ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ pawiki https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਾਟਕ ਫਾਟਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਗੈਜਟ ਗੈਜਟ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਗੈਜਟ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਗੈਜਟ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ Topic 0 2135 609002 606172 2022-07-24T14:32:35Z 24.104.220.238 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਊਧਮ ਸਿੰਘ | image = Udham.jpg | caption = | birth_name = | birth_date = 26 ਦਸੰਬਰ 1899 | birth_place = [[ਸੁਨਾਮ]], [[Punjab Province (British India)|ਪੰਜਾਬ]], [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ]] | father = ਟਹਿਲ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ([[ਕੰਬੋਜ]]) | death_date = 31 ਜੁਲਾਈ 1940 (aged 40) | death_place = [[ਬਾਰਨਸਬਰੀ]], ਇੰਗਲੈੰਡ, ਯੂ.ਕੇ | occupation = ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ | organization = [[ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ]], [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਰਿਪਬਲੀਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ]], [[ਇੰਡੀਅਨ ਵਰਕਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ]] | movement = [[ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਲਹਿਰ]] }} '''ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ''' ([[26 ਦਸੰਬਰ]] [[1899]] – [[31 ਜੁਲਾਈ]] [[1940]]) ਦਾ ਨਾਂ [[ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ [[ਸੰਗਰੂਰ]] ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ [[ਸੁਨਾਮ]] ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਕੰਬੋਜ ਕੌਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਹੀ ਨਾਂ 'ਕਤਲ ਕੇਸ' ਸਮੇਂ ਕਚਿਹਰੀ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਅਹਿਲਕਾਰ ਮਾਈਕਲ ਉਡਵਾਇਰ ਵੱਲੋਂ ਸੰਨ 1919 ਦੀ [[ਵਿਸਾਖੀ]] ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਨਿਹੱਥੇ ਅਤੇ ਬੇਕਸੂਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਚਿੰਗਾਰੀ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿੱਚੋਂ 20 ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਬੁਝਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ।<ref name="auto">{{cite news|author=Swami, Praveen|url=http://www.frontline.in/static/html/fl1422/14220500.htm|title=Jallianwala Bagh revisited: A look at the actual history of one of the most shocking events of the independence struggle|newspaper=Frontline|location=India|volume=14|series=22|pages=1–14|date=Nov 1997}}</ref> ਇੰਨਾ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਮਸ਼ਾਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਬਲਦਾ ਰੱਖਣਾ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਇਤਿਹਾਸਕ ਉਦਾਹਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਜ਼ਾਲਿਮ ਹਕੂਮਤਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਬਕ ਸਿੱਖ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਦੁਸ਼ਟਾਂ ਨੂੰ ਕਦੀ ਬਖਸ਼ਦੇ ਨਹੀਂ ==ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲੇ ਬਾਗ ਦਾ ਸਾਕਾ== 13 ਮਾਰਚ 1940 ਨੂੰ ਈਸਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸੈਂਟਰਲ ਏਸ਼ੀਅਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ 10 [[ਕੈਕਸਟਨ ਹਾਲ]] ਲੰਡਨ ਵਿਖੇ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲੇ ਬਾਗ ਦੇ ਘਿਨੌਣੇ ਸਾਕੇ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਮਾਈਕਲ ਉਡਵਾਇਰ ਬੁਲਾਰੇ ਵਜੋਂ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਛੁਪਾ ਕੇ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਰਿਵਾਲਵਰ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆ। ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਮਾਈਕਲ ਉਡਵਾਇਰ ਦੇ ਕੀਤੇ ਕਤਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਲੰਡਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ‘ਦੀ ਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ ਲੰਡਨ’ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ‘ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਲੜਾਕਾ’ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਦੱਬੇ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕਿਹਾ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਰਮਨ ਰੇਡੀਓ ਤੋਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਇਹ ਨਸ਼ਰ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ, ‘‘ਹਾਥੀਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਮੁਆਫ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਉਹ ਵੀਹ ਸਾਲ ਤੋਂ ਲੰਮੇ ਵਕਫ਼ੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਮੁਕਾਉਂਦੇ ਹਨ।’’ ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੰਡਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵਰਗੇ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ। ਕੇਵਲ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਨੇ ਹੀ ਇਸ ਕਾਰਨਾਮੇ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਸੀ ਜੀਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਦਾ ਸਾਕਾ। ==ਮਾਈਕਲ ਉਡਵਾਇਰ ਦਾ ਕਤਲ == [[Image:Udham Singh taken away from Taxon Hall.jpg|right|thumb|ਊਧਮ ਸਿੰਘ (ਖੱਬਿਓ ਦੂਜਾ) ਮਾਈਕਲ ਉਡਵਾਇਰ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਸਮੇਂ]] ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸੂਰਮਗਤੀ ਵਾਲੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮਾਈਕਲ ਉਡਵਾਇਰ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਆਪਣਾ ਜੁਰਮ ਕਬੂਲ ਕਰ ਕੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਵਾਰਦਾਤ ਤੋਂ ਇੱਕਦਮ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਪੁਲੀਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਦੂਜਾ ਦੋਸ਼ੀ ਜੈਟਲੈਂਡ ਵੀ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ? ਉਹ ਵੀ ਮੌਤ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਸੀ। ਮੈਂ ਉਸ ਉੱਤੇ ਵੀ ਦੋ ਰੌਂਦ ਦਾਗੇ ਸਨ। ==ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ == ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਮਾਈਕਲ ਉਡਵਾਇਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਤਕ ਸੀਮਤ ਕਰ ਕੇ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ, ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵਾਂਗ ਹੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਪੱਖੋਂ ਪ੍ਰਪੱਕ ਤੇ ਗਰਮ ਖਿਆਲੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਸੀ। ਉਹ ਸੰਨ 1924 ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜਨ ਵਾਲੀ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਦੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਕਾਫ਼ੀ ਨੇੜਲੇ ਸਬੰਧ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਖਿਆਲਾਂ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ। ਉਹ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ 27 ਜੁਲਾਈ 1927 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ 25 ਹੋਰ ਸਾਥੀ, ਕੁਝ ਗੋਲੀ-ਸਿੱਕਾ ਅਤੇ ਅਸਲਾ ਲਿਆਉਣ ’ਚ ਵੀ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। 30 ਅਗਸਤ 1927 ਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁਲੀਸ ਵੱਲੋਂ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਸਲਾ ਰੱਖਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਹੋ ਗਈ। ਉਹ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 23 ਮਾਰਚ, 1931 ਨੂੰ ਫ਼ਾਂਸੀ ਲੱਗਣ ਵੇਲੇ ਤਕ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੀ। ==ਆਜ਼ਾਦੀ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ== ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਅਤੇ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਸੋਚ ਦਾ ਮਾਲਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਲੰਡਨ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵੱਲੋਂ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ‘ਮੁਹੰਮਦ ਸਿੰਘ ਆਜ਼ਾਦ’ ਦੱਸਿਆ। ਉਸ ਦਾ ਇਹ ਤਖੱਲਸ ਰੱਖਣਾ ਸਮੂਹ ਧਰਮਾਂ, ਜਾਤਾਂ, ਕਬੀਲਿਆਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਅਤੇ ਇੱਕੋ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਵੇਖਣ ਅਤੇ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਪੁਰਾਤਨ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕੰਬੋਜਾਂ ਨੂੰ ਬਤੌਰ ਜਾਂਬਾਜ਼, ਨਿਪੁੰਨ ਘੁੜ-ਸੈਨਾਨੀ, ਆਹਲਾ ਮਿਆਰ ਦੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ, ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਾਹਿਰ ਕਿਸਾਨ ਵਜੋਂ ਲਿਖਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਕ ਭਾਵੇਂ ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਂਤੀ-ਪਸੰਦ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ ਪਰ ਗਿਲਾਨੀ ਭਰੀ ਗੁਲਾਮੀ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਨਾਲੋਂ ਇਹ ਸੂਰਮਗਤੀ ਵਾਲੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਕਦੇ ਮੁਆਫ਼ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੰਨੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਭਾਈਚਾਰੇ ’ਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲੇ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰੇ ਗਏ ਸੈਂਕੜੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਾ ਬਦਲਾ 20 ਸਾਲ ਦੇ ਲੰਮੇ ਅਰਸੇ ਬਾਅਦ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਪਹਿਲੀ ਅਪਰੈਲ 1940 ਨੂੰ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਲੰਡਨ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਚਾਰ ਜੂਨ 1940 ਨੂੰ ਪੇਸ਼ੀ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਜੱਜ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਈਕਲ ਉਡਵਾਇਰ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਾਡਾ ਪੁਰਾਣਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਸੀ। ਜੱਜ ਨੇ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾ ਦਿੱਤੀ। 31 ਜੁਲਾਈ 1940 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਸ ਮਹਾਨ ਸਪੂਤ ਨੂੰ ਪੈਟੋਨਵਿਲੇ ਜੇਲ੍ਹ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਂਸੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਦੇਹ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਬਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਗਿਆਨੀ ਜ਼ੈਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ 31 ਜੁਲਾਈ 1974 ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਨੇ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀਆਂ ਅਤੇ ਸਸਕਾਰ ਸੁਨਾਮ ਵਿਖੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.punjabitribuneonline.com/2018/07/%E0%A8%86%E0%A9%9B%E0%A8%BE%E0%A8%A6%E0%A9%80-%E0%A8%A6%E0%A8%BE-%E0%A8%AA%E0%A8%B0%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%A8%E0%A8%BE-%E0%A8%B6%E0%A8%B9%E0%A9%80%E0%A8%A6-%E0%A8%8A%E0%A8%A7%E0%A8%AE-%E0%A8%B8-2/|title=ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਪਰਵਾਨਾ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ|last=|first=|date=2018-07-30|work=Tribune Punjabi|access-date=2018-07-30|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧ== ਜਦੋਂ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਮਰੀਕਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਉਹ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਆ ਗਿਆ। ਉਹ 27 ਜੁਲਾਈ 1927 ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਕਰਾਚੀ ਆਇਆ। ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਫੜੇ ਜਾਣ ’ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜੁਰਮਾਨਾ ਹੋਇਆ। ਹੋਮ ਵਿਭਾਗ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਾਲ 1934 ਵਿੱਚ ਗ਼ਦਰ ਡਾਇਰੈਕਟਰੀ ਵਿੱਚ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾਂ ਐਸ 44 (ਪੰਨਾ 267) ’ਤੇ ਦਰਜ ਹੈ। ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਦੋ ਰਿਵਾਲਵਰ, ਇੱਕ ਪਿਸਤੌਲ ਅਤੇ ਗ਼ਦਰ ਦੀ ਗੂੰਜ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਾਪੀਆਂ ਬਰਾਮਦ ਹੋਈਆਂ। ਉਸ ’ਤੇ ਆਰਮਜ਼ ਐਕਟ ਦੇ ਸੈਕਸ਼ਨ 20 ਤਹਿਤ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚੱਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਸਜ਼ਾ ਹੋਈ। 11 ਅਕਤੂਬਰ 1934 ਦੀ ਗੁਪਤ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਅਸਲੀ ਨਾਂ ਉਦੇ ਸਿੰਘ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਬੁਰਾ ਰਿਕਾਰਡ ਹੈ। ‘ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਗ਼ਦਰ’ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੀ ਹੁਣ ਵਾਲੀ ਪੋਸਟਿੰਗ ਪਤੇ ਵਾਲੀ ਲਿਸਟ ’ਚ ਇੱਕ ਨਾਮ ਯੂ.ਐੱਸ. ਸਿੰਘ, ਪੰਜਾਬੀ ਹਾਊਸ, 15 ਆਰਟਿਲਰੀ ਪਾਸੇਜ਼ ਈ1 ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਯੂ.ਐੱਸ. ਆਜ਼ਾਦ, ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੈ। ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ’ਚੋਂ 21 ਮਾਰਚ 1940 ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਾਹਿਬ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਟਾਕਟਨ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਪਤੇ ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੁਝ ਸਮਝਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਸਟਾਕਟਨ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਸਕੱਤਰ ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਲਗਾਤਾਰ ਟੈਲੀਗਰਾਮ ਰਾਹੀਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੱਖ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਬਚਾਉ ’ਚ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਲਈ ਪੈਸੇ ਵੀ ਭੇਜੇ। ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਬਿਊਰੋ ਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰੀ 1934 ਅਨੁਸਾਰ ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਇਹ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੇ ਮਹਿਲਪੁਰ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਉਹ ਸਾਲ 1911 ’ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਡਾਇਰੈਕਟਰੀ ’ਚ ਪੰਨਾ 12 ’ਤੇ ਦਰਜ ਹੈ। ==ਕੁਰਬਾਨੀ ਉੱਤੇ ਮਾਣ== ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਉੱਤੇ ਜਿੱਥੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਆਪਣੇ ਸਪੂਤ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸੂਰਮਗਤੀ ਭਰਪੂਰ ਕੁਰਬਾਨੀ ਸਦਕਾ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਾਣਮੱਤਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਸਦੀਆਂ ਤਕ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੀ ਰਹੇਗੀ। ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਸੇਧ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨਾ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਉਤੇ ਮਾਣ ਹੋਵੇਗਾ। == ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਅਦਾਲਤੀ ਬਿਆਨ == ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਹਵਾਲੇ ਵਿਚਲਾ ਬਿਆਨ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬੀ.ਕੇ. ਦੱਤ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ’ਚ ਦਿੱਤੇ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਗਿਆਰਾਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਪਿੱਛੋਂ 5-6 ਜੂਨ 1940 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜੱਜ ਨੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਨਿਬੜਣ ਵੇਲੇ ਸ਼ਹੀਦ ਨੂੰ ‘ਆਖ਼ਰੀ’ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ: ਕੀ ਤੂੰ ਆਪਣੀ ਸਜ਼ਾ ਬਾਰੇ ਜੋ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਤੈਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਕੁਝ ਕਹਿਣਾ ਹੈ? ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਬਿਆਨ ਤੇ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਮੌਲਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.punjabitribuneonline.com/2018/12/%e0%a8%b6%e0%a8%b9%e0%a9%80%e0%a8%a6-%e0%a8%8a%e0%a8%a7%e0%a8%ae-%e0%a8%b8%e0%a8%bf%e0%a9%b0%e0%a8%98-%e0%a8%a6%e0%a8%be-%e0%a8%85%e0%a8%a6%e0%a8%be%e0%a8%b2%e0%a8%a4%e0%a9%80-%e0%a8%ac%e0%a8%bf-2/|title=ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਅਦਾਲਤੀ ਬਿਆਨ|last=ਪ੍ਰੋ. ਮਲਵਿੰਦਰ ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵੜੈਚ|first=|date=2018-12-30|website=Tribune Punjabi|publisher=|language=hi-IN|access-date=2019-01-08}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == *[http://www.5abi.com/itihasak/udham-singh(sidhu-ss280701)-U.htm ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ] *[http://punjabitribuneonline.com/2012/07/%E0%A8%85%E0%A8%A3%E0%A8%96%E0%A9%80%E0%A8%B2%E0%A8%BE-%E0%A8%B6%E0%A8%B9%E0%A9%80%E0%A8%A6-%E0%A8%8A%E0%A8%A7%E0%A8%AE-%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98/ਅਣਖੀਲਾ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ] {{ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮੀਏ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮੀਏ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1899]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1940]] bqj0k4rmfifo13xtp4542gyol4y8bmo 4 14787 608997 608904 2022-07-24T12:58:34Z CSinha (WMF) 40168 wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ [[File:Wikimedians at kotkapura 20.JPG|270px|thumb|ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ]] <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:0em 0 1em 1em; padding:4px; width:270px;"> <big><center>'''ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ:'''</center></big> * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਸੁਆਗਤ]] ― ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਜੀ ਆਇਆਂ ਨੂੰ। * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਪੁੱਛ-ਗਿੱਛ]] ― ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਲਈ। * [[ਮਦਦ:ਸਮੱਗਰੀ]] ― ਮਦਦ ਲਈ। * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਬਣਨ ਲਈ ਬੇਨਤੀਆਂ]] ― ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਬੇਨਤੀਆਂ * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਮੁੱਖ ਫਰਮੇ]] * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਫ਼ੇ|ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਫ਼ੇ]] ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਕੜੀਆਂ - *[[:en:Wikipedia:Community Portal|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀ ਸੱਥ]] *[[:m:|ਮੈਟਾ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ]]। </div> {| class="infobox" width="280px" |- align="center" | [[File:Replacement filing cabinet.svg|100px|Archive]] '''ਸੱਥ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ:''' |- align="center" | [[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 1|1]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 2|2]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 3|3]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 4|4]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 5|5]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 6|6]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 7|7]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 8|8]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 9|9]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 10|10]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 11|11]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 12|12]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 13|13]]{{h.}}<br/>[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 14|14]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 15|15]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 16|16]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 17|17]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 18|18]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 19|19]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 20|20]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 21|21]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 22|22]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 23|23]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 24|24]] {{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 25|25]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 26|26]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 27|27]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 28|28]]{{h.}} |} == ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੰਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਠਾਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਵਿਕੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਬਾਰੇ ਲਗਾਤਾਰ ਅਪਡੇਟ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ 28/29 ਮਈ ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ/ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 5 ਤੋਂ 6 ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇੱਕ ਤਾਰੀਖ਼ ਤੇ ਸਮਾਂ ਦਸੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਦਿਨ ਮਿੱਥ ਸਕੀਏ। ਹੇਠਾਂ ਮੀਟਿੰਗ 'ਚ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਜੋੜ ਸਕਦੇ ਹੋ। '''ਵਿਸ਼ੇ''': * ਆਡੀਓਬੁਕਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ final meeting - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu]] * Wikimedia Berlin Summit ਵਿੱਚ Punjabi Wikimedia User Group ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill]] * Wikimania 2022 ਬਾਰੇ ਅਪਡੇਟ - - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill]] ਕਿਰਪਾ ਆਪਣੇ ਕੀਮਤੀ ਸਮੇਂ ਵਿਚੋਂ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਵੋ ਜੀ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:52, 25 ਮਈ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀਆਂ === == ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਸੰਬੰਧੀ == ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਸੱਤਦੀਪ ਗਿੱਲ ਦਵਾਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪਿੰਡ ਭਾਈ ਰੂਪਾ ਵਿਖੇ ਪੁਰਾਣੇ ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਮਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਸਕੈਨਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਓਹਨਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਲੰਟੀਅਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਮੈਂ(ਹਰਦਰਸ਼ਨ) ਆਪਦਾ ਨਾਮ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਜੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪਦਾ ਨਾਮ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਬੰਦੀ ਇਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਬਣਾ ਕੇ CIS-A2K ਤੋਂ ਗ੍ਰਾਂਟ ਵੀ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਗ੍ਰਾੰਟ ਲਈ ਵੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੋ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿਚ ਹੈ ਤਾਂ <nowiki>{{support}}</nowiki> ਲਿੱਖ ਕੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।--[[File:Hardarshan.gif|frameless|link=User:Benipal hardarshan]]^{[[User talk:Benipal hardarshan|Talk]]} 14:13, 29 ਮਈ 2022 (UTC) ====ਵਲੰਟੀਅਰ ਕੰਮ ਲਈ==== *[[File:Hardarshan.gif|frameless|link=User:Benipal hardarshan]]^{[[User talk:Benipal hardarshan|Talk]]} * [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:20, 1 ਜੂਨ 2022 (UTC) ====CIS-A2K ਤੋਂ ਗ੍ਰਾਂਟ ਲਈ ਸਮਰਥਨ==== # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 17:25, 29 ਮਈ 2022 (UTC) #{{support}}[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gurtej Chauhan|Gurtej Chauhan]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gurtej Chauhan|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:48, 31 ਮਈ 2022 (UTC) # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:20, 1 ਜੂਨ 2022 (UTC) # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagvir Kaur|Jagvir Kaur]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagvir Kaur|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01 :20, 9 ਜੂਨ 2022 (UTC) == ਪਿੰਡ ਚੌਟਾਲਾ, ਸਿਰਸਾ ਵਿਖੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਰਕਸ਼ਾਪ == ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪਿੰਡ ਚੌਟਾਲਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿਰਸਾ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਅੱਜ 29 ਮਈ 2022 ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਲਗਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਅਤੇ [[User: Manpreetsir|Manpreetsir]] ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਨਿਆਂ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਚੌਟਾਲਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 14 ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ਜੋ ਕਿ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੇ ਮੈਟਾ ਪੇਜ ਦਾ ਲਿੰਕ [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikipedia_Workshop_at_Village_Chautala,_Sirsa#Discussion_On_VP| ਇੱਥੇ] ਹੈ। ਇਹ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਬਿਲਕੁਲ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਲੀਕੀ ਗਈ। ਅਗਲੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਦੀ ਉਮੀਦ ਤੇ ਉਡੀਕ ਰਹੇਗੀ। ਧੰਨਵਾਦ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:35, 29 ਮਈ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀ === == ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ 2022 ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਸਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਪ ਸਭ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ (2022) ਦਾ ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਆਨਲਾਈਨ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪਾਂ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਂਟ ਵੀ ਪੈ ਗਈ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimania_2022/Scholarships/Punjabi_Wikimedians ਇਸ ਲਿੰਕ] 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਇਸ ਗ੍ਰਾਂਟ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਖਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮਰਥਨ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿਓ ਜੀ ਅਤੇ ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਸਬੰਧੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਸੁਝਾਅ ਲਈ ਟਿੱਪਣੀ ਵਾਲੇ ਖਾਨੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਧੰਨਵਾਦ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:27, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC) ===ਸਮਰਥਨ/ਵਿਰੋਧ=== # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:27, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC) #{{ss}}[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gurtej Chauhan|Gurtej Chauhan]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gurtej Chauhan|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:41, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC) #{{ss}} ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪੂਰੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਇਵੈਂਟ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਵੇਗਾ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:03, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC) ===ਟਿੱਪਣੀਆਂ=== * ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪੱਧਰ ਦੀ ਬੈਠਕ ਬਾਰੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਹੋਰ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬੈਠਕ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕੀ ਹੈ? ਕਿੱਥੇ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਹੈ? ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ? ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕੀ ਯੋਗਤਾ ਹੋਏਗੀ? ਬੈਠਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਫ਼ਰਕ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ? ਇਹਨਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਸਟੀਕ ਜਵਾਬਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅੱਗੇ ਜਾਣਾ ਵਾਜਬ ਨਹੀਂ। ਕਾਹਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। ਰੈਪਿਡ ਗ੍ਰਾਂਟ ਹਰ ਵਕਤ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਆਪਾਂ ਅੱਧ-ਪੱਕੇ ਪਲੈਨ ਨਾ ਪਾਈਏ ਤਾਂ ਬਿਹਤਰ ਰਹੇਗਾ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|Satdeep Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:04, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC) * ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਸੱਤਦੀਪ, ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਤੇ ਅਸਪਸ਼ਟ ਏਜੰਡਾ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਸਮਰਥਨ ਵਾਪਿਸ ਲੈਂਦੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਪ੍ਰਪਾਜ਼ਲ ਪਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇਨੀ ਹਾਂ ਜੋ ਇਸੇ ਮਹੀਨੇ 15 ਜੂਨ ਤੱਕ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਸੋਚੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਇਸ ਇਵੈਂਟ ਨੂੰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਇਵੈਂਟ movement stategy ਵਰਗੇ ਮੁੱਖ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦੇ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਧੰਨਵਾਦ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:06, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC) == CIS-A2K Newsletter May 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, I hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about May 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events and ongoing and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Punjabi Wikisource Community skill-building workshop|Punjabi Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Ongoing events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] ; Upcoming event * [[:m:User:Nitesh (CIS-A2K)/June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/May 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 14 June 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&oldid=18069678 --> ==ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ== ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਸਭ ਠੀਕ ਠਾਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਹੋਈ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਤਰੀਖ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਆਡੀਓਬੁਕਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ, ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਬਰਲਿਨ ਸਮਿਟ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਜਰ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਈਵੈਂਟ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਕਾਫੀ ਕੁਛ ਸੀ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਉੱਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਈਵੈਂਟ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਬਾਤ ਕਰਾਂਗੇ। ਆਪਣੀ ਇਸ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ 26 ਜੂਨ ਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮ 5 ਤੋਂ 6 ਵਜੇ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਆਪੋ-ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਦਸੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਸਾਂਝਾ ਸਮਾਂ ਮਿੱਥ ਸਕੀਏ। ਹੇਠਾਂ ਮੀਟਿੰਗ 'ਚ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਜੋੜ ਸਕਦੇ ਹੋ। '''ਵਿਸ਼ੇ''': *ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਉੱਪਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਵੈਲੀਡੇਸ਼ਨ ਸੰਬੰਧੀ *ਟਰਾਂਸਕਲੂਜ਼ਨ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ *ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ ਬਾਰੇ ਸੂਚਨਾ ਕਿਰਪਾ ਆਪਣੇ ਕੀਮਤੀ ਸਮੇਂ ਵਿਚੋਂ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਵੋ ਜੀ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagvir Kaur|Jagvir Kaur]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagvir Kaur|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 9:21, 17 ਜੂਨ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀਆਂ === # ਸਹਿਮਤ ਜੀ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਬੈਠਕ ਦਾ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਸਬੱਬ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣ ਰਿਹਾ। ਧੰਨਵਾਦ ਜਗਵੀਰ ਜੀ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:46, 19 ਜੂਨ 2022 (UTC) == ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਸ ਦਾ contact person ਹੋਣ ਬਾਰੇ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਠੀਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। [[meta:Punjabi Wikimedians|Punjabi Wikimedians]] ਦਾ contact person ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਸੁਨੇਹੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੁਨੇਹੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੱਕ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਹੁੰਚਣੇ ਜਰੂਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਰੁਝੇਵੇਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਸੋ, ਮੈਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣਾ ਨਾਂ contact person ਵਜੋਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹਟਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਕੇ ਨਵਾਂ contact person add ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਮੇਰੀ ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ {{ping|Nitesh Gill}} {{ping|Manavpreet Kaur}} ਅਤੇ {{ping|Charan Gill}} ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ contact persons ਵਜੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਧੰਨਵਾਦ। <font color="green" face="Segoe Script" size="4"><b> [[User:Satpal Dandiwal|Satpal Dandiwal]] </b></font>^{<font face="Andalus"> ([[User talk:Satpal Dandiwal|talk]]) &#124;[[Special:Contributions/Satpal Dandiwal|Contribs]])</font>} 16:31, 17 ਜੂਨ 2022 (UTC) == ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ == ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ ਨਾਂ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨਿਯੋਜਿਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ 1 ਜੁਲਾਈ 2022 ਤੋਂ 31 ਜੁਲਾਈ 2022 ਤੱਕ ਚੱਲੇਗੀ। ਉਂਝ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵੀ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਉਦੋਂ ਇਸ ਦਾ ਮਿਆਰ ਕਾਫ਼ੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਕੁਝ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਆਪ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਵੋਗੇ। ਇਸ ਬਾਬਤ ਬਾਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A9%80%E0%A8%AA%E0%A9%80%E0%A8%A1%E0%A9%80%E0%A8%86:%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A9%80_%E0%A8%B2%E0%A8%B5%E0%A8%B8_%E0%A8%B2%E0%A8%BF%E0%A8%9F%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A8%9A%E0%A8%B0_2022 [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:49, 19 ਜੂਨ 2022 (UTC) == June Month Celebration 2022 edit-a-thon == Dear Wikimedians, CIS-A2K announced June month mini edit-a-thon which is going to take place on 25 & 26 June 2022 (on this weekend). The motive of conducting this edit-a-thon is to celebrate June Month which is also known as pride month. This time we will celebrate the month, which is full of notable days, by creating & developing articles on local Wikimedia projects, such as proofreading the content on Wikisource if there are any, items that need to be created on Wikidata [edit Labels & Descriptions], some June month related content must be uploaded on Wikimedia Commons and so on. It will be a two-days long edit-a-thon to increase content about the month of June or related to its days, directly or indirectly. Anyone can participate in this event and the link you can find [[:m: June Month Celebration 2022 edit-a-thon|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:46, 21 June 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Hi, Greetings The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced! We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]''' Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project. We hope to have you contribute to the campaign next year. '''Thank you,''' '''Wiki Loves Folklore International Team''' --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:12, 4 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=23454230 --> == Propose statements for the 2022 Election Compass == : ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi all, Community members are invited to ''' [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass]]''' for the [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election.]] An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: * July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass * July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements * July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements * August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements * August 5 - 12: candidates align themselves with the statements * August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on. Regards, Movement Strategy & Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:19, 12 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਆਫਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਸਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਜਿਵੇਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਅਪਣੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਹੀ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਆਫਲਾਈਨ ਕਰਵਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਈਵੈਂਟਾ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਦੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਾਲੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੀ ਫਾਲੋ-ਅਪ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇ ਜੋੜਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਵਿਚ ਸਾਂਝੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਸੁਝਾਅ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ request ਉਪਰ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕੀਏ। ਧੰਨਵਾਦ ਜੀ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 13:36, 12 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀ === # ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਰਾਜਦੀਪ ਜੀ, ਕਿਹੜੀ ਤਰੀਕ ਨਿਸਚਿਤ ਕਰਨੀ ਹੈ ਜੀ? ਜਗਵੀਰ ਕੋਰ :::[[User:Jagvir Kaur|ਜਗਵੀਰ ਜੀ]], ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 30 ਤਰੀਕ(ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ) ਨੂੰ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) # ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਕਰੀਆ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]], ਇਸ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕਰਨ ਲਈ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਾਥੀ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਆਫਲਾਈਨ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ 'ਚ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਪਾਦਨ ਜਾਂ ਸੰਪਾਦਨ ਸੰਬੰਧੀ ਗਤਿਵਿਧਿਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਬੈਠ ਕੇ ਕੁਝ ਮੁੱਦਿਆ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ੍ਹ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਸਾਨੂੰ ਜ਼ਰੁਰ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੇਰਾ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਹੈ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:34, 15 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) # {{support}} ਰਾਜਦੀਪ ਜੀ, ਲਗਾਤਾਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਫਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦਾ ਅਸੀਂ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:07, 15 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) # {{support}} ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਤਾਰੀਖ, ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਥਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕੁਝ ਵਿਉਂਤਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਦੱਸ ਦੇਵੋ ਜੀ ਤਾਂ ਕਿ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਬਾਰੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਹੋਰ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01:18, 17 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) :::[[User:Mulkh Singh|ਮੁਲਖ ਜੀ]], 30 ਤਰੀਕ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਪਟਿਆਲੇ ਵਿਖੇ ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਬਾਕੀ ਸਮੇਂ ਬਾਰੇ ਆਪਾਂ ਫੇਸਬੁਕ ਗਰੁੱਪ ਵਿਚ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜੋ ਸਮਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਸਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਉਹ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) # ਆਫਲਾਇਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਮੈਂ ਇਕ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਗਾ। ਪਟਿਆਲੇ ਦੀ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤ 'ਕਿਲਾ ਮੁਬਾਰਕ' ਸੰਬੰਧੀ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਨਾਮਾਤਰ ਹਨ। ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਥਾਂ ਜਲਦੀ ਹੀ ਜਨਤਕ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਂਝ ਇਸ ਥਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਤੇ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਫੋਟੋ ਤੇ ਵੀਡੀਓਗਰਾਫੀ ਮਨਾਂ ਹੈ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਪੁਰਾਤਨ ਹੱਥ ਲਿਖਿਤ ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਸਰਦਾਰ ਸਿਮਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੋ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੀਟਿੰਗ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਆਪਾਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਟਿਆਲੇ ਇਸ ਥਾਂ ਉੱਪਰ ਵੀ ਗੁਜ਼ਾਰੀਏ। ਸਿਮਰ ਜੀ ਇਸ ਫੋਟੋਵਾਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਕਿਲੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਬਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਦੇਣਗੇ। ਕਿਲੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:54, 21 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) :::: ਗੌਰਵ ਜੀ, ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਰਹੇਗਾ। ਪਰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਕੈਮਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਾਂ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸਦਾ ਹੱਲ ਵੀ ਸੋਚਣਾ ਪਵੇਗਾ। - <font color="green" face="Segoe Script" size="4"><b> [[User:Satpal Dandiwal|Satpal Dandiwal]] </b></font>^{<font face="Andalus"> ([[User talk:Satpal Dandiwal|talk]]) &#124;[[Special:Contributions/Satpal Dandiwal|Contribs]])</font>} 17:19, 21 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) :::::ਹਾਂ ਜੀ। ਫਿਲਹਾਲ ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਵਾਲਾ ਕੰਮ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਰੋਕਣਾ ਪਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਆਪਾਂ ਸਿਮਰ ਜੀ ਹੁਣਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਹਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਆਪਾਂ ਕਰ ਲਵਾਂਗੇ। ਫਿਲਹਾਲ ਲਈ ਇਸ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ।[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:46, 23 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == CIS-A2K Newsletter June 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about June 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:m:June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] * [https://pudhari.news/maharashtra/pune/228918/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE-%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%AC%E0%A4%B3%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%9A-%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A8-%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%85%E0%A4%B6%E0%A5%8B%E0%A4%95-%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A4-%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%87-%E0%A4%AE%E0%A4%A4/ar Presentation in Marathi Literature conference] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/June 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 19 July 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Board of Trustees - Affiliate Voting Results == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, '''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The shortlisted 2022 Board of Trustees candidates are: * Tobechukwu Precious Friday ([[User:Tochiprecious|Tochiprecious]]) * Farah Jack Mustaklem ([[User:Fjmustak|Fjmustak]]) * Shani Evenstein Sigalov ([[User:Esh77|Esh77]]) * Kunal Mehta ([[User:Legoktm|Legoktm]]) * Michał Buczyński ([[User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]]) * Mike Peel ([[User:Mike Peel|Mike Peel]]) See more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this election. Please take a moment to appreciate the Affiliate representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. Thank you for your participation. '''The next part of the Board election process is the community voting period.''' View the election timeline [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline| here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with, in the following ways: * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&A]]. * See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles. * Encourage others in your community to take part in the election. Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:59, 20 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == Movement Strategy and Governance News – Issue 7 == <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance newsletter! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:58, 24 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) dkki0zxww20z3pf32non20vkdqbsc1a 0 44272 609003 487228 2022-07-24T15:40:59Z 117.225.13.26 /* ਜ਼ਿੰਦਗੀ */ wikitext text/x-wiki ਪਹਿਲਵਾਨ '''ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ''' (ਜਨਮ 7 ਅਕਤੂਬਰ, 1953) ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਝਾ ਖੇਤਰ ਦਾ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਵਾਰ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵੈਟਰਨ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵਿੱਚ 18ਵੀਂ ਵਾਰ ਸੋਨ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਹ [[ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ]], [[ਅਰਜੁਨ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਅਤੇ [[ਰੁਸਤਮ-ਏ-ਹਿੰਦ]] ਵਰਗੇ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਲ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਬੈਲਗਰੇਡ ਵਿੱਚ 27 ਅਗਸਤ, 2014 ਨੂੰ ਵੈਟਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ 97 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਪਹਿਲਵਾਨ ਬਾਗੀ ਇਸਮਤ ਨੂੰ ਮਹਿਜ਼ 18 ਸਕਿੰਟਾਂ ’ਚ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web | title= ਪਹਿਲਵਾਨ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ 18ਵੀਂ ਵਾਰ ਬਣਿਆ ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨ| publisher=ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਉਨ |url=http://punjabitribuneonline.com/2014/08/%E0%A8%AA%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%B2%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%A8-%E0%A8%95%E0%A8%B0%E0%A8%A4%E0%A8%BE%E0%A8%B0-%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98-18%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%82-%E0%A8%B5%E0%A8%BE/| date=28 ਅਗਸਤ 2014}}</ref> ==ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਜ ਦੇ [[ਪੰਜਾਬ (ਭਾਰਤ)|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] ਦੇ [[ਸੁਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ]] ਦੇ ਪਿੰਡ 'ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ नासपीटे ਨੇ [[1978 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]], [[ਬੈਕੋਕ]] ਅਤੇ [[1986 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]], ਸਿਓਲ ਵਿੱਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ [[1982 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਲਵਰ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ [[ਐਡਮੰਟਨ]] ਵਿੱਚ [[1978 ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡ]] ਅਤੇ [[ਬ੍ਰਿਜ਼ਬੇਨ]] ਵਿੱਚ [[1982 ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਲਵਰ ਤਮਗਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ।<ref>[http://sportsauthorityofindia.nic.in/index4.asp?ssslid=301&subsubsublinkid=127&langid=1 Kartar Singh] in [[Sports Authority of India]] website</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਪਹਿਲਵਾਨ]] ni7gg8kuyu81zn3mrppl9uo8s7m0ri4 609004 609003 2022-07-24T15:43:53Z 117.225.13.26 wikitext text/x-wiki ਪਹਿਲਵਾਨ '''ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ''' (ਜਨਮ 7 ਅਕਤੂਬਰ, 1953) ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਝਾ ਖੇਤਰ ਦਾ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ। ਉਸ टटी ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਵਾਰ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵੈਟਰਨ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵਿੱਚ 18ਵੀਂ ਵਾਰ ਸੋਨ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਹ [[ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ]], [[ਅਰਜੁਨ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਅਤੇ [[ਰੁਸਤਮ-ਏ-ਹਿੰਦ]] ਵਰਗੇ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਲ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਬੈਲਗਰੇਡ ਵਿੱਚ 27 ਅਗਸਤ, 2014 ਨੂੰ ਵੈਟਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ 97 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਪਹਿਲਵਾਨ ਬਾਗੀ ਇਸਮਤ ਨੂੰ ਮਹਿਜ਼ 18 ਸਕਿੰਟਾਂ ’ਚ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web | title= ਪਹਿਲਵਾਨ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ 18ਵੀਂ ਵਾਰ ਬਣਿਆ ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨ| publisher=ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਉਨ |url=http://punjabitribuneonline.com/2014/08/%E0%A8%AA%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%B2%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%A8-%E0%A8%95%E0%A8%B0%E0%A8%A4%E0%A8%BE%E0%A8%B0-%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98-18%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%82-%E0%A8%B5%E0%A8%BE/| date=28 ਅਗਸਤ 2014}}</ref> ==ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਜ ਦੇ [[ਪੰਜਾਬ (ਭਾਰਤ)|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] ਦੇ [[ਸੁਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ]] ਦੇ ਪਿੰਡ 'ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ नासपीटे ਨੇ [[1978 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]], [[ਬੈਕੋਕ]] ਅਤੇ [[1986 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]], ਸਿਓਲ ਵਿੱਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ [[1982 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਲਵਰ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ [[ਐਡਮੰਟਨ]] ਵਿੱਚ [[1978 ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡ]] ਅਤੇ [[ਬ੍ਰਿਜ਼ਬੇਨ]] ਵਿੱਚ [[1982 ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਲਵਰ ਤਮਗਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ।<ref>[http://sportsauthorityofindia.nic.in/index4.asp?ssslid=301&subsubsublinkid=127&langid=1 Kartar Singh] in [[Sports Authority of India]] website</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਪਹਿਲਵਾਨ]] cii5hsi3hlxddgeexybxc2wk4qca0de 609005 609004 2022-07-24T15:46:42Z 117.225.13.26 wikitext text/x-wiki ਪਹਿਲਵਾਨ '''ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ''' (ਜਨਮ 7 ਅਕਤੂਬਰ, 1953) ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਝਾ ਖੇਤਰ ਦਾ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ। ਉਸ ने ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਵਾਰ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵੈਟਰਨ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵਿੱਚ 18ਵੀਂ ਵਾਰ ਸੋਨ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਹ [[ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ]], [[ਅਰਜੁਨ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਅਤੇ [[ਰੁਸਤਮ-ਏ-ਹਿੰਦ]] ਵਰਗੇ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਲ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਬੈਲਗਰੇਡ ਵਿੱਚ 27 ਅਗਸਤ, 2014 ਨੂੰ ਵੈਟਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ 97 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਪਹਿਲਵਾਨ ਬਾਗੀ ਇਸਮਤ ਨੂੰ ਮਹਿਜ਼ 18 ਸਕਿੰਟਾਂ ’ਚ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web | title= ਪਹਿਲਵਾਨ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ 18ਵੀਂ ਵਾਰ ਬਣਿਆ ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨ| publisher=ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਉਨ |url=http://punjabitribuneonline.com/2014/08/%E0%A8%AA%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%B2%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%A8-%E0%A8%95%E0%A8%B0%E0%A8%A4%E0%A8%BE%E0%A8%B0-%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98-18%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%82-%E0%A8%B5%E0%A8%BE/| date=28 ਅਗਸਤ 2014}}</ref> ==ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਜ ਦੇ [[ਪੰਜਾਬ (ਭਾਰਤ)|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] ਦੇ [[ਸੁਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ]] ਦੇ ਪਿੰਡ 'ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ नासपीटे ਨੇ [[1978 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]], [[ਬੈਕੋਕ]] ਅਤੇ [[1986 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]], ਸਿਓਲ ਵਿੱਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ [[1982 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਲਵਰ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ [[ਐਡਮੰਟਨ]] ਵਿੱਚ [[1978 ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡ]] ਅਤੇ [[ਬ੍ਰਿਜ਼ਬੇਨ]] ਵਿੱਚ [[1982 ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਲਵਰ ਤਮਗਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ।<ref>[http://sportsauthorityofindia.nic.in/index4.asp?ssslid=301&subsubsublinkid=127&langid=1 Kartar Singh] in [[Sports Authority of India]] website</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਪਹਿਲਵਾਨ]] 2x3lxbdk2kzjt1ogor7zbxtp6v55uen 609006 609005 2022-07-24T15:47:15Z 117.225.13.26 wikitext text/x-wiki ਪਹਿਲਵਾਨ '''ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ''' (ਜਨਮ 7 ਅਕਤੂਬਰ, 1953) ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਝਾ ਖੇਤਰ ਦਾ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ। ਉਸ ने ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਵਾਰ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵੈਟਰਨ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵਿੱਚ 18ਵੀਂ ਵਾਰ ਸੋਨ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਹ [[ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ]], [[ਅਰਜੁਨ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਅਤੇ [[ਰੁਸਤਮ-ਏ-ਹਿੰਦ]] ਵਰਗੇ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਲ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਬੈਲਗਰੇਡ ਵਿੱਚ 27 ਅਗਸਤ, 2014 ਨੂੰ ਵੈਟਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ 97 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਪਹਿਲਵਾਨ ਬਾਗੀ ਇਸਮਤ ਨੂੰ ਮਹਿਜ਼ 18 ਸਕਿੰਟਾਂ ’ਚ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web | title= ਪਹਿਲਵਾਨ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ 18ਵੀਂ ਵਾਰ ਬਣਿਆ ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨ| publisher=ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਉਨ |url=http://punjabitribuneonline.com/2014/08/%E0%A8%AA%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%B2%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%A8-%E0%A8%95%E0%A8%B0%E0%A8%A4%E0%A8%BE%E0%A8%B0-%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98-18%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%82-%E0%A8%B5%E0%A8%BE/| date=28 ਅਗਸਤ 2014}}</ref> ==ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਜ ਦੇ [[ਪੰਜਾਬ (ਭਾਰਤ)|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] ਦੇ [[ਸੁਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ]] ਦੇ ਪਿੰਡ 'ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ [[1978 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]], [[ਬੈਕੋਕ]] ਅਤੇ [[1986 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]], ਸਿਓਲ ਵਿੱਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ [[1982 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਲ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਲਵਰ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ [[ਐਡਮੰਟਨ]] ਵਿੱਚ [[1978 ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡ]] ਅਤੇ [[ਬ੍ਰਿਜ਼ਬੇਨ]] ਵਿੱਚ [[1982 ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਲਵਰ ਤਮਗਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ।<ref>[http://sportsauthorityofindia.nic.in/index4.asp?ssslid=301&subsubsublinkid=127&langid=1 Kartar Singh] in [[Sports Authority of India]] website</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਪਹਿਲਵਾਨ]] cdjm2nav7d972szf2liro3g7lxsaoog 0 67821 609044 577444 2022-07-25T06:21:40Z Artanisen 26654 Maple Leaves Koyo and Shamisen by Kitagawa Utamaro c1803.png wikitext text/x-wiki {{Infobox Chinese |pic=Geisha-kyoto-2004-11-21.jpg |kanji=芸者 |romaji=geisha }} '''ਗੇਇਸ਼ਾ''', ਗੇਇਕੋ, ਗੇਈਗੀ ਰਵਾਇਤੀ ਜਪਾਨੀ ਔਰਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ<ref>{{cite book|last= Henshall|first= K. G.| year=1999| title= A History of Japan|publisher= Macmillan Press LTD, London.।SBN 0-333-74940-5|pages=p. 61 }}</ref> ਅਤੇ ਇੰਨਾਂ ਦੀ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਵਿੱਚ ਜਪਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ, ਨਾਚ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੇਕ-ਅਪ, ਅੰਦਾਜ਼ ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਕਲਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗੇਇਸ਼ਾ ਨੂੰ [[ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ|ਵੇਸਵਾ]] ਸਮਝਿਆ ਜਾਂ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ 'ਤੇ ਵਿਵਾਦ ਹਨ। ਗੇਇਸ਼ਾ ਦੀ ਬਹੁਤ ਇਜੱਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਗੇਇਸ਼ਾ ਬਣਨ ਲਈ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।<ref>{{cite book|last= Varley|first= Paul| year=2000| title= Japanese Culture|edition= 4th|publisher= University of Hawaii Press.।SBN 978-0-8248-2152-4| pages=p. 151 }}</ref><ref>{{cite web| url=http://www.angelfire.com/rnb/shizuka/index.html| title=''Shizuka Online''| publisher= Midori Nihihara| accessdate=August 20, 2007 }}</ref> [[File:Geisha, maiko, shikomi in Kyoto.jpg|thumb|A ''geiko'', ''maiko'' and ''shikomi'' from Odamoto]] ==ਨਾਮ== [[File:Shikomi_and_maiko.jpg|thumb|right|A {{lang|ja-Latn|shikomi}} (left) accompanying the {{lang|ja-Latn|maiko}} {{lang|ja-Latn|Takamari|italic=no}} of the {{lang|ja-Latn|Kaida|italic=no}} {{lang|ja-Latn|okiya}} in {{lang|ja-Latn|Gion Kobu|italic=no}}.]] [[File:Katsunosuke_minarai.jpg|thumb|{{lang|ja-Latn|Minarai}} {{lang|ja-Latn|Katsunosuke|italic=no}} wearing a shorter {{lang|ja-Latn|obi}} and a large, colourful set of {{lang|ja-Latn|kanzashi}} hairpins.]] [[File:Maple Leaves Koyo and Shamisen by Kitagawa Utamaro c1803.png|thumb|left|230px|Geisha playing the [[shamisen]], [[ukiyo-e]] [[painting]] by [[artist]] [[Kitagawa Utamaro]], [[1803]].]] ਗੇਇਸ਼ਾ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਆਮ ਸ਼ਬਦ ਗੇਇਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਯੋਟੋ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਸੀ ਤੇ ਗੇਇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਗੇਇਕੋ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਕਯੋਟੋ ਵਿੱਚ ਗੇਇਸ਼ਾ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਕਯੋਟੋ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਗੇਇਸ਼ਾ ਬਣਨ ਲਈ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite web| url=http://gnavi.joy.ne.jp/asakusa/| title=''Tokyo Asakusa''| publisher=Taito-ku Association of [[Tokyo]]| language=Japanese| accessdate=August 20, 2007| archive-date=ਸਤੰਬਰ 13, 2011| archive-url=https://web.archive.org/web/20110913182317/http://gnavi.joy.ne.jp/asakusa/| dead-url=yes}}</ref> ਸਿਖਾਂਦਰੂ ਗੇਇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਮਾਇਕੋ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਜਪਾਨੀ ਅਰਥ ਨੱਚਦਾ 舞 (mai) ਬੱਚਾ 妓 (ko) ਹੈ। ਮਾਇਕੋ ਚਿੱਟਾ ਰੰਗ ਦਾ ਮੇਕ-ਅਪ ਵਰਤਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਗੂੜੇ ਰੰਡ ਦੇ ਕਪੜੇ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।ਆਧੁਨਿਕ ਗੇਇਸ਼ਾ ਅਜੇ ਵੀ " ਓਕੀਯਾ " ਨਾਮ ਦੇ ਪਰੰਪਰਕ ਗੇਇਸ਼ਾ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{cite web| url=http://www.mostlyfiction.com/excerpts/geisha.htm| title=''"Geisha, A Life", by Mineko।wasaki''| publisher= MostlyFiction.com| accessdate=August 20, 2007}}</ref> ਗੇਇਸ਼ਾ ਜਪਾਨ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਆਈਕਾਨ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{cite book|last=।wasaki|first= Mineko| authorlink= Mineko।wasaki|year=2003| title= Geisha: A Life|publisher= Washington Square Press.।SBN 0-7434-4429-9|pages=p. 7 }}</ref> ਸ਼ਬਦ "ਗੇਇਸ਼ਾ" ਵਿੱਚ ਦੋ ਕਾਂਜੀ (ਚੀਨੀ ਅੱਖਰ), 芸 (ਗੀ) ਦਾ ਅਰਥ "ਕਲਾ" ਅਤੇ 者 (ਸ਼ੀ) ਦਾ ਅਰਥ "ਵਿਅਕਤੀ" ਜਾਂ "ਕਰਨ ਵਾਲਾ", ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ "ਗੇਇਸ਼ਾ" ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਨੁਵਾਦ "ਕਲਾਕਾਰ", "ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਕਲਾਕਾਰ" ਜਾਂ "ਕਾਰੀਗਰ" ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਥੋੜੇ ਵੱਖਰੇ ਅਰਥਾਂ ਵਾਲੀ ਗੇਇਸ਼ਾ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਰ ਖੇਤਰੀ ਸ਼ਬਦ "ਜੀਕੋ" ਹੈ, ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਪੱਛਮੀ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਗੇਇਸ਼ਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਯੋਟੋ ਅਤੇ ਕਾਨਾਜਾਵਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਕਲਾ ਦੀ ਔਰਤ" ਵਜੋਂ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਯੋਟੋ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ ਗੇਇਸ਼ਾ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਗਈ ਕਯੋਟੋ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਂਟਿਸ ਗੇਇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਮਾਈਕੋ (舞 妓) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸ਼ਬਦ "ਨਾਚ ਦੀ ਔਰਤ" ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਪਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟੋਕਿਓ ਵਿੱਚ, ਅਪ੍ਰੈਂਟਿਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹਾਨ-ਗਯੋਕੂ (半 玉) ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ "ਅੱਧਾ ਗਹਿਣਾ", ਗੇਇਸ਼ਾ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਲਈ ਇੱਕ ਟਰਮ "ਗਹਿਣਾ ਪੈਸਾ" ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="Autobiography of a Geisha">{{Cite book |last=Masuda |first=Sayo |date=2003 |title=Autobiography of a Geisha |translator-last=Rowley |translator-first=G. G. |publisher=Columbia University Press |location=New York |isbn=0-231-12951-3}}</ref><ref name="Dalby Geisha">{{rp|needed=y|date=June 2020}}{{cite book |last1=Dalby |first1=Liza |title=Geisha |date=2000 |publisher=Vintage Random House |location=London |isbn=0099286386 |edition=3rd}}</ref> ==ਇਤਿਹਾਸ== ===ਮੂਲ=== ਜਾਪਾਨੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ, ਸਾਬਰੁਕੋ (ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ) ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਟਕਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਯੁੱਧ ਦੁਆਰਾ ਉਜੜ ਗਏ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਸਾਬਰੁਕੋ ਕੁੜੀਆਂ ਪੈਸੇ ਲਈ ਜਿਨਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਵਿਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਸਮਾਜਿਕ ਇਕੱਠਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] 794 ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੂੰ ਹੇਯਾਨ-ਕੀ (ਕਯੋਟੋ) ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਹਾਲਤਾਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਗੇਇਸ਼ਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ, ਉਭਰਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜਗ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨਾਲ ਗ੍ਰਸਤ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਘਰ ਬਣ ਗਈ।<ref name="Gallagher">{{cite book |last=Gallagher |first=John |title=Geisha: A Unique World of Tradition, Elegance, and Art |location=London |publisher=PRC |date=2003 |isbn=1-85648-697-4}}</ref> ਸ਼ੀਰਾਬੀਸ਼ੀ ਡਾਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਸ਼ਲ ਔਰਤ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕੀਤਾ। ਰਵਾਇਤੀ ਜਪਾਨ ਨੇ ਜਿਨਸੀ ਅਨੰਦ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਅਤੇ ਆਦਮੀ ਆਪਣੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਨਹੀਂ ਸਨ।<ref>{{Cite web |url=https://www.thevintagenews.com/2016/05/16/the-rise-of-the-geisha-photos-from-19th-20th-century-show-the-japanese-entertainers/ |title=The Rise of the Geisha - photos from 19th & 20th century show the Japanese entertainers |first=Neil |last=Patrick |date=16 May 2016 |website=The Vintage News |access-date=6 November 2017 }}</ref> ਆਦਰਸ਼ ਪਤਨੀ ਘਰ ਦੀ ਇੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਸੀ; ਕਨਫਿਊਸ਼ਿਅਨ ਰਿਵਾਜ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਆਰ ਦੀ ਦੂਜੀ ਮਹੱਤਤਾ ਸੀ। ਜਿਨਸੀ ਅਨੰਦ ਅਤੇ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਗਾਵ ਲਈ, ਆਦਮੀ ਆਪਣੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਬਲਕਿ ਵੇਸਵਾਵਾਂ ਕੋਲ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਯੇਕਾਕੂ (遊 廓 、 遊 郭 as) ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਵਾਲ-ਇਨ ਅਨੰਦ ਕੁਆਰਟਰਜ਼ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਸਨ<ref>{{cite web |title=History of geisha |url=http://www.japan-zone.com/culture/geisha.shtml |website=Japan Zone |accessdate=18 June 2010}}</ref>, ਅਤੇ 1617 ਵਿੱਚ ਸ਼ੋਗਨਗੁਟ “ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਕੁਆਰਟਰ” ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਕਰਨਾ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਯਜੋ ("ਖੇਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ") ਨੂੰ ਵਰਗੀਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਲਾਇਸੰਸਸ਼ੁਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਯਜੋ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਦਰਜਾ ਗੇਇਸ਼ਾ ਦਾ ਪੂਰਵਜ, ਤਾਯੂ ਸੀ। ਤਾਯੂ ਵੇਸਵਾ ਅਤੇ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਯੋਟੋ ਵਿੱਚ ਸੁੱਕੇ ਕਮੋ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਪੜਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਤਾਯੂ ਨੇ ਉਤੇਜਿਕ ਨਾਚ ਅਤੇ ਸਕਿੱਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ, ਅਤੇ ਇਸ ਨਵੀਂ ਕਲਾ ਨੂੰ "ਕਾਬੂਕੂ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ "ਜੰਗਲੀ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧੀ ਹੋਣਾ" ਹੈ। ਇਹ ਕਾਬੂਕੀ ਰੰਗਮੰਚ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੀ, ਥੀਏਟਰ ਦੇ ਇਸ ਪਹਿਲੇ ਰੂਪ ਤੋਂ "ਕਾਬੂਕੀ" ਸ਼ਬਦ ਆਇਆ। ===18ਵੀਂ-ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਗੇਇਸ਼ਾ ਦਾ ਉਭਾਰ=== [[File:Brooklyn Museum - Beauty - Gion Seitoku.jpg|thumb|{{lang|ja-Latn|Ukiyo-e}} scroll depicting a {{lang|ja-Latn|Gion|italic=no}} geisha, from between 1800 and 1833]] [[File:Brooklyn Museum - A Kyoto Geisha - Yamaguchi Soken.jpg|thumb|{{lang|ja-Latn|Ukiyo-e}} print by {{lang|ja-Latn|Yamaguchi Soken|italic=no}} of a Kyoto geisha]] ਅਨੰਦ ਦਾ ਕੁਆਰਟਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਲੈਮਰਸ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ ਜੋ ਸੈਕਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਉੱਤਮ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਦਾ ਨ੍ਰਿਤ, ਗਾਉਣ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਜਾ ਕੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕੀਤਾ। ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀ ਅਤੇ ਮੁਖਬੰਧਕ ਵੀ ਸਨ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ, ਉਹ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਣ ਗਏ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪੇਸ਼ਾ ਫੁੱਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੇਇਸ਼ਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਹਿਲਾ ਗੇਇਸ਼ਾ ਉਹ ਆਦਮੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਤੇ ਗਿਫਟਡ ਵੇਸਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਲਈ ਉਡੀਕ ਰਹੇ ਗਾਹਕਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕੀਤਾ। == ਗੈਲੇਰੀ == <gallery perrow=7 widths=170px heights=170px caption="Different pictures "><center> File:Mamefusa.jpg|Make-up and hairstyle File:Ayano.jpg|Make-up File:Fumino misedashi eriashi.jpg|Make-up on the neck File:Momoware kneeling.jpg|Greetings File:Police officer and maiko Mameyuri.jpg|Everyday life File:Wareshinobu back.jpg|Make-up and hairstyle File:Toshihana tea ceremony.jpg| Tea ceremony performed File:Kimono lady at Gion, Kyoto.jpg|Everyday life File:Maiko 2d day.jpg|Clothing and hairstyle Image:Gobildalt.jpg|[[Ukiyo-e]] [[painting]] of geishas playing ''[[go]]'' ([[1811]]). File:Kyouka walking.jpg|Maiko wearing ume kanzashi Image:Mameyoshi and Fukunami.jpg|Two geikos playing the [[shamisen]] and the [[shinobue]]. </gallery></center> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{commonscat|Geisha}} * [http://www.naogino.to/exhibitions/index_e.html ''Documentary Art Photography of Real Geisha''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070813162516/http://www.naogino.to/exhibitions/index_e.html |date=2007-08-13 }}, by Naoyuki Ogino. * [http://www.japanphotos.info/ ''Geiko and Maiko Photo Gallery''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101109011355/http://www.japanphotos.info/ |date=2010-11-09 }}, by Lubomir Cernota. * [http://www.japanlinked.com/about_japan/geisha.html ''Japanese Geisha''].।nformation on Geisha, Maiko, and media clips of their life. * [http://oldworld.sjsu.edu/asiangate/floating_world/geishah.html ''Geisha History''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050310104524/http://oldworld.sjsu.edu/asiangate/floating_world/geishah.html |date=2005-03-10 }}, by Kathleen Cohen, School of Art and Design. San José State University. * [http://www.sofieloafy.net/geishamain.htm ''Karyukai''], by Sofia Patterson. * [http://www.hanamiweb.com/geisha.html ''Geisha in Hanami Web''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160310231017/http://hanamiweb.com/geisha.html |date=2016-03-10 }}, by Jaakko Saari. * [http://mith.ru/treasury/natio/japan/morita.htm ''Geisha and Maiko''], Haruyo Morita's artwoks. * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/this_world/4271655.stm ''Coming of Age - Yukina: Japan].'' Documentary about a modern young woman who wishes to train to be a geisha. [[BBC]].com ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਪਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਿੱਤੇ]] k9r82cfpu70tv30th578cvcb6sp178n 0 71229 608999 577570 2022-07-24T13:37:20Z ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਵਿਰਦੀ 12797 wikitext text/x-wiki '''ਚਾਬੀਆਂ ਦਾ ਮੋਰਚਾ''' [[ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ]] ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 15-16 ਨਵੰਬਰ, 1920 ਨੂੰ ਹੋਈ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੋਈ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਸਰਕਾਰ ਪੱਖੀ ਸਨ ਪਰ ਜਦ 28 ਅਗਸਤ, 1921 ਦੇ ਦਿਨ ਨਵੀਂ ਚੋਣ ਵਿਚ [[ਬਾਬਾ ਖੜਕ ਸਿੰਘ]] ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ ਦਖ਼ਲ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 7 ਨਵੰਬਰ, 1921 ਦੇ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਦੁਪਹਿਰ ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਪੁਲਿਸ, ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਘਰ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਤੋਸ਼ੇਖਾਨੇ (ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ) ਦੀਆਂ ਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਚਾਬੀਆਂ ਲੈ ਲਈਆਂ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਜਮਾਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਚਾਬੀਆਂ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਹਰਕਤ ਨਾਲ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਗੁੱਸੇ ਦੀ ਲਹਿਰ ਫੈਲ ਗਈ। 11 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ 'ਤੇ ਹੋਈ। 12 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਫ਼ੈਸਲਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਬਹਾਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗੁਰਦਵਾਰਾੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿਚ ਦਖਲ ਨਾ ਦੇਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏ। ਅਖ਼ੀਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੀ ਹਥਿਆਰ ਸੁੱਟਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਬੀਆਂ ਦੇਣ ਵਾਸਤੇ ਤਿਆਰ ਹੈ। 6 ਦਸੰਬਰ, 1921 ਦੇ ਦਿਨ ਹੋਈ ਇਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਸਿੱਖ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਚਾਬੀਆਂ ਉਦੋਂ ਤਕ ਵਾਪਸ ਨਾ ਲਵੇ ਜਦੋਂ ਤਕ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਗਿ੍ਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤੇ ਆਗੂ ਰਿਹਾਅ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ। 17 ਜਨਵਰੀ, ਨੂੰ 193 'ਚੋਂ 150 ਆਗੂ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿਤੇ ਗਏ ਪਰ ਪੰਡਿਤ ਦੀਨਾ ਨਾਥ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>[http://www.rozanaspokesman.com/news/5360-ਇਤਿਹਾਸ-ਵਿਚ-ਭਲਕੇ-ਆਉਣ-ਵਾਲਾ-ਦਿਨ-ਡਾ-ਹਰਜਿੰਦਰ-ਸਿੰਘ-ਦਿਲਗੀਰ.aspx http://www.rozanaspokesman.com]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿਆਸਤ]] q7giwyjowh5qgfqwzwfaadtlndk6706 609000 608999 2022-07-24T13:39:17Z ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਵਿਰਦੀ 12797 added [[Category:ਇਤਿਹਾਸ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਚਾਬੀਆਂ ਦਾ ਮੋਰਚਾ''' [[ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ]] ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 15-16 ਨਵੰਬਰ, 1920 ਨੂੰ ਹੋਈ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੋਈ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਸਰਕਾਰ ਪੱਖੀ ਸਨ ਪਰ ਜਦ 28 ਅਗਸਤ, 1921 ਦੇ ਦਿਨ ਨਵੀਂ ਚੋਣ ਵਿੱਚ [[ਬਾਬਾ ਖੜਕ ਸਿੰਘ]] ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ। 7 ਨਵੰਬਰ, 1921 ਦੇ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਦੁਪਹਿਰ ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਪੁਲਿਸ, ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਘਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਤੋਸ਼ੇਖਾਨੇ (ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ) ਦੀਆਂ ਤੇ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਚਾਬੀਆਂ ਲੈ ਲਈਆਂ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਜਮਾਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਚਾਬੀਆਂ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਹਰਕਤ ਨਾਲ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਗੁੱਸੇ ਦੀ ਲਹਿਰ ਫੈਲ ਗਈ। 11 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ 'ਤੇ ਹੋਈ। 12 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਫ਼ੈਸਲਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਬਹਾਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲ ਨਾ ਦੇਣ ਦਿਤਾ ਜਾਏ। ਅਖ਼ੀਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੀ ਹਥਿਆਰ ਸੁੱਟਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚਾਬੀਆਂ ਦੇਣ ਵਾਸਤੇ ਤਿਆਰ ਹੈ। 6 ਦਸੰਬਰ, 1921 ਦੇ ਦਿਨ ਹੋਈ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਸਿੱਖ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਚਾਬੀਆਂ ਉਦੋਂ ਤਕ ਵਾਪਸ ਨਾ ਲਵੇ ਜਦੋਂ ਤਕ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਗਿ੍ਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤੇ ਆਗੂ ਰਿਹਾਅ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦੇਂਦੀ। ਇਸ 'ਤੇ 17 ਜਨਵਰੀ, ਨੂੰ 193 'ਚੋਂ 150 ਆਗੂ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿਤੇ ਗਏ ਪਰ ਪੰਡਤ ਦੀਨਾ ਨਾਥ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>[http://www.rozanaspokesman.com/news/5360-ਇਤਿਹਾਸ-ਵਿਚ-ਭਲਕੇ-ਆਉਣ-ਵਾਲਾ-ਦਿਨ-ਡਾ-ਹਰਜਿੰਦਰ-ਸਿੰਘ-ਦਿਲਗੀਰ.aspx http://www.rozanaspokesman.com]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿਆਸਤ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇਤਿਹਾਸ]] 3owwglrjlptvlfhbh398je4xq5mxs19 0 87298 609027 597752 2022-07-25T03:07:33Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox economy |country = ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ |currency = [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨੀ]] (ਏਐਫਐਨ) |year = 22 ਦਸੰਬਰ - 21 ਦਸੰਬਰ |organs = [[ਸਾਰਕ]], [[ਆਰਥਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਗਠਨ|ਈਕੋ]], [[ਸ਼ਿੰਘਾਈ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਗਠਨ]] ਅਤੇ [[ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ]] |gdp rank = [[ਜੀਡੀਪੀ (ਨੋਮੀਨਲ) ਪ੍ਰਤੀ ਜੀਅ ਆਮਦਨ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|108ਵਾਂ ਦਰਜਾ]] (ਨੋਮੀਨਲ) / [[ਜੀਡੀਪੀ (ਨੋਮੀਨਲ) ਪ੍ਰਤੀ ਜੀ ਆਮਦਨ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ (ਪੀਪੀਪੀ) ਪ੍ਰਤੀ ਜੀਅ ਆਮਦਨ|96ਵਾਂ ਦਰਜਾ]] (ਪੀਪੀਪੀ) |image = Rebuilt ministry finance.jpg |caption = [[ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲਿਆ]] in [[ਕਾਬਲ]] 2002 ਵਿੱਚ |width = 280 |gdp (PPP) = $69 ਬਿਲੀਅਨ (2014 est.) |gdp = $33.55 ਬਿਲੀਅਨ (2012 est.) $69 ਬਿਲੀਅਨ (ਪੀਪੀਪੀ) (2014 est.) |growth = 3.2% (2014 est.) |per capita = $2,000 (2014)<ref name=CIA-GDP-PPP/> |gae = $22.49 ਬਿਲੀਅਨ |per working capita = $1,499 |sectors = [[ਖੇਤੀਬਾੜੀ ]]: 20% [[ਉਦਯੋਗ ]]: 25.6% [[ਸੇਵਾਵਾਂ ]]: 54.4% (2011 est.) |inflation = 4.7% (2014 est.) |poverty = 35% (2009) |labor = 7.512 ਮਿਲੀਅਨ (2012 est.) |occupations = ਖੇਤੀਬਾੜੀ 78.6%, ਉਦਯੋਗ 5.7%, ਸੇਵਾਵਾਂ 15.7% (2009) |unemployment = 38% (2008) |edbr = 160ਵਾਂ ਦਰਜਾ<ref name="World Bank and International Financial Corporation">{{cite web|url= http://www.doingbusiness.org/data/exploreeconomies/afghanistan/|title= Doing Business in Afghanistan 2012|publisher= [[World Bank]]|accessdate= 2011-11-18|archive-date= 2011-11-09|archive-url= https://web.archive.org/web/20111109165255/http://www.doingbusiness.org/data/exploreeconomies/afghanistan|dead-url= yes}}</ref> |industries = ਛੋਟੇ ਉਦਯੋਗ ਜਿੰਵੇਂ ਕਪੜੇ,ਸਾਬਣ,ਫਰਨੀਚਰ,ਜੁੱਤੇ,ਖਾਦਾਂ,ਵਸਤਰ,ਖਾਧ ਪਦਾਰਥ,ਖਣਿਜ-ਪਾਣੀ,ਸੀਮੇਂਟ [[ਅਫਗਾਨੀ ਗਲੀਚੇ]] [[ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ]],[[ਕੋਲਾ ]],ਅਤੇ [[ਤਾਂਬਾ]] ਆਦਿ |exports = $ 2.76 ਬਿਲੀਅਨ (2013 est.) |export-goods = [[ਅਫੀਮ ]], [[ਫਲ]] ਅਤੇ [[ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ]], [[ਉੱਨ]], [[ਕਪਾਹ ]], [[ਖੱਲਾਂ]] ਆਦਿ |export-partners = {{flag|ਭਾਰਤ }} 42.2% <br> {{flag|ਪਾਕਿਸਤਾਨ }} 28.9% <br> {{flag|ਤਜਾਕਿਸਤਾਨ}} 7.6% (2015)<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2050.html#af|title=Export Partners of Afghanistan|publisher=[[CIA World Factbook]]|year=2015|accessdate=2016-07-26|archive-date=2018-02-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180212083454/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2050.html#af|dead-url=yes}}</ref> |imports = $6.39 ਬਿਲੀਅਨ (2012 est.) |import-goods = [[ਮਸ਼ੀਨਰੀ]] ਅਤੇ ਹੋਰ [[ਪੂੰਜੀ ਨਿਰਮਾਣ ਵਸਤਾਂ ]], [[ਖਾਧ ਵਸਤਾਂ ]], [[ਕਪੜਾ]] ਅਤੇ [[ਪਟਰੋਲੀਅਮ]] ਵਸਤਾਂ |import-partners = {{flag|ਪਾਕਿਸਤਾਨ}} 38.6% <br> {{flag|ਭਾਰਤ}} 8.9% <br> {{flag|ਅਮਰੀਕਾ }} 8.3% <br> {{flag|ਤੁਰਕਮੇਨਿਸਤਾਨ}} 6.2% <br> {{flag|ਚੀਨ }} 6% <br> {{flag|ਕਜ਼ਾਖ਼ਸਤਾਨ}} 5.9% <br> {{flag|ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨ}} 4.9% (2015)<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2061.html#af|title=Import Partners of Afghanistan|publisher=[[CIA World Factbook]]|year=2015|accessdate=2016-07-26|archive-date=2016-08-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20160806033730/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2061.html#af|dead-url=yes}}</ref> |debt = $1.28 ਬਿਲੀਅਨ (FY10/11) |revenue = $1.58 ਬਿਲੀਅਨ |expenses = $50.000 ਬਿਲੀਅਨ |Reserve Foreign Exchange = $6.681ਬਿਲੀਅਨ (31 ਦਸੰਬਰ 2014 est.) |cianame = ਏਐਫ |spelling = ਯੂਐਸ }} '''ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ''' ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2002 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਹੋਣ ਨਾਲ <ref name="PAN6">[http://www.pajhwok.com/en/2010/06/09/central-bank-claims-hike-cash-reserves Central bank claims hike in cash reserves] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141209200602/http://www.pajhwok.com/en/2010/06/09/central-bank-claims-hike-cash-reserves |date=2014-12-09 }}, [[Pajhwok Afghan News]] (PAN). 2010-06-09.</ref> ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਮੂਲ ਦੇ ਹੋਰਨਾ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਮਾਲੀ ਵਸੀਲਿਆਂ ਨਾਲ ਵੱਡਾ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਹੋਰਨਾ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮਾਲੀ ਵਸੀਲੇ ਸਹਾਇਤਾ ਵਜੋਂ ਇਥੇ 2000 ਦੇ ਦੌਰਾਨ [[ਤਾਲੀਬਾਨ]] ਵਰਗੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਪਤਨ ਤੋਂ ਬਾਦ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਥਿਰਤਾ ਦੇ ਆਸਾਰ ਬਣਨ ਨਾਲ ਵਧੀ।<ref name=PAN5>{{cite news |publisher=Pajhwok Afghan News (PAN) |url=http://www.pajhwok.com/en/2007/10/19/afghanistan-receives-33b-remittances-expats |title=Afghanistan receives $3.3b remittances from expats |date=October 19, 2007 |accessdate=2012-11-23 |archive-date=2020-02-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200203052722/https://www.pajhwok.com/en/2007/10/19/afghanistan-receives-33b-remittances-expats |dead-url=yes }}</ref> ਇਹ ਸੁਧਾਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਅਤੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ [[ਅਕਾਲ]] ਖਤਮ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ<ref>{{cite web|url=http://articles.latimes.com/2002/oct/14/world/fg-drought14|publisher=[[Los Angeles Times]]|accessdate=2013-08-14|title=Drought in Afghanistan Killing Off Cattle, Sheep}}</ref> ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾ ਦੇ ਦੇਸ ਕੋਲ $3 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਦੇਅਜੇ ਅਣਛੋਹੇ ਖਣਿਜ ਭੰਡਾਰ ਹਨ ਜੋ ਦੇਸ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਖਣਿਜਾਂ ਵਾਲੇ ਖਿਤਿਆਂ ਚੋ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਅਮੀਰ ਖਿੱਤਾ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਹਾਲਾਂ ਕਿ ਇਹ ਦੇਸ ਕਲਾ ਕਲੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸਿਆ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ]] ਅਨੁਸਾਰ [[ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ]] ਪੱਖੋ 175ਵੇਂ ਦਰਜੇ ਤੇ ਹੈ।ਦੇਸ ਦਾ [[ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ]] 34 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਸੀ। <ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html|publisher="C. I. A."|work="World Factbook"|accessdate=2013-08-14|title=Afghanistan|archive-date=2016-07-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20160709035637/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html|dead-url=yes}}</ref> $19.85 ਬਿਲੀਅਨ ਦੀ ਤਬਾਦਲਾ ਦਰ ਨਾਲ, ਅਤੇ [[ਪ੍ਰਤੀ ਜੀਅ ਆਮਦਨ(ਪੀਪੀਪੀ) $1,150<ref name=CIA-GDP-PPP>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2004.html#af|title=GDP - per capita (PPP): $1,000 (2011 est.)|work=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=2012-11-23|archive-date=2015-09-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20150905110817/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2004.html#af|dead-url=yes}}</ref> ਦੇਸ ਦੀ ਲਗਪਗ 35% ਵੱਸੋਂ (2008) ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਹੈ<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2129.html C.I.A. World Factbook: Unemployment] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160821073349/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2129.html |date=2016-08-21 }}. 2008 estimate. Retrieved 2013-8-14.</ref> ਅਤੇ 36% ਲੋਕ [[ਗਰੀਬੀ ਰੇਖਾ]] ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਨ<ref>[http://data.worldbank.org/country/afghanistan World Bank Data: Afghanistan]. Retrieved 2013-8-14.</ref> ਜੋ ਪਾਣੀ,ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਮਕਾਨਾਂ ਦੀ ਥੁੜ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਨ। ==ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਮਦਨ ਲੇਖੇ == ''ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਜਿਆਦਾਤਰ ਸੂਚਨਾ [[ਵਿਸ਼ਵ ਅੰਕੜਾ ਪੁਸਤਕ]] (The World Factbook) ਵਿਚੋਂ ਲਈ ਗਈ ਹੈ '' '''[[ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ|ਜੀਡੀਪੀ]]''': ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਸਮਾਨਤਾ (ਪੀਪੀਪੀ) $19.85 ਬਿਲੀਅਨ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ '''ਜੀਡੀਪੀ - ਅਸਲ ਵਾਧਾ ਦਰ ''': * 11% (2012 est.) '''ਜੀਡੀਪੀ- ਪ੍ਰਤੀ ਜੀਅ ''': ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਸਮਾਨਤਾ (ਪੀਪੀਪੀ) - $1,000 (2011 est.)<ref name=CIA-GDP-PPP/> '''ਜੀਡੀਪੀ - ਸੈਕਟਰ ਵਾਰ ''': *''ਖੇਤੀਬਾੜੀ '': 20% *''ਉਦਯੋਗ'': 25.6% *''ਸੇਵਾਵਾਂ '': 54.4% '''ਨੋਟ :'''ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ [[ਅਫੀਮ]] ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੈ '''ਗਰੀਬੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਵੱਸੋਂ ''': * 36% (2009) '''ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਜਾਂ ਉਪਭੋਗ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ''': *''ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 10%'': 3.8% *''ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ 10%'': 24% '''[[ਮੁਦਰਾ]] ਸਫੀਤੀ ਦਰ ''': 13.8% (2011 est.) <br>'' ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹੋਰਨਾ ਦੇਸਾਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ :'' 19 '''ਕਿਰਤ ਸ਼ਕਤੀ ''': 15 ਮਿਲੀਅਨ (2004) <br>'' ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹੋਰਨਾ ਦੇਸਾਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ:'' 39 '''ਕਿੱਤਾਵਾਰ ਕਿਰਤ ਸ਼ਕਤੀ ''': ਖੇਤੀਬਾੜੀ 78.6%, ਉਦਯੋਗ 5.7%, ਸੇਵਾਵਾਂ 15.7% (2009) '''ਬੇਰੁਜਗਾਰੀ ਦਰ ''': 35% (2009) <br>''ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹੋਰਨਾ ਦੇਸਾਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ:'' 180 '''ਬਜਟ ''': *''ਮਾਲੀ '': $1.58 ਬਿਲੀਅਨ *''ਖਰਚਾ '': $3.3 ਬਿਲੀਅਨ '''ਉਦਯੋਗ ''': ਛੋਟੇ ਉਦਯੋਗ ਜਿੰਵੇਂ [[ਕਪੜਾ]],[[ਸਾਬਣ ]],[[ਫਰਨੀਚਰ]],[[ਜੁੱਤੇ]],[[ਖਾਦਾਂ]],[[ਵਸਤਰ]],[[ਖਾਧ ਪਦਾਰਥ]],[[ਖਣਿਜ-ਪਾਣੀ]],[[ਸੀਮੇਂਟ]] [[ਅਫਗਾਨੀ ਗਲੀਚੇ]] [[ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ]],[[ਕੋਲਾ ]],ਅਤੇ [[ਤਾਂਬਾ]] ਆਦਿ '''[[ਬਿਜਲੀ]] - ਉਤਪਾਦਨ''': 913.1 ਮਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਵਾਟ (2009 est.) <br>''ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹੋਰਨਾ ਦੇਸਾਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ:'' 150 '''[[ਬਿਜਲੀ]] - ਉਤਪਾਦਨ - ਸਰੋਤਵਾਰ''': *''ਫੋਸਿਲ ਇੰਧਨ '': 23.5% ਕੁੱਲ ਸਮਰਥਾ ਦਾ (2009 est.) *''ਹਾਈਡਰੋ'': 76.5% of ਕੁੱਲ ਸਮਰਥਾ ਦਾ (2009 est.) *''ਨਿਊਕਲੀਅਰ'': 0% ਕੁੱਲ ਸਮਰਥਾ ਦਾ (2009 est.) *''ਹੋਰ '': 0% (2001) '''[[ਬਿਜਲੀ]] - ਉਪਭੋਗ ''': 2.226 ਬਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਵਾਟ (2009 est.) <br>''ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹੋਰਨਾ ਦੇਸਾਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ:'' 137 '''ਬਿਜਲੀ - [[ਨਿਰਯਾਤ ]]''': 0 kWh (2010 est.) '''ਬਿਜਲੀ - [[ਆਯਾਤ ]]''': 1.377 ਬਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਵਾਟ (2009 est.) '''ਤੇਲ - ਉਤਪਾਦਨ:''' {{convert|1,950|oilbbl/d}} (2012 est.) <br>''ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹੋਰਨਾ ਦੇਸਾਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ:'' 210 '''ਤੇਲ - ਉਪਭੋਗ:''' {{convert|4229|oilbbl/d}} (2011 est.) <br>''ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹੋਰਨਾ ਦੇਸਾਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ:'' 165 '''ਤੇਲ - ਜਾਹਰ ਭੰਡਾਰ :''' {{convert|1600000000|oilbbl}} (2006)<ref name=Eurasianet/> '''ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ - ਉਤਪਾਦਨ:''' 220 million m³ (2001) '''ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ - ਉਪਭੋਗ:''' 220 million m³ (2001) '''ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ - ਜਾਹਰ ਭੰਡਾਰ:''' 15.7 trillion cubic feet (2006 est.)<ref name=Eurasianet/> '''ਖੇਤੀਬਾੜੀ - ਫਸਲਾਂ ''': [[ਅਫੀਮ]] [[ਡੋਡੇ]], [[ਕਣਕ]], [[ਫਲ]], [[ਮੇਵੇ ]], [[ਭੇਡਾਂ]] '''ਨਿਰਯਾਤ ''': $376 ਮਿਲੀਅਨ (2012 est.) <br>''ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹੋਰਨਾ ਦੇਸਾਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ:'' 164 '''ਨਿਰਯਾਤ - ਵਸਤਾਂ ''': ਅਫੀਮ, ਫਲ ਅਤੇ ਮੇਵੇ,[[ਅਫਗਾਨੀ ਹੱਥ ਬੁਣੇ ਗਲੀਚੇ ]], [[ਉੰਨ]], [[ਕਪਾਹ ]], [[ਖੱਲਾਂ]] '''ਨਿਰਯਾਤ - ਹਿੱਸੇਦਾਰ ''': [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] 48%, [[ਭਾਰਤ]] 19%, [[ਰੂਸ]] 9%, [[ਇਰਾਨ]] 5% (FY11/12 est.) '''ਆਯਾਤ ''': $6.39 ਬਿਲੀਅਨ (2012 est.) '''ਆਯਾਤ - ਵਸਤਾਂ ''': ਮਸ਼ਨੀਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੂੰਜੀ ਨਿਰਮਾਣ ਵਸਤਾਂ,ਖਾਧ ਪਦਾਰਥ,ਕਪੜਾ, ਪੇਟ੍ਰੋਲੀਅਮ ਵਸਤਾਂ '''ਆਯਾਤ - ਹਿੱਸੇਦਾਰ''': [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] 13.7%, [[ਰੂਸ]] 12.6%, [[ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ]] 11.5%, [[ਇਰਾਨ]] 9.1% (FY11/12 est.) '''ਬਾਹਰੀ - [[ਕਰਜਾ]] ''': $1.28 to $2.3 ਬਿਲੀਅਨ (2011)<ref name=Tolo-Debt>{{cite news |url=http://www.tolonews.com/en/business/4257-afghanistan-owes-more-than-2bn- |title=Afghanistan Owes More Than $2bn, Finance Ministry Says |quote=The Afghan Ministry of Finance said Afghanistan owes about $2.3 billion to various countries and international organisations. |publisher=[[Tolo TV|Tolo News]]|date=October 24, 2011|accessdate=November 16, 2011}}</ref> *''ਰੂਸ - $987 ਮਿਲੀਅਨ'' *''[[ਏਸ਼ੀਅਨ ਵਿਕਾਸ ਬੈਂਕ]] - $ 596 ਮਿਲੀਅਨ'' *''[[ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ]] - $435 ਮਿਲੀਅਨ'' *''[[ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਕੋਸ਼]] - $114 ਮਿਲੀਅਨ'' *''[[ਜਰਮਨੀ]] - $18 million'' *''[[ਸਾਊਦੀ ਵਿਕਾਸ ਕੋਸ਼]] - $47 ਮਿਲੀਅਨ'' *''[[ਇਸਲਾਮਿਕ ਵਿਕਾਸ ਬੈਂਕ]] - $11 ਮਿਲੀਅਨ'' *''[[ਬਲਗਾਰੀਆ]] - $51 ਮਿਲੀਅਨ'' *''[[ਕੁਵੈਤ ਵਿਕਾਸ ਕੋਸ਼ ]]- $22 ਮਿਲੀਅਨ'' *''[[ਈਰਾਨ]] - $10 ਮਿਲੀਅਨ'' *''[[ਓਪੀਈਸੀ]] - $1.8 ਮਿਲੀਅਨ'' '''ਤੁਰੰਤ ਖਾਤਾ ਬਕਾਇਆ :''' -$743.9 ਮਿਲੀਅਨ (2011 est.) <br>''ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹੋਰਨਾ ਦੇਸਾਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ:'' 132 '''[[ਕਰੰਸੀ ]]''': [[ਅਫਗਾਨ ਅਫਗਾਨੀ|ਅਫਗਾਨੀ]] '''ਤਬਾਦਲਾ ਦਰ ''': ਅਫਗਾਨੀ (AFA) ਪ੍ਰਤੀ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ - 62 = $1 *''46.75 (2011)'' *''46.45 (2010)'' '''ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ''': 21 ਮਾਰਚ - 21 ਮਾਰਚ ==ਹਵਾਲੇ == {{reflist|colwidth=30em}} *{{CIA World Factbook}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{Commons category|Economy of Afghanistan}} *[http://mof.gov.af/en Ministry of Finance, Afghanistan] *[http://moci.gov.af/en Ministry of Commerce & Industry, Afghanistan] *[http://mrrd.gov.af/en Ministry of Rural Rehabilitation & Development, Afghanistan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130316021959/http://mrrd.gov.af/en |date=2013-03-16 }} *[http://www.aisa.org.af/ Afghanistan Investment Support Agency (AISA)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070415145549/http://www.aisa.org.af/ |date=2007-04-15 }} *[http://numismondo.com/pm/afg Afghanistan's Paper Money] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20021022175857/http://numismondo.com/pm/afg/ |date=2002-10-22 }} *[http://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2010/cr1022.pdf Afghanistan Sixth PRGF Review], [[International Monetary Fund]] *[http://afghanag.ucdavis.edu/ Afghan Agriculture] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140617113123/http://afghanag.ucdavis.edu/ |date=2014-06-17 }} (information resource site maintained by [[UC Davis]] and [[USDA]]) *{{Dmoz|Regional/Asia/Afghanistan/Business_and_Economy/Economic_Development|Afghanistan Economic Development}} ;Trade *[http://wits.worldbank.org/CountryProfile/Country/AFG/Year/2012/Summary World Bank Trade Summary Statistics Afghanistan 2012] {{Afghanistan topics}} {{WTO}} {{South Asian Association for Regional Cooperation}} {{SAFTA}} {{Asia in topic|Economy of}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਰਥ ਵਿਵਸਥਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ 2016]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਾਰਕ ਦੇਸ]] ef2h6hr97mauabvwhb90lbr0rmbezhq 0 87745 609033 588684 2022-07-25T04:39:00Z Mashkawat.ahsan 27172 image added #WPWP wikitext text/x-wiki [[File:Abdur Rahman Biswas.jpg|right|200px]] '''ਅਬਦੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਬਿਸਵਾਸ''' (1926-2017) (ਜਨਮ 1926 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ) [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]] ਦੇ 11ਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਨ।  ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 10 ਅਕਤੂਬਰ 1991 ਤੋਂ 9 ਅਕਤੂਬਰ 1996 ਤੱਕ ਰਿਹਾ।<ref name="bpedia">{{cite web|url=http://www.banglapedia.org/HT/B_0542.HTM|title=Banglapedia article on Abdur Rahman Biswas|publisher=Banglapedia|accessdate=2013-03-21|author=Helal Uddin Ahmed|archive-date=2008-12-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20081211015913/http://banglapedia.org/HT/B_0542.HTM|dead-url=yes}}</ref> ਅਪ੍ਰੈਲ 5,1991 ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ 25, 1991 ਤੱਕ ਉਹ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹੇ। == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1926]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 79zawhzbef1zd9aaqh42snbqo3zcrti 0 94586 608994 589873 2022-07-24T12:47:50Z Guglani 58 /* ਵਿਧਾਇਕ ਸੂਚੀ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox constituency |name = ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ |type = Election |constituency_link = |parl_name = [[ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] | pushpin_map = Punjab | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Punjab, India | latd = 31.84 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 74.76 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[Punjab, India|Punjab]] | subdivision_type2 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name2 = [[Amritsar district|Amritsar]] |district_label = <!-- can be State/Province, region, county --> |district = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] |region_label = <!-- can be State/Province, region, county --> |region = [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ]] |population = |electorate = |towns = |future = |year = 1951 |abolished_label = |abolished = |members_label = |members = |seats = |elects_howmany = |party_label = <!-- defaults to "Party" --> |party = |local_council_label = |local_council = |next = |previous = |blank1_name = |blank1_info = |blank2_name = |blank2_info = |blank3_name = |blank3_info = |blank4_name = |blank4_info = }} '''ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ''' ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਹਲਕਾ ਨੰ 19 ਹੈ ਇਹ ਹਲਕਾ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। <ref>{{cite web|url=http://ceopunjab.nic.in/English/Elections/SE/List%20Of%20AC%20Name.pdf |title=List of Punjab Assembly Constituencies |accessdate=19 July 2016 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160423033326/http://ceopunjab.nic.in/english/Elections/SE/List%20Of%20AC%20Name.pdf |archivedate=23 April 2016 |df= }}</ref> ==ਵਿਧਾਇਕ ਸੂਚੀ== {| class="wikitable sortable" !ਸਾਲ !ਮੈਂਬਰ ! colspan="2" |ਪਾਰਟੀ |- |2022 |ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਜਰ ||bgcolor="{{Aam Aadmi Party/meta/color}}" | |ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ |- |2017 |ਇਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ |bgcolor="{{Indian National Congress/meta/color}}" | |ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |- |2012 |ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ |bgcolor="{{Shiromani Akali Dal/meta/color}}" | |ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ |- |2008 |ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ |bgcolor="{{Shiromani Akali Dal/meta/color}}" | |ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ |- |2007 |ਰਾਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ |bgcolor="{{Shiromani Akali Dal/meta/color}}" | |ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ |- |2002 |ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਠੇਕੇਦਾਰ |bgcolor="{{Indian National Congress/meta/color}}" | |ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |- |1997 |ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਲਕੱਤਾ |bgcolor="{{Shiromani Akali Dal/meta/color}}" | |ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ |- |1992 |ਮਨਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ |bgcolor="{{Indian National Congress/meta/color}}" | |ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |- |1985 |ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ | |ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ |- |1980 |ਪ੍ਰਿਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ |bgcolor="{{Indian National Congress/meta/color}}" | |ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |- |1977 |ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ | |ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ |- |1972 |ਪ੍ਰਿਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ |bgcolor="{{Indian National Congress/meta/color}}" | |ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |- |1969 |ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ | |ਪੀਐਸਪੀ |- |1967 |ਹਰਬੰਸ ਲਾਲ | |ਬੀਜੇਐਸ |} ==ਵਿਧਾਇਕ == {|cellospacing="1" cellpaddingh="1" border="1" width="70%" !ਸਾਲ||ਹਲਕਾ ਨੰ||ਜੇਤੂ ਦਾ ਨਾਮ||ਪਾਰਟੀ||ਵੋਟਾਂ||ਦੂਜੇ ਨੰ ਦਾ ਨਾਮ||ਪਾਰਟੀ||ਵੋਟਾਂ |- |2017||19||ਇਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ||[[ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ]]||47581||ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿਜਰ||[[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]]||24923 |- |2012||19||ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ||ਸ ਅ ਦ||48310||ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ||[[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]]||33254 |- |2008||18 (ਉਪ ਚੋਣ)||ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ||ਸ.ਅ.ਦ||43495||ਨਵਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗੋਲਡੀ||ਕਾਂਗਰਸ||21262 |- |2007||18||ਰਾਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ||ਸ.ਅ.ਦ||54632||ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਠੇਕੇਦਾਰ||ਕਾਂਗਰਸ||30624 |- |2002||19||ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਠੇਕੇਦਾਰ||ਕਾਂਗਰਸ||23322||ਰਾਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ||ਅਜ਼ਾਦ||19232 |- |1997||19||ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਲਕੱਤਾ||ਸ.ਅ.ਦ||31060||ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਠੇਕੇਦਾਰ||ਕਾਂਗਰਸ||16565 |- |1992||19||ਮਨਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ||ਕਾਂਗਰਸ||19451||ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ||ਭਾਜਪਾ||7461 |- |1985||19||ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ||28482||ਪ੍ਰਿਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਕਾਂਗਰਸ||19222 |- |1980||19||ਪ੍ਰਿਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਕਾਂਗਰਸ||27286||ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ||ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ(ਜੇਪੀ)||25525 |- |1977||19||ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ||32443||ਪ੍ਰੀਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਕਾਂਗਰਸ||20514 |- |1972||24||ਪ੍ਰਿਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਕਾਂਗਰਸ||16399||ਕਿਰਪਲਾ ਸਿੰਘ||ਐਸ.ਓ.ਪੀ||14237 |- |1969||24||ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਪੀਐਸਪੀ||20282||ਹਰਬੰਸ ਲਾਲ||ਬੀਜੇਐਸ||15650 |- |1967||24||ਹਰਬੰਸ ਲਾਲ||ਬੀਜੇਐਸ||17023||ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਪੀਐਸਪੀ||16320 |} ==ਨਤੀਜਾ 2017== {{Election box begin | title=[[ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2017]]: ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ}}<ref>{{cite web |url=http://www.punjabassembly.nic.in/index.php/members/detail/22|title= Amritsar Central Assembly election result, 2012|accessdate= 13 January 2017}}</ref> {{Election box candidate with party link| |party = ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |candidate = ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ |votes = 47581 |percentage = 50.96 }} {{Election box candidate with party link| |party = ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ |candidate = ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿਜ਼ਰ |votes = 24923 |percentage = 26.7 }} {{Election box candidate with party link| |party = ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ |candidate =ਗੁਰਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਟਿਕਾ |votes = 16596 |percentage = 17.78 }} {{Election box candidate with party link| |party =ਅਜ਼ਾਦ |candidate =ਮਨਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਪਾਲਾਸੌਰ |votes = 1343 |percentage = 1.44 }} {{Election box candidate with party link| |party =ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ |candidate =ਲਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ |votes = 726 |percentage = 0.78 }} {{Election box candidate with party link| |party =ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ |candidate =ਸੁਸ਼ੀਲ ਕੁਮਾਰ |votes = 446 |percentage = 0.48 }} {{Election box candidate| |party =ਲੋਕਤੰਤਰ ਸਵਰਾਜ ਪਾਰਟੀ |candidate =ਡਾ. ਸੁਬਾ ਸਿੰਘ |votes = 249 |percentage = 0.27 }} {{Election box candidate| |party =ਆਪਨਾ ਪੰਜਾਬ ਪਾਰਟੀ |candidate = ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ |votes = 219 |percentage = 0.23 }} {{Election box candidate with party link| |party = ਅਜ਼ਾਦ |candidate = ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ |votes = 219 |percentage = 0.23 }} {{Election box candidate with party link| |party = ਅਜ਼ਾਦ |candidate = ਦੀਪਕ |votes = 141 |percentage = 0.15 }} {{Election box candidate with party link| |party =ਅਜ਼ਾਦ |candidate = ਦਲਵੀਰ ਕੌਰ |votes = 110 |percentage = 0.12 }} {{Election box candidate with party link| |party = ਅਜ਼ਾਦ |candidate =ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ |votes = 85 |percentage = 0.09 }} {{Election box candidate with party link| |party =ਨੋਟਾ |candidate =ਨੋਟਾ |votes = 723 |percentage = 0.77 }} {{Election box end}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ]] mioheeo8dx2g4am76kouxduui6z5l7o 608995 608994 2022-07-24T12:52:18Z Guglani 58 wikitext text/x-wiki {{Infobox constituency |name = ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ |type = Election |constituency_link = |parl_name = [[ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] | pushpin_map = Punjab | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Punjab, India | latd = 31.84 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 74.76 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[Punjab, India|Punjab]] | subdivision_type2 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name2 = [[Amritsar district|Amritsar]] |district_label = <!-- can be State/Province, region, county --> |district = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] |region_label = <!-- can be State/Province, region, county --> |region = [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ]] |population = |electorate = |towns = |future = |year = 1951 |abolished_label = |abolished = |members_label = |members = |seats = |elects_howmany = |party_label = <!-- defaults to "Party" --> |party = |local_council_label = |local_council = |next = |previous = |blank1_name = |blank1_info = |blank2_name = |blank2_info = |blank3_name = |blank3_info = |blank4_name = |blank4_info = }} '''ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ''' ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਹਲਕਾ ਨੰ 19 ਹੈ ਇਹ ਹਲਕਾ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। <ref>{{cite web|url=http://ceopunjab.nic.in/English/Elections/SE/List%20Of%20AC%20Name.pdf |title=List of Punjab Assembly Constituencies |accessdate=19 July 2016 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160423033326/http://ceopunjab.nic.in/english/Elections/SE/List%20Of%20AC%20Name.pdf |archivedate=23 April 2016 |df= }}</ref> ==ਵਿਧਾਇਕ ਸੂਚੀ== {| class="wikitable sortable" !ਸਾਲ !ਮੈਂਬਰ ! colspan="2" |ਪਾਰਟੀ |- |2022 |ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਜਰ ||bgcolor="{{ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ/meta/color}}" | |ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ |- |2017 |ਇਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ |bgcolor="{{Indian National Congress/meta/color}}" | |ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |- |2012 |ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ |bgcolor="{{Shiromani Akali Dal/meta/color}}" | |ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ |- |2008 |ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ |bgcolor="{{Shiromani Akali Dal/meta/color}}" | |ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ |- |2007 |ਰਾਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ |bgcolor="{{Shiromani Akali Dal/meta/color}}" | |ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ |- |2002 |ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਠੇਕੇਦਾਰ |bgcolor="{{Indian National Congress/meta/color}}" | |ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |- |1997 |ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਲਕੱਤਾ |bgcolor="{{Shiromani Akali Dal/meta/color}}" | |ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ |- |1992 |ਮਨਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ |bgcolor="{{Indian National Congress/meta/color}}" | |ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |- |1985 |ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ | |ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ |- |1980 |ਪ੍ਰਿਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ |bgcolor="{{Indian National Congress/meta/color}}" | |ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |- |1977 |ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ | |ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ |- |1972 |ਪ੍ਰਿਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ |bgcolor="{{Indian National Congress/meta/color}}" | |ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |- |1969 |ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ | |ਪੀਐਸਪੀ |- |1967 |ਹਰਬੰਸ ਲਾਲ | |ਬੀਜੇਐਸ |} ==ਵਿਧਾਇਕ == {|cellospacing="1" cellpaddingh="1" border="1" width="70%" !ਸਾਲ||ਹਲਕਾ ਨੰ||ਜੇਤੂ ਦਾ ਨਾਮ||ਪਾਰਟੀ||ਵੋਟਾਂ||ਦੂਜੇ ਨੰ ਦਾ ਨਾਮ||ਪਾਰਟੀ||ਵੋਟਾਂ |- |2017||19||ਇਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ||[[ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ]]||47581||ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿਜਰ||[[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]]||24923 |- |2012||19||ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ||ਸ ਅ ਦ||48310||ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ||[[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]]||33254 |- |2008||18 (ਉਪ ਚੋਣ)||ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ||ਸ.ਅ.ਦ||43495||ਨਵਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗੋਲਡੀ||ਕਾਂਗਰਸ||21262 |- |2007||18||ਰਾਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ||ਸ.ਅ.ਦ||54632||ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਠੇਕੇਦਾਰ||ਕਾਂਗਰਸ||30624 |- |2002||19||ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਠੇਕੇਦਾਰ||ਕਾਂਗਰਸ||23322||ਰਾਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ||ਅਜ਼ਾਦ||19232 |- |1997||19||ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਲਕੱਤਾ||ਸ.ਅ.ਦ||31060||ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਠੇਕੇਦਾਰ||ਕਾਂਗਰਸ||16565 |- |1992||19||ਮਨਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ||ਕਾਂਗਰਸ||19451||ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ||ਭਾਜਪਾ||7461 |- |1985||19||ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ||28482||ਪ੍ਰਿਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਕਾਂਗਰਸ||19222 |- |1980||19||ਪ੍ਰਿਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਕਾਂਗਰਸ||27286||ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ||ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ(ਜੇਪੀ)||25525 |- |1977||19||ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ||32443||ਪ੍ਰੀਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਕਾਂਗਰਸ||20514 |- |1972||24||ਪ੍ਰਿਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਕਾਂਗਰਸ||16399||ਕਿਰਪਲਾ ਸਿੰਘ||ਐਸ.ਓ.ਪੀ||14237 |- |1969||24||ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਪੀਐਸਪੀ||20282||ਹਰਬੰਸ ਲਾਲ||ਬੀਜੇਐਸ||15650 |- |1967||24||ਹਰਬੰਸ ਲਾਲ||ਬੀਜੇਐਸ||17023||ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ||ਪੀਐਸਪੀ||16320 |} ==ਨਤੀਜਾ 2017== {{Election box begin | title=[[ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2017]]: ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ}}<ref>{{cite web |url=http://www.punjabassembly.nic.in/index.php/members/detail/22|title= Amritsar Central Assembly election result, 2012|accessdate= 13 January 2017}}</ref> {{Election box candidate with party link| |party = ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |candidate = ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ |votes = 47581 |percentage = 50.96 }} {{Election box candidate with party link| |party = ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ |candidate = ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿਜ਼ਰ |votes = 24923 |percentage = 26.7 }} {{Election box candidate with party link| |party = ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ |candidate =ਗੁਰਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਟਿਕਾ |votes = 16596 |percentage = 17.78 }} {{Election box candidate with party link| |party =ਅਜ਼ਾਦ |candidate =ਮਨਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਪਾਲਾਸੌਰ |votes = 1343 |percentage = 1.44 }} {{Election box candidate with party link| |party =ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ |candidate =ਲਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ |votes = 726 |percentage = 0.78 }} {{Election box candidate with party link| |party =ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ |candidate =ਸੁਸ਼ੀਲ ਕੁਮਾਰ |votes = 446 |percentage = 0.48 }} {{Election box candidate| |party =ਲੋਕਤੰਤਰ ਸਵਰਾਜ ਪਾਰਟੀ |candidate =ਡਾ. ਸੁਬਾ ਸਿੰਘ |votes = 249 |percentage = 0.27 }} {{Election box candidate| |party =ਆਪਨਾ ਪੰਜਾਬ ਪਾਰਟੀ |candidate = ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ |votes = 219 |percentage = 0.23 }} {{Election box candidate with party link| |party = ਅਜ਼ਾਦ |candidate = ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ |votes = 219 |percentage = 0.23 }} {{Election box candidate with party link| |party = ਅਜ਼ਾਦ |candidate = ਦੀਪਕ |votes = 141 |percentage = 0.15 }} {{Election box candidate with party link| |party =ਅਜ਼ਾਦ |candidate = ਦਲਵੀਰ ਕੌਰ |votes = 110 |percentage = 0.12 }} {{Election box candidate with party link| |party = ਅਜ਼ਾਦ |candidate =ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ |votes = 85 |percentage = 0.09 }} {{Election box candidate with party link| |party =ਨੋਟਾ |candidate =ਨੋਟਾ |votes = 723 |percentage = 0.77 }} {{Election box end}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ]] gokqcbvrc6xco4vn8fs4ae38dvrthl6 3 110462 609020 442508 2022-07-24T23:23:05Z 2405:204:122D:2DCA:0:0:1616:F0AD wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Deepu.Dadhiyal}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:45, 27 ਅਗਸਤ 2018 (UTC) etseaif832apkdhtcaf75hw8cld93a7 0 114288 609045 579812 2022-07-25T06:35:19Z Mankirat SINGH 2 41657 wikitext text/x-wiki ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਬਨੋਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ੯੬ ਕਰੋੜੀ '''ਸਿੰਘ ਜਥੇਦਾਰ ਆਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਜੀ ੯੬ ਕਰੋੜੀ,''' [[ਸਤਿਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ|ਸਤਿਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇੇਵ ਜੀ]] ਜੀ ਦਾ ਵੰੰਸ਼ਜ ਸੀ, [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ]] ਦਾ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਚੇਲਾ ਸੀ ਜੋੋ ਉਹਨਾਂ ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ ਜੋ ਸਤਿਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ [[ਨੰਦੇੜ]] 1708 ਵਿੱਚ ਸਨ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਪੰਥ ਅਕਾਲੀ ਬੁੱਢੇ ਦਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਜਿਬ ਜੀ ਨੇ [[ਖ਼ਾਲਸਾ|ਖਾਲਸਾ]] ਫੌਜ ਦਾ ਮੁਖੀ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਕਾਲੀ ੯੬ ਕਰੋੜੀ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਬੁੱਢਾ ਦਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ੯੬ ਕਰੋੜੀ ਜੱਥੇਦਾਰ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref><div> [http://www.nihangsingh.org/website/bt-BudhaDal.html ਬੁੱਢਾ ਦਲ ਵੈਬਸਾਈਟ] </div></ref> ਉਹ ਇੱਕ ਤ੍ਰੇਹਨ ਖੱਤਰੀ ਸੀ। ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਬਨੋਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਕਾਲੀ ੯੬ ਕਰੋੜੀ ਮਾਹੌਰਖਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ [[ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ]] ਮਹਾਂਕੌਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ:<ref><div> ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ, ਗੁਰ ਸ਼ਬਦ ਰਤਨਾਕਰ ਮਹਾਂਕੌਸ਼ </div></ref> <center>''ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਦਾ ਹਜ਼ੂਰੀ ਤੇਹਣ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਨੇ ਅਬਿਚਲਨਗਰ ਤੋਂ ਬੰਦੇ ਬਹਾਦੁਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਭੇਜਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਧਰਮਵੀਰ ਨੇ ਪੰਥ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਕੇ ਬਹੁਤ ਜੰਗ ਜਿੱਤੇ।''</center> ਰਿੰਕੂ ''ਸਿੰਘ ਸਰਹਿੰਦ ਦੀ ਜਿੱਤ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ''24 ਮਈ 1710 ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ ਕਿਲੇ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਲਗਭਗ 500 ਸਿੱਖ ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਪਰ ਅੰਤ ਸਿੱਖ ਸਰਹਿੰਦ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਹੋ ਗਏ ਸਰਹਿੰਦ ਦੀ ਜਿੱਤ ਪਿੱਛੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਉੱਥੇ ਲੁੱਟ ਮਾਰ ਚਲਦੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਕਤਲੇਆਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਝੂਠਾ ਨੰਦ (ਨਾਮ ਸੁੱਚਾ ਨੰਦ ਸੀ ਸਿੰਘ ਇਸ ਨੂੰ ਝੂਠਾ ਨੰਦ ਕਹਿੰਦੇ ਸੀ) ਨੂੰ,ਜਿਸ ਨੇ ਵਜੀਰ ਖਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ'' ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਨ ਲਈ ਉਕਸਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਸੀ।ਉਸ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜੁਤੀਆਂ ਮਾਰ ਮਾਰ'' ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਅੰਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਵਜੀਰ ਖਾਂ ਦੇ ਖਜਾਨੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਦੋ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਸੁੱਚਾ ਨੰਦ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਘਰੋ ਕੁੱਝ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਸਿੱਖ ਦੇ ਹੱਥ ਆਏ। == ਬੰਦਾ ਬਹਾਦੁਰ ਨਾਲ ਅੰਤਰ == [[ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ|ਬੰਦਾ ਬਹਾਦੁਰ]] ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੁਰੂ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਵਤੀਰੇ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨਾਲ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਸੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।ਮਾਤਾ ਸੁੰਦਰੀ ਦੁਆਰਾ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਤੇ, ਬਿੰਦੋਧ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਾਕੀ ਨਿਹੰਗਾਂ ਨਾਲ ਬੰਦਾ ਬਹਾਦਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤੱਤ ਖ਼ਾਲਸਾ ਐਲਾਨਿਆ ਅਤੇ ਬੰਦਾ ਦੇ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਨੂੰ ਬੰਦਈ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।<ref><div> [http://www.sikh-history.com/sikhhist/warriors/binod.html sikh-history.com - ਬੰਦਾ ਬਹਾਦੁਰ ਅਤੇ ਖਾਲਸਾ ਵਿਚਾਲੇ ਫਰਕ ਬਾਰੇ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140618040430/http://www.sikh-history.com/sikhhist/warriors/binod.html |date=2014-06-18 }} </div></ref> ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਿਹੰਗ ਬਚ ਗਏ, ਬੰਦਾ ਬਹਾਦੁਰ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਗੁਰਦਾਸ ਨੰਗਾਲ ਵਿਖੇ ਬੰਦਾ ਬਹਾਦੁਰ ਨਾਲ ਝਗੜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਆ ਗਿਆ। == ਨਤੀਜੇ == ਖਫੀ ਖ਼ਾਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਦੇ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਹਜ਼ਾਰ ਮਰਦ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਇਸ ਕਤਲੇਆਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਲਈ, ਇਹ 1716 ਵਿੱਚ ਸੀ == ਬਾਬਾ ਬਿਨੌਦ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਲੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜੰਗਾਂ == * [[ਸੋਨੀਪਤ ਦੀ ਲੜਾਈ|ਸੋਨੇਪਾਤ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਅੰਬਾਲੇ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਸਮਾਣੇ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਸਢੌਰੇ ਦੀ ਲੜਾਈ|ਸਢੌਰਾ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਚੱਪੜ ਚਿੜੀ|ਚੱਪੜਚਿਰੀ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਰਾਹੋਂ ਦੀ ਲੜਾਈ]] (1710) * [[ਕਪੂਰੀ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਜੰਮੂ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਦੀ ਲੜਾਈ]] (1710) * [[ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਗੁਰਦਾਸ ਨੰਗਲ ਦੀ ਲੜਾਈ]] ਜਾਂ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive=""></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਿਹੰਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:18 ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] 5h5b28tl8xw393tlzm1thflhwskcyvm 609046 609045 2022-07-25T06:40:46Z Mankirat SINGH 2 41657 ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪੇਜ ਨਾਲ ਜੋੜੇ ਗਏ। wikitext text/x-wiki ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਬਨੋਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ੯੬ ਕਰੋੜੀ '''ਸਿੰਘ ਜਥੇਦਾਰ ਆਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਜੀ ੯੬ ਕਰੋੜੀ,''' [[ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ|ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇੇਵ ਜੀ]] ਜੀ ਦੇ ਵੰੰਸ਼ਜ ਸੀ, [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ]] ਦਾ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਚੇਲਾ ਸੀ ਜੋੋ ਉਹਨਾਂ ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ ਜੋ ਸਤਿਗੁਰੂ [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ]] ਦੇ ਨਾਲ [[ਨੰਦੇੜ]] 1708 ਵਿੱਚ ਸਨ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਪੰਥ ਅਕਾਲੀ ਬੁੱਢੇ ਦਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ, '''ਸਤਿਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ''' [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ]] ਨੇ [[ਖ਼ਾਲਸਾ|ਖਾਲਸਾ]] ਫੌਜ ਦਾ ਮੁਖੀ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਕਾਲੀ ੯੬ ਕਰੋੜੀ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਬੁੱਢਾ ਦਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ੯੬ ਕਰੋੜੀ ਜੱਥੇਦਾਰ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref><div> [http://www.nihangsingh.org/website/bt-BudhaDal.html ਬੁੱਢਾ ਦਲ ਵੈਬਸਾਈਟ] </div></ref> ਉਹ ਇੱਕ ਤ੍ਰੇਹਨ ਖੱਤਰੀ ਸੀ। ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਬਨੋਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਕਾਲੀ ੯੬ ਕਰੋੜੀ ਮਾਹੌਰਖਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ [[ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ]] ਮਹਾਂਕੌਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ:<ref><div> ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ, ਗੁਰ ਸ਼ਬਦ ਰਤਨਾਕਰ ਮਹਾਂਕੌਸ਼ </div></ref> <center>''ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਦਾ ਹਜ਼ੂਰੀ ਤੇਹਣ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਨੇ ਅਬਿਚਲਨਗਰ ਤੋਂ ਬੰਦੇ ਬਹਾਦੁਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਭੇਜਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਧਰਮਵੀਰ ਨੇ ਪੰਥ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਕੇ ਬਹੁਤ ਜੰਗ ਜਿੱਤੇ।''</center> ਰਿੰਕੂ ''ਸਿੰਘ ਸਰਹਿੰਦ ਦੀ ਜਿੱਤ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ''24 ਮਈ 1710 ਈਸਵੀ ਨੂੰ [[ਸਰਹਿੰਦ]] ਦੇ ਕਿਲੇ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਲਗਭਗ 500 [[ਸਿੱਖ]] ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਪਰ ਅੰਤ ਸਿੱਖ ਸਰਹਿੰਦ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਹੋ ਗਏ ਸਰਹਿੰਦ ਦੀ ਜਿੱਤ ਪਿੱਛੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਉੱਥੇ ਲੁੱਟ ਮਾਰ ਚਲਦੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਕਤਲੇਆਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਝੂਠਾ ਨੰਦ (ਨਾਮ ਸੁੱਚਾ ਨੰਦ ਸੀ ਸਿੰਘ ਇਸ ਨੂੰ ਝੂਠਾ ਨੰਦ ਕਹਿੰਦੇ ਸੀ) ਨੂੰ,ਜਿਸ ਨੇ ਵਜੀਰ ਖਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ'' ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਨ ਲਈ ਉਕਸਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਸੀ।ਉਸ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜੁਤੀਆਂ ਮਾਰ ਮਾਰ'' ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਅੰਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਵਜੀਰ ਖਾਂ ਦੇ ਖਜਾਨੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਦੋ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਸੁੱਚਾ ਨੰਦ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਘਰੋ ਕੁੱਝ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਸਿੱਖ ਦੇ ਹੱਥ ਆਏ। == ਬੰਦਾ ਬਹਾਦੁਰ ਨਾਲ ਅੰਤਰ == [[ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ|ਬੰਦਾ ਬਹਾਦੁਰ]] ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੁਰੂ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਵਤੀਰੇ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨਾਲ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਸੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।ਮਾਤਾ ਸੁੰਦਰੀ ਦੁਆਰਾ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਤੇ, ਬਿੰਦੋਧ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਾਕੀ ਨਿਹੰਗਾਂ ਨਾਲ ਬੰਦਾ ਬਹਾਦਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤੱਤ ਖ਼ਾਲਸਾ ਐਲਾਨਿਆ ਅਤੇ ਬੰਦਾ ਦੇ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਨੂੰ ਬੰਦਈ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।<ref><div> [http://www.sikh-history.com/sikhhist/warriors/binod.html sikh-history.com - ਬੰਦਾ ਬਹਾਦੁਰ ਅਤੇ ਖਾਲਸਾ ਵਿਚਾਲੇ ਫਰਕ ਬਾਰੇ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140618040430/http://www.sikh-history.com/sikhhist/warriors/binod.html |date=2014-06-18 }} </div></ref> ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਿਹੰਗ ਬਚ ਗਏ, ਬੰਦਾ ਬਹਾਦੁਰ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਗੁਰਦਾਸ ਨੰਗਾਲ ਵਿਖੇ ਬੰਦਾ ਬਹਾਦੁਰ ਨਾਲ ਝਗੜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਆ ਗਿਆ। == ਨਤੀਜੇ == ਖਫੀ ਖ਼ਾਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਦੇ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਹਜ਼ਾਰ ਮਰਦ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਇਸ ਕਤਲੇਆਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਲਈ, ਇਹ 1716 ਵਿੱਚ ਸੀ == ਬਾਬਾ ਬਿਨੌਦ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਲੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜੰਗਾਂ == * [[ਸੋਨੀਪਤ ਦੀ ਲੜਾਈ|ਸੋਨੇਪਾਤ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਅੰਬਾਲੇ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਸਮਾਣੇ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਸਢੌਰੇ ਦੀ ਲੜਾਈ|ਸਢੌਰਾ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਚੱਪੜ ਚਿੜੀ|ਚੱਪੜਚਿਰੀ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਰਾਹੋਂ ਦੀ ਲੜਾਈ]] (1710) * [[ਕਪੂਰੀ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਜੰਮੂ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਦੀ ਲੜਾਈ]] (1710) * [[ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਦੀ ਲੜਾਈ]] * [[ਗੁਰਦਾਸ ਨੰਗਲ ਦੀ ਲੜਾਈ]] ਜਾਂ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive=""></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਿਹੰਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:18 ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] 7fhmp7jyvv5xe6b8cri4vxunds3axpw 0 117435 609026 599183 2022-07-25T02:06:14Z Simranjeet Sidhu 8945 added [[Category:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਖਿਡਾਰੀ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਗਿਗੀ ਗੋਰਜੀਅਸ | image = Gigi Gorgeous at TDoV SF 20170331-3420 (cropped).jpg | caption = ਲਜ਼ਾਰਤੋ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ [[ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਮਾਰਚ 2017 ਨੂੰ [[ਸਾਂਨ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸਕੋ]] ਵਿਚ। | birth_name = ਜੌਰਜਰੀ ਐਲਨ ਲਜ਼ਾਰਤੋ | birth_date = {{birth date and age|1992|4|20}}<ref name=YT>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=fBfRTdjd1vA|title=✎ DRAW MY LIFE: GIGI GORGEOUS ✎|first=|last=Gigi Gorgeous|date=April 30, 2013|publisher=|via=YouTube}}</ref> | birth_place = ਮੋਂਟਰੀਅਲ, ਕੁਬੈਕ, [[ਕੈਨੇਡਾ]] | full_name = ਗਿਸੇਲੇ ਲੌਰੇਨ ਲਜ਼ਾਰਤੋ | other_names = ਗਿਗੀ ਲਜ਼ਾਰਤੋ<br> | residence = [[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ]], [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]],<br/>[[ਅਮਰੀਕਾ]] | education = ਇਓਨਾ ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ | alma_mater = ਜਾਰਜ ਬ੍ਰਾਉਨ ਕਾਲਜ (ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ) | occupation = {{Hlist|ਯੂ-ਟੀਊਬਰ[[YouTuber]]|ਮਾਡਲ|ਅਦਾਕਾਰਾ}} | years_active = 2008–ਹੁਣ | partner = [[ਨੈਟਸ ਗੇਟੀ]] (2016-ਹੁਣ; ਮੰਗੇਤਰ) | agent = ਸਿਲੈਕਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਗਰੁੱਪ (ਐਲ.ਏ) }} '''ਗਿਸੇਲੇ ਲੌਰੇਨ ਲਜ਼ਾਰਤੋ''',<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=4Qr1BjZhnpg|title=SNAPCHAT Q&A: My Real Name, Being Single & MORE! - Gigi|first=|last=Gigi Gorgeous|date=November 29, 2015|publisher=|via=YouTube}}</ref><ref name="files.ontario.ca">{{Cite news |url=https://files.ontario.ca/gazette_docs/gazette_march_8_ont06_028206.pdf |title=The Ontario Gazette |date=March 8, 2014 |access-date=March 29, 2017 |publisher=Ministry of Government Services |agency=Queen's Printer for Ontario |volume=147-10 |page=572 |language=en |issn=0030-2937}}</ref> (ਜਨਮ 20 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1992)<ref name="files.ontario.ca" /> ਪੇਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਗਿਗੀ ਗੋਰਜੀਅਸ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਯੂ-ਟੀਊਬਰ, [[ਸਮਾਜਵਾਦੀ]], [[ਅਦਾਕਾਰਾ]] ਅਤੇ ਮਾਡਲ ਹੈ। 2008 ਵਿੱਚ ਲਜ਼ਾਰਤੋ ਨੇ ਵੀਡੀਓ ਬਲੌਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ [[ਯੂ-ਟਿਊਬ]] 'ਤੇ ਵੀਡਿਉ ਅਪਲੋਡ ਕਰਨੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ। ਉਸਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਡਿਉ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋਈਆਂ, ਜਿਸ ਕਰਨ ਉਸਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਫੋਲੋਇੰਗ ਮਿਲੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ' ਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਅਸਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਧਾਰਿਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 'ਦ ਐਵਨਿਊ'(2011-13) ਅਪਲੋਡ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਲਜ਼ਾਰਤੋ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿਚਿਆ ਜਦੋਂ 2013 ਵਿੱਚ ਉਹ [[ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] ਔਰਤ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ।<ref>{{cite web |url=http://www.realself.com/forum/gender-reassignment-surgery-gigi-gorgeous-shares-story-female-video |title=Gender Reassignment Surgery: Gigi Go rgeous Shares Her Story "I Want To Be Female" -Video – MTF Breast Augmentation forum |publisher=Realself.com |date=March 9, 2015 |accessdate=May 20, 2015 |archive-date=May 31, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190531142240/https://www.realself.com/forum/gender-reassignment-surgery-gigi-gorgeous-shares-story-female-video |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web|last=Klee |first=Miles |url=http://www.dailydot.com/entertainment/gigi-gorgeous-lgbt-wcw/ |title=How WCW Gigi Gorgeous has changed the trans community for the better |publisher=Dailydot.com |date=May 6, 2015 |accessdate=May 20, 2015}}</ref> 2014 ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ [[ਸ਼ੋਸਲ ਮੀਡੀਆ]] ਪ੍ਰੋਫ਼ਾਈਲ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਤਬਦੀਲੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਦੀਆਂ ਕਾਸਮੈਟਿਕ ਸਬੰਧੀ ਵੀਡਿਉ ਕਾਫੀ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈਆਂ। 2016 ਵਿੱਚ ਲਜ਼ਾਰਤੋ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ [[ਵਾਈਡਸਪਰੇੱਡ ਮੀਡੀਆ]] ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ [[ਦੁਬਈ]] ਚਲੀ ਗਈ। ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਲਜ਼ਾਰਤੋ ਇੱਕ ਬਿਜਨੈਸ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਡੇਵਿਡ<ref>https://www.bloomberg.com/research/stocks/private/person.asp?personId=537433&privcapId=61967803</ref> ਅਤੇ ਜੁਡੀਥ ਲਜ਼ਾਰਤੋ ਦੀ ਧੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ [[ਇਤਾਲਵੀ]], [[ਲੈਬਨੀਜ਼]] ਅਤੇ [[ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ]] [[ਵਿਰਾਸਤ]] ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਰੋਮਨ [[ਕੈਥੋਲਿਕ]] ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਹੋਈ।<ref name=YT /><ref name=NYT>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2016/04/14/fashion/gigi-gorgeous-transgender-youtube-makeup-tips.html|title=Is Gigi Gorgeous America’s Next Top Model?|date=April 14, 2016|work=The New York Times}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.cosmopolitan.com/style-beauty/beauty/a40058/gigi-gorgeous-internets-most-fascinating/|title=Trans YouTuber Gigi Gorgeous: Friends Learned About My Transition Through My Videos|author=Kristin Tice Studeman|work=Cosmopolitan}}</ref> ਜਦੋਂ ਲਜ਼ਾਰਤੋ ਜਵਾਨ ਹੋਈ ਤਾਂ ਉਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੱਧਰ 'ਤੇ [[ਗੋਤਾਖੋਰ]] ਚੈਂਪੀਅਨ ਬਣੀ।<ref name=NYT /><ref>{{cite web|url=http://www.divemeets.com/meetphotos/149/index.html|title=2007 All Star Diving Challenge Orlando Florida|publisher=}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.swimmingworldmagazine.com/news/camo-diving-invitational-underway-in-montreal/|title=CAMO Diving Invitational Underway In Montreal – Swimming World News|date=December 5, 2003|publisher=}}</ref> ਉਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਸੈਂਟ ਫ੍ਰਾਂਸੀਸ ਆਫ਼ ਅਸੀਸੀ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਮਿਸੀਗੁਆ ਇਓਨਾ ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ<ref>{{cite web|url=http://www.bustle.com/articles/89212-trans-youtube-star-gigi-gorgeous-talks-transitioning-coming-out-and-the-future-of-her-beauty-vlog%7ctitle=Bustle%7cwork=bustle.com|title=Bustle|work=bustle.com}}</ref> ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਾਰਜ ਬ੍ਰਾਉਨ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਜਾਰਜ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਫੈਸ਼ਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਯੂ-ਟਿਊਬ ਕੈਰੀਅਰ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਲਈ ਪੜ੍ਹਾਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਜੁਡੀਥ ਦੀ 3 ਫ਼ਰਵਰੀ, 2012 ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਸਸ ਮਾਰਗਰੇਟ ਕੈਂਸਰ ਸੈਂਟਰ, [[ਟੋਰਾਂਟੋ]] ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.inmemoriam.ca/view-announcement-278582-judy-lazzarato.html |title=Judy Lazzarato: obituary and death notice on InMemoriam |publisher=Inmemoriam.ca |date=February 3, 2012 |accessdate=May 20, 2015}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਖਿਡਾਰੀ]] ev58ojj4iqcfd1wd7jtnd1smwdpjc9f 0 121452 609047 540248 2022-07-25T07:13:28Z Randeepxsingh 37151 Randeepxsingh ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ]] ਨੂੰ [[ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੁਨੀਵਰਸ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox media franchise |italic_title = no |title = {{noitalic|ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ}} |image = Marvel Cinematic Universe logo.png |imagesize = 250px |caption = |creator = [[ਮਾਰਵਲ ਸਟੂਡੀਓਜ਼]] |origin = ''[[ਆਇਰਨ ਮੈਨ (2008 ਫ਼ਿਲਮ)|ਆਇਰਨ ਮੈਨ]]'' (2008) |owner = ਵਾਲਟ ਡਿਜ਼ਨੀ ਕੰਪਨੀ |books = |novels = |comics = ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ<br />ਟਾਈ-ਇਨ ਕਾਮਿਕਸ |magazines = |strips = |films = ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ ਫਿਲਮਾਂ |shorts = ਮਾਰਵਲ ਵਨ-ਸ਼ਾਟਸ |tv = ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੀ ਲੜੀ |wtv = ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ ਡਿਜੀਟਲ ਲੜੀ |atv = |tv_specials = |plays = |musicals = |games = |rpgs = |vgs = |radio = |soundtracks = |music = ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸਦਾ ਸੰਗੀਤ |toys = |attractions = |otherlabel1 = |otherdata1 = |otherlabel2 = |otherdata2 = }} '''ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ''' ('''ਐਮਸੀਯੂ''') ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਮੀਡੀਆ ਫਰੈਂਚਾਈਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸ਼ੇਅਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸ ਹੈ ਜੋ ਸੁਪਰਹੀਰੋ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ।ਇਹ [[ਮਾਰਵਲ ਸਟੂਡੀਓਜ਼|ਮਾਰਵਲ ਸਟੂਡੀਓ]] ਦੁਆਰਾ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ' ਤੇ ਨਿਰਮਿਤ ਅਤੇ ਪਾਤਰਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਜੋ [[ਮਾਰਵਲ ਕੌਮਿਕਸ|ਮਾਰਵਲ ਕਾਮਿਕਸ]] ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਮਿਕ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਹਨ। ਫ੍ਰੈਂਚਾਇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹਾਸਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਛੋਟੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ, ਟੈਲੀਵੀਯਨ ਸੀਰੀਜ਼, ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਲੜੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸ਼ੇਅਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸ, ਕਾਮਿਕ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਮਾਰਵਲ ਯੂਨੀਵਰਸ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਆਮ ਪਲਾਟ ਦੇ ਤੱਤ, ਸੈਟਿੰਗਾਂ, ਪਲੱਸਤਰ ਅਤੇ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਐਮਸੀਯੂ ਫਿਲਮ ''[[ਆਇਰਨ ਮੈਨ (2008 ਫ਼ਿਲਮ)|ਆਇਰਨ ਮੈਨ]]'' (2008) ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਕ੍ਰਾਸਓਵਰ ਫਿਲਮ ''[[ਦ ਅਵੈਂਜਰਸ (2012 ਫ਼ਿਲਮ)|ਦਿ ਐਵੈਂਜਰਜ਼]]'' (2012) ਵਿੱਚ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਫੇਜ਼ ਦੋ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ''[[ਆਇਰਨ ਮੈਨ 3]]'' (2013) ਨਾਲ ਹੋਈ ਅਤੇ ''ਐਂਟ ਮੈਨ'' (2015) ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ। ਤੀਜੇ ਪੜਾਅ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ''ਕੈਪਟਨ ਅਮਰੀਕਾਾ: ਸਿਵਲ ਵਾਰ (2016)'' ਨਾਲ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ''ਸਪਾਈਡਰ ਮੈਨ:ਫਾਰ ਫਰੌਮ ਹੋਮ (2019)'' ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ। ਫਰੈਂਚਾਇਜ਼ੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਪੜਾਅ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ ਤੇ "ਦਿ ਇਨਫਿਨਿਟੀ ਸਾਗਾ" ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਚੌਥਾ ਪੜਾਅ ''ਬਲੈਕ ਵਿਡੋ'' (2020) ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ''ਥੋਰ: ਲਵ ਐਂਡ ਥੰਡਰ'' (2021) ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋਣਾ ਤੈਅ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਾਰਵਲ ਦੇ ਸ਼ੀਲਡ ਏਜੰਟਾਂ ਨਾਲ ਨੈਟਵਰਕ ਟੈਲੀਵੀਜ਼ਨ ਨੂੰ 2013–14 ਦੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਏਬੀਸੀ ਤੇ, ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ 2015 ਵਿੱਚ [[ਨੈਟਫਲਿਕਸ|ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ]] ਤੇ ਮਾਰਵਲ ਦੇ ਡੇਅਰਡੇਵਿਲ ਨਾਲ ਅਤੇ 2017 ਵਿੱਚ ਹੁਲੂ ਵਿਖੇ ਮਾਰਵਲ ਦੇ ਰਨਵੇਅ ਨਾਲ ਆਨ ਲਾਈਨ ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਮਾਰਵਲ ਦੇ ਕਲੋਕ ਐਂਡ ਡੱਗਰ ਨਾਲ ਫ੍ਰੀਫਾਰਮ ਉੱਤੇ 2018 ਵਿੱਚ ਕੇਬਲ ਟੈਲੀਵੀਜ਼ਨ ਤੱਕ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਾਰਵਲ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੇ ''ਮਾਰਵਲ ਏਜੰਟਾਂ'' ''ਸ਼ੀਲਡ: ਸਲਿੰਗਸੋਟ'' ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਲੜੀਵਾਰ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਮਾਰਵਲ ਸਟੂਡੀਓਜ਼ ਨੇ 2020 ਵਿੱਚ ''ਫਾਲਕਨ ਅਤੇ ਵਿੰਟਰ ਸੋਲਜਰ'' ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਟਾਈ-ਇਨ ਸ਼ੋਅ ਲਈ ਡਿਜ਼ਨੀ + ਨਾਲ ਆਨਲਾਈਨ ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ। ਸਾਊਂਡਟ੍ਰੈਕ ਐਲਬਮਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜੀਵਾਰਾਂ,ਨਾਲ ਹੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸੰਗੀਤ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਕਲਨ ਐਲਬਮਾਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਐਮਸੀਯੂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਵਲ ਕਾਮਿਕਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਟਾਈ-ਇਨ ਕਾਮਿਕਸ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਾਰਵਲ ਸਟੂਡੀਓਜ਼ ਨੇ ਅਸ਼ੁੱਧ ਖ਼ਬਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਡਬਲਯੁਐਚਆਇਐਚ ਨਿਊਜ਼ਫਰੰਟ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਡਾਇਰੈਕਟ-ਟੂ-ਵੀਡੀਓ ਛੋਟੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। == ਵਿਕਾਸ == === ਫਿਲਮਾਂ === 2005 ਤੱਕ, ਮਾਰਵਲ ਐਂਟਰਟੇਨਮੈਂਟ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਸੁਤੰਤਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੈਰਾਮਾਉਂਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੰਡਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref name="Variety2005"><cite class="citation web">Fritz, Ben; Harris, Dana (April 27, 2005). [https://variety.com/2005/film/news/paramount-pacts-for-marvel-pix-1117921812/ "Paramount pacts for Marvel pix"]. ''[[Variety (magazine)|Variety]]''. [https://www.webcitation.org/6NLFlAm7w?url=http://variety.com/2005/film/news/paramount-pacts-for-marvel-pix-1117921812/ Archived] from the original on February 12, 2014<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">February 12,</span> 2014</span>.</cite><templatestyles src="Module:Citation/CS1/styles.css"></templatestyles></ref> ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮਾਰਵਲ ਨੇ ਕੋਲੰਬੀਆ ਪਿਕਚਰਜ਼, ਨਿਊ ਲਾਈਨ ਸਿਨੇਮਾ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਈ ਸੁਪਰਹੀਰੋ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਸਹਿ-ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 20 ਵੀ ਸਦੀ ਦੇ ਫੌਕਸ ਨਾਲ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਸੌਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।<ref name="Variety2006"><cite class="citation journal">Benezra, Karen (July 8, 1996). "Marvel wants to be a movie mogul". ''[[MediaWeek]]''. [[Verenigde Nederlandse Uitgeverijen|VNU]] eMedia, Inc. '''6''' (28).</cite><templatestyles src="Module:Citation/CS1/styles.css"></templatestyles></ref> ਮਾਰਵਲ ਨੇ ਦੂਜੇ ਲਾਇਸੰਸਾਂ ਨਾਲ ਲਾਇਸੰਸ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਇਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਅਤੇ ਵੰਡ ਨੂੰ ਕਲਾਤਮਕ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦਿਆਂ ਇਸ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵਧੇਰੇ ਪੈਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ।<ref name="June2007NYTimes"><cite class="citation news">Waxman, Sharon (June 18, 2007). [https://www.nytimes.com/2007/06/18/business/media/18marvel.html "Marvel Wants to Flex Its Own Heroic Muscles as a Moviemaker"]. ''[[The New York Times]]''. p.&nbsp;[https://www.nytimes.com/2007/06/18/business/media/18marvel.html?pagewanted=2 2]. [https://www.webcitation.org/6FX4azFew?url=http://www.nytimes.com/2007/06/18/business/media/18marvel.html?_r=0 Archived] from the original on March 31, 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">February 1,</span> 2009</span>.</cite><templatestyles src="Module:Citation/CS1/styles.css"></templatestyles></ref> ਮਾਰਵਲ ਦੀ ਫਿਲਮ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦਾ ਮੁਖੀ ਅਵੀ ਅਰਾਦ ਸੋਨੀ ਵਿਖੇ ਸੈਮ ਰਾਇਮੀ ਦੀ ਸਪਾਈਡਰ ਮੈਨ ਫਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਸੀ, ਪਰ ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਘੱਟ ਖੁਸ਼ ਸੀ. ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ [[ਮਾਰਵਲ ਸਟੂਡੀਓਜ਼]] ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਡ੍ਰੀਮ ਵਰਕਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵੱਡਾ ਸੁਤੰਤਰ ਫਿਲਮ ਸਟੂਡੀਓ ਸੀ।<ref name="BloombergPg3"><cite class="citation web">Leonard, Devin (April 3, 2014). [http://www.businessweek.com/articles/2014-04-03/kevin-feige-marvels-superhero-at-running-movie-franchises "The Pow! Bang! Bam! Plan to Save Marvel, Starring B-List Heroes"]. ''[[Bloomberg Businessweek]]''. [[Bloomberg L.P.]] [https://www.webcitation.org/6OZ0A9raq?url=http://www.businessweek.com/articles/2014-04-03/kevin-feige-marvels-superhero-at-running-movie-franchises Archived] from the original on April 3, 2014<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">April 3,</span> 2014</span>.</cite><templatestyles src="Module:Citation/CS1/styles.css"></templatestyles></ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]] m7svrcxndq080c33szroruns8gqlcgb 609051 609047 2022-07-25T07:42:55Z Randeepxsingh 37151 wikitext text/x-wiki {{Infobox media franchise |italic_title = no |title = {{noitalic|ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ}} |image = Marvel Cinematic Universe logo.png |imagesize = 250px |caption = |creator = [[ਮਾਰਵਲ ਸਟੂਡੀਓਜ਼]] |origin = ''[[ਆਇਰਨ ਮੈਨ (2008 ਫ਼ਿਲਮ)|ਆਇਰਨ ਮੈਨ]]'' (2008) |owner = ਵਾਲਟ ਡਿਜ਼ਨੀ ਕੰਪਨੀ |books = |novels = |comics = ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ<br />ਟਾਈ-ਇਨ ਕਾਮਿਕਸ |magazines = |strips = |films = ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ ਫਿਲਮਾਂ |shorts = ਮਾਰਵਲ ਵਨ-ਸ਼ਾਟਸ |tv = ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੀ ਲੜੀ |wtv = ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ ਡਿਜੀਟਲ ਲੜੀ |atv = |tv_specials = |plays = |musicals = |games = |rpgs = |vgs = |radio = |soundtracks = |music = ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸਦਾ ਸੰਗੀਤ |toys = |attractions = |otherlabel1 = |otherdata1 = |otherlabel2 = |otherdata2 = }} '''ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੁਨੀਵਰਸ (ਐੱਮਸੀਯੂ)''' ''(ਪੰਜਾਬੀ ਤਰਜਮਾ: "ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮਾਈ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ")'' ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਮੀਡੀਆ ਫ੍ਰੈਂਚਾਇਜ਼ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ [[ਮਾਰਵਲ ਸਟੂਡੀਓਜ਼]] ਵੱਲੋਂ ਸਿਰਜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸੂਪਰਹੀਰੋ ਫ਼ਿਲਮਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦਾ ਅਧਾਰ [[ਮਾਰਵਲ ਕੌਮਿਕਸ]] ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਰਦਾਰ ਹਨ। ਫ੍ਰੈਂਚਾਇਜ਼ ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਅੱਡ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜ੍ਹੀਆਂ, ਛੋਟੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ, ਡਿਜੀਟਲ ਲੜ੍ਹੀਆਂ, ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਂਝਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ, ਮਾਰਵਲ ਕੌਮਿਕਸ ਦੇ ਮਾਰਵਲ ਯੁਨੀਵਰਸ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹੈ। [[ਮਾਰਵਲ ਸਟੂਡੀਓਜ਼]] ਆਪਣੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ "ਪੜਾਵਾਂ" ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਪੜਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਿਆਂ "ਦ ਇਨਫ਼ਿਨਿਟੀ ਸਾਗਾ" ਅਤੇ ਗਾਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੜਾਵਾਂ ਨੂੰ "ਦ ਮਲਟੀਵਰਸ ਸਾਗਾ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐੱਮਸੀਯੂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫ਼ਿਲਮ, [[ਆਇਰਨ ਮੈਨ (2008 ਫ਼ਿਲਮ)|ਆਇਰਨ ਮੈਨ]] (2008) ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਅੰਤ 2012 ਵਿੱਚ [[ਦ ਅਵੈਂਜਰਜ਼ (2012 ਫ਼ਿਲਮ)|ਦ ਅਵੈਂਜਰਜ਼]] ਫ਼ਿਲਮ ਨਾਲ਼ ਹੋਇਆ। ਦੂਜਾ ਪੜਾਅ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ [[ਆਇਰਨ ਮੈਨ 3]] (2013) ਨੇ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅੰਤ [[ਐਂਟ-ਮੈਨ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਐਂਟ-ਮੈਨ]] (2015) ਨਾਲ਼ ਹੋਈ। ਤੀਜੇ ਪੜਾਅ ਦਾ ਮੁੱਢ [[ਕੈਪਟਨ ਅਮੈਰਿਕਾ: ਸਿਵਿਲ ਵੌਰ]] (2016) ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਮਾਪਤੀ [[ਸਪਾਇਡਰ-ਮੈਨ: ਫ਼ਾਰ ਫ੍ਰੌਮ ਹੋਮ]] ਨੇ। ਚੌਥਾ ਪੜਾਅ 2021 ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ [[ਬਲੈਕ ਵਿਡੋ (2021 ਫ਼ਿਲਮ)|ਬਲੈਕ ਵਿਡੋ]] ਦੇ ਨਾਲ਼ ਹੋਈ ਅਤੇ ਅੰਤ ਨਵੰਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ, ਬਲੈਕ ਪੈਂਥਰ: ਵਕਾਂਡਾ ਫੌਰਐਵਰ ਨਾਲ਼ ਹੋਵੇਗਾ। ਐਂਟ-ਮੈਨ ਐਂਡ ਦ ਵਾਸਪ: ਕੁਐਂਟਮੇਨੀਆ (2023‌) ਪੰਜਵੇਂ ਪੜਾਅ ਦਾ ਮੁੱਢ ਰੱਖੇਗੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਪੜਾਅ 2024 ਵਿੱਚ ਥੰਡਰਬੋਲਟ ਫ਼ਿਲਮ ਨਾਲ਼ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਛੇਵਾਂ ਪੜਾਅ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ 2024 ਵਿੱਚ ਫ਼ੈਂਟੈਸਟਿਕ ਫ਼ੋਰ ਨਾਲ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ "ਦ ਮਲਟੀਵਰਸ ਸਾਗਾ" 2025 ਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ, ਅਵੈਂਜਰਜ਼: ਦ ਕੈਂਗ ਡਾਇਨੈਸਟੀ ਅਤੇ ਅਵੈਂਜਰਜ਼: ਸੀਕ੍ਰੇਟ ਵੌਰਜ਼ ਨਾਲ਼ ਖ਼ਤਮ ਹੋਵੇਗਾ। ਮਾਰਵਲ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੇ ਐੱਮਸੀਯੂ ਦਾ ਪਸਾਰਾ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ, ਏਜੈਂਟਸ ਔਫ਼ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਆਈ.ਈ.ਐੱਲ.ਡੀ. ਏਬੀਸੀ 'ਤੇ 2013 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਨਾਲ਼ ਕਈ ਹੋਰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜ੍ਹੀਆਂ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਅਤੇ ਹੂਲੂ 'ਤੇ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਮਾਰਵਲ ਸਟੂਡੀਓਜ਼ ਨੇ ਡਿਜ਼ਨੀ+ ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਸੇਵਾ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜ੍ਹੀਆਂ ਵੀ ਬਨਾਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਸ ਦੇ ਹੇਠ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ [[ਵੌਂਡਾਵਿਜ਼ਨ]] 2021 ਵਿੱਚ ਚੌਥੇ ਪੜਾਅ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੱਜੋਂ ਜਾਰੀ ਹੋਈ। == ਵਿਕਾਸ == === ਫਿਲਮਾਂ === 2005 ਤੱਕ, ਮਾਰਵਲ ਐਂਟਰਟੇਨਮੈਂਟ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਸੁਤੰਤਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੈਰਾਮਾਉਂਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੰਡਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref name="Variety2005"><cite class="citation web">Fritz, Ben; Harris, Dana (April 27, 2005). [https://variety.com/2005/film/news/paramount-pacts-for-marvel-pix-1117921812/ "Paramount pacts for Marvel pix"]. ''[[Variety (magazine)|Variety]]''. [https://www.webcitation.org/6NLFlAm7w?url=http://variety.com/2005/film/news/paramount-pacts-for-marvel-pix-1117921812/ Archived] from the original on February 12, 2014<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">February 12,</span> 2014</span>.</cite><templatestyles src="Module:Citation/CS1/styles.css"></templatestyles></ref> ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮਾਰਵਲ ਨੇ ਕੋਲੰਬੀਆ ਪਿਕਚਰਜ਼, ਨਿਊ ਲਾਈਨ ਸਿਨੇਮਾ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਈ ਸੁਪਰਹੀਰੋ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਸਹਿ-ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 20 ਵੀ ਸਦੀ ਦੇ ਫੌਕਸ ਨਾਲ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਸੌਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।<ref name="Variety2006"><cite class="citation journal">Benezra, Karen (July 8, 1996). "Marvel wants to be a movie mogul". ''[[MediaWeek]]''. [[Verenigde Nederlandse Uitgeverijen|VNU]] eMedia, Inc. '''6''' (28).</cite><templatestyles src="Module:Citation/CS1/styles.css"></templatestyles></ref> ਮਾਰਵਲ ਨੇ ਦੂਜੇ ਲਾਇਸੰਸਾਂ ਨਾਲ ਲਾਇਸੰਸ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਇਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਅਤੇ ਵੰਡ ਨੂੰ ਕਲਾਤਮਕ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦਿਆਂ ਇਸ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵਧੇਰੇ ਪੈਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ।<ref name="June2007NYTimes"><cite class="citation news">Waxman, Sharon (June 18, 2007). [https://www.nytimes.com/2007/06/18/business/media/18marvel.html "Marvel Wants to Flex Its Own Heroic Muscles as a Moviemaker"]. ''[[The New York Times]]''. p.&nbsp;[https://www.nytimes.com/2007/06/18/business/media/18marvel.html?pagewanted=2 2]. [https://www.webcitation.org/6FX4azFew?url=http://www.nytimes.com/2007/06/18/business/media/18marvel.html?_r=0 Archived] from the original on March 31, 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">February 1,</span> 2009</span>.</cite><templatestyles src="Module:Citation/CS1/styles.css"></templatestyles></ref> ਮਾਰਵਲ ਦੀ ਫਿਲਮ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦਾ ਮੁਖੀ ਅਵੀ ਅਰਾਦ ਸੋਨੀ ਵਿਖੇ ਸੈਮ ਰਾਇਮੀ ਦੀ ਸਪਾਈਡਰ ਮੈਨ ਫਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਸੀ, ਪਰ ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਘੱਟ ਖੁਸ਼ ਸੀ. ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ [[ਮਾਰਵਲ ਸਟੂਡੀਓਜ਼]] ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਡ੍ਰੀਮ ਵਰਕਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵੱਡਾ ਸੁਤੰਤਰ ਫਿਲਮ ਸਟੂਡੀਓ ਸੀ।<ref name="BloombergPg3"><cite class="citation web">Leonard, Devin (April 3, 2014). [http://www.businessweek.com/articles/2014-04-03/kevin-feige-marvels-superhero-at-running-movie-franchises "The Pow! Bang! Bam! Plan to Save Marvel, Starring B-List Heroes"]. ''[[Bloomberg Businessweek]]''. [[Bloomberg L.P.]] [https://www.webcitation.org/6OZ0A9raq?url=http://www.businessweek.com/articles/2014-04-03/kevin-feige-marvels-superhero-at-running-movie-franchises Archived] from the original on April 3, 2014<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">April 3,</span> 2014</span>.</cite><templatestyles src="Module:Citation/CS1/styles.css"></templatestyles></ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]] 4p9o19eiqxzul2n8ynf9qkybe1jfq3c 1 121459 609049 494351 2022-07-25T07:13:29Z Randeepxsingh 37151 Randeepxsingh ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ]] ਨੂੰ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੁਨੀਵਰਸ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki {{ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਟਾਈਗਰ 2.0 ਅਧੀਨ ਬਣਾਏ ਲੇਖ}} d4v0s36ro0ijdel4jtuejkfn8ytxddm 2 137556 609023 608957 2022-07-25T01:52:02Z Simranjeet Sidhu 8945 #100wikidays #100wikilgbtqdays wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" |- ! colspan=3| 1^st round: 07.10.2021–14.01.2022 !! colspan=3| 2^nd round: 15.01.2022–24.04.2022 !! colspan="3" | 3^rd round: 25.04.2022–02.08.2022 !! colspan="6" | 4^th round: 03.08.2022– |- ! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date |- | 1 || [[pa:ਬਲੇਅਰ ਇਮਾਨੀ|ਬਲੇਅਰ ਇਮਾਨੀ]] || 07.10.2021 || 101 || [[ਰਿਚਰਡ ਐਬਲ]]|| 15.01.2022 || 201 || [[ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਇਤਿਹਾਸ]]|| 25.04.2022 || || || |- | 2 || [[pa:ਸ਼ਾਦੀ ਅਮੀਨ|ਸ਼ਾਦੀ ਅਮੀਨ]] || 08.10.2021 || 102 || [[ਨਾਵਿਆ ਸਿੰਘ]]||16.01.2022 || 202|| [[ਕਾਟਜਾ ਬਲਿਚਫੀਲਡ]]||26.04.2022 | | | |- | 3 || [[pa:ਟੈਰੀ ਕੈਸਲ|ਟੈਰੀ ਕੈਸਲ]] || 09.10.2021 || 103 || [[ਨੋਨੀ ਸਲਮਾ]]||17.01.2022 |203 |[[ਕਲਿੰਟ ਅਲਬਰਟਾ]] |27.04.2022 | | | |- | 4 || [[ਹੇਜ਼ਲ ਬਾਰਨਸ]]||10.10.2021 || 104 || [[ਫ਼ਾਤਿਮਾ ਜਮਾਲ]]||18.01.2022 |204 |[[ਬ੍ਰੈਡ ਫਰੇਜ਼ਰ]] |28.04.2022 | | | |- | 5 || [[ਨਜਮਾ ਕੌਸਰੀ]]||11.10.2021 || 105 || [[ਲੀਜ਼ਾ ਬੰਕਰ]]||19.01.2022 |205 |[[ਸੋਮਨ ਚੈਨਾਨੀ]] |29.04.2022 | | | |- | 6 || [[ਨਿਕੋਲ ਕੋਨ]]||12.10.2021 || 106 || [[ਜੋਸ ਚਾਰਲਸ]]||20.01.2022 |206 |[[ਟ੍ਰੇਵਰ ਬੈਂਥਮ]] |30.04.2022 | | | |- | 7 || [[ਤਾਇਗਾ ਇਸ਼ੀਕਾਵਾ]]||13.10.2021 || 107 || [[ਜੂਨੋ ਬਿਰਚ]]||21.01.2022 |207 |[[ਪੀ.ਜੇ. ਕਾਸਟੇਲਨੇਟਾ]] |01.05.2022 | | | |- | 8 || [[ਸਾਈਮਨ ਡਨ]]||14.10.2021 || 108 || [[ਜੈਸਿਕਾ ਨਿਗਰੀ]]||22.01.2022 |208 |[[ਜੌਨ ਅਗਸਤ]] |02.05.2022 | | | |- | 9 || [[ਟੈਰੀ ਬੌਮ]]||15.10.2021 || 109 || [[ਲੈਸੀ ਗ੍ਰੀਨ]]||23.01.2022 |209 |[[ਟੋਨੀ ਗ੍ਰਾਫੀਆ]] |03.05.2022 | | | |- | 10 || [[ਅਖਿਲ ਕਟਿਆਲ]]||16.10.2021 || 110 || [[ਮਿਲਾ ਜੈਮ]]||24.01.2022 |210 |[[ਹਿਜੜਾ ਫ਼ਾਰਸੀ]] |04.05.2022 | | | |- | 11 || [[ਲੀਆ ਜੌਨਸਨ]]||17.10.2021 || 111 || [[ਏਰੀ ਫਿਟਜ਼]]||25.01.2022 |211 |[[ਖਾਨੀਥ]] |05.05.2022 | | | |- | 12 || [[ਐਲੀ ਬਕਿਨ]]||18.10.2021 || 112 || [[ਹੰਨਾਹ ਹਾਰਟ]]||26.01.2022 |212 |[[ਅਲੀ ਫਜ਼ਲੀ ਮੋਨਫ਼ੇਅਰਡ]] |06.05.2022 | | | |- | 13 || [[ਕੈਥਰੀਨ ਐਂਥਨੀ]]||19.10.2021 || 113 || [[ਨਿੱਕੀ ਅਤੇ ਸੈਮੀ ਐਲਬੋਨ]]||27.01.2022 |213 |[[ਪੌਲ ਬਾਰਨਜ਼ (ਪਾਦਰੀ)]] |07.05.2022 | | | |- | 14 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਇਰਵਿਨ]]||20.10.2021 || 114 || [[ਟ੍ਰੇਵੀ ਮੋਰਨ]]||28.01.2022 |214 |[[ਐਨਾ ਬ੍ਰਾਊਨ (ਵਕੀਲ)]] |08.05.2022 | | | |- | 15 || [[ਜੈ ਬੈੱਲ (ਲੇਖਕ)]]||21.10.2021 || 115 || [[ਗੇਵਿਨ ਆਰਥਰ]]||29.01.2022 |215 |[[ਮੇਟੀ (ਜੈਂਡਰ)]] |09.05.2022 | | | |- | 16 || [[ਸਾਰਾ ਹੈੱਸ]]||22.10.2021 || 116 || [[ਤਾਮਾਰਾ ਮਸਕਾਰਾ]]||30.01.2022 |216 |[[ਤੇਨਜ਼ਿਨ ਮਾਰੀਕੋ]] |10.05.2022 | | | |- | 17 || [[ਗਲੋਰੀਆ ਜੋਸਫ਼]]||23.10.2021 || 117 || [[ਰਾਈਲੈਂਡ ਐਡਮਜ਼]]||31.01.2022 |217 |[[ਹਿਜੜੋਂ ਕਾ ਖਾਨਕਾਹ]] |11.05.2022 | | | |- | 18 || [[ਰੌਦਾ ਮੋਰਕੋਸ]]||24.10.2021 || 118 || [[ਈਥਨ ਪੀਟਰਸ]]||01.02.2022 |218 |[[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਵਾਕ]] |12.05.2022 | | | |- | 19 || [[ਜੈਨੀਨ ਫੁਲਰ]]||25.10.2021 || 119 || [[ਬੌਬੀ ਬਰਕ]]||02.02.2022 |219 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸਕਵੀਨ ਇੰਡੀਆ]] |13.05.2022 | | | |- | 20 || [[ਨਿਸ਼ਾ ਰਾਓ]]||26.10.2021 || 120 || [[ਬਿਲਾਲ ਹਸਾਨੀ]]||03.02.2022 |220 |[[ਅਵਧ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਇਡ]] |14.05.2022 | | | |- | 21 || [[ਕਾਮੀ ਸਿਡ]]||27.10.2021 || 121 || [[ਰੇਡਾ ਕੈਰੇ]]||04.02.2022 |221 |[[ਭੋਪਾਲ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |15.05.2022 | | | |- | 22 || [[ਬਿੰਦੀਆ ਰਾਣਾ]]||28.10.2021 || 122 || [[ਹੁਆਰੀ ਮਨਾਰ]]||05.02.2022 |222 |[[ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਨਾਮਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |16.05.2022 | | | |- | 23 || [[ਈਸਾ ਫਾਜ਼ਲੀ]]||29.10.2021 || 123 || [[ਮਿਸ ਫੇਮ]]||06.02.2022 |223 |[[ਗੁੜਗਾਓਂ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |17.05.2022 | | | |- | 24 || [[ਅਰਾਧਿਆ ਖਾਨ]]||30.10.2021 || 124 || [[ਏਲਨ ਡੀਜੇਨਰਸ]]||07.02.2022 |224 |[[ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਪ੍ਰਾਈਡ ਪਰੇਡ]] |18.05.2022 | | | |- | 25 || [[ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ ਜੂਨੀਅਰ]]||31.10.2021 || 125 || [[ਨਿਕੋਕਾਡੋ ਐਵੋਕਾਡੋ]]||08.02.2022 |225 |[[ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |19.05.2022 | | | |- | 26 || [[ਸਬਰੀਨਾ ਜਾਲੀਸ]]||01.11.2021 || 126 || [[ਗ੍ਰੇਸ ਹਾਈਲੈਂਡ]]||09.02.2022 |226 |[[ਕੋਲਕਾਤਾ ਰੈਂਬੋ ਪ੍ਰਾਈਡ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |20.05.2022 | | | |- | 27 || [[ਨਿਕਿਤਾ ਓਲੀਵਰ]]||02.11.2021 || 127 || [[ਜੇਮਸ ਮੈਨਸਫੀਲਡ]]||10.02.2022 |227 |[[ਗੁਜਰਾਤ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |21.05.2022 | | | |- | 28 || [[ਨਯਾਬ ਅਲੀ]]||03.11.2021 || 128 || [[ਐਮਾ ਐਲਿੰਗਸਨ]]||11.02.2022 |228 |[[ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |22.05.2022 | | | |- | 29 || [[ਬੇਲਾ ਗਲਹੋਸ]]||04.11.2021 || 129 || [[ਬੌਬ ਏਵੀਅਨ]]||12.02.2022 |229 |[[ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ ਗੁਹਾਟੀ]] |23.05.2022 | | | |- | 30 || [[ਮਾਹਰ ਸਾਬਰੀ]]||05.11.2021 || 130 || [[ਜੇਵੀਅਰ ਐਂਬਰੋਸੀ]]||13.02.2022 |230 |[[ਕੁਈਰ ਗੁਲਾਬੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਜੈਪੁਰ]] |24.05.2022 | | | |- | 31 || [[ਜੋਸਫ਼ ਬੀਮ]]||06.11.2021 || 131 || [[ਜੇਵੀਅਰ ਕੈਲਵੋ (ਅਦਾਕਾਰ)]]||14.02.2022 |231 |[[ਪਟਨਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |25.05.2022 | | | |- | 32 || [[ਐਲਨ ਬ੍ਰੇਅ]]||07.11.2021 || 132 || [[ਐਲਿਸ ਲਿਟਲ]]||15.02.2022 |232 |[[ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਪ੍ਰਾਈਡ ਪਰੇਡ]] |26.05.2022 | | | |- | 33 || [[ਜੌਨ ਬਟਲਰ (ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ)]]||08.11.2021 || 133 || [[ਜਿਮ ਫਾਲ]]||16.02.2022 |233 |[[ਔਰੇਂਜ ਸਿਟੀ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |27.05.2022 | | | |- | 34 || [[ਮਰੀਅਮ ਗੁਰਬਾ]]||09.11.2021 || 134 || [[ਜੂਲੀਆ ਹੋਰਵਥ]]||17.02.2022 |234 |[[ਇਜ਼ਮੀਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |28.05.2022 | | | |- | 35 || [[ਅਮੇਲੀਆ ਐਲਿਸ]]||10.11.2021 || 135 || [[ਜੈਕਸਨ ਬਰਡ (ਲੇਖਕ)]]||18.02.2022 |235 |[[ਨਾਈਟ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |29.05.2022 | | | |- | 36 || [[ਸੁਨੀਤੀ ਨਾਮਜੋਸ਼ੀ]]||11.11.2021 || 136 || [[ਏਲੇ ਮਿਲਜ਼]]||19.02.2022 |236 |[[ਈਰਾਨ ਪ੍ਰਾਈਡ ਡੇ]] |30.05.2022 | | | |- | 37 || [[ਡੈਨਾ ਗੋਲਡਬਰਗ]]||12.11.2021 || 137 || [[ਬ੍ਰੈਡ ਮੋਂਡੋ]]||20.02.2022 |237 |[[ਕੁਈਰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮੁੰਬਈ]] |31.05.2022 | | | |- | 38 || [[ਲਇਰਾ ਮੈਕੀ]]||13.11.2021 || 138 || [[ਬ੍ਰੀ ਏਸਰਿਗ]]||21.02.2022 |238 |[[ਲੈਥਲ ਲੈਸਬੀਅਨ]] |01.06.2022 | | | |- | 39 || [[ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਖੀਰੇ]]||14.11.2021 || 139 || [[ਕਿਮੋਰਾ ਬਲੈਕ]]||22.02.2022 |239 |[[ਜ਼ਿੰਦੀਕ]] |02.06.2022 | | | |- | 40 || [[ਓਨਿਰ]]||15.11.2021 || 140 || [[ਜੌਹਨ ਅਲਕੋਰਨ (ਗਾਇਕ)]]||23.02.2022 |240 |[[ਗੇਅ ਬੰਬੇ]] |03.06.2022 | | | |- | 41 || [[ਕ੍ਰਿਸਟਿਨ ਬੇਕਰ]]||16.11.2021 || 141 || [[ਅੰਜੀਮਾਈਲ]]||24.02.2022 |241 |[[ਅਭਿਮਾਨੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |04.06.2022 | | | |- | 42 || [[ਰਿਤੂ ਡਾਲਮੀਆ]]||17.11.2021 || 142 || [[ਅਮੋਨ (ਪਹਿਲਵਾਨ)]]||25.02.2022 |242 |[[ਕੁਈਰ ਸਿਟੀ ਸਿਨੇਮਾ]] |05.06.2022 | | | |- | 43 || [[ਮੈਕਸਿਮ ਮਜ਼ੂਮਦਾਰ]]||18.11.2021 || 143 || [[ਡਿਰਕ ਬਾਚ]]||26.02.2022 |243 |[[ਕੁਈਰ ਚੇਨਈ ਕ੍ਰੋਨੀਕਲਜ਼]] |06.06.2022 | | | |- | 44 || [[ਵਸੁਧੇਂਦਰਾ]]||19.11.2021 || 144 || [[ਕਲਾਉਡੀਆ ਐਲਨ]]||27.02.2022 |244 |[[ਮੁਸਕੋਕਾ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |07.06.2022 | | | |- | 45 || [[ਡੇਵਿਡ ਡੇਨਸਨ]]||20.11.2021 || 145 || [[ਬੈਟੀਨਾ ਹੋਪ]]||28.02.2022 |245 |[[ਜੀਲੋਂਗ ਪ੍ਰਾਈਡ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |08.06.2022 | | | |- | 46 || [[ਜੇਕ ਐਟਲਸ]]||21.11.2021 || 146 || [[ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਬੁਰਲਾਕੋਵ]]||01.03.2022 |246 |[[ਟੋਰਾਂਟੋ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |09.06.2022 | | | |- | 47 || [[ਆਰਥਰ ਮਾਰੀਆਨੋ]]||22.11.2021 || 147 || [[ਮੈਨਫ੍ਰੇਡ ਸਾਲਜ਼ਗੇਬਰ]]||02.03.2022 |247 |[[ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |10.06.2022 | | | |- | 48 || [[ਜੋਸ਼ ਕੈਵਾਲੋ]]||23.11.2021 || 148 || [[ਕਰਡਿਨ ਓਰਲਿਕ]]||03.03.2022 |248 |[[ਮਾਰਡੀ ਗ੍ਰਾਸ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |11.06.2022 | | | |- | 49 || [[ਰੇਨੀ ਫੋਰਥ]]||24.11.2021 || 149 || [[ਡੇਵਿਡ ਫਰਨੀਸ਼]]||04.03.2022 |249 |[[ਸ਼ੰਘਾਈ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |12.06.2022 | | | |- | 50 || [[ਕ੍ਰਿਸ ਬਰਲੇ]] ||25.11.2021 || 150 || [[ਜੇਮਸ ਬਰਗ]]||05.03.2022 |250 |[[ਗੇਜ਼ (ਫ਼ਿਲਮ ਉਤਸ਼ਵ)]] |13.06.2022 | | | |- | 51 || [[ਅਮੀਨੀ ਫੋਨੂਆ]]||26.11.2021 || 151 || [[ਲੀਜ਼ਾ ਗੋਰਨਿਕ]]||06.03.2022 |251 |[[ਇੰਡੀਗਨੇਸ਼ਨ]] |14.06.2022 | | | |- | 52 || [[ਐਲਿਸ ਆਸਟਨ]]||27.11.2021 || 152 || [[ਅਲਬਰੇਚਟ ਬੇਕਰ]]||07.03.2022 |252 |[[ਚੇਨਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |15.06.2022 | | | |- | 53 || [[ਲੀ ਪੀਅਰਟ]]||28.11.2021 || 153 || [[ਬਿਲੀ ਲਵ]]||08.03.2022 |253 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਵੇਲਜ਼]] |16.06.2022 | | | |- | 54 || [[ਮੈਟ ਲਲਾਨੋ]]||29.11.2021 || 154 || [[ਮਾਰਕ ਐਸ਼ਟਨ]]||09.03.2022 |254 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਇੰਡੀਆ]] |17.06.2022 | | | |- | 55 || [[ਰਿਆਨ ਬਟਲਰ]]||30.11.2021 || 155 || [[ਮੀਆ ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ]]||10.03.2022 |255 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਗਲੋਬਲ]] |18.06.2022 | | | |- | 56 || [[ਡਾਨਾ ਓਲਮਰਟ]]||01.12.2021 || 156 || [[ਮੋਰਟੀ ਡਾਇਮੰਡ]]||11.03.2022 |256 |[[ਪੈਰਿਸ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |19.06.2022 | | |- | 57 || [[ਆਸੀ ਅਜ਼ਰ]]||02.12.2021 || 157 || [[ਸਕਿਨ ਡਾਇਮੰਡ]]||12.03.2022 |257 |[[ਬਰਲਿਨ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |20.06.2022 | | |- | 58 || [[ਰਾਹੁਲ ਮਹਿਤਾ]]||03.12.2021 || 158 || [[ਜੀਆਨਾ ਫਾਈਨ]]||13.03.2022 |258 |[[ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੁਈਰ ਆਰਟਸ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |21.06.2022 | | |- | 59 || [[ਇਵਾਂਕਾ ਦਾਸ]]||04.12.2021 || 159 || [[ਜੌਨੀ ਰੈਪਿਡ]]||14.03.2022 |259 |[[ਮਿਸ ਟੀ ਵਰਲਡ]] |22.06.2022 | | |- | 60 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਕੌਫੀ]]||05.12.2021 || 160 || [[ਵੇਰਾ ਹੋਲਮੇ]]||15.03.2022 |260 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਅਲਬਾਨੀਆ]] |23.06.2022 | | |- | 61 || [[ਐਮਾ ਪੋਰਟਨਰ]]||06.12.2021 || 161 || [[ਸ਼ੈਲੀ ਕਿੰਗ]]||16.03.2022 |261 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਆਇਰਲੈਂਡ]] |24.06.2022 | | |- | 62 || [[ਜੈਫਰੀ ਰਿਚਮੈਨ]]||07.12.2021 || 162 || [[ਰਹੋਨਾ ਕੈਮਰਨ]]||17.03.2022 |262 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਵਰਲਡ 2017]] |25.06.2022 | | |- | 63 || [[ਮਨਿਲ ਸੂਰੀ]]||08.12.2021 || 163 || [[ਜੌਇਸ ਗ੍ਰਾਂਟ]]||18.03.2022 |263 |[[ਮੈਲਬੌਰਨ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |26.06.2022 | | |- | 64 || [[ਗੌਤਮ ਰਾਘਵਨ]]||09.12.2021 || 164 || [[ਬੈਥਨੀ ਬਲੈਕ]]||19.03.2022 |264 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ]] |27.06.2022 | | |- | 65 || [[ਮਿਸ਼ੇਲ ਗੁਰੇਵਿਚ]]||10.12.2021 || 165 || [[ਇੰਡੀਆ ਸਮਰ]]||20.03.2022 |265 |[[ਹੈਮਬਰਗ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |28.06.2022 | | |- | 66 || [[ਅਨੀਸ਼ ਸੇਠ]]||11.12.2021 || 166 || [[ਪੇਚੇ ਡੀ]]||21.03.2022 |266 |[[ਕੋਲੋਨ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |29.06.2022 | | |- | 67 || [[ਡੀਨ ਅੱਤਾ]]||12.12.2021 || 167 || [[ਡੀਲੋਨ]]||22.03.2022 |267 |[[ਵੈਸਟ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |30.06.2022 | | |- | 68 || [[ਫਰਜ਼ਾਨਾ ਡਾਕਟਰ]]||13.12.2021 || 168 || [[ਡੇਜ਼ੀ ਈਗਨ]]||23.03.2022 |268 |[[ਇਮੇਜ+ਨੇਸ਼ਨ]] |01.07.2022 | | |- | 69 || [[ਕੌਸਰ ਮੁਹੰਮਦ]]||14.12.2021 || 169 || [[ਲੀਓ ਫੋਰਡ]]||24.03.2022 |269 |[[ਫਰੇਮਲਾਈਨ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |02.07.2022 | | |- | 70 || [[ਕਾਜ਼ਿਮ ਅਲੀ]]||15.12.2021 || 170 || [[ਜੇਮਸ ਐਮਸਟਰ]]||25.03.2022 |270 |[[ਰੈਂਬੋ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |03.07.2022 | | |- | 71 || [[ਜੂਡਿਥ ਫਰੈਂਕ]]||16.12.2021 || 171 || [[ਆਲੀਆ ਸ਼ੌਕਤ]]||26.03.2022 |271 |[[ਪਿੰਕ ਲਾਇਫ਼ ਕੁਈਰਫੈਸਟ]] |04.07.2022 | | |- | 72 || [[ਮਾਰਗੀ ਐਡਮ]]||17.12.2021 || 172 || [[ਕ੍ਰਿਸਟਨ ਕਿਸ਼]]||27.03.2022 |272 |[[ਪ੍ਰਾਈਡ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |05.07.2022 | | |- | 73 || [[ਸਿਧਾਰਥ ਗਰਗ]]||18.12.2021 || 173 || [[ਮਾਇਕ ਜਿਨ]]||28.03.2022 |273 |[[ਐਂਡਰਿਊ ਪੀਅਰਸ]] |06.07.2022 | | |- | 74 || [[ਦਿਨੇਸ਼ ਭੁਗਰਾ]]||19.12.2021 || 174 || [[ਅਨੀਤਾ ਲੋ]]||29.03.2022 |274 |[[ਗੇਅਲਿਬ]] |07.07.2022 | | |- | 75 || [[ਡਾਅਨ ਐਡਮਜ਼]]||20.12.2021 || 175 || [[ਤਾਨਿਆ ਕੰਪਾਸ]]||30.03.2022 |275 |[[ਫੈਮਲੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ]] |08.07.2022 | | |- | 76 || [[ਅਗਸਤ ਐਮਸ]]||21.12.2021 || 176 || [[ਪੌਲ ਮੇਂਡੇਜ਼]]||31.03.2022 |276 |[[ਗੇਅ ਡਾਕਟਰਜ਼ ਆਇਰਲੈਂਡ]] |09.07.2022 | | |- | 77 || [[ਡਾਇਨਾ ਐਸ਼]]||22.12.2021 || 177 || [[ਬੇਨ ਹੰਟੇ]]||01.04.2022 |277 |[[ਜੈਕੀ ਮਾਲਟਨ]] |10.07.2022 | | |- | 78 || [[ਰੇਚਲ ਫਾਰਮਰ]]||23.12.2021 || 178 || [[ਮੋਬੀਨ ਅਜ਼ਹਰ]]||02.04.2022 |278 |[[ਹਿਲਡਾ ਮੈਥੇਸਨ]] |11.07.2022 | | |- | 79 || [[ਨਿਸ਼ਾ ਗਨਾਤਰਾ]]||24.12.2021 || 179 || [[ਸਾਰਾਹ ਸਟੀਰਕ]]||03.04.2022 |279 |[[ਏਲਾ ਹੰਟ]] |12.07.2022 | | |- | 80 || [[ਮਾਰਲੀਨ ਗੋਰਿਸ]]||25.12.2021 || 180 || [[ਜੁਲ ਮਾਰੋਹ]]||04.04.2022 |280 |[[ਲੀਹ ਹਾਰਵੇ]] |13.07.2022 | | |- | 81 || [[ਡੀਆਨਾ ਅਰਬੇਨੀਨਾ]]||26.12.2021 || 181 || [[ਈਵਾਨ ਗ੍ਰੀਰ]]||05.04.2022 |281 |[[ਰੋਏ ਰੋਲੈਂਡ]] |14.07.2022 | | |- | 82 || [[ਰਵੀਨਾ ਅਰੋੜਾ]]||27.12.2021 || 182 || [[ਰਿਆਨ ਹੋਲਮਜ਼]]||06.04.2022 |282 |[[ਰੌਸ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ]] |15.07.2022 | | |- | 83 || [[ਹਿਤੇਨ ਨੂਨਵਾਲ]]||28.12.2021 || 183 || [[ਕਲੋਵਿਸ ਰਫਿਨ]]||07.04.2022 |283 |[[ਬਸੀਰਾ ਖਾਨ]] |16.07.2022 |- | 84 || [[ਪ੍ਰਗਤੀ ਸਿੰਘ]]||29.12.2021 || 184 || [[ਟੌਮੀ ਨਟਰ]]||08.04.2022 |284 |[[ਅੰਜਾਰੀ]] |17.07.2022 |- | 85 || [[ਰੋਹਿਤ ਖੋਸਲਾ]]||30.12.2021 || 185 || [[ਟੇਡ ਟਿਨਲਿੰਗ]]||09.04.2022 |285 |[[ਬਤ ਕੋਲ (ਸੰਸਥਾ)]] |18.07.2022 |- | 86 || [[ਮਾਇਆ ਦ ਡਰੈਗ ਕੁਈਨ]]||31.12.2021 || 186 || [[ਜੂਲੀਅਨ ਬੇਕਰ]]||10.04.2022 |286 |[[ਹਵਰੁਤਾ (ਸੰਸਥਾ)]] |19.07.2022 |- | 87 || [[ਮੇਗ ਕ੍ਰਿਸਚੀਅਨ]]||01.01.2022 || 187 || [[ਡੇਵਿਡ ਐਮਸ (ਅਦਾਕਾਰ)]]||11.04.2022 |287 |[[ਹਾਮਦ ਸਿੰਨੋ]] |20.07.2022 |- | 88 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਗਿਲਬਰਟ]]||02.01.2022 || 188 || [[ਬਰਟ ਆਰਚਰ]]||12.04.2022 |288 |[[ਫਰੀਹਾ ਰੋਇਸਿਨ]] |21.07.2022 |- | 89 || [[ਏਸਥਰ ਭਾਰਤੀ]]||03.01.2022 || 189 || [[ਫਿਨ ਅਰਗਸ]]||13.04.2022 |289 |[[ਜਿਲ ਐਂਡਰਿਊ]] |22.07.2022 |- | 90 || [[ਦੀਪਕ ਭਾਰਗਵ]]||04.01.2022 || 190 || [[ਜੇਰੇਡ ਆਲਮਨ]]||14.04.2022 |290 |[[ਜੇਮਸ ਬੇਲੀ]] |23.07.2022 |- | 91 || [[ਰੇ ਅਘਯਾਨ]]||05.01.2022 || 191 || [[ਡੈਨੀਅਲ ਕਾਰਟੀਅਰ]]||15.04.2022 |291 |[[ਐਨੀ ਗੁਗਲੀਆ]] |24.07.2022 |- | 92 || [[ਐਡਮ ਆਲ]]||06.01.2022 || 192 || [[ਕੇਵਿਨ ਐਲੀਸਨ]]||16.04.2022 |292 |[[ਪੌਲ ਵਿਰਟਜ਼]] |25.07.2022 |- | 93 || [[ਆਰਤੀ ਅਗਰਵਾਲ (ਵਿਗਿਆਨੀ)]]||07.01.2022 || 193 || [[ਡਿਕ ਕਲੇਅਰ]]||17.04.2022 |293 | |26.07.2022 |- | 94 || [[ਭੂਪੇਨ ਖੱਖੜ]]||08.01.2022 || 194 || [[ਸੇਬ ਕਾਸਤਰੋ]]||18.04.2022 |294 | |27.07.2022 |- | 95 || [[ਐਨੀ ਆਸ਼ੀਮ]]||09.01.2022 || 195 || [[ਹੈਂਕ ਚੇਨ]]||19.04.2022 |295 | |28.07.2022 |- | 96 || [[ਨਿਕਿਤਾ ਡ੍ਰੈਗਨ]]||10.01.2022 || 196 || [[ਅਬਦੁ ਅਲੀ]]||20.04.2022 |296 | |29.07.2022 |- | 97 || [[ਚੱਕੀ ਬਾਰਟੋਲੋ]]||11.01.2022 || 197 || [[ਸਲਵਾਡੋਰ ਕੈਲਵੋ]]||21.04.2022 |297 | |30.07.2022 |- | 98 || [[ਜੈਕ ਬਾਰਨ]]||12.01.2022 || 198 || [[ਬਲੈਕ ਸਪਾਰਕ]]||22.04.2022 |298 | |31.07.2022 |- | 99 || [[ਅਡੱਲਟ ਮੋਮ]]||13.01.2022 || 199 || [[ਮਾਰਕ ਬਲੇਨ]]||23.04.2022 |299 | |01.08.2022 |- | 100 || [[ਕਾਰਲਾ ਐਂਤੋਨੇਲੀ]]||14.01.2022 || 200 || [[ਰਿਵਰ ਗਾਲੋ]]||24.04.2022 |300 | |02.08.2022 |- |} levyo2dxmlmngr1kdwgutweyp1dlp9x 0 138325 609024 584470 2022-07-25T02:02:22Z Simranjeet Sidhu 8945 added [[Category:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਖਿਡਾਰੀ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox gymnast |name= Kris Burley |image= |imagesize= |caption= |fullname= |altname= |nickname= |country={{CAN}} |formercountry= |birth_date= {{birth date and age|1974|01|29}} |birth_place= [[Truro, Nova Scotia|Truro]], [[Nova Scotia]], Canada |hometown= |residence= |height= |weight= |discipline= |level= |natlteam= |club= |gym= |collegeteam= |headcoach= |formercoach= |choreographer= |music= |eponymousskills= |retired= |show-medals = |medaltemplates= {{MedalSport|Men's gymnastics}} {{MedalCountry | {{CAN}} }} {{MedalCompetition|[[Pan American Games]]}} {{MedalBronze| [[Gymnastics at the 1995 Pan American Games|1995 Mar del Plata]] |Floor exercise}} {{MedalBronze| [[Gymnastics at the 1995 Pan American Games|1995 Mar del Plata]] |Vault}} {{MedalBronze| [[Gymnastics at the 1999 Pan American Games|1999 Winnipeg]] |Team}} {{MedalBronze| [[Gymnastics at the 1999 Pan American Games|1999 Winnipeg]] |Vault}} {{MedalCompetition|[[Commonwealth Games]]}} {{MedalGold| [[1994 Commonwealth Games|1994 Victoria]] |Men's team}} {{MedalSilver| [[1994 Commonwealth Games|1994 Victoria]] |Parallel bars}} {{MedalSilver| [[1994 Commonwealth Games|1994 Victoria]] |Vault}} {{MedalSilver| [[1994 Commonwealth Games|1994 Victoria]] |Floor}} {{MedalSilver| [[1998 Commonwealth Games|1998 Kuala Lumpur]] |Men's horizontal bar}} {{MedalBronze| [[1998 Commonwealth Games|1998 Kuala Lumpur]] |Men's team}} }} '''ਕ੍ਰਿਸਟਨ "ਕ੍ਰਿਸ" ਬਰਲੇ''' (ਜਨਮ 29 ਜਨਵਰੀ, 1974 ਟਰੂਰੋ, [[ਨੋਵਾ ਸਕੋਸ਼ਾ|ਨੋਵਾ ਸਕੋਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ]] ) ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਜਿਮਨਾਸਟ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ, ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।<ref name="telegram">[http://www.trurodaily.com/Sports/2013-10-16/article-3431469/Burley-headed-to-local-Hall-of-Fame/1 "Burley headed to local Hall of Fame"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171202152944/http://www.trurodaily.com/Sports/2013-10-16/article-3431469/Burley-headed-to-local-Hall-of-Fame/1|date=2017-12-02}}. ''[[ਟਰੂਰੋ ਡੇਲੀ ਨਿਊਜ਼|Truro Daily News]]'', October 16, 2013.</ref> ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਟਰੂਰੋ, ਨੋਵਾ ਸਕੋਸ਼ੀਆ ਤੋਂ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਾਲੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਰਿਚਮੰਡ ਹਿੱਲ, [[ਉਂਟਾਰੀਓ|ਓਨਟਾਰੀਓ]] <ref>"Ontarians on mat team". ''[[Vancouver Sun]]'', May 31, 1996.</ref> ਅਤੇ ਫਰੈਡਰਿਕਟਨ, [[ਨਿਊ ਬਰੰਸਵਿਕ|ਨਿਊ ਬਰੰਜ਼ਵਿਕ]] ਤੋਂ ਹੈ।<ref name="retire">"Burley decides to retire". ''[[The Telegraph-Journal]]'', October 28, 1999.</ref> == ਮੁਕਾਬਲਾ == ਉਹ 1989 ਤੋਂ 1999 ਤੱਕ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਅਥਲੀਟ ਸੀ,<ref name="telegram">[http://www.trurodaily.com/Sports/2013-10-16/article-3431469/Burley-headed-to-local-Hall-of-Fame/1 "Burley headed to local Hall of Fame"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171202152944/http://www.trurodaily.com/Sports/2013-10-16/article-3431469/Burley-headed-to-local-Hall-of-Fame/1|date=2017-12-02}}. ''[[ਟਰੂਰੋ ਡੇਲੀ ਨਿਊਜ਼|Truro Daily News]]'', October 16, 2013.</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ<ref name="telegram" /> ਅਤੇ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ, ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ, ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ।<ref name="telegram" /> ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਲਈ 108.1 ਅੰਕ ਤੋਂ 101.6 ਦੇ ਨਾਲ ਜੂਨੀਅਰ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref name="young">"Young gymnast Burley shines at nationals". ''[[The Globe and Mail]]'', May 21, 1990.</ref> ਉਸਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਈ ਸੀਨੀਅਰ-ਪੱਧਰ ਦੇ ਇਵੈਂਟਸ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਉਸ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਾਲਟ ਅਤੇ ਫਲੋਰ ਈਵੈਂਟਸ ਵੀ ਜਿੱਤੇ।<ref name="young" /> ਉਸਨੇ 1995 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਪੁਰਸ਼ ਆਲ-ਆਉਟ ਜਿੱਤਿਆ।<ref name="exclamation">"Burley, Exaltacion put exclamation points on all-around titles". ''[[Vancouver Sun]]'', May 29, 1995.</ref> === ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ === [[ਵਿਕਟੋਰੀਆ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ|ਵਿਕਟੋਰੀਆ]], [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ]] ਵਿੱਚ 1994 ਦੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ, ਬਰਲੇ ਨੇ ਫਲੋਰ, ਵਾਲਟ ਅਤੇ ਪੈਰਲਲ ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕਲੇ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਵਜੋਂ ਤਿੰਨ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ।<ref>"High bar the high point for Canadian daredevils". ''[[Vancouver Sun]]'', August 23, 1994.</ref> ਪੁਰਸ਼ ਟੀਮ ਈਵੈਂਟ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਟੀਮ ਦੇ ਸਾਥੀ ਐਲਨ ਨੋਲੇਟ, ਰਿਚਰਡ ਇਕੇਡਾ ਅਤੇ ਟ੍ਰੈਵਿਸ ਰੋਮਾਗਨੋਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਖਰੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੀ; ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਰਵੋਤਮ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰੇਗਾ, ਉਸਨੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਟੀਮ ਲਈ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਪੱਕਾ ਕਰਨ ਲਈ 9.55 ਦਾ ਸਕੋਰ ਕੀਤਾ।<ref name="retire">"Burley decides to retire". ''[[The Telegraph-Journal]]'', October 28, 1999.</ref> [[ਮਲੇਸ਼ੀਆ]] ਦੇ [[ਕੁਆਲਾ ਲੁੰਪੁਰ|ਕੁਆਲਾਲੰਪੁਰ]] ਵਿੱਚ 1998 ਦੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਖਿਤਿਜੀ ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਟੀਮ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ। === ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਖੇਡਾਂ === ਬਰਲੇ ਨੇ ਮਾਰ ਡੇਲ ਪਲਾਟਾ, [[ਅਰਜਨਟੀਨਾ]]<ref name="slim">"Nova Scotian has slim lead". ''[[Vancouver Sun]]'', May 25, 1995.</ref> ਵਿੱਚ 1995 ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਟੀਮ ਨਾਲ ਇਕੱਲੇ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਵਜੋਂ ਦੋ ਕਾਂਸੀ ਦੇ ਤਗਮੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ [[ਵਿਨੀਪੈਗ]], [[ਮਾਨੀਟੋਬਾ|ਮੈਨੀਟੋਬਾ]] ਵਿੱਚ 1999 ਦੀਆਂ ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ। === ਓਲੰਪਿਕ === ਉਸਨੇ [[ਅਟਲਾਂਟਾ]], [[ਜਾਰਜੀਆ (ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਜ)|ਜਾਰਜੀਆ]] ਵਿੱਚ [[1996 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|1996 ਸਮਰ ਓਲੰਪਿਕ]] ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਪਰ ਕੋਈ ਤਗਮਾ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>[https://web.archive.org/web/20200417183312/https://www.sports-reference.com/olympics/athletes/bu/kris-burley-1.html "Kris Burley"]. ''[[Sports Reference]]'' Olympic Sports Database.</ref> == ਸਨਮਾਨ == ਉਸਨੂੰ 1997 ਵਿੱਚ ਸਪੋਰਟ ਨਿਊ ਬਰੰਸਵਿਕ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ 1996 ਅਤੇ 1998 ਵਿੱਚ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਕੈਨੇਡਾ ਦੁਆਰਾ ਮੇਲ ਅਥਲੀਟ ਆਫ ਦ ਈਅਰ<ref name="retire">"Burley decides to retire". ''[[The Telegraph-Journal]]'', October 28, 1999.</ref> ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="retire" /> == ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ == ਬਰਲੇ ਨੇ 1999 ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ<ref name="retire">"Burley decides to retire". ''[[The Telegraph-Journal]]'', October 28, 1999.</ref> ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਸਹਾਇਕ<ref name="retire" /> ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟੀਮ ਐਥਲੀਟਾਂ ਦੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਬੋਰਡ ਆਫ਼ ਡਾਇਰੈਕਟਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name="telegram">[http://www.trurodaily.com/Sports/2013-10-16/article-3431469/Burley-headed-to-local-Hall-of-Fame/1 "Burley headed to local Hall of Fame"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171202152944/http://www.trurodaily.com/Sports/2013-10-16/article-3431469/Burley-headed-to-local-Hall-of-Fame/1|date=2017-12-02}}. ''[[ਟਰੂਰੋ ਡੇਲੀ ਨਿਊਜ਼|Truro Daily News]]'', October 16, 2013.</ref> ਉਸਨੇ ਸਰਕ ਡੂ ਸੋਲੀਲ ਨਾਲ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਲੇਗ੍ਰੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਡਰਾਲੀਅਨ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਕਲਾਤਮਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name="telegram" /> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ 2015 ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਖੇਡਾਂ ਦੀ [[ਟੋਰਾਂਟੋ|ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਲਈ ਟੋਰਾਂਟੋ]] ਦੀ ਬੋਲੀ ਲਈ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name="telegram" /> ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ [[ਗੇਅ]],<ref name="outsports">[http://www.outsports.com/2014/12/3/7325043/kris-burley-canada-olympic-gymnast-gay "Gay ex-Olympic gymnast Kris Burley remembers the isolation, fear"]. ''[[Outsports]]'', December 3, 2014.</ref> ਉਹ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਓਲੰਪਿਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਹੋਮੋਫੋਬੀਆ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਬੁਲਾਰਾ ਵੀ ਹੈ।<ref name="outsports" /> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}}   [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੇਅ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1974]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਖਿਡਾਰੀ]] swmy57s3m8s2q9410yit52bgr5a8ebv 2 141593 609039 608979 2022-07-25T05:21:04Z Manjit Singh 12163 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" |- ! colspan=3| 1^st round: 01.05.2022– |- ! No. !! Article !! Date |- | 1 || [[ਇੰਦਰ]] || 01-05-2022 |- | 2 || [[ਸਹਦੇਵ]] || 02-05-2022 |- | 3 || [[ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਕੁਮਾਰ]] || 03-05-2022 |- | 4 || [[ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ]] || 04-05-2022 |- | 5 || [[ਦੁਸ਼ਾਸਨ]] || 05-05-2022 |- | 6 || [[ਅਸ਼ਵਥਾਮਾ]] || 06-05-2022 |- | 7 || [[ਵਿਰਾਟ]] || 7-05-2022 |- | 8 || [[ਕਸ਼ਯਪ]] || 8-05-2022 |- | 9 || [[ਵਿਦੁਰ]] || 9-05-2022 |- | 10 || [[ਵਿਕਰਨ]] || 10-05-2022 |- | 11 || [[ਸੰਜਯ]] || 11-05-2022 |- | 12 || [[ਬਕਾਸੁਰ]] || 12-05-2022 |- | 13 || [[ਉਗ੍ਰਸੇਨ]] || 13-05-2022 |- | 14 || [[ਦੁਸ਼ਯੰਤ]] || 14-05-2022 |- | 15 || [[ਮੇਨਕਾ]] || 15-05-2022 |- | 16 || [[ਵਿਚਿਤਰਵੀਰਯ]] || 16-05-2022 |- | 17 || [[ਹਿਡਿੰਬ]] || 17-05-2022 |- | 18 || [[ਪ੍ਰਤੀਪ]] || 18-05-2022 |- | 19 || [[ਯਯਾਤੀ]] || 19-05-2022 |- | 20 || [[ਰੁਕਮੀ]] || 20-05-2022 |- | 21 || [[ਸੰਵਰਣ]] || 21-05-2022 |- | 22 || [[ਰੰਭਾ (ਅਪਸਰਾ)]] || 22-05-2022 |- | 23 || [[ਰਾਜਾ ਪੁਰੂ]] || 23-05-2022 |- | 24 || [[ਵੇਨਾ (ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਾ)]] || 24-05-2022 |- | 25 || [[ਭਗਦੱਤ]] || 25-05-2022 |- | 26 || [[ਨਰਕਾਸੁਰ]] || 26-05-2022 |- | 27 || [[ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼]] || 27-05-2022 |- | 28 || [[ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ]] || 28-05-2022 |- | 29 || [[ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ]] || 29-05-2022 |- | 30 || [[ਅੰਧਕਾਸੁਰ]] || 30-05-2022 |- | 31 || [[ਅਸੁਰ]] || 31-05-2022 |- | 32 || [[ਵਜਰਯਾਨ]] || 1-0-2022 |- | 33 || [[ਕਸ਼ੀਰ ਸਾਗਰ]] || 2-06-2022 |- | 34 || [[ਸ਼ੇਸ਼]] || 3-06-2022, |- | 35 || [[ਵਾਸੁਕੀ]] || 4-06-2022 |- | 36 || [[ਮੈਡਸਟੋਨ (ਲੋਕਧਾਰਾ)]] || 5-06-2022 |- | 37 || [[ਕਾਲੀਆ]] || 06-06-2022 |- | 38 || [[ਕੁਰਮ]] || 7-06-2022 |- | 39 || [[ਵਾਮਨ]] || 8-06-2022 |- | 40 || [[ਪਿੱਤਰ]] || 9-06-2022 |- | 41 || [[ਰਘੂ]] || 10-06-2022 |- | 42 || [[ਅਤਰੀ]] || 11-06-2022 |- | 43 || [[ਗੌਤਮ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ]] || 12-06-2022 |- | 44 ||[[ਜਮਦਗਨੀ]] || 13-06-2022 |- | 45 || [[ਨਰ-ਨਾਰਾਇਣ]] || 14-06-2022 |- | 46 || [[ਸ਼ੁਕਰਚਾਰੀਆ]] || 15-06-2022 |- | 47 || [[ਭ੍ਰਿਗੁ]] || 16-06-2022 |- | 48 || [[ਸ਼ਕਤੀ (ਰਿਸ਼ੀ)]] || 17-06-2022 |- | 49 || [[ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ]] || 18-06-2022 |- | 50 || [[ਦਕਸ਼]] || 19-6-2022 |- | 51 || [[ਆਦਿਤਿਆ]] || 20-6-2022 |- | 52 || [[ਮਤਸਯ ਪੁਰਾਣ]] || 21-6-2022 |- | 53 || [[ਤਮਸ (ਦਰਸ਼ਨ)]] || 22-6-2022 |- | 54 || [[ਕੇਦਾਰਨਾਥ]] || 23-6-2022 |- | 55 || [[ਚਾਰ ਧਾਮ]] || 24-06-2022 |- | 56 || [[ਜੁਮਾ ਨਮਾਜ਼]] || 25-06-2022 |- | 57 || [[ਰਾਮਾਨਾਥਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ]] || 26-06-2022 |- | 58 || [[ਦਵਾਰਕਾਧੀਸ਼ ਮੰਦਰ]] || 27-06-2022 |- | 59 || [[ਸ਼੍ਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਨਰਸਿਮਹਾ ਮੰਦਰ]] || 28-06-2022 |- | 60 || [[ਮਰੀਚੀ]] || 29-06-2022 |- | 61 || [[ਯੱਗ]] || 30-06-2022 |- | 62 || [[ਰਸਮ]] || 01-07-2022 |- | 63 || [[ਮਥੁਰਾ]] || 02-07-2022 |- | 64 || [[ਧਨੁਸ਼ਕੋਡੀ]] || 03-07-2022 |- | 65 || [[ਅਸ਼ੋਕ ਵਾਟਿਕਾ]] || 04-07-2022 |- | 66 || [[ਕਾਲਿੰਗਾ (ਮਹਾਭਾਰਤ)]] || 05-07-2022 |- | 67 || [[ਰਾਜਗੀਰ]] || 06-07-2022 |- | 68 || [[ਕੰਸ]] || 07-07-2022 |- | 69 || [[ਗੋਕੁਲ]] || 08-07-2022 |- | 70 || [[ਗੋਵਰਧਨ]] || 09-07-2022 |- | 71 || [[ਗੋਵਰਧਨ ਪਰਬਤ]] || 10-07-2022 |- | 72 || [[ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ]] || 11-07-2022 |- | 73 || [[ਯਮੁਨੋਤਰੀ]] || 12-07-2022 |- | 74 || [[ਯਮੁਨਾ (ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ)]] || 13-07-2022 |- | 75 || [[ਮੁਚਲਿੰਦਾ]] || 14-07-2022 |- | 76 || [[ਅਵਤਾਰ]] || 15-07-2022 |- | 77 || [[ਜੈਨ ਮੰਦਰ]] || 16-07-2022 |- | 78 || [[ਭਗੀਰਥ]] || 17-07-2022 |- | 79 || [[ਸਗਰ (ਰਾਜਾ)]] || 18-07-2022 |- | 80 || [[ਸ਼ਿਵਨਾਥ ਨਦੀ]] || 19-07-2022 |- | 81 || [[ਮੰਦਾਕਿਨੀ ਨਦੀ]] || 20-07-2022 |- | 82 || [[ਤੁੰਗਨਾਥ]] || 21-07-2022 |- | 83 || [[ਰਘੁਨਾਥ ਰਾਓ]] || 22-07-2022 |- | 84 || [[ਆਨੰਦੀਬਾਈ]] || 23-07-2022 |- | 85 || [[ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦੁਰ I (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਰਾਓ)]] || 24-07-2022 |- | 86 || [[ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ]] || 25-07-2022 |} 1b7evbmd77iu7tjm70qnjb17xl2ur4w 0 143518 609031 608978 2022-07-25T04:02:37Z Manjit Singh 12163 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name=ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦੁਰ I|succession=[[File:Flag of the Maratha Empire.svg|33x30px]] [[Maratha Empire|Maratha]] ruler of [[Banda (state)|Banda]]|reign=1753–1761|predecessor=[[ਬਾਜੀਰਾਓ I]], [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦੇ ਪੇਸ਼ਵਾ|successor=[[ਅਲੀ ਬਹਾਦੁਰ I]]|birth_date=1734|birth_place=ਮਸਤਾਨੀ ਮਹਲ, [[ਸ਼ਨੀਵਰਵਾੜਾ]], [[ਪੁਣੇ]], [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]]|death_date={{date of death and age|1761|1|18|1734|df=y}}, [[Bharatpur, India|Bharatpur]], [[India]].|spouse=ਲਾਲ ਕੰਵਰ <br> ਮਹਿਰਾਮਬਾਈ|issue=[[ਅਲੀ ਬਹਾਦੁਰ I]]|full name=ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦੁਰ I|house=[[ਬੰਦਾ (sਰਾਜ)|ਬੰਦਾ]] ([[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]])|father=[[ਬਾਜੀਰਾਓ I ]]|mother=[[ਮਸਤਾਨੀ]]}} '''ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦੁਰ''' ਪਹਿਲਾ (1734 – 18 ਜਨਵਰੀ 1761) ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਾਂਦਾ ਦੇ [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ ਸੀ। ਉਹ [[ਬਾਜੀਰਾਓ I|ਬਾਜੀਰਾਓ]] ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ [[ਮਸਤਾਨੀ]] ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ।<ref name="BSR_2005">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=0hKthqa2kkQC&pg=PA22|title=Rani of Jhansi|author=Bhawan Singh Rana|date=1 January 2005|publisher=Diamond|isbn=978-81-288-0875-3|pages=22–23}}</ref><ref name="Chid_1951">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=E0bRAAAAMAAJ|title=The Inwardness of British Annexations in India|author=Chidambaram S. Srinivasachari (dewan bahadur)|publisher=University of Madras|year=1951|page=219}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=ongF6dkNKAcC&pg=PA162|title=The Indian Portrat, 1560–1860|author1=Rosemary Crill|author2=Kapil Jariwala|publisher=Mapin Publishing Pvt Ltd|year=2010|isbn=978-81-89995-37-9|page=162}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਰਾਓ ਪੇਸ਼ਵਾ [[ਬਾਜੀਰਾਓ I|ਬਾਜੀਰਾਓ]] ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ [[ਮਸਤਾਨੀ]], ਛਤਰਸਾਲ ਦੀ ਧੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫ਼ਾਰਸੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਤਨੀ ਰੁਹਾਨੀ ਬਾਈ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ । ਬਾਜੀਰਾਓ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ [[ਹਿੰਦੂ]] ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਵਜੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਪਰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ [[ਇਸਲਾਮ|ਮੁਸਲਿਮ]] ਵਿਰਸੇ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਹਿੰਦੂ ਉਪਨਯਨ ਦੀ ਰਸਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸਿਖਲਾਈ [[ਪੇਸ਼ਵਾ]] ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ|ਮਰਾਠਾ]] ਕੁਲੀਨ ਅਤੇ ਮੁਖੀਆਂ ਨੇ ਮਸਤਾਨੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਜਾਇਜ਼ ਪਤਨੀ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। == ਸ਼ਾਸ਼ਨਕਾਲ == ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦੁਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਅਜੋਕੇ ਉੱਤਰੀ [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ ਰਾਜ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ [[ਬਾਂਦਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਬਾਂਦਾ]] ਅਤੇ ਕਾਲਪੀ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਉਹ [[ਰਘੁਨਾਥ ਰਾਓ|ਰਘੂਨਾਥਰਾਓ]], [[ਮਲਹਾਰਰਾਓ]] ਹੋਲਕਰ, ਦੱਤਾਜੀ ਸ਼ਿੰਦੇ, ਜਾਨਕੋਜੀ ਸ਼ਿੰਦੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨਾਲ 1757-1758 ਵਿੱਚ ਦੁਰਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਗਿਆ ਅਤੇ 1758 ਵਿੱਚ ਅਟਕ, [[ਪਿਸ਼ਾਵਰ]], ਮੁਲਤਾਨ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਉਹ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਰਾਠਾ ਜਿੱਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। 1761 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਫੌਜ ਦੀ ਟੁਕੜੀ ਨੇ [[ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ]] ਦੀਆਂ ਮਰਾਠਿਆਂ ਅਤੇ [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨ]] ਫੌਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ [[ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਤੀਜੀ ਲੜਾਈ|ਪਾਨੀਪਤ ਦੀ ਤੀਜੀ]] ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ਵਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਲੜੀ। ਉਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉਹ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਡੀਗ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=yoI8AAAAIAAJ&pg=PA407|title=The Cambridge History of India: Turks and Afghans|author=Henry Dodwell|publisher=CUP Archive|year=1958|pages=407–|id=GGKEY:96PECZLGTT6}}</ref> == ਵੰਸ਼ਜ == ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ([[ਅਲੀ ਬਹਾਦੁਰ]]) (1758-1802), ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬਾਂਦਾ (ਵਰਤਮਾਨ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਨਵਾਬ ਬਣ ਗਿਆ, ਜੋ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜ-ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਜਾਗੀਰਦਾਰ ਸੀ। ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਮਰਾਠਾ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ, ਅਲੀ ਬਹਾਦੁਰ ਨੇ ਬੁੰਦੇਲਖੰਡ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਾਂਦਾ ਦਾ ਨਵਾਬ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਹਿਯੋਗੀ ਰਾਮਸਿੰਘ ਭੱਟ ਨੂੰ ਕਾਲਿੰਜਰ ਦਾ ਕੋਤਵਾਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।<ref name="google2">{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=E0bRAAAAMAAJ&q=shamsher+bahadur+subedar+jhansi|title=The Inwardness of British Annexations in India - Chidambaram S. Srinivasachari (dewan bahadur)|date=2009-02-12|accessdate=2015-06-21}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ]] 3ulyj1nzctd02q048mf819w64hlu8tq 0 143520 608992 608990 2022-07-24T12:36:45Z Guglani 58 wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian politician}} {{Use dmy dates|date=March 2022}} {{Use Indian English|date=March 2022}} {{Infobox officeholder | name = | image = Inderbir Singh Nijjar.jpg | image_size = | image_upright = | alt = Inderbir Singh Nijjar.jpg | caption = 2022 ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਜਰ | order = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office = [[Mann ministry|Cabinet Minister]], [[Government of Punjab (India)|Government of Punjab]] <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | predecessor = | successor = | 1blankname = ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ | 1namedata = [[ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ]] | subterm = '''ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ''' | suboffice = [[ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] | 2blankname = ਵਜ਼ਾਰਤ ਤੇ ਵਿਭਾਗ | 2namedata = {{unbulleted list| ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ |ਭੂਮੀ ਤੇ ਜਲ ਸੰਰਖਸ਼ਣ|ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਕ ਸੁਧਾਰ|ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਕੰਮ-ਕਾਜ }} | office1 = [[ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ|ਐਮ ਐਲ ਏ]], [[ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ]] | term_start1 = [[2022 ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੌਣਾ|2022]] | term_end1 = <!-- Add data only when the actual term has ended, not for terms which will end in the future. (Per usage guideline.) --> | constituency1 = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹੱਲਕਾ|ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ]] | majority1 = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | predecessor1 = [[ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ]] | successor1 = | order2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> <!--Personal data--> | pronunciation = | birth_name = | birth_date = <!-- {{Birth date and age|YYYY|MM|DD}} --> | birth_place = | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} --> | death_place = | death_cause = | resting_place = | resting_place_coordinates = | nationality = <!-- use only when necessary per [[WP:INFONAT]] --> | party = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | residence = | education = ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ | alma_mater = | occupation = ਸਿਆਸਤਦਾਨ | profession = ਡਾਕਟਰ(MD) | known_for = | salary = | cabinet = | committees = | portfolio = | awards = <!-- For civilian awards - appears as "Awards" if |mawards= is not set --> | blank1 = | data1 = | signature = | signature_alt = | signature_size = | website = | nickname = }} '''ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ '''ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਹੈ। ਉਹ ਚੀਫ ਖਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। == ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਡਾ ਨਿੱਝਰ ਅਜਨਾਲੇ ਵਿਖੇ ਸੰਨ 1956 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। <ref name=":0">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/amritsar/radiologist-philanthropist-aap-sikh-face-from-amritsar-8009245/|title=Radiologist, philanthropist, AAP Sikh face from Amritsar|date=2022-07-05|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref>ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਭੈਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਬਿਤਾਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਤੇ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਸਨ। ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੱਕ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ ਨਾਭਾ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। == ਡਾਕਟਰੀ ਪੇਸ਼ਾ == ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋੰ 1980 ਵਿੱਚ ਐਮ ਬੀ ਬੀ ਐਸ਼ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਉਸਨੇ 1988 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ (ਰੇਡੀਓਡਾਇਗਨੋਸਿਸ) ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣਾ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ।<ref name=":0" /> == ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ == 2017 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਪਰ ਹਾਰ ਗਏ। 2022 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਤੌਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 27503 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/amritsar/will-take-steps-to-beautify-circular-road-around-historic-wall-in-city-382336|title=Will take steps to beautify circular road around historic wall in Amritsar: Dr Inderbir Singh Nijjar|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref> ਇਸੇ ਹਲਕਾ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ ਕੋਲੋਂ ਉਹ 2017 ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਹਰਾ ਕੇ , ਜੋ ਤੀਸਰੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਰਿਹਾ , ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ। == ਪਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ == ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 2022 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 117 ਵਿੱਚੋਂ 92 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ 79% ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ 16 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ।ਨਿੱਝਰ ਨੂੰ 16ਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । == ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ == 5 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ, ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਨਵੇਂ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦਾ ਚਾਰਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ : ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੁਧਾਰ == ਹਵਾਲੇ == iy85o1yr139m0mcqkmuhqk4se2o9p85 608993 608992 2022-07-24T12:43:33Z Guglani 58 wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian politician}} {{Use dmy dates|date=March 2022}} {{Use Indian English|date=March 2022}} {{Infobox officeholder | name = | image = Inderbir Singh Nijjar.jpg | image_size = | image_upright = | alt = Inderbir Singh Nijjar.jpg | caption = 2022 ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਜਰ | order = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office = [[Mann ministry|Cabinet Minister]], [[Government of Punjab (India)|Government of Punjab]] <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | predecessor = | successor = | 1blankname = ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ | 1namedata = [[ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ]] | subterm = '''ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ''' | suboffice = [[ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] | 2blankname = ਵਜ਼ਾਰਤ ਤੇ ਵਿਭਾਗ | 2namedata = {{unbulleted list| ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ |ਭੂਮੀ ਤੇ ਜਲ ਸੰਰਖਸ਼ਣ|ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਕ ਸੁਧਾਰ|ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਕੰਮ-ਕਾਜ }} | office1 = [[ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ|ਐਮ ਐਲ ਏ]], [[ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ]] | term_start1 = [[2022 ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੌਣਾ|2022]] | term_end1 = <!-- Add data only when the actual term has ended, not for terms which will end in the future. (Per usage guideline.) --> | constituency1 = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ]] | majority1 = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | predecessor1 = [[ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ]] | successor1 = | order2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> <!--Personal data--> | pronunciation = | birth_name = | birth_date = <!-- {{Birth date and age|YYYY|MM|DD}} --> | birth_place = | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} --> | death_place = | death_cause = | resting_place = | resting_place_coordinates = | nationality = <!-- use only when necessary per [[WP:INFONAT]] --> | party = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | residence = | education = ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ | alma_mater = | occupation = ਸਿਆਸਤਦਾਨ | profession = ਡਾਕਟਰ(MD) | known_for = | salary = | cabinet = | committees = | portfolio = | awards = <!-- For civilian awards - appears as "Awards" if |mawards= is not set --> | blank1 = | data1 = | signature = | signature_alt = | signature_size = | website = | nickname = }} '''ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ '''ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਹੈ। ਉਹ ਚੀਫ ਖਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। == ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਡਾ ਨਿੱਝਰ ਅਜਨਾਲੇ ਵਿਖੇ ਸੰਨ 1956 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। <ref name=":0">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/amritsar/radiologist-philanthropist-aap-sikh-face-from-amritsar-8009245/|title=Radiologist, philanthropist, AAP Sikh face from Amritsar|date=2022-07-05|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref>ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਭੈਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਬਿਤਾਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਤੇ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਸਨ। ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੱਕ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ ਨਾਭਾ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। == ਡਾਕਟਰੀ ਪੇਸ਼ਾ == ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋੰ 1980 ਵਿੱਚ ਐਮ ਬੀ ਬੀ ਐਸ਼ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਉਸਨੇ 1988 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ (ਰੇਡੀਓਡਾਇਗਨੋਸਿਸ) ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣਾ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ।<ref name=":0" /> == ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ == 2017 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਪਰ ਹਾਰ ਗਏ। 2022 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਤੌਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 27503 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/amritsar/will-take-steps-to-beautify-circular-road-around-historic-wall-in-city-382336|title=Will take steps to beautify circular road around historic wall in Amritsar: Dr Inderbir Singh Nijjar|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref> ਇਸੇ ਹਲਕਾ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ ਕੋਲੋਂ ਉਹ 2017 ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਹਰਾ ਕੇ , ਜੋ ਤੀਸਰੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਰਿਹਾ , ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ। == ਪਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ == ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 2022 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 117 ਵਿੱਚੋਂ 92 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ 79% ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ 16 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ।ਨਿੱਝਰ ਨੂੰ 16ਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । == ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ == 5 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ, ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਨਵੇਂ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦਾ ਚਾਰਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ : ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੁਧਾਰ == ਹਵਾਲੇ == 2mr9bd2h0sttd9rplnw0zohtec4hhea 608996 608993 2022-07-24T12:56:36Z Guglani 58 wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian politician}} {{Use dmy dates|date=March 2022}} {{Use Indian English|date=March 2022}} {{Infobox officeholder | name = | image = Inderbir Singh Nijjar.jpg | image_size = | image_upright = | alt = Inderbir Singh Nijjar.jpg | caption = 2022 ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਜਰ | order = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office = [[Mann ministry|Cabinet Minister]], [[Government of Punjab (India)|Government of Punjab]] <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | predecessor = | successor = | 1blankname = ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ | 1namedata = [[ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ]] | subterm = '''ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ''' | suboffice = [[ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] | 2blankname = ਵਜ਼ਾਰਤ ਤੇ ਵਿਭਾਗ | 2namedata = {{unbulleted list| ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ |ਭੂਮੀ ਤੇ ਜਲ ਸੰਰਖਸ਼ਣ|ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਕ ਸੁਧਾਰ|ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ }} | office1 = [[ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ|ਐਮ ਐਲ ਏ]], [[ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ]] | term_start1 = [[2022 ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੌਣਾ|2022]] | term_end1 = <!-- Add data only when the actual term has ended, not for terms which will end in the future. (Per usage guideline.) --> | constituency1 = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ]] | majority1 = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | predecessor1 = [[ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ]] | successor1 = | order2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> <!--Personal data--> | pronunciation = | birth_name = | birth_date = <!-- {{Birth date and age|YYYY|MM|DD}} --> | birth_place = | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} --> | death_place = | death_cause = | resting_place = | resting_place_coordinates = | nationality = <!-- use only when necessary per [[WP:INFONAT]] --> | party = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | residence = | education = ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ | alma_mater = | occupation = ਸਿਆਸਤਦਾਨ | profession = ਡਾਕਟਰ(MD) | known_for = | salary = | cabinet = | committees = | portfolio = | awards = <!-- For civilian awards - appears as "Awards" if |mawards= is not set --> | blank1 = | data1 = | signature = | signature_alt = | signature_size = | website = | nickname = }} '''ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ '''ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਹੈ। ਉਹ ਚੀਫ ਖਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। == ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਡਾ ਨਿੱਝਰ ਅਜਨਾਲੇ ਵਿਖੇ ਸੰਨ 1956 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। <ref name=":0">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/amritsar/radiologist-philanthropist-aap-sikh-face-from-amritsar-8009245/|title=Radiologist, philanthropist, AAP Sikh face from Amritsar|date=2022-07-05|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref>ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਭੈਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਬਿਤਾਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਤੇ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਸਨ। ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੱਕ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ ਨਾਭਾ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। == ਡਾਕਟਰੀ ਪੇਸ਼ਾ == ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋੰ 1980 ਵਿੱਚ ਐਮ ਬੀ ਬੀ ਐਸ਼ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਉਸਨੇ 1988 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ (ਰੇਡੀਓਡਾਇਗਨੋਸਿਸ) ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣਾ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ।<ref name=":0" /> == ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ == 2017 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਪਰ ਹਾਰ ਗਏ। 2022 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਤੌਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 27503 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/amritsar/will-take-steps-to-beautify-circular-road-around-historic-wall-in-city-382336|title=Will take steps to beautify circular road around historic wall in Amritsar: Dr Inderbir Singh Nijjar|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref> ਇਸੇ ਹਲਕਾ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ ਕੋਲੋਂ ਉਹ 2017 ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਹਰਾ ਕੇ , ਜੋ ਤੀਸਰੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਰਿਹਾ , ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ। == ਪਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ == ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 2022 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 117 ਵਿੱਚੋਂ 92 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ 79% ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ 16 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ।ਨਿੱਝਰ ਨੂੰ 16ਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । == ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ == 5 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ, ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਨਵੇਂ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦਾ ਚਾਰਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ : ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੁਧਾਰ == ਹਵਾਲੇ == fb3epz4svdcsib565lh2bd12llzp05m 608998 608996 2022-07-24T12:58:48Z Guglani 58 wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian politician}} {{Use dmy dates|date=March 2022}} {{Use Indian English|date=March 2022}} {{Infobox officeholder | name = | image = Inderbir Singh Nijjar.jpg | image_size = | image_upright = | alt = Inderbir Singh Nijjar.jpg | caption = 2022 ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਜਰ | order = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office = [[Mann ministry|Cabinet Minister]], [[Government of Punjab (India)|Government of Punjab]] <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | predecessor = | successor = | 1blankname = ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ | 1namedata = [[ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ]] | subterm = '''ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ''' | suboffice = [[ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] | 2blankname = ਵਜ਼ਾਰਤ ਤੇ ਵਿਭਾਗ | 2namedata = {{unbulleted list| ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ |ਭੂਮੀ ਤੇ ਜਲ ਸੰਰਖਸ਼ਣ|ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਕ ਸੁਧਾਰ|ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ }} | office1 = [[ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ|ਐਮ ਐਲ ਏ]], [[ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ]] | term_start1 = [[2022 ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੌਣਾ|2022]] | term_end1 = <!-- Add data only when the actual term has ended, not for terms which will end in the future. (Per usage guideline.) --> | constituency1 = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ]] | majority1 = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | predecessor1 = [[ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ|ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ]] | successor1 = | order2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> <!--Personal data--> | pronunciation = | birth_name = | birth_date = <!-- {{Birth date and age|YYYY|MM|DD}} --> | birth_place = | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} --> | death_place = | death_cause = | resting_place = | resting_place_coordinates = | nationality = <!-- use only when necessary per [[WP:INFONAT]] --> | party = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | residence = | education = ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ | alma_mater = | occupation = ਸਿਆਸਤਦਾਨ | profession = ਡਾਕਟਰ(MD) | known_for = | salary = | cabinet = | committees = | portfolio = | awards = <!-- For civilian awards - appears as "Awards" if |mawards= is not set --> | blank1 = | data1 = | signature = | signature_alt = | signature_size = | website = | nickname = }} '''ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ '''ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਹੈ। ਉਹ ਚੀਫ ਖਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। == ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਡਾ ਨਿੱਝਰ ਅਜਨਾਲੇ ਵਿਖੇ ਸੰਨ 1956 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। <ref name=":0">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/amritsar/radiologist-philanthropist-aap-sikh-face-from-amritsar-8009245/|title=Radiologist, philanthropist, AAP Sikh face from Amritsar|date=2022-07-05|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref>ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਭੈਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਬਿਤਾਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਤੇ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਸਨ। ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੱਕ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ ਨਾਭਾ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। == ਡਾਕਟਰੀ ਪੇਸ਼ਾ == ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋੰ 1980 ਵਿੱਚ ਐਮ ਬੀ ਬੀ ਐਸ਼ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਉਸਨੇ 1988 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ (ਰੇਡੀਓਡਾਇਗਨੋਸਿਸ) ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣਾ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ।<ref name=":0" /> == ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ == 2017 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਪਰ ਹਾਰ ਗਏ। 2022 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਤੌਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 27503 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/amritsar/will-take-steps-to-beautify-circular-road-around-historic-wall-in-city-382336|title=Will take steps to beautify circular road around historic wall in Amritsar: Dr Inderbir Singh Nijjar|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref> ਇਸੇ ਹਲਕਾ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ ਕੋਲੋਂ ਉਹ 2017 ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਹਰਾ ਕੇ , ਜੋ ਤੀਸਰੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਰਿਹਾ , ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ। == ਪਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ == ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 2022 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 117 ਵਿੱਚੋਂ 92 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ 79% ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ 16 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ।ਨਿੱਝਰ ਨੂੰ 16ਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । == ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ == 5 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ, ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਨਵੇਂ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦਾ ਚਾਰਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ : ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੁਧਾਰ == ਹਵਾਲੇ == kdism1b1ej8cbmv5bhh8htlya7a8q23 609028 608998 2022-07-25T03:15:53Z Guglani 58 added [[Category:ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian politician}} {{Use dmy dates|date=March 2022}} {{Use Indian English|date=March 2022}} {{Infobox officeholder | name = | image = Inderbir Singh Nijjar.jpg | image_size = | image_upright = | alt = Inderbir Singh Nijjar.jpg | caption = 2022 ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਜਰ | order = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office = [[Mann ministry|Cabinet Minister]], [[Government of Punjab (India)|Government of Punjab]] <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | predecessor = | successor = | 1blankname = ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ | 1namedata = [[ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ]] | subterm = '''ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ''' | suboffice = [[ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] | 2blankname = ਵਜ਼ਾਰਤ ਤੇ ਵਿਭਾਗ | 2namedata = {{unbulleted list| ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ |ਭੂਮੀ ਤੇ ਜਲ ਸੰਰਖਸ਼ਣ|ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਕ ਸੁਧਾਰ|ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ }} | office1 = [[ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ|ਐਮ ਐਲ ਏ]], [[ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ]] | term_start1 = [[2022 ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੌਣਾ|2022]] | term_end1 = <!-- Add data only when the actual term has ended, not for terms which will end in the future. (Per usage guideline.) --> | constituency1 = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ]] | majority1 = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | predecessor1 = [[ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ|ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ]] | successor1 = | order2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> <!--Personal data--> | pronunciation = | birth_name = | birth_date = <!-- {{Birth date and age|YYYY|MM|DD}} --> | birth_place = | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} --> | death_place = | death_cause = | resting_place = | resting_place_coordinates = | nationality = <!-- use only when necessary per [[WP:INFONAT]] --> | party = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | residence = | education = ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ | alma_mater = | occupation = ਸਿਆਸਤਦਾਨ | profession = ਡਾਕਟਰ(MD) | known_for = | salary = | cabinet = | committees = | portfolio = | awards = <!-- For civilian awards - appears as "Awards" if |mawards= is not set --> | blank1 = | data1 = | signature = | signature_alt = | signature_size = | website = | nickname = }} '''ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ '''ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਹੈ। ਉਹ ਚੀਫ ਖਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। == ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਡਾ ਨਿੱਝਰ ਅਜਨਾਲੇ ਵਿਖੇ ਸੰਨ 1956 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। <ref name=":0">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/amritsar/radiologist-philanthropist-aap-sikh-face-from-amritsar-8009245/|title=Radiologist, philanthropist, AAP Sikh face from Amritsar|date=2022-07-05|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref>ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਭੈਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਬਿਤਾਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਤੇ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਸਨ। ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੱਕ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ ਨਾਭਾ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। == ਡਾਕਟਰੀ ਪੇਸ਼ਾ == ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋੰ 1980 ਵਿੱਚ ਐਮ ਬੀ ਬੀ ਐਸ਼ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਉਸਨੇ 1988 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ (ਰੇਡੀਓਡਾਇਗਨੋਸਿਸ) ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣਾ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ।<ref name=":0" /> == ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ == 2017 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਪਰ ਹਾਰ ਗਏ। 2022 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਤੌਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 27503 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/amritsar/will-take-steps-to-beautify-circular-road-around-historic-wall-in-city-382336|title=Will take steps to beautify circular road around historic wall in Amritsar: Dr Inderbir Singh Nijjar|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref> ਇਸੇ ਹਲਕਾ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ ਕੋਲੋਂ ਉਹ 2017 ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਹਰਾ ਕੇ , ਜੋ ਤੀਸਰੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਰਿਹਾ , ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ। == ਪਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ == ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 2022 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 117 ਵਿੱਚੋਂ 92 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ 79% ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ 16 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ।ਨਿੱਝਰ ਨੂੰ 16ਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । == ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ == 5 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ, ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਨਵੇਂ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦਾ ਚਾਰਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ : ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੁਧਾਰ == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ]] iajybj0kndoa65q8j0lqjv102vujffj 609029 609028 2022-07-25T03:17:55Z Guglani 58 added [[Category:ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian politician}} {{Use dmy dates|date=March 2022}} {{Use Indian English|date=March 2022}} {{Infobox officeholder | name = | image = Inderbir Singh Nijjar.jpg | image_size = | image_upright = | alt = Inderbir Singh Nijjar.jpg | caption = 2022 ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਜਰ | order = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office = [[Mann ministry|Cabinet Minister]], [[Government of Punjab (India)|Government of Punjab]] <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | predecessor = | successor = | 1blankname = ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ | 1namedata = [[ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ]] | subterm = '''ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ''' | suboffice = [[ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] | 2blankname = ਵਜ਼ਾਰਤ ਤੇ ਵਿਭਾਗ | 2namedata = {{unbulleted list| ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ |ਭੂਮੀ ਤੇ ਜਲ ਸੰਰਖਸ਼ਣ|ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਕ ਸੁਧਾਰ|ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ }} | office1 = [[ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ|ਐਮ ਐਲ ਏ]], [[ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ]] | term_start1 = [[2022 ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੌਣਾ|2022]] | term_end1 = <!-- Add data only when the actual term has ended, not for terms which will end in the future. (Per usage guideline.) --> | constituency1 = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ]] | majority1 = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | predecessor1 = [[ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ|ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ]] | successor1 = | order2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> <!--Personal data--> | pronunciation = | birth_name = | birth_date = <!-- {{Birth date and age|YYYY|MM|DD}} --> | birth_place = | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} --> | death_place = | death_cause = | resting_place = | resting_place_coordinates = | nationality = <!-- use only when necessary per [[WP:INFONAT]] --> | party = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | residence = | education = ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ | alma_mater = | occupation = ਸਿਆਸਤਦਾਨ | profession = ਡਾਕਟਰ(MD) | known_for = | salary = | cabinet = | committees = | portfolio = | awards = <!-- For civilian awards - appears as "Awards" if |mawards= is not set --> | blank1 = | data1 = | signature = | signature_alt = | signature_size = | website = | nickname = }} '''ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ '''ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਹੈ। ਉਹ ਚੀਫ ਖਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। == ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਡਾ ਨਿੱਝਰ ਅਜਨਾਲੇ ਵਿਖੇ ਸੰਨ 1956 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। <ref name=":0">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/amritsar/radiologist-philanthropist-aap-sikh-face-from-amritsar-8009245/|title=Radiologist, philanthropist, AAP Sikh face from Amritsar|date=2022-07-05|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref>ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਭੈਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਬਿਤਾਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਤੇ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਸਨ। ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੱਕ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ ਨਾਭਾ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। == ਡਾਕਟਰੀ ਪੇਸ਼ਾ == ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋੰ 1980 ਵਿੱਚ ਐਮ ਬੀ ਬੀ ਐਸ਼ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਉਸਨੇ 1988 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ (ਰੇਡੀਓਡਾਇਗਨੋਸਿਸ) ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣਾ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ।<ref name=":0" /> == ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ == 2017 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਪਰ ਹਾਰ ਗਏ। 2022 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਤੌਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 27503 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/amritsar/will-take-steps-to-beautify-circular-road-around-historic-wall-in-city-382336|title=Will take steps to beautify circular road around historic wall in Amritsar: Dr Inderbir Singh Nijjar|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref> ਇਸੇ ਹਲਕਾ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ ਕੋਲੋਂ ਉਹ 2017 ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਹਰਾ ਕੇ , ਜੋ ਤੀਸਰੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਰਿਹਾ , ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ। == ਪਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ == ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 2022 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 117 ਵਿੱਚੋਂ 92 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ 79% ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ 16 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ।ਨਿੱਝਰ ਨੂੰ 16ਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । == ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ == 5 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ, ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਨਵੇਂ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦਾ ਚਾਰਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ : ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੁਧਾਰ == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ]] 4my6dsa9205zh041v4d28kfhpl95peg 609030 609029 2022-07-25T03:18:28Z Guglani 58 added [[Category:ਸਿਆਸਤਦਾਨ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian politician}} {{Use dmy dates|date=March 2022}} {{Use Indian English|date=March 2022}} {{Infobox officeholder | name = | image = Inderbir Singh Nijjar.jpg | image_size = | image_upright = | alt = Inderbir Singh Nijjar.jpg | caption = 2022 ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਜਰ | order = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office = [[Mann ministry|Cabinet Minister]], [[Government of Punjab (India)|Government of Punjab]] <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | predecessor = | successor = | 1blankname = ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ | 1namedata = [[ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ]] | subterm = '''ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ''' | suboffice = [[ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] | 2blankname = ਵਜ਼ਾਰਤ ਤੇ ਵਿਭਾਗ | 2namedata = {{unbulleted list| ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ |ਭੂਮੀ ਤੇ ਜਲ ਸੰਰਖਸ਼ਣ|ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਕ ਸੁਧਾਰ|ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ }} | office1 = [[ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ|ਐਮ ਐਲ ਏ]], [[ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ]] | term_start1 = [[2022 ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੌਣਾ|2022]] | term_end1 = <!-- Add data only when the actual term has ended, not for terms which will end in the future. (Per usage guideline.) --> | constituency1 = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ]] | majority1 = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | predecessor1 = [[ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਾਰੀਆ|ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ]] | successor1 = | order2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | office2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_start2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> | term_end2 = <!--Can be repeated up to 16 times by changing the number--> <!--Personal data--> | pronunciation = | birth_name = | birth_date = <!-- {{Birth date and age|YYYY|MM|DD}} --> | birth_place = | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} --> | death_place = | death_cause = | resting_place = | resting_place_coordinates = | nationality = <!-- use only when necessary per [[WP:INFONAT]] --> | party = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | residence = | education = ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ | alma_mater = | occupation = ਸਿਆਸਤਦਾਨ | profession = ਡਾਕਟਰ(MD) | known_for = | salary = | cabinet = | committees = | portfolio = | awards = <!-- For civilian awards - appears as "Awards" if |mawards= is not set --> | blank1 = | data1 = | signature = | signature_alt = | signature_size = | website = | nickname = }} '''ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ '''ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਹੈ। ਉਹ ਚੀਫ ਖਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। == ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਡਾ ਨਿੱਝਰ ਅਜਨਾਲੇ ਵਿਖੇ ਸੰਨ 1956 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। <ref name=":0">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/amritsar/radiologist-philanthropist-aap-sikh-face-from-amritsar-8009245/|title=Radiologist, philanthropist, AAP Sikh face from Amritsar|date=2022-07-05|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref>ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਭੈਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਬਿਤਾਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਤੇ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਸਨ। ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੱਕ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ ਨਾਭਾ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। == ਡਾਕਟਰੀ ਪੇਸ਼ਾ == ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋੰ 1980 ਵਿੱਚ ਐਮ ਬੀ ਬੀ ਐਸ਼ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਉਸਨੇ 1988 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ (ਰੇਡੀਓਡਾਇਗਨੋਸਿਸ) ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣਾ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ।<ref name=":0" /> == ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ == 2017 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਪਰ ਹਾਰ ਗਏ। 2022 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਤੌਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 27503 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/amritsar/will-take-steps-to-beautify-circular-road-around-historic-wall-in-city-382336|title=Will take steps to beautify circular road around historic wall in Amritsar: Dr Inderbir Singh Nijjar|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2022-07-24}}</ref> ਇਸੇ ਹਲਕਾ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ ਕੋਲੋਂ ਉਹ 2017 ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਹਰਾ ਕੇ , ਜੋ ਤੀਸਰੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਰਿਹਾ , ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ। == ਪਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ == ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 2022 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 117 ਵਿੱਚੋਂ 92 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ 79% ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ 16 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ।ਨਿੱਝਰ ਨੂੰ 16ਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਟੈਮ ਸਪੀਕਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । == ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ == 5 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ, ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਨਵੇਂ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦਾ ਚਾਰਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ : ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲੇ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੁਧਾਰ == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿਆਸਤਦਾਨ]] qgl02805dozuvozc3wc9dcktbj8t27r 3 143521 609001 2022-07-24T14:26:02Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Oye2pagalhn}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 14:26, 24 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) 9fmyr3pt72hwlimem9j1kz4bts7lku2 0 143522 609007 2022-07-24T16:37:39Z Dugal harpreet 17460 "[[:en:Special:Redirect/revision/1037848366|Mhadei Wildlife Sanctuary]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki '''ਮਹਾਦੇਈ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ''' [[ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ|ਪੱਛਮੀ ਘਾਟਾਂ]] ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤੀ]] [[ਭਾਰਤੀ ਸੂਬੇ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸ਼ਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] [[ਗੋਆ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ 208.5-km ² (80.5-mi ² ) ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰ ਹੈ। ਇਹ [[ਉੱਤਰ ਗੋਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਉੱਤਰੀ ਗੋਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] ਵਿੱਚ, ਵਲਪੋਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੱਤਰੀ ਤਾਲੁਕਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref name="FDGOA">{{Citation|url=http://www.goaforest.com/wildlifemgmt_sanctuaries.htm|title=WILDLIFE SANCTUARIES|publisher=Forest Department, Goa State|year=2010|place=[[Panaji]]|access-date=2011-08-14}}</ref> ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਉੱਚ [[ਜੀਵ ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨਤਾ|ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ]] ਵਾਲਾ ਖੇਤਰ ਹੈ, ਅਤੇ [[ਬੰਗਾਲ ਟਾਈਗਰ|ਬੰਗਾਲ ਟਾਈਗਰਾਂ]] ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਟਾਈਗਰ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref name="moef">{{Citation|url=http://www.worldwildlife.org/species/finder/tigers/WWFBinaryitem9363.pdf|title=Setting Priorities for the Conservation and Recovery of Wild Tigers: 2005-2015. The Technical Assessment.|publisher=[[Wildlife Conservation Society|WCS]], [[World Wide Fund for Nature|WWF]], [[Smithsonian]], and [[National Fish and Wildlife Foundation|NFWF]]-[[Save the Tiger Fund|STF]]|year=2006|place=New York, Washington, D.C.|access-date=11 September 2011}}</ref> == ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ == ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਗੋਆ ਰਾਜ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਦੇਈ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਰੇਂਜ ਫਾਰੈਸਟ ਅਫਸਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਚੋਡਨਕਰ ਹਨ। ਆਰਐਫਓ ਦਫ਼ਤਰ ਵਲਪੋਈ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਗੋਲ ਫੋਰੈਸਟਰਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ 11 ਵਣ ਗਾਰਡਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਨੂੰ 16 ਬੀਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੱਤਰੀ ਤਾਲੁਕਾ ਵਿੱਚ ਕੋਡਲ, ਚਰਾਵਨੇ ਅਤੇ ਕੈਰਾਨਜ਼ੋਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਗੋਲ ਜੰਗਲਾਤ ਹਨ। ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਦਫਤਰ ਕੋਲ ਗਸ਼ਤ ਲਈ ਚਾਰ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਅਤੇ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਹੈ।<ref name="RPK">{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-04-22/goa/29462976_1_wildlife-sanctuary-forest-guards-mhadei|title=12 yrs later, sanctuary gets protectors|last=Rajendra P Kerkar|date=2011-04-22|work=[[The Times of India]]|access-date=2011-09-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20110912233710/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-04-22/goa/29462976_1_wildlife-sanctuary-forest-guards-mhadei|archive-date=2011-09-12|location=Keri, Goa}}</ref> ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਜਨਤਕ ਸੈਲਾਨੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਵਲਪੋਈ ਅਤੇ ਕੇਰੀ ਵਿਖੇ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਆਰਾਮ ਘਰ ਹਨ।<ref name="FD">{{Citation|url=http://www.goaforest.com/home_contactus.htm|title=Forest Department - Contact Nos.|publisher=Forest Department, Government of Goa|access-date=2011-09-03}}</ref> ਅੰਜੁਨੇਮ ਡੈਮ ਦੇ ਉੱਪਰ ਸਿੰਚਾਈ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਆਰਾਮ ਘਰ ਹੈ। ਅੰਜੁਨੇਮ ਡੈਮ ਸੰਕੇਲਿਮ - [[ਬੇਲਗਾਓ|ਬੇਲਗਾਮ]] ਹਾਈਵੇਅ SH-31 'ਤੇ ਚੋਰਲਾ ਘਾਟ 'ਤੇ ਲਗਭਗ {{Convert|10|km|mi|abbr=on}} ਸਨਕੇਲਿਮ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਚੋਰਲਾ ਘਾਟ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਨਿੱਜੀ ਈਕੋਰੇਸੋਰਟ, ਜੰਗਲੀ ਕੁਦਰਤ ਸੰਭਾਲ ਸਹੂਲਤ,<ref>[http://www.wildernest-goa.com/ConS.htm Wildernest]</ref> ਈਕੋ ਐਡਵੈਂਚਰ ਰਿਜ਼ੋਰਟ,<ref>[http://www.hotfrog.in/Companies/Ecomantra-Nature-Adventures-Pct/Goa-Naturally-Forest-Adventures-in-its-Secret-Hill-Station-43840Dreamvalley Ecomantra]</ref> ਅਤੇ ਸਵਪਨਾਗੰਧਾ ਰਿਜੋਰਟ ਹਨ।<ref>[http://www.nivalink.com/swapnagandha/index.html Niva]</ref> == ਭੂਗੋਲ == ਗੋਆ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਰਾਜ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਰਾਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੂਰੇ ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਗੋਆ ਦੇ ਚਾਰ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ [[ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ]] ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਪਾਸੇ ਸਥਿਤ ਹਨ, ਲਗਭਗ {{Convert|750|km2|sqmi|abbr=on}} ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਹਦੇਈ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ ਅਤੇ [[ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਅਸਥਾਨ ਅਤੇ ਮੋਲੇਮ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਕ|ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਅਤੇ ਮੋਲੇਮ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ]] ਸਾਰੇ ਮਹਿੰਦੀ ਨਦੀ ਬੇਸਿਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਹਾਦੇਈ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸੈਂਚੂਰੀ 15° 48" 33' ਤੋਂ 14° 53" 54' ਉੱਤਰ ਅਤੇ 74° 20" 13' ਤੋਂ 73° 40" 33' ਈ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। == ਜੀਵ == ਇਹ ਖੇਤਰ ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ ਦੇ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਹੌਟਸਪੌਟ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Citation|publisher=Conservation International|year=2007|title=BIODIVERSITY HOTSPOTS|url=http://www.biodiversityhotspots.org/xp/Hotspots/resources/pages/maps.aspx}}</ref><ref name="Vaz">{{Citation|url=http://www.digitaljournal.com/article/287985|title=Tiger killing in Goa haunts green journalist from Goa}}</ref><gallery mode="packed"> ਤਸਵੀਰ:Columba elphinstonii.jpg|ਨੀਲਗਿਰੀ ਲੱਕੜ-ਕਬੂਤਰ ਤਸਵੀਰ:Echis carinatus sal.jpg|ਆਰਾ-ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਵਿਪਰ ਤਸਵੀਰ:Rhacophorus malabaricus.jpg|ਮਾਲਾਬਾਰ ਉੱਡਦਾ ਡੱਡੂ ਤਸਵੀਰ:Glassy Tiger.jpg|[[Parantica aglea|ਗਲਾਸ ਟਾਈਗਰ]] ਤਸਵੀਰ:Southern Birdwing - Sohini Vanjari.jpg|ਦੱਖਣੀ ਬਰਡਵਿੰਗ, ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਿਤਲੀ; ਖੰਭਾਂ ਦਾ ਘੇਰਾ: {{convert|140|mm|in|abbr=on}} ਤੋਂ {{convert|190|mm|in|abbr=on}} ਤੱਕ&nbsp;<span>ਮਿਲੀਮੀਟਰ (7.5</span>&nbsp;<span>ਵਿੱਚ)</span> ਤਸਵੀਰ:Plumeria rubra (flowers).jpg|[[Plumeria rubra|''ਚਫਾਰਾ'']] (ਲਾਲ ਫਰੈਂਗੀਪਾਨੀ) </gallery> == ਹਵਾਲੇ == h33adld0j1wtlmffh0yk7nmrgbcc0am 0 143523 609008 2022-07-24T16:50:39Z Dugal harpreet 17460 "[[:en:Special:Redirect/revision/1091582093|Nagarhole National Park]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਇਲਾਕਾ|location=[[Karnataka]], India}} '''ਨਾਗਰਾਹੋਲ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ''' (ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ (ਨਾਗਰਹੋਲ) ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ) ਇੱਕ [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਕ]] ਹੈ ਜੋ [[ਕੋਡਗੁ|ਕੋਡਾਗੂ ਜ਼ਿਲੇ]] ਅਤੇ [[ਕਰਨਾਟਕ]], ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੈਸੂਰ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://nagarholenationalpark.org|title=Nagarhole National Park Complete Guide {{!}} Nagarhole National Park|website=Nagarhole National Park|archive-url=https://web.archive.org/web/20180412032011/https://nagarholenationalpark.org/|archive-date=12 April 2018|access-date=2017-09-30}}</ref> ਇਸ ਪਾਰਕ ਨੂੰ 1999 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ 37ਵਾਂ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਨੀਲਗਿਰੀ ਬਾਇਓਸਫੇਅਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। [[ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ]] ਨੀਲਗਿਰੀ ਸਬ-ਕਲੱਸਟਰ 6,000 ਹੈ। ਪੂਰੇ ਨਾਗਰਹੋਲ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਸਮੇਤ, [[ਯੂਨੈਸਕੋ|ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ]] ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ [[ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਟਿਕਾਣਾ|ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਸਾਈਟ]] ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਲਈ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਹੈ।<ref name="UNESCO">{{Cite web|url=https://whc.unesco.org/en/tentativelists/2103/|title=World Heritage sites, Tentative lists, Western Ghats sub cluster, Nilgiris|last=UNESCO|website=World Heritage sites, Tentative lists|access-date=20 April 2007}}</ref> ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਅਮੀਰ ਜੰਗਲ, ਛੋਟੀਆਂ ਨਦੀਆਂ, ਪਹਾੜੀਆਂ, ਵਾਦੀਆਂ ਅਤੇ ਝਰਨੇ, ਅਤੇ [[ਬੰਗਾਲ ਟਾਈਗਰ]], ਗੌਰ, ਭਾਰਤੀ ਹਾਥੀ, ਭਾਰਤੀ ਚੀਤਾ, ਚਿਤਲ ਅਤੇ ਸਾਂਬਰ ਹਿਰਨ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਹੈ। == ਭੂਗੋਲ == ਇਹ ਪਾਰਕ ਬ੍ਰਹਮਗਿਰੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ [[ਕੇਰਲਾ]] ਰਾਜ ਵੱਲ ਫੈਲਦੇ [[ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ|ਪੱਛਮੀ ਘਾਟਾਂ]] ਦੀਆਂ ਤਲਹੱਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਅਕਸ਼ਾਂਸ਼ 12°15'37.69"N ਅਤੇ ਲੰਬਕਾਰ 76°17'34.4"E ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪਾਰਕ {{Convert|643|km2|abbr=on}} ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਬਾਂਦੀਪੁਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ]] ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਕਾਬਿਨੀ ਸਰੋਵਰ ਦੋ ਪਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਾਰਕ ਦੀ ਉਚਾਈ {{Convert|687|to|960|m|abbr=on}} ਤੱਕ ਹੈ । ਇਹ [[ਮੈਸੂਰ]] ਦੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ {{Convert|50|km|abbr=on}} ਹੈ <ref name="date"> {{Citation|url=http://oldwww.wii.gov.in/envis/envis_pa_network/page_states_ut.htm|title=Protected Areas in Karnataka|publisher=ENVIS}}</ref> ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਬੰਗਲੌਰ|ਬੈਂਗਲੁਰੂ]] ਤੋਂ220 ਤੋਂ&nbsp;km (137&nbsp;mi)ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.holidayiq.com/How-To-Reach/From-Bangalore-To-Nagarhole-293-476|title=Bangalore to Nagarhole - distance, journey time & traveller reviews {{!}} HolidayIQ|last=HolidayIQ.com|website=holidayiq.com|language=en|access-date=2018-02-04}}</ref> === ਜਲਵਾਯੂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ === ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ {{Convert|1440|mm}} ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਕਸ਼ਮਨਤੀਰਥ ਨਦੀ, ਸਰਤੀ ਹੋਲ, ਨਗਰ ਹੋਲ, ਬਾਲੇ ਹਲਾ, ਕਬਿਨੀ ਨਦੀ, ਚਾਰ ਸਦੀਵੀ ਧਾਰਾਵਾਂ, 47 ਮੌਸਮੀ ਧਾਰਾਵਾਂ, ਚਾਰ ਛੋਟੀਆਂ ਸਦੀਵੀ ਝੀਲਾਂ, 41 ਨਕਲੀ ਟੈਂਕ, ਕਈ ਦਲਦਲ, ਤਰਕਾ ਡੈਮ ਅਤੇ ਕਾਬਿਨੀ ਜਲ ਭੰਡਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref name="lal">{{Cite book|title=Directory of national parks and sanctuaries in Karnataka: management status and profiles|last=Lal|first=R.|publisher=Centre for Public Policy, Planning, and Environmental Studies, Indian Institute of Public Administration|year=1994|pages=53–62}}</ref> == ਬਨਸਪਤੀ == [[ਤਸਵੀਰ:Walk_In_The_Woods_(67510555).jpeg|thumb| ਨਾਗਰਹੋਲ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲ]] ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ ਦੇ ਨਮੀਦਾਰ ਪਤਝੜ ਵਾਲੇ ਜੰਗਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਗ ਅਤੇ ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਲੱਕੜ ''[[ਟੀਕ|ਦਾਲਬਰਗੀਆ]]'' ''ਲੈਟੀਫੋਲੀਆ'' ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕੇਂਦਰੀ ਦੱਖਣ ਪਠਾਰ ਸੁੱਕੇ ਪਤਝੜ ਵਾਲੇ ਜੰਗਲ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਲਾ ਨੀਲ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਕੰਡੇਦਾਰ ਵਾਟਲ ਹਨ। ਯੂਜੀਨੀਆ ਜੀਨਸ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਉਪ-ਮੌਂਟੇਨ ਵੈਲੀ ਦਲਦਲ ਜੰਗਲ ਹਨ। == ਜੀਵ == [[ਤਸਵੀਰ:Gray_Langur_-_Young.jpg|thumb| ਨਾਗਹੋਲ, ਮੈਸੂਰ ਵਿਖੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਲੇਟੀ ਲੰਗੂਰ]] == ਹਵਾਲੇ == 7nypaz2gjmlbqctpl5afy0frnlgo0sl 3 143524 609009 2022-07-24T17:00:17Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Yusuf Hassen}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 17:00, 24 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) fwxxbc0txxmwm2bkkirugg2fqry1lxs 0 143525 609010 2022-07-24T17:15:31Z Arash.mohie 42198 "'''ਅਰਸ਼ਦ ਖਾਨ''' (ਜਨਮ 20 ਦਸੰਬਰ 1997) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/player/arshad-khan-1244751|title=arshad-khan}}</ref> ਉਸਨੇ 24 ਫਰਵਰੀ 2021 ਨੂੰ 2020-21 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਲਈ ਆਪਣੀ ਲਿਸਟ ਏ ਦੀ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki '''ਅਰਸ਼ਦ ਖਾਨ''' (ਜਨਮ 20 ਦਸੰਬਰ 1997) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/player/arshad-khan-1244751|title=arshad-khan}}</ref> ਉਸਨੇ 24 ਫਰਵਰੀ 2021 ਨੂੰ 2020-21 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਲਈ ਆਪਣੀ ਲਿਸਟ ਏ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/series/vijay-hazare-trophy-2020-21-1250891/madhya-pradesh-vs-tamil-nadu-elite-group-b-1250934/full-scorecard|title=madhya-pradesh-vs-tamil-nadu-elite-group-b}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == ei7ao74wl460gaxehtlitajq71nstrd 609011 609010 2022-07-24T17:15:49Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਅਰਸ਼ਦ ਖਾਨ''' (ਜਨਮ 20 ਦਸੰਬਰ 1997) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/player/arshad-khan-1244751|title=arshad-khan}}</ref> ਉਸਨੇ 24 ਫਰਵਰੀ 2021 ਨੂੰ 2020-21 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਲਈ ਆਪਣੀ ਲਿਸਟ ਏ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/series/vijay-hazare-trophy-2020-21-1250891/madhya-pradesh-vs-tamil-nadu-elite-group-b-1250934/full-scorecard|title=madhya-pradesh-vs-tamil-nadu-elite-group-b}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] f82k8ftngtku3gokbcolrw6gtxx8mlv 609012 609011 2022-07-24T17:16:06Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਅਰਸ਼ਦ ਖਾਨ''' (ਜਨਮ 20 ਦਸੰਬਰ 1997) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/player/arshad-khan-1244751|title=arshad-khan}}</ref> ਉਸਨੇ 24 ਫਰਵਰੀ 2021 ਨੂੰ 2020-21 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਲਈ ਆਪਣੀ ਲਿਸਟ ਏ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/series/vijay-hazare-trophy-2020-21-1250891/madhya-pradesh-vs-tamil-nadu-elite-group-b-1250934/full-scorecard|title=madhya-pradesh-vs-tamil-nadu-elite-group-b}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] c0piaejfjphchet4scf42qrzgqfxiya 0 143526 609013 2022-07-24T17:23:16Z Jagvir Kaur 10759 "'''ਸ਼੍ਰੀ ਖੂਨੀ ਸਾਹਿਬ''', ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਮਨੀਮਾਜਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ [[ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ]], ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki '''ਸ਼੍ਰੀ ਖੂਨੀ ਸਾਹਿਬ''', ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਮਨੀਮਾਜਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ [[ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ]], ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮਨੀਮਾਜਰਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭੈਂਸਾ ਟਿੱਬਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurdwara_Koohni_Sahib|title=Gurdwara_Koohni_Sahib}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ|ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ]] 1746 (ਵਿਕਰਮ ਸੰਵਤ) ਵਿੱਚ ਨਾਰਾਇਣਪੁਰ ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਖੂਨੀ ਸਾਹਿਬ ਆਏ ਸਨ, ਜੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਲੜਕੀ ਅਨਪੂਰਨਾ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਆਏ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇੱਥੇ 17 ਪਹਿਰ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਅਨਪੂਰਨਾ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਈਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਛਕਾਇਆ। ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇੱਥੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਅੱਗੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਇਕ ਮੰਦਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਇੱਥੇ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਆਵੇਗਾ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। == ਹਵਾਲੇ == kar9qsn68s67v0awl68ylpatj1wuw40 609014 609013 2022-07-24T17:23:39Z Jagvir Kaur 10759 added [[Category:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਸ਼੍ਰੀ ਖੂਨੀ ਸਾਹਿਬ''', ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਮਨੀਮਾਜਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ [[ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ]], ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮਨੀਮਾਜਰਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭੈਂਸਾ ਟਿੱਬਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurdwara_Koohni_Sahib|title=Gurdwara_Koohni_Sahib}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ|ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ]] 1746 (ਵਿਕਰਮ ਸੰਵਤ) ਵਿੱਚ ਨਾਰਾਇਣਪੁਰ ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਖੂਨੀ ਸਾਹਿਬ ਆਏ ਸਨ, ਜੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਲੜਕੀ ਅਨਪੂਰਨਾ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਆਏ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇੱਥੇ 17 ਪਹਿਰ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਅਨਪੂਰਨਾ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਈਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਛਕਾਇਆ। ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇੱਥੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਅੱਗੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਇਕ ਮੰਦਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਇੱਥੇ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਆਵੇਗਾ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] s55a4ihcd1myy5hbwoo2uneal4wgzbm 609015 609014 2022-07-24T17:24:05Z Jagvir Kaur 10759 added [[Category:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਸ਼੍ਰੀ ਖੂਨੀ ਸਾਹਿਬ''', ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਮਨੀਮਾਜਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ [[ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ]], ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮਨੀਮਾਜਰਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭੈਂਸਾ ਟਿੱਬਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurdwara_Koohni_Sahib|title=Gurdwara_Koohni_Sahib}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ|ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ]] 1746 (ਵਿਕਰਮ ਸੰਵਤ) ਵਿੱਚ ਨਾਰਾਇਣਪੁਰ ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਖੂਨੀ ਸਾਹਿਬ ਆਏ ਸਨ, ਜੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਲੜਕੀ ਅਨਪੂਰਨਾ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਆਏ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇੱਥੇ 17 ਪਹਿਰ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਅਨਪੂਰਨਾ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਈਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਛਕਾਇਆ। ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇੱਥੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਅੱਗੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਇਕ ਮੰਦਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਇੱਥੇ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਆਵੇਗਾ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] o8111ca33tmrgqg03hp6b1qqh8j26qu 609016 609015 2022-07-24T17:24:54Z Jagvir Kaur 10759 added [[Category:ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਸ਼੍ਰੀ ਖੂਨੀ ਸਾਹਿਬ''', ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਮਨੀਮਾਜਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ [[ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ]], ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮਨੀਮਾਜਰਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭੈਂਸਾ ਟਿੱਬਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurdwara_Koohni_Sahib|title=Gurdwara_Koohni_Sahib}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ|ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ]] 1746 (ਵਿਕਰਮ ਸੰਵਤ) ਵਿੱਚ ਨਾਰਾਇਣਪੁਰ ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਖੂਨੀ ਸਾਹਿਬ ਆਏ ਸਨ, ਜੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਲੜਕੀ ਅਨਪੂਰਨਾ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਆਏ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇੱਥੇ 17 ਪਹਿਰ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਅਨਪੂਰਨਾ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਈਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਛਕਾਇਆ। ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇੱਥੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਅੱਗੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਇਕ ਮੰਦਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਇੱਥੇ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਆਵੇਗਾ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ]] 59h21c3x87vl6ef8lq0aw3ive1i5jyu 3 143527 609017 2022-07-24T17:30:12Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Yleventa2}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 17:30, 24 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) mxl8511lwzlo7qbf22g5wyt94pqwycg 3 143528 609018 2022-07-24T17:32:58Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Mehra.eshant}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 17:32, 24 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) 9erngcxf6v86yttsf9uwoup6kyjx778 3 143529 609019 2022-07-24T21:10:18Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=QueenofBithynia}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 21:10, 24 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) 7vewgx1th1zhl4vgzo66yavp4cq611t 3 143530 609021 2022-07-25T00:07:53Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Jeojio3}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 00:07, 25 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) 1imhaf9hq0eyqjhaw9o5ta8lp2kty2w 0 143531 609022 2022-07-25T01:47:27Z Simranjeet Sidhu 8945 "[[:en:Special:Redirect/revision/1064895419|Paul Wirtz]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki '''ਪੌਲ ਵਿਰਟਜ਼''' (3 ਮਈ, 1958 - 6 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2006) ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਫਿਗਰ ਸਕੇਟਿੰਗ ਕੋਚ ਸੀ।<ref name="teacher">[http://slam.canoe.ca/Slam/FigureSkating/2006/04/09/1527216-sun.html "A teacher to the end"]. ''[[Ottawa Sun]]'', April 9, 2006.</ref> ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੈਰਾਥਨ, [[ਉਂਟਾਰੀਓ|ਓਨਟਾਰੀਓ]] ਤੋਂ ਸੀ।<ref name="teacher" /> ਉਹ ਕ੍ਰਿਸ ਵਿਰਟਜ਼ ਦਾ ਭਰਾ ਅਤੇ ਸੀਨ ਵਿਰਟਜ਼ ਦਾ ਚਾਚਾ ਸੀ।<ref name="teacher" /> ਜੋੜੀ ਸਕੇਟਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਕੋਚ, ਅਥਲੀਟਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੈਲੇਰੀ ਮਾਰਕੋਕਸ, ਕ੍ਰੇਗ ਬੰਟਿਨ, ਨਿਕੋਲਸ ਯੰਗ, ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਪੁਟਨਮ, ਸੀਨ ਵਿਰਟਜ਼, ਕ੍ਰਿਸਟੀ ਸਾਰਜੈਂਟ,<ref name="teacher">[http://slam.canoe.ca/Slam/FigureSkating/2006/04/09/1527216-sun.html "A teacher to the end"]. ''[[Ottawa Sun]]'', April 9, 2006.</ref> ਕ੍ਰਿਸ ਵਿਰਟਜ਼,<ref name="teacher" /> ਡਾਇਲਨ ਮੋਸਕੋਵਿਚ, ਟੈਨਿਥ ਬੇਲਬਿਨ <ref>"Belbin loses dance title by the vote of one judge". ''[[The Globe and Mail]]'', January 18, 2003.</ref> ਅਤੇ ਐਰਿਕ ਰੈਡਫੋਰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।<ref name="outsports">[http://www.outsports.com/2014/12/4/7321931/eric-radford-gay-figure-skater "Eric Radford: Olympic figure skater, medal-winning family man. And gay."]. ''[[Outsports]]'', December 4, 2014.</ref> ਉਸਦੀ ਮੌਤ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 2006 ਨੂੰ 47 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਹੌਡਕਿਨਜ਼ ਲਿੰਫੋਮਾ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਸੀ।<ref name="teacher">[http://slam.canoe.ca/Slam/FigureSkating/2006/04/09/1527216-sun.html "A teacher to the end"]. ''[[Ottawa Sun]]'', April 9, 2006.</ref> [[ਸੋਚਿ|ਸੋਚੀ]], [[ਰੂਸ]] ਵਿੱਚ 2014 ਵਿੰਟਰ ਓਲੰਪਿਕ ਅਤੇ 2014 ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ, ਰੈਡਫੋਰਡ ਅਤੇ ਮੇਗਨ ਡੂਹਾਮਲ ਨੇ ਸੰਗੀਤਕ "ਟ੍ਰੀਬਿਊਟ" ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਲਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜੋ ਰੈਡਫੋਰਡ ਨੇ ਵਿਰਟਜ਼ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਵਜੋਂ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਚਿਆ ਸੀ।<ref>[http://www.torontosun.com/2013/10/24/eric-radford-and-meagan-duhamel-pay-tribute-to-late-coach-paul-wirtz-in-new-short-program "Eric Radford and Meagan Duhamel pay tribute to late coach"]. ''[[Toronto Sun]]'', October 24, 2013.</ref> <ref name="SN">{{Cite web|url=https://www.sportsnet.ca/olympics/big-read-eric-radford-coming-pushing-olympic-gold/|title=Have courage. Be resilient. Be Olympic|last=Radford|first=Eric|date=February 2018|website=Sportsnet - Big Reads|publisher=Sportsnet|access-date=April 23, 2018}}</ref> ਵਿਰਟਜ਼ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ [[ਗੇਅ]] ਸੀ।<ref name="outsports">[http://www.outsports.com/2014/12/4/7321931/eric-radford-gay-figure-skater "Eric Radford: Olympic figure skater, medal-winning family man. And gay."]. ''[[Outsports]]'', December 4, 2014.</ref> ਜਦੋਂ ਰੈਡਫੋਰਡ 2014 ਵਿੱਚ ਗੇਅ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ, ਉਸਨੇ ਵਿਰਟਜ਼ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਆਪਣੀ ਲਿੰਗਕਤਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਜੋਂ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ: "ਪੌਲ ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਸਮਲਿੰਗੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜੋ ਮੈਂ ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਟੀਵੀ 'ਤੇ ਸਮਲਿੰਗੀ ਲੋਕ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਹੁਤ ਭੜਕਾਊ ਸਨ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੈਂ ਪੌਲ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਗੇਅ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਜੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ, ਗੇਅ ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਇਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਡਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।"<ref name="outsports" /> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ|2}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੇਅ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2006]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1958]] ahn9mimv4ozdds48snga7232r5dxaq7 609025 609022 2022-07-25T02:03:05Z Simranjeet Sidhu 8945 added [[Category:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਖਿਡਾਰੀ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਪੌਲ ਵਿਰਟਜ਼''' (3 ਮਈ, 1958 - 6 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2006) ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਫਿਗਰ ਸਕੇਟਿੰਗ ਕੋਚ ਸੀ।<ref name="teacher">[http://slam.canoe.ca/Slam/FigureSkating/2006/04/09/1527216-sun.html "A teacher to the end"]. ''[[Ottawa Sun]]'', April 9, 2006.</ref> ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੈਰਾਥਨ, [[ਉਂਟਾਰੀਓ|ਓਨਟਾਰੀਓ]] ਤੋਂ ਸੀ।<ref name="teacher" /> ਉਹ ਕ੍ਰਿਸ ਵਿਰਟਜ਼ ਦਾ ਭਰਾ ਅਤੇ ਸੀਨ ਵਿਰਟਜ਼ ਦਾ ਚਾਚਾ ਸੀ।<ref name="teacher" /> ਜੋੜੀ ਸਕੇਟਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਕੋਚ, ਅਥਲੀਟਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੈਲੇਰੀ ਮਾਰਕੋਕਸ, ਕ੍ਰੇਗ ਬੰਟਿਨ, ਨਿਕੋਲਸ ਯੰਗ, ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਪੁਟਨਮ, ਸੀਨ ਵਿਰਟਜ਼, ਕ੍ਰਿਸਟੀ ਸਾਰਜੈਂਟ,<ref name="teacher">[http://slam.canoe.ca/Slam/FigureSkating/2006/04/09/1527216-sun.html "A teacher to the end"]. ''[[Ottawa Sun]]'', April 9, 2006.</ref> ਕ੍ਰਿਸ ਵਿਰਟਜ਼,<ref name="teacher" /> ਡਾਇਲਨ ਮੋਸਕੋਵਿਚ, ਟੈਨਿਥ ਬੇਲਬਿਨ <ref>"Belbin loses dance title by the vote of one judge". ''[[The Globe and Mail]]'', January 18, 2003.</ref> ਅਤੇ ਐਰਿਕ ਰੈਡਫੋਰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।<ref name="outsports">[http://www.outsports.com/2014/12/4/7321931/eric-radford-gay-figure-skater "Eric Radford: Olympic figure skater, medal-winning family man. And gay."]. ''[[Outsports]]'', December 4, 2014.</ref> ਉਸਦੀ ਮੌਤ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 2006 ਨੂੰ 47 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਹੌਡਕਿਨਜ਼ ਲਿੰਫੋਮਾ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਸੀ।<ref name="teacher">[http://slam.canoe.ca/Slam/FigureSkating/2006/04/09/1527216-sun.html "A teacher to the end"]. ''[[Ottawa Sun]]'', April 9, 2006.</ref> [[ਸੋਚਿ|ਸੋਚੀ]], [[ਰੂਸ]] ਵਿੱਚ 2014 ਵਿੰਟਰ ਓਲੰਪਿਕ ਅਤੇ 2014 ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ, ਰੈਡਫੋਰਡ ਅਤੇ ਮੇਗਨ ਡੂਹਾਮਲ ਨੇ ਸੰਗੀਤਕ "ਟ੍ਰੀਬਿਊਟ" ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਲਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜੋ ਰੈਡਫੋਰਡ ਨੇ ਵਿਰਟਜ਼ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਵਜੋਂ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਚਿਆ ਸੀ।<ref>[http://www.torontosun.com/2013/10/24/eric-radford-and-meagan-duhamel-pay-tribute-to-late-coach-paul-wirtz-in-new-short-program "Eric Radford and Meagan Duhamel pay tribute to late coach"]. ''[[Toronto Sun]]'', October 24, 2013.</ref> <ref name="SN">{{Cite web|url=https://www.sportsnet.ca/olympics/big-read-eric-radford-coming-pushing-olympic-gold/|title=Have courage. Be resilient. Be Olympic|last=Radford|first=Eric|date=February 2018|website=Sportsnet - Big Reads|publisher=Sportsnet|access-date=April 23, 2018}}</ref> ਵਿਰਟਜ਼ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ [[ਗੇਅ]] ਸੀ।<ref name="outsports">[http://www.outsports.com/2014/12/4/7321931/eric-radford-gay-figure-skater "Eric Radford: Olympic figure skater, medal-winning family man. And gay."]. ''[[Outsports]]'', December 4, 2014.</ref> ਜਦੋਂ ਰੈਡਫੋਰਡ 2014 ਵਿੱਚ ਗੇਅ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ, ਉਸਨੇ ਵਿਰਟਜ਼ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਆਪਣੀ ਲਿੰਗਕਤਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਜੋਂ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ: "ਪੌਲ ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਸਮਲਿੰਗੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜੋ ਮੈਂ ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਟੀਵੀ 'ਤੇ ਸਮਲਿੰਗੀ ਲੋਕ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਹੁਤ ਭੜਕਾਊ ਸਨ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੈਂ ਪੌਲ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਗੇਅ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਜੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ, ਗੇਅ ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਇਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਡਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।"<ref name="outsports" /> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ|2}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੇਅ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2006]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1958]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਖਿਡਾਰੀ]] 9qhc08z02ici2t5n8uhkvdg6vrq38vx 0 143532 609032 2022-07-25T04:27:08Z Manjit Singh 12163 "[[:en:Special:Redirect/revision/1097109763|Malhar Rao Holkar]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox military person|honorific_prefix=[[ਸਰਦਾਰ]]|name=ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ|honorific_suffix=[[ਹੋਲਕਾਰ]]|image=Malhar Rao Holkar contemporary.jpg|image_size=250px|caption=''ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ'',ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਸਮੇਂ 'ਚ ਬਣੀ ਪੇਂਟਿੰਗ {{circa|1770}} ਬੂੰਦੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ|birth_date={{Birth date|1693|3|16|df=y}}|death_date={{Death date and age|1766|5|20|1693|3|16|df=yes}}|birth_place=[[ਜੇਜੂਰੀ, ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]]|death_place=[[ਆਲਮਪੁਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]|nickname=|allegiance=[[File:Flag of the Maratha Empire.svg|20px]] [[Maratha Empire]]|branch=|serviceyears=|rank=ਪੇਸ਼ਵਾ ਦਾ ਜਰਨੈਲ<ref>[http://indore.nic.in/holkar.htm Holkars of Indore] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131030213114/http://www.indore.nic.in/holkar.htm |date=30 October 2013 }}</ref>|unit=|commands=|battles=[[ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਤੀਜੀ ਲੜਾਈ]]<nowiki> [ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਲੜਾਈ (1757)]]</nowiki>|awards=|spouse=Gautama Bai Sahib Holkar<br />Bana Bai Sahib Holkar<br />Dwarka Bai Sahib Holkar<br />Harkuwar Bai Sahib Holkar<br />|children=[[Khanderao Holkar]], [[Tukojirao Holkar]]|relations={{ubl|[[Khanderao Holkar]] (son) |[[Ahilyabai Holkar]] (daughter-in-law) |[[Male Rao Holkar]] (grandson) |[[Tukoji Rao Holkar]] (nephew and adopted son) }}}} '''ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ''' (16 ਮਾਰਚ 1693 - 20 ਮਈ 1766) ਅਜੋਕੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸੂਬੇਦਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜ ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਨੋਜੀ ਸਿੰਧੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਫਸਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠਾ ਸਮਰਾਟ ਸ਼ਾਹੂ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੰਦੌਰ ਦੀ ਜਾਗੀਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਹੋਲਕਰ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ ਜੋ ਮਾਲਵਾ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਸੀ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਧਨਗਰ (ਗਡਰੀਆ) ਸਮੁਦਾਇ ਤੋਂ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 16 ਮਾਰਚ 1693 ਨੂੰ ਜੇਜੂਰੀ, ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਲ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵੀਰ ਦੇ ਖੰਡੂਜੀ ਹੋਲਕਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ 1696 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਆਪਣੇ ਮਾਮੇ, ਸਰਦਾਰ ਭੋਜਰਾਜਰਾਓ ਬਰਗਲ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਤਲੋਦਾ (ਨੰਦੂਰਬਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ) ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਮੇ ਨੇ ਮਰਾਠਾ ਮਹਾਨ ਸਰਦਾਰ ਕਦਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਬਰਗਲ ਨੇ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਘੋੜਸਵਾਰ ਟੁਕੜੀ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ 1717 ਵਿੱਚ ਗੌਤਮ ਬਾਈ ਬਰਗਲ (29 ਸਤੰਬਰ 1761), ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦੀ ਧੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਬਾਣਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, ਦਵਾਰਕਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, ਹਰਕੂ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, ਇੱਕ ਖੰਡਾ ਰਾਣੀ ਨਾਲ ਵੀ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਖੰਡਾ ਰਾਣੀ ਦਾ ਇਹ ਰੁਤਬਾ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਉਪਜਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ, ਦਿੱਖ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਤਲਵਾਰ (ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਖੰਦਾ) ਭੇਜੀ ਸੀ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] == ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਸੇਵਾ == ਹੋਲਕਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਸੀ ਅਤੇ 1715 ਵਿੱਚ ਉਹ ਖਾਨਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹੇਠ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੇਵਾ ਲਈ ਭਾੜੇ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਮ ਸੀ, ਹੋਲਕਰ 1719 ਵਿੱਚ ਬਾਲਾਜੀ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, 1720 ਦੀ ਬਾਲਾਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ ਅਤੇ ਬਰਵਾਨੀ ਦੇ ਰਾਜਾ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। [[File:Maratha_Empire_in_1758.png|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Maratha_Empire_in_1758.png|thumb|290x290px|ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ 1758 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਸੀ]] == ਮੌਤ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ == [[File:Chhatri_of_Malhar_Rao_Holkar_at_Alampur,_India.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Chhatri_of_Malhar_Rao_Holkar_at_Alampur,_India.jpg|right|thumb|400x400px|ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਛਤਰੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੂੰਹ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਨੇ ਆਲਮਪੁਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਖੇ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।]] [[File:Back_View_of_Chhatri_at_Alampur.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Back_View_of_Chhatri_at_Alampur.jpg|thumb|ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਲਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਛਤਰਸੰਮਾਧੀ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਦ੍ਰਿਸ਼।]] 20 ਮਈ 1766 ਨੂੰ ਆਲਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਖੰਡੇਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ੧੭੫੪ ਵਿਚ ਭਰਤਪੁਰ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਜਾਟ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੂਰਜ ਮੱਲ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੁਮਹਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ। 1754 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਖੰਡੇਰਾਓ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੇ ਖੰਡੇਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਨੂੰ ਸਤੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ। ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਦਾ ਪੋਤਾ ਅਤੇ ਖੰਡੇਰਾਓ ਦਾ ਜਵਾਨ ਪੁੱਤਰ ਮਾਲੇ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਅਹਿਲਿਆਬਾਈ ਦੀ ਰੀਜੈਂਟਸ਼ਿਪ ਹੇਠ 1766 ਵਿੱਚ ਇੰਦੌਰ ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ ਬਣਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਵੀ 1767 ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ]] rjfnojbbh79bdcrq9zzx2y2bkrp3umh 609034 609032 2022-07-25T04:42:47Z Manjit Singh 12163 "[[:en:Special:Redirect/revision/1097109763|Malhar Rao Holkar]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox military person|honorific_prefix=[[ਸਰਦਾਰ]]|name=ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ|honorific_suffix=[[ਹੋਲਕਾਰ]]|image=Malhar Rao Holkar contemporary.jpg|image_size=250px|caption=''ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ'',ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਸਮੇਂ 'ਚ ਬਣੀ ਪੇਂਟਿੰਗ {{circa|1770}} ਬੂੰਦੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ|birth_date={{Birth date|1693|3|16|df=y}}|death_date={{Death date and age|1766|5|20|1693|3|16|df=yes}}|birth_place=[[ਜੇਜੂਰੀ, ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]]|death_place=[[ਆਲਮਪੁਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]|nickname=|allegiance=[[File:Flag of the Maratha Empire.svg|20px]] [[Maratha Empire]]|branch=|serviceyears=|rank=ਪੇਸ਼ਵਾ ਦਾ ਜਰਨੈਲ<ref>[http://indore.nic.in/holkar.htm Holkars of Indore] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131030213114/http://www.indore.nic.in/holkar.htm |date=30 October 2013 }}</ref>|unit=|commands=|battles=[[ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਤੀਜੀ ਲੜਾਈ]]<nowiki> [ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਲੜਾਈ (1757)]]</nowiki>|awards=|spouse=ਗੌਤਮਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ<br />Bana Bai Sahib Holkar<br />Dwarka Bai Sahib Holkar<br />Harkuwar Bai Sahib Holkar<br />|children=[[Khanderao Holkar]], [[Tukojirao Holkar]]|relations={{ubl|[[Khanderao Holkar]] (son) |[[Ahilyabai Holkar]] (daughter-in-law) |[[Male Rao Holkar]] (grandson) |[[Tukoji Rao Holkar]] (nephew and adopted son) }}}} '''ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ''' (16 ਮਾਰਚ 1693 - 20 ਮਈ 1766) ਅਜੋਕੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸੂਬੇਦਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜ ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਨੋਜੀ ਸਿੰਧੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਫਸਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠਾ ਸਮਰਾਟ ਸ਼ਾਹੂ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੰਦੌਰ ਦੀ ਜਾਗੀਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਹੋਲਕਰ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ ਜੋ ਮਾਲਵਾ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਸੀ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਧਨਗਰ (ਗਡਰੀਆ) ਸਮੁਦਾਇ ਤੋਂ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 16 ਮਾਰਚ 1693 ਨੂੰ ਜੇਜੂਰੀ, ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਲ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵੀਰ ਦੇ ਖੰਡੂਜੀ ਹੋਲਕਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ 1696 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਆਪਣੇ ਮਾਮੇ, ਸਰਦਾਰ ਭੋਜਰਾਜਰਾਓ ਬਰਗਲ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਤਲੋਦਾ (ਨੰਦੂਰਬਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ) ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਮੇ ਨੇ ਮਰਾਠਾ ਮਹਾਨ ਸਰਦਾਰ ਕਦਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਬਰਗਲ ਨੇ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਘੋੜਸਵਾਰ ਟੁਕੜੀ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ 1717 ਵਿੱਚ ਗੌਤਮ ਬਾਈ ਬਰਗਲ (29 ਸਤੰਬਰ 1761), ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦੀ ਧੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਬਾਣਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, ਦਵਾਰਕਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, ਹਰਕੂ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, ਇੱਕ ਖੰਡਾ ਰਾਣੀ ਨਾਲ ਵੀ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਖੰਡਾ ਰਾਣੀ ਦਾ ਇਹ ਰੁਤਬਾ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਉਪਜਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ, ਦਿੱਖ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਤਲਵਾਰ (ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਖੰਦਾ) ਭੇਜੀ ਸੀ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] == ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਸੇਵਾ == ਹੋਲਕਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਸੀ ਅਤੇ 1715 ਵਿੱਚ ਉਹ ਖਾਨਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹੇਠ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੇਵਾ ਲਈ ਭਾੜੇ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਮ ਸੀ, ਹੋਲਕਰ 1719 ਵਿੱਚ ਬਾਲਾਜੀ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, 1720 ਦੀ ਬਾਲਾਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ ਅਤੇ ਬਰਵਾਨੀ ਦੇ ਰਾਜਾ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। == ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਦੁਰਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜੰਗ == [[File:Maratha_Empire_in_1758.png|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Maratha_Empire_in_1758.png|thumb|290x290px|ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ 1758 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਸੀ]] ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ (1760) ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਉਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਲੜਾਈ (1737) ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਜਿੱਤ ਅਤੇ ਭੋਪਾਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੀ ਹਾਰ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਹ ਉਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ੧੭੩੯ ਵਿਚ ਵਸਾਈ ਨੂੰ ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਤੋਂ ਖੋਹ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1743 ਵਿੱਚ ਈਸ਼ਵਰੀ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਜੈਪੁਰ ਦੇ ਮਾਧੋਸਿੰਘ ਪਹਿਲੇ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਰਾਮਪੁਰਾ, ਭਾਨਪੁਰਾ ਅਤੇ ਟੋਂਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। 1748 ਦੀ ਰੋਹਿਲਾ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ, ਚੰਦੋਰ ਲਈ ਇੱਕ ਇਮਪੀਰੀਅਲ ਸਰਦੇਸ਼ਮੁਖੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। 1748 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੱਕੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਅਜਿਹੀ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਈਸ਼ਵਰੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਉਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਜੋਂ, ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। == ਮੌਤ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ == [[File:Chhatri_of_Malhar_Rao_Holkar_at_Alampur,_India.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Chhatri_of_Malhar_Rao_Holkar_at_Alampur,_India.jpg|right|thumb|400x400px|ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਛਤਰੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੂੰਹ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਨੇ ਆਲਮਪੁਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਖੇ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।]] [[File:Back_View_of_Chhatri_at_Alampur.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Back_View_of_Chhatri_at_Alampur.jpg|thumb|ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਲਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਛਤਰਸੰਮਾਧੀ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਦ੍ਰਿਸ਼।]] 20 ਮਈ 1766 ਨੂੰ ਆਲਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਖੰਡੇਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ੧੭੫੪ ਵਿਚ ਭਰਤਪੁਰ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਜਾਟ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੂਰਜ ਮੱਲ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੁਮਹਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ। 1754 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਖੰਡੇਰਾਓ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੇ ਖੰਡੇਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਨੂੰ ਸਤੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ। ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਦਾ ਪੋਤਾ ਅਤੇ ਖੰਡੇਰਾਓ ਦਾ ਜਵਾਨ ਪੁੱਤਰ ਮਾਲੇ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਅਹਿਲਿਆਬਾਈ ਦੀ ਰੀਜੈਂਟਸ਼ਿਪ ਹੇਠ 1766 ਵਿੱਚ ਇੰਦੌਰ ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ ਬਣਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਵੀ 1767 ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ। == ਹਵਾਲੇ == 646216u7he3rx09a9gcqsu7yt6dta5i 609035 609034 2022-07-25T05:14:48Z Manjit Singh 12163 wikitext text/x-wiki {{Infobox military person|honorific_prefix=[[ਸਰਦਾਰ]]|name=ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ|honorific_suffix=[[ਹੋਲਕਾਰ]]|image=Malhar Rao Holkar contemporary.jpg|image_size=250px|caption=''ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ'',ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਸਮੇਂ 'ਚ ਬਣੀ ਪੇਂਟਿੰਗ {{circa|1770}} ਬੂੰਦੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ|birth_date={{Birth date|1693|3|16|df=y}}|death_date={{Death date and age|1766|5|20|1693|3|16|df=yes}}|birth_place=[[ਜੇਜੂਰੀ, ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]]|death_place=[[ਆਲਮਪੁਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]|nickname=|allegiance=[[File:Flag of the Maratha Empire.svg|20px]] [[Maratha Empire]]|branch=|serviceyears=|rank=ਪੇਸ਼ਵਾ ਦਾ ਜਰਨੈਲ<ref>[http://indore.nic.in/holkar.htm Holkars of Indore] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131030213114/http://www.indore.nic.in/holkar.htm |date=30 October 2013 }}</ref>|unit=|commands=|battles=[[ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਤੀਜੀ ਲੜਾਈ]]<nowiki> [ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਲੜਾਈ (1757)]]</nowiki>|awards=|spouse=ਗੌਤਮਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ<br />Bana Bai Sahib Holkar<br />Dwarka Bai Sahib Holkar<br />Harkuwar Bai Sahib Holkar<br />|children=[[Khanderao Holkar]], [[Tukojirao Holkar]]|relations={{ubl|[[Khanderao Holkar]] (son) |[[Ahilyabai Holkar]] (daughter-in-law) |[[Male Rao Holkar]] (grandson) |[[Tukoji Rao Holkar]] (nephew and adopted son) }}}} '''ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ''' (16 ਮਾਰਚ 1693 - 20 ਮਈ 1766) ਅਜੋਕੇ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸੂਬੇਦਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜ ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਨੋਜੀ ਸਿੰਧੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਫਸਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠਾ ਸਮਰਾਟ [[ਸ਼ਾਹੂ]] ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, [[ਪੇਸ਼ਵਾ]] ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਲਈ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦੀ ਜਾਗੀਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਹੋਲਕਰ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ ਜੋ ਮਾਲਵਾ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਸੀ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ [[ਧਨਗਰ]] (ਗਡਰੀਆ) ਸਮੁਦਾਇ ਤੋਂ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 16 ਮਾਰਚ 1693 ਨੂੰ ਜੇਜੂਰੀ, ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਲ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵੀਰ ਦੇ ਖੰਡੂਜੀ ਹੋਲਕਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Kz1-mtazYqEC&pg=PA35|title=The Indian Princes and their States|last=Ramusack|first=Barbara N.|publisher=Cambridge University Press|year=2004|isbn=9781139449083|series=The New Cambridge History of India|page=35|author-link=Barbara Ramusack}}</ref><ref name="Jones">{{cite book|url=https://archive.org/details/urbanpoliticsini0000jone|title=Urban Politics in India: Area, Power, and Policy in a Penetrated System|last=Jones|first=Rodney W.|publisher=University of California Press|year=1974|page=[https://archive.org/details/urbanpoliticsini0000jone/page/25 25]|url-access=registration}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ 1696 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਆਪਣੇ ਮਾਮੇ, ਸਰਦਾਰ ਭੋਜਰਾਜਰਾਓ ਬਰਗਲ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਤਲੋਦਾ (ਨੰਦੂਰਬਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ) ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਮੇ ਨੇ ਮਰਾਠਾ ਮਹਾਨ ਸਰਦਾਰ ਕਦਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਬਰਗਲ ਨੇ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਘੋੜਸਵਾਰ ਟੁਕੜੀ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{cite book|url=https://www.google.com/books/edition/Indian_States/47sfj8DUwNgC?hl=en&gbpv=0|title=Indian States: A Biographical, Historical, and Administrative Survey|last1=Solomon|first1=R. V.|last2=Bond|first2=J. W.|publisher=Asian Educational Services|year=2006|isbn=9788120619654|page=70}}</ref> ਉਸ ਨੇ 1717 ਵਿੱਚ [[ਗੌਤਮ ਬਾਈ ਬਰਗਲ]] (29 ਸਤੰਬਰ 1761), ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦੀ ਧੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਬਾਣਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, [[ਦਵਾਰਕਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ]], ਹਰਕੂ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, ਇੱਕ [[ਖੰਡਾ ਰਾਣੀ]] ਨਾਲ ਵੀ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਖੰਡਾ ਰਾਣੀ ਦਾ ਇਹ ਰੁਤਬਾ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਉਪਜਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ, ਦਿੱਖ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਤਲਵਾਰ (ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਖੰਦਾ) ਭੇਜੀ ਸੀ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] == ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਸੇਵਾ == ਹੋਲਕਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਸੀ ਅਤੇ 1715 ਵਿੱਚ ਉਹ ਖਾਨਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹੇਠ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੇਵਾ ਲਈ ਭਾੜੇ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਮ ਸੀ, ਹੋਲਕਰ 1719 ਵਿੱਚ ਬਾਲਾਜੀ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, 1720 ਦੀ ਬਾਲਾਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ ਅਤੇ ਬਰਵਾਨੀ ਦੇ ਰਾਜਾ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।<ref name="Gordon117">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=iHK-BhVXOU4C&pg=PA117|title=The Marathas 1600-1818|last=Gordon|first=Stewart|publisher=Cambridge University Press|year=1993|isbn=9780521268837|volume=2|pages=117–118}}</ref> == ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਦੁਰਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜੰਗ == [[File:Maratha_Empire_in_1758.png|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Maratha_Empire_in_1758.png|thumb|290x290px|ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ 1758 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਸੀ]] [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] (1760) ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਉਸ ਨੇ [[ਦਿੱਲੀ]] ਦੀ ਲੜਾਈ (1737) ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਜਿੱਤ ਅਤੇ [[ਭੋਪਾਲ]] ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੀ ਹਾਰ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਹ ਉਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ੧੭੩੯ ਵਿਚ ਵਸਾਈ ਨੂੰ [[ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਸਾਮਰਾਜ|ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ]] ਤੋਂ ਖੋਹ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1743 ਵਿੱਚ ਈਸ਼ਵਰੀ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਜੈਪੁਰ ਦੇ ਮਾਧੋਸਿੰਘ ਪਹਿਲੇ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਰਾਮਪੁਰਾ, ਭਾਨਪੁਰਾ ਅਤੇ ਟੋਂਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। 1748 ਦੀ ਰੋਹਿਲਾ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ, ਚੰਦੋਰ ਲਈ ਇੱਕ ਇਮਪੀਰੀਅਲ ਸਰਦੇਸ਼ਮੁਖੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। 1748 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੱਕੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਅਜਿਹੀ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਈਸ਼ਵਰੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਉਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਜੋਂ, ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। == ਮੌਤ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ == [[File:Chhatri_of_Malhar_Rao_Holkar_at_Alampur,_India.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Chhatri_of_Malhar_Rao_Holkar_at_Alampur,_India.jpg|right|thumb|400x400px|ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਛਤਰੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੂੰਹ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਨੇ ਆਲਮਪੁਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਖੇ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।]] [[File:Back_View_of_Chhatri_at_Alampur.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Back_View_of_Chhatri_at_Alampur.jpg|thumb|ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਲਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਛਤਰਸੰਮਾਧੀ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਦ੍ਰਿਸ਼।]] 20 ਮਈ 1766 ਨੂੰ ਆਲਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਖੰਡੇਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ੧੭੫੪ ਵਿਚ ਭਰਤਪੁਰ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਜਾਟ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੂਰਜ ਮੱਲ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੁਮਹਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ। 1754 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਖੰਡੇਰਾਓ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੇ ਖੰਡੇਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਪਤਨੀ [[ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ]] ਨੂੰ ਸਤੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ।<ref name="kr2">[https://books.google.com/books?id=1YSU9Qp9w0MC&pg=PA184&lpg=PA184&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=sJW8YYZwot&sig=jdV6rqfLCy772sBi8jpxn7BpP_c&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjg2q2n0fvTAhVHPo8KHX34AiEQ6AEIXzAJ#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Images of Women in Maharashtrian Literature and Religion, edited by Anne Feldhaus, pp185-186]</ref> ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਦਾ ਪੋਤਾ ਅਤੇ ਖੰਡੇਰਾਓ ਦਾ ਜਵਾਨ ਪੁੱਤਰ ਮਾਲੇ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਦੀ ਰੀਜੈਂਟਸ਼ਿਪ ਹੇਠ 1766 ਵਿੱਚ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ ਬਣਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਵੀ 1767 ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ।<ref name="kr1">[https://books.google.com/books?id=d1wUgKKzawoC&pg=PA606&lpg=PA606&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=HL_Zb59lXe&sig=GscxLGOckGv7CMszFFrRNcpu04U&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjg2q2n0fvTAhVHPo8KHX34AiEQ6AEISjAF#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Advanced Study in the History of Modern India 1707-1813, by Jaswant Lal Mehta, pp606]</ref><ref name="kr3">[https://books.google.com/books?id=_0RpUoGiou4C&pg=PA60&lpg=PA60&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=DvbxZMu4Cf&sig=-2Cda7r2AeyAk42WWjZ5f-Xn4xA&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiP6aSa1PvTAhVMMY8KHVkMBII4ChDoAQg0MAg#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Omkareshwar and Maheshwar: Travel Guide, p60]</ref><ref name="kr4">[https://books.google.com/books?id=47sfj8DUwNgC&pg=PA70&lpg=PA70&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=dcDDpJRBqM&sig=pFdl-hn-ax9B-BHb_vCPMrWpMwk&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiP6aSa1PvTAhVMMY8KHVkMBII4ChDoAQg8MAo#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Indian States: A Biographical, Historical, and Administrative Survey, by R. V. Solomon, J. W. Bond, p.72]</ref> == ਹਵਾਲੇ == plfhdjg1lz9v3dx1409jow9z7r3sdia 609036 609035 2022-07-25T05:16:13Z Manjit Singh 12163 added [[Category:ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox military person|honorific_prefix=[[ਸਰਦਾਰ]]|name=ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ|honorific_suffix=[[ਹੋਲਕਾਰ]]|image=Malhar Rao Holkar contemporary.jpg|image_size=250px|caption=''ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ'',ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਸਮੇਂ 'ਚ ਬਣੀ ਪੇਂਟਿੰਗ {{circa|1770}} ਬੂੰਦੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ|birth_date={{Birth date|1693|3|16|df=y}}|death_date={{Death date and age|1766|5|20|1693|3|16|df=yes}}|birth_place=[[ਜੇਜੂਰੀ, ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]]|death_place=[[ਆਲਮਪੁਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]|nickname=|allegiance=[[File:Flag of the Maratha Empire.svg|20px]] [[Maratha Empire]]|branch=|serviceyears=|rank=ਪੇਸ਼ਵਾ ਦਾ ਜਰਨੈਲ<ref>[http://indore.nic.in/holkar.htm Holkars of Indore] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131030213114/http://www.indore.nic.in/holkar.htm |date=30 October 2013 }}</ref>|unit=|commands=|battles=[[ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਤੀਜੀ ਲੜਾਈ]]<nowiki> [ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਲੜਾਈ (1757)]]</nowiki>|awards=|spouse=ਗੌਤਮਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ<br />Bana Bai Sahib Holkar<br />Dwarka Bai Sahib Holkar<br />Harkuwar Bai Sahib Holkar<br />|children=[[Khanderao Holkar]], [[Tukojirao Holkar]]|relations={{ubl|[[Khanderao Holkar]] (son) |[[Ahilyabai Holkar]] (daughter-in-law) |[[Male Rao Holkar]] (grandson) |[[Tukoji Rao Holkar]] (nephew and adopted son) }}}} '''ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ''' (16 ਮਾਰਚ 1693 - 20 ਮਈ 1766) ਅਜੋਕੇ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸੂਬੇਦਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜ ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਨੋਜੀ ਸਿੰਧੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਫਸਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠਾ ਸਮਰਾਟ [[ਸ਼ਾਹੂ]] ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, [[ਪੇਸ਼ਵਾ]] ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਲਈ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦੀ ਜਾਗੀਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਹੋਲਕਰ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ ਜੋ ਮਾਲਵਾ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਸੀ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ [[ਧਨਗਰ]] (ਗਡਰੀਆ) ਸਮੁਦਾਇ ਤੋਂ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 16 ਮਾਰਚ 1693 ਨੂੰ ਜੇਜੂਰੀ, ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਲ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵੀਰ ਦੇ ਖੰਡੂਜੀ ਹੋਲਕਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Kz1-mtazYqEC&pg=PA35|title=The Indian Princes and their States|last=Ramusack|first=Barbara N.|publisher=Cambridge University Press|year=2004|isbn=9781139449083|series=The New Cambridge History of India|page=35|author-link=Barbara Ramusack}}</ref><ref name="Jones">{{cite book|url=https://archive.org/details/urbanpoliticsini0000jone|title=Urban Politics in India: Area, Power, and Policy in a Penetrated System|last=Jones|first=Rodney W.|publisher=University of California Press|year=1974|page=[https://archive.org/details/urbanpoliticsini0000jone/page/25 25]|url-access=registration}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ 1696 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਆਪਣੇ ਮਾਮੇ, ਸਰਦਾਰ ਭੋਜਰਾਜਰਾਓ ਬਰਗਲ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਤਲੋਦਾ (ਨੰਦੂਰਬਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ) ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਮੇ ਨੇ ਮਰਾਠਾ ਮਹਾਨ ਸਰਦਾਰ ਕਦਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਬਰਗਲ ਨੇ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਘੋੜਸਵਾਰ ਟੁਕੜੀ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{cite book|url=https://www.google.com/books/edition/Indian_States/47sfj8DUwNgC?hl=en&gbpv=0|title=Indian States: A Biographical, Historical, and Administrative Survey|last1=Solomon|first1=R. V.|last2=Bond|first2=J. W.|publisher=Asian Educational Services|year=2006|isbn=9788120619654|page=70}}</ref> ਉਸ ਨੇ 1717 ਵਿੱਚ [[ਗੌਤਮ ਬਾਈ ਬਰਗਲ]] (29 ਸਤੰਬਰ 1761), ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦੀ ਧੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਬਾਣਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, [[ਦਵਾਰਕਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ]], ਹਰਕੂ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, ਇੱਕ [[ਖੰਡਾ ਰਾਣੀ]] ਨਾਲ ਵੀ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਖੰਡਾ ਰਾਣੀ ਦਾ ਇਹ ਰੁਤਬਾ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਉਪਜਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ, ਦਿੱਖ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਤਲਵਾਰ (ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਖੰਦਾ) ਭੇਜੀ ਸੀ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] == ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਸੇਵਾ == ਹੋਲਕਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਸੀ ਅਤੇ 1715 ਵਿੱਚ ਉਹ ਖਾਨਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹੇਠ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੇਵਾ ਲਈ ਭਾੜੇ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਮ ਸੀ, ਹੋਲਕਰ 1719 ਵਿੱਚ ਬਾਲਾਜੀ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, 1720 ਦੀ ਬਾਲਾਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ ਅਤੇ ਬਰਵਾਨੀ ਦੇ ਰਾਜਾ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।<ref name="Gordon117">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=iHK-BhVXOU4C&pg=PA117|title=The Marathas 1600-1818|last=Gordon|first=Stewart|publisher=Cambridge University Press|year=1993|isbn=9780521268837|volume=2|pages=117–118}}</ref> == ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਦੁਰਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜੰਗ == [[File:Maratha_Empire_in_1758.png|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Maratha_Empire_in_1758.png|thumb|290x290px|ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ 1758 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਸੀ]] [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] (1760) ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਉਸ ਨੇ [[ਦਿੱਲੀ]] ਦੀ ਲੜਾਈ (1737) ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਜਿੱਤ ਅਤੇ [[ਭੋਪਾਲ]] ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੀ ਹਾਰ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਹ ਉਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ੧੭੩੯ ਵਿਚ ਵਸਾਈ ਨੂੰ [[ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਸਾਮਰਾਜ|ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ]] ਤੋਂ ਖੋਹ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1743 ਵਿੱਚ ਈਸ਼ਵਰੀ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਜੈਪੁਰ ਦੇ ਮਾਧੋਸਿੰਘ ਪਹਿਲੇ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਰਾਮਪੁਰਾ, ਭਾਨਪੁਰਾ ਅਤੇ ਟੋਂਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। 1748 ਦੀ ਰੋਹਿਲਾ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ, ਚੰਦੋਰ ਲਈ ਇੱਕ ਇਮਪੀਰੀਅਲ ਸਰਦੇਸ਼ਮੁਖੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। 1748 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੱਕੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਅਜਿਹੀ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਈਸ਼ਵਰੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਉਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਜੋਂ, ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। == ਮੌਤ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ == [[File:Chhatri_of_Malhar_Rao_Holkar_at_Alampur,_India.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Chhatri_of_Malhar_Rao_Holkar_at_Alampur,_India.jpg|right|thumb|400x400px|ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਛਤਰੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੂੰਹ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਨੇ ਆਲਮਪੁਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਖੇ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।]] [[File:Back_View_of_Chhatri_at_Alampur.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Back_View_of_Chhatri_at_Alampur.jpg|thumb|ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਲਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਛਤਰਸੰਮਾਧੀ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਦ੍ਰਿਸ਼।]] 20 ਮਈ 1766 ਨੂੰ ਆਲਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਖੰਡੇਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ੧੭੫੪ ਵਿਚ ਭਰਤਪੁਰ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਜਾਟ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੂਰਜ ਮੱਲ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੁਮਹਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ। 1754 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਖੰਡੇਰਾਓ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੇ ਖੰਡੇਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਪਤਨੀ [[ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ]] ਨੂੰ ਸਤੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ।<ref name="kr2">[https://books.google.com/books?id=1YSU9Qp9w0MC&pg=PA184&lpg=PA184&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=sJW8YYZwot&sig=jdV6rqfLCy772sBi8jpxn7BpP_c&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjg2q2n0fvTAhVHPo8KHX34AiEQ6AEIXzAJ#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Images of Women in Maharashtrian Literature and Religion, edited by Anne Feldhaus, pp185-186]</ref> ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਦਾ ਪੋਤਾ ਅਤੇ ਖੰਡੇਰਾਓ ਦਾ ਜਵਾਨ ਪੁੱਤਰ ਮਾਲੇ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਦੀ ਰੀਜੈਂਟਸ਼ਿਪ ਹੇਠ 1766 ਵਿੱਚ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ ਬਣਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਵੀ 1767 ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ।<ref name="kr1">[https://books.google.com/books?id=d1wUgKKzawoC&pg=PA606&lpg=PA606&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=HL_Zb59lXe&sig=GscxLGOckGv7CMszFFrRNcpu04U&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjg2q2n0fvTAhVHPo8KHX34AiEQ6AEISjAF#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Advanced Study in the History of Modern India 1707-1813, by Jaswant Lal Mehta, pp606]</ref><ref name="kr3">[https://books.google.com/books?id=_0RpUoGiou4C&pg=PA60&lpg=PA60&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=DvbxZMu4Cf&sig=-2Cda7r2AeyAk42WWjZ5f-Xn4xA&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiP6aSa1PvTAhVMMY8KHVkMBII4ChDoAQg0MAg#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Omkareshwar and Maheshwar: Travel Guide, p60]</ref><ref name="kr4">[https://books.google.com/books?id=47sfj8DUwNgC&pg=PA70&lpg=PA70&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=dcDDpJRBqM&sig=pFdl-hn-ax9B-BHb_vCPMrWpMwk&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiP6aSa1PvTAhVMMY8KHVkMBII4ChDoAQg8MAo#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Indian States: A Biographical, Historical, and Administrative Survey, by R. V. Solomon, J. W. Bond, p.72]</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ]] fcfol31ncmwoq21rwloib6ino16svjd 609037 609036 2022-07-25T05:16:32Z Manjit Singh 12163 added [[Category:ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox military person|honorific_prefix=[[ਸਰਦਾਰ]]|name=ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ|honorific_suffix=[[ਹੋਲਕਾਰ]]|image=Malhar Rao Holkar contemporary.jpg|image_size=250px|caption=''ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ'',ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਸਮੇਂ 'ਚ ਬਣੀ ਪੇਂਟਿੰਗ {{circa|1770}} ਬੂੰਦੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ|birth_date={{Birth date|1693|3|16|df=y}}|death_date={{Death date and age|1766|5|20|1693|3|16|df=yes}}|birth_place=[[ਜੇਜੂਰੀ, ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]]|death_place=[[ਆਲਮਪੁਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]|nickname=|allegiance=[[File:Flag of the Maratha Empire.svg|20px]] [[Maratha Empire]]|branch=|serviceyears=|rank=ਪੇਸ਼ਵਾ ਦਾ ਜਰਨੈਲ<ref>[http://indore.nic.in/holkar.htm Holkars of Indore] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131030213114/http://www.indore.nic.in/holkar.htm |date=30 October 2013 }}</ref>|unit=|commands=|battles=[[ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਤੀਜੀ ਲੜਾਈ]]<nowiki> [ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਲੜਾਈ (1757)]]</nowiki>|awards=|spouse=ਗੌਤਮਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ<br />Bana Bai Sahib Holkar<br />Dwarka Bai Sahib Holkar<br />Harkuwar Bai Sahib Holkar<br />|children=[[Khanderao Holkar]], [[Tukojirao Holkar]]|relations={{ubl|[[Khanderao Holkar]] (son) |[[Ahilyabai Holkar]] (daughter-in-law) |[[Male Rao Holkar]] (grandson) |[[Tukoji Rao Holkar]] (nephew and adopted son) }}}} '''ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ''' (16 ਮਾਰਚ 1693 - 20 ਮਈ 1766) ਅਜੋਕੇ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸੂਬੇਦਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜ ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਨੋਜੀ ਸਿੰਧੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਫਸਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠਾ ਸਮਰਾਟ [[ਸ਼ਾਹੂ]] ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, [[ਪੇਸ਼ਵਾ]] ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਲਈ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦੀ ਜਾਗੀਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਹੋਲਕਰ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ ਜੋ ਮਾਲਵਾ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਸੀ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ [[ਧਨਗਰ]] (ਗਡਰੀਆ) ਸਮੁਦਾਇ ਤੋਂ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 16 ਮਾਰਚ 1693 ਨੂੰ ਜੇਜੂਰੀ, ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਲ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵੀਰ ਦੇ ਖੰਡੂਜੀ ਹੋਲਕਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Kz1-mtazYqEC&pg=PA35|title=The Indian Princes and their States|last=Ramusack|first=Barbara N.|publisher=Cambridge University Press|year=2004|isbn=9781139449083|series=The New Cambridge History of India|page=35|author-link=Barbara Ramusack}}</ref><ref name="Jones">{{cite book|url=https://archive.org/details/urbanpoliticsini0000jone|title=Urban Politics in India: Area, Power, and Policy in a Penetrated System|last=Jones|first=Rodney W.|publisher=University of California Press|year=1974|page=[https://archive.org/details/urbanpoliticsini0000jone/page/25 25]|url-access=registration}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ 1696 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਆਪਣੇ ਮਾਮੇ, ਸਰਦਾਰ ਭੋਜਰਾਜਰਾਓ ਬਰਗਲ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਤਲੋਦਾ (ਨੰਦੂਰਬਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ) ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਮੇ ਨੇ ਮਰਾਠਾ ਮਹਾਨ ਸਰਦਾਰ ਕਦਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਬਰਗਲ ਨੇ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਘੋੜਸਵਾਰ ਟੁਕੜੀ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{cite book|url=https://www.google.com/books/edition/Indian_States/47sfj8DUwNgC?hl=en&gbpv=0|title=Indian States: A Biographical, Historical, and Administrative Survey|last1=Solomon|first1=R. V.|last2=Bond|first2=J. W.|publisher=Asian Educational Services|year=2006|isbn=9788120619654|page=70}}</ref> ਉਸ ਨੇ 1717 ਵਿੱਚ [[ਗੌਤਮ ਬਾਈ ਬਰਗਲ]] (29 ਸਤੰਬਰ 1761), ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦੀ ਧੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਬਾਣਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, [[ਦਵਾਰਕਾ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ]], ਹਰਕੂ ਬਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹੋਲਕਰ, ਇੱਕ [[ਖੰਡਾ ਰਾਣੀ]] ਨਾਲ ਵੀ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਖੰਡਾ ਰਾਣੀ ਦਾ ਇਹ ਰੁਤਬਾ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਉਪਜਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ, ਦਿੱਖ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਤਲਵਾਰ (ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਖੰਦਾ) ਭੇਜੀ ਸੀ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] == ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਸੇਵਾ == ਹੋਲਕਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਸੀ ਅਤੇ 1715 ਵਿੱਚ ਉਹ ਖਾਨਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹੇਠ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੇਵਾ ਲਈ ਭਾੜੇ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਮ ਸੀ, ਹੋਲਕਰ 1719 ਵਿੱਚ ਬਾਲਾਜੀ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, 1720 ਦੀ ਬਾਲਾਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ ਅਤੇ ਬਰਵਾਨੀ ਦੇ ਰਾਜਾ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।<ref name="Gordon117">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=iHK-BhVXOU4C&pg=PA117|title=The Marathas 1600-1818|last=Gordon|first=Stewart|publisher=Cambridge University Press|year=1993|isbn=9780521268837|volume=2|pages=117–118}}</ref> == ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਦੁਰਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜੰਗ == [[File:Maratha_Empire_in_1758.png|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Maratha_Empire_in_1758.png|thumb|290x290px|ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ 1758 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਸੀ]] [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] (1760) ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਉਸ ਨੇ [[ਦਿੱਲੀ]] ਦੀ ਲੜਾਈ (1737) ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਜਿੱਤ ਅਤੇ [[ਭੋਪਾਲ]] ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੀ ਹਾਰ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਹ ਉਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ੧੭੩੯ ਵਿਚ ਵਸਾਈ ਨੂੰ [[ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਸਾਮਰਾਜ|ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ]] ਤੋਂ ਖੋਹ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1743 ਵਿੱਚ ਈਸ਼ਵਰੀ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਜੈਪੁਰ ਦੇ ਮਾਧੋਸਿੰਘ ਪਹਿਲੇ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਰਾਮਪੁਰਾ, ਭਾਨਪੁਰਾ ਅਤੇ ਟੋਂਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। 1748 ਦੀ ਰੋਹਿਲਾ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ, ਚੰਦੋਰ ਲਈ ਇੱਕ ਇਮਪੀਰੀਅਲ ਸਰਦੇਸ਼ਮੁਖੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। 1748 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੱਕੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਅਜਿਹੀ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਈਸ਼ਵਰੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਉਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਜੋਂ, ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। == ਮੌਤ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ == [[File:Chhatri_of_Malhar_Rao_Holkar_at_Alampur,_India.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Chhatri_of_Malhar_Rao_Holkar_at_Alampur,_India.jpg|right|thumb|400x400px|ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਛਤਰੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੂੰਹ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਨੇ ਆਲਮਪੁਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਖੇ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।]] [[File:Back_View_of_Chhatri_at_Alampur.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Back_View_of_Chhatri_at_Alampur.jpg|thumb|ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਲਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਛਤਰਸੰਮਾਧੀ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਦ੍ਰਿਸ਼।]] 20 ਮਈ 1766 ਨੂੰ ਆਲਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਖੰਡੇਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ੧੭੫੪ ਵਿਚ ਭਰਤਪੁਰ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਜਾਟ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੂਰਜ ਮੱਲ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੁਮਹਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ। 1754 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਖੰਡੇਰਾਓ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਨੇ ਖੰਡੇਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਦੀ ਪਤਨੀ [[ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ]] ਨੂੰ ਸਤੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ।<ref name="kr2">[https://books.google.com/books?id=1YSU9Qp9w0MC&pg=PA184&lpg=PA184&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=sJW8YYZwot&sig=jdV6rqfLCy772sBi8jpxn7BpP_c&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjg2q2n0fvTAhVHPo8KHX34AiEQ6AEIXzAJ#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Images of Women in Maharashtrian Literature and Religion, edited by Anne Feldhaus, pp185-186]</ref> ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਦਾ ਪੋਤਾ ਅਤੇ ਖੰਡੇਰਾਓ ਦਾ ਜਵਾਨ ਪੁੱਤਰ ਮਾਲੇ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਦੀ ਰੀਜੈਂਟਸ਼ਿਪ ਹੇਠ 1766 ਵਿੱਚ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ ਬਣਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਵੀ 1767 ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ।<ref name="kr1">[https://books.google.com/books?id=d1wUgKKzawoC&pg=PA606&lpg=PA606&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=HL_Zb59lXe&sig=GscxLGOckGv7CMszFFrRNcpu04U&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjg2q2n0fvTAhVHPo8KHX34AiEQ6AEISjAF#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Advanced Study in the History of Modern India 1707-1813, by Jaswant Lal Mehta, pp606]</ref><ref name="kr3">[https://books.google.com/books?id=_0RpUoGiou4C&pg=PA60&lpg=PA60&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=DvbxZMu4Cf&sig=-2Cda7r2AeyAk42WWjZ5f-Xn4xA&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiP6aSa1PvTAhVMMY8KHVkMBII4ChDoAQg0MAg#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Omkareshwar and Maheshwar: Travel Guide, p60]</ref><ref name="kr4">[https://books.google.com/books?id=47sfj8DUwNgC&pg=PA70&lpg=PA70&dq=khande+rao+Holkar+kumbher&source=bl&ots=dcDDpJRBqM&sig=pFdl-hn-ax9B-BHb_vCPMrWpMwk&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiP6aSa1PvTAhVMMY8KHVkMBII4ChDoAQg8MAo#v=onepage&q=khande%20rao%20Holkar%20kumbher&f=false Indian States: A Biographical, Historical, and Administrative Survey, by R. V. Solomon, J. W. Bond, p.72]</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] gtvtvjx2lpe3n043nghz3pbhbh3ywb9 3 143533 609038 2022-07-25T05:19:54Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=JEBIN LEE}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:19, 25 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) dek9wi376al61sbiibhj5przzw77lbl 0 143534 609040 2022-07-25T05:59:20Z 106.196.107.226 ਪੰਜਾਬ wikitext text/x-wiki ਪੰਜਾਬ s844o445z898uhgapx6tivar1zzapai 3 143535 609041 2022-07-25T05:59:57Z 106.196.107.226 ਪੰਜਾਬ wikitext text/x-wiki ਪੰਜਾਬ s844o445z898uhgapx6tivar1zzapai 609042 609041 2022-07-25T06:00:19Z 106.196.107.226 /* ਪੰਜਾਬ */ ਨਵਾਂ ਭਾਗ wikitext text/x-wiki ਪੰਜਾਬ == ਪੰਜਾਬ == ਪੰਜਾਬ [[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/106.196.107.226|106.196.107.226]] 06:00, 25 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) sulwmncjkxvpazb7q2ll5adegowzzy0 609043 609042 2022-07-25T06:00:38Z 106.196.107.226 /* ਪੰਜਾਬ */ ਨਵਾਂ ਭਾਗ wikitext text/x-wiki ਪੰਜਾਬ == ਪੰਜਾਬ == ਪੰਜਾਬ [[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/106.196.107.226|106.196.107.226]] 06:00, 25 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == ਪੰਜਾਬ == ਪੰਜਾਬ [[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/106.196.107.226|106.196.107.226]] 06:00, 25 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) 85abt06g2o21gqyvz35jv628hhiqvsp 0 143536 609048 2022-07-25T07:13:29Z Randeepxsingh 37151 Randeepxsingh ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ]] ਨੂੰ [[ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੁਨੀਵਰਸ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੁਨੀਵਰਸ]] 2stb2k2wdf6ielbasinuxylrptew82j 1 143537 609050 2022-07-25T07:13:29Z Randeepxsingh 37151 Randeepxsingh ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸ]] ਨੂੰ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੁਨੀਵਰਸ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਮਾਰਵਲ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਯੁਨੀਵਰਸ]] sehdulrwcojt5ifm7d024scqhk8g4vy 3 143538 609052 2022-07-25T08:47:04Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Plutonium-244 RE 1797-84}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:47, 25 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) 39h0ysuiwjt5n0uo54tqrqvdpqcprzj