huēyi_āltepētl = [[Altepetl Mexko]] | āchcāuhtlahtōlli = [[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Mayahtlahtolli|mayah]] wan sekinok [[Tlahtolmeh pan Mexko|66 tlahtolli]]<sup>1</sup> | tēpacholiztli = [[Axkayotl]], [[Axkayotillotl|axkayotilli]], [[sentiktlapehpenolpan]], [[tlaixpantikayotl]] wan [[miakiyotl]]. | tēpachohqueh = [[Presidenteh]] | tēpachohqueh_tōcāitl = [[Andrés Manuel López Obrador]] | tzintiliztli = [[Mexko itlakaxoxowkayo|Tlakaxoxowkayotl]] | fundación_hitos = &nbsp;• Pewalistli<br/>&nbsp;• Tlatenkixtilistli<br/>&nbsp;• Tlamilistli<br/>&nbsp;• Nemachililistli | fundación_fechas = tlen [[España]]<br/>[[16]] tlen [[septiempreh]], [[1810]]<br/>[[6]] tlen [[noviempreh]], [[1813]]<br/>[[27]] tlen [[septiempreh]], [[1821]]<br/>[[28]] tlen [[tisiempreh]], [[1836]] | tlaīxpayōtl = 1 964 375<ref>http://www.oratlas.com/libro-mundial/mexico/geografia</ref><sup>2</sup> | tlaīxpayōtl_tlatēctli = 13 | tlaīxpayōtl_ātl = 2.5% | cuāxōchtli = 4&nbsp;389&nbsp;km nochi<br/>• 3&nbsp;155&nbsp;km ika [[Estadosonidos]]<br />• 958&nbsp;km ika [[Kwahtemallan]]<br />• 276&nbsp;km ika [[Belis]] | huēyi_ātēntli = 9&nbsp;330&nbsp;km | chānehqueh = 128 649 565 ([[2020]])<ref>http://www3.inegi.org.mx/sistemas/mexicocifras/</ref><ref name="población">http://www3.inegi.org.mx/sistemas/temas/default.aspx?s=est&c=25433&t=1</ref> | chānehqueh_tlatēctli = 10 | chānehqueh_pozāhuacāyōtl = 57 | PIB_nominal = $ 1&thinsp;192&thinsp;480 MDD<ref name=INEGI_2020>https://www.inegi.org.mx/contenidos/saladeprensa/boletines/2019/pib_pconst/pib_pconst2019_02.pdf</ref> | PIB_nominal_año = 2021 | PIB_nominal_puesto = 15 | PIB_nominal_per_cápita = $ 9 246 USD | PIB = $ 2 869 542 MDD | PIB_año = 2021 | PIB_puesto = 13 | PIB_per_cápita = $ 20&nbsp;266 USD<ref name=INEGI_2020>https://www.inegi.org.mx/contenidos/saladeprensa/boletines/2019/pib_pconst/pib_pconst2019_02.pdf</ref> | IDH = 0.779<ref>http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf</ref> | IDH_año = 2020 | IDH_puesto = 74 | IDH_categoría = {{Ingreso|ingreso=pani}} | tomīn = [[Mexko pesoh]] ($, <code>[[ISO 4217|MXN]]</code>) | tlācatōcāitl = Mexikatl, -meh<br />Mexkoewketl, -nih<br />Mexkotlakatl, -meh | horario = [[UTC-5]] wan [[UTC-8]] | horario_verano = [[UTC-5]] wan [[UTC-7]] | cctld = [[.mx]] | código_telefónico = 52 | prefijo_radiofónico = 4AA-4CZ, 6DA-6JZ, XAA-XIZ | nenecuilhuāztli_ISO = MX / MEX / 484 | miembro_de = [[ONU]], [[OCDE]], [[T-MEC]], [[G-20]], [[G-5]], [[APEC]], [[G3]], [[GL]], [[CIN]], [[LC]], [[ABINIA]], [[Celac]], [[OEI]], [[AEC]], [[Pacifico nenōtzaliztli|Pasifiko nenotsalistli]], [[Tlatēcpānaliztli in Ixachitlan Tlahtohcāyōtl|TIT]], [[MIST]], [[UFC]], [[Interpol]], [[CIJEG]], [[Unesco]] | tlahtōlcaquiliztilōni= | tlahtōlcaquiliztilōni1= Tlatekpanal pan ''Tlanawatilli ika Ininmelawkayo tlen masewaltlakameh ika inintlahtol''. | tlahtōlcaquiliztilōni2= Macho 3 269 386 km² ''Seknikiski Teetlamahmakilissotl Yeyantli'' ixtentli Mexko 5 233 761 km².<ref>https://web.archive.org/web/20120127184313/http://www.seaaroundus.org/eez/484.aspx</ref> |matrícula_avión=XA, XB, XC|matrícula_coche=MEX|lema_nacional=''La patria es primero''<br />([[kastiahtlahtolli|kastiah]], «Totlalwi ya sentipan»).}}'''Mexko<ref group="tyml."><small>Ika [[nawatl tlen wahkapatl]] motokaxtiayaya '''''Mexihko'''''. Naman ipan [[Waxtlan]] motokaxtia ''Mexko'', mehkatsan sekinok kalpoltlahtolmeh (ken [[Tlahko nawatlahtolli|tlahko nawatl]]) nohka kitokaxtiah '''''Mexiko'''''.</small></ref>''' ({{IPA|ˈmeːʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}|}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''México''; ika [[Mayahtlahtolli|mayah]], ''Meejiko''; ika [[Mixtekatlahtolli|mixtekatl]], ''Ñuu Koꞌyo''; ika [[Otontlahtolli (nhe)|otomitl]], ''Mꞌonda''; ika [[Waxtekatlahtolli|waxtekatl]], ''Labtóm''; ika [[Masawahtlahtolli|masawah]], ''Bꞌonro'') —weyak itokah '''Mexika Sentik Wexteyowalko'''— (ika [[Kaxtiltlahtolli|kastiah]], ''Estados Unidos Mexicanos'') se [[wexteyowalli]] pan [[Amerikah Miktlanpa]]. Kiihtoa i[[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh|tlanehnewillo]] Mexko i[[Tekitlanawatilli|tekitlanawatil]] se [[axkayotl]], [[sentiktlapehpenolpan]], [[Axkayotillotl|axkayotilli]], wan moxelohtok ika 31 [[tlatilantli]] (wanya [[ikwa altepetl|ialtepenanyo]] itokah [[Altepetl Mexko]]).<ref name="censo">[https://constitucionenlenguas.inali.gob.mx/nahuatl-de-la-huasteca/completa/lang1:nahuatl-de-la-huasteca «Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh»]. ''Gobiernoh tlen Mexko''.</ref><ref>Víctor Chávez. [https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/df-no-es-el-estado-32-aclaran-legisladores «DF no es el estado 32, aclaran legisladores»]. ''El Financiero''. {{Spa}}</ref> Kipiya itlalwi se iixten tlen 1&nbsp;964&nbsp;375 km²,<ref name=":0">INEGI. [http://internet.contenidos.inegi.org.mx/contenidos/Productos/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/nueva_estruc/AEGEUM_2017/702825097912.pdf «Anuario estadístico y geográfico de los Estados Unidos Mexicanos 2017»]. {{Spa}}</ref> yeka Mexko eli wexteyowalli tlen mahtlaktli wan nawi weyi pan nochi [[tlaltepaktli]] wan tlen makwilli weyi tlen [[Latinoamerikah]]. Mopantia miktlanpa ika [[Estadosonidos]] (3155 km) wan witstlanpa ika [[Kwahtemallan]] (958 km) wan [[Belis]] (276 km) ininnepan. Mexko iatentenno, tlen kitlamachiwa 9330 km, mopantia siwatlanpa ika [[Pasifiko Weyiaxoxowilli]] wan tlalokan ika [[Ayollohko Mexko]] wan [[Karibe Weyiatl]].<ref name=":0" /> Pampa onkak 130 miyones masewalmeh pan xiwitl 2021, Mexko ya wexteyowalli tlen mahtlaktli ika chanehkeh pan tlaltepaktli. Nowkiya, tlen se ika [[Masewaltlakatl|masewaltlakameh]] pan nochi [[Amerikah]], no ika [[Kastiahtlahtoani|kastiahtlahtoanih]] pan nochi tlaltepaktli.<ref>Alfonso González & Mirta A. González. ''[http://books.google.cat/books?id=FrsTLm265zoC&pg=PA150&dq=n%C3%BAmero+hispanohablantes&hl=ca&ei=9qZNTYj9FM2cOs7AmRE&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CC8Q6AEwAQ#v=onepage&q=n%C3%BAmero%20hispanohablantes&f=false Español para el hispanohablante en los Estados Unidos]''. {{Spa}}</ref> Kipiya 69 [[tekpantlahtolli]]: se tlahtolli ([[kastiah]]) wallaw tlen [[Eoropah]], wan 68 [[masewaltlahtolli]]:<ref>[http://comunicacion.senado.gob.mx/index.php/informacion/boletines/50490-respalda-el-pleno-reconocimiento-oficial-de-68-lenguas-indigenas.html «Respalda el Pleno reconocimiento oficial de 68 lenguas indígenas»]. ''Machiyosentilli Nechikolli''. {{Spa}}</ref> sekin inintokah [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Mayahtlahtolli|mayah]], [[Tseltaltlahtolli|tseltal]], [[Tsotsiltlahtolli|tsotsil]], [[Mixtekatlahtolli|mixtekatl]], [[Tsapotekatlahtolli|tsapotekatl]], [[Otontlahtolli (nhe)|otomitl]], [[Totonakatlahtolli|totonakatl]], [[Choltlahtolli|chol]], [[Masatekatlahtolli|masatekatl]] wan [[Waxtekatlahtolli|waxtekatl]]. Yeka nowkiya eli weyitlalli tlen chikome ika achiyok tlahtolmeh tlen mosaniloah pan tlaltepaktli.<ref>Ethnologue. [http://www.ethnologue.com/statistics/country#7 «Summary by country»]. {{Eng}}</ref> Itstokehya masewalmeh pan Mexko Tlalli 21&nbsp;000 xiwihtla.<ref>MSN Encarta (2009). [http://uk.encarta.msn.com/encyclopedia_761570777/Native_Americans.html#s76 «Native Americans: Earliest Migrations»]. {{Eng}}</ref> Elki nopa atoktli witstlanpa altepetinih ininchan, keha [[olmekameh]], [[toltekatlakameh]], [[mayahtlakameh]] wan [[Tenochkah|mexihkatlakameh]]. Mokinon, [[kaxtiltekahmeh]] ahsikoh kitlalkwihkwikoh naman ni Mexko Tlalli, wanya sekin altepetinih inintlapalewilis katli eliyayah [[tlaxkaltekahmeh]], totonakatlakameh wan sekinokeh. Kipewaltih nopa [[Teetlalkwihkwilistli tlen Exkan Talahtoloyan|teetlalkwihkwilistli]] ne [[Weyitlahtohkayotl Mexihko]] pan [[1527]], mochiwki [[Virreiyotl Yankwik España]] pan [[1535]]. Nimantsin, yankwik kaxtiltekahmeh nowkiya kintlalkwihkwikeh [[michwahmeh]], [[navahotlakameh]], [[takalohtlakameh]], [[chichimekah]], etc. Ipan [[1821]], Yankwik España [[Mexko itlakaxoxowkayo|moxexelohki tlen España]], ika itokah [[Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl]], sanpampa sekinok tlalmeh keha [[Pilipinas]], [[Palaos]], [[Koba]] wan [[Poertorriko]] ayikanah moxexelohkeh. Satepan, yankwik wexteyowalli, ika senkah ialtepenanyo, motokaxtihki Mexko. Ipan tlahko {{Siglo/full|xix}}, Mexko moxelohki inintsalan ''liberales'' wan ''conservadores''. Nowkiya, Mexko kiixpolohki se tlahko itlalwi ipampa netewilli ika [[Estadosonidos]]. Teipan, panok se yankwik tlapatlalistli, nopa [[Tlen Ome Mexihkatl Weyitlahtohkayotl|Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl]], iwkatsan wetski pan xiwitl [[1867]]. Ipan [[1910]], pewki [[Mexika Teeahkomanalistli]]. Ipan [[1993]], Mexko kifirmarki nopa [[Ihtonki Tiankiskayotl Sentlalilistli tlen Amerikah Miktlanpa]] ika [[Kanata]] wan Estadosonidos. Iwkatsan tlatkilistli wan iknoyotl tlawel moxelohtok,<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9108719/Mexico «Mexico»]. ''Encyclopedia Britannica''. Kalahki: 1 tlen april pan 2007. {{Eng}}</ref> Mexko se achiyok kwalli wexteyowalli pan [[Ispanoamerikah]].<ref>[http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098 «Latin America: Region is losing ground to competitors»]. ''Oxford Analytica''. Kalahki: 1 tlen oktopreh pan 2007. {{Eng}}</ref> Nowkiya, Mexko Tlalli eli tlen mahtlaktli wan eyi tlahtohkayotl ika weyi [[PIB]] pan nochi tlaltepaktli, san [[Italia]]<nowiki/>ikah. Kipiya se weyi [[IDH]] tlen 0.779. __TOC__ == Tlaltokayotl == [[Īxiptli:CodexMendoza01.jpg|miniaturadeimagen|306x306px|Mexihko imachiyo ika Anawak ipan ''Amochtli Mendoza''.]] San niman moxexelohki tlen [[España]], wexteyowalli pewki motokaxtia «Mexiko», senkah inintokah ikwa altepetl wan [[Mexihkatlahtohkayotl]] ialtepenanyo. Miak masewalmeh kineltokah wallaw tlen «Mexitl» so «Mexihtli» (seyok [[Witsilopochtli]] itokah) pampa tiopixketl [[Bernardino de Sahagún]] ({{Siglo|xvi}}) kiihkwilohki ne tokaitl wallaw tlen «Mexih» (tlen [[metl]] wan [[sihtli]]) ika tsontlanketl -ko.<ref name="censo3">[https://www.mesoweb.com/es/articulos/sub/Sahaguntino.pdf «Mexica anoço mexiti»]. ''El texto sahaguntino sobre los mexicas''.</ref> {{cita|In çã çe mitoa mexicatl: in miequin mitoa, mexica. Inin tocaitl mexicatl: itech quiça in tocaitl Mecitli. me, q.n. Metl, citli in tochin, citli: mitozquia meçicatl, ic onixpoliui in mitoa, Mexicatl: in iuhca nenonotzalli, in tlamacazqui, in quinoaliacan mexica itoca catca Meçitli: quil inic tlacat, quitocaiotique Citli: auh memac in quitecaque, in uncan tetzaoac, ic motocaioti mecitli: auh inin in ooapaoac tlamacazqui teupixqui mochiuh, quil quitlacanotzaia in diablo ([[Witsilopochtli]]): ic cenca quimauiztilique, ioan mochintin quitlacamatque, in iacanaloni: auh in quiniacan in itlapacholhoan, ic motocaiotique Mexica.|Tpxk. [[Bernardino de Sahagún]]}} [[Francisco Javier Clavijero]] kiihtoh nopa [[tlaltokayotl]] moneki tlahtolkwapas “kampa nemi Mexih” so “kampa nemi Witsilopochtli”. Kipiwihki pan yané amochtli se tlahtoltlahkwilolli tlen kiihtoa waksan ya kineltokak itlaltokax kihtosnekiyaya “ipan [[metl]] ixik”, sanpampa kemman yahaya momachtihki [[Exkan Tlahtoloyan inemiliskayo|mexihkatlakameh inemiliskayo]], momakak kwentah ''Mexihko'' kena wallaw tlen Witsilopochtli.<ref>Clavijero, Francisco Javier (1844). [http://cdigital.dgb.uanl.mx/la/1080023605/1080023605.html «Historia antigua de México y de su conquista: sacada de los mejores historiadores españoles»]. Biblioteca digital de la Universidad Autónoma de Nuevo León: Imprenta de Lara. {{Spa}}</ref> Monextihki 6 tlen noviempreh pan xiwitl 1813, kemman [[Anawaksenkotilli]] kikixtihki ne [[Amatl tlen Amerikah Miktlanpa Itlakaxoxowkayo]], tlen se [[tlatokaxtilistli]] tlen motekiwihki para kitokaxtis ni wexteyowalli. Inin sansé itokah [[Yankwik España]] sankemman [[Kaxtiltlahtohkayotl]] weyi iamatlamoyawal [[Tlanehnewillotl tlen Cádiz]] kimachiyotihki nochi España itlalwi pan [[Amerikah Miktlanpa]] ([[Weyitlahtohkayotl Kwahtemallan]], [[Koba]], [[Florida]], [[Poertorriko]] wan [[Kapitanyotl Santo Tominkoh|Santo Tominkoh]] —naman [[Tominkoh Tlalli|Tominkoh Axkayotl]]—).<ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1812A.pdf «Artículo 10 de la Constitución Política de la Monarquía Española (Constitución de Cádiz de 1812)»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/ACTA.pdf «Acta solemne de la declaración de la independencia de la América septentrional»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1814.pdf «Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mejicana (sic)»]. {{Spa}}</ref> Satepan, ne ''Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mexicana'', amatlamoyawalli pan xiwitl 1814, kipatlak nesé itlaltokax ika ''Mexihko''. Neya, ika kastiah, ''México'' nowkiya motekiwihki kensé chaneh itokah. Nochin amatinih achtopa [[Mexko itlakaxoxowkayo|tlakaxoxowkayotl]] ([[Yowallan Tekichiwalli]] wan [[Córdoba Sentlalilistli]]) kitekiwihkeh ome tlaltokaitl (Amerikah Miktlanpa wan Mexika Amerikah), sanpampa kipiwihkeh seyok yankwik, tlen kimachiyotihkeh kensé wexteyowalli itokah: '''Mexika Weyitlahtohkayotl'''. Nopa tlaltokaitl motekiwihki pan [[Amatl tlen Mexihkatl Weyitlahtohkayotl Itlakaxoxowkayo|Amatl tlen Mexika Weyitlahtohkayotl Itlakaxoxowkayo]], amatlamoyawalli pan 28 tlen septiempreh pan xiwitl 1821, kemman Mexko kitlanki itlakaxoxowkayo.<ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821A.pdf «Plan de Iguala»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821B.pdf «Tratados de Córdoba»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821C.pdf «Acta de Independencia del Imperio Mexicano»]. {{Spa}}</ref> Naman, ika nawatl tlen [[Waxtlan]], ni wexteyowalli itokah '''Mexko Tlalli''', iwkatsan [[Tlanehnewillotl tlen 1857]] kimachiyotihki itokah '''''Mexika Republikah''''',<ref name="censo2">[https://repositorioinstitucional.buap.mx/handle/20.500.12371/6856 «Inahuatil-Tecpanatiztli in Mexica Republica (1857)»].</ref> sanpampa nowkiya motekiwihki ''Estados Unidos Mexicanos''.<ref>G. Monzón, Luis (''et. al.''). [https://archivos.juridicas.unam.mx/www/bjv/libros/7/3448/6.pdf «¿República Mexicana o Estados Unidos Mexicanos?»]. Altepetl Mexko: Universidad Nacional Autónoma de México. {{Spa}}</ref> Ipan [[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh]], amatlamoyawalli pan xiwitl [[1917]], momachiyotiah ''Mexika Sentik Wexteyowalko'',<ref>[https://www.inali.gob.mx/bicen/pdf/GLOSARIO_nahuatl_huasteca_potosina.pdf «Glosario de términos jurídicos»]. ''Tlallamiktli tlen Masewaltlahtolmeh''.</ref> sanmohtoa nawatlahtoanih san kitokaxtiah ''Mexko''.'''<ref name=":022">[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxco»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref>''' Inin [[tlamanextilli]] tlen [[tlalokotsolli]] (se tlahtolli tlen kiixpolohki se achi itenkakilis) wallaw tlen «Mexihko». Nopa itlaltokax san motekiwia ika nesé weyi altepetl tlen wahkapayotl, maske ika [[Tlahko nawatlahtolli|tlahko nawatl]] nokka motekiwia ''Mexiko''. Kemman kaxtiltekahmeh ahsikoh Anawak Tlalli, motekiwihkeh ''mexicano'' para kitokaxtiseh [[Mexihkatlakameh|mexihkatlakatl]] wan itlahtol. Naman yeka motekiwia «mexikanoh» ika nawatl, sankeh para kintokaxtis mexkoewanih wan [[nawatlahtolli]].<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mexicanoh»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> Mewkatsan «mexikatl»,<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxihcatl»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> iwikal ken «mexkoewketl» so «mexkotlakatl», san motekiwia para kintokaxtis Mexko chanehkeh, wan «mexkatl»,<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxcatl»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> iwikal ken «mexikatlahtolli», motekiwia para kitokaxtis ne nawatl. == Nemiliskayotl == {{Main|Mexko inemiliskayo}} Masewalmeh sankemman onkahtiwallawkeh naman ni Mexko Tlalli 30&nbsp;000 xiwihtla. Ipan 9000 {{AC}}, mochiwki teeyolewalistli ika tlapixkalistli tlen [[ayohtli]], [[etl]], [[chilli]] wan [[waxin]]<ref>Casas y Caballero, 1995: 38.</ref> pan Teowahkan wan Tepeyoh Tamaolipan. Kenwak tlapixkalistli tlen sintli mochiwki pan 5000 {{AC}}, yeka masewalmeh pewkeh walmotlaliah pan Mesoamerikah.<ref>Márquez Morfín wan Hernández Espinoza, 2005: 14.</ref> Onkak eyi weyi tlallamikilistli: [[Oasisamerikah]], [[Aridoamerikah]] wan [[Mesoamerikah]]. === Mesoamerikah === ==== Olmekameh ==== [[Īxiptli:Olmec_Head_No._1.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Wextik olmekatsontekon tlen 2.9 m pan San Lorenzo, kil mochiwki pan xiwitl 1200 {{AC}}]] [[Īxiptli:Área_Nuclear_Olmeca.png|miniaturadeimagen|Olmekatlahtohkayotl elki se tlen atsitsin tlallamikilismeh pan nochi tlaltepaktli katli iyoka kichiwkeh tlapixkalistli.]] Sanmohtoa Mesoamerikah i[[Tlallamikilistli|tlallamikilis]] neski pan 2500 {{AC}},<ref>Christian Duverger, 2007.</ref> kemman masewalmeh tlen wahkapayotl achtopa sokichiwkeh wan tlapixkakeh pan ininchinanko.<ref>López Austin wan López Luján, 2001.</ref> Ipan 1400 {{AC}}, neski ne [[Olmekah|olmekatlallamikilistli]], Mesoamerikah altepetinih inintsintlan. Inohkeh ixolal tenyoh elkeh [[La Venta]] wan [[Eyi Tsapotl]]. Nepa kichiwkeh pixkalistli, sentipan tlen [[sintli]] wan [[Ichkatl|ichka]]<nowiki/>pixkayotl. Achiyok sosoltik olmekachinanko motokaxtia [[San Lorenzo Tenochtitlan]]. Elki tepantilo pan xiwitl 1150 {{AC}} ika naman [[Teksistepek]] altepetlalli, ompa [[Koatsakwalko]] atlawtenpa, pan tlatilantli [[Chalchiwehkan]]. Olmekameh nikanin tlasemoyawkeh, kemman mochiwkeh nelmiak tekwakwilmeh wan kaltinih, achiyok keha seyok kawitl. Sanmohtoa, pan xiwitl 900 {{AC}}, sekkoyok ewanih matlasiwkeh San Lorenzo Tenochtitlan, wan melawa kinekkeh kinixpoloseh nochin tekwakwilmeh; sekin tlalpacholokeh, sekinok mowikakeh kampa La Venta. Kil altepetl La Venta elki olmekatlahtohkayotl ikwa altepetl. Nowkiya, inin tlen se altepetl tlen momattok eltoya pan Mexko tlen wahkapayotl. Neka eltokeh ne achiyok sosoltik tsakwalmeh tlen nochi Mesoamerikah, no moahsik wextik olmekatsontekon, mochiwki ika tliltepetetl, wan weyi ikpalli. Kil melawa elki se tlamantli malwilli. Olmekatlahtohkayotl iwexkayo tsontlanki ika Eyi Tsapotl. Tlawel momattok pampa onkak achiyok kawitl, sanpampa nesé olmekatlallamikilis tlen yané altepetl ayokkanah eliyaya weyi keha achtopa. Saniwki panok se weyi kwalantli ika sekinok altepetinih wan olmekameh. Welis mopasolkeh ika axsansé kanahya: sekin onyahkeh [[Mayapan]], maske sekinok onyahkeh [[Kwikwilko]], sankeh altepetl poliwki ipampa [[Xiktepetl]]; yeka sampayano onyahkeh Mexko, [[Waxyakak]] wan [[Chiyapan]]. ==== Teotiwakeh ==== [[Īxiptli:15-07-13-Teotihuacan-RalfR-WMA 0251.jpg|miniaturadeimagen|[[Itsakwal Tonatiw]] pan [[Teotiwakan]].]]Neya Mesoamerikah kiahxilihki itlallamikilis iwexkayo. ==== Mayahtlakameh ==== ==== Tsapotekah ==== ==== Toltekatlakameh ==== ==== Mixtekah ==== ==== Chichimekah ==== ==== Michwahkemeh ==== ==== Tenochkah ==== === Teetlalkwihkwilistli === ==== Tlaxkaltekahmeh ==== === Virreiyotl Yankwik España === {{Main|Virreiyotl Yankwik España}} ==== Habsburgo weyikawitl ==== ==== Borbon weyikawitl ==== === Tlakaxoxowkayotl === {{Main|Mexko itlakaxoxowkayo}} === Tlen Se Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Mexkoaxkayotl === === Netewilli ika Estadosonidos === === Tlen Ome Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Porfiriatoh === === Mexika Teeahkomanalistli === {{Main|Mexika Teeahkomanalistli}} === Mexko naman === == Semanawatilistli == == Tlamawatilistli == {| class="wikitable" |- ! Tlatilantli ! Ialtepenanyo ! Chanehkeh |- | [[Aguascalientes]] | [[Aguascalientes, altepetl|Aguascalientes]] | |- | [[Ahkolman]] | [[Ahkolman, altepetl|Ahkolman]] | |- | [[Chalchiwehkan]] | [[Xalapan Enríquez|Xalapan]] | |- | [[Chiyapan]] | [[Tochtlan Gutiérrez|Tochtlan]] | |- | [[Tlatilantli Durango|Durango]] | [[Analko, Durango|Analko]] | |- | [[Echkapan Kalifornia]] | [[Mexikali]] | |- | [[Echkapan Kalifornia Witstlanpa|Echkapan Kalifornia Wtp.]] | [[La Paz, Mexko|La Paz]] | |- | [[Tlatilantli Guerrero|Guerrero]] | [[Chilpantsinko]] | |- | [[Tlatilantli Hidalgo|Hidalgo]] | [[Pachyohkan]] | |- | [[Kampech]] | [[San Francisco Kampech|Kampech]] | |- | [[Keretaro]] | [[Tlachko, Keretaro|Tlachko]] | |- | [[Kwanahwato]] | [[Paxtitlan]] | |- | [[Kwawillan]] | [[Yankwik Tlaxkallan Saltillo|Yankwik Tlaxkallan]] | |- | [[Kwetlaxkoapan]] | [[Kwetlaxkoapan, altepetl|Kwetlaxkoapan]] | |- | [[Tlatilantli Mexko|Mexko]] | [[Tollohkan]] | |- | [[Michwahkan]] | [[Michwahkan, altepetl|Michwahkan]] | |- | [[Tlatilantli Morelos|Morelos]] | [[Kwawnawak]] | |- | [[Nayarit]] | [[Tepik]] | |- | [[Nuevo León]] | [[Monterrey]] | |- | [[Quintana Roo]] | [[Chetumal]] | |- | [[San Luis Potosí]] | [[San Luis Potosí, altepetl|Miskiihtik]] | |- | [[Sakatekapan]] | [[Sakatlan, Sakatekapan|Sakatlan]] | |- | [[Sinaloa]] | [[Kolwahkan]] | |- | [[Sonora]] | [[Pitik]] | |- | [[Tamaolipan]] | [[Altepetl Victoria]] | |- | [[Tlapachko]] | [[Villahermosa]] | |- | [[Tlaxkallan]] | [[Tlaxkallan Xikohtenkatl|Tlaxkallan]] | |- | [[Waxyakak]] | [[Waxyakak Juárez|Waxyakak]] | |- | [[Xalixko]] | [[Atemaxak]] | |- | [[Xikwawak]] | [[Xikwawak, Xikwawak|Xikwawak]] | |- | [[Yokatlan]] | [[Mérida]] | |- | colspan="2" | [[Altepetl Mexko]] | |- |} === Tekitlanawatilli === === Altepetl Mexko === === Tsonkotonmeh === === Itstinih ixkayotin === == Tlapiyalistli == === Nemiliskayotl === === Ohpanyantli === === Iknoyotl === == Chanehkeh == === Altepekalpolmeh === === Masewaltlakameh === === Nehnemilistli === Mexkoewanih nemih pan sekinok wexteyowalli pan xiwitl 2020 wan wahkaewanih chantiah pan Mexko pan xiwitl 2020. {{col-begin}} {{col-2}} * {{USA}} ika 36.255.589 mexkah * {{CAN}} ika 96.055 mexkah * {{ESP}} ika 53.811 mexkah * {{BRA}} ika 21.853 mexkah * {{GTM}} ika 15.012 mexkah * {{DEU}} ika 13.247 mexkah * {{UK}} ika 11.800 mexkah * {{CHL}} ika 10.380 mexkah * {{BOL}} ika 8.655 mexkah * {{ARG}} ika 7.239 mexkah {{col-2}} * {{USAf}} 797.266 tlahtohcayotecah * {{GTMf}} 56.810 cuauhtemaltecah * {{VENf}} 52.948 venezoltecah * {{COLf}} 36.234 colombiatecah * {{HNDf}} 35.361 hondureñotecah * {{CUBf}} 25.976 cubanotecah * {{ESPf}} 20.763 españoltecah * {{SLVf}} 19.736 salvadortecah * {{ARGf}} 18.693 argentintecah * {{CANf}} 12.439 canadatecah {{col-end}} === Tlaneltokilistli === === Tlahtolmeh === {{Main|Tlahtolmeh pan Mexko}} == Teemachtilistli == == Tlallamikilistli == === Mexikayotl === === Wikayotl === === Tlahkwilohkayotl === === Ixkopinkayotl === === Tlakwalistli === == Tlamatilistli == == Nowkiya xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> ==Sekinok teposamatl== {{Mexko}} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ <!----------Interwiki strapline----------> {{Sample:Interwikis/Mexko}} [[Neneuhcāyōtl:Tlahkwilolamatl katli nohka motlahkwilohtikah]] [[Neneuhcāyōtl:Mexko]] [[Neneuhcāyōtl:Weweyak tlahkwilolli]] hiz0avow5dbb8hpo65d0ofz0sk3l8zv Āltepēnānyōtl Āltepētl Huāxyacac Juárez 0 21523 501005 406978 2022-07-30T00:33:37Z EmausBot 3854 Bot: corrección de redirección doble a [[Altepenanyotl Huaxyacac]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Altepenanyotl Huaxyacac]] jlkotw6dtxbzwywccntqoztq1f7ka6s Tepozyōllōtl 0 26700 501001 399076 2022-07-30T00:32:56Z EmausBot 3854 Bot: corrección de redirección doble a [[Tepozyolotl]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Tepozyolotl]] frqkp87uxddieqinfkn6aop7gt3nwn7 Cōztic teōcuitlatl 0 27849 500997 405157 2022-07-30T00:32:16Z EmausBot 3854 Bot: corrección de redirección doble a [[Teocuitlatl]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Teocuitlatl]] gesl8r360n9jvyu5sqgmws360nlwath Āltepēnānyōtl Huāxyacac Juárez 0 28147 501004 406929 2022-07-30T00:33:27Z EmausBot 3854 Bot: corrección de redirección doble a [[Altepenanyotl Huaxyacac]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Altepenanyotl Huaxyacac]] jlkotw6dtxbzwywccntqoztq1f7ka6s Nemachiyōtīlli:USATlahtohcātēīxiptla 10 31057 501007 420404 2022-07-30T00:33:57Z EmausBot 3854 Bot: corrección de redirección doble a [[Nemachiyōtīlli:USATlahtohcatlahtoani]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Nemachiyōtīlli:USATlahtohcatlahtoani]] iw0uqlblee5g7ju5rsearj1h93jh0yu Nemachiyōtīlli:USATlahtocatlahtoanih 10 31058 501006 420104 2022-07-30T00:33:47Z EmausBot 3854 Bot: corrección de redirección doble a [[Nemachiyōtīlli:USATlahtohcatlahtoani]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Nemachiyōtīlli:USATlahtohcatlahtoani]] iw0uqlblee5g7ju5rsearj1h93jh0yu Nemachiyōtīlli:Mexko 10 33715 501016 499961 2022-07-30T01:28:30Z Languaeditor 14092 wikitext text/x-wiki <br /> {{Navigation |templateName = Mexko |color = #ccccff |header = {{MEX/nhe}} |body = '''TLATILANTLI'''<br />[[Aguascalientes]] • [[Ahkolman]] • [[Chalchiwehkan]] • [[Chiyapan]] • [[Durango]] • [[Echkapan Kalifornia]] • [[Echkapan Kalifornia Witstlanpa]] • [[Tlatilantli Guerrero|Guerrero]] • [[Tlatilantli Hidalgo|Hidalgo]] • [[Kampech]] • [[Keretaro]] • [[Kwanahwato]] • [[Kwawillan]] • [[Puebla|Kwetlaxkoapan]] • [[Tlatilantli Mexko|Mexko]] • [[Michwahkan]] • [[Tlatilantli Morelos|Morelos]] • [[Nayarit]] • [[Nuevo León]] • [[Quintana Roo]] • [[San Luis Potosí]] • [[Sakatekapan]] • [[Sinaloa]] • [[Sonora]] • [[Tamaolipan]] • [[Tlapachko]] • [[Tlaxkallan]] • [[Waxyakak]] • [[Xalixko]] • [[Xikwawak]] • [[Yokatlan]] <br/> '''ALTEPETL'''<br />[[Altepetl Mexko|Mexko]] • [[Aguascalientes, altepetl|Aguascalientes]] • [[Mexikali]] • [[Tijuana]] • [[La Paz, Mexko|La Paz]] • [[San Francisco Kampech|Kampech]] • [[Tochtlan Gutiérrez|Tochtlan]] • [[Xikwawak, altepetl|Xikwawak]] • [[Altepetl Juárez|Juárez]] • [[Yankwik Tlaxkallan Saltillo|Yankwik Tlaxkallan]] • [[Ahkolman, altepetl|Ahkolman]] • [[Koskatlan, Ahkolman|Koskatlan]] • [[Analko, Durango|Analko]] • [[Paxtitlan]] • [[León, Mexko|León]] • [[Chilpantsinko]] • [[Akapolko]] • [[Pachyohkan]] • [[Atemaxak]] • [[Tollohkan]] • [[Ehekatepek]] • [[Michwahkan, altepetl|Michwahkan]] • [[Kwawnawak]] • [[Tepik]] • [[Monterrey]] • [[Waxyakak Juárez|Waxyakak]] • [[Kwetlaxkoapan, altepetl|Kwetlaxkoapan]] • [[Tlachko, Keretaro|Tlachko]] • [[Chetumal]] • [[Cancún]] • [[San Luis Potosí, altepetl|Miskiihtik]] • [[Kolwahkan, Sinaloa|Kolwahkan]] • [[Pitik]] • [[Villahermosa]] • [[Altepetl Victoria|Victoria]] • [[Reynosa]] • [[Tlaxkallan Xikohtenkatl|Tlaxkallan]] • [[Xalapan Enríquez|Xalapan]] • [[Mérida, Mexko|Mérida]] • [[Sakatlan, Sakatekapan|Sakatlan]] • [[Tampiko]] • [[Chikontepek]] • [[Wexotlah, Hidalgo|Wexotlah]] • [[Chilapan Álvarez|Chilapan]] • [[Kwawtlah]] • [[Awilisapan]] • [[Akaxochitlan]] • [[Mekayapan]] • [[Xikohtepek]] • [[Xilitlan]] • [[Achtlan]] • [[Tixtlah]] • [[Weyiapan, Morelos|Weyiapan]] • [[Temixko]] • [[Sakapowaxtlan]] • [[Itsmilkilpan]] • [[Altepetl Valles|Valles]] • [[Chalchiwehkan, altepetl|Chalchiwehkan]] <br/> '''[[Mexko inemiliskayo|TLATOLOLLI]]'''<br /> [[Olmekatlallamikilistli]] • [[Teotiwakan]] • [[Semaxkayotl Mayapan]] • [[Toltekatlakameh]] • [[Michwahkatlahtohkayotl]] • [[Tlahtoloyan Tlaxkallan]] • [[Exkan Tlahtoloyan]] • [[Yankwik España]] • [[Mexko itlakaxoxowkayo]] • [[Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl]] • [[Mexko-Estadosonidos yaoyotl]] • [[Reformah yaoyotl]] • [[Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl]] • [[Mexika Teeahkomanalistli]] • [[Fierohtik yaoyotl]] <br/>'''TLENMACH'''<br/> [[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh]] • [[Presidenteh tlen Mexko]] • [[Mexko pesoh]] • [[Mexikameh]] • [[Mexko itlakwalis]] • [[Tlahtolli pan Mexko]] • [[Mexko Semanawak Wikayotl]] • [[Mexko itepan]] • [[Mexko ichimal]] <br/> }}<noinclude> </noinclude> pqule2137ts2gxvy4nda06fxptjzlyo Texohtic 0 35496 500929 498741 2022-07-29T13:06:33Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW2_NHN2_NCI1=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} {{Tecpantlahtolli}} '''Texohtic'''. {{-}} <gallery> Image:Color icon blue.svg Image:Copper sulfate.jpg Image:2006-10-16-Salvia8.jpg Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg Image:Flowers 076.jpg Image:WesternBluebird23.jpg Image:Airbus Wing 01798.jpg Image:Bayerischer Enzian.jpg </gallery> [[Neneuhcāyōtl:Tlapalli (nci)]] hrjk5n08a7v9yu4m8nv8tt2n6tuh26o Iztāctepoztli 0 35723 500998 496691 2022-07-30T00:32:26Z EmausBot 3854 Bot: corrección de redirección doble a [[Iztac tepoztli]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Iztac tepoztli]] km92atcutwl4pm18vg922gd9t82dmkg Ayoyotik 0 35808 500925 500917 2022-07-29T13:05:26Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatl, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, ueyamej, teskamej, yejyetsi tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipiya ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltolkilistli=== Ipan mexika[[neltolkilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] ee4mtxddxqx2v7zwh8x1589c26chyx3 500931 500925 2022-07-29T13:09:35Z Koatochij 19758 /* Tlapiyalmej */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatl, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, ueyamej, teskamej, yejyetsi tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipiya ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltolkilistli=== Ipan mexika[[neltolkilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] tn0aszh4mhcaao9oa5i1zhirtejear6 500932 500931 2022-07-29T13:11:27Z Koatochij 19758 /* Tlapiyalmej */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatl, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, ueyamej, teskamej, yejyetsi tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipiya ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol aketspalij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltolkilistli=== Ipan mexika[[neltolkilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] fq5hoz6dliujhzqmp14xbsfndzhgvpd 500933 500932 2022-07-29T13:14:07Z Koatochij 19758 /* Tlapiyalmej */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatl, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, ueyamej, teskamej, yejyetsi tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipiya ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol aketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltolkilistli=== Ipan mexika[[neltolkilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] h5dcu0yzbuf2w0779o2ztel9sd90uv4 500934 500933 2022-07-29T13:15:01Z Koatochij 19758 /* Tlapiyalmej */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatl, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, ueyamej, teskamej, yejyetsi tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipiya ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltolkilistli=== Ipan mexika[[neltolkilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] j0z1gryeqdylxn9i67v0bk7xpea3ni5 500935 500934 2022-07-29T13:27:50Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatl, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyetsi tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipiya ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltolkilistli=== Ipan mexika[[neltolkilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] a41yb9wfmfnkh3pqqs4mugue2zoam92 500936 500935 2022-07-29T13:37:43Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatl, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyetsi tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipiya ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali noijki kipiya se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli keja ixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan neltokolistli kiyekoa teoyotl, Diostsi uan teotlamantli nochimej tlalimej. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] ev8aqmgy994381t16ayod3a75470v60 500937 500936 2022-07-29T13:38:10Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatl, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyetsi tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipiya ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali noijki kipiya se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli keja ixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan neltokilistli kiyekoa teoyotl, Diostsi uan teotlamantli nochimej tlalimej. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] t72irfff4z0jrhg2i3ftehsvraav3iw 500938 500937 2022-07-29T13:40:51Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatl, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyetsi tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipiya ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali noijki kipiya se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli keja ixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan neltokilistli kiyekoa teoyotl, Diostsi uan teotlamantli nochimej tlalimej. Ueuejnij maseualmej otlapaloaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] 0ajbehn5ynxs5ylhe2kkysfes1i7h9g 500940 500938 2022-07-29T13:42:01Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatl, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyetsi tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipiya ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali noijki kipiya se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli keja ixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan neltokilistli kiyekoa teoyotl, Diostsi uan teotlamantli nochimej tlalimej. Ueuejnij maseualmej otlapaloaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] o77oui69zm0phrs1tcei901w11158yw 500959 500940 2022-07-29T19:24:06Z Tlateuijketl 20718 Fixed typo, Fixed grammar wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij, toTeko 56 1007 0132 uan teotlamantli (toTeko itlanaualtijua) nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatl File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] n7bfv5ez1vcbpykn76a6hzub79l2h1t 500960 500959 2022-07-29T19:24:53Z Tlateuijketl 20718 /* Tlaltikpaktli */ Fixed typo, Fixed grammar wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij, toTeko 56 1007 0132 uan teotlamantli (toTeko itlanaualtijua) nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikatl Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] a1othadnduo5kbpflkq36k7meupf9vc 500961 500960 2022-07-29T19:25:21Z Tlateuijketl 20718 /* Tlaltikpaktli */ Fixed typo, Fixed grammar wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij, toTeko 56 1007 0132 uan teotlamantli (toTeko itlanaualtijua) nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapiyalmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, noijki kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, borroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] a39gplxtrwwwuqzuycky4g8pecbtdty 500963 500961 2022-07-29T19:35:32Z Tlateuijketl 20718 /* Tlapiyalmej */ Fixed typo, Fixed grammar wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij, toTeko 56 1007 0132 uan teotlamantli (toTeko itlanaualtijua) nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] naivl1rtoh4bnyog65x6coqeqwxoqzi 500964 500963 2022-07-29T19:51:43Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli (toTeko itlanaualtijua) nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] addjeudh10e8lcvy1plr65jdul0b0kw 500966 500964 2022-07-29T19:56:41Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] 147ji410dco5egw8d1zwolh72ggw374 500967 500966 2022-07-29T20:00:01Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] 8bpmlp5qt0w1qrvoif4xxw9r6ksodr0 500968 500967 2022-07-29T20:01:19Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] sdqjm1fxgzorycdo7wivbgbwsmsgj5v 500969 500968 2022-07-29T20:01:55Z Koatochij 19758 /* Tlahtolcaquiliztiloni */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistiloketl== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] okkpco3vp6d2snfuyenlol5x41e87bc 500970 500969 2022-07-29T20:02:16Z Koatochij 19758 /* Tlajtolkakilistiloketl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatl eltok yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] q4f45ddsfm01mv7eufb97f9t2xx5rd8 500971 500970 2022-07-29T20:07:36Z Koatochij 19758 /* Tlaltikpaktli */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Jamba norte del Pórtico A.jpg File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] 0tsgn17bsyvhdph8jwemx94pcdf6a4i 500976 500971 2022-07-29T22:42:50Z Koatochij 19758 /* Tlakopinkayotl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Kakaxtlaj, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] 1loipx20mg6e4khq4isky9anx0r4n2d 500977 500976 2022-07-29T22:51:07Z Koatochij 19758 /* Tlakopinkayotl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] n8m1v9ukp04yy17voxz6xawa9n5a5ud 500978 500977 2022-07-29T22:51:51Z Koatochij 19758 /* Neltokilistli */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachiya ipan ''fotorrecepción'' itech tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] igl3hhsnlfhvohxvpy7n52go6ijkl7l 500979 500978 2022-07-29T22:55:45Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Starry Night Over the Rhone.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] rwgniwav3cx9lh8nlh8l3i6qi0sko90 500981 500979 2022-07-29T23:34:00Z Koatochij 19758 /* Tlakopinkayotl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin itech tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] c6gq94j6dgzy06at1aipdeupyalrroe 500982 500981 2022-07-29T23:35:13Z Koatochij 19758 /* Neltokilistli */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipiya seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] o0tdbf89pb54nfx3zs8l9yukyjcww9l 500983 500982 2022-07-29T23:36:21Z Koatochij 19758 /* Tlachiualistli */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipiya ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] 2oqc06rbvr7av1w92jylwns89dro6v4 500984 500983 2022-07-29T23:38:03Z Koatochij 19758 /* Xochimej */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Atoktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] g6zqy7qwcl671ymmriesy4gdxmu3rr1 500985 500984 2022-07-29T23:38:15Z Koatochij 19758 /* Xochimej */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, itechpa sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Toktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] 2z16ebqgye9qa1kkq9epgf6qnyowuob 500986 500985 2022-07-29T23:39:30Z Koatochij 19758 /* Tlaltikpaktli */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik, tlen sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Toktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] k2qjw8acixk0dxrkkkbpuukm4qlytil 500988 500986 2022-07-29T23:46:47Z Koatochij 19758 /* Tlaltikpaktli */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik,<ref>[https://www.ecologiaverde.com/por-que-se-llama-planeta-azul-a-la-tierra-1345.html ''Ecología verde''], Mexko chantiko; 29 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> tlen sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Toktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] jzze1b7epmx40hf14r4fle3n8148fz0 500989 500988 2022-07-30T00:13:39Z Koatochij 19758 /* Tlakopinkayotl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik,<ref>[https://www.ecologiaverde.com/por-que-se-llama-planeta-azul-a-la-tierra-1345.html ''Ecología verde''], Mexko chantiko; 29 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> tlen sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Toktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] Ompa Europa tlali, ueuetinij tlakamej, griegos uan etruscos otlapaloaj ayoyotik tlapali ipan ikaluan ika ueyatl Mediterráneo iixkopinkal, otlachiua asulejo huan nextlapali. Sekiyok xiuimej ipan ne ''quiquacento'' nos kastilantlajtoltika ''renacimiento'', hueyi ixkopinij otlachiuj kuajkuaktsi tlachiualistli ; noijki ipan ''barroco'', ''yankuik klasiko'', ''siglo XIX'' huan ''siglo XX''. ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] gceqp4xgosencyl7ag78sa8jdlm0qmu 500990 500989 2022-07-30T00:14:37Z Koatochij 19758 /* Tlakopinkayotl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik,<ref>[https://www.ecologiaverde.com/por-que-se-llama-planeta-azul-a-la-tierra-1345.html ''Ecología verde''], Mexko chantiko; 29 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> tlen sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Toktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] Ipan Europa tlali, ueuetinij tlakamej, griegos uan etruscos otlapaloaj ayoyotik tlapali ipan ikaluan ika ueyatl Mediterráneo iixkopinkal, otlachiua asulejo huan nextlapali. Sekiyok xiuimej ipan ne ''quiquacento'' nos kastilantlajtoltika ''renacimiento'', hueyi ixkopinij otlachiuj kuajkuaktsi tlachiualistli ; noijki ipan ''barroco'', ''yankuik klasiko'', ''siglo XIX'' huan ''siglo XX''. ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] geyollcxo1ciog59q3445o6hqmem3gr 500991 500990 2022-07-30T00:16:03Z Koatochij 19758 /* Tlakopinkayotl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa ipampa '''''Teotlamantli'''''. Ipan kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik,<ref>[https://www.ecologiaverde.com/por-que-se-llama-planeta-azul-a-la-tierra-1345.html ''Ecología verde''], Mexko chantiko; 29 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> tlen sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Toktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] Ipan Europa tlali, ueuetinij tlakamej, griegos uan etruscos otlapaloaj ayoyotik tlapali ipan ikaluan ika ueyatl Mediterráneo iixkopinkal okatka ''klasiko itlachiualis'', inijuantij otlachiua asulejo huan nextlapali. Sekiyok xiuimej ipan ne ''quiquacento'' nos kastilantlajtoltika ''renacimiento'', hueyi ixkopinij otlachiuj kuajkuaktsi tlachiualistli ; noijki ipan ''barroco'', ''yankuik klasiko'', ''siglo XIX'' huan ''siglo XX''. ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] isjx0uhzd4pvszfm6ihaouvogth42ea 500992 500991 2022-07-30T00:18:26Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa '''''Teotlamantli'''''. Tlaijtik kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik,<ref>[https://www.ecologiaverde.com/por-que-se-llama-planeta-azul-a-la-tierra-1345.html ''Ecología verde''], Mexko chantiko; 29 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> tlen sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Toktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] Ipan Europa tlali, ueuetinij tlakamej, griegos uan etruscos otlapaloaj ayoyotik tlapali ipan ikaluan ika ueyatl Mediterráneo iixkopinkal okatka ''klasiko itlachiualis'', inijuantij otlachiua asulejo huan nextlapali. Sekiyok xiuimej ipan ne ''quiquacento'' nos kastilantlajtoltika ''renacimiento'', hueyi ixkopinij otlachiuj kuajkuaktsi tlachiualistli ; noijki ipan ''barroco'', ''yankuik klasiko'', ''siglo XIX'' huan ''siglo XX''. ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] oyv0cx1x20j081vtijahanpgjckwa9q 500993 500992 2022-07-30T00:19:24Z Koatochij 19758 /* Tlakopinkayotl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa '''''Teotlamantli'''''. Tlaijtik kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik,<ref>[https://www.ecologiaverde.com/por-que-se-llama-planeta-azul-a-la-tierra-1345.html ''Ecología verde''], Mexko chantiko; 29 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> tlen sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Toktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] Ipan Europa tlali, ueuetinij tlakamej, griegos uan etruscos otlapaloaj ayoyotik tlapali ipan ikaluan ika ueyatl Mediterráneo iixkopinkal okatka ''klasiko itlachiualis'', inijuantij otlachiua asulejo huan tenextlapali.<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa '''''Teotlamantli'''''. Tlaijtik kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''pigmento''.</ref> Sekiyok xiuimej ipan ne ''quiquacento'' nos kastilantlajtoltika ''renacimiento'', hueyi ixkopinij otlachiuj kuajkuaktsi tlachiualistli ; noijki ipan ''barroco'', ''yankuik klasiko'', ''siglo XIX'' huan ''siglo XX''. ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] cxihgjvt5sgi7x65yutzuqbgi9liolz 500994 500993 2022-07-30T00:19:44Z Koatochij 19758 /* Tlakopinkayotl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa '''''Teotlamantli'''''. Tlaijtik kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik,<ref>[https://www.ecologiaverde.com/por-que-se-llama-planeta-azul-a-la-tierra-1345.html ''Ecología verde''], Mexko chantiko; 29 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> tlen sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Toktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] Ipan Europa tlali, ueuetinij tlakamej, griegos uan etruscos otlapaloaj ayoyotik tlapali ipan ikaluan ika ueyatl Mediterráneo iixkopinkal okatka ''klasiko itlachiualis'', inijuantij otlachiua asulejo huan tenextlapali.<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa '''''Tenextlapali'''''. Tlaijtik kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''pigmento''.</ref> Sekiyok xiuimej ipan ne ''quiquacento'' nos kastilantlajtoltika ''renacimiento'', hueyi ixkopinij otlachiuj kuajkuaktsi tlachiualistli ; noijki ipan ''barroco'', ''yankuik klasiko'', ''siglo XIX'' huan ''siglo XX''. ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] rhn2n4bp9pqo6bfh1a28vgi5319js6g 500995 500994 2022-07-30T00:20:11Z Koatochij 19758 /* Tlakopinkayotl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa '''''Teotlamantli'''''. Tlaijtik kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik,<ref>[https://www.ecologiaverde.com/por-que-se-llama-planeta-azul-a-la-tierra-1345.html ''Ecología verde''], Mexko chantiko; 29 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> tlen sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Toktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis .]] Ipan Europa tlali, ueuetinij tlakamej, griegos uan etruscos otlapaloaj ayoyotik tlapali ipan ikaluan ika ueyatl Mediterráneo iixkopinkal okatka ''klasiko itlachiualis'', inijuantij otlachiua asulejo huan tenextlapali.<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa '''''Tenextlapali'''''. Tlaijtik kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''pigmento''.</ref> Sekinok xiuimej ipan ne ''quiquacento'' nos kastilantlajtoltika ''renacimiento'', hueyi ixkopinij otlachiuj kuajkuaktsi tlachiualistli ; noijki ipan ''barroco'', ''yankuik klasiko'', ''siglo XIX'' huan ''siglo XX''. ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] s38u2r3ydgduogmbj8cqnv94ersi0dd 500996 500995 2022-07-30T00:23:34Z Koatochij 19758 /* Tlakopinkayotl */ wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH1_NHW2_NHN2_NCI2=Kena|NHE_name=Asultik|NCH_name=Ayoyotik|NHW_name=Texotik|NHN_name=Matlaltic|NCI_name=Texohtic}} [[File:Color icon blue.svg|thumb|Ayoyotik]] '''Ayoyotik'''<ref>[https://sites.google.com/site/huastecahidalguense18111610/about-the-location/colores ''Huasteca Hidalguense''], Hidalgo tlatokajyotl; 28 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> se tlapali tlen tlachia ipan ''fotorrecepción'' tlen tlauili katli ueuejyakatl tamachiua 460 uan 482 nm. Sekitok ayoyotik tlapalmej, [[tlastaloltik]] uan [[uistekoltik]]. ayoyotik kitati ipan yolistli keja iluikatli, ueyatl, michimej, totomej, xochimej, kuajtlakemej, teskamej, yejyektsij tetl, tesilimej uan tlapalimej. Ayoyotlapal kipia ni se kuamekatl ika tlalnetokilistli. Ayoyotik tlapali nojkia kipia se ueyi kualtsintli tlen tlachiualistli kejantsa tlaixkopinkayotl, tlapalolistli, xililijtsi uan kalchijchiuali. Ne tlapali ipan tlaneltokilistli kiyekoa toTeotsij uan teotlamantli<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa '''''Teotlamantli'''''. Tlaijtik kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''objeto divino''.</ref> nochimej tlalmej. Ueuejnij maseualmej otlapalouaj chachapali, kuaamatl, amochtli, tepantli, yoyomitl, ichkaijpatl ica ayoyotik tlapali otlachiualo ika tete uan atoktli. ==Yolistli== ===Tlaltikpaktli=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:NASA Earth America 2002.jpg|Tlaltikpak File:Top of Atmosphere.jpg|Yayajiluikatli File:Cielo Matutino.jpg|Iluikaktli Image:Antarctica blue white blue.jpg|Ueyatl File:LightningVolt Deep Blue Sea.jpg|Aijtik </gallery> Ne [[Tlaltikpaktli]] senka ueyi keja tojtolontik apompo yejua ne semanauak tlaltentli astaj tlanexkayotl ipan seki itlapal uejkapa iluikayotl; maj xikita ne iluikatl uan ueyatl, tlapali nochipa ayoyotik, ompaj yayajiluikatli yayajuik astaj tlastaloltik, ne tonal uan ne youal. Noijki ne ueyatl, tonalko tlastaloltik uan youalko yayajuik, aijtik itlapal tlaixmantik. Tlaltipa, ne [[atl]] ayoyotik,<ref>[https://www.ecologiaverde.com/por-que-se-llama-planeta-azul-a-la-tierra-1345.html ''Ecología verde''], Mexko chantiko; 29 meetstli julio itech 2022 xiuitl.</ref> tlen sepayauitl tlen pipintik asetl, itechpa atlamantli tlen atik uan itechpa ijyali nos apoktli. Itlapal ikaya ayoyotik ipampaj tlastaloltik apoktli ipan ayajtli uan ipampa uistekoltik atlamantli ipan uejkapa ueyatl. ===Ostotemej=== Tlaltikpak kipiya ayoyotik tlapaltetl, keja, cobre istatl, lapislazuli, azurita, safiro, tlalkuanextli nozo tankijtik tlapali. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Copper sulfate.jpg|Cobre [[istatl]] Lapis-lazuli hg.jpg|[[Lapislazuli]] Azurite from China.jpg|[[Azurita]] Natural ultramarine pigment.jpg|Ayoyotik tlalkuanextli Logan Sapphire SI.jpg|[[Safiro]] </gallery> ===Xochimej=== Toktli kipia ayoyotik tlapali ipan tlakuajketl, xochimej, nanakamej uan chikintemej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Bayerischer Enzian.jpg|Ayoyoxochitl Image:Flowers 076.jpg|Matlalxochitl File:Vaccinium corymbosum Beeren.jpg|Mora File:Lactarius indigo 48568 edit.jpg|Chikinte </gallery> ===Tlapiyalmej=== Ayoyotik tlapali kaj ipan tlapialmej uan tlakamej; ompaj ueyatl aijtik, sekitok michimej kipiya ayoyotik inakayo, nojkia kaj ayoyotik sitlalmichij. Ajakatl tlaijtik, morpho papalomej kipia ieltlapal ayoyotik, ayoyokalamej temiktinij. Seki yolkamej kipiya ikuetlax keja ne mandril iyakatsol nos ieltlapaluan totomej. <gallery mode="packed" heights="120"> Image:Blue tang (Paracanthurus hepatus) 02.jpg|Ayoyotik michij File:Synchiropus splendidus 2 Luc Viatour cropped.png|Ayoyotik aketspalmichij File:Blue Linckia Starfish.JPG|Ayoyotik sitlalmichij File:Blue Morpho.jpg|Morpho papalotl File:2009-03-29Dendrobates tinctorius azureus106.jpg|Ayoyotik kalatl File:Indigo Bunting by Dan Pancamo 4.jpg|Ayoyotik tototl File:Mandrill-k-means.png|Ayoyotik iyakatsol [[mandril]] </gallery> Ipan yolistli sekitok tlalpiyamej kipiaj ayoyotik iixteyol. Tlakamej uan siuamej ompa Europa uan Asia tlalimej; yajuantij kipiaj ayoyotik ixteyol, axan nochimej tlakamej ipan tlaltikpak kipiyaj ayoyotik ixteyoli. Nochi komun ipan albino tlapiyalmej keja chichimej, mistomej, apatoxmej, kauayomej uan aketspalimej, nojkia sekitok tlapiyalmej katli ne koala, istak tigre, burroj uan patox. <gallery mode="packed" heights="120"> File:Blue Eye Boy.jpg|Ayoyotik iixteyol okixpil File:FrankieakaLogan.jpg|Ayoyotik iixteyol koala File:Sealpoint-siamese-hybrid.jpg|Ayoyoytik iixteyol mistoj File:Pommerngans Kopf.jpg|Ayoyoytik iixteyol apatox File:Blue-eyed Anglehead Lizard (Gonocephalus liogaster) male (Photo by Xavier MALLERET) (23855434374).jpg|Ayoyoytik iixteyol ketspalij File:Blue-eyed Carpenter Bee. Xylopa species. Xylocopinae - Flickr - gailhampshire.jpg|Ayoyoytik iixteyol neksayolij </gallery> ==Tonemilistli== ===Neltokilistli=== Ipan mexika[[neltokilistli]] ne ayoyotlapaltik; mexikamaseualmej tlamantli kineltokaj ompaj tlatsintlaj ipampa [[Huitzilopochtli]], ni ompaj Naui Olin tlen tonatij. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Aztec culture 001.jpg File:Reknown blue domes of the Church dedicated to St. Spirou in Firostefani, Santorini island (Thira), Greece.jpg|Ayoyotik cúpula ipan Grecia. File:HeratFridayMosque.jpg|Ayoyotik meskita (Mahoma teopankali) [[Herat]], ompaj Afganistán. File:Flag-of-Israel-4-Zachi-Evenor.jpg|Israel tepamitl tlachiua ne ayoyotik, kiijtoaj ''tekhelet''. </gallery> ==Tlachiualistli== ===Tlapali=== <gallery mode="packed" heights="100px"> File:Egyptian blue.jpg|[[Egipto ayoyotik]]. File:Cobalt Blue.JPG|[[Cobalto ayoyotik]]. File:Phthalocyanine blue.jpg|[[Copper phthalocyanine]]. File:YInMn_Blue_-_cropped.jpg|[[YInMn ayoyotik]]. File:Prussian blue.jpg|[[Prusia ayoyotik tlapali]]. </gallery> Ne tlapal eltok itsalaj [[kostik (nch)|kostik]] uan [[chichiltik (nch)|chichiltik]] ipampa achtotlapali, maj neloa ome tlapali, ayoyotik ika kostik elitia [[xoxouik]] tlapali uan maj neloa ayoyotik ika chilchiltik elitia [[kamojtik]] tlapali. Kipia seki ayoyotik; maj neloa ayoyotik ika chipauak elitia tlastaloltik tlapali uan maj neloa ayoyotik ika yayauik elitia uistekoltik tlapali. ===Tlakopinkayotl=== [[File:Jamba norte del Pórtico A.jpg|derecha|miniaturadeimagen|Cacaxtla ipan Tlaxkala.]] Nochimej tlachiualkayotl ipan Tlaltikpaktli, otlachiua ayoyotik nos asultik tlapali, achto Egipto tlakamej otlapoa linoamatl, tepantli, mikpetlakalko uan tekomitl. Noijki ompaj Asiria, ne tlakamej otlapaloa ayoyotik teijtsitl, asulejo, sosoltik piso uan tetepantli. Ipan Amerikaj, maseualmej otlachiua tlapalmej ika xaltete nos tlalkuajnextli ikaya tlapaloa kuaamatl, amochtli, kuetlaxtli, ijpatl, yoyomitl, tepantli uan inakayo. Ompaj Cacaxtla, Tlaxkala tlatokajyotl kaj iixkopinaluan iteyaualtsi tekalpan. Tlaxkaltekaj otlapaloaj Pórtico A, se oseloyaotl. Mexikatlaixkopinketl teixkopina atl ipan iamoch, yejuantij otlapalo ayoyotik ne atsintli. [[File:Starry Night Over the Rhone.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Iixkopinalis tlen Vincent van Gogh.]] Ipan Europa tlali, ueuetinij tlakamej, griegos uan etruscos otlapaloaj ayoyotik tlapali ipan ikaluan ika ueyatl Mediterráneo iixkopinkal okatka ''klasiko itlachiualis'', inijuantij otlachiua asulejo huan tenextlapali.<ref group=tyml.>Tlajtoli kijtoa '''''Tenextlapali'''''. Tlaijtik kaxtilantlajtoltika kijtosneki ''pigmento''.</ref> Sekinok xiuimej ipan ne ''quiquacento'' nos kastilantlajtoltika ''renacimiento'', hueyi ixkopinij otlachiuj kuajkuaktsi tlachiualistli ; noijki ipan ''barroco'', ''yankuik klasiko'', ''siglo XIX'' huan ''siglo XX''. ==Xikitati== * [[Tlapali]] * [[Akasamalotl (nch)|Akasamalotl]] ==Nelkamanali== <references/> ==Tlajtolkakilistli== {{Notetag/end}} ==Sekinok ueyikaltemitl== {{Commonscat|Blue}} [[Neneuhcāyōtl:Tlapali]] 2rajay3snywg2wqbu23v8n8bmky89ts Payotl 0 35827 501009 499351 2022-07-30T00:49:15Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P2|[[Mamali|NCH]]}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NHN]]}} {{Tlani}} [[Īxiptli:6oGastronomica04.JPG|right|thumb|250px|Payotl.]] In '''payotl''', ce [[tlaquemitl|cihuaquemitl]] otlaquentilo ipan Mexico, America Tlahcopampa huan America Huitztlampa, ce macehualtlaquentli tlen tapa itechpahuicpa cecec; tlamantli itech ce zotl, bordado ipan tentli, netlaquamilo ipamapa tapar elpantlan ipan cuaitl. ==Huehcapatlahtoliztli== [[Īxiptli:Tealrebozo.jpg|left|thumb|250px|Cihuatl ica payotl.]] Ipan America cemantoc tlalli, macehualcihuameh otlachihua payotl antes oahcico caxtiltecah ipan inon tlalli. Catca ce cihuatlaquemitl tlen yehuan otlantili ipampa cargar coconeh. == Tlaixcopinalli == <gallery> File:LaGuina039.jpg| File:OtomiVendorTequisquiapan3.jpg| File:Mujerpopoloca.jpg| File:Huichol indian.jpg| File:Mukí.jpg| </gallery> ==No xiquitta== *[[Tlaquemitl]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == {{Wiktionary|payotl}} {{Commonscat|Rebozos}} {{Tlaquemitl}} [[Neneuhcāyōtl:Cihuatlaquemitl]] 0cmdswyiwas4qiuyo96aj14csbhwd1g Mamali 0 35837 501008 499346 2022-07-30T00:46:33Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NCH]]}} {{P2|[[Payotl|NHN]]}} {{Tlani}} [[File:Tealrebozo.jpg|right|thumb|250px|Mamali.]] Ne '''mamali''', se tlajtlapantik [[yoyomitl]] otekiuia para siuamej otlachiualo ika alaxtik ijpatl. ==Tlakopinkayotl== <gallery> File:LaGuina039.jpg| File:OtomiVendorTequisquiapan3.jpg| File:Mujerpopoloca.jpg| File:Huichol indian.jpg| File:Mukí.jpg| </gallery> ==Xikitati== *[[yoyomitl]] {{Wiktionary|mamali}} {{Commonscat|Rebozos}} {{Yoyomitl/nch}} [[Neneuhcāyōtl:Yoyomitl (nch)]] epx6y5rkfw4x6eyl4hwmqua6xzpifcx Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl 3 35928 500921 2022-07-29T12:38:21Z Koatochij 19758 Yankwik piltlahkwiloltsin: /* Piali */ wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) 3ht00h95zypig5fvv8awcfwjnhxb9m8 500922 500921 2022-07-29T12:59:58Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) 9auhxsk2snlz3hqemtu19a2vih8bn4x 500939 500922 2022-07-29T13:40:59Z Tlateuijketl 20718 /* Piali */ Respuesta wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) 6uietla0vr9ux2t2eklt48kkk9md1mo 500941 500939 2022-07-29T13:47:20Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) oard09u6tj5wy4lhtwrskyupheh6j6w 500942 500941 2022-07-29T13:54:58Z Koatochij 19758 /* Piali */ wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) p5ibpvp42utrmshaomnlyv9lmnaiuv2 500944 500942 2022-07-29T14:10:51Z Tlateuijketl 20718 /* Piali */ Respuesta wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) pxyn89uxns1tu3p4z2bjf5hyruzslu4 500945 500944 2022-07-29T14:12:10Z Tlateuijketl 20718 /* Piali */ Respuesta wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) 18tzs18glppwj1ocjo8c7k5fiugfv1p 500946 500945 2022-07-29T14:39:33Z Koatochij 19758 /* Piali */ wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) Tlaxkamatij nouampox, kuakualtsi itonal; nikan nitepaleuia ika ixkopinalimej, senka uelik.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 14:39 29 Chicōn 2022 (UTC) 43htz28p48o27vuyx3qhen8tqoi5py3 500949 500946 2022-07-29T14:45:14Z Tlateuijketl 20718 /* Piali */ Respuesta wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) Tlaxkamatij nouampox, kuakualtsi itonal; nikan nitepaleuia ika ixkopinalimej, senka uelik.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 14:39 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kuali nopampa amo nikmati kejatsa kitlalia nopa tlaixkopinalmej [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:45 29 Chicōn 2022 (UTC) fwurwavfdf5adkdo2drq67jfm416ztg 500952 500949 2022-07-29T14:58:27Z Tlateuijketl 20718 /* Piali */ Respuesta wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) Tlaxkamatij nouampox, kuakualtsi itonal; nikan nitepaleuia ika ixkopinalimej, senka uelik.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 14:39 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kuali nopampa amo nikmati kejatsa kitlalia nopa tlaixkopinalmej [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:45 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] se tlajtanili timouelis ipampa WhatsApp??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:58 29 Chicōn 2022 (UTC) j5pkxaapbz4pn9ylzz3ni3b6vhfc6ww 500953 500952 2022-07-29T14:59:26Z Tlateuijketl 20718 /* Piali */ Respuesta wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) Tlaxkamatij nouampox, kuakualtsi itonal; nikan nitepaleuia ika ixkopinalimej, senka uelik.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 14:39 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kuali nopampa amo nikmati kejatsa kitlalia nopa tlaixkopinalmej [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:45 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] se tlajtanili timouelis ipampa WhatsApp??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:58 29 Chicōn 2022 (UTC) ::se tlajtlanili tijuelis tijmaitskisej yeka Whatsapp?? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:59 29 Chicōn 2022 (UTC) i9uinxpaapkp7k16wxg41h2llpjy0o1 500954 500953 2022-07-29T15:19:14Z Koatochij 19758 /* Piali */ wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) Tlaxkamatij nouampox, kuakualtsi itonal; nikan nitepaleuia ika ixkopinalimej, senka uelik.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 14:39 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kuali nopampa amo nikmati kejatsa kitlalia nopa tlaixkopinalmej [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:45 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] se tlajtanili timouelis ipampa WhatsApp??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:58 29 Chicōn 2022 (UTC) Kena noikni.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 15:19 29 Chicōn 2022 (UTC) ::se tlajtlanili tijuelis tijmaitskisej yeka Whatsapp?? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:59 29 Chicōn 2022 (UTC) 9p5e9gjuf3kgvet3ixb4k7h8axjgleo 500955 500954 2022-07-29T15:26:36Z Koatochij 19758 /* Piali */ Respuesta wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) Tlaxkamatij nouampox, kuakualtsi itonal; nikan nitepaleuia ika ixkopinalimej, senka uelik.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 14:39 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kuali nopampa amo nikmati kejatsa kitlalia nopa tlaixkopinalmej [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:45 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] se tlajtanili timouelis ipampa WhatsApp??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:58 29 Chicōn 2022 (UTC) Kena noikni.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 15:19 29 Chicōn 2022 (UTC) ::se tlajtlanili tijuelis tijmaitskisej yeka Whatsapp?? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:59 29 Chicōn 2022 (UTC) :::5610070132 [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 15:26 29 Chicōn 2022 (UTC) i3jzdysdx09jpb11i1hi7avehwtvzhh 500956 500955 2022-07-29T15:29:36Z Koatochij 19758 /* Piali */ wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) Tlaxkamatij nouampox, kuakualtsi itonal; nikan nitepaleuia ika ixkopinalimej, senka uelik.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 14:39 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kuali nopampa amo nikmati kejatsa kitlalia nopa tlaixkopinalmej [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:45 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] se tlajtanili timouelis ipampa WhatsApp??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:58 29 Chicōn 2022 (UTC) Kena noikni.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 15:19 29 Chicōn 2022 (UTC) ::se tlajtlanili tijuelis tijmaitskisej yeka Whatsapp?? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:59 29 Chicōn 2022 (UTC) :::5610070132 kitsakua tepia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 15:26 29 Chicōn 2022 (UTC) av5gp86dqxgp1dm5y6mprl7l28gv1l6 500957 500956 2022-07-29T15:29:51Z Tlateuijketl 20718 /* Piali */ Respuesta wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) Tlaxkamatij nouampox, kuakualtsi itonal; nikan nitepaleuia ika ixkopinalimej, senka uelik.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 14:39 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kuali nopampa amo nikmati kejatsa kitlalia nopa tlaixkopinalmej [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:45 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] se tlajtanili timouelis ipampa WhatsApp??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:58 29 Chicōn 2022 (UTC) Kena noikni.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 15:19 29 Chicōn 2022 (UTC) ::se tlajtlanili tijuelis tijmaitskisej yeka Whatsapp?? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:59 29 Chicōn 2022 (UTC) :::5610070132 kitsakua tepia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 15:26 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] noteposejekanotsa 729-625-32-24 [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 15:29 29 Chicōn 2022 (UTC) k6myuny1cf6wt60hmkk85teh5o4t5hn 500958 500957 2022-07-29T15:33:06Z Koatochij 19758 /* Piali */ wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) Tlaxkamatij nouampox, kuakualtsi itonal; nikan nitepaleuia ika ixkopinalimej, senka uelik.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 14:39 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kuali nopampa amo nikmati kejatsa kitlalia nopa tlaixkopinalmej [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:45 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] se tlajtanili timouelis ipampa WhatsApp??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:58 29 Chicōn 2022 (UTC) Kena noikni.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 15:19 29 Chicōn 2022 (UTC) ::se tlajtlanili tijuelis tijmaitskisej yeka Whatsapp?? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:59 29 Chicōn 2022 (UTC) 9p5e9gjuf3kgvet3ixb4k7h8axjgleo 500965 500958 2022-07-29T19:53:38Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) Tlaxkamatij nouampox, kuakualtsi itonal; nikan nitepaleuia ika ixkopinalimej, senka uelik.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 14:39 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kuali nopampa amo nikmati kejatsa kitlalia nopa tlaixkopinalmej [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:45 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] se tlajtanili timouelis ipampa WhatsApp??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:58 29 Chicōn 2022 (UTC) Kena noikni.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 15:19 29 Chicōn 2022 (UTC) ::se tlajtlanili tijuelis tijmaitskisej yeka Whatsapp?? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:59 29 Chicōn 2022 (UTC) Siempre se borra la información personal, no lo permite los estatutos de Wikipedia.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 19:53 29 Chicōn 2022 (UTC) 6ht3oi0h3q58t38spixn017zgq991o1 500980 500965 2022-07-29T23:13:02Z Tlateuijketl 20718 /* Piali */ Respuesta wikitext text/x-wiki == Piali == Piali noikni, ximopanolti sekinok. Nikan naja ikaya paleuia. [[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 12:38 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] Yaui nouampox, na nikchia ta tiitstok kuali, tlake kiijtosneki ikaya??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 13:40 29 Chicōn 2022 (UTC) Ipan Hidalgo tlatokajyotl, kitosneki ''ikaya'' tlajtolkuepa ipa kaxtilantlajtoli ''para'', ijtoa ompaj Xochiatipan uan Atlapechko chinanko. --[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:47 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] yeka Tlachketl iconotacion ika Jispantlajtoli?? amo nikuamachikitok [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:10 29 Chicōn 2022 (UTC) Nouampox, estoy traduciendo el color azul en náhuatl huasteco hidalguense, acá se dice [[Ayoyotik]] y aveces asultik; si guastas, puedes echarle un ojo y hacer arreglos si tu quieres. En la variante de la huasteca potosina creo que es [[texotik]] o asoltik; la verdad no lo sé con exactitud, pero lo intento mi amigo. Allí te dejo este artículo.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 13:54 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kena amo tikuesolitika o motekipachok nikchiuas uan nitlachilis [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:12 29 Chicōn 2022 (UTC) Tlaxkamatij nouampox, kuakualtsi itonal; nikan nitepaleuia ika ixkopinalimej, senka uelik.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 14:39 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] kuali nopampa amo nikmati kejatsa kitlalia nopa tlaixkopinalmej [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:45 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] se tlajtanili timouelis ipampa WhatsApp??? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:58 29 Chicōn 2022 (UTC) Kena noikni.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 15:19 29 Chicōn 2022 (UTC) ::se tlajtlanili tijuelis tijmaitskisej yeka Whatsapp?? [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 14:59 29 Chicōn 2022 (UTC) Siempre se borra la información personal, no lo permite los estatutos de Wikipedia.--[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|Koatochij]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Koatochij|discusión]]) 19:53 29 Chicōn 2022 (UTC) :[[Tlatequitiltilīlli:Koatochij|@Koatochij]] onpanok Uikipediak [[Tlatequitiltilīlli:Tlateuijketl|Tlateuijketl]] ([[Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli:Tlateuijketl|discusión]]) 23:13 29 Chicōn 2022 (UTC) ts5kbk7ndjuu9uybtv6jnj7tu66gx7b Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw) 14 35929 500974 2022-07-29T20:10:05Z Koatochij 19758 Yancuīc zāzanilli: [[Neneuhcāyōtl:Nauakamanali (nhw)]] wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nauakamanali (nhw)]] 0dzexrruez8o494ke5e636pbe5yopqs Lalaxtik 0 35930 500975 2022-07-29T20:12:51Z Koatochij 19758 Yancuīc zāzanilli: '''Lalaxtik''' se tlapali. ==Tlakopinkayotl== {{-}} <gallery> Image:Orange color.jpg Image:Sao bento 157.jpg Image:Ambersweet oranges.jpg Image:FIRE 01.JPG Image:Fungus closeup - brilliant orange.jpg Image:Rust_and_dirt.jpg Image:Fliegenpilz 23.jpg Image:Timbre Mexique fin 19e siecle.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali (nhw)|Tlapali]] ==Nelkamanali== <references/> [[Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw)]] wikitext text/x-wiki '''Lalaxtik''' se tlapali. ==Tlakopinkayotl== {{-}} <gallery> Image:Orange color.jpg Image:Sao bento 157.jpg Image:Ambersweet oranges.jpg Image:FIRE 01.JPG Image:Fungus closeup - brilliant orange.jpg Image:Rust_and_dirt.jpg Image:Fliegenpilz 23.jpg Image:Timbre Mexique fin 19e siecle.jpg </gallery> ==Xikitati== * [[Tlapali (nhw)|Tlapali]] ==Nelkamanali== <references/> [[Neneuhcāyōtl:Tlapali (nhw)]] plt8qc3m671kn94n8hdjcpeasdvucm3