Huiquipedia nahwiki https://nah.wikipedia.org/wiki/Cal%C4%ABxatl MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Mēdiatl Nōncuahquīzqui Tēixnāmiquiliztli Tlatequitiltilīlli Tlatequitiltilīlli tēixnāmiquiliztli Huiquipedia Huiquipedia tēixnāmiquiliztli Īxiptli Īxiptli tēixnāmiquiliztli Huiquimedia Huiquimedia tēixnāmiquiliztli Nemachiyōtīlli Nemachiyōtīlli tēixnāmiquiliztli Tēpalēhuiliztli Tēpalēhuiliztli tēixnāmiquiliztli Neneuhcāyōtl Neneuhcāyōtl tēixnāmiquiliztli TimedText TimedText talk Módulo Módulo discusión Accesorio Accesorio discusión Accesorio definición Accesorio definición discusión Jesucristo 0 2447 502090 495892 2022-08-03T22:24:41Z Koatochij 19758 /* Miccaquimiloliztli */ wikitext text/x-wiki {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatl |Tocaitl = Jesucristo |Ixiptli = Christ Carrying the Cross 1580.jpg |Ontetocaitl = ישוע (Jesus Nazareth) |Tlacatiliztli = [[0]]<br />[[Belen]], [[Roma Emperadoryotl]] |Miquiztli = [[30]]<br />[[Ierusalem]], [[Roma Emperadoryotl]] |Machiztli = |Neitlaniliztli = |Achtocahuitl = [[30]] - [[āxcān]] }} '''Jesucristo''' ([[greciatlahtolli]] ''Ἰησοῦς Χριστός, Iēsous Christós'', [[caxtillantlahtolli]] ''Jesucristo''; 7–2 [[y. C.]]- 30–33 [[q. C.]]), no tocayotilo '''Jesutzin itech Nazaret'''<ref>In tlahtolli ''itech'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de'' nozo ''en''(fray Alonso de Molina, ''Vocabulario en mexicana y castellana'', amoxchihualoyan ''Editorial Porrúa'', ixtli 42, Mexihco, inic 1992.). Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlalquixtiani itech'' ca ica españatlahtolli quihtoznequi ''natural de'' nozo ''nacido en''.</ref>, '''Jesus''' ahnozo ica caxtillantlahtolli '''Jesús'''. In tachcauh tlacatl in netlacentequililiztli<ref>In tlahtolli «netlacentequililiztli» quihtoznequi ica españatlahtolli ''cristianismo'', ''comunión'', ''alianza'', ''vínculo'' nozo ''iglesia''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli «centequilia, ninotla-» ca quinezcayotia ica españaltlahtolli ''vincularse'', ''concertar alianza'' ihuan itech in tlahtolli «tequilia'' ninotla-» ca quinezcayotia ''comprometerse''. Occe tlahtolli: [[cristianismo|cristianotemachtilizpan]] ihuan «netecpicholiztli» ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''congregación'', ''cristiandad'', ''iglesia'', nozo ''cristianismo''.</ref> ihuan tocayeh in centlalticpac. Ic in achi mochintin in in [[cristianotocaitl]], yeh in [[Dios ipiltzin]] ihuan inohmah inacayotiliz in [[Dios]]<ref>''Divinidad'' nozo ''Dios'' noihuan mihtoa ''Toteucyo'' nozo ''Teuctli'', ca quinezcayotia ''Dios'', ''amo'', ''jefe'', ''propietario'', ''patrón'', ''protector'', ''patrono'' nozo ''señor'' (<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/dios</u>) : :::<small> * Xiuhteuctli: ''Dios del Fuego'' (Rémi Simeon / Bernardino de Sahagún, ''Historia General de las Cosas de Nueva España'', amoxtli I, izhuatl 10, ixtli 22, amoxchihualiztli tlamachioanalizotl) / Francisco Javier Clavijero, ''Historia Antigua de México'', ixtli 154, amoxchihualoyan Porrua, S.A., tlachiucnauhyotia amoxchihualiztli, inic 1991). ::: * Yacateuctli: ''Dios del Comercio''. ::: * Tlalteuctli: ''Dios de la Tierra''. ::: * Mictlanteuctli: Dios del Inframundo.</small></ref>. Ītēnyo īpal in neltocōcāpan in tlein ― īmiquiztica īhuān īnezcaliliz― [[tēmāquīxtiliztli|ōquimmāquīxtih]] in tlācah. In [[judaísmo|judiotēmachtiliztli]] nozo judeanemachtilli<ref>In tlahtolli ''judeanemachtilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''judaísmo''. Itzintiliz huitz itech ''judea'' ihuan itech ''nemachtilli'' ca quinezcayotia ''doctrina'', ''principios'', ''sistema'', ''saber'', ''religión'', ''ideales'', ''escuela'' nozo ''movimiento'' (Michel Launey, ''Introducción a la Lengua y a la Literatura Náhuatl'', ixtli 278, UNAM). Noihuan maxiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/doctrina</u>.</ref><ref>In tlahtolli ''yolpachihuitiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''religión'', ''fe''. In ''inyolpachihuitiz in judeatlacah'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''la religión de los judíos''. 1) Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/religi%C3%B3n</u>. 2) Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><<''Nadie se acercará a mí, nadie me seguirá, nadie me acompañará, <u>nadie creerá en mí</u>, si no lo ha enviado mi amado Padre'': Ayac huel notech pohuiz, ayac huel nechhualtepotztocaz, ayac huel nechhualmohuiquiliz, <u>ayac huel nechmoneltoquiliz</u> intlacahmo Yehhuatzin, Notahtzin, in onechhualmihualih (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, pp. 96-97, Edición de Georges Baudot, UNAM, 1996)>></small>.</ref> ahtlamocuītia in iteucyo<ref>''Divinidad'' nozo ''Dios'' mihtoa ''Toteucyo'' nozo ''Teuctli'', ca quinezcayotia ''Dios'', ''amo'', ''jefe'', ''propietario'', ''patrón'', ''protector'', ''patrono'' nozo ''señor'' (<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/dios</u>) : :::<small> * Xiuhteuctli: ''Dios del Fuego'' (Rémi Simeon / Bernardino de Sahagún, ''Historia General de las Cosas de Nueva España'', amoxtli I, izhuatl 10, ixtli 22, amoxchihualiztli tlamachioanalizotl) / Francisco Javier Clavijero, ''Historia Antigua de México'', ixtli 154, amoxchihualoyan Porrua, S.A., tlachiucnauhyotia amoxchihualiztli, inic 1991). ::: * Yacateuctli: ''Dios del Comercio''. ::: * Tlalteuctli: ''Dios de la Tierra''. ::: * Mictlanteuctli: Dios del Inframundo.</small></ref><ref>In tlahtolli ''īteōyo'' huitz itech ''teoyotl'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''religiosidad'', ''espiritualidad'', ''virtud''.</ref><ref>In tlahtolli ''teoyoh'' quinezcayotia ''religioso'', ''místico'', ''sagrado'', ''divino'', ''espiritual''</ref>, in tlein ahmomomatiliztli in Dios. In [[Islam]]pan, yeh motēnēhua [[Īsā]], cē īpan in [[achtopaihtoāni]]meh<ref>Nozo ''ontlachianimeh'', ca quihtoznequi ''profeta'', adivino, vidente. Ma xiquixpohua (''lee'') nozo xicmomachizti (''consulta'') inin inepaniuhca (''vínculo'' nozo ''enlace''): <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/profeta</u></ref><ref>Noihuan ''tlayolteohuiani'' (Remi Simeon) nozo ''tlayollohteohuiani''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''yolteohuia, nitla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''vaticinar'', ''profetizar'', ''predecir'', ''adivinar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/vaticinar</u>.</ref>. Ipan<ref>In tlahtolli «Ipan» quinezcayotia ica españatlahtolli ''según'' nozo ''para''.</ref> in 'tlapanahuiliz<ref>In tlahtolli «tlapanahuiliztli» quihtoznequi ica españatlahtolli ''mayoría'', ''ventaja'' nozo ''superioridad''.</ref> in tlaneltocanimeh<ref>In tlahtolli ''tlaneltocani'' quihtoznequi ''creyente'', ''católico'', ''cristiano''.</ref>, in Jesucristo yehhuatl in iPiltzin In Toteucyo ihuan inenacayotiliz in inohmah Toteucyo. Iipan huetziliz<ref>In tlahtolli «ipan huetziliztli» quinezcayotia ica españatlahtolli ''importancia'', ''alcance''.</ref> ono no ipan in tlatocaliztli itech ca, ica imiquiliztzin ihuan tetoquilih inenohmayolitiliz, quicuitlatzacuiliz in tlachihualli tlacatl. In judeanemachtilli quicentlaza in iteucyo, ca yehhuatl teixnamiquini ica itlaman in teuctzin. Ipan in mahomanemachtilli, in oncan ixmacho in iuh ''Isa'', ittoqueh cemeh ontlachianimeh oc ye ittitilonimeh. Ipan in nematiliztli tlapanahuiliztica ipan nemoayan nemachtilcalotl, tlanelhuayotilli ipan ce tlaixpohualiztli tlahtolmelahualizotl itech in tlahcuilolli itechpa iixneciliz, Jesutzin de Nazareth yehhuatl catca ce tetlaneltoquitiani judeatlacatl ca yoltinen inic ipeuhca itech mahcuilpohualxihuitl I ipan in tlalli itech [[Galilea]] ihuan [[Judea]], ihuan mazolo ipan [[Jerusalen]] inahuac in xihuitl 30, itzintlan itepan ihcaliz in [[Poncio Pilato]]. In tlein mixmati itech Jesutzin tlazohcacea<ref>''tlazohcacea'' quinezcayotia nica ica españatlahtolli ''depende''. Ma xiquixpohua nican: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/depender</u>.</ref> achi zan iyoh itech in tlamanitiliztli<ref>In tlahtolli ''tlamanitiliztli'' quinezcayotia ''tradición'', ''costumbre''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: ::::<small><<Inic 5 capitulo: itechpa tlahtoa <u>in tlamanitiliz</u>, inic oncan nenca, in quichihuayah, in tequipanoayah in oncan mozcaltiayah, mohuapahuayan Telpochcalli: ''Capítulo 5: trata de <u>las costumbres</u>, modo de vida, lo que hacían, lo que practicaban aquellos que la escuela educaba, formaba'' (Sahagún, apéndice al L. III, pp 232 -233, ffº 31-32)>></small>.</ref> motecpichoani<ref>In tlahtolli «motecpichoani» quinezcayotia ica españa tlahtolli ''cristiano'', ''el que se congrega en base a una creencia'' nozo''el que comulga''. Noihuan mihtoa «motlacentequiliani''. In tlahtolli ''netecpicholiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cristiandad'', ''cristianismo'', ''congregación'' nozo ''iglesia''. '. In tlahtolli «netlacentequililiztli» quihtoznequi ''cristianismo'', ''comunión'', ''alianza'', ''vínculo'' nozo ''iglesia''.</ref> —mahcihui tenehualo ipan nehnelhuatl<ref>''Nelhuatl'' quinezcayotia ''raíz'' ihuan nican ''fuentes'' (neh-nelhuatl). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/fuente</u>.</ref> ahmo cristotocalizotl—, macheh<ref>In tlahtolli ''macheh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''especialmene'' nozo ''en especial''.</ref> itech in tlayehyecohtli<ref>In tlahtolli ''yehyecoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ejercitar'', ''usar''. Ipampa on, ''tlayehyecohtli'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''utilizada''.</ref> ipal<ref>In tlahtolli ''ipal'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''para'', ''en beneficio de'', ''destinado a''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small> ::::1) ::::<<Tepaltzinco Ihtlanilia, ninotla-: ''Mendigar, Solicitar para Alguien, para los Hijos del Mendigo y para sí''.>> ::::2) ::::<<Tepal Tlahtoa, ni-: ''Hablar en favor de Alguien'' nozo ''interceder por alguien''.>></small></ref> itlayocoyaliz<ref>''itlayocoyaliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''composición (de)'', ''elaboración (de)''.</ref> in teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref>, tlamachioantli<ref>Inin tlahtolli, ''tlamachioantli'' quihtoznequi ''transcritos''</ref>, ipan nematiliztli tlapanahuilizotl<ref>In tlahtolli ''tlapanahuilizotl'' quinezcayotia ''mayoritario''. Huitz itech in tlahtolli ''tlapanahuilia'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''ventaja'', ''superioridad'', ''mayoría''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/mayor%C3%ADa</u>.</ref> , inahuac<ref> In tlahtolli ''inahuac'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''cerca de'', ''hacia'' ihuan nican ''unos''.</ref>cempohualli ommahtlactli nozo ompohualli xihuitl, in iuh tepiton<ref>In tlahtolli ''tepiton'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pequeño'', ''menor'', ''minúsculo'' ''diminuto'' ihuan nican ''mínimo''. Ma xiquixpohua inin ome inepaniuhca: 1) <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/menudo</u> ihuan 2) <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/m%C3%ADnimo</u>.</ref> , zatepan imiquiliz in Jesutzin. == Jesus ipan in Yancuic Nemiquiznahuatiliztli == In tlaixcopinalli niman ye ic yehuatl ce izazanil in iyoliliz in Jesus ihuih in iuh ixneci ipan in nahui teotlahcuilolli tlatocahtli<ref>In tlahtolli ''tlatocahtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''englobado'' nozo ''incluido''. ''Englobar (una cosa)'' , ''meter'', ''introducir'', <u>''plantar''</u>, <u>''enterrar''</u>, ''sembrar'', ''cubrir'', ''acompañar (una cosa / a alguien)'', ''abarcar'', ''comprender'', ''creer'', ''pensar'', ''fingir'', ''contener'' nozo ''incluir'': toca, nitla- / tuca, nitla- (/ nite-). Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <<La soberbia <u>todo lo (gobierna / abarca)</u>, todo lo favorece: lo negro, la suciedad, el vicio: In nepoaliztli <u>ixquich quitoca</u>, ixquich in quinahnamiqui: in tlictic, in catzahuac, in tlahuelilocayotl (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, ixtli 10-11, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996).</ref> ipan in Yancuic Nemiquiznahuatiliztli, tlattalli in iuh amoxtli teoyoh ipan mochi in tetlanextililiztli ''cristotocalizotl''. In zanilli teotlahcuilotl yehhuatl in ipehualiz tachcauh ipal in iteixmatiliz in Jesutzin, ihuan quitzintia in tlehcoayan itech in tlahtolmelahualiztli ca itechpa itlacauh quichihuah in nepapan iquiyouh in cristotocaliztli. Macihui quitocatahci nelli, quitenquixtia nelhuayotica in itlaneltocaliz in tecentlaliliztli ''cristotocalizotl'' ipan in cahuitl ipan ca inin tlahcuilolli ihcuiloloc, ihuan in iixnexiliz ca<ref>In tlahtolli ''ca'' quihtonequi ica españatlahtolli ''que''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><<Habéis de saber <u>que él</u>, el adulterio quiere decir dormir en lugar de otro o acceso en cama de otro: Anquimatizqueh <u>ca yehuatl</u> in tetlaximaliztli quihtoznequi tecochian ahnozo tepehpechahciliztli (Andres de Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ihixtli 124-125, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>></small>.</ref> quinihcuac <ref>''quinihcuac'' quihtoznequi ''entonces'' nozo ''por entonces''</ref> quittayah<ref>In tlahtolli ''quittayah'' quihtoznequi ica españatlatolli ''percibían (de alguien)'', ''tenían'', ''consideraban'', ''juzgaban''. Ma xiquixpohua inon: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/tener</u>.</ref> in Jesutzin Nazaret. === Itlacatiliz ihuan ipiltiyan === [[Image:Raffael 050.jpg|thumb|In Teoyoh Cencalli (Jose, Maria ihuan Jesus, intloc Isabel ihuan ipiltzin [[Juan Bautista]], iezhuan<ref>''Teezhuan'' quinezcayotia ''parientes'' (Andrés de Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ixtli 42-43, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996).</ref> in Jesutzin ipan in iTeotlahcuilol in [[Lucas]]. Itlatlapalhuiliz in [[Rafael]], inic 1507.]] In zanilli<ref>In tlahtolli ''zanilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''relato''.</ref> pohuini itech <ref>''pohuini itech'' quihtoznequi ''referente a'', ''concerniente a'', ''propio de''.</ref> in ipiltiliz ihuan ipiltian in Jesus huitz itech zan iyoh in iTeotlahcuilol in Mateo (1,18-2,23) ihuan itech in Lucas (1,5-2,52). Ahmo oncah zanilli iuhqui ipan in inteotlahcuilol in [[Marcos]] ihuan [[Juan]]. In intlaquetzaliz<ref>In tlahtolli ''tlaquetzaliztli'' quihtoznequi ''narraciones''.</ref> in Mateo ihuan Lucas netech mixnamiqui<ref>In tlahtolli ''netech mixnamiqui'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''difieren entre sí (unas cosas con otras)''.</ref>: :::* Ipan Mateo, Maria ihuan inamic, Jose, mochantiah (quilmach, yehica ahmo zaniltihua<ref> In tlatolli ''zaniltia, ni-'' quinezcayotia ''relatar''.</ref> ahtle<ref>In tlahtolli ''ahtle'' quinezcayotia ''nada'' ihuan nican ''ningún'' (viaje).</ref> ohtoquiliztli) ipan [[Belen]]. Maria moyetztatehua<ref>''-tehua'' quinezcayotia ''súbitamente'' nozo ''inesperadamente''.</ref><ref>''In tlahtolli ''yetztiuh, nino-'' quinezcayotia ''quedarse'', ''prolongarse''.</ref> otztli ihuan Jose quiyolpepena<ref>in tlahtolli ''quiyolpepena'' quihtoznequi ''escoge'' ihuan nican ''decide'', ''resuelve''.</ref> quimacahciz<ref>In tlahtolli ''quimacahciz'' nican quihtoznequi ''repudiarla'', ''evitarla''. Ma xiquitta in tetlahtoltecpanaliztli [[Tehtlahtol 3]].</ref>, zan<ref>In tlahtolli ''zan'' nican quinezcayotia ''pero''.</ref> ce ilhuicatlaihualli<ref>In tlahtolli ''ilhuicatlaihualli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ángel'' nozo ''enviado del cielo''.</ref> quicaquiltia<ref>In tlahtolli ''quicaquiltia'' quihtoznequi nican ''le anuncia''.</ref> ipan temictli ca in iotztiliz in Maria yehhuatl itlachiuh in Teoyoliatl Yecnemilizeh ihuan quiyolteohuia<ref>In tlahtolli ''quiyolteohuia'' quinezcayotia ''profetiza'', ''predice'', ''pronostica''.</ref>, ica in itlahtol in ontlachiani [[Isaias]], ca ipiltzin yehhuatl yez in Temaquixtilani<ref>Nozo ica españatlahtolli ''Mesias''</ref> ca quitztoqueh<ref>In tlahtolli ''itztoc, nite-'' quuinezcayotia ''aguardar'', ''esperar (a alguien)''.</ref> in judeatlacah. Cequintin nahualtin<ref>In tlahtolli ''nahualtin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''magos''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/mago</u>.</ref> itech Tlacopa ahcicoh ompa Jerusalen inic quihtlanih ipampa in «itlahtohcauh in judeatlacah ca quiyecoa inic tlacatiz» ica in cealiztli inic quimoteotiz, in tlein quitequipachoa in tlahtoani itech Judea, [[Herodes in Hueyi]], ca quicentlalia tlayecoz<Ref>''Yecoa, nitla-'' quinezcayotia nican ''acabar'.'</ref> ica in chihualoni moteixnamictiani. In nahualtin, tlayacantiltin ipampa ce citlalli, ahcicoh ompa Belen ihuan quiteotiah in conetl. Yancuican, in ilhuicatlaihualli quihualmomachitia in Jose (Mt 2,13) ihuan quinohnotza itech in tetohtotzani<ref>In tlahtolli ''tohtotzani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''inminente'', ''apremiante''.</ref> tetohtoquiliztli itechpa<ref>In tlahtolli ''itechpa'' quinezcayotia ''por'' ihuan nican ''de''. Quitenehua in aquin yehhuatl in tlachihuani. </ref> Herodes, ipampa in tlein in cencalli tetlalcahuia<ref>In tlahtolli ''tlalcahuia, nite-'' quihtoznequi ''huir de alguien''.</ref> ompa Egipto ihuan monactia<ref> In tlahtolli ''nactia, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''permanecer'', ''quedarse''.</ref> oncan ixquichca in imiquiliz in tlahtoani (oc ceppa tlatlaixihmachtilli<ref>In tlahtolli ''ixihmachtia, nitetla-'' quihtoznequi ''notificar (algo, a alguien).</ref> itech Jose<ref>''Itech Jose'' quihtoznequi nican ''a José''.</ref> itechpa in ilhuicatlaihualli<ref>''Itechpa in ilhuicatlaihualli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''por el ángel''.</ref>, ca iixpan huitz ye eppa: Mt 2,19-29). Niman, Jose mocallotia itloc icencal ipan [[Nazaret]], ipan [[Galilea]]. :::* Ipan in iteotlahcuilol in Lucas, Maria ihuan Jose mochantiah ipan in ialtepeuh galileayotl in Nazaret. In itlahtollo in inepilhuahtiliz<ref>In tlahtolli ''pilhuahtia, nino-'' quinezcayotia ''concebir''.</ref> in Jesutzin moxinepanoa<ref>In tlahtolli ''xinepanoa, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''entrelazar'' ihuan huitz itech in tlahtolli ''xihuitl'' ihuan itech ''nepanoa, nino-''.</ref> nican itloc in inepilhuahtiliz in Juan Bautista ―yehica ipan inin teotlahcuilolli Maria ihuan Isabel, inantzin in Bautista, yehhuantin teezhuan<ref>In tlahtolli ''teezhuan'' quinezcayotia ''parientes''.</ref>― ihuan ipiltiliz in Jesus ixihmachtiloc in Maria itechpa in [[ilhuicatlaihualli Gabriel]] (in tlein mixmati in iuh Tetlaixihmachtiliztli: Lc 1,26-38). In tlacateuctli<ref>In tlahtolli ''tlacateuctli'' quihtoznequi ''emperador'' ( Alfonso Caso).</ref> Augusto quitenahuatia<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''mandar'', ''ordenar''. Ma xiquixpohuan inin tlahcuilolli: <<''Es mucho más necesario obedecer a modo a Dios que a los hombres que <u>ordenan</u> lo que puede ofender a Dios'': Tlapanahuia inic monequi huellacamachoz Dios, ahmo yuh tlacamachozqueh in oquichtin in <u>quitenahuatia</u> in tlein ic tlahtlacalhuiloz Dios (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, ihixtli 22-23, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>>.</ref> ce tetocaamatlaliliztli<ref>Nozo ''censo''.</ref> ipan in catlein cecentetl monequi mihcuiloz ipan itlal in piltiliztli ihuan Jose monequi ohtocaz ompa [[Belen]], ipampa yelohuaz tlaquixtiani<ref>In tlahtolli ''tlalquixtiani'' quinezcayotia ''originario'' nozo ''nativo''.</ref> itech inin tlalli. Jesutzin tlacatia ipan Belen inoc cateh itech ohtoquiliztli ihuan mahuiztililo intechpa ichcapixqueh. Lucas cahxiltia<ref>In tlahtolli ''ahxiltia, nitla-''quihtonequi ica españatlahtolli ''añadir algo'', ''completar'', ''suplir''.</ref> oc no nalquizani<ref>Inn tlahtolli ''nalquizani'' tlacueptli ica españatlahtolli'' mihtoa ''breve'', ''pasajero'', ''transitorio''.</ref> zanilli itech itexipinehuayotequiliz<ref>In tlahtolli ''xipinehuayotequi, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''circuncidar a alguien''.</ref> in Jesutzin, itech itemanaliz ipan in Teocalli<ref>In tlahtolli ''teocalli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''templo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/iglesia</u>. In tlahtolli ''calpolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''parroquia'' ihuan no ''iglesia''.</ref> ihuan ineahxitiliz itech<ref>In tlahtolli ''tetech neahxitiliztli'' quihtoznequi ''aproximación a alguien'', ''encuentro con alguien''. Ma xiquitta inon: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/encuentro</u>.</ref> in neltiliztenohnotzanimeh<ref>In tlahtolli ''neltiliztenohnotzani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''doctor'', ''teólogo'', ''padre'', ''predicador''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/te%C3%B3logo</u>.</ref> ipan in teocalli itech Jerusalen, ipan ce ohtoquiliz tlachihualli<ref>''Tlachihualli nica quinezcayotia ica españatlahtolli ''realizado'' nozo ''efectuado''.</ref> ica ontlaehualiztli<ref>In tlahtolli ''ehua, nocontla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''motivar'', ''ocasionar''.</ref> in [[Pascua]]<ref>In ''Pascua'' yehhuatl in iilhuichihualiz ipampa in itemaquixtiliz in judeatlacah itech Egipto.</ref>, in ihcuac quitecpancapohua mahtlactli omome xihuitl. Ipan in inteotlahcuilol in [[Mateo]] ihuan in [[Lucas]] neci in ome itech quizaliz<ref>In tlahtolli ''tetech quizaliztli'' quinezcayotia ''genealogía''.</ref> in Jesus (Mt 1, 2-16; Lc 3, 23-38). In itech quizaliz in Mateo tlehco ixquichca in teyacanqui<ref>In tlahtolli ''teyacanqui'' quinezcayotia ''jefe'' nozo ''patriarca''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/patriarca</u>.</ref> [[Abraham]], ihuan in itech quizaliz in Lucas ixquichca [[Adan]], in tlayacatia oquichtli ipan in Pehualiztli<ref>In tlahtolli ''pehualiztli'' quinezcayotia ''principio'', ''origen'', ''creación'' ihuan nican ''Génesis''.</ref>. Inin ome tetech quizaliztli yehhuatl neneuhqui<ref>In tlahtolli ''neneuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''idéntico'', ''igual''.</ref> intzalan [[Abrahan]] ihuan [[David]], auh mixnamiqui<ref>Nozo ica españatlahtolli ''difieren'' (se diferencian).</ref> zatepan inin tlatzacuia, yehica in in Mateo quichihua in Jesus tetoquiliani itech Salomon, inoc ca, ipan Lucas, ihuehuemecayo huallazqui itech [[Natam]], oc cequi in ipiltzihtzinhuan in David. Ipan in ome netlahtolpepechtiliztli<ref>In tlahtolli ''netlahtolpepechtiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tema'', ''argumento'', ''caso'' nozo ''materia''.</ref>, in monextia yehhuatl in itechiuhcayo<ref>In tlahtolli ''techiuhcayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ascendencia''.</ref> in [[Jose]], mahcihui ca, ipan in izanil in ipiltian, yehhuatlin zan yehhuatl oyezquia<ref>Inin ome tlahtolli ''yehhuatl oyezquia'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''habría sido él''.</ref> itahtzin neteconeuhtilizotl<ref>In tlahtolli ''neteconeuhtiliztli'' quinezcayotia ''adopción'' ihuan ''neteconeuhtilizotl'', ''adoptivo''.</ref> in Jesutzin. === Tecuaatequiliztli ihuan maxalihuiliztli === [[Image:Piero, battesimo di cristo 04.jpg|thumb|Itecuaatequiliz in Cristo, itlatlapalhuiliz in Piero della Francesca.]] In iahxihualiz in Jesutzin yolteohuiloc<ref>In tlahtolli ''yolteohuia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''adivinar'', ''predecir'', ''profetizar''.</ref> itechpa Juan Bautista (ihuehcapa teiccauh, ipan in iTeotlahcuilol i Lucas), itechpa in aquin Jesutzin ocuaatequiloc ipan in atoyatl [[Jordan]]. Inoc in tecuaatequiliztli, in iyoliauh in Toteucyo, huiloteuh, temoc ipan Jesutzin, ihuan mocac itozca in Toteucyo. Ipan in Teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref>, in Teoyoliatl quihuicac in Jesus ompa in xallah<ref>In tlahtolli ''xallah'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''arenal'' ihuan nican ''desierto'' nozo páramo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/arenal</u>.</ref>, in oncan mozauh<ref>In tlahtolli ''zahua, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ayunar'', ''privarse''.</ref> inoc ompohualli tonalli ihuan quipanahuih in maxalihuiliztli in tlein cuacueloloc<ref>''in tlein cuacueloloc'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''a las que fue sometido''.</ref> itechpa in Teoyaotl<ref>In tlahtolli ''Teoyaotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Diablo'', ''Demonio''.</ref>. Ahmo motenehua inin tlachihualiztli ipan in iTeotlahcuilol in Juan. Zatepan Jesus euh<ref>In tlahtolli ''ehua, n(i)-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''partir'', ''marcharse''.</ref> ompa [[Galilea]], mocallotih ipan [[Cafarnaun]], ihuan peuh inic quitecaquiltiz<ref>In tlahtolli ''caquiltia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''anunciar'' ihuan nican ''predicar''.</ref> in iahxihualiz in iTlahtohcayo in Toteucyo<ref>''In iTlahtohcayo in Toteucyo'' mocuepa ica españatlahtolli in iuh ''el Reino de Dios''.</ref>. === Nemiliztli ixihmachoni === Tlaahxiltilli<ref>In tlahtolli ''ahxiltia, nite-'' mocuepa in iuh ''acompañar (a alguien)'' ica españatlahtolli. Ipampa on, ''tlaahxiltilli quinezcayotia ''acompañado''.</ref> itechpa itenematilizcuicahuan<ref>In tlahtolli ''tenematilizcuini'' quinezcayotia ''seguidor'', ''partidario'', ''simpatizante'' nozo ''adepto'' ihuan huitz itech ''nematiliztli ca quihtoznequi ''pensamiento'', ''idea'', ''opinión''.</ref>, Jesutzin nehnen ipan in itlahtlal<ref>In tlahtolli ''tlalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tierra'', ''territorio'', ''área'' ihuan nican ''región''.</ref> in [[Galilea]] ihuan [[Judea]] inic quitecaquiltia in Teotlahcuilolli ihuan inic quichihua miyac tlamahuizolli<ref>In tlahtolli ''tlamahuizolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''prodigios'', ''portentos'' ihuan nica ''milagros''.</ref>. In itlatecpanaliz in itlachiuh ihuan itlanohnotz<ref>In tlahtolli ''tlanohnotztli'' quinezcayotia ''dichos'' (lo dicho).</ref> in Jesutzin mocuepa<ref>In tlahtolli ''cuepa, nino-'' quinezcayotia ''variar''.</ref> ipan in nepapan<ref>In tlahtolli ''nepapan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diversos'' nozo ''diferentes''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/diverso</u>.</ref> zanilli teotlahcuilotl<ref>In tlahtolli ''teotlahcuilotl'' quinezcayotia ''evangélico(s)''.</ref>. Ahno moteneuhtiuh quexquiccauh huehcauh<ref>In tlahtolli ''huehcahua, ni-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''durar'' nozo ''perdurar''.</ref> inemiliz ixihmachoni in Jesutzin, macihui in Iteotlahcuilol in Juan quitenenhua ca Jesus quiteochiuh<ref>In tlahtolli ''teochihua, nitla-'' quinezcayotia ''bendecir'', ''consagrar'', ''reverenciar'' nozo ''celebrar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/celebrar</u>.</ref> in 'tlamahuiztiliz<ref>In tlahtolli ''tlamahuiztiliztli'' quinezcayotia ''fiesta'', ''celebración'' nozo ''ceremonia''.</ref> xiuhyotl<ref>In tlahtolli ''xiuhyotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''anual''.</ref> in [[Pascua]]<ref>In ''Pascua'' yehhuatl in iilhuichihualiz ipampa in itemaquixtiliz in judeatlacah itech Egipto.</ref> judeayotl (Pésaj) ipan Jerusalen ipan eyi immanyotl<ref>In tlahtolli ''imman'' quinezcayotia ''momento(s)'', ''ocasión(es)'', ''oportunidad(es)'' nozo ''coyuntura(s)''.</ref>. Tel in teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref> quitenehua zan iyoh in iilhuiuh in [[Pascua]] ipan in tlein Jesutzin nemazoaltiloc<ref> In tlahtolli ''nemazoaltiloc'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fue crucificado''.</ref>. Hueyi ixeliuhcayo<ref>''Hueyi ixeliuhcayo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''gran parte (de)''.</ref> in itlachiuh in inemiliz ixihmachoni in Jesutzin tlaquetzalli<ref>In tlahtolli ''tlaquetzalli'' quinezcayotia ''narrada''.</ref> ipan in teotlahcuilolli, quimocuilia<ref>In tlahtolli ''quimocuilia'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tiene''.</ref> in iuh ittaliztli<ref>In tlahtolli ''ittaliztli'' quihtoznequi ''panorama'' ihuan nican ''escenario''.</ref> in itlal cetlancayotl<ref>In tlahtolli ''centlancayotl'' quinezcayotia ''norteño'' nozo ''septentrional''.</ref> itech Galilea, ipan in iyahualiuhcan<ref>In tlahtolli ''iyahualiuhcan'' quinezcayotia ''cercanía(s) (de)''.</ref> in hueyatl [[Tiberiades]], nozo aoztoc<ref>In tlahtolli ''aoztoc'' quinezcayotia ''lago'', [[masa de agua profunda]]. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>https://es.wikipedia.org/wiki/Laguna</u>.</ref> [[Genesaret]], macheh in altepetl [[Cafarnaum]], zan noihuan occequi, in iuh [[Corozain]] nozo [[Betsaida]]. No ihuan onteittac, ipan in huitztlan itech in tlalli, callah<ref> In tlahtolli ''callah'' nican quinezcayotia ''localidad'' nozo ''población''.</ref> in iuh [[Cana]] nozo [[Nain]], ihuan in altepemaitl<ref>''Atepemaitl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aldea''.</ref> ipan in tlein omizcaltiaya<ref>n tlahtolli ''omizcaltiaya'' quinezcayotia ''se había criado''.</ref>, [[Nazaret]], in oncan celiloc ica tezomaliliztli<ref> In tlahtolli ''tezomaliliztli'' quinezcayotia ''enemistad''.</ref> itechpa in huehcauhqueh itechanehcahuan<ref>''huehcauhqueh itechanehcahuan'' quihtoznequi ''antiguos convecinos''.</ref>. Itetlamachiztiliz<ref>In tlahtolli ''machiztia, nitetla-'' quinezcayotia ''predicar''.</ref> tohtocac<ref>''In tlahtolli ''tohtoca, ni-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''extenderse'', ''correr''.</ref> noihuan ompa [[Judea]] (ipan in iTeotlahcuilol in Juan, onteittac ipan Jerusalen ipan eyi immanyotl<ref>In tlahtolli ''immanyotl'' quinezcayotia ''oportunidad'', ''ocasión'', ''momento''.</ref> niman in ipehualiz in inemiliz ixihmachoni), ihuan itech catca ipan [[Jerico]] ihuan Betania (in oncan quiyolitih<ref>In tlahtolli ''quiyolitih'' quinezcayotia nican ''resucitó''.</ref> in [[Lazaro]]). Quicuic<ref>In tlahtolli ''quicuic'' quinezcayotia ''escogió''.</ref> in tachcauh inic itenematilizcuicahuan<ref>''In tachcauh inic itenematilizcuicahuan'' nican quinezcayotia ''a sus principales seguidores''.</ref>(tlatocayotiltin<ref>In tlahtolli ''tlatocayotilli'' quinezcayotia ''llamado''. Itzintiliz huitz itech ''tocayotia, nite-''.</ref> ipan in teotlahcuilolli «itlazohhuan»<ref>In tlahtolli ''itlazoh'' quihtoznequi ''su apóstol'', ''su preferido''.</ref>; ica greciatlahtolli, "titlantin"<ref>In tlahtolli ''titlantli'' quinezcayotia ''mensajero'' nozo ''enviado''.</ref>), ipan tlapohualli itech<ref>''Ipan tlapohualli itech'' quinezcayotia ''en número de''.</ref> mahtlactetl omontetl, in itzallan in callah itech Galilea. Ipan in tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlatzinquixtilizotl'' quinezcayotia ''sinópticos''.</ref> motenehua in tlamachiyotiliztli<ref>In tlahtolli ''tlamachiyotilizti'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''lista'' nozo ''registro''.</ref> tlatoquilih<ref>In tlahtolli ''tlatoquilih'' quinezcayotia ''siguiente''. Itzintiliz huitz itech ''toquilia, nitla-''.</ref>: [[Simon]], tlatocayotilli [[Pedro]] ihuan iteiccauh [[Andres]]; [[Santiago (in ipiltzin in) Zebedeo]] ihuan iteiccauh [[Juan]]; [[Felipe]] ihuan [[Bartolome]]; [[Tomas]] ihuan [[Mateo in tequinechicoani]]<ref>In tlahtolli ''tequinechicoani'' quinezcayotia ''recaudador'' ihuan nican ''publicano''.</ref>; [[Santiago (in ipiltzin in) Alfeo]] ihuan [[Judas Tadeo]]; [[Simon in Zelote]] ihuan [[Judas Iscariote]], in aquin zatepan quitlapiquiaya<ref>In tlahtolli ''piquia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tramar algo contra alguien'', ''traicionar a alguien en algo''.</ref> in Jesutzin (Mt 10,2-4; Mc 3,16-19; Lc 6, 13-16). Tetlamachiztih<ref>In tlahtolli ''Machiztia, nitetla-'' quinezcayotia ''predicar''.</ref> iuh<ref>In tlahtolli ''iuh'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''tanto''.</ref> ipan judeateocalli<ref>In tlahtolli ''teocalli'' quinezcayotia ''templos''; ihuan ''judeateocalli, ''sinagoga(s)''.</ref> in iuh in ilhuicatl<ref>In tlahtolli ''ilhuicatl'' quihtoznequi nican ''aire''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/aire</u>.</ref> tlatlapouhtli<ref>In tlahtolli ''tlatlapouhtli'' quinezcayotia ''abierto'', ''despejado'', ''expedito'' ihuan nican ''libre''.</ref>, ihuan in tetehuilacachtic<ref>In tlahtolli ''tetehuilacacachtic'' nozo ''te-tehuilacachtic'' motenehua ica españatlahtolli in ''masa'', in ''muchedumbre''.</ref><ref>In tlahtolli ''miecquintin'' quinezcayotia ''gente'' nozo ''gentío'', ''multitud'', ''muchedumbre'' (Bernardino de Sahagún).</ref> itloc mopalhuiaya<ref>In tlahtolli ''tetech palhuia, mo-'' quinezcayotia ''congregarse junto a alguien'', ''reunirse junto a alguien''.</ref> inic quicaquiz in itlahtol. Itzalan itlatlahtlauhtiliz<Ref>In tlahtolli ''tlatlahtlauhtiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''discurso'', ''predica'', ''exhortaciones'', ''homilia''.</ref>, mopihpiloa<ref>In tlahtolli ''pihpiloa, nino-'' quihtoznequi ''destacar'', ''auparse''.</ref> in tenyoh [[Tlahtolli itech in Tepetl]]<ref>''Tlahtolli itech in Tepetl'' quinezcayotia ''Sermón de la Montaña'' ica españatlahtolli.</ref> , ipan in iTeotlahtol in Mateo (Mt 5-7). Mo palehuih<ref>In tlahtolli ''itech palehuia nino-'' quinezcayotia ''servirse de algo'' nozo ''utilizar''.</ref> miecpa neixcuiltilli<ref>In tlahtolli ''neixcuiltilli'' nozo ''tlahtolmachiotl'' mihtoa ica españatlahtolli ''parábolas'', ''alegoría'', ''ficción'', ''adaptación''.</ref> inic quitenquixtiz<ref>In tlahtolli ''tenquixtia, nitla-'' quinezcayotia ''exponer (algo)'' ihuan nican ''explicar''.</ref> in itenematilizcuicahuan<ref>Nozo ''sus adeptos'', ''sus partidarios''.</ref> In iTlahtohcayo in Toteucyo. In itlahtolmachio in Jesutzin yehhuatl nalquizani<ref>In tlahtolli ''nalquizani'' mocuepa ica españatlahtolli in iuh ''breve'' nozo ''pasajero''.</ref> zanilli<ref>In tlahtolli ''zanilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''relato''.</ref> ca itlahtolpepechtiliz<ref>''Ca itlahtolpepechtiliz''quihtoznequi ica españatlahtolli ''cuyo contenido'' nozo ''cuya argumentación''.</ref> yehhuatl<ref>In tlahtolli ''yehhuatl'' ica españatlahtolli ''atributo elidido del verbo ser (él)''</ref> ichtacayoh<ref>In tlahtolli ''ichtacayoh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enigmático'', ''misterioso'', ''secreto'', ''íntimo'' nozo ''oculto''.</ref> (miecpa monequi zatepan tenquixtiloz itechpa Jesutzin). Quimocuilia ipan ipanocayo<ref>''Ipan ipanocayo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en general''.</ref> ce tlahtolpepechtiliztli<ref>In tlahtolli ''tlahtolpepechtiliztli''quihtoznequi ica españatlahtolli ''contenido'', ''temática'', ''sentido'' nozo ''argumentación''.</ref> nechcapacayotl<ref>In tlahtolli ''nechcapacayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''escatológico'', ''propio del más allá''. Itzintiliz huitz itech ''nachcapa'' nozo ''más allá''.</ref> ihuan neci zan iyoh ipan in teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl. Itzalan in quitlacempanahuia inic tenyoh itech cah in [[itlatlaquetzal in tlapixoani]]<ref>In ''itlatlaquetzal in tlapixoani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''la fábula'' (nozo ''parábola'') ''del sembrador''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/par%C3%A1bola</u>.</ref> (Mt 13,3-9; Mc 4,3-9; Lc 8,5-8), ca inezcayotiliz quitenquixtia Jesutzin niman ic; in ineixcuiltil in pitztli<ref> In tlahtolli ''pitztli'' nozo ''piztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''semilla'' nozo ''pepita''.</ref> ca ixhua (Mc 4,26-29); in (inexcuiltil) in iach<ref>In tlahtolli ''achtli'' quinezcayotia '''grano'' nozo ''cereal''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/grano</u>.</ref> in [[mostaza]] (Mt 13,31-32; Mc 4,30-32), in (itlahtolmachio) in cizaña (Mt 13,24-30), in in ichcatl mixpoloani<ref>In tlahtolli ''mixpoloani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''desorientada'' nozo ''perdida''.</ref> (Mt 18,12-14; Lc 15,3-7), in ineixcuiltil in tlacohtli<ref>In tlahtolli ''tlacohtli'' quinezcayotia ''siervo'', nozo ''cautivo''.</ref> ahtetlaocoliani<ref>In tlahtolli ''ahtetlaocoliani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''depiadado''.</ref> (Mt 18, 23-35), in in tlaaxqueh<ref>In tlahtolli ''tlaaxqui'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''obrero'' nozo ''salariado''.</ref> tlaihualtin ompa in xocomecamilli (Mt 20,1-16), in (itlahtolmachio) in omextin tepiltzihtzinhuan (Mt 21,28-32), in (itlahtolmachio) in xocomecamilchihuanimeh<ref>In tlahtolli ''xocomecamilchihuani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''viñador''.</ref> tlacamictianimeh<ref>In tlahtolli ''tlacamictiani'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''homicida''.</ref> (Mt 21,33-42; Mc 12,1-11; Lc 20,9-18); in (itlahtolmachio) in tlacoanotztin<ref>In tlahtolli ''tlacoanotztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''invitado''.</ref> itech in nemanamictiliztli<ref>In tlahtolli ''nemanamictiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''boda''.</ref> (Mt 22, 1-14), in in mahtlactetl ichpochtin<ref>In tlahtolli ''ichpochtli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''doncella'', ''virgen''.</ref> (Mt 25,1-13), in in talento<ref>In tlahtolli ''talento'' quitenehua ce tlacohualoni. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>https://es.wikipedia.org/wiki/Talento_(moneda)</u>.</ref> (Mt 25,14-30; Lc 19,12-27). Ome itzalan in quipanahuia inic tenyoh neci zan iyoh ipan in iteotlahcuilol in Lucas: tlahtoa<ref>In tlahtolli ''ihtoa, nitla-'' nican quinezcayotia ''versar'', ''tratar''.</ref> itech in itlahtolmachio in cualli samariatlacatl (Lc 10,30-37) ihuan in tepiltzin pródigo (Lc 15,11-32). Ipan in tlahtolmachiotl, quiyehyecoa Jesutzin miecpa ixiptli relacionadas ica in yoliliztli millotl<ref>In tlahtolli ''millotl'' ica españatñahtolli quinezcayotia nican ''campesina''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''milli''.</ref>. Quipix<ref>In tlahtolli ''Piya, nitla-'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''mantener'', ''preservar''.</ref> teixnamiquiliztli<ref>In tlahtolli ''teixnamiquiliztli'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''enfrentamiento'', ''discusión'', ''rivalidad''.</ref> ica itloc moquetzanimeh<ref>In tlahtolli ''tetloc moquetzani'' quihtoznequi ''miembro'', ''seguidor'', ''simpatizante'', ''adepto'' nozo ''partidario''.</ref> in cequih in quicempanahuia inic ittitiloni<ref>In tlahtolli ''ittitiloni'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''importante'', ''destacado'', ''considerable'', ''apreciable''.</ref> icenquizaliz<ref>In tlahtolli ''cenquizaliztli'' quinezcayotia ''clan'', ''bando'', ''camarilla'' ihuan nican ''sectas''.</ref> teoyoh<ref>In tlahtolli ''teoyoh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''religiosa(s)'', ''místico'', ''espiritual(es).</ref> in judeanemachtilli<ref>In tlahtolli ''judeanemachtilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''judaísmo''. Itzintiliz huitz itech ''judea'' ihuan itech ''nemachtilli'' ca quinezcayotia ''doctrina'', ''principios'', ''sistema'', ''saber'', ''religión'', ''ideales'', ''escuela'' nozo ''movimiento'' ((Michel Launey, ''Introducción a la Lengua y a la Literatura Náhuatl'', ixtli 278, UNAM). Noihuan maxiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/doctrina</u>.</ref>, ihuan huel macheh inhuic<ref>In tlahtolli ''tehuic'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''contra'' ihuan nican ''con''.</ref> in tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quinezcayotia ''fariseo'', ''hipócrita''.</ref>, in aquihqueh quiteilhuih<ref>In tlahtolli ''teilhuia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''acusar''.</ref><ref>In tlahtolli ''icxitoquilia, nitetla-'' noihuan quinezcayotia ''culpabilizar'', nozo ''inculpar''.</ref> in tlacaneciliztli<ref>In tlahtolli ''tlacaneciliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''hipocresía'', ''picaresca'', ''cuento''.</ref> ihuan inic<ref>In tlahtolli ''inic'' quinezcayotia ''por'' ihuan nica ''de''.</ref> ahmo quimocuitlahuiz<ref>In tlahtolli ''quimocuitlahuiz'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''cuidar'', ''observar'', ''preocuparse por algo''.</ref> in quicempanahuia inic ittitiloni<ref>In tlahtolli ''ittitiloni'' quinezcayotia ''importante'' nozo ''destacado''.</ref>itech in [[Tora]]<ref>In tlahtolli ''Tora'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''Torá''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/tor%C3%A1</u>.</ref>: in melahuacayotl<ref>In tlahtolli ''melahuacayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''justicia'' nozo ''rectitud''</ref>, in tetlaocoliztli<ref>In tlahtolli ''tetlaocoliztli'' quinezcayotia ''compasión'', ''piedad'', ''indulgencia'' nozo ''misericordia''.</ref> ihuan in netlacuauhquetzaliztli<ref>In tlahtolli ''netlacuauhquetzaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''lealtad'', ''fidelidad'', ''nobleza''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlacuauhquetza, nino-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''ser fiel'', ''ser noble''.</ref> (Mt 12, 38-40; Lc 20, 45-47). In itlanextiliz<ref>In tlahtolli ''tlanextiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''innovación'', ''originalidad'', ''revelación''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/descubrimiento</u> ihuan inin occe: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/invenci%C3%B3n</u>.</ref> in itlanohnotzaliz itech yeya ipan in netentlapaltililiztli<ref>In tlahtolli ''netentlapaltililiztli'' quihtoznequi ''firmeza'', ''determinación''.</ref> ipan in tetlazohtlaliztli intech in yaomeh (Mt 5,38-48; Lc 6, 27-36) in iuh ipan itech pachihuiliz<ref>In tlahtolli ''tetech pachihuiliztli'' quinezcayotia ''relación'', ''cordialidad''.</ref> huel pachihuini itech<ref>In tlahtolli ''itech pachihuini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cercano a''.</ref> Toteucyo in aquin quitocayotiaya ica aramtlahtolli<ref>In tlahtolli ''aramtlahtolli'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''arameo'' nozo ''lengua de Aram (cierta región de Asia). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/arameo</u></ref> ica in tlahtolli<ref>In tlahtolli ''tlahtolli'' quinezcayotia ''expresión'', ''palabra(s)'', ''manifestación'', ''verbo'' nozo ''locución''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/expresi%C3%B3n</u>.</ref> cencallotl<ref>In tlahtolli ''cencallotl'' quinezcayotia ''familiar''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''cencalli'', ca quinezcayotia ''familia''.</ref> [[Abba]] (Tetahtzin) ca ahno Marcos (Mc 14,36) ahno Pablo (Rm 8, 15; Gal 4, 6) quicuepah. Mihtoa itech<ref>In tlahtolli ''mihtoa itech'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''se trata de''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlahtoa itech'' ca quihtoznequi ''versar sobre''.</ref> ce Teotl tetech pachihuini ca quintemoa in tlachicohuiltin<ref>In tlahtolli ''tlachicohuilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''marginado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''chicohhuia, nite-'' ca quihtoznequi ''marginar (a alguien)'', ''desfavorecer'', ''discriminar''.</ref>, in tlapacholtin<ref>In tlahtolli ''tlapacholli'' quinezcayotia ''oprimido'', ''humillado'', ''supeditado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''pachoa, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''humillar'', ''subordinar'', ''someter''.</ref> (Lc 4, 18) ihuan in tlapilchihuanimeh<ref>In tlahtolli ''tlapilchihuani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pecador''.</ref> (Lc 15) inic quimaniliz<ref>In tlahtolli ''inic quimaniliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''para ofrecerles''.</ref> itlaocol<ref>In tlahtolli ''tlaocolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''piedad'', ''clemencia'', ''indulgencia'', ''perdón'' nozo ''misericordia''.</ref>. In itlatlauhtiloca in Totahtzin (Mt 6,9-13: Lc 11,1-4), ca quimixtlatilih<ref>In tlahtolli ''ixtlatilia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''indicar'' nozo ''recomendar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/recomendar</u>.</ref> quiyehyecoz<ref>In tlahtolli ''yehyecoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''utilizar'', ''ejercitar'' nozo ''practicar''.</ref> in itetlazohtlacahuan<ref>In tlahtolli ''tetlazohtlacauh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fiel'' nozo ''seguidor''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><u>A ti y a todos... los fieles a mi persona que me invoquen...</u>: In tehhuatl ihuan in ixquichtin... in notetlazohtlatlacahuan in notechmotzahtzilia... (Nican Mopohua).</small></ref>, yehhuatl machoni<ref>In tlahtolli ''machoni'' quinezcayotia ''clara'', ''comprensible'' nozo ''patente''.</ref> itlanohnotzaliz<ref>In tlahtolli ''tlanohnotzaliztli'' quinezcayotia ''manifestación'', ''expresión'', ''testimonio'', ''declaración''.</ref> inin itech pachihuiliz<ref>In tlahtolli ''tetech pachihuiliztli'' quinezcayotia ''cercanía'', relación''.</ref> in Toteucyo achto tlatenehualli. ===Tlamahuizolli tlanohnotztli ipan in teotlahcuilolli=== [[Image:Giotto di Bondone 021.jpg|thumb|''In ineyolitiliz in Lazaro'' itechpa [[Giotto]] di Bondone (mahcuilpohualxihuitl XIV]] Ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''según''.</ref> in teotlahcuilolli, inoc<ref>In tlahtolli ''inoc'' quinezacayotia ica españatlahtolli ''durante''.</ref> itetlayecoltiliz<ref>In tlahtolli ''tetlayecoltiliztli'' quihtoznequi ica españatñahtolli ''ministerio'', ''tarea'', ''servicio''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/ministerio</u>.</ref> Jesutzin quichiuh nepapan<ref>In tlahtollli ''nepapan'' quinezcayotia ''diversos'', ''varios.</ref> tlamahuizolli. Ipan tlacempoaliztli<ref>In tlahtolli ''Ipan tlacempoaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en suma''.</ref>, ipan in nahui teotlahcuilolli teocaltlatlalizotl<ref>In tlahtolli ''teocaltlatlalizotl'' quinezcayotia ''canónico''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/can%C3%B3nico</u>. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatlaliztli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''disposición'', ''regla'', ''precepto''.</ref> mopohua cempohualtetl onchicontetl tlamahuizolli, itech in catlein<ref>In tlahtolli ''itech in catlein'' quinezcayotia ''de los cuales''.</ref> mahtlactli onnahui yehhuatl<ref>In tlahtolli ''yehhuatl'' ica españatlahtolli quitenehua in ''atributo del verbo ser''.</ref> tehuelquetzaliztli<ref>In tlahtolli ''tehuelquetzaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''curaciones''.</ref> itech nepapan<ref>In tlahtolli ''nepapan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''varias'', ''diversas'' ihuan nican ''distintas''.</ref> cohcoliztli<ref>In tlahtolli ''cohcoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enfermedades''.</ref>, macuilli nahualtlahtoliztli<ref>In tlahtolli ''nahualtlahtoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sortilegios'', ''conjuros'' nozo ''exorcismos''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/exorcismo</u>.</ref>, eyi teyolitiliztli<ref>In tlahtolli ''teyolitiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''resurrecciones''.</ref>, ome tlamahuizoll ica<ref>In tlahtolli ''ica'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''de''.</ref> ixneciliztli<ref>In tlahtolli ''ixneciliztli'' nican ica españatlahtolli quinezcayotia ''tipo'', ''apariencia'', ''forma'', ''tipo''.</ref> yuhquizani<ref>In tlahtolli ''yuhquizani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''natural''.</ref> ihuan eyi nezcayotl<ref>In tlahtolli ''nezcayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''signo'', ''marca'', ''señal''.</ref><ref>Nozo ''machiotl'', caquihtoznequi ica españatlahtolli ''símbolo''.</ref> ixquihquizani<ref>In tlahtolli ''ixquihquizani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''raro'', ''extraordinario'', ''insólito'' nozo ''sorprendente''.</ref>. :::* In teotlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''teotlahcuilolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''evangelio'' ihuan nican ''evangelios''.</ref> quipohua<ref>In tlahtolli ''pohua, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''narrar''.</ref> in tlatoquiliani<ref>In tlahtolli ''in tlatoquiliani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''siguiente'', ''la que sigue''.</ref> tehuelquetzaliztli<ref>In tlahtolli ''tehuelquetzaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sanación'', ''curación''.</ref> mahuizauhqui<ref>In tlahtolli ''mahuizauhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''maravilloso'', ''sorprendente'', ''admirable'' ihuan nican ''milagrosas''.</ref> tlachiuhtli<ref>In tlahtolli ''tlachiuhtli'' ica españatlahtolli nican quinezcayotia ''obradas''.</ref> itechpa Jesutzin: ::::1. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite- (/nitla-) quinezcayotia ica españatlahtolli ''sanar'', ''curar''.</ref> itlepohpocaliz<ref>In tlahtolli ''tlepohpocaliztli'' quinezcayotia ''fiebre'', ''calentura'', ''hipertermia''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/fiebre</u>. Itzintiliz huitz itech ''pohpoca, ni-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''estar ardiendo''.</ref> in imonnan<ref>In tlahtolli ''monnnantli'' nozo huehxiuhtli quinezcayotia ''suegra''.</ref> in [[Pedro]], ipan ichan ipan [[Cafarnaum]], inic quicui itech imahtzin<ref>In tlahtolli ''imahtzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su mano''.</ref> (Mc 1,29-31; Mt 5,14-15; Lc 4,38-39). ::::2. Quihuelquetz<ref>In tlahtolli ''huelquetza, nite-'' qihtoznequi ica españatlahtolli ''sanar'' nozo ''curar (a alguien).</ref> ce teocohcox<ref>In tlahtolli ''teocohcox'' nozo ''teocohcoxqui'' quinezcayotia ''leproso'' nozo ''albarazado''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://dle.rae.es/?id=1VFfPkR</u>. In tlahtolli ''teocohcoliztli'' quihtoznequi ''lepra'' nozo ''albarazo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/lepra</u> ihuan <u>http://buscon.rae.es/drae/srv/search?id=Z261KADNbDXX2MFhkwrV</u>.</ref> galileatlacatl ica<ref>In tlahtolli ''ica'' nican ica españatlahtolli quinezcayotia ''mediante''.</ref> in tlahtolli ihuan in itetlatzitzquililiz<ref>In tlahtolli ''tetlatzitzquililiztli'' quinezcayotia ''toque'', ''roce'' ihuan nican ''contacto''.</ref> in imahtzin<ref>In tlahtolli ''imahtzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su mano''.</ref> (Mc 1,40-45; Mt 8,1-4; Lc 5,12-16). ::::3. Quihuelquetz ce nacayomihmicqui<ref>In tlahtolli ''nacayomihmicqui'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''paralítico'', ''paraplégico'' nozo ''tullido''.</ref> ipan [[Cafarnaum]] ca ixihmachtiloc<ref>In tlahtolli ''ixihmachtiloc'' quihtoznequi ''le fue presentado'' ica españatlahtolli. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ixihmachtia, nitete-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''presentar alguien a otro''.</ref> ipan ce cacaxtli<ref>In tlahtolli ''cacaxtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''camilla'', ''parihuela'' nozo ''palanquín''.</ref> ihuan in aquin oquipohpolhuiaya<ref>In tlahtolli ''oquipohpolhuiaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''le había perdonado (algo)''.</ref> itlahtlacol, inic quinahuatia<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quinezcayotia ''ordena''.</ref> ca moquetzani<ref>In tlahtolli ''moquetzani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se levantara'' nozo ''se levantase'' (pretérito imperfecto de subjuntivo). In tlahtolli ''moquetzani'' quihtoznequi ''se levante'' (presente de subjuntivo). In tlahtolli ''omoquetzni'' quinezcayotia ''se haya levantado'' (pretérito compuesto de subjuntivo). In tlahtolli ''omoquetzani'' quihtoznequi ''se hubiera levantado'' (pretérito pluscuamperfecto de subjuntivo).</ref> ihuan huiani<ref>In tlahtolli ''huiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''se fuera'' nozo ''se fuese'' (pret. imperfecto de subjuntivo).</ref> ompa ichan (Mc 2, 1-12; Mt 9,1-8; Lc 5,17-26). ::::4. Quihuelquetz ce tlacatl ica <ref>In teotlahcuilolli quihtoa ''maitl ahuacqui'', zan inin cohcoliztli motocayotia ica españatlahtolli ''queratosis''.</ref> in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref> ipan ce judeateocalli<ref>In tlahtolli ''judeateocalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sinagoga'' ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''teocalli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''templo'', ''mezquita'', ''sinagoga''.</ref>, ica in tlahtolli (Mc 3,1-6; Mt 12,9-14;Lc 6,6-11). ::::5. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite- (/nitla-) quinezcayotia ica españatlahtolli ''sanar'', ''curar''.</ref> ce cihuatl ca quipihpitza<ref>In tlahtolli ''pihpitza, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''padecer''.</ref> ezmoloniliztli<ref>In tlahtolli ''ezmoloniliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''hemorragias'' nozo ''flujo de sangre''.</ref>, ca mohuelquetz inic quitzitzquiliz in itlaquen in Jesutzin (Mc 5,25-34; Mt 9,18-26; Lc 8,40-56). ::::6. Quipahtilih ce tzatzanontli<ref>In tlahtolli ''tzatzanontli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sordomudo''.Itzintiliz huitz itech ''tzatza'' nozo ''tzatzatl'' ca quihtoznequi ''sordo'' ica españatlahtolli ihuan itech ''nontli'' ca quihtoznequi ''mudo''.</ref> ipan in [[Decapolis]] inic caquia<ref>In tlahtolli ''inic caquia'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''metiéndole'' ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''aquia, nitla-'' ca quihtoznequi ''meter (algo)'' nozo ''introducir''.</ref> in imahpilhuan ihtec in inacaz, inic chicha<ref>In tlahtolli ''inic chicha'' quinezcayotiaica españatlahtolli ''escupiendo''.</ref>, inic quitzitzquia in inehnepil<ref>In tlahtolli ''inic quitzitzquia in inehnepil'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tocándole la lengua''.</ref> ihuan inic quihtoa<ref>In tlahtolli ''inic quihtoa'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''diciendo''.</ref>: «Effata», ca quinezcayotizquia ‘ximotlapo’<ref>In tlahtolli ''ximotlapo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''abrete'', ''destápate''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlapoa, nite-'' ca quinezcayotia ''destapar (a alguien)''.</ref> (Mc 7,31-37). ::::7. Quihuelquetz ce ixtepetla<ref>In tlahtolli ''ixtepetla''nozo ''ixpopoyotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ciego'' nozo ''invidente''.</ref> ipan [[Betsaida]] inic quitemili<ref>In tlahtolli ''temilia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aplicar (algo, a alguien)'', ''imponer (algo, a alguien)'', ''poner (algo sobre alguien)'' (Bernardino de Sahagún).</ref> chichitl ipan iixtelolo ihuan inic quitemilia in imahtzin (Mc 8,22-26). ::::8. Quihuelquetz in [[Bartimeo]], in ixpopoyotl itech [[Jerico]] (Mt 20,29-34; Mc 10,46-52; Lc 18,35-45). ::::9. Quihuelquetz huehcapa<ref>In tlahtolli ''huehca'' nozo ''huehcapa'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''lejos'', ''de lejos'', ''a distancia''.</ref> in iahach<ref>In tlahtolli ''ahachtli'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''criado'', ''sirviente''.</ref> in [[centurion]]<ref>In ''centurion'', nozo ''centurión'' ica españatlahtolli, yehhuatl ce teyacanqui teyaochiuhqui itech [[Roma]] ca quinyacana macuiltemeh ompohualtemeh oquichtin.</ref> itech [[Cafarnaum]] (Mt 8,5-13, Lc 7,1-10, Jn 4,43-54; Jn 4,43-54). ::::10. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite- (/nitla-) quinezcayotia ica españatlahtolli ''sanar'', ''curar''.</ref> ce cihuatl ca itech catca tepotzo<ref>In tlahtolli ''tepotzo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''encorvada'', ''jorobada'', ''cheposa'', ''gibosa''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tepotzotl'' ca quihtoznequi ''joroba'', ''giba'', ''chepa''.</ref> ihuan ahmo momelauhtahcia<ref>In tlahtolli ''ahmo momelauhtahcia'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''no podía enderezarse'', ''no alcanzaba a enderezarse''.</ref>, ica in tlahtolli ihuan ica in itetlatemililiz<ref>In tlahtolli ''tetlatemililiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''aplicación''. Itzintiliz huit itech in tlahtolli ''temilia, nitetla-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''aplicar (algo, a alguien)'', ''superponer'', ''sobreponer'', ''imponer (algo, a alguien)'', ''poner (algo, sobre alguien)'', ''arrimar'', ''fijar'' (Bernardino de Sahagún). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/aplicar</u>.</ref> in imahtzihtzinhuan<ref>In tlahtolli ''imahtzihtzinhuan'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''sus manos''.</ref> (Lc 13,10-17). Inin tehuelquetzaliztli mochiuh<ref>In tlahtolli ''chihua, mo-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''suceder'', ''ocurrir'', ''tener lugar''.</ref> noihuan in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref> ihuan ipan ce judeoteocalli<ref>In tlahtolli ''teocalli'' quinezcayotia ''templos''; ihuan ''judeateocalli, ''sinagoga(s)''.</ref>. ::::11. Quihuelquetz ce chiahuizayoh<ref>In tlahtolli ''chiahuizayoh'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''hidrópico'' nozo ''seroso''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''chiahuizatl'' ca ica españatlahtolli quihtoznequi ''humor'', ''pus'', ''serosidad''.</ref> in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref>, ipan inchan cemeh in tachcahuan<ref>In tlahtolli ''tachcauh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''principal''.</ref> tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quinezcayotia ''fariseo'', ''hipócrita''.</ref> (Lc 14, 1-6). ::::12. Quinhuelquetz<ref>In tlahtolli ''huelquezta, nite-'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''curar'' nozo ''sanar''.</ref> mahctlactetl teocohcoxqueh<ref>In tlahtolli ''teocohcox'' nozo ''teocohcoxqui'' quinexcayotia ica españatlahtolli ''leproso''.</ref>, ca mixnepanoh<ref>In tlahtolli ''ixnepanoa, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''coincidir'', ''hallar'', ''encontrar''.</ref> itech ohtli ompa Jerusalen, ica in tlahtolli (Lc 17,11-19). ::::13. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite-'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''curar'' nozo ''sanar''.</ref> ce oquichtli ca cahxiltiaya<ref>In tlahtolli ''ahxiltia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cumplir'', ''completar'' ihuan nican ''llevar a término''.</ref> ompohualtetl onchicuetetl xihuitl cohcoxqui, ipan Jerusalen, in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref> (Jn 5,1-9). ::::14. Quihuelquez ce ixtepetla<ref>In tlahtolli ''ixtepetla'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ciego'' nozo ''invidente''.</ref> itech piltiliztli<ref>In tlahtolli ''itech piltiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de nacimiento''.</ref> inic itech quimatiloa zoquitl ihuan chichitl<ref>In tlahtolli ''inic itech quimatiloa zoquitl ihuan chichitl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''untando sobre él lodo y saliva''.</ref>, zatepan in catlein<ref>In tlahtolli ''zatepan in catlein'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''tras lo cual''.</ref> quinahuatih<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''le ordenó''.</ref> mopacaz ipan iacax in Siloe<ref>In tlahtolli ''iacax in Siloe'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''piscina de Siloé''. In tlahtolli ''acaxtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''piscina'', ''alberca'', ''aljibe'' nozo ''depósito de agua''.</ref> (Jn 9,1-12). :::* Ipan in teotlahcuilolli teocaltlatlalizotl<ref>In tlahtolli ''Ipan in teotlahcuilolli teotlatlalizotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''en los evangelios canónicos''.</ref> ixneci, n(i)-<ref>In tlahtolli ''ixneci'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aparecer'', ''mostrarse'', ''resultar''.</ref> macuilli zanilli<ref>In tlahtolli ''zanilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''relato'', ''charla'', ''diálogo'', ''conversación''.</ref> itech itehualquixtiliz<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''expulsar'', ''arrojar''.</ref> in teoyoliameh<ref>In tlahtolli ''teoyoliatl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''espíritu''.</ref> tlahtlacolcatzahuac<ref>In tlahtolli ''tlahtlacolcatzahuac'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''impurezas'', ''impurezas del pecado'', ''manchas del pecado''.</ref> (nahualtlahtoliztli<ref>In tlahtolli ''nahualtlahtoliztli'' quinezcayotia ''sortilegio'' ihuan nican ''exorcismos'',</ref>) quichiuh<ref>In tlahtolli ''quichiuh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''realizadas'', ''efectuadas''.</ref> itechpa Jesutzin<ref>In tlahtolli ''itechpa Jesutzin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''por Jesús''.</ref>: ::::1. Quihualquixtih<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''expulsar'', ''arrojar''.</ref> ce teoyaotlin tlahtolli ''teoyaotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ipan in judeateocalli<ref>In tlahtolli ''judeateocalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sinagoga''.</ref> itech [[Cafarnaum]] (Mc 1,21-28; Lc 4,31-37). ::::2. Quihualquixtih ce tlacatecolotl ipan in tlalli<ref>In tlahtolli ''tlalli'' quinezcayotia ''tierra'', ''región'', ''área''.</ref> itech Gerasa (Mt 8,28-34; Mc 5,1-21; Lc 8,26-39). ::::3.Quihualquixtih occequi ca quimocuiliaya<ref>In tlahtolli ''quimocuiliaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''tenía'' ihuan nican ''poseía''.</ref> in tecihuaconeuh in ce cihuatl sirofeniciatlacatl (Mt 15,21-28; Mc 7,24-30). ::::4. Quihualquixtih occequi ca quichihchinatzaya<ref>In tlahtolli ''chihchinatza, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''atormentar''.</ref> ce cuehcuechmicqui<ref>In tlahtolli ''cuehcuechmicqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''epiléptico''. In tlahtolli ''cuehcuechmiquiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''epilepsia'', ''espasmos'', ''convulsiones''.</ref> (Mt 17,20-24; Mc 9,14-27; Lc 9,37-43). ::::5. Quihualquixtih ce «teoyaotl nontli» (Lc 11,14; Mt 12,22). Oc no, oncah nepapan<ref>In tlahtolli ''nepapan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diversos'', ''varios''.</ref> tlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''tlahcuilolli'' quinezcayotia ''texto'' ihuan nican ''pasajes''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/pasajes</u>.</ref> ca quichihua tlatenehualiztli<ref>In tlahtolli ''tlatenehualiztli'' quinezcayotia ''referencia'' nozo ''mención''.</ref> ica ixneciliztli<ref>In tlahtolli ''ica ixnexiliztli'' quinezcayotia ''de modo'', ''con apariencia''.</ref> tlatematini<ref>In tlahtolli ''tlatemmatini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''genérico'', ''vago'', ''indefinido'' nozo 'inconcreto''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tentli''.</ref> in itenahualtlahtoliz in Jesutzin (Mc 1,32-34;Mc 3,10-12). :::* Ipan in teotlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''ipan in teotlahcuilolli'' quihtoznequi ''según los evangelios''.</ref>, Jesutzin quichiuh eyi teyolitiliztli<ref>In tlahtolli ''yolitia, nite-'' quinezcayotia ''resucitar''.</ref>: ::::1. Quiyolitih ce cihuaconetl ica mahtlactetl omontetl xihuitl, in itecihuaconeuh in [[Jairo]] (Mc 5,21-24, Mt 9,18-26, Lc 8,40-56). Jesutzin quinelihtoh<ref>In tlahtolli ''nelihtoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''afirmar'', ''asegurar''.</ref> ca in cihuaconetl ahmo itech catca<ref>In tlahtolli ''itech cah'' quinezcayotia ''estar'' ica españatlahtolli.</ref> micqui, zan yeh icel cochqui (Mt 9,24;Mc 5,39;Lc 8,52). ::::2. Quiyolitih in iteconeuhtzin in icnocihuauh<ref>In tlahtolli ''icnocihuauh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''viuda''.</ref><ref>Nozo ''ioquichmiccauh'', ca quihtoznequi noihuan ica españatlahtolli ''viuda''.</ref> in [[Nain]] (Lc 7,11-17). ::::3. Quiyolitih in Lazaro itech Betania<ref>In tlahtolli ''(tlalquixtiani) itech Betania'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de Betania'', ''(originario) de Betania''. ''(nativo) de Betania''.</ref>. (Jn 11,1-44). :::* Jesutzin quichiuh noihuan, ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''según''.</ref> in teotlahcuilolli, ome tlamahuizolli<ref>In tlahtolli ''tlamahuizolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''prodigios'', ''milagros'', ''portentos''.</ref> ica ixneciliztli<ref>In tlahtolli ''ixneciliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''forma'', ''apariencia'' ihuan nican ''tipo'', nozo ''modo''.</ref> yuhquizani<ref>In tlahtolli ''yuhquizani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''natural''.</ref>, ipan in tlein quinextia<ref>In tlahtolli ''nextia, nitla-'' ''poner de manifiesto'', ''mostrar'' ica españatlahtolli.</ref> in itlazohcacealiz<ref>In tlahtolli ''tlazohcacealiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''obediencia''.</ref> in chicahuacayotl yuhquizani<ref>In tlahtolli ''chicahuacayotl yuhquizani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fuerzas naturales''.</ref> (in hueyatl ihuan in ehecatl) itzintlan iteixmauhtiliz<ref>In tlahtolli ''teixmauhtiliztli'' quinezcayotia ''poder'', ''autoridad'', ''supremacía''.</ref>: ::::1. Jesutzin quinahuatih in ahtlahtlacamahmaniliztli<ref>In tlahtolli ''ahtlahtlacamahmaniliztli'' quinezcayotia ''tempestad'' ica españatlahtolli ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ahtlacatl'' ihuan itech in tlahtolli ''maniliztli''.</ref> ca cehui<ref>In tlahtolli ''cehui, -'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''calmarse'' ihuan ipan in tlahcuilolli ''se calme''.</ref> ihuan inin<ref>In tlahtolli ''inin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ésta''.</ref> tlazohcacea<ref>In tlahtolli ''tlazohcacea, ni-'', quinezcayotia ica españatlahtolli ''obedecer'' ihuan ipan in tlahcuilolli quinezcayotia ''se someten''.</ref> (Mt 8,23-27; Mc 4,35-41; Lc 8,22-25). ::::2. Jesutzin nehnen ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''sobre'', ''a través de''.</ref> in atl (Mt 14,22-33; Mc 6,45-52; Jn 6,16-21). :::* Eyi machiotl<ref>In tlahtolli ''machiotl'' quinezcayotia ''símbolos'' ihuan nican ''signos''.</ref> ixquihquizani<ref>In tlahtolli ''ixquihquizani'' quitoznequi ica españatlahtolli ''extraordinarios'', ''insólitos'', ''desacostumbrados''.</ref>, ca quimocuilia ce tlanezcayotiliztli huel<ref>In tlahtolli ''huel'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''muy'', ''bien'', ''acusadamente''.</ref> ixihmachtililoni<ref>In tlahtolli ''ixihmachtililoni'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''simbólico'', ''representativo'', ''alegórico'', ''metafórico''.</ref>: ::::1. Tlamiequililiztli<ref>In tlahtolli ''tlamiequililiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''multiplicación''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''miequilia, nitla-'' ca quinezcayotia ''multiplicar'', ''agrandar'', ''aumentar''.</ref> itech in [[yoltextli]]<ref>In tlahtolli ''yoltextli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pan'' nozo ''masa''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/pan</u>.</ref> ihuan intech in mihmichtin. Yelohua<ref>In tlahtolli ''yelohua'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''es (impersonal del verbo ser)''.</ref> in icel<ref>In tlahtolli ''icel'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''único''.</ref> in mochin<ref>In tlahtolli ''mochin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''todos (no pluralizables)''.</ref> in itlamahuizol in Jesutzin ca ihcuiloloc itechpa in izqui<ref>In tlahtolli ''izqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''totalidad (de)''.</ref> in teotlahcuilolli (Mc 6,32-44; Mt|14,13-21; Lc 9,10-17; Jn 6,1-13). Mochihua<ref>In tlahtolli ''mochihua'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sucede'', ''ocurre''.</ref> ipan ome immanyotl<ref>In tlahtolli ''immanyotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ocasion'', ''circunstancia'', ''momento'', ''oportunidad''.</ref> ipan in iTeotlahcuilol Marcos (8,1-10) ihuan in iTeotlahcuilol in Mateo (15,32-39). ::::2. In michmaliztli<ref>In tlahtolli ''michmaliztli'' quinezcayotia ''pesca'' ica españatlahtolli.</ref> ahneltoconi<ref>In tlahtolli ''ahneltoconi'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''milagrosa'', ''prodigiosas'', ''inverosímil'', ''increíble''.</ref> (Lc 5,1-11; Jn 21,1-19). ::::3. In tlacuepaliztli<ref>In tlahtolli ''tlacuepaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''conversión'', transformación''.</ref> itech in atl<ref>In tlahtolli ''itech atl'' quinezcayotia ''del agua''.</ref> ipan xocomecaayotl<ref>In tlahtolli ''xocomecaaytol'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vino''.</ref> ipan in nemanamictiliztli<ref>In tlahtolli ''nemanamictiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''bodas'', ''nupcias''.</ref> itech [[Cana]] (Jn 2,1-11). Ipan inin cahuitl<ref>In tlahtolli ''ipan inin cahuitl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en ese periodo''.</ref>, in neltiliztenohnotzanimeh<ref>In tlahtolli ''neltiliztenohnotzani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''doctor'', ''predicador'', ihuan nican ''escriba''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/escriba</u>.</ref>, tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fariseo'', ''hipócrita'', ''falso''.</ref> ihuan occequintin, quitlamih<ref>In tlahtolli ''tetech tlamia, nitla-'', quihtoznequi ica españatlahtolli ''atribuir (a alguien, algo)</ref> itech ce tetlapiquiliztli<ref>In tlahtolli ''itech ce tetlapiquiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a una confabulación'', ''a un complot'', '' a una conspiración'', '' a una maquinación''.</ref> itloc in Tlacatecolotl<ref>In tlahtolli ''Tlacatecolotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Belcebú'', ''Satán''.</ref> inin teixmauhtiliztli<ref>In tlahtolli ''teixmauhtiliztli'' quinezcayotia ''poder'', ''autoridad'', ''supremacía''.</ref> inic quihualquixtiz<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''expulsar'' nozo ''echar''.</ref> in teoyaohuan. Jesutzin momapatlac<ref>In tlahtolli ''mapatla, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''defenderse'', ''resistirse''.</ref> neixnahualiztica<ref>In tlahtolli ''neixnahualiztica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enérgicamente'', ''con determinación'', ''decididamente''.</ref> ihuic<ref>In tlahtolli ''ihuic'' quinezcayotia ''contra'' ica españatlahtolli ihuan nican quihtoznequi ''de''.</ref> inin teteilhuiliztli<ref>In tlahtolli ''teilhuia, nite-'' quinezcayotia ''acusar (a alguien, ante otros).</ref>. ipan in zanilli teoihcuilolotl, Jesutzin ahmo zan quimocuilia in teixmauhtiliztli itech quihualquixtix teoyaohuan, zan yeh ca quimacac inin teixmauhtiliztli in itetlazohtlacahuan. Noihuan<ref>In tlahtolli ''noihuan'' quinezcayotia ''aun'', ''también'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/aun</u>.</ref>, motenehua in iimmanyo<ref>In tlahtolli ''immanyotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''oportunidad'', ''circunstancias'', ''coyuntura'' ihuan nican ''caso''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/ocasi%C3%B3n</u>.</ref> in ce oquichtli ca, in ahtle<ref>In tlahtolli ''in ahtle'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sin''.</ref> yelohuaz itenematilizcuini<ref>In tlahtolli ''tenematilizcuini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''simpatizante'', ''adepto'', ''seguidor''.</ref> in Jesutzin, quihualquixtiaya mahcehualtiliztica<ref>In tlahtolli ''mahcehualtiliztica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''con éxito''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''mahcehualtiliztli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''éxito'', ''fortuna'', ''recompensa'', ''merecimiento''.</ref> teoyaohuan ipan itocatzin. === Iuhquin necuepaliztli === [[Image:Transfiguration Raphael.jpg|thumb|Inecuepaliz in Jesutzin, itechpa [[Rafael Sanzio|Rafael]] (mahcuilpohualxihuitl inic XVI).]] In teotlahtolli teocaltlatlalizotl quipohua ca Jesutzin tlehcoc ompa ce tepetl inic moteochihuaz intloc cequintin itlazohhuan, ihuan inoc moteochihuaya iuhquin mocuep in ineix; ihuan itlaquen iuhquin mocuep iztac ihuan motonameyotih. Onezqueh itlocpa in yehuatl Moises ihuan Elias. In itlazohhuan cochiah inoquic, zan inic mihixtia quittaqueh in Jesutzin intloc Moises ihuan Elias. Pedro quipitz ca quichihuani eyi xahcalli: impal Jesutzin, Moises ihuan Elias. Niman nez ce mixtli ihuan mocac ce tozcatl yectli, ca quihtoh: «Inin yehhuatl noConeuhtzin notlazoh, ma xiccaquican». In itetlazohtlacahuan ahmo quinohnotzqueh in tlein oquittacah. === Netoliniliztli === ==== Calaquiliztli ipan Jerusalen ihuan itlachipahualiz in Teocalli ==== [[Image: Giotto - Scrovegni - -27- - Expulsion of the Money-changers from the Temple.jpg|thumb|Inhualquixtiloca<ref>In tlahtolli ''inhualquixtiloca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ex5pulsión (padecida por alguien)''.</ref> in motlapatlatilianimeh<ref>In tlahtolli ''motlapatlatilianimeh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''mercaderes'', ''tratantes'.</ref> itech in teocalli, ipan in itlachihualiz<ref>In tlahtolli ''tlachihualiztli'' quinezcayotia ''ejecución'', ''creación'' ihuan nican ''interpretación''.</ref> in [[Giotto]] (mahcuilpohualxihuitl inic XIII- inic XIV).]] Ipan in nahui teotlahcuilolli, Jesutzin yah<ref>In tlahtolli ''yah'' quihtoznequi ''fue'' ica españatlahtolli.</ref> itloc itetlazohtlacahuan<ref>In tlahtolli ''itloc itetlazohtlacahuan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''con sus discípulos''.</ref> ompa [[Jerusalen]] inic quichihuaz oncan in ilhuitl itech in [[Pascua]]. Calac ipan icuitlapan ce [[asno]], ipampa ca<ref>In tlahtolli ''ipampa ca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''por que'' ihuan nican noihuan ''para que''.</ref> neltililoni<ref>In tlahtolli ''neltililoni'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fuera llevada a cabo (algo)''.</ref> in itlahtol in tenahualcaquini<ref>In tlahtolli ''tenahualcaquini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vidente'' nozo ''profeta''.</ref> [[Zacarias]] (Zc 9:9: «Iz catqui ca motlahtohcauh huallauh motlocpa<ref>In tlahtolli ''motlocpa'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a ti''.</ref>, yolceuhqui<ref>In tlahtolli ''yolceuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''manso'', ''dócil''.</ref> ihuan tlehcoc<ref>In tlahtolli ''tlehcoc'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''subido'', ''montado'', ''aupado'', ''encaramado''.</ref> ipan ce asno, ipan ce asnoconetl<ref>In tlahtolli ''asnoconetl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pollino''.</ref>, ce iconeuh in tequitilizyolqui. <ref>In yancuictlahtolli ''tequitilizyolqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''animal de carga''.</ref>»). Hualceliloc<ref>In tlahtolli ''hualceliloc'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fue recibido'', ''fue acogido''.</ref> itechpa ce miecquintin<ref>In tlahtolli ''miecquintin '' ica españatlahtolli quihtoznequi ''gentío'', ''multitud'' nozo '''muchedumbre'' (Bernardino de Sahagún).</ref>, ca quitimaloh<ref>In tlahtolli ''timaloa, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''aclamar'', ''exaltar'', ''vitorear'', ''ensalzar''.</ref> in iuh «ipiltzin in David» (tel<ref> In tlahtolli ''tel'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sin embargo''.</ref> ipan in iTeotlahcuilol in Lucas timaloloc zan iyoh itechpa itlazohhuan). Ipan in inteotlahcuilol in Lucas ihuan Juan, Jesutzin timalolo in iuh tlahtoani. Ipan in Teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref>, niman ic<ref>In tlahtolli ''niman ic'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''a continuación''.</ref> yah ompa in Teocalli itech Jerusalen, ihuan oncan quinhualquixtih<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''expulsar'', ''arrojar''.</ref> in tlapatlanimeh<ref>In tlahtolli ''tlapatlani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''banquero'', ''cambista''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/cambista</u>.</ref> ihuan in itlanamacacahuan<ref>In tlahtolli ''tlanamacac'' nozo ''tlanamacani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vendedor'', ''comerciante, ''mercader'', ''tratante''.</ref> in yolqueh<ref>In tlahtolli ''in yolqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de animales''.</ref> ipal<ref>In tlahtolli ''ipal'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''para'', ''en beneficio de'', ''destinado a''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small> ::::1) ::::<<Tepaltzinco Ihtlanilia, ninotla-: ''Mendigar, Solicitar para Alguien, para los Hijos del Mendigo y para sí''.>> ::::2) ::::<<Tepal Tlahtoa, ni-: Hablar en favor de Alguien.>></small></ref> in huemmanaliztli<ref>In tlahtolli ''huemmanaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sacrificios'', ''ofrendas''.</ref> tenemilizhuipanalizotl<ref>In tlahtolli ''tenemilizhuipanalizotl'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''ritual''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tenemilizhuipanaliztli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''rito'', ''ceremonia'', ''protocolo'', ''costumbre''.</ref> (in iTeotlahcuilol in Juan, tel, quitlalia inin tlachihualiztli<ref>In tlahtolli ''tlachihualiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''conductas'', ''actos'', ''hechos'', ''situaciones'', ''sucesos''.Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/episodio</u>.</ref> inic ipehualiz<ref>In tlahtolli ''inic ipehualiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''al comenzar'' nozo ''al comienzo''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''inic quipehua'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''comenzando''(gerundio).</ref> in inemiliz ixihmachoni in Jesutzin, ihuan quicenteca<ref>In tlahtolli ''quicenteca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''lo relaciona'', ''lo coordina''.</ref> ica ce tlayolteohuiliztli<ref>In tlahtolli ''yolteohuia, nitla-'' quihtoznequi ''profetizar'', ''adivinar'', ''presentir''.</ref> itech itlaxitiniliz in Teocalli). Quiyolteohuih in itlaxitiniliz in Teocalli ihuan occe tlachihualiztli<ref>In tlahtolli ''tlachihualiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''conductas'', ''actos'', ''hechos'', ''situaciones'', ''sucesos''.</ref> tlatoquilih<ref>In tlahtolli ''tlatoquilih'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''siguientes'', 'posterior'', ''venidero'' ihuan nican ''futuros''.</ref>. ==== Teozaliztli ipan Betania ihuan Tlatzacuia Cochcayotl ==== Ipan [[Betania]], inahuac Jerusalen, ozaloc ica ahuiayaliztli<ref>In tlahtolli ''ahuiayaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aromas'', ''perfumes''.</ref> itechpa ce cihuatl.<ref>Ipan in izanil in Juan, in cihuatl ca quioza in Jesutzin yehhuatl [[Maria (tlalquixtiani) itech Betania]], icihuaconeuh in [[Lazaro itech Betania|Lazaro]]; inpan in oc omentin ahmo motenehua itocatzin.</ref> Ipan in tlatzinquixtilizotl, in yohualli itech Pascua mocochcayotih ipan Jerusalen itloc in itetlazohtlacahuan, ipan in tlein in tlamanitiliztli cristotocalizotl quitocayotia in iuh in Tlatzacuia Cochcayotl. Ipan in icahuiuh<ref>In tlahtolli ''cahuitl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tiempo'', ''período'', ''espacio'', ''lapso'' ihuan nican ''transcurso''.</ref> inin cochcayotl pascuayotl<ref>In tlahtolli ''pascuayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pascual''.</ref>, Jesutzin quiyolteohuih<ref>In tlahtolli ''yolteocihuia, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vaticinar'', ''predecir'', ''profetizar'', ''adivinar''.</ref> ca tlehcoaquilozquia itechpa ce itetlazohcahuan<ref>In tlahtolli ''itetlazohtlacahuan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''preferidos'', ''discípulos, ''Apóstoles''.</ref>, [[Judas Iscariote]]. Quimacuic<ref>In tlahtolli ''macui, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tomar'', ''agarrar'', ''asir''.</ref> [[yoltextli]] ipan imahtzin, inic quihtoa «Ma xihualtlacelican<ref>In tlahtolli ''hualcelia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''tomar'', ''recibir''.</ref> ihuan ma xitlacuacan<ref>In tlahtolli ''xitlacuacan'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''comed''.</ref>, inin yehhuatl nonacayo<ref>In tlahtolli ''nonacayo'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''cuerpo''.</ref>» ihuan, niman ic, inic quimacui ce tlahuantli<ref>In tlahtolli ''tlahuantli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''copa'', ''cáliz''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/copa</u>.</ref> ipal<ref>In tlahtolli ''ipal'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''para'', ''en beneficio de'', ''destinado a'' ihuan nican ''de''. </ref> xocomecaayotl, quilhuih: «Ma itech xicatlican<ref>In tlahtolli ''xicatliquican'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''beban (ustedes)'' nozo ''bebed (vosotros)''.</ref> in ammochintin<ref>In tlahtolli ''in ammochintin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''todos (ustedes)''.</ref>, ipampa ca inin yehhuatl in iez in netlacentequililiztli<ref>In tlahtolli ''netlacentequililiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''alianza'', ''acuerdo''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''centequilia, ticto-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''ponerse de acuerdo'', ''concertarse''.</ref><ref>Nozo ''nenohnotzaliztli''.</ref>, ca noquiloz amopal ipampa in tlahtlacolli ipololoca<ref>In tlahtolli ''in tlahtlacolli ipololoca'' quihtoznequi ''indulto'', ''absolución'' ihuan nican ''el perdón de los pecados'', ''la remisión de los pecados''.</ref> ». Quiteocihuih noihuan, ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''según''.</ref> in tlatzinquixtilizotl, ca ahmo catlitahcizquia<ref>In tlahtolli ''catlitahcizquia'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''volvería a beber''.</ref> ica xocomecaayotl zan yeh in ihcuac catlini<ref>In tlahtolli ''zan yeh in ihcuac catlini'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sino cuando lo bebiera'' nozo ''hasta que lo bebiese''.</ref> occepa ipan in itlahtocayo in Toteucyo. ==== Temotzololiztli ==== Zatepan in cochcayotl, ipan in tlatzinquixtilizotl, Jesutzin ihuan itlazohhuan moteochiuhtoh ompa in xococuauhtlah<ref>In tlahtolli ''xococuauhtlah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''huerto''.</ref> itech [[Getsemani]]. In itetlazohtlacahuan, ipan immanyotl<ref>In tlahtolli ''ipan immanyotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en vez de''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''immanyotl'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''momento'', ''ocasión'', ''oportunidad'', ''turno'' nozo ''vez'' ihuan in tlahtolli ''iimmayo'' ''su turno'', ''su ocasión'' nozo ''su vez'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 190, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/vez</u>.</ref> inic<ref>In tlahtolli ''inic'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''para'' ihuan nican ''de''.</ref> moteochihuaz<ref>In tlahtolli ''moteochihuaz'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''rezar''.</ref>, cochtimocauhqueh<ref>In tlahtolli ''cochtimocauhqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se quedaron dormidos''.</ref>, ihuan Jesutzin quitlemah<ref>In tlahtolli ''tlemati, nitla.. quihtoznequi ica españatlahtolli ''sufrir algo con pena''.</ref> ce cahuitl<ref>In tlahtolli ''cahuitl''ica españatlahtolli ''momento'', ''rato'', ''intervalo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/tiempo</u>.</ref> ica<ref>In tlahtolli ''ica'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''de''.</ref> chicahuac netequipacholiztli ipampa itlaciuhcayo<ref>In tlahtolli ''tlaciuhcayotl'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''destino'' nozo ''suerte''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlaciuhqui'', ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''adivino'' nozo ''astrólogo''.</ref>, manel quicentlalih<ref>In tlahtolli ''centlalia, nitla-'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''decidir'', ''resolver''.</ref> quipaccaihiohuiz<ref>In tlahtolli ''quipaccaihiohuiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''acatar (algo)'', ''obedecer'', ''soportar''.</ref> in icealiz<ref>In tlahtolli ''in icealiz'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''la voluntad''.</ref> in Toteucyo<ref>In tlahtolli ''Toteucyo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Dios''.</ref> . Judas huel oquitlehcoaquiaya<ref>In tlahtolli ''huel oquitlehcoaquiaya'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''efectivamente había traicionado''.</ref> in Jesutzin, inic quicahuaz itech<ref>In tlahtolli ''inic quicahuaz itech'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''para entregarlo a''.</ref> in intlahtocaticahuan<ref>In tlahtolli ''tlahtocatini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''soberano'', ''príncipe''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/pr%C3%ADncipe</u>.</ref> teopixqueh ihuan in huehuetqueh itech Jerusalen ipan tlapatlaliztli itech<ref>In tlahtolli ''ipan tlapatlaliztli itech'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a cambio de'' nozo ''en cambio de''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://dle.rae.es/?id=6vurcOd</u>.</ref> ompohualtetl ommatlactetl tomin<ref>In tlahtolli ''tomin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''monedas'' nozo ''piezas''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/pieza</u>.</ref> iztacteocuitlateyoh. Tlaahxiltilli<ref>In tlahtolli ''tlaahxiltilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''acompañado''. Itzintiliz huitz itech ''ahxiltia, onteni-''. Ma xiquitta ''onteahxiltilli'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 360, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco).</ref> itloc ce cenquizalizti<ref>In tlahtolli ''cenquizaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''banda'' nozo ''grupo''.</ref> tlayaochihchiuhtli<ref>In tlahtolli ''tlayaochihchiuhtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''armado''.</ref> ica tepozmacuahuitl<ref>In tlahtolli ''tepozmacuahuitl'' quinezcayotia ''espada''.</ref> ihuan cuauhtolli<ref>In tlahtolli ''cuauhtolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''garrotes''.</ref>, tlaihualli intechpa in intlahtocatinime in teopixqueh ihuan in huehuetqueh, ahcito<ref>In tlahtolli ''ahcito, n(i)-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''llegó''.</ref> ompa [[Getsemani]] ihuan quitenextilih in iteixihmachtililiz<ref>In tlahtolli ''teixihmachtililiztli'' quihtozenqui ica españatlahtolli ''identidad'' nozo ''identificación''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''teixihmachtilia, nite-'' quinezcayotia ''identificar''.</ref> in Jesutzin inic quitennamiqui in icamapan. Jesutzin motzololoc. In iyomoyan<ref>In tlahtolli ''yomoyantli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''flanco'', ''lado'', ''parte'', ''costado''.</ref> in itenematilizcuicahuan oncatca<ref>In tlahtolli ''oncatca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''hubo'' (pretérito simple del verbo ''haber'').</ref> ce inneyehyecoliz<ref>In tlahtolli ''neyehyecoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''intento'', ''prueba''.</ref> in nemapatlaliztli<ref>In tlahtolli ''nemapatlaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''resistencia'' nozo ''defensa''.</ref>, zan tlazahcan<ref>In tlahtolli ''tlazahcan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''por fin'' nozo ''finalmente''.</ref> in mochintin moxehxelohqueh<ref>In tlahtolli ''moxehxelohqueh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''se dispersaron''.</ref> ihuan moyeltihqueh<ref>In tlahtolli ''moyeltihqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se desbandaron'' nozo ''huyeron''</ref>. ==== Tetlatzontequililiztli ==== Zatepan imotzololoca<ref>In tlahtolli ''imotzololoca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''arresto (padecido)'' nozo ''detención (sufrida)''.</ref>, Jesutzin huicalo<ref>In tlahtolli ''huica, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''llevar''.</ref> ompa in tecpancal<ref>In tlahtolli ''tecpancalli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''palacio''.</ref> in tlacempanahuiani<ref>In tlahtolli ''tlacempanahuiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sumo'' nozo ''superior''.</ref> teopixqui [[Caifas]] (ipan in iteotlahcuilol in Juan, huicaloc achto ompa ichan in [[Anas]], imontah in [[Caifas]]). Oncan tlatzontequililoc iixpan in [[Sanedrin]]. Manaloqueh iztlacatqueh tlaneltilianimeh, zan in iuh itlaneltililiz<ref>In tlahtolli ''tlaneltiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''manifestación'', ''declaración'', ''confesión'', ''testimonio''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''neltilia, nitla-''.</ref> ahmo nepanihuia<ref>In tlahtolli ''nepanihui, -'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''coincidir'' nozo ''concordar''.</ref>, ahmo cacoc<ref>In tlahtolli ''cacoc'' quinezcayotia ''fueron aceptados'', ''fueron admitidos'' ica españatlatolli.</ref>. Tlazahcan<ref>In tlahtolli ''tlazahcan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''por fin'' nozo ''finalmente''.</ref>, [[Caifas]] quihtlanilih melahualiztica<ref>In tlahtolli ''melahualiztica'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''directamente''.</ref> in Jesutzin intla yehhuatl yeya in Temaquixtilani<ref>In tlahtolli ''Temaquixtilani'' (nozo ''Tetlaocoliani'') quinezcayotia ica españatlahtolli ''Mesías'', ''Salvador'', ''Redentor'' in iuh mixhpohua ipan inin tlahcuilolli: ::::<small><<No en vano creemos en un solo y único nombre de Nuestro Señor Jesucristo, verdadero Dios, salvador y redentor'': Ahmo tlapictli in tictoneltoquitiah izan icel itocatzin in Toteucyo Jesu Christo, nelli Dios, temaquixtilani, tetlaocoliloni (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, ixtli 332-333, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>></small>.</ref>, ihuan Jesutzin quihtoh: «tehhuatl in otiquihtoh<ref>In tlahtolli ''otiquihtoh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''eres tú quien lo ha dicho''.</ref><ref>Nozo ''Tehhuatl otiquihtoh'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''Tú lo has dicho''.</ref>». In tlacempanahuiani<ref>In tlahtolli ''tlacempanahuiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sumo'' nozo ''superior''.</ref> teopixqui quitzahtzayan<ref>In tlahtolli ''tzahtzayan, nitla-'' quionezcayotia ica españatlahtolli ''rasgar algo muchas veces'' nozo ''rasgar algo en gran manera''.</ref> in itlaquen iixpan in tlein quitzontequia<ref>In tlahtolli ''tzontequi, nitla-'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''juzgar'', ''estimar'' nozo ''valorar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/considerar</u>.</ref> teotlahtolihtlacoliztli<ref>In tlahtolli ''teotlahtolihtlacoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''blasfemia'' nozo ''irreverencia''.</ref>. In tlamaceuhqueh<ref>In tlahtolli ''tlamaceuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cofrade'', ''religioso'', ''hermano'', ''sacerdote'' ihuan nican ''miembro''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/miembro</u>.</ref> itech in Sanedrin quipactecaqueh<ref>In tlahtolli ''quipactecaqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''escarnecieron'', ''humillaron'' nozo ''deshonraron''.</ref> yollohcocolcuiliztica<ref>In tlahtolli ''yollohcocolcuiliztica'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''cruelmente'', ''brutalmente''.</ref> in Jesutzin. Ipan in iTeotlahcuilol in Juan, Jesutzin huicaloc achto iixpan [[Anas]] ihuan niman iixpan [[Caifas]]. Zan iyoh monematcaihtoa<ref>In tlahtolli ''nematcaihtoa, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''detallar'', ''describir'', ''precisar'', ''pormenorizar'', ''relatar cuidadosamente''.</ref> in tetlahtoltiliztli<ref>In tlahtolli ''tetlahtoltiliztli'' quuinezcayotia ica españatlahtolli ''interrogatorio'', ''investigación''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlahtoltia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''hacer hablar', ''interrogar'', ''indagar'', ''investigar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/interrogatorio</u>.</ref> iixpan [[Anas]], yehuatiliztica<ref>In tlahtolli ''yehuatiliztica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''bastante'', ''suficientemente'', ''vigorosamente'', ''con fuerza'', ''con vigor''.</ref> ahmo neneuhqui<ref>In tlahtolli ''ahmo neneuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diferente'' nozo ''desigual''.</ref> in ahmo iuh neci ipan in tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlatzinquixtilizotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sinópticos''.</ref>. Pedro, ca ocahxiltiaya<ref>In tlahtolli ''ocahxiliaya'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''había acompañado'' nozo ''había seguido''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ahxiltia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''acompañar''.</ref> in Jesutzin ichtaca<ref>In tlahtolli ''ichtaca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''secretamente'', ''en secreto''.</ref> zatepan imotzololoca<ref>In tlahtolli ''imotzololoca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''arresto (padecido)'' nozo ''detención (sufrida)''.</ref>, itech catca tlainayalli<ref>In tlahtolli ''tlainayalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''oculto'' nozo ''escondido''.</ref> intzalan in tlahuicaltin<ref>In tlahtolli ''tlahuicalli'' quinezcayotia ''lacayo'', ''sirviente'', ''criado'', ''paje'', ''acompañante'', ''pareja'', ''esposo''. Nican quihtoznequi ''sirviente''.</ref> in tlacempanahuiani<ref>In tlahtolli ''tlacempanahuiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sumo'' nozo ''superior''.</ref> teopixqui. Tlaixihmachtilli<ref>In tlahtolli ''tlaixihmachtilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''identificado'' nozo ''reconocido'''. Itzintiliztz huitz itech in tlahtolli ''ixihmachtilia, nite-''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/reconocido</u>.</ref> in iuh itetlazohtlauh<ref>In tlahtolli ''itetlazohtlacauh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''discípulo'', ''prosélito'', ''incondicional''.</ref> in Jesutzin intechpa in tlahuilcaltin, quitelchiuh<ref>In tlahtolli ''telchihua, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''despreciar'', ''ignorar (<u>a alguien</u>).</ref><ref>Nozo ''ahquimomachitocac'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''negar <u>algo</u>'', ''inadmitir''.</ref> eppa<ref>In tlahtolli ''eppa'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''hasta por tres veces'' nozo ''tres veces''.</ref> (oppa ipan in iTeotlahcuiloll in Juan), in iuh Jesutzin oquicaquiltiaya<ref>In tlahtolli ''caquiltia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''notificar'', ''anticipar'', <u>''comunicar''</u> ihuan nican ''profetizar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/profetizar</u>.</ref>. Itonalquiz<ref>In tlahtolli ''tonalquiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''mañana'' nozo ''amanecer''.</ref><ref>In tlahtolli ''itonalquiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a la mañana''.</ref> in tlatoquilia<ref>In tlahtolli ''in tlatoquilia'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''siguiente'' nozo ''que sigue''.</ref>, Jesutzin huicaloc<ref>In tlahtolli ''huica, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''conducir'', ''llevar''.</ref> iixpan [[Poncio Pilato]], in tecuexanoani<ref>In tlahtolli ''tecuexanoani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''gobernador'' ihuan nican ''procurador''.</ref> romayotl<ref>In tlahtolli ''romayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''romano''.</ref>. Niman quitlahtoltiz<ref>In tlahtolli ''niman quitlahtoltiz'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''tras interrogarle''.</ref>, Pilato ahmo quittac tlacxitoquililoni<ref>In tlahtolli ''tlacxitoquililoni'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''culpable (de algo)'', ''infractor'' nozo ''responsable (de algo)''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/culpable</u>. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''Icxitoquilia, nitetla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''culpabilizar''.</ref>, ihuan quihtlanilih<ref>In tlahtolli ''ihtlanilia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pedir (algo, a alguien)'' nozo ''preguntar (algo, a alguien).</ref> in miecquintin<ref>In tlahtolli ''miecquintin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''gentío'' nozo ''muchedumbre''.</ref> ca quitzonana itzalan quimaquixtiz in Jesutzin nozo ce tenyoh<ref>In tlahtolli ''tenyoh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''célebre'', ''famoso'' nozo ''conocido''.</ref> yollohmaxaltic<ref>In tlahtolli ''yollohmaxaltic'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''bribón'', ''granuja'', ''maleante'' nozo ''bandido''</ref>, quitocayotih [[Barrabas]]. In miecquintin, tlayolotilli<ref>In tlahtolli ''yolotia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''persuadir'', ''animar'', ''inspirar''. Ihuan in tlahtolli ''yolitia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''resucitar (a alguien)''.</ref> intechpa in intlahtocatcahuan in teopixqueh, quinahuatih<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pedir'', ''exigir'', ''mandar''.</ref> ca maquixtiloni<ref>In tlahtolli ''maquixtia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''liberar (a alguien)'' ihuan ''maquixtiloni'' quihtoznequi ''fuera liberado'' (imperfecto de subjuntivo pasivo) nozo ''se liberase''.</ref> in [[Barrabas]], ihuan ca Jesutzin momazoaltiloni<ref>In tlahtolli ''momazoaltiloni'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fuera crucificado'' nozo ''fuera clavado de manos''.</ref><ref>In tlahtolli ''nemazoaltiloliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''crucifixión'',''suplicio'', ''tortura'', ''padecimiento''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><<''Que por nosotros los hombres fue crucificado voluntariamente para salvarnos'': In zan topampa yollohcacopa omomazoloaltiloc, inic otechmomaquixtillih (Andres itech Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ixtli 30-31, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>></small>. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/crucifixi%C3%B3n</u>. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli '' Mazolo, ni-'' nozo ''Mazoaltilo, nino-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''''ser crucificado'', ''ser clavado de manos''. Itzintiliz noihuan huitz itech in tlahtolli ''zo, nite-'' ca quihtoznequi ''pinchar a alguien'', ''clavar a alguien)''.</ref>. Pilato quimopaquilih<ref>In tlahtolli ''quimopaquilia (in imah)'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se lavó (las manos).</ref> machiotica<ref>In tlahtolli ''machiotica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''simbólicamente''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''machiotl'' nozo ''machiyotl'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''símbolo''.</ref> in imah inic quitenextiliz iahtlahtlacoliz<ref>In tlahtolli ''ahtlahtlacoliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''inocencia'', ''exculpación'', ''irresponsabilidad''.</ref> itech imiquiliz in Jesutzin. ==== Temazoliztli ==== [[Image:Cristo crucificado.jpg|thumb|''[[Cristo crucificado (Velázquez)|Cristo tlamazolli]]<ref>In tlahtolli ''tlamazolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''crucificado'' nozo ''clavado de manos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''mazo, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''clavar de manos a alguien''.</ref>'' itechpa [[Diego Velazquez]] ([[Macuilpohualxihuitl inic XVII]]).]] [[Image:Detalle crucificado Luján Pérez, 1793.jpg|thumb|Itlanematcachihualiz<ref>Intlahtolli ''tlanematcachihualiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''detalle''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''nematcachihua, nitla-'' quihtoznequi ''pormenorizar'', ''detallar'', ''presisar''.</ref> in ixayac in Cristo quin achic<ref>In tlahtolli ''quin achic'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''recientemente'' nozo ''recién''.</ref> micqui, itlachiuh in [[Jose Lujan Perez]], 1793.]] Jesutzin cuahuiloc<ref>In tlahtolli ''cuahuia, nite-'' quinezcayotia ica españaltahtolli ''azotar a alguien''.</ref>, cololohqueh<ref>In tlahtolli ''ololoa, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vestir a alguien''.</ref> ica ce quechintli<ref>In tlahtolli ''quechintli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''manto'', ''túnica'', ''hábito'', ''toga'', ''capa'' nozo ''quimono''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/t%C3%BAnica</u>.</ref> chichiltic, quitlalilih<ref>In tlahtolli ''tlalilia,nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''colocar algo, a alguien''.</ref> ipan icua ce xiuhhuitzolli<ref>In tlahtolli ''xiuhhuitzolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''corona'', ''tiara'', ''diadema'' nozo ''mitra'' . </ref> huitzyoh ihuan ce acatl ipan imayec. In yaochiuhqueh romatlacah quiquequeloayah inic quihtoa: «¡Ma on nehuelmacho!<ref>In tlahtolli ¡Ma on nehuelmacho! quinezcayotia ica españatlahtolli '¡salve!'' nozo ''¡Haya salud!''.</ref>, intlahtohcauh in judeatlacah».Chihualtiloc<ref>In tlahtolli ''chihualtiloc'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fue obligado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''chihualtia, nitetla-''</ref> inic<ref>In tlahtolli ''inic'' quinezcayotia ''a'' nozo ''para'' ica españatlahtolli.</ref> quimamaz in [[temazoaya]]<ref>In tlahtolli ''temazoaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cruz'', ''instrumento para crucificar'', ''instrumento para clavar a la gente de manos'' (Thelma D. Sullivan, ''Compendio de la Gramática Náhuatl'', ixtli 134, amoxchihualolyan UNAM, , Mexihco, inic 1992). Itzintiliz huitz itech ''mazoa, nite-'' ihuan itech ''-(y)a''.</ref> ipan in tlein omomazoaltilozquia<ref>In tlahtolli ''omomazoaltilozquia'' quihtoznequi ''habría de ser crucificado''.</ref>, itlocpa<ref>In tlahtolli ''itlocpa'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''hasta'', ''a''.</ref> ce xomolli<ref>In tlahtolli ''xomolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''lugar'', ''sitio'', ''punto'', ''rincón''.</ref> tlatocayotilli [[Golgota]], ca ipan arantlahtolli<ref>In tlahtolli ''arantlahtolli quinezcayotia ica españatlahtolli ''arameo''. Itzintiliz huitz itech ''aram'', ce tlalli.</ref> quinezcayotia ‘itlal in cuacacalaccantli<ref>In tlahtolli ''cuacacalaccanttli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cráneo''.</ref>’. Quipalehuih inic quihuicaz in temazoaya ce oquichtli tlatocayotilli [[Simon]] itech<ref>In tlahtolli ''itech'' nican quihtoznequi ''de'' nozo ''en''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''(tlalquixtiani) itech'' ca quinezcayotia ''(nativo) de'' nozo ''(nacido) en''.</ref>[[Cirene]]<ref>In tlahtolli ''cirene'' quitenehua ce altepetl, ipan Libia. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>https://es.wikipedia.org/wiki/Cirene</u>.</ref>. Quimacaqueh inic catliz<ref>In tlahtolli ''Quimacaqueh catliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''dieron a beber'' nozo ''dieron de beber''. No ihuan ''dieron para beber''. Ma xiquixpohua inin nemachiyotilli ica españatlahtolli: 1) «Nihuallauh inic nitlacohuaz: ''Vengo a comprar'' nozo ''Vengo para comprar''». 2) «Nihuallauh nitlacohuaz: ''Vengo de comprar''». 3) «Nihuallauh inic nitlacohua: ''Vengo comprando». 4) «Nicnequi nitlacohuaz: ''Quiero comprar».</ref> in Jesutzin xocomecaayotl<ref>In tlahtolli ''xocomecaayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vino''.</ref> ica chiahuitztli<ref>In tlahtolli ''chiahuiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''hiel'', ''bilis, ''humor'' nozo ''secreción''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/hiel</u>.</ref>. Yehhuatzin quipaloh<ref>In tlahtolli ''paloa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''probar'', ''catar'', ''degustar''.</ref> zan ahmo quinec catliz. Zatepan quimomazoaltiz<ref>In tlahtolli ''zatepan quimomazoaltiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''después de crucificarlo'', ''después de clavarlo por las manos'' (reverencial).</ref>, in yaochiuhqueh quimoxehxelhuihqueh<ref>In tlahtolli ''xehxelhuia, nitetla-''quinezcayotia ica españatlahtolli ''repartir algo, a las gentes''.</ref> itlaquen. Ipan in temazoaya<ref>In tlahtolli ''temazoaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cruz'', ''instrumento para crucificar'', ''instrumento para clavar a la gente de manos'' (Thelma D. Sullivan, ''Compendio de la Gramática Náhuatl'', ixtli 134, amoxchihualolyan UNAM, , Mexihco, inic 1992). Itzintiliz huitz itech ''mazoa, nite-'' ihuan itech ''-(y)a''.</ref>, iicpac icua, quitlalihqueh ce tenemachitiliztli<ref>In tlahtolli ''tenemachitiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''aviso'', ''advertencia'', ''anuncio'' nozo ''letrero''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''nemachitia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''avisar'', ''prevenir'', ''advertir'', ''<u>preparar</u>''.</ref> ipan arantlahtolli<ref>In tlahtolli ''arantlahtolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''arameo''. Itzintiliz huitz itech in tlalli ca motocayotia ''Aram''.</ref>, greciatlahtolli ihuan romatlahtolli ica in iontlaehualiz<ref>In tlahtolli ''ontlaehualiztli'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''causa'', ''motivo'', ''razón''.</ref> in tetlatzacuiltiliztli<ref>In tlahtolli ''tetlatzacuiltiliztli'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''castigo'' nozo ''condena''.</ref>: «Yehhuatl i in Jesus <ref>In tlahtolli ''Yehhuatl Jesus in inin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''éste es Jesús'', zan in mexihcatl quihtozquia ''yehhuatl i in Jesus'' ca ica españatlahtolli quihtoznequi '' es éste Jesús''</ref>, in intlahtocauh in judeatlacah<ref>In tlahtolli''in intlahtocauh in judeatlacah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''el rey de los judíos''.</ref> », ca atzan<ref>In tlahtolli ''atzan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a menudo''.</ref> ipan tlatlapalhuiliztli<ref>In tlahtolli ''tlatlapalhuiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pinturas'', ''lienzos'', ''cuadros'', ''obras pictóricas''.</ref> mocototzoa<ref>In tlahtolli ''cototzoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''contraer'', ''acortar'', ''abreviar''.</ref> [[INRI]] (Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum, tlahtoltica<ref>In tlahtolli ''tlahtoltica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''literalmente'', ''con palabras''.</ref> ‘Jesus itech<ref>In tlahtolli ''itech'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''de'' nozo ''en''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''(tlalquixtiani) itech Nazaret'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''nativo de Nazaret'' nozo ''nacido en Nazaret''.</ref>, intlahtohcauh in judeatlacah’). Nemazoaltiloc intzalan omentin ichtecqueh. Inahuac inic eyi<ref>In tlahtolli ''inahuac in eyi'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cerca de la tercera (hora)'', ''cerca de las tres'', ''hacia las tres''.</ref> itech teotlac<ref>In tlahtolli ''itech tlahtolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''de la tarde'' o ''en la tarde''.</ref>, Jesutzin quitzahtzilih<ref>In tlahtolli ''tzahtzilia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''exclamar'', ''gritar (algo)''.</ref>: «Elí, Elí, lemá sabactani», ca, ipan iTeotlahcuilol in Mateo ihuan in iTeotlahcuilol in Marcos, ica arantlahtolli quinezcayotia: ‘Noteucyoé, Noteucyoé<ref>In tlahtolli ''Noteucyoé'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''Dios mío''.</ref>, ¿tleh ipampa otinechicnocauh<ref>In tlahtolli ''icnocahua, nite-'' quihtoznequi ica españaltahtolli''desamparar'', ''abandonar'', ''desproteger''.</ref>?’. In itlahtol tlaquizcayotl<ref>In tlahtolli ''tlaquizcayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''postrero'', ''final'', ''último''.</ref> in Jesutzin monohnoncuacatlalia<ref>In tlahtolli ''nohnoncuacatlalia, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diferenciar'', ''separar''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''nohnoncuaca'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''aparte'', ''separadamente''.</ref> ipan in occequi ome teotlahcuilolli. Noihuan oncah ahneneuhcayotl<ref>In tlahtolli ''ahneneuhcayotl'' quinezcayotia ''desigualdad'' nozo ''diferencia'' ica españatlahtolli.</ref> itzalan in teotlahcuilolli ipampa tleh<ref>In tlahtolli ''tleh'' quihtoznequi ''qué''.</ref> itetlazohtlacahuan in Jesutzin itech cateh in iuh onteittanimeh<ref>In tlahtolli ''in iuh onteittanimeh'' quihtohnequi ''como asistentes'' nozo ''presentes''.</ref> ipan inemazoaltiloliz<ref>In tlahtolli ''inemazoaltiloliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su crucifixión''.</ref>: inpan Mateo ihuan Marcos, yehhuantin ixachintin<ref>In tlahtolli ''ixachintin'' quinezcayotia ''múltiples'' nozo ''varias''.</ref> intzalan in icihuauh<ref>In tlahtolli '' ixachintin intzalan in cihuah'' quihtoznequi ''varias de las mujeres''.</ref> netlacaneconimeh<ref>In tlahtolli ''netlacaneconi'' quihtoznequi ''fiel'', ''seguidor''.</ref> in Jesutzin; ipan in iTeotlahcuilolli in Juan motenehuah noihuan in inantzin in Jesutzin ihuan in «itlazoh<ref>In tlahtolli ''itlazoh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su preferido'' ihuan nican ''su discípulo''.</ref> in aquin quixmalhuiaya<ref>In tlahtolli ''ixmalhuia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''reconocer'', ''valorar'', ''apreciar''.</ref>» (ipan in tlamanitiliztli<ref>In tlahtolli ''tlamanitiliztli'' quinezcayotia ''tradición'', ''costumbre''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: ::::<small><<Inic 5 capitulo: itechpa tlahtoa <u>in tlamanitiliz</u>, inic oncan nenca, in quichihuayah, in tequipanoayah in oncan mozcaltiayah, mohuapahuayan Telpochcalli: ''Capítulo 5: trata de <u>las costumbres</u>, modo de vida, lo que hacían, lo que practicaban aquellos que la escuela educaba, formaba'' (Sahagún, apéndice al L. III, pp 232 -233, ffº 31-32)>></small>.</ref> cristotocalizotl<ref>In tlahtolli ''cristotocaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cristianismo'' ihuan in tlahtolli ''cristotocalizotl'' quihtoznequi ''cristiana''.</ref>, yezquia in itetlazohtlacauh Juan, manel ipan in itlahcuilol in teotlahcuilolli ahmo motenehua itocatzin). ==== Miccaquimiloliztli ==== Ce itenematilizcuinime in Jesutzin, tlatocayotilli [[Jose itech Arimatea]], quihtlanilih in [[Pilato]] in inacayo in Jesutzin in no ihuih teotlac<ref>In tlahtolli ''no ihuih teotlac'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''la misma tarde''. In tlahtolli ''xolopan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''viernes'', inic macuilli tonalli itech [[chicomilhuitl]], ihuan quicalac, tlaolololli ipan ce lienzo tlatlalcopintli ipan ce texcalli. Quipachoh in miccatlatatactli ica ce hueyi tetl.<ref>{{Biblia|Mt|27:57-61}}, {{Biblia|Mc|15:42-47}}, {{Biblia|Lc|23:50-56}}, {{Biblia|Mc|19:38-42}}</ref> Ipan in ''iTeotlahcuilol in Mateo'' (ahmo mihtoa ipan in occequi teotlahcuilolli), in imoztlayoc<ref>In tlahtolli ''imoztlayoc'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''al día siguiente''.</ref>, in «intlahtohcatcahuan<ref>In tlahtolli ''tlahtocatini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''príncipe''.</ref> in teopixquex ihuan in tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fariseo'' nozo ''hipócrita''.</ref>» quihtlanilih<ref>In tlahtolli ''ihtlanilia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pidieron'', ''solicitaron''.</ref> in [[Pilato]] ca quitlaliani iixco in miccatlatatactli ce centepixqui<ref>In tlahtolli ''centepixqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''patrulla'', ''escolta'', ''retén'', ''guardia'', ''pelotón''.</ref> tlayaochihchiuhtli<ref>In tlahtolli ''tlayaochihchiuhtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''armado''.</ref>, inic quimacahciz ca in itenematilizcuicahuan in Jesutzin quinamoyani<ref>In tlahtolli ''quinamoyani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''robaran'' nozo ''robasen'' (imperfecto de subjuntivo). Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''namoya, nitla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''robar''.</ref> inacayo ihuan quipantlazani<ref>In tlahtolli ''quipantlazani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''corrieran'', ''difundieran'', ''propagaran'', ''divulgaran''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''pantlaza, nitla-''.</ref> in techicoihtoliztli<ref>In tlahtolli ''techicoihtoliztli'' quinezcayotia ''rumor'', ''murmuración'', ''comentario'' nozo ''calumnia''.</ref> itechpa ca<ref>In tlahtolli ''itechpa ca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sobre que'' nozo ''de que''.</ref> omonohmayolitiaya<ref>In tlahtolli ''omonohmayolitiaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''había resucitado''.</ref>. Pilato quihuelittac<ref>In tlahtolli ''quihuelittac'' quinezcayotia ica españatlajhtolli ''aceptó'' nozo ''accedió''</ref>.<ref>{{Biblia|Mt|27:62-66}}.</ref> === Nenohmahyolitiliztli ihuan tlehcoliztli === [[Image:Resurrection.JPG|thumb|''In inenohmahyolitiliz in Cristo'', itechpa [[Piero della Francesca]] ([[mauilpohualxihuitl inicXV]]).]] [[Image:Grunewald - christ.jpg|thumb|''In inenohmayolitiliz in Cristo'', ipan in [[Itlatlapalhuiliz in Isenheim]], itechpa in tlatlapalhuiani alemaniatlacatl [[Matthias Grünewald]] ([[macuilpohualxihuitl inic XVI]]).]] In nahui teotlahcuilolli quipohuah ca Jesutzin moyolitih intzalan in micqueh in iyeilhuioc in imiquiliz ihuan ixnez imixpan itetlazohtlacahuan ipan nepapan immayotl.<ref>{{Biblia|Mt|28}}, {{Biblia|Mc|16}}, {{Biblia|Lc|24}}, {{Biblia|Jn|20-21}}</ref> Ipan mochin, in tlayacatia ipan quittaz in inenohmahyolitiliz in Jesutzin yehhuatl [[Maria Magdalena]]. Ome teotlahcuilolli (Marcos ihuan Lucas) quipohua noihuan itlehcoliz<ref>In tlahtolli ''tlehcoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ascensión'' nozo ''elevación''.</ref> ompa in ilhuicatl. In zanilli itechpa Jesutzin tlayolitilli<ref>In tlahtolli ''tlayolitilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''resucitado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''yolitia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''revivir'' nozo ''resucitar''.</ref> mocuepa<ref>In tlahtolli ''mocuepa'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cambian'', ''varían'', ''se transforman'' (incontables).</ref>, tel<ref>In tlahtolli ''tel'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sin embargo''.</ref>, ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''según''.</ref> in teotlahcuilolli: ::::* Ipan in iTeotlahcuilol in [[Mateo]], [[Maria Magdalena]] ihuan «in occe Maria» yahqueh<ref>In tlahtolli ''yahqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fueron''.</ref> ompa in miccatlatatactli<ref>In tlahtolli ''miccatlatatactli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sepulcro''.</ref> ipan in itonalquiz<ref>In tlahtolli ''tonalquiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''mañana'', ''madrugada'' nozo ''amanecer''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca:<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/madrugada</u>.</ref> in tonatiuhpan<ref>In tlahtolli ''tonatiuhpan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''domingo'', in tlachiconcayotia tonalli itech in [[chicomilhuitl]].</ref>. Mochiuh<ref>In tlahtolli ''mochiuh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ocurrió'', ''sucedió'', ''sobrevino''</ref> ce tlalollin<ref>In tlahtolli ''tlalollin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''terremoto'' nozo ''seísmo''.</ref>, ihuan ce ilhuicatlaihualli<ref>In tlahtolli ''ilhuicatlaihualli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enviado del cielo'' nozo ''ángel''.</ref> tlaquentilli<ref>In tlahtolli ''tlaquentilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vestido'' ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''quentia, nite-'' ca quihtoznequi ''vestir a alguien''.</ref> iztac<ref>In tlahtolli ''iztac'' quinezcayotia ''de blanco''.</ref> quiquixtih<ref>In tlahtolli ''quixtia, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''extraer'', ''retirar'', ''remover''.</ref> in iteuh in tlatatactli ihuan motlalih ipan yehhuatl. In teopixqueh, ca quittac in tlachihualiztli, cuehcuechcac<ref>In tlahtolli ''cuehcuechca, ni-'' quihtoznequi temblar de miedo''.</ref> ihuan «mohuehcauhqueh in iuh micqueh<ref>In tlahtolli ''mohuehcauhqueh in iuh micqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se quedaron como muertos''.</ref>» (Mt 28, 1-4). In ilhuicatlaihualli quinohnochilih<ref>In tlahtolli ''nohnochilia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''anunciar'', ''comunicar''.</ref> in cihuah in inenohmahyolitiliz in Jesutzin, ihuan quincocoltih<ref>In tlahtolli ''quincocoltih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les encargó''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''cocoltia, nitetla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''encargar algo a alguien''.</ref> ca quihtoani<ref>In tlahtolli ''quihtoani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''dijeran'' o ''dijesen'' (pretérito imperfecto de subjuntivo).</ref> in itlazohhuan<ref>In tlahtolli ''in itlazohhuan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a sus discípulos''.</ref> ca huianih<ref>In tlahtolli ''huianih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fueran'' nozo ''fuesen'' (imperfecto de subjuntivo).</ref> ompa Galilea, in oncan quitztahcizquiaz<ref>In tlahtolli ''quitztahcizquiah'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''podrían verlo''.</ref>. In ihcuac huallaz<ref>In tlahtolli ''in ihcuac huallaz'' quihtoznequi ''al regresar (Jesús)''.</ref>, in inohmah Jesutzin<ref>In tlahtolli ''in inohmah Jesutzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''el propio Jesús''.</ref> itech quiz inic itetemoliz<ref>In tlahtolli ''itech quiz inic itetemoliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les salió a su encuentro''.</ref>, ihuan intech quinahnanquilih<ref>In tlahtolli ''intech quinahnanquilih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les repitió''.</ref> ca quimihtoanih<ref>In tlahtolli ''ca quimihtoanih'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''que les dijeran''.</ref> in itetlazohtlacahuan<ref>In tlahtolli ''in itetlazohtlacahuan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a sus discípulos''.</ref> ca tihuianih<ref>In tlahtolli ''ca tihuianih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''que fueran'' nozo ''que fuesen''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: [[Gramática del náhuatl]].</ref> ompa Galilea (Mt 28, 5-10). Inoc<ref>In tlahtolli ''inoc'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''mientras''.</ref>, in tepixqueh<ref>In tlahtolli ''in tepixqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''los guardias''.</ref> quinnohnotza<ref>In tlahtolli ''quinnohnotza'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''les dijeron'', ''les avisaron''.</ref> in itlahtohcatcahuan in teopixqueh<ref>In tlahtolli ''in itlahtohcathuan in teopixqueh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a los soberanos de los sacerdotes'' nozo ''a los príncipes de los sacerdotes''.</ref> itechpa<ref>In tlahtolli ''itechpa'' nozo ''itech'' quinezcayotia ''sobre'', ''de'', ''a cerca de''.</ref> in nechiuhtli<ref>In tlahtolli ''in nechiuhtli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''lo ocurrido'', ''lo sucedido'', ''lo pasado''.</ref>. Inihqueh<ref>In tlahtolli ''inihqueh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''estos''.</ref> quintenzolhuihqueh<ref>In tlahtolli ''quintenzolhuihqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''les sobornaron''.</ref> ipal ca<ref>In tlahtolli ''ipal ca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''para que''.</ref> quipantlazani<ref>In tlahtolli ''quipantlazani'' quinezcayotia ''divulgaran'' nozo ''divulgasen''.</ref> in chicotlamatiliztli<ref>In tlahtolli ''chicotlamatiliztli'' quinezcayotia ''sospecha'' ihuan nican ''dea''. Ma xiquixpohuan inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/idea</u></ref> itech ca<ref>In tlahtolli ''itech ca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de que''nozo ''sobre que''.</ref> in itlazohhuan in Jesutzin oquinamoyayah<ref>In tlahtolli ''oquinamoyayah'' nozo ''oquinamoyacah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''habían robado''.</ref> inacayo (Mt 28, 11-15). In mahctlactetl ontetl itlazohhuan huiah<ref>In tlahtolli ''huiah'' quinezcayotia ''fueron'' (pretérito perfecto de indicativo).</ref> ompa Galilea, ihuan Jesutzin quinchiuh in tetlacocoltiliztli<ref>In tlahtolli ''quinchiuh in tetlacocoltiliztli''quihtoznequi ''les hizo el encargo''.</ref> quiteneltoquitiz<ref>In tlahtolli ''quiteneltoquitiz'' quinezcayotia nican ''de predicar'', de convertir a la gente''.</ref> in teotlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''in teotlahcuilolli'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''al evangelio''.</ref> (Mt 28, 16-20). ::::* Ipan iTeotlahcuilol in [[Marcos]], eyi cihuah itenematilizcuicahuan in Jesutzin, Maria Magdalena, Maria in (inantzin) in Santiago ihuan Salome, yahqueh in miccatlatatactli in tonatiuhpan<ref>In tetlaixpantiliztli ''yahqueh in miccatlatatcatli in tonatiuhpan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fueron al sepulcro en domingo''. In tlahtolli ''tetlaixpantiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''frase'', ''declaración'', ''proposición'', ''manifestación'', ''enunciado'' nozo ''expresión''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ixpantia, nitetla-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''declarar'', ''manifestar'', ''expresar'', ''proponer''.</ref>, oc cenhuel tonalquizalizpan<ref>In tetlaixpantiliztli ''oc cenhuel tonalquizalizpan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''muy de mañana''.</ref>, ica in cealiztli cozaz in Jesutzin ica ahiyayaliztli<ref>In tetlaixpantiliztli ''ica in cealiztli cozaz in Jesutzin ica ahiyayaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''con la intención de ungir a Jesús con perfumes''.</ref> (Mc 16, 1-2). Oquittaqueh ca in tetl ca quipachoaya in miccatlatatactli itech yeya tlacohcoxonilli<ref>In tetlaixpantiliztli ''quittaqueh ca in tetl ca quipachoaya in miccatlatatactli itech yeya tlacohcoxonilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vieron que la piedra que tapaba el sepulcro estaba removida''.</ref>. Iihtec in miccatlatatactli, quinextihqueh ce telpochtli tlaquentilli ica ce iztac quechintli<ref>In tetlaixpantililiztli ''Iihtec in miccatlatatactli, quinextihqueh ce telpochtli tlaquentilli ica ce iztac quechintli'' qunezcayotia ica españatlahtolli ''dentro del sepulcro, descubrieron a un joven vestido con una túnica blanca''.</ref>, in quimixihmachtih ca Jesutzin omonohmahyolitiaya<ref>In tetlaixpantiliztli ''in quimixihmachtih ca Jesutzin omonohmahyolitiaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''quien les anunció que Jesús había resucitado''.</ref>, ihuan quinnahuatih ca quimilhuiani in itetlazohtlacahuan ihuan in Pedro ca huianih ompa Galilea inic quittaz oncan in Jesutzin<ref>In tetlaixpantiliztli ''ihuan quinnahuatih ca quimilhuiani in itetlazohtlacahuan ihuan in Pedro ca huianih ompa Galilea inic quittaz oncan in Jesutzin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''y les ordenó que dijesen a los discípulos y a Pedro que fuesen a Galilea para allí ver a Jesús''.</ref>. Motenehua ca Maria ihuan itenahuac catcahuan quilhuihqueh ahtle in ayac, yehica mahuiayah<ref>In tetlaixpantiliztli ''motenehua ca Maria ihuan itenahuac catcahuan quilhuihqueh ahtle in ayac, yehica mahuiayah '' quinezcayotia ica españatlahtolli ''se indica que María y sus compañeras no dijeron nada a nadie, pues tenían miedo''.</ref> (Mc 16, 3-8). Niman ic mihtoa ca Jesutzin ixnez imixpan [[Maria Magdalena]] (in ahtle quitenehuaz in occequintin cihuah), ihuan ca yehhuatl quimacac in occequintin itenematilizcuicahuan in Jesutzin in cualli tetlacaquiltiliztli<ref>In tetlaixpantiliztli ''Niman ic mihtoa ca Jesutzin ixnez imixpan Maria Magdalena (in ahtle quitenehuaz in occequintin cihuah), ihuan ca yehhuatl quimacac in occequintin itenematilizcuicahuan in Jesutzin in cualli tetlacaquiltiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a continuación, se dice que Jesús se apareció a María Magdalena (sin mencionar a las otras mujeres), y que esta dio al resto de los seguidores de Jesús la buena noticia''.</ref>, zan ahmo neltococ<ref>In tetlaixpantiliztli ''zan ahmo neltococ'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pero no fue creída''.</ref> (Mc 16, 9-11). Jesutzin ixnecico<ref>In tlahtolli ''Jesutzin ixnecico'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Jesús volvió a aparecerse''</ref>, ipan inin immayotl<ref>In tlahtolli ''ipan inin immayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''en esta ocasión'' nozo ''esta vez''.</ref> imixpan ontetl ca ohtocayah<ref>In tlahtolli ''imixpan ontetl ca ohtocayah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a dos que iban de camino'' nozo ''ante dos que marchaban''.</ref>: in ihcuac inin tetlahzohuan quipouhqueh in nechiuhtli, ahmono neltocoqueh<ref>In tetlaixpantililiztli ''in ihcuac inin tetlahzohuan quipouhqueh in nechiuhtli, ahmono neltocoqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cuando estos discípulos contaron lo ocurrido, tampoco se les creyó''.</ref> (Mc 16, 12-13). Tlazahcan, ixnez imixpan in mactlactetl ontetl tetlazohhuan, in aquihqueh quintzicunoltih ipampa ahmo oquineltocaz itech inenohmahyolitiliz<ref>In tetlaixpantiliztli ''Tlazahcan, ixnez imixpan in mactlactetl ontetl tetlazohhuan, in aquihqueh quintzicunoltih ipampa ahmo oquineltocaz itech inenohmahyolitiliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''finalmente, se apareció a los once apóstoles, a los que reprendió por no haber creído en su resurección''.</ref> . Quintequiuhtih quinneltoquitiz in teotlahcuilolli, ihuan tlehcoc ompa ilhuicatl, in oncan itech cah, tlatlalilli imayeccampa in Toteucyo.<ref>In tetlaixpantiliztli ''Quintequiuhtih quinneltoquitiz in teotlahcuilolli, ihuan tlehcoc ompa ilhuicatl, in oncan itech cah, tlatlalilli imayeccampa in Toteucyo.'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les encomendó predicar el evangelio, y subió a los cielos, donde está sentado a la derecha de Dios''.</ref> (Mc 16, 14-20). ::::* Ipan in iTeotlahcuilol in [[Lucas]], cequintin cihuah, [[Maria Magadalena]], [[Juana]] ihuan Maria (in inantzin) in Santiago, ihuan occequintin cihuah ca itoca ahmo motenehuah, yahqueh in miccatlatatactli inic quiozaz in Jesutzin ica ahuiyayaliztli<ref>In tetlaixpantiliztli ''ipan in iTeotlahcuilol in [[Lucas]], cequintin cihuah, [[Maria Magadalena]], [[Juana]] ihuan Maria (in inantzin) in Santiago, ihuan occequintin cihuah ca itoca ahmo motenehuah, yahqueh in miccatlatatactli inic quiozaz in Jesutzin ica ahuiyayaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en el Evangelio de Lucas, algunas mujeres, María Magdalena, Juana y María de Santiago, y otras cuyos nombres no se mencionan, acudieron al sepulcro para ungir a Jesús con perfumes''</ref>. Quittaqueh<ref>Nozo ''quiteonamic''. Inin tlahtolli quihtoznequi ica españatlahtolli no ihuan ''encontraron'', ''descubrieron'', ''hallaron'', ''dar con algo''.</ref> tlacohcoxonilli in iteuh in miccatlatatactli, calaqueh ipan yehhuatl ihuan ahmo quittaqueh in nacayotl<ref>In tetlaixpantiliztli ''quittaqueh tlacohcoxonilli in iteuh in miccatlatatactli, calaqueh ipan yehhuatl ihuan ahmo quittaqueh in nacayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''encontraron removida la piedra del sepulcro, entraron en él y no encontraron el cuerpo''</ref> (Lc 24, 1-3). Quinihcoac imixpan ixnezqueh omentin tlacah ica tlaquentilli teixmictiani, in quimixihmachtihqueh in inenohmahyolitiliz in Jesutzin<ref>In tetlaixpantiliztli ''quinihcoac imixpan ixnezqueh omentin tlacah ica tlaquentilli teixmictiani, in quimixihmachtihqueh in inenohmahyolitiliz in Jesutzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''entonces se les aparecieron dos hombres con vestiduras deslumbrantes, quienes les anunciaron la resurrección de Jesús''.</ref> (Lc 24, 4-7). In cihuah quimixmachtihqueh in nenohmahyolitiliztli in tetlazohhuan, zan yehhuahtin ahmo quinneltocaqueh<ref>In tetlaixpantiliztli ''In cihuah quimixmachtihqueh in nenohmahyolitiliztli in tetlazohhuan, zan yehhuahtin ahmo quinneltocaqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''Las mujeres anunciaron la resurrección a los apóstoles, pero estos no las creyeron''.</ref> (Lc 24,8-11), ahmo Pedro, ca yah ompa in miccatlatatactli ihuan quinematcaittac in nacayotl opoliuhca<ref>in tetlaixpatiliztli ''ahmo Pedro, ca yah ompa in miccatlatatactli ihuan quinematcaittac in nacayotl opoliuhca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''excepto Pedro, que fue al sepulcro y comprobó que el cuerpo había desaparecido''.</ref> (Lc 24, 12). Inin no ihuih tonalli, Jesutzin ixnez imixpan ontemeh tetlazohuan ca nehnemiah inic Jerusalem inic Emaus, ca quixmah ipan in immanyotl quicotonaz in yoltextli<ref>In tetlaixpantiliztli ''inin no ihuih tonalli, Jesutzin ixnez imixpan ontemeh tetlazohuan ca nehnemiah inic Jerusalem inic Emaus, ca quixmah ipan in immanyotl quicotonaz in yoltextli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ese mismo día, Jesús se apareció a dos discípulos que caminaban de Jerusalén a Emaús, que lo reconocieron en el momento de la fracción del pan''.</ref> (Lc 24, 13-35). Achitonca zatepan huitzah imixpan in mahtlactemeh oncentemeh, ca quineltocaqueh ca yehhuatl yeya ce yohuac moteittitiani<ref>In tetlaixpantiliztli ''achitonca huitzah imixpan in mahtlactemeh oncentemeh, ca quineltocaqueh ca yehhuatl yeya ce yohuac moteittitiani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''poco después se presentó ante los once, que creyeron que se trataba de un espíritu''.</ref><ref>In tlahtolli ''teixpan huitz, ni-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''presentarse a alguien''.</ref><ref>In tlahtolli ''yohuac moteittitiani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fantasma'', ''aparición'' nozo ''espectro''.</ref>, zan quimmahmachtih ca yehhuatl yeya, ica nacatl ihuan omitl, ihuan tlacuah imixpan.<ref>in tetlaixpantiliztli ''zan quimmahmachtih ca yehhuatl yeya, ica nacatl ihuan omitl, ihuan tlacuah imixpan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pero les demostró que era él en carne y huesos, y comió en su presencia''.</ref> (Lc24,36-43). Quimmachitih in itlanezcayotiliz in imiquiliz ihuan inenohmahyolitiliz<ref>In tetlaixpantiliztli ''quimmachitih in itlanezcayotiliz in imiquiliz ihuan inenohmahyolitiliz'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''les explicó el sentido de su muerte y resurrección''.</ref> (Lc 24,44-49), ihuan, zatepan, quinhuicac inahuac Betania, in oncan tlehcoc ompa in ilhuicatl<ref>In tetlaixpantiliztli ''ihuan, zatepan, quinhuicac inahuac Betania, in oncan tlehcoc ompa in ilhuicatl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''y, más tarde, los llevó cerca de Betania, donde ascendió al cielo''.</ref> (Lc 24,50-53). ::::* Ipan in iTeotlahcuilol in [[Juan]], Maria Magdalena yah ompa in miccatlatatactli ica in tlahuiztli ihuan quittac ca in tetl ocohcoxoniloca<ref>In tetlaixpantiliztli ''ipan in iTeotlahcuilol in Juan, Maria Magdalena yah ompa in miccatlatatactli ica in tlahuiztli ihuan quittac ca in tetl ocohcoxoniloca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''en el Evangelio de Juan, María Magdalena fue al sepulcro muy de madrugada y descubrió que la piedra había sido removida''.</ref>. Motlaloh inic intetemoliz in Pedro ihuan in «itetlazohtlacauh in aquin quixmalhuiaya» inic quinnemachitiz<ref> In tetlaixpantiliztli ''motlaloh inic intetemoliz in Pedro ihuan in «itetlazohtlacauh in aquin quixmalhuiaya» inic quinnemachitiz'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''corrió en busca de Pedro y del «discípulo a quien Jesús amaba» para avisarles''.</ref> (Jn 20,1-2). Magdalena mohuehcauh panipa, ihuan iixpan ixneciqueh ontemeh ilhuicatlaihualtin tlaquentiltin iztac<ref>In tetlaixpantiliztli «iixpan ixneciqueh ontemeh ilhuicatlaihualtin tlaquentiltin iztac» quinezcayotia ica españatlahtolli «''se le aparecieron dos ángeles vestidos de blanco''»</ref>. Oquihtlanilihqueh: «¿Tleh ipampa tichoca, in ticihuatl?», ihuan yehhuatl quinanquilih: «Ipampa ca oquitzitzquihqueh in noTeuc ihuan ahmo nicmati canin oquitlalihqueh». Iloh icuitlapan, ihuan quittac in Jesutzin tlayolitilli, in quihtlanilih no yeh<ref>In tlahtolli «no yeh(huatl)» quinezcayotia ica españatlahtolli «él también» ihuan nican «a su vez».</ref> tleh ipampa chocaya. Magdalena quixtlanehuih<ref>In tlahtolli «ixtlanehuia, nite-» quihtoznequi ica españatlahtolli «confundir a alguien con otro».</ref> ica in cuenchiuhqui, ihuan quihtlanilih canin oquitlaliaya in Jesutzin. Jesutzin quinotz: «¡Mariaé!», ihuan in yehhuatl (in cihuatl) quilnamic<ref>In tlahtolli «ilnamiqui, nite-» quihtoznequi ica españatlahtolli «''recordar''», «''reconocer''». Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/reconocer</u>.</ref> inic quinanquilia: «¡Rabbuní!». == Itenehualoca ipan in Teoamoxtli == In tocaitl [[Mesias]]<ref><<No en vano creemos en un solo y único nombre de Nuestro Señor Jesucristo, verdadero Dios, <u>salvador y redentor</u>: Ahmo tlapictli in tictoneltoquitiah izan icel itocatzin in Toteucyo Jesu Christo, nelli Dios, <u>temaquixtilani, tetlaocoliloni</u> (Andrés de Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ixtli 332-333, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>>.</ref> neci ipan in iAmox in Daniel, ca quihtoa itech ce «Mesias Tlahtohcapilli <ref>In tlahtolli ''tlahtocapilli'' nozo ''tlahtohcapilli'' quihtoznequi ica caxtillantlahtolli ''príncipe''.</ref>» ipan in tlayollohteohuiliztli itechpa «in epohualli chicomilhuitl». No neci ipan in iAmox in Cuicatl<ref>In tlahtolli ''cuicatl'' quinezcayotia ''canto'', ''cánticos'' ihuan nican ''salmos'' (<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/salmo</u>).</ref>, in ompa mihtoa itech in tlahtoanimeh ihuan in tlazohpihpiltin ca tetlapiquiah inhuic [[Yahveh]] ihuan Imotlamacani<ref>In tlahtolli ''motlamacani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''proclamado'', ''investido'', ''aclamado'', ''nombrado'' ihuan nican ''ungido'' nozo ''entronizado'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 292, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco.</ref><ref><u>http://www.wordreference.com/sinonimos/ungido</u>).</ref>. Jesutzin tocayotilo «in Cristo» ipan in nahui teotlahcuilolli itech in Yancuic Nemiquiznahuatiliztli in ompa nexiltilo motlamacani ica in Teoyoliatl Yecnemiliceh<ref>In tlahtolli ''Teoyoliatl Yecnemiliceh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Espíritu Santo'' ihuan ica romatlahtolli ''Spiritu Sancto''. </ref>. Itlah tlatenehualiztli quitocah Mateo 1:16, Mateo 27:17, Mateo 27:22, Marcos 8:29, Lucas 2:11, Lucas 9:20 ihuan Juan 1:41. Ipan in iteotlahcuilol in Mateo Mateo yehyecolo in tlahtlaniliztli<ref>In tlahtolli ''tlahtlaniliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cuestión'', ''interrogación'', ''pregunta'', ''duda'', ''interrogante'', ''cosa'' ''materia'', ''demanda'' ihuan nican ''asunto''.</ref> ipan in tlatoquilia tlahcuilolli: :::<small>In ihcoac ahcico Jesutzin ompa in itlal in [[Cesarea Filipo]], quihtlanilih in itlazohhuan, inic quihtoa: «¿Aquin quitoah in tlacah ca yehhuatl in iPiltzin in Tlacatl?» Ihuan yehhuantin quihtohqueh: Cequintin, [[Juan in Bautista]]; ihuan ocequintin, [[Elias]]; zan occequintin, [[Jeremias]] ahnozo cemeh in ontlachianimeh<ref>In tlahtolli ''ontlachiani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''profeta'' nozo ''adivino''.</ref>. Yehhuatzin quimihtoh: «Ihuan amehhuan, ¿aquin quihtoah ca nehhuatl?» Inic tlananquilia Simón Pedro, quihtoh: «in Ti tehhuatzin in tiCristo, in tiipiltzin in Toteucyo yolini.» Ihuan Jesutzin, inic tlananquilia, quihtoh: «O mo mahcehualtic, [[Simon]], ipiltzin in [[Jonas]], ipampa ca inon ahmo mitznextilih nacatl ahno eztli, zan yeh noTahtzin ca iteh cah ipan in ilhuicatl.»</small>. Mateo 16:13-17|RV (1569) Ipan in iteotlahcuilol in Juan, in mahuizotl<ref>''Tepantlazaliztli'', ''tepahuetzoltiliztli, ''temahuiztlaliztli'', ''mahuizotl'', ''temahuiztlaliztli'', ''malhuilocayotl'' (Rémi Simeon) nozo 'temahuizotiliztli'' quinezcayotiah ica españatlahtolli ''título'', ''dignidad'', ''gloria'', ''fama'', ''reconocimiento'', ''respeto'', ''alabanza'', ''halago'', ''honor'', ''estima'', ''consideración'', ''exaltación'', ''privilegios'', ''honra'', ''categoría''.</ref> «Cristo» moyehyecoa<ref>In tlahtolli ''yehyecoa, nitla-'' quihtoznequi ica españatlatolli ''ejercitar'', ''usar'', ''emplear''.</ref> in iuh itocatzin in Jesutzin: :::<small>«[…] in netlamachtilli<ref> In tlahtolli ''netlamachtilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''gracia'' nozo ''prosperidad'' (Rémi Simeon / Andrés de Olmos). Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlamachtia, nino- (''ser feliz'' nozo ''vivir en la prosperidad''). <<In tlahtolli ''netlamachtilli'' (''gracia, con lo que la gente es feliz''), mochihua in iuh in tlahtolli ''nechihchihualli'' (''adorno, con lo que la gente se adorna'') nozo in tlahtolli ''necuiltonolli'' (riquezas, con lo que la gente prospera'') (Michel Launey, Estudios de Cultura Náhuatl, ixtli 278, UNAM)>>.</ref><ref>Nozo ''huelnezcayotl''(''gentileza, donosura, gallardía, belleza'').</ref> ihuan in neltiliztli tixpan ohuallah itechpa Jesucristo» :::«yehhuatlin in huehhuetiliztli<ref>In tlahtolli ''huehhuetiliztli'' quinezcayotia ''existencia'', ''supervivencia'' nozo ''vida''</ref> cemihcac: ca mitzixmatih in tehhuatzin, in icel iyoh teotzin nelli, ihuan in motitlan<ref>Nozo ''motlaihual'' (ica españatlahtolli: ''tu enviado, tu mensajero'').</ref>, Jesucristo».</small> == No xiquitta == * [[Totahtzineh]] * [[In Teotlahtolneltoconi]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} [[Neneuhcāyōtl:Hueyac tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Cristianoyotl]] [[Neneuhcāyōtl:Catolicismo Romano]] [[Neneuhcāyōtl:Otlacatqueh xiuhpan 0]] [[Neneuhcāyōtl:Omicqueh xiuhpan 30]] [[Neneuhcāyōtl:Yudiotlacah]] [[Neneuhcāyōtl:Teōmatiliztli]] [[Neneuhcāyōtl:Israeltecah]] etgs6lvdzvwgnd49kavnj6tt5ppel3p 502091 502090 2022-08-03T22:25:13Z Koatochij 19758 /* Miccaquimiloliztli */ wikitext text/x-wiki {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatl |Tocaitl = Jesucristo |Ixiptli = Christ Carrying the Cross 1580.jpg |Ontetocaitl = ישוע (Jesus Nazareth) |Tlacatiliztli = [[0]]<br />[[Belen]], [[Roma Emperadoryotl]] |Miquiztli = [[30]]<br />[[Ierusalem]], [[Roma Emperadoryotl]] |Machiztli = |Neitlaniliztli = |Achtocahuitl = [[30]] - [[āxcān]] }} '''Jesucristo''' ([[greciatlahtolli]] ''Ἰησοῦς Χριστός, Iēsous Christós'', [[caxtillantlahtolli]] ''Jesucristo''; 7–2 [[y. C.]]- 30–33 [[q. C.]]), no tocayotilo '''Jesutzin itech Nazaret'''<ref>In tlahtolli ''itech'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de'' nozo ''en''(fray Alonso de Molina, ''Vocabulario en mexicana y castellana'', amoxchihualoyan ''Editorial Porrúa'', ixtli 42, Mexihco, inic 1992.). Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlalquixtiani itech'' ca ica españatlahtolli quihtoznequi ''natural de'' nozo ''nacido en''.</ref>, '''Jesus''' ahnozo ica caxtillantlahtolli '''Jesús'''. In tachcauh tlacatl in netlacentequililiztli<ref>In tlahtolli «netlacentequililiztli» quihtoznequi ica españatlahtolli ''cristianismo'', ''comunión'', ''alianza'', ''vínculo'' nozo ''iglesia''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli «centequilia, ninotla-» ca quinezcayotia ica españaltlahtolli ''vincularse'', ''concertar alianza'' ihuan itech in tlahtolli «tequilia'' ninotla-» ca quinezcayotia ''comprometerse''. Occe tlahtolli: [[cristianismo|cristianotemachtilizpan]] ihuan «netecpicholiztli» ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''congregación'', ''cristiandad'', ''iglesia'', nozo ''cristianismo''.</ref> ihuan tocayeh in centlalticpac. Ic in achi mochintin in in [[cristianotocaitl]], yeh in [[Dios ipiltzin]] ihuan inohmah inacayotiliz in [[Dios]]<ref>''Divinidad'' nozo ''Dios'' noihuan mihtoa ''Toteucyo'' nozo ''Teuctli'', ca quinezcayotia ''Dios'', ''amo'', ''jefe'', ''propietario'', ''patrón'', ''protector'', ''patrono'' nozo ''señor'' (<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/dios</u>) : :::<small> * Xiuhteuctli: ''Dios del Fuego'' (Rémi Simeon / Bernardino de Sahagún, ''Historia General de las Cosas de Nueva España'', amoxtli I, izhuatl 10, ixtli 22, amoxchihualiztli tlamachioanalizotl) / Francisco Javier Clavijero, ''Historia Antigua de México'', ixtli 154, amoxchihualoyan Porrua, S.A., tlachiucnauhyotia amoxchihualiztli, inic 1991). ::: * Yacateuctli: ''Dios del Comercio''. ::: * Tlalteuctli: ''Dios de la Tierra''. ::: * Mictlanteuctli: Dios del Inframundo.</small></ref>. Ītēnyo īpal in neltocōcāpan in tlein ― īmiquiztica īhuān īnezcaliliz― [[tēmāquīxtiliztli|ōquimmāquīxtih]] in tlācah. In [[judaísmo|judiotēmachtiliztli]] nozo judeanemachtilli<ref>In tlahtolli ''judeanemachtilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''judaísmo''. Itzintiliz huitz itech ''judea'' ihuan itech ''nemachtilli'' ca quinezcayotia ''doctrina'', ''principios'', ''sistema'', ''saber'', ''religión'', ''ideales'', ''escuela'' nozo ''movimiento'' (Michel Launey, ''Introducción a la Lengua y a la Literatura Náhuatl'', ixtli 278, UNAM). Noihuan maxiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/doctrina</u>.</ref><ref>In tlahtolli ''yolpachihuitiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''religión'', ''fe''. In ''inyolpachihuitiz in judeatlacah'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''la religión de los judíos''. 1) Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/religi%C3%B3n</u>. 2) Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><<''Nadie se acercará a mí, nadie me seguirá, nadie me acompañará, <u>nadie creerá en mí</u>, si no lo ha enviado mi amado Padre'': Ayac huel notech pohuiz, ayac huel nechhualtepotztocaz, ayac huel nechhualmohuiquiliz, <u>ayac huel nechmoneltoquiliz</u> intlacahmo Yehhuatzin, Notahtzin, in onechhualmihualih (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, pp. 96-97, Edición de Georges Baudot, UNAM, 1996)>></small>.</ref> ahtlamocuītia in iteucyo<ref>''Divinidad'' nozo ''Dios'' mihtoa ''Toteucyo'' nozo ''Teuctli'', ca quinezcayotia ''Dios'', ''amo'', ''jefe'', ''propietario'', ''patrón'', ''protector'', ''patrono'' nozo ''señor'' (<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/dios</u>) : :::<small> * Xiuhteuctli: ''Dios del Fuego'' (Rémi Simeon / Bernardino de Sahagún, ''Historia General de las Cosas de Nueva España'', amoxtli I, izhuatl 10, ixtli 22, amoxchihualiztli tlamachioanalizotl) / Francisco Javier Clavijero, ''Historia Antigua de México'', ixtli 154, amoxchihualoyan Porrua, S.A., tlachiucnauhyotia amoxchihualiztli, inic 1991). ::: * Yacateuctli: ''Dios del Comercio''. ::: * Tlalteuctli: ''Dios de la Tierra''. ::: * Mictlanteuctli: Dios del Inframundo.</small></ref><ref>In tlahtolli ''īteōyo'' huitz itech ''teoyotl'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''religiosidad'', ''espiritualidad'', ''virtud''.</ref><ref>In tlahtolli ''teoyoh'' quinezcayotia ''religioso'', ''místico'', ''sagrado'', ''divino'', ''espiritual''</ref>, in tlein ahmomomatiliztli in Dios. In [[Islam]]pan, yeh motēnēhua [[Īsā]], cē īpan in [[achtopaihtoāni]]meh<ref>Nozo ''ontlachianimeh'', ca quihtoznequi ''profeta'', adivino, vidente. Ma xiquixpohua (''lee'') nozo xicmomachizti (''consulta'') inin inepaniuhca (''vínculo'' nozo ''enlace''): <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/profeta</u></ref><ref>Noihuan ''tlayolteohuiani'' (Remi Simeon) nozo ''tlayollohteohuiani''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''yolteohuia, nitla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''vaticinar'', ''profetizar'', ''predecir'', ''adivinar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/vaticinar</u>.</ref>. Ipan<ref>In tlahtolli «Ipan» quinezcayotia ica españatlahtolli ''según'' nozo ''para''.</ref> in 'tlapanahuiliz<ref>In tlahtolli «tlapanahuiliztli» quihtoznequi ica españatlahtolli ''mayoría'', ''ventaja'' nozo ''superioridad''.</ref> in tlaneltocanimeh<ref>In tlahtolli ''tlaneltocani'' quihtoznequi ''creyente'', ''católico'', ''cristiano''.</ref>, in Jesucristo yehhuatl in iPiltzin In Toteucyo ihuan inenacayotiliz in inohmah Toteucyo. Iipan huetziliz<ref>In tlahtolli «ipan huetziliztli» quinezcayotia ica españatlahtolli ''importancia'', ''alcance''.</ref> ono no ipan in tlatocaliztli itech ca, ica imiquiliztzin ihuan tetoquilih inenohmayolitiliz, quicuitlatzacuiliz in tlachihualli tlacatl. In judeanemachtilli quicentlaza in iteucyo, ca yehhuatl teixnamiquini ica itlaman in teuctzin. Ipan in mahomanemachtilli, in oncan ixmacho in iuh ''Isa'', ittoqueh cemeh ontlachianimeh oc ye ittitilonimeh. Ipan in nematiliztli tlapanahuiliztica ipan nemoayan nemachtilcalotl, tlanelhuayotilli ipan ce tlaixpohualiztli tlahtolmelahualizotl itech in tlahcuilolli itechpa iixneciliz, Jesutzin de Nazareth yehhuatl catca ce tetlaneltoquitiani judeatlacatl ca yoltinen inic ipeuhca itech mahcuilpohualxihuitl I ipan in tlalli itech [[Galilea]] ihuan [[Judea]], ihuan mazolo ipan [[Jerusalen]] inahuac in xihuitl 30, itzintlan itepan ihcaliz in [[Poncio Pilato]]. In tlein mixmati itech Jesutzin tlazohcacea<ref>''tlazohcacea'' quinezcayotia nica ica españatlahtolli ''depende''. Ma xiquixpohua nican: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/depender</u>.</ref> achi zan iyoh itech in tlamanitiliztli<ref>In tlahtolli ''tlamanitiliztli'' quinezcayotia ''tradición'', ''costumbre''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: ::::<small><<Inic 5 capitulo: itechpa tlahtoa <u>in tlamanitiliz</u>, inic oncan nenca, in quichihuayah, in tequipanoayah in oncan mozcaltiayah, mohuapahuayan Telpochcalli: ''Capítulo 5: trata de <u>las costumbres</u>, modo de vida, lo que hacían, lo que practicaban aquellos que la escuela educaba, formaba'' (Sahagún, apéndice al L. III, pp 232 -233, ffº 31-32)>></small>.</ref> motecpichoani<ref>In tlahtolli «motecpichoani» quinezcayotia ica españa tlahtolli ''cristiano'', ''el que se congrega en base a una creencia'' nozo''el que comulga''. Noihuan mihtoa «motlacentequiliani''. In tlahtolli ''netecpicholiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cristiandad'', ''cristianismo'', ''congregación'' nozo ''iglesia''. '. In tlahtolli «netlacentequililiztli» quihtoznequi ''cristianismo'', ''comunión'', ''alianza'', ''vínculo'' nozo ''iglesia''.</ref> —mahcihui tenehualo ipan nehnelhuatl<ref>''Nelhuatl'' quinezcayotia ''raíz'' ihuan nican ''fuentes'' (neh-nelhuatl). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/fuente</u>.</ref> ahmo cristotocalizotl—, macheh<ref>In tlahtolli ''macheh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''especialmene'' nozo ''en especial''.</ref> itech in tlayehyecohtli<ref>In tlahtolli ''yehyecoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ejercitar'', ''usar''. Ipampa on, ''tlayehyecohtli'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''utilizada''.</ref> ipal<ref>In tlahtolli ''ipal'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''para'', ''en beneficio de'', ''destinado a''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small> ::::1) ::::<<Tepaltzinco Ihtlanilia, ninotla-: ''Mendigar, Solicitar para Alguien, para los Hijos del Mendigo y para sí''.>> ::::2) ::::<<Tepal Tlahtoa, ni-: ''Hablar en favor de Alguien'' nozo ''interceder por alguien''.>></small></ref> itlayocoyaliz<ref>''itlayocoyaliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''composición (de)'', ''elaboración (de)''.</ref> in teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref>, tlamachioantli<ref>Inin tlahtolli, ''tlamachioantli'' quihtoznequi ''transcritos''</ref>, ipan nematiliztli tlapanahuilizotl<ref>In tlahtolli ''tlapanahuilizotl'' quinezcayotia ''mayoritario''. Huitz itech in tlahtolli ''tlapanahuilia'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''ventaja'', ''superioridad'', ''mayoría''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/mayor%C3%ADa</u>.</ref> , inahuac<ref> In tlahtolli ''inahuac'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''cerca de'', ''hacia'' ihuan nican ''unos''.</ref>cempohualli ommahtlactli nozo ompohualli xihuitl, in iuh tepiton<ref>In tlahtolli ''tepiton'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pequeño'', ''menor'', ''minúsculo'' ''diminuto'' ihuan nican ''mínimo''. Ma xiquixpohua inin ome inepaniuhca: 1) <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/menudo</u> ihuan 2) <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/m%C3%ADnimo</u>.</ref> , zatepan imiquiliz in Jesutzin. == Jesus ipan in Yancuic Nemiquiznahuatiliztli == In tlaixcopinalli niman ye ic yehuatl ce izazanil in iyoliliz in Jesus ihuih in iuh ixneci ipan in nahui teotlahcuilolli tlatocahtli<ref>In tlahtolli ''tlatocahtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''englobado'' nozo ''incluido''. ''Englobar (una cosa)'' , ''meter'', ''introducir'', <u>''plantar''</u>, <u>''enterrar''</u>, ''sembrar'', ''cubrir'', ''acompañar (una cosa / a alguien)'', ''abarcar'', ''comprender'', ''creer'', ''pensar'', ''fingir'', ''contener'' nozo ''incluir'': toca, nitla- / tuca, nitla- (/ nite-). Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <<La soberbia <u>todo lo (gobierna / abarca)</u>, todo lo favorece: lo negro, la suciedad, el vicio: In nepoaliztli <u>ixquich quitoca</u>, ixquich in quinahnamiqui: in tlictic, in catzahuac, in tlahuelilocayotl (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, ixtli 10-11, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996).</ref> ipan in Yancuic Nemiquiznahuatiliztli, tlattalli in iuh amoxtli teoyoh ipan mochi in tetlanextililiztli ''cristotocalizotl''. In zanilli teotlahcuilotl yehhuatl in ipehualiz tachcauh ipal in iteixmatiliz in Jesutzin, ihuan quitzintia in tlehcoayan itech in tlahtolmelahualiztli ca itechpa itlacauh quichihuah in nepapan iquiyouh in cristotocaliztli. Macihui quitocatahci nelli, quitenquixtia nelhuayotica in itlaneltocaliz in tecentlaliliztli ''cristotocalizotl'' ipan in cahuitl ipan ca inin tlahcuilolli ihcuiloloc, ihuan in iixnexiliz ca<ref>In tlahtolli ''ca'' quihtonequi ica españatlahtolli ''que''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><<Habéis de saber <u>que él</u>, el adulterio quiere decir dormir en lugar de otro o acceso en cama de otro: Anquimatizqueh <u>ca yehuatl</u> in tetlaximaliztli quihtoznequi tecochian ahnozo tepehpechahciliztli (Andres de Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ihixtli 124-125, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>></small>.</ref> quinihcuac <ref>''quinihcuac'' quihtoznequi ''entonces'' nozo ''por entonces''</ref> quittayah<ref>In tlahtolli ''quittayah'' quihtoznequi ica españatlatolli ''percibían (de alguien)'', ''tenían'', ''consideraban'', ''juzgaban''. Ma xiquixpohua inon: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/tener</u>.</ref> in Jesutzin Nazaret. === Itlacatiliz ihuan ipiltiyan === [[Image:Raffael 050.jpg|thumb|In Teoyoh Cencalli (Jose, Maria ihuan Jesus, intloc Isabel ihuan ipiltzin [[Juan Bautista]], iezhuan<ref>''Teezhuan'' quinezcayotia ''parientes'' (Andrés de Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ixtli 42-43, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996).</ref> in Jesutzin ipan in iTeotlahcuilol in [[Lucas]]. Itlatlapalhuiliz in [[Rafael]], inic 1507.]] In zanilli<ref>In tlahtolli ''zanilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''relato''.</ref> pohuini itech <ref>''pohuini itech'' quihtoznequi ''referente a'', ''concerniente a'', ''propio de''.</ref> in ipiltiliz ihuan ipiltian in Jesus huitz itech zan iyoh in iTeotlahcuilol in Mateo (1,18-2,23) ihuan itech in Lucas (1,5-2,52). Ahmo oncah zanilli iuhqui ipan in inteotlahcuilol in [[Marcos]] ihuan [[Juan]]. In intlaquetzaliz<ref>In tlahtolli ''tlaquetzaliztli'' quihtoznequi ''narraciones''.</ref> in Mateo ihuan Lucas netech mixnamiqui<ref>In tlahtolli ''netech mixnamiqui'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''difieren entre sí (unas cosas con otras)''.</ref>: :::* Ipan Mateo, Maria ihuan inamic, Jose, mochantiah (quilmach, yehica ahmo zaniltihua<ref> In tlatolli ''zaniltia, ni-'' quinezcayotia ''relatar''.</ref> ahtle<ref>In tlahtolli ''ahtle'' quinezcayotia ''nada'' ihuan nican ''ningún'' (viaje).</ref> ohtoquiliztli) ipan [[Belen]]. Maria moyetztatehua<ref>''-tehua'' quinezcayotia ''súbitamente'' nozo ''inesperadamente''.</ref><ref>''In tlahtolli ''yetztiuh, nino-'' quinezcayotia ''quedarse'', ''prolongarse''.</ref> otztli ihuan Jose quiyolpepena<ref>in tlahtolli ''quiyolpepena'' quihtoznequi ''escoge'' ihuan nican ''decide'', ''resuelve''.</ref> quimacahciz<ref>In tlahtolli ''quimacahciz'' nican quihtoznequi ''repudiarla'', ''evitarla''. Ma xiquitta in tetlahtoltecpanaliztli [[Tehtlahtol 3]].</ref>, zan<ref>In tlahtolli ''zan'' nican quinezcayotia ''pero''.</ref> ce ilhuicatlaihualli<ref>In tlahtolli ''ilhuicatlaihualli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ángel'' nozo ''enviado del cielo''.</ref> quicaquiltia<ref>In tlahtolli ''quicaquiltia'' quihtoznequi nican ''le anuncia''.</ref> ipan temictli ca in iotztiliz in Maria yehhuatl itlachiuh in Teoyoliatl Yecnemilizeh ihuan quiyolteohuia<ref>In tlahtolli ''quiyolteohuia'' quinezcayotia ''profetiza'', ''predice'', ''pronostica''.</ref>, ica in itlahtol in ontlachiani [[Isaias]], ca ipiltzin yehhuatl yez in Temaquixtilani<ref>Nozo ica españatlahtolli ''Mesias''</ref> ca quitztoqueh<ref>In tlahtolli ''itztoc, nite-'' quuinezcayotia ''aguardar'', ''esperar (a alguien)''.</ref> in judeatlacah. Cequintin nahualtin<ref>In tlahtolli ''nahualtin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''magos''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/mago</u>.</ref> itech Tlacopa ahcicoh ompa Jerusalen inic quihtlanih ipampa in «itlahtohcauh in judeatlacah ca quiyecoa inic tlacatiz» ica in cealiztli inic quimoteotiz, in tlein quitequipachoa in tlahtoani itech Judea, [[Herodes in Hueyi]], ca quicentlalia tlayecoz<Ref>''Yecoa, nitla-'' quinezcayotia nican ''acabar'.'</ref> ica in chihualoni moteixnamictiani. In nahualtin, tlayacantiltin ipampa ce citlalli, ahcicoh ompa Belen ihuan quiteotiah in conetl. Yancuican, in ilhuicatlaihualli quihualmomachitia in Jose (Mt 2,13) ihuan quinohnotza itech in tetohtotzani<ref>In tlahtolli ''tohtotzani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''inminente'', ''apremiante''.</ref> tetohtoquiliztli itechpa<ref>In tlahtolli ''itechpa'' quinezcayotia ''por'' ihuan nican ''de''. Quitenehua in aquin yehhuatl in tlachihuani. </ref> Herodes, ipampa in tlein in cencalli tetlalcahuia<ref>In tlahtolli ''tlalcahuia, nite-'' quihtoznequi ''huir de alguien''.</ref> ompa Egipto ihuan monactia<ref> In tlahtolli ''nactia, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''permanecer'', ''quedarse''.</ref> oncan ixquichca in imiquiliz in tlahtoani (oc ceppa tlatlaixihmachtilli<ref>In tlahtolli ''ixihmachtia, nitetla-'' quihtoznequi ''notificar (algo, a alguien).</ref> itech Jose<ref>''Itech Jose'' quihtoznequi nican ''a José''.</ref> itechpa in ilhuicatlaihualli<ref>''Itechpa in ilhuicatlaihualli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''por el ángel''.</ref>, ca iixpan huitz ye eppa: Mt 2,19-29). Niman, Jose mocallotia itloc icencal ipan [[Nazaret]], ipan [[Galilea]]. :::* Ipan in iteotlahcuilol in Lucas, Maria ihuan Jose mochantiah ipan in ialtepeuh galileayotl in Nazaret. In itlahtollo in inepilhuahtiliz<ref>In tlahtolli ''pilhuahtia, nino-'' quinezcayotia ''concebir''.</ref> in Jesutzin moxinepanoa<ref>In tlahtolli ''xinepanoa, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''entrelazar'' ihuan huitz itech in tlahtolli ''xihuitl'' ihuan itech ''nepanoa, nino-''.</ref> nican itloc in inepilhuahtiliz in Juan Bautista ―yehica ipan inin teotlahcuilolli Maria ihuan Isabel, inantzin in Bautista, yehhuantin teezhuan<ref>In tlahtolli ''teezhuan'' quinezcayotia ''parientes''.</ref>― ihuan ipiltiliz in Jesus ixihmachtiloc in Maria itechpa in [[ilhuicatlaihualli Gabriel]] (in tlein mixmati in iuh Tetlaixihmachtiliztli: Lc 1,26-38). In tlacateuctli<ref>In tlahtolli ''tlacateuctli'' quihtoznequi ''emperador'' ( Alfonso Caso).</ref> Augusto quitenahuatia<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''mandar'', ''ordenar''. Ma xiquixpohuan inin tlahcuilolli: <<''Es mucho más necesario obedecer a modo a Dios que a los hombres que <u>ordenan</u> lo que puede ofender a Dios'': Tlapanahuia inic monequi huellacamachoz Dios, ahmo yuh tlacamachozqueh in oquichtin in <u>quitenahuatia</u> in tlein ic tlahtlacalhuiloz Dios (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, ihixtli 22-23, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>>.</ref> ce tetocaamatlaliliztli<ref>Nozo ''censo''.</ref> ipan in catlein cecentetl monequi mihcuiloz ipan itlal in piltiliztli ihuan Jose monequi ohtocaz ompa [[Belen]], ipampa yelohuaz tlaquixtiani<ref>In tlahtolli ''tlalquixtiani'' quinezcayotia ''originario'' nozo ''nativo''.</ref> itech inin tlalli. Jesutzin tlacatia ipan Belen inoc cateh itech ohtoquiliztli ihuan mahuiztililo intechpa ichcapixqueh. Lucas cahxiltia<ref>In tlahtolli ''ahxiltia, nitla-''quihtonequi ica españatlahtolli ''añadir algo'', ''completar'', ''suplir''.</ref> oc no nalquizani<ref>Inn tlahtolli ''nalquizani'' tlacueptli ica españatlahtolli'' mihtoa ''breve'', ''pasajero'', ''transitorio''.</ref> zanilli itech itexipinehuayotequiliz<ref>In tlahtolli ''xipinehuayotequi, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''circuncidar a alguien''.</ref> in Jesutzin, itech itemanaliz ipan in Teocalli<ref>In tlahtolli ''teocalli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''templo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/iglesia</u>. In tlahtolli ''calpolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''parroquia'' ihuan no ''iglesia''.</ref> ihuan ineahxitiliz itech<ref>In tlahtolli ''tetech neahxitiliztli'' quihtoznequi ''aproximación a alguien'', ''encuentro con alguien''. Ma xiquitta inon: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/encuentro</u>.</ref> in neltiliztenohnotzanimeh<ref>In tlahtolli ''neltiliztenohnotzani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''doctor'', ''teólogo'', ''padre'', ''predicador''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/te%C3%B3logo</u>.</ref> ipan in teocalli itech Jerusalen, ipan ce ohtoquiliz tlachihualli<ref>''Tlachihualli nica quinezcayotia ica españatlahtolli ''realizado'' nozo ''efectuado''.</ref> ica ontlaehualiztli<ref>In tlahtolli ''ehua, nocontla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''motivar'', ''ocasionar''.</ref> in [[Pascua]]<ref>In ''Pascua'' yehhuatl in iilhuichihualiz ipampa in itemaquixtiliz in judeatlacah itech Egipto.</ref>, in ihcuac quitecpancapohua mahtlactli omome xihuitl. Ipan in inteotlahcuilol in [[Mateo]] ihuan in [[Lucas]] neci in ome itech quizaliz<ref>In tlahtolli ''tetech quizaliztli'' quinezcayotia ''genealogía''.</ref> in Jesus (Mt 1, 2-16; Lc 3, 23-38). In itech quizaliz in Mateo tlehco ixquichca in teyacanqui<ref>In tlahtolli ''teyacanqui'' quinezcayotia ''jefe'' nozo ''patriarca''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/patriarca</u>.</ref> [[Abraham]], ihuan in itech quizaliz in Lucas ixquichca [[Adan]], in tlayacatia oquichtli ipan in Pehualiztli<ref>In tlahtolli ''pehualiztli'' quinezcayotia ''principio'', ''origen'', ''creación'' ihuan nican ''Génesis''.</ref>. Inin ome tetech quizaliztli yehhuatl neneuhqui<ref>In tlahtolli ''neneuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''idéntico'', ''igual''.</ref> intzalan [[Abrahan]] ihuan [[David]], auh mixnamiqui<ref>Nozo ica españatlahtolli ''difieren'' (se diferencian).</ref> zatepan inin tlatzacuia, yehica in in Mateo quichihua in Jesus tetoquiliani itech Salomon, inoc ca, ipan Lucas, ihuehuemecayo huallazqui itech [[Natam]], oc cequi in ipiltzihtzinhuan in David. Ipan in ome netlahtolpepechtiliztli<ref>In tlahtolli ''netlahtolpepechtiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tema'', ''argumento'', ''caso'' nozo ''materia''.</ref>, in monextia yehhuatl in itechiuhcayo<ref>In tlahtolli ''techiuhcayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ascendencia''.</ref> in [[Jose]], mahcihui ca, ipan in izanil in ipiltian, yehhuatlin zan yehhuatl oyezquia<ref>Inin ome tlahtolli ''yehhuatl oyezquia'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''habría sido él''.</ref> itahtzin neteconeuhtilizotl<ref>In tlahtolli ''neteconeuhtiliztli'' quinezcayotia ''adopción'' ihuan ''neteconeuhtilizotl'', ''adoptivo''.</ref> in Jesutzin. === Tecuaatequiliztli ihuan maxalihuiliztli === [[Image:Piero, battesimo di cristo 04.jpg|thumb|Itecuaatequiliz in Cristo, itlatlapalhuiliz in Piero della Francesca.]] In iahxihualiz in Jesutzin yolteohuiloc<ref>In tlahtolli ''yolteohuia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''adivinar'', ''predecir'', ''profetizar''.</ref> itechpa Juan Bautista (ihuehcapa teiccauh, ipan in iTeotlahcuilol i Lucas), itechpa in aquin Jesutzin ocuaatequiloc ipan in atoyatl [[Jordan]]. Inoc in tecuaatequiliztli, in iyoliauh in Toteucyo, huiloteuh, temoc ipan Jesutzin, ihuan mocac itozca in Toteucyo. Ipan in Teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref>, in Teoyoliatl quihuicac in Jesus ompa in xallah<ref>In tlahtolli ''xallah'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''arenal'' ihuan nican ''desierto'' nozo páramo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/arenal</u>.</ref>, in oncan mozauh<ref>In tlahtolli ''zahua, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ayunar'', ''privarse''.</ref> inoc ompohualli tonalli ihuan quipanahuih in maxalihuiliztli in tlein cuacueloloc<ref>''in tlein cuacueloloc'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''a las que fue sometido''.</ref> itechpa in Teoyaotl<ref>In tlahtolli ''Teoyaotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Diablo'', ''Demonio''.</ref>. Ahmo motenehua inin tlachihualiztli ipan in iTeotlahcuilol in Juan. Zatepan Jesus euh<ref>In tlahtolli ''ehua, n(i)-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''partir'', ''marcharse''.</ref> ompa [[Galilea]], mocallotih ipan [[Cafarnaun]], ihuan peuh inic quitecaquiltiz<ref>In tlahtolli ''caquiltia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''anunciar'' ihuan nican ''predicar''.</ref> in iahxihualiz in iTlahtohcayo in Toteucyo<ref>''In iTlahtohcayo in Toteucyo'' mocuepa ica españatlahtolli in iuh ''el Reino de Dios''.</ref>. === Nemiliztli ixihmachoni === Tlaahxiltilli<ref>In tlahtolli ''ahxiltia, nite-'' mocuepa in iuh ''acompañar (a alguien)'' ica españatlahtolli. Ipampa on, ''tlaahxiltilli quinezcayotia ''acompañado''.</ref> itechpa itenematilizcuicahuan<ref>In tlahtolli ''tenematilizcuini'' quinezcayotia ''seguidor'', ''partidario'', ''simpatizante'' nozo ''adepto'' ihuan huitz itech ''nematiliztli ca quihtoznequi ''pensamiento'', ''idea'', ''opinión''.</ref>, Jesutzin nehnen ipan in itlahtlal<ref>In tlahtolli ''tlalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tierra'', ''territorio'', ''área'' ihuan nican ''región''.</ref> in [[Galilea]] ihuan [[Judea]] inic quitecaquiltia in Teotlahcuilolli ihuan inic quichihua miyac tlamahuizolli<ref>In tlahtolli ''tlamahuizolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''prodigios'', ''portentos'' ihuan nica ''milagros''.</ref>. In itlatecpanaliz in itlachiuh ihuan itlanohnotz<ref>In tlahtolli ''tlanohnotztli'' quinezcayotia ''dichos'' (lo dicho).</ref> in Jesutzin mocuepa<ref>In tlahtolli ''cuepa, nino-'' quinezcayotia ''variar''.</ref> ipan in nepapan<ref>In tlahtolli ''nepapan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diversos'' nozo ''diferentes''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/diverso</u>.</ref> zanilli teotlahcuilotl<ref>In tlahtolli ''teotlahcuilotl'' quinezcayotia ''evangélico(s)''.</ref>. Ahno moteneuhtiuh quexquiccauh huehcauh<ref>In tlahtolli ''huehcahua, ni-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''durar'' nozo ''perdurar''.</ref> inemiliz ixihmachoni in Jesutzin, macihui in Iteotlahcuilol in Juan quitenenhua ca Jesus quiteochiuh<ref>In tlahtolli ''teochihua, nitla-'' quinezcayotia ''bendecir'', ''consagrar'', ''reverenciar'' nozo ''celebrar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/celebrar</u>.</ref> in 'tlamahuiztiliz<ref>In tlahtolli ''tlamahuiztiliztli'' quinezcayotia ''fiesta'', ''celebración'' nozo ''ceremonia''.</ref> xiuhyotl<ref>In tlahtolli ''xiuhyotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''anual''.</ref> in [[Pascua]]<ref>In ''Pascua'' yehhuatl in iilhuichihualiz ipampa in itemaquixtiliz in judeatlacah itech Egipto.</ref> judeayotl (Pésaj) ipan Jerusalen ipan eyi immanyotl<ref>In tlahtolli ''imman'' quinezcayotia ''momento(s)'', ''ocasión(es)'', ''oportunidad(es)'' nozo ''coyuntura(s)''.</ref>. Tel in teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref> quitenehua zan iyoh in iilhuiuh in [[Pascua]] ipan in tlein Jesutzin nemazoaltiloc<ref> In tlahtolli ''nemazoaltiloc'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fue crucificado''.</ref>. Hueyi ixeliuhcayo<ref>''Hueyi ixeliuhcayo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''gran parte (de)''.</ref> in itlachiuh in inemiliz ixihmachoni in Jesutzin tlaquetzalli<ref>In tlahtolli ''tlaquetzalli'' quinezcayotia ''narrada''.</ref> ipan in teotlahcuilolli, quimocuilia<ref>In tlahtolli ''quimocuilia'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tiene''.</ref> in iuh ittaliztli<ref>In tlahtolli ''ittaliztli'' quihtoznequi ''panorama'' ihuan nican ''escenario''.</ref> in itlal cetlancayotl<ref>In tlahtolli ''centlancayotl'' quinezcayotia ''norteño'' nozo ''septentrional''.</ref> itech Galilea, ipan in iyahualiuhcan<ref>In tlahtolli ''iyahualiuhcan'' quinezcayotia ''cercanía(s) (de)''.</ref> in hueyatl [[Tiberiades]], nozo aoztoc<ref>In tlahtolli ''aoztoc'' quinezcayotia ''lago'', [[masa de agua profunda]]. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>https://es.wikipedia.org/wiki/Laguna</u>.</ref> [[Genesaret]], macheh in altepetl [[Cafarnaum]], zan noihuan occequi, in iuh [[Corozain]] nozo [[Betsaida]]. No ihuan onteittac, ipan in huitztlan itech in tlalli, callah<ref> In tlahtolli ''callah'' nican quinezcayotia ''localidad'' nozo ''población''.</ref> in iuh [[Cana]] nozo [[Nain]], ihuan in altepemaitl<ref>''Atepemaitl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aldea''.</ref> ipan in tlein omizcaltiaya<ref>n tlahtolli ''omizcaltiaya'' quinezcayotia ''se había criado''.</ref>, [[Nazaret]], in oncan celiloc ica tezomaliliztli<ref> In tlahtolli ''tezomaliliztli'' quinezcayotia ''enemistad''.</ref> itechpa in huehcauhqueh itechanehcahuan<ref>''huehcauhqueh itechanehcahuan'' quihtoznequi ''antiguos convecinos''.</ref>. Itetlamachiztiliz<ref>In tlahtolli ''machiztia, nitetla-'' quinezcayotia ''predicar''.</ref> tohtocac<ref>''In tlahtolli ''tohtoca, ni-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''extenderse'', ''correr''.</ref> noihuan ompa [[Judea]] (ipan in iTeotlahcuilol in Juan, onteittac ipan Jerusalen ipan eyi immanyotl<ref>In tlahtolli ''immanyotl'' quinezcayotia ''oportunidad'', ''ocasión'', ''momento''.</ref> niman in ipehualiz in inemiliz ixihmachoni), ihuan itech catca ipan [[Jerico]] ihuan Betania (in oncan quiyolitih<ref>In tlahtolli ''quiyolitih'' quinezcayotia nican ''resucitó''.</ref> in [[Lazaro]]). Quicuic<ref>In tlahtolli ''quicuic'' quinezcayotia ''escogió''.</ref> in tachcauh inic itenematilizcuicahuan<ref>''In tachcauh inic itenematilizcuicahuan'' nican quinezcayotia ''a sus principales seguidores''.</ref>(tlatocayotiltin<ref>In tlahtolli ''tlatocayotilli'' quinezcayotia ''llamado''. Itzintiliz huitz itech ''tocayotia, nite-''.</ref> ipan in teotlahcuilolli «itlazohhuan»<ref>In tlahtolli ''itlazoh'' quihtoznequi ''su apóstol'', ''su preferido''.</ref>; ica greciatlahtolli, "titlantin"<ref>In tlahtolli ''titlantli'' quinezcayotia ''mensajero'' nozo ''enviado''.</ref>), ipan tlapohualli itech<ref>''Ipan tlapohualli itech'' quinezcayotia ''en número de''.</ref> mahtlactetl omontetl, in itzallan in callah itech Galilea. Ipan in tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlatzinquixtilizotl'' quinezcayotia ''sinópticos''.</ref> motenehua in tlamachiyotiliztli<ref>In tlahtolli ''tlamachiyotilizti'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''lista'' nozo ''registro''.</ref> tlatoquilih<ref>In tlahtolli ''tlatoquilih'' quinezcayotia ''siguiente''. Itzintiliz huitz itech ''toquilia, nitla-''.</ref>: [[Simon]], tlatocayotilli [[Pedro]] ihuan iteiccauh [[Andres]]; [[Santiago (in ipiltzin in) Zebedeo]] ihuan iteiccauh [[Juan]]; [[Felipe]] ihuan [[Bartolome]]; [[Tomas]] ihuan [[Mateo in tequinechicoani]]<ref>In tlahtolli ''tequinechicoani'' quinezcayotia ''recaudador'' ihuan nican ''publicano''.</ref>; [[Santiago (in ipiltzin in) Alfeo]] ihuan [[Judas Tadeo]]; [[Simon in Zelote]] ihuan [[Judas Iscariote]], in aquin zatepan quitlapiquiaya<ref>In tlahtolli ''piquia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tramar algo contra alguien'', ''traicionar a alguien en algo''.</ref> in Jesutzin (Mt 10,2-4; Mc 3,16-19; Lc 6, 13-16). Tetlamachiztih<ref>In tlahtolli ''Machiztia, nitetla-'' quinezcayotia ''predicar''.</ref> iuh<ref>In tlahtolli ''iuh'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''tanto''.</ref> ipan judeateocalli<ref>In tlahtolli ''teocalli'' quinezcayotia ''templos''; ihuan ''judeateocalli, ''sinagoga(s)''.</ref> in iuh in ilhuicatl<ref>In tlahtolli ''ilhuicatl'' quihtoznequi nican ''aire''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/aire</u>.</ref> tlatlapouhtli<ref>In tlahtolli ''tlatlapouhtli'' quinezcayotia ''abierto'', ''despejado'', ''expedito'' ihuan nican ''libre''.</ref>, ihuan in tetehuilacachtic<ref>In tlahtolli ''tetehuilacacachtic'' nozo ''te-tehuilacachtic'' motenehua ica españatlahtolli in ''masa'', in ''muchedumbre''.</ref><ref>In tlahtolli ''miecquintin'' quinezcayotia ''gente'' nozo ''gentío'', ''multitud'', ''muchedumbre'' (Bernardino de Sahagún).</ref> itloc mopalhuiaya<ref>In tlahtolli ''tetech palhuia, mo-'' quinezcayotia ''congregarse junto a alguien'', ''reunirse junto a alguien''.</ref> inic quicaquiz in itlahtol. Itzalan itlatlahtlauhtiliz<Ref>In tlahtolli ''tlatlahtlauhtiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''discurso'', ''predica'', ''exhortaciones'', ''homilia''.</ref>, mopihpiloa<ref>In tlahtolli ''pihpiloa, nino-'' quihtoznequi ''destacar'', ''auparse''.</ref> in tenyoh [[Tlahtolli itech in Tepetl]]<ref>''Tlahtolli itech in Tepetl'' quinezcayotia ''Sermón de la Montaña'' ica españatlahtolli.</ref> , ipan in iTeotlahtol in Mateo (Mt 5-7). Mo palehuih<ref>In tlahtolli ''itech palehuia nino-'' quinezcayotia ''servirse de algo'' nozo ''utilizar''.</ref> miecpa neixcuiltilli<ref>In tlahtolli ''neixcuiltilli'' nozo ''tlahtolmachiotl'' mihtoa ica españatlahtolli ''parábolas'', ''alegoría'', ''ficción'', ''adaptación''.</ref> inic quitenquixtiz<ref>In tlahtolli ''tenquixtia, nitla-'' quinezcayotia ''exponer (algo)'' ihuan nican ''explicar''.</ref> in itenematilizcuicahuan<ref>Nozo ''sus adeptos'', ''sus partidarios''.</ref> In iTlahtohcayo in Toteucyo. In itlahtolmachio in Jesutzin yehhuatl nalquizani<ref>In tlahtolli ''nalquizani'' mocuepa ica españatlahtolli in iuh ''breve'' nozo ''pasajero''.</ref> zanilli<ref>In tlahtolli ''zanilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''relato''.</ref> ca itlahtolpepechtiliz<ref>''Ca itlahtolpepechtiliz''quihtoznequi ica españatlahtolli ''cuyo contenido'' nozo ''cuya argumentación''.</ref> yehhuatl<ref>In tlahtolli ''yehhuatl'' ica españatlahtolli ''atributo elidido del verbo ser (él)''</ref> ichtacayoh<ref>In tlahtolli ''ichtacayoh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enigmático'', ''misterioso'', ''secreto'', ''íntimo'' nozo ''oculto''.</ref> (miecpa monequi zatepan tenquixtiloz itechpa Jesutzin). Quimocuilia ipan ipanocayo<ref>''Ipan ipanocayo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en general''.</ref> ce tlahtolpepechtiliztli<ref>In tlahtolli ''tlahtolpepechtiliztli''quihtoznequi ica españatlahtolli ''contenido'', ''temática'', ''sentido'' nozo ''argumentación''.</ref> nechcapacayotl<ref>In tlahtolli ''nechcapacayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''escatológico'', ''propio del más allá''. Itzintiliz huitz itech ''nachcapa'' nozo ''más allá''.</ref> ihuan neci zan iyoh ipan in teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl. Itzalan in quitlacempanahuia inic tenyoh itech cah in [[itlatlaquetzal in tlapixoani]]<ref>In ''itlatlaquetzal in tlapixoani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''la fábula'' (nozo ''parábola'') ''del sembrador''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/par%C3%A1bola</u>.</ref> (Mt 13,3-9; Mc 4,3-9; Lc 8,5-8), ca inezcayotiliz quitenquixtia Jesutzin niman ic; in ineixcuiltil in pitztli<ref> In tlahtolli ''pitztli'' nozo ''piztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''semilla'' nozo ''pepita''.</ref> ca ixhua (Mc 4,26-29); in (inexcuiltil) in iach<ref>In tlahtolli ''achtli'' quinezcayotia '''grano'' nozo ''cereal''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/grano</u>.</ref> in [[mostaza]] (Mt 13,31-32; Mc 4,30-32), in (itlahtolmachio) in cizaña (Mt 13,24-30), in in ichcatl mixpoloani<ref>In tlahtolli ''mixpoloani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''desorientada'' nozo ''perdida''.</ref> (Mt 18,12-14; Lc 15,3-7), in ineixcuiltil in tlacohtli<ref>In tlahtolli ''tlacohtli'' quinezcayotia ''siervo'', nozo ''cautivo''.</ref> ahtetlaocoliani<ref>In tlahtolli ''ahtetlaocoliani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''depiadado''.</ref> (Mt 18, 23-35), in in tlaaxqueh<ref>In tlahtolli ''tlaaxqui'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''obrero'' nozo ''salariado''.</ref> tlaihualtin ompa in xocomecamilli (Mt 20,1-16), in (itlahtolmachio) in omextin tepiltzihtzinhuan (Mt 21,28-32), in (itlahtolmachio) in xocomecamilchihuanimeh<ref>In tlahtolli ''xocomecamilchihuani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''viñador''.</ref> tlacamictianimeh<ref>In tlahtolli ''tlacamictiani'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''homicida''.</ref> (Mt 21,33-42; Mc 12,1-11; Lc 20,9-18); in (itlahtolmachio) in tlacoanotztin<ref>In tlahtolli ''tlacoanotztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''invitado''.</ref> itech in nemanamictiliztli<ref>In tlahtolli ''nemanamictiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''boda''.</ref> (Mt 22, 1-14), in in mahtlactetl ichpochtin<ref>In tlahtolli ''ichpochtli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''doncella'', ''virgen''.</ref> (Mt 25,1-13), in in talento<ref>In tlahtolli ''talento'' quitenehua ce tlacohualoni. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>https://es.wikipedia.org/wiki/Talento_(moneda)</u>.</ref> (Mt 25,14-30; Lc 19,12-27). Ome itzalan in quipanahuia inic tenyoh neci zan iyoh ipan in iteotlahcuilol in Lucas: tlahtoa<ref>In tlahtolli ''ihtoa, nitla-'' nican quinezcayotia ''versar'', ''tratar''.</ref> itech in itlahtolmachio in cualli samariatlacatl (Lc 10,30-37) ihuan in tepiltzin pródigo (Lc 15,11-32). Ipan in tlahtolmachiotl, quiyehyecoa Jesutzin miecpa ixiptli relacionadas ica in yoliliztli millotl<ref>In tlahtolli ''millotl'' ica españatñahtolli quinezcayotia nican ''campesina''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''milli''.</ref>. Quipix<ref>In tlahtolli ''Piya, nitla-'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''mantener'', ''preservar''.</ref> teixnamiquiliztli<ref>In tlahtolli ''teixnamiquiliztli'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''enfrentamiento'', ''discusión'', ''rivalidad''.</ref> ica itloc moquetzanimeh<ref>In tlahtolli ''tetloc moquetzani'' quihtoznequi ''miembro'', ''seguidor'', ''simpatizante'', ''adepto'' nozo ''partidario''.</ref> in cequih in quicempanahuia inic ittitiloni<ref>In tlahtolli ''ittitiloni'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''importante'', ''destacado'', ''considerable'', ''apreciable''.</ref> icenquizaliz<ref>In tlahtolli ''cenquizaliztli'' quinezcayotia ''clan'', ''bando'', ''camarilla'' ihuan nican ''sectas''.</ref> teoyoh<ref>In tlahtolli ''teoyoh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''religiosa(s)'', ''místico'', ''espiritual(es).</ref> in judeanemachtilli<ref>In tlahtolli ''judeanemachtilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''judaísmo''. Itzintiliz huitz itech ''judea'' ihuan itech ''nemachtilli'' ca quinezcayotia ''doctrina'', ''principios'', ''sistema'', ''saber'', ''religión'', ''ideales'', ''escuela'' nozo ''movimiento'' ((Michel Launey, ''Introducción a la Lengua y a la Literatura Náhuatl'', ixtli 278, UNAM). Noihuan maxiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/doctrina</u>.</ref>, ihuan huel macheh inhuic<ref>In tlahtolli ''tehuic'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''contra'' ihuan nican ''con''.</ref> in tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quinezcayotia ''fariseo'', ''hipócrita''.</ref>, in aquihqueh quiteilhuih<ref>In tlahtolli ''teilhuia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''acusar''.</ref><ref>In tlahtolli ''icxitoquilia, nitetla-'' noihuan quinezcayotia ''culpabilizar'', nozo ''inculpar''.</ref> in tlacaneciliztli<ref>In tlahtolli ''tlacaneciliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''hipocresía'', ''picaresca'', ''cuento''.</ref> ihuan inic<ref>In tlahtolli ''inic'' quinezcayotia ''por'' ihuan nica ''de''.</ref> ahmo quimocuitlahuiz<ref>In tlahtolli ''quimocuitlahuiz'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''cuidar'', ''observar'', ''preocuparse por algo''.</ref> in quicempanahuia inic ittitiloni<ref>In tlahtolli ''ittitiloni'' quinezcayotia ''importante'' nozo ''destacado''.</ref>itech in [[Tora]]<ref>In tlahtolli ''Tora'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''Torá''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/tor%C3%A1</u>.</ref>: in melahuacayotl<ref>In tlahtolli ''melahuacayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''justicia'' nozo ''rectitud''</ref>, in tetlaocoliztli<ref>In tlahtolli ''tetlaocoliztli'' quinezcayotia ''compasión'', ''piedad'', ''indulgencia'' nozo ''misericordia''.</ref> ihuan in netlacuauhquetzaliztli<ref>In tlahtolli ''netlacuauhquetzaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''lealtad'', ''fidelidad'', ''nobleza''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlacuauhquetza, nino-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''ser fiel'', ''ser noble''.</ref> (Mt 12, 38-40; Lc 20, 45-47). In itlanextiliz<ref>In tlahtolli ''tlanextiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''innovación'', ''originalidad'', ''revelación''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/descubrimiento</u> ihuan inin occe: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/invenci%C3%B3n</u>.</ref> in itlanohnotzaliz itech yeya ipan in netentlapaltililiztli<ref>In tlahtolli ''netentlapaltililiztli'' quihtoznequi ''firmeza'', ''determinación''.</ref> ipan in tetlazohtlaliztli intech in yaomeh (Mt 5,38-48; Lc 6, 27-36) in iuh ipan itech pachihuiliz<ref>In tlahtolli ''tetech pachihuiliztli'' quinezcayotia ''relación'', ''cordialidad''.</ref> huel pachihuini itech<ref>In tlahtolli ''itech pachihuini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cercano a''.</ref> Toteucyo in aquin quitocayotiaya ica aramtlahtolli<ref>In tlahtolli ''aramtlahtolli'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''arameo'' nozo ''lengua de Aram (cierta región de Asia). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/arameo</u></ref> ica in tlahtolli<ref>In tlahtolli ''tlahtolli'' quinezcayotia ''expresión'', ''palabra(s)'', ''manifestación'', ''verbo'' nozo ''locución''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/expresi%C3%B3n</u>.</ref> cencallotl<ref>In tlahtolli ''cencallotl'' quinezcayotia ''familiar''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''cencalli'', ca quinezcayotia ''familia''.</ref> [[Abba]] (Tetahtzin) ca ahno Marcos (Mc 14,36) ahno Pablo (Rm 8, 15; Gal 4, 6) quicuepah. Mihtoa itech<ref>In tlahtolli ''mihtoa itech'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''se trata de''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlahtoa itech'' ca quihtoznequi ''versar sobre''.</ref> ce Teotl tetech pachihuini ca quintemoa in tlachicohuiltin<ref>In tlahtolli ''tlachicohuilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''marginado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''chicohhuia, nite-'' ca quihtoznequi ''marginar (a alguien)'', ''desfavorecer'', ''discriminar''.</ref>, in tlapacholtin<ref>In tlahtolli ''tlapacholli'' quinezcayotia ''oprimido'', ''humillado'', ''supeditado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''pachoa, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''humillar'', ''subordinar'', ''someter''.</ref> (Lc 4, 18) ihuan in tlapilchihuanimeh<ref>In tlahtolli ''tlapilchihuani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pecador''.</ref> (Lc 15) inic quimaniliz<ref>In tlahtolli ''inic quimaniliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''para ofrecerles''.</ref> itlaocol<ref>In tlahtolli ''tlaocolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''piedad'', ''clemencia'', ''indulgencia'', ''perdón'' nozo ''misericordia''.</ref>. In itlatlauhtiloca in Totahtzin (Mt 6,9-13: Lc 11,1-4), ca quimixtlatilih<ref>In tlahtolli ''ixtlatilia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''indicar'' nozo ''recomendar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/recomendar</u>.</ref> quiyehyecoz<ref>In tlahtolli ''yehyecoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''utilizar'', ''ejercitar'' nozo ''practicar''.</ref> in itetlazohtlacahuan<ref>In tlahtolli ''tetlazohtlacauh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fiel'' nozo ''seguidor''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><u>A ti y a todos... los fieles a mi persona que me invoquen...</u>: In tehhuatl ihuan in ixquichtin... in notetlazohtlatlacahuan in notechmotzahtzilia... (Nican Mopohua).</small></ref>, yehhuatl machoni<ref>In tlahtolli ''machoni'' quinezcayotia ''clara'', ''comprensible'' nozo ''patente''.</ref> itlanohnotzaliz<ref>In tlahtolli ''tlanohnotzaliztli'' quinezcayotia ''manifestación'', ''expresión'', ''testimonio'', ''declaración''.</ref> inin itech pachihuiliz<ref>In tlahtolli ''tetech pachihuiliztli'' quinezcayotia ''cercanía'', relación''.</ref> in Toteucyo achto tlatenehualli. ===Tlamahuizolli tlanohnotztli ipan in teotlahcuilolli=== [[Image:Giotto di Bondone 021.jpg|thumb|''In ineyolitiliz in Lazaro'' itechpa [[Giotto]] di Bondone (mahcuilpohualxihuitl XIV]] Ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''según''.</ref> in teotlahcuilolli, inoc<ref>In tlahtolli ''inoc'' quinezacayotia ica españatlahtolli ''durante''.</ref> itetlayecoltiliz<ref>In tlahtolli ''tetlayecoltiliztli'' quihtoznequi ica españatñahtolli ''ministerio'', ''tarea'', ''servicio''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/ministerio</u>.</ref> Jesutzin quichiuh nepapan<ref>In tlahtollli ''nepapan'' quinezcayotia ''diversos'', ''varios.</ref> tlamahuizolli. Ipan tlacempoaliztli<ref>In tlahtolli ''Ipan tlacempoaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en suma''.</ref>, ipan in nahui teotlahcuilolli teocaltlatlalizotl<ref>In tlahtolli ''teocaltlatlalizotl'' quinezcayotia ''canónico''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/can%C3%B3nico</u>. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatlaliztli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''disposición'', ''regla'', ''precepto''.</ref> mopohua cempohualtetl onchicontetl tlamahuizolli, itech in catlein<ref>In tlahtolli ''itech in catlein'' quinezcayotia ''de los cuales''.</ref> mahtlactli onnahui yehhuatl<ref>In tlahtolli ''yehhuatl'' ica españatlahtolli quitenehua in ''atributo del verbo ser''.</ref> tehuelquetzaliztli<ref>In tlahtolli ''tehuelquetzaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''curaciones''.</ref> itech nepapan<ref>In tlahtolli ''nepapan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''varias'', ''diversas'' ihuan nican ''distintas''.</ref> cohcoliztli<ref>In tlahtolli ''cohcoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enfermedades''.</ref>, macuilli nahualtlahtoliztli<ref>In tlahtolli ''nahualtlahtoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sortilegios'', ''conjuros'' nozo ''exorcismos''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/exorcismo</u>.</ref>, eyi teyolitiliztli<ref>In tlahtolli ''teyolitiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''resurrecciones''.</ref>, ome tlamahuizoll ica<ref>In tlahtolli ''ica'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''de''.</ref> ixneciliztli<ref>In tlahtolli ''ixneciliztli'' nican ica españatlahtolli quinezcayotia ''tipo'', ''apariencia'', ''forma'', ''tipo''.</ref> yuhquizani<ref>In tlahtolli ''yuhquizani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''natural''.</ref> ihuan eyi nezcayotl<ref>In tlahtolli ''nezcayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''signo'', ''marca'', ''señal''.</ref><ref>Nozo ''machiotl'', caquihtoznequi ica españatlahtolli ''símbolo''.</ref> ixquihquizani<ref>In tlahtolli ''ixquihquizani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''raro'', ''extraordinario'', ''insólito'' nozo ''sorprendente''.</ref>. :::* In teotlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''teotlahcuilolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''evangelio'' ihuan nican ''evangelios''.</ref> quipohua<ref>In tlahtolli ''pohua, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''narrar''.</ref> in tlatoquiliani<ref>In tlahtolli ''in tlatoquiliani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''siguiente'', ''la que sigue''.</ref> tehuelquetzaliztli<ref>In tlahtolli ''tehuelquetzaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sanación'', ''curación''.</ref> mahuizauhqui<ref>In tlahtolli ''mahuizauhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''maravilloso'', ''sorprendente'', ''admirable'' ihuan nican ''milagrosas''.</ref> tlachiuhtli<ref>In tlahtolli ''tlachiuhtli'' ica españatlahtolli nican quinezcayotia ''obradas''.</ref> itechpa Jesutzin: ::::1. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite- (/nitla-) quinezcayotia ica españatlahtolli ''sanar'', ''curar''.</ref> itlepohpocaliz<ref>In tlahtolli ''tlepohpocaliztli'' quinezcayotia ''fiebre'', ''calentura'', ''hipertermia''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/fiebre</u>. Itzintiliz huitz itech ''pohpoca, ni-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''estar ardiendo''.</ref> in imonnan<ref>In tlahtolli ''monnnantli'' nozo huehxiuhtli quinezcayotia ''suegra''.</ref> in [[Pedro]], ipan ichan ipan [[Cafarnaum]], inic quicui itech imahtzin<ref>In tlahtolli ''imahtzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su mano''.</ref> (Mc 1,29-31; Mt 5,14-15; Lc 4,38-39). ::::2. Quihuelquetz<ref>In tlahtolli ''huelquetza, nite-'' qihtoznequi ica españatlahtolli ''sanar'' nozo ''curar (a alguien).</ref> ce teocohcox<ref>In tlahtolli ''teocohcox'' nozo ''teocohcoxqui'' quinezcayotia ''leproso'' nozo ''albarazado''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://dle.rae.es/?id=1VFfPkR</u>. In tlahtolli ''teocohcoliztli'' quihtoznequi ''lepra'' nozo ''albarazo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/lepra</u> ihuan <u>http://buscon.rae.es/drae/srv/search?id=Z261KADNbDXX2MFhkwrV</u>.</ref> galileatlacatl ica<ref>In tlahtolli ''ica'' nican ica españatlahtolli quinezcayotia ''mediante''.</ref> in tlahtolli ihuan in itetlatzitzquililiz<ref>In tlahtolli ''tetlatzitzquililiztli'' quinezcayotia ''toque'', ''roce'' ihuan nican ''contacto''.</ref> in imahtzin<ref>In tlahtolli ''imahtzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su mano''.</ref> (Mc 1,40-45; Mt 8,1-4; Lc 5,12-16). ::::3. Quihuelquetz ce nacayomihmicqui<ref>In tlahtolli ''nacayomihmicqui'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''paralítico'', ''paraplégico'' nozo ''tullido''.</ref> ipan [[Cafarnaum]] ca ixihmachtiloc<ref>In tlahtolli ''ixihmachtiloc'' quihtoznequi ''le fue presentado'' ica españatlahtolli. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ixihmachtia, nitete-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''presentar alguien a otro''.</ref> ipan ce cacaxtli<ref>In tlahtolli ''cacaxtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''camilla'', ''parihuela'' nozo ''palanquín''.</ref> ihuan in aquin oquipohpolhuiaya<ref>In tlahtolli ''oquipohpolhuiaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''le había perdonado (algo)''.</ref> itlahtlacol, inic quinahuatia<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quinezcayotia ''ordena''.</ref> ca moquetzani<ref>In tlahtolli ''moquetzani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se levantara'' nozo ''se levantase'' (pretérito imperfecto de subjuntivo). In tlahtolli ''moquetzani'' quihtoznequi ''se levante'' (presente de subjuntivo). In tlahtolli ''omoquetzni'' quinezcayotia ''se haya levantado'' (pretérito compuesto de subjuntivo). In tlahtolli ''omoquetzani'' quihtoznequi ''se hubiera levantado'' (pretérito pluscuamperfecto de subjuntivo).</ref> ihuan huiani<ref>In tlahtolli ''huiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''se fuera'' nozo ''se fuese'' (pret. imperfecto de subjuntivo).</ref> ompa ichan (Mc 2, 1-12; Mt 9,1-8; Lc 5,17-26). ::::4. Quihuelquetz ce tlacatl ica <ref>In teotlahcuilolli quihtoa ''maitl ahuacqui'', zan inin cohcoliztli motocayotia ica españatlahtolli ''queratosis''.</ref> in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref> ipan ce judeateocalli<ref>In tlahtolli ''judeateocalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sinagoga'' ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''teocalli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''templo'', ''mezquita'', ''sinagoga''.</ref>, ica in tlahtolli (Mc 3,1-6; Mt 12,9-14;Lc 6,6-11). ::::5. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite- (/nitla-) quinezcayotia ica españatlahtolli ''sanar'', ''curar''.</ref> ce cihuatl ca quipihpitza<ref>In tlahtolli ''pihpitza, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''padecer''.</ref> ezmoloniliztli<ref>In tlahtolli ''ezmoloniliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''hemorragias'' nozo ''flujo de sangre''.</ref>, ca mohuelquetz inic quitzitzquiliz in itlaquen in Jesutzin (Mc 5,25-34; Mt 9,18-26; Lc 8,40-56). ::::6. Quipahtilih ce tzatzanontli<ref>In tlahtolli ''tzatzanontli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sordomudo''.Itzintiliz huitz itech ''tzatza'' nozo ''tzatzatl'' ca quihtoznequi ''sordo'' ica españatlahtolli ihuan itech ''nontli'' ca quihtoznequi ''mudo''.</ref> ipan in [[Decapolis]] inic caquia<ref>In tlahtolli ''inic caquia'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''metiéndole'' ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''aquia, nitla-'' ca quihtoznequi ''meter (algo)'' nozo ''introducir''.</ref> in imahpilhuan ihtec in inacaz, inic chicha<ref>In tlahtolli ''inic chicha'' quinezcayotiaica españatlahtolli ''escupiendo''.</ref>, inic quitzitzquia in inehnepil<ref>In tlahtolli ''inic quitzitzquia in inehnepil'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tocándole la lengua''.</ref> ihuan inic quihtoa<ref>In tlahtolli ''inic quihtoa'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''diciendo''.</ref>: «Effata», ca quinezcayotizquia ‘ximotlapo’<ref>In tlahtolli ''ximotlapo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''abrete'', ''destápate''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlapoa, nite-'' ca quinezcayotia ''destapar (a alguien)''.</ref> (Mc 7,31-37). ::::7. Quihuelquetz ce ixtepetla<ref>In tlahtolli ''ixtepetla''nozo ''ixpopoyotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ciego'' nozo ''invidente''.</ref> ipan [[Betsaida]] inic quitemili<ref>In tlahtolli ''temilia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aplicar (algo, a alguien)'', ''imponer (algo, a alguien)'', ''poner (algo sobre alguien)'' (Bernardino de Sahagún).</ref> chichitl ipan iixtelolo ihuan inic quitemilia in imahtzin (Mc 8,22-26). ::::8. Quihuelquetz in [[Bartimeo]], in ixpopoyotl itech [[Jerico]] (Mt 20,29-34; Mc 10,46-52; Lc 18,35-45). ::::9. Quihuelquetz huehcapa<ref>In tlahtolli ''huehca'' nozo ''huehcapa'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''lejos'', ''de lejos'', ''a distancia''.</ref> in iahach<ref>In tlahtolli ''ahachtli'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''criado'', ''sirviente''.</ref> in [[centurion]]<ref>In ''centurion'', nozo ''centurión'' ica españatlahtolli, yehhuatl ce teyacanqui teyaochiuhqui itech [[Roma]] ca quinyacana macuiltemeh ompohualtemeh oquichtin.</ref> itech [[Cafarnaum]] (Mt 8,5-13, Lc 7,1-10, Jn 4,43-54; Jn 4,43-54). ::::10. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite- (/nitla-) quinezcayotia ica españatlahtolli ''sanar'', ''curar''.</ref> ce cihuatl ca itech catca tepotzo<ref>In tlahtolli ''tepotzo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''encorvada'', ''jorobada'', ''cheposa'', ''gibosa''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tepotzotl'' ca quihtoznequi ''joroba'', ''giba'', ''chepa''.</ref> ihuan ahmo momelauhtahcia<ref>In tlahtolli ''ahmo momelauhtahcia'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''no podía enderezarse'', ''no alcanzaba a enderezarse''.</ref>, ica in tlahtolli ihuan ica in itetlatemililiz<ref>In tlahtolli ''tetlatemililiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''aplicación''. Itzintiliz huit itech in tlahtolli ''temilia, nitetla-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''aplicar (algo, a alguien)'', ''superponer'', ''sobreponer'', ''imponer (algo, a alguien)'', ''poner (algo, sobre alguien)'', ''arrimar'', ''fijar'' (Bernardino de Sahagún). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/aplicar</u>.</ref> in imahtzihtzinhuan<ref>In tlahtolli ''imahtzihtzinhuan'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''sus manos''.</ref> (Lc 13,10-17). Inin tehuelquetzaliztli mochiuh<ref>In tlahtolli ''chihua, mo-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''suceder'', ''ocurrir'', ''tener lugar''.</ref> noihuan in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref> ihuan ipan ce judeoteocalli<ref>In tlahtolli ''teocalli'' quinezcayotia ''templos''; ihuan ''judeateocalli, ''sinagoga(s)''.</ref>. ::::11. Quihuelquetz ce chiahuizayoh<ref>In tlahtolli ''chiahuizayoh'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''hidrópico'' nozo ''seroso''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''chiahuizatl'' ca ica españatlahtolli quihtoznequi ''humor'', ''pus'', ''serosidad''.</ref> in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref>, ipan inchan cemeh in tachcahuan<ref>In tlahtolli ''tachcauh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''principal''.</ref> tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quinezcayotia ''fariseo'', ''hipócrita''.</ref> (Lc 14, 1-6). ::::12. Quinhuelquetz<ref>In tlahtolli ''huelquezta, nite-'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''curar'' nozo ''sanar''.</ref> mahctlactetl teocohcoxqueh<ref>In tlahtolli ''teocohcox'' nozo ''teocohcoxqui'' quinexcayotia ica españatlahtolli ''leproso''.</ref>, ca mixnepanoh<ref>In tlahtolli ''ixnepanoa, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''coincidir'', ''hallar'', ''encontrar''.</ref> itech ohtli ompa Jerusalen, ica in tlahtolli (Lc 17,11-19). ::::13. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite-'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''curar'' nozo ''sanar''.</ref> ce oquichtli ca cahxiltiaya<ref>In tlahtolli ''ahxiltia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cumplir'', ''completar'' ihuan nican ''llevar a término''.</ref> ompohualtetl onchicuetetl xihuitl cohcoxqui, ipan Jerusalen, in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref> (Jn 5,1-9). ::::14. Quihuelquez ce ixtepetla<ref>In tlahtolli ''ixtepetla'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ciego'' nozo ''invidente''.</ref> itech piltiliztli<ref>In tlahtolli ''itech piltiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de nacimiento''.</ref> inic itech quimatiloa zoquitl ihuan chichitl<ref>In tlahtolli ''inic itech quimatiloa zoquitl ihuan chichitl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''untando sobre él lodo y saliva''.</ref>, zatepan in catlein<ref>In tlahtolli ''zatepan in catlein'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''tras lo cual''.</ref> quinahuatih<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''le ordenó''.</ref> mopacaz ipan iacax in Siloe<ref>In tlahtolli ''iacax in Siloe'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''piscina de Siloé''. In tlahtolli ''acaxtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''piscina'', ''alberca'', ''aljibe'' nozo ''depósito de agua''.</ref> (Jn 9,1-12). :::* Ipan in teotlahcuilolli teocaltlatlalizotl<ref>In tlahtolli ''Ipan in teotlahcuilolli teotlatlalizotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''en los evangelios canónicos''.</ref> ixneci, n(i)-<ref>In tlahtolli ''ixneci'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aparecer'', ''mostrarse'', ''resultar''.</ref> macuilli zanilli<ref>In tlahtolli ''zanilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''relato'', ''charla'', ''diálogo'', ''conversación''.</ref> itech itehualquixtiliz<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''expulsar'', ''arrojar''.</ref> in teoyoliameh<ref>In tlahtolli ''teoyoliatl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''espíritu''.</ref> tlahtlacolcatzahuac<ref>In tlahtolli ''tlahtlacolcatzahuac'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''impurezas'', ''impurezas del pecado'', ''manchas del pecado''.</ref> (nahualtlahtoliztli<ref>In tlahtolli ''nahualtlahtoliztli'' quinezcayotia ''sortilegio'' ihuan nican ''exorcismos'',</ref>) quichiuh<ref>In tlahtolli ''quichiuh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''realizadas'', ''efectuadas''.</ref> itechpa Jesutzin<ref>In tlahtolli ''itechpa Jesutzin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''por Jesús''.</ref>: ::::1. Quihualquixtih<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''expulsar'', ''arrojar''.</ref> ce teoyaotlin tlahtolli ''teoyaotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ipan in judeateocalli<ref>In tlahtolli ''judeateocalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sinagoga''.</ref> itech [[Cafarnaum]] (Mc 1,21-28; Lc 4,31-37). ::::2. Quihualquixtih ce tlacatecolotl ipan in tlalli<ref>In tlahtolli ''tlalli'' quinezcayotia ''tierra'', ''región'', ''área''.</ref> itech Gerasa (Mt 8,28-34; Mc 5,1-21; Lc 8,26-39). ::::3.Quihualquixtih occequi ca quimocuiliaya<ref>In tlahtolli ''quimocuiliaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''tenía'' ihuan nican ''poseía''.</ref> in tecihuaconeuh in ce cihuatl sirofeniciatlacatl (Mt 15,21-28; Mc 7,24-30). ::::4. Quihualquixtih occequi ca quichihchinatzaya<ref>In tlahtolli ''chihchinatza, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''atormentar''.</ref> ce cuehcuechmicqui<ref>In tlahtolli ''cuehcuechmicqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''epiléptico''. In tlahtolli ''cuehcuechmiquiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''epilepsia'', ''espasmos'', ''convulsiones''.</ref> (Mt 17,20-24; Mc 9,14-27; Lc 9,37-43). ::::5. Quihualquixtih ce «teoyaotl nontli» (Lc 11,14; Mt 12,22). Oc no, oncah nepapan<ref>In tlahtolli ''nepapan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diversos'', ''varios''.</ref> tlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''tlahcuilolli'' quinezcayotia ''texto'' ihuan nican ''pasajes''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/pasajes</u>.</ref> ca quichihua tlatenehualiztli<ref>In tlahtolli ''tlatenehualiztli'' quinezcayotia ''referencia'' nozo ''mención''.</ref> ica ixneciliztli<ref>In tlahtolli ''ica ixnexiliztli'' quinezcayotia ''de modo'', ''con apariencia''.</ref> tlatematini<ref>In tlahtolli ''tlatemmatini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''genérico'', ''vago'', ''indefinido'' nozo 'inconcreto''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tentli''.</ref> in itenahualtlahtoliz in Jesutzin (Mc 1,32-34;Mc 3,10-12). :::* Ipan in teotlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''ipan in teotlahcuilolli'' quihtoznequi ''según los evangelios''.</ref>, Jesutzin quichiuh eyi teyolitiliztli<ref>In tlahtolli ''yolitia, nite-'' quinezcayotia ''resucitar''.</ref>: ::::1. Quiyolitih ce cihuaconetl ica mahtlactetl omontetl xihuitl, in itecihuaconeuh in [[Jairo]] (Mc 5,21-24, Mt 9,18-26, Lc 8,40-56). Jesutzin quinelihtoh<ref>In tlahtolli ''nelihtoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''afirmar'', ''asegurar''.</ref> ca in cihuaconetl ahmo itech catca<ref>In tlahtolli ''itech cah'' quinezcayotia ''estar'' ica españatlahtolli.</ref> micqui, zan yeh icel cochqui (Mt 9,24;Mc 5,39;Lc 8,52). ::::2. Quiyolitih in iteconeuhtzin in icnocihuauh<ref>In tlahtolli ''icnocihuauh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''viuda''.</ref><ref>Nozo ''ioquichmiccauh'', ca quihtoznequi noihuan ica españatlahtolli ''viuda''.</ref> in [[Nain]] (Lc 7,11-17). ::::3. Quiyolitih in Lazaro itech Betania<ref>In tlahtolli ''(tlalquixtiani) itech Betania'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de Betania'', ''(originario) de Betania''. ''(nativo) de Betania''.</ref>. (Jn 11,1-44). :::* Jesutzin quichiuh noihuan, ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''según''.</ref> in teotlahcuilolli, ome tlamahuizolli<ref>In tlahtolli ''tlamahuizolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''prodigios'', ''milagros'', ''portentos''.</ref> ica ixneciliztli<ref>In tlahtolli ''ixneciliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''forma'', ''apariencia'' ihuan nican ''tipo'', nozo ''modo''.</ref> yuhquizani<ref>In tlahtolli ''yuhquizani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''natural''.</ref>, ipan in tlein quinextia<ref>In tlahtolli ''nextia, nitla-'' ''poner de manifiesto'', ''mostrar'' ica españatlahtolli.</ref> in itlazohcacealiz<ref>In tlahtolli ''tlazohcacealiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''obediencia''.</ref> in chicahuacayotl yuhquizani<ref>In tlahtolli ''chicahuacayotl yuhquizani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fuerzas naturales''.</ref> (in hueyatl ihuan in ehecatl) itzintlan iteixmauhtiliz<ref>In tlahtolli ''teixmauhtiliztli'' quinezcayotia ''poder'', ''autoridad'', ''supremacía''.</ref>: ::::1. Jesutzin quinahuatih in ahtlahtlacamahmaniliztli<ref>In tlahtolli ''ahtlahtlacamahmaniliztli'' quinezcayotia ''tempestad'' ica españatlahtolli ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ahtlacatl'' ihuan itech in tlahtolli ''maniliztli''.</ref> ca cehui<ref>In tlahtolli ''cehui, -'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''calmarse'' ihuan ipan in tlahcuilolli ''se calme''.</ref> ihuan inin<ref>In tlahtolli ''inin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ésta''.</ref> tlazohcacea<ref>In tlahtolli ''tlazohcacea, ni-'', quinezcayotia ica españatlahtolli ''obedecer'' ihuan ipan in tlahcuilolli quinezcayotia ''se someten''.</ref> (Mt 8,23-27; Mc 4,35-41; Lc 8,22-25). ::::2. Jesutzin nehnen ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''sobre'', ''a través de''.</ref> in atl (Mt 14,22-33; Mc 6,45-52; Jn 6,16-21). :::* Eyi machiotl<ref>In tlahtolli ''machiotl'' quinezcayotia ''símbolos'' ihuan nican ''signos''.</ref> ixquihquizani<ref>In tlahtolli ''ixquihquizani'' quitoznequi ica españatlahtolli ''extraordinarios'', ''insólitos'', ''desacostumbrados''.</ref>, ca quimocuilia ce tlanezcayotiliztli huel<ref>In tlahtolli ''huel'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''muy'', ''bien'', ''acusadamente''.</ref> ixihmachtililoni<ref>In tlahtolli ''ixihmachtililoni'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''simbólico'', ''representativo'', ''alegórico'', ''metafórico''.</ref>: ::::1. Tlamiequililiztli<ref>In tlahtolli ''tlamiequililiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''multiplicación''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''miequilia, nitla-'' ca quinezcayotia ''multiplicar'', ''agrandar'', ''aumentar''.</ref> itech in [[yoltextli]]<ref>In tlahtolli ''yoltextli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pan'' nozo ''masa''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/pan</u>.</ref> ihuan intech in mihmichtin. Yelohua<ref>In tlahtolli ''yelohua'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''es (impersonal del verbo ser)''.</ref> in icel<ref>In tlahtolli ''icel'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''único''.</ref> in mochin<ref>In tlahtolli ''mochin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''todos (no pluralizables)''.</ref> in itlamahuizol in Jesutzin ca ihcuiloloc itechpa in izqui<ref>In tlahtolli ''izqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''totalidad (de)''.</ref> in teotlahcuilolli (Mc 6,32-44; Mt|14,13-21; Lc 9,10-17; Jn 6,1-13). Mochihua<ref>In tlahtolli ''mochihua'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sucede'', ''ocurre''.</ref> ipan ome immanyotl<ref>In tlahtolli ''immanyotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ocasion'', ''circunstancia'', ''momento'', ''oportunidad''.</ref> ipan in iTeotlahcuilol Marcos (8,1-10) ihuan in iTeotlahcuilol in Mateo (15,32-39). ::::2. In michmaliztli<ref>In tlahtolli ''michmaliztli'' quinezcayotia ''pesca'' ica españatlahtolli.</ref> ahneltoconi<ref>In tlahtolli ''ahneltoconi'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''milagrosa'', ''prodigiosas'', ''inverosímil'', ''increíble''.</ref> (Lc 5,1-11; Jn 21,1-19). ::::3. In tlacuepaliztli<ref>In tlahtolli ''tlacuepaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''conversión'', transformación''.</ref> itech in atl<ref>In tlahtolli ''itech atl'' quinezcayotia ''del agua''.</ref> ipan xocomecaayotl<ref>In tlahtolli ''xocomecaaytol'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vino''.</ref> ipan in nemanamictiliztli<ref>In tlahtolli ''nemanamictiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''bodas'', ''nupcias''.</ref> itech [[Cana]] (Jn 2,1-11). Ipan inin cahuitl<ref>In tlahtolli ''ipan inin cahuitl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en ese periodo''.</ref>, in neltiliztenohnotzanimeh<ref>In tlahtolli ''neltiliztenohnotzani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''doctor'', ''predicador'', ihuan nican ''escriba''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/escriba</u>.</ref>, tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fariseo'', ''hipócrita'', ''falso''.</ref> ihuan occequintin, quitlamih<ref>In tlahtolli ''tetech tlamia, nitla-'', quihtoznequi ica españatlahtolli ''atribuir (a alguien, algo)</ref> itech ce tetlapiquiliztli<ref>In tlahtolli ''itech ce tetlapiquiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a una confabulación'', ''a un complot'', '' a una conspiración'', '' a una maquinación''.</ref> itloc in Tlacatecolotl<ref>In tlahtolli ''Tlacatecolotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Belcebú'', ''Satán''.</ref> inin teixmauhtiliztli<ref>In tlahtolli ''teixmauhtiliztli'' quinezcayotia ''poder'', ''autoridad'', ''supremacía''.</ref> inic quihualquixtiz<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''expulsar'' nozo ''echar''.</ref> in teoyaohuan. Jesutzin momapatlac<ref>In tlahtolli ''mapatla, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''defenderse'', ''resistirse''.</ref> neixnahualiztica<ref>In tlahtolli ''neixnahualiztica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enérgicamente'', ''con determinación'', ''decididamente''.</ref> ihuic<ref>In tlahtolli ''ihuic'' quinezcayotia ''contra'' ica españatlahtolli ihuan nican quihtoznequi ''de''.</ref> inin teteilhuiliztli<ref>In tlahtolli ''teilhuia, nite-'' quinezcayotia ''acusar (a alguien, ante otros).</ref>. ipan in zanilli teoihcuilolotl, Jesutzin ahmo zan quimocuilia in teixmauhtiliztli itech quihualquixtix teoyaohuan, zan yeh ca quimacac inin teixmauhtiliztli in itetlazohtlacahuan. Noihuan<ref>In tlahtolli ''noihuan'' quinezcayotia ''aun'', ''también'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/aun</u>.</ref>, motenehua in iimmanyo<ref>In tlahtolli ''immanyotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''oportunidad'', ''circunstancias'', ''coyuntura'' ihuan nican ''caso''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/ocasi%C3%B3n</u>.</ref> in ce oquichtli ca, in ahtle<ref>In tlahtolli ''in ahtle'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sin''.</ref> yelohuaz itenematilizcuini<ref>In tlahtolli ''tenematilizcuini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''simpatizante'', ''adepto'', ''seguidor''.</ref> in Jesutzin, quihualquixtiaya mahcehualtiliztica<ref>In tlahtolli ''mahcehualtiliztica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''con éxito''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''mahcehualtiliztli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''éxito'', ''fortuna'', ''recompensa'', ''merecimiento''.</ref> teoyaohuan ipan itocatzin. === Iuhquin necuepaliztli === [[Image:Transfiguration Raphael.jpg|thumb|Inecuepaliz in Jesutzin, itechpa [[Rafael Sanzio|Rafael]] (mahcuilpohualxihuitl inic XVI).]] In teotlahtolli teocaltlatlalizotl quipohua ca Jesutzin tlehcoc ompa ce tepetl inic moteochihuaz intloc cequintin itlazohhuan, ihuan inoc moteochihuaya iuhquin mocuep in ineix; ihuan itlaquen iuhquin mocuep iztac ihuan motonameyotih. Onezqueh itlocpa in yehuatl Moises ihuan Elias. In itlazohhuan cochiah inoquic, zan inic mihixtia quittaqueh in Jesutzin intloc Moises ihuan Elias. Pedro quipitz ca quichihuani eyi xahcalli: impal Jesutzin, Moises ihuan Elias. Niman nez ce mixtli ihuan mocac ce tozcatl yectli, ca quihtoh: «Inin yehhuatl noConeuhtzin notlazoh, ma xiccaquican». In itetlazohtlacahuan ahmo quinohnotzqueh in tlein oquittacah. === Netoliniliztli === ==== Calaquiliztli ipan Jerusalen ihuan itlachipahualiz in Teocalli ==== [[Image: Giotto - Scrovegni - -27- - Expulsion of the Money-changers from the Temple.jpg|thumb|Inhualquixtiloca<ref>In tlahtolli ''inhualquixtiloca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ex5pulsión (padecida por alguien)''.</ref> in motlapatlatilianimeh<ref>In tlahtolli ''motlapatlatilianimeh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''mercaderes'', ''tratantes'.</ref> itech in teocalli, ipan in itlachihualiz<ref>In tlahtolli ''tlachihualiztli'' quinezcayotia ''ejecución'', ''creación'' ihuan nican ''interpretación''.</ref> in [[Giotto]] (mahcuilpohualxihuitl inic XIII- inic XIV).]] Ipan in nahui teotlahcuilolli, Jesutzin yah<ref>In tlahtolli ''yah'' quihtoznequi ''fue'' ica españatlahtolli.</ref> itloc itetlazohtlacahuan<ref>In tlahtolli ''itloc itetlazohtlacahuan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''con sus discípulos''.</ref> ompa [[Jerusalen]] inic quichihuaz oncan in ilhuitl itech in [[Pascua]]. Calac ipan icuitlapan ce [[asno]], ipampa ca<ref>In tlahtolli ''ipampa ca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''por que'' ihuan nican noihuan ''para que''.</ref> neltililoni<ref>In tlahtolli ''neltililoni'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fuera llevada a cabo (algo)''.</ref> in itlahtol in tenahualcaquini<ref>In tlahtolli ''tenahualcaquini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vidente'' nozo ''profeta''.</ref> [[Zacarias]] (Zc 9:9: «Iz catqui ca motlahtohcauh huallauh motlocpa<ref>In tlahtolli ''motlocpa'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a ti''.</ref>, yolceuhqui<ref>In tlahtolli ''yolceuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''manso'', ''dócil''.</ref> ihuan tlehcoc<ref>In tlahtolli ''tlehcoc'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''subido'', ''montado'', ''aupado'', ''encaramado''.</ref> ipan ce asno, ipan ce asnoconetl<ref>In tlahtolli ''asnoconetl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pollino''.</ref>, ce iconeuh in tequitilizyolqui. <ref>In yancuictlahtolli ''tequitilizyolqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''animal de carga''.</ref>»). Hualceliloc<ref>In tlahtolli ''hualceliloc'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fue recibido'', ''fue acogido''.</ref> itechpa ce miecquintin<ref>In tlahtolli ''miecquintin '' ica españatlahtolli quihtoznequi ''gentío'', ''multitud'' nozo '''muchedumbre'' (Bernardino de Sahagún).</ref>, ca quitimaloh<ref>In tlahtolli ''timaloa, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''aclamar'', ''exaltar'', ''vitorear'', ''ensalzar''.</ref> in iuh «ipiltzin in David» (tel<ref> In tlahtolli ''tel'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sin embargo''.</ref> ipan in iTeotlahcuilol in Lucas timaloloc zan iyoh itechpa itlazohhuan). Ipan in inteotlahcuilol in Lucas ihuan Juan, Jesutzin timalolo in iuh tlahtoani. Ipan in Teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref>, niman ic<ref>In tlahtolli ''niman ic'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''a continuación''.</ref> yah ompa in Teocalli itech Jerusalen, ihuan oncan quinhualquixtih<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''expulsar'', ''arrojar''.</ref> in tlapatlanimeh<ref>In tlahtolli ''tlapatlani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''banquero'', ''cambista''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/cambista</u>.</ref> ihuan in itlanamacacahuan<ref>In tlahtolli ''tlanamacac'' nozo ''tlanamacani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vendedor'', ''comerciante, ''mercader'', ''tratante''.</ref> in yolqueh<ref>In tlahtolli ''in yolqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de animales''.</ref> ipal<ref>In tlahtolli ''ipal'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''para'', ''en beneficio de'', ''destinado a''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small> ::::1) ::::<<Tepaltzinco Ihtlanilia, ninotla-: ''Mendigar, Solicitar para Alguien, para los Hijos del Mendigo y para sí''.>> ::::2) ::::<<Tepal Tlahtoa, ni-: Hablar en favor de Alguien.>></small></ref> in huemmanaliztli<ref>In tlahtolli ''huemmanaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sacrificios'', ''ofrendas''.</ref> tenemilizhuipanalizotl<ref>In tlahtolli ''tenemilizhuipanalizotl'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''ritual''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tenemilizhuipanaliztli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''rito'', ''ceremonia'', ''protocolo'', ''costumbre''.</ref> (in iTeotlahcuilol in Juan, tel, quitlalia inin tlachihualiztli<ref>In tlahtolli ''tlachihualiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''conductas'', ''actos'', ''hechos'', ''situaciones'', ''sucesos''.Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/episodio</u>.</ref> inic ipehualiz<ref>In tlahtolli ''inic ipehualiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''al comenzar'' nozo ''al comienzo''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''inic quipehua'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''comenzando''(gerundio).</ref> in inemiliz ixihmachoni in Jesutzin, ihuan quicenteca<ref>In tlahtolli ''quicenteca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''lo relaciona'', ''lo coordina''.</ref> ica ce tlayolteohuiliztli<ref>In tlahtolli ''yolteohuia, nitla-'' quihtoznequi ''profetizar'', ''adivinar'', ''presentir''.</ref> itech itlaxitiniliz in Teocalli). Quiyolteohuih in itlaxitiniliz in Teocalli ihuan occe tlachihualiztli<ref>In tlahtolli ''tlachihualiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''conductas'', ''actos'', ''hechos'', ''situaciones'', ''sucesos''.</ref> tlatoquilih<ref>In tlahtolli ''tlatoquilih'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''siguientes'', 'posterior'', ''venidero'' ihuan nican ''futuros''.</ref>. ==== Teozaliztli ipan Betania ihuan Tlatzacuia Cochcayotl ==== Ipan [[Betania]], inahuac Jerusalen, ozaloc ica ahuiayaliztli<ref>In tlahtolli ''ahuiayaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aromas'', ''perfumes''.</ref> itechpa ce cihuatl.<ref>Ipan in izanil in Juan, in cihuatl ca quioza in Jesutzin yehhuatl [[Maria (tlalquixtiani) itech Betania]], icihuaconeuh in [[Lazaro itech Betania|Lazaro]]; inpan in oc omentin ahmo motenehua itocatzin.</ref> Ipan in tlatzinquixtilizotl, in yohualli itech Pascua mocochcayotih ipan Jerusalen itloc in itetlazohtlacahuan, ipan in tlein in tlamanitiliztli cristotocalizotl quitocayotia in iuh in Tlatzacuia Cochcayotl. Ipan in icahuiuh<ref>In tlahtolli ''cahuitl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tiempo'', ''período'', ''espacio'', ''lapso'' ihuan nican ''transcurso''.</ref> inin cochcayotl pascuayotl<ref>In tlahtolli ''pascuayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pascual''.</ref>, Jesutzin quiyolteohuih<ref>In tlahtolli ''yolteocihuia, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vaticinar'', ''predecir'', ''profetizar'', ''adivinar''.</ref> ca tlehcoaquilozquia itechpa ce itetlazohcahuan<ref>In tlahtolli ''itetlazohtlacahuan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''preferidos'', ''discípulos, ''Apóstoles''.</ref>, [[Judas Iscariote]]. Quimacuic<ref>In tlahtolli ''macui, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tomar'', ''agarrar'', ''asir''.</ref> [[yoltextli]] ipan imahtzin, inic quihtoa «Ma xihualtlacelican<ref>In tlahtolli ''hualcelia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''tomar'', ''recibir''.</ref> ihuan ma xitlacuacan<ref>In tlahtolli ''xitlacuacan'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''comed''.</ref>, inin yehhuatl nonacayo<ref>In tlahtolli ''nonacayo'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''cuerpo''.</ref>» ihuan, niman ic, inic quimacui ce tlahuantli<ref>In tlahtolli ''tlahuantli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''copa'', ''cáliz''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/copa</u>.</ref> ipal<ref>In tlahtolli ''ipal'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''para'', ''en beneficio de'', ''destinado a'' ihuan nican ''de''. </ref> xocomecaayotl, quilhuih: «Ma itech xicatlican<ref>In tlahtolli ''xicatliquican'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''beban (ustedes)'' nozo ''bebed (vosotros)''.</ref> in ammochintin<ref>In tlahtolli ''in ammochintin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''todos (ustedes)''.</ref>, ipampa ca inin yehhuatl in iez in netlacentequililiztli<ref>In tlahtolli ''netlacentequililiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''alianza'', ''acuerdo''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''centequilia, ticto-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''ponerse de acuerdo'', ''concertarse''.</ref><ref>Nozo ''nenohnotzaliztli''.</ref>, ca noquiloz amopal ipampa in tlahtlacolli ipololoca<ref>In tlahtolli ''in tlahtlacolli ipololoca'' quihtoznequi ''indulto'', ''absolución'' ihuan nican ''el perdón de los pecados'', ''la remisión de los pecados''.</ref> ». Quiteocihuih noihuan, ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''según''.</ref> in tlatzinquixtilizotl, ca ahmo catlitahcizquia<ref>In tlahtolli ''catlitahcizquia'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''volvería a beber''.</ref> ica xocomecaayotl zan yeh in ihcuac catlini<ref>In tlahtolli ''zan yeh in ihcuac catlini'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sino cuando lo bebiera'' nozo ''hasta que lo bebiese''.</ref> occepa ipan in itlahtocayo in Toteucyo. ==== Temotzololiztli ==== Zatepan in cochcayotl, ipan in tlatzinquixtilizotl, Jesutzin ihuan itlazohhuan moteochiuhtoh ompa in xococuauhtlah<ref>In tlahtolli ''xococuauhtlah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''huerto''.</ref> itech [[Getsemani]]. In itetlazohtlacahuan, ipan immanyotl<ref>In tlahtolli ''ipan immanyotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en vez de''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''immanyotl'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''momento'', ''ocasión'', ''oportunidad'', ''turno'' nozo ''vez'' ihuan in tlahtolli ''iimmayo'' ''su turno'', ''su ocasión'' nozo ''su vez'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 190, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/vez</u>.</ref> inic<ref>In tlahtolli ''inic'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''para'' ihuan nican ''de''.</ref> moteochihuaz<ref>In tlahtolli ''moteochihuaz'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''rezar''.</ref>, cochtimocauhqueh<ref>In tlahtolli ''cochtimocauhqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se quedaron dormidos''.</ref>, ihuan Jesutzin quitlemah<ref>In tlahtolli ''tlemati, nitla.. quihtoznequi ica españatlahtolli ''sufrir algo con pena''.</ref> ce cahuitl<ref>In tlahtolli ''cahuitl''ica españatlahtolli ''momento'', ''rato'', ''intervalo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/tiempo</u>.</ref> ica<ref>In tlahtolli ''ica'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''de''.</ref> chicahuac netequipacholiztli ipampa itlaciuhcayo<ref>In tlahtolli ''tlaciuhcayotl'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''destino'' nozo ''suerte''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlaciuhqui'', ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''adivino'' nozo ''astrólogo''.</ref>, manel quicentlalih<ref>In tlahtolli ''centlalia, nitla-'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''decidir'', ''resolver''.</ref> quipaccaihiohuiz<ref>In tlahtolli ''quipaccaihiohuiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''acatar (algo)'', ''obedecer'', ''soportar''.</ref> in icealiz<ref>In tlahtolli ''in icealiz'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''la voluntad''.</ref> in Toteucyo<ref>In tlahtolli ''Toteucyo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Dios''.</ref> . Judas huel oquitlehcoaquiaya<ref>In tlahtolli ''huel oquitlehcoaquiaya'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''efectivamente había traicionado''.</ref> in Jesutzin, inic quicahuaz itech<ref>In tlahtolli ''inic quicahuaz itech'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''para entregarlo a''.</ref> in intlahtocaticahuan<ref>In tlahtolli ''tlahtocatini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''soberano'', ''príncipe''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/pr%C3%ADncipe</u>.</ref> teopixqueh ihuan in huehuetqueh itech Jerusalen ipan tlapatlaliztli itech<ref>In tlahtolli ''ipan tlapatlaliztli itech'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a cambio de'' nozo ''en cambio de''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://dle.rae.es/?id=6vurcOd</u>.</ref> ompohualtetl ommatlactetl tomin<ref>In tlahtolli ''tomin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''monedas'' nozo ''piezas''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/pieza</u>.</ref> iztacteocuitlateyoh. Tlaahxiltilli<ref>In tlahtolli ''tlaahxiltilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''acompañado''. Itzintiliz huitz itech ''ahxiltia, onteni-''. Ma xiquitta ''onteahxiltilli'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 360, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco).</ref> itloc ce cenquizalizti<ref>In tlahtolli ''cenquizaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''banda'' nozo ''grupo''.</ref> tlayaochihchiuhtli<ref>In tlahtolli ''tlayaochihchiuhtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''armado''.</ref> ica tepozmacuahuitl<ref>In tlahtolli ''tepozmacuahuitl'' quinezcayotia ''espada''.</ref> ihuan cuauhtolli<ref>In tlahtolli ''cuauhtolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''garrotes''.</ref>, tlaihualli intechpa in intlahtocatinime in teopixqueh ihuan in huehuetqueh, ahcito<ref>In tlahtolli ''ahcito, n(i)-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''llegó''.</ref> ompa [[Getsemani]] ihuan quitenextilih in iteixihmachtililiz<ref>In tlahtolli ''teixihmachtililiztli'' quihtozenqui ica españatlahtolli ''identidad'' nozo ''identificación''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''teixihmachtilia, nite-'' quinezcayotia ''identificar''.</ref> in Jesutzin inic quitennamiqui in icamapan. Jesutzin motzololoc. In iyomoyan<ref>In tlahtolli ''yomoyantli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''flanco'', ''lado'', ''parte'', ''costado''.</ref> in itenematilizcuicahuan oncatca<ref>In tlahtolli ''oncatca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''hubo'' (pretérito simple del verbo ''haber'').</ref> ce inneyehyecoliz<ref>In tlahtolli ''neyehyecoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''intento'', ''prueba''.</ref> in nemapatlaliztli<ref>In tlahtolli ''nemapatlaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''resistencia'' nozo ''defensa''.</ref>, zan tlazahcan<ref>In tlahtolli ''tlazahcan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''por fin'' nozo ''finalmente''.</ref> in mochintin moxehxelohqueh<ref>In tlahtolli ''moxehxelohqueh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''se dispersaron''.</ref> ihuan moyeltihqueh<ref>In tlahtolli ''moyeltihqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se desbandaron'' nozo ''huyeron''</ref>. ==== Tetlatzontequililiztli ==== Zatepan imotzololoca<ref>In tlahtolli ''imotzololoca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''arresto (padecido)'' nozo ''detención (sufrida)''.</ref>, Jesutzin huicalo<ref>In tlahtolli ''huica, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''llevar''.</ref> ompa in tecpancal<ref>In tlahtolli ''tecpancalli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''palacio''.</ref> in tlacempanahuiani<ref>In tlahtolli ''tlacempanahuiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sumo'' nozo ''superior''.</ref> teopixqui [[Caifas]] (ipan in iteotlahcuilol in Juan, huicaloc achto ompa ichan in [[Anas]], imontah in [[Caifas]]). Oncan tlatzontequililoc iixpan in [[Sanedrin]]. Manaloqueh iztlacatqueh tlaneltilianimeh, zan in iuh itlaneltililiz<ref>In tlahtolli ''tlaneltiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''manifestación'', ''declaración'', ''confesión'', ''testimonio''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''neltilia, nitla-''.</ref> ahmo nepanihuia<ref>In tlahtolli ''nepanihui, -'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''coincidir'' nozo ''concordar''.</ref>, ahmo cacoc<ref>In tlahtolli ''cacoc'' quinezcayotia ''fueron aceptados'', ''fueron admitidos'' ica españatlatolli.</ref>. Tlazahcan<ref>In tlahtolli ''tlazahcan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''por fin'' nozo ''finalmente''.</ref>, [[Caifas]] quihtlanilih melahualiztica<ref>In tlahtolli ''melahualiztica'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''directamente''.</ref> in Jesutzin intla yehhuatl yeya in Temaquixtilani<ref>In tlahtolli ''Temaquixtilani'' (nozo ''Tetlaocoliani'') quinezcayotia ica españatlahtolli ''Mesías'', ''Salvador'', ''Redentor'' in iuh mixhpohua ipan inin tlahcuilolli: ::::<small><<No en vano creemos en un solo y único nombre de Nuestro Señor Jesucristo, verdadero Dios, salvador y redentor'': Ahmo tlapictli in tictoneltoquitiah izan icel itocatzin in Toteucyo Jesu Christo, nelli Dios, temaquixtilani, tetlaocoliloni (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, ixtli 332-333, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>></small>.</ref>, ihuan Jesutzin quihtoh: «tehhuatl in otiquihtoh<ref>In tlahtolli ''otiquihtoh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''eres tú quien lo ha dicho''.</ref><ref>Nozo ''Tehhuatl otiquihtoh'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''Tú lo has dicho''.</ref>». In tlacempanahuiani<ref>In tlahtolli ''tlacempanahuiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sumo'' nozo ''superior''.</ref> teopixqui quitzahtzayan<ref>In tlahtolli ''tzahtzayan, nitla-'' quionezcayotia ica españatlahtolli ''rasgar algo muchas veces'' nozo ''rasgar algo en gran manera''.</ref> in itlaquen iixpan in tlein quitzontequia<ref>In tlahtolli ''tzontequi, nitla-'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''juzgar'', ''estimar'' nozo ''valorar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/considerar</u>.</ref> teotlahtolihtlacoliztli<ref>In tlahtolli ''teotlahtolihtlacoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''blasfemia'' nozo ''irreverencia''.</ref>. In tlamaceuhqueh<ref>In tlahtolli ''tlamaceuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cofrade'', ''religioso'', ''hermano'', ''sacerdote'' ihuan nican ''miembro''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/miembro</u>.</ref> itech in Sanedrin quipactecaqueh<ref>In tlahtolli ''quipactecaqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''escarnecieron'', ''humillaron'' nozo ''deshonraron''.</ref> yollohcocolcuiliztica<ref>In tlahtolli ''yollohcocolcuiliztica'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''cruelmente'', ''brutalmente''.</ref> in Jesutzin. Ipan in iTeotlahcuilol in Juan, Jesutzin huicaloc achto iixpan [[Anas]] ihuan niman iixpan [[Caifas]]. Zan iyoh monematcaihtoa<ref>In tlahtolli ''nematcaihtoa, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''detallar'', ''describir'', ''precisar'', ''pormenorizar'', ''relatar cuidadosamente''.</ref> in tetlahtoltiliztli<ref>In tlahtolli ''tetlahtoltiliztli'' quuinezcayotia ica españatlahtolli ''interrogatorio'', ''investigación''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlahtoltia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''hacer hablar', ''interrogar'', ''indagar'', ''investigar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/interrogatorio</u>.</ref> iixpan [[Anas]], yehuatiliztica<ref>In tlahtolli ''yehuatiliztica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''bastante'', ''suficientemente'', ''vigorosamente'', ''con fuerza'', ''con vigor''.</ref> ahmo neneuhqui<ref>In tlahtolli ''ahmo neneuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diferente'' nozo ''desigual''.</ref> in ahmo iuh neci ipan in tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlatzinquixtilizotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sinópticos''.</ref>. Pedro, ca ocahxiltiaya<ref>In tlahtolli ''ocahxiliaya'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''había acompañado'' nozo ''había seguido''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ahxiltia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''acompañar''.</ref> in Jesutzin ichtaca<ref>In tlahtolli ''ichtaca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''secretamente'', ''en secreto''.</ref> zatepan imotzololoca<ref>In tlahtolli ''imotzololoca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''arresto (padecido)'' nozo ''detención (sufrida)''.</ref>, itech catca tlainayalli<ref>In tlahtolli ''tlainayalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''oculto'' nozo ''escondido''.</ref> intzalan in tlahuicaltin<ref>In tlahtolli ''tlahuicalli'' quinezcayotia ''lacayo'', ''sirviente'', ''criado'', ''paje'', ''acompañante'', ''pareja'', ''esposo''. Nican quihtoznequi ''sirviente''.</ref> in tlacempanahuiani<ref>In tlahtolli ''tlacempanahuiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sumo'' nozo ''superior''.</ref> teopixqui. Tlaixihmachtilli<ref>In tlahtolli ''tlaixihmachtilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''identificado'' nozo ''reconocido'''. Itzintiliztz huitz itech in tlahtolli ''ixihmachtilia, nite-''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/reconocido</u>.</ref> in iuh itetlazohtlauh<ref>In tlahtolli ''itetlazohtlacauh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''discípulo'', ''prosélito'', ''incondicional''.</ref> in Jesutzin intechpa in tlahuilcaltin, quitelchiuh<ref>In tlahtolli ''telchihua, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''despreciar'', ''ignorar (<u>a alguien</u>).</ref><ref>Nozo ''ahquimomachitocac'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''negar <u>algo</u>'', ''inadmitir''.</ref> eppa<ref>In tlahtolli ''eppa'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''hasta por tres veces'' nozo ''tres veces''.</ref> (oppa ipan in iTeotlahcuiloll in Juan), in iuh Jesutzin oquicaquiltiaya<ref>In tlahtolli ''caquiltia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''notificar'', ''anticipar'', <u>''comunicar''</u> ihuan nican ''profetizar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/profetizar</u>.</ref>. Itonalquiz<ref>In tlahtolli ''tonalquiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''mañana'' nozo ''amanecer''.</ref><ref>In tlahtolli ''itonalquiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a la mañana''.</ref> in tlatoquilia<ref>In tlahtolli ''in tlatoquilia'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''siguiente'' nozo ''que sigue''.</ref>, Jesutzin huicaloc<ref>In tlahtolli ''huica, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''conducir'', ''llevar''.</ref> iixpan [[Poncio Pilato]], in tecuexanoani<ref>In tlahtolli ''tecuexanoani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''gobernador'' ihuan nican ''procurador''.</ref> romayotl<ref>In tlahtolli ''romayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''romano''.</ref>. Niman quitlahtoltiz<ref>In tlahtolli ''niman quitlahtoltiz'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''tras interrogarle''.</ref>, Pilato ahmo quittac tlacxitoquililoni<ref>In tlahtolli ''tlacxitoquililoni'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''culpable (de algo)'', ''infractor'' nozo ''responsable (de algo)''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/culpable</u>. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''Icxitoquilia, nitetla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''culpabilizar''.</ref>, ihuan quihtlanilih<ref>In tlahtolli ''ihtlanilia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pedir (algo, a alguien)'' nozo ''preguntar (algo, a alguien).</ref> in miecquintin<ref>In tlahtolli ''miecquintin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''gentío'' nozo ''muchedumbre''.</ref> ca quitzonana itzalan quimaquixtiz in Jesutzin nozo ce tenyoh<ref>In tlahtolli ''tenyoh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''célebre'', ''famoso'' nozo ''conocido''.</ref> yollohmaxaltic<ref>In tlahtolli ''yollohmaxaltic'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''bribón'', ''granuja'', ''maleante'' nozo ''bandido''</ref>, quitocayotih [[Barrabas]]. In miecquintin, tlayolotilli<ref>In tlahtolli ''yolotia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''persuadir'', ''animar'', ''inspirar''. Ihuan in tlahtolli ''yolitia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''resucitar (a alguien)''.</ref> intechpa in intlahtocatcahuan in teopixqueh, quinahuatih<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pedir'', ''exigir'', ''mandar''.</ref> ca maquixtiloni<ref>In tlahtolli ''maquixtia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''liberar (a alguien)'' ihuan ''maquixtiloni'' quihtoznequi ''fuera liberado'' (imperfecto de subjuntivo pasivo) nozo ''se liberase''.</ref> in [[Barrabas]], ihuan ca Jesutzin momazoaltiloni<ref>In tlahtolli ''momazoaltiloni'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fuera crucificado'' nozo ''fuera clavado de manos''.</ref><ref>In tlahtolli ''nemazoaltiloliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''crucifixión'',''suplicio'', ''tortura'', ''padecimiento''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><<''Que por nosotros los hombres fue crucificado voluntariamente para salvarnos'': In zan topampa yollohcacopa omomazoloaltiloc, inic otechmomaquixtillih (Andres itech Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ixtli 30-31, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>></small>. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/crucifixi%C3%B3n</u>. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli '' Mazolo, ni-'' nozo ''Mazoaltilo, nino-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''''ser crucificado'', ''ser clavado de manos''. Itzintiliz noihuan huitz itech in tlahtolli ''zo, nite-'' ca quihtoznequi ''pinchar a alguien'', ''clavar a alguien)''.</ref>. Pilato quimopaquilih<ref>In tlahtolli ''quimopaquilia (in imah)'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se lavó (las manos).</ref> machiotica<ref>In tlahtolli ''machiotica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''simbólicamente''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''machiotl'' nozo ''machiyotl'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''símbolo''.</ref> in imah inic quitenextiliz iahtlahtlacoliz<ref>In tlahtolli ''ahtlahtlacoliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''inocencia'', ''exculpación'', ''irresponsabilidad''.</ref> itech imiquiliz in Jesutzin. ==== Temazoliztli ==== [[Image:Cristo crucificado.jpg|thumb|''[[Cristo crucificado (Velázquez)|Cristo tlamazolli]]<ref>In tlahtolli ''tlamazolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''crucificado'' nozo ''clavado de manos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''mazo, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''clavar de manos a alguien''.</ref>'' itechpa [[Diego Velazquez]] ([[Macuilpohualxihuitl inic XVII]]).]] [[Image:Detalle crucificado Luján Pérez, 1793.jpg|thumb|Itlanematcachihualiz<ref>Intlahtolli ''tlanematcachihualiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''detalle''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''nematcachihua, nitla-'' quihtoznequi ''pormenorizar'', ''detallar'', ''presisar''.</ref> in ixayac in Cristo quin achic<ref>In tlahtolli ''quin achic'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''recientemente'' nozo ''recién''.</ref> micqui, itlachiuh in [[Jose Lujan Perez]], 1793.]] Jesutzin cuahuiloc<ref>In tlahtolli ''cuahuia, nite-'' quinezcayotia ica españaltahtolli ''azotar a alguien''.</ref>, cololohqueh<ref>In tlahtolli ''ololoa, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vestir a alguien''.</ref> ica ce quechintli<ref>In tlahtolli ''quechintli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''manto'', ''túnica'', ''hábito'', ''toga'', ''capa'' nozo ''quimono''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/t%C3%BAnica</u>.</ref> chichiltic, quitlalilih<ref>In tlahtolli ''tlalilia,nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''colocar algo, a alguien''.</ref> ipan icua ce xiuhhuitzolli<ref>In tlahtolli ''xiuhhuitzolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''corona'', ''tiara'', ''diadema'' nozo ''mitra'' . </ref> huitzyoh ihuan ce acatl ipan imayec. In yaochiuhqueh romatlacah quiquequeloayah inic quihtoa: «¡Ma on nehuelmacho!<ref>In tlahtolli ¡Ma on nehuelmacho! quinezcayotia ica españatlahtolli '¡salve!'' nozo ''¡Haya salud!''.</ref>, intlahtohcauh in judeatlacah».Chihualtiloc<ref>In tlahtolli ''chihualtiloc'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fue obligado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''chihualtia, nitetla-''</ref> inic<ref>In tlahtolli ''inic'' quinezcayotia ''a'' nozo ''para'' ica españatlahtolli.</ref> quimamaz in [[temazoaya]]<ref>In tlahtolli ''temazoaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cruz'', ''instrumento para crucificar'', ''instrumento para clavar a la gente de manos'' (Thelma D. Sullivan, ''Compendio de la Gramática Náhuatl'', ixtli 134, amoxchihualolyan UNAM, , Mexihco, inic 1992). Itzintiliz huitz itech ''mazoa, nite-'' ihuan itech ''-(y)a''.</ref> ipan in tlein omomazoaltilozquia<ref>In tlahtolli ''omomazoaltilozquia'' quihtoznequi ''habría de ser crucificado''.</ref>, itlocpa<ref>In tlahtolli ''itlocpa'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''hasta'', ''a''.</ref> ce xomolli<ref>In tlahtolli ''xomolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''lugar'', ''sitio'', ''punto'', ''rincón''.</ref> tlatocayotilli [[Golgota]], ca ipan arantlahtolli<ref>In tlahtolli ''arantlahtolli quinezcayotia ica españatlahtolli ''arameo''. Itzintiliz huitz itech ''aram'', ce tlalli.</ref> quinezcayotia ‘itlal in cuacacalaccantli<ref>In tlahtolli ''cuacacalaccanttli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cráneo''.</ref>’. Quipalehuih inic quihuicaz in temazoaya ce oquichtli tlatocayotilli [[Simon]] itech<ref>In tlahtolli ''itech'' nican quihtoznequi ''de'' nozo ''en''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''(tlalquixtiani) itech'' ca quinezcayotia ''(nativo) de'' nozo ''(nacido) en''.</ref>[[Cirene]]<ref>In tlahtolli ''cirene'' quitenehua ce altepetl, ipan Libia. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>https://es.wikipedia.org/wiki/Cirene</u>.</ref>. Quimacaqueh inic catliz<ref>In tlahtolli ''Quimacaqueh catliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''dieron a beber'' nozo ''dieron de beber''. No ihuan ''dieron para beber''. Ma xiquixpohua inin nemachiyotilli ica españatlahtolli: 1) «Nihuallauh inic nitlacohuaz: ''Vengo a comprar'' nozo ''Vengo para comprar''». 2) «Nihuallauh nitlacohuaz: ''Vengo de comprar''». 3) «Nihuallauh inic nitlacohua: ''Vengo comprando». 4) «Nicnequi nitlacohuaz: ''Quiero comprar».</ref> in Jesutzin xocomecaayotl<ref>In tlahtolli ''xocomecaayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vino''.</ref> ica chiahuitztli<ref>In tlahtolli ''chiahuiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''hiel'', ''bilis, ''humor'' nozo ''secreción''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/hiel</u>.</ref>. Yehhuatzin quipaloh<ref>In tlahtolli ''paloa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''probar'', ''catar'', ''degustar''.</ref> zan ahmo quinec catliz. Zatepan quimomazoaltiz<ref>In tlahtolli ''zatepan quimomazoaltiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''después de crucificarlo'', ''después de clavarlo por las manos'' (reverencial).</ref>, in yaochiuhqueh quimoxehxelhuihqueh<ref>In tlahtolli ''xehxelhuia, nitetla-''quinezcayotia ica españatlahtolli ''repartir algo, a las gentes''.</ref> itlaquen. Ipan in temazoaya<ref>In tlahtolli ''temazoaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cruz'', ''instrumento para crucificar'', ''instrumento para clavar a la gente de manos'' (Thelma D. Sullivan, ''Compendio de la Gramática Náhuatl'', ixtli 134, amoxchihualolyan UNAM, , Mexihco, inic 1992). Itzintiliz huitz itech ''mazoa, nite-'' ihuan itech ''-(y)a''.</ref>, iicpac icua, quitlalihqueh ce tenemachitiliztli<ref>In tlahtolli ''tenemachitiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''aviso'', ''advertencia'', ''anuncio'' nozo ''letrero''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''nemachitia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''avisar'', ''prevenir'', ''advertir'', ''<u>preparar</u>''.</ref> ipan arantlahtolli<ref>In tlahtolli ''arantlahtolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''arameo''. Itzintiliz huitz itech in tlalli ca motocayotia ''Aram''.</ref>, greciatlahtolli ihuan romatlahtolli ica in iontlaehualiz<ref>In tlahtolli ''ontlaehualiztli'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''causa'', ''motivo'', ''razón''.</ref> in tetlatzacuiltiliztli<ref>In tlahtolli ''tetlatzacuiltiliztli'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''castigo'' nozo ''condena''.</ref>: «Yehhuatl i in Jesus <ref>In tlahtolli ''Yehhuatl Jesus in inin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''éste es Jesús'', zan in mexihcatl quihtozquia ''yehhuatl i in Jesus'' ca ica españatlahtolli quihtoznequi '' es éste Jesús''</ref>, in intlahtocauh in judeatlacah<ref>In tlahtolli''in intlahtocauh in judeatlacah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''el rey de los judíos''.</ref> », ca atzan<ref>In tlahtolli ''atzan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a menudo''.</ref> ipan tlatlapalhuiliztli<ref>In tlahtolli ''tlatlapalhuiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pinturas'', ''lienzos'', ''cuadros'', ''obras pictóricas''.</ref> mocototzoa<ref>In tlahtolli ''cototzoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''contraer'', ''acortar'', ''abreviar''.</ref> [[INRI]] (Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum, tlahtoltica<ref>In tlahtolli ''tlahtoltica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''literalmente'', ''con palabras''.</ref> ‘Jesus itech<ref>In tlahtolli ''itech'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''de'' nozo ''en''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''(tlalquixtiani) itech Nazaret'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''nativo de Nazaret'' nozo ''nacido en Nazaret''.</ref>, intlahtohcauh in judeatlacah’). Nemazoaltiloc intzalan omentin ichtecqueh. Inahuac inic eyi<ref>In tlahtolli ''inahuac in eyi'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cerca de la tercera (hora)'', ''cerca de las tres'', ''hacia las tres''.</ref> itech teotlac<ref>In tlahtolli ''itech tlahtolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''de la tarde'' o ''en la tarde''.</ref>, Jesutzin quitzahtzilih<ref>In tlahtolli ''tzahtzilia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''exclamar'', ''gritar (algo)''.</ref>: «Elí, Elí, lemá sabactani», ca, ipan iTeotlahcuilol in Mateo ihuan in iTeotlahcuilol in Marcos, ica arantlahtolli quinezcayotia: ‘Noteucyoé, Noteucyoé<ref>In tlahtolli ''Noteucyoé'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''Dios mío''.</ref>, ¿tleh ipampa otinechicnocauh<ref>In tlahtolli ''icnocahua, nite-'' quihtoznequi ica españaltahtolli''desamparar'', ''abandonar'', ''desproteger''.</ref>?’. In itlahtol tlaquizcayotl<ref>In tlahtolli ''tlaquizcayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''postrero'', ''final'', ''último''.</ref> in Jesutzin monohnoncuacatlalia<ref>In tlahtolli ''nohnoncuacatlalia, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diferenciar'', ''separar''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''nohnoncuaca'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''aparte'', ''separadamente''.</ref> ipan in occequi ome teotlahcuilolli. Noihuan oncah ahneneuhcayotl<ref>In tlahtolli ''ahneneuhcayotl'' quinezcayotia ''desigualdad'' nozo ''diferencia'' ica españatlahtolli.</ref> itzalan in teotlahcuilolli ipampa tleh<ref>In tlahtolli ''tleh'' quihtoznequi ''qué''.</ref> itetlazohtlacahuan in Jesutzin itech cateh in iuh onteittanimeh<ref>In tlahtolli ''in iuh onteittanimeh'' quihtohnequi ''como asistentes'' nozo ''presentes''.</ref> ipan inemazoaltiloliz<ref>In tlahtolli ''inemazoaltiloliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su crucifixión''.</ref>: inpan Mateo ihuan Marcos, yehhuantin ixachintin<ref>In tlahtolli ''ixachintin'' quinezcayotia ''múltiples'' nozo ''varias''.</ref> intzalan in icihuauh<ref>In tlahtolli '' ixachintin intzalan in cihuah'' quihtoznequi ''varias de las mujeres''.</ref> netlacaneconimeh<ref>In tlahtolli ''netlacaneconi'' quihtoznequi ''fiel'', ''seguidor''.</ref> in Jesutzin; ipan in iTeotlahcuilolli in Juan motenehuah noihuan in inantzin in Jesutzin ihuan in «itlazoh<ref>In tlahtolli ''itlazoh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su preferido'' ihuan nican ''su discípulo''.</ref> in aquin quixmalhuiaya<ref>In tlahtolli ''ixmalhuia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''reconocer'', ''valorar'', ''apreciar''.</ref>» (ipan in tlamanitiliztli<ref>In tlahtolli ''tlamanitiliztli'' quinezcayotia ''tradición'', ''costumbre''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: ::::<small><<Inic 5 capitulo: itechpa tlahtoa <u>in tlamanitiliz</u>, inic oncan nenca, in quichihuayah, in tequipanoayah in oncan mozcaltiayah, mohuapahuayan Telpochcalli: ''Capítulo 5: trata de <u>las costumbres</u>, modo de vida, lo que hacían, lo que practicaban aquellos que la escuela educaba, formaba'' (Sahagún, apéndice al L. III, pp 232 -233, ffº 31-32)>></small>.</ref> cristotocalizotl<ref>In tlahtolli ''cristotocaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cristianismo'' ihuan in tlahtolli ''cristotocalizotl'' quihtoznequi ''cristiana''.</ref>, yezquia in itetlazohtlacauh Juan, manel ipan in itlahcuilol in teotlahcuilolli ahmo motenehua itocatzin). ==== Miccaquimiloliztli ==== Ce itenematilizcuinime in Jesutzin, tlatocayotilli [[Jose itech Arimatea]], quihtlanilih in [[Pilato]] in inacayo in Jesutzin in no ihuih teotlac. In tlahtolli ''xolopan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''viernes'', inic macuilli tonalli itech [[chicomilhuitl]], ihuan quicalac, tlaolololli ipan ce lienzo tlatlalcopintli ipan ce texcalli. Quipachoh in miccatlatatactli ica ce hueyi tetl.<ref>{{Biblia|Mt|27:57-61}}, {{Biblia|Mc|15:42-47}}, {{Biblia|Lc|23:50-56}}, {{Biblia|Mc|19:38-42}}</ref> Ipan in ''iTeotlahcuilol in Mateo'' (ahmo mihtoa ipan in occequi teotlahcuilolli), in imoztlayoc<ref>In tlahtolli ''imoztlayoc'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''al día siguiente''.</ref>, in «intlahtohcatcahuan<ref>In tlahtolli ''tlahtocatini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''príncipe''.</ref> in teopixquex ihuan in tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fariseo'' nozo ''hipócrita''.</ref>» quihtlanilih<ref>In tlahtolli ''ihtlanilia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pidieron'', ''solicitaron''.</ref> in [[Pilato]] ca quitlaliani iixco in miccatlatatactli ce centepixqui<ref>In tlahtolli ''centepixqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''patrulla'', ''escolta'', ''retén'', ''guardia'', ''pelotón''.</ref> tlayaochihchiuhtli<ref>In tlahtolli ''tlayaochihchiuhtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''armado''.</ref>, inic quimacahciz ca in itenematilizcuicahuan in Jesutzin quinamoyani<ref>In tlahtolli ''quinamoyani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''robaran'' nozo ''robasen'' (imperfecto de subjuntivo). Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''namoya, nitla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''robar''.</ref> inacayo ihuan quipantlazani<ref>In tlahtolli ''quipantlazani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''corrieran'', ''difundieran'', ''propagaran'', ''divulgaran''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''pantlaza, nitla-''.</ref> in techicoihtoliztli<ref>In tlahtolli ''techicoihtoliztli'' quinezcayotia ''rumor'', ''murmuración'', ''comentario'' nozo ''calumnia''.</ref> itechpa ca<ref>In tlahtolli ''itechpa ca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sobre que'' nozo ''de que''.</ref> omonohmayolitiaya<ref>In tlahtolli ''omonohmayolitiaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''había resucitado''.</ref>. Pilato quihuelittac<ref>In tlahtolli ''quihuelittac'' quinezcayotia ica españatlajhtolli ''aceptó'' nozo ''accedió''</ref>.<ref>{{Biblia|Mt|27:62-66}}.</ref> === Nenohmahyolitiliztli ihuan tlehcoliztli === [[Image:Resurrection.JPG|thumb|''In inenohmahyolitiliz in Cristo'', itechpa [[Piero della Francesca]] ([[mauilpohualxihuitl inicXV]]).]] [[Image:Grunewald - christ.jpg|thumb|''In inenohmayolitiliz in Cristo'', ipan in [[Itlatlapalhuiliz in Isenheim]], itechpa in tlatlapalhuiani alemaniatlacatl [[Matthias Grünewald]] ([[macuilpohualxihuitl inic XVI]]).]] In nahui teotlahcuilolli quipohuah ca Jesutzin moyolitih intzalan in micqueh in iyeilhuioc in imiquiliz ihuan ixnez imixpan itetlazohtlacahuan ipan nepapan immayotl.<ref>{{Biblia|Mt|28}}, {{Biblia|Mc|16}}, {{Biblia|Lc|24}}, {{Biblia|Jn|20-21}}</ref> Ipan mochin, in tlayacatia ipan quittaz in inenohmahyolitiliz in Jesutzin yehhuatl [[Maria Magdalena]]. Ome teotlahcuilolli (Marcos ihuan Lucas) quipohua noihuan itlehcoliz<ref>In tlahtolli ''tlehcoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ascensión'' nozo ''elevación''.</ref> ompa in ilhuicatl. In zanilli itechpa Jesutzin tlayolitilli<ref>In tlahtolli ''tlayolitilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''resucitado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''yolitia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''revivir'' nozo ''resucitar''.</ref> mocuepa<ref>In tlahtolli ''mocuepa'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cambian'', ''varían'', ''se transforman'' (incontables).</ref>, tel<ref>In tlahtolli ''tel'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sin embargo''.</ref>, ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''según''.</ref> in teotlahcuilolli: ::::* Ipan in iTeotlahcuilol in [[Mateo]], [[Maria Magdalena]] ihuan «in occe Maria» yahqueh<ref>In tlahtolli ''yahqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fueron''.</ref> ompa in miccatlatatactli<ref>In tlahtolli ''miccatlatatactli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sepulcro''.</ref> ipan in itonalquiz<ref>In tlahtolli ''tonalquiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''mañana'', ''madrugada'' nozo ''amanecer''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca:<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/madrugada</u>.</ref> in tonatiuhpan<ref>In tlahtolli ''tonatiuhpan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''domingo'', in tlachiconcayotia tonalli itech in [[chicomilhuitl]].</ref>. Mochiuh<ref>In tlahtolli ''mochiuh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ocurrió'', ''sucedió'', ''sobrevino''</ref> ce tlalollin<ref>In tlahtolli ''tlalollin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''terremoto'' nozo ''seísmo''.</ref>, ihuan ce ilhuicatlaihualli<ref>In tlahtolli ''ilhuicatlaihualli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enviado del cielo'' nozo ''ángel''.</ref> tlaquentilli<ref>In tlahtolli ''tlaquentilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vestido'' ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''quentia, nite-'' ca quihtoznequi ''vestir a alguien''.</ref> iztac<ref>In tlahtolli ''iztac'' quinezcayotia ''de blanco''.</ref> quiquixtih<ref>In tlahtolli ''quixtia, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''extraer'', ''retirar'', ''remover''.</ref> in iteuh in tlatatactli ihuan motlalih ipan yehhuatl. In teopixqueh, ca quittac in tlachihualiztli, cuehcuechcac<ref>In tlahtolli ''cuehcuechca, ni-'' quihtoznequi temblar de miedo''.</ref> ihuan «mohuehcauhqueh in iuh micqueh<ref>In tlahtolli ''mohuehcauhqueh in iuh micqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se quedaron como muertos''.</ref>» (Mt 28, 1-4). In ilhuicatlaihualli quinohnochilih<ref>In tlahtolli ''nohnochilia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''anunciar'', ''comunicar''.</ref> in cihuah in inenohmahyolitiliz in Jesutzin, ihuan quincocoltih<ref>In tlahtolli ''quincocoltih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les encargó''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''cocoltia, nitetla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''encargar algo a alguien''.</ref> ca quihtoani<ref>In tlahtolli ''quihtoani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''dijeran'' o ''dijesen'' (pretérito imperfecto de subjuntivo).</ref> in itlazohhuan<ref>In tlahtolli ''in itlazohhuan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a sus discípulos''.</ref> ca huianih<ref>In tlahtolli ''huianih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fueran'' nozo ''fuesen'' (imperfecto de subjuntivo).</ref> ompa Galilea, in oncan quitztahcizquiaz<ref>In tlahtolli ''quitztahcizquiah'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''podrían verlo''.</ref>. In ihcuac huallaz<ref>In tlahtolli ''in ihcuac huallaz'' quihtoznequi ''al regresar (Jesús)''.</ref>, in inohmah Jesutzin<ref>In tlahtolli ''in inohmah Jesutzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''el propio Jesús''.</ref> itech quiz inic itetemoliz<ref>In tlahtolli ''itech quiz inic itetemoliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les salió a su encuentro''.</ref>, ihuan intech quinahnanquilih<ref>In tlahtolli ''intech quinahnanquilih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les repitió''.</ref> ca quimihtoanih<ref>In tlahtolli ''ca quimihtoanih'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''que les dijeran''.</ref> in itetlazohtlacahuan<ref>In tlahtolli ''in itetlazohtlacahuan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a sus discípulos''.</ref> ca tihuianih<ref>In tlahtolli ''ca tihuianih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''que fueran'' nozo ''que fuesen''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: [[Gramática del náhuatl]].</ref> ompa Galilea (Mt 28, 5-10). Inoc<ref>In tlahtolli ''inoc'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''mientras''.</ref>, in tepixqueh<ref>In tlahtolli ''in tepixqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''los guardias''.</ref> quinnohnotza<ref>In tlahtolli ''quinnohnotza'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''les dijeron'', ''les avisaron''.</ref> in itlahtohcatcahuan in teopixqueh<ref>In tlahtolli ''in itlahtohcathuan in teopixqueh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a los soberanos de los sacerdotes'' nozo ''a los príncipes de los sacerdotes''.</ref> itechpa<ref>In tlahtolli ''itechpa'' nozo ''itech'' quinezcayotia ''sobre'', ''de'', ''a cerca de''.</ref> in nechiuhtli<ref>In tlahtolli ''in nechiuhtli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''lo ocurrido'', ''lo sucedido'', ''lo pasado''.</ref>. Inihqueh<ref>In tlahtolli ''inihqueh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''estos''.</ref> quintenzolhuihqueh<ref>In tlahtolli ''quintenzolhuihqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''les sobornaron''.</ref> ipal ca<ref>In tlahtolli ''ipal ca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''para que''.</ref> quipantlazani<ref>In tlahtolli ''quipantlazani'' quinezcayotia ''divulgaran'' nozo ''divulgasen''.</ref> in chicotlamatiliztli<ref>In tlahtolli ''chicotlamatiliztli'' quinezcayotia ''sospecha'' ihuan nican ''dea''. Ma xiquixpohuan inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/idea</u></ref> itech ca<ref>In tlahtolli ''itech ca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de que''nozo ''sobre que''.</ref> in itlazohhuan in Jesutzin oquinamoyayah<ref>In tlahtolli ''oquinamoyayah'' nozo ''oquinamoyacah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''habían robado''.</ref> inacayo (Mt 28, 11-15). In mahctlactetl ontetl itlazohhuan huiah<ref>In tlahtolli ''huiah'' quinezcayotia ''fueron'' (pretérito perfecto de indicativo).</ref> ompa Galilea, ihuan Jesutzin quinchiuh in tetlacocoltiliztli<ref>In tlahtolli ''quinchiuh in tetlacocoltiliztli''quihtoznequi ''les hizo el encargo''.</ref> quiteneltoquitiz<ref>In tlahtolli ''quiteneltoquitiz'' quinezcayotia nican ''de predicar'', de convertir a la gente''.</ref> in teotlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''in teotlahcuilolli'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''al evangelio''.</ref> (Mt 28, 16-20). ::::* Ipan iTeotlahcuilol in [[Marcos]], eyi cihuah itenematilizcuicahuan in Jesutzin, Maria Magdalena, Maria in (inantzin) in Santiago ihuan Salome, yahqueh in miccatlatatactli in tonatiuhpan<ref>In tetlaixpantiliztli ''yahqueh in miccatlatatcatli in tonatiuhpan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fueron al sepulcro en domingo''. In tlahtolli ''tetlaixpantiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''frase'', ''declaración'', ''proposición'', ''manifestación'', ''enunciado'' nozo ''expresión''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ixpantia, nitetla-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''declarar'', ''manifestar'', ''expresar'', ''proponer''.</ref>, oc cenhuel tonalquizalizpan<ref>In tetlaixpantiliztli ''oc cenhuel tonalquizalizpan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''muy de mañana''.</ref>, ica in cealiztli cozaz in Jesutzin ica ahiyayaliztli<ref>In tetlaixpantiliztli ''ica in cealiztli cozaz in Jesutzin ica ahiyayaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''con la intención de ungir a Jesús con perfumes''.</ref> (Mc 16, 1-2). Oquittaqueh ca in tetl ca quipachoaya in miccatlatatactli itech yeya tlacohcoxonilli<ref>In tetlaixpantiliztli ''quittaqueh ca in tetl ca quipachoaya in miccatlatatactli itech yeya tlacohcoxonilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vieron que la piedra que tapaba el sepulcro estaba removida''.</ref>. Iihtec in miccatlatatactli, quinextihqueh ce telpochtli tlaquentilli ica ce iztac quechintli<ref>In tetlaixpantililiztli ''Iihtec in miccatlatatactli, quinextihqueh ce telpochtli tlaquentilli ica ce iztac quechintli'' qunezcayotia ica españatlahtolli ''dentro del sepulcro, descubrieron a un joven vestido con una túnica blanca''.</ref>, in quimixihmachtih ca Jesutzin omonohmahyolitiaya<ref>In tetlaixpantiliztli ''in quimixihmachtih ca Jesutzin omonohmahyolitiaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''quien les anunció que Jesús había resucitado''.</ref>, ihuan quinnahuatih ca quimilhuiani in itetlazohtlacahuan ihuan in Pedro ca huianih ompa Galilea inic quittaz oncan in Jesutzin<ref>In tetlaixpantiliztli ''ihuan quinnahuatih ca quimilhuiani in itetlazohtlacahuan ihuan in Pedro ca huianih ompa Galilea inic quittaz oncan in Jesutzin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''y les ordenó que dijesen a los discípulos y a Pedro que fuesen a Galilea para allí ver a Jesús''.</ref>. Motenehua ca Maria ihuan itenahuac catcahuan quilhuihqueh ahtle in ayac, yehica mahuiayah<ref>In tetlaixpantiliztli ''motenehua ca Maria ihuan itenahuac catcahuan quilhuihqueh ahtle in ayac, yehica mahuiayah '' quinezcayotia ica españatlahtolli ''se indica que María y sus compañeras no dijeron nada a nadie, pues tenían miedo''.</ref> (Mc 16, 3-8). Niman ic mihtoa ca Jesutzin ixnez imixpan [[Maria Magdalena]] (in ahtle quitenehuaz in occequintin cihuah), ihuan ca yehhuatl quimacac in occequintin itenematilizcuicahuan in Jesutzin in cualli tetlacaquiltiliztli<ref>In tetlaixpantiliztli ''Niman ic mihtoa ca Jesutzin ixnez imixpan Maria Magdalena (in ahtle quitenehuaz in occequintin cihuah), ihuan ca yehhuatl quimacac in occequintin itenematilizcuicahuan in Jesutzin in cualli tetlacaquiltiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a continuación, se dice que Jesús se apareció a María Magdalena (sin mencionar a las otras mujeres), y que esta dio al resto de los seguidores de Jesús la buena noticia''.</ref>, zan ahmo neltococ<ref>In tetlaixpantiliztli ''zan ahmo neltococ'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pero no fue creída''.</ref> (Mc 16, 9-11). Jesutzin ixnecico<ref>In tlahtolli ''Jesutzin ixnecico'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Jesús volvió a aparecerse''</ref>, ipan inin immayotl<ref>In tlahtolli ''ipan inin immayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''en esta ocasión'' nozo ''esta vez''.</ref> imixpan ontetl ca ohtocayah<ref>In tlahtolli ''imixpan ontetl ca ohtocayah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a dos que iban de camino'' nozo ''ante dos que marchaban''.</ref>: in ihcuac inin tetlahzohuan quipouhqueh in nechiuhtli, ahmono neltocoqueh<ref>In tetlaixpantililiztli ''in ihcuac inin tetlahzohuan quipouhqueh in nechiuhtli, ahmono neltocoqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cuando estos discípulos contaron lo ocurrido, tampoco se les creyó''.</ref> (Mc 16, 12-13). Tlazahcan, ixnez imixpan in mactlactetl ontetl tetlazohhuan, in aquihqueh quintzicunoltih ipampa ahmo oquineltocaz itech inenohmahyolitiliz<ref>In tetlaixpantiliztli ''Tlazahcan, ixnez imixpan in mactlactetl ontetl tetlazohhuan, in aquihqueh quintzicunoltih ipampa ahmo oquineltocaz itech inenohmahyolitiliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''finalmente, se apareció a los once apóstoles, a los que reprendió por no haber creído en su resurección''.</ref> . Quintequiuhtih quinneltoquitiz in teotlahcuilolli, ihuan tlehcoc ompa ilhuicatl, in oncan itech cah, tlatlalilli imayeccampa in Toteucyo.<ref>In tetlaixpantiliztli ''Quintequiuhtih quinneltoquitiz in teotlahcuilolli, ihuan tlehcoc ompa ilhuicatl, in oncan itech cah, tlatlalilli imayeccampa in Toteucyo.'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les encomendó predicar el evangelio, y subió a los cielos, donde está sentado a la derecha de Dios''.</ref> (Mc 16, 14-20). ::::* Ipan in iTeotlahcuilol in [[Lucas]], cequintin cihuah, [[Maria Magadalena]], [[Juana]] ihuan Maria (in inantzin) in Santiago, ihuan occequintin cihuah ca itoca ahmo motenehuah, yahqueh in miccatlatatactli inic quiozaz in Jesutzin ica ahuiyayaliztli<ref>In tetlaixpantiliztli ''ipan in iTeotlahcuilol in [[Lucas]], cequintin cihuah, [[Maria Magadalena]], [[Juana]] ihuan Maria (in inantzin) in Santiago, ihuan occequintin cihuah ca itoca ahmo motenehuah, yahqueh in miccatlatatactli inic quiozaz in Jesutzin ica ahuiyayaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en el Evangelio de Lucas, algunas mujeres, María Magdalena, Juana y María de Santiago, y otras cuyos nombres no se mencionan, acudieron al sepulcro para ungir a Jesús con perfumes''</ref>. Quittaqueh<ref>Nozo ''quiteonamic''. Inin tlahtolli quihtoznequi ica españatlahtolli no ihuan ''encontraron'', ''descubrieron'', ''hallaron'', ''dar con algo''.</ref> tlacohcoxonilli in iteuh in miccatlatatactli, calaqueh ipan yehhuatl ihuan ahmo quittaqueh in nacayotl<ref>In tetlaixpantiliztli ''quittaqueh tlacohcoxonilli in iteuh in miccatlatatactli, calaqueh ipan yehhuatl ihuan ahmo quittaqueh in nacayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''encontraron removida la piedra del sepulcro, entraron en él y no encontraron el cuerpo''</ref> (Lc 24, 1-3). Quinihcoac imixpan ixnezqueh omentin tlacah ica tlaquentilli teixmictiani, in quimixihmachtihqueh in inenohmahyolitiliz in Jesutzin<ref>In tetlaixpantiliztli ''quinihcoac imixpan ixnezqueh omentin tlacah ica tlaquentilli teixmictiani, in quimixihmachtihqueh in inenohmahyolitiliz in Jesutzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''entonces se les aparecieron dos hombres con vestiduras deslumbrantes, quienes les anunciaron la resurrección de Jesús''.</ref> (Lc 24, 4-7). In cihuah quimixmachtihqueh in nenohmahyolitiliztli in tetlazohhuan, zan yehhuahtin ahmo quinneltocaqueh<ref>In tetlaixpantiliztli ''In cihuah quimixmachtihqueh in nenohmahyolitiliztli in tetlazohhuan, zan yehhuahtin ahmo quinneltocaqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''Las mujeres anunciaron la resurrección a los apóstoles, pero estos no las creyeron''.</ref> (Lc 24,8-11), ahmo Pedro, ca yah ompa in miccatlatatactli ihuan quinematcaittac in nacayotl opoliuhca<ref>in tetlaixpatiliztli ''ahmo Pedro, ca yah ompa in miccatlatatactli ihuan quinematcaittac in nacayotl opoliuhca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''excepto Pedro, que fue al sepulcro y comprobó que el cuerpo había desaparecido''.</ref> (Lc 24, 12). Inin no ihuih tonalli, Jesutzin ixnez imixpan ontemeh tetlazohuan ca nehnemiah inic Jerusalem inic Emaus, ca quixmah ipan in immanyotl quicotonaz in yoltextli<ref>In tetlaixpantiliztli ''inin no ihuih tonalli, Jesutzin ixnez imixpan ontemeh tetlazohuan ca nehnemiah inic Jerusalem inic Emaus, ca quixmah ipan in immanyotl quicotonaz in yoltextli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ese mismo día, Jesús se apareció a dos discípulos que caminaban de Jerusalén a Emaús, que lo reconocieron en el momento de la fracción del pan''.</ref> (Lc 24, 13-35). Achitonca zatepan huitzah imixpan in mahtlactemeh oncentemeh, ca quineltocaqueh ca yehhuatl yeya ce yohuac moteittitiani<ref>In tetlaixpantiliztli ''achitonca huitzah imixpan in mahtlactemeh oncentemeh, ca quineltocaqueh ca yehhuatl yeya ce yohuac moteittitiani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''poco después se presentó ante los once, que creyeron que se trataba de un espíritu''.</ref><ref>In tlahtolli ''teixpan huitz, ni-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''presentarse a alguien''.</ref><ref>In tlahtolli ''yohuac moteittitiani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fantasma'', ''aparición'' nozo ''espectro''.</ref>, zan quimmahmachtih ca yehhuatl yeya, ica nacatl ihuan omitl, ihuan tlacuah imixpan.<ref>in tetlaixpantiliztli ''zan quimmahmachtih ca yehhuatl yeya, ica nacatl ihuan omitl, ihuan tlacuah imixpan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pero les demostró que era él en carne y huesos, y comió en su presencia''.</ref> (Lc24,36-43). Quimmachitih in itlanezcayotiliz in imiquiliz ihuan inenohmahyolitiliz<ref>In tetlaixpantiliztli ''quimmachitih in itlanezcayotiliz in imiquiliz ihuan inenohmahyolitiliz'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''les explicó el sentido de su muerte y resurrección''.</ref> (Lc 24,44-49), ihuan, zatepan, quinhuicac inahuac Betania, in oncan tlehcoc ompa in ilhuicatl<ref>In tetlaixpantiliztli ''ihuan, zatepan, quinhuicac inahuac Betania, in oncan tlehcoc ompa in ilhuicatl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''y, más tarde, los llevó cerca de Betania, donde ascendió al cielo''.</ref> (Lc 24,50-53). ::::* Ipan in iTeotlahcuilol in [[Juan]], Maria Magdalena yah ompa in miccatlatatactli ica in tlahuiztli ihuan quittac ca in tetl ocohcoxoniloca<ref>In tetlaixpantiliztli ''ipan in iTeotlahcuilol in Juan, Maria Magdalena yah ompa in miccatlatatactli ica in tlahuiztli ihuan quittac ca in tetl ocohcoxoniloca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''en el Evangelio de Juan, María Magdalena fue al sepulcro muy de madrugada y descubrió que la piedra había sido removida''.</ref>. Motlaloh inic intetemoliz in Pedro ihuan in «itetlazohtlacauh in aquin quixmalhuiaya» inic quinnemachitiz<ref> In tetlaixpantiliztli ''motlaloh inic intetemoliz in Pedro ihuan in «itetlazohtlacauh in aquin quixmalhuiaya» inic quinnemachitiz'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''corrió en busca de Pedro y del «discípulo a quien Jesús amaba» para avisarles''.</ref> (Jn 20,1-2). Magdalena mohuehcauh panipa, ihuan iixpan ixneciqueh ontemeh ilhuicatlaihualtin tlaquentiltin iztac<ref>In tetlaixpantiliztli «iixpan ixneciqueh ontemeh ilhuicatlaihualtin tlaquentiltin iztac» quinezcayotia ica españatlahtolli «''se le aparecieron dos ángeles vestidos de blanco''»</ref>. Oquihtlanilihqueh: «¿Tleh ipampa tichoca, in ticihuatl?», ihuan yehhuatl quinanquilih: «Ipampa ca oquitzitzquihqueh in noTeuc ihuan ahmo nicmati canin oquitlalihqueh». Iloh icuitlapan, ihuan quittac in Jesutzin tlayolitilli, in quihtlanilih no yeh<ref>In tlahtolli «no yeh(huatl)» quinezcayotia ica españatlahtolli «él también» ihuan nican «a su vez».</ref> tleh ipampa chocaya. Magdalena quixtlanehuih<ref>In tlahtolli «ixtlanehuia, nite-» quihtoznequi ica españatlahtolli «confundir a alguien con otro».</ref> ica in cuenchiuhqui, ihuan quihtlanilih canin oquitlaliaya in Jesutzin. Jesutzin quinotz: «¡Mariaé!», ihuan in yehhuatl (in cihuatl) quilnamic<ref>In tlahtolli «ilnamiqui, nite-» quihtoznequi ica españatlahtolli «''recordar''», «''reconocer''». Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/reconocer</u>.</ref> inic quinanquilia: «¡Rabbuní!». == Itenehualoca ipan in Teoamoxtli == In tocaitl [[Mesias]]<ref><<No en vano creemos en un solo y único nombre de Nuestro Señor Jesucristo, verdadero Dios, <u>salvador y redentor</u>: Ahmo tlapictli in tictoneltoquitiah izan icel itocatzin in Toteucyo Jesu Christo, nelli Dios, <u>temaquixtilani, tetlaocoliloni</u> (Andrés de Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ixtli 332-333, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>>.</ref> neci ipan in iAmox in Daniel, ca quihtoa itech ce «Mesias Tlahtohcapilli <ref>In tlahtolli ''tlahtocapilli'' nozo ''tlahtohcapilli'' quihtoznequi ica caxtillantlahtolli ''príncipe''.</ref>» ipan in tlayollohteohuiliztli itechpa «in epohualli chicomilhuitl». No neci ipan in iAmox in Cuicatl<ref>In tlahtolli ''cuicatl'' quinezcayotia ''canto'', ''cánticos'' ihuan nican ''salmos'' (<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/salmo</u>).</ref>, in ompa mihtoa itech in tlahtoanimeh ihuan in tlazohpihpiltin ca tetlapiquiah inhuic [[Yahveh]] ihuan Imotlamacani<ref>In tlahtolli ''motlamacani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''proclamado'', ''investido'', ''aclamado'', ''nombrado'' ihuan nican ''ungido'' nozo ''entronizado'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 292, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco.</ref><ref><u>http://www.wordreference.com/sinonimos/ungido</u>).</ref>. Jesutzin tocayotilo «in Cristo» ipan in nahui teotlahcuilolli itech in Yancuic Nemiquiznahuatiliztli in ompa nexiltilo motlamacani ica in Teoyoliatl Yecnemiliceh<ref>In tlahtolli ''Teoyoliatl Yecnemiliceh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Espíritu Santo'' ihuan ica romatlahtolli ''Spiritu Sancto''. </ref>. Itlah tlatenehualiztli quitocah Mateo 1:16, Mateo 27:17, Mateo 27:22, Marcos 8:29, Lucas 2:11, Lucas 9:20 ihuan Juan 1:41. Ipan in iteotlahcuilol in Mateo Mateo yehyecolo in tlahtlaniliztli<ref>In tlahtolli ''tlahtlaniliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cuestión'', ''interrogación'', ''pregunta'', ''duda'', ''interrogante'', ''cosa'' ''materia'', ''demanda'' ihuan nican ''asunto''.</ref> ipan in tlatoquilia tlahcuilolli: :::<small>In ihcoac ahcico Jesutzin ompa in itlal in [[Cesarea Filipo]], quihtlanilih in itlazohhuan, inic quihtoa: «¿Aquin quitoah in tlacah ca yehhuatl in iPiltzin in Tlacatl?» Ihuan yehhuantin quihtohqueh: Cequintin, [[Juan in Bautista]]; ihuan ocequintin, [[Elias]]; zan occequintin, [[Jeremias]] ahnozo cemeh in ontlachianimeh<ref>In tlahtolli ''ontlachiani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''profeta'' nozo ''adivino''.</ref>. Yehhuatzin quimihtoh: «Ihuan amehhuan, ¿aquin quihtoah ca nehhuatl?» Inic tlananquilia Simón Pedro, quihtoh: «in Ti tehhuatzin in tiCristo, in tiipiltzin in Toteucyo yolini.» Ihuan Jesutzin, inic tlananquilia, quihtoh: «O mo mahcehualtic, [[Simon]], ipiltzin in [[Jonas]], ipampa ca inon ahmo mitznextilih nacatl ahno eztli, zan yeh noTahtzin ca iteh cah ipan in ilhuicatl.»</small>. Mateo 16:13-17|RV (1569) Ipan in iteotlahcuilol in Juan, in mahuizotl<ref>''Tepantlazaliztli'', ''tepahuetzoltiliztli, ''temahuiztlaliztli'', ''mahuizotl'', ''temahuiztlaliztli'', ''malhuilocayotl'' (Rémi Simeon) nozo 'temahuizotiliztli'' quinezcayotiah ica españatlahtolli ''título'', ''dignidad'', ''gloria'', ''fama'', ''reconocimiento'', ''respeto'', ''alabanza'', ''halago'', ''honor'', ''estima'', ''consideración'', ''exaltación'', ''privilegios'', ''honra'', ''categoría''.</ref> «Cristo» moyehyecoa<ref>In tlahtolli ''yehyecoa, nitla-'' quihtoznequi ica españatlatolli ''ejercitar'', ''usar'', ''emplear''.</ref> in iuh itocatzin in Jesutzin: :::<small>«[…] in netlamachtilli<ref> In tlahtolli ''netlamachtilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''gracia'' nozo ''prosperidad'' (Rémi Simeon / Andrés de Olmos). Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlamachtia, nino- (''ser feliz'' nozo ''vivir en la prosperidad''). <<In tlahtolli ''netlamachtilli'' (''gracia, con lo que la gente es feliz''), mochihua in iuh in tlahtolli ''nechihchihualli'' (''adorno, con lo que la gente se adorna'') nozo in tlahtolli ''necuiltonolli'' (riquezas, con lo que la gente prospera'') (Michel Launey, Estudios de Cultura Náhuatl, ixtli 278, UNAM)>>.</ref><ref>Nozo ''huelnezcayotl''(''gentileza, donosura, gallardía, belleza'').</ref> ihuan in neltiliztli tixpan ohuallah itechpa Jesucristo» :::«yehhuatlin in huehhuetiliztli<ref>In tlahtolli ''huehhuetiliztli'' quinezcayotia ''existencia'', ''supervivencia'' nozo ''vida''</ref> cemihcac: ca mitzixmatih in tehhuatzin, in icel iyoh teotzin nelli, ihuan in motitlan<ref>Nozo ''motlaihual'' (ica españatlahtolli: ''tu enviado, tu mensajero'').</ref>, Jesucristo».</small> == No xiquitta == * [[Totahtzineh]] * [[In Teotlahtolneltoconi]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} [[Neneuhcāyōtl:Hueyac tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Cristianoyotl]] [[Neneuhcāyōtl:Catolicismo Romano]] [[Neneuhcāyōtl:Otlacatqueh xiuhpan 0]] [[Neneuhcāyōtl:Omicqueh xiuhpan 30]] [[Neneuhcāyōtl:Yudiotlacah]] [[Neneuhcāyōtl:Teōmatiliztli]] [[Neneuhcāyōtl:Israeltecah]] frq4l5yld6fnivu678kwk4dib0zir1s 502092 502091 2022-08-03T22:27:57Z Koatochij 19758 /* Calaquiliztli ipan Jerusalen ihuan itlachipahualiz in Teocalli */ wikitext text/x-wiki {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatl |Tocaitl = Jesucristo |Ixiptli = Christ Carrying the Cross 1580.jpg |Ontetocaitl = ישוע (Jesus Nazareth) |Tlacatiliztli = [[0]]<br />[[Belen]], [[Roma Emperadoryotl]] |Miquiztli = [[30]]<br />[[Ierusalem]], [[Roma Emperadoryotl]] |Machiztli = |Neitlaniliztli = |Achtocahuitl = [[30]] - [[āxcān]] }} '''Jesucristo''' ([[greciatlahtolli]] ''Ἰησοῦς Χριστός, Iēsous Christós'', [[caxtillantlahtolli]] ''Jesucristo''; 7–2 [[y. C.]]- 30–33 [[q. C.]]), no tocayotilo '''Jesutzin itech Nazaret'''<ref>In tlahtolli ''itech'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de'' nozo ''en''(fray Alonso de Molina, ''Vocabulario en mexicana y castellana'', amoxchihualoyan ''Editorial Porrúa'', ixtli 42, Mexihco, inic 1992.). Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlalquixtiani itech'' ca ica españatlahtolli quihtoznequi ''natural de'' nozo ''nacido en''.</ref>, '''Jesus''' ahnozo ica caxtillantlahtolli '''Jesús'''. In tachcauh tlacatl in netlacentequililiztli<ref>In tlahtolli «netlacentequililiztli» quihtoznequi ica españatlahtolli ''cristianismo'', ''comunión'', ''alianza'', ''vínculo'' nozo ''iglesia''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli «centequilia, ninotla-» ca quinezcayotia ica españaltlahtolli ''vincularse'', ''concertar alianza'' ihuan itech in tlahtolli «tequilia'' ninotla-» ca quinezcayotia ''comprometerse''. Occe tlahtolli: [[cristianismo|cristianotemachtilizpan]] ihuan «netecpicholiztli» ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''congregación'', ''cristiandad'', ''iglesia'', nozo ''cristianismo''.</ref> ihuan tocayeh in centlalticpac. Ic in achi mochintin in in [[cristianotocaitl]], yeh in [[Dios ipiltzin]] ihuan inohmah inacayotiliz in [[Dios]]<ref>''Divinidad'' nozo ''Dios'' noihuan mihtoa ''Toteucyo'' nozo ''Teuctli'', ca quinezcayotia ''Dios'', ''amo'', ''jefe'', ''propietario'', ''patrón'', ''protector'', ''patrono'' nozo ''señor'' (<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/dios</u>) : :::<small> * Xiuhteuctli: ''Dios del Fuego'' (Rémi Simeon / Bernardino de Sahagún, ''Historia General de las Cosas de Nueva España'', amoxtli I, izhuatl 10, ixtli 22, amoxchihualiztli tlamachioanalizotl) / Francisco Javier Clavijero, ''Historia Antigua de México'', ixtli 154, amoxchihualoyan Porrua, S.A., tlachiucnauhyotia amoxchihualiztli, inic 1991). ::: * Yacateuctli: ''Dios del Comercio''. ::: * Tlalteuctli: ''Dios de la Tierra''. ::: * Mictlanteuctli: Dios del Inframundo.</small></ref>. Ītēnyo īpal in neltocōcāpan in tlein ― īmiquiztica īhuān īnezcaliliz― [[tēmāquīxtiliztli|ōquimmāquīxtih]] in tlācah. In [[judaísmo|judiotēmachtiliztli]] nozo judeanemachtilli<ref>In tlahtolli ''judeanemachtilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''judaísmo''. Itzintiliz huitz itech ''judea'' ihuan itech ''nemachtilli'' ca quinezcayotia ''doctrina'', ''principios'', ''sistema'', ''saber'', ''religión'', ''ideales'', ''escuela'' nozo ''movimiento'' (Michel Launey, ''Introducción a la Lengua y a la Literatura Náhuatl'', ixtli 278, UNAM). Noihuan maxiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/doctrina</u>.</ref><ref>In tlahtolli ''yolpachihuitiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''religión'', ''fe''. In ''inyolpachihuitiz in judeatlacah'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''la religión de los judíos''. 1) Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/religi%C3%B3n</u>. 2) Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><<''Nadie se acercará a mí, nadie me seguirá, nadie me acompañará, <u>nadie creerá en mí</u>, si no lo ha enviado mi amado Padre'': Ayac huel notech pohuiz, ayac huel nechhualtepotztocaz, ayac huel nechhualmohuiquiliz, <u>ayac huel nechmoneltoquiliz</u> intlacahmo Yehhuatzin, Notahtzin, in onechhualmihualih (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, pp. 96-97, Edición de Georges Baudot, UNAM, 1996)>></small>.</ref> ahtlamocuītia in iteucyo<ref>''Divinidad'' nozo ''Dios'' mihtoa ''Toteucyo'' nozo ''Teuctli'', ca quinezcayotia ''Dios'', ''amo'', ''jefe'', ''propietario'', ''patrón'', ''protector'', ''patrono'' nozo ''señor'' (<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/dios</u>) : :::<small> * Xiuhteuctli: ''Dios del Fuego'' (Rémi Simeon / Bernardino de Sahagún, ''Historia General de las Cosas de Nueva España'', amoxtli I, izhuatl 10, ixtli 22, amoxchihualiztli tlamachioanalizotl) / Francisco Javier Clavijero, ''Historia Antigua de México'', ixtli 154, amoxchihualoyan Porrua, S.A., tlachiucnauhyotia amoxchihualiztli, inic 1991). ::: * Yacateuctli: ''Dios del Comercio''. ::: * Tlalteuctli: ''Dios de la Tierra''. ::: * Mictlanteuctli: Dios del Inframundo.</small></ref><ref>In tlahtolli ''īteōyo'' huitz itech ''teoyotl'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''religiosidad'', ''espiritualidad'', ''virtud''.</ref><ref>In tlahtolli ''teoyoh'' quinezcayotia ''religioso'', ''místico'', ''sagrado'', ''divino'', ''espiritual''</ref>, in tlein ahmomomatiliztli in Dios. In [[Islam]]pan, yeh motēnēhua [[Īsā]], cē īpan in [[achtopaihtoāni]]meh<ref>Nozo ''ontlachianimeh'', ca quihtoznequi ''profeta'', adivino, vidente. Ma xiquixpohua (''lee'') nozo xicmomachizti (''consulta'') inin inepaniuhca (''vínculo'' nozo ''enlace''): <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/profeta</u></ref><ref>Noihuan ''tlayolteohuiani'' (Remi Simeon) nozo ''tlayollohteohuiani''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''yolteohuia, nitla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''vaticinar'', ''profetizar'', ''predecir'', ''adivinar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/vaticinar</u>.</ref>. Ipan<ref>In tlahtolli «Ipan» quinezcayotia ica españatlahtolli ''según'' nozo ''para''.</ref> in 'tlapanahuiliz<ref>In tlahtolli «tlapanahuiliztli» quihtoznequi ica españatlahtolli ''mayoría'', ''ventaja'' nozo ''superioridad''.</ref> in tlaneltocanimeh<ref>In tlahtolli ''tlaneltocani'' quihtoznequi ''creyente'', ''católico'', ''cristiano''.</ref>, in Jesucristo yehhuatl in iPiltzin In Toteucyo ihuan inenacayotiliz in inohmah Toteucyo. Iipan huetziliz<ref>In tlahtolli «ipan huetziliztli» quinezcayotia ica españatlahtolli ''importancia'', ''alcance''.</ref> ono no ipan in tlatocaliztli itech ca, ica imiquiliztzin ihuan tetoquilih inenohmayolitiliz, quicuitlatzacuiliz in tlachihualli tlacatl. In judeanemachtilli quicentlaza in iteucyo, ca yehhuatl teixnamiquini ica itlaman in teuctzin. Ipan in mahomanemachtilli, in oncan ixmacho in iuh ''Isa'', ittoqueh cemeh ontlachianimeh oc ye ittitilonimeh. Ipan in nematiliztli tlapanahuiliztica ipan nemoayan nemachtilcalotl, tlanelhuayotilli ipan ce tlaixpohualiztli tlahtolmelahualizotl itech in tlahcuilolli itechpa iixneciliz, Jesutzin de Nazareth yehhuatl catca ce tetlaneltoquitiani judeatlacatl ca yoltinen inic ipeuhca itech mahcuilpohualxihuitl I ipan in tlalli itech [[Galilea]] ihuan [[Judea]], ihuan mazolo ipan [[Jerusalen]] inahuac in xihuitl 30, itzintlan itepan ihcaliz in [[Poncio Pilato]]. In tlein mixmati itech Jesutzin tlazohcacea<ref>''tlazohcacea'' quinezcayotia nica ica españatlahtolli ''depende''. Ma xiquixpohua nican: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/depender</u>.</ref> achi zan iyoh itech in tlamanitiliztli<ref>In tlahtolli ''tlamanitiliztli'' quinezcayotia ''tradición'', ''costumbre''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: ::::<small><<Inic 5 capitulo: itechpa tlahtoa <u>in tlamanitiliz</u>, inic oncan nenca, in quichihuayah, in tequipanoayah in oncan mozcaltiayah, mohuapahuayan Telpochcalli: ''Capítulo 5: trata de <u>las costumbres</u>, modo de vida, lo que hacían, lo que practicaban aquellos que la escuela educaba, formaba'' (Sahagún, apéndice al L. III, pp 232 -233, ffº 31-32)>></small>.</ref> motecpichoani<ref>In tlahtolli «motecpichoani» quinezcayotia ica españa tlahtolli ''cristiano'', ''el que se congrega en base a una creencia'' nozo''el que comulga''. Noihuan mihtoa «motlacentequiliani''. In tlahtolli ''netecpicholiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cristiandad'', ''cristianismo'', ''congregación'' nozo ''iglesia''. '. In tlahtolli «netlacentequililiztli» quihtoznequi ''cristianismo'', ''comunión'', ''alianza'', ''vínculo'' nozo ''iglesia''.</ref> —mahcihui tenehualo ipan nehnelhuatl<ref>''Nelhuatl'' quinezcayotia ''raíz'' ihuan nican ''fuentes'' (neh-nelhuatl). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/fuente</u>.</ref> ahmo cristotocalizotl—, macheh<ref>In tlahtolli ''macheh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''especialmene'' nozo ''en especial''.</ref> itech in tlayehyecohtli<ref>In tlahtolli ''yehyecoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ejercitar'', ''usar''. Ipampa on, ''tlayehyecohtli'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''utilizada''.</ref> ipal<ref>In tlahtolli ''ipal'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''para'', ''en beneficio de'', ''destinado a''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small> ::::1) ::::<<Tepaltzinco Ihtlanilia, ninotla-: ''Mendigar, Solicitar para Alguien, para los Hijos del Mendigo y para sí''.>> ::::2) ::::<<Tepal Tlahtoa, ni-: ''Hablar en favor de Alguien'' nozo ''interceder por alguien''.>></small></ref> itlayocoyaliz<ref>''itlayocoyaliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''composición (de)'', ''elaboración (de)''.</ref> in teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref>, tlamachioantli<ref>Inin tlahtolli, ''tlamachioantli'' quihtoznequi ''transcritos''</ref>, ipan nematiliztli tlapanahuilizotl<ref>In tlahtolli ''tlapanahuilizotl'' quinezcayotia ''mayoritario''. Huitz itech in tlahtolli ''tlapanahuilia'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''ventaja'', ''superioridad'', ''mayoría''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/mayor%C3%ADa</u>.</ref> , inahuac<ref> In tlahtolli ''inahuac'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''cerca de'', ''hacia'' ihuan nican ''unos''.</ref>cempohualli ommahtlactli nozo ompohualli xihuitl, in iuh tepiton<ref>In tlahtolli ''tepiton'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pequeño'', ''menor'', ''minúsculo'' ''diminuto'' ihuan nican ''mínimo''. Ma xiquixpohua inin ome inepaniuhca: 1) <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/menudo</u> ihuan 2) <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/m%C3%ADnimo</u>.</ref> , zatepan imiquiliz in Jesutzin. == Jesus ipan in Yancuic Nemiquiznahuatiliztli == In tlaixcopinalli niman ye ic yehuatl ce izazanil in iyoliliz in Jesus ihuih in iuh ixneci ipan in nahui teotlahcuilolli tlatocahtli<ref>In tlahtolli ''tlatocahtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''englobado'' nozo ''incluido''. ''Englobar (una cosa)'' , ''meter'', ''introducir'', <u>''plantar''</u>, <u>''enterrar''</u>, ''sembrar'', ''cubrir'', ''acompañar (una cosa / a alguien)'', ''abarcar'', ''comprender'', ''creer'', ''pensar'', ''fingir'', ''contener'' nozo ''incluir'': toca, nitla- / tuca, nitla- (/ nite-). Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <<La soberbia <u>todo lo (gobierna / abarca)</u>, todo lo favorece: lo negro, la suciedad, el vicio: In nepoaliztli <u>ixquich quitoca</u>, ixquich in quinahnamiqui: in tlictic, in catzahuac, in tlahuelilocayotl (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, ixtli 10-11, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996).</ref> ipan in Yancuic Nemiquiznahuatiliztli, tlattalli in iuh amoxtli teoyoh ipan mochi in tetlanextililiztli ''cristotocalizotl''. In zanilli teotlahcuilotl yehhuatl in ipehualiz tachcauh ipal in iteixmatiliz in Jesutzin, ihuan quitzintia in tlehcoayan itech in tlahtolmelahualiztli ca itechpa itlacauh quichihuah in nepapan iquiyouh in cristotocaliztli. Macihui quitocatahci nelli, quitenquixtia nelhuayotica in itlaneltocaliz in tecentlaliliztli ''cristotocalizotl'' ipan in cahuitl ipan ca inin tlahcuilolli ihcuiloloc, ihuan in iixnexiliz ca<ref>In tlahtolli ''ca'' quihtonequi ica españatlahtolli ''que''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><<Habéis de saber <u>que él</u>, el adulterio quiere decir dormir en lugar de otro o acceso en cama de otro: Anquimatizqueh <u>ca yehuatl</u> in tetlaximaliztli quihtoznequi tecochian ahnozo tepehpechahciliztli (Andres de Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ihixtli 124-125, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>></small>.</ref> quinihcuac <ref>''quinihcuac'' quihtoznequi ''entonces'' nozo ''por entonces''</ref> quittayah<ref>In tlahtolli ''quittayah'' quihtoznequi ica españatlatolli ''percibían (de alguien)'', ''tenían'', ''consideraban'', ''juzgaban''. Ma xiquixpohua inon: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/tener</u>.</ref> in Jesutzin Nazaret. === Itlacatiliz ihuan ipiltiyan === [[Image:Raffael 050.jpg|thumb|In Teoyoh Cencalli (Jose, Maria ihuan Jesus, intloc Isabel ihuan ipiltzin [[Juan Bautista]], iezhuan<ref>''Teezhuan'' quinezcayotia ''parientes'' (Andrés de Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ixtli 42-43, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996).</ref> in Jesutzin ipan in iTeotlahcuilol in [[Lucas]]. Itlatlapalhuiliz in [[Rafael]], inic 1507.]] In zanilli<ref>In tlahtolli ''zanilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''relato''.</ref> pohuini itech <ref>''pohuini itech'' quihtoznequi ''referente a'', ''concerniente a'', ''propio de''.</ref> in ipiltiliz ihuan ipiltian in Jesus huitz itech zan iyoh in iTeotlahcuilol in Mateo (1,18-2,23) ihuan itech in Lucas (1,5-2,52). Ahmo oncah zanilli iuhqui ipan in inteotlahcuilol in [[Marcos]] ihuan [[Juan]]. In intlaquetzaliz<ref>In tlahtolli ''tlaquetzaliztli'' quihtoznequi ''narraciones''.</ref> in Mateo ihuan Lucas netech mixnamiqui<ref>In tlahtolli ''netech mixnamiqui'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''difieren entre sí (unas cosas con otras)''.</ref>: :::* Ipan Mateo, Maria ihuan inamic, Jose, mochantiah (quilmach, yehica ahmo zaniltihua<ref> In tlatolli ''zaniltia, ni-'' quinezcayotia ''relatar''.</ref> ahtle<ref>In tlahtolli ''ahtle'' quinezcayotia ''nada'' ihuan nican ''ningún'' (viaje).</ref> ohtoquiliztli) ipan [[Belen]]. Maria moyetztatehua<ref>''-tehua'' quinezcayotia ''súbitamente'' nozo ''inesperadamente''.</ref><ref>''In tlahtolli ''yetztiuh, nino-'' quinezcayotia ''quedarse'', ''prolongarse''.</ref> otztli ihuan Jose quiyolpepena<ref>in tlahtolli ''quiyolpepena'' quihtoznequi ''escoge'' ihuan nican ''decide'', ''resuelve''.</ref> quimacahciz<ref>In tlahtolli ''quimacahciz'' nican quihtoznequi ''repudiarla'', ''evitarla''. Ma xiquitta in tetlahtoltecpanaliztli [[Tehtlahtol 3]].</ref>, zan<ref>In tlahtolli ''zan'' nican quinezcayotia ''pero''.</ref> ce ilhuicatlaihualli<ref>In tlahtolli ''ilhuicatlaihualli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ángel'' nozo ''enviado del cielo''.</ref> quicaquiltia<ref>In tlahtolli ''quicaquiltia'' quihtoznequi nican ''le anuncia''.</ref> ipan temictli ca in iotztiliz in Maria yehhuatl itlachiuh in Teoyoliatl Yecnemilizeh ihuan quiyolteohuia<ref>In tlahtolli ''quiyolteohuia'' quinezcayotia ''profetiza'', ''predice'', ''pronostica''.</ref>, ica in itlahtol in ontlachiani [[Isaias]], ca ipiltzin yehhuatl yez in Temaquixtilani<ref>Nozo ica españatlahtolli ''Mesias''</ref> ca quitztoqueh<ref>In tlahtolli ''itztoc, nite-'' quuinezcayotia ''aguardar'', ''esperar (a alguien)''.</ref> in judeatlacah. Cequintin nahualtin<ref>In tlahtolli ''nahualtin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''magos''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/mago</u>.</ref> itech Tlacopa ahcicoh ompa Jerusalen inic quihtlanih ipampa in «itlahtohcauh in judeatlacah ca quiyecoa inic tlacatiz» ica in cealiztli inic quimoteotiz, in tlein quitequipachoa in tlahtoani itech Judea, [[Herodes in Hueyi]], ca quicentlalia tlayecoz<Ref>''Yecoa, nitla-'' quinezcayotia nican ''acabar'.'</ref> ica in chihualoni moteixnamictiani. In nahualtin, tlayacantiltin ipampa ce citlalli, ahcicoh ompa Belen ihuan quiteotiah in conetl. Yancuican, in ilhuicatlaihualli quihualmomachitia in Jose (Mt 2,13) ihuan quinohnotza itech in tetohtotzani<ref>In tlahtolli ''tohtotzani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''inminente'', ''apremiante''.</ref> tetohtoquiliztli itechpa<ref>In tlahtolli ''itechpa'' quinezcayotia ''por'' ihuan nican ''de''. Quitenehua in aquin yehhuatl in tlachihuani. </ref> Herodes, ipampa in tlein in cencalli tetlalcahuia<ref>In tlahtolli ''tlalcahuia, nite-'' quihtoznequi ''huir de alguien''.</ref> ompa Egipto ihuan monactia<ref> In tlahtolli ''nactia, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''permanecer'', ''quedarse''.</ref> oncan ixquichca in imiquiliz in tlahtoani (oc ceppa tlatlaixihmachtilli<ref>In tlahtolli ''ixihmachtia, nitetla-'' quihtoznequi ''notificar (algo, a alguien).</ref> itech Jose<ref>''Itech Jose'' quihtoznequi nican ''a José''.</ref> itechpa in ilhuicatlaihualli<ref>''Itechpa in ilhuicatlaihualli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''por el ángel''.</ref>, ca iixpan huitz ye eppa: Mt 2,19-29). Niman, Jose mocallotia itloc icencal ipan [[Nazaret]], ipan [[Galilea]]. :::* Ipan in iteotlahcuilol in Lucas, Maria ihuan Jose mochantiah ipan in ialtepeuh galileayotl in Nazaret. In itlahtollo in inepilhuahtiliz<ref>In tlahtolli ''pilhuahtia, nino-'' quinezcayotia ''concebir''.</ref> in Jesutzin moxinepanoa<ref>In tlahtolli ''xinepanoa, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''entrelazar'' ihuan huitz itech in tlahtolli ''xihuitl'' ihuan itech ''nepanoa, nino-''.</ref> nican itloc in inepilhuahtiliz in Juan Bautista ―yehica ipan inin teotlahcuilolli Maria ihuan Isabel, inantzin in Bautista, yehhuantin teezhuan<ref>In tlahtolli ''teezhuan'' quinezcayotia ''parientes''.</ref>― ihuan ipiltiliz in Jesus ixihmachtiloc in Maria itechpa in [[ilhuicatlaihualli Gabriel]] (in tlein mixmati in iuh Tetlaixihmachtiliztli: Lc 1,26-38). In tlacateuctli<ref>In tlahtolli ''tlacateuctli'' quihtoznequi ''emperador'' ( Alfonso Caso).</ref> Augusto quitenahuatia<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''mandar'', ''ordenar''. Ma xiquixpohuan inin tlahcuilolli: <<''Es mucho más necesario obedecer a modo a Dios que a los hombres que <u>ordenan</u> lo que puede ofender a Dios'': Tlapanahuia inic monequi huellacamachoz Dios, ahmo yuh tlacamachozqueh in oquichtin in <u>quitenahuatia</u> in tlein ic tlahtlacalhuiloz Dios (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, ihixtli 22-23, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>>.</ref> ce tetocaamatlaliliztli<ref>Nozo ''censo''.</ref> ipan in catlein cecentetl monequi mihcuiloz ipan itlal in piltiliztli ihuan Jose monequi ohtocaz ompa [[Belen]], ipampa yelohuaz tlaquixtiani<ref>In tlahtolli ''tlalquixtiani'' quinezcayotia ''originario'' nozo ''nativo''.</ref> itech inin tlalli. Jesutzin tlacatia ipan Belen inoc cateh itech ohtoquiliztli ihuan mahuiztililo intechpa ichcapixqueh. Lucas cahxiltia<ref>In tlahtolli ''ahxiltia, nitla-''quihtonequi ica españatlahtolli ''añadir algo'', ''completar'', ''suplir''.</ref> oc no nalquizani<ref>Inn tlahtolli ''nalquizani'' tlacueptli ica españatlahtolli'' mihtoa ''breve'', ''pasajero'', ''transitorio''.</ref> zanilli itech itexipinehuayotequiliz<ref>In tlahtolli ''xipinehuayotequi, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''circuncidar a alguien''.</ref> in Jesutzin, itech itemanaliz ipan in Teocalli<ref>In tlahtolli ''teocalli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''templo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/iglesia</u>. In tlahtolli ''calpolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''parroquia'' ihuan no ''iglesia''.</ref> ihuan ineahxitiliz itech<ref>In tlahtolli ''tetech neahxitiliztli'' quihtoznequi ''aproximación a alguien'', ''encuentro con alguien''. Ma xiquitta inon: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/encuentro</u>.</ref> in neltiliztenohnotzanimeh<ref>In tlahtolli ''neltiliztenohnotzani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''doctor'', ''teólogo'', ''padre'', ''predicador''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/te%C3%B3logo</u>.</ref> ipan in teocalli itech Jerusalen, ipan ce ohtoquiliz tlachihualli<ref>''Tlachihualli nica quinezcayotia ica españatlahtolli ''realizado'' nozo ''efectuado''.</ref> ica ontlaehualiztli<ref>In tlahtolli ''ehua, nocontla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''motivar'', ''ocasionar''.</ref> in [[Pascua]]<ref>In ''Pascua'' yehhuatl in iilhuichihualiz ipampa in itemaquixtiliz in judeatlacah itech Egipto.</ref>, in ihcuac quitecpancapohua mahtlactli omome xihuitl. Ipan in inteotlahcuilol in [[Mateo]] ihuan in [[Lucas]] neci in ome itech quizaliz<ref>In tlahtolli ''tetech quizaliztli'' quinezcayotia ''genealogía''.</ref> in Jesus (Mt 1, 2-16; Lc 3, 23-38). In itech quizaliz in Mateo tlehco ixquichca in teyacanqui<ref>In tlahtolli ''teyacanqui'' quinezcayotia ''jefe'' nozo ''patriarca''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/patriarca</u>.</ref> [[Abraham]], ihuan in itech quizaliz in Lucas ixquichca [[Adan]], in tlayacatia oquichtli ipan in Pehualiztli<ref>In tlahtolli ''pehualiztli'' quinezcayotia ''principio'', ''origen'', ''creación'' ihuan nican ''Génesis''.</ref>. Inin ome tetech quizaliztli yehhuatl neneuhqui<ref>In tlahtolli ''neneuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''idéntico'', ''igual''.</ref> intzalan [[Abrahan]] ihuan [[David]], auh mixnamiqui<ref>Nozo ica españatlahtolli ''difieren'' (se diferencian).</ref> zatepan inin tlatzacuia, yehica in in Mateo quichihua in Jesus tetoquiliani itech Salomon, inoc ca, ipan Lucas, ihuehuemecayo huallazqui itech [[Natam]], oc cequi in ipiltzihtzinhuan in David. Ipan in ome netlahtolpepechtiliztli<ref>In tlahtolli ''netlahtolpepechtiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tema'', ''argumento'', ''caso'' nozo ''materia''.</ref>, in monextia yehhuatl in itechiuhcayo<ref>In tlahtolli ''techiuhcayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ascendencia''.</ref> in [[Jose]], mahcihui ca, ipan in izanil in ipiltian, yehhuatlin zan yehhuatl oyezquia<ref>Inin ome tlahtolli ''yehhuatl oyezquia'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''habría sido él''.</ref> itahtzin neteconeuhtilizotl<ref>In tlahtolli ''neteconeuhtiliztli'' quinezcayotia ''adopción'' ihuan ''neteconeuhtilizotl'', ''adoptivo''.</ref> in Jesutzin. === Tecuaatequiliztli ihuan maxalihuiliztli === [[Image:Piero, battesimo di cristo 04.jpg|thumb|Itecuaatequiliz in Cristo, itlatlapalhuiliz in Piero della Francesca.]] In iahxihualiz in Jesutzin yolteohuiloc<ref>In tlahtolli ''yolteohuia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''adivinar'', ''predecir'', ''profetizar''.</ref> itechpa Juan Bautista (ihuehcapa teiccauh, ipan in iTeotlahcuilol i Lucas), itechpa in aquin Jesutzin ocuaatequiloc ipan in atoyatl [[Jordan]]. Inoc in tecuaatequiliztli, in iyoliauh in Toteucyo, huiloteuh, temoc ipan Jesutzin, ihuan mocac itozca in Toteucyo. Ipan in Teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref>, in Teoyoliatl quihuicac in Jesus ompa in xallah<ref>In tlahtolli ''xallah'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''arenal'' ihuan nican ''desierto'' nozo páramo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/arenal</u>.</ref>, in oncan mozauh<ref>In tlahtolli ''zahua, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ayunar'', ''privarse''.</ref> inoc ompohualli tonalli ihuan quipanahuih in maxalihuiliztli in tlein cuacueloloc<ref>''in tlein cuacueloloc'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''a las que fue sometido''.</ref> itechpa in Teoyaotl<ref>In tlahtolli ''Teoyaotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Diablo'', ''Demonio''.</ref>. Ahmo motenehua inin tlachihualiztli ipan in iTeotlahcuilol in Juan. Zatepan Jesus euh<ref>In tlahtolli ''ehua, n(i)-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''partir'', ''marcharse''.</ref> ompa [[Galilea]], mocallotih ipan [[Cafarnaun]], ihuan peuh inic quitecaquiltiz<ref>In tlahtolli ''caquiltia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''anunciar'' ihuan nican ''predicar''.</ref> in iahxihualiz in iTlahtohcayo in Toteucyo<ref>''In iTlahtohcayo in Toteucyo'' mocuepa ica españatlahtolli in iuh ''el Reino de Dios''.</ref>. === Nemiliztli ixihmachoni === Tlaahxiltilli<ref>In tlahtolli ''ahxiltia, nite-'' mocuepa in iuh ''acompañar (a alguien)'' ica españatlahtolli. Ipampa on, ''tlaahxiltilli quinezcayotia ''acompañado''.</ref> itechpa itenematilizcuicahuan<ref>In tlahtolli ''tenematilizcuini'' quinezcayotia ''seguidor'', ''partidario'', ''simpatizante'' nozo ''adepto'' ihuan huitz itech ''nematiliztli ca quihtoznequi ''pensamiento'', ''idea'', ''opinión''.</ref>, Jesutzin nehnen ipan in itlahtlal<ref>In tlahtolli ''tlalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tierra'', ''territorio'', ''área'' ihuan nican ''región''.</ref> in [[Galilea]] ihuan [[Judea]] inic quitecaquiltia in Teotlahcuilolli ihuan inic quichihua miyac tlamahuizolli<ref>In tlahtolli ''tlamahuizolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''prodigios'', ''portentos'' ihuan nica ''milagros''.</ref>. In itlatecpanaliz in itlachiuh ihuan itlanohnotz<ref>In tlahtolli ''tlanohnotztli'' quinezcayotia ''dichos'' (lo dicho).</ref> in Jesutzin mocuepa<ref>In tlahtolli ''cuepa, nino-'' quinezcayotia ''variar''.</ref> ipan in nepapan<ref>In tlahtolli ''nepapan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diversos'' nozo ''diferentes''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/diverso</u>.</ref> zanilli teotlahcuilotl<ref>In tlahtolli ''teotlahcuilotl'' quinezcayotia ''evangélico(s)''.</ref>. Ahno moteneuhtiuh quexquiccauh huehcauh<ref>In tlahtolli ''huehcahua, ni-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''durar'' nozo ''perdurar''.</ref> inemiliz ixihmachoni in Jesutzin, macihui in Iteotlahcuilol in Juan quitenenhua ca Jesus quiteochiuh<ref>In tlahtolli ''teochihua, nitla-'' quinezcayotia ''bendecir'', ''consagrar'', ''reverenciar'' nozo ''celebrar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/celebrar</u>.</ref> in 'tlamahuiztiliz<ref>In tlahtolli ''tlamahuiztiliztli'' quinezcayotia ''fiesta'', ''celebración'' nozo ''ceremonia''.</ref> xiuhyotl<ref>In tlahtolli ''xiuhyotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''anual''.</ref> in [[Pascua]]<ref>In ''Pascua'' yehhuatl in iilhuichihualiz ipampa in itemaquixtiliz in judeatlacah itech Egipto.</ref> judeayotl (Pésaj) ipan Jerusalen ipan eyi immanyotl<ref>In tlahtolli ''imman'' quinezcayotia ''momento(s)'', ''ocasión(es)'', ''oportunidad(es)'' nozo ''coyuntura(s)''.</ref>. Tel in teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref> quitenehua zan iyoh in iilhuiuh in [[Pascua]] ipan in tlein Jesutzin nemazoaltiloc<ref> In tlahtolli ''nemazoaltiloc'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fue crucificado''.</ref>. Hueyi ixeliuhcayo<ref>''Hueyi ixeliuhcayo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''gran parte (de)''.</ref> in itlachiuh in inemiliz ixihmachoni in Jesutzin tlaquetzalli<ref>In tlahtolli ''tlaquetzalli'' quinezcayotia ''narrada''.</ref> ipan in teotlahcuilolli, quimocuilia<ref>In tlahtolli ''quimocuilia'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tiene''.</ref> in iuh ittaliztli<ref>In tlahtolli ''ittaliztli'' quihtoznequi ''panorama'' ihuan nican ''escenario''.</ref> in itlal cetlancayotl<ref>In tlahtolli ''centlancayotl'' quinezcayotia ''norteño'' nozo ''septentrional''.</ref> itech Galilea, ipan in iyahualiuhcan<ref>In tlahtolli ''iyahualiuhcan'' quinezcayotia ''cercanía(s) (de)''.</ref> in hueyatl [[Tiberiades]], nozo aoztoc<ref>In tlahtolli ''aoztoc'' quinezcayotia ''lago'', [[masa de agua profunda]]. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>https://es.wikipedia.org/wiki/Laguna</u>.</ref> [[Genesaret]], macheh in altepetl [[Cafarnaum]], zan noihuan occequi, in iuh [[Corozain]] nozo [[Betsaida]]. No ihuan onteittac, ipan in huitztlan itech in tlalli, callah<ref> In tlahtolli ''callah'' nican quinezcayotia ''localidad'' nozo ''población''.</ref> in iuh [[Cana]] nozo [[Nain]], ihuan in altepemaitl<ref>''Atepemaitl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aldea''.</ref> ipan in tlein omizcaltiaya<ref>n tlahtolli ''omizcaltiaya'' quinezcayotia ''se había criado''.</ref>, [[Nazaret]], in oncan celiloc ica tezomaliliztli<ref> In tlahtolli ''tezomaliliztli'' quinezcayotia ''enemistad''.</ref> itechpa in huehcauhqueh itechanehcahuan<ref>''huehcauhqueh itechanehcahuan'' quihtoznequi ''antiguos convecinos''.</ref>. Itetlamachiztiliz<ref>In tlahtolli ''machiztia, nitetla-'' quinezcayotia ''predicar''.</ref> tohtocac<ref>''In tlahtolli ''tohtoca, ni-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''extenderse'', ''correr''.</ref> noihuan ompa [[Judea]] (ipan in iTeotlahcuilol in Juan, onteittac ipan Jerusalen ipan eyi immanyotl<ref>In tlahtolli ''immanyotl'' quinezcayotia ''oportunidad'', ''ocasión'', ''momento''.</ref> niman in ipehualiz in inemiliz ixihmachoni), ihuan itech catca ipan [[Jerico]] ihuan Betania (in oncan quiyolitih<ref>In tlahtolli ''quiyolitih'' quinezcayotia nican ''resucitó''.</ref> in [[Lazaro]]). Quicuic<ref>In tlahtolli ''quicuic'' quinezcayotia ''escogió''.</ref> in tachcauh inic itenematilizcuicahuan<ref>''In tachcauh inic itenematilizcuicahuan'' nican quinezcayotia ''a sus principales seguidores''.</ref>(tlatocayotiltin<ref>In tlahtolli ''tlatocayotilli'' quinezcayotia ''llamado''. Itzintiliz huitz itech ''tocayotia, nite-''.</ref> ipan in teotlahcuilolli «itlazohhuan»<ref>In tlahtolli ''itlazoh'' quihtoznequi ''su apóstol'', ''su preferido''.</ref>; ica greciatlahtolli, "titlantin"<ref>In tlahtolli ''titlantli'' quinezcayotia ''mensajero'' nozo ''enviado''.</ref>), ipan tlapohualli itech<ref>''Ipan tlapohualli itech'' quinezcayotia ''en número de''.</ref> mahtlactetl omontetl, in itzallan in callah itech Galilea. Ipan in tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlatzinquixtilizotl'' quinezcayotia ''sinópticos''.</ref> motenehua in tlamachiyotiliztli<ref>In tlahtolli ''tlamachiyotilizti'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''lista'' nozo ''registro''.</ref> tlatoquilih<ref>In tlahtolli ''tlatoquilih'' quinezcayotia ''siguiente''. Itzintiliz huitz itech ''toquilia, nitla-''.</ref>: [[Simon]], tlatocayotilli [[Pedro]] ihuan iteiccauh [[Andres]]; [[Santiago (in ipiltzin in) Zebedeo]] ihuan iteiccauh [[Juan]]; [[Felipe]] ihuan [[Bartolome]]; [[Tomas]] ihuan [[Mateo in tequinechicoani]]<ref>In tlahtolli ''tequinechicoani'' quinezcayotia ''recaudador'' ihuan nican ''publicano''.</ref>; [[Santiago (in ipiltzin in) Alfeo]] ihuan [[Judas Tadeo]]; [[Simon in Zelote]] ihuan [[Judas Iscariote]], in aquin zatepan quitlapiquiaya<ref>In tlahtolli ''piquia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tramar algo contra alguien'', ''traicionar a alguien en algo''.</ref> in Jesutzin (Mt 10,2-4; Mc 3,16-19; Lc 6, 13-16). Tetlamachiztih<ref>In tlahtolli ''Machiztia, nitetla-'' quinezcayotia ''predicar''.</ref> iuh<ref>In tlahtolli ''iuh'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''tanto''.</ref> ipan judeateocalli<ref>In tlahtolli ''teocalli'' quinezcayotia ''templos''; ihuan ''judeateocalli, ''sinagoga(s)''.</ref> in iuh in ilhuicatl<ref>In tlahtolli ''ilhuicatl'' quihtoznequi nican ''aire''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/aire</u>.</ref> tlatlapouhtli<ref>In tlahtolli ''tlatlapouhtli'' quinezcayotia ''abierto'', ''despejado'', ''expedito'' ihuan nican ''libre''.</ref>, ihuan in tetehuilacachtic<ref>In tlahtolli ''tetehuilacacachtic'' nozo ''te-tehuilacachtic'' motenehua ica españatlahtolli in ''masa'', in ''muchedumbre''.</ref><ref>In tlahtolli ''miecquintin'' quinezcayotia ''gente'' nozo ''gentío'', ''multitud'', ''muchedumbre'' (Bernardino de Sahagún).</ref> itloc mopalhuiaya<ref>In tlahtolli ''tetech palhuia, mo-'' quinezcayotia ''congregarse junto a alguien'', ''reunirse junto a alguien''.</ref> inic quicaquiz in itlahtol. Itzalan itlatlahtlauhtiliz<Ref>In tlahtolli ''tlatlahtlauhtiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''discurso'', ''predica'', ''exhortaciones'', ''homilia''.</ref>, mopihpiloa<ref>In tlahtolli ''pihpiloa, nino-'' quihtoznequi ''destacar'', ''auparse''.</ref> in tenyoh [[Tlahtolli itech in Tepetl]]<ref>''Tlahtolli itech in Tepetl'' quinezcayotia ''Sermón de la Montaña'' ica españatlahtolli.</ref> , ipan in iTeotlahtol in Mateo (Mt 5-7). Mo palehuih<ref>In tlahtolli ''itech palehuia nino-'' quinezcayotia ''servirse de algo'' nozo ''utilizar''.</ref> miecpa neixcuiltilli<ref>In tlahtolli ''neixcuiltilli'' nozo ''tlahtolmachiotl'' mihtoa ica españatlahtolli ''parábolas'', ''alegoría'', ''ficción'', ''adaptación''.</ref> inic quitenquixtiz<ref>In tlahtolli ''tenquixtia, nitla-'' quinezcayotia ''exponer (algo)'' ihuan nican ''explicar''.</ref> in itenematilizcuicahuan<ref>Nozo ''sus adeptos'', ''sus partidarios''.</ref> In iTlahtohcayo in Toteucyo. In itlahtolmachio in Jesutzin yehhuatl nalquizani<ref>In tlahtolli ''nalquizani'' mocuepa ica españatlahtolli in iuh ''breve'' nozo ''pasajero''.</ref> zanilli<ref>In tlahtolli ''zanilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''relato''.</ref> ca itlahtolpepechtiliz<ref>''Ca itlahtolpepechtiliz''quihtoznequi ica españatlahtolli ''cuyo contenido'' nozo ''cuya argumentación''.</ref> yehhuatl<ref>In tlahtolli ''yehhuatl'' ica españatlahtolli ''atributo elidido del verbo ser (él)''</ref> ichtacayoh<ref>In tlahtolli ''ichtacayoh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enigmático'', ''misterioso'', ''secreto'', ''íntimo'' nozo ''oculto''.</ref> (miecpa monequi zatepan tenquixtiloz itechpa Jesutzin). Quimocuilia ipan ipanocayo<ref>''Ipan ipanocayo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en general''.</ref> ce tlahtolpepechtiliztli<ref>In tlahtolli ''tlahtolpepechtiliztli''quihtoznequi ica españatlahtolli ''contenido'', ''temática'', ''sentido'' nozo ''argumentación''.</ref> nechcapacayotl<ref>In tlahtolli ''nechcapacayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''escatológico'', ''propio del más allá''. Itzintiliz huitz itech ''nachcapa'' nozo ''más allá''.</ref> ihuan neci zan iyoh ipan in teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl. Itzalan in quitlacempanahuia inic tenyoh itech cah in [[itlatlaquetzal in tlapixoani]]<ref>In ''itlatlaquetzal in tlapixoani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''la fábula'' (nozo ''parábola'') ''del sembrador''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/par%C3%A1bola</u>.</ref> (Mt 13,3-9; Mc 4,3-9; Lc 8,5-8), ca inezcayotiliz quitenquixtia Jesutzin niman ic; in ineixcuiltil in pitztli<ref> In tlahtolli ''pitztli'' nozo ''piztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''semilla'' nozo ''pepita''.</ref> ca ixhua (Mc 4,26-29); in (inexcuiltil) in iach<ref>In tlahtolli ''achtli'' quinezcayotia '''grano'' nozo ''cereal''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/grano</u>.</ref> in [[mostaza]] (Mt 13,31-32; Mc 4,30-32), in (itlahtolmachio) in cizaña (Mt 13,24-30), in in ichcatl mixpoloani<ref>In tlahtolli ''mixpoloani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''desorientada'' nozo ''perdida''.</ref> (Mt 18,12-14; Lc 15,3-7), in ineixcuiltil in tlacohtli<ref>In tlahtolli ''tlacohtli'' quinezcayotia ''siervo'', nozo ''cautivo''.</ref> ahtetlaocoliani<ref>In tlahtolli ''ahtetlaocoliani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''depiadado''.</ref> (Mt 18, 23-35), in in tlaaxqueh<ref>In tlahtolli ''tlaaxqui'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''obrero'' nozo ''salariado''.</ref> tlaihualtin ompa in xocomecamilli (Mt 20,1-16), in (itlahtolmachio) in omextin tepiltzihtzinhuan (Mt 21,28-32), in (itlahtolmachio) in xocomecamilchihuanimeh<ref>In tlahtolli ''xocomecamilchihuani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''viñador''.</ref> tlacamictianimeh<ref>In tlahtolli ''tlacamictiani'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''homicida''.</ref> (Mt 21,33-42; Mc 12,1-11; Lc 20,9-18); in (itlahtolmachio) in tlacoanotztin<ref>In tlahtolli ''tlacoanotztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''invitado''.</ref> itech in nemanamictiliztli<ref>In tlahtolli ''nemanamictiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''boda''.</ref> (Mt 22, 1-14), in in mahtlactetl ichpochtin<ref>In tlahtolli ''ichpochtli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''doncella'', ''virgen''.</ref> (Mt 25,1-13), in in talento<ref>In tlahtolli ''talento'' quitenehua ce tlacohualoni. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>https://es.wikipedia.org/wiki/Talento_(moneda)</u>.</ref> (Mt 25,14-30; Lc 19,12-27). Ome itzalan in quipanahuia inic tenyoh neci zan iyoh ipan in iteotlahcuilol in Lucas: tlahtoa<ref>In tlahtolli ''ihtoa, nitla-'' nican quinezcayotia ''versar'', ''tratar''.</ref> itech in itlahtolmachio in cualli samariatlacatl (Lc 10,30-37) ihuan in tepiltzin pródigo (Lc 15,11-32). Ipan in tlahtolmachiotl, quiyehyecoa Jesutzin miecpa ixiptli relacionadas ica in yoliliztli millotl<ref>In tlahtolli ''millotl'' ica españatñahtolli quinezcayotia nican ''campesina''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''milli''.</ref>. Quipix<ref>In tlahtolli ''Piya, nitla-'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''mantener'', ''preservar''.</ref> teixnamiquiliztli<ref>In tlahtolli ''teixnamiquiliztli'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''enfrentamiento'', ''discusión'', ''rivalidad''.</ref> ica itloc moquetzanimeh<ref>In tlahtolli ''tetloc moquetzani'' quihtoznequi ''miembro'', ''seguidor'', ''simpatizante'', ''adepto'' nozo ''partidario''.</ref> in cequih in quicempanahuia inic ittitiloni<ref>In tlahtolli ''ittitiloni'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''importante'', ''destacado'', ''considerable'', ''apreciable''.</ref> icenquizaliz<ref>In tlahtolli ''cenquizaliztli'' quinezcayotia ''clan'', ''bando'', ''camarilla'' ihuan nican ''sectas''.</ref> teoyoh<ref>In tlahtolli ''teoyoh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''religiosa(s)'', ''místico'', ''espiritual(es).</ref> in judeanemachtilli<ref>In tlahtolli ''judeanemachtilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''judaísmo''. Itzintiliz huitz itech ''judea'' ihuan itech ''nemachtilli'' ca quinezcayotia ''doctrina'', ''principios'', ''sistema'', ''saber'', ''religión'', ''ideales'', ''escuela'' nozo ''movimiento'' ((Michel Launey, ''Introducción a la Lengua y a la Literatura Náhuatl'', ixtli 278, UNAM). Noihuan maxiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/doctrina</u>.</ref>, ihuan huel macheh inhuic<ref>In tlahtolli ''tehuic'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''contra'' ihuan nican ''con''.</ref> in tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quinezcayotia ''fariseo'', ''hipócrita''.</ref>, in aquihqueh quiteilhuih<ref>In tlahtolli ''teilhuia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''acusar''.</ref><ref>In tlahtolli ''icxitoquilia, nitetla-'' noihuan quinezcayotia ''culpabilizar'', nozo ''inculpar''.</ref> in tlacaneciliztli<ref>In tlahtolli ''tlacaneciliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''hipocresía'', ''picaresca'', ''cuento''.</ref> ihuan inic<ref>In tlahtolli ''inic'' quinezcayotia ''por'' ihuan nica ''de''.</ref> ahmo quimocuitlahuiz<ref>In tlahtolli ''quimocuitlahuiz'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''cuidar'', ''observar'', ''preocuparse por algo''.</ref> in quicempanahuia inic ittitiloni<ref>In tlahtolli ''ittitiloni'' quinezcayotia ''importante'' nozo ''destacado''.</ref>itech in [[Tora]]<ref>In tlahtolli ''Tora'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''Torá''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/tor%C3%A1</u>.</ref>: in melahuacayotl<ref>In tlahtolli ''melahuacayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''justicia'' nozo ''rectitud''</ref>, in tetlaocoliztli<ref>In tlahtolli ''tetlaocoliztli'' quinezcayotia ''compasión'', ''piedad'', ''indulgencia'' nozo ''misericordia''.</ref> ihuan in netlacuauhquetzaliztli<ref>In tlahtolli ''netlacuauhquetzaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''lealtad'', ''fidelidad'', ''nobleza''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlacuauhquetza, nino-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''ser fiel'', ''ser noble''.</ref> (Mt 12, 38-40; Lc 20, 45-47). In itlanextiliz<ref>In tlahtolli ''tlanextiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''innovación'', ''originalidad'', ''revelación''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/descubrimiento</u> ihuan inin occe: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/invenci%C3%B3n</u>.</ref> in itlanohnotzaliz itech yeya ipan in netentlapaltililiztli<ref>In tlahtolli ''netentlapaltililiztli'' quihtoznequi ''firmeza'', ''determinación''.</ref> ipan in tetlazohtlaliztli intech in yaomeh (Mt 5,38-48; Lc 6, 27-36) in iuh ipan itech pachihuiliz<ref>In tlahtolli ''tetech pachihuiliztli'' quinezcayotia ''relación'', ''cordialidad''.</ref> huel pachihuini itech<ref>In tlahtolli ''itech pachihuini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cercano a''.</ref> Toteucyo in aquin quitocayotiaya ica aramtlahtolli<ref>In tlahtolli ''aramtlahtolli'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''arameo'' nozo ''lengua de Aram (cierta región de Asia). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/arameo</u></ref> ica in tlahtolli<ref>In tlahtolli ''tlahtolli'' quinezcayotia ''expresión'', ''palabra(s)'', ''manifestación'', ''verbo'' nozo ''locución''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/expresi%C3%B3n</u>.</ref> cencallotl<ref>In tlahtolli ''cencallotl'' quinezcayotia ''familiar''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''cencalli'', ca quinezcayotia ''familia''.</ref> [[Abba]] (Tetahtzin) ca ahno Marcos (Mc 14,36) ahno Pablo (Rm 8, 15; Gal 4, 6) quicuepah. Mihtoa itech<ref>In tlahtolli ''mihtoa itech'' quinezcayotia nican ica españatlahtolli ''se trata de''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlahtoa itech'' ca quihtoznequi ''versar sobre''.</ref> ce Teotl tetech pachihuini ca quintemoa in tlachicohuiltin<ref>In tlahtolli ''tlachicohuilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''marginado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''chicohhuia, nite-'' ca quihtoznequi ''marginar (a alguien)'', ''desfavorecer'', ''discriminar''.</ref>, in tlapacholtin<ref>In tlahtolli ''tlapacholli'' quinezcayotia ''oprimido'', ''humillado'', ''supeditado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''pachoa, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''humillar'', ''subordinar'', ''someter''.</ref> (Lc 4, 18) ihuan in tlapilchihuanimeh<ref>In tlahtolli ''tlapilchihuani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pecador''.</ref> (Lc 15) inic quimaniliz<ref>In tlahtolli ''inic quimaniliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''para ofrecerles''.</ref> itlaocol<ref>In tlahtolli ''tlaocolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''piedad'', ''clemencia'', ''indulgencia'', ''perdón'' nozo ''misericordia''.</ref>. In itlatlauhtiloca in Totahtzin (Mt 6,9-13: Lc 11,1-4), ca quimixtlatilih<ref>In tlahtolli ''ixtlatilia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''indicar'' nozo ''recomendar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/recomendar</u>.</ref> quiyehyecoz<ref>In tlahtolli ''yehyecoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''utilizar'', ''ejercitar'' nozo ''practicar''.</ref> in itetlazohtlacahuan<ref>In tlahtolli ''tetlazohtlacauh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fiel'' nozo ''seguidor''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><u>A ti y a todos... los fieles a mi persona que me invoquen...</u>: In tehhuatl ihuan in ixquichtin... in notetlazohtlatlacahuan in notechmotzahtzilia... (Nican Mopohua).</small></ref>, yehhuatl machoni<ref>In tlahtolli ''machoni'' quinezcayotia ''clara'', ''comprensible'' nozo ''patente''.</ref> itlanohnotzaliz<ref>In tlahtolli ''tlanohnotzaliztli'' quinezcayotia ''manifestación'', ''expresión'', ''testimonio'', ''declaración''.</ref> inin itech pachihuiliz<ref>In tlahtolli ''tetech pachihuiliztli'' quinezcayotia ''cercanía'', relación''.</ref> in Toteucyo achto tlatenehualli. ===Tlamahuizolli tlanohnotztli ipan in teotlahcuilolli=== [[Image:Giotto di Bondone 021.jpg|thumb|''In ineyolitiliz in Lazaro'' itechpa [[Giotto]] di Bondone (mahcuilpohualxihuitl XIV]] Ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''según''.</ref> in teotlahcuilolli, inoc<ref>In tlahtolli ''inoc'' quinezacayotia ica españatlahtolli ''durante''.</ref> itetlayecoltiliz<ref>In tlahtolli ''tetlayecoltiliztli'' quihtoznequi ica españatñahtolli ''ministerio'', ''tarea'', ''servicio''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/ministerio</u>.</ref> Jesutzin quichiuh nepapan<ref>In tlahtollli ''nepapan'' quinezcayotia ''diversos'', ''varios.</ref> tlamahuizolli. Ipan tlacempoaliztli<ref>In tlahtolli ''Ipan tlacempoaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en suma''.</ref>, ipan in nahui teotlahcuilolli teocaltlatlalizotl<ref>In tlahtolli ''teocaltlatlalizotl'' quinezcayotia ''canónico''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/can%C3%B3nico</u>. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatlaliztli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''disposición'', ''regla'', ''precepto''.</ref> mopohua cempohualtetl onchicontetl tlamahuizolli, itech in catlein<ref>In tlahtolli ''itech in catlein'' quinezcayotia ''de los cuales''.</ref> mahtlactli onnahui yehhuatl<ref>In tlahtolli ''yehhuatl'' ica españatlahtolli quitenehua in ''atributo del verbo ser''.</ref> tehuelquetzaliztli<ref>In tlahtolli ''tehuelquetzaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''curaciones''.</ref> itech nepapan<ref>In tlahtolli ''nepapan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''varias'', ''diversas'' ihuan nican ''distintas''.</ref> cohcoliztli<ref>In tlahtolli ''cohcoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enfermedades''.</ref>, macuilli nahualtlahtoliztli<ref>In tlahtolli ''nahualtlahtoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sortilegios'', ''conjuros'' nozo ''exorcismos''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/exorcismo</u>.</ref>, eyi teyolitiliztli<ref>In tlahtolli ''teyolitiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''resurrecciones''.</ref>, ome tlamahuizoll ica<ref>In tlahtolli ''ica'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''de''.</ref> ixneciliztli<ref>In tlahtolli ''ixneciliztli'' nican ica españatlahtolli quinezcayotia ''tipo'', ''apariencia'', ''forma'', ''tipo''.</ref> yuhquizani<ref>In tlahtolli ''yuhquizani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''natural''.</ref> ihuan eyi nezcayotl<ref>In tlahtolli ''nezcayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''signo'', ''marca'', ''señal''.</ref><ref>Nozo ''machiotl'', caquihtoznequi ica españatlahtolli ''símbolo''.</ref> ixquihquizani<ref>In tlahtolli ''ixquihquizani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''raro'', ''extraordinario'', ''insólito'' nozo ''sorprendente''.</ref>. :::* In teotlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''teotlahcuilolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''evangelio'' ihuan nican ''evangelios''.</ref> quipohua<ref>In tlahtolli ''pohua, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''narrar''.</ref> in tlatoquiliani<ref>In tlahtolli ''in tlatoquiliani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''siguiente'', ''la que sigue''.</ref> tehuelquetzaliztli<ref>In tlahtolli ''tehuelquetzaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sanación'', ''curación''.</ref> mahuizauhqui<ref>In tlahtolli ''mahuizauhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''maravilloso'', ''sorprendente'', ''admirable'' ihuan nican ''milagrosas''.</ref> tlachiuhtli<ref>In tlahtolli ''tlachiuhtli'' ica españatlahtolli nican quinezcayotia ''obradas''.</ref> itechpa Jesutzin: ::::1. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite- (/nitla-) quinezcayotia ica españatlahtolli ''sanar'', ''curar''.</ref> itlepohpocaliz<ref>In tlahtolli ''tlepohpocaliztli'' quinezcayotia ''fiebre'', ''calentura'', ''hipertermia''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/fiebre</u>. Itzintiliz huitz itech ''pohpoca, ni-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''estar ardiendo''.</ref> in imonnan<ref>In tlahtolli ''monnnantli'' nozo huehxiuhtli quinezcayotia ''suegra''.</ref> in [[Pedro]], ipan ichan ipan [[Cafarnaum]], inic quicui itech imahtzin<ref>In tlahtolli ''imahtzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su mano''.</ref> (Mc 1,29-31; Mt 5,14-15; Lc 4,38-39). ::::2. Quihuelquetz<ref>In tlahtolli ''huelquetza, nite-'' qihtoznequi ica españatlahtolli ''sanar'' nozo ''curar (a alguien).</ref> ce teocohcox<ref>In tlahtolli ''teocohcox'' nozo ''teocohcoxqui'' quinezcayotia ''leproso'' nozo ''albarazado''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://dle.rae.es/?id=1VFfPkR</u>. In tlahtolli ''teocohcoliztli'' quihtoznequi ''lepra'' nozo ''albarazo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/lepra</u> ihuan <u>http://buscon.rae.es/drae/srv/search?id=Z261KADNbDXX2MFhkwrV</u>.</ref> galileatlacatl ica<ref>In tlahtolli ''ica'' nican ica españatlahtolli quinezcayotia ''mediante''.</ref> in tlahtolli ihuan in itetlatzitzquililiz<ref>In tlahtolli ''tetlatzitzquililiztli'' quinezcayotia ''toque'', ''roce'' ihuan nican ''contacto''.</ref> in imahtzin<ref>In tlahtolli ''imahtzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su mano''.</ref> (Mc 1,40-45; Mt 8,1-4; Lc 5,12-16). ::::3. Quihuelquetz ce nacayomihmicqui<ref>In tlahtolli ''nacayomihmicqui'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''paralítico'', ''paraplégico'' nozo ''tullido''.</ref> ipan [[Cafarnaum]] ca ixihmachtiloc<ref>In tlahtolli ''ixihmachtiloc'' quihtoznequi ''le fue presentado'' ica españatlahtolli. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ixihmachtia, nitete-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''presentar alguien a otro''.</ref> ipan ce cacaxtli<ref>In tlahtolli ''cacaxtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''camilla'', ''parihuela'' nozo ''palanquín''.</ref> ihuan in aquin oquipohpolhuiaya<ref>In tlahtolli ''oquipohpolhuiaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''le había perdonado (algo)''.</ref> itlahtlacol, inic quinahuatia<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quinezcayotia ''ordena''.</ref> ca moquetzani<ref>In tlahtolli ''moquetzani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se levantara'' nozo ''se levantase'' (pretérito imperfecto de subjuntivo). In tlahtolli ''moquetzani'' quihtoznequi ''se levante'' (presente de subjuntivo). In tlahtolli ''omoquetzni'' quinezcayotia ''se haya levantado'' (pretérito compuesto de subjuntivo). In tlahtolli ''omoquetzani'' quihtoznequi ''se hubiera levantado'' (pretérito pluscuamperfecto de subjuntivo).</ref> ihuan huiani<ref>In tlahtolli ''huiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''se fuera'' nozo ''se fuese'' (pret. imperfecto de subjuntivo).</ref> ompa ichan (Mc 2, 1-12; Mt 9,1-8; Lc 5,17-26). ::::4. Quihuelquetz ce tlacatl ica <ref>In teotlahcuilolli quihtoa ''maitl ahuacqui'', zan inin cohcoliztli motocayotia ica españatlahtolli ''queratosis''.</ref> in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref> ipan ce judeateocalli<ref>In tlahtolli ''judeateocalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sinagoga'' ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''teocalli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''templo'', ''mezquita'', ''sinagoga''.</ref>, ica in tlahtolli (Mc 3,1-6; Mt 12,9-14;Lc 6,6-11). ::::5. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite- (/nitla-) quinezcayotia ica españatlahtolli ''sanar'', ''curar''.</ref> ce cihuatl ca quipihpitza<ref>In tlahtolli ''pihpitza, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''padecer''.</ref> ezmoloniliztli<ref>In tlahtolli ''ezmoloniliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''hemorragias'' nozo ''flujo de sangre''.</ref>, ca mohuelquetz inic quitzitzquiliz in itlaquen in Jesutzin (Mc 5,25-34; Mt 9,18-26; Lc 8,40-56). ::::6. Quipahtilih ce tzatzanontli<ref>In tlahtolli ''tzatzanontli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sordomudo''.Itzintiliz huitz itech ''tzatza'' nozo ''tzatzatl'' ca quihtoznequi ''sordo'' ica españatlahtolli ihuan itech ''nontli'' ca quihtoznequi ''mudo''.</ref> ipan in [[Decapolis]] inic caquia<ref>In tlahtolli ''inic caquia'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''metiéndole'' ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''aquia, nitla-'' ca quihtoznequi ''meter (algo)'' nozo ''introducir''.</ref> in imahpilhuan ihtec in inacaz, inic chicha<ref>In tlahtolli ''inic chicha'' quinezcayotiaica españatlahtolli ''escupiendo''.</ref>, inic quitzitzquia in inehnepil<ref>In tlahtolli ''inic quitzitzquia in inehnepil'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tocándole la lengua''.</ref> ihuan inic quihtoa<ref>In tlahtolli ''inic quihtoa'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''diciendo''.</ref>: «Effata», ca quinezcayotizquia ‘ximotlapo’<ref>In tlahtolli ''ximotlapo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''abrete'', ''destápate''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlapoa, nite-'' ca quinezcayotia ''destapar (a alguien)''.</ref> (Mc 7,31-37). ::::7. Quihuelquetz ce ixtepetla<ref>In tlahtolli ''ixtepetla''nozo ''ixpopoyotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ciego'' nozo ''invidente''.</ref> ipan [[Betsaida]] inic quitemili<ref>In tlahtolli ''temilia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aplicar (algo, a alguien)'', ''imponer (algo, a alguien)'', ''poner (algo sobre alguien)'' (Bernardino de Sahagún).</ref> chichitl ipan iixtelolo ihuan inic quitemilia in imahtzin (Mc 8,22-26). ::::8. Quihuelquetz in [[Bartimeo]], in ixpopoyotl itech [[Jerico]] (Mt 20,29-34; Mc 10,46-52; Lc 18,35-45). ::::9. Quihuelquetz huehcapa<ref>In tlahtolli ''huehca'' nozo ''huehcapa'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''lejos'', ''de lejos'', ''a distancia''.</ref> in iahach<ref>In tlahtolli ''ahachtli'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''criado'', ''sirviente''.</ref> in [[centurion]]<ref>In ''centurion'', nozo ''centurión'' ica españatlahtolli, yehhuatl ce teyacanqui teyaochiuhqui itech [[Roma]] ca quinyacana macuiltemeh ompohualtemeh oquichtin.</ref> itech [[Cafarnaum]] (Mt 8,5-13, Lc 7,1-10, Jn 4,43-54; Jn 4,43-54). ::::10. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite- (/nitla-) quinezcayotia ica españatlahtolli ''sanar'', ''curar''.</ref> ce cihuatl ca itech catca tepotzo<ref>In tlahtolli ''tepotzo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''encorvada'', ''jorobada'', ''cheposa'', ''gibosa''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tepotzotl'' ca quihtoznequi ''joroba'', ''giba'', ''chepa''.</ref> ihuan ahmo momelauhtahcia<ref>In tlahtolli ''ahmo momelauhtahcia'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''no podía enderezarse'', ''no alcanzaba a enderezarse''.</ref>, ica in tlahtolli ihuan ica in itetlatemililiz<ref>In tlahtolli ''tetlatemililiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''aplicación''. Itzintiliz huit itech in tlahtolli ''temilia, nitetla-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''aplicar (algo, a alguien)'', ''superponer'', ''sobreponer'', ''imponer (algo, a alguien)'', ''poner (algo, sobre alguien)'', ''arrimar'', ''fijar'' (Bernardino de Sahagún). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/aplicar</u>.</ref> in imahtzihtzinhuan<ref>In tlahtolli ''imahtzihtzinhuan'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''sus manos''.</ref> (Lc 13,10-17). Inin tehuelquetzaliztli mochiuh<ref>In tlahtolli ''chihua, mo-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''suceder'', ''ocurrir'', ''tener lugar''.</ref> noihuan in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref> ihuan ipan ce judeoteocalli<ref>In tlahtolli ''teocalli'' quinezcayotia ''templos''; ihuan ''judeateocalli, ''sinagoga(s)''.</ref>. ::::11. Quihuelquetz ce chiahuizayoh<ref>In tlahtolli ''chiahuizayoh'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''hidrópico'' nozo ''seroso''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''chiahuizatl'' ca ica españatlahtolli quihtoznequi ''humor'', ''pus'', ''serosidad''.</ref> in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref>, ipan inchan cemeh in tachcahuan<ref>In tlahtolli ''tachcauh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''principal''.</ref> tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quinezcayotia ''fariseo'', ''hipócrita''.</ref> (Lc 14, 1-6). ::::12. Quinhuelquetz<ref>In tlahtolli ''huelquezta, nite-'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''curar'' nozo ''sanar''.</ref> mahctlactetl teocohcoxqueh<ref>In tlahtolli ''teocohcox'' nozo ''teocohcoxqui'' quinexcayotia ica españatlahtolli ''leproso''.</ref>, ca mixnepanoh<ref>In tlahtolli ''ixnepanoa, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''coincidir'', ''hallar'', ''encontrar''.</ref> itech ohtli ompa Jerusalen, ica in tlahtolli (Lc 17,11-19). ::::13. Quipahtilih<ref>In tlahtolli ''pahtilia, nite-'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''curar'' nozo ''sanar''.</ref> ce oquichtli ca cahxiltiaya<ref>In tlahtolli ''ahxiltia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cumplir'', ''completar'' ihuan nican ''llevar a término''.</ref> ompohualtetl onchicuetetl xihuitl cohcoxqui, ipan Jerusalen, in tlalocpan<ref>In tlahtolli ''tlalocpan'' quinezcayotia ''sábado'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: [[Chicomilhuitl]].</ref> (Jn 5,1-9). ::::14. Quihuelquez ce ixtepetla<ref>In tlahtolli ''ixtepetla'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ciego'' nozo ''invidente''.</ref> itech piltiliztli<ref>In tlahtolli ''itech piltiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de nacimiento''.</ref> inic itech quimatiloa zoquitl ihuan chichitl<ref>In tlahtolli ''inic itech quimatiloa zoquitl ihuan chichitl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''untando sobre él lodo y saliva''.</ref>, zatepan in catlein<ref>In tlahtolli ''zatepan in catlein'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''tras lo cual''.</ref> quinahuatih<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''le ordenó''.</ref> mopacaz ipan iacax in Siloe<ref>In tlahtolli ''iacax in Siloe'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''piscina de Siloé''. In tlahtolli ''acaxtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''piscina'', ''alberca'', ''aljibe'' nozo ''depósito de agua''.</ref> (Jn 9,1-12). :::* Ipan in teotlahcuilolli teocaltlatlalizotl<ref>In tlahtolli ''Ipan in teotlahcuilolli teotlatlalizotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''en los evangelios canónicos''.</ref> ixneci, n(i)-<ref>In tlahtolli ''ixneci'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aparecer'', ''mostrarse'', ''resultar''.</ref> macuilli zanilli<ref>In tlahtolli ''zanilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''relato'', ''charla'', ''diálogo'', ''conversación''.</ref> itech itehualquixtiliz<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''expulsar'', ''arrojar''.</ref> in teoyoliameh<ref>In tlahtolli ''teoyoliatl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''espíritu''.</ref> tlahtlacolcatzahuac<ref>In tlahtolli ''tlahtlacolcatzahuac'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''impurezas'', ''impurezas del pecado'', ''manchas del pecado''.</ref> (nahualtlahtoliztli<ref>In tlahtolli ''nahualtlahtoliztli'' quinezcayotia ''sortilegio'' ihuan nican ''exorcismos'',</ref>) quichiuh<ref>In tlahtolli ''quichiuh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''realizadas'', ''efectuadas''.</ref> itechpa Jesutzin<ref>In tlahtolli ''itechpa Jesutzin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''por Jesús''.</ref>: ::::1. Quihualquixtih<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''expulsar'', ''arrojar''.</ref> ce teoyaotlin tlahtolli ''teoyaotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ipan in judeateocalli<ref>In tlahtolli ''judeateocalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sinagoga''.</ref> itech [[Cafarnaum]] (Mc 1,21-28; Lc 4,31-37). ::::2. Quihualquixtih ce tlacatecolotl ipan in tlalli<ref>In tlahtolli ''tlalli'' quinezcayotia ''tierra'', ''región'', ''área''.</ref> itech Gerasa (Mt 8,28-34; Mc 5,1-21; Lc 8,26-39). ::::3.Quihualquixtih occequi ca quimocuiliaya<ref>In tlahtolli ''quimocuiliaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''tenía'' ihuan nican ''poseía''.</ref> in tecihuaconeuh in ce cihuatl sirofeniciatlacatl (Mt 15,21-28; Mc 7,24-30). ::::4. Quihualquixtih occequi ca quichihchinatzaya<ref>In tlahtolli ''chihchinatza, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''atormentar''.</ref> ce cuehcuechmicqui<ref>In tlahtolli ''cuehcuechmicqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''epiléptico''. In tlahtolli ''cuehcuechmiquiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''epilepsia'', ''espasmos'', ''convulsiones''.</ref> (Mt 17,20-24; Mc 9,14-27; Lc 9,37-43). ::::5. Quihualquixtih ce «teoyaotl nontli» (Lc 11,14; Mt 12,22). Oc no, oncah nepapan<ref>In tlahtolli ''nepapan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diversos'', ''varios''.</ref> tlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''tlahcuilolli'' quinezcayotia ''texto'' ihuan nican ''pasajes''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/pasajes</u>.</ref> ca quichihua tlatenehualiztli<ref>In tlahtolli ''tlatenehualiztli'' quinezcayotia ''referencia'' nozo ''mención''.</ref> ica ixneciliztli<ref>In tlahtolli ''ica ixnexiliztli'' quinezcayotia ''de modo'', ''con apariencia''.</ref> tlatematini<ref>In tlahtolli ''tlatemmatini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''genérico'', ''vago'', ''indefinido'' nozo 'inconcreto''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tentli''.</ref> in itenahualtlahtoliz in Jesutzin (Mc 1,32-34;Mc 3,10-12). :::* Ipan in teotlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''ipan in teotlahcuilolli'' quihtoznequi ''según los evangelios''.</ref>, Jesutzin quichiuh eyi teyolitiliztli<ref>In tlahtolli ''yolitia, nite-'' quinezcayotia ''resucitar''.</ref>: ::::1. Quiyolitih ce cihuaconetl ica mahtlactetl omontetl xihuitl, in itecihuaconeuh in [[Jairo]] (Mc 5,21-24, Mt 9,18-26, Lc 8,40-56). Jesutzin quinelihtoh<ref>In tlahtolli ''nelihtoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''afirmar'', ''asegurar''.</ref> ca in cihuaconetl ahmo itech catca<ref>In tlahtolli ''itech cah'' quinezcayotia ''estar'' ica españatlahtolli.</ref> micqui, zan yeh icel cochqui (Mt 9,24;Mc 5,39;Lc 8,52). ::::2. Quiyolitih in iteconeuhtzin in icnocihuauh<ref>In tlahtolli ''icnocihuauh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''viuda''.</ref><ref>Nozo ''ioquichmiccauh'', ca quihtoznequi noihuan ica españatlahtolli ''viuda''.</ref> in [[Nain]] (Lc 7,11-17). ::::3. Quiyolitih in Lazaro itech Betania<ref>In tlahtolli ''(tlalquixtiani) itech Betania'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de Betania'', ''(originario) de Betania''. ''(nativo) de Betania''.</ref>. (Jn 11,1-44). :::* Jesutzin quichiuh noihuan, ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''según''.</ref> in teotlahcuilolli, ome tlamahuizolli<ref>In tlahtolli ''tlamahuizolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''prodigios'', ''milagros'', ''portentos''.</ref> ica ixneciliztli<ref>In tlahtolli ''ixneciliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''forma'', ''apariencia'' ihuan nican ''tipo'', nozo ''modo''.</ref> yuhquizani<ref>In tlahtolli ''yuhquizani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''natural''.</ref>, ipan in tlein quinextia<ref>In tlahtolli ''nextia, nitla-'' ''poner de manifiesto'', ''mostrar'' ica españatlahtolli.</ref> in itlazohcacealiz<ref>In tlahtolli ''tlazohcacealiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''obediencia''.</ref> in chicahuacayotl yuhquizani<ref>In tlahtolli ''chicahuacayotl yuhquizani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fuerzas naturales''.</ref> (in hueyatl ihuan in ehecatl) itzintlan iteixmauhtiliz<ref>In tlahtolli ''teixmauhtiliztli'' quinezcayotia ''poder'', ''autoridad'', ''supremacía''.</ref>: ::::1. Jesutzin quinahuatih in ahtlahtlacamahmaniliztli<ref>In tlahtolli ''ahtlahtlacamahmaniliztli'' quinezcayotia ''tempestad'' ica españatlahtolli ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ahtlacatl'' ihuan itech in tlahtolli ''maniliztli''.</ref> ca cehui<ref>In tlahtolli ''cehui, -'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''calmarse'' ihuan ipan in tlahcuilolli ''se calme''.</ref> ihuan inin<ref>In tlahtolli ''inin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ésta''.</ref> tlazohcacea<ref>In tlahtolli ''tlazohcacea, ni-'', quinezcayotia ica españatlahtolli ''obedecer'' ihuan ipan in tlahcuilolli quinezcayotia ''se someten''.</ref> (Mt 8,23-27; Mc 4,35-41; Lc 8,22-25). ::::2. Jesutzin nehnen ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''sobre'', ''a través de''.</ref> in atl (Mt 14,22-33; Mc 6,45-52; Jn 6,16-21). :::* Eyi machiotl<ref>In tlahtolli ''machiotl'' quinezcayotia ''símbolos'' ihuan nican ''signos''.</ref> ixquihquizani<ref>In tlahtolli ''ixquihquizani'' quitoznequi ica españatlahtolli ''extraordinarios'', ''insólitos'', ''desacostumbrados''.</ref>, ca quimocuilia ce tlanezcayotiliztli huel<ref>In tlahtolli ''huel'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''muy'', ''bien'', ''acusadamente''.</ref> ixihmachtililoni<ref>In tlahtolli ''ixihmachtililoni'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''simbólico'', ''representativo'', ''alegórico'', ''metafórico''.</ref>: ::::1. Tlamiequililiztli<ref>In tlahtolli ''tlamiequililiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''multiplicación''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''miequilia, nitla-'' ca quinezcayotia ''multiplicar'', ''agrandar'', ''aumentar''.</ref> itech in [[yoltextli]]<ref>In tlahtolli ''yoltextli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pan'' nozo ''masa''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/pan</u>.</ref> ihuan intech in mihmichtin. Yelohua<ref>In tlahtolli ''yelohua'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''es (impersonal del verbo ser)''.</ref> in icel<ref>In tlahtolli ''icel'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''único''.</ref> in mochin<ref>In tlahtolli ''mochin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''todos (no pluralizables)''.</ref> in itlamahuizol in Jesutzin ca ihcuiloloc itechpa in izqui<ref>In tlahtolli ''izqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''totalidad (de)''.</ref> in teotlahcuilolli (Mc 6,32-44; Mt|14,13-21; Lc 9,10-17; Jn 6,1-13). Mochihua<ref>In tlahtolli ''mochihua'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sucede'', ''ocurre''.</ref> ipan ome immanyotl<ref>In tlahtolli ''immanyotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ocasion'', ''circunstancia'', ''momento'', ''oportunidad''.</ref> ipan in iTeotlahcuilol Marcos (8,1-10) ihuan in iTeotlahcuilol in Mateo (15,32-39). ::::2. In michmaliztli<ref>In tlahtolli ''michmaliztli'' quinezcayotia ''pesca'' ica españatlahtolli.</ref> ahneltoconi<ref>In tlahtolli ''ahneltoconi'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''milagrosa'', ''prodigiosas'', ''inverosímil'', ''increíble''.</ref> (Lc 5,1-11; Jn 21,1-19). ::::3. In tlacuepaliztli<ref>In tlahtolli ''tlacuepaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''conversión'', transformación''.</ref> itech in atl<ref>In tlahtolli ''itech atl'' quinezcayotia ''del agua''.</ref> ipan xocomecaayotl<ref>In tlahtolli ''xocomecaaytol'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vino''.</ref> ipan in nemanamictiliztli<ref>In tlahtolli ''nemanamictiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''bodas'', ''nupcias''.</ref> itech [[Cana]] (Jn 2,1-11). Ipan inin cahuitl<ref>In tlahtolli ''ipan inin cahuitl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en ese periodo''.</ref>, in neltiliztenohnotzanimeh<ref>In tlahtolli ''neltiliztenohnotzani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''doctor'', ''predicador'', ihuan nican ''escriba''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/escriba</u>.</ref>, tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fariseo'', ''hipócrita'', ''falso''.</ref> ihuan occequintin, quitlamih<ref>In tlahtolli ''tetech tlamia, nitla-'', quihtoznequi ica españatlahtolli ''atribuir (a alguien, algo)</ref> itech ce tetlapiquiliztli<ref>In tlahtolli ''itech ce tetlapiquiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a una confabulación'', ''a un complot'', '' a una conspiración'', '' a una maquinación''.</ref> itloc in Tlacatecolotl<ref>In tlahtolli ''Tlacatecolotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Belcebú'', ''Satán''.</ref> inin teixmauhtiliztli<ref>In tlahtolli ''teixmauhtiliztli'' quinezcayotia ''poder'', ''autoridad'', ''supremacía''.</ref> inic quihualquixtiz<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''expulsar'' nozo ''echar''.</ref> in teoyaohuan. Jesutzin momapatlac<ref>In tlahtolli ''mapatla, nino-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''defenderse'', ''resistirse''.</ref> neixnahualiztica<ref>In tlahtolli ''neixnahualiztica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enérgicamente'', ''con determinación'', ''decididamente''.</ref> ihuic<ref>In tlahtolli ''ihuic'' quinezcayotia ''contra'' ica españatlahtolli ihuan nican quihtoznequi ''de''.</ref> inin teteilhuiliztli<ref>In tlahtolli ''teilhuia, nite-'' quinezcayotia ''acusar (a alguien, ante otros).</ref>. ipan in zanilli teoihcuilolotl, Jesutzin ahmo zan quimocuilia in teixmauhtiliztli itech quihualquixtix teoyaohuan, zan yeh ca quimacac inin teixmauhtiliztli in itetlazohtlacahuan. Noihuan<ref>In tlahtolli ''noihuan'' quinezcayotia ''aun'', ''también'' ica españatlahtolli. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/definicion/aun</u>.</ref>, motenehua in iimmanyo<ref>In tlahtolli ''immanyotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''oportunidad'', ''circunstancias'', ''coyuntura'' ihuan nican ''caso''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/ocasi%C3%B3n</u>.</ref> in ce oquichtli ca, in ahtle<ref>In tlahtolli ''in ahtle'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sin''.</ref> yelohuaz itenematilizcuini<ref>In tlahtolli ''tenematilizcuini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''simpatizante'', ''adepto'', ''seguidor''.</ref> in Jesutzin, quihualquixtiaya mahcehualtiliztica<ref>In tlahtolli ''mahcehualtiliztica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''con éxito''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''mahcehualtiliztli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''éxito'', ''fortuna'', ''recompensa'', ''merecimiento''.</ref> teoyaohuan ipan itocatzin. === Iuhquin necuepaliztli === [[Image:Transfiguration Raphael.jpg|thumb|Inecuepaliz in Jesutzin, itechpa [[Rafael Sanzio|Rafael]] (mahcuilpohualxihuitl inic XVI).]] In teotlahtolli teocaltlatlalizotl quipohua ca Jesutzin tlehcoc ompa ce tepetl inic moteochihuaz intloc cequintin itlazohhuan, ihuan inoc moteochihuaya iuhquin mocuep in ineix; ihuan itlaquen iuhquin mocuep iztac ihuan motonameyotih. Onezqueh itlocpa in yehuatl Moises ihuan Elias. In itlazohhuan cochiah inoquic, zan inic mihixtia quittaqueh in Jesutzin intloc Moises ihuan Elias. Pedro quipitz ca quichihuani eyi xahcalli: impal Jesutzin, Moises ihuan Elias. Niman nez ce mixtli ihuan mocac ce tozcatl yectli, ca quihtoh: «Inin yehhuatl noConeuhtzin notlazoh, ma xiccaquican». In itetlazohtlacahuan ahmo quinohnotzqueh in tlein oquittacah. === Netoliniliztli === ==== Calaquiliztli ipan Jerusalen ihuan itlachipahualiz in Teocalli ==== [[Image: Giotto - Scrovegni - -27- - Expulsion of the Money-changers from the Temple.jpg|thumb|Inhualquixtiloca<ref>In tlahtolli ''inhualquixtiloca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ex5pulsión (padecida por alguien)''.</ref> in motlapatlatilianimeh<ref>In tlahtolli ''motlapatlatilianimeh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''mercaderes'', ''tratantes'.</ref> itech in teocalli, ipan in itlachihualiz<ref>In tlahtolli ''tlachihualiztli'' quinezcayotia ''ejecución'', ''creación'' ihuan nican ''interpretación''.</ref> in [[Giotto]] (mahcuilpohualxihuitl inic XIII- inic XIV).]] Ipan in nahui teotlahcuilolli, Jesutzin yah<ref>In tlahtolli ''yah'' quihtoznequi ''fue'' ica españatlahtolli.</ref> itloc itetlazohtlacahuan<ref>In tlahtolli ''itloc itetlazohtlacahuan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''con sus discípulos''.</ref> ompa [[Jerusalen]] inic quichihuaz oncan in ilhuitl itech in [[Pascua]]. Calac ipan icuitlapan ce [[asno]], ipampa ca<ref>In tlahtolli ''ipampa ca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''por que'' ihuan nican noihuan ''para que''.</ref> neltililoni<ref>In tlahtolli ''neltililoni'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fuera llevada a cabo (algo)''.</ref> in itlahtol in tenahualcaquini<ref>In tlahtolli ''tenahualcaquini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vidente'' nozo ''profeta''.</ref> [[Zacarias]] (Zc 9:9: «Iz catqui ca motlahtohcauh huallauh motlocpa<ref>In tlahtolli ''motlocpa'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a ti''. In tlahtolli ''yolceuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''manso'', ''dócil''. ipan ce asno, ipan ce axnoconetl, ce iconeuh in tequitilizyolqui. In yancuictlahtolli ''tequitilizyolqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''animal de carga''. itechpa ce miecquintin, ca quitimaloh ipan in iTeotlahcuilol in Lucas timaloloc zan iyoh itechpa itlazohhuan). Ipan in inteotlahcuilol in Lucas ihuan Juan, Jesutzin timalolo in iuh tlahtoani. Ipan in Teotlahcuilolli tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlazinquixtilizotl'' quihtoznequi nican ica españatlahtolli ''sinópticos'', ''esquemáticos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlatzinquixtiliztli'' ca quinezcayotia ''esquema'', ''resumen''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/sin%C3%B3ptico</u>.</ref>, niman ic<ref>In tlahtolli ''niman ic'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''a continuación''.</ref> yah ompa in Teocalli itech Jerusalen, ihuan oncan quinhualquixtih<ref>In tlahtolli ''hualquixtia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''expulsar'', ''arrojar''.</ref> in tlapatlanimeh<ref>In tlahtolli ''tlapatlani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''banquero'', ''cambista''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/cambista</u>.</ref> ihuan in itlanamacacahuan<ref>In tlahtolli ''tlanamacac'' nozo ''tlanamacani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vendedor'', ''comerciante, ''mercader'', ''tratante''.</ref> in yolqueh<ref>In tlahtolli ''in yolqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de animales''.</ref> ipal<ref>In tlahtolli ''ipal'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''para'', ''en beneficio de'', ''destinado a''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small> ::::1) ::::<<Tepaltzinco Ihtlanilia, ninotla-: ''Mendigar, Solicitar para Alguien, para los Hijos del Mendigo y para sí''.>> ::::2) ::::<<Tepal Tlahtoa, ni-: Hablar en favor de Alguien.>></small></ref> in huemmanaliztli<ref>In tlahtolli ''huemmanaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sacrificios'', ''ofrendas''.</ref> tenemilizhuipanalizotl<ref>In tlahtolli ''tenemilizhuipanalizotl'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''ritual''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tenemilizhuipanaliztli'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''rito'', ''ceremonia'', ''protocolo'', ''costumbre''.</ref> (in iTeotlahcuilol in Juan, tel, quitlalia inin tlachihualiztli<ref>In tlahtolli ''tlachihualiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''conductas'', ''actos'', ''hechos'', ''situaciones'', ''sucesos''.Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/episodio</u>.</ref> inic ipehualiz<ref>In tlahtolli ''inic ipehualiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''al comenzar'' nozo ''al comienzo''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''inic quipehua'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''comenzando''(gerundio).</ref> in inemiliz ixihmachoni in Jesutzin, ihuan quicenteca<ref>In tlahtolli ''quicenteca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''lo relaciona'', ''lo coordina''.</ref> ica ce tlayolteohuiliztli<ref>In tlahtolli ''yolteohuia, nitla-'' quihtoznequi ''profetizar'', ''adivinar'', ''presentir''.</ref> itech itlaxitiniliz in Teocalli). Quiyolteohuih in itlaxitiniliz in Teocalli ihuan occe tlachihualiztli<ref>In tlahtolli ''tlachihualiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''conductas'', ''actos'', ''hechos'', ''situaciones'', ''sucesos''.</ref> tlatoquilih<ref>In tlahtolli ''tlatoquilih'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''siguientes'', 'posterior'', ''venidero'' ihuan nican ''futuros''.</ref>. ==== Teozaliztli ipan Betania ihuan Tlatzacuia Cochcayotl ==== Ipan [[Betania]], inahuac Jerusalen, ozaloc ica ahuiayaliztli<ref>In tlahtolli ''ahuiayaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''aromas'', ''perfumes''.</ref> itechpa ce cihuatl.<ref>Ipan in izanil in Juan, in cihuatl ca quioza in Jesutzin yehhuatl [[Maria (tlalquixtiani) itech Betania]], icihuaconeuh in [[Lazaro itech Betania|Lazaro]]; inpan in oc omentin ahmo motenehua itocatzin.</ref> Ipan in tlatzinquixtilizotl, in yohualli itech Pascua mocochcayotih ipan Jerusalen itloc in itetlazohtlacahuan, ipan in tlein in tlamanitiliztli cristotocalizotl quitocayotia in iuh in Tlatzacuia Cochcayotl. Ipan in icahuiuh<ref>In tlahtolli ''cahuitl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tiempo'', ''período'', ''espacio'', ''lapso'' ihuan nican ''transcurso''.</ref> inin cochcayotl pascuayotl<ref>In tlahtolli ''pascuayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''pascual''.</ref>, Jesutzin quiyolteohuih<ref>In tlahtolli ''yolteocihuia, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vaticinar'', ''predecir'', ''profetizar'', ''adivinar''.</ref> ca tlehcoaquilozquia itechpa ce itetlazohcahuan<ref>In tlahtolli ''itetlazohtlacahuan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''preferidos'', ''discípulos, ''Apóstoles''.</ref>, [[Judas Iscariote]]. Quimacuic<ref>In tlahtolli ''macui, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''tomar'', ''agarrar'', ''asir''.</ref> [[yoltextli]] ipan imahtzin, inic quihtoa «Ma xihualtlacelican<ref>In tlahtolli ''hualcelia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''tomar'', ''recibir''.</ref> ihuan ma xitlacuacan<ref>In tlahtolli ''xitlacuacan'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''comed''.</ref>, inin yehhuatl nonacayo<ref>In tlahtolli ''nonacayo'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''cuerpo''.</ref>» ihuan, niman ic, inic quimacui ce tlahuantli<ref>In tlahtolli ''tlahuantli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''copa'', ''cáliz''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/copa</u>.</ref> ipal<ref>In tlahtolli ''ipal'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''para'', ''en beneficio de'', ''destinado a'' ihuan nican ''de''. </ref> xocomecaayotl, quilhuih: «Ma itech xicatlican<ref>In tlahtolli ''xicatliquican'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''beban (ustedes)'' nozo ''bebed (vosotros)''.</ref> in ammochintin<ref>In tlahtolli ''in ammochintin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''todos (ustedes)''.</ref>, ipampa ca inin yehhuatl in iez in netlacentequililiztli<ref>In tlahtolli ''netlacentequililiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''alianza'', ''acuerdo''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''centequilia, ticto-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''ponerse de acuerdo'', ''concertarse''.</ref><ref>Nozo ''nenohnotzaliztli''.</ref>, ca noquiloz amopal ipampa in tlahtlacolli ipololoca<ref>In tlahtolli ''in tlahtlacolli ipololoca'' quihtoznequi ''indulto'', ''absolución'' ihuan nican ''el perdón de los pecados'', ''la remisión de los pecados''.</ref> ». Quiteocihuih noihuan, ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''según''.</ref> in tlatzinquixtilizotl, ca ahmo catlitahcizquia<ref>In tlahtolli ''catlitahcizquia'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''volvería a beber''.</ref> ica xocomecaayotl zan yeh in ihcuac catlini<ref>In tlahtolli ''zan yeh in ihcuac catlini'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sino cuando lo bebiera'' nozo ''hasta que lo bebiese''.</ref> occepa ipan in itlahtocayo in Toteucyo. ==== Temotzololiztli ==== Zatepan in cochcayotl, ipan in tlatzinquixtilizotl, Jesutzin ihuan itlazohhuan moteochiuhtoh ompa in xococuauhtlah<ref>In tlahtolli ''xococuauhtlah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''huerto''.</ref> itech [[Getsemani]]. In itetlazohtlacahuan, ipan immanyotl<ref>In tlahtolli ''ipan immanyotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en vez de''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''immanyotl'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''momento'', ''ocasión'', ''oportunidad'', ''turno'' nozo ''vez'' ihuan in tlahtolli ''iimmayo'' ''su turno'', ''su ocasión'' nozo ''su vez'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 190, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco). Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/vez</u>.</ref> inic<ref>In tlahtolli ''inic'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''para'' ihuan nican ''de''.</ref> moteochihuaz<ref>In tlahtolli ''moteochihuaz'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''rezar''.</ref>, cochtimocauhqueh<ref>In tlahtolli ''cochtimocauhqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se quedaron dormidos''.</ref>, ihuan Jesutzin quitlemah<ref>In tlahtolli ''tlemati, nitla.. quihtoznequi ica españatlahtolli ''sufrir algo con pena''.</ref> ce cahuitl<ref>In tlahtolli ''cahuitl''ica españatlahtolli ''momento'', ''rato'', ''intervalo''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/tiempo</u>.</ref> ica<ref>In tlahtolli ''ica'' nican quinezcayotia ica españatlahtolli ''de''.</ref> chicahuac netequipacholiztli ipampa itlaciuhcayo<ref>In tlahtolli ''tlaciuhcayotl'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''destino'' nozo ''suerte''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlaciuhqui'', ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''adivino'' nozo ''astrólogo''.</ref>, manel quicentlalih<ref>In tlahtolli ''centlalia, nitla-'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''decidir'', ''resolver''.</ref> quipaccaihiohuiz<ref>In tlahtolli ''quipaccaihiohuiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''acatar (algo)'', ''obedecer'', ''soportar''.</ref> in icealiz<ref>In tlahtolli ''in icealiz'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''la voluntad''.</ref> in Toteucyo<ref>In tlahtolli ''Toteucyo'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Dios''.</ref> . Judas huel oquitlehcoaquiaya<ref>In tlahtolli ''huel oquitlehcoaquiaya'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''efectivamente había traicionado''.</ref> in Jesutzin, inic quicahuaz itech<ref>In tlahtolli ''inic quicahuaz itech'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''para entregarlo a''.</ref> in intlahtocaticahuan<ref>In tlahtolli ''tlahtocatini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''soberano'', ''príncipe''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/pr%C3%ADncipe</u>.</ref> teopixqueh ihuan in huehuetqueh itech Jerusalen ipan tlapatlaliztli itech<ref>In tlahtolli ''ipan tlapatlaliztli itech'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a cambio de'' nozo ''en cambio de''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://dle.rae.es/?id=6vurcOd</u>.</ref> ompohualtetl ommatlactetl tomin<ref>In tlahtolli ''tomin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''monedas'' nozo ''piezas''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/pieza</u>.</ref> iztacteocuitlateyoh. Tlaahxiltilli<ref>In tlahtolli ''tlaahxiltilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''acompañado''. Itzintiliz huitz itech ''ahxiltia, onteni-''. Ma xiquitta ''onteahxiltilli'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 360, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco).</ref> itloc ce cenquizalizti<ref>In tlahtolli ''cenquizaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''banda'' nozo ''grupo''.</ref> tlayaochihchiuhtli<ref>In tlahtolli ''tlayaochihchiuhtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''armado''.</ref> ica tepozmacuahuitl<ref>In tlahtolli ''tepozmacuahuitl'' quinezcayotia ''espada''.</ref> ihuan cuauhtolli<ref>In tlahtolli ''cuauhtolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''garrotes''.</ref>, tlaihualli intechpa in intlahtocatinime in teopixqueh ihuan in huehuetqueh, ahcito<ref>In tlahtolli ''ahcito, n(i)-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''llegó''.</ref> ompa [[Getsemani]] ihuan quitenextilih in iteixihmachtililiz<ref>In tlahtolli ''teixihmachtililiztli'' quihtozenqui ica españatlahtolli ''identidad'' nozo ''identificación''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''teixihmachtilia, nite-'' quinezcayotia ''identificar''.</ref> in Jesutzin inic quitennamiqui in icamapan. Jesutzin motzololoc. In iyomoyan<ref>In tlahtolli ''yomoyantli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''flanco'', ''lado'', ''parte'', ''costado''.</ref> in itenematilizcuicahuan oncatca<ref>In tlahtolli ''oncatca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''hubo'' (pretérito simple del verbo ''haber'').</ref> ce inneyehyecoliz<ref>In tlahtolli ''neyehyecoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''intento'', ''prueba''.</ref> in nemapatlaliztli<ref>In tlahtolli ''nemapatlaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''resistencia'' nozo ''defensa''.</ref>, zan tlazahcan<ref>In tlahtolli ''tlazahcan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''por fin'' nozo ''finalmente''.</ref> in mochintin moxehxelohqueh<ref>In tlahtolli ''moxehxelohqueh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''se dispersaron''.</ref> ihuan moyeltihqueh<ref>In tlahtolli ''moyeltihqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se desbandaron'' nozo ''huyeron''</ref>. ==== Tetlatzontequililiztli ==== Zatepan imotzololoca<ref>In tlahtolli ''imotzololoca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''arresto (padecido)'' nozo ''detención (sufrida)''.</ref>, Jesutzin huicalo<ref>In tlahtolli ''huica, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''llevar''.</ref> ompa in tecpancal<ref>In tlahtolli ''tecpancalli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''palacio''.</ref> in tlacempanahuiani<ref>In tlahtolli ''tlacempanahuiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sumo'' nozo ''superior''.</ref> teopixqui [[Caifas]] (ipan in iteotlahcuilol in Juan, huicaloc achto ompa ichan in [[Anas]], imontah in [[Caifas]]). Oncan tlatzontequililoc iixpan in [[Sanedrin]]. Manaloqueh iztlacatqueh tlaneltilianimeh, zan in iuh itlaneltililiz<ref>In tlahtolli ''tlaneltiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''manifestación'', ''declaración'', ''confesión'', ''testimonio''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''neltilia, nitla-''.</ref> ahmo nepanihuia<ref>In tlahtolli ''nepanihui, -'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''coincidir'' nozo ''concordar''.</ref>, ahmo cacoc<ref>In tlahtolli ''cacoc'' quinezcayotia ''fueron aceptados'', ''fueron admitidos'' ica españatlatolli.</ref>. Tlazahcan<ref>In tlahtolli ''tlazahcan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''por fin'' nozo ''finalmente''.</ref>, [[Caifas]] quihtlanilih melahualiztica<ref>In tlahtolli ''melahualiztica'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''directamente''.</ref> in Jesutzin intla yehhuatl yeya in Temaquixtilani<ref>In tlahtolli ''Temaquixtilani'' (nozo ''Tetlaocoliani'') quinezcayotia ica españatlahtolli ''Mesías'', ''Salvador'', ''Redentor'' in iuh mixhpohua ipan inin tlahcuilolli: ::::<small><<No en vano creemos en un solo y único nombre de Nuestro Señor Jesucristo, verdadero Dios, salvador y redentor'': Ahmo tlapictli in tictoneltoquitiah izan icel itocatzin in Toteucyo Jesu Christo, nelli Dios, temaquixtilani, tetlaocoliloni (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, ixtli 332-333, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>></small>.</ref>, ihuan Jesutzin quihtoh: «tehhuatl in otiquihtoh<ref>In tlahtolli ''otiquihtoh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''eres tú quien lo ha dicho''.</ref><ref>Nozo ''Tehhuatl otiquihtoh'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''Tú lo has dicho''.</ref>». In tlacempanahuiani<ref>In tlahtolli ''tlacempanahuiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sumo'' nozo ''superior''.</ref> teopixqui quitzahtzayan<ref>In tlahtolli ''tzahtzayan, nitla-'' quionezcayotia ica españatlahtolli ''rasgar algo muchas veces'' nozo ''rasgar algo en gran manera''.</ref> in itlaquen iixpan in tlein quitzontequia<ref>In tlahtolli ''tzontequi, nitla-'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''juzgar'', ''estimar'' nozo ''valorar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/considerar</u>.</ref> teotlahtolihtlacoliztli<ref>In tlahtolli ''teotlahtolihtlacoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''blasfemia'' nozo ''irreverencia''.</ref>. In tlamaceuhqueh<ref>In tlahtolli ''tlamaceuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cofrade'', ''religioso'', ''hermano'', ''sacerdote'' ihuan nican ''miembro''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/miembro</u>.</ref> itech in Sanedrin quipactecaqueh<ref>In tlahtolli ''quipactecaqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''escarnecieron'', ''humillaron'' nozo ''deshonraron''.</ref> yollohcocolcuiliztica<ref>In tlahtolli ''yollohcocolcuiliztica'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''cruelmente'', ''brutalmente''.</ref> in Jesutzin. Ipan in iTeotlahcuilol in Juan, Jesutzin huicaloc achto iixpan [[Anas]] ihuan niman iixpan [[Caifas]]. Zan iyoh monematcaihtoa<ref>In tlahtolli ''nematcaihtoa, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''detallar'', ''describir'', ''precisar'', ''pormenorizar'', ''relatar cuidadosamente''.</ref> in tetlahtoltiliztli<ref>In tlahtolli ''tetlahtoltiliztli'' quuinezcayotia ica españatlahtolli ''interrogatorio'', ''investigación''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlahtoltia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''hacer hablar', ''interrogar'', ''indagar'', ''investigar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/interrogatorio</u>.</ref> iixpan [[Anas]], yehuatiliztica<ref>In tlahtolli ''yehuatiliztica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''bastante'', ''suficientemente'', ''vigorosamente'', ''con fuerza'', ''con vigor''.</ref> ahmo neneuhqui<ref>In tlahtolli ''ahmo neneuhqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diferente'' nozo ''desigual''.</ref> in ahmo iuh neci ipan in tlatzinquixtilizotl<ref>In tlahtolli ''tlatzinquixtilizotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sinópticos''.</ref>. Pedro, ca ocahxiltiaya<ref>In tlahtolli ''ocahxiliaya'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''había acompañado'' nozo ''había seguido''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ahxiltia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''acompañar''.</ref> in Jesutzin ichtaca<ref>In tlahtolli ''ichtaca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''secretamente'', ''en secreto''.</ref> zatepan imotzololoca<ref>In tlahtolli ''imotzololoca'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''arresto (padecido)'' nozo ''detención (sufrida)''.</ref>, itech catca tlainayalli<ref>In tlahtolli ''tlainayalli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''oculto'' nozo ''escondido''.</ref> intzalan in tlahuicaltin<ref>In tlahtolli ''tlahuicalli'' quinezcayotia ''lacayo'', ''sirviente'', ''criado'', ''paje'', ''acompañante'', ''pareja'', ''esposo''. Nican quihtoznequi ''sirviente''.</ref> in tlacempanahuiani<ref>In tlahtolli ''tlacempanahuiani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sumo'' nozo ''superior''.</ref> teopixqui. Tlaixihmachtilli<ref>In tlahtolli ''tlaixihmachtilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''identificado'' nozo ''reconocido'''. Itzintiliztz huitz itech in tlahtolli ''ixihmachtilia, nite-''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/reconocido</u>.</ref> in iuh itetlazohtlauh<ref>In tlahtolli ''itetlazohtlacauh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''discípulo'', ''prosélito'', ''incondicional''.</ref> in Jesutzin intechpa in tlahuilcaltin, quitelchiuh<ref>In tlahtolli ''telchihua, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''despreciar'', ''ignorar (<u>a alguien</u>).</ref><ref>Nozo ''ahquimomachitocac'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''negar <u>algo</u>'', ''inadmitir''.</ref> eppa<ref>In tlahtolli ''eppa'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''hasta por tres veces'' nozo ''tres veces''.</ref> (oppa ipan in iTeotlahcuiloll in Juan), in iuh Jesutzin oquicaquiltiaya<ref>In tlahtolli ''caquiltia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''notificar'', ''anticipar'', <u>''comunicar''</u> ihuan nican ''profetizar''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/profetizar</u>.</ref>. Itonalquiz<ref>In tlahtolli ''tonalquiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''mañana'' nozo ''amanecer''.</ref><ref>In tlahtolli ''itonalquiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a la mañana''.</ref> in tlatoquilia<ref>In tlahtolli ''in tlatoquilia'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''siguiente'' nozo ''que sigue''.</ref>, Jesutzin huicaloc<ref>In tlahtolli ''huica, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''conducir'', ''llevar''.</ref> iixpan [[Poncio Pilato]], in tecuexanoani<ref>In tlahtolli ''tecuexanoani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''gobernador'' ihuan nican ''procurador''.</ref> romayotl<ref>In tlahtolli ''romayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''romano''.</ref>. Niman quitlahtoltiz<ref>In tlahtolli ''niman quitlahtoltiz'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''tras interrogarle''.</ref>, Pilato ahmo quittac tlacxitoquililoni<ref>In tlahtolli ''tlacxitoquililoni'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''culpable (de algo)'', ''infractor'' nozo ''responsable (de algo)''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/culpable</u>. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''Icxitoquilia, nitetla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''culpabilizar''.</ref>, ihuan quihtlanilih<ref>In tlahtolli ''ihtlanilia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pedir (algo, a alguien)'' nozo ''preguntar (algo, a alguien).</ref> in miecquintin<ref>In tlahtolli ''miecquintin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''gentío'' nozo ''muchedumbre''.</ref> ca quitzonana itzalan quimaquixtiz in Jesutzin nozo ce tenyoh<ref>In tlahtolli ''tenyoh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''célebre'', ''famoso'' nozo ''conocido''.</ref> yollohmaxaltic<ref>In tlahtolli ''yollohmaxaltic'' quinezcayotia ica españaltlahtolli ''bribón'', ''granuja'', ''maleante'' nozo ''bandido''</ref>, quitocayotih [[Barrabas]]. In miecquintin, tlayolotilli<ref>In tlahtolli ''yolotia, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''persuadir'', ''animar'', ''inspirar''. Ihuan in tlahtolli ''yolitia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''resucitar (a alguien)''.</ref> intechpa in intlahtocatcahuan in teopixqueh, quinahuatih<ref>In tlahtolli ''nahuatia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pedir'', ''exigir'', ''mandar''.</ref> ca maquixtiloni<ref>In tlahtolli ''maquixtia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''liberar (a alguien)'' ihuan ''maquixtiloni'' quihtoznequi ''fuera liberado'' (imperfecto de subjuntivo pasivo) nozo ''se liberase''.</ref> in [[Barrabas]], ihuan ca Jesutzin momazoaltiloni<ref>In tlahtolli ''momazoaltiloni'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fuera crucificado'' nozo ''fuera clavado de manos''.</ref><ref>In tlahtolli ''nemazoaltiloliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''crucifixión'',''suplicio'', ''tortura'', ''padecimiento''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: <small><<''Que por nosotros los hombres fue crucificado voluntariamente para salvarnos'': In zan topampa yollohcacopa omomazoloaltiloc, inic otechmomaquixtillih (Andres itech Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ixtli 30-31, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>></small>. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/crucifixi%C3%B3n</u>. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli '' Mazolo, ni-'' nozo ''Mazoaltilo, nino-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''''ser crucificado'', ''ser clavado de manos''. Itzintiliz noihuan huitz itech in tlahtolli ''zo, nite-'' ca quihtoznequi ''pinchar a alguien'', ''clavar a alguien)''.</ref>. Pilato quimopaquilih<ref>In tlahtolli ''quimopaquilia (in imah)'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se lavó (las manos).</ref> machiotica<ref>In tlahtolli ''machiotica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''simbólicamente''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''machiotl'' nozo ''machiyotl'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''símbolo''.</ref> in imah inic quitenextiliz iahtlahtlacoliz<ref>In tlahtolli ''ahtlahtlacoliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''inocencia'', ''exculpación'', ''irresponsabilidad''.</ref> itech imiquiliz in Jesutzin. ==== Temazoliztli ==== [[Image:Cristo crucificado.jpg|thumb|''[[Cristo crucificado (Velázquez)|Cristo tlamazolli]]<ref>In tlahtolli ''tlamazolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''crucificado'' nozo ''clavado de manos''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''mazo, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''clavar de manos a alguien''.</ref>'' itechpa [[Diego Velazquez]] ([[Macuilpohualxihuitl inic XVII]]).]] [[Image:Detalle crucificado Luján Pérez, 1793.jpg|thumb|Itlanematcachihualiz<ref>Intlahtolli ''tlanematcachihualiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''detalle''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''nematcachihua, nitla-'' quihtoznequi ''pormenorizar'', ''detallar'', ''presisar''.</ref> in ixayac in Cristo quin achic<ref>In tlahtolli ''quin achic'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''recientemente'' nozo ''recién''.</ref> micqui, itlachiuh in [[Jose Lujan Perez]], 1793.]] Jesutzin cuahuiloc<ref>In tlahtolli ''cuahuia, nite-'' quinezcayotia ica españaltahtolli ''azotar a alguien''.</ref>, cololohqueh<ref>In tlahtolli ''ololoa, nite-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vestir a alguien''.</ref> ica ce quechintli<ref>In tlahtolli ''quechintli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''manto'', ''túnica'', ''hábito'', ''toga'', ''capa'' nozo ''quimono''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/t%C3%BAnica</u>.</ref> chichiltic, quitlalilih<ref>In tlahtolli ''tlalilia,nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''colocar algo, a alguien''.</ref> ipan icua ce xiuhhuitzolli<ref>In tlahtolli ''xiuhhuitzolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''corona'', ''tiara'', ''diadema'' nozo ''mitra'' . </ref> huitzyoh ihuan ce acatl ipan imayec. In yaochiuhqueh romatlacah quiquequeloayah inic quihtoa: «¡Ma on nehuelmacho!<ref>In tlahtolli ¡Ma on nehuelmacho! quinezcayotia ica españatlahtolli '¡salve!'' nozo ''¡Haya salud!''.</ref>, intlahtohcauh in judeatlacah».Chihualtiloc<ref>In tlahtolli ''chihualtiloc'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fue obligado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''chihualtia, nitetla-''</ref> inic<ref>In tlahtolli ''inic'' quinezcayotia ''a'' nozo ''para'' ica españatlahtolli.</ref> quimamaz in [[temazoaya]]<ref>In tlahtolli ''temazoaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cruz'', ''instrumento para crucificar'', ''instrumento para clavar a la gente de manos'' (Thelma D. Sullivan, ''Compendio de la Gramática Náhuatl'', ixtli 134, amoxchihualolyan UNAM, , Mexihco, inic 1992). Itzintiliz huitz itech ''mazoa, nite-'' ihuan itech ''-(y)a''.</ref> ipan in tlein omomazoaltilozquia<ref>In tlahtolli ''omomazoaltilozquia'' quihtoznequi ''habría de ser crucificado''.</ref>, itlocpa<ref>In tlahtolli ''itlocpa'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''hasta'', ''a''.</ref> ce xomolli<ref>In tlahtolli ''xomolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''lugar'', ''sitio'', ''punto'', ''rincón''.</ref> tlatocayotilli [[Golgota]], ca ipan arantlahtolli<ref>In tlahtolli ''arantlahtolli quinezcayotia ica españatlahtolli ''arameo''. Itzintiliz huitz itech ''aram'', ce tlalli.</ref> quinezcayotia ‘itlal in cuacacalaccantli<ref>In tlahtolli ''cuacacalaccanttli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cráneo''.</ref>’. Quipalehuih inic quihuicaz in temazoaya ce oquichtli tlatocayotilli [[Simon]] itech<ref>In tlahtolli ''itech'' nican quihtoznequi ''de'' nozo ''en''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''(tlalquixtiani) itech'' ca quinezcayotia ''(nativo) de'' nozo ''(nacido) en''.</ref>[[Cirene]]<ref>In tlahtolli ''cirene'' quitenehua ce altepetl, ipan Libia. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>https://es.wikipedia.org/wiki/Cirene</u>.</ref>. Quimacaqueh inic catliz<ref>In tlahtolli ''Quimacaqueh catliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''dieron a beber'' nozo ''dieron de beber''. No ihuan ''dieron para beber''. Ma xiquixpohua inin nemachiyotilli ica españatlahtolli: 1) «Nihuallauh inic nitlacohuaz: ''Vengo a comprar'' nozo ''Vengo para comprar''». 2) «Nihuallauh nitlacohuaz: ''Vengo de comprar''». 3) «Nihuallauh inic nitlacohua: ''Vengo comprando». 4) «Nicnequi nitlacohuaz: ''Quiero comprar».</ref> in Jesutzin xocomecaayotl<ref>In tlahtolli ''xocomecaayotl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''vino''.</ref> ica chiahuitztli<ref>In tlahtolli ''chiahuiztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''hiel'', ''bilis, ''humor'' nozo ''secreción''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/hiel</u>.</ref>. Yehhuatzin quipaloh<ref>In tlahtolli ''paloa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''probar'', ''catar'', ''degustar''.</ref> zan ahmo quinec catliz. Zatepan quimomazoaltiz<ref>In tlahtolli ''zatepan quimomazoaltiz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''después de crucificarlo'', ''después de clavarlo por las manos'' (reverencial).</ref>, in yaochiuhqueh quimoxehxelhuihqueh<ref>In tlahtolli ''xehxelhuia, nitetla-''quinezcayotia ica españatlahtolli ''repartir algo, a las gentes''.</ref> itlaquen. Ipan in temazoaya<ref>In tlahtolli ''temazoaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cruz'', ''instrumento para crucificar'', ''instrumento para clavar a la gente de manos'' (Thelma D. Sullivan, ''Compendio de la Gramática Náhuatl'', ixtli 134, amoxchihualolyan UNAM, , Mexihco, inic 1992). Itzintiliz huitz itech ''mazoa, nite-'' ihuan itech ''-(y)a''.</ref>, iicpac icua, quitlalihqueh ce tenemachitiliztli<ref>In tlahtolli ''tenemachitiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''aviso'', ''advertencia'', ''anuncio'' nozo ''letrero''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''nemachitia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''avisar'', ''prevenir'', ''advertir'', ''<u>preparar</u>''.</ref> ipan arantlahtolli<ref>In tlahtolli ''arantlahtolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''arameo''. Itzintiliz huitz itech in tlalli ca motocayotia ''Aram''.</ref>, greciatlahtolli ihuan romatlahtolli ica in iontlaehualiz<ref>In tlahtolli ''ontlaehualiztli'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''causa'', ''motivo'', ''razón''.</ref> in tetlatzacuiltiliztli<ref>In tlahtolli ''tetlatzacuiltiliztli'' ica españatlahtolli quihtoznequi ''castigo'' nozo ''condena''.</ref>: «Yehhuatl i in Jesus <ref>In tlahtolli ''Yehhuatl Jesus in inin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''éste es Jesús'', zan in mexihcatl quihtozquia ''yehhuatl i in Jesus'' ca ica españatlahtolli quihtoznequi '' es éste Jesús''</ref>, in intlahtocauh in judeatlacah<ref>In tlahtolli''in intlahtocauh in judeatlacah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''el rey de los judíos''.</ref> », ca atzan<ref>In tlahtolli ''atzan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a menudo''.</ref> ipan tlatlapalhuiliztli<ref>In tlahtolli ''tlatlapalhuiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pinturas'', ''lienzos'', ''cuadros'', ''obras pictóricas''.</ref> mocototzoa<ref>In tlahtolli ''cototzoa, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''contraer'', ''acortar'', ''abreviar''.</ref> [[INRI]] (Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum, tlahtoltica<ref>In tlahtolli ''tlahtoltica'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''literalmente'', ''con palabras''.</ref> ‘Jesus itech<ref>In tlahtolli ''itech'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''de'' nozo ''en''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''(tlalquixtiani) itech Nazaret'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''nativo de Nazaret'' nozo ''nacido en Nazaret''.</ref>, intlahtohcauh in judeatlacah’). Nemazoaltiloc intzalan omentin ichtecqueh. Inahuac inic eyi<ref>In tlahtolli ''inahuac in eyi'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cerca de la tercera (hora)'', ''cerca de las tres'', ''hacia las tres''.</ref> itech teotlac<ref>In tlahtolli ''itech tlahtolli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''de la tarde'' o ''en la tarde''.</ref>, Jesutzin quitzahtzilih<ref>In tlahtolli ''tzahtzilia, nitla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''exclamar'', ''gritar (algo)''.</ref>: «Elí, Elí, lemá sabactani», ca, ipan iTeotlahcuilol in Mateo ihuan in iTeotlahcuilol in Marcos, ica arantlahtolli quinezcayotia: ‘Noteucyoé, Noteucyoé<ref>In tlahtolli ''Noteucyoé'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''Dios mío''.</ref>, ¿tleh ipampa otinechicnocauh<ref>In tlahtolli ''icnocahua, nite-'' quihtoznequi ica españaltahtolli''desamparar'', ''abandonar'', ''desproteger''.</ref>?’. In itlahtol tlaquizcayotl<ref>In tlahtolli ''tlaquizcayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''postrero'', ''final'', ''último''.</ref> in Jesutzin monohnoncuacatlalia<ref>In tlahtolli ''nohnoncuacatlalia, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''diferenciar'', ''separar''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''nohnoncuaca'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''aparte'', ''separadamente''.</ref> ipan in occequi ome teotlahcuilolli. Noihuan oncah ahneneuhcayotl<ref>In tlahtolli ''ahneneuhcayotl'' quinezcayotia ''desigualdad'' nozo ''diferencia'' ica españatlahtolli.</ref> itzalan in teotlahcuilolli ipampa tleh<ref>In tlahtolli ''tleh'' quihtoznequi ''qué''.</ref> itetlazohtlacahuan in Jesutzin itech cateh in iuh onteittanimeh<ref>In tlahtolli ''in iuh onteittanimeh'' quihtohnequi ''como asistentes'' nozo ''presentes''.</ref> ipan inemazoaltiloliz<ref>In tlahtolli ''inemazoaltiloliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su crucifixión''.</ref>: inpan Mateo ihuan Marcos, yehhuantin ixachintin<ref>In tlahtolli ''ixachintin'' quinezcayotia ''múltiples'' nozo ''varias''.</ref> intzalan in icihuauh<ref>In tlahtolli '' ixachintin intzalan in cihuah'' quihtoznequi ''varias de las mujeres''.</ref> netlacaneconimeh<ref>In tlahtolli ''netlacaneconi'' quihtoznequi ''fiel'', ''seguidor''.</ref> in Jesutzin; ipan in iTeotlahcuilolli in Juan motenehuah noihuan in inantzin in Jesutzin ihuan in «itlazoh<ref>In tlahtolli ''itlazoh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''su preferido'' ihuan nican ''su discípulo''.</ref> in aquin quixmalhuiaya<ref>In tlahtolli ''ixmalhuia, nite-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''reconocer'', ''valorar'', ''apreciar''.</ref>» (ipan in tlamanitiliztli<ref>In tlahtolli ''tlamanitiliztli'' quinezcayotia ''tradición'', ''costumbre''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: ::::<small><<Inic 5 capitulo: itechpa tlahtoa <u>in tlamanitiliz</u>, inic oncan nenca, in quichihuayah, in tequipanoayah in oncan mozcaltiayah, mohuapahuayan Telpochcalli: ''Capítulo 5: trata de <u>las costumbres</u>, modo de vida, lo que hacían, lo que practicaban aquellos que la escuela educaba, formaba'' (Sahagún, apéndice al L. III, pp 232 -233, ffº 31-32)>></small>.</ref> cristotocalizotl<ref>In tlahtolli ''cristotocaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cristianismo'' ihuan in tlahtolli ''cristotocalizotl'' quihtoznequi ''cristiana''.</ref>, yezquia in itetlazohtlacauh Juan, manel ipan in itlahcuilol in teotlahcuilolli ahmo motenehua itocatzin). ==== Miccaquimiloliztli ==== Ce itenematilizcuinime in Jesutzin, tlatocayotilli [[Jose itech Arimatea]], quihtlanilih in [[Pilato]] in inacayo in Jesutzin in no ihuih teotlac. In tlahtolli ''xolopan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''viernes'', inic macuilli tonalli itech [[chicomilhuitl]], ihuan quicalac, tlaolololli ipan ce lienzo tlatlalcopintli ipan ce texcalli. Quipachoh in miccatlatatactli ica ce hueyi tetl.<ref>{{Biblia|Mt|27:57-61}}, {{Biblia|Mc|15:42-47}}, {{Biblia|Lc|23:50-56}}, {{Biblia|Mc|19:38-42}}</ref> Ipan in ''iTeotlahcuilol in Mateo'' (ahmo mihtoa ipan in occequi teotlahcuilolli), in imoztlayoc<ref>In tlahtolli ''imoztlayoc'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''al día siguiente''.</ref>, in «intlahtohcatcahuan<ref>In tlahtolli ''tlahtocatini'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''príncipe''.</ref> in teopixquex ihuan in tlacanexqueh<ref>In tlahtolli ''tlacanexqui'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fariseo'' nozo ''hipócrita''.</ref>» quihtlanilih<ref>In tlahtolli ''ihtlanilia, nitetla-'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pidieron'', ''solicitaron''.</ref> in [[Pilato]] ca quitlaliani iixco in miccatlatatactli ce centepixqui<ref>In tlahtolli ''centepixqui'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''patrulla'', ''escolta'', ''retén'', ''guardia'', ''pelotón''.</ref> tlayaochihchiuhtli<ref>In tlahtolli ''tlayaochihchiuhtli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''armado''.</ref>, inic quimacahciz ca in itenematilizcuicahuan in Jesutzin quinamoyani<ref>In tlahtolli ''quinamoyani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''robaran'' nozo ''robasen'' (imperfecto de subjuntivo). Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''namoya, nitla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''robar''.</ref> inacayo ihuan quipantlazani<ref>In tlahtolli ''quipantlazani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''corrieran'', ''difundieran'', ''propagaran'', ''divulgaran''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''pantlaza, nitla-''.</ref> in techicoihtoliztli<ref>In tlahtolli ''techicoihtoliztli'' quinezcayotia ''rumor'', ''murmuración'', ''comentario'' nozo ''calumnia''.</ref> itechpa ca<ref>In tlahtolli ''itechpa ca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sobre que'' nozo ''de que''.</ref> omonohmayolitiaya<ref>In tlahtolli ''omonohmayolitiaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''había resucitado''.</ref>. Pilato quihuelittac<ref>In tlahtolli ''quihuelittac'' quinezcayotia ica españatlajhtolli ''aceptó'' nozo ''accedió''</ref>.<ref>{{Biblia|Mt|27:62-66}}.</ref> === Nenohmahyolitiliztli ihuan tlehcoliztli === [[Image:Resurrection.JPG|thumb|''In inenohmahyolitiliz in Cristo'', itechpa [[Piero della Francesca]] ([[mauilpohualxihuitl inicXV]]).]] [[Image:Grunewald - christ.jpg|thumb|''In inenohmayolitiliz in Cristo'', ipan in [[Itlatlapalhuiliz in Isenheim]], itechpa in tlatlapalhuiani alemaniatlacatl [[Matthias Grünewald]] ([[macuilpohualxihuitl inic XVI]]).]] In nahui teotlahcuilolli quipohuah ca Jesutzin moyolitih intzalan in micqueh in iyeilhuioc in imiquiliz ihuan ixnez imixpan itetlazohtlacahuan ipan nepapan immayotl.<ref>{{Biblia|Mt|28}}, {{Biblia|Mc|16}}, {{Biblia|Lc|24}}, {{Biblia|Jn|20-21}}</ref> Ipan mochin, in tlayacatia ipan quittaz in inenohmahyolitiliz in Jesutzin yehhuatl [[Maria Magdalena]]. Ome teotlahcuilolli (Marcos ihuan Lucas) quipohua noihuan itlehcoliz<ref>In tlahtolli ''tlehcoliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ascensión'' nozo ''elevación''.</ref> ompa in ilhuicatl. In zanilli itechpa Jesutzin tlayolitilli<ref>In tlahtolli ''tlayolitilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''resucitado''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''yolitia, nite-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''revivir'' nozo ''resucitar''.</ref> mocuepa<ref>In tlahtolli ''mocuepa'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cambian'', ''varían'', ''se transforman'' (incontables).</ref>, tel<ref>In tlahtolli ''tel'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''sin embargo''.</ref>, ipan<ref>In tlahtolli ''ipan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''según''.</ref> in teotlahcuilolli: ::::* Ipan in iTeotlahcuilol in [[Mateo]], [[Maria Magdalena]] ihuan «in occe Maria» yahqueh<ref>In tlahtolli ''yahqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fueron''.</ref> ompa in miccatlatatactli<ref>In tlahtolli ''miccatlatatactli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''sepulcro''.</ref> ipan in itonalquiz<ref>In tlahtolli ''tonalquiztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''mañana'', ''madrugada'' nozo ''amanecer''. Ma xiquixpohua inin inepaniuhca:<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/madrugada</u>.</ref> in tonatiuhpan<ref>In tlahtolli ''tonatiuhpan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''domingo'', in tlachiconcayotia tonalli itech in [[chicomilhuitl]].</ref>. Mochiuh<ref>In tlahtolli ''mochiuh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''ocurrió'', ''sucedió'', ''sobrevino''</ref> ce tlalollin<ref>In tlahtolli ''tlalollin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''terremoto'' nozo ''seísmo''.</ref>, ihuan ce ilhuicatlaihualli<ref>In tlahtolli ''ilhuicatlaihualli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''enviado del cielo'' nozo ''ángel''.</ref> tlaquentilli<ref>In tlahtolli ''tlaquentilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vestido'' ihuan itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''quentia, nite-'' ca quihtoznequi ''vestir a alguien''.</ref> iztac<ref>In tlahtolli ''iztac'' quinezcayotia ''de blanco''.</ref> quiquixtih<ref>In tlahtolli ''quixtia, nitla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''extraer'', ''retirar'', ''remover''.</ref> in iteuh in tlatatactli ihuan motlalih ipan yehhuatl. In teopixqueh, ca quittac in tlachihualiztli, cuehcuechcac<ref>In tlahtolli ''cuehcuechca, ni-'' quihtoznequi temblar de miedo''.</ref> ihuan «mohuehcauhqueh in iuh micqueh<ref>In tlahtolli ''mohuehcauhqueh in iuh micqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''se quedaron como muertos''.</ref>» (Mt 28, 1-4). In ilhuicatlaihualli quinohnochilih<ref>In tlahtolli ''nohnochilia, nitetla-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''anunciar'', ''comunicar''.</ref> in cihuah in inenohmahyolitiliz in Jesutzin, ihuan quincocoltih<ref>In tlahtolli ''quincocoltih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les encargó''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''cocoltia, nitetla-'' ca quinezcayotia ica españatlahtolli ''encargar algo a alguien''.</ref> ca quihtoani<ref>In tlahtolli ''quihtoani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''dijeran'' o ''dijesen'' (pretérito imperfecto de subjuntivo).</ref> in itlazohhuan<ref>In tlahtolli ''in itlazohhuan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a sus discípulos''.</ref> ca huianih<ref>In tlahtolli ''huianih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''fueran'' nozo ''fuesen'' (imperfecto de subjuntivo).</ref> ompa Galilea, in oncan quitztahcizquiaz<ref>In tlahtolli ''quitztahcizquiah'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''podrían verlo''.</ref>. In ihcuac huallaz<ref>In tlahtolli ''in ihcuac huallaz'' quihtoznequi ''al regresar (Jesús)''.</ref>, in inohmah Jesutzin<ref>In tlahtolli ''in inohmah Jesutzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''el propio Jesús''.</ref> itech quiz inic itetemoliz<ref>In tlahtolli ''itech quiz inic itetemoliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les salió a su encuentro''.</ref>, ihuan intech quinahnanquilih<ref>In tlahtolli ''intech quinahnanquilih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les repitió''.</ref> ca quimihtoanih<ref>In tlahtolli ''ca quimihtoanih'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''que les dijeran''.</ref> in itetlazohtlacahuan<ref>In tlahtolli ''in itetlazohtlacahuan'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a sus discípulos''.</ref> ca tihuianih<ref>In tlahtolli ''ca tihuianih'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''que fueran'' nozo ''que fuesen''. Ma xiquixpohua inin tlahcuilolli: [[Gramática del náhuatl]].</ref> ompa Galilea (Mt 28, 5-10). Inoc<ref>In tlahtolli ''inoc'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''mientras''.</ref>, in tepixqueh<ref>In tlahtolli ''in tepixqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''los guardias''.</ref> quinnohnotza<ref>In tlahtolli ''quinnohnotza'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''les dijeron'', ''les avisaron''.</ref> in itlahtohcatcahuan in teopixqueh<ref>In tlahtolli ''in itlahtohcathuan in teopixqueh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a los soberanos de los sacerdotes'' nozo ''a los príncipes de los sacerdotes''.</ref> itechpa<ref>In tlahtolli ''itechpa'' nozo ''itech'' quinezcayotia ''sobre'', ''de'', ''a cerca de''.</ref> in nechiuhtli<ref>In tlahtolli ''in nechiuhtli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''lo ocurrido'', ''lo sucedido'', ''lo pasado''.</ref>. Inihqueh<ref>In tlahtolli ''inihqueh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''estos''.</ref> quintenzolhuihqueh<ref>In tlahtolli ''quintenzolhuihqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''les sobornaron''.</ref> ipal ca<ref>In tlahtolli ''ipal ca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''para que''.</ref> quipantlazani<ref>In tlahtolli ''quipantlazani'' quinezcayotia ''divulgaran'' nozo ''divulgasen''.</ref> in chicotlamatiliztli<ref>In tlahtolli ''chicotlamatiliztli'' quinezcayotia ''sospecha'' ihuan nican ''dea''. Ma xiquixpohuan inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/idea</u></ref> itech ca<ref>In tlahtolli ''itech ca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''de que''nozo ''sobre que''.</ref> in itlazohhuan in Jesutzin oquinamoyayah<ref>In tlahtolli ''oquinamoyayah'' nozo ''oquinamoyacah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''habían robado''.</ref> inacayo (Mt 28, 11-15). In mahctlactetl ontetl itlazohhuan huiah<ref>In tlahtolli ''huiah'' quinezcayotia ''fueron'' (pretérito perfecto de indicativo).</ref> ompa Galilea, ihuan Jesutzin quinchiuh in tetlacocoltiliztli<ref>In tlahtolli ''quinchiuh in tetlacocoltiliztli''quihtoznequi ''les hizo el encargo''.</ref> quiteneltoquitiz<ref>In tlahtolli ''quiteneltoquitiz'' quinezcayotia nican ''de predicar'', de convertir a la gente''.</ref> in teotlahcuilolli<ref>In tlahtolli ''in teotlahcuilolli'' nican quihtoznequi ica españatlahtolli ''al evangelio''.</ref> (Mt 28, 16-20). ::::* Ipan iTeotlahcuilol in [[Marcos]], eyi cihuah itenematilizcuicahuan in Jesutzin, Maria Magdalena, Maria in (inantzin) in Santiago ihuan Salome, yahqueh in miccatlatatactli in tonatiuhpan<ref>In tetlaixpantiliztli ''yahqueh in miccatlatatcatli in tonatiuhpan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fueron al sepulcro en domingo''. In tlahtolli ''tetlaixpantiliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''frase'', ''declaración'', ''proposición'', ''manifestación'', ''enunciado'' nozo ''expresión''. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''ixpantia, nitetla-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''declarar'', ''manifestar'', ''expresar'', ''proponer''.</ref>, oc cenhuel tonalquizalizpan<ref>In tetlaixpantiliztli ''oc cenhuel tonalquizalizpan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''muy de mañana''.</ref>, ica in cealiztli cozaz in Jesutzin ica ahiyayaliztli<ref>In tetlaixpantiliztli ''ica in cealiztli cozaz in Jesutzin ica ahiyayaliztli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''con la intención de ungir a Jesús con perfumes''.</ref> (Mc 16, 1-2). Oquittaqueh ca in tetl ca quipachoaya in miccatlatatactli itech yeya tlacohcoxonilli<ref>In tetlaixpantiliztli ''quittaqueh ca in tetl ca quipachoaya in miccatlatatactli itech yeya tlacohcoxonilli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''vieron que la piedra que tapaba el sepulcro estaba removida''.</ref>. Iihtec in miccatlatatactli, quinextihqueh ce telpochtli tlaquentilli ica ce iztac quechintli<ref>In tetlaixpantililiztli ''Iihtec in miccatlatatactli, quinextihqueh ce telpochtli tlaquentilli ica ce iztac quechintli'' qunezcayotia ica españatlahtolli ''dentro del sepulcro, descubrieron a un joven vestido con una túnica blanca''.</ref>, in quimixihmachtih ca Jesutzin omonohmahyolitiaya<ref>In tetlaixpantiliztli ''in quimixihmachtih ca Jesutzin omonohmahyolitiaya'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''quien les anunció que Jesús había resucitado''.</ref>, ihuan quinnahuatih ca quimilhuiani in itetlazohtlacahuan ihuan in Pedro ca huianih ompa Galilea inic quittaz oncan in Jesutzin<ref>In tetlaixpantiliztli ''ihuan quinnahuatih ca quimilhuiani in itetlazohtlacahuan ihuan in Pedro ca huianih ompa Galilea inic quittaz oncan in Jesutzin'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''y les ordenó que dijesen a los discípulos y a Pedro que fuesen a Galilea para allí ver a Jesús''.</ref>. Motenehua ca Maria ihuan itenahuac catcahuan quilhuihqueh ahtle in ayac, yehica mahuiayah<ref>In tetlaixpantiliztli ''motenehua ca Maria ihuan itenahuac catcahuan quilhuihqueh ahtle in ayac, yehica mahuiayah '' quinezcayotia ica españatlahtolli ''se indica que María y sus compañeras no dijeron nada a nadie, pues tenían miedo''.</ref> (Mc 16, 3-8). Niman ic mihtoa ca Jesutzin ixnez imixpan [[Maria Magdalena]] (in ahtle quitenehuaz in occequintin cihuah), ihuan ca yehhuatl quimacac in occequintin itenematilizcuicahuan in Jesutzin in cualli tetlacaquiltiliztli<ref>In tetlaixpantiliztli ''Niman ic mihtoa ca Jesutzin ixnez imixpan Maria Magdalena (in ahtle quitenehuaz in occequintin cihuah), ihuan ca yehhuatl quimacac in occequintin itenematilizcuicahuan in Jesutzin in cualli tetlacaquiltiliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a continuación, se dice que Jesús se apareció a María Magdalena (sin mencionar a las otras mujeres), y que esta dio al resto de los seguidores de Jesús la buena noticia''.</ref>, zan ahmo neltococ<ref>In tetlaixpantiliztli ''zan ahmo neltococ'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pero no fue creída''.</ref> (Mc 16, 9-11). Jesutzin ixnecico<ref>In tlahtolli ''Jesutzin ixnecico'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Jesús volvió a aparecerse''</ref>, ipan inin immayotl<ref>In tlahtolli ''ipan inin immayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''en esta ocasión'' nozo ''esta vez''.</ref> imixpan ontetl ca ohtocayah<ref>In tlahtolli ''imixpan ontetl ca ohtocayah'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''a dos que iban de camino'' nozo ''ante dos que marchaban''.</ref>: in ihcuac inin tetlahzohuan quipouhqueh in nechiuhtli, ahmono neltocoqueh<ref>In tetlaixpantililiztli ''in ihcuac inin tetlahzohuan quipouhqueh in nechiuhtli, ahmono neltocoqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''cuando estos discípulos contaron lo ocurrido, tampoco se les creyó''.</ref> (Mc 16, 12-13). Tlazahcan, ixnez imixpan in mactlactetl ontetl tetlazohhuan, in aquihqueh quintzicunoltih ipampa ahmo oquineltocaz itech inenohmahyolitiliz<ref>In tetlaixpantiliztli ''Tlazahcan, ixnez imixpan in mactlactetl ontetl tetlazohhuan, in aquihqueh quintzicunoltih ipampa ahmo oquineltocaz itech inenohmahyolitiliz'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''finalmente, se apareció a los once apóstoles, a los que reprendió por no haber creído en su resurección''.</ref> . Quintequiuhtih quinneltoquitiz in teotlahcuilolli, ihuan tlehcoc ompa ilhuicatl, in oncan itech cah, tlatlalilli imayeccampa in Toteucyo.<ref>In tetlaixpantiliztli ''Quintequiuhtih quinneltoquitiz in teotlahcuilolli, ihuan tlehcoc ompa ilhuicatl, in oncan itech cah, tlatlalilli imayeccampa in Toteucyo.'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''les encomendó predicar el evangelio, y subió a los cielos, donde está sentado a la derecha de Dios''.</ref> (Mc 16, 14-20). ::::* Ipan in iTeotlahcuilol in [[Lucas]], cequintin cihuah, [[Maria Magadalena]], [[Juana]] ihuan Maria (in inantzin) in Santiago, ihuan occequintin cihuah ca itoca ahmo motenehuah, yahqueh in miccatlatatactli inic quiozaz in Jesutzin ica ahuiyayaliztli<ref>In tetlaixpantiliztli ''ipan in iTeotlahcuilol in [[Lucas]], cequintin cihuah, [[Maria Magadalena]], [[Juana]] ihuan Maria (in inantzin) in Santiago, ihuan occequintin cihuah ca itoca ahmo motenehuah, yahqueh in miccatlatatactli inic quiozaz in Jesutzin ica ahuiyayaliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''en el Evangelio de Lucas, algunas mujeres, María Magdalena, Juana y María de Santiago, y otras cuyos nombres no se mencionan, acudieron al sepulcro para ungir a Jesús con perfumes''</ref>. Quittaqueh<ref>Nozo ''quiteonamic''. Inin tlahtolli quihtoznequi ica españatlahtolli no ihuan ''encontraron'', ''descubrieron'', ''hallaron'', ''dar con algo''.</ref> tlacohcoxonilli in iteuh in miccatlatatactli, calaqueh ipan yehhuatl ihuan ahmo quittaqueh in nacayotl<ref>In tetlaixpantiliztli ''quittaqueh tlacohcoxonilli in iteuh in miccatlatatactli, calaqueh ipan yehhuatl ihuan ahmo quittaqueh in nacayotl'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''encontraron removida la piedra del sepulcro, entraron en él y no encontraron el cuerpo''</ref> (Lc 24, 1-3). Quinihcoac imixpan ixnezqueh omentin tlacah ica tlaquentilli teixmictiani, in quimixihmachtihqueh in inenohmahyolitiliz in Jesutzin<ref>In tetlaixpantiliztli ''quinihcoac imixpan ixnezqueh omentin tlacah ica tlaquentilli teixmictiani, in quimixihmachtihqueh in inenohmahyolitiliz in Jesutzin'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''entonces se les aparecieron dos hombres con vestiduras deslumbrantes, quienes les anunciaron la resurrección de Jesús''.</ref> (Lc 24, 4-7). In cihuah quimixmachtihqueh in nenohmahyolitiliztli in tetlazohhuan, zan yehhuahtin ahmo quinneltocaqueh<ref>In tetlaixpantiliztli ''In cihuah quimixmachtihqueh in nenohmahyolitiliztli in tetlazohhuan, zan yehhuahtin ahmo quinneltocaqueh'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''Las mujeres anunciaron la resurrección a los apóstoles, pero estos no las creyeron''.</ref> (Lc 24,8-11), ahmo Pedro, ca yah ompa in miccatlatatactli ihuan quinematcaittac in nacayotl opoliuhca<ref>in tetlaixpatiliztli ''ahmo Pedro, ca yah ompa in miccatlatatactli ihuan quinematcaittac in nacayotl opoliuhca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''excepto Pedro, que fue al sepulcro y comprobó que el cuerpo había desaparecido''.</ref> (Lc 24, 12). Inin no ihuih tonalli, Jesutzin ixnez imixpan ontemeh tetlazohuan ca nehnemiah inic Jerusalem inic Emaus, ca quixmah ipan in immanyotl quicotonaz in yoltextli<ref>In tetlaixpantiliztli ''inin no ihuih tonalli, Jesutzin ixnez imixpan ontemeh tetlazohuan ca nehnemiah inic Jerusalem inic Emaus, ca quixmah ipan in immanyotl quicotonaz in yoltextli'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''ese mismo día, Jesús se apareció a dos discípulos que caminaban de Jerusalén a Emaús, que lo reconocieron en el momento de la fracción del pan''.</ref> (Lc 24, 13-35). Achitonca zatepan huitzah imixpan in mahtlactemeh oncentemeh, ca quineltocaqueh ca yehhuatl yeya ce yohuac moteittitiani<ref>In tetlaixpantiliztli ''achitonca huitzah imixpan in mahtlactemeh oncentemeh, ca quineltocaqueh ca yehhuatl yeya ce yohuac moteittitiani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''poco después se presentó ante los once, que creyeron que se trataba de un espíritu''.</ref><ref>In tlahtolli ''teixpan huitz, ni-'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''presentarse a alguien''.</ref><ref>In tlahtolli ''yohuac moteittitiani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''fantasma'', ''aparición'' nozo ''espectro''.</ref>, zan quimmahmachtih ca yehhuatl yeya, ica nacatl ihuan omitl, ihuan tlacuah imixpan.<ref>in tetlaixpantiliztli ''zan quimmahmachtih ca yehhuatl yeya, ica nacatl ihuan omitl, ihuan tlacuah imixpan'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''pero les demostró que era él en carne y huesos, y comió en su presencia''.</ref> (Lc24,36-43). Quimmachitih in itlanezcayotiliz in imiquiliz ihuan inenohmahyolitiliz<ref>In tetlaixpantiliztli ''quimmachitih in itlanezcayotiliz in imiquiliz ihuan inenohmahyolitiliz'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''les explicó el sentido de su muerte y resurrección''.</ref> (Lc 24,44-49), ihuan, zatepan, quinhuicac inahuac Betania, in oncan tlehcoc ompa in ilhuicatl<ref>In tetlaixpantiliztli ''ihuan, zatepan, quinhuicac inahuac Betania, in oncan tlehcoc ompa in ilhuicatl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''y, más tarde, los llevó cerca de Betania, donde ascendió al cielo''.</ref> (Lc 24,50-53). ::::* Ipan in iTeotlahcuilol in [[Juan]], Maria Magdalena yah ompa in miccatlatatactli ica in tlahuiztli ihuan quittac ca in tetl ocohcoxoniloca<ref>In tetlaixpantiliztli ''ipan in iTeotlahcuilol in Juan, Maria Magdalena yah ompa in miccatlatatactli ica in tlahuiztli ihuan quittac ca in tetl ocohcoxoniloca'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''en el Evangelio de Juan, María Magdalena fue al sepulcro muy de madrugada y descubrió que la piedra había sido removida''.</ref>. Motlaloh inic intetemoliz in Pedro ihuan in «itetlazohtlacauh in aquin quixmalhuiaya» inic quinnemachitiz<ref> In tetlaixpantiliztli ''motlaloh inic intetemoliz in Pedro ihuan in «itetlazohtlacauh in aquin quixmalhuiaya» inic quinnemachitiz'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''corrió en busca de Pedro y del «discípulo a quien Jesús amaba» para avisarles''.</ref> (Jn 20,1-2). Magdalena mohuehcauh panipa, ihuan iixpan ixneciqueh ontemeh ilhuicatlaihualtin tlaquentiltin iztac<ref>In tetlaixpantiliztli «iixpan ixneciqueh ontemeh ilhuicatlaihualtin tlaquentiltin iztac» quinezcayotia ica españatlahtolli «''se le aparecieron dos ángeles vestidos de blanco''»</ref>. Oquihtlanilihqueh: «¿Tleh ipampa tichoca, in ticihuatl?», ihuan yehhuatl quinanquilih: «Ipampa ca oquitzitzquihqueh in noTeuc ihuan ahmo nicmati canin oquitlalihqueh». Iloh icuitlapan, ihuan quittac in Jesutzin tlayolitilli, in quihtlanilih no yeh<ref>In tlahtolli «no yeh(huatl)» quinezcayotia ica españatlahtolli «él también» ihuan nican «a su vez».</ref> tleh ipampa chocaya. Magdalena quixtlanehuih<ref>In tlahtolli «ixtlanehuia, nite-» quihtoznequi ica españatlahtolli «confundir a alguien con otro».</ref> ica in cuenchiuhqui, ihuan quihtlanilih canin oquitlaliaya in Jesutzin. Jesutzin quinotz: «¡Mariaé!», ihuan in yehhuatl (in cihuatl) quilnamic<ref>In tlahtolli «ilnamiqui, nite-» quihtoznequi ica españatlahtolli «''recordar''», «''reconocer''». Ma xiquixpohua inin inepaniuhca: <u>http://www.wordreference.com/sinonimos/reconocer</u>.</ref> inic quinanquilia: «¡Rabbuní!». == Itenehualoca ipan in Teoamoxtli == In tocaitl [[Mesias]]<ref><<No en vano creemos en un solo y único nombre de Nuestro Señor Jesucristo, verdadero Dios, <u>salvador y redentor</u>: Ahmo tlapictli in tictoneltoquitiah izan icel itocatzin in Toteucyo Jesu Christo, nelli Dios, <u>temaquixtilani, tetlaocoliloni</u> (Andrés de Olmos, ''Tratado sobre los Siete Pecados Mortales'', ixtli 332-333, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, inic 1996)>>.</ref> neci ipan in iAmox in Daniel, ca quihtoa itech ce «Mesias Tlahtohcapilli <ref>In tlahtolli ''tlahtocapilli'' nozo ''tlahtohcapilli'' quihtoznequi ica caxtillantlahtolli ''príncipe''.</ref>» ipan in tlayollohteohuiliztli itechpa «in epohualli chicomilhuitl». No neci ipan in iAmox in Cuicatl<ref>In tlahtolli ''cuicatl'' quinezcayotia ''canto'', ''cánticos'' ihuan nican ''salmos'' (<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/salmo</u>).</ref>, in ompa mihtoa itech in tlahtoanimeh ihuan in tlazohpihpiltin ca tetlapiquiah inhuic [[Yahveh]] ihuan Imotlamacani<ref>In tlahtolli ''motlamacani'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''proclamado'', ''investido'', ''aclamado'', ''nombrado'' ihuan nican ''ungido'' nozo ''entronizado'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 292, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco.</ref><ref><u>http://www.wordreference.com/sinonimos/ungido</u>).</ref>. Jesutzin tocayotilo «in Cristo» ipan in nahui teotlahcuilolli itech in Yancuic Nemiquiznahuatiliztli in ompa nexiltilo motlamacani ica in Teoyoliatl Yecnemiliceh<ref>In tlahtolli ''Teoyoliatl Yecnemiliceh'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''Espíritu Santo'' ihuan ica romatlahtolli ''Spiritu Sancto''. </ref>. Itlah tlatenehualiztli quitocah Mateo 1:16, Mateo 27:17, Mateo 27:22, Marcos 8:29, Lucas 2:11, Lucas 9:20 ihuan Juan 1:41. Ipan in iteotlahcuilol in Mateo Mateo yehyecolo in tlahtlaniliztli<ref>In tlahtolli ''tlahtlaniliztli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''cuestión'', ''interrogación'', ''pregunta'', ''duda'', ''interrogante'', ''cosa'' ''materia'', ''demanda'' ihuan nican ''asunto''.</ref> ipan in tlatoquilia tlahcuilolli: :::<small>In ihcoac ahcico Jesutzin ompa in itlal in [[Cesarea Filipo]], quihtlanilih in itlazohhuan, inic quihtoa: «¿Aquin quitoah in tlacah ca yehhuatl in iPiltzin in Tlacatl?» Ihuan yehhuantin quihtohqueh: Cequintin, [[Juan in Bautista]]; ihuan ocequintin, [[Elias]]; zan occequintin, [[Jeremias]] ahnozo cemeh in ontlachianimeh<ref>In tlahtolli ''ontlachiani'' quihtoznequi ica españatlahtolli ''profeta'' nozo ''adivino''.</ref>. Yehhuatzin quimihtoh: «Ihuan amehhuan, ¿aquin quihtoah ca nehhuatl?» Inic tlananquilia Simón Pedro, quihtoh: «in Ti tehhuatzin in tiCristo, in tiipiltzin in Toteucyo yolini.» Ihuan Jesutzin, inic tlananquilia, quihtoh: «O mo mahcehualtic, [[Simon]], ipiltzin in [[Jonas]], ipampa ca inon ahmo mitznextilih nacatl ahno eztli, zan yeh noTahtzin ca iteh cah ipan in ilhuicatl.»</small>. Mateo 16:13-17|RV (1569) Ipan in iteotlahcuilol in Juan, in mahuizotl<ref>''Tepantlazaliztli'', ''tepahuetzoltiliztli, ''temahuiztlaliztli'', ''mahuizotl'', ''temahuiztlaliztli'', ''malhuilocayotl'' (Rémi Simeon) nozo 'temahuizotiliztli'' quinezcayotiah ica españatlahtolli ''título'', ''dignidad'', ''gloria'', ''fama'', ''reconocimiento'', ''respeto'', ''alabanza'', ''halago'', ''honor'', ''estima'', ''consideración'', ''exaltación'', ''privilegios'', ''honra'', ''categoría''.</ref> «Cristo» moyehyecoa<ref>In tlahtolli ''yehyecoa, nitla-'' quihtoznequi ica españatlatolli ''ejercitar'', ''usar'', ''emplear''.</ref> in iuh itocatzin in Jesutzin: :::<small>«[…] in netlamachtilli<ref> In tlahtolli ''netlamachtilli'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''gracia'' nozo ''prosperidad'' (Rémi Simeon / Andrés de Olmos). Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''tlamachtia, nino- (''ser feliz'' nozo ''vivir en la prosperidad''). <<In tlahtolli ''netlamachtilli'' (''gracia, con lo que la gente es feliz''), mochihua in iuh in tlahtolli ''nechihchihualli'' (''adorno, con lo que la gente se adorna'') nozo in tlahtolli ''necuiltonolli'' (riquezas, con lo que la gente prospera'') (Michel Launey, Estudios de Cultura Náhuatl, ixtli 278, UNAM)>>.</ref><ref>Nozo ''huelnezcayotl''(''gentileza, donosura, gallardía, belleza'').</ref> ihuan in neltiliztli tixpan ohuallah itechpa Jesucristo» :::«yehhuatlin in huehhuetiliztli<ref>In tlahtolli ''huehhuetiliztli'' quinezcayotia ''existencia'', ''supervivencia'' nozo ''vida''</ref> cemihcac: ca mitzixmatih in tehhuatzin, in icel iyoh teotzin nelli, ihuan in motitlan<ref>Nozo ''motlaihual'' (ica españatlahtolli: ''tu enviado, tu mensajero'').</ref>, Jesucristo».</small> == No xiquitta == * [[Totahtzineh]] * [[In Teotlahtolneltoconi]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} [[Neneuhcāyōtl:Hueyac tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Cristianoyotl]] [[Neneuhcāyōtl:Catolicismo Romano]] [[Neneuhcāyōtl:Otlacatqueh xiuhpan 0]] [[Neneuhcāyōtl:Omicqueh xiuhpan 30]] [[Neneuhcāyōtl:Yudiotlacah]] [[Neneuhcāyōtl:Teōmatiliztli]] [[Neneuhcāyōtl:Israeltecah]] kkvkxlflon1ygr5mauydpn1v6ty6eyi The Simpsons 0 3269 502137 372969 2022-08-04T08:45:21Z 2001:4451:110A:9200:6C4C:B728:2597:21A wikitext text/x-wiki {{Programa |Nombre = The Simpsons |image = File:The Simpsons Logo 2009.jpg |genre = [[Sitcom]] |creator = {{USAf}} [[Matt Groening]] |country = {{USA}} |numepi = 400 |actors = |voices = [[Dan Castallaneta]]<br />[[Tress McNeille]]<br />[[John DiMaggio]] |other = |originalch = [[Fox Broadcasting Company|Fox]] |originalrun = [[1987]] - āxcān }} '''The Simpsons''' ītōcā cē [[Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān|tlahtohcāyōtēcatl]] [[sitcom]] [[huehcaīxipcaxitl]] [[īxiptlayōllotzintli]] mochīhua īpal [[Matt Groening]], ōquipēuh īpan [[1987]] {{1caña}}. == Tlācatiani == * [[Homer Simpson]] * [[Marge Simpson]] * [[Bart Simpson]] * [[Lisa Simpson]] * [[Maggie Simpson]] * [[Ned Flanders]] * [[Barney Gómez]] * [[Charles Montgomerry Burns|Mr. Burns]] {{The Simpsons}} [[Neneuhcāyōtl:1980s īxiptlayōllotzintli]] [[Neneuhcāyōtl:1990s īxiptlayōllotzintli]] [[Neneuhcāyōtl:2000s īxiptlayōllotzintli]] [[Neneuhcāyōtl:Tlahtohcāyōtēcatl īxiptlayōllotzintli]] 1lj4swqlkqall6h47nzi3tceot0apkd Honda 0 3432 501995 373073 2022-08-03T14:03:29Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox Company | tōcāitl = Honda | fullname = 本田技研工業株式会社 | Imagen = Honda_Civic_2006_titan_hl.jpg | Logo = Honda logo.png | Caption = 2006 Honda Civic VII | company_type = | company_slogan = | chīhualiztli = | nombreorig = | chīhualōni = | āltepētl = | tlācatiyān = {{JPN}} | location = | key_people = | num_employees = | industry = [[Tepozmalacatl]] | revenue = | net_income = | homepage = | parent = }} '''本田技研工業株式会社''' ({{ja2}} ''Honda Giken Kōgyō Kabushiki-gaisha'') nozo '''Honda Motor Company, Limited''' ītōca cē [[Xapon|xapontēcatl]] [[tepozmalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]] ōmochīuh [[Tlachiucnāuhti 24]], [[1948]] [[xihuitl|xiuhpan]]. == Tepozmalacatl == * [[Honda City|City]] * [[Honda Jazz|Jazz]] * [[Honda Civic|Civic]] * [[Honda Accord|Accord]] * [[Honda Insight|Insight]] * [[Honda CR-V|CR-V]] * [[Honda HR-V|HR-V]] * [[Honda Pilot|Pilot]] * [[Honda Odyssey|Odyssey]] * [[Honda Element|Element]] * [[Honda Ridgeline|Ridgeline]] * [[Honda S2000|S2000]] * [[Honda NSX|NSX]] {{Honda}} {{Tepozmalacatl}} [[Neneuhcāyōtl:Honda| ]] [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli ipan Xapon]] cd1p7u2e5fjnhnpc9xgs7dk8nemqm3z 501997 501995 2022-08-03T14:04:15Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox Company | tōcāitl = Honda | fullname = 本田技研工業株式会社 | Imagen = Honda_Civic_2006_titan_hl.jpg | Logo = Honda logo.png | Caption = 2006 Honda Civic VII | company_type = | company_slogan = | chīhualiztli = | nombreorig = | chīhualōni = | āltepētl = | tlācatiyān = {{JPN}} | location = | key_people = | num_employees = | industry = [[Tepozmalacatl]] | revenue = | net_income = | homepage = | parent = }} '''本田技研工業株式会社''' ({{ja2}} ''Honda Giken Kōgyō Kabushiki-gaisha'') nozo '''Honda Motor Company, Limited''' ītōca cē [[Xapon|xapontēcatl]] [[tepozmalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]] ōmochīuh [[Tlachiucnāuhti 24]], [[1948]] [[xihuitl|xiuhpan]]. == Tepozmalacatl == * [[Honda City|City]] * [[Honda Jazz|Jazz]] * [[Honda Civic|Civic]] * [[Honda Accord|Accord]] * [[Honda Insight|Insight]] * [[Honda CR-V|CR-V]] * [[Honda HR-V|HR-V]] * [[Honda Pilot|Pilot]] * [[Honda Odyssey|Odyssey]] * [[Honda Element|Element]] * [[Honda Ridgeline|Ridgeline]] * [[Honda S2000|S2000]] * [[Honda NSX|NSX]] {{Honda}} {{Tepozmalacatl}} [[Neneuhcāyōtl:Honda| ]] [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Xapon]] ie8qk6codfzfzn0pn2e8h4fjz7rbn2z 502002 501997 2022-08-03T14:07:37Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox Company | tōcāitl = Honda | fullname = 本田技研工業株式会社 | Imagen = Honda_Civic_2006_titan_hl.jpg | Logo = Honda logo.png | Caption = 2006 Honda Civic VII | company_type = | company_slogan = | chīhualiztli = | nombreorig = | chīhualōni = | āltepētl = | tlācatiyān = {{JPN}} | location = | key_people = | num_employees = | industry = [[Tepozmalacatl]] | revenue = | net_income = | homepage = | parent = }} '''本田技研工業株式会社''' ({{ja2}} ''Honda Giken Kōgyō Kabushiki-gaisha'') nozo '''Honda Motor Company, Limited''' ītōca cē [[Xapon|xapontēcatl]] [[tepozmalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]] ōmochīuh [[Tlachiucnāuhti 24]], [[1948]] [[xihuitl|xiuhpan]]. == Tepozmalacatl == * [[Honda City|City]] * [[Honda Jazz|Jazz]] * [[Honda Civic|Civic]] * [[Honda Accord|Accord]] * [[Honda Insight|Insight]] * [[Honda CR-V|CR-V]] * [[Honda HR-V|HR-V]] * [[Honda Pilot|Pilot]] * [[Honda Odyssey|Odyssey]] * [[Honda Element|Element]] * [[Honda Ridgeline|Ridgeline]] * [[Honda S2000|S2000]] * [[Honda NSX|NSX]] {{Honda}} {{Tepozmalacatl}} [[Neneuhcāyōtl:Honda| ]] c1irybezuc2m9s2koeyodvlkq6qs6oh Honda Civic 0 3455 501987 442016 2022-08-03T14:00:07Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Civic | Photo = Honda Civic Antwerpen 1974.jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Mark = Ōnto (MkII) | Años = [[1973]] - [[1979]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Opel Kadett C]]<br>[[Peugeot 304]]<br>[[Renault 14]]<br>[[Toyota Corolla]]<br>[[Volkswagen Golf]] | Last car = | This car = [[Īxiptli:Honda Civic Antwerpen 1974.jpg|50px]]<br>Civic<br />(1973 - 1979) | Next car = [[Īxiptli:Honda Civic Hatch 1982.jpg|50px]]<br>[[Honda Civic II|Civic II]]<br>(1980 - 1983) }} '''Honda Civic''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1973]] {{13casa}} oc [[1979]] {{6caña}} xihuitl. Civic quihtōznehqui "āltepētlācatl" {{en2}}. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1951)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Civic]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] b5r0l519up2emwkbv52190lw3kl6jbp Tlaxcallan 0 4078 502088 499761 2022-08-03T22:16:02Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Toquiliztequitl}} {{Tepitzin tlahcuilolli}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtocayotl | Tocaitl = Tlaxcallan | Chantocaitl = Estado de Tlaxcala | Pamitl = Flag of Tlaxcala (local).svg | Chimalli = Coat of arms of Tlaxcala.svg | Tlalmachiyotl = Tlaxcala in Mexico (location map scheme).svg | Lema = Cozoltlacatiyan (Cuna de la nación) | Tlacatiyan = {{MEX/nhn}} | Tecuacan = [[Tlaxcallan Xicohtencatl]] | Hueyaltepetl = [[Altepetl Vicente Guerrero]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°25′44″N 98°09′39″O | Tepenelihuahcapanca = [[Matlalcueyeh]] | Metros = 5,452 | Chanehqueh = 1,169,936 | CampaChanequeh = 28 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tzintiliztli = [[9 metztli diciembre]], [[1856]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[Nahuatlahtolli]], [[Otontlahtolli]] | Tetlanahuatiani = Lorena Cuéllar Cisneros | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanih = 65 | Tlacatocaitl = Tlaxcaltecatl | Onohuayan = [[Tlaxcallan ialtepecalpolhuan|16]] | Altepecalpolli = [[Tlaxcallan ialtepecalpolhuan|60]] | UTC = [[UTC]]-6 | USPS = | CodigoISO = MX-TLA | Matlatzalan = www.tlaxcala.gob.mx |}} '''Tlaxcallan''' nozo '''Tlahtocayotl Tlaxcallan''' ({{es2}} ''Estado de Tlaxcala'') ce tlahtocayotl ipan [[Mexico]], ca tlatectli ipan tlahco tlapcopa Mexihco, itecuacan [[Tlaxcallan Xicohtencatl]] ca. Tlaxcallan cuaxochtia canhpa tlapcopa, huitztlampa īhuān mictlāmpa īca [[Puebla]]; cihuātlāmpa īca [[Tlahtohcāyōtl Mēxihco]] īhuān mictlāncihuātlāmpa īca [[Hidalgo]]; ahmo piya huēyātēntli. Ītlaīxpayo 4,016 km2, īca 1,072,311 chanehqueh. == Tlaltocayotl == In Tlahtocayotl Tlaxcallan itoca ipampa in tecuacan itech [[Tlaxcallan Xicohtencatl]] altepetl. In motlamia in Tlācaxoxouhcayāōyōtl, Tlaxcallān ōcatca huēyāltepētl īpan in [[Inic Cē Mēxihcatl Emperador ītlahtohcāyo]]. Īca in [[1824 Nāhuatīllālīliztli]], in huēyāltepētl ōmocuepa '''Yōllōxoxouhqui īhuān Tlahtohcāuh Tlahtohcāyōtl Tlaxcallān''' in tlein īāchcāuhtōcā āxcān. ==Huehcapatlahtoliztli== [[Īxiptli:Mexico.Tlax.Cacaxtla.03.jpg|thumb|left|Cacaxtlan]] Zayeh mochi catca cuauhtlahtlalli. Achtopah tlacameh neminimeh. Tlaxcallan ocatca yoloxoxouhqui tlahtocayotl [[Mēxihcatl Hueyi Tlahtohcayotl|Mexihcatl Hueyi Tlahtohcayolcopa]]. In huehcauh Tlaxcallan ocatca tlachihua inic in teucyotl [[Ocotelolco]], [[Quiyahuiztlan]], [[Tepeticpac]] huan [[Tizatlan]]. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl cuaxochtia mictlampa ica [[Puebla]] huan [[Hidalgo]] tlahtocayotl, canahpa in huitztlampa ica [[Puebla]], in tonatih iquizayampa ica [[Puebla]] ihuan in tonatih icalaquitlampa ica [[Tlahtocayotl Mexico]]. ==Teyacanaliztli== Tlaxcallan quipiya caltetlahtlaniliztli motech teyacanaliztli ipan itecuacan in Aguascalientes altepetl, tlahtocac tequitini in cihuatzin Lorena Cuéllar Cisneros in tetlanahuatiani. == Tequitiliztli == Tlaxcallan ce tlahtocayotl ipan Mexico. Tlapixcayotl ipan Hidalgo ca [[cintli]], [[zacacintli]], [[xochipalxocotl]], [[xalxocotl]], [[xocotl]], [[pahuatl]], [[lalaxtli]], [[xitomatl]], [[miltomatl]], [[tlalcamohtli]], [[xonacatl]], [[xocomecatl]], ohcequin; xochicualli tlanamaca ohcequin altepemeh ipan tiyanquiztli nozo tiyanquiztiloyan. Nican yeyanyotl tonalli ica quiyahuitl. Tlaxcallan tlahtocayotl nohuan pitzopixcayotl, cahuayohpixcayotl, cuacuahuehpixcayotl, pipiyolpixcayotl huan ichcapixcayotl ipan xoxohuic ixtlahuahcan afuera itechpahuic altepetl nozo altemaitl. == Chanehmatiliztli == Ce tlacaliztli itechcopa 3,540,684 chanehqueh (Censo INEGI xihuitl 2020), ica 1,4% ipan altepecalpolli, inic ce densidad 16,54 hab/km². Inin nochintin chanehqueh, 5.952 cihuameh ca (76,33%) huan 6.440 tlacameh cah (51,97%). Ce 23,67% (2.933 chaneh.) In tlacamilqueh, 76,33% (9.459 chaneh.) in altepetlacameh ipan mochi altepeticpac 1.576.259 chanehqueh. {| class="wikitable" |- ! Xihuitl ! Chanehqueh |- | [[2010]] | 3,388,168 |- | [[2020]] | 3 540 684 |- |} == Momotlaliztli== In momotlaliztli ipan Tlaxcallan ca ipampa xopatoltiliztli (ihuicpa in xiuhpohualli XX), chiquiuhpatoliztli, omemalacaztli, tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Nican ca ce autódromo ipan Singuilucan, in Fórmula 1 huan quiquiuhpatoltiliztli. Tlaxcallan quipiya tlamahuichihuanih ipan momotlalcayotl quemeh: xopatiliztli, padel, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, neneloaliztli, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan. == No xiquitta == * [[Mexico]] * [[Xicohtencatl Axayacatzin]] * [[Malintzin]] * [[Hernán Cortés]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == {{Commons|Category:Tlaxcala}} {{Mexico}} [[Neneuhcāyōtl:Tlaxcallan]] jfxwm19atl24qer1k7pc9u0hy5pm5ip Cemanahuatl 0 4270 502059 496027 2022-08-03T18:26:45Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tepitzin tlahcuilolli}} [[Īxiptli:Universum.jpg|thumb|Universum (oquinezcayōtia “Cemānāhuac”) - C. Flammarion, Woodcut, Paris 1888, Coloration]] In '''cemānāhuac''' nozo '''cemanahuatl'''<ref><<''In zan ye iyo tlazotli, in inenca, in imanca, in iyolca in cemanahua'''tl''': Es lo único precioso, la vida, la vianda, el sustento del mundo (Thelma D. Sullivan, Compendio de la Gramática Náhuatl, p. 134, UNAM, 1992 / Bernardino de Sahagún)>>. <<In itocatzin Jesus, in cemanahua'''c''' temaquixtiani: El buen nombre de Jesús, salvador (del mundo / en el mundo): (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, pp. 44-45, Edición de Georges Baudot, UNAM, 1996)>>. </ref> ({{es2}}: ''Universo'') ītōca in nechicalli in nochīn cītlalīn huān cītlaltzitzimimeh. Īpān cemānāhuac moyōliliah nochītlacah ihuān nochīyōlcatzīntīn. == Occe itoca in cemanahuatl == ===1. In [[ilhuicatl]]<ref>In tlahtolli ''ilhuicatl'' quinezcayotia ica españatlahtolli ''firmamento'', ''cielo'', ''cosmos'', ''espacio''(<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/firmamento</u> ihuan in tlahtolli ilhuicayotl ''aéreo'', ''celeste'', ''espacial'', ''cósmico'', nozo ''galáctico'' (http://www.wordreference.com/sinonimos/celeste</u>)</ref> === In ilhuicatl quitenehua in tlayocoyalizotl, in ilhuicacayotl <ref>''Ilhuicacayotl''(Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 187, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco).</ref> nozo ilhuicaccayotl ihuan in [[tlalticpactli]] <ref>(Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 605, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco).</ref> <ref>In tlahtolli ''tlalticpactli'' ica españatlahtolli quinezcayotia ''mundo terrenal'', ''mundo''.<<In mahuilquixtia ihuan in tetlaxinqui ahmo yazqueh in ilhuicac, intlacahmo quicahuah, quichihuah penitencia in tlalticpac: (El que se envilece / El pervertido) y el adúltero no irán al cielo, si no desisten de ello y hacen penitencia en (la tierra / en el mundo terrenal) (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, pp. 126-127, Edición de Georges Baudot, UNAM, 1996)>>.<<Itzalan icencalhuan, otlanohnotzaloc in quenin mohhuanaltiz in tlalticpac: En el seno de su familia recibió los primeros consejos de cómo debía comportarse (encaminarse por el mundo) (Ignacio Silva Cruz, Los Colibríes, Estudios de Cultura Náhuatl)>><<Ma mitztlapololtih in [[tlalticpaccayotl]], inic huel timacoz in [[ilhuicacayotl]]: Él te privó (quiso privarte) de los bienes terrenales para que puedas recibir los celestiales: (Andrés de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, p. 100-101, Edición de Georges Baudot, UNAM, 1996)>></ref> quitenehua in tlalticpacayotl <ref>(Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 605, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco).</ref> nozo tlalticpaccayotl <ref>''Tlalticpaccayotl'' (Andres de Olmos, Tratado sobre los Siete Pecados Mortales, ixtli 100-101, iamoxchihualiz in Georges Baudot, UNAM, 1996)</ref>. ===2. Tlayocoyaliztli === In '''[[tlayocoyaliztli]]''' <ref>Inin tlahtolli ica españatlahtolli quinezcayotia ''creación'', ''universo'' (<u>http://www.wordreference.com/sinonimos/creaci%C3%B3n)</u>. Itzintiliz huitz itech in tlahtolli ''yocoya, nitla-'' ca quihtoznequi ica españatlahtolli ''crear'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 192-193, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco).</ref> quitenehua in ilhuicacayotl, in tlayocoyalizotl. == Cemānāhuac ītōcā == {{referencias|t=20150618221121}} In tōcāitl ic “cemānāhuac” achtō in Ixachitlāmpēhuālli, “cemānāhuac” oquinezcayōtia “imatiltlāllīn” ({{es2}}: ''Mundo conocido'') ahnōzō “[[America]]”. Zatepān “cemānāhuac” oquipēhuāltia nezcayōtia “nochīn tlamantīn ma mochihua”. == Noihuan xiquitta == * [[Ilhuicatlamatilizmatini]]<ref>Inin tlahtolli quinezcayotia ica españatlahtolli ''astrólogo'' (Remi Simeon, ''Diccionario de la Lengua Náhuatl o Mexicana'', amoxchihualoyan ''Siglo XXI'', ixtli 187, 7º amoxchihualiztli inic 1988, Mexihco).</ref> {{wiktionary|cemānāhuac}} [[Neneuhcāyōtl:Cemanahuatl| ]] exijfk00uwlkn8yr8h1quleeav01865 Neneuhcāyōtl:Tonatiuh ichan 14 4535 502057 501946 2022-08-03T18:25:21Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Commonscat|Solar System}} [[Neneuhcāyōtl:Cemanahuatl]] dccf3f8tj1en656a1kn4xzgt0drwd6q Neneuhcāyōtl:Tlacatiyan 14 4555 501999 492347 2022-08-03T14:06:13Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P2|[[:Category:Tlakatiyan|NHE]]}} {{P2|[[:Category:Ueyitlali|NCH]]}} {{P1|[[:Category:Tlacatiyan|NHN]]}} {{P2|[[:Category:Tlacatian|NCI]]}} {{Tlani}} {{Commonscat|Countries}} [[Neneuhcāyōtl:Tlalticpacmatiliztli]] morw768h7snbepk2fduxsch5fcbfeqw Yancuic Mexico 0 4695 502082 500372 2022-08-03T19:06:59Z Koatochij 19758 /* Tlalticpacmatiliztli */ wikitext text/x-wiki {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtohcayotl | Tocaitl = Yancuic Mexico | Chantocaitl = State of New Mexico<br />Estado de Nuevo México<br />Yootó Hahoodzo | Pamitl = Flag of New Mexico.svg | Chimalli = Seal of New Mexico.svg | Tlalmachiyotl = New Mexico in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA/nhn}} | Tecuacan = [[Santa Fe]] | Hueyaltepetl = [[Albuquerque]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Wheeler Peak]] | Metros = 4,418 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[inglatlahtolli]], [[navajotlahtolli]] | Tetlanahuatiani = [[Michelle Lujan Grisham]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Yancuic mexicatl | Onohuayan = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|16]] | Altepecalpolli = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = NM | CodigoISO = US-NM | Matlatzalan = www.newmexico.gov |}} '''Yancuic Mexico'''<ref>Chimalpahin Cuauhtlehuanitzin yeh oquihcuilo iuhqui ''yancuic huehue mexico'' ipan ''Annals of his Time''.</ref>, nozo '''Tlahtohcayotl Yancuic Mexico''' (inglatlahtolli: ''State of New Mexico'' ihuan caxtillantlahtolli: ''Estado de Nuevo México''), inin tlahtohcayotl ipan [[Tlahtohcayotl in Cepanca]]. Cuaxochtia canahpa mictlampa tlahtocayotl [[Colorado]] huan [[Utah]], huitztlampa ica [[Texas]] huan [[Mexico]] ([[Chihuahua]] huan [[Sonora]]), icalaquiyampa [[Arizona]] huan iquizayampa [[Texas]] huan [[Oklahoma]]. [[Santa Fe]] itecuacan ihuan in hueyaltepetl [[Albuquerque]], ohcequin altepetl [[Las Cruces]] huan [[Gallup]]. == Tlaltocayotl == '''Mexico''' quitoznehqui ''Mexihtli'' ahnozo ''Mexihtin'' huan ''-co''. Quilmach ce [[Aztlan|aztecayaoquizqui]] in ompa [[Chicomoztoc]]. Nozo occequintin quihtoa "Mexihtli": "[[Metztli]]", "[[xictli]]" huan "-co". Iachtopa occe tocaitl: "Provinicia de Nuevo México" (Tlahtohcanaltepetl Yancuic Mexico), huan "State of New México/Estado de Nuevo México" (Tlahtocayotl Yancuic Mexico) xihpan [[1912]]. Axcan Caxtillahtolli tlahcuiloa "Yancuic Mexihco" mah, [[inglatlahtolli|inglatlahtolcopa]] ''New Mexico'', in ''Nuevo México'' ipan [[Mexico]] nozo ''Nuevo Méjico'' in ompa [[España]]. ==Huehcapatlahtoliztli== Achcauhtlacah ihuicpa Yancuic Mexico catcah Anasazi macehualtlacah. In pohualxiuhpan XVI, ihcuac oquitlachiuh inic ce tenamiquiliztli ica europanecah, inin tlalli ochantilli catca icampa Pueblo (altepetl) macehuallacah. Francisco Vásquez de Coronado oquitlacetili ce tlayehcoliztli ipan Cacquetlan, Yancuic Galicia itech 1540 ihuan 1542 ic xittontla chicome altepetl ihuicpa Cibola oquihto ipampa Cabeza de Vaca tlein oitta iahuicyaliz icampa Florida canahpa Mexihco. Coronado icel onamiqui xamixcalli ihuan tepitzin altepemaitl, zanno ocaltza canah Mexihco. Quintepan Juan de Oñate oaltepetlali inic ce altepetl ipan in axcan Yancuic Mexihco xiuhpan 1598 motenehua San Juan ipan Río Grande. [[Īxiptli:Coronado-Remington.jpg|thumb|left|200px|Ce expedición de Vásquez de Coronado.]] Achcauhtlacah nican ipan Santa Fe Analco catcah tehua macehuallacah in tlein otlaquetza Altepetl xiuhpan 1050 canapah 1150. Inic ce itoca Ogha Po'oge, ce tehualtepeticpac itech ixtlahuahcan. In [[24 de junio]] xiuhpan [[1619]], caxtiltecatl [[Pedro de Peralta]], inic yei tepachoani, in onemic ce expedición, motenehua nican [[Yancuic Mexihco]] ihuan in [[20 de marzo]] xiuhpan [[1598]] oaci ompa in [[Atoyatl Sacramento]] ce achcauhtoca europatlacameh pampa axcan in Altepetl Santa Fe Analco. Juan de Oñate ocueponi in hueyitlahtocac ohtli, in caxtiltecatl Oñate inic ce tepantlahtoani ihuicpa Hueyaltepetl Yancuic Mexico itech Yancuic España. In Acoma macehualtecah oquiatlacamachili itech teyouh tepachohuani Juan de Oñate, caxtiltecah ihuan mexicah. Ipan [[1846]] xihuitl, Tlahtocayotl in Cepanca quinyaochihua ica ihuan Mexihco quintlatlalochtia [[Texas]], [[Yancuic Mexico]], [[California]] huan ohce Mexicotlahcotoncayotl. Inin xiuhpan [[1945]], Tlacetililli Tlahtohcayotl Ixachitlan tlanelti iahuachuaz xittontlayonqui in ompa [[Alamogordo]], Yancuic Mexihco. In nahuatiloyan otlachiuh Yancuic Mexihco tlahtocayotl tlapohualli 47 (ompohualli ihuan chicome) ihuicpa Tlahtocayotl in Cepanca in [[6 metztli enero]] 1912. In tlachihualiztli ihuic calnahuac tlahtohcayotl [[Arizona]] tlalli, in 14 metztli febrero 1912 otlachiuh 48 Tlahtohcayotl in Cepanca nican tlalpan. ==Tlalticpacmatiliztli== {{Ancayotl | Noroeste = [[Utah]] | Norte = [[Colorado]] | Noreste = [[Oklahoma]] | Oeste = [[Arizona]] | Centro = Mexico | Este = [[Texas]] | Suroeste = {{MEX/nhn}} | Sur = {{MEX/nhn}} | Sureste = [[Texas]] }} [[Īxiptli:National atlas new mexico cropped.png|thumb|right|200px|Itlalmachiyo Yancuic Mexihco.]] Mictlampa tlahtocayotl [[Colorado]] (Tlalchichiltic), huitztlampa ica [[Texas]] huan [[Mexico]] ([[Chihuahua]] huan [[Sonora]]), icalaquiyampa [[Arizona]] ihuan iquizayampa [[Texas]] ihuan [[Oklahoma]]. [[Santa Fe Analco]] itecuacan, huan in hueyaltepetl [[Albuquerque]], occequin altepetl [[Las Cruces]] huan [[Gallup]]. ===Yoliztli=== Yancuic Mexico iyoliz hueyi, quipia ohce yeyantli. Nican quipia hueyac tepehuahcan, quiyauhcuauhtlatli, huacqui teotlalli moihtoa ''Sierra Sangre de Cristo'', quipia atl ipampa atoyatl huan Malpaso atepantli. Ompa mictlampa ca ''Desierto de Chihuahua''. No xiquitta tlahtocayotl Chihuahua quipia chichinimeh yolcameh in tlecuahutli, canauhtli, centzontlahtoleh, huexolotl, techalotl, cuetlachtli, ayotochtli, tepocolcoatl, miztli, tochtli, [[tlacuachin]], [[tlahcomiztli]] huan [[epatl]]. <div align=center> <!-- galería de mapas --> {| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=2 width=800px style="float:center; margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5e |colspan=8 style="background:#green; color:white; font-size:100%" align=center bgcolor="green"|'''Yoliztli itechcopa Yancuic Mexico''' |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Schwarzbär-Omega Park.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:MountainLion.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Tamiasciurus douglasii 000.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:American bison k5680-1.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Aquila chrysaetos Flickr.jpg|125px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Tliltlacamayeh]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Miztli]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Techalotl]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cuacuauhxolotl]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cuauhtli]] |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Wild Turkey.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Cobra cascavel 280707- 23 04 40s - 49 06 55w REFON (4)a.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Antilocapra americana.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Canis lupus baileyi running.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Desert Bighorn Sheep Joshua Tree 4.JPG|120px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Meleagris gallopavo]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Crotalus durissus]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Antilocapra americana]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Canis lupus baileyi]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Ovis canadensis]] |- |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Silver Maple Acer saccharinum Leaves 2598px.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Figa de moro 01.JPG|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Singapore Botanic Gardens Cactus Garden 2.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Cylindropuntia spinosior, with flower, Albuquerque.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Pinus ponderosa 9681.JPG|120px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Acer saccharinum]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Opuntia ficus-indica]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Echinocactus grusonii]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cylindropuntia imbricata]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Pinus ponderosa]] |- |} </div> ==Teyacanaliztli== {| class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tetlanahuatiani!!Cahuitl |- | Bill Richardson || 2003-2011 |- | Susana Martínez || 2011-2018 |- | Michelle Lujan Grisham || 2019 |} ==Tequitiliztli== Yancuic Mexihco in inic ce tlachiuhqui ipan [[alfalfa|alfalfapixcayotl]]. Occequintin yancuic mexihcah hueyi tequipanolti in tlalpixcayotl itech [[cintli]], [[chilli]], [[xoconochtli]], [[nohpalli]], [[xonacatl]], [[limonxocotl]], nohuan [[pitzopixcayotl]], [[totolpixcayotl]], [[ichcapixcayotl]], [[cahuayohpixcayotl]], [[cuacuahuehpixcayotl]] inompan [[coyonimatiliztli]]. Nican itlachuhual in cualli chichihualatl ipan onohuayan, Yancuic Mexihco oncah establos ihuan industria chichihualoyan ipampa chichihualli, tlatetzauhtli, xocoqui ihuan chichihualalchiyatl, no iuhqui onca hueyi tiyaquiztli in jueves ihuan domingos. In tomin motlacohua ipan nacamacoyan, pahcalli, amanamacoyan, tilmahnamacoyan, cacnamacoyan, tlaxcalnamacoyan, quilnamacoyan, texnamacoyan, tlacualcalli, ihuan occequintin establecimientos. ==Tlanonotzaliztli huan huaznenqui== Ni tlahtocayotl mocahuah ica 130 kilómetros itech TCA, ce achi quipiah ohtlihtetlahnemiliztli, quihtohuah quicualchichihuaceyah quitlaliceh chapohpotih ihquino cualli mocahuaz ayohcana timacehuaceh. [[File:UnitedN157GJ-CRJ700-ABQ-May2017 (36776703665).jpg|200px|miniaturadeimagen|right|[[Aeropuerto Internacional Sunport]].]] Albuquerque quipia 867.5 tepozcoaohtli en operación. Ehcahuaznenqui, quipia ce total itechpa 230,000 m² ohtli. ==Chanehmatiliztli== Yancuic Mexihco ce tlahtohcayotl icampa miac tlahtolli, in [[inglatlahtolli]] ihuan [[caxtillahtolli]] ca onemachti, mazqui in Constitución xiuhpampa 1912 omonequi ce itepacholiz ometlahtoltica, auh inin tlahtohcayotl ahmo quipiya nahuatiltlahtolli. Oc ihqui in yancuic Mexihco Constitución motenehua ome tlahtolcopa icampa ichanehhuan (Inglatlahtolli ihuan Caxtillahtolli) ica pehualiztli itechpahuic ixotia huan teixquetza itlamaniliz. In xihuitl 1995 Yancuic Mexihco tenematilizcuini ce tlahtohcayotl cuicatl ometlahtoltica, quihtoznequi ''New Mexico - Mi Lindo Nuevo México'' (Yancuic Mexico – Nocuacualtzin Yancuic Mexico). ===Neltococayotl=== [[Īxiptli:Our Lady of Guadalupe Church 2.jpg|thumb|left|Iteopan Tonantzin Guadalupe.]] Huehuemexihcatl neltococayotl poliuhqui cenca iciuhcac catca ipampa [[catolicismo romano]], macehualmeh ahmo oneltoqui mochololih canahpa ohuitepetitlan ihuan occequintin tlaihiyohuatilocqueh zanno ''Santo Oficio'' ([[Caxtillan Atlacayotl]]). Ihcuac caxtiltecah ompehua ma xicristiania canah macehualtzintzin zan motlamati Catolico teoneltococayotl quemeh cristianoyotl, matel in teopixqueh tlamatizqiazqueh tlein oyeyah occequin cristianomeh itoca ''lutero tlalnetoqui'' ihuan inglatlalpantlalnetoqui. Axcan inonqueh calpolli itech '''judioyotl''' in sefarditlacameh, Huehuehcauh Santa Fe Analco ihuan '''cristianoyotl''' ihuicpa hueytlahtolamoxtli. ===Paccayeliztli=== Chinaco quipixcoc ce caltlapahtiquetl ica ce macehualtepahtiquetl, huan zan quemanticah yahui tlen tepahtiquet ihquino iztoqueh tomacehualpoyohuah axcanah cualli mopahtiah. ==Tlamachtiliztli== Yancuic Mexico quipiya caltlamachtiloyan tlen itocah temachtiloyan quipixtoc conemeh, oquichpilmeh huan cihuapilmeh, huan cicuacemeh tlamachtiyanih huan ce tlamachtiltlayacanquetl, huan ni caltlamactiloyan quipiah [[Telpochcalli Yancuic Mexico]] ica yani molehuiya huan ihquinoh quicencahua cualli tlamachtiltequitl. Nohquiah quipiya calnechicoltlamachtiltequitl, campa quinceliah tlen cehcanoc coneh ehuanih noponah quintlamacah huan cochih iztoqueh 56,000 telchpocah huan ponah inmaco iztoqueh ome tlamachtianih tlen quintlaliah ni conemeh. No quiya iztoque ome tlamachtianih. Noquia tlapalehuia ipan caltlamachtilnechicoltequitl. ==Tequinemiliztli== ===Tlatzohtzonaliztli=== Miaquintin [[cuicatlamatiliztli]] cah inin teucyotl Santa Fe iuhqui [[banda]], [[norteña]], [[balada]] ahnozo [[opera]]. ===Huehuehtequiyotl itech tlacatlalticpactli=== [[Image:Taospueblo.jpg|thumb|right|200px|[[Taos]].]] * 1987 – '''<span style="color:#F4A460;">Tlachihualiztli</span>''' – [[Taos]] * 1987 – '''<span style="color:#32CD32;">Yoliztli</span>''' – [[Whitssands]] == Momotlaliztli == [[Īxiptli:Santa Ana Star Center.jpg|thumb|right|200px|[[Santa Ana Star Center]] ompa [[Albuquerque]].]] In momotlaliztli ipan teucyotl Bernalillo cah ipampa xopatoltiliztli (ihuicpa in xiuhpohualli XX), chiquiuhpatoliztli, omemalacaztli, tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Yancuic Mexico oquipiya cemanahuac tlamahuichihuanih ipan momotlalcayotl quemeh: xopatiliztli, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, windsurf, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan, Fórmula 1 ihuan quiquiuhpatoltiliztli. ==Tlaixcopinalli== <gallery> Īxiptli:SnowyAlbuquerqueDowntown.JPG|Albuquerque. Īxiptli:Cathedral Basilica of St. Francis of Assisi - A - Stierch.jpg|Santa Fe. Īxiptli:Las Cruces.jpg|Las Cruces. Īxiptli:Foun wagon.jpg|Alamogordo. </gallery> == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} == Occe necuazaloliztli == {{commonscat|New Mexico}} * [http://www.usa.gov/gobiernousa/Estatales_Locales/Nuevo_Mexico.shtml Gobierno de los EE.UU. Estado de Nuevo México] ({{es}}) * [http://www.state.nm.us Gobierno de Nuevo México] ({{en}}) {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Hueyac tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Yancuic Mexico]] rfjfhcbweum2gwnlwcyz90y2nni03h6 Chevrolet 0 5412 502036 455303 2022-08-03T18:14:23Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox Company | tōcāitl = Chevrolet | fullname = | Imagen = Chevrolet Cruze.JPG | Logo = Chevrolet logo.png | Caption = | company_type = Olōlmachiyōtl īhuīc [[General Motors|GM]] | company_slogan = | chīhualiztli = | nombreorig = | chīhualōni = | āltepētl = | tlācatiyān = {{USA}} | location = | key_people = | num_employees = | industry = [[Tepozmalacatl]] | revenue = | net_income = | homepage = | parent = [[General Motors]] }} '''Chevrolet''' ītōca cē {{USAgent}}tl [[tepozmalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]]. Miaquīntīn tlācah quimcōhuah Chevrolet, auh nō quintōcāyotiah '''Chevy'''. == Tepozmalacatl == * [[Chevrolet Aveo]] * [[Chevrolet Cobalt]] * [[Chevrolet Impala]] * [[Chevrolet Camaro]] * [[Chevrolet Corvette C6]] === [[Opel]] tepozmalacatl [[Mēxihco]] === * Chevrolet Chevy (Opel Corsa II) * [[Opel Corsa III]] * [[Opel Astra IV]] * [[Opel Vectra III]] * [[Opel Zafira II]] {{Chevrolet}} {{Tepozmalacatl}} [[Neneuhcāyōtl:Chevrolet]] 7h3jzs7htponqii0pynt4k232ak4q9w 16 metztli enero 0 7866 502086 484322 2022-08-03T22:00:15Z Koatochij 19758 /* Nechihualiztli */ wikitext text/x-wiki {| style="float:right;" |- |{{EneroCalendar2022}} |- |} '''16 metztli enero''', inic [[caxtolli huan ce]] [[tonalli]] ipan [[Gregorio xiuhpohualli]], ahzo zan ce tonalli itechpahuic cempohualmahtlactli huan ce tonalli itech [[metztli enero]]. ==Nechihualiztli== * {{MEXf}} [[1852]] - Tzintiliztli itech Tlahtocayotl [[Baja California]] ipan [[Mexico]] tlalli. ==Tlacatiliztli== ==Miquiztli== ==Tonalilhuitl== [[Neneuhcāyōtl:Metztli enero|16]] gajhdxgm0h7rz0n4vli7l2q2apqi5g1 502087 502086 2022-08-03T22:13:17Z Koatochij 19758 /* Nechihualiztli */ wikitext text/x-wiki {| style="float:right;" |- |{{EneroCalendar2022}} |- |} '''16 metztli enero''', inic [[caxtolli huan ce]] [[tonalli]] ipan [[Gregorio xiuhpohualli]], ahzo zan ce tonalli itechpahuic cempohualmahtlactli huan ce tonalli itech [[metztli enero]]. ==Nechihualiztli== * {{MEXf}} [[1952]] - Tzintiliztli itech Tlahtocayotl [[Baja California]] ipan [[Mexico]] tlalli. ==Tlacatiliztli== ==Miquiztli== ==Tonalilhuitl== [[Neneuhcāyōtl:Metztli enero|16]] 8fwmauruytylxlzkacf4g6rr01top5m Lamborghini 0 7978 502039 455301 2022-08-03T18:15:33Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox Company | tōcāitl = Lamborghini | fullname = Automobili Lamborghini S.p.A. | Imagen = 06 Gallardo spyder.jpg | Logo = Lamborghini logo.png | Caption = 2006 Gallardo | company_type = Olōlmachiyōtl īhuīc [[Audi]] | company_slogan = | chīhualiztli = [[1963]] īpal [[Ferruccio Lamborghini]] | āltepētl = [[Sant'Agata Bolognese]] | tlācatiyān = {{ITA}} | location = | key_people = [[Stephan Winkelmann]] — [[CEO]] | num_employees = | industry = [[Chīhualiztli]] | revenue = | homepage = [http://www.lamborghini.com/ Lamborghini.com] | parent = [[Volkswagen Group]] }} '''Automobili Lamborghini S.p.A.''' nozo '''Lamborghini''' ītōcā cē [[Italia]] [[momomalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]]. ==Tepozmalacatl== *[[Lamborghini Gallardo]] *[[Lamborghini Murciélago]] {{Lamborghini}} {{Tepozmalacatl}} [[Categoría:Lamborghini]] a38ow1bpl92zo6fzskomuztoku1a2zf 5 metztli febrero 0 7979 502083 485346 2022-08-03T19:15:47Z Koatochij 19758 /* Nechihualiztli */ wikitext text/x-wiki ==Nechihualiztli== * {{MEXf}} [[1857]] - Tzintiliztli itech Tlahtocayotl [[Aguascalientes]] ipan [[Mexico]] tlalli. ==Tlacatiliztli== ==Miquiztli== ==Tonalilhuitl== [[Neneuhcāyōtl:Metztli febrero|05]] soh93gp3liyvkdfm210nhgxlzbr9ebk 18 metztli julio 0 8495 502084 489636 2022-08-03T21:53:33Z Koatochij 19758 /* Miquiztli */ wikitext text/x-wiki ==Nechihualiztli== ==Tlacatiliztli== ==Miquiztli== * {{NSPf}} [[1872]] - [[Benito Juárez]], tlanahuatiltiani. ==Tonalilhuitl== [[Neneuhcāyōtl:Metztli julio|18]] ss3b4cv7waxg0er9vijoq9hfa9kl1oz 502085 502084 2022-08-03T21:54:29Z Koatochij 19758 /* Miquiztli */ wikitext text/x-wiki ==Nechihualiztli== ==Tlacatiliztli== ==Miquiztli== * {{NSPf}} [[1872]] - [[Benito Juárez (nhn)|Benito Juárez]], tlanahuatiltiani huan tlahtohcatlahtoani. ==Tonalilhuitl== [[Neneuhcāyōtl:Metztli julio|18]] 0rphmaey3gpdce958dktla9a174iei5 Baja California 0 8669 502065 501535 2022-08-03T18:38:05Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NHN]]}} {{P2|[[Tlani California|NCI]]}} {{Tlani}} {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtohcayotl | Tocaitl = Baja California | Chantocaitl = Estado de Baja California | Pamitl = Flag of Baja California.svg | Chimalli = Coat of arms of Baja California.svg | Tlalmachiyotl = Baja California in Mexico.svg | Lema = Cozoltlacatiyan (Cuna de la nación) | Tlacatiyan = {{MEX/nhn}} | Tecuacan = [[Mexicali]] | Hueyaltepetl = [[Tijuana]] | Ixtentli = 71,450 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 29°57′00″N 115°07′00″O | Tepenelihuahcapanca = [[Picacho del Diablo]] | Metros = 3,100 | Chanehqueh = 3 769 020 | CampaChanequeh = 28 | Pozahuacayotl = 52.75 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.8233 {{Ingreso|ingreso=pani}} | CampaIDH = 0.809 | PIB = 86,652 | PPC = 22,961 | Tzintiliztli = [[16 metztli enero]], [[1952]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[Quilihuatlahtolli]], [[Cuimiaitlahtolli]] | Tetlanahuatiani = Marina del Pilar Ávila Olmeda | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 8 | Tlacatocaitl = Baja Californiatlacatl | Onohuayan = | Altepetlahtohcan = [[Altepetlahtohcan ipan Baja California|7]] | UTC = [[UTC]]-8 | USPS = | CodigoISO = MX-BC | Matlatzalan = www.bajacalifornia.gob.mx |}} '''Baja California''' nozo '''Tlahtohcayotl Baja California''' (caxtillantlahtolli: '''Estado de Baja California'''). In [[tlahtohcayotl]] ipan [[Mexico]] ca. [[Mexicali]] itecuacan in Tlahtohcayotl Baja California. Cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[California]], [[Tlahtohcayotl in Cepanca America]], canahpa huitztlampa no [[Baja California Sur]], canahpa tonalquizayampa no [[Sonora]] ihuan [[California ayollohco]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[Pacífico ailhuicatl]]. == Tlaltocayotl == '''Baja California'''. California quihtoznequi ipan caxtillantlahtolli ''Horno Caliente'' ahnozo ''Calida Fonax'' nahuatlahtolcuepa ''Tlani Totoncatexcalli''. ==Teyacanaliztli== Baja California quipia caltetlahtlaniliztli motech teyacanaliztli ipan itecuacan in Mexicali altepetl, tlahtocac tequitini in cihuatlacatzin Marina del Pilar Ávila Olmeda in tetlanahuatiani. {| class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tetlanahuatiani!!Cahuitl |- | Marina del Pilar Ávila Olmeda || 2021-2027 |} === Baja California ixeliuhca === {|class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tlapohualli!!Altepecalpolli!!Altepecalpolli icua |- |001 || [[Ensenada altepetlahtohcayotl|Ensenada]] || [[Ensenada, Baja California|Ensenada]] |- |002 || [[Mexicali altepetlahtohcayotl|Mexicali]] || [[Mexicali]] |- |003 || [[Tecate altepetlahtohcayotl|Tecate]] || [[Tecate]] |- |004 || [[Tijuana altepetlahtohcayotl|Tijuana]] || [[Tijuana]] |- |005 || [[Playas de Rosarito altepetlahtohcayotl|Playas de Rosarito]] || [[Rosarito]] |- |006 || [[San Quintín altepetlahtohcayotl|San Quintín]] || [[San Quintín, Baja California|San Quintín]] |- |007 || [[San Felipe altepetlahtohcayotl, Baja California|San Felipe]] || [[San Felipe, Baja California|San Felipe]] |- |} == Tequitiliztli == [[File:Carignan vineyard.jpg|miniaturadeimagen|200px|left|[[Xocomecatl|Xocomecapixcayotl]] ipan [[Ensenada]].]] Baja California ce tlahtocayotl ipan Mexico. Tlapixcayotl ipan Baja California ca [[cintli]], [[zacacintli]], [[lalaxtli]], [[xalxocotl]], [[ahuacatl]], [[otonlalaxtli]], [[xitomatl]], [[miltomatl]], [[tlalcamohtli]], [[xonacatl]], [[xocomecatl]], ohcequin; xochicualli tlanamaca ohcequin altepemeh ipan tiyanquiztli nozo tiyanquiztiloyan. Nican yeyanyotl tonalli ica quiyahuitl. Baja California tlahtocayotl nohuan pitzopixcayotl, cahuayohpixcayotl, cuacuahuehpixcayotl, pipiyolpixcayotl huan ichcapixcayotl ipan xoxohuic ixtlahuahcan afuera itechpahuic altepetl nozo altemaitl. == Chanehmatiliztli == Ce tlacaliztli itechcopa 3,769,020 chanehqueh (Censo INEGI xihuitl 2020), ica 1,4% ipan altepecalpolli, inic ce densidad 16,54 hab/km². Inin nochintin chanehqueh, 5.952 cihuameh ca (76,33%) huan 6.440 tlacameh cah (51,97%). Ce 23,67% (2.933 chaneh.) In tlacamilqueh, 76,33% (9.459 chaneh.) in altepetlacameh ipan mochi altepeticpac 1.576.259 chanehqueh. {| class="wikitable" |- ! Xihuitl ! Chanehqueh |- | [[2010]] | 3,388,168 |- | [[2020]] | 3,769,020 |- |} ==Temachtiliztli== [[File:FachadaUPBC.jpg|thumb|200px|izquierda|Universidad Politécnica de Baja California.]] In altepetl nican quipia ipan temachtiliztli coconeh xochitlah, inic ce tlamachtiliyan, inic ome tlamachtiloyan, bachillerato, tepochcaltlamachtiloyan huan Hueyi tepochcalli, noihqui in ''Escuela Secundaria'', noyuhqui quipiya in conemeh; pipilton huan cihuapiltin temachtiah ica 96,44 % chanehqueh. Mexicali altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California'', ''Universidad Politécnica de Baja California''. ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Mexicali'', ''Universidad Tecnológica de Mexicali'' huan, ''Instituto Tecnológico de Estudios Superiores de Monterrey Campus Mexicali'', ce pani tlamachtiloyan itech Mexicali altepeticpac. Tijuana altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California Campus Tijuana'', ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Tijuana'', ''Universidad Tecnológica de Tijuana'' huan ''Universidad Iberoamericana Tijuana'', ''Centro de Enseñanza Técnica y Superior'', ce pani tlamachtiloyan itech Tijuana altepeticpac. ==Tequinemiliztli== ===Tequichihualiztli=== [[Īxiptli:Centro Culturale di Tijuana.jpg|thumbnail|250px|right|Centro Cultural Tijuana.]] Tlahtohcayotl Baja California ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlaquitcayotl ipan Tlachihuatlacayatl ipan Baja California tlahtohcayotl; ixquich tlamatocac toltecayotl, yoliztli ipan ahmo tlamatocac toltecayotl iuhqui tlacualiztli, macehualmihtotiztli. ==== Macehualiztli ==== Altepetl Tijuana ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlatquicayotl ipan Tlachiuhcayotl ipan Mexico; ixquich tlamatocac tequichihualiztli in ompa Mexico huitztlampa, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli noyuhqui tlacualiztli, macehualiztli, camanalli itlahcuilol. ====Tlatzohtzonaliztli==== Huehuehcauh cuicayotl ipan iteopanhuan catca in ''musica sacra'', teocuicatl huan itlatzohtzonaliz teocalli ica teopixqueh huan cihuateopixqueh. Miaquin [[cuicayotl]] cah inin Tijuana altepetlahtohcan noyuhqui [[banda]], [[cumbia]], [[balada]] nozo [[tlatlamantic]] tlatzotzonaliz. ===Huehuehtequiyotl itech tlacatlalticpactli=== [[Image:Viaje a las Coronado en Agosto 013.jpg|thumb|left|200px|[[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]].]] * 2005 – '''<span style="color:#32CD32;">Yoliztli</span>''' – [[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]] == Momotlaliztli== [[File:Estadio Caliente 2020.jpg|miniaturadeimagen|250x|''Estadio Caliente'' cualcan ipan Club Tijuana.]] In momotlaliztli ipan Baja California ca ipampa [[neicxitapayolhuiliztli]], [[chiquiuhtapayolhuiliztli]], [[omalacapainaliztli]], tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Nican ca ce autódromo ipan Tijuana, in Fórmula 1 huan quiquiuhpatoltiliztli. Baja California quipiya tlamahuichihuanih ipan momotlaliztli quemeh: xopatiliztli ipan [[Estadio Guaycura]], padel, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, neneloaliztli, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan. '''Ensenada''' *[[Marineros de Ensenada]] (Béisbol) * Pescadores De Ensenada FC (Fútbol) *[[CF Diablos de Ensenada]] (Fútbol) *[[Atlético Ensenada]] (Fútbol) '''Mexicali''' * [[Soles de Mexicali]], juegan en el [[Auditorio del Estado]] (Baloncesto) *[[Águilas de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") *[[Aguiluchos de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") '''Tijuana''' *[[Club Tijuana]] Xolos de Tijuana, juegan en el [[Estadio Caliente]] (neicxitapayolhuiliztli) *[[Toros de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) *[[Tijuana Zonkeys]], juegan en el [[Auditorio Zonkeys]] (Baloncesto) *[[Toritos de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) '''San Quintín''' * [[Freseros de San Quintín]] (Béisbol) '''Rosarito''' *[[Langosteros de Rosarito]] (Béisbol) '''Tecate''' * Cerveceros de Tecate (Béisbol) == No xiquitta == * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == {{Commons|Category:Baja California}} {{Mexico}} [[Neneuhcāyōtl:Quiyotqui tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Baja California]] ncmj160kcslwbp1cp96zk0pa2ha1emh 502066 502065 2022-08-03T18:38:44Z Koatochij 19758 /* Baja California ixeliuhca */ wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NHN]]}} {{P2|[[Tlani California|NCI]]}} {{Tlani}} {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtohcayotl | Tocaitl = Baja California | Chantocaitl = Estado de Baja California | Pamitl = Flag of Baja California.svg | Chimalli = Coat of arms of Baja California.svg | Tlalmachiyotl = Baja California in Mexico.svg | Lema = Cozoltlacatiyan (Cuna de la nación) | Tlacatiyan = {{MEX/nhn}} | Tecuacan = [[Mexicali]] | Hueyaltepetl = [[Tijuana]] | Ixtentli = 71,450 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 29°57′00″N 115°07′00″O | Tepenelihuahcapanca = [[Picacho del Diablo]] | Metros = 3,100 | Chanehqueh = 3 769 020 | CampaChanequeh = 28 | Pozahuacayotl = 52.75 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.8233 {{Ingreso|ingreso=pani}} | CampaIDH = 0.809 | PIB = 86,652 | PPC = 22,961 | Tzintiliztli = [[16 metztli enero]], [[1952]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[Quilihuatlahtolli]], [[Cuimiaitlahtolli]] | Tetlanahuatiani = Marina del Pilar Ávila Olmeda | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 8 | Tlacatocaitl = Baja Californiatlacatl | Onohuayan = | Altepetlahtohcan = [[Altepetlahtohcan ipan Baja California|7]] | UTC = [[UTC]]-8 | USPS = | CodigoISO = MX-BC | Matlatzalan = www.bajacalifornia.gob.mx |}} '''Baja California''' nozo '''Tlahtohcayotl Baja California''' (caxtillantlahtolli: '''Estado de Baja California'''). In [[tlahtohcayotl]] ipan [[Mexico]] ca. [[Mexicali]] itecuacan in Tlahtohcayotl Baja California. Cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[California]], [[Tlahtohcayotl in Cepanca America]], canahpa huitztlampa no [[Baja California Sur]], canahpa tonalquizayampa no [[Sonora]] ihuan [[California ayollohco]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[Pacífico ailhuicatl]]. == Tlaltocayotl == '''Baja California'''. California quihtoznequi ipan caxtillantlahtolli ''Horno Caliente'' ahnozo ''Calida Fonax'' nahuatlahtolcuepa ''Tlani Totoncatexcalli''. ==Teyacanaliztli== Baja California quipia caltetlahtlaniliztli motech teyacanaliztli ipan itecuacan in Mexicali altepetl, tlahtocac tequitini in cihuatlacatzin Marina del Pilar Ávila Olmeda in tetlanahuatiani. {| class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tetlanahuatiani!!Cahuitl |- | Marina del Pilar Ávila Olmeda || 2021-2027 |} === Baja California ixeliuhca === {|class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tlapohualli!!Altepecalpolli!!Altepecalpolli icua |- |001 || [[Ensenada altepetlahtohcan|Ensenada]] || [[Ensenada, Baja California|Ensenada]] |- |002 || [[Mexicali altepetlahtohcan|Mexicali]] || [[Mexicali]] |- |003 || [[Tecate altepetlahtohcan|Tecate]] || [[Tecate]] |- |004 || [[Tijuana altepetlahtohcan|Tijuana]] || [[Tijuana]] |- |005 || [[Playas de Rosarito altepetlahtohcan|Playas de Rosarito]] || [[Rosarito]] |- |006 || [[San Quintín altepetlahtohcan|San Quintín]] || [[San Quintín, Baja California|San Quintín]] |- |007 || [[San Felipe altepetlahtohcan, Baja California|San Felipe]] || [[San Felipe, Baja California|San Felipe]] |- |} == Tequitiliztli == [[File:Carignan vineyard.jpg|miniaturadeimagen|200px|left|[[Xocomecatl|Xocomecapixcayotl]] ipan [[Ensenada]].]] Baja California ce tlahtocayotl ipan Mexico. Tlapixcayotl ipan Baja California ca [[cintli]], [[zacacintli]], [[lalaxtli]], [[xalxocotl]], [[ahuacatl]], [[otonlalaxtli]], [[xitomatl]], [[miltomatl]], [[tlalcamohtli]], [[xonacatl]], [[xocomecatl]], ohcequin; xochicualli tlanamaca ohcequin altepemeh ipan tiyanquiztli nozo tiyanquiztiloyan. Nican yeyanyotl tonalli ica quiyahuitl. Baja California tlahtocayotl nohuan pitzopixcayotl, cahuayohpixcayotl, cuacuahuehpixcayotl, pipiyolpixcayotl huan ichcapixcayotl ipan xoxohuic ixtlahuahcan afuera itechpahuic altepetl nozo altemaitl. == Chanehmatiliztli == Ce tlacaliztli itechcopa 3,769,020 chanehqueh (Censo INEGI xihuitl 2020), ica 1,4% ipan altepecalpolli, inic ce densidad 16,54 hab/km². Inin nochintin chanehqueh, 5.952 cihuameh ca (76,33%) huan 6.440 tlacameh cah (51,97%). Ce 23,67% (2.933 chaneh.) In tlacamilqueh, 76,33% (9.459 chaneh.) in altepetlacameh ipan mochi altepeticpac 1.576.259 chanehqueh. {| class="wikitable" |- ! Xihuitl ! Chanehqueh |- | [[2010]] | 3,388,168 |- | [[2020]] | 3,769,020 |- |} ==Temachtiliztli== [[File:FachadaUPBC.jpg|thumb|200px|izquierda|Universidad Politécnica de Baja California.]] In altepetl nican quipia ipan temachtiliztli coconeh xochitlah, inic ce tlamachtiliyan, inic ome tlamachtiloyan, bachillerato, tepochcaltlamachtiloyan huan Hueyi tepochcalli, noihqui in ''Escuela Secundaria'', noyuhqui quipiya in conemeh; pipilton huan cihuapiltin temachtiah ica 96,44 % chanehqueh. Mexicali altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California'', ''Universidad Politécnica de Baja California''. ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Mexicali'', ''Universidad Tecnológica de Mexicali'' huan, ''Instituto Tecnológico de Estudios Superiores de Monterrey Campus Mexicali'', ce pani tlamachtiloyan itech Mexicali altepeticpac. Tijuana altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California Campus Tijuana'', ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Tijuana'', ''Universidad Tecnológica de Tijuana'' huan ''Universidad Iberoamericana Tijuana'', ''Centro de Enseñanza Técnica y Superior'', ce pani tlamachtiloyan itech Tijuana altepeticpac. ==Tequinemiliztli== ===Tequichihualiztli=== [[Īxiptli:Centro Culturale di Tijuana.jpg|thumbnail|250px|right|Centro Cultural Tijuana.]] Tlahtohcayotl Baja California ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlaquitcayotl ipan Tlachihuatlacayatl ipan Baja California tlahtohcayotl; ixquich tlamatocac toltecayotl, yoliztli ipan ahmo tlamatocac toltecayotl iuhqui tlacualiztli, macehualmihtotiztli. ==== Macehualiztli ==== Altepetl Tijuana ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlatquicayotl ipan Tlachiuhcayotl ipan Mexico; ixquich tlamatocac tequichihualiztli in ompa Mexico huitztlampa, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli noyuhqui tlacualiztli, macehualiztli, camanalli itlahcuilol. ====Tlatzohtzonaliztli==== Huehuehcauh cuicayotl ipan iteopanhuan catca in ''musica sacra'', teocuicatl huan itlatzohtzonaliz teocalli ica teopixqueh huan cihuateopixqueh. Miaquin [[cuicayotl]] cah inin Tijuana altepetlahtohcan noyuhqui [[banda]], [[cumbia]], [[balada]] nozo [[tlatlamantic]] tlatzotzonaliz. ===Huehuehtequiyotl itech tlacatlalticpactli=== [[Image:Viaje a las Coronado en Agosto 013.jpg|thumb|left|200px|[[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]].]] * 2005 – '''<span style="color:#32CD32;">Yoliztli</span>''' – [[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]] == Momotlaliztli== [[File:Estadio Caliente 2020.jpg|miniaturadeimagen|250x|''Estadio Caliente'' cualcan ipan Club Tijuana.]] In momotlaliztli ipan Baja California ca ipampa [[neicxitapayolhuiliztli]], [[chiquiuhtapayolhuiliztli]], [[omalacapainaliztli]], tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Nican ca ce autódromo ipan Tijuana, in Fórmula 1 huan quiquiuhpatoltiliztli. Baja California quipiya tlamahuichihuanih ipan momotlaliztli quemeh: xopatiliztli ipan [[Estadio Guaycura]], padel, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, neneloaliztli, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan. '''Ensenada''' *[[Marineros de Ensenada]] (Béisbol) * Pescadores De Ensenada FC (Fútbol) *[[CF Diablos de Ensenada]] (Fútbol) *[[Atlético Ensenada]] (Fútbol) '''Mexicali''' * [[Soles de Mexicali]], juegan en el [[Auditorio del Estado]] (Baloncesto) *[[Águilas de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") *[[Aguiluchos de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") '''Tijuana''' *[[Club Tijuana]] Xolos de Tijuana, juegan en el [[Estadio Caliente]] (neicxitapayolhuiliztli) *[[Toros de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) *[[Tijuana Zonkeys]], juegan en el [[Auditorio Zonkeys]] (Baloncesto) *[[Toritos de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) '''San Quintín''' * [[Freseros de San Quintín]] (Béisbol) '''Rosarito''' *[[Langosteros de Rosarito]] (Béisbol) '''Tecate''' * Cerveceros de Tecate (Béisbol) == No xiquitta == * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == {{Commons|Category:Baja California}} {{Mexico}} [[Neneuhcāyōtl:Quiyotqui tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Baja California]] 4kxgk4rlutqoc000g14kc2quv0m9i1z 502067 502066 2022-08-03T18:40:28Z Koatochij 19758 /* Tlaltocayotl */ wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NHN]]}} {{P2|[[Tlani California|NCI]]}} {{Tlani}} {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtohcayotl | Tocaitl = Baja California | Chantocaitl = Estado de Baja California | Pamitl = Flag of Baja California.svg | Chimalli = Coat of arms of Baja California.svg | Tlalmachiyotl = Baja California in Mexico.svg | Lema = Cozoltlacatiyan (Cuna de la nación) | Tlacatiyan = {{MEX/nhn}} | Tecuacan = [[Mexicali]] | Hueyaltepetl = [[Tijuana]] | Ixtentli = 71,450 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 29°57′00″N 115°07′00″O | Tepenelihuahcapanca = [[Picacho del Diablo]] | Metros = 3,100 | Chanehqueh = 3 769 020 | CampaChanequeh = 28 | Pozahuacayotl = 52.75 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.8233 {{Ingreso|ingreso=pani}} | CampaIDH = 0.809 | PIB = 86,652 | PPC = 22,961 | Tzintiliztli = [[16 metztli enero]], [[1952]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[Quilihuatlahtolli]], [[Cuimiaitlahtolli]] | Tetlanahuatiani = Marina del Pilar Ávila Olmeda | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 8 | Tlacatocaitl = Baja Californiatlacatl | Onohuayan = | Altepetlahtohcan = [[Altepetlahtohcan ipan Baja California|7]] | UTC = [[UTC]]-8 | USPS = | CodigoISO = MX-BC | Matlatzalan = www.bajacalifornia.gob.mx |}} '''Baja California''' nozo '''Tlahtohcayotl Baja California''' (caxtillantlahtolli: '''Estado de Baja California'''). In [[tlahtohcayotl]] ipan [[Mexico]] ca. [[Mexicali]] itecuacan in Tlahtohcayotl Baja California. Cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[California]], [[Tlahtohcayotl in Cepanca America]], canahpa huitztlampa no [[Baja California Sur]], canahpa tonalquizayampa no [[Sonora]] ihuan [[California ayollohco]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[Pacífico ailhuicatl]]. == Tlaltocayotl == '''Baja California'''. California quihtoznequi ipan caxtillantlahtolli ''Horno Caliente'' ahnozo ''Calida Fonax'' nahuatlahtolcuepa ''Tlani Totoncatexcalli''. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl ==Teyacanaliztli== Baja California quipia caltetlahtlaniliztli motech teyacanaliztli ipan itecuacan in Mexicali altepetl, tlahtocac tequitini in cihuatlacatzin Marina del Pilar Ávila Olmeda in tetlanahuatiani. {| class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tetlanahuatiani!!Cahuitl |- | Marina del Pilar Ávila Olmeda || 2021-2027 |} === Baja California ixeliuhca === {|class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tlapohualli!!Altepecalpolli!!Altepecalpolli icua |- |001 || [[Ensenada altepetlahtohcan|Ensenada]] || [[Ensenada, Baja California|Ensenada]] |- |002 || [[Mexicali altepetlahtohcan|Mexicali]] || [[Mexicali]] |- |003 || [[Tecate altepetlahtohcan|Tecate]] || [[Tecate]] |- |004 || [[Tijuana altepetlahtohcan|Tijuana]] || [[Tijuana]] |- |005 || [[Playas de Rosarito altepetlahtohcan|Playas de Rosarito]] || [[Rosarito]] |- |006 || [[San Quintín altepetlahtohcan|San Quintín]] || [[San Quintín, Baja California|San Quintín]] |- |007 || [[San Felipe altepetlahtohcan, Baja California|San Felipe]] || [[San Felipe, Baja California|San Felipe]] |- |} == Tequitiliztli == [[File:Carignan vineyard.jpg|miniaturadeimagen|200px|left|[[Xocomecatl|Xocomecapixcayotl]] ipan [[Ensenada]].]] Baja California ce tlahtocayotl ipan Mexico. Tlapixcayotl ipan Baja California ca [[cintli]], [[zacacintli]], [[lalaxtli]], [[xalxocotl]], [[ahuacatl]], [[otonlalaxtli]], [[xitomatl]], [[miltomatl]], [[tlalcamohtli]], [[xonacatl]], [[xocomecatl]], ohcequin; xochicualli tlanamaca ohcequin altepemeh ipan tiyanquiztli nozo tiyanquiztiloyan. Nican yeyanyotl tonalli ica quiyahuitl. Baja California tlahtocayotl nohuan pitzopixcayotl, cahuayohpixcayotl, cuacuahuehpixcayotl, pipiyolpixcayotl huan ichcapixcayotl ipan xoxohuic ixtlahuahcan afuera itechpahuic altepetl nozo altemaitl. == Chanehmatiliztli == Ce tlacaliztli itechcopa 3,769,020 chanehqueh (Censo INEGI xihuitl 2020), ica 1,4% ipan altepecalpolli, inic ce densidad 16,54 hab/km². Inin nochintin chanehqueh, 5.952 cihuameh ca (76,33%) huan 6.440 tlacameh cah (51,97%). Ce 23,67% (2.933 chaneh.) In tlacamilqueh, 76,33% (9.459 chaneh.) in altepetlacameh ipan mochi altepeticpac 1.576.259 chanehqueh. {| class="wikitable" |- ! Xihuitl ! Chanehqueh |- | [[2010]] | 3,388,168 |- | [[2020]] | 3,769,020 |- |} ==Temachtiliztli== [[File:FachadaUPBC.jpg|thumb|200px|izquierda|Universidad Politécnica de Baja California.]] In altepetl nican quipia ipan temachtiliztli coconeh xochitlah, inic ce tlamachtiliyan, inic ome tlamachtiloyan, bachillerato, tepochcaltlamachtiloyan huan Hueyi tepochcalli, noihqui in ''Escuela Secundaria'', noyuhqui quipiya in conemeh; pipilton huan cihuapiltin temachtiah ica 96,44 % chanehqueh. Mexicali altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California'', ''Universidad Politécnica de Baja California''. ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Mexicali'', ''Universidad Tecnológica de Mexicali'' huan, ''Instituto Tecnológico de Estudios Superiores de Monterrey Campus Mexicali'', ce pani tlamachtiloyan itech Mexicali altepeticpac. Tijuana altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California Campus Tijuana'', ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Tijuana'', ''Universidad Tecnológica de Tijuana'' huan ''Universidad Iberoamericana Tijuana'', ''Centro de Enseñanza Técnica y Superior'', ce pani tlamachtiloyan itech Tijuana altepeticpac. ==Tequinemiliztli== ===Tequichihualiztli=== [[Īxiptli:Centro Culturale di Tijuana.jpg|thumbnail|250px|right|Centro Cultural Tijuana.]] Tlahtohcayotl Baja California ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlaquitcayotl ipan Tlachihuatlacayatl ipan Baja California tlahtohcayotl; ixquich tlamatocac toltecayotl, yoliztli ipan ahmo tlamatocac toltecayotl iuhqui tlacualiztli, macehualmihtotiztli. ==== Macehualiztli ==== Altepetl Tijuana ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlatquicayotl ipan Tlachiuhcayotl ipan Mexico; ixquich tlamatocac tequichihualiztli in ompa Mexico huitztlampa, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli noyuhqui tlacualiztli, macehualiztli, camanalli itlahcuilol. ====Tlatzohtzonaliztli==== Huehuehcauh cuicayotl ipan iteopanhuan catca in ''musica sacra'', teocuicatl huan itlatzohtzonaliz teocalli ica teopixqueh huan cihuateopixqueh. Miaquin [[cuicayotl]] cah inin Tijuana altepetlahtohcan noyuhqui [[banda]], [[cumbia]], [[balada]] nozo [[tlatlamantic]] tlatzotzonaliz. ===Huehuehtequiyotl itech tlacatlalticpactli=== [[Image:Viaje a las Coronado en Agosto 013.jpg|thumb|left|200px|[[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]].]] * 2005 – '''<span style="color:#32CD32;">Yoliztli</span>''' – [[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]] == Momotlaliztli== [[File:Estadio Caliente 2020.jpg|miniaturadeimagen|250x|''Estadio Caliente'' cualcan ipan Club Tijuana.]] In momotlaliztli ipan Baja California ca ipampa [[neicxitapayolhuiliztli]], [[chiquiuhtapayolhuiliztli]], [[omalacapainaliztli]], tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Nican ca ce autódromo ipan Tijuana, in Fórmula 1 huan quiquiuhpatoltiliztli. Baja California quipiya tlamahuichihuanih ipan momotlaliztli quemeh: xopatiliztli ipan [[Estadio Guaycura]], padel, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, neneloaliztli, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan. '''Ensenada''' *[[Marineros de Ensenada]] (Béisbol) * Pescadores De Ensenada FC (Fútbol) *[[CF Diablos de Ensenada]] (Fútbol) *[[Atlético Ensenada]] (Fútbol) '''Mexicali''' * [[Soles de Mexicali]], juegan en el [[Auditorio del Estado]] (Baloncesto) *[[Águilas de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") *[[Aguiluchos de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") '''Tijuana''' *[[Club Tijuana]] Xolos de Tijuana, juegan en el [[Estadio Caliente]] (neicxitapayolhuiliztli) *[[Toros de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) *[[Tijuana Zonkeys]], juegan en el [[Auditorio Zonkeys]] (Baloncesto) *[[Toritos de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) '''San Quintín''' * [[Freseros de San Quintín]] (Béisbol) '''Rosarito''' *[[Langosteros de Rosarito]] (Béisbol) '''Tecate''' * Cerveceros de Tecate (Béisbol) == No xiquitta == * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == {{Commons|Category:Baja California}} {{Mexico}} [[Neneuhcāyōtl:Quiyotqui tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Baja California]] ccdoh3if2xya1d1mqz9jh5xa68qcus0 502068 502067 2022-08-03T18:41:07Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NHN]]}} {{P2|[[Tlani California|NCI]]}} {{Tlani}} {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtohcayotl | Tocaitl = Baja California | Chantocaitl = Estado de Baja California | Pamitl = Flag of Baja California.svg | Chimalli = Coat of arms of Baja California.svg | Tlalmachiyotl = Baja California in Mexico.svg | Lema = Cozoltlacatiyan (Cuna de la nación) | Tlacatiyan = {{MEX/nhn}} | Tecuacan = [[Mexicali]] | Hueyaltepetl = [[Tijuana]] | Ixtentli = 71,450 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 29°57′00″N 115°07′00″O | Tepenelihuahcapanca = [[Picacho del Diablo]] | Metros = 3,100 | Chanehqueh = 3 769 020 | CampaChanequeh = 28 | Pozahuacayotl = 52.75 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.8233 {{Ingreso|ingreso=pani}} | CampaIDH = 0.809 | PIB = 86,652 | PPC = 22,961 | Tzintiliztli = [[16 metztli enero]], [[1952]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[Quilihuatlahtolli]], [[Cuimiaitlahtolli]] | Tetlanahuatiani = Marina del Pilar Ávila Olmeda | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 8 | Tlacatocaitl = Baja Californiatlacatl | Onohuayan = | Altepetlahtohcan = [[Altepetlahtohcan ipan Baja California|7]] | UTC = [[UTC]]-8 | USPS = | CodigoISO = MX-BC | Matlatzalan = www.bajacalifornia.gob.mx |}} '''Baja California''' nozo '''Tlahtohcayotl Baja California''' (caxtillantlahtolli: '''Estado de Baja California'''). In [[tlahtohcayotl]] ipan [[Mexico]] ca. [[Mexicali]] itecuacan in Tlahtohcayotl Baja California. Cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[California]], [[Tlahtohcayotl in Cepanca America]], canahpa huitztlampa no [[Baja California Sur]], canahpa tonalquizayampa no [[Sonora]] ihuan [[California ayollohco]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[Pacífico ailhuicatl]]. == Tlaltocayotl == '''Baja California'''. California quihtoznequi ipan caxtillantlahtolli ''Horno Caliente'' ahnozo ''Calida Fonax'' nahuatlahtolcuepa ''Tlani Totoncatexcalli''. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl, cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[California]], [[Tlahtohcayotl in Cepanca America]], canahpa huitztlampa no [[Baja California Sur]], canahpa tonalquizayampa no [[Sonora]] ihuan [[California ayollohco]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[Pacífico ailhuicatl]]. ==Teyacanaliztli== Baja California quipia caltetlahtlaniliztli motech teyacanaliztli ipan itecuacan in Mexicali altepetl, tlahtocac tequitini in cihuatlacatzin Marina del Pilar Ávila Olmeda in tetlanahuatiani. {| class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tetlanahuatiani!!Cahuitl |- | Marina del Pilar Ávila Olmeda || 2021-2027 |} === Baja California ixeliuhca === {|class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tlapohualli!!Altepecalpolli!!Altepecalpolli icua |- |001 || [[Ensenada altepetlahtohcan|Ensenada]] || [[Ensenada, Baja California|Ensenada]] |- |002 || [[Mexicali altepetlahtohcan|Mexicali]] || [[Mexicali]] |- |003 || [[Tecate altepetlahtohcan|Tecate]] || [[Tecate]] |- |004 || [[Tijuana altepetlahtohcan|Tijuana]] || [[Tijuana]] |- |005 || [[Playas de Rosarito altepetlahtohcan|Playas de Rosarito]] || [[Rosarito]] |- |006 || [[San Quintín altepetlahtohcan|San Quintín]] || [[San Quintín, Baja California|San Quintín]] |- |007 || [[San Felipe altepetlahtohcan, Baja California|San Felipe]] || [[San Felipe, Baja California|San Felipe]] |- |} == Tequitiliztli == [[File:Carignan vineyard.jpg|miniaturadeimagen|200px|left|[[Xocomecatl|Xocomecapixcayotl]] ipan [[Ensenada]].]] Baja California ce tlahtocayotl ipan Mexico. Tlapixcayotl ipan Baja California ca [[cintli]], [[zacacintli]], [[lalaxtli]], [[xalxocotl]], [[ahuacatl]], [[otonlalaxtli]], [[xitomatl]], [[miltomatl]], [[tlalcamohtli]], [[xonacatl]], [[xocomecatl]], ohcequin; xochicualli tlanamaca ohcequin altepemeh ipan tiyanquiztli nozo tiyanquiztiloyan. Nican yeyanyotl tonalli ica quiyahuitl. Baja California tlahtocayotl nohuan pitzopixcayotl, cahuayohpixcayotl, cuacuahuehpixcayotl, pipiyolpixcayotl huan ichcapixcayotl ipan xoxohuic ixtlahuahcan afuera itechpahuic altepetl nozo altemaitl. == Chanehmatiliztli == Ce tlacaliztli itechcopa 3,769,020 chanehqueh (Censo INEGI xihuitl 2020), ica 1,4% ipan altepecalpolli, inic ce densidad 16,54 hab/km². Inin nochintin chanehqueh, 5.952 cihuameh ca (76,33%) huan 6.440 tlacameh cah (51,97%). Ce 23,67% (2.933 chaneh.) In tlacamilqueh, 76,33% (9.459 chaneh.) in altepetlacameh ipan mochi altepeticpac 1.576.259 chanehqueh. {| class="wikitable" |- ! Xihuitl ! Chanehqueh |- | [[2010]] | 3,388,168 |- | [[2020]] | 3,769,020 |- |} ==Temachtiliztli== [[File:FachadaUPBC.jpg|thumb|200px|izquierda|Universidad Politécnica de Baja California.]] In altepetl nican quipia ipan temachtiliztli coconeh xochitlah, inic ce tlamachtiliyan, inic ome tlamachtiloyan, bachillerato, tepochcaltlamachtiloyan huan Hueyi tepochcalli, noihqui in ''Escuela Secundaria'', noyuhqui quipiya in conemeh; pipilton huan cihuapiltin temachtiah ica 96,44 % chanehqueh. Mexicali altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California'', ''Universidad Politécnica de Baja California''. ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Mexicali'', ''Universidad Tecnológica de Mexicali'' huan, ''Instituto Tecnológico de Estudios Superiores de Monterrey Campus Mexicali'', ce pani tlamachtiloyan itech Mexicali altepeticpac. Tijuana altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California Campus Tijuana'', ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Tijuana'', ''Universidad Tecnológica de Tijuana'' huan ''Universidad Iberoamericana Tijuana'', ''Centro de Enseñanza Técnica y Superior'', ce pani tlamachtiloyan itech Tijuana altepeticpac. ==Tequinemiliztli== ===Tequichihualiztli=== [[Īxiptli:Centro Culturale di Tijuana.jpg|thumbnail|250px|right|Centro Cultural Tijuana.]] Tlahtohcayotl Baja California ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlaquitcayotl ipan Tlachihuatlacayatl ipan Baja California tlahtohcayotl; ixquich tlamatocac toltecayotl, yoliztli ipan ahmo tlamatocac toltecayotl iuhqui tlacualiztli, macehualmihtotiztli. ==== Macehualiztli ==== Altepetl Tijuana ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlatquicayotl ipan Tlachiuhcayotl ipan Mexico; ixquich tlamatocac tequichihualiztli in ompa Mexico huitztlampa, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli noyuhqui tlacualiztli, macehualiztli, camanalli itlahcuilol. ====Tlatzohtzonaliztli==== Huehuehcauh cuicayotl ipan iteopanhuan catca in ''musica sacra'', teocuicatl huan itlatzohtzonaliz teocalli ica teopixqueh huan cihuateopixqueh. Miaquin [[cuicayotl]] cah inin Tijuana altepetlahtohcan noyuhqui [[banda]], [[cumbia]], [[balada]] nozo [[tlatlamantic]] tlatzotzonaliz. ===Huehuehtequiyotl itech tlacatlalticpactli=== [[Image:Viaje a las Coronado en Agosto 013.jpg|thumb|left|200px|[[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]].]] * 2005 – '''<span style="color:#32CD32;">Yoliztli</span>''' – [[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]] == Momotlaliztli== [[File:Estadio Caliente 2020.jpg|miniaturadeimagen|250x|''Estadio Caliente'' cualcan ipan Club Tijuana.]] In momotlaliztli ipan Baja California ca ipampa [[neicxitapayolhuiliztli]], [[chiquiuhtapayolhuiliztli]], [[omalacapainaliztli]], tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Nican ca ce autódromo ipan Tijuana, in Fórmula 1 huan quiquiuhpatoltiliztli. Baja California quipiya tlamahuichihuanih ipan momotlaliztli quemeh: xopatiliztli ipan [[Estadio Guaycura]], padel, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, neneloaliztli, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan. '''Ensenada''' *[[Marineros de Ensenada]] (Béisbol) * Pescadores De Ensenada FC (Fútbol) *[[CF Diablos de Ensenada]] (Fútbol) *[[Atlético Ensenada]] (Fútbol) '''Mexicali''' * [[Soles de Mexicali]], juegan en el [[Auditorio del Estado]] (Baloncesto) *[[Águilas de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") *[[Aguiluchos de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") '''Tijuana''' *[[Club Tijuana]] Xolos de Tijuana, juegan en el [[Estadio Caliente]] (neicxitapayolhuiliztli) *[[Toros de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) *[[Tijuana Zonkeys]], juegan en el [[Auditorio Zonkeys]] (Baloncesto) *[[Toritos de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) '''San Quintín''' * [[Freseros de San Quintín]] (Béisbol) '''Rosarito''' *[[Langosteros de Rosarito]] (Béisbol) '''Tecate''' * Cerveceros de Tecate (Béisbol) == No xiquitta == * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == {{Commons|Category:Baja California}} {{Mexico}} [[Neneuhcāyōtl:Quiyotqui tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Baja California]] l748ksb9hablw0zwqft74s99ybsckf6 502069 502068 2022-08-03T18:41:41Z Koatochij 19758 /* Tlalticpacmatiliztli */ wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NHN]]}} {{P2|[[Tlani California|NCI]]}} {{Tlani}} {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtohcayotl | Tocaitl = Baja California | Chantocaitl = Estado de Baja California | Pamitl = Flag of Baja California.svg | Chimalli = Coat of arms of Baja California.svg | Tlalmachiyotl = Baja California in Mexico.svg | Lema = Cozoltlacatiyan (Cuna de la nación) | Tlacatiyan = {{MEX/nhn}} | Tecuacan = [[Mexicali]] | Hueyaltepetl = [[Tijuana]] | Ixtentli = 71,450 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 29°57′00″N 115°07′00″O | Tepenelihuahcapanca = [[Picacho del Diablo]] | Metros = 3,100 | Chanehqueh = 3 769 020 | CampaChanequeh = 28 | Pozahuacayotl = 52.75 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.8233 {{Ingreso|ingreso=pani}} | CampaIDH = 0.809 | PIB = 86,652 | PPC = 22,961 | Tzintiliztli = [[16 metztli enero]], [[1952]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[Quilihuatlahtolli]], [[Cuimiaitlahtolli]] | Tetlanahuatiani = Marina del Pilar Ávila Olmeda | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 8 | Tlacatocaitl = Baja Californiatlacatl | Onohuayan = | Altepetlahtohcan = [[Altepetlahtohcan ipan Baja California|7]] | UTC = [[UTC]]-8 | USPS = | CodigoISO = MX-BC | Matlatzalan = www.bajacalifornia.gob.mx |}} '''Baja California''' nozo '''Tlahtohcayotl Baja California''' (caxtillantlahtolli: '''Estado de Baja California'''). In [[tlahtohcayotl]] ipan [[Mexico]] ca. [[Mexicali]] itecuacan in Tlahtohcayotl Baja California. Cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[California]], [[Tlahtohcayotl in Cepanca America]], canahpa huitztlampa no [[Baja California Sur]], canahpa tonalquizayampa no [[Sonora]] ihuan [[California ayollohco]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[Pacífico ailhuicatl]]. == Tlaltocayotl == '''Baja California'''. California quihtoznequi ipan caxtillantlahtolli ''Horno Caliente'' ahnozo ''Calida Fonax'' nahuatlahtolcuepa ''Tlani Totoncatexcalli''. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl, cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[California]] huan [[Arizona]], [[Tlahtohcayotl in Cepanca America]], canahpa huitztlampa no [[Baja California Sur]], canahpa tonalquizayampa no [[Sonora]] ihuan [[California ayollohco]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[Pacífico ailhuicatl]]. ==Teyacanaliztli== Baja California quipia caltetlahtlaniliztli motech teyacanaliztli ipan itecuacan in Mexicali altepetl, tlahtocac tequitini in cihuatlacatzin Marina del Pilar Ávila Olmeda in tetlanahuatiani. {| class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tetlanahuatiani!!Cahuitl |- | Marina del Pilar Ávila Olmeda || 2021-2027 |} === Baja California ixeliuhca === {|class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tlapohualli!!Altepecalpolli!!Altepecalpolli icua |- |001 || [[Ensenada altepetlahtohcan|Ensenada]] || [[Ensenada, Baja California|Ensenada]] |- |002 || [[Mexicali altepetlahtohcan|Mexicali]] || [[Mexicali]] |- |003 || [[Tecate altepetlahtohcan|Tecate]] || [[Tecate]] |- |004 || [[Tijuana altepetlahtohcan|Tijuana]] || [[Tijuana]] |- |005 || [[Playas de Rosarito altepetlahtohcan|Playas de Rosarito]] || [[Rosarito]] |- |006 || [[San Quintín altepetlahtohcan|San Quintín]] || [[San Quintín, Baja California|San Quintín]] |- |007 || [[San Felipe altepetlahtohcan, Baja California|San Felipe]] || [[San Felipe, Baja California|San Felipe]] |- |} == Tequitiliztli == [[File:Carignan vineyard.jpg|miniaturadeimagen|200px|left|[[Xocomecatl|Xocomecapixcayotl]] ipan [[Ensenada]].]] Baja California ce tlahtocayotl ipan Mexico. Tlapixcayotl ipan Baja California ca [[cintli]], [[zacacintli]], [[lalaxtli]], [[xalxocotl]], [[ahuacatl]], [[otonlalaxtli]], [[xitomatl]], [[miltomatl]], [[tlalcamohtli]], [[xonacatl]], [[xocomecatl]], ohcequin; xochicualli tlanamaca ohcequin altepemeh ipan tiyanquiztli nozo tiyanquiztiloyan. Nican yeyanyotl tonalli ica quiyahuitl. Baja California tlahtocayotl nohuan pitzopixcayotl, cahuayohpixcayotl, cuacuahuehpixcayotl, pipiyolpixcayotl huan ichcapixcayotl ipan xoxohuic ixtlahuahcan afuera itechpahuic altepetl nozo altemaitl. == Chanehmatiliztli == Ce tlacaliztli itechcopa 3,769,020 chanehqueh (Censo INEGI xihuitl 2020), ica 1,4% ipan altepecalpolli, inic ce densidad 16,54 hab/km². Inin nochintin chanehqueh, 5.952 cihuameh ca (76,33%) huan 6.440 tlacameh cah (51,97%). Ce 23,67% (2.933 chaneh.) In tlacamilqueh, 76,33% (9.459 chaneh.) in altepetlacameh ipan mochi altepeticpac 1.576.259 chanehqueh. {| class="wikitable" |- ! Xihuitl ! Chanehqueh |- | [[2010]] | 3,388,168 |- | [[2020]] | 3,769,020 |- |} ==Temachtiliztli== [[File:FachadaUPBC.jpg|thumb|200px|izquierda|Universidad Politécnica de Baja California.]] In altepetl nican quipia ipan temachtiliztli coconeh xochitlah, inic ce tlamachtiliyan, inic ome tlamachtiloyan, bachillerato, tepochcaltlamachtiloyan huan Hueyi tepochcalli, noihqui in ''Escuela Secundaria'', noyuhqui quipiya in conemeh; pipilton huan cihuapiltin temachtiah ica 96,44 % chanehqueh. Mexicali altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California'', ''Universidad Politécnica de Baja California''. ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Mexicali'', ''Universidad Tecnológica de Mexicali'' huan, ''Instituto Tecnológico de Estudios Superiores de Monterrey Campus Mexicali'', ce pani tlamachtiloyan itech Mexicali altepeticpac. Tijuana altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California Campus Tijuana'', ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Tijuana'', ''Universidad Tecnológica de Tijuana'' huan ''Universidad Iberoamericana Tijuana'', ''Centro de Enseñanza Técnica y Superior'', ce pani tlamachtiloyan itech Tijuana altepeticpac. ==Tequinemiliztli== ===Tequichihualiztli=== [[Īxiptli:Centro Culturale di Tijuana.jpg|thumbnail|250px|right|Centro Cultural Tijuana.]] Tlahtohcayotl Baja California ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlaquitcayotl ipan Tlachihuatlacayatl ipan Baja California tlahtohcayotl; ixquich tlamatocac toltecayotl, yoliztli ipan ahmo tlamatocac toltecayotl iuhqui tlacualiztli, macehualmihtotiztli. ==== Macehualiztli ==== Altepetl Tijuana ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlatquicayotl ipan Tlachiuhcayotl ipan Mexico; ixquich tlamatocac tequichihualiztli in ompa Mexico huitztlampa, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli noyuhqui tlacualiztli, macehualiztli, camanalli itlahcuilol. ====Tlatzohtzonaliztli==== Huehuehcauh cuicayotl ipan iteopanhuan catca in ''musica sacra'', teocuicatl huan itlatzohtzonaliz teocalli ica teopixqueh huan cihuateopixqueh. Miaquin [[cuicayotl]] cah inin Tijuana altepetlahtohcan noyuhqui [[banda]], [[cumbia]], [[balada]] nozo [[tlatlamantic]] tlatzotzonaliz. ===Huehuehtequiyotl itech tlacatlalticpactli=== [[Image:Viaje a las Coronado en Agosto 013.jpg|thumb|left|200px|[[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]].]] * 2005 – '''<span style="color:#32CD32;">Yoliztli</span>''' – [[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]] == Momotlaliztli== [[File:Estadio Caliente 2020.jpg|miniaturadeimagen|250x|''Estadio Caliente'' cualcan ipan Club Tijuana.]] In momotlaliztli ipan Baja California ca ipampa [[neicxitapayolhuiliztli]], [[chiquiuhtapayolhuiliztli]], [[omalacapainaliztli]], tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Nican ca ce autódromo ipan Tijuana, in Fórmula 1 huan quiquiuhpatoltiliztli. Baja California quipiya tlamahuichihuanih ipan momotlaliztli quemeh: xopatiliztli ipan [[Estadio Guaycura]], padel, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, neneloaliztli, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan. '''Ensenada''' *[[Marineros de Ensenada]] (Béisbol) * Pescadores De Ensenada FC (Fútbol) *[[CF Diablos de Ensenada]] (Fútbol) *[[Atlético Ensenada]] (Fútbol) '''Mexicali''' * [[Soles de Mexicali]], juegan en el [[Auditorio del Estado]] (Baloncesto) *[[Águilas de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") *[[Aguiluchos de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") '''Tijuana''' *[[Club Tijuana]] Xolos de Tijuana, juegan en el [[Estadio Caliente]] (neicxitapayolhuiliztli) *[[Toros de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) *[[Tijuana Zonkeys]], juegan en el [[Auditorio Zonkeys]] (Baloncesto) *[[Toritos de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) '''San Quintín''' * [[Freseros de San Quintín]] (Béisbol) '''Rosarito''' *[[Langosteros de Rosarito]] (Béisbol) '''Tecate''' * Cerveceros de Tecate (Béisbol) == No xiquitta == * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == {{Commons|Category:Baja California}} {{Mexico}} [[Neneuhcāyōtl:Quiyotqui tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Baja California]] it05ozfx192krkztomn7wcp9vk7tpmk 502070 502069 2022-08-03T18:44:03Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NHN]]}} {{P2|[[Tlani California|NCI]]}} {{Tlani}} {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtohcayotl | Tocaitl = Baja California | Chantocaitl = Estado de Baja California | Pamitl = Flag of Baja California.svg | Chimalli = Coat of arms of Baja California.svg | Tlalmachiyotl = Baja California in Mexico.svg | Lema = Cozoltlacatiyan (Cuna de la nación) | Tlacatiyan = {{MEX/nhn}} | Tecuacan = [[Mexicali]] | Hueyaltepetl = [[Tijuana]] | Ixtentli = 71,450 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 29°57′00″N 115°07′00″O | Tepenelihuahcapanca = [[Picacho del Diablo]] | Metros = 3,100 | Chanehqueh = 3 769 020 | CampaChanequeh = 28 | Pozahuacayotl = 52.75 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.8233 {{Ingreso|ingreso=pani}} | CampaIDH = 0.809 | PIB = 86,652 | PPC = 22,961 | Tzintiliztli = [[16 metztli enero]], [[1952]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[Quilihuatlahtolli]], [[Cuimiaitlahtolli]] | Tetlanahuatiani = Marina del Pilar Ávila Olmeda | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 8 | Tlacatocaitl = Baja Californiatlacatl | Onohuayan = | Altepetlahtohcan = [[Altepetlahtohcan ipan Baja California|7]] | UTC = [[UTC]]-8 | USPS = | CodigoISO = MX-BC | Matlatzalan = www.bajacalifornia.gob.mx |}} '''Baja California''' nozo '''Tlahtohcayotl Baja California''' (caxtillantlahtolli: '''Estado de Baja California'''). In [[tlahtohcayotl]] ipan [[Mexico]] ca. [[Mexicali]] itecuacan in Tlahtohcayotl Baja California. Cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[California]] huan [[Arizona]], [[Tlahtohcayotl in Cepanca America]], canahpa huitztlampa no [[Baja California Sur]], canahpa tonalquizayampa no [[Sonora]] ihuan [[California ayollohco]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[Pacífico ailhuicatl]]. == Tlaltocayotl == '''Baja California'''. California quihtoznequi ipan caxtillantlahtolli ''Horno Caliente'' ahnozo ''Calida Fonax'' nahuatlahtolcuepa ''Tlani Totoncatexcalli''. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl, cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[California]] huan [[Arizona]], [[Tlahtohcayotl in Cepanca America]], canahpa huitztlampa no [[Baja California Sur]], canahpa tonalquizayampa no [[Sonora]] ihuan [[California ayollohco]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[Pacífico ailhuicatl]]. ==Teyacanaliztli== Baja California quipia caltetlahtlaniliztli motech teyacanaliztli ipan itecuacan in Mexicali altepetl, tlahtocac tequitini in cihuatlacatzin Marina del Pilar Ávila Olmeda in tetlanahuatiani. {| class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tetlanahuatiani!!Cahuitl |- | Marina del Pilar Ávila Olmeda || 2021-2027 |} === Baja California ixeliuhca === {|class="wikitable" |- align=center style="background:#d8edff" !Tlapohualli!!Altepecalpolli!!Altepecalpolli icua |- |001 || [[Ensenada altepetlahtohcan|Ensenada]] || [[Ensenada, Baja California|Ensenada]] |- |002 || [[Mexicali altepetlahtohcan|Mexicali]] || [[Mexicali]] |- |003 || [[Tecate altepetlahtohcan|Tecate]] || [[Tecate]] |- |004 || [[Tijuana altepetlahtohcan|Tijuana]] || [[Tijuana]] |- |005 || [[Playas de Rosarito altepetlahtohcan|Playas de Rosarito]] || [[Rosarito]] |- |006 || [[San Quintín altepetlahtohcan|San Quintín]] || [[San Quintín, Baja California|San Quintín]] |- |007 || [[San Felipe altepetlahtohcan, Baja California|San Felipe]] || [[San Felipe, Baja California|San Felipe]] |- |} == Tequitiliztli == [[File:Carignan vineyard.jpg|miniaturadeimagen|200px|left|[[Xocomecatl|Xocomecapixcayotl]] ipan [[Ensenada]].]] Baja California ce tlahtocayotl ipan Mexico. Tlapixcayotl ipan Baja California ca [[cintli]], [[zacacintli]], [[lalaxtli]], [[xalxocotl]], [[ahuacatl]], [[otonlalaxtli]], [[xitomatl]], [[miltomatl]], [[tlalcamohtli]], [[xonacatl]], [[xocomecatl]], ohcequin; xochicualli tlanamaca ohcequin altepemeh ipan tiyanquiztli nozo tiyanquiztiloyan. Nican yeyanyotl tonalli ica quiyahuitl. Baja California tlahtocayotl nohuan pitzopixcayotl, cahuayohpixcayotl, cuacuahuehpixcayotl, pipiyolpixcayotl huan ichcapixcayotl ipan xoxohuic ixtlahuahcan afuera itechpahuic altepetl nozo altemaitl. == Chanehmatiliztli == Ce tlacaliztli itechcopa 3,769,020 chanehqueh (Censo INEGI xihuitl 2020), ica 1,4% ipan altepecalpolli, inic ce densidad 16,54 hab/km². Inin nochintin chanehqueh, 5.952 cihuameh ca (76,33%) huan 6.440 tlacameh cah (51,97%). Ce 23,67% (2.933 chaneh.) In tlacamilqueh, 76,33% (9.459 chaneh.) in altepetlacameh ipan mochi altepeticpac 1.576.259 chanehqueh. {| class="wikitable" |- ! Xihuitl ! Chanehqueh |- | [[2010]] | 3,388,168 |- | [[2020]] | 3,769,020 |- |} ==Temachtiliztli== [[File:FachadaUPBC.jpg|thumb|200px|izquierda|Universidad Politécnica de Baja California.]] In altepetl nican quipia ipan temachtiliztli coconeh xochitlah, inic ce tlamachtiliyan, inic ome tlamachtiloyan, bachillerato, tepochcaltlamachtiloyan huan Hueyi tepochcalli, noihqui in ''Escuela Secundaria'', noyuhqui quipiya in conemeh; pipilton huan cihuapiltin temachtiah ica 96,44 % chanehqueh. Mexicali altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California'', ''Universidad Politécnica de Baja California''. ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Mexicali'', ''Universidad Tecnológica de Mexicali'' huan, ''Instituto Tecnológico de Estudios Superiores de Monterrey Campus Mexicali'', ce pani tlamachtiloyan itech Mexicali altepeticpac. Tijuana altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad Autónoma de Baja California Campus Tijuana'', ''Universidad de la Frontera Norte'', ''Instituto Tecnológico de Tijuana'', ''Universidad Tecnológica de Tijuana'' huan ''Universidad Iberoamericana Tijuana'', ''Centro de Enseñanza Técnica y Superior'', ce pani tlamachtiloyan itech Tijuana altepeticpac. ==Tequinemiliztli== ===Tequichihualiztli=== [[Īxiptli:Centro Culturale di Tijuana.jpg|thumbnail|250px|right|Centro Cultural Tijuana.]] Tlahtohcayotl Baja California ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlaquitcayotl ipan Tlachihuatlacayatl ipan Baja California tlahtohcayotl; ixquich tlamatocac toltecayotl, yoliztli ipan ahmo tlamatocac toltecayotl iuhqui tlacualiztli, macehualmihtotiztli. ==== Macehualiztli ==== Altepetl Tijuana ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlatquicayotl ipan Tlachiuhcayotl ipan Mexico; ixquich tlamatocac tequichihualiztli in ompa Mexico huitztlampa, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli noyuhqui tlacualiztli, macehualiztli, camanalli itlahcuilol. ====Tlatzohtzonaliztli==== Huehuehcauh cuicayotl ipan iteopanhuan catca in ''musica sacra'', teocuicatl huan itlatzohtzonaliz teocalli ica teopixqueh huan cihuateopixqueh. Miaquin [[cuicayotl]] cah inin Tijuana altepetlahtohcan noyuhqui [[banda]], [[cumbia]], [[balada]] nozo [[tlatlamantic]] tlatzotzonaliz. ===Huehuehtequiyotl itech tlacatlalticpactli=== [[Image:Viaje a las Coronado en Agosto 013.jpg|thumb|left|200px|[[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]].]] * 2005 – '''<span style="color:#32CD32;">Yoliztli</span>''' – [[Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco]] == Momotlaliztli== [[File:Estadio Caliente 2020.jpg|miniaturadeimagen|250x|''Estadio Caliente'' cualcan ipan Club Tijuana.]] In momotlaliztli ipan Baja California ca ipampa [[neicxitapayolhuiliztli]], [[chiquiuhtapayolhuiliztli]], [[omalacapainaliztli]], tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Nican ca ce autódromo ipan Tijuana, in Fórmula 1 huan quiquiuhpatoltiliztli. Baja California quipiya tlamahuichihuanih ipan momotlaliztli quemeh: xopatiliztli ipan [[Estadio Guaycura]], padel, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, neneloaliztli, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan. '''Ensenada''' *[[Marineros de Ensenada]] (Béisbol) * Pescadores De Ensenada FC (Fútbol) *[[CF Diablos de Ensenada]] (Fútbol) *[[Atlético Ensenada]] (Fútbol) '''Mexicali''' * [[Soles de Mexicali]], juegan en el [[Auditorio del Estado]] (Baloncesto) *[[Águilas de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") *[[Aguiluchos de Mexicali]], juegan en el [[Estadio B'Air]] (Béisbol) (antes conocido como ("El Nido de los Águilas") '''Tijuana''' *[[Club Tijuana]] Xolos de Tijuana, juegan en el [[Estadio Caliente]] (neicxitapayolhuiliztli) *[[Toros de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) *[[Tijuana Zonkeys]], juegan en el [[Auditorio Zonkeys]] (Baloncesto) *[[Toritos de Tijuana]], juegan en el [[Estadio Chevron]] (Béisbol) '''San Quintín''' * [[Freseros de San Quintín]] (Béisbol) '''Rosarito''' *[[Langosteros de Rosarito]] (Béisbol) '''Tecate''' * Cerveceros de Tecate (Béisbol) == No xiquitta == * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == {{Commons|Category:Baja California}} {{Mexico}} [[Neneuhcāyōtl:Quiyotqui tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Baja California]] bin0fbegt4o0ja1gvfm1ii8wvniboax Citroën 0 8928 502047 486255 2022-08-03T18:19:18Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox Company | tōcāitl = Citroën | fullname = Automobiles Citroën | Imagen = Citroen Ds100.jpg | Logo = Citroën Logo.svg | Caption = Citroën DS 1967 | company_type = Olōlmachiyōtl īhuīc [[PSA-Citroën]] | company_slogan = | chīhualiztli = [[1919]] | nombreorig = | chīhualōni = {{FRAf}} [[André Citroën]] | āltepētl = [[Paris]] | tlācatiyān = {{FRA}} | location = | key_people = | num_employees = | industry = [[Tepozmalacatl]] | revenue = | net_income = | homepage = | parent = [[PSA-Citroën]] }} '''Citroën''' ītōca cē [[tepozmalacatl]] īhuān occequīntīn [[huaznenqui]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]] ōquipēuh [[André Ciroën]] [[Francia]]. == Tepozmalacatl == * [[Citroën C1]] * [[Citroën C2]] * [[Citroën C3]] * [[Citroën C3 Pluriel]] * [[Citroën Xsara Picasso]] * [[Citroën C4]] * [[Citroën C5]] * [[Citroën C6]] * [[Citroën C8]] == Nō xiquitta == * [[Peugeot]] {{Commons}} {{Citroën}} {{Tepozmalacatl}} [[Neneuhcāyōtl:1914 olōltzin īmpēhualiz]] [[Neneuhcāyōtl:Citroën| ]] eb4w5mowafpazvmzu9so2upfxnrl10t Lamborghini Murciélago 0 9198 502040 442045 2022-08-03T18:16:15Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Lamborghini Murciélago | Photo = LamborghiniMurcielagoLP640Versace.JPG | Tlatlaliani = [[Lamborghini|<font color="white">Lamborghini</font>]] | Mark = | Años = [[2001]] - [[āxcān]] | Tipo = [[Exotic]] | País = {{ITA}} | Rivales = [[Mercedes SLR McLaren]]<br />[[Porsche Carrera GT]] | Motores = | Velmáx = 330km/h | Last car = [[Īxiptli:Lamborghini Diablo GT.jpg|50px]]<br />[[Lamborghini Diablo|Diablo]]<br />(1994 - 2001) | This car = [[Īxiptli:LamborghiniMurcielagoLP640Versace.JPG|50px]]<br />Murciélago<br />(2001 - āxcān) | Next car = [[Īxiptli:No car.png|50px]]<br />Ayāc }} '''Lamborghini Murciélago''' ītōcā cē [[exotic]] [[momomalacatl]] ōquichīuh [[Ferrari]] īhuīcpa [[2001]] {{2casa}} xihuitl. == Tlahtōllōtl == ==== Tepozyōllōtl ==== {| class="wikitable" |- ! Cōmitiuhcāyōtl ! Huelītiliztl ! Cōmitiliztli ! Āchcāuhciuhcāyōtl |- | V12 | | | |} == Iuhcāyōtl == *Lamborghini Murciélago Roadster *Lamborghini LP640 (2006 - āxcān) == Nō xiquitta == *[[Lamborghini Gallardo]] == {{Links}} == {{Lamborghini}} [[Neneuhcāyōtl:Lamborghinil]] qtv737isgy00y8r0uw3s0mwaypauice 502043 502040 2022-08-03T18:17:18Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Lamborghini Murciélago | Photo = LamborghiniMurcielagoLP640Versace.JPG | Tlatlaliani = [[Lamborghini|<font color="white">Lamborghini</font>]] | Mark = | Años = [[2001]] - [[āxcān]] | Tipo = [[Exotic]] | País = {{ITA}} | Rivales = [[Mercedes SLR McLaren]]<br />[[Porsche Carrera GT]] | Motores = | Velmáx = 330km/h | Last car = [[Īxiptli:Lamborghini Diablo GT.jpg|50px]]<br />[[Lamborghini Diablo|Diablo]]<br />(1994 - 2001) | This car = [[Īxiptli:LamborghiniMurcielagoLP640Versace.JPG|50px]]<br />Murciélago<br />(2001 - āxcān) | Next car = [[Īxiptli:No car.png|50px]]<br />Ayāc }} '''Lamborghini Murciélago''' ītōcā cē [[exotic]] [[momomalacatl]] ōquichīuh [[Ferrari]] īhuīcpa [[2001]] {{2casa}} xihuitl. == Tlahtōllōtl == ==== Tepozyōllōtl ==== {| class="wikitable" |- ! Cōmitiuhcāyōtl ! Huelītiliztl ! Cōmitiliztli ! Āchcāuhciuhcāyōtl |- | V12 | | | |} == Iuhcāyōtl == *Lamborghini Murciélago Roadster *Lamborghini LP640 (2006 - āxcān) == Nō xiquitta == *[[Lamborghini Gallardo]] == {{Links}} == {{Lamborghini}} [[Neneuhcāyōtl:Lamborghini]] 7ajcjlt3ei8yk9pcusoo8ezhhafupgv TVR Cerbera 0 9200 502054 442046 2022-08-03T18:22:48Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = TVR Cerbera | Photo = Cerbera Speed 12.jpg | Caption = 1997 TVR Cerbera Speed 12 V12 7.7i (800bhp· 385km/h) | Tlatlaliani = [[TVR|<font color="white">TVR</font>]] | Mark = | Años = [[1997]] | Tipo = [[Exotic]] | País = {{UK}} | Rivales = [[Bugatti Veyron]]<br>[[Koenigsegg CC8S]]<br>[[Mercedes-Benz CLK-GTR|Mercedes CLK-GTR]]<br>[[McLaren F1]]<br>[[Pagani Zonda]] | Motores = V12 7.7i | Velmáx = 385km/h | Last car = [[Image:No car.png|50px]]<br>Ayāc | This car = [[Image:Cerbera Speed 12.jpg|50px]]<br>Cerbera<br />(1997) | Next car = [[Image:No car.png|50px]]<br>Ayāc }} '''TVR Cerbera''' ītōcā cē [[momomalacatl]] ōquichīuh [[TVR]] īpan [[1997]] {{11casa}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! Cōmitiuhcāyōtl ! Huelītiliztl ! Cōmitiliztli ! Āchcāuhciuhcāyōtl |- | V12 | 800bhp @ 7250rpm | 7730cc | 385km/h |} ==Iuhcāyōtl== *TVR Cerbera Speed 12 ==Nō xiquitta== =={{Links}}== {{TVR}} [[Categoría:TVR]] 1896vgfsz7uwog7d3ocbd664uka379j Alfa Romeo 0 9434 502050 455122 2022-08-03T18:20:38Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox Company | tōcāitl = Alfa Romeo | fullname = Alfa Romeo Automobiles s.P.a. | Imagen = Alfa Romeo Brera Concept.jpg | Logo = Alfa-romeo.png | Caption = 2007 Alfa Brera | company_type = Olōlmachiyōtl īhuīc [[FIAT]] | company_slogan = | chīhualiztli = [[Tlachicuazti 24]], [[1910]] | nombreorig = Anonima Lombarda Fabbrica Automobili | chīhualōni = | āltepētl = | tlācatiyān = {{ITA}} | location = | key_people = | num_employees = | industry = [[Momomalacatl]] | revenue = | net_income = | homepage = | parent = [[FIAT Group]] }} '''Alfa Romeo''' ītōca cē [[Italia]] [[tepozmalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]]. == Tepozmalacatl == * [[Alfa Romeo 149|Alfa 149]] * [[Alfa Romeo 159|Alfa 159]] * [[Alfa Romeo 167|Alfa 167]] * [[Alfa Romeo Brera|Brera]] * [[Alfa Romeo 8C Competizione|8C Competizione]] {{Alfa Romeo}} {{Tepozmalacatl}} [[Neneuhcāyōtl:Alfa Romeo]] mot237dzohpxsyzvmsktl2pn1ysgd7e Opel 0 9443 502004 501087 2022-08-03T14:09:00Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Infobox Company | tōcāitl = Opel | fullname = | Imagen = Opel Astra OPC.jpg | Logo = Opel Logo 2021.svg | Caption = | company_type = Olōlmachiyōtl īhuīc [[General Motors|GM]] | company_slogan = | chīhualiztli = [[1863]] | nombreorig = | chīhualōni = | āltepētl = [[Rüsselsheim, Hesse|Rüsselsheim]], [[Hesse]] | tlācatiyān = {{DEU}} | location = | key_people = [[Hans Demant]], CEO | num_employees = | industry = [[Tepozmalacatl]] | revenue = | net_income = | homepage = | parent = [[General Motors]] }} '''Opel''' ītōca cē [[Teutontlālpan]] [[tepozmalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]]. == Tepozmalacatl == * [[Suzuki Wagon R|Aguila A]] * [[Opel Corsa D|Corsa D]] * [[Opel Astra H|Astra H]] * [[Opel Meriva B|Meriva B]] * [[Opel Zafira B|Zafira B]] * [[Opel Vectra C|Vectra C]] * [[Opel GT|GT]] {{Opel}} {{Opel (1981)}} {{Tepozmalacatl}} [[Neneuhcāyōtl:Opel| ]] 6kpmczakqvfnqj2xbg22qmw7q77stz9 Mauritania 0 9608 502060 496787 2022-08-03T18:29:27Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tepitzin tlahcuilolli}} {{Tlacatiyan | āchcāuhtōcāitl_nativo = الجمهورية الإسلامية الموريتانية<br />Al-Yumhūriyya al-Islāmiyya al-Mawrītāniyya<br />République Islamique de Mauritanie | āchcāuhtōcāitl = Islantlācatlahtohcāyōtl Mauritania | cemāxcātōcāitl = Mauritania | pāmitl = Flag of Mauritania.svg | chīmalli = Seal of Mauritania.svg | chīmalli_octacayōtl = 110px | símbolos = | mapa = LocationMauritania.svg | lema_nacional = "Honneur, Fraternité, Justice"<br />([[Idioma francés|Francés]]: “Honor, Fraternidad, Justicia”)¹ | āltepētlacuīcatl = ''[[Himno Nacional de Mauritania]]'' | tēcuacān = [[Nuakchot]] | tēcuacān_chānehqueh = 881,000 ([[1999]]) | tēcuacān_cemonocāyōtl_fmt = | tēcuacān_cemonoc = 8_7_N_16_2_O_ 18°7′ M 16°2′ C | huēyi_āltepētl = [[Nuakchot]] | āchcāuhtlahtōlli = [[Arabiatlahtōlli]]¹ | tēpacholiztli = [[Tlācatlahtohcāyōtl semipresidencialista]] bajo una [[dictadura militar]] | tēpachohqueh = [[Tlahtohcātēīxiptla]]<br />[[Primer ministro]] | tēpachohqueh_tōcāitl = [[Alto Consejo de Estado]]<ref name="a3">[http://www.antena3noticias.com/PortalA3N/noticia/internacional/Consejo-Estado-ejercera-presidencia-Republica/2134531 El Consejo de Estado ejercerá la presidencia de la República], Noticias Antena 3, 7 de agosto de 2008.</ref><br /><br />[[Mulay Uld Mohamed Laghdaf]] | tzintiliztli = [[Tlācaxoxouhcāyōl]] | fundación_hitos = &nbsp;• Fecha | fundación_fechas = De [[Francia]] <br />[[28 de noviembre]] de [[1960]] | tlaīxpayōtl = 1,030,700 | tlaīxpayōtl_tlatēctli = 29 | tlaīxpayōtl_ātl = ~0 | cuāxōchtli = 754 | huēyi_ātēntli = 7,491 km | chānehqueh = 3,177,388 ([[2006]] est.) | chānehqueh_tlatēctli = 130 | chānehqueh_pozāhuacāyōtl = 3 | PIB = US$ 9,270,000,000 | PIB_año = 2005 | PIB_puesto = 141 | PIB_per_cápita = US$ 2,535 | IDH = 0.550 | IDH_año = 2007 | IDH_puesto = 137 | IDH_categoría = {{Ingreso|ingreso=nepantlahtli}} | tomīn = [[Ouguiya]] | tlācatōcāitl = MAuritania chāneh, chānehqueh | horario = [[Tiempo Universal Coordinado|UTC]] | horario_verano = | cctld = [[.mr]] | código_telefónico = 2225TA-5TZZVA-ZZZ, PPA-PYZ | nenecuilhuāztli_ISO = 478 / MRT / MR | miembro_de = [[Liga Árabe]], [[ONU]], [[Unión Africana|UA]]³ | tlahtōlcaquiliztilōni = ¹ Muy extendido el [[franciatlahtōlli]], además se reconocen como idiomas nacionales el [[poulartlahtōlli]], el [[woloftlahtōlli]] y el [[soninketlahtōlli]]. }} '''Islantlācatlahtohcāyōtl Mauritania''' ahnōzo '''Mauritania''' ([[Arabiatlahtōlli]]: '''الجمهورية الإسلامية الموريتانية Al-Yumhūriyya al-Islāmiyya'''), [[tlācatiyān]] īpan [[Africa]], [[Nuacchot]] ītēcuacān ca. == In Tōcāitl == In tōcāitl ''Mauritania'' īpan [[latintlahtōlli]] quihtōznequi ''morotlācah īntlāl'', īpampa in [[berbertlahtōlli]] ''mauri'' nō ''moro'' in tlācah. {{Africa}} [[Neneuhcāyōtl:Mauritania]] fw08ca5jijr18sko4z7vbhvse5ktqs8 9 metztli diciembre 0 10047 502089 490482 2022-08-03T22:16:29Z Koatochij 19758 /* Nechihualiztli */ wikitext text/x-wiki ==Nechihualiztli== * {{MEXf}} [[1856]] - Tzintiliztli itech Tlahtocayotl [[Tlaxcallan]] ipan [[Mexico]] tlalli. ==Tlacatiliztli== ==Miquiztli== ==Tonalilhuitl== [[Neneuhcāyōtl:Metztli diciembre|09]] thbcmqx0dl2k3yx70nz6lh3dfuhf1hp TVR 0 10640 502053 376815 2022-08-03T18:22:20Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox Company | tōcāitl = TVR | fullname = TVR Motors Company Limited | Imagen = Tvr.cerbera.arp.jpg | Logo = TVR logo.png | Caption = 1998 TVR Cerbera Speed 6 | company_type = | company_slogan = ''Passion.Pride.Performance'' | chīhualiztli = [[1947]] | nombreoriginal = | chīhualōni = [[Trevor Wilkinson]] | āltepētl = [[Blackpool]] | tlācatiyān = {{UK}} | location = | key_people = {{RUSf}} [[Nikolay Smolensky|Николай Смоленский]]<br />{{ENGf}} [[Peter Wheeler]] | num_employees = | industry = [[Tlachīhualiztli]] | revenue = | net_income = | homepage = [http://www.tvr.co.uk TVR United Kingdom] | parent = }} '''TVR Motors Company Limited''' ītōca cē [[momomalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]] ōmopēuh īpan [[1947]] {{3casa}} xihuitl īpal [[Trevor Wilkinson]]. ==Tepozmalacatl== * [[TVR Tuscan]] * [[TVR Sagaris]] * [[TVR Cerbera]] {{TVR}} {{Tepozmalacatl}} [[Neneuhcāyōtl:TVR]] f25nu8qngwxpt3vyhso71ui8ev2cmfb Honda Accord 0 11699 501978 452629 2022-08-03T13:55:11Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Accord | Photo = 1980-1981 Honda Accord sedan, front left.jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Achto (MkI) | Años = [[1976]] - [[1983]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Peugeot 304]]<br>[[Renault 14]]<br>[[Toyota Corolla II]]<br>[[Volkswagen Jetta]] | Last car = | This car = [[Īxiptli:1980-1981 Honda Accord sedan, front left.jpg|50px]]<br>Accord<br>(1976 - 1983) | Next car = [[Īxiptli:1982-1983 Honda Accord EX sedan (22178188363).jpg|50px]]<br>[[Honda Accord II|Accord II]]<br>(1981 - 1985) }} '''Honda Accord''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1976]] {{3ped}} oc [[1983]] {{10caña}} xihuitl. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1951)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Accord]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] 7rg8wl827qhx2icxpb9rcy0vf39j2i1 Honda Accord II 0 11700 501979 452630 2022-08-03T13:55:38Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Accord II | Photo = 1982-1983 Honda Accord EX sedan (22178188363).jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Ōnto (MkII) | Años = [[1981]] - [[1985]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Peugeot 305]]<br>[[Renault 9]]<br>[[Renault 11]]<br>[[Toyota Corolla III]]<br>[[Volkswagen Jetta]] | Last car = [[Īxiptli:1980-1981 Honda Accord sedan, front left.jpg|50px]]<br>[[Honda Accord|Accord]]<br>(1976 - 1983) | This car = [[Īxiptli:1982-1983 Honda Accord EX sedan (22178188363).jpg|50px]]<br>Accord II<br>(1981 - 1985) | Next car = [[Īxiptli:1987 Honda Accord LX-i sedan 01.jpg|50px]]<br>[[Honda Accord III|Accord III]]<br>(1986 - 1989) }} '''Honda Accord II''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1981]] {{8casa}} oc [[1983]] {{11casa}} xihuitl. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Accord 2]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback|Honda Accord 2]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl|Honda Accord 2]] 5h0llwf7t3toxnmew6zugn24v4bdcbq Honda Accord III 0 11701 501980 442071 2022-08-03T13:55:58Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Accord III | Photo = 1987 Honda Accord LX-i sedan 01.jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Yēto (MkIII) | Años = [[1986]] - [[1989]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Peugeot 405]]<br>[[Renault 19]]<br>[[Toyota Corolla IV]]<br>[[Volkswagen Jetta II]] | Last car = [[Īxiptli:1982-1983 Honda Accord EX sedan (22178188363).jpg|50px]]<br>[[Honda Accord II|Accord II]]<br>(1981 - 1985) | This car = [[Īxiptli:1987 Honda Accord LX-i sedan 01.jpg|50px]]<br>Accord III<br>(1986 - 1989) | Next car = [[Īxiptli:Honda Accord front 20080224.jpg|50px]]<br>[[Honda Accord IV|Accord IV]]<br>(1990 - 1993) }} '''Honda Accord III''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1986]] {{13conejo}} oc [[1989]] {{3casa}} xihuitl. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Accord 3]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback|Honda Accord 3]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin|Honda Accord 3]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl|Honda Accord 3]] 9x4xwpa2a9xflcrol21kb1cl23yjqcu Honda Accord IV 0 11702 501982 442072 2022-08-03T13:58:15Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Accord IV | Photo = Honda Accord front 20080224.jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Nāuhto (MkIV) | Años = [[1990]] - [[1993]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Peugeot 405]]<br>[[Nissan Maxima]]<br>[[Opel Vectra]]<br>[[Renault 21]]<br>[[Toyota Corolla V]]<br>[[Volkswagen Passat III]] | Last car = [[Īxiptli:1987 Honda Accord LX-i sedan 01.jpg|50px]]<br>[[Honda Accord III|Accord III]]<br>(1986 - 1989) | This car = [[Īxiptli:Honda Accord front 20080224.jpg|50px]]<br>Accord IV<br>(1990 - 1993) | Next car = [[Īxiptli:1994 Accord Coupe.JPG|50px]]<br>[[Honda Accord V|Accord V]]<br>(1994 - 1997) }} '''Honda Accord IV''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1990]] {{4conejo}} oc [[1993]] {{7casa}} xihuitl. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Accord 4]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé|Honda Accord 4]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin|Honda Accord 4]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl|Honda Accord 4]] 793y9k19hni5dphe85n783vh339rcgu Honda Accord V 0 11703 501983 442073 2022-08-03T13:58:40Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Accord V | Photo = 1994 Accord Coupe.JPG | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Inic mācuīlli (MkV) | Años = [[1994]] - [[1997]] | Tipo = [[Cualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Peugeot 405]]<br>[[Nissan Maxima]]<br>[[Opel Vectra]]<br>[[Renault Laguna]]<br>[[Toyota Corolla VI]]<br>[[Volkswagen Passat IV]] | Last car = [[Īxiptli:Honda Accord front 20080224.jpg|50px]]<br>[[Honda Accord IV|Accord IV]]<br>(1990 - 1993) | This car = [[Īxiptli:1994 Accord Coupe.JPG|50px]]<br>Accord V<br>(1994 - 1997) | Next car = [[Īxiptli:Honda Accord-EuroR.jpg|50px]]<br>[[Honda Accord VI|Accord VI]]<br>(1998 - 2002) }} '''Honda Accord V''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1994]] {{8conejo}} oc [[1997]] {{11casa}} xihuitl. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Accord 5]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh cualli coupé|Honda Accord 5]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh cualli huayin|Honda Accord 5]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh cualli tepozcaxitl|Honda Accord 5]] 654gwcy1lexpaw4e2cun692b0hpffpq Honda Accord VI 0 11704 501984 442074 2022-08-03T13:59:01Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Accord VI | Photo = Honda Accord-EuroR.jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Inic chicuacē (MkVI) | Años = [[1998]] - [[2002]] | Tipo = [[Cualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Peugeot 406]]<br>[[Opel Vectra B]]<br>[[Renault Laguna II]]<br>[[Toyota Camry]]<br>[[Volkswagen Passat V]] | Last car = [[Īxiptli:1994 Accord Coupe.JPG|50px]]<br>[[Honda Accord V|Accord V]]<br>(1994 - 1997) | This car = [[Īxiptli:Honda Accord-EuroR.jpg|50px]]<br>Accord VI<br>(1998 - 2002) | Next car = [[Īxiptli:Honda Accord front 20070928.jpg|50px]]<br>[[Honda Accord VII|Accord VII]]<br>(2003 - 2007) }} '''Honda Accord VI''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1998]] {{12conejo}} oc [[2002]] {{3conejo}} xihuitl. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Accord 6]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh cualli coupé|Honda Accord 6]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh cualli huayin|Honda Accord 6]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh cualli tepozcaxitl|Honda Accord 6]] drkpf3vebgqu74eaghlycvvshfochzq Honda Accord VII 0 11705 501985 442075 2022-08-03T13:59:21Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Accord VII | Photo = Honda Accord front 20070928.jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Occētōcāitl = [[Honda Inspire]] | Mark = Inic chicōme (MkVII) | Años = [[2002]] - [[2007]] | Tipo = [[Cualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Audi A4]]<br>[[Chevrolet Malibu]]<br>[[Ford Mondeo II]]<br>[[Opel Vectra C]]<br>[[Peugeot 407]]<br>[[Renault Laguna II]]<br>[[Subaru Legacy II]]<br>[[Toyota Camry]]<br>[[Volkswagen Passat V]]<br>[[Volvo S40 II]] | Last car = [[Īxiptli:Honda Accord-EuroR.jpg|50px]]<br>[[Honda Accord VI|Accord VI]]<br>(1998 - 2002) | This car = [[Īxiptli:Honda Accord front 20070928.jpg|50px]]<br>Accord VII<br>(2003 - 2007) | Next car = [[Īxiptli:Honda Accord Tourer 2.2i-DTEC Elegance.JPG|50px]]<br>[[Honda Accord VIII|Accord VIII]]<br>(2008 - 2012) }} '''Honda Accord VII''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[2003]] {{4caña}} oc [[2007]] {{8caña}} xihuitl. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Accord 7]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh cualli coupé|Honda Accord 7]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh cualli huayin|Honda Accord 7]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh cualli tepozcaxitl|Honda Accord 7]] evpoquzk0zuqg6y4ceivdzyhu3m3p57 Honda Accord VIII 0 11706 501986 442076 2022-08-03T13:59:44Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Accord VIII | Photo = Honda Accord Tourer 2.2i-DTEC Elegance.JPG | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Occētōcāitl = [[Honda Inspire]] | Mark = Inic chicuēyi (MkVIII) | Años = [[2008]] - [[2012]] | Tipo = [[Cualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Audi A4]]<br>[[Chevrolet Malibu]]<br>[[Ford Mondeo III]]<br>[[Opel Vectra C]]<br>[[Peugeot 407]]<br>[[Renault Laguna III]]<br>[[Subaru Legacy II]]<br>[[Toyota Camry]]<br>[[Volkswagen Passat VI]]<br>[[Volvo S40 II]] | Last car = [[Īxiptli:Honda Accord front 20070928.jpg|50px]]<br>[[Honda Accord VII|Accord VII]]<br>(2003 - 2007) | This car = [[Īxiptli:Honda Accord Tourer 2.2i-DTEC Elegance.JPG|50px]]<br>Accord VIII<br>(2008 - 2012) | Next car = }} '''Honda Accord VIII''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[2008]] {{9ped}} xihuitl. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Accord 8]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān cualli coupé|Honda Accord 8]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān cualli huayin|Honda Accord 8]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān cualli tepozcaxitl|Honda Accord 8]] n3wdhto5i5slhuonf58mc4wh7f96ywh Nemachiyōtīlli:Honda 10 11708 501981 459602 2022-08-03T13:57:47Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Navbox |name = Honda |title = [[Image:Honda logo.png|20px]] [[Honda]] |group1 = Ītechcopa |list1 = [[Soichiro Honda]] |group2 = [[Categoría:Honda|Tepozmalacatl]] |list2 = <span style="color:blue;">Accord</span> <sup>([[Honda Accord|I]] · [[Honda Accord II|II]] · [[Honda Accord III|III]] · [[Honda Accord IV|IV]] · [[Honda Accord V|V]] · [[Honda Accord VI|VI]] · [[Honda Accord VII|VII]] · [[Honda Accord VIII|VIII]])</sup> · <span style="color:blue;">Civic</span> <sup><small>([[Honda Civic|I]] · [[Honda Civic II|II]] · [[Honda Civic III|III]] · [[Honda Civic IV|IV]] · [[Honda Civic V|V]] · [[Honda Civic VI|VI]] · [[Honda Civic VII|VII]] · [[Honda Civic VIII|VIII]])</small></sup> · Insight · Integra · Jazz <sup><small>([[Honda Jazz|I]] · [[Honda Jazz II|II]])</small></sup> · NSX <sup><small>([[Honda NSX|I]] · [[Honda NSX II|II]])</small></sup> · Odissey · [[Honda S2000|S2000]] · [[Honda Z600|Z600]] }} cyxei0joltd57w401jmq5uloqcyt94o Neneuhcāyōtl:Honda 14 11808 502000 500111 2022-08-03T14:06:59Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Nenhuaztli itech Xapon]] 1uz8r6ob7kbfrvsmfolhzzr7i5cjya8 Neneuhcāyōtl:Nissan 14 11810 502003 500092 2022-08-03T14:08:24Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Nenhuaztli itech Xapon]] 1uz8r6ob7kbfrvsmfolhzzr7i5cjya8 Honda Civic II 0 11864 501988 442125 2022-08-03T14:00:31Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Civic II | Photo = Honda Civic Hatch 1982.jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Mark = Yēto (MkIII) | Años = [[1980]] - [[1983]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Opel Kadett C]]<br>[[Peugeot 305]]<br>[[Renault 14]]<br>[[Toyota Corolla]]<br>[[Volkswagen Golf]] | Last car = [[Īxiptli:Honda Civic Antwerpen 1974.jpg|50px]]<br>[[Honda Civic|Civic]]<br />(1973 - 1979) | This car = [[Īxiptli:Honda Civic Hatch 1982.jpg|50px]]<br>Civic II<br>(1980 - 1983) | Next car = [[Īxiptli:84-85 Honda Civic 3door rear.jpg|50px]]<br>[[Honda Civic III|Civic III]]<br>(1984 - 1987) }} '''Honda Civic II''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1980]] {{7ped}} oc [[1983]] {{10caña}} xihuitl. Civic quihtōznehqui "āltepētlācatl" {{en2}}. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1951)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Civic 2]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback|Honda Civic 2]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin|Honda Civic 2]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl|Honda Civic 2]] dowjg6kg33bsbbj3xe8dwyjb8ybitrs Honda Civic III 0 11865 501989 442126 2022-08-03T14:00:54Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Civic III | Photo = 84-85 Honda Civic 3door rear.jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Mark = Nāuhto (MkIII) | Años = [[1984]] - [[1987]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Opel Kadett C]]<br>[[Peugeot 305]]<br>[[Renault 9]]<br>[[Renault 11]]<br>[[Toyota Corolla III]]<br>[[Volkswagen Golf II]] | Last car = [[Īxiptli:Honda Civic Hatch 1982.jpg|50px]]<br>[[Honda Civic II|Civic II]]<br>(1980 - 1983) | This car = [[Īxiptli:84-85 Honda Civic 3door rear.jpg|50px]]<br>Civic III<br>(1984 - 1987) | Next car = [[Īxiptli:Honda Civic Shuttle 002.JPG|50px]]<br>[[Honda Civic IV|Civic IV]]<br>(1988 - 1991) }} '''Honda Civic III''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1984]] {{11ped}} oc [[1987]] {{1caña}} xihuitl. Civic quihtōznehqui "āltepētlācatl" {{en2}}. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Civic 3]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé|Honda Civic 3]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback|Honda Civic 3]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin|Honda Civic 3]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl|Honda Civic 3]] 3j91qenivzh35cnuiina3cnlo7omf5v Honda Civic IV 0 11866 501990 442127 2022-08-03T14:01:17Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Civic IV | Photo = Honda Civic Shuttle 002.JPG | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Mark = Inic mācuīlli (MkIV) | Años = [[1988]] - [[1991]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Opel Kadett E]]<br>[[Peugeot 309]]<br>[[Renault 19]]<br>[[Toyota Corolla V]]<br>[[Volkswagen Golf II]] | Last car = [[Īxiptli:84-85 Honda Civic 3door rear.jpg|50px]]<br>[[Honda Civic III|Civic III]]<br>(1984 - 1987) | This car = [[Īxiptli:Honda Civic Shuttle 002.JPG|50px]]<br>Civic IV<br>(1988 - 1991) | Next car = [[Īxiptli:Honda Civic 1995.jpg|50px]]<br>[[Honda Civic V|Civic V]]<br>(1992 - 1995) }} '''Honda Civic IV''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1988]] {{2ped}} oc [[1991]] {{5caña}} xihuitl. Civic quihtōznehqui "āltepētlācatl" {{en2}}. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Civic 4]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé|Honda Civic 4]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback|Honda Civic 4]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin|Honda Civic 4]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl|Honda Civic 4]] rdwovcgwxmey9umvull9aerchwrh89d Honda Civic V 0 11867 501991 442128 2022-08-03T14:01:42Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Civic V | Photo = Honda Civic 1995.jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Mark = Inic chicuacē (MkVI) | Años = [[1992]] - [[1995]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Opel Astra F]]<br>[[Peugeot 309]]<br>[[Renault 19]]<br>[[Toyota Corolla V]]<br>[[Volkswagen Golf III]] | Last car = [[Īxiptli:Honda Civic Shuttle 002.JPG|50px]]<br>[[Honda Civic IV|Civic IV]]<br>(1988 - 1991) | This car = [[Īxiptli:Honda Civic 1995.jpg|50px]]<br>Civic V<br>(1992 - 1995) | Next car = [[Īxiptli:1999-'00 Honda Civic Sedan.JPG|50px]]<br>[[Honda Civic VI|Civic VI]]<br>(1996 - 2000) }} '''Honda Civic V''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1992]] {{6ped}} oc [[1995]] {{9caña}} xihuitl. Civic quihtōznehqui "āltepētlācatl" {{en2}}. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Civic 5]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé|Honda Civic 5]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback|Honda Civic 5]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl|Honda Civic 5]] a3iaomgz9nws3bumoij69s3lco48ysu Honda Civic VI 0 11868 501992 442129 2022-08-03T14:02:00Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Civic VI | Photo = 1999-'00 Honda Civic Sedan.JPG | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Mark = Inic chicōme (MkVII) | Años = [[1996]] - [[2000]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Opel Astra F]]<br>[[Peugeot 306]]<br>[[Renault Mégane]]<br>[[Toyota Corolla VII]]<br>[[Volkswagen Golf III]] | Last car = [[Īxiptli:Honda Civic 1995.jpg|50px]]<br>[[Honda Civic V|Civic V]]<br>(1992 - 1995) | This car = [[Īxiptli:1999-'00 Honda Civic Sedan.JPG|50px]]<br>Civic VI<br>(1996 - 2000) | Next car = [[Īxiptli:Hondacivicrear.jpg|50px]]<br>[[Honda Civic VII|Civic VII]]<br>(2001 - 2005) }} '''Honda Civic VI''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[1996]] {{10ped}} oc [[2000]] {{1ped}} xihuitl. Civic quihtōznehqui "āltepētlācatl" {{en2}}. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Civic 6]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé|Honda Civic 6]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback|Honda Civic 6]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin|Honda Civic 6]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl|Honda Civic 6]] tv5rrzqv58l2qugfaklgcpwfni4qzz8 Honda Civic VII 0 11869 501993 442130 2022-08-03T14:02:20Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Civic VII | Photo = Hondacivicrear.jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Mark = Inic chicuēyi (MkVIII) | Años = [[2001]] - [[2005]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Opel Astra G]]<br>[[Peugeot 307]]<br>[[Renault Mégane II]]<br>[[Toyota Corolla IX]]<br>[[Volkswagen Golf IV]] | Last car = [[Īxiptli:1999-'00 Honda Civic Sedan.JPG|50px]]<br>[[Honda Civic VI|Civic VI]]<br>(1996 - 2000) | This car = [[Īxiptli:Hondacivicrear.jpg|50px]]<br>Civic VII<br>(2001 - 2005) | Next car = [[Īxiptli:Honda Civic 3dr. front.jpg|50px]]<br>[[Honda Civic VIII|Civic VIII]]<br>(2005 - āxcān) }} '''Honda Civic VII''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[2001]] {{2casa}} oc [[2005]] {{6casa}} xihuitl. Civic quihtōznehqui "āltepētlācatl" {{en2}}. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Civic 7]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé|Honda Civic 7]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback|Honda Civic 7]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl|Honda Civic 7]] ce7n4mefiflk63sknphlwo71jzj2tq1 Honda Civic VIII 0 11870 501994 442131 2022-08-03T14:02:49Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Honda Civic VIII | Photo = Honda Civic 3dr. front.jpg | Tlatlaliani = [[Honda|<font color="white">Honda</font>]] | Mark = Inic chiucnāhui (MkVIII) | Años = [[2005]] - [[āxcān]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Citroën C4]]<br>[[Ford Focus II]]<br>[[Mazda 3]]<br>[[Nissan Tiida]]<br>[[Opel Astra H]]<br>[[Peugeot 308]]<br>[[Renault Mégane III]]<br>[[Toyota Corolla X]]<br>[[Volkswagen Golf V]] | Last car = [[Īxiptli:Hondacivicrear.jpg|50px]]<br>[[Honda Civic VII|Civic VII]]<br>(2001 - 2005) | This car = [[Īxiptli:Honda Civic 3dr. front.jpg|50px]]<br>Civic VIII<br>(2005 - āxcān) }} '''Honda Civic VIII''' ītōcā cē [[tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Honda]] īhuīcpa [[2005]] {{6casa}} xihuitl. Civic quihtōznehqui "āltepētlācatl" {{en2}}. =={{Links}}== {{Honda}} {{Honda (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Honda|Civic 8]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualli coupé|Honda Civic 8]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualli hatchback|Honda Civic 8]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualli tepozcaxitl|Honda Civic 8]] kr5e2oycq27b7l5hlxahh6byia6i4ql Audi A4 B5 0 12844 502029 443367 2022-08-03T18:07:29Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Audi A4 B5 | Photo = 1996 Audi A4 SE 1.8 Front (1).jpg | Tlatlaliani = [[Audi|<font color="white">Audi</font>]] | Mark = Inic chicuacē (MkVI) | Años = [[1994]] - [[2001]] | Tipo = [[Zacualtzin tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br />[[Cabrio]]<br />[[Huayin]] | País = {{DEU}} | Rivales = [[BMW 3er-E36]]<br />[[Mercedes-Benz C-W202|Mercedes C-W202]] | Last car = [[Īxiptli:Audi 80 B4 front 20071015.jpg|50px]]<br />[[Audi 80 B4|80 B4]]<br />(1991 - 1995) | This car = [[Īxiptli:Audi A4 front 20080326.jpg|50px]]<br />A4 B5<br />(1994 - 2001) | Next car = [[Īxiptli:Audi A4 B6 front 20080612.jpg|50px]]<br />[[Audi A4 B6|A4 B6]]<br />(2001 - 2005) }} '''Audi A4 B5''' ītōca cē [[tepozmalacatzin]] ōquichīuh [[Audi]] īhuīcpa [[1994]] {{8conejo}} [[2001]] {{2casa}} xihuitl. {{Audi}} {{Audi (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin cabrio]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Audi|A4 B5]] m3cyas7pi3c9rql3krzyesmvbr5ne42 Audi A4 B6 0 12845 502030 443368 2022-08-03T18:08:10Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Audi A4 B6 | Photo = Audi A4 B6 front 20080612.jpg | Tlatlaliani = [[Audi|<font color="white">Audi</font>]] | Mark = Inic chicōme (MkVII) | Años = [[2001]] - [[2005]] | Tipo = [[Zacualtzin tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Cabrio]]<br>[[Huayin]] | País = {{DEU}} | Rivales = [[BMW 3er-E46]]<br>[[Mercedes-Benz C-W203|Mercedes C-W203]] | Last car = [[Īxiptli:1996 Audi A4 SE 1.8 Front (1).jpg|50px]]<br>[[Audi A4 B5|A4 B5]]<br>(1994 - 2001) | This car = [[Īxiptli:Audi A4 B6 front 20080612.jpg|50px]]<br>A4 B6<br>(2001 - 2005) | Next car = [[Īxiptli:05-07 Audi A4.jpg|50px]]<br>[[Audi A4 B7|A4 B7]]<br>(2005 - 2008) }} '''Audi A4 B6''' ītōca cē [[tepozmalacatl|tepozmalacatzin]] ōquichīuh [[Audi]] īhuīcpa [[2001]] {{2casa}} oc [[2005]] {{6casa}} xihuitl. *[[Audi S4 B6]] {{Audi}} {{Audi (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin cabrio]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Audi|A4 B6]] knmpvwufq4ytia7jcqpd2h9alfqt9ig Audi A4 B7 0 12846 502031 377406 2022-08-03T18:09:31Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Audi A4 B7 | Photo = 05-07 Audi A4.jpg | Tlatlaliani = [[Audi|<font color="white">Audi]] | Mark = Inic chiucnāhui (MkIX) | Años = [[2005]] - [[2008]] | Tipo = [[Zacualtzin tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Cabrio]]<br>[[Huayin]] | País = {{DEU}} | Rivales = [[BMW 3er-E90]]<br>[[Mercedes-Benz C-W203|Mercedes C-W203]]<br>[[Volvo S40 II]] | Last car = [[Īxiptli:Audi A4 B6 front 20080612.jpg|50px]]<br>[[Audi A4 B6|A4 B6]]<br>(2001 - 2005) | This car = [[Īxiptli:05-07 Audi A4.jpg|50px]]<br>A4 B7<br>(2005 - 2008) | Next car = [[Īxiptli:Audi A4 B8 Avant.JPG|50px]]<br>[[Audi A4 B8|A4 B8]]<br>(2008 - 201?) }} '''Audi A4 B7''' ītōca cē [[tepozmalacatzin]] ōquichīuh [[Audi]] īhuīcpa [[2005]] {{6casa}} oc [[2008]] {{9ped}} xihuitl. *[[Audi S4 B7]] {{Audi}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin cabrio]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Audi|A4 B7]] 2g0ikyaratk0my5cwimj1uvreadlskj Audi A4 B8 0 12847 502032 497213 2022-08-03T18:09:55Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Audi A4 B8 | Photo = Audi A4 B8 Avant.JPG | Tlatlaliani = [[Audi|<font color="white">Audi</font>]] | Mark = Inic mahtlātli (MkX) | Años = [[2008]] - [[āxcān]] | Tipo = [[Zacualtzin tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br />[[Huayin]] | País = {{DEU}} | Rivales = [[BMW 3er-E90]]<br />[[Mercedes-Benz C-W204|Mercedes C-W204]]<br />[[Volvo S40 II]] | Last car = [[Īxiptli:05-07 Audi A4.jpg|50px]]<br />[[Audi A4 B7|A4 B7]]<br />(2005 - 2008) | This car = [[Īxiptli:Audi A4 B8 Avant.JPG|50px]]<br />A4 B8<br />(2008 - 201?) | Next car = }} '''Audi A4 B8''' ītōca cē [[tepozmalacatzin]] quichīhua [[Audi]] īhuīcpa [[2008]] {{9ped}} xihuitl. == Nō xiquitta == *[[Audi S4 B8]] {{Audi}} {{Audi (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualtzin huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualtzin tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Audi|A4 B8]] cwnnvvtlsn3kud95rzzu92yy83ldre5 Audi 80 B4 0 12853 502028 443369 2022-08-03T16:34:47Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Audi 80 B4 | Photo = Audi 80 B4 front 20071015.jpg | Tlatlaliani = [[Audi|<font color="white">Audi</font>]] | Mark = Inic mācuīlli (MkV) | Años = [[1991]] - [[1995]] | Tipo = [[Zacualtzin tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Cabrio]]<br>[[Huayin]] | País = {{DEU}} | Rivales = [[BMW 3er-E36]]<br>[[Mercedes-Benz 190-W201|Mercedes 190-W201]] | Last car = [[Īxiptli:Audi 80 darkred vr.jpg|50px]]<br>[[Audi 80 B3|80 B3]]<br>(1987 - 1991) | This car = [[Īxiptli:Audi 80 B4 front 20071015.jpg|50px]]<br>80 B4<br>(1991 - 1995) | Next car = [[Īxiptli:1996 Audi A4 SE 1.8 Front (1).jpg|50px]]<br>[[Audi 80 B5|A4 B5]]<br>(1994 - 2001) }} '''Audi 80 B4''' ītōca cē [[tepozmalacatzin]] ōquichīuh [[Audi]] īhuīcpa [[1991]] {{5caña}} oc [[1995]] {{9caña}} xihuitl. *[[Volkswagen Jetta II]] {{Audi}} {{Audi (1981)}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin cabrio]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualtzin tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Audi|A4 B4]] bw9beodamjtr4ucb2vdfm1jltzchjca Audi A4 0 12854 502027 461958 2022-08-03T16:21:43Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{delete}} '''Audi A4''' ītōca cē tepozmalacatl [[Audi]] quichīhua īhuīcpa [[1994]] {{8conejo}}, tēl ōcatca inīn: #[[Audi A4 B5]] ([[1994]] - [[2001]]) #[[Audi A4 B6]] ([[2001]] - [[2005]]) #[[Audi A4 B7]] ([[2005]] - [[2008]]) #[[Audi A4 B8]] ([[2008]] - [[2015]]) #[[Audi A4 B9]] ([[2015]] - [[2023]]) #[[Audi A4 B10]] ([[2023]] - [[āxcān]]) [[Neneuhcāyōtl:Audi tepozmalacatl|A4]] 4d2azyrs3mcfpvw9mlvbr11oa76xznh 502033 502027 2022-08-03T18:10:19Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{delete}} '''Audi A4''' ītōca cē tepozmalacatl [[Audi]] quichīhua īhuīcpa [[1994]] {{8conejo}}, tēl ōcatca inīn: #[[Audi A4 B5]] ([[1994]] - [[2001]]) #[[Audi A4 B6]] ([[2001]] - [[2005]]) #[[Audi A4 B7]] ([[2005]] - [[2008]]) #[[Audi A4 B8]] ([[2008]] - [[2015]]) #[[Audi A4 B9]] ([[2015]] - [[2023]]) #[[Audi A4 B10]] ([[2023]] - [[āxcān]]) ixffidlhuvejdw3pc0swsjy9glthiio Neneuhcāyōtl:Lamborghini 14 12888 502044 500123 2022-08-03T18:17:37Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Italia]] k1v2e41h1105zpuml7gcbxrcr8nbfju Neneuhcāyōtl:Audi 14 12891 502035 500120 2022-08-03T18:13:30Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Alemania]] ekt0531o133oeb5z5u2lw01qz1jpe51 Neneuhcāyōtl:Opel 14 12912 502005 500104 2022-08-03T14:09:54Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Alemania]] ekt0531o133oeb5z5u2lw01qz1jpe51 Citroën C3 0 12939 502045 450024 2022-08-03T18:18:19Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Citroën C3 | Photo = Citroen C3 front 20080108.jpg | Tlatlaliani = [[Citroën|<font color="white">Citroën</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Inic mācuīlli (MkV) | Años = [[2002]] - [[āxcān]] | Tipo = [[Tepitōn tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br />[[Coupé-cabrio]]<br />[[Targa]] | País = {{FRA}} | Rivales = [[Daewoo Kalos]]<br />[[FIAT Palio]]<br />[[Ford Fiesta II]]<br />[[Ford Fiesta III]]<br />[[Honda Jazz]]<br />[[Mazda 2]]<br />[[Opel Corsa C]]<br />[[Opel Corsa D]]<br />[[Renault Clio II]]<br />[[Renault Clio III]]<br />[[SEAT Ibiza III]]<br />[[Volkswagen Polo IV]] | Last car = [[Īxiptli:Citroen Saxo front 20071002.jpg|50px]]<br />[[Citroën Saxo|Saxo]]<br />(1996 - 2003) | This car = [[Īxiptli:Citroen C3 front 20080108.jpg|50px]]<br />[[Citroën C3|C3]]<br />(2002 - 2010) | Next car = }} '''Citroën C3''' ītōca cē [[tepozmalacatl]] quichīhua [[Citroën]] īhuīcpa [[2002]] {{3conejo}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! Hatchback ! Pluriel |- | [[Īxiptli:Citroen C3 rear 20080108.jpg|200px]] | [[Īxiptli:Citroen C3 Pluriel rear 20071104.jpg|200px]] |} == Nō xiquitta == == {{Links}} == {{Citroën}} {{Citroën (1981)}} {{Commons}} [[Neneuhcāyōtl:Āxcān tepitōn coupé-cabrio]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān tepitōn hatchback]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān tepitōn targa]] [[Neneuhcāyōtl:Citroën|C3]] lgmfx7uzfj9a8qro3vmxz222oicqmhj Toyota Corolla E10 0 12974 501969 442197 2022-08-03T13:51:05Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Toyota Corolla E10 | Photo = 1966 Toyota Corolla 02.jpg | Tlatlaliani = [[Toyota|<font color="white">Toyota</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Achto (Mk1) | Años = [[1966]] - [[1970]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Ford Escort]]<br>[[Opel Kadett B]] | Last car = | This car = [[Īxiptli:1966 Toyota Corolla 02.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E10|Corolla E10]]<br>(1966 - 1970) | Next car = [[Īxiptli:TE27.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E20|Corolla E20]]<br>(1970 - 1978) }} '''Toyota Corolla E10''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Toyota]] īhuīcpa [[1966]] {{6conejo}} oc [[1970]] {{10conejo}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! Tepozcaxitl ! Sprinter ! Wagon |- | [[Īxiptli:1966 Toyota Corolla 03.jpg|200px]] | [[Īxiptli:1968 Toyota Corolla-Sprinter 01.jpg|200px]] | [[Īxiptli:Toyota Corolla E10 002.JPG|200px]] |} ==Nō xiquitta== =={{links}}== {{Toyota}} {{Toyota (1951)}} {{DEFAULTSORT:Toyota Corolla A}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Toyota tepozmalacatl|Corolla A]] 715l0hp5ylohkbtno5r7n1e95mnj6ro 501970 501969 2022-08-03T13:51:28Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Toyota Corolla E10 | Photo = 1966 Toyota Corolla 02.jpg | Tlatlaliani = [[Toyota|<font color="white">Toyota</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Achto (Mk1) | Años = [[1966]] - [[1970]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Ford Escort]]<br>[[Opel Kadett B]] | Last car = | This car = [[Īxiptli:1966 Toyota Corolla 02.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E10|Corolla E10]]<br>(1966 - 1970) | Next car = [[Īxiptli:TE27.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E20|Corolla E20]]<br>(1970 - 1978) }} '''Toyota Corolla E10''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Toyota]] īhuīcpa [[1966]] {{6conejo}} oc [[1970]] {{10conejo}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! Tepozcaxitl ! Sprinter ! Wagon |- | [[Īxiptli:1966 Toyota Corolla 03.jpg|200px]] | [[Īxiptli:1968 Toyota Corolla-Sprinter 01.jpg|200px]] | [[Īxiptli:Toyota Corolla E10 002.JPG|200px]] |} ==Nō xiquitta== =={{links}}== {{Toyota}} {{Toyota (1951)}} {{DEFAULTSORT:Toyota Corolla A}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Toyota|Corolla A]] ij3ssf1670jyl0baesd3hri6sahh0ku Toyota Corolla E20 0 12975 501971 442198 2022-08-03T13:51:55Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Toyota Corolla E20 | Photo = TE27.jpg | Tlatlaliani = [[Toyota|<font color="white">Toyota</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Ōnto (Mk2) | Años = [[1970]] - [[1978]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]]<br>[[Van]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Citroën GS]]<br>[[Ford Escort]]<br>[[Ford Escort II]]<br>[[Honda Civic]]<br>[[Opel Kadett C]]<br>[[Peugeot 304]]<br>[[Renault 6]]<br>[[Volkswagen Jetta]] | Last car = [[Īxiptli:1966 Toyota Corolla 02.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E10|Corolla E10]]<br>(1966 - 1970) | This car = [[Īxiptli:TE27.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E20|Corolla E20]]<br>(1970 - 1978) | Next car = [[Īxiptli:3rd-Toyota-Corolla-coupe-2.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E30|Corolla E30]]<br>(1974 - 1981) }} '''Toyota Corolla E20''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Toyota]] īhuīcpa [[1970]] {{10conejo}} oc [[1978]] {{5conejo}} xihuitl. =={{links}}== {{Toyota}} {{Toyota (1951)}} {{DEFAULTSORT:Toyota Corolla B}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli van]] [[Neneuhcāyōtl:Toyota|Corolla B]] fmftbno7mjl23ac10j63el37jsdn084 Toyota Corolla E30 0 12976 501972 442199 2022-08-03T13:52:17Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Toyota Corolla E30 | Photo = 3rd-Toyota-Corolla-coupe-2.jpg | Tlatlaliani = [[Toyota|<font color="white">Toyota</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Yēto (Mk3) | Años = [[1974]] - [[1981]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]]<br>[[Van]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Citroën GS]]<br>[[Ford Escort II]]<br>[[Honda Civic]]<br>[[Opel Kadett C]]<br>[[Peugeot 304]]<br>[[Renault 6]]<br>[[Volkswagen Jetta]] | Last car = [[Īxiptli:TE27.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E20|Corolla E20]]<br>(1970 - 1978) | This car = [[Īxiptli:3rd-Toyota-Corolla-coupe-2.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E30|Corolla E30]]<br>(1974 - 1981) | Next car = [[Īxiptli:Toyota Corolla E70 4 door sedan.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E70|Corolla E70]]<br>(1979 - 1983) }} '''Toyota Corolla E30''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Toyota]] īhuīcpa [[1974]] {{1conejo}} oc [[1981]] {{8casa}} xihuitl. =={{links}}== {{Toyota}} {{Toyota (1951)}} {{DEFAULTSORT:Toyota Corolla C}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli van]] [[Neneuhcāyōtl:Toyota|Corolla C]] mwryzem0jrzumi786265g2n00hyz1rw Toyota Corolla E70 0 12977 501973 442200 2022-08-03T13:52:37Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Toyota Corolla E70 | Photo = Toyota Corolla E70 4 door sedan.jpg | Tlatlaliani = [[Toyota|<font color="white">Toyota</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Nāuhto (Mk4) | Años = [[1979]] - [[1983]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Liftback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]]<br>[[Van]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Citroën GS]]<br>[[Ford Escort III]]<br>[[Opel Kadett D]]<br>[[Peugeot 305]]<br>[[Renault 14]]<br>[[Volkswagen Jetta]] | Last car = [[Īxiptli:3rd-Toyota-Corolla-coupe-2.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E30|Corolla E30]]<br>(1974 - 1981) | This car = [[Īxiptli:Toyota Corolla E70 4 door sedan.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E70|Corolla E70]]<br>(1979 - 1983) | Next car = [[Īxiptli:'86-'87 Corolla Hatchback.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E80|Corolla E80]]<br>(1983 - 1987) }} '''Toyota Corolla E70''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Toyota]] īhuīcpa [[1979]] {{6caña}} oc [[1983]] {{10caña}} xihuitl. =={{links}}== {{Toyota}} {{Toyota (1951)}} {{DEFAULTSORT:Toyota Corolla D}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli liftback]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli van]] [[Neneuhcāyōtl:Toyota|Corolla D]] loeldl474z0mw2i52wjm103fkl8ifk5 Toyota Corolla E100 0 12983 501974 497103 2022-08-03T13:52:57Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tepitzin tlahcuilolli}} {{Infobox auto | Nombre = Toyota Corolla E110 | Photo = Toyota Corolla front 20080318.jpg | Tlatlaliani = [[Toyota|<font color="white">Toyota</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Inic chicōme (Mk7) | Años = Jun 1991<ref>{{cite web|url=http://specs.amayama.com/toyota/corolla/ |title=Toyota Corolla (used and new) - specs and pics at AMAYAMA.COM |publisher=Specs.amayama.com |date= |accessdate=2010-10-03}}</ref> – Aug 1998<ref>{{cite web|url=http://www.toyotatr.com/?m=p&pid=6 |title=General Information • TOYOTA MOTOR MANUFACTURING TURKEY |publisher=Toyotatr.com |date= |accessdate=2010-10-03}}</ref> | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Liftback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Citroën ZX]]<br>[[Ford Escort V]]<br>[[Honda Civic V]]<br>[[Nissan Sentra B13]]<br>[[Opel Astra F]]<br>[[Peugeot 306]]<br>[[Renault 19]]<br>[[Volkswagen Golf III]]<br>[[Volkswagen Jetta III]] | Last car = [[Īxiptli:Toyota Corolla front 20071126.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E90|Corolla E90]]<br>(1987 - 1992) | This car = [[Īxiptli:Toyota Corolla front 20080318.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E100|Corolla E100]]<br>(1993 - 1997) | Next car = [[Īxiptli:Toyota Corolla E110 front 20080215.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E110|Corolla E110]]<br>(1998 - 2002) }} '''Toyota Corolla E110''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Toyota]] īhuīcpa [[1993]] {{7casa}} oc [[1997]] {{11caña}} xihuitl. ==Iuhcāyōtl== {| class="wikitable" |- ! Hathcback ! Tepozcaxitl ! Wagon |- | [[Īxiptli:Toyota Corolla rear 20080318.jpg|200px]] | [[Īxiptli:Toyota Corolla rear 20071228.jpg|200px]] | [[Īxiptli:Toyota Corolla 100 Wagon 002.JPG|200px]] |} ==No xiquitta== =={{links}}== <references> {{Toyota}} {{Toyota (1981)}} {{DEFAULTSORT:Toyota Corolla G}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli liftback]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Toyota|Corolla G]] q0gdov8xzomgxqez0047s32m4d6xw77 Toyota Corolla E110 0 12985 501975 497000 2022-08-03T13:53:22Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tepitzin tlahcuilolli}} {{Infobox auto | Nombre = Toyota Corolla E110 | Photo = Toyota Corolla E110 front 20080215.jpg | Tlatlaliani = [[Toyota|<font color="white">Toyota</font>]] | Occētōcāitl = Chevrolet Prizm | Mark = Inic chicuēyi (Mk8) | Años = [[1998]] - [[2002]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Liftback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Citroën Xsara]]<br>[[Ford Focus]]<br>[[Honda Civic VI]]<br>[[Nissan Sentra B14]]<br>[[Nissan Sentra B15]]<br>[[Opel Astra G]]<br>[[Peugeot 306]]<br>[[Renault Mégane]]<br>[[Volkswagen Golf IV]]<br>[[Volkswagen Jetta IV]] | Last car = [[Īxiptli:Toyota Corolla front 20080318.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E100|Corolla E100]]<br>(1993 - 1997) | This car = [[Īxiptli:Toyota Corolla E110 front 20080215.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E110|Corolla E110]]<br>(1998 - 2002) | Next car = [[Īxiptli:Toyota Corolla front 20080808.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E120|Corolla E120]]<br>(2001 - 2008) }} '''Toyota Corolla E110''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Toyota]] īhuīcpa [[1998]] {{12conejo}} oc [[2002]] {{3conejo}} xihuitl. ==Iuhcāyōtl== {| class="wikitable" |- ! Liftback ! Huayin |- | [[Īxiptli:Toyota Corolla E110 rear 20080215.jpg|200px]] | [[Īxiptli:Toyota Corolla E11 Kombi rear 20080215.jpg|200px]] |} {| class="wikitable" |- ! Liftback ! Tepozcaxitl |- | [[Īxiptli:Toyota Corolla E110 Fünftürer Heck.JPG|200px]] | [[Īxiptli:1999 Toyota Corolla (AE112R) Ultima sedan 02.jpg|200px]] |} ==No xiquitta== =={{links}}== {{Toyota}} {{Toyota (1981)}} {{DEFAULTSORT:Toyota Corolla H}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli liftback]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Toyota|Corolla H]] fo3qljz9nss3hn20y672jip7wzvvmrg Toyota Corolla E140 0 12987 501976 455844 2022-08-03T13:53:40Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Toyota Corolla E140 | Photo = 2009 Toyota Corolla LE.jpg | Tlatlaliani = [[Toyota|<font color="white">Toyota</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Inic mahtlāctli (Mk10) | Años = [[2008]] - [[āxcān]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br>[[Tepozcaxitl]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Citroën C4]]<br>[[FIAT Stilo]]<br>[[Ford Focus II]]<br>[[Honda Civic VIII]]<br>[[Nissan Sentra B16]]<br>[[Opel Astra H]]<br>[[Peugeot 308]]<br>[[Renault Mégane III]]<br>[[Volkswagen Golf VI]]<br>[[Volkswagen Jetta VI]] | Last car = [[Īxiptli:Toyota Corolla front 20080808.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E120|Corolla E120]]<br>(2001 - 2008) | This car = [[Īxiptli:2009 Toyota Corolla LE.jpg|50px]]<br>[[Toyota Corolla E140|Corolla E140]]<br>(2008 - 201?) }} '''Toyota Corolla E140''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] quichīhua [[Toyota]] īhuīcpa [[2008]] {{9ped}} xihuitl. =={{links}}== [[File:Toyota logo.png|300px]]<br />[[File:Toyota logo.svg|300px]] {{Toyota}} {{Toyota (1981)}} {{DEFAULTSORT:Toyota Corolla J}} [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualli hatchback]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Toyota|Corolla J]] klap12my7y7p2dt4d4lahh82kz7l9if Toyota Corolla 0 13005 501968 100504 2022-08-03T13:05:47Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{delete}} '''Toyota Corolla''' ītōca cē tepozmalacatl [[Toyota]] quichīhua īhuīcpa [[1966]] {{6conejo}}, tēl ōcatca inīn: #[[Toyota Corolla E10]] ([[1966]] - [[1970]]) #[[Toyota Corolla E20]] ([[1970]] - [[1978]]) #[[Toyota Corolla E30]] ([[1974]] - [[1981]]) #[[Toyota Corolla E70]] ([[1979]] - [[1983]]) #[[Toyota Corolla E80]] ([[1983]] - [[1987]]) #[[Toyota Corolla E90]] ([[1987]] - [[1992]]) #[[Toyota Corolla E100]] ([[1993]] - [[1997]]) #[[Toyota Corolla E110]] ([[1998]] - [[2002]]) #[[Toyota Corolla E120]] ([[2001]] - [[2008]]) #[[Toyota Corolla E140]] ([[2008]] - [[āxcān]]) raqc9fba9xyl864qzt85y692mkccev3 Citroën C4 0 13202 502046 450025 2022-08-03T18:18:52Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Citroën C4 | Photo = Citroen C4 front 20071129.jpg | Tlatlaliani = [[Citroën|<font color="white">Citroën</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = | Años = [[2004]] - [[āxcān]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br />[[Tepozcaxitl]]<br />[[Coupé]] | País = {{FRA}} | Rivales = [[Daewoo Lacetti]]<br />[[FIAT Stilo]]<br />[[Ford Focus II]]<br />[[Honda Civic VIII]]<br />[[Mazda 3 Axela]]<br />[[Opel Astra H]]<br />[[Renault Mégane II]]<br />[[Volkswagen Golf V]] | Last car = [[Īxiptli:Citroen Xsara front 20070609.jpg|50px]]<br />[[Citroën Xsara|Xsara]]<br />(1997 - 2006) | This car = [[Īxiptli:Citroen C4 front 20071129.jpg|50px]]<br />[[Citroën C4|C4]]<br />(2004 - 20??) | Next car = }} '''Citroën C4''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] quichīhua [[Citroën]] īhuīcpa [[2004]] {{5ped}} xihuitl. ==Iuhcāyōtl== {| class="wikitable" |- ! Hatchback ! Coupé |- | [[Īxiptli:Citroen C4 rear 20071129.jpg|200px]] | [[Īxiptli:Citroen C4 rear 20070523.jpg|200px]] |} == Nō xiquitta == == {{Links}} == {{Citroën}} {{Citroën (1981)}} {{Commons}} [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualli coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualli hatchback]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Citroën|C4]] 24vklb5xhny850994di4hhfgv7wt7hd Neneuhcāyōtl:Citroën 14 13203 502049 500114 2022-08-03T18:19:49Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Francia]] 4x6dk6fdg6mlc9t3tuyi3th5wip5771 Neneuhcāyōtl:Toyota 14 13204 502001 500088 2022-08-03T14:07:22Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Xapon]] 0z56b3pg7vh37vlvkcs4u6yp995z65f Neneuhcāyōtl:Chevrolet 14 13206 502037 500108 2022-08-03T18:14:45Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli ipan Tlahtohcayotl in Cepanca]] 6283bqnf4pi9oh7l7504lohjd0ec1jq 502038 502037 2022-08-03T18:14:54Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Tlahtohcayotl in Cepanca]] jic7cyxetlw0bjuzs3z0gw2ayz5oy6p Neneuhcāyōtl:Alfa Romeo 14 13207 502052 500135 2022-08-03T18:21:17Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Italia]] k1v2e41h1105zpuml7gcbxrcr8nbfju Mitsubishi Lancer 0 13208 502011 442239 2022-08-03T14:24:47Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Lancer | Photo = Mitsubishi Lancer 1973 - 79 Hyde Park in Fall.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Mark = Achto (Mk1) | Años = [[1973]] - [[1979]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Hatchback]]<br />[[Tepozcaxitl]]<br />[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Honda Civic]]<br />[[Opel Kadett C]]<br />[[Peugeot 304]]<br />[[Renault 14]]<br />[[Toyota Corolla E20]]<br />[[Volkswagen Jetta]] | Last car = | This car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer 1973 - 79 Hyde Park in Fall.jpg|50px]]<br />[[Mitsubishi Lancer|Lancer]]<br />(1973 - 1979) | Next car = [[Īxiptli:Lancer-second.jpg|50px]]<br />[[Mitsubishi Lancer II|Lancer II]]<br />(1979 - 1988) }} '''Mitsubishi Lancer''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīhuh [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[1973]] {{13casa}} oc [[1979]] {{6caña}} xihuitl. * [[Mitsubishi]] == {{Links}} == {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1951)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Lancer 1}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Lancer 1]] ibksjtfs2aj7it5hn5qysf46rpt322t Mitsubishi Lancer II 0 13209 502012 442240 2022-08-03T14:25:13Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Lancer II | Photo = Lancer-second.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Mark = Ōnto (Mk2) | Años = [[1973]] - [[1979]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Honda Civic]]<br>[[Opel Kadett D]]<br>[[Peugeot 305]]<br>[[Renault 9]]<br>[[Toyota Corolla E70]]<br>[[Toyota Corolla E80]]<br>[[Volkswagen Jetta II]] | Last car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer 1973 - 79 Hyde Park in Fall.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer|Lancer]]<br>(1973 - 1979) | This car = [[Īxiptli:Lancer-second.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer II|Lancer II]]<br>(1979 - 1988) | Next car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer front 20080130.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer III|Lancer III]]<br>(1982 - 1987) }} '''Mitsubishi Lancer II''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[1979]] {{6caña}} oc [[1988]] {{2ped}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! Tepozcaxitl |- | [[Īxiptli:Lancer-second(001).jpg|200px]] |} ==Nō xiquitta== *[[Mitsubishi]] =={{Links}}== {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1951)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Lancer 2}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Lancer 2]] hq2seob3oo3a0gh2wb7xfac1wssyhsg Mitsubishi Lancer III 0 13210 502013 442241 2022-08-03T14:25:46Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Lancer III | Photo = Mitsubishi Lancer front 20080130.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Mark = Yēto (Mk3) | Años = [[1982]] - [[1987]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Honda Civic III]]<br>[[Opel Kadett E]]<br>[[Peugeot 305]]<br>[[Renault 9]]<br>[[Toyota Corolla E80]]<br>[[Volkswagen Jetta II]] | Last car = [[Īxiptli:Lancer-second.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer II|Lancer II]]<br>(1979 - 1988) | This car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer front 20080130.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer III|Lancer III]]<br>(1982 - 1987) | Next car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer front 20071220.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer IV|Lancer IV]]<br>(1988 - 1992) }} '''Mitsubishi Lancer III''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[1982]] {{9conejo}} oc [[1987]] {{1caña}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! Tepozcaxitl |- | [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer rear 20080130.jpg|200px]] |} ==Nō xiquitta== *[[Mitsubishi]] =={{Links}}== {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1981)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Lancer 3}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli hatchback]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Lancer 3]] 3bwt3q52457sjtlbag6icwsp2kot3cj Mitsubishi Lancer IV 0 13211 502014 442242 2022-08-03T14:26:13Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Lancer IV | Photo = Mitsubishi Lancer front 20071220.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Mark = Nāuhto (Mk4) | Años = [[1988]] - [[1992]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Liftback]]<br>[[Tepozcaxitl]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Honda Civic IV]]<br>[[Opel Kadett E]]<br>[[Peugeot 309]]<br>[[Renault 19]]<br>[[Toyota Corolla E90]]<br>[[Volkswagen Jetta II]] | Last car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer front 20080130.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer III|Lancer III]]<br>(1982 - 1987) | This car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer front 20071220.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer IV|Lancer IV]]<br>(1988 - 1992) | Next car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer1991jp.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer V|Lancer V]]<br>(1991 - 1995) }} '''Mitsubishi Lancer IV''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[1988]] {{2ped}} oc [[1992]] {{6ped}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! Liftback |- | [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer rear 20071220.jpg|200px]] |} ==Nō xiquitta== *[[Mitsubishi]] =={{Links}}== {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1981)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Lancer 4}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli liftback]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Lancer 4]] mnepy5griig3uugqokkty1d73k7h7h3 Mitsubishi Lancer V 0 13212 502015 442243 2022-08-03T14:26:40Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Lancer V | Photo = Mitsubishi Lancer1991jp.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Mark = Inic mācuīlli (Mk5) | Años = [[1991]] - [[1995]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Honda Civic V]]<br>[[Opel Astra F]]<br>[[Peugeot 306]]<br>[[Renault 19]]<br>[[Toyota Corolla E110]]<br>[[Volkswagen Jetta III]] | Last car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer front 20071220.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer IV|Lancer IV]]<br>(1988 - 1992) | This car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer1991jp.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer V|Lancer V]]<br>(1991 - 1995) | Next car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer front 20071215.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer VI|Lancer VI]]<br>(1995 - 2000) }} '''Mitsubishi Lancer V''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[1991]] {{5caña}} oc [[1995]] {{9caña}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! Huayin |- | [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer Kombi rear 20070801.jpg|200px]] |} ==Nō xiquitta== *[[Mitsubishi]] =={{Links}}== {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1981)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Lancer 5}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Lancer 4]] f8lylz8ay1crfe3867n08rdir7i0jlb Mitsubishi Lancer VI 0 13246 502016 442244 2022-08-03T14:27:05Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Lancer VI | Photo = Mitsubishi Lancer front 20071215.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Mark = Inic chicuacē (Mk6) | Años = [[1995]] - [[2000]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Coupé]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Honda Civic VI]]<br>[[Opel Astra F]]<br>[[Peugeot 306]]<br>[[Renault Mégane]]<br>[[Toyota Corolla E110]]<br>[[Volkswagen Jetta III]] | Last car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer1991jp.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer V|Lancer V]]<br>(1991 - 1995) | This car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer front 20071215.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer VI|Lancer VI]]<br>(1995 - 2000) | Next car = [[Īxiptli:02-03 Mitsubishi Lancer.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer VII|Lancer VII]]<br>(2000 - 2006) }} '''Mitsubishi Lancer VI''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[1995]] {{9caña}} oc [[2000]] {{1ped}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! Tepozcaxitl |- | [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer rear 20071215.jpg|200px]] |} ==Nō xiquitta== *[[Mitsubishi]] =={{Links}}== {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1981)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Lancer 6}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Lancer 6]] chna3y8bgr12ojluul5ic3cvuyit1g0 Mitsubishi Lancer VII 0 13247 502017 442245 2022-08-03T14:27:30Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Lancer VII | Photo = 02-03 Mitsubishi Lancer.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Mark = Inic chicōme (Mk7) | Años = [[2000]] - [[2006]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Huayin]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Chevrolet Cavalier III]]<br>[[Citroën C4]]<br>[[Ford Focus]]<br>[[Honda Civic VII]]<br>[[Nissan Sentra V]]<br>[[Opel Astra G]]<br>[[Peugeot 307]]<br>[[Renault Mégane II]]<br>[[Toyota Corolla E120]]<br>[[Volkswagen Jetta IV]] | Last car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer front 20071215.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer VI|Lancer VI]]<br>(1995 - 2000) | This car = [[Īxiptli:02-03 Mitsubishi Lancer.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer VII|Lancer VII]]<br>(2000 - 2006) | Next car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer front.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer VIII|Lancer VIII]]<br>(2007 - 201?) }} '''Mitsubishi Lancer VII''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] ōquichīuh [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[2000]] {{1ped}} oc [[2006]] {{7conejo}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! Huayin |- | [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer Kombi rear 20080320.jpg|200px]] |} ==Nō xiquitta== *[[Mitsubishi]] =={{Links}}== {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1981)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Lancer 7}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli huayin]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Lancer 7]] lf29dl3a1th0sdbw5mqu49efvqhdpey Mitsubishi Lancer VIII 0 13248 502018 442246 2022-08-03T14:27:59Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Lancer VIII | Photo = Mitsubishi Lancer front.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Mark = Inic chicuēyi (Mk8) | Años = [[2007]] - [[āxcān]] | Tipo = [[Zacualli tepozmalacatl]] | Carrocerías = [[Tepozcaxitl]]<br>[[Hatchback]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Chevrolet Cobalt]]<br>[[Citroën C4]]<br>[[Ford Focus II]]<br>[[Honda Civic VIII]]<br>[[Nissan Sentra VI]]<br>[[Opel Astra H]]<br>[[Peugeot 308]]<br>[[Renault Mégane III]]<br>[[Toyota Corolla E140]]<br>[[Volkswagen Jetta V]] | Last car = [[Īxiptli:02-03 Mitsubishi Lancer.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer VII|Lancer VII]]<br>(2000 - 2006) | This car = [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer front.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Lancer VIII|Lancer VIII]]<br>(2007 - 201?) | Next car = }} '''Mitsubishi Lancer VIII''' ītōca cē [[zacualli tepozmalacatl]] quichīhua [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[2007]] {{8caña}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! Tepozcaxitl |- | [[Īxiptli:Mitsubishi Lancer side+rear.jpg|200px]] |} ==Nō xiquitta== *[[Mitsubishi]] =={{Links}}== {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1981)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Lancer 8}} [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualli hatchback]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān zacualli tepozcaxitl]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Lancer 8]] 954vv8pzviqsqulrnh5sj328b7l4kvy Neneuhcāyōtl:Mitsubishi 14 13368 502020 500126 2022-08-03T14:29:16Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Xapon]] 0z56b3pg7vh37vlvkcs4u6yp995z65f Mitsubishi Eclipse 0 14158 502007 442259 2022-08-03T14:12:27Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Huaznenqui]] {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Eclipse | Photo = Mitsubishi Eclipse front 20080214.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Achto (Mk1) | Años = [[1990]] - [[1994]] | Tipo = [[Momomalacapōl]] | Carrocerías = [[Coupé]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Nissan Fairlady Z32]] | Last car = | This car = [[Īxiptli:Mitsubishi Eclipse front 20080214.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Eclipse|Eclipse]]<br>(1990 - 1994) | Next car = [[Īxiptli:Mitsubishi Eclipse front 20080108.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Eclipse II|Eclipse II]]<br>(1995 - 1999) }} '''Mitsubishi Eclipse''' ītōca cē [[momomalacapōl]] ōquichīuh [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[1990]] {{4conejo}} xihuitl. {| class="wikitable" |- ! GS |- | [[Īxiptli:Mitsubishi Eclipse rear 20080214.jpg|200px]] |} ==Nō xiquitta== =={{Links}}== {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1981)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Eclipse 1}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh momomalacapōl coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Eclipse 1]] irshj21zx1f5n9flcztip0woyjmvret Mitsubishi Eclipse II 0 14163 502008 442260 2022-08-03T14:23:32Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Eclipse II | Photo = Mitsubishi Eclipse front 20080108.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Ōnto (Mk2) | Años = [[1995]] - [[1999]] | Tipo = [[Momomalacapōl]] | Carrocerías = [[Coupé]]<br>[[Cabrio]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Nissan Fairlady Z32]] | Last car = [[Īxiptli:Mitsubishi Eclipse front 20080214.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Eclipse|Eclipse]]<br>(1990 - 1994) | This car = [[Īxiptli:Mitsubishi Eclipse front 20080108.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Eclipse II|Eclipse II]]<br>(1995 - 1999) | Next car = [[Īxiptli:Mitsubishi Eclipse front 20080303.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Eclipse III|Eclipse III]]<br>(2000 - 2005) }} '''Mitsubishi Eclipse II''' ītōca cē [[momomalacapōl]] ōquichīuh [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[1995]] {{9caña}} xihuitl oc [[1999]] {{13caña}}. {| class="wikitable" |- ! Coupé |- | [[Īxiptli:Mitsubishi Eclipse rear 20080108.jpg|200px]] |} ==Nō xiquitta== =={{Links}}== {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1981)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Eclipse 2}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh momomalacapōl cabrio]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh momomalacapōl coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Eclipse 2]] 8gdw7qwfdrapgzckwqqj2hwr2dozjyg Mitsubishi Eclipse III 0 14164 502009 442261 2022-08-03T14:23:57Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Eclipse III | Photo = Mitsubishi Eclipse front 20080303.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Yēto (Mk3) | Años = [[2000]] - [[2005]] | Tipo = [[Momomalacapōl]] | Carrocerías = [[Coupé]]<br>[[Cabrio]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Nissan Fairlady Z34]] | Last car = [[Īxiptli:Mitsubishi Eclipse front 20080108.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Eclipse II|Eclipse II]]<br>(1995 - 1999) | This car = [[Īxiptli:Mitsubishi Eclipse front 20080303.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Eclipse III|Eclipse III]]<br>(2000 - 2005) | Next car = [[Īxiptli:2006-08 Mitsubishi Eclipse.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Eclipse IV|Eclipse IV]]<br>(2006 - 201?) }} '''Mitsubishi Eclipse III''' ītōca cē [[momomalacapōl]] ōquichīuh [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[2000]] {{1ped}} xihuitl oc [[2005]] {{6casa}}. {| class="wikitable" |- ! Coupé |- | [[Īxiptli:Mitsubishi Eclipse rear 20080303.jpg|200px]] |} ==Nō xiquitta== =={{Links}}== {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1981)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Eclipse 3}} [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh momomalacapōl cabrio]] [[Neneuhcāyōtl:Huēhueh momomalacapōl coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Eclipse 3]] rt94t3nfp5a9ea2gpzn5371h174168e Mitsubishi Eclipse IV 0 14165 502010 442262 2022-08-03T14:24:23Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox auto | Nombre = Mitsubishi Eclipse IV | Photo = 2006-08 Mitsubishi Eclipse.jpg | Tlatlaliani = [[Mitsubishi|<font color="white">Mitsubishi</font>]] | Occētōcāitl = | Mark = Nāuhto (Mk4) | Años = [[2006]] - [[āxcān]] | Tipo = [[Momomalacapōl]] | Carrocerías = [[Coupé]]<br>[[Cabrio]] | País = {{JPN}} | Rivales = [[Nissan Fairlady Z35]] | Last car = [[Īxiptli:Mitsubishi Eclipse front 20080303.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Eclipse III|Eclipse III]]<br>(2000 - 2005) | This car = [[Īxiptli:2006-08 Mitsubishi Eclipse.jpg|50px]]<br>[[Mitsubishi Eclipse IV|Eclipse IV]]<br>(2006 - 201?) }} '''Mitsubishi Eclipse IV''' ītōca cē [[momomalacapōl]] quichīhua [[Mitsubishi]] īhuīcpa [[2006]] {{7conejo}} xihuitl. <!-- {| class="wikitable" |- ! Coupé |- | [[Īxiptli:|200px]] |}--> ==Nō xiquitta== =={{Links}}== {{Mitsubishi}} {{Mitsubishi (1981)}} {{DEFAULTSORT:Mitsubishi Eclipse 4}} [[Neneuhcāyōtl:Āxcān momomalacapōl cabrio]] [[Neneuhcāyōtl:Āxcān momomalacapōl coupé]] [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi|Eclipse 4]] fm0e0sjflhvgp11qplbieakco121qy3 Mitsubishi Motors 0 14174 502019 486257 2022-08-03T14:28:48Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox Company | tōcāitl = Mitsubishi Motors | fullname = 三菱自動車工業株式会社 | Imagen = Mitsubishi ASX.jpg | Logo = Mitsubishi logo.png | Caption = Mitsubishi ASX | company_type = Olōlmachiyōtl īhuīc [[Mitsubishi Gurūpu]] | company_slogan = | chīhualiztli = [[22 ic nāuhtetl mētztli]], [[1970]] | nombreorig = | chīhualōni = | āltepētl = | tlācatiyān = {{JPN}} | location = | key_people = | num_employees = | industry = [[Tepozmalacatl]] | revenue = | net_income = | homepage = | parent = [[Mitsubishi Gurūpu]] }} '''三菱自動車工業株式会社''' nozo '''Mitsubishi Jidōsha Kōgyō Kabushiki Kaisha''' nozo '''Mitsubishi Motors''' (ahnozo zan '''Mitsubishi''') ītōca cē [[Xapon|xapontēcatl]] [[tepozmalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]]. == Tepozmalacatl == *[[Mitsubishi Colt|Colt]] *[[Mitsubishi Lancer|Lancer]] *[[Mitsubishi Galant|Galant]] *[[Mitsubishi Grandis|Grandis]] *[[Mitsubishi Outlander|Outlander]] *[[Mitsubishi Pajero|Pajero]] *[[Mitsubishi Endeavor]] *[[Mitsubishi Eclipse|Eclipse]] *[[Mitsubishi Lancer Evolution|Evolution]] {{Mitsubishi Motors}} {{Mitsubishi Motors (1981)}} {{Tepozmalacatl}} [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi| ]] [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Xapon]] b3g2sqw3l7q6fcw29cvh9daq7m8wfvt 502021 502019 2022-08-03T14:29:29Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Infobox Company | tōcāitl = Mitsubishi Motors | fullname = 三菱自動車工業株式会社 | Imagen = Mitsubishi ASX.jpg | Logo = Mitsubishi logo.png | Caption = Mitsubishi ASX | company_type = Olōlmachiyōtl īhuīc [[Mitsubishi Gurūpu]] | company_slogan = | chīhualiztli = [[22 ic nāuhtetl mētztli]], [[1970]] | nombreorig = | chīhualōni = | āltepētl = | tlācatiyān = {{JPN}} | location = | key_people = | num_employees = | industry = [[Tepozmalacatl]] | revenue = | net_income = | homepage = | parent = [[Mitsubishi Gurūpu]] }} '''三菱自動車工業株式会社''' nozo '''Mitsubishi Jidōsha Kōgyō Kabushiki Kaisha''' nozo '''Mitsubishi Motors''' (ahnozo zan '''Mitsubishi''') ītōca cē [[Xapon|xapontēcatl]] [[tepozmalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]]. == Tepozmalacatl == *[[Mitsubishi Colt|Colt]] *[[Mitsubishi Lancer|Lancer]] *[[Mitsubishi Galant|Galant]] *[[Mitsubishi Grandis|Grandis]] *[[Mitsubishi Outlander|Outlander]] *[[Mitsubishi Pajero|Pajero]] *[[Mitsubishi Endeavor]] *[[Mitsubishi Eclipse|Eclipse]] *[[Mitsubishi Lancer Evolution|Evolution]] {{Mitsubishi Motors}} {{Mitsubishi Motors (1981)}} {{Tepozmalacatl}} [[Neneuhcāyōtl:Mitsubishi| ]] gn37gx556hkiuo3auefqssikw25a1ce Mexko 0 17496 502025 501820 2022-08-03T15:10:55Z Languaeditor 14092 wikitext text/x-wiki {{coor capital dm|19|25|10|N|99|08|44|W}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHW2_NHN2_NCI2_PPL2=Kena|NHE_name=Mexko|NCH_name=Mexko (nch)|NHW_name=Mexko (nhw)|NHN_name=Mexico|NCI_name=Mexihco|PPL_name=Meshijku}} {{Tlakatiyan | āchcāuhtōcāitl_nativo = ''Estados Unidos Mexicanos'' | āchcāuhtōcāitl = Mexika Sentik Wexteyowalko | cemāxcātōcāitl = Mexko | pāmitl = Flag of Mexico.svg | chīmalli = Coat of arms of Mexico.svg | chīmalli_tamaño = 110px | símbolos = | mapa = MEX orthographic.svg | mapa_tamaño = 290px | tlācatiyāncuīcatiliztli = ''[[Mexko Semanawak Wikayotl]]'' | tlācatiyāncuīcatiliztli_tlahcuilōlli = Himno Nacional Mexicano instrumental.ogg | tēcuacān = [[Altepetl Mexko]] [[File:Coat of arms of Mexico City, Mexico.svg|derecha|20px]] | tēcuacān_chānehqueh = 9&nbsp;209&nbsp;944 chan. | tēcuacān_cemonocāyōtl_fmt = | tēcuacān_cemonoc = 19_26_N_99_08_W 19°26′ M, 99°08′ S | huēyi_āltepētl = [[Altepetl Mexko]] | āchcāuhtlahtōlli = [[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Yokatekatlahtolli|yokatekatl]] wan sekinok [[Tlahtolmeh pan Mexko|66 tlahtolli]]<sup>1</sup> | tēpacholiztli = [[Axkayotl]], [[Axkayotillotl|axkayotilli]], [[sentiktlapehpenolpan]], [[tlaixpantihkayotl]] wan [[miakinyotl]]. | tēpachohqueh = [[Presidenteh]] | tēpachohqueh_tōcāitl = [[Andrés Manuel López Obrador]] | tzintiliztli = [[Mexko itlakaxoxowkayo|Tlakaxoxowkayotl]] | fundación_hitos = &nbsp;• Pewalistli<br/>&nbsp;• Tlatenkixtilistli<br/>&nbsp;• Tlamilistli<br/>&nbsp;• Nemachililistli | fundación_fechas = tlen [[España]]<br/>[[16]] tlen [[septiempreh]], [[1810]]<br/>[[6]] tlen [[noviempreh]], [[1813]]<br/>[[27]] tlen [[septiempreh]], [[1821]]<br/>[[28]] tlen [[tisiempreh]], [[1836]] | tlaīxpayōtl = 1 964 375<ref>http://www.oratlas.com/libro-mundial/mexico/geografia</ref><sup>2</sup> | tlaīxpayōtl_tlatēctli = 13 | tlaīxpayōtl_ātl = 2.5% | cuāxōchtli = 4&nbsp;389&nbsp;km nochi<br/>• 3&nbsp;155&nbsp;km ika [[Estadosonidos]]<br />• 958&nbsp;km ika [[Kwahtemallan]]<br />• 276&nbsp;km ika [[Belis]] | huēyi_ātēntli = 9&nbsp;330&nbsp;km | chānehqueh = 128 649 565 ([[2020]])<ref>http://www3.inegi.org.mx/sistemas/mexicocifras/</ref><ref name="población">http://www3.inegi.org.mx/sistemas/temas/default.aspx?s=est&c=25433&t=1</ref> | chānehqueh_tlatēctli = 10 | chānehqueh_pozāhuacāyōtl = 57 | PIB_nominal = $ 1&thinsp;192&thinsp;480 MDD<ref name=INEGI_2020>https://www.inegi.org.mx/contenidos/saladeprensa/boletines/2019/pib_pconst/pib_pconst2019_02.pdf</ref> | PIB_nominal_año = 2021 | PIB_nominal_puesto = 15 | PIB_nominal_per_cápita = $ 9 246 USD | PIB = $ 2 869 542 MDD | PIB_año = 2021 | PIB_puesto = 13 | PIB_per_cápita = $ 20&nbsp;266 USD<ref name=INEGI_2020>https://www.inegi.org.mx/contenidos/saladeprensa/boletines/2019/pib_pconst/pib_pconst2019_02.pdf</ref> | IDH = 0.779<ref>http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf</ref> | IDH_año = 2020 | IDH_puesto = 74 | IDH_categoría = {{Ingreso|ingreso=pani}} | tomīn = [[Mexko pesoh]] ($, <code>[[ISO 4217|MXN]]</code>) | tlācatōcāitl = Mexikatl, -meh<br />Mexkoewketl, -nih<br />Mexkotlakatl, -meh | horario = [[UTC-5]] wan [[UTC-8]] | horario_verano = [[UTC-5]] wan [[UTC-7]] | cctld = [[.mx]] | código_telefónico = 52 | prefijo_radiofónico = 4AA-4CZ, 6DA-6JZ, XAA-XIZ | nenecuilhuāztli_ISO = MX / MEX / 484 | miembro_de = [[ONU]], [[OCDE]], [[T-MEC]], [[G-20]], [[G-5]], [[APEC]], [[G3]], [[GL]], [[CIN]], [[LC]], [[ABINIA]], [[Celac]], [[OEI]], [[AEC]], [[Pacifico nenōtzaliztli|Pasifiko nenotsalistli]], [[Tlatēcpānaliztli in Ixachitlan Tlahtohcāyōtl|TIT]], [[MIST]], [[UFC]], [[Interpol]], [[CIJEG]], [[Unesco]] | tlahtōlcaquiliztilōni= | tlahtōlcaquiliztilōni1= Tlatekpanal pan ''Tlanawatilli ika Ininmelawkayo tlen masewaltlakameh ika inintlahtol''. | tlahtōlcaquiliztilōni2= Macho 3 269 386 km² ''Seknikiski Teetlamahmakilissotl Yeyantli'' ixtentli Mexko 5 233 761 km².<ref>https://web.archive.org/web/20120127184313/http://www.seaaroundus.org/eez/484.aspx</ref> |matrícula_avión=XA, XB, XC|matrícula_coche=MEX|lema_nacional=''La patria es primero''<br />([[kastiahtlahtolli|kastiah]], «Totlalwi ya sentipan»).}}'''Mexko<ref group="tyml."><small>Ika [[nawatl tlen wahkapatl]] motokaxtiayaya '''''Mexihko'''''. Naman ipan [[Waxtlan]] motokaxtia ''Mexko'', mewkatsan sekinok kalpoltlahtolmeh (ken [[Tlahko nawatlahtolli|tlahko nawatl]]) nokka kitokaxtiah '''''Mexiko'''''.</small></ref>''' ({{IPA|ˈmeːʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}|}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''México''; ika [[Yokatekatlahtolli|yokatekatl]], ''Meejiko''; ika [[Mixtekatlahtolli|mixtekatl]], ''Ñuu Koꞌyo''; ika [[Otontlahtolli (nhe)|otomitl]], ''Mꞌonda''; ika [[Waxtekatlahtolli|waxtekatl]], ''Labtóm''; ika [[Masawahtlahtolli|masawah]], ''Bꞌonro'') —weyak itokah '''Mexika Sentik Wexteyowalko'''— (ika [[Kaxtiltlahtolli|kastiah]], ''Estados Unidos Mexicanos'') se [[wexteyowalli]] pan [[Amerikah Miktlanpa]]. Kiihtoa i[[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh|tlanehnewillo]] Mexko i[[Tekitlanawatilli|tekitlanawatil]] se [[axkayotl]], [[sentiktlapehpenolpan]], [[Axkayotillotl|axkayotilli]], wan moxelohtok ika 31 [[tlatilantli]] (wanya i[[ikwa altepetl|altepenanyo]] itokah [[Altepetl Mexko]]).<ref name="censo">[https://constitucionenlenguas.inali.gob.mx/nahuatl-de-la-huasteca/completa/lang1:nahuatl-de-la-huasteca «Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh»]. ''Gobiernoh tlen Mexko''.</ref><ref>Víctor Chávez. [https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/df-no-es-el-estado-32-aclaran-legisladores «DF no es el estado 32, aclaran legisladores»]. ''El Financiero''. {{Spa}}</ref> Kipiya itlalwi se iixten tlen 1&nbsp;964&nbsp;375 km²,<ref name=":0">INEGI. [http://internet.contenidos.inegi.org.mx/contenidos/Productos/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/nueva_estruc/AEGEUM_2017/702825097912.pdf «Anuario estadístico y geográfico de los Estados Unidos Mexicanos 2017»]. {{Spa}}</ref> yeka Mexko eli wexteyowalli tlen mahtlaktli wan nawi weyi pan nochi [[tlaltepaktli]] wan tlen makwilli weyi tlen [[Latinoamerikah]]. Mopantia miktlanpa ika [[Estadosonidos]] (3155 km) wan witstlanpa ika [[Kwahtemallan]] (958 km) wan [[Belis]] (276 km) ininnepan. Mexko iatentenno, tlen kitlamachiwa 9330 km, mopantia siwatlanpa ika [[Pasifiko Weyiaxoxowilli]] wan tlalokan ika [[Ayollohko Mexko]] wan [[Karibe Weyiatl]].<ref name=":0" /> Pampa onkak 130 miyones masewalmeh pan xiwitl 2021, Mexko ya wexteyowalli tlen mahtlaktli ika chanehkeh pan tlaltepaktli. Nowkiya, tlen se ika [[Masewaltlakatl|masewaltlakameh]] pan nochi [[Amerikah]], no ika [[Kastiahtlahtoani|kastiahtlahtoanih]] pan nochi tlaltepaktli.<ref>Alfonso González & Mirta A. González. ''[http://books.google.cat/books?id=FrsTLm265zoC&pg=PA150&dq=n%C3%BAmero+hispanohablantes&hl=ca&ei=9qZNTYj9FM2cOs7AmRE&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CC8Q6AEwAQ#v=onepage&q=n%C3%BAmero%20hispanohablantes&f=false Español para el hispanohablante en los Estados Unidos]''. {{Spa}}</ref> Kipiya 69 [[tekpantlahtolli]]: se tlahtolli ([[kastiah]]) wallaw tlen [[Eoropah]], wan 68 [[masewaltlahtolli]]:<ref>[http://comunicacion.senado.gob.mx/index.php/informacion/boletines/50490-respalda-el-pleno-reconocimiento-oficial-de-68-lenguas-indigenas.html «Respalda el Pleno reconocimiento oficial de 68 lenguas indígenas»]. ''Machiyosentilli Nechikolli''. {{Spa}}</ref> sekin inintokah [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Yokatekatlahtolli|yokatekatl]], [[Tseltaltlahtolli|tseltal]], [[Tsotsiltlahtolli|tsotsil]], [[Mixtekatlahtolli|mixtekatl]], [[Tsapotekatlahtolli|tsapotekatl]], [[Otontlahtolli|otomitl]], [[Totonakatlahtolli|totonakatl]], [[Choltlahtolli|chol]], [[Masatekatlahtolli|masatekatl]] wan [[Waxtekatlahtolli|waxtekatl]]. Yeka nowkiya eli weyitlalli tlen chikome ika achiyok tlahtolmeh tlen mosaniloah pan tlaltepaktli.<ref>Ethnologue. [http://www.ethnologue.com/statistics/country#7 «Summary by country»]. {{Eng}}</ref> Itstokehya masewalmeh pan Mexko Tlalli 21&nbsp;000 xiwihtla.<ref>MSN Encarta (2009). [http://uk.encarta.msn.com/encyclopedia_761570777/Native_Americans.html#s76 «Native Americans: Earliest Migrations»]. {{Eng}}</ref> Elki nopa atoktli ne witstlanpa altepetinih ininchan, keha [[olmekah]], [[toltekatlakameh]], [[mayapanekah]] wan [[tenochkah]]. Mokinon, [[kaxtiltekahmeh]] ahsikoh kitlalkwihkwikoh naman ni Mexko Tlalli, wanya sekin altepetinih inintlapalewilis katli eliyayah [[tlaxkaltekahmeh]], [[totonakatlakameh]], [[teetsikohkah]] wan sekinokeh. Kipewaltih nopa weyi [[Teetlalkwihkwilistli tlen Exkan Tlahtoloyan|teetlalkwihkwilistli]] ne [[Weyitlahtohkayotl Mexihko]] pan [[1527]] wan mochiwki [[Virreiyotl Yankwik España]] pan [[1535]]. Nimantsin, yankwik kaxtiltekahmeh nowkiya kintlalkwihkwikeh [[michwahmeh]], [[navahotlakameh]], [[takalohtlakameh]], [[chichimekah]], etc. Ipan [[1821]], Yankwik España [[Mexko itlakaxoxowkayo|moxexelohki tlen España]], ika itokah [[Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl]], sanpampa sekinok tlalmeh keha [[Pilipinas]], [[Palaos]], [[Koba]] wan [[Poertorriko]] ayikanah moxexelohkeh. Satepan, yankwik wexteyowalli ika senkah ialtepenanyo motokaxtihki Mexko. Ipan tlahko {{Siglo/full|xix}}, Mexko moxelohki inintsalan ''liberales'' wan ''conservadores''. Nowkiya, Mexko kiixpolohki se tlahko itlalwi ipampa [[Mexko-Estadososnidos yaoyotl|netewilli ika Estadosonidos]]. Teipan, panok se yankwik tlapatlalistli, nopa [[Tlen Ome Mexihkatl Weyitlahtohkayotl|Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl]], iwkatsan wetski pan xiwitl [[1867]]. Ipan [[1910]], pewki [[Mexika Teeahkomanalistli]]. Ipan [[1993]], Mexko kifirmarki nopa [[Ihtonki Tiankiskayotl Sentlalilistli tlen Amerikah Miktlanpa]] ika [[Kanata]] wan [[Estadosonidos]]. Iwkatsan tlatkilistli wan iknoyotl tlawel moxelohtok,<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9108719/Mexico «Mexico»]. ''Encyclopedia Britannica''. Kalahki: 1 tlen april pan 2007. {{Eng}}</ref> Mexko se achiyok kwalli wexteyowalli pan [[Ispanoamerikah]].<ref>[http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098 «Latin America: Region is losing ground to competitors»]. ''Oxford Analytica''. Kalahki: 1 tlen oktopreh pan 2007. {{Eng}}</ref> Nowkiya, Mexko Tlalli eli tlen mahtlaktli wan eyi tlahtohkayotl ika weyi [[PIB]] pan nochi tlaltepaktli, san [[Italia]]<nowiki/>ikan. Kipiya se weyi [[IDH]] tlen 0.779. __TOC__ == Tlaltokayotl == [[Īxiptli:CodexMendoza01.jpg|miniaturadeimagen|306x306px|Mexihko imachiyo ika Anawak ipan ''Amochtli Mendoza''.]] San niman moxexelohki tlen [[España]], wexteyowalli pewki motokaxtia «Mexiko», senkah inintokah ialtepenanyo wan [[Exkan Tlahtoloyan]] iweyialtepew. Miak masewalmeh kineltokah wallaw tlen «Mexitl» so «Mexihtli» (seyok [[Witsilopochtli]] itokah) pampa tiopixketl [[Bernardino de Sahagún]] ({{Siglo|xvi}}) kiihkwilohki ne tokaitl wallaw tlen «Mexih» (tlen [[metl]] wan [[sihtli]]) ika tsontlanketl -ko.<ref name="censo3">[https://www.mesoweb.com/es/articulos/sub/Sahaguntino.pdf «Mexica anoço mexiti»]. ''El texto sahaguntino sobre los mexicas''.</ref> {{cita|In çã çe mitoa mexicatl: in miequin mitoa, mexica. Inin tocaitl mexicatl: itech quiça in tocaitl Mecitli. me, q.n. Metl, citli in tochin, citli: mitozquia meçicatl, ic onixpoliui in mitoa, Mexicatl: in iuhca nenonotzalli, in tlamacazqui, in quinoaliacan mexica itoca catca Meçitli: quil inic tlacat, quitocaiotique Citli: auh memac in quitecaque, in uncan tetzaoac, ic motocaioti mecitli: auh inin in ooapaoac tlamacazqui teupixqui mochiuh, quil quitlacanotzaia in diablo ([[Witsilopochtli]]): ic cenca quimauiztilique, ioan mochintin quitlacamatque, in iacanaloni: auh in quiniacan in itlapacholhoan, ic motocaiotique Mexica.|Tpxk. [[Bernardino de Sahagún]]}} [[Francisco Javier Clavijero]] kiihtoh nopa [[tlaltokayotl]] moneki tlahtolkwapas “kampa nemi Mexih” so “kampa nemi Witsilopochtli”. Kipiwihki pan yané amochtli se tlahtoltlahkwilolli tlen kiihtoa waksan ya kineltokak itlaltokax kihtosnekiyaya “ipan [[metl]] ixik”, sanpampa kemman yahaya momachtihki [[Exkan Tlahtoloyan inemiliskayo|mexihkatlakameh inemiliskayo]], momakak kwentah ''Mexihko'' kena wallaw tlen Witsilopochtli.<ref>Clavijero, Francisco Javier (1844). [http://cdigital.dgb.uanl.mx/la/1080023605/1080023605.html «Historia antigua de México y de su conquista: sacada de los mejores historiadores españoles»]. Biblioteca digital de la Universidad Autónoma de Nuevo León: Imprenta de Lara. {{Spa}}</ref> Monextihki 6 tlen noviempreh pan xiwitl 1813, kemman [[Anawaksenkotilli]] kikixtihki ne [[Amatl tlen Amerikah Miktlanpa Itlakaxoxowkayo]], tlen se [[tlatokaxtilistli]] tlen motekiwihki para kitokaxtis ni wexteyowalli. Inin senkah itokah [[Yankwik España]] sankemman [[Kaxtiltlahtohkayotl]] weyi iamatlamoyawal [[Tlanehnewillotl tlen Cádiz]] kimachiyotihki nochi España itlalwi pan [[Amerikah Miktlanpa]] ([[Weyitlahtohkayotl Kwahtemallan]], [[Koba]], [[Florida]], [[Poertorriko]] wan [[Kapitanyotl Santo Tominkoh|Santo Tominkoh]] —naman [[Tominkoh Tlalli|Tominkoh Axkayotl]]—).<ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1812A.pdf «Artículo 10 de la Constitución Política de la Monarquía Española (Constitución de Cádiz de 1812)»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/ACTA.pdf «Acta solemne de la declaración de la independencia de la América septentrional»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1814.pdf «Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mejicana (sic)»]. {{Spa}}</ref> Satepan, ne ''Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mexicana'', amatlamoyawalli pan xiwitl 1814, kipatlak nesé itlaltokax ika ''Mexihko''. Neya, ika kastiah, ''México'' nowkiya motekiwihki kensé chaneh itokah. Nochin amatinih achtopa [[Mexko itlakaxoxowkayo|tlakaxoxowkayotl]] ([[Yowallan Tekichiwalli]] wan [[Córdoba Sentlalilistli]]) kitekiwihkeh ome tlaltokaitl (Amerikah Miktlanpa wan Mexika Amerikah), sanpampa kipiwihkeh seyok yankwik, tlen kimachiyotihkeh kensé wexteyowalli itokah: '''Mexika Weyitlahtohkayotl'''. Nopa tlaltokaitl motekiwihki pan [[Amatl tlen Mexihkatl Weyitlahtohkayotl Itlakaxoxowkayo|Amatl tlen Mexika Weyitlahtohkayotl Itlakaxoxowkayo]], amatlamoyawalli pan 28 tlen septiempreh pan xiwitl 1821, kemman Mexko kitlanki itlakaxoxowkayo.<ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821A.pdf «Plan de Iguala»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821B.pdf «Tratados de Córdoba»]. {{Spa}}</ref><ref>[http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/1821C.pdf «Acta de Independencia del Imperio Mexicano»]. {{Spa}}</ref> Naman, ika nawatl tlen [[Waxtlan]], ni wexteyowalli itokah '''Mexko Tlalli''', iwkatsan [[Tlanehnewillotl tlen 1857]] kimachiyotihki itokah '''''Mexika Repoblikah''''',<ref name="censo2">[https://repositorioinstitucional.buap.mx/handle/20.500.12371/6856 «Inahuatil-Tecpanatiztli in Mexica Republica (1857)»].</ref> sanpampa nowkiya motekiwihki ''Estados Unidos Mexicanos''.<ref>G. Monzón, Luis (''et. al.''). [https://archivos.juridicas.unam.mx/www/bjv/libros/7/3448/6.pdf «¿República Mexicana o Estados Unidos Mexicanos?»]. Altepetl Mexko: Universidad Nacional Autónoma de México. {{Spa}}</ref> Ipan [[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh]], amatlamoyawalli pan xiwitl [[1917]], momachiyotiah ''Mexika Sentik Wexteyowalko'',<ref>[https://www.inali.gob.mx/bicen/pdf/GLOSARIO_nahuatl_huasteca_potosina.pdf «Glosario de términos jurídicos»]. ''Tlallamiktli tlen Masewaltlahtolmeh''.</ref> sanmohtoa nawatlahtoanih san kitokaxtiah ''Mexko''.'''<ref name=":022">[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxco»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref>''' Inin [[tlamanextilli]] tlen [[tlalokotsolli]] (se tlahtolli tlen kiixpolohki se achi itenkakilis) wallaw tlen «Mexihko». Nopa itlaltokax san motekiwia ika nesé weyi altepetl tlen wahkapayotl, maske ika [[Tlahko nawatlahtolli|tlahko nawatl]] nokka motekiwia ''Mexiko''. Kemman kaxtiltekahmeh ahsikoh Anawak Tlalli, motekiwihkeh ''mexicano'' para kitokaxtiseh [[Mexihkatlakameh|mexihkatlakatl]] wan itlahtol. Naman yeka motekiwia «mexikanoh» ika nawatl, sankeh para kintokaxtis mexkoewanih wan [[nawatlahtolli]].<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mexicanoh»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> Mewkatsan «mexikatl»,<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxihcatl»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> iwikal ken «mexkoewketl» so «mexkotlakatl», san motekiwia para kintokaxtis Mexko chanehkeh, wan «mexkatl»,<ref>[[IDIEZ]] (2016). [{{Tlahtolxitlauhcayotl}} «Mēxcatl»]. ''Tlahtolxitlauhcayotl''. Varsovia: Totlahtol.</ref> iwikal ken «mexikatlahtolli», motekiwia para kitokaxtis ne nawatl. == Nemiliskayotl == {{Main|Mexko inemiliskayo}} Masewalmeh sankemman onkahtiwallawkeh naman ni Mexko Tlalli 30&nbsp;000 xiwihtla. Ipan 9000 {{AC}}, mochiwki teeyolewalistli ika tlapixkalistli tlen [[ayohtli]], [[etl]], [[chilli]] wan [[waxin]]<ref>Casas y Caballero, 1995: 38.</ref> pan Teowahkan wan Tepeyoh Tamaolipan. Kenwak tlapixkalistli tlen sintli mochiwki pan 5000 {{AC}}, yeka masewalmeh pewkeh walmotlaliah pan Mesoamerikah.<ref>Márquez Morfín wan Hernández Espinoza, 2005: 14.</ref> Onkak eyi weyi tlallamikilistli: [[Oasisamerikah]], [[Aridoamerikah]] wan [[Mesoamerikah]]. === Mesoamerikah === ==== Olmekah ==== [[Īxiptli:Olmec_Head_No._1.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Wextik olmekatsontekon tlen 2.9 m pan San Lorenzo, kil mochiwki pan xiwitl 1200 {{AC}}]] [[Īxiptli:Área_Nuclear_Olmeca.png|miniaturadeimagen|Olmekatlallamikilistli elki se tlen atsitsin tlallamikilismeh pan nochi tlaltepaktli katli iyoka kichiwkeh tlapixkalistli.]] Sanmohtoa Mesoamerikah i[[Tlallamikilistli|tlallamikilis]] neski pan 2500 {{AC}},<ref>Christian Duverger, 2007.</ref> kemman masewalmeh tlen wahkapayotl achtopa sokichiwkeh wan tlapixkakeh pan ininchinanko.<ref>López Austin wan López Luján, 2001.</ref> Ipan 1400 {{AC}}, neski ne [[Olmekah|olmekatlallamikilistli]], Mesoamerikah altepetinih inintsintlan. Inohkeh ixolal tenyoh elkeh [[La Venta]] wan [[Eyi Tsapotl]]. Nepa kichiwkeh pixkalistli, sentipan tlen [[sintli]] wan [[Ichkatl|ichka]]<nowiki/>pixkayotl. Achiyok sosoltik olmekachinanko motokaxtia [[San Lorenzo Tenochtitlan]]. Elki tepantilo pan xiwitl 1150 {{AC}} ika naman [[Teksistepek]] altepetlalli, ompa [[Koatsakwalko]] atlawtenpa, pan tlatilantli [[Chalchiwehkan]]. Olmekah nikanin tlasemoyawkeh, kemman mochiwkeh nelmiak tekwakwilmeh wan kaltinih, achiyok keha seyok kawitl. Sanmohtoa, pan xiwitl 900 {{AC}}, sekkoyok ewanih matlasiwkeh San Lorenzo Tenochtitlan, wan melawa kinekkeh kinixpoloseh nochin tekwakwilmeh; sekin tlalpacholokeh, sekinok mowikakeh kampa La Venta. Kil altepetl La Venta elki olmekatlahtohkayotl ialtepenanyo. Nowkiya, inin tlen se altepetl tlen momattok eltoya pan Mexko tlen wahkapayotl. Neka eltokeh ne achiyok sosoltik tsakwalmeh tlen nochi Mesoamerikah, no moahsik wextik olmekatsontekon, mochiwki ika tliltepetetl, wan weyi ikpalli. Kil melawa elki se tlamantli malwilli. Olmekatlahtohkayotl iwexkayo tsontlanki ika Eyi Tsapotl. Tlawel momattok pampa onkak achiyok kawitl, sanpampa nesé olmekatlallamikilis tlen yané altepetl ayokkanah eliyaya weyi keha achtopa. Saniwki panok se weyi kwalantli ika sekinok altepetinih wan olmekah. Welis mopasolkeh ika axsansé kanahya: sekin onyahkeh [[Mayapan]], maske sekinok onyahkeh [[Kwikwilko]], sankeh altepetl poliwki ipampa [[Xiktepetl]]; yeka sampayano onyahkeh Mexko, [[Waxyakak]] wan [[Chiyapan]]. ==== Teotiwakeh ==== [[Īxiptli:15-07-13-Teotihuacan-RalfR-WMA 0251.jpg|miniaturadeimagen|[[Itsakwal Tonatiw]] pan [[Teotiwakan]].]]Neya Mesoamerikah kiahxilihki itlallamikilis iwexkayo. ==== Tsapotekah ==== ==== Toltekatlakameh ==== ==== Mayapanekah ==== ==== Mixtekah ==== ==== Chichimekah ==== ==== Michwahkemeh ==== ==== Tenochkah ==== === Teetlalkwihkwilistli === ==== Tlaxkaltekahmeh ==== === Virreiyotl Yankwik España === {{Main|Virreiyotl Yankwik España}} ==== Habsburgo weyikawitl ==== ==== Borbon weyikawitl ==== === Tlakaxoxowkayotl === {{Main|Mexko itlakaxoxowkayo}} === Tlen Se Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Mexkoaxkayotl === === Netewilli ika Estadosonidos === === Tlen Ome Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Porfirio Díaz itlayekanalis === === Mexika Tlawilantilistli === {{Main|Mexika Tlawilantilistli}} === Mexko naman === == Semanawatilistli == == Tlamawatilistli == {| class="wikitable" |- ! Tlatilantli ! Ialtepenanyo ! Chanehkeh |- | [[Aguascalientes]] | [[Aguascalientes, altepetl|Aguascalientes]] | |- | [[Ahkolman]] | [[Ahkolman, altepetl|Ahkolman]] | |- | [[Chalchiwehkan]] | [[Xalapan Enríquez|Xalapan]] | |- | [[Chiyapan]] | [[Tochtlan Gutiérrez|Tochtlan]] | |- | [[Doranko]] | [[Analko, Durango|Analko]] | |- | [[Echkapan Kalifornia]] | [[Mexikali]] | |- | [[Echkapan Kalifornia Witstlanpa|Echkapan Kalifornia Wtp.]] | [[La Paz, Mexko|La Paz]] | |- | [[Tlatilantli Guerrero|Guerrero]] | [[Chilpantsinko]] | |- | [[Tlatilantli Hidalgo|Hidalgo]] | [[Pachyohkan]] | |- | [[Kampech]] | [[San Francisco Kampech|Kampech]] | |- | [[Keretaro]] | [[Tlachko, Keretaro|Tlachko]] | |- | [[Kwanahwato]] | [[Paxtitlan]] | |- | [[Kwawillan]] | [[Yankwik Tlaxkallan Saltillo|Yankwik Tlaxkallan]] | |- | [[Kwetlaxkoapan]] | [[Kwetlaxkoapan, altepetl|Kwetlaxkoapan]] | |- | [[Tlatilantli Mexko|Mexko]] | [[Tollohkan]] | |- | [[Michwahkan]] | [[Michwahkan, altepetl|Michwahkan]] | |- | [[Tlatilantli Morelos|Morelos]] | [[Kwawnawak]] | |- | [[Nayarit]] | [[Tepik]] | |- | [[Nuevo León]] | [[Monterrey]] | |- | [[Quintana Roo]] | [[Chaktemal]] | |- | [[San Luis Potosí]] | [[San Luis Potosí, altepetl|Miskiihtik]] | |- | [[Sakatekapan]] | [[Sakatlan, Sakatekapan|Sakatlan]] | |- | [[Sinaloa]] | [[Kolwahkan]] | |- | [[Sonora]] | [[Pitik]] | |- | [[Tamaolipan]] | [[Altepetl Victoria]] | |- | [[Tlapachko]] | [[Villahermosa]] | |- | [[Tlaxkallan]] | [[Tlaxkallan Xikohtenkatl|Tlaxkallan]] | |- | [[Waxyakak]] | [[Waxyakak Juárez|Waxyakak]] | |- | [[Xalixko]] | [[Atemaxak]] | |- | [[Xikwawak]] | [[Xikwawak, Xikwawak|Xikwawak]] | |- | [[Yokatan]] | [[Mérida]] | |- | colspan="2" | [[Altepetl Mexko]] | |- |} === Tekitlanawatilli === === Altepetl Mexko === === Tsonkotonmeh === === Techpowilismeh === == Tlapiyalistli == === Nemiliskayotl === === Ohpanyantli === === Iknoyotl === == Chanehkeh == === Altepekalpolmeh === === Masewaltlakameh === === Nehnemilistli === Mexkoewanih nemih pan sekinok wexteyowalli wan wahkaewanih nemih pan Mexko pan xiwitl 2020. {{col-begin}} {{col-2}} * {{USA}} ika 36,255,589 mexikameh * {{CAN}} ika 96,055 mexikameh * {{ESP}} ika 53,811 mexikameh * {{BRA}} ika 21,853 mexikameh * {{GTM}} ika 15,012 mexikameh * {{DEU}} ika 13,247 mexikameh * {{UK}} ika 11,800 mexikameh * {{CHL}} ika 10,380 mexikameh * {{BOL}} ika 8,655 mexikameh * {{ARG}} ika 7,239 mexikameh {{col-2}} * {{USAf}} 797,266 estadosonidosewanih * {{GTMf}} 56,810 kwahtemaltekah * {{VENf}} 52,948 veneswelaewanih * {{COLf}} 36,234 kolombiaewanih * {{HNDf}} 35,361 ondorasewanih * {{CUBf}} 25,976 kobaewanih * {{ESPf}} 20,763 kaxtiltekahmeh * {{SLVf}} 19,736 koskatekah * {{ARGf}} 18,693 arhentinaewanih * {{CANf}} 12,439 kanataewanih {{col-end}} === Tlaneltokilistli === === Tlahtolmeh === {{Main|Tlahtolmeh pan Mexko}} == Teemachtilistli == == Tlallamikilistli == === Mexikayotl === === Wikayotl === === Tlahkwilohkayotl === === Tlamachihchiwalistli === === Ixkopinkayotl === === Tlakwalistli === == Tlamatilistli == == Nowkiya xikitta == * [[Amerikah]] == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Kampa motemohki == <references /> ==Sekinok teposamatl== {{Mexko}} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ <!----------Interwiki strapline----------> {{Sample:Interwikis/Mexko}} [[Neneuhcāyōtl:Tlahkwilolamatl katli nohka motlahkwilohtikah]] [[Neneuhcāyōtl:Mexko]] [[Neneuhcāyōtl:Weweyak tlahkwilolli]] iiskif4nj5r7nkz06ep26jfigk5xkkz Altepetl Mexko 0 32896 502131 465800 2022-08-04T02:38:18Z Koatochij 19758 Se cambió el destino de la redirección de [[Altepetl Mexihco]] a [[Mexko altepetl]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Mexko altepetl]] 4dlsgekmr91jn6mx1y4excfmwh0y3og Tlaxkallan 0 32939 502102 465853 2022-08-04T01:31:39Z Koatochij 19758 Se eliminó la redirección hacia [[Tlaxcallan]] wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Tlatilantli Hidalgo|NCH_name=Hidalgo tlatokajyotl|NHN_name=Tlahtohcayotl Hidalgo}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Otontlahtolli|otomitl]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Jalisco in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Atemaxak]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.jalisco.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Hidalgo'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Hidalgo''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Hidalgo'') —weyak itokah '''Tlatilantli Hidalgo'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Hidalgo'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Pachyohkan]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik Galisia === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Tlaxkallan]] e9oin0mvddms2hqx7880rcrhvt9kuar 502103 502102 2022-08-04T01:32:40Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Tlatilantli Hidalgo|NCH_name=Hidalgo tlatokajyotl|NHN_name=Tlahtohcayotl Hidalgo}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Tlaxkallan|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Tlaxcala.svg|Pamitl=Flag of Tlaxcala.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]] wan [[Otontlahtolli|otomitl]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Jalisco in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Atemaxak]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.jalisco.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Tlaxcallan'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Hidalgo''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Hidalgo'') —weyak itokah '''Tlatilantli Hidalgo'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Hidalgo'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Pachyohkan]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik Galisia === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Tlaxkallan]] lqwmmpu6dwu0cu0141anyqra19vh69o 502106 502103 2022-08-04T01:38:53Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Tlaxkallan|NCH_name=Tlaxkala|NHN_name=Tlaxcallan}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Tlaxkallan|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Tlaxcala.svg|Pamitl=Flag of Tlaxcala.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]] wan [[Otontlahtolli|otomitl]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Tlaxcala in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Atemaxak]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.tlaxcala.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Tlaxcala|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Tlaxcallan'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Tlaxkallan''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''tlaxkalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''TLaxcala'') —weyak itokah '''Tlatilantli Hidalgo'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Tlaxcala'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Tlaxkallan altepetl]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik Galisia === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Tlaxkallan]] 8vrp9ve42cmdgssnrhqryaa5irstelq Hidalgo tlatokajyotl 0 33223 502109 501793 2022-08-04T01:51:21Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P2|[[Tlatilantli Hidalgo|NHE]]}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NCH]]}} {{P2|[[Tlahtocayotl Hidalgo|NHN]]}} {{P2|{{WpPPL|Hidalgo}}}} {{Tlani}} {{Tlatokajyotl | Estado = Tlatokajyotl | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlatokajyotl | Tocaitl = Hidalgo | Chantocaitl = Estado de Hidalgo | Pamitl = Flag of Hidalgo.svg | Chimalli = Coat of arms of Hidalgo.svg | Tlalmachiyotl = Hidalgo in Mexico (location_map_scheme).svg | Lema = | Ueyitlali = [[Mexko (NCH)|Mexko]] | Ikua altepetl = [[Pachuka]] | Ueyialtepetl = [[Pachuka]] | Ixtentli = | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[ tepetl]] | Metros = 4,418 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tzintiliztli = [[9]] septiembre metstli, [[1850]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Kaxtilantlajtoli]] okseki, nauatlajtoli uan kuextekatlajtoli. | Tepachoani = [[Omar Fayad Meneses]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanih = 65 | Tlacatocaitl = Hidalgo chanej, Hidalguensetlakatl | Onohuayan = [[6]] | Altepecalpolli = [[51]] | UTC = [[UTC]]-6 | USPS = | CodigoISO = MX-HGO | Matlatzalan = hidalgo.gob.mx |}} '''Hidalgo''' nos '''Hidalgo Tlatokajyotl''' (kaxtiyatlajtoli: ''Estado de Hidalgo'') se tlatokajyotl ipan [[Mexko (nch)|Mexko]] tlali. Kipia 84 altepetlalimej, itstosej ipan ni ikua altepetl Pachuka. Ipan iuetiska tonati Querétaro tlatokajyotl, ika uajkapa San Luis Potosí uan Veracruz tlatokajyotl, ika ineska tonati Puebla uan Veracruz tlatokajyotl; uan tlatsintla Tlaxkalan uan Mexkotlatokajyotl. == Uajpakayotl == Tlen ni xiuitl se mil uan chikueyi sien, uan eyipoali uan chiknaui, in Congreso de la Unión, kitok kena nopa decreto mochiuas ni to Hidalgo tlajtokajyotl kena itstoya nipresidente ipan niMexko tlali, tlakatsi Benito Juárez García. == Tlajtolmej == Tech yin ueyixolal Mexko miake tajtoua koyotlajtol, uan no onkaj masehualtatolmej uan tlein mokui a chichika: nauatlajtoli, otomitlajtoli uan tepeuatlajtoli. == Tlamachtilistli == Hidalgo kipia kaltlamachtiloyan tlen itokaj Universidad Autónoma de Estado de Hidalgo, Instituto Tecnológico de Pachuca kipixtok miak tepochkamej uan ichpokamej, uan tlamachtiyanij uan se tlamachtiltlayakanketl. Ni kaltlamactiloyan kipiaj “programa Escuela de Calidad” ika yani moleuiya uan ijkinoj kisenkaua kuali tlamachtiltekitl ipan maseualkonemej. === Chikaualistli === Chinako kipixtok se kaltlapajtiketl ika se maseualtepajtiketl, uan san kemantikaj yaui tlen tepajtiket ijkino istokej tomaseualpoyouaj axkanaj kuali mopajtiaj. ==Nelkamanali== <references/> {{Mexko (nch)}} [[Category:Hidalgo (nch)]] ap424fm8oa3dfauxgmej4newbtsi89d Nemachiyōtīlli:Mexko 10 33715 502022 501819 2022-08-03T15:10:16Z Languaeditor 14092 wikitext text/x-wiki <br /> {{Navigation |templateName = Mexko |color = #ccccff |header = {{MEX/nhe}} |body = '''TLATILANTLI'''<br />[[Aguascalientes]] • [[Ahkolman]] • [[Chalchiwehkan]] • [[Chiyapan]] • [[Doranko]] • [[Echkapan Kalifornia]] • [[Echkapan Kalifornia Witstlanpa]] • [[Tlatilantli Guerrero|Guerrero]] • [[Tlatilantli Hidalgo|Hidalgo]] • [[Kampech]] • [[Keretaro]] • [[Kwanahwato]] • [[Kwawillan]] • [[Puebla|Kwetlaxkoapan]] • [[Tlatilantli Mexko|Mexko]] • [[Michwahkan]] • [[Tlatilantli Morelos|Morelos]] • [[Nayarit]] • [[Nuevo León]] • [[Quintana Roo]] • [[San Luis Potosí]] • [[Sakatekapan]] • [[Sinaloa]] • [[Sonora]] • [[Tamaolipan]] • [[Tlapachko]] • [[Tlaxkallan]] • [[Waxyakak]] • [[Xalixko]] • [[Xikwawak]] • [[Yokatan]] <br/> '''ALTEPETL'''<br />[[Altepetl Mexko|Mexko]] • [[Aguascalientes, altepetl|Aguascalientes]] • [[Mexikali]] • [[Tijuana]] • [[La Paz, Mexko|La Paz]] • [[San Francisco Kampech|Kampech]] • [[Tochtlan Gutiérrez|Tochtlan]] • [[Xikwawak, altepetl|Xikwawak]] • [[Altepetl Juárez|Juárez]] • [[Yankwik Tlaxkallan Saltillo|Yankwik Tlaxkallan]] • [[Ahkolman, altepetl|Ahkolman]] • [[Koskatlan, Ahkolman|Koskatlan]] • [[Analko, Doranko|Analko]] • [[Paxtitlan]] • [[León, Mexko|León]] • [[Chilpantsinko]] • [[Akapolko]] • [[Pachyohkan]] • [[Atemaxak]] • [[Tollohkan]] • [[Ehekatepek]] • [[Michwahkan, altepetl|Michwahkan]] • [[Kwawnawak]] • [[Tepik]] • [[Monterrey]] • [[Waxyakak Juárez|Waxyakak]] • [[Kwetlaxkoapan, altepetl|Kwetlaxkoapan]] • [[Tlachko, Keretaro|Tlachko]] • [[Chaktemal]] • [[Kankun]] • [[San Luis Potosí, altepetl|Miskiihtik]] • [[Kolwahkan, Sinaloa|Kolwahkan]] • [[Pitik]] • [[Villahermosa]] • [[Altepetl Victoria|Victoria]] • [[Reynosa]] • [[Tlaxkallan Xikohtenkatl|Tlaxkallan]] • [[Xalapan Enríquez|Xalapan]] • [[Mérida, Mexko|Mérida]] • [[Sakatlan, Sakatekapan|Sakatlan]] • [[Tampiko]] • [[Chikontepek]] • [[Wexotlah, Hidalgo|Wexotlah]] • [[Chilapan Álvarez|Chilapan]] • [[Kwawtlah]] • [[Awilisapan]] • [[Akaxochitlan]] • [[Mekayapan]] • [[Xikohtepek]] • [[Xilitlan]] • [[Achtlan]] • [[Tixtlah]] • [[Weyiapan, Morelos|Weyiapan]] • [[Temixko]] • [[Sakapowaxtlan]] • [[Itsmilkilpan]] • [[Altepetl Valles|Valles]] • [[Chalchiwehkan, altepetl|Chalchiwehkan]] <br/> '''[[Mexko inemiliskayo|TLATOLOLLI]]'''<br /> [[Olmekah]] • [[Teotiwakan]] • [[Toltekatlakameh]] • [[Semaxkayotl Mayapan]] • [[Tlahtohkayotl Xalixko]] • [[Tepanekapan]] • [[Tototepek]] • [[Teotsapotlan]] • [[Meetstitlan]] • [[Michwahkatlahtohkayotl]] • [[Tlahtoloyan Tlaxkallan]] • [[Exkan Tlahtoloyan]] • [[Yankwik España]] • [[Mexko itlakaxoxowkayo]] • [[Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl]] • [[Mexko-Estadosonidos yaoyotl]] • [[Tlakwapilli yaoyotl]] • [[Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl]] • [[Porfirio Díaz itlayekanalis]] • [[Mexika Tlawilantilistli]] • [[Fierohtik yaoyotl]] <br/>'''TLENMACH'''<br/> [[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh]] • [[Presidenteh tlen Mexko]] • [[Mexko pesoh]] • [[Mexikameh]] • [[Mexko itlakwalis]] • [[Tlahtolli pan Mexko]] • [[Mexko Semanawak Wikayotl]] • [[Mexko itepan]] • [[Mexko ichimal]] <br/> }}<noinclude> </noinclude> 7on0xxfvd4vlru7b6dl41itpvq7qjm9 502111 502022 2022-08-04T02:00:47Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki <br /> {{Navigation |templateName = Mexko |color = #ccccff |header = {{MEX/nhe}} |body = '''TLATILANTLI'''<br />[[Aguascalientes]] • [[Ahkolman]] • [[Chiyapan]] • [[Doranko]] • [[Echkapan Kalifornia]] • [[Echkapan Kalifornia Witstlanpa]] • [[Tlatilantli Guerrero|Guerrero]] • [[Tlatilantli Hidalgo|Hidalgo]] • [[Kampeche]] • [[Keretaro]] • [[Kwanahwato]] • [[Kwawillan]] • [[Puebla]] • [[Tlatilantli Mexko|Mexko]] • [[Michwahkan]] • [[Tlatilantli Morelos|Morelos]] • [[Nayarit]] • [[Nuevo León]] • [[Quintana Roo]] • [[San Luis Potosí]] • [[Sakatekapan]] • [[Sinaloa]] • [[Sonora]] • [[Tamaolipan]] • [[Tlapachko]] • [[Tlaxkallan]] • [[Tlatilantli Veracruz|Veracruz]] • [[Waxyakak]] • [[Xalixko]] • [[Xikwawak]] • [[Yokatan]] <br/> '''ALTEPETL'''<br />[[Altepetl Mexko|Mexko]] • [[Aguascalientes, altepetl|Aguascalientes]] • [[Mexikali]] • [[Tijuana]] • [[La Paz, Mexko|La Paz]] • [[San Francisco Kampech|Kampech]] • [[Tochtlan Gutiérrez|Tochtlan]] • [[Xikwawak, altepetl|Xikwawak]] • [[Altepetl Juárez|Juárez]] • [[Yankwik Tlaxkallan Saltillo|Yankwik Tlaxkallan]] • [[Chalchiwehkan]] • [[Ahkolman, altepetl|Ahkolman]] • [[Koskatlan, Ahkolman|Koskatlan]] • [[Analko, Doranko|Analko]] • [[Paxtitlan]] • [[León, Mexko|León]] • [[Chilpantsinko]] • [[Akapolko]] • [[Pachyohkan]] • [[Atemaxak]] • [[Tollohkan]] • [[Ehekatepek]] • [[Michwahkan, altepetl|Michwahkan]] • [[Kwawnawak]] • [[Tepik]] • [[Monterrey]] • [[Waxyakak Juárez|Waxyakak]] • [[Kwetlaxkoapan, altepetl|Kwetlaxkoapan]] • [[Tlachko, Keretaro|Tlachko]] • [[Chaktemal]] • [[Kankun]] • [[San Luis Potosí, altepetl|Miskiihtik]] • [[Kolwahkan, Sinaloa|Kolwahkan]] • [[Pitik]] • [[Villahermosa]] • [[Altepetl Victoria|Victoria]] • [[Reynosa]] • [[Tlaxkallan Xikohtenkatl|Tlaxkallan]] • [[Xalapan Enríquez|Xalapan]] • [[Mérida, Mexko|Mérida]] • [[Sakatlan, Sakatekapan|Sakatlan]] • [[Tampiko]] • [[Chikontepek]] • [[Wexotlah, Hidalgo|Wexotlah]] • [[Chilapan Álvarez|Chilapan]] • [[Kwawtlah]] • [[Awilisapan]] • [[Akaxochitlan]] • [[Mekayapan]] • [[Xikohtepek]] • [[Xilitlan]] • [[Achtlan]] • [[Tixtlah]] • [[Weyiapan, Morelos|Weyiapan]] • [[Temixko]] • [[Sakapowaxtlan]] • [[Itsmilkilpan]] • [[Altepetl Valles|Valles]] • [[Chalchiwehkan, altepetl|Chalchiwehkan]] <br/> '''[[Mexko inemiliskayo|TLATOLOLLI]]'''<br /> [[Olmekah]] • [[Teotiwakan]] • [[Toltekatlakameh]] • [[Semaxkayotl Mayapan]] • [[Tlahtohkayotl Xalixko]] • [[Tepanekapan]] • [[Tototepek]] • [[Teotsapotlan]] • [[Meetstitlan]] • [[Michwahkatlahtohkayotl]] • [[Tlahtoloyan Tlaxkallan]] • [[Exkan Tlahtoloyan]] • [[Yankwik España]] • [[Mexko itlakaxoxowkayo]] • [[Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl]] • [[Mexko-Estadosonidos yaoyotl]] • [[Tlakwapilli yaoyotl]] • [[Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl]] • [[Porfirio Díaz itlayekanalis]] • [[Mexika Tlawilantilistli]] • [[Fierohtik yaoyotl]] <br/>'''TLENMACH'''<br/> [[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh]] • [[Presidenteh tlen Mexko]] • [[Mexko pesoh]] • [[Mexikameh]] • [[Mexko itlakwalis]] • [[Tlahtolli pan Mexko]] • [[Mexko Semanawak Wikayotl]] • [[Mexko itepan]] • [[Mexko ichimal]] <br/> }}<noinclude> </noinclude> nck5iuoaqujw5wfml5dxlhwsv1rar7c 502130 502111 2022-08-04T02:37:01Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki <br /> {{Navigation |templateName = Mexko |color = #ccccff |header = {{MEX/nhe}} |body = '''TLATILANTLI'''<br />[[Aguascalientes]] • [[Ahkolman]] • [[Chiyapan]] • [[Doranko]] • [[Echkapan Kalifornia]] • [[Echkapan Kalifornia Witstlanpa]] • [[Tlatilantli Guerrero|Guerrero]] • [[Tlatilantli Hidalgo|Hidalgo]] • [[Kampeche]] • [[Keretaro]] • [[Kwanahwato]] • [[Kwawillan]] • [[Tlatilantli Mexko|Mexko]] • [[Michwahkan]] • [[Tlatilantli Morelos|Morelos]] • [[Nayarit]] • [[Nuevo León]] • [[Puebla]] • [[Quintana Roo]] • [[San Luis Potosí]] • [[Sakatekapan]] • [[Sinaloa]] • [[Sonora]] • [[Tamaolipan]] • [[Tlapachko]] • [[Tlaxkallan]] • [[Tlatilantli Veracruz|Veracruz]] • [[Waxyakak]] • [[Xalixko]] • [[Xikwawak]] • [[Yokatan]] <br/> '''ALTEPETL'''<br />[[Altepetl Mexko|Mexko]] • [[Ehekatepek]] • [[Monterrey]] • [[Atemaxak]] • [[Kwetlaxkowapan]] • [[Tollohkan]] • [[León, Mexko|León]] • [[Tijuana]] • [[Aguascalientes altepetl|Aguascalientes]] • [[Mexikali]] • [[La Paz, Mexko|La Paz]] • [[Kampeche altepetl|Kampeche]] • [[Tochtlan Gutiérrez|Tochtlan]] • [[Xikwawak, altepetl|Xikwawak]] • [[Altepetl Juárez|Juárez]] • [[Yankwik Tlaxkallan Saltillo|Yankwik Tlaxkallan]] • [[Chalchiwehkan]] • [[Ahkolman, altepetl|Ahkolman]] • [[Koskatlan, Ahkolman|Koskatlan]] • [[Analko, Doranko|Analko]] • [[Paxtitlan]] • [[Chilpantsinko]] • [[Akapolko]] • [[Pachyohkan]] • [[Michwahkan, altepetl|Michwahkan]] • [[Kwawnawak]] • [[Tepik]] • [[Waxyakak Juárez|Waxyakak]] • [[Kwetlaxkoapan, altepetl|Kwetlaxkoapan]] • [[Tlachko, Keretaro|Tlachko]] • [[Chaktemal]] • [[Kankun]] • [[San Luis Potosí, altepetl|Miskiihtik]] • [[Kolwahkan, Sinaloa|Kolwahkan]] • [[Pitik]] • [[Villahermosa]] • [[Altepetl Victoria|Victoria]] • [[Reynosa]] • [[Tlaxkallan Xikohtenkatl|Tlaxkallan]] • [[Xalapan Enríquez|Xalapan]] • [[Mérida, Mexko|Mérida]] • [[Sakatlan, Sakatekapan|Sakatlan]] • [[Tampiko]] • [[Chikontepek]] • [[Wexotlah, Hidalgo|Wexotlah]] • [[Chilapan Álvarez|Chilapan]] • [[Kwawtlah]] • [[Awilisapan]] • [[Akaxochitlan]] • [[Mekayapan]] • [[Xikohtepek]] • [[Xilitlan]] • [[Achtlan]] • [[Tixtlah]] • [[Weyiapan, Morelos|Weyiapan]] • [[Temixko]] • [[Sakapowaxtlan]] • [[Itsmilkilpan]] • [[Altepetl Valles|Valles]] • [[Chalchiwehkan, altepetl|Chalchiwehkan]] <br/> '''[[Mexko inemiliskayo|TLATOLOLLI]]'''<br /> [[Olmekah]] • [[Teotiwakan]] • [[Toltekatlakameh]] • [[Semaxkayotl Mayapan]] • [[Tlahtohkayotl Xalixko]] • [[Tepanekapan]] • [[Tototepek]] • [[Teotsapotlan]] • [[Meetstitlan]] • [[Michwahkatlahtohkayotl]] • [[Tlahtoloyan Tlaxkallan]] • [[Exkan Tlahtoloyan]] • [[Yankwik España]] • [[Mexko itlakaxoxowkayo]] • [[Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl]] • [[Mexko-Estadosonidos yaoyotl]] • [[Tlakwapilli yaoyotl]] • [[Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl]] • [[Porfirio Díaz itlayekanalis]] • [[Mexika Tlawilantilistli]] • [[Fierohtik yaoyotl]] <br/>'''TLENMACH'''<br/> [[Tlanehnewillotl tlen Sentikmasewalmeh]] • [[Presidenteh tlen Mexko]] • [[Mexko pesoh]] • [[Mexikameh]] • [[Mexko itlakwalis]] • [[Tlahtolli pan Mexko]] • [[Mexko Semanawak Wikayotl]] • [[Mexko itepan]] • [[Mexko ichimal]] <br/> }}<noinclude> </noinclude> k3jregjuaqjbs9yjuoafvj3bfefjeb1 Huaxtlan 0 34105 501967 501937 2022-08-03T13:02:46Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW2_NHN2_NCI1=Kena|NHE_name=Waxtlan|NCH_name=Uaxtekapaj|NHW_name=Kuextekapan|NHN_name=Cuextecapan|NCI_name=Huaxtlan}} {{Tecpantlahtolli}} [[File:Región Huasteca.png|thumb|200px|Huaxtlan]] Huaxtlan, ce [[Mexihco]] itlal ompa tlapcopa itzalan in ilhuicaatl ihuan tepetlampa. Ichanehhuan huaxtecah huan nahuatlacah. ==Tlaltocaitl== ==Huaxtlan ompa Hidalgo== Ipan Tlahtohcayotl Hidalgo ipan ce hueyi region moihtoa caxtilantlahtolcuepa ''Huasteca Hidalguense''. No Quipia alcaldeyotl, inonqueh [[Atlapechco]], [[Huexotlah]], [[Xochiatipan]]. ==Huaxtlan ompa San Luis Potosí== Ipan Tlahtohcayotl itech San Luis Potosí ipan ce hueyi region moihtoa caxtilantlahtolcuepa ''Huasteca Potosina''. No Quipia alcaldeyotl, inonqueh [[Tamazunchale]], [[Matlapan]], [[Cilitlan]]. ==Huaxtlan ompa Veracruz== Ipan Tlahtohcayotl itech Veracruz ipan ce hueyi region moihtoa caxtilantlahtolcuepa ''Huasteca Veracruzana''. No Quipia alcaldeyotl, inonqueh [[Panohco]], [[Chicontepec]], [[Tochpan]]. [[Neneuhcāyōtl:Huaxtlan]] 8iwnq5p0zwj81yiusu0wcxs5xz0zams Cuextecapan 0 34106 501966 501964 2022-08-03T13:00:12Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE2_NCH2_NHW2_NHN1_NCI2=Kena|NHE_name=Waxtlan|NCH_name=Uaxtekapaj|NHW_name=Kuextekapan|NHN_name=Cuextecapan|NCI_name=Huaxtlan}} {{Tlapehualiztli}} [[File:Región Huasteca.png|thumb|200px|Cuextecapan]] In '''Cuextecapan''' ce onohuayan ipan Mexico tlalli, ipan ipedazo itech Hidalgo, San Luís Potosí, Tamaulipas huan Veracruz tlahtohcayotl; huehuehcauh noyuhqui Puebla mictlampa huan Querétaro mictlampa. == Tlaltocayotl == [[File:HuapangoAcuarela.JPG|thumb|right|Cuauhpanco ipan Veracruz.]] Zan niman ipampa inon onohuayan ompa Mexico tlalli, motoca «Cuextecapan» ompa inauatlahtol tlatilantli, ihtoca caxtillantlahtolcopa ''La Huasteca''. Huehuecauhtica ipan nahuatlahtolli Cuextecapan quiza ipan: nahuatlahtocopa [[cuextecah]], ce cuahuitl ahcopa ayotatlan, nican inelhuayo pehua ica cuexteca- huan in tlahtolli ''-pan'' tlen ipehualiz -pan huala ipan tlalli. Occe macehuallahtolli Cuextecapan ihcuiloa ipampa Tlahco Cuextecapan nahuatlahtolli, motoca ''Kuextejkapan'' huan icalaquiyan Cuextecapan nahuatlahtolli ompa Veracruz Cuextecapan, motoca ''Wextecapan''. Altepetlahtohcan cah omachiyotilo ica ce huexotl ica nahui macuahuitl huan ce chichiltic nelhuayotl. ==Cuextecapan ipan Hidalgo== Ipan Hidalgo tlahtocayotl ipan ce hueyi region moihtoa caxtilantlahtolcuepa ''Huasteca Hidalguense''. Quipia alcaldeyotl, inonqueh [[Atlapechco]], [[Huexotlah]], [[Xochiatipan]]. ==Cuextecapan ipan San Luis Potosí== Ipan San Luis Potosí tlahtocayotl ipan ce hueyi region moihtoa caxtilantlahtolcuepa ''Huasteca Potosina''. Quipia alcaldeyotl, inonqueh [[Ahualolco]], [[Cilitlan]], [[Matlapan]]. ==Cuextecapan ipan Tamaulipas== Ipan Tamaulipas tlahtocayotl ipan ce hueyi region moihtoa caxtilantlahtolcuepa ''Huasteca Tamaulipeca''. Quipia alcaldeyotl, inonqueh [[Tampico]], [[Altepetl Madero]], [[Altamira]]. ==Cuextecapan ipan Veracruz== Ipan Veracruz tlahtocayotl ipan ce hueyi region moihtoa caxtilantlahtolcuepa ''Huasteca Veracruzana''. Quipia alcaldeyotl, inonqueh [[Panoco]], [[Tochpan]], [[Temapachin]]. == No xiquitta == * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == [[Neneuhcāyōtl:Cuextecapan]] ea732yrlolgpnvykr8qsjxbdj0g8jb7 Tlatilantli Hidalgo 0 34405 502098 494697 2022-08-04T01:28:16Z Koatochij 19758 Se eliminó la redirección hacia [[Tlahtohcayotl Hidalgo]] wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Tlahtokayotl Hidalgo||NCH_name=Hidalgo tlatokajyotl|NHN_name=Tlahtohcayotl Hidalgo}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Otontlahtolli|otomitl]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Jalisco in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Atemaxak]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.jalisco.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Hidalgo'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Xalixko''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Jalisco'') —weyak itokah '''Tlatilantli Xalixko'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Jalisco'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Pachyohkan]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik Galisia === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Xalixko]] oqqt08f43l6w6qnvc4g24m2kkuaeruo 502100 502098 2022-08-04T01:29:46Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Tlatilantli Hidalgo|NCH_name=Hidalgo tlatokajyotl|NHN_name=Tlahtohcayotl Hidalgo}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Otontlahtolli|otomitl]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Jalisco in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Atemaxak]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.jalisco.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Hidalgo'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Hidalgo''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Hidalgo'') —weyak itokah '''Tlatilantli Hidalgo'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Hidalgo'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Pachyohkan]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik Galisia === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Xalixko]] 2frf31mkztuis8f5u9dx0y4kzmf9tui 502101 502100 2022-08-04T01:30:41Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Tlatilantli Hidalgo|NCH_name=Hidalgo tlatokajyotl|NHN_name=Tlahtohcayotl Hidalgo}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Otontlahtolli|otomitl]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Jalisco in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Atemaxak]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.jalisco.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Hidalgo'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Hidalgo''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Hidalgo'') —weyak itokah '''Tlatilantli Hidalgo'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Hidalgo'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Pachyohkan]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik España === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Xalixko]] p745xr2wfota94tggwaverq5jkv7kzc 502104 502101 2022-08-04T01:33:14Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Tlatilantli Hidalgo|NCH_name=Hidalgo tlatokajyotl|NHN_name=Tlahtohcayotl Hidalgo}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Otontlahtolli|otomitl]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Jalisco in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Atemaxak]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.jalisco.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Hidalgo'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Hidalgo''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Hidalgo'') —weyak itokah '''Tlatilantli Hidalgo'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Hidalgo'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Pachyohkan]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik España === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Hidalgo]] gvwlpexbf9ouaoht7gy2kp7kbvwgth2 502107 502104 2022-08-04T01:46:29Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2_PPL2=Kena|NHE_name=Tlatilantli Hidalgo|NCH_name=Hidalgo tlatokajyotl|NHN_name=Tlahtohcayotl Hidalgo|PPL_name=Hidalgo}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Otontlahtolli|otomih]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Hidalgo in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Pachyohkan]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.hidalgo.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Hidalgo'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Hidalgo''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Hidalgo'') —weyak itokah '''Tlatilantli Hidalgo'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Hidalgo'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Pachyohkan]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik España === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Hidalgo]] awrapnbezytu8ef7tpkfmujpqd6qv1v 502108 502107 2022-08-04T01:47:05Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Tlatilantli Hidalgo|NCH_name=Hidalgo tlatokajyotl|NHN_name=Tlahtohcayotl Hidalgo}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Otontlahtolli|otomih]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Hidalgo in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Pachyohkan]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.hidalgo.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Hidalgo'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Hidalgo''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Hidalgo'') —weyak itokah '''Tlatilantli Hidalgo'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Hidalgo'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Pachyohkan]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik España === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Hidalgo]] 5t65qye2vxah3rryyxyo8ej19uomnjb 502110 502108 2022-08-04T01:56:43Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Tlatilantli Hidalgo|NCH_name=Hidalgo tlatokajyotl|NHN_name=Tlahtohcayotl Hidalgo}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Otontlahtolli|otomih]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Hidalgo in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Pachyohkan]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.hidalgo.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Hidalgo'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Hidalgo''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|iˈðalɣo|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Hidalgo'') —weyak itokah '''Tlatilantli Hidalgo'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Hidalgo'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Pachyohkan]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik España === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Hidalgo]] rzzrnm38r5mtpne5taemsx8hb9kblvt Texas 0 34451 502074 500365 2022-08-03T18:52:27Z Koatochij 19758 /* Tlamachtiliztli */ wikitext text/x-wiki {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtohcayotl | Tocaitl = Texas | Chantocaitl = State of Texas<br />Estado de Texas | Pamitl = Flag of Texas.svg | Chimalli = Seal of Texas.svg | Tlalmachiyotl = Texas in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA}} | Tecuacan = [[Austin]] | Hueyaltepetl = [[Houston]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Tepetl Guadalupe]] | Metros = 2,667 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Inglatlahtolli]], [[caxtillahtolli]], [[quicaputlahtolli]] | Tetlanahuatiani = [[Greg Abbott]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Texastecatl | Onohuayan = [[Texas|16]] | Altepecalpolli = [[Texas|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = TX | CodigoISO = US-TX | Matlatzalan = www.texas.gov |}} '''Texas''' nozo '''Tlahtohcayotl Texas''' (inglatlahtolli: ''State of Texas'' huan caxtillahtolli: ''Estado de Texas''), ce tlahtocayotl ca ipan [[Tlahtocayotl in Cepanca America]] mictlampa. Cuaxoxtia no mictlampa [[Oklahoma]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Chihuahua]], [[Coahuillan]], [[Yancuic León]] huan [[Tamaulipas]]), icalaquiyampa [[Yancuic Mexico]] huan iquizayampa [[Arkansas]] huan [[Luisiana]]. [[Austin]] itecuacan ihuan in hueyaltepetl [[Houston]], ohcequin altepetl [[San Antonio]] huan [[Dallas]]. == Tlaltocayotl == Zan niman ipampa inon tlahtocayotl ompa Tlahtocayotl in Cepanca America, motoca «Texas» ompa icaxtillantlahtol huehuecauh, ihtoca caxtillantlahtolcopa ''Tejas''. Huehuecauhtica ipan huehuecauh caxtillahtolli Texas quiza ipan: nahuatlahtocopa [[ahuehuetl]], ce cuahuitl ahcopa ayotatl, nican inelhuayo pehua ica ''tejos'', latintlahtollli; ''Taxun'', tlen ipehualiz huala itech cualcan itzatlan ahuehuetl nozo Caxtillan ahuehuetl (''Taxodium distichum''). Caxtiltecah quihtoznequih canah caddo macehualtin mah ''indios tejas'' nozo macehualtlacameh itech Caxtillan ahuehuetl ompa mictlampa Bravo atoyatl. Inic ce tlaltocayotl catca ''Hueyaltepetl Texas'', noihqui inic ome tlaltocayotl catca ''Tlacatlahtocayotl Texas'' huan inic ce tlatocayotl ''Tlahtocayotl Texas'' nozo ''Texas''. ==Huehcapatlahtoliztli== [[File:Texas 1718.jpg|thumb|200px|left|Texas ipan 1718, [[Guillaume de L'Isle]] itlamachiyo.]] Ipan [[1846]] xihuitl, ompehua yaoyotl in tlen [[Tlahtohcayotl in Cepanca]] chanehqueh oquichihuilique Mexico inic quincuicuilizqueh mexicah huel cenca hueyi icecniquizaliz intlaltzin. Inic yaoyopan quicuicuiliqueh Mexico in axcan tiquixmauhtih iyuhquin [[California]], [[Nevada]], [[Utah]], [[Colorado]], [[Yancuic Mexico]], [[Texas]], [[Arizona]] ihuan occe tlahtohcayotl. ==Tlalticpacmatiliztli== Cuaxoxtia no mictlampa [[Oklahoma]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Chihuahua]], [[Coahuillan]], [[Yancuic León]] huan [[Tamaulipas]]), icalaquiyampa [[Yancuic Mexico]] huan iquizayampa [[Arkansas]] huan [[Luisiana]], noihqui [[Mexico ayollohco]]. === Yoliztli === Texas iyoliz hueyi, quipia ohce yeyantli. Nican quipia hueyac tepehuahcan, quiyauhcuauhtlatli, huacqui teotlalli moihtoa ''Sierra Madre Oriental'', quipia atl ipampa Bravo atoyatl huan Malpaso atepantli. Ompa mictlampa ca ''Sierra de Cuatrociénegas''. No xiquitta tlahtocayotl Coahuillan quipia chichinimeh yolcameh in tlecuahutli, canauhtli, centzontlahtoleh, huexolotl, techalotl, cuetlachtli, ayotochtli, tepocolcoatl, miztli, tochtli, [[tlacuachin]], [[tlahcomiztli]] huan [[epatl]]. <div align=center> <!-- galería de mapas --> {| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=2 width=800px style="float:center; margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5e |colspan=8 style="background:#green; color:white; font-size:100%" align=center bgcolor="green"|'''Yoliztli itechcopa Texas''' |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Schwarzbär-Omega Park.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:MountainLion.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Tamiasciurus douglasii 000.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:American bison k5680-1.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Aquila chrysaetos Flickr.jpg|125px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Tliltlacamayeh]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Miztli]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Techalotl]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cuacuauhxolotl]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cuauhtli]] |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Wild Turkey.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Cobra cascavel 280707- 23 04 40s - 49 06 55w REFON (4)a.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Antilocapra americana.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Canis lupus baileyi running.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Opossum 2.jpg|120px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Meleagris gallopavo]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Crotalus durissus]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Antilocapra americana]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Canis lupus baileyi]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Didelphis virginiana]] |- |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Silver Maple Acer saccharinum Leaves 2598px.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Figa de moro 01.JPG|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Singapore Botanic Gardens Cactus Garden 2.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Cylindropuntia spinosior, with flower, Albuquerque.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Pinus ponderosa 9681.JPG|120px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Acer saccharinum]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Opuntia ficus-indica]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Echinocactus grusonii]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cylindropuntia imbricata]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Pinus ponderosa]] |- |} </div> ==Tlamachtiliztli== [[File:The University of Texas at Austin - Littlefield Fountain and Main Building.jpg|thumb|200px|right|University of Texas.]] [[File:TAMUcampus.jpg|thumb|right|[[Universidad de Texas A&M]].]] In tlahtocayotl Texas nican quipiya ipan temachtiliztli coconeh xochitlah, inic ce tlamachtiliyan, inic ome tlamachtiloyan, bachillerato, tepochcaltlamachtiloyan huan Hueyi tepochcalli, noyuhqui in ''Escuela Secundaria'', noyuhqui quipiya in conemeh; pipilton huan cihuapiltin temachtiah ica 98.12 % chanehqueh, 55.00 % ipan inic ce tlamachtiliyan huan 13.00 % nemachtianimeh ipan tepochcalli. Tlahtocayotl Texas quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad de Texas'', ''Universidad Internacional de Texas A&M'', ''Universidad Amberton'' huan ''Angelo State University'', ce pani tlamachtiloyan itech Monterrey altepeticpac Baylor College of Medicine, Universidad Baylor, University of Central Texas, occe. {{col-begin}} {{col-2}} * [[Universidad Cristiana de Abilene]] * [[Universidad Amberton]] * [[Angelo State University]] * [[Universidad Bautista de Arlington]] * [[Art Institute of Dallas]] * [[Austin College]] * [[Austin Presbyterian Theological Seminary]] * [[Baylor College of Medicine]] * [[Universidad Baylor]] * [[College of Saint Thomas More]] * [[Concordia University, Austin]] * [[Criswell College]] * [[Dallas Baptist University]] * [[Dallas Christian College]] * [[Dallas Theological Seminary]] * [[DeVry University, Dallas]] * [[DeVry University, Houston]] * [[East Texas Baptist University]] * [[Episcopal Theological Seminary of the Southwest]] * [[Hardin-Simmons University]] * [[Universidad Bautista de Houston]] * [[Howard Payne University]] * [[Huston-Tillotson College]] * [[Institute for Christian Studies]] * [[ICI University]] * [[Jarvis Christian College]] * [[Lamar University]] * [[Colegio Comunitario de Laredo]] * [[LeTourneau University]] * [[Lee College]] * [[Lubbock Christian University]] * [[McMurry University]] * [[Midwestern State University]] * [[Northwood University]] * [[Our Lady of the Lake University]] * [[Paul Quinn College]] * [[Universidad Rice]] * [[St. Edward's University]] * [[Saint Mary's University of San Antonio]] * [[Sam Houston State University]] * [[Schreiner College]] * [[Universidad Metodista del Sur]] * [[South Texas College of Law]] * [[Southwestern Adventist University]] * [[Southwestern Assemblies of God University]] * [[Southwestern Baptist Theological Seminary]] * [[Southwestern Christian College]] * [[Southwestern University]] * [[Stephen F. Austin State University]] * [[Sul Ross State University]] * [[Texas Christian University]] * [[Texas College]] * [[Texas Lutheran University]] * [[Texas Southern University]] * [[Texas State University-San Marcos]] {{col-2}} * [[Texas Tech University]] * [[Texas Tech University Health Sciences Center]] * [[Texas Wesleyan University]] * [[Universidad de la Mujer de Texas]] * [[Trinity University]] * [[University of Central Texas]] * [[University of Dallas]] * [[Sistema Universitario Texas A&M]] ** [[Baylor College of Dentistry]] ** [[Universidad Internacional de Texas A&M]], [[Laredo, Texas|Laredo]] ** [[Universidad de Texas A&M]], College Station ** [[Texas A&M University, Commerce]] ** [[Texas A&M University - Corpus Christi]] ** [[Texas A&M University, Galveston]] ** [[Texas A&M University Health Science Center]] ** [[Texas A&M University - Kingsville]] ** [[Universidad de Prairie View A&M]] ** [[Tarleton State University]] ** [[Texas A&M University-Texarkana]] ** [[Universidad Internacional de Texas A&M]] ** [[West Texas A&M University]] * [[University of Houston System]] ** [[Universidad de Houston]] ** [[University of Houston Clear Lake]] ** [[Universidad de Houston-Downtown]] ** [[University of Houston Victoria]] * [[University of Mary Hardin-Baylor]] * [[Universidad del Norte de Texas]] * [[University of North Texas Health Science Center]] * [[University of Saint Thomas]] * [[University of Texas System]] ** [[University of Texas at Arlington]] ** [[Universidad de Texas en Austin]] ** [[University of Texas at Brownsville]] ** [[University of Texas at Dallas]] ** [[Universidad de Texas en El Paso]] ** [[University of Texas-Pan American]] ** [[University of Texas of the Permian Basin]] ** [[University of Texas at San Antonio]] ** [[University of Texas at Tyler]] ** [[University of Texas Health Science Center at Houston]] ** [[University of Texas Health Science Center at Laredo]] ** [[University of Texas Health Science Center at San Antonio]] ** [[University of Texas Health Center at Tyler]] ** [[University of Texas M. D. Anderson Cancer Center]] ** [[University of Texas Medical Branch|Centro Médico de la Universidad de Texas en Galveston]] ** [[University of Texas Southwestern Medical Center|Centro Oncológico de la Universidad de Texas enDallas]] * [[University of the Incarnate Word]] * [[Wayland Baptist University]] * [[Wiley College]] * [[Easfield College]] {{col-end}} ==Tequinemiliztli== ===Tlacualiztli=== [[File:NachosWithBeefAndBeans.jpg|miniaturadeimagen|200px|izquierda|[[Nachos]].]] Texas ce tlahtocayotl ica ixachi tlacualli huelic, in tlacualli quemeh [[nachos]], [[tamalli]], [[tlaxcalli]], [[tlaxcalpacholli]], [[tlemolli]], [[tzopitl]], [[chilquilitl]], [[tlaxcalchilatl]], [[tetzontli]], [[birria]], [[machacado con huevo]], [[nohpalmitl]], ohcequin. ===Tequichihualiztli=== [[File:Alamo pano.jpg|miniaturadeimagen|200px|right|[[El Álamo]].]] ====Calmanaliztli==== Ce hueyi tequiyotl in ''Hueyiteocalco Monterrey'', icalmanaliz ''neoclásico'', in hueyic Yancuic España itequiyo ica icalacoayan, ome torres huan boveda. === Macehualiztli === [[File:Nick Smith Country Music Singer Songwriter.jpg|miniaturadeimagen|200px|right|[[Vaquero]].]] Texas ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlatquicayotl ipan Tlachiuhcayotl ipan Texas tlalli; ixquich tlamatocac tequichihualiztli in ompa Tlahtohcayotl in Cepanca huitztlampa, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli noyuhqui tlacualiztli, macehualiztli, camanalli itlahcuilol. Nican Aguascalientes icihuahuan tlachihuah cuacualtzin tlahmachtli, motenehua ipan caxtilantlahtolcopa ''vaqueros'' huan [[payotl]]. In mitohtli, ce mihtotli ipan [[Texas]], tlacah huan tlacameh mihtotia tlanahuahquez zan cen cuicayotl ica mecahuehuetl, panhuahuetl ihuan tlapitzalli. In mitohtli "Yaoyotl Álamo", ilhuitl ipan hueyaithualli iteopan. Noyuhqui quipia ''Batalla del Álamo'' ipan San Antonio altepecalpolli. ===Tlatzohtzonaliztli=== Huehuehcauh cuicayotl ipan iteopanhuan catca in ''musica sacra'', teocuicatl huan itlatzohtzonaliz teocalli ica teopixqueh huan cihuateopixqueh. Nican hueyi tlatzohtzonaliztli in ''country'' (tlalli). == Momotlaliztli== In momotlaliztli ipan Texas ca ipampa xopatoltiliztli (ihuicpa in xiuhpohualli XX), chiquiuhpatoliztli, omemalacaztli, tenis, mapatoltiliztli, huan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Nican ca ce autódromo, in Fórmula 1 huan quiquiuhpatoltiliztli. Texas quipia tlamahuichihuanih ipan momotlalcayotl quemeh: xopatiliztli, padel, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, neneloaliztli, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan. === Calpolli === {{col-begin}} {{col-2}} * '''[[American Hockey League]]''' ** [[Houston Aeros]] ** [[San Antonio Rampage]] * '''[[Arena Football League]]''' ** [[Dallas Desperados]] * '''[[Central Hockey League]]''' ** [[Austin Ice Bats]] ** [[Laredo Bucks]] * '''[[Independent Women's Football League]]''' ** [[Dallas Revolution]] * '''[[Grandes Ligas de Béisbol]]''' ** [[Vigilantes de Texas|Texas Rangers]] ** [[Houston Astros]] * '''[[Major League Soccer]]''' ** [[FC Dallas]] ** [[Houston Dynamo]] * '''[[minor league baseball|Minor League Baseball]]''' ('''[[Central Baseball League]]''') ** [[Amarillo Dillas]] ** [[Edinburg Roadrunners]] ** [[Fort Worth Cats]] ** [[Rio Grande Valley White Wings]] ** [[San Angelo Colts]] {{col-2}} * '''[[minor league baseball|Minor League Baseball]]''' ('''[[Texas League]]''') ** [[El Paso Diablos]] ** [[Frisco RoughRiders]] ** [[Round Rock Express]] ** [[San Antonio Missions]] ** [[Midland RockHounds]] * '''[[National Basketball Association]]''' ** [[Dallas Mavericks]] ** [[Houston Rockets]] ** [[San Antonio Spurs]] * '''[[National Football League]]''' ** [[Dallas Cowboys]] ** [[Houston Texans]] * '''[[National Hockey League]]''' ** [[Dallas Stars]] * '''[[Women's National Basketball Association]]''' ** [[San Antonio Silver Stars]] * '''[[Women's Professional Football League]]''' ** [[Dallas Diamonds]] ** [[Houston Energyy]] {{col-end}} == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] * [[Tlahtohcayotl in Cepanca]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == {{commons|Texas}} == Tlahtolcaquiliztiloni == <references/> {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Hueyac tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Texas]] 4k406mxua7ccyzmejlgaihke01kfbc3 502075 502074 2022-08-03T18:53:02Z Koatochij 19758 /* Tlamachtiliztli */ wikitext text/x-wiki {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtohcayotl | Tocaitl = Texas | Chantocaitl = State of Texas<br />Estado de Texas | Pamitl = Flag of Texas.svg | Chimalli = Seal of Texas.svg | Tlalmachiyotl = Texas in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA}} | Tecuacan = [[Austin]] | Hueyaltepetl = [[Houston]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Tepetl Guadalupe]] | Metros = 2,667 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Inglatlahtolli]], [[caxtillahtolli]], [[quicaputlahtolli]] | Tetlanahuatiani = [[Greg Abbott]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Texastecatl | Onohuayan = [[Texas|16]] | Altepecalpolli = [[Texas|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = TX | CodigoISO = US-TX | Matlatzalan = www.texas.gov |}} '''Texas''' nozo '''Tlahtohcayotl Texas''' (inglatlahtolli: ''State of Texas'' huan caxtillahtolli: ''Estado de Texas''), ce tlahtocayotl ca ipan [[Tlahtocayotl in Cepanca America]] mictlampa. Cuaxoxtia no mictlampa [[Oklahoma]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Chihuahua]], [[Coahuillan]], [[Yancuic León]] huan [[Tamaulipas]]), icalaquiyampa [[Yancuic Mexico]] huan iquizayampa [[Arkansas]] huan [[Luisiana]]. [[Austin]] itecuacan ihuan in hueyaltepetl [[Houston]], ohcequin altepetl [[San Antonio]] huan [[Dallas]]. == Tlaltocayotl == Zan niman ipampa inon tlahtocayotl ompa Tlahtocayotl in Cepanca America, motoca «Texas» ompa icaxtillantlahtol huehuecauh, ihtoca caxtillantlahtolcopa ''Tejas''. Huehuecauhtica ipan huehuecauh caxtillahtolli Texas quiza ipan: nahuatlahtocopa [[ahuehuetl]], ce cuahuitl ahcopa ayotatl, nican inelhuayo pehua ica ''tejos'', latintlahtollli; ''Taxun'', tlen ipehualiz huala itech cualcan itzatlan ahuehuetl nozo Caxtillan ahuehuetl (''Taxodium distichum''). Caxtiltecah quihtoznequih canah caddo macehualtin mah ''indios tejas'' nozo macehualtlacameh itech Caxtillan ahuehuetl ompa mictlampa Bravo atoyatl. Inic ce tlaltocayotl catca ''Hueyaltepetl Texas'', noihqui inic ome tlaltocayotl catca ''Tlacatlahtocayotl Texas'' huan inic ce tlatocayotl ''Tlahtocayotl Texas'' nozo ''Texas''. ==Huehcapatlahtoliztli== [[File:Texas 1718.jpg|thumb|200px|left|Texas ipan 1718, [[Guillaume de L'Isle]] itlamachiyo.]] Ipan [[1846]] xihuitl, ompehua yaoyotl in tlen [[Tlahtohcayotl in Cepanca]] chanehqueh oquichihuilique Mexico inic quincuicuilizqueh mexicah huel cenca hueyi icecniquizaliz intlaltzin. Inic yaoyopan quicuicuiliqueh Mexico in axcan tiquixmauhtih iyuhquin [[California]], [[Nevada]], [[Utah]], [[Colorado]], [[Yancuic Mexico]], [[Texas]], [[Arizona]] ihuan occe tlahtohcayotl. ==Tlalticpacmatiliztli== Cuaxoxtia no mictlampa [[Oklahoma]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Chihuahua]], [[Coahuillan]], [[Yancuic León]] huan [[Tamaulipas]]), icalaquiyampa [[Yancuic Mexico]] huan iquizayampa [[Arkansas]] huan [[Luisiana]], noihqui [[Mexico ayollohco]]. === Yoliztli === Texas iyoliz hueyi, quipia ohce yeyantli. Nican quipia hueyac tepehuahcan, quiyauhcuauhtlatli, huacqui teotlalli moihtoa ''Sierra Madre Oriental'', quipia atl ipampa Bravo atoyatl huan Malpaso atepantli. Ompa mictlampa ca ''Sierra de Cuatrociénegas''. No xiquitta tlahtocayotl Coahuillan quipia chichinimeh yolcameh in tlecuahutli, canauhtli, centzontlahtoleh, huexolotl, techalotl, cuetlachtli, ayotochtli, tepocolcoatl, miztli, tochtli, [[tlacuachin]], [[tlahcomiztli]] huan [[epatl]]. <div align=center> <!-- galería de mapas --> {| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=2 width=800px style="float:center; margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5e |colspan=8 style="background:#green; color:white; font-size:100%" align=center bgcolor="green"|'''Yoliztli itechcopa Texas''' |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Schwarzbär-Omega Park.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:MountainLion.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Tamiasciurus douglasii 000.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:American bison k5680-1.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Aquila chrysaetos Flickr.jpg|125px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Tliltlacamayeh]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Miztli]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Techalotl]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cuacuauhxolotl]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cuauhtli]] |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Wild Turkey.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Cobra cascavel 280707- 23 04 40s - 49 06 55w REFON (4)a.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Antilocapra americana.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Canis lupus baileyi running.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Opossum 2.jpg|120px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Meleagris gallopavo]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Crotalus durissus]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Antilocapra americana]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Canis lupus baileyi]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Didelphis virginiana]] |- |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Silver Maple Acer saccharinum Leaves 2598px.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Figa de moro 01.JPG|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Singapore Botanic Gardens Cactus Garden 2.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Cylindropuntia spinosior, with flower, Albuquerque.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Pinus ponderosa 9681.JPG|120px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Acer saccharinum]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Opuntia ficus-indica]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Echinocactus grusonii]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cylindropuntia imbricata]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Pinus ponderosa]] |- |} </div> ==Tlamachtiliztli== [[File:The University of Texas at Austin - Littlefield Fountain and Main Building.jpg|thumb|200px|right|University of Texas.]] [[File:TAMUcampus.jpg|thumb|200px|right|[[Universidad de Texas A&M]].]] In tlahtocayotl Texas nican quipiya ipan temachtiliztli coconeh xochitlah, inic ce tlamachtiliyan, inic ome tlamachtiloyan, bachillerato, tepochcaltlamachtiloyan huan Hueyi tepochcalli, noyuhqui in ''Escuela Secundaria'', noyuhqui quipiya in conemeh; pipilton huan cihuapiltin temachtiah ica 98.12 % chanehqueh, 55.00 % ipan inic ce tlamachtiliyan huan 13.00 % nemachtianimeh ipan tepochcalli. Tlahtocayotl Texas quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad de Texas'', ''Universidad Internacional de Texas A&M'', ''Universidad Amberton'' huan ''Angelo State University'', ce pani tlamachtiloyan itech Monterrey altepeticpac Baylor College of Medicine, Universidad Baylor, University of Central Texas, occe. {{col-begin}} {{col-2}} * [[Universidad Cristiana de Abilene]] * [[Universidad Amberton]] * [[Angelo State University]] * [[Universidad Bautista de Arlington]] * [[Art Institute of Dallas]] * [[Austin College]] * [[Austin Presbyterian Theological Seminary]] * [[Baylor College of Medicine]] * [[Universidad Baylor]] * [[College of Saint Thomas More]] * [[Concordia University, Austin]] * [[Criswell College]] * [[Dallas Baptist University]] * [[Dallas Christian College]] * [[Dallas Theological Seminary]] * [[DeVry University, Dallas]] * [[DeVry University, Houston]] * [[East Texas Baptist University]] * [[Episcopal Theological Seminary of the Southwest]] * [[Hardin-Simmons University]] * [[Universidad Bautista de Houston]] * [[Howard Payne University]] * [[Huston-Tillotson College]] * [[Institute for Christian Studies]] * [[ICI University]] * [[Jarvis Christian College]] * [[Lamar University]] * [[Colegio Comunitario de Laredo]] * [[LeTourneau University]] * [[Lee College]] * [[Lubbock Christian University]] * [[McMurry University]] * [[Midwestern State University]] * [[Northwood University]] * [[Our Lady of the Lake University]] * [[Paul Quinn College]] * [[Universidad Rice]] * [[St. Edward's University]] * [[Saint Mary's University of San Antonio]] * [[Sam Houston State University]] * [[Schreiner College]] * [[Universidad Metodista del Sur]] * [[South Texas College of Law]] * [[Southwestern Adventist University]] * [[Southwestern Assemblies of God University]] * [[Southwestern Baptist Theological Seminary]] * [[Southwestern Christian College]] * [[Southwestern University]] * [[Stephen F. Austin State University]] * [[Sul Ross State University]] * [[Texas Christian University]] * [[Texas College]] * [[Texas Lutheran University]] * [[Texas Southern University]] * [[Texas State University-San Marcos]] {{col-2}} * [[Texas Tech University]] * [[Texas Tech University Health Sciences Center]] * [[Texas Wesleyan University]] * [[Universidad de la Mujer de Texas]] * [[Trinity University]] * [[University of Central Texas]] * [[University of Dallas]] * [[Sistema Universitario Texas A&M]] ** [[Baylor College of Dentistry]] ** [[Universidad Internacional de Texas A&M]], [[Laredo, Texas|Laredo]] ** [[Universidad de Texas A&M]], College Station ** [[Texas A&M University, Commerce]] ** [[Texas A&M University - Corpus Christi]] ** [[Texas A&M University, Galveston]] ** [[Texas A&M University Health Science Center]] ** [[Texas A&M University - Kingsville]] ** [[Universidad de Prairie View A&M]] ** [[Tarleton State University]] ** [[Texas A&M University-Texarkana]] ** [[Universidad Internacional de Texas A&M]] ** [[West Texas A&M University]] * [[University of Houston System]] ** [[Universidad de Houston]] ** [[University of Houston Clear Lake]] ** [[Universidad de Houston-Downtown]] ** [[University of Houston Victoria]] * [[University of Mary Hardin-Baylor]] * [[Universidad del Norte de Texas]] * [[University of North Texas Health Science Center]] * [[University of Saint Thomas]] * [[University of Texas System]] ** [[University of Texas at Arlington]] ** [[Universidad de Texas en Austin]] ** [[University of Texas at Brownsville]] ** [[University of Texas at Dallas]] ** [[Universidad de Texas en El Paso]] ** [[University of Texas-Pan American]] ** [[University of Texas of the Permian Basin]] ** [[University of Texas at San Antonio]] ** [[University of Texas at Tyler]] ** [[University of Texas Health Science Center at Houston]] ** [[University of Texas Health Science Center at Laredo]] ** [[University of Texas Health Science Center at San Antonio]] ** [[University of Texas Health Center at Tyler]] ** [[University of Texas M. D. Anderson Cancer Center]] ** [[University of Texas Medical Branch|Centro Médico de la Universidad de Texas en Galveston]] ** [[University of Texas Southwestern Medical Center|Centro Oncológico de la Universidad de Texas enDallas]] * [[University of the Incarnate Word]] * [[Wayland Baptist University]] * [[Wiley College]] * [[Easfield College]] {{col-end}} ==Tequinemiliztli== ===Tlacualiztli=== [[File:NachosWithBeefAndBeans.jpg|miniaturadeimagen|200px|izquierda|[[Nachos]].]] Texas ce tlahtocayotl ica ixachi tlacualli huelic, in tlacualli quemeh [[nachos]], [[tamalli]], [[tlaxcalli]], [[tlaxcalpacholli]], [[tlemolli]], [[tzopitl]], [[chilquilitl]], [[tlaxcalchilatl]], [[tetzontli]], [[birria]], [[machacado con huevo]], [[nohpalmitl]], ohcequin. ===Tequichihualiztli=== [[File:Alamo pano.jpg|miniaturadeimagen|200px|right|[[El Álamo]].]] ====Calmanaliztli==== Ce hueyi tequiyotl in ''Hueyiteocalco Monterrey'', icalmanaliz ''neoclásico'', in hueyic Yancuic España itequiyo ica icalacoayan, ome torres huan boveda. === Macehualiztli === [[File:Nick Smith Country Music Singer Songwriter.jpg|miniaturadeimagen|200px|right|[[Vaquero]].]] Texas ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlatquicayotl ipan Tlachiuhcayotl ipan Texas tlalli; ixquich tlamatocac tequichihualiztli in ompa Tlahtohcayotl in Cepanca huitztlampa, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli noyuhqui tlacualiztli, macehualiztli, camanalli itlahcuilol. Nican Aguascalientes icihuahuan tlachihuah cuacualtzin tlahmachtli, motenehua ipan caxtilantlahtolcopa ''vaqueros'' huan [[payotl]]. In mitohtli, ce mihtotli ipan [[Texas]], tlacah huan tlacameh mihtotia tlanahuahquez zan cen cuicayotl ica mecahuehuetl, panhuahuetl ihuan tlapitzalli. In mitohtli "Yaoyotl Álamo", ilhuitl ipan hueyaithualli iteopan. Noyuhqui quipia ''Batalla del Álamo'' ipan San Antonio altepecalpolli. ===Tlatzohtzonaliztli=== Huehuehcauh cuicayotl ipan iteopanhuan catca in ''musica sacra'', teocuicatl huan itlatzohtzonaliz teocalli ica teopixqueh huan cihuateopixqueh. Nican hueyi tlatzohtzonaliztli in ''country'' (tlalli). == Momotlaliztli== In momotlaliztli ipan Texas ca ipampa xopatoltiliztli (ihuicpa in xiuhpohualli XX), chiquiuhpatoliztli, omemalacaztli, tenis, mapatoltiliztli, huan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Nican ca ce autódromo, in Fórmula 1 huan quiquiuhpatoltiliztli. Texas quipia tlamahuichihuanih ipan momotlalcayotl quemeh: xopatiliztli, padel, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, neneloaliztli, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan. === Calpolli === {{col-begin}} {{col-2}} * '''[[American Hockey League]]''' ** [[Houston Aeros]] ** [[San Antonio Rampage]] * '''[[Arena Football League]]''' ** [[Dallas Desperados]] * '''[[Central Hockey League]]''' ** [[Austin Ice Bats]] ** [[Laredo Bucks]] * '''[[Independent Women's Football League]]''' ** [[Dallas Revolution]] * '''[[Grandes Ligas de Béisbol]]''' ** [[Vigilantes de Texas|Texas Rangers]] ** [[Houston Astros]] * '''[[Major League Soccer]]''' ** [[FC Dallas]] ** [[Houston Dynamo]] * '''[[minor league baseball|Minor League Baseball]]''' ('''[[Central Baseball League]]''') ** [[Amarillo Dillas]] ** [[Edinburg Roadrunners]] ** [[Fort Worth Cats]] ** [[Rio Grande Valley White Wings]] ** [[San Angelo Colts]] {{col-2}} * '''[[minor league baseball|Minor League Baseball]]''' ('''[[Texas League]]''') ** [[El Paso Diablos]] ** [[Frisco RoughRiders]] ** [[Round Rock Express]] ** [[San Antonio Missions]] ** [[Midland RockHounds]] * '''[[National Basketball Association]]''' ** [[Dallas Mavericks]] ** [[Houston Rockets]] ** [[San Antonio Spurs]] * '''[[National Football League]]''' ** [[Dallas Cowboys]] ** [[Houston Texans]] * '''[[National Hockey League]]''' ** [[Dallas Stars]] * '''[[Women's National Basketball Association]]''' ** [[San Antonio Silver Stars]] * '''[[Women's Professional Football League]]''' ** [[Dallas Diamonds]] ** [[Houston Energyy]] {{col-end}} == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] * [[Tlahtohcayotl in Cepanca]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == {{commons|Texas}} == Tlahtolcaquiliztiloni == <references/> {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Hueyac tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Texas]] d3a82k2sr3ctemlflrxtgm8obl06t5j 502076 502075 2022-08-03T18:53:50Z Koatochij 19758 /* Tlamachtiliztli */ wikitext text/x-wiki {{Toquiliztequitl}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtohcayotl | Tocaitl = Texas | Chantocaitl = State of Texas<br />Estado de Texas | Pamitl = Flag of Texas.svg | Chimalli = Seal of Texas.svg | Tlalmachiyotl = Texas in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA}} | Tecuacan = [[Austin]] | Hueyaltepetl = [[Houston]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Tepetl Guadalupe]] | Metros = 2,667 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Inglatlahtolli]], [[caxtillahtolli]], [[quicaputlahtolli]] | Tetlanahuatiani = [[Greg Abbott]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Texastecatl | Onohuayan = [[Texas|16]] | Altepecalpolli = [[Texas|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = TX | CodigoISO = US-TX | Matlatzalan = www.texas.gov |}} '''Texas''' nozo '''Tlahtohcayotl Texas''' (inglatlahtolli: ''State of Texas'' huan caxtillahtolli: ''Estado de Texas''), ce tlahtocayotl ca ipan [[Tlahtocayotl in Cepanca America]] mictlampa. Cuaxoxtia no mictlampa [[Oklahoma]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Chihuahua]], [[Coahuillan]], [[Yancuic León]] huan [[Tamaulipas]]), icalaquiyampa [[Yancuic Mexico]] huan iquizayampa [[Arkansas]] huan [[Luisiana]]. [[Austin]] itecuacan ihuan in hueyaltepetl [[Houston]], ohcequin altepetl [[San Antonio]] huan [[Dallas]]. == Tlaltocayotl == Zan niman ipampa inon tlahtocayotl ompa Tlahtocayotl in Cepanca America, motoca «Texas» ompa icaxtillantlahtol huehuecauh, ihtoca caxtillantlahtolcopa ''Tejas''. Huehuecauhtica ipan huehuecauh caxtillahtolli Texas quiza ipan: nahuatlahtocopa [[ahuehuetl]], ce cuahuitl ahcopa ayotatl, nican inelhuayo pehua ica ''tejos'', latintlahtollli; ''Taxun'', tlen ipehualiz huala itech cualcan itzatlan ahuehuetl nozo Caxtillan ahuehuetl (''Taxodium distichum''). Caxtiltecah quihtoznequih canah caddo macehualtin mah ''indios tejas'' nozo macehualtlacameh itech Caxtillan ahuehuetl ompa mictlampa Bravo atoyatl. Inic ce tlaltocayotl catca ''Hueyaltepetl Texas'', noihqui inic ome tlaltocayotl catca ''Tlacatlahtocayotl Texas'' huan inic ce tlatocayotl ''Tlahtocayotl Texas'' nozo ''Texas''. ==Huehcapatlahtoliztli== [[File:Texas 1718.jpg|thumb|200px|left|Texas ipan 1718, [[Guillaume de L'Isle]] itlamachiyo.]] Ipan [[1846]] xihuitl, ompehua yaoyotl in tlen [[Tlahtohcayotl in Cepanca]] chanehqueh oquichihuilique Mexico inic quincuicuilizqueh mexicah huel cenca hueyi icecniquizaliz intlaltzin. Inic yaoyopan quicuicuiliqueh Mexico in axcan tiquixmauhtih iyuhquin [[California]], [[Nevada]], [[Utah]], [[Colorado]], [[Yancuic Mexico]], [[Texas]], [[Arizona]] ihuan occe tlahtohcayotl. ==Tlalticpacmatiliztli== Cuaxoxtia no mictlampa [[Oklahoma]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Chihuahua]], [[Coahuillan]], [[Yancuic León]] huan [[Tamaulipas]]), icalaquiyampa [[Yancuic Mexico]] huan iquizayampa [[Arkansas]] huan [[Luisiana]], noihqui [[Mexico ayollohco]]. === Yoliztli === Texas iyoliz hueyi, quipia ohce yeyantli. Nican quipia hueyac tepehuahcan, quiyauhcuauhtlatli, huacqui teotlalli moihtoa ''Sierra Madre Oriental'', quipia atl ipampa Bravo atoyatl huan Malpaso atepantli. Ompa mictlampa ca ''Sierra de Cuatrociénegas''. No xiquitta tlahtocayotl Coahuillan quipia chichinimeh yolcameh in tlecuahutli, canauhtli, centzontlahtoleh, huexolotl, techalotl, cuetlachtli, ayotochtli, tepocolcoatl, miztli, tochtli, [[tlacuachin]], [[tlahcomiztli]] huan [[epatl]]. <div align=center> <!-- galería de mapas --> {| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=2 width=800px style="float:center; margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5e |colspan=8 style="background:#green; color:white; font-size:100%" align=center bgcolor="green"|'''Yoliztli itechcopa Texas''' |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Schwarzbär-Omega Park.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:MountainLion.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Tamiasciurus douglasii 000.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:American bison k5680-1.jpg|125px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Aquila chrysaetos Flickr.jpg|125px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Tliltlacamayeh]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Miztli]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Techalotl]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cuacuauhxolotl]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cuauhtli]] |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Wild Turkey.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Cobra cascavel 280707- 23 04 40s - 49 06 55w REFON (4)a.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Antilocapra americana.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Canis lupus baileyi running.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Opossum 2.jpg|120px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Meleagris gallopavo]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Crotalus durissus]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Antilocapra americana]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Canis lupus baileyi]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Didelphis virginiana]] |- |- |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Silver Maple Acer saccharinum Leaves 2598px.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Figa de moro 01.JPG|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Singapore Botanic Gardens Cactus Garden 2.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Cylindropuntia spinosior, with flower, Albuquerque.jpg|120px]] |align=center valign=center bgcolor="white"|[[Īxiptli:Pinus ponderosa 9681.JPG|120px]] |- |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Acer saccharinum]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Opuntia ficus-indica]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Echinocactus grusonii]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cylindropuntia imbricata]] |style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Pinus ponderosa]] |- |} </div> ==Tlamachtiliztli== [[File:The University of Texas at Austin - Littlefield Fountain and Main Building.jpg|thumb|200px|right|University of Texas.]] [[File:TAMUcampus.jpg|thumb|200px|right|[[Universidad de Texas A&M]].]] In tlahtocayotl Texas nican quipiya ipan temachtiliztli coconeh xochitlah, inic ce tlamachtiliyan, inic ome tlamachtiloyan, bachillerato, tepochcaltlamachtiloyan huan Hueyi tepochcalli, noyuhqui in ''Escuela Secundaria'', noyuhqui quipiya in conemeh; pipilton huan cihuapiltin temachtiah ica 98.12 % chanehqueh, 55.00 % ipan inic ce tlamachtiliyan huan 13.00 % nemachtianimeh ipan tepochcalli. Tlahtocayotl Texas quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah ''Universidad de Texas'', ''Universidad Internacional de Texas A&M'', ''Universidad Amberton'' huan ''Angelo State University'', ce pani tlamachtiloyan itech Monterrey altepeticpac Baylor College of Medicine, Universidad Baylor, University of Central Texas, occe. ===Tepochcalli ipan Texas=== {{col-begin}} {{col-2}} * [[Universidad Cristiana de Abilene]] * [[Universidad Amberton]] * [[Angelo State University]] * [[Universidad Bautista de Arlington]] * [[Art Institute of Dallas]] * [[Austin College]] * [[Austin Presbyterian Theological Seminary]] * [[Baylor College of Medicine]] * [[Universidad Baylor]] * [[College of Saint Thomas More]] * [[Concordia University, Austin]] * [[Criswell College]] * [[Dallas Baptist University]] * [[Dallas Christian College]] * [[Dallas Theological Seminary]] * [[DeVry University, Dallas]] * [[DeVry University, Houston]] * [[East Texas Baptist University]] * [[Episcopal Theological Seminary of the Southwest]] * [[Hardin-Simmons University]] * [[Universidad Bautista de Houston]] * [[Howard Payne University]] * [[Huston-Tillotson College]] * [[Institute for Christian Studies]] * [[ICI University]] * [[Jarvis Christian College]] * [[Lamar University]] * [[Colegio Comunitario de Laredo]] * [[LeTourneau University]] * [[Lee College]] * [[Lubbock Christian University]] * [[McMurry University]] * [[Midwestern State University]] * [[Northwood University]] * [[Our Lady of the Lake University]] * [[Paul Quinn College]] * [[Universidad Rice]] * [[St. Edward's University]] * [[Saint Mary's University of San Antonio]] * [[Sam Houston State University]] * [[Schreiner College]] * [[Universidad Metodista del Sur]] * [[South Texas College of Law]] * [[Southwestern Adventist University]] * [[Southwestern Assemblies of God University]] * [[Southwestern Baptist Theological Seminary]] * [[Southwestern Christian College]] * [[Southwestern University]] * [[Stephen F. Austin State University]] * [[Sul Ross State University]] * [[Texas Christian University]] * [[Texas College]] * [[Texas Lutheran University]] * [[Texas Southern University]] * [[Texas State University-San Marcos]] {{col-2}} * [[Texas Tech University]] * [[Texas Tech University Health Sciences Center]] * [[Texas Wesleyan University]] * [[Universidad de la Mujer de Texas]] * [[Trinity University]] * [[University of Central Texas]] * [[University of Dallas]] * [[Sistema Universitario Texas A&M]] ** [[Baylor College of Dentistry]] ** [[Universidad Internacional de Texas A&M]], [[Laredo, Texas|Laredo]] ** [[Universidad de Texas A&M]], College Station ** [[Texas A&M University, Commerce]] ** [[Texas A&M University - Corpus Christi]] ** [[Texas A&M University, Galveston]] ** [[Texas A&M University Health Science Center]] ** [[Texas A&M University - Kingsville]] ** [[Universidad de Prairie View A&M]] ** [[Tarleton State University]] ** [[Texas A&M University-Texarkana]] ** [[Universidad Internacional de Texas A&M]] ** [[West Texas A&M University]] * [[University of Houston System]] ** [[Universidad de Houston]] ** [[University of Houston Clear Lake]] ** [[Universidad de Houston-Downtown]] ** [[University of Houston Victoria]] * [[University of Mary Hardin-Baylor]] * [[Universidad del Norte de Texas]] * [[University of North Texas Health Science Center]] * [[University of Saint Thomas]] * [[University of Texas System]] ** [[University of Texas at Arlington]] ** [[Universidad de Texas en Austin]] ** [[University of Texas at Brownsville]] ** [[University of Texas at Dallas]] ** [[Universidad de Texas en El Paso]] ** [[University of Texas-Pan American]] ** [[University of Texas of the Permian Basin]] ** [[University of Texas at San Antonio]] ** [[University of Texas at Tyler]] ** [[University of Texas Health Science Center at Houston]] ** [[University of Texas Health Science Center at Laredo]] ** [[University of Texas Health Science Center at San Antonio]] ** [[University of Texas Health Center at Tyler]] ** [[University of Texas M. D. Anderson Cancer Center]] ** [[University of Texas Medical Branch|Centro Médico de la Universidad de Texas en Galveston]] ** [[University of Texas Southwestern Medical Center|Centro Oncológico de la Universidad de Texas enDallas]] * [[University of the Incarnate Word]] * [[Wayland Baptist University]] * [[Wiley College]] * [[Easfield College]] {{col-end}} ==Tequinemiliztli== ===Tlacualiztli=== [[File:NachosWithBeefAndBeans.jpg|miniaturadeimagen|200px|izquierda|[[Nachos]].]] Texas ce tlahtocayotl ica ixachi tlacualli huelic, in tlacualli quemeh [[nachos]], [[tamalli]], [[tlaxcalli]], [[tlaxcalpacholli]], [[tlemolli]], [[tzopitl]], [[chilquilitl]], [[tlaxcalchilatl]], [[tetzontli]], [[birria]], [[machacado con huevo]], [[nohpalmitl]], ohcequin. ===Tequichihualiztli=== [[File:Alamo pano.jpg|miniaturadeimagen|200px|right|[[El Álamo]].]] ====Calmanaliztli==== Ce hueyi tequiyotl in ''Hueyiteocalco Monterrey'', icalmanaliz ''neoclásico'', in hueyic Yancuic España itequiyo ica icalacoayan, ome torres huan boveda. === Macehualiztli === [[File:Nick Smith Country Music Singer Songwriter.jpg|miniaturadeimagen|200px|right|[[Vaquero]].]] Texas ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlatquicayotl ipan Tlachiuhcayotl ipan Texas tlalli; ixquich tlamatocac tequichihualiztli in ompa Tlahtohcayotl in Cepanca huitztlampa, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli noyuhqui tlacualiztli, macehualiztli, camanalli itlahcuilol. Nican Aguascalientes icihuahuan tlachihuah cuacualtzin tlahmachtli, motenehua ipan caxtilantlahtolcopa ''vaqueros'' huan [[payotl]]. In mitohtli, ce mihtotli ipan [[Texas]], tlacah huan tlacameh mihtotia tlanahuahquez zan cen cuicayotl ica mecahuehuetl, panhuahuetl ihuan tlapitzalli. In mitohtli "Yaoyotl Álamo", ilhuitl ipan hueyaithualli iteopan. Noyuhqui quipia ''Batalla del Álamo'' ipan San Antonio altepecalpolli. ===Tlatzohtzonaliztli=== Huehuehcauh cuicayotl ipan iteopanhuan catca in ''musica sacra'', teocuicatl huan itlatzohtzonaliz teocalli ica teopixqueh huan cihuateopixqueh. Nican hueyi tlatzohtzonaliztli in ''country'' (tlalli). == Momotlaliztli== In momotlaliztli ipan Texas ca ipampa xopatoltiliztli (ihuicpa in xiuhpohualli XX), chiquiuhpatoliztli, omemalacaztli, tenis, mapatoltiliztli, huan momotlacayotl itech tepozcuaitl. Nican ca ce autódromo, in Fórmula 1 huan quiquiuhpatoltiliztli. Texas quipia tlamahuichihuanih ipan momotlalcayotl quemeh: xopatiliztli, padel, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, neneloaliztli, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan. === Calpolli === {{col-begin}} {{col-2}} * '''[[American Hockey League]]''' ** [[Houston Aeros]] ** [[San Antonio Rampage]] * '''[[Arena Football League]]''' ** [[Dallas Desperados]] * '''[[Central Hockey League]]''' ** [[Austin Ice Bats]] ** [[Laredo Bucks]] * '''[[Independent Women's Football League]]''' ** [[Dallas Revolution]] * '''[[Grandes Ligas de Béisbol]]''' ** [[Vigilantes de Texas|Texas Rangers]] ** [[Houston Astros]] * '''[[Major League Soccer]]''' ** [[FC Dallas]] ** [[Houston Dynamo]] * '''[[minor league baseball|Minor League Baseball]]''' ('''[[Central Baseball League]]''') ** [[Amarillo Dillas]] ** [[Edinburg Roadrunners]] ** [[Fort Worth Cats]] ** [[Rio Grande Valley White Wings]] ** [[San Angelo Colts]] {{col-2}} * '''[[minor league baseball|Minor League Baseball]]''' ('''[[Texas League]]''') ** [[El Paso Diablos]] ** [[Frisco RoughRiders]] ** [[Round Rock Express]] ** [[San Antonio Missions]] ** [[Midland RockHounds]] * '''[[National Basketball Association]]''' ** [[Dallas Mavericks]] ** [[Houston Rockets]] ** [[San Antonio Spurs]] * '''[[National Football League]]''' ** [[Dallas Cowboys]] ** [[Houston Texans]] * '''[[National Hockey League]]''' ** [[Dallas Stars]] * '''[[Women's National Basketball Association]]''' ** [[San Antonio Silver Stars]] * '''[[Women's Professional Football League]]''' ** [[Dallas Diamonds]] ** [[Houston Energyy]] {{col-end}} == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] * [[Tlahtohcayotl in Cepanca]] == Toquiliztequitl == <references/> == Occe necuazaloliztli == {{commons|Texas}} == Tlahtolcaquiliztiloni == <references/> {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Hueyac tlahcuilolli]] [[Neneuhcāyōtl:Texas]] fe55esrv422ntailbybyivwdwz1w044 Arizona 0 34452 502071 500374 2022-08-03T18:46:00Z Koatochij 19758 /* Tequitiliztli */ wikitext text/x-wiki {{Tlahcuilolli-USA}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtocayotl | Tocaitl = Arizona | Chantocaitl = State of Arizona<br />Estado de Arizona<br />Hoozdo Hahoodzo | Pamitl = Flag of Arizona.svg | Chimalli = Seal of Arizona.svg | Tlalmachiyotl = Arizona in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA/nhn}} | Tecuacan = [[Phoenix]] | Hueyaltepetl = [[Phoenix]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Wheeler Peak]] | Metros = 4,418 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[inglatlahtolli]], [[navajotlahtolli]] | Tetlanahuatiani = [[Michelle Lujan Grisham]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Arizonatecatl | Onohuayan = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|16]] | Altepecalpolli = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = AZ | CodigoISO = US-AZ | Matlatzalan = www.arizona.gov |}} '''Arizona''' nozo '''Tlahtocayotl Arizona''' (inglatlahtolli: ''State of Arizona''), ce tlahtocayotl ca ipan [[Tlahtocayotl in Cepanca America]]. Cuaxochtia canahpa mictlampa tlahtocayotl [[Utah]] huan [[Colorado]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Sonora]] huan [[Baja California]]), icalaquiyampa [[California]] huan [[Nevada]], huan iquizayampa [[Yancuic Mexico]]. [[Phoenix]] itecuacan huan in altepenanyotl, ohcequin altepetl [[Tucson]] huan [[Flagtaff]]. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl, cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[Utah]], canahpa huitztlampa no [[Baja California]] huan [[Sonora]] ipan [[Mexico]] tlalli, canahpa tonalquizayampa no [[Yancuic Mexico]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[California]] huan [[Nevada]] tlahtohcayotl. ==Tequitiliztli== Arizina in inic ce tlachiuhqui ipan [[alfalfa|alfalfapixcayotl]]. Occequintin arizonatecah hueyi tequipanolti in tlalpixcayotl itech [[cintli]], [[chilli]], [[xoconochtli]], [[nohpalli]], [[xonacatl]], [[limonxocotl]], nohuan [[pitzopixcayotl]], [[totolpixcayotl]], [[ichcapixcayotl]], [[cahuayohpixcayotl]], [[cuacuahuehpixcayotl]] inompan [[coyonimatiliztli]]. Nican itlachuhual in cualli chichihualatl ipan onohuayan, Yancuic Mexihco oncah establos ihuan industria chichihualoyan ipampa chichihualli, tlatetzauhtli, xocoqui ihuan chichihualalchiyatl, no iuhqui onca hueyi tiyaquiztli in jueves ihuan domingos. In tomin motlacohua ipan nacamacoyan, pahcalli, amanamacoyan, tilmahnamacoyan, cacnamacoyan, tlaxcalnamacoyan, quilnamacoyan, texnamacoyan, tlacualcalli, ihuan occequintin establecimientos. == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} == Occe necuazaloliztli == {{commonscat|Arizona}} {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Arizona]] 6qd00zacwiw463xtzukyidzcezvz7c6 502072 502071 2022-08-03T18:47:28Z Koatochij 19758 /* Tlalticpacmatiliztli */ wikitext text/x-wiki {{Tlahcuilolli-USA}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtocayotl | Tocaitl = Arizona | Chantocaitl = State of Arizona<br />Estado de Arizona<br />Hoozdo Hahoodzo | Pamitl = Flag of Arizona.svg | Chimalli = Seal of Arizona.svg | Tlalmachiyotl = Arizona in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA/nhn}} | Tecuacan = [[Phoenix]] | Hueyaltepetl = [[Phoenix]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Wheeler Peak]] | Metros = 4,418 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[inglatlahtolli]], [[navajotlahtolli]] | Tetlanahuatiani = [[Michelle Lujan Grisham]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Arizonatecatl | Onohuayan = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|16]] | Altepecalpolli = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = AZ | CodigoISO = US-AZ | Matlatzalan = www.arizona.gov |}} '''Arizona''' nozo '''Tlahtocayotl Arizona''' (inglatlahtolli: ''State of Arizona''), ce tlahtocayotl ca ipan [[Tlahtocayotl in Cepanca America]]. Cuaxochtia canahpa mictlampa tlahtocayotl [[Utah]] huan [[Colorado]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Sonora]] huan [[Baja California]]), icalaquiyampa [[California]] huan [[Nevada]], huan iquizayampa [[Yancuic Mexico]]. [[Phoenix]] itecuacan huan in altepenanyotl, ohcequin altepetl [[Tucson]] huan [[Flagtaff]]. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl, cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[Utah]], canahpa huitztlampa no [[Baja California]] huan [[Sonora]] ipan [[Mexico]] tlalli, canahpa tonalquizayampa no [[Yancuic Mexico]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[California]] huan [[Nevada]] tlahtohcayotl. ===Yoliztli=== Totomeh in [[cuauhtli]], [[tzopilotl]], [[centzontli]], [[cuāchichiquilzōlin]] nozo yolcameh [[coyotl]], [[mapachtli]], [[miztli]], [[tliltlacamayeh]], [[tepocolcoatl]], [[tlacamichin]], [[ayotochtli]], [[amiztli]] huan ohcequin. ==Tequitiliztli== Arizina in inic ce tlachiuhqui ipan [[alfalfa|alfalfapixcayotl]]. Occequintin arizonatecah hueyi tequipanolti in tlalpixcayotl itech [[cintli]], [[chilli]], [[xoconochtli]], [[nohpalli]], [[xonacatl]], [[limonxocotl]], nohuan [[pitzopixcayotl]], [[totolpixcayotl]], [[ichcapixcayotl]], [[cahuayohpixcayotl]], [[cuacuahuehpixcayotl]] inompan [[coyonimatiliztli]]. Nican itlachuhual in cualli chichihualatl ipan onohuayan, Yancuic Mexihco oncah establos ihuan industria chichihualoyan ipampa chichihualli, tlatetzauhtli, xocoqui ihuan chichihualalchiyatl, no iuhqui onca hueyi tiyaquiztli in jueves ihuan domingos. In tomin motlacohua ipan nacamacoyan, pahcalli, amanamacoyan, tilmahnamacoyan, cacnamacoyan, tlaxcalnamacoyan, quilnamacoyan, texnamacoyan, tlacualcalli, ihuan occequintin establecimientos. == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} == Occe necuazaloliztli == {{commonscat|Arizona}} {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Arizona]] ls0dmvvdt1sq9xae2mc8xot67pmqyh4 502073 502072 2022-08-03T18:49:22Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tepitzin tlahcuilolli}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtocayotl | Tocaitl = Arizona | Chantocaitl = State of Arizona<br />Estado de Arizona<br />Hoozdo Hahoodzo | Pamitl = Flag of Arizona.svg | Chimalli = Seal of Arizona.svg | Tlalmachiyotl = Arizona in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA/nhn}} | Tecuacan = [[Phoenix]] | Hueyaltepetl = [[Phoenix]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Wheeler Peak]] | Metros = 4,418 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[inglatlahtolli]], [[navajotlahtolli]] | Tetlanahuatiani = [[Michelle Lujan Grisham]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Arizonatecatl | Onohuayan = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|16]] | Altepecalpolli = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = AZ | CodigoISO = US-AZ | Matlatzalan = www.arizona.gov |}} '''Arizona''' nozo '''Tlahtocayotl Arizona''' (inglatlahtolli: ''State of Arizona''), ce tlahtocayotl ca ipan [[Tlahtocayotl in Cepanca America]]. Cuaxochtia canahpa mictlampa tlahtocayotl [[Utah]] huan [[Colorado]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Sonora]] huan [[Baja California]]), icalaquiyampa [[California]] huan [[Nevada]], huan iquizayampa [[Yancuic Mexico]]. [[Phoenix]] itecuacan huan in altepenanyotl, ohcequin altepetl [[Tucson]] huan [[Flagtaff]]. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl, cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[Utah]], canahpa huitztlampa no [[Baja California]] huan [[Sonora]] ipan [[Mexico]] tlalli, canahpa tonalquizayampa no [[Yancuic Mexico]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[California]] huan [[Nevada]] tlahtohcayotl. ===Yoliztli=== Totomeh in [[cuauhtli]], [[tzopilotl]], [[centzontli]], [[cuāchichiquilzōlin]] nozo yolcameh [[coyotl]], [[mapachtli]], [[miztli]], [[tliltlacamayeh]], [[tepocolcoatl]], [[tlacamichin]], [[ayotochtli]], [[amiztli]] huan ohcequin. ==Tequitiliztli== Arizina in inic ce tlachiuhqui ipan [[alfalfa|alfalfapixcayotl]]. Occequintin arizonatecah hueyi tequipanolti in tlalpixcayotl itech [[cintli]], [[chilli]], [[xoconochtli]], [[nohpalli]], [[xonacatl]], [[limonxocotl]], nohuan [[pitzopixcayotl]], [[totolpixcayotl]], [[ichcapixcayotl]], [[cahuayohpixcayotl]], [[cuacuahuehpixcayotl]] inompan [[coyonimatiliztli]]. Nican itlachuhual in cualli chichihualatl ipan onohuayan, Yancuic Mexihco oncah establos ihuan industria chichihualoyan ipampa chichihualli, tlatetzauhtli, xocoqui ihuan chichihualalchiyatl, no iuhqui onca hueyi tiyaquiztli in jueves ihuan domingos. In tomin motlacohua ipan nacamacoyan, pahcalli, amanamacoyan, tilmahnamacoyan, cacnamacoyan, tlaxcalnamacoyan, quilnamacoyan, texnamacoyan, tlacualcalli, ihuan occequintin establecimientos. == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} == Occe necuazaloliztli == {{commonscat|Arizona}} {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Arizona]] 03thjxapqy43mmem7l7tbgw7af8920z 502077 502073 2022-08-03T19:01:23Z Koatochij 19758 /* Tequitiliztli */ wikitext text/x-wiki {{Tepitzin tlahcuilolli}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtocayotl | Tocaitl = Arizona | Chantocaitl = State of Arizona<br />Estado de Arizona<br />Hoozdo Hahoodzo | Pamitl = Flag of Arizona.svg | Chimalli = Seal of Arizona.svg | Tlalmachiyotl = Arizona in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA/nhn}} | Tecuacan = [[Phoenix]] | Hueyaltepetl = [[Phoenix]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Wheeler Peak]] | Metros = 4,418 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[inglatlahtolli]], [[navajotlahtolli]] | Tetlanahuatiani = [[Michelle Lujan Grisham]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Arizonatecatl | Onohuayan = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|16]] | Altepecalpolli = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = AZ | CodigoISO = US-AZ | Matlatzalan = www.arizona.gov |}} '''Arizona''' nozo '''Tlahtocayotl Arizona''' (inglatlahtolli: ''State of Arizona''), ce tlahtocayotl ca ipan [[Tlahtocayotl in Cepanca America]]. Cuaxochtia canahpa mictlampa tlahtocayotl [[Utah]] huan [[Colorado]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Sonora]] huan [[Baja California]]), icalaquiyampa [[California]] huan [[Nevada]], huan iquizayampa [[Yancuic Mexico]]. [[Phoenix]] itecuacan huan in altepenanyotl, ohcequin altepetl [[Tucson]] huan [[Flagtaff]]. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl, cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[Utah]], canahpa huitztlampa no [[Baja California]] huan [[Sonora]] ipan [[Mexico]] tlalli, canahpa tonalquizayampa no [[Yancuic Mexico]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[California]] huan [[Nevada]] tlahtohcayotl. ===Yoliztli=== Totomeh in [[cuauhtli]], [[tzopilotl]], [[centzontli]], [[cuāchichiquilzōlin]] nozo yolcameh [[coyotl]], [[mapachtli]], [[miztli]], [[tliltlacamayeh]], [[tepocolcoatl]], [[tlacamichin]], [[ayotochtli]], [[amiztli]] huan ohcequin. ==Tequitiliztli== [[File:NRCSAZ02006 - Arizona (295)(NRCS Photo Gallery).tif|miniaturadeimagen|200px|Tlalpixcayotl ipan [[Yuma]].]] Arizina in inic ce tlachiuhqui ipan [[alfalfa|alfalfapixcayotl]]. Occequintin arizonatecah hueyi tequipanolti in tlalpixcayotl itech [[cintli]], [[chilli]], [[xoconochtli]], [[nohpalli]], [[xonacatl]], [[limonxocotl]], nohuan [[pitzopixcayotl]], [[totolpixcayotl]], [[ichcapixcayotl]], [[cahuayohpixcayotl]], [[cuacuahuehpixcayotl]] inompan [[coyonimatiliztli]]. Nican itlachuhual in cualli chichihualatl ipan onohuayan, Yancuic Mexihco oncah establos ihuan industria chichihualoyan ipampa chichihualli, tlatetzauhtli, xocoqui ihuan chichihualalchiyatl, no iuhqui onca hueyi tiyaquiztli in jueves ihuan domingos. In tomin motlacohua ipan nacamacoyan, pahcalli, amanamacoyan, tilmahnamacoyan, cacnamacoyan, tlaxcalnamacoyan, quilnamacoyan, texnamacoyan, tlacualcalli, ihuan occequintin establecimientos. == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} == Occe necuazaloliztli == {{commonscat|Arizona}} {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Arizona]] dli9q5acuydjkx7qfl0w0m9vfb1m37r 502078 502077 2022-08-03T19:01:40Z Koatochij 19758 /* Tequitiliztli */ wikitext text/x-wiki {{Tepitzin tlahcuilolli}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtocayotl | Tocaitl = Arizona | Chantocaitl = State of Arizona<br />Estado de Arizona<br />Hoozdo Hahoodzo | Pamitl = Flag of Arizona.svg | Chimalli = Seal of Arizona.svg | Tlalmachiyotl = Arizona in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA/nhn}} | Tecuacan = [[Phoenix]] | Hueyaltepetl = [[Phoenix]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Wheeler Peak]] | Metros = 4,418 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[inglatlahtolli]], [[navajotlahtolli]] | Tetlanahuatiani = [[Michelle Lujan Grisham]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Arizonatecatl | Onohuayan = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|16]] | Altepecalpolli = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = AZ | CodigoISO = US-AZ | Matlatzalan = www.arizona.gov |}} '''Arizona''' nozo '''Tlahtocayotl Arizona''' (inglatlahtolli: ''State of Arizona''), ce tlahtocayotl ca ipan [[Tlahtocayotl in Cepanca America]]. Cuaxochtia canahpa mictlampa tlahtocayotl [[Utah]] huan [[Colorado]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Sonora]] huan [[Baja California]]), icalaquiyampa [[California]] huan [[Nevada]], huan iquizayampa [[Yancuic Mexico]]. [[Phoenix]] itecuacan huan in altepenanyotl, ohcequin altepetl [[Tucson]] huan [[Flagtaff]]. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl, cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[Utah]], canahpa huitztlampa no [[Baja California]] huan [[Sonora]] ipan [[Mexico]] tlalli, canahpa tonalquizayampa no [[Yancuic Mexico]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[California]] huan [[Nevada]] tlahtohcayotl. ===Yoliztli=== Totomeh in [[cuauhtli]], [[tzopilotl]], [[centzontli]], [[cuāchichiquilzōlin]] nozo yolcameh [[coyotl]], [[mapachtli]], [[miztli]], [[tliltlacamayeh]], [[tepocolcoatl]], [[tlacamichin]], [[ayotochtli]], [[amiztli]] huan ohcequin. ==Tequitiliztli== [[File:NRCSAZ02006 - Arizona (295)(NRCS Photo Gallery).tif|miniaturadeimagen|200px|left|Tlalpixcayotl ipan [[Yuma]].]] Arizina in inic ce tlachiuhqui ipan [[alfalfa|alfalfapixcayotl]]. Occequintin arizonatecah hueyi tequipanolti in tlalpixcayotl itech [[cintli]], [[chilli]], [[xoconochtli]], [[nohpalli]], [[xonacatl]], [[limonxocotl]], nohuan [[pitzopixcayotl]], [[totolpixcayotl]], [[ichcapixcayotl]], [[cahuayohpixcayotl]], [[cuacuahuehpixcayotl]] inompan [[coyonimatiliztli]]. Nican itlachuhual in cualli chichihualatl ipan onohuayan, Yancuic Mexihco oncah establos ihuan industria chichihualoyan ipampa chichihualli, tlatetzauhtli, xocoqui ihuan chichihualalchiyatl, no iuhqui onca hueyi tiyaquiztli in jueves ihuan domingos. In tomin motlacohua ipan nacamacoyan, pahcalli, amanamacoyan, tilmahnamacoyan, cacnamacoyan, tlaxcalnamacoyan, quilnamacoyan, texnamacoyan, tlacualcalli, ihuan occequintin establecimientos. == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} == Occe necuazaloliztli == {{commonscat|Arizona}} {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Arizona]] 5d1x9sguopajngrfvqbwih3jyolotw4 502079 502078 2022-08-03T19:01:48Z Koatochij 19758 /* Tequitiliztli */ wikitext text/x-wiki {{Tepitzin tlahcuilolli}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtocayotl | Tocaitl = Arizona | Chantocaitl = State of Arizona<br />Estado de Arizona<br />Hoozdo Hahoodzo | Pamitl = Flag of Arizona.svg | Chimalli = Seal of Arizona.svg | Tlalmachiyotl = Arizona in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA/nhn}} | Tecuacan = [[Phoenix]] | Hueyaltepetl = [[Phoenix]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Wheeler Peak]] | Metros = 4,418 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Caxtillantlahtolli]], [[inglatlahtolli]], [[navajotlahtolli]] | Tetlanahuatiani = [[Michelle Lujan Grisham]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Arizonatecatl | Onohuayan = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|16]] | Altepecalpolli = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = AZ | CodigoISO = US-AZ | Matlatzalan = www.arizona.gov |}} '''Arizona''' nozo '''Tlahtocayotl Arizona''' (inglatlahtolli: ''State of Arizona''), ce tlahtocayotl ca ipan [[Tlahtocayotl in Cepanca America]]. Cuaxochtia canahpa mictlampa tlahtocayotl [[Utah]] huan [[Colorado]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Sonora]] huan [[Baja California]]), icalaquiyampa [[California]] huan [[Nevada]], huan iquizayampa [[Yancuic Mexico]]. [[Phoenix]] itecuacan huan in altepenanyotl, ohcequin altepetl [[Tucson]] huan [[Flagtaff]]. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl, cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[Utah]], canahpa huitztlampa no [[Baja California]] huan [[Sonora]] ipan [[Mexico]] tlalli, canahpa tonalquizayampa no [[Yancuic Mexico]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[California]] huan [[Nevada]] tlahtohcayotl. ===Yoliztli=== Totomeh in [[cuauhtli]], [[tzopilotl]], [[centzontli]], [[cuāchichiquilzōlin]] nozo yolcameh [[coyotl]], [[mapachtli]], [[miztli]], [[tliltlacamayeh]], [[tepocolcoatl]], [[tlacamichin]], [[ayotochtli]], [[amiztli]] huan ohcequin. ==Tequitiliztli== [[File:NRCSAZ02006 - Arizona (295)(NRCS Photo Gallery).tif|miniaturadeimagen|220px|left|Tlalpixcayotl ipan [[Yuma]].]] Arizina in inic ce tlachiuhqui ipan [[alfalfa|alfalfapixcayotl]]. Occequintin arizonatecah hueyi tequipanolti in tlalpixcayotl itech [[cintli]], [[chilli]], [[xoconochtli]], [[nohpalli]], [[xonacatl]], [[limonxocotl]], nohuan [[pitzopixcayotl]], [[totolpixcayotl]], [[ichcapixcayotl]], [[cahuayohpixcayotl]], [[cuacuahuehpixcayotl]] inompan [[coyonimatiliztli]]. Nican itlachuhual in cualli chichihualatl ipan onohuayan, Yancuic Mexihco oncah establos ihuan industria chichihualoyan ipampa chichihualli, tlatetzauhtli, xocoqui ihuan chichihualalchiyatl, no iuhqui onca hueyi tiyaquiztli in jueves ihuan domingos. In tomin motlacohua ipan nacamacoyan, pahcalli, amanamacoyan, tilmahnamacoyan, cacnamacoyan, tlaxcalnamacoyan, quilnamacoyan, texnamacoyan, tlacualcalli, ihuan occequintin establecimientos. == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} == Occe necuazaloliztli == {{commonscat|Arizona}} {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Arizona]] 9e200w3s0bfcb02w9uwemjtkolnivch 502080 502079 2022-08-03T19:03:25Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tepitzin tlahcuilolli}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtocayotl | Tocaitl = Arizona | Chantocaitl = State of Arizona<br />Estado de Arizona<br />Hoozdo Hahoodzo | Pamitl = Flag of Arizona.svg | Chimalli = Seal of Arizona.svg | Tlalmachiyotl = Arizona in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA/nhn}} | Tecuacan = [[Phoenix]] | Hueyaltepetl = [[Phoenix]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Wheeler Peak]] | Metros = 4,418 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Inglatlahtolli]], [[caxtillantlahtolli]], [[navajotlahtolli]], [[apachetlahtolli]], | Tetlanahuatiani = [[Douglas Anthony Ducey]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Arizonatecatl | Onohuayan = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|16]] | Altepecalpolli = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = AZ | CodigoISO = US-AZ | Matlatzalan = www.arizona.gov |}} '''Arizona''' nozo '''Tlahtocayotl Arizona''' (inglatlahtolli: ''State of Arizona''), ce tlahtocayotl ca ipan [[Tlahtocayotl in Cepanca America]]. Cuaxochtia canahpa mictlampa tlahtocayotl [[Utah]] huan [[Colorado]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Sonora]] huan [[Baja California]]), icalaquiyampa [[California]] huan [[Nevada]], huan iquizayampa [[Yancuic Mexico]]. [[Phoenix]] itecuacan huan in altepenanyotl, ohcequin altepetl [[Tucson]] huan [[Flagtaff]]. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl, cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[Utah]], canahpa huitztlampa no [[Baja California]] huan [[Sonora]] ipan [[Mexico]] tlalli, canahpa tonalquizayampa no [[Yancuic Mexico]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[California]] huan [[Nevada]] tlahtohcayotl. ===Yoliztli=== Totomeh in [[cuauhtli]], [[tzopilotl]], [[centzontli]], [[cuāchichiquilzōlin]] nozo yolcameh [[coyotl]], [[mapachtli]], [[miztli]], [[tliltlacamayeh]], [[tepocolcoatl]], [[tlacamichin]], [[ayotochtli]], [[amiztli]] huan ohcequin. ==Tequitiliztli== [[File:NRCSAZ02006 - Arizona (295)(NRCS Photo Gallery).tif|miniaturadeimagen|220px|left|Tlalpixcayotl ipan [[Yuma]].]] Arizina in inic ce tlachiuhqui ipan [[alfalfa|alfalfapixcayotl]]. Occequintin arizonatecah hueyi tequipanolti in tlalpixcayotl itech [[cintli]], [[chilli]], [[xoconochtli]], [[nohpalli]], [[xonacatl]], [[limonxocotl]], nohuan [[pitzopixcayotl]], [[totolpixcayotl]], [[ichcapixcayotl]], [[cahuayohpixcayotl]], [[cuacuahuehpixcayotl]] inompan [[coyonimatiliztli]]. Nican itlachuhual in cualli chichihualatl ipan onohuayan, Yancuic Mexihco oncah establos ihuan industria chichihualoyan ipampa chichihualli, tlatetzauhtli, xocoqui ihuan chichihualalchiyatl, no iuhqui onca hueyi tiyaquiztli in jueves ihuan domingos. In tomin motlacohua ipan nacamacoyan, pahcalli, amanamacoyan, tilmahnamacoyan, cacnamacoyan, tlaxcalnamacoyan, quilnamacoyan, texnamacoyan, tlacualcalli, ihuan occequintin establecimientos. == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} == Occe necuazaloliztli == {{commonscat|Arizona}} {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Arizona]] 3r475eb2f02sezcbb4mcf0zjghn9mht 502081 502080 2022-08-03T19:04:43Z Koatochij 19758 /* Tequitiliztli */ wikitext text/x-wiki {{Tepitzin tlahcuilolli}} {{Tlacatiyan ixeliuhca | Tlacatiyan ixeliuhca = Tlahtocayotl | Tocaitl = Arizona | Chantocaitl = State of Arizona<br />Estado de Arizona<br />Hoozdo Hahoodzo | Pamitl = Flag of Arizona.svg | Chimalli = Seal of Arizona.svg | Tlalmachiyotl = Arizona in United States.svg | Lema = | Tlacatiyan = {{USA/nhn}} | Tecuacan = [[Phoenix]] | Hueyaltepetl = [[Phoenix]] | Ixtentli = 22,499.95 | Tlaixpayotl = 25 | Tlalticpac tliltetl = 19°21′15″N <br />99°37′51″O | Tepenelihuahcapanca = [[Wheeler Peak]] | Metros = 4,418 | Chanehqueh = 37,253,956 | CampaChanequeh = 1 | Pozahuacayotl = 663 | CampaDensidad = 11 | IDH = 0.958 | CampaIDH = 10 | PIB = 1.812.968 | PPC = 42,325 | Tlaquetzalli = [[6 ce metztli]] xiuhpan [[1912]] | CampaCreacion = 31 | Tlahtolli = [[Inglatlahtolli]], [[caxtillantlahtolli]], [[navajotlahtolli]], [[apachetlahtolli]], | Tetlanahuatiani = [[Douglas Anthony Ducey]] | Teuctlahtoqueh = 3 | Tequichihuanimeh = 65 | Tlacatocaitl = Arizonatecatl | Onohuayan = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|16]] | Altepecalpolli = [[Tlahtohcayotl Mexihco ialtepecalpolhuan|125]] | UTC = [[UTC]]-7 | USPS = AZ | CodigoISO = US-AZ | Matlatzalan = www.arizona.gov |}} '''Arizona''' nozo '''Tlahtocayotl Arizona''' (inglatlahtolli: ''State of Arizona''), ce tlahtocayotl ca ipan [[Tlahtocayotl in Cepanca America]]. Cuaxochtia canahpa mictlampa tlahtocayotl [[Utah]] huan [[Colorado]], huitztlampa ica [[Mexico]] ([[Sonora]] huan [[Baja California]]), icalaquiyampa [[California]] huan [[Nevada]], huan iquizayampa [[Yancuic Mexico]]. [[Phoenix]] itecuacan huan in altepenanyotl, ohcequin altepetl [[Tucson]] huan [[Flagtaff]]. ==Tlalticpacmatiliztli== Inin tlahtocayotl cah ancayotl, cuaxochtia canahpa mictlampa ica [[Utah]], canahpa huitztlampa no [[Baja California]] huan [[Sonora]] ipan [[Mexico]] tlalli, canahpa tonalquizayampa no [[Yancuic Mexico]] huan canahpa tonalcalaquiyampa no [[California]] huan [[Nevada]] tlahtohcayotl. ===Yoliztli=== Totomeh in [[cuauhtli]], [[tzopilotl]], [[centzontli]], [[cuāchichiquilzōlin]] nozo yolcameh [[coyotl]], [[mapachtli]], [[miztli]], [[tliltlacamayeh]], [[tepocolcoatl]], [[tlacamichin]], [[ayotochtli]], [[amiztli]] huan ohcequin. ==Tequitiliztli== [[File:NRCSAZ02006 - Arizona (295)(NRCS Photo Gallery).tif|miniaturadeimagen|220px|left|Tlalpixcayotl ipan [[Yuma]].]] Arizina in inic ce tlachiuhqui ipan [[alfalfa|alfalfapixcayotl]]. Occequintin arizonatecah hueyi tequipanolti in tlalpixcayotl itech [[cintli]], [[chilli]], [[xoconochtli]], [[nohpalli]], [[xonacatl]], [[limonxocotl]], nohuan [[pitzopixcayotl]], [[totolpixcayotl]], [[ichcapixcayotl]], [[cahuayohpixcayotl]], [[cuacuahuehpixcayotl]] inompan [[coyonimatiliztli]]. Nican itlachuhual in cualli chichihualatl ipan onohuayan, Arizona oncah establos ihuan industria chichihualoyan ipampa chichihualli, tlatetzauhtli, xocoqui ihuan chichihualalchiyatl, no iuhqui onca hueyi tiyaquiztli in jueves ihuan domingos. In tomin motlacohua ipan nacamacoyan, pahcalli, amanamacoyan, tilmahnamacoyan, cacnamacoyan, tlaxcalnamacoyan, quilnamacoyan, texnamacoyan, tlacualcalli, ihuan occequintin establecimientos. == No xiquitta == * [[Yancuic España]] * [[Mexico]] == Toquiliztequitl == <references/> ==Tlahtolcaquiliztiloni== {{Notetag/end}} == Occe necuazaloliztli == {{commonscat|Arizona}} {{Tlahtohcayotl in Cepanca}} [[Neneuhcāyōtl:Arizona]] 8xezsk4bu21n0446bbs2akj0625j7m8 Mexko inemiliskayo 0 34461 502023 501817 2022-08-03T15:10:34Z Languaeditor 14092 Languaeditor trasladó la página [[Nemiliskayotl tlen Mexko]] a [[Mexko inemiliskayo]] sobre una redirección wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P1|[[{{PAGENAME}}|NHE]]}} {{P2|[[Huehcapatlahtoliztli ipan Mexico|NHN]]}} {{P2|[[Mexihco itlahtollo|NCI]]}} {{Tlani}} == Nemiliskayotl == {{Main|Mexko inemiliskayo}} Masewalmeh sankemman onkahtiwallahkeh naman ni Mexko Tlalli 30&nbsp;000 xiwihtla. Ipan 9000 {{AC}}, mochiwki teeyolewalistli ika tlapixkalistli tlen [[ayohtli]], [[etl]], [[chilli]] wan [[waxin]]<ref>Casas y Caballero, 1995: 38.</ref> pan Tiowahkan wan Tepeyoh Tamaulipas. Kenwak tlapixkalistli tlen sintli mochiwki pan 5000 {{AC}}, yeka masewalmeh pewkeh walmotlalihkeh pan Mesoamerikah.<ref>Márquez Morfín wan Hernández Espinoza, 2005: 14.</ref> Onkatka eyi weyi tlallamikilistli: [[Oasisamerikah]], [[Aridoamerikah]] wan [[Mesoamerikah]]. === Mesoamerikah === ==== Olmekatlakameh ==== [[Īxiptli:Olmec_Head_No._1.jpg|izquierda|miniaturadeimagen|Wextik olmekatsontekon tlen 2.9 m pan San Lorenzo, kil chiwalok pan xiwitl 1200 {{AC}}]] [[Īxiptli:Área_Nuclear_Olmeca.png|miniaturadeimagen|Olmekatlahtohkayotl elki se tlen atsitsin tlallamikilismeh pan nochi tlaltepaktli tlen iyoka kichiwkeh tlapixkalistli.]] Sanmohtoa Mesoamerikah i[[Tlallamikilistli|tlallamikilis]] neski pan 2500 {{AC}},<ref>Christian Duverger, 2007.</ref> kemman masewalmeh tlen wahkapayotl achtopa sokichiwkeh wan tlapixkakeh pan ininchinanko.<ref>López Austin wan López Luján, 2001.</ref> Ipan 1400 {{AC}}, neski ne [[Olmekah|olmekatlallamikilistli]], Mesoamerikah altepetinih inintsintlan. Inohkeh ixolal tenyoh elkeh [[La Venta]] wan [[Tres Zapotes]]. Nepa kichiwkeh pixkalistli, sentipah tlen [[sintli]] wan [[Ichkatl|ichka]]<nowiki/>pixkayotl. Achiyok sosoltik olmekachinanko motokaxtia San Lorenzo. Elki motepantilok pan xiwitl 1150 {{AC}} ika naman [[Texistepek]] altepetlalli, ompa [[Koatsakwalko]] atlahtenpa, pan [[Tlatilantli Verakrus]]. Olmekatlakameh nikanih tlasemoyawkeh, kemman mochiwkeh nelmiak tekwakwilmeh wan kaltinih, achiyok keha seyok kawitl. Sanmohtoa, pan xiwitl 900 {{AC}}, chontalmeh matlasiwkeh San Lorenzo, wan melawa kinehkeh kinixpoloseh nochin tekwakwilmeh; sekin tlalpacholokeh, sekinok wikalokeh kampa La Venta. Kil altepetl La Venta elki olmekatlahtohkayotl ikwa altepetl. Nohkiya, inin tlen se altepetl tlen momattok eltoya pan Mexko tlen wahkapayotl. Neka eltokeh ne achiyok sosoltik tsakwalmeh tlen nochi Mesoamerikah, no moahsikeh wextik olmekatsontekon chiwalok ika tliltepetetl wan weyi ikpalmeh, melawa elkeh malwilli. Olmekatlahtohkayotl iwexkayo tsontlanki pan Tres Zapotes. Tlawel momattok pampa onkatka achiyok kawitl, sanpampa nopa olmekatlallamikilistli tlen yané altepetl ayokeliyaya weyi ken achtopa. Sanihki panok se kwalantli ika sekinok altepetinih wan olmekatlakameh. ==== Teotiwahmeh ==== [[Īxiptli:15-07-13-Teotihuacan-RalfR-WMA 0251.jpg|miniaturadeimagen|[[Itsakwal Tonatiw]] pan [[Teotiwahkan]].]]Waksan Mesoamerikah tlallamikilistli ==== Mayahtlakameh ==== ==== Tsapotekah ==== ==== Toltekatlakameh ==== ==== Mixtekah ==== ==== Chichimekah ==== ==== Michwahmeh ==== ==== Mexihkatlakameh ==== === Teetlalkwihkwilistli === ==== Tlaxkaltekahmeh ==== === Virreiyotl Yankwik España === {{Main|Virreiyotl Yankwik España}} ==== Habsburgo kawitl ==== ==== Borbon kawitl ==== === Tlakaxoxowkayotl === {{Main|Mexko itlakaxoxowkayo}} === Tlen Se Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Se Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Mexkoaxkayotl === === Netewilli ika Estadosonidos === === Tlen Ome Weyitlahtohkayotl === {{Main|Tlen Ome Mexika Weyitlahtohkayotl}} === Porfiriatoh === === Mexika Teeahkomanalistli === {{Main|Mexika Teeahkomanalistli}} === Mexko naman === == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> [[Neneuhcāyōtl:Mexko inemiliskayo| ]] e8dt4lt8mu406vzhj90qr8l71shd15y Kwetlaxkowapan 0 35535 502112 493463 2022-08-04T02:03:14Z Koatochij 19758 Se eliminó la redirección hacia [[Puebla]] wikitext text/x-wiki '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. fpoqpa4h5pssdngtzuk0fygdmzlxlgv 502113 502112 2022-08-04T02:06:18Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Wexotlah|NCH_name=Uexotlaj|NHN_name=Huexotlah}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Coat of arms of Huejutla de Reyes.svg|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Hidalgo (nhe)|Hidalgo]]|Tocaitl=Wexotlah|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Wexotlah|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Huejutla de Reyes (18).jpg{{!}} | foto2b = Huejutla de Reyes (3).jpg{{!}} | foto3a = Huejutla de Reyes, Hidalgo 1.jpg{{!}} | foto4a = Huejutla de Reyes (28).jpg{{!}} | foto4b = Huejutla de Reyes (15).jpg{{!}} | foto5a = Huejutla View's From Cemetery - panoramio.jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. 2526534tzxs12ozi039bmqovi445f2q 502114 502113 2022-08-04T02:07:03Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Coat of arms of Huejutla de Reyes.svg|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Hidalgo (nhe)|Hidalgo]]|Tocaitl=Wexotlah|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Wexotlah|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Huejutla de Reyes (18).jpg{{!}} | foto2b = Huejutla de Reyes (3).jpg{{!}} | foto3a = Huejutla de Reyes, Hidalgo 1.jpg{{!}} | foto4a = Huejutla de Reyes (28).jpg{{!}} | foto4b = Huejutla de Reyes (15).jpg{{!}} | foto5a = Huejutla View's From Cemetery - panoramio.jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. 0rw2y1pvakylb5medyh080epwyw7t1u 502115 502114 2022-08-04T02:07:38Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Coat of arms of Huejutla de Reyes.svg|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Hidalgo (nhe)|Hidalgo]]|Tocaitl=Wexotlah|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Wexotlah|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Huejutla de Reyes (18).jpg{{!}} | foto2b = Huejutla de Reyes (3).jpg{{!}} | foto3a = Huejutla de Reyes, Hidalgo 1.jpg{{!}} | foto4a = Huejutla de Reyes (28).jpg{{!}} | foto4b = Huejutla de Reyes (15).jpg{{!}} | foto5a = Huejutla View's From Cemetery - panoramio.jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. 510hgiutoqpfz093dbqlg7cy8ga7gp3 502116 502115 2022-08-04T02:09:35Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkoapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Huejutla de Reyes (18).jpg{{!}} | foto2b = Huejutla de Reyes (3).jpg{{!}} | foto3a = Huejutla de Reyes, Hidalgo 1.jpg{{!}} | foto4a = Huejutla de Reyes (28).jpg{{!}} | foto4b = Huejutla de Reyes (15).jpg{{!}} | foto5a = Huejutla View's From Cemetery - panoramio.jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. siin83s9j62y3ussgr1qoympsfd9dp8 502117 502116 2022-08-04T02:10:30Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkoapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Huejutla de Reyes (18).jpg{{!}} | foto2b = Huejutla de Reyes (3).jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Huejutla de Reyes (28).jpg{{!}} | foto4b = Huejutla de Reyes (15).jpg{{!}} | foto5a = Huejutla View's From Cemetery - panoramio.jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. 72mgfsiksycbfbg9wndemtihoelm5xk 502118 502117 2022-08-04T02:13:08Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkoapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Huejutla de Reyes (18).jpg{{!}} | foto2b = Huejutla de Reyes (3).jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Huejutla de Reyes (28).jpg{{!}} | foto4b = Huejutla de Reyes (15).jpg{{!}} | foto5a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. 0j98iyvzgbqb2w5rhhx4vycs5yp9zlh 502119 502118 2022-08-04T02:13:33Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkoapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Huejutla de Reyes (18).jpg{{!}} | foto2b = Huejutla de Reyes (3).jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Huejutla de Reyes (15).jpg{{!}} | foto5a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. 6r1sept1ac0ycljmau5z6gzx5cf0xte 502120 502119 2022-08-04T02:15:38Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkoapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Huejutla de Reyes (18).jpg{{!}} | foto2b = Huejutla de Reyes (3).jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Puebla - Centro commercial La Victoria.JPG{{!}} | foto5a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. 35ct70dz5h6ol7ikgd4hs1hq64inv92 502121 502120 2022-08-04T02:17:17Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkoapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Huejutla de Reyes (18).jpg{{!}} | foto2b = Huejutla de Reyes (3).jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. e5bxji0eipwm2kbs1qlzohidybdy58r 502122 502121 2022-08-04T02:20:13Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkoapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Huejutla de Reyes (18).jpg{{!}} | foto2b = Huejutla de Reyes (3).jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Catedral de Puebla en paisaje..jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. 8pv4ztw412bnpludlevwnh4b9rg9xmr 502123 502122 2022-08-04T02:24:15Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkoapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = BIBLIOTECA PALAFOXIANA.tif{{!}} | foto2b = Huejutla de Reyes (3).jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Catedral de Puebla en paisaje..jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. asoh34yupa6s7qid4oslje4fqlf2wit 502124 502123 2022-08-04T02:27:38Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkoapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = BIBLIOTECA PALAFOXIANA.tif{{!}} | foto2b = Vista de la Estrella de Puebla 28.jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Catedral de Puebla en paisaje..jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. 6kj1bi8y1764n6qzdrwm38z9hgkce8r 502125 502124 2022-08-04T02:29:09Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkoapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Casa Alfeñique.JPG{{!}} | foto2b = Vista de la Estrella de Puebla 28.jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Catedral de Puebla en paisaje..jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. mptgt8g3nee8ssjevbpoqjv4am59wv4 502126 502125 2022-08-04T02:29:53Z Koatochij 19758 Koatochij trasladó la página [[Kwetlaxkoapan]] a [[Kwetlaxkowapan]] wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkoapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Casa Alfeñique.JPG{{!}} | foto2b = Vista de la Estrella de Puebla 28.jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Catedral de Puebla en paisaje..jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkoapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. mptgt8g3nee8ssjevbpoqjv4am59wv4 502128 502126 2022-08-04T02:31:36Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkowapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Casa Alfeñique.JPG{{!}} | foto2b = Vista de la Estrella de Puebla 28.jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Catedral de Puebla en paisaje..jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkowapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. cs7gggbbrg8d2x9tfou664bwvqphrod 502129 502128 2022-08-04T02:31:56Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkoapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkowapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Casa Alfeñique.JPG{{!}} | foto2b = Vista de la Estrella de Puebla 28.jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Catedral de Puebla en paisaje..jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkowapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. {{Mexko}} 0ckbm2annxhbsnkvvnf6zri5uv41ngz 502132 502129 2022-08-04T02:39:55Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkowapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkowapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Casa Alfeñique.JPG{{!}} | foto2b = Vista de la Estrella de Puebla 28.jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Catedral de Puebla en paisaje..jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkowapan''' se altepetl pan tlatilantli Puebla. {{Mexko}} rr5hsjjofiatjd5d9hp9ub9t2pkibfe 502133 502132 2022-08-04T02:43:57Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkowapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkowapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Casa Alfeñique.JPG{{!}} | foto2b = Vista de la Estrella de Puebla 28.jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Catedral de Puebla en paisaje..jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkowapan''' ([[caxtillantlahtolli]]: '''Puebla de Zaragoza'''), inin altepetl tlatilantok ompa altepetlalli [[Puebla]], tlatilantli Puebla. Sekinok altepemeh itech inintokah, Cholollan, Ahmosok wan Tepeyak. Kipiya 44 311 chanehkeh. Nochi masewalmeh nawatlahtoanih. ==Tokayotl== :Kwetlaxtli: piel. :kowatl: serpiente :-pan: sobre :"Lugar sobre la piel de serpientes" ==Chanehkeh== {| class="wikitable" |- ! Xiwitl ! Chanehkeh |- | [[1900]] | 2 600 |- | [[1910]] | 2 843 |- | [[1921]] | 2 981 |- | [[1930]] | 3 163 |- | [[1940]] | 3 322 |- | [[1950]] | 3 676 |- | [[1960]] | 3 849 |- | [[1970]] | 6 854 |- | [[1980]] | 12 336 |- | [[1990]] | 24 742 |- | [[2000]] | 34 141 |- | [[2010]] | 40 015 |- | [[2020]] | 44 311 |- |} == No xikitta == * [[Puebla]] * [[Mexko]] == Tlahtolkakilistiloni == <references/> [[Neneuhcāyōtl:Altepetl pan Puebla]] {{Mexko}} g6h3nufrk9q46u8hyxme0g2nuh2ikyf 502134 502133 2022-08-04T02:44:57Z Koatochij 19758 /* Chanehkeh */ wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkowapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkowapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Casa Alfeñique.JPG{{!}} | foto2b = Vista de la Estrella de Puebla 28.jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Catedral de Puebla en paisaje..jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkowapan''' ([[caxtillantlahtolli]]: '''Puebla de Zaragoza'''), inin altepetl tlatilantok ompa altepetlalli [[Puebla]], tlatilantli Puebla. Sekinok altepemeh itech inintokah, Cholollan, Ahmosok wan Tepeyak. Kipiya 44 311 chanehkeh. Nochi masewalmeh nawatlahtoanih. ==Tokayotl== :Kwetlaxtli: piel. :kowatl: serpiente :-pan: sobre :"Lugar sobre la piel de serpientes" ==Chanehkeh== {| class="wikitable" |- ! Xiwitl ! Chanehkeh |- | [[2010]] | 1,434,062 |- | [[2020]] | 1,576,259 |- |} == No xikitta == * [[Puebla]] * [[Mexko]] == Tlahtolkakilistiloni == <references/> [[Neneuhcāyōtl:Altepetl pan Puebla]] {{Mexko}} 6wazt30wg8wpaw2vlsgu6gbvbvfn3kv 502135 502134 2022-08-04T02:45:15Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Kwetlaxkoapan|NHN_name=Cuetlaxcoapan}} {{Altepetlalli|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chantocaitl=Puebla de Zaragoza|PPC=38 697|PIB=24 888|Huehcapancayotl=500|Matlatzalantocaitl=Wexotlah imatlatsalan|Matlatzalan=http://www.huejutla.gob.mx/|Lada=(+52) 81|CP=67100|Tepachoani=Daniel Andrade Zurutuza|Tlalmachiyotl=|Chimalli=Escudo Puebla.png|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tlatilantli=[[Puebla]]|Tocaitl=Kwetlaxkowapan|UTC=[[UTC-6]]|IDH=0.915 (5 tlen 51º)|Pozahuacayotl=4573.24|Chanehqueh=44 311|Tlalticpac tliltetl=25°40′39″ M, 100°15′35″ I|Ixtentli=118.4|fundación_fechas=<br/>4 tlen [[eneroh]], [[1716]]. Francisco Antonio de Barbadillo Vitoria|fundación_hitos=&nbsp;• Altepewaltilistli|tzintiliztli=Pewkayotl|INEGI=130280001|Altepetlalli=Kwetlaxkowapan|Tlacatocaitl=Wexotekatl|Ciudad=Kena|Tlaixcopinalmeh={{Tlaixkopinalmeh | foto2a = Casa Alfeñique.JPG{{!}} | foto2b = Vista de la Estrella de Puebla 28.jpg{{!}} | foto3a = Catedral de Puebla 2.JPG{{!}} | foto4a = Capilla Rosario Puebla.jpg{{!}} | foto4b = Paseo de San Francisco.JPG{{!}} | foto5a = Catedral de Puebla en paisaje..jpg{{!}} | espaciado = 3 | borde = 0 | tamaño = 275 | color = #FFFFFF }}}} '''Kwetlaxkowapan''' ([[caxtillantlahtolli]]: '''Puebla de Zaragoza'''), inin altepetl tlatilantok ompa altepetlalli [[Puebla]], tlatilantli Puebla. Sekinok altepemeh itech inintokah, Cholollan, Ahmosok wan Tepeyak. Kipiya 1 576 259 chanehkeh. Nochi masewalmeh nawatlahtoanih. ==Tokayotl== :Kwetlaxtli: piel. :kowatl: serpiente :-pan: sobre :"Lugar sobre la piel de serpientes" ==Chanehkeh== {| class="wikitable" |- ! Xiwitl ! Chanehkeh |- | [[2010]] | 1,434,062 |- | [[2020]] | 1,576,259 |- |} == No xikitta == * [[Puebla]] * [[Mexko]] == Tlahtolkakilistiloni == <references/> [[Neneuhcāyōtl:Altepetl pan Puebla]] {{Mexko}} 39g23umhuqvde5gqs9x6wm25p5n4krb Neneuhcāyōtl:Tepozmalacatl 14 35673 502006 495730 2022-08-03T14:11:17Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Huaznenqui]] o6qx3rsg845f8r4j6fvmquys159yr96 Nemachiyōtīlli:Africa 10 35744 502061 497798 2022-08-03T18:30:28Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Navigation |templateName = Africa |color = #ccccff |header = [[Africa]] |body = '''Tlacatiyan'''<br />{{AGOf}} [[Angola]] • {{EGYf}} [[Egipto]] • {{LSOf}} [[Lesoto]] • {{MAUf}} [[Mauritania]] • {{TZAf}} [[Tanzania]] • {{ZMBf}} [[Zambia]] • {{ZWEf}} [[Zimbahue]] <br /> '''Altepetlianca'''<br /> [[Canarias]] • [[Clipperton]] <br /> }}<noinclude> </noinclude> rnt0666ip33av9t6923wa4ooxua6o6l 502062 502061 2022-08-03T18:31:21Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Navigation |templateName = Africa |color = #ccccff |header = [[Africa]] |body = '''Tlacatiyan'''<br />{{AGOf}} [[Angola]] • {{EGYf}} [[Egipto]] • {{LSOf}} [[Lesoto]] • {{MRTf}} [[Mauritania]] • {{TZAf}} [[Tanzania]] • {{ZMBf}} [[Zambia]] • {{ZWEf}} [[Zimbahue]] <br /> '''Altepetlianca'''<br /> [[Canarias]] • [[Clipperton]] <br /> }}<noinclude> </noinclude> cvk05cr0mzlxsn8cgrwx4bp03tglot4 Neneuhcāyōtl:Toyota tepozmalacatl 14 35869 501977 500082 2022-08-03T13:54:00Z Koatochij 19758 Se eliminó la redirección hacia [[Neneuhcāyōtl:Toyota]] wikitext text/x-wiki {{delete}} 35r2j9t4ectnt1cmb7mlgcqvwz6h5k6 Neneuhcāyōtl:Chevrolet tepozmalacatl 14 35877 502042 500106 2022-08-03T18:16:58Z Koatochij 19758 Se eliminó la redirección hacia [[Neneuhcāyōtl:Chevrolet]] wikitext text/x-wiki {{delete}} 35r2j9t4ectnt1cmb7mlgcqvwz6h5k6 Neneuhcāyōtl:Citroën tepozmalacatl 14 35879 502048 500113 2022-08-03T18:19:33Z Koatochij 19758 Se eliminó la redirección hacia [[Neneuhcāyōtl:Citroën]] wikitext text/x-wiki {{delete}} 35r2j9t4ectnt1cmb7mlgcqvwz6h5k6 Neneuhcāyōtl:Audi tepozmalacatl 14 35881 502034 500119 2022-08-03T18:11:04Z Koatochij 19758 Se eliminó la redirección hacia [[Neneuhcāyōtl:Audi]] wikitext text/x-wiki {{delete}} 35r2j9t4ectnt1cmb7mlgcqvwz6h5k6 Neneuhcāyōtl:Lamborghini tepozmalacatl 14 35882 502041 500122 2022-08-03T18:16:36Z Koatochij 19758 Se eliminó la redirección hacia [[Neneuhcāyōtl:Lamborghini]] wikitext text/x-wiki {{delete}} 35r2j9t4ectnt1cmb7mlgcqvwz6h5k6 Neneuhcāyōtl:B Engineering tepozmalacatl 14 35884 502056 500128 2022-08-03T18:23:39Z Koatochij 19758 Se eliminó la redirección hacia [[Neneuhcāyōtl:B Engineering]] wikitext text/x-wiki {{delete}} 35r2j9t4ectnt1cmb7mlgcqvwz6h5k6 Neneuhcāyōtl:TVR tepozmalacatl 14 35885 502055 500131 2022-08-03T18:23:03Z Koatochij 19758 Se eliminó la redirección hacia [[Neneuhcāyōtl:TVR]] wikitext text/x-wiki {{delete}} 35r2j9t4ectnt1cmb7mlgcqvwz6h5k6 Neneuhcāyōtl:Alfa Romeo tepozmalacatl 14 35886 502051 500134 2022-08-03T18:21:04Z Koatochij 19758 Se eliminó la redirección hacia [[Neneuhcāyōtl:Alfa Romeo]] wikitext text/x-wiki {{delete}} 35r2j9t4ectnt1cmb7mlgcqvwz6h5k6 Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Alemania 14 35934 501996 501098 2022-08-03T14:03:56Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli ipampa tlacatiyan]] [[Neneuhcāyōtl:Alemania]] o9qvtt309q13p3p7pg45c3ajobb4vfe Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli itech Xapon 14 35976 501998 2022-08-03T14:04:29Z Koatochij 19758 Yancuīc zāzanilli: [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli ipampa tlacatiyan]] [[Neneuhcāyōtl:Xapon]] wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Nenhuaztli ipampa tlacatiyan]] [[Neneuhcāyōtl:Xapon]] 0j513oul6o6h8nlf0owaxjeq6f4s42v Nemiliskayotl tlen Mexko 0 35977 502024 2022-08-03T15:10:34Z Languaeditor 14092 Languaeditor trasladó la página [[Nemiliskayotl tlen Mexko]] a [[Mexko inemiliskayo]] sobre una redirección wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Mexko inemiliskayo]] 0ovfkvmamtl0rkjs10kr4nx3tpbr57i Mexika Tlawilantilistli 0 35978 502026 2022-08-03T15:11:37Z Languaeditor 14092 Tlahkwilolamatl mokwapki [[Mēxihcatl Tēahcomanaliztli]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Mēxihcatl Tēahcomanaliztli]] osrd4vcv947jbxb13c2wwv564alduje Neneuhcāyōtl:Cemanahuatl 14 35979 502058 2022-08-03T18:25:30Z Koatochij 19758 Yancuīc zāzanilli: [[Neneuhcāyōtl:Ilhuicamatiliztli]] wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Ilhuicamatiliztli]] 0ex7qwijo9sku0h6qnohprgabxexchz Nemachiyōtīlli:LSOf 10 35980 502063 2022-08-03T18:32:06Z Koatochij 19758 Yancuīc zāzanilli: [[File:Flag of Lesotho.svg|20px|border|link=Lesotho|Lesoto]]<noinclude></noinclude> wikitext text/x-wiki [[File:Flag of Lesotho.svg|20px|border|link=Lesotho|Lesoto]]<noinclude></noinclude> 6bcdu4jjcnv06umsuuah6918nl16t5j Nemachiyōtīlli:MRTf 10 35981 502064 2022-08-03T18:32:36Z Koatochij 19758 Yancuīc zāzanilli: [[File:Flag of Mauritania.svg|20px|border|link=Mauritania|Mauritania]]<noinclude></noinclude> wikitext text/x-wiki [[File:Flag of Mauritania.svg|20px|border|link=Mauritania|Mauritania]]<noinclude></noinclude> ecpo9m3ec2fyzop3pkyon5hu05ha8i9 Tlahtokayotl Hidalgo 0 35982 502093 2022-08-04T01:22:54Z Koatochij 19758 Yancuīc zāzanilli: {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Xalixko||NCH_name=Xalixko (nch)|NHN_name=Xalixco}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Witsollahtolli|witsol]] wan… wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Xalixko||NCH_name=Xalixko (nch)|NHN_name=Xalixco}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Witsollahtolli|witsol]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Jalisco in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Atemaxak]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.jalisco.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Xalixko'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Xalixko''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Jalisco'') —weyak itokah '''Tlatilantli Xalixko'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Jalisco'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Atemaxak]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik Galisia === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Xalixko]] lrj74kfclk3yplog2s5scnsr0lf8r8x 502094 502093 2022-08-04T01:23:41Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Xalixko||NCH_name=Xalixko (nch)|NHN_name=Xalixco}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Otontlahtolli|otomitl]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Jalisco in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Atemaxak]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.jalisco.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Hidalgo'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Xalixko''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Jalisco'') —weyak itokah '''Tlatilantli Xalixko'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Jalisco'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Atemaxak]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik Galisia === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Xalixko]] 57vqi07h4jyewzyad2qemutayzc77je 502095 502094 2022-08-04T01:24:38Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Tlahtokayotl Hidalgo||NCH_name=Hidalgo tlatokajyotl|NHN_name=TLahtohcayotl Hidalgo}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Otontlahtolli|otomitl]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Jalisco in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Atemaxak]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.jalisco.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Hidalgo'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Xalixko''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Jalisco'') —weyak itokah '''Tlatilantli Xalixko'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Jalisco'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Pachyohkan]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik Galisia === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Xalixko]] 68z9t77o0f2ln5nwvninujvf8bt88ws 502096 502095 2022-08-04T01:25:12Z Koatochij 19758 wikitext text/x-wiki {{Kalpoltlahtolli|NHE1_NCH2_NHN2=Kena|NHE_name=Tlahtokayotl Hidalgo||NCH_name=Hidalgo tlatokajyotl|NHN_name=Tlahtohcayotl Hidalgo}} {{Tlahkwilolli-MEX}} {{Tlatilantli|Tocaitl=Hidalgo|Tlahtolli=|Lema=''Plus Ultra''<br />([[latintlahtolli|latin]], «Achiyok nepa»).|Tlacatiyan={{MEX/nhe}}|Chimalli=Coat of arms of Hidalgo.svg|Pamitl=Flag of Hidalgo.svg|Hueyaltepetl=|fundación_hitos=&nbsp;• Tsintilistli|Occe_tlahtolli=[[Kastiahtlahtolli|Kastiah]], [[Nawatlahtolli|mexkatl]], [[Otontlahtolli|otomitl]] wan [[Koratlahtolli|kora]]|Tlacatiyan ixeliuhca=|Tepachoani=[[Īxiptli:PRI logo (Mexico).svg|20px]] Miguel Riquelme Solís|Ixeliuhca=38 [[altepetlalli]]|tzintiliztli=Pewalistli|fundación_fechas=<br/>25 tlen [[honioh]], [[1824]].|Matlatzalantocaitl=Xalixko imatlatsalan|Estado=Kena|Tlalmachiyotl=Jalisco in Mexico (location map scheme).svg|Tecuacan=[[Īxiptli:Escudo de Saltillo.svg|20px]] [[Atemaxak]]|Tlalticpac tliltetl=27°18′08″ M,<br />102°02′41″ S|Tepenelihuahcapanca=Tepetl San Rafael|Matlatzalan=http://www.jalisco.gob.mx/|CP=25|Teuctlahtoqueh=3|ISO=MX-JAL|UTC=[[UTC-6]]|Metros=3 715|Huehcapancayotl=1307|Chantocaitl=Estado de Jalisco|PPC=28 888|PIB=90 905|IDH=0.800 (7º tlen 32)|Tlacatocaitl=Xalixkatl, -h|Pozahuacayotl=20.76|Chanehqueh=3 146 771|Ixtentli=151 571|Tlahtolli_amo=Amo}} '''Hidalgo'''<ref group="tyml."><small>Nohkiya weli moihkwiloa '''''Xalixko''''' pampa sekin masewalmeh kineltokah itokah wallaw tlen ''xalli''.</small></ref> ({{IPA|ʃaliːˈʃkoˀ|{{IPA/Nawatl}}}}) (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Jalisco'') —weyak itokah '''Tlatilantli Xalixko'''— (ika [[Kastiahtlahtolli|kastiah]], ''Estado Libre y Soberano de Jalisco'') eli [[tlatilantli]] tlen kaxtolli wan se inintsalan ome kaxtolli wan se katli, wanya [[Altepetl Mexko]], mosetilihtokeh [[Mexko|Mexko Tlalli]]. ''Gobiernoh tlen Mexko''. [[Ikwa altepetl]] itokah [[Pachyohkan]]. Moxelohtok ika ome kaxtolli wan chikweyi [[altepetlalli]]. __TDC__ == Tlaltokayotl == == Nemiliskayotl == === Teetlalkwihkwilistli === === Yankwik Galisia === === Tlakaxoxowkayotl === === Reformah teeyolewalistli === === Porfiriatoh === === Hidalgo naman === == No xikitta == == Tlahtoltlahkwilolli == {{Notetag/end}} == Amoxtemolistli == <references /> {{Mexko}} __SIN_TDC__ __NO_EDITAR_SECCIÓN__ <!----------Interwiki strapline----------> [[Neneuhcāyōtl:Xalixko]] oqqt08f43l6w6qnvc4g24m2kkuaeruo 502097 502096 2022-08-04T01:27:41Z Koatochij 19758 Tlaiztaliztli in tlahcuilolamatl wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 502099 502097 2022-08-04T01:28:33Z Koatochij 19758 Tlahkwilolamatl mokwapki [[Tlahtohcayotl Hidalgo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Tlahtohcayotl Hidalgo]] e241x3x8r5f9igj1w56nnuzuzcnwf3v Neneuhcāyōtl:Tlaxkallan 14 35983 502105 2022-08-04T01:34:51Z Koatochij 19758 Yancuīc zāzanilli: {{Ahcopa}} {{P1|[[:Category:Tlaxkallan|NHE]]}} {{P2|[[:Category:Tlaxkala|NCH]]}} {{P2|[[:Category:Tlaxcallan|NHN]]}} {{Tlani}} {{Commonscat|Hidalgo}} [[Neneuhcāyōtl:Tlatilantli pan Mexko]] wikitext text/x-wiki {{Ahcopa}} {{P1|[[:Category:Tlaxkallan|NHE]]}} {{P2|[[:Category:Tlaxkala|NCH]]}} {{P2|[[:Category:Tlaxcallan|NHN]]}} {{Tlani}} {{Commonscat|Hidalgo}} [[Neneuhcāyōtl:Tlatilantli pan Mexko]] s0oxqsobhld9a84pb9rwx4u622cv3ve Kwetlaxkoapan 0 35984 502127 2022-08-04T02:29:53Z Koatochij 19758 Koatochij trasladó la página [[Kwetlaxkoapan]] a [[Kwetlaxkowapan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Kwetlaxkowapan]] 7kceyfuyvgqjesx7r4qfbvdrrtlj0tq Neneuhcāyōtl:Altepetl pan Puebla 14 35985 502136 2022-08-04T02:50:51Z Koatochij 19758 Yancuīc zāzanilli: [[Neneuhcāyōtl:Altepetl pan Mexko]] wikitext text/x-wiki [[Neneuhcāyōtl:Altepetl pan Mexko]] ri6tlqne1i2mqvw1hsoroujv8swgdo7 Borgward 0 35986 502138 2022-08-04T11:28:34Z SSHTALBI 20444 Añadí contenido wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Tlahcuilolli-DEU}} {{Infobox Company | tōcāitl = Borgward | fullname = | Imagen = 2018 Borgward BX5 (49220974733).jpg | Logo = Borgward Logo auf der IAA 2017.jpg | Caption = | company_type = | company_slogan = | chīhualiztli = [[1929]] | nombreorig = | chīhualōni = Carl F.W. Borgward | āltepētl = Bremen, [[Alemania]] | tlācatiyān = {{DEU}} | location = | key_people = | num_employees = | industry = [[Tepozmalacatl]] | revenue = | net_income = | homepage = | parent = BAIC Group }} '''Borgward''' ītōca cē Teutontlālpan [[tepozmalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]]. ==Tepozmalacatl== * 1924 : Blitzkarren * 1931 : Goliath Pionier * 1937 : Borgward 2000 * 1939 : Borgward 2300 * 1952 : Borgward Hansa 1500 * 1954 : Borgward Hansa 1500 Sportcoupé * 1954-1962 : Borgward Isabella * 1959 : Borgward Hansa 2400 * 1959-1961 : Borgward P100 * 1959-1961 : Lloyd Arabella hjd76lwqk2sundg6gqcbpkcft4iel1t 502139 502138 2022-08-04T11:31:09Z SSHTALBI 20444 /* Tepozmalacatl */Añadí contenido wikitext text/x-wiki {{Tlapehualiztli}} {{Tlahcuilolli-DEU}} {{Infobox Company | tōcāitl = Borgward | fullname = | Imagen = 2018 Borgward BX5 (49220974733).jpg | Logo = Borgward Logo auf der IAA 2017.jpg | Caption = | company_type = | company_slogan = | chīhualiztli = [[1929]] | nombreorig = | chīhualōni = Carl F.W. Borgward | āltepētl = Bremen, [[Alemania]] | tlācatiyān = {{DEU}} | location = | key_people = | num_employees = | industry = [[Tepozmalacatl]] | revenue = | net_income = | homepage = | parent = BAIC Group }} '''Borgward''' ītōca cē Teutontlālpan [[tepozmalacatl]] [[tepozmalacatl yōcoxqui|yōcoxqui]]. ==Tepozmalacatl== * 1924 : Blitzkarren * 1931 : Goliath Pionier * 1937 : Borgward 2000 * 1939 : Borgward 2300 * 1952 : Borgward Hansa 1500 * 1954 : Borgward Hansa 1500 Sportcoupé * 1954-1962 : Borgward Isabella * 1959 : Borgward Hansa 2400 * 1959-1961 : Borgward P100 * 1959-1961 : Lloyd Arabella * 2016-2021 : Borgward BX5 * 2016-2021 : Borgward BX7 755cl6gqgcadlm47ts0wkngcukscfg9