Wikipedia
papwiki
https://pap.wikipedia.org/wiki/P%C3%A1gina_Prinsipal
MediaWiki 1.39.0-wmf.22
first-letter
Media
Special
Talk
User
User talk
Wikipedia
Wikipedia talk
File
File talk
MediaWiki
MediaWiki talk
Template
Template talk
Help
Help talk
Category
Category talk
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Oristano
0
6744
89619
73859
2022-07-29T10:57:41Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Oristano''' ta un siudat na [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
dvl8vgvhkljpq369mnabozscluhsdh8
Ittiri
0
6750
89643
73807
2022-07-29T11:48:14Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Ittiri''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[Sassari (provinsia|provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[File:Map of comune of Ittiri (province of Sassari, region Sardinia, Italy) - 2016.svg|thumb|left|Mapa di Ittiri na provinsia di Sassari]]
[[Category:Sardegna]]
kms3jqiitf59hz68v22p5bnwlksalfs
Porto Torres
0
6753
89627
87284
2022-07-29T11:20:37Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Porto Torres''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
ehlk4cj2pwb5em4vjyc2qh14pzi9h31
Stintino
0
6755
89632
70290
2022-07-29T11:26:25Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Stintino''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
8dmfawj5w2igf93pcso6hm8rl0541rx
Tissi
0
6757
89639
88620
2022-07-29T11:39:01Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Tissi''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[Sassari (provinsia)|provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
446p3p6be5t2q76b0i8ur3em1u18t28
Usini
0
6758
89635
70293
2022-07-29T11:30:31Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Usini''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[Sassari (provinsia)|provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
m0zkurx9f50weuew73sbp5il5qzro0w
Alà dei Sardi
0
6762
89615
73425
2022-07-29T10:50:29Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[File:Alà dei Sardi, panorama (04).jpg|thumb|Bista panoramiko di Alà dei Sardi]]
'''Alà dei Sardi''' ta un pueblo situá den provinsia Olbia-Tempio na region di [[Sardegna]], [[Italia]].
E tin un poblashon di 1.937 habitante (31-12-2004) i un superfisie di 189,2 km². Su densidat di poblashon ta di 10 habitante pa km².
[[Category:Sardegna]]
60m65q986bk0y6ndedy7crokoa5d5xs
89616
89615
2022-07-29T10:51:49Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Alà dei Sardi''' ta un pueblo situá den provinsia di Olbia-Tempio, den region di [[Sardegna]], [[Italia]]. E tin un [[poblashon]] di 1.937 habitante (31-12-2004) i un superfisie di 189,2 km². Su densidat di poblashon ta di 10 habitante pa km².
[[Category:Sardegna]]
6os15zanj1qiucsi9eaxxm2cz5u00b0
Benetutti
0
6769
89618
73397
2022-07-29T10:55:46Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Benetutti''' ta un pueblo situá den [[provinsia di Sassari]], den region di [[Sardegna]], [[Italia]]. E tin un [[poblashon]] di 2.128 habitante (31-12-2004) i un superfisie di 94,4 km². Su densidat di poblashon ta di 23 habitante pa km².
[[File:Map of comune of Benetutti (province of Sassari, region Sardinia, Italy) - 2016.svg|thumb|left|Benetutti den provinsia di Sassari]]
[[Category:Sardegna]]
l060cz8emy54bm012mc44h7yvc3fc7p
Bortigiadas
0
6776
89620
73451
2022-07-29T11:00:07Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Bortigiadas''' ta un [[munisipio]] situá den provinsia di Olbia-Tempio, den region di Sardegna, Italia. E tin un [[poblashon]] di 856 habitante (31-12-2004) i un superfisie di 76,6 km². Su densidat di poblashon ta di 11 habitante pa km².
[[Category:Sardegna]]
2j8eekkvzd4yv0dsb48l363jotd6332
Budoni
0
6778
89622
84456
2022-07-29T11:07:04Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Budoni''' ('''Budùni''' na idioma sardegno) ta un munisipio (''comune'') na [[provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]]. E ta situá mas o menos 170 kilometer nortost di [[Cagliari]] i 30 kilometer sùitost di [[Olbia]]. Desde 31 di desèmber 2014 e tin un poblashon di 5.125 habitante i un área di 55.9 km2.<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute (Istat).</ref>
Budoni ta grens na e siguiente munisipio: [[Posada, Sardinia|Posada]], [[San Teodoro (Sardegna)|San Teodoro]], [[Torpè]].
[[File:Map of comune of Budoni (province of Sassari, region Sardinia, Italy) - 2016.svg|thumb|left|Mapa di Budoni den [[provinsia di Sassari]]]]
{{Appendix}}
[[Category:Sardegna]]
8qad6g9kkwcamwwqkdclxj4se2l0n2a
Bultei
0
6779
89621
70315
2022-07-29T11:01:00Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Bultei''' ta un siudat na [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
58p880onkrmevownwtqz4rtg5g2y95n
89631
89621
2022-07-29T11:24:50Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Bultei''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
bm2jdm66zabdl6nhll5pp9od8cx3bby
Cheremule
0
6785
89626
73771
2022-07-29T11:18:25Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Cheremule''' ta un [[munisipio]] na [[Sardegna]], [[Italia]].
[[File:Map of comune of Cheremule (province of Sassari, region Sardinia, Italy) - 2016.svg|thumb|left|Mapa di Cheremule na provinsia Sassari]]
[[Category:Sardegna]]
2ltukkqkyfu1790ky6fjcrry1wx156w
89628
89626
2022-07-29T11:22:23Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Cheremule''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[File:Map of comune of Cheremule (province of Sassari, region Sardinia, Italy) - 2016.svg|thumb|left|Mapa di Cheremule na provinsia Sassari]]
[[Category:Sardegna]]
7dkjtaqgfbhb1orakb6efz966hyqxwc
Nule
0
6806
89617
73834
2022-07-29T10:53:29Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Nule''' ta un siudat na [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
4k4viljdb8skpr4s2bzou5vkawkid3r
Padru
0
6813
89623
73810
2022-07-29T11:09:38Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Padru''' ta un [[munisipio]] na [[Sardegna]], [[Italia]].
[[File:Map of comune of Padru (province of Sassari, region Sardinia, Italy) - 2016.svg|thumb|left|Mapa di Padru den [[provinsia di Sassari]], [[Sardegna]]]]
[[Category:Sardegna]]
trtoy87qkznn1ju31kspjhv8sn8kj4k
89630
89623
2022-07-29T11:24:00Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Padru''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[File:Map of comune of Padru (province of Sassari, region Sardinia, Italy) - 2016.svg|thumb|left|Mapa di Padru den [[provinsia di Sassari]], [[Sardegna]]]]
[[Category:Sardegna]]
p3gsd2lcfqnq1fi4au72knpa8exwepl
Putifigari
0
6819
89625
87287
2022-07-29T11:15:51Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Putifigari''' ('''Potuvigari''' na idioma sardegno) ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]]. E ta situá 160 kilometer nortwest di [[Cagliari]] i masomenos 20 kilometer sùitwest di [[Sassari]].
Putifigari tin frontera ku e siguiente munisipio: [[Alghero]], [[Ittiri]], [[Uri (SS)|Uri]], [[Villanova Monteleone]].
[[File:Map of comune of Putifigari (province of Sassari, region Sardinia, Italy) - 2016.svg|thumb|left|Mapa di Putifigari den [[provinsia di Sassari]]]]
[[Category:Sardegna]]
s6ix9qeh8b7z8j019rprgfz06c4zbg1
San Teodoro (Sardegna)
0
6821
89614
73707
2022-07-29T10:50:00Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''San Teodoro''' ta un siudat na [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
lqbesajbywim7gv182jtgxectp3fj9i
Sedini
0
6825
89624
70361
2022-07-29T11:12:49Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Sedini''' ta un [[munisipio]] na [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
0jmn5rpbeojlkhua70h4g0de4g60yub
89629
89624
2022-07-29T11:23:23Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Sedini''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
ilky3m5ecy3sva3p908mbdlglsb3b44
Telti
0
6827
89642
76593
2022-07-29T11:43:59Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Telti''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den provinsia di Olbia-Tempio, region di [[Sardegna]], [[Italia]]. E tin 1969 habitante (31-12-2004). E superfisie ta suma 84,5 km², e densidat di [[poblashon]] ta 23 habitante pa km².
[[Category:Sardegna]]
amxb3zq3ii15toojod3w3bl8yhazx4s
Tergu
0
6828
89641
70364
2022-07-29T11:40:40Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Tergu''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[Sassari (provinsia)|provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
rizu6h0yhaiwzijl2m1bavum8r6s6m5
Thiesi
0
6829
89640
89262
2022-07-29T11:39:42Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Thiesi''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[Sassari (provinsia)|provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
oaq1da9eqwxdmun7jy8qq3tnwp8mk2a
Torralba
0
6830
89638
70366
2022-07-29T11:38:14Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Torralba''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[Sassari (provinsia)|provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
ofp0w234shi8ql2r2eckbihtnwh80t0
Trinità d'Agultu e Vignola
0
6831
89637
73298
2022-07-29T11:36:19Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Trinità d'Agultu e Vignola''' ta un un [[munisipio]] (''comune'') den provinsia di Olbia-Tempio, region di [[Sardegna]], [[Italia]]. E tin un [[poblashon]] di 2.025 habitante (31-12-2004) i un superfisie di 136,0 [[kilometer kuadrá|km²]]. Su densidat di poblashon ta di 15 habitante pa km².
[[File:Isola-Rossa-Sardinia06.jpg|thumb|left|Kosta di Isola Rossa serka di Trinità d'Agultu e Vignola]]
[[Category:Sardegna]]
[[Category:Italia]]
necb7sxk6s2sdm8894yixgyc842n5tn
Uri
0
6833
89636
70369
2022-07-29T11:31:26Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Uri''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[Sassari (provinsia)|provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
a9hiwjtnyln3x05hnffe4yda3kkvrts
Viddalba
0
6835
89633
89506
2022-07-29T11:27:20Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Viddalba''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
oti30ydm1u10xgjbk6swg4wlls6mp6c
Villanova Monteleone
0
6836
89634
70373
2022-07-29T11:28:40Z
Caribiana
8320
databox añadi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Villanova Monteleone''' ta un [[munisipio]] (''comune'') den [[provinsia di Sassari]], region di [[Sardegna]], [[Italia]].
[[Category:Sardegna]]
6jryg1iras45prnuek7t3omaua6mdcn
User:Caribiana/sandbox
2
7200
89611
88809
2022-07-29T09:44:43Z
Caribiana
8320
/* Submappen */
wikitext
text/x-wiki
{{nobots}}
== Submappen==
# [[Gebruiker:Caribiana/Kladblok/Eleccion pa Parlamento Europeo 2019 na Aruba, Corsow y St. Maarten - BES]]
# [[Gebruiker:Caribiana/Kladblok/Lista di partido politiko]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Artista]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Ciro Abath]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Lucila Engels-Boskaljon]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Kladblok]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Kladblok Curacao]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Politico Aruba]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Mary Wever-Laclé]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Dangui Oduber]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Benny Sevinger]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Wem Lampe]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Politiko]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Flora]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Fauna]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Templates]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Luga]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Idioma]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Religion]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Hubert Booi]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Jossy Brokke jr.]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Herensia]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Deporte]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Bandabou]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Jeanne Henriquez]]
# [[User:Caribiana/Sandbox/Aña-Luna-Fecha]]
5d1hf9je24cuqedbhp5wbdyvy3ay2b6
User:Caribiana/Sandbox/Idioma
2
8108
89607
86202
2022-07-29T08:32:48Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Variante|c}}
[[File:Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|Borchi cu teksto na Gaudeloupe krioyo]]
'''Idioma krioyo''' òf '''idioma crioyo''' ([[Ortografia di Papiamento|Aruba]]) ta un lenga ku ta ....
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=fr|oldid =185662308|titulo=Langue officielle}}
{{References}}
}}
----------
{{Variante|a}}
'''Dialecto''' ([[Latin]]: dialectus of dialectos, [[griego]] antiguo: διάλεκτος diálektos), ta den linguistica e nomber di un variacion di idioma cu no ta un idioma standard.
nl.wiki: is in de taalkunde de benaming voor een talige variëteit die niet als standaardtaal geldt. De term kan op minstens drie verschillende manieren worden gebruikt. In het dagelijks taalgebruik worden taalvariëteiten met een klein en streekgebonden aantal sprekers vaak als varianten beschouwd van een standaardtaal waar ze nauw aan verwant zijn. Zulke varianten worden dan 'dialect' genoemd en tegenover de standaardtaal geplaatst.
A dialect is a form of a language spoken by a group of people. People who live in the same place may share a dialect; this is called a "regiolect". People who are similar in some other way, such as social class, may share a dialect.
There is no absolute difference between a dialect and a language. British English and American English are different standard dialects of English. They differ slightly in spelling, pronunciation, and vocabulary. However, they are "mutually intelligible", which means people who speak either variety understand the other.
Deciding if something is a language or a dialect is sometimes a political decision as a way to make minority groups assimilate or become part of a nation's larger culture. The linguist Max Weinreich once joked that "a language is a dialect with an army and a navy."
de.wiki:Een dialect ( Latijn dialectus en dialectos , oud Grieks διάλεκτος diálektos , Duits 'gesprek/discussie' , 'manier van spreken', 'dialect/mundart', ' taal ', van oud Grieks διαλέγεσθαι dialégesthai , Duits ' met iemand praten' ) , ook wel dialect genoemd , is een lokale of regionale taalvariant . Het kan verschillen van andere dialecten en van de standaardtaal (oorspronkelijke geschreven taal ) op alle taalgebieden, zoals fonologie(telefoonsysteem), grammatica - ( morfologie ) (vormtheorie), syntaxis (zinstheorie) - lexis (woordenschat) en idiomen .
De term accent is duidelijk te onderscheiden van de term "dialect" , aangezien dit alleen betrekking heeft op de uitspraak en de intonatie.
fr.wiki: is, in brede zin, een taalvariëteit die specifiek is voor een groep vastberaden gebruikers.
Elke natuurlijke taal met een bepaalde demografische en geografische spreiding heeft dialecten 2 .
{{Appendix}}
-------
'''Fonetika''' ta e ramo di lingwstika ku ta studia sonido.
hti.wiki:Fonetiek (van het Griekse " phônê " wat "de stem", het "geluid" betekent) is een tak van de taalkunde die de geluiden bestudeert die worden gebruikt in gesproken communicatie. In tegenstelling tot fonologie , die wordt bestudeerd als het agentschap van de fonemen van een taal om woorden te vormen, heeft fonetiek betrekking op de geluiden zelf (fonetische eenheden, "telefoons"), het is productie, variaties in plaats van context. Semantiek maakt helemaal geen deel uit van het niveau van taalkundige analyse. Fonetiek is verdeeld in drie (3) takken:
de articulatorische fonetiek , die de positie en bewegingen bestudeert van de organen die worden gebruikt voor de spraak en het geluid van de zender;
akoestische fonetiek , die de overdracht van geluidsgolven tussen zenders en ontvangers bestudeert;
auditieve fonetiek , die zich bezighoudt met de manier waarop de ontvanger geluid ontvangt en op de juiste manier decodeert door middel van de ontvanger.
------------
E '''álfabèt latino''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di siglonan a surgi un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma oksidental skirbi, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter Oropa, Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latino tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.
The Latin script e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].
E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e prome obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e álfabèt siríliko den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un dialekto rumano) ku un álfabèt siríliko.
* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]
* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].
The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].
Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.
------------
{{Variante|c}}
== Premio UNESCO Kòrsou pa Idioma Materno Papiamentu ==
'''Premio UNESCO Kòrsou''', ofisialmente '''Premio UNESCO Kòrsou pa Idioma Materno Papiamentu''', ta un premio ku Komishon Nashonal [[UNESCO]] huntu ku Ministerio di Enseñansa, Siensia, Kultura i Deporte di [[Kòrsou]] ta otorgá na un institushon, organisashon, grupo òf persona ku a demostrá mérito sobresaliente i a logra resultado efektivo den aktividatnan ku tin di aber ku desaroyo di idioma [[papiamentu]] na Kòrsou.<ref>[https://gobiernu.cw/nieuw/89026-2/ Premio UNESCO Curaçao Idioma Materno Papiamentu 2020], Gobierno.cw, 21 febrüari 2020 </ref> Esaki ta sosede tur aña riba [[21 di febrüari]], [[Dia Internashonal di Idioma Materno]]. E Premio UNESCO Kòrsou ta konsistí di un plakat i un suma di Nafl. 2500,00.
== Ganadó ==
* 2011 - Arte di Palabra
* 2012
* 2013 − [[Lucille Berry-Haseth]]
* 2014
* 2015 - Cathleen Giterson
* 2016
* 2107
* 2018 - Albert Schoobaar (pa su obra teatral “Mula”)
* 2019 - Signald Bernadina (pa su kansion “Pretu mi ta..”)
* 2020 - [[Gibi Bacilio]] (pa su obra teatral “Chakutoe”)
* 2021 - Arte di Palabra Kòrsou i Monumentenfonds Kòrsou (pa su buki digital ''Kucho den Hanchinan di Otrobanda'')
* 2022 - no a otroga??
[[Category:Kòrsou]]
In 2005 en 2011 ontving Arte di palabra de Premio Nashonal di Idioma Materno van UNESCO,
Tur aña riba 21 di febrüari Ministerio di Enseñansa, Siensia, Kultura i Deporte huntu ku Komishon Nashonal UNESCO Curaçao ta otorgá e prestigioso premio aki na un institushon, organisashon, grupo òf persona ku demostrá mérito sobresaliente i logra resultado efektivo den aktividatnan ku tin di aber ku desaroyo di idioma papiamentu. E Premio ta konsistí di un plakat i un suma monetario di Nafl. 2500,00.
Laureaten:
2005 Arte di Palabra (premio unesco???}
2011 Arte di Palabra
2012
2013 Lucille Berry-Haseth (FPI of Unesco ??)
2014
20?? Cathleen Giterson
2016
2107
2018 Albert Schoobaar (pa su obra teatral “Mula”)
2019 Signald Bernadina (pa su kansion “Pretu mi ta..”)
2020 Gibi Bacilio (negende Winnaar) (pa su obra teatral “Chakutoe”)
-----------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki)
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.<ref>https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021</ref>
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.
{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.
k7k0nh5h2cahn9063ic69mjlxh3sftr
89608
89607
2022-07-29T08:43:22Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Variante|c}}
[[File:Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|Borchi cu teksto na Gaudeloupe krioyo]]
'''Idioma krioyo''' òf '''idioma crioyo''' ([[Ortografia di Papiamento|Aruba]]) ta un lenga ku ta ....
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=fr|oldid =185662308|titulo=Langue officielle}}
{{References}}
}}
----------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Dialecto''' ([[Latin]]: dialectus of dialectos, [[griego]] antiguo: διάλεκτος diálektos), ta den linguistica e nomber di un variacion di idioma cu no ta un idioma standard.
nl.wiki: is in de taalkunde de benaming voor een talige variëteit die niet als standaardtaal geldt. De term kan op minstens drie verschillende manieren worden gebruikt. In het dagelijks taalgebruik worden taalvariëteiten met een klein en streekgebonden aantal sprekers vaak als varianten beschouwd van een standaardtaal waar ze nauw aan verwant zijn. Zulke varianten worden dan 'dialect' genoemd en tegenover de standaardtaal geplaatst.
A dialect is a form of a language spoken by a group of people. People who live in the same place may share a dialect; this is called a "regiolect". People who are similar in some other way, such as social class, may share a dialect.
There is no absolute difference between a dialect and a language. British English and American English are different standard dialects of English. They differ slightly in spelling, pronunciation, and vocabulary. However, they are "mutually intelligible", which means people who speak either variety understand the other.
Deciding if something is a language or a dialect is sometimes a political decision as a way to make minority groups assimilate or become part of a nation's larger culture. The linguist Max Weinreich once joked that "a language is a dialect with an army and a navy."
de.wiki:Een dialect ( Latijn dialectus en dialectos , oud Grieks διάλεκτος diálektos , Duits 'gesprek/discussie' , 'manier van spreken', 'dialect/mundart', ' taal ', van oud Grieks διαλέγεσθαι dialégesthai , Duits ' met iemand praten' ) , ook wel dialect genoemd , is een lokale of regionale taalvariant . Het kan verschillen van andere dialecten en van de standaardtaal (oorspronkelijke geschreven taal ) op alle taalgebieden, zoals fonologie(telefoonsysteem), grammatica - ( morfologie ) (vormtheorie), syntaxis (zinstheorie) - lexis (woordenschat) en idiomen .
De term accent is duidelijk te onderscheiden van de term "dialect" , aangezien dit alleen betrekking heeft op de uitspraak en de intonatie.
fr.wiki: is, in brede zin, een taalvariëteit die specifiek is voor een groep vastberaden gebruikers.
Elke natuurlijke taal met een bepaalde demografische en geografische spreiding heeft dialecten 2 .
{{Appendix}}
-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Fonetica''' ta e ramo di linguistica ku ta studia sonido cu ta wordo uza den comunicacion verbal. Contrario na [[fonologia]], cu ta studia e , fonetica ta relaciona cu e sonidonan mes (unidadnan fonetico, "telefon") y ta trata di produccion, variacion na luga di contexto. Semantica no ta parti en absoluto di e nivel di analisa linguistico.
Fonetica ta parti den tres tipo:
* fonetica articulatorio
* fonetica acustico
* fonetica auditivo
hti.wiki:Fonetiek (van het Griekse " phônê " wat "de stem", het "geluid" betekent) is een tak van de taalkunde die de geluiden bestudeert die worden gebruikt in gesproken communicatie. In tegenstelling tot fonologie , die wordt bestudeerd als het agentschap van de fonemen van een taal om woorden te vormen, heeft fonetiek betrekking op de geluiden zelf (fonetische eenheden, "telefoons"), het is productie, variaties in plaats van context. Semantiek maakt helemaal geen deel uit van het niveau van taalkundige analyse. Fonetiek is verdeeld in drie (3) takken:
de articulatorische fonetiek , die de positie en bewegingen bestudeert van de organen die worden gebruikt voor de spraak en het geluid van de zender;
akoestische fonetiek , die de overdracht van geluidsgolven tussen zenders en ontvangers bestudeert;
auditieve fonetiek , die zich bezighoudt met de manier waarop de ontvanger geluid ontvangt en op de juiste manier decodeert door middel van de ontvanger.
------------
E '''álfabèt latino''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di siglonan a surgi un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma oksidental skirbi, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter Oropa, Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latino tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.
The Latin script e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].
E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e prome obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e álfabèt siríliko den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un dialekto rumano) ku un álfabèt siríliko.
* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]
* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].
The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].
Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.
------------
{{Variante|c}}
== Premio UNESCO Kòrsou pa Idioma Materno Papiamentu ==
'''Premio UNESCO Kòrsou''', ofisialmente '''Premio UNESCO Kòrsou pa Idioma Materno Papiamentu''', ta un premio ku Komishon Nashonal [[UNESCO]] huntu ku Ministerio di Enseñansa, Siensia, Kultura i Deporte di [[Kòrsou]] ta otorgá na un institushon, organisashon, grupo òf persona ku a demostrá mérito sobresaliente i a logra resultado efektivo den aktividatnan ku tin di aber ku desaroyo di idioma [[papiamentu]] na Kòrsou.<ref>[https://gobiernu.cw/nieuw/89026-2/ Premio UNESCO Curaçao Idioma Materno Papiamentu 2020], Gobierno.cw, 21 febrüari 2020 </ref> Esaki ta sosede tur aña riba [[21 di febrüari]], [[Dia Internashonal di Idioma Materno]]. E Premio UNESCO Kòrsou ta konsistí di un plakat i un suma di Nafl. 2500,00.
== Ganadó ==
* 2011 - Arte di Palabra
* 2012
* 2013 − [[Lucille Berry-Haseth]]
* 2014
* 2015 - Cathleen Giterson
* 2016
* 2107
* 2018 - Albert Schoobaar (pa su obra teatral “Mula”)
* 2019 - Signald Bernadina (pa su kansion “Pretu mi ta..”)
* 2020 - [[Gibi Bacilio]] (pa su obra teatral “Chakutoe”)
* 2021 - Arte di Palabra Kòrsou i Monumentenfonds Kòrsou (pa su buki digital ''Kucho den Hanchinan di Otrobanda'')
* 2022 - no a otroga??
[[Category:Kòrsou]]
In 2005 en 2011 ontving Arte di palabra de Premio Nashonal di Idioma Materno van UNESCO,
Tur aña riba 21 di febrüari Ministerio di Enseñansa, Siensia, Kultura i Deporte huntu ku Komishon Nashonal UNESCO Curaçao ta otorgá e prestigioso premio aki na un institushon, organisashon, grupo òf persona ku demostrá mérito sobresaliente i logra resultado efektivo den aktividatnan ku tin di aber ku desaroyo di idioma papiamentu. E Premio ta konsistí di un plakat i un suma monetario di Nafl. 2500,00.
Laureaten:
2005 Arte di Palabra (premio unesco???}
2011 Arte di Palabra
2012
2013 Lucille Berry-Haseth (FPI of Unesco ??)
2014
20?? Cathleen Giterson
2016
2107
2018 Albert Schoobaar (pa su obra teatral “Mula”)
2019 Signald Bernadina (pa su kansion “Pretu mi ta..”)
2020 Gibi Bacilio (negende Winnaar) (pa su obra teatral “Chakutoe”)
-----------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki)
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.<ref>https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021</ref>
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.
{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.
by5df8moc46o0s2z7rptdb0zea9ahom
89609
89608
2022-07-29T08:51:19Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Variante|c}}
[[File:Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|Borchi cu teksto na Gaudeloupe krioyo]]
'''Idioma krioyo''' òf '''idioma crioyo''' ([[Ortografia di Papiamento|Aruba]]) ta un lenga ku ta ....
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=fr|oldid =185662308|titulo=Langue officielle}}
{{References}}
}}
----------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Dialecto''' ([[Latin]]: dialectus of dialectos, [[griego]] antiguo: διάλεκτος diálektos), ta den linguistica e nomber di un variacion di idioma cu no ta un idioma standard.
nl.wiki: is in de taalkunde de benaming voor een talige variëteit die niet als standaardtaal geldt. De term kan op minstens drie verschillende manieren worden gebruikt. In het dagelijks taalgebruik worden taalvariëteiten met een klein en streekgebonden aantal sprekers vaak als varianten beschouwd van een standaardtaal waar ze nauw aan verwant zijn. Zulke varianten worden dan 'dialect' genoemd en tegenover de standaardtaal geplaatst.
A dialect is a form of a language spoken by a group of people. People who live in the same place may share a dialect; this is called a "regiolect". People who are similar in some other way, such as social class, may share a dialect.
There is no absolute difference between a dialect and a language. British English and American English are different standard dialects of English. They differ slightly in spelling, pronunciation, and vocabulary. However, they are "mutually intelligible", which means people who speak either variety understand the other.
Deciding if something is a language or a dialect is sometimes a political decision as a way to make minority groups assimilate or become part of a nation's larger culture. The linguist Max Weinreich once joked that "a language is a dialect with an army and a navy."
de.wiki:Een dialect ( Latijn dialectus en dialectos , oud Grieks διάλεκτος diálektos , Duits 'gesprek/discussie' , 'manier van spreken', 'dialect/mundart', ' taal ', van oud Grieks διαλέγεσθαι dialégesthai , Duits ' met iemand praten' ) , ook wel dialect genoemd , is een lokale of regionale taalvariant . Het kan verschillen van andere dialecten en van de standaardtaal (oorspronkelijke geschreven taal ) op alle taalgebieden, zoals fonologie(telefoonsysteem), grammatica - ( morfologie ) (vormtheorie), syntaxis (zinstheorie) - lexis (woordenschat) en idiomen .
De term accent is duidelijk te onderscheiden van de term "dialect" , aangezien dit alleen betrekking heeft op de uitspraak en de intonatie.
fr.wiki: is, in brede zin, een taalvariëteit die specifiek is voor een groep vastberaden gebruikers.
Elke natuurlijke taal met een bepaalde demografische en geografische spreiding heeft dialecten 2 .
{{Appendix}}
-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Fonetica''' ta e ramo di linguistica ku ta studia e sonidonan cu ta uza den comunicacion verbal. Contrario na [[fonologia]], cu ta wordo studia como e agente di e fonema di un idioma pa forma palabra, fonetica ta relaciona cu e sonidonan mes (unidad fonetico, "telefon") y ta dirigi riba su produccion y variacion na luga di contexto. Semantica no ta parti en absoluto di e nivel di analisis linguistico.
Fonetica ta parti den tres tipo:
* fonetica articulatorio, cu ta studia e posicion y movimiento di e organonan usa pa papia y e sonida di e esun cu ta transmiti
* fonetica acustico
* fonetica auditivo
hti.wiki:Fonetiek (van het Griekse " phônê " wat "de stem", het "geluid" betekent) is een tak van de taalkunde die de geluiden bestudeert die worden gebruikt in gesproken communicatie. In tegenstelling tot fonologie , die wordt bestudeerd als het agentschap van de fonemen van een taal om woorden te vormen, heeft fonetiek betrekking op de geluiden zelf (fonetische eenheden, "telefoons"), het is productie, variaties in plaats van context. Semantiek maakt helemaal geen deel uit van het niveau van taalkundige analyse. Fonetiek is verdeeld in drie (3) takken:
de articulatorische fonetiek , die de positie en bewegingen bestudeert van de organen die worden gebruikt voor de spraak en het geluid van de zender;
akoestische fonetiek , die de overdracht van geluidsgolven tussen zenders en ontvangers bestudeert;
auditieve fonetiek , die zich bezighoudt met de manier waarop de ontvanger geluid ontvangt en op de juiste manier decodeert door middel van de ontvanger.
------------
E '''álfabèt latino''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di siglonan a surgi un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma oksidental skirbi, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter Oropa, Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latino tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.
The Latin script e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].
E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e prome obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e álfabèt siríliko den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un dialekto rumano) ku un álfabèt siríliko.
* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]
* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].
The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].
Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.
------------
{{Variante|c}}
== Premio UNESCO Kòrsou pa Idioma Materno Papiamentu ==
'''Premio UNESCO Kòrsou''', ofisialmente '''Premio UNESCO Kòrsou pa Idioma Materno Papiamentu''', ta un premio ku Komishon Nashonal [[UNESCO]] huntu ku Ministerio di Enseñansa, Siensia, Kultura i Deporte di [[Kòrsou]] ta otorgá na un institushon, organisashon, grupo òf persona ku a demostrá mérito sobresaliente i a logra resultado efektivo den aktividatnan ku tin di aber ku desaroyo di idioma [[papiamentu]] na Kòrsou.<ref>[https://gobiernu.cw/nieuw/89026-2/ Premio UNESCO Curaçao Idioma Materno Papiamentu 2020], Gobierno.cw, 21 febrüari 2020 </ref> Esaki ta sosede tur aña riba [[21 di febrüari]], [[Dia Internashonal di Idioma Materno]]. E Premio UNESCO Kòrsou ta konsistí di un plakat i un suma di Nafl. 2500,00.
== Ganadó ==
* 2011 - Arte di Palabra
* 2012
* 2013 − [[Lucille Berry-Haseth]]
* 2014
* 2015 - Cathleen Giterson
* 2016
* 2107
* 2018 - Albert Schoobaar (pa su obra teatral “Mula”)
* 2019 - Signald Bernadina (pa su kansion “Pretu mi ta..”)
* 2020 - [[Gibi Bacilio]] (pa su obra teatral “Chakutoe”)
* 2021 - Arte di Palabra Kòrsou i Monumentenfonds Kòrsou (pa su buki digital ''Kucho den Hanchinan di Otrobanda'')
* 2022 - no a otroga??
[[Category:Kòrsou]]
In 2005 en 2011 ontving Arte di palabra de Premio Nashonal di Idioma Materno van UNESCO,
Tur aña riba 21 di febrüari Ministerio di Enseñansa, Siensia, Kultura i Deporte huntu ku Komishon Nashonal UNESCO Curaçao ta otorgá e prestigioso premio aki na un institushon, organisashon, grupo òf persona ku demostrá mérito sobresaliente i logra resultado efektivo den aktividatnan ku tin di aber ku desaroyo di idioma papiamentu. E Premio ta konsistí di un plakat i un suma monetario di Nafl. 2500,00.
Laureaten:
2005 Arte di Palabra (premio unesco???}
2011 Arte di Palabra
2012
2013 Lucille Berry-Haseth (FPI of Unesco ??)
2014
20?? Cathleen Giterson
2016
2107
2018 Albert Schoobaar (pa su obra teatral “Mula”)
2019 Signald Bernadina (pa su kansion “Pretu mi ta..”)
2020 Gibi Bacilio (negende Winnaar) (pa su obra teatral “Chakutoe”)
-----------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki)
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.<ref>https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021</ref>
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.
{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.
almp6ot6n0dg2cgjr0ik1ij6n9eruf6
User:Caribiana/Sandbox/Hubert Booi
2
8243
89610
89228
2022-07-29T09:43:26Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Variante|a}}
{{Infobox persona}}
'''Jossy Adriaan Brokke''' of Jossy Brokke jr. (n. 15 di juli [[1947]] na [[Oranjestad]]) ta un musico, cantante, cantautor, compositor y presentador di television [[Aruba]]no. E ta ganador di e [[Song Festival di Antillas]] na 1968. Na 1976 e tabata e prome artista Arubano pa participa na e Festival OTI (Organización de Televisión Iberoamericana) na [[Acapulco]], [[Mexico]], representando Antias Hulandes cu e cancion "El primer criollo". E ta considera un baluarte di musica y canto na Aruba. E ta conoci tambe bou di e apodo :Voz di Oro"
== Bida ==
Jossy Brokke ta e di cincu yiu di Maria Magdalena de Cuba y Jossy Juliano Brokke sr., kende tabata ambtenaar. E tin un ruman homber i cinco ruman muhe, entre cual e cantante conoci bou di nomber artistico Dhaddy Brokke of Dhadelavi. Desde 9 aña ela cuminsa canta.<ref>[https://archive.org/details/BNA-DIG-DCA-BIO-2019-06-BROKKE/mode/2up Biografia di Jossy Adriaan jr.], [[Biblioteca Nacional Aruba|BNA]]. Recupera 04-12-2021.</ref> Inicialmente e tabata toca maraca i cuarta/cuatro, cu su amigo Milo Muyale a sin'e toca. Despues di tempo ela bay riba guitara.
Su carera musical a cuminsa na aña 1956 cu su 9 aña di edad den e programa “Buscando talento artisico” di e legendario Sr. Addison Croes, na emisora Voz di Aruba.<ref name="Jossy">[https://arubanative.com/2021/10/25/celebrando-65-ana-cantando-pa-su-pueblo-homenahe-na-jossy-brokke-e-voz-di-oro-di-aruba/ Celebrando 65 aña cantando pa su pueblo… Homenahe na Jossy Brokke, e voz di oro di Aruba], Arubanative.com (25-10-2021). Recupera 2021.</ref>
Despues na 19?? e ta presenta den e programa radial "Buscando talento artistico" na Radio ?? y ta duna su carera artistico un push. a cuminsa crece. E prome hotel grandi unda ela canta tabata Aruba Caribbean Hotel. E tabata canta musica mexicano tur locual e mes ta skirbi. Su prome composicion cu a bira un hit tabata un bosanova cu letra spano ''No me dejes''.
* e tabata canta den grupo "Los Llaneros".
* ela compone un cantidad di cancion
* ela forma parti di diferente grupo musical: Los Casiques (ca. 1964), Los Casinos i Los Llaneros y tambe a acompana varios otro grupo. Entre nan ta Etty Toppenberg y su trio Huasteca cu cual ela participa na Festival di Cancion di Antiyas na 1967 na Aruba y a haci giro pa Hulanda, Alemania y Suiza. Internacionalmente ela presenta tambe na [[Kòrsou|Corsow]], [[Venezuela]], [[Cuba]], [[Republika Dominikano]] y [[Mexico]].
Un di e momentonan di mas culminante di su carera tabata 30 di october 1976 caminda e ta bira e prome cantante Arubano cu ta representa Antiyas Hulandes den Festival internacional di OTI, un di e festivalnan musical internacional di mas renombre di tur tempo.<ref name="Jossy"/>
Desde 1969 e ta casa cu Sandra Lourdes Ponson.
== Discografia ==
=== Single ===
* Quisiera tenerla
=== CD's ===
* ''Mi ta busca bo''
* ''No ta bal la pena''
* ''Ainda mi t'ey''
* ''Pais'' (19??)
* ''Aruba, amor patria''
* ''Juana del diablo''
* ''Amor berdadero''
* ''Mi senora''
* ''Mi dushi Papiamento''
* ''Tera dushi''
* ''Guitara''
* ''Mi amor''
* ''Bisa danki na bo bida''
* ''Bida ta pasa''
{{Appendix}}
[[Defaultsort:Brokke, Jossy]]
Jossy su carera musical a cuminsa ora e tabatin apenas 9 aña. Su prome presentacion tabata cu e cantica ‘ La cama de piedra’ den e popular programa ‘Buscando talento artistico’ di Addison Croes, den feliz memoria. Den añanan 60 y 70, Jossy a representa nos pais na masha hopi festival internacional y a sali ganador absoluto den mayoria.<ref>{{citeer web|url=https://24ora.com/prome-premio-crioyo-di-oro-na-jossy-brokke-jr-pa-su-65-ana-di-carera-artistico/|titel=Prome premio Crioyo di Oro an Jossy Brokke jr. pa su 65 AÑA di carera artistico|werk=24ora.com|datum=2021-12-03|bezochtdatum=2022</ref>
Ora cu Jossy a gana e ‘Festival Voz di Oro’, Ruben Garcia a dune a apodo di ‘ E Voz di Oro’ di Aruba. Jossy a participa entre otro na e ‘Festival di Papiamento’ cu su prome composicion original cu e so a compone, cu e cancion ‘ Maria, mi mama’, na final di decada 60 cual tambe ela sali e ganador absoluto.
Jossy a forma parti di e grupo ‘Los Casinos’ y ‘Los Caciques’. Na aña 1967 Jossy a haci su prome grabacion cu a tuma luga na TeleAruba. Despues ela graba su prome disco 45, cu a wordo financia pa su amigo Sr. Camilo Alejandro Muyale y a logra bende un cantidad di 5 mil disco, cu tabata hopi pa e tempo ey. Jossy tabata graba cu e grupo ‘The strangers’ y su disconan tabata popular tanto na Aruba, Corsou y Boneiro.
Su prome LP ela graba na aña 1980 na Volendam na Hulanda. Na aña 1996, ela graba un disco compacto ‘Cancionnan di mi bida’, cu a refleha e trayectoria di su carera artistico. Na aña 2009, Jossy a produci un dobbel CD cu cancionnan sumamente bunita. Durante Jossy su celebracion di 50 aña den farandula, ela produci un otro disco compacto cu 14 cancion.
Jossy a participa tambe na hopi festival internacionalmente, e ‘Festival Internacional de la Cancion’, cu a tuma luga na Acapulco, Mexico y tambe a representa nos Pais na varios otro festival internacional manera na Puerto Rico, Venezuela, Colombia, Nicaragua y Costa Rica. Jossy ta un tremendo embahador di nos Pais Aruba. Jossy tabata e cantante invita na ceremonianan cerca Gobernador pa presenta dilanti Su Mahestad La Reina Juliana y su yiunan na Aruba y Corsou.
Den decada 80 e pareha a biba na Hulanda y Alemania y durante e temporada aki Jossy a fungi como embahador musical y cultural di nos Pais, cantando na varios Pais y promoviendo nos Pais. Tambe ela participa na varios beurs grandi di Turismo na Europa. Na principio di decada 90,
Jossy hunto cu su casa Sandra a regresa Aruba y durante di e temporada aki Jossy tabata conoci pa su ‘Talkshow Nos cu Nos’ y su programa musical ‘Jossy ta presenta’.
Jossy ta un artista completo, cantante, compositor, productor, presentado di television, organisado y productor di hopi evento y empresario creativo. Jossy a duna hopi otro artista oportunidad y tarima pa asina nan por a expone nan talento. Jossy a composita tambe varios cancion na Papiamento, Spaño y na Ingles. Un di e hopi composicion cu a bira hopi popular ta e cancion ‘Pais’,
Tabata un honor, den nomber di Fundacion Go Cultura, den aliansa cu Gobierno di Aruba y den nomber di henter pueblo di Aruba cu ta stima Jossy, pa entrega Jossy Brokke Jr. e prome ‘Premio Crioyo di Oro’, un Premio di Fundacion Go Cultura cu lo wordo entrega na un artista tur aña.
------------------
'''Hubert Obdulio (Lio) Booi''' ([[Nikiboko]], [[25 di yüli|25 di juli]] [[1919]] - [[Aruba]], [[20 di december]] [[2014]]) tabata un poeta, autor, dramaturgo, traductor, actor y deklamador Boneriano-Arubano. El a skirbi e letra pa e [[Himno di Boneiru]] y e di tres couplet di e [[Aruba Dushi Tera]]. E ta particularmente conoci como promotor di idioma [[Papiamento]] y bida cultural na Aruba.
e ta autor di Himno di Boneiro y co-autor di Himno di Aruba.
== Biografia ==
Lio Booi a nace na Nikiboko, [[Boneiru|Boneiro]] na 1919. Na 1935 e ta muda pa Aruba y a traha 23 aña na e sucursal Arubano di [[Hollandsche Bank-Unie]]. Seguidamente e ta drenta servicio di gobierno ocupando diferente puesto, entre otro na [[Water- en Energiebedrijf (Aruba)|WEB]], oficina di turismo y departamento di informacion (BUVO). Na 1963 e ta bira hefe di Oficina di Cultura y Educacion.
Na e edad di 95 aña Booi ta fayece den [[Horacio Oduber Hospital]]. E tabata casa cu Flora Quintana (Ina) Coronel y huntu nan tabatin cinco yiu muhe i un yiu homber. Su yiu Lydia Booi ta conoci como cantante soprano.
In de loop der jaren groeide Booi uit tot boegbeeld van het culturele leven op Aruba. Als bestuurslid van [[Sociedad Bolivariana]] was hij in 1946 mede-oprichter van de Arubaanse Kunstkring, die optredens van internationale musici, ensembles en balletgroepen verzorgde. Zelf speelde hij piano en was toneelspeler. Als autodidact schilder gaf hij schilderles en schilderde hij bij voorkeur het Arubaanse landschap en natuur. Booi was fervent promotor van het Papiaments en gaf lezingen over taal en cultuur op radio en televisie. Daarnaast gaf hij les in de [[Papiaments|Papiamentse taal]] en was hij autodidactisch kenner van talen, waaronder Russisch. Hij werd benoemd tot lid en secretaris van de commissie-Daantje, die in 1974 de regering adviseerde over de invoering van een officiële spelling voor het Papiaments.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010998668:mpeg21:a0057|titel=Ant. spellingscommissie|werk=[[Amigoe]]|datum=21 maart 1974|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref> Tussen 1967 en 1969 verzamelde hij samen met G.F. 'Ito' Tromp informatie over de Arubaanse traditionele cultuur aan de hand van de orale geschiedenis van de inheemse [[mesties]]bevolking.<ref>{{Citeer web|url=https://www.creativeeuropedesk.nl/sites/default/files/files/UNESCO%20Aruba%20Heritage%20report%20Luc%20Alofs%20okt08_0.pdf|titel=The Aruba Heritage Report|auteur=Alofs, Luc|datum=november 2008|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref> In 1978 richtte hij het ''Instituto di Cultura'' op als tegenhanger van het Bureau Cultuur en Opvoeding, die met het [[Status aparte (Koninkrijk der Nederlanden)|vertrek van Aruba uit de Nederlandse Antillen]] per 1 januari 1986 werd opgeheven. Hij was tot aan zijn pensionering in 1980 de eerste directeur van dit instituut.
Na een kort ziekbed overleed Booi op 95-jarige leeftijd in het [[Horacio Oduber Hospitaal]]. Hij was gehuwd met Flora Quintana (Ina) Coronel en samen hadden zij vijf dochters en een zoon.
=== Schrijver, dichter en dramaturg ===
Booi schreef gedichten, liedjes, toneelstukken en verhalen in het Papiaments. Zijn gedichten hadden een meesterlijk taalgebruik en muzikaliteit, die door [[Cola Debrot]] werd gekarakteriseerd als een “vloeiende adagio-ritme".<ref name="baluarte"/> Booi stond tevens bekend als een verdienstelijk declamator van eigen werk. Voor [[Padú Lampe]] schreef hij onder meer liederenteksten en maakte in 1976 een additioneel couplet voor de tekst het [[Aruba dushi tera|Arubaans volkslied]]. Ook schreef hij de tekst voor het [[Volkslied van Bonaire|Boneiriaanse volkslied]], ''Tera di Solo y Suave Biento'', die in 1944 voor het eerst gepubliceerd werd in de zangbundel "Nos ta canta" van [[Nilda Pinto]].<ref name="theater">{{citeer web|url=https://theaterencyclopedie.nl/wiki/Hubert_Booi|titel=Hubert Booi|werk=Theaterenclyclopedie|datum= |bezochtdatum=1 november 2021}}</ref><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010640250:mpeg21:a0017|titel=Hubert Booi: Volkslied hoort op Bonaire thuis|werk=[[Amigoe]]|datum=31 maart 1982|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref>
In de jaren vijftig van de twintigste eeuw was Booi de eerste dramaturg die voor een Arubaans toneelrepertoire zorgde. Hij was een van de belangrijkste schrijvers van amateurtoneelgroep [[Mascaruba]].<ref name="theater"/> Naast vertalingen in het Papiamento van stukken uit het wereldrepertoire, schreef hij ook oorspronkelijk Arubaans werk. Zijn belangrijkste werk voor Mascaruba was het vertaald passiespel ''Golgotha'' (1956), dat het bijbelse lijdensverhaal actualiseerde en in een lokale Arubaanse setting plaatste. Dit werk werd in 1967 gepubliceerd in de [[Antilliaanse Cahiers]]. Voor de cultureel jongerengroep "De Trupialen" schreef hij de [[musical]] ''E perla di Caribe'' (1955), een origineel stuk in de traditie van het ‘indianisme’. Deze stijl komt voort uit een beweging uit [[Latijns-Amerika]] die aandacht besteedde aan haar grootse [[Indianen|Indiaanse verleden]], dat door de Europese kolonisatie was vernietigd. De namen van de personages in de musical werden ontleend aan Arubaanse plaatsen, zoals [[Arasji|Arashi]], [[Bubali]], Jucuri, [[Butucu]], Basiruti en Macuarima, wat gebruikelijk was in de 'literatura indianista'.<ref name="toneel"/><ref name="theater"/>
De werken van Booi werden opgenomen in verschillende bloemlezingen, waaronder ''Di Nos'' door [[Pierre Lauffer]] (1971), ''Cosecha Arubano'' (1983), ''De navelstreng van mijn taal. Poesía bibo di Aruba / Levende poëzie van Aruba'' door [[Anton Claassen]] (1992), ''Pa Saka Cara'' (1998) en ''Isla di Mi'' door Frank Williams (2000).<ref name="baluarte">{{pap}}{{citeer boek|url=https://archive.org/details/BNA-DIG-9789990469578/page/19/mode/2up|auteur=Eckmeyer, Ruby|titel=BaluArte, documentacion di nos pilarnan cultural|uitgever=Ministerie van Cultuur|datum=januari 2020|plaats=Aruba|ISBN=978-99904-69-57-8|pagina's=18-19|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref> Het stuk ''E Perla di Caribe'' werd in 1998 compleet gepubliceerd door de [[Nationale Bibliotheek van Aruba|BNA]] als nummer 1 van "Cosecha Literario Arubiano".<ref name="toneel">{{citeer web|url=https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/wordpresssite/wp-content/uploads/2021/06/Wim-Rutgers-Honderd-jaar-Arubaans-toneel-2021.pdf|auteur=[[Wim Rutgers|Rutgers, Wim]]|titel=100 jaar Arubaans toneel|werk=[[Werkgroep Caraïbische Letteren]]|datum=2021|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref> Een opsomming van zijn bijdragen aan de Papiamentse taal is te vinden in het boek ''Bibliography of the Papiamento Language'' (2005) van [[Maritza Coomans-Eustatia]]. Een gedeelte van zijn (ongepubliceerd) werk is bewaard gebleven in de vorm van opnamebanden en manuscripten en maakt deel uit van de collectie "Ito Tromp" van de Nationale Bibliotheek van Aruba.<ref name="baluarte"/>
=== Eerbetoon ===
Booi ontving in 1999 de Arubaanse cultuurprijs ''Cadushi di Cristal'' voor zijn hele oeuvre op cultureel vlak. De heer Booi is in 1981 benoemd tot officier in de [[Orde van Oranje-Nassau]] en is later tot ridder bevorderd.<ref>{{citeer web|url=https://archive.org/details/BNA-DIG-SPREEKBEURT-HubertBooi/page/n5/mode/2up|titel=Hubert Booi|werk=[[Nationale Bibliotheek van Aruba|BNA]]|datum=|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref>[[File:Statue Padu Lampe (cropped).jpg|thumb|200px|Standbeeld op Plaza Padu met staand Hubert Booi en zittend [[Padú Lampe]] en Rufo Wever]]
Ter ere van het 25-jarig bestaan van Instituto di Cultura is op 1 oktober 2003 het binnenplein van Instituto di Cultura naar hem vernoemd, het "Plaza Hubert Lio Booi". Hier staat ook een stenen plakkaat met portret van Booi, naar het ontwerp van de Arubaanse beeldhouwster, [[Maritza Erasmus]]. In 2012 werd de Stadionweg in [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], vanaf de rotonde L.G. Smith Boulevard, langs [[Cas di Cultura]] en [[Trinidadstadion|stadion Guillermo Prospero Trinidad]] tot het kruispunt met Avenida Milio Croes naar hem vernoemd, de ''Caya Hubert ‘Lio’ Booi''.<ref>{{citeer web|url=https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/stadionweg-wordt-caya-hubert-lio-booi/|titel=Stadionweg wordt Caya Hubert ‘Lio’ Booi|werk=[[Werkgroep Caraïbische Letteren]]|datum=4 augustus 2012|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref> Op 17 maart 2017 vond de onthulling plaats van een standbeeld van de medecomponisten van het volkslied, [[Padú Lampe]], [[Rufo Wever]] en Lio Booi, op het ''Plaza Padú'' in Oranjestad.
=== Werken ===
* ''E perla di Caribe'', musical/toneelstuk (1955)
* ''Amor di Kibaima'', musical/toneelstuk (1969)
* ''Muchila'', proza- en gedichtenbundel (1969)
* ''Golgotha'' (1967 in [[Antilliaanse Cahiers]])
* ''E flamingo di Aruba'' (2006, bundel van gedichten, toneelstukken, verhalen en essays)
== Zie ook ==
* [[Aruba dushi tera]]
* [[Volkslied van Bonaire]]
{{Appendix|1=|2=
'''Externe links'''
'''Bronnen, referenties en voetnoten'''
{{References}}
}}
<nowiki>
[[Defaultsort:Booi, Lio]]
[[Categorie:Arubaans schrijver]]
[[Categorie:Arubaans toneelschrijver]]
[[Categorie:Nederlands schrijver]] ? Bonaire
</nowiki>
Hubert Booi (1919-2014) was een Bonairiaans-Arubaans dichter en toneelschrijver. Aanvankelijk werd hij door de fraters voorbereid om priester te worden. Na verschillende functies als bankemployé en boekhouder, werd hij waarnemend Hoofd van het Toeristenbureau en van de Arubaanse Voorlichtingsdienst. In 1963 werd hij Hoofd van het Bureau Cultuur en Opvoeding en vanaf 1978 tot aan zijn pensionering in 1980 functioneerde hij als Hoofd van het Instituto di Cultura. In die posities groeide Hubert Booi uit tot een belangrijk promotor van het culturele leven op het eiland. Zo was hij medeoprichter van de Arubaanse Kunstkring en bestuurslid van de Sociedad Bolivariana. Daarnaast speelde hij toneel en schreef hij toneelstukken, gedichten en verhalen. Hij is autodidactisch kenner van talen, waaronder Russisch, en autodidactisch schilder. Als Papiamentstalig dichter schreef Booi onder meer liederenteksten voor Padú Lampe en de tekst van het Bonaireaanse volkslied.<ref>[https://theaterencyclopedie.nl/wiki/Hubert_Booi Theaterenclyclopedie]</ref>
Booi behoorde, met Ernesto Rosenstand, tot de belangrijkste schrijvers van toneelgroep Mascaruba. Deze groep was opgericht in 1961 met als doel het toneel een eigen Arubaans gezicht te geven. Naast vertalingen in het Papiamento van stukken uit het wereldrepertoire, werd er ook veel oorspronkelijk Arubaans werk gespeeld. Zijn belangrijkste werk voor Mascaruba was Golgotha (jaren ’50). Dit stuk verbeeldde het lijdensverhaal als Christus reeds gekruisigd is. De bekende bijbelfiguren komen in zijn stuk achteraf bij het kruis om er te weeklagen.
Booi behoorde, samen met Rosenstand, tot de Caraïbische culturele stroming van het indianisme, oftewel de "rode roots". Deze stroming besteedde aandacht aan het grootse Indiaanse verleden van het gebied, dat door de Europese kolonisatie vernietigd werd. Een voorbeeld hiervan is E perla di Caribe uit 1955. Dit was een musical, bestaande uit toneeldialogen die afgewisseld werden met liederen, zang en dans. De namen van de personages waren ontleend aan Aruba's geografie: Arashi, Bubali, Jukuri, Butucu, Buguruy, Basiruti, Macuarima - wat in de 'literatura indianista' gebruikelijk zou worden.
Voor zijn werk op het gebied van taal en literatuur ontving Hubert Booi de "cadushi di cristal", een literaire prijs die tweejaarlijks wordt uitgereikt aan personen of instanties die zich op het gebied van het Papiamento hebben onderscheiden.
----
werd op 25 juli 1919 op Bonaire geboren en woont sinds 1937 op Aruba. Na verschillende leidinggevende functies bij de Arubaanse overheid werd hij hoofd van het Instituto di Cultura. In die positie groeide Hubert Booi uit tot een belangrijk promotor van het culturele leven op het eiland. Zo was hij mede-oprichter van de Arubaanse Kunstkring en bestuurslid van de Sociedad Bolivariana. Daarnaast speelde hij toneel en schreef hij toneelstukken, gedichten en verhalen. Zijn religieuze theaterstuk 'Golgotha' verscheen in 1967 in de Antilliaanse Cahiers; in 1969 publiceerde hij Muchila. Hij is vooral bekend wegens zijn musicals E perla di Karibe (1955) en Amor di Kibaima (1969). Behalve wegens deze publicaties en presentaties is Hubert Booi bekend als verdienstelijk declamator van eigen werk. E flamingo di Aruba (2006) bevat een ruime keuze uit zijn literaire werk.<ref>[https://www.writersunlimited.nl/deelnemer/hubert-booi Hubert Booi], Writers Unlimited</ref>
BNA: Hubert Booi werd op 25 juli 1919 op Bonaire geboren en woont sinds 1937 op Aruba. Aanvankelijk werd hij door de fraters voorbereid om priester te worden. Hij leerde Latijn bij Pater Roghmans op Noord, maar het zou anders lopen. Hubert Booi is nu bekend als dichter en als kenner van het Papiamento.
Na verschillende functies als bankemployé en boekhouder, werd Hubert Booi waarnemend Hoofd van het Toeristenbureau en van de Arubaanse Voorlichtingsdienst (naast N.A. Piña). Vanaf 1963 werd hij Hoofd van het Bureau Cultuur en Opvoeding en vanaf 1978 tot aan zijn pensionering in 1980 functioneerde hij als Hoofd van het Instituto di Cultura.
In die posities groeide Hubert Booi uit tot een belangrijk promotor van het culturele leven op ons eiland. Zo was hij mede-oprichter van de Arubaanse Kunstkring en bestuurslid van de Sociedad Bolivariana. Daarnaast speelde hij toneel en schreef hij toneelstukken, gedichten en verhalen. Hij is auto-didactisch kenner van talen, waaronder Russisch, en auto-didactisch schilder. Als Papiamentstalig dichter schreef Hubert Booi onder meer liederenteksten voor Padú Lampe en de tekst van het Bonaireaanse volkslied. Er is nog veel ongepubliceerd werk van hem in de Collectie Ito Tromp in de Biblioteca Nacional Aruba, waaronder veel (gelegenheids)poëzie en liederen, en twee vertalingen: Un soño riba bispu di Pasku (Christmas Carroll) en een beginfragment van Romeo y Julieta (Romeo and Juliet). Zijn religieuze theaterstuk ‘Golgotha’ verscheen in 1967 in de Antilliaanse Cahiers; in 1969 publiceerde hij Muchila. Hij is vooral bekend wegens zijn musicals E perla di Karibe (1955) en Amor di Kibaima (1969). Behalve wegens deze publicaties en presentaties is Hubert Booi bekend als verdienstelijk declamator van eigen werk.
Hubert Booi reisde veel en voelde zich als talenkenner kosmopoliet, maar behield veel aandacht voor Aruba. In zijn werk staan twee thema’s centraal: de liefde voor het Papiamento dat immer zijn aandacht heeft gehad en van welke taal hij decennialang een groot promotor is geweest. Booi gaf vele cursussen aan wie Papiamento wilde leren, hij verzorgde lezingen voor radio en televisie over taal en cultuur in het programma Nos Tera, en hij was bijvoorbeeld lid van de spellingcommissies Daantje en Maduro.
Het tweede terrein is dat van de literatuur die hij beoefent in een Papiamento dat niemand minder dan ex-gouverneur en dichter-auteur Cola Debrot karakteriseerde als het “vloeiende adagio-ritme dat wij reeds kennen van Juan de Castellanos uit de zestiende eeuw.” (Debrot 1985: 206)
De Arubaanse criticus Henry Habibe wees op het magistrale taalgebruik en de muzikaliteit van de gedichten, op de humor en de spanningsopbouw in de verhalen. Hij rangschikte Hubert Booi’s werk bij de ‘literatura indianista’ omdat hij er een diep gevoeld nationalisme en persoonlijke identificatie met de Indiaan in aantrof. In dit verband is het gedicht ‘E ultimo Karibe’ wel het meest bekend geworden,
Booi a nace na Nikiboko na Bonaire riba 25 di juli 1919. E la atende scol basico na Bonaire y cu 18 aña a bin biba na Aruba na 1937. E la casa cu Floraquetina Corononel y tin 6 yiu. Un homber y 5 muher di cual porta esun mas conoci ta Lidwina. Booi a traha den gobierno na e.o. WEB, oficina di turismo, y despues servicio di informacion di gobierno (BUVO awe). Pa 15 aña e la maneha Instituto di Cultura di Aruba. Finalmente na 1980, Booi a bay goza di su pensioen bon mereci. Su carera artistico nunca no a para. Premionan tambe e la gana y haya na cantidad. Entre nan e Premio di Papiamento na 1999. Un honor grandi tabata ora cu na 2003, Cas di Cultura a nombra e plenchi paden na su nomber, Plaza Hubert Lio Booi. NoticiaCla.com ta manda palabra di forza pa su famianan y cu e baluarte di cultura sosega na paz. Foto cortesia bibilioteca publico di Aruba.<ref>[https://www.noticiacla.com/news/1902 Baluarte Hubert Lio Booi a fayece], Noticiacla, 21 december 2014</ref>
---
E boneriano biba na Aruba, Hubert Obdulio “Lio” Booi, a bai sosegá ayera na Aruba na edat di 95 aña. Lio a nase dia 25 di yüli 1919 aki na Boneiru.
Segun informashonnan di medianan sosial, Lio Booi a traha 23 aña na Hollandsche Bank Unie na Aruba, despues na WEB, Toeristenbureau, Arubaanse Voorlichtingsdienst, Departamento di Kultura, Instituto di Kultura te ku aña 1980 ora ku el a baha ku penshun.
Hubert Booi a komponé e di tres kuplèt di e himno nashonal di Aruba, el a komponé tambe e himno nashonal di Boneiru “Tera di Solo”, sin lubidá su envolvimentu aktivo komo aktor, outor i poeta, pintor, músiko, orador i deklamadó. E tabata un figura bon konosí riba Aruba i algun tempu atras meresidamente a keda homenahiá pa tur loke el a hasi pa Aruba.
Lio a nace na Boneiro dia 25 di juli 1919 y for di 1937 e ta biba na Aruba. For di dia cu el a pone pia riba suela di Aruba, el a demostra su aprecio pa e isla aki cu su hendenan y su cultura. Prueba di esey ta su aporte grandi na nos himno “Aruba dushi tera”: E di tres couplet ta su inspiracion: “Grandesa di bo pueblo ta su gran cordialidad. Cu Dios por guia y conserva su amor pa libertad.”
Lio Booi tin diferente publicacion literario na su nomber, entre otro “Golgotha” publica na 1967 den “Antilliaanse Cahiers’, “Muchila” publica na 1969 y E Flamingo di Aruba” publica na 2006. Y ken no ta corda e exito grandi di su obranan musical “E perla di Caribe’ di 1955 y “Amor di Kibaima” di 1969.
---
As a result of the autonomy, interest in cultural heritage became evident with the foundation of the ‘Department of Culture and Education’ which had offices in Curaçao, Aruba, Bonaire and the Dutch Antillean Windward Islands Saint Martin, Sint Eustatius and Saba. Bonaire born Aruban Hubert ‘Lio’ Booi led the department on Aruba. Booi conducted an oral history project together with collaborator G.F. ‘Ito’ Tromp between 1967 and 1969. Booi and Tromp collected oral histories, mostly from the native mestizo Aruban population. Although not scientifically trained, Booi and Tromp have gathered much valuable information on the Aruban traditional culture.
Their work is kept at the Aruba National Library (‘collection G.F. ‘Ito’ Tromp’) and deserves re-study by professionally trained anthropologists and historians.<ref>[https://www.creativeeuropedesk.nl/sites/default/files/files/UNESCO%20Aruba%20Heritage%20report%20Luc%20Alofs%20okt08_0.pdf Alofs]</ref>
Extra Boneriano, 28 juli 2020, Dokumental biográfiko di Lio Booi
KRALENDIJK -- Djadumingu ultimo a rekordá ku 101 aña pasá a nase den e bario Nikiboko na Boneiru un ser humano eksepshonal ku a hasi di Aruba su isla di residensia ora ku e tabatin 18 aña.
Huberto Obdulio Booi, konosí pa tur hende komo Hubert (Lio) Booi tabata un gran maestro i promotor kultural ku a enrikesé e herensia kultural manera poko otro baluarte tambe a hasi. Un di su kontribushonnan di mas balioso pa fortifiká identidat i union di e islanan: e ta outor di himno di Boneiru i ko-outor di himno di Aruba. Fundacion Go Cultura di Aruba lo estrená un dokumental biográfiko titulá ‘E flamingo di Aruba’ den e dianan benidero pa honra su memoria i mantené su legado bibu.
Lio Booi was alom bekend in het culturele leven op Aruba. Hij was jarenlang een groot promotor van de [[Papiaments|Papiamentse taal]] en gaf lezingen over taal en cultuur op radio en televisie. Hij was oprichter en lange tijd directeur van het ''Instituto di Cultura'' (Arubaans cultureel instituut). Ook was hij oprichter van de Arubaanse Kunstkring en lid van de [[Sociedad Bolivariana]] (Bolivariaanse societeit).
Hij was tekstschrijver voor [[Padú Lampe]] en schreef in 1976 een additioneel couplet voor het [[Aruba dushi tera|Arubaans volkslied]]. Ook schreef hij de tekst voor het [[Volkslied van Bonaire|Boneiriaanse volkslied]]. Daarnaast was hij ook een fervent theaterspeler en een autodidact schilder.
Hij was gehuwd met Flora Quintana (Ina) Coronel. Samen kregen zij vijf dochters en een zoon. Na een kort ziekbed overleed hij in 2014 in het [[Horacio Oduber Hospitaal]].
Als tegenhanger van het Bureau Cultuur en Opvoeding, die met het vertrek van Aruba uit de Nederlandse Antillen per 1 januari 1986 werd opgeheven, richtte hij in 1978 het ''Instituto di Cultura'' op en was tot aan zijn pensionering in 1980 directeur. In die posities groeide Hubert Booi uit tot een belangrijk promotor van het culturele leven op het eiland. Zo was hij medeoprichter van de Arubaanse Kunstkring en bestuurslid van de Sociedad Bolivariana. Daarnaast speelde hij toneel en schreef hij toneelstukken, gedichten en verhalen. Hij is autodidactisch kenner van talen, waaronder Russisch, en autodidactisch schilder. Als Papiamentstalig dichter schreef Booi onder meer liederenteksten voor Padú Lampe en de tekst van het Bonaireaanse volkslied.<ref>[https://theaterencyclopedie.nl/wiki/Hubert_Booi Theaterenclyclopedie]</ref> Hij was tekstschrijver voor [[Padú Lampe]] en schreef in 1976 een additioneel couplet voor het [[Aruba dushi tera|Arubaans volkslied]]. Ook schreef hij de tekst voor het [[Volkslied van Bonaire|Boneiriaanse volkslied]]. Daarnaast was hij ook een fervent theaterspeler en een autodidact schilder.
--------
<ref>[http://www.awemainta.com/papers/AM200916/offline/download.pdf Buki BaluArte – Hubert O. Booi “E Flamingo Arubano”], Awemainta, 16 september 2020</ref>
Den e articulo di awe nos ta presenta un parti di nos baluarte sr. Hubert O. “Lio” Booi d.f.m., kende a nace na Bonaire dia 25 di juli 1919, pero a haci Aruba su pais desde e edad hoben di 18 aña, te pa bira un gran promotor di bida cultural y di Papiamento.
Segun Hubert ‘Lio’ Booi, no ta nos curpa so mester di alimento! Como ser humano, nos ‘spirito’ tambe mester di alimento y energia! Mester fortifica nos mes cu conocemento specialmente di expresion y manifestacion cultural. Nos mester sigui cultiva nos mes pa hunto nos forma un pueblo culto, demostrando cariño, aprecio, amor y respet pa otro.
Despues di a traha na un banco como tenedor di buki (boekhouder), Lio a bira hefe suplente di Oficina di Turismo y di Arubaanse Voorlichtingsdienst (AVD).
Na aña 1963 el a bira hefe di Oficina di Cultura y Educacion y for di 1978 te su pensioen na 1980 el a traha como Hefe di Instituto di Cultura. E tabata entre otro co-fundador di Arubaanse Kunstkring y miembro di Sociedad Bolivariana.
Tambe Lio tabata hunga comedia y skirbi obra teatral, poesia y storia.
Su creatividad den arte semper a keda resalta, mirando su talento como pintor autodidactico. Un talento cu e no a wanta pa su mes, pero a comparti cu diferente alumno den su lesnan di pintura.
Como cosmopolito y bon conocedot autodidactico di idioma, e.o. di e idioma Ruso, semper el a keda cu hopi atencion p’e cultura Arubano y amor pa Papiamento.
Algun di su obranan literario ta ‘E Perla di Caribe’, un obra teatral musical di 1955, ‘Golgotha’, un drama religioso skirbi na 1967, e antologia di poesia y prosa ‘Muchila’ cu a keda publica na 1969 y tambe su otro obra musical, skirbi den e mesun aña ey cu ta ‘Amor di Kibaima’.
Den diferente antologia tin obra di Hubert Booi: ‘Di Nos’ di Pierre Lauffer (1971), ‘Cosecha Arubano’ (1983), De Navelstreng van Mijn Taal di Anton Claassen (1992), ‘Pa Saka Kara’ (1998) y den ‘Isla di Mi’ di Frank Williams (2000).
Lio a ricibi diferente reconocimento pa su contribucion cultural valioso, manera e premio ‘Cadushi di Cristal’ (1999).
Na aña 2003 Instituto di Cultura Aruba a nombra e patio di Instituto di Cultura ‘Plaza Hubert O. ‘Lio’ Booi’ como aprecio y reconocimento pa su trabou amplio riba tereno cultural. Como ex-Hefe di Instituto di Cultura, Hubert Booi ta di opinion cu mester tin suficiente personal y fondo disponibel pa por ehecuta diferente plan.
Lio a toca piano, compone y pinta te na final. El a fayece dia 20 di december 2014. El a laga un legado grandi atras como poeta, pintor, escritor y musico.
-----------
Booi groeide uit tot boegbeeld van het culturele leven op Aruba. Jarenlang was hij een groot promotor van de [[Papiaments|Papiamentse taal]] en gaf hij lezingen over taal en cultuur op radio en televisie. Hij was bestuurslid van [[Sociedad Bolivariana]] en nam samen met andere bestuursleden in 1946 het initiatief tot oprichting van de Arubaanse Kunstkring, die optredens van internationale musici, ensembles en balletgroepen op Aruba verzorgde. Hij was in 1946 medeoprichter van de Arubaanse Kunstkring en bestuurslid van de Sociedad Bolivariana. Samen met G.F. 'Ito' Tromp verzamelde Booi tussen 1967 en 1969 informatie over de Arubaanse traditionele cultuur aan de hand van de orale geschiedenis van de inheemse mestizo bevolking.<ref>{{Citeer web|url=https://www.creativeeuropedesk.nl/sites/default/files/files/UNESCO%20Aruba%20Heritage%20report%20Luc%20Alofs%20okt08_0.pdf|titel=The Aruba Heritage Report|auteur=Alofs, Luc|datum=november 2008|bezochtdatum=15 oktober 2020}}</ref>
In 1978 richtte hij het ''Instituto di Cultura'' op als tegenhanger van het Bureau Cultuur en Opvoeding, die met het vertrek van Aruba uit de Nederlandse Antillen per 1 januari 1986 werd opgeheven. Hij was tot aan zijn pensionering in 1980 de eerste directeur van dit instituut en werd opgevolgd door Leo Tromp.
De Kunstkring, opgericht in 1946 op initiatief van Hubert Booi en andere leden van de Bolivariaanse
Vereniging, beter bekend als Sociedad Bolivariana.
Booi groeide uit tot boegbeeld van het culturele leven op Aruba. Jarenlang was hij fervent promotor van de [[Papiaments|Papiamentse taal]] en gaf hij lezingen over taal en cultuur op radio en televisie. Hij was bestuurslid van [[Sociedad Bolivariana]] en nam samen met andere bestuursleden in 1946 het initiatief tot oprichting van de Arubaanse Kunstkring, die optredens van internationale musici, ensembles en balletgroepen op Aruba verzorgde. Tussen 1967 en 1969 verzamelde hij samen met G.F. 'Ito' Tromp informatie over de Arubaanse traditionele cultuur aan de hand van de orale geschiedenis van de inheemse [[mesties]] bevolking.<ref>{{Citeer web|url=https://www.creativeeuropedesk.nl/sites/default/files/files/UNESCO%20Aruba%20Heritage%20report%20Luc%20Alofs%20okt08_0.pdf|titel=The Aruba Heritage Report|auteur=Alofs, Luc|datum=november 2008|bezochtdatum=1 augustus 2021}}</ref> In 1978 richtte hij het ''Instituto di Cultura'' op als tegenhanger van het Bureau Cultuur en Opvoeding, die met het vertrek van Aruba uit de Nederlandse Antillen per 1 januari 1986 werd opgeheven. Hij was tot aan zijn pensionering in 1980 de eerste directeur van dit instituut en werd opgevolgd door Leo Tromp.
De Kunstkring, opgericht in 1946 op initiatief van Hubert Booi en andere leden van de Bolivariaanse
Vereniging, beter bekend als Sociedad Bolivariana.
Kedando na Aruba mes, mira kuantu atenshon a duna nos paisano Hubert (Lio) Booi. E tin busto òf ta estátua den sentro di Oranjestad, tambe un kaya ku su nòmber, siendo ku riba su isla natal
nada.
De straat vanaf de rotonde LG Smith Boulevard, langs [[Cas di Cultura]] en [[Trinidadstadion|stadion Guillermo Prospero Trinidad]] tot het kruispunt met Avenida Milio Croes in Oranjestad (Aruba) wordt van naam veranderd. Momenteel heet deze straat de Stadionweg. De regering heeft recentelijk bekend gemaakt dat deze straat Caya Hubert ‘Lio’ Booi gaat heten.<ref>{{citeer web|url=https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/stadionweg-wordt-caya-hubert-lio-booi/|titel=Stadionweg wordt Caya Hubert ‘Lio’ Booi|werk=[[Werkgroep Caraïbische Letteren]]|datum=4 augustus 2012|bezochtdatum=26 oktober 2021}}</ref>
Dit stuk verbeeldde het lijdensverhaal als Christus reeds gekruisigd is. De bekende bijbelfiguren komen in zijn stuk achteraf bij het kruis om er te weeklagen. Het religieuze theaterstuk Golgotha, dat het bijbelse lijdensverhaal actualiseerde en in een lokale Arubaanse setting plaatste, werd al in de jaren vijftig opgevoerd en verscheen in 1967 in de Antilliaanse Cahiers.
Hij was tekstschrijver voor [[Padú Lampe]] en schreef in 1976 een additioneel couplet voor het [[Aruba dushi tera|Arubaans volkslied]]. Ook schreef hij de tekst voor het [[Volkslied van Bonaire|Boneiriaanse volkslied]].
Booi behoorde, samen met Rosenstand, tot de Caribische culturele stroming van het "indianisme", een beweging uit [[Latijns-Amerika]] die aandacht besteedde aan het grootse [[Indianen|Indiaanse verleden]] van het gebied, dat door de Europese kolonisatie vernietigd werd. Een voorbeeld hiervan is ''E perla di Caribe'' uit 1955. Dit was een musical, bestaande uit toneeldialogen die afgewisseld werden met liederen, zang en dans. De namen van de personages waren ontleend aan Aruba's geografie: Arashi, [[Bubali]], Jucuri, [[Butucu]], Buguruy, Basiruti, Macuarima - wat in de 'literatura indianista' gebruikelijk zou worden.<ref name="theater"/>
100 jaar Arubaans toneel (10): We kwamen Hubert Booi al tegen bij het parochietoneel als vertaler van het passiespel Golgotha (1956). Maar ook voor De Trupialen schreef hij toneel, dit keer een origineel stuk in de traditie van het ‘indianisme’ dat het grootste Arubaanse Indiaanse verleden van het eiland bezong.<ref name="toneel"/>
Enkele van zijn literaire werken zijn "E perla di Caribe", een muzikale toneelstuk uit 1955, ''Golgotha'', een religieuse drama geschreven in 1967, "Muchila", een bloemlezing van gedichten en proza gepubliceerd in 1969, en ook zijn andere muzikale toneelstuk in dat jaar geschreven ''Amor di Kibaima''. Zijn werken zijn ook te vinden in verschillende bloemlezingen, waaronder ''Di Nos'' door [[Pierre Lauffer]] (1971), ''Cosecha Aruban''o (1983), ''De navelstreng van mijn taal. Poesía bibo di Aruba / Levende poëzie van Aruba'' door [[Anton Claassen]] (1992), ''Pa Saka Cara'' (1998) en ''Isla di Mi'' door [[Frank Williams]] (2000).<ref>[http://www.awemainta.com/papers/AM200916/offline/download.pdf Buki BaluArte – Hubert O. Booi “E Flamingo Arubano”], Awemainta, 16 september 2020</ref>
Hubert Booi: E perla di Caribe
Het eerste grote succes van De Trupialen – opgericht in 1953 – kwam in 1955 met de opvoering van E perla di Caribe, een origineel in het Papiaments geschreven musical door Hubert Booi. Het origineel stuk in de landstaal maakte een golf van enthousiasme los. De waarde daarvan bleek wel toen het stuk in 1998 als nummer 1 van Cosecha Literario Arubiano compleet werd gepubliceerd door de Biblioteca Nacional Aruba.<ref name="toneel">{{citeer web|url=https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/wordpresssite/wp-content/uploads/2021/06/Wim-Rutgers-Honderd-jaar-Arubaans-toneel-2021.pdf|auteur=[[Wim Rutgers|Rutgers, Wim]]|titel=100 jaar Arubaans toneel|werk=[[Werkgroep Caraïbische Letteren]]|datum=2021|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref>
In 1966 nam hij deel aan de statenverkiezingen van de Nederlandse Antillen. Hij stond namens de op Aruba wonende Bonerianen op positie 14 op de lijst van de [[Partido Patriotico di Aruba|PPA]] en behaalde 405 [[voorkeurstem]]men.<ref>{{citeer nieuws|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462664:mpeg21:a0092|titel=Booi PPA-kandidaat voor Bonerianen|werk=[[Amigoe]]|datum=17 maart 1966|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref><ref>{{citeer nieuws|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462934:mpeg21:a0071|titel=C.A. Eman kreeg hoogste aantal voorkeurstemmen|werk=[[Amigoe]]|datum=10 juni 1966|bezochtdatum=1 september 2021}}</ref>
Booi, Hubert<ref>[file:///C:/Users/l_de_/Downloads/2005BibliographyofthePapiamentoLanguage.pdf
Bibliography of the Papiamento Language - Maritza Coomans-Eustatia], Bloemendaal 2005|bezochtdatum=2021}}</ref>
Booi, Hubert<ref>[file:///C:/Users/l_de_/Downloads/2005BibliographyofthePapiamentoLanguage.pdf
Bibliography of the Papiamento Language - Maritza Coomans-Eustatia], Bloemendaal 2005|bezochtdatum=2021}}</ref>
* Les di papiamento. - Aruba, 1966.- (Ito Tromp collection) 1968
* Ensayo nba papiamento : duna den sala di Club San Francisco dia 30 di juni 1968. - Aruba, 1968. - (Ito Tromp collection). - Also: La Cruz, 19.IX.1968 1971
* Papiamento praktiko algun egercicio. - Aruba, 1971. - Mimeo. -37 p. - (Ito Tromp collection). - 2nd ed.: 1972. -24 p.
* Ondcrzoek naar bet Papiamento. - Vorm, 9 May 1973.- Also: Amigoe di Curaçao, 5.VII. 1973
[1973]
* Miskcnning van bet Papiamento is onzc cigen schuld. — Aruba, [1973]. — (Ito Tromp collection)
[1973]
* Kiko ta pasa ora spaño bira idioma vehikulo? - Aruba, [1973].- (Ito Tromp collection)
- See also: Alders, Alejandro, 1980
- See also: Daantje, Carlos, 1974 (Preambulo...)
4svw9ywc0gyi1x4wx612ql3mg5e14pb
89613
89610
2022-07-29T09:53:43Z
Caribiana
8320
wikitext
text/x-wiki
{{Variante|a}}
{{Infobox persona}}
'''Hubert Obdulio (Lio) Booi''' ([[Nikiboko]], [[25 di yüli|25 di juli]] [[1919]] - [[Aruba]], [[20 di december]] [[2014]]) tabata un poeta, autor, dramaturgo, traductor, actor y deklamador Boneriano-Arubano. El a skirbi e letra pa e [[Himno di Boneiru]] y e di tres couplet di e [[Aruba Dushi Tera]]. E ta particularmente conoci como promotor di idioma [[Papiamento]] y bida cultural na Aruba.
e ta autor di Himno di Boneiro y co-autor di Himno di Aruba.
== Biografia ==
Lio Booi a nace na Nikiboko, [[Boneiru|Boneiro]] na 1919. Na 1935 e ta muda pa Aruba y a traha 23 aña na e sucursal Arubano di [[Hollandsche Bank-Unie]]. Seguidamente e ta drenta servicio di gobierno ocupando diferente puesto, entre otro na [[Water- en Energiebedrijf (Aruba)|WEB]], oficina di turismo y departamento di informacion (BUVO). Na 1963 e ta bira hefe di Oficina di Cultura y Educacion.
Na e edad di 95 aña Booi ta fayece den [[Horacio Oduber Hospital]]. E tabata casa cu Flora Quintana (Ina) Coronel y huntu nan tabatin cinco yiu muhe i un yiu homber. Su yiu Lydia Booi ta conoci como cantante soprano.
=== Obranan ===
* ''E perla di Caribe'', musical/comedia (1955)
* ''Amor di Kibaima'', musical/toneelstuk (1969)
* ''Muchila'', proza- en gedichtenbundel (1969)
* ''Golgotha'' (1967 in [[Antilliaanse Cahiers]])
* ''E flamingo di Aruba'' (2006, antologia di poesia, toneelstukken, verhalen en essays)
== Mira tambe ==
* [[Aruba dushi tera]]
* [[Himno di Boneiru|Himno di Boneiro]]
{{Appendix|1=|2=
'''Link externo'''
'''Bronnen, referenties en voetnoten'''
{{References}}
}}
<nowiki>
[[Defaultsort:Booi, Lio]]
[[Categorie:Aruba]]
[[Categorie:Arubaans toneelschrijver]]
[[Categorie:Nederlands schrijver]] ? Bonaire
</nowiki>
In de loop der jaren groeide Booi uit tot boegbeeld van het culturele leven op Aruba. Als bestuurslid van [[Sociedad Bolivariana]] was hij in 1946 mede-oprichter van de Arubaanse Kunstkring, die optredens van internationale musici, ensembles en balletgroepen verzorgde. Zelf speelde hij piano en was toneelspeler. Als autodidact schilder gaf hij schilderles en schilderde hij bij voorkeur het Arubaanse landschap en natuur. Booi was fervent promotor van het Papiaments en gaf lezingen over taal en cultuur op radio en televisie. Daarnaast gaf hij les in de [[Papiaments|Papiamentse taal]] en was hij autodidactisch kenner van talen, waaronder Russisch. Hij werd benoemd tot lid en secretaris van de commissie-Daantje, die in 1974 de regering adviseerde over de invoering van een officiële spelling voor het Papiaments.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010998668:mpeg21:a0057|titel=Ant. spellingscommissie|werk=[[Amigoe]]|datum=21 maart 1974|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref> Tussen 1967 en 1969 verzamelde hij samen met G.F. 'Ito' Tromp informatie over de Arubaanse traditionele cultuur aan de hand van de orale geschiedenis van de inheemse [[mesties]]bevolking.<ref>{{Citeer web|url=https://www.creativeeuropedesk.nl/sites/default/files/files/UNESCO%20Aruba%20Heritage%20report%20Luc%20Alofs%20okt08_0.pdf|titel=The Aruba Heritage Report|auteur=Alofs, Luc|datum=november 2008|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref> In 1978 richtte hij het ''Instituto di Cultura'' op als tegenhanger van het Bureau Cultuur en Opvoeding, die met het [[Status aparte (Koninkrijk der Nederlanden)|vertrek van Aruba uit de Nederlandse Antillen]] per 1 januari 1986 werd opgeheven. Hij was tot aan zijn pensionering in 1980 de eerste directeur van dit instituut.
Na een kort ziekbed overleed Booi op 95-jarige leeftijd in het [[Horacio Oduber Hospitaal]]. Hij was gehuwd met Flora Quintana (Ina) Coronel en samen hadden zij vijf dochters en een zoon.
=== Schrijver, dichter en dramaturg ===
Booi schreef gedichten, liedjes, toneelstukken en verhalen in het Papiaments. Zijn gedichten hadden een meesterlijk taalgebruik en muzikaliteit, die door [[Cola Debrot]] werd gekarakteriseerd als een “vloeiende adagio-ritme".<ref name="baluarte"/> Booi stond tevens bekend als een verdienstelijk declamator van eigen werk. Voor [[Padú Lampe]] schreef hij onder meer liederenteksten en maakte in 1976 een additioneel couplet voor de tekst het [[Aruba dushi tera|Arubaans volkslied]]. Ook schreef hij de tekst voor het [[Volkslied van Bonaire|Boneiriaanse volkslied]], ''Tera di Solo y Suave Biento'', die in 1944 voor het eerst gepubliceerd werd in de zangbundel "Nos ta canta" van [[Nilda Pinto]].<ref name="theater">{{citeer web|url=https://theaterencyclopedie.nl/wiki/Hubert_Booi|titel=Hubert Booi|werk=Theaterenclyclopedie|datum= |bezochtdatum=1 november 2021}}</ref><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010640250:mpeg21:a0017|titel=Hubert Booi: Volkslied hoort op Bonaire thuis|werk=[[Amigoe]]|datum=31 maart 1982|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref>
In de jaren vijftig van de twintigste eeuw was Booi de eerste dramaturg die voor een Arubaans toneelrepertoire zorgde. Hij was een van de belangrijkste schrijvers van amateurtoneelgroep [[Mascaruba]].<ref name="theater"/> Naast vertalingen in het Papiamento van stukken uit het wereldrepertoire, schreef hij ook oorspronkelijk Arubaans werk. Zijn belangrijkste werk voor Mascaruba was het vertaald passiespel ''Golgotha'' (1956), dat het bijbelse lijdensverhaal actualiseerde en in een lokale Arubaanse setting plaatste. Dit werk werd in 1967 gepubliceerd in de [[Antilliaanse Cahiers]]. Voor de cultureel jongerengroep "De Trupialen" schreef hij de [[musical]] ''E perla di Caribe'' (1955), een origineel stuk in de traditie van het ‘indianisme’. Deze stijl komt voort uit een beweging uit [[Latijns-Amerika]] die aandacht besteedde aan haar grootse [[Indianen|Indiaanse verleden]], dat door de Europese kolonisatie was vernietigd. De namen van de personages in de musical werden ontleend aan Arubaanse plaatsen, zoals [[Arasji|Arashi]], [[Bubali]], Jucuri, [[Butucu]], Basiruti en Macuarima, wat gebruikelijk was in de 'literatura indianista'.<ref name="toneel"/><ref name="theater"/>
De werken van Booi werden opgenomen in verschillende bloemlezingen, waaronder ''Di Nos'' door [[Pierre Lauffer]] (1971), ''Cosecha Arubano'' (1983), ''De navelstreng van mijn taal. Poesía bibo di Aruba / Levende poëzie van Aruba'' door [[Anton Claassen]] (1992), ''Pa Saka Cara'' (1998) en ''Isla di Mi'' door Frank Williams (2000).<ref name="baluarte">{{pap}}{{citeer boek|url=https://archive.org/details/BNA-DIG-9789990469578/page/19/mode/2up|auteur=Eckmeyer, Ruby|titel=BaluArte, documentacion di nos pilarnan cultural|uitgever=Ministerie van Cultuur|datum=januari 2020|plaats=Aruba|ISBN=978-99904-69-57-8|pagina's=18-19|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref> Het stuk ''E Perla di Caribe'' werd in 1998 compleet gepubliceerd door de [[Nationale Bibliotheek van Aruba|BNA]] als nummer 1 van "Cosecha Literario Arubiano".<ref name="toneel">{{citeer web|url=https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/wordpresssite/wp-content/uploads/2021/06/Wim-Rutgers-Honderd-jaar-Arubaans-toneel-2021.pdf|auteur=[[Wim Rutgers|Rutgers, Wim]]|titel=100 jaar Arubaans toneel|werk=[[Werkgroep Caraïbische Letteren]]|datum=2021|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref> Een opsomming van zijn bijdragen aan de Papiamentse taal is te vinden in het boek ''Bibliography of the Papiamento Language'' (2005) van [[Maritza Coomans-Eustatia]]. Een gedeelte van zijn (ongepubliceerd) werk is bewaard gebleven in de vorm van opnamebanden en manuscripten en maakt deel uit van de collectie "Ito Tromp" van de Nationale Bibliotheek van Aruba.<ref name="baluarte"/>
=== Eerbetoon ===
Booi ontving in 1999 de Arubaanse cultuurprijs ''Cadushi di Cristal'' voor zijn hele oeuvre op cultureel vlak. De heer Booi is in 1981 benoemd tot officier in de [[Orde van Oranje-Nassau]] en is later tot ridder bevorderd.<ref>{{citeer web|url=https://archive.org/details/BNA-DIG-SPREEKBEURT-HubertBooi/page/n5/mode/2up|titel=Hubert Booi|werk=[[Nationale Bibliotheek van Aruba|BNA]]|datum=|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref>[[File:Statue Padu Lampe (cropped).jpg|thumb|200px|Standbeeld op Plaza Padu met staand Hubert Booi en zittend [[Padú Lampe]] en Rufo Wever]]
Ter ere van het 25-jarig bestaan van Instituto di Cultura is op 1 oktober 2003 het binnenplein van Instituto di Cultura naar hem vernoemd, het "Plaza Hubert Lio Booi". Hier staat ook een stenen plakkaat met portret van Booi, naar het ontwerp van de Arubaanse beeldhouwster, [[Maritza Erasmus]]. In 2012 werd de Stadionweg in [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], vanaf de rotonde L.G. Smith Boulevard, langs [[Cas di Cultura]] en [[Trinidadstadion|stadion Guillermo Prospero Trinidad]] tot het kruispunt met Avenida Milio Croes naar hem vernoemd, de ''Caya Hubert ‘Lio’ Booi''.<ref>{{citeer web|url=https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/stadionweg-wordt-caya-hubert-lio-booi/|titel=Stadionweg wordt Caya Hubert ‘Lio’ Booi|werk=[[Werkgroep Caraïbische Letteren]]|datum=4 augustus 2012|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref> Op 17 maart 2017 vond de onthulling plaats van een standbeeld van de medecomponisten van het volkslied, [[Padú Lampe]], [[Rufo Wever]] en Lio Booi, op het ''Plaza Padú'' in Oranjestad.
--------
Hubert Booi (1919-2014) was een Bonairiaans-Arubaans dichter en toneelschrijver. Aanvankelijk werd hij door de fraters voorbereid om priester te worden. Na verschillende functies als bankemployé en boekhouder, werd hij waarnemend Hoofd van het Toeristenbureau en van de Arubaanse Voorlichtingsdienst. In 1963 werd hij Hoofd van het Bureau Cultuur en Opvoeding en vanaf 1978 tot aan zijn pensionering in 1980 functioneerde hij als Hoofd van het Instituto di Cultura. In die posities groeide Hubert Booi uit tot een belangrijk promotor van het culturele leven op het eiland. Zo was hij medeoprichter van de Arubaanse Kunstkring en bestuurslid van de Sociedad Bolivariana. Daarnaast speelde hij toneel en schreef hij toneelstukken, gedichten en verhalen. Hij is autodidactisch kenner van talen, waaronder Russisch, en autodidactisch schilder. Als Papiamentstalig dichter schreef Booi onder meer liederenteksten voor Padú Lampe en de tekst van het Bonaireaanse volkslied.<ref>[https://theaterencyclopedie.nl/wiki/Hubert_Booi Theaterenclyclopedie]</ref>
Booi behoorde, met Ernesto Rosenstand, tot de belangrijkste schrijvers van toneelgroep Mascaruba. Deze groep was opgericht in 1961 met als doel het toneel een eigen Arubaans gezicht te geven. Naast vertalingen in het Papiamento van stukken uit het wereldrepertoire, werd er ook veel oorspronkelijk Arubaans werk gespeeld. Zijn belangrijkste werk voor Mascaruba was Golgotha (jaren ’50). Dit stuk verbeeldde het lijdensverhaal als Christus reeds gekruisigd is. De bekende bijbelfiguren komen in zijn stuk achteraf bij het kruis om er te weeklagen.
Booi behoorde, samen met Rosenstand, tot de Caraïbische culturele stroming van het indianisme, oftewel de "rode roots". Deze stroming besteedde aandacht aan het grootse Indiaanse verleden van het gebied, dat door de Europese kolonisatie vernietigd werd. Een voorbeeld hiervan is E perla di Caribe uit 1955. Dit was een musical, bestaande uit toneeldialogen die afgewisseld werden met liederen, zang en dans. De namen van de personages waren ontleend aan Aruba's geografie: Arashi, Bubali, Jukuri, Butucu, Buguruy, Basiruti, Macuarima - wat in de 'literatura indianista' gebruikelijk zou worden.
Voor zijn werk op het gebied van taal en literatuur ontving Hubert Booi de "cadushi di cristal", een literaire prijs die tweejaarlijks wordt uitgereikt aan personen of instanties die zich op het gebied van het Papiamento hebben onderscheiden.
----
werd op 25 juli 1919 op Bonaire geboren en woont sinds 1937 op Aruba. Na verschillende leidinggevende functies bij de Arubaanse overheid werd hij hoofd van het Instituto di Cultura. In die positie groeide Hubert Booi uit tot een belangrijk promotor van het culturele leven op het eiland. Zo was hij mede-oprichter van de Arubaanse Kunstkring en bestuurslid van de Sociedad Bolivariana. Daarnaast speelde hij toneel en schreef hij toneelstukken, gedichten en verhalen. Zijn religieuze theaterstuk 'Golgotha' verscheen in 1967 in de Antilliaanse Cahiers; in 1969 publiceerde hij Muchila. Hij is vooral bekend wegens zijn musicals E perla di Karibe (1955) en Amor di Kibaima (1969). Behalve wegens deze publicaties en presentaties is Hubert Booi bekend als verdienstelijk declamator van eigen werk. E flamingo di Aruba (2006) bevat een ruime keuze uit zijn literaire werk.<ref>[https://www.writersunlimited.nl/deelnemer/hubert-booi Hubert Booi], Writers Unlimited</ref>
BNA: Hubert Booi werd op 25 juli 1919 op Bonaire geboren en woont sinds 1937 op Aruba. Aanvankelijk werd hij door de fraters voorbereid om priester te worden. Hij leerde Latijn bij Pater Roghmans op Noord, maar het zou anders lopen. Hubert Booi is nu bekend als dichter en als kenner van het Papiamento.
Na verschillende functies als bankemployé en boekhouder, werd Hubert Booi waarnemend Hoofd van het Toeristenbureau en van de Arubaanse Voorlichtingsdienst (naast N.A. Piña). Vanaf 1963 werd hij Hoofd van het Bureau Cultuur en Opvoeding en vanaf 1978 tot aan zijn pensionering in 1980 functioneerde hij als Hoofd van het Instituto di Cultura.
In die posities groeide Hubert Booi uit tot een belangrijk promotor van het culturele leven op ons eiland. Zo was hij mede-oprichter van de Arubaanse Kunstkring en bestuurslid van de Sociedad Bolivariana. Daarnaast speelde hij toneel en schreef hij toneelstukken, gedichten en verhalen. Hij is auto-didactisch kenner van talen, waaronder Russisch, en auto-didactisch schilder. Als Papiamentstalig dichter schreef Hubert Booi onder meer liederenteksten voor Padú Lampe en de tekst van het Bonaireaanse volkslied. Er is nog veel ongepubliceerd werk van hem in de Collectie Ito Tromp in de Biblioteca Nacional Aruba, waaronder veel (gelegenheids)poëzie en liederen, en twee vertalingen: Un soño riba bispu di Pasku (Christmas Carroll) en een beginfragment van Romeo y Julieta (Romeo and Juliet). Zijn religieuze theaterstuk ‘Golgotha’ verscheen in 1967 in de Antilliaanse Cahiers; in 1969 publiceerde hij Muchila. Hij is vooral bekend wegens zijn musicals E perla di Karibe (1955) en Amor di Kibaima (1969). Behalve wegens deze publicaties en presentaties is Hubert Booi bekend als verdienstelijk declamator van eigen werk.
Hubert Booi reisde veel en voelde zich als talenkenner kosmopoliet, maar behield veel aandacht voor Aruba. In zijn werk staan twee thema’s centraal: de liefde voor het Papiamento dat immer zijn aandacht heeft gehad en van welke taal hij decennialang een groot promotor is geweest. Booi gaf vele cursussen aan wie Papiamento wilde leren, hij verzorgde lezingen voor radio en televisie over taal en cultuur in het programma Nos Tera, en hij was bijvoorbeeld lid van de spellingcommissies Daantje en Maduro.
Het tweede terrein is dat van de literatuur die hij beoefent in een Papiamento dat niemand minder dan ex-gouverneur en dichter-auteur Cola Debrot karakteriseerde als het “vloeiende adagio-ritme dat wij reeds kennen van Juan de Castellanos uit de zestiende eeuw.” (Debrot 1985: 206)
De Arubaanse criticus Henry Habibe wees op het magistrale taalgebruik en de muzikaliteit van de gedichten, op de humor en de spanningsopbouw in de verhalen. Hij rangschikte Hubert Booi’s werk bij de ‘literatura indianista’ omdat hij er een diep gevoeld nationalisme en persoonlijke identificatie met de Indiaan in aantrof. In dit verband is het gedicht ‘E ultimo Karibe’ wel het meest bekend geworden,
Booi a nace na Nikiboko na Bonaire riba 25 di juli 1919. E la atende scol basico na Bonaire y cu 18 aña a bin biba na Aruba na 1937. E la casa cu Floraquetina Corononel y tin 6 yiu. Un homber y 5 muher di cual porta esun mas conoci ta Lidwina. Booi a traha den gobierno na e.o. WEB, oficina di turismo, y despues servicio di informacion di gobierno (BUVO awe). Pa 15 aña e la maneha Instituto di Cultura di Aruba. Finalmente na 1980, Booi a bay goza di su pensioen bon mereci. Su carera artistico nunca no a para. Premionan tambe e la gana y haya na cantidad. Entre nan e Premio di Papiamento na 1999. Un honor grandi tabata ora cu na 2003, Cas di Cultura a nombra e plenchi paden na su nomber, Plaza Hubert Lio Booi. NoticiaCla.com ta manda palabra di forza pa su famianan y cu e baluarte di cultura sosega na paz. Foto cortesia bibilioteca publico di Aruba.<ref>[https://www.noticiacla.com/news/1902 Baluarte Hubert Lio Booi a fayece], Noticiacla, 21 december 2014</ref>
---
E boneriano biba na Aruba, Hubert Obdulio “Lio” Booi, a bai sosegá ayera na Aruba na edat di 95 aña. Lio a nase dia 25 di yüli 1919 aki na Boneiru.
Segun informashonnan di medianan sosial, Lio Booi a traha 23 aña na Hollandsche Bank Unie na Aruba, despues na WEB, Toeristenbureau, Arubaanse Voorlichtingsdienst, Departamento di Kultura, Instituto di Kultura te ku aña 1980 ora ku el a baha ku penshun.
Hubert Booi a komponé e di tres kuplèt di e himno nashonal di Aruba, el a komponé tambe e himno nashonal di Boneiru “Tera di Solo”, sin lubidá su envolvimentu aktivo komo aktor, outor i poeta, pintor, músiko, orador i deklamadó. E tabata un figura bon konosí riba Aruba i algun tempu atras meresidamente a keda homenahiá pa tur loke el a hasi pa Aruba.
Lio a nace na Boneiro dia 25 di juli 1919 y for di 1937 e ta biba na Aruba. For di dia cu el a pone pia riba suela di Aruba, el a demostra su aprecio pa e isla aki cu su hendenan y su cultura. Prueba di esey ta su aporte grandi na nos himno “Aruba dushi tera”: E di tres couplet ta su inspiracion: “Grandesa di bo pueblo ta su gran cordialidad. Cu Dios por guia y conserva su amor pa libertad.”
Lio Booi tin diferente publicacion literario na su nomber, entre otro “Golgotha” publica na 1967 den “Antilliaanse Cahiers’, “Muchila” publica na 1969 y E Flamingo di Aruba” publica na 2006. Y ken no ta corda e exito grandi di su obranan musical “E perla di Caribe’ di 1955 y “Amor di Kibaima” di 1969.
---
As a result of the autonomy, interest in cultural heritage became evident with the foundation of the ‘Department of Culture and Education’ which had offices in Curaçao, Aruba, Bonaire and the Dutch Antillean Windward Islands Saint Martin, Sint Eustatius and Saba. Bonaire born Aruban Hubert ‘Lio’ Booi led the department on Aruba. Booi conducted an oral history project together with collaborator G.F. ‘Ito’ Tromp between 1967 and 1969. Booi and Tromp collected oral histories, mostly from the native mestizo Aruban population. Although not scientifically trained, Booi and Tromp have gathered much valuable information on the Aruban traditional culture.
Their work is kept at the Aruba National Library (‘collection G.F. ‘Ito’ Tromp’) and deserves re-study by professionally trained anthropologists and historians.<ref>[https://www.creativeeuropedesk.nl/sites/default/files/files/UNESCO%20Aruba%20Heritage%20report%20Luc%20Alofs%20okt08_0.pdf Alofs]</ref>
Extra Boneriano, 28 juli 2020, Dokumental biográfiko di Lio Booi
KRALENDIJK -- Djadumingu ultimo a rekordá ku 101 aña pasá a nase den e bario Nikiboko na Boneiru un ser humano eksepshonal ku a hasi di Aruba su isla di residensia ora ku e tabatin 18 aña.
Huberto Obdulio Booi, konosí pa tur hende komo Hubert (Lio) Booi tabata un gran maestro i promotor kultural ku a enrikesé e herensia kultural manera poko otro baluarte tambe a hasi. Un di su kontribushonnan di mas balioso pa fortifiká identidat i union di e islanan: e ta outor di himno di Boneiru i ko-outor di himno di Aruba. Fundacion Go Cultura di Aruba lo estrená un dokumental biográfiko titulá ‘E flamingo di Aruba’ den e dianan benidero pa honra su memoria i mantené su legado bibu.
Lio Booi was alom bekend in het culturele leven op Aruba. Hij was jarenlang een groot promotor van de [[Papiaments|Papiamentse taal]] en gaf lezingen over taal en cultuur op radio en televisie. Hij was oprichter en lange tijd directeur van het ''Instituto di Cultura'' (Arubaans cultureel instituut). Ook was hij oprichter van de Arubaanse Kunstkring en lid van de [[Sociedad Bolivariana]] (Bolivariaanse societeit).
Hij was tekstschrijver voor [[Padú Lampe]] en schreef in 1976 een additioneel couplet voor het [[Aruba dushi tera|Arubaans volkslied]]. Ook schreef hij de tekst voor het [[Volkslied van Bonaire|Boneiriaanse volkslied]]. Daarnaast was hij ook een fervent theaterspeler en een autodidact schilder.
Hij was gehuwd met Flora Quintana (Ina) Coronel. Samen kregen zij vijf dochters en een zoon. Na een kort ziekbed overleed hij in 2014 in het [[Horacio Oduber Hospitaal]].
Als tegenhanger van het Bureau Cultuur en Opvoeding, die met het vertrek van Aruba uit de Nederlandse Antillen per 1 januari 1986 werd opgeheven, richtte hij in 1978 het ''Instituto di Cultura'' op en was tot aan zijn pensionering in 1980 directeur. In die posities groeide Hubert Booi uit tot een belangrijk promotor van het culturele leven op het eiland. Zo was hij medeoprichter van de Arubaanse Kunstkring en bestuurslid van de Sociedad Bolivariana. Daarnaast speelde hij toneel en schreef hij toneelstukken, gedichten en verhalen. Hij is autodidactisch kenner van talen, waaronder Russisch, en autodidactisch schilder. Als Papiamentstalig dichter schreef Booi onder meer liederenteksten voor Padú Lampe en de tekst van het Bonaireaanse volkslied.<ref>[https://theaterencyclopedie.nl/wiki/Hubert_Booi Theaterenclyclopedie]</ref> Hij was tekstschrijver voor [[Padú Lampe]] en schreef in 1976 een additioneel couplet voor het [[Aruba dushi tera|Arubaans volkslied]]. Ook schreef hij de tekst voor het [[Volkslied van Bonaire|Boneiriaanse volkslied]]. Daarnaast was hij ook een fervent theaterspeler en een autodidact schilder.
--------
<ref>[http://www.awemainta.com/papers/AM200916/offline/download.pdf Buki BaluArte – Hubert O. Booi “E Flamingo Arubano”], Awemainta, 16 september 2020</ref>
Den e articulo di awe nos ta presenta un parti di nos baluarte sr. Hubert O. “Lio” Booi d.f.m., kende a nace na Bonaire dia 25 di juli 1919, pero a haci Aruba su pais desde e edad hoben di 18 aña, te pa bira un gran promotor di bida cultural y di Papiamento.
Segun Hubert ‘Lio’ Booi, no ta nos curpa so mester di alimento! Como ser humano, nos ‘spirito’ tambe mester di alimento y energia! Mester fortifica nos mes cu conocemento specialmente di expresion y manifestacion cultural. Nos mester sigui cultiva nos mes pa hunto nos forma un pueblo culto, demostrando cariño, aprecio, amor y respet pa otro.
Despues di a traha na un banco como tenedor di buki (boekhouder), Lio a bira hefe suplente di Oficina di Turismo y di Arubaanse Voorlichtingsdienst (AVD).
Na aña 1963 el a bira hefe di Oficina di Cultura y Educacion y for di 1978 te su pensioen na 1980 el a traha como Hefe di Instituto di Cultura. E tabata entre otro co-fundador di Arubaanse Kunstkring y miembro di Sociedad Bolivariana.
Tambe Lio tabata hunga comedia y skirbi obra teatral, poesia y storia.
Su creatividad den arte semper a keda resalta, mirando su talento como pintor autodidactico. Un talento cu e no a wanta pa su mes, pero a comparti cu diferente alumno den su lesnan di pintura.
Como cosmopolito y bon conocedot autodidactico di idioma, e.o. di e idioma Ruso, semper el a keda cu hopi atencion p’e cultura Arubano y amor pa Papiamento.
Algun di su obranan literario ta ‘E Perla di Caribe’, un obra teatral musical di 1955, ‘Golgotha’, un drama religioso skirbi na 1967, e antologia di poesia y prosa ‘Muchila’ cu a keda publica na 1969 y tambe su otro obra musical, skirbi den e mesun aña ey cu ta ‘Amor di Kibaima’.
Den diferente antologia tin obra di Hubert Booi: ‘Di Nos’ di Pierre Lauffer (1971), ‘Cosecha Arubano’ (1983), De Navelstreng van Mijn Taal di Anton Claassen (1992), ‘Pa Saka Kara’ (1998) y den ‘Isla di Mi’ di Frank Williams (2000).
Lio a ricibi diferente reconocimento pa su contribucion cultural valioso, manera e premio ‘Cadushi di Cristal’ (1999).
Na aña 2003 Instituto di Cultura Aruba a nombra e patio di Instituto di Cultura ‘Plaza Hubert O. ‘Lio’ Booi’ como aprecio y reconocimento pa su trabou amplio riba tereno cultural. Como ex-Hefe di Instituto di Cultura, Hubert Booi ta di opinion cu mester tin suficiente personal y fondo disponibel pa por ehecuta diferente plan.
Lio a toca piano, compone y pinta te na final. El a fayece dia 20 di december 2014. El a laga un legado grandi atras como poeta, pintor, escritor y musico.
-----------
Booi groeide uit tot boegbeeld van het culturele leven op Aruba. Jarenlang was hij een groot promotor van de [[Papiaments|Papiamentse taal]] en gaf hij lezingen over taal en cultuur op radio en televisie. Hij was bestuurslid van [[Sociedad Bolivariana]] en nam samen met andere bestuursleden in 1946 het initiatief tot oprichting van de Arubaanse Kunstkring, die optredens van internationale musici, ensembles en balletgroepen op Aruba verzorgde. Hij was in 1946 medeoprichter van de Arubaanse Kunstkring en bestuurslid van de Sociedad Bolivariana. Samen met G.F. 'Ito' Tromp verzamelde Booi tussen 1967 en 1969 informatie over de Arubaanse traditionele cultuur aan de hand van de orale geschiedenis van de inheemse mestizo bevolking.<ref>{{Citeer web|url=https://www.creativeeuropedesk.nl/sites/default/files/files/UNESCO%20Aruba%20Heritage%20report%20Luc%20Alofs%20okt08_0.pdf|titel=The Aruba Heritage Report|auteur=Alofs, Luc|datum=november 2008|bezochtdatum=15 oktober 2020}}</ref>
In 1978 richtte hij het ''Instituto di Cultura'' op als tegenhanger van het Bureau Cultuur en Opvoeding, die met het vertrek van Aruba uit de Nederlandse Antillen per 1 januari 1986 werd opgeheven. Hij was tot aan zijn pensionering in 1980 de eerste directeur van dit instituut en werd opgevolgd door Leo Tromp.
De Kunstkring, opgericht in 1946 op initiatief van Hubert Booi en andere leden van de Bolivariaanse
Vereniging, beter bekend als Sociedad Bolivariana.
Booi groeide uit tot boegbeeld van het culturele leven op Aruba. Jarenlang was hij fervent promotor van de [[Papiaments|Papiamentse taal]] en gaf hij lezingen over taal en cultuur op radio en televisie. Hij was bestuurslid van [[Sociedad Bolivariana]] en nam samen met andere bestuursleden in 1946 het initiatief tot oprichting van de Arubaanse Kunstkring, die optredens van internationale musici, ensembles en balletgroepen op Aruba verzorgde. Tussen 1967 en 1969 verzamelde hij samen met G.F. 'Ito' Tromp informatie over de Arubaanse traditionele cultuur aan de hand van de orale geschiedenis van de inheemse [[mesties]] bevolking.<ref>{{Citeer web|url=https://www.creativeeuropedesk.nl/sites/default/files/files/UNESCO%20Aruba%20Heritage%20report%20Luc%20Alofs%20okt08_0.pdf|titel=The Aruba Heritage Report|auteur=Alofs, Luc|datum=november 2008|bezochtdatum=1 augustus 2021}}</ref> In 1978 richtte hij het ''Instituto di Cultura'' op als tegenhanger van het Bureau Cultuur en Opvoeding, die met het vertrek van Aruba uit de Nederlandse Antillen per 1 januari 1986 werd opgeheven. Hij was tot aan zijn pensionering in 1980 de eerste directeur van dit instituut en werd opgevolgd door Leo Tromp.
De Kunstkring, opgericht in 1946 op initiatief van Hubert Booi en andere leden van de Bolivariaanse
Vereniging, beter bekend als Sociedad Bolivariana.
Kedando na Aruba mes, mira kuantu atenshon a duna nos paisano Hubert (Lio) Booi. E tin busto òf ta estátua den sentro di Oranjestad, tambe un kaya ku su nòmber, siendo ku riba su isla natal
nada.
De straat vanaf de rotonde LG Smith Boulevard, langs [[Cas di Cultura]] en [[Trinidadstadion|stadion Guillermo Prospero Trinidad]] tot het kruispunt met Avenida Milio Croes in Oranjestad (Aruba) wordt van naam veranderd. Momenteel heet deze straat de Stadionweg. De regering heeft recentelijk bekend gemaakt dat deze straat Caya Hubert ‘Lio’ Booi gaat heten.<ref>{{citeer web|url=https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/stadionweg-wordt-caya-hubert-lio-booi/|titel=Stadionweg wordt Caya Hubert ‘Lio’ Booi|werk=[[Werkgroep Caraïbische Letteren]]|datum=4 augustus 2012|bezochtdatum=26 oktober 2021}}</ref>
Dit stuk verbeeldde het lijdensverhaal als Christus reeds gekruisigd is. De bekende bijbelfiguren komen in zijn stuk achteraf bij het kruis om er te weeklagen. Het religieuze theaterstuk Golgotha, dat het bijbelse lijdensverhaal actualiseerde en in een lokale Arubaanse setting plaatste, werd al in de jaren vijftig opgevoerd en verscheen in 1967 in de Antilliaanse Cahiers.
Hij was tekstschrijver voor [[Padú Lampe]] en schreef in 1976 een additioneel couplet voor het [[Aruba dushi tera|Arubaans volkslied]]. Ook schreef hij de tekst voor het [[Volkslied van Bonaire|Boneiriaanse volkslied]].
Booi behoorde, samen met Rosenstand, tot de Caribische culturele stroming van het "indianisme", een beweging uit [[Latijns-Amerika]] die aandacht besteedde aan het grootse [[Indianen|Indiaanse verleden]] van het gebied, dat door de Europese kolonisatie vernietigd werd. Een voorbeeld hiervan is ''E perla di Caribe'' uit 1955. Dit was een musical, bestaande uit toneeldialogen die afgewisseld werden met liederen, zang en dans. De namen van de personages waren ontleend aan Aruba's geografie: Arashi, [[Bubali]], Jucuri, [[Butucu]], Buguruy, Basiruti, Macuarima - wat in de 'literatura indianista' gebruikelijk zou worden.<ref name="theater"/>
100 jaar Arubaans toneel (10): We kwamen Hubert Booi al tegen bij het parochietoneel als vertaler van het passiespel Golgotha (1956). Maar ook voor De Trupialen schreef hij toneel, dit keer een origineel stuk in de traditie van het ‘indianisme’ dat het grootste Arubaanse Indiaanse verleden van het eiland bezong.<ref name="toneel"/>
Enkele van zijn literaire werken zijn "E perla di Caribe", een muzikale toneelstuk uit 1955, ''Golgotha'', een religieuse drama geschreven in 1967, "Muchila", een bloemlezing van gedichten en proza gepubliceerd in 1969, en ook zijn andere muzikale toneelstuk in dat jaar geschreven ''Amor di Kibaima''. Zijn werken zijn ook te vinden in verschillende bloemlezingen, waaronder ''Di Nos'' door [[Pierre Lauffer]] (1971), ''Cosecha Aruban''o (1983), ''De navelstreng van mijn taal. Poesía bibo di Aruba / Levende poëzie van Aruba'' door [[Anton Claassen]] (1992), ''Pa Saka Cara'' (1998) en ''Isla di Mi'' door [[Frank Williams]] (2000).<ref>[http://www.awemainta.com/papers/AM200916/offline/download.pdf Buki BaluArte – Hubert O. Booi “E Flamingo Arubano”], Awemainta, 16 september 2020</ref>
Hubert Booi: E perla di Caribe
Het eerste grote succes van De Trupialen – opgericht in 1953 – kwam in 1955 met de opvoering van E perla di Caribe, een origineel in het Papiaments geschreven musical door Hubert Booi. Het origineel stuk in de landstaal maakte een golf van enthousiasme los. De waarde daarvan bleek wel toen het stuk in 1998 als nummer 1 van Cosecha Literario Arubiano compleet werd gepubliceerd door de Biblioteca Nacional Aruba.<ref name="toneel">{{citeer web|url=https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/wordpresssite/wp-content/uploads/2021/06/Wim-Rutgers-Honderd-jaar-Arubaans-toneel-2021.pdf|auteur=[[Wim Rutgers|Rutgers, Wim]]|titel=100 jaar Arubaans toneel|werk=[[Werkgroep Caraïbische Letteren]]|datum=2021|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref>
In 1966 nam hij deel aan de statenverkiezingen van de Nederlandse Antillen. Hij stond namens de op Aruba wonende Bonerianen op positie 14 op de lijst van de [[Partido Patriotico di Aruba|PPA]] en behaalde 405 [[voorkeurstem]]men.<ref>{{citeer nieuws|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462664:mpeg21:a0092|titel=Booi PPA-kandidaat voor Bonerianen|werk=[[Amigoe]]|datum=17 maart 1966|bezochtdatum=1 november 2021}}</ref><ref>{{citeer nieuws|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462934:mpeg21:a0071|titel=C.A. Eman kreeg hoogste aantal voorkeurstemmen|werk=[[Amigoe]]|datum=10 juni 1966|bezochtdatum=1 september 2021}}</ref>
Booi, Hubert<ref>[file:///C:/Users/l_de_/Downloads/2005BibliographyofthePapiamentoLanguage.pdf
Bibliography of the Papiamento Language - Maritza Coomans-Eustatia], Bloemendaal 2005|bezochtdatum=2021}}</ref>
Booi, Hubert<ref>[file:///C:/Users/l_de_/Downloads/2005BibliographyofthePapiamentoLanguage.pdf
Bibliography of the Papiamento Language - Maritza Coomans-Eustatia], Bloemendaal 2005|bezochtdatum=2021}}</ref>
* Les di papiamento. - Aruba, 1966.- (Ito Tromp collection) 1968
* Ensayo nba papiamento : duna den sala di Club San Francisco dia 30 di juni 1968. - Aruba, 1968. - (Ito Tromp collection). - Also: La Cruz, 19.IX.1968 1971
* Papiamento praktiko algun egercicio. - Aruba, 1971. - Mimeo. -37 p. - (Ito Tromp collection). - 2nd ed.: 1972. -24 p.
* Ondcrzoek naar bet Papiamento. - Vorm, 9 May 1973.- Also: Amigoe di Curaçao, 5.VII. 1973
[1973]
* Miskcnning van bet Papiamento is onzc cigen schuld. — Aruba, [1973]. — (Ito Tromp collection)
[1973]
* Kiko ta pasa ora spaño bira idioma vehikulo? - Aruba, [1973].- (Ito Tromp collection)
- See also: Alders, Alejandro, 1980
- See also: Daantje, Carlos, 1974 (Preambulo...)
srg261vfnoht01wi7iij5704ar8csyj
User:Caribiana/Sandbox/Jossy Brokke jr.
2
8693
89612
2022-07-29T09:48:22Z
Caribiana
8320
Created page with "{{Variante|a}} {{Infobox persona}} '''Jossy Adriaan Brokke''' of Jossy Brokke jr. (n. [[15 di yüli|15 di juli]] [[1947]] na [[Oranjestad]]) ta un musico, cantante, cantautor, compositor y presentador di television [[Aruba]]no. E ta ganador di e [[Song Festival di Antillas]] na 1968. Na 1976 e tabata e prome artista Arubano pa participa na e Festival OTI (Organización de Televisión Iberoamericana) na [[Acapulco]], [[Mexico]], representando Antias Hulandes cu e cancion..."
wikitext
text/x-wiki
{{Variante|a}}
{{Infobox persona}}
'''Jossy Adriaan Brokke''' of Jossy Brokke jr. (n. [[15 di yüli|15 di juli]] [[1947]] na [[Oranjestad]]) ta un musico, cantante, cantautor, compositor y presentador di television [[Aruba]]no. E ta ganador di e [[Song Festival di Antillas]] na 1968. Na 1976 e tabata e prome artista Arubano pa participa na e Festival OTI (Organización de Televisión Iberoamericana) na [[Acapulco]], [[Mexico]], representando Antias Hulandes cu e cancion "El primer criollo". E ta considera un baluarte di musica y canto na Aruba. E ta conoci tambe bou di e apodo :Voz di Oro"
== Bida ==
Jossy Brokke ta e di cincu yiu di Maria Magdalena de Cuba y Jossy Juliano Brokke sr., kende tabata ambtenaar. E tin un ruman homber i cinco ruman muhe, entre cual e cantante conoci bou di nomber artistico Dhaddy Brokke of Dhadelavi. Desde 9 aña ela cuminsa canta.<ref>[https://archive.org/details/BNA-DIG-DCA-BIO-2019-06-BROKKE/mode/2up Biografia di Jossy Adriaan jr.], [[Biblioteca Nacional Aruba|BNA]]. Recupera 04-12-2021.</ref> Inicialmente e tabata toca maraca i cuarta/cuatro, cu su amigo Milo Muyale a sin'e toca. Despues di tempo ela bay riba guitara.
Su carera musical a cuminsa na aña 1956 cu su 9 aña di edad den e programa “Buscando talento artisico” di e legendario Sr. Addison Croes, na emisora Voz di Aruba.<ref name="Jossy">[https://arubanative.com/2021/10/25/celebrando-65-ana-cantando-pa-su-pueblo-homenahe-na-jossy-brokke-e-voz-di-oro-di-aruba/ Celebrando 65 aña cantando pa su pueblo… Homenahe na Jossy Brokke, e voz di oro di Aruba], Arubanative.com (25-10-2021). Recupera 2021.</ref>
Despues na 19?? e ta presenta den e programa radial "Buscando talento artistico" na Radio ?? y ta duna su carera artistico un push. a cuminsa crece. E prome hotel grandi unda ela canta tabata Aruba Caribbean Hotel. E tabata canta musica mexicano tur locual e mes ta skirbi. Su prome composicion cu a bira un hit tabata un bosanova cu letra spano ''No me dejes''.
* e tabata canta den grupo "Los Llaneros".
* ela compone un cantidad di cancion
* ela forma parti di diferente grupo musical: Los Casiques (ca. 1964), Los Casinos i Los Llaneros y tambe a acompana varios otro grupo. Entre nan ta Etty Toppenberg y su trio Huasteca cu cual ela participa na Festival di Cancion di Antiyas na 1967 na Aruba y a haci giro pa Hulanda, Alemania y Suiza. Internacionalmente ela presenta tambe na [[Kòrsou|Corsow]], [[Venezuela]], [[Cuba]], [[Republika Dominikano]] y [[Mexico]].
Un di e momentonan di mas culminante di su carera tabata 30 di october 1976 caminda e ta bira e prome cantante Arubano cu ta representa Antiyas Hulandes den Festival internacional di OTI, un di e festivalnan musical internacional di mas renombre di tur tempo.<ref name="Jossy"/>
Desde 1969 e ta casa cu Sandra Lourdes Ponson.
== Discografia ==
=== Single ===
* Quisiera tenerla
=== CD's ===
* ''Mi ta busca bo''
* ''No ta bal la pena''
* ''Ainda mi t'ey''
* ''Pais'' (19??)
* ''Aruba, amor patria''
* ''Juana del diablo''
* ''Amor berdadero''
* ''Mi senora''
* ''Mi dushi Papiamento''
* ''Tera dushi''
* ''Guitara''
* ''Mi amor''
* ''Bisa danki na bo bida''
* ''Bida ta pasa''
{{Appendix}}
[[Defaultsort:Brokke, Jossy]]
Jossy su carera musical a cuminsa ora e tabatin apenas 9 aña. Su prome presentacion tabata cu e cantica ‘ La cama de piedra’ den e popular programa ‘Buscando talento artistico’ di Addison Croes, den feliz memoria. Den añanan 60 y 70, Jossy a representa nos pais na masha hopi festival internacional y a sali ganador absoluto den mayoria.<ref>{{citeer web|url=https://24ora.com/prome-premio-crioyo-di-oro-na-jossy-brokke-jr-pa-su-65-ana-di-carera-artistico/|titel=Prome premio Crioyo di Oro an Jossy Brokke jr. pa su 65 AÑA di carera artistico|werk=24ora.com|datum=2021-12-03|bezochtdatum=2022</ref>
Ora cu Jossy a gana e ‘Festival Voz di Oro’, Ruben Garcia a dune a apodo di ‘ E Voz di Oro’ di Aruba. Jossy a participa entre otro na e ‘Festival di Papiamento’ cu su prome composicion original cu e so a compone, cu e cancion ‘ Maria, mi mama’, na final di decada 60 cual tambe ela sali e ganador absoluto.
Jossy a forma parti di e grupo ‘Los Casinos’ y ‘Los Caciques’. Na aña 1967 Jossy a haci su prome grabacion cu a tuma luga na TeleAruba. Despues ela graba su prome disco 45, cu a wordo financia pa su amigo Sr. Camilo Alejandro Muyale y a logra bende un cantidad di 5 mil disco, cu tabata hopi pa e tempo ey. Jossy tabata graba cu e grupo ‘The strangers’ y su disconan tabata popular tanto na Aruba, Corsou y Boneiro.
Su prome LP ela graba na aña 1980 na Volendam na Hulanda. Na aña 1996, ela graba un disco compacto ‘Cancionnan di mi bida’, cu a refleha e trayectoria di su carera artistico. Na aña 2009, Jossy a produci un dobbel CD cu cancionnan sumamente bunita. Durante Jossy su celebracion di 50 aña den farandula, ela produci un otro disco compacto cu 14 cancion.
Jossy a participa tambe na hopi festival internacionalmente, e ‘Festival Internacional de la Cancion’, cu a tuma luga na Acapulco, Mexico y tambe a representa nos Pais na varios otro festival internacional manera na Puerto Rico, Venezuela, Colombia, Nicaragua y Costa Rica. Jossy ta un tremendo embahador di nos Pais Aruba. Jossy tabata e cantante invita na ceremonianan cerca Gobernador pa presenta dilanti Su Mahestad La Reina Juliana y su yiunan na Aruba y Corsou.
Den decada 80 e pareha a biba na Hulanda y Alemania y durante e temporada aki Jossy a fungi como embahador musical y cultural di nos Pais, cantando na varios Pais y promoviendo nos Pais. Tambe ela participa na varios beurs grandi di Turismo na Europa. Na principio di decada 90,
Jossy hunto cu su casa Sandra a regresa Aruba y durante di e temporada aki Jossy tabata conoci pa su ‘Talkshow Nos cu Nos’ y su programa musical ‘Jossy ta presenta’.
Jossy ta un artista completo, cantante, compositor, productor, presentado di television, organisado y productor di hopi evento y empresario creativo. Jossy a duna hopi otro artista oportunidad y tarima pa asina nan por a expone nan talento. Jossy a composita tambe varios cancion na Papiamento, Spaño y na Ingles. Un di e hopi composicion cu a bira hopi popular ta e cancion ‘Pais’,
Tabata un honor, den nomber di Fundacion Go Cultura, den aliansa cu Gobierno di Aruba y den nomber di henter pueblo di Aruba cu ta stima Jossy, pa entrega Jossy Brokke Jr. e prome ‘Premio Crioyo di Oro’, un Premio di Fundacion Go Cultura cu lo wordo entrega na un artista tur aña.
{{Appendix}}
liwj4v0wc27u1vmsc1rly0dn0mixqjk