ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="pa">
  <siteinfo>
    <sitename>ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ</sitename>
    <dbname>pawiki</dbname>
    <base>https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">ਮੀਡੀਆ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">ਖ਼ਾਸ</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">ਵਰਤੋਂਕਾਰ</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ਤਸਵੀਰ</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">ਫਰਮਾ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">ਮਦਦ</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">ਸ਼੍ਰੇਣੀ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ਫਾਟਕ</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">ਫਾਟਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">ਮੌਡਿਊਲ</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">ਗੈਜਟ</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">ਗੈਜਟ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">ਗੈਜਟ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">ਗੈਜਟ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="2600" case="first-letter">Topic</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2128</id>
    <revision>
      <id>610989</id>
      <parentid>606374</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T03:06:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4055:A:CFD7:4169:D21A:8266:1E8E</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਪ */ ਡਾ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਡਾ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ (ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਲ)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19637" xml:space="preserve">{{Infobox writer
| name   = ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ
| image   = Bhai_veer_singh.jpg
| image_size = 225
| caption  = ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਜੀ
| birth_date = {{Birth date|df=yes|1872|12|05}}&lt;ref name=Gurmukh&gt;{{cite book|last=Giani|first=Maha Singh|title=Gurmukh Jeevan|year=First published 1977,new ed. 2009|publisher=Bhai Vir Singh Sahit Sadan, New Delhi|location=BHAI VIR Singh Marg New Delhi}}&lt;/ref&gt; 
| birth_place = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]]
| death_date = {{Death date and age|df=yes|1957|06|10|1872|12|05}}&lt;ref name=Gurmukh /&gt;
| death_place = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]]
| occupation =
| language  = [[ਪੰਜਾਬੀ]]
| nationality = ਭਾਰਤ
| ethnicity  = [[ਪੰਜਾਬੀ]]
| education  = ਦਸਵੀਂ&lt;ref name=Gurmukh /&gt;
| alma_mater = ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨ ਸਕੂਲ ਬਜਾਰ ਕਸੇਰੀਆਂ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]]&lt;ref name=Gurmukh /&gt;
| period  = 1891
| genre   = 
| occupation = [[ਕਵੀ]], ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ, [[ਗੀਤਕਾਰ]], [[ਨਾਵਲਕਾਰ]], [[ਡਰਾਮਾ ਲੇਖਕ]] ਅਤੇ [[ਨਿਬੰਧ ਲੇਖਕ]]
| subject  =
| movement  =
| notableworks = ''ਸੁੰਦਰੀ&quot;(1898), ''ਵਿਜੇ ਸਿੰਘ'' (1899), ''ਸਤਵੰਤ ਕੌਰ'',&quot;ਰਾਣਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ&quot; (1905)&lt;ref&gt;{{cite web|title=Rana Surat Singh -The Sikh Encyclopedia|url=http://www.thesikhencyclopedia.com/literature-in-the-singh-sabha-movement/rana-surat-singh|accessdate=17 August 2013}}&lt;/ref&gt; 
| spouse  = ਮਾਤਾ ਚਤਰ ਕੌਰ
| children  = 2 ਪੁੱਤਰੀਆਂ 
| relatives  = 
| influences = 
| influenced =
| awards  = [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] 1955&lt;ref name=Bhai&gt;{{cite journal|title=BHAI VIR SINGH|journal=The Tribune Spectrum|issue=Sunday, April 30, 2000|url=http://www.tribuneindia.com/2000/20000430/spectrum/main2.htm#1|accessdate=17 August 2013}}&lt;/ref&gt; ਅਤੇ [[ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਨ]] ਸਨਮਾਨ 1956&lt;ref name=Gurmukh /&gt;&lt;ref name=Vir&gt;{{cite web|title=Padam Bhushan Awards list sl 10|url=http://www.mha.nic.in/pdfs/LST-PDAWD.pdf|publisher=Ministry of home affairs,GOI|accessdate=17 August 2013|archive-date=10 ਮਈ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130510095705/http://www.mha.nic.in/pdfs/LST-PDAWD.pdf|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt; 
| website = http://www.bvsss.org
|portaldisp =
}}
'''ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ''' (1872–1957)&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.ajdiawaaz.com/ਸੰਪਾਦਕੀ-ਪੰਨਾ/14088-ਸਾਹਿਤਕਾਰ-ਭਾਈ-ਵੀਰ-ਸਿੰਘ.html| title=ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ}}&lt;/ref&gt; ਇੱਕ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] [[ਕਵੀ]] ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਜੋਕੇ [[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ]] ਦਾ ਮੋਢੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ [[ਸਿੱਖ]] ਧਰਮ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਫਿਲਾਸਫੀ ਨਾਲ਼ ਜੋੜਿਆ ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ''ਭਾਈ ਜੀ'' ਆਖਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਉਸ ਨੇ ਛੋਟੀ ਕਵਿਤਾ, ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਾਰਤਕ ਵਿੱਚ [[ਨਾਵਲ]], ਨਾਟਕ ਇਤਿਹਾਸ, [[ਜੀਵਨੀ|ਜੀਵਨੀਆਂ]], ਲੇਖਾਂ ਅਤੇ ਸਾਖੀਆਂ ਇਤਿਆਦਿ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ।

== ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ==

ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ [[5 ਦਸੰਬਰ]] [[1872]] ਈ: ਨੂੰ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਵਿਖੇ ਡਾ: ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://punjabitribuneonline.com/2010/12/ਆਧੁਨਿਕ-ਪੰਜਾਬੀ-ਕਵਿਤਾ-ਦੇ-ਮੋ/| title=ਆਧੁਨਿਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਮੋਢੀ- ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ}}&lt;/ref&gt; ਇਸ ਘਰਾਣੇ ਦਾ ਸਬੰਧ [[ਸਿੱਖੀ|ਸਿੱਖ]] ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਦੀਵਾਨ ਕੌੜਾ ਮੱਲ ਨਾਲ ਸੀ। 1891 ਵਿੱਚ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਦੇ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਦਸਵੀਂ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਜਿਲ੍ਹੇ ਭਰ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਵਲ ਰਹਿ ਕੇ ਪਾਸ ਕੀਤਾ। &lt;ref name=Gurmukh/&gt; ਉਸ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਪਿੱਛੇ ਨਾ ਦੌੜ ਕੇ ਆਪਣੀ ਰੁਚੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲਾਂ ਲਈ ਪਾਠ-ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਉਸ ਨੇ 1892 ਈ: ਵਿੱਚ ਸ: ਵਜੀਰ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਰਲ ਕੇ 'ਵਜੀਰ ਹਿੰਦ ਪ੍ਰੈੱਸ ' ਚਲਾਇਆ।1899ਵਿੱਚ&lt;ref name=Gurmukh/&gt; ਉਸ ਨੇ ਹਫ਼ਤਾਵਰੀ ''ਖਾਲਸਾ ਸਮਾਚਾਰ'' ਅਖ਼ਬਾਰ ਸੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ''ਨਿਰਗੁਣੀਆਰਾ'' ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਪਰ [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]], [[ਫ਼ਾਰਸੀ]], [[ਉਰਦੂ]], [[ਗੁਰਬਾਣੀ]], [[ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ]] ਅਤੇ [[ਹਿੰਦੂ ਇਤਿਹਾਸ]] ਦੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਰਚਨਾ ਸਿੱਖੀ [[ਪ੍ਰਚਾਰ]] ਨਾਲ਼ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।&lt;ref name=Gurmukh/&gt;

==ਸਿੱਖਿਆ==
ਭਾਈ ਜੀ ਨੇ ਰਵਾਇਤੀ ਭਾਰਤੀ ਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੋਵੇਂ ਕਿਸਮ ਦੀ ਵਿੱਦਿਆ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਈ ਜੀ ਨੇ [[ਫਾਰਸੀ]], [[ਉਰਦੂ]] ਤੇ [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]] ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਵੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨ ਸਕੂਲ, [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਵਿਖੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਅਤੇ 1891 ਵਿੱਚ [[ਮੈਟ੍ਰਿਕ]] ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਪੂਰੇ ਜਿਲ੍ਹੇ 'ਚੋਂ ਅੱਵਲ ਰਿਹਾ। ਭਾਈ ਜੀ ਨੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਸਕੂਲ 'ਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਭਾਈ ਜੀ ਦੇ ਜਮਾਤੀਆਂ ਨੇ ਧਰਮ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਇਸਾਈ ਮੱਤ ਧਾਰਨ ਕੀਤਾ ਪਰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਸਿੱਖੀ ਸਿਦਕ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ।&lt;ref name=Gurmukh/&gt;

==ਰਾਜਸੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ==
[[ਤਸਵੀਰ:Working Desk of BHAI VIR SINGH.jpg|thumb|ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕੰਮਕਾਰ ਵਾਲਾ ਡੈਸਕ]]ਇਸ ਸਮੇਂ ਈਸਾਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਅਹਿਮਦੀ ਤੇ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜੀ ਲਹਿਰਾਂ ਉਰਦੂ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਲਹਿਰ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਹਿੱਸਾ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪਾਇਆ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://punjabipedia.org/topic.aspx?txt=%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98%20%E0%A8%B8%E0%A8%AD%E0%A8%BE%20%E0%A8%B2%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%B0|title=ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਲਹਿਰ - ਪੰਜਾਬੀ ਪੀਡੀਆ|website=punjabipedia.org|access-date=2021-05-22|quote=ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਲਹਿਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੇਖਕ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਹਨ। -     .......     [ਸਹਾ. ਗ੍ਰੰਥ––ਡਾ.ਗੰਡਾ ਸਿਘ : ‘ਪੰਜਾਬ’, : ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਅਸ਼ੋਕ : ‘ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ’; Dr. G.S. Chhabra : Advanced History of India]       }}&lt;/ref&gt;
== ਯਾਦਗਾਰੀ ਘਰ ==

[[ਤਸਵੀਰ:Stamp of India - 1972 - Colnect 372284 - Birth Centenary Bhai Vir Singh 1872-1957 - Poet.jpeg|thumb|left|ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜਨਮ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਡਾਕ ਟਿਕਟ 1972 ਭਾਰਤ]]
ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪੁਸ਼ਤੈਨੀ ਘਰ ਕਟੜਾ ਗਰਬਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ।1925 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪਾਦਰੀ ਕੋਲੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਲਾਰੈਂਸ ਰੋਡ ਸਥਿਤ 5 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਘਰ ਖਰੀਦ ਲਿਆ ਤੇ 1930 ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਰਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਘਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਤੌਰ ਤੇ [[ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਘਰ]] ਵੱਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

==ਰਚਨਾਵਾਂ==
===ਗਲਪ === 
#[[ਸੁੰਦਰੀ]] (1898)
#[[ਬਿਜੇ ਸਿੰਘ]](1899)
#[[ਸਤਵੰਤ ਕੌਰ]]-ਦੋ ਭਾਗ(1890 ਤੇ 1927)
#[[ਸੱਤ ਔਖੀਆਂ ਰਾਤਾਂ]] (1919)
#[[ਬਾਬਾ ਨੌਧ ਸਿੰਘ]] (1907, 1921)&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Malhotra|first=Anshu|last2=Murphy|first2=Anne|date=2020-04-02|title=Bhai Vir Singh (1872–1957): Rethinking literary modernity in Colonial Punjab|url=https://doi.org/10.1080/17448727.2019.1674513|journal=Sikh Formations|volume=16|issue=1-2|pages=1–13|doi=10.1080/17448727.2019.1674513|issn=1744-8727}}&lt;/ref&gt;
#[[ਸਤਵੰਤ ਕੌਰ ਭਾਗ ਦੂਜਾ]] (1927)
#[[ਰਾਣਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ]] ਮਹਾਂ ਕਾਵਿ (1905)
#[[ਰਾਣਾ ਭਬੋਰ]]

===ਗੈਰ-ਗਲਪ===
====ਜੀਵਨੀਆਂ====
*[[ਸ੍ਰੀ ਕਲਗੀਧਰ ਚਮਤਕਾਰ]] (1925)
*[[ਪੁਰਾਤਨ ਜਨਮ ਸਾਖੀ]], (1926)
*[[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਚਮਤਕਾਰ]] (1928)
*[[ਭਾਈ ਝੰਡਾ ਜੀਓ]] (1933)
*[[ਭਾਈ ਭੂਮੀਆਂ ਅਤੇ ਕਲਿਜੁਗ ਦੀ ਸਾਖੀ]] (1936)
*[[ਸੰਤ ਗਾਥਾ]] (1938)
*[[ਸ੍ਰੀ ਅਸ਼ਟ ਗੁਰ ਚਮਤਕਾਰ ਭਾਗ - 1 ਤੇ 2]] (1952)
*[[ਗੁਰਸਿੱਖ ਵਾੜੀ]], (1951)
*[[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਗੁਰ ਬਾਲਮ ਸਾਖੀਆਂ]] (1955)
*[[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਗੁਰ ਬਾਲਮ ਸਾਖੀਆਂ]] (1955)

=== ਨਾਟਕ ===

* [[ਰਾਜਾ ਲਖਦਾਤਾ ਸਿੰਘ]]

====ਟੀਕੇ ਅਤੇ ਹੋਰ====
*[[ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਭਗਤ ਮਾਲਾ]] (1912)
*[[ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪੰਥ ਪ੍ਰਕਾਸ਼]] (1914)
*[[ਗੰਜ ਨਾਮਹ ਸਟੀਕ]] (1914)
*[[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਕੋਸ਼]] (1927)
*[[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗਰੰਥ ਸਟਿੱਪਣ (1927-1935)-ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਸਹਿਤ]] 14 ਜਿਲਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ&lt;ref name=EOS&gt;http://www.learnpunjabi.org/eos/VIR%20SINGH%20BHAI%20%281872-1957%29.html ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼&lt;/ref&gt;
*[http://sikhdigitallibrary.blogspot.com/2013/06/devi-pujan-partal-bhai-by-veer-singh.html ਦੇਵੀ ਪੂਜਨ ਪੜਤਾਲ] (1932)
*[[ਪੰਜ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਟੀਕ]] (1940)
*[[ਕਬਿੱਤ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ]] (1940)
*[[ਵਾਰਾਂ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ]] 
*[[ਬਨ ਜੁੱਧ]] 
*[[ਸਾਖੀ ਪੋਥੀ]] (1950)

===ਕਵਿਤਾ ===
#[[ਦਿਲ ਤਰੰਗ]](1920)
#[[ਤ੍ਰੇਲ ਤੁਪਕੇ]](1921)
#[[ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਹਾਰ]]&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pa.wikisource.org/wiki/%E0%A8%87%E0%A9%B0%E0%A8%A1%E0%A9%88%E0%A8%95%E0%A8%B8:%E0%A8%B2%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%B0%E0%A8%BE%E0%A8%82_%E0%A8%A6%E0%A9%87_%E0%A8%B9%E0%A8%BE%E0%A8%B0.pdf|title=ਇੰਡੈਕਸ:ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਹਾਰ.pdf - ਵਿਕੀਸਰੋਤ|website=pa.wikisource.org|access-date=2020-02-04}}&lt;/ref&gt;(1921)
#[[ਮਟਕ ਹੁਲਾਰੇ]]&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=https://pa.wikisource.org/wiki/%E0%A8%87%E0%A9%B0%E0%A8%A1%E0%A9%88%E0%A8%95%E0%A8%B8:%E0%A8%AE%E0%A8%9F%E0%A8%95_%E0%A8%B9%E0%A9%81%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A9%87.pdf|title=ਇੰਡੈਕਸ:ਮਟਕ ਹੁਲਾਰੇ.pdf - ਵਿਕੀਸਰੋਤ|website=pa.wikisource.org|access-date=2020-02-04}}&lt;/ref&gt;(1922)
#[[ਬਿਜਲੀਆਂ ਦੇ ਹਾਰ]](1927)
#[[ਪ੍ਰੀਤ ਵੀਣਾਂ]]
#[[ਮੇਰੇ ਸਾਂਈਆਂ ਜੀਉ]](1953) 
#[[ਕੰਬਦੀ ਕਲਾਈ]]
#[[ਨਿੱਕੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ]]

==ਸਨਮਾਨ ==
ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਯੁਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 1949 ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਆਫ ਉਰੀਐਂਟਲ ਲਰਨਿੰਗ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਭੇਂਟ ਕੀਤੀ। 1952 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 1950 ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵਿੱਦਿਅਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ [[ਅਭਿਨੰਦਨ ਗ੍ਰੰਥ]] ਭੇਂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 1955 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ‘ਮੇਰੇ ਸਾਂਈਆਂ ਜੀਉ’ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤਕ ਅਕਾਦਮੀ ਵਲੋਂ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਦਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ। 1956 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ [[ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ]] ਐਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

==ਹੋਰ==
ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਕਵੀ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਤਿਆਗ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਆਰੰਭਿਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਨਨਾਣ ਭਰਜਾਈ ਸਿਖਿਆਦਾਇਕ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਅਤੇ '''[[ਭਰਥਰੀ ਹਰੀ]]''' ਦਾ ‘ਨੀਤੀ ਸ਼ਤਕ’ (ਅਨੁਵਾਦ) ਨਿਰੋਲ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਰੂਪ ਤੇ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਤੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਤਮਕ ਰੁਚੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੈ। ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਂਤ ਛੰਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੈ{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ}}।
[[file:BHAI VIR SINGH MEMORIAL HOUSE DRAWING ROOM VIEW.jpg|thumb|ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਘਰ]]

ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਧੁਨਿਕ ਕਵਿਤਾ ਵਜੋਂ 1905 ਵਿੱਚ ਰਚੇ ਆਪਣੇ ਮਹਾਂ ਕਾਵਿ ‘[[ਰਾਣਾ ਸੁਰਤ ਸਿੰਘ]]’ ਨਾਲ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਥਾ ਵਸਤੂ ਲਈ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਮਹਾਂ ਕਾਵਿ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਾਂਤ ਰਸ ਲਈ ਸਿਰਖੰਡੀ ਛੰਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਦਰਸ਼ਨਿਕ ਆਦਰਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਅਧਾਰ ਗੁਰਮਤਿ ਦਰਸ਼ਨ ਹੈ। [[ਰਾਣਾ ਸੁਰਤ ਸਿੰਘ]] ਦੀ ਕੌਮੀ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪਿੱਛੋਂ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਰਾਣੀ ਰਾਜ ਕੌਰ ਉਸ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਵਿੱਚ ਵਿਆਕੁਲ ਹੋਈ ਤੜਫਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਰਦ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਅੰਤ ਗੁਰਮਤਿ ਦਾ ਹੀ ਸਹਾਰਾ ਉਸਨੂੰ ਆਤਮਿਕ ਸੁੱਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਾਫੀ ਅਦਭੁੱਤ ਹੈ। ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇ ਦੇ ਰੂਪ ਦੀ ਕਾਫੀ ਵੰਨਗੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਰੱਬ ਦਾ ਝਲਕਾਰਾ ਦਿਸਦਾ ਹੈ। ‘ਮਟਕ ਹੁਲਾਰੇ’ ਵਿੱਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਰੁਮਾਂਟਿਕ, ਰਸਮਈ ਤੇ ਰਹੱਸਮਈ ਵਰਨਣ ਹੈ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
===ਪ੍ਰਗੀਤਕ ਕਵਿਤਾ===
ਭਾਈ ਵੀਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗੀਤਕ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਮੋਢੀ ਹੈ। ਨਮੂਨੇ ਵਜੋਂ:-

===ਕੰਬਦੀ ਕਲਾਈ===
&lt;blockquote&gt;&lt;poem&gt;
ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਮਿਲੇ ਅਸਾਨੂੰ
ਅਸਾਂ ਧਾ ਗਲਵਕੜੀ ਪਾਈ,
ਨਿਰਾ ਨੂਰ ਤੁਸੀਂ ਹੱਥ ਨ ਆਏ
ਸਾਡੀ ਕੰਬਦੀ ਰਹੀ ਕਲਾਈ,

ਧਾ ਚਰਨਾਂ ਤੇ ਸੀਸ ਨਿਵਾਯਾ
ਸਾਡੇ ਮੱਥੇ ਛੋਹ ਨ ਪਾਈ,
ਤੁਸੀਂ ਉੱਚੇ ਅਸੀਂ ਨੀਵੇਂ ਸਾਂ
ਸਾਡੀ ਪੇਸ਼ ਨ ਗਈਆ ਕਾਈ।

ਫਿਰ ਲੜ ਫੜਨੇ ਨੂੰ ਉੱਠ ਦੌੜੇ
ਪਰ ਲੜ ਓ ‘ਬਿਜਲੀ-ਲਹਿਰਾ’,
ਉਡਦਾ ਜਾਂਦਾ ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੀ
ਛੁਹ ਸਾਨੂੰ ਗਯਾ ਲਾਈ;

ਮਿੱਟੀ ਚਮਕ ਪਈ ਇਹ ਮੋਈ
ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਲੂਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਸ਼ਕੇ
ਬਿਜਲੀ ਕੂੰਦ ਗਈ ਥਰਰਾਂਦੀ,
ਹੁਣ ਚਕਾਚੂੰਧ ਹੈ ਛਾਈ!
&lt;/poem&gt;&lt;/blockquote&gt;

==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ==
*[https://www.britannica.com/biography/Bhai-Vir-Singh ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ]

==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}
{{ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ}}
{{ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ}}
H
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਵਿਦਵਾਨ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1872]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1957]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਾਵਲਕਾਰ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖ]]</text>
      <sha1>c6ljs2enfdflcs6tpyf5m82o11t56zr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610991</id>
      <parentid>610989</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T03:15:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4055:A:CFD7:4169:D21A:8266:1E8E</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19674" xml:space="preserve">{{Infobox writer
| name   = ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ
| image   = Bhai_veer_singh.jpg
| image_size = 225
| caption  = ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਜੀ
| birth_date = {{Birth date|df=yes|1872|12|05}}&lt;ref name=Gurmukh&gt;{{cite book|last=Giani|first=Maha Singh|title=Gurmukh Jeevan|year=First published 1977,new ed. 2009|publisher=Bhai Vir Singh Sahit Sadan, New Delhi|location=BHAI VIR Singh Marg New Delhi}}&lt;/ref&gt; 
| birth_place = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]]
| death_date = {{Death date and age|df=yes|1957|06|10|1872|12|05}}&lt;ref name=Gurmukh /&gt;
| death_place = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]]
| occupation =
| language  = [[ਪੰਜਾਬੀ]]
| nationality = ਭਾਰਤ
| ethnicity  = [[ਪੰਜਾਬੀ]]
| education  = ਦਸਵੀਂ&lt;ref name=Gurmukh /&gt;
| alma_mater = ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨ ਸਕੂਲ ਬਜਾਰ ਕਸੇਰੀਆਂ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]]&lt;ref name=Gurmukh /&gt;
| period  = 1891
| genre   = 
| occupation = [[ਕਵੀ]], ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ, [[ਗੀਤਕਾਰ]], [[ਨਾਵਲਕਾਰ]], [[ਡਰਾਮਾ ਲੇਖਕ]] ਅਤੇ [[ਨਿਬੰਧ ਲੇਖਕ]]
| subject  =
| movement  =
| notableworks = ''ਸੁੰਦਰੀ&quot;(1898), ''ਵਿਜੇ ਸਿੰਘ'' (1899), ''ਸਤਵੰਤ ਕੌਰ'',&quot;ਰਾਣਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ&quot; (1905)&lt;ref&gt;{{cite web|title=Rana Surat Singh -The Sikh Encyclopedia|url=http://www.thesikhencyclopedia.com/literature-in-the-singh-sabha-movement/rana-surat-singh|accessdate=17 August 2013}}&lt;/ref&gt; 
| spouse  = ਮਾਤਾ ਚਤਰ ਕੌਰ
| children  = 2 ਪੁੱਤਰੀਆਂ 
| relatives  = 
| influences = 
| influenced =
| awards  = [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] 1955(ਮੇਰੇ ਸਾਈਆ ਜੀਓ)&lt;ref name=Bhai&gt;{{cite journal|title=BHAI VIR SINGH|journal=The Tribune Spectrum|issue=Sunday, April 30, 2000|url=http://www.tribuneindia.com/2000/20000430/spectrum/main2.htm#1|accessdate=17 August 2013}}&lt;/ref&gt; ਅਤੇ [[ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਨ]] ਸਨਮਾਨ 1956&lt;ref name=Gurmukh /&gt;&lt;ref name=Vir&gt;{{cite web|title=Padam Bhushan Awards list sl 10|url=http://www.mha.nic.in/pdfs/LST-PDAWD.pdf|publisher=Ministry of home affairs,GOI|accessdate=17 August 2013|archive-date=10 ਮਈ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130510095705/http://www.mha.nic.in/pdfs/LST-PDAWD.pdf|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt; 
| website = http://www.bvsss.org
|portaldisp =
}}
'''ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ''' (1872–1957)&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.ajdiawaaz.com/ਸੰਪਾਦਕੀ-ਪੰਨਾ/14088-ਸਾਹਿਤਕਾਰ-ਭਾਈ-ਵੀਰ-ਸਿੰਘ.html| title=ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ}}&lt;/ref&gt; ਇੱਕ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] [[ਕਵੀ]] ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਜੋਕੇ [[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ]] ਦਾ ਮੋਢੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ [[ਸਿੱਖ]] ਧਰਮ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਫਿਲਾਸਫੀ ਨਾਲ਼ ਜੋੜਿਆ ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ''ਭਾਈ ਜੀ'' ਆਖਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਉਸ ਨੇ ਛੋਟੀ ਕਵਿਤਾ, ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਾਰਤਕ ਵਿੱਚ [[ਨਾਵਲ]], ਨਾਟਕ ਇਤਿਹਾਸ, [[ਜੀਵਨੀ|ਜੀਵਨੀਆਂ]], ਲੇਖਾਂ ਅਤੇ ਸਾਖੀਆਂ ਇਤਿਆਦਿ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ।

== ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ==

ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ [[5 ਦਸੰਬਰ]] [[1872]] ਈ: ਨੂੰ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਵਿਖੇ ਡਾ: ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://punjabitribuneonline.com/2010/12/ਆਧੁਨਿਕ-ਪੰਜਾਬੀ-ਕਵਿਤਾ-ਦੇ-ਮੋ/| title=ਆਧੁਨਿਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਮੋਢੀ- ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ}}&lt;/ref&gt; ਇਸ ਘਰਾਣੇ ਦਾ ਸਬੰਧ [[ਸਿੱਖੀ|ਸਿੱਖ]] ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਦੀਵਾਨ ਕੌੜਾ ਮੱਲ ਨਾਲ ਸੀ। 1891 ਵਿੱਚ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਦੇ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਦਸਵੀਂ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਜਿਲ੍ਹੇ ਭਰ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਵਲ ਰਹਿ ਕੇ ਪਾਸ ਕੀਤਾ। &lt;ref name=Gurmukh/&gt; ਉਸ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਪਿੱਛੇ ਨਾ ਦੌੜ ਕੇ ਆਪਣੀ ਰੁਚੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲਾਂ ਲਈ ਪਾਠ-ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਉਸ ਨੇ 1892 ਈ: ਵਿੱਚ ਸ: ਵਜੀਰ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਰਲ ਕੇ 'ਵਜੀਰ ਹਿੰਦ ਪ੍ਰੈੱਸ ' ਚਲਾਇਆ।1899ਵਿੱਚ&lt;ref name=Gurmukh/&gt; ਉਸ ਨੇ ਹਫ਼ਤਾਵਰੀ ''ਖਾਲਸਾ ਸਮਾਚਾਰ'' ਅਖ਼ਬਾਰ ਸੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ''ਨਿਰਗੁਣੀਆਰਾ'' ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਪਰ [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]], [[ਫ਼ਾਰਸੀ]], [[ਉਰਦੂ]], [[ਗੁਰਬਾਣੀ]], [[ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ]] ਅਤੇ [[ਹਿੰਦੂ ਇਤਿਹਾਸ]] ਦੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਰਚਨਾ ਸਿੱਖੀ [[ਪ੍ਰਚਾਰ]] ਨਾਲ਼ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।&lt;ref name=Gurmukh/&gt;

==ਸਿੱਖਿਆ==
ਭਾਈ ਜੀ ਨੇ ਰਵਾਇਤੀ ਭਾਰਤੀ ਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੋਵੇਂ ਕਿਸਮ ਦੀ ਵਿੱਦਿਆ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਈ ਜੀ ਨੇ [[ਫਾਰਸੀ]], [[ਉਰਦੂ]] ਤੇ [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]] ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਵੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨ ਸਕੂਲ, [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਵਿਖੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਅਤੇ 1891 ਵਿੱਚ [[ਮੈਟ੍ਰਿਕ]] ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਪੂਰੇ ਜਿਲ੍ਹੇ 'ਚੋਂ ਅੱਵਲ ਰਿਹਾ। ਭਾਈ ਜੀ ਨੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਸਕੂਲ 'ਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਭਾਈ ਜੀ ਦੇ ਜਮਾਤੀਆਂ ਨੇ ਧਰਮ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਇਸਾਈ ਮੱਤ ਧਾਰਨ ਕੀਤਾ ਪਰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਸਿੱਖੀ ਸਿਦਕ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ।&lt;ref name=Gurmukh/&gt;

==ਰਾਜਸੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ==
[[ਤਸਵੀਰ:Working Desk of BHAI VIR SINGH.jpg|thumb|ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕੰਮਕਾਰ ਵਾਲਾ ਡੈਸਕ]]ਇਸ ਸਮੇਂ ਈਸਾਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਅਹਿਮਦੀ ਤੇ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜੀ ਲਹਿਰਾਂ ਉਰਦੂ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਲਹਿਰ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਹਿੱਸਾ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪਾਇਆ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://punjabipedia.org/topic.aspx?txt=%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98%20%E0%A8%B8%E0%A8%AD%E0%A8%BE%20%E0%A8%B2%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%B0|title=ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਲਹਿਰ - ਪੰਜਾਬੀ ਪੀਡੀਆ|website=punjabipedia.org|access-date=2021-05-22|quote=ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਲਹਿਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੇਖਕ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਹਨ। -     .......     [ਸਹਾ. ਗ੍ਰੰਥ––ਡਾ.ਗੰਡਾ ਸਿਘ : ‘ਪੰਜਾਬ’, : ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਅਸ਼ੋਕ : ‘ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ’; Dr. G.S. Chhabra : Advanced History of India]       }}&lt;/ref&gt;
== ਯਾਦਗਾਰੀ ਘਰ ==

[[ਤਸਵੀਰ:Stamp of India - 1972 - Colnect 372284 - Birth Centenary Bhai Vir Singh 1872-1957 - Poet.jpeg|thumb|left|ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜਨਮ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਡਾਕ ਟਿਕਟ 1972 ਭਾਰਤ]]
ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪੁਸ਼ਤੈਨੀ ਘਰ ਕਟੜਾ ਗਰਬਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ।1925 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪਾਦਰੀ ਕੋਲੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਲਾਰੈਂਸ ਰੋਡ ਸਥਿਤ 5 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਘਰ ਖਰੀਦ ਲਿਆ ਤੇ 1930 ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਰਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਘਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਤੌਰ ਤੇ [[ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਘਰ]] ਵੱਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

==ਰਚਨਾਵਾਂ==
===ਗਲਪ === 
#[[ਸੁੰਦਰੀ]] (1898)
#[[ਬਿਜੇ ਸਿੰਘ]](1899)
#[[ਸਤਵੰਤ ਕੌਰ]]-ਦੋ ਭਾਗ(1890 ਤੇ 1927)
#[[ਸੱਤ ਔਖੀਆਂ ਰਾਤਾਂ]] (1919)
#[[ਬਾਬਾ ਨੌਧ ਸਿੰਘ]] (1907, 1921)&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Malhotra|first=Anshu|last2=Murphy|first2=Anne|date=2020-04-02|title=Bhai Vir Singh (1872–1957): Rethinking literary modernity in Colonial Punjab|url=https://doi.org/10.1080/17448727.2019.1674513|journal=Sikh Formations|volume=16|issue=1-2|pages=1–13|doi=10.1080/17448727.2019.1674513|issn=1744-8727}}&lt;/ref&gt;
#[[ਸਤਵੰਤ ਕੌਰ ਭਾਗ ਦੂਜਾ]] (1927)
#[[ਰਾਣਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ]] ਮਹਾਂ ਕਾਵਿ (1905)
#[[ਰਾਣਾ ਭਬੋਰ]]

===ਗੈਰ-ਗਲਪ===
====ਜੀਵਨੀਆਂ====
*[[ਸ੍ਰੀ ਕਲਗੀਧਰ ਚਮਤਕਾਰ]] (1925)
*[[ਪੁਰਾਤਨ ਜਨਮ ਸਾਖੀ]], (1926)
*[[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਚਮਤਕਾਰ]] (1928)
*[[ਭਾਈ ਝੰਡਾ ਜੀਓ]] (1933)
*[[ਭਾਈ ਭੂਮੀਆਂ ਅਤੇ ਕਲਿਜੁਗ ਦੀ ਸਾਖੀ]] (1936)
*[[ਸੰਤ ਗਾਥਾ]] (1938)
*[[ਸ੍ਰੀ ਅਸ਼ਟ ਗੁਰ ਚਮਤਕਾਰ ਭਾਗ - 1 ਤੇ 2]] (1952)
*[[ਗੁਰਸਿੱਖ ਵਾੜੀ]], (1951)
*[[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਗੁਰ ਬਾਲਮ ਸਾਖੀਆਂ]] (1955)
*[[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਗੁਰ ਬਾਲਮ ਸਾਖੀਆਂ]] (1955)

=== ਨਾਟਕ ===

* [[ਰਾਜਾ ਲਖਦਾਤਾ ਸਿੰਘ]]

====ਟੀਕੇ ਅਤੇ ਹੋਰ====
*[[ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਭਗਤ ਮਾਲਾ]] (1912)
*[[ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪੰਥ ਪ੍ਰਕਾਸ਼]] (1914)
*[[ਗੰਜ ਨਾਮਹ ਸਟੀਕ]] (1914)
*[[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਕੋਸ਼]] (1927)
*[[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗਰੰਥ ਸਟਿੱਪਣ (1927-1935)-ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਸਹਿਤ]] 14 ਜਿਲਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ&lt;ref name=EOS&gt;http://www.learnpunjabi.org/eos/VIR%20SINGH%20BHAI%20%281872-1957%29.html ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼&lt;/ref&gt;
*[http://sikhdigitallibrary.blogspot.com/2013/06/devi-pujan-partal-bhai-by-veer-singh.html ਦੇਵੀ ਪੂਜਨ ਪੜਤਾਲ] (1932)
*[[ਪੰਜ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਟੀਕ]] (1940)
*[[ਕਬਿੱਤ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ]] (1940)
*[[ਵਾਰਾਂ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ]] 
*[[ਬਨ ਜੁੱਧ]] 
*[[ਸਾਖੀ ਪੋਥੀ]] (1950)

===ਕਵਿਤਾ ===
#[[ਦਿਲ ਤਰੰਗ]](1920)
#[[ਤ੍ਰੇਲ ਤੁਪਕੇ]](1921)
#[[ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਹਾਰ]]&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pa.wikisource.org/wiki/%E0%A8%87%E0%A9%B0%E0%A8%A1%E0%A9%88%E0%A8%95%E0%A8%B8:%E0%A8%B2%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%B0%E0%A8%BE%E0%A8%82_%E0%A8%A6%E0%A9%87_%E0%A8%B9%E0%A8%BE%E0%A8%B0.pdf|title=ਇੰਡੈਕਸ:ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਹਾਰ.pdf - ਵਿਕੀਸਰੋਤ|website=pa.wikisource.org|access-date=2020-02-04}}&lt;/ref&gt;(1921)
#[[ਮਟਕ ਹੁਲਾਰੇ]]&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=https://pa.wikisource.org/wiki/%E0%A8%87%E0%A9%B0%E0%A8%A1%E0%A9%88%E0%A8%95%E0%A8%B8:%E0%A8%AE%E0%A8%9F%E0%A8%95_%E0%A8%B9%E0%A9%81%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A9%87.pdf|title=ਇੰਡੈਕਸ:ਮਟਕ ਹੁਲਾਰੇ.pdf - ਵਿਕੀਸਰੋਤ|website=pa.wikisource.org|access-date=2020-02-04}}&lt;/ref&gt;(1922)
#[[ਬਿਜਲੀਆਂ ਦੇ ਹਾਰ]](1927)
#[[ਪ੍ਰੀਤ ਵੀਣਾਂ]]
#[[ਮੇਰੇ ਸਾਂਈਆਂ ਜੀਉ]](1953) 
#[[ਕੰਬਦੀ ਕਲਾਈ]]
#[[ਨਿੱਕੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ]]

==ਸਨਮਾਨ ==
ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਯੁਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 1949 ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਆਫ ਉਰੀਐਂਟਲ ਲਰਨਿੰਗ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਭੇਂਟ ਕੀਤੀ। 1952 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 1950 ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵਿੱਦਿਅਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ [[ਅਭਿਨੰਦਨ ਗ੍ਰੰਥ]] ਭੇਂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 1955 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ‘ਮੇਰੇ ਸਾਂਈਆਂ ਜੀਉ’ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤਕ ਅਕਾਦਮੀ ਵਲੋਂ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਦਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ। 1956 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ [[ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ]] ਐਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

==ਹੋਰ==
ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਕਵੀ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਤਿਆਗ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਆਰੰਭਿਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਨਨਾਣ ਭਰਜਾਈ ਸਿਖਿਆਦਾਇਕ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਅਤੇ '''[[ਭਰਥਰੀ ਹਰੀ]]''' ਦਾ ‘ਨੀਤੀ ਸ਼ਤਕ’ (ਅਨੁਵਾਦ) ਨਿਰੋਲ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਰੂਪ ਤੇ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਤੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਤਮਕ ਰੁਚੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੈ। ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਂਤ ਛੰਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੈ{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ}}।
[[file:BHAI VIR SINGH MEMORIAL HOUSE DRAWING ROOM VIEW.jpg|thumb|ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਘਰ]]

ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਧੁਨਿਕ ਕਵਿਤਾ ਵਜੋਂ 1905 ਵਿੱਚ ਰਚੇ ਆਪਣੇ ਮਹਾਂ ਕਾਵਿ ‘[[ਰਾਣਾ ਸੁਰਤ ਸਿੰਘ]]’ ਨਾਲ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਥਾ ਵਸਤੂ ਲਈ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਮਹਾਂ ਕਾਵਿ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਾਂਤ ਰਸ ਲਈ ਸਿਰਖੰਡੀ ਛੰਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਦਰਸ਼ਨਿਕ ਆਦਰਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਅਧਾਰ ਗੁਰਮਤਿ ਦਰਸ਼ਨ ਹੈ। [[ਰਾਣਾ ਸੁਰਤ ਸਿੰਘ]] ਦੀ ਕੌਮੀ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪਿੱਛੋਂ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਰਾਣੀ ਰਾਜ ਕੌਰ ਉਸ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਵਿੱਚ ਵਿਆਕੁਲ ਹੋਈ ਤੜਫਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਰਦ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਅੰਤ ਗੁਰਮਤਿ ਦਾ ਹੀ ਸਹਾਰਾ ਉਸਨੂੰ ਆਤਮਿਕ ਸੁੱਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਾਫੀ ਅਦਭੁੱਤ ਹੈ। ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇ ਦੇ ਰੂਪ ਦੀ ਕਾਫੀ ਵੰਨਗੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਰੱਬ ਦਾ ਝਲਕਾਰਾ ਦਿਸਦਾ ਹੈ। ‘ਮਟਕ ਹੁਲਾਰੇ’ ਵਿੱਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਰੁਮਾਂਟਿਕ, ਰਸਮਈ ਤੇ ਰਹੱਸਮਈ ਵਰਨਣ ਹੈ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
===ਪ੍ਰਗੀਤਕ ਕਵਿਤਾ===
ਭਾਈ ਵੀਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗੀਤਕ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਮੋਢੀ ਹੈ। ਨਮੂਨੇ ਵਜੋਂ:-

===ਕੰਬਦੀ ਕਲਾਈ===
&lt;blockquote&gt;&lt;poem&gt;
ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਮਿਲੇ ਅਸਾਨੂੰ
ਅਸਾਂ ਧਾ ਗਲਵਕੜੀ ਪਾਈ,
ਨਿਰਾ ਨੂਰ ਤੁਸੀਂ ਹੱਥ ਨ ਆਏ
ਸਾਡੀ ਕੰਬਦੀ ਰਹੀ ਕਲਾਈ,

ਧਾ ਚਰਨਾਂ ਤੇ ਸੀਸ ਨਿਵਾਯਾ
ਸਾਡੇ ਮੱਥੇ ਛੋਹ ਨ ਪਾਈ,
ਤੁਸੀਂ ਉੱਚੇ ਅਸੀਂ ਨੀਵੇਂ ਸਾਂ
ਸਾਡੀ ਪੇਸ਼ ਨ ਗਈਆ ਕਾਈ।

ਫਿਰ ਲੜ ਫੜਨੇ ਨੂੰ ਉੱਠ ਦੌੜੇ
ਪਰ ਲੜ ਓ ‘ਬਿਜਲੀ-ਲਹਿਰਾ’,
ਉਡਦਾ ਜਾਂਦਾ ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੀ
ਛੁਹ ਸਾਨੂੰ ਗਯਾ ਲਾਈ;

ਮਿੱਟੀ ਚਮਕ ਪਈ ਇਹ ਮੋਈ
ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਲੂਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਸ਼ਕੇ
ਬਿਜਲੀ ਕੂੰਦ ਗਈ ਥਰਰਾਂਦੀ,
ਹੁਣ ਚਕਾਚੂੰਧ ਹੈ ਛਾਈ!
&lt;/poem&gt;&lt;/blockquote&gt;

==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ==
*[https://www.britannica.com/biography/Bhai-Vir-Singh ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ]

==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}
{{ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ}}
{{ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ}}
H
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਵਿਦਵਾਨ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1872]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1957]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਾਵਲਕਾਰ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖ]]</text>
      <sha1>ib76qslc72ylwbwrng1fw0oji3mm8cq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਡਾਇਨਾਸੌਰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2318</id>
    <revision>
      <id>610979</id>
      <parentid>533334</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T19:33:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Middle river exports</username>
        <id>41473</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Middle river exports ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਡਾਈਨੋਸੌਰ]] ਨੂੰ [[ਡਾਇਨਾਸੌਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਸਪੈਲਿੰਗ; https://www.punjabijagran.com/world/usa-video-77-million-year-old-dinosaur-skeleton-auctioned-sold-for-more-than-60-million-dollars-9112447.html</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7822" xml:space="preserve">{{Taxobox
|name = ਡਾਈਨੋਸੌਰ
|fossil_range = {{Fossil range|230|0|[[ਕਾਰਨਿਅਨ]] ਤੋਂ ਵਰਤਮਾਨ}}
|image = field_dinos_2.jpg
|image_width = 260px
|image_caption = ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਅਜਾਇਬ-ਘਰ ਵਿੱਚ ਸੰਗ੍ਰੈਹਿਤ ਡਾਈਨੋਸੌਰਾਂ ਦੀ ਦੋ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਪਿੰਜਰ
|regnum = [[ਜੰਤੂ]]
|phylum = [[ਕਸ਼ੇਰੁਕੀ]]
|subphylum = [[ਰੱਜੁਕੀ]]
|classis = [[ਸਰੀਸ੍ਰਪ]]
|subclassis = [[ਡਾਇਆਪਸਿਡ]]
|infraclassis = [[ਆਰਕੋਸਾਰੋਮੋਰਫਾ]]
|superordo = '''ਡਾਈਨੋਸੌਰੀਆ'''
|superordo_authority = [[ਰਿਚਰਡ ਓਵਨ|ਓਵਨ]], 1842
}}
'''ਡਾਈਨੋਸੌਰ''' ([[ਯੂਨਾਨੀ]]: δεινόσαυρος, deinosauros) ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ [[ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਵਿੱਚ 'ਵੱਡੀ ਛਿਪਕਲੀ' ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਲਗਭਗ 16 ਕਰੋੜ ਸਾਲ ਤੱਕ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਥਲੀਜੀਵ ਸਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ 500 ਵੱਖਰੇ ਵੰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ 1000 ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹਰ ਮਹਾਂਦੀਪ ਉੱਤੇ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਰੋੜਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਜਦੋਂ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਡਾਇਨਾਸੋਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਧਰਤੀ ਉੱਪਰ ਜੰਗਲ ਵੱਧ ਸਨ। ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਡਾਇਨਾਸੋਰ ਪੱਤੇ ਤੇ ਫੁੱਲ ਖਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਪੇਟ ਭਰਦੇ ਸਨ। ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਡਾਇਨਾਸੋਰ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਤਾਕਤਵਰ ਤੇ ਛੋਟੇ ਡਾਇਨਾਸੋਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਖਾਂਦੇ ਸਨ। ਜੰਗਲ ਦੇ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਡਾਇਨਾਸੋਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਲੁਕ ਜਾਂਦੇ। ਸ਼ਾਹਾਕਾਰੀ ਡਾਇਨਾਸੋਰ ਦੂਜੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।

ਇਹ [[ਟਰਾਈਏਸਿਕ ਕਾਲ]] ਦੇ ਅੰਤ (ਲਗਭਗ 23 ਕਰੋੜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ) ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਰੀਟੇਸ਼ਿਅਸ ਕਾਲ (ਲਗਭਗ 6.5 ਕਰੋੜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ), ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਅਸਤੀਤਵ ਵਿੱਚ ਰਹੇ, ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜਿਆਦਾਤਰ ਕਰੀਟੇਸ਼ਿਅਸ-ਤ੍ਰਤੀਇਕ ਵਿਲੁਪਤੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਵਿਲੁਪਤ ਹੋ ਗਏ। ਜੀਵਾਸ਼ਮਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਜੁਰਾਸਿਕ ਕਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਟੈਰੋਪੋਡ ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਤੋਂ ਹੋਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਵਿਗਿਆਨੀ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਡਾਈਨੋਸੌਰਾਂ ਦੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਜਿੰਦਾ ਵੰਸ਼ਜ ਮੰਣਦੇ ਹਨ।
* ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਦੇ ਕੁੱਝ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਮੂਹ ਆਂਡੇ ਦੇਣ ਲਈ ਘੋਂਸਲੇ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ।
* ਕੁੱਝ ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਸਨ। 
* ਕੁੱਝ ਦੋਪੲੇ (ਦੋ ਪੈਰਾਂ ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ) ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਚੌਪਾਏ (ਚਾਰ ਪੈਰਾਂ ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ) ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁੱਝ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿਪਾਦ ਜਾਂ ਚਤੁਰਪਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਪਰਿਵਰਤਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ।
* ਕਈ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਕੰਕਾਲ ਦੀ ਸੰਰਚਨਾ ਵੱਖਰੇ ਸੰਸ਼ੋਧਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਥੀ ਕਵਚ, ਸਿੰਗ ਜਾਂ ਕਲਗੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ।
* ਹਾਲਾਂਕਿ ਡਾਈਨੋਸੌਰਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਰੂਪ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੁੱਝ ਡਾਇਨਾਸੋਰ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦਾ ਸਰੂਪ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਮਨੁੱਖ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਸਨ। 
ਉਂਨੀਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਮਿਲਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਦੇ ਪਿੰਜਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਸੰਗਰਿਹ ਸਥਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੱਖ ਚਿੰਨ੍ਹ ਬੰਨ ਗਏ ਹਨ। ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਦੁਨਿਆਂਭਰ ਵਿੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਬੰਨ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅਤਾ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਕੁੱਝ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਵਿਕਣੇ ਵਾਲੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹਨ, ਨਾਲ ਹੀ ਜੁਰਾਸਿਕ ਪਾਰਕ ਵਰਗੀ ਫਿਲਮਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਜੁੜੀ ਨਵੀਂ ਕਾਢਾਂ ਨੂੰ ਨੇਮੀ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਮੀਡਿਆ ਦੁਆਰਾ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

==ਨਿਰੁਕਤੀ==
ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ 1842 ਵਿੱਚ [[ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਵਿਗਿਆਨ|ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਵਿਗਿਆਨੀ]] [[ਸਰ ਰਿਚਰਡ ਓਵੇਨ]] ਨੇ ਘੜਿਆ ਸੀ&lt;ref name=Owen1842&gt;{{cite book|author=Owen, R|year=1842|url=https://books.google.com/?id=dy5LAAAAYAAJ&amp;pg=PA60|title=Report on British Fossil Reptiles. ''Part II.'' Report of the Eleventh Meeting of the British Association for the Advancement of Science; Held at Plymouth in July 1841|place= London|publisher=John Murray|pages=60–204}}&lt;/ref&gt;, ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਰੀਕ ਸ਼ਬਦ δεινός (ਡੀਨੋਸ) ਭਿਆਨਕ, ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ, ਚਮਤਕਾਰਿ+σαῦρος (ਸਾਰਾਸ) ਛਿਪਕਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤੱਕ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਮੁਦਾਏ ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਲਸੀ, ਬੇਸਮਝ ਅਤੇ ਸੀਤ ਰਕਤ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਾਣੀ ਮੰਣਦੇ ਸਨ, ਪਰ 1970 ਦੇ ਦਸ਼ਕ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਅਨੁਸੰਧਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉੱਚੀ ਉਪਾਪਚਏ ਦਰ ਵਾਲੇ ਸਰਗਰਮ ਪ੍ਰਾਣੀ ਸਨ।

{{ਕਾਮਨਜ਼|Dinosauria}}
{{Wikispecies|Dinosauria}}

==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਡਾਈਨੋਸੌਰ]]</text>
      <sha1>ox4ilcteb9w3u3nsa7aghdn36a7sp7p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਡਾਇਨਾਸੌਰ</title>
    <ns>1</ns>
    <id>8605</id>
    <revision>
      <id>610981</id>
      <parentid>42237</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T19:33:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Middle river exports</username>
        <id>41473</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Middle river exports ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਡਾਈਨੋਸੌਰ]] ਨੂੰ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਡਾਇਨਾਸੌਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਸਪੈਲਿੰਗ; https://www.punjabijagran.com/world/usa-video-77-million-year-old-dinosaur-skeleton-auctioned-sold-for-more-than-60-million-dollars-9112447.html</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14" xml:space="preserve">{{talkheader}}</text>
      <sha1>hcd9aq74588nwd90g7oo8u5m36esld6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਐਚ.ਟੀ.ਐਮ.ਐਲ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10488</id>
    <revision>
      <id>610993</id>
      <parentid>569250</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T03:26:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Middle river exports</username>
        <id>41473</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4319" xml:space="preserve">'''ਐਚ. ਟੀ. ਐਮ. ਐਲ.''' (HTML) ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ ਹਾਈਪਰ ਟੈਕਸਟ ਮਾਰਕਅਪ ਲੈਂਗੂਏਜ (HyperText Markup Language), ਵੈਬ ਸਫੇ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਵੈਬ ਸਫੇ ਬਣਾਉਣ 'ਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਐਚ. ਟੀ. ਐਮ. ਐਲ. ਨਿਭਾਂਦੀ ਹੈ। ਐਚ. ਟੀ. ਐਮ. ਐਲ. ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਟੈਗਾਂ (tags) ਦੀ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਣੀ ਬਰੈਕਟਾਂ (angle brackets), ਜਿਵੇਂ &lt;html&gt;, ਜੋ ਕਿ ਵੈਬ ਸਫੇ ਦੇ ਮੁਆਦ ਜਾਂ ਸਮਗਰੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਚ. ਟੀ. ਐਮ. ਐਲ. ਟੈਗ ਦੋ ਤਰਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ: 1. ਜੋੜਿਕ ਰੂਪ 'ਚ 2. ਇਕੱਲੇ।

ਟੈਗਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵੈਬ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ(ਵੈੱਬ ਕਲਾਕਾਰ) ਲਿਖਤ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਵੈਬ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਐਚਃ ਟੀਃ ਐਮਃ ਐਲਃ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦੀ ਪੜਤ ਕਰ ਕੇ ਦਿਖ਼ਤ ਅਤੇ ਅਵਾਜੀ ਵੈਬ ਸਫੇ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਐਚਃ ਟੀਃ ਐਮਃ ਐਲਃ ਟੈਗ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਵਿਖਾਂਦਾ, ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵੈਬ ਸਫਾ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਦਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਐਚਃ ਟੀਃ ਐਮਃ ਐਲਃ ਤੱਤ ਹਰ ਇੱਕ ਵੈਬਖੇਤਰ ਜਾਂ ਵੈਬਸਾਈਟ ਜਾਂ ਜਾਲਸਥਾਨ ਦੇ ਘੜਨ ਦਾ ਸਾਂਚਾ ਭਾਵ ਮੂਲ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਐਚਃ ਟੀਃ ਐਮਃ ਐਲਃ ਚਿੱਤਰ ਅਤੇ ਚੀਜ਼ (object) ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੈਬ ਸਫਾ ਅੱਤਕਿਰੀਆਤਮਿਕ ਲੱਗੇ। ਸਹੀ ਸਹੀ ਟੈਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਕੇ ਸੁਰਖੀ, ਬੰਧ, ਸੂਚੀ, ਲਿੰਕ (ਜੋੜਿਕ), ਹਵਾਲਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਚੀਜਾ ਦੀ ਵੈਬ ਸਫੇ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। [[ਸੀ. ਐਸ. ਐਸ.]](CSS) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਐਚ. ਟੀ. ਐਮ. ਐਲ. ਨਾਲ ਕਰ ਕੇ ਵੈਬ ਸਫੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਿਆ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

== ਇਤਿਹਾਸ == 
ਭੋਤਿਕ ਸਾਇੰਸਦਾਨ, ਟਿਮ ਬਰਨਰਸ ਲੀ, ਜੋਕਿ CERN 'ਚ ਇੱਕ ਠੇਕੇਦਾਰ ਸੀ, ਨੇ 1980 ਵਿੱਚ CERN ਦੇ ਖੋਜੀਆਂ ਦੇ ਲਈ ਦਸਤਾਵੇਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਆਪਸ 'ਚ ਵਿਚਾਰਕ ਵੰਡ ਲਈ, ENQUIRE ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਅਤੇ ਅਲਗਵ ਦਿਤਾ। 1989 ਵਿੱਚ ਬਰਨਰਸ ਲੀ ਨੇ ਹਾਈਪਰ-ਟੈਕਸਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੇ ਚਲਨ ਵਾਲੇ ਇੰਟਰਨੇਟ ਦੀ ਪੇਸ਼ਗੀ ਵਾਲਾ ਮੈਮੋ ਲਿਖਿਆ। 1990 ਦੇ ਅਖੀਰ 'ਚ ਬਰਨਰਸ ਲੀ ਨੇ HTML ਮਖਸੂਸੀ, ਬ੍ਰੋਜ਼ਰ ਅਤੇ ਸਰਵਰ ਸੋਫਟਵੇਅਰ ਲਿਖੇ। ਪਰ CERN ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਖਾਸ ਤਵੱਜੋ ਨਾ ਦਿਤੀ। 1990 ਤੋਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਿਆਤੀ ਨੋਟਾਂ 'ਚ ਹਾਪਰ ਟੈਕਸਟ ਜਿਥੇ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਆ ਸਕਦਾ ਸੀ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਹੀ ਬਣਾ ਦਿਤਾ।

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ਐਚ. ਟੀ. ਐਮ. ਐਲ. !! HTML 
|-
| ਫ਼ਾਈਲ ਨਾਂ ਐਕਸਟੈਨਸ਼ਨ|| .html, .htm
|-
|ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ|| ਗੂਗਲ ਕਰੋਮ, ਇੰਟਰਨੈਟ ਐਕਸਪਲੋਰਰ, ਸਫਾਰੀ

|-
| ਇੰਟਰਨੇਟ ਮੀਡੀਆ ਟਾਪ|| text/html
|-
| ਟਾਈਪ ਕੋਡ|| TEXT
|-
| ਫੋਰਮੇਟ ਦਾ ਢੰਗ|| Markup language
|}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਟਰਨੈੱਟ]]</text>
      <sha1>sf1glq4ecox3mw9yj7fs44wiwd64n2y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਸੱਥ</title>
    <ns>4</ns>
    <id>14787</id>
    <revision>
      <id>610978</id>
      <parentid>610746</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T18:05:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nitesh Gill</username>
        <id>8973</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਪੰਜਾਬ ਕਾਨਵੈਂਟ ਸਕੂਲ, ਬਾਘਾ ਪੁਰਣਾ ਵਿਖੇ ਵਿਕੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਬੰਧੀ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52798" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
	
[[File:Wikimedians at kotkapura 20.JPG|270px|thumb|ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ]]
 &lt;div style=&quot;background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:0em 0 1em 1em; padding:4px; width:270px;&quot;&gt;
&lt;big&gt;&lt;center&gt;'''ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ:'''&lt;/center&gt;&lt;/big&gt;
* [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਸੁਆਗਤ]] ― ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਜੀ ਆਇਆਂ ਨੂੰ।
* [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਪੁੱਛ-ਗਿੱਛ]] ― ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਲਈ।
* [[ਮਦਦ:ਸਮੱਗਰੀ]] ― ਮਦਦ ਲਈ।
* [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਬਣਨ ਲਈ ਬੇਨਤੀਆਂ]] ― ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਬੇਨਤੀਆਂ
* [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਮੁੱਖ ਫਰਮੇ]]
* [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਫ਼ੇ|ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਫ਼ੇ]]

ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਕੜੀਆਂ -
*[[:en:Wikipedia:Community Portal|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀ ਸੱਥ]]
*[[:m:|ਮੈਟਾ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ]]।
&lt;/div&gt;
{| class=&quot;infobox&quot; width=&quot;280px&quot;
|- align=&quot;center&quot;
| [[File:Replacement filing cabinet.svg|100px|Archive]]
'''ਸੱਥ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ:'''
|- align=&quot;center&quot;
| [[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 1|1]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 2|2]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 3|3]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 4|4]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 5|5]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 6|6]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 7|7]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 8|8]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 9|9]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 10|10]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 11|11]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 12|12]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 13|13]]{{h.}}&lt;br/&gt;[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 14|14]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 15|15]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 16|16]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 17|17]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 18|18]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 19|19]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 20|20]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 21|21]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 22|22]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 23|23]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 24|24]]
{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 25|25]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 26|26]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 27|27]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 28|28]]{{h.}}
|}

== ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੰਬੰਧੀ ==

ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ,

ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਠਾਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਵਿਕੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਬਾਰੇ ਲਗਾਤਾਰ ਅਪਡੇਟ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ 28/29 ਮਈ ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ/ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 5 ਤੋਂ 6 ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇੱਕ ਤਾਰੀਖ਼ ਤੇ ਸਮਾਂ ਦਸੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਦਿਨ ਮਿੱਥ ਸਕੀਏ। ਹੇਠਾਂ ਮੀਟਿੰਗ 'ਚ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਜੋੜ ਸਕਦੇ ਹੋ।

'''ਵਿਸ਼ੇ''':
* ਆਡੀਓਬੁਕਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ final meeting - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu]]
* Wikimedia Berlin Summit ਵਿੱਚ Punjabi Wikimedia User Group ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill]]
* Wikimania 2022 ਬਾਰੇ ਅਪਡੇਟ - - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill]]

ਕਿਰਪਾ ਆਪਣੇ ਕੀਮਤੀ ਸਮੇਂ ਵਿਚੋਂ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਵੋ ਜੀ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:52, 25 ਮਈ 2022 (UTC)
=== ਟਿੱਪਣੀਆਂ === 


== ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਸੰਬੰਧੀ ==

ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਸੱਤਦੀਪ ਗਿੱਲ ਦਵਾਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪਿੰਡ ਭਾਈ ਰੂਪਾ ਵਿਖੇ ਪੁਰਾਣੇ ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਮਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਸਕੈਨਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਓਹਨਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਲੰਟੀਅਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਮੈਂ(ਹਰਦਰਸ਼ਨ) ਆਪਦਾ ਨਾਮ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਜੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪਦਾ ਨਾਮ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਬੰਦੀ ਇਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਬਣਾ ਕੇ CIS-A2K ਤੋਂ ਗ੍ਰਾਂਟ ਵੀ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਗ੍ਰਾੰਟ ਲਈ ਵੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੋ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿਚ ਹੈ ਤਾਂ &lt;nowiki&gt;{{support}}&lt;/nowiki&gt; ਲਿੱਖ ਕੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।--[[File:Hardarshan.gif|frameless|link=User:Benipal hardarshan]]&lt;sup&gt;[[User talk:Benipal hardarshan|Talk]]&lt;/sup&gt; 14:13, 29 ਮਈ 2022 (UTC)
====ਵਲੰਟੀਅਰ ਕੰਮ ਲਈ====
*[[File:Hardarshan.gif|frameless|link=User:Benipal hardarshan]]&lt;sup&gt;[[User talk:Benipal hardarshan|Talk]]&lt;/sup&gt;
* [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:20, 1 ਜੂਨ 2022 (UTC)

====CIS-A2K ਤੋਂ ਗ੍ਰਾਂਟ ਲਈ ਸਮਰਥਨ====
# {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 17:25, 29 ਮਈ 2022 (UTC)
#{{support}}[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gurtej Chauhan|Gurtej Chauhan]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gurtej Chauhan|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:48, 31 ਮਈ 2022 (UTC)
# {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:20, 1 ਜੂਨ 2022 (UTC)
# {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagvir Kaur|Jagvir Kaur]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagvir Kaur|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01 :20, 9 ਜੂਨ 2022 (UTC)

== ਪਿੰਡ ਚੌਟਾਲਾ, ਸਿਰਸਾ ਵਿਖੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ==

ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪਿੰਡ ਚੌਟਾਲਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿਰਸਾ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਅੱਜ 29 ਮਈ 2022 ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਲਗਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਅਤੇ [[User: Manpreetsir|Manpreetsir]] ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਨਿਆਂ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਚੌਟਾਲਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 14 ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ਜੋ ਕਿ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੇ ਮੈਟਾ ਪੇਜ ਦਾ ਲਿੰਕ [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikipedia_Workshop_at_Village_Chautala,_Sirsa#Discussion_On_VP| ਇੱਥੇ] ਹੈ। ਇਹ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਬਿਲਕੁਲ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਲੀਕੀ ਗਈ। ਅਗਲੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਦੀ ਉਮੀਦ ਤੇ ਉਡੀਕ ਰਹੇਗੀ। 
ਧੰਨਵਾਦ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:35, 29 ਮਈ 2022 (UTC)
=== ਟਿੱਪਣੀ ===

== ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ 2022 ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਸਬੰਧੀ ==

ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਪ ਸਭ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ (2022) ਦਾ ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਆਨਲਾਈਨ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪਾਂ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਂਟ ਵੀ ਪੈ ਗਈ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimania_2022/Scholarships/Punjabi_Wikimedians ਇਸ ਲਿੰਕ] 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਇਸ ਗ੍ਰਾਂਟ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਖਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮਰਥਨ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿਓ ਜੀ ਅਤੇ ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਸਬੰਧੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਸੁਝਾਅ ਲਈ ਟਿੱਪਣੀ ਵਾਲੇ ਖਾਨੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਧੰਨਵਾਦ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:27, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC)

===ਸਮਰਥਨ/ਵਿਰੋਧ===
# {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:27, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC)
#{{ss}}[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gurtej Chauhan|Gurtej Chauhan]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gurtej Chauhan|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:41, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC)
#{{ss}} ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪੂਰੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਇਵੈਂਟ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਵੇਗਾ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:03, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC)

===ਟਿੱਪਣੀਆਂ===

* ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪੱਧਰ ਦੀ ਬੈਠਕ ਬਾਰੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਹੋਰ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬੈਠਕ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕੀ ਹੈ? ਕਿੱਥੇ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਹੈ? ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ? ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕੀ ਯੋਗਤਾ ਹੋਏਗੀ? ਬੈਠਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਫ਼ਰਕ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ? ਇਹਨਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਸਟੀਕ ਜਵਾਬਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅੱਗੇ ਜਾਣਾ ਵਾਜਬ ਨਹੀਂ। ਕਾਹਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। ਰੈਪਿਡ ਗ੍ਰਾਂਟ ਹਰ ਵਕਤ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਆਪਾਂ ਅੱਧ-ਪੱਕੇ ਪਲੈਨ ਨਾ ਪਾਈਏ ਤਾਂ ਬਿਹਤਰ ਰਹੇਗਾ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|Satdeep Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:04, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC)
* ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਸੱਤਦੀਪ, ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਤੇ ਅਸਪਸ਼ਟ ਏਜੰਡਾ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਸਮਰਥਨ ਵਾਪਿਸ ਲੈਂਦੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਪ੍ਰਪਾਜ਼ਲ ਪਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇਨੀ ਹਾਂ ਜੋ ਇਸੇ ਮਹੀਨੇ 15 ਜੂਨ ਤੱਕ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਸੋਚੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਇਸ ਇਵੈਂਟ ਨੂੰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਇਵੈਂਟ movement stategy ਵਰਗੇ ਮੁੱਖ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦੇ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਧੰਨਵਾਦ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:06, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC)

== CIS-A2K Newsletter May 2022 ==

[[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]]
Dear Wikimedians,

I hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about May 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events and ongoing and upcoming events.

; Conducted events
* [[:m:CIS-A2K/Events/Punjabi Wikisource Community skill-building workshop|Punjabi Wikisource Community skill-building workshop]]
* [[:c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]]

; Ongoing events 
* [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]]

; Upcoming event
* [[:m:User:Nitesh (CIS-A2K)/June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]]

Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/May 2022|here]]. 
&lt;br /&gt;&lt;small&gt;If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]].  &lt;/small&gt;

Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 14 June 2022 (UTC)

&lt;small&gt;On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]&lt;/small&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&amp;oldid=18069678 --&gt;


==ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ==

ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ,

ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਸਭ ਠੀਕ ਠਾਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਹੋਈ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਤਰੀਖ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਆਡੀਓਬੁਕਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ, ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਬਰਲਿਨ ਸਮਿਟ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਜਰ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਈਵੈਂਟ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਕਾਫੀ ਕੁਛ ਸੀ  ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਉੱਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਈਵੈਂਟ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਬਾਤ ਕਰਾਂਗੇ। ਆਪਣੀ ਇਸ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ 26 ਜੂਨ ਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮ 5 ਤੋਂ 6 ਵਜੇ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਆਪੋ-ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਦਸੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਸਾਂਝਾ ਸਮਾਂ ਮਿੱਥ ਸਕੀਏ। ਹੇਠਾਂ ਮੀਟਿੰਗ 'ਚ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਜੋੜ ਸਕਦੇ ਹੋ।

'''ਵਿਸ਼ੇ''':

*ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਉੱਪਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਵੈਲੀਡੇਸ਼ਨ ਸੰਬੰਧੀ 
*ਟਰਾਂਸਕਲੂਜ਼ਨ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ
*ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ ਬਾਰੇ ਸੂਚਨਾ


ਕਿਰਪਾ ਆਪਣੇ ਕੀਮਤੀ ਸਮੇਂ ਵਿਚੋਂ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਵੋ ਜੀ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagvir Kaur|Jagvir Kaur]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagvir Kaur|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 9:21, 17 ਜੂਨ  2022 (UTC)
=== ਟਿੱਪਣੀਆਂ ===
# ਸਹਿਮਤ ਜੀ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਬੈਠਕ ਦਾ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਸਬੱਬ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣ ਰਿਹਾ। ਧੰਨਵਾਦ ਜਗਵੀਰ ਜੀ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:46, 19 ਜੂਨ 2022 (UTC)

== ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਸ ਦਾ contact person ਹੋਣ ਬਾਰੇ ==

ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ,

ਉਮੀਦ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਠੀਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। [[meta:Punjabi Wikimedians|Punjabi Wikimedians]] ਦਾ contact person ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਸੁਨੇਹੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੁਨੇਹੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੱਕ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਹੁੰਚਣੇ ਜਰੂਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਰੁਝੇਵੇਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਸੋ, ਮੈਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣਾ ਨਾਂ contact person ਵਜੋਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹਟਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਕੇ ਨਵਾਂ contact person add ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਮੇਰੀ ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ {{ping|Nitesh Gill}} {{ping|Manavpreet Kaur}} ਅਤੇ {{ping|Charan Gill}} ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ contact persons ਵਜੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਧੰਨਵਾਦ। &lt;font color=&quot;green&quot; face=&quot;Segoe Script&quot; size=&quot;4&quot;&gt;&lt;b&gt; [[User:Satpal Dandiwal|Satpal Dandiwal]] &lt;/b&gt;&lt;/font&gt;&lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;Andalus&quot;&gt; ([[User talk:Satpal Dandiwal|talk]]) &amp;#124;[[Special:Contributions/Satpal Dandiwal|Contribs]])&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; 16:31, 17 ਜੂਨ 2022 (UTC)

== ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ ==

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ ਨਾਂ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨਿਯੋਜਿਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ 1 ਜੁਲਾਈ 2022 ਤੋਂ 31 ਜੁਲਾਈ 2022 ਤੱਕ ਚੱਲੇਗੀ। ਉਂਝ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵੀ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਉਦੋਂ ਇਸ ਦਾ ਮਿਆਰ ਕਾਫ਼ੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਕੁਝ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਆਪ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਵੋਗੇ। ਇਸ ਬਾਬਤ ਬਾਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A9%80%E0%A8%AA%E0%A9%80%E0%A8%A1%E0%A9%80%E0%A8%86:%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A9%80_%E0%A8%B2%E0%A8%B5%E0%A8%B8_%E0%A8%B2%E0%A8%BF%E0%A8%9F%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A8%9A%E0%A8%B0_2022 [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:49, 19 ਜੂਨ 2022 (UTC)

== June Month Celebration 2022 edit-a-thon ==

Dear Wikimedians,

CIS-A2K announced June month mini edit-a-thon which is going to take place on 25 &amp; 26 June 2022 (on this weekend). The motive of conducting this edit-a-thon is to celebrate June Month which is also known as pride month.

This time we will celebrate the month, which is full of notable days, by creating &amp; developing articles on local Wikimedia projects, such as proofreading the content on Wikisource if there are any, items that need to be created on Wikidata [edit Labels &amp; Descriptions], some June month related content must be uploaded on Wikimedia Commons and so on. It will be a two-days long edit-a-thon to increase content about the month of June or related to its days, directly or indirectly. Anyone can participate in this event and the link you can find [[:m: June Month Celebration 2022 edit-a-thon|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:46, 21 June 2022 (UTC)

&lt;small&gt;On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]&lt;/small&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&amp;oldid=22433435 --&gt;

== Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{{int:please-translate}}
[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]

Hi, Greetings

The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced!

We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]'''

Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project.

We hope to have you contribute to the campaign next year.

'''Thank you,'''

'''Wiki Loves Folklore International Team'''

--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:12, 4 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=23454230 --&gt;

== Propose statements for the 2022 Election Compass ==

: ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
: ''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi all,

Community members are invited to ''' [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass]]''' for the [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election.]] 

An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views.

Here is the timeline for the Election Compass:

* July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass
* July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements
* July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements
* August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements
* August 5 - 12: candidates align themselves with the statements
* August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision

The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on.

Regards,

Movement Strategy &amp; Governance 

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''

[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:19, 12 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)

== ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਆਫਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਸਬੰਧੀ ==

ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ,

ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਜਿਵੇਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਅਪਣੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਹੀ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਆਫਲਾਈਨ ਕਰਵਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਈਵੈਂਟਾ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਦੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਾਲੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੀ ਫਾਲੋ-ਅਪ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇ ਜੋੜਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਵਿਚ ਸਾਂਝੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਸੁਝਾਅ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ request ਉਪਰ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕੀਏ। ਧੰਨਵਾਦ ਜੀ।  [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 13:36, 12 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)

=== ਟਿੱਪਣੀ ===
# ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਰਾਜਦੀਪ ਜੀ, ਕਿਹੜੀ ਤਰੀਕ ਨਿਸਚਿਤ ਕਰਨੀ ਹੈ ਜੀ? ਜਗਵੀਰ ਕੋਰ
:::[[User:Jagvir Kaur|ਜਗਵੀਰ ਜੀ]], ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 30 ਤਰੀਕ(ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ) ਨੂੰ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]])
# ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਕਰੀਆ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]], ਇਸ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕਰਨ ਲਈ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਾਥੀ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਆਫਲਾਈਨ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ 'ਚ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਪਾਦਨ ਜਾਂ ਸੰਪਾਦਨ ਸੰਬੰਧੀ ਗਤਿਵਿਧਿਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਬੈਠ ਕੇ ਕੁਝ ਮੁੱਦਿਆ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ੍ਹ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਸਾਨੂੰ ਜ਼ਰੁਰ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੇਰਾ  ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਹੈ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:34, 15 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)
# {{support}} ਰਾਜਦੀਪ ਜੀ, ਲਗਾਤਾਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਫਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦਾ ਅਸੀਂ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:07, 15 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)
# {{support}} ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਤਾਰੀਖ, ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਥਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕੁਝ ਵਿਉਂਤਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਦੱਸ ਦੇਵੋ ਜੀ ਤਾਂ ਕਿ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਬਾਰੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਹੋਰ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01:18, 17 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)
:::[[User:Mulkh Singh|ਮੁਲਖ ਜੀ]], 30 ਤਰੀਕ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਪਟਿਆਲੇ ਵਿਖੇ ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਬਾਕੀ ਸਮੇਂ ਬਾਰੇ ਆਪਾਂ ਫੇਸਬੁਕ ਗਰੁੱਪ ਵਿਚ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜੋ ਸਮਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਸਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਉਹ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]])
# {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gill jassu|Gill jassu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gill jassu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:30, 25 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)

# ਆਫਲਾਇਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਮੈਂ ਇਕ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਗਾ। ਪਟਿਆਲੇ ਦੀ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤ 'ਕਿਲਾ ਮੁਬਾਰਕ' ਸੰਬੰਧੀ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਨਾਮਾਤਰ ਹਨ। ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਥਾਂ ਜਲਦੀ ਹੀ ਜਨਤਕ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਂਝ ਇਸ ਥਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਤੇ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਫੋਟੋ ਤੇ ਵੀਡੀਓਗਰਾਫੀ ਮਨਾਂ ਹੈ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਪੁਰਾਤਨ ਹੱਥ ਲਿਖਿਤ ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਸਰਦਾਰ ਸਿਮਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੋ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੀਟਿੰਗ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਆਪਾਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਟਿਆਲੇ ਇਸ ਥਾਂ ਉੱਪਰ ਵੀ ਗੁਜ਼ਾਰੀਏ। ਸਿਮਰ ਜੀ ਇਸ ਫੋਟੋਵਾਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਕਿਲੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਬਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਦੇਣਗੇ। ਕਿਲੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:54, 21 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)
:::: ਗੌਰਵ ਜੀ, ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਰਹੇਗਾ। ਪਰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਕੈਮਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਾਂ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸਦਾ ਹੱਲ ਵੀ ਸੋਚਣਾ ਪਵੇਗਾ। - &lt;font color=&quot;green&quot; face=&quot;Segoe Script&quot; size=&quot;4&quot;&gt;&lt;b&gt; [[User:Satpal Dandiwal|Satpal Dandiwal]] &lt;/b&gt;&lt;/font&gt;&lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;Andalus&quot;&gt; ([[User talk:Satpal Dandiwal|talk]]) &amp;#124;[[Special:Contributions/Satpal Dandiwal|Contribs]])&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; 17:19, 21 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)
:::::ਹਾਂ ਜੀ। ਫਿਲਹਾਲ ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਵਾਲਾ ਕੰਮ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਰੋਕਣਾ ਪਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਆਪਾਂ ਸਿਮਰ ਜੀ ਹੁਣਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਹਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਆਪਾਂ ਕਰ ਲਵਾਂਗੇ। ਫਿਲਹਾਲ ਲਈ ਇਸ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ।[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:46, 23 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)

== CIS-A2K Newsletter June 2022 ==

[[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]]
Dear Wikimedians,

Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about June 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events.

; Conducted events
* [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]]
* [[:m:June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]]
* [https://pudhari.news/maharashtra/pune/228918/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE-%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%AC%E0%A4%B3%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%9A-%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A8-%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%85%E0%A4%B6%E0%A5%8B%E0%A4%95-%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A4-%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%87-%E0%A4%AE%E0%A4%A4/ar Presentation in Marathi Literature conference]

Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/June 2022|here]]. 
&lt;br /&gt;&lt;small&gt;If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]].  &lt;/small&gt;

Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 19 July 2022 (UTC)

&lt;small&gt;On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]&lt;/small&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&amp;oldid=22433435 --&gt;

== Board of Trustees - Affiliate Voting Results ==

:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Dear community members,

'''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The shortlisted 2022 Board of Trustees candidates are:

* Tobechukwu Precious Friday ([[User:Tochiprecious|Tochiprecious]])
* Farah Jack Mustaklem ([[User:Fjmustak|Fjmustak]])
* Shani Evenstein Sigalov ([[User:Esh77|Esh77]])
* Kunal Mehta ([[User:Legoktm|Legoktm]])
* Michał Buczyński ([[User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]])
* Mike Peel ([[User:Mike Peel|Mike Peel]])

See more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this election.

Please take a moment to appreciate the Affiliate representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. Thank you for your participation.

'''The next part of the Board election process is the community voting period.'''  View the  election timeline [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline| here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with, in the following ways:

* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives.
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&amp;A]].
* See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]].
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles.
* Encourage others in your community to take part in the election.

Regards,

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''

[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:59, 20 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)

== Movement Strategy and Governance News – Issue 7 ==

&lt;section begin=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Movement Strategy and Governance News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 7, July-September 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]&lt;/span&gt; 
----
Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance newsletter! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation.  

The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt; 

* '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]])
* '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]])
* '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]])
* '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]])
* '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]])
* '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]])
* '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]])
* '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]])
* '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]])
* '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]])
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;

[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:58, 24 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)


== Vote for Election Compass Statements ==

:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Dear community members,

Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]'''. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki.

An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views.

Here is the timeline for the Election Compass:

*&lt;s&gt;July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass&lt;/s&gt;
*&lt;s&gt;July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements&lt;/s&gt;
*July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements
*August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements
*August 5 - 12: candidates align themselves with the statements
*August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision

The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August

Regards, 

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''

[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:04, 26 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC)

== ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸਬੰਧੀ ==

ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, 

ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਆਫ਼ਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਮੀਟਿੰਗ ਅਸੀਂ ਆਫ਼ਲਾਈਨ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਏ ਪਰ 31 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਬੈਠਕ ਆਨਲਾਈਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਮੁੱਦਾ ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਆਫ਼ ਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਸੀ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ 'ਚ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਨਾਲ ਅਗਸਤ ਜਾਂ ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਕਰਨ ਦਾ ਪਲਾਨ ਹੈ ਜੋ ਉੱਥੇ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸੰਬੰਧੀ ਇੱਕ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂ ਨਾ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵੀ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਕੁਝ ਸਾਥੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਬਣ ਸਕਣ। ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੰਬੰਧੀ ਇਸ ਸੁਝਾਅ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਜਾਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਅਸੀਂ ਬੈਠਕ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਕਰਕੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸਾਥੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਸਕੇ ਉਹ ਵੀ ਚੰਗਾ ਰਹੇਗਾ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਸੁਝਾਅ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿਓ। ਧੰਨਵਾਦ ਜੀ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 21:00, 31 ਜੁਲਾਈ 2022 (IST)

=== ਟਿੱਪਣੀਆਂ ===

===ਸਮਰਥਨ/ਵਿਰੋਧ===
# {{ss}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 03:46, 2 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)
# {{ss}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gill jassu|Gill jassu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gill jassu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:28, 2 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)

== ਪੰਜਾਬ ਕਾਨਵੈਂਟ ਸਕੂਲ, ਬਾਘਾ ਪੁਰਣਾ ਵਿਖੇ ਵਿਕੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਬੰਧੀ ==

ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ,
ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੋਵੋਗੇ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਇੱਕ ਲੋਕਲ ਸਕੂਲ (ਪੰਜਾਬ ਕਾਨਵੈਂਟ ਸਕੂਲ, ਬਾਘਾ ਪੁਰਣਾ) ਵਿੱਚ ਵਿਕੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੱਲ੍ਹ (ਸ਼ਨੀਵਾਰ) ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਵਿਕੀ ਸਬੰਧੀ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕੇ ਆਪ ਸਭ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ਼ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਵਜੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਹੇਠਾਂ ''ਟਿੱਪਣੀ'' ਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਧੰਨਵਾਦ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 10:20, 5 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)

===ਟਿੱਪਣੀਆਂ/ਅਪਡੇਟ===
06/08/2022 ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਇੱਕ ਸੈਸ਼ਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਅਤੇ ਕਾਮਨਜ਼ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ। ਅਗਲੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੇਰਵੇ ਸਹਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਧੰਨਵਾਦ--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:55, 7 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)
* ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਉਪਰਾਲਾ, ਜਗਸੀਰ ਜੀ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 18:05, 9 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>0uqvseghudwipejpei1ud0eocgrwwce</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਏ ਕੇ ਰਾਮਾਨੁਜਨ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>23490</id>
    <revision>
      <id>611019</id>
      <parentid>527623</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T10:21:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gill jassu</username>
        <id>31716</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5473" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = ਏ ਕੇ ਰਾਮਾਨੁਜਨ
| image = AK Ramanujan.jpg
| alt = 
| caption = 
| birth_name =
| birth_date = {{Birth date|1929|03|16}} 
| birth_place = [[ਮੈਸੂਰ]], ਭਾਰਤ
| death_date = {{Death date and age|1993|07|13|1929|03|16}} 
| death_place = [[ਸ਼ਿਕਾਗੋ]], ਯੂ.ਐੱਸ.ਏ 
| nationality = ਭਾਰਤੀ
| other_names = 
| known_for =ਕਵਿਤਾ 
| occupation = [[ਕਵੀ]], ਨਿਬੰਧਕਾਰ, ਖੋਜਕਾਰ, ਭਾਸ਼ਾਵਿਦ, ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਮਾਹਰ, [[ਅਨੁਵਾਦ|ਅਨੁਵਾਦਕ]], [[ਨਾਟਕਕਾਰ]]
}}
'''ਅੱਟੀਪਟ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਸਵਾਮੀ ਰਾਮਾਨੁਜਨ''' ([[ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾ|ਕੰਨੜ]]: ಅತ್ತಿಪೇಟೆ ಕೃಷ್ಣಸ್ವಾಮಿ ರಾಮಾನುಜನ್; 16 ਮਾਰਚ 1929 – 13 ਜੁਲਾਈ1993) ਉਰਫ਼ '''ਏ ਕੇ ਰਾਮਾਨੁਜਨ''' [[ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ]] ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ [[ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾ|ਕੰਨੜ]] ਦੋਨਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕਵੀ]], ਨਿਬੰਧਕਾਰ, ਖੋਜਕਾਰ, ਭਾਸ਼ਾਵਿਦ, ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਮਾਹਰ, [[ਅਨੁਵਾਦ|ਅਨੁਵਾਦਕ]], ਅਤੇ [[ਨਾਟਕਕਾਰ]] ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਪੰਜ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੱਕ ਵਸੀਹ ਸੀ: [[ਤਮਿਲ ਭਾਸ਼ਾ|ਤਮਿਲ]], [[ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾ|ਕੰਨੜ]], [[ਤੇਲਗੂ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੇਲਗੂ]], [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]],ਅਤੇ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚਲੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਦੋਨਾ ਰੂਪਾਂ ਬਾਰੇ ਅਚ੍ਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ, ਗੈਰ-ਮਿਆਰੀ ਬੋਲੀਆਂ ਨੂੰ ਬਣਦਾ ਸਥਾਨ ਦੇਣ ਦੀ ਜੋਰਦਾਰ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵਿਆਪਕ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਪਰ ਰਾਮਾਨੁਜ਼ਨ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਮੌਲਿਕਤਾ, ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤੀ ਨੂੰ ਕਲਾ ਦੇ ਬਾਖੂਬੀ ਕੰਮ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।&lt;ref name=inde1993&gt;{{cite news|title=Obituary: A. K. Ramanujan|url=http://www.independent.co.uk/news/people/obituary-a-k-ramanujan-1488285.html|publisher=[[The Independent]]|date=July 31, 1993}}&lt;/ref&gt;
== ਜੀਵਨੀ ==
=== ਬਚਪਨ ===
ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਦਾ ਜਨਮ 16 ਮਾਰਚ 1929 ਨੂੰ [[ਮੈਸੂਰ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ [[ਅਟੀਪਤ ਅਸੂਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਸਵਾਮੀ]] ਇੱਕ ਖਗੋਲ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਤੇ [[ਮੈਸੂਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਗਣਿਤ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਕੰਨੜ ਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਸੀ। ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਭਰਾ ਵੀ ਹੈ, ਏ.ਕੇ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਜੋ ਕਿ ਲੇਖਕ ਤੇ ਗਣਿਤਕ ਸਨ।
=== ਵਿੱਦਿਆ ===
ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਮਰੀਮਾਲੱਪਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੇ ਸਨ। ਕਾਲਜ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਹਿੱਤ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ &quot;ਇਸਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਗਣਿਤਕ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ&quot; ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਕੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਸ਼ਾ ਰਖਾ ਦਿੱਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 1958–59 ਤੱਕ ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਡੈਕਨ ਕਾਲਜ, ਪੂਨੇ ਤੇ 1959–62 ਵਿੱਚ [[ਇੰਡੀਆਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿਖੇ ਬਤੌਰ [[ਫ਼ੁਲਬ੍ਰਾਈਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀ]] ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੈਸੂਰ ਦੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਤੇ ਇੰਡੀਆਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪੀ-ਐੱਚ.ਡੀ ਕੀਤੀ।

==ਕੈਰੀਅਰ==
== ਹਵਾਲੇ ==
{{ਹਵਾਲੇ}}


[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1929]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1993]]</text>
      <sha1>qawd5zydxk94tw93m0housdhgqphrmv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>611021</id>
      <parentid>611019</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T10:32:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gill jassu</username>
        <id>31716</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਕੈਰੀਅਰ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7648" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = ਏ ਕੇ ਰਾਮਾਨੁਜਨ
| image = AK Ramanujan.jpg
| alt = 
| caption = 
| birth_name =
| birth_date = {{Birth date|1929|03|16}} 
| birth_place = [[ਮੈਸੂਰ]], ਭਾਰਤ
| death_date = {{Death date and age|1993|07|13|1929|03|16}} 
| death_place = [[ਸ਼ਿਕਾਗੋ]], ਯੂ.ਐੱਸ.ਏ 
| nationality = ਭਾਰਤੀ
| other_names = 
| known_for =ਕਵਿਤਾ 
| occupation = [[ਕਵੀ]], ਨਿਬੰਧਕਾਰ, ਖੋਜਕਾਰ, ਭਾਸ਼ਾਵਿਦ, ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਮਾਹਰ, [[ਅਨੁਵਾਦ|ਅਨੁਵਾਦਕ]], [[ਨਾਟਕਕਾਰ]]
}}
'''ਅੱਟੀਪਟ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਸਵਾਮੀ ਰਾਮਾਨੁਜਨ''' ([[ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾ|ਕੰਨੜ]]: ಅತ್ತಿಪೇಟೆ ಕೃಷ್ಣಸ್ವಾಮಿ ರಾಮಾನುಜನ್; 16 ਮਾਰਚ 1929 – 13 ਜੁਲਾਈ1993) ਉਰਫ਼ '''ਏ ਕੇ ਰਾਮਾਨੁਜਨ''' [[ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ]] ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ [[ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾ|ਕੰਨੜ]] ਦੋਨਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕਵੀ]], ਨਿਬੰਧਕਾਰ, ਖੋਜਕਾਰ, ਭਾਸ਼ਾਵਿਦ, ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਮਾਹਰ, [[ਅਨੁਵਾਦ|ਅਨੁਵਾਦਕ]], ਅਤੇ [[ਨਾਟਕਕਾਰ]] ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਪੰਜ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੱਕ ਵਸੀਹ ਸੀ: [[ਤਮਿਲ ਭਾਸ਼ਾ|ਤਮਿਲ]], [[ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾ|ਕੰਨੜ]], [[ਤੇਲਗੂ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੇਲਗੂ]], [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]],ਅਤੇ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚਲੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਦੋਨਾ ਰੂਪਾਂ ਬਾਰੇ ਅਚ੍ਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ, ਗੈਰ-ਮਿਆਰੀ ਬੋਲੀਆਂ ਨੂੰ ਬਣਦਾ ਸਥਾਨ ਦੇਣ ਦੀ ਜੋਰਦਾਰ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵਿਆਪਕ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਪਰ ਰਾਮਾਨੁਜ਼ਨ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਮੌਲਿਕਤਾ, ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤੀ ਨੂੰ ਕਲਾ ਦੇ ਬਾਖੂਬੀ ਕੰਮ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।&lt;ref name=inde1993&gt;{{cite news|title=Obituary: A. K. Ramanujan|url=http://www.independent.co.uk/news/people/obituary-a-k-ramanujan-1488285.html|publisher=[[The Independent]]|date=July 31, 1993}}&lt;/ref&gt;
== ਜੀਵਨੀ ==
=== ਬਚਪਨ ===
ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਦਾ ਜਨਮ 16 ਮਾਰਚ 1929 ਨੂੰ [[ਮੈਸੂਰ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ [[ਅਟੀਪਤ ਅਸੂਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਸਵਾਮੀ]] ਇੱਕ ਖਗੋਲ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਤੇ [[ਮੈਸੂਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਗਣਿਤ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਕੰਨੜ ਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਸੀ। ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਭਰਾ ਵੀ ਹੈ, ਏ.ਕੇ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਜੋ ਕਿ ਲੇਖਕ ਤੇ ਗਣਿਤਕ ਸਨ।
=== ਵਿੱਦਿਆ ===
ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਮਰੀਮਾਲੱਪਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੇ ਸਨ। ਕਾਲਜ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਹਿੱਤ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ &quot;ਇਸਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਗਣਿਤਕ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ&quot; ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਕੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਸ਼ਾ ਰਖਾ ਦਿੱਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 1958–59 ਤੱਕ ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਡੈਕਨ ਕਾਲਜ, ਪੂਨੇ ਤੇ 1959–62 ਵਿੱਚ [[ਇੰਡੀਆਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿਖੇ ਬਤੌਰ [[ਫ਼ੁਲਬ੍ਰਾਈਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀ]] ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੈਸੂਰ ਦੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਤੇ ਇੰਡੀਆਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪੀ-ਐੱਚ.ਡੀ ਕੀਤੀ।

==ਕਰੀਅਰ==
ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਨੇ [[ਕੁਇਲੋਨ]] ਅਤੇ [[ਬੇਲਗਾਓ]] ਵਿਖੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ; ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਬੜੌਦਾ ਵਿੱਚ [[ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਬੜੌਦਾ|ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਅੱਠ ਸਾਲ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। 1962 ਵਿੱਚ, ਉਹ [[ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਕਈ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਉਸਨੇ [[ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]], [[ਵਿਸਕਾਨਸਿਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ-ਮੈਡੀਸਨ|ਵਿਸਕਾਨਸਿਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]], [[ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]], [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੀ|ਬਰਕਲੀ ਵਿਖੇ ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]], ਅਤੇ [[ਕਾਰਲਟਨ ਕਾਲਜ]] ਸਮੇਤ ਹੋਰ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|ਅਮਰੀਕੀ]] ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ, ਰਾਮਾਨੁਜਨ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਅਧਿਐਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸਨੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।

== ਹਵਾਲੇ ==
{{ਹਵਾਲੇ}}


[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1929]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1993]]</text>
      <sha1>f2dp5f3ba2xdidt0jfvnl6qzx366qjt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਚੰਦਰਘੰਟਾ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>27259</id>
    <revision>
      <id>611009</id>
      <parentid>557132</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T08:33:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.55</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7466" xml:space="preserve">{{ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਾ
| ਨਾਮ = ਚੰਦਰਘੰਟਾ
| ਚਿੱਤਰ = 
| ਚਿੱਤਰ_ਅਕਾਰ = 
| ਚਿੱਤਰ_ਸਿਰਲੇਖ =
| ਦੇਵਨਾਗਰੀ =चंद्रघंटा
| ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ_ਵਰਣਾਂਤਰ = ਚੰਦ੍ਰਘੰਟਾ
| ਪਾਲੀ_ਵਰਣਾਂਤਰ =
| ਤਮਿਲ_ਲਿਪੀ =
| ਸੰਬੰਧਨ = ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਅਵਤਾਰ
| ਜੀਵਨ_ਸਾਥੀ = 
| ਨਿਵਾਸ =
| ਮੰਤਰ = या देवी सर्वभू‍तेषु माँ चंद्रघंटा रूपेण संस्थिता।&lt;br /&gt;
नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नम:।।
| ਸ਼ਾਸਤਰ = [[ਕਮਲ]]
| ਪਗੜ =
| ਗ੍ਰਹਿ =
}}
ਮਾਂ ਦੁਰਗਾਜੀ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਨਾਮ '''ਚੰਦਰਘੰਟਾ''' ਹੈ। ਨਰਾਤੇ ਉਪਾਸਨਾ ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਨ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਪੂਜਨ-ਆਰਾਧਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਸਾਧਕ ਦਾ ਮਨ ਮਣਿਪੂਰ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਮਾਂ ਚੰਦਰਘੰਟਾ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਨਿਰਾਲਾ ਵਸਤਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸੁੰਦਰ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਵਿਧ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਸੁੰਦਰ ਧੁਨੀਆਂ ਸੁਣਾਈਆਂ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪਲ ਸਾਧਕ ਲਈ ਅਤਿਅੰਤ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

== ਕਥਾ ==
ਸ਼ਿਵ ਮਹਾ ਪੁਰਾਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚੰਦਰਘੰਟਾ, ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ &quot;ਸ਼ਕਤੀ&quot; ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਅਰਧਨਾਰੀਸ਼ਵਰ ਹਨ।

ਚੰਦਰਘੰਟਾ ਦੇ ਦਸ ਹੱਥ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ, ਗਦਾ, ਕਮਾਨ-ਤੀਰ, ਖੜਕ, ਕਮਲ, ਘੰਟਾ ਅਤੇ ਕਮੰਡਲ ਹਨ, ਇੱਕ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਅਸੀਸ ਆਸਣ ਜਾਂ ਅਭੈਮੁਦ੍ਰ ਵਿੱਚ (ਡਰ ਦੂਰ ਹੋਣ ਤੋਂ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਾਹਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਾਗ ਜਾਂ ਸ਼ੇਰ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੇ ਅੱਧੇ ਚੰਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਘੰਟੀ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮੱਥੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤੀਜੀ ਅੱਖ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਰੰਗ ਸੁਨਹਿਰੀ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਚੰਦਰਘੰਟਾ ਦੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰਤਾ, ਸੁਹਜ ਅਤੇ ਕਿਰਪਾ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦਾ ਹੈ।

ਚੰਦਰਘੰਟਾ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਾਹਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਪਹਿਲੂ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ 'ਚ ਗਰਜਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਇਹ ਰੂਪ ਪਹਿਲੇ ਰੂਪਾਂ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਭੜਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਬਦਸਲੂਕੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਗੜਿਆ ਰੂਪ ਚੰਡੀ ਜਾਂ ਚਮੁੰਡਾ ਦੇਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਤਾਂ ਸਹਿਜਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮੂਰਤ ਹੈ।

ਉਹ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਜੋ ਚੰਦਰਘੰਟਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮ ਵਡਿਆਈ ਦੀ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਅਦਿੱਖ ਸ਼ਕਤੀ-ਲਹਿਰਾਂ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲਿਆਂ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਚੰਦਰਘੰਟਾ ਦੁਸ਼ਟ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਉਹ ਇੱਕ ਦਿਆਲੂ ਮਾਂ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਵਰਖਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਟ ਦੂਤਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ, ਉਸ ਦੀ ਘੰਟੀ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਭਿਆਨਕ ਆਵਾਜ਼ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੁਸ਼ਟ ਦੂਤਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਘਰ ਭੇਜਿਆ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਲੜਾਈ ਭਰੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਵਿੱਚ ਜੀ ਸਕਣ। ਬ੍ਰਹਮ ਦਰਸ਼ਨ ਉਸ ਦੀ ਮਿਹਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬ੍ਰਹਮ ਖੁਸ਼ਬੂ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਸੁਣਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਖਸ਼ਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Goddess Chandraghanta|url=http://www.drikpanchang.com/hindu-goddesses/parvati/durga/navdurga-chandraghanta.html|website=DrikPanchang|accessdate=26 February 2015}}&lt;/ref&gt; ਉਸ ਦਾ ਘਰ ਮਨੀਪੁਰਾ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਹੈ।

== ਪ੍ਰਾਥਨਾ ==

=== ਮੰਤਰ ===
ॐ देवी चंद्रघण्टायै नम:

''Oṃ Devī Chandraghantaye Namaḥ''

=== ਧਿਆਨ ਮੰਤਰ ===
पिण्डज प्रवरारूढ़ा चण्डकोपास्त्रकैर्युता। प्रसीदम तनुते महयं चन्द्रघण्टेति विश्रुता।।

Pindaj Pravarārudha Chandakopastrakairyutā
Prasādam Tanute Mahyām Chandraghanteti Vishrutā.

== ਹਵਾਲੇ ==
{{ਹਵਾਲੇ|}}
{{ਨੌਦੁਰਗਾ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨੌਦੁਰਗਾ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀਆਂ]]</text>
      <sha1>scfxtroswxwgsdshgd9lslv97c2f3ge</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>28888</id>
    <revision>
      <id>610966</id>
      <parentid>610777</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T16:32:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jagvir Kaur</username>
        <id>10759</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਜਲੰਧਰ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51005" xml:space="preserve">ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਾਰੇ ਗੁਰੂ ਘਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। 

== ਪੰਜਾਬ ==

=== ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ===
[[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ:
* [[ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਅਟੱਲ ਰਾਏ ਜੀ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਅਟਲ ਰਾਏ ਜੀ]] 
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਿਬੇਕਸਰ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛੇਹਰਟਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੁਬਾਰਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਬਾਗ '|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਬਾਗ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਮਹਿਲ|ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਗੁਰੂ ਕੇ ਮਹਿਲ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕੀ ਵਡਾਲੀ]]
* [[ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ(ਸੰਤੋਖਸਰ)|ਸੰਤੋਖਸਰ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟੋਭਾ ਭਾਈ ਸਾਲ੍ਹੋ ਜੀ]] 
* [[ਕੌਲਸਰ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੌਲਸਰ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਲੋਹਗੜ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ, ਦੀਵਾਨ ਅਸਥਾਨ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅਸਥਾਨ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਲਾਹ (ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੂੰ) ਦੇ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਵੇਰਕਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ (ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਇਤਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ)]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਾਮਸਰ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਨ੍ਹ ਸਾਹਿਬ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ [[ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਰਾਗੜੀ ਸਾਹਿਬ, ਟਾਊਨ ਹਾਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ [[ਤੂਤ ਸਾਹਿਬ]] ਜਸਪਾਲ ਨਗਰ ਐਸਡਬਲਿਊ ਰੋਡ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਮੰਝ ਜੀ]] 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਪਿੰਡ ਮਹਿਤਾ, ਜਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ (ਸੰਪ੍ਰਦਾਯ - ਭਿੰਡਰਾਂ)

=== '''ਤਰਨਤਾਰਨ''' ===

* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਝੂਲਣੇ ਮਹਿਲ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਸਾਹਿਬ|ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਤਰਨਤਾਰਨ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਬਾਬਾ ਬੋਤਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਬਾਬਾ ਗਰਜਾ ਸਿੰਘ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਓਲੀ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਬੁਢਾ ਜੀ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਬੁਢਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ]]

=== ਸੰਗਰੂਰ ===
[[ਸੰਗਰੂਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ:
* [[ਨਾਨਕਿਆਨਾ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਿਆਨਾ ਸਾਹਿਬ]] 
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰ ਸਾਗਰ, ਸਾਹਿਬ]] ਮਸਤੂਆਣਾ ਸਾਹਿਬ, ਸੰਗਰੂਰ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅਤਰਸਰ ਸਾਹਿਬ, ਪਿੰਡ ਕੁਨਰਾਂ, ਸੰਗਰੂਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੈਮਬੋਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ਲੌਂਗੋਵਾਲ, ਸੰਗਰੂਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੁੱਲੇ ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ, ਸੰਗਰੂਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅਕੋਈ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਪਹਿਲੀ, ਸੰਗਰੂਰ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਸ਼ਹੀਦ ਸਿੰਘ ਬਾਲੀਆਂ, ਸੰਗਰੂਰ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਅਤੇ 10ਵੀਂ, ਮੂਲੋਵਾਲ]], ਸੰਗਰੂਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਮਿਠਾ ਖੂਹ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਮੂਲੋਵਾਲ, ਸੰਗਰੂਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਰਾਜੋਮਾਜਰਾ, ਸੰਗਰੂਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਜਹਾਂਗੀਰ, ਸੰਗਰੂਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਝਾੜੋਂ - ਹੀਰੋ, ਚੀਮਾ, ਸੁਨਾਮ, ਸੰਗਰੂਰ

=== ਬਰਨਾਲਾ ===
[[ਬਰਨਾਲਾ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ:
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਪੱਕਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ, ਹੰਢਿਆਇਆ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਕਾਚਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ, ਹੰਢਿਆਇਆ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੜੀਸਰ ਸਾਹਿਬ]], [[ਹੰਢਿਆਇਆ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ, ਢਿਲਵਾਂ
*[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ, ਸੇਖਾ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ, ਫਰਵਾਹੀ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ, ਮਾਹਲ ਕਲਾਂ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵੱਡਾ ਘੱਲੂਘਾਰਾ, ਪਿੰਡ ਕੁਤਬਾ (ਬਾਹਮਣੀਆ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ [[ਵੱਡਾ ਘੱਲੂਘਾਰਾ]], ਪਿੰਡ ਗਹਿਲ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ [[ਸੋਹੀਆਣਾ]] ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ, ਪਿੰਡ [[ਧੌਲਾ]]

=== ਮਾਨਸਾ ===

* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੂਲੀਸਰ ਸਾਹਿਬ]]

=== ਮੋਗਾ ===

* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡਰੋਲੀ ਭਾਈ ਕੀ]] 

=== ਬਠਿੰਡਾ ===
[[ਬਠਿੰਡਾ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ: 
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਗਤਾ ਭਾਈ ਕਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਰੂਪਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੱਕ ਫਤਹਿ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਕੇ (ਕੋਠੇ-ਗੁਰੂ)]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਸਰ ਕੋਟ ਸ਼ਮੀਰ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਸਰ ਮਹਿਰਾਜ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਸਰ ਨਥਾਣਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਾਜੀ ਰਤਨ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੰਡ ਸਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਪੱਕਾ ਕਲਾਂ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਬਾਜਾਕ]]
* [[ਤਖ਼ਤ ਸ਼੍ਰੀ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਬੀੜ ਬਹਿਮਨ]]

=== ਫਰੀਦਕੋਟ ===
[[ਫਰੀਦਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ|ਫਰੀਦਕੋਟ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ:
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੰਗਸਰ]], ਜੈਤੋ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕੀ ਢਾਬ, ਪੁਲੀਟੀਕਲ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਬਰਗਾੜੀ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਗੰਜ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੰਬੂ ਮਲ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੰਡ ਸਾਹਿਬ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਜੀ ,
* [[ਗੋਦੜੀ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਾਈ ਗੋਦੜੀ ਸਾਹਿਬ]]

=== ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ===
ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ:

* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਿਠਾ ਟਿਵਾਣਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰੀਆਂਵਾਲਾ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਜੋਗਾ ਸਿੰਘ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਮੰਝ ਜੀ ਸਾਹਿਬ, ਕੰਗਮਾਈ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਜ਼ਾਹਰਾ ਜ਼ਹੂਰ, ਸ਼੍ਰੀਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ ਹੀਰਾਂ

=== ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ===
[[ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ:
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਸਰ ਬਜ਼ੀਦਪੁਰ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਹਿਨ ਸਾਹਿਬ ਸੱਚੀ ਮੰਜੀ]]

=== ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ===
[[ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ:
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅਚਲ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਅਚਲ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਰਾਤ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਠ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੁਰਜ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੰਧ ਸਾਹਿਬ]]

=== ਜਲੰਧਰ ===
[[ਜਲੰਧਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ:
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛੇਵੀਂ ਪਾਦਸ਼ਾਹੀ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੌ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਪੰਜਵੀਂ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਸੰਗ ਢੇਸੀਆਂ|ਸੰਗ ਢੇਸੀਆਂ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬੇ ਦੀ ਬੇਰ]] 
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਾਹਿਲ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਗਹਲਰੀ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤੱਲ੍ਹਣ ਸਾਹਿਬ

=== ਨਕੋਦਰ ===
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਹਸਪਤਾਲ ਸੜਕ ਨਕੋਦਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਮਹਿਤਪੁਰ ਅੱਡਾ ਨਕੋਦਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਮਾਲੜੀ ਸਾਹਿਬ (ਨਕੋਦਰ)

=== ਰੂਪਨਗਰ ===
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਰਨ ਕਮਲ, [[ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ Patalਪੁਰi, ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭੱਠਾ ਸਾਹਿਬ, ਪਿੰਡ : - ਕੋਟਲਾ ਨਿਹੰਗ, ਰੂਪਨਗਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ, ਰੂਪਨਗਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ੀਸ਼ ਮਹਿਲ ਸਾਹਿਬ, ਰੂਪਨਗਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਅਮਰਨਾਥ ਜੀ, ਪਿੰਡ : - ਬਿੰਦਰਖ, ਰੂਪਨਗਰ
* ਵਿਰਾਸਤ - ਏ- ਖਾਲਸਾ, ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ (ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਜੀ - ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ

=== ਸਰਹੰਦ ===
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੋਤੀ ਸਵਰੂਪ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਾਹਮਣੇ
'''ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ'''

* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨੌਲੱਖਾ ਸਾਹਿਬ]]

== ਕਪੂਰਥਲਾ ==
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਓਲੀ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਖਚੈਨਆਣਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਸਟੇਟ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ, ਬਲੇਰ ਖਾਨ ਸ਼੍ਰੀਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ]]

=== ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ===
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੇਰ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਬਾਗ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੱਟ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੋਠੜੀ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੇਹਰਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਜੀ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਤ ਘਾਟ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੰਤਰਜਾਮਤਾ ਜੀ]]

=== ਲੁਧਿਆਣਾ ===
* [[ਗੁਰੂਸਰ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਨੋਕਸਰ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਮੱਲ੍ਹਾ]]
* [[ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਆਲਮਗੀਰ]]
* [[ਮਹਿਦੇਆਣਾ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਹਿਦੇਆਣਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਰਮਸਰ ਰਾੜਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਰਨ ਕੰਵਲ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ 'ਚੇਲਾ' ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੁਬਾਰਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗਨੀ ਖਾਨ ਨਬੀ ਖਾਨ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ, ਸਰ, ਕਾਊਂਕੇ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਟਾਣਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਹੇਹਰਾਂ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਲਾਹੀ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਾਏਕੋਟ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੁੱਖ ਨਿਵਾਰਨ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਚਕਰ]]
*[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੋੜਾ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂਸਰ ਸੁਧਾਰ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਮੰਡਿਆਣੀ]]
*[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥਾਰਾ ਸਾਹਿਬ ਇਯਾਲੀ ਕਲਾਂ]]
*[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 1 ਠੱਕਰਵਾਲ]]
*[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ ਰਤਨ]]
*[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ ਚਮਿੰਡਾ]]

*[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਜਗਰਾਉ, ਲੁਧਿਆਣਾ (ਬਾਬਾ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ)]]

=== ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ (ਮੁਹਾਲੀ) ===
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੰਬ ਸਾਹਿਬ, ਫੇਜ - 8, ਮੋਹਾਲੀ]]
*[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੰਗੀਠਾ ਸਾਹਿਬ, ਫੇਜ - 8, ਮੋਹਾਲੀ]] 
*[[ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਲੰਬਿਆ ਵਾਲੇ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੱਚਾ ਧੰਨ ਸਾਹਿਬ, ਫੇਜ - 3B2, ਮੋਹਾਲੀ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਭਾ ਸਾਹਿਬ, ਜ਼ੀਰਕਪੁਰ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਓਲੀ ਸਾਹਿਬ, ਜ਼ੀਰਕਪੁਰ]]
*[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸ਼ਹੀਦਾਂ, ਸੋਹਾਣਾ]]
*[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ ਫੇਸ 8]]
*[[ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ]]
*[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਹੀਦਾ ਢੱਕੀ ਸਾਹਿਬ ਸੈਕਟਰ 82]]

=== ਨੰਗਲ ===
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਘਾਟ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਵਿਭੋਰੇ ਸਾਹਿਬ]]

=== ਪਟਿਆਲਾ ===
* ਚੌਬਾਰਾ ਸਾਹਿਬ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਰਾਮਕਿਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ]], [[ਪਟਿਆਲਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਅਜੇਪਾਲ ਸਿੰਘ]], [[ਨਾਭਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਹਾਦਰਗੜ੍ਹ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੁੱਖ ਨਿਵਾਰਨ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਭਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖੇਲ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੋਤੀ ਬਾਗ਼ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਜੀ]]

=== ਰੋਪੜ ===
[[ਤਸਵੀਰ:ਸਤਲੁਜ S058.jpg| ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ Tibi ਸਾਹਿਬ ਨਦੀ [[ਸਤਲੁਜ]] [[ਰੂਪਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ|thumb|ਰੋਪੜ]]|link=Special:FilePath/ਸਤਲੁਜ_S058.jpg]]
[[ਤਸਵੀਰ:outside.jpg|thumb|ਤੱਕ ਸ਼੍ਰੀ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਦੁਆਰਾ enterance|ਇਹ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਹੈ|link=Special:FilePath/Outside.jpg_ਤੱਕ_ਸ਼੍ਰੀ_ਟਿੱਬੀ_ਸਾਹਿਬ_ਗੁਰਦੁਆਰਾ_enterance]]
[[ਤਸਵੀਰ:ਸ਼੍ਰੀ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਦੁਆਰਾ inside.jpg| ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਮੁੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ|link=Special:FilePath/ਸ਼੍ਰੀ_ਟਿੱਬੀ_ਸਾਹਿਬ_ਗੁਰਦੁਆਰਾ_inside.jpg]]
 
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਸਕੱਤਰੇਤ, ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਭੱਠਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੜ੍ਹੀ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਕਤਲਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਪਰਵਾਰ ਵਿਛੋੜਾ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਰਵਾਰ ਵਿਛੋੜਾ]]
* [[ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ#ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਤਾਲਪੁਰੀ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਤਾਲਪੁਰੀ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਤਖ਼ਤ ਸ਼੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਸੋਲਖੀਆਂ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾਨਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ, ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ੀਸ਼ ਮਹਿਲ ਸਾਹਿਬ, ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]]

=== ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ===
ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ [[ਮੁਕਤਸਰ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ :
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਟੁੱਟੀ ਗੰਢੀ ਸਾਹਿਬ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ
*ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੂਖ ਨਿਵਾਰਨ ਤਰਨਤਾਰਨ ਸਾਹਿਬ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤੰਬੂ ਸਾਹਿਬ
*ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇਵਾਂ ਜੀ 
* ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੰਗੀਠਾ ਸਾਹਿਬ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਕਾਬਸਰ ਸਾਹਿਬ
*ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾਤਣਸਰ ਸਾਹਿਬ 
*ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਖੂਹ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ 

=== ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ (ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ) ===
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ  ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦਗੰਜ ਸਾਹਿਬ, ਉੜਾਪੜ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਸਾਹਿਬ, ਹਕੀਮਪੁਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਰਨਕੰਵਲ ਸਾਹਿਬ,  ਜੀਂਦੋਵਾਲ, ਬੰਗਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰਪਲਾਹ, ਸੋਤਰਾਂ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੰਡਾ ਸਾਹਿਬ, ਸੰਧਵਾਂ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਸਿੱਖ, ਹਿਆਲਾ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ, ਚਾਂਦਪੁਰ ਰੁੜਕੀ (ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ)]]

=== ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ===
[[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ]] ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ:

* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖੂਨੀ ਸਾਹਿਬ]], ਮਨੀਮਾਜਰਾ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ]], ਮਨੀਮਾਜਰਾ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ]], ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ,
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੈਨਵੀਨ ਪ੍ਰਤਖ]], ਸੈਕਟਰ - 12, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ,
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ]], ਸੈਕਟਰ - 8, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ,
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ]], ਸੈਕਟਰ - 34, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 

== ਦਿੱਲੀ ==

* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਕਾਬ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ]] 
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ, ਦਿੱਲੀ]] 
* [[ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸ਼ੀਸ਼ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ]] 
* ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਮਜਨੂੰ ਦਾ ਟਿੱਲਾ
* ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਬਾਲਾ ਸਾਹਿਬ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਪਿਆਓ]] 
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਕਾਬ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ]] 
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਾਤਾ ਸੁੰਦਰੀ]] 
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਬੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ]] 

== ਅਸਾਮ ==
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਰਛਾ ਸਾਹਿਬ]], ਧਾਨਪੁਰ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ]], ਧੁਬਰੀ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਾਤਾਜੀ, ਚਪਾਰਮੁਖ, ਨਾਗਾਓਂ, ਅਸਾਮ

== ਸਿੱਕਿਮ ==

* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਲਾਮਾ]] 

== ਝਾਰਖੰਡ ==

* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਕੇਦਲੀ ਕਲਾਂ]]

== ਬਿਹਾਰ ==
ਦੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ [[ਬਿਹਾਰ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ :
* [[ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ]]
* ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ - ਪਟਨਾ
* [[ਗੁਰੂ ਕਾ ਬਾਗ]], [[ਪਟਨਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਘਈ ਘਾਟ]], ਪਟਨਾ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਾਂਡੀ ਸਾਹਿਬ]] - ਪਟਨਾ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੋਬਿੰਦ ਘਾਟ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਪਟਨਾ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਲ ਲੀਲਾ ਮੈਨੀ ਸੰਗਤ]] 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਕਸਾਲ ਸੰਗਤ - ਸਾਸਾਰਾਮ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਬਾਗ - ਸਾਸਾਰਾਮ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਾਚਾ ਫਗੂ ਮਲ - ਸਾਸਾਰਾਮ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪੱਕੀ ਸੰਗਤ – ਮੁੰਗੇਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ - ਗਯਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੜੀ ਸੰਗਤ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਚੌਕੀ - ਭਾਗਲਪੁਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ - ਲਕਸ਼ਮੀਪੁਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖੰਭਾ ਪਾਕਾ - ਨੇੜੇ ਦੇ ਟਾਂਡਾ

* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਮੋਲਾਰਬੰਦ, ਬਦਰਪੁਰ, ਫੇਜ9818085601, 9910762460
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਆਦਰਸ਼ ਕਲਿਆਣ ਲਈ ਕੰਪੈਰੇਟਿਵ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪਾਰਕ, ਖਾਨਪੁਰ, ਫੇਜ9818085601, 9910762460

== ਗੁਜਰਾਤ ==
ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ :

* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ ਓਧਵ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛਾਨੀ (ਵਡੋਦਰਾ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਵਾੜੀ (ਵਡੋਦਰਾ)
ਈਐਮਈ ਤੇ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ (ਫੌਜ) (ਵਡੋਦਰਾ)
ਏਅਰਫੋਰਸ ਮਾਕੁਰਪੁਰਾ 'ਤੇ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ (ਵਡੋਦਰਾ)

* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸਾਹਿਬ ,ਲਖਪਤ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸਾਹਿਬ ,ਲਖਪਤ]] 

* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਸੂਰਤ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੋਬਿੰਦ ਧਾਮ, ਥਲਤੇਜ਼ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਸਰਸਪੁਰ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮੇਸ਼ ਦਰਬਾਰ, ਇਸਨਪੁਰ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਮਣੀਨਗਰ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਿਫਾਜ਼ਤ ਸਾਹੇਬਜੀ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਗਰ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਦੁਧੇਸ਼ਵਰ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੀ - ਵਾਰਡ, ਸਰਦਾਰ ਨਗਰ, ਨਰੋਦਾ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਰਾਜਕੋਟ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਰੀ ਲਖਪਤਸਾਹਿਬ, ਪੋਰਟਲਖਪਤ (ਕੱਛ, ਗੁਜਰਾਤ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਭਾਈ ਮੋਹਕਮ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਬਏਤ ਦਵਾਰਕਾ (ਦਵਾਰਕਾ, ਗੁਜਰਾਤ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ, ਤਰਸਾਲੀ (ਵਡੋਦਰਾ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛਾਦਰ ਸਾਹਿਬ, ਭਾਰੁਚ

== ਹਰਿਆਣਾ ==
* ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬਾਲਾ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟੋਕਾ ਸਾਹਿਬ]] 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੋਬਿੰਦਪੁਰਾ ਅੰਬਾਲਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਬਾਗ ਅੰਬਾਲਾ
* ਲਖਨੌਰ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬਾਲਾ
* ਸੀਸਗੰਜ ਸਾਹਿਬ, [[ਅੰਬਾਲਾ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਤਿਸੰਗ ਸਾਹਿਬ - ਅੰਬਾਲਾ
* ਪੰਜੋਖੜਾ ਸਾਹਿਬ
* ਗੈਂਦਸਰ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਭਾਨੋਖੇੜੇ ਅੰਬਾਲਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਸਾਹਿਬ ਅਸੰਧ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਪਾਸਟ ਸਾਹਿਬ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਪਿੰਜੌਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਓਲੀ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਪਿਹੋਵਾ
* [[ਨਾਢਾ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਢਾ ਸਾਹਿਬ]], [[ਪੰਚਕੂਲਾ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ, [[ਕਰਨਾਲ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਜਿਲ੍ਹਾ ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਪਾਲ ਮੋਚਨ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 10 - ਜਗਾਧਰੀ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ - ਕੈਥਲ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਿੰਮ ਸਾਹਿਬ, ਕੈਥਲ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਸਾਇਨਾ ਸਦਨ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੌੜਾ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਸਾਇਨਾ ਸਦਨ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ, ਰੋਹਤਕ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ – ਸੁਲਹਾਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਰਦੋਨ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਅਤੇ 10ਵੀਂ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨੌਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ - ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛੇਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ - ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿਧ ਬਟੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਪਹਿਲੀ - ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਸਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ - ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਘਾਟ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ - ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਰਮਾਰ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ - ਚੋਰਮਾਰ ਖੇੜਾ ਸਿਰਸਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਸਾਹਿਬ ਜੀ - ਪਾਰਥ ਪਲਾਟ - ਚੀਕਾ - ਕੈਥਲ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਸੋਹਣਾ (ਗੁੜਗਾਂਵਾਂ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਗੁੜਗਾਂਵਾਂ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ NIT ਕੋਈ -5 ਫਰੀਦਾਬਾਦ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਿਲ੍ਹਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਪਹਿਲੀ, ਸਰਸਾ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਸਰਸਾ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਸਿਰਸਾ

== ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ==
* [[ਮਨੀਕਰਨ#ਮਨੀਕਰਨ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ|ਮਨੀਕਰਨ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪੋਂਟਾ ਸਾਹਿਬ]], ਜਿਲਾ [[ਸਿਰਮੌਰ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭੰਗਾਣੀ ਸਾਹਿਬ]] ਜਿਲਾ [[ਸਿਰਮੌਰ]]
* [[ਚੈਲ ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਜਿਲਾ [[ਸੋਲਨ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਦਸਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ -, ਨਦੌਣ ਜਿਲਾ ਕਾਂਗੜਾ ਮੰਡੀ ਜਿਲਾ ਮੰਡੀ
* ਰਵਾਲਸਰ ਜਿਲਾ ਮੰਡੀ ਮਨੀਕਰਨ ਜਿਲਾ ਕੁੱਲੂ
* [[ਬੜੂ ਸਾਹਿਬ]], ਜਿਲਾ ਸਿਰਮੌਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਸਾਹਿਬ - ਮੰਡੀ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ - ਨਾਹਨ
* ਗੁਰੂ ਕਾ ਲਾਹੌਰ - ਬਿਲਾਸਪੁਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਪਥਰ ਸਾਹਿਬ, (ਲੇਹ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਕੋਠਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ - ਜਿਲ੍ਹਾ ਮੰਡੀ
* [[ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਵਡਭਾਗ ਸਿੰਘ]] 
== ਕਰਨਾਟਕ ==
[[ਕਰਨਾਟਕ]] ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ :
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਝੀਰਾ ਸਾਹਿਬ]], [[ਬਿਦਰ]]
ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ * [[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ]], ਵੱਡਾ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਮਾਤਾ ਭਾਗੋ ਜੀ ਤਪੋਸਥਾਨ]], [[ਜਨਵਾੜਾ (ਬਿਦਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ) ਕਰਨਾਟਕ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ]], [[ਬਿਦਰ ਕਰਨਾਟਕ]]

== ਕਸ਼ਮੀਰ ==
ਦੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ [[ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ :
* ਛਟੀ ਪਾਦਸ਼ਾਹੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਸ਼ਮੀਰ &lt;ref&gt;[http://wwwangelfirecom/ca6/gurdwaraworld/kashmirhtml Angelfirecom ]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਮਾਤਨ ਸਾਹਿਬ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ, ਪਿੰਡ ਬੀਗ ਬੀਆਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਲਾਮ ਪੁਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ, ਪਿੰਡ ਸਿੰਘਪੁਰਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਠਾਰ੍ਹਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ, ਪਿੰਡ ਬਾਰਾਮੂਲਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਚਰਨ ਅਸਥਾਨ ਦੁੱਖ ਨਿਵਾਰਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ - ਅਨੰਤਨਾਗ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ, ਪਿੰਡ ਰੈਣਾਵਾੜੀ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਥੇਰ ਸਾਹਿਬ, ਲੇਹ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਬੰਗਾ ਸਾਹਿਬ, ਭਗਤ

== ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ==
ਦੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ :
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਬੰਦਾ ਬਹਾਦਰ ਘਾਟ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਦਇਆ ਸਿੰਘ]]
* [[ਤਖ਼ਤ ਸ਼੍ਰੀ ਹਜ਼ੂਰ ਸਾਹਿਬ]], [[ਨੰਦੇੜ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੀਰਾ ਘਾਟ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੱਲ ਟੇਕਰੀ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਗੀਨਾ ਘਾਟ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਗਤ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੀਕਰ ਘਾਟ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜਹਾਦ ਦਰਬਾਰ ਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦਧਾਮ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ – ਸਥਾਨ ਭਾਈ ਦਇਆਸਿੰਘਜੀ, ਅਹਿਮਦਨਗਰ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਆਲ ਸਾਹਿਬ ਸਥਾਨ ਬਾਬਾ ਨਿਧਾਨ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਨੰਦੇੜ

ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ :
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਤਿਗਨੇ ਨਗਰ, ਪੂਨਾ ਪੂਨਾ ਦਾਕੋਈ 1
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਕਲਬਾ ਦੇਵੀ, ਮੁੰਬਈ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਦਾਦਰ, ਮੁੰਬਈ
* ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ (ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਮਾਤੁੰਗਾ ਮੱਧ - ਮੁੰਬਈ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਖਾਰ, ਮੁੰਬਈ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਧਨਪਠੋਹਰ, ਸਾਂਤਾਕਰੂਜ਼ (ਵੈਸਟ), ਮੁੰਬਈ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਮਲਾਡ, ਮੁੰਬਈ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਾ, ਪੋਬਾਈ (ਹੀਰਾਨੰਦਾਨੀ) 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਟੈਗੋਰ ਨਗਰ, - ਵਿਖਰੋਲੀ ਈਸਟ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪੰਚਾਇਤੀ, ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ ਚੌਕ, ਭਾਂਡੂਪ ਪੱਛਮ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ, ਅਮਰ ਨਗਰ, - ਭਾਂਡੂਪ ਕੰਪਲੈਕਸ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ, ਆਗਰਾ ਰੋਡ – ਐਲ ਬੀ ਐਸ ਮਾਰਗ, ਮੁਲੁੰਡ ਪੱਛਮ 
* ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸੱਚਖੰਡ ਦਰਬਾਰ, ਯੂਥ ਸਰਕਲ - ਮੁਲੁੰਡ ਕਲੋਨੀ 
* ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਮੁਲੁੰਡ ਕਲੋਨੀ (ਵੈਸਟ) ਮੁੰਬਈ - 82 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਜੀ ਬੀ ਰੋਡ, ਥਾਨੇ (ਪੱਛਮ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਸਮੇਸ਼ ਦਰਬਾਰ, ਮੈਰਤਾਨ ਪੂਰਬੀ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਹਾਈਵੇ ਥਾਨੇ (w)
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੱਚਖੰਡ ਦਰਬਾਰ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਮੁੰਬਈ]] &lt;ref&gt;[ http://wwwsachkhanddarbarwebscom/{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ]&lt;/ref&gt;
ਨਵੀ ਮੁੰਬਈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ * ਸੁਪਰੀਮ ਕਸਲ
[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਵਾਸ਼ੀ, ਨਵੀ ਮੁੰਬਈ]

* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਵਿੱਤਰ ਜੰਗਲ - (ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ), ਪੂਨਾ ਕੈਂਪ ਪੂਨਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਅਕਰੁਦੀ - ਪੂਨਾ (ਮੋਨ ਬਾਬਾ ਦਾ ਆਸ਼ਰਮ)

* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੀਰਾ ਰੋਡ, ਮੁੰਬਈ &lt;ref&gt;[ http://wwwmira-roadcom/1_29_Gurdwara-Guru-nanak-Darbarhtml{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} mira - roadcom ]&lt;/ref&gt;
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਰਾਮਬਾਗ - 4, ਕਲਿਆਣ (ਪੱਛਮ) - 421301]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ, ਸੰਗਤ ਦਰਬਾਰ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸੱਚਖੰਡ ਦਰਬਾਰ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਸੁਖਮਨੀ ਸੁਸਾਇਟੀ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮੇਸ਼ ਦਰਬਾਰ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਸਥਾਨ ਭਾਈ ਦਇਆਸਿੰਘਜੀ, ਅਹਿਮਦਨਗਰ

* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਜੀਟੀਬੀ ਨਗਰ, ਮੁੰਬਈ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਜੋਗਾ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਜੀਟੀਬੀ ਨਗਰ, ਮੁੰਬਈ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਜੋਗਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪੰਚਾਇਤੀ, ਜੀਟੀਬੀ ਨਗਰ, ਮੁੰਬਈ 
* ਰਾਓਲੀ ਕੈਂਪ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ (ਜੀਟੀਬੀ) ਨਗਰ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮੇਸ਼ ਦਰਬਾਰ, ਜੀਟੀਬੀ ਨਗਰ, ਮੁੰਬਈ

* ਸੱਚਖੰਡ ਦਰਬਾਰ - ਸੀਯੋਨ, ਐਨਆਰ ਗੁਰੂਕਿਰਪਾ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖਾਲਸਾ ਸਭਾ]] 

== ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ==
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਰਤਲਾਮ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਹਮੀਦੀਆ ਰੋਡ, ਭੋਪਾਲ
* ਬਾਬਾ ਸਿਆਮਦਾਸ ਮਾਧਵਦਾਸ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਮੋਹਨ ਜਾਗਿਆਸੀ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟੇਕਰੀ ਸਾਹਿਬ ਈਦਗਾਹ ਹਿੱਲਜ਼, ਭੋਪਾਲ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੰਦੀ ਛੋੜ, ਗਵਾਲਿਅਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਾਜਘਾਟ ਸੰਗਤ ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੜੀ ਸੰਗਤ, ਬੁਰਹਾਨਪੁਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਇਮਲੀ ਸਾਹਿਬ, ਵਿਜਯਾਵਦਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੇਤਮਾ ਸਾਹਿਬ, ਵਿਜਯਾਵਦਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਇਤਹਾਸਿਕ, ਹੋਸੰਗਾਬਾਦ ਐਮ ਪੀ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗਵਾਰੀਘਾਟ ਸੰਗਤ, ਜਬਲਪੁਰ 
* ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਬਖਸ਼ੀਸ਼ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਮਾਂਡਲਾ
* ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਿੰਧੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿਰੋਜਨੀ (ਜਿਲਾ - ਵਿਦਿਸ਼ਾ) ਐਮ ਪੀ
* ਗੁਰੂਦਵਾਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਰੇਵਾ, ਮਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਆਲ ਸਾਹਿਬ ਜੀ (ਡਵੀਜਨਲ ਦੇਵਾਸ) ਮਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡਾਟਾ ਬੰਦੀ ਚੋਰ ਗਵਾਲੀਅਰ ਕਿਲਾ)
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਯਾਤਰਾ ਸ੍ਰੀ ਹਜ਼ੂਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ (ਮਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼)

== ਉੜੀਸਾ ==
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਗੂ ਗਵਣਤ - ਪੁਰੀ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾਤਣ ਸਾਹਿਬ, ਕਟੱਕ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ – ਗਾਂਧੀ ਰੋਡ, ਰੁੜਕੇਲਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਸੈਕਟਰ 18, ਰੁੜਕੇਲਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਵੇਦ ਵਿਆਸ, ਰੁੜਕੇਲਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ - ਸਿਵਲ ਟਾਊਨਸ਼ਿਪ, ਰੌੜਕੇਲਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਮੁੱਖ ਸੜਕ, ਖਰਿਆਰ ਸੜਕ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਰੋਡ, ਬਰਜਰਾਜਨਗਰ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਮੁੱਖ ਰੋਡ, ਝਾਰਸੂਗੁਡਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਆਰਤੀ ਸਾਹਿਬ - ਨੇੜੇ ਚਾਨਣ ਹਾਊਸ, ਪੁਰੀ

== ਰਾਜਸਥਾਨ ==
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਬੂਤਰ ਸਾਹਿਬ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾਦੂਦਵਾਰਾ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਹਾਵਾ ਸਾਹਿਬ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਪੁਸ਼ਕਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਕੋਲਾਇਤ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਗੰਗਾ ਨਗਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੁੱਢਾ ਸਾਹਿਬ, ਵਿਜੇਨਗਰ, ਸ਼੍ਰੀਗੰਗਾਨਗਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਦੀਪਸਿੰਘ, ਸ਼੍ਰੀਗੰਗਾਨਗਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਰਾਣੀਬਾਜ਼ਾਰ ਬੀਕਾਨੇਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਜੈਪੁਰ
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੈਤਸਰ, ਸੰਗਰੂਰ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੇਹਸਨ ਪਹਾੜੀ, ਜੋਰਹੇਦਾ, ਫੇਜ9818085601, 9910762460
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਤਿਸੰਗ ਸਭਾ, ਰਾਮਨਗਰ - ਨੰਦਪੁਰੀ - ਗੋਬਿੰਦਪੁਰੀ, ਜੈਪੁਰ - 302019 (ਮੁਕੰਮਲ ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ 12 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 04,30 ਘੰਟੇ - 05,45 ਘੰਟੇ ਜਾਪ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਹੀ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਭ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਹਨ : 9414061398)
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਲਿ, ਬੀਕਾਨੇਰ
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਵਿਆਸ ਕਾਲੋਨੀ, ਬੀਕਾਨੇਰ

== ਉਤਰਾਖੰਡ ==
ਦੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ [[ਉਤਰਾਖੰਡ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ :
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਮੱਤਾ ਸਾਹਿਬ]], [[ਨਾਨਕਮੱਤਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੇਮ ਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਪੌੜੀ ਗੜਵਾਲ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪਿਪਲੀ ਵਿੱਚ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਪਹਿਲੀ ,ਬਿਜੌਲੀ , ਪਿੰਡ ਬਿਜੌਲੀ , ਜਿਲਾ ਪੋੜੀ ਗੜਵਾਲ 
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ , ਪਿੰਡ ਹਲੂਣੀ , ਜਿਲਾ ਪੋੜੀ ਗੜਵਾਲ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰੀਠਾ ਸਾਹਿਬ]]

== ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ==
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਿੰਤਾਹਰਨ ਦੁਖਨਿਵਾਰਨ, ਸਰਸਈਆ ਘਾਟ]] - [[ਕਾਨਪੁਰ]] &lt;ref&gt;http://kanpurcityliveblogspotin{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
* [[ਗੁਰੂ ਕਾ ਬਾਗ - ਵਾਰਾਣਸੀ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਵਾੜਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਈ ਵੱਧ - ਆਗਰਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪੱਕਾ ਸੰਗਤ - ਅਲਾਹਾਬਾਦ]]
* [[ਗੁਰੂ ਕਾ ਤਾਲ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] - [[ਬਰੇਲੀ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਮਾਡਲ ਕਸਬੇ]] - ਬਰੇਲੀ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ, ਜਨਕਪੁਰੀ]] - ਬਰੇਲੀ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨਗਰ, ਸੰਜੇ]] - ਬਰੇਲੀ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰੀਠਾ ਸਾਹਿਬ]] - ਪਿੰਡ, [[ਚੰਪਾਵਤ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦੁਪਿਹਰ ਦੇ]] ਪਿੰਡ - [[ਗੜ੍ਹਮੁਕਤੇਸ਼ਵਰ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੋਧੀਵਾਲਾ ਘਾਟ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ]] - ਬਾਬਾਪੁਰ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਪੁਰi ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ]] - [[ਟਾਂਡਾ, ਰਾਮਪੁਰ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸਿਕਸਥ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ - [[ਨਵਾਬਗੰਜ, ਬਰੇਲੀ|ਨਵਾਬਗੰਜ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ, ਪਿੰਡ]] - ਕਾਸ਼ੀਪੁਰ,
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰਗੋਬਿੰਦਸਰ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ - ਨਵਾਬਗੰਜ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] - [[ਸਿਕੰਦਰਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੜੀ ਸੰਗਤ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] - [[ਵਾਰਾਣਸੀ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨੌਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ]]
* [[ਛੋਟਾ ਮਿਰਜ਼ਪੁਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛੋਟੀ ਸੰਗਤ]] - ਨੂੰ ਵਾਰਾਣਸੀ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਗ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਕਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] - ਕਾਨਪੁਰ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖਟੀ ਟੋਲਾ]] - [[ਇਟਾਵਾ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਪ ਅਸਥਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ]] - [[ਜੌਨੂਪੁਰ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਜੌਨੂਪੁਰ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਰਨ ਪਾਦੁਕਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 1 ਤੇ 9]]
* [[ਨਿਜ਼ਮਬਾਦ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ]] - [[ਅਯੁੱਧਿਆ]]
* ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਬੁੱਧ ਜੀ, [[ਲਖਨਊ]]

== [[ਮਥੁਰਾ]] ==
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਬਗੀਚੀ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੌ ਘਾਟ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਦਾਰੇਮ ਸਿੰਘ ਹਸਤਿਨਾ ਸ਼੍ਰੀਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ (ਮੇਰਠ)]]

== ਨਾਨਕਮੱਤਾ ==
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭੰਡਾਰਾ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੁਧ ਵਾਲਾ ਖੂਹ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸਿਕਸਥ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰੀਠਾ ਸਾਹਿਬ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਓਲੀ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ]]
* [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ]] [[ਹਲਦੌਰ]]

==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}</text>
      <sha1>5zsfcnlmvqtudz1zuafg530tbtlrvlt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਗਵਰਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਐਕਟ 1833</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42485</id>
    <revision>
      <id>610995</id>
      <parentid>608360</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T03:27:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jagseer S Sidhu</username>
        <id>18155</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Jagseer S Sidhu moved page [[ਗਵਰਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਅੈਕਟ 1833]] to [[ਗਵਰਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਐਕਟ 1833]] without leaving a redirect: fixed typo</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1634" xml:space="preserve">'''ਸੇਂਟ ਹੇਲੇਨਾ ਐਕਟ 1833'''&lt;ref&gt;The citation of this Act by this [[short title]] was authorised by section 5 of, and Schedule 2 to, the [[Statute Law Revision Act 1948]]. Due to the repeal of those provisions, it is now authorised by section 19(2) of the [[Interpretation Act 1978]].&lt;/ref&gt; ਜਾਂ '''ਗੋਰਮਿੰਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਐਕਟ 1833'''&lt;ref&gt;The citation of this Act by this short title was authorised by section 1 of, and Schedule 1 to, the [[Short Titles Act 1896]]. Due to the repeal of those provisions, it is now authorised by section 19(2) of the।nterpretation Act 1978.&lt;/ref&gt; ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੁਆਰਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਇੱਕ ਐਕਟ ਸੀ। ਇਹ ਐਕਟ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵੱਲੋ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸ਼ਾਹੀ ਚਾਰਟਰ ਵੀ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ''ਚਾਰਟਰ ਐਕਟ 1833'' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 
ਇਸ ਐਕਟ ਅਧੀਨ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਪਾਰਿਕ ਇਕਾਈ ਤੋਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਇਕਾਈ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। [[ਲਾਰਡ ਵਿਲਿਅਮ ਬੈਂਟਿੰਕ]] ਪਹਿਲਾ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਸੀ।educational board astonished

==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ]]</text>
      <sha1>iyht4cnrww0fnjkobl4y2n56yh09zon</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51445</id>
    <revision>
      <id>611000</id>
      <parentid>580573</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T04:16:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nitesh Gill</username>
        <id>8973</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8854" xml:space="preserve">{{Infobox musical artist
| image = Munni Begum.jpg
|name = ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ&lt;br /&gt;মুন্নী বেগম&lt;br /&gt;{{Nastaliq|منی بیگم}}
|background = ਸੋਲੋ_ਸਿੰਗਰ
|birth_name = ਨਾਦਿਰਾ
|Nationality = ਅਮਰੀਕੀ (ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ)
|origin = [[ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ]], [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]], [[ਭਾਰਤ]]
|genre = [[ਗ਼ਜ਼ਲ]]
|occupation = ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ
|years_active = 
|label = 
|website = 
}}
'''ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ''' ({{lang-bn|মুন্নী বেগম}}, {{lang-ur|{{Nastaliq|منی بیگم}}}}) ਉਘੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ ਹੈ।&lt;ref&gt;http://www.dawn.com/wps/wcm/connect/dawn-content-library/dawn/in-paper-magazine/the-review/world-music-day-food-for-the-soul{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; ਉਸ ਦਾ ਅਸਲੀ ਨਾਮ '''ਨਾਦਿਰਾ''' ਹੈ। ({{lang-bn|নাদিরা}}; {{lang-ur|{{Nastaliq|نادرہ}}}}).&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ptv.com.pk/hitsongs-evergreen-MunniBegum.asp|title=Hit Songs of Munni Begum|publisher=Pakistan Television Corporation|accessdate=19 November 2009|archive-date=7 ਸਤੰਬਰ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090907070249/http://www.ptv.com.pk/hitsongs-evergreen-MunniBegum.asp|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt; ਉਹ [[ਸ਼ਿਕਾਗੋ]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|ਅਮਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹੈ।

==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ==
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਹ ਸੱਤ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕ ਉਸਤਾਦ ਖਵਾਜਾ ਗੁਲਾਮ ਮੁਸਤਫਾ ਵਾਰਸੀ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸਬਕ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਸ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।

ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ 1950 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ; ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ PAF ਸ਼ਾਹੀਨ ਸਕੂਲ, ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ; ਪਰ, ਉਹ 1971 ਦੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਜੰਗ ਕਾਰਨ, ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੀ ਗਈ।

== ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ==
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਦਾ ਵਿਆਹ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 1998 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ, ਮੁਨੀਬਾ ਹਸਨੈਨ ਅਤੇ ਮਿਨਾਰਾ ਉਮਰ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਸਈਅਦ ਮੁਹੰਮਦ ਅਸਦ ਅਲੀ ਹੈ। 2016 ਤੱਕ, ਉਹ ਸ਼ਿਕਾਗੋ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।

== ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ==
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਦੀਆਂ ਹਿੱਟ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਹੁਤ ਲੰਬੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹਨ:
* ਲਜ਼ਤ-ਏ-ਗ਼ੁਮ ਬਧਾ ਦੀਜੈ&lt;ref name=scroll/&gt;&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਝੂਮ ਬਰਾਬਰ ਝੂਮ ਸ਼ਰਾਬੀ&lt;ref name=scroll/&gt;
* ਹਰ ਕਦਮ ਜ਼ਹਮਤੀਂ...
* ਤੁਮਹਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਕਾ ਮੌਸਮ ਬੜਾ ਸੁਹਾਨਾ ਲੱਗੇ (ਕਵੀ: ਅਹਿਮਦ ਫ਼ਰਾਜ਼ ਦੇ ਬੋਲ)&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਏਕ ਬਾਰ ਮੁਸਕੁਰਾ ਦੋ&lt;ref&gt;{{cite news |title=World Music Day: Food for the soul |url=https://www.dawn.com/news/882729/world-music-day-food-for-the-soul |newspaper=Dawn (newspaper) |date=21 June 2009 |access-date=30 June 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਅਵਾਰਗੀ ਮੇਂ ਹਦ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਣ ਚਾਹੀਏ&lt;ref name=scroll/&gt;
* ਚਾਹਤ ਮੇਂ ਕਿਆ ਦੁਨੀਆਦਾਰੀ, ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ ਕੈਸੀ ਮਜਬੂਰੀ
* ਬੇਵਫਾ ਸੇ ਭੀ ਪਿਆਰ ਹੋਤਾ ਹੈ
* ਭੂਲਨੇ ਵਾਲੇ ਸੇ ਕੋਈ ਕਹੇ
* ਦਿਲ ਕੋ ਹਾਲ ਕਰਾਰ ਮੇਂ ਦੇਖ
* ਕਿਸੀ ਕੈ ਗਮ ਮੇ ਵਕਾਰ ਖੋਨਾ
* ਇਧਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਾ ਜਨਾਜ਼ਾ ਉਠੇ ਗਾ (ਕਵੀ ਦੇ ਬੋਲ: ਤਾਬਿਸ਼ ਦੇਹਲਵੀ)&lt;ref name=scroll/&gt;&lt;ref name=ptv/&gt;
* ਭੁਝੀ ਹੋਇ ਸ਼ਮਾ ਕੀ ਧੁਨ ਹੂੰ
* ਮਰੀਜ਼-ਏ-ਮੁਹੱਬਤ ਉਨੀ ਕਾ ਫ਼ਸਾਨਾ&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਲਾ ਪਿਲਾਦੇ ਸਾਕੀਆ&lt;ref name=scroll/&gt;&lt;ref name=ptv/&gt;
* ਯੇ ਹੈ ਮੈਖਾਨਾ ਯਹਾਂ ਰਿੰਦ ਹੈਂ&lt;ref name=ptv/&gt;
* ਜੋ ਫਰੇਬ ਮੈਂ ਨ ਖਾਇਆ ਤੁਝੇ ਰਜ਼ਦਾਨ ਸਮਝ ਕਰ
* ਐ ਇਸ਼ਕ ਹਮੇਂ ਇਤਨਾ ਤੋ ਬਾਤਾ ਅੰਜਮ ਹਮਾਰਾ ਕੀਆ ਹੋ ਗਾ
* ਦਿਲ ਕੀ ਬਾਤ ਲਬੋਂ ਪਰ ਲਾ ਕਰ ਅਬ ਤਕ ਹਮ ਦੁਖ ਸੇਹਤੇ ਹੈਂ
* ਹਮ ਨੇ ਹਸਰਤੋਂ ਕੇ ਦਾਗ ਅੰਸੂਆਂ ਸੇ ਧੋ ਝੂਠ
* ਮੇਰੈ ਸਾਕੀਆ ਮੁਝੇ ਭੂਲ ਜਾ ॥
* ਕਬ ਮੇਰਾ ਨਸ਼ੀਮਾਨ ਅਹਿਲ-ਏ-ਚਮਨ
* ਐ ਮੇਰੇ ਹਮਨਾਸ਼ੀਂ ਚਲ ਕਹੀਂ ਔਰ ਚਲ
ਅਸਮਾਨ ਸੇ ਉਤਾਰਾ ਗਿਆ
ਹਮੇ ਚਰਾਘ ਕੀ ਲਾਉ ਹੀਨ
ਕਬ ਮੇਰਾ ਨਸ਼ੀਮਾਨ ਅਹਿਲ-ਏ-ਚਮਨ
ਪੀਰ ਕੀ ਮੁਨ ਮੇਂ ਜੋਤੇ ਜਾਗੇ ਏਕ ਜ਼ਮਾਨਾ ਬੀਤ ਗਿਆ
ਯੇ ਸੀਲਾ ਮਿਲਾ ਉਹ ਮੁਝ ਕੋ ਤੇਰੀ ਦੋਸਤੀ ਕੇ ਪੀਛੇ
ਮੈਂ ਨਜ਼ਰ ਸੇ ਪੀ ਰਹਾ ਹੂੰ ਯੇ ਸਮਾ ਬਾਦਲ ਨਾ ਜਾਏ
ਤੁਮ ਪੂਚੋ ਔਰ ਮੇਂ ਨਾ ਬਾਤੋਂ ਐਸੇ ਤੁਮ ਹਲਾਤ ਨਹੀਂ
ਜੋਸ਼ ਦਰਿਆ ਮੈਂ ਥਾ ਕਿਸ ਕਾਦਰ ਅਲਮਾਨ
ਤੇਰੀ ਅੰਜੁਮਨ ਮੈਂ ਜ਼ਾਲਿਮ ਅਜਬ ਅਹਿਤਮਮ ਦੇਖ
ਸ਼ਰਬ ਲਾ ਸ਼ਰਬ ਲਾ
ਦੇਖ ਕਰ ਦਰ-ਓ-ਕਹਬਾ ਕੀ ਰੰਗੀਨੀਆਂ
ਤੇਰੀ ਸੂਰਤ ਨਿਗਾਹੋਂ ਮੈਂ ਫਿਰਤਿ ਰਹੀ
ਯਹਾਂ ਤੰਗੀ-ਏ-ਕਫਾਸ ਉਹ
ਮੇਰੀ ਦਾਸਤਾਨ-ਏ-ਹਸਰਤ ਵੋ ਸੁਨਾ ਸੁਨਾ ਕੇ ਰੋਏ
ਬੋਤਲ ਖੁੱਲੀ ਹੇ ਰਾਕਸ ਮੈਂ ਆਮ-ਏ-ਸ਼ਰਬ ਹੇ
ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀ
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਗ਼ਜ਼ਲੀਨ ਭਾਗ 1
ਅਵਰਗੀ ਭਾਗ-28
ਮੇਰੀ ਪਾਸੰਦ ਭਾਗ 1
ਮੇਰੀ ਪਾਸੰਦ ਭਾਗ 2
ਮਸਤੀ ਮੇਂ ਸੁਰਾਹੀ ਝੁਮਤੀ ਹੈ ਭਾਗ। 1
ਮਸਤੀ ਮੇਂ ਸੁਰਾਹੀ ਝੁਮਤੀ ਹੈ ਭਾਗ। 2
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸ਼ਾਮ
ਨਵੀਂ ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰ. 26
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਭਾਗ-21
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਭਾਗ-20
ਸ਼ਾਮ-ਏ-ਗ਼ਜ਼ਲ
ਮੇਰੀ ਪਸੰਦ
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 4
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 3
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 2
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 1


== ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ==
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਸਿੰਧ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਆਫ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ ਅਵਾਰਡ (2008)।[3][5]

== ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == 

==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕ]]</text>
      <sha1>ig3i6neu9vhohji7yuhngrshjn4v7xp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>611001</id>
      <parentid>611000</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T04:38:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nitesh Gill</username>
        <id>8973</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8924" xml:space="preserve">{{Infobox musical artist
| image = Munni Begum.jpg
|name = ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ&lt;br /&gt;মুন্নী বেগম&lt;br /&gt;{{Nastaliq|منی بیگم}}
|background = ਸੋਲੋ_ਸਿੰਗਰ
|birth_name = ਨਾਦਿਰਾ
|Nationality = ਅਮਰੀਕੀ (ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ)
|origin = [[ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ]], [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]], [[ਭਾਰਤ]]
|genre = [[ਗ਼ਜ਼ਲ]]
|occupation = ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ
|years_active = 
|label = 
|website = 
}}
'''ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ''' ({{lang-bn|মুন্নী বেগম}}, {{lang-ur|{{Nastaliq|منی بیگم}}}}) ਉਘੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ ਹੈ।&lt;ref&gt;http://www.dawn.com/wps/wcm/connect/dawn-content-library/dawn/in-paper-magazine/the-review/world-music-day-food-for-the-soul{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; ਉਸ ਦਾ ਅਸਲੀ ਨਾਮ '''ਨਾਦਿਰਾ''' ਹੈ। ({{lang-bn|নাদিরা}}; {{lang-ur|{{Nastaliq|نادرہ}}}}).&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ptv.com.pk/hitsongs-evergreen-MunniBegum.asp|title=Hit Songs of Munni Begum|publisher=Pakistan Television Corporation|accessdate=19 November 2009|archive-date=7 ਸਤੰਬਰ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090907070249/http://www.ptv.com.pk/hitsongs-evergreen-MunniBegum.asp|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt; ਉਹ [[ਸ਼ਿਕਾਗੋ]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|ਅਮਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹੈ।

==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ==
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਹ ਸੱਤ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕ ਉਸਤਾਦ ਖਵਾਜਾ ਗੁਲਾਮ ਮੁਸਤਫਾ ਵਾਰਸੀ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸਬਕ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਸ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।

ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ 1950 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ; ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ PAF ਸ਼ਾਹੀਨ ਸਕੂਲ, ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ; ਪਰ, ਉਹ 1971 ਦੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਜੰਗ ਕਾਰਨ, ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੀ ਗਈ।

== ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ==
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਦਾ ਵਿਆਹ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 1998 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ, ਮੁਨੀਬਾ ਹਸਨੈਨ ਅਤੇ ਮਿਨਾਰਾ ਉਮਰ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਸਈਅਦ ਮੁਹੰਮਦ ਅਸਦ ਅਲੀ ਹੈ। 2016 ਤੱਕ, ਉਹ ਸ਼ਿਕਾਗੋ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।

== ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ==
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਦੀਆਂ ਹਿੱਟ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਹੁਤ ਲੰਬੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹਨ:
* ਲਜ਼ਤ-ਏ-ਗ਼ੁਮ ਬਧਾ ਦੀਜੈ&lt;ref name=scroll/&gt;&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਝੂਮ ਬਰਾਬਰ ਝੂਮ ਸ਼ਰਾਬੀ&lt;ref name=scroll/&gt;
* ਹਰ ਕਦਮ ਜ਼ਹਮਤੀਂ...
* ਤੁਮਹਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਕਾ ਮੌਸਮ ਬੜਾ ਸੁਹਾਨਾ ਲੱਗੇ (ਕਵੀ: ਅਹਿਮਦ ਫ਼ਰਾਜ਼ ਦੇ ਬੋਲ)&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਏਕ ਬਾਰ ਮੁਸਕੁਰਾ ਦੋ&lt;ref&gt;{{cite news |title=World Music Day: Food for the soul |url=https://www.dawn.com/news/882729/world-music-day-food-for-the-soul |newspaper=Dawn (newspaper) |date=21 June 2009 |access-date=30 June 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਅਵਾਰਗੀ ਮੇਂ ਹਦ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਣ ਚਾਹੀਏ&lt;ref name=scroll/&gt;
* ਚਾਹਤ ਮੇਂ ਕਿਆ ਦੁਨੀਆਦਾਰੀ, ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ ਕੈਸੀ ਮਜਬੂਰੀ
* ਬੇਵਫਾ ਸੇ ਭੀ ਪਿਆਰ ਹੋਤਾ ਹੈ
* ਭੂਲਨੇ ਵਾਲੇ ਸੇ ਕੋਈ ਕਹੇ
* ਦਿਲ ਕੋ ਹਾਲ ਕਰਾਰ ਮੇਂ ਦੇਖ
* ਕਿਸੀ ਕੈ ਗਮ ਮੇ ਵਕਾਰ ਖੋਨਾ
* ਇਧਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਾ ਜਨਾਜ਼ਾ ਉਠੇ ਗਾ (ਕਵੀ ਦੇ ਬੋਲ: ਤਾਬਿਸ਼ ਦੇਹਲਵੀ)&lt;ref name=scroll/&gt;&lt;ref name=ptv/&gt;
* ਭੁਝੀ ਹੋਇ ਸ਼ਮਾ ਕੀ ਧੁਨ ਹੂੰ
* ਮਰੀਜ਼-ਏ-ਮੁਹੱਬਤ ਉਨੀ ਕਾ ਫ਼ਸਾਨਾ&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਲਾ ਪਿਲਾਦੇ ਸਾਕੀਆ&lt;ref name=scroll/&gt;&lt;ref name=ptv/&gt;
* ਯੇ ਹੈ ਮੈਖਾਨਾ ਯਹਾਂ ਰਿੰਦ ਹੈਂ&lt;ref name=ptv/&gt;
* ਜੋ ਫਰੇਬ ਮੈਂ ਨ ਖਾਇਆ ਤੁਝੇ ਰਜ਼ਦਾਨ ਸਮਝ ਕਰ
* ਐ ਇਸ਼ਕ ਹਮੇਂ ਇਤਨਾ ਤੋ ਬਾਤਾ ਅੰਜਮ ਹਮਾਰਾ ਕੀਆ ਹੋ ਗਾ
* ਦਿਲ ਕੀ ਬਾਤ ਲਬੋਂ ਪਰ ਲਾ ਕਰ ਅਬ ਤਕ ਹਮ ਦੁਖ ਸੇਹਤੇ ਹੈਂ
* ਹਮ ਨੇ ਹਸਰਤੋਂ ਕੇ ਦਾਗ ਅੰਸੂਆਂ ਸੇ ਧੋ ਝੂਠ
* ਮੇਰੈ ਸਾਕੀਆ ਮੁਝੇ ਭੂਲ ਜਾ ॥
* ਕਬ ਮੇਰਾ ਨਸ਼ੀਮਾਨ ਅਹਿਲ-ਏ-ਚਮਨ
* ਐ ਮੇਰੇ ਹਮਨਾਸ਼ੀਂ ਚਲ ਕਹੀਂ ਔਰ ਚਲ
* ਅਸਮਾਨ ਸੇ ਉਤਾਰਾ ਗਿਆ
* ਹਮੇ ਚਰਾਘ ਕੀ ਲਾਉ ਹੀਨ
* ਕਬ ਮੇਰਾ ਨਸ਼ੀਮਾਨ ਅਹਿਲ-ਏ-ਚਮਨ
* ਪੀਰ ਕੀ ਮੁਨ ਮੇਂ ਜੋਤੇ ਜਾਗੇ ਏਕ ਜ਼ਮਾਨਾ ਬੀਤ ਗਿਆ
* ਯੇ ਸੀਲਾ ਮਿਲਾ ਉਹ ਮੁਝ ਕੋ ਤੇਰੀ ਦੋਸਤੀ ਕੇ ਪੀਛੇ
* ਮੈਂ ਨਜ਼ਰ ਸੇ ਪੀ ਰਹਾ ਹੂੰ ਯੇ ਸਮਾ ਬਾਦਲ ਨਾ ਜਾਏ
* ਤੁਮ ਪੂਚੋ ਔਰ ਮੇਂ ਨਾ ਬਾਤੋਂ ਐਸੇ ਤੁਮ ਹਲਾਤ ਨਹੀਂ
* ਜੋਸ਼ ਦਰਿਆ ਮੈਂ ਥਾ ਕਿਸ ਕਾਦਰ ਅਲਮਾਨ
* ਤੇਰੀ ਅੰਜੁਮਨ ਮੈਂ ਜ਼ਾਲਿਮ ਅਜਬ ਅਹਿਤਮਮ ਦੇਖ
* ਸ਼ਰਬ ਲਾ ਸ਼ਰਬ ਲਾ
* ਦੇਖ ਕਰ ਦਰ-ਓ-ਕਹਬਾ ਕੀ ਰੰਗੀਨੀਆਂ
* ਤੇਰੀ ਸੂਰਤ ਨਿਗਾਹੋਂ ਮੈਂ ਫਿਰਤਿ ਰਹੀ
* ਯਹਾਂ ਤੰਗੀ-ਏ-ਕਫਾਸ ਉਹ
* ਮੇਰੀ ਦਾਸਤਾਨ-ਏ-ਹਸਰਤ ਵੋ ਸੁਨਾ ਸੁਨਾ ਕੇ ਰੋਏ
* ਬੋਤਲ ਖੁੱਲੀ ਹੇ ਰਾਕਸ ਮੈਂ ਆਮ-ਏ-ਸ਼ਰਬ ਹੇ

== ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀ ==
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਗ਼ਜ਼ਲੀਨ ਭਾਗ 1
* ਅਵਰਗੀ ਭਾਗ-28
* ਮੇਰੀ ਪਾਸੰਦ ਭਾਗ 1
* ਮੇਰੀ ਪਾਸੰਦ ਭਾਗ 2
* ਮਸਤੀ ਮੇਂ ਸੁਰਾਹੀ ਝੁਮਤੀ ਹੈ ਭਾਗ। 1
* ਮਸਤੀ ਮੇਂ ਸੁਰਾਹੀ ਝੁਮਤੀ ਹੈ ਭਾਗ। 2
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸ਼ਾਮ
* ਨਵੀਂ ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰ. 26
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਭਾਗ-21
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਭਾਗ-20
* ਸ਼ਾਮ-ਏ-ਗ਼ਜ਼ਲ
* ਮੇਰੀ ਪਸੰਦ
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 4
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 3
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 2
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 1

== ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ==
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਸਿੰਧ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਆਫ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ ਅਵਾਰਡ (2008)।[3][5]

== ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == 

==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕ]]</text>
      <sha1>5qzw4miut2rwgt0s9u0s11f8potzqni</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>611002</id>
      <parentid>611001</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T04:38:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nitesh Gill</username>
        <id>8973</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9250" xml:space="preserve">{{Infobox musical artist
| image = Munni Begum.jpg
|name = ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ&lt;br /&gt;মুন্নী বেগম&lt;br /&gt;{{Nastaliq|منی بیگم}}
|background = ਸੋਲੋ_ਸਿੰਗਰ
|birth_name = ਨਾਦਿਰਾ
|Nationality = ਅਮਰੀਕੀ (ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ)
|origin = [[ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ]], [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]], [[ਭਾਰਤ]]
|genre = [[ਗ਼ਜ਼ਲ]]
|occupation = ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ
|years_active = 
|label = 
|website = 
}}
'''ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ''' ({{lang-bn|মুন্নী বেগম}}, {{lang-ur|{{Nastaliq|منی بیگم}}}}) ਉਘੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ ਹੈ।&lt;ref&gt;http://www.dawn.com/wps/wcm/connect/dawn-content-library/dawn/in-paper-magazine/the-review/world-music-day-food-for-the-soul{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; ਉਸ ਦਾ ਅਸਲੀ ਨਾਮ '''ਨਾਦਿਰਾ''' ਹੈ। ({{lang-bn|নাদিরা}}; {{lang-ur|{{Nastaliq|نادرہ}}}}).&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ptv.com.pk/hitsongs-evergreen-MunniBegum.asp|title=Hit Songs of Munni Begum|publisher=Pakistan Television Corporation|accessdate=19 November 2009|archive-date=7 ਸਤੰਬਰ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090907070249/http://www.ptv.com.pk/hitsongs-evergreen-MunniBegum.asp|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt; ਉਹ [[ਸ਼ਿਕਾਗੋ]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|ਅਮਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹੈ।

==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ==
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਹ ਸੱਤ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕ ਉਸਤਾਦ ਖਵਾਜਾ ਗੁਲਾਮ ਮੁਸਤਫਾ ਵਾਰਸੀ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸਬਕ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਸ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।

ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ 1950 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ; ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ PAF ਸ਼ਾਹੀਨ ਸਕੂਲ, ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ; ਪਰ, ਉਹ 1971 ਦੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਜੰਗ ਕਾਰਨ, ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੀ ਗਈ।

== ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ==
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਦਾ ਵਿਆਹ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 1998 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ, ਮੁਨੀਬਾ ਹਸਨੈਨ ਅਤੇ ਮਿਨਾਰਾ ਉਮਰ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਸਈਅਦ ਮੁਹੰਮਦ ਅਸਦ ਅਲੀ ਹੈ। 2016 ਤੱਕ, ਉਹ ਸ਼ਿਕਾਗੋ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।

== ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ==
ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਦੀਆਂ ਹਿੱਟ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਹੁਤ ਲੰਬੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹਨ:
* ਲਜ਼ਤ-ਏ-ਗ਼ੁਮ ਬਧਾ ਦੀਜੈ&lt;ref name=scroll/&gt;&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਝੂਮ ਬਰਾਬਰ ਝੂਮ ਸ਼ਰਾਬੀ&lt;ref name=scroll/&gt;
* ਹਰ ਕਦਮ ਜ਼ਹਮਤੀਂ...
* ਤੁਮਹਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਕਾ ਮੌਸਮ ਬੜਾ ਸੁਹਾਨਾ ਲੱਗੇ (ਕਵੀ: ਅਹਿਮਦ ਫ਼ਰਾਜ਼ ਦੇ ਬੋਲ)&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਏਕ ਬਾਰ ਮੁਸਕੁਰਾ ਦੋ&lt;ref&gt;{{cite news |title=World Music Day: Food for the soul |url=https://www.dawn.com/news/882729/world-music-day-food-for-the-soul |newspaper=Dawn (newspaper) |date=21 June 2009 |access-date=30 June 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਅਵਾਰਗੀ ਮੇਂ ਹਦ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਣ ਚਾਹੀਏ&lt;ref name=scroll/&gt;
* ਚਾਹਤ ਮੇਂ ਕਿਆ ਦੁਨੀਆਦਾਰੀ, ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ ਕੈਸੀ ਮਜਬੂਰੀ
* ਬੇਵਫਾ ਸੇ ਭੀ ਪਿਆਰ ਹੋਤਾ ਹੈ
* ਭੂਲਨੇ ਵਾਲੇ ਸੇ ਕੋਈ ਕਹੇ
* ਦਿਲ ਕੋ ਹਾਲ ਕਰਾਰ ਮੇਂ ਦੇਖ
* ਕਿਸੀ ਕੈ ਗਮ ਮੇ ਵਕਾਰ ਖੋਨਾ
* ਇਧਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਾ ਜਨਾਜ਼ਾ ਉਠੇ ਗਾ (ਕਵੀ ਦੇ ਬੋਲ: ਤਾਬਿਸ਼ ਦੇਹਲਵੀ)&lt;ref name=scroll/&gt;&lt;ref name=ptv/&gt;
* ਭੁਝੀ ਹੋਇ ਸ਼ਮਾ ਕੀ ਧੁਨ ਹੂੰ
* ਮਰੀਜ਼-ਏ-ਮੁਹੱਬਤ ਉਨੀ ਕਾ ਫ਼ਸਾਨਾ&lt;ref name=Dawn1/&gt;
* ਲਾ ਪਿਲਾਦੇ ਸਾਕੀਆ&lt;ref name=scroll/&gt;&lt;ref name=ptv/&gt;
* ਯੇ ਹੈ ਮੈਖਾਨਾ ਯਹਾਂ ਰਿੰਦ ਹੈਂ&lt;ref name=ptv/&gt;
* ਜੋ ਫਰੇਬ ਮੈਂ ਨ ਖਾਇਆ ਤੁਝੇ ਰਜ਼ਦਾਨ ਸਮਝ ਕਰ
* ਐ ਇਸ਼ਕ ਹਮੇਂ ਇਤਨਾ ਤੋ ਬਾਤਾ ਅੰਜਮ ਹਮਾਰਾ ਕੀਆ ਹੋ ਗਾ
* ਦਿਲ ਕੀ ਬਾਤ ਲਬੋਂ ਪਰ ਲਾ ਕਰ ਅਬ ਤਕ ਹਮ ਦੁਖ ਸੇਹਤੇ ਹੈਂ
* ਹਮ ਨੇ ਹਸਰਤੋਂ ਕੇ ਦਾਗ ਅੰਸੂਆਂ ਸੇ ਧੋ ਝੂਠ
* ਮੇਰੈ ਸਾਕੀਆ ਮੁਝੇ ਭੂਲ ਜਾ ॥
* ਕਬ ਮੇਰਾ ਨਸ਼ੀਮਾਨ ਅਹਿਲ-ਏ-ਚਮਨ
* ਐ ਮੇਰੇ ਹਮਨਾਸ਼ੀਂ ਚਲ ਕਹੀਂ ਔਰ ਚਲ
* ਅਸਮਾਨ ਸੇ ਉਤਾਰਾ ਗਿਆ
* ਹਮੇ ਚਰਾਘ ਕੀ ਲਾਉ ਹੀਨ
* ਕਬ ਮੇਰਾ ਨਸ਼ੀਮਾਨ ਅਹਿਲ-ਏ-ਚਮਨ
* ਪੀਰ ਕੀ ਮੁਨ ਮੇਂ ਜੋਤੇ ਜਾਗੇ ਏਕ ਜ਼ਮਾਨਾ ਬੀਤ ਗਿਆ
* ਯੇ ਸੀਲਾ ਮਿਲਾ ਉਹ ਮੁਝ ਕੋ ਤੇਰੀ ਦੋਸਤੀ ਕੇ ਪੀਛੇ
* ਮੈਂ ਨਜ਼ਰ ਸੇ ਪੀ ਰਹਾ ਹੂੰ ਯੇ ਸਮਾ ਬਾਦਲ ਨਾ ਜਾਏ
* ਤੁਮ ਪੂਚੋ ਔਰ ਮੇਂ ਨਾ ਬਾਤੋਂ ਐਸੇ ਤੁਮ ਹਲਾਤ ਨਹੀਂ
* ਜੋਸ਼ ਦਰਿਆ ਮੈਂ ਥਾ ਕਿਸ ਕਾਦਰ ਅਲਮਾਨ
* ਤੇਰੀ ਅੰਜੁਮਨ ਮੈਂ ਜ਼ਾਲਿਮ ਅਜਬ ਅਹਿਤਮਮ ਦੇਖ
* ਸ਼ਰਬ ਲਾ ਸ਼ਰਬ ਲਾ
* ਦੇਖ ਕਰ ਦਰ-ਓ-ਕਹਬਾ ਕੀ ਰੰਗੀਨੀਆਂ
* ਤੇਰੀ ਸੂਰਤ ਨਿਗਾਹੋਂ ਮੈਂ ਫਿਰਤਿ ਰਹੀ
* ਯਹਾਂ ਤੰਗੀ-ਏ-ਕਫਾਸ ਉਹ
* ਮੇਰੀ ਦਾਸਤਾਨ-ਏ-ਹਸਰਤ ਵੋ ਸੁਨਾ ਸੁਨਾ ਕੇ ਰੋਏ
* ਬੋਤਲ ਖੁੱਲੀ ਹੇ ਰਾਕਸ ਮੈਂ ਆਮ-ਏ-ਸ਼ਰਬ ਹੇ

== ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀ ==
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਗ਼ਜ਼ਲੀਨ ਭਾਗ 1
* ਅਵਰਗੀ ਭਾਗ-28
* ਮੇਰੀ ਪਾਸੰਦ ਭਾਗ 1
* ਮੇਰੀ ਪਾਸੰਦ ਭਾਗ 2
* ਮਸਤੀ ਮੇਂ ਸੁਰਾਹੀ ਝੁਮਤੀ ਹੈ ਭਾਗ। 1
* ਮਸਤੀ ਮੇਂ ਸੁਰਾਹੀ ਝੁਮਤੀ ਹੈ ਭਾਗ। 2
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸ਼ਾਮ
* ਨਵੀਂ ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰ. 26
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਭਾਗ-21
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਭਾਗ-20
* ਸ਼ਾਮ-ਏ-ਗ਼ਜ਼ਲ
* ਮੇਰੀ ਪਸੰਦ
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 4
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 3
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 2
* ਮੁੰਨੀ ਬੇਗਮ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਵੋਲ. 1

== ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ==
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਵਲੋਂ ਸਿੰਧ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਆਫ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ ਅਵਾਰਡ (2008) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।&lt;ref name=Dawn1/&gt;&lt;ref name=Tribune&gt;{{cite news |title=Melodious treat: Munni Begum's ghazals captivate audience |url=https://tribune.com.pk/story/893434/melodious-treat-munni-begums-ghazals-captivate-audience/ |newspaper=The Express Tribune (newspaper)|date=28 May 2015 |access-date=27 July 2016}}&lt;/ref&gt;

== ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == 

==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕ]]</text>
      <sha1>9yx3y4js99801qo5sxl47gf3taljl69</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਸੁਨਿਹਰੀ ਉੱਲੂ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>82061</id>
    <revision>
      <id>610964</id>
      <parentid>583322</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T14:29:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>156</id>
      </contributor>
      <comment>Replacing Tyto_alba_-British_Wildlife_Centre,_Surrey,_England-8a_(1).jpg with [[File:'Tutoke'_-_geograph.org.uk_-_2532332.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:Duplicate|Duplicate]]: Exact or scaled-down duplicate: [[:c::</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7327" xml:space="preserve">{{Speciesbox
| name = ਸੁਨਿਹਰੀ ਉੱਲੂ 
| image = 'Tutoke' - geograph.org.uk - 2532332.jpg 
| image_caption = ਸੁਨਿਹਰੀ ਉੱਲੂ [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਕੇਂਦਰ]], ਬਰਤਾਨੀਆ 
| status = LC
| status_system = IUCN3.1
| status_ref =&lt;ref&gt;{{cite journal | authors = [[BirdLife International]] | title = ''Tyto alba'' | journal = [[IUCN Red List of Threatened Species]] | volume = 2012 | page = e.T22688504A38682217 | publisher = [[IUCN]] | year = 2012 | url = http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2012-1.RLTS.T22688504A38682217.en | accessdate = 2 July 2016}}&lt;/ref&gt;
| taxon = Tyto alba
| authority = ([[Giovanni Antonio Scopoli|Scopoli]], 1769)
| range_map =Schleiereule-Tyto_alba-World.png
| range_map_width =
| range_map_caption = Global range in green
| synonyms = ''Strix alba'' &lt;small&gt;Scopoli, 1769&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
''Strix pratincola'' &lt;small&gt;[[Charles Lucien Bonaparte|Bonaparte]], 1838&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
''Tyto delicatula'' &lt;small&gt;[[John Gould|Gould]], 1837&lt;/small&gt;
| subdivision_ranks = [[Subspecies]]
| subdivision = many, see [[#Subspecies|text]]
}}
[[File:Tyto alba guttata MHNT.ZOO.2010.11.154.8.jpg|thumb|''Tyto alba guttata'']]

'''ਸੁਨਿਹਰੀ ਉੱਲੂ''',(en;'''barn owl)''' (''Tyto alba'') ਸੁਨਹਿਰੀ ਉੱਲੂ - ਸੁਨਹਿਰੀ ਉੱਲੂ ਠੰਢੇ ਜਾਂ ਰੇਤਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੀੜ੍ਹੀਨਾਮੇ ਦੇ ਸਬੂਤਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਉੱਲੂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਢਲੇ ਖੱਲ੍ਹਣੇ ਹਨ। ਇੱਕ [[ਯੂਰਪ]], ਪੱਛਮੀ [[ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ|ਏਸ਼ੀਆ]] ਤੇ [[ਅਫ਼ਰੀਕਾ]] ਵਿਚ, ਦੁੱਜਾ ਦੱਖਣੀ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੇ [[ਆਸਟਰੇਲੀਆ|ਅਸਟ੍ਰੇਲੀਆ]] ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਤਿੱਜਾ ਉਤੱਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਦੇ ਖੱਲ੍ਹਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। &lt;br&gt;
&lt;br&gt;
== ਜਾਣ ਪਛਾਣ ==
ਮਾਹਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਯੂਰਪ, ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੇ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਾਲ਼ੇ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਉੱਲੂ, ਅਮਰੀਕਾ ਵਾਲ਼ੇ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਨ ਸੁਨਹਿਰੀ ਉੱਲੂ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੇ ਅਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਾਲ਼ੇ ਨੂੰ ਪੂਰਬੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਉੱਲੂ ਦਾ ਨਾਂਅ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਾਹਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸੁਨਹਿਰੀ ਉੱਲੂ ਨੂੰ ੫ ਖੱਲ੍ਹਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਜੇ ਹੋਰ ਖੋਜ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸੁਨਹਿਰੀ ਉੱਲੂ ਦੀਆਂ ੨੮ ਰਕਮਾਂ ਦੇ ਰੰਗ-ਢੰਗ ਤੇ ਅਕਾਰ ਵਿੱਚ ਥੋੜਾ-ਬਹੁਤਾ ਫ਼ਰਕ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੀ ਲੰਮਾਈ ੩੩-੩੯ ਸੈਮੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਤੇ ਪਰਾਂ ਦਾ ਫੈਲਾਅ ੮੦-੯੫ ਸੈਮੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ-ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ੧੦੫ ਸੈਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਸਲ ਦਾ ਵਜ਼ਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਈਂ ਘੱਟ-ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਔਸਤਨ ਵਜ਼ਨ ੨੨੫ ਤੋਂ ੭੧੦ ਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਹੈ। ਲਗਭਗ ਸਾਰੀਆਂ ਰਕਮਾਂ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਉੱਲੂਆਂ ਦਾ ਮਗਰਲਾ ਹਿੱਸਾ ਸੁਨਹਿਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਥੋੜਾ ਫਿੱਕਾ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਗਾੜ੍ਹਾ ਪਰ ਗਾੜੀਓਂ ਕੋਈ ਚਿੱਟਾ, ਚਿੱਟੇ 'ਤੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਦਾਗ਼ ਜਾਂ ਫਿੱਕਾ-ਗਾੜ੍ਹਾ ਸੁਨਹਿਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਮਸਾਂ ਹੀ ਕਿਤੇ ਹੋਵੇਗਾ।&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
== ਖ਼ੁਰਾਕ ==
ਸੁਨਹਿਰੀ ਉੱਲੂ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖ਼ੁਰਾਕ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਚਮਗਿੱਦੜ, ਕਿਰਲੀਆਂ ਅਤੇ ਡੱਡੂ ਵਗੈਰਾ ਵੀ ਖਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਦੀ ਸੁਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਧੱਕੜ ਹੈ ਜੇਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਆਵਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੀ ਥਾਂ ਉਹਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਸੁਣਕੇ ਪਤਾ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। &lt;br&gt;
&lt;br&gt;
== ਪਰਸੂਤ ==
ਸੁਨਹਿਰੀ ਉੱਲੂ ਦਾ ਪਰਸੂਤ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਬੱਝਾ ਵੇਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਜਿਹੀ ਥਾਂ ਵੇਖ ਕੇ ਆਲ੍ਹਣਾ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਆਵਦਾ ਆਲ੍ਹਣਾ ਖੋਖਲੇ ਰੁੱਖ, ਪੁਰਾਣੀ ਇਮਾਰਤ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਚੱਟਾਨ ਦੇ ਮਘੋਰੇ ਵਿੱਚ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵੇਰਾਂ ਆਂਡੇ ਦੇਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੇਰਾਂ ੪-੬ ਆਂਡੇ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ੧ ਮਹੀਨਾ ਆਂਡਿਆਂ ਤੇ ਬਹਿਣ ਮਗਰੋਂ ਜਵਾਕ ਆਂਡਿਆਂ ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਰ ਉੱਲੂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਦਾ ਅਤੇ ਜਵਾਕਾਂ ਵਾਸਤੇ ਖਾਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਰੀਬਨ ੧੦ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਉਮਰੇ ਜਵਾਕ ਆਵਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਉਡਾਰੀ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਵਾਕਾਂ ਦੇ ਥੋੜੇ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਤੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਰੀਬਨ ੭ ਮਹੀਨਿਆਂ ਸੀਤਰ ਜਵਾਕ ਓਥੇ ਹੀ ਮੁੜ ਕੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਦਾ ੧੧ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਉਮਰੇ ਆਂਡੇ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉੱਲੂ ਪਰਸੂਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਵੇਲੇ ਅੱਡ-ਅੱਡ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਜਦ ਪਰਸੂਤੀ ਦਾ ਵੇਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਫੇਰ ਆਵਦੇ ਓਸੇ ਟਿਕਾਣੇ 'ਤੇ ਮੁੜ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.m.wikipedia.org/wiki/Barn_owl|title=Barn Owl|last=|first=|date=|website=|publisher=|access-date=}}&lt;/ref&gt; 
==ਹਵਾਲੇ ==
{{ਹਵਾਲੇ }}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਛੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੰਛੀ]]</text>
      <sha1>tpsdmz9gprdwd4cb4bm926w7prr697f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਕਮਬਾਇਨ ਹਾਰਵੈਸਟਰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>105522</id>
    <revision>
      <id>610977</id>
      <parentid>589015</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T17:05:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sillerkiil</username>
        <id>39153</id>
      </contributor>
      <comment>ਕੰਬਾਈਨ ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਦੀ ਡਰੋਨ ਵੀਡੀਓ 2022</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11726" xml:space="preserve">[[ਤਸਵੀਰ:Lely-Mähdrescher.jpg|thumb|ਇਕ ਲੇਲੀ ਦੀ ਕਮਬਾਇਨ&lt;br /&gt;
]]
[[ਤਸਵੀਰ:Drone video of combine harvester and tractor on a field in Jõgevamaa, Estonia (July 2022).webm|thumb|ਕੰਬਾਈਨ ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਦੀ ਡਰੋਨ ਵੀਡੀਓ 2022]]
[[ਤਸਵੀਰ:Claas-lexion-570-1.jpg|thumb|ਕਲਾਸ ਲੇਕਸਿਯਨ 570 ਹਾਰਵੇਸਟਰ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਡ ਕੈਬ, ਰੋਟਰੀ ਥਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਲੇਜ਼ਰ-ਮਾਰਕੀਟ ਆਪਰੇਟਿਵ ਸਟੀਅਰਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ&lt;br /&gt;
]]
[[ਤਸਵੀਰ:Old_Style_Harvester.jpg|thumb|ਪੁਰਾਣੇ ਸਟਾਈਲ ਦਾ ਹਾਰਵਰੈਸਟਰ, ਹੈਨਟੀ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਖਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ&lt;br /&gt;
]]
[[ਤਸਵੀਰ:John_Deere_9870_STS_with_625D.JPG|thumb|ਜੌਹਨ ਡੀਅਰਸ ਕਮਬਾਇਨ 9870 ਐਸਟੀਐਸ ਨੂੰ 625 ਨਾਲ&lt;br /&gt;
]]
'''ਕਮਬਾਇਨ ਹਰਵੈਸਟਰ''', ਜਾਂ ਬਸ '''ਕਮਬਾਇਨ''', ਇੱਕ ਬਹੁਪੱਖੀ ਮਸ਼ੀਨ ਹੈ ਜੋ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਨਾਜ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਵਾਢੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਂ ਇਸਦੇ ਤਿੰਨ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀ ਫਲਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ- ਇੱਕ ਕੰਗਾਲ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਵੱਢਣ, ਪਿੜਾਈ ਅਤੇ ਸਫਾਈ। ਕਮਬਾਇਨ ਦੇ ਨਾਲ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਣਕ, ਜੌਹ, ਰਾਈ, ਜੌਂ, ਮੱਕੀ (ਮੱਕੀ), ਜੂਗਰ, ਸੋਇਆਬੀਨ, ਸਣ (ਅਸਲੇ, ਸੂਰਜਮੁਖੀ) ਅਤੇ ਕੈਨੋਲਾ ਵੀ ਵੱਡੀਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਫੀਲਡ ਦੇ ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਪੱਤੇ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੀਮਤ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਬਚੇ ਹੋਏ ਹਨ: ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਤੂੜੀ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਕਰਚੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਿਸਤਰੇ ਅਤੇ ਸੀਮਾ-ਫੀਡ ਜਾਨਵਰਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

[[ਖੇਤੀਬਾੜੀ]] ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਮਬਾਇਨ ਹਰਵੈਸਟਰ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਾਢੀ ਦਾ ਕੰਮ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਢਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
[[ਤਸਵੀਰ:Kombajn_New_Holland_TX68_seče_pole_mezi_Slatinkami_a_Lípami,_okres_Prostějov_(04).jpg|left|thumb|ਅਨਾਜ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਿਊ ਹਾਲਲੈਂਡ TX68 ਕਮਬਾਇਨ &lt;br /&gt;
]]
[[ਤਸਵੀਰ:Combine-harvesting-corn.jpg|left|thumb|ਇੱਕ ਜੌਨ-ਡੀਅਰ ਟਾਇਟਨ ਲੜੀ ਮੱਕੀ ਦੀ ਵਾਡੀ ਆਲੀ ਕਮਬਾਇਨ&lt;br /&gt;
]]

== ਕਮਬਾਇਨ ਹੈਡ ==
ਕ੍ਮ੍ਬਾਇਨ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣਯੋਗ ਹੈਡਾ (ਸਿਰਾਂ) ਨਾਲ ਲੈਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖ਼ਾਸ ਫਸਲਾਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਿਆਰੀ ਸਿਰਲੇਖ, ਕਈ ਵਾਰੀ ਅਨਾਜ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤਨ ਚਾਕੂ ਕਟਰ ਬਾਰ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਟਾਈ ਫਸਲ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੱਚੇ ਫਸਲ ਨੂੰ ਢੱਕਣ ਲਈ ਮੋਟਲ ਜਾਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੰਦਾਂ ਨਾਲ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਇੱਕ ਭਿੰਨਤਾ, ਇੱਕ &quot;ਫੈਕਸ&quot; ਪਲੇਟਫਾਰਮ, ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇੱਕ ਕਟਰ ਬਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੋਇਆਬੀਨ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਲਈ ਖਾਕੇ ਅਤੇ ਰੇਡੀਅਸ ਨੂੰ ਘੁੰਮਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਫੋੜਾ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਫਲੇਕ ਸਿਰ ਸੋਇਆਬੀਨ ਅਤੇ ਅਨਾਜ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਸਖ਼ਤ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇੱਕ ਅਨਾਜ ਦੇ ਲਈ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

ਕੁਝ ਕਣਕ ਹੈਡ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ &quot;ਡਰਾਪਰ&quot; ਸਿਰਲੇਖ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਕ੍ਰੌਸ ਕਰਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਫੈਬਰਿਕ ਜਾਂ ਰਬੜ ਦੇ ਅਪਰੇਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਡਰਾਪਰ ਹੈਡ ਕ੍ਰਾਸ ਔਊਜਰਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੇਜ਼ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਊਰਜਾ ਦੀਆਂ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਧੇਰੇ ਥ੍ਰੈਪੁੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹੈਡਰ ਵੱਖਰੇ ਕਣਕ ਸਿਰਲੇਖਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਣਕ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਮੁੱਚੀ ਲਾਗਤ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। 

ਡਮੀ ਹੈਡ ਜਾਂ ਪਿਕ-ਅਪ ਹੈਡਰਸ ਬਸੰਤ-ਟੇਨਡ ਪਿਕਅੱਪ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਭਾਰੀ ਰਬੜ ਦੇ ਬੈਲਟ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਫਸਲਾਂ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹੜੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੱਟੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿੰਦੂ ਜਾਂ ਸਫਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਉੱਤਰੀ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਕੈਨੇਡਾ, ਜਿੱਥੇ ਝੁੱਲਣ ਨਾਲ ਜੰਗਲੀ ਬੂਟੀ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਤੇਜ਼ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਅਨਾਜ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਨੂੰ ਮੱਕੀ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੱਕੀ ਦਾ ਸਿਰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇਸਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੱਕੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਤਾਣੇ ਪੇਟੇ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਡੰਡੇ ਅਤੇ ਪੱਤਾ ਨੂੰ ਕੰਨ ਵਿੱਚੋਂ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਿਰਫ ਕੰਨ (ਅਤੇ ਪਪ) ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਸਕਣ। ਇਹ ਨਾਟਕੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਸਿਲੰਡਰ ਦੁਆਰਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਕਤਾਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੁਆਇੰਟਾਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਕਾਰਨ ਮੱਕੀ ਦੇ ਮੁਹਾਜ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਕਦੀ ਕਦਾਈਂ ਸਿਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਨਾਜ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਕ ਮੱਕੀ ਦੇ ਹੈਡ ਵਰਗੇ ਕਤਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੁਆਇੰਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਛੋਟੇ ਅਨਾਜ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਵੱਢਣ ਵੇਲੇ ਉਬਾਲਿਆ ਹੋਇਆ ਬੀਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਵੈ-ਚਲਾਇਆ ਗਲੀਨਰ ਕਮਬਾਇਨ ਨੂੰ ਟਾਇਰਾਂ ਜਾਂ ਟਾਇਰਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਟਰੈਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਫਿੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਚੌਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ 10in ਡੂੰਘੇ ਡੂੰਘੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਮਾਪਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਕਮਬਾਇਨਾ, ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਪੁੱਲ ਕਿਸਮ ਦੇ, ਇੱਕ ਹੀਰੇ ਦੀ ਛੱਤਰੀ ਨਾਲ ਟਾਇਰਾਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਚਿੱਕੜ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਟ੍ਰੈਕ ਅਡਾਪਟਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਹੋਰ ਕੰਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿੱਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

== ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ ==
[[ਤਸਵੀਰ:SS851422.JPG|thumb|ਜੌਨ ਡੀਅਰ ਕਮਬਾਇਨ, ਪੈਨਸਿਲਵੇਨੀਆ ਵਿਚਲੇ ਸਮਤਲ ਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਰੇਲਵੇ ਦੁਆਰਾ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ&lt;br /&gt;
]]

* [[ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ|ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ]]

== ਹਵਾਲੇ ==

; ਬੀਬਲਿਓਗ੍ਰਾਫੀ 

* {{Cite book|title=The Grain Harvesters|last=Quick|first=Graeme R.|last2=Wesley F. Buchele|publisher=American Society of Agricultural Engineers|year=1978|isbn=0-916150-13-5|location=[[St. Joseph, Michigan|St. Joseph]]}}

; ਨੋਟਸ
{{Reflist|2}}

== ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ ==

* [http://www.agmachine.com/ Worldwide Agricultural Machinery and Farm Equipment Directory]
* [https://books.google.com/books?id=GtkDAAAAMBAJ&amp;pg=PA90&amp;dq=popular+mechanics+July+1932+airplane&amp;hl=en&amp;ei=IoAZTePWB-DRnAe63OjPDg&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=7&amp;ved=0CDgQ6AEwBjg8#v=onepage&amp;q&amp;f=true &quot;Gold Harvest Feeds The World&quot;] page 90 ''Popular Mechanics'', July 1949, cutaway illustration of the John Deere open cab one-man self-propelled combine of the type common for decades after World War Two
* [http://www.toytractorshow.com/international_harvester_15_series_combines.htm Pictures of combines with corn and wheat heads] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051030010116/http://www.toytractorshow.com/international_harvester_15_series_combines.htm |date=2005-10-30 }}
* [http://www.museum.vic.gov.au/sunshine/index.htm History of Sunshine Harvesters – Museum Victoria, Australia]
* [http://www.triz-journal.com/archives/2008/04/02/ The Birth of the Australian Stripping Combine Harvester] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080511174018/http://www.triz-journal.com/archives/2008/04/02/ |date=2008-05-11 }}
* [http://www.wheatfarm.com/comparo/ Pictures of Gleaner levelling combines]
* [http://www.thecombineforum.com The Combine Talk Forums – A Website with more information and pictures]
* [http://content.wsulibs.wsu.edu/cdm/singleitem/collection/masc_media/id/31/rec/1 Washington State University film of horse-drawn combine in 1938] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151030054917/http://content.wsulibs.wsu.edu/cdm/singleitem/collection/masc_media/id/31/rec/1 |date=2015-10-30 }}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ]]</text>
      <sha1>a8dg76r79ue2kssxkglo9nngjgkyiu0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਸਕੰਦਮਾਤਾ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115839</id>
    <revision>
      <id>611010</id>
      <parentid>541753</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T08:34:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.55</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4696" xml:space="preserve">{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਦੇਵਤਾ|type=ਹਿੰਦੂ|image=Skandamata Sanghasri 2010 Arnab Dutta.JPG|caption= ਸਕੰਦ ਦੀ ਮਾਤਾ ([[ਕਾਰਤਿਕਿਆ]])|name=ਸਕੰਦਮਾਤਾ|Devanagari=स्कंदमाता|affiliation=[[ਪਾਰਵਤੀ]] ਦਾ [[ਅਵਤਾਰ]]|abode=[[ਕੈਲਾਸ਼]]|mantra=सिंहासनगता नित्यं पद्माश्रितकरद्वया। 
शुभदास्तु सदा देवी स्कन्दमाता यशस्विनी॥|weapon=ਕਮਲ, ਦੋ ਹੱਥਾਂ 'ਚ [[ਕਾਰਤਿਕਿਆ|ਸਕੰਦ]] ਨੂੰ ਫੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ|consort=[[ਸ਼ਿਵ]]|mount=[[ਸ਼ੇਰ]]|planet=}}

'''''ਸਕੰਦਮਾਤਾ''''' (Sanskrit:स्कन्दमाता) ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਸਕੰਦ ਦੀ ਮਾਤਾ, ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ, ਸਕੰਦ ਯੁੱਧ ਦੇਵਤਾ ਲਈ ਦੂਜਾ ਨਾਂ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਕਾਰਤਿਕਿਆ ਹੈ।&lt;ref name=&quot;Tripāṭhī2000&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=84vXAAAAMAAJ|title=Shakti, Shiva, and Yoga|last=Bhāgīrthaprasāda Tripāṭhī|publisher=Yagyoga Chetana Pītham|year=2000|page=60}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Nagar1998&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=iX7XAAAAMAAJ|title=Indian Gods and Goddesses: Hindu, Jain, and Buddhist Goddesses|last=Shanti Lal Nagar|publisher=B.R. Publishing Corporation|year=1998|isbn=978-81-7646-497-0|page=43}}&lt;/ref&gt; ਨੌਦੁਰਗਾ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੋਣ ਕਾਰਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਦਿਨ ਪੁਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

== ਮੂਰਤ ==
ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਬਾਹਵਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਕਮਲ, ਇੱਕ ਪਾਣੀ ਦਾ ਕਲਸ਼ ਅਤੇ ਇੱਕ ਘੰਟੀ ਫੜ੍ਹੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹੱਥ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੇਣ ਦੀ ਮੁੱਦਰਾ 'ਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਲਾਰਡ ਸਕੰਦ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਚਾਰ ਹੱਥ ਦਰਸਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੋ 'ਚ ਉਹ ਅਕਸਰ ਕਮਲ ਦੇ ਫੁੱਲ ਫੜੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਰਦਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸੰਕੇਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਉਸ ਦੇ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਪਏ ਪੁੱਤਰ ਸਕੰਦਾ ਨੂੰ ਸਹਾਰਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਰੰਗ ਗੋਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਮਲ 'ਚ ਵਿਰਾਜਮਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਉਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਕਮਲ-ਗੱਦੀ ਵਾਲੀ ਦੇਵੀ ਵੀ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਵੀ ਦਾ ਵਾਹਨ ਸ਼ੇਰ ਹੈ।

== ਸਾਰਥਕਤਾ ==
ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੁਕਤੀ, ਸ਼ਕਤੀ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਖਜਾਨਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਉਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਅਨਪੜ੍ਹ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸਿਆਣਪ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇ ਕੋਲ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਆਪਣੇ ਭਗਤ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਰਤ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਖਜਾਨੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

== ਹਵਾਲੇ ==
&lt;references group=&quot;&quot; responsive=&quot;&quot;&gt;&lt;/references&gt;

* ''Dictionary of Hindu Lore and Legend'' ( &lt;nowiki&gt;ISBN 0-500-51088-1&lt;/nowiki&gt;) by Anna Dhallapiccola
{{ਨੌਦੁਰਗਾ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀਆਂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>ecqmreq4lp92ciuyqnqjbzdmgfnjwze</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਮਹਾਗੌਰੀ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>116031</id>
    <revision>
      <id>611013</id>
      <parentid>593979</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T08:36:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.55</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11294" xml:space="preserve">{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਦੇਵਤਾ|type=ਹਿੰਦੂ|image=Mahagauri Sanghasri 2010 Arnab Dutta.JPG|caption=ਦੇਵੀ ਮਹਾਂਗੌਰੀ, ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਅੱਠਵਾਂ ਰੂਪ|name=ਮਹਾਂਗੌਰੀ|Devanagari=महागौरी|affiliation=[[ਪਾਰਵਤੀ]]/[[ਆਦਿ ਪਰਾਸ਼ਕਤੀ]] ਦਾ [[ਅਵਤਾਰ]]|deity_of=ਸੁੰਦਰਤਾ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਦੇਵੀ|abode=ਕੈਲਾਸ਼|mantra=श्वेते वृषे समारुढा श्वेताम्बरधरा शुचिः।
महागौरी शुभं दघान्महादेवप्रमोददा॥|weapon=ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ, ਡਮਰੂ, ਅਭਿਆਮੁਦ੍ਰਾ, ਵਾਰਦਾ ਮੁਦ੍ਰਾ|siblings=[[ਗੰਗਾ]] ਅਤੇ [[ਵਿਸ਼ਨੂੰ]]|consort=[[ਸ਼ਿਵ]]|children=[[ਕਾਰਤਿਕਿਆ]], [[ਗਣੇਸ਼]], [[ਜਯੋਤੀ]], [[ਅਸ਼ੋਕਸੁੰਦਰੀ]]|mount=[[ਬਲਦ]]|planet=}}

'''ਮਹਾਂਗੌਰੀ''' ([[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ|ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]]: महागौरी, [[ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਲਿਪੀਅੰਤਰਨ ਵਰਨਮਾਲਾ|IAST]]: Mahāgaurī) ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਅੱਠਵਾਂ ਰੂਪ ਹੈ ਅਤੇ [[ਨੌਦੁਰਗਾ]] ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਮਹਾਂਗੌਰੀ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਨਰਾਤੇ ਦੇ ਅੱਠਵੇ ਦਿਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਵੀ ਮਹਾਂਗੌਰੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਜੋ ਦੇਵੀ ਮਹਾਂਗੌਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।&lt;ref name=&quot;astrobix1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.astrobix.com/hinduism/post/mahagauri-durga-pooja-ashtmi-tithi.aspx|title=Mahagauri &amp;#124; Durga Pooja Ashtmi Tithi|last=Hindu Astrology|date=2011-09-28|publisher=Astrobix.com|access-date=2013-02-04|archive-date=2013-01-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20130102085957/http://www.astrobix.com/hinduism/post/mahagauri-durga-pooja-ashtmi-tithi.aspx|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt; ਮਹਾਂਗੌਰੀ ਕੋਲ ਚਾਰ ਹਥਿਆਰ ਹਨ। ਉਸ ਦੀ ਸੱਜੀ ਬਾਂਹ ਡਰ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਇੱਕ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਫੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਖਾਵਜ ਹੈ ਅਤੇ ਹੇਠਲਾ ਇੱਕ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੈ।

== ਸਬਦਾਵਲੀ ==
ਮਹਾਂਗੌਰੀ ਨਾਂ ਮਤਲਬ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਿੱਟਾ ਹੈ, ਉਹ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ (ਮਹਾਂ, ਮਹਾਨ = ਮਹਾਨ; ਗੌਰੀ, ਗੌਰੀ = ਚਿੱਟਾ) ਸੀ। ਮਹਾਂਗੌਰੀ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਾਰ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ, ਕਮਲ ਅਤੇ ਡਮਰੂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੌਥਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕਮਲ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਇੱਕ ਮਾਲਾ ਨਾਲ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸਫੈਦ ਬਲਦ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਫੈਦ ਕੱਪੜੇ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

==ਦੰਤਕਥਾ==

ਮਹਾਂਗੌਰੀ ਉਤਪੱਤੀ ਦੀ ਕਥਾ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ: ਸ਼ੁੰਭ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ੁੰਭ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਪਾਰਵਤੀ ਦੀ ਮਾਦਾ ਬੱਚੀ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੁਆਰਾ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਪਾਰਵਤੀ ਦੀ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਕਾਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜਾਦੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ਕ &quot;ਕਾਲੀ&quot; ਦਿੱਤਾ, ਅਰਥਾਤ &quot;ਕਾਲਾ&quot;। ਹਾਲਾਂਕਿ, &quot;ਕਾਲੀ&quot; ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ &quot;ਮੌਤ&quot; ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਛੇੜਿਆ ਗਿਆ। ਪਾਰਵਤੀ ਇਸ ਛੇੜਛਾੜ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਈ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਕਿ ਉਸਦਾ ਨਿਰਪੱਖ ਰੰਗ ਵਾਪਸ ਆ ਸਕੇ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਤਪੱਸਿਆ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੁਆਰਾ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿਚ ਮਾਨਸਰੋਵਰ ਨਦੀ ਵਿਚ ਨਹਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਜਿਉਂ ਹੀ ਉਸਨੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ, ਉਸਦੀ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਚਮੜੀ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਗਈ। ਉਹ ਪਾਰਵਤੀ ਦੀ ਚਮੜੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ, ਕੌਸ਼ਿਕ ਕਹਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਕਾਲੀ ਚਮੜੀ ਦੇ ਵੱਖ ਹੋਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਪਾਰਵਤੀ ਨੇ ਉਸਦੀ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦਾ ਨਿਰਪੱਖ ਰੰਗ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ &quot;ਮਹਾਂਗੌਰੀ&quot; ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਵੀ, ਭੂਤਾਂ ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਕੌਸ਼ੀਕੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਨਿਰਪੱਖ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ (ਪਾਰਵਤੀ) ਫਿਰ ਕਾਲੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲਿਆ। ਕਾਲੀ ਚਾਂਦੀ (ਚੰਦਰਘੰਟਾ) ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ। ਚਾਂਦੀ ਨੇ ਭੂਤ ਧੂਮਰਲੋਚਨ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ। ਚੰਡਾ ਅਤੇ ਮੁੰਡਾ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਚਮੁੰਡਾ ਨੇ ਮਾਰਿਆ ਸੀ ਜੋ ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਤੀਜੀ ਅੱਖ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਇਆ ਸੀ। ਚਾਂਦੀ ਫਿਰ ਰਕਤਬੀਜਾ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਫਿਰ ਕਾਲਰਾਤਰੀ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਕੌਸ਼ਕੀ ਨੇ ਸ਼ੁੰਭ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ੁੰਭ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਕਾਲੀ ਵਿਚ ਅਭੇਦ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਗੌਰੀ ਵਿਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਲਈ, ਦੇਵੀ ਕੌਸ਼ਿਕ ਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਵਿਚ ਅਭੇਦ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਸਕੰਦ ਪੁਰਾਣ ਵਿਚ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਮਹਾਸਰਸਵਤੀ ਜਾਂ ਅੰਬਿਕਾ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਮਹਾਤਮਯ (ਮਾਰਕੰਡੇਯ ਪੁਰਾਣ ਦਾ ਹਿੱਸਾ) ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

ਇਕ ਹੋਰ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਵਤੀ ਇਕ ਹਨੇਰਾ ਰੰਗ ਹੈ, ਪਰ ਇਕ ਵੱਖਰੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਲਦਾ ਹੈ: ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਨੇ ਨਾਰਦ ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਨੁਸਾਰ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾਇਆ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕੇ। ਇਸ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਮਹਿਲ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੁੱਖ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਦੀ ਸਖ਼ਤ ਤਪੱਸਿਆ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। ਉਸਨੇ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਠੰਡ, ਬਾਰਸ਼ ਅਤੇ ਸੋਕੇ ਅਤੇ ਭਿਆਨਕ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੀ। ਉਸਦਾ ਸਰੀਰ ਮਿੱਟੀ, ਧਰਤੀ, ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਕਾਲੀ ਚਮੜੀ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਅਖੀਰ ਵਿਚ, ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਉਸ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਆਏ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਇਕ ਸੰਪੂਰਨ ਬਚਨ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾਏਗਾ। ਉਸਨੇ ਗੰਗਾ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਪਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਜੋਸ਼ੀਲੇ ਵਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਹੋਏ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਗੰਗਾ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ। ਗੰਗਾ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਅਤੇ ਪਾਣੀਆਂ ਨੇ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸਾਰੀ ਮੈਲ ਧੋ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਹ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗੀਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਣ ਗਈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਮਹਾਂਗੌਰੀ (ਅਤਿ ਮੇਲਾ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।

ਕੈਲਾਸ਼ ਪਰਬਤਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਦਿਨ, ਮਹਾਦੇਵ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਦੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਨਿਰਪੱਖ ਰੰਗ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਖੌਲ ਵਜੋਂ, ਇੱਕ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ, ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕਾਲੀ (ਕਾਲਾ) ਅਤੇ ਸ਼ਿਆਮਾ (ਹਨੇਰਾ) ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਕੇ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਚਿੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਾਰਵਤੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਚੁਟਕਲੇ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮਨਮੋਹਕ ਜਾਂ ਹਾਸੇ-ਮਜ਼ਾਕ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ,ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਕੇ ਉਹ ਦੁਖੀ ਹੋਈ।

== ਹਵਾਲੇ ==
&lt;references group=&quot;&quot; responsive=&quot;&quot;&gt;&lt;/references&gt;

== ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ==

* [https://www.youtube.com/watch?v=AJu9pKdFDwc ਮਹਾਂਗੌਰ]
{{ਨੌਦੁਰਗਾ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀਆਂ]]</text>
      <sha1>ap7y97sagr0375muacd0bw17luzrrcn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਕਾਲਰਾਤਰੀ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>116310</id>
    <revision>
      <id>611012</id>
      <parentid>551204</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T08:34:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.55</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2477" xml:space="preserve">{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਦੇਵਤਾ|type=Hindu|name=ਕਾਲਰਾਤਰੀ|image=Kalratri_Sanghasri_2010_Arnab_Dutta.JPG|caption=She is also known as ''Shubhamkari'', [[Kali]], [[Bhadrakali]] and [[Mahakali]]|Devanagari=|Sanskrit_transliteration=|Tamil_script=காளராத்ரி|Tamil_transliteration=Kāḷarātri|affiliation=[[Avatar]] of [[Shakti]], [[Navadurga]], [[Durga]], [[Parvati]], [[Adi Parashakti]]|god_of=Goddess of Auspiciousness and Courage|abode=|mantra=एकवेणी जपाकर्णपूरा नग्ना खरास्थिता

लंंबोष्टी कर्णिकाकर्णी तैलाभ्यक्तशरीरिणी।

वामपादोल्लसल्लोहलताकंठकभूषणा

वर्धनमूर्धध्वजा कृष्णा कालरात्रिर्भयंकरी।।|weapon=hooked [[vajra]] and curved sword, Abhayamudra, Varadamudra|consort=[[Shiva]]|mount=[[Donkey]], [[Lion]] or [[Tiger]]|planet=Saturn}}
[[ਤਸਵੀਰ:332_Durga-alone.png|thumb|277x277px| ਪਾਰਵਤੀ / ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਸਾਂਝੇ 9 ਰੂਪ ਨਵਵੁਗਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨੇ ਭੂਸ਼ਣ ਮਿਸ਼ੇਸ਼ੁਰਾ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਸੀ]]
'''ਕਾਲਰਾਤਰੀ''' ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਨੌ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਦੁਰਗਾ ਸਤਾਸ਼ਟਤੀ, ਮਰਕੰਡਾ [[ਮਾਰਕੰਡੇ ਪੁਰਾਣ|ਪੁਰਾਣ]] ਅਧਿਆਇ 81-93 ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ [[ਮਾਰਕੰਡੇ ਪੁਰਾਣ|ਹੈ]], ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਸਾਹਿਤ ਹੈ। ਕਲਾਰਾਤਰੀ ਵਿਆਪਕ ਮਾਤਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://blogs.timesofindia.indiatimes.com/the-photo-blog/9-days-9-avatars-be-ferocious-like-goddess-kaalratri/|title=9 days, 9 avatars: Be ferocious like Goddess Kaalratri}}&lt;/ref&gt;, ਜੋ ਕਿ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ [[ਕਾਲ਼ੀ ਮਾਤਾ|ਕਾਲੀ]], ਮਹਾਕਾਲੀ, [[ਭਦ੍ਰਕਾਲੀ]], ਭੈਰਵੀ। 
==ਹਵਾਲੇ==
{{reflist}}
{{ਨੌਦੁਰਗਾ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀਆਂ]]</text>
      <sha1>2fwlew0b1lefhguv4qu846xx5doaakm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>116712</id>
    <revision>
      <id>611014</id>
      <parentid>544089</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T08:39:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.55</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5325" xml:space="preserve">{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਦੇਵਤਾ|type=Hindu|image=Siddhidatri Sanghasri 2010 Arnab Dutta.JPG|caption=Goddess Siddhidhatri, ninth form of Durga|name=ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ|Devanagari=सिद्धिदात्री|affiliation=[[Avatar]] of [[Durga]], [[Parvati]], [[Shakti]]|god_of=Goddess of Supernatural Powers or [[Siddhi]]s|abode=|mantra=सिद्धगन्धर्वयक्षाघैरसुरैरमरैरपि। 
सेव्यमाना सदा भूयात् सिद्धिदा सिद्धिदायिनी॥|weapon=[[Gada (mace)|Mace]], [[Sudarshana Chakra]], [[Shankha]], [[Padma (attribute)|lotus]]|consort=[[Shiva]]|mount=[[lion]] or fully bloomed [[Padma (attribute)|lotus]]|planet=}}

'''''ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ''''' ਦੇਵੀ [[ਦੁਰਗਾ]] ਦਾ ਨੌਵਾਂ ਰੂਪ ਹੈ, ਉਸਦੇ ਨਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ: ਸਿੱਧੀ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਅਲੌਕਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਜਾਂ ਧਿਆਨ ਯੋਗਤਾ, ਅਤੇ ਧਾਤਰੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਜਾਂ ਇਨਾਮ ਦਾਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਪੂਜਾ [[ਨਰਾਤੇ]] ਦੇ 9ਵੇਂ ਦਿਨ (ਨਵਦੁਰਗਾ ਦੀਆਂ ਨੌਂ ਰਾਤਾਂ) ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਬ੍ਰਹਮ ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨਿਆਵੀ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।&lt;ref&gt;
{{Cite web|url=http://post.jagran.com/worship-goddess-siddhidatri-on-ninth-day-of-navratri-1445395666|title=Worship 'Goddess Siddhidatri' on ninth day of Navratri|date=October 21, 2015|website=Dainik Jagran (Jagran Post)|access-date=2015-10-21}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.drikpanchang.com/hindu-goddesses/parvati/durga/navdurga-siddhidatri.html|title=Goddess Siddhidatri|access-date=2015-10-21}}&lt;/ref&gt;

ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ''ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ'' ਦਾ ਸਰੀਰ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ''ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ ਦਾ ਹੈ''। ਇਸ ਲਈ, ਉਸਨੂੰ ਅਰਧਨਾਰੀਸ਼ਵਰ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ''ਵੈਦਿਕ'' ਗ੍ਰਥਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ''ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ'' ਇਸ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰ ਕੇ ਸਭ ਸਿੱਧੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਗਿਆ।

ਇਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਰਗਾ ਇੱਕ [[ਕਮਲ]] ਤੇ ਬੈਠੀ ਦਰਸਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਰ-ਹਥਿਆਰ ਫੜੇ ਹੱਥ ਦਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ‘ਚ ਇੱਕ ਕਮਲ, ਗਲਾਸ, ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਚੱਕਰ ਅਤੇ ਸ਼ੰਕ ਫੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਰਗਾ ਨੇ ਅਗਿਆਨਤਾ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।

== ਪ੍ਰਤੀਕ ਅਤੇ ਮੂਲ ==
ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ ਦੇਵੀ [[ਪਾਰਵਤੀ|ਪਾਰਵਤੀ ਦਾ]] ਮੁੱਲ ਰੂਪ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਚਾਰ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਿਸਕਸ, ਸ਼ੰਕੂ ਦਾ ਸ਼ੈਲ, ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਹੈ, ਜੋ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਲੇ ਕੰਵਲ ਜਾਂ ਸ਼ੇਰ ‘ਤੇ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਉਸ ਕੋਲ ਅੱਠ ਅਲੌਕਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ, ਜਾਂ ਸਿੱਧੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਨੀਮਾ, ਮਹਿਮਾ, ਗਰਿਮਾ, ਲੱਗੀਮਾ, ਪ੍ਰਾਚੀ, ਪ੍ਰਾਕੰਬੀਆ, ਈਸ਼ਿਤਵਾ ਅਤੇ ਵਸ਼ਿਤਵ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਨੀਮਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਐਟਮ ਦੇ ਆਕਾਰ ਤੋਂ ਘਟਾਉਣਾ; ਮਹਿਮਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿਸੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਕਾਰ ਦੇਣਾ; ਗਰਿਮਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਅਸੀਮ ਭਾਰੀ ਹੋਣਾ; ਲਘੀਮਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਭਾਰ ਰਹਿਤ ਹੋਣਾ; ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸਰਬ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ; ਪ੍ਰਾਕੰਬੀਆ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ; ਇਸ਼ਿਤਵਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪੂਰਨ ਅਧਿਕਾਰ; ਅਤੇ ਵਸ਼ਤੀਵ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਨੂੰ ਅਧੀਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੋਵੇ। ਸਾਰੇ ਅੱਠ ਤਾਕਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ ਦੁਆਰਾ [[ਸ਼ਿਵ|ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ]] ਨੂੰ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ।

== ਹਵਾਲੇ ==
&lt;references group=&quot;&quot; responsive=&quot;1&quot;&gt;&lt;/references&gt;

* ''Dictionary of Hindu Lore and Legend'' ( &lt;nowiki&gt;ISBN 0-500-51088-1&lt;/nowiki&gt;) by Anna Dhallapiccola
{{ਨੌਦੁਰਗਾ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀਆਂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>dxa8c8qvj3dn6788l7bh516s9woo5n1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਐਨੀਓ ਮੋਰੀਕੋਨ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>124397</id>
    <revision>
      <id>611007</id>
      <parentid>594861</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T07:59:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Silvio64</username>
        <id>42836</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਪੁਰਸਕਾਰ */ ਤਸਵੀਰ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11448" xml:space="preserve">[[File:Ennio Morricone Cannes 2007.jpg|thumb]]
'''ਏਨੀਓ ਮੋਰੀਕੋਨ'''&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.quirinale.it/onorificenze/insigniti/120343|title=Morricone Sig. Ennio|date=27 December 2017|publisher=www.quirinale.it|access-date=17 October 2018}}&lt;/ref&gt; ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]: '''Ennio Morricone'''; ਜਨਮ 10 ਨਵੰਬਰ 1928) ਇੱਕ ਇਟਾਲੀਅਨ ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਆਰਕੈਸਟਰੇਟਰ, ਕੰਡਕਟਰ, ਅਤੇ [[ਤੂਤਨੀ|ਟਰੰਪ ਦਾ]] ਸਾਬਕਾ ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਗੀਤਕ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦਾ ਹੈ। 1961 ਤੋਂ, ਮੋਰਿਕੋਨ ਨੇ ਸਿਨੇਮਾ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲਈ 400 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੰਕ ਬਣਾਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਲਾਸੀਕਲ ਕੰਮ ਵੀ ਕੀਤਾ। &quot;&lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwFg&quot;&gt;ਦ ਗੁੱਡ, ਦਿ ਬੈਡ ਐਂਡ ਦਿ ਅਗਲੀ&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt; &quot; (1966) ਤੱਕ ਉਸ ਦਾ ਸਕੋਰ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਧੁਨੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ&lt;ref name=&quot;Telegraph&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/music/8509293/10-most-influential-film-soundtracks.html|title=10 most influential film soundtracks|work=Telegraph|access-date=31 December 2015}}&lt;/ref&gt; ਜੋ ਗ੍ਰੈਮੀ ਹਾਲ ਆਫ ਫੇਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.uncut.co.uk/the-police/the-police-queen-morricone-honoured-at-grammy-hall-of-fame-news|title=The Police, Queen, Morricone Honoured at Grammy Hall of Fame|date=1 December 2008|website=Uncut|access-date=6 ਜਨਵਰੀ 2020|archive-date=26 ਜੁਲਾਈ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140726033617/http://www.uncut.co.uk/the-police/the-police-queen-morricone-honoured-at-grammy-hall-of-fame-news|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;

== ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ ==
ਮੋਰੀਕੋਨ ਦਾ ਜਨਮ ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਹ ਲਿਬੇਰਾ ਰੀਡੋਲੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਮਾਰੀਓ ਮੋਰਿਕੋਨ, ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੀ।&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=G2lqIuCFJ_MC&amp;pg=PA1|title=Ennio Morricone's The Good, the Bad and the Ugly: A Film Score Guide|last=Charles Leinberger|date=|work=Books.google.ca|page=1|access-date=6 November 2016}}&lt;/ref&gt; ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਰਪਿਨੋ ਤੋਂ, ਫ੍ਰੋਸੀਨੋਨ ਨੇੜੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਮੋਰਿਕੋਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਚਾਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਸਨ, ਐਡਰਿਯਾਨਾ, ਆਲਡੋ (ਜੋ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਚੈਰੀ ਖੁਆਉਣ ਕਾਰਨ ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਐਲਰਜੀ ਸੀ), ਮਾਰੀਆ ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਕਾ, ਰੋਮ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ, ਟ੍ਰੈਸਟੀਵਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਮਾਰੀਓ, ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ, ਇੱਕ ਟਰੰਪ ਖਿਡਾਰੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਲਾਈਟ-ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਆਰਕੈਸਟਰਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਲਿਬੇਰਾ ਨੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.filmreference.com/film/23/Ennio-Morricone.html|title=Ennio Morricone Biography (1928–)|date=|publisher=Filmreference.com|access-date=13 September 2011}}&lt;/ref&gt;

13 ਅਕਤੂਬਰ 1956 ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਮਾਰੀਆ ਟ੍ਰੈਵੀਆ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੇ 1950 ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਟ੍ਰੈਵੀਆ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਬੋਲ ਲਿਖੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ''ਮਿਸ਼ਨ'' ਦੇ ਲਾਤੀਨੀ ਟੈਕਸਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜਨਮ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੇਟੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬੇਟੀ ਹਨ: ਮਾਰਕੋ (1957), ਅਲੇਸੈਂਡਰਾ (1961), ਸੰਚਾਲਕ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਐਂਡਰੀਆ (1964), ਅਤੇ ਜਿਓਵਨੀ ਮੋਰਿਕੋਨ (1966), ਜੋ ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.newyorkencounter.org/giovanni-morricone|title=Giovanni Morricone|website=New York Encounter|language=en-US|access-date=16 September 2019}}&lt;/ref&gt;

ਮੌਰਿਕੋਨ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇਟਲੀ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ। ਮੋਰੀਕੋਨ ਵੀ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਇਤਾਲਵੀ [[ਇਤਾਲਵੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਭਾਸ਼ਾ]] ਵਿੱਚ ਹੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੇਵੇਗਾ, ਜੋ ਉਸ ਦੀ [[ਇਤਾਲਵੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮੁਢਲੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite magazine|last=Doran|first=John|date=8 April 2010|title=Ennio Morricone Interviewed: &quot;Compared To Bach, I'm Practically Unemployed&quot;|url=http://thequietus.com/articles/04050-ennio-morricone-interview-a-fistful-of-dollars-for-a-few-dollars-more-the-good-the-bad-and-the-ugly-once-upon-a-time-in-the-west-the-thing|magazine=[[The Quietus]]|access-date=22 June 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/film/2001/feb/23/culture.features1|title=Mozart of film music|last=Sweeting|first=Adam|date=22 February 2001|work=[[The Guardian]]|access-date=22 June 2015}}&lt;/ref&gt;

== ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ==
[[File:Per artem ad deum morricone.jpg|thumb|ਐਨੀਓ ਮੋਰੀਕੋਨ ''Per Artem ad Deum Meda'' ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ]]
ਐਨੀਓ ਮੋਰਿਕੋਨ ਨੂੰ 1979 ਵਿੱਚ ''ਡੇਅਜ਼ ਆਫ਼ ਹੈਵਿਨ'' ( ਟੈਰੇਂਸ ਮੈਲਿਕ, 1978) ਦੇ ਸਕੋਰ ਲਈ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ [[ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ]] ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ [[ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਪ੍ਰਾਪਤ]] ਹੋਈ।&lt;ref name=&quot;oscars.org&quot;&gt;[http://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1979] The Academy of Motion Picture Arts And Sciences, accessed September 2011.&lt;/ref&gt;
[[File:Foto Mauro Maur e Maestro Ennio Morricone.jpg|left|thumb|ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਰੂਮ &quot;ਫੋਰਮ ਸਟੂਡੀਓਜ਼&quot; ਵਿੱਚ ਐਨੀਓ ਮੋਰੀਕੋਨ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਟਰੰਪਟਰ [[ਮੌਰੋ ਮੌਰ]] ਨਾਲ]]
1984 ਵਿਚ, ਸਰਜੀਓ ਲਿਓਨ ਦਾ ''ਵਨਸ ਅਪਨ ਏ ਟਾਈਮ ਇਨ ਅਮਰੀਕਾ'' ਦਾ ਡਿਸਟ੍ਰੀਬਿਊਟਰ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਹੀ ਕਾਗਜ਼ਾਤ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਕਿ ਮੋਰਿਕੋਨ ਦਾ ਸਕੋਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਅਕੈਡਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਵਿਚਾਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।

ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਮੋਰਿਕੋਨ ਨੂੰ ''ਮਿਸ਼ਨ'' ਲਈ ਦੂਜੀ ਆਸਕਰ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਮਿਲੀ।&lt;ref name=&quot;oscars.org&quot;&gt;[http://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1979 &lt;nowiki&gt;[1]&lt;/nowiki&gt;] The Academy of Motion Picture Arts And Sciences, accessed September 2011.&lt;/ref&gt; ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਕ ਲਈ ''ਦਾ ਅਨਟੱਚਏਬਲਸ'' (1987), ''ਬਗਸੀ'' (1991), ''ਮਾਲਾਨਾ'' (2000) ਅਤੇ ''ਦਿ ਹੇਟਫਲ ਅੱਠ'' (2016) ਨੂੰ ਆਸਕਰ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 28 ਫਰਵਰੀ, 2016 ਨੂੰ, ਮੌਰਿਕੋਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਾਲੀ ਅਕੈਡਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਕੋਰ ਲਈ ''ਦਿ ਹੇਟਫਲ ਏਟ'' ਜਿੱਤਿਆ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oscars.org/oscars/ceremonies/2016|title=2016 &amp;#124; Oscars.org &amp;#124; Academy of Motion Picture Arts and Sciences|date=28 February 2016|website=Oscars.org|access-date=6 November 2016}}&lt;/ref&gt;

2005 ਵਿੱਚ ਐਨੀਓ ਮੋਰਿਕੋਨ ਦੁਆਰਾ ਚਾਰ ਫਿਲਮੀ ਸਕੋਰਾਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਫਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੁਆਰਾ ਏ.ਐੱਫ.ਆਈ. ਦੇ ਸਰਵ ਉੱਤਮ ਅਮਰੀਕੀ ਫਿਲਮ ਸਕੋਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਿਖਰਲੇ 25 ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨਿਤ ਜਗ੍ਹਾ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.afi.com/Docs/100Years/scores250.pdf|title=AFI's 100 years of film scores – Honoring America's Greatest Film Music|date=|access-date=29 January 2013|publisher=afi.com|archive-date=6 ਜੁਲਾਈ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706070523/http://www.afi.com/Docs/100Years/scores250.pdf|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt; ''ਦ ਮਿਸ਼ਨ'' ਲਈ ਉਸਦਾ ਸਕੋਰ ਚੋਟੀ ਦੀ 25 ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 23 ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੀ।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.afi.com/Docs/100Years/scores25.pdf|title=AFI's Top 25 – Honoring America's Greatest Film Music|date=|access-date=29 January 2013|publisher=afi.com|archive-date=3 ਅਗਸਤ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160803184308/http://www.afi.com/Docs/100Years/scores25.pdf|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;

'''[[ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਇਨਾਮ|ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬਜ਼]] ਅਤੇ''' '''[[ਗ੍ਰੈਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]]'''

ਮੌਰਿਕੋਨ ਨੂੰ [[ਗ੍ਰੈਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਲਈ ਸੱਤ ਵਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 2009 ਵਿੱਚ, ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਅਕਾਦਮੀ ਨੇ ਉਸਦਾ ਸਕੋਰ ਦਿ ਗੁੱਡ, ਬੈਡ ਐਂਡ ਦ ਅਗਲੀ (1966) ਲਈ ਗ੍ਰੈਮੀ ਹਾਲ ਆਫ਼ ਫੇਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.grammy.org/recording-academy/awards/hall-of-fame#t|title=Grammy Hall of Fame inductees|date=|access-date=29 January 2013|publisher=grammy.org|archive-date=10 ਅਪ੍ਰੈਲ 2015|archive-url=https://www.webcitation.org/6XgCr7uEi?url=http://www.grammy.org/recording-academy/awards/hall-of-fame#t|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗ੍ਰੈਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1928]]</text>
      <sha1>cr7gall7rcufjg6m7xdvfo6n6i5ojwe</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Simranjeet Sidhu/100wikidays</title>
    <ns>2</ns>
    <id>137556</id>
    <revision>
      <id>610990</id>
      <parentid>610885</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T03:06:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Simranjeet Sidhu</username>
        <id>8945</id>
      </contributor>
      <comment>#100wikidays #100wikilgbtqdays</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20104" xml:space="preserve">{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! colspan=3| 1&lt;sup&gt;st&lt;/sup&gt; round: 07.10.2021–14.01.2022 !! colspan=3| 2&lt;sup&gt;nd&lt;/sup&gt; round: 15.01.2022–24.04.2022 !! colspan=&quot;3&quot; | 3&lt;sup&gt;rd&lt;/sup&gt; round: 25.04.2022–02.08.2022 !! colspan=&quot;6&quot; | 4&lt;sup&gt;th&lt;/sup&gt; round: 03.08.2022–
|-
! No.  !! Article  !! Date  !! No.  !! Article  !! Date !! No.  !! Article  !! Date !! No.  !! Article  !! Date
|-
| 1 || [[pa:ਬਲੇਅਰ ਇਮਾਨੀ|ਬਲੇਅਰ ਇਮਾਨੀ]] || 07.10.2021 || 101 || [[ਰਿਚਰਡ ਐਬਲ]]||  15.01.2022 || 201 || [[ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਇਤਿਹਾਸ]]||  25.04.2022 || 301|| [[ਰੌਬਿਨ ਹਾਰਡੀ (ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਲੇਖਕ)]]||03.08.2022
|-
| 2 || [[pa:ਸ਼ਾਦੀ ਅਮੀਨ|ਸ਼ਾਦੀ ਅਮੀਨ]] || 08.10.2021 || 102 || [[ਨਾਵਿਆ ਸਿੰਘ]]||16.01.2022 || 202|| [[ਕਾਟਜਾ ਬਲਿਚਫੀਲਡ]]||26.04.2022
|302
|[[ਤਾਨੀਆ ਹਫ਼]]
|04.08.2022
|-
| 3 || [[pa:ਟੈਰੀ ਕੈਸਲ|ਟੈਰੀ ਕੈਸਲ]] || 09.10.2021 || 103 || [[ਨੋਨੀ ਸਲਮਾ]]||17.01.2022
|203
|[[ਕਲਿੰਟ ਅਲਬਰਟਾ]]
|27.04.2022
|303
|[[ਦੀਆ ਡੇਵੀਨਾ]]
|05.08.2022
|-
| 4 || [[ਹੇਜ਼ਲ ਬਾਰਨਸ]]||10.10.2021 || 104 || [[ਫ਼ਾਤਿਮਾ ਜਮਾਲ]]||18.01.2022
|204
|[[ਬ੍ਰੈਡ ਫਰੇਜ਼ਰ]]
|28.04.2022
|304
|[[ਪੰਡਕਾ]]
|06.08.2022
|-
| 5 || [[ਨਜਮਾ ਕੌਸਰੀ]]||11.10.2021 || 105 || [[ਲੀਜ਼ਾ ਬੰਕਰ]]||19.01.2022
|205
|[[ਸੋਮਨ ਚੈਨਾਨੀ]]
|29.04.2022
|305
|[[ਲੂਕਸ ਧੋਂਟ]]
|07.08.2022
|-
| 6 || [[ਨਿਕੋਲ ਕੋਨ]]||12.10.2021 || 106 || [[ਜੋਸ ਚਾਰਲਸ]]||20.01.2022
|206
|[[ਟ੍ਰੇਵਰ ਬੈਂਥਮ]]
|30.04.2022
|306
|[[ਮਾਨੋਲੋ ਕਾਰੋ]]
|08.08.2022
|-
| 7 || [[ਤਾਇਗਾ ਇਸ਼ੀਕਾਵਾ]]||13.10.2021 || 107 || [[ਜੂਨੋ ਬਿਰਚ]]||21.01.2022
|207
|[[ਪੀ.ਜੇ. ਕਾਸਟੇਲਨੇਟਾ]]
|01.05.2022
|307
|[[ਜੇਮਸ ਬ੍ਰਿਜਸ]]
|09.08.2022
|-
| 8 || [[ਸਾਈਮਨ ਡਨ]]||14.10.2021 || 108 || [[ਜੈਸਿਕਾ ਨਿਗਰੀ]]||22.01.2022
|208
|[[ਜੌਨ ਅਗਸਤ]]
|02.05.2022
|308
|[[ਜੋ ਬਲਾਸ]]
|10.08.2022
|-
| 9 || [[ਟੈਰੀ ਬੌਮ]]||15.10.2021 || 109 || [[ਲੈਸੀ ਗ੍ਰੀਨ]]||23.01.2022
|209
|[[ਟੋਨੀ ਗ੍ਰਾਫੀਆ]]
|03.05.2022
|309
|
|11.08.2022
|-
| 10 || [[ਅਖਿਲ ਕਟਿਆਲ]]||16.10.2021 || 110 || [[ਮਿਲਾ ਜੈਮ]]||24.01.2022
|210
|[[ਹਿਜੜਾ ਫ਼ਾਰਸੀ]]
|04.05.2022
|310
|
|12.08.2022
|-
| 11 || [[ਲੀਆ ਜੌਨਸਨ]]||17.10.2021 || 111 || [[ਏਰੀ ਫਿਟਜ਼]]||25.01.2022
|211
|[[ਖਾਨੀਥ]]
|05.05.2022
|311
|
|13.08.2022
|- 
| 12 || [[ਐਲੀ ਬਕਿਨ]]||18.10.2021 || 112 || [[ਹੰਨਾਹ ਹਾਰਟ]]||26.01.2022
|212
|[[ਅਲੀ ਫਜ਼ਲੀ ਮੋਨਫ਼ੇਅਰਡ]]
|06.05.2022
|312
|
|14.08.2022
|-
| 13 || [[ਕੈਥਰੀਨ ਐਂਥਨੀ]]||19.10.2021 || 113 || [[ਨਿੱਕੀ ਅਤੇ ਸੈਮੀ ਐਲਬੋਨ]]||27.01.2022
|213
|[[ਪੌਲ ਬਾਰਨਜ਼ (ਪਾਦਰੀ)]]
|07.05.2022
|313
|
|15.08.2022
|-
| 14 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਇਰਵਿਨ]]||20.10.2021 || 114 || [[ਟ੍ਰੇਵੀ ਮੋਰਨ]]||28.01.2022
|214
|[[ਐਨਾ ਬ੍ਰਾਊਨ (ਵਕੀਲ)]]
|08.05.2022
|314
|
|16.08.2022
|-
| 15 || [[ਜੈ ਬੈੱਲ (ਲੇਖਕ)]]||21.10.2021 || 115 || [[ਗੇਵਿਨ ਆਰਥਰ]]||29.01.2022
|215
|[[ਮੇਟੀ (ਜੈਂਡਰ)]]
|09.05.2022
|315
|
|17.08.2022
|-
| 16 || [[ਸਾਰਾ ਹੈੱਸ]]||22.10.2021 || 116 || [[ਤਾਮਾਰਾ ਮਸਕਾਰਾ]]||30.01.2022
|216
|[[ਤੇਨਜ਼ਿਨ ਮਾਰੀਕੋ]]
|10.05.2022
|316
|
|18.08.2022
|-
| 17 || [[ਗਲੋਰੀਆ ਜੋਸਫ਼]]||23.10.2021 || 117 || [[ਰਾਈਲੈਂਡ ਐਡਮਜ਼]]||31.01.2022
|217
|[[ਹਿਜੜੋਂ ਕਾ ਖਾਨਕਾਹ]]
|11.05.2022
|317
|
|19.08.2022
|-
| 18 || [[ਰੌਦਾ ਮੋਰਕੋਸ]]||24.10.2021 || 118 || [[ਈਥਨ ਪੀਟਰਸ]]||01.02.2022
|218
|[[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਵਾਕ]]
|12.05.2022
|318
|
|20.08.2022
|-
| 19 || [[ਜੈਨੀਨ ਫੁਲਰ]]||25.10.2021 || 119 || [[ਬੌਬੀ ਬਰਕ]]||02.02.2022
|219
|[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸਕਵੀਨ ਇੰਡੀਆ]]
|13.05.2022
|319
|
|21.08.2022
|-
| 20 || [[ਨਿਸ਼ਾ ਰਾਓ]]||26.10.2021 || 120 || [[ਬਿਲਾਲ ਹਸਾਨੀ]]||03.02.2022
|220
|[[ਅਵਧ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਇਡ]]
|14.05.2022
|320
|
|22.08.2022
|-
| 21 || [[ਕਾਮੀ ਸਿਡ]]||27.10.2021 || 121 || [[ਰੇਡਾ ਕੈਰੇ]]||04.02.2022
|221
|[[ਭੋਪਾਲ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]]
|15.05.2022
|321
|
|23.08.2022
|-
| 22 || [[ਬਿੰਦੀਆ ਰਾਣਾ]]||28.10.2021 || 122 || [[ਹੁਆਰੀ ਮਨਾਰ]]||05.02.2022
|222
|[[ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਨਾਮਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]]
|16.05.2022
|322
|
|24.08.2022
|-
| 23 || [[ਈਸਾ ਫਾਜ਼ਲੀ]]||29.10.2021 || 123 || [[ਮਿਸ ਫੇਮ]]||06.02.2022
|223
|[[ਗੁੜਗਾਓਂ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]]
|17.05.2022
|323
|
|25.08.2022
|-
| 24 || [[ਅਰਾਧਿਆ ਖਾਨ]]||30.10.2021 || 124 || [[ਏਲਨ ਡੀਜੇਨਰਸ]]||07.02.2022
|224
|[[ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਪ੍ਰਾਈਡ ਪਰੇਡ]]
|18.05.2022
|324
|
|26.08.2022
|-
| 25 || [[ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ ਜੂਨੀਅਰ]]||31.10.2021 || 125 || [[ਨਿਕੋਕਾਡੋ ਐਵੋਕਾਡੋ]]||08.02.2022
|225
|[[ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ]]
|19.05.2022
|325
|
|27.08.2022
|-
| 26 || [[ਸਬਰੀਨਾ ਜਾਲੀਸ]]||01.11.2021 || 126 || [[ਗ੍ਰੇਸ ਹਾਈਲੈਂਡ]]||09.02.2022
|226
|[[ਕੋਲਕਾਤਾ ਰੈਂਬੋ ਪ੍ਰਾਈਡ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|20.05.2022
|326
|
|28.08.2022
|-
| 27 || [[ਨਿਕਿਤਾ ਓਲੀਵਰ]]||02.11.2021 || 127 || [[ਜੇਮਸ ਮੈਨਸਫੀਲਡ]]||10.02.2022
|227
|[[ਗੁਜਰਾਤ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ]]
|21.05.2022
|327
|
|29.08.2022
|-
| 28 || [[ਨਯਾਬ ਅਲੀ]]||03.11.2021 || 128 || [[ਐਮਾ ਐਲਿੰਗਸਨ]]||11.02.2022
|228
|[[ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]]
|22.05.2022
|328
|
|30.08.2022
|-
| 29 || [[ਬੇਲਾ ਗਲਹੋਸ]]||04.11.2021 || 129 || [[ਬੌਬ ਏਵੀਅਨ]]||12.02.2022
|229
|[[ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ ਗੁਹਾਟੀ]]
|23.05.2022
|329
|
|31.08.2022
|-
| 30 || [[ਮਾਹਰ ਸਾਬਰੀ]]||05.11.2021 || 130 || [[ਜੇਵੀਅਰ ਐਂਬਰੋਸੀ]]||13.02.2022
|230
|[[ਕੁਈਰ ਗੁਲਾਬੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਜੈਪੁਰ]]
|24.05.2022
|330
|
|01.09.2022
|-
| 31 || [[ਜੋਸਫ਼ ਬੀਮ]]||06.11.2021 || 131 || [[ਜੇਵੀਅਰ ਕੈਲਵੋ (ਅਦਾਕਾਰ)]]||14.02.2022
|231
|[[ਪਟਨਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]]
|25.05.2022
|331
|
|02.09.2022
|-
| 32 || [[ਐਲਨ ਬ੍ਰੇਅ]]||07.11.2021 || 132 || [[ਐਲਿਸ ਲਿਟਲ]]||15.02.2022
|232
|[[ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਪ੍ਰਾਈਡ ਪਰੇਡ]]
|26.05.2022
|332
|
|03.09.2022
|-
| 33 || [[ਜੌਨ ਬਟਲਰ (ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ)]]||08.11.2021 || 133 || [[ਜਿਮ ਫਾਲ]]||16.02.2022
|233
|[[ਔਰੇਂਜ ਸਿਟੀ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]]
|27.05.2022
|333
|
|04.09.2022
|-
| 34 || [[ਮਰੀਅਮ ਗੁਰਬਾ]]||09.11.2021 || 134 || [[ਜੂਲੀਆ ਹੋਰਵਥ]]||17.02.2022
|234
|[[ਇਜ਼ਮੀਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]]
|28.05.2022
|334
|
|05.09.2022
|-
| 35 || [[ਅਮੇਲੀਆ ਐਲਿਸ]]||10.11.2021 || 135 || [[ਜੈਕਸਨ ਬਰਡ (ਲੇਖਕ)]]||18.02.2022
|235
|[[ਨਾਈਟ ਪ੍ਰਾਈਡ]]
|29.05.2022
|335
|
|06.09.2022
|-
| 36 || [[ਸੁਨੀਤੀ ਨਾਮਜੋਸ਼ੀ]]||11.11.2021 || 136 || [[ਏਲੇ ਮਿਲਜ਼]]||19.02.2022
|236
|[[ਈਰਾਨ ਪ੍ਰਾਈਡ ਡੇ]]
|30.05.2022
|336
|
|07.09.2022
|-
| 37 || [[ਡੈਨਾ ਗੋਲਡਬਰਗ]]||12.11.2021 || 137 || [[ਬ੍ਰੈਡ ਮੋਂਡੋ]]||20.02.2022
|237
|[[ਕੁਈਰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮੁੰਬਈ]]
|31.05.2022
|337
|
|08.09.2022
|-
| 38 || [[ਲਇਰਾ ਮੈਕੀ]]||13.11.2021 || 138 || [[ਬ੍ਰੀ ਏਸਰਿਗ]]||21.02.2022
|238
|[[ਲੈਥਲ ਲੈਸਬੀਅਨ]]
|01.06.2022
|338
|
|09.09.2022
|-
| 39 || [[ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਖੀਰੇ]]||14.11.2021 || 139 || [[ਕਿਮੋਰਾ ਬਲੈਕ]]||22.02.2022
|239
|[[ਜ਼ਿੰਦੀਕ]]
|02.06.2022
|339
|
|10.09.2022
|-
| 40 || [[ਓਨਿਰ]]||15.11.2021 || 140 || [[ਜੌਹਨ ਅਲਕੋਰਨ (ਗਾਇਕ)]]||23.02.2022
|240
|[[ਗੇਅ ਬੰਬੇ]]
|03.06.2022
|340
|
|11.09.2022
|-
| 41 || [[ਕ੍ਰਿਸਟਿਨ ਬੇਕਰ]]||16.11.2021 || 141 || [[ਅੰਜੀਮਾਈਲ]]||24.02.2022
|241
|[[ਅਭਿਮਾਨੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|04.06.2022
|
|
|
|-
| 42 || [[ਰਿਤੂ ਡਾਲਮੀਆ]]||17.11.2021 || 142 || [[ਅਮੋਨ (ਪਹਿਲਵਾਨ)]]||25.02.2022
|242
|[[ਕੁਈਰ ਸਿਟੀ ਸਿਨੇਮਾ]]
|05.06.2022
|
|
|
|-
| 43 || [[ਮੈਕਸਿਮ ਮਜ਼ੂਮਦਾਰ]]||18.11.2021 || 143 || [[ਡਿਰਕ ਬਾਚ]]||26.02.2022
|243
|[[ਕੁਈਰ ਚੇਨਈ ਕ੍ਰੋਨੀਕਲਜ਼]]
|06.06.2022
|
|
|
|-
| 44 || [[ਵਸੁਧੇਂਦਰਾ]]||19.11.2021 || 144 || [[ਕਲਾਉਡੀਆ ਐਲਨ]]||27.02.2022
|244
|[[ਮੁਸਕੋਕਾ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|07.06.2022
|
|
|
|-
| 45 || [[ਡੇਵਿਡ ਡੇਨਸਨ]]||20.11.2021 || 145 || [[ਬੈਟੀਨਾ ਹੋਪ]]||28.02.2022
|245
|[[ਜੀਲੋਂਗ ਪ੍ਰਾਈਡ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|08.06.2022
|
|
|
|-
| 46 || [[ਜੇਕ ਐਟਲਸ]]||21.11.2021 || 146 || [[ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਬੁਰਲਾਕੋਵ]]||01.03.2022
|246
|[[ਟੋਰਾਂਟੋ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|09.06.2022
|
|
|
|-
| 47 || [[ਆਰਥਰ ਮਾਰੀਆਨੋ]]||22.11.2021 || 147 || [[ਮੈਨਫ੍ਰੇਡ ਸਾਲਜ਼ਗੇਬਰ]]||02.03.2022
|247
|[[ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|10.06.2022
|
|
|
|-
| 48 || [[ਜੋਸ਼ ਕੈਵਾਲੋ]]||23.11.2021 || 148 || [[ਕਰਡਿਨ ਓਰਲਿਕ]]||03.03.2022
|248
|[[ਮਾਰਡੀ ਗ੍ਰਾਸ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|11.06.2022
|
|
|
|-
| 49 || [[ਰੇਨੀ ਫੋਰਥ]]||24.11.2021 || 149 || [[ਡੇਵਿਡ ਫਰਨੀਸ਼]]||04.03.2022
|249
|[[ਸ਼ੰਘਾਈ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|12.06.2022
|
|
|
|-
| 50 || [[ਕ੍ਰਿਸ ਬਰਲੇ]] ||25.11.2021 || 150 || [[ਜੇਮਸ ਬਰਗ]]||05.03.2022
|250
|[[ਗੇਜ਼ (ਫ਼ਿਲਮ ਉਤਸ਼ਵ)]]
|13.06.2022
|
|
|
|-
| 51 || [[ਅਮੀਨੀ ਫੋਨੂਆ]]||26.11.2021 || 151 || [[ਲੀਜ਼ਾ ਗੋਰਨਿਕ]]||06.03.2022
|251
|[[ਇੰਡੀਗਨੇਸ਼ਨ]]
|14.06.2022
|
|
|
|-
| 52 || [[ਐਲਿਸ ਆਸਟਨ]]||27.11.2021 || 152 || [[ਅਲਬਰੇਚਟ ਬੇਕਰ]]||07.03.2022
|252
|[[ਚੇਨਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|15.06.2022
|
|
|
|-
| 53 || [[ਲੀ ਪੀਅਰਟ]]||28.11.2021 || 153 || [[ਬਿਲੀ ਲਵ]]||08.03.2022
|253
|[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਵੇਲਜ਼]]
|16.06.2022
|
|
|
|-
| 54 || [[ਮੈਟ ਲਲਾਨੋ]]||29.11.2021 || 154 || [[ਮਾਰਕ ਐਸ਼ਟਨ]]||09.03.2022
|254
|[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਇੰਡੀਆ]]
|17.06.2022
|
|
|
|-
| 55 || [[ਰਿਆਨ ਬਟਲਰ]]||30.11.2021 || 155 || [[ਮੀਆ ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ]]||10.03.2022
|255
|[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਗਲੋਬਲ]]
|18.06.2022
|
|
|
|-
| 56 || [[ਡਾਨਾ ਓਲਮਰਟ]]||01.12.2021 || 156 || [[ਮੋਰਟੀ ਡਾਇਮੰਡ]]||11.03.2022
|256
|[[ਪੈਰਿਸ ਪ੍ਰਾਈਡ]]
|19.06.2022
|
|
|
|-
| 57 || [[ਆਸੀ ਅਜ਼ਰ]]||02.12.2021 || 157 || [[ਸਕਿਨ ਡਾਇਮੰਡ]]||12.03.2022
|257
|[[ਬਰਲਿਨ ਪ੍ਰਾਈਡ]]
|20.06.2022
|
|
|
|-
| 58 || [[ਰਾਹੁਲ ਮਹਿਤਾ]]||03.12.2021 || 158 || [[ਜੀਆਨਾ ਫਾਈਨ]]||13.03.2022
|258
|[[ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੁਈਰ ਆਰਟਸ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|21.06.2022
|
|
|
|-
| 59 || [[ਇਵਾਂਕਾ ਦਾਸ]]||04.12.2021 || 159 || [[ਜੌਨੀ ਰੈਪਿਡ]]||14.03.2022
|259
|[[ਮਿਸ ਟੀ ਵਰਲਡ]]
|22.06.2022
|
|
|
|-
| 60 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਕੌਫੀ]]||05.12.2021 || 160 || [[ਵੇਰਾ ਹੋਲਮੇ]]||15.03.2022
|260
|[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਅਲਬਾਨੀਆ]]
|23.06.2022
|
|
|
|-
| 61 || [[ਐਮਾ ਪੋਰਟਨਰ]]||06.12.2021 || 161 || [[ਸ਼ੈਲੀ ਕਿੰਗ]]||16.03.2022
|261
|[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਆਇਰਲੈਂਡ]]
|24.06.2022
|
|
|
|-
| 62 || [[ਜੈਫਰੀ ਰਿਚਮੈਨ]]||07.12.2021 || 162 || [[ਰਹੋਨਾ ਕੈਮਰਨ]]||17.03.2022
|262
|[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਵਰਲਡ 2017]]
|25.06.2022
|
|
|
|-
| 63 || [[ਮਨਿਲ ਸੂਰੀ]]||08.12.2021 || 163 || [[ਜੌਇਸ ਗ੍ਰਾਂਟ]]||18.03.2022
|263
|[[ਮੈਲਬੌਰਨ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|26.06.2022
|
|
|
|-
| 64 || [[ਗੌਤਮ ਰਾਘਵਨ]]||09.12.2021 || 164 || [[ਬੈਥਨੀ ਬਲੈਕ]]||19.03.2022
|264
|[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ]]
|27.06.2022
|
|
|
|-
| 65 || [[ਮਿਸ਼ੇਲ ਗੁਰੇਵਿਚ]]||10.12.2021 || 165 || [[ਇੰਡੀਆ ਸਮਰ]]||20.03.2022
|265
|[[ਹੈਮਬਰਗ ਪ੍ਰਾਈਡ]]
|28.06.2022
|
|
|
|-
| 66 || [[ਅਨੀਸ਼ ਸੇਠ]]||11.12.2021 || 166 || [[ਪੇਚੇ ਡੀ]]||21.03.2022
|266
|[[ਕੋਲੋਨ ਪ੍ਰਾਈਡ]]
|29.06.2022
|
|
|
|-
| 67 || [[ਡੀਨ ਅੱਤਾ]]||12.12.2021 || 167 || [[ਡੀਲੋਨ]]||22.03.2022
|267
|[[ਵੈਸਟ ਪ੍ਰਾਈਡ]]
|30.06.2022
|
|
|
|-
| 68 || [[ਫਰਜ਼ਾਨਾ ਡਾਕਟਰ]]||13.12.2021 || 168 || [[ਡੇਜ਼ੀ ਈਗਨ]]||23.03.2022
|268
|[[ਇਮੇਜ+ਨੇਸ਼ਨ]]
|01.07.2022
|
|
|
|-
| 69 || [[ਕੌਸਰ ਮੁਹੰਮਦ]]||14.12.2021 || 169 || [[ਲੀਓ ਫੋਰਡ]]||24.03.2022
|269
|[[ਫਰੇਮਲਾਈਨ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|02.07.2022
|
|
|
|-
| 70 || [[ਕਾਜ਼ਿਮ ਅਲੀ]]||15.12.2021 || 170 || [[ਜੇਮਸ ਐਮਸਟਰ]]||25.03.2022
|270
|[[ਰੈਂਬੋ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|03.07.2022
|
|
|
|-
| 71 || [[ਜੂਡਿਥ ਫਰੈਂਕ]]||16.12.2021 || 171 || [[ਆਲੀਆ ਸ਼ੌਕਤ]]||26.03.2022
|271
|[[ਪਿੰਕ ਲਾਇਫ਼ ਕੁਈਰਫੈਸਟ]]
|04.07.2022
|
|
|
|-
| 72 || [[ਮਾਰਗੀ ਐਡਮ]]||17.12.2021 || 172 || [[ਕ੍ਰਿਸਟਨ ਕਿਸ਼]]||27.03.2022
|272
|[[ਪ੍ਰਾਈਡ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]]
|05.07.2022
|
|
|
|-
| 73 || [[ਸਿਧਾਰਥ ਗਰਗ]]||18.12.2021 || 173 || [[ਮਾਇਕ ਜਿਨ]]||28.03.2022
|273
|[[ਐਂਡਰਿਊ ਪੀਅਰਸ]]
|06.07.2022
|
|
|
|-
| 74 || [[ਦਿਨੇਸ਼ ਭੁਗਰਾ]]||19.12.2021 || 174 || [[ਅਨੀਤਾ ਲੋ]]||29.03.2022
|274
|[[ਗੇਅਲਿਬ]]
|07.07.2022
|
|
|
|-
| 75 || [[ਡਾਅਨ ਐਡਮਜ਼]]||20.12.2021 || 175 || [[ਤਾਨਿਆ ਕੰਪਾਸ]]||30.03.2022
|275
|[[ਫੈਮਲੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ]]
|08.07.2022
|
|
|
|-
| 76 || [[ਅਗਸਤ ਐਮਸ]]||21.12.2021 || 176 || [[ਪੌਲ ਮੇਂਡੇਜ਼]]||31.03.2022
|276
|[[ਗੇਅ ਡਾਕਟਰਜ਼ ਆਇਰਲੈਂਡ]]
|09.07.2022
|
|
|
|-
| 77 || [[ਡਾਇਨਾ ਐਸ਼]]||22.12.2021 || 177 || [[ਬੇਨ ਹੰਟੇ]]||01.04.2022
|277
|[[ਜੈਕੀ ਮਾਲਟਨ]]
|10.07.2022
|
|
|
|-
| 78 || [[ਰੇਚਲ ਫਾਰਮਰ]]||23.12.2021 || 178 || [[ਮੋਬੀਨ ਅਜ਼ਹਰ]]||02.04.2022
|278
|[[ਹਿਲਡਾ ਮੈਥੇਸਨ]]
|11.07.2022
|
|
|
|-
| 79 || [[ਨਿਸ਼ਾ ਗਨਾਤਰਾ]]||24.12.2021 || 179 || [[ਸਾਰਾਹ ਸਟੀਰਕ]]||03.04.2022
|279
|[[ਏਲਾ ਹੰਟ]]
|12.07.2022
|
|
|
|-
| 80 || [[ਮਾਰਲੀਨ ਗੋਰਿਸ]]||25.12.2021 || 180 || [[ਜੁਲ ਮਾਰੋਹ]]||04.04.2022
|280
|[[ਲੀਹ ਹਾਰਵੇ]]
|13.07.2022
|
|
|
|-
| 81 || [[ਡੀਆਨਾ ਅਰਬੇਨੀਨਾ]]||26.12.2021 || 181 || [[ਈਵਾਨ ਗ੍ਰੀਰ]]||05.04.2022
|281
|[[ਰੋਏ ਰੋਲੈਂਡ]]
|14.07.2022
|
|
|
|-
| 82 || [[ਰਵੀਨਾ ਅਰੋੜਾ]]||27.12.2021 || 182 || [[ਰਿਆਨ ਹੋਲਮਜ਼]]||06.04.2022
|282
|[[ਰੌਸ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ]]
|15.07.2022
|
|
|
|-
| 83 || [[ਹਿਤੇਨ ਨੂਨਵਾਲ]]||28.12.2021 || 183 || [[ਕਲੋਵਿਸ ਰਫਿਨ]]||07.04.2022
|283
|[[ਬਸੀਰਾ ਖਾਨ]]
|16.07.2022
|
|
|
|-
| 84 || [[ਪ੍ਰਗਤੀ ਸਿੰਘ]]||29.12.2021 || 184 || [[ਟੌਮੀ ਨਟਰ]]||08.04.2022
|284
|[[ਅੰਜਾਰੀ]]
|17.07.2022
|
|
|
|-
| 85 || [[ਰੋਹਿਤ ਖੋਸਲਾ]]||30.12.2021 || 185 || [[ਟੇਡ ਟਿਨਲਿੰਗ]]||09.04.2022
|285
|[[ਬਤ ਕੋਲ (ਸੰਸਥਾ)]]
|18.07.2022
|
|
|
|-
| 86 || [[ਮਾਇਆ ਦ ਡਰੈਗ ਕੁਈਨ]]||31.12.2021 || 186 || [[ਜੂਲੀਅਨ ਬੇਕਰ]]||10.04.2022
|286
|[[ਹਵਰੁਤਾ (ਸੰਸਥਾ)]]
|19.07.2022
|
|
|
|-
| 87 || [[ਮੇਗ ਕ੍ਰਿਸਚੀਅਨ]]||01.01.2022 || 187 || [[ਡੇਵਿਡ ਐਮਸ (ਅਦਾਕਾਰ)]]||11.04.2022
|287
|[[ਹਾਮਦ ਸਿੰਨੋ]]
|20.07.2022
|
|
|
|-
| 88 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਗਿਲਬਰਟ]]||02.01.2022 || 188 || [[ਬਰਟ ਆਰਚਰ]]||12.04.2022
|288
|[[ਫਰੀਹਾ ਰੋਇਸਿਨ]]
|21.07.2022
|
|
|
|-
| 89 || [[ਏਸਥਰ ਭਾਰਤੀ]]||03.01.2022 || 189 || [[ਫਿਨ ਅਰਗਸ]]||13.04.2022
|289
|[[ਜਿਲ ਐਂਡਰਿਊ]]
|22.07.2022
|
|
|
|-
| 90 || [[ਦੀਪਕ ਭਾਰਗਵ]]||04.01.2022 || 190 || [[ਜੇਰੇਡ ਆਲਮਨ]]||14.04.2022
|290
|[[ਜੇਮਸ ਬੇਲੀ]]
|23.07.2022
|
|
|
|-
| 91 || [[ਰੇ ਅਘਯਾਨ]]||05.01.2022 || 191 || [[ਡੈਨੀਅਲ ਕਾਰਟੀਅਰ]]||15.04.2022
|291
|[[ਐਨੀ ਗੁਗਲੀਆ]]
|24.07.2022
|
|
|
|-
| 92 || [[ਐਡਮ ਆਲ]]||06.01.2022 || 192 || [[ਕੇਵਿਨ ਐਲੀਸਨ]]||16.04.2022
|292
|[[ਪੌਲ ਵਿਰਟਜ਼]]
|25.07.2022
|
|
|
|-
| 93 || [[ਆਰਤੀ ਅਗਰਵਾਲ (ਵਿਗਿਆਨੀ)]]||07.01.2022 || 193 || [[ਡਿਕ ਕਲੇਅਰ]]||17.04.2022
|293
|[[ਜੈਸਿਕਾ ਪਲੱਟ]]
|26.07.2022
|393
|
|
|-
| 94 || [[ਭੂਪੇਨ ਖੱਖੜ]]||08.01.2022 || 194 || [[ਸੇਬ ਕਾਸਤਰੋ]]||18.04.2022
|294
|[[ਲੁਈ ਸੈਂਡ]]
|27.07.2022
|394
|
|
|-
| 95 || [[ਐਨੀ ਆਸ਼ੀਮ]]||09.01.2022 || 195 || [[ਹੈਂਕ ਚੇਨ]]||19.04.2022
|295
|[[ਐਂਡਰਿਆ ਯੀਅਰਵੁੱਡ]]
|28.07.2022
|395
|
|
|-
| 96 || [[ਨਿਕਿਤਾ ਡ੍ਰੈਗਨ]]||10.01.2022 || 196 || [[ਅਬਦੁ ਅਲੀ]]||20.04.2022
|296
|[[ਬੈਟੀ ਬੈਕਸਟਰ]]
|29.07.2022
|396
|
|
|-
| 97 || [[ਚੱਕੀ ਬਾਰਟੋਲੋ]]||11.01.2022 || 197 || [[ਸਲਵਾਡੋਰ ਕੈਲਵੋ]]||21.04.2022
|297
|[[ਟੇਡ ਨੌਰਥ]]
|30.07.2022
|397
|
|
|-
| 98 || [[ਜੈਕ ਬਾਰਨ]]||12.01.2022 || 198 || [[ਬਲੈਕ ਸਪਾਰਕ]]||22.04.2022
|298
|[[ਰਿਚਰਡ ਹਰਮਨ]]
|31.07.2022
|398
|
|
|-
| 99 || [[ਅਡੱਲਟ ਮੋਮ]]||13.01.2022 || 199 || [[ਮਾਰਕ ਬਲੇਨ]]||23.04.2022
|299
|[[ਜਨਾਇਆ ਖਾਨ]]
|01.08.2022
|399
|
|
|-
| 100 || [[ਕਾਰਲਾ ਐਂਤੋਨੇਲੀ]]||14.01.2022 || 200 || [[ਰਿਵਰ ਗਾਲੋ]]||24.04.2022
|300
|[[ਖਵਾਲ]]
|02.08.2022
|400
|
|
|-
|}</text>
      <sha1>rpflgmcpnttk1brrhwopdfdm5k6i4tq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:बडा काजी</title>
    <ns>3</ns>
    <id>137994</id>
    <revision>
      <id>610997</id>
      <parentid>582872</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T03:27:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>21848</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>QueerEcofeminist ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Bada Kaji]] ਨੂੰ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:बडा काजी]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: Automatically moved page while renaming the user &quot;[[Special:CentralAuth/Bada Kaji|Bada Kaji]]&quot; to &quot;[[Special:CentralAuth/बडा काजी|बडा काजी]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="236" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Bada Kaji}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 23:55, 7 ਨਵੰਬਰ 2021 (UTC)</text>
      <sha1>aew2dmkk3pocsljcht1qu5o91ewjumb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gill jassu/100wikidays</title>
    <ns>2</ns>
    <id>141224</id>
    <revision>
      <id>610956</id>
      <parentid>610398</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T13:02:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gill jassu</username>
        <id>31716</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13498" xml:space="preserve">{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! colspan=3| 1&lt;sup&gt;st&lt;/sup&gt; round: 12.01.2022–21.04.2022 !! colspan=3| 2&lt;sup&gt;nd&lt;/sup&gt; round: 22.04.2022–30.07.2022 !! colspan=3| 3&lt;sup&gt;nd&lt;/sup&gt; round: 31.07.2022–07.11.2022

|-
! No.  !! Article  !! Date !! No.  !! Article  !! Date !! No.  !! Article  !! Date
|-
| 1 || [[ਕਲਾ ਦਾ ਕੰਮ]] || 12-01-2022 || 1 || [[ਸੰਸਾਰ]] || 22.04.2022 || 1 || [[ਟੋਨੀ ਮਾਂਗਨ]] || 31.07.2022
|-
| 2 || [[ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਕਲਾ]] || 13-01-2022 || 2 || [[ਈਕੁਮੇਨ]] || 23.04.2022 || 2 || [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼]] || 01.08.2022
|-
| 3 || [[ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕਲਾ]] || 14-01-2022 || 3 || [[ਅਲਾਸਕਾ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ]] || 24.04.2022 || 3 || [[ਹਿੱਪੀ]] || 02.08.2022
|-
| 4 || [[ਜਰਮਨ ਕਲਾ]] || 15-01-2022 || 4 || [[ਸਲਾਨਾ ਚੱਕਰ]] || 25.04.2022 || 4 || [[ਐਲਿਸ ਰੇਜੀਨਾ]] || 03.08.2022
|-
| 5 || [[ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾ]] || 16-01-2022 || 5 || [[ਐਂਥਰੋਪੋਸਫੀਅਰ]] || 26.04.2022 || 5 || [[ਰੀਟਾ ਲੀ]] || 04.08.2022
|-
| 6 || [[ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਕਲਾ]] || 17-01-2022 || 6 || [[ਬਾਇਓਸਪੀਲੋਜੀ]] || 27.04.2022 || 6 || [[ਮੈਕੋਂਡੋ]] || 05.08.2022
|-
| 7 || [[ਮਲੇਸ਼ੀਅਨ ਕਲਾ]] || 18-01-2022 || 7 || [[ਕੈਸਕੇਡਜ਼ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ]] || 28.04.2022 || 7 || [[ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ]] || 06.08.2022
|-
| 8 || [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕਲਾ]] || 19-01-2022 || 8 || [[ਕਾਲਕ੍ਰਮ]] || 29.04.2022 || 8 || [[ਜੂਲੀਓ ਕੋਰਟਾਜ਼ਰ]] || 07.08.2022
|-
| 9 || [[ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ]] || 20-01-2022 || 9 || [[ਧਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਹਫ਼ਤਾ]] || 30.04.2022 || 9 || [[ਜਾਦੂਈ ਯਥਾਰਥਵਾਦ]] || 08.08.2022
|-
| 10 || [[ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੀ ਕਲਾ]] || 21-01-2022 || 10 || [[ਐਸਡੈਟ]] || 01.05.2022 || 10 || [[ਏ ਜੇ ਥਾਮਸ]] || 09.08.2022
|-
| 11 || [[ਕਲਾ ਸੰਸਾਰ]] || 22-01-2022 || 11 || [[ਭੂ-ਰਸਾਇਣ]] || 02.05.2022 
|-
| 12 || [[ਤੁਵਾਲੂ ਦੀ ਕਲਾ]] || 23-01-2022 || 12 || [[ਜੀਓਇਨਫੋਰਮੈਟਿਕਸ]] || 03.05.2022
|-
| 13 || [[ਸੋਮਾਲੀ ਕਲਾ]] || 24-01-2022 || 13 || [[ਜਿਓਮਕੈਨਿਕਸ]] || 04.05.2022
|-
| 14 || [[ਕੋਰੀਆਈ ਕਲਾ]] || 25-01-2022 || 14 || [[ਜਿਓਰੈਫ]] || 05.05.2022
|-
| 15 || [[ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਦੀਆਂ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ]] || 26-01-2022 || 15 || [[GNS ਵਿਗਿਆਨ]] || 06.05.2022
|-
| 16 || [[ਤੁਰਕੀ ਕਲਾ]] || 27-01-2022 || 16 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਕਾਸ]] || 07.05.2022
|-
| 17 || [[ਅਫਰੀਕੀ ਕਲਾ]] || 28-01-2022 || 17 || [[ਪੈਲੀਓਜੀਓਸਾਇੰਸ]] || 08.05.2022
|-
| 18 || [[ਜਾਰਡਨ ਦੀ ਕਲਾ]] || 29-01-2022 || 18 || [[ਪੈਲੀਓਇੰਟੈਂਸਿਟੀ]] || 09.05.2022
|-
| 19 || [[ਚਿਲੀ ਕਲਾ]] || 30-01-2022 || 19 || [[ਪੈਲੀਓਨਟੋਲੋਜੀ]] || 10.05.2022
|-
| 20 || [[ਸਰਬੀਆਈ ਕਲਾ]] || 31-01-2022 || 20 || [[ਭੌਤਿਕ ਭੂਗੋਲ]] || 11.05.2022
|-
| 21 || [[ਫਲਸਤੀਨੀ ਕਲਾ]] || 01-02-2022 || 21 || [[ਸੈਡਲਰ ਪ੍ਰਭਾਵ]] || 12.05.2022
|-
| 22 || [[ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨੀ ਕਲਾ]] || 02-02-2022 || 22 || [[ਭੂਚਾਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਗਿਆਨ]] || 13.05.2022
|-
| 23 || [[ਕੁੱਕ ਟਾਪੂ ਕਲਾ]] || 03-02-2022 || 23 || [[ਮਿੱਟੀ ਸੂਰਜੀਕਰਣ]] || 14.05.2022
|-
| 24 || [[ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਕਲਾ]] || 04-02-2022 || 24 || [[ਠੋਸ ਧਰਤੀ‎]] || 15.05.2022
|-
| 25 || [[ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਕਲਾ]] || 05-02-2022 || 25 || [[ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਵਿਗਿਆਨ]] || 16.05.2022
|-
| 26 || [[ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਲਾ]] || 06-02-2022 || 26 || [[ਟ੍ਰੈਵਰਸ (ਸਰਵੇਖਣ)]] || 17.05.2022
|-
| 27 || [[ਕਤਰ ਕਲਾ]] || 07-02-2022 || 27 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਪੜਾਅ]] || 18.05.2022
|-
| 28 || [[ਲਾਓ ਕਲਾ]] || 08-02-2022 || 28 || [[ਉਪ-ਤੂਫਾਨ]] || 19.05.2022
|-
| 29 || [[ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ]] || 09-02-2022 || 29 || [[ਜਾਰਾਮੀਲੋ ਰਿਵਰਸਲ]] || 20.05.2022
|-
| 30 || [[ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ]] || 10-02-2022 || 30 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ]] || 21.05.2022
|-
| 31 || [[ਵੈਲਸ਼ ਕਲਾ]] || 11-02-2022 || 31 || [[ਭੂ-ਕੇਂਦਰੀ ਔਰਬਿਟ]] || 22.05.2022
|-
| 32 || [[ਵੀਅਤਨਾਮੀ ਕਲਾ]] || 12-02-2022 || 32 || [[ਥਰਮੋਪੌਜ਼]] || 23.05.2022
|-
| 33 || [[ਪੋਲਿਸ਼ ਕਲਾ]] || 13-02-2022 || 33 || [[ਟਰਬੋਪੌਜ਼]] || 24.05.2022
|-
| 34 || [[ਓਵਰ ਮਾਡਲ ਵਾਲੀ ਖੋਪੜੀ]] || 14-02-2022 || 34 || [[ਕੁਨਿਉ ਕੁਆਂਟੁ]] || 25.05.2022
|-
| 35 || [[ਬੋਸਨੀਆ ਅਤੇ ਹਰਜ਼ੇਗੋਵੀਨਾ ਕਲਾ]] || 15-02-2022 || 35 || [[ਡੈਂਡੇਲੀਅਨ ਊਰਜਾ]] || 26.05.2022
|-
| 36 || [[ਪਾਪੂਆ ਨਿਊ ਗਿਨੀ ਕਲਾ]] || 16-02-2022 || 36 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਨਾਜ਼ੁਕ ਭਾਗ]] || 27.05.2022
|-
| 37 || [[ਅਲਮੈਨਕ ਕਲਾ]] || 17-02-2022 || 37 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਸਮਾਂ]] || 28.05.2022
|-
| 38 || [[ਆਰਟਬੈਂਕ]] || 18-02-2022 || 38 || [[ਤਾਨੀਆ ਏਬੀ]] || 29.05.2022
|-
| 39 || [[ਗਲੋਬਲ ਕਲਾ]] || 19-02-2022 || 39 || [[ਐਡ ਬੇਅਰਡ]] || 30.05.2022
|-
| 40 || [[ਜੂਲੀਅਨ ਬੀਵਰ]] || 20-02-2022 || 40 || [[ਰਵਿੰਦਰ ਬਾਂਸਲ]] || 31.05.2022
|-
| 41 || [[ਕੈਨੇਡਾ ਹਾਊਸ]] || 21-02-2022 || 41 || [[ਫਰਾਂਸਿਸ ਬਾਰਕਲੇ]] || 01.06.2022
|-
| 42 || [[ਬਲੂ ਸਟਾਰ ਪ੍ਰੈਸ]] || 22-02-2022 || 42 || [[ਵਿਲੀਅਮ ਡੈਂਪੀਅਰ]] || 02.06.2022
|-
| 43 || [[ਰਾਇਲ ਆਰਟੇਲ]] || 23-02-2022 || 43 || [[ਵਾਇਲੇਟ ਕੋਰਡਰੀ]] || 03.06.2022
|-
| 44 || [[ਪੀਟਰ ਮਿਸ਼ੇਲ]] || 24-02-2022 || 44 || [[ਪੈਲੇ ਹੁਲਡ]] || 04.06.2022
|-
| 45 || [[ਕੈਰੀ ਮੌਰਿਸ]] || 25-02-2022 || 45 || [[ਜ਼ਿਕੀ ਸ਼ੇਕਡ]] || 05.06.2022
|-
| 46 || [[ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਕਲਾ]] || 26-02-2022 || 46 || [[ਇਵਾਨ ਵਿਸਿਨ]] || 06.06.2022
|-
| 47 || [[ਅਰਬੇਸਕ]] || 27-02-2022 || 47 || [[ਜੇਮਸ ਕੇਚਲ]] || 07.06.2022
|-
| 48 || [[ਚੰਪਾ ਦੀ ਕਲਾ]] || 28-02-2022 || 48 || [[ਬਿਮਲ ਮੁਖਰਜੀ]] || 08.06.2022
|-
| 49 || [[ਰੇਨਰ ਕਰੋਨ]] || 01-03-2022 || 49 || [[ਕਲੇਰ ਫਰਾਂਸਿਸ]] || 09.06.2022
|-
| 50 || [[ਆਧੁਨਿਕ ਕਲਾ]] || 02-03-2022 || 50 || [[ਨਥਾਨਿਏਲ ਪੋਰਟਲਾਕ]] || 10.06.2022
|-
| 51 || [[ਕਲਾ ਆਲੋਚਕ]] || 03-03-2022 || 51 || [[ਯੂਰੀ ਲਿਸਿਆਨਸਕੀ ]] || 11.06.2022
|-
| 52 || [[ਪਲਿੰਕਾਰਟ]] || 04-03-2022 || 52 || [[ਚਾਰਲਸ ਜੈਕਿਨੋਟ]] || 12.06.2022
|-
| 53 || [[ਮੂਰਤੀ-ਵਿਗਿਆਨ]] || 05-03-2022 || 53 || [[ਜੀਓਨ (ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ)]] || 13.06.2022
|-
| 54 || [[ਦਾਨ ਲਈ ਕਲਾ]] || 06-03-2022 || 54 || [[ਟ੍ਰੈਵਿਸ ਲੁਡਲੋ]] || 14.06.2022
|-
| 55 || [[ਅਫਰੀਕੀ ਲੋਕ ਕਲਾ]] || 07-03-2022 || 55 || [[ਜਾਰਜ ਸ਼ੈਲਵੋਕ]] || 15.06.2022
|-
| 56 || [[ਆਰਟਵਾਸ਼ਿੰਗ]] || 08-03-2022 || 56 || [[ਵੀਨਸ ਦੀ ਪੱਟੀ]] || 16.06.2022
|-
| 57 || [[ਮੈਕਰੋਨੀ ਕਲਾ]] || 09-03-2022 || 57 || [[ਭੂਗੋਲਿਕ ਜ਼ੋਨ]] || 17.06.2022
|-
| 58 || [[ਅਬੂ ਧਾਬੀ ਕਲਾ]] || 10-03-2022 || 58 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੰਸਾਰ]] || 18.06.2022
|-
| 59 || [[ਡਰੋਨ ਕਲਾ]] || 11-03-2022 || 59 || [[ਗਦਾਨੀ]] || 19.06.2022
|-
| 60 || [[ਕਾਗਜ਼ੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ]] || 12-03-2022 || 60 || [[ਖੰਟੀ ਸਾਗਰ]] || 20.06.2022
|-
| 61 || [[ਫਿਜ਼ੀਓਪਲਾਸਟਿਕ ਕਲਾ]] || 13-03-2022 || 61 || [[ਮੇਸੋਪਲੇਟਸ]] || 21.06.2022
|-
| 62 || [[ਕਲਾ ਸਕੂਲ]] || 14-03-2022 || 62 || [[ਗਲੋਬਲ ਦਿਮਾਗ]] || 22.06.2022
|-
| 63 || [[ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ]] || 15-03-2022 || 63 || [[ਐਡਵਰਡ ਲੈਟੀਮਰ ਬੀਚ ਜੂਨੀਅਰ]] || 23.06.2022
|-
| 64 || [[ਭੂਮੀ ਕਲਾ]] || 16-03-2022 || 64 || [[ਜਿਓਟਾਰਗੇਟਿੰਗ]] || 24.06.2022
|-
| 65 || [[ਵਿਚਾਰ ਕਲਾ]] || 17-03-2022 || 65 || [[ਜਿਓਮੈਸੇਜਿੰਗ]] || 25.06.2022
|-
| 66 || [[ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਕਲਾ]] || 18-03-2022 || 66 || [[ਭੂ-ਵਾੜ]] || 26.06.2022
|-
| 67 || [[ਸੰਦਰਭ ਕਲਾ]] || 19-03-2022 || 67 || [[ਏਸ਼ੀਆ ਕੌਂਸਲ]] || 27.06.2022
|-
| 68 || [[ਚੈਂਪਮੋਲ]] || 20-03-2022 || 68 || [[ਵੈਬ ਚਿਲੀਜ਼]] || 28.06.2022
|-
| 69 || [[ਵਿਸ਼ਵ ਲਈ ਕਲਾ]] || 21-03-2022 || 69 || [[ਐਰੋਸੋਲ]] || 29.06.2022
|-
| 70 || [[ਅਮੀਨਾ ਅਹਿਮਦ ਆਹੂਜਾ]] || 22-03-2022 || 70 || [[ਹੇਟਰੋਸਫੀਅਰ]] || 30.06.2022
|-
| 71 || [[ਲਕਸ਼ਮੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਿਹਾਰੇ]] || 23-03-2022 || 71 || [[ਪਰਾਗ ਦੀ ਗਿਣਤੀ]] || 01.07.2022
|-
| 72 || [[ਸੂਜ਼ੀ ਗੈਬਲਿਕ]] || 24-03-2022 || 72 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਹਵਾ]] || 02.07.2022
|-
| 73 || [[ਡਾਂਸ ਆਲੋਚਨਾ]] || 25-03-2022 || 73 || [[ਹਵਾ ਦੀ ਖੜੋਤ]] || 03.07.2022
|-
| 74 || [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਨੇਮਾ]] || 26-03-2022 || 74 || [[ਮੇਸੋਪੌਜ਼]] || 04.07.2022
|-
| 75 || [[ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਕਲਾ ਆਲੋਚਨਾ]] || 27-03-2022 || 75 || [[ਕਾਲਾ ਕਾਰਬਨ]] || 05.07.2022
|-
| 76 || [[ਲੌਰਾ ਹਾਰਡਿੰਗ]] || 28-03-2022 || 76 || [[ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਨਦੀ]] || 06.07.2022
|-
| 77 || [[ਚਾਰਲਸ ਜੇਨਕਸ]] || 29-03-2022 || 77 || [[ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਜੈੱਟ]] || 07.07.2022
|-
| 78 || [[ਰੋਵਨ ਮੂਰ]] || 30-03-2022 || 78 || [[ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ]] || 08.07.2022
|-
| 79 || [[ਸਾਰਾ ਰਹਿਬਰ]] || 31-03-2022 || 79 || [[ਧੁੰਦ ਦਾ ਧਨੁਸ਼]] || 09.07.2022
|-
| 80 || [[ਸਟੈਪਫਰਹੌਸ]] || 01-04-2022 || 80 || [[ਡੀਜ਼ਲ ਨਿਕਾਸ]] || 10.07.2022
|-
| 81 || [[ਹੈਗੋਇਟਾ]] || 02-04-2022 || 81 || [[ਫਰਾਜ਼ੀਲ ਬਰਫ਼]] || 11.07.2022
|-
| 82 || [[ਫੌਜੀ ਕਲਾ]] || 03-04-2022 || 82 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਰਤ]] || 12.07.2022
|-
| 83 || [[ਡਾਈਂਗ ਗੌਲ]] || 04-04-2022 || 83 || [[ਧਰੁਵੀ ਔਰਬਿਟ]] || 13.07.2022
|-
| 84 || [[ਯੁੱਧ ਕਲਾਕਾਰ]] || 05-04-2022 || 84 || [[ਅਨੀਸ਼ੀਅਨ]] || 14.07.2022
|-
| 85 || [[ਰੋਵਨ ਕ੍ਰੋ]] || 06-04-2022 || 85 || [[ਸਾਦੁਨ ਬੋਰੋ]] || 15.07.2022
|-
| 86 || [[ਸੈਮੂਅਲ ਰੈਡਗ੍ਰੇਵ]] || 07-04-2022 || 86|| [[ਐਲਨ ਪ੍ਰਿਡੀ]] || 16.07.2022
|-
| 87 || [[ਅਨਸਰੇਟਡ]] || 08-04-2022 || 87 || [[ਵਿਕਟਰ ਕਲੱਬ]] || 17.07.2022
|-
| 88 || [[ਅਲਟਰਮੋਡਰਨ]] || 09-04-2022 || 88 || [[ਜੇਮਸ ਪਾਰਕਿੰਸਨ]] || 18.07.2022
|-
| 89 || [[ਕੋਡਿਕੋਲੋਜੀ]] || 10-04-2022 || 89 || [[ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਡੀ ਗ੍ਰਾਜ਼ੀਆ]] || 19.07.2022
|-
| 90 || [[ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ]] || 11-04-2022 || 90 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਰਿਗਰੈਸ਼ਨ]] || 20.07.2022
|-
| 91 || [[ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਲਾਈਨ]] || 12-04-2022 || 91 || [[ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼]] || 21.07.2022
|-
| 92 || [[ਮਾਸ]] || 13-04-2022 || 92 || [[ਬਿਲ ਕਿੰਗ (ਰਾਇਲ ਨੇਵੀ ਅਫਸਰ)]] || 22.07.2022
|-
| 93 || [[ਕੁਬਾ ਕਲਾ]] || 14-04-2022 || 93 || [[ਮਾਰਕ ਬੀਓਮੋਂਟ (ਸਾਈਕਲ ਸਵਾਰ)]] || 23.07.2022
|-
| 94 || [[ਪੂਰਬੀਵਾਦ]] || 15-04-2022 || 94 || [[ਜੇਮਸ ਮੈਗੀ (ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਪਤਾਨ)]] || 24.07.2022
|-
| 95 || [[ਟੋਂਡੋ (ਕਲਾ)]] || 16-04-2022 || 95 || [[ਰਿਚਰਡ ਰਸਲ ਵਾਲਡਰੋਨ]] || 25.07.2022
|-
| 96 || [[ਯੂਰਪ ਦੀ ਕਲਾ]] || 17-04-2022 || 96 || [[ਰਾਬਰਟ ਗ੍ਰੇ (ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਪਤਾਨ)]] || 26.07.2022
|-
| 97 || [[ਮੀਡੀਆ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ]] || 18-04-2022 || 97 || [[ਐਲੇਕ ਰੋਜ਼]] || 27.07.2022
|-
| 98 || [[ਤਕਨੀਕੀ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ]] || 19-04-2022 || 98 || [[ਫਰਾਂਸਿਸ ਫਲੈਚਰ (ਪੁਜਾਰੀ)]] || 28.07.2022
|-
| 99 || [[ਸੂਡੋਰੀਅਲਿਜ਼ਮ]] || 20-04-2022 || 99 || [[ਥਾਮਸ ਵੈਸਟਬਰੂਕ ਵਾਲਡਰੋਨ (ਕੌਂਸਲ)]] || 29.07.2022
|-
| 100 || [[ਨਿਊਰੋਆਰਥਿਸਟਰੀ]] || 21-04-2022 || 100 || [[ਆਰਥਰ ਬਲੈਸਿਟ]] || 30.07.2022
|}</text>
      <sha1>h94qrpttpom33biy65pt5cg1iy5lg0q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Manjit Singh/100wikidays</title>
    <ns>2</ns>
    <id>141593</id>
    <revision>
      <id>610963</id>
      <parentid>610811</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T13:57:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Manjit Singh</username>
        <id>12163</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5606" xml:space="preserve">{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! colspan=3| 1&lt;sup&gt;st&lt;/sup&gt; round: 01.05.2022– 
|-
! No.  !! Article  !! Date 
|-
| 1 || [[ਇੰਦਰ]] || 01-05-2022 
|-
| 2 || [[ਸਹਦੇਵ]] || 02-05-2022
|-
| 3 || [[ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਕੁਮਾਰ]] || 03-05-2022
|-
| 4 || [[ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ]] || 04-05-2022
|-
| 5 || [[ਦੁਸ਼ਾਸਨ]] || 05-05-2022
|-
| 6 || [[ਅਸ਼ਵਥਾਮਾ]] || 06-05-2022
|-
| 7 || [[ਵਿਰਾਟ]] || 7-05-2022
|-
| 8 || [[ਕਸ਼ਯਪ]] || 8-05-2022 
|-
| 9 || [[ਵਿਦੁਰ]] || 9-05-2022
|-
| 10 || [[ਵਿਕਰਨ]] || 10-05-2022
|-
| 11 || [[ਸੰਜਯ]] || 11-05-2022
|-
| 12 || [[ਬਕਾਸੁਰ]] || 12-05-2022
|-
| 13 || [[ਉਗ੍ਰਸੇਨ]] || 13-05-2022
|-
| 14 || [[ਦੁਸ਼ਯੰਤ]] || 14-05-2022
|-
| 15 || [[ਮੇਨਕਾ]] || 15-05-2022
|-
| 16 || [[ਵਿਚਿਤਰਵੀਰਯ]] || 16-05-2022
|-
| 17 || [[ਹਿਡਿੰਬ]] || 17-05-2022
|-
| 18 || [[ਪ੍ਰਤੀਪ]] || 18-05-2022
|-
| 19 || [[ਯਯਾਤੀ]] || 19-05-2022
|-
| 20 || [[ਰੁਕਮੀ]] || 20-05-2022
|-
| 21 || [[ਸੰਵਰਣ]] || 21-05-2022
|-
| 22 || [[ਰੰਭਾ (ਅਪਸਰਾ)]] || 22-05-2022
|-
| 23 || [[ਰਾਜਾ ਪੁਰੂ]] || 23-05-2022
|-
| 24 || [[ਵੇਨਾ (ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਾ)]] || 24-05-2022
|-
| 25 || [[ਭਗਦੱਤ]] || 25-05-2022
|-
| 26 || [[ਨਰਕਾਸੁਰ]] || 26-05-2022
|-
| 27 || [[ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼]] || 27-05-2022
|-
| 28 || [[ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ]] || 28-05-2022
|-
| 29 || [[ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ]] || 29-05-2022
|-
| 30 || [[ਅੰਧਕਾਸੁਰ]] || 30-05-2022
|-
| 31 || [[ਅਸੁਰ]] || 31-05-2022
|-
| 32 || [[ਵਜਰਯਾਨ]] || 1-0-2022
|-
| 33 || [[ਕਸ਼ੀਰ ਸਾਗਰ]]  || 2-06-2022
|-
| 34 || [[ਸ਼ੇਸ਼]] ||  3-06-2022, 
|-
| 35 || [[ਵਾਸੁਕੀ]] || 4-06-2022
|-
| 36 || [[ਮੈਡਸਟੋਨ (ਲੋਕਧਾਰਾ)]] || 5-06-2022
|-
| 37 || [[ਕਾਲੀਆ]] || 06-06-2022
|-
| 38 || [[ਕੁਰਮ]]  || 7-06-2022
|-
| 39 || [[ਵਾਮਨ]]  || 8-06-2022
|-
| 40 || [[ਪਿੱਤਰ]] || 9-06-2022
|-
| 41 || [[ਰਘੂ]] || 10-06-2022
|-
| 42 || [[ਅਤਰੀ]] || 11-06-2022
|-
| 43 || [[ਗੌਤਮ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ]]  ||  12-06-2022
|-
| 44 ||[[ਜਮਦਗਨੀ]] || 13-06-2022
|-
| 45 || [[ਨਰ-ਨਾਰਾਇਣ]] || 14-06-2022
|-
| 46  || [[ਸ਼ੁਕਰਚਾਰੀਆ]] || 15-06-2022
|-
| 47 || [[ਭ੍ਰਿਗੁ]] ||  16-06-2022
|-
| 48 || [[ਸ਼ਕਤੀ (ਰਿਸ਼ੀ)]] ||  17-06-2022
|-
| 49 || [[ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ]] ||  18-06-2022
|-
| 50 || [[ਦਕਸ਼]] || 19-6-2022
|-
| 51 || [[ਆਦਿਤਿਆ]] || 20-6-2022
|-
| 52 || [[ਮਤਸਯ ਪੁਰਾਣ]] || 21-6-2022
|-
| 53 || [[ਤਮਸ (ਦਰਸ਼ਨ)]] || 22-6-2022
|-
| 54 || [[ਕੇਦਾਰਨਾਥ]] || 23-6-2022
|-
| 55 || [[ਚਾਰ ਧਾਮ]] || 24-06-2022
|-
| 56 || [[ਜੁਮਾ ਨਮਾਜ਼]] || 25-06-2022
|-
| 57 || [[ਰਾਮਾਨਾਥਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ]] || 26-06-2022 
|-
| 58 || [[ਦਵਾਰਕਾਧੀਸ਼ ਮੰਦਰ]] || 27-06-2022
|-
| 59 || [[ਸ਼੍ਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਨਰਸਿਮਹਾ ਮੰਦਰ]] || 28-06-2022
|-
| 60 || [[ਮਰੀਚੀ]] || 29-06-2022
|-
| 61 || [[ਯੱਗ]] || 30-06-2022
|-
| 62 || [[ਰਸਮ]] || 01-07-2022
|-
| 63 || [[ਮਥੁਰਾ]] || 02-07-2022
|-
| 64 || [[ਧਨੁਸ਼ਕੋਡੀ]] || 03-07-2022
|-
| 65 || [[ਅਸ਼ੋਕ ਵਾਟਿਕਾ]] || 04-07-2022
|-
| 66 || [[ਕਾਲਿੰਗਾ (ਮਹਾਭਾਰਤ)]] || 05-07-2022
|-
| 67 || [[ਰਾਜਗੀਰ]] || 06-07-2022
|-
| 68 || [[ਕੰਸ]] || 07-07-2022
|-
| 69 || [[ਗੋਕੁਲ]] || 08-07-2022
|-
| 70 || [[ਗੋਵਰਧਨ]] || 09-07-2022
|-
| 71 || [[ਗੋਵਰਧਨ ਪਰਬਤ]] || 10-07-2022
|-
| 72 || [[ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ]] || 11-07-2022
|-
| 73 || [[ਯਮੁਨੋਤਰੀ]] || 12-07-2022
|-
| 74 || [[ਯਮੁਨਾ (ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ)]] || 13-07-2022
|-
| 75 || [[ਮੁਚਲਿੰਦਾ]] || 14-07-2022
|-
| 76 || [[ਅਵਤਾਰ]] || 15-07-2022
|-
| 77 || [[ਜੈਨ ਮੰਦਰ]] || 16-07-2022
|-
| 78 || [[ਭਗੀਰਥ]] || 17-07-2022
|-
| 79 || [[ਸਗਰ (ਰਾਜਾ)]] || 18-07-2022
|-
| 80 || [[ਸ਼ਿਵਨਾਥ ਨਦੀ]] || 19-07-2022
|-
| 81 || [[ਮੰਦਾਕਿਨੀ ਨਦੀ]] || 20-07-2022
|-
| 82 || [[ਤੁੰਗਨਾਥ]] || 21-07-2022
|-
| 83 || [[ਰਘੁਨਾਥ ਰਾਓ]] || 22-07-2022
|-
| 84 || [[ਆਨੰਦੀਬਾਈ]] || 23-07-2022
|-
| 85 || [[ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦੁਰ I (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਰਾਓ)]] || 24-07-2022
|-
| 86 || [[ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੋਲਕਰ]] || 25-07-2022
|-
| 87 || [[ਬਾਲਾਜੀ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ]] || 26-07-2022
|-
| 88 || [[ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਾਹੂ]] || 27-07-2022
|-
| 89 || [[ਜੈ ਸਿੰਘ I]] || 28-07-2022
|-
| 90 || [[ਕੋਇਨਾ ਨਦੀ]] || 29-07-2022
|-
| 91 || [[ਪਾਰਵਤੀਬਾਈ]] || 30-07-2022
|-
| 92 || [[ਬ੍ਰਾਹਮਣ]] || 31-07-2022
|-
| 93 || [[ਵੈਸ਼ਨਵ ਸੰਪਰਦਾ]] || 01-08-2022
|-
| 94 || [[ਸੰਤ (ਧਰਮ)]] || 02-08-2022
|-
| 95 || [[ਏਕਨਾਥ]] || 03-08-2022
|-
| 96 || [[ਭਗਵਾ (ਰੰਗ)]] || 04-08-2022
|-
| 97 || [[ਹਰਿਦੁਆਰ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ]] ||  05-08-2022
|-
| 98 || [[ਵਿਠੋਬਾ (ਵਿਠਲ) ਦੇਵਤਾ]] || 06-08-2022
|-
| 99 || [[ਪੁਰੁਰਵਾ]] || 07-08-2022
|-
| 100 || [[ਕਾਰਤਿਕ ]] || 08-08-2022
|-
| 101 || [[ਨੂਰ ਬਾਨੋ]] || 09-08-2022
|}</text>
      <sha1>mt1xfmfq6nkowa66bm7jflx29cae6d7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gursharan singh Grewal</title>
    <ns>3</ns>
    <id>143928</id>
    <revision>
      <id>610951</id>
      <timestamp>2022-08-09T12:46:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>10694</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="246" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Gursharan singh Grewal}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:46, 9 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>jcvz74attjo1a3i9u73f2nig4tbgir7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਏ ਜੇ ਥਾਮਸ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>143929</id>
    <revision>
      <id>610952</id>
      <timestamp>2022-08-09T12:48:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gill jassu</username>
        <id>31716</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;'''ਏ.ਜੇ. ਥਾਮਸ''' (ਜਨਮ 10 ਜੂਨ 1952) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ, ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਤੇ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲੀ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਵਾਲਾ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ। ਉਹ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ]] (ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਲੈਟਰਜ਼) ਦੇ ਦੋ-...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1189" xml:space="preserve">'''ਏ.ਜੇ. ਥਾਮਸ''' (ਜਨਮ 10 ਜੂਨ 1952) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ, ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਤੇ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲੀ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਵਾਲਾ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ। ਉਹ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ]] (ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਲੈਟਰਜ਼) ਦੇ ਦੋ-ਮਾਸਿਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਰਸਾਲੇ, [[ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ (ਪਤ੍ਰਿਕਾ)|ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ]] ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ 2010 ਤੱਕ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.littlemag.com/about/about.html|title = The Little Magazine - About TLM}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.inclusiveplanet.com/en/group/564091 |title=Archived copy |access-date=2014-01-06 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110603065813/http://www.inclusiveplanet.com/en/group/564091 |archive-date=2011-06-03 }}&lt;/ref&gt;

==ਹਵਾਲੇ==</text>
      <sha1>5pfkrkfebvg8xeh3tvgisu0h3x8ig46</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610953</id>
      <parentid>610952</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T12:49:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gill jassu</username>
        <id>31716</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1210" xml:space="preserve">'''ਏ.ਜੇ. ਥਾਮਸ''' (ਜਨਮ 10 ਜੂਨ 1952) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ, ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਤੇ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲੀ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਵਾਲਾ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ। ਉਹ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ]] (ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਲੈਟਰਜ਼) ਦੇ ਦੋ-ਮਾਸਿਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਰਸਾਲੇ, [[ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ (ਪਤ੍ਰਿਕਾ)|ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ]] ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ 2010 ਤੱਕ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.littlemag.com/about/about.html|title = The Little Magazine - About TLM}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.inclusiveplanet.com/en/group/564091 |title=Archived copy |access-date=2014-01-06 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110603065813/http://www.inclusiveplanet.com/en/group/564091 |archive-date=2011-06-03 }}&lt;/ref&gt;

==ਜੀਵਨੀ==

==ਹਵਾਲੇ==</text>
      <sha1>9h5fuy8rki5fpcyav9sy0j9vx8nb356</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610955</id>
      <parentid>610953</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T12:57:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gill jassu</username>
        <id>31716</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਜੀਵਨੀ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2472" xml:space="preserve">'''ਏ.ਜੇ. ਥਾਮਸ''' (ਜਨਮ 10 ਜੂਨ 1952) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ, ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਤੇ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲੀ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਵਾਲਾ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ। ਉਹ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ]] (ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਲੈਟਰਜ਼) ਦੇ ਦੋ-ਮਾਸਿਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਰਸਾਲੇ, [[ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ (ਪਤ੍ਰਿਕਾ)|ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ]] ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ 2010 ਤੱਕ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.littlemag.com/about/about.html|title = The Little Magazine - About TLM}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.inclusiveplanet.com/en/group/564091 |title=Archived copy |access-date=2014-01-06 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110603065813/http://www.inclusiveplanet.com/en/group/564091 |archive-date=2011-06-03 }}&lt;/ref&gt;

==ਜੀਵਨੀ==
ਥਾਮਸ ਦਾ ਜਨਮ [[ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ]] ਦੀ ਮਾਊਂਟ ਇਲਿਕਨ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |last=Bati |first=Diya |title=A. J. Thomas |url=https://hindijivanparichya.blogspot.com/2020/09/a-j-thomas.html |access-date=2022-03-24 |website=Biography of  in Hindi}}&lt;/ref&gt; ਉਸਦਾ ਬਚਪਨ ਮੇਚਲ, [[ਕੋਟਾਯਮ]] ਵਿੱਚ ਬੀਤਿਆ। 1976 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ [[ਕੇਰਲ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ]] ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਡੋਮਿਨਿਕ ਲੈਪੀਅਰ]], [[ਐਂਗਸ ਵਿਲਸਨ|ਸਰ ਐਂਗਸ ਵਿਲਸਨ]], [[ਸਲਮਾਨ ਰਸ਼ਦੀ]], ਅਤੇ [[ਪ੍ਰੀਤੀਸ਼ ਨੰਦੀ]], [[ਐਮ ਟੀ ਵਾਸੂਦੇਵ ਨਾਇਰ|ਐਮ.ਟੀ. ਵਾਸੂਦੇਵਨ ਨਾਇਰ]] ਵਰਗੇ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।

==ਹਵਾਲੇ==</text>
      <sha1>11l2g76zweomw0lz7nsvfa05e5p2y4q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਗਵਰਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਐਕਟ 1833</title>
    <ns>1</ns>
    <id>143930</id>
    <revision>
      <id>610954</id>
      <timestamp>2022-08-09T12:56:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4052:4D02:990A:49A6:FF4E:1F9D:57E2</ip>
      </contributor>
      <comment>/* govt.of ndia act */ ਨਵਾਂ ਭਾਗ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="199" xml:space="preserve">== govt.of ndia act ==

govt.of india act.kya tha  [[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/2409:4052:4D02:990A:49A6:FF4E:1F9D:57E2|2409:4052:4D02:990A:49A6:FF4E:1F9D:57E2]] 12:56, 9 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>tv12rryvnoc4c3mfqt4obk2z6an407r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610996</id>
      <parentid>610954</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T03:27:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jagseer S Sidhu</username>
        <id>18155</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Jagseer S Sidhu moved page [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਗਵਰਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਅੈਕਟ 1833]] to [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਗਵਰਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਐਕਟ 1833]] without leaving a redirect: fixed typo</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="199" xml:space="preserve">== govt.of ndia act ==

govt.of india act.kya tha  [[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/2409:4052:4D02:990A:49A6:FF4E:1F9D:57E2|2409:4052:4D02:990A:49A6:FF4E:1F9D:57E2]] 12:56, 9 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>tv12rryvnoc4c3mfqt4obk2z6an407r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਨੂਰ ਬਾਨੋ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>143931</id>
    <revision>
      <id>610957</id>
      <timestamp>2022-08-09T13:42:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Manjit Singh</username>
        <id>12163</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1065377991|Noor Bano (singer)]]&quot; ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5034" xml:space="preserve">{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਕਾਰ|Name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ|image=|caption=|image_size=|Birth_name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਗੋਪਾਂਗ|Alias=|birth_date=1942|birth_place=ਪਿੰਡ ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਦੀਨ, ਸਿੰਧ|death_date=14 ਫਰਵਰੀ 1999|death_place=[[ਤਲਹਰ]], ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਾਦੀਨ।|Genre=[[ਸਿੰਧੀ ਗਾਇਕ|ਸਿੰਧੀ]]|Occupation=ਲੋਕ ਕਲਾਕਾਰ|Years_active=1970–1990}}
[[Category:Articles with short description]]
[[Category:Short description is different from Wikidata]]
[[Category:Articles with hCards]]

'''ਨੂਰ ਬਾਨੋ''' (1942-14 ਫਰਵਰੀ 1999) [[ਸਿੰਧ|ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਤੋਂ ਇੱਕ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਸੀ। ਉਹ, ਸਿੰਧ ਵਿਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ' ਤੇ ਦਿਹਾਤੀ (ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ) ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mediamusicmania.com/2018/02/Mai-Noor-Bano-Sindhi-Folk-Music.html|title=Media Music Mania-Best Music Songs Download}}&lt;/ref&gt;

== ਜੀਵਨ ==
ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਦਾ ਜਨਮ 1942 ਵਿੱਚ ਪੀਰੋ ਲਾਸ਼ਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਦੀਨ ਸਿੰਧ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਤਲਹਾਰ ਸਿੰਧ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਲੇਮਾਨ ਗੋਪਾਂਗ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਕਿਸਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਹਯਾਤ ਗੋਪਾਂਗ ਅਤੇ ਉਸਤਾਦ ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਵਾਨ ਪੀਰ ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਅਤੇ ਪੀਰ ਹਸਮੁੱਦੀਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਨੂੰ ਸਿੰਧ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਸੀ। ਉਹ ਤਲਹਰ ਵਿੱਚ ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਦੇ ਘਰ ਗਏ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਇਕ ਸੰਗੀਤਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਚ ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਹਿਮਾਨ ਉਸ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਮਿੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੀਰ ਜ਼ਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਨੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ। ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ &quot;ਮੁੰਹੰਜੈ ਮਾਰੂਰਾਨ ਜੁਆਨ ਬੋਲੀਓਂ ਸੁਜਾਨਨ&quot; (منهنجي ماروئڙن جون ٻوليون سڃاڻان) ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਿੱਟ ਗਾਣਾ ਸੀ &quot;ਮੁਨਹੰਜੇ ਮਿਥਰਨ ਮਾਰੂਨ ਤੈ ਆਲਾ ਕੱਕੜ ਛਨਵਾ ਕਜਾਨ।&lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt;

ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੀਤ ਇਕੱਲੇ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਗਾਏ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕਾਂ ਮਾਸਟਰ ਮੁਹੰਮਦ ਇਬਰਾਹਿਮ, ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ, ਜ਼ਰੀਨਾ ਬਲੋਚ ਅਤੇ ਅਮੀਨਾ ਨਾਲ ਵੀ ਗਾਇਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਿੰਧੀ ਵਿਆਹ ਦੇ ਗਾਣਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ &quot;ਲਾਡਾ&quot; ਜਾਂ ਸਾਹੇਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਗਾਣੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

੧੪ ਫਰਵਰੀ ੧੯੯੯ ਨੂੰ ਤਲਹਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਹੈਦਰ ਸ਼ਾਹ ਲਕਿਆਰੀ ਕਬਰਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫਨਾਇਆ ਗਿਆ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1999]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1942]]</text>
      <sha1>81yongl77jneclpetge88fofk76mzzd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610958</id>
      <parentid>610957</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T13:43:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Manjit Singh</username>
        <id>12163</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5123" xml:space="preserve">{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਕਾਰ|Name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ|image=|caption=|image_size=|Birth_name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਗੋਪਾਂਗ|Alias=|birth_date=1942|birth_place=ਪਿੰਡ ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਦੀਨ, ਸਿੰਧ|death_date=14 ਫਰਵਰੀ 1999|death_place=[[ਤਲਹਰ]], ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਾਦੀਨ।|Genre=[[ਸਿੰਧੀ ਗਾਇਕ|ਸਿੰਧੀ]]|Occupation=ਲੋਕ ਕਲਾਕਾਰ|Years_active=1970–1990}}
[[Category:Articles with short description]]
[[Category:Short description is different from Wikidata]]
[[Category:Articles with hCards]]

'''ਨੂਰ ਬਾਨੋ''' (1942-14 ਫਰਵਰੀ 1999) [[ਸਿੰਧ|ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਤੋਂ ਇੱਕ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਸੀ। ਉਹ, ਸਿੰਧ ਵਿਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ' ਤੇ ਦਿਹਾਤੀ (ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ) ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mediamusicmania.com/2018/02/Mai-Noor-Bano-Sindhi-Folk-Music.html|title=Media Music Mania-Best Music Songs Download}}&lt;/ref&gt;

== ਜੀਵਨ ==
ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਦਾ ਜਨਮ 1942 ਵਿੱਚ ਪੀਰੋ ਲਾਸ਼ਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਦੀਨ ਸਿੰਧ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਤਲਹਾਰ ਸਿੰਧ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਲੇਮਾਨ ਗੋਪਾਂਗ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਕਿਸਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਹਯਾਤ ਗੋਪਾਂਗ ਅਤੇ ਉਸਤਾਦ ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਵਾਨ ਪੀਰ ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਅਤੇ ਪੀਰ ਹਸਮੁੱਦੀਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਨੂੰ ਸਿੰਧ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਸੀ। ਉਹ ਤਲਹਰ ਵਿੱਚ ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਦੇ ਘਰ ਗਏ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਇਕ ਸੰਗੀਤਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਚ ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਹਿਮਾਨ ਉਸ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਮਿੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੀਰ ਜ਼ਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਨੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ। ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ &quot;ਮੁੰਹੰਜੈ ਮਾਰੂਰਾਨ ਜੁਆਨ ਬੋਲੀਓਂ ਸੁਜਾਨਨ&quot; (منهنجي ماروئڙن جون ٻوليون سڃاڻان) ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਿੱਟ ਗਾਣਾ ਸੀ &quot;ਮੁਨਹੰਜੇ ਮਿਥਰਨ ਮਾਰੂਨ ਤੈ ਆਲਾ ਕੱਕੜ ਛਨਵਾ ਕਜਾਨ।&lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt;

ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੀਤ ਇਕੱਲੇ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਗਾਏ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕਾਂ ਮਾਸਟਰ ਮੁਹੰਮਦ ਇਬਰਾਹਿਮ, ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ, ਜ਼ਰੀਨਾ ਬਲੋਚ ਅਤੇ ਅਮੀਨਾ ਨਾਲ ਵੀ ਗਾਇਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਿੰਧੀ ਵਿਆਹ ਦੇ ਗਾਣਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ &quot;ਲਾਡਾ&quot; ਜਾਂ ਸਾਹੇਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਗਾਣੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

੧੪ ਫਰਵਰੀ ੧੯੯੯ ਨੂੰ ਤਲਹਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਹੈਦਰ ਸ਼ਾਹ ਲਕਿਆਰੀ ਕਬਰਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫਨਾਇਆ ਗਿਆ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1999]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1942]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ]]</text>
      <sha1>0a14ezkx4f9ie7ygw03lr8c9cppslkv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610959</id>
      <parentid>610958</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T13:43:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Manjit Singh</username>
        <id>12163</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਸਿੰਧੀ ਲੋਕ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5175" xml:space="preserve">{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਕਾਰ|Name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ|image=|caption=|image_size=|Birth_name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਗੋਪਾਂਗ|Alias=|birth_date=1942|birth_place=ਪਿੰਡ ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਦੀਨ, ਸਿੰਧ|death_date=14 ਫਰਵਰੀ 1999|death_place=[[ਤਲਹਰ]], ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਾਦੀਨ।|Genre=[[ਸਿੰਧੀ ਗਾਇਕ|ਸਿੰਧੀ]]|Occupation=ਲੋਕ ਕਲਾਕਾਰ|Years_active=1970–1990}}
[[Category:Articles with short description]]
[[Category:Short description is different from Wikidata]]
[[Category:Articles with hCards]]

'''ਨੂਰ ਬਾਨੋ''' (1942-14 ਫਰਵਰੀ 1999) [[ਸਿੰਧ|ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਤੋਂ ਇੱਕ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਸੀ। ਉਹ, ਸਿੰਧ ਵਿਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ' ਤੇ ਦਿਹਾਤੀ (ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ) ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mediamusicmania.com/2018/02/Mai-Noor-Bano-Sindhi-Folk-Music.html|title=Media Music Mania-Best Music Songs Download}}&lt;/ref&gt;

== ਜੀਵਨ ==
ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਦਾ ਜਨਮ 1942 ਵਿੱਚ ਪੀਰੋ ਲਾਸ਼ਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਦੀਨ ਸਿੰਧ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਤਲਹਾਰ ਸਿੰਧ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਲੇਮਾਨ ਗੋਪਾਂਗ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਕਿਸਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਹਯਾਤ ਗੋਪਾਂਗ ਅਤੇ ਉਸਤਾਦ ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਵਾਨ ਪੀਰ ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਅਤੇ ਪੀਰ ਹਸਮੁੱਦੀਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਨੂੰ ਸਿੰਧ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਸੀ। ਉਹ ਤਲਹਰ ਵਿੱਚ ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਦੇ ਘਰ ਗਏ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਇਕ ਸੰਗੀਤਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਚ ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਹਿਮਾਨ ਉਸ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਮਿੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੀਰ ਜ਼ਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਨੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ। ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ &quot;ਮੁੰਹੰਜੈ ਮਾਰੂਰਾਨ ਜੁਆਨ ਬੋਲੀਓਂ ਸੁਜਾਨਨ&quot; (منهنجي ماروئڙن جون ٻوليون سڃاڻان) ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਿੱਟ ਗਾਣਾ ਸੀ &quot;ਮੁਨਹੰਜੇ ਮਿਥਰਨ ਮਾਰੂਨ ਤੈ ਆਲਾ ਕੱਕੜ ਛਨਵਾ ਕਜਾਨ।&lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt;

ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੀਤ ਇਕੱਲੇ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਗਾਏ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕਾਂ ਮਾਸਟਰ ਮੁਹੰਮਦ ਇਬਰਾਹਿਮ, ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ, ਜ਼ਰੀਨਾ ਬਲੋਚ ਅਤੇ ਅਮੀਨਾ ਨਾਲ ਵੀ ਗਾਇਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਿੰਧੀ ਵਿਆਹ ਦੇ ਗਾਣਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ &quot;ਲਾਡਾ&quot; ਜਾਂ ਸਾਹੇਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਗਾਣੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

੧੪ ਫਰਵਰੀ ੧੯੯੯ ਨੂੰ ਤਲਹਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਹੈਦਰ ਸ਼ਾਹ ਲਕਿਆਰੀ ਕਬਰਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫਨਾਇਆ ਗਿਆ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1999]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1942]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੰਧੀ ਲੋਕ]]</text>
      <sha1>lpru1whwyzkhfkc690q8sfh4g5n57ig</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610960</id>
      <parentid>610959</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T13:44:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Manjit Singh</username>
        <id>12163</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5239" xml:space="preserve">{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਕਾਰ|Name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ|image=|caption=|image_size=|Birth_name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਗੋਪਾਂਗ|Alias=|birth_date=1942|birth_place=ਪਿੰਡ ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਦੀਨ, ਸਿੰਧ|death_date=14 ਫਰਵਰੀ 1999|death_place=[[ਤਲਹਰ]], ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਾਦੀਨ।|Genre=[[ਸਿੰਧੀ ਗਾਇਕ|ਸਿੰਧੀ]]|Occupation=ਲੋਕ ਕਲਾਕਾਰ|Years_active=1970–1990}}
[[Category:Articles with short description]]
[[Category:Short description is different from Wikidata]]
[[Category:Articles with hCards]]

'''ਨੂਰ ਬਾਨੋ''' (1942-14 ਫਰਵਰੀ 1999) [[ਸਿੰਧ|ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਤੋਂ ਇੱਕ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਸੀ। ਉਹ, ਸਿੰਧ ਵਿਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ' ਤੇ ਦਿਹਾਤੀ (ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ) ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mediamusicmania.com/2018/02/Mai-Noor-Bano-Sindhi-Folk-Music.html|title=Media Music Mania-Best Music Songs Download}}&lt;/ref&gt;

== ਜੀਵਨ ==
ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਦਾ ਜਨਮ 1942 ਵਿੱਚ ਪੀਰੋ ਲਾਸ਼ਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਦੀਨ ਸਿੰਧ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਤਲਹਾਰ ਸਿੰਧ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਲੇਮਾਨ ਗੋਪਾਂਗ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਕਿਸਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਹਯਾਤ ਗੋਪਾਂਗ ਅਤੇ ਉਸਤਾਦ ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਵਾਨ ਪੀਰ ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਅਤੇ ਪੀਰ ਹਸਮੁੱਦੀਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਨੂੰ ਸਿੰਧ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਸੀ। ਉਹ ਤਲਹਰ ਵਿੱਚ ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਦੇ ਘਰ ਗਏ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਇਕ ਸੰਗੀਤਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਚ ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਹਿਮਾਨ ਉਸ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਮਿੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੀਰ ਜ਼ਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਨੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ। ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ &quot;ਮੁੰਹੰਜੈ ਮਾਰੂਰਾਨ ਜੁਆਨ ਬੋਲੀਓਂ ਸੁਜਾਨਨ&quot; (منهنجي ماروئڙن جون ٻوليون سڃاڻان) ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਿੱਟ ਗਾਣਾ ਸੀ &quot;ਮੁਨਹੰਜੇ ਮਿਥਰਨ ਮਾਰੂਨ ਤੈ ਆਲਾ ਕੱਕੜ ਛਨਵਾ ਕਜਾਨ।&lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt;

ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੀਤ ਇਕੱਲੇ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਗਾਏ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕਾਂ ਮਾਸਟਰ ਮੁਹੰਮਦ ਇਬਰਾਹਿਮ, ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ, ਜ਼ਰੀਨਾ ਬਲੋਚ ਅਤੇ ਅਮੀਨਾ ਨਾਲ ਵੀ ਗਾਇਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਿੰਧੀ ਵਿਆਹ ਦੇ ਗਾਣਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ &quot;ਲਾਡਾ&quot; ਜਾਂ ਸਾਹੇਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਗਾਣੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

੧੪ ਫਰਵਰੀ ੧੯੯੯ ਨੂੰ ਤਲਹਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਹੈਦਰ ਸ਼ਾਹ ਲਕਿਆਰੀ ਕਬਰਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫਨਾਇਆ ਗਿਆ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1999]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1942]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੰਧੀ ਲੋਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕ]]</text>
      <sha1>ghiit3m4y0athe7f2i4k7svretxku20</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610961</id>
      <parentid>610960</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T13:50:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Manjit Singh</username>
        <id>12163</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5714" xml:space="preserve">{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਕਾਰ|Name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ|image=|caption=|image_size=|Birth_name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਗੋਪਾਂਗ|Alias=|birth_date=1942|birth_place=ਪਿੰਡ ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਦੀਨ, ਸਿੰਧ|death_date=14 ਫਰਵਰੀ 1999|death_place=[[ਤਲਹਰ]], ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਾਦੀਨ।|Genre=[[ਸਿੰਧੀ ਗਾਇਕ|ਸਿੰਧੀ]]|Occupation=ਲੋਕ ਕਲਾਕਾਰ|Years_active=1970–1990}}
[[Category:Articles with short description]]
[[Category:Short description is different from Wikidata]]
[[Category:Articles with hCards]]

'''ਨੂਰ ਬਾਨੋ''' (1942-14 ਫਰਵਰੀ 1999) [[ਸਿੰਧ|ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਤੋਂ ਇੱਕ [[ਗਾਇਕ|ਲੋਕ ਗਾਇਕ]] ਸੀ। ਉਹ, [[ਸਿੰਧ]] ਵਿਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ' ਤੇ ਦਿਹਾਤੀ (ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ) ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mediamusicmania.com/2018/02/Mai-Noor-Bano-Sindhi-Folk-Music.html|title=Media Music Mania-Best Music Songs Download}}&lt;/ref&gt;

== ਜੀਵਨ ==
ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਦਾ ਜਨਮ 1942 ਵਿੱਚ ਪੀਰੋ ਲਾਸ਼ਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ [[ਬਦੀਨ]] [[ਸਿੰਧ]] ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ [[ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ [[ਤਲਹਾਰ]] ਸਿੰਧ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਲੇਮਾਨ ਗੋਪਾਂਗ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਕਿਸਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਹਯਾਤ ਗੋਪਾਂਗ ਅਤੇ ਉਸਤਾਦ ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ ਤੋਂ [[ਸੰਗੀਤ]] ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਵਾਨ [[ਪੀਰ ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ]] ਅਤੇ [[ਪੀਰ ਹਸਮੁੱਦੀਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ]] ਨੂੰ ਸਿੰਧ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਸੀ।&lt;ref&gt;Shaikh, M.S., Badin, pp. 16, Mehran Arts Council, Hyderabad, Sindh, Pakistan&lt;/ref&gt; ਉਹ ਤਲਹਰ ਵਿੱਚ [[ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ]] ਦੇ ਘਰ ਗਏ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਇਕ ਸੰਗੀਤਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਚ ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਹਿਮਾਨ ਉਸ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਮਿੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਸਿੰਧ|ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਵਿਖੇ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੀਰ ਜ਼ਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਨੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ।&lt;ref&gt;Rahookro Usman; Noor Bano Gopang, Sona Sarekhiyoon Sartiyoon (In Sindhi), pp. 145, Samroti Publication, Tharparker, 2017.&lt;/ref&gt; ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ &quot;ਮੁੰਹੰਜੈ ਮਾਰੂਰਾਨ ਜੁਆਨ ਬੋਲੀਓਂ ਸੁਜਾਨਨ&quot; (منهنجي ماروئڙن جون ٻوليون سڃاڻان) ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਿੱਟ ਗਾਣਾ ਸੀ &quot;ਮੁਨਹੰਜੇ ਮਿਥਰਨ ਮਾਰੂਨ ਤੈ ਆਲਾ ਕੱਕੜ ਛਨਵਾ ਕਜਾਨ।&lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt;

ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੀਤ ਇਕੱਲੇ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਗਾਏ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕਾਂ ਮਾਸਟਰ [[ਮੁਹੰਮਦ ਇਬਰਾਹਿਮ]], ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ, [[ਜ਼ਰੀਨਾ ਬਲੋਚ]] ਅਤੇ ਅਮੀਨਾ ਨਾਲ ਵੀ ਗਾਇਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ [[ਸਿੰਧੀ ਲੋਕ|ਸਿੰਧੀ]] ਵਿਆਹ ਦੇ ਗਾਣਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ &quot;ਲਾਡਾ&quot; ਜਾਂ ਸਾਹੇਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਗਾਣੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

੧੪ ਫਰਵਰੀ ੧੯੯੯ ਨੂੰ [[ਤਲਹਾਰ]] ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਹੈਦਰ ਸ਼ਾਹ ਲਕਿਆਰੀ ਕਬਰਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫਨਾਇਆ ਗਿਆ।&lt;ref&gt;Chandio, Khadim Hussain; Noor Bano, Maroo Jay Malir Ja (in Sindhi), pp. 242, Ganj Bux Kitab Ghar, 2002.&lt;/ref&gt;

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1999]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1942]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੰਧੀ ਲੋਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕ]]</text>
      <sha1>4732x3u42hgi94hqq5r97m5bn6tagga</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610962</id>
      <parentid>610961</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T13:53:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Manjit Singh</username>
        <id>12163</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5752" xml:space="preserve">{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਕਾਰ|Name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ|image=|caption=|image_size=|Birth_name=ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਗੋਪਾਂਗ|Alias=|birth_date=1942|birth_place=ਪਿੰਡ ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਦੀਨ, ਸਿੰਧ|death_date=14 ਫਰਵਰੀ 1999|death_place=[[ਤਲਹਰ]], ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਾਦੀਨ।|Genre=[[ਸਿੰਧੀ ਗਾਇਕ|ਸਿੰਧੀ]]|Occupation=ਲੋਕ ਕਲਾਕਾਰ|Years_active=1970–1990}}
[[Category:Articles with short description]]
[[Category:Short description is different from Wikidata]]
[[Category:Articles with hCards]]

'''ਨੂਰ ਬਾਨੋ''' (1942-14 ਫਰਵਰੀ 1999) [[ਸਿੰਧ|ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਤੋਂ ਇੱਕ [[ਗਾਇਕ|ਲੋਕ ਗਾਇਕ]] ਸੀ। ਉਹ, [[ਸਿੰਧ]] ਵਿਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ' ਤੇ ਦਿਹਾਤੀ (ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ) [[ਸਿੰਧ]] ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mediamusicmania.com/2018/02/Mai-Noor-Bano-Sindhi-Folk-Music.html|title=Media Music Mania-Best Music Songs Download}}&lt;/ref&gt;

== ਜੀਵਨ ==
ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਦਾ ਜਨਮ 1942 ਵਿੱਚ ਪੀਰੋ ਲਾਸ਼ਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ [[ਬਦੀਨ]] [[ਸਿੰਧ]] ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ [[ਮਿੱਠੂ ਗੋਪਾਂਗ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ [[ਤਲਹਾਰ]] ਸਿੰਧ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਲੇਮਾਨ ਗੋਪਾਂਗ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਕਿਸਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ [[ਹਯਾਤ ਗੋਪਾਂਗ]] ਅਤੇ ਉਸਤਾਦ [[ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ]] ਤੋਂ [[ਸੰਗੀਤ]] ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਵਾਨ [[ਪੀਰ ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ]] ਅਤੇ [[ਪੀਰ ਹਸਮੁੱਦੀਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ]] ਨੂੰ ਸਿੰਧ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਸੀ।&lt;ref&gt;Shaikh, M.S., Badin, pp. 16, Mehran Arts Council, Hyderabad, Sindh, Pakistan&lt;/ref&gt; ਉਹ ਤਲਹਰ ਵਿੱਚ [[ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ]] ਦੇ ਘਰ ਗਏ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਇਕ [[ਸੰਗੀਤ|ਸੰਗੀਤਕ]] ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਚ ਨੂਰ ਬਾਨੋ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਹਿਮਾਨ ਉਸ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਮਿੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਸਿੰਧ|ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਵਿਖੇ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਸੈਯਦ ਵਡਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੀਰ ਜ਼ਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਰਸ਼ੀਦੀ ਨੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ।&lt;ref&gt;Rahookro Usman; Noor Bano Gopang, Sona Sarekhiyoon Sartiyoon (In Sindhi), pp. 145, Samroti Publication, Tharparker, 2017.&lt;/ref&gt; ਰੇਡੀਓ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿਖੇ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ &quot;ਮੁੰਹੰਜੈ ਮਾਰੂਰਾਨ ਜੁਆਨ ਬੋਲੀਓਂ ਸੁਜਾਨਨ&quot; (منهنجي ماروئڙن جون ٻوليون سڃاڻان) ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਿੱਟ ਗਾਣਾ ਸੀ &quot;ਮੁਨਹੰਜੇ ਮਿਥਰਨ ਮਾਰੂਨ ਤੈ ਆਲਾ ਕੱਕੜ ਛਨਵਾ ਕਜਾਨ।&lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt;

ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੀਤ ਇਕੱਲੇ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਗਾਏ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕਾਂ ਮਾਸਟਰ [[ਮੁਹੰਮਦ ਇਬਰਾਹਿਮ]], ਮਿੱਠੂ ਕਛੀ, [[ਜ਼ਰੀਨਾ ਬਲੋਚ]] ਅਤੇ ਅਮੀਨਾ ਨਾਲ ਵੀ ਗਾਇਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ [[ਸਿੰਧੀ ਲੋਕ|ਸਿੰਧੀ]] ਵਿਆਹ ਦੇ ਗਾਣਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ &quot;ਲਾਡਾ&quot; ਜਾਂ ਸਾਹੇਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਗਾਣੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

੧੪ ਫਰਵਰੀ ੧੯੯੯ ਨੂੰ [[ਤਲਹਾਰ]] ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਹੈਦਰ ਸ਼ਾਹ ਲਕਿਆਰੀ ਕਬਰਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫਨਾਇਆ ਗਿਆ।&lt;ref&gt;Chandio, Khadim Hussain; Noor Bano, Maroo Jay Malir Ja (in Sindhi), pp. 242, Ganj Bux Kitab Ghar, 2002.&lt;/ref&gt;

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1999]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1942]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੰਧੀ ਲੋਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕ]]</text>
      <sha1>7rde6ribl1wjht0qi2v50vr1we4g82g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Dishita Dhawan</title>
    <ns>3</ns>
    <id>143932</id>
    <revision>
      <id>610965</id>
      <timestamp>2022-08-09T15:00:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>10694</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="238" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Dishita Dhawan}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:00, 9 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>fc7ghrekhi0d0cl474i5uqnx7woj913</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬੇ ਦੀ ਬੇਰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>143933</id>
    <revision>
      <id>610967</id>
      <timestamp>2022-08-09T16:38:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jagvir Kaur</username>
        <id>10759</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;'''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ''' [[ਭਾਰਤ]] [[ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਜ਼ਿਲੇ]] [[ਜਲੰਧਰ]] ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ [[ਕਰਤਾਰਪੁਰ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.discoversikhism.com/sikh_gurdwaras/gurdwara_sri_tham_sahib_kartarpur.html|title=gurdwara_sri_tham_sahib_kartarpur}}&lt;/ref&gt;   == ਇਤਿਹਾਸ == ਗੁਰਦੁਆਰ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1608" xml:space="preserve">'''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ''' [[ਭਾਰਤ]] [[ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਜ਼ਿਲੇ]] [[ਜਲੰਧਰ]] ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ [[ਕਰਤਾਰਪੁਰ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.discoversikhism.com/sikh_gurdwaras/gurdwara_sri_tham_sahib_kartarpur.html|title=gurdwara_sri_tham_sahib_kartarpur}}&lt;/ref&gt; 

== ਇਤਿਹਾਸ ==
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਬਾਬੇ ਦੀ ਬੇਰ ਜਾਂ ਬੇਰ ਸਾਹਿਬ ਉਹ ਸਥਾਨ ਸੀ ਜਿੱਥੇ [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ [[ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ]], [[ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ|ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਬਾਬਾ [[ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ]] ਨੇ ਬੇਰੀ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠ ਕੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।

ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਚੁਣਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਉਦਾਸੀਆਂ’ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣਾਇਆ। ਬੇਰੀ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਖੂਹ 'ਖੂਹ ਮਲਿਆਰੀ' ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।

== ਹਵਾਲੇ ==</text>
      <sha1>fe16qds0h0eup0yolzn8k3b5o7vc7m2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610969</id>
      <parentid>610967</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T16:38:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jagvir Kaur</username>
        <id>10759</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1660" xml:space="preserve">'''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ''' [[ਭਾਰਤ]] [[ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਜ਼ਿਲੇ]] [[ਜਲੰਧਰ]] ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ [[ਕਰਤਾਰਪੁਰ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.discoversikhism.com/sikh_gurdwaras/gurdwara_sri_tham_sahib_kartarpur.html|title=gurdwara_sri_tham_sahib_kartarpur}}&lt;/ref&gt; 

== ਇਤਿਹਾਸ ==
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਬਾਬੇ ਦੀ ਬੇਰ ਜਾਂ ਬੇਰ ਸਾਹਿਬ ਉਹ ਸਥਾਨ ਸੀ ਜਿੱਥੇ [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ [[ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ]], [[ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ|ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਬਾਬਾ [[ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ]] ਨੇ ਬੇਰੀ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠ ਕੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।

ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਚੁਣਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਉਦਾਸੀਆਂ’ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣਾਇਆ। ਬੇਰੀ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਖੂਹ 'ਖੂਹ ਮਲਿਆਰੀ' ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]]</text>
      <sha1>0klknhu2vcet8f738zhg2tbzlojwb0l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610970</id>
      <parentid>610969</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T16:38:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jagvir Kaur</username>
        <id>10759</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1735" xml:space="preserve">'''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ''' [[ਭਾਰਤ]] [[ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਜ਼ਿਲੇ]] [[ਜਲੰਧਰ]] ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ [[ਕਰਤਾਰਪੁਰ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.discoversikhism.com/sikh_gurdwaras/gurdwara_sri_tham_sahib_kartarpur.html|title=gurdwara_sri_tham_sahib_kartarpur}}&lt;/ref&gt; 

== ਇਤਿਹਾਸ ==
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਬਾਬੇ ਦੀ ਬੇਰ ਜਾਂ ਬੇਰ ਸਾਹਿਬ ਉਹ ਸਥਾਨ ਸੀ ਜਿੱਥੇ [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ [[ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ]], [[ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ|ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਬਾਬਾ [[ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ]] ਨੇ ਬੇਰੀ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠ ਕੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।

ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਚੁਣਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਉਦਾਸੀਆਂ’ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣਾਇਆ। ਬੇਰੀ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਖੂਹ 'ਖੂਹ ਮਲਿਆਰੀ' ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]]</text>
      <sha1>mps79595nvm5y3u3h22jp5h38399n39</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610971</id>
      <parentid>610970</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T16:38:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jagvir Kaur</username>
        <id>10759</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1793" xml:space="preserve">'''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ''' [[ਭਾਰਤ]] [[ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਜ਼ਿਲੇ]] [[ਜਲੰਧਰ]] ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ [[ਕਰਤਾਰਪੁਰ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.discoversikhism.com/sikh_gurdwaras/gurdwara_sri_tham_sahib_kartarpur.html|title=gurdwara_sri_tham_sahib_kartarpur}}&lt;/ref&gt; 

== ਇਤਿਹਾਸ ==
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਬਾਬੇ ਦੀ ਬੇਰ ਜਾਂ ਬੇਰ ਸਾਹਿਬ ਉਹ ਸਥਾਨ ਸੀ ਜਿੱਥੇ [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ [[ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ]], [[ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ|ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਬਾਬਾ [[ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ]] ਨੇ ਬੇਰੀ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠ ਕੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।

ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਚੁਣਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਉਦਾਸੀਆਂ’ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣਾਇਆ। ਬੇਰੀ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਖੂਹ 'ਖੂਹ ਮਲਿਆਰੀ' ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ]]</text>
      <sha1>nlt7aba5fwj3moftg2unv366coukic7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Md Revyat</title>
    <ns>3</ns>
    <id>143934</id>
    <revision>
      <id>610968</id>
      <timestamp>2022-08-09T16:38:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>10694</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="233" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Md Revyat}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:38, 9 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>o9u5bv48bp1ih3yod4sieyz8jxpe2g8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਯਸ਼ ਢੁੱਲ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>143935</id>
    <revision>
      <id>610972</id>
      <timestamp>2022-08-09T16:47:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arash.mohie</username>
        <id>42198</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;'''ਯਸ਼ ਵਿਜੇ ਢੁੱਲ''' (ਜਨਮ 11 ਨਵੰਬਰ 2002) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits-113-on-first-class-debut-to-lead-delhi-charge-against-tamil-nadu-1301571|title=ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits}}&lt;/ref&gt; ਉਸਨੇ ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ 2021-22 ਰਣਜੀ ਟਰ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4101" xml:space="preserve">'''ਯਸ਼ ਵਿਜੇ ਢੁੱਲ''' (ਜਨਮ 11 ਨਵੰਬਰ 2002) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits-113-on-first-class-debut-to-lead-delhi-charge-against-tamil-nadu-1301571|title=ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits}}&lt;/ref&gt; ਉਸਨੇ ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ 2021-22 [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ-ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ ਸਲਾਮੀ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸੈਂਕੜੇ ਬਣਾਏ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਰਲਡ ਕੱਪ ਅਤੇ 2021 ਏਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਏਸ਼ੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੇਤੂ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

== ਕਰੀਅਰ ==
ਯਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਅੰਡਰ-14 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-16 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਦਸੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਯਸ਼ ਨੂੰ ਵੈਸਟਇੰਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸੁਪਰ ਲੀਗ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਮੈਚ ਵਿੱਚ, ਢੁੱਲ ਨੇ 110 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੌਂਸਲ (ICC) ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਢੁਲ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਿਆ। ਉਸਨੇ 17 ਫਰਵਰੀ 2022 ਨੂੰ [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਪਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜਾ ਲਗਾਇਆ। ਆਪਣਾ ਸੀਨੀਅਰ ਡੈਬਿਊ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2022 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕੈਪੀਟਲਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ 2021-22 ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ 119.75 ਦੀ ਔਸਤ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 479 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸੈਂਕੜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਅਜੇਤੂ ਦੋਹਰਾ ਸੈਂਕੜਾ ਸੀ।

== ਹਵਾਲੇ ==</text>
      <sha1>e1hliwj8xupwkgnqlo6lzmpjwg9r6j3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610973</id>
      <parentid>610972</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T16:47:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arash.mohie</username>
        <id>42198</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4166" xml:space="preserve">'''ਯਸ਼ ਵਿਜੇ ਢੁੱਲ''' (ਜਨਮ 11 ਨਵੰਬਰ 2002) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits-113-on-first-class-debut-to-lead-delhi-charge-against-tamil-nadu-1301571|title=ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits}}&lt;/ref&gt; ਉਸਨੇ ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ 2021-22 [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ-ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ ਸਲਾਮੀ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸੈਂਕੜੇ ਬਣਾਏ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਰਲਡ ਕੱਪ ਅਤੇ 2021 ਏਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਏਸ਼ੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੇਤੂ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

== ਕਰੀਅਰ ==
ਯਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਅੰਡਰ-14 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-16 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਦਸੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਯਸ਼ ਨੂੰ ਵੈਸਟਇੰਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸੁਪਰ ਲੀਗ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਮੈਚ ਵਿੱਚ, ਢੁੱਲ ਨੇ 110 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੌਂਸਲ (ICC) ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਢੁਲ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਿਆ। ਉਸਨੇ 17 ਫਰਵਰੀ 2022 ਨੂੰ [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਪਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜਾ ਲਗਾਇਆ। ਆਪਣਾ ਸੀਨੀਅਰ ਡੈਬਿਊ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2022 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕੈਪੀਟਲਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ 2021-22 ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ 119.75 ਦੀ ਔਸਤ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 479 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸੈਂਕੜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਅਜੇਤੂ ਦੋਹਰਾ ਸੈਂਕੜਾ ਸੀ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]]</text>
      <sha1>0cgid9psy44rvizbh7glhdpido1qw5l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610974</id>
      <parentid>610973</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T16:48:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arash.mohie</username>
        <id>42198</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਕ੍ਰਿਕਟ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4211" xml:space="preserve">'''ਯਸ਼ ਵਿਜੇ ਢੁੱਲ''' (ਜਨਮ 11 ਨਵੰਬਰ 2002) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits-113-on-first-class-debut-to-lead-delhi-charge-against-tamil-nadu-1301571|title=ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits}}&lt;/ref&gt; ਉਸਨੇ ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ 2021-22 [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ-ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ ਸਲਾਮੀ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸੈਂਕੜੇ ਬਣਾਏ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਰਲਡ ਕੱਪ ਅਤੇ 2021 ਏਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਏਸ਼ੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੇਤੂ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

== ਕਰੀਅਰ ==
ਯਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਅੰਡਰ-14 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-16 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਦਸੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਯਸ਼ ਨੂੰ ਵੈਸਟਇੰਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸੁਪਰ ਲੀਗ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਮੈਚ ਵਿੱਚ, ਢੁੱਲ ਨੇ 110 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੌਂਸਲ (ICC) ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਢੁਲ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਿਆ। ਉਸਨੇ 17 ਫਰਵਰੀ 2022 ਨੂੰ [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਪਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜਾ ਲਗਾਇਆ। ਆਪਣਾ ਸੀਨੀਅਰ ਡੈਬਿਊ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2022 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕੈਪੀਟਲਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ 2021-22 ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ 119.75 ਦੀ ਔਸਤ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 479 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸੈਂਕੜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਅਜੇਤੂ ਦੋਹਰਾ ਸੈਂਕੜਾ ਸੀ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]]</text>
      <sha1>1ykao35k1lzaxf6kquccwwg9f291eph</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610975</id>
      <parentid>610974</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T16:48:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arash.mohie</username>
        <id>42198</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4307" xml:space="preserve">'''ਯਸ਼ ਵਿਜੇ ਢੁੱਲ''' (ਜਨਮ 11 ਨਵੰਬਰ 2002) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits-113-on-first-class-debut-to-lead-delhi-charge-against-tamil-nadu-1301571|title=ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits}}&lt;/ref&gt; ਉਸਨੇ ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ 2021-22 [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ-ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ ਸਲਾਮੀ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸੈਂਕੜੇ ਬਣਾਏ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਰਲਡ ਕੱਪ ਅਤੇ 2021 ਏਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਏਸ਼ੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੇਤੂ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

== ਕਰੀਅਰ ==
ਯਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਅੰਡਰ-14 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-16 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਦਸੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਯਸ਼ ਨੂੰ ਵੈਸਟਇੰਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸੁਪਰ ਲੀਗ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਮੈਚ ਵਿੱਚ, ਢੁੱਲ ਨੇ 110 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੌਂਸਲ (ICC) ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਢੁਲ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਿਆ। ਉਸਨੇ 17 ਫਰਵਰੀ 2022 ਨੂੰ [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਪਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜਾ ਲਗਾਇਆ। ਆਪਣਾ ਸੀਨੀਅਰ ਡੈਬਿਊ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2022 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕੈਪੀਟਲਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ 2021-22 ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ 119.75 ਦੀ ਔਸਤ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 479 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸੈਂਕੜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਅਜੇਤੂ ਦੋਹਰਾ ਸੈਂਕੜਾ ਸੀ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]]</text>
      <sha1>ge449o43qeymxakgaivygakzd7xkilf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610976</id>
      <parentid>610975</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T16:48:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arash.mohie</username>
        <id>42198</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4387" xml:space="preserve">'''ਯਸ਼ ਵਿਜੇ ਢੁੱਲ''' (ਜਨਮ 11 ਨਵੰਬਰ 2002) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits-113-on-first-class-debut-to-lead-delhi-charge-against-tamil-nadu-1301571|title=ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits}}&lt;/ref&gt; ਉਸਨੇ ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ 2021-22 [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ-ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ ਸਲਾਮੀ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸੈਂਕੜੇ ਬਣਾਏ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਰਲਡ ਕੱਪ ਅਤੇ 2021 ਏਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਏਸ਼ੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੇਤੂ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

== ਕਰੀਅਰ ==
ਯਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਅੰਡਰ-14 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-16 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਦਸੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਯਸ਼ ਨੂੰ ਵੈਸਟਇੰਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸੁਪਰ ਲੀਗ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਮੈਚ ਵਿੱਚ, ਢੁੱਲ ਨੇ 110 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੌਂਸਲ (ICC) ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਢੁਲ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਿਆ। ਉਸਨੇ 17 ਫਰਵਰੀ 2022 ਨੂੰ [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਪਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜਾ ਲਗਾਇਆ। ਆਪਣਾ ਸੀਨੀਅਰ ਡੈਬਿਊ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2022 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕੈਪੀਟਲਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ 2021-22 ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ 119.75 ਦੀ ਔਸਤ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 479 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸੈਂਕੜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਅਜੇਤੂ ਦੋਹਰਾ ਸੈਂਕੜਾ ਸੀ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]]</text>
      <sha1>q54nd6pttttr967rmct02prnhpdv6xf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610992</id>
      <parentid>610976</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T03:26:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jagseer S Sidhu</username>
        <id>18155</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਜਨਮ 2002]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4428" xml:space="preserve">'''ਯਸ਼ ਵਿਜੇ ਢੁੱਲ''' (ਜਨਮ 11 ਨਵੰਬਰ 2002) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits-113-on-first-class-debut-to-lead-delhi-charge-against-tamil-nadu-1301571|title=ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits}}&lt;/ref&gt; ਉਸਨੇ ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ 2021-22 [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ-ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ ਸਲਾਮੀ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸੈਂਕੜੇ ਬਣਾਏ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਰਲਡ ਕੱਪ ਅਤੇ 2021 ਏਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਏਸ਼ੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੇਤੂ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

== ਕਰੀਅਰ ==
ਯਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਅੰਡਰ-14 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-16 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਦਸੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਯਸ਼ ਨੂੰ ਵੈਸਟਇੰਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸੁਪਰ ਲੀਗ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਮੈਚ ਵਿੱਚ, ਢੁੱਲ ਨੇ 110 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੌਂਸਲ (ICC) ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਢੁਲ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਿਆ। ਉਸਨੇ 17 ਫਰਵਰੀ 2022 ਨੂੰ [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਪਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜਾ ਲਗਾਇਆ। ਆਪਣਾ ਸੀਨੀਅਰ ਡੈਬਿਊ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2022 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕੈਪੀਟਲਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ 2021-22 ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ 119.75 ਦੀ ਔਸਤ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 479 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸੈਂਕੜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਅਜੇਤੂ ਦੋਹਰਾ ਸੈਂਕੜਾ ਸੀ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2002]]</text>
      <sha1>28vzzy1zr8t4emq5y23xgnlher8v951</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610994</id>
      <parentid>610992</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T03:26:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jagseer S Sidhu</username>
        <id>18155</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4483" xml:space="preserve">'''ਯਸ਼ ਵਿਜੇ ਢੁੱਲ''' (ਜਨਮ 11 ਨਵੰਬਰ 2002) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits-113-on-first-class-debut-to-lead-delhi-charge-against-tamil-nadu-1301571|title=ranji-trophy-2021-22-yash-dhull-hits}}&lt;/ref&gt; ਉਸਨੇ ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ 2021-22 [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ-ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ ਸਲਾਮੀ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸੈਂਕੜੇ ਬਣਾਏ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਰਲਡ ਕੱਪ ਅਤੇ 2021 ਏਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਏਸ਼ੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੇਤੂ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

== ਕਰੀਅਰ ==
ਯਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਅੰਡਰ-14 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-16 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਦਸੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਯਸ਼ ਨੂੰ ਵੈਸਟਇੰਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਆਈਸੀਸੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸੁਪਰ ਲੀਗ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਮੈਚ ਵਿੱਚ, ਢੁੱਲ ਨੇ 110 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੌਂਸਲ (ICC) ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਢੁਲ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਿਆ। ਉਸਨੇ 17 ਫਰਵਰੀ 2022 ਨੂੰ [[ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਪਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜਾ ਲਗਾਇਆ। ਆਪਣਾ ਸੀਨੀਅਰ ਡੈਬਿਊ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਢੁੱਲ ਨੂੰ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2022 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਕੈਪੀਟਲਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਢੁੱਲ ਨੇ 2021-22 ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ 119.75 ਦੀ ਔਸਤ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 479 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸੈਂਕੜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਅਜੇਤੂ ਦੋਹਰਾ ਸੈਂਕੜਾ ਸੀ।

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2002]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]]</text>
      <sha1>tglt2zayp0av14o8ij9n2up31c5dwtv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਡਾਈਨੋਸੌਰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>143936</id>
    <redirect title="ਡਾਇਨਾਸੌਰ" />
    <revision>
      <id>610980</id>
      <timestamp>2022-08-09T19:33:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Middle river exports</username>
        <id>41473</id>
      </contributor>
      <comment>Middle river exports ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਡਾਈਨੋਸੌਰ]] ਨੂੰ [[ਡਾਇਨਾਸੌਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਸਪੈਲਿੰਗ; https://www.punjabijagran.com/world/usa-video-77-million-year-old-dinosaur-skeleton-auctioned-sold-for-more-than-60-million-dollars-9112447.html</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54" xml:space="preserve">#ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਡਾਇਨਾਸੌਰ]]</text>
      <sha1>4ih4yxtl01eh6ywswjh6sml6tg9t1wr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਡਾਈਨੋਸੌਰ</title>
    <ns>1</ns>
    <id>143937</id>
    <redirect title="ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਡਾਇਨਾਸੌਰ" />
    <revision>
      <id>610982</id>
      <timestamp>2022-08-09T19:33:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Middle river exports</username>
        <id>41473</id>
      </contributor>
      <comment>Middle river exports ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਡਾਈਨੋਸੌਰ]] ਨੂੰ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਡਾਇਨਾਸੌਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਸਪੈਲਿੰਗ; https://www.punjabijagran.com/world/usa-video-77-million-year-old-dinosaur-skeleton-auctioned-sold-for-more-than-60-million-dollars-9112447.html</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74" xml:space="preserve">#ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਡਾਇਨਾਸੌਰ]]</text>
      <sha1>n6mmgt9ua7sccxxzx7tr28oa8wlsvai</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Baljitsherpuriya</title>
    <ns>3</ns>
    <id>143938</id>
    <revision>
      <id>610983</id>
      <timestamp>2022-08-10T01:15:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>10694</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="241" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Baljitsherpuriya}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01:15, 10 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>ez76ch2cp8ebw7wj2vwu3ah0d2irk3r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610984</id>
      <parentid>610983</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T01:17:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Baljitsherpuriya</username>
        <id>42830</id>
      </contributor>
      <comment>/* Regarding photos */ ਨਵਾਂ ਭਾਗ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="476" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Baljitsherpuriya}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01:15, 10 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)

== Regarding photos ==

Help regarding photoshop [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Baljitsherpuriya|Baljitsherpuriya]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Baljitsherpuriya|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01:17, 10 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>ou32w1pnb0quk5w5wggpzw3dswpx19l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Baljitsherpuriya</title>
    <ns>2</ns>
    <id>143939</id>
    <revision>
      <id>610985</id>
      <timestamp>2022-08-10T01:21:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Baljitsherpuriya</username>
        <id>42830</id>
      </contributor>
      <comment>Adobe has updated its Creative Cloud apps Photoshop, Illustrator and Fresco to make it easier for multiple people to work on the same file. All three apps will be getting a new feature called &quot;invite to edit&quot; that will allow users to type in a collaborator’s email address to send them access to the file you have been working on. This new feature will allow asynchronous (i.e. not simultaneous) editing between collaborators across devices like iPad, desktop, and iPhone. The feature has limitati...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">Photoshop By Baljitsherpuriya</text>
      <sha1>s4j4js0e0kcqr9scpu7xi55iku8qh27</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>610986</id>
      <parentid>610985</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T01:22:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Baljitsherpuriya</username>
        <id>42830</id>
      </contributor>
      <comment>Adobe has updated its Creative Cloud apps Photoshop, Illustrator and Fresco to make it easier for multiple people to work on the same file. All three apps will be getting a new feature called &quot;invite to edit&quot; that will allow users to type in a collaborator’s email address to send them access to the file you have been working on. This new feature will allow asynchronous (i.e. not simultaneous) editing between collaborators across devices like iPad, desktop, and iPhone. The feature has limitati...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" xml:space="preserve">Photoshop By Baljitsherpuriya....</text>
      <sha1>kb8tsbl0wiptegwyyxxm1tz7d7khwq9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jaskaran125589</title>
    <ns>3</ns>
    <id>143940</id>
    <revision>
      <id>610987</id>
      <timestamp>2022-08-10T02:31:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>10694</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="239" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Jaskaran125589}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:31, 10 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>h384r1ia2kjovxsmfcqotqo19bg12l2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਜੋ ਬਲਾਸ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>143941</id>
    <revision>
      <id>610988</id>
      <timestamp>2022-08-10T03:05:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Simranjeet Sidhu</username>
        <id>8945</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1100450483|Joe Balass]]&quot; ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6077" xml:space="preserve">
'''ਜੋ ਬਲਾਸ''' ( [[ਬਗ਼ਦਾਦ|ਬਗਦਾਦ]], [[ਇਰਾਕ]] ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ) ਇੱਕ ਇਰਾਕੀ ਕੈਨੇਡੀਅਨ [[ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ]] ਹੈ। ਉਹ [[ਗੇਅ]] ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dailyxtra.com/joe-balasss-short-film-baghdad-twist-14861|title=Joe Balass's short film Baghdad Twist}}&lt;/ref&gt;

[[ਯਹੂਦੀ]] ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚੋਂ, &lt;ref name=&quot;IraqiJew&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.sfjff.org/public_html/sfjff18/press/pr-middleeast.html|title=Joe Balass Canadian Iraqi Jew|publisher=sfjff.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20070928142606/http://www.sfjff.org/public_html/sfjff18/press/pr-middleeast.html|archive-date=2007-09-28|access-date=2007-08-18}}&lt;/ref&gt; ਬਲਾਸ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ''ਨਾਨਾ, ਜਾਰਜ ਐਂਡ ਮੀ'' ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ, ਸਮਲਿੰਗੀ ਇਰਾਕੀ ਯਹੂਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦੀ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਹੈ ਜੋ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਉਸਦੇ 92 ਸਾਲਾ ਨਾਨਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ 73 ਸਾਲਾ ਦੋਸਤ, ਜਾਰਜ ਤਿੰਨ ਇਰਾਕੀ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਮਨਮੋਹਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਗੈਰ-ਰਵਾਇਤੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਸਤਰੋ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.sfjff.org/film/biography?id=4058&amp;last=Balass&amp;first=Joe&amp;role=Director|title=Joe Balass Canadian Iraqi Jew|publisher=sfjff.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20101129184319/http://sfjff.org/film/biography?id=4058&amp;last=Balass&amp;first=Joe&amp;role=Director|archive-date=2010-11-29|access-date=2007-08-18}}&lt;/ref&gt;

ਬਲਾਸ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ [[ਇਰਾਕ]] ਤੋਂ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਆਖਰਕਾਰ [[ਕੈਨੇਡਾ]] ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਫ੍ਰੀਲਾਂਸ ਸੰਪਾਦਕ, ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਛੋਟੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ; ''ਟੈਟੂ ਨੀਡਲ ਪ੍ਰਿਕਸ'', ਅਪਾਰਟਮੈਂਟਸ ਡੈਫਨੇ, ''ਨਾਨਾ, ਜਾਰਜ ਐਂਡ ਮੀ''  ਜਿਸ ਨੇ [[ਮਾਂਟਰੀਆਲ|ਮਾਂਟਰੀਅਲ]] ਵਿੱਚ ਰੇਂਡੇਜ਼-ਵੌਸ ਡੂ ਸਿਨੇਮਾ ਕਿਊਬੇਕੋਇਸ (ਆਰਵੀਸੀਕਿਊ) ਵਿਚ ਟੇਲ ਕਿਉਬੇਕ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ''ਦ ਡੇਵਿਲ ਇਨ ਦ ਹੋਲੀ ਵਾਟਰ'' ਆਦਿ।

ਉਸਦੀ 2008 ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ''ਬਗਦਾਦ ਟਵਿਸਟ'', ਇਰਾਕ ਦੇ ਯਹੂਦੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਗਾਇਬ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਬੋਰਡ ਆਫ ਕੈਨੇਡਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦੀ ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਮ ਨੂੰ ਬਲਾਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਘਰੇਲੂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਅਤੇ ਇਰਾਕ ਤੋਂ ਦੁਰਲੱਭ ਪੁਰਾਲੇਖ ਫੁਟੇਜ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Loreto|first=Frank|date=January 22, 2010|title=Baghdad Twist|url=http://umanitoba.ca/cm//vol16/no19/baghdadtwist.html|format=Review|journal=Canadian Materials|publisher=Manitoba Library Association|volume=XVI|issue=19|issn=1201-9364|access-date=27 August 2012}}&lt;/ref&gt;

2012 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਦੂਜੇ ਫ਼ੀਚਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ, &quot;''ਜੋਏ!'' ''ਪੋਰਟਰੇਟ ਆਫ ਏ ਨਨ'', ਜੋ ਸਿਸਟਰਜ਼ ਆਫ਼ ਪਰਪੇਚੁਅਲ ਇੰਡੁਲਜੈਂਸ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਸਿਸਟਰ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਪੋਜ਼ੀਸ਼ਨ ਡਿਲਾਈਟ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਵਾਲੀ ਹੈ।

2013 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇਰਾਕੀ ਯਹੂਦੀ ਮੂਲ ਦੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਲੇਖਕ ਨਾਇਮ ਕਟਾਨ ਬਾਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ''ਲ ਲੋਂਗੁਏਰ ਡੀ ਲ'ਅਲਫਾਬੇਟ ਅਵੇਕ ਨਈਮ ਕਟਨ'' ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।

2014 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਸਿਨੇਮੇਥੈਕ ਕਿਊਬੇਕੋਇਸ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਪਿਛਾਖੜੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

== ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ ==

* 1998 - ''ਨਾਨਾ, ਜਾਰਜ ਐਂਡ ਮੀ''
* 2002 - ''ਦ ਡੇਵਿਲ ਇਨ ਦ ਹੋਲੀ ਵਾਟਰ'' 
* 2006 - ''ਡਰਨੀਅਰ ਮੋਟਸ/ਪਾਰਟਿੰਗ ਵਰਡਜ਼''
* 2007 - ''ਬਗਦਾਦ ਟਵਿਸਟ''
* 2012 - ''ਜੋਏ! ਪੋਰਟਰੇਟ ਆਫ ਏ ਨਨ''
* 2013 - ''ਲ ਲੋਂਗੁਏਰ ਡੀ ਲ'ਅਲਫਾਬੇਟ ਅਵੇਕ ਨਈਮ ਕਟਨ''

== ਹਵਾਲੇ ==
{{ਹਵਾਲੇ}}

== ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ==

* {{IMDb name|id=0049473|name=Joe Balass}}
* [http://www.blork.org/nana/ Official Site of &quot;Nana, George and Me&quot;]
* Watch [http://www.nfb.ca/film/baghdad_twist ''Baghdad Twist''] at the National Film Board of Canada
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]]</text>
      <sha1>aqded6t1xp20dv4cjt9qul896whp5iq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Bada Kaji</title>
    <ns>3</ns>
    <id>143942</id>
    <redirect title="ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:बडा काजी" />
    <revision>
      <id>610998</id>
      <timestamp>2022-08-10T03:27:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>21848</id>
      </contributor>
      <comment>QueerEcofeminist ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Bada Kaji]] ਨੂੰ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:बडा काजी]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: Automatically moved page while renaming the user &quot;[[Special:CentralAuth/Bada Kaji|Bada Kaji]]&quot; to &quot;[[Special:CentralAuth/बडा काजी|बडा काजी]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="97" xml:space="preserve">#ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:बडा काजी]]</text>
      <sha1>o9p6tyb45z17lbl7lvc3641fgk8yg6g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Abhinandan sandhu</title>
    <ns>3</ns>
    <id>143943</id>
    <revision>
      <id>610999</id>
      <timestamp>2022-08-10T03:59:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>10694</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="242" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Abhinandan sandhu}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 03:59, 10 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>fmmycf6cyzstpgi9cm37jiobturkibm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:TechWithPriye</title>
    <ns>3</ns>
    <id>143944</id>
    <revision>
      <id>611003</id>
      <timestamp>2022-08-10T04:59:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>10694</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="238" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=TechWithPriye}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 04:59, 10 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>90ci4ngcr7jmv7xgsb7l5j7a0tx8i1d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Sukhnagra19</title>
    <ns>3</ns>
    <id>143945</id>
    <revision>
      <id>611004</id>
      <timestamp>2022-08-10T05:46:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>10694</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="236" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Sukhnagra19}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:46, 10 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>5qx80uiu7o6596icvy9t3ejtnwkaubj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Freezetime</title>
    <ns>3</ns>
    <id>143946</id>
    <revision>
      <id>611005</id>
      <timestamp>2022-08-10T07:04:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>10694</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="235" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Freezetime}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:04, 10 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>7hlut5j37l6cfa9gy0j8ro797a4pu4t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Silvio64</title>
    <ns>3</ns>
    <id>143947</id>
    <revision>
      <id>611006</id>
      <timestamp>2022-08-10T07:57:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>10694</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="233" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Silvio64}}

-- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:57, 10 ਅਗਸਤ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>jj7ymw7o3os5bkxqlgesekz6dzmmezw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਕੂਸ਼ਮਾਂਡਾ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>143948</id>
    <revision>
      <id>611008</id>
      <timestamp>2022-08-10T08:32:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.55</ip>
      </contributor>
      <comment>&quot;'''ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ''' ਇੱਕ [[ਹਿੰਦੂ]] [[ਦੇਵੀ]] ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਨਾਲ ਕਾਇਨਾਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਲੀਕੁਲ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਉਸਨੂੰ ਮਹਾਂਦੇਵੀ ਦੇ [[ਨੌਦੁਰਗਾ]] ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2804" xml:space="preserve">'''ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ''' ਇੱਕ [[ਹਿੰਦੂ]] [[ਦੇਵੀ]] ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਨਾਲ ਕਾਇਨਾਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਲੀਕੁਲ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਉਸਨੂੰ ਮਹਾਂਦੇਵੀ ਦੇ [[ਨੌਦੁਰਗਾ]] ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੌਥਾ ਪਹਿਲੂ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਉਸਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ: ਕੂ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ &quot;ਥੋੜਾ&quot;, ਊਸ਼ਮਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ &quot;ਨਿੱਘ&quot; ਜਾਂ &quot;ਊਰਜਾ&quot; ਅਤੇ ਅੰਦਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ &quot;ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ&quot;।

ਨਰਾਤਿਆਂ (ਨੌਦੁਰਗਾ ਦੀਆਂ ਨੌਂ ਰਾਤਾਂ) ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਚੌਥੇ ਦਿਨ ਤੇ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੇ ਅੱਠ ਹੱਥ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ੍ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਅਸ਼ਟਭੁਜਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਧੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿੱਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਉਸ ਦੀ ਜਪਮਾਲਾ ਵਿੱਚ ਉਪਸਥਿੱਤ ਹੈ।

ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]] ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਚਿੱਟੇ ਕੱਦੂ ਦਾ ਬਾਲੀ ਵੀ ਪਸੰਦ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ (ਕੁਸ਼ਮਾਂਡ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਾਹਿਮਾਂਡਾ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਸਬੰਧ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਨਿਵਾਸ ਅਨਾਹਤ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਹੈ।

{{ਨੌਦੁਰਗਾ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀਆਂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨੌਦੁਰਗਾ]]</text>
      <sha1>5hqopx1tt179crjzwylrahvsbi4inal</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਕਾਤਿਆਇਨੀ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>143949</id>
    <revision>
      <id>611011</id>
      <timestamp>2022-08-10T08:34:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.55</ip>
      </contributor>
      <comment>&quot;{{ਨੌਦੁਰਗਾ}}&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25" xml:space="preserve">{{ਨੌਦੁਰਗਾ}}</text>
      <sha1>qcaxapg5gj8rkolcqp3aq9mr4tfh7e5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>611015</id>
      <parentid>611011</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T08:42:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.55</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1178" xml:space="preserve">'''ਕਾਤਿਆਇਨੀ''' (कात्यायनी) ਮਹਾਂਦੇਵੀ ਦੇ [[ਨੌਦੁਰਗਾ]] ਰੂਪਾਂ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਪਹਿਲੂ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਾਲਮ ਦੈਂਤ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਦੇ ਕਾਤਲ ਵਜੋਂ ਦੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਨੌਦੁਰਗਾ ਜਾਂ [[ਹਿੰਦੂ]] [[ਦੇਵੀ]] [[ਦੁਰਗਾ]] ਦੇ ਨੌਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇਵਾਂ ਰੂਪ ਵੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਨਰਾਤਿਆਂ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਰ, ਦਸ ਜਾਂ ਅਠਾਰਾਂ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ (ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਨਾਮ- ਉਮਾ, ਕਾਤਿਆਨੀ, ਗੌਰੀ, ਕਾਲੀ, ਹੈਮਾਵਤੀ, ਈਸ਼ਵਰੀ) ਅਮਰਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਆਦਿ ਪਰਾਸ਼ਕਤੀ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਦੂਜਾ ਨਾਮ ਹੈ।

{{ਨੌਦੁਰਗਾ}}</text>
      <sha1>d1xzyneilmplrwtydthopdi9xmohoo3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>611016</id>
      <parentid>611015</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T09:02:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.4</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1199" xml:space="preserve">'''ਕਾਤਿਆਇਨੀ''' (कात्यायनी) ਮਹਾਂਦੇਵੀ ਦੇ [[ਨੌਦੁਰਗਾ]] ਰੂਪਾਂ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਪਹਿਲੂ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਾਲਮ ਦੈਂਤ [[ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ]] ਦੇ ਵਧ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਨੌਦੁਰਗਾ ਜਾਂ [[ਹਿੰਦੂ]] [[ਦੇਵੀ]] [[ਦੁਰਗਾ]] ਦੇ ਨੌਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇਵਾਂ ਰੂਪ ਵੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਨਰਾਤਿਆਂ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਰ, ਦਸ ਜਾਂ ਅਠਾਰਾਂ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ (ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਨਾਮ- ਉਮਾ, ਕਾਤਿਆਨੀ, ਗੌਰੀ, ਕਾਲੀ, ਹੈਮਾਵਤੀ, ਈਸ਼ਵਰੀ) ਅਮਰਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਆਦਿ ਪਰਾਸ਼ਕਤੀ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਦੂਜਾ ਨਾਮ ਹੈ।

{{ਨੌਦੁਰਗਾ}}</text>
      <sha1>c61yfukrv2wgboiw9dm75hfrahx8hvd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>143950</id>
    <revision>
      <id>611017</id>
      <timestamp>2022-08-10T09:35:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.55</ip>
      </contributor>
      <comment>&quot;[[ਤਸਵੀਰ:Durga Mahishasura-mardini, the slayer of the buffalo demon 2.jpg|thumb|[[ਸ਼ੇਰ]] 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਮੱਝ ਰੂਪ ਦੇ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ]]  '''ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ''' [[ਹਿੰਦੂ ਮੱਤ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਅਸੁਰ]] (ਦੈਂਤ) ਸੀ। ਉਹ ਬ੍ਰਹਮਾ-ਰਿਸ਼ੀ ਕਸ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3052" xml:space="preserve">[[ਤਸਵੀਰ:Durga Mahishasura-mardini, the slayer of the buffalo demon 2.jpg|thumb|[[ਸ਼ੇਰ]] 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਮੱਝ ਰੂਪ ਦੇ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ]]

'''ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ''' [[ਹਿੰਦੂ ਮੱਤ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਅਸੁਰ]] (ਦੈਂਤ) ਸੀ। ਉਹ ਬ੍ਰਹਮਾ-ਰਿਸ਼ੀ [[ਕਸ਼ਿਅਪ]] ਅਤੇ ਦਾਨੂੰ ਦਾ ਪੋਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਰੰਭਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਮਹਿਸ਼ੀ ਦਾ ਭਰਾ ਸੀ। ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਰਾਖਸ਼ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਬੁਰੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਲ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਉਸਨੂੰ ਦੇਵੀ [[ਪਾਰਵਤੀ]] ਦੁਆਰਾ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਮਰਦੀਨੀ (&quot;ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਦੀ ਕਾਤਲ&quot;) ਦਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਹਾਸਲ ਸੀ। ਨਤਾਤਿਆਂ ਦਾ ਤਹਿਵਾਰ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਇਸ ਜੰਗ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਿੜ੍ਹਾ [[ਵਿਜੈ ਦਸ਼ਮੀ]] ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਅੰਤ ਦਾ ਜਸ਼ਨ। &quot;ਬੁਰਾਈ ਉੱਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਜਿੱਤ&quot; ਦੀ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਹਿੰਦੂ ਮੱਤ, ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਕਤ ਸੰਪਰਦਾ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਪ੍ਰਤੀਕਵਾਦ ਦੀ ਧਾਰਨੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਈ ਦੱਖਣੀ ਹਿੰਦੂਸਤਾਨੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਮਹਾਤਮਿਆ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਅਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਦੁਰਗਾ, ਜਿੜ੍ਹੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਪਾਰਵਤੀ ਵੀ ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਬੁਲਾਈ। ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਨੇ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰਾ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨਾਲ ਨੌਂ ਦਿਨ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦਸਵੇਂ ਦਿਨ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦਸ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਸਵੇਂ ਦਿਨ ਨੂੰ ਵਿਜੇਦਸ਼ਮੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਬੁਰਾਈ ਉੱਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।</text>
      <sha1>d1svt47ve02czq5ekc5bp3bivbjvrv3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>611020</id>
      <parentid>611017</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T10:25:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.44</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3072" xml:space="preserve">[[ਤਸਵੀਰ:Durga Mahishasura-mardini, the slayer of the buffalo demon 2.jpg|thumb|[[ਸ਼ੇਰ]] 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਮੱਝ ਰੂਪ ਦੇ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ]]

'''ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ''' [[ਹਿੰਦੂ ਮੱਤ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਅਸੁਰ]] (ਦੈਂਤ) ਸੀ। ਉਹ ਬ੍ਰਹਮਾ-ਰਿਸ਼ੀ [[ਕਸ਼ਿਅਪ]] ਅਤੇ ਦਾਨੂੰ ਦਾ ਪੋਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਰੰਭਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਮਹਿਸ਼ੀ ਦਾ ਭਰਾ ਸੀ। ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਰਾਖਸ਼ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਬੁਰੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਲ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਉਸਨੂੰ ਦੇਵੀ [[ਪਾਰਵਤੀ]] ਦੁਆਰਾ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਮਰਦੀਨੀ (&quot;ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਦੀ ਕਾਤਲ&quot;) ਦਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਹਾਸਲ ਸੀ। [[ਨਰਾਤੇ|ਨਰਾਤਿਆਂ]] ਦਾ ਤਹਿਵਾਰ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਇਸ ਜੰਗ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਿੜ੍ਹਾ [[ਵਿਜੈ ਦਸ਼ਮੀ]] ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਅੰਤ ਦਾ ਜਸ਼ਨ। &quot;ਬੁਰਾਈ ਉੱਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਜਿੱਤ&quot; ਦੀ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਹਿੰਦੂ ਮੱਤ, ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਕਤ ਸੰਪਰਦਾ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਪ੍ਰਤੀਕਵਾਦ ਦੀ ਧਾਰਨੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਈ ਦੱਖਣੀ ਹਿੰਦੂਸਤਾਨੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਮਹਾਤਮਿਆ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਅਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਦੁਰਗਾ, ਜਿੜ੍ਹੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਪਾਰਵਤੀ ਵੀ ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਬੁਲਾਈ। ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਨੇ ਮਹਿਸ਼ਾਸੁਰਾ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨਾਲ ਨੌਂ ਦਿਨ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦਸਵੇਂ ਦਿਨ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦਸ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਸਵੇਂ ਦਿਨ ਨੂੰ ਵਿਜੇਦਸ਼ਮੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਬੁਰਾਈ ਉੱਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।</text>
      <sha1>czplbwkmgfley42f6athavmf3dtd2zl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਕਸ਼ਿਅਪ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>143951</id>
    <redirect title="ਕਸ਼ਯਪ" />
    <revision>
      <id>611018</id>
      <timestamp>2022-08-10T09:37:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>41.150.226.55</ip>
      </contributor>
      <comment>Redirected page to [[ਕਸ਼ਯਪ]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45" xml:space="preserve">#ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਕਸ਼ਯਪ]]</text>
      <sha1>31lb5osz3awyoy15l5ju7qqndy9xjim</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>