Wikipedia nds_nlwiki https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/V%C3%B6%C3%A4rblad MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Media Spesiaal Overleg Gebruker Overleg gebruker Wikipedia Overleg Wikipedia Bestaand Overleg bestaand MediaWiki Overleg MediaWiki Mal Overleg mal Hulpe Overleg hulpe Kategorie Overleg kategorie TimedText TimedText talk Module Overleg module Uitbreiding Overleg uitbreiding Uitbreidingsdefinitie Overleg uitbreidingsdefinitie 0 3975 321292 321202 2022-07-26T09:51:52Z 115.178.228.214 wikitext text/x-wiki [[Decennia]] - [[Eeuwen|Ieuwen]] - [[19e eeuw|19^e ieuw]] - '''20^e ieuw''' - '''[[21e eeuw|21^e ieuw]]''' == 20e ieuw == {| border="1" cellpadding="5" style="border-collapse:collapse;border:1px solid silver" |----- | [[1890-00|Jaoren '90]] || [[1890]] || [[1891]] | [[1892]] || [[1893]] || [[1894]] || [[1895]] || [[1896]] | [[1897]] || [[1898]] || [[1899]] |----- | [[1900-1909|Jaoren '0]] || [[1900]] || [[1901]] | [[1902]] || [[1903]] || [[1904]] || [[1905]] || [[1906]] | [[1907]] || [[1908]] || [[1909]] |----- | [[1910-1919|Jaoren '10]] || [[1910]] || [[1911]] | [[1912]] || [[1913]] || [[1914]] || [[1915]] || [[1916]] | [[1917]] || [[1918]] || [[1919]] |----- | [[1920-1929|Jaoren '20]] || [[1920]] || [[1921]] | [[1922]] || [[1923]] || [[1924]] || [[1925]] || [[1926]] | [[1927]] || [[1928]] || [[1929]] |----- | [[1930-1939|Jaoren '30]] || [[1930]] || [[1931]] | [[1932]] || [[1933]] || [[1934]] || [[1935]] || [[1936]] | [[1937]] || [[1938]] || [[1939]] |----- | [[1940-1949|Jaoren '40]] || [[1940]] || [[1941]] | [[1942]] || [[1943]] || [[1944]] || [[1945]] || [[1946]] | [[1947]] || [[1948]] || [[1949]] |----- | [[1950-1959|Jaoren '50]] || [[1950]] || [[1951]] | [[1952]] || [[1953]] || [[1954]] || [[1955]] || [[1956]] | [[1957]] || [[1958]] || [[1959]] |----- | [[1960-1969|Jaoren '60]] || [[1960]] || [[1961]] | [[1962]] || [[1963]] || [[1964]] || [[1965]] || [[1966]] | [[1967]] || [[1968]] || [[1969]] |----- | [[1970-1979|Jaoren '70]] || [[1970]] || [[1971]] | [[1972]] || [[1973]] || [[1974]] || [[1975]] || [[1976]] | [[1977]] || [[1978]] || [[1979]] |----- | [[1980-1989|Jaoren '80]] || [[1980]] || [[1981]] | [[1982]] || [[1983]] || [[1984]] || [[1985]] || [[1986]] | [[1987]] || [[1988]] || [[1989]] |----- | [[1990-1999|Jaoren '90]] || [[1990]] || [[1991]] | [[1992]] || [[1993]] || [[1994]] || [[1995]] || [[1996]] | [[1997]] || [[1998]] || [[1999]] |----- | [[2000-2009|Jaoren '0]] || [[2000]] || [[2001]] | [[2002]] || [[2003]] || [[2004]] || [[2005]] || [[2006]] | [[2007]] || [[2008]] || [[2009]] |} == Belangrieke gebeurtenissen == * De [[Eerste Wereldoorlog]] ([[1914]]-[[1918]]) * De [[Armeense genocide]] ([[1915]]) * De [[Russische revolutie]] ([[1917]]) * [[Feminisme]] en [[vrouwenkiesrecht]] * De [[Spaanse griep]] ([[1918]]-[[1919]]) * Uutienvalen van et [[Ottomaonse riek]] ([[1922]]) * De opkomst van de [[Lochtveert]] * De opkomst van de [[film (cinematografie)|film]] * De [[Beurskrach van New York]] ([[1929]]) * De opkomst van het [[nationaol-socialisme]] (ca. [[1920]]-[[1945]]) * De [[Spaanse burgeroorlog]] ([[1936]]-[[1939]]) * De [[Twiede Wereldoorlog]] ([[1939]]-[[1945]]) * De [[Holokaust]] * [[Hiroshima (stad)|Hiroshima]] en [[Nagasaki]] (de [[Atoombom]]) ([[1945]]) * Oprichting [[Verienigde Naosies]] * De [[Koolde oorlog]] * Et [[Dekollenisaosie|dekollenisaosieperces]] * De [[Dadde Wereld]] en et rieke westen * De stichting van de staot [[Israël]] ([[1948]]) * De [[Chinese Revolusie]] ([[1949]]) * De [[Koreaanse oorlog]] ([[1950]]-[[1953]]) * De opkomst van de [[radio]] en [[tillevisie]] * De oprichting van de [[Europese Unie]] * De opkomst van de [[Ruumteveert]] * De eerste meenske in de [[ruumte]] ([[1961]]) * De [[Berliense Muur]] * De moord op [[John F. Kennedy]] ([[1963]]) * De [[Vietnamoorlog]] ([[1959]]-[[1975]]) * Et ontstaon van [[Popmeziek]], [[Jeugdkultuur]] * De Pariese studenteopstanen ([[1968]]), [[Flower power]]beweging, de [[hippiekultuur]], de [[Vredesbeweging]], [[Ban-de-bom]], [[Dolle Mina]]beweging, de [[Kraakbeweging]], [[Jezusbeweging]], en de opkomst van de [[Milieubeweging]] * De eerste meenske op de [[maone]] ([[1969]]) * De stried om [[Abortus]], [[Euthanasie]] en [[Homohuwelik]] * De opkomst van de [[drugs]] en drugshaandel * [[Aids]] en [[hiv]] * De opkomst van et [[komputer]]tiedpark * De vaal van et [[kommunisme]], uutienvalen van de [[Sovjet-Unie]] en et [[Iezeren gedien]] ([[1989]]) * [[Globalisering]] * De [[Golfoorlog (1991)|Golfoorlog]] ([[1991]]) * Aende van de [[apartheid|apathied]] in [[Zuud-Afrika]] ([[1994]]) * De [[genocide]] in [[Rwanda]] en [[Burundi]] ([[1994]]) * De opkomst van [[internet]] == Belangrieke personen == * [[Yasser Arafat]] * [[Louis Armstrong]] * [[Neil Armstrong]] * [[Dalai Lama]] * De [[Beatles]] * [[David Ben-Gurion]] * [[Louis Blériot]] * [[Willy Brandt]] * [[George H.W. Bush]] * [[Wernher von Braun]] * [[Jimmy Carter]] * [[Fidel Castro]] * [[Nikita Chroesjtsjov]] * [[Winston Churchill]] * [[Bill Clinton]] * [[Charles de Gaulle]] * [[Bob Dylan]] * [[Albert Einstein]] * [[Dwight D. Eisenhower]] * [[Richard Feynman]] * [[Henry Ford]] * [[Francisco Franco]] * [[Anne Frank]] * [[Joeri Gagarin]] * [[Bill Gates]] * [[George Gershwin]] * [[Mikhail Gorbatsjov]] * [[Stephen Hawking]] * [[Adolf Hitler]] * [[Saddam Hoessein]] * [[Edwin Hubble]] * [[Boris Jeltsin]] * [[John F. Kennedy]] * [[Martin Luther King]] * [[Henry Kissinger]] * [[Helmut Kohl]] * Ayatollah [[Ruhollah Khomeini]] * [[Vladimir Lenin|Lenin]] * [[Charles Lindbergh]] * [[Nelson Mandela]] * [[Ho Chi Minh]] * [[Mobutu]] * [[Benito Mussolini]] * [[Richard Nixon]] * [[Paus Johannes Paulus II]] * [[Elvis Presley]] * [[Ronald Reagan]] * [[Franklin Delano Roosevelt|Franklin D. Roosevelt]] * [[Jozef Stalin]] * [[Margaret Thatcher]] * [[Lech Walesa]] * [[De bruurs Wright]] {{DEFAULTSORT:#::20 Eeuw}} [[Kategorie:20e eeuw|!!]] f8lsf6ubb5nr0chlj4nzgejlx3vhukn 0 8838 321291 321140 2022-07-25T22:20:41Z 2001:1C06:1B1D:B500:D5A4:A0F9:1889:1C63 /* Uutgaonde verwiezing */ wikitext text/x-wiki '''Goaitsen van der Vliet''' ([[Surhuzum]], [[1951]]) is een uutgever en tekstverzörger in [[Twente]] van [[Frieslaand|Friese]] ofkumst, die gaanks is mit 't [[Tweants|Twèents]] as skrief- en [[cultuurtaal]]. ==Kiek op 't Twèents== Van der Vliet, die sund zien studententied in [[Eanske]] woont, hef 't gebruuk van de streektaal op slim veule manieren verni'jd en is daorbi'j niet bange um de knuppel in 't hoenderhokke te gooien. Hi'j stiet bekend as iene die zich mangs utert oaver de gewoonte um de streektaal te reserveren veur (in de weurde van Frank Löwik) 'folklore en kritiekloze ophemmeling van anneke-bestemoorstied'<ref>[http://members.home.nl/goaitsen/dnt/01tgeeta.htm Redactiebeleid van ''De Nieje Tied'']</ref>, en um dizze taal koste wat kost marginaal te holden (beveurbield aj eneugd wördt veur de viering van een dialectmaond mit een folder die van kop töt starte in 't 'Hooghaarlemmerdieks' eskreben is).<ref>[http://members.home.nl/goaitsen/twents/toek.htm Goaitsen van der Vliet, ''Over de toekomst van het Twents'']</ref> Bi'j zien benaodering van 't Twèents lat Van der Vliet hum inspireren deur hoe as d'r mit 't [[Westlaauwers Frais|Fries]] as cultuurtaal wördt ummesprungen. Hi'j had in 1977 in Eanske al de oprichter ewest van de eerste Friestalige rockband, [[Rockploech Spul]]. ==Uutgeveri'je en skrieveri'je== Mit zien ienmansbedrief De Oare útjouwerij (De Aandere uutgeveri'je) gef Van der Vliet literatuur, poëzie, bieldende kuunst, streektaalwark, geleengheidswark en (sund 1994) 't 'Blad in t plat' ''[[De Nieje Tied]]'' uut. De uutgeveri'je publiceert in 't Twèents, Fries en Nederlaans en huust in [[Eanske]]. Een bekende uutgave, die an 't begun stund van Van der Vliet zien interesse veur 't Twèents, is ''Heftan tattat! (gedichn in t stadsplat)'' van [[Willem Wilmink]] (1992).<ref>[http://members.home.nl/dou/ Webstee van De Oare útjouwerij]</ref> Onder de titel ''De Verdichting'' publiceerden e Twèentse vertalings van gedichten uut verskeiden talen in 't Twèentse weekblad ''[[De Roskam]]''.<ref>[http://members.home.nl/goaitsen/twents/dv/index.htm ''De Verdichting'', Twèentse poëzievertalings deur Goaitsen van der Vliet]</ref> Mit [[Frank Löwik]] hef hi'j de Twèentse vertaling emeuken veur 't stripboek ''Asterix den Galliër'' (1997), det hi'j ok hef uutegeben.<ref>[http://members.home.nl/dou/adg.htm Oaver ''Asterix den Galliër'']</ref> Ok was hi'j taalcoach (eerste jaor) en hef hi'j dialogen vertaald (tweide jaor) veur de Twèentstalige [[regiosoap|zieperiege]] [[Van Jonge Leu en Oale Groond]]. ==Standaard Schriefwieze== Van der Vliet hef de [[Standaard Schriefwieze]] ontwörpen veur Twèentse en anverwaante streektalen. Dizze skriefwieze is de miest gangbare veur 't Twèents naost de skriefwieze van de [[Kreenk vuur de Twentse Sproak]] en is ebaseerd op de eerste versie daorvan. De Standaard Schriefwieze wik op een paar punten of van de leste versies van de Kreenk-skriefwieze, en d'r bint riegels bi'j edaon die volngs Van der Vliet de streektaalvariaanten in heur skriftelijke weergaove meer op menare antrekt en de leesberheid verhoogt.<ref>[http://members.home.nl/dialexicon/versie/Spelling.rtf Standaard Schriefwieze (rtf-bestaand)]</ref> De Standaard Schriefwieze is fonologischer as de mieste aandere schriefwiezen veur 't [[Nedersaksisch]] as 't giet um de uutgaank ''-n'' (''maakn'', ''beginn'', ''teagn'') in stee van ''-en'' (''maken'', ''beginnen'', ''teagen''). ==Dialexicon Twents, films, Twentse Taalbank== Van der Vliet is de samensteller van 't [[Dialexicon Twents]], een digitaal woordenboek mit (in oktober 2010) hoast 50.000 trefwoorden en 25.000 uutdrokkings, Twèents-Nederlaans en Nederlaans-Twèents. 't Giet uut van de Standaard Schriefwieze.<ref>[http://members.home.nl/dialexicon/index.htm Dialexicon Twents, digitaal Twèents woordenboek]</ref> Mit regisseur Patrick Drijver meuk hi'j veur 't museum [[TwentseWelle]] in 2007 de körte films ''Hoe kleiner hoe meer (Nanotechnologie in Twente)'', ''Oude grond, nieuwe plannen (Veranderingen op het Twentse platteland)'' en ''Rijles in een andere wereld (De scootmobielsimulator)''. Goaitsen van der Vliet is bedeanker, en (seend 1 september 2010) projektleider en konservator van de [[Twentse Taalbank]], n meerjoarig projekt van de [[Vereniging Oudheidkamer Twente|Oudheidkamer Twente]] met subsidie van de Proveencie Oaveriessel en de Mondriaan Stichting veur et in kaart brengn, biej mekaar gaddern, beschrievn en toogaankelik maakn van alns wat der in lange joarn in en oaver t Tweanter plat in de weerld komn is. ==Rifferenties== <references /> ==Uutgaonde verwiezing== [https://www.goaitsen.nl/ Goaitsen van der Vliet zien webstee, mit verwiezings naor zien wark op streektaalgebied] {{Dia|Dit stok is eskreven in 't [[Zuudwest-Zuud-Drèents]] van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.}} {{DEFAULTSORT:Vliet, Goaitsen van der}} [[Kategorie:Drèents artikel]] [[Kategorie:Tweante]] [[Kategorie:Nedersaksiese schrieveri'je]] [[Kategorie:Schriever in t Tweants]] kuascat5gmltm0vlwpd7b3bk9x92tr2