ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ pawiki https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਾਟਕ ਫਾਟਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਗੈਜਟ ਗੈਜਟ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਗੈਜਟ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਗੈਜਟ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ Topic 0 2791 611526 608070 2022-08-17T23:42:29Z 2405:201:3F:8822:40C0:4D08:6586:2120 wikitext text/x-wiki {{Infobox building | name = ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ | alternate_names = ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ | image = Darbar Sahib 27 September 2018.jpg | image_size = 300px | caption = ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ | location_town = [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] | map_type = India Punjab#India | map_size = 200 | coordinates = {{coord|31|37|12|N|74|52|37|E|region:IN-PB}} | completion_date = 1589 (ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਉਸਾਰੀ), 1604 (ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ) {{sfn|Arvind-Pal Singh Mandair|2013|pp=41-42}} | construction_start_date = ਦਸੰਬਰ 1581{{sfn|Arvind-Pal Singh Mandair|2013|pp=41-42}} | website = [http://sgpc.net ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ] }} '''ਸਚਖੰਡ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ''' ਜਾਂ '''ਸ਼੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ''' ({{IPA-pa|dəɾbaːɾ saːh(ɪ)b}}; ਰੱਬ ਦਾ ਘਰ) [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ]] ਸੂਬੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਗੁਰੂਦਵਾਰਾ ਹੈ।<ref name=eos>{{cite web |url= http://www.learnpunjabi.org/eos/index.aspx|title= Harimandar |last1=Kerr |first1=Ian J.|website=Encyclopaedia of Sikhism|publisher=Punjabi University Patiala|access-date=1 July 2018}}</ref><ref>{{cite book|author=Eleanor Nesbitt|title=Sikhism: A Very Short Introduction|url=https://books.google.com/books?id=zD8SDAAAQBAJ|year=2005|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-280601-7|pages=67–69, 150}}</ref> ਇਹ [[ਸਿੱਖੀ|ਸਿੱਖਾਂ]] ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name=eos/>{{sfn|The Editors of Encyclopaedia Britannica|2014}} ਇਹ ਗੁਰੂਦਵਾਰਾ [[ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ|ਚੌਥੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਧੰਨ ਧੰਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਜੀ]] ਦੁਆਰਾ 1577 ਵਿੱਚ ਬਣਵਾਏ ਗਏ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।{{sfn|Louis E. Fenech|W. H. McLeod|2014|p=33}}{{sfn|Pardeep Singh Arshi|1989|pp=5–7}} ਇਸਦੀ ਨੀਂਹ 28 ਦਸੰਬਰ 1588 ਵਿੱਚ [[ਸਾਈਂ ਮੀਆਂ ਮੀਰ]] ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।{{sfn|Arvind-Pal Singh Mandair|2013|pp=41-42}} 1604 ਵਿੱਚ [[ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ|ਪੰਜਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਧੰਨ ਧੰਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਸਾਹਿਬ ਜੀ]] ਨੇ ਇੱਥੇ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਇੱਕ ਖਰੜੇ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਥਾਂ ਨੂੰ "ਅਠ ਸਠ ਤੀਰਥ" ਕਿਹਾ।<ref name="eos" /><ref name="Cole2004p7">{{harvnb|W. Owen Cole|2004|page=7}}</ref> ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਸੰਨ ੧੬੦੬ ਵਿੱਚ [[ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ|ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਜੀ]] ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ [[ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ|ਛੇਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਧੰਨ ਧੰਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ]] ਦੁਆਰਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 1757, 1762 ਅਤੇ 1764 ਵਰ੍ਹਿਆ ਦੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਹਮਲਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [[ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ|ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸ਼ਹੀਦ]] ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਵੀ ੧੬੫੭ ਦੇ ਜਹਾਨ ਖ਼ਾਨ ਵਾਲੇ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਸ਼੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਦਿਆ ਹੋਈ ਸੀ। ਅੱਜ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਬੁੰਗਾ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਲੜੀਵਾਰ ਸ਼੍ਰੀ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪਾਠ ਚਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਚਖੰਡ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਰੂਪ ੧੭੬੪ ਵਿੱਚ [[ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ|ਸੁਲਤਾਨ-ਉਲ-ਕੌਮ ਮਹਾਰਾਜ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ]] ਦੁਆਰਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ। "ਸਵਰਨ ਮੰਦਰ" ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਸੋਨੇ ਦੀ ਉਸ ਪਰਤ ਕਾਰਨ ਹੈ ਜੋ ਕਿ [[ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ|ਸ਼ੇਰ-ਏ-ਪੰਜਾਬ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ]] ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ 1830 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਚੜ੍ਹਾਈ ਸੀ। ਦੌਰ-ਏ-ਜਦੀਦ (ਜਿਸਨੂੰ ਸਾਕਾ ਨੀਲਾ ਤਾਰਾ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਘੱਲੂਘਾਰਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) (ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬਲਿਊ ਸਟਾਰ [Operation Blue Star]) ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ੧੯੮੪ ਵੀ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦਿਨ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਭੁਲਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। [[ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ]] ਦੇ [[ਫੌਜੀ]] [[ਟੈਂਕ]] ਭਿੰਡਰਾਵਾਲਾ ਨੂੰ ਫੜ੍ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇੱਕ ਆਤੰਕਵਾਦੀ ਸੀ ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਹੀਦ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਲਈ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਸਥਾਨ [[ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ|ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਜੀ]] ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਸਚਖੰਡ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਕਈ ਸਾਰੀ ਗੋਲੀਆਂ ਵੱਜੀਆਂ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਘੱਲੂਘਾਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੋਨੇ ਦੇ ਪੱਤਰਿਆਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮਤੀ ਇੰਦਿਰਾ ਗਾਂਧੀ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਵਾਇਆ ਪਰ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਦੇ ਤੌਰ-ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ੧੯੯੦-੨੦੦੦ ਦੇ ਵਿੱਚ-ਵਿੱਚ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਵਾਸਤੂਸ਼ਿਲਪ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਉੱਤੇ [[ਅਰਬ]], [[ਭਾਰਤੀ]] ਅਤੇ [[ਯੂਰਪੀ]] ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਾਫ ਝਲਕਦੇ ਹਨ। ਸਚਖੰਡ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਚਾਰਾਂ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਕਰਦੇ ਚਾਰ ਦੁਆਰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਹਰ [[ਧਰਮ]], ਨਸਲ, ਫਿਰਕੇ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ [[ਲੰਗਰ]] ਵਿੱਚ ਹਰ [[ਮੁਲਕ]], ਧਰਮ, ਜਾਤਿ, ਲਿੰਗ ਆਦਿ ਦੇ ਲੱਗਭਗ ਇੱਕ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਹਰ ਰੋਜ਼ [[ਲੰਗਰ|ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ]] ਛੱਕਦੇ ਹਨ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ੧੫੭੭ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਪਵਿੱਤਰ ਸਰੋਵਰ ਨੂੰ ਟੱਕ ਲਾ ਕੇ ਰਖੀ।ਕੁਝ ਹਵਾਲਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਨੇੜੇ ਦੇ ਤੁਂਗ ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਾਸੀਆਂ ਪਾਸੋਂ ਖਰੀਦੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦਕਿ ਕੁਝ ਹੋਰਨਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਟ ਅਕਬਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਬੀਬੀ ਭਾਨੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਨਾਲ ਸ਼ਾਦੀ ਸਮੇਂ ਤੁਹਫੇ ਵਜੋਂ ਦਿਤੀ ਸੀ।ਜੋ ਇਸ ਸਰੋਵਰ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਨਗਰ ਵਸਿਆ ਉਸ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨਾਂ ਰਾਮਦਾਸਪੁਰ,ਚੱਕ ਰਾਮਦਾਸ ਯਾ ਚੱਕ ਗੁਰੂ ਪਿਆ।ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਰੋਵਰ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰਵਾਇਆ, ਸੰਤੋਖਸਰ ਤੇ ਰਾਮਸਰ ਦੇ ਤਾਲ ਖੁਦਵਾਏ ਅਤੇ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਵਿੱਚਕਾਰ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਬਣਵਾਇਆ, ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਤਰੱਕੀ ਕਰਦਾ ਗਿਆ।ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਬਣਵਾਇਆ ਅਤੇ ਕੌਲਸਰ ਤੇ ਬਿਬੇਕਸਰ ਦੇ ਤਾਲ ਖੁਦਵਾਏ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਹਦੂਦ ਵਿੱਚ ਲੋਹ ਗੜ੍ਹ ਦਾ ਕਿਲਾ ਉੱਸਰਵਾਇਆ। 1635 ਵਿੱਚ ਜਦੌਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਪ੍ਰਸਥਾਨ ਕਰ ਗਏ ਤਾਂ ਤਕਰੀਬਨ ੬੫ ਸਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਪ੍ਰਿਥੀ ਚੰਦ ਦੇ ਵਾਰਸਾਂ ਹੇਠ ਰਿਹਾ। ੧੬੯੯ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਸਾਜਨ ਉਪਰੰਤ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ੧੮ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਤਾਰ ਚੜਾਉ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੋਏ। ੧੭੬੫ ਵਿੱਚ ਮਿਸਲਾਂ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀ ਕਾਇਮ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਕਈ ਮਿਸਲ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਵਖ ਵਖ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੇ ਪਵਿੱਤਰ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਆਪਣੇ ਬੁੰਗੇ ਕਾਇਮ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਕਟੜੇ ਯਾ ਹਲਕੇ ਕਾਇਮ ਕੀਤੇ ਜੋਕਿ ਵਪਾਰੀਆਂ ਤੇ ਦਸਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਤੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਸਨ। ਅਹਿਮ ਫ਼ੈਸਲੇ ਲੈਣ ਲਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।ਇਸ ਤਰਾਂ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ੧੮ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਘਾ ਵਪਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਜੋਕਿ ੧੮੦੧ ਤਕ ਮਹਾਰਾਜੈ ਦੀ ਪਦਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਚੁਕਿਆ ਸੀ ਨੇ ੧੮੦੫ ਵਿੱਚ ਇਥੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਜਮਾਇਆ ਜਦੌਂ ਉਸ ਨੇ ਜ਼ਮਜ਼ਮਾ ਤੋਪ ਤੇ ਭੰਗੀ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਕਿਲੇ ਅਤੇ ਤੋਸ਼ੇਖਾਨੇ ਤੇ ਆਪਣਾ ਦਬਦਬਾ ਬਣਾ ਲਿਆ। ੧੮੧੫ ਵਿੱਚ ਰਾਮਗੜੀਆ ਕਿਲਾ ਹਥਿਆ ਲੈਣ ਉਪਰੰਤ ੧੮੨੦ ਵਿੱਚ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਤੇ ਕਨ੍ਹਈਆ ਮਿਸਲ ਨੂੰ ਅਧੀਨ ਕਰ ਲੈਣ ਬਾਦ ਪੂਰਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੇਠ ਆ ਗਿਆ। ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਲਾ ਗੋਬਿੰਦ ਗੜ੍ਹ ਬਣਵਾਇਆ ਗਿਆ, ਰਾਮ ਬਾਗ ਲਵਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਉੱਤੇ ਸੋਨਾ ਜੜਵਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਸਭ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਵਿੱਚ ਬੇਅੰਤ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇਹ ਸਨਅਤੀ ਤੇ ਵਪਾਰਕ ਤਰੱਕੀ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। === ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਤੋਂ ਖਾਲਸਾ ਸਾਜਨਾ ਤੱਕ === ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਫ਼ਕੀਰ ਸਾਂਈ ਮੀਂਆ ਮੀਰ (1550-1635) ਪਾਸੌਂ 28 ਦਸੰਬਰ 1588 ਨੂੰ ਰਖਵਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੌਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਕੰਮ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ (1534-1581) ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਕੁਝ ਹਵਾਲਿਆ ਉਹ ਜ਼ਮੀਨ ਤੁੰਗ ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਪਾਸੌਂ ਖਰੀਦੀ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਦੁਸਰੇ ਪਾਸੇ ਹੋਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜ਼ਮੀਨ ਸਮਰਾਟ ਅਕਬਰ ਵਲੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਬੀਬੀ ਭਾਨੀ ਜੀ ਨੂੰ ਉਸ ਵਕਤ ਤੋਹਫੇ ਵਜੋਂ ਭੇਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜੱਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਰੋਵਰ ਨੂੰ ਪੱਕਾ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਠੀਕ ਵਿੱਚਕਾਰ ਹੀ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਉੱਸਾਰੀ ਗਈ ਜਿਸ ਦੀ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅੰਦਰ,16 ਅਗਸਤ 1604 ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਭਾਈ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਨੂੰ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਹਿਲਾ ਗ੍ਰੰਥੀ ਥਾਪਿਆ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਅਤੇ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਪਾਠ ਅਤੇ ਕੀਰਤਨ ਕਰਨ ਦੀ ਜੋ ਮਰਯਾਦਾ ਬੰਨ੍ਹੀ ਸੀ ਉਹ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਕਾਇਮ ਹੈ। ਜੱਦ 1635 ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਗੁਰੂ ਕਾ ਚੱਕ (ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਛੱਡ ਕੇ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਚਲੇ ਗਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਪ੍ਰਿਥੀ ਚੰਦ ਦੇ ਵਾਰਸਾਂ ਕੋਲ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਜੱਦ 1664 ਵਿੱਚ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਆਏ ਤਾਂ ਨਵੇਂ ਵਾਰਸਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਲਏ। === ਖਾਲਸਾ ਸਾਜਨਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੌਰਾਨ === ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ 1699 ਵੀ. ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਨੂੰ ਖਾਲਸਾ ਸਾਜਨਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਭਾਈ ਭੁਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਸਿੰਘ, ਕੇਹਰ ਸਿੰਘ, ਦਾਨ ਸਿੰਘ, ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਅਤੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਭੇਜਿਆ। 1709 ਤੋਂ 1765 ਵਿੱਚਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਲਈ ਬਹੁਤ ਉਥਲ ਪੁਥਲ ਵਾਲਾ ਸਨ। 1733 ਵਿੱਚ ਜੱਦ ਜ਼ਕਰਿਆਂ ਖਾਨ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤਿਨਿੱਧ ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਨਵਾਬੀ ਦੀ ਭੇਂਟ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬੀੰਦ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਾਲੀ ਰੌਣਕ ਵਾਲਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਪਰ 1735 ਵਿੱਚ ਅਹਿਦਨਾਮਾ ਟੁੱਟ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਜੰਗਲਾਂ ਵੱਲ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਤੇ 1737 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਰਾਜਪੂਤ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਮੱਸੇ ਰੰਘੜ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਕੋਤਵਾਲ ਥਾਪ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਮੱਸੇ ਰੰਘੜ ਨੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰੋਵਰ ਨੂੰ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਪਵਿਤੱਰ ਥਾਂ ਨੂੰ ਹਰਮ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਲੱਗਾ। ਇਸ ਅਪਵਿੱਤਰਤਾ ਤੇ ਅਪਮਾਨ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਮੀਰਾਂ ਕੋਟ ਦੇ ਭਾਈ ਮਤਾਬ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮਾੜੀ ਕੰਬੋਕੇ ਦੇ ਭਾਈ ਸੁਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭੇਸ ਵਟਾ ਕੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਆ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਏ ਮੱਸੇ ਰੰਘੜ ਦਾ ਸਿਰ ਜਾ ਵੱਢਿਆ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਾਪਸ ਆਪਣੇ ਡੇਰੇ ਪਰਤ ਆਏ। ਇਹ ਵਾਕਿਆ 11 ਅਗਸਤ 1740 ਦਾ ਹੈ। 1753 ਵਿੱਚ ਮੀਰ ਮੰਨੂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੌਂ ਬਾਦ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਲਗਭਗ ਸੁਤੰਤਰ ਆਣਾ ਜਾਣਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਕੰਟ੍ਰੋਲ ਨਾਮ ਮਾਤਰ ਦਾ ਹੀ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਿਸਲਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੇਠ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸੀ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਭੰਗੀ ਮਿਸਲ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੇਠ ਸੀ। 1762 ਵਿੱਚ ਛੇਵੇਂ ਅਫਗਾਨ ਹੱਲੇ ਵੇਲੇ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੁਰਾਨੀ ਨੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਬਰੂਦ ਨਾਲ ਉਡਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਸੇ ਸਾਲ ਦਿਵਾਲੀ ਵੇਲੇ ਸਿੱਖ ਫਿਰ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ। 1764 ਵਿੱਚ ਸਰਹਿੰਦ ਫ਼ਤਿਹ ਕਰਨ ਪਿਛੌਂ ਸਰਦਾਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਮਿਸਲਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੁੱਠ ਕੀਤਾ ਤੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੁੜ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਜ਼ਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਮਿਸਲਾਂ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਆਪਣੇ ਜਿੱਤੇ ਹੋਏ ਮਾਲ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਇਸ ਫ਼ੰਡ ਲਈ ਰਾਖਵਾਂ ਰਖਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਕਮ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰਾਂ ਕੋਲ ਜਮਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸੁਰ ਸਿੰਘ ਪਿੰਡ ਦੇ ਭਾਈ ਦੇਸ ਰਾਜ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦਾ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਸੀਲ ‘ਗੁਰੂ ਕੀ ਮੋਹਰ’ ਦੇ ਦੀ ਦਿਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਉਹ ਹੋਰ ਵੀ ਫ਼ੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਸਤਵੇਂ ਹਮਲੇ ਵੇਲੇ 1 ਦਸੰਬਰ 1764 ਨੂੰ ਅਬਦਾਲੀ ਮਾਰ ਮਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਪੁੱਜਾ ਤਾਂ ਸ਼ਹੀਦ ਮਿਸਲ ਦੇ ਸ੍ਰ: ਗੁਰਬਖਸ਼ ਹਿੰਘ ਨੇ 30 ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਦਾ ਡੱਟ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਤਾਕਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੱਕ ਗੁਰੂਦੁਆਰੇ ਦੀ ਪਵਿਤੱਰ ਇਮਾਰਤ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੀ ਅੱਜ ਦੀ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਵਕਤ ਆਇਆ ਜੱਦ ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਛੱਤ ਤੇ ਸ਼ਿੰਗਾਰਦਾਰ ਜੜ੍ਹਤ ਤੇ ਨਕਾਸ਼ਕਾਰੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ। == ਇਮਾਰਤ == [[ਤਸਵੀਰ:Sri Darbar Sahib.jpeg|thumb|ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ]] ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਵਲੌਂ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਰੀਦੀ ਗਈ ਸੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਵੀ ਉਸ ਵਕਤ ਹੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਇੱਕਠੇ ਹੀ 1570 ਈ੦ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਦੋਵੇਂ 1577 ਈ੦ ਵਿੱਚ ਬਣ ਕੇ ਤਿਆਰ ਸਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਨੀਂਹ ਇੱਕ ਮੁਸਲਿਮ ਸੰਤ ਹਜ਼ਰਤ ਮਿਆਂ ਮੀਰ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਦਿੰਸਬਰ, 1588 ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਰੱਖਵਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਖ਼ੁਦ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਥ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ, ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ, ਭਾਈ ਸਾਹਲੋ ਜੀ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸੱਚੇ ਸਿੱਖਾ ਨੇ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਉੱਚੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਥਾਂ (ਮੰਦਰਾ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਬਣਾਉਣਾ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤ ਹੈ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨੀਵੀਂ ਥਾਂ ਤੇ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਨਿਸ਼ਚਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰ ਆਉਣ ਲਈ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਜਾਉਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਰਸਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਚਾਰਾਂ ਦਿਸ਼ਾਵਾ ਵਲ ਖੁੱਲਾ ਰੱਖਣ ਦਾ ਨਿਸ਼ਚਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰ ਜਾਤ, ਧਰਮ, ਮੁਲਕ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਧਰਮ ਸਿੱਖੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਗਸਤ-ਸਿੰਤਬਰ 1604 ਈ੦ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਪਹਿਲੇ ਗ੍ਰੰਥੀ ਨਿਯੂਕਤ ਹੋਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਪਣਾ ਤੀਰਥ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ 67 ਫੁੱਟ ਦੇ ਵਰਗ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਵੀ 40.5 ਫੁੱਟ ਦਾ ਵਰਗ ਹੈ। ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਹਰ ਦਿਸ਼ਾ (ਪੂਰਬ, ਪੱਛਮ, ਉੱਤਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਹੈ। ਦਰਸ਼ਨੀ ਮਹਿਰਾਬ ਪੁੱਲ ਦੇ ਇੱਕ ਅੰਤ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਹਰ ਮਹਿਰਾਬ 10 ਫੁੱਟ ਉੱਚੀ ਅਤੇ 8 ਫੁੱਟ 6 ਇੰਚ ਚੋੜ੍ਹੀ ਹੈ। ਦਰਵਾਜ਼ਿਆ ਤੇ ਸੋਹਣੀ ਕਲਾਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੁੱਲ ਦੇ ਵਲ ਨੂੰ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੁੱਲ 202 ਫੁੱਟ ਲੰਬਾ ਅਤੇ 21 ਫੁੱਟ ਚੋੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਪੁੱਲ 13 ਫੁੱਟ ਚੋੜ੍ਹੀ ਪਰਦਕਸ਼ਣਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਦੀ ਪੋੜੀ ਤਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਦੀ ਪੋੜੀ ਦੇ ਪਹਿਲੀ ਪੋੜੀ ਤੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ ਤਿੰਨ ਮੰਜਲਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਮੰਜਲ ਪੁੱਲ ਵਲ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਮਹਿਰਾਬਾ ਨਾਲ ਸਜਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਮੰਜਲ ਦੀ ਛੱਤ 26 ਫੁੱਟ 9 ਇੰਚ ਉੱਚੀ ਹੈ। ਦੂਸਰੀ ਮੰਜਲ ਤੇ ਸਿਖਰ ਤੇ 4 ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਬੰਨ੍ਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਰਾਂ ਕੋਨਿਆ ਤੇ ਮੰਮਟੀਆ ਲੱਗੀਆ ਹੋਈਆ ਹਨ। ਤੀਸਰੀ ਮੰਜਲ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਰਵਾਜੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਹਰ ਵਕਤ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਾਠ ਚਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਜਲ ਦੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਗੁੰਬਦ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਪੰਕਜ ਦੀ ਪੰਖੜੀਆਂ ਦੀ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਉਲਟੇ ਪੰਕਜ ਦੇ ਉੱਪਰ 'ਕਲਸ਼' ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣੀ ਛੱਤਰੀ ਨਾਲ ਲੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਮੁਸਲਿਮ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਇਮਾਰਤ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਹੀ ਤਰ੍ਹਾ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨਿਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਇਮਾਰਤਾ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [[File:Golden Temple Amritsar Gurudwara.jpg|thumb|Golden Temple Amritsar Gurudwara|ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ ਮੁੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ]] [[File:Sajda at Golden temple.jpg|thumb|Sajda at Golden temple|ਸਜਦਾ ਸੁਨਹਿਰੀ ਮੰਦਿਰ ਵਿਖੇ(ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ)]] ==ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਹਿਬਾਨ== ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਤੋ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਜੋ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥੀ ਰਹੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ ਜੀ! #ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ #ਬਾਬਾ ਬਿੰਧੀ ਚੰਦ ਜੀ #ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਸੰਤ ਗੋਪਾਲ ਦਾਸ ਜੀ ਉਦਾਸੀ #ਭਾਈ ਚੰਚਲ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਭਾਈ ਆਤਮਾ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਭਾਈ ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਭਾਈ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਭਾਈ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਭਾਈ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਭਾਈ ਫਤਹਿ ਸਿੰਘ #ਗਿਆਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਲਾਸਵਾਲੀਆ #ਮਹੰਤ ਮੂਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ( ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਵਾਲੇ ) #ਗਿਆਨੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਚੇਤ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਭਾਈ ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਭਾਈ ਲਾਭ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਠਾਕੁਰ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ [[ਅੱਛਰ ਸਿੰਘ]] ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਅਰਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਨਿਰੰਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹੈਡ ਗ੍ਰੰਥੀ #ਗਿਆਨੀ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹੈਡ ਗ੍ਰੰਥੀ #ਗਿਆਨੀ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹੈਡ ਗ੍ਰੰਥੀ #ਗਿਆਨੀ ਸੁਖਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹੈਡ ਗ੍ਰੰਥੀ #ਗਿਆਨੀ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ #ਗਿਆਨੀ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਧਰਮ]] 8jel4mgxsi1hiqhboya1wlgjpn51nlb 0 3460 611479 591215 2022-08-17T16:34:39Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{infobox ethnic group | group = ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ | image = Culture of province punjab.jpg | pop = 12 ਕਰੋੜ (ਅੰਦਾਜ਼ਾ) | region1 = {{flagu|ਪਾਕਿਸਤਾਨ}} | pop1 = 81,379, 615 | ref1 = <ref>{{Cite web |url=http://www.statpak.gov.pk/depts/pco/statistics/other_tables/pop_by_mother_tongue.pdf |title=Pakistan 2008 census – Population by mother tongue |access-date=2013-12-04 |archive-date=2006-02-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060217220529/http://www.statpak.gov.pk/depts/pco/statistics/other_tables/pop_by_mother_tongue.pdf |dead-url=yes }}</ref> | region2 = {{flagu|ਭਾਰਤ}} | pop2 = 33,102,477 | ref2 = <ref>[http://www.censusindia.gov.in/ Indian Census]. Censusindia.gov.in (14 May 2012).</ref> | region3 = {{flagu|ਸੰਯੁਕਤ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ}} | pop3 = 2,300,000 | ref3 = <ref>{{Cite book|url=http://books.google.com/?id=74ZVFb37zuIC&pg=PA20 |title=Desh Pardesh |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |year=1994 |pages=19–20 |author=Roger Ballard, Marcus Banks |isbn=978-1-85065-091-1}}</ref> | region4 = {{flagu|ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਇਮਰਾਤ}} | pop4 = 720,000 | region5 = {{flagu|ਕੈਨੇਡਾ}} | pop5 = 500,000 | ref5 = <ref>[http://newseastwest.com/punjabi-second-largest-immigrant-language-spoken-in-canada/ Punjabi second largest immigrant language spoken in Canada – Newseastwest: The Indian diaspora, Bollywood]. Newseastwest (25 October 2012).</ref> | region6 = {{flagu|ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ}} | pop6 = 350,000 | ref6 = <ref>[http://www.theguardian.com/world/2012/aug/05/sikh-temple-witnesses-hate-crime Sikhism in America: community is small and has faced harassment | World news]. theguardian.com.</ref> | langs = [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]], [[ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] | rels = [[ਇਸਲਾਮ]], [[ਸਿੱਖੀ]], [[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ]], [[ਇਸਾਈ ਧਰਮ]] | related = [[ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਲੋਕ|ਕਸ਼ਮੀਰੀ]], [[ਹਿੰਦਕੋਵਾਨ]], [[ਗੁਜਰਾਤੀ ਲੋਕ|ਗੁਜਰਾਤੀ]], [[ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਲੋਕ|ਰਾਜਸਥਾਨੀ]], [[ਸਿੰਧੀ ਲੋਕ|ਸਿੰਧੀ]], [[ਸਰਾਇਕੀ ਲੋਕ|ਸਰਾਇਕੀ]] }} [[File:Punjab map (topographic) with cities.png|thumb|right|[[ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ|ਪੰਜਾਬ]], ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਸੰਗ]] '''ਪੰਜਾਬੀ''' ([[ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ]]: {{Nastaliq|'''پنجابی'''}}) [[ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ]] ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਨਾਂ ਪੰਜਾਬ [[ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਫ਼ਾਰਸੀ]] ਦੇ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ - ਪੰਜ ਅਤੇ ਆਬ ([[ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਫ਼ਾਰਸੀ]]: {{Nastaliq|پنج آب}} ਪੰਜ ("ਪੰਜ") ਆਬ ("ਪਾਣੀ")) ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ: ਪੰਜ ਪਾਣੀ, ਯਾਨੀ [[ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ|ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ]]। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ, ਏਸ਼ੀਆ-ਆਰੀਆਈ ਨਸਲ ਨਾਲ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ, ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਰਹਿਤਲ ਨਾਲ਼ ਏ, ਯਾਨੀ ‘ਪੰਜਾਬੀ’ ਉਸ ਨੂੰ ਆਖੀ ਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਬੋਲੀ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਹੋਵੇ। ਪੰਜਾਬੀ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਅਤੇ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ]] ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੱਗ ਦੇ ਹੋਰ ਬੇ-ਸ਼ੁਮਾਰ ਮੁਲਕਾਂ - [[ਬਰਤਾਨੀਆ|ਇੰਗਲੈਂਡ]], [[ਨੀਦਰਲੈਂਡ]], [[ਜਰਮਨੀ]], [[ਇਟਲੀ]], [[ਯੂਨਾਨ]], [[ਨਾਰਵੇ]], [[ਡੈਨਮਾਰਕ]], [[ਕੈਨੇਡਾ]], [[ਅਮਰੀਕਾ]], [[ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ]], [[ਬਹਿਰੀਨ]], [[ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ]] ਇਤਿਆਦਿ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ। [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਬੋਲਣ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤਕਰੀਬਨ 12 ਕਰੋੜ ਐ। ਪੰਜਾਬੀ ਜੱਗ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਦੋ ਫ਼ੀਸਦ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦੇ ਨੇ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਦੇ ਸੂਬਾ [[ਪੰਜਾਬ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ)|ਪੰਜਾਬ]] ’ਚ ਐ ’ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਨੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ]] ਦੇ ਸੂਬੇ [[ਪੰਜਾਬ (ਭਾਰਤ)|ਪੰਜਾਬ]] ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਰਹਿੰਦੀ ਏ। [[ਬਰਤਾਨੀਆ|ਇੰਗਲੈਂਡ]] ’ਚ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਦੂਜੀ ਵੱਡੀ ਜ਼ਬਾਨ ਏ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਪੰਜਾਬ ਖਿੱਤੇ ਦਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਤੱਕ। ਹਰਸਿਮਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਰੰਧਾਵਾ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ]] 1j81jhbocvsqvyda6lgdmjwfu36dig2 1 5139 611507 611444 2022-08-17T19:15:01Z EmausBot 2312 Bot: Fixing double redirect to [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] kew392gun3vwyi8j968cqasj4v4j8v4 1 5206 611508 611445 2022-08-17T19:15:11Z EmausBot 2312 Bot: Fixing double redirect to [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] kew392gun3vwyi8j968cqasj4v4j8v4 0 11644 611502 526720 2022-08-17T17:16:42Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਆਮਿਰ ਖ਼ਾਨ |image = Aamir Khan 2013.jpg |caption = ਆਮਿਰ ਖ਼ਾਨ ''[[ਧੂਮ 3]]'' ਸਮੇਂ 2013 ਵਿੱਚ |birth_name = ਮੋਹੰਮਦ ਆਮਿਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ |birth_date = {{Birth date and age|1965|3|14|df=y}} |birth_place = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ |spouse = {{ubl|{{marriage|ਰੀਨਾ ਦੱਤ|1986|2002|reason=divorced}}|{{marriage|[[ਕਿਰਨ ਰਾਓ]]|2005|3 July 2021|reason=divorced}}}} |parents =[[ਤਾਹੀਰ ਹੁਸੈਨ]] <br/>ਜ਼ੀਨਤ ਹੁਸੈਨ |children = 3 |occupation = {{Flat list| * ਅਦਾਕਾਰ * ਨਿਰਮਾਤਾ * ਡਾਇਰੈਕਟਰ * ਸਕਰੀਨ ਲੇਖਕ * ਟੈਲੀਵੀਯਨ ਪੇਸ਼ਕਾਰ }} |years_active = 1984–present |relatives =[[ਫੈਜ਼ਲ ਖਾਨ]] (ਭਰਾ) <br/> [[ਨਿਖਤ ਖਾਨ]] (ਭੈਣ) <br/> [[ਨਾਸਿਰ ਹੁਸੈਨ]] (ਚਾਚਾ) <br/> [[ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ (ਅਦਾਕਾਰ)|ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ]] (ਭਤੀਜਾ) }} [[file:AamirKhan.jpg|thumb|250px|right|ਆਮਿਰ ਖ਼ਾਨ]] '''ਆਮਿਰ ਖਾਨ''' ([[ਗੁਰਮੁਖੀ]]: ਆਮਿਰ ਖਾਨ, ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ: عامر خان) (ਜਨਮ ਆਮਿਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ; ਮਾਰਚ 14, 1965) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮ ਐਕਟਰ), ਨਿਰਮਾਤਾ, ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਪਟਕਥਾ ਲੇਖਕ, ਕਦੇ ਕਦੇ ਗਾਇਕ, ਅਤੇ ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਪ੍ਰੋਡਕਸਨਸ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ-ਮਾਲਿਕ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਚਾਚਾ ਨਾਸਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੀ ਫਿਲਮ ''ਯਾਦਾਂ ਕੀ ਬਰਾਤ'' (1973) ਵਿੱਚ ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਇੱਕ ਬਾਲ ਕਲਾਕਾਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਬਾਦ ਖਾਨ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ ਫਿਲਮ ਹੋਲੀ (1984) ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਜਿਨ ਮੰਸੂਰ ਖਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਫਿਲਮ ਕਯਾਮਤ ਸੇ ਕਯਾਮਤ ਤੱਕ (1988) ਲਈ ਆਪਨੀ ਪਹਿਲੀ ਕਾਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਐਕਟਿੰਗ ਲਈ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਬੈਸਟ ਮੇਲ ਡੇਬੂ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ। ਪਿਛਲੇ ਅੱਠ ਨਾਮਾਂਕਨ ਦੇ ਬਾਅਦ 1980 ਅਤੇ 1990 ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਖਾਨ ਨੂੰ ਰਾਜਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ (1996), ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਬੈਸਟ ਐਕਟਰ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਕਾਮਰਸੀਅਲ ਸਫਲਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਪਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਬੈਸਟ ਐਕਟਰ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਲਗਾਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਭਿਨੈ ਲਈ 2001 ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਇਨਾਮ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਲਈ ਨਾਮਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ . ਅਭਿਨੈ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦਾ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਕੇਤਨ ਮੇਹਿਤਾ ਦੀ ਫਿਲਮ ਦ ਰਾਇਜਿੰਗ (2005) ਨਾਲ ਖਾਨ ਨੇ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ। ੨੦੦੭ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਤਾਰੇ ਜ਼ਮੀਨ ਪਰ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਬੈਸਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਵਾਰਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕਈ ਕਾਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਫਲ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਅੰਗ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਛਾ ਅਭਿਨੈ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਹ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਐਕਟਰ ਬਣ ਗਏ ਹੈ। == ਪਰਵਾਰਿਕ ਪਿਠਭੂਮੀ== ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਦੀ ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਚਾਲੂ ਹੈ। ਆਮਿਰ ਨੂੰ ਮਰਾਠੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਇਸਦਾ ਆਮਿਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਅਫਸੋਸ ਹੈ ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਛੇਤੀ ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨਗੇ। ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਨੇ ਬਾਂਦਰਾ ਦੇ ਹੋਲੀ ਫੈਮਿਲੀ ਹਸਪਤਾਲ, ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲਿਆ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਮੋਸਨ ਪਿਕਚਰ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਸਰਗਰਮ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਤਾਹਿਰ ਹੁਸੈਨ, ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਰਗਵਾਸੀ ਚਾਚਾ, ਨਾਸਿਰ ਹੁਸੈਨ, ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵੀ ਸਨ। ਮੌਲਾਨਾ ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਵੰਸਜ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੇਰਾਤ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੂਰਵ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਡਾ . ਜਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੇ ਵੀ ਵੰਸਜ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਅਧਿਅਕਸ਼ਾ, ਡਾ . ਨਜਮਾ ਹੇਪਤੁੱਲਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਭਤੀਜੇ ਵੀ ਹਨ। ==ਫਿਲਮਾਂ== #ਪੀਕੇ #ਧੂਮ 3 3 ਰਾਜਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ]] bz48z8fcoaaksd5o2x6xc5us6awkskc 611503 611502 2022-08-17T17:17:00Z Jagseer S Sidhu 18155 /* ਫਿਲਮਾਂ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਆਮਿਰ ਖ਼ਾਨ |image = Aamir Khan 2013.jpg |caption = ਆਮਿਰ ਖ਼ਾਨ ''[[ਧੂਮ 3]]'' ਸਮੇਂ 2013 ਵਿੱਚ |birth_name = ਮੋਹੰਮਦ ਆਮਿਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ |birth_date = {{Birth date and age|1965|3|14|df=y}} |birth_place = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ |spouse = {{ubl|{{marriage|ਰੀਨਾ ਦੱਤ|1986|2002|reason=divorced}}|{{marriage|[[ਕਿਰਨ ਰਾਓ]]|2005|3 July 2021|reason=divorced}}}} |parents =[[ਤਾਹੀਰ ਹੁਸੈਨ]] <br/>ਜ਼ੀਨਤ ਹੁਸੈਨ |children = 3 |occupation = {{Flat list| * ਅਦਾਕਾਰ * ਨਿਰਮਾਤਾ * ਡਾਇਰੈਕਟਰ * ਸਕਰੀਨ ਲੇਖਕ * ਟੈਲੀਵੀਯਨ ਪੇਸ਼ਕਾਰ }} |years_active = 1984–present |relatives =[[ਫੈਜ਼ਲ ਖਾਨ]] (ਭਰਾ) <br/> [[ਨਿਖਤ ਖਾਨ]] (ਭੈਣ) <br/> [[ਨਾਸਿਰ ਹੁਸੈਨ]] (ਚਾਚਾ) <br/> [[ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ (ਅਦਾਕਾਰ)|ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ]] (ਭਤੀਜਾ) }} [[file:AamirKhan.jpg|thumb|250px|right|ਆਮਿਰ ਖ਼ਾਨ]] '''ਆਮਿਰ ਖਾਨ''' ([[ਗੁਰਮੁਖੀ]]: ਆਮਿਰ ਖਾਨ, ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ: عامر خان) (ਜਨਮ ਆਮਿਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ; ਮਾਰਚ 14, 1965) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮ ਐਕਟਰ), ਨਿਰਮਾਤਾ, ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਪਟਕਥਾ ਲੇਖਕ, ਕਦੇ ਕਦੇ ਗਾਇਕ, ਅਤੇ ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਪ੍ਰੋਡਕਸਨਸ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ-ਮਾਲਿਕ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਚਾਚਾ ਨਾਸਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੀ ਫਿਲਮ ''ਯਾਦਾਂ ਕੀ ਬਰਾਤ'' (1973) ਵਿੱਚ ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਇੱਕ ਬਾਲ ਕਲਾਕਾਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਬਾਦ ਖਾਨ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ ਫਿਲਮ ਹੋਲੀ (1984) ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਜਿਨ ਮੰਸੂਰ ਖਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਫਿਲਮ ਕਯਾਮਤ ਸੇ ਕਯਾਮਤ ਤੱਕ (1988) ਲਈ ਆਪਨੀ ਪਹਿਲੀ ਕਾਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਐਕਟਿੰਗ ਲਈ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਬੈਸਟ ਮੇਲ ਡੇਬੂ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ। ਪਿਛਲੇ ਅੱਠ ਨਾਮਾਂਕਨ ਦੇ ਬਾਅਦ 1980 ਅਤੇ 1990 ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਖਾਨ ਨੂੰ ਰਾਜਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ (1996), ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਬੈਸਟ ਐਕਟਰ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਕਾਮਰਸੀਅਲ ਸਫਲਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਪਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਬੈਸਟ ਐਕਟਰ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਲਗਾਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਭਿਨੈ ਲਈ 2001 ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਇਨਾਮ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਲਈ ਨਾਮਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ . ਅਭਿਨੈ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦਾ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਕੇਤਨ ਮੇਹਿਤਾ ਦੀ ਫਿਲਮ ਦ ਰਾਇਜਿੰਗ (2005) ਨਾਲ ਖਾਨ ਨੇ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ। ੨੦੦੭ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਤਾਰੇ ਜ਼ਮੀਨ ਪਰ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਬੈਸਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਵਾਰਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕਈ ਕਾਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਫਲ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਅੰਗ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਛਾ ਅਭਿਨੈ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਹ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਐਕਟਰ ਬਣ ਗਏ ਹੈ। == ਪਰਵਾਰਿਕ ਪਿਠਭੂਮੀ== ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਦੀ ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਚਾਲੂ ਹੈ। ਆਮਿਰ ਨੂੰ ਮਰਾਠੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਇਸਦਾ ਆਮਿਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਅਫਸੋਸ ਹੈ ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਛੇਤੀ ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨਗੇ। ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਨੇ ਬਾਂਦਰਾ ਦੇ ਹੋਲੀ ਫੈਮਿਲੀ ਹਸਪਤਾਲ, ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲਿਆ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਮੋਸਨ ਪਿਕਚਰ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਸਰਗਰਮ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਤਾਹਿਰ ਹੁਸੈਨ, ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਰਗਵਾਸੀ ਚਾਚਾ, ਨਾਸਿਰ ਹੁਸੈਨ, ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵੀ ਸਨ। ਮੌਲਾਨਾ ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਵੰਸਜ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੇਰਾਤ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੂਰਵ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਡਾ . ਜਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੇ ਵੀ ਵੰਸਜ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਅਧਿਅਕਸ਼ਾ, ਡਾ . ਨਜਮਾ ਹੇਪਤੁੱਲਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਭਤੀਜੇ ਵੀ ਹਨ। ==ਫਿਲਮਾਂ== [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ]] qlqri1oc829tottlxbcegzy8ai47wei 611504 611503 2022-08-17T17:21:05Z Jagseer S Sidhu 18155 + 9 categories using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਆਮਿਰ ਖ਼ਾਨ |image = Aamir Khan 2013.jpg |caption = ਆਮਿਰ ਖ਼ਾਨ ''[[ਧੂਮ 3]]'' ਸਮੇਂ 2013 ਵਿੱਚ |birth_name = ਮੋਹੰਮਦ ਆਮਿਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ |birth_date = {{Birth date and age|1965|3|14|df=y}} |birth_place = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ |spouse = {{ubl|{{marriage|ਰੀਨਾ ਦੱਤ|1986|2002|reason=divorced}}|{{marriage|[[ਕਿਰਨ ਰਾਓ]]|2005|3 July 2021|reason=divorced}}}} |parents =[[ਤਾਹੀਰ ਹੁਸੈਨ]] <br/>ਜ਼ੀਨਤ ਹੁਸੈਨ |children = 3 |occupation = {{Flat list| * ਅਦਾਕਾਰ * ਨਿਰਮਾਤਾ * ਡਾਇਰੈਕਟਰ * ਸਕਰੀਨ ਲੇਖਕ * ਟੈਲੀਵੀਯਨ ਪੇਸ਼ਕਾਰ }} |years_active = 1984–present |relatives =[[ਫੈਜ਼ਲ ਖਾਨ]] (ਭਰਾ) <br/> [[ਨਿਖਤ ਖਾਨ]] (ਭੈਣ) <br/> [[ਨਾਸਿਰ ਹੁਸੈਨ]] (ਚਾਚਾ) <br/> [[ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ (ਅਦਾਕਾਰ)|ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ]] (ਭਤੀਜਾ) }} [[file:AamirKhan.jpg|thumb|250px|right|ਆਮਿਰ ਖ਼ਾਨ]] '''ਆਮਿਰ ਖਾਨ''' ([[ਗੁਰਮੁਖੀ]]: ਆਮਿਰ ਖਾਨ, ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ: عامر خان) (ਜਨਮ ਆਮਿਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ; ਮਾਰਚ 14, 1965) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮ ਐਕਟਰ), ਨਿਰਮਾਤਾ, ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਪਟਕਥਾ ਲੇਖਕ, ਕਦੇ ਕਦੇ ਗਾਇਕ, ਅਤੇ ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਪ੍ਰੋਡਕਸਨਸ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ-ਮਾਲਿਕ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਚਾਚਾ ਨਾਸਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੀ ਫਿਲਮ ''ਯਾਦਾਂ ਕੀ ਬਰਾਤ'' (1973) ਵਿੱਚ ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਇੱਕ ਬਾਲ ਕਲਾਕਾਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਬਾਦ ਖਾਨ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ ਫਿਲਮ ਹੋਲੀ (1984) ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਜਿਨ ਮੰਸੂਰ ਖਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਫਿਲਮ ਕਯਾਮਤ ਸੇ ਕਯਾਮਤ ਤੱਕ (1988) ਲਈ ਆਪਨੀ ਪਹਿਲੀ ਕਾਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਐਕਟਿੰਗ ਲਈ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਬੈਸਟ ਮੇਲ ਡੇਬੂ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ। ਪਿਛਲੇ ਅੱਠ ਨਾਮਾਂਕਨ ਦੇ ਬਾਅਦ 1980 ਅਤੇ 1990 ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਖਾਨ ਨੂੰ ਰਾਜਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ (1996), ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਬੈਸਟ ਐਕਟਰ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਕਾਮਰਸੀਅਲ ਸਫਲਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਪਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਬੈਸਟ ਐਕਟਰ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਲਗਾਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਭਿਨੈ ਲਈ 2001 ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਇਨਾਮ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਲਈ ਨਾਮਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ . ਅਭਿਨੈ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦਾ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਕੇਤਨ ਮੇਹਿਤਾ ਦੀ ਫਿਲਮ ਦ ਰਾਇਜਿੰਗ (2005) ਨਾਲ ਖਾਨ ਨੇ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ। ੨੦੦੭ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਤਾਰੇ ਜ਼ਮੀਨ ਪਰ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਬੈਸਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਵਾਰਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕਈ ਕਾਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਫਲ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਅੰਗ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਛਾ ਅਭਿਨੈ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਹ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਐਕਟਰ ਬਣ ਗਏ ਹੈ। == ਪਰਵਾਰਿਕ ਪਿਠਭੂਮੀ== ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਦੀ ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਚਾਲੂ ਹੈ। ਆਮਿਰ ਨੂੰ ਮਰਾਠੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਇਸਦਾ ਆਮਿਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਅਫਸੋਸ ਹੈ ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਛੇਤੀ ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨਗੇ। ਆਮੀਰ ਖਾਨ ਨੇ ਬਾਂਦਰਾ ਦੇ ਹੋਲੀ ਫੈਮਿਲੀ ਹਸਪਤਾਲ, ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲਿਆ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਮੋਸਨ ਪਿਕਚਰ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਸਰਗਰਮ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਤਾਹਿਰ ਹੁਸੈਨ, ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਰਗਵਾਸੀ ਚਾਚਾ, ਨਾਸਿਰ ਹੁਸੈਨ, ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵੀ ਸਨ। ਮੌਲਾਨਾ ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਵੰਸਜ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੇਰਾਤ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੂਰਵ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਡਾ . ਜਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੇ ਵੀ ਵੰਸਜ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਅਧਿਅਕਸ਼ਾ, ਡਾ . ਨਜਮਾ ਹੇਪਤੁੱਲਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਭਤੀਜੇ ਵੀ ਹਨ। ==ਫਿਲਮਾਂ== [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫ਼ਿਲਮਫ਼ੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਜੇਤਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਬੇਦਕਰਵਾਦੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਸ਼ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮੁਸਲਮਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1965]] 97o0z6ir13y7jbxc4549zejl63hn0fl 4 14787 611473 611373 2022-08-17T15:22:52Z MediaWiki message delivery 7061 /* CIS-A2K Newsletter July 2022 */ ਨਵਾਂ ਭਾਗ wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ [[File:Wikimedians at kotkapura 20.JPG|270px|thumb|ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ]] <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:0em 0 1em 1em; padding:4px; width:270px;"> <big><center>'''ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ:'''</center></big> * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਸੁਆਗਤ]] ― ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਜੀ ਆਇਆਂ ਨੂੰ। * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਪੁੱਛ-ਗਿੱਛ]] ― ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਲਈ। * [[ਮਦਦ:ਸਮੱਗਰੀ]] ― ਮਦਦ ਲਈ। * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਬਣਨ ਲਈ ਬੇਨਤੀਆਂ]] ― ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਬੇਨਤੀਆਂ * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਮੁੱਖ ਫਰਮੇ]] * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਫ਼ੇ|ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਫ਼ੇ]] ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਕੜੀਆਂ - *[[:en:Wikipedia:Community Portal|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀ ਸੱਥ]] *[[:m:|ਮੈਟਾ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ]]। </div> {| class="infobox" width="280px" |- align="center" | [[File:Replacement filing cabinet.svg|100px|Archive]] '''ਸੱਥ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ:''' |- align="center" | [[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 1|1]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 2|2]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 3|3]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 4|4]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 5|5]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 6|6]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 7|7]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 8|8]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 9|9]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 10|10]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 11|11]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 12|12]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 13|13]]{{h.}}<br/>[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 14|14]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 15|15]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 16|16]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 17|17]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 18|18]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 19|19]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 20|20]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 21|21]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 22|22]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 23|23]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 24|24]] {{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 25|25]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 26|26]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 27|27]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 28|28]]{{h.}} |} == ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੰਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਠਾਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਵਿਕੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਬਾਰੇ ਲਗਾਤਾਰ ਅਪਡੇਟ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ 28/29 ਮਈ ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ/ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 5 ਤੋਂ 6 ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇੱਕ ਤਾਰੀਖ਼ ਤੇ ਸਮਾਂ ਦਸੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਦਿਨ ਮਿੱਥ ਸਕੀਏ। ਹੇਠਾਂ ਮੀਟਿੰਗ 'ਚ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਜੋੜ ਸਕਦੇ ਹੋ। '''ਵਿਸ਼ੇ''': * ਆਡੀਓਬੁਕਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ final meeting - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu]] * Wikimedia Berlin Summit ਵਿੱਚ Punjabi Wikimedia User Group ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill]] * Wikimania 2022 ਬਾਰੇ ਅਪਡੇਟ - - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill]] ਕਿਰਪਾ ਆਪਣੇ ਕੀਮਤੀ ਸਮੇਂ ਵਿਚੋਂ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਵੋ ਜੀ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:52, 25 ਮਈ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀਆਂ === == ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਸੰਬੰਧੀ == ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਸੱਤਦੀਪ ਗਿੱਲ ਦਵਾਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪਿੰਡ ਭਾਈ ਰੂਪਾ ਵਿਖੇ ਪੁਰਾਣੇ ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਮਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਸਕੈਨਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਓਹਨਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਲੰਟੀਅਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਮੈਂ(ਹਰਦਰਸ਼ਨ) ਆਪਦਾ ਨਾਮ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਜੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪਦਾ ਨਾਮ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਬੰਦੀ ਇਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਬਣਾ ਕੇ CIS-A2K ਤੋਂ ਗ੍ਰਾਂਟ ਵੀ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਗ੍ਰਾੰਟ ਲਈ ਵੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੋ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿਚ ਹੈ ਤਾਂ <nowiki>{{support}}</nowiki> ਲਿੱਖ ਕੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।--[[File:Hardarshan.gif|frameless|link=User:Benipal hardarshan]]^{[[User talk:Benipal hardarshan|Talk]]} 14:13, 29 ਮਈ 2022 (UTC) ====ਵਲੰਟੀਅਰ ਕੰਮ ਲਈ==== *[[File:Hardarshan.gif|frameless|link=User:Benipal hardarshan]]^{[[User talk:Benipal hardarshan|Talk]]} * [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:20, 1 ਜੂਨ 2022 (UTC) ====CIS-A2K ਤੋਂ ਗ੍ਰਾਂਟ ਲਈ ਸਮਰਥਨ==== # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 17:25, 29 ਮਈ 2022 (UTC) #{{support}}[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gurtej Chauhan|Gurtej Chauhan]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gurtej Chauhan|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:48, 31 ਮਈ 2022 (UTC) # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:20, 1 ਜੂਨ 2022 (UTC) # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagvir Kaur|Jagvir Kaur]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagvir Kaur|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01 :20, 9 ਜੂਨ 2022 (UTC) == ਪਿੰਡ ਚੌਟਾਲਾ, ਸਿਰਸਾ ਵਿਖੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਰਕਸ਼ਾਪ == ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪਿੰਡ ਚੌਟਾਲਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿਰਸਾ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਅੱਜ 29 ਮਈ 2022 ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਲਗਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਅਤੇ [[User: Manpreetsir|Manpreetsir]] ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਨਿਆਂ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਚੌਟਾਲਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 14 ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ਜੋ ਕਿ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੇ ਮੈਟਾ ਪੇਜ ਦਾ ਲਿੰਕ [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikipedia_Workshop_at_Village_Chautala,_Sirsa#Discussion_On_VP| ਇੱਥੇ] ਹੈ। ਇਹ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਬਿਲਕੁਲ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਲੀਕੀ ਗਈ। ਅਗਲੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਦੀ ਉਮੀਦ ਤੇ ਉਡੀਕ ਰਹੇਗੀ। ਧੰਨਵਾਦ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:35, 29 ਮਈ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀ === == ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ 2022 ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਸਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਪ ਸਭ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ (2022) ਦਾ ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਆਨਲਾਈਨ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪਾਂ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਂਟ ਵੀ ਪੈ ਗਈ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimania_2022/Scholarships/Punjabi_Wikimedians ਇਸ ਲਿੰਕ] 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਇਸ ਗ੍ਰਾਂਟ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਖਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮਰਥਨ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿਓ ਜੀ ਅਤੇ ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਸਬੰਧੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਸੁਝਾਅ ਲਈ ਟਿੱਪਣੀ ਵਾਲੇ ਖਾਨੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਧੰਨਵਾਦ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:27, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC) ===ਸਮਰਥਨ/ਵਿਰੋਧ=== # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:27, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC) #{{ss}}[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gurtej Chauhan|Gurtej Chauhan]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gurtej Chauhan|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:41, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC) #{{ss}} ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪੂਰੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਇਵੈਂਟ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਵੇਗਾ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:03, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC) ===ਟਿੱਪਣੀਆਂ=== * ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪੱਧਰ ਦੀ ਬੈਠਕ ਬਾਰੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਹੋਰ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬੈਠਕ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕੀ ਹੈ? ਕਿੱਥੇ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਹੈ? ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ? ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕੀ ਯੋਗਤਾ ਹੋਏਗੀ? ਬੈਠਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਫ਼ਰਕ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ? ਇਹਨਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਸਟੀਕ ਜਵਾਬਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅੱਗੇ ਜਾਣਾ ਵਾਜਬ ਨਹੀਂ। ਕਾਹਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। ਰੈਪਿਡ ਗ੍ਰਾਂਟ ਹਰ ਵਕਤ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਆਪਾਂ ਅੱਧ-ਪੱਕੇ ਪਲੈਨ ਨਾ ਪਾਈਏ ਤਾਂ ਬਿਹਤਰ ਰਹੇਗਾ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|Satdeep Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:04, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC) * ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਸੱਤਦੀਪ, ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਤੇ ਅਸਪਸ਼ਟ ਏਜੰਡਾ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਸਮਰਥਨ ਵਾਪਿਸ ਲੈਂਦੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਪ੍ਰਪਾਜ਼ਲ ਪਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇਨੀ ਹਾਂ ਜੋ ਇਸੇ ਮਹੀਨੇ 15 ਜੂਨ ਤੱਕ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਸੋਚੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਇਸ ਇਵੈਂਟ ਨੂੰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਇਵੈਂਟ movement stategy ਵਰਗੇ ਮੁੱਖ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦੇ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਧੰਨਵਾਦ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:06, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC) == CIS-A2K Newsletter May 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, I hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about May 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events and ongoing and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Punjabi Wikisource Community skill-building workshop|Punjabi Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Ongoing events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] ; Upcoming event * [[:m:User:Nitesh (CIS-A2K)/June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/May 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 14 June 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&oldid=18069678 --> ==ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ== ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਸਭ ਠੀਕ ਠਾਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਹੋਈ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਤਰੀਖ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਆਡੀਓਬੁਕਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ, ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਬਰਲਿਨ ਸਮਿਟ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਜਰ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਈਵੈਂਟ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਕਾਫੀ ਕੁਛ ਸੀ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਉੱਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਈਵੈਂਟ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਬਾਤ ਕਰਾਂਗੇ। ਆਪਣੀ ਇਸ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ 26 ਜੂਨ ਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮ 5 ਤੋਂ 6 ਵਜੇ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਆਪੋ-ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਦਸੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਸਾਂਝਾ ਸਮਾਂ ਮਿੱਥ ਸਕੀਏ। ਹੇਠਾਂ ਮੀਟਿੰਗ 'ਚ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਜੋੜ ਸਕਦੇ ਹੋ। '''ਵਿਸ਼ੇ''': *ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਉੱਪਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਵੈਲੀਡੇਸ਼ਨ ਸੰਬੰਧੀ *ਟਰਾਂਸਕਲੂਜ਼ਨ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ *ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ ਬਾਰੇ ਸੂਚਨਾ ਕਿਰਪਾ ਆਪਣੇ ਕੀਮਤੀ ਸਮੇਂ ਵਿਚੋਂ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਵੋ ਜੀ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagvir Kaur|Jagvir Kaur]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagvir Kaur|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 9:21, 17 ਜੂਨ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀਆਂ === # ਸਹਿਮਤ ਜੀ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਬੈਠਕ ਦਾ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਸਬੱਬ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣ ਰਿਹਾ। ਧੰਨਵਾਦ ਜਗਵੀਰ ਜੀ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:46, 19 ਜੂਨ 2022 (UTC) == ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਸ ਦਾ contact person ਹੋਣ ਬਾਰੇ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਠੀਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। [[meta:Punjabi Wikimedians|Punjabi Wikimedians]] ਦਾ contact person ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਸੁਨੇਹੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੁਨੇਹੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੱਕ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਹੁੰਚਣੇ ਜਰੂਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਰੁਝੇਵੇਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਸੋ, ਮੈਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣਾ ਨਾਂ contact person ਵਜੋਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹਟਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਕੇ ਨਵਾਂ contact person add ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਮੇਰੀ ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ {{ping|Nitesh Gill}} {{ping|Manavpreet Kaur}} ਅਤੇ {{ping|Charan Gill}} ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ contact persons ਵਜੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਧੰਨਵਾਦ। <font color="green" face="Segoe Script" size="4"><b> [[User:Satpal Dandiwal|Satpal Dandiwal]] </b></font>^{<font face="Andalus"> ([[User talk:Satpal Dandiwal|talk]]) &#124;[[Special:Contributions/Satpal Dandiwal|Contribs]])</font>} 16:31, 17 ਜੂਨ 2022 (UTC) == ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ == ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ ਨਾਂ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨਿਯੋਜਿਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ 1 ਜੁਲਾਈ 2022 ਤੋਂ 31 ਜੁਲਾਈ 2022 ਤੱਕ ਚੱਲੇਗੀ। ਉਂਝ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵੀ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਉਦੋਂ ਇਸ ਦਾ ਮਿਆਰ ਕਾਫ਼ੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਕੁਝ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਆਪ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਵੋਗੇ। ਇਸ ਬਾਬਤ ਬਾਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A9%80%E0%A8%AA%E0%A9%80%E0%A8%A1%E0%A9%80%E0%A8%86:%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A9%80_%E0%A8%B2%E0%A8%B5%E0%A8%B8_%E0%A8%B2%E0%A8%BF%E0%A8%9F%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A8%9A%E0%A8%B0_2022 [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:49, 19 ਜੂਨ 2022 (UTC) == June Month Celebration 2022 edit-a-thon == Dear Wikimedians, CIS-A2K announced June month mini edit-a-thon which is going to take place on 25 & 26 June 2022 (on this weekend). The motive of conducting this edit-a-thon is to celebrate June Month which is also known as pride month. This time we will celebrate the month, which is full of notable days, by creating & developing articles on local Wikimedia projects, such as proofreading the content on Wikisource if there are any, items that need to be created on Wikidata [edit Labels & Descriptions], some June month related content must be uploaded on Wikimedia Commons and so on. It will be a two-days long edit-a-thon to increase content about the month of June or related to its days, directly or indirectly. Anyone can participate in this event and the link you can find [[:m: June Month Celebration 2022 edit-a-thon|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:46, 21 June 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Hi, Greetings The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced! We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]''' Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project. We hope to have you contribute to the campaign next year. '''Thank you,''' '''Wiki Loves Folklore International Team''' --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:12, 4 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=23454230 --> == Propose statements for the 2022 Election Compass == : ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi all, Community members are invited to ''' [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass]]''' for the [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election.]] An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: * July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass * July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements * July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements * August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements * August 5 - 12: candidates align themselves with the statements * August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on. Regards, Movement Strategy & Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:19, 12 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਆਫਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਸਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਜਿਵੇਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਅਪਣੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਹੀ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਆਫਲਾਈਨ ਕਰਵਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਈਵੈਂਟਾ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਦੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਾਲੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੀ ਫਾਲੋ-ਅਪ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇ ਜੋੜਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਵਿਚ ਸਾਂਝੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਸੁਝਾਅ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ request ਉਪਰ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕੀਏ। ਧੰਨਵਾਦ ਜੀ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 13:36, 12 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀ === # ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਰਾਜਦੀਪ ਜੀ, ਕਿਹੜੀ ਤਰੀਕ ਨਿਸਚਿਤ ਕਰਨੀ ਹੈ ਜੀ? ਜਗਵੀਰ ਕੋਰ :::[[User:Jagvir Kaur|ਜਗਵੀਰ ਜੀ]], ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 30 ਤਰੀਕ(ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ) ਨੂੰ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) # ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਕਰੀਆ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]], ਇਸ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕਰਨ ਲਈ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਾਥੀ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਆਫਲਾਈਨ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ 'ਚ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਪਾਦਨ ਜਾਂ ਸੰਪਾਦਨ ਸੰਬੰਧੀ ਗਤਿਵਿਧਿਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਬੈਠ ਕੇ ਕੁਝ ਮੁੱਦਿਆ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ੍ਹ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਸਾਨੂੰ ਜ਼ਰੁਰ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੇਰਾ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਹੈ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:34, 15 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) # {{support}} ਰਾਜਦੀਪ ਜੀ, ਲਗਾਤਾਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਫਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦਾ ਅਸੀਂ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:07, 15 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) # {{support}} ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਤਾਰੀਖ, ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਥਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕੁਝ ਵਿਉਂਤਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਦੱਸ ਦੇਵੋ ਜੀ ਤਾਂ ਕਿ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਬਾਰੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਹੋਰ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01:18, 17 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) :::[[User:Mulkh Singh|ਮੁਲਖ ਜੀ]], 30 ਤਰੀਕ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਪਟਿਆਲੇ ਵਿਖੇ ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਬਾਕੀ ਸਮੇਂ ਬਾਰੇ ਆਪਾਂ ਫੇਸਬੁਕ ਗਰੁੱਪ ਵਿਚ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜੋ ਸਮਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਸਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਉਹ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gill jassu|Gill jassu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gill jassu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:30, 25 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) # ਆਫਲਾਇਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਮੈਂ ਇਕ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਗਾ। ਪਟਿਆਲੇ ਦੀ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤ 'ਕਿਲਾ ਮੁਬਾਰਕ' ਸੰਬੰਧੀ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਨਾਮਾਤਰ ਹਨ। ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਥਾਂ ਜਲਦੀ ਹੀ ਜਨਤਕ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਂਝ ਇਸ ਥਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਤੇ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਫੋਟੋ ਤੇ ਵੀਡੀਓਗਰਾਫੀ ਮਨਾਂ ਹੈ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਪੁਰਾਤਨ ਹੱਥ ਲਿਖਿਤ ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਸਰਦਾਰ ਸਿਮਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੋ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੀਟਿੰਗ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਆਪਾਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਟਿਆਲੇ ਇਸ ਥਾਂ ਉੱਪਰ ਵੀ ਗੁਜ਼ਾਰੀਏ। ਸਿਮਰ ਜੀ ਇਸ ਫੋਟੋਵਾਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਕਿਲੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਬਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਦੇਣਗੇ। ਕਿਲੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:54, 21 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) :::: ਗੌਰਵ ਜੀ, ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਰਹੇਗਾ। ਪਰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਕੈਮਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਾਂ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸਦਾ ਹੱਲ ਵੀ ਸੋਚਣਾ ਪਵੇਗਾ। - <font color="green" face="Segoe Script" size="4"><b> [[User:Satpal Dandiwal|Satpal Dandiwal]] </b></font>^{<font face="Andalus"> ([[User talk:Satpal Dandiwal|talk]]) &#124;[[Special:Contributions/Satpal Dandiwal|Contribs]])</font>} 17:19, 21 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) :::::ਹਾਂ ਜੀ। ਫਿਲਹਾਲ ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਵਾਲਾ ਕੰਮ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਰੋਕਣਾ ਪਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਆਪਾਂ ਸਿਮਰ ਜੀ ਹੁਣਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਹਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਆਪਾਂ ਕਰ ਲਵਾਂਗੇ। ਫਿਲਹਾਲ ਲਈ ਇਸ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ।[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:46, 23 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == CIS-A2K Newsletter June 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about June 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:m:June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] * [https://pudhari.news/maharashtra/pune/228918/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE-%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%AC%E0%A4%B3%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%9A-%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A8-%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%85%E0%A4%B6%E0%A5%8B%E0%A4%95-%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A4-%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%87-%E0%A4%AE%E0%A4%A4/ar Presentation in Marathi Literature conference] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/June 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 19 July 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Board of Trustees - Affiliate Voting Results == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, '''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The shortlisted 2022 Board of Trustees candidates are: * Tobechukwu Precious Friday ([[User:Tochiprecious|Tochiprecious]]) * Farah Jack Mustaklem ([[User:Fjmustak|Fjmustak]]) * Shani Evenstein Sigalov ([[User:Esh77|Esh77]]) * Kunal Mehta ([[User:Legoktm|Legoktm]]) * Michał Buczyński ([[User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]]) * Mike Peel ([[User:Mike Peel|Mike Peel]]) See more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this election. Please take a moment to appreciate the Affiliate representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. Thank you for your participation. '''The next part of the Board election process is the community voting period.''' View the election timeline [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline| here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with, in the following ways: * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&A]]. * See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles. * Encourage others in your community to take part in the election. Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:59, 20 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == Movement Strategy and Governance News – Issue 7 == <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance newsletter! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:58, 24 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == Vote for Election Compass Statements == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]'''. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki. An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: *<s>July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass</s> *<s>July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements</s> *July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements *August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements *August 5 - 12: candidates align themselves with the statements *August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:04, 26 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਆਫ਼ਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਮੀਟਿੰਗ ਅਸੀਂ ਆਫ਼ਲਾਈਨ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਏ ਪਰ 31 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਬੈਠਕ ਆਨਲਾਈਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਮੁੱਦਾ ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਆਫ਼ ਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਸੀ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ 'ਚ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਨਾਲ ਅਗਸਤ ਜਾਂ ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਕਰਨ ਦਾ ਪਲਾਨ ਹੈ ਜੋ ਉੱਥੇ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸੰਬੰਧੀ ਇੱਕ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂ ਨਾ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵੀ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਕੁਝ ਸਾਥੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਬਣ ਸਕਣ। ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੰਬੰਧੀ ਇਸ ਸੁਝਾਅ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਜਾਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਅਸੀਂ ਬੈਠਕ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਕਰਕੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸਾਥੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਸਕੇ ਉਹ ਵੀ ਚੰਗਾ ਰਹੇਗਾ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਸੁਝਾਅ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿਓ। ਧੰਨਵਾਦ ਜੀ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 21:00, 31 ਜੁਲਾਈ 2022 (IST) === ਟਿੱਪਣੀਆਂ === ===ਸਮਰਥਨ/ਵਿਰੋਧ=== # {{ss}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 03:46, 2 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) # {{ss}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gill jassu|Gill jassu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gill jassu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:28, 2 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) == ਪੰਜਾਬ ਕਾਨਵੈਂਟ ਸਕੂਲ, ਬਾਘਾ ਪੁਰਣਾ ਵਿਖੇ ਵਿਕੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੋਵੋਗੇ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਇੱਕ ਲੋਕਲ ਸਕੂਲ (ਪੰਜਾਬ ਕਾਨਵੈਂਟ ਸਕੂਲ, ਬਾਘਾ ਪੁਰਣਾ) ਵਿੱਚ ਵਿਕੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੱਲ੍ਹ (ਸ਼ਨੀਵਾਰ) ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਵਿਕੀ ਸਬੰਧੀ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕੇ ਆਪ ਸਭ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ਼ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਵਜੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਹੇਠਾਂ ''ਟਿੱਪਣੀ'' ਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਧੰਨਵਾਦ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 10:20, 5 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) ===ਟਿੱਪਣੀਆਂ/ਅਪਡੇਟ=== 06/08/2022 ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਇੱਕ ਸੈਸ਼ਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਅਤੇ ਕਾਮਨਜ਼ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ। ਅਗਲੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੇਰਵੇ ਸਹਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਧੰਨਵਾਦ--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:55, 7 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) * ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਉਪਰਾਲਾ, ਜਗਸੀਰ ਜੀ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 18:05, 9 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) == Delay of Board of Trustees Election == Dear community members, I am reaching out to you today with an update about the timing of the voting for the Board of Trustees election. As many of you are already aware, this year we are offering an [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]] to help voters identify the alignment of candidates on some key topics. Several candidates requested an extension of the character limitation on their responses expanding on their positions, and the Elections Committee felt their reasoning was consistent with the goals of a fair and equitable election process. To ensure that the longer statements can be translated in time for the election, the Elections Committee and Board Selection Task Force decided to delay the opening of the Board of Trustees election by one week - a time proposed as ideal by staff working to support the election. Although it is not expected that everyone will want to use the Election Compass to inform their voting decision, the Elections Committee felt it was more appropriate to open the voting period with essential translations for community members across languages to use if they wish to make this important decision. '''The voting will open on August 23 at 00:00 UTC and close on September 6 at 23:59 UTC.''' Best regards, Matanya, on behalf of the Elections Committee [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:42, 15 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) == CIS-A2K Newsletter July 2022 == <br /><small>Really sorry for sending it in English, feel free to translate it into your language.</small> [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope everything is fine. As CIS-A2K update the communities every month about their previous work via the Newsletter. Through this message, A2K shares its July 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Partnerships with Marathi literary institutions in Hyderabad|Partnerships with Marathi literary institutions in Hyderabad]] * [[:m:CIS-A2K/Events/O Bharat Digitisation project in Goa Central library|O Bharat Digitisation project in Goa Central Library]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Partnerships with organisations in Meghalaya|Partnerships with organisations in Meghalaya]] ; Ongoing events * Partnerships with Goa University, authors and language organisations ; Upcoming events * [[:m:CIS-A2K/Events/Gujarati Wikisource Community skill-building workshop|Gujarati Wikisource Community skill-building workshop]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/July 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 15:10, 17 August 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&oldid=18069678 --> pbo14thdbkv1938yyydmq3rtorhcvl2 10 15220 611510 89848 2022-08-17T19:15:31Z EmausBot 2312 Bot: Fixing double redirect to [[ਫਰਮਾ:Loss]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਫਰਮਾ:Loss]] jmejgbs7wvapgthf6i4nk4bvpbub1di 10 15221 611511 89850 2022-08-17T19:15:41Z EmausBot 2312 Bot: Fixing double redirect to [[ਫਰਮਾ:Loss/doc]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਫਰਮਾ:Loss/doc]] anxtxhsvwqikggec26ge9flwvid0w52 10 15225 611512 89860 2022-08-17T19:15:51Z EmausBot 2312 Bot: Fixing double redirect to [[ਫਰਮਾ:Loss]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਫਰਮਾ:Loss]] jmejgbs7wvapgthf6i4nk4bvpbub1di 0 15304 611557 600735 2022-08-18T10:11:21Z Jivika 1607 40923 /* ਪੋਸਟ-ਸੈਕੰਡਰੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ */ ਵਿਆਕਰਨ ਸਹੀ ਕੀਤੀ wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ਡਾਕਟਰ ਭੀਮਰਾਓ ਰਾਮਜੀ ਅੰਬੇਡਕਰ (ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ) | image = Ambedkar_speech_at_Yeola.png | caption = [[ਨਾਸਿਕ]] ਵਿਖੇ 13 ਅਕਤੂਬਰ 1935 ਨੂੰ ਰੈਲੀ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ | office = ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ | term_start = 29 ਅਗਸਤ 1947 | term_end = 24 ਜਨਵਰੀ 1950 | office2 = ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਮੰਤਰੀ | president2 = [[ਰਾਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ]] | primeminister2 = [[ਜਵਾਹਰਲਾਲ ਨਹਿਰੂ]] | term_start2 = 15 ਅਗਸਤ 1947 | term_end2 = ਸਤੰਬਰ 1951 | predecessor2 = ਪਦਵੀ ਹਟਾਈ | successor2 = | office3 = ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੀ ਅਗਜੈਕਟਿਵ ਕੌਂਸਲ ਵਿੱਚ ਲੇਬਰ ਮੈਂਬਰ | viceroy = [[ਲਾਰਡ ਲਿਨਲਿਥਗੋ]], [[ਲਾਰਡ ਵੇਵਲ]] | term_start3 = 1942 | term_end3 = 1946 | predecessor3 = [[ਫਿਰੋਜ਼ ਖਾਨ ਨੂਨ]] | successor3 = ਪਦਵੀ ਹਟਾਈ | other_names = ਬਾਬਾ, ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ, ਭੀਮਾ, ਮੂਕਨਾਇਕ | ethnicity = | birth_place = [[ਮਹੋ]], [[ਸੈਂਟਰਲ ਪ੍ਰੋਵਿੰਸਜ]], [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ]] (ਹੁਣ [[ਮਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]) | birth_date = {{Birth date|df=yes|1891|4|14}} | death_place = ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ | death_date = {{Death date and age|df=yes|1956|12|6|1891|4|14}} | alma_mater = [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]]<br />[[ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]]<br />[[ਲੰਦਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]]<br />[[ਲੰਦਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਇਕਨਾਮਿਕਸ]] | politicalparty = [[ਸਮਤਾ ਸੈਨਿਕ ਦਲ]], [[ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਟ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਰਤ)|ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਟ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ]], [[ਸਿਡਿਉਲਡ ਕਾਸਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ]] | spouse = ਰਾਮਾਬਾਈ 1906<br />ਸਵਿਤਾ ਅੰਬੇਡਕਰ 15 ਅਪਰੈਲ1948 | nationality = ਭਾਰਤੀ | religion = [[ਬੁੱਧ ਮੱਤ]] | awards = [[ਭਾਰਤ ਰਤਨ]] | signature = Dr. Babasaheb Ambedkar Signature.svg }} '''ਡਾਕਟਰ ਭੀਮਰਾਉ ਅੰਬੇਡਕਰ''' (14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1891 - 6 ਦਸੰਬਰ 1956), '''ਡਾਕਟਰ ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ''' ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨਸਾਜ਼, [[ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ]], [[ਰਾਜਨੀਤੀਵਾਨ]] ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ''ਦਲਿਤ ਬੋਧੀ ਲਹਿਰ'' ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ([[ਬਹੁਜਨ]]) ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਭੇਦਭਾਵ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ, ਜਦਕਿ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਕਿਰਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਮੰਤਰੀ, ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਗਣਤੰਤਰ ਦੇ ਮੋਢੀ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਤੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ''ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ'', [[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]] ਵਿਚ ਭਾਵ "ਆਦਰਯੋਗ ਪਿਤਾ" ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ [[ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਅਤੇ [[ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਇਕਨਾਮਿਕਸ]] ਵਿੱਚੋਂ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ, ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਖੋਜ ਲਈ ਇਕ ਵਿਦਵਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇੱਕ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਵਕੀਲ ਸਨ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਉਹ ਰਾਜਨੀਤਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ, ਰਸਾਲੇ ਛਾਪਣ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਬਹੁਜਨਾਂ ਲਈ ਸਮਾਜਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਾਪਤੀ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। 1956 ਵਿਚ, ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਧੱਮਾ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ [[ਬੁੱਧ ਧਰਮ]] ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਤਾਦਾਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਜਨਾਂ ਨੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ। 1990 ਵਿਚ ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ [[ਭਾਰਤ ਰਤਨ]] ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਡਾਕਟਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਸਿਰਫ਼ ਦੱਬੇ ਕੁੱਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੀ ਮਸੀਹਾ ਨਹੀਂ ਹਨ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਯੁੱਗ ਪੁਰਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਸਮੁੱਚੀ ਮਾਨਵਤਾ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਜਨਮ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1891 ਨੂੰ ਅਜੋਕੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ (ਹੁਣ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]) ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਮਹਾੳੁ (ਹੁਣ ਡਾ ਅੰਬੇਦਕਰ ਨਗਰ) ਦੀ ਫੌਜੀ ਛਾਉਣੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite book |last=Jaffrelot |first=Christophe |title = Ambedkar and Untouchability: Fighting the Indian Caste System|year= 2005 |publisher=[[Columbia University Press]]|location=New York|isbn= 978-0-231-13602-0 | page=2}}</ref> ਉਹ ਰਾਮਜੀ ਮਾਲੋਜੀ ਸਿਕਪਾਲ, ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਅਫ਼ਸਰ, ਜੋ ਸੂਬੇਦਾਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਸੀ, ਅਤੇ ਭੀਮਾਬਾਈ ਸਿਕਪਾਲ ਦਾ 14 ਵਾਂ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਬੱਚਾ ਸੀ।<ref name="Columbia">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1890s.html| title = In the 1890s| format = PHP| accessdate = 2 August 2006| archiveurl=https://web.archive.org/web/20060907040421/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1890s.html| archivedate= 7 September 2006 | deadurl=no}}</ref> ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਜੋਕੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਤਨਾਗਿਰੀ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿਚ ਅੰਬਾਬਾਦ (ਮੰਡਾਨਗਡ ਤਾਲੁਕਾ) ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ [[ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ|ਮਰਾਠੀ]] ਪਿਛੋਕੜ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਜਨਮ ਮਹਾਰ (ਦਲਿਤ) ਜਾਤੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਛੂਤ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ।<ref>{{cite web |work=[[Encyclopædia Britannica]] |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/357931/Mahar |title=Mahar |publisher=britannica.com |accessdate=12 January 2012 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111130060042/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/357931/Mahar |archivedate=30 November 2011 }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੇ [[ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ]] ਦੀ ਫੌਜ ਲਈ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਮਹਾੳੁ ਛਾਉਣੀ ਵਿਚ ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{cite book|last=Ahuja|first=M. L.|title=Eminent Indians : administrators and political thinkers|year=2007|publisher=Rupa|location=New Delhi|isbn=978-8129111074|pages=1922–1923|chapter-url=https://books.google.com/books?id=eRLLxV9_EWgC&pg=PA1922|accessdate=17 July 2013|chapter=Babasaheb Ambedkar|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161223004804/https://books.google.com/books?id=eRLLxV9_EWgC&pg=PA1922|archivedate=23 December 2016}}</ref> ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਸਕੂਲ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਛੂਤ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਲਾਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬੈਠਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲੋਂ ਉਚਾਈ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਡੋਲ੍ਹਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਭਾਂਡੇ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦੀ ਇਜ਼ਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਕੰਮ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਚਪੜਾਸੀ ਦੁਆਰਾ ਅੰਬੇਦਕਰ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਚਪੜਾਸੀ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ; ਉਸਨੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ "ਨੋ ਪੀਅਨ, ਨੋ ਵਾਟਰ" ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਸੀ।<ref name = "Waiting for Visa">{{cite web|others= Frances Pritchett, translator |url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/txt_ambedkar_waiting.html |title=Waiting for a Visa|first= B. R. |last= Ambedkar |publisher=Columbia.edu |accessdate=17 July 2010| archiveurl=https://web.archive.org/web/20100624202609/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/txt_ambedkar_waiting.html| archivedate= 24 June 2010 | deadurl=no}}</ref> ਉਸਨੂੰ ਅਲੱਗ ਬੋਰੇ 'ਤੇ ਬੈਠਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਨਾਲ ਘਰ ਲਿਜਾਂਦਾ ਸੀ।<ref>{{cite news | last =Kurian | first =Sangeeth | title =Human rights education in schools | newspaper =The Hindu | url =http://www.hindu.com/yw/2007/02/23/stories/2007022304300600.htm | access-date =2019-04-24 | archive-date =2013-11-03 | archive-url =https://web.archive.org/web/20131103093853/http://www.hindu.com/yw/2007/02/23/stories/2007022304300600.htm | dead-url =yes }}</ref> ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਜੀ ਸਿਕਪਾਲ 1894 ਵਿਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਤਾਰਾ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸਣ ਅਤੇ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਸੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾਰੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ - ਬਲਾਰਾਮ, ਅਨੰਦਰਾਓ ਅਤੇ ਭੀਮਰਾਓ - ਅਤੇ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ - ਮੰਜੂਲਾ ਅਤੇ ਤੁਲਸਾ ਹੀ ਬਚੇ। ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਭੈਣਾਂ ਤੋਂ, ਸਿਰਫ ਅੰਬੇਡਕਰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕਰਕੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਗਏ। ਓਹਨਾਂ ਦਾ ਅਸਲ ਉਪਨਾਮ ''ਸਕਾਪਾਲ'' ਸੀ ਪਰ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ''ਅੰਬੇਡਕਰ'' ਦਰਜ ਕਰਵਾਇਆ ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਰਤਨਾਗਿਰੀ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਅੰਬਦਾਵੇ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ।<ref>[http://www.loksatta.com/kgtocollege-news/international-standard-educational-complex-at-original-village-of-dr-babasaheb-ambedkar-446635/lite/ Daily Loksatta Dated 18/04/2014] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171020002119/http://www.loksatta.com/kgtocollege-news/international-standard-educational-complex-at-original-village-of-dr-babasaheb-ambedkar-446635/lite/ |date=20 October 2017 }}</ref><ref name = Ambavadekar>{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?263871 |title=Bhim, Eklavya |publisher=outlookindia.com |accessdate=17 July 2010| archiveurl=https://web.archive.org/web/20100811223316/http://outlookindia.com/article.aspx?263871| archivedate= 11 August 2010 | deadurl=no}}</ref> ।<ref>{{Cite web|url=https://www.thebetterindia.com/95923/bhimrao-ambedkar-father-indian-constitution-little-known-facts-life/|title=ਭੀਮਰਾਓ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਬਦਲੀ|last=Pal|first=Sanchari|date=April 14, 2017|website=www.thebetterindia.com|publisher=thebetterindia|access-date=}}</ref> ==ਸਿੱਖਿਆ== ===ਪੋਸਟ-ਸੈਕੰਡਰੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ=== 1897 ਵਿਚ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮੁੰਬਈ ਚਲਾ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਐਲਫਿੰਸਟਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਇਕੋ-ਇਕ ਅਛੂਤ ਬਣ ਗਿਆ। 1906 ਵਿਚ, 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ, ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਇਕ 9 ਸਾਲ ਦੀ ਲੜਕੀ ਰਮਾਬਾਈ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name="Columbia2">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1900s.html| title = In the 1900s| format = PHP| accessdate = 5 January 2012| deadurl=no| archiveurl=https://web.archive.org/web/20120106043617/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1900s.html| archivedate = 6 January 2012| df = dmy-all}}</ref> ===ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਬੰਬਈ ਵਿਚ ਅੰਡਰ ਗਰੈਜੂਏਟ ਪੜ੍ਹਾਈ=== [[File:Young Ambedkar.gif|thumb|upright|left|ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ]] 1907 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਹ ਐੱਲਫਿੰਸਟਨ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ ਜੋ ਕਿ [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਬੰਬੇ]] ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਦੀ ਮਾਹਰ ਜਾਤੀ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ 'ਦਿ ਬੁੱਧਾ ਐਂਡ ਹਿਸ ਧਾਮਾ' ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਚੌਥੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ "ਮਹਾਨ ਉਚਾਈਆਂ" ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਜਨਤਕ ਸਮਾਰੋਹ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਾਦਾ ਕੇਲੁਸਕਰ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇਕ ਮਿੱਤਰ ਨੇ [[ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ|ਬੁੱਧ]] ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref name="Columbia2"/><ref>[http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/ambedkar_buddha/00_pref_unpub.html unpublished preface of "The Buddha and his Dhamma"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180502081913/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/ambedkar_buddha/00_pref_unpub.html |date=2018-05-02 }}, cite 5th para</ref> 1912 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਬੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬੜੌਦਾ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਬੀਮਾਰ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਵਾਪਸ ਆਉਣਾ ਪਿਆ, ਜਿਸਦੀ ਮੌਤ 2 ਫਰਵਰੀ 1913 ਨੂੰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name="Columbia3">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1910s.html| title = In the 1910s| format = PHP| accessdate = 5 January 2012| deadurl=no| archiveurl=https://web.archive.org/web/20111123170145/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1910s.html| archivedate = 23 November 2011| df = dmy-all}}</ref> ===ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ=== 1913 ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ 22 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਆਈਜੀਓ ਗਾਇਕਵਾਡ III (ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਗਾਇਕਵਾਡ) ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ £ 11.50 (ਸਟਰਲਿੰਗ) ਦੀ ਬੜੌਦਾ ਸਟੇਟ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ|ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ]] ਵਿਚ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਲਵਿੰਸਟਨ ਹਾਲ ਦੇ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿਚ, ਨਾਵਲ ਭੱਠਨਾ ਨਾਂ ਦਾ ਇਕ [[ਪਾਰਸੀ]] ਸੀ ਜੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਸੀ, ਨਾਲ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਜੂਨ 1915 ਵਿਚ ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ, ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਇਤਿਹਾਸ, ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਮਾਨਵ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਇਕ ਥੀਸਿਸ, ''ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਪਾਰ'' ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਅੰਬੇਡਕਰ [[ਜੌਨ ਡੇਵੀ]] ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.livemint.com/Opinion/VGJT8kkl9dGnqWpkgft9QM/Ambedkars-teacher.html|title=Ambedkar teacher|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160403032535/http://www.livemint.com/Opinion/VGJT8kkl9dGnqWpkgft9QM/Ambedkars-teacher.html|archivedate=3 April 2016|date=30 March 2016}}</ref> 1916 ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਇਕ ਹੋਰ ਐਮ.ਏ. ਲਈ ਆਪਣੀ ਦੂਜੀ ਥੀਸਿਸ, ''ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਵੀਡੈਂਡ ਆਫ ਇੰਡੀਆ - ੲੇ ਹਿਸਟੋਰਿਕ ਐਂਡ ਐਨਾਲਿਟਿਕਲ ਸਟੱਡੀ'' ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਉਸ ਨੇ ਤੀਜੀ ਥੀਸਿਸ ਲਈ ਲੰਡਨ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣ ਲਈ 1927 ਵਿਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਐੱਚ. ਐੱਚ. ਡੀ. ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|url=http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html|title=Bhimrao Ambedkar|work=columbia.edu|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140210115211/http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html|archivedate=10 February 2014}}</ref> 9 ਮਈ ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਲੈਗਜੈਂਡਰ ਟੇਨਨਵੀਸਰ ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਇੱਕ ਸੈਮੀਨਾਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ''ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਜਾਤ: ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਕੈਨਿਜ਼ਮ, ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ'' ਦਾ ਪੇਪਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। === ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਵਿਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ === [[File:Dr. B. R. Ambedkar with his professors and friends from the London School of Economics and Political Science, 1916-17.jpg|thumb|ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ ਇਕਨਾਮਿਕਸ (1916-17) ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਅਤੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਅੰਬੇਦਕਰ (ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ, ਪਹਿਲੀ ਤੋਂ ਸੱਜੇ)]] ਅਕਤੂਬਰ 1916 ਵਿਚ, ਉਸ ਨੇ ਗ੍ਰੇਜ਼ ਇਨ ਵਿਚ ਬਾਰ ਕੋਰਸ ਲਈ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲੈ ਲਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਥੀਸੀਸ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜੂਨ 1917 ਵਿਚ ਉਹ ਭਾਰਤ ਪਰਤਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਬੜੋਦਾ ਤੋਂ ਉਸਦੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦਾ ਪੁਸਤਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ 'ਤੇ ਇਕ ਜਰਮਨ ਪਣਡੁੱਬੀ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਡੁੱਬ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਪਣੀ ਥੀਸੀਸ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਲੰਡਨ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮਿਲ ਗਈ। ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 1921 ਵਿਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। 1923 ਵਿਚ ਉਸਨੇ "ਦੀ ਪ੍ਰਬਲਮ ਆਫ ਦੀ ਰੁਪੀ: ਇਟਸ ਓਰੀਜਨ ਐਂਡ ਸਲੂਸ਼ਨ" ਨਾਮ ਦੀ ਥੀਸਸ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref name="firstpost.com">{{cite web|url=http://www.firstpost.com/politics/rescuing-ambedkar-from-pure-dalitism-he-wouldve-been-indias-best-prime-minister-2195498.html|title=Rescuing Ambedkar from pure Dalitism: He would've been India's best Prime Minister|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151106214027/http://www.firstpost.com/politics/rescuing-ambedkar-from-pure-dalitism-he-wouldve-been-indias-best-prime-minister-2195498.html|archivedate=6 November 2015}}</ref> ਇਸੇ ਸਾਲ ਉਸ ਨੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਡੀ.ਐਸ.ਸੀ. ਕੀਤੀ। ਉਸਨੂੰ ਤੀਜੀ ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਡਾਕਟਰ, ਐਲ.ਐਲ.ਡੀ., ਕੋਲੰਬੀਆ, 1952 ਅਤੇ ਡੀ. ਲਿਟ., ਓਸਮਾਨਿਆ, 1953, ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=Wx218EFVU8MC&pg=PA163&dq=ambedkar%20D'Litt#v=onepage&q=ambedkar%20D'Litt|title=Dalit Movement in India and Its Leaders, 1857–1956|first=Rāmacandra|last=Kshīrasāgara|date=1 January 1994|publisher=M.D. Publications Pvt. Ltd.|accessdate=2 November 2016|via=Google Books|isbn=9788185880433}}</ref> ==ਛੂਤਛਾਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ== [[File:Ambedkar Barrister.jpg|thumb|upright|left|1922 ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਬੈਰਿਸਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ]] ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਬੇਡਕਰ ਬੜੌਦਾ ਰਿਆਸਤ ਦੁਆਰਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਗਾਇਕਵਾੜ ਦਾ ਮਿਲਟਰੀ ਸੈਕਟਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਹੀ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਤਮਕਥਾ, ''ਵੇਟਿੰਗ ਫ਼ਾਰ ਵੀਜ਼ਾ'' ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਵਧ ਰਹੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਕਮਾਈ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਅਕਾਊਂਟੈਂਟ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਟਿਊਟਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਸਲਾਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰੰਤੂ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਨੇ ਇਹ ਜਾਣਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅਛੂਤ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਅਸਫ਼ਲ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{cite book |last1=Keer |first1=Dhananjay |title=Dr. Ambedkar: Life and Mission |year=1971 |origyear=1954 |publisher=Popular Prakashan |location=Mumbai |isbn=978-8171542376 |oclc=123913369 |pages=37–38}}</ref> ਸੰਨ 1918 ਵਿਚ ਉਹ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸੈਨੇਡਨਹਮ ਕਾਲਜ ਆਫ ਕਾਮਰਸ ਐਂਡ ਇਕਨੋਮਿਕਸ ਵਿਚ ਸਿਆਸੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਦਿੱਤਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਦੂਜੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪੀਣ-ਪਾਣੀ ਦਾ ਜੱਗ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਕੀਤਾ।<ref>{{cite book |editor-first= Ian |editor-last= Harris |url= https://books.google.com/id=0rwiLKm3LGUC&pg=PA84&dq=ambedkar+discriminated+at+Sydenham+College+of+Comme#v=onepage&q=ambedkar%20discriminated%20at%20Sydenham%20College%20of%20Comme |title= Buddhism and politics in twentieth-century Asia |publisher= Continuum International Group |isbn= 9780826451781 |date= 22 August 2001 }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਸਾਊਥਬੋਰੋ ਕਮੇਟੀ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਐਕਟ 1919 ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗਵਾਹੀ ਦੇਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸੁਣਵਾਈ ਤੇ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਚੋਣ-ਹਲਕਾ ਅਤੇ [[ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ|ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ]] ਲਈ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ।<ref name=Tejani>{{cite book|last=Tejani|first=Shabnum|title=Indian secularism : a social and intellectual history, 1890–1950|year=2008|publisher=Indiana University Press|location=Bloomington, Ind.|isbn=978-0253220448|pages=205–210|chapter-url=https://books.google.com/books?id=6xtrPKa59j4C&pg=PA205&dq=%22ambedkar%22+%22+Southborough+Committee%22#v=onepage&q=%22ambedkar%22%20%22%20Southborough%20Committee%22|accessdate=17 July 2013|chapter=From Untouchable to Hindu Gandhi, Ambedkar and Depressed class question 1932}}</ref> 1920 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਕੋਲਹਪੁਰ ਦੇ ਸ਼ਾਹੂ ,ਸ਼ਾਹੂ ਚੌਥੇ (1874-19 22), ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਮੁੰਬਈ ਵਿਚ ਹਫ਼ਤਾਵਾਰੀ ਮੂਕਨਾਇਕ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref name="Jaffrelot">{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=978-1850654490 |page=4 }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1926 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਗੈਰ-ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਬਚਾਅ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬਰਬਾਦ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਬਦਨਾਮੀ ਲਈ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਧਨੰਜੈ ਕੀਰ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ "ਇਹ ਜਿੱਤ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ਗਾਹਕਾਂ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਸੀ।"<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA64|title=Dr. Ambedkar: Life and Mission|last=Keer|first=Dhananjay|date=1995|publisher=Popular Prakashan|isbn=9788171542376}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=5u9hDwAAQBAJ&pg=PT30|title=7 Reformers who Change the World|last=Mookherji|first=Kalyani|date=2018|publisher=Prabhat Prakashan}}</ref> ਬੰਬਈ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿਚ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਸਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਗਠਿਤ ਯਤਨ ਕੇਂਦਰੀ ਸੰਸਥਾ ''ਬਹਿਸ਼ਕ੍ਰਿਤ ਹਿਤਕਾਰਨੀ ਸਭਾ'' ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਮਕਸਦ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ "ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ" ਕਰਨਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |url=http://www.ncdhr.org.in/ncdhr/general-info-misc-pages/dr-ambedkar |title=Dr. Ambedkar |accessdate=12 January 2012 |publisher=National Campaign on Dalit Human Rights |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121008195805/http://www.ncdhr.org.in/ncdhr/general-info-misc-pages/dr-ambedkar |archivedate=8 October 2012 }}</ref> ਦਲਿਤ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਉਸਨੇ ਨੇ ਪੰਜ ਅਖਬਾਰਾਂ- ਮੂਕਨਾਕ (1920), ਬਹਿਸ਼ੀਕ੍ਰਿਤ ਭਾਰਤ (1924), ਸਮਤਾ (1928), ਜਨਤਾ (1930) ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੁੱਧਾ ਭਾਰਤ (1956) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.forwardpress.in/2017/07/ambedkars-journalism-and-its-significance-today/|title=Ambedkar's journalism and its significance today|date=5 July 2017|work=Forward Press|access-date=13 November 2018}}</ref> 1925 ਵਿਚ ਉਹ ਆਲ-ਯੂਰਪੀਅਨ [[ਸਾਈਮਨ ਕਮਿਸ਼ਨ]] ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਬੰਬਈ ਪ੍ਰੈਜੀਡੈਂਸੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite book|title=B. R. Ambedkar:perspectives on social exclusion and inclusive policies|last1=Thorat|first1=Sukhadeo|last2=Kumar|first2=Narender|publisher=Oxford University Press|year=2008|location=New Delhi}}</ref> ਇਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਰੋਸ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਦਕਿ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਖੁਦ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਲਿਖੀ।<ref>{{cite book|title=Writings and Speeches|last=Ambedkar|first=B. R.|publisher=Education Dept., Govt. of Maharashtra|year=1979|volume=1}}</ref> 1927 ਤੱਕ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ [[ਛੂਤ-ਛਾਤ]] ਵਿਰੁੱਧ ਸਰਗਰਮ ਲਹਿਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੇ ਹੱਕ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪਾਣੀ ਦੀ ਟੈਂਕ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਅਛੂਤ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਨ ਲਈ [[ਮਹਾੜ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ]] ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.manase.org/en/maharashtra.php?mid=68&smid=23&pmid=1&id=857|title=Dr. Babasaheb Ambedkar|publisher=Maharashtra Navanirman Sena|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110510041016/https://www.manase.org/en/maharashtra.php?mid=68&smid=23&pmid=1&id=857|archivedate=10 May 2011|deadurl=yes|accessdate=26 December 2010}}</ref> 1927 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਜਾਤੀਗਤ ਭੇਦਭਾਵ ਅਤੇ "ਛੂਤ-ਛਾਤ" ਲਈ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਸਹੀ ਠਹਿਰਾਉਣ ਲਈ, ਕਲਾਸਿਕ ਹਿੰਦੂ ਪਾਠ, [[ਮੰਨੂੰ ਸਿਮ੍ਰਤੀ]] (ਮਨੂ ਦੇ ਨਿਯਮ) ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ਤੇ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਰਸਮੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਲਿਖਤ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਸਾੜ ਦਿੱਤੀਆਂ। 25 ਦਸੰਬਰ 1927 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਮੰਨੂੰ ਸਿਮ੍ਰਤੀ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਸਾੜਨ ਲਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article/The-Lies-Of-Manu/281937|title=The Lies Of Manu|last=Kumar|first=Aishwary|work=outlookindia.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151018233954/http://www.outlookindia.com/article/the-lies-of-manu/281937|archivedate=18 October 2015|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.frontline.in/static/html/fl2815/stories/20110729281509500.htm|title=Annihilating caste|work=frontline.in|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140528172120/http://www.frontline.in/static/html/fl2815/stories/20110729281509500.htm|archivedate=28 May 2014|deadurl=no}}</ref> ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਸਾਲ 25 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ''ਮੰਨੂੰ ਸਿਮ੍ਰਤੀ ਦਹਿਨ ਦਿਵਸ'' (ਮਨੂਸਮ੍ਰਿਤੀ ਬਰਨਿੰਗ ਡੇ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅੰਬੇਦਕਰਿਤਾਂ ਅਤੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="Menon 2014">{{cite web|url=http://kafila.org/2014/12/25/peace-on-earth-and-social-justice-christmas-greetings/|title=Meanwhile, for Dalits and Ambedkarites in India, December 25th is Manusmriti Dahan Din, the day on which B R Ambedkar publicly and ceremoniously in 1927|last=Menon|first=Nivedita|date=25 December 2014|website=Kafila|accessdate=21 October 2015|archive-date=24 ਸਤੰਬਰ 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924131134/http://kafila.org/2014/12/25/peace-on-earth-and-social-justice-christmas-greetings/|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://iaws.org/wp-content/themes/pdf/newsletters/NLB035-2003.pdf|title=11. Manusmriti Dahan Day celebrated as Indian Women's Liberation Day|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151117031944/http://iaws.org/wp-content/themes/pdf/newsletters/NLB035-2003.pdf|archivedate=17 November 2015|deadurl=no}}</ref> 1930 ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਪਿੱਛੋਂ ਕਾਲਰਾਮ ਮੰਦਿਰ ਅੰਦੋਲਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਕਾਲਰਾਮ ਮੰਦਰ ਸਤਿਗ੍ਰਾ ਵਿਖੇ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਵਾਲੰਟੀਅਰ ਨਾਸ਼ਿਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ। ਇਸ ਜਲੂਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਇਕ ਫੌਜੀ ਬੈਂਡ, ਸਕੌਉਟਸ ਦਾ ਇੱਕ ਬੈਚ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ, ਆਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਤਾ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਚੱਲੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਤਾਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।<ref name="keer">{{cite book|url=https://books.google.com/?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA136&dq=%22kalaram+temple%22+%22ambedkar%22#v=onepage&q=%22kalaram%20temple%22%20%22ambedkar%22|title=Dr. Ambedkar : life and mission|last=Keer|first=Dhananjay|publisher=Popular Prakashan Private Limited|year=1990|isbn=978-8171542376|edition=3rd|location=Bombay|pages=136–140}}</ref> == ਪੂਨਾ ਪੈਕਟ == [[File:M.R. Jayakar, Tej Bahadur Sapru and Dr. Babasaheb Ambedkar at Yerwada jail, in Poona, on 24 September 1932, the day the Poona Pact was signed.jpg|thumb|24 ਸਤੰਬਰ 1932 ਨੂੰ ਪੂਨਾ ਵਿਚ ਯੇਰਵਾੜਾ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਐੱਮ. ਆਰ. ਜੈਕਾਰ, ਤੇਜ ਬਹਾਦੁਰ ਸਪਰੂ ਅਤੇ ਅੰਬੇਡਕਰ, ਜਿਸ ਦਿਨ ਪੂਨਾ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ]] 1932 ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ [[ਕਮਿਊਨਲ ਅਵਾਰਡ]] ਵਿਚ "ਦਬੇ ਵਰਗਾਂ" ਲਈ ਇਕ ਵੱਖਰੇ ਚੋਣ ਹਲਕੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਚੋਣ ਹਲਕੇ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਡਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਵਿਵਸਥਾ ਹਿੰਦੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਵੰਡ ਦੇਵੇਗੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/469892/Poona-Pact|title=Poona Pact – 1932|website=Britannica.com|publisher=''Encyclopædia Britannica''|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150518073354/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/469892/Poona-Pact|archivedate=18 May 2015|deadurl=no|accessdate=29 April 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article/a-part-that-parted/281929|title=Ambekar vs Gandhi: A Part That Parted|date=20 August 2012|accessdate=29 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150427033738/http://www.outlookindia.com/article/a-part-that-parted/281929|archivedate=27 April 2015|deadurl=no|publisher=Outlook}}</ref><ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/Museum-to-showcase-Poona-Pact/articleshow/2400058.cms|title=Museum to showcase Poona Pact|date=25 September 2007|accessdate=29 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017053453/http://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/Museum-to-showcase-Poona-Pact/articleshow/2400058.cms|archivedate=17 October 2015|deadurl=no|publisher=''The Times of India''|quote=Read 8th Paragraph}}</ref> [[ਪੂਨੇ]] ਦੇ [[ਯਰਵਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਜੇਲ੍ਹ]] 'ਚ ਕੈਦ ਹੋਣ' ਤੇ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ। ਜਲਦ ਹੀ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ]] ਅਤੇ [[ਪਾਲਵਣਕਰ ਬਾਲੂ]] ਨੇ ਯਰਵਾੜਾ ਵਿਖੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite journal|last1=Omvedt|first1=Gail|year=2012|title=A Part That Parted|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?281929|deadurl=no|journal=Outlook India|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120812003046/http://outlookindia.com/article.aspx?281929|archivedate=12 August 2012|accessdate=12 August 2012}}</ref> 25 ਸਤੰਬਰ 1932 ਨੂੰ, ਪੂਨਾ ਪੈਕਟ ਨਾਮ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਤੇ ਅੰਬੇਦਕਰ (ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿੱਚ ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ) ਅਤੇ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ (ਦੂਜੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵੱਲੋਂ) ਵਿਚਕਾਰ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਸਮਝੌਤੇ ਨੇ ਆਮ ਚੋਣ ਹਲਕੇ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਅਸਥਾਈ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਵਿਚ ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰਾਖਵੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਰਾਮਸੇ ਮੈਕਡੋਨਾਲਡ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕਮਿਊਨਲ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਗਏ 71 ਦੇ ਬਜਾਏ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ 148 ਸੀਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ। ਇਸ ਪਾਠ ਵਿਚ ਅਛੂਤਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ "ਉਦਾਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ/ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ " ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਐਕਟ 1935 ਅਧੀਨ ਅਤੇ 1950 ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀਆਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।<ref name="sharma2007">{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=srDytmFE3KMC&printsec=frontcover#v=onepage|title=Introduction to the Constitution of India|last1=Sharma|last2=Sharma|first2=B. K.|date=1 August 2007|isbn=9788120332461|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150518222319/https://books.google.com/books?id=srDytmFE3KMC&printsec=frontcover&cad=0#v=onepage|archivedate=18 May 2015|deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.mkgandhi.org/articles/epic_fast.htm|title=Gandhi's Epic Fast|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111112190032/http://mkgandhi.org/articles/epic_fast.htm|archivedate=12 November 2011|deadurl=no}}</ref> ਪੂਨਾ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿਚ, ਇਕ ਇਕਜੁੱਟ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਤੌਰ ਤੇ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਅਛੂਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਆਪਣੇ ਹੀ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੀ ਗਈ।<ref>Ravinder Kumar, "Gandhi, Ambedkar and the Poona pact, 1932." ''South Asia: Journal of South Asian Studies'' 8.1–2 (1985): 87–101.</ref> == ਸਿਆਸੀ ਕੈਰੀਅਰ == [[File:A photograph of the election manifesto of the All India Scheduled Caste Federation, the party founded by Dr Ambedkar.jpg|thumb|ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਸੰਘ ਦੇ ਚੋਣ ਮੈਨੀਫੈਸਟੋ ਦੀ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਪਾਰਟੀ]] 1935 ਵਿੱਚ, ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੂੰ [[ਸਰਕਾਰੀ ਲਾਅ ਕਾਲਜ, ਬੰਬਈ]] ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਇਸ ਪਦ 'ਤੇ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਨੇ ਰਾਮ ਜੇਸ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਰਾਏ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਕਾਲਜ ਦੇ ਗਵਰਨਿੰਗ ਬਾਡੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name=bb>{{cite web|url=http://thecampusconnect.com/7-interesting-historical-facts-about-ramjas-college-university-of-delhi/|archive-url=https://web.archive.org/web/20150530184924/http://thecampusconnect.com/7-interesting-historical-facts-about-ramjas-college-university-of-delhi/|dead-url=yes|archive-date=2015-05-30|title=thecampusconnect.com}}</ref> ਬੰਬਈ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਇਕ ਘਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਸੰਭਾਲਿਆ ਅਤੇ 50,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਾਲੀ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਰੱਖੀ।<ref name="Columbia5">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1930s.html| title = In the 1930s| format = PHP| accessdate = 2 August 2006| archiveurl=https://web.archive.org/web/20060906055230/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1930s.html| archivedate= 6 September 2006 | deadurl=no}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ ਇਕ ਲੰਮੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਰਮਾਬਾਈ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਪੰਢਰਪੁਰ ਦੀ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬੜੀ ਪੁਰਾਣੀ ਇੱਛਾ ਸੀ, ਪਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਪੰਢਰਪੁਰ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਛੂਤ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇਕ ਨਵਾਂ ਪੰਢਰਪੁਰ ਬਣਾ ਦੇਵੇਗਾ। 13 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਨਸਿਕ ਵਿੱਚ ਯਓਲਾ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੇ ਅੰਬੇਦਕਰ ਧਰਮ ਬਦਲਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚੇਲਿਆਂ ਨੂੰ [[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ]] ਛੱਡਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।<ref name="Columbia5"/>ਉਹ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਜਨਤਕ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ। 1936 ਵਿਚ, ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਸੁਤੰਤਰ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ 1937 ਦੀਆਂ ਬੰਬਈ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ 13 ਅਜ਼ਾਦ ਅਤੇ 4 ਆਮ ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਅਤੇ 11 ਅਤੇ 3 ਸੀਟਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖੀਆਂ ਸਨ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਬੰਬਈ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ (ਐਮਐਲਏ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=978-1850654490 |pages=76–77 }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ 15 ਮਈ, 1936 ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ [[ਜਾਤਪਾਤ ਦਾ ਬੀਜ ਨਾਸ਼]] ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|url=http://scroll.in/article/727548/may-15-it-was-79-years-ago-today-that-ambedkars-annihilation-of-caste-was-published|title=May 15: It was 79 years ago today that Ambedkar's 'Annihilation Of Caste' was published|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160529175303/http://scroll.in/article/727548/may-15-it-was-79-years-ago-today-that-ambedkars-annihilation-of-caste-was-published|archivedate=29 May 2016|deadurl=no}}</ref> ਇਸ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਪੁਰਾਤਨ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂਆਂ ਅਤੇ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ "ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਤਾੜਨਾ" ਵਿਸ਼ਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref name="Mungekar">{{cite journal|last=Mungekar|first=Bhalchandra|date=16–29 July 2011|title=Annihilating caste|url=http://www.frontline.in/navigation/?type=static&page=flonnet&rdurl=fl2815/stories/20110729281509500.htm|deadurl=no|journal=Frontline|volume=28|issue=11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131101224527/http://www.frontline.in/navigation/?type=static&page=flonnet&rdurl=fl2815%2Fstories%2F20110729281509500.htm|archivedate=1 November 2013|accessdate=18 July 2013}}</ref><ref name="NYT01">[[Siddhartha Deb|Deb, Siddhartha]], [https://www.nytimes.com/2014/03/09/magazine/arundhati-roy-the-not-so-reluctant-renegade.html "Arundhati Roy, the Not-So-Reluctant Renegade"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170706154739/https://www.nytimes.com/2014/03/09/magazine/arundhati-roy-the-not-so-reluctant-renegade.html|date=6 July 2017}}, New York Times ''Magazine'', 5 March 2014. Retrieved 5 March 2014.</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 1955 ਦੀ ਇੱਕ ਬੀਬੀਸੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਗਾਂਧੀ 'ਤੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀਵਾਦ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ।<ref>{{cite web|url=http://scroll.in/article/813771/a-for-ambedkar-as-gujarats-freedom-march-nears-tryst-an-assertive-dalit-culture-spreads|title=A for Ambedkar: As Gujarat's freedom march nears tryst, an assertive Dalit culture spreads|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160916194115/http://scroll.in/article/813771/a-for-ambedkar-as-gujarats-freedom-march-nears-tryst-an-assertive-dalit-culture-spreads|archivedate=16 September 2016|deadurl=no}}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ<ref name="autogenerated2">{{cite book|title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste|last1=Jaffrelot|first1=Christophe|publisher=C. Hurst & Co. Publishers|year=2005|isbn=978-1850654490|location=London|page=5}}</ref> ਅਤੇ ਵਾਇਸਰਾਇ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕੌਂਸਲ ਵਜੋਂ ਕਿਰਤ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।<ref name="autogenerated22" /> ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵ (1940) ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ 400 ਪੰਨਿਆਂ ਦਾ ਇਕ ਟਾਈਟਲ ਲਿਖਿਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ''ਥੌਟਸ ਆਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ'' ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ "ਪਾਕਿਸਤਾਨ" ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਪੱਖਾਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਂਤ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਜੇ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ "ਆਪਣੀ ਮੰਗ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ"। ਵਿਦਵਾਨ ਵੈਂਕਟ ਧੂਲੀਲਪਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਥੌਟਸ ਆਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਕ ਦਹਾਕੇ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਇਸਨੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ]] ਦਾ ਰਸਤਾ ਬਣ ਗਿਆ।<ref>{{citation |last=Sialkoti |first=Zulfiqar Ali |title=An Analytical Study of the Punjab Boundary Line Issue during the Last Two Decades of the British Raj until the Declaration of 3 June 1947 |journal=Pakistan Journal of History and Culture |volume=XXXV |number=2 |year=2014 |url=http://www.nihcr.edu.pk/Latest_English_Journal/Pjhc%2035-2,%202014/4%20Punjab%20Boundary%20Line,%20Zulfiqar%20Ali.pdf |p=73–76 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180402094202/http://www.nihcr.edu.pk/Latest_English_Journal/Pjhc%2035-2,%202014/4%20Punjab%20Boundary%20Line,%20Zulfiqar%20Ali.pdf |archivedate=2 April 2018 }}</ref><ref>{{citation |last=Dhulipala |first=Venkat |title=Creating a New Medina |url=https://books.google.com/books?id=1Z6TBQAAQBAJ&pg=PR2 |date=2015 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-05212-3 |ref={{sfnref|Dhulipala, Creating a New Medina|2015}} |pp=124,&nbsp;134,&nbsp;142–144,&nbsp;149}}</ref> ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ''ਸ਼ੂਦਰ ਕੌਣ ਸਨ?'' ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਦੇ ਗਠਨ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੂਦਰ ਅਤੇ ਅਤੀ ਸ਼ੂਦਰ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ 1946 ਦੇ ਚੋਣ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ [[ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ|ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ]] ਰਾਜ ਵਿਚ ਸੀ।<ref name="Firstpost 2015">{{cite web | title=Attention BJP: When the Muslim League rescued Ambedkar from the 'dustbin of history' | website=Firstpost | date=15 April 2015 |url=http://www.firstpost.com/india/attention-sanghis-when-the-muslim-league-rescued-ambedkar-from-the-dustbin-of-history-2196678.html | accessdate=5 September 2015 | deadurl=no | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150920032027/http://www.firstpost.com/india/attention-sanghis-when-the-muslim-league-rescued-ambedkar-from-the-dustbin-of-history-2196678.html | archivedate=20 September 2015 | df=dmy-all }}</ref> ਅੰਬੇਦਕਰ ਦੋ ਵਾਰ ਸੰਸਦ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣਿਆ ਅਤੇ [[ਰਾਜ ਸਭਾ]], [[ਭਾਰਤੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ|ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ]] ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਸਦਨ, ਵਿਚ ਬੰਬਈ ਸਟੇਟ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 ਅਤੇ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ 1956 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1956 ਤੋਂ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ 1962 ਤੱਕ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਪਰ ਮਿਆਦ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 6 ਦਸੰਬਰ 1956 ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।<ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/alphabeticallist_all_terms.aspx|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=5 March 2019}}</ref> ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਬੰਬਈ ਨੌਰਥ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਲੜੀ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਬਕਾ ਸਹਾਇਕ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨਾਰਾਇਣ ਸਾਡੋਬਾ ਕਾਜਰੋਲਕਰ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਫਿਰ 1954 ਦੇ ਭੰਡਾਰਾ ਤੋਂ ਉਪ-ਚੋਣ ਵਿਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਜਿੱਤੀ। 1957 ਵਿਚ ਦੂਜੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/news/general-elections-2014/election-anecdote-when-br-ambedkar-lost-in-first-lok-sabha-polls_929706.html|title=Election anecdote: When BR Ambedkar lost in first Lok Sabha polls|date=2014-05-04|website=Zee News|language=en|access-date=2019-03-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/lok-sabha-general-elections-2019/the-story-of-1951-and-1952-lok-sabha-election-all-you-need-to-know-2182998.html|title=INKredible India: The story of 1951-1952 Lok Sabha election - All you need to know|date=2019-02-24|website=Zee News|language=en|access-date=2019-03-30}}</ref> ==ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ== [[File:Dr. Babasaheb Ambedkar, chairman of the Drafting Committee, presenting the final draft of the Indian Constitution to Dr. Rajendra Prasad on 25 November, 1949.jpg|thumb|right|300px|ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅੰਬੇਦਕਰ, 25 ਨਵੰਬਰ 1949 ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅੰਤਮ ਮਤੇ ਨੂੰ [[ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ]] ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ]] {{See also|ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ|ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ}} 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਬਾਅਦ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਨੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। 29 ਅਗਸਤ ਨੂੰ, ਉਸਨੂੰ ਸੰਵੀਧਾਨ ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਵਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਲਿਖਣ ਲਈ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ|ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{cite web|title=Some Facts of Constituent Assembly |work=Parliament of India |publisher=National Informatics Centre |url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/facts.htm |quote=On 29 August 1947, the Constituent Assembly set up an Drafting Committee under the Chairmanship of B. R. Ambedkar to prepare a Draft Constitution for India |accessdate=14 April 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511104514/http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/facts.htm |archivedate=11 May 2011 |deadurl=yes }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਇੱਕ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਮਾਹਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 60 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੂੰ "ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਪਿਤਾ" ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=PKElDwAAQBAJ&printsec=frontcover|title=Indian Polity|last=Laxmikanth|first=M.|publisher=McGraw-Hill Education|isbn=9789352604883}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/why-do-we-celebrate-constitution-day-of-india-a-look-at-dr-b-r-ambedkar-s-contribution-towards-the-indian-constitution-1396312-2018-11-26|title=Constitution Day: A look at Dr BR Ambedkar's contribution towards Indian Constitution|work=India Today|date=26 November 2018}}</ref> ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ, ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ, ਟੀ.ਟੀ. ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾਚਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ,"ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸੰਵਿਧਾਨ ਖਰੜੇ ਦਾ ਭਾਰ ਡਾ. ਅੰਬੇਦਕਰ ਉੱਤੇ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਇਸ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜੋ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹੈ ਅਸੀਂ ਉਸ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ।"<ref>{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/opinion/columns/ambedkar-constitution-narendra-modi-govt-2851111/|title=Denying Ambedkar his due|date=14 June 2016|work=The Indian Express|access-date=17 January 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=http://164.100.47.194/loksabha/writereaddata/cadebatefiles/C05111948.html|title=Constituent Assembly of India Debates|website=164.100.47.194|access-date=17 January 2019}}</ref> ==ਉਚੀ ਸਿੱਖਿਆ== 1894 ਵਿੱਚ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋ ਗਏ। ਉਸਤੋਂ ਜਲਦੀ ਹੀ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਵੀ ਸਵਰਗ ਸਿਧਾਰ ਗਏ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਬੰਬੇ ਆ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗੇ। 1907 ਈ. ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਸਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਜੋ ਅਲਗਾਂਵਬਾਦ ਦੇ ਭਿੰਨ-ਭੇਦ ਦੇਖੇ, ਇਨਾਂ ਕੁਰੀਤੀਆਂ ਨੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਮਨ ਕਾਫ਼ੀ ਦੁਖਾਇਆ। ਉਨਾਂ ਦੀ ਛਾਦੀ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ਼ਾਂ ਤਹਿਤ ਰਾਮਾਂਬਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। 1908 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ’’ ਐਲਫਿਨਸਟੋਨ ’’ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈ ਲਿਆ ਤੇ ਬੜੋਦਾ ਦੇ ਸ਼ਾਸ਼ਕ ’’ ਗਾਇਕਵਾੜ ’’ ਕੋਲੋਂ 25 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾਂ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿੱਪ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। 1912 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਨੇ ’’ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਤੇ ਪੋਲੀਟੀਕਲ ਸ਼ਾਇੰਸ਼ ’’ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਉਨਾਂ ਨੇ [[ਬੜੋਦਾ]] ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਨੋਕਰੀ ਕਰ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਨਾਂ ਯਸਵੰਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਫਿਰ 2 ਫਰਵਰੀ 1913 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਵੀ ਸਵਰਗ ਸਿਧਾਰ ਗਏ। ==ਬਹੁਜਨਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੇ ਘੁਲਾਟੀਏ== ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ '''ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਦਕਰ''' ਨੇ ਗਰੀਬ ਤੇ ਪੱਛੜੇ ਹੋਏ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜੋ ਪਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਜ ਇਹ ਸਮਾਜ ਵੀ ਅੱਖੋਂ ਉਹਲੇ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਗਰੀਬ ਤੇ ਪੱਛੜੇ ਹੋਏ ਸਮਾਜ ਲਈ ਜੋ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਰਾਖ਼ਵਾਂਕਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਬਾਬਾ ਸਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਹੀ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। 1920 ਈ. ਵਿੱਚ ’’ਵੀਕਲੀ ਨਾਇਕ’’ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸਨੂੰ ’’ਲੀਡਰ ਆਫ ਸਾਇਲੰਟ’’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ ਲੜਨ ਲਈ ਇੱਕ ਕੈਪਸ਼ੂਲ ਜਾਂ ਟੀਕੇ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਫਿਰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ 1926 ਈ. ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਏ। ਫਿਰ 1927 ਈ. ਵਿੱਚ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਖ਼ਿਲਾਫ ਲੜਨ ਲਈ ਕਈ ਅੰਦੋਲਨ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦਾ ਇੰਨਾਂ ਬੋਲ-ਬਾਲਾ ਸੀ ਕਿ ਗਰੀਬ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਪਾਣੀ ਵੀ ਪੀਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦੀ ਵੀ ਮਨਾਹੀ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਸ ਖ਼ਿਲਾਫ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ ਤੇ ਉਨਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕਦਮ ਉਠਾਏ ਗਏ। ਉਨਾਂ ਇੱਕ ਅੰਦੋਲਨ ਵੀ ਚਲਾਇਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਿਆ ਗਿਆ। 1928 ਈ. ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਬੰਬੇ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੇਂਸ਼ੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਯੂਰਪੀ ਸਾਇਮਨ ਕਮਿਸ਼ਨਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ==ਨੌਕਰੀ== ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ਤੇ ਇਨਾਂ ਦੇ ਲੀਡਰਾਂ ਦੀ ਗ਼ਲਤ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੀ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਤੋਂ ਵੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਸਨ। ਉਨਾਂ ਨੇ ਦਲਿਤ ਸਮਾਜ ਵੀ ਪੜਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਹੋਵੇ ਦੀ ਗੱਲ ਤੇ ਪੂਰਾ ਪਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ। 1935 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਲਾਅ ਕਾਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਰਾਂ 2 ਸਾਲ ਤੱਕ ਉਨਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਉਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇੱਕ ਘਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵੀ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਉਨਾਂ ਨੇ ਲਗਭਗ 50000 ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਸਵਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ==ਸੰਵਿਧਾਨ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ== 1936 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਾਦ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਇਆ। ਉਨਾਂ ਲੇਬਰ ਮਨਿਸਟਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ 1939 ਈ. ਤੋਂ 1945 ਈ. ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪ ਨੇ ਲਾਅ ਮਨਿਸਟਰ ਦਾ ਆਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ। 29 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਸੰਵਿਧਾਨਿਕ ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵੀ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਹੀ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ 26 ਨਵੰਬਰ 1949 ਨੂੰ ਇਸ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਲੋਂ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ==ਬੁੱਧ ਧੱਮ ਕ੍ਰਾਂਤੀ== <ref> {ਸਿੱਧੂ ਜੈਦ ਫਾਊਂਡਰ ਆਫ਼ [https://www.vaisakhi.co.in vaisakhi] | [https://www.vaisakhi.co.in/ਡਾ-ਭੀਮ-ਰਾਓ-ਅੰਬੇਡਕਰ/ ਡਾ. ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ] } </ref>1950 ਵਿੱਚ ਬੀ ਆਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਇੱਕ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਗਏ, ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਗਈ। ਉਹ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਧਰਮ ਬਦਲਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਲਿਆ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਵੰਡ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। 1955 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਬੌਧ ਮਹਾਂਸਭਾ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਦਿ ਬੁੱਧਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਧਰਮ‘ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਛਾਪੀ ਗਈ। 14 ਅਕਤੂਬਰ 1956 ਨੂੰ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਇੱਕ ਆਮ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ 5 ਲੱਖ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਵਾਇਆ। ਬੀ ਆਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਕਾਠਮੰਡੂ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਚੌਥੀ ਵਿਸ਼ਵ ਬੋਧੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਉੱਥੇ ਗਏ ਸਨ। 2 ਦਸੰਬਰ 1956 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਦਿ ਬੁੱਧਾ ਅਤੇ ਕਾਰਲਸ ਮਾਰਕਸ‘ ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।<ref> {ਸਿੱਧੂ ਜੈਦ ਫਾਊਂਡਰ ਆਫ਼ [https://www.vaisakhi.co.in vaisakhi] | [https://www.vaisakhi.co.in/ਡਾ-ਭੀਮ-ਰਾਓ-ਅੰਬੇਡਕਰ/ ਡਾ. ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ] } </ref> ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਜਾਤਪਾਤ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਛੱਡ ਕੇ [[ਬੁੱਧ ਧਰਮ]] ਅਪਣਾਇਆ। ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਅਪਣਾਇਆ ਕਿ ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਸਦੀਵੀ ਅਮਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਜੀਅ ਸਕਣ ==ਮੌਤ== ਉਹ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦੇ ਰੋਗ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ। ਫਿਰ 6 ਦਸੰਬਰ 1956 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਿੱਲੀ ਵਾਲੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਸਵਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਲਈ ਜੋ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ ਉਹ ਨਾ-ਭੁੱਲਣਯੋਗ ਹਨ। ਉਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਸਮਾਜ ਭਲਾਈ ਦੇ ਲੇਖੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਵੀ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦਾ ਹਰ ਸਾਲ ਦਾ ਦਿਨ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਡਾਕਟਰ ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਦਕਰ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ== {{Refbegin|30em}} * {{cite book |title=The Legacy of Dr. Ambedkar |first=D. C. |last=Ahir |publisher=B. R. Publishing |location=Delhi |isbn=81-7018-603-X}} * {{cite book |last=Ajnat |first=Surendra |title=Ambedkar on Islam |publisher=Buddhist Publ. |location=Jalandhar |year=1986}} * {{cite book |title=Reconstructing the World: B.R. Ambedkar and Buddhism in India |editor1-first=Johannes |editor1-last=Beltz |editor2-first=S. |editor2-last=Jondhale |location=New Delhi |publisher=Oxford University Press}} * {{cite book |title=Dr Dr. Baba Saheb Ambedkar: Anubhav Ani Athavani |first=Bhaskar Laxman |last=Bholay |publisher=Sahitya Akademi |year=2001 |location=Nagpur}} * {{cite book |last=Fernando |first=W. J. Basil |title=Demoralisation and Hope: Creating the Social Foundation for Sustaining Democracy—A comparative study of N. F. S. Grundtvig (1783–1872) Denmark and B. R. Ambedkar (1881–1956) India |publisher=AHRC Publication |location=Hong Kong |year=2000 |isbn=962-8314-08-4}} * Chakrabarty, Bidyut. "B.R. Ambedkar" ''Indian Historical Review'' (Dec 2016) 43#2 pp 289–315. {{doi|10.1177/0376983616663417}}. * {{cite book |title=Life of Babasaheb Ambedkar |first=C. |last=Gautam |publisher=Ambedkar Memorial Trust |location=London |edition=Second |year=2000}} * {{cite book |title=Ambedkar and Untouchability. Analysing and Fighting Caste |first=Christophe |last=Jaffrelot |authorlink=Christophe Jaffrelot |publisher=Columbia University Press |location=New York |year=2004}} * {{cite book |title=Economic Philosophy of Dr. B.R. Ambedkar |first=M. L. |last=Kasare |publisher=B. I. Publications |location=New Delhi}} * {{cite book |title=Dr. Ambedkar: A Critical Study |first=W. N. |last=Kuber |publisher=People's Publishing House |location=New Delhi}} * Kumar, Aishwary. ''Radical Equality: Ambedkar, Gandhi, and the Risk of Democracy'' (2015). * Kumar, Ravinder. "Gandhi, Ambedkar and the Poona pact, 1932." ''South Asia: Journal of South Asian Studies'' 8.1-2 (1985): 87-101. * {{Cite book |last=Michael |first=S.M. |title=Untouchable, Dalits in Modern India |publisher=Lynne Rienner Publishers |year=1999 |isbn=978-1-55587-697-5 |ref=harv}} * Nugent, Helen M. (1979) "The communal award: The process of decision-making." ''South Asia: Journal of South Asian Studies'' 2#1-2 (1979): 112-129. * {{cite book |title=Ambedkar: Towards an Enlightened India |first=Gail |last=Omvedt |authorlink=Gail Omvedt |isbn=0-670-04991-3}} * {{cite book |title=Ambedkar and Buddhism |first=Urgyen |last=Sangharakshita |authorlink=Sangharakshita |isbn=0-904766-28-4}} [http://www.sangharakshita.org/_books/Ambedkar_and_Buddhism.pdf PDF] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924094012/http://www.sangharakshita.org/_books/Ambedkar_and_Buddhism.pdf |date=2015-09-24 }} '''ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਰੋਤ''' * Ambedkar, Bhimrao Ramji. ''Annihilation of caste: The annotated critical edition'' (Verso Books, 2014). {{Refend}} {{Subject bar |commons=yes |commons-search=Category:B. R. Ambedkar |q=yes |q-search=Bhimrao Ramji Ambedkar |s=yes |s-search=Author:Bhimrao Ramji Ambedkar |d=yes |d-search=Q231690}} {{DEFAULTSORT:ਅੰਬੇਡਕਰ, ਬੀ ਆਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੀ ਆਰ ਅੰਬੇਡਕਰ| ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1891]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1956]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਰਤਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦਲਿਤ ਆਗੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਹਿਰੂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ]] 0v3apeyn12r6x11kk85p2tbcbfwj8we 611558 611557 2022-08-18T10:23:43Z Jivika 1607 40923 /* ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ */ ਵਿਆਕਰਨ ਸਹੀ ਕੀਤੀ, ਕੜੀਆਂ ਜੋੜੀਆਂ wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ਡਾਕਟਰ ਭੀਮਰਾਓ ਰਾਮਜੀ ਅੰਬੇਡਕਰ (ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ) | image = Ambedkar_speech_at_Yeola.png | caption = [[ਨਾਸਿਕ]] ਵਿਖੇ 13 ਅਕਤੂਬਰ 1935 ਨੂੰ ਰੈਲੀ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ | office = ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ | term_start = 29 ਅਗਸਤ 1947 | term_end = 24 ਜਨਵਰੀ 1950 | office2 = ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਮੰਤਰੀ | president2 = [[ਰਾਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ]] | primeminister2 = [[ਜਵਾਹਰਲਾਲ ਨਹਿਰੂ]] | term_start2 = 15 ਅਗਸਤ 1947 | term_end2 = ਸਤੰਬਰ 1951 | predecessor2 = ਪਦਵੀ ਹਟਾਈ | successor2 = | office3 = ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੀ ਅਗਜੈਕਟਿਵ ਕੌਂਸਲ ਵਿੱਚ ਲੇਬਰ ਮੈਂਬਰ | viceroy = [[ਲਾਰਡ ਲਿਨਲਿਥਗੋ]], [[ਲਾਰਡ ਵੇਵਲ]] | term_start3 = 1942 | term_end3 = 1946 | predecessor3 = [[ਫਿਰੋਜ਼ ਖਾਨ ਨੂਨ]] | successor3 = ਪਦਵੀ ਹਟਾਈ | other_names = ਬਾਬਾ, ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ, ਭੀਮਾ, ਮੂਕਨਾਇਕ | ethnicity = | birth_place = [[ਮਹੋ]], [[ਸੈਂਟਰਲ ਪ੍ਰੋਵਿੰਸਜ]], [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ]] (ਹੁਣ [[ਮਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]) | birth_date = {{Birth date|df=yes|1891|4|14}} | death_place = ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ | death_date = {{Death date and age|df=yes|1956|12|6|1891|4|14}} | alma_mater = [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]]<br />[[ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]]<br />[[ਲੰਦਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]]<br />[[ਲੰਦਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਇਕਨਾਮਿਕਸ]] | politicalparty = [[ਸਮਤਾ ਸੈਨਿਕ ਦਲ]], [[ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਟ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਰਤ)|ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਟ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ]], [[ਸਿਡਿਉਲਡ ਕਾਸਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ]] | spouse = ਰਾਮਾਬਾਈ 1906<br />ਸਵਿਤਾ ਅੰਬੇਡਕਰ 15 ਅਪਰੈਲ1948 | nationality = ਭਾਰਤੀ | religion = [[ਬੁੱਧ ਮੱਤ]] | awards = [[ਭਾਰਤ ਰਤਨ]] | signature = Dr. Babasaheb Ambedkar Signature.svg }} '''ਡਾਕਟਰ ਭੀਮਰਾਉ ਅੰਬੇਡਕਰ''' (14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1891 - 6 ਦਸੰਬਰ 1956), '''ਡਾਕਟਰ ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ''' ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨਸਾਜ਼, [[ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ]], [[ਰਾਜਨੀਤੀਵਾਨ]] ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ''ਦਲਿਤ ਬੋਧੀ ਲਹਿਰ'' ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ([[ਬਹੁਜਨ]]) ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਭੇਦਭਾਵ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ, ਜਦਕਿ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਕਿਰਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਮੰਤਰੀ, ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਗਣਤੰਤਰ ਦੇ ਮੋਢੀ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਤੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ''ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ'', [[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]] ਵਿਚ ਭਾਵ "ਆਦਰਯੋਗ ਪਿਤਾ" ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ [[ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਅਤੇ [[ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਇਕਨਾਮਿਕਸ]] ਵਿੱਚੋਂ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ, ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਖੋਜ ਲਈ ਇਕ ਵਿਦਵਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇੱਕ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਵਕੀਲ ਸਨ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਉਹ ਰਾਜਨੀਤਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ, ਰਸਾਲੇ ਛਾਪਣ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਬਹੁਜਨਾਂ ਲਈ ਸਮਾਜਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਾਪਤੀ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। 1956 ਵਿਚ, ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਧੱਮਾ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ [[ਬੁੱਧ ਧਰਮ]] ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਤਾਦਾਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਜਨਾਂ ਨੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ। 1990 ਵਿਚ ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ [[ਭਾਰਤ ਰਤਨ]] ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਡਾਕਟਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਸਿਰਫ਼ ਦੱਬੇ ਕੁੱਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੀ ਮਸੀਹਾ ਨਹੀਂ ਹਨ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਯੁੱਗ ਪੁਰਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਸਮੁੱਚੀ ਮਾਨਵਤਾ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਜਨਮ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1891 ਨੂੰ ਅਜੋਕੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ (ਹੁਣ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]) ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਮਹਾੳੁ (ਹੁਣ ਡਾ ਅੰਬੇਦਕਰ ਨਗਰ) ਦੀ ਫੌਜੀ ਛਾਉਣੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite book |last=Jaffrelot |first=Christophe |title = Ambedkar and Untouchability: Fighting the Indian Caste System|year= 2005 |publisher=[[Columbia University Press]]|location=New York|isbn= 978-0-231-13602-0 | page=2}}</ref> ਉਹ ਰਾਮਜੀ ਮਾਲੋਜੀ ਸਿਕਪਾਲ, ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਅਫ਼ਸਰ, ਜੋ ਸੂਬੇਦਾਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਸੀ, ਅਤੇ ਭੀਮਾਬਾਈ ਸਿਕਪਾਲ ਦਾ 14 ਵਾਂ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਬੱਚਾ ਸੀ।<ref name="Columbia">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1890s.html| title = In the 1890s| format = PHP| accessdate = 2 August 2006| archiveurl=https://web.archive.org/web/20060907040421/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1890s.html| archivedate= 7 September 2006 | deadurl=no}}</ref> ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਜੋਕੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਤਨਾਗਿਰੀ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿਚ ਅੰਬਾਬਾਦ (ਮੰਡਾਨਗਡ ਤਾਲੁਕਾ) ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ [[ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ|ਮਰਾਠੀ]] ਪਿਛੋਕੜ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਜਨਮ ਮਹਾਰ (ਦਲਿਤ) ਜਾਤੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਛੂਤ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ।<ref>{{cite web |work=[[Encyclopædia Britannica]] |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/357931/Mahar |title=Mahar |publisher=britannica.com |accessdate=12 January 2012 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111130060042/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/357931/Mahar |archivedate=30 November 2011 }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੇ [[ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ]] ਦੀ ਫੌਜ ਲਈ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਮਹਾੳੁ ਛਾਉਣੀ ਵਿਚ ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{cite book|last=Ahuja|first=M. L.|title=Eminent Indians : administrators and political thinkers|year=2007|publisher=Rupa|location=New Delhi|isbn=978-8129111074|pages=1922–1923|chapter-url=https://books.google.com/books?id=eRLLxV9_EWgC&pg=PA1922|accessdate=17 July 2013|chapter=Babasaheb Ambedkar|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161223004804/https://books.google.com/books?id=eRLLxV9_EWgC&pg=PA1922|archivedate=23 December 2016}}</ref> ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਸਕੂਲ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਛੂਤ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਲਾਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬੈਠਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲੋਂ ਉਚਾਈ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਡੋਲ੍ਹਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਭਾਂਡੇ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦੀ ਇਜ਼ਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਕੰਮ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਚਪੜਾਸੀ ਦੁਆਰਾ ਅੰਬੇਦਕਰ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਚਪੜਾਸੀ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ; ਉਸਨੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ "ਨੋ ਪੀਅਨ, ਨੋ ਵਾਟਰ" ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਸੀ।<ref name = "Waiting for Visa">{{cite web|others= Frances Pritchett, translator |url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/txt_ambedkar_waiting.html |title=Waiting for a Visa|first= B. R. |last= Ambedkar |publisher=Columbia.edu |accessdate=17 July 2010| archiveurl=https://web.archive.org/web/20100624202609/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/txt_ambedkar_waiting.html| archivedate= 24 June 2010 | deadurl=no}}</ref> ਉਸਨੂੰ ਅਲੱਗ ਬੋਰੇ 'ਤੇ ਬੈਠਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਨਾਲ ਘਰ ਲਿਜਾਂਦਾ ਸੀ।<ref>{{cite news | last =Kurian | first =Sangeeth | title =Human rights education in schools | newspaper =The Hindu | url =http://www.hindu.com/yw/2007/02/23/stories/2007022304300600.htm | access-date =2019-04-24 | archive-date =2013-11-03 | archive-url =https://web.archive.org/web/20131103093853/http://www.hindu.com/yw/2007/02/23/stories/2007022304300600.htm | dead-url =yes }}</ref> ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਜੀ ਸਿਕਪਾਲ 1894 ਵਿਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਤਾਰਾ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸਣ ਅਤੇ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਸੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾਰੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ - ਬਲਾਰਾਮ, ਅਨੰਦਰਾਓ ਅਤੇ ਭੀਮਰਾਓ - ਅਤੇ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ - ਮੰਜੂਲਾ ਅਤੇ ਤੁਲਸਾ ਹੀ ਬਚੇ। ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਭੈਣਾਂ ਤੋਂ, ਸਿਰਫ ਅੰਬੇਡਕਰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕਰਕੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਗਏ। ਓਹਨਾਂ ਦਾ ਅਸਲ ਉਪਨਾਮ ''ਸਕਾਪਾਲ'' ਸੀ ਪਰ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ''ਅੰਬੇਡਕਰ'' ਦਰਜ ਕਰਵਾਇਆ ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਰਤਨਾਗਿਰੀ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਅੰਬਦਾਵੇ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ।<ref>[http://www.loksatta.com/kgtocollege-news/international-standard-educational-complex-at-original-village-of-dr-babasaheb-ambedkar-446635/lite/ Daily Loksatta Dated 18/04/2014] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171020002119/http://www.loksatta.com/kgtocollege-news/international-standard-educational-complex-at-original-village-of-dr-babasaheb-ambedkar-446635/lite/ |date=20 October 2017 }}</ref><ref name = Ambavadekar>{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?263871 |title=Bhim, Eklavya |publisher=outlookindia.com |accessdate=17 July 2010| archiveurl=https://web.archive.org/web/20100811223316/http://outlookindia.com/article.aspx?263871| archivedate= 11 August 2010 | deadurl=no}}</ref> ।<ref>{{Cite web|url=https://www.thebetterindia.com/95923/bhimrao-ambedkar-father-indian-constitution-little-known-facts-life/|title=ਭੀਮਰਾਓ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਬਦਲੀ|last=Pal|first=Sanchari|date=April 14, 2017|website=www.thebetterindia.com|publisher=thebetterindia|access-date=}}</ref> ==ਸਿੱਖਿਆ== ===ਪੋਸਟ-ਸੈਕੰਡਰੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ=== 1897 ਵਿਚ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮੁੰਬਈ ਚਲਾ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਐਲਫਿੰਸਟਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਇਕੋ-ਇਕ ਅਛੂਤ ਬਣ ਗਿਆ। 1906 ਵਿਚ, 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ, ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਇਕ 9 ਸਾਲ ਦੀ ਲੜਕੀ ਰਮਾਬਾਈ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name="Columbia2">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1900s.html| title = In the 1900s| format = PHP| accessdate = 5 January 2012| deadurl=no| archiveurl=https://web.archive.org/web/20120106043617/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1900s.html| archivedate = 6 January 2012| df = dmy-all}}</ref> ===ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਬੰਬਈ ਵਿਚ ਅੰਡਰ ਗਰੈਜੂਏਟ ਪੜ੍ਹਾਈ=== [[File:Young Ambedkar.gif|thumb|upright|left|ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ]] 1907 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਹ ਐੱਲਫਿੰਸਟਨ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ ਜੋ ਕਿ [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਬੰਬੇ]] ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਦੀ ਮਾਹਰ ਜਾਤੀ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ 'ਦਿ ਬੁੱਧਾ ਐਂਡ ਹਿਸ ਧਾਮਾ' ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਚੌਥੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ "ਮਹਾਨ ਉਚਾਈਆਂ" ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਜਨਤਕ ਸਮਾਰੋਹ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਾਦਾ ਕੇਲੁਸਕਰ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇਕ ਮਿੱਤਰ ਨੇ [[ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ|ਬੁੱਧ]] ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref name="Columbia2"/><ref>[http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/ambedkar_buddha/00_pref_unpub.html unpublished preface of "The Buddha and his Dhamma"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180502081913/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/ambedkar_buddha/00_pref_unpub.html |date=2018-05-02 }}, cite 5th para</ref> 1912 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਬੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬੜੌਦਾ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਬੀਮਾਰ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਵਾਪਸ ਆਉਣਾ ਪਿਆ, ਜਿਸਦੀ ਮੌਤ 2 ਫਰਵਰੀ 1913 ਨੂੰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name="Columbia3">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1910s.html| title = In the 1910s| format = PHP| accessdate = 5 January 2012| deadurl=no| archiveurl=https://web.archive.org/web/20111123170145/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1910s.html| archivedate = 23 November 2011| df = dmy-all}}</ref> ===ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ=== 1913 ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ 22 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਬਦੋੜਾ ਸਿਆ ਜੀ ਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾਡ III (ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਗਾਇਕਵਾਡ) ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ £ 11.50 (ਸਟਰਲਿੰਗ) ਦੀ ਬੜੌਦਾ ਸਟੇਟ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ|ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ]] ਵਿਚ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਲਵਿੰਸਟਨ ਹਾਲ ਦੇ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿਚ, ਨਾਵਲ ਭੱਠਨਾ ਨਾਂ ਦਾ ਇਕ [[ਪਾਰਸੀ]] ਸੀ ਜੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਸੀ, ਨਾਲ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਜੂਨ 1915 ਵਿਚ ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ, ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਇਤਿਹਾਸ, ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਮਾਨਵ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਇਕ ਥੀਸਿਸ, ''ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਪਾਰ'' ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਅੰਬੇਡਕਰ [[ਜੌਨ ਡੇਵੀ]] ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.livemint.com/Opinion/VGJT8kkl9dGnqWpkgft9QM/Ambedkars-teacher.html|title=Ambedkar teacher|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160403032535/http://www.livemint.com/Opinion/VGJT8kkl9dGnqWpkgft9QM/Ambedkars-teacher.html|archivedate=3 April 2016|date=30 March 2016}}</ref> 1916 ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਇਕ ਹੋਰ ਐਮ.ਏ. ਲਈ ਆਪਣੀ ਦੂਜੀ ਥੀਸਿਸ, ''ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਵੀਡੈਂਡ ਆਫ ਇੰਡੀਆ - ੲੇ ਹਿਸਟੋਰਿਕ ਐਂਡ ਐਨਾਲਿਟਿਕਲ ਸਟੱਡੀ'' ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਉਸ ਨੇ ਤੀਜੀ ਥੀਸਿਸ ਲਈ ਲੰਡਨ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣ ਲਈ 1927 ਵਿਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਐੱਚ. ਐੱਚ. ਡੀ. ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|url=http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html|title=Bhimrao Ambedkar|work=columbia.edu|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140210115211/http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html|archivedate=10 February 2014}}</ref> 9 ਮਈ ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਲੈਗਜੈਂਡਰ ਟੇਨਨਵੀਸਰ ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਇੱਕ ਸੈਮੀਨਾਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ''ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਜਾਤ: ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਕੈਨਿਜ਼ਮ, ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ'' ਦਾ ਪੇਪਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। === ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਵਿਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ === [[File:Dr. B. R. Ambedkar with his professors and friends from the London School of Economics and Political Science, 1916-17.jpg|thumb|ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ ਇਕਨਾਮਿਕਸ (1916-17) ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਅਤੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਅੰਬੇਦਕਰ (ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ, ਪਹਿਲੀ ਤੋਂ ਸੱਜੇ)]] ਅਕਤੂਬਰ 1916 ਵਿਚ, ਉਸ ਨੇ ਗ੍ਰੇਜ਼ ਇਨ ਵਿਚ ਬਾਰ ਕੋਰਸ ਲਈ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲੈ ਲਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਥੀਸੀਸ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜੂਨ 1917 ਵਿਚ ਉਹ ਭਾਰਤ ਪਰਤਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਬੜੋਦਾ ਤੋਂ ਉਸਦੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦਾ ਪੁਸਤਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ 'ਤੇ ਇਕ ਜਰਮਨ ਪਣਡੁੱਬੀ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਡੁੱਬ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਪਣੀ ਥੀਸੀਸ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਲੰਡਨ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮਿਲ ਗਈ। ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 1921 ਵਿਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। 1923 ਵਿਚ ਉਸਨੇ "ਦੀ ਪ੍ਰਬਲਮ ਆਫ ਦੀ ਰੁਪੀ: ਇਟਸ ਓਰੀਜਨ ਐਂਡ ਸਲੂਸ਼ਨ" ਨਾਮ ਦੀ ਥੀਸਸ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref name="firstpost.com">{{cite web|url=http://www.firstpost.com/politics/rescuing-ambedkar-from-pure-dalitism-he-wouldve-been-indias-best-prime-minister-2195498.html|title=Rescuing Ambedkar from pure Dalitism: He would've been India's best Prime Minister|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151106214027/http://www.firstpost.com/politics/rescuing-ambedkar-from-pure-dalitism-he-wouldve-been-indias-best-prime-minister-2195498.html|archivedate=6 November 2015}}</ref> ਇਸੇ ਸਾਲ ਉਸ ਨੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਡੀ.ਐਸ.ਸੀ. ਕੀਤੀ। ਉਸਨੂੰ ਤੀਜੀ ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਡਾਕਟਰ, ਐਲ.ਐਲ.ਡੀ., ਕੋਲੰਬੀਆ, 1952 ਅਤੇ ਡੀ. ਲਿਟ., ਓਸਮਾਨਿਆ, 1953, ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=Wx218EFVU8MC&pg=PA163&dq=ambedkar%20D'Litt#v=onepage&q=ambedkar%20D'Litt|title=Dalit Movement in India and Its Leaders, 1857–1956|first=Rāmacandra|last=Kshīrasāgara|date=1 January 1994|publisher=M.D. Publications Pvt. Ltd.|accessdate=2 November 2016|via=Google Books|isbn=9788185880433}}</ref> ==ਛੂਤਛਾਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ== [[File:Ambedkar Barrister.jpg|thumb|upright|left|1922 ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਬੈਰਿਸਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ]] ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਬੇਡਕਰ ਬੜੌਦਾ ਰਿਆਸਤ ਦੁਆਰਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਗਾਇਕਵਾੜ ਦਾ ਮਿਲਟਰੀ ਸੈਕਟਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਹੀ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਤਮਕਥਾ, ''ਵੇਟਿੰਗ ਫ਼ਾਰ ਵੀਜ਼ਾ'' ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਵਧ ਰਹੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਕਮਾਈ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਅਕਾਊਂਟੈਂਟ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਟਿਊਟਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਸਲਾਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰੰਤੂ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਨੇ ਇਹ ਜਾਣਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅਛੂਤ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਅਸਫ਼ਲ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{cite book |last1=Keer |first1=Dhananjay |title=Dr. Ambedkar: Life and Mission |year=1971 |origyear=1954 |publisher=Popular Prakashan |location=Mumbai |isbn=978-8171542376 |oclc=123913369 |pages=37–38}}</ref> ਸੰਨ 1918 ਵਿਚ ਉਹ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸੈਨੇਡਨਹਮ ਕਾਲਜ ਆਫ ਕਾਮਰਸ ਐਂਡ ਇਕਨੋਮਿਕਸ ਵਿਚ ਸਿਆਸੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਦਿੱਤਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਦੂਜੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪੀਣ-ਪਾਣੀ ਦਾ ਜੱਗ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਕੀਤਾ।<ref>{{cite book |editor-first= Ian |editor-last= Harris |url= https://books.google.com/id=0rwiLKm3LGUC&pg=PA84&dq=ambedkar+discriminated+at+Sydenham+College+of+Comme#v=onepage&q=ambedkar%20discriminated%20at%20Sydenham%20College%20of%20Comme |title= Buddhism and politics in twentieth-century Asia |publisher= Continuum International Group |isbn= 9780826451781 |date= 22 August 2001 }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਸਾਊਥਬੋਰੋ ਕਮੇਟੀ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਐਕਟ 1919 ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗਵਾਹੀ ਦੇਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸੁਣਵਾਈ ਤੇ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਚੋਣ-ਹਲਕਾ ਅਤੇ [[ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ|ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ]] ਲਈ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ।<ref name=Tejani>{{cite book|last=Tejani|first=Shabnum|title=Indian secularism : a social and intellectual history, 1890–1950|year=2008|publisher=Indiana University Press|location=Bloomington, Ind.|isbn=978-0253220448|pages=205–210|chapter-url=https://books.google.com/books?id=6xtrPKa59j4C&pg=PA205&dq=%22ambedkar%22+%22+Southborough+Committee%22#v=onepage&q=%22ambedkar%22%20%22%20Southborough%20Committee%22|accessdate=17 July 2013|chapter=From Untouchable to Hindu Gandhi, Ambedkar and Depressed class question 1932}}</ref> 1920 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਕੋਲਹਪੁਰ ਦੇ ਸ਼ਾਹੂ ,ਸ਼ਾਹੂ ਚੌਥੇ (1874-19 22), ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਮੁੰਬਈ ਵਿਚ ਹਫ਼ਤਾਵਾਰੀ ਮੂਕਨਾਇਕ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref name="Jaffrelot">{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=978-1850654490 |page=4 }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1926 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਗੈਰ-ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਬਚਾਅ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬਰਬਾਦ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਬਦਨਾਮੀ ਲਈ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਧਨੰਜੈ ਕੀਰ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ "ਇਹ ਜਿੱਤ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ਗਾਹਕਾਂ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਸੀ।"<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA64|title=Dr. Ambedkar: Life and Mission|last=Keer|first=Dhananjay|date=1995|publisher=Popular Prakashan|isbn=9788171542376}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=5u9hDwAAQBAJ&pg=PT30|title=7 Reformers who Change the World|last=Mookherji|first=Kalyani|date=2018|publisher=Prabhat Prakashan}}</ref> ਬੰਬਈ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿਚ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਸਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਗਠਿਤ ਯਤਨ ਕੇਂਦਰੀ ਸੰਸਥਾ ''ਬਹਿਸ਼ਕ੍ਰਿਤ ਹਿਤਕਾਰਨੀ ਸਭਾ'' ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਮਕਸਦ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ "ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ" ਕਰਨਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |url=http://www.ncdhr.org.in/ncdhr/general-info-misc-pages/dr-ambedkar |title=Dr. Ambedkar |accessdate=12 January 2012 |publisher=National Campaign on Dalit Human Rights |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121008195805/http://www.ncdhr.org.in/ncdhr/general-info-misc-pages/dr-ambedkar |archivedate=8 October 2012 }}</ref> ਦਲਿਤ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਉਸਨੇ ਨੇ ਪੰਜ ਅਖਬਾਰਾਂ- ਮੂਕਨਾਕ (1920), ਬਹਿਸ਼ੀਕ੍ਰਿਤ ਭਾਰਤ (1924), ਸਮਤਾ (1928), ਜਨਤਾ (1930) ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੁੱਧਾ ਭਾਰਤ (1956) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.forwardpress.in/2017/07/ambedkars-journalism-and-its-significance-today/|title=Ambedkar's journalism and its significance today|date=5 July 2017|work=Forward Press|access-date=13 November 2018}}</ref> 1925 ਵਿਚ ਉਹ ਆਲ-ਯੂਰਪੀਅਨ [[ਸਾਈਮਨ ਕਮਿਸ਼ਨ]] ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਬੰਬਈ ਪ੍ਰੈਜੀਡੈਂਸੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite book|title=B. R. Ambedkar:perspectives on social exclusion and inclusive policies|last1=Thorat|first1=Sukhadeo|last2=Kumar|first2=Narender|publisher=Oxford University Press|year=2008|location=New Delhi}}</ref> ਇਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਰੋਸ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਦਕਿ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਖੁਦ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਲਿਖੀ।<ref>{{cite book|title=Writings and Speeches|last=Ambedkar|first=B. R.|publisher=Education Dept., Govt. of Maharashtra|year=1979|volume=1}}</ref> 1927 ਤੱਕ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ [[ਛੂਤ-ਛਾਤ]] ਵਿਰੁੱਧ ਸਰਗਰਮ ਲਹਿਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੇ ਹੱਕ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪਾਣੀ ਦੀ ਟੈਂਕ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਅਛੂਤ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਨ ਲਈ [[ਮਹਾੜ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ]] ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.manase.org/en/maharashtra.php?mid=68&smid=23&pmid=1&id=857|title=Dr. Babasaheb Ambedkar|publisher=Maharashtra Navanirman Sena|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110510041016/https://www.manase.org/en/maharashtra.php?mid=68&smid=23&pmid=1&id=857|archivedate=10 May 2011|deadurl=yes|accessdate=26 December 2010}}</ref> 1927 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਜਾਤੀਗਤ ਭੇਦਭਾਵ ਅਤੇ "ਛੂਤ-ਛਾਤ" ਲਈ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਸਹੀ ਠਹਿਰਾਉਣ ਲਈ, ਕਲਾਸਿਕ ਹਿੰਦੂ ਪਾਠ, [[ਮੰਨੂੰ ਸਿਮ੍ਰਤੀ]] (ਮਨੂ ਦੇ ਨਿਯਮ) ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ਤੇ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਰਸਮੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਲਿਖਤ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਸਾੜ ਦਿੱਤੀਆਂ। 25 ਦਸੰਬਰ 1927 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਮੰਨੂੰ ਸਿਮ੍ਰਤੀ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਸਾੜਨ ਲਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article/The-Lies-Of-Manu/281937|title=The Lies Of Manu|last=Kumar|first=Aishwary|work=outlookindia.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151018233954/http://www.outlookindia.com/article/the-lies-of-manu/281937|archivedate=18 October 2015|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.frontline.in/static/html/fl2815/stories/20110729281509500.htm|title=Annihilating caste|work=frontline.in|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140528172120/http://www.frontline.in/static/html/fl2815/stories/20110729281509500.htm|archivedate=28 May 2014|deadurl=no}}</ref> ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਸਾਲ 25 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ''ਮੰਨੂੰ ਸਿਮ੍ਰਤੀ ਦਹਿਨ ਦਿਵਸ'' (ਮਨੂਸਮ੍ਰਿਤੀ ਬਰਨਿੰਗ ਡੇ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅੰਬੇਦਕਰਿਤਾਂ ਅਤੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="Menon 2014">{{cite web|url=http://kafila.org/2014/12/25/peace-on-earth-and-social-justice-christmas-greetings/|title=Meanwhile, for Dalits and Ambedkarites in India, December 25th is Manusmriti Dahan Din, the day on which B R Ambedkar publicly and ceremoniously in 1927|last=Menon|first=Nivedita|date=25 December 2014|website=Kafila|accessdate=21 October 2015|archive-date=24 ਸਤੰਬਰ 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924131134/http://kafila.org/2014/12/25/peace-on-earth-and-social-justice-christmas-greetings/|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://iaws.org/wp-content/themes/pdf/newsletters/NLB035-2003.pdf|title=11. Manusmriti Dahan Day celebrated as Indian Women's Liberation Day|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151117031944/http://iaws.org/wp-content/themes/pdf/newsletters/NLB035-2003.pdf|archivedate=17 November 2015|deadurl=no}}</ref> 1930 ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਪਿੱਛੋਂ ਕਾਲਰਾਮ ਮੰਦਿਰ ਅੰਦੋਲਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਕਾਲਰਾਮ ਮੰਦਰ ਸਤਿਗ੍ਰਾ ਵਿਖੇ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਵਾਲੰਟੀਅਰ ਨਾਸ਼ਿਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ। ਇਸ ਜਲੂਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਇਕ ਫੌਜੀ ਬੈਂਡ, ਸਕੌਉਟਸ ਦਾ ਇੱਕ ਬੈਚ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ, ਆਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਤਾ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਚੱਲੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਤਾਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।<ref name="keer">{{cite book|url=https://books.google.com/?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA136&dq=%22kalaram+temple%22+%22ambedkar%22#v=onepage&q=%22kalaram%20temple%22%20%22ambedkar%22|title=Dr. Ambedkar : life and mission|last=Keer|first=Dhananjay|publisher=Popular Prakashan Private Limited|year=1990|isbn=978-8171542376|edition=3rd|location=Bombay|pages=136–140}}</ref> == ਪੂਨਾ ਪੈਕਟ == [[File:M.R. Jayakar, Tej Bahadur Sapru and Dr. Babasaheb Ambedkar at Yerwada jail, in Poona, on 24 September 1932, the day the Poona Pact was signed.jpg|thumb|24 ਸਤੰਬਰ 1932 ਨੂੰ ਪੂਨਾ ਵਿਚ ਯੇਰਵਾੜਾ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਐੱਮ. ਆਰ. ਜੈਕਾਰ, ਤੇਜ ਬਹਾਦੁਰ ਸਪਰੂ ਅਤੇ ਅੰਬੇਡਕਰ, ਜਿਸ ਦਿਨ ਪੂਨਾ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ]] 1932 ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ [[ਕਮਿਊਨਲ ਅਵਾਰਡ]] ਵਿਚ "ਦਬੇ ਵਰਗਾਂ" ਲਈ ਇਕ ਵੱਖਰੇ ਚੋਣ ਹਲਕੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਚੋਣ ਹਲਕੇ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਡਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਵਿਵਸਥਾ ਹਿੰਦੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਵੰਡ ਦੇਵੇਗੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/469892/Poona-Pact|title=Poona Pact – 1932|website=Britannica.com|publisher=''Encyclopædia Britannica''|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150518073354/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/469892/Poona-Pact|archivedate=18 May 2015|deadurl=no|accessdate=29 April 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article/a-part-that-parted/281929|title=Ambekar vs Gandhi: A Part That Parted|date=20 August 2012|accessdate=29 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150427033738/http://www.outlookindia.com/article/a-part-that-parted/281929|archivedate=27 April 2015|deadurl=no|publisher=Outlook}}</ref><ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/Museum-to-showcase-Poona-Pact/articleshow/2400058.cms|title=Museum to showcase Poona Pact|date=25 September 2007|accessdate=29 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017053453/http://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/Museum-to-showcase-Poona-Pact/articleshow/2400058.cms|archivedate=17 October 2015|deadurl=no|publisher=''The Times of India''|quote=Read 8th Paragraph}}</ref> [[ਪੂਨੇ]] ਦੇ [[ਯਰਵਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਜੇਲ੍ਹ]] 'ਚ ਕੈਦ ਹੋਣ' ਤੇ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ। ਜਲਦ ਹੀ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ]] ਅਤੇ [[ਪਾਲਵਣਕਰ ਬਾਲੂ]] ਨੇ ਯਰਵਾੜਾ ਵਿਖੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite journal|last1=Omvedt|first1=Gail|year=2012|title=A Part That Parted|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?281929|deadurl=no|journal=Outlook India|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120812003046/http://outlookindia.com/article.aspx?281929|archivedate=12 August 2012|accessdate=12 August 2012}}</ref> 25 ਸਤੰਬਰ 1932 ਨੂੰ, ਪੂਨਾ ਪੈਕਟ ਨਾਮ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਤੇ ਅੰਬੇਦਕਰ (ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿੱਚ ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ) ਅਤੇ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ (ਦੂਜੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵੱਲੋਂ) ਵਿਚਕਾਰ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਸਮਝੌਤੇ ਨੇ ਆਮ ਚੋਣ ਹਲਕੇ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਅਸਥਾਈ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਵਿਚ ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰਾਖਵੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਰਾਮਸੇ ਮੈਕਡੋਨਾਲਡ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕਮਿਊਨਲ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਗਏ 71 ਦੇ ਬਜਾਏ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ 148 ਸੀਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ। ਇਸ ਪਾਠ ਵਿਚ ਅਛੂਤਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ "ਉਦਾਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ/ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ " ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਐਕਟ 1935 ਅਧੀਨ ਅਤੇ 1950 ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀਆਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।<ref name="sharma2007">{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=srDytmFE3KMC&printsec=frontcover#v=onepage|title=Introduction to the Constitution of India|last1=Sharma|last2=Sharma|first2=B. K.|date=1 August 2007|isbn=9788120332461|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150518222319/https://books.google.com/books?id=srDytmFE3KMC&printsec=frontcover&cad=0#v=onepage|archivedate=18 May 2015|deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.mkgandhi.org/articles/epic_fast.htm|title=Gandhi's Epic Fast|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111112190032/http://mkgandhi.org/articles/epic_fast.htm|archivedate=12 November 2011|deadurl=no}}</ref> ਪੂਨਾ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿਚ, ਇਕ ਇਕਜੁੱਟ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਤੌਰ ਤੇ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਅਛੂਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਆਪਣੇ ਹੀ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੀ ਗਈ।<ref>Ravinder Kumar, "Gandhi, Ambedkar and the Poona pact, 1932." ''South Asia: Journal of South Asian Studies'' 8.1–2 (1985): 87–101.</ref> == ਸਿਆਸੀ ਕੈਰੀਅਰ == [[File:A photograph of the election manifesto of the All India Scheduled Caste Federation, the party founded by Dr Ambedkar.jpg|thumb|ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਸੰਘ ਦੇ ਚੋਣ ਮੈਨੀਫੈਸਟੋ ਦੀ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਪਾਰਟੀ]] 1935 ਵਿੱਚ, ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੂੰ [[ਸਰਕਾਰੀ ਲਾਅ ਕਾਲਜ, ਬੰਬਈ]] ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਇਸ ਪਦ 'ਤੇ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਨੇ ਰਾਮ ਜੇਸ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਰਾਏ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਕਾਲਜ ਦੇ ਗਵਰਨਿੰਗ ਬਾਡੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name=bb>{{cite web|url=http://thecampusconnect.com/7-interesting-historical-facts-about-ramjas-college-university-of-delhi/|archive-url=https://web.archive.org/web/20150530184924/http://thecampusconnect.com/7-interesting-historical-facts-about-ramjas-college-university-of-delhi/|dead-url=yes|archive-date=2015-05-30|title=thecampusconnect.com}}</ref> ਬੰਬਈ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਇਕ ਘਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਸੰਭਾਲਿਆ ਅਤੇ 50,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਾਲੀ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਰੱਖੀ।<ref name="Columbia5">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1930s.html| title = In the 1930s| format = PHP| accessdate = 2 August 2006| archiveurl=https://web.archive.org/web/20060906055230/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1930s.html| archivedate= 6 September 2006 | deadurl=no}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ ਇਕ ਲੰਮੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਰਮਾਬਾਈ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਪੰਢਰਪੁਰ ਦੀ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬੜੀ ਪੁਰਾਣੀ ਇੱਛਾ ਸੀ, ਪਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਪੰਢਰਪੁਰ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਛੂਤ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇਕ ਨਵਾਂ ਪੰਢਰਪੁਰ ਬਣਾ ਦੇਵੇਗਾ। 13 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਨਸਿਕ ਵਿੱਚ ਯਓਲਾ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੇ ਅੰਬੇਦਕਰ ਧਰਮ ਬਦਲਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚੇਲਿਆਂ ਨੂੰ [[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ]] ਛੱਡਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।<ref name="Columbia5"/>ਉਹ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਜਨਤਕ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ। 1936 ਵਿਚ, ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਸੁਤੰਤਰ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ 1937 ਦੀਆਂ ਬੰਬਈ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ 13 ਅਜ਼ਾਦ ਅਤੇ 4 ਆਮ ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਅਤੇ 11 ਅਤੇ 3 ਸੀਟਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖੀਆਂ ਸਨ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਬੰਬਈ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ (ਐਮਐਲਏ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=978-1850654490 |pages=76–77 }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ 15 ਮਈ, 1936 ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ [[ਜਾਤਪਾਤ ਦਾ ਬੀਜ ਨਾਸ਼]] ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|url=http://scroll.in/article/727548/may-15-it-was-79-years-ago-today-that-ambedkars-annihilation-of-caste-was-published|title=May 15: It was 79 years ago today that Ambedkar's 'Annihilation Of Caste' was published|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160529175303/http://scroll.in/article/727548/may-15-it-was-79-years-ago-today-that-ambedkars-annihilation-of-caste-was-published|archivedate=29 May 2016|deadurl=no}}</ref> ਇਸ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਪੁਰਾਤਨ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂਆਂ ਅਤੇ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ "ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਤਾੜਨਾ" ਵਿਸ਼ਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref name="Mungekar">{{cite journal|last=Mungekar|first=Bhalchandra|date=16–29 July 2011|title=Annihilating caste|url=http://www.frontline.in/navigation/?type=static&page=flonnet&rdurl=fl2815/stories/20110729281509500.htm|deadurl=no|journal=Frontline|volume=28|issue=11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131101224527/http://www.frontline.in/navigation/?type=static&page=flonnet&rdurl=fl2815%2Fstories%2F20110729281509500.htm|archivedate=1 November 2013|accessdate=18 July 2013}}</ref><ref name="NYT01">[[Siddhartha Deb|Deb, Siddhartha]], [https://www.nytimes.com/2014/03/09/magazine/arundhati-roy-the-not-so-reluctant-renegade.html "Arundhati Roy, the Not-So-Reluctant Renegade"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170706154739/https://www.nytimes.com/2014/03/09/magazine/arundhati-roy-the-not-so-reluctant-renegade.html|date=6 July 2017}}, New York Times ''Magazine'', 5 March 2014. Retrieved 5 March 2014.</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 1955 ਦੀ ਇੱਕ ਬੀਬੀਸੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਗਾਂਧੀ 'ਤੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀਵਾਦ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ।<ref>{{cite web|url=http://scroll.in/article/813771/a-for-ambedkar-as-gujarats-freedom-march-nears-tryst-an-assertive-dalit-culture-spreads|title=A for Ambedkar: As Gujarat's freedom march nears tryst, an assertive Dalit culture spreads|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160916194115/http://scroll.in/article/813771/a-for-ambedkar-as-gujarats-freedom-march-nears-tryst-an-assertive-dalit-culture-spreads|archivedate=16 September 2016|deadurl=no}}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ<ref name="autogenerated2">{{cite book|title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste|last1=Jaffrelot|first1=Christophe|publisher=C. Hurst & Co. Publishers|year=2005|isbn=978-1850654490|location=London|page=5}}</ref> ਅਤੇ ਵਾਇਸਰਾਇ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕੌਂਸਲ ਵਜੋਂ ਕਿਰਤ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।<ref name="autogenerated22" /> ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵ (1940) ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ 400 ਪੰਨਿਆਂ ਦਾ ਇਕ ਟਾਈਟਲ ਲਿਖਿਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ''ਥੌਟਸ ਆਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ'' ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ "ਪਾਕਿਸਤਾਨ" ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਪੱਖਾਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਂਤ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਜੇ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ "ਆਪਣੀ ਮੰਗ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ"। ਵਿਦਵਾਨ ਵੈਂਕਟ ਧੂਲੀਲਪਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਥੌਟਸ ਆਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਕ ਦਹਾਕੇ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਇਸਨੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ]] ਦਾ ਰਸਤਾ ਬਣ ਗਿਆ।<ref>{{citation |last=Sialkoti |first=Zulfiqar Ali |title=An Analytical Study of the Punjab Boundary Line Issue during the Last Two Decades of the British Raj until the Declaration of 3 June 1947 |journal=Pakistan Journal of History and Culture |volume=XXXV |number=2 |year=2014 |url=http://www.nihcr.edu.pk/Latest_English_Journal/Pjhc%2035-2,%202014/4%20Punjab%20Boundary%20Line,%20Zulfiqar%20Ali.pdf |p=73–76 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180402094202/http://www.nihcr.edu.pk/Latest_English_Journal/Pjhc%2035-2,%202014/4%20Punjab%20Boundary%20Line,%20Zulfiqar%20Ali.pdf |archivedate=2 April 2018 }}</ref><ref>{{citation |last=Dhulipala |first=Venkat |title=Creating a New Medina |url=https://books.google.com/books?id=1Z6TBQAAQBAJ&pg=PR2 |date=2015 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-05212-3 |ref={{sfnref|Dhulipala, Creating a New Medina|2015}} |pp=124,&nbsp;134,&nbsp;142–144,&nbsp;149}}</ref> ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ''ਸ਼ੂਦਰ ਕੌਣ ਸਨ?'' ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਦੇ ਗਠਨ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੂਦਰ ਅਤੇ ਅਤੀ ਸ਼ੂਦਰ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ 1946 ਦੇ ਚੋਣ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ [[ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ|ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ]] ਰਾਜ ਵਿਚ ਸੀ।<ref name="Firstpost 2015">{{cite web | title=Attention BJP: When the Muslim League rescued Ambedkar from the 'dustbin of history' | website=Firstpost | date=15 April 2015 |url=http://www.firstpost.com/india/attention-sanghis-when-the-muslim-league-rescued-ambedkar-from-the-dustbin-of-history-2196678.html | accessdate=5 September 2015 | deadurl=no | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150920032027/http://www.firstpost.com/india/attention-sanghis-when-the-muslim-league-rescued-ambedkar-from-the-dustbin-of-history-2196678.html | archivedate=20 September 2015 | df=dmy-all }}</ref> ਅੰਬੇਦਕਰ ਦੋ ਵਾਰ ਸੰਸਦ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣਿਆ ਅਤੇ [[ਰਾਜ ਸਭਾ]], [[ਭਾਰਤੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ|ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ]] ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਸਦਨ, ਵਿਚ ਬੰਬਈ ਸਟੇਟ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 ਅਤੇ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ 1956 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1956 ਤੋਂ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ 1962 ਤੱਕ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਪਰ ਮਿਆਦ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 6 ਦਸੰਬਰ 1956 ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।<ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/alphabeticallist_all_terms.aspx|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=5 March 2019}}</ref> ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਬੰਬਈ ਨੌਰਥ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਲੜੀ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਬਕਾ ਸਹਾਇਕ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨਾਰਾਇਣ ਸਾਡੋਬਾ ਕਾਜਰੋਲਕਰ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਫਿਰ 1954 ਦੇ ਭੰਡਾਰਾ ਤੋਂ ਉਪ-ਚੋਣ ਵਿਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਜਿੱਤੀ। 1957 ਵਿਚ ਦੂਜੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/news/general-elections-2014/election-anecdote-when-br-ambedkar-lost-in-first-lok-sabha-polls_929706.html|title=Election anecdote: When BR Ambedkar lost in first Lok Sabha polls|date=2014-05-04|website=Zee News|language=en|access-date=2019-03-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/lok-sabha-general-elections-2019/the-story-of-1951-and-1952-lok-sabha-election-all-you-need-to-know-2182998.html|title=INKredible India: The story of 1951-1952 Lok Sabha election - All you need to know|date=2019-02-24|website=Zee News|language=en|access-date=2019-03-30}}</ref> ==ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ== [[File:Dr. Babasaheb Ambedkar, chairman of the Drafting Committee, presenting the final draft of the Indian Constitution to Dr. Rajendra Prasad on 25 November, 1949.jpg|thumb|right|300px|ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅੰਬੇਦਕਰ, 25 ਨਵੰਬਰ 1949 ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅੰਤਮ ਮਤੇ ਨੂੰ [[ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ]] ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ]] {{See also|ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ|ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ}} 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਬਾਅਦ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਨੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। 29 ਅਗਸਤ ਨੂੰ, ਉਸਨੂੰ ਸੰਵੀਧਾਨ ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਵਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਲਿਖਣ ਲਈ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ|ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{cite web|title=Some Facts of Constituent Assembly |work=Parliament of India |publisher=National Informatics Centre |url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/facts.htm |quote=On 29 August 1947, the Constituent Assembly set up an Drafting Committee under the Chairmanship of B. R. Ambedkar to prepare a Draft Constitution for India |accessdate=14 April 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511104514/http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/facts.htm |archivedate=11 May 2011 |deadurl=yes }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਇੱਕ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਮਾਹਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 60 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੂੰ "ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਪਿਤਾ" ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=PKElDwAAQBAJ&printsec=frontcover|title=Indian Polity|last=Laxmikanth|first=M.|publisher=McGraw-Hill Education|isbn=9789352604883}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/why-do-we-celebrate-constitution-day-of-india-a-look-at-dr-b-r-ambedkar-s-contribution-towards-the-indian-constitution-1396312-2018-11-26|title=Constitution Day: A look at Dr BR Ambedkar's contribution towards Indian Constitution|work=India Today|date=26 November 2018}}</ref> ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ, ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ, ਟੀ.ਟੀ. ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾਚਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ,"ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸੰਵਿਧਾਨ ਖਰੜੇ ਦਾ ਭਾਰ ਡਾ. ਅੰਬੇਦਕਰ ਉੱਤੇ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਇਸ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜੋ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹੈ ਅਸੀਂ ਉਸ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ।"<ref>{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/opinion/columns/ambedkar-constitution-narendra-modi-govt-2851111/|title=Denying Ambedkar his due|date=14 June 2016|work=The Indian Express|access-date=17 January 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=http://164.100.47.194/loksabha/writereaddata/cadebatefiles/C05111948.html|title=Constituent Assembly of India Debates|website=164.100.47.194|access-date=17 January 2019}}</ref> ==ਉਚੀ ਸਿੱਖਿਆ== 1894 ਵਿੱਚ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋ ਗਏ। ਉਸਤੋਂ ਜਲਦੀ ਹੀ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਵੀ ਸਵਰਗ ਸਿਧਾਰ ਗਏ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਬੰਬੇ ਆ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗੇ। 1907 ਈ. ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਸਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਜੋ ਅਲਗਾਂਵਬਾਦ ਦੇ ਭਿੰਨ-ਭੇਦ ਦੇਖੇ, ਇਨਾਂ ਕੁਰੀਤੀਆਂ ਨੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਮਨ ਕਾਫ਼ੀ ਦੁਖਾਇਆ। ਉਨਾਂ ਦੀ ਛਾਦੀ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ਼ਾਂ ਤਹਿਤ ਰਾਮਾਂਬਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। 1908 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ’’ ਐਲਫਿਨਸਟੋਨ ’’ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈ ਲਿਆ ਤੇ ਬੜੋਦਾ ਦੇ ਸ਼ਾਸ਼ਕ ’’ ਗਾਇਕਵਾੜ ’’ ਕੋਲੋਂ 25 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾਂ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿੱਪ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। 1912 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਨੇ ’’ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਤੇ ਪੋਲੀਟੀਕਲ ਸ਼ਾਇੰਸ਼ ’’ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਉਨਾਂ ਨੇ [[ਬੜੋਦਾ]] ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਨੋਕਰੀ ਕਰ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਨਾਂ ਯਸਵੰਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਫਿਰ 2 ਫਰਵਰੀ 1913 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਵੀ ਸਵਰਗ ਸਿਧਾਰ ਗਏ। ==ਬਹੁਜਨਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੇ ਘੁਲਾਟੀਏ== ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ '''ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਦਕਰ''' ਨੇ ਗਰੀਬ ਤੇ ਪੱਛੜੇ ਹੋਏ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜੋ ਪਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਜ ਇਹ ਸਮਾਜ ਵੀ ਅੱਖੋਂ ਉਹਲੇ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਗਰੀਬ ਤੇ ਪੱਛੜੇ ਹੋਏ ਸਮਾਜ ਲਈ ਜੋ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਰਾਖ਼ਵਾਂਕਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਬਾਬਾ ਸਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਹੀ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। 1920 ਈ. ਵਿੱਚ ’’ਵੀਕਲੀ ਨਾਇਕ’’ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸਨੂੰ ’’ਲੀਡਰ ਆਫ ਸਾਇਲੰਟ’’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ ਲੜਨ ਲਈ ਇੱਕ ਕੈਪਸ਼ੂਲ ਜਾਂ ਟੀਕੇ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਫਿਰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ 1926 ਈ. ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਏ। ਫਿਰ 1927 ਈ. ਵਿੱਚ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਖ਼ਿਲਾਫ ਲੜਨ ਲਈ ਕਈ ਅੰਦੋਲਨ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦਾ ਇੰਨਾਂ ਬੋਲ-ਬਾਲਾ ਸੀ ਕਿ ਗਰੀਬ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਪਾਣੀ ਵੀ ਪੀਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦੀ ਵੀ ਮਨਾਹੀ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਸ ਖ਼ਿਲਾਫ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ ਤੇ ਉਨਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕਦਮ ਉਠਾਏ ਗਏ। ਉਨਾਂ ਇੱਕ ਅੰਦੋਲਨ ਵੀ ਚਲਾਇਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਿਆ ਗਿਆ। 1928 ਈ. ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਬੰਬੇ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੇਂਸ਼ੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਯੂਰਪੀ ਸਾਇਮਨ ਕਮਿਸ਼ਨਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ==ਨੌਕਰੀ== ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ਤੇ ਇਨਾਂ ਦੇ ਲੀਡਰਾਂ ਦੀ ਗ਼ਲਤ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੀ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਤੋਂ ਵੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਸਨ। ਉਨਾਂ ਨੇ ਦਲਿਤ ਸਮਾਜ ਵੀ ਪੜਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਹੋਵੇ ਦੀ ਗੱਲ ਤੇ ਪੂਰਾ ਪਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ। 1935 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਲਾਅ ਕਾਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਰਾਂ 2 ਸਾਲ ਤੱਕ ਉਨਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਉਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇੱਕ ਘਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵੀ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਉਨਾਂ ਨੇ ਲਗਭਗ 50000 ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਸਵਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ==ਸੰਵਿਧਾਨ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ== 1936 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਾਦ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਇਆ। ਉਨਾਂ ਲੇਬਰ ਮਨਿਸਟਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ 1939 ਈ. ਤੋਂ 1945 ਈ. ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪ ਨੇ ਲਾਅ ਮਨਿਸਟਰ ਦਾ ਆਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ। 29 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਸੰਵਿਧਾਨਿਕ ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵੀ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਹੀ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ 26 ਨਵੰਬਰ 1949 ਨੂੰ ਇਸ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਲੋਂ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ==ਬੁੱਧ ਧੱਮ ਕ੍ਰਾਂਤੀ== <ref> {ਸਿੱਧੂ ਜੈਦ ਫਾਊਂਡਰ ਆਫ਼ [https://www.vaisakhi.co.in vaisakhi] | [https://www.vaisakhi.co.in/ਡਾ-ਭੀਮ-ਰਾਓ-ਅੰਬੇਡਕਰ/ ਡਾ. ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ] } </ref>1950 ਵਿੱਚ ਬੀ ਆਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਇੱਕ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਗਏ, ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਗਈ। ਉਹ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਧਰਮ ਬਦਲਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਲਿਆ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਵੰਡ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। 1955 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਬੌਧ ਮਹਾਂਸਭਾ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਦਿ ਬੁੱਧਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਧਰਮ‘ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਛਾਪੀ ਗਈ। 14 ਅਕਤੂਬਰ 1956 ਨੂੰ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਇੱਕ ਆਮ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ 5 ਲੱਖ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਵਾਇਆ। ਬੀ ਆਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਕਾਠਮੰਡੂ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਚੌਥੀ ਵਿਸ਼ਵ ਬੋਧੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਉੱਥੇ ਗਏ ਸਨ। 2 ਦਸੰਬਰ 1956 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਦਿ ਬੁੱਧਾ ਅਤੇ ਕਾਰਲਸ ਮਾਰਕਸ‘ ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।<ref> {ਸਿੱਧੂ ਜੈਦ ਫਾਊਂਡਰ ਆਫ਼ [https://www.vaisakhi.co.in vaisakhi] | [https://www.vaisakhi.co.in/ਡਾ-ਭੀਮ-ਰਾਓ-ਅੰਬੇਡਕਰ/ ਡਾ. ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ] } </ref> ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਜਾਤਪਾਤ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਛੱਡ ਕੇ [[ਬੁੱਧ ਧਰਮ]] ਅਪਣਾਇਆ। ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਅਪਣਾਇਆ ਕਿ ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਸਦੀਵੀ ਅਮਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਜੀਅ ਸਕਣ ==ਮੌਤ== ਉਹ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦੇ ਰੋਗ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ। ਫਿਰ 6 ਦਸੰਬਰ 1956 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਿੱਲੀ ਵਾਲੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਸਵਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਲਈ ਜੋ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ ਉਹ ਨਾ-ਭੁੱਲਣਯੋਗ ਹਨ। ਉਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਸਮਾਜ ਭਲਾਈ ਦੇ ਲੇਖੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਵੀ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦਾ ਹਰ ਸਾਲ ਦਾ ਦਿਨ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਡਾਕਟਰ ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਦਕਰ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ== {{Refbegin|30em}} * {{cite book |title=The Legacy of Dr. Ambedkar |first=D. C. |last=Ahir |publisher=B. R. Publishing |location=Delhi |isbn=81-7018-603-X}} * {{cite book |last=Ajnat |first=Surendra |title=Ambedkar on Islam |publisher=Buddhist Publ. |location=Jalandhar |year=1986}} * {{cite book |title=Reconstructing the World: B.R. Ambedkar and Buddhism in India |editor1-first=Johannes |editor1-last=Beltz |editor2-first=S. |editor2-last=Jondhale |location=New Delhi |publisher=Oxford University Press}} * {{cite book |title=Dr Dr. Baba Saheb Ambedkar: Anubhav Ani Athavani |first=Bhaskar Laxman |last=Bholay |publisher=Sahitya Akademi |year=2001 |location=Nagpur}} * {{cite book |last=Fernando |first=W. J. Basil |title=Demoralisation and Hope: Creating the Social Foundation for Sustaining Democracy—A comparative study of N. F. S. Grundtvig (1783–1872) Denmark and B. R. Ambedkar (1881–1956) India |publisher=AHRC Publication |location=Hong Kong |year=2000 |isbn=962-8314-08-4}} * Chakrabarty, Bidyut. "B.R. Ambedkar" ''Indian Historical Review'' (Dec 2016) 43#2 pp 289–315. {{doi|10.1177/0376983616663417}}. * {{cite book |title=Life of Babasaheb Ambedkar |first=C. |last=Gautam |publisher=Ambedkar Memorial Trust |location=London |edition=Second |year=2000}} * {{cite book |title=Ambedkar and Untouchability. Analysing and Fighting Caste |first=Christophe |last=Jaffrelot |authorlink=Christophe Jaffrelot |publisher=Columbia University Press |location=New York |year=2004}} * {{cite book |title=Economic Philosophy of Dr. B.R. Ambedkar |first=M. L. |last=Kasare |publisher=B. I. Publications |location=New Delhi}} * {{cite book |title=Dr. Ambedkar: A Critical Study |first=W. N. |last=Kuber |publisher=People's Publishing House |location=New Delhi}} * Kumar, Aishwary. ''Radical Equality: Ambedkar, Gandhi, and the Risk of Democracy'' (2015). * Kumar, Ravinder. "Gandhi, Ambedkar and the Poona pact, 1932." ''South Asia: Journal of South Asian Studies'' 8.1-2 (1985): 87-101. * {{Cite book |last=Michael |first=S.M. |title=Untouchable, Dalits in Modern India |publisher=Lynne Rienner Publishers |year=1999 |isbn=978-1-55587-697-5 |ref=harv}} * Nugent, Helen M. (1979) "The communal award: The process of decision-making." ''South Asia: Journal of South Asian Studies'' 2#1-2 (1979): 112-129. * {{cite book |title=Ambedkar: Towards an Enlightened India |first=Gail |last=Omvedt |authorlink=Gail Omvedt |isbn=0-670-04991-3}} * {{cite book |title=Ambedkar and Buddhism |first=Urgyen |last=Sangharakshita |authorlink=Sangharakshita |isbn=0-904766-28-4}} [http://www.sangharakshita.org/_books/Ambedkar_and_Buddhism.pdf PDF] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924094012/http://www.sangharakshita.org/_books/Ambedkar_and_Buddhism.pdf |date=2015-09-24 }} '''ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਰੋਤ''' * Ambedkar, Bhimrao Ramji. ''Annihilation of caste: The annotated critical edition'' (Verso Books, 2014). {{Refend}} {{Subject bar |commons=yes |commons-search=Category:B. R. Ambedkar |q=yes |q-search=Bhimrao Ramji Ambedkar |s=yes |s-search=Author:Bhimrao Ramji Ambedkar |d=yes |d-search=Q231690}} {{DEFAULTSORT:ਅੰਬੇਡਕਰ, ਬੀ ਆਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੀ ਆਰ ਅੰਬੇਡਕਰ| ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1891]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1956]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਰਤਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦਲਿਤ ਆਗੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਹਿਰੂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ]] 7veoi8c8sh1pvzf5ghlbhiiijec9pdt 611559 611558 2022-08-18T10:26:27Z Jivika 1607 40923 /* ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ */ ਕੜੀਆਂ ਜੋੜੀਆਂ wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ਡਾਕਟਰ ਭੀਮਰਾਓ ਰਾਮਜੀ ਅੰਬੇਡਕਰ (ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ) | image = Ambedkar_speech_at_Yeola.png | caption = [[ਨਾਸਿਕ]] ਵਿਖੇ 13 ਅਕਤੂਬਰ 1935 ਨੂੰ ਰੈਲੀ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ | office = ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ | term_start = 29 ਅਗਸਤ 1947 | term_end = 24 ਜਨਵਰੀ 1950 | office2 = ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਮੰਤਰੀ | president2 = [[ਰਾਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ]] | primeminister2 = [[ਜਵਾਹਰਲਾਲ ਨਹਿਰੂ]] | term_start2 = 15 ਅਗਸਤ 1947 | term_end2 = ਸਤੰਬਰ 1951 | predecessor2 = ਪਦਵੀ ਹਟਾਈ | successor2 = | office3 = ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੀ ਅਗਜੈਕਟਿਵ ਕੌਂਸਲ ਵਿੱਚ ਲੇਬਰ ਮੈਂਬਰ | viceroy = [[ਲਾਰਡ ਲਿਨਲਿਥਗੋ]], [[ਲਾਰਡ ਵੇਵਲ]] | term_start3 = 1942 | term_end3 = 1946 | predecessor3 = [[ਫਿਰੋਜ਼ ਖਾਨ ਨੂਨ]] | successor3 = ਪਦਵੀ ਹਟਾਈ | other_names = ਬਾਬਾ, ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ, ਭੀਮਾ, ਮੂਕਨਾਇਕ | ethnicity = | birth_place = [[ਮਹੋ]], [[ਸੈਂਟਰਲ ਪ੍ਰੋਵਿੰਸਜ]], [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ]] (ਹੁਣ [[ਮਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]) | birth_date = {{Birth date|df=yes|1891|4|14}} | death_place = ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ | death_date = {{Death date and age|df=yes|1956|12|6|1891|4|14}} | alma_mater = [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]]<br />[[ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]]<br />[[ਲੰਦਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]]<br />[[ਲੰਦਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਇਕਨਾਮਿਕਸ]] | politicalparty = [[ਸਮਤਾ ਸੈਨਿਕ ਦਲ]], [[ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਟ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਰਤ)|ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਟ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ]], [[ਸਿਡਿਉਲਡ ਕਾਸਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ]] | spouse = ਰਾਮਾਬਾਈ 1906<br />ਸਵਿਤਾ ਅੰਬੇਡਕਰ 15 ਅਪਰੈਲ1948 | nationality = ਭਾਰਤੀ | religion = [[ਬੁੱਧ ਮੱਤ]] | awards = [[ਭਾਰਤ ਰਤਨ]] | signature = Dr. Babasaheb Ambedkar Signature.svg }} '''ਡਾਕਟਰ ਭੀਮਰਾਉ ਅੰਬੇਡਕਰ''' (14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1891 - 6 ਦਸੰਬਰ 1956), '''ਡਾਕਟਰ ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ''' ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨਸਾਜ਼, [[ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ]], [[ਰਾਜਨੀਤੀਵਾਨ]] ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ''ਦਲਿਤ ਬੋਧੀ ਲਹਿਰ'' ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ([[ਬਹੁਜਨ]]) ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਭੇਦਭਾਵ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ, ਜਦਕਿ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਕਿਰਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਮੰਤਰੀ, ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਗਣਤੰਤਰ ਦੇ ਮੋਢੀ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਤੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ''ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ'', [[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]] ਵਿਚ ਭਾਵ "ਆਦਰਯੋਗ ਪਿਤਾ" ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ [[ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਅਤੇ [[ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਇਕਨਾਮਿਕਸ]] ਵਿੱਚੋਂ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ, ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਖੋਜ ਲਈ ਇਕ ਵਿਦਵਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇੱਕ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਵਕੀਲ ਸਨ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਉਹ ਰਾਜਨੀਤਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ, ਰਸਾਲੇ ਛਾਪਣ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਬਹੁਜਨਾਂ ਲਈ ਸਮਾਜਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਾਪਤੀ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। 1956 ਵਿਚ, ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਧੱਮਾ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ [[ਬੁੱਧ ਧਰਮ]] ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਤਾਦਾਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਜਨਾਂ ਨੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ। 1990 ਵਿਚ ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ [[ਭਾਰਤ ਰਤਨ]] ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਡਾਕਟਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਸਿਰਫ਼ ਦੱਬੇ ਕੁੱਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੀ ਮਸੀਹਾ ਨਹੀਂ ਹਨ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਯੁੱਗ ਪੁਰਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਸਮੁੱਚੀ ਮਾਨਵਤਾ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਜਨਮ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1891 ਨੂੰ ਅਜੋਕੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ (ਹੁਣ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]) ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਮਹਾੳੁ (ਹੁਣ ਡਾ ਅੰਬੇਦਕਰ ਨਗਰ) ਦੀ ਫੌਜੀ ਛਾਉਣੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite book |last=Jaffrelot |first=Christophe |title = Ambedkar and Untouchability: Fighting the Indian Caste System|year= 2005 |publisher=[[Columbia University Press]]|location=New York|isbn= 978-0-231-13602-0 | page=2}}</ref> ਉਹ ਰਾਮਜੀ ਮਾਲੋਜੀ ਸਿਕਪਾਲ, ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਅਫ਼ਸਰ, ਜੋ ਸੂਬੇਦਾਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਸੀ, ਅਤੇ ਭੀਮਾਬਾਈ ਸਿਕਪਾਲ ਦਾ 14 ਵਾਂ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਬੱਚਾ ਸੀ।<ref name="Columbia">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1890s.html| title = In the 1890s| format = PHP| accessdate = 2 August 2006| archiveurl=https://web.archive.org/web/20060907040421/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1890s.html| archivedate= 7 September 2006 | deadurl=no}}</ref> ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਜੋਕੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਤਨਾਗਿਰੀ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿਚ ਅੰਬਾਬਾਦ (ਮੰਡਾਨਗਡ ਤਾਲੁਕਾ) ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ [[ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ|ਮਰਾਠੀ]] ਪਿਛੋਕੜ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਜਨਮ ਮਹਾਰ (ਦਲਿਤ) ਜਾਤੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਛੂਤ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ।<ref>{{cite web |work=[[Encyclopædia Britannica]] |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/357931/Mahar |title=Mahar |publisher=britannica.com |accessdate=12 January 2012 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111130060042/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/357931/Mahar |archivedate=30 November 2011 }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੇ [[ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ]] ਦੀ ਫੌਜ ਲਈ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਮਹਾੳੁ ਛਾਉਣੀ ਵਿਚ ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{cite book|last=Ahuja|first=M. L.|title=Eminent Indians : administrators and political thinkers|year=2007|publisher=Rupa|location=New Delhi|isbn=978-8129111074|pages=1922–1923|chapter-url=https://books.google.com/books?id=eRLLxV9_EWgC&pg=PA1922|accessdate=17 July 2013|chapter=Babasaheb Ambedkar|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161223004804/https://books.google.com/books?id=eRLLxV9_EWgC&pg=PA1922|archivedate=23 December 2016}}</ref> ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਸਕੂਲ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਛੂਤ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਲਾਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬੈਠਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲੋਂ ਉਚਾਈ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਡੋਲ੍ਹਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਭਾਂਡੇ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦੀ ਇਜ਼ਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਕੰਮ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਚਪੜਾਸੀ ਦੁਆਰਾ ਅੰਬੇਦਕਰ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਚਪੜਾਸੀ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ; ਉਸਨੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ "ਨੋ ਪੀਅਨ, ਨੋ ਵਾਟਰ" ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਸੀ।<ref name = "Waiting for Visa">{{cite web|others= Frances Pritchett, translator |url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/txt_ambedkar_waiting.html |title=Waiting for a Visa|first= B. R. |last= Ambedkar |publisher=Columbia.edu |accessdate=17 July 2010| archiveurl=https://web.archive.org/web/20100624202609/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/txt_ambedkar_waiting.html| archivedate= 24 June 2010 | deadurl=no}}</ref> ਉਸਨੂੰ ਅਲੱਗ ਬੋਰੇ 'ਤੇ ਬੈਠਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਨਾਲ ਘਰ ਲਿਜਾਂਦਾ ਸੀ।<ref>{{cite news | last =Kurian | first =Sangeeth | title =Human rights education in schools | newspaper =The Hindu | url =http://www.hindu.com/yw/2007/02/23/stories/2007022304300600.htm | access-date =2019-04-24 | archive-date =2013-11-03 | archive-url =https://web.archive.org/web/20131103093853/http://www.hindu.com/yw/2007/02/23/stories/2007022304300600.htm | dead-url =yes }}</ref> ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਜੀ ਸਿਕਪਾਲ 1894 ਵਿਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਤਾਰਾ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸਣ ਅਤੇ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਸੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾਰੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ - ਬਲਾਰਾਮ, ਅਨੰਦਰਾਓ ਅਤੇ ਭੀਮਰਾਓ - ਅਤੇ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ - ਮੰਜੂਲਾ ਅਤੇ ਤੁਲਸਾ ਹੀ ਬਚੇ। ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਭੈਣਾਂ ਤੋਂ, ਸਿਰਫ ਅੰਬੇਡਕਰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕਰਕੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਗਏ। ਓਹਨਾਂ ਦਾ ਅਸਲ ਉਪਨਾਮ ''ਸਕਾਪਾਲ'' ਸੀ ਪਰ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ''ਅੰਬੇਡਕਰ'' ਦਰਜ ਕਰਵਾਇਆ ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਰਤਨਾਗਿਰੀ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਅੰਬਦਾਵੇ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ।<ref>[http://www.loksatta.com/kgtocollege-news/international-standard-educational-complex-at-original-village-of-dr-babasaheb-ambedkar-446635/lite/ Daily Loksatta Dated 18/04/2014] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171020002119/http://www.loksatta.com/kgtocollege-news/international-standard-educational-complex-at-original-village-of-dr-babasaheb-ambedkar-446635/lite/ |date=20 October 2017 }}</ref><ref name = Ambavadekar>{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?263871 |title=Bhim, Eklavya |publisher=outlookindia.com |accessdate=17 July 2010| archiveurl=https://web.archive.org/web/20100811223316/http://outlookindia.com/article.aspx?263871| archivedate= 11 August 2010 | deadurl=no}}</ref> ।<ref>{{Cite web|url=https://www.thebetterindia.com/95923/bhimrao-ambedkar-father-indian-constitution-little-known-facts-life/|title=ਭੀਮਰਾਓ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਬਦਲੀ|last=Pal|first=Sanchari|date=April 14, 2017|website=www.thebetterindia.com|publisher=thebetterindia|access-date=}}</ref> ==ਸਿੱਖਿਆ== ===ਪੋਸਟ-ਸੈਕੰਡਰੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ=== 1897 ਵਿਚ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮੁੰਬਈ ਚਲਾ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਐਲਫਿੰਸਟਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਇਕੋ-ਇਕ ਅਛੂਤ ਬਣ ਗਿਆ। 1906 ਵਿਚ, 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ, ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਇਕ 9 ਸਾਲ ਦੀ ਲੜਕੀ ਰਮਾਬਾਈ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name="Columbia2">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1900s.html| title = In the 1900s| format = PHP| accessdate = 5 January 2012| deadurl=no| archiveurl=https://web.archive.org/web/20120106043617/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1900s.html| archivedate = 6 January 2012| df = dmy-all}}</ref> ===ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਬੰਬਈ ਵਿਚ ਅੰਡਰ ਗਰੈਜੂਏਟ ਪੜ੍ਹਾਈ=== [[File:Young Ambedkar.gif|thumb|upright|left|ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ]] 1907 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਹ ਐੱਲਫਿੰਸਟਨ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ ਜੋ ਕਿ [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਬੰਬੇ]] ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਦੀ ਮਾਹਰ ਜਾਤੀ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ 'ਦਿ ਬੁੱਧਾ ਐਂਡ ਹਿਸ ਧਾਮਾ' ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਚੌਥੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ "ਮਹਾਨ ਉਚਾਈਆਂ" ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਜਨਤਕ ਸਮਾਰੋਹ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਾਦਾ ਕੇਲੁਸਕਰ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇਕ ਮਿੱਤਰ ਨੇ [[ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ|ਬੁੱਧ]] ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref name="Columbia2"/><ref>[http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/ambedkar_buddha/00_pref_unpub.html unpublished preface of "The Buddha and his Dhamma"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180502081913/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/ambedkar_buddha/00_pref_unpub.html |date=2018-05-02 }}, cite 5th para</ref> 1912 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਬੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬੜੌਦਾ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਬੀਮਾਰ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਵਾਪਸ ਆਉਣਾ ਪਿਆ, ਜਿਸਦੀ ਮੌਤ 2 ਫਰਵਰੀ 1913 ਨੂੰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name="Columbia3">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1910s.html| title = In the 1910s| format = PHP| accessdate = 5 January 2012| deadurl=no| archiveurl=https://web.archive.org/web/20111123170145/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1910s.html| archivedate = 23 November 2011| df = dmy-all}}</ref> ===ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ=== 1913 ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ 22 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਬਦੋੜਾ ਸਿਆ ਜੀ ਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾਡ III (ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਗਾਇਕਵਾਡ) ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ £ 11.50 (ਸਟਰਲਿੰਗ) ਦੀ ਬੜੌਦਾ ਸਟੇਟ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ|ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ]] ਵਿਚ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਲਵਿੰਸਟਨ ਹਾਲ ਦੇ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿਚ, ਨਾਵਲ ਭੱਠਨਾ ਨਾਂ ਦਾ ਇਕ [[ਪਾਰਸੀ]] ਸੀ ਜੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਸੀ, ਨਾਲ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਜੂਨ 1915 ਵਿਚ ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ, ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਇਤਿਹਾਸ, ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ੀ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮਾਨਵ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਇਕ ਥੀਸਿਸ, ''ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਪਾਰ'' ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਅੰਬੇਡਕਰ [[ਜੌਨ ਡੇਵੀ]] ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.livemint.com/Opinion/VGJT8kkl9dGnqWpkgft9QM/Ambedkars-teacher.html|title=Ambedkar teacher|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160403032535/http://www.livemint.com/Opinion/VGJT8kkl9dGnqWpkgft9QM/Ambedkars-teacher.html|archivedate=3 April 2016|date=30 March 2016}}</ref> 1916 ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਇਕ ਹੋਰ ਐਮ.ਏ. ਲਈ ਆਪਣੀ ਦੂਜੀ ਥੀਸਿਸ, ''ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਵੀਡੈਂਡ ਆਫ ਇੰਡੀਆ - ੲੇ ਹਿਸਟੋਰਿਕ ਐਂਡ ਐਨਾਲਿਟਿਕਲ ਸਟੱਡੀ'' ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਉਸ ਨੇ ਤੀਜੀ ਥੀਸਿਸ ਲਈ ਲੰਡਨ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣ ਲਈ 1927 ਵਿਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਐੱਚ. ਐੱਚ. ਡੀ. ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|url=http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html|title=Bhimrao Ambedkar|work=columbia.edu|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140210115211/http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html|archivedate=10 February 2014}}</ref> 9 ਮਈ ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਲੈਗਜੈਂਡਰ ਟੇਨਨਵੀਸਰ ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਇੱਕ ਸੈਮੀਨਾਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ''ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਜਾਤ: ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਕੈਨਿਜ਼ਮ, ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ'' ਦਾ ਪੇਪਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। === ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਵਿਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ === [[File:Dr. B. R. Ambedkar with his professors and friends from the London School of Economics and Political Science, 1916-17.jpg|thumb|ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ ਇਕਨਾਮਿਕਸ (1916-17) ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਅਤੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਅੰਬੇਦਕਰ (ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ, ਪਹਿਲੀ ਤੋਂ ਸੱਜੇ)]] ਅਕਤੂਬਰ 1916 ਵਿਚ, ਉਸ ਨੇ ਗ੍ਰੇਜ਼ ਇਨ ਵਿਚ ਬਾਰ ਕੋਰਸ ਲਈ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲੈ ਲਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਥੀਸੀਸ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜੂਨ 1917 ਵਿਚ ਉਹ ਭਾਰਤ ਪਰਤਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਬੜੋਦਾ ਤੋਂ ਉਸਦੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦਾ ਪੁਸਤਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ 'ਤੇ ਇਕ ਜਰਮਨ ਪਣਡੁੱਬੀ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਡੁੱਬ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਪਣੀ ਥੀਸੀਸ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਲੰਡਨ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮਿਲ ਗਈ। ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 1921 ਵਿਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। 1923 ਵਿਚ ਉਸਨੇ "ਦੀ ਪ੍ਰਬਲਮ ਆਫ ਦੀ ਰੁਪੀ: ਇਟਸ ਓਰੀਜਨ ਐਂਡ ਸਲੂਸ਼ਨ" ਨਾਮ ਦੀ ਥੀਸਸ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref name="firstpost.com">{{cite web|url=http://www.firstpost.com/politics/rescuing-ambedkar-from-pure-dalitism-he-wouldve-been-indias-best-prime-minister-2195498.html|title=Rescuing Ambedkar from pure Dalitism: He would've been India's best Prime Minister|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151106214027/http://www.firstpost.com/politics/rescuing-ambedkar-from-pure-dalitism-he-wouldve-been-indias-best-prime-minister-2195498.html|archivedate=6 November 2015}}</ref> ਇਸੇ ਸਾਲ ਉਸ ਨੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਡੀ.ਐਸ.ਸੀ. ਕੀਤੀ। ਉਸਨੂੰ ਤੀਜੀ ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਡਾਕਟਰ, ਐਲ.ਐਲ.ਡੀ., ਕੋਲੰਬੀਆ, 1952 ਅਤੇ ਡੀ. ਲਿਟ., ਓਸਮਾਨਿਆ, 1953, ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=Wx218EFVU8MC&pg=PA163&dq=ambedkar%20D'Litt#v=onepage&q=ambedkar%20D'Litt|title=Dalit Movement in India and Its Leaders, 1857–1956|first=Rāmacandra|last=Kshīrasāgara|date=1 January 1994|publisher=M.D. Publications Pvt. Ltd.|accessdate=2 November 2016|via=Google Books|isbn=9788185880433}}</ref> ==ਛੂਤਛਾਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ== [[File:Ambedkar Barrister.jpg|thumb|upright|left|1922 ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਬੈਰਿਸਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ]] ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਬੇਡਕਰ ਬੜੌਦਾ ਰਿਆਸਤ ਦੁਆਰਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਗਾਇਕਵਾੜ ਦਾ ਮਿਲਟਰੀ ਸੈਕਟਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਹੀ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਤਮਕਥਾ, ''ਵੇਟਿੰਗ ਫ਼ਾਰ ਵੀਜ਼ਾ'' ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਵਧ ਰਹੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਕਮਾਈ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਅਕਾਊਂਟੈਂਟ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਟਿਊਟਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਸਲਾਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰੰਤੂ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਨੇ ਇਹ ਜਾਣਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅਛੂਤ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਅਸਫ਼ਲ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{cite book |last1=Keer |first1=Dhananjay |title=Dr. Ambedkar: Life and Mission |year=1971 |origyear=1954 |publisher=Popular Prakashan |location=Mumbai |isbn=978-8171542376 |oclc=123913369 |pages=37–38}}</ref> ਸੰਨ 1918 ਵਿਚ ਉਹ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸੈਨੇਡਨਹਮ ਕਾਲਜ ਆਫ ਕਾਮਰਸ ਐਂਡ ਇਕਨੋਮਿਕਸ ਵਿਚ ਸਿਆਸੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਦਿੱਤਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਦੂਜੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪੀਣ-ਪਾਣੀ ਦਾ ਜੱਗ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਕੀਤਾ।<ref>{{cite book |editor-first= Ian |editor-last= Harris |url= https://books.google.com/id=0rwiLKm3LGUC&pg=PA84&dq=ambedkar+discriminated+at+Sydenham+College+of+Comme#v=onepage&q=ambedkar%20discriminated%20at%20Sydenham%20College%20of%20Comme |title= Buddhism and politics in twentieth-century Asia |publisher= Continuum International Group |isbn= 9780826451781 |date= 22 August 2001 }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਸਾਊਥਬੋਰੋ ਕਮੇਟੀ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਐਕਟ 1919 ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗਵਾਹੀ ਦੇਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸੁਣਵਾਈ ਤੇ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਚੋਣ-ਹਲਕਾ ਅਤੇ [[ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ|ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ]] ਲਈ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ।<ref name=Tejani>{{cite book|last=Tejani|first=Shabnum|title=Indian secularism : a social and intellectual history, 1890–1950|year=2008|publisher=Indiana University Press|location=Bloomington, Ind.|isbn=978-0253220448|pages=205–210|chapter-url=https://books.google.com/books?id=6xtrPKa59j4C&pg=PA205&dq=%22ambedkar%22+%22+Southborough+Committee%22#v=onepage&q=%22ambedkar%22%20%22%20Southborough%20Committee%22|accessdate=17 July 2013|chapter=From Untouchable to Hindu Gandhi, Ambedkar and Depressed class question 1932}}</ref> 1920 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਕੋਲਹਪੁਰ ਦੇ ਸ਼ਾਹੂ ,ਸ਼ਾਹੂ ਚੌਥੇ (1874-19 22), ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਮੁੰਬਈ ਵਿਚ ਹਫ਼ਤਾਵਾਰੀ ਮੂਕਨਾਇਕ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref name="Jaffrelot">{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=978-1850654490 |page=4 }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1926 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਗੈਰ-ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਬਚਾਅ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬਰਬਾਦ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਬਦਨਾਮੀ ਲਈ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਧਨੰਜੈ ਕੀਰ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ "ਇਹ ਜਿੱਤ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ਗਾਹਕਾਂ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਸੀ।"<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA64|title=Dr. Ambedkar: Life and Mission|last=Keer|first=Dhananjay|date=1995|publisher=Popular Prakashan|isbn=9788171542376}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=5u9hDwAAQBAJ&pg=PT30|title=7 Reformers who Change the World|last=Mookherji|first=Kalyani|date=2018|publisher=Prabhat Prakashan}}</ref> ਬੰਬਈ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿਚ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਸਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਗਠਿਤ ਯਤਨ ਕੇਂਦਰੀ ਸੰਸਥਾ ''ਬਹਿਸ਼ਕ੍ਰਿਤ ਹਿਤਕਾਰਨੀ ਸਭਾ'' ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਮਕਸਦ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ "ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ" ਕਰਨਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |url=http://www.ncdhr.org.in/ncdhr/general-info-misc-pages/dr-ambedkar |title=Dr. Ambedkar |accessdate=12 January 2012 |publisher=National Campaign on Dalit Human Rights |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121008195805/http://www.ncdhr.org.in/ncdhr/general-info-misc-pages/dr-ambedkar |archivedate=8 October 2012 }}</ref> ਦਲਿਤ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਉਸਨੇ ਨੇ ਪੰਜ ਅਖਬਾਰਾਂ- ਮੂਕਨਾਕ (1920), ਬਹਿਸ਼ੀਕ੍ਰਿਤ ਭਾਰਤ (1924), ਸਮਤਾ (1928), ਜਨਤਾ (1930) ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੁੱਧਾ ਭਾਰਤ (1956) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.forwardpress.in/2017/07/ambedkars-journalism-and-its-significance-today/|title=Ambedkar's journalism and its significance today|date=5 July 2017|work=Forward Press|access-date=13 November 2018}}</ref> 1925 ਵਿਚ ਉਹ ਆਲ-ਯੂਰਪੀਅਨ [[ਸਾਈਮਨ ਕਮਿਸ਼ਨ]] ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਬੰਬਈ ਪ੍ਰੈਜੀਡੈਂਸੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite book|title=B. R. Ambedkar:perspectives on social exclusion and inclusive policies|last1=Thorat|first1=Sukhadeo|last2=Kumar|first2=Narender|publisher=Oxford University Press|year=2008|location=New Delhi}}</ref> ਇਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਰੋਸ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਦਕਿ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਖੁਦ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਲਿਖੀ।<ref>{{cite book|title=Writings and Speeches|last=Ambedkar|first=B. R.|publisher=Education Dept., Govt. of Maharashtra|year=1979|volume=1}}</ref> 1927 ਤੱਕ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ [[ਛੂਤ-ਛਾਤ]] ਵਿਰੁੱਧ ਸਰਗਰਮ ਲਹਿਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੇ ਹੱਕ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪਾਣੀ ਦੀ ਟੈਂਕ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਅਛੂਤ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਨ ਲਈ [[ਮਹਾੜ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ]] ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.manase.org/en/maharashtra.php?mid=68&smid=23&pmid=1&id=857|title=Dr. Babasaheb Ambedkar|publisher=Maharashtra Navanirman Sena|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110510041016/https://www.manase.org/en/maharashtra.php?mid=68&smid=23&pmid=1&id=857|archivedate=10 May 2011|deadurl=yes|accessdate=26 December 2010}}</ref> 1927 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਜਾਤੀਗਤ ਭੇਦਭਾਵ ਅਤੇ "ਛੂਤ-ਛਾਤ" ਲਈ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਸਹੀ ਠਹਿਰਾਉਣ ਲਈ, ਕਲਾਸਿਕ ਹਿੰਦੂ ਪਾਠ, [[ਮੰਨੂੰ ਸਿਮ੍ਰਤੀ]] (ਮਨੂ ਦੇ ਨਿਯਮ) ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ਤੇ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਰਸਮੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਲਿਖਤ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਸਾੜ ਦਿੱਤੀਆਂ। 25 ਦਸੰਬਰ 1927 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਮੰਨੂੰ ਸਿਮ੍ਰਤੀ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਸਾੜਨ ਲਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article/The-Lies-Of-Manu/281937|title=The Lies Of Manu|last=Kumar|first=Aishwary|work=outlookindia.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151018233954/http://www.outlookindia.com/article/the-lies-of-manu/281937|archivedate=18 October 2015|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.frontline.in/static/html/fl2815/stories/20110729281509500.htm|title=Annihilating caste|work=frontline.in|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140528172120/http://www.frontline.in/static/html/fl2815/stories/20110729281509500.htm|archivedate=28 May 2014|deadurl=no}}</ref> ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਸਾਲ 25 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ''ਮੰਨੂੰ ਸਿਮ੍ਰਤੀ ਦਹਿਨ ਦਿਵਸ'' (ਮਨੂਸਮ੍ਰਿਤੀ ਬਰਨਿੰਗ ਡੇ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅੰਬੇਦਕਰਿਤਾਂ ਅਤੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="Menon 2014">{{cite web|url=http://kafila.org/2014/12/25/peace-on-earth-and-social-justice-christmas-greetings/|title=Meanwhile, for Dalits and Ambedkarites in India, December 25th is Manusmriti Dahan Din, the day on which B R Ambedkar publicly and ceremoniously in 1927|last=Menon|first=Nivedita|date=25 December 2014|website=Kafila|accessdate=21 October 2015|archive-date=24 ਸਤੰਬਰ 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924131134/http://kafila.org/2014/12/25/peace-on-earth-and-social-justice-christmas-greetings/|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://iaws.org/wp-content/themes/pdf/newsletters/NLB035-2003.pdf|title=11. Manusmriti Dahan Day celebrated as Indian Women's Liberation Day|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151117031944/http://iaws.org/wp-content/themes/pdf/newsletters/NLB035-2003.pdf|archivedate=17 November 2015|deadurl=no}}</ref> 1930 ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਪਿੱਛੋਂ ਕਾਲਰਾਮ ਮੰਦਿਰ ਅੰਦੋਲਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਕਾਲਰਾਮ ਮੰਦਰ ਸਤਿਗ੍ਰਾ ਵਿਖੇ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਵਾਲੰਟੀਅਰ ਨਾਸ਼ਿਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ। ਇਸ ਜਲੂਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਇਕ ਫੌਜੀ ਬੈਂਡ, ਸਕੌਉਟਸ ਦਾ ਇੱਕ ਬੈਚ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ, ਆਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਤਾ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਚੱਲੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਤਾਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।<ref name="keer">{{cite book|url=https://books.google.com/?id=B-2d6jzRmBQC&pg=PA136&dq=%22kalaram+temple%22+%22ambedkar%22#v=onepage&q=%22kalaram%20temple%22%20%22ambedkar%22|title=Dr. Ambedkar : life and mission|last=Keer|first=Dhananjay|publisher=Popular Prakashan Private Limited|year=1990|isbn=978-8171542376|edition=3rd|location=Bombay|pages=136–140}}</ref> == ਪੂਨਾ ਪੈਕਟ == [[File:M.R. Jayakar, Tej Bahadur Sapru and Dr. Babasaheb Ambedkar at Yerwada jail, in Poona, on 24 September 1932, the day the Poona Pact was signed.jpg|thumb|24 ਸਤੰਬਰ 1932 ਨੂੰ ਪੂਨਾ ਵਿਚ ਯੇਰਵਾੜਾ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਐੱਮ. ਆਰ. ਜੈਕਾਰ, ਤੇਜ ਬਹਾਦੁਰ ਸਪਰੂ ਅਤੇ ਅੰਬੇਡਕਰ, ਜਿਸ ਦਿਨ ਪੂਨਾ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ]] 1932 ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ [[ਕਮਿਊਨਲ ਅਵਾਰਡ]] ਵਿਚ "ਦਬੇ ਵਰਗਾਂ" ਲਈ ਇਕ ਵੱਖਰੇ ਚੋਣ ਹਲਕੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਚੋਣ ਹਲਕੇ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਡਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਵਿਵਸਥਾ ਹਿੰਦੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਵੰਡ ਦੇਵੇਗੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/469892/Poona-Pact|title=Poona Pact – 1932|website=Britannica.com|publisher=''Encyclopædia Britannica''|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150518073354/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/469892/Poona-Pact|archivedate=18 May 2015|deadurl=no|accessdate=29 April 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article/a-part-that-parted/281929|title=Ambekar vs Gandhi: A Part That Parted|date=20 August 2012|accessdate=29 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150427033738/http://www.outlookindia.com/article/a-part-that-parted/281929|archivedate=27 April 2015|deadurl=no|publisher=Outlook}}</ref><ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/Museum-to-showcase-Poona-Pact/articleshow/2400058.cms|title=Museum to showcase Poona Pact|date=25 September 2007|accessdate=29 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017053453/http://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/Museum-to-showcase-Poona-Pact/articleshow/2400058.cms|archivedate=17 October 2015|deadurl=no|publisher=''The Times of India''|quote=Read 8th Paragraph}}</ref> [[ਪੂਨੇ]] ਦੇ [[ਯਰਵਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਜੇਲ੍ਹ]] 'ਚ ਕੈਦ ਹੋਣ' ਤੇ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ। ਜਲਦ ਹੀ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ]] ਅਤੇ [[ਪਾਲਵਣਕਰ ਬਾਲੂ]] ਨੇ ਯਰਵਾੜਾ ਵਿਖੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite journal|last1=Omvedt|first1=Gail|year=2012|title=A Part That Parted|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?281929|deadurl=no|journal=Outlook India|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120812003046/http://outlookindia.com/article.aspx?281929|archivedate=12 August 2012|accessdate=12 August 2012}}</ref> 25 ਸਤੰਬਰ 1932 ਨੂੰ, ਪੂਨਾ ਪੈਕਟ ਨਾਮ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਤੇ ਅੰਬੇਦਕਰ (ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿੱਚ ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ) ਅਤੇ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ (ਦੂਜੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵੱਲੋਂ) ਵਿਚਕਾਰ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਸਮਝੌਤੇ ਨੇ ਆਮ ਚੋਣ ਹਲਕੇ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਅਸਥਾਈ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਵਿਚ ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰਾਖਵੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਰਾਮਸੇ ਮੈਕਡੋਨਾਲਡ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕਮਿਊਨਲ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਗਏ 71 ਦੇ ਬਜਾਏ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ 148 ਸੀਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ। ਇਸ ਪਾਠ ਵਿਚ ਅਛੂਤਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ "ਉਦਾਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ/ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ " ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਐਕਟ 1935 ਅਧੀਨ ਅਤੇ 1950 ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀਆਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।<ref name="sharma2007">{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=srDytmFE3KMC&printsec=frontcover#v=onepage|title=Introduction to the Constitution of India|last1=Sharma|last2=Sharma|first2=B. K.|date=1 August 2007|isbn=9788120332461|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150518222319/https://books.google.com/books?id=srDytmFE3KMC&printsec=frontcover&cad=0#v=onepage|archivedate=18 May 2015|deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.mkgandhi.org/articles/epic_fast.htm|title=Gandhi's Epic Fast|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111112190032/http://mkgandhi.org/articles/epic_fast.htm|archivedate=12 November 2011|deadurl=no}}</ref> ਪੂਨਾ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿਚ, ਇਕ ਇਕਜੁੱਟ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਤੌਰ ਤੇ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਅਛੂਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਆਪਣੇ ਹੀ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੀ ਗਈ।<ref>Ravinder Kumar, "Gandhi, Ambedkar and the Poona pact, 1932." ''South Asia: Journal of South Asian Studies'' 8.1–2 (1985): 87–101.</ref> == ਸਿਆਸੀ ਕੈਰੀਅਰ == [[File:A photograph of the election manifesto of the All India Scheduled Caste Federation, the party founded by Dr Ambedkar.jpg|thumb|ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਸੰਘ ਦੇ ਚੋਣ ਮੈਨੀਫੈਸਟੋ ਦੀ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਪਾਰਟੀ]] 1935 ਵਿੱਚ, ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੂੰ [[ਸਰਕਾਰੀ ਲਾਅ ਕਾਲਜ, ਬੰਬਈ]] ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਇਸ ਪਦ 'ਤੇ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਨੇ ਰਾਮ ਜੇਸ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਰਾਏ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਕਾਲਜ ਦੇ ਗਵਰਨਿੰਗ ਬਾਡੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name=bb>{{cite web|url=http://thecampusconnect.com/7-interesting-historical-facts-about-ramjas-college-university-of-delhi/|archive-url=https://web.archive.org/web/20150530184924/http://thecampusconnect.com/7-interesting-historical-facts-about-ramjas-college-university-of-delhi/|dead-url=yes|archive-date=2015-05-30|title=thecampusconnect.com}}</ref> ਬੰਬਈ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਇਕ ਘਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਸੰਭਾਲਿਆ ਅਤੇ 50,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਾਲੀ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਰੱਖੀ।<ref name="Columbia5">{{cite web| last = Pritchett| first = Frances|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1930s.html| title = In the 1930s| format = PHP| accessdate = 2 August 2006| archiveurl=https://web.archive.org/web/20060906055230/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1930s.html| archivedate= 6 September 2006 | deadurl=no}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ ਇਕ ਲੰਮੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਰਮਾਬਾਈ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਪੰਢਰਪੁਰ ਦੀ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬੜੀ ਪੁਰਾਣੀ ਇੱਛਾ ਸੀ, ਪਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਪੰਢਰਪੁਰ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਛੂਤ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇਕ ਨਵਾਂ ਪੰਢਰਪੁਰ ਬਣਾ ਦੇਵੇਗਾ। 13 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਨਸਿਕ ਵਿੱਚ ਯਓਲਾ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੇ ਅੰਬੇਦਕਰ ਧਰਮ ਬਦਲਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚੇਲਿਆਂ ਨੂੰ [[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ]] ਛੱਡਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।<ref name="Columbia5"/>ਉਹ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਜਨਤਕ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ। 1936 ਵਿਚ, ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਸੁਤੰਤਰ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ 1937 ਦੀਆਂ ਬੰਬਈ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ 13 ਅਜ਼ਾਦ ਅਤੇ 4 ਆਮ ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਅਤੇ 11 ਅਤੇ 3 ਸੀਟਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖੀਆਂ ਸਨ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਬੰਬਈ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ (ਐਮਐਲਏ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite book |last1=Jaffrelot |first1=Christophe |title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste |year=2005 |publisher=C. Hurst & Co. Publishers |location=London |isbn=978-1850654490 |pages=76–77 }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ 15 ਮਈ, 1936 ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ [[ਜਾਤਪਾਤ ਦਾ ਬੀਜ ਨਾਸ਼]] ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|url=http://scroll.in/article/727548/may-15-it-was-79-years-ago-today-that-ambedkars-annihilation-of-caste-was-published|title=May 15: It was 79 years ago today that Ambedkar's 'Annihilation Of Caste' was published|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160529175303/http://scroll.in/article/727548/may-15-it-was-79-years-ago-today-that-ambedkars-annihilation-of-caste-was-published|archivedate=29 May 2016|deadurl=no}}</ref> ਇਸ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਪੁਰਾਤਨ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂਆਂ ਅਤੇ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ "ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਤਾੜਨਾ" ਵਿਸ਼ਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref name="Mungekar">{{cite journal|last=Mungekar|first=Bhalchandra|date=16–29 July 2011|title=Annihilating caste|url=http://www.frontline.in/navigation/?type=static&page=flonnet&rdurl=fl2815/stories/20110729281509500.htm|deadurl=no|journal=Frontline|volume=28|issue=11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131101224527/http://www.frontline.in/navigation/?type=static&page=flonnet&rdurl=fl2815%2Fstories%2F20110729281509500.htm|archivedate=1 November 2013|accessdate=18 July 2013}}</ref><ref name="NYT01">[[Siddhartha Deb|Deb, Siddhartha]], [https://www.nytimes.com/2014/03/09/magazine/arundhati-roy-the-not-so-reluctant-renegade.html "Arundhati Roy, the Not-So-Reluctant Renegade"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170706154739/https://www.nytimes.com/2014/03/09/magazine/arundhati-roy-the-not-so-reluctant-renegade.html|date=6 July 2017}}, New York Times ''Magazine'', 5 March 2014. Retrieved 5 March 2014.</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 1955 ਦੀ ਇੱਕ ਬੀਬੀਸੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਗਾਂਧੀ 'ਤੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀਵਾਦ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ।<ref>{{cite web|url=http://scroll.in/article/813771/a-for-ambedkar-as-gujarats-freedom-march-nears-tryst-an-assertive-dalit-culture-spreads|title=A for Ambedkar: As Gujarat's freedom march nears tryst, an assertive Dalit culture spreads|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160916194115/http://scroll.in/article/813771/a-for-ambedkar-as-gujarats-freedom-march-nears-tryst-an-assertive-dalit-culture-spreads|archivedate=16 September 2016|deadurl=no}}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ<ref name="autogenerated2">{{cite book|title=Dr Ambedkar and Untouchability: Analysing and Fighting Caste|last1=Jaffrelot|first1=Christophe|publisher=C. Hurst & Co. Publishers|year=2005|isbn=978-1850654490|location=London|page=5}}</ref> ਅਤੇ ਵਾਇਸਰਾਇ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕੌਂਸਲ ਵਜੋਂ ਕਿਰਤ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।<ref name="autogenerated22" /> ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵ (1940) ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ 400 ਪੰਨਿਆਂ ਦਾ ਇਕ ਟਾਈਟਲ ਲਿਖਿਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ''ਥੌਟਸ ਆਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ'' ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ "ਪਾਕਿਸਤਾਨ" ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਪੱਖਾਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਂਤ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਜੇ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ "ਆਪਣੀ ਮੰਗ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ"। ਵਿਦਵਾਨ ਵੈਂਕਟ ਧੂਲੀਲਪਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਥੌਟਸ ਆਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਕ ਦਹਾਕੇ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਇਸਨੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ]] ਦਾ ਰਸਤਾ ਬਣ ਗਿਆ।<ref>{{citation |last=Sialkoti |first=Zulfiqar Ali |title=An Analytical Study of the Punjab Boundary Line Issue during the Last Two Decades of the British Raj until the Declaration of 3 June 1947 |journal=Pakistan Journal of History and Culture |volume=XXXV |number=2 |year=2014 |url=http://www.nihcr.edu.pk/Latest_English_Journal/Pjhc%2035-2,%202014/4%20Punjab%20Boundary%20Line,%20Zulfiqar%20Ali.pdf |p=73–76 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180402094202/http://www.nihcr.edu.pk/Latest_English_Journal/Pjhc%2035-2,%202014/4%20Punjab%20Boundary%20Line,%20Zulfiqar%20Ali.pdf |archivedate=2 April 2018 }}</ref><ref>{{citation |last=Dhulipala |first=Venkat |title=Creating a New Medina |url=https://books.google.com/books?id=1Z6TBQAAQBAJ&pg=PR2 |date=2015 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-05212-3 |ref={{sfnref|Dhulipala, Creating a New Medina|2015}} |pp=124,&nbsp;134,&nbsp;142–144,&nbsp;149}}</ref> ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ''ਸ਼ੂਦਰ ਕੌਣ ਸਨ?'' ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਦੇ ਗਠਨ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੂਦਰ ਅਤੇ ਅਤੀ ਸ਼ੂਦਰ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ 1946 ਦੇ ਚੋਣ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ [[ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ|ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ]] ਰਾਜ ਵਿਚ ਸੀ।<ref name="Firstpost 2015">{{cite web | title=Attention BJP: When the Muslim League rescued Ambedkar from the 'dustbin of history' | website=Firstpost | date=15 April 2015 |url=http://www.firstpost.com/india/attention-sanghis-when-the-muslim-league-rescued-ambedkar-from-the-dustbin-of-history-2196678.html | accessdate=5 September 2015 | deadurl=no | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150920032027/http://www.firstpost.com/india/attention-sanghis-when-the-muslim-league-rescued-ambedkar-from-the-dustbin-of-history-2196678.html | archivedate=20 September 2015 | df=dmy-all }}</ref> ਅੰਬੇਦਕਰ ਦੋ ਵਾਰ ਸੰਸਦ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣਿਆ ਅਤੇ [[ਰਾਜ ਸਭਾ]], [[ਭਾਰਤੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ|ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ]] ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਸਦਨ, ਵਿਚ ਬੰਬਈ ਸਟੇਟ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 ਅਤੇ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ 1956 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1956 ਤੋਂ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ 1962 ਤੱਕ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਪਰ ਮਿਆਦ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 6 ਦਸੰਬਰ 1956 ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।<ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/alphabeticallist_all_terms.aspx|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=5 March 2019}}</ref> ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੇ ਬੰਬਈ ਨੌਰਥ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਲੜੀ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਬਕਾ ਸਹਾਇਕ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨਾਰਾਇਣ ਸਾਡੋਬਾ ਕਾਜਰੋਲਕਰ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਫਿਰ 1954 ਦੇ ਭੰਡਾਰਾ ਤੋਂ ਉਪ-ਚੋਣ ਵਿਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਜਿੱਤੀ। 1957 ਵਿਚ ਦੂਜੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/news/general-elections-2014/election-anecdote-when-br-ambedkar-lost-in-first-lok-sabha-polls_929706.html|title=Election anecdote: When BR Ambedkar lost in first Lok Sabha polls|date=2014-05-04|website=Zee News|language=en|access-date=2019-03-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/lok-sabha-general-elections-2019/the-story-of-1951-and-1952-lok-sabha-election-all-you-need-to-know-2182998.html|title=INKredible India: The story of 1951-1952 Lok Sabha election - All you need to know|date=2019-02-24|website=Zee News|language=en|access-date=2019-03-30}}</ref> ==ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ== [[File:Dr. Babasaheb Ambedkar, chairman of the Drafting Committee, presenting the final draft of the Indian Constitution to Dr. Rajendra Prasad on 25 November, 1949.jpg|thumb|right|300px|ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅੰਬੇਦਕਰ, 25 ਨਵੰਬਰ 1949 ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅੰਤਮ ਮਤੇ ਨੂੰ [[ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ]] ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ]] {{See also|ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ|ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ}} 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਬਾਅਦ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਨੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। 29 ਅਗਸਤ ਨੂੰ, ਉਸਨੂੰ ਸੰਵੀਧਾਨ ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਵਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਲਿਖਣ ਲਈ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ|ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{cite web|title=Some Facts of Constituent Assembly |work=Parliament of India |publisher=National Informatics Centre |url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/facts.htm |quote=On 29 August 1947, the Constituent Assembly set up an Drafting Committee under the Chairmanship of B. R. Ambedkar to prepare a Draft Constitution for India |accessdate=14 April 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511104514/http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/facts.htm |archivedate=11 May 2011 |deadurl=yes }}</ref> ਅੰਬੇਡਕਰ ਇੱਕ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਮਾਹਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 60 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੂੰ "ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਪਿਤਾ" ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=PKElDwAAQBAJ&printsec=frontcover|title=Indian Polity|last=Laxmikanth|first=M.|publisher=McGraw-Hill Education|isbn=9789352604883}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/why-do-we-celebrate-constitution-day-of-india-a-look-at-dr-b-r-ambedkar-s-contribution-towards-the-indian-constitution-1396312-2018-11-26|title=Constitution Day: A look at Dr BR Ambedkar's contribution towards Indian Constitution|work=India Today|date=26 November 2018}}</ref> ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ, ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ, ਟੀ.ਟੀ. ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾਚਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ,"ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸੰਵਿਧਾਨ ਖਰੜੇ ਦਾ ਭਾਰ ਡਾ. ਅੰਬੇਦਕਰ ਉੱਤੇ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਇਸ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜੋ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹੈ ਅਸੀਂ ਉਸ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ।"<ref>{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/opinion/columns/ambedkar-constitution-narendra-modi-govt-2851111/|title=Denying Ambedkar his due|date=14 June 2016|work=The Indian Express|access-date=17 January 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=http://164.100.47.194/loksabha/writereaddata/cadebatefiles/C05111948.html|title=Constituent Assembly of India Debates|website=164.100.47.194|access-date=17 January 2019}}</ref> ==ਉਚੀ ਸਿੱਖਿਆ== 1894 ਵਿੱਚ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋ ਗਏ। ਉਸਤੋਂ ਜਲਦੀ ਹੀ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਵੀ ਸਵਰਗ ਸਿਧਾਰ ਗਏ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਬੰਬੇ ਆ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗੇ। 1907 ਈ. ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਸਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਜੋ ਅਲਗਾਂਵਬਾਦ ਦੇ ਭਿੰਨ-ਭੇਦ ਦੇਖੇ, ਇਨਾਂ ਕੁਰੀਤੀਆਂ ਨੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਮਨ ਕਾਫ਼ੀ ਦੁਖਾਇਆ। ਉਨਾਂ ਦੀ ਛਾਦੀ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ਼ਾਂ ਤਹਿਤ ਰਾਮਾਂਬਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। 1908 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ’’ ਐਲਫਿਨਸਟੋਨ ’’ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈ ਲਿਆ ਤੇ ਬੜੋਦਾ ਦੇ ਸ਼ਾਸ਼ਕ ’’ ਗਾਇਕਵਾੜ ’’ ਕੋਲੋਂ 25 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾਂ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿੱਪ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। 1912 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਨੇ ’’ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਤੇ ਪੋਲੀਟੀਕਲ ਸ਼ਾਇੰਸ਼ ’’ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਉਨਾਂ ਨੇ [[ਬੜੋਦਾ]] ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਨੋਕਰੀ ਕਰ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਨਾਂ ਯਸਵੰਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਫਿਰ 2 ਫਰਵਰੀ 1913 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਵੀ ਸਵਰਗ ਸਿਧਾਰ ਗਏ। ==ਬਹੁਜਨਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੇ ਘੁਲਾਟੀਏ== ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ '''ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਦਕਰ''' ਨੇ ਗਰੀਬ ਤੇ ਪੱਛੜੇ ਹੋਏ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜੋ ਪਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਜ ਇਹ ਸਮਾਜ ਵੀ ਅੱਖੋਂ ਉਹਲੇ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਗਰੀਬ ਤੇ ਪੱਛੜੇ ਹੋਏ ਸਮਾਜ ਲਈ ਜੋ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਰਾਖ਼ਵਾਂਕਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਬਾਬਾ ਸਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਹੀ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। 1920 ਈ. ਵਿੱਚ ’’ਵੀਕਲੀ ਨਾਇਕ’’ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸਨੂੰ ’’ਲੀਡਰ ਆਫ ਸਾਇਲੰਟ’’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ ਲੜਨ ਲਈ ਇੱਕ ਕੈਪਸ਼ੂਲ ਜਾਂ ਟੀਕੇ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਫਿਰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ 1926 ਈ. ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਏ। ਫਿਰ 1927 ਈ. ਵਿੱਚ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਖ਼ਿਲਾਫ ਲੜਨ ਲਈ ਕਈ ਅੰਦੋਲਨ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦਾ ਇੰਨਾਂ ਬੋਲ-ਬਾਲਾ ਸੀ ਕਿ ਗਰੀਬ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਪਾਣੀ ਵੀ ਪੀਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦੀ ਵੀ ਮਨਾਹੀ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਸ ਖ਼ਿਲਾਫ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ ਤੇ ਉਨਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕਦਮ ਉਠਾਏ ਗਏ। ਉਨਾਂ ਇੱਕ ਅੰਦੋਲਨ ਵੀ ਚਲਾਇਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਿਆ ਗਿਆ। 1928 ਈ. ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਬੰਬੇ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੇਂਸ਼ੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਯੂਰਪੀ ਸਾਇਮਨ ਕਮਿਸ਼ਨਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ==ਨੌਕਰੀ== ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ਤੇ ਇਨਾਂ ਦੇ ਲੀਡਰਾਂ ਦੀ ਗ਼ਲਤ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੀ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਤੋਂ ਵੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਸਨ। ਉਨਾਂ ਨੇ ਦਲਿਤ ਸਮਾਜ ਵੀ ਪੜਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਹੋਵੇ ਦੀ ਗੱਲ ਤੇ ਪੂਰਾ ਪਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ। 1935 ਈ. ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਲਾਅ ਕਾਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਰਾਂ 2 ਸਾਲ ਤੱਕ ਉਨਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਉਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇੱਕ ਘਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵੀ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਉਨਾਂ ਨੇ ਲਗਭਗ 50000 ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਸਵਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ==ਸੰਵਿਧਾਨ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ== 1936 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਾਦ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਇਆ। ਉਨਾਂ ਲੇਬਰ ਮਨਿਸਟਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ 1939 ਈ. ਤੋਂ 1945 ਈ. ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪ ਨੇ ਲਾਅ ਮਨਿਸਟਰ ਦਾ ਆਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ। 29 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਸੰਵਿਧਾਨਿਕ ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵੀ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਹੀ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ 26 ਨਵੰਬਰ 1949 ਨੂੰ ਇਸ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਲੋਂ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ==ਬੁੱਧ ਧੱਮ ਕ੍ਰਾਂਤੀ== <ref> {ਸਿੱਧੂ ਜੈਦ ਫਾਊਂਡਰ ਆਫ਼ [https://www.vaisakhi.co.in vaisakhi] | [https://www.vaisakhi.co.in/ਡਾ-ਭੀਮ-ਰਾਓ-ਅੰਬੇਡਕਰ/ ਡਾ. ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ] } </ref>1950 ਵਿੱਚ ਬੀ ਆਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਇੱਕ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਗਏ, ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਗਈ। ਉਹ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਧਰਮ ਬਦਲਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਲਿਆ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਵੰਡ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। 1955 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਬੌਧ ਮਹਾਂਸਭਾ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਦਿ ਬੁੱਧਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਧਰਮ‘ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਛਾਪੀ ਗਈ। 14 ਅਕਤੂਬਰ 1956 ਨੂੰ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਇੱਕ ਆਮ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ 5 ਲੱਖ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਵਾਇਆ। ਬੀ ਆਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਕਾਠਮੰਡੂ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਚੌਥੀ ਵਿਸ਼ਵ ਬੋਧੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਉੱਥੇ ਗਏ ਸਨ। 2 ਦਸੰਬਰ 1956 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਦਿ ਬੁੱਧਾ ਅਤੇ ਕਾਰਲਸ ਮਾਰਕਸ‘ ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।<ref> {ਸਿੱਧੂ ਜੈਦ ਫਾਊਂਡਰ ਆਫ਼ [https://www.vaisakhi.co.in vaisakhi] | [https://www.vaisakhi.co.in/ਡਾ-ਭੀਮ-ਰਾਓ-ਅੰਬੇਡਕਰ/ ਡਾ. ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ] } </ref> ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਜਾਤਪਾਤ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਛੱਡ ਕੇ [[ਬੁੱਧ ਧਰਮ]] ਅਪਣਾਇਆ। ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਅਪਣਾਇਆ ਕਿ ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਸਦੀਵੀ ਅਮਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਜੀਅ ਸਕਣ ==ਮੌਤ== ਉਹ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦੇ ਰੋਗ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ। ਫਿਰ 6 ਦਸੰਬਰ 1956 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਿੱਲੀ ਵਾਲੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਸਵਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਲਈ ਜੋ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ ਉਹ ਨਾ-ਭੁੱਲਣਯੋਗ ਹਨ। ਉਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਸਮਾਜ ਭਲਾਈ ਦੇ ਲੇਖੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਵੀ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦਾ ਹਰ ਸਾਲ ਦਾ ਦਿਨ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਡਾਕਟਰ ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਦਕਰ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ== {{Refbegin|30em}} * {{cite book |title=The Legacy of Dr. Ambedkar |first=D. C. |last=Ahir |publisher=B. R. Publishing |location=Delhi |isbn=81-7018-603-X}} * {{cite book |last=Ajnat |first=Surendra |title=Ambedkar on Islam |publisher=Buddhist Publ. |location=Jalandhar |year=1986}} * {{cite book |title=Reconstructing the World: B.R. Ambedkar and Buddhism in India |editor1-first=Johannes |editor1-last=Beltz |editor2-first=S. |editor2-last=Jondhale |location=New Delhi |publisher=Oxford University Press}} * {{cite book |title=Dr Dr. Baba Saheb Ambedkar: Anubhav Ani Athavani |first=Bhaskar Laxman |last=Bholay |publisher=Sahitya Akademi |year=2001 |location=Nagpur}} * {{cite book |last=Fernando |first=W. J. Basil |title=Demoralisation and Hope: Creating the Social Foundation for Sustaining Democracy—A comparative study of N. F. S. Grundtvig (1783–1872) Denmark and B. R. Ambedkar (1881–1956) India |publisher=AHRC Publication |location=Hong Kong |year=2000 |isbn=962-8314-08-4}} * Chakrabarty, Bidyut. "B.R. Ambedkar" ''Indian Historical Review'' (Dec 2016) 43#2 pp 289–315. {{doi|10.1177/0376983616663417}}. * {{cite book |title=Life of Babasaheb Ambedkar |first=C. |last=Gautam |publisher=Ambedkar Memorial Trust |location=London |edition=Second |year=2000}} * {{cite book |title=Ambedkar and Untouchability. Analysing and Fighting Caste |first=Christophe |last=Jaffrelot |authorlink=Christophe Jaffrelot |publisher=Columbia University Press |location=New York |year=2004}} * {{cite book |title=Economic Philosophy of Dr. B.R. Ambedkar |first=M. L. |last=Kasare |publisher=B. I. Publications |location=New Delhi}} * {{cite book |title=Dr. Ambedkar: A Critical Study |first=W. N. |last=Kuber |publisher=People's Publishing House |location=New Delhi}} * Kumar, Aishwary. ''Radical Equality: Ambedkar, Gandhi, and the Risk of Democracy'' (2015). * Kumar, Ravinder. "Gandhi, Ambedkar and the Poona pact, 1932." ''South Asia: Journal of South Asian Studies'' 8.1-2 (1985): 87-101. * {{Cite book |last=Michael |first=S.M. |title=Untouchable, Dalits in Modern India |publisher=Lynne Rienner Publishers |year=1999 |isbn=978-1-55587-697-5 |ref=harv}} * Nugent, Helen M. (1979) "The communal award: The process of decision-making." ''South Asia: Journal of South Asian Studies'' 2#1-2 (1979): 112-129. * {{cite book |title=Ambedkar: Towards an Enlightened India |first=Gail |last=Omvedt |authorlink=Gail Omvedt |isbn=0-670-04991-3}} * {{cite book |title=Ambedkar and Buddhism |first=Urgyen |last=Sangharakshita |authorlink=Sangharakshita |isbn=0-904766-28-4}} [http://www.sangharakshita.org/_books/Ambedkar_and_Buddhism.pdf PDF] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924094012/http://www.sangharakshita.org/_books/Ambedkar_and_Buddhism.pdf |date=2015-09-24 }} '''ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਰੋਤ''' * Ambedkar, Bhimrao Ramji. ''Annihilation of caste: The annotated critical edition'' (Verso Books, 2014). {{Refend}} {{Subject bar |commons=yes |commons-search=Category:B. R. Ambedkar |q=yes |q-search=Bhimrao Ramji Ambedkar |s=yes |s-search=Author:Bhimrao Ramji Ambedkar |d=yes |d-search=Q231690}} {{DEFAULTSORT:ਅੰਬੇਡਕਰ, ਬੀ ਆਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੀ ਆਰ ਅੰਬੇਡਕਰ| ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1891]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1956]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਰਤਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦਲਿਤ ਆਗੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਹਿਰੂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ]] g5moitgpmqzkq946kvmg4aae7goyrci 3 16442 611472 608661 2022-08-17T15:20:20Z MediaWiki message delivery 7061 /* CIS-A2K Newsletter July 2022 */ ਨਵਾਂ ਭਾਗ wikitext text/x-wiki {{ਜੀ ਆਇਆਂ ਨੂੰ}}--[[User:Itar buttar|<span style="color:green;">itar buttar</span>]] [[User talk:Itar buttar|<span style="color:blue;">'''[ਗੱਲ-ਬਾਤ]'''</span>]] ੦੮:੪੦, ੧੮ ਨਵੰਬਰ ੨੦੧੨ (UTC) == ਦਸਤਖ਼ਤ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ। ਮੈਂ ਵੇਖਿਆ ਤੁਸੀਂ ਲੇਖਾਂ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋ, ਮਿਹਰਬਾਨੀ ਕਰਕੇ ਲੇਖਾਂ ਵਿਚ ਦਸਤਖ਼ਤ ਨਾ ਕਰੋ ਇਹ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪੰਨਿਆਂ ਦੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕਰਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਕੋਈ ਉਲਝਣ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪੁੱਛ ਸਕਦੇ ਓ। --[[User:Itar buttar|<span style="color:green;">itar buttar</span>]] [[User talk:Itar buttar|<span style="color:blue;">'''[ਗੱਲ-ਬਾਤ]'''</span>]] ੦੯:੪੫, ੧੮ ਨਵੰਬਰ ੨੦੧੨ (UTC) == Please share your views == Hello and welcome to Wikipedia! Please share your view at the consensus [[ਵਿਕਿਪੀਡਿਆ:ਬਰਾਦਰੀ_ਪਿੜ#Bug_filed.2C_please_vote|'''„here“''']] the people of Bugzilla want a proper formatted consensus. Please feel free to vote and share your ideas. To vote use <nowiki>~~~~</nowiki> under the relevant section. Thanks, --[[User:Zarienah|<font face="Rage Italic" size="4.5"><i>Zarienah</i></font>]] ^{[[:User_talk:Zarienah|ਗੱਲ-ਬਾਤ]] • [[:Special:Contributions/Zarienah|ਯੋਗਦਾਨ]]} ੧੭:੩੯, ੨੨ ਨਵੰਬਰ ੨੦੧੨ (UTC) ==ਲੱਗੇ ਰਹੋ== ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੇ ਹੋ, ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ। ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗੇ ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਵੋਗੇ। ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁਸੀਬਤ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਖੁੱਲਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। --[[ਵਰਤੌਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੌਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੩:੦੧, ੧੦ ਦਸੰਬਰ ੨੦੧੨ (UTC) == Need for an Active Admin == '''[http://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A9%80%E0%A8%AA%E0%A9%80%E0%A8%A1%E0%A9%80%E0%A8%86:%E0%A8%B8%E0%A9%B1%E0%A8%A5#Need_for_an_Active_Admin Need for an Active Admin ]''' ਇਸ ਲਿੰਕ ਉੱਤੇ ਜਾਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਿਓ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਐਡਮਿਨ ਦੀ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਪਾਓ. --[[ਵਰਤੌਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੌਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੪:੪੫, ੧੮ ਜੁਲਾਈ ੨੦੧੩ (UTC) == Nice work! == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ। ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਓ। Thanks for your contributions to the wiki. Keep it up! Happy editing! :-) --[[User:Itar buttar|<span style="color:green;">itar buttar</span>]] [[User talk:Itar buttar|<span style="color:blue;">'''[ਗੱਲ-ਬਾਤ]'''</span>]] ੧੬:੨੨, ੧੮ ਸਤੰਬਰ ੨੦੧੩ (UTC) == [[ਮਹਾਰਾਜਾ ਅਗਰਸੈਨ]] == ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚੰਗਾ ਸਫਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ. ਮੈਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਸਲਾਹ ਦੇਣਾ ਚਾਹੂੰਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇੰਟਰਵਿਕੀ ਜਰੂਰ ਕਰਿਆ ਕਰੋ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਚੀਜ਼ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਫੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ. ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਪੁੱਛ ਸਕਦੇ ਹੋ. --[[ਵਰਤੌਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੌਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੪:੧੦, ੫ ਅਕਤੂਬਰ ੨੦੧੩ (UTC) == ਨੰਦ ਸਿੰਘ == ਤੁਸੀਂ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪੰਨਾ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵਾਧਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਮੈਂ ਇੱਕ ਗੱਲ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੂੰਗਾ ਕਿ ਬਾਹਰੀ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀ ਦੇ ਲਿੰਕ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ। ਇਸ ਇੱਕ ਗੱਲ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਣ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੋ। ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ। --[[ਵਰਤੌਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੌਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੧:੪੭, ੭ ਅਕਤੂਬਰ ੨੦੧੩ (UTC) == ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਪਾਓ == ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਪਾਓ [https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%90%E0%A8%A1%E0%A8%AE%E0%A8%BF%E0%A8%A8_%E0%A8%AC%E0%A8%A3%E0%A8%A8_%E0%A8%B2%E0%A8%88_%E0%A8%AC%E0%A9%87%E0%A8%A8%E0%A8%A4%E0%A9%80%E0%A8%86%E0%A8%82 ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਐਡਮਿਨ ਬਣਨ ਲਈ ਬੇਨਤੀਆਂ] --[[ਵਰਤੌਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੌਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੨:੦੦, ੭ ਅਕਤੂਬਰ ੨੦੧੩ (UTC) == ਧਿਆਨ ਦਵੋ == ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡੀ ਰੂਚੀ ਵੇਖ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਬਾਰੇ ਯਾਦ ਆਇਆ ਜਿਸ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਬਾਰੇ ਆਰਟੀਕਲ ਬਣਾਉਣੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਹੈ '''[https://pa.wikipedia.org/wiki/ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਵਿਕੀਪ੍ਰਾਜੈਕਟ/ਲੀਲਾਵਤੀ_ਦੀਆਂ_ਬੇਟੀਆਂ ਲੀਲਾਵਤੀ ਦੀਆਂ ਬੇਟੀਆਂ]''' ਅਤੇ ਮੈਟਾ ਉੱਤੇ ਇਹ '''[https://meta.wikimedia.org/wiki/Lilavati's_Daughters_Edit-a-thon Lilavati's Daughters Edit-a-thon]''' ਹੈ। --[[ਵਰਤੌਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੌਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੦:੦੪, ੧੮ ਅਕਤੂਬਰ ੨੦੧੩ (UTC) == ਸਮਰਥਨ ਦੇਵੋ == [https://pa.wikipedia.org/wiki/ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਸੱਥ#.E0.A8.B5.E0.A8.B0.E0.A8.A4.E0.A9.8C.E0.A8.82.E0.A8.95.E0.A8.BE.E0.A8.B0_.E0.A8.B9.E0.A8.B2.E0.A9.87_.E0.A8.B5.E0.A9.80_.E0.A8.AE.E0.A9.8C.E0.A8.9C.E0.A9.82.E0.A8.A6 ਵਰਤੌਂਕਾਰ ਹਲੇ ਵੀ ਕੁਝ ਕੁ ਥਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ] ਅਤੇ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਲਿੰਕ ਉੱਤੇ ਜਾਕੇ ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਪਾਓ। --[[ਵਰਤੌਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੌਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੨:੨੦, ੨੧ ਅਕਤੂਬਰ ੨੦੧੩ (UTC) == ਪਰਿਮੇਯ ਸੰਖਿਆ == ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਨਛੱਤਰ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ [[ਪਰਿਮੇਯ ਸੰਖਿਆ]] ਨਾਂ ਦਾ ਸਫਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਹੋਰਨਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਹ ਵੀ ਕਰ ਦਵੋ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੧:੫੮, ੧੮ ਦਸੰਬਰ ੨੦੧੩ (UTC) == ਮੁਆਫ ਕਰਨਾ == ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਕੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਗਲਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੀ ਸੋਧ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੫:੪੨, ੧੬ ਜਨਵਰੀ ੨੦੧੪ (UTC) == ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ == ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਵਿਕੀ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੇ ਹੋ। ਮੈਂ ਇਕ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣਾ ਚਾਹੂੰਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਨਵੇਂ ਸਫਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋ ਕੁ ਸਤਰਾਂ ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ ਕਿ ਉਹ ਕੌਣ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸਦੇ ਜਨਮ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੭:੧੧, ੨੩ ਜਨਵਰੀ ੨੦੧੪ (UTC) == [[ਬੈਕਟੀਰੀਆ]] == ਤੁਸੀਂ ਹੁਣੇ ਹੀ [[ਬੈਕਟੀਰੀਆ]] ਨਾਂ ਦਾ ਸਫਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਪਰ ਮੁਆਫ ਕਰਨਾ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਫਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। [[ਜੀਵਾਣੂ]] ਨਾਂ ਦਾ ਸਫਾ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀਂ ਨਵਾਂ ਸਫਾ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਾਲਾ ਸਫਾ ਦੇਖ ਲਿਆ ਕਰੋ ਅਤੇ ਚੈਕ ਕਰ ਲਿਆ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਬਾਰੇ ਸਫਾ ਬਣਿਆ ਤਾਂ ਨਹੀਂ। ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਸਫਾ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ add links ਦੇ ਜਰੀਏ ਬਾਕੀ ਵਿਕਿਪੀਡਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੋੜ ਦਿਆ ਕਰੋ ਜੀ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੫:੨੯, ੫ ਫਰਵਰੀ ੨੦੧੪ (UTC) :ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਜਿਸ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ਸਫਾ ਬਣਾਉਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ, ਇਹ ਦੇਖ ਲਵੋ ਕਿ ਉਹਦੇ ਬਾਰੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਸਫਾ ਹੈ। ਉਸਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਬਣੀ ਲਿਸਟ ਵਿੱਚ ਦੇਖੋ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਸਫਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਜੇਕਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਸਫਾ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਉਸਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਲਿਸਟ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ add links ਲਿਖਿਆ ਆਵੇਗਾ। add links ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਕੇ language ਵਿੱਚ English ਚੁਣੋ ਅਤੇ page ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਫੇ ਦਾ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ਅਤੇ link with page ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ। ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਦੋ ਵਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਕੇ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਪੁੱਛ ਸਕਦੇ ਹੋ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੧:੫੧, ੬ ਫਰਵਰੀ ੨੦੧੪ (UTC) == hCard == ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, hCard ਕੋਈ microformat ਹੈ। ਹੁਣ ਇਹ ਸਫਿਆ ਨਿੱਚੇ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਆਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੮:੩੫, ੧੪ ਫਰਵਰੀ ੨੦੧੪ (UTC) ==Twinkle ਅਤੇ ਅੰਕ ਬਦਲੋ ਯੰਤਰ== ਨਮਸਕਾਰ, ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਸੱਥ|ਸੱਥ]] ਵਿੱਚ [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਸੱਥ#Twinkle ਅਤੇ ਅੰਕ ਬਦਲੋ ਯੰਤਰ|Twinkle ਅਤੇ ਅੰਕ ਬਦਲੋ ਯੰਤਰ]] ਦੇ ਬਾਰੇ ਆਪਨੇ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਵੋਟ ਦਿਉ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Vigyani|Vigyani]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Vigyani|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੪:੩੭, ੨੧ ਮਾਰਚ ੨੦੧੪ (UTC) == ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਨਐਸਡੀ == ਨਮਸਕਾਰ, ਆਹ ਤੁਸੀਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਨਐਸਡੀ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਕਿ ਤੁਸੀ ਦਸ ਸਕਦੇ ਹੋਂ ਕਿ ਐਨਐਸਡੀ ਦਾ ਕਿ ਮਤਲਬ ਹੈ ਇੱਥੇ ? ਧੰਨਵਾਦ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Vigyani|Vigyani]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Vigyani|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੦:੨੨, ੩੦ ਅਪ੍ਰੈਲ ੨੦੧੪ (UTC) :ਠੀਕ ਹੈ ਜੀ, ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕੱਲ ਖਤਮ ਕਰ ਦੇਵਾਂਗਾ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਫੇ ਨੂੰ ਕੋਈ admin ਹੀ ਖਤਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਸਤਦੀਪ ਜੀ ਅਤੇ ਮੈਂ admin ਹਾਂ। ਬਾਕੀ ਸੱਜਣ ਸਫੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਣ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਾਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਕਿ ਸਫੇ ਵਿੱਚ <nowiki>{{ਹਟਾਉ}}</nowiki> ਲਿਖ ਕੇ ਕਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਾਂ admin ਦੇ ਗੱਲਬਾਤ ਸਫੇ ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਸੰਪਰਕ ਕਰਕੇ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Vigyani|Vigyani]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Vigyani|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੫:੪੭, ੩੦ ਅਪ੍ਰੈਲ ੨੦੧੪ (UTC) ::ਮੈਂ ਪਹਿਲਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸੋ ਮੈ ਹੁਣ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਸਫਾ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਸਫੇ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕਰ ਕੇ ਇੱਕ ਇੱਕ ਕਰ ਕੇ ਸਫੇ ਹਟਾਏ ਹਨ। ਏਨੀ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀ ਸੀ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕਈ ਸੋਖੇ ਤਰੀਕੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ hotcat ਅਤੇ AWB.--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Vigyani|Vigyani]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Vigyani|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੫:੫੨, ੩੦ ਅਪ੍ਰੈਲ ੨੦੧੪ (UTC) == hotcat == ਨਛੱਤਰ ਜੀ, hotcat ਇੱਕ ਗੈਜਟ ਹੈ ਜੋ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਜੋੜਨਾ ਅਤੇ ਹਟਾਉਣਾ ਅਸਾਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀ ਇਸਨੂੰ ਮੇਰੀਆਂ ਪਸੰਦਾਂ>ਗੈਜਟ>ਫੈਰ ਬਦਲ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ "HotCat, ਕੈਟੇਗਰੀਆਂ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀ ਕਰਨੀ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ" ਤੇ ਟਿਕ ਕਰ ਕੇ ਚਾਲੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਆਹ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਦੇਖੋ [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:HotCat]], ਜੇ ਸਮਝ ਨਹੀ ਆਾਇਆ ਤਾ ਦੱਸੋ। ਇੱਕ ਗੱਲ ਹੋਰ, ਤੁਸੀਂ ਆਪਨਾ ਉੱਤਰ ਇੱਥੇ ਹੀ ਟਾਇਪ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋਂ, ਆਪਾ ਸਾਰੀ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੀ ਸਫੇ ਤੇ ਰੱਖਿਏ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Vigyani|Vigyani]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Vigyani|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੨੨:੪੮, ੩੦ ਅਪ੍ਰੈਲ ੨੦੧੪ (UTC) :ਆਇਆ ਸਮਝ ? --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Vigyani|Vigyani]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Vigyani|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੬:੧੦, ੧ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) ਨਹੀਂ ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nachhattardhammu|Nachhattardhammu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nachhattardhammu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੬:੨੪, ੧ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC)--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nachhattardhammu|Nachhattardhammu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nachhattardhammu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੬:੨੪, ੧ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) :: [[ਤਸਵੀਰ:Hotcat1.png]] :: [[ਤਸਵੀਰ:Hotcat2.png]] :: [[ਤਸਵੀਰ:Hotcat3.png]] ::ਆਹ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਕਰੋ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Vigyani|Vigyani]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Vigyani|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੬:੩੧, ੧ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ, ਤੁਹਾਡਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ, ਹੁਣ ਸ਼੍ਰੇਣੀ: ਦੇ ਨਾਲ + -ਤੀਰ ਦੇ ਨਿਸਾਨ ਹਨ--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nachhattardhammu|Nachhattardhammu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nachhattardhammu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੦:੦੭, ੨ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC)--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nachhattardhammu|Nachhattardhammu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nachhattardhammu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੦:੦੭, ੨ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) :::ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ। ਆਹ + ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਨਵੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹੋਂ। ਅਤੇ - ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰ ਕੇ ਹਟਾ ਸਕਦੇ ਹੋਂ। ਇਹ ਸਫੇ ਨੂੰ ਆਪਨੇ ਆਪ ਸਾਂਭ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ :) --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Vigyani|Vigyani]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Vigyani|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੦:੨੩, ੨ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) ਜੋ ਜ਼ਿਅਾਦਾ (ਇਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਾਂ ਵਿਚ ਨੂੰ ਵਿੱਚ) ਬਦਲਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਿਹੜੇ ਫਾਰਮੁਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nachhattardhammu|Nachhattardhammu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nachhattardhammu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੩:੧੯, ੨ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) == ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਪ == ਧੰਮੂ ਜੀ ਮੈਂ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ http://www.google.co.in/inputtools/windows/ । ਇਹਦੇ ਵਿੱਚ ਜੇ ਤੁਸੀਂ "ਵਿੱਚ" ਪਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ vichch ਨਾਲ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਔਖੇ ਸ਼ਬਦ ਇਹਦੇ ਵਿੱਚ ਕੀਬੋਰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਇਹਦੀ ਆਦਤ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਸੌਖੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਕੇ ਵੇਖੋ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੩:੩੭, ੨ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) == AWB == ਹੁਣ hotcat ਤੋਂ ਬਾਅਦ AWB ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਇਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨਾਲ ਬਦਲਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ AWB ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਆਸਾਨੀ ਕਿੱਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਹ ਸਫਾ ਪੜ ਕੇ ਦੇਖੋ [[WP:AWB]] --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Vigyani|Vigyani]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Vigyani|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੩:੫੧, ੨ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) == ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਪ == ਨਛੱਤਰ ਜੀ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਪ ਕਰਨ ਦੀ ਔਖ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਵੇਖਿਆ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵਿੰਡੋਜ਼ ਵਰਤਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਗੂਗਲ ਦਾ ਇਹ ਸੰਦ ਵੀ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਿਸ ਨਾਲ਼ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕੀਬੋਰਡ ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਰੋਮਨ ਵਿੱਚ ਲਿਖ ਕੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹਦੀ ਕੜੀ ਇਹ ਹੈ (ਪੰਜਾਬੀ 'ਤੇ ਸਹੀ ਲਗਾ ਕੇ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰ ਲਵੋ):[http://www.google.com/inputtools/windows/ ਗੂਗਲ ਇਨਪੁਟ ਟੂਲਜ਼] --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Babanwalia|Babanwalia]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Babanwalia|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੫:੧੮, ੨ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) :ਮੁਆਫ਼ ਕਰਨਾ। ਮੈਂ ਜੁਆਬ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਸਤਦੀਪ ਜੀ ਹੱਲ ਦੱਸ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Babanwalia|Babanwalia]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Babanwalia|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੫:੨੪, ੨ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) == ਫੇਸਬੁੱਕ == ਧੰਮੂ ਜੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੀ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਆਈ.ਡੀ. ਦੇਵੋ ਤਾਂ ਜੋ ਮੈਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਨਾਂ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਲਵਾਂ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੮:੨੩, ੩ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) ਧੰਨਵਾਦ ਜੀ, ਮੇਰੀ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਆਈ.ਡੀ. dhammu3193@gmail.com ਹੈ--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nachhattardhammu|Nachhattardhammu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nachhattardhammu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੮:੪੩, ੩ ਮਈ ੨੦੧੪ (UTC) ==ਤਸਵੀਰ== ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ ਤਸਵੀਰ:Mehar Mittal.jpg ਲੋਡ ਮੈਂ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕੀ ੲਿਹ ਸਹੀ ਹੈ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nachhattardhammu|Nachhattardhammu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nachhattardhammu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੧:੪੧, ੧ ਜੂਨ ੨੦੧੪ (UTC) ==ਫਰਮਾ== ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ, '''ਫਰਮਾ:ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਖੇਡ ਘਟਨਾ''' ਦੀ ਮੈਂ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ ਇਸ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਹੱਲ ਦੱਸੋ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nachhattardhammu|Nachhattardhammu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nachhattardhammu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੨:੩੨, ੧੪ ਜੂਨ ੨੦੧੪ (UTC) : ਧੰਮੂ ਜੀ, ਇਹ ਫਰਮਾ ਹੁਣ ਦੇਖੋ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੩:੩੭, ੧੫ ਜੂਨ ੨੦੧੪ (UTC) ਧੰਨਵਾਦ ਜੀ, ਕੀ ਇਸ ਫਰਮੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਜਿਵੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਤੇ ਹੈ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nachhattardhammu|Nachhattardhammu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nachhattardhammu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੪:੫੧, ੧੫ ਜੂਨ ੨੦੧੪ (UTC) : ਧੰਮੂ ਜੀ, ਮੇਰੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਫਰਮਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਲਿੰਕ ਭੇਜੋ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੯:੫੪, ੧੫ ਜੂਨ ੨੦੧੪ (UTC) :: ਧੰਮੂ ਜੀ, ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਫਰਮਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਹ ਵੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਫਰਮਾ:ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਦੇਖੋ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਦਿਕੱਤ ਆਵੇਗੀ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਓ ਮੈਂ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗਾ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੨:੦੬, ੧੬ ਜੂਨ ੨੦੧੪ (UTC) ::: ਜੀ ਆਇਆਂ ਨੂੰ ਧੰਮੂ ਜੀ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੧:੧੨, ੧੮ ਜੂਨ ੨੦੧੪ (UTC) :::: ਧੰਮੂ ਜੀ, ਮੈਂ ਹੱਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਦੇਖ ਲਵੋ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਦਿੱਕਤ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਹਿ ਦਿਓ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੪:੦੦, ੧੯ ਜੂਨ ੨੦੧੪ (UTC) == ਵੋਟ ਪਾਓ ਜੀ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਐਡਮਿਨ ਬਣਨ ਲਈ ਬੇਨਤੀਆਂ#ਵਰਤੌਂਕਾਰ:Babanwalia]] ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਦਿਓ ਜੀ। ਧੰਨਵਾਦ। ਤੁਹਾਡੇ ਬਹੁਮੁੱਲੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਵੀ ਧੰਨਵਾਦ। --[[User:Itar buttar|<span style="color:green;">itar buttar</span>]] [[User talk:Itar buttar|<span style="color:blue;">'''[ਗੱਲ-ਬਾਤ]'''</span>]] ੧੨:੪੮, ੬ ਜੁਲਾਈ ੨੦੧੪ (UTC) == ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਵਿਕੀਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਪਟਿਆਲਾ == ਨਛੱਤਰ ਜੀ, ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਵਿਕੀਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਪਟਿਆਲਾ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਦੀ ਗੁਜ਼ਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੩:੦੩, ੧੩ ਜੁਲਾਈ ੨੦੧੪ (UTC) == ਐਡਮਿਨ ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill == ਮੇਰੀ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਐਡਮਿਨ ਬਣਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ [https://pa.wikipedia.org/wiki/ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਸੱਥ#.E0.A8.90.E0.A8.A1.E0.A8.AE.E0.A8.BF.E0.A8.A8_.E0.A8.B5.E0.A8.B0.E0.A8.A4.E0.A9.8B.E0.A8.82.E0.A8.95.E0.A8.BE.E0.A8.B0:Satdeep_gill ਇਸ ਲਿੰਕ] ਉੱਤੇ ਜਾਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕਰੋ ਜੀ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੯:੩੧, ੨੬ ਜੁਲਾਈ ੨੦੧੪ (UTC) == ਸਮਰਥਨ ਕਰੋ == [https://pa.wikipedia.org/wiki/ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਸੱਥ#India_Community_Consultation_2014 ਕਲਿਕ ਕਰੋ] ਤੇ ਮੇਰਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰੋ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੨:੨੯, ੧੬ ਸਤੰਬਰ ੨੦੧੪ (UTC) == ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਟੀ-ਸ਼ਰਟ ਮੁਕਾਬਲਾ == [https://pa.wikipedia.org/wiki/ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਸੱਥ#.E0.A8.AA.E0.A9.B0.E0.A8.9C.E0.A8.BE.E0.A8.AC.E0.A9.80_.E0.A8.B5.E0.A8.BF.E0.A8.95.E0.A9.80.E0.A8.AA.E0.A9.80.E0.A8.A1.E0.A9.80.E0.A8.86_.E0.A8.9F.E0.A9.80-.E0.A8.B8.E0.A8.BC.E0.A8.B0.E0.A8.9F_.E0.A8.AE.E0.A9.81.E0.A8.95.E0.A8.BE.E0.A8.AC.E0.A8.B2.E0.A8.BE ਇਸ ਲਿੰਕ ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ] ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ ਦੇਵੋ ਜੀ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep gill|Satdeep gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੫:੨੫, ੧੮ ਅਕਤੂਬਰ ੨੦੧੪ (UTC) == ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Charan Gill == ਵਰਤੋਂਕਾਰ Charan Gill ਨੂੰ ਐਡਮਿਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ [https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A9%80%E0%A8%AA%E0%A9%80%E0%A8%A1%E0%A9%80%E0%A8%86:%E0%A8%90%E0%A8%A1%E0%A8%AE%E0%A8%BF%E0%A8%A8_%E0%A8%AC%E0%A8%A3%E0%A8%A8_%E0%A8%B2%E0%A8%88_%E0%A8%AC%E0%A9%87%E0%A8%A8%E0%A8%A4%E0%A9%80%E0%A8%86%E0%A8%82#.E0.A8.B5.E0.A8.B0.E0.A8.A4.E0.A9.8C.E0.A8.82.E0.A8.95.E0.A8.BE.E0.A8.B0:Charan_Gill ਇਸ ਲਿੰਕ] ਉੱਤੇ ਜਾ ਕੇ ਸਮਰਥਨ ਦੇਵੋ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Parveer Grewal|Parveer Grewal]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Parveer Grewal|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੬:੫੩, ੨੯ ਨਵੰਬਰ ੨੦੧੪ (UTC) == 100 ਵਿਕੀ ਦਿਨ == ਧੰਮੂ ਜੀ, ਕੁਝ ਖ਼ਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਲੇਖ ਬਣਾਵੋ। ਫ਼ਿਰ [https://meta.wikimedia.org/wiki/100wikidays ਇੱਥੇ] ਜਾਕੇ Participants (victims) ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਜੋੜੋ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਗਰੈੱਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਾਲਾ ਖਾਨਾ ਖਾਲੀ ਛੱਡ ਦਿਓ। ਇਸਤੋਂ ਬਾਅਦ Progress ਵਿੱਚ ਜਾਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤੇ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਲਿਖੋ ਜੋ ਬਾਕੀ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇੱਕ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਪੇਸਟ ਕਰ ਲਿਓ। ਉਸਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਰ ਲਿਓ। ਜੇਕਰ ਹੁਣ ਵੀ ਕੋਈ ਦਿੱਕਤ ਆਵੇ ਤਾਂ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਵੀ ਪੁੱਛ ਸਕਦੇ ਹੋ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|Satdeep Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੧:੩੮, ੨੦ ਮਈ ੨੦੧੫ (UTC) == ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਹੱਕ == ਮੇਰੇ ਆਰਜ਼ੀ ਪਰਸ਼ਾਸਕੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਮੁੱਕ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਸਥਾਈ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਹੱਕ ਮਿਲ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਮੇਰਾ ਸਮਰਥਨ ਜਾਂ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ [https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A9%80%E0%A8%AA%E0%A9%80%E0%A8%A1%E0%A9%80%E0%A8%86:%E0%A8%90%E0%A8%A1%E0%A8%AE%E0%A8%BF%E0%A8%A8_%E0%A8%AC%E0%A8%A3%E0%A8%A8_%E0%A8%B2%E0%A8%88_%E0%A8%AC%E0%A9%87%E0%A8%A8%E0%A8%A4%E0%A9%80%E0%A8%86%E0%A8%82#.E0.A8.B5.E0.A8.B0.E0.A8.A4.E0.A9.8B.E0.A8.82.E0.A8.95.E0.A8.BE.E0.A8.B0:Satdeep_Gill ਇਸ ਲਿੰਕ] ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕਰਕੇ ਵੋਟ ਪਾਓ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|Satdeep Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੧੪:੪੨, ੨ ਅਗਸਤ ੨੦੧੫ (UTC) ==ਧੰਨਵਾਦ== ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਜੀ। ਸੁਣ ਕੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਈ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Parveer Grewal|Parveer Grewal]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Parveer Grewal|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੮:੫੮, ੮ ਅਗਸਤ ੨੦੧੫ (UTC) == MediaWiki Train the Trainer 2015 barnstar == {| style="border: 10px ridge gold; background-color: white; width:50%; margin: 1em auto 1em auto;" |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | <center>'''MediaWiki Train the Trainer 2015 barnstar'''</center>[[File:MediaWiki logo.png|100px|center]][[File:MediaWiki Train the Trainer Program 2015-06-27 Image 07.JPG|300px|center]] |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | <br/>This barnstar is awarded to you in recognition of your leadership and presentation skills in the [[:meta:CIS-A2K/Events/MediaWiki Train the Trainer Program/2015|MediaWiki Train the Trainer 2015 program]]. We hope to have enriched your Wiki-experience and would like to see active contribution from you towards MediaWiki and other scripts, gadgets and tools-related activities. Thank you once again for your enthusiastic participation. [[File:Smiley.svg|20px]] -- [[:meta:CIS-A2K|CIS-A2K]] ([[:meta:Talk:CIS-A2K/Events/MediaWiki Train the Trainer Program/2015|talk]]) ੧੪:੫੨, ੩ ਸਤੰਬਰ ੨੦੧੫ (UTC) |} ==ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਇੱਕ ਬਾਰਨਸਟਾਰ== {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Asia medal.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''The Asian Month Barnstar''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ|ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ]] 2015 ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਸ਼ੁਕਰੀਆ! --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|Satdeep Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:27, 14 ਦਸੰਬਰ 2015 (UTC) |} ==Request for VOTE== Plz vote [https://meta.wikimedia.org/wiki/Stewards/Elections_2016/Votes/Hindustanilanguage here] in favour of Hindustanilanguages for Stewards election .It is my request . --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Abbas dhothar|Abbas dhothar]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Abbas dhothar|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 17:30, 9 ਫ਼ਰਵਰੀ 2016 (UTC) ==Request for VOTE== Plz vote [https://meta.wikimedia.org/wiki/Stewards/Elections_2016/Votes/Hindustanilanguage here] in favour of Hindustanilanguages for Stewards election .It is my request . --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Abbas dhothar|Abbas dhothar]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Abbas dhothar|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 17:31, 9 ਫ਼ਰਵਰੀ 2016 (UTC) == ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ == ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਅਤੇ 5 ਜਾਂ ਵੱਧ ਲੇਖ ਬਣਾਉਣ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੋਸਟਕਾਰਡ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ [https://docs.google.com/forms/d/1IcS3s8e052z17ITvPH-sQG_J5us9XYo8ULEQ2wBBvWA/viewform ਇਸ ਲਿੰਕ] ਉੱਤੇ ਜਾਕੇ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰੋ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#663300">''''' ~Satdeep Gill '''''</font></span>]]([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 18:06, 17 ਜਨਵਰੀ 2016 (UTC) == ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਇਸਤਰੀ ਦਿਹਾੜਾ ਬਾਰਨਸਟਾਰ == {| style="border: 1px solid {{{border|gray}}}; background-color: {{{color|#fdffe7}}}; width=100%;" |rowspan="2" valign="middle" | [[File:Wiki Loves Women Barnstar.svg|200px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''[[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਇਸਤਰੀ ਦਿਹਾੜਾ 2016 ਐਡੀਟਾਥਨ|ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਇਸਤਰੀ ਦਿਹਾੜਾ ਬਾਰਨਸਟਾਰ]]''' |- |style="vertical-align: middle; direction:ltr; border-top: 1px solid gray;" |<big>ਨਛੱਤਰ ਧੰਮੂ ਜੀ,</big><br/><br/> ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਇਸਤਰੀ ਦਿਹਾੜੇ ਦੌਰਾਨ ਨਿਯਮਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਲੇਖ ਬਣਾਉਣ ਉੱਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਇਹ ਬਾਰਨਸਟਾਰ।<br/> ਉਮੀਦ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹੋਗੇ। <br/><br/>--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|Satdeep Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 14:42, 25 ਮਾਰਚ 2016 (UTC) |} == Your temporary access has expired == <div style="padding: 8px; border: 1px solid #ccc; background: #fafaff;">Hello, the temporary access you requested on this wiki has expired. Just to let you know that If you want it back, feel free to make a local announcement and open a new request on [[m:Steward requests/Permissions|stewards' permission request page]] on Meta-Wiki later. Moreover, if you think the community is big enough to elect a permanent administrator, you can place a local request here for a permanent adminship, so stewards can grant you the permanent access. Please ask me or any other steward if you have any questions. Thank you! --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:NahidSultan|NahidSultan]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:NahidSultan|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:32, 9 ਅਪਰੈਲ 2016 (UTC)</div> == ਲੇਖ ਸੁਧਾਰ ਐਡਿਟਾਥਨ ਸਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਲੇਖ ਸੁਧਾਰ ਐਡਿਟਾਥਨ ਜੋ ਪੰਨੇ ਤੁਸੀਂ ਸੁਧਾਰੇ ਹਨ ਜ਼ਰਾ ਇੱਕ ਝਾਤ ਮਾਰ ਕੇ ਦੇਖ ਲਵੋ ਕਿ ਮੁਲਾਂਕਣ ਲਈ ਉਹ [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਲੇਖ_ਸੁਧਾਰ_ਐਡਿਟਾਥਾਨ_(1-30_ਅਪਰੈਲ_2016)|ਇਸ ਸੂਚੀ]] ਜੋੜੇ ਗਏ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਕੋਈ ਲੇਖ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰਹਿ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਮੈਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਧੰਨਵਾਦ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satnam S Virdi|Satnam S Virdi]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satnam S Virdi|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:41, 6 ਮਈ 2016 (UTC) ==ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਇੱਕ ਬਾਰਨਸਟਾਰ== {| style="border: 1px solid {{{border|gray}}}; background-color: {{{color|#fdffe7}}}; width=100%;" |rowspan="2" valign="middle" | [[File:Articles for improvement star.svg|200px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''[[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਲੇਖ ਸੁਧਾਰ ਐਡਿਟਾਥਾਨ (1-30 ਅਪਰੈਲ 2016)|ਲੇਖ ਸੁਧਾਰ ਐਡਿਟਾਥਾਨ ]]''' |- |style="vertical-align: middle; direction:ltr; border-top: 1px solid gray;" |<br/> '''ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਲੇਖ ਸੁਧਾਰ ਐਡਿਟਾਥਾਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਤੁਹਾਡਾ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਕਰੀਆ!''' <br/>'''ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਅੱਗੇ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਹੀ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੰਦੇ ਰਹੋਗੇ।'''--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Baljeet Bilaspur|Baljeet Bilaspur]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Baljeet Bilaspur|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:14, 8 ਮਈ 2016 (UTC) |} == Participate in the Ibero-American Culture Challenge! == Hi! [[:m:Iberocoop|Iberocoop]] has launched a translating contest to improve the content in other Wikipedia related to Ibero-American Culture. We would love to have you on board :) Please find the contest here: https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Translating_Ibero_-_America/Participants_2016 Hugs!--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Anna Torres (WMAR)|Anna Torres (WMAR)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Anna Torres (WMAR)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 13:34, 10 ਮਈ 2016 (UTC) == Rio Olympics Edit-a-thon == Dear Friends & Wikipedians, Celebrate the world's biggest sporting festival on Wikipedia. The Rio Olympics Edit-a-thon aims to pay tribute to Indian athletes and sportsperson who represent India at Olympics. Please find more details '''[[:m:WMIN/Events/India At Rio Olympics 2016 Edit-a-thon/Articles|here]]'''. The Athlete who represent their country at Olympics, often fail to attain their due recognition. They bring glory to the nation. Let's write articles on them, as a mark of tribute. For every 20 articles created collectively, a tree will be planted. Similarly, when an editor completes 20 articles, a book will be awarded to him/her. Check the main page for more details. Thank you. [[:en:User:Abhinav619|Abhinav619]] <small>(sent using [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:54, 16 ਅਗਸਤ 2016 (UTC), [[:m:User:Abhinav619/UserNamesList|subscribe/unsubscribe]])</small> <!-- Message sent by User:Titodutta@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Abhinav619/UserNamesList&oldid=15842813 --> == CIS-A2K Newsletter August 2016 == [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the months of August 2016. The edition includes details about these topics: * Event announcement: Tools orientation session for Telugu Wikimedians of Hyderabad * Programme reports of outreach, education programmes and community engagement programmes * Ongoing event: India at Rio Olympics 2016 edit-a-thon. * Program reports: Edit-a-thon to improve Kannada-language science-related Wikipedia articles, Training-the-trainer programme and MediaWiki training at Pune * Articles and blogs, and media coverage Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/August 2016|here]]'''. --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:24, 29 ਸਤੰਬਰ 2016 (UTC) <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> <!-- Message sent by User:Titodutta@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=15874164 --> == CIS-A2K Newsletter September 2016 == [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the months of September 2016. The edition includes details about these topics: * Gender gap study: Another 5 Years: What Have We Learned about the Wikipedia Gender Gap and What Has Been Done? * Program report: Wikiwomen’s Meetup at St. Agnes College Explores Potentials and Plans of Women Editors in Mangalore, Karnataka * Program report: A workshop to improve Telugu Wikipedia articles on Nobel laureates * Article: ସଫ୍ଟଓଏର ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ: ଆମ ହାତେ ଆମ କୋଡ଼ ଲେଖିବା Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/September 2016|here]]'''. --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:15, 19 ਅਕਤੂਬਰ 2016 (UTC) <br /><small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> <!-- Message sent by User:Titodutta@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=16000176 --> == CIS-A2K Newsletter October 2016 == [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the months of October 2016. The edition includes details about these topics: * '''Blog post''' Wikipedia Asian Month — 2016 iteration starts on 1 November — a revisit * '''Program report''': Impact Report form for the Annual Program Grant * '''Program report''': Kannada Wikipedia Education Program at Christ university: Work so far * '''Article''': What Indian Language Wikipedias can do for Greater Open Access in India * '''Article''': What Indian Language Wikipedias can do for Greater Open Access in India * . . . '''and more''' Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/October 2016|here]]'''. --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:18, 21 ਨਵੰਬਰ 2016 (UTC)<br /><small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> <!-- Message sent by User:Titodutta@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=16015143 --> == CIS-A2K Newsletter July 2017 == [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the months of July 2017. The edition includes details about these topics: * Telugu Wikisource Workshop * Marathi Wikipedia Workshop in Sangli, Maharashtra * Tallapaka Pada Sahityam is now on Wikisource * Wikipedia Workshop on Template Creation and Modification Conducted in Bengaluru Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/July 2017|here]]'''.<br /><small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 03:58, 17 ਅਗਸਤ 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:Titodutta@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=16294961 --> == ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਪ੍ਰਤਿ ਨਿਯਮਿਤ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ == {| style="border: 1px solid {{{border|gray}}}; background-color: {{{color|#fdffe7}}};" |rowspan="2" valign="middle" | {{#ifeq:{{{2}}}|alt|[[File:Tireless Contributor Barnstar Hires.gif|100px]]| [[File:Tireless Contributor Barnstar.gif|100px]]}} |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''ਨਿਯਮਿਤ ਯੋਗਦਾਨ ਵਾਲਾ ਮਿਹਨਤੀ ਸੰਪਾਦਕ''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" | ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਤੁਹਾਡੀ ਮਿਹਨਤ ਤੋਂ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹਾਂ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Param munde|<span style='color: #800000;background-color: #ADFF2F;'>param munde</span>]]''' ^{[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Param munde|<span style='color: #7FFFD4;'>ਗੱਲ-ਬਾਤ</span>]]} |} == CIS-A2K Newsletter August September 2017 == Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the months of August and September 2017. Please find below details of our August and September newsletters: August was a busy month with events across our Marathi and Kannada Focus Language Areas. # Workshop on Wikimedia Projects at Ismailsaheb Mulla Law College, Satara # Marathi Wikipedia Edit-a-thon at Dalit Mahila Vikas Mandal # Marathi Wikipedia Workshop at MGM Trust's College of Journalism and Mass Communication, Aurangabad # Orientation Program at Kannada University, Hampi Please read our Meta newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/August_2017|here]]'''. September consisted of Marathi language workshop as well as an online policy discussion on Telugu Wikipedia. # Marathi Wikipedia Workshop at Solapur University # Discussion on Creation of Social Media Guidelines & Strategy for Telugu Wikimedia Please read our Meta newsletter here: '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/September_2017|here]]'''<br /><small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Sent using --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 04:23, 6 ਨਵੰਬਰ 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:Titodutta@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=17391006 --> == CIS-A2K Newsletter October 2017 == [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the months of October 2017. The edition includes details about these topics: * Marathi Wikipedia - Vishwakosh Workshop for Science writers in IUCAA, Pune * Bhubaneswar Heritage Edit-a-thon * Odia Wikisource anniversary * CIS-A2K signs MoU with Telangana Government * Indian Women Bureaucrats: Wikipedia Edit-a-thon * Interview with Asaf Bartov Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/October 2017|here]]'''.<br /><small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Sent using --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:43, 4 ਦਸੰਬਰ 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:Titodutta@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=17428960 --> == A barnstar for you! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Original Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''The Original Barnstar''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਬਾਰਨਸਟਾਰ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Tow|Tow]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Tow|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 19:40, 8 ਜਨਵਰੀ 2018 (UTC) |} == Message Button Fix == <div> <!-- ਆਪਣਾ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਟਿੱਪਣੀ ਇਸ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੋ... :) --> Hello! I made two small changes in your userspace to fix the message button on your User page. Hope that is all right. Cheers! <!-- ...ਪਰ ਇਸ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਾਈਪ ਨਾ ਕਰੋ! ਸਿਰਫ ਹੇਠਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਸੰਭਾਲੋ ਬਟਨ ਨੱਪ ਦਿਓ। ਤੁਹਾਡੇ ਦਸਤਖਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ! -->[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Tow|Tow]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Tow|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:10, 11 ਜਨਵਰੀ 2018 (UTC) </div> == Lutfunnisa Begum == Hello, can you create an article on [[:en:Lutfunnisa Begum]]? She was brave queen from Bengal, and wife of Siraj. --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Titodutta|Titodutta]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Titodutta|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:00, 13 ਮਾਰਚ 2018 (UTC) == Share your experience and feedback as a Wikimedian in this global survey == <div class="mw-parser-output"> <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello! The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey. We want to know how well we are supporting your work on and off wiki, and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. You have been randomly selected to take this survey as we would like to hear from your Wikimedia community. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. <big>'''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&prj=as&edc=5&prjedc=as5 Take the survey now!]'''</big> You can find more information about this survey [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|on the project page]] and see how your feedback helps the Wikimedia Foundation support editors like you. This survey is hosted by a third-party service and governed by this [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]] (in English). Please visit our [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/Frequently_asked_questions|frequently asked questions page]] to find more information about this survey. If you need additional help, or if you wish to opt-out of future communications about this survey, send an email through the EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]] to remove you from the list. Thank you! </div> <span class="mw-content-ltr" dir="ltr">[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]</span>, 18:19, 29 ਮਾਰਚ 2018 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/as5&oldid=17881330 --> == Reminder: Share your feedback in this Wikimedia survey == <div class="mw-parser-output"> <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Every response for this survey can help the Wikimedia Foundation improve your experience on the Wikimedia projects. So far, we have heard from just 29% of Wikimedia contributors. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes to be completed. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&prj=as&edc=5&prjedc=as5 Take the survey now.]''' If you have already taken the survey, we are sorry you've received this reminder. We have design the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone. If you wish to opt-out of the next reminder or any other survey, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]]. You can also send any questions you have to this user email. [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]] This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]]. Thanks! </div> <span class="mw-content-ltr" dir="ltr">[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]</span>, 01:17, 13 ਅਪਰੈਲ 2018 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/as5&oldid=17881330 --> == ਆਪਣੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਇੱਥੇ ਲਿਖੋ == <div> <!-- ਆਪਣਾ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਟਿੱਪਣੀ ਇਸ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੋ... :) --> <!-- ...ਪਰ ਇਸ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਾਈਪ ਨਾ ਕਰੋ! ਸਿਰਫ ਹੇਠਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਸੰਭਾਲੋ ਬਟਨ ਨੱਪ ਦਿਓ। ਤੁਹਾਡੇ ਦਸਤਖਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ! -->[[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/2409:4052:692:604:0:0:AC8:70A0|2409:4052:692:604:0:0:AC8:70A0]] 01:30, 17 ਅਪਰੈਲ 2018 (UTC) </div> == Your feedback matters: Final reminder to take the global Wikimedia survey == <div class="mw-parser-output"> <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello! This is a final reminder that the Wikimedia Foundation survey will close on '''23 April, 2018 (07:00 UTC)'''. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&prj=as&edc=5&prjedc=as5 Take the survey now.]''' '''If you already took the survey - thank you! We will not bother you again.''' We have designed the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone. To opt-out of future surveys, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]]. You can also send any questions you have to this user email. [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]] This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]]. </div> <span class="mw-content-ltr" dir="ltr">[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]</span>, 00:27, 20 ਅਪਰੈਲ 2018 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/as5&oldid=17881330 --> == Thank you for keeping Wikipedia thriving in India == <div style="width:100%; float:{{dir|2=right|3=left}}; height:8px; background:#fff;"></div> <div style="width:100%; float:{{dir|2=right|3=left}}; height:8px; background:#36c;"></div> <div style="width:100%; float:{{dir|2=right|3=left}}; height:8px; background:#fff;"></div> <span style="font-size:115%;">I wanted to drop in to express my gratitude for your participation in this important [[:m:Project Tiger Editathon 2018/redirects/MayTalkpageNotice|contest to increase articles in Indian languages]]. It’s been a joyful experience for me to see so many of you join this initiative. I’m writing to make it clear why it’s so important for us to succeed. Almost one out of every five people on the planet lives in India. But there is a huge gap in coverage of Wikipedia articles in important languages across India. This contest is a chance to show how serious we are about expanding access to knowledge across India, and the world. If we succeed at this, it will open doors for us to ensure that Wikipedia in India stays strong for years to come. I’m grateful for what you’re doing, and urge you to continue translating and writing missing articles. <mark>'''Your efforts can change the future of Wikipedia in India.'''</mark> You can find a list of articles to work on that are missing from Wikipedia right here: [[:m:Project Tiger Editathon 2018/redirects/MayTalkpageNoticeTopics|https://meta.wikimedia.org/wiki/Supporting_Indian_Language_Wikipedias_Program/Contest/Topics]] Thank you, — ''Jimmy Wales, Wikipedia Founder'' 18:18, 1 ਮਈ 2018 (UTC)</span> <br/> <div style="width:100%; float:{{dir|2=right|3=left}}; height:8px; background:#fff;"></div> <div style="width:100%; float:{{dir|2=right|3=left}}; height:8px; background:#36c;"></div> <div style="width:100%; float:{{dir|2=right|3=left}}; height:8px; background:#fff;"></div> <!-- Message sent by User:RAyyakkannu (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:RAyyakkannu_(WMF)/lists/Project_Tiger_2018_Contestants&oldid=17987387 --> {{clear}} == CIS-A2K Newsletter, March & April 2018 == <div style="width:90%;margin:0% 0% 0% 0%;min-width:40em; align:center;"> <div style="color:white;"> :[[File:Access To Knowledge, The Centre for Internet Society logo.png|170px|left|link=https://meta.wikimedia.org/wiki/File:Access_To_Knowledge,_The_Centre_for_Internet_Society_logo.png]]<span style="font-size:35px;color:#ef5317;"> </span> <div style="color: #3b475b; font-family: times new roman; font-size: 25px;padding: 25px; background: #73C6B6;"> <div style="text-align:center">The Center for Internet and Society</div> <div style="text-align:center">Access to Knowledge Program</div> <div style="color: #3b475b; font-family: comforta; font-size: 20px;padding: 15px; background: #73C6B6;"> <div style="text-align:center">Newsletter, March & April 2018</div> </div> </div> </div> <div style="width:70%;margin:0% 0% 0% 0%;min-width:40em;"> {| style="width:120%;" | style="width:120%; font-size:15px; font-family:times new roman;" | ;From A2K * [[:m:Women's Day Workshop at Jeevan Jyoti Women Empowerment Centre, Dist.Pune|Documenting Rural Women's Lifestyle & Culture at Jeevan Jyoti Women Empowerment Centre]] * [[:m:Institutional Partnership with Tribal Research & Training Institute|Open knowledge repository on Biodiversity & Forest Management for Tribal communities in Collaboration with Tribal Research & Training Institute(TRTI), Pune]] * [[:m:Telugu Wikipedia Reading list|Telugu Wikipedia reading list is created with more than 550 articles to encourage discourse and research about Telugu Wikipedia content.]] * [[:m:Telugu Wikipedia Mahilavaranam/Events/March 2018/Visakhapatnam|To address gender gap in participation, a workshop for women writers and literary enthusiasts was conducted in Visakhapatnam under Telugu Wikipedia Mahilavaranam.]] *[[:m:Sambad Health and Women Edit-a-thon|18 journalists from Sambad Media house joined together with Odia Wikipedians to create articles on Women's health, hyiegene and social issues.]] *[[:Incubator:Wp/sat/ᱠᱟᱹᱢᱤᱥᱟᱲᱟ ᱑ (ᱥᱤᱧᱚᱛ)/en|Santali Wikipedians along with Odia Wikipedians organised the first Santali Wikipedia workshop in India]]. *[[:kn:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಕಾರ್ಯಾಗಾರ/ಮಾರ್ಚ್ ಬೆಂಗಳೂರು|Wikimedia Technical workshop for Kannada Wikipedians to help them understand Wikimedia Tools, Gadgets and Auto Wiki Browser]] *[[:m:CIS-A2K/Events/Indian women and crafts|Women and Craft Edit-a-thon, to archive the Women achievers in the field of art and craft on Kannada Wikipedia.]] ; In other News *[[:m:CIS-A2K/Work plan July 2018 - June 2019|CIS-A2K has submitted its annual Work-plan for the year 2018-19 to the APG.]] *[[:m:Supporting Indian Language Wikipedias Program/Contest/Stats|Project Tiger has crossed 3077 articles with Punjabi community leading with 868 articles]]. *[https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimediaindia-l/2018-May/013342.html CIS-A2K is supporting three Wikipedians from India to take part in Wikimania 2018.] *[https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2018-May/090145.html Users have received Multiple failed attempts to log in notifications, Please change your password regularly.] *[[:outreach:2017 Asia report going forward|Education Program team at the Wikimedia Foundation has published a report on A snapshot of Wikimedia education activities in Asia.]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"> If this message is not on your home wiki's talk page, [[m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|update your subscription]].--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:54, 23 ਮਈ 2018 (UTC) </div> </div> </div> <!-- Message sent by User:Saileshpat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=18069676 --> == ਓਜ਼ੋਨ ਪਰਤ ਦੀ ਹਾਨੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲੀ ਕਿਹੜੇ ਕਦਮ ਉਠਾਏ == <div> <!-- ਆਪਣਾ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਟਿੱਪਣੀ ਇਸ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੋ... :) --> <!-- ...ਪਰ ਇਸ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਾਈਪ ਨਾ ਕਰੋ! ਸਿਰਫ ਹੇਠਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਸੰਭਾਲੋ ਬਟਨ ਨੱਪ ਦਿਓ। ਤੁਹਾਡੇ ਦਸਤਖਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ! -->[[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/2405:205:401E:E8A3:E6F7:79AD:F4E8:4A67|2405:205:401E:E8A3:E6F7:79AD:F4E8:4A67]] 14:39, 15 ਜਨਵਰੀ 2019 (UTC) </div> {{clear}} == CIS-A2K Newsletter January 2019 == [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the month of January 2019. The edition includes details about these topics: ;From A2K * Mini MediaWiki Training, Theni * Marathi Language Fortnight Workshops (2019) * Wikisource training Bengaluru, Bengaluru * Marathi Wikipedia Workshop & 1lib1ref session at Goa University * Collaboration with Punjabi poet Balram ;From Community *TWLCon (2019 India) ;Upcoming events * Project Tiger Community Consultation * Gujarati Wikisource Workshop, Ahmedabad * Train the Trainer program Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/January 2019|here]]'''.<br /><small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> using [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:36, 22 ਫ਼ਰਵਰੀ 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Saileshpat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=18336051 --> == CIS-A2K Newsletter January 2019 == [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the month of January 2019. The edition includes details about these topics: ;From A2K * Mini MediaWiki Training, Theni * Marathi Language Fortnight Workshops (2019) * Wikisource training Bengaluru, Bengaluru * Marathi Wikipedia Workshop & 1lib1ref session at Goa University * Collaboration with Punjabi poet Balram ;From Community *TWLCon (2019 India) ;Upcoming events * Project Tiger Community Consultation * Gujarati Wikisource Workshop, Ahmedabad * Train the Trainer program Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/January 2019|here]]'''.<br /><small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> using [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:36, 22 ਫ਼ਰਵਰੀ 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Saileshpat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=18336051 --> == CIS-A2K Newsletter February 2019 == [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m: CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the month of February 2019. The edition includes details about these topics: ; From A2K *Bagha Purana meet-up *Online session on quality improvement Wikimedia session at Tata Trust's Vikas Anvesh Foundation, Pune *Wikisource workshop in Garware College of Commerce, Pune *Mini-MWT at VVIT (Feb 2019) *Gujarati Wikisource Workshop *Kannada Wiki SVG translation workshop *Wiki-workshop at AU Delhi Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/February 2019|here]]'''.<br /><small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]].</small> using [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:42, 26 ਅਪਰੈਲ 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Saileshpat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=18336051 --> == CIS-A2K Newsletter March 2019 == [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the month of March 2019. The edition includes details about these topics: ; From A2K *Art+Feminism Edit-a-thon *Wiki Awareness Program at Jhanduke *Content donation sessions with authors *SVG Translation Workshop at KBC *Wikipedia Workshop at KBP Engineering College *Work-plan submission Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/March 2019|here]]'''.<br /><small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]].</small> using [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:47, 26 ਅਪਰੈਲ 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Saileshpat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=18336051 --> == CIS-A2K Newsletter March 2019 == [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the month of March 2019. The edition includes details about these topics: ; From A2K *Art+Feminism Edit-a-thon *Wiki Awareness Program at Jhanduke *Content donation sessions with authors *SVG Translation Workshop at KBC *Wikipedia Workshop at KBP Engineering College *Work-plan submission Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/March 2019|here]]'''.<br /><small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]].</small> using [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:54, 26 ਅਪਰੈਲ 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Saileshpat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=18336051 --> == ਆਪਣੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਾ ਇਲਾਜ ਵਿਸ਼ਾ ਇੱਥੇ ਲਿਖੋ == <div> <!-- ਆਪਣਾ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਟਿੱਪਣੀ ਇਸ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੋ... :) --> <!-- ...ਪਰ ਇਸ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਾਈਪ ਨਾ ਕਰੋ! ਸਿਰਫ ਹੇਠਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਸੰਭਾਲੋ ਬਟਨ ਨੱਪ ਦਿਓ। ਤੁਹਾਡੇ ਦਸਤਖਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ! -->[[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/157.39.1.241|157.39.1.241]] 08:29, 26 ਜੁਲਾਈ 2019 (UTC) </div> {{clear}} == Project Tiger 2.0 == ''Sorry for writing this message in English - feel free to help us translating it'' <div style="align:center; width:90%%;float:left;font-size:1.2em;margin:0 .2em 0 0;{{#ifeq:{{#titleparts:{{FULLPAGENAME}}|2}}||background:#EFEFEF;|}}border:0.5em solid #000000; padding:1em;"> <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:PT2.0 PromoMotion.webm|right|320px]] Hello, We are glad to inform you that [[m:Growing Local Language Content on Wikipedia (Project Tiger 2.0)|'''Project Tiger 2.0/GLOW''']] is going to start very soon. You know about Project Tiger first iteration where we saw exciting and encouraging participation from different Indian Wikimedia communities. To know about Project Tiger 1.0 please [[m:Supporting Indian Language Wikipedias Program|'''see this page''']] Like project Tiger 1.0, This iteration will have 2 components * Infrastructure support - Supporting Wikimedians from India with internet support for 6 months and providing Chromebooks. Application is open from 25th August 2019 to 14 September 2019. To know more [[m:Growing Local Language Content on Wikipedia (Project Tiger 2.0)/Support|'''please visit''']] * Article writing contest - A 3-month article writing contest will be conducted for Indian Wikimedians communities. Following community feedback, we noted some community members wanted the process of article list generation to be improved. In this iteration, there will be at least two lists of articles :# Google-generated list, :# Community suggested list. Google generated list will be given to the community members before finalising the final list. On the other hand, the community may create a list by discussing among the community over Village pump, Mailing list and similar discussion channels. Thanks for your attention,<br/> [[m:User:Ananth (CIS-A2K)|Ananth (CIS-A2K)]] ([[m:User talk:Ananth (CIS-A2K)|talk]])<br/> Sent by [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:41, 21 ਅਗਸਤ 2019 (UTC) </div> </div> <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Ananth_(CIS-A2K)/PT1.0&oldid=19314862 --> {{clear}} == ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖੋਜ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਕੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੋ == ਪਿਆਰੇ {{ping|user:Nachhattardhammu}}, ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ੁਕਰੀਆ, ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖੋਜ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈ ਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰੋ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ, [https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_2i2sbUVQ4RcH7Bb ਕੁਝ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦਿਓ] ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਵੀਡੀਓ ਕੌਲਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਤਹਿ ਕਰਾਂਗੇ। ਧੰਨਵਾਦ, [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:BGerdemann (WMF)|BGerdemann (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:BGerdemann (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 23:20, 2 ਜੂਨ 2020 (UTC) ਇਹ ਸਰਵੇ ਇੱਕ ਤੀਜੀ ਧਿਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਸ ਲਈ ਕੁਝ ਸ਼ਰਤਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਸੀ ਅਤੇ ਡੇਟਾ-ਸੰਭਾਲਣ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ, [https://drive.google.com/file/d/1ck7A3qq9Lz3lEjHoq4PYO-JJ8c7G6VVW/view ਸਰਵੇਖਣ ਪ੍ਰਾਈਵੇਸੀ ਸਟੇਟਮੈਂਟ] ਵੇਖੋ। == ਫੋਕਟ ਤੌ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? == <div> <!-- ਆਪਣਾ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਟਿੱਪਣੀ ਇਸ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੋ... :) --> <!-- ...ਪਰ ਇਸ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਾਈਪ ਨਾ ਕਰੋ! ਸਿਰਫ ਹੇਠਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਸੰਭਾਲੋ ਬਟਨ ਨੱਪ ਦਿਓ। ਤੁਹਾਡੇ ਦਸਤਖਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ! -->[[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/2401:4900:4227:5A33:10D5:DCB2:713C:7BC5|2401:4900:4227:5A33:10D5:DCB2:713C:7BC5]] 04:23, 20 ਜੁਲਾਈ 2020 (UTC) </div> == ਫੋਕਟ ਤੌ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ? == <div> <!-- ਆਪਣਾ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਟਿੱਪਣੀ ਇਸ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੋ... :) --> <!-- ...ਪਰ ਇਸ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਾਈਪ ਨਾ ਕਰੋ! ਸਿਰਫ ਹੇਠਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਸੰਭਾਲੋ ਬਟਨ ਨੱਪ ਦਿਓ। ਤੁਹਾਡੇ ਦਸਤਖਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ! -->[[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/2401:4900:4227:5A33:10D5:DCB2:713C:7BC5|2401:4900:4227:5A33:10D5:DCB2:713C:7BC5]] 04:24, 20 ਜੁਲਾਈ 2020 (UTC) </div> == ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਕਾਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਚੋਣ ਨਿਸ਼ਾਨ ਘੜੀ ਹੈ == <div> <!-- ਆਪਣਾ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਟਿੱਪਣੀ ਇਸ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੋ... :) --> <!-- ...ਪਰ ਇਸ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਾਈਪ ਨਾ ਕਰੋ! ਸਿਰਫ ਹੇਠਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਸੰਭਾਲੋ ਬਟਨ ਨੱਪ ਦਿਓ। ਤੁਹਾਡੇ ਦਸਤਖਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ! -->[[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/2409:4055:61B:647A:0:0:1769:88A4|2409:4055:61B:647A:0:0:1769:88A4]] 15:27, 22 ਜਨਵਰੀ 2021 (UTC) </div> == CIS-A2K Newsletter January 2021 == <div style="border:6px black ridge; background:#EFE6E4;width:60%;"> [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the month of January 2021. The edition includes details about these topics: {{Div col|colwidth=30em}} *Online meeting of Punjabi Wikimedians *Marathi language fortnight *Online workshop for active citizen groups *Lingua Libre workshop for Marathi community *Online book release event with Solapur University *Punjabi Books Re-licensing *Research needs assessment *Wikipedia 20th anniversary celebration edit-a-thon *Wikimedia Wikimeet India 2021 updates {{Div col end|}} Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/January 2021|here]]'''.<br /> <small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]</small>. </div> [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:13, 8 ਫ਼ਰਵਰੀ 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=19307097 --> == CIS-A2K Newsletter February 2021 == <div style="border:6px black ridge; background:#EFE6E4;width:60%;"> [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the month of February 2021. The edition includes details about these topics: {{Div col|colwidth=30em}} *Wikimedia Wikimeet India 2021 *Online Meeting with Punjabi Wikimedians *Marathi Language Day *Wikisource Audiobooks workshop *2021-22 Proposal Needs Assessment *CIS-A2K Team changes *Research Needs Assessment *Gender gap case study *International Mother Language Day {{Div col end|}} Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/February 2021|here]]'''.<br /> <small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]</small>. </div> [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 17:22, 8 ਮਾਰਚ 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=21092460 --> == 2021 Wikimedia Foundation Board elections: Eligibility requirements for voters == Greetings, The eligibility requirements for voters to participate in the 2021 Board of Trustees elections have been published. You can check the requirements on [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021#Eligibility_requirements_for_voters|this page]]. You can also verify your eligibility using the [https://meta.toolforge.org/accounteligibility/56 AccountEligiblity tool]. [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:46, 30 ਜੂਨ 2021 (UTC) <small>''Note: You are receiving this message as part of outreach efforts to create awareness among the voters.''</small> <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:KCVelaga_(WMF)/Targets/Temp&oldid=21670000 --> == [Wikimedia Foundation elections 2021] Candidates meet with South Asia + ESEAP communities == Hello, As you may already know, the [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021|2021 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections]] are from 4 August 2021 to 17 August 2021. Members of the Wikimedia community have the opportunity to elect four candidates to a three-year term. After a three-week-long Call for Candidates, there are [[:m:Template:WMF elections candidate/2021/candidates gallery|20 candidates for the 2021 election]]. An <u>event for community members to know and interact with the candidates</u> is being organized. During the event, the candidates will briefly introduce themselves and then answer questions from community members. The event details are as follows: *Date: 31 July 2021 (Saturday) *Timings: [https://zonestamp.toolforge.org/1627727412 check in your local time] :*Bangladesh: 4:30 pm to 7:00 pm :*India & Sri Lanka: 4:00 pm to 6:30 pm :*Nepal: 4:15 pm to 6:45 pm :*Pakistan & Maldives: 3:30 pm to 6:00 pm * Live interpretation is being provided in Hindi. *'''Please register using [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSflJge3dFia9ejDG57OOwAHDq9yqnTdVD0HWEsRBhS4PrLGIg/viewform?usp=sf_link this form] For more details, please visit the event page at [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP|Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP]]. Hope that you are able to join us, [[:m:User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]], 06:32, 23 ਜੁਲਾਈ 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:KCVelaga_(WMF)/Targets/Temp&oldid=21774692 --> == ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਬੁਣੀਆਦ ੨੦੨੧ ਬੋਰਡ ਆਫ ਟਰੱਸਟੀ ਚੌਣਾਂ ਚ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ। == ਡਿਅਰ Nachhattardhammu, ਤੁਸੀ ਇਹ ਈਮੇਲ ਇਸਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਕਿਓ ਕਿ ਤੁਸੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਬੁਣੀਆਦ ੨੦੨੧ ਬੋਰਡ ਆਫ਼ ਟਰਸਟੀ ਚੌਣਾ ਵਿੱਚ ਵੋਟ ਪੌਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ | ਚੋਣਾਂ ੧੮ ਅਗਸਤ, ੨੦੨੧ ਨੂੰ ਖੁੱਲੀਆਂ ਅਤੇ ੩੧ ਅਗਸਤ, ੨੦੨੧ ਨੂੰ ਬੰਦ ਹੋਣ ਗਿਆਂ | ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਬੁਣੀਆਦ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਰਗੇ ਪਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਇੱਕ ਟਰਸਟੀ ਬੋਰਡ ਵਲੋ ਕਿਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ|ਬੋਰਡ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਬੁਣੀਆਦ ਦਾ ਫੈਂਸਲਾ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ | [[:m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Overview|ਬੋਰਡ ਆਫ ਟਰਸਟੀ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣੋ]] | ਇਸ ਸਾਲ ਚਾਰ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਮਿਓਨਟੀ ਵਲੋ ਕਿਤੀ ਜਾਨੀ ਹੈ | ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ੧੯ ਉਮੀਦਵਾਰ ਇਨਾਂ ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ | [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021/Candidates#Candidate_Table|੨੦੨੧ ਦੇ ਬੋਰਡ ਟਰਸਟੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣੋ]] | ਲਗਭਗ ੭੦.੦੦੦ ਕਮਿਉਨਟੀ ਦੇ ਮੈਬਰਾਂ ਨੂੰ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ | ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ! ਚੋਣਾਂ ੨੩.੫੯ ਯੂਟੀਸੀ ੩੧ ਆਗਸਤ ਤੱਕ ਹੀ ਨੇ | *[[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2021|'''ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੇ ਸਿਕਿਉਰ ਪੋਲ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਵੋਟ ਕਰੋ''']] | ਜੇ ਤੁਸੀ ਪਹਿਲਾ ਵੋਟ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਅਤੇ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਮੇਲ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰੋ | ਲੋਕ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੋਟ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਚਾਹੇ ਉਨਾਂ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਵੀ ਖਾਤੇ ਹੋਨ | [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021|ਇਸ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਹੋਰ ਜਾਨਕਾਰੀ ਲਈ ਪੜੋ]]| [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:37, 28 ਅਗਸਤ 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:KCVelaga_(WMF)/Targets/Temp&oldid=21946145 --> == CIS - A2K Newsletter January 2022 == Dear Wikimedian, Hope you are doing well. As the continuation of the CIS-A2K Newsletter, here is the newsletter for the month of January 2022. This is the first edition of 2022 year. In this edition, you can read about: * Launching of WikiProject Rivers with Tarun Bharat Sangh * Launching of WikiProject Sangli Biodiversity with Birdsong * Progress report Please find the newsletter [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/January 2022|here]]. Thank you [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:13, 4 ਫ਼ਰਵਰੀ 2022 (UTC) <small> Nitesh Gill (CIS-A2K) </small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=21925587 --> == CIS-A2K Newsletter February 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedian, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about February 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events, ongoing events and upcoming events. ;Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Launching of WikiProject Rivers with Tarun Bharat Sangh|Wikimedia session with WikiProject Rivers team]] * [[:m:Indic Wikisource Community/Online meetup 19 February 2022|Indic Wikisource online meetup]] * [[:m:International Mother Language Day 2022 edit-a-thon]] * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Ongoing events * [[:m:Indic Wikisource Proofreadthon March 2022|Indic Wikisource Proofreadthon March 2022]] - You can still participate in this event which will run till tomorrow. ;Upcoming Events * [[:m:International Women's Month 2022 edit-a-thon|International Women's Month 2022 edit-a-thon]] - The event is 19-20 March and you can add your name for the participation. * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Pune Nadi Darshan 2022]] - The event is going to start by tomorrow. * Annual proposal - CIS-A2K is currently working to prepare our next annual plan for the period 1 July 2022 – 30 June 2023 Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/February 2022|here]]. Thank you [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:48, 14 ਮਾਰਚ 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=22871201 --> == CIS-A2K Newsletter March 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about March 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events and ongoing events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Wikimedia session in Rajiv Gandhi University, Arunachal Pradesh|Wikimedia session in Rajiv Gandhi University, Arunachal Pradesh]] * [[c:Commons:RIWATCH|Launching of the GLAM project with RIWATCH, Roing, Arunachal Pradesh]] * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] * [[:m:International Women's Month 2022 edit-a-thon]] * [[:m:Indic Wikisource Proofreadthon March 2022]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Relicensing & digitisation of books, audios, PPTs and images in March 2022|Relicensing & digitisation of books, audios, PPTs and images in March 2022]] * [https://msuglobaldh.org/abstracts/ Presentation on A2K Research in a session on 'Building Multilingual Internets'] ; Ongoing events * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] * Two days of edit-a-thon by local communities [Punjabi & Santali] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/March 2022|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 09:33, 16 April 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=23065615 --> == Translation request == Hello. Can you translate and upload the articles [[:en:National Museum of History of Azerbaijan]] and [[:en:National Art Museum of Azerbaijan]] in Punjabi Wikipedia? Yours sincerely, [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Multituberculata|Multituberculata]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Multituberculata|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 13:14, 9 ਮਈ 2022 (UTC) == CIS-A2K Newsletter April 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, I hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about April 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events, ongoing events and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:Grants talk:Programs/Wikimedia Community Fund/Annual plan of the Centre for Internet and Society Access to Knowledge|Annual Proposal Submission]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Digitisation session with Dakshin Bharat Jain Sabha|Digitisation session with Dakshin Bharat Jain Sabha]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Wikimedia Commons sessions of organisations working on river issues|Training sessions of organisations working on river issues]] * Two days edit-a-thon by local communities * [[:m:CIS-A2K/Events/Digitisation review and partnerships in Goa|Digitisation review and partnerships in Goa]] * [https://www.youtube.com/watch?v=3WHE_PiFOtU&ab_channel=JessicaStephenson Let's Connect: Learning Clinic on Qualitative Evaluation Methods] ; Ongoing events * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Upcoming event * [[:m:CIS-A2K/Events/Indic Wikisource Plan 2022-23|Indic Wikisource Work-plan 2022-2023]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/April 2022|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 15:47, 11 May 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=23065615 --> == CIS-A2K Newsletter May 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, I hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about May 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events, and ongoing and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Punjabi Wikisource Community skill-building workshop|Punjabi Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Ongoing events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] ; Upcoming event * [[:m:User:Nitesh (CIS-A2K)/June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/May 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 14 June 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=23065615 --> == CIS-A2K Newsletter June 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedian, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about June 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:m:June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] * [https://pudhari.news/maharashtra/pune/228918/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE-%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%AC%E0%A4%B3%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%9A-%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A8-%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%85%E0%A4%B6%E0%A5%8B%E0%A4%95-%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A4-%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%87-%E0%A4%AE%E0%A4%A4/ar Presentation in Marathi Literature conference] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/June 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 19 July 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=23409969 --> == CIS-A2K Newsletter July 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope everything is fine. As CIS-A2K update the communities every month about their previous work via the Newsletter. Through this message, A2K shares its July 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Partnerships with Marathi literary institutions in Hyderabad|Partnerships with Marathi literary institutions in Hyderabad]] * [[:m:CIS-A2K/Events/O Bharat Digitisation project in Goa Central library|O Bharat Digitisation project in Goa Central Library]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Partnerships with organisations in Meghalaya|Partnerships with organisations in Meghalaya]] ; Ongoing events * Partnerships with Goa University, authors and language organisations ; Upcoming events * [[:m:CIS-A2K/Events/Gujarati Wikisource Community skill-building workshop|Gujarati Wikisource Community skill-building workshop]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/July 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 15:10, 17 August 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe&oldid=23554204 --> bx69tad7p69eomwjv38v8me8zhkz0lz 0 17073 611463 608647 2022-08-17T13:16:07Z 2401:4900:5D32:CE9C:7274:A27E:75FE:AFD1 wikitext text/x-wiki {{Infobox theologian | name = ਭਾਈ ਰੂਪ ਚੰਦ | image =Bhai Roop Chand.jpg | image_size = | alt = | caption = | era = | region = | birth_name = | birth_date = 27 ਅਪ੍ਰੈਲ 1671 | birth_place = ਵਡਾਘਰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ [[ਮੋਗਾ]] | death_date = {{Death date and age|1766|01|01|1671|04|27}} | death_place = [[ਭਾਈ ਰੂਪਾ]] | occupation = | language = [[ਪੰਜਾਬੀ]], [[ਗੁਰਮੁੱਖੀ]] | nationality = ਭਾਰਤੀ | period = 1671-1766 | tradition_movement = ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੀ ਸੇਵਾ | main_interests = | notable_ideas = | notable_works = ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੱਕ ਸੇਵਾ | spouse = | children = ਭਾਈ ਮਹਾਨੰਦ, ਭਾਈ ਸੁਖਾਨੰਦ, ਭਾਈ ਸਦਾਨੰਦ, ਭਾਈ ਸੂਰਤਾਨੰਦ, ਭਾਈ ਕਰਮ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਪਰਮ ਸਿੰਘ,ਭਾਈ ਧਰਮ ਸਿੰਘ | influences = | influenced = | signature = | signature_alt = | signature_size = }} '''ਭਾਈ ਰੂਪ ਚੰਦ''' (27 ਅਪ੍ਰੈਲ 1671-1766 ਬਿਕਰਮੀ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਮੀਰੀ-ਪੀਰੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੁਆਰਾ ਮਾਤਾ ਸੂਰਤੀ ਜੀ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਬਾਬਾ ਸਿਧੂ ਜੀ ਦੇ ਘਰ 27 ਅਪ੍ਰੈਲ 1671 ਵਿੱਚ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਵਡਾਘਰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ [[ਮੋਗਾ]] ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਬਾਬਾ ਸਿਧੂ ਜੀ ਸੁਲਤਾਨ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਸਨ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਸੂਰਤੀ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਭਾਈ ਆਕਲ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਨਾਜ਼ੁਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੇ ਕਜੋੜ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਅੰਤਰਜਾਮੀ [[ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਡੇਘਰ ਅਤੇ ਡਰੋਲੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀਵਾਨ ਸਜਾਇਆ। ਜਿੱਥੇ ਬੀਬੀ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਵਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਲੋਕ ਸਿੱਖੀ ਤੇਰੇ ਘਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਗੇ।ਭਾਈ ਰੂਪਾ ==ਵਰ== ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੇਵਾ ਤੇ ਸਿਮਰਨ ਤੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਭਾਈ ਜੀ ਨੂੰ ਗੱਡਿਆਂ ਦਾ ਧਨੀ ਦੀ ਉਪਾਧੀ, ਜ਼ਬਾਨ-ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਵਰ, ਲੰਗਰ ਦਾ ਵਰ, ਹੱਥ ਤੇਰਾ ਤੇ ਗੀਝਾ ਮੇਰਾ ਆਦਿ ਦੇ ਵਰ ਦਿੱਤੇ। ==ਗੁਰੂ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰੇਮ== ਇੱਥੇ ਹੀ ਬਸ ਨਹੀਂ ਭਾਈ ਰੂਪ ਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਡੋਰ ਪਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਡਰੋਲੀ ਭਾਈ ਤੋਂ 45 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਭਿੱਜਿਆ ਜਲ, ਤੁਕਲਾਣੀ ਆ ਕੇ ਪੀਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ ਆਪ ਪ੍ਰਤੱਖ ਜਲ ਛਕਾਇਆ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਆਪ ਛਕਿਆ। 1634 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਦੋਹਾਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਜਲ ਛਕਾ ਕੇ [[ਰੈਡਕਰਾਸ]] ਦਾ ਮੋਢੀ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੀ ਭਗਤੀ ਐਨੀ ਪ੍ਰਬਲ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੋਏ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੇਵਾ ਤੇ ਸਿਮਰਨ ਦੁਆਰਾ ਅਨੇਕਾਂ ਵਰ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ। ==ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦਾ ਗੁਰੁ ਦੀ ਸੇਵਾ 'ਚ ਭੇਟ== ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ (ਧਰਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਪਰਮ ਸਿੰਘ)[[ਸਰਬੰਸਦਾਨੀ]] ਅਤੇ [[ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ]] ਲਈ [[ਦੀਨਾ ਸਾਹਿਬ]] ਭੇਟਾ ਕੀਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸੇਵਾ [[ਨਾਂਦੇੜ]] ਤਕ ਕੀਤੀ। ==ਭਾਈ ਰੂਪਾ== ਗੁਰੁ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਰੂਪ ਚੰਦ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ [[ਭਾਈ ਰੂਪਾ]] ਪਿੰਡ ਦੀ ਮੋੜੀ 1686 ਗੱਡੀ। ਭਾਈ ਰੂਪ ਚੰਦ ਜੀ ਸੰਮਤ 1766 ਬਿ´ਮੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਵਿਛੋੜਾ ਨਾ ਸਹਾਰਦੇ ਹੋਏ ਸੱਚਖੰਡ ਨੂੰ ਪਿਆਨਾ ਕਰ ਗਏ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1671]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1766]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੇਲੇ]] bjp25j7ff4odako6ki8m7szsx9c5wst 611478 611463 2022-08-17T16:33:42Z Jagseer S Sidhu 18155 [[Special:Contributions/2401:4900:5D32:CE9C:7274:A27E:75FE:AFD1|2401:4900:5D32:CE9C:7274:A27E:75FE:AFD1]] ([[User talk:2401:4900:5D32:CE9C:7274:A27E:75FE:AFD1|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ਦੀਆਂ ਸੋਧਾਂ ਵਾਪਸ ਮੋੜ ਕੇ [[User:Historiansimar|Historiansimar]] ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਆਖ਼ਰੀ ਰੀਵਿਜ਼ਨ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ wikitext text/x-wiki {{Infobox theologian | name = ਭਾਈ ਰੂਪ ਚੰਦ | image =Bhai Roop Chand.jpg | image_size = | alt = | caption = | era = | region = | birth_name = | birth_date = 27 ਅਪ੍ਰੈਲ 1671 | birth_place = ਵਡਾਘਰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ [[ਮੋਗਾ]] | death_date = {{Death date and age|1766|01|01|1671|04|27}} | death_place = [[ਭਾਈ ਰੂਪਾ]] | occupation = | language = [[ਪੰਜਾਬੀ]], [[ਗੁਰਮੁੱਖੀ]] | nationality = ਭਾਰਤੀ | period = 1671-1766 | tradition_movement = ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੀ ਸੇਵਾ | main_interests = | notable_ideas = | notable_works = ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੱਕ ਸੇਵਾ | spouse = | children = ਭਾਈ ਮਹਾਨੰਦ, ਭਾਈ ਸੁਖਾਨੰਦ, ਭਾਈ ਸਦਾਨੰਦ, ਭਾਈ ਸੂਰਤਾਨੰਦ, ਭਾਈ ਕਰਮ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਪਰਮ ਸਿੰਘ,ਭਾਈ ਧਰਮ ਸਿੰਘ | influences = | influenced = | signature = | signature_alt = | signature_size = }} '''ਭਾਈ ਰੂਪ ਚੰਦ''' (27 ਅਪ੍ਰੈਲ 1671-1766 ਬਿਕਰਮੀ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਮੀਰੀ-ਪੀਰੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੁਆਰਾ ਮਾਤਾ ਸੂਰਤੀ ਜੀ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਬਾਬਾ ਸਿਧੂ ਜੀ ਦੇ ਘਰ 27 ਅਪ੍ਰੈਲ 1671 ਵਿੱਚ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਵਡਾਘਰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ [[ਮੋਗਾ]] ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਬਾਬਾ ਸਿਧੂ ਜੀ ਸੁਲਤਾਨ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਸਨ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਸੂਰਤੀ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਭਾਈ ਆਕਲ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਨਾਜ਼ੁਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੇ ਕਜੋੜ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਅੰਤਰਜਾਮੀ [[ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਡੇਘਰ ਅਤੇ ਡਰੋਲੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀਵਾਨ ਸਜਾਇਆ। ਜਿੱਥੇ ਬੀਬੀ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਵਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਲੋਕ ਸਿੱਖੀ ਤੇਰੇ ਘਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਗੇ। ==ਵਰ== ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੇਵਾ ਤੇ ਸਿਮਰਨ ਤੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਭਾਈ ਜੀ ਨੂੰ ਗੱਡਿਆਂ ਦਾ ਧਨੀ ਦੀ ਉਪਾਧੀ, ਜ਼ਬਾਨ-ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਵਰ, ਲੰਗਰ ਦਾ ਵਰ, ਹੱਥ ਤੇਰਾ ਤੇ ਗੀਝਾ ਮੇਰਾ ਆਦਿ ਦੇ ਵਰ ਦਿੱਤੇ। ==ਗੁਰੂ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰੇਮ== ਇੱਥੇ ਹੀ ਬਸ ਨਹੀਂ ਭਾਈ ਰੂਪ ਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਡੋਰ ਪਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਡਰੋਲੀ ਭਾਈ ਤੋਂ 45 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਭਿੱਜਿਆ ਜਲ, ਤੁਕਲਾਣੀ ਆ ਕੇ ਪੀਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ ਆਪ ਪ੍ਰਤੱਖ ਜਲ ਛਕਾਇਆ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਆਪ ਛਕਿਆ। 1634 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਦੋਹਾਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਜਲ ਛਕਾ ਕੇ [[ਰੈਡਕਰਾਸ]] ਦਾ ਮੋਢੀ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੀ ਭਗਤੀ ਐਨੀ ਪ੍ਰਬਲ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੋਏ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੇਵਾ ਤੇ ਸਿਮਰਨ ਦੁਆਰਾ ਅਨੇਕਾਂ ਵਰ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ। ==ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦਾ ਗੁਰੁ ਦੀ ਸੇਵਾ 'ਚ ਭੇਟ== ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ (ਧਰਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਪਰਮ ਸਿੰਘ)[[ਸਰਬੰਸਦਾਨੀ]] ਅਤੇ [[ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ]] ਲਈ [[ਦੀਨਾ ਸਾਹਿਬ]] ਭੇਟਾ ਕੀਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸੇਵਾ [[ਨਾਂਦੇੜ]] ਤਕ ਕੀਤੀ। ==ਭਾਈ ਰੂਪਾ== ਗੁਰੁ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਰੂਪ ਚੰਦ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ [[ਭਾਈ ਰੂਪਾ]] ਪਿੰਡ ਦੀ ਮੋੜੀ 1686 ਗੱਡੀ। ਭਾਈ ਰੂਪ ਚੰਦ ਜੀ ਸੰਮਤ 1766 ਬਿ´ਮੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਵਿਛੋੜਾ ਨਾ ਸਹਾਰਦੇ ਹੋਏ ਸੱਚਖੰਡ ਨੂੰ ਪਿਆਨਾ ਕਰ ਗਏ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1671]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1766]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੇਲੇ]] en3ngw75dv3y9xhfigz7uaknk1r76li 0 19117 611461 611456 2022-08-17T12:42:27Z Basrasaab 41578 /* ਜ਼ਿੰਦਗੀ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox religious biography | religion = ਰਵਿਦਾਸੀਆ | honorific_prefix = ਸਤਿਗੁਰੂ | name = ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ | native_name = | other_names = ਰੈਦਾਸ, ਰਮਦਾਸ | image = SriGuruRavidasJi.jpg | alt = ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਖ਼ਿਆਲੀ ਪੇਂਟਿੰਗ | caption =ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਖ਼ਿਆਲੀ ਪੇਂਟਿੰਗ | birth_name = ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ | birth_date = {{circa|1377}}<ref name=asharmaraidas>Arvind Sharma (2003), The Study of Hinduism, The University of South Carolina Press, {{ISBN|978-1570034497}}, page 229</ref><ref name=jesticebd/> | birth_place = ਸੀਰ ਗੋਵਰਧਨਪੁਰ, [[ਵਾਰਾਣਸੀ|ਬਨਾਰਸ]], [[ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ]] | death_date = {{circa|1528}}<ref name=asharmaraidas/><ref name=jesticebd>{{cite book|author=Phyllis G. Jestice|title=Holy People of the World: A Cross-Cultural Encyclopedia|url=https://books.google.com/books?id=H5cQH17-HnMC| year=2004| publisher=ABC-CLIO| isbn=978-1-57607-355-1| pages=724}}</ref> | death_place = [[ਵਾਰਾਣਸੀ|ਬਨਾਰਸ]], [[ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ]] | successor = [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]] | founder = ਰਵਿਦਾਸੀਆ | mother = ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਕਲਸਾਂ ਦੇਵੀ ਜੀ | father = ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਸੰਤੋਖ ਦਾਸ ਜੀ }} {{ਸਿੱਖੀ ਸਾਈਡਬਾਰ}} '''ਧੰਨ ਧੰਨ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ''' ==ਜ਼ਿੰਦਗੀ== ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਬਾਹਲ਼ਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਫ਼ਾਜ਼ਲ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਬਨਾਰਸ ਨੇੜੇ ਸੀਰ ਗੋਵਰਧਨਪੁਰ ਵਿਖੇ {{circa|1377}} ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।<ref name=asharmaraidas/> ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਸੰਤੋਖ ਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਕਲਸਾਂ ਦੇਵੀ ਜੀ ਸਨ।<ref name=eosravidas>{{cite web |url=http://www.learnpunjabi.org/eos/index.aspx |title=Ravidas |author=Hardev Bahri |editor=Harbans Singh|display-editors=etal| website=Encyclopaedia of Sikhism |publisher=Punjabi University Patiala |accessdate=11 February 2017}}</ref> ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ ਦੀ ਮਾਤਾ ਲੋਨਾ ਦੇਵੀ ਜੀ ਨਾਲ਼ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਵਿਜੇ ਦਾਸ ਰੱਖਿਆ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ [[ਚਮਾਰ]] ਵਜੋਂ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਚੰਮ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸੀ।<ref name=encyclopediabritraidas>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1350770/Ravidas |title= Bhagat Ravidass Ji (Indian mystic and poet) – Britannica Online Encyclopedia |publisher=Britannica.com |date= |accessdate=10 August 2009}}</ref> ਹਿੰਦੂ ਵਰਣ ਮਤਾਬਕ ਚਮਾਰ ਕਮਜ਼ਾਤ ਬਰਾਦਰੀ ਹੈ ਇਸ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਅਸਰ ਕਾਰਨ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਜਾਕੇ ਇਲਮ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ==ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ== ਚਮਾਰ ਬਰਾਦਰੀ ਨਾਲ਼ ਤਾਲਕ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਬਨਾਰਸ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਲੂਮਾਂ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨਾਲ਼ ਬਦਸਲੂਕੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸਾਂਝੀਵਾਲਤਾ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇਹ ਉਸ ਸਮੇ ਦੀ ਲੁਕਾਈ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਊਚ ਨੀਚ, ਛੂਤ ਛਾਤ ਅਤੇ ਪਖੰਡ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬੋਲੇ। [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ]] ਦੁਆਲ਼ੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਸਫ਼ਰ ਕਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਰੱਬੀ ਸਖ਼ਸ਼ੀਅਤਾਂ ਨਾਲ਼ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਰੱਬ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਬੰਦਗੀ ਦੇ ਵਾਕ ਰੱਚ ਇਲਾਹੀ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਜਾ ਪੀਪਾ, ਰਾਣੀ ਮੀਰਾ ਬਾਈ, ਰਾਣੀ ਝਾਂਲ਼ਾ ਬਾਈ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁਰੀਦ ਸਨ। {{Quote|text='''ਹਰਿ ਸੋ ਹੀਰਾ ਛਾਡਿ ਕੈ ਕਰਹਿ ਆਨ ਕੀ ਆਸ ॥'''<br />''ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਕੀਮਤੀ ਰੱਬ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਹੋਰ ਉੱਤੇ ਆਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ,''<br /> '''ਤੇ ਨਰ ਦੋਜਕ ਜਾਹਿਗੇ ਸਤਿ ਭਾਖੈ ਰਵਿਦਾਸ ॥242॥'''<br />''ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਰਕ ਹੈ ਇਹ ਅਸਲ ਗੱਲ ਰਵਿਦਾਸ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ॥242॥'' — ਸਲੋਕ ਭਗਤ ਕਬੀਰ, [[ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ]], ਅੰਗ 1377 }} == ਲਿਖਤ == ਕਾਫ਼ੀ ਫ਼ਾਜ਼ਲ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ|ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ]] ਅਤੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ ਹੈ ਪਰ ਅਸਲ ਜਗ੍ਹਾ ਅਤੇ ਅਰਸੇ ਬਾਰੇ ਤਕਰਾਰ ਹੈ।<ref name=encyclopediabritraidas>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1350770/Ravidas |title= Bhagat Ravidass Ji (Indian mystic and poet) – Britannica Online Encyclopedia |publisher=Britannica.com |date= |accessdate=10 August 2009}}</ref> ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ 41 ਵਾਕ 16 ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ “ਰੈਦਾਸ ਜੀ ਕੀ ਬਾਣੀ" ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਕਿਤਾਬ ਨਾਗਰੀ ਪ੍ਰਚਾਰਿਣੀ ਸਭਾ ਕੋਲ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ "ਬਾਣੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ" ਸਿਰਲੇਖ ਅਧੀਨ 1984 ਵਿੱਚ ਪਬਲਿਸ਼ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਚਾਲ਼ੀ ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਲੋਕ ਨੂੰ ਕਾਬਲੇ ਇਤਬਾਰ ਦਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਬਾਣੀ ਦੇ ਸਫ਼ੇ ਹਨ: * ਅੰਗ 93 * ਅੰਗ 345 ਤੋਂ 346 ਤੱਕ * ਅੰਗ 486 ਤੋਂ 487 ਤੱਕ * ਅੰਗ 525 * ਅੰਗ 657 ਤੋਂ 659 ਤੱਕ * ਅੰਗ 694 * ਅੰਗ 710 * ਅੰਗ 793 ਤੋਂ 794 ਤੱਕ * ਅੰਗ 858 * ਅੰਗ 875 * ਅੰਗ 973 ਤੋਂ 974 ਤੱਕ * ਅੰਗ 1106 * ਅੰਗ 1124 * ਅੰਗ 1167 * ਅੰਗ 1196 * ਅੰਗ 1293 ==ਸਫ਼ਰ== ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੁਆਲ਼ੇ ਛੇ ਸਫ਼ਰ ਕੀਤੇ। #ਪਹਿਲਾ ਸਫ਼ਰ: ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਸੰਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੇ ਇਕੱਠਿਆਂ ਬਨਾਰਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਵਿਜੈ ਦਾਸ ਜੀ ਹਮਸਫ਼ਰ ਸਨ ਅਤੇ ਆਹ ਇਲਾਕੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ: [[ਨਾਗਪੁਰ]], [[ਭਾਗਲਪੁਰ]], [[ਮਾਧੋਪੁਰ]], ਚੰਦੋਸੀ, [[ਬੀਜਾਪੁਰ]], ਰਾਣੀ ਪੁਰੀ, ਨਾਰਾਇਣਗੜ੍ਹ, [[ਭੁਪਾਲ]], [[ਬਹਾਵਲਪੁਰ]], [[ਕੋਟਾ]], [[ਝਾਂਸੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਝਾਂਸੀ]], [[ਉਦੈਪੁਰ|ਉਦੇਪੁਰ]], [[ਜੋਧਪੁਰ]], [[ਅਜਮੇਰ]], ਅਮਰਕੋਟ, [[ਅਯੁੱਧਿਆ]], [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]], [[ਕਾਠੀਆਵਾੜ]], [[ਬੰਬਈ]], [[ਕਰਾਚੀ]], [[ਜੈਸਲਮੇਰ]], [[ਚਿਤੌੜਗੜ੍ਹ|ਚਿਤੌੜ]], ਕੋਹਾਟ, [[ਖ਼ੈਬਰ ਦੱਰਾ]], [[ਜਲਾਲਾਬਾਦ (ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ)|ਜਲਾਲਾਬਾਦ]], [[ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਸ੍ਰੀ ਨਗਰ]], [[ਡਲਹੌਜ਼ੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਡਲਹੌਜ਼ੀ]], [[ਗੋਰਖਪੁਰ]]। #ਦੂਸਰਾ ਸਫ਼ਰ: ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਦੂਜੀ ਯਾਤਰਾ [[ਗੋਰਖਪੁਰ]], ਪਰਤਾਪਗੜ੍ਹ, ਸ਼ਾਹਜਹਾਨ ਪੁਰ ਦੀ ਕੀਤੀ। #ਤੀਜਾ ਸਫ਼ਰ: ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ [[ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਜਾਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਲਾਹੀ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ। #ਚੌਥਾ ਸਫ਼ਰ: ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ [[ਹਰਿਦੁਆਰ]], [[ਗੋਦਾਵਰੀ ਦਰਿਆ|ਗੋਦਾਵਰੀ]], [[ਕੁਰਕਸ਼ੇਤਰ ਜ਼ਿਲਾ|ਕੁਰਕਸ਼ੇਤਰ]], ਤ੍ਰਿਵੈਣੀ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਜਾਕੇ ਸੰਤ, ਸਾਧੂਆਂ, ਭਗਤਾਂ, ਨਾਥਾਂ, ਸਿੱਧਾਂ, ਅਮੀਰਾਂ ਅਤੇ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਨਾਲ਼ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। #ਪੰਜਵਾਂ ਸਫ਼ਰ: ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਗਾਜ਼ੀਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਰੂਪ ਪਰਤਾਪ (ਚੰਦਰ ਪਰਤਾਪ) ਦੇ ਸੱਦੇ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਮੁਰੀਦਾਂ ਨਾਲ਼ ਗਾਜ਼ੀਪੁਰ ਪਹੁੰਚੇ। #ਛੇਵਾਂ ਸਫ਼ਰ: ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਆਹ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਗਏ: [[ਲੁਧਿਆਣਾ]] ਰਾਹੀਂ ਪਿੰਡ ਚੱਕ ਹਕੀਮ ਨਜ਼ਦੀਕ [[ਫਗਵਾੜਾ]], [[ਜਲੰਧਰ]], [[ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ]], [[ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਕਪੂਰਥਲਾ]] ਅਤੇ ਮੁਲਤਾਨ। == ਰੁਖ਼ਸਤ == ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ 1528 ਈ.ਨੂੰ ਬਨਾਰਸ ਵਿਖੇ ਤਕ਼ਰੀਬਨ 151 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰੇ ਫ਼ਾਨੀ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋ ਗਏ। ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਜਿਸਮ ਨੂੰ ਰਾਜਾ ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨਾਗਰ ਦੇ ਬਾਗ ਵਿਖੇ ਚਿਖਾ ਵਿੱਚ ਜਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ}} {{ਸਿੱਖੀ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ]] 9f4yjesu04485lgti243afgmcl9zzbs 611462 611461 2022-08-17T12:44:25Z Basrasaab 41578 /* ਲਿਖਤ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox religious biography | religion = ਰਵਿਦਾਸੀਆ | honorific_prefix = ਸਤਿਗੁਰੂ | name = ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ | native_name = | other_names = ਰੈਦਾਸ, ਰਮਦਾਸ | image = SriGuruRavidasJi.jpg | alt = ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਖ਼ਿਆਲੀ ਪੇਂਟਿੰਗ | caption =ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਖ਼ਿਆਲੀ ਪੇਂਟਿੰਗ | birth_name = ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ | birth_date = {{circa|1377}}<ref name=asharmaraidas>Arvind Sharma (2003), The Study of Hinduism, The University of South Carolina Press, {{ISBN|978-1570034497}}, page 229</ref><ref name=jesticebd/> | birth_place = ਸੀਰ ਗੋਵਰਧਨਪੁਰ, [[ਵਾਰਾਣਸੀ|ਬਨਾਰਸ]], [[ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ]] | death_date = {{circa|1528}}<ref name=asharmaraidas/><ref name=jesticebd>{{cite book|author=Phyllis G. Jestice|title=Holy People of the World: A Cross-Cultural Encyclopedia|url=https://books.google.com/books?id=H5cQH17-HnMC| year=2004| publisher=ABC-CLIO| isbn=978-1-57607-355-1| pages=724}}</ref> | death_place = [[ਵਾਰਾਣਸੀ|ਬਨਾਰਸ]], [[ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ]] | successor = [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]] | founder = ਰਵਿਦਾਸੀਆ | mother = ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਕਲਸਾਂ ਦੇਵੀ ਜੀ | father = ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਸੰਤੋਖ ਦਾਸ ਜੀ }} {{ਸਿੱਖੀ ਸਾਈਡਬਾਰ}} '''ਧੰਨ ਧੰਨ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ''' ==ਜ਼ਿੰਦਗੀ== ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਬਾਹਲ਼ਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਫ਼ਾਜ਼ਲ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਬਨਾਰਸ ਨੇੜੇ ਸੀਰ ਗੋਵਰਧਨਪੁਰ ਵਿਖੇ {{circa|1377}} ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।<ref name=asharmaraidas/> ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਸੰਤੋਖ ਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਕਲਸਾਂ ਦੇਵੀ ਜੀ ਸਨ।<ref name=eosravidas>{{cite web |url=http://www.learnpunjabi.org/eos/index.aspx |title=Ravidas |author=Hardev Bahri |editor=Harbans Singh|display-editors=etal| website=Encyclopaedia of Sikhism |publisher=Punjabi University Patiala |accessdate=11 February 2017}}</ref> ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ ਦੀ ਮਾਤਾ ਲੋਨਾ ਦੇਵੀ ਜੀ ਨਾਲ਼ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਵਿਜੇ ਦਾਸ ਰੱਖਿਆ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ [[ਚਮਾਰ]] ਵਜੋਂ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਚੰਮ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸੀ।<ref name=encyclopediabritraidas>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1350770/Ravidas |title= Bhagat Ravidass Ji (Indian mystic and poet) – Britannica Online Encyclopedia |publisher=Britannica.com |date= |accessdate=10 August 2009}}</ref> ਹਿੰਦੂ ਵਰਣ ਮਤਾਬਕ ਚਮਾਰ ਕਮਜ਼ਾਤ ਬਰਾਦਰੀ ਹੈ ਇਸ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਅਸਰ ਕਾਰਨ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਜਾਕੇ ਇਲਮ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ==ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ== ਚਮਾਰ ਬਰਾਦਰੀ ਨਾਲ਼ ਤਾਲਕ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਬਨਾਰਸ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਲੂਮਾਂ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨਾਲ਼ ਬਦਸਲੂਕੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸਾਂਝੀਵਾਲਤਾ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇਹ ਉਸ ਸਮੇ ਦੀ ਲੁਕਾਈ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਊਚ ਨੀਚ, ਛੂਤ ਛਾਤ ਅਤੇ ਪਖੰਡ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬੋਲੇ। [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ]] ਦੁਆਲ਼ੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਸਫ਼ਰ ਕਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਰੱਬੀ ਸਖ਼ਸ਼ੀਅਤਾਂ ਨਾਲ਼ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਰੱਬ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਬੰਦਗੀ ਦੇ ਵਾਕ ਰੱਚ ਇਲਾਹੀ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਜਾ ਪੀਪਾ, ਰਾਣੀ ਮੀਰਾ ਬਾਈ, ਰਾਣੀ ਝਾਂਲ਼ਾ ਬਾਈ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁਰੀਦ ਸਨ। {{Quote|text='''ਹਰਿ ਸੋ ਹੀਰਾ ਛਾਡਿ ਕੈ ਕਰਹਿ ਆਨ ਕੀ ਆਸ ॥'''<br />''ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਕੀਮਤੀ ਰੱਬ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਹੋਰ ਉੱਤੇ ਆਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ,''<br /> '''ਤੇ ਨਰ ਦੋਜਕ ਜਾਹਿਗੇ ਸਤਿ ਭਾਖੈ ਰਵਿਦਾਸ ॥242॥'''<br />''ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਰਕ ਹੈ ਇਹ ਅਸਲ ਗੱਲ ਰਵਿਦਾਸ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ॥242॥'' — ਸਲੋਕ ਭਗਤ ਕਬੀਰ, [[ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ]], ਅੰਗ 1377 }} == ਲਿਖਤ == ਕਾਫ਼ੀ ਫ਼ਾਜ਼ਲ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ|ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ]] ਅਤੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ ਹੈ ਪਰ ਅਸਲ ਜਗ੍ਹਾ ਅਤੇ ਅਰਸੇ ਬਾਰੇ ਤਕਰਾਰ ਹੈ।<ref name=encyclopediabritraidas>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1350770/Ravidas |title= Bhagat Ravidass Ji (Indian mystic and poet) – Britannica Online Encyclopedia |publisher=Britannica.com |date= |accessdate=10 August 2009}}</ref> ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ 41 ਵਾਕ 16 ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ “ਰੈਦਾਸ ਜੀ ਕੀ ਬਾਣੀ" ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਕਿਤਾਬ ਨਾਗਰੀ ਪ੍ਰਚਾਰਿਣੀ ਸਭਾ ਕੋਲ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ "ਬਾਣੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ" ਸਿਰਲੇਖ ਅਧੀਨ 1984 ਵਿੱਚ ਪਬਲਿਸ਼ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਚਾਲ਼ੀ ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਲੋਕ ਨੂੰ ਕਾਬਲੇ ਇਤਬਾਰ ਦਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਬਾਣੀ ਦੇ ਸਫ਼ੇ ਹਨ: * ਅੰਗ 93 * ਅੰਗ 345 ਤੋਂ 346 ਤੱਕ * ਅੰਗ 486 ਤੋਂ 487 ਤੱਕ * ਅੰਗ 525 * ਅੰਗ 657 ਤੋਂ 659 ਤੱਕ * ਅੰਗ 694 * ਅੰਗ 710 * ਅੰਗ 793 ਤੋਂ 794 ਤੱਕ * ਅੰਗ 858 * ਅੰਗ 875 * ਅੰਗ 973 ਤੋਂ 974 ਤੱਕ * ਅੰਗ 1106 * ਅੰਗ 1124 * ਅੰਗ 1167 * ਅੰਗ 1196 * ਅੰਗ 1293 ==ਸਫ਼ਰ== ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੁਆਲ਼ੇ ਛੇ ਸਫ਼ਰ ਕੀਤੇ। #ਪਹਿਲਾ ਸਫ਼ਰ: ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਸੰਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੇ ਇਕੱਠਿਆਂ ਬਨਾਰਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਵਿਜੈ ਦਾਸ ਜੀ ਹਮਸਫ਼ਰ ਸਨ ਅਤੇ ਆਹ ਇਲਾਕੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ: [[ਨਾਗਪੁਰ]], [[ਭਾਗਲਪੁਰ]], [[ਮਾਧੋਪੁਰ]], ਚੰਦੋਸੀ, [[ਬੀਜਾਪੁਰ]], ਰਾਣੀ ਪੁਰੀ, ਨਾਰਾਇਣਗੜ੍ਹ, [[ਭੁਪਾਲ]], [[ਬਹਾਵਲਪੁਰ]], [[ਕੋਟਾ]], [[ਝਾਂਸੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਝਾਂਸੀ]], [[ਉਦੈਪੁਰ|ਉਦੇਪੁਰ]], [[ਜੋਧਪੁਰ]], [[ਅਜਮੇਰ]], ਅਮਰਕੋਟ, [[ਅਯੁੱਧਿਆ]], [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]], [[ਕਾਠੀਆਵਾੜ]], [[ਬੰਬਈ]], [[ਕਰਾਚੀ]], [[ਜੈਸਲਮੇਰ]], [[ਚਿਤੌੜਗੜ੍ਹ|ਚਿਤੌੜ]], ਕੋਹਾਟ, [[ਖ਼ੈਬਰ ਦੱਰਾ]], [[ਜਲਾਲਾਬਾਦ (ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ)|ਜਲਾਲਾਬਾਦ]], [[ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਸ੍ਰੀ ਨਗਰ]], [[ਡਲਹੌਜ਼ੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਡਲਹੌਜ਼ੀ]], [[ਗੋਰਖਪੁਰ]]। #ਦੂਸਰਾ ਸਫ਼ਰ: ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਦੂਜੀ ਯਾਤਰਾ [[ਗੋਰਖਪੁਰ]], ਪਰਤਾਪਗੜ੍ਹ, ਸ਼ਾਹਜਹਾਨ ਪੁਰ ਦੀ ਕੀਤੀ। #ਤੀਜਾ ਸਫ਼ਰ: ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ [[ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਜਾਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਲਾਹੀ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ। #ਚੌਥਾ ਸਫ਼ਰ: ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ [[ਹਰਿਦੁਆਰ]], [[ਗੋਦਾਵਰੀ ਦਰਿਆ|ਗੋਦਾਵਰੀ]], [[ਕੁਰਕਸ਼ੇਤਰ ਜ਼ਿਲਾ|ਕੁਰਕਸ਼ੇਤਰ]], ਤ੍ਰਿਵੈਣੀ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਜਾਕੇ ਸੰਤ, ਸਾਧੂਆਂ, ਭਗਤਾਂ, ਨਾਥਾਂ, ਸਿੱਧਾਂ, ਅਮੀਰਾਂ ਅਤੇ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਨਾਲ਼ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। #ਪੰਜਵਾਂ ਸਫ਼ਰ: ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਗਾਜ਼ੀਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਰੂਪ ਪਰਤਾਪ (ਚੰਦਰ ਪਰਤਾਪ) ਦੇ ਸੱਦੇ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਮੁਰੀਦਾਂ ਨਾਲ਼ ਗਾਜ਼ੀਪੁਰ ਪਹੁੰਚੇ। #ਛੇਵਾਂ ਸਫ਼ਰ: ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਆਹ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਗਏ: [[ਲੁਧਿਆਣਾ]] ਰਾਹੀਂ ਪਿੰਡ ਚੱਕ ਹਕੀਮ ਨਜ਼ਦੀਕ [[ਫਗਵਾੜਾ]], [[ਜਲੰਧਰ]], [[ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ]], [[ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਕਪੂਰਥਲਾ]] ਅਤੇ ਮੁਲਤਾਨ। == ਰੁਖ਼ਸਤ == ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ 1528 ਈ.ਨੂੰ ਬਨਾਰਸ ਵਿਖੇ ਤਕ਼ਰੀਬਨ 151 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰੇ ਫ਼ਾਨੀ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋ ਗਏ। ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਜਿਸਮ ਨੂੰ ਰਾਜਾ ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨਾਗਰ ਦੇ ਬਾਗ ਵਿਖੇ ਚਿਖਾ ਵਿੱਚ ਜਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ}} {{ਸਿੱਖੀ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ]] qx1zenus8491mo4qk5cnfhwaml4s4oy 0 27029 611497 565492 2022-08-17T17:02:12Z Tarjit singh 39447 /* ਰਚਨਾਵਾਂ/ਸਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox religious biography | religion = [[ਸਿੱਖੀ]] | name = ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ | image = Guru_Angad_Devi_from_a_painting_at_Baoli_Sahib-Goindwal.jpg | alt = ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਉਲੀ ਸਾਹਿਬ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਦੀ ਦਵਾਰ ਉੱਤੇ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੀ ਖ਼ਿਆਲੀ ਪੇਂਟਿੰਗ | caption = [[ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿਖੇ ਦੂਜੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲੀ ਫ਼੍ਰੈਸਕੋ | birth_name = ਲਹਿਣਾ | birth_date = 31 ਮਾਰਚ 1504 | birth_place = ਮੱਤੇ ਦੀ ਸਰਾਏ, [[ਮੁਕਤਸਰ]], [[ਪੰਜਾਬ (ਖੇਤਰ)|ਪੰਜਾਬ]] | death_date = {{Death date and age|df=yes|1552|03|29|1504|03|31}} | death_place = [[ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ]], [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]]<ref>{{cite book|author=H. S. Singha|title=The Encyclopedia of Sikhism (over 1000 Entries)|url=https://books.google.com/books?id=gqIbJz7vMn0C |year=2000|publisher=Hemkunt Press|isbn=978-81-7010-301-1|page=20}}</ref> | known_for = [[ਗੁਰਮੁਖੀ]] ਲਿਪੀ ਦੀ ਮਿਆਰਬੰਦੀ | predecessor = [[ਗੁਰ ਨਾਨਕ]] | successor = [[ਗੁਰ ਅਮਰਦਾਸ]] | spouse = [[ਮਾਤਾ ਖੀਵੀ]] | children = ਭਾਈ ਦਾਸੂ, ਭਾਈ ਦਾਤੂ, ਬੀਬੀ ਅਮਰੋ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਅਨੋਖੀ | mother = ਮਾਤਾ ਰਾਮੋ | father = ਬਾਬਾ ਫੇਰੂ ਮੱਲ }} {{ਸਿੱਖੀ ਸਾਈਡਬਾਰ}} '''ਗੂਰੁ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ''' (31 ਮਾਰਚ 1504 – 29 ਮਾਰਚ 1552) [[ਸਿੱਖਾਂ]] ਦੇ ਦਸਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੂਜੇ [[ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ|ਗੁਰੂ]] ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਹਿੰਦੂ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਵਿੱਚ, ਜਮਾਂਦਰੂ ਨਾਮ ਲਹਿਣੇ ਨਾਲ਼, ਪਿੰਡ ਹਰੀਕੇ (ਹੁਣ [[ਸਰਾਏ ਨਾਗਾ]], [[ਮੁਕਤਸਰ]] ਨੇੜੇ) [[ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ|ਪੰਜਾਬ]] ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ।<ref name="Mandair2013p35">{{cite book|author=Arvind-Pal Singh Mandair|title=Sikhism: A Guide for the Perplexed |url=https://books.google.com/books?id=vdhLAQAAQBAJ&pg=PA35 |year=2013|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-4411-0231-7|pages=35–37}}</ref><ref name="Fenech2014p36">{{cite book|author1=Louis E. Fenech|author2=W. H. McLeod|title=Historical Dictionary of Sikhism|url=https://books.google.com/books?id=xajcAwAAQBAJ&pg=PA36 |year=2014|publisher=Rowman & Littlefield Publishers|isbn=978-1-4422-3601-1|page=36}}</ref> ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਖੱਤਰੀ ਟੱਬਰ ਵਿੱਚ ਪਲ਼ਿਆ, ਜਿਸਦੇ ਪਿਓ ਨਿੱਕੇ ਸਕੇਲ ਦੇ ਸੁਦਾਗਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਆਪ ਉਹ [[ਦੁਰਗਾ]] ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਸਨ।<ref name="Fenech2014p36"/><ref name="ColeSambhi1995p18">{{cite book|author1=William Owen Cole|author2=Piara Singh Sambhi|title=The Sikhs: Their Religious Beliefs and Practices |url=https://books.google.com/books?id=zIC_MgJ5RMUC&pg=PA18 |year=1995|publisher=Sussex Academic Press|isbn=978-1-898723-13-4|pages=18–20}}</ref> ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]], [[ਸਿੱਖੀ]] ਦੇ ਬਾਨੀ ਨਾਲ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਿੱਖ ਬਣ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਲਹਿਣਾ ਨਾਮ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਅੰਗਦ ("ਮੇਰਾ ਆਪਣਾ ਅੰਗ") ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ,<ref>{{cite book|last1=Clarke|first1=Peter B.|last2=Beyer|first2=Peter|title=The World's Religions: Continuities and Transformations|date=2009|publisher=Routledge|location=Abingdon|isbn=9781135210991|page=565}}</ref> ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅੰਗਦ ਨੂੰ ਦੂਜਾ ਗੁਰੂ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ।<ref name="Fenech2014p36"/><ref name="ColeSambhi1995p18"/><ref name=Shackle_2005>{{cite book | last=Shackle | first=Christopher |author2=Mandair, Arvind-Pal Singh | year=2005 | title=Teachings of the Sikh Gurus: Selections from the Sikh Scriptures | publisher=Routledge | location=United Kingdom | isbn = 0-415-26604-1 | pages=xiii–xiv | nopp=true}}</ref> ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਫ਼ਾਨੀ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 1539 ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਰਹਿਬਰ ਬਣੇ।<ref name=eosamardas>{{cite web |url=http://www.learnpunjabi.org/eos/index.aspx |title=Amar Das, Guru (1479–1574) |last1=Kushwant Singh |website=Encyclopaedia of Sikhism |publisher=Punjab University Patiala |accessdate=10 December 2016}}</ref><ref name=cole20>{{cite book|author1=William Owen Cole|author2=Piara Singh Sambhi|title=The Sikhs: Their Religious Beliefs and Practices|url=https://books.google.com/books?id=zIC_MgJ5RMUC&pg=PA22| year=1995| publisher= Sussex Academic Press|isbn=978-1-898723-13-4|pages=20-21}}</ref> ਇਹ ਸਿੱਖੀ ਵਿੱਚ [[ਗੁਰਮੁਖੀ]] ਨੂੰ ਇਖਤਿਆਰ ਅਤੇ ਮਿਆਰਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ।<ref name="Mandair2013p35"/><ref name="ColeSambhi1995p18"/> ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਨਾਨਕ ਦੇ ਵਾਕ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ, ਨਾਲ਼ 63 ਵਾਕ ਆਪ ਰਚੇ।<ref name="ColeSambhi1995p18"/> ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੁਰੀਦ [[ਗੁਰ ਅਮਰਦਾਸ|ਅਮਰਦਾਸ]] ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਤਖ਼ਤ ਦਾ ਵਾਰਸ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਗੁਰੂ ਐਲਾਨਿਆ।<ref name=eosamardas/><ref name=cole20/> == ਜੀਵਨ == ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਗੁਰਗੱਦੀ ਦੇ ਬੈਠਣ ਵਾਲੇ ਦੂਜੇ ਗੁਰਦੇਵ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 4 ਵੈਸਾਖ 1561 ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਅਰਥਾਤ 18 ਅਪਰੈਲ 1504 ਈਸਵੀਂ ਨੂੰ ਭਾਈ ਫੇਰੂਮੱਲ ਜੀ ਤੇ ਮਾਤਾ ਦਇਆ ਕੌਰ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾਂ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ‘ਮੱਤੇ ਦੀ ਸਰਾਂ` ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸ੍ਰੀ ਦੇਵੀ ਚੰਦ ਦੀ ਸਪੁੱਤਰੀ ਬੀਬੀ ਖੀਵੀ ਜੀ ਨਾਲ ਸੰਘਰ ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਦੋ ਸਾਹਿਬਜਾਦੇ ਸ੍ਰੀ ਦਾਤੂ ਜੀ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਦਾਸੂ ਜੀ ਤੇ ਦੋ ਸਪੁੱਤਰੀਆਂ ਬੀਬੀ ਅਮਰੋ ਜੀ ਤੇ ਬੀਬੀ ਅਣੋਖੀ ਜੀ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾ ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਸੀ। ਜਦ ਆਪ ਘੋੜੀ ਚੜ੍ਹਕੇ ਸਤਿਗੁਰਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾ ਲਈ ਤੁਰ ਪਏ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਆ ਪੁਰਖਾ ਮੈਂ ਵੀ ਉੱਧਰ ਹੀ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ਪੁੱਜ ਕੇ ਜਦ ਗੁਰਦੇਵ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਹੋ ਆਮਨ ਉੱਤੇ ਆ ਬਿਰਾਜੇ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਾਂ ਭਾਈ ਲਹਿਣ ਜੀ ਨੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਇਹ ਉਹੀ ਹਨ ਜੋ ਮੇਰੀ ਘੋੜੀ ਅੱਗੇ-ਅੱਗੇ ਪੈਦਲ ਮੈਨੂੰ ਲਿਆਏ ਹਨ। ਬਸ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚਰਨੀ ਢਹਿਕੇ ਖਿਮਾ ਮੰਗੀ ਤੇ ਵਾਹ-ਪੁਰਖਾ ਤੇਗ ਨਾਉ ‘ਲਹਿਣਾ` ਹੈ ਜੇ ਤੂੰ ਲਹਿਣਾ ਹੈ ਅਸੀਂ ‘ਦੇਣਾ` ਹੈ। ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪਰਤਖ ਹਿੱਸੇ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਹਿੱਸਾ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਆਪ ਨੇ ਦੇਵੀ ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਰਿਆ ਇਹ ਸੰਨ 1504 ਤੋਂ 1533 ਤੀਕ ਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਹਿੱਸਾ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਆਪਦੀ ਗੁਰੂ ਭਗਤੀ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਿਆ ਸੰਨ 1532 ਤੋਂ 1534 ਤੀਕਦਾ ਹੈ ਤੀਜਾ ਆਪ ਨੇ ਗੁਰਗਦੀ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋ ਕੇ ਪ੍ਰਥਮ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਨਿਪੁਨ ਨੂੰ ਅਗੇ ਵਧਾਦਿਆ ਇਹ ਮੰਨ 1539 ਤੇ 1552 ਤੀਕ ਦਾ ਹੈ। <poem>ਨਾਨਕ ਕੁਲਿ ਨਿੰਮਲ ਅਵਤਰ੍ਹਿਉ ਅੰਗਦ ਲਹਣੇ ਸੰਗਿ ਹੁਆ॥ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਤਾਰਣ ਤਰਣ ਜਨਮ-ਜਨਮਪਾ ਸਰਣਿਤੁਅ॥</poem> ==ਰਚਨਾਵਾਂ/ਸਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ== ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ 62 ਸਲੋਕ ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤ ਹਨ। ਇਹੋ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਰਚਨਾ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਆਕਾਰ ਬਹੁਤ ਥੋੜਾ ਹੈ। ਆਪ ਦੇ ਸਲੋਕ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੰਨ 1604 ਈ. ਵਿੱਚ ਸੰਪਦਨਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ‘ਵਾਰ` ਦਾ ਰੂਪ ਕੇਵਲ ਪਉੜੀਆਂ ਦਾ ਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ‘ਵਾਰ` ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਉੜੀਆਂ ਇਕੋ ਮਹਲੇ ਜਾ ਕਰਤਾ ਦੀਆਂ ਰਚੀਆਂ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਪਉੜੀਆਂ ਨਾਲ ਸਲੋਕ ਲਗਾਏ। ਜਿਸੇ ਇੱਕ ‘ਵਾਰ` ਦੀਆਂ ਪਉੜੀਆਂ ਤੇ ਆਸ ਕਰ ਕੇ ਇਕੋ ਮਹਲੇ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾ ਸਨ ਪਰ ਸਲੋਕ ਹੋਰ ਗੁਰੂ ਸਹਿਬਾਨ ਦੇ ਵੀ ਨਾਲ ਲਗਾਏ ਗਏ। ‘ਵਾਰ` ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚੀ ‘ਵਾਰ` ਉਸੇ ਮਹਲੇ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਥੱਲੇ ਅੰਕਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜੋ ‘ਵਾਰ` ਦੀਆਂ ਪਉੜੀਆਂ ਦਾ ਕਰਤਾ ਸੀ। ਸੋ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਕੋਈ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਹੋਰ ਮਹਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ‘ਵਾਰਾਂ` ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਲੋਕ ਦਰਜ ਹਨ। ਆਪ ਦੇ ਸਲੋਕਾਂ ਦਾ ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ‘ਵਾਰਾਂ` ਵਿੱਚ ਵੇਰਵਾ ਇਸ ਪ੍ਰਚਾਰ ਹੈ:- ਵਾਰ ਸ੍ਰੀ ਰਾਗ ਮਹਲਾ 2 (ਦੋ ਸਲੋਕ) ਵਾਰ ਮਾਝ ਮਹਲਾ 2 (ਬਾਰਾ ਸਲੋਕ) ਵਾਰ ਆਸਾ ਮਹਲਾ 2 (ਚੌਦਾਂ ਸਲੋਕ) ਵਾਰ ਸੋਰਨਿ ਮਹਲਾ 2 (ਇਕ ਸਲੋਕ) ਵਾਰ ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ 2 (ਗਿਆਰਾ ਸਲੋਕ) ਵਾਰ ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ 2 (ਸੱਤ ਸਲੋਕ) ਵਾਰ ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ 2 (ਇਕ ਸਲੋਕ) ਵਾਰ ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ 2 (ਨੌਂ ਸਲੋਕ) ਵਾਰ ਸਵਾਰ ਮਹਲਾ 2 (ਪੰਜ ਸਲੋਕ) 3. ਵਾਰ ਆਸਾ ਮਹਲਾ 2 <poem>ਜੇ ਸਉ ਚੰਦਾ ਉਗਵਰਿ ਸੂਰਜ ਚੜਹਿ ਹਜ਼ਾਰਾ॥ ਏਤੇ ਚਾਨਣ ਹੌਦਿਆਂ ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਘੋਰ ਅੰਧਾਰ॥2॥ (ਗੁਰੂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਦੇਵਤਾ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ) ਪਰ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮਨ ਵਿੱਚ ਅੰਧੇਰਾ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਸੈਂਕੜੇ ਚੰਦ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੂਰਜ ਚੜੇ ਹੋਣ। ਨਾਨਕ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਵਡਿਆਈਆਂ ਅਵੀ ਸੇਤੀ ਜਾਂਲਿ॥ ਏਨੀ ਜਲੀਵੀਂ ਨਾਮ ਵਿਸਾਰਿਆ ਇੱਕ ਨ ਚਲੀਆ ਨਾਲਿ॥2॥</poem> ਮਨਮੁਖ ਦੁਨੀਆ ਪਦਾਰਥਕ ਵਡਿਆਈਆ ਵਿੱਚ ਲਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾਮ ਭੁਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਵਡਿਆਈਆ ਸਾੜਨ ਜੋਗ ਹਨ। ਇਹ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਨਿਭਦੀਆਂ। ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਸਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਨੇਕ ਸਿਧਾਂਤਾ, ਸੰਕਲਪਾਂ, ਪੱਖਾਂ, ਵਸਤਾਂ, ਜ਼ਜਬਿਆ, ਵਿਚਾਰਾਂ, ਬਾਰੇ ਆਵੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਨ ਦਸੇ ਹਨ। ਆਪ ਦਾ ਪਰਮੁਖ ਵਿਸ਼ਾ ਪ੍ਰਭੂ-ਪ੍ਰੇਮ ਹੈ। ਪਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਪੱਖਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰ ਵੀ ਆ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰੇਮ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਜਾਂ ਬਾਧਕ ਹਨ। ==ਹਵਾਲੇ== *ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਤਾਰਨ ਸਿੰਘ *ਜੀਵਨ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਦੇਵ ਜੀ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਤੁਲਸੀ *ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ, ਗੁਰ ਚੇਲਾ, ਚੇਲਾ ਗੁਰੂ ਡਾ. ਗੁਰਨਾਮ ਕੌਰ/ਡਾ.ਰਜਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਘੁੰਮਣ *ਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਸਾਹਿਬ ਲਛਮਨ ਚੇਲਾਰਾਮ {{ਸਿੱਖੀ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ]] 6u7izu4isga1d42m4flv2l5b4vm2y33 0 41574 611537 580715 2022-08-18T06:01:56Z Charan Gill 4603 wikitext text/x-wiki '''ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ''' (10 ਜਨਵਰੀ 1936 - 17 ਅਗਸਤ 2022) ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲ ‘ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦਾ ਗੀਤ’ ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ]] ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕੁੱਝ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਗਲਪੀਕਰਨ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਨਾਵਲ ‘ਵਹਿ ਗਏ ਪਾਣੀ’ 2003 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਵੱਲੋਂ ਸ. ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ==ਜੀਵਨ== ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ ਦਾ ਜਨਮ ਪਿੰਡ ਛੰਨੀ ਕੇਤਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਐੱਮ ਏ ਪੰਜਾਬੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ। ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ''ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦੇ ਗੀਤ'' ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਚਰਚਿਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰਿਆ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਮੁਹਾਵਰੇ ਅਤੇ ਚੋਣ ਦੇ ਪੱਖੋ ਵਧੇਰੇ ਸੁਚੇਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੋਹਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸ਼ਾਇਰ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਵਸਾ ਕਿ ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦਾ ਗੀਤ ਲਿਖਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਹਰ ਇੱਕ ਸਖ਼ਸ਼ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਰੇਨਾ ਦਾ ਰਾਹ ਕਢਿਆ ਹੈ ਭਾਵੇ ਉਹ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਹੋਵੇ ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਖੇਤ ਜਾਂ ਪਰਵਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਜੀਅ। ਮੋਹਨ ਅੰਦਰ ਹਰ ਇੱਕ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਸਮਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਨਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਮੋਹ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਥਾਹ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url = http://scapepunjab.com/home.php?id==UjM&s===AO&view=1gTN|title = ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ|last = ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ|first = ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ|date = 03-03-2017|website = www.scapepunjab.com|publisher = |access-date = |archive-date = 2016-05-05|archive-url = https://web.archive.org/web/20160505101544/http://scapepunjab.com/home.php?id==UjM&s===AO&view=1gTN|dead-url = yes}}</ref> ==ਨਾਵਲ== *''ਵਹਿ ਗਏ ਪਾਣੀ'' (2005)<ref>[http://www.gettextbooks.com/author/Mohan_Kahlon Chetna Prakashan Chetna Parkashan]</ref> *''ਮਛਲੀ ਇੱਕ ਦਰਿਆ ਦੀ'' *''ਬੇੜੀ ਤੇ ਬਰੇਤਾ'' *''ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦਾ ਗੀਤ'' *''ਪ੍ਰਦੇਸੀ ਰੁੱਖ'' *''ਬਾਰਾਂਦਰੀ'' *''ਕਾਲੀ ਮਿੱਟੀ'' (2009)<ref>[http://www.dkagencies.com/doc/from/1063/to/1123/bkId/DK825332171623322652359862871/details.html]</ref> *''ਨਦੀਓਂ ਪਾਰ'' (1990) <ref>[http://books.google.co.in/books/about/Nadion_paar.html?id=WRuVGwAACAAJ&redir_esc=y]</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਕਾਰ]] 7smt0th7a4wflqjnhhxdk4sqgtmycc1 611538 611537 2022-08-18T06:10:11Z Charan Gill 4603 wikitext text/x-wiki '''ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ''' (10 ਜਨਵਰੀ 1936 - 17 ਅਗਸਤ 2022) ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲ ‘ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦਾ ਗੀਤ’ ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ]] ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕੁੱਝ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਗਲਪੀਕਰਨ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਨਾਵਲ ‘ਵਹਿ ਗਏ ਪਾਣੀ’ 2003 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਵੱਲੋਂ ਸ. ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ==ਜੀਵਨ== ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ ਦਾ ਜਨਮ ਪਿੰਡ ਛੰਨੀ ਕੇਤਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਐੱਮ ਏ ਪੰਜਾਬੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸਾਥਣ ਦੀਪ ਮੋਹਿਨੀ ਵੀ ਲੇਖਕ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਬੀਤੇ ਸਾਲ ਤਕਰੀਬਨ 85 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਲਗਪਗ 85 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਦੀਪ ਮੋਹਿਨੀ ਨੇ ਦੋ ਰਚਨਾਵਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ: ਇੱਕ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਬਾਰੇ ਨਾਵਲ ''ਧੁੰਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਵੇਰ'' ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ''ਦੋ ਰਾਤਾਂ ਦਾ ਫ਼ਾਸਲਾ''। ਧੁੰ ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ''ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦੇ ਗੀਤ'' ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਚਰਚਿਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰਿਆ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਮੁਹਾਵਰੇ ਅਤੇ ਚੋਣ ਦੇ ਪੱਖੋ ਵਧੇਰੇ ਸੁਚੇਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੋਹਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸ਼ਾਇਰ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਵਸਾ ਕਿ ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦਾ ਗੀਤ ਲਿਖਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਹਰ ਇੱਕ ਸਖ਼ਸ਼ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਰੇਨਾ ਦਾ ਰਾਹ ਕਢਿਆ ਹੈ ਭਾਵੇ ਉਹ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਹੋਵੇ ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਖੇਤ ਜਾਂ ਪਰਵਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਜੀਅ। ਮੋਹਨ ਅੰਦਰ ਹਰ ਇੱਕ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਸਮਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਨਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਮੋਹ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਥਾਹ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url = http://scapepunjab.com/home.php?id==UjM&s===AO&view=1gTN|title = ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ|last = ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ|first = ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ|date = 03-03-2017|website = www.scapepunjab.com|publisher = |access-date = |archive-date = 2016-05-05|archive-url = https://web.archive.org/web/20160505101544/http://scapepunjab.com/home.php?id==UjM&s===AO&view=1gTN|dead-url = yes}}</ref> ==ਨਾਵਲ== *''ਵਹਿ ਗਏ ਪਾਣੀ'' (2005)<ref>[http://www.gettextbooks.com/author/Mohan_Kahlon Chetna Prakashan Chetna Parkashan]</ref> *''ਮਛਲੀ ਇੱਕ ਦਰਿਆ ਦੀ'' *''ਬੇੜੀ ਤੇ ਬਰੇਤਾ'' *''ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦਾ ਗੀਤ'' *''ਪ੍ਰਦੇਸੀ ਰੁੱਖ'' *''ਬਾਰਾਂਦਰੀ'' *''ਕਾਲੀ ਮਿੱਟੀ'' (2009)<ref>[http://www.dkagencies.com/doc/from/1063/to/1123/bkId/DK825332171623322652359862871/details.html]</ref> *''ਨਦੀਓਂ ਪਾਰ'' (1990) <ref>[http://books.google.co.in/books/about/Nadion_paar.html?id=WRuVGwAACAAJ&redir_esc=y]</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਕਾਰ]] bvhqkp46nob9q6uygigd7vws7sn0z5r 611539 611538 2022-08-18T06:10:30Z Charan Gill 4603 wikitext text/x-wiki '''ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ''' (10 ਜਨਵਰੀ 1936 - 17 ਅਗਸਤ 2022) ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲ ‘ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦਾ ਗੀਤ’ ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ]] ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕੁੱਝ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਗਲਪੀਕਰਨ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਨਾਵਲ ‘ਵਹਿ ਗਏ ਪਾਣੀ’ 2003 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਵੱਲੋਂ ਸ. ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ==ਜੀਵਨ== ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ ਦਾ ਜਨਮ ਪਿੰਡ ਛੰਨੀ ਕੇਤਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਐੱਮ ਏ ਪੰਜਾਬੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸਾਥਣ ਦੀਪ ਮੋਹਿਨੀ ਵੀ ਲੇਖਕ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਬੀਤੇ ਸਾਲ ਤਕਰੀਬਨ 85 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਲਗਪਗ 85 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਦੀਪ ਮੋਹਿਨੀ ਨੇ ਦੋ ਰਚਨਾਵਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ: ਇੱਕ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਬਾਰੇ ਨਾਵਲ ''ਧੁੰਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਵੇਰ'' ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ''ਦੋ ਰਾਤਾਂ ਦਾ ਫ਼ਾਸਲਾ''। ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ''ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦੇ ਗੀਤ'' ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਚਰਚਿਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰਿਆ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਮੁਹਾਵਰੇ ਅਤੇ ਚੋਣ ਦੇ ਪੱਖੋ ਵਧੇਰੇ ਸੁਚੇਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੋਹਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸ਼ਾਇਰ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਵਸਾ ਕਿ ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦਾ ਗੀਤ ਲਿਖਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਹਰ ਇੱਕ ਸਖ਼ਸ਼ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਰੇਨਾ ਦਾ ਰਾਹ ਕਢਿਆ ਹੈ ਭਾਵੇ ਉਹ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਹੋਵੇ ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਖੇਤ ਜਾਂ ਪਰਵਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਜੀਅ। ਮੋਹਨ ਅੰਦਰ ਹਰ ਇੱਕ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਸਮਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਨਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਮੋਹ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਥਾਹ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url = http://scapepunjab.com/home.php?id==UjM&s===AO&view=1gTN|title = ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ|last = ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ|first = ਮੋਹਨ ਕਾਹਲੋਂ|date = 03-03-2017|website = www.scapepunjab.com|publisher = |access-date = |archive-date = 2016-05-05|archive-url = https://web.archive.org/web/20160505101544/http://scapepunjab.com/home.php?id==UjM&s===AO&view=1gTN|dead-url = yes}}</ref> ==ਨਾਵਲ== *''ਵਹਿ ਗਏ ਪਾਣੀ'' (2005)<ref>[http://www.gettextbooks.com/author/Mohan_Kahlon Chetna Prakashan Chetna Parkashan]</ref> *''ਮਛਲੀ ਇੱਕ ਦਰਿਆ ਦੀ'' *''ਬੇੜੀ ਤੇ ਬਰੇਤਾ'' *''ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਦਾ ਗੀਤ'' *''ਪ੍ਰਦੇਸੀ ਰੁੱਖ'' *''ਬਾਰਾਂਦਰੀ'' *''ਕਾਲੀ ਮਿੱਟੀ'' (2009)<ref>[http://www.dkagencies.com/doc/from/1063/to/1123/bkId/DK825332171623322652359862871/details.html]</ref> *''ਨਦੀਓਂ ਪਾਰ'' (1990) <ref>[http://books.google.co.in/books/about/Nadion_paar.html?id=WRuVGwAACAAJ&redir_esc=y]</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਕਾਰ]] ezk7jddxcws3frr8cnztzd1pfc4759i 0 50273 611501 555465 2022-08-17T17:15:07Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{ਅਨੁਵਾਦ}} {{infobox person | name = ਸ਼ਕੀਰਾ | image = Shakira2009.jpg | caption = [[ਬਰਾਕ ਓਬਾਮਾ]] ਦੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਜਸ਼ਨ 2009 ਵਿੱਚ ਸ਼ਕੀਰਾ | birth_name = ਸ਼ਕੀਰਾ ਇਸਾਬੇਲ ਮੇਬਾਰਕ ਰਿਪੋਲ | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1977|2|2}} | birth_place = ਬਰਾਂਕਿਲਾ, [[ਕੋਲੰਬੀਆ]] | nationality = ਕੋਲੰਬੀਅਨ | occupation = ਗਾਇਕ - ਗੀਤਕਾਰ, ਨਰਤਕੀ, ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ, ਮਾਡਲ | years_active = 1990–ਵਰਤਮਾਨ | net_worth = [[United States dollar|$]]220 ਮਿਲੀਅਨ <ref>{{cite web|title=Shakira Net Worth|url=http://www.celebritynetworth.com/richest-celebrities/singers/shakira-net-worth/|website=Celebrity Net Worth|accessdate=22 June 2014}}</ref> | partner = {{plain list| * ਅੰਤੋਨਿਓ ਦੇ ਲਾ ਰੁਆ (2000–10) * ਗਿਰਾਡ ਪਿਕ (2010–2022) }} | children = 1 <!-- Per infobox guidelines, child's name should not be used --> | website = {{url|shakira.com}} | module = {{।nfobox musical artist |embed=yes | background = ਸੋਲੋ ਗਾਇਕਾ | instrument = {{flatlist| * ਵੋਕਲ * ਗਿਟਾਰ * ਡਰੰਮ * ਪਰਕਸ਼ਨ * ਹਾਰਮੋਨਿਕਾ<ref>Baltin, Steve {{Wayback |date=20090201184551 |url=http://www.rollingstone.com/artists/shakira/articles/story/5935651/shakira_trots_out_mongoose |title="Shakira Trots Out 'Mongoose'" }}. ''[[Rolling Stone]]''. November 11, 2002. Retrieved January 6, 2007.</ref> }} <!-- Note: Do not add RocNation as she is signed to the label for management purposes not album and single releases Also, alphabetical order -->}} }} '''ਸ਼ਕੀਰਾ ਇਸਾਬੇਲ ਮੇਬਾਰਕ ਰਿਪੋਲ''' ({{IPA-es|ʃaˈkiɾa isaˈβel<!--Spanish--> meβaˈɾak<!--Arabic (Spanish pronunciation), Lebanese Arabic pron.ː /mʊˈbɛːɾˤæk/--> riˈpol<!--Catalan (Spanish pronunciation), Catalan pron.ː /riˈpoʎ/-->|pron}}; ਜਨਮ 2 ਫਰਵਰੀ,1977),<ref>{{cite web|url=http://www.biography.com/people/shakira-189151|title=Shakira Biography|publisher=[[The Biography Channel]]|accessdate=March 28, 2013}}</ref>({{IPAc-en|lang|ʃ|ə|ˈ|k|ɪər|ə}})<ref>See [http://inogolo.com/pronunciation/d1107/Shakira ।nogolo: pronunciation of Shakira]</ref> ਇਕ ਕੋਲੰਬੀਅਨ ਗਾਇਕ - ਗੀਤਕਾਰ, ਨਰਤਕੀ, ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ, ਤੇ ਮਾਡਲ ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਬਰਾਂਕਿਲਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਸ਼ਕੀਰਾ ਨੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਲਾਤੀਨੀ,ਅਰਬੀ ਰੋਕ ਐਂਡ ਰੋਲ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੇ ਬੈਲੇ ਡਾਂਸਿੰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸ਼ਕੀਰਾ ਦੀ ਮਾਤਭਾਸ਼ਾ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਸਹਿਜ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ [[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]], [[ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੁਰਤਗਾਲੀ]] ਤੇ [[ਇਤਾਲਵੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਇਤਾਲਵੀ]], [[ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਫਰਾਂਸੀਸੀ]] ਤੇ ਕਾਤਾਲਾਨ ਵੀ ਬੋਲ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਰਬੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਜਾਣਦੀ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਨਿਰਮਾਤਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਐਲਬਮਾਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਹੀ ਹੋ ਸਕੀਆਂ। ਉਸ ਵਕਤ ਸ਼ਕੀਰਾ ਕੋਲੰਬੀਆ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਹੀ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਅਸਲੀ ਪ੍ਰਸਿਧੀ [[Pies Descalzos]] (1996),ਤੇ ਚੌਥੀ ਐਲਬਮ [[Dónde Están los Ladrones?]] (1998) ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋਈ। ਉਹ ਦੋ ਗ੍ਰੈਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਸੱਤ ਲਾਤੀਨੀ ਗ੍ਰੈਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਤੇ ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਅਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਿਕਣ ਵਾਲੀ ਕੋਲੰਬਿਬੀਅਨ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀਆਂ 60 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਐਲਬਮਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਿਕ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{cite web|url=http://www.rollingstone.com/music/news/shakira-sings-dances-is-most-popular-person-on-earth-etc-20140325|title=Rolling Stone|work=Rolling Stone|accessdate=September 28, 2014}}</ref> ਸ਼ਕੀਰਾ ਦਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਣਾ ਵੱਕਾ ਵੱਕਾ 2010 ਵਿੱਚ ਫੁਟਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਕਪ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਕੀਰਾ ਨੂੰ ਹੌਲੀਵੁਡ ਵਾਕ ਆਫ਼ ਫ਼ੇਮ ਵਿੱਚ ਇਕ ਸਟਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਫੋਰਬਜ਼ ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮਹਿਲਾ ਦੀ ਲਿਸਟ ਵਿੱਚ 54ਵਾਂ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। <ref name=Forbes14>{{cite web|title=The World's 100 Most Powerful Women|url=http://www.forbes.com/power-women/list/2/#tab:overall|website=Forbes|publisher=Forbes|accessdate=26 June 2014}}</ref> ==ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫ਼ੀ== {{main|Shakira discography}} * ''[[Magia (Shakira album)|Magia]]'' (1991) * ''[[Peligro (Shakira album)|Peligro]]'' (1993) * ''[[Pies Descalzos]]'' (1995) * ''[[Dónde Están los Ladrones?]]'' (1998) * ''[[Laundry Service]]'' (2001) * ''[[Fijación Oral, Vol. 1]]'' (2005) * ''[[Oral Fixation, Vol. 2]]'' (2005) * ''[[She Wolf]]'' (2009) * ''[[Sale el Sol]]'' (English: The Sun Comes Out) (2010) * ''[[Shakira (album)|Shakira]]'' (2014) *El Dorado (2017) ==ਟੂਰ== {{main|List of Shakira concert tours}} * [[Tour Pies Descalzos]] (1996–97) * [[Tour Anfibio]] (2000) * [[Tour of the Mongoose]] (2002–03) * [[Oral Fixation Tour]] (2006–07) * [[The Sun Comes Out World Tour]] (2010–11) *El Dorado World Tour (2018) ==ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫ਼ੀ== {{main|Shakira videography}} {| class="wikitable sortable" |- ! Year ! Title ! Role ! class="unsortable" | Notes |- | 1996 | ''El oasis'' | Luisa Maria | |- | 2001–09 | ''[[Saturday Night Live]]'' | Herself / Musical Guest | "Gerard Butler/Shakira" (35.4)<br>"Alec Baldwin/Shakira" (31.8)<br>"Derek Jeter/Shakira/Bubba Sparxxx" (27.7) |- | 2002 | ''[[Taina (TV series)|Taina]]'' | Herself | "Abuelo Knows Best" (2.8) |- | 2009 | ''[[Ugly Betty]]'' | Herself | "[[The Bahamas Triangle]]" (4.8) |- | 2010 | ''[[Wizards of Waverly Place]]'' | Herself | "[[Dude Looks Like Shakira]]" (3.12) |- | rowspan="2"|2013 | ''[[The Voice (U.S.)|The Voice]]'' | Herself (coach and judge) | Season 4, 6 |- | ''[[Alice's Birthday]]'' | Captain (Spanish Latino dub) | Voice |- | 2014 | ''Dreamland'' | Herself | Season 1, episode 3 |} ==ਪੁਰਸਕਾਰ== {{Main|List of awards and nominations received by Shakira}} {{start box}} {{s-ach|aw}} {{succession box | title = [[Grammy Award for Best Latin Pop Album]] | years = 2001<br />'''for ''[[MTV Unplugged (Shakira album)|Shakira MTV Unplugged]]'' ''' | before= [[Rubén Blades]]''<br />for ''Tiempo'' | after = [[Freddy Fender]]<br />for ''La Música de Baldemar Huerta'' }} {{succession box | title = [[Grammy Award for Best Latin Rock/Alternative Album]] | years = 2006<br />'''for ''[[Fijación Oral Vol. 1]]'' ''' | before= [[Ozomatli]]<br />for ''[[Street Signs (album)|Street Signs]]'' | after = [[Maná]]<br />for ''[[Amar es Combatir]]'' }} {{s-bef|rows=3|before=[[Alejandro Sanz]]<br />for ''Tú No Tienes Alma''}} {{s-ttl|title=[[Latin Grammy Award for Record of the Year]] | years=2006<br />'''for ''[[La Tortura]]'' '''}} {{s-aft|rows=3|after=[[Juan Luis Guerra]]<br />for ''[[La Llave de Mi Corazón (song)|La Llave de Mi Corazón]]''}} |- {{s-ttl|title=[[Latin Grammy Award for Song of the Year]] | years=2006<br />'''for ''La Tortura'' '''}} |- {{s-ttl|title=[[Latin Grammy Award for Album of the Year]] | years = 2006<br />'''for ''[[Fijación Oral Vol. 1]]'' '''}} {{end}} ==ਇੰਨਾ ਨੂ ਵੀ ਦੇਖੋ== {{Portal |Shakira}} {{Wikipedia books|Shakira}} * [[List of songs recorded by Shakira]] * [[List of best-selling singles worldwide]] * [[List of Billboard Social 50 number-one artists]] * [[List of awards and nominations received by Shakira]] <gallery perrow=5> File:Shakira-01.JPG File:Shakira-02.JPG File:Shakira-03.JPG File:Shakira-06.JPG File:Shakira-07.JPG File:Shakira-08.JPG File:Shakira-11.JPG File:Shakira-12.JPG File:Shakira-13.JPG File:Shakira-15.JPG </gallery> {{ਅਧਾਰ}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1977]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 1q2lb8gtd14hok3z3kxxohx81ab17uy 0 52109 611499 532814 2022-08-17T17:06:18Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਜੌਨੀ ਡੈੱਪ | image = Johnny Depp (July 2009) 2.jpg | caption = ਡੈੱਪ 2009 ਵਿੱਚ ''[[ਪਬਲਿਕ ਐਨਿਮੀਜ਼ (2009 ਫ਼ਿਲਮ)|ਪਬਲਿਕ ਐਨਿਮੀਜ਼]]'' ਦੇ ਪੈਰਿਸ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਮੌਕੇ | imagesize = | birth_date = {{birth date and age|mf=yes|1963|6|9}} | birth_place = [[ਓਵੇਨਸਬੋਰੋ, ਕੇਨਟਕੀ]], [[ਅਮਰੀਕਾ]] | birth_name = ਜੌਨ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫ਼ਰ ਡੈੱਪ II | spouse = {{ubl|{{marriage|ਲੋਰੀ ਐਨ ਐਲਿਸ|1983|1985|reason=divorced}}|{{marriage|[[ਅੰਬਰ ਹਰਡ]]|2015|2017|reason=divorced}}}} | partner = [[ਵੈਨਿਸਾ ਪੈਰਾਡਿਸ]] (1998–2012) | children = 2 | years_active = 1984–ਜਾਰੀ | occupation = ਅਦਾਕਾਰ, ਸਕਰੀਨਲੇਖਕ, ਹਦਾਇਤਕਾਰ, ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ | known_for = | notable_works = | style = | home_town = | net_worth = | television = | signature = | signature_alt = | signature_size = | website = <!-- {{URL| example.com}} --> | footnotes = | box_width = }} '''ਜੌਨੀ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫ਼ਰ "ਜੌਨੀ" ਡੈੱਪ II''' (ਜਨਮ 9 ਜੂਨ 1963) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕਾ ਅਦਾਕਾਰ,<ref name=rs>{{cite web |url = http://ryanseacrest.com/2011/09/14/justin-bieber-miranda-cosgrove-lady-gaga-are-welcomed-into-2012-guinness-world-records |title = Justin Bieber, Miranda Cosgrove, & Lady Gaga Are Welcomed Into 2012 Guinness World Records |date = 14 ਸਿਤੰਬਰ 2011 |accessdate = 9 ਨਵੰਬਰ 2014 }}</ref> ਫ਼ਿਲਮ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਹਤਰੀਨ ਅਦਾਕਾਰ ਲਈ [[ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਇਨਾਮ]] ਅਤੇ [[ਸਕਰੀਨ ਐਕਟਰਸ ਗਿਲਡ]] ਇਨਾਮ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਹ [[ਪਾਈਰੇਟਸ ਆਫ਼ ਦ ਕੈਰੀਬੀਅਨ ਫ਼ਿਲਮ ਲੜੀ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਿਰਦਾਰ ''ਜੈਕ ਸਪੈਰੋ'' ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 1980ਵਿਆਂ ਦੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜੀਵਾਰ ''[[21 ਜੰਪ ਸਟਰੀਟ]]'' ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਦਿਵਾਈ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਡੈੱਪ ਚੁਣੌਤੀ ਭਰੇ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੇ 1986 ਵਿੱਚ ਔਲੀਵਰ ਸਟੋਨ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ''[[ਪਲੈਟੂਨ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਪਲੈਟੂਨ]]'' ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ''[[ਐਡਵਰਡ Scissorhands]]'' (1990) ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ''[[ਸਲੀਪੀ ਹੌਲੋ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਸਲੀਪੀ ਹੌਲੋ]]'' (1999), ''[[ਪਾਈਰੇਟਸ ਆਫ਼ ਦ ਕੈਰੀਬੀਅਨ: ਦ ਕਰਸ ਆਫ਼ ਦ ਬਲੈਕ ਪਰਲ]]'' (2003) ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਅਗਲੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ''[[ਚਾਰਲੀ ਐਂਡ ਦ ਚੌਕਲੇਟ ਫ਼ੈਕਟਰੀ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਚਾਰਲੀ ਐਂਡ ਦ ਚੌਕਲੇਟ ਫ਼ੈਕਟਰੀ]]'' (2005), ''[[ਐਲਿਸ ਇਨ ਵੰਡਰਲੈਂਡ (2010 ਫ਼ਿਲਮ)|ਐਲਿਸ ਇਨ ਵੰਡਰਲੈਂਡ]]'' (2010) ਅਤੇ ''[[ਰੈਂਗੋ (2011 ਫ਼ਿਲਮ)|ਰੈਂਗੋ]]'' (2011) ਨਾਲ਼ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸਲੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਮਿਲੀ। ਡੈੱਪ ਕਈ ਵੱਡੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਇਨਾਮਾਂ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀਆਂ [[ਬਿਹਤਰੀਨ ਅਦਾਕਾਰ ਲਈ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ]] ਲਈ ਸਨ।<ref>{{cite web | url = https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_awards_and_nominations_received_by_Johnny_Depp| title = List of awards and nominations received by Johnny Depp | publisher = [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ]] |accessdate = 19 ਅਪਰੈਲ 2014}}</ref> 75 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਦਕਾ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਅਦਾਕਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਗਿਨੀਜ਼ ਵਰਲਡ ਰਿਕਾਰਡ ਦਰਜ ਹੈ।<ref name=rs/> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰ]] bia0v8hf5nz2kx30yvwct5y12cwj1n1 611500 611499 2022-08-17T17:10:23Z Jagseer S Sidhu 18155 +[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ]]; +[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1963]]; +[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਜੌਨੀ ਡੈੱਪ | image = Johnny Depp (July 2009) 2.jpg | caption = ਡੈੱਪ 2009 ਵਿੱਚ ''[[ਪਬਲਿਕ ਐਨਿਮੀਜ਼ (2009 ਫ਼ਿਲਮ)|ਪਬਲਿਕ ਐਨਿਮੀਜ਼]]'' ਦੇ ਪੈਰਿਸ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਮੌਕੇ | imagesize = | birth_date = {{birth date and age|mf=yes|1963|6|9}} | birth_place = [[ਓਵੇਨਸਬੋਰੋ, ਕੇਨਟਕੀ]], [[ਅਮਰੀਕਾ]] | birth_name = ਜੌਨ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫ਼ਰ ਡੈੱਪ II | spouse = {{ubl|{{marriage|ਲੋਰੀ ਐਨ ਐਲਿਸ|1983|1985|reason=divorced}}|{{marriage|[[ਅੰਬਰ ਹਰਡ]]|2015|2017|reason=divorced}}}} | partner = [[ਵੈਨਿਸਾ ਪੈਰਾਡਿਸ]] (1998–2012) | children = 2 | years_active = 1984–ਜਾਰੀ | occupation = ਅਦਾਕਾਰ, ਸਕਰੀਨਲੇਖਕ, ਹਦਾਇਤਕਾਰ, ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ | known_for = | notable_works = | style = | home_town = | net_worth = | television = | signature = | signature_alt = | signature_size = | website = <!-- {{URL| example.com}} --> | footnotes = | box_width = }} '''ਜੌਨੀ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫ਼ਰ "ਜੌਨੀ" ਡੈੱਪ II''' (ਜਨਮ 9 ਜੂਨ 1963) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕਾ ਅਦਾਕਾਰ,<ref name=rs>{{cite web |url = http://ryanseacrest.com/2011/09/14/justin-bieber-miranda-cosgrove-lady-gaga-are-welcomed-into-2012-guinness-world-records |title = Justin Bieber, Miranda Cosgrove, & Lady Gaga Are Welcomed Into 2012 Guinness World Records |date = 14 ਸਿਤੰਬਰ 2011 |accessdate = 9 ਨਵੰਬਰ 2014 }}</ref> ਫ਼ਿਲਮ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਹਤਰੀਨ ਅਦਾਕਾਰ ਲਈ [[ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਇਨਾਮ]] ਅਤੇ [[ਸਕਰੀਨ ਐਕਟਰਸ ਗਿਲਡ]] ਇਨਾਮ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਹ [[ਪਾਈਰੇਟਸ ਆਫ਼ ਦ ਕੈਰੀਬੀਅਨ ਫ਼ਿਲਮ ਲੜੀ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਿਰਦਾਰ ''ਜੈਕ ਸਪੈਰੋ'' ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 1980ਵਿਆਂ ਦੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜੀਵਾਰ ''[[21 ਜੰਪ ਸਟਰੀਟ]]'' ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਦਿਵਾਈ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਡੈੱਪ ਚੁਣੌਤੀ ਭਰੇ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੇ 1986 ਵਿੱਚ ਔਲੀਵਰ ਸਟੋਨ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ''[[ਪਲੈਟੂਨ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਪਲੈਟੂਨ]]'' ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ''[[ਐਡਵਰਡ Scissorhands]]'' (1990) ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ''[[ਸਲੀਪੀ ਹੌਲੋ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਸਲੀਪੀ ਹੌਲੋ]]'' (1999), ''[[ਪਾਈਰੇਟਸ ਆਫ਼ ਦ ਕੈਰੀਬੀਅਨ: ਦ ਕਰਸ ਆਫ਼ ਦ ਬਲੈਕ ਪਰਲ]]'' (2003) ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਅਗਲੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ''[[ਚਾਰਲੀ ਐਂਡ ਦ ਚੌਕਲੇਟ ਫ਼ੈਕਟਰੀ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਚਾਰਲੀ ਐਂਡ ਦ ਚੌਕਲੇਟ ਫ਼ੈਕਟਰੀ]]'' (2005), ''[[ਐਲਿਸ ਇਨ ਵੰਡਰਲੈਂਡ (2010 ਫ਼ਿਲਮ)|ਐਲਿਸ ਇਨ ਵੰਡਰਲੈਂਡ]]'' (2010) ਅਤੇ ''[[ਰੈਂਗੋ (2011 ਫ਼ਿਲਮ)|ਰੈਂਗੋ]]'' (2011) ਨਾਲ਼ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸਲੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਮਿਲੀ। ਡੈੱਪ ਕਈ ਵੱਡੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਇਨਾਮਾਂ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀਆਂ [[ਬਿਹਤਰੀਨ ਅਦਾਕਾਰ ਲਈ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ]] ਲਈ ਸਨ।<ref>{{cite web | url = https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_awards_and_nominations_received_by_Johnny_Depp| title = List of awards and nominations received by Johnny Depp | publisher = [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ]] |accessdate = 19 ਅਪਰੈਲ 2014}}</ref> 75 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਦਕਾ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਅਦਾਕਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਗਿਨੀਜ਼ ਵਰਲਡ ਰਿਕਾਰਡ ਦਰਜ ਹੈ।<ref name=rs/> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1963]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 6sbfssuuasl94ulpiyg6usgu362sck0 0 60532 611520 590693 2022-08-17T21:56:45Z 197.250.100.210 /* External links */ wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਪਹਾੜ | name = ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ | photo = Mount Kilimanjaro.jpg | photo_caption = ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ ਦੀ ਕੀਬੋ ਚੋਟੀ | elevation_m = 5,895 | elevation_ref =<ref name="TNP"/><ref name="UNESCO"/> | prominence_m = 5,885 | prominence_ref =<ref>{{cite web| url=http://www.peakbagger.com/peak.aspx?pid=11202| title=Kilimanjaro| publisher=Peakbagger.com| accessdate=2012-08-16}}</ref><br /><small>[[List of peaks by prominence|Ranked 4th]]</small> | map = ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ|relief=1 | map_caption = ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ ਦਾ ਟਿਕਾਣਾ | label_position = right | listing = {{unbulleted list| [[Seven Summits]]| [[Highest mountain peaks of Africa|Highest mountains of Africa]]| [[Volcanic Seven Summits]]| [[List of countries by highest point|Country highest point]]| [[Ultra prominent peak|Ultra]]| [[Seven Third Summits]] (Mawenzi) }} | location = [[Kilimanjaro Region]], [[Tanzania]] | lat_d = 03| lat_m = 04| lat_s = 33| lat_NS = S | long_d = 37| long_m = 21| long_s = 12| long_EW = E | region_code= TZ-09 | coordinates_ref = | topo = ਵੀਲੋਚਾਉਸਕੀ ਵੱਲੋਂ ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਅਤੇ ਰਾਹਬਰ<ref name=map>{{cite map| publisher=EWP| title=Kilimanjaro Map and tourist Guide| url=http://www.ewpnet.com/KILIMAP.HTM| edition=4th| year=2009| cartography=EWP| scale=1:75,000 with 1:20,000 and 1:30,000 insets| series=EWP Map Guides| isbn=0-906227-66-6}}</ref> | type = ਤਹਿਦਾਰ-ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ | age = | last_eruption = 150000-200000 ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ | easiest_route = ਹਾਈਕ | first_ascent = 1889 <br>[[ਹਾਂਸ ਮੇਈਆ]]<br>[[ਲੂਡਵਿਕ ਪੁਅਟਸ਼ੈਲਾ]] }} '''ਮਾਊਂਟ ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ''' ਜਾਂ '''ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ ਪਹਾੜ''' ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਸ਼ੰਕੂਆਂ '''ਕੀਬੋ''', '''ਮਾਵੈਂਜ਼ੀ''' ਅਤੇ '''ਸ਼ੀਰਾ''' ਸਣੇ, [[ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ]] ਵਿਚਲਾ ਇੱਕ ਸੁਸਤ ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਪਹਾੜ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੋਂ 5,895 ਮੀਟਰ (19,341 ਫੁੱਟ) ਉੱਚਾ ਇਹ ਪਹਾੜ [[ਅਫ਼ਰੀਕਾ]] ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਹਾੜ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਇਕੱਲਾ ਖੜ੍ਹਾ ਪਹਾੜ (ਮਤਲਬ ਕਿਸੇ ਪਹਾੜੀ ਲੜੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ) ਹੈ। =ਨਾਮ= ਕਿਲਿਮੰਜਾਰੋ ਨਾਮ ਦਾ ਸਟੀਕ ਮਤਲਬ ਅਤੇ ਉਤਪੱਤੀ ਅਗਿਆਤ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਵਾਹਿਲੀ ਸ਼ਬਦ ਕਿਲਿਮਾ (ਮਤਲਬ ਪਹਾੜ) ਅਤੇ ਕਿਚਾਗਾ ਸ਼ਬਦ ਜਾਰੋ, ਜਿਸਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਸਫੇਦੀ ਹੈ, ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਯੋਜਨ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਵਹਾਈਟ ਮਾਉਂਟੇਨ ਨਾਮ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਹੋਈ। ਇੱਕ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਚਾਗਾ /ਕਿਚਾਗਾ ਵਿੱਚ ਜਾਰੋ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਸਾਡਾ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਕਿਲਿਮੰਜਾਰੋ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਸਾਡਾ ਪਹਾੜ। ਇਹ ਚਾਗਾ ਵਾਸੀਆਂ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਪਹਾੜ ਦੀ ਤਲਹਟੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਗਿਆਤ ਹੈ ਕਿ ਕਿਲਿਮੰਜਾਰੋ ਨਾਮ ਕਿਥੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਕਈ ਸਿੱਧਾਂਤ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਯੂਰਪੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ 1860 ਤੱਕ ਇਸ ਨਾਮ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਇਸਦਾ ਸਵਾਹਿਲੀ ਨਾਮ ਸੀ<ref name="Krapf">{{cite book | author1=Johann Ludwig Krapf | author2=Ernest George Ravenstein | title=Travels, Researches, and Missionary Labours, During an Eighteen Years' Residence in Eastern Africa: Together with Journeys to Jagga, Usambara, Ukambani, Shoa, Abessinia and Khartum, and a Coasting Voyage from Nombaz to Cape Delgado | url=http://books.google.com/books?id=z78NAAAAQAAJ&pg=PA255 | year=1860 | publisher=Trübner and Company, Paternoster Row. | page=255}}</ref>, ਅਤੇ ਕਿਲਿਮੰਜਾਰੋ ਨੂੰ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਖੰਡਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੈ ਕਿਲਿਮਾ (ਪਹਾੜੀ, ਛੋਟਾ ਪਹਾੜ ਲਈ ਸਵਾਹਿਲੀ ਸ਼ਬਦ) ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਜਾਰੋ ਜਿਸਦਾ ਮੂਲ, ਸਿੱਧਾਂਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਦਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ - ਕੁੱਝ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਵਾਹਿਲੀ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਸਫੇਦ ਜਾਂ ਚਮਕ ਹੈ, ਜਾਂ ਗੈਰ - ਸਵਾਹਿਲੀ ਮੂਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਕਿਚਾਗਾ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਸ਼ਬਦ ਜਾਰੋ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਾਰਵਾਂ। ਇਸ ਸਾਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਉਂ ਪਹਾੜ ਲਈ ਉਚਿਤ ਸ਼ਬਦ ਮਿਲਿਮਾ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਲਪਾਰਥਕ ਕਿਲਿਮਾ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਮ ਇੱਕ ਮਕਾਮੀ ਹਾਸੀ-ਮਜ਼ਾਕ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜਾਰੋ ਦੀ ਛੋਟੀ ਪਹਾੜੀ ਨੂੰ ਅਫਰੀਕੀ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪਹਾੜ ਦੱਸਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੋਲ ਹੈ ਅਤੇ ਗਾਈਡ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਜਾਰੋ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਹਾੜੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵੱਖ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਿਚਾਗਾ ਕਿਲਮਨਾਰੇ ਜਾਂ ਕਿਲਿਅਜਾਓ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਜੋ ਪੰਛੀਆਂ/ਤੇਂਦੂਏ/ਕਾਰਵਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਸਿੱਧਾਂਤ ਤੋਂ ਇਸ ਸਚਾਈ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਕਿਚਾਗਾ ਵਿੱਚ ਕਿਲਿਮੰਜਾਰੋ ਦਾ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। == ਚੜ੍ਹਨਾ ਅਤੇ ਹਾਈਕਿੰਗ == ਕਿਲੀਮੰਜਰੋ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਯਾਤਰੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਛੇ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਟ੍ਰੇਲ ਹਨ। ਰਸਤੇ ਲੰਬਾਈ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://en.altezza.travel/climbing-kilimanjaro|title=Mount Kilimanjaro Climbing|last=|first=|date=|website=|publisher=|access-date=}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==External links== {{ਕਾਮਨਜ਼ ਸ਼੍ਰੇਣੀ|Kilimanjaro|ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ}}'''.https://kiafrikaadventure.com/mount-kilimanjaro/''' .https://kiafrikaadventure.com/mount-kilimanjaro-guide/ * [http://www.tanzaniaparks.com/kili.html ਮਾਊਂਟ ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ ਕੌਮੀ ਪਾਰਕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120923032157/http://www.tanzaniaparks.com/kili.html |date=2012-09-23 }} * [http://earthobservatory.nasa.gov/Newsroom/NewImages/images.php3?img_id=10856 NASA Earth Explorer page] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080920054335/http://earthobservatory.nasa.gov/Newsroom/NewImages/images.php3?img_id=10856 |date=2008-09-20 }} * [http://www.mountain-forecast.com/peaks/Mount-Kilimanjaro/forecasts/5963 Weather forecase for Mount Kilimanjaro (19,565 feet)] * [http://www.kilimanjaro.cc/glacial-recession.htm Glacial Recession on Kilimanjaro (pictures of southern icefields)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110215100701/http://www.kilimanjaro.cc/glacial-recession.htm |date=2011-02-15 }} * [http://www.kilicam.com Mount Kilimanjaro live webcam] * [http://www.ewpnet.com/kilimanjaro/flora/index.htm Kilimanjaro flora picture gallery] * [http://collections.lib.uwm.edu/cdm4/results.php?CISOOP1=exact&CISOFIELD1=CISOSEARCHALL&CISOROOT=/agsafrica&CISOBOX1=Kilimanjaro+%28mountain%29 Aerial photographs of Mount Kilimanjaro, 1937-38] * [http://video.nationalgeographic.com/video/places/regions-places/africa-tc/tanzania_kilimanjaro Kilimanjaro]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/7919100.stm How hard is it to climb Mount Kilimanjaro?] {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ]] tgqcmwo8cy9k8fux9c8w7r7attwuhmx 611525 611520 2022-08-17T23:23:52Z 1234qwer1234qwer4 7716 Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/197.250.100.210|197.250.100.210]] ([[User talk:197.250.100.210|talk]]): Spam (TwinkleGlobal) wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਪਹਾੜ | name = ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ | photo = Mount Kilimanjaro.jpg | photo_caption = ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ ਦੀ ਕੀਬੋ ਚੋਟੀ | elevation_m = 5,895 | elevation_ref =<ref name="TNP"/><ref name="UNESCO"/> | prominence_m = 5,885 | prominence_ref =<ref>{{cite web| url=http://www.peakbagger.com/peak.aspx?pid=11202| title=Kilimanjaro| publisher=Peakbagger.com| accessdate=2012-08-16}}</ref><br /><small>[[List of peaks by prominence|Ranked 4th]]</small> | map = ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ|relief=1 | map_caption = ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ ਦਾ ਟਿਕਾਣਾ | label_position = right | listing = {{unbulleted list| [[Seven Summits]]| [[Highest mountain peaks of Africa|Highest mountains of Africa]]| [[Volcanic Seven Summits]]| [[List of countries by highest point|Country highest point]]| [[Ultra prominent peak|Ultra]]| [[Seven Third Summits]] (Mawenzi) }} | location = [[Kilimanjaro Region]], [[Tanzania]] | lat_d = 03| lat_m = 04| lat_s = 33| lat_NS = S | long_d = 37| long_m = 21| long_s = 12| long_EW = E | region_code= TZ-09 | coordinates_ref = | topo = ਵੀਲੋਚਾਉਸਕੀ ਵੱਲੋਂ ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਅਤੇ ਰਾਹਬਰ<ref name=map>{{cite map| publisher=EWP| title=Kilimanjaro Map and tourist Guide| url=http://www.ewpnet.com/KILIMAP.HTM| edition=4th| year=2009| cartography=EWP| scale=1:75,000 with 1:20,000 and 1:30,000 insets| series=EWP Map Guides| isbn=0-906227-66-6}}</ref> | type = ਤਹਿਦਾਰ-ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ | age = | last_eruption = 150000-200000 ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ | easiest_route = ਹਾਈਕ | first_ascent = 1889 <br>[[ਹਾਂਸ ਮੇਈਆ]]<br>[[ਲੂਡਵਿਕ ਪੁਅਟਸ਼ੈਲਾ]] }} '''ਮਾਊਂਟ ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ''' ਜਾਂ '''ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ ਪਹਾੜ''' ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਸ਼ੰਕੂਆਂ '''ਕੀਬੋ''', '''ਮਾਵੈਂਜ਼ੀ''' ਅਤੇ '''ਸ਼ੀਰਾ''' ਸਣੇ, [[ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ]] ਵਿਚਲਾ ਇੱਕ ਸੁਸਤ ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਪਹਾੜ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੋਂ 5,895 ਮੀਟਰ (19,341 ਫੁੱਟ) ਉੱਚਾ ਇਹ ਪਹਾੜ [[ਅਫ਼ਰੀਕਾ]] ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਹਾੜ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਇਕੱਲਾ ਖੜ੍ਹਾ ਪਹਾੜ (ਮਤਲਬ ਕਿਸੇ ਪਹਾੜੀ ਲੜੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ) ਹੈ। =ਨਾਮ= ਕਿਲਿਮੰਜਾਰੋ ਨਾਮ ਦਾ ਸਟੀਕ ਮਤਲਬ ਅਤੇ ਉਤਪੱਤੀ ਅਗਿਆਤ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਵਾਹਿਲੀ ਸ਼ਬਦ ਕਿਲਿਮਾ (ਮਤਲਬ ਪਹਾੜ) ਅਤੇ ਕਿਚਾਗਾ ਸ਼ਬਦ ਜਾਰੋ, ਜਿਸਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਸਫੇਦੀ ਹੈ, ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਯੋਜਨ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਵਹਾਈਟ ਮਾਉਂਟੇਨ ਨਾਮ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਹੋਈ। ਇੱਕ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਚਾਗਾ /ਕਿਚਾਗਾ ਵਿੱਚ ਜਾਰੋ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਸਾਡਾ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਕਿਲਿਮੰਜਾਰੋ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਸਾਡਾ ਪਹਾੜ। ਇਹ ਚਾਗਾ ਵਾਸੀਆਂ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਪਹਾੜ ਦੀ ਤਲਹਟੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਗਿਆਤ ਹੈ ਕਿ ਕਿਲਿਮੰਜਾਰੋ ਨਾਮ ਕਿਥੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਕਈ ਸਿੱਧਾਂਤ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਯੂਰਪੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ 1860 ਤੱਕ ਇਸ ਨਾਮ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਇਸਦਾ ਸਵਾਹਿਲੀ ਨਾਮ ਸੀ<ref name="Krapf">{{cite book | author1=Johann Ludwig Krapf | author2=Ernest George Ravenstein | title=Travels, Researches, and Missionary Labours, During an Eighteen Years' Residence in Eastern Africa: Together with Journeys to Jagga, Usambara, Ukambani, Shoa, Abessinia and Khartum, and a Coasting Voyage from Nombaz to Cape Delgado | url=http://books.google.com/books?id=z78NAAAAQAAJ&pg=PA255 | year=1860 | publisher=Trübner and Company, Paternoster Row. | page=255}}</ref>, ਅਤੇ ਕਿਲਿਮੰਜਾਰੋ ਨੂੰ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਖੰਡਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੈ ਕਿਲਿਮਾ (ਪਹਾੜੀ, ਛੋਟਾ ਪਹਾੜ ਲਈ ਸਵਾਹਿਲੀ ਸ਼ਬਦ) ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਜਾਰੋ ਜਿਸਦਾ ਮੂਲ, ਸਿੱਧਾਂਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਦਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ - ਕੁੱਝ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਵਾਹਿਲੀ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਸਫੇਦ ਜਾਂ ਚਮਕ ਹੈ, ਜਾਂ ਗੈਰ - ਸਵਾਹਿਲੀ ਮੂਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਕਿਚਾਗਾ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਸ਼ਬਦ ਜਾਰੋ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਾਰਵਾਂ। ਇਸ ਸਾਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਉਂ ਪਹਾੜ ਲਈ ਉਚਿਤ ਸ਼ਬਦ ਮਿਲਿਮਾ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਲਪਾਰਥਕ ਕਿਲਿਮਾ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਮ ਇੱਕ ਮਕਾਮੀ ਹਾਸੀ-ਮਜ਼ਾਕ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜਾਰੋ ਦੀ ਛੋਟੀ ਪਹਾੜੀ ਨੂੰ ਅਫਰੀਕੀ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪਹਾੜ ਦੱਸਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੋਲ ਹੈ ਅਤੇ ਗਾਈਡ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਜਾਰੋ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਹਾੜੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵੱਖ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਿਚਾਗਾ ਕਿਲਮਨਾਰੇ ਜਾਂ ਕਿਲਿਅਜਾਓ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਜੋ ਪੰਛੀਆਂ/ਤੇਂਦੂਏ/ਕਾਰਵਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਸਿੱਧਾਂਤ ਤੋਂ ਇਸ ਸਚਾਈ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਕਿਚਾਗਾ ਵਿੱਚ ਕਿਲਿਮੰਜਾਰੋ ਦਾ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। == ਚੜ੍ਹਨਾ ਅਤੇ ਹਾਈਕਿੰਗ == ਕਿਲੀਮੰਜਰੋ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਯਾਤਰੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਛੇ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਟ੍ਰੇਲ ਹਨ। ਰਸਤੇ ਲੰਬਾਈ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://en.altezza.travel/climbing-kilimanjaro|title=Mount Kilimanjaro Climbing|last=|first=|date=|website=|publisher=|access-date=}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==External links== {{ਕਾਮਨਜ਼ ਸ਼੍ਰੇਣੀ|Kilimanjaro|ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ}} * [http://www.tanzaniaparks.com/kili.html ਮਾਊਂਟ ਕਿਲੀਮੰਜਾਰੋ ਕੌਮੀ ਪਾਰਕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120923032157/http://www.tanzaniaparks.com/kili.html |date=2012-09-23 }} * [http://earthobservatory.nasa.gov/Newsroom/NewImages/images.php3?img_id=10856 NASA Earth Explorer page] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080920054335/http://earthobservatory.nasa.gov/Newsroom/NewImages/images.php3?img_id=10856 |date=2008-09-20 }} * [http://www.mountain-forecast.com/peaks/Mount-Kilimanjaro/forecasts/5963 Weather forecase for Mount Kilimanjaro (19,565 feet)] * [http://www.kilimanjaro.cc/glacial-recession.htm Glacial Recession on Kilimanjaro (pictures of southern icefields)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110215100701/http://www.kilimanjaro.cc/glacial-recession.htm |date=2011-02-15 }} * [http://www.kilicam.com Mount Kilimanjaro live webcam] * [http://www.ewpnet.com/kilimanjaro/flora/index.htm Kilimanjaro flora picture gallery] * [http://collections.lib.uwm.edu/cdm4/results.php?CISOOP1=exact&CISOFIELD1=CISOSEARCHALL&CISOROOT=/agsafrica&CISOBOX1=Kilimanjaro+%28mountain%29 Aerial photographs of Mount Kilimanjaro, 1937-38] * [http://video.nationalgeographic.com/video/places/regions-places/africa-tc/tanzania_kilimanjaro Kilimanjaro]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/7919100.stm How hard is it to climb Mount Kilimanjaro?] {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ]] 21ccnarpeji3akpqtgj44kkb95ivuwa 0 63744 611488 574874 2022-08-17T16:51:58Z Jagseer S Sidhu 18155 removed [[Category:ਭਾਰਤੀ ਉਦਯੋਗਪਤੀ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਸੁੰਦਰ ਪਿਚਾਈ |native_name = பிச்சை சுந்தரராஜன் |native_name_lang = [[Tamil]] |image = Sundar Pichai.jpg |alt = |caption = |birth_name = ਪਿਚਾਈ ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ |birth_date = {{Birth date and age|1972|7|12}} |birth_place = [[ਚੇਨਈ]], [[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]], [[ਭਾਰਤ]] |death_date = <!-- {{Death date and age |df=yes|YYYY |MM |DD |YYYY |MM |DD}} or {{Death-date and age |df=yes|Month DD, YYYY |Month DD, YYYY}} (death date then birth date) --> |death_place = |nationality = [[ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤੀ]] |religion = |education = [[Bachelor of Engineering|B.E.]], [[Master of Science|M.S.]], [[Master of Business Administration|M.B.A.]] |alma_mater = [[IIT ਖੜਗਪੁਰ]]<br>[[ਸਟੈਨਡਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ]]<br>[[ਵਾਰਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] |other_names = |occupation = [[ਗੂਗਲ]] ਇਨਕਾਰਪੋਰੇਟਡ ਦਾ ਸੀ.ਈ.ਓ |employer = [[ਗੂਗਲ]] ਇਨਕਾਰਪੋਰੇਟਡ |website = {{URL|https://twitter.com/sundarpichai}} |spouse = ਅੰਜਲੀ ਪਿਚਾਈ }} '''ਪਿਚਾਈ ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ''' ('''Tamil: பிச்சை சுந்தரராஜன்'''), ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਬਿਜ਼ਨਿਸਮੈਨ ਅਤੇ [[ਗੂਗਲ]] ਦਾ [[ਸੀਈਓ]] ਹੈ।<ref>{{cite web |url=http://timesofindia.indiatimes.com/tech/tech-news/internet/Googles-Sundar-Pichai-too-in-race-to-head-Microsoft/articleshow/29732831.cms |title=Google's Sundar Pichai too in race to head Microsoft? |publisher=Times of India |date= 2 February 2014<!-- 01.33 AM IST--> |accessdate=4 February 2014}}</ref><ref>{{cite web |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-03-16/other-news/37766973_1_sundar-pichai-chrome-os-iit-kharagpur |title=Google's latest star was IIT Kharagpur topper |publisher=Times of India |date=16 March 2013<!--, 04.34 AM IST--> |accessdate=16 March 2013 |archive-date=2 ਨਵੰਬਰ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131102042546/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-03-16/other-news/37766973_1_sundar-pichai-chrome-os-iit-kharagpur |dead-url=yes }}</ref><ref name="siliconindia.com">{{cite web |url=http://www.siliconindia.com/shownews/Sundar_Pichai_man_who_runs_Chrome_at_Google-nid-83441-cid-3.html |title=Sundar Pichai; man who runs Chrome at Google |publisher=Siliconindia.com |date=12 May 2011 |accessdate=15 November 2012}}</ref><ref name="CNET--Google Shakeup">{{cite news |last=Cooper |first=Charles |title=Chrome head Sundar Pichai takes over Android |url=http://news.cnet.com/8301-1023_3-57574104-93/google-shakeup-chrome-head-sundar-pichai-takes-over-android/ |accessdate=14 March 2013 |newspaper=CNET |date=13 March 2013}}</ref> ਪਿਚਾਈ ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ ਦਾ ਜਨਮ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਹ 11 ਸਾਲ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਗੂਗਲ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ [[ਧਾਤ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ]] ਵਿੱਚ ਬੈਚੂਲਰ ਡਿਗਰੀ ਆਈਆਈਟੀ, ਖੜਗਪੁਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ<ref>http://timesofindia.indiatimes.com/tech/tech-news/internet/Chennais-Sundar-Pichai-is-dark-horse/articleshow/29744299.cms</ref> ਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੈਚ ਚ ਸਿਲਵਰ ਮੈਡਲਿਸਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸੁੰਦਰ ਨੇ ਐਮਐਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸਟੈਨਡਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅਤੇ ਵਾਰਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਐਮਬੀਏ ਕੀਤੀ ਹੈ। <ref>{{cite web|url=http://www.thehindu.com/sci-tech/technology/internet/the-rise-and-rise-of-sundar-pichai-new-ceo-of-google/article7525421.ece?homepage=true|title=The rise and rise of Sundar Pichai}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1972]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 2a6cf70lh72wnoiw4nx7a2lcra82jdm 611489 611488 2022-08-17T16:52:45Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਸੁੰਦਰ ਪਿਚਾਈ |native_name = பிச்சை சுந்தரராஜன் |native_name_lang = [[Tamil]] |image = Sundar Pichai.jpg |alt = |caption = |birth_name = ਪਿਚਾਈ ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ |birth_date = {{Birth date and age|1972|7|12}} |birth_place = [[ਚੇਨਈ]], [[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]], [[ਭਾਰਤ]] |death_date = <!-- {{Death date and age |df=yes|YYYY |MM |DD |YYYY |MM |DD}} or {{Death-date and age |df=yes|Month DD, YYYY |Month DD, YYYY}} (death date then birth date) --> |death_place = |nationality = [[ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤੀ]] |religion = | awards = [[File:IND Padma Bhushan BAR.png|40px]] [[ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ]] |education = [[Bachelor of Engineering|B.E.]], [[Master of Science|M.S.]], [[Master of Business Administration|M.B.A.]] |alma_mater = [[IIT ਖੜਗਪੁਰ]]<br>[[ਸਟੈਨਡਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ]]<br>[[ਵਾਰਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] |other_names = |occupation = [[ਗੂਗਲ]] ਇਨਕਾਰਪੋਰੇਟਡ ਦਾ ਸੀ.ਈ.ਓ |employer = [[ਗੂਗਲ]] ਇਨਕਾਰਪੋਰੇਟਡ |website = {{URL|https://twitter.com/sundarpichai}} |spouse = ਅੰਜਲੀ ਪਿਚਾਈ }} '''ਪਿਚਾਈ ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ''' ('''Tamil: பிச்சை சுந்தரராஜன்'''), ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਬਿਜ਼ਨਿਸਮੈਨ ਅਤੇ [[ਗੂਗਲ]] ਦਾ [[ਸੀਈਓ]] ਹੈ।<ref>{{cite web |url=http://timesofindia.indiatimes.com/tech/tech-news/internet/Googles-Sundar-Pichai-too-in-race-to-head-Microsoft/articleshow/29732831.cms |title=Google's Sundar Pichai too in race to head Microsoft? |publisher=Times of India |date= 2 February 2014<!-- 01.33 AM IST--> |accessdate=4 February 2014}}</ref><ref>{{cite web |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-03-16/other-news/37766973_1_sundar-pichai-chrome-os-iit-kharagpur |title=Google's latest star was IIT Kharagpur topper |publisher=Times of India |date=16 March 2013<!--, 04.34 AM IST--> |accessdate=16 March 2013 |archive-date=2 ਨਵੰਬਰ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131102042546/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-03-16/other-news/37766973_1_sundar-pichai-chrome-os-iit-kharagpur |dead-url=yes }}</ref><ref name="siliconindia.com">{{cite web |url=http://www.siliconindia.com/shownews/Sundar_Pichai_man_who_runs_Chrome_at_Google-nid-83441-cid-3.html |title=Sundar Pichai; man who runs Chrome at Google |publisher=Siliconindia.com |date=12 May 2011 |accessdate=15 November 2012}}</ref><ref name="CNET--Google Shakeup">{{cite news |last=Cooper |first=Charles |title=Chrome head Sundar Pichai takes over Android |url=http://news.cnet.com/8301-1023_3-57574104-93/google-shakeup-chrome-head-sundar-pichai-takes-over-android/ |accessdate=14 March 2013 |newspaper=CNET |date=13 March 2013}}</ref> ਪਿਚਾਈ ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ ਦਾ ਜਨਮ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਹ 11 ਸਾਲ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਗੂਗਲ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ [[ਧਾਤ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ]] ਵਿੱਚ ਬੈਚੂਲਰ ਡਿਗਰੀ ਆਈਆਈਟੀ, ਖੜਗਪੁਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ<ref>http://timesofindia.indiatimes.com/tech/tech-news/internet/Chennais-Sundar-Pichai-is-dark-horse/articleshow/29744299.cms</ref> ਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੈਚ ਚ ਸਿਲਵਰ ਮੈਡਲਿਸਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸੁੰਦਰ ਨੇ ਐਮਐਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸਟੈਨਡਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅਤੇ ਵਾਰਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਐਮਬੀਏ ਕੀਤੀ ਹੈ। <ref>{{cite web|url=http://www.thehindu.com/sci-tech/technology/internet/the-rise-and-rise-of-sundar-pichai-new-ceo-of-google/article7525421.ece?homepage=true|title=The rise and rise of Sundar Pichai}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1972]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 79g1e95mnj3vdnvbyjex536utq2h9gf 0 64866 611485 579940 2022-08-17T16:48:04Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਬੈਨ ਐਫ਼ਲੇਕ | image = Ben Affleck by Gage Skidmore.jpg | caption = 2015 ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ ਕਾਮਿਕ-ਕਾਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵਿਖੇ ਬੈਨ | birthname = ਬੈਨਜਾਮਿਨ ਗੇਜ਼ਾ ਐਫ਼ਲੇਕ-ਬੋਲਟ | birth_date = {{birth date and age|1972|8|15}} | birth_place = [[ਬਰਕਲੇ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ|ਬਰਕਲੇ]], [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ]] | death_date = | death_place = | years_active = 1981–ਵਰਤਮਾਨ | alma_mater = ਵਰਮੋਂਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ<br>ਔਕਸੀਡੈਂਟਲ ਕਾਲਜ | occupation = ਅਦਾਕਾਰ, ਫ਼ਿਲਮਕਾਰ<!--Do NOT inflate this list by adding any additional occupations, it otherwise becomes bloated--> | spouse = {{Marriage|ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਗਾਰਨਰ|2005|2018|end=divorced}}<br>{{Marriage|[[ਜੈਨੀਫਰ ਲੋਪੇਜ਼]]|2022}} | children = 3 | relations = ਕੇਸੀ ਐਫ਼ਲੇਕ (ਭਰਾ) <br> ਸਮਰ ਫ਼ੀਨਿਕਸ (ਭਾਬੀ) }} '''ਬੈਨਜਾਮਿਨ ਗੇਜ਼ਾ ਐਫ਼ਲੇਕ-ਬੋਲਟ''' (ਜਨਮ 15 ਅਗਸਤ 1972),<ref name="filmref">{{cite web | url=http://www.filmreference.com/film/85/Ben-Affleck.html| title=Ben Affleck Biography (1972-)| publisher=FilmReference.com | accessdate= July 1, 2015}}</ref> ਜਾਂ '''ਬੈਨ ਐਫਲੈਕ''' ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰ, ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਸਕ੍ਰੀਨਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਦੋ ਔਸਕਰ ਇਨਾਮ ਅਤੇ 3 ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਬੈਨਜਾਮਿਨ ਗੇਜ਼ਾ ਐਫ਼ਲੇਕ-ਬੋਲਟ<ref name=fullname /> ਦਾ ਜਨਮ [[ਬਰਕਲੇ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ|ਬਰਕਲੇ]], [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]] ਵਿੱਚ 15 ਅਗਸਤ 1972 ਨੂੰ ਹੋਇਆ।<ref>He is listed as "Benjamin G. Affleckbold"; born on August 15, 1972 in [[Alameda County]] according to the [[State of California]]. ''California Birth Index, 1905–1995''. Center for Health Statistics, California Department of Health Services, Sacramento, California. Searchable at http://www.familytreelegends.com/records/39461 {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5msXu6Cib|date =January 18, 2010}}</ref> ਇਸ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਨਾਂ ''ਐਫ਼ਲੇਕ'' ਸਕਾਟਿਸ਼ ਮੂਲ ਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਵੱਡੇ-ਵਡੇਰੇ ਅੰਗਰੇਜ਼, ਆਈਰਿਸ਼, ਜਰਮਨ ਅਤੇ ਸਵਿਸ ਮੂਲ ਦੇ ਸਨ।<ref>{{cite web |url=http://www.movies.ie/interviews/ben_affleck__interview_for_the_town |title=Ben Affleck Interview for THE TOWN - Interviews |publisher=Movies.ie |accessdate=2014-08-27 |archive-date=2010-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101013024537/http://www.movies.ie/Interviews/Ben_Affleck__Interview_for_THE_TOWN |dead-url=yes }}</ref><ref name="autogenerated3">{{cite news|url=http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0403/16/lkl.00.html |title=CNN.com - Transcripts |publisher=Transcripts.cnn.com |date=2004-03-16 |accessdate=2014-08-27}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.businessinsider.com/largest-ethnic-groups-in-america-2013-8|title=The Largest Ancestry Groups in the United States|publisher=Business Insider|date=2013-08-13|accessdate=2015-03-27|first1=Liz|first2=Gus|first3=Dina|last1=O'Connor|last2=Lubin|last3=Spector}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ''ਗੇਜ਼ਾ'' ਇੱਕ ਹੰਗੇਰੀਅਨ ਦੋਸਤ ਦੇ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਜੋ [[ਯਹੂਦੀ ਘੱਲੂਘਾਰਾ]] ਸਮੇਂ ਬੱਚ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=fullname>{{cite web|url=http://www.glamour.com/entertainment/blogs/obsessed/2015/02/shonda-rhimes-scandal-quotes|title=You Won't Believe Shonda Rhime's Method for Knowing Whether a Story Works|first=Jessica|last=Radloff|publisher=Glamour|date=2015-02-15|accessdate=2015-03-27 | archivedate= May 15, 2015 | archiveurl= https://web.archive.org/web/20150502102530/http://www.glamour.com/entertainment/blogs/obsessed/2015/02/shonda-rhimes-scandal-quotes | deadurl=no}}</ref> ==ਫ਼ਿਲਮੋਗਰਾਫ਼ੀ== * ''[[ਸਕੂਲ ਟਾਈਜ਼]]'' (School Ties) - 1992 * ''[[ਗੁਡ ਵਿਲ ਹੰਟਿੰਗ]]'' (Good Will Hunting) - 1997 * ''[[ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ ਇਨ ਲਵ]]'' (Shakespeare in Love) - 1998 * ''[[ਫ਼ੋਰਸੇਸ ਆਫ਼ ਨੇਚਰ]]'' (Forces of Nature) - 1999 * ''[[200 ਸਿਗਰੇਟਸ]]'' (200 Cigarettes) - 1999 ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} s8l1tvykaxxl3ys9wvwf4xg5e3q9yzt 611486 611485 2022-08-17T16:49:15Z Jagseer S Sidhu 18155 added [[Category:ਜਨਮ 1972]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਬੈਨ ਐਫ਼ਲੇਕ | image = Ben Affleck by Gage Skidmore.jpg | caption = 2015 ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ ਕਾਮਿਕ-ਕਾਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵਿਖੇ ਬੈਨ | birthname = ਬੈਨਜਾਮਿਨ ਗੇਜ਼ਾ ਐਫ਼ਲੇਕ-ਬੋਲਟ | birth_date = {{birth date and age|1972|8|15}} | birth_place = [[ਬਰਕਲੇ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ|ਬਰਕਲੇ]], [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ]] | death_date = | death_place = | years_active = 1981–ਵਰਤਮਾਨ | alma_mater = ਵਰਮੋਂਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ<br>ਔਕਸੀਡੈਂਟਲ ਕਾਲਜ | occupation = ਅਦਾਕਾਰ, ਫ਼ਿਲਮਕਾਰ<!--Do NOT inflate this list by adding any additional occupations, it otherwise becomes bloated--> | spouse = {{Marriage|ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਗਾਰਨਰ|2005|2018|end=divorced}}<br>{{Marriage|[[ਜੈਨੀਫਰ ਲੋਪੇਜ਼]]|2022}} | children = 3 | relations = ਕੇਸੀ ਐਫ਼ਲੇਕ (ਭਰਾ) <br> ਸਮਰ ਫ਼ੀਨਿਕਸ (ਭਾਬੀ) }} '''ਬੈਨਜਾਮਿਨ ਗੇਜ਼ਾ ਐਫ਼ਲੇਕ-ਬੋਲਟ''' (ਜਨਮ 15 ਅਗਸਤ 1972),<ref name="filmref">{{cite web | url=http://www.filmreference.com/film/85/Ben-Affleck.html| title=Ben Affleck Biography (1972-)| publisher=FilmReference.com | accessdate= July 1, 2015}}</ref> ਜਾਂ '''ਬੈਨ ਐਫਲੈਕ''' ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰ, ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਸਕ੍ਰੀਨਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਦੋ ਔਸਕਰ ਇਨਾਮ ਅਤੇ 3 ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਬੈਨਜਾਮਿਨ ਗੇਜ਼ਾ ਐਫ਼ਲੇਕ-ਬੋਲਟ<ref name=fullname /> ਦਾ ਜਨਮ [[ਬਰਕਲੇ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ|ਬਰਕਲੇ]], [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]] ਵਿੱਚ 15 ਅਗਸਤ 1972 ਨੂੰ ਹੋਇਆ।<ref>He is listed as "Benjamin G. Affleckbold"; born on August 15, 1972 in [[Alameda County]] according to the [[State of California]]. ''California Birth Index, 1905–1995''. Center for Health Statistics, California Department of Health Services, Sacramento, California. Searchable at http://www.familytreelegends.com/records/39461 {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5msXu6Cib|date =January 18, 2010}}</ref> ਇਸ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਨਾਂ ''ਐਫ਼ਲੇਕ'' ਸਕਾਟਿਸ਼ ਮੂਲ ਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਵੱਡੇ-ਵਡੇਰੇ ਅੰਗਰੇਜ਼, ਆਈਰਿਸ਼, ਜਰਮਨ ਅਤੇ ਸਵਿਸ ਮੂਲ ਦੇ ਸਨ।<ref>{{cite web |url=http://www.movies.ie/interviews/ben_affleck__interview_for_the_town |title=Ben Affleck Interview for THE TOWN - Interviews |publisher=Movies.ie |accessdate=2014-08-27 |archive-date=2010-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101013024537/http://www.movies.ie/Interviews/Ben_Affleck__Interview_for_THE_TOWN |dead-url=yes }}</ref><ref name="autogenerated3">{{cite news|url=http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0403/16/lkl.00.html |title=CNN.com - Transcripts |publisher=Transcripts.cnn.com |date=2004-03-16 |accessdate=2014-08-27}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.businessinsider.com/largest-ethnic-groups-in-america-2013-8|title=The Largest Ancestry Groups in the United States|publisher=Business Insider|date=2013-08-13|accessdate=2015-03-27|first1=Liz|first2=Gus|first3=Dina|last1=O'Connor|last2=Lubin|last3=Spector}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ''ਗੇਜ਼ਾ'' ਇੱਕ ਹੰਗੇਰੀਅਨ ਦੋਸਤ ਦੇ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਜੋ [[ਯਹੂਦੀ ਘੱਲੂਘਾਰਾ]] ਸਮੇਂ ਬੱਚ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=fullname>{{cite web|url=http://www.glamour.com/entertainment/blogs/obsessed/2015/02/shonda-rhimes-scandal-quotes|title=You Won't Believe Shonda Rhime's Method for Knowing Whether a Story Works|first=Jessica|last=Radloff|publisher=Glamour|date=2015-02-15|accessdate=2015-03-27 | archivedate= May 15, 2015 | archiveurl= https://web.archive.org/web/20150502102530/http://www.glamour.com/entertainment/blogs/obsessed/2015/02/shonda-rhimes-scandal-quotes | deadurl=no}}</ref> ==ਫ਼ਿਲਮੋਗਰਾਫ਼ੀ== * ''[[ਸਕੂਲ ਟਾਈਜ਼]]'' (School Ties) - 1992 * ''[[ਗੁਡ ਵਿਲ ਹੰਟਿੰਗ]]'' (Good Will Hunting) - 1997 * ''[[ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ ਇਨ ਲਵ]]'' (Shakespeare in Love) - 1998 * ''[[ਫ਼ੋਰਸੇਸ ਆਫ਼ ਨੇਚਰ]]'' (Forces of Nature) - 1999 * ''[[200 ਸਿਗਰੇਟਸ]]'' (200 Cigarettes) - 1999 ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1972]] l4hoi7xllnvnk9vgk16x3ixntfmpp56 611487 611486 2022-08-17T16:49:24Z Jagseer S Sidhu 18155 added [[Category:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਬੈਨ ਐਫ਼ਲੇਕ | image = Ben Affleck by Gage Skidmore.jpg | caption = 2015 ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ ਕਾਮਿਕ-ਕਾਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵਿਖੇ ਬੈਨ | birthname = ਬੈਨਜਾਮਿਨ ਗੇਜ਼ਾ ਐਫ਼ਲੇਕ-ਬੋਲਟ | birth_date = {{birth date and age|1972|8|15}} | birth_place = [[ਬਰਕਲੇ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ|ਬਰਕਲੇ]], [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ]] | death_date = | death_place = | years_active = 1981–ਵਰਤਮਾਨ | alma_mater = ਵਰਮੋਂਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ<br>ਔਕਸੀਡੈਂਟਲ ਕਾਲਜ | occupation = ਅਦਾਕਾਰ, ਫ਼ਿਲਮਕਾਰ<!--Do NOT inflate this list by adding any additional occupations, it otherwise becomes bloated--> | spouse = {{Marriage|ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਗਾਰਨਰ|2005|2018|end=divorced}}<br>{{Marriage|[[ਜੈਨੀਫਰ ਲੋਪੇਜ਼]]|2022}} | children = 3 | relations = ਕੇਸੀ ਐਫ਼ਲੇਕ (ਭਰਾ) <br> ਸਮਰ ਫ਼ੀਨਿਕਸ (ਭਾਬੀ) }} '''ਬੈਨਜਾਮਿਨ ਗੇਜ਼ਾ ਐਫ਼ਲੇਕ-ਬੋਲਟ''' (ਜਨਮ 15 ਅਗਸਤ 1972),<ref name="filmref">{{cite web | url=http://www.filmreference.com/film/85/Ben-Affleck.html| title=Ben Affleck Biography (1972-)| publisher=FilmReference.com | accessdate= July 1, 2015}}</ref> ਜਾਂ '''ਬੈਨ ਐਫਲੈਕ''' ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰ, ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਸਕ੍ਰੀਨਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਦੋ ਔਸਕਰ ਇਨਾਮ ਅਤੇ 3 ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਬੈਨਜਾਮਿਨ ਗੇਜ਼ਾ ਐਫ਼ਲੇਕ-ਬੋਲਟ<ref name=fullname /> ਦਾ ਜਨਮ [[ਬਰਕਲੇ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ|ਬਰਕਲੇ]], [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]] ਵਿੱਚ 15 ਅਗਸਤ 1972 ਨੂੰ ਹੋਇਆ।<ref>He is listed as "Benjamin G. Affleckbold"; born on August 15, 1972 in [[Alameda County]] according to the [[State of California]]. ''California Birth Index, 1905–1995''. Center for Health Statistics, California Department of Health Services, Sacramento, California. Searchable at http://www.familytreelegends.com/records/39461 {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5msXu6Cib|date =January 18, 2010}}</ref> ਇਸ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਨਾਂ ''ਐਫ਼ਲੇਕ'' ਸਕਾਟਿਸ਼ ਮੂਲ ਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਵੱਡੇ-ਵਡੇਰੇ ਅੰਗਰੇਜ਼, ਆਈਰਿਸ਼, ਜਰਮਨ ਅਤੇ ਸਵਿਸ ਮੂਲ ਦੇ ਸਨ।<ref>{{cite web |url=http://www.movies.ie/interviews/ben_affleck__interview_for_the_town |title=Ben Affleck Interview for THE TOWN - Interviews |publisher=Movies.ie |accessdate=2014-08-27 |archive-date=2010-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101013024537/http://www.movies.ie/Interviews/Ben_Affleck__Interview_for_THE_TOWN |dead-url=yes }}</ref><ref name="autogenerated3">{{cite news|url=http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0403/16/lkl.00.html |title=CNN.com - Transcripts |publisher=Transcripts.cnn.com |date=2004-03-16 |accessdate=2014-08-27}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.businessinsider.com/largest-ethnic-groups-in-america-2013-8|title=The Largest Ancestry Groups in the United States|publisher=Business Insider|date=2013-08-13|accessdate=2015-03-27|first1=Liz|first2=Gus|first3=Dina|last1=O'Connor|last2=Lubin|last3=Spector}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ''ਗੇਜ਼ਾ'' ਇੱਕ ਹੰਗੇਰੀਅਨ ਦੋਸਤ ਦੇ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਜੋ [[ਯਹੂਦੀ ਘੱਲੂਘਾਰਾ]] ਸਮੇਂ ਬੱਚ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=fullname>{{cite web|url=http://www.glamour.com/entertainment/blogs/obsessed/2015/02/shonda-rhimes-scandal-quotes|title=You Won't Believe Shonda Rhime's Method for Knowing Whether a Story Works|first=Jessica|last=Radloff|publisher=Glamour|date=2015-02-15|accessdate=2015-03-27 | archivedate= May 15, 2015 | archiveurl= https://web.archive.org/web/20150502102530/http://www.glamour.com/entertainment/blogs/obsessed/2015/02/shonda-rhimes-scandal-quotes | deadurl=no}}</ref> ==ਫ਼ਿਲਮੋਗਰਾਫ਼ੀ== * ''[[ਸਕੂਲ ਟਾਈਜ਼]]'' (School Ties) - 1992 * ''[[ਗੁਡ ਵਿਲ ਹੰਟਿੰਗ]]'' (Good Will Hunting) - 1997 * ''[[ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ ਇਨ ਲਵ]]'' (Shakespeare in Love) - 1998 * ''[[ਫ਼ੋਰਸੇਸ ਆਫ਼ ਨੇਚਰ]]'' (Forces of Nature) - 1999 * ''[[200 ਸਿਗਰੇਟਸ]]'' (200 Cigarettes) - 1999 ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1972]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 09nq0ccclth63elbtlfyoix2i4afzk3 0 77958 611494 528803 2022-08-17T16:59:16Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ | image = Kanye West at the 2009 Tribeca Film Festival.jpg | caption = ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ 2009 [[Tribeca Film Festival]] |birth_name=ਕਾਨਯੇ ਓਮਾਰੀ ਵੈਸਟ | birth_date = {{birth date and age|df=y|1977|6|8}} | birth_place = [[Atlanta|Atlanta, Georgia]], ਯੂਐਸ | residence = [[Hidden Hills, California]], ਯੂਐਸ | occupation = {{flatlist| * ਰੈਪਰ * ਗਾਇਕ * ਗੀਤਕਾਰ * ਹਿਪ ਹੋਪ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਕਲਾਕਾਰ * ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ * ਉਦਯੋਗਪਤੀ }} | years_active = 1996–present | home_town = [[Chicago|Chicago, Illinois]], U.S. | title = | spouse = {{marriage|[[ਕਿਮ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ]]|2014|2022|reason=divorced}}{{efn|Kardashian filed for bifurcation which was granted on March 2, 2022. This means they are legally divorced but the case centers around other things such as finances and custody.}} | children = 2 | website = {{url|kanyewest.com}} | module = {{Infobox musical artist | embed = yes | background = ਏਕਲ_ਗਾਇਕ | instrument = {{flatlist| * [[ਵੋਕਲਜ਼]] * [[MIDI ਕੀਬੋਰਡ|ਕੀਬੋਰਡ]] * [[ਸੈਂਪਲਰ (ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰ)|ਸੈਂਪਲਰ]] * [[ਡਰੱਮ ਮਸ਼ੀਨ]] * [[ਸਿੰਥੈਸਾਈਜ਼ਰ]] * [[ਪਿਆਨੋ]] }} | genre = [[Hip hop music|Hip hop]] | label = {{flatlist| * [[GOOD Music|GOOD]] (2004-Present) * [[Roc-A-Fella Records|Roc-A-Fella]] (2001-2013) * [[Def Jam Recordings|Def Jam]] (2001-Present) }} | associated_acts = {{flatlist| * [[ਚੈਨਜ਼ 2]] * [[ਬਿੱਗ ਸੀਨ]] * [[ਚਾਈਲਡ ਰੀਬੇਲ ਸੋਲਜਰ]] * [[ਕਾਮਨਜ਼|ਰੈਪਰ | ਕਾਮਨਜ਼]] * [[ਨਤੀਜਾ (ਰੈਪਰ)|ਨਤੀਜਾ]] * [[ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ]] * [[ਫ੍ਰੈਂਕ ਓਸੋਨਨ]] * [[ਜੀ ਐਲ ਸੀ (ਰੈਪਰ)|ਜੀ ਐਲ ਸੀ]] * [[ਜੇ- Z]] * [[ਜੌਨ ਲੀਜੈਂਡ]] * [[ਜਸਟਿਨ ਵਰਨਨ]] * [[ਕਿੱਡ ਕੁਡੀ]] * [[ਨੋ ਆਈ ਡੀ]] * [[ਪੁਸ਼ਾ ਟੀ]] * [[Raekwon]] * [[ਰੀਅਲੀ ਡੋ]] * [[ਰਿਹਾਨਾ]] * [[ਟਵਿਸਟਾ]] * [[ਯੰਗ ਜੀਜ਼ੀ]] * [[ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟੋਨੀ ਵਿਲੀਅਮਜ਼]] }} }} }} '''ਕਾਨਯੇ ਓਮਾਰੀ ਵੈਸਟ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]: Kanye Omari West) (<span class="nowrap" contenteditable="false"><span class="IPA nopopups">/<span title="/ˈ/ primary stress follows">ˈ</span><span title="'k' in 'kind'">k</span><span title="/ɑː/ 'a' in 'father'">ɑː</span><span title="'n' in 'no'">n</span><span title="/j/ 'y' in 'yes'">j</span><span title="/eɪ/ long 'a' in 'base'">eɪ</span>/</span></span><span class="nowrap" contenteditable="false"></span>; ਜਨਮ 8 ਜੂਨ, 1977) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਹਿਪ ਹੋਪ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਕਲਾਕਾਰ, ਗੀਤਕਾਰ, ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ, ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੰਨੇ-ਪ੍ਰਮੰਨੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।<ref name="westhoff">{{Cite news|url=http://www.theguardian.com/music/2015/jun/25/kanye-west-glastonbury-festival-2015-worlds-biggest-pop-star|title=The enigma of Kanye West – and how the world's biggest pop star ended up being its most reviled, too|work=The Guardian|location=London|first=Ben|last=Westhoff|date=June 25, 2015|accessdate=February 13, 2016}}</ref><ref name="hypetrak.com">Rucker, CJ.</ref>  == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em|refs=}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * {{ਦਫ਼ਤਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ|http://kanyewest.com/}} * {{Allmusic|class=artist|id=p353484|label=Kanye West}}AllMusic * {{IMDb name|id=1577190|name=Kanye West}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੀਵਿਤ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1977]] bybrmmphman67exmfacur6zr9a1h978 611495 611494 2022-08-17T17:01:56Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ | image = Kanye West at the 2009 Tribeca Film Festival.jpg | caption = 2009 ਵਿੱਚ ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ |birth_name=ਕਾਨਯੇ ਓਮਾਰੀ ਵੈਸਟ | birth_date = {{birth date and age|df=y|1977|6|8}} | birth_place = ਅਟਲਾਂਟਾ, ਜਾਰਜੀਆ], ਯੂਐਸ | residence = ਹਿਡਨ ਹਿਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਯੂਐਸ | occupation = {{flatlist| * ਰੈਪਰ * ਗਾਇਕ * ਗੀਤਕਾਰ * ਹਿਪ ਹੋਪ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਕਲਾਕਾਰ * ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ * ਉਦਯੋਗਪਤੀ }} | years_active = 1996–ਹੁਣ ਤੱਕ | home_town = ਸ਼ਿਕਾਗੋ, ਇਲੀਨੋਇਸ, ਯੂ.ਐਸ. | title = | spouse = {{marriage|[[ਕਿਮ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ]]|2014|2022|reason=divorced}} | children = 2 | website = {{url|kanyewest.com}} | module = {{Infobox musical artist | embed = ਹਾਂ | background = ਏਕਲ_ਗਾਇਕ | instrument = {{flatlist| * [[ਵੋਕਲਜ਼]] * [[MIDI ਕੀਬੋਰਡ|ਕੀਬੋਰਡ]] * [[ਸੈਂਪਲਰ (ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰ)|ਸੈਂਪਲਰ]] * [[ਡਰੱਮ ਮਸ਼ੀਨ]] * [[ਸਿੰਥੈਸਾਈਜ਼ਰ]] * [[ਪਿਆਨੋ]] }} | genre = [[ਹਿਪ ਹੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਹਿਪ ਹੌਪ]] | label = {{flatlist| * GOOD (2004-ਹੁਣ ਤੱਕ) * Roc-A-Fella (2001-2013) * Def Jam (2001-ਹੁਣ ਤੱਕ) }} | associated_acts = {{flatlist| * [[ਚੈਨਜ਼ 2]] * [[ਬਿੱਗ ਸੀਨ]] * [[ਚਾਈਲਡ ਰੀਬੇਲ ਸੋਲਜਰ]] * [[ਕਾਮਨਜ਼|ਰੈਪਰ | ਕਾਮਨਜ਼]] * [[ਨਤੀਜਾ (ਰੈਪਰ)|ਨਤੀਜਾ]] * [[ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ]] * [[ਫ੍ਰੈਂਕ ਓਸੋਨਨ]] * [[ਜੀ ਐਲ ਸੀ (ਰੈਪਰ)|ਜੀ ਐਲ ਸੀ]] * [[ਜੇ- Z]] * [[ਜੌਨ ਲੀਜੈਂਡ]] * [[ਜਸਟਿਨ ਵਰਨਨ]] * [[ਕਿੱਡ ਕੁਡੀ]] * [[ਨੋ ਆਈ ਡੀ]] * [[ਪੁਸ਼ਾ ਟੀ]] * [[Raekwon]] * [[ਰੀਅਲੀ ਡੋ]] * [[ਰਿਹਾਨਾ]] * [[ਟਵਿਸਟਾ]] * [[ਯੰਗ ਜੀਜ਼ੀ]] * [[ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟੋਨੀ ਵਿਲੀਅਮਜ਼]] }} }} }} '''ਕਾਨਯੇ ਓਮਾਰੀ ਵੈਸਟ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]: Kanye Omari West) (<span class="nowrap" contenteditable="false"><span class="IPA nopopups">/<span title="/ˈ/ primary stress follows">ˈ</span><span title="'k' in 'kind'">k</span><span title="/ɑː/ 'a' in 'father'">ɑː</span><span title="'n' in 'no'">n</span><span title="/j/ 'y' in 'yes'">j</span><span title="/eɪ/ long 'a' in 'base'">eɪ</span>/</span></span><span class="nowrap" contenteditable="false"></span>; ਜਨਮ 8 ਜੂਨ, 1977) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਹਿਪ ਹੋਪ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਕਲਾਕਾਰ, ਗੀਤਕਾਰ, ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ, ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੰਨੇ-ਪ੍ਰਮੰਨੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।<ref name="westhoff">{{Cite news|url=http://www.theguardian.com/music/2015/jun/25/kanye-west-glastonbury-festival-2015-worlds-biggest-pop-star|title=The enigma of Kanye West – and how the world's biggest pop star ended up being its most reviled, too|work=The Guardian|location=London|first=Ben|last=Westhoff|date=June 25, 2015|accessdate=February 13, 2016}}</ref><ref name="hypetrak.com">Rucker, CJ.</ref>  == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em|refs=}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * {{ਦਫ਼ਤਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ|http://kanyewest.com/}} * {{Allmusic|class=artist|id=p353484|label=Kanye West}}AllMusic * {{IMDb name|id=1577190|name=Kanye West}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੀਵਿਤ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1977]] i3ywnfd2q8o9hvxsp0dim2rycjlpxec 611496 611495 2022-08-17T17:02:11Z Jagseer S Sidhu 18155 removed [[Category:ਜੀਵਿਤ ਲੋਕ]]; added [[Category:ਜ਼ਿੰਦਾ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ | image = Kanye West at the 2009 Tribeca Film Festival.jpg | caption = 2009 ਵਿੱਚ ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ |birth_name=ਕਾਨਯੇ ਓਮਾਰੀ ਵੈਸਟ | birth_date = {{birth date and age|df=y|1977|6|8}} | birth_place = ਅਟਲਾਂਟਾ, ਜਾਰਜੀਆ], ਯੂਐਸ | residence = ਹਿਡਨ ਹਿਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਯੂਐਸ | occupation = {{flatlist| * ਰੈਪਰ * ਗਾਇਕ * ਗੀਤਕਾਰ * ਹਿਪ ਹੋਪ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਕਲਾਕਾਰ * ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ * ਉਦਯੋਗਪਤੀ }} | years_active = 1996–ਹੁਣ ਤੱਕ | home_town = ਸ਼ਿਕਾਗੋ, ਇਲੀਨੋਇਸ, ਯੂ.ਐਸ. | title = | spouse = {{marriage|[[ਕਿਮ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ]]|2014|2022|reason=divorced}} | children = 2 | website = {{url|kanyewest.com}} | module = {{Infobox musical artist | embed = ਹਾਂ | background = ਏਕਲ_ਗਾਇਕ | instrument = {{flatlist| * [[ਵੋਕਲਜ਼]] * [[MIDI ਕੀਬੋਰਡ|ਕੀਬੋਰਡ]] * [[ਸੈਂਪਲਰ (ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰ)|ਸੈਂਪਲਰ]] * [[ਡਰੱਮ ਮਸ਼ੀਨ]] * [[ਸਿੰਥੈਸਾਈਜ਼ਰ]] * [[ਪਿਆਨੋ]] }} | genre = [[ਹਿਪ ਹੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਹਿਪ ਹੌਪ]] | label = {{flatlist| * GOOD (2004-ਹੁਣ ਤੱਕ) * Roc-A-Fella (2001-2013) * Def Jam (2001-ਹੁਣ ਤੱਕ) }} | associated_acts = {{flatlist| * [[ਚੈਨਜ਼ 2]] * [[ਬਿੱਗ ਸੀਨ]] * [[ਚਾਈਲਡ ਰੀਬੇਲ ਸੋਲਜਰ]] * [[ਕਾਮਨਜ਼|ਰੈਪਰ | ਕਾਮਨਜ਼]] * [[ਨਤੀਜਾ (ਰੈਪਰ)|ਨਤੀਜਾ]] * [[ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ]] * [[ਫ੍ਰੈਂਕ ਓਸੋਨਨ]] * [[ਜੀ ਐਲ ਸੀ (ਰੈਪਰ)|ਜੀ ਐਲ ਸੀ]] * [[ਜੇ- Z]] * [[ਜੌਨ ਲੀਜੈਂਡ]] * [[ਜਸਟਿਨ ਵਰਨਨ]] * [[ਕਿੱਡ ਕੁਡੀ]] * [[ਨੋ ਆਈ ਡੀ]] * [[ਪੁਸ਼ਾ ਟੀ]] * [[Raekwon]] * [[ਰੀਅਲੀ ਡੋ]] * [[ਰਿਹਾਨਾ]] * [[ਟਵਿਸਟਾ]] * [[ਯੰਗ ਜੀਜ਼ੀ]] * [[ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟੋਨੀ ਵਿਲੀਅਮਜ਼]] }} }} }} '''ਕਾਨਯੇ ਓਮਾਰੀ ਵੈਸਟ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]: Kanye Omari West) (<span class="nowrap" contenteditable="false"><span class="IPA nopopups">/<span title="/ˈ/ primary stress follows">ˈ</span><span title="'k' in 'kind'">k</span><span title="/ɑː/ 'a' in 'father'">ɑː</span><span title="'n' in 'no'">n</span><span title="/j/ 'y' in 'yes'">j</span><span title="/eɪ/ long 'a' in 'base'">eɪ</span>/</span></span><span class="nowrap" contenteditable="false"></span>; ਜਨਮ 8 ਜੂਨ, 1977) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਹਿਪ ਹੋਪ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਕਲਾਕਾਰ, ਗੀਤਕਾਰ, ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ, ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੰਨੇ-ਪ੍ਰਮੰਨੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।<ref name="westhoff">{{Cite news|url=http://www.theguardian.com/music/2015/jun/25/kanye-west-glastonbury-festival-2015-worlds-biggest-pop-star|title=The enigma of Kanye West – and how the world's biggest pop star ended up being its most reviled, too|work=The Guardian|location=London|first=Ben|last=Westhoff|date=June 25, 2015|accessdate=February 13, 2016}}</ref><ref name="hypetrak.com">Rucker, CJ.</ref>  == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em|refs=}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * {{ਦਫ਼ਤਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ|http://kanyewest.com/}} * {{Allmusic|class=artist|id=p353484|label=Kanye West}}AllMusic * {{IMDb name|id=1577190|name=Kanye West}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1977]] 7qbm61id6eghn4ai0gzmpiygbi4hh3b 611498 611496 2022-08-17T17:02:19Z Jagseer S Sidhu 18155 removed [[Category:ਜ਼ਿੰਦਾ]]; added [[Category:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ | image = Kanye West at the 2009 Tribeca Film Festival.jpg | caption = 2009 ਵਿੱਚ ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ |birth_name=ਕਾਨਯੇ ਓਮਾਰੀ ਵੈਸਟ | birth_date = {{birth date and age|df=y|1977|6|8}} | birth_place = ਅਟਲਾਂਟਾ, ਜਾਰਜੀਆ], ਯੂਐਸ | residence = ਹਿਡਨ ਹਿਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਯੂਐਸ | occupation = {{flatlist| * ਰੈਪਰ * ਗਾਇਕ * ਗੀਤਕਾਰ * ਹਿਪ ਹੋਪ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਕਲਾਕਾਰ * ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ * ਉਦਯੋਗਪਤੀ }} | years_active = 1996–ਹੁਣ ਤੱਕ | home_town = ਸ਼ਿਕਾਗੋ, ਇਲੀਨੋਇਸ, ਯੂ.ਐਸ. | title = | spouse = {{marriage|[[ਕਿਮ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ]]|2014|2022|reason=divorced}} | children = 2 | website = {{url|kanyewest.com}} | module = {{Infobox musical artist | embed = ਹਾਂ | background = ਏਕਲ_ਗਾਇਕ | instrument = {{flatlist| * [[ਵੋਕਲਜ਼]] * [[MIDI ਕੀਬੋਰਡ|ਕੀਬੋਰਡ]] * [[ਸੈਂਪਲਰ (ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰ)|ਸੈਂਪਲਰ]] * [[ਡਰੱਮ ਮਸ਼ੀਨ]] * [[ਸਿੰਥੈਸਾਈਜ਼ਰ]] * [[ਪਿਆਨੋ]] }} | genre = [[ਹਿਪ ਹੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਹਿਪ ਹੌਪ]] | label = {{flatlist| * GOOD (2004-ਹੁਣ ਤੱਕ) * Roc-A-Fella (2001-2013) * Def Jam (2001-ਹੁਣ ਤੱਕ) }} | associated_acts = {{flatlist| * [[ਚੈਨਜ਼ 2]] * [[ਬਿੱਗ ਸੀਨ]] * [[ਚਾਈਲਡ ਰੀਬੇਲ ਸੋਲਜਰ]] * [[ਕਾਮਨਜ਼|ਰੈਪਰ | ਕਾਮਨਜ਼]] * [[ਨਤੀਜਾ (ਰੈਪਰ)|ਨਤੀਜਾ]] * [[ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ]] * [[ਫ੍ਰੈਂਕ ਓਸੋਨਨ]] * [[ਜੀ ਐਲ ਸੀ (ਰੈਪਰ)|ਜੀ ਐਲ ਸੀ]] * [[ਜੇ- Z]] * [[ਜੌਨ ਲੀਜੈਂਡ]] * [[ਜਸਟਿਨ ਵਰਨਨ]] * [[ਕਿੱਡ ਕੁਡੀ]] * [[ਨੋ ਆਈ ਡੀ]] * [[ਪੁਸ਼ਾ ਟੀ]] * [[Raekwon]] * [[ਰੀਅਲੀ ਡੋ]] * [[ਰਿਹਾਨਾ]] * [[ਟਵਿਸਟਾ]] * [[ਯੰਗ ਜੀਜ਼ੀ]] * [[ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟੋਨੀ ਵਿਲੀਅਮਜ਼]] }} }} }} '''ਕਾਨਯੇ ਓਮਾਰੀ ਵੈਸਟ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]: Kanye Omari West) (<span class="nowrap" contenteditable="false"><span class="IPA nopopups">/<span title="/ˈ/ primary stress follows">ˈ</span><span title="'k' in 'kind'">k</span><span title="/ɑː/ 'a' in 'father'">ɑː</span><span title="'n' in 'no'">n</span><span title="/j/ 'y' in 'yes'">j</span><span title="/eɪ/ long 'a' in 'base'">eɪ</span>/</span></span><span class="nowrap" contenteditable="false"></span>; ਜਨਮ 8 ਜੂਨ, 1977) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਹਿਪ ਹੋਪ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਕਲਾਕਾਰ, ਗੀਤਕਾਰ, ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ, ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੰਨੇ-ਪ੍ਰਮੰਨੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।<ref name="westhoff">{{Cite news|url=http://www.theguardian.com/music/2015/jun/25/kanye-west-glastonbury-festival-2015-worlds-biggest-pop-star|title=The enigma of Kanye West – and how the world's biggest pop star ended up being its most reviled, too|work=The Guardian|location=London|first=Ben|last=Westhoff|date=June 25, 2015|accessdate=February 13, 2016}}</ref><ref name="hypetrak.com">Rucker, CJ.</ref>  == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em|refs=}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * {{ਦਫ਼ਤਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ|http://kanyewest.com/}} * {{Allmusic|class=artist|id=p353484|label=Kanye West}}AllMusic * {{IMDb name|id=1577190|name=Kanye West}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1977]] 3bysuir4qgq96jnpnfblkc2tgc88q4w 2 83891 611509 611446 2022-08-17T19:15:21Z EmausBot 2312 Bot: Fixing double redirect to [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:G(x)]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:G(x)]] 1tgbwtv5f3nzrywt3vbdwl58t1x0etk 0 88588 611490 584196 2022-08-17T16:56:31Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਨ | image = Kim Kardashian 2018 5.png | alt = Kim Kardashian West looks to her right side with a microphone in front of her | caption = 2018 ਵਿੱਚ ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ | other_names = | birth_name = ਕਿੰਬਰਲੀ 'ਕਿਮ' ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ ਵੈਸਟ | birth_date = {{birth date and age|1980|10|21}} | birth_place = [[ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]], [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]], ਯੂ.ਐੱਸ. | residence = ਹਿਡਨ ਹਿੱਲਜ਼, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਯੂ.ਐੱਸ. | occupation = {{hlist|ਮੀਡੀਆ ਸ਼ਖਸੀਅਤ | ਮਾਡਲ | ਕਾਰੋਬਾਰੀ | ਸੋਸ਼ਲਾਈਟ| ਅਭਿਨੇਤਰੀ}} | years_active = 2007–ਹੁਣ ਤੱਕ | known_for = {{Plainlist| * ''ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ, ਸੁਪਰਸਟਾਰ'' * ''ਕੀਪਿੰਗ ਅਪ ਵਿਦ ਦ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨਜ਼'' }} | net_worth = ਙ 370 ਮਿਲੀਅਨ (ਜੂਨ 2019) (ਤਕਰੀਬਨ)<ref name="Forbes profile">{{cite web|title=Kim Kardashian West {{!}} Forbes Profile|url=https://www.forbes.com/profile/kim-kardashian-west|website=[[Forbes]]|accessdate=February 19, 2019}}</ref> | spouse = {{Plainlist| * {{marriage|ਡੈਮਨ ਥਾਮਸ|January 22, 2000|2004|end=divorced}} * {{marriage|ਕ੍ਰਿਸ ਹਮਫ੍ਰਿਜ|August 20, 2011|June 3, 2013|end=divorced}} * {{marriage|[[ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ]]|2014|2022|end=divorced}}}} }} | children = 4 | parents = {{Plainlist| * [[ਰੌਬਰਟ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ]] (ਪਿਤਾ) * [[ਕ੍ਰਿਸ ਜੇਨਰ]] (ਮਾਂ) }} | relatives = {{Plainlist| * [[ਕੋਰਟਨੀ ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ]] (ਭੈਣ) * [[ਕੋਲ ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ]] (ਭੈਣ) * [[ਰੌਬ ਕਾਰਦਸ਼ੀਅਨ]] (ਭਰਾ) * [[ਕੇਂਡਲ ਜੇਨਰ]] (ਸੌਤੇਲੀ-ਭੈਣ) * [[ਕੈਲੀ ਜੇਨਰ]] (ਸੌਤੇਲੀ-ਭੈਣ) }} | website = {{URL|https://www.kimkardashianwest.com}} | module = {{Infobox musical artist|embed=yes | background = ਸੋਲੋ ਸਿੰਗਰ | origin = | genre = {{hlist|ਡਾਂਸ<ref name="Daily News">{{cite web |last1=Farber |first1=Jim |title=Kim Kardashian song 'Jam (Turn It Up)' makes her the worst singer in the reality TV universe |url=http://articles.nydailynews.com/2011-03-02/entertainment/28666720_1_kim-kardashian-jam-reality |website=Daily News |accessdate=18 November 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110727055459/http://articles.nydailynews.com/2011-03-02/entertainment/28666720_1_kim-kardashian-jam-reality |archivedate=27 ਜੁਲਾਈ 2011 |language=en |date=2 March 2011 |dead-url=no }}</ref>|ਡਾਂਸ-ਪੌਪ<ref name="Billboard">{{cite web |last1=Lipshutz |first1=Jason |title=Kim Kardashian's Forgotten 'Jam': Revisiting The Bid (Or Was It?) For Music Stardom |url=https://www.billboard.com/articles/columns/pop-shop/6480473/kim-kardashian-jam-turn-it-up-revisited |website=Billboard |accessdate=18 November 2019 |language=en |date=24 February 2015}}</ref>|[[ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਪੌਪ]]<ref name="Billboard"/>}} | occupation = ਸਿੰਗਰ | instrument = ਵੋਕਲ | years_active = 2010–2011 | label = | associated_acts = ਦਿ ਡਰੀਮ | website = <!-- {{URL|example.com}} or {{Official URL}} --> | module = | module2 = | module3 = }} | signature = [[File:Kim Kardashian signature.svg|80px]] }} '''ਕਿੰਬਰਲੀ 'ਕਿਮ' ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ ਵੈਸਟ'''<ref>{{ਖ਼ਬਰ ਦਾ ਹਵਾਲਾ}}</ref> (ਜਨਮ ਅਕਤੂਬਰ 21, 1980) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ, ਅਦਾਕਾਰਾ, ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਮੌਡਲ ਹੈ। ਕਿਮ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ [[ਪੈਰਿਸ ਹਿਲਟਨ]] ਦੀ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਸਟਾਈਲਿਸਟ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਸੀ ਪਰ ਸਾਲ 2002 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਉਦੋਂ ਦੇ ਬੁਆਏਫਰੈਂਡ ''ਰੇ ਜੇ'' ਨਾਲ 2002 ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ ਟੇਪ, ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ, ਸੁਪਰਸਟਾਰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਆਪਕ ਨੋਟਿਸ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=The Kim Kardashian Sex Tape An Oral History |url=https://pagesix.com/2017/03/27/the-kim-kardashian-sex-tape-an-oral-history/ |publisher=Page Six}}</ref> ਉਸਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਚੈਨਲ E! ਉੱਤੇ ਪਰਦਾਪੇਸ਼ ਰੀਐਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ ''ਕੀਪਿੰਗ ਅਪ ਵਿਦ ਦ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨਜ਼'' ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਇਸਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਪਿਨ-ਆਫਸ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਰਟਨੀ ਅਤੇ ''ਕਿਮ ਟੇਕ ਨਿਊ ਯਾਰਕ'' (2011–2012) ਅਤੇ ''ਕੋਰਟਨੀ ਅਤੇ ਕਿਮ ਟੇਕ ਮਿਆਮੀ'' (2009–2013) ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਇੱਕ ਆਨਲਾਈਨ ਅਤੇ [[ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ]] ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਟਵਿੱਟਰ]] ਅਤੇ [[ਇੰਸਟਾਗਰਾਮ|ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ]] ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਫਾਲੋਅਰਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref name="guard" /><ref name="et">{{cite web|url=http://www.etonline.com/news/160473_kim_kardashian_on_the_success_of_her_mobile_app_and_her_social_media_empire/|title=Kim Kardashian on the Success of Her Mobile App and Her Social Media Empire|last1=Seemayer|first1=Zach|website=[[ET Online]]|accessdate=June 11, 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=https://socialblade.com/instagram/top/100/followers|title=Top 100 Instagram Users by Followers}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਈ ਉਤਪਾਦ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2014 ਮੋਬਾਈਲ ਗੇਮ ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ: ਹਾਲੀਵੁੱਡ, ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਪੜੇ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦ, 2015 ਦੀ ਫੋਟੋ ਕਿਤਾਬ ਸੈਲਫਿਸ਼ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮਕ ਨਿੱਜੀ ਐਪ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰੈਪਰ [[ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ]] ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕਵਰੇਜ ਵੀ ਮਿਲਿਆ ਹੈ; ਇਸ ਜੋੜੇ ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚੇ ਹਨ।<ref name="auto">Caramanica, Jon. [https://www.nytimes.com/2015/04/10/t-magazine/kanye-west-adidas-yeezy-fashion-interview.html?_r=0 "The Agony and the Ecstasy of Kanye West."] ''[[New York Times]]''. April 10, 2015.</ref> ਕਿਮ ''ਡਿਜ਼ਾਸਟਰ ਮੂਵੀ'' (2008), ''ਡੀਪ ਇਨ ਦਿ ਵੈਲੀ'' (2009) ਅਤੇ ''ਟੈਂਪਟੇਸ਼ਨ: ਕਨਫੈਸ਼ਨਸ ਆਫ ਏ ਮੈਰਿਜ ਕੌਂਸਲਰ'' (2013) ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। == ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਦਾ ਜਨਮ ਅਕਤੂਬਰ 21, 1980 ਨੂੰ [[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ]] ਵਿਖੇ ਰੌਬਰਟ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ।<ref>{{cite web|url=http://www.californiabirthindex.org/birth/kimberly_noel_kardashian_born_1980_14498657|title=Kimberly Noel Kardashian, Born 10/21/1980 in California|publisher=[[California Birth Index]]|accessdate=August 17, 2013}}</ref> ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਕਾਰਟਨੀ, ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਖਲੋਈ ਅਤੇ ਨਿੱਕਾ ਭਰਾ ਰਓਬ ਹਨ।<ref>{{cite web|url=http://www.latimes.com/entertainment/la-et-celebrity-siblings-kardashians-photo.html|title=Kourtney, Kim, Khloe, Robert, Kylie and Kendall Kardashian|first=Nick|last=Sagimbeni|newspaper=[[Los Angeles Times]]|publisher=[[Tribune Company]]|date=January 9, 2013|accessdate=June 19, 2015}}</ref> ਰੌਬਰਟ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ, ਜੋ ਕਿ ਓ.ਜੇ. ਸਿੰਪਸਨ ਦੇ ਕਤਲ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਵਕੀਲ ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਏ ਸਨ, ਦਾ ਚਲਾਣਾ ਸਤੰਬਰ 30, 2003 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। 1989 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰੌਬਰਟ ਨਾਲੋਂ ਤਲਾਕ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਕਿਮ ਦੀ ਮਾਤਾ, ਕ੍ਰਿਸ ਨੇ, 1991 ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਓਲੰਪਿਕ ਖਿਡਾਰੀ ਬੁਰਸ਼ ਜੇਨਰ ਨਾਲ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਰਚਾਇਆ।<ref>{{cite news|url=https://news.google.com/newspapers?id=iQQhAAAAIBAJ&sjid=qXUFAAAAIBAJ&pg=1187,4802006&dq=bruce+jenner&hl=en|title=Jenner-Kardashian|newspaper=[[The Day (New London)|The Day]]|location=[[New London, Connecticut]]|page=A2|date=April 23, 1991|accessdate=June 7, 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nydailynews.com/entertainment/gossip/ex-nanny-kardashians-tells-raising-kim-clan-article-1.1331682|title=Ex-nanny to the Kardashians reveals Kris Jenner's temper and an O. J. Simpson trial kidnap scare|first=Jeff|last=Mayish|newspaper=[[Daily News (New York)|Daily News]]|publisher=[[Mortimer Zuckerman]]|date=May 1, 2013|accessdate=August 17, 2013}}</ref> == ਕੰਮ == ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਉਸਨੂੰ ਬਿਯੋਂਡ ਦ ਬ੍ਰੇਕ ਨਾਮਕ ਟੈਲੀਵਿਜਨ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2008 ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਾਰਮੇਨ ਇਲੇਕਟਰਾ ਅਤੇ ਵੈਨੇਸਾ ਮਿਨਿਲੋ ਦੇ ਨਾਲ ਸਪੂਫ ਫਿਲਮ ਡਿਜਾਸਟਰ ਮੂਵੀ ਵਿੱਚ ਲੀਜ਼ਾ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। <ref>{{cite web|url=http://www.tvguide.com/news/kim-kardashain-disaster-36164.aspx|title=Disaster Movie Star Kim Kardashian Names Her Favorite Butt|author=Matt Webb Mitovich|publisher=[[TVGN]]. [[CBS Corporation]]|date=August 29, 2008|accessdate=August 17, 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://uk.eonline.com/photos/8255/kim-kardashian-pop-culture-queen/267973|title=Disaster Movie from Kim Kardashian: Pop Culture Queen|work=E! Online|publisher=NBCUniversal|accessdate=August 17, 2013}}</ref> ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਡਾਂਸਿੰਗ ਵਿਦ ਦ ਸਟਾਰਸ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਸੀਜਨ ਵਿੱਚ 13 ਦਾਵੇਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਵਰਤਮਾਨ DWTS ਚੈੰਪਿਅਨ ਮਾਰਕ ਬਲਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕਾਰਦਸ਼ਿਅਨ ਤੀਜੀ ਪ੍ਰਤਿਯੋਗੀ ਸੀ ਜੋ ਵੋਟ ਆਫ ਵਿੱਚ 30 ਸਿਤੰਬਰ 2008 ਨੂੰ ਕੱਢੀ ਗਈ, ਕੁਲ ਮਿਲ ਕੇ ਉਹ 11ਵੇਂ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਰਹੀ।<ref name="usa30">{{cite web|url=http://usatoday30.usatoday.com/life/television/news/2008-10-01-dancing-results_N.htm|title=Kim Kardashian kicked off 'Dancing With the Stars'|first=Derrik J.|last=Lang|work=[[USA Today]]|publisher=[[Gannett Company]]|date=October 1, 2008|accessdate=August 17, 2013}}</ref> ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਆਪਣੀ ਦੋ ਭੈਣਾਂ, ਮਾਂ, ਭਰਾ, ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਦੂਜੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਹੋਈਆਂ ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਅਤੇ ਸੌਤੇਲੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਰੀਯਾਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ ''ਕੀਪਿੰਗ ਅਪ ਵਿਦ ਦ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨਜ਼'' ਲੜੀ ਦੇ ਸਿਤਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == === ਵਿਆਹ === ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਰੈਪਰ ਕੈਨੀ ਵੈਸਟ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ 2021 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। 2000 ਵਿੱਚ, 19 ਸਾਲਾ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਮਾਤਾ ਡੈਮਨ ਥਾਮਸ ਨਾਲ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਥਾਮਸ ਨੇ 2003 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਲਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ। ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਖ ਹੋਣ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ [105] ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਸਮਾਰੋਹ ਦੌਰਾਨ ਖੁਸ਼ ਸੀ।[106] ਆਪਣੇ ਤਲਾਕ ਦੇ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਗਾਇਕ ਰੇ ਜੇ ਨਾਲ ਡੇਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।[104] ਮਈ 2011 ਵਿੱਚ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਨਿਊ ਜਰਸੀ ਨੈੱਟ ਦੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਐਨਬੀਏ ਖਿਡਾਰੀ ਕ੍ਰਿਸ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਨਾਲ ਮੰਗਣੀ ਕਰ ਲਈ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਅਕਤੂਬਰ 2010 ਤੋਂ ਡੇਟ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।[107] ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ 20 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮੋਂਟੇਸੀਟੋ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਆਹ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ "ਵਿਆਹ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ" ਨੂੰ "ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਲਵ" ਕਿਹਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸਦੇ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਸੀ। ਤਿਆਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਇੱਕ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਟੀਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਖੁਦ ਈ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋਇਆ! ਅਕਤੂਬਰ 2011 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ ਨੇ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ "ਮੀਡੀਆ ਬਲਿਟਜ਼" ਕਿਹਾ ਸੀ।[110] ਵਿਆਹ ਦੇ 72 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਤੋਂ ਤਲਾਕ ਲਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਟੁੱਟ ਮਤਭੇਦਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[111] ਕਈ ਨਿਊਜ਼ ਆਊਟਲੈਟਸ ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਦਾ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਉੱਦਮਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਟੰਟ ਸੀ।[112] ਉਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਚਾਰਕ, ਜੋਨਾਥਨ ਜੈਕਸਨ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਇੱਕ ਚਾਲ ਸੀ। ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਜੈਕਸਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਉਸਦੇ ਦਾਅਵੇ ਝੂਠੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕੇਸ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੈਕਸਨ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। [113] ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਪਟੀਸ਼ਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ-ਸਬੰਧਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਨੂੰ ਹਵਾ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤਾ ਸੀ।[114] ਤਲਾਕ ਵਿਆਪਕ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ। [115] ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2012 ਵਿੱਚ ਰੈਪਰ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੋਸਤ ਕੈਨਯ ਵੈਸਟ ਨਾਲ ਡੇਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਜੇ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਤਲਾਕ 3 ਜੂਨ 2013 ਨੂੰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, [117] ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਵੈਸਟ 21 ਅਕਤੂਬਰ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਦੇ 33ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ, [118] ਨੂੰ ਸਗਾਈ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ 24 ਮਈ 2014 ਨੂੰ ਫਲੋਰੈਂਸ, ਇਟਲੀ ਦੇ ਫੋਰਟ ਡੀ ਬੇਲਵੇਡੇਰੇ ਵਿਖੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਨੂੰ ਗਿਵੇਂਚੀ[120] ਦੇ ਰਿਕਾਰਡੋ ਟਿਸਕੀ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਮਾਈਕਲ ਕੋਸਟੇਲੋ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਦੇ ਨਾਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[121] ਜੋੜੇ ਦੇ ਉੱਚ ਦਰਜੇ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਭਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਕਵਰੇਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬਣ ਗਏ ਹਨ; ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ "ਸੇਲਿਬ੍ਰਿਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਰਫੀਲਾ ਤੂਫ਼ਾਨ" ਕਿਹਾ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ, CNN ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੋੜਾ ਤਲਾਕ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ[122] ਅਤੇ 19 ਫਰਵਰੀ, 2021 ਨੂੰ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਲਾਕ ਲਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ।[123] ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਕਿ ਉਹ "ਅਟੁੱਟ ਮਤਭੇਦਾਂ" ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਵਿਆਹ ਖਤਮ ਕਰ ਦੇਣਗੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਹਿਰਾਸਤ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ। ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨ ਗਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। [124] ਧਰਮ [ਸੋਧੋ | ਤੇਜ਼ ਸੰਪਾਦਨ] ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਇੱਕ ਈਸਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ "ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ" ਦੱਸਿਆ ਹੈ।[125] ਉਸਨੇ ਪ੍ਰੈਸਬੀਟੇਰੀਅਨ ਅਤੇ ਰੋਮਨ ਕੈਥੋਲਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਈਸਾਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।[125] ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਏਚਮਿਆਡਜ਼ਿਨ ਕੈਥੇਡ੍ਰਲ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਅਪੋਸਟੋਲਿਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਬਪਤਿਸਮਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਨਾਮ ਹੇਗਾਈਨ (Հեղինէ) ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[126] ਅਪ੍ਰੈਲ 2015 ਵਿੱਚ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਵੈਸਟ ਨੇ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿੱਚ ਓਲਡ ਸਿਟੀ ਦੇ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਕੁਆਰਟਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਧੀ ਉੱਤਰੀ ਨੂੰ ਆਰਮੀਨੀਆਈ ਅਪੋਸਟੋਲਿਕ ਚਰਚ ਵਿੱਚ ਬਪਤਿਸਮਾ ਲੈਣ ਲਈ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਓਰੀਐਂਟਲ ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਾਰੋਹ ਸੇਂਟ ਜੇਮਜ਼ ਦੇ ਗਿਰਜਾਘਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ।[127] ਖਲੋਏ ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਦੀ ਧਰਮ-ਮਦਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [128] ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਵਿੱਚ, ਕਿਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੀ ਮਾਂ ਚਰਚ, ਐਚਮਿਆਡਜ਼ਿਨ ਕੈਥੇਡ੍ਰਲ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਬੈਪਟਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਬਪਤਿਸਮਾ ਦਿੱਤਾ।[129][130] ਜ਼ਬੂਰ ਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਨਾਮ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਨੂੰ ਅਸ਼ਕੇਨ ਅਤੇ ਸੰਤ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਗੋਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾ [ਸੋਧੋ | ਤੇਜ਼ ਸੰਪਾਦਨ] ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਵੈਸਟ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚੇ ਹਨ: ਧੀ ਉੱਤਰੀ (ਜਨਮ 15 ਜੂਨ, 2013),[132] ਪੁੱਤਰ ਸੇਂਟ (ਜਨਮ 5 ਦਸੰਬਰ, 2015),[133] ਧੀ ਸ਼ਿਕਾਗੋ (ਜਨਮ 15 ਜਨਵਰੀ, 2018),[134] ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਜ਼ਬੂਰ ( ਜਨਮ 9 ਮਈ, 2019)।[135][136] ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਬਾਰੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪ੍ਰੀ-ਐਕਲੈਂਪਸੀਆ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 34 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਣੇਪੇ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ। ਦੋਨਾਂ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੂੰ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਲੈਸੈਂਟਾ ਅਕ੍ਰੀਟਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਲੈਸੈਂਟਾ ਅਤੇ ਦਾਗ ਟਿਸ਼ੂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਸਰਜਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਸਦੀ ਦੂਜੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਗਰਭਵਤੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ;[139] ਉਸਦੇ ਤੀਜੇ ਅਤੇ ਚੌਥੇ ਬੱਚੇ ਸਰੋਗੇਸੀ ਰਾਹੀਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ।[138][140] ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚੰਬਲ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। [141] ਮਈ 2021 ਵਿੱਚ, ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਨਵੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ-19 ਲਈ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ[142] ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਮਾਰੀ ਲੱਗ ਗਈ ਸੀ।[143] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em|refs=<ref name=BBC1>{{cite web |first = Vanessa |last=Barford |title = Kim Kardashian: How do Armenians feel about her fame? |url = http://www.bbc.com/news/magazine-20932705 |publisher = BBC |accessdate = July 2, 2014 |date = January 8, 2013}}</ref>}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1980]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਬਲਾਗਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] gwlix5fn4vw7eb4idk1ytz6e8w7pdto 611491 611490 2022-08-17T16:56:53Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਨ | image = Kim Kardashian 2018 5.png | alt = Kim Kardashian West looks to her right side with a microphone in front of her | caption = 2018 ਵਿੱਚ ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ | other_names = | birth_name = ਕਿੰਬਰਲੀ 'ਕਿਮ' ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ ਵੈਸਟ | birth_date = {{birth date and age|1980|10|21}} | birth_place = [[ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]], [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]], ਯੂ.ਐੱਸ. | residence = ਹਿਡਨ ਹਿੱਲਜ਼, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਯੂ.ਐੱਸ. | occupation = {{hlist|ਮੀਡੀਆ ਸ਼ਖਸੀਅਤ | ਮਾਡਲ | ਕਾਰੋਬਾਰੀ | ਸੋਸ਼ਲਾਈਟ| ਅਭਿਨੇਤਰੀ}} | years_active = 2007–ਹੁਣ ਤੱਕ | known_for = {{Plainlist| * ''ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ, ਸੁਪਰਸਟਾਰ'' * ''ਕੀਪਿੰਗ ਅਪ ਵਿਦ ਦ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨਜ਼'' }} | net_worth = ਙ 370 ਮਿਲੀਅਨ (ਜੂਨ 2019) (ਤਕਰੀਬਨ)<ref name="Forbes profile">{{cite web|title=Kim Kardashian West {{!}} Forbes Profile|url=https://www.forbes.com/profile/kim-kardashian-west|website=[[Forbes]]|accessdate=February 19, 2019}}</ref> | spouse = {{Plainlist| * {{marriage|ਡੈਮਨ ਥਾਮਸ|January 22, 2000|2004|end=divorced}} * {{marriage|ਕ੍ਰਿਸ ਹਮਫ੍ਰਿਜ|August 20, 2011|June 3, 2013|end=divorced}} * {{marriage|[[ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ]]|2014|2022|end=divorced}} }} | children = 4 | parents = {{Plainlist| * [[ਰੌਬਰਟ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ]] (ਪਿਤਾ) * [[ਕ੍ਰਿਸ ਜੇਨਰ]] (ਮਾਂ) }} | relatives = {{Plainlist| * [[ਕੋਰਟਨੀ ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ]] (ਭੈਣ) * [[ਕੋਲ ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ]] (ਭੈਣ) * [[ਰੌਬ ਕਾਰਦਸ਼ੀਅਨ]] (ਭਰਾ) * [[ਕੇਂਡਲ ਜੇਨਰ]] (ਸੌਤੇਲੀ-ਭੈਣ) * [[ਕੈਲੀ ਜੇਨਰ]] (ਸੌਤੇਲੀ-ਭੈਣ) }} | website = {{URL|https://www.kimkardashianwest.com}} | module = {{Infobox musical artist|embed=yes | background = ਸੋਲੋ ਸਿੰਗਰ | origin = | genre = {{hlist|ਡਾਂਸ<ref name="Daily News">{{cite web |last1=Farber |first1=Jim |title=Kim Kardashian song 'Jam (Turn It Up)' makes her the worst singer in the reality TV universe |url=http://articles.nydailynews.com/2011-03-02/entertainment/28666720_1_kim-kardashian-jam-reality |website=Daily News |accessdate=18 November 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110727055459/http://articles.nydailynews.com/2011-03-02/entertainment/28666720_1_kim-kardashian-jam-reality |archivedate=27 ਜੁਲਾਈ 2011 |language=en |date=2 March 2011 |dead-url=no }}</ref>|ਡਾਂਸ-ਪੌਪ<ref name="Billboard">{{cite web |last1=Lipshutz |first1=Jason |title=Kim Kardashian's Forgotten 'Jam': Revisiting The Bid (Or Was It?) For Music Stardom |url=https://www.billboard.com/articles/columns/pop-shop/6480473/kim-kardashian-jam-turn-it-up-revisited |website=Billboard |accessdate=18 November 2019 |language=en |date=24 February 2015}}</ref>|[[ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਪੌਪ]]<ref name="Billboard"/>}} | occupation = ਸਿੰਗਰ | instrument = ਵੋਕਲ | years_active = 2010–2011 | label = | associated_acts = ਦਿ ਡਰੀਮ | website = <!-- {{URL|example.com}} or {{Official URL}} --> | module = | module2 = | module3 = }} | signature = [[File:Kim Kardashian signature.svg|80px]] }} '''ਕਿੰਬਰਲੀ 'ਕਿਮ' ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ ਵੈਸਟ'''<ref>{{ਖ਼ਬਰ ਦਾ ਹਵਾਲਾ}}</ref> (ਜਨਮ ਅਕਤੂਬਰ 21, 1980) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ, ਅਦਾਕਾਰਾ, ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਮੌਡਲ ਹੈ। ਕਿਮ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ [[ਪੈਰਿਸ ਹਿਲਟਨ]] ਦੀ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਸਟਾਈਲਿਸਟ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਸੀ ਪਰ ਸਾਲ 2002 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਉਦੋਂ ਦੇ ਬੁਆਏਫਰੈਂਡ ''ਰੇ ਜੇ'' ਨਾਲ 2002 ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ ਟੇਪ, ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ, ਸੁਪਰਸਟਾਰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਆਪਕ ਨੋਟਿਸ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=The Kim Kardashian Sex Tape An Oral History |url=https://pagesix.com/2017/03/27/the-kim-kardashian-sex-tape-an-oral-history/ |publisher=Page Six}}</ref> ਉਸਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਚੈਨਲ E! ਉੱਤੇ ਪਰਦਾਪੇਸ਼ ਰੀਐਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ ''ਕੀਪਿੰਗ ਅਪ ਵਿਦ ਦ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨਜ਼'' ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਇਸਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਪਿਨ-ਆਫਸ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਰਟਨੀ ਅਤੇ ''ਕਿਮ ਟੇਕ ਨਿਊ ਯਾਰਕ'' (2011–2012) ਅਤੇ ''ਕੋਰਟਨੀ ਅਤੇ ਕਿਮ ਟੇਕ ਮਿਆਮੀ'' (2009–2013) ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਇੱਕ ਆਨਲਾਈਨ ਅਤੇ [[ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ]] ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਟਵਿੱਟਰ]] ਅਤੇ [[ਇੰਸਟਾਗਰਾਮ|ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ]] ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਫਾਲੋਅਰਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref name="guard" /><ref name="et">{{cite web|url=http://www.etonline.com/news/160473_kim_kardashian_on_the_success_of_her_mobile_app_and_her_social_media_empire/|title=Kim Kardashian on the Success of Her Mobile App and Her Social Media Empire|last1=Seemayer|first1=Zach|website=[[ET Online]]|accessdate=June 11, 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=https://socialblade.com/instagram/top/100/followers|title=Top 100 Instagram Users by Followers}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਈ ਉਤਪਾਦ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2014 ਮੋਬਾਈਲ ਗੇਮ ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ: ਹਾਲੀਵੁੱਡ, ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਪੜੇ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦ, 2015 ਦੀ ਫੋਟੋ ਕਿਤਾਬ ਸੈਲਫਿਸ਼ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮਕ ਨਿੱਜੀ ਐਪ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰੈਪਰ [[ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ]] ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕਵਰੇਜ ਵੀ ਮਿਲਿਆ ਹੈ; ਇਸ ਜੋੜੇ ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚੇ ਹਨ।<ref name="auto">Caramanica, Jon. [https://www.nytimes.com/2015/04/10/t-magazine/kanye-west-adidas-yeezy-fashion-interview.html?_r=0 "The Agony and the Ecstasy of Kanye West."] ''[[New York Times]]''. April 10, 2015.</ref> ਕਿਮ ''ਡਿਜ਼ਾਸਟਰ ਮੂਵੀ'' (2008), ''ਡੀਪ ਇਨ ਦਿ ਵੈਲੀ'' (2009) ਅਤੇ ''ਟੈਂਪਟੇਸ਼ਨ: ਕਨਫੈਸ਼ਨਸ ਆਫ ਏ ਮੈਰਿਜ ਕੌਂਸਲਰ'' (2013) ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। == ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਦਾ ਜਨਮ ਅਕਤੂਬਰ 21, 1980 ਨੂੰ [[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ]] ਵਿਖੇ ਰੌਬਰਟ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ।<ref>{{cite web|url=http://www.californiabirthindex.org/birth/kimberly_noel_kardashian_born_1980_14498657|title=Kimberly Noel Kardashian, Born 10/21/1980 in California|publisher=[[California Birth Index]]|accessdate=August 17, 2013}}</ref> ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਕਾਰਟਨੀ, ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਖਲੋਈ ਅਤੇ ਨਿੱਕਾ ਭਰਾ ਰਓਬ ਹਨ।<ref>{{cite web|url=http://www.latimes.com/entertainment/la-et-celebrity-siblings-kardashians-photo.html|title=Kourtney, Kim, Khloe, Robert, Kylie and Kendall Kardashian|first=Nick|last=Sagimbeni|newspaper=[[Los Angeles Times]]|publisher=[[Tribune Company]]|date=January 9, 2013|accessdate=June 19, 2015}}</ref> ਰੌਬਰਟ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ, ਜੋ ਕਿ ਓ.ਜੇ. ਸਿੰਪਸਨ ਦੇ ਕਤਲ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਵਕੀਲ ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਏ ਸਨ, ਦਾ ਚਲਾਣਾ ਸਤੰਬਰ 30, 2003 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। 1989 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰੌਬਰਟ ਨਾਲੋਂ ਤਲਾਕ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਕਿਮ ਦੀ ਮਾਤਾ, ਕ੍ਰਿਸ ਨੇ, 1991 ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਓਲੰਪਿਕ ਖਿਡਾਰੀ ਬੁਰਸ਼ ਜੇਨਰ ਨਾਲ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਰਚਾਇਆ।<ref>{{cite news|url=https://news.google.com/newspapers?id=iQQhAAAAIBAJ&sjid=qXUFAAAAIBAJ&pg=1187,4802006&dq=bruce+jenner&hl=en|title=Jenner-Kardashian|newspaper=[[The Day (New London)|The Day]]|location=[[New London, Connecticut]]|page=A2|date=April 23, 1991|accessdate=June 7, 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nydailynews.com/entertainment/gossip/ex-nanny-kardashians-tells-raising-kim-clan-article-1.1331682|title=Ex-nanny to the Kardashians reveals Kris Jenner's temper and an O. J. Simpson trial kidnap scare|first=Jeff|last=Mayish|newspaper=[[Daily News (New York)|Daily News]]|publisher=[[Mortimer Zuckerman]]|date=May 1, 2013|accessdate=August 17, 2013}}</ref> == ਕੰਮ == ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਉਸਨੂੰ ਬਿਯੋਂਡ ਦ ਬ੍ਰੇਕ ਨਾਮਕ ਟੈਲੀਵਿਜਨ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2008 ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਾਰਮੇਨ ਇਲੇਕਟਰਾ ਅਤੇ ਵੈਨੇਸਾ ਮਿਨਿਲੋ ਦੇ ਨਾਲ ਸਪੂਫ ਫਿਲਮ ਡਿਜਾਸਟਰ ਮੂਵੀ ਵਿੱਚ ਲੀਜ਼ਾ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। <ref>{{cite web|url=http://www.tvguide.com/news/kim-kardashain-disaster-36164.aspx|title=Disaster Movie Star Kim Kardashian Names Her Favorite Butt|author=Matt Webb Mitovich|publisher=[[TVGN]]. [[CBS Corporation]]|date=August 29, 2008|accessdate=August 17, 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://uk.eonline.com/photos/8255/kim-kardashian-pop-culture-queen/267973|title=Disaster Movie from Kim Kardashian: Pop Culture Queen|work=E! Online|publisher=NBCUniversal|accessdate=August 17, 2013}}</ref> ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਡਾਂਸਿੰਗ ਵਿਦ ਦ ਸਟਾਰਸ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਸੀਜਨ ਵਿੱਚ 13 ਦਾਵੇਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਵਰਤਮਾਨ DWTS ਚੈੰਪਿਅਨ ਮਾਰਕ ਬਲਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕਾਰਦਸ਼ਿਅਨ ਤੀਜੀ ਪ੍ਰਤਿਯੋਗੀ ਸੀ ਜੋ ਵੋਟ ਆਫ ਵਿੱਚ 30 ਸਿਤੰਬਰ 2008 ਨੂੰ ਕੱਢੀ ਗਈ, ਕੁਲ ਮਿਲ ਕੇ ਉਹ 11ਵੇਂ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਰਹੀ।<ref name="usa30">{{cite web|url=http://usatoday30.usatoday.com/life/television/news/2008-10-01-dancing-results_N.htm|title=Kim Kardashian kicked off 'Dancing With the Stars'|first=Derrik J.|last=Lang|work=[[USA Today]]|publisher=[[Gannett Company]]|date=October 1, 2008|accessdate=August 17, 2013}}</ref> ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਆਪਣੀ ਦੋ ਭੈਣਾਂ, ਮਾਂ, ਭਰਾ, ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਦੂਜੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਹੋਈਆਂ ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਅਤੇ ਸੌਤੇਲੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਰੀਯਾਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ ''ਕੀਪਿੰਗ ਅਪ ਵਿਦ ਦ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨਜ਼'' ਲੜੀ ਦੇ ਸਿਤਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == === ਵਿਆਹ === ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਰੈਪਰ ਕੈਨੀ ਵੈਸਟ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ 2021 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। 2000 ਵਿੱਚ, 19 ਸਾਲਾ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਮਾਤਾ ਡੈਮਨ ਥਾਮਸ ਨਾਲ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਥਾਮਸ ਨੇ 2003 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਲਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ। ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਖ ਹੋਣ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ [105] ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਸਮਾਰੋਹ ਦੌਰਾਨ ਖੁਸ਼ ਸੀ।[106] ਆਪਣੇ ਤਲਾਕ ਦੇ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਗਾਇਕ ਰੇ ਜੇ ਨਾਲ ਡੇਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।[104] ਮਈ 2011 ਵਿੱਚ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਨਿਊ ਜਰਸੀ ਨੈੱਟ ਦੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਐਨਬੀਏ ਖਿਡਾਰੀ ਕ੍ਰਿਸ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਨਾਲ ਮੰਗਣੀ ਕਰ ਲਈ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਅਕਤੂਬਰ 2010 ਤੋਂ ਡੇਟ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।[107] ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ 20 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮੋਂਟੇਸੀਟੋ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਆਹ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ "ਵਿਆਹ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ" ਨੂੰ "ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਲਵ" ਕਿਹਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸਦੇ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਸੀ। ਤਿਆਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਇੱਕ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਟੀਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਖੁਦ ਈ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋਇਆ! ਅਕਤੂਬਰ 2011 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ ਨੇ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ "ਮੀਡੀਆ ਬਲਿਟਜ਼" ਕਿਹਾ ਸੀ।[110] ਵਿਆਹ ਦੇ 72 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਤੋਂ ਤਲਾਕ ਲਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਟੁੱਟ ਮਤਭੇਦਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[111] ਕਈ ਨਿਊਜ਼ ਆਊਟਲੈਟਸ ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਦਾ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਉੱਦਮਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਟੰਟ ਸੀ।[112] ਉਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਚਾਰਕ, ਜੋਨਾਥਨ ਜੈਕਸਨ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਇੱਕ ਚਾਲ ਸੀ। ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਜੈਕਸਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਉਸਦੇ ਦਾਅਵੇ ਝੂਠੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕੇਸ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੈਕਸਨ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। [113] ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਪਟੀਸ਼ਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ-ਸਬੰਧਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਨੂੰ ਹਵਾ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤਾ ਸੀ।[114] ਤਲਾਕ ਵਿਆਪਕ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ। [115] ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2012 ਵਿੱਚ ਰੈਪਰ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੋਸਤ ਕੈਨਯ ਵੈਸਟ ਨਾਲ ਡੇਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਜੇ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਤਲਾਕ 3 ਜੂਨ 2013 ਨੂੰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, [117] ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਵੈਸਟ 21 ਅਕਤੂਬਰ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਦੇ 33ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ, [118] ਨੂੰ ਸਗਾਈ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ 24 ਮਈ 2014 ਨੂੰ ਫਲੋਰੈਂਸ, ਇਟਲੀ ਦੇ ਫੋਰਟ ਡੀ ਬੇਲਵੇਡੇਰੇ ਵਿਖੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਨੂੰ ਗਿਵੇਂਚੀ[120] ਦੇ ਰਿਕਾਰਡੋ ਟਿਸਕੀ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਮਾਈਕਲ ਕੋਸਟੇਲੋ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਦੇ ਨਾਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[121] ਜੋੜੇ ਦੇ ਉੱਚ ਦਰਜੇ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਭਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਕਵਰੇਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬਣ ਗਏ ਹਨ; ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ "ਸੇਲਿਬ੍ਰਿਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਰਫੀਲਾ ਤੂਫ਼ਾਨ" ਕਿਹਾ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ, CNN ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੋੜਾ ਤਲਾਕ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ[122] ਅਤੇ 19 ਫਰਵਰੀ, 2021 ਨੂੰ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਲਾਕ ਲਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ।[123] ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਕਿ ਉਹ "ਅਟੁੱਟ ਮਤਭੇਦਾਂ" ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਵਿਆਹ ਖਤਮ ਕਰ ਦੇਣਗੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਹਿਰਾਸਤ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ। ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨ ਗਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। [124] ਧਰਮ [ਸੋਧੋ | ਤੇਜ਼ ਸੰਪਾਦਨ] ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਇੱਕ ਈਸਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ "ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ" ਦੱਸਿਆ ਹੈ।[125] ਉਸਨੇ ਪ੍ਰੈਸਬੀਟੇਰੀਅਨ ਅਤੇ ਰੋਮਨ ਕੈਥੋਲਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਈਸਾਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।[125] ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਏਚਮਿਆਡਜ਼ਿਨ ਕੈਥੇਡ੍ਰਲ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਅਪੋਸਟੋਲਿਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਬਪਤਿਸਮਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਨਾਮ ਹੇਗਾਈਨ (Հեղինէ) ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[126] ਅਪ੍ਰੈਲ 2015 ਵਿੱਚ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਵੈਸਟ ਨੇ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿੱਚ ਓਲਡ ਸਿਟੀ ਦੇ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਕੁਆਰਟਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਧੀ ਉੱਤਰੀ ਨੂੰ ਆਰਮੀਨੀਆਈ ਅਪੋਸਟੋਲਿਕ ਚਰਚ ਵਿੱਚ ਬਪਤਿਸਮਾ ਲੈਣ ਲਈ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਓਰੀਐਂਟਲ ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਾਰੋਹ ਸੇਂਟ ਜੇਮਜ਼ ਦੇ ਗਿਰਜਾਘਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ।[127] ਖਲੋਏ ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਦੀ ਧਰਮ-ਮਦਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [128] ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਵਿੱਚ, ਕਿਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੀ ਮਾਂ ਚਰਚ, ਐਚਮਿਆਡਜ਼ਿਨ ਕੈਥੇਡ੍ਰਲ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਬੈਪਟਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਬਪਤਿਸਮਾ ਦਿੱਤਾ।[129][130] ਜ਼ਬੂਰ ਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਨਾਮ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਨੂੰ ਅਸ਼ਕੇਨ ਅਤੇ ਸੰਤ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਗੋਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾ [ਸੋਧੋ | ਤੇਜ਼ ਸੰਪਾਦਨ] ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਵੈਸਟ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚੇ ਹਨ: ਧੀ ਉੱਤਰੀ (ਜਨਮ 15 ਜੂਨ, 2013),[132] ਪੁੱਤਰ ਸੇਂਟ (ਜਨਮ 5 ਦਸੰਬਰ, 2015),[133] ਧੀ ਸ਼ਿਕਾਗੋ (ਜਨਮ 15 ਜਨਵਰੀ, 2018),[134] ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਜ਼ਬੂਰ ( ਜਨਮ 9 ਮਈ, 2019)।[135][136] ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਬਾਰੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪ੍ਰੀ-ਐਕਲੈਂਪਸੀਆ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 34 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਣੇਪੇ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ। ਦੋਨਾਂ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੂੰ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਲੈਸੈਂਟਾ ਅਕ੍ਰੀਟਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਲੈਸੈਂਟਾ ਅਤੇ ਦਾਗ ਟਿਸ਼ੂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਸਰਜਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਸਦੀ ਦੂਜੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਗਰਭਵਤੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ;[139] ਉਸਦੇ ਤੀਜੇ ਅਤੇ ਚੌਥੇ ਬੱਚੇ ਸਰੋਗੇਸੀ ਰਾਹੀਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ।[138][140] ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚੰਬਲ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। [141] ਮਈ 2021 ਵਿੱਚ, ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਨਵੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ-19 ਲਈ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ[142] ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਮਾਰੀ ਲੱਗ ਗਈ ਸੀ।[143] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em|refs=<ref name=BBC1>{{cite web |first = Vanessa |last=Barford |title = Kim Kardashian: How do Armenians feel about her fame? |url = http://www.bbc.com/news/magazine-20932705 |publisher = BBC |accessdate = July 2, 2014 |date = January 8, 2013}}</ref>}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1980]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਬਲਾਗਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] l87d11mnz9yb1nptx3uatymvvrwciq2 611492 611491 2022-08-17T16:57:36Z Jagseer S Sidhu 18155 Jagseer S Sidhu moved page [[ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ]] to [[ਕਿਮ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ]] without leaving a redirect wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਨ | image = Kim Kardashian 2018 5.png | alt = Kim Kardashian West looks to her right side with a microphone in front of her | caption = 2018 ਵਿੱਚ ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ | other_names = | birth_name = ਕਿੰਬਰਲੀ 'ਕਿਮ' ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ ਵੈਸਟ | birth_date = {{birth date and age|1980|10|21}} | birth_place = [[ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]], [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]], ਯੂ.ਐੱਸ. | residence = ਹਿਡਨ ਹਿੱਲਜ਼, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਯੂ.ਐੱਸ. | occupation = {{hlist|ਮੀਡੀਆ ਸ਼ਖਸੀਅਤ | ਮਾਡਲ | ਕਾਰੋਬਾਰੀ | ਸੋਸ਼ਲਾਈਟ| ਅਭਿਨੇਤਰੀ}} | years_active = 2007–ਹੁਣ ਤੱਕ | known_for = {{Plainlist| * ''ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ, ਸੁਪਰਸਟਾਰ'' * ''ਕੀਪਿੰਗ ਅਪ ਵਿਦ ਦ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨਜ਼'' }} | net_worth = ਙ 370 ਮਿਲੀਅਨ (ਜੂਨ 2019) (ਤਕਰੀਬਨ)<ref name="Forbes profile">{{cite web|title=Kim Kardashian West {{!}} Forbes Profile|url=https://www.forbes.com/profile/kim-kardashian-west|website=[[Forbes]]|accessdate=February 19, 2019}}</ref> | spouse = {{Plainlist| * {{marriage|ਡੈਮਨ ਥਾਮਸ|January 22, 2000|2004|end=divorced}} * {{marriage|ਕ੍ਰਿਸ ਹਮਫ੍ਰਿਜ|August 20, 2011|June 3, 2013|end=divorced}} * {{marriage|[[ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ]]|2014|2022|end=divorced}} }} | children = 4 | parents = {{Plainlist| * [[ਰੌਬਰਟ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ]] (ਪਿਤਾ) * [[ਕ੍ਰਿਸ ਜੇਨਰ]] (ਮਾਂ) }} | relatives = {{Plainlist| * [[ਕੋਰਟਨੀ ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ]] (ਭੈਣ) * [[ਕੋਲ ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ]] (ਭੈਣ) * [[ਰੌਬ ਕਾਰਦਸ਼ੀਅਨ]] (ਭਰਾ) * [[ਕੇਂਡਲ ਜੇਨਰ]] (ਸੌਤੇਲੀ-ਭੈਣ) * [[ਕੈਲੀ ਜੇਨਰ]] (ਸੌਤੇਲੀ-ਭੈਣ) }} | website = {{URL|https://www.kimkardashianwest.com}} | module = {{Infobox musical artist|embed=yes | background = ਸੋਲੋ ਸਿੰਗਰ | origin = | genre = {{hlist|ਡਾਂਸ<ref name="Daily News">{{cite web |last1=Farber |first1=Jim |title=Kim Kardashian song 'Jam (Turn It Up)' makes her the worst singer in the reality TV universe |url=http://articles.nydailynews.com/2011-03-02/entertainment/28666720_1_kim-kardashian-jam-reality |website=Daily News |accessdate=18 November 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110727055459/http://articles.nydailynews.com/2011-03-02/entertainment/28666720_1_kim-kardashian-jam-reality |archivedate=27 ਜੁਲਾਈ 2011 |language=en |date=2 March 2011 |dead-url=no }}</ref>|ਡਾਂਸ-ਪੌਪ<ref name="Billboard">{{cite web |last1=Lipshutz |first1=Jason |title=Kim Kardashian's Forgotten 'Jam': Revisiting The Bid (Or Was It?) For Music Stardom |url=https://www.billboard.com/articles/columns/pop-shop/6480473/kim-kardashian-jam-turn-it-up-revisited |website=Billboard |accessdate=18 November 2019 |language=en |date=24 February 2015}}</ref>|[[ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਪੌਪ]]<ref name="Billboard"/>}} | occupation = ਸਿੰਗਰ | instrument = ਵੋਕਲ | years_active = 2010–2011 | label = | associated_acts = ਦਿ ਡਰੀਮ | website = <!-- {{URL|example.com}} or {{Official URL}} --> | module = | module2 = | module3 = }} | signature = [[File:Kim Kardashian signature.svg|80px]] }} '''ਕਿੰਬਰਲੀ 'ਕਿਮ' ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ ਵੈਸਟ'''<ref>{{ਖ਼ਬਰ ਦਾ ਹਵਾਲਾ}}</ref> (ਜਨਮ ਅਕਤੂਬਰ 21, 1980) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ, ਅਦਾਕਾਰਾ, ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਮੌਡਲ ਹੈ। ਕਿਮ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ [[ਪੈਰਿਸ ਹਿਲਟਨ]] ਦੀ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਸਟਾਈਲਿਸਟ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਸੀ ਪਰ ਸਾਲ 2002 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਉਦੋਂ ਦੇ ਬੁਆਏਫਰੈਂਡ ''ਰੇ ਜੇ'' ਨਾਲ 2002 ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ ਟੇਪ, ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ, ਸੁਪਰਸਟਾਰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਆਪਕ ਨੋਟਿਸ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=The Kim Kardashian Sex Tape An Oral History |url=https://pagesix.com/2017/03/27/the-kim-kardashian-sex-tape-an-oral-history/ |publisher=Page Six}}</ref> ਉਸਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਚੈਨਲ E! ਉੱਤੇ ਪਰਦਾਪੇਸ਼ ਰੀਐਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ ''ਕੀਪਿੰਗ ਅਪ ਵਿਦ ਦ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨਜ਼'' ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਇਸਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਪਿਨ-ਆਫਸ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਰਟਨੀ ਅਤੇ ''ਕਿਮ ਟੇਕ ਨਿਊ ਯਾਰਕ'' (2011–2012) ਅਤੇ ''ਕੋਰਟਨੀ ਅਤੇ ਕਿਮ ਟੇਕ ਮਿਆਮੀ'' (2009–2013) ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਇੱਕ ਆਨਲਾਈਨ ਅਤੇ [[ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ]] ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਟਵਿੱਟਰ]] ਅਤੇ [[ਇੰਸਟਾਗਰਾਮ|ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ]] ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਫਾਲੋਅਰਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref name="guard" /><ref name="et">{{cite web|url=http://www.etonline.com/news/160473_kim_kardashian_on_the_success_of_her_mobile_app_and_her_social_media_empire/|title=Kim Kardashian on the Success of Her Mobile App and Her Social Media Empire|last1=Seemayer|first1=Zach|website=[[ET Online]]|accessdate=June 11, 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=https://socialblade.com/instagram/top/100/followers|title=Top 100 Instagram Users by Followers}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਈ ਉਤਪਾਦ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2014 ਮੋਬਾਈਲ ਗੇਮ ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ: ਹਾਲੀਵੁੱਡ, ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਪੜੇ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦ, 2015 ਦੀ ਫੋਟੋ ਕਿਤਾਬ ਸੈਲਫਿਸ਼ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮਕ ਨਿੱਜੀ ਐਪ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰੈਪਰ [[ਕਾਨਯੇ ਵੈਸਟ]] ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕਵਰੇਜ ਵੀ ਮਿਲਿਆ ਹੈ; ਇਸ ਜੋੜੇ ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚੇ ਹਨ।<ref name="auto">Caramanica, Jon. [https://www.nytimes.com/2015/04/10/t-magazine/kanye-west-adidas-yeezy-fashion-interview.html?_r=0 "The Agony and the Ecstasy of Kanye West."] ''[[New York Times]]''. April 10, 2015.</ref> ਕਿਮ ''ਡਿਜ਼ਾਸਟਰ ਮੂਵੀ'' (2008), ''ਡੀਪ ਇਨ ਦਿ ਵੈਲੀ'' (2009) ਅਤੇ ''ਟੈਂਪਟੇਸ਼ਨ: ਕਨਫੈਸ਼ਨਸ ਆਫ ਏ ਮੈਰਿਜ ਕੌਂਸਲਰ'' (2013) ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। == ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਦਾ ਜਨਮ ਅਕਤੂਬਰ 21, 1980 ਨੂੰ [[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ]] ਵਿਖੇ ਰੌਬਰਟ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ।<ref>{{cite web|url=http://www.californiabirthindex.org/birth/kimberly_noel_kardashian_born_1980_14498657|title=Kimberly Noel Kardashian, Born 10/21/1980 in California|publisher=[[California Birth Index]]|accessdate=August 17, 2013}}</ref> ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਕਾਰਟਨੀ, ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਖਲੋਈ ਅਤੇ ਨਿੱਕਾ ਭਰਾ ਰਓਬ ਹਨ।<ref>{{cite web|url=http://www.latimes.com/entertainment/la-et-celebrity-siblings-kardashians-photo.html|title=Kourtney, Kim, Khloe, Robert, Kylie and Kendall Kardashian|first=Nick|last=Sagimbeni|newspaper=[[Los Angeles Times]]|publisher=[[Tribune Company]]|date=January 9, 2013|accessdate=June 19, 2015}}</ref> ਰੌਬਰਟ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ, ਜੋ ਕਿ ਓ.ਜੇ. ਸਿੰਪਸਨ ਦੇ ਕਤਲ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਵਕੀਲ ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਏ ਸਨ, ਦਾ ਚਲਾਣਾ ਸਤੰਬਰ 30, 2003 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। 1989 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰੌਬਰਟ ਨਾਲੋਂ ਤਲਾਕ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਕਿਮ ਦੀ ਮਾਤਾ, ਕ੍ਰਿਸ ਨੇ, 1991 ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਓਲੰਪਿਕ ਖਿਡਾਰੀ ਬੁਰਸ਼ ਜੇਨਰ ਨਾਲ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਰਚਾਇਆ।<ref>{{cite news|url=https://news.google.com/newspapers?id=iQQhAAAAIBAJ&sjid=qXUFAAAAIBAJ&pg=1187,4802006&dq=bruce+jenner&hl=en|title=Jenner-Kardashian|newspaper=[[The Day (New London)|The Day]]|location=[[New London, Connecticut]]|page=A2|date=April 23, 1991|accessdate=June 7, 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nydailynews.com/entertainment/gossip/ex-nanny-kardashians-tells-raising-kim-clan-article-1.1331682|title=Ex-nanny to the Kardashians reveals Kris Jenner's temper and an O. J. Simpson trial kidnap scare|first=Jeff|last=Mayish|newspaper=[[Daily News (New York)|Daily News]]|publisher=[[Mortimer Zuckerman]]|date=May 1, 2013|accessdate=August 17, 2013}}</ref> == ਕੰਮ == ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਉਸਨੂੰ ਬਿਯੋਂਡ ਦ ਬ੍ਰੇਕ ਨਾਮਕ ਟੈਲੀਵਿਜਨ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2008 ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਾਰਮੇਨ ਇਲੇਕਟਰਾ ਅਤੇ ਵੈਨੇਸਾ ਮਿਨਿਲੋ ਦੇ ਨਾਲ ਸਪੂਫ ਫਿਲਮ ਡਿਜਾਸਟਰ ਮੂਵੀ ਵਿੱਚ ਲੀਜ਼ਾ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। <ref>{{cite web|url=http://www.tvguide.com/news/kim-kardashain-disaster-36164.aspx|title=Disaster Movie Star Kim Kardashian Names Her Favorite Butt|author=Matt Webb Mitovich|publisher=[[TVGN]]. [[CBS Corporation]]|date=August 29, 2008|accessdate=August 17, 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://uk.eonline.com/photos/8255/kim-kardashian-pop-culture-queen/267973|title=Disaster Movie from Kim Kardashian: Pop Culture Queen|work=E! Online|publisher=NBCUniversal|accessdate=August 17, 2013}}</ref> ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਡਾਂਸਿੰਗ ਵਿਦ ਦ ਸਟਾਰਸ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਸੀਜਨ ਵਿੱਚ 13 ਦਾਵੇਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਵਰਤਮਾਨ DWTS ਚੈੰਪਿਅਨ ਮਾਰਕ ਬਲਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕਾਰਦਸ਼ਿਅਨ ਤੀਜੀ ਪ੍ਰਤਿਯੋਗੀ ਸੀ ਜੋ ਵੋਟ ਆਫ ਵਿੱਚ 30 ਸਿਤੰਬਰ 2008 ਨੂੰ ਕੱਢੀ ਗਈ, ਕੁਲ ਮਿਲ ਕੇ ਉਹ 11ਵੇਂ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਰਹੀ।<ref name="usa30">{{cite web|url=http://usatoday30.usatoday.com/life/television/news/2008-10-01-dancing-results_N.htm|title=Kim Kardashian kicked off 'Dancing With the Stars'|first=Derrik J.|last=Lang|work=[[USA Today]]|publisher=[[Gannett Company]]|date=October 1, 2008|accessdate=August 17, 2013}}</ref> ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਆਪਣੀ ਦੋ ਭੈਣਾਂ, ਮਾਂ, ਭਰਾ, ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਦੂਜੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਹੋਈਆਂ ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਅਤੇ ਸੌਤੇਲੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਰੀਯਾਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ ''ਕੀਪਿੰਗ ਅਪ ਵਿਦ ਦ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨਜ਼'' ਲੜੀ ਦੇ ਸਿਤਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == === ਵਿਆਹ === ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਰੈਪਰ ਕੈਨੀ ਵੈਸਟ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ 2021 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। 2000 ਵਿੱਚ, 19 ਸਾਲਾ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਮਾਤਾ ਡੈਮਨ ਥਾਮਸ ਨਾਲ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਥਾਮਸ ਨੇ 2003 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਲਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ। ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਖ ਹੋਣ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ [105] ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਸਮਾਰੋਹ ਦੌਰਾਨ ਖੁਸ਼ ਸੀ।[106] ਆਪਣੇ ਤਲਾਕ ਦੇ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਗਾਇਕ ਰੇ ਜੇ ਨਾਲ ਡੇਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।[104] ਮਈ 2011 ਵਿੱਚ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਨਿਊ ਜਰਸੀ ਨੈੱਟ ਦੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਐਨਬੀਏ ਖਿਡਾਰੀ ਕ੍ਰਿਸ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਨਾਲ ਮੰਗਣੀ ਕਰ ਲਈ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਅਕਤੂਬਰ 2010 ਤੋਂ ਡੇਟ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।[107] ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ 20 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮੋਂਟੇਸੀਟੋ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਆਹ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ "ਵਿਆਹ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ" ਨੂੰ "ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਲਵ" ਕਿਹਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸਦੇ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਸੀ। ਤਿਆਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਇੱਕ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਟੀਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਖੁਦ ਈ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋਇਆ! ਅਕਤੂਬਰ 2011 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ ਨੇ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ "ਮੀਡੀਆ ਬਲਿਟਜ਼" ਕਿਹਾ ਸੀ।[110] ਵਿਆਹ ਦੇ 72 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਤੋਂ ਤਲਾਕ ਲਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਟੁੱਟ ਮਤਭੇਦਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[111] ਕਈ ਨਿਊਜ਼ ਆਊਟਲੈਟਸ ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਦਾ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਉੱਦਮਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਟੰਟ ਸੀ।[112] ਉਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਚਾਰਕ, ਜੋਨਾਥਨ ਜੈਕਸਨ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਇੱਕ ਚਾਲ ਸੀ। ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਜੈਕਸਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਉਸਦੇ ਦਾਅਵੇ ਝੂਠੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕੇਸ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੈਕਸਨ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। [113] ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਪਟੀਸ਼ਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ-ਸਬੰਧਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਨੂੰ ਹਵਾ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤਾ ਸੀ।[114] ਤਲਾਕ ਵਿਆਪਕ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ। [115] ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2012 ਵਿੱਚ ਰੈਪਰ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੋਸਤ ਕੈਨਯ ਵੈਸਟ ਨਾਲ ਡੇਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਜੇ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੰਫਰੀਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਤਲਾਕ 3 ਜੂਨ 2013 ਨੂੰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, [117] ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਵੈਸਟ 21 ਅਕਤੂਬਰ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਦੇ 33ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ, [118] ਨੂੰ ਸਗਾਈ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ 24 ਮਈ 2014 ਨੂੰ ਫਲੋਰੈਂਸ, ਇਟਲੀ ਦੇ ਫੋਰਟ ਡੀ ਬੇਲਵੇਡੇਰੇ ਵਿਖੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਨੂੰ ਗਿਵੇਂਚੀ[120] ਦੇ ਰਿਕਾਰਡੋ ਟਿਸਕੀ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਮਾਈਕਲ ਕੋਸਟੇਲੋ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਦੇ ਨਾਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[121] ਜੋੜੇ ਦੇ ਉੱਚ ਦਰਜੇ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਭਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਕਵਰੇਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬਣ ਗਏ ਹਨ; ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ "ਸੇਲਿਬ੍ਰਿਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਰਫੀਲਾ ਤੂਫ਼ਾਨ" ਕਿਹਾ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ, CNN ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੋੜਾ ਤਲਾਕ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ[122] ਅਤੇ 19 ਫਰਵਰੀ, 2021 ਨੂੰ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਲਾਕ ਲਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ।[123] ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਕਿ ਉਹ "ਅਟੁੱਟ ਮਤਭੇਦਾਂ" ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਵਿਆਹ ਖਤਮ ਕਰ ਦੇਣਗੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਹਿਰਾਸਤ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ। ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨ ਗਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। [124] ਧਰਮ [ਸੋਧੋ | ਤੇਜ਼ ਸੰਪਾਦਨ] ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਇੱਕ ਈਸਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ "ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ" ਦੱਸਿਆ ਹੈ।[125] ਉਸਨੇ ਪ੍ਰੈਸਬੀਟੇਰੀਅਨ ਅਤੇ ਰੋਮਨ ਕੈਥੋਲਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਈਸਾਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।[125] ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਏਚਮਿਆਡਜ਼ਿਨ ਕੈਥੇਡ੍ਰਲ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਅਪੋਸਟੋਲਿਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਬਪਤਿਸਮਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਨਾਮ ਹੇਗਾਈਨ (Հեղինէ) ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[126] ਅਪ੍ਰੈਲ 2015 ਵਿੱਚ, ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਵੈਸਟ ਨੇ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿੱਚ ਓਲਡ ਸਿਟੀ ਦੇ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਕੁਆਰਟਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਧੀ ਉੱਤਰੀ ਨੂੰ ਆਰਮੀਨੀਆਈ ਅਪੋਸਟੋਲਿਕ ਚਰਚ ਵਿੱਚ ਬਪਤਿਸਮਾ ਲੈਣ ਲਈ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਓਰੀਐਂਟਲ ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਾਰੋਹ ਸੇਂਟ ਜੇਮਜ਼ ਦੇ ਗਿਰਜਾਘਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ।[127] ਖਲੋਏ ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਦੀ ਧਰਮ-ਮਦਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [128] ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਵਿੱਚ, ਕਿਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੀ ਮਾਂ ਚਰਚ, ਐਚਮਿਆਡਜ਼ਿਨ ਕੈਥੇਡ੍ਰਲ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਬੈਪਟਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਬਪਤਿਸਮਾ ਦਿੱਤਾ।[129][130] ਜ਼ਬੂਰ ਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਨਾਮ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਨੂੰ ਅਸ਼ਕੇਨ ਅਤੇ ਸੰਤ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਗੋਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾ [ਸੋਧੋ | ਤੇਜ਼ ਸੰਪਾਦਨ] ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਵੈਸਟ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚੇ ਹਨ: ਧੀ ਉੱਤਰੀ (ਜਨਮ 15 ਜੂਨ, 2013),[132] ਪੁੱਤਰ ਸੇਂਟ (ਜਨਮ 5 ਦਸੰਬਰ, 2015),[133] ਧੀ ਸ਼ਿਕਾਗੋ (ਜਨਮ 15 ਜਨਵਰੀ, 2018),[134] ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਜ਼ਬੂਰ ( ਜਨਮ 9 ਮਈ, 2019)।[135][136] ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਬਾਰੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪ੍ਰੀ-ਐਕਲੈਂਪਸੀਆ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 34 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਣੇਪੇ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ। ਦੋਨਾਂ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੂੰ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਲੈਸੈਂਟਾ ਅਕ੍ਰੀਟਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਲੈਸੈਂਟਾ ਅਤੇ ਦਾਗ ਟਿਸ਼ੂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਸਰਜਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਸਦੀ ਦੂਜੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਗਰਭਵਤੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ;[139] ਉਸਦੇ ਤੀਜੇ ਅਤੇ ਚੌਥੇ ਬੱਚੇ ਸਰੋਗੇਸੀ ਰਾਹੀਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ।[138][140] ਕਰਦਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚੰਬਲ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। [141] ਮਈ 2021 ਵਿੱਚ, ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਅਨ ਨੇ ਨਵੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ-19 ਲਈ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ[142] ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਮਾਰੀ ਲੱਗ ਗਈ ਸੀ।[143] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em|refs=<ref name=BBC1>{{cite web |first = Vanessa |last=Barford |title = Kim Kardashian: How do Armenians feel about her fame? |url = http://www.bbc.com/news/magazine-20932705 |publisher = BBC |accessdate = July 2, 2014 |date = January 8, 2013}}</ref>}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1980]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਬਲਾਗਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] l87d11mnz9yb1nptx3uatymvvrwciq2 0 105364 611522 610557 2022-08-17T22:59:50Z Anssi Puro 42906 File wikitext text/x-wiki {{Infobox writer |name = ਜੇ ਆਰ ਆਰ ਟੋਲਕੀਅਨ |honorific_suffix = {{postnominals|country=GBR|size=100%|CBE|FRSL}} |image = |caption = ਟੋਲਕੀਅਨ, 1916 ਵਿੱਚ 24 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ |birth_name = ਜਾਨ ਰੋਨਾਲਡ ਰਾਉਲ ਟੋਲਕੀਅਨ |birth_date = {{Birth date|df=yes|1892|1|3}} |birth_place = [[ਬਲੌਮਫੋਂਟੇਨ]], [[ਔਰੇਂਜ ਫ਼ਰੀ ਸਟੇਟ]] (ਆਧੁਨਿਕ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ) |death_date = {{Death date and age|df=yes|1973|9|2|1892|1|3}} |death_place = [[ਬੋਅਰਨਮੌਥ]], ਇੰਗਲੈਂਡ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ |occupation = ਲੇਖਕ, [[ਅਕੈਡਮੀਆ|ਅਕਾਦਮਿਕ]], [[ਭਾਸ਼ਾ ਸ਼ਾਸਤਰ | ਭਾਸ਼ਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ]], ਕਵੀ |nationality = ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ |alma_mater = [[ਐਕਸਟਰ ਕਾਲਜ, ਆਕਸਫੋਰਡ]] |genre = [[ਫੰਤਾਸੀ]], [[ਹਾਈ ਫੰਤਾਸੀ]], [[ਅਨੁਵਾਦ]], [[ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ]] |notableworks = {{Plainlist}} * ''[[ਦ ਹੋਬਿਟ]]'' * ''[[ਦ ਲੌਰਡ ਆਫ਼ ਦ ਰਿੰਗਜ਼]]'' * ''[[ਦ ਸਿਲਮਰੀਲੀਓਨ]]'' {{Endplainlist}} |spouse = {{marriage|[[ਐਡੀਥ ਟੋਲਕੀਅਨ|ਐਡੀਥ ਬ੍ਰੈਟ]]|1916|1971|end=died}} |children = {{Plainlist}} * [[ਟੋਲਕੀਅਨ ਪਰਿਵਾਰ#ਜੌਨ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਆਰ ਟੋਲਕੀਅਨ|ਜੌਨ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ]] (1917-2003) * [[ਟੋਲਕੀਅਨ ਪਰਿਵਾਰ#ਮਾਈਕਲ ਹਿਲੇਰੀ ਆਰ. ਟੋਲਕੀਅਨ|ਮਾਈਕਲ ਹਿਲੇਰੀ]] (1920–1984) * [[ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਟੋਲਕੀਅਨ|ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਜੌਹਨ]] (ਜ.1924) (ਜ. 1924) * [[ਪ੍ਰਿਸਿਲਾ ਟੋਲਕੀਅਨ|ਪ੍ਰਿਸਸਿਲਾ ਐਨੀ]] (ਜ. 1929) {{Endplainlist}} |signature = JRR Tolkien signature - from Commons.svg | module = {{Infobox military person |embed=yes | allegiance = {{GBR}} |branch = [[File:Flag of the British Army (1938-present).png|23px]] [[British Army]] |serviceyears = 1915–1920 |rank = [[Lieutenant (British Army and Royal Marines)|Lieutenant]] |unit = [[Lancashire Fusiliers]] |commands = |battles = [[ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ]] * [[Battle of the Somme]] |awards = }} |imagesize = | }} [[ਤਸਵੀਰ:J._R._R._Tolkien,_ca._1925.jpg|thumb|J .R .R. Tolkien]] '''ਜਾਨ ਰੋਨਾਲਡ ਰਾਉਲ ਟੋਲਕੀਅਨ''', [[Commander of the Order of the British Empire|CBE]] [[Fellow of the Royal Society of Literature|FRSL]] (<span class="IPA nopopups noexcerpt">/<span style="border-bottom:1px dotted"><span title="/ˈ/: primary stress follows">ˈ</span><span title="'t' in 'tie'">t</span><span title="/ɒ/: 'o' in 'body'">ɒ</span><span title="'l' in 'lie'">l</span><span title="'k' in 'kind'">k</span><span title="/iː/: 'ee' in 'fleece'">iː</span><span title="'n' in 'nigh'">n</span></span>/</span>{{IPAc-en|ˈ|t|ɒ|l|k|iː|n}};<ref group="lower-alpha">Tolkien pronounced his surname <span class="IPA nopopups noexcerpt">[//en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/English /<span title="/ˈ/: primary stress follows">ˈ</span><span title="'t' in 'tie'">t</span><span title="/ɒ/: 'o' in 'body'">ɒ</span><span title="'l' in 'lie'">l</span><span title="'k' in 'kind'">k</span><span title="/iː/: 'ee' in 'fleece'">iː</span><span title="'n' in 'nigh'">n</span>/]</span>{{IPAc-en|ˈ|t|ɒ|l|k|iː|n}}, see his phonetic transcription published on the illustration in ''The Return of the Shadow: The History of The Lord of the Rings, Part One.'' [Edited by] Christopher Tolkien. London: Unwin Hyman, [25 August] 1988. (The History of Middle-earth; 6) {{ISBN|0-04-440162-0}}. In [//en.wikipedia.org/wiki/General_American General American] the surname is also pronounced <span class="IPA nopopups noexcerpt">[//en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/English /<span title="/ˈ/: primary stress follows">ˈ</span><span title="'t' in 'tie'">t</span><span title="/oʊ/: 'o' in 'code'">oʊ</span><span title="'l' in 'lie'">l</span><span title="'k' in 'kind'">k</span><span title="/iː/: 'ee' in 'fleece'">iː</span><span title="'n' in 'nigh'">n</span>/]</span>{{IPAc-en|ˈ|t|oʊ|l|k|iː|n}}. This pronunciation no doubt arose by analogy with such words as ''toll'' and ''polka'', or because General American speakers realise {{IPA|/ɒ/}} as {{IPA|[ɑ]}}, while often hearing British {{IPA|/ɒ/}} as {{IPA|[ɔ]}}; thus {{IPA|[ɔ]}} or General American {{IPA|[oʊ]}} become the closest possible approximation to the [//en.wikipedia.org/wiki/Received_Pronunciation Received Pronunciation] for many American speakers. Wells, John. 1990. Longman pronunciation dictionary. Harlow: Longman, {{ISBN|0-582-05383-8}}</ref> 3 ਜਨਵਰੀ 1892 - 2 ਸਤੰਬਰ 1973) ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਲੇਖਕ, ਕਵੀ, [[ਭਾਸ਼ਾ ਸ਼ਾਸਤਰ|ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ]] ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਲਾਸਿਕ ਹਾਈ ਫੰਤਾਸੀ ਰਚਨਾਵਾਂ, ''ਦ ਹੋਬਿਟ'', ''ਦ ਲੌਰਡ ਆਫ਼ ਦ ਰਿੰਗਜ਼'' ਅਤੇ ''ਦ ਸਿਲਮਰੀਲੀਓਨ''  ਦੇ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਉਸਨੇ 1925 ਤੋਂ 1945 ਤੱਕ ਐਂਗਲੋ-ਸੈਕਸਨ ਦੇ ਰਾਵਲਿਨਸਨ ਅਤੇ ਬੋਸਵਰਥ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪੈਮਬੋਰੋਕ ਕਾਲਜ, ਆਕਸਫੋਰਡ ਦੇ ਫੈਲੋ ਅਤੇ 1945 ਤੋਂ 1959 ਤੱਕ ਮੇਰਟੋਨ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਆਫ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਲੈਂਗੁਏਜ ਐਂਡ ਲਿਟਰੇਚਰ ਅਤੇ ਮੇਰਟੋਨ ਕਾਲਜ, ਆਕਸਫੋਰਡ ਦਾ ਫ਼ੈਲੋ ਰਿਹਾ। <ref>''Biography'', pp. 111, 200, 266.</ref> ਉਹ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਸੀ. ਐਸ. ਲੇਵੀਸ ਦਾ ਕਰੀਬੀ ਮਿੱਤਰ ਸੀ - ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਇਨਕਲਿੰਗਜ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਗੈਰਰਸਮੀ ਸਾਹਿਤਕ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ, ਜੋ ਹਨ। 28 ਮਾਰਚ 1972 ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਣੀ [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਦੂਜੀ]] ਦੁਆਰਾ ਟੋਲਕੀਅਨ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਆਰਡਰ ਦਾ ਕਮਾਂਡਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।  ਟੋਲਕੀਅਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਨੋਟ ਅਤੇ ਅਣਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖਰੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ  ਵਿੱਚ ਸਿਲਮਾਰਲੀਓਨ ਵੀ ਸੀ। ਇਹ, ਦ ਹੋਬਬਿਟ ਅਤੇ ਲਾਰਡ ਆਫ ਰਿੰਗਜ਼ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਕਹਾਣੀਆਂ, ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਕਾਲਪਨਿਕ ਇਤਿਹਾਸਾਂ, ਆਪੇ ਘੜੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਅਤੇ ਆਰਡਾ ਅਤੇ ਮਿਡਲ-ਅਰਥ ਕਹਾਉਂਦੇ ਫੰਤਾਸੀ ਸੰਸਾਰ ਬਾਰੇ ਸਾਹਿਤਕ ਨਿਬੰਧਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਬਾਡੀ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।<ref group="lower-alpha">"Middle-earth" is derived via Middle English ''{{lang|enm|middel-erthe, middel-erd}}'' from ''{{lang|ang|middangeard}}'', an Anglo-Saxon cognate of Old Norse {{lang|non|[[Midgard|Miðgarðr]]}}, the land inhabited by humans in [//en.wikipedia.org/wiki/Norse_mythology Norse mythology].</ref> 1951 ਅਤੇ 1955 ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ, ਟੋਲਕੀਅਨ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਲਈ  ਲੇਜੇਡਰੀਅਮ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।<ref>''Letters'', nos. 131, 153, 154, 163.</ref> ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਈ ਹੋਰ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਟੋਲਕੀਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫੰਤਾਸੀ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ,<ref name="de Camp">{{Cite book|title=[[Literary Swordsmen and Sorcerers|Literary Swordsmen and Sorcerers: The Makers of Heroic Fantasy]]|last=de Camp|first=L. Sprague|publisher=[[Arkham House]]|year=1976|isbn=0-87054-076-9|author-link=L. Sprague de Camp}} The author emphasizes the impact not only of Tolkien but also of [//en.wikipedia.org/wiki/William_Morris William Morris], [//en.wikipedia.org/wiki/George_MacDonald George MacDonald], [//en.wikipedia.org/wiki/Robert_E._Howard Robert E. Howard], and [//en.wikipedia.org/wiki/Eric_R%C3%BCcker_Eddison E. R. Eddison].</ref> ਦ ਹੋਬਿਟ ਅਤੇ ਦ ਲਾਰਡ ਆਫ ਦ ਰਿੰਗਜ਼ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਇਸ ਵਿਧਾ ਨੂੰ ਜਨ ਮਾਨਸ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਬੁਲੰਦੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਨੇ ਟੋਲਕੀਅਨ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਫੰਤਾਸੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ "ਪਿਤਾ"<ref>{{Cite web|url=http://www.veritas.org/media/talks/585|title=J. R. R. Tolkien: Father of Modern Fantasy Literature|last=Mitchell|first=Christopher|publisher=Veritas Forum|archive-url=https://web.archive.org/web/20090620040316/http://www.veritas.org/media/talks/585|archive-date=20 June 2009|dead-url=yes|access-date=2 March 2009}}</ref><ref name="Oxford Companion">The ''Oxford companion to English Literature'' calls him "''the greatest influence within the fantasy genre''. (Sixth edition, 2000, page 352. Ed. Margaret Drabble.)</ref>—ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਧੇਰੇ ਠੀਕ, ਹਾਈ ਫੰਤਾਸੀ ਦੇ "ਪਿਤਾ"<ref name="encyc">{{Cite book|title=[[The Encyclopedia of Fantasy]]|publisher=St. Martin's Press|year=1999|isbn=0-312-19869-8|editor-last=Clute|editor-first=John|editor-last2=Grant|editor-first2=John}}</ref> ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਛਾਣਿਆ ਹੈ। 2008 ਵਿੱਚ, [[ਦ ਟਾਈਮਜ਼]] ਨੇ "1945 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ 50 ਮਹਾਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲੇਖਕਾਂ" ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ।<ref name="The Times April 2008">{{Cite news|url=http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/books/article3127837.ece|title=The 50 greatest British writers since 1945|date=5 January 2008|work=[[The Times]]|access-date=17 April 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20110425050801/http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/books/article3127837.ece|archive-date=25 April 2011|dead-url=no}}</ref> 2009 ਵਿੱਚ ''[[ਫੋਰਬਜ਼]] '' ਨੇ ਉਸਨੂੰ 5 ਵੀਂ ਸਿਖਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ "ਡੈੱਡ ਸੈਲੀਬ੍ਰਿਟੀ" ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ।<ref name="Forbes 2009">{{Cite news|url=https://www.forbes.com/2009/10/27/top-earning-dead-celebrities-list-dead-celebs-09-entertainment_land.html?boxes=listschannelinsidelists|title=Top-Earning Dead Celebrities|last=Miller|first=Matthew|date=27 October 2009|work=[[Forbes]]|archive-url=https://archive.is/20121205021043/http://www.forbes.com/2009/10/27/top-earning-dead-celebrities-list-dead-celebs-09-entertainment_land.html?boxes=listschannelinsidelists|archive-date=5 December 2012|dead-url=no}}</ref> == ਜ਼ਿੰਦਗੀ == == ਸੂਚਨਾ == {{Reflist|group=lower-alpha}} === ਹਵਾਲੇ === {{Reflist|30em}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1892]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1973]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਲੇਖਕ]] 1j4gjjhqp9vgl6izruwpuprmeuvlicz 0 108616 611483 532640 2022-08-17T16:44:51Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਜੈਨੀਫਰ ਲੋਪੇਜ਼ | image = Jennifer Lopez at GLAAD Media Awards (cropped).jpg <!-- NOTE: Do not replace Jennifer Lopez at GLAAD Media Awards.jpg unless it is with a photo under a public domain or free license (meaning NOT fair use). Any fair use photos (i.e. 'promotional photos') violate the Fair Use Policy and will be deleted. See [[Wikipedia:Fair]] use criteria -->| alt = | caption = ਅਪ੍ਰੈਲ 2014 ਵਿੱਚ | birth_name = ਜੈਨੀਫਰ ਲਿਨ ਲੋਪੇਜ਼ | birth_date = {{birth date and age|1969|7|24}} | birth_place = [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ]], ਅਮਰੀਕਾ <!-- The format is City, State, Country, excluding boroughs or neighborhoods. --> | residence = ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ, ਅਮਰੀਕਾ<ref>{{cite news |url= http://www.idesignarch.com/jennifer-lopezs-madison-square-park-manhattan-penthouse-duplex |title=Jennifer Lopez's Madison Square Park Manhattan Penthouse Duplex |work= iDesignArch |accessdate=September 2, 2017 }}</ref> | occupation = {{hlist|ਗਾਇਕਾ|ਗੀਤਕਾਰ|ਅਦਾਕਾਰ|ਨਚਾਰ|ਨਿਰਮਾਤਾ}}<!--Please do not add to this list without first discussing your proposal on the talk page. --> | years_active = 1986–ਹੁਣ ਤੱਕ | spouse = {{Plainlist| *{{marriage|ਓਜਨੀ ਨੋਆ<br>|1997|1998|end=div}} *{{marriage|ਕ੍ਰਿਸ ਜੁਡ<br>|2001|2003|end=div}} *{{marriage|ਮਾਰਕ ਐਂਥਨੀ<br>|2004|2014|end=div}} * {{marriage|[[ਬੈਨ ਐਫ਼ਲੇਕ]]<br>|2022}}}} }} | children = 2 | website = {{URL|jenniferlopez.com}} | module = {{Infobox musical artist|embed=yes | background = solo_singer | genre = {{hlist|ਆਰ ਐੰਡ ਬੀ|[[ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਪੌਪ]]|ਲੈਟਿਨ ਸੰਗੀਤ|[[ਹਿਪ ਹੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਹਿਪ ਹੌਪ]]|ਡਾਂਸ ਮਿਊਜ਼ਿਕ}} | label = {{hlist|ਵਰਕ ਰਿਕਾਰਡਜ਼|ਐਪਿਕ ਰਿਕਾਰਡਜ਼|ਅਈਲੈਂਡ ਰਿਕਾਰਡਜ਼|ਕੈਪੀਟੋਲ ਰਿਕਾਰਡਜ਼}}<!--Listed in chronological order!--> | associated_acts = {{hlist|ਮਾਰਕ ਐਂਥਨੀ|[[ਪਿਟਬੁਲ (ਰੈਪਰ)|ਪਿਟਬੁਲ]]}} }} | net worth = 320 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ (2014)<ref name="SMH 2014">{{cite news|last1=Vincent|first1=Peter|title=Jennifer Lopez on being J.Lo: Hard times made me what I am|url=http://www.smh.com.au/entertainment/music/jennifer-lopez-on-being-jlo-hard-times-made-me-what-i-am-20140702-zsou3.html|accessdate=November 23, 2016|work=The Sydney Morning Herald|date=June 27, 2014}}</ref> | signature = File:Jennifer Lopez Signature.png | signature_size = }} '''ਜੈਨੀਫਰ ਲਿਨ ਲੋਪੇਜ਼''' (ਜਨਮ 24 ਜੁਲਾਈ, 1969) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਗਾਇਕਾ, ਗੀਤਕਾਰ, ਅਦਾਕਾਰਾ, ਨਚਾਰ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ। ਲੋਪੇਜ਼, ''ਇਨ ਲਿਵਿੰਗ ਕਲਰ'' ਵਿੱਚ ''ਫਲਾਈ ਗਰਲ'' ਡਾਂਸਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਉਸਨੇ 1993 ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾ ਬਣਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ। 1997 ਵਿੱਚ ਸੇਲੇਨਾ ਬਾਇਓਪਿਕ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਲੋਪੇਜ਼ ਨੂੰ ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਲਈ 1 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਲਾਤੀਨੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਬਣ ਗਈ। ''ਐਨਾਕੌਂਡਾ'' (1997) ਅਤੇ ''ਆਊਟ ਆਫ ਸਾਈਟ'' (1998) ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ 'ਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਨਖਾਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਲਾਤੀਨੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite journal|title=Solid as a Rock|journal=Vibe (magazine)|date=July 2003|page=96|url=https://books.google.com/books?id=3yYEAAAAMBAJ|accessdate=August 25, 2017|publisher=Eldridge Industries}}</ref> ਲੋਪੇਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸਟੂਡੀਓ ਐਲਬਮ ''ਆਨ ਦਿ 6'' (1999) ਨਾਲ ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਬਿਲਬੋਰਡ ਹੌਟ 100 'ਤੇ ਰਹੀ। 2001 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਟੂਡੀਓ ਐਲਬਮ ਜੇ.ਲੇ. ਅਤੇ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਾਮੇਡੀ ''ਦਿ ਵੇਡਿੰਗ ਪਲੈਨਰ'' ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੋਪੇਜ਼ ਇੱਕੋ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਐਲਬਮ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਨਾਲ ਨੰਬਰ 1 'ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਬਣ ਗਈ। ਗਿੱਗਲੀ (2003) ਦੀ ਵਪਾਰਕ ਅਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੋਪੇਜ਼ ਨੇ ਸਫਲ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਮੇਡੀਜ਼ ''ਸ਼ੈਲ ਵੀਂ ਡਾਂਸ?'' (2004) ਅਤੇ ''ਮੰਸਟਰ-ਇਨ-ਲਾਅ'' (2005) ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਸਟੂਡੀਓ ਐਲਬਮ ''ਕੋਮੋ ਐਮਾ ਉਨਾ ਮੁਜਰ'' (2007) ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਸਪੇਨੀ ਐਲਬਮ ਬਣ ਗਈ। ਇੱਕ ਅਸਫਲ ਪੀਰੀਅਡ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਉਹ 2011 ਵਿੱਚ [[ਅਮਰੀਕਨ ਆਇਡਲ]] 'ਤੇ ਜੱਜ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਕਾਮਯਾਬ ਸਿੰਗਲ "ਆਨ ਦਿ ਫਲੋਰ", ਜੋ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਿੰਗਲ ਸੀ, ਨਾਲ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਵੱਲ ਪਰਤ ਆਈ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ, ਉਸਨੇ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦੌਰਾ ''ਡਾਂਸ ਅਗੇਨ ਵਰਲਡ ਟੂਰ'' ਕੀਤਾ। 2016 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਅਪਰਾਧ ਡਰਾਮਾ ਲੜੀ ''ਸ਼ੇਡਜ਼ ਆਫ ਬਲੂ'' ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ। 2.9 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਗੀਤਕ ਫਿਲਮ ਦੇ ਨਾਲ<ref>{{cite web|title=Jennifer Lopez Movie Box Office Results|url=http://www.boxofficemojo.com/people/chart/?id=jenniferlopez.htm|website=''[[Box Office Mojo]]''|publisher=Amazon (company)|accessdate=December 14, 2017|quote=Total: $2,985.4 million}}</ref><ref>{{cite web|title=Jennifer Lopez – Box Office|url=http://www.the-numbers.com/person/87600401-Jennifer-Lopez#tab=acting|website=The Numbers (website)|publisher=Nash Information Services|accessdate=February 11, 2017}}</ref> ਅਤੇ ਅਤੇ 80 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਰਿਕਾਰਡ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਨਾਲ<ref>{{Cite web|url=http://www.latimes.com/entertainment/music/la-et-ms-jennifer-lopez-aka-20140615-story.html|title=Jennifer Lopez on dating, her split with Marc Anthony and 'First Love'|last=Kennedy|first=Gerrick D.|website=Los Angeles Times|publisher=Tronc|access-date=February 17, 2017}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹਿਸਪੈਨਿਕ ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਨਖਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਲਾਤੀਨੀ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਲਾਕਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [[ਟਾਈਮ (ਪਤ੍ਰਿਕਾ)|ਟਾਈਮ]] ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 25 ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹਿਸਪੈਨਿਕ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਤੇ 2012 ਵਿੱਚ, [[ਫੋਰਬਜ਼]] ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸੇਲਿਬ੍ਰਿਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ 38 ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਔਰਤ ਹੋਣ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite web|last1=Goudreau|first1=Jenna|title=The World's Most Powerful Women: 16 New Faces|url=https://www.forbes.com/sites/jennagoudreau/2012/08/22/worlds-most-powerful-women-new-faces-jennifer-lopez-laurene-powell-jobs/|website=[[Forbes]]|accessdate=November 23, 2016|date=August 22, 2012}}</ref> ਟਾਈਮ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 2018 ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰ ਦੇ 100 ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ, ਲੋਪੇਜ ਨੂੰ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਵਾਕ ਆਫ ਫੇਮ ਅਤੇ ਬਿਲਬੋਰਡ ਆਈਕੌਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਹੋਰ ਉੱਦਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਪੜਿਆਂ ਅਤੇ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦ, ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਕੰਪਨੀ ਅਤੇ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਟਰੱਸਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਹ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਤਲਾਕਸ਼ੁਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 2008 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਮਾਰਕ ਐਂਥਨੀ ਨਾਲ ਉਸਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਜੁੜਵਾ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1969]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] 5594vilpnuv6c156ofi2sgngfstuq4h 611484 611483 2022-08-17T16:45:18Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਜੈਨੀਫਰ ਲੋਪੇਜ਼ | image = Jennifer Lopez at GLAAD Media Awards (cropped).jpg <!-- NOTE: Do not replace Jennifer Lopez at GLAAD Media Awards.jpg unless it is with a photo under a public domain or free license (meaning NOT fair use). Any fair use photos (i.e. 'promotional photos') violate the Fair Use Policy and will be deleted. See [[Wikipedia:Fair]] use criteria -->| alt = | caption = ਅਪ੍ਰੈਲ 2014 ਵਿੱਚ | birth_name = ਜੈਨੀਫਰ ਲਿਨ ਲੋਪੇਜ਼ | birth_date = {{birth date and age|1969|7|24}} | birth_place = [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ]], ਅਮਰੀਕਾ <!-- The format is City, State, Country, excluding boroughs or neighborhoods. --> | residence = ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ, ਅਮਰੀਕਾ<ref>{{cite news |url= http://www.idesignarch.com/jennifer-lopezs-madison-square-park-manhattan-penthouse-duplex |title=Jennifer Lopez's Madison Square Park Manhattan Penthouse Duplex |work= iDesignArch |accessdate=September 2, 2017 }}</ref> | occupation = {{hlist|ਗਾਇਕਾ|ਗੀਤਕਾਰ|ਅਦਾਕਾਰ|ਨਚਾਰ|ਨਿਰਮਾਤਾ}}<!--Please do not add to this list without first discussing your proposal on the talk page. --> | years_active = 1986–ਹੁਣ ਤੱਕ | spouse = {{Plainlist| *{{marriage|ਓਜਨੀ ਨੋਆ<br>|1997|1998|end=div}} *{{marriage|ਕ੍ਰਿਸ ਜੁਡ<br>|2001|2003|end=div}} *{{marriage|ਮਾਰਕ ਐਂਥਨੀ<br>|2004|2014|end=div}} * {{marriage|[[ਬੈਨ ਐਫ਼ਲੇਕ]]<br>|2022}} }} | children = 2 | website = {{URL|jenniferlopez.com}} | module = {{Infobox musical artist|embed=yes | background = solo_singer | genre = {{hlist|ਆਰ ਐੰਡ ਬੀ|[[ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਪੌਪ]]|ਲੈਟਿਨ ਸੰਗੀਤ|[[ਹਿਪ ਹੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਹਿਪ ਹੌਪ]]|ਡਾਂਸ ਮਿਊਜ਼ਿਕ}} | label = {{hlist|ਵਰਕ ਰਿਕਾਰਡਜ਼|ਐਪਿਕ ਰਿਕਾਰਡਜ਼|ਅਈਲੈਂਡ ਰਿਕਾਰਡਜ਼|ਕੈਪੀਟੋਲ ਰਿਕਾਰਡਜ਼}}<!--Listed in chronological order!--> | associated_acts = {{hlist|ਮਾਰਕ ਐਂਥਨੀ|[[ਪਿਟਬੁਲ (ਰੈਪਰ)|ਪਿਟਬੁਲ]]}} }} | net worth = 320 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ (2014)<ref name="SMH 2014">{{cite news|last1=Vincent|first1=Peter|title=Jennifer Lopez on being J.Lo: Hard times made me what I am|url=http://www.smh.com.au/entertainment/music/jennifer-lopez-on-being-jlo-hard-times-made-me-what-i-am-20140702-zsou3.html|accessdate=November 23, 2016|work=The Sydney Morning Herald|date=June 27, 2014}}</ref> | signature = File:Jennifer Lopez Signature.png | signature_size = }} '''ਜੈਨੀਫਰ ਲਿਨ ਲੋਪੇਜ਼''' (ਜਨਮ 24 ਜੁਲਾਈ, 1969) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਗਾਇਕਾ, ਗੀਤਕਾਰ, ਅਦਾਕਾਰਾ, ਨਚਾਰ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ। ਲੋਪੇਜ਼, ''ਇਨ ਲਿਵਿੰਗ ਕਲਰ'' ਵਿੱਚ ''ਫਲਾਈ ਗਰਲ'' ਡਾਂਸਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਉਸਨੇ 1993 ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾ ਬਣਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ। 1997 ਵਿੱਚ ਸੇਲੇਨਾ ਬਾਇਓਪਿਕ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਲੋਪੇਜ਼ ਨੂੰ ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਲਈ 1 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਲਾਤੀਨੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਬਣ ਗਈ। ''ਐਨਾਕੌਂਡਾ'' (1997) ਅਤੇ ''ਆਊਟ ਆਫ ਸਾਈਟ'' (1998) ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ 'ਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਨਖਾਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਲਾਤੀਨੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite journal|title=Solid as a Rock|journal=Vibe (magazine)|date=July 2003|page=96|url=https://books.google.com/books?id=3yYEAAAAMBAJ|accessdate=August 25, 2017|publisher=Eldridge Industries}}</ref> ਲੋਪੇਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸਟੂਡੀਓ ਐਲਬਮ ''ਆਨ ਦਿ 6'' (1999) ਨਾਲ ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਬਿਲਬੋਰਡ ਹੌਟ 100 'ਤੇ ਰਹੀ। 2001 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਟੂਡੀਓ ਐਲਬਮ ਜੇ.ਲੇ. ਅਤੇ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਾਮੇਡੀ ''ਦਿ ਵੇਡਿੰਗ ਪਲੈਨਰ'' ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੋਪੇਜ਼ ਇੱਕੋ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਐਲਬਮ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਨਾਲ ਨੰਬਰ 1 'ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਬਣ ਗਈ। ਗਿੱਗਲੀ (2003) ਦੀ ਵਪਾਰਕ ਅਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੋਪੇਜ਼ ਨੇ ਸਫਲ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਮੇਡੀਜ਼ ''ਸ਼ੈਲ ਵੀਂ ਡਾਂਸ?'' (2004) ਅਤੇ ''ਮੰਸਟਰ-ਇਨ-ਲਾਅ'' (2005) ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਸਟੂਡੀਓ ਐਲਬਮ ''ਕੋਮੋ ਐਮਾ ਉਨਾ ਮੁਜਰ'' (2007) ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਸਪੇਨੀ ਐਲਬਮ ਬਣ ਗਈ। ਇੱਕ ਅਸਫਲ ਪੀਰੀਅਡ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਉਹ 2011 ਵਿੱਚ [[ਅਮਰੀਕਨ ਆਇਡਲ]] 'ਤੇ ਜੱਜ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਕਾਮਯਾਬ ਸਿੰਗਲ "ਆਨ ਦਿ ਫਲੋਰ", ਜੋ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਿੰਗਲ ਸੀ, ਨਾਲ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਵੱਲ ਪਰਤ ਆਈ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ, ਉਸਨੇ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦੌਰਾ ''ਡਾਂਸ ਅਗੇਨ ਵਰਲਡ ਟੂਰ'' ਕੀਤਾ। 2016 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਅਪਰਾਧ ਡਰਾਮਾ ਲੜੀ ''ਸ਼ੇਡਜ਼ ਆਫ ਬਲੂ'' ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ। 2.9 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਗੀਤਕ ਫਿਲਮ ਦੇ ਨਾਲ<ref>{{cite web|title=Jennifer Lopez Movie Box Office Results|url=http://www.boxofficemojo.com/people/chart/?id=jenniferlopez.htm|website=''[[Box Office Mojo]]''|publisher=Amazon (company)|accessdate=December 14, 2017|quote=Total: $2,985.4 million}}</ref><ref>{{cite web|title=Jennifer Lopez – Box Office|url=http://www.the-numbers.com/person/87600401-Jennifer-Lopez#tab=acting|website=The Numbers (website)|publisher=Nash Information Services|accessdate=February 11, 2017}}</ref> ਅਤੇ ਅਤੇ 80 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਰਿਕਾਰਡ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਨਾਲ<ref>{{Cite web|url=http://www.latimes.com/entertainment/music/la-et-ms-jennifer-lopez-aka-20140615-story.html|title=Jennifer Lopez on dating, her split with Marc Anthony and 'First Love'|last=Kennedy|first=Gerrick D.|website=Los Angeles Times|publisher=Tronc|access-date=February 17, 2017}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹਿਸਪੈਨਿਕ ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਨਖਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਲਾਤੀਨੀ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਲਾਕਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [[ਟਾਈਮ (ਪਤ੍ਰਿਕਾ)|ਟਾਈਮ]] ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 25 ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹਿਸਪੈਨਿਕ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਤੇ 2012 ਵਿੱਚ, [[ਫੋਰਬਜ਼]] ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸੇਲਿਬ੍ਰਿਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ 38 ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਔਰਤ ਹੋਣ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite web|last1=Goudreau|first1=Jenna|title=The World's Most Powerful Women: 16 New Faces|url=https://www.forbes.com/sites/jennagoudreau/2012/08/22/worlds-most-powerful-women-new-faces-jennifer-lopez-laurene-powell-jobs/|website=[[Forbes]]|accessdate=November 23, 2016|date=August 22, 2012}}</ref> ਟਾਈਮ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 2018 ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰ ਦੇ 100 ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ, ਲੋਪੇਜ ਨੂੰ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਵਾਕ ਆਫ ਫੇਮ ਅਤੇ ਬਿਲਬੋਰਡ ਆਈਕੌਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਹੋਰ ਉੱਦਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਪੜਿਆਂ ਅਤੇ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦ, ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਕੰਪਨੀ ਅਤੇ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਟਰੱਸਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਹ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਤਲਾਕਸ਼ੁਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 2008 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਮਾਰਕ ਐਂਥਨੀ ਨਾਲ ਉਸਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਜੁੜਵਾ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1969]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] ogrbg2671w2wwpguepx5znuwuqkgyy7 0 109403 611505 571124 2022-08-17T17:24:30Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਵਿਵਿਆਨ ਡੀਸੇਨਾ | image = Vivian Dsena in 2016.jpg | caption = | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1988|06|28}}<ref name=toindia/> | birth_place = [[ਉੱਜੈਨ]],[[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], ਭਾਰਤ | occupation = ਅਦਾਕਾਰ | known_for = | spouse = {{ਵਿਆਹ|ਵਾਹਬੀਜ ਦੋਰਾਬਜੀ|2013|2021|reason=divorced}}<ref name="indian express divorce">{{Cite news |date=2021-12-27 |title=Vivian Dsena and Vahbiz Dorabjee’s divorce finalised: ‘It is a mutual decision and there’s no need to choose sides’ |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/television/vivian-dsena-and-vahbiz-dorabjees-divorce-finalised-7693516/ |access-date=2022-03-30 |work=[[The Indian Express]]|language=en}}</ref><ref name=deccan>{{Cite web |url=http://deccanchronicle.com/130109/entertainment-tvmusic/gallery/telly-couple-vivian-vahbbiz-tie-knot |title=Telly couple Vivian-Vahbbiz tie the knot |work=Deccan Chronicle |access-date=24 March 2013 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20130128221834/http://deccanchronicle.com/130109/entertainment-tvmusic/gallery/telly-couple-vivian-vahbbiz-tie-knot |archive-date=28 January 2013 |df=dmy-all }}</ref>|2013|2021|reason=divorced}} | yearsactive = 2008-ਹੁਣ ਤੱਕ }} ਵਿਵਿਅਨ ਡੇਸੇਨਾ (ਜਨਮ 28 ਜੂਨ 1988) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰ ਹੈ ਜੋ [[ਪਿਆਰ ਕੀ ਯੇ ਏਕ ਕਹਾਣੀ]] ਵਿੱਚ ਅਭੈ ਰਾਏਚੰਦ<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/tv/news-interviews/It-now-feels-like-homecoming-Vivian-Dsena/articleshow/32421088.cms|title=It now feels like homecoming: Vivian Dsena|work=The Times of India|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140325142957/http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/tv/news-interviews/It-now-feels-like-homecoming-Vivian-Dsena/articleshow/32421088.cms|archivedate=25 March 2014|df=dmy-all}}</ref> ਅਤੇ [[ਮਧੂਬਾਲਾ-ੲੇਕ ਇਸ਼ਕ ਏਕ ਜਨੂੰਨ]] ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ੀਭ ਕੁੰਦਰਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/entertainment/television/vivian-dsena-back-on-madhubala/article1-1197331.aspx|title=Vivian Dsena back with Drashti Dhami on Madhubala - Hindustan Times|website=hindustantimes.com|accessdate=5 June 2018|deadurl=bot: unknown|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140416011845/http://www.hindustantimes.com/entertainment/television/vivian-dsena-back-on-madhubala/article1-1197331.aspx|archivedate=16 April 2014|df=dmy-all}}</ref> ਉਸਨੇ ''ਏਸ਼ੀਅਨ ਵਿਊਅਰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਵਾਰਡ'' ਅਤੇ ਦੋ ''ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ'' ਸਮੇਤ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਉਹ [[ਸ਼ਕਤੀ- ਅਸਤਿਤਵ ਕੇ ਅਹਸਾਸ ਕੀ]] ਵਿੱਚ ਹਰਮਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ==ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ== ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਹਿੰਦੂ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਮੂਲ ਦਾ ਇੱਕ ਮਸੀਹੀ ਹੈ।<ref name=toindia>Web Desk (28 June 2017), [https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/tvs-hot-vampire-vivian-dsena-turns-29-all-you-need-to-know-about-the-actor/photostory/59351824.cms "TV's hot vampire Vivian Dsena turns 29, all you need to know about the actor"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170701195446/http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/TVs-hot-vampire-Vivian-Dsena-turns-29-all-you-need-to-know-about-the-actor/photostory/59351824.cms |date=1 July 2017 }}, ''[[The Times of India]]''. Retrieved 2 July 2018.</ref> ਵਿਵਿਆਨ, ''ਪਿਆਰ ਕੀ ਯੇ ਏਕ ਕਹਾਣੀ'' ਦੇ ਸੈੱਟ 'ਤੇ [[ਵਾਹਬੀਜ ਦੋਰਾਬਜੀ]] ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਜਨਵਰੀ 7, 2013 ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਪਰ ਵਿਆਹ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ 2016 ਵਿੱਚ ਇਸ ਜੋੜੇ ਨੇ ਤਲਾਕ ਲੈ ਲਿਆ।<ref name=iex>{{cite web |url=http://indianexpress.com/article/entertainment/television/confirmed-vivian-dsena-wife-vahbiz-dorabjee-split-3028540/ |title=Confirmed: Vivian Dsena, wife Vahbiz Dorabjee split |publisher=Indian Express |date=September 13, 2016 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180210002507/http://indianexpress.com/article/entertainment/television/confirmed-vivian-dsena-wife-vahbiz-dorabjee-split-3028540/ |archivedate=10 February 2018 |df=dmy-all }}</ref> ==ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ== {| class="wikitable" |- ! ਸਾਲ ! ਸਿਰਲੇਖ ! ਭੂਮਿਕਾ ! ਚੈਨਲ ! ਨੋਟਸ |- | 2008–09 | ''ਕਸਮ ਸੇ'' | ਵਿੱਕੀ ਜੈ ਵਾਲੀਆ | [[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ]] | ਸਹਾਇਕ<ref name=dna>{{cite web|url=http://www.dnaindia.com/entertainment/report-it-was-a-mutual-decision-vivian-dsena-on-quitting-madhubala-1956881|title=It was a mutual decision: Vivian Dsena on quitting 'Madhubala...' - Latest News & Updates at Daily News & Analysis|date=25 January 2014|website=dnaindia.com|accessdate=5 June 2018|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150226105244/http://www.dnaindia.com/entertainment/report-it-was-a-mutual-decision-vivian-dsena-on-quitting-madhubala-1956881|archivedate=26 February 2015|df=dmy-all}}</ref> |- | 2010 | ''ਅਗਨੀਪ੍ਰਿਕਸ਼ਾ ਜੀਵਨ ਕੀ - ਗੰਗਾ'' | ਸ਼ਿਵਮ | ਕਲਰਸ ਟੀਵੀ | ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ<ref name=dna/> |- | 2010–11 | [[ਪਿਆਰ ਕੀ ਯੇ ਏਕ ਕਹਾਣੀ]] | ਅਭੈ ਰਾਏਚੰਦ / ਅਭੇਂਦਰ ਸਿੰਘ | ਸਟਾਰ ਵਨ | ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ<ref name=iex/> |- | 2012–14 | [[ਮਧੂਬਾਲਾ-ੲੇਕ ਇਸ਼ਕ ਏਕ ਜਨੂੰਨ]] | ਰਿਸ਼ੀਭ ਕੁੰਦਰਾ / ਕੇਵਲ ਰਾਜ ਕੁਸ਼ਵਾਹਾ/ ਰਾਜਾ ਕੇਵਲ ਕੁਸ਼ਵਾਹਾ | ਕਲਰਸ ਟੀਵੀ | ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ<ref name=iex/> |- | 2015 | ਝਲਕ ਦਿਖ ਲਾ ਜਾ 8 | ਉਮੀਦਵਾਰ<ref>{{cite web|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/television/popularity-alone-can-not-help-win-jhalak-dikhhla-jaa-vivian-dsena/|title=Popularity alone can not help win ‘Jhalak Dikhhla Jaa’: Vivian DSena|date=5 July 2015|website=indianexpress.com|accessdate=5 June 2018|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151023150633/http://indianexpress.com/article/entertainment/television/popularity-alone-can-not-help-win-jhalak-dikhhla-jaa-vivian-dsena/|archivedate=23 October 2015|df=dmy-all}}</ref> | ਕਲਰਸ ਟੀਵੀ | 7 ਵੇਂ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ - 30 ਅਗਸਤ 2015<ref>{{cite web|url=http://www.india.com/showbiz/jhalak-dikhhla-jaa-reloaded-episode-recap-vivian-dsena-eliminated-from-the-show-524991/|title=Vivian DSena's journey comes to an end on Jhalak!|first=Snehal|last=Rajani|date=29 August 2015|website=india.com|accessdate=5 June 2018|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170708104551/http://www.india.com/showbiz/jhalak-dikhhla-jaa-reloaded-episode-recap-vivian-dsena-eliminated-from-the-show-524991/|archivedate=8 July 2017|df=dmy-all}}</ref> |- | 2016 | ਫੀਅਰ ਫੈਕਟਰ: ਖਤਰੋਂ ਕੇ ਖਿਲਾੜੀ | ਉਮੀਦਵਾਰ | ਕਲਰਸ ਟੀਵੀ | ਵਾਈਲਡ ਕਾਰਡ ਐਂਟਰੀ<ref>{{cite web|url=https://m.mid-day.com/articles/vivian-dsena-to-enter-fear-factor-khatron-ke-khiladi/16973189|title=Vivian Dsena to enter Fear Factor: Khatron Ke Khiladi|date=21 February 2016|website=mid-day.com|accessdate=5 June 2018|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160301202623/http://m.mid-day.com/articles/vivian-dsena-to-enter-fear-factor-khatron-ke-khiladi/16973189|archivedate=1 March 2016|df=dmy-all}}</ref> |- | 2016–ਹੁਣ ਤੱਕ | [[ਸ਼ਕਤੀ- ਅਸਤਿਤਵ ਕੇ ਅਹਸਾਸ ਕੀ]] | ਹਰਮਨ ਸਿੰਘ | ਕਲਰਸ ਟੀਵੀ | ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ<ref name=iex/> |} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1988]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] aabsoexloalauzv39pskavcyrc4wyx8 0 111693 611480 611450 2022-08-17T16:34:48Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{ਅੰਦਾਜ਼}} {{Infobox cinema market | name = ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨਮਾ <br /> {{Nastaliq|پنجابی سنیما}} | image = File:PVR at Silver Arc Mall.jpg | image_size = 250px | alt = | caption = ਸਿਲਵਰ ਆਰਕ ਮੌਲ, [[ਲੁਧਿਆਣਾ]], [[ਪੰਜਾਬ]] ਵਿਖੇ ਪੀਵੀਆਰ ਸਿਨਮਾ | screens = 196 | screens_per_capita = | distributors = {{br separated entries|ਹਮਬਲ ਮੋਸ਼ਨ ਪਿਕਚਰਜ਼|ਰਿਧਮ ਬੋਇਜ਼ ਇੰਟਰਟੇਨਮਿੰਟ|ਸਿੱਪੀ ਗਰੇਵਾਲ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨਜ਼|ਵਾਈਟ ਹਿੱਲ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨਜ਼}} | produced_year = 2014 | produced_ref =<ref>{{cite news|title=Currently, industry estimates peg the volume output of the industry at 50 films a year, with an estimated box office turnover in the range of Rs 400 to 450 crore.|url=http://www.business-standard.com/article/current-affairs/harry-baweja-s-chaar-saahibzaade-rakes-in-rs-70-crore-globally-115010800141_1.html}}</ref><ref>{{cite news|title=industry which used to release barely six films till 2002 is gearing up to churn out 120 this year|url=http://www.business-standard.com/article/beyond-business/jatt-di-film-113062101038_1.html}}</ref> | produced_total = 100 | produced_fictional = | produced_animated = | produced_documentary = | admissions_year = | admissions_ref = | admissions_total = | admissions_per_capita = | admissions_national = | box_office_year = 2014 | box_office_ref = | box_office_total = {{INRConvert|10|b}}<!-- ${{Format price| }} --><ref>{{cite news|title=500cr punjabi industry|url=http://businesstoday.intoday.in/story/the-coming-of-age-of-punjabi-cinema/1/205030.html}}</ref> | box_office_national = {{INRConvert|9.5|b}}<!-- ${{Format price| }} --><ref>{{cite news|title=estimated box office turnover in the range of Rs 400 to 450 crore.|url=http://www.business-standard.com/article/current-affairs/harry-baweja-s-chaar-saahibzaade-rakes-in-rs-70-crore-globally-115010800141_1.html}}</ref> }} {{ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫ਼ਰਿਸਤ}} '''ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨਮਾ''' ([[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]]: {{Nastaliq|پنجابی سنیما}} <small>([[ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ]])</small>), ਜਿਸਨੂੰ ਕਦੇ ਸਰਲ ਕਰਨ ਲਈ '''ਪੌਲੀਵੁੱਡ''' ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ,<ref>{{cite news|title=Pollywood the word for punjabi cinema|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/Punjabi-actresses-are-turning-back-to-Pollywood/articleshow/14052346.cms}}{{cite news|title=Pollywood directory will furnish contact details of over 1500 eminent personalities and also struggling new comers in the Punjabi film and music industry.|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/First-Pollywood-directory-to-release-in-April/articleshow/19362189.cms}}{{cite news|title=The theme of the film Police in Pollywood - Balle Balle by Gautam Productions is that the police will now direct and produce Punjabi films.|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/Policemen-turn-filmmakers-in-Police-In-Pollywood-Balle-Balle/articleshow/38788880.cms}}{{cite news|title=Pollywood Directory (A first of its own kind of initiative to organize Punjabi Cinema)|url=http://www.face2news.com/news/9734-kirron-kher-to-unveil-rangeen-world-pollywood-directory-on-august-25-at-chandigarh-press-club.aspx}}</ref> ਦੁਨੀਆ ਦੇ [[ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ|ਪੰਜਾਬੀ ਅਵਾਮ]] ਦੀ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਨਮੇ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ 1920 ਵਿੱਚ ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' (ਅੱਜ ਦੀ ਧੀ), ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਰਡੂਸ ਹੋਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਫੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮ ਦੇ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਪਹਿਲੀ ਆਡੀਓ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮ, ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ, ਤਵੇ ਉੱਤੇ ਆਡੀਓ ਦੀ ਟਿਕਨੌਲਜੀ ਨਾਲ, 1932 ਵਿੱਚ ਰਲੀਜ਼ ਹੋਈ। ਉਦੋ ਤੋਂ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨਮਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਫਿਲਮਾਂ ਪਰਡੂਸ ਹੋਚੁੱਕੀਆਂ ਨੇ, ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕਦਰ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਕਈ ਫਿਲਮਮੇਕਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕਦਰ ਮਿਲੀ, ਅਤੇ ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਜਿੱਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਆਮਦਨ ਨਾਲ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਬਣਾਇਆ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਫ਼ਿਲਮ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ 1920 ਵਿੱਚ [[ਲਾਹੌਰ]], [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪੰਜਾਬ]] ਸੂਬੇ ਦੇ ਕੈਪਟਲ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਪਹਿਲੀ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਫ਼ਿਲਮ, ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' (ਅੱਜ ਦੀ ਧੀ), ਲਾਹੌਰ ਵਿਖੇ 1924 ਵਿੱਚ ਰਲੀਜ਼ ਹੋਈ; ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਚਾਲੂ ਸਿਨਮੇ ਘਰ ਸਨ।<ref name="CITEREFSilentEra">{{cite web|url=http://cinepick.com/Pak/lollywood-1.html|title=History of Lollywood: The Silent Era|publisher=Pakistani Film|accessdate=2008-07-01}}</ref> ਇਹਨਾਂ ਸਿਨਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਖਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੂਵੀਆਂ ਤਕਰੀਬਨ [[ਬੰਬਈ]] ਅਤੇ [[ਕਲਕੱਤਾ]] ਪਰਡੂਸ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਕਦੇ ਹੀ [[ਹਾਲੀਵੁੱਡ]] ਅਤੇ [[ਲੰਡਨ]] ਤੋਂ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' ਗ.ਕ. ਮਹਿਤਾ, ਸਾਬਕਾ ਉੱਤਰ-ਚੜ੍ਹਦੇ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਅਫ਼ਸਰ ਦੀ ਮਗ਼ਜ਼ਮਾਰੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ, ਹ.ਸ. ਭਾਤਵਦੇਕਰ ਵਾਂਗ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਕੈਮਰਾ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤਾ। ਮਹਿਤਾ ਵਲਾਇਤੀ ਕੰਪਣੀਆਂ ਲਈ ਖ਼ਬਰ-ਰੀਲ ਦੀ ਕਵਰਜ ਰਾਹੀਂ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਫ਼ਿਲਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਬਣਿਆ ਭਰ ਯੱਕਦਮ ਉਹਦੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਫਿੱਕੀ ਪੈਗਈ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਵਾਲ਼ੇ ਰਾਹਾਂ ਲਈ ਛੱਡ ਗਿਆ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1929&ndash;1930, ਜੱਦ ਅਬਦੁਰ ਰਸ਼ੀਦ ਕਰਦਾਰ ਦੀ ''ਹੁਸਨ ਕਾ ਡਾਕੂ''<ref>{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0231768/|title=Husn Ka Daku|publisher=[[Internet Movie Database]]|accessdate=2008-07-01}}</ref> ਰਲੀਜ਼ ਹੋਈ, ਉਸ ਵਕ਼ਤ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਭੱਟੀ ਗੇਟ ਦੇ ਦੁਆਲ਼ੇ ਫ਼ਿਲਮ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਕਾਇਮ ਹੋ ਗਈ। ਕਰਦਾਰ, ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਕਾਤਬ, ਆਪਣੇ ਹਮ-ਫਨਕਾਰ ਅਤੇ ਯਾਰ ਮੁਹੱਮਦ ਇਸਮਾਇਲ, ਜੋ ਇਸਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੇ ਪੋਸਟਰ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ ਨਾਲ ਰਲ਼ਿਆ। ===ਅਵਾਜ਼ ਫ਼ਿਲਮਾਂ (1930s–1946)=== ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਿ ਕਰਦਾਰ ਨੇ ਗ.ਕ. ਮਹਿਤਾ ਨਾਲ ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਹਨੂੰ ਲਗਿਆ ਮਹਿਤਾ ਵਾਂਗ ਛੱਡਣ ਨਾਲੋਂ ਉਸਨੂੰ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿਕੇ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸਮਾਇਲ ਸਮੇਤ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵੇਚਕੇ 1928 ਵਿੱਚ ਸਟੂਡੀਓ ਅਤੇ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨ ਕੰਪਣੀ ਖੋਲ੍ਹੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਂਅ ਰਖਿਆ ਯੂਨਾਈਟਡ ਪਲਿਅਰਜ਼ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> ਰਾਵੀ ਰੋਡ (ਹੁਣ ਟਿਮਬਰ ਮਾਰਕਿਟ) ਵਿਖੇ ਕਾਇਮ ਹੋਏ, ਜੋਟੀ ਨੇ ਐਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਿਲਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਹਾਇਰ ਕੀਤਾ। ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਨ ਦਿਹਾੜੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਜਰਖੇਜ਼ੀ ਸੀਮਤ ਰਹੀ, ਭਰ ਜਿਹੜੇ ਖੇਤਰਫਲ ਦੁਆਲ਼ੇ ਇਹ ਰਹੇ ਉਥੇ ਕਈ ਕਮਾਲ ਦੀਆਂ ਜਗ੍ਹਾ ਸਨ, ਸਣੇ ਖ਼ਾਸ ਜ਼ਮੀਨੀਟੱਕ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> == ਹਸਤੀਆਂ == === ਡਰੈਕਟਰ === * [[ਅੰਬਰਦੀਪ ਸਿੰਘ]] * [[ਗਿੱਪੀ ਗਰੇਵਾਲ]] * [[ਸਿਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ]] * [[ਸਮੀਪ ਕੰਗ]] === ਐਕਟਰ === <gallery> ਤਸਵੀਰ:Ammy Virk.jpg|[[ਐਮੀ ਵਿਰਕ]], ''[[ਅਰਦਾਸ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅਰਦਾਸ]]'' ਅਤੇ ''[[ਨਿੱਕਾ ਜ਼ੈਲਦਾਰ]]'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Babbu Maan Vancouver 2010.jpg|[[ਬੱਬੂ ਮਾਨ]], ''ਹਵਾੲੇਂ'' ਅਤੇ ''ੲੇਕਮ - ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Binnu Dhillon.jpg|[[ਬੀਨੂ ਢਿੱਲੋਂ]], ''ਬੰਬੂਕਾਟ'' ਅਤੇ ''ਕੈਰੀ ਔਨ ਜੱਟਾ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Diljit Dosanjh at Colors Golden Petal Awards.jpg|[[ਦਿਲਜੀਤ ਦੋਸਾਂਝ]], ''ਜੱਟ ਐਂਡ ਜੂਲੀਅਟ'' ਅਤੇ ''[[ਪੰਜਾਬ 1984]]'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Gurdas Maan1.jpg|[[ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ]], ''[[ਮਾਮਲਾ ਗੜਬੜ ਹੈ]]'' ਅਤੇ ''[[ਸ਼ਹੀਦ-ਏ-ਮੁਹੱਬਤ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ]]'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀ |[[ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਘੁੱਗੀ]], ''[[ਅਰਦਾਸ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅਰਦਾਸ]]'' ਅਤੇ ''ਮੁੰਡੇ ਯੂਕੇ ਦੇ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Harbhajan-Mann1.jpg|[[ਹਰਭਜਨ ਮਾਨ]], ''ਅਸਾਂ ਨੂੰ ਮਾਣ ਵਤਨਾ ਦਾ'' ਅਤੇ ''ਜੀਅ ਆਇਆ ਨੂੰ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Jassi Gill.JPG|[[ਜੱਸੀ ਗਿੱਲ]], ''[[ਚੰਨੋ ਕਮਲੀ ਯਾਰ ਦੀ]]'' ਅਤੇ ''ਮਿਸਟਰ ਐਂਡ ਮਿਸਅਜ਼ 420'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Dr. Jaswindr Bhalla .jpg|[[ਜਸਵਿੰਦਰ ਭੱਲਾ]], ''ਕੈਰੀ ਔਨ ਜੱਟਾ'' ਅਤੇ ''ਛਣਕਾਟਾ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Neeru Bajwa at Kochi International Fashion Week 2011 02.jpg|[[ਨੀਰੂ ਬਾਜਵਾ]], ''ਜੱਟ ਐਂਡ ਜੂਲੀਅਟ 2'' ਅਤੇ ''ਜਿਨ੍ਹੇ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਲੁਟਿਆ'' ਦੀ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Rana Ranbir.jpg|ਰਾਣਾ ਰਣਬੀਰ, ''[[ਅਰਦਾਸ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅਰਦਾਸ]]'' ਅਤੇ ''ਅਸੀਸ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Sargun Mehta at a pre-Diwali party.jpg|[[ਸਰਗੁਣ ਮਹਿਤਾ]], ''[[ਅੰਗਰੇਜ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅੰਗਰੇਜ]]'' ਅਤੇ ''[[ਲਹੌਰੀਏ]]'' ਦੀ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Sonam Bajwa (cropped).jpg|[[ਸੋਨਮ ਬਾਜਵਾ]], ''[[ਨਿੱਕਾ ਜ਼ੈਲਦਾਰ 2]]'' ਅਤੇ ''[[ਪੰਜਾਬ 1984]]'' ਦੀ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀ|[[ਰਣਜੀਤ ਬਾਵਾ]], [[ਸਰਵਣ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਸਰਵਣ]] ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ </gallery> ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਨੇ ਕਈ ਸਫ਼ਲ ਐਕਟਰਾਂ, ਐਕਟਰਨੀਆਂ, ਲੇਖਕਾਂ, ਡਰੈਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਫਿਲਮਮੇਕਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਹਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿੰਨਾ ਨੂੰ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਕਬੂਲੀਅਤ ਮਿਲੀ '''ਐਕਟਰ''' * [[ਬੀ.ਐੱਨ. ਸ਼ਰਮਾ]] * [[ਬੱਬਲ ਰਾਏ]] * [[ਗਿੱਪੀ ਗਰੇਵਾਲ]] * [[ਹਰੀਸ਼ ਵਰਮਾ]] * [[ਕਰਮਜੀਤ ਅਨਮੋਲ]] * [[ਰਣਜੀਤ ਬਾਵਾ]] * [[ਰੌਸ਼ਨ ਪ੍ਰਿੰਸ]] * [[ਸਰਦਾਰ ਸੋਹੀ]] * [[ਯੋਗਰਾਜ ਸਿੰਘ]] '''ਐਕਟਰਨੀਆਂ''' * [[ਹਿਮਾਂਸ਼ੀ ਖੁਰਾਨਾ]] * [[ਜੂਹੀ ਚਾਵਲਾ]] * [[ਕੁਲਰਾਜ ਰੰਧਾਵਾ]] * [[ਮਾਹੀ ਗਿੱਲ]] * [[ਮੋਨਿਕਾ ਗਿੱਲ]] * [[ਨਿਮਰਤ ਖਹਿਰਾ]] * [[ਨੂਰ ਜਹਾਂ (ਗਾਇਕਾ)|ਨੂਰ ਜਹਾਂ]] * [[ਨਿਰਮਲ ਰਿਸ਼ੀ]] * [[ਸਿਮੀ ਚਾਹਲ]] * [[ਵਮਿਕਾ ਗੱਬੀ]] {{Clear}} ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist|30em}} {{DEFAULTSORT:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਿਨਮਾ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਿਨਮਾ]] ohk2r0f8kw7wmw8zdpyefheipeo5tvr 611481 611480 2022-08-17T16:37:44Z Jagseer S Sidhu 18155 /* ਐਕਟਰ */ wikitext text/x-wiki {{ਅੰਦਾਜ਼}} {{Infobox cinema market | name = ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨਮਾ <br /> {{Nastaliq|پنجابی سنیما}} | image = File:PVR at Silver Arc Mall.jpg | image_size = 250px | alt = | caption = ਸਿਲਵਰ ਆਰਕ ਮੌਲ, [[ਲੁਧਿਆਣਾ]], [[ਪੰਜਾਬ]] ਵਿਖੇ ਪੀਵੀਆਰ ਸਿਨਮਾ | screens = 196 | screens_per_capita = | distributors = {{br separated entries|ਹਮਬਲ ਮੋਸ਼ਨ ਪਿਕਚਰਜ਼|ਰਿਧਮ ਬੋਇਜ਼ ਇੰਟਰਟੇਨਮਿੰਟ|ਸਿੱਪੀ ਗਰੇਵਾਲ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨਜ਼|ਵਾਈਟ ਹਿੱਲ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨਜ਼}} | produced_year = 2014 | produced_ref =<ref>{{cite news|title=Currently, industry estimates peg the volume output of the industry at 50 films a year, with an estimated box office turnover in the range of Rs 400 to 450 crore.|url=http://www.business-standard.com/article/current-affairs/harry-baweja-s-chaar-saahibzaade-rakes-in-rs-70-crore-globally-115010800141_1.html}}</ref><ref>{{cite news|title=industry which used to release barely six films till 2002 is gearing up to churn out 120 this year|url=http://www.business-standard.com/article/beyond-business/jatt-di-film-113062101038_1.html}}</ref> | produced_total = 100 | produced_fictional = | produced_animated = | produced_documentary = | admissions_year = | admissions_ref = | admissions_total = | admissions_per_capita = | admissions_national = | box_office_year = 2014 | box_office_ref = | box_office_total = {{INRConvert|10|b}}<!-- ${{Format price| }} --><ref>{{cite news|title=500cr punjabi industry|url=http://businesstoday.intoday.in/story/the-coming-of-age-of-punjabi-cinema/1/205030.html}}</ref> | box_office_national = {{INRConvert|9.5|b}}<!-- ${{Format price| }} --><ref>{{cite news|title=estimated box office turnover in the range of Rs 400 to 450 crore.|url=http://www.business-standard.com/article/current-affairs/harry-baweja-s-chaar-saahibzaade-rakes-in-rs-70-crore-globally-115010800141_1.html}}</ref> }} {{ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫ਼ਰਿਸਤ}} '''ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨਮਾ''' ([[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]]: {{Nastaliq|پنجابی سنیما}} <small>([[ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ]])</small>), ਜਿਸਨੂੰ ਕਦੇ ਸਰਲ ਕਰਨ ਲਈ '''ਪੌਲੀਵੁੱਡ''' ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ,<ref>{{cite news|title=Pollywood the word for punjabi cinema|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/Punjabi-actresses-are-turning-back-to-Pollywood/articleshow/14052346.cms}}{{cite news|title=Pollywood directory will furnish contact details of over 1500 eminent personalities and also struggling new comers in the Punjabi film and music industry.|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/First-Pollywood-directory-to-release-in-April/articleshow/19362189.cms}}{{cite news|title=The theme of the film Police in Pollywood - Balle Balle by Gautam Productions is that the police will now direct and produce Punjabi films.|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/Policemen-turn-filmmakers-in-Police-In-Pollywood-Balle-Balle/articleshow/38788880.cms}}{{cite news|title=Pollywood Directory (A first of its own kind of initiative to organize Punjabi Cinema)|url=http://www.face2news.com/news/9734-kirron-kher-to-unveil-rangeen-world-pollywood-directory-on-august-25-at-chandigarh-press-club.aspx}}</ref> ਦੁਨੀਆ ਦੇ [[ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ|ਪੰਜਾਬੀ ਅਵਾਮ]] ਦੀ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਨਮੇ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ 1920 ਵਿੱਚ ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' (ਅੱਜ ਦੀ ਧੀ), ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਰਡੂਸ ਹੋਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਫੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮ ਦੇ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਪਹਿਲੀ ਆਡੀਓ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮ, ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ, ਤਵੇ ਉੱਤੇ ਆਡੀਓ ਦੀ ਟਿਕਨੌਲਜੀ ਨਾਲ, 1932 ਵਿੱਚ ਰਲੀਜ਼ ਹੋਈ। ਉਦੋ ਤੋਂ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨਮਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਫਿਲਮਾਂ ਪਰਡੂਸ ਹੋਚੁੱਕੀਆਂ ਨੇ, ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕਦਰ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਕਈ ਫਿਲਮਮੇਕਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕਦਰ ਮਿਲੀ, ਅਤੇ ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਜਿੱਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਆਮਦਨ ਨਾਲ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਬਣਾਇਆ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਫ਼ਿਲਮ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ 1920 ਵਿੱਚ [[ਲਾਹੌਰ]], [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪੰਜਾਬ]] ਸੂਬੇ ਦੇ ਕੈਪਟਲ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਪਹਿਲੀ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਫ਼ਿਲਮ, ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' (ਅੱਜ ਦੀ ਧੀ), ਲਾਹੌਰ ਵਿਖੇ 1924 ਵਿੱਚ ਰਲੀਜ਼ ਹੋਈ; ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਚਾਲੂ ਸਿਨਮੇ ਘਰ ਸਨ।<ref name="CITEREFSilentEra">{{cite web|url=http://cinepick.com/Pak/lollywood-1.html|title=History of Lollywood: The Silent Era|publisher=Pakistani Film|accessdate=2008-07-01}}</ref> ਇਹਨਾਂ ਸਿਨਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਖਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੂਵੀਆਂ ਤਕਰੀਬਨ [[ਬੰਬਈ]] ਅਤੇ [[ਕਲਕੱਤਾ]] ਪਰਡੂਸ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਕਦੇ ਹੀ [[ਹਾਲੀਵੁੱਡ]] ਅਤੇ [[ਲੰਡਨ]] ਤੋਂ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' ਗ.ਕ. ਮਹਿਤਾ, ਸਾਬਕਾ ਉੱਤਰ-ਚੜ੍ਹਦੇ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਅਫ਼ਸਰ ਦੀ ਮਗ਼ਜ਼ਮਾਰੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ, ਹ.ਸ. ਭਾਤਵਦੇਕਰ ਵਾਂਗ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਕੈਮਰਾ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤਾ। ਮਹਿਤਾ ਵਲਾਇਤੀ ਕੰਪਣੀਆਂ ਲਈ ਖ਼ਬਰ-ਰੀਲ ਦੀ ਕਵਰਜ ਰਾਹੀਂ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਫ਼ਿਲਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਬਣਿਆ ਭਰ ਯੱਕਦਮ ਉਹਦੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਫਿੱਕੀ ਪੈਗਈ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਵਾਲ਼ੇ ਰਾਹਾਂ ਲਈ ਛੱਡ ਗਿਆ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1929&ndash;1930, ਜੱਦ ਅਬਦੁਰ ਰਸ਼ੀਦ ਕਰਦਾਰ ਦੀ ''ਹੁਸਨ ਕਾ ਡਾਕੂ''<ref>{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0231768/|title=Husn Ka Daku|publisher=[[Internet Movie Database]]|accessdate=2008-07-01}}</ref> ਰਲੀਜ਼ ਹੋਈ, ਉਸ ਵਕ਼ਤ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਭੱਟੀ ਗੇਟ ਦੇ ਦੁਆਲ਼ੇ ਫ਼ਿਲਮ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਕਾਇਮ ਹੋ ਗਈ। ਕਰਦਾਰ, ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਕਾਤਬ, ਆਪਣੇ ਹਮ-ਫਨਕਾਰ ਅਤੇ ਯਾਰ ਮੁਹੱਮਦ ਇਸਮਾਇਲ, ਜੋ ਇਸਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੇ ਪੋਸਟਰ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ ਨਾਲ ਰਲ਼ਿਆ। ===ਅਵਾਜ਼ ਫ਼ਿਲਮਾਂ (1930s–1946)=== ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਿ ਕਰਦਾਰ ਨੇ ਗ.ਕ. ਮਹਿਤਾ ਨਾਲ ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਹਨੂੰ ਲਗਿਆ ਮਹਿਤਾ ਵਾਂਗ ਛੱਡਣ ਨਾਲੋਂ ਉਸਨੂੰ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿਕੇ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸਮਾਇਲ ਸਮੇਤ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵੇਚਕੇ 1928 ਵਿੱਚ ਸਟੂਡੀਓ ਅਤੇ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨ ਕੰਪਣੀ ਖੋਲ੍ਹੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਂਅ ਰਖਿਆ ਯੂਨਾਈਟਡ ਪਲਿਅਰਜ਼ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> ਰਾਵੀ ਰੋਡ (ਹੁਣ ਟਿਮਬਰ ਮਾਰਕਿਟ) ਵਿਖੇ ਕਾਇਮ ਹੋਏ, ਜੋਟੀ ਨੇ ਐਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਿਲਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਹਾਇਰ ਕੀਤਾ। ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਨ ਦਿਹਾੜੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਜਰਖੇਜ਼ੀ ਸੀਮਤ ਰਹੀ, ਭਰ ਜਿਹੜੇ ਖੇਤਰਫਲ ਦੁਆਲ਼ੇ ਇਹ ਰਹੇ ਉਥੇ ਕਈ ਕਮਾਲ ਦੀਆਂ ਜਗ੍ਹਾ ਸਨ, ਸਣੇ ਖ਼ਾਸ ਜ਼ਮੀਨੀਟੱਕ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> == ਹਸਤੀਆਂ == === ਡਰੈਕਟਰ === * [[ਅੰਬਰਦੀਪ ਸਿੰਘ]] * [[ਗਿੱਪੀ ਗਰੇਵਾਲ]] * [[ਸਿਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ]] * [[ਸਮੀਪ ਕੰਗ]] === ਐਕਟਰ === <gallery> ਤਸਵੀਰ:Ammy Virk.jpg|[[ਐਮੀ ਵਿਰਕ]], ''[[ਅਰਦਾਸ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅਰਦਾਸ]]'' ਅਤੇ ''[[ਨਿੱਕਾ ਜ਼ੈਲਦਾਰ]]'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Babbu Maan Vancouver 2010.jpg|[[ਬੱਬੂ ਮਾਨ]], ''ਹਵਾੲੇਂ'' ਅਤੇ ''ੲੇਕਮ - ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Binnu Dhillon.jpg|[[ਬੀਨੂ ਢਿੱਲੋਂ]], ''ਬੰਬੂਕਾਟ'' ਅਤੇ ''ਕੈਰੀ ਔਨ ਜੱਟਾ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Diljit Dosanjh at Colors Golden Petal Awards.jpg|[[ਦਿਲਜੀਤ ਦੋਸਾਂਝ]], ''ਜੱਟ ਐਂਡ ਜੂਲੀਅਟ'' ਅਤੇ ''[[ਪੰਜਾਬ 1984]]'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Gurdas Maan1.jpg|[[ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ]], ''[[ਮਾਮਲਾ ਗੜਬੜ ਹੈ]]'' ਅਤੇ ''[[ਸ਼ਹੀਦ-ਏ-ਮੁਹੱਬਤ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ]]'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀ |[[ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਘੁੱਗੀ]], ''[[ਅਰਦਾਸ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅਰਦਾਸ]]'' ਅਤੇ ''ਮੁੰਡੇ ਯੂਕੇ ਦੇ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Harbhajan-Mann1.jpg|[[ਹਰਭਜਨ ਮਾਨ]], ''ਅਸਾਂ ਨੂੰ ਮਾਣ ਵਤਨਾ ਦਾ'' ਅਤੇ ''ਜੀਅ ਆਇਆ ਨੂੰ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Jassi Gill.JPG|[[ਜੱਸੀ ਗਿੱਲ]], ''[[ਚੰਨੋ ਕਮਲੀ ਯਾਰ ਦੀ]]'' ਅਤੇ ''ਮਿਸਟਰ ਐਂਡ ਮਿਸਅਜ਼ 420'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Dr. Jaswindr Bhalla .jpg|[[ਜਸਵਿੰਦਰ ਭੱਲਾ]], ''ਕੈਰੀ ਔਨ ਜੱਟਾ'' ਅਤੇ ''ਛਣਕਾਟਾ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Neeru Bajwa at Kochi International Fashion Week 2011 02.jpg|[[ਨੀਰੂ ਬਾਜਵਾ]], ''ਜੱਟ ਐਂਡ ਜੂਲੀਅਟ 2'' ਅਤੇ ''ਜਿਨ੍ਹੇ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਲੁਟਿਆ'' ਦੀ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Rana Ranbir.jpg|ਰਾਣਾ ਰਣਬੀਰ, ''[[ਅਰਦਾਸ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅਰਦਾਸ]]'' ਅਤੇ ''ਅਸੀਸ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Sargun Mehta at a pre-Diwali party.jpg|[[ਸਰਗੁਣ ਮਹਿਤਾ]], ''[[ਅੰਗਰੇਜ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅੰਗਰੇਜ]]'' ਅਤੇ ''[[ਲਹੌਰੀਏ]]'' ਦੀ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Sonam Bajwa (cropped).jpg|[[ਸੋਨਮ ਬਾਜਵਾ]], ''[[ਨਿੱਕਾ ਜ਼ੈਲਦਾਰ 2]]'' ਅਤੇ ''[[ਪੰਜਾਬ 1984]]'' ਦੀ ਸਿਤਾਰਾ </gallery> ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਨੇ ਕਈ ਸਫ਼ਲ ਐਕਟਰਾਂ, ਐਕਟਰਨੀਆਂ, ਲੇਖਕਾਂ, ਡਰੈਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਫਿਲਮਮੇਕਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਹਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿੰਨਾ ਨੂੰ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਕਬੂਲੀਅਤ ਮਿਲੀ '''ਐਕਟਰ''' * [[ਬੀ.ਐੱਨ. ਸ਼ਰਮਾ]] * [[ਬੱਬਲ ਰਾਏ]] * [[ਗਿੱਪੀ ਗਰੇਵਾਲ]] * [[ਹਰੀਸ਼ ਵਰਮਾ]] * [[ਕਰਮਜੀਤ ਅਨਮੋਲ]] * [[ਰਣਜੀਤ ਬਾਵਾ]] * [[ਰੌਸ਼ਨ ਪ੍ਰਿੰਸ]] * [[ਸਰਦਾਰ ਸੋਹੀ]] * [[ਯੋਗਰਾਜ ਸਿੰਘ]] '''ਐਕਟਰਨੀਆਂ''' * [[ਹਿਮਾਂਸ਼ੀ ਖੁਰਾਨਾ]] * [[ਜੂਹੀ ਚਾਵਲਾ]] * [[ਕੁਲਰਾਜ ਰੰਧਾਵਾ]] * [[ਮਾਹੀ ਗਿੱਲ]] * [[ਮੋਨਿਕਾ ਗਿੱਲ]] * [[ਨਿਮਰਤ ਖਹਿਰਾ]] * [[ਨੂਰ ਜਹਾਂ (ਗਾਇਕਾ)|ਨੂਰ ਜਹਾਂ]] * [[ਨਿਰਮਲ ਰਿਸ਼ੀ]] * [[ਸਿਮੀ ਚਾਹਲ]] * [[ਵਮਿਕਾ ਗੱਬੀ]] {{Clear}} ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist|30em}} {{DEFAULTSORT:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਿਨਮਾ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਿਨਮਾ]] n9vo0imbob4nw561tyw6r45nn7euh5q 611482 611481 2022-08-17T16:38:04Z Jagseer S Sidhu 18155 /* ਐਕਟਰ */ wikitext text/x-wiki {{ਅੰਦਾਜ਼}} {{Infobox cinema market | name = ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨਮਾ <br /> {{Nastaliq|پنجابی سنیما}} | image = File:PVR at Silver Arc Mall.jpg | image_size = 250px | alt = | caption = ਸਿਲਵਰ ਆਰਕ ਮੌਲ, [[ਲੁਧਿਆਣਾ]], [[ਪੰਜਾਬ]] ਵਿਖੇ ਪੀਵੀਆਰ ਸਿਨਮਾ | screens = 196 | screens_per_capita = | distributors = {{br separated entries|ਹਮਬਲ ਮੋਸ਼ਨ ਪਿਕਚਰਜ਼|ਰਿਧਮ ਬੋਇਜ਼ ਇੰਟਰਟੇਨਮਿੰਟ|ਸਿੱਪੀ ਗਰੇਵਾਲ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨਜ਼|ਵਾਈਟ ਹਿੱਲ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨਜ਼}} | produced_year = 2014 | produced_ref =<ref>{{cite news|title=Currently, industry estimates peg the volume output of the industry at 50 films a year, with an estimated box office turnover in the range of Rs 400 to 450 crore.|url=http://www.business-standard.com/article/current-affairs/harry-baweja-s-chaar-saahibzaade-rakes-in-rs-70-crore-globally-115010800141_1.html}}</ref><ref>{{cite news|title=industry which used to release barely six films till 2002 is gearing up to churn out 120 this year|url=http://www.business-standard.com/article/beyond-business/jatt-di-film-113062101038_1.html}}</ref> | produced_total = 100 | produced_fictional = | produced_animated = | produced_documentary = | admissions_year = | admissions_ref = | admissions_total = | admissions_per_capita = | admissions_national = | box_office_year = 2014 | box_office_ref = | box_office_total = {{INRConvert|10|b}}<!-- ${{Format price| }} --><ref>{{cite news|title=500cr punjabi industry|url=http://businesstoday.intoday.in/story/the-coming-of-age-of-punjabi-cinema/1/205030.html}}</ref> | box_office_national = {{INRConvert|9.5|b}}<!-- ${{Format price| }} --><ref>{{cite news|title=estimated box office turnover in the range of Rs 400 to 450 crore.|url=http://www.business-standard.com/article/current-affairs/harry-baweja-s-chaar-saahibzaade-rakes-in-rs-70-crore-globally-115010800141_1.html}}</ref> }} {{ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫ਼ਰਿਸਤ}} '''ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨਮਾ''' ([[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]]: {{Nastaliq|پنجابی سنیما}} <small>([[ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ]])</small>), ਜਿਸਨੂੰ ਕਦੇ ਸਰਲ ਕਰਨ ਲਈ '''ਪੌਲੀਵੁੱਡ''' ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ,<ref>{{cite news|title=Pollywood the word for punjabi cinema|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/Punjabi-actresses-are-turning-back-to-Pollywood/articleshow/14052346.cms}}{{cite news|title=Pollywood directory will furnish contact details of over 1500 eminent personalities and also struggling new comers in the Punjabi film and music industry.|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/First-Pollywood-directory-to-release-in-April/articleshow/19362189.cms}}{{cite news|title=The theme of the film Police in Pollywood - Balle Balle by Gautam Productions is that the police will now direct and produce Punjabi films.|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/Policemen-turn-filmmakers-in-Police-In-Pollywood-Balle-Balle/articleshow/38788880.cms}}{{cite news|title=Pollywood Directory (A first of its own kind of initiative to organize Punjabi Cinema)|url=http://www.face2news.com/news/9734-kirron-kher-to-unveil-rangeen-world-pollywood-directory-on-august-25-at-chandigarh-press-club.aspx}}</ref> ਦੁਨੀਆ ਦੇ [[ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ|ਪੰਜਾਬੀ ਅਵਾਮ]] ਦੀ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਨਮੇ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ 1920 ਵਿੱਚ ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' (ਅੱਜ ਦੀ ਧੀ), ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਰਡੂਸ ਹੋਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਫੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮ ਦੇ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਪਹਿਲੀ ਆਡੀਓ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮ, ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ, ਤਵੇ ਉੱਤੇ ਆਡੀਓ ਦੀ ਟਿਕਨੌਲਜੀ ਨਾਲ, 1932 ਵਿੱਚ ਰਲੀਜ਼ ਹੋਈ। ਉਦੋ ਤੋਂ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨਮਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਫਿਲਮਾਂ ਪਰਡੂਸ ਹੋਚੁੱਕੀਆਂ ਨੇ, ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕਦਰ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਕਈ ਫਿਲਮਮੇਕਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕਦਰ ਮਿਲੀ, ਅਤੇ ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਜਿੱਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਆਮਦਨ ਨਾਲ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਬਣਾਇਆ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਫ਼ਿਲਮ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ 1920 ਵਿੱਚ [[ਲਾਹੌਰ]], [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪੰਜਾਬ]] ਸੂਬੇ ਦੇ ਕੈਪਟਲ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਪਹਿਲੀ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਫ਼ਿਲਮ, ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' (ਅੱਜ ਦੀ ਧੀ), ਲਾਹੌਰ ਵਿਖੇ 1924 ਵਿੱਚ ਰਲੀਜ਼ ਹੋਈ; ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਚਾਲੂ ਸਿਨਮੇ ਘਰ ਸਨ।<ref name="CITEREFSilentEra">{{cite web|url=http://cinepick.com/Pak/lollywood-1.html|title=History of Lollywood: The Silent Era|publisher=Pakistani Film|accessdate=2008-07-01}}</ref> ਇਹਨਾਂ ਸਿਨਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਖਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੂਵੀਆਂ ਤਕਰੀਬਨ [[ਬੰਬਈ]] ਅਤੇ [[ਕਲਕੱਤਾ]] ਪਰਡੂਸ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਕਦੇ ਹੀ [[ਹਾਲੀਵੁੱਡ]] ਅਤੇ [[ਲੰਡਨ]] ਤੋਂ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' ਗ.ਕ. ਮਹਿਤਾ, ਸਾਬਕਾ ਉੱਤਰ-ਚੜ੍ਹਦੇ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਅਫ਼ਸਰ ਦੀ ਮਗ਼ਜ਼ਮਾਰੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ, ਹ.ਸ. ਭਾਤਵਦੇਕਰ ਵਾਂਗ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਕੈਮਰਾ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤਾ। ਮਹਿਤਾ ਵਲਾਇਤੀ ਕੰਪਣੀਆਂ ਲਈ ਖ਼ਬਰ-ਰੀਲ ਦੀ ਕਵਰਜ ਰਾਹੀਂ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਫ਼ਿਲਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਬਣਿਆ ਭਰ ਯੱਕਦਮ ਉਹਦੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਫਿੱਕੀ ਪੈਗਈ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਵਾਲ਼ੇ ਰਾਹਾਂ ਲਈ ਛੱਡ ਗਿਆ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1929&ndash;1930, ਜੱਦ ਅਬਦੁਰ ਰਸ਼ੀਦ ਕਰਦਾਰ ਦੀ ''ਹੁਸਨ ਕਾ ਡਾਕੂ''<ref>{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0231768/|title=Husn Ka Daku|publisher=[[Internet Movie Database]]|accessdate=2008-07-01}}</ref> ਰਲੀਜ਼ ਹੋਈ, ਉਸ ਵਕ਼ਤ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਭੱਟੀ ਗੇਟ ਦੇ ਦੁਆਲ਼ੇ ਫ਼ਿਲਮ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਕਾਇਮ ਹੋ ਗਈ। ਕਰਦਾਰ, ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਕਾਤਬ, ਆਪਣੇ ਹਮ-ਫਨਕਾਰ ਅਤੇ ਯਾਰ ਮੁਹੱਮਦ ਇਸਮਾਇਲ, ਜੋ ਇਸਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੇ ਪੋਸਟਰ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ ਨਾਲ ਰਲ਼ਿਆ। ===ਅਵਾਜ਼ ਫ਼ਿਲਮਾਂ (1930s–1946)=== ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਿ ਕਰਦਾਰ ਨੇ ਗ.ਕ. ਮਹਿਤਾ ਨਾਲ ''ਡੌਟਰਜ਼ ਅਵ ਟੂਡੇ'' ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਹਨੂੰ ਲਗਿਆ ਮਹਿਤਾ ਵਾਂਗ ਛੱਡਣ ਨਾਲੋਂ ਉਸਨੂੰ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿਕੇ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸਮਾਇਲ ਸਮੇਤ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵੇਚਕੇ 1928 ਵਿੱਚ ਸਟੂਡੀਓ ਅਤੇ ਪਰਡੱਕਸ਼ਨ ਕੰਪਣੀ ਖੋਲ੍ਹੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਂਅ ਰਖਿਆ ਯੂਨਾਈਟਡ ਪਲਿਅਰਜ਼ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> ਰਾਵੀ ਰੋਡ (ਹੁਣ ਟਿਮਬਰ ਮਾਰਕਿਟ) ਵਿਖੇ ਕਾਇਮ ਹੋਏ, ਜੋਟੀ ਨੇ ਐਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਿਲਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਹਾਇਰ ਕੀਤਾ। ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਨ ਦਿਹਾੜੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਜਰਖੇਜ਼ੀ ਸੀਮਤ ਰਹੀ, ਭਰ ਜਿਹੜੇ ਖੇਤਰਫਲ ਦੁਆਲ਼ੇ ਇਹ ਰਹੇ ਉਥੇ ਕਈ ਕਮਾਲ ਦੀਆਂ ਜਗ੍ਹਾ ਸਨ, ਸਣੇ ਖ਼ਾਸ ਜ਼ਮੀਨੀਟੱਕ।<ref name="CITEREFSilentEra"/> == ਹਸਤੀਆਂ == === ਡਰੈਕਟਰ === * [[ਅੰਬਰਦੀਪ ਸਿੰਘ]] * [[ਗਿੱਪੀ ਗਰੇਵਾਲ]] * [[ਸਿਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ]] * [[ਸਮੀਪ ਕੰਗ]] === ਐਕਟਰ === <gallery> ਤਸਵੀਰ:Ammy Virk.jpg|[[ਐਮੀ ਵਿਰਕ]], ''[[ਅਰਦਾਸ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅਰਦਾਸ]]'' ਅਤੇ ''[[ਨਿੱਕਾ ਜ਼ੈਲਦਾਰ]]'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Babbu Maan Vancouver 2010.jpg|[[ਬੱਬੂ ਮਾਨ]], ''ਹਵਾੲੇਂ'' ਅਤੇ ''ੲੇਕਮ - ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Binnu Dhillon.jpg|[[ਬੀਨੂ ਢਿੱਲੋਂ]], ''ਬੰਬੂਕਾਟ'' ਅਤੇ ''ਕੈਰੀ ਔਨ ਜੱਟਾ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Diljit Dosanjh at Colors Golden Petal Awards.jpg|[[ਦਿਲਜੀਤ ਦੋਸਾਂਝ]], ''ਜੱਟ ਐਂਡ ਜੂਲੀਅਟ'' ਅਤੇ ''[[ਪੰਜਾਬ 1984]]'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Gurdas Maan1.jpg|[[ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ]], ''[[ਮਾਮਲਾ ਗੜਬੜ ਹੈ]]'' ਅਤੇ ''[[ਸ਼ਹੀਦ-ਏ-ਮੁਹੱਬਤ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ]]'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Harbhajan-Mann1.jpg|[[ਹਰਭਜਨ ਮਾਨ]], ''ਅਸਾਂ ਨੂੰ ਮਾਣ ਵਤਨਾ ਦਾ'' ਅਤੇ ''ਜੀਅ ਆਇਆ ਨੂੰ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Jassi Gill.JPG|[[ਜੱਸੀ ਗਿੱਲ]], ''[[ਚੰਨੋ ਕਮਲੀ ਯਾਰ ਦੀ]]'' ਅਤੇ ''ਮਿਸਟਰ ਐਂਡ ਮਿਸਅਜ਼ 420'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Dr. Jaswindr Bhalla .jpg|[[ਜਸਵਿੰਦਰ ਭੱਲਾ]], ''ਕੈਰੀ ਔਨ ਜੱਟਾ'' ਅਤੇ ''ਛਣਕਾਟਾ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Neeru Bajwa at Kochi International Fashion Week 2011 02.jpg|[[ਨੀਰੂ ਬਾਜਵਾ]], ''ਜੱਟ ਐਂਡ ਜੂਲੀਅਟ 2'' ਅਤੇ ''ਜਿਨ੍ਹੇ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਲੁਟਿਆ'' ਦੀ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Rana Ranbir.jpg|ਰਾਣਾ ਰਣਬੀਰ, ''[[ਅਰਦਾਸ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅਰਦਾਸ]]'' ਅਤੇ ''ਅਸੀਸ'' ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Sargun Mehta at a pre-Diwali party.jpg|[[ਸਰਗੁਣ ਮਹਿਤਾ]], ''[[ਅੰਗਰੇਜ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅੰਗਰੇਜ]]'' ਅਤੇ ''[[ਲਹੌਰੀਏ]]'' ਦੀ ਸਿਤਾਰਾ ਤਸਵੀਰ:Sonam Bajwa (cropped).jpg|[[ਸੋਨਮ ਬਾਜਵਾ]], ''[[ਨਿੱਕਾ ਜ਼ੈਲਦਾਰ 2]]'' ਅਤੇ ''[[ਪੰਜਾਬ 1984]]'' ਦੀ ਸਿਤਾਰਾ </gallery> ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ ਇਨਡੱਸਟ੍ਰੀ ਨੇ ਕਈ ਸਫ਼ਲ ਐਕਟਰਾਂ, ਐਕਟਰਨੀਆਂ, ਲੇਖਕਾਂ, ਡਰੈਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਫਿਲਮਮੇਕਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਹਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿੰਨਾ ਨੂੰ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਕਬੂਲੀਅਤ ਮਿਲੀ '''ਐਕਟਰ''' * [[ਬੀ.ਐੱਨ. ਸ਼ਰਮਾ]] * [[ਬੱਬਲ ਰਾਏ]] * [[ਗਿੱਪੀ ਗਰੇਵਾਲ]] * [[ਹਰੀਸ਼ ਵਰਮਾ]] * [[ਕਰਮਜੀਤ ਅਨਮੋਲ]] * [[ਰਣਜੀਤ ਬਾਵਾ]] * [[ਰੌਸ਼ਨ ਪ੍ਰਿੰਸ]] * [[ਸਰਦਾਰ ਸੋਹੀ]] * [[ਯੋਗਰਾਜ ਸਿੰਘ]] '''ਐਕਟਰਨੀਆਂ''' * [[ਹਿਮਾਂਸ਼ੀ ਖੁਰਾਨਾ]] * [[ਜੂਹੀ ਚਾਵਲਾ]] * [[ਕੁਲਰਾਜ ਰੰਧਾਵਾ]] * [[ਮਾਹੀ ਗਿੱਲ]] * [[ਮੋਨਿਕਾ ਗਿੱਲ]] * [[ਨਿਮਰਤ ਖਹਿਰਾ]] * [[ਨੂਰ ਜਹਾਂ (ਗਾਇਕਾ)|ਨੂਰ ਜਹਾਂ]] * [[ਨਿਰਮਲ ਰਿਸ਼ੀ]] * [[ਸਿਮੀ ਚਾਹਲ]] * [[ਵਮਿਕਾ ਗੱਬੀ]] {{Clear}} ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist|30em}} {{DEFAULTSORT:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਿਨਮਾ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਿਨਮਾ]] 06sk93ruwic9mdxbakbl8zpmpqo46is 0 115152 611535 609826 2022-08-18T04:53:04Z 124.253.14.154 OLD DETAIL.. ABUSING LANGUAGE PLZ CHECK wikitext text/x-wiki {{Infobox theologian | name = RANJIT SINGH DHADRIAN WALE | image = Ranjit_singh_punjab.jpg | alt = | caption = | era = | region = | birth_name = RANJIT SINGH | birth_date = 7 ਜੁਲਾਈ 1983 | birth_place = [[ਢੱਡਰੀਆਂ]], [[ਪੰਜਾਬ]] | occupation = GURMAT PARCHAR | language = [[ਪੰਜਾਬੀ]] | nationality = [[ਭਾਰਤ]] | period = | tradition_movement = GURMAT PARCHAR | main_interests = GURU GOBIND SINGH JI | notable_ideas = DHARMIK DIWAN | notable_works = | influenced = | signature = | signature_alt = | signature_size = }} '''ਭਾਈ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਢੱਡਰੀਆਂਵਾਲੇ''' ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਆਖਿਆਕਾਰ, ਕਥਾਵਾਚਕ, ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਚਾਰਕ, ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜੀਵਨ ਵਾਲੇ ਗੁਰਸਿੱਖ ਹਨ। 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਉਹ ਸਿੱਖੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰ 'ਚ ਆਏ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ [[ਪਟਿਆਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਪਟਿਆਲਾ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ [[ਸ਼ੇਖ਼ੂਪੁਰਾ|ਸ਼ੇਖੂਪੁਰਾ]] 'ਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਸ਼ੇਖੂਪੁਰ (ਪਰਮੇਸ਼ਵਰ ਦੁਆਰ) ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.parmeshardwar.in/dhadrianwale-bhai-ranjit-singh-about|title=About Gurdwara Parmeshar Dwar|last=Khalsa|first=Tarjeet Singh|date=2018-05-25|work=Pdwar|access-date=2019-02-22|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.parmeshardwar.in/dhadrian-wale-news/dhadrianwale-stopped-congregation-to-avoid-any-deadly-conflict|title=Dhadrianwale cancelled congregation to avoid any deadly resistance from rivals|last=Khalsa|first=Harjeet Singh|date=2020-03-20|website=Parmeshar Dwar News|publisher=Harjeet Singh|language=EN|access-date=2020-03-20}}</ref> Security ਲਗੋਂਦੀ ਬੰਦੇ ਚੈਕ ਕਰਕੇ ਸਾਲ਼ਾ ਕੇੜਾ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦਵਾਰ ਆ ਗਿਆ == ਫਿਲਾਸਫੀ == ਢੱਡਰੀਆਂਵਾਲੇ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਾਧਾਰਾ ਉਲਟ, ਸਿਰਫ ਰਸਮਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਉੱਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਮ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਵਰਗ ਜਾਂ ਨਰਕ ਪ੍ਰਤਿ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਵਰਤਮਾਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਕਰਮ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਿਕ ਪੱਧਰਾਂ ਉੱਤੇ ਭੁਗਤਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਮਾਨਦਾਰ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਨਿਭਾਉਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਵਹਾਰਕ ਅਤੇ ਸੱਚਾਈ-ਭਰਪੂਰ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਬਲੀ ਵਰਗੇ ਕਰਮ-ਕਾਂਡਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਰੱਬ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਿਸੇ ਦੇਵਤੇ, ਸ਼ਖਸੀਅਤ, ਜਾਂ ਪਵਿੱਤਰ-ਸਥਾਨ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਕਥਨ "ਸਭੈ ਘਟ ਰਾਮ ਬੋਲੈ" ਦਾ ਅਰਥ ਉਹ ਇਹ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰਵ-ਵਿਆਪਕ, ਕੁਦਰਤ ਸਮੇਤ ਸਭ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਸਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਨ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਹਨ। "ਸਾਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਓਸੇ ਤਰਾਂ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕੁਦਰਤ ਸਾਡਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੀ ਹੈ"<ref>{{Citation|last=Emm Pee|title=We all are in Nature {{!}} Bhai Ranjit Singh Khalsa Dhadrianwale|date=27 April 2019|url=https://www.youtube.com/watch?v=2l7UIneORN0|access-date=31 May 2019}}</ref><ref>{{Citation|last=Bhai Ranjit Singh Khalsa Dhadrianwale|title=**LETS MAKE THE EARTH INTO HEAVEN**…Sikhi is about giving others life, not taking lives{{!}}Dhadrianwale|date=29 May 2018|url=https://www.youtube.com/watch?v=-m5qVVxFN7w|access-date=31 May 2019}}</ref> ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨਿਯਮ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਨ੍ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਨਤੀਜੇ ਮਿਲਦੇ ਹੀ ਹਨ।<ref>{{Citation|last=Emm Pee|title=Law of Nature {{!}} Bhai Ranjit Singh Khalsa Dhadrianwale|date=17 April 2019|url=https://www.youtube.com/watch?v=Q_O9iYt7TKI|access-date=31 May 2019}}</ref> == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * [https://www.parmeshardwar.in/dhadrianwale-audio ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ ਨਵੀਆਂ  ਰਿਕਾਰਡਿੰਗਾ] *[https://www.youtube.com/watch?v=fddiWiJdGIo&list=PLN0kRGXrg7LcS3BpOFrQc2EWwA7blayE7&index=1 ਯੂ-ਟਿਊਬ ਚੈਨਲ] * [https://www.parmeshardwar.in/ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ] *[http://parmeshardwar.com/audio.asp ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ ਆਡੀਓ (ਪੁਰਾਣੇ)] *[http://www.parmeshardwar.in/android ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ ਐਂਡਰਾਇਡ ਮੋਬਾਈਲ ਐੱਪ] *[http://www.parmeshardwar.in/ios ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ ਆਈ ਫੋਨ ਮੋਬਾਈਲ ਐੱਪ] *[https://tunein.com/radio/Radio-Parmeshar-Dwar---DhadrianWale-s297889/ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ 24ਘੰਟੇ ਰੇਡੀਓ] == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਵਿਦਵਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਸਾਹਿਤ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1983]] oq43nvy7a64dpk2646m16guet5rebob 1 122636 611493 499266 2022-08-17T16:57:36Z Jagseer S Sidhu 18155 Jagseer S Sidhu moved page [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਕਿਮ ਕਾਰਦਾਸ਼ੀਆਂ]] to [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਕਿਮ ਕਰਦਾਸ਼ੀਅਨ]] without leaving a redirect wikitext text/x-wiki {{ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਟਾਈਗਰ 2.0 ਅਧੀਨ ਸੁਧਰੇ ਲੇਖ}} 6p9xe0gl29t2o616tb4e949l93vwqlq 0 126555 611471 601229 2022-08-17T14:47:38Z Nitesh Gill 8973 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਵਿਗਿਆਨੀ|image=Nalini Ambady 2009.jpg|doctoral_advisor=[[Robert Rosenthal (psychologist)|Robert Rosenthal]]|footnotes=|prizes=|awards=[[American Association for the Advancement of Science|AAAS Prize for Behavioral Science Research]]|influenced=|influences=|author_abbrev_zoo=|author_abbrev_bot=|known_for=[[Thin-slicing|thin slice judgments]]|doctoral_students=|alma_mater=[[Harvard University]]<br/>[[College of William and Mary]]|name=Nalini Ambady|work_institutions=[[Stanford University]]<br/>[[Tufts University]]<br/>[[Harvard University]]|field=[[Psychology]]|nationality=|citizenship=|residence=United States|death_place=[[Boston, Massachusetts]]|death_date={{Death date and age|2013|10|28|1959|3|20}}|birth_place=[[Calcutta, India]]|birth_date={{Birth date|1959|3|20}}|caption=Nalini Ambady in 2009|signature=}} '''ਨਲਿਨੀ ਅੰਬਦੀ''' ਦਾ ਜਨਮ 20 ਮਾਰਚ, 1959 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ 28 ਅਕਤੂਬਰ, 2013ਵਿੱਚ ਹੋਈ।ਉਹ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾਜਬਾਨੀ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਅੰਤਰਗਤ ਸਮਝ ਧਾਰਨਾ ਉੱਤੇ ਮੋਹਰੀ ਮਾਹਰ ਸੀ।<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/blinkpowerofthin00glad/page/12|title=Blink: the power of thinking without thinking|last=Gladwell, Malcolm, 1963-|date=2005|publisher=Little, Brown and Co|isbn=0316172324|edition=1st|location=New York|oclc=55679231|url-access=registration}}</ref> ਉਹ ਕਲਕੱਤਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ [[ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref name="SR">{{Cite news|url=http://news.stanford.edu/news/2013/october/nalini-ambady-obit-103013.html/|title=Nalini Ambady, Stanford psychology professor, dies at 54|date=31 October 2013|work=Stanford News|access-date=14 January 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20131204235820/http://news.stanford.edu/news/2013/october/nalini-ambady-obit-103013.html|archive-date=4 December 2013}}</ref> ਉਸਨੇ ਵਿਲੀਅਮ ਅੇਂਡ ਮੈਰੀ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਲਈ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਵਿਦਿਆ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ [[ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਹਾਰਵਰਡ]] ਤੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਹਾਰਵਰਡ ਵਿਖੇ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਪੂਰੀ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਰਾਜ ਮਾਰਫਟੀਆ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਹਾਰਵਰਡ ਲਾਅ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www2.psych.utoronto.ca/users/rule/pubs/2015/Rule(2015).pdf|title=A Dedication to Nalini Ambady|last=|first=|date=|website=|archive-url=https://web.archive.org/web/20210119055957/http://www2.psych.utoronto.ca/users/rule/pubs/2015/Rule(2015).pdf|archive-date=2021-01-19|access-date=|dead-url=yes}}</ref> 1991 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੀਐਚਡੀ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਹੋਲੀ ਕਰਾਸ ਦੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਕਾਦਮੀ ਦੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ; ਉਹ ਟਫਟਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣ ਗਈ।<ref name="CV">{{Cite web|url=http://ambadylab.stanford.edu/ambadyvita04-05-2011.pdf|title=Curriculum Vitae|last=Ambady|first=Nalini|publisher=Tufts University|access-date=30 October 2013}}</ref> ਅੰਬਦੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2011 ਵਿੱਚ ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਫੈਕਲਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ, ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣ ਗਏ। ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪਤਲੇ ਟੁਕੜੇ ਨਿਰਣੇ ਦੀ ਧਾਰਣਾ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਵਿਆਪਕ ਖੋਜ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਵਿਖੇ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸਨੇ ਸਪਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 2013 ਵਿੱਚ [[ਖੂਨ ਦੇ ਕੈਂਸਰ|ਲੂਕਿਮੀਆ]] ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਤਕ ਇਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੱਖਣੀ-ਏਸ਼ੀਆਈ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। == ਮੁਡਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == [[ਕੇਰਲਾ]], ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਸਨੀਕ, ਅੰਬਾਡੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਾਰੈਂਸ ਸਕੂਲ ਲਵਡੇਲ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲੇਡੀ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਕਾਲਜ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ, ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਉੱਚ ਵਿਦਿਆ ਲਈ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਵਿਜੀਅਮ ਐਂਡ ਮੈਰੀ, ਵਰਜੀਨੀਆ ਦੇ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਰੌਬਰਟ ਰੋਸੇਨਥਲ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ 1991 ਵਿੱਚ [[ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ [[ਸਮਾਜਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ|ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ]] ਵਿਚ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਪਤਲੇ ਟੁਕੜੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ।<ref name="Thin slices of expressive behavior as predictors of interpersonal consequences: A meta-analysis">{{Cite journal|last=Ambady|first=Nalini|last2=Rosenthal|first2=Robert|date=1992|title=Thin slices of expressive behavior as predictors of interpersonal consequences: A meta-analysis.|journal=Psychological Bulletin|language=en|volume=111|issue=2|pages=256–274|doi=10.1037/0033-2909.111.2.256|issn=1939-1455}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://blogs.scientificamerican.com/psysociety/2013/10/29/nalini-ambady/|title=Rest In Peace, Nalini Ambady.|last=Tannenbaum|first=Melanie|date=|website=|publisher=Scientific American|archive-url=|archive-date=|access-date=30 October 2013}}</ref> == ਵਿੱਦਿਅਕ ਕੈਰੀਅਰ == ਉਸਨੇ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਅਤੇ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਦੇ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਹੋਲੀ ਕਰਾਸ ਵਿਖੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ 2004 ਵਿੱਚ ਟਫਟਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ।<ref name="CV">{{Cite web|url=http://ambadylab.stanford.edu/ambadyvita04-05-2011.pdf|title=Curriculum Vitae|last=Ambady|first=Nalini|publisher=Tufts University|access-date=30 October 2013}}</ref> ਉਹ ਹਾਰਵਰਡ, ਟੁਫਟਸ ਅਤੇ ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਵਿਖੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਸਿਖਾਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਅੋਰਤ ਸੀ। ਅੰਬੇਡੀ ਨੇ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਨਾਵਿਕ ਲੋਕਾਂ ਜਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਗੈਰ-ਸੰਜੀਦਾ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਇੱਕ ਮੁਹਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਕਸਰ ਉਨੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਸੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਸਥਿਤੀ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref name="Fox">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2013/11/05/science/nalini-ambady-psychologist-of-intuition-is-dead-at-54.html|title=Nalini Ambady, Psychologist of Intuition, Is Dead at 54|last=Fox|first=Margalit|date=4 November 2013|work=The New York Times|access-date=12 November 2013}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਰਾਬਰਟ ਰੋਸੇਨਥਲ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਪਤਲੇ ਟੁਕੜੇ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਲਈ ਸ਼ਬਦ " ਪਤਲੇ ਟੁਕੜੇ " ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਅ ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਲੇਖਕ ਮੈਲਕਮ ਗਲੇਡਵੈਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਤਾਬ, ਬਲਿੰਕ: ਦਿ ਪਾਵਰ ਆਫ਼ ਥਿੰਕਿੰਗ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਸੋਚਣ ਵਿੱਚ ਅੰਬਡੀ ਦੇ ਕੰਮ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ। ਅੰਬੇਡੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਅਣਜਾਣ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਦੇ ਚੁੱਪ-ਚੁਪੀਤੇ ਦਸ ਸੈਕਿੰਡ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਵੇਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਨੂੰ ਉਚਿਤਤਾ, ਇਮਾਨਦਾਰੀ, ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੁਣਾਂ ਲਈ ਦਰਜਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਹੁੰਗਾਰੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮਿਲੀਆਂ ਜੁਲਦੀਆਂ ਰੇਟਿੰਗਾਂ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਨ ਦੇ ਗੁਣ ਜਾਣਨ ਲਈ ਪੂਰਾ ਸਮੈਸਟਰ ਬਿਤਾਇਆ ਸੀ।<ref name="Fox">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2013/11/05/science/nalini-ambady-psychologist-of-intuition-is-dead-at-54.html|title=Nalini Ambady, Psychologist of Intuition, Is Dead at 54|last=Fox|first=Margalit|date=4 November 2013|work=The New York Times|access-date=12 November 2013}}</ref> ===== ਸਪਾਰਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ===== ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਵਿਖੇ ਅੰਬੇਡੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਸਪਾਰਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਅਸਲ-ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਉੱਤਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪਾਇਨੀਅਰ ਕੁਰਟ ਲੇਵਿਨ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ "ਦਿ ਲੇਵਿਨ ਸੈਂਟਰ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸਪਾਰਕ ਨੇ ਅੰਬਦੀ ਦੇ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2014 ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੇ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਲੂਕਿਮੀਆ ਨਾਲ ਜੂਝਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਗਠਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਰਿਹਾ।<ref>{{Cite journal|last=Conner|first=Alana C.|date=2014-02-28|title=Stanford SPARQ Sparks Change|url=https://www.psychologicalscience.org/observer/stanford-sparq-ignites-change|journal=APS Observer|language=en-US|volume=27|issue=3}}</ref> ਸਪਾਰਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਟੀਚਾ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਸਿੱਧੇ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਮਾਜਿਕ ਹਸਤੀਆਂ ਤੱਕ ਗਿਆਨ ਲੈ ਕੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨਾ ਹੈ। ਸਪਾਰਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਅਸਲ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਭਿਆਸਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥ-ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੀਆਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਪੁਲ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ। ਸਪਾਰਕ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਲਈ ਅਭਿਆਸਕਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਅਰਥਪੂਰਨ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ''<ref name="SR">{{Cite news|url=http://news.stanford.edu/news/2013/october/nalini-ambady-obit-103013.html/|title=Nalini Ambady, Stanford psychology professor, dies at 54|date=31 October 2013|work=Stanford News|access-date=14 January 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20131204235820/http://news.stanford.edu/news/2013/october/nalini-ambady-obit-103013.html|archive-date=4 December 2013}}</ref><ref name="SD">{{Cite news|url=http://www.stanforddaily.com/2013/11/08/ambady-leaves-behind-legacy-of-influential-research-respect-for-her-students/|title=Ambady leaves behind legacy of influential research, respect for her students|date=8 November 2013|work=Stanford Daily|access-date=14 January 2014}}</ref>'' == ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਮੌਤ == ਅੰਬੇਡੀ ਨੂੰ ਮਈ 2004 ਵਿੱਚ [[ਖੂਨ ਦੇ ਕੈਂਸਰ|ਲੂਕਿਮੀਆ]] ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ। 2011 ਵਿੱਚ, ਕੈਂਸਰ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਆਇਆ।<ref name="dilip">{{Cite web|url=http://in.news.yahoo.com/are-we-willing-to-save-nalini-ambady--050453604.html|title=Will We Save Nalini Ambady?|last=D'Souza|first=Dilip|publisher=Yahoo|access-date=30 October 2013}}</ref> ਉਸਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਅਨੁਕੂਲ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਦਾਨੀ ਲੱਭਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮੌਜੂਦਾ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਸਨ। ਇਹ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਘੱਟ ਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦ ਕੁਝ ਭਾਰਤੀ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ 25,000 ਦੀ ਸੀਮਤ ਅਧਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਨੇ [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਨਸਲੀ ਗਰੁੱਪ|ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ]] ਵਿੱਚ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਉਪਰਾਲੇ [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਨਸਲੀ ਗਰੁੱਪ|ਕੀਤੇ]]।<ref>{{Cite web|url=http://commonhealth.wbur.org/2013/05/saving-nalini-ambady|title=Saving Nalini: Leading Psychologist Seeks Bone Marrow Donor to Survive|last=Gaufberg|first=Liz|date=May 2013|publisher=[[WBUR]]}}</ref> ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਾਵੀ ਦਾਨੀ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੇ ਪਛਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਲੰਘਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅੰਬਦੀ ਦੀ ਮੌਤ 28 ਅਕਤੂਬਰ, 2013 ਨੂੰ ਬੋਸਟਨ ਦੇ ਬ੍ਰਿਘਮ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਖੇ ਹੋਈ।<ref name="Fox">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2013/11/05/science/nalini-ambady-psychologist-of-intuition-is-dead-at-54.html|title=Nalini Ambady, Psychologist of Intuition, Is Dead at 54|last=Fox|first=Margalit|date=4 November 2013|work=The New York Times|access-date=12 November 2013}}</ref><ref name="DC">{{Cite news|url=http://www.deccanchronicle.com/131030/news-current-affairs/article/bone-marrow-search-fails-nalini-dies|title=Bone marrow search fails, Stanford professor Nalini Ambady dies in US|date=30 October 2013|work=Deccan Chronicle|access-date=30 October 2013|archive-date=1 ਨਵੰਬਰ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131101223845/http://www.deccanchronicle.com/131030/news-current-affairs/article/bone-marrow-search-fails-nalini-dies|dead-url=yes}}</ref> == ਖੋਜ == === ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗੀ ਸਰਗਰਮੀ === ਨਲਿਨੀ ਅੰਬੇਡੀ ਅਤੇ ਜਮਸ਼ੇਦ ਬਹਾਰੁਚਾ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਪੈਦਾ ''ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼'' 2009 ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਰਨਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਦੇ ਬਾਰੇ ਲੇਖ 'ਤੇ ਧਿਆਨ [[ਤੰਤੂ ਪ੍ਰਬੰਧ|ਨਿਊਰਲ ਤੰਤੂ ਪ੍ਰੰਬਧ]] ਉਹ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਤੰਤੂ ਵਿਗਿਆਨ ਲਈ ਇੱਕ ਫਰੇਮ ਵਰਕ ਲਈ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਉਦੇਸ਼ ਹਨ: ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਮੈਪਿੰਗ ਅਤੇ ਸਰੋਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ।<ref name="Culture and the brain">{{Cite journal|last=Ambady|first=Nalini|last2=Bharucha|first2=Jamshed|date=December 2009|title=Culture and the Brain|journal=Current Directions in Psychological Science|language=en|volume=18|issue=6|pages=342–345|doi=10.1111/j.1467-8721.2009.01664.x|issn=0963-7214}}</ref> ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅੰਬਡੀ ਸਰੋਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਚਰਚਾ ਸਰੋਤ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਜਾਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਮੈਪਿੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਜੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਰੋਤਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ। * ਜੈਨੇਟਿਕ ਸਾਂਝ ਜਾਂ ਅੰਤਰ। ਵਿਵਹਾਰਕ ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਅਧਿਐਨ ਨੇ 5-ਐਚ ਟੀ ਟੀ ਦੀ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਏਲੀਲ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲੰਬੇ ਏਲੇਲ ਕੈਰੀਅਰਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਛੋਟਾ ਐਲੀਲ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਐਮੀਗਡਾਲਾ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ, ਲੰਬੇ ਐਲੇਲ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਕਾਰਜ ਦੌਰਾਨ।<ref name="Culture and the brain">{{Cite journal|last=Ambady|first=Nalini|last2=Bharucha|first2=Jamshed|date=December 2009|title=Culture and the Brain|journal=Current Directions in Psychological Science|language=en|volume=18|issue=6|pages=342–345|doi=10.1111/j.1467-8721.2009.01664.x|issn=0963-7214}}</ref> * ਦਿਮਾਗੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੁਆਰਾ ਮਨਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਐਕਸਪੋਜਰ ਸਬੂਤ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਿਖਲਾਈ ਦੂਜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ [[ਬਹੁਭਾਸ਼ਾਵਾਦ|ਦੁਭਾਸ਼ੀਏ ਦੇ]] ਨਿੳਰਲ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਦੇ ਮੁਆਇਨੇ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਬਾਲਗਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ [[ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਲੋਕ|ਫ੍ਰੈਂਚ]] ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗੋਦ ਲਏ ਗਏ ਸਨ.।ਨਤੀਜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਸਨ. ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੋਵਾਂ ਸਮੂਹਾਂ ਨੇ ਫ੍ਰੈਂਚ, ਕੋਰੀਅਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਵਾਕਾਂ ਲਈ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਨਮੂਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤ ਕੀਤੇ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਦਿਮਾਗੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ * In a meta-analysis comparison, the neuroimaging results for word reading across different languages and cultures found one common area of dispensation across language and cultures. They proposed the existence of a visual word form area in the left mid fusiform gyrus, which seems to be central to word recognition. They also found culture and language-specific patterns of activation. This was through the example of the Chinese writing system which, for example, requires more activation in the visual areas in both hemispheres than do western [[ਵਰਨਮਾਲਾ|alphabets]].<ref name="Culture and the brain">{{Cite journal|last=Ambady|first=Nalini|last2=Bharucha|first2=Jamshed|date=December 2009|title=Culture and the Brain|journal=Current Directions in Psychological Science|language=en|volume=18|issue=6|pages=342–345|doi=10.1111/j.1467-8721.2009.01664.x|issn=0963-7214}}</ref> ਨਲਿਨੀ ਅੰਬਦੀ ਨੇ ਇਹ ਸਮਝਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਵੇਂ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਨਸਲੀ ਪੱਖਪਾਤ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਅੜਿੱਕੇ ਕਿਉਂ ਟਿਕਾਉਂਦੇ ਹਨ। 2010 ਵਿੱਚ ਜਰਨਲ ਚਾਈਲਡ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ, ਨਲਿਨੀ ਅੰਬਾਡੀ, ਕ੍ਰਿਸਟਿਨ ਪੌਕਰ, ਅਤੇ ਇਵਾਨ ਪੀ. ਐਪੇਲਬੌਮ, ਨੇ ਇੱਕ ਖੋਜ ਅਧਿਐਨ 'ਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੇ 3 ਤੋਂ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 89 ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਕੇ ਨਸਲੀ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦ ਦੀ ਆਮਦ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਅਧਿਐਨ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਨ ਅਤੇ ਛਾਂਟੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਪੂਰੇ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਪ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਹਰਲੇ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਲਾਗੂ ਕਰਦੇ ਹਨ।<ref name="Race Salience and Essentialist Thinking in Racial Stereotype Development: Racial Stereotype Development">{{Cite journal|last=Pauker|first=Kristin|last2=Ambady|first2=Nalini|last3=Apfelbaum|first3=Evan P.|date=November 2010|title=Race Salience and Essentialist Thinking in Racial Stereotype Development: Racial Stereotype Development|journal=Child Development|language=en|volume=81|issue=6|pages=1799–1813|doi=10.1111/j.1467-8624.2010.01511.x|pmc=3052875|pmid=21077865}}</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਲਗਭਗ 6 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋਣ 'ਤੇ ਆਊਟ-ਗਰੁੱਪਾਂ 'ਤੇ ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ 2 ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਰੂੜ੍ਹੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਪਹਿਲਾ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਰੇਸ ਸੇਲੈਂਸ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਸਲ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੂਸਰਾ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੋਚ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਖਾਸ ਨਸਲ ਨਹੀਂ ਬਦਲ ਸਕਦੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਨਸਲੀ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ ਅਸਲ-ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।<ref name="Race Salience and Essentialist Thinking in Racial Stereotype Development: Racial Stereotype Development" /> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ == ਅੰਬਾਡੀ ਅਮੈਰੀਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਦ ਐਡਵਾਂਸਮੈਂਟ ਆਫ ਸਾਇੰਸ, ਅਮੈਰੀਕਨ ਸਾਈਕੋਲੋਜੀਕਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ, ਅਤੇ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸਾਈਕੋਲੋਜੀਕਲ ਸਾਇੰਸ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1993 ਵਿੱਚ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿਗਿਆਨ ਖੋਜ ਲਈ AAAS ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਸੋਸਾਇਟੀ ਫਾਰ ਪਰਸਨੈਲਿਟੀ ਐਂਡ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਈਕਾਲੋਜੀ ਦੁਆਰਾ 1999 ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕੈਰੋਲ ਅਤੇ ਐਡ ਡੀਨਰ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=http://archives.aaas.org/awards.php?a_id=24| title= History & Archives: AAAS Prize for Behavioral Science Research}}</ref> ਉਸਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿਲ ਕਲਿੰਟਨ ਤੋਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਰਲੀ ਕਰੀਅਰ ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।<ref name="Fox" /> == ਕਿਤਾਬਾਂ == *''R. B. Adams,M.kotag Jr., N. Ambady, K. Nakayama. and S. Shimojo. (2010). [[Social Vision]], Oxford University Press.'' *''N. Ambady & J. Skowronski (Eds.) (2008). [[First impression (psychology)|First Impression]]s, Guilford.'' *''M. Weisbuch & N. Ambady. [[Shared Minds in Motion: Dynamic Nonverbal Behavior and Social Influence]]. Psychology Press: Taylor & Francis.'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1959]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2013]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]] 3myuku63u1whg0yiao349do4w4ea3p7 2 137556 611533 611441 2022-08-18T03:00:41Z Simranjeet Sidhu 8945 #100wikidays #100wikilgbtqdays wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" |- ! colspan=3| 1^st round: 07.10.2021–14.01.2022 !! colspan=3| 2^nd round: 15.01.2022–24.04.2022 !! colspan="3" | 3^rd round: 25.04.2022–02.08.2022 !! colspan="6" | 4^th round: 03.08.2022– |- ! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date |- | 1 || [[pa:ਬਲੇਅਰ ਇਮਾਨੀ|ਬਲੇਅਰ ਇਮਾਨੀ]] || 07.10.2021 || 101 || [[ਰਿਚਰਡ ਐਬਲ]]|| 15.01.2022 || 201 || [[ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਇਤਿਹਾਸ]]|| 25.04.2022 || 301|| [[ਰੌਬਿਨ ਹਾਰਡੀ (ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਲੇਖਕ)]]||03.08.2022 |- | 2 || [[pa:ਸ਼ਾਦੀ ਅਮੀਨ|ਸ਼ਾਦੀ ਅਮੀਨ]] || 08.10.2021 || 102 || [[ਨਾਵਿਆ ਸਿੰਘ]]||16.01.2022 || 202|| [[ਕਾਟਜਾ ਬਲਿਚਫੀਲਡ]]||26.04.2022 |302 |[[ਤਾਨੀਆ ਹਫ਼]] |04.08.2022 |- | 3 || [[pa:ਟੈਰੀ ਕੈਸਲ|ਟੈਰੀ ਕੈਸਲ]] || 09.10.2021 || 103 || [[ਨੋਨੀ ਸਲਮਾ]]||17.01.2022 |203 |[[ਕਲਿੰਟ ਅਲਬਰਟਾ]] |27.04.2022 |303 |[[ਦੀਆ ਡੇਵੀਨਾ]] |05.08.2022 |- | 4 || [[ਹੇਜ਼ਲ ਬਾਰਨਸ]]||10.10.2021 || 104 || [[ਫ਼ਾਤਿਮਾ ਜਮਾਲ]]||18.01.2022 |204 |[[ਬ੍ਰੈਡ ਫਰੇਜ਼ਰ]] |28.04.2022 |304 |[[ਪੰਡਕਾ]] |06.08.2022 |- | 5 || [[ਨਜਮਾ ਕੌਸਰੀ]]||11.10.2021 || 105 || [[ਲੀਜ਼ਾ ਬੰਕਰ]]||19.01.2022 |205 |[[ਸੋਮਨ ਚੈਨਾਨੀ]] |29.04.2022 |305 |[[ਲੂਕਸ ਧੋਂਟ]] |07.08.2022 |- | 6 || [[ਨਿਕੋਲ ਕੋਨ]]||12.10.2021 || 106 || [[ਜੋਸ ਚਾਰਲਸ]]||20.01.2022 |206 |[[ਟ੍ਰੇਵਰ ਬੈਂਥਮ]] |30.04.2022 |306 |[[ਮਾਨੋਲੋ ਕਾਰੋ]] |08.08.2022 |- | 7 || [[ਤਾਇਗਾ ਇਸ਼ੀਕਾਵਾ]]||13.10.2021 || 107 || [[ਜੂਨੋ ਬਿਰਚ]]||21.01.2022 |207 |[[ਪੀ.ਜੇ. ਕਾਸਟੇਲਨੇਟਾ]] |01.05.2022 |307 |[[ਜੇਮਸ ਬ੍ਰਿਜਸ]] |09.08.2022 |- | 8 || [[ਸਾਈਮਨ ਡਨ]]||14.10.2021 || 108 || [[ਜੈਸਿਕਾ ਨਿਗਰੀ]]||22.01.2022 |208 |[[ਜੌਨ ਅਗਸਤ]] |02.05.2022 |308 |[[ਜੋ ਬਲਾਸ]] |10.08.2022 |- | 9 || [[ਟੈਰੀ ਬੌਮ]]||15.10.2021 || 109 || [[ਲੈਸੀ ਗ੍ਰੀਨ]]||23.01.2022 |209 |[[ਟੋਨੀ ਗ੍ਰਾਫੀਆ]] |03.05.2022 |309 |[[ਹੈਰੀ ਬੁਸ਼ (ਕਲਾਕਾਰ)]] |11.08.2022 |- | 10 || [[ਅਖਿਲ ਕਟਿਆਲ]]||16.10.2021 || 110 || [[ਮਿਲਾ ਜੈਮ]]||24.01.2022 |210 |[[ਹਿਜੜਾ ਫ਼ਾਰਸੀ]] |04.05.2022 |310 |[[ਰੌਬਰਟ ਗੋਬਰ]] |12.08.2022 |- | 11 || [[ਲੀਆ ਜੌਨਸਨ]]||17.10.2021 || 111 || [[ਏਰੀ ਫਿਟਜ਼]]||25.01.2022 |211 |[[ਖਾਨੀਥ]] |05.05.2022 |311 |[[ਟੌਮ ਬਿਆਂਚੀ]] |13.08.2022 |- | 12 || [[ਐਲੀ ਬਕਿਨ]]||18.10.2021 || 112 || [[ਹੰਨਾਹ ਹਾਰਟ]]||26.01.2022 |212 |[[ਅਲੀ ਫਜ਼ਲੀ ਮੋਨਫ਼ੇਅਰਡ]] |06.05.2022 |312 |[[ਡੈਨੀਅਲ ਬਾਉਰ (ਮੇਕ-ਅੱਪ ਕਲਾਕਾਰ)]] |14.08.2022 |- | 13 || [[ਕੈਥਰੀਨ ਐਂਥਨੀ]]||19.10.2021 || 113 || [[ਨਿੱਕੀ ਅਤੇ ਸੈਮੀ ਐਲਬੋਨ]]||27.01.2022 |213 |[[ਪੌਲ ਬਾਰਨਜ਼ (ਪਾਦਰੀ)]] |07.05.2022 |313 |[[ਹੈਦੀ ਸਾਦੀਆ]] |15.08.2022 |- | 14 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਇਰਵਿਨ]]||20.10.2021 || 114 || [[ਟ੍ਰੇਵੀ ਮੋਰਨ]]||28.01.2022 |214 |[[ਐਨਾ ਬ੍ਰਾਊਨ (ਵਕੀਲ)]] |08.05.2022 |314 |[[ਅਲੀਨਾ ਖਾਨ]] |16.08.2022 |- | 15 || [[ਜੈ ਬੈੱਲ (ਲੇਖਕ)]]||21.10.2021 || 115 || [[ਗੇਵਿਨ ਆਰਥਰ]]||29.01.2022 |215 |[[ਮੇਟੀ (ਜੈਂਡਰ)]] |09.05.2022 |315 |[[ਸ਼ਾਇਰਾ ਰਾਏ]] |17.08.2022 |- | 16 || [[ਸਾਰਾ ਹੈੱਸ]]||22.10.2021 || 116 || [[ਤਾਮਾਰਾ ਮਸਕਾਰਾ]]||30.01.2022 |216 |[[ਤੇਨਜ਼ਿਨ ਮਾਰੀਕੋ]] |10.05.2022 |316 |[[ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ]] |18.08.2022 |- | 17 || [[ਗਲੋਰੀਆ ਜੋਸਫ਼]]||23.10.2021 || 117 || [[ਰਾਈਲੈਂਡ ਐਡਮਜ਼]]||31.01.2022 |217 |[[ਹਿਜੜੋਂ ਕਾ ਖਾਨਕਾਹ]] |11.05.2022 |317 | |19.08.2022 |- | 18 || [[ਰੌਦਾ ਮੋਰਕੋਸ]]||24.10.2021 || 118 || [[ਈਥਨ ਪੀਟਰਸ]]||01.02.2022 |218 |[[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਵਾਕ]] |12.05.2022 |318 | |20.08.2022 |- | 19 || [[ਜੈਨੀਨ ਫੁਲਰ]]||25.10.2021 || 119 || [[ਬੌਬੀ ਬਰਕ]]||02.02.2022 |219 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸਕਵੀਨ ਇੰਡੀਆ]] |13.05.2022 |319 | |21.08.2022 |- | 20 || [[ਨਿਸ਼ਾ ਰਾਓ]]||26.10.2021 || 120 || [[ਬਿਲਾਲ ਹਸਾਨੀ]]||03.02.2022 |220 |[[ਅਵਧ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਇਡ]] |14.05.2022 |320 | |22.08.2022 |- | 21 || [[ਕਾਮੀ ਸਿਡ]]||27.10.2021 || 121 || [[ਰੇਡਾ ਕੈਰੇ]]||04.02.2022 |221 |[[ਭੋਪਾਲ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |15.05.2022 |321 | |23.08.2022 |- | 22 || [[ਬਿੰਦੀਆ ਰਾਣਾ]]||28.10.2021 || 122 || [[ਹੁਆਰੀ ਮਨਾਰ]]||05.02.2022 |222 |[[ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਨਾਮਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |16.05.2022 |322 | |24.08.2022 |- | 23 || [[ਈਸਾ ਫਾਜ਼ਲੀ]]||29.10.2021 || 123 || [[ਮਿਸ ਫੇਮ]]||06.02.2022 |223 |[[ਗੁੜਗਾਓਂ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |17.05.2022 |323 | |25.08.2022 |- | 24 || [[ਅਰਾਧਿਆ ਖਾਨ]]||30.10.2021 || 124 || [[ਏਲਨ ਡੀਜੇਨਰਸ]]||07.02.2022 |224 |[[ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਪ੍ਰਾਈਡ ਪਰੇਡ]] |18.05.2022 |324 | |26.08.2022 |- | 25 || [[ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ ਜੂਨੀਅਰ]]||31.10.2021 || 125 || [[ਨਿਕੋਕਾਡੋ ਐਵੋਕਾਡੋ]]||08.02.2022 |225 |[[ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |19.05.2022 |325 | |27.08.2022 |- | 26 || [[ਸਬਰੀਨਾ ਜਾਲੀਸ]]||01.11.2021 || 126 || [[ਗ੍ਰੇਸ ਹਾਈਲੈਂਡ]]||09.02.2022 |226 |[[ਕੋਲਕਾਤਾ ਰੈਂਬੋ ਪ੍ਰਾਈਡ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |20.05.2022 |326 | |28.08.2022 |- | 27 || [[ਨਿਕਿਤਾ ਓਲੀਵਰ]]||02.11.2021 || 127 || [[ਜੇਮਸ ਮੈਨਸਫੀਲਡ]]||10.02.2022 |227 |[[ਗੁਜਰਾਤ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |21.05.2022 |327 | |29.08.2022 |- | 28 || [[ਨਯਾਬ ਅਲੀ]]||03.11.2021 || 128 || [[ਐਮਾ ਐਲਿੰਗਸਨ]]||11.02.2022 |228 |[[ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |22.05.2022 |328 | |30.08.2022 |- | 29 || [[ਬੇਲਾ ਗਲਹੋਸ]]||04.11.2021 || 129 || [[ਬੌਬ ਏਵੀਅਨ]]||12.02.2022 |229 |[[ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ ਗੁਹਾਟੀ]] |23.05.2022 |329 | |31.08.2022 |- | 30 || [[ਮਾਹਰ ਸਾਬਰੀ]]||05.11.2021 || 130 || [[ਜੇਵੀਅਰ ਐਂਬਰੋਸੀ]]||13.02.2022 |230 |[[ਕੁਈਰ ਗੁਲਾਬੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਜੈਪੁਰ]] |24.05.2022 |330 | |01.09.2022 |- | 31 || [[ਜੋਸਫ਼ ਬੀਮ]]||06.11.2021 || 131 || [[ਜੇਵੀਅਰ ਕੈਲਵੋ (ਅਦਾਕਾਰ)]]||14.02.2022 |231 |[[ਪਟਨਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |25.05.2022 |331 | |02.09.2022 |- | 32 || [[ਐਲਨ ਬ੍ਰੇਅ]]||07.11.2021 || 132 || [[ਐਲਿਸ ਲਿਟਲ]]||15.02.2022 |232 |[[ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਪ੍ਰਾਈਡ ਪਰੇਡ]] |26.05.2022 |332 | |03.09.2022 |- | 33 || [[ਜੌਨ ਬਟਲਰ (ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ)]]||08.11.2021 || 133 || [[ਜਿਮ ਫਾਲ]]||16.02.2022 |233 |[[ਔਰੇਂਜ ਸਿਟੀ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |27.05.2022 |333 | |04.09.2022 |- | 34 || [[ਮਰੀਅਮ ਗੁਰਬਾ]]||09.11.2021 || 134 || [[ਜੂਲੀਆ ਹੋਰਵਥ]]||17.02.2022 |234 |[[ਇਜ਼ਮੀਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |28.05.2022 |334 | |05.09.2022 |- | 35 || [[ਅਮੇਲੀਆ ਐਲਿਸ]]||10.11.2021 || 135 || [[ਜੈਕਸਨ ਬਰਡ (ਲੇਖਕ)]]||18.02.2022 |235 |[[ਨਾਈਟ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |29.05.2022 |335 | |06.09.2022 |- | 36 || [[ਸੁਨੀਤੀ ਨਾਮਜੋਸ਼ੀ]]||11.11.2021 || 136 || [[ਏਲੇ ਮਿਲਜ਼]]||19.02.2022 |236 |[[ਈਰਾਨ ਪ੍ਰਾਈਡ ਡੇ]] |30.05.2022 |336 | |07.09.2022 |- | 37 || [[ਡੈਨਾ ਗੋਲਡਬਰਗ]]||12.11.2021 || 137 || [[ਬ੍ਰੈਡ ਮੋਂਡੋ]]||20.02.2022 |237 |[[ਕੁਈਰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮੁੰਬਈ]] |31.05.2022 |337 | |08.09.2022 |- | 38 || [[ਲਇਰਾ ਮੈਕੀ]]||13.11.2021 || 138 || [[ਬ੍ਰੀ ਏਸਰਿਗ]]||21.02.2022 |238 |[[ਲੈਥਲ ਲੈਸਬੀਅਨ]] |01.06.2022 |338 | |09.09.2022 |- | 39 || [[ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਖੀਰੇ]]||14.11.2021 || 139 || [[ਕਿਮੋਰਾ ਬਲੈਕ]]||22.02.2022 |239 |[[ਜ਼ਿੰਦੀਕ]] |02.06.2022 |339 | |10.09.2022 |- | 40 || [[ਓਨਿਰ]]||15.11.2021 || 140 || [[ਜੌਹਨ ਅਲਕੋਰਨ (ਗਾਇਕ)]]||23.02.2022 |240 |[[ਗੇਅ ਬੰਬੇ]] |03.06.2022 |340 | |11.09.2022 |- | 41 || [[ਕ੍ਰਿਸਟਿਨ ਬੇਕਰ]]||16.11.2021 || 141 || [[ਅੰਜੀਮਾਈਲ]]||24.02.2022 |241 |[[ਅਭਿਮਾਨੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |04.06.2022 | | | |- | 42 || [[ਰਿਤੂ ਡਾਲਮੀਆ]]||17.11.2021 || 142 || [[ਅਮੋਨ (ਪਹਿਲਵਾਨ)]]||25.02.2022 |242 |[[ਕੁਈਰ ਸਿਟੀ ਸਿਨੇਮਾ]] |05.06.2022 | | | |- | 43 || [[ਮੈਕਸਿਮ ਮਜ਼ੂਮਦਾਰ]]||18.11.2021 || 143 || [[ਡਿਰਕ ਬਾਚ]]||26.02.2022 |243 |[[ਕੁਈਰ ਚੇਨਈ ਕ੍ਰੋਨੀਕਲਜ਼]] |06.06.2022 | | | |- | 44 || [[ਵਸੁਧੇਂਦਰਾ]]||19.11.2021 || 144 || [[ਕਲਾਉਡੀਆ ਐਲਨ]]||27.02.2022 |244 |[[ਮੁਸਕੋਕਾ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |07.06.2022 | | | |- | 45 || [[ਡੇਵਿਡ ਡੇਨਸਨ]]||20.11.2021 || 145 || [[ਬੈਟੀਨਾ ਹੋਪ]]||28.02.2022 |245 |[[ਜੀਲੋਂਗ ਪ੍ਰਾਈਡ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |08.06.2022 | | | |- | 46 || [[ਜੇਕ ਐਟਲਸ]]||21.11.2021 || 146 || [[ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਬੁਰਲਾਕੋਵ]]||01.03.2022 |246 |[[ਟੋਰਾਂਟੋ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |09.06.2022 | | | |- | 47 || [[ਆਰਥਰ ਮਾਰੀਆਨੋ]]||22.11.2021 || 147 || [[ਮੈਨਫ੍ਰੇਡ ਸਾਲਜ਼ਗੇਬਰ]]||02.03.2022 |247 |[[ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |10.06.2022 | | | |- | 48 || [[ਜੋਸ਼ ਕੈਵਾਲੋ]]||23.11.2021 || 148 || [[ਕਰਡਿਨ ਓਰਲਿਕ]]||03.03.2022 |248 |[[ਮਾਰਡੀ ਗ੍ਰਾਸ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |11.06.2022 | | | |- | 49 || [[ਰੇਨੀ ਫੋਰਥ]]||24.11.2021 || 149 || [[ਡੇਵਿਡ ਫਰਨੀਸ਼]]||04.03.2022 |249 |[[ਸ਼ੰਘਾਈ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |12.06.2022 | | | |- | 50 || [[ਕ੍ਰਿਸ ਬਰਲੇ]] ||25.11.2021 || 150 || [[ਜੇਮਸ ਬਰਗ]]||05.03.2022 |250 |[[ਗੇਜ਼ (ਫ਼ਿਲਮ ਉਤਸ਼ਵ)]] |13.06.2022 | | | |- | 51 || [[ਅਮੀਨੀ ਫੋਨੂਆ]]||26.11.2021 || 151 || [[ਲੀਜ਼ਾ ਗੋਰਨਿਕ]]||06.03.2022 |251 |[[ਇੰਡੀਗਨੇਸ਼ਨ]] |14.06.2022 | | | |- | 52 || [[ਐਲਿਸ ਆਸਟਨ]]||27.11.2021 || 152 || [[ਅਲਬਰੇਚਟ ਬੇਕਰ]]||07.03.2022 |252 |[[ਚੇਨਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |15.06.2022 | | | |- | 53 || [[ਲੀ ਪੀਅਰਟ]]||28.11.2021 || 153 || [[ਬਿਲੀ ਲਵ]]||08.03.2022 |253 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਵੇਲਜ਼]] |16.06.2022 | | | |- | 54 || [[ਮੈਟ ਲਲਾਨੋ]]||29.11.2021 || 154 || [[ਮਾਰਕ ਐਸ਼ਟਨ]]||09.03.2022 |254 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਇੰਡੀਆ]] |17.06.2022 | | | |- | 55 || [[ਰਿਆਨ ਬਟਲਰ]]||30.11.2021 || 155 || [[ਮੀਆ ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ]]||10.03.2022 |255 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਗਲੋਬਲ]] |18.06.2022 | | | |- | 56 || [[ਡਾਨਾ ਓਲਮਰਟ]]||01.12.2021 || 156 || [[ਮੋਰਟੀ ਡਾਇਮੰਡ]]||11.03.2022 |256 |[[ਪੈਰਿਸ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |19.06.2022 | | | |- | 57 || [[ਆਸੀ ਅਜ਼ਰ]]||02.12.2021 || 157 || [[ਸਕਿਨ ਡਾਇਮੰਡ]]||12.03.2022 |257 |[[ਬਰਲਿਨ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |20.06.2022 | | | |- | 58 || [[ਰਾਹੁਲ ਮਹਿਤਾ]]||03.12.2021 || 158 || [[ਜੀਆਨਾ ਫਾਈਨ]]||13.03.2022 |258 |[[ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੁਈਰ ਆਰਟਸ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |21.06.2022 | | | |- | 59 || [[ਇਵਾਂਕਾ ਦਾਸ]]||04.12.2021 || 159 || [[ਜੌਨੀ ਰੈਪਿਡ]]||14.03.2022 |259 |[[ਮਿਸ ਟੀ ਵਰਲਡ]] |22.06.2022 | | | |- | 60 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਕੌਫੀ]]||05.12.2021 || 160 || [[ਵੇਰਾ ਹੋਲਮੇ]]||15.03.2022 |260 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਅਲਬਾਨੀਆ]] |23.06.2022 | | | |- | 61 || [[ਐਮਾ ਪੋਰਟਨਰ]]||06.12.2021 || 161 || [[ਸ਼ੈਲੀ ਕਿੰਗ]]||16.03.2022 |261 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਆਇਰਲੈਂਡ]] |24.06.2022 | | | |- | 62 || [[ਜੈਫਰੀ ਰਿਚਮੈਨ]]||07.12.2021 || 162 || [[ਰਹੋਨਾ ਕੈਮਰਨ]]||17.03.2022 |262 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਵਰਲਡ 2017]] |25.06.2022 | | | |- | 63 || [[ਮਨਿਲ ਸੂਰੀ]]||08.12.2021 || 163 || [[ਜੌਇਸ ਗ੍ਰਾਂਟ]]||18.03.2022 |263 |[[ਮੈਲਬੌਰਨ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |26.06.2022 | | | |- | 64 || [[ਗੌਤਮ ਰਾਘਵਨ]]||09.12.2021 || 164 || [[ਬੈਥਨੀ ਬਲੈਕ]]||19.03.2022 |264 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ]] |27.06.2022 | | | |- | 65 || [[ਮਿਸ਼ੇਲ ਗੁਰੇਵਿਚ]]||10.12.2021 || 165 || [[ਇੰਡੀਆ ਸਮਰ]]||20.03.2022 |265 |[[ਹੈਮਬਰਗ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |28.06.2022 | | | |- | 66 || [[ਅਨੀਸ਼ ਸੇਠ]]||11.12.2021 || 166 || [[ਪੇਚੇ ਡੀ]]||21.03.2022 |266 |[[ਕੋਲੋਨ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |29.06.2022 | | | |- | 67 || [[ਡੀਨ ਅੱਤਾ]]||12.12.2021 || 167 || [[ਡੀਲੋਨ]]||22.03.2022 |267 |[[ਵੈਸਟ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |30.06.2022 | | | |- | 68 || [[ਫਰਜ਼ਾਨਾ ਡਾਕਟਰ]]||13.12.2021 || 168 || [[ਡੇਜ਼ੀ ਈਗਨ]]||23.03.2022 |268 |[[ਇਮੇਜ+ਨੇਸ਼ਨ]] |01.07.2022 | | | |- | 69 || [[ਕੌਸਰ ਮੁਹੰਮਦ]]||14.12.2021 || 169 || [[ਲੀਓ ਫੋਰਡ]]||24.03.2022 |269 |[[ਫਰੇਮਲਾਈਨ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |02.07.2022 | | | |- | 70 || [[ਕਾਜ਼ਿਮ ਅਲੀ]]||15.12.2021 || 170 || [[ਜੇਮਸ ਐਮਸਟਰ]]||25.03.2022 |270 |[[ਰੈਂਬੋ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |03.07.2022 | | | |- | 71 || [[ਜੂਡਿਥ ਫਰੈਂਕ]]||16.12.2021 || 171 || [[ਆਲੀਆ ਸ਼ੌਕਤ]]||26.03.2022 |271 |[[ਪਿੰਕ ਲਾਇਫ਼ ਕੁਈਰਫੈਸਟ]] |04.07.2022 | | | |- | 72 || [[ਮਾਰਗੀ ਐਡਮ]]||17.12.2021 || 172 || [[ਕ੍ਰਿਸਟਨ ਕਿਸ਼]]||27.03.2022 |272 |[[ਪ੍ਰਾਈਡ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |05.07.2022 | | | |- | 73 || [[ਸਿਧਾਰਥ ਗਰਗ]]||18.12.2021 || 173 || [[ਮਾਇਕ ਜਿਨ]]||28.03.2022 |273 |[[ਐਂਡਰਿਊ ਪੀਅਰਸ]] |06.07.2022 | | | |- | 74 || [[ਦਿਨੇਸ਼ ਭੁਗਰਾ]]||19.12.2021 || 174 || [[ਅਨੀਤਾ ਲੋ]]||29.03.2022 |274 |[[ਗੇਅਲਿਬ]] |07.07.2022 | | | |- | 75 || [[ਡਾਅਨ ਐਡਮਜ਼]]||20.12.2021 || 175 || [[ਤਾਨਿਆ ਕੰਪਾਸ]]||30.03.2022 |275 |[[ਫੈਮਲੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ]] |08.07.2022 | | | |- | 76 || [[ਅਗਸਤ ਐਮਸ]]||21.12.2021 || 176 || [[ਪੌਲ ਮੇਂਡੇਜ਼]]||31.03.2022 |276 |[[ਗੇਅ ਡਾਕਟਰਜ਼ ਆਇਰਲੈਂਡ]] |09.07.2022 | | | |- | 77 || [[ਡਾਇਨਾ ਐਸ਼]]||22.12.2021 || 177 || [[ਬੇਨ ਹੰਟੇ]]||01.04.2022 |277 |[[ਜੈਕੀ ਮਾਲਟਨ]] |10.07.2022 | | | |- | 78 || [[ਰੇਚਲ ਫਾਰਮਰ]]||23.12.2021 || 178 || [[ਮੋਬੀਨ ਅਜ਼ਹਰ]]||02.04.2022 |278 |[[ਹਿਲਡਾ ਮੈਥੇਸਨ]] |11.07.2022 | | | |- | 79 || [[ਨਿਸ਼ਾ ਗਨਾਤਰਾ]]||24.12.2021 || 179 || [[ਸਾਰਾਹ ਸਟੀਰਕ]]||03.04.2022 |279 |[[ਏਲਾ ਹੰਟ]] |12.07.2022 | | | |- | 80 || [[ਮਾਰਲੀਨ ਗੋਰਿਸ]]||25.12.2021 || 180 || [[ਜੁਲ ਮਾਰੋਹ]]||04.04.2022 |280 |[[ਲੀਹ ਹਾਰਵੇ]] |13.07.2022 | | | |- | 81 || [[ਡੀਆਨਾ ਅਰਬੇਨੀਨਾ]]||26.12.2021 || 181 || [[ਈਵਾਨ ਗ੍ਰੀਰ]]||05.04.2022 |281 |[[ਰੋਏ ਰੋਲੈਂਡ]] |14.07.2022 | | | |- | 82 || [[ਰਵੀਨਾ ਅਰੋੜਾ]]||27.12.2021 || 182 || [[ਰਿਆਨ ਹੋਲਮਜ਼]]||06.04.2022 |282 |[[ਰੌਸ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ]] |15.07.2022 | | | |- | 83 || [[ਹਿਤੇਨ ਨੂਨਵਾਲ]]||28.12.2021 || 183 || [[ਕਲੋਵਿਸ ਰਫਿਨ]]||07.04.2022 |283 |[[ਬਸੀਰਾ ਖਾਨ]] |16.07.2022 | | | |- | 84 || [[ਪ੍ਰਗਤੀ ਸਿੰਘ]]||29.12.2021 || 184 || [[ਟੌਮੀ ਨਟਰ]]||08.04.2022 |284 |[[ਅੰਜਾਰੀ]] |17.07.2022 | | | |- | 85 || [[ਰੋਹਿਤ ਖੋਸਲਾ]]||30.12.2021 || 185 || [[ਟੇਡ ਟਿਨਲਿੰਗ]]||09.04.2022 |285 |[[ਬਤ ਕੋਲ (ਸੰਸਥਾ)]] |18.07.2022 | | | |- | 86 || [[ਮਾਇਆ ਦ ਡਰੈਗ ਕੁਈਨ]]||31.12.2021 || 186 || [[ਜੂਲੀਅਨ ਬੇਕਰ]]||10.04.2022 |286 |[[ਹਵਰੁਤਾ (ਸੰਸਥਾ)]] |19.07.2022 | | | |- | 87 || [[ਮੇਗ ਕ੍ਰਿਸਚੀਅਨ]]||01.01.2022 || 187 || [[ਡੇਵਿਡ ਐਮਸ (ਅਦਾਕਾਰ)]]||11.04.2022 |287 |[[ਹਾਮਦ ਸਿੰਨੋ]] |20.07.2022 | | | |- | 88 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਗਿਲਬਰਟ]]||02.01.2022 || 188 || [[ਬਰਟ ਆਰਚਰ]]||12.04.2022 |288 |[[ਫਰੀਹਾ ਰੋਇਸਿਨ]] |21.07.2022 | | | |- | 89 || [[ਏਸਥਰ ਭਾਰਤੀ]]||03.01.2022 || 189 || [[ਫਿਨ ਅਰਗਸ]]||13.04.2022 |289 |[[ਜਿਲ ਐਂਡਰਿਊ]] |22.07.2022 | | | |- | 90 || [[ਦੀਪਕ ਭਾਰਗਵ]]||04.01.2022 || 190 || [[ਜੇਰੇਡ ਆਲਮਨ]]||14.04.2022 |290 |[[ਜੇਮਸ ਬੇਲੀ]] |23.07.2022 | | | |- | 91 || [[ਰੇ ਅਘਯਾਨ]]||05.01.2022 || 191 || [[ਡੈਨੀਅਲ ਕਾਰਟੀਅਰ]]||15.04.2022 |291 |[[ਐਨੀ ਗੁਗਲੀਆ]] |24.07.2022 | | | |- | 92 || [[ਐਡਮ ਆਲ]]||06.01.2022 || 192 || [[ਕੇਵਿਨ ਐਲੀਸਨ]]||16.04.2022 |292 |[[ਪੌਲ ਵਿਰਟਜ਼]] |25.07.2022 | | | |- | 93 || [[ਆਰਤੀ ਅਗਰਵਾਲ (ਵਿਗਿਆਨੀ)]]||07.01.2022 || 193 || [[ਡਿਕ ਕਲੇਅਰ]]||17.04.2022 |293 |[[ਜੈਸਿਕਾ ਪਲੱਟ]] |26.07.2022 |393 | | |- | 94 || [[ਭੂਪੇਨ ਖੱਖੜ]]||08.01.2022 || 194 || [[ਸੇਬ ਕਾਸਤਰੋ]]||18.04.2022 |294 |[[ਲੁਈ ਸੈਂਡ]] |27.07.2022 |394 | | |- | 95 || [[ਐਨੀ ਆਸ਼ੀਮ]]||09.01.2022 || 195 || [[ਹੈਂਕ ਚੇਨ]]||19.04.2022 |295 |[[ਐਂਡਰਿਆ ਯੀਅਰਵੁੱਡ]] |28.07.2022 |395 | | |- | 96 || [[ਨਿਕਿਤਾ ਡ੍ਰੈਗਨ]]||10.01.2022 || 196 || [[ਅਬਦੁ ਅਲੀ]]||20.04.2022 |296 |[[ਬੈਟੀ ਬੈਕਸਟਰ]] |29.07.2022 |396 | | |- | 97 || [[ਚੱਕੀ ਬਾਰਟੋਲੋ]]||11.01.2022 || 197 || [[ਸਲਵਾਡੋਰ ਕੈਲਵੋ]]||21.04.2022 |297 |[[ਟੇਡ ਨੌਰਥ]] |30.07.2022 |397 | | |- | 98 || [[ਜੈਕ ਬਾਰਨ]]||12.01.2022 || 198 || [[ਬਲੈਕ ਸਪਾਰਕ]]||22.04.2022 |298 |[[ਰਿਚਰਡ ਹਰਮਨ]] |31.07.2022 |398 | | |- | 99 || [[ਅਡੱਲਟ ਮੋਮ]]||13.01.2022 || 199 || [[ਮਾਰਕ ਬਲੇਨ]]||23.04.2022 |299 |[[ਜਨਾਇਆ ਖਾਨ]] |01.08.2022 |399 | | |- | 100 || [[ਕਾਰਲਾ ਐਂਤੋਨੇਲੀ]]||14.01.2022 || 200 || [[ਰਿਵਰ ਗਾਲੋ]]||24.04.2022 |300 |[[ਖਵਾਲ]] |02.08.2022 |400 | | |- |} f1qb35b5t5z3g46jccepvuw9ql5kdlr 2 141224 611467 611113 2022-08-17T13:39:27Z Gill jassu 31716 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" |- ! colspan=3| 1^st round: 12.01.2022–21.04.2022 !! colspan=3| 2^nd round: 22.04.2022–30.07.2022 !! colspan=3| 3^nd round: 31.07.2022–07.11.2022 |- ! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date |- | 1 || [[ਕਲਾ ਦਾ ਕੰਮ]] || 12-01-2022 || 1 || [[ਸੰਸਾਰ]] || 22.04.2022 || 1 || [[ਟੋਨੀ ਮਾਂਗਨ]] || 31.07.2022 |- | 2 || [[ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਕਲਾ]] || 13-01-2022 || 2 || [[ਈਕੁਮੇਨ]] || 23.04.2022 || 2 || [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼]] || 01.08.2022 |- | 3 || [[ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕਲਾ]] || 14-01-2022 || 3 || [[ਅਲਾਸਕਾ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ]] || 24.04.2022 || 3 || [[ਹਿੱਪੀ]] || 02.08.2022 |- | 4 || [[ਜਰਮਨ ਕਲਾ]] || 15-01-2022 || 4 || [[ਸਲਾਨਾ ਚੱਕਰ]] || 25.04.2022 || 4 || [[ਐਲਿਸ ਰੇਜੀਨਾ]] || 03.08.2022 |- | 5 || [[ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾ]] || 16-01-2022 || 5 || [[ਐਂਥਰੋਪੋਸਫੀਅਰ]] || 26.04.2022 || 5 || [[ਰੀਟਾ ਲੀ]] || 04.08.2022 |- | 6 || [[ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਕਲਾ]] || 17-01-2022 || 6 || [[ਬਾਇਓਸਪੀਲੋਜੀ]] || 27.04.2022 || 6 || [[ਮੈਕੋਂਡੋ]] || 05.08.2022 |- | 7 || [[ਮਲੇਸ਼ੀਅਨ ਕਲਾ]] || 18-01-2022 || 7 || [[ਕੈਸਕੇਡਜ਼ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ]] || 28.04.2022 || 7 || [[ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ]] || 06.08.2022 |- | 8 || [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕਲਾ]] || 19-01-2022 || 8 || [[ਕਾਲਕ੍ਰਮ]] || 29.04.2022 || 8 || [[ਜੂਲੀਓ ਕੋਰਟਾਜ਼ਰ]] || 07.08.2022 |- | 9 || [[ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ]] || 20-01-2022 || 9 || [[ਧਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਹਫ਼ਤਾ]] || 30.04.2022 || 9 || [[ਜਾਦੂਈ ਯਥਾਰਥਵਾਦ]] || 08.08.2022 |- | 10 || [[ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੀ ਕਲਾ]] || 21-01-2022 || 10 || [[ਐਸਡੈਟ]] || 01.05.2022 || 10 || [[ਏ ਜੇ ਥਾਮਸ]] || 09.08.2022 |- | 11 || [[ਕਲਾ ਸੰਸਾਰ]] || 22-01-2022 || 11 || [[ਭੂ-ਰਸਾਇਣ]] || 02.05.2022 || 11 || [[ ਏ ਕੇ ਰਾਮਾਨੁਜਨ ]] || 10.08.2022 |- | 12 || [[ਤੁਵਾਲੂ ਦੀ ਕਲਾ]] || 23-01-2022 || 12 || [[ਜੀਓਇਨਫੋਰਮੈਟਿਕਸ]] || 03.05.2022 || 12 || [[ਅਮਿਤ ਚੌਧਰੀ]] || 11.08.2022 |- | 13 || [[ਸੋਮਾਲੀ ਕਲਾ]] || 24-01-2022 || 13 || [[ਜਿਓਮਕੈਨਿਕਸ]] || 04.05.2022 || 13 || [[ਅਮਿਤਾਭ ਮਿੱਤਰਾ]] || 12.08.2022 |- | 14 || [[ਕੋਰੀਆਈ ਕਲਾ]] || 25-01-2022 || 14 || [[ਜਿਓਰੈਫ]] || 05.05.2022 || 14 || [[ਅਮੋਲ ਰੇਡੀਜ]] || 13.08.2022 |- | 15 || [[ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਦੀਆਂ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ]] || 26-01-2022 || 15 || [[GNS ਵਿਗਿਆਨ]] || 06.05.2022 || 15 || [[ਹੇਮ ਬਰੂਆ]] || 14.08.2022 |- | 16 || [[ਤੁਰਕੀ ਕਲਾ]] || 27-01-2022 || 16 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਕਾਸ]] || 07.05.2022 || 16 || [[ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਥ ਬੇਜ਼ਬਰੂਆ]] || 15.08.2022 |- | 17 || [[ਅਫਰੀਕੀ ਕਲਾ]] || 28-01-2022 || 17 || [[ਪੈਲੀਓਜੀਓਸਾਇੰਸ]] || 08.05.2022 || 17 || [[ਹੇਮਚੰਦਰ ਗੋਸਵਾਮੀ]] || 16.08.2022 |- | 18 || [[ਜਾਰਡਨ ਦੀ ਕਲਾ]] || 29-01-2022 || 18 || [[ਪੈਲੀਓਇੰਟੈਂਸਿਟੀ]] || 09.05.2022 || 18 || [[ਹੋਮਨ ਬੋਰਗੋਹੇਨ]] || 17.08.2022 |- | 19 || [[ਚਿਲੀ ਕਲਾ]] || 30-01-2022 || 19 || [[ਪੈਲੀਓਨਟੋਲੋਜੀ]] || 10.05.2022 |- | 20 || [[ਸਰਬੀਆਈ ਕਲਾ]] || 31-01-2022 || 20 || [[ਭੌਤਿਕ ਭੂਗੋਲ]] || 11.05.2022 |- | 21 || [[ਫਲਸਤੀਨੀ ਕਲਾ]] || 01-02-2022 || 21 || [[ਸੈਡਲਰ ਪ੍ਰਭਾਵ]] || 12.05.2022 |- | 22 || [[ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨੀ ਕਲਾ]] || 02-02-2022 || 22 || [[ਭੂਚਾਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਗਿਆਨ]] || 13.05.2022 |- | 23 || [[ਕੁੱਕ ਟਾਪੂ ਕਲਾ]] || 03-02-2022 || 23 || [[ਮਿੱਟੀ ਸੂਰਜੀਕਰਣ]] || 14.05.2022 |- | 24 || [[ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਕਲਾ]] || 04-02-2022 || 24 || [[ਠੋਸ ਧਰਤੀ‎]] || 15.05.2022 |- | 25 || [[ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਕਲਾ]] || 05-02-2022 || 25 || [[ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਵਿਗਿਆਨ]] || 16.05.2022 |- | 26 || [[ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਲਾ]] || 06-02-2022 || 26 || [[ਟ੍ਰੈਵਰਸ (ਸਰਵੇਖਣ)]] || 17.05.2022 |- | 27 || [[ਕਤਰ ਕਲਾ]] || 07-02-2022 || 27 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਪੜਾਅ]] || 18.05.2022 |- | 28 || [[ਲਾਓ ਕਲਾ]] || 08-02-2022 || 28 || [[ਉਪ-ਤੂਫਾਨ]] || 19.05.2022 |- | 29 || [[ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ]] || 09-02-2022 || 29 || [[ਜਾਰਾਮੀਲੋ ਰਿਵਰਸਲ]] || 20.05.2022 |- | 30 || [[ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ]] || 10-02-2022 || 30 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ]] || 21.05.2022 |- | 31 || [[ਵੈਲਸ਼ ਕਲਾ]] || 11-02-2022 || 31 || [[ਭੂ-ਕੇਂਦਰੀ ਔਰਬਿਟ]] || 22.05.2022 |- | 32 || [[ਵੀਅਤਨਾਮੀ ਕਲਾ]] || 12-02-2022 || 32 || [[ਥਰਮੋਪੌਜ਼]] || 23.05.2022 |- | 33 || [[ਪੋਲਿਸ਼ ਕਲਾ]] || 13-02-2022 || 33 || [[ਟਰਬੋਪੌਜ਼]] || 24.05.2022 |- | 34 || [[ਓਵਰ ਮਾਡਲ ਵਾਲੀ ਖੋਪੜੀ]] || 14-02-2022 || 34 || [[ਕੁਨਿਉ ਕੁਆਂਟੁ]] || 25.05.2022 |- | 35 || [[ਬੋਸਨੀਆ ਅਤੇ ਹਰਜ਼ੇਗੋਵੀਨਾ ਕਲਾ]] || 15-02-2022 || 35 || [[ਡੈਂਡੇਲੀਅਨ ਊਰਜਾ]] || 26.05.2022 |- | 36 || [[ਪਾਪੂਆ ਨਿਊ ਗਿਨੀ ਕਲਾ]] || 16-02-2022 || 36 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਨਾਜ਼ੁਕ ਭਾਗ]] || 27.05.2022 |- | 37 || [[ਅਲਮੈਨਕ ਕਲਾ]] || 17-02-2022 || 37 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਸਮਾਂ]] || 28.05.2022 |- | 38 || [[ਆਰਟਬੈਂਕ]] || 18-02-2022 || 38 || [[ਤਾਨੀਆ ਏਬੀ]] || 29.05.2022 |- | 39 || [[ਗਲੋਬਲ ਕਲਾ]] || 19-02-2022 || 39 || [[ਐਡ ਬੇਅਰਡ]] || 30.05.2022 |- | 40 || [[ਜੂਲੀਅਨ ਬੀਵਰ]] || 20-02-2022 || 40 || [[ਰਵਿੰਦਰ ਬਾਂਸਲ]] || 31.05.2022 |- | 41 || [[ਕੈਨੇਡਾ ਹਾਊਸ]] || 21-02-2022 || 41 || [[ਫਰਾਂਸਿਸ ਬਾਰਕਲੇ]] || 01.06.2022 |- | 42 || [[ਬਲੂ ਸਟਾਰ ਪ੍ਰੈਸ]] || 22-02-2022 || 42 || [[ਵਿਲੀਅਮ ਡੈਂਪੀਅਰ]] || 02.06.2022 |- | 43 || [[ਰਾਇਲ ਆਰਟੇਲ]] || 23-02-2022 || 43 || [[ਵਾਇਲੇਟ ਕੋਰਡਰੀ]] || 03.06.2022 |- | 44 || [[ਪੀਟਰ ਮਿਸ਼ੇਲ]] || 24-02-2022 || 44 || [[ਪੈਲੇ ਹੁਲਡ]] || 04.06.2022 |- | 45 || [[ਕੈਰੀ ਮੌਰਿਸ]] || 25-02-2022 || 45 || [[ਜ਼ਿਕੀ ਸ਼ੇਕਡ]] || 05.06.2022 |- | 46 || [[ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਕਲਾ]] || 26-02-2022 || 46 || [[ਇਵਾਨ ਵਿਸਿਨ]] || 06.06.2022 |- | 47 || [[ਅਰਬੇਸਕ]] || 27-02-2022 || 47 || [[ਜੇਮਸ ਕੇਚਲ]] || 07.06.2022 |- | 48 || [[ਚੰਪਾ ਦੀ ਕਲਾ]] || 28-02-2022 || 48 || [[ਬਿਮਲ ਮੁਖਰਜੀ]] || 08.06.2022 |- | 49 || [[ਰੇਨਰ ਕਰੋਨ]] || 01-03-2022 || 49 || [[ਕਲੇਰ ਫਰਾਂਸਿਸ]] || 09.06.2022 |- | 50 || [[ਆਧੁਨਿਕ ਕਲਾ]] || 02-03-2022 || 50 || [[ਨਥਾਨਿਏਲ ਪੋਰਟਲਾਕ]] || 10.06.2022 |- | 51 || [[ਕਲਾ ਆਲੋਚਕ]] || 03-03-2022 || 51 || [[ਯੂਰੀ ਲਿਸਿਆਨਸਕੀ ]] || 11.06.2022 |- | 52 || [[ਪਲਿੰਕਾਰਟ]] || 04-03-2022 || 52 || [[ਚਾਰਲਸ ਜੈਕਿਨੋਟ]] || 12.06.2022 |- | 53 || [[ਮੂਰਤੀ-ਵਿਗਿਆਨ]] || 05-03-2022 || 53 || [[ਜੀਓਨ (ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ)]] || 13.06.2022 |- | 54 || [[ਦਾਨ ਲਈ ਕਲਾ]] || 06-03-2022 || 54 || [[ਟ੍ਰੈਵਿਸ ਲੁਡਲੋ]] || 14.06.2022 |- | 55 || [[ਅਫਰੀਕੀ ਲੋਕ ਕਲਾ]] || 07-03-2022 || 55 || [[ਜਾਰਜ ਸ਼ੈਲਵੋਕ]] || 15.06.2022 |- | 56 || [[ਆਰਟਵਾਸ਼ਿੰਗ]] || 08-03-2022 || 56 || [[ਵੀਨਸ ਦੀ ਪੱਟੀ]] || 16.06.2022 |- | 57 || [[ਮੈਕਰੋਨੀ ਕਲਾ]] || 09-03-2022 || 57 || [[ਭੂਗੋਲਿਕ ਜ਼ੋਨ]] || 17.06.2022 |- | 58 || [[ਅਬੂ ਧਾਬੀ ਕਲਾ]] || 10-03-2022 || 58 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੰਸਾਰ]] || 18.06.2022 |- | 59 || [[ਡਰੋਨ ਕਲਾ]] || 11-03-2022 || 59 || [[ਗਦਾਨੀ]] || 19.06.2022 |- | 60 || [[ਕਾਗਜ਼ੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ]] || 12-03-2022 || 60 || [[ਖੰਟੀ ਸਾਗਰ]] || 20.06.2022 |- | 61 || [[ਫਿਜ਼ੀਓਪਲਾਸਟਿਕ ਕਲਾ]] || 13-03-2022 || 61 || [[ਮੇਸੋਪਲੇਟਸ]] || 21.06.2022 |- | 62 || [[ਕਲਾ ਸਕੂਲ]] || 14-03-2022 || 62 || [[ਗਲੋਬਲ ਦਿਮਾਗ]] || 22.06.2022 |- | 63 || [[ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ]] || 15-03-2022 || 63 || [[ਐਡਵਰਡ ਲੈਟੀਮਰ ਬੀਚ ਜੂਨੀਅਰ]] || 23.06.2022 |- | 64 || [[ਭੂਮੀ ਕਲਾ]] || 16-03-2022 || 64 || [[ਜਿਓਟਾਰਗੇਟਿੰਗ]] || 24.06.2022 |- | 65 || [[ਵਿਚਾਰ ਕਲਾ]] || 17-03-2022 || 65 || [[ਜਿਓਮੈਸੇਜਿੰਗ]] || 25.06.2022 |- | 66 || [[ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਕਲਾ]] || 18-03-2022 || 66 || [[ਭੂ-ਵਾੜ]] || 26.06.2022 |- | 67 || [[ਸੰਦਰਭ ਕਲਾ]] || 19-03-2022 || 67 || [[ਏਸ਼ੀਆ ਕੌਂਸਲ]] || 27.06.2022 |- | 68 || [[ਚੈਂਪਮੋਲ]] || 20-03-2022 || 68 || [[ਵੈਬ ਚਿਲੀਜ਼]] || 28.06.2022 |- | 69 || [[ਵਿਸ਼ਵ ਲਈ ਕਲਾ]] || 21-03-2022 || 69 || [[ਐਰੋਸੋਲ]] || 29.06.2022 |- | 70 || [[ਅਮੀਨਾ ਅਹਿਮਦ ਆਹੂਜਾ]] || 22-03-2022 || 70 || [[ਹੇਟਰੋਸਫੀਅਰ]] || 30.06.2022 |- | 71 || [[ਲਕਸ਼ਮੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਿਹਾਰੇ]] || 23-03-2022 || 71 || [[ਪਰਾਗ ਦੀ ਗਿਣਤੀ]] || 01.07.2022 |- | 72 || [[ਸੂਜ਼ੀ ਗੈਬਲਿਕ]] || 24-03-2022 || 72 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਹਵਾ]] || 02.07.2022 |- | 73 || [[ਡਾਂਸ ਆਲੋਚਨਾ]] || 25-03-2022 || 73 || [[ਹਵਾ ਦੀ ਖੜੋਤ]] || 03.07.2022 |- | 74 || [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਨੇਮਾ]] || 26-03-2022 || 74 || [[ਮੇਸੋਪੌਜ਼]] || 04.07.2022 |- | 75 || [[ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਕਲਾ ਆਲੋਚਨਾ]] || 27-03-2022 || 75 || [[ਕਾਲਾ ਕਾਰਬਨ]] || 05.07.2022 |- | 76 || [[ਲੌਰਾ ਹਾਰਡਿੰਗ]] || 28-03-2022 || 76 || [[ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਨਦੀ]] || 06.07.2022 |- | 77 || [[ਚਾਰਲਸ ਜੇਨਕਸ]] || 29-03-2022 || 77 || [[ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਜੈੱਟ]] || 07.07.2022 |- | 78 || [[ਰੋਵਨ ਮੂਰ]] || 30-03-2022 || 78 || [[ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ]] || 08.07.2022 |- | 79 || [[ਸਾਰਾ ਰਹਿਬਰ]] || 31-03-2022 || 79 || [[ਧੁੰਦ ਦਾ ਧਨੁਸ਼]] || 09.07.2022 |- | 80 || [[ਸਟੈਪਫਰਹੌਸ]] || 01-04-2022 || 80 || [[ਡੀਜ਼ਲ ਨਿਕਾਸ]] || 10.07.2022 |- | 81 || [[ਹੈਗੋਇਟਾ]] || 02-04-2022 || 81 || [[ਫਰਾਜ਼ੀਲ ਬਰਫ਼]] || 11.07.2022 |- | 82 || [[ਫੌਜੀ ਕਲਾ]] || 03-04-2022 || 82 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਰਤ]] || 12.07.2022 |- | 83 || [[ਡਾਈਂਗ ਗੌਲ]] || 04-04-2022 || 83 || [[ਧਰੁਵੀ ਔਰਬਿਟ]] || 13.07.2022 |- | 84 || [[ਯੁੱਧ ਕਲਾਕਾਰ]] || 05-04-2022 || 84 || [[ਅਨੀਸ਼ੀਅਨ]] || 14.07.2022 |- | 85 || [[ਰੋਵਨ ਕ੍ਰੋ]] || 06-04-2022 || 85 || [[ਸਾਦੁਨ ਬੋਰੋ]] || 15.07.2022 |- | 86 || [[ਸੈਮੂਅਲ ਰੈਡਗ੍ਰੇਵ]] || 07-04-2022 || 86|| [[ਐਲਨ ਪ੍ਰਿਡੀ]] || 16.07.2022 |- | 87 || [[ਅਨਸਰੇਟਡ]] || 08-04-2022 || 87 || [[ਵਿਕਟਰ ਕਲੱਬ]] || 17.07.2022 |- | 88 || [[ਅਲਟਰਮੋਡਰਨ]] || 09-04-2022 || 88 || [[ਜੇਮਸ ਪਾਰਕਿੰਸਨ]] || 18.07.2022 |- | 89 || [[ਕੋਡਿਕੋਲੋਜੀ]] || 10-04-2022 || 89 || [[ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਡੀ ਗ੍ਰਾਜ਼ੀਆ]] || 19.07.2022 |- | 90 || [[ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ]] || 11-04-2022 || 90 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਰਿਗਰੈਸ਼ਨ]] || 20.07.2022 |- | 91 || [[ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਲਾਈਨ]] || 12-04-2022 || 91 || [[ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼]] || 21.07.2022 |- | 92 || [[ਮਾਸ]] || 13-04-2022 || 92 || [[ਬਿਲ ਕਿੰਗ (ਰਾਇਲ ਨੇਵੀ ਅਫਸਰ)]] || 22.07.2022 |- | 93 || [[ਕੁਬਾ ਕਲਾ]] || 14-04-2022 || 93 || [[ਮਾਰਕ ਬੀਓਮੋਂਟ (ਸਾਈਕਲ ਸਵਾਰ)]] || 23.07.2022 |- | 94 || [[ਪੂਰਬੀਵਾਦ]] || 15-04-2022 || 94 || [[ਜੇਮਸ ਮੈਗੀ (ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਪਤਾਨ)]] || 24.07.2022 |- | 95 || [[ਟੋਂਡੋ (ਕਲਾ)]] || 16-04-2022 || 95 || [[ਰਿਚਰਡ ਰਸਲ ਵਾਲਡਰੋਨ]] || 25.07.2022 |- | 96 || [[ਯੂਰਪ ਦੀ ਕਲਾ]] || 17-04-2022 || 96 || [[ਰਾਬਰਟ ਗ੍ਰੇ (ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਪਤਾਨ)]] || 26.07.2022 |- | 97 || [[ਮੀਡੀਆ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ]] || 18-04-2022 || 97 || [[ਐਲੇਕ ਰੋਜ਼]] || 27.07.2022 |- | 98 || [[ਤਕਨੀਕੀ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ]] || 19-04-2022 || 98 || [[ਫਰਾਂਸਿਸ ਫਲੈਚਰ (ਪੁਜਾਰੀ)]] || 28.07.2022 |- | 99 || [[ਸੂਡੋਰੀਅਲਿਜ਼ਮ]] || 20-04-2022 || 99 || [[ਥਾਮਸ ਵੈਸਟਬਰੂਕ ਵਾਲਡਰੋਨ (ਕੌਂਸਲ)]] || 29.07.2022 |- | 100 || [[ਨਿਊਰੋਆਰਥਿਸਟਰੀ]] || 21-04-2022 || 100 || [[ਆਰਥਰ ਬਲੈਸਿਟ]] || 30.07.2022 |} 2364fx3y9rw593f1f4wl1yddojy0qcj 611468 611467 2022-08-17T13:50:00Z Gill jassu 31716 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" |- ! colspan=3| 1^st round: 12.01.2022–21.04.2022 !! colspan=3| 2^nd round: 22.04.2022–30.07.2022 !! colspan=3| 3^nd round: 31.07.2022–07.11.2022 |- ! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date |- | 1 || [[ਕਲਾ ਦਾ ਕੰਮ]] || 12.01.2022 || 1 || [[ਸੰਸਾਰ]] || 22.04.2022 || 1 || [[ਟੋਨੀ ਮਾਂਗਨ]] || 31.07.2022 |- | 2 || [[ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਕਲਾ]] || 13.01.2022 || 2 || [[ਈਕੁਮੇਨ]] || 23.04.2022 || 2 || [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼]] || 01.08.2022 |- | 3 || [[ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕਲਾ]] || 14.01.2022 || 3 || [[ਅਲਾਸਕਾ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ]] || 24.04.2022 || 3 || [[ਹਿੱਪੀ]] || 02.08.2022 |- | 4 || [[ਜਰਮਨ ਕਲਾ]] || 15.01.2022 || 4 || [[ਸਲਾਨਾ ਚੱਕਰ]] || 25.04.2022 || 4 || [[ਐਲਿਸ ਰੇਜੀਨਾ]] || 03.08.2022 |- | 5 || [[ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾ]] || 16.01.2022 || 5 || [[ਐਂਥਰੋਪੋਸਫੀਅਰ]] || 26.04.2022 || 5 || [[ਰੀਟਾ ਲੀ]] || 04.08.2022 |- | 6 || [[ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਕਲਾ]] || 17.01.2022 || 6 || [[ਬਾਇਓਸਪੀਲੋਜੀ]] || 27.04.2022 || 6 || [[ਮੈਕੋਂਡੋ]] || 05.08.2022 |- | 7 || [[ਮਲੇਸ਼ੀਅਨ ਕਲਾ]] || 18.01.2022 || 7 || [[ਕੈਸਕੇਡਜ਼ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ]] || 28.04.2022 || 7 || [[ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ]] || 06.08.2022 |- | 8 || [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕਲਾ]] || 19.01.2022 || 8 || [[ਕਾਲਕ੍ਰਮ]] || 29.04.2022 || 8 || [[ਜੂਲੀਓ ਕੋਰਟਾਜ਼ਰ]] || 07.08.2022 |- | 9 || [[ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ]] || 20.01.2022 || 9 || [[ਧਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਹਫ਼ਤਾ]] || 30.04.2022 || 9 || [[ਜਾਦੂਈ ਯਥਾਰਥਵਾਦ]] || 08.08.2022 |- | 10 || [[ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੀ ਕਲਾ]] || 21.01.2022 || 10 || [[ਐਸਡੈਟ]] || 01.05.2022 || 10 || [[ਏ ਜੇ ਥਾਮਸ]] || 09.08.2022 |- | 11 || [[ਕਲਾ ਸੰਸਾਰ]] || 22.01.2022 || 11 || [[ਭੂ-ਰਸਾਇਣ]] || 02.05.2022 || 11 || [[ ਏ ਕੇ ਰਾਮਾਨੁਜਨ ]] || 10.08.2022 |- | 12 || [[ਤੁਵਾਲੂ ਦੀ ਕਲਾ]] || 23.01.2022 || 12 || [[ਜੀਓਇਨਫੋਰਮੈਟਿਕਸ]] || 03.05.2022 || 12 || [[ਅਮਿਤ ਚੌਧਰੀ]] || 11.08.2022 |- | 13 || [[ਸੋਮਾਲੀ ਕਲਾ]] || 24.01.2022 || 13 || [[ਜਿਓਮਕੈਨਿਕਸ]] || 04.05.2022 || 13 || [[ਅਮਿਤਾਭ ਮਿੱਤਰਾ]] || 12.08.2022 |- | 14 || [[ਕੋਰੀਆਈ ਕਲਾ]] || 25.01.2022 || 14 || [[ਜਿਓਰੈਫ]] || 05.05.2022 || 14 || [[ਅਮੋਲ ਰੇਡੀਜ]] || 13.08.2022 |- | 15 || [[ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਦੀਆਂ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ]] || 26.01.2022 || 15 || [[GNS ਵਿਗਿਆਨ]] || 06.05.2022 || 15 || [[ਹੇਮ ਬਰੂਆ]] || 14.08.2022 |- | 16 || [[ਤੁਰਕੀ ਕਲਾ]] || 27.01.2022 || 16 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਕਾਸ]] || 07.05.2022 || 16 || [[ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਥ ਬੇਜ਼ਬਰੂਆ]] || 15.08.2022 |- | 17 || [[ਅਫਰੀਕੀ ਕਲਾ]] || 28.01.2022 || 17 || [[ਪੈਲੀਓਜੀਓਸਾਇੰਸ]] || 08.05.2022 || 17 || [[ਹੇਮਚੰਦਰ ਗੋਸਵਾਮੀ]] || 16.08.2022 |- | 18 || [[ਜਾਰਡਨ ਦੀ ਕਲਾ]] || 29.01.2022 || 18 || [[ਪੈਲੀਓਇੰਟੈਂਸਿਟੀ]] || 09.05.2022 || 18 || [[ਹੋਮਨ ਬੋਰਗੋਹੇਨ]] || 17.08.2022 |- | 19 || [[ਚਿਲੀ ਕਲਾ]] || 30.01.2022 || 19 || [[ਪੈਲੀਓਨਟੋਲੋਜੀ]] || 10.05.2022 |- | 20 || [[ਸਰਬੀਆਈ ਕਲਾ]] || 31.01.2022 || 20 || [[ਭੌਤਿਕ ਭੂਗੋਲ]] || 11.05.2022 |- | 21 || [[ਫਲਸਤੀਨੀ ਕਲਾ]] || 01.02.2022 || 21 || [[ਸੈਡਲਰ ਪ੍ਰਭਾਵ]] || 12.05.2022 |- | 22 || [[ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨੀ ਕਲਾ]] || 02.02.2022 || 22 || [[ਭੂਚਾਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਗਿਆਨ]] || 13.05.2022 |- | 23 || [[ਕੁੱਕ ਟਾਪੂ ਕਲਾ]] || 03.02.2022 || 23 || [[ਮਿੱਟੀ ਸੂਰਜੀਕਰਣ]] || 14.05.2022 |- | 24 || [[ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਕਲਾ]] || 04.02.2022 || 24 || [[ਠੋਸ ਧਰਤੀ‎]] || 15.05.2022 |- | 25 || [[ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਕਲਾ]] || 05.02.2022 || 25 || [[ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਵਿਗਿਆਨ]] || 16.05.2022 |- | 26 || [[ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਲਾ]] || 06.02.2022 || 26 || [[ਟ੍ਰੈਵਰਸ (ਸਰਵੇਖਣ)]] || 17.05.2022 |- | 27 || [[ਕਤਰ ਕਲਾ]] || 07.02.2022 || 27 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਪੜਾਅ]] || 18.05.2022 |- | 28 || [[ਲਾਓ ਕਲਾ]] || 08.02.2022 || 28 || [[ਉਪ-ਤੂਫਾਨ]] || 19.05.2022 |- | 29 || [[ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ]] || 09.02.2022 || 29 || [[ਜਾਰਾਮੀਲੋ ਰਿਵਰਸਲ]] || 20.05.2022 |- | 30 || [[ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ]] || 10.02.2022 || 30 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ]] || 21.05.2022 |- | 31 || [[ਵੈਲਸ਼ ਕਲਾ]] || 11.02.2022 || 31 || [[ਭੂ-ਕੇਂਦਰੀ ਔਰਬਿਟ]] || 22.05.2022 |- | 32 || [[ਵੀਅਤਨਾਮੀ ਕਲਾ]] || 12.02.2022 || 32 || [[ਥਰਮੋਪੌਜ਼]] || 23.05.2022 |- | 33 || [[ਪੋਲਿਸ਼ ਕਲਾ]] || 13.02.2022 || 33 || [[ਟਰਬੋਪੌਜ਼]] || 24.05.2022 |- | 34 || [[ਓਵਰ ਮਾਡਲ ਵਾਲੀ ਖੋਪੜੀ]] || 14.02.2022 || 34 || [[ਕੁਨਿਉ ਕੁਆਂਟੁ]] || 25.05.2022 |- | 35 || [[ਬੋਸਨੀਆ ਅਤੇ ਹਰਜ਼ੇਗੋਵੀਨਾ ਕਲਾ]] || 15.02.2022 || 35 || [[ਡੈਂਡੇਲੀਅਨ ਊਰਜਾ]] || 26.05.2022 |- | 36 || [[ਪਾਪੂਆ ਨਿਊ ਗਿਨੀ ਕਲਾ]] || 16.02.2022 || 36 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਨਾਜ਼ੁਕ ਭਾਗ]] || 27.05.2022 |- | 37 || [[ਅਲਮੈਨਕ ਕਲਾ]] || 17.02.2022 || 37 || [[ਧਰਤੀ ਦਾ ਸਮਾਂ]] || 28.05.2022 |- | 38 || [[ਆਰਟਬੈਂਕ]] || 18.02.2022 || 38 || [[ਤਾਨੀਆ ਏਬੀ]] || 29.05.2022 |- | 39 || [[ਗਲੋਬਲ ਕਲਾ]] || 19.02.2022 || 39 || [[ਐਡ ਬੇਅਰਡ]] || 30.05.2022 |- | 40 || [[ਜੂਲੀਅਨ ਬੀਵਰ]] || 20.02.2022 || 40 || [[ਰਵਿੰਦਰ ਬਾਂਸਲ]] || 31.05.2022 |- | 41 || [[ਕੈਨੇਡਾ ਹਾਊਸ]] || 21.02.2022 || 41 || [[ਫਰਾਂਸਿਸ ਬਾਰਕਲੇ]] || 01.06.2022 |- | 42 || [[ਬਲੂ ਸਟਾਰ ਪ੍ਰੈਸ]] || 22.02.2022 || 42 || [[ਵਿਲੀਅਮ ਡੈਂਪੀਅਰ]] || 02.06.2022 |- | 43 || [[ਰਾਇਲ ਆਰਟੇਲ]] || 23.02.2022 || 43 || [[ਵਾਇਲੇਟ ਕੋਰਡਰੀ]] || 03.06.2022 |- | 44 || [[ਪੀਟਰ ਮਿਸ਼ੇਲ]] || 24.02.2022 || 44 || [[ਪੈਲੇ ਹੁਲਡ]] || 04.06.2022 |- | 45 || [[ਕੈਰੀ ਮੌਰਿਸ]] || 25.02.2022 || 45 || [[ਜ਼ਿਕੀ ਸ਼ੇਕਡ]] || 05.06.2022 |- | 46 || [[ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਕਲਾ]] || 26.02.2022 || 46 || [[ਇਵਾਨ ਵਿਸਿਨ]] || 06.06.2022 |- | 47 || [[ਅਰਬੇਸਕ]] || 27.02.2022 || 47 || [[ਜੇਮਸ ਕੇਚਲ]] || 07.06.2022 |- | 48 || [[ਚੰਪਾ ਦੀ ਕਲਾ]] || 28.02.2022 || 48 || [[ਬਿਮਲ ਮੁਖਰਜੀ]] || 08.06.2022 |- | 49 || [[ਰੇਨਰ ਕਰੋਨ]] || 01.03.2022 || 49 || [[ਕਲੇਰ ਫਰਾਂਸਿਸ]] || 09.06.2022 |- | 50 || [[ਆਧੁਨਿਕ ਕਲਾ]] || 02.03.2022 || 50 || [[ਨਥਾਨਿਏਲ ਪੋਰਟਲਾਕ]] || 10.06.2022 |- | 51 || [[ਕਲਾ ਆਲੋਚਕ]] || 03.03.2022 || 51 || [[ਯੂਰੀ ਲਿਸਿਆਨਸਕੀ ]] || 11.06.2022 |- | 52 || [[ਪਲਿੰਕਾਰਟ]] || 04.03.2022 || 52 || [[ਚਾਰਲਸ ਜੈਕਿਨੋਟ]] || 12.06.2022 |- | 53 || [[ਮੂਰਤੀ-ਵਿਗਿਆਨ]] || 05.03.2022 || 53 || [[ਜੀਓਨ (ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ)]] || 13.06.2022 |- | 54 || [[ਦਾਨ ਲਈ ਕਲਾ]] || 06.03.2022 || 54 || [[ਟ੍ਰੈਵਿਸ ਲੁਡਲੋ]] || 14.06.2022 |- | 55 || [[ਅਫਰੀਕੀ ਲੋਕ ਕਲਾ]] || 07.03.2022 || 55 || [[ਜਾਰਜ ਸ਼ੈਲਵੋਕ]] || 15.06.2022 |- | 56 || [[ਆਰਟਵਾਸ਼ਿੰਗ]] || 08.03.2022 || 56 || [[ਵੀਨਸ ਦੀ ਪੱਟੀ]] || 16.06.2022 |- | 57 || [[ਮੈਕਰੋਨੀ ਕਲਾ]] || 09.03.2022 || 57 || [[ਭੂਗੋਲਿਕ ਜ਼ੋਨ]] || 17.06.2022 |- | 58 || [[ਅਬੂ ਧਾਬੀ ਕਲਾ]] || 10.03.2022 || 58 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੰਸਾਰ]] || 18.06.2022 |- | 59 || [[ਡਰੋਨ ਕਲਾ]] || 11.03.2022 || 59 || [[ਗਦਾਨੀ]] || 19.06.2022 |- | 60 || [[ਕਾਗਜ਼ੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ]] || 12.03.2022 || 60 || [[ਖੰਟੀ ਸਾਗਰ]] || 20.06.2022 |- | 61 || [[ਫਿਜ਼ੀਓਪਲਾਸਟਿਕ ਕਲਾ]] || 13.03.2022 || 61 || [[ਮੇਸੋਪਲੇਟਸ]] || 21.06.2022 |- | 62 || [[ਕਲਾ ਸਕੂਲ]] || 14.03.2022 || 62 || [[ਗਲੋਬਲ ਦਿਮਾਗ]] || 22.06.2022 |- | 63 || [[ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ]] || 15.03.2022 || 63 || [[ਐਡਵਰਡ ਲੈਟੀਮਰ ਬੀਚ ਜੂਨੀਅਰ]] || 23.06.2022 |- | 64 || [[ਭੂਮੀ ਕਲਾ]] || 16.03.2022 || 64 || [[ਜਿਓਟਾਰਗੇਟਿੰਗ]] || 24.06.2022 |- | 65 || [[ਵਿਚਾਰ ਕਲਾ]] || 17.03.2022 || 65 || [[ਜਿਓਮੈਸੇਜਿੰਗ]] || 25.06.2022 |- | 66 || [[ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਕਲਾ]] || 18.03.2022 || 66 || [[ਭੂ-ਵਾੜ]] || 26.06.2022 |- | 67 || [[ਸੰਦਰਭ ਕਲਾ]] || 19.03.2022 || 67 || [[ਏਸ਼ੀਆ ਕੌਂਸਲ]] || 27.06.2022 |- | 68 || [[ਚੈਂਪਮੋਲ]] || 20.03.2022 || 68 || [[ਵੈਬ ਚਿਲੀਜ਼]] || 28.06.2022 |- | 69 || [[ਵਿਸ਼ਵ ਲਈ ਕਲਾ]] || 21.03.2022 || 69 || [[ਐਰੋਸੋਲ]] || 29.06.2022 |- | 70 || [[ਅਮੀਨਾ ਅਹਿਮਦ ਆਹੂਜਾ]] || 22.03.2022 || 70 || [[ਹੇਟਰੋਸਫੀਅਰ]] || 30.06.2022 |- | 71 || [[ਲਕਸ਼ਮੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਿਹਾਰੇ]] || 23.03.2022 || 71 || [[ਪਰਾਗ ਦੀ ਗਿਣਤੀ]] || 01.07.2022 |- | 72 || [[ਸੂਜ਼ੀ ਗੈਬਲਿਕ]] || 24.03.2022 || 72 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਹਵਾ]] || 02.07.2022 |- | 73 || [[ਡਾਂਸ ਆਲੋਚਨਾ]] || 25.03.2022 || 73 || [[ਹਵਾ ਦੀ ਖੜੋਤ]] || 03.07.2022 |- | 74 || [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਨੇਮਾ]] || 26.03.2022 || 74 || [[ਮੇਸੋਪੌਜ਼]] || 04.07.2022 |- | 75 || [[ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਕਲਾ ਆਲੋਚਨਾ]] || 27.03.2022 || 75 || [[ਕਾਲਾ ਕਾਰਬਨ]] || 05.07.2022 |- | 76 || [[ਲੌਰਾ ਹਾਰਡਿੰਗ]] || 28.03.2022 || 76 || [[ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਨਦੀ]] || 06.07.2022 |- | 77 || [[ਚਾਰਲਸ ਜੇਨਕਸ]] || 29.03.2022 || 77 || [[ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਜੈੱਟ]] || 07.07.2022 |- | 78 || [[ਰੋਵਨ ਮੂਰ]] || 30.03.2022 || 78 || [[ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ]] || 08.07.2022 |- | 79 || [[ਸਾਰਾ ਰਹਿਬਰ]] || 31.03.2022 || 79 || [[ਧੁੰਦ ਦਾ ਧਨੁਸ਼]] || 09.07.2022 |- | 80 || [[ਸਟੈਪਫਰਹੌਸ]] || 01.04.2022 || 80 || [[ਡੀਜ਼ਲ ਨਿਕਾਸ]] || 10.07.2022 |- | 81 || [[ਹੈਗੋਇਟਾ]] || 02.04.2022 || 81 || [[ਫਰਾਜ਼ੀਲ ਬਰਫ਼]] || 11.07.2022 |- | 82 || [[ਫੌਜੀ ਕਲਾ]] || 03.04.2022 || 82 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਰਤ]] || 12.07.2022 |- | 83 || [[ਡਾਈਂਗ ਗੌਲ]] || 04.04.2022 || 83 || [[ਧਰੁਵੀ ਔਰਬਿਟ]] || 13.07.2022 |- | 84 || [[ਯੁੱਧ ਕਲਾਕਾਰ]] || 05.04.2022 || 84 || [[ਅਨੀਸ਼ੀਅਨ]] || 14.07.2022 |- | 85 || [[ਰੋਵਨ ਕ੍ਰੋ]] || 06.04.2022 || 85 || [[ਸਾਦੁਨ ਬੋਰੋ]] || 15.07.2022 |- | 86 || [[ਸੈਮੂਅਲ ਰੈਡਗ੍ਰੇਵ]] || 07.04.2022 || 86|| [[ਐਲਨ ਪ੍ਰਿਡੀ]] || 16.07.2022 |- | 87 || [[ਅਨਸਰੇਟਡ]] || 08.04.2022 || 87 || [[ਵਿਕਟਰ ਕਲੱਬ]] || 17.07.2022 |- | 88 || [[ਅਲਟਰਮੋਡਰਨ]] || 09.04.2022 || 88 || [[ਜੇਮਸ ਪਾਰਕਿੰਸਨ]] || 18.07.2022 |- | 89 || [[ਕੋਡਿਕੋਲੋਜੀ]] || 10.04.2022 || 89 || [[ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਡੀ ਗ੍ਰਾਜ਼ੀਆ]] || 19.07.2022 |- | 90 || [[ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ]] || 11.04.2022 || 90 || [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਰਿਗਰੈਸ਼ਨ]] || 20.07.2022 |- | 91 || [[ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਲਾਈਨ]] || 12.04.2022 || 91 || [[ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼]] || 21.07.2022 |- | 92 || [[ਮਾਸ]] || 13.04.2022 || 92 || [[ਬਿਲ ਕਿੰਗ (ਰਾਇਲ ਨੇਵੀ ਅਫਸਰ)]] || 22.07.2022 |- | 93 || [[ਕੁਬਾ ਕਲਾ]] || 14.04.2022 || 93 || [[ਮਾਰਕ ਬੀਓਮੋਂਟ (ਸਾਈਕਲ ਸਵਾਰ)]] || 23.07.2022 |- | 94 || [[ਪੂਰਬੀਵਾਦ]] || 15.04.2022 || 94 || [[ਜੇਮਸ ਮੈਗੀ (ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਪਤਾਨ)]] || 24.07.2022 |- | 95 || [[ਟੋਂਡੋ (ਕਲਾ)]] || 16.04.2022 || 95 || [[ਰਿਚਰਡ ਰਸਲ ਵਾਲਡਰੋਨ]] || 25.07.2022 |- | 96 || [[ਯੂਰਪ ਦੀ ਕਲਾ]] || 17.04.2022 || 96 || [[ਰਾਬਰਟ ਗ੍ਰੇ (ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਪਤਾਨ)]] || 26.07.2022 |- | 97 || [[ਮੀਡੀਆ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ]] || 18.04.2022 || 97 || [[ਐਲੇਕ ਰੋਜ਼]] || 27.07.2022 |- | 98 || [[ਤਕਨੀਕੀ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ]] || 19.04.2022 || 98 || [[ਫਰਾਂਸਿਸ ਫਲੈਚਰ (ਪੁਜਾਰੀ)]] || 28.07.2022 |- | 99 || [[ਸੂਡੋਰੀਅਲਿਜ਼ਮ]] || 20.04.2022 || 99 || [[ਥਾਮਸ ਵੈਸਟਬਰੂਕ ਵਾਲਡਰੋਨ (ਕੌਂਸਲ)]] || 29.07.2022 |- | 100 || [[ਨਿਊਰੋਆਰਥਿਸਟਰੀ]] || 21.04.2022 || 100 || [[ਆਰਥਰ ਬਲੈਸਿਟ]] || 30.07.2022 |} 6zpgn88p9z7ssbmnkiq1jem0kd537k7 0 142836 611506 611443 2022-08-17T19:14:51Z EmausBot 2312 Bot: Fixing double redirect to [[ਅਰਸਤੂ ਦੇ ਕਾਵਿ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਪੁਨਰ ਪੜਤ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਅਰਸਤੂ ਦੇ ਕਾਵਿ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਪੁਨਰ ਪੜਤ]] 6r4e2ae30s0hk9byemqwnayu55c1kx0 2 143000 611561 609621 2022-08-18T10:50:27Z Arash.mohie 42198 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" |- ! colspan=3| 1st round: 26.06.2022– |- ! No. !! Article !! Date |- !|1 ![[ਉਮਰਾਨ ਮਲਿਕ|ਉਮਰਾਨ ਮਲਿਕ]] !|26 June 2022 |- !2 ![[ਅਰਸ਼ਦੀਪ ਸਿੰਘ]] !|27 June 2022 |- !3 ![[ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਬਰਾੜ]] !|28 June 2022 |- !4 ![[ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਖਾਨ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !|29 June 2022 |- !5 ![[ਰਾਜ ਬਾਵਾ ( ਕ੍ਰਿਕਟਰ )]] !|30 June 2022 |- !6 ![[ਜਿਤੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ(ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !01 July 2022 |- !7 ![[ਸੰਦੀਪ ਸ਼ਰਮਾ(ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !02 July 2022 |- !8 ![[ਭਾਨੂਕਾ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ]] !03 July 2022 |- !9 ![[ਰਿਸ਼ੀ ਧਵਨ]] !04 July 2022 |- !10 ![[ਹਾਜੀ ਲੋਕ ਮੱਕੇ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ]] !05 July 2022 |- !11 ![[ਮੁਰੂਗਨ ਅਸ਼ਵਿਨ]] !06 July 2022 |- !12 ![[ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ]] !07 July 2022 |- !13 ![[ਪ੍ਰੇਰਕ ਮਾਂਕੜ]] !08 July 2022 |- !14 ![[ਯੂਸਫ਼ ਅਬਦੁੱਲਾ]] !09 July 2022 |- !15 ![[ਲਲਿਤ ਯਾਦਵ (ਦਿੱਲੀ ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !10 July 2022 |- !16 ![[ਪ੍ਰਭਸਿਮਰਨ ਸਿੰਘ]] !11 July 2022 |- !17 ![[ਵੈਭਵ ਅਰੋੜਾ]] !12 July 2022 |- !18 ![[ਤਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !13 July 2022 |- !19 ![[ਬਲਤੇਜ ਸਿੰਘ(ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !14 July 2022 |- !20 ![[ਸਿਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ(ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !15 July 2022 |- !21 ![[ਮੁਕੇਸ਼ ਚੌਧਰੀ]] !16 July 2022 |- !22 ![[ਓਡੀਨ ਸਮਿਥ]] !17 July 2022 |- !23 ![[ਅਗਨੀਵੇਸ਼ ਅਯਾਚੀ]] !18 July 2022 |- !24 ![[ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !19 July 2022 |- !25 ![[ਮਨਜੋਤ ਕਾਲੜਾ]] !20 July 2022 |- !26 ![[ਮਹੀਪਾਲ ਲੋਮਰੋਰ]] !21 July 2022 |- !27 ![[ਅਨੁੰਜ ਰਾਵਤ]] !22 July 2022 |- !28 ![[ਪ੍ਰਵੀਨ ਦੂਬੇ]] !23 July 2022 |- !29 ![[ਅਰਸ਼ਦ ਖਾਨ]] !24 July 2022 |- !30 ![[ਤੇਜਸ ਬਰੋਕਾ]] !25 July 2022 |- !31 ![[ਸਵਪਨਿਲ ਅਸਨੋਦਕਰ]] !26 July 2022 |- !32 ![[ਖਲੀਲ ਅਹਿਮਦ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ )]] !27 July 2022 |- !33 ![[ਸ਼੍ਰੀਦੀਪ ਮੰਗੇਲਾ]] !28 July 2022 |- !34 ![[ਪਵਨ ਨੇਗੀ]] !29 July 2022 |- !35 ![[ਨੱਥੂ ਸਿੰਘ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !30 July 2022 |- !36 ![[ਰਿਪਲ ਪਟੇਲ]] !31 July 2022 |- !37 ![[ਅਨਮੋਲਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ]] !1 August 2022 |- !38 ![[ਦੀਪਕ ਪੁਨੀਆ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !2 August 2022 |- !39 ![[ਰਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !3 August 2022 |- !40 ![[ਸੰਜੇ ਯਾਦਵ (ਕ੍ਰਿਕੇਟਰ)]] !4 August 2022 |- !41 ![[ਅਰਜੁਨ ਤੇਂਦੁਲਕਰ]] !5 August 2022 |- !42 ![[ਅਭਿਨਵ ਮਨੋਹਰ]] !6 August 2022 |- !43 ![[ਸਾਈ ਸੁਧਰਸਨ]] !7 August 2022 |- !44 ![[ਪਾਰਸ ਡੋਗਰਾ]] !8 August 2022 |- !45 ![[ਯਸ਼ ਢੁੱਲ]] !9 August 2022 |- !46 ![[ਅਬਦੁਲਹਾਦ ਮਲਿਕ]] !10 August 2022 |- !47 ![[ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਜੁਨੇਜਾ]] !11 August 2022 |- !48 ![[ਪ੍ਰਿਯਮ ਗਰਗ]] !12 August 2022 |- !49 ![[ਸ਼ਸ਼ਾਂਕ ਸਿੰਘ]] !13 August 2022 |- !50 ![[ਜਗਦੀਸ਼ਾ ਸੁਚਿਥ]] !14 August 2022 |- !51 ![[ਸੌਰਭ ਦੂਬੇ (ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !15 August 2022 |- !52 ![[ਮੋਹਸਿਨ ਖਾਨ (ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !16 August 2022 |- !53 ![[ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ]] !17 August 2022 |- !54 ![[ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ]] !18 August 2022 |- ! ! ! |} a3h27etau8ke8mw7r07mzecvn28dhwm 2 143040 611560 609620 2022-08-18T10:48:08Z Arash.mohie 42198 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" |- ! colspan=3| 1st round: 26.06.2022– |- ! No. !! Article !! Date |- !|1 ![[ਉਮਰਾਨ ਮਲਿਕ|ਉਮਰਾਨ ਮਲਿਕ]] !|26 June 2022 |- !2 ![[ਅਰਸ਼ਦੀਪ ਸਿੰਘ]] !|27 June 2022 |- !3 ![[ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਬਰਾੜ]] !|28 June 2022 |- !4 ![[ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਖਾਨ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !|29 June 2022 |- !5 ![[ਰਾਜ ਬਾਵਾ ( ਕ੍ਰਿਕਟਰ )]] !|30 June 2022 |- !6 ![[ਜਿਤੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ(ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !01 july 2022 |- !7 ![[ਸੰਦੀਪ ਸ਼ਰਮਾ(ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !02 july 2022 |- !8 ![[ਭਾਨੂਕਾ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ]] !03 July 2022 |- !9 ![[ਰਿਸ਼ੀ ਧਵਨ]] !04 July 2022 |- !10 ![[ਹਾਜੀ ਲੋਕ ਮੱਕੇ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ]] !05 July 2022 |- !11 ![[ਮੁਰੂਗਨ ਅਸ਼ਵਿਨ]] !06 July 2022 |- !12 ![[ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ]] !07 July 2022 |- !13 ![[ਪ੍ਰੇਰਕ ਮਾਂਕੜ]] !08 July 2022 |- !14 ![[ਯੂਸਫ਼ ਅਬਦੁੱਲਾ]] !09 July 2022 |- !15 ![[ਲਲਿਤ ਯਾਦਵ (ਦਿੱਲੀ ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !10 July 2022 |- !16 ![[ਪ੍ਰਭਸਿਮਰਨ ਸਿੰਘ]] !11 July 2022 |- !17 ![[ਵੈਭਵ ਅਰੋੜਾ]] !12 July 2022 |- !18 ![[ਤਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !13 July 2022 |- !19 ![[ਬਲਤੇਜ ਸਿੰਘ(ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !14 July 2022 |- !20 ![[ਸਿਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ(ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !15 July 2022 |- !21 ![[ਮੁਕੇਸ਼ ਚੌਧਰੀ]] !16 July 2022 |- !22 ![[ਓਡੀਨ ਸਮਿਥ]] !17 July 2022 |- !23 ![[ਅਗਨੀਵੇਸ਼ ਅਯਾਚੀ]] !18 July 2022 |- !24 ![[ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !19 July 2022 |- !25 ![[ਮਨਜੋਤ ਕਾਲੜਾ]] !20 July 2022 |- !26 ![[ਮਹੀਪਾਲ ਲੋਮਰੋਰ]] !21 July 2022 |- !27 ![[ਅਨੁੰਜ ਰਾਵਤ]] !22 July 2022 |- !28 ![[ਪ੍ਰਵੀਨ ਦੂਬੇ]] !23 July 2022 |- !29 ![[ਅਰਸ਼ਦ ਖਾਨ]] !24 July 2022 |- !30 ![[ਤੇਜਸ ਬਰੋਕਾ]] !25 July 2022 |- !31 ![[ਸਵਪਨਿਲ ਅਸਨੋਦਕਰ]] !26 July 2022 |- !32 ![[ਖਲੀਲ ਅਹਿਮਦ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ )]] !27 July 2022 |- !33 ![[ਸ਼੍ਰੀਦੀਪ ਮੰਗੇਲਾ]] !28 July 2022 |- !34 ![[ਪਵਨ ਨੇਗੀ]] !29 July 2022 |- !35 ![[ਨੱਥੂ ਸਿੰਘ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !30 July 2022 |- !36 ![[ਰਿਪਲ ਪਟੇਲ]] !31 July 2022 |- !37 ![[ਅਨਮੋਲਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ]] !1 August 2022 |- !38 ![[ਦੀਪਕ ਪੁਨੀਆ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !2 August 2022 |- !39 ![[ਰਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ (ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !3 August 2022 |- !40 ![[ਸੰਜੇ ਯਾਦਵ (ਕ੍ਰਿਕੇਟਰ)]] !4 August 2022 |- !41 ![[ਅਰਜੁਨ ਤੇਂਦੁਲਕਰ]] !5 August 2022 |- !42 ![[ਅਭਿਨਵ ਮਨੋਹਰ]] !6 August 2022 |- !43 ![[ਸਾਈ ਸੁਧਰਸਨ]] !7 August 2022 |- !44 ![[ਪਾਰਸ ਡੋਗਰਾ]] !8 August 2022 |- !45 ![[ਯਸ਼ ਢੁੱਲ]] !9 August 2022 |- !46 ![[ਅਬਦੁਲਹਾਦ ਮਲਿਕ]] !10 August 2022 |- !47 ![[ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਜੁਨੇਜਾ]] !11 August 2022 |- !48 ![[ਪ੍ਰਿਯਮ ਗਰਗ]] !12 August 2022 |- !49 ![[ਸ਼ਸ਼ਾਂਕ ਸਿੰਘ]] !13 August 2022 |- !50 ![[ਜਗਦੀਸ਼ਾ ਸੁਚਿਥ]] !14 August 2022 |- !51 ![[ਸੌਰਭ ਦੂਬੇ (ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !15 August 2022 |- !52 ![[ਮੋਹਸਿਨ ਖਾਨ (ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟਰ)]] !16 August 2022 |- !53 ![[ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ]] !17 August 2022 |- !54 ![[ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ]] !18 August 2022 |- ! ! ! |} 3nsdea1akyicigxgei80s7qd6co0xhl 0 144091 611464 2022-08-17T13:25:51Z Gill jassu 31716 "'''ਹੋਮਨ ਬੋਰਗੋਹੇਨ''' (7 ਦਸੰਬਰ 1932 – 12 ਮਈ 2021) ਇੱਕ ਅਸਾਮੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ [[ਪੱਤਰਕਾਰ]] ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਨਾਵਲ ''ਪਿਤਾ ਪੁੱਤਰ'' ਲਈ [[ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਵਿੱਚ 1978 ਦਾ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki '''ਹੋਮਨ ਬੋਰਗੋਹੇਨ''' (7 ਦਸੰਬਰ 1932 – 12 ਮਈ 2021) ਇੱਕ ਅਸਾਮੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ [[ਪੱਤਰਕਾਰ]] ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਨਾਵਲ ''ਪਿਤਾ ਪੁੱਤਰ'' ਲਈ [[ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਵਿੱਚ 1978 ਦਾ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>[http://www.sahitya-akademi.org/sahitya-akademi/awa10301.htm#assamese Awards 1955–2007] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080513055806/http://www.sahitya-akademi.org/sahitya-akademi/awa10301.htm |date=13 May 2008 }} [[Sahitya Akademi]] Official website.</ref> ਉਹ 2001 ਤੋਂ 2002 ਤੱਕ ਅਸਾਮ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਰਹੇ।<ref name="asamsahityasabha">{{cite web | url=http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 | title=List of Asam Sahitya Sabha presidents | accessdate=7 December 2012 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130129233721/http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56# | archive-date=29 January 2013 | url-status=dead | df=dmy-all }}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== cx12aj6jk1fqfvc0g21ojvhpjxlvaxi 611465 611464 2022-08-17T13:34:47Z Gill jassu 31716 wikitext text/x-wiki '''ਹੋਮਨ ਬੋਰਗੋਹੇਨ''' (7 ਦਸੰਬਰ 1932 – 12 ਮਈ 2021) ਇੱਕ ਅਸਾਮੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ [[ਪੱਤਰਕਾਰ]] ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਨਾਵਲ ''ਪਿਤਾ ਪੁੱਤਰ'' ਲਈ [[ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਵਿੱਚ 1978 ਦਾ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>[http://www.sahitya-akademi.org/sahitya-akademi/awa10301.htm#assamese Awards 1955–2007] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080513055806/http://www.sahitya-akademi.org/sahitya-akademi/awa10301.htm |date=13 May 2008 }} [[Sahitya Akademi]] Official website.</ref> ਉਹ 2001 ਤੋਂ 2002 ਤੱਕ ਅਸਾਮ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਰਹੇ।<ref name="asamsahityasabha">{{cite web | url=http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 | title=List of Asam Sahitya Sabha presidents | accessdate=7 December 2012 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130129233721/http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56# | archive-date=29 January 2013 | url-status=dead | df=dmy-all }}</ref> ਆਪਣੇ ਪੇਂਡੂ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬੋਰਗੋਹੇਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਬੋਰਗੋਹੇਨ ਨੇ ਇੱਕ ਲਗਭਗ ਬੋਹੇਮੀਅਨ ਹੋਂਦ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਖਾਸ ਜੀਵਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਉਸਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਨਾਵਲ, ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵੀ ਲਿਖੀਆਂ। ==ਹਵਾਲੇ== akuxeywju3mxqretjzijxr4a8o84ly0 611466 611465 2022-08-17T13:35:05Z Gill jassu 31716 wikitext text/x-wiki '''ਹੋਮਨ ਬੋਰਗੋਹੇਨ''' (7 ਦਸੰਬਰ 1932 – 12 ਮਈ 2021) ਇੱਕ ਅਸਾਮੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ [[ਪੱਤਰਕਾਰ]] ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਨਾਵਲ ''ਪਿਤਾ ਪੁੱਤਰ'' ਲਈ [[ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਵਿੱਚ 1978 ਦਾ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>[http://www.sahitya-akademi.org/sahitya-akademi/awa10301.htm#assamese Awards 1955–2007] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080513055806/http://www.sahitya-akademi.org/sahitya-akademi/awa10301.htm |date=13 May 2008 }} [[Sahitya Akademi]] Official website.</ref> ਉਹ 2001 ਤੋਂ 2002 ਤੱਕ ਅਸਾਮ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਰਹੇ।<ref name="asamsahityasabha">{{cite web | url=http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 | title=List of Asam Sahitya Sabha presidents | accessdate=7 December 2012 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130129233721/http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56# | archive-date=29 January 2013 | url-status=dead | df=dmy-all }}</ref> ਆਪਣੇ ਪੇਂਡੂ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬੋਰਗੋਹੇਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਬੋਰਗੋਹੇਨ ਨੇ ਇੱਕ ਲਗਭਗ ਬੋਹੇਮੀਅਨ ਹੋਂਦ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਖਾਸ ਜੀਵਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਉਸਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਨਾਵਲ, ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵੀ ਲਿਖੀਆਂ। ==ਹਵਾਲੇ== ms54cq99yhsslzo6fp3a6e2oz7lpxk0 3 144092 611469 2022-08-17T14:04:48Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Chanchalmeet Singh}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 14:04, 17 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) 5ccamefntooo1ongvmdmjnb4cljetnd 3 144093 611470 2022-08-17T14:34:12Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Fasaneh}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 14:34, 17 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) 4hccbr1urmaqfvoy7zxei9kafq3vp2r 3 144094 611474 2022-08-17T15:39:21Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:39, 17 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) 19rinn01mjm0hiv1snfkldpz9cmsedk 0 144095 611475 2022-08-17T16:04:43Z Arash.mohie 42198 "'''ਮੋਹਸਿਨ ਖਾਨ''' (ਜਨਮ 15 ਜੁਲਾਈ 1998) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1132005.html |title=Mohsin Khan |access-date=10 January 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 10 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki '''ਮੋਹਸਿਨ ਖਾਨ''' (ਜਨਮ 15 ਜੁਲਾਈ 1998) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1132005.html |title=Mohsin Khan |access-date=10 January 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 10 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130681.html |title=Central Zone, Syed Mushtaq Ali Trophy at Raipur, Jan 10 2018 |access-date=10 January 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> ਜਨਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2018 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਮੁੰਬਈ ਇੰਡੀਅਨਜ਼]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="IPL2018">{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/22218394/ipl-2018-player-auction-list-sold-unsold-players |title=List of sold and unsold players |access-date=27 January 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 7 ਫਰਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣੀ ਲਿਸਟ ਏ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref name="LA">{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1118722.html |title=Group B, Vijay Hazare Trophy at Dharamsala, Feb 7 2018 |access-date=7 February 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/28338426/ipl-auction-analysis-do-eight-teams-their-best-xis-place? |title=IPL auction analysis: Do the eight teams have their best XIs in place? |work=ESPN Cricinfo |access-date=20 December 2019}}</ref>2020 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2020 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁੰਬਈ ਇੰਡੀਅਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 27 ਜਨਵਰੀ 2020 ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ 2019-20 ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == if270ojf7j0r7qzhg164aazw86ankct 611476 611475 2022-08-17T16:04:59Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਮੋਹਸਿਨ ਖਾਨ''' (ਜਨਮ 15 ਜੁਲਾਈ 1998) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1132005.html |title=Mohsin Khan |access-date=10 January 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 10 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130681.html |title=Central Zone, Syed Mushtaq Ali Trophy at Raipur, Jan 10 2018 |access-date=10 January 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> ਜਨਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2018 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਮੁੰਬਈ ਇੰਡੀਅਨਜ਼]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="IPL2018">{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/22218394/ipl-2018-player-auction-list-sold-unsold-players |title=List of sold and unsold players |access-date=27 January 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 7 ਫਰਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣੀ ਲਿਸਟ ਏ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref name="LA">{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1118722.html |title=Group B, Vijay Hazare Trophy at Dharamsala, Feb 7 2018 |access-date=7 February 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/28338426/ipl-auction-analysis-do-eight-teams-their-best-xis-place? |title=IPL auction analysis: Do the eight teams have their best XIs in place? |work=ESPN Cricinfo |access-date=20 December 2019}}</ref>2020 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2020 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁੰਬਈ ਇੰਡੀਅਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 27 ਜਨਵਰੀ 2020 ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ 2019-20 ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] lq3i5clfck9ludbeoogsy2fzu04wi5y 611477 611476 2022-08-17T16:05:12Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਮੋਹਸਿਨ ਖਾਨ''' (ਜਨਮ 15 ਜੁਲਾਈ 1998) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1132005.html |title=Mohsin Khan |access-date=10 January 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 10 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130681.html |title=Central Zone, Syed Mushtaq Ali Trophy at Raipur, Jan 10 2018 |access-date=10 January 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> ਜਨਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2018 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਮੁੰਬਈ ਇੰਡੀਅਨਜ਼]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="IPL2018">{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/22218394/ipl-2018-player-auction-list-sold-unsold-players |title=List of sold and unsold players |access-date=27 January 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 7 ਫਰਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣੀ ਲਿਸਟ ਏ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref name="LA">{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1118722.html |title=Group B, Vijay Hazare Trophy at Dharamsala, Feb 7 2018 |access-date=7 February 2018 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/28338426/ipl-auction-analysis-do-eight-teams-their-best-xis-place? |title=IPL auction analysis: Do the eight teams have their best XIs in place? |work=ESPN Cricinfo |access-date=20 December 2019}}</ref>2020 ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2020 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁੰਬਈ ਇੰਡੀਅਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 27 ਜਨਵਰੀ 2020 ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ 2019-20 ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] jjkkbjwsflyfmjtkby22j37evvfnu6s 0 144096 611513 2022-08-17T20:08:04Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 "[[:en:Special:Redirect/revision/1104920757|Maitreyi Ramakrishnan]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਮੈਤ੍ਰੇਈ ਰਾਮਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ|image=Maitreyi Ramakrishnan during an interview, August 2021.png|alt=|caption=2021 ਵਿੱਚ [[ਨੇਵਰ ਹੈਵ ਆਈ ਏਵਰ]] ਲਈ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕਰਦੀ ਹੋਈ|birth_date={{Birth date and age|2001|12|28|df=yes}}|birth_place=[[ਮਿਸੀਸਾਗਾ]], [[ਉਂਟਾਰੀਓ|ਓਨਟਾਰੀਓ]], ਕਨੈਡਾ|nationality=ਕਨੇਡੀਆਈ|death_date=|education=ਮੈਡੋਵੇਲ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ|occupation=ਅਭਿਨੇਤਰੀ|years_active=2020{{endash}}ਹੁਣ}} [[Category:Articles with hCards]] '''ਮੈਤ੍ਰੇਈ ਰਾਮਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ'''<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=9t6-H-7F76s&t=16s|title=The Cast of Never Have I Ever Reveal Their Worst Dates, Celeb Crushes, and More {{!}} Back To School|date=April 30, 2020|website=[[Seventeen (American magazine)|Seventeen]]|access-date=June 2, 2021}}</ref><ref>{{Cite tweet|user=ramakrishnannn}}</ref> (ਜਨਮ 28 ਦਸੰਬਰ 2001)<ref>{{Cite web|url=https://www.buzzfeed.com/michelelbird/never-have-i-ever-maitreyi-ramakrishnan-facts|title=Here's Everything We Know About "Never Have I Ever" Actor Maitreyi Ramakrishnan So Far|last=Bird|first=Michele|date=May 18, 2021|website=[[BuzzFeed]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220501235146/https://www.buzzfeed.com/michelelbird/never-have-i-ever-maitreyi-ramakrishnan-facts|archive-date=August 4, 2022|access-date=August 5, 2022}}</ref> ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ। ਉਹ [[ਨੈਟਫਲਿਕਸ|ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ]] ਟੀਨ ਕਾਮੇਡੀ ਸੀਰੀਜ਼ ''ਨੇਵਰ ਹੈਵ ਆਈ ਏਵਰ'' (2020–ਹੁਣ) ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਵਿਸ਼ਵਕੁਮਾਰ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਉੱਘੀ ਹੈ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਰਾਮਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਦਾ ਜਨਮ [[ਮਿਸੀਸਾਗਾ]], [[ਉਂਟਾਰੀਓ|ਓਨਟਾਰੀਓ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਮਿਲ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ ਜੋ [[ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ]] ਤੋਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਯੁੱਧ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਵਜੋਂ [[ਕੈਨੇਡਾ]] ਆਵਾਸ ਕਰ ਗਏ ਸਨ।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://nowtoronto.com/api/content/50ae06f8-c7b8-11e9-9d2e-12f1225286c6/|title=Meet the Tamil-Canadian starring in Mindy Kaling's Netflix series|last=Simonpillai|first=Radheyan|date=2019-08-29|website=NOW Magazine|language=en-us|access-date=2020-04-17}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.huffingtonpost.ca/entry/maitreyi-ramakrishnan-tamil-canadian-identity_ca_5d67eb8ae4b063c341fc4cd7|title=Get Used To Saying Maitreyi Ramakrishnan's Name|date=2019-08-30|website=HuffPost Canada|language=en|access-date=2020-04-18}}</ref><ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.browngirlmagazine.com/2019/11/maitreyi-ramakrishnan-interview/|title=Meet Maitreyi Ramakrishnan: Star of Mindy Kaling's New Netflix Series|date=2019-11-16|website=Brown Girl Magazine|language=en-US|access-date=2020-04-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://metro.co.uk/2021/07/16/netflixs-never-have-i-ever-has-finally-made-me-feel-represented-on-tv-14938709/|title=I'm pushing 40, but this show about a South Asian teenage girl is what I've always craved|date=16 July 2021}}</ref> ਉਹ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾਈ ਦੀ ਬਜਾਏ ਤਮਿਲ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਵਜੋਂ ਦੱਸਦੀ ਹੈ।<ref name=":3" /><ref>{{Cite web|url=https://www.standard.co.uk/showbiz/celebrity-news/maitreyi-ramakrishnan-never-have-i-ever-actress-facts-a4437496.html|title=13 facts about Never Have I Ever star Maitreyi Ramakrishnan|date=12 May 2020}}</ref> ਉਸਨੇ ਮੀਡੋਵੇਲ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। <ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.theglobeandmail.com/arts/television/article-how-one-mississauga-teen-beat-out-15000-other-girls-to-star-in-mindy/|title=How one Mississauga teen beat out 15,000 other girls to star in Mindy Kaling's new Netflix series Never Have I Ever|access-date=2020-04-20}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == [[ਨੈਟਫਲਿਕਸ|ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ]] ਟੀਨ ਕਾਮੇਡੀ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜੀ '''ਨੇਵਰ ਹੈਵ ਆਈ ਏਵਰ'' ' ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ 'ਦੇਵੀ ਵਿਸ਼ਵਕੁਮਾਰ' ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੋਈ ਰਾਮਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਅਰੰਭ ਕੀਤਾ। <ref>{{Cite web|url=https://nowtoronto.com/api/content/274c2a2a-7e6e-11ea-9bdd-1244d5f7c7c6/|title=Maitreyi Ramakrishnan talks TikTok drama, sex and embracing Tamil culture|last=Simonpillai|first=Radheyan|date=2020-04-14|website=NOW Magazine|language=en-us|access-date=2020-04-17}}</ref> <ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.theglobeandmail.com/arts/television/article-how-one-mississauga-teen-beat-out-15000-other-girls-to-star-in-mindy/|title=How one Mississauga teen beat out 15,000 other girls to star in Mindy Kaling's new Netflix series Never Have I Ever|access-date=2020-04-20}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.theglobeandmail.com/arts/television/article-how-one-mississauga-teen-beat-out-15000-other-girls-to-star-in-mindy/ "How one Mississauga teen beat out 15,000 other girls to star in Mindy Kaling's new Netflix series Never Have I Ever"]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">20 April</span> 2020</span>.</cite></ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDB name}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2001]] ldlm53i3js5cm2jeslzxckrr2194hl3 0 144097 611514 2022-08-17T20:41:29Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 "[[:en:Special:Redirect/revision/1096362643|Jasvir Singh (barrister)]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ|honorific_suffix=<small>OBE FRSA Esq.</small>|image=Jasvir Singh OBE.jpg|alt=|caption=|native_name=ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ|native_name_lang=pa|birth_name=|birth_place=ਲੰਡਨ|death_date=|death_place=|death_cause=|resting_place=|nationality=ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼|other_names=|education=ਕਨੂੰਨ੍ਹ|alma_mater=ਬੀਪੀਪੀ ਲਾਅ ਸਕੂਲ<br />ਲਾਅ ਦਾ ਯੂਨਿਵਰਸਿਟੀ<br />ਕਿੰਗਜ਼ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ|occupation=ਵਕੀਲ, ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ, ਅੰਤਰ-ਧਰਮ ਕਾਰਕੁਨ|years_active=2006–ਹੁਣ|employer=|organization=|agent=|known_for=|notable_works=|party=ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ|boards=|awards=ਓਬੀਈ (2017), ਐਡਵਰਡ ਕੈਡਬਰੀ ਸੈਂਟਰ ਆਨਰੇਰੀ ਫੈਲੋ (2018)}} [[Category:Articles with hCards]] '''ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ''' ਓਬੀਈ ([[ਲੰਡਨ]] ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪਰਿਵਾਰਕ ਵਕੀਲ (ਬੈਰਿਸਟਰ), ਮੀਡੀਆ ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ। ਜਸਵੀਰ ਬਰਤਾਨਵੀ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਿੱਖ ਤਜਰਬੇ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਧਰਮ ਤਜਰਬਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਹੇਤ ਉੱਘਾ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=http://theindiandiaspora.com/news-details/conversations/primary_news/jasvir-singh-bridging-faiths-in-troubled-times.htm|title=Jasvir Singh: Bridging faiths in troubled times|website=theindiandiaspora.com|access-date=26 March 2018}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == [[ਤਸਵੀਰ:Jasvir_Singh_OBE_accompanying_the_Mayor_of_London_Sadiq_Khan_to_the_Golden_Temple_in_Amritsar,_India.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Jasvir_Singh_OBE_accompanying_the_Mayor_of_London_Sadiq_Khan_to_the_Golden_Temple_in_Amritsar%2C_India.jpg/220px-Jasvir_Singh_OBE_accompanying_the_Mayor_of_London_Sadiq_Khan_to_the_Golden_Temple_in_Amritsar%2C_India.jpg|alt=|left|thumb| ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ [[ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿਖੇ ਲੰਡਨ ਦੇ ਮੇਅਰ [[ਸਾਦਿਕ ਖਾਨ]] ਦੇ ਨਾਲ ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ]] [[ਤਸਵੀਰ:Asian_Professional_Awards_Jasvir_Singh_OBE_Parliamentary_Launch.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Asian_Professional_Awards_Jasvir_Singh_OBE_Parliamentary_Launch.jpg/220px-Asian_Professional_Awards_Jasvir_Singh_OBE_Parliamentary_Launch.jpg|alt=|left|thumb| ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਓ.ਬੀ.ਈ. ਏਸ਼ੀਅਨ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਅਵਾਰਡ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟਰੀ ਲਾਂਚਿੰਗ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ]] ਜਸਵੀਰ ਨੇ 2006 ਤੋਂ ਫੈਮਿਲੀ ਲਾਅ ਬੈਰਿਸਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਨੂੰਨੀ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਨਿਰਨਾ ਉਦੋਂ ਲਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ 8 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਮਾਸੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੁਖਦਾਈ ਤਲਾਕ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਿਆਂ ਵੇਖਿਆ। <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-44009040|title=More UK Punjabis 'seek alcohol support'|last=Lowther|first=Anusha Kumar, Aidan Castelli and Ed|date=9 May 2018|access-date=9 May 2018|publisher=BBC News}}</ref> ਉਹ 9 ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਧਰਮ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਅੰਤਰ-ਧਰਮ ਸੰਸਥਾ, ''ਫੇਥਸ ਫੋਰਮ ਫਾਰ ਲੰਡਨ'' ਦਾ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=https://www.asian-voice.com/News/UK/London/London-Faith-Forum-elects-new-Co-Chair|title=London Faith Forum elects new Co-Chair|last=ABPL|website=asian-voice.com|access-date=26 March 2018}}</ref> ਉਹ [[ਸਿਟੀ ਸਿੱਖ|ਸਿਟੀ ਸਿੱਖਸ]] ਦਾ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਹੈ, ਇੱਕ ਚੈਰਿਟੀ ਜੋ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। 2016 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸੇਂਟ ਪੌਲਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗੀ ਵੀ ਬਣ ਗਿਆ। <ref>{{Cite web|url=https://www.stpauls.co.uk/news-press/latest-news/welcome-to-the-new-associates-of-st-pauls-institute|title=Welcome to the new Associates of St Paul's Institute – St Paul's Cathedral|website=stpauls.co.uk|access-date=26 March 2018}}</ref> ਉਹ ਬੀਬੀਸੀ ਰੇਡੀਓ 4 ਦੇ ਟੂਡੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਥੌਟ ਫਾਰ ਦ ਡੇ ਭਾਗ ਦਾ ਪੇਸ਼ਕਾਰ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=http://www.bbc.co.uk/programmes/p00szxv6/clips|title=Thought for the Day – Clips – BBC Radio 4|publisher=BBC|access-date=26 March 2018}}</ref> ਉਹ ਦ ਟਾਈਮਜ਼, ਦ ਗਾਰਡੀਅਨ ਅਤੇ ਦ ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਟ ਸਮੇਤ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਸਵੀਰ ਯੂਨਾਇਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ, ਇੱਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮਹੀਨਾ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣਾ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=https://www.london.gov.uk/city-hall-blog/south-asian-heritage-month|title=South Asian Heritage Month|date=14 July 2020}}</ref> == ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ == 2017 ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਸਨਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ (ਆਰਡਰ ਆਫ ਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਐਮਪਾਇਅਰ) ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜਵਾਨ ਸਿੱਖ ਹੈ। <ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/indians-abroad/british-sikh-barrister-jasvir-singh-receives-order-of-the-british-empire-from-prince-william-1686365|title=British Sikh Barrister Jasvir Singh Receives Order of the British Empire From Prince William|work=NDTV.com|access-date=26 March 2018}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/nri/other-news/london-barrister-becomes-youngest-sikh-to-receive-obe/articleshow/57983493.cms|title=London barrister becomes youngest Sikh to receive OBE|work=The Times of India|access-date=26 March 2018}}</ref> 2018 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਅੰਤਰ-ਧਰਮ ਕੰਮ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਵਿੱਚ ਬਰਮਿੰਘਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਧਰਮ ਦੀ ਜਨਤਕ ਸਮਝ ਲਈ ਐਡਵਰਡ ਕੈਡਬਰੀ ਸੈਂਟਰ ਦਾ ਆਨਰੇਰੀ ਫੈਲੋ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। <ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/world-news/jasvir-singh-appointed-fellow-of-uk-religion-centre/story-LHnm44xuawJbEZJosuMdnI.html|title=Jasvir Singh appointed fellow of UK religion centre|date=14 May 2018|work=Hindustan Times|access-date=14 May 2018}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.asian-voice.com/News/UK/Chair-of-City-Sikhs-appointed-Honorary-Fellow-of-the-Edward-Cadbury-Centre|title=Chair of City Sikhs appointed Honorary Fellow of the Edward Cadbury Centre...|last=ABPL|website=asian-voice.com|access-date=17 May 2018}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://twitter.com/_jasvirsingh ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]] df0zx1eqpi9tdivzqcl667f8bh328ff 611517 611514 2022-08-17T20:48:11Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ|honorific_suffix=<small>OBE FRSA Esq.</small>|image=Jasvir Singh OBE.jpg|alt=|caption=|native_name=ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ|native_name_lang=pa|birth_name=|birth_place=ਲੰਡਨ|death_date=|death_place=|death_cause=|resting_place=|nationality=ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼|other_names=|education=ਕਨੂੰਨ੍ਹ|alma_mater=ਬੀਪੀਪੀ ਲਾਅ ਸਕੂਲ<br />ਲਾਅ ਦਾ ਯੂਨਿਵਰਸਿਟੀ<br />ਕਿੰਗਜ਼ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ|occupation=ਵਕੀਲ, ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ, ਅੰਤਰ-ਧਰਮ ਕਾਰਕੁਨ|years_active=2006–ਹੁਣ|employer=|organization=|agent=|known_for=|notable_works=|party=ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ|boards=|awards=ਓਬੀਈ (2017), ਐਡਵਰਡ ਕੈਡਬਰੀ ਸੈਂਟਰ ਆਨਰੇਰੀ ਫੈਲੋ (2018)}} [ '''ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ''' ਓਬੀਈ ([[ਲੰਡਨ]] ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪਰਿਵਾਰਕ ਵਕੀਲ (ਬੈਰਿਸਟਰ), ਮੀਡੀਆ ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ। ਜਸਵੀਰ ਬਰਤਾਨਵੀ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਿੱਖ ਤਜਰਬੇ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਧਰਮ ਤਜਰਬਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਹੇਤ ਉੱਘਾ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=http://theindiandiaspora.com/news-details/conversations/primary_news/jasvir-singh-bridging-faiths-in-troubled-times.htm|title=Jasvir Singh: Bridging faiths in troubled times|website=theindiandiaspora.com|access-date=26 March 2018}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == [[ਤਸਵੀਰ:Jasvir_Singh_OBE_accompanying_the_Mayor_of_London_Sadiq_Khan_to_the_Golden_Temple_in_Amritsar,_India.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Jasvir_Singh_OBE_accompanying_the_Mayor_of_London_Sadiq_Khan_to_the_Golden_Temple_in_Amritsar%2C_India.jpg/220px-Jasvir_Singh_OBE_accompanying_the_Mayor_of_London_Sadiq_Khan_to_the_Golden_Temple_in_Amritsar%2C_India.jpg|alt=|left|thumb| ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ [[ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿਖੇ ਲੰਡਨ ਦੇ ਮੇਅਰ [[ਸਾਦਿਕ ਖਾਨ]] ਦੇ ਨਾਲ ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ]] [[ਤਸਵੀਰ:Asian_Professional_Awards_Jasvir_Singh_OBE_Parliamentary_Launch.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Asian_Professional_Awards_Jasvir_Singh_OBE_Parliamentary_Launch.jpg/220px-Asian_Professional_Awards_Jasvir_Singh_OBE_Parliamentary_Launch.jpg|alt=|left|thumb| ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਓ.ਬੀ.ਈ. ਏਸ਼ੀਅਨ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਅਵਾਰਡ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟਰੀ ਲਾਂਚਿੰਗ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ]] ਜਸਵੀਰ ਨੇ 2006 ਤੋਂ ਫੈਮਿਲੀ ਲਾਅ ਬੈਰਿਸਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਨੂੰਨੀ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਨਿਰਨਾ ਉਦੋਂ ਲਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ 8 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਮਾਸੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੁਖਦਾਈ ਤਲਾਕ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਿਆਂ ਵੇਖਿਆ। <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-44009040|title=More UK Punjabis 'seek alcohol support'|last=Lowther|first=Anusha Kumar, Aidan Castelli and Ed|date=9 May 2018|access-date=9 May 2018|publisher=BBC News}}</ref> ਉਹ 9 ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਧਰਮ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਅੰਤਰ-ਧਰਮ ਸੰਸਥਾ, ''ਫੇਥਸ ਫੋਰਮ ਫਾਰ ਲੰਡਨ'' ਦਾ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=https://www.asian-voice.com/News/UK/London/London-Faith-Forum-elects-new-Co-Chair|title=London Faith Forum elects new Co-Chair|last=ABPL|website=asian-voice.com|access-date=26 March 2018}}</ref> ਉਹ [[ਸਿਟੀ ਸਿੱਖ|ਸਿਟੀ ਸਿੱਖਸ]] ਦਾ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਹੈ, ਇੱਕ ਚੈਰਿਟੀ ਜੋ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। 2016 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸੇਂਟ ਪੌਲਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗੀ ਵੀ ਬਣ ਗਿਆ। <ref>{{Cite web|url=https://www.stpauls.co.uk/news-press/latest-news/welcome-to-the-new-associates-of-st-pauls-institute|title=Welcome to the new Associates of St Paul's Institute – St Paul's Cathedral|website=stpauls.co.uk|access-date=26 March 2018}}</ref> ਉਹ ਬੀਬੀਸੀ ਰੇਡੀਓ 4 ਦੇ ਟੂਡੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਥੌਟ ਫਾਰ ਦ ਡੇ ਭਾਗ ਦਾ ਪੇਸ਼ਕਾਰ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=http://www.bbc.co.uk/programmes/p00szxv6/clips|title=Thought for the Day – Clips – BBC Radio 4|publisher=BBC|access-date=26 March 2018}}</ref> ਉਹ ਦ ਟਾਈਮਜ਼, ਦ ਗਾਰਡੀਅਨ ਅਤੇ ਦ ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਟ ਸਮੇਤ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਸਵੀਰ ਯੂਨਾਇਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਰਾਸਤ ਮਹੀਨਾ|ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਹੀਨੇ]] ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ, ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਹੇਤ ਮਹੀਨਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣਾ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=https://www.london.gov.uk/city-hall-blog/south-asian-heritage-month|title=South Asian Heritage Month|date=14 July 2020}}</ref> == ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ == 2017 ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਸਨਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ (ਆਰਡਰ ਆਫ ਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਐਮਪਾਇਅਰ) ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜਵਾਨ ਸਿੱਖ ਹੈ। <ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/indians-abroad/british-sikh-barrister-jasvir-singh-receives-order-of-the-british-empire-from-prince-william-1686365|title=British Sikh Barrister Jasvir Singh Receives Order of the British Empire From Prince William|work=NDTV.com|access-date=26 March 2018}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/nri/other-news/london-barrister-becomes-youngest-sikh-to-receive-obe/articleshow/57983493.cms|title=London barrister becomes youngest Sikh to receive OBE|work=The Times of India|access-date=26 March 2018}}</ref> 2018 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਅੰਤਰ-ਧਰਮ ਕੰਮ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਵਿੱਚ ਬਰਮਿੰਘਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਧਰਮ ਦੀ ਜਨਤਕ ਸਮਝ ਲਈ ਐਡਵਰਡ ਕੈਡਬਰੀ ਸੈਂਟਰ ਦਾ ਆਨਰੇਰੀ ਫੈਲੋ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। <ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/world-news/jasvir-singh-appointed-fellow-of-uk-religion-centre/story-LHnm44xuawJbEZJosuMdnI.html|title=Jasvir Singh appointed fellow of UK religion centre|date=14 May 2018|work=Hindustan Times|access-date=14 May 2018}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.asian-voice.com/News/UK/Chair-of-City-Sikhs-appointed-Honorary-Fellow-of-the-Edward-Cadbury-Centre|title=Chair of City Sikhs appointed Honorary Fellow of the Edward Cadbury Centre...|last=ABPL|website=asian-voice.com|access-date=17 May 2018}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://twitter.com/_jasvirsingh ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]] jzztx1egjf0u2im9p24ml6mlkhh2csu 0 144098 611515 2022-08-17T20:43:33Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 "[[:en:Special:Redirect/revision/1104207205|South Asian Heritage Month]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki '''ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮੰਥ''', ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਡਾਇਸਪੋਰਾ (ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਬਰਾਦਰੀ) ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]], [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]], [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]], [[ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ|ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ]], [[ਨੇਪਾਲ]], [[ਭੂਟਾਨ]] ਅਤੇ [[ਮਾਲਦੀਵ]] ਦੇ [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ|ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ]] ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਮਹੀਨਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.southasianheritage.org.uk/countries|title=What Countries Make up South Asia?}}</ref> ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਡਾ: ਬਿਨੀਤਾ ਕੇਨ ਹਨ,<ref>{{Cite web|url=https://www.southasianheritage.org.uk/team|title=Team}}</ref> ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਅਨੀਤਾ ਰਾਣੀ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=https://www.southasianheritage.org.uk/patrons|title=Patrons}}</ref> == ਯੂਨਾਇਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਰਾਸਤ ਮਹੀਨਾ == ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਰਾਸਤ ਮਹੀਨਾ 18 ਜੁਲਾਈ - 17 ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ, ਇਤਿਹਾਸਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਜੁੜੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਯੂਨਾਇਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ, ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=https://www.london.gov.uk/city-hall-blog/south-asian-heritage-month|title=South Asian Heritage Month|date=14 July 2020}}</ref> ਦੀਗਰ ਯਾਦਗਾਰੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ, ਇਹ ਯਾਦਗਾਰੀ ਦੋ ਕੈਲੰਡਰੀ ਮਹੀਨਿਆਂ (ਜੁਲਾਈ ਅਤੇ ਅਗਸਤ) ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ]] ਦੀਆਂ ਸੂਰਜੀ ਜੰਤਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 18 ਜੁਲਾਈ - 17 ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਿਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: * 18 ਜੁਲਾਈ: 1947 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਐਕਟ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਮਿਲੀ<ref>{{Cite web|url=http://www.opsi.gov.uk/RevisedStatutes/Acts/ukpga/1947/cukpga_19470030_en_1|title=Indian Independence Act 1947 (c.30)|website=Revised Statute from The UK Statute Law Database|publisher=Office of Public Sector Information, National Archives, UK|archive-url=https://web.archive.org/web/20081015151658/http://www.opsi.gov.uk/RevisedStatutes/Acts/ukpga/1947/cukpga_19470030_en_1|archive-date=15 October 2008|access-date=2 June 2008}}</ref> * 26 ਜੁਲਾਈ: [[ਮਾਲਦੀਵ]] ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ * 8 ਅਗਸਤ: [[ਭੂਟਾਨ]] ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ * 14 ਅਗਸਤ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ * 15 ਅਗਸਤ: [[ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ (ਭਾਰਤ)|ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ]] * 17 ਅਗਸਤ: [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ|ਵੰਡ]] ਯਾਦਗਾਰੀ ਦਿਵਸ ਜਾਂ ਉਹ ਮਿਤੀ ਜੋ [[ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਲਾਈਨ]] 1947 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ [[ਭਾਰਤ|ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ]], ਪੱਛਮੀ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ (ਹੁਣ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]]) ਵਿਚਕਾਰ ਸਰਹੱਦ ਕਿੱਥੇ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਭਾਰਤੀ ਮਹੀਨੇ [[ਸਾਵਣ]] ਨਾਲ ਵੀ ਲਗਭਗ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੜ੍ਹਾ ਕਿ ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮਹੀਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.southasianheritage.org.uk/ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਰਾਸਤੀ ਮਹੀਨਾ ਯੂ.ਕੇ] * [https://www.ontario.ca/laws/statute/01s29 ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਐਕਟ, 2001] * [http://www.southasianheritage.com/ ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ] (2009 ਤੋਂ ਸਰਗਰਮ) c84r03aprpwmaussdimi609otbgzgoe 611516 611515 2022-08-17T20:44:12Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 wikitext text/x-wiki '''ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮੰਥ''', ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਡਾਇਸਪੋਰਾ (ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਬਰਾਦਰੀ) ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]], [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]], [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]], [[ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ|ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ]], [[ਨੇਪਾਲ]], [[ਭੂਟਾਨ]] ਅਤੇ [[ਮਾਲਦੀਵ]] ਦੇ [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ|ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ]] ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਮਹੀਨਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.southasianheritage.org.uk/countries|title=What Countries Make up South Asia?}}</ref> ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ [[ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ (ਵਕੀਲ)|ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ]] ਅਤੇ ਡਾ: ਬਿਨੀਤਾ ਕੇਨ ਹਨ,<ref>{{Cite web|url=https://www.southasianheritage.org.uk/team|title=Team}}</ref> ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਅਨੀਤਾ ਰਾਣੀ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=https://www.southasianheritage.org.uk/patrons|title=Patrons}}</ref> == ਯੂਨਾਇਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਰਾਸਤ ਮਹੀਨਾ == ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਰਾਸਤ ਮਹੀਨਾ 18 ਜੁਲਾਈ - 17 ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ, ਇਤਿਹਾਸਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਜੁੜੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਯੂਨਾਇਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ, ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=https://www.london.gov.uk/city-hall-blog/south-asian-heritage-month|title=South Asian Heritage Month|date=14 July 2020}}</ref> ਦੀਗਰ ਯਾਦਗਾਰੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ, ਇਹ ਯਾਦਗਾਰੀ ਦੋ ਕੈਲੰਡਰੀ ਮਹੀਨਿਆਂ (ਜੁਲਾਈ ਅਤੇ ਅਗਸਤ) ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ]] ਦੀਆਂ ਸੂਰਜੀ ਜੰਤਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 18 ਜੁਲਾਈ - 17 ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਿਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: * 18 ਜੁਲਾਈ: 1947 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਐਕਟ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਮਿਲੀ<ref>{{Cite web|url=http://www.opsi.gov.uk/RevisedStatutes/Acts/ukpga/1947/cukpga_19470030_en_1|title=Indian Independence Act 1947 (c.30)|website=Revised Statute from The UK Statute Law Database|publisher=Office of Public Sector Information, National Archives, UK|archive-url=https://web.archive.org/web/20081015151658/http://www.opsi.gov.uk/RevisedStatutes/Acts/ukpga/1947/cukpga_19470030_en_1|archive-date=15 October 2008|access-date=2 June 2008}}</ref> * 26 ਜੁਲਾਈ: [[ਮਾਲਦੀਵ]] ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ * 8 ਅਗਸਤ: [[ਭੂਟਾਨ]] ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ * 14 ਅਗਸਤ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ * 15 ਅਗਸਤ: [[ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ (ਭਾਰਤ)|ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ]] * 17 ਅਗਸਤ: [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ|ਵੰਡ]] ਯਾਦਗਾਰੀ ਦਿਵਸ ਜਾਂ ਉਹ ਮਿਤੀ ਜੋ [[ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਲਾਈਨ]] 1947 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ [[ਭਾਰਤ|ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ]], ਪੱਛਮੀ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ (ਹੁਣ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]]) ਵਿਚਕਾਰ ਸਰਹੱਦ ਕਿੱਥੇ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਭਾਰਤੀ ਮਹੀਨੇ [[ਸਾਵਣ]] ਨਾਲ ਵੀ ਲਗਭਗ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੜ੍ਹਾ ਕਿ ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮਹੀਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.southasianheritage.org.uk/ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਰਾਸਤੀ ਮਹੀਨਾ ਯੂ.ਕੇ] * [https://www.ontario.ca/laws/statute/01s29 ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਐਕਟ, 2001] * [http://www.southasianheritage.com/ ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ] (2009 ਤੋਂ ਸਰਗਰਮ) n5suag13y8i3tzhk38huoqai5tcma09 611518 611516 2022-08-17T20:48:39Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 added [[Category:ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮੰਥ''', ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਡਾਇਸਪੋਰਾ (ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਬਰਾਦਰੀ) ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]], [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]], [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]], [[ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ|ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ]], [[ਨੇਪਾਲ]], [[ਭੂਟਾਨ]] ਅਤੇ [[ਮਾਲਦੀਵ]] ਦੇ [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ|ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ]] ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਮਹੀਨਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.southasianheritage.org.uk/countries|title=What Countries Make up South Asia?}}</ref> ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ [[ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ (ਵਕੀਲ)|ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ]] ਅਤੇ ਡਾ: ਬਿਨੀਤਾ ਕੇਨ ਹਨ,<ref>{{Cite web|url=https://www.southasianheritage.org.uk/team|title=Team}}</ref> ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਅਨੀਤਾ ਰਾਣੀ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=https://www.southasianheritage.org.uk/patrons|title=Patrons}}</ref> == ਯੂਨਾਇਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਰਾਸਤ ਮਹੀਨਾ == ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਰਾਸਤ ਮਹੀਨਾ 18 ਜੁਲਾਈ - 17 ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ, ਇਤਿਹਾਸਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਜੁੜੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਯੂਨਾਇਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ, ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=https://www.london.gov.uk/city-hall-blog/south-asian-heritage-month|title=South Asian Heritage Month|date=14 July 2020}}</ref> ਦੀਗਰ ਯਾਦਗਾਰੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ, ਇਹ ਯਾਦਗਾਰੀ ਦੋ ਕੈਲੰਡਰੀ ਮਹੀਨਿਆਂ (ਜੁਲਾਈ ਅਤੇ ਅਗਸਤ) ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ]] ਦੀਆਂ ਸੂਰਜੀ ਜੰਤਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 18 ਜੁਲਾਈ - 17 ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਿਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: * 18 ਜੁਲਾਈ: 1947 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਐਕਟ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਮਿਲੀ<ref>{{Cite web|url=http://www.opsi.gov.uk/RevisedStatutes/Acts/ukpga/1947/cukpga_19470030_en_1|title=Indian Independence Act 1947 (c.30)|website=Revised Statute from The UK Statute Law Database|publisher=Office of Public Sector Information, National Archives, UK|archive-url=https://web.archive.org/web/20081015151658/http://www.opsi.gov.uk/RevisedStatutes/Acts/ukpga/1947/cukpga_19470030_en_1|archive-date=15 October 2008|access-date=2 June 2008}}</ref> * 26 ਜੁਲਾਈ: [[ਮਾਲਦੀਵ]] ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ * 8 ਅਗਸਤ: [[ਭੂਟਾਨ]] ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ * 14 ਅਗਸਤ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ * 15 ਅਗਸਤ: [[ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ (ਭਾਰਤ)|ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ]] * 17 ਅਗਸਤ: [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ|ਵੰਡ]] ਯਾਦਗਾਰੀ ਦਿਵਸ ਜਾਂ ਉਹ ਮਿਤੀ ਜੋ [[ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਲਾਈਨ]] 1947 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ [[ਭਾਰਤ|ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ]], ਪੱਛਮੀ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ (ਹੁਣ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]]) ਵਿਚਕਾਰ ਸਰਹੱਦ ਕਿੱਥੇ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਭਾਰਤੀ ਮਹੀਨੇ [[ਸਾਵਣ]] ਨਾਲ ਵੀ ਲਗਭਗ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੜ੍ਹਾ ਕਿ ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮਹੀਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.southasianheritage.org.uk/ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਰਾਸਤੀ ਮਹੀਨਾ ਯੂ.ਕੇ] * [https://www.ontario.ca/laws/statute/01s29 ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਐਕਟ, 2001] * [http://www.southasianheritage.com/ ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ] (2009 ਤੋਂ ਸਰਗਰਮ) [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ]] a0glmr6kmyl955jmcqep2hviq0h2vsh 3 144099 611519 2022-08-17T21:43:46Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Trans-Neptunian object}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 21:43, 17 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) 4rqaiso8of4rgrf8n0bnrsloekkbe8n 3 144100 611521 2022-08-17T22:59:25Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Anssi Puro}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 22:59, 17 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) 2onqpolfq6xd6hklc7g28yzx8u9wu6o 0 144101 611523 2022-08-17T23:04:59Z 87.88.184.177 "[[File:Emmanuel Macron (cropped).jpg|400px]][[File:George-W-Bush.jpeg|400px]][[File:Emmanuel Macron (cropped).jpg|400px]][[File:George-W-Bush.jpeg|400px]]" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki [[File:Emmanuel Macron (cropped).jpg|400px]][[File:George-W-Bush.jpeg|400px]][[File:Emmanuel Macron (cropped).jpg|400px]][[File:George-W-Bush.jpeg|400px]] gi8i14vkvq2umqgl7d47w6vw1p0j66z 611524 611523 2022-08-17T23:07:11Z 1234qwer1234qwer4 7716 Requesting speedy deletion (Vandalism). (TwinkleGlobal) wikitext text/x-wiki {{ਮਿਟਾਓ|1=Vandalism}} [[File:Emmanuel Macron (cropped).jpg|400px]][[File:George-W-Bush.jpeg|400px]][[File:Emmanuel Macron (cropped).jpg|400px]][[File:George-W-Bush.jpeg|400px]] 46egc8l24nyvdovehc9plrcnqs9nmts 3 144102 611527 2022-08-17T23:58:59Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Prabh s4673}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 23:58, 17 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) jd3o65vnvrhxi3cwrkkofb9731e07cp 0 144103 611528 2022-08-18T02:58:01Z Simranjeet Sidhu 8945 "[[:en:Special:Redirect/revision/1102713079|Zoltán Mujahid]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {| class="infobox vcard plainlist" ! colspan="2" class="infobox-above" style="background-color: #b0c4de; font-size: 125%;" |<div class="">ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ</div> |- data-file-height="2576" data-file-type="bitmap" data-file-width="1978" decoding="async" height="287" resource="./File:A_Dal_2017_Mujahid_Zoltán_2016-12-08.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/220px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/330px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/440px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg 2x" width="220" | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:A_Dal_2017_Mujahid_Zoltán_2016-12-08.jpg|frameless]]</img><div class="infobox-caption"> 2016 ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ</div> |- class="infobox-header" colspan="2" style="background-color: #b0c4de" ! colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #b0c4de" | ਪਿਛਲੇਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | ਜਨਮ | class="infobox-data" | <span style="display:none">( <span class="bday">1979-08-08</span> )</span> 8 ਅਗਸਤ 1979 <span class="noprint ForceAgeToShow">(ਉਮਰ&nbsp;43)</span><br /> [[Karachi|ਕਰਾਚੀ]], ਪਾਕਿਸਤਾਨ |- style="display:none" ! class="infobox-label" scope="row" | ਕਿੱਤੇ | class="infobox-data role" | ਗਾਇਕ, ਆਵਾਜ਼ ਅਧਿਆਪਕ |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | ਸਾਧਨ | class="infobox-data note" | ਵੋਕਲ |- ! class="infobox-label" scope="row" | ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | class="infobox-data" | 2003-ਹੁਣ ਤੱਕ |} <div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none"> ਸੰਗੀਤਕ ਕਲਾਕਾਰ </div> [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Articles with hCards]] '''ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ''' (ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1979) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ-ਹੰਗਰੀਆਈ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ। ਉਹ ''ਮੇਗਾਜ਼ਟਾਰ'' ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ 10ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆਉਣ ਅਤੇ ''ਏ ਦਲ 2015'' ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1979 ਨੂੰ [[ਕਰਾਚੀ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਇਕਬਾਲ ਮੁਜਾਹਿਦ ਅਤੇ ਕਲਾਰਾ ਸੋਮੋਗੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਹਨ: ਤਮਾਸ (ਅਲਤਮਸ਼), ਅਤੀਲਾ ਅਤੇ ਅਨੀਲਾ। 2012 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਗੇਅ]] ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.blikk.hu/blikk_sztarvilag/mujahid-zoli-meleg-vagyok-2104607|title=Mujahid Zoli: Meleg vagyok|date=2012-08-29|work=Blikk|access-date=2015-01-24}}</ref> ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ, ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਜੱਦੀ ਦੇਸ਼ [[ਬੁਦਾਪੈਸਤ|ਬੁਦਾਪੇਸਟ]] ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ [[ਮਗਿਆਰ ਭਾਸ਼ਾ|ਹੰਗਰੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਸਿੱਖੀ।<ref>{{Cite web|url=http://escxtra.com/2015/02/05/zoltan-mujahid-to-be-authentic-is-vital-interview/|title=Hungary: Zoltán Mujahid: "To be authentic is vital." [Interview]|last=Lith|first=Nick van|date=5 February 2015|website=escXtra|access-date=2 March 2015}}</ref> ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਪਿਆਨੋ ਸਿੱਖਿਆ। 1995 ਵਿੱਚ ਉਹ ਪੇਟੋਫੀ ਮਿਊਜ਼ੀਕਲ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਤਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਜ਼ੋਲਟਨ ਨੇ ਸਾਥੀ ਅਧਿਆਪਕ ਜ਼ਸੁਜ਼ਾ ਕੋਸਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵੋਕਲ ਸਬਕ ਲੈਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਉਸਨੇ 2000 ਵਿੱਚ ਪੇਤੋਫੀ ਸੇਂਡਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜੈਜ਼ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਲੌਸ਼ਮੈਨ ਗਿਊਲਾ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸਨੇ 2003 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਫ੍ਰਾਂਜ਼ ਲਿਜ਼ਟ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਦੇ ਜੈਜ਼ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਮੁਕੰਮਲ ਕੀਤੀ। == ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕਰੀਅਰ == 2003 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ, [[ਅਮਰੀਕਨ ਆਇਡਲ|ਅਮਰੀਕਨ ਆਈਡਲ]] -ਏਸਕ ਸ਼ੋਅ ''ਮੇਗਾਸਟਾਰ'' ਦੇ ਸਿਖਰਲੇ 10 ਵਿੱਚ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2014 ਵਿੱਚ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਏ ਦਲ 2015 ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਇਕ ਸੰਗੀਤਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.blikk.hu/blikk_sztarvilag/mujahid-zoli-meleg-vagyok-2104607|title=Mujahid Zoli: Meleg vagyok|date=2012-08-29|work=Blikk|access-date=2015-01-24}}</ref> ਉਹ 14 ਫਰਵਰੀ 2015 ਨੂੰ ਤੀਜੀ ਹੀਟ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ 21 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 28 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ, ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਇੰਦਰਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਜਿਊਰੀ ਨੇ ਯੂਰੋਵਿਜ਼ਨ ਗੀਤ ਮੁਕਾਬਲੇ 2015 ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋਣ ਲਈ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਸਾਥੀ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਬੋਗੀ ਨੂੰ ਟੈਲੀਵੋਟ ਦੁਆਰਾ ਯੂਰੋਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਏ ਦਲ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਏ ਦਲ 2017 ਵਿੱਚ ਗੀਤ ''ਆਨ ਮਾਈ ਓਨ'' ਨਾਲ ਸੀ। ਉਹ ਦੂਜੀ ਹੀਟ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। == ਸਰੋਤ (ਹੰਗਰੀਅਨ ਵਿੱਚ) == * [http://www.facebook.com/mujahidzoli Hivatalos honlap] * [http://www.joyride.hu/pop/mujahid_zoli joyride.hu] * [https://web.archive.org/web/20150222075037/http://www.allmusic.hu/index.php?SID=&oldal=eloadolista&h_id=4531 allmusic.hu] * [https://web.archive.org/web/20120215131450/http://www.blikk.hu/cikk.php?cikk=128675 blikk.hu] * [http://bulvar.ma.hu/tart/rcikk/d/0/92815/1 bulvar.ma.hu] == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1979]] pwx85b3q5oxd5u6jdyzosps4ujte9c8 611529 611528 2022-08-18T02:58:45Z Simranjeet Sidhu 8945 wikitext text/x-wiki {| class="infobox vcard plainlist" ! colspan="2" class="infobox-above" style="background-color: #b0c4de; font-size: 125%;" |<div class="">ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ</div> |- data-file-height="2576" data-file-type="bitmap" data-file-width="1978" decoding="async" height="287" resource="./File:A_Dal_2017_Mujahid_Zoltán_2016-12-08.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/220px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/330px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/440px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg 2x" width="220" | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:A_Dal_2017_Mujahid_Zoltán_2016-12-08.jpg|frameless]]</img><div class="infobox-caption"> 2016 ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ</div> |- class="infobox-header" colspan="2" style="background-color: #b0c4de" ! colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #b0c4de" | ਪਿਛਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | ਜਨਮ | class="infobox-data" | <span style="display:none">( <span class="bday">1979-08-08</span> )</span> 8 ਅਗਸਤ 1979 <span class="noprint ForceAgeToShow">(ਉਮਰ&nbsp;43)</span><br /> [[Karachi|ਕਰਾਚੀ]], ਪਾਕਿਸਤਾਨ |- style="display:none" ! class="infobox-label" scope="row" | ਕਿੱਤੇ | class="infobox-data role" | ਗਾਇਕ, ਆਵਾਜ਼ ਅਧਿਆਪਕ |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | ਸਾਧਨ | class="infobox-data note" | ਵੋਕਲ |- ! class="infobox-label" scope="row" | ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | class="infobox-data" | 2003-ਹੁਣ ਤੱਕ |} <div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none"> ਸੰਗੀਤਕ ਕਲਾਕਾਰ </div> [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Articles with hCards]] '''ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ''' (ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1979) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ-ਹੰਗਰੀਆਈ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ। ਉਹ ''ਮੇਗਾਜ਼ਟਾਰ'' ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ 10ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆਉਣ ਅਤੇ ''ਏ ਦਲ 2015'' ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1979 ਨੂੰ [[ਕਰਾਚੀ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਇਕਬਾਲ ਮੁਜਾਹਿਦ ਅਤੇ ਕਲਾਰਾ ਸੋਮੋਗੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਹਨ: ਤਮਾਸ (ਅਲਤਮਸ਼), ਅਤੀਲਾ ਅਤੇ ਅਨੀਲਾ। 2012 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਗੇਅ]] ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.blikk.hu/blikk_sztarvilag/mujahid-zoli-meleg-vagyok-2104607|title=Mujahid Zoli: Meleg vagyok|date=2012-08-29|work=Blikk|access-date=2015-01-24}}</ref> ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ, ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਜੱਦੀ ਦੇਸ਼ [[ਬੁਦਾਪੈਸਤ|ਬੁਦਾਪੇਸਟ]] ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ [[ਮਗਿਆਰ ਭਾਸ਼ਾ|ਹੰਗਰੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਸਿੱਖੀ।<ref>{{Cite web|url=http://escxtra.com/2015/02/05/zoltan-mujahid-to-be-authentic-is-vital-interview/|title=Hungary: Zoltán Mujahid: "To be authentic is vital." [Interview]|last=Lith|first=Nick van|date=5 February 2015|website=escXtra|access-date=2 March 2015}}</ref> ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਪਿਆਨੋ ਸਿੱਖਿਆ। 1995 ਵਿੱਚ ਉਹ ਪੇਟੋਫੀ ਮਿਊਜ਼ੀਕਲ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਤਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਜ਼ੋਲਟਨ ਨੇ ਸਾਥੀ ਅਧਿਆਪਕ ਜ਼ਸੁਜ਼ਾ ਕੋਸਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵੋਕਲ ਸਬਕ ਲੈਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਉਸਨੇ 2000 ਵਿੱਚ ਪੇਤੋਫੀ ਸੇਂਡਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜੈਜ਼ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਲੌਸ਼ਮੈਨ ਗਿਊਲਾ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸਨੇ 2003 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਫ੍ਰਾਂਜ਼ ਲਿਜ਼ਟ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਦੇ ਜੈਜ਼ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਮੁਕੰਮਲ ਕੀਤੀ। == ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕਰੀਅਰ == 2003 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ, [[ਅਮਰੀਕਨ ਆਇਡਲ|ਅਮਰੀਕਨ ਆਈਡਲ]] -ਏਸਕ ਸ਼ੋਅ ''ਮੇਗਾਸਟਾਰ'' ਦੇ ਸਿਖਰਲੇ 10 ਵਿੱਚ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2014 ਵਿੱਚ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਏ ਦਲ 2015 ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਇਕ ਸੰਗੀਤਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.blikk.hu/blikk_sztarvilag/mujahid-zoli-meleg-vagyok-2104607|title=Mujahid Zoli: Meleg vagyok|date=2012-08-29|work=Blikk|access-date=2015-01-24}}</ref> ਉਹ 14 ਫਰਵਰੀ 2015 ਨੂੰ ਤੀਜੀ ਹੀਟ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ 21 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 28 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ, ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਇੰਦਰਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਜਿਊਰੀ ਨੇ ਯੂਰੋਵਿਜ਼ਨ ਗੀਤ ਮੁਕਾਬਲੇ 2015 ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋਣ ਲਈ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਸਾਥੀ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਬੋਗੀ ਨੂੰ ਟੈਲੀਵੋਟ ਦੁਆਰਾ ਯੂਰੋਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਏ ਦਲ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਏ ਦਲ 2017 ਵਿੱਚ ਗੀਤ ''ਆਨ ਮਾਈ ਓਨ'' ਨਾਲ ਸੀ। ਉਹ ਦੂਜੀ ਹੀਟ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। == ਸਰੋਤ (ਹੰਗਰੀਅਨ ਵਿੱਚ) == * [http://www.facebook.com/mujahidzoli Hivatalos honlap] * [http://www.joyride.hu/pop/mujahid_zoli joyride.hu] * [https://web.archive.org/web/20150222075037/http://www.allmusic.hu/index.php?SID=&oldal=eloadolista&h_id=4531 allmusic.hu] * [https://web.archive.org/web/20120215131450/http://www.blikk.hu/cikk.php?cikk=128675 blikk.hu] * [http://bulvar.ma.hu/tart/rcikk/d/0/92815/1 bulvar.ma.hu] == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1979]] sut7xqryp6xwgom6vu87uygr4vf3ccj 611530 611529 2022-08-18T02:58:58Z Simranjeet Sidhu 8945 removed [[Category:Articles with short description]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {| class="infobox vcard plainlist" ! colspan="2" class="infobox-above" style="background-color: #b0c4de; font-size: 125%;" |<div class="">ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ</div> |- data-file-height="2576" data-file-type="bitmap" data-file-width="1978" decoding="async" height="287" resource="./File:A_Dal_2017_Mujahid_Zoltán_2016-12-08.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/220px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/330px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/440px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg 2x" width="220" | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:A_Dal_2017_Mujahid_Zoltán_2016-12-08.jpg|frameless]]</img><div class="infobox-caption"> 2016 ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ</div> |- class="infobox-header" colspan="2" style="background-color: #b0c4de" ! colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #b0c4de" | ਪਿਛਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | ਜਨਮ | class="infobox-data" | <span style="display:none">( <span class="bday">1979-08-08</span> )</span> 8 ਅਗਸਤ 1979 <span class="noprint ForceAgeToShow">(ਉਮਰ&nbsp;43)</span><br /> [[Karachi|ਕਰਾਚੀ]], ਪਾਕਿਸਤਾਨ |- style="display:none" ! class="infobox-label" scope="row" | ਕਿੱਤੇ | class="infobox-data role" | ਗਾਇਕ, ਆਵਾਜ਼ ਅਧਿਆਪਕ |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | ਸਾਧਨ | class="infobox-data note" | ਵੋਕਲ |- ! class="infobox-label" scope="row" | ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | class="infobox-data" | 2003-ਹੁਣ ਤੱਕ |} <div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none"> ਸੰਗੀਤਕ ਕਲਾਕਾਰ </div> [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Articles with hCards]] '''ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ''' (ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1979) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ-ਹੰਗਰੀਆਈ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ। ਉਹ ''ਮੇਗਾਜ਼ਟਾਰ'' ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ 10ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆਉਣ ਅਤੇ ''ਏ ਦਲ 2015'' ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1979 ਨੂੰ [[ਕਰਾਚੀ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਇਕਬਾਲ ਮੁਜਾਹਿਦ ਅਤੇ ਕਲਾਰਾ ਸੋਮੋਗੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਹਨ: ਤਮਾਸ (ਅਲਤਮਸ਼), ਅਤੀਲਾ ਅਤੇ ਅਨੀਲਾ। 2012 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਗੇਅ]] ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.blikk.hu/blikk_sztarvilag/mujahid-zoli-meleg-vagyok-2104607|title=Mujahid Zoli: Meleg vagyok|date=2012-08-29|work=Blikk|access-date=2015-01-24}}</ref> ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ, ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਜੱਦੀ ਦੇਸ਼ [[ਬੁਦਾਪੈਸਤ|ਬੁਦਾਪੇਸਟ]] ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ [[ਮਗਿਆਰ ਭਾਸ਼ਾ|ਹੰਗਰੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਸਿੱਖੀ।<ref>{{Cite web|url=http://escxtra.com/2015/02/05/zoltan-mujahid-to-be-authentic-is-vital-interview/|title=Hungary: Zoltán Mujahid: "To be authentic is vital." [Interview]|last=Lith|first=Nick van|date=5 February 2015|website=escXtra|access-date=2 March 2015}}</ref> ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਪਿਆਨੋ ਸਿੱਖਿਆ। 1995 ਵਿੱਚ ਉਹ ਪੇਟੋਫੀ ਮਿਊਜ਼ੀਕਲ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਤਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਜ਼ੋਲਟਨ ਨੇ ਸਾਥੀ ਅਧਿਆਪਕ ਜ਼ਸੁਜ਼ਾ ਕੋਸਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵੋਕਲ ਸਬਕ ਲੈਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਉਸਨੇ 2000 ਵਿੱਚ ਪੇਤੋਫੀ ਸੇਂਡਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜੈਜ਼ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਲੌਸ਼ਮੈਨ ਗਿਊਲਾ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸਨੇ 2003 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਫ੍ਰਾਂਜ਼ ਲਿਜ਼ਟ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਦੇ ਜੈਜ਼ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਮੁਕੰਮਲ ਕੀਤੀ। == ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕਰੀਅਰ == 2003 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ, [[ਅਮਰੀਕਨ ਆਇਡਲ|ਅਮਰੀਕਨ ਆਈਡਲ]] -ਏਸਕ ਸ਼ੋਅ ''ਮੇਗਾਸਟਾਰ'' ਦੇ ਸਿਖਰਲੇ 10 ਵਿੱਚ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2014 ਵਿੱਚ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਏ ਦਲ 2015 ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਇਕ ਸੰਗੀਤਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.blikk.hu/blikk_sztarvilag/mujahid-zoli-meleg-vagyok-2104607|title=Mujahid Zoli: Meleg vagyok|date=2012-08-29|work=Blikk|access-date=2015-01-24}}</ref> ਉਹ 14 ਫਰਵਰੀ 2015 ਨੂੰ ਤੀਜੀ ਹੀਟ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ 21 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 28 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ, ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਇੰਦਰਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਜਿਊਰੀ ਨੇ ਯੂਰੋਵਿਜ਼ਨ ਗੀਤ ਮੁਕਾਬਲੇ 2015 ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋਣ ਲਈ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਸਾਥੀ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਬੋਗੀ ਨੂੰ ਟੈਲੀਵੋਟ ਦੁਆਰਾ ਯੂਰੋਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਏ ਦਲ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਏ ਦਲ 2017 ਵਿੱਚ ਗੀਤ ''ਆਨ ਮਾਈ ਓਨ'' ਨਾਲ ਸੀ। ਉਹ ਦੂਜੀ ਹੀਟ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। == ਸਰੋਤ (ਹੰਗਰੀਅਨ ਵਿੱਚ) == * [http://www.facebook.com/mujahidzoli Hivatalos honlap] * [http://www.joyride.hu/pop/mujahid_zoli joyride.hu] * [https://web.archive.org/web/20150222075037/http://www.allmusic.hu/index.php?SID=&oldal=eloadolista&h_id=4531 allmusic.hu] * [https://web.archive.org/web/20120215131450/http://www.blikk.hu/cikk.php?cikk=128675 blikk.hu] * [http://bulvar.ma.hu/tart/rcikk/d/0/92815/1 bulvar.ma.hu] == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1979]] 7ehq2nuppti7l30lwbw5skidmzjwihy 611531 611530 2022-08-18T02:59:07Z Simranjeet Sidhu 8945 removed [[Category:Short description is different from Wikidata]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {| class="infobox vcard plainlist" ! colspan="2" class="infobox-above" style="background-color: #b0c4de; font-size: 125%;" |<div class="">ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ</div> |- data-file-height="2576" data-file-type="bitmap" data-file-width="1978" decoding="async" height="287" resource="./File:A_Dal_2017_Mujahid_Zoltán_2016-12-08.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/220px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/330px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/440px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg 2x" width="220" | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:A_Dal_2017_Mujahid_Zoltán_2016-12-08.jpg|frameless]]</img><div class="infobox-caption"> 2016 ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ</div> |- class="infobox-header" colspan="2" style="background-color: #b0c4de" ! colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #b0c4de" | ਪਿਛਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | ਜਨਮ | class="infobox-data" | <span style="display:none">( <span class="bday">1979-08-08</span> )</span> 8 ਅਗਸਤ 1979 <span class="noprint ForceAgeToShow">(ਉਮਰ&nbsp;43)</span><br /> [[Karachi|ਕਰਾਚੀ]], ਪਾਕਿਸਤਾਨ |- style="display:none" ! class="infobox-label" scope="row" | ਕਿੱਤੇ | class="infobox-data role" | ਗਾਇਕ, ਆਵਾਜ਼ ਅਧਿਆਪਕ |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | ਸਾਧਨ | class="infobox-data note" | ਵੋਕਲ |- ! class="infobox-label" scope="row" | ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | class="infobox-data" | 2003-ਹੁਣ ਤੱਕ |} <div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none"> ਸੰਗੀਤਕ ਕਲਾਕਾਰ </div> [[Category:Articles with hCards]] '''ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ''' (ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1979) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ-ਹੰਗਰੀਆਈ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ। ਉਹ ''ਮੇਗਾਜ਼ਟਾਰ'' ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ 10ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆਉਣ ਅਤੇ ''ਏ ਦਲ 2015'' ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1979 ਨੂੰ [[ਕਰਾਚੀ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਇਕਬਾਲ ਮੁਜਾਹਿਦ ਅਤੇ ਕਲਾਰਾ ਸੋਮੋਗੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਹਨ: ਤਮਾਸ (ਅਲਤਮਸ਼), ਅਤੀਲਾ ਅਤੇ ਅਨੀਲਾ। 2012 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਗੇਅ]] ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.blikk.hu/blikk_sztarvilag/mujahid-zoli-meleg-vagyok-2104607|title=Mujahid Zoli: Meleg vagyok|date=2012-08-29|work=Blikk|access-date=2015-01-24}}</ref> ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ, ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਜੱਦੀ ਦੇਸ਼ [[ਬੁਦਾਪੈਸਤ|ਬੁਦਾਪੇਸਟ]] ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ [[ਮਗਿਆਰ ਭਾਸ਼ਾ|ਹੰਗਰੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਸਿੱਖੀ।<ref>{{Cite web|url=http://escxtra.com/2015/02/05/zoltan-mujahid-to-be-authentic-is-vital-interview/|title=Hungary: Zoltán Mujahid: "To be authentic is vital." [Interview]|last=Lith|first=Nick van|date=5 February 2015|website=escXtra|access-date=2 March 2015}}</ref> ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਪਿਆਨੋ ਸਿੱਖਿਆ। 1995 ਵਿੱਚ ਉਹ ਪੇਟੋਫੀ ਮਿਊਜ਼ੀਕਲ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਤਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਜ਼ੋਲਟਨ ਨੇ ਸਾਥੀ ਅਧਿਆਪਕ ਜ਼ਸੁਜ਼ਾ ਕੋਸਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵੋਕਲ ਸਬਕ ਲੈਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਉਸਨੇ 2000 ਵਿੱਚ ਪੇਤੋਫੀ ਸੇਂਡਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜੈਜ਼ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਲੌਸ਼ਮੈਨ ਗਿਊਲਾ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸਨੇ 2003 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਫ੍ਰਾਂਜ਼ ਲਿਜ਼ਟ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਦੇ ਜੈਜ਼ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਮੁਕੰਮਲ ਕੀਤੀ। == ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕਰੀਅਰ == 2003 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ, [[ਅਮਰੀਕਨ ਆਇਡਲ|ਅਮਰੀਕਨ ਆਈਡਲ]] -ਏਸਕ ਸ਼ੋਅ ''ਮੇਗਾਸਟਾਰ'' ਦੇ ਸਿਖਰਲੇ 10 ਵਿੱਚ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2014 ਵਿੱਚ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਏ ਦਲ 2015 ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਇਕ ਸੰਗੀਤਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.blikk.hu/blikk_sztarvilag/mujahid-zoli-meleg-vagyok-2104607|title=Mujahid Zoli: Meleg vagyok|date=2012-08-29|work=Blikk|access-date=2015-01-24}}</ref> ਉਹ 14 ਫਰਵਰੀ 2015 ਨੂੰ ਤੀਜੀ ਹੀਟ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ 21 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 28 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ, ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਇੰਦਰਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਜਿਊਰੀ ਨੇ ਯੂਰੋਵਿਜ਼ਨ ਗੀਤ ਮੁਕਾਬਲੇ 2015 ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋਣ ਲਈ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਸਾਥੀ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਬੋਗੀ ਨੂੰ ਟੈਲੀਵੋਟ ਦੁਆਰਾ ਯੂਰੋਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਏ ਦਲ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਏ ਦਲ 2017 ਵਿੱਚ ਗੀਤ ''ਆਨ ਮਾਈ ਓਨ'' ਨਾਲ ਸੀ। ਉਹ ਦੂਜੀ ਹੀਟ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। == ਸਰੋਤ (ਹੰਗਰੀਅਨ ਵਿੱਚ) == * [http://www.facebook.com/mujahidzoli Hivatalos honlap] * [http://www.joyride.hu/pop/mujahid_zoli joyride.hu] * [https://web.archive.org/web/20150222075037/http://www.allmusic.hu/index.php?SID=&oldal=eloadolista&h_id=4531 allmusic.hu] * [https://web.archive.org/web/20120215131450/http://www.blikk.hu/cikk.php?cikk=128675 blikk.hu] * [http://bulvar.ma.hu/tart/rcikk/d/0/92815/1 bulvar.ma.hu] == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1979]] r4sad0kj1hwlondve32fkmjk35x80sf 611532 611531 2022-08-18T02:59:33Z Simranjeet Sidhu 8945 /* ਸਰੋਤ (ਹੰਗਰੀਅਨ ਵਿੱਚ) */ wikitext text/x-wiki {| class="infobox vcard plainlist" ! colspan="2" class="infobox-above" style="background-color: #b0c4de; font-size: 125%;" |<div class="">ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ</div> |- data-file-height="2576" data-file-type="bitmap" data-file-width="1978" decoding="async" height="287" resource="./File:A_Dal_2017_Mujahid_Zoltán_2016-12-08.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/220px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/330px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg/440px-A_Dal_2017_Mujahid_Zolt%C3%A1n_2016-12-08.jpg 2x" width="220" | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:A_Dal_2017_Mujahid_Zoltán_2016-12-08.jpg|frameless]]</img><div class="infobox-caption"> 2016 ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ</div> |- class="infobox-header" colspan="2" style="background-color: #b0c4de" ! colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #b0c4de" | ਪਿਛਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | ਜਨਮ | class="infobox-data" | <span style="display:none">( <span class="bday">1979-08-08</span> )</span> 8 ਅਗਸਤ 1979 <span class="noprint ForceAgeToShow">(ਉਮਰ&nbsp;43)</span><br /> [[Karachi|ਕਰਾਚੀ]], ਪਾਕਿਸਤਾਨ |- style="display:none" ! class="infobox-label" scope="row" | ਕਿੱਤੇ | class="infobox-data role" | ਗਾਇਕ, ਆਵਾਜ਼ ਅਧਿਆਪਕ |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | ਸਾਧਨ | class="infobox-data note" | ਵੋਕਲ |- ! class="infobox-label" scope="row" | ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | class="infobox-data" | 2003-ਹੁਣ ਤੱਕ |} <div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none"> ਸੰਗੀਤਕ ਕਲਾਕਾਰ </div> [[Category:Articles with hCards]] '''ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ''' (ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1979) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ-ਹੰਗਰੀਆਈ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ। ਉਹ ''ਮੇਗਾਜ਼ਟਾਰ'' ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ 10ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆਉਣ ਅਤੇ ''ਏ ਦਲ 2015'' ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1979 ਨੂੰ [[ਕਰਾਚੀ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਇਕਬਾਲ ਮੁਜਾਹਿਦ ਅਤੇ ਕਲਾਰਾ ਸੋਮੋਗੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਹਨ: ਤਮਾਸ (ਅਲਤਮਸ਼), ਅਤੀਲਾ ਅਤੇ ਅਨੀਲਾ। 2012 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਗੇਅ]] ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.blikk.hu/blikk_sztarvilag/mujahid-zoli-meleg-vagyok-2104607|title=Mujahid Zoli: Meleg vagyok|date=2012-08-29|work=Blikk|access-date=2015-01-24}}</ref> ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ, ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਜੱਦੀ ਦੇਸ਼ [[ਬੁਦਾਪੈਸਤ|ਬੁਦਾਪੇਸਟ]] ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ [[ਮਗਿਆਰ ਭਾਸ਼ਾ|ਹੰਗਰੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਸਿੱਖੀ।<ref>{{Cite web|url=http://escxtra.com/2015/02/05/zoltan-mujahid-to-be-authentic-is-vital-interview/|title=Hungary: Zoltán Mujahid: "To be authentic is vital." [Interview]|last=Lith|first=Nick van|date=5 February 2015|website=escXtra|access-date=2 March 2015}}</ref> ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਪਿਆਨੋ ਸਿੱਖਿਆ। 1995 ਵਿੱਚ ਉਹ ਪੇਟੋਫੀ ਮਿਊਜ਼ੀਕਲ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਤਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਜ਼ੋਲਟਨ ਨੇ ਸਾਥੀ ਅਧਿਆਪਕ ਜ਼ਸੁਜ਼ਾ ਕੋਸਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵੋਕਲ ਸਬਕ ਲੈਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਉਸਨੇ 2000 ਵਿੱਚ ਪੇਤੋਫੀ ਸੇਂਡਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜੈਜ਼ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਲੌਸ਼ਮੈਨ ਗਿਊਲਾ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸਨੇ 2003 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਫ੍ਰਾਂਜ਼ ਲਿਜ਼ਟ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਦੇ ਜੈਜ਼ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਮੁਕੰਮਲ ਕੀਤੀ। == ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕਰੀਅਰ == 2003 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ, [[ਅਮਰੀਕਨ ਆਇਡਲ|ਅਮਰੀਕਨ ਆਈਡਲ]] -ਏਸਕ ਸ਼ੋਅ ''ਮੇਗਾਸਟਾਰ'' ਦੇ ਸਿਖਰਲੇ 10 ਵਿੱਚ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2014 ਵਿੱਚ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਏ ਦਲ 2015 ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਇਕ ਸੰਗੀਤਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.blikk.hu/blikk_sztarvilag/mujahid-zoli-meleg-vagyok-2104607|title=Mujahid Zoli: Meleg vagyok|date=2012-08-29|work=Blikk|access-date=2015-01-24}}</ref> ਉਹ 14 ਫਰਵਰੀ 2015 ਨੂੰ ਤੀਜੀ ਹੀਟ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ 21 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 28 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ, ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਇੰਦਰਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਜਿਊਰੀ ਨੇ ਯੂਰੋਵਿਜ਼ਨ ਗੀਤ ਮੁਕਾਬਲੇ 2015 ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋਣ ਲਈ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਸਾਥੀ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਬੋਗੀ ਨੂੰ ਟੈਲੀਵੋਟ ਦੁਆਰਾ ਯੂਰੋਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਏ ਦਲ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਏ ਦਲ 2017 ਵਿੱਚ ਗੀਤ ''ਆਨ ਮਾਈ ਓਨ'' ਨਾਲ ਸੀ। ਉਹ ਦੂਜੀ ਹੀਟ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। == ਸਰੋਤ (ਹੰਗਰੀ ਵਿੱਚ) == * [http://www.facebook.com/mujahidzoli Hivatalos honlap] * [http://www.joyride.hu/pop/mujahid_zoli joyride.hu] * [https://web.archive.org/web/20150222075037/http://www.allmusic.hu/index.php?SID=&oldal=eloadolista&h_id=4531 allmusic.hu] * [https://web.archive.org/web/20120215131450/http://www.blikk.hu/cikk.php?cikk=128675 blikk.hu] * [http://bulvar.ma.hu/tart/rcikk/d/0/92815/1 bulvar.ma.hu] == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1979]] mhqkvfsyo9zd6226wdzjqx4msph9g4r 3 144104 611534 2022-08-18T04:47:40Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Shashirajsinh zala}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 04:47, 18 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) dub7nme4kwwilrim6qdbfhabfux2c61 3 144105 611536 2022-08-18T05:53:33Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Tollsjo}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:53, 18 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) hfws6gnv5c00efirh7jaj36pvwihggg 0 144106 611540 2022-08-18T06:40:00Z Arash.mohie 42198 "{{Infobox cricketer | name = ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ | image = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1999|12|3|df=yes}} | birth_place = [[ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | batting = ਸੱਜੇ ਹੱਥ | bowling = ਸੱਜੇ ਬਾਂਹ [[Offspin|offbreak]] |..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ | image = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1999|12|3|df=yes}} | birth_place = [[ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | batting = ਸੱਜੇ ਹੱਥ | bowling = ਸੱਜੇ ਬਾਂਹ [[Offspin|offbreak]] | role = [[ਬੱਲੇਬਾਜੀ (cricket)|Batter]] | club1 = [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] | year1 = 2022-present | clubnumber1 = 11 | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 17 April 2022 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1151270.html Cricinfo }} '''ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ''' (ਜਨਮ 3 ਦਸੰਬਰ 1999) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1151270.html |title=Ayush Badoni |work=ESPN Cricinfo |access-date=11 January 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cricketgraph.com/ayush-badoni-the-budding-all-rounder-from-delhi-making-waves-in-cricket/ |title=Ayush Badoni: The budding all-rounder from Delhi making waves in cricket |work=Cricket Graph |date=20 July 2019 |access-date=11 January 2021}}</ref> ਉਸਨੇ 11 ਜਨਵਰੀ 2021 ਨੂੰ 2020-21 [[ਸਈਅਦ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਅਲੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1244319.html |title=Elite, Group E, Mumbai, Jan 11 2021, Syed Mushtaq Ali Trophy |work=ESPN Cricinfo |access-date=11 January 2021}}</ref> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] (IPL) ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> 28 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ IPL ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਮੈਚ ਖੇਡਿਆ ਅਤੇ 54 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-gt-vs-lsg-who-is-ayush-badoni-and-where-has-he-been-hiding-1307933 |title=Who is Ayush Badoni? (and where has he been hiding?) |work=ESPN Cricinfo |access-date=29 March 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == n1n7mo54t8fcb27pbxid9eztey62ocs 611541 611540 2022-08-18T06:40:15Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਕ੍ਰਿਕਟ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ | image = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1999|12|3|df=yes}} | birth_place = [[ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | batting = ਸੱਜੇ ਹੱਥ | bowling = ਸੱਜੇ ਬਾਂਹ [[Offspin|offbreak]] | role = [[ਬੱਲੇਬਾਜੀ (cricket)|Batter]] | club1 = [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] | year1 = 2022-present | clubnumber1 = 11 | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 17 April 2022 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1151270.html Cricinfo }} '''ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ''' (ਜਨਮ 3 ਦਸੰਬਰ 1999) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1151270.html |title=Ayush Badoni |work=ESPN Cricinfo |access-date=11 January 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cricketgraph.com/ayush-badoni-the-budding-all-rounder-from-delhi-making-waves-in-cricket/ |title=Ayush Badoni: The budding all-rounder from Delhi making waves in cricket |work=Cricket Graph |date=20 July 2019 |access-date=11 January 2021}}</ref> ਉਸਨੇ 11 ਜਨਵਰੀ 2021 ਨੂੰ 2020-21 [[ਸਈਅਦ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਅਲੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1244319.html |title=Elite, Group E, Mumbai, Jan 11 2021, Syed Mushtaq Ali Trophy |work=ESPN Cricinfo |access-date=11 January 2021}}</ref> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] (IPL) ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> 28 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ IPL ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਮੈਚ ਖੇਡਿਆ ਅਤੇ 54 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-gt-vs-lsg-who-is-ayush-badoni-and-where-has-he-been-hiding-1307933 |title=Who is Ayush Badoni? (and where has he been hiding?) |work=ESPN Cricinfo |access-date=29 March 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] pzrn8oxicxnflw9kvk2fis3k1kfttp5 611542 611541 2022-08-18T06:40:34Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ | image = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1999|12|3|df=yes}} | birth_place = [[ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | batting = ਸੱਜੇ ਹੱਥ | bowling = ਸੱਜੇ ਬਾਂਹ [[Offspin|offbreak]] | role = [[ਬੱਲੇਬਾਜੀ (cricket)|Batter]] | club1 = [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] | year1 = 2022-present | clubnumber1 = 11 | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 17 April 2022 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1151270.html Cricinfo }} '''ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ''' (ਜਨਮ 3 ਦਸੰਬਰ 1999) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1151270.html |title=Ayush Badoni |work=ESPN Cricinfo |access-date=11 January 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cricketgraph.com/ayush-badoni-the-budding-all-rounder-from-delhi-making-waves-in-cricket/ |title=Ayush Badoni: The budding all-rounder from Delhi making waves in cricket |work=Cricket Graph |date=20 July 2019 |access-date=11 January 2021}}</ref> ਉਸਨੇ 11 ਜਨਵਰੀ 2021 ਨੂੰ 2020-21 [[ਸਈਅਦ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਅਲੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1244319.html |title=Elite, Group E, Mumbai, Jan 11 2021, Syed Mushtaq Ali Trophy |work=ESPN Cricinfo |access-date=11 January 2021}}</ref> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] (IPL) ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> 28 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ IPL ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਮੈਚ ਖੇਡਿਆ ਅਤੇ 54 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-gt-vs-lsg-who-is-ayush-badoni-and-where-has-he-been-hiding-1307933 |title=Who is Ayush Badoni? (and where has he been hiding?) |work=ESPN Cricinfo |access-date=29 March 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] aug4ym7c35aezlpgp14w7ryqoqk6xbg 611543 611542 2022-08-18T06:40:46Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ | image = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1999|12|3|df=yes}} | birth_place = [[ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | batting = ਸੱਜੇ ਹੱਥ | bowling = ਸੱਜੇ ਬਾਂਹ [[Offspin|offbreak]] | role = [[ਬੱਲੇਬਾਜੀ (cricket)|Batter]] | club1 = [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] | year1 = 2022-present | clubnumber1 = 11 | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 17 April 2022 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1151270.html Cricinfo }} '''ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ''' (ਜਨਮ 3 ਦਸੰਬਰ 1999) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1151270.html |title=Ayush Badoni |work=ESPN Cricinfo |access-date=11 January 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cricketgraph.com/ayush-badoni-the-budding-all-rounder-from-delhi-making-waves-in-cricket/ |title=Ayush Badoni: The budding all-rounder from Delhi making waves in cricket |work=Cricket Graph |date=20 July 2019 |access-date=11 January 2021}}</ref> ਉਸਨੇ 11 ਜਨਵਰੀ 2021 ਨੂੰ 2020-21 [[ਸਈਅਦ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਅਲੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1244319.html |title=Elite, Group E, Mumbai, Jan 11 2021, Syed Mushtaq Ali Trophy |work=ESPN Cricinfo |access-date=11 January 2021}}</ref> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] (IPL) ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> 28 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ IPL ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਮੈਚ ਖੇਡਿਆ ਅਤੇ 54 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-gt-vs-lsg-who-is-ayush-badoni-and-where-has-he-been-hiding-1307933 |title=Who is Ayush Badoni? (and where has he been hiding?) |work=ESPN Cricinfo |access-date=29 March 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] jc1ewi8dllubqjct1lx9zk4udqxnbh3 611544 611543 2022-08-18T06:40:57Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ | image = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1999|12|3|df=yes}} | birth_place = [[ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | batting = ਸੱਜੇ ਹੱਥ | bowling = ਸੱਜੇ ਬਾਂਹ [[Offspin|offbreak]] | role = [[ਬੱਲੇਬਾਜੀ (cricket)|Batter]] | club1 = [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] | year1 = 2022-present | clubnumber1 = 11 | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 17 April 2022 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1151270.html Cricinfo }} '''ਆਯੂਸ਼ ਬਡੋਨੀ''' (ਜਨਮ 3 ਦਸੰਬਰ 1999) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1151270.html |title=Ayush Badoni |work=ESPN Cricinfo |access-date=11 January 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cricketgraph.com/ayush-badoni-the-budding-all-rounder-from-delhi-making-waves-in-cricket/ |title=Ayush Badoni: The budding all-rounder from Delhi making waves in cricket |work=Cricket Graph |date=20 July 2019 |access-date=11 January 2021}}</ref> ਉਸਨੇ 11 ਜਨਵਰੀ 2021 ਨੂੰ 2020-21 [[ਸਈਅਦ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਅਲੀ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1244319.html |title=Elite, Group E, Mumbai, Jan 11 2021, Syed Mushtaq Ali Trophy |work=ESPN Cricinfo |access-date=11 January 2021}}</ref> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] (IPL) ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> 28 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ IPL ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਸੁਪਰ ਜਾਇੰਟਸ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਮੈਚ ਖੇਡਿਆ ਅਤੇ 54 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-gt-vs-lsg-who-is-ayush-badoni-and-where-has-he-been-hiding-1307933 |title=Who is Ayush Badoni? (and where has he been hiding?) |work=ESPN Cricinfo |access-date=29 March 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] 37jfqdrp662ohmxdvc3zsswnfthl4ab 0 144107 611545 2022-08-18T06:53:19Z Arash.mohie 42198 "{{Infobox cricketer | name = ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ | image = | country = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1995|3|14|df=yes}} | birth_place = [[ਜੈਪੂਰ]], [[ਰਾਜਸਥਾਨ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | nickname = | batting = | bowling = |..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ | image = | country = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1995|3|14|df=yes}} | birth_place = [[ਜੈਪੂਰ]], [[ਰਾਜਸਥਾਨ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | nickname = | batting = | bowling = | role = | club1 = | year1 = | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 8 January 2018 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html Cricinfo }} '''ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ''' (ਜਨਮ 14 ਮਾਰਚ 1995) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html|title=Abhijeet Tomar|work=ESPN Cricinfo|accessdate=7 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 8 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130663.html|title=Central Zone, Inter State Twenty-20 Tournament at Raipur, Jan 8 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=8 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਨੂੰ 2018-19 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਲਿਸਟ ਏ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="LA">{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1156886.html|title=Elite, Group C, Vijay Hazare Trophy at Chennai, Oct 1 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=1 October 2018}}</ref> 8 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ, 2021-22 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ, ਤੋਮਰ ਨੇ ਲਿਸਟ ਏ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸੈਂਕੜਾ ਨਾਬਾਦ 104 ਦੌੜਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ।ref>{{cite web|url=https://www.news18.com/cricketnext/news/vijay-hazare-trophy-2021-22-khaleel-ahmed-abhijeet-tomar-star-as-rajasthan-beat-punjab-4534127.html|title=Vijay Hazare Trophy 2021-22: Khaleel Ahmed, Abhijeet Tomar Star as Rajasthan Beat Punjab|work=News18|access-date=8 December 2021}}<nowiki></ref></nowiki> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਇਟ ਰਾਈਡਰਜ਼|ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਈਟ ਰਾਈਡਰਜ਼]] ਨੇ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689|title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players|work=ESPN Cricinfo|access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == j3g6agf8itnnaz72ug81tynnyg9itlx 611546 611545 2022-08-18T06:53:31Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਕ੍ਰਿਕਟ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ | image = | country = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1995|3|14|df=yes}} | birth_place = [[ਜੈਪੂਰ]], [[ਰਾਜਸਥਾਨ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | nickname = | batting = | bowling = | role = | club1 = | year1 = | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 8 January 2018 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html Cricinfo }} '''ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ''' (ਜਨਮ 14 ਮਾਰਚ 1995) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html|title=Abhijeet Tomar|work=ESPN Cricinfo|accessdate=7 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 8 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130663.html|title=Central Zone, Inter State Twenty-20 Tournament at Raipur, Jan 8 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=8 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਨੂੰ 2018-19 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਲਿਸਟ ਏ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="LA">{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1156886.html|title=Elite, Group C, Vijay Hazare Trophy at Chennai, Oct 1 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=1 October 2018}}</ref> 8 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ, 2021-22 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ, ਤੋਮਰ ਨੇ ਲਿਸਟ ਏ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸੈਂਕੜਾ ਨਾਬਾਦ 104 ਦੌੜਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ।ref>{{cite web|url=https://www.news18.com/cricketnext/news/vijay-hazare-trophy-2021-22-khaleel-ahmed-abhijeet-tomar-star-as-rajasthan-beat-punjab-4534127.html|title=Vijay Hazare Trophy 2021-22: Khaleel Ahmed, Abhijeet Tomar Star as Rajasthan Beat Punjab|work=News18|access-date=8 December 2021}}<nowiki></ref></nowiki> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਇਟ ਰਾਈਡਰਜ਼|ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਈਟ ਰਾਈਡਰਜ਼]] ਨੇ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689|title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players|work=ESPN Cricinfo|access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] rulba3vanq71fd10jkdnv2i1enrnn7x 611547 611546 2022-08-18T06:53:45Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ | image = | country = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1995|3|14|df=yes}} | birth_place = [[ਜੈਪੂਰ]], [[ਰਾਜਸਥਾਨ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | nickname = | batting = | bowling = | role = | club1 = | year1 = | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 8 January 2018 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html Cricinfo }} '''ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ''' (ਜਨਮ 14 ਮਾਰਚ 1995) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html|title=Abhijeet Tomar|work=ESPN Cricinfo|accessdate=7 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 8 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130663.html|title=Central Zone, Inter State Twenty-20 Tournament at Raipur, Jan 8 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=8 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਨੂੰ 2018-19 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਲਿਸਟ ਏ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="LA">{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1156886.html|title=Elite, Group C, Vijay Hazare Trophy at Chennai, Oct 1 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=1 October 2018}}</ref> 8 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ, 2021-22 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ, ਤੋਮਰ ਨੇ ਲਿਸਟ ਏ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸੈਂਕੜਾ ਨਾਬਾਦ 104 ਦੌੜਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ।ref>{{cite web|url=https://www.news18.com/cricketnext/news/vijay-hazare-trophy-2021-22-khaleel-ahmed-abhijeet-tomar-star-as-rajasthan-beat-punjab-4534127.html|title=Vijay Hazare Trophy 2021-22: Khaleel Ahmed, Abhijeet Tomar Star as Rajasthan Beat Punjab|work=News18|access-date=8 December 2021}}<nowiki></ref></nowiki> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਇਟ ਰਾਈਡਰਜ਼|ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਈਟ ਰਾਈਡਰਜ਼]] ਨੇ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689|title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players|work=ESPN Cricinfo|access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] kyyngx7gpju825cepcxd7z6lvo0xrf4 611548 611547 2022-08-18T06:53:57Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ | image = | country = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1995|3|14|df=yes}} | birth_place = [[ਜੈਪੂਰ]], [[ਰਾਜਸਥਾਨ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | nickname = | batting = | bowling = | role = | club1 = | year1 = | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 8 January 2018 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html Cricinfo }} '''ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ''' (ਜਨਮ 14 ਮਾਰਚ 1995) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html|title=Abhijeet Tomar|work=ESPN Cricinfo|accessdate=7 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 8 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130663.html|title=Central Zone, Inter State Twenty-20 Tournament at Raipur, Jan 8 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=8 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਨੂੰ 2018-19 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਲਿਸਟ ਏ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="LA">{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1156886.html|title=Elite, Group C, Vijay Hazare Trophy at Chennai, Oct 1 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=1 October 2018}}</ref> 8 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ, 2021-22 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ, ਤੋਮਰ ਨੇ ਲਿਸਟ ਏ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸੈਂਕੜਾ ਨਾਬਾਦ 104 ਦੌੜਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ।ref>{{cite web|url=https://www.news18.com/cricketnext/news/vijay-hazare-trophy-2021-22-khaleel-ahmed-abhijeet-tomar-star-as-rajasthan-beat-punjab-4534127.html|title=Vijay Hazare Trophy 2021-22: Khaleel Ahmed, Abhijeet Tomar Star as Rajasthan Beat Punjab|work=News18|access-date=8 December 2021}}<nowiki></ref></nowiki> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਇਟ ਰਾਈਡਰਜ਼|ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਈਟ ਰਾਈਡਰਜ਼]] ਨੇ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689|title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players|work=ESPN Cricinfo|access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] jcag7sxbfwbhlxr3s99vj43pe7kxn71 611549 611548 2022-08-18T06:54:10Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ | image = | country = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1995|3|14|df=yes}} | birth_place = [[ਜੈਪੂਰ]], [[ਰਾਜਸਥਾਨ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | nickname = | batting = | bowling = | role = | club1 = | year1 = | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 8 January 2018 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html Cricinfo }} '''ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ''' (ਜਨਮ 14 ਮਾਰਚ 1995) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html|title=Abhijeet Tomar|work=ESPN Cricinfo|accessdate=7 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 8 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130663.html|title=Central Zone, Inter State Twenty-20 Tournament at Raipur, Jan 8 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=8 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਨੂੰ 2018-19 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਲਿਸਟ ਏ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="LA">{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1156886.html|title=Elite, Group C, Vijay Hazare Trophy at Chennai, Oct 1 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=1 October 2018}}</ref> 8 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ, 2021-22 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ, ਤੋਮਰ ਨੇ ਲਿਸਟ ਏ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸੈਂਕੜਾ ਨਾਬਾਦ 104 ਦੌੜਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ।ref>{{cite web|url=https://www.news18.com/cricketnext/news/vijay-hazare-trophy-2021-22-khaleel-ahmed-abhijeet-tomar-star-as-rajasthan-beat-punjab-4534127.html|title=Vijay Hazare Trophy 2021-22: Khaleel Ahmed, Abhijeet Tomar Star as Rajasthan Beat Punjab|work=News18|access-date=8 December 2021}}<nowiki></ref></nowiki> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਇਟ ਰਾਈਡਰਜ਼|ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਈਟ ਰਾਈਡਰਜ਼]] ਨੇ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689|title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players|work=ESPN Cricinfo|access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] 1zivkkkdn776972xawbf8tmibc3f2q0 611550 611549 2022-08-18T06:55:37Z Arash.mohie 42198 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ | image = | country = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1995|3|14|df=yes}} | birth_place = [[ਜੈਪੂਰ]], [[ਰਾਜਸਥਾਨ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | nickname = | batting = | bowling = | role = | club1 = | year1 = | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 8 January 2018 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html Cricinfo }} '''ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ''' (ਜਨਮ 14 ਮਾਰਚ 1995) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html|title=Abhijeet Tomar|work=ESPN Cricinfo|accessdate=7 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 8 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130663.html|title=Central Zone, Inter State Twenty-20 Tournament at Raipur, Jan 8 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=8 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਨੂੰ 2018-19 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਲਿਸਟ ਏ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="LA">{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1156886.html|title=Elite, Group C, Vijay Hazare Trophy at Chennai, Oct 1 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=1 October 2018}}</ref> 8 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ, 2021-22 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ, ਤੋਮਰ ਨੇ ਲਿਸਟ ਏ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸੈਂਕੜਾ ਨਾਬਾਦ 104 ਦੌੜਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ।<ref>{{cite web|url=https://www.news18.com/cricketnext/news/vijay-hazare-trophy-2021-22-khaleel-ahmed-abhijeet-tomar-star-as-rajasthan-beat-punjab-4534127.html|title=Vijay Hazare Trophy 2021-22: Khaleel Ahmed, Abhijeet Tomar Star as Rajasthan Beat Punjab|work=News18|access-date=8 December 2021}}<nowiki></ref></nowiki> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਇਟ ਰਾਈਡਰਜ਼|ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਈਟ ਰਾਈਡਰਜ਼]] ਨੇ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689|title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players|work=ESPN Cricinfo|access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] 0ugebi9afq9m0gdjv9c6vkmys2a8xta 611551 611550 2022-08-18T06:57:52Z Arash.mohie 42198 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ | image = | country = | fullname = | birth_date = {{ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਉਮਰ|1995|3|14|df=yes}} | birth_place = [[ਜੈਪੂਰ]], [[ਰਾਜਸਥਾਨ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | nickname = | batting = | bowling = | role = | club1 = | year1 = | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 8 January 2018 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html Cricinfo }} '''ਅਭਿਜੀਤ ਤੋਮਰ''' (ਜਨਮ 14 ਮਾਰਚ 1995) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1081183.html|title=Abhijeet Tomar|work=ESPN Cricinfo|accessdate=7 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 8 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130663.html|title=Central Zone, Inter State Twenty-20 Tournament at Raipur, Jan 8 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=8 January 2018}}</ref> ਉਸਨੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਨੂੰ 2018-19 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਲਿਸਟ ਏ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="LA">{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1156886.html|title=Elite, Group C, Vijay Hazare Trophy at Chennai, Oct 1 2018|work=ESPN Cricinfo|accessdate=1 October 2018}}</ref> 8 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ, 2021-22 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ]] ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ, ਤੋਮਰ ਨੇ ਲਿਸਟ ਏ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸੈਂਕੜਾ ਨਾਬਾਦ 104 ਦੌੜਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ।<ref>{{cite web|url=https://www.news18.com/cricketnext/news/vijay-hazare-trophy-2021-22-khaleel-ahmed-abhijeet-tomar-star-as-rajasthan-beat-punjab-4534127.html |title=Vijay Hazare Trophy 2021-22: Khaleel Ahmed, Abhijeet Tomar Star as Rajasthan Beat Punjab |work=News18 |access-date=8 December 2021}}</ref> ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਇਟ ਰਾਈਡਰਜ਼|ਕੋਲਕਾਤਾ ਨਾਈਟ ਰਾਈਡਰਜ਼]] ਨੇ 2022 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689|title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players|work=ESPN Cricinfo|access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] 6pubztj1mr6s345fgkh08uazi4bqc9d 3 144108 611552 2022-08-18T07:14:26Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Amandeepp siwach}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:14, 18 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) 1z9whrv7bygnehbu7ls4tfwaq9tkl0z 3 144109 611553 2022-08-18T08:47:01Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Ketipmaig}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:47, 18 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) n48yzotiap5siomjlyctgy9c8xpqs5x 0 144110 611554 2022-08-18T09:55:40Z Tamanpreet Kaur 26648 "[[:en:Special:Redirect/revision/1103969244|Narrative poetry]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki '''ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾ''' [[ਕਵਿਤਾ]] ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਬਿਰਤਾਂਤਕਾਰ ਅਤੇ ਪਾਤਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ; ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੀਟਰਡ ਆਇਤ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੁਕਾਂਤ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਵਿਧਾ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਜਾਂ ਲੰਬੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕਹਾਣੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਟਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<ref>Michael Meyer, ''The Bedford Introduction to Literature'', Bedford/St. Martin's, 2005, p2134.</ref> ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ [[ਮਹਾਕਾਵਿ|ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਕਵਿਤਾਵਾਂ]], ਅਤੇ "ਲੇਅ" ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ,<ref>Mainly medieval, these include the Germanic [[Heroic lay]], the [[Breton lai]] and [[Lai (Fench poem)|Lai]]</ref> ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ [[ਬੈਲਡ|ਗੀਤ]], ਅਤੇ ਕੁਝ ਮੂਰਖ ਗੀਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਾਵਿ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ [[ਨਾਵਲ]] ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਨ [[ਰਾਬਟ ਬ੍ਰਾਉਨਿੰਗ|ਰਾਬਰਟ ਬ੍ਰਾਊਨਿੰਗ]] ''ਦੀ ਰਿੰਗ ਐਂਡ ਦਿ ਬੁੱਕ'' ਹੈ। ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, [[ਰੋਮਾਂਸ (ਨਾਇਕ ਸਾਹਿਤ)|ਰੋਮਾਂਸ]] ਇੱਕ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾ ਹੈ ਜੋ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ''ਰੋਮਾਂਸ ਆਫ਼ ਦਾ ਰੋਜ਼'' ਜਾਂ [[ਅਲਫ਼ਰੈਡ ਟੈਨੀਸਨ|ਟੈਨੀਸਨ]] ਦੇ ''ਆਈਡੀਲਜ਼ ਆਫ਼ ਦਾ ਕਿੰਗ'' ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਉਦਾਹਰਣਾਂ [[ਮੱਧਕਾਲ|ਮੱਧਯੁਗੀ]] ਅਤੇ [[ਰਾਜਾ ਆਰਥਰ|ਆਰਥਰੀਅਨ]] ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਰੋਮਾਂਸ [[ਮਿਥ|ਕਲਾਸੀਕਲ ਮਿਥਿਹਾਸ]] ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵੀ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ, ਇਹ ਛੋਟੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੇ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਚੌਸਰ]] ਦੀ ''[[ਕੈਂਟਰਬਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ|ਕੈਂਟਰਬਰੀ ਟੇਲਜ਼]]'' ਦੇ ਨਾਲ। ਇਸ ਲਈ ਗਾਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਤਫਾਕਿਕ ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਕਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਜੀਵਨੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ==  {{Literature}} ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰੂਪਾਂ ਦਾ ਪੂਰਵਗਾਮੀ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਆਪਣੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦੁਆਰਾ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲੰਘਦਾ ਹੈ. ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ [[ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾ]] ਵਿੱਚ ਸਰੋਤ ਹੈ: ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ [[ਸਕਾਟਲੈਂਡ|ਸਕਾਟਸ]] ਅਤੇ [[ਇੰਗਲੈਂਡ|ਇੰਗਲਿਸ਼]] [[ਬੈਲਡ|ਗਾਥਾਵਾਂ]], [[ਰੋਬਿਨ ਹੁੱਡ|ਰੌਬਿਨ ਹੁੱਡ]] ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਭ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਪਾਠ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਈ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਪਾਠ ਦੀ ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਪਰੰਪਰਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਜੋ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ [[ਗਦ|ਵਾਰਤਕ]] ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੀਟਰ, ਅਨੁਪਾਤ ਅਤੇ ਕੇਨਿੰਗਜ਼ [[ਅਨੁਪਰਾਸ ਅਲੰਕਾਰ|,]] ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮੈਮੋਰੀ ਏਡਜ਼ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਬਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਸਨ।<ref>[[David Rubin (psychologist)|David C. Rubin]], ''Memory in Oral Traditions. The Cognitive Psychology of Epic, Ballads, and Counting-out Rhymes'' (Taco University Press, 1991)</ref> ਇੱਕ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਵਿਕ ਥੀਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ। ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਈ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਧਿਆਨ ਅਕਸਰ ਜੀਵਨ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। == ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ == ਸਾਰੀਆਂ [[ਮਹਾਂਕਾਵਿ|ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਕਵਿਤਾਵਾਂ]], ਕਵਿਤਾ ਰੋਮਾਂਸ ਅਤੇ [[ਨਾਵਲ|ਕਵਿਤਾ ਨਾਵਲ]] ਨੂੰ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੋਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: * ਡੀਮੀਟਰ, [[ਅਪੋਲੋ]], [[ਐਫਰੋਡਾਇਟੀ|ਐਫ਼ਰੋਡਾਈਟ]], [[ਹਰਮੀ|ਹਰਮੇਸ]], [[ਡੀਓਨਾਇਸਸ|ਡਾਇਓਨਿਸਸ]], ਅਤੇ [[ਪੈਨ ਦੇਵਤਾ|ਪੈਨ]] ਲਈ ਅਗਿਆਤ [[ਡੇਮੀਟਰ|ਹੋਮਿਕ]] ''ਭਜਨ'' * [[ਓਵਿਦ|ਓਵਿਡ]] ਦੁਆਰਾ ''[[ਮੈਟਾਮੌਰਫਸਿਸ (ਮਹਾਂਕਾਵਿ)|ਮੇਟਾਮੋਰਫੋਸਿਸ]]'' * ਗੁਮਨਾਮ ''ਕਾਵਿ ਐਡਾ'' * ਵਿਲੀਅਮ ਲੈਂਗਲੈਂਡ ਦੁਆਰਾ ਪੀਅਰਸ ''ਪਲੋਮੈਨ'' * ਜੋਸਫ਼ ਮੋਨਕਿਊਰ ਮਾਰਚ ਦੁਆਰਾ ''ਸੈੱਟ-ਅੱਪ (ਕਵਿਤਾ)'' * [[ਚੌਸਰ|ਜਿਓਫਰੀ ਚੌਸਰ]] ਦੁਆਰਾ ''ਡਚੇਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ'' ਅਤੇ ''[[ਕੈਂਟਰਬਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ|ਕੈਂਟਰਬਰੀ ਟੇਲਜ਼]]'' * ''ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਅਸੈਂਬਲੀ'' (ਅਗਿਆਤ) * ਰਾਬਰਟ ਹੈਨਰੀਸਨ ਦੁਆਰਾ ''ਐਸੋਪ ਦ ਫਰੀਜੀਅਨ ਦਾ ਮੋਰਲ ਫੈਬਿਲਿਸ'' * ''ਟੈਮ ਲਿਨ'' (ਅਗਿਆਤ) * [[ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਮਾਰਲੋਵ|ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਮਾਰਲੋ]] ਦੁਆਰਾ ''ਹੀਰੋ ਅਤੇ ਲਿਏਂਡਰ'' * [[ਵਿਲੀਅਮ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ]] ਦੁਆਰਾ ''ਲੂਕ੍ਰੇਸ'', ''ਵੀਨਸ ਅਤੇ ਅਡੋਨਿਸ'' ਦਾ ਬਲਾਤਕਾਰ, ''ਪ੍ਰੇਮੀ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ'', ''ਫੀਨਿਕਸ ਅਤੇ ਟਰਟਲ'' * ਸੈਮੂਅਲ ਬਟਲਰ ਦੁਆਰਾ ''ਹੁਡੀਬ੍ਰਾਸ'' * [[ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਪੋਪ]] ਦੁਆਰਾ ''ਦ ਡਨਸੀਅਡ'' ਅਤੇ ''ਦ ਰੇਪ ਆਫ਼ ਦ ਲਾਕ'' * ਰਾਬਰਟ ਬਰਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ''ਹੇਲੋਵੀਨ (ਕਵਿਤਾ)'' * [[ਸੈਮੂਅਲ ਟੇਲਰ ਕਾਲਰਿਜ|ਸਮੂਏਲ ਟੇਲਰ ਕੋਲਰਿਜ]] ਦੁਆਰਾ ''[[ਦ ਰਾਈਮ ਆਫ਼ ਦੀ ਏਨਸੀਐਂਟ ਮੇਰੀਨਰ|ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੈਰੀਨਰ ਦਾ ਰਾਈਮ]]'' * ''ਚਾਈਲਡ ਹੈਰੋਲਡ ਦੀ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ'' ਅਤੇ ਲਾਰਾ, [[ਲਾਰਡ ਬਾਇਰਨ]] ਦੁਆਰਾ ''ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ'' * [[ਜੌਨ ਕੀਟਸ]] ਦੁਆਰਾ ''ਸੇਂਟ ਐਗਨੇਸ'' ਅਤੇ ''ਲਾਮੀਆ'' ਦੀ ਸ਼ਾਮ * [[ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਪੁਸ਼ਕਿਨ]] ਦੁਆਰਾ ''ਕਾਕੇਸ਼ਸ ਦਾ ਕੈਦੀ'' * [[ਥਾਮਸ ਬੈਬਿੰਗਟਨ ਮੈਕਾਲੇ]] ਦੁਆਰਾ ''ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰੋਮ ਦੀਆਂ'' ਤਹਿਆਂ * [[ਹੈਨਰੀ ਵਾਡਸਵਰਥ ਲਾਂਗਫੈਲੋ|ਹੈਨਰੀ ਵੈਡਸਵਰਥ]] ਲੌਂਗਫੇਲੋ ਦੁਆਰਾ ''ਪੌਲ ਰੇਵਰ ਦੀ ਰਾਈਡ'', ''ਮਾਈਲਸ ਸਟੈਂਡਿਸ਼ ਦੀ ਕੋਰਟਸ਼ਿਪ'' ਅਤੇ ''ਹੇਸਪਰਸ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ'' * ''ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ:'' ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਬੈਰੇਟ ਬ੍ਰਾਊਨਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਕਵਿਤਾ * [[ਐਡਗਰ ਐਲਨ ਪੋ]] ਦੁਆਰਾ ''ਰੇਵੇਨ'' * ਜੌਨ ਗ੍ਰੀਨਲੀਫ ਵ੍ਹਾਈਟੀਅਰ ਦੁਆਰਾ ''ਬਰਫ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਿਆ'' ਗਿਆ * ''ਆਈਡੀਲਸ ਆਫ਼ ਦ ਕਿੰਗ'', ਅਤੇ [[ਅਲਫ਼ਰੈਡ ਟੈਨੀਸਨ|ਐਲਫ੍ਰੇਡ, ਲਾਰਡ ਟੈਨੀਸਨ]] ਦੁਆਰਾ ਕਈ ਹੋਰ ਕੰਮ * ਹੈਨਰੀ ਲੁਈਸ ਵਿਵੀਅਨ ''ਡੀਰੋਜ਼ਿਓ ਦੁਆਰਾ ਜੰਗੀਰਾ ਦਾ ਨਕਲੀ'' * ''ਚਾਈਲਡ ਰੋਲੈਂਡ ਟੂ ਦ ਡਾਰਕ ਟਾਵਰ ਆਇਆ'' ਅਤੇ [[ਰਾਬਟ ਬ੍ਰਾਉਨਿੰਗ|ਰਾਬਰਟ ਬ੍ਰਾਊਨਿੰਗ]] ਦੁਆਰਾ ''ਰੈੱਡ ਕਾਟਨ ਨਾਈਟ-ਕੈਪ ਕੰਟਰੀ'' * [[ਮੈਥਿਊ ਅਰਨੋਲਡ]] ਦੁਆਰਾ ''ਸੋਹਰਾਬ ਅਤੇ ਰੁਸਤਮ'' * [[ਹੈਨਰਿਕ ਇਬਸਨ]] ਦੁਆਰਾ ''ਟੇਰਜੇ ਵਿਜੇਨ'' * [[ਲੂਈਸ ਕੈਰਲ|ਲੇਵਿਸ ਕੈਰੋਲ]] ਦੁਆਰਾ ਸਨਰਕ ਅਤੇ ''ਵਾਲਰਸ ਅਤੇ ਕਾਰਪੇਂਟਰ'' ''ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ'' * ਰਾਬਰਟ ਬ੍ਰਿਜ ਦੁਆਰਾ ''ਈਰੋਜ਼ ਅਤੇ ਸਾਈਕੀ'' * ਮਿਹਾਈ ''ਐਮੀਨੇਸਕੂ'' ਦੁਆਰਾ ਲੂਸੇਫਾਰੂਲ * ਅਲਫਰੇਡ ਨੋਇਸ ਦੁਆਰਾ ''ਹਾਈਵੇਮੈਨ'' * [[ਜੇ ਆਰ ਆਰ ਟੋਲਕੀਅਨ|ਜੇਆਰਆਰ ਟੋਲਕੀਅਨ]] ਦੁਆਰਾ ''ਸਿਗੁਰਡ ਅਤੇ ਗੁਡਰਨ ਦੀ ਦੰਤਕਥਾ'' * [[ਰੌਬਰਟ ਫ਼ਰੌਸਟ|ਰਾਬਰਟ ਫਰੌਸਟ]] ਦੁਆਰਾ ''[[ਦੀ ਰੋਡ ਨੌਟ ਟੇਕਨ|ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੜਕ]]'' * ''ਵਾਈਲਡ ਪਾਰਟੀ'' ਅਤੇ ਜੋਸਫ਼ ਮੋਨਕਿਊਰ ਮਾਰਚ ਦੁਆਰਾ ''ਸੈੱਟ-ਅੱਪ'' * [[ਸੀ ਐਸ ਲੂਇਸ|ਸੀਐਸ ਲੇਵਿਸ]] ਦੁਆਰਾ ''ਡਾਇਮਰ'' ਅਤੇ ''ਦ ਕਵੀਨ ਆਫ ਡਰੱਮ'' * ਰਿਚਰਡ ਐਡਮਜ਼ ਦੁਆਰਾ ''ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਬਿੱਲੀ'' * ਜੇਮਜ਼ ਮੇਰਿਲ ਦੁਆਰਾ ''ਅਨੁਵਾਦ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਗਿਆ'' * ਓਰਸਨ ਸਕਾਟ ਕਾਰਡ ਦੁਆਰਾ ''ਪ੍ਰੈਂਟਿਸ ਐਲਵਿਨ ਅਤੇ ਨੋ-ਗੁੱਡ ਪਲਾਓ'' == ਹਵਾਲੇ ==   [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬਿਰਤਾਂਤ-ਸ਼ਾਸਤਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬਿਰਤਾਂਤਿਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ]] 8102ia2vb9lsassvizvoz9pk5sdeqxc 611555 611554 2022-08-18T09:58:14Z Tamanpreet Kaur 26648 #100wikidays wikitext text/x-wiki '''ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾ''' [[ਕਵਿਤਾ]] ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਬਿਰਤਾਂਤਕਾਰ ਅਤੇ ਪਾਤਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ; ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੀਟਰਡ ਆਇਤ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੁਕਾਂਤ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਵਿਧਾ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਜਾਂ ਲੰਬੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕਹਾਣੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਟਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<ref>Michael Meyer, ''The Bedford Introduction to Literature'', Bedford/St. Martin's, 2005, p2134.</ref> ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ [[ਮਹਾਕਾਵਿ|ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਕਵਿਤਾਵਾਂ]], ਅਤੇ "ਲੇਅ" ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ,<ref>Mainly medieval, these include the Germanic [[Heroic lay]], the [[Breton lai]] and [[Lai (Fench poem)|Lai]]</ref> ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ [[ਬੈਲਡ|ਗੀਤ]], ਅਤੇ ਕੁਝ ਮੂਰਖ ਗੀਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਾਵਿ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ [[ਨਾਵਲ]] ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਨ [[ਰਾਬਟ ਬ੍ਰਾਉਨਿੰਗ|ਰਾਬਰਟ ਬ੍ਰਾਊਨਿੰਗ]] ''ਦੀ ਰਿੰਗ ਐਂਡ ਦਿ ਬੁੱਕ'' ਹੈ। ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, [[ਰੋਮਾਂਸ (ਨਾਇਕ ਸਾਹਿਤ)|ਰੋਮਾਂਸ]] ਇੱਕ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾ ਹੈ ਜੋ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ''ਰੋਮਾਂਸ ਆਫ਼ ਦਾ ਰੋਜ਼'' ਜਾਂ [[ਅਲਫ਼ਰੈਡ ਟੈਨੀਸਨ|ਟੈਨੀਸਨ]] ਦੇ ''ਆਈਡੀਲਜ਼ ਆਫ਼ ਦਾ ਕਿੰਗ'' ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਉਦਾਹਰਣਾਂ [[ਮੱਧਕਾਲ|ਮੱਧਯੁਗੀ]] ਅਤੇ [[ਰਾਜਾ ਆਰਥਰ|ਆਰਥਰੀਅਨ]] ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਰੋਮਾਂਸ [[ਮਿਥ|ਕਲਾਸੀਕਲ ਮਿਥਿਹਾਸ]] ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵੀ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ, ਇਹ ਛੋਟੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੇ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਚੌਸਰ]] ਦੀ ''[[ਕੈਂਟਰਬਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ|ਕੈਂਟਰਬਰੀ ਟੇਲਜ਼]]'' ਦੇ ਨਾਲ। ਇਸ ਲਈ ਗਾਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਤਫਾਕਿਕ ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਕਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਜੀਵਨੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾ == ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰੂਪਾਂ ਦਾ ਪੂਰਵਗਾਮੀ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਆਪਣੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦੁਆਰਾ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲੰਘਦਾ ਹੈ. ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ [[ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾ]] ਵਿੱਚ ਸਰੋਤ ਹੈ: ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ [[ਸਕਾਟਲੈਂਡ|ਸਕਾਟਸ]] ਅਤੇ [[ਇੰਗਲੈਂਡ|ਇੰਗਲਿਸ਼]] [[ਬੈਲਡ|ਗਾਥਾਵਾਂ]], [[ਰੋਬਿਨ ਹੁੱਡ|ਰੌਬਿਨ ਹੁੱਡ]] ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਭ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਪਾਠ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਈ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਪਾਠ ਦੀ ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਪਰੰਪਰਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਜੋ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ [[ਗਦ|ਵਾਰਤਕ]] ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੀਟਰ, ਅਨੁਪਾਤ ਅਤੇ ਕੇਨਿੰਗਜ਼ [[ਅਨੁਪਰਾਸ ਅਲੰਕਾਰ|,]] ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮੈਮੋਰੀ ਏਡਜ਼ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਬਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਸਨ।<ref>[[David Rubin (psychologist)|David C. Rubin]], ''Memory in Oral Traditions. The Cognitive Psychology of Epic, Ballads, and Counting-out Rhymes'' (Taco University Press, 1991)</ref> ਇੱਕ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਵਿਕ ਥੀਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ। ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਈ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਧਿਆਨ ਅਕਸਰ ਜੀਵਨ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। == ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ == ਸਾਰੀਆਂ [[ਮਹਾਂਕਾਵਿ|ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਕਵਿਤਾਵਾਂ]], ਕਵਿਤਾ ਰੋਮਾਂਸ ਅਤੇ [[ਨਾਵਲ|ਕਵਿਤਾ ਨਾਵਲ]] ਨੂੰ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੋਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: * ਡੀਮੀਟਰ, [[ਅਪੋਲੋ]], [[ਐਫਰੋਡਾਇਟੀ|ਐਫ਼ਰੋਡਾਈਟ]], [[ਹਰਮੀ|ਹਰਮੇਸ]], [[ਡੀਓਨਾਇਸਸ|ਡਾਇਓਨਿਸਸ]], ਅਤੇ [[ਪੈਨ ਦੇਵਤਾ|ਪੈਨ]] ਲਈ ਅਗਿਆਤ [[ਡੇਮੀਟਰ|ਹੋਮਿਕ]] ''ਭਜਨ'' * [[ਓਵਿਦ|ਓਵਿਡ]] ਦੁਆਰਾ ''[[ਮੈਟਾਮੌਰਫਸਿਸ (ਮਹਾਂਕਾਵਿ)|ਮੇਟਾਮੋਰਫੋਸਿਸ]]'' * ਗੁਮਨਾਮ ''ਕਾਵਿ ਐਡਾ'' * ਵਿਲੀਅਮ ਲੈਂਗਲੈਂਡ ਦੁਆਰਾ ਪੀਅਰਸ ''ਪਲੋਮੈਨ'' * ਜੋਸਫ਼ ਮੋਨਕਿਊਰ ਮਾਰਚ ਦੁਆਰਾ ''ਸੈੱਟ-ਅੱਪ (ਕਵਿਤਾ)'' * [[ਚੌਸਰ|ਜਿਓਫਰੀ ਚੌਸਰ]] ਦੁਆਰਾ ''ਡਚੇਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ'' ਅਤੇ ''[[ਕੈਂਟਰਬਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ|ਕੈਂਟਰਬਰੀ ਟੇਲਜ਼]]'' * ''ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਅਸੈਂਬਲੀ'' (ਅਗਿਆਤ) * ਰਾਬਰਟ ਹੈਨਰੀਸਨ ਦੁਆਰਾ ''ਐਸੋਪ ਦ ਫਰੀਜੀਅਨ ਦਾ ਮੋਰਲ ਫੈਬਿਲਿਸ'' * ''ਟੈਮ ਲਿਨ'' (ਅਗਿਆਤ) * [[ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਮਾਰਲੋਵ|ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਮਾਰਲੋ]] ਦੁਆਰਾ ''ਹੀਰੋ ਅਤੇ ਲਿਏਂਡਰ'' * [[ਵਿਲੀਅਮ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ]] ਦੁਆਰਾ ''ਲੂਕ੍ਰੇਸ'', ''ਵੀਨਸ ਅਤੇ ਅਡੋਨਿਸ'' ਦਾ ਬਲਾਤਕਾਰ, ''ਪ੍ਰੇਮੀ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ'', ''ਫੀਨਿਕਸ ਅਤੇ ਟਰਟਲ'' * ਸੈਮੂਅਲ ਬਟਲਰ ਦੁਆਰਾ ''ਹੁਡੀਬ੍ਰਾਸ'' * [[ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਪੋਪ]] ਦੁਆਰਾ ''ਦ ਡਨਸੀਅਡ'' ਅਤੇ ''ਦ ਰੇਪ ਆਫ਼ ਦ ਲਾਕ'' * ਰਾਬਰਟ ਬਰਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ''ਹੇਲੋਵੀਨ (ਕਵਿਤਾ)'' * [[ਸੈਮੂਅਲ ਟੇਲਰ ਕਾਲਰਿਜ|ਸਮੂਏਲ ਟੇਲਰ ਕੋਲਰਿਜ]] ਦੁਆਰਾ ''[[ਦ ਰਾਈਮ ਆਫ਼ ਦੀ ਏਨਸੀਐਂਟ ਮੇਰੀਨਰ|ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੈਰੀਨਰ ਦਾ ਰਾਈਮ]]'' * ''ਚਾਈਲਡ ਹੈਰੋਲਡ ਦੀ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ'' ਅਤੇ ਲਾਰਾ, [[ਲਾਰਡ ਬਾਇਰਨ]] ਦੁਆਰਾ ''ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ'' * [[ਜੌਨ ਕੀਟਸ]] ਦੁਆਰਾ ''ਸੇਂਟ ਐਗਨੇਸ'' ਅਤੇ ''ਲਾਮੀਆ'' ਦੀ ਸ਼ਾਮ * [[ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਪੁਸ਼ਕਿਨ]] ਦੁਆਰਾ ''ਕਾਕੇਸ਼ਸ ਦਾ ਕੈਦੀ'' * [[ਥਾਮਸ ਬੈਬਿੰਗਟਨ ਮੈਕਾਲੇ]] ਦੁਆਰਾ ''ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰੋਮ ਦੀਆਂ'' ਤਹਿਆਂ * [[ਹੈਨਰੀ ਵਾਡਸਵਰਥ ਲਾਂਗਫੈਲੋ|ਹੈਨਰੀ ਵੈਡਸਵਰਥ]] ਲੌਂਗਫੇਲੋ ਦੁਆਰਾ ''ਪੌਲ ਰੇਵਰ ਦੀ ਰਾਈਡ'', ''ਮਾਈਲਸ ਸਟੈਂਡਿਸ਼ ਦੀ ਕੋਰਟਸ਼ਿਪ'' ਅਤੇ ''ਹੇਸਪਰਸ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ'' * ''ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ:'' ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਬੈਰੇਟ ਬ੍ਰਾਊਨਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਕਵਿਤਾ * [[ਐਡਗਰ ਐਲਨ ਪੋ]] ਦੁਆਰਾ ''ਰੇਵੇਨ'' * ਜੌਨ ਗ੍ਰੀਨਲੀਫ ਵ੍ਹਾਈਟੀਅਰ ਦੁਆਰਾ ''ਬਰਫ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਿਆ'' ਗਿਆ * ''ਆਈਡੀਲਸ ਆਫ਼ ਦ ਕਿੰਗ'', ਅਤੇ [[ਅਲਫ਼ਰੈਡ ਟੈਨੀਸਨ|ਐਲਫ੍ਰੇਡ, ਲਾਰਡ ਟੈਨੀਸਨ]] ਦੁਆਰਾ ਕਈ ਹੋਰ ਕੰਮ * ਹੈਨਰੀ ਲੁਈਸ ਵਿਵੀਅਨ ''ਡੀਰੋਜ਼ਿਓ ਦੁਆਰਾ ਜੰਗੀਰਾ ਦਾ ਨਕਲੀ'' * ''ਚਾਈਲਡ ਰੋਲੈਂਡ ਟੂ ਦ ਡਾਰਕ ਟਾਵਰ ਆਇਆ'' ਅਤੇ [[ਰਾਬਟ ਬ੍ਰਾਉਨਿੰਗ|ਰਾਬਰਟ ਬ੍ਰਾਊਨਿੰਗ]] ਦੁਆਰਾ ''ਰੈੱਡ ਕਾਟਨ ਨਾਈਟ-ਕੈਪ ਕੰਟਰੀ'' * [[ਮੈਥਿਊ ਅਰਨੋਲਡ]] ਦੁਆਰਾ ''ਸੋਹਰਾਬ ਅਤੇ ਰੁਸਤਮ'' * [[ਹੈਨਰਿਕ ਇਬਸਨ]] ਦੁਆਰਾ ''ਟੇਰਜੇ ਵਿਜੇਨ'' * [[ਲੂਈਸ ਕੈਰਲ|ਲੇਵਿਸ ਕੈਰੋਲ]] ਦੁਆਰਾ ਸਨਰਕ ਅਤੇ ''ਵਾਲਰਸ ਅਤੇ ਕਾਰਪੇਂਟਰ'' ''ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ'' * ਰਾਬਰਟ ਬ੍ਰਿਜ ਦੁਆਰਾ ''ਈਰੋਜ਼ ਅਤੇ ਸਾਈਕੀ'' * ਮਿਹਾਈ ''ਐਮੀਨੇਸਕੂ'' ਦੁਆਰਾ ਲੂਸੇਫਾਰੂਲ * ਅਲਫਰੇਡ ਨੋਇਸ ਦੁਆਰਾ ''ਹਾਈਵੇਮੈਨ'' * [[ਜੇ ਆਰ ਆਰ ਟੋਲਕੀਅਨ|ਜੇਆਰਆਰ ਟੋਲਕੀਅਨ]] ਦੁਆਰਾ ''ਸਿਗੁਰਡ ਅਤੇ ਗੁਡਰਨ ਦੀ ਦੰਤਕਥਾ'' * [[ਰੌਬਰਟ ਫ਼ਰੌਸਟ|ਰਾਬਰਟ ਫਰੌਸਟ]] ਦੁਆਰਾ ''[[ਦੀ ਰੋਡ ਨੌਟ ਟੇਕਨ|ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੜਕ]]'' * ''ਵਾਈਲਡ ਪਾਰਟੀ'' ਅਤੇ ਜੋਸਫ਼ ਮੋਨਕਿਊਰ ਮਾਰਚ ਦੁਆਰਾ ''ਸੈੱਟ-ਅੱਪ'' * [[ਸੀ ਐਸ ਲੂਇਸ|ਸੀਐਸ ਲੇਵਿਸ]] ਦੁਆਰਾ ''ਡਾਇਮਰ'' ਅਤੇ ''ਦ ਕਵੀਨ ਆਫ ਡਰੱਮ'' * ਰਿਚਰਡ ਐਡਮਜ਼ ਦੁਆਰਾ ''ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਬਿੱਲੀ'' * ਜੇਮਜ਼ ਮੇਰਿਲ ਦੁਆਰਾ ''ਅਨੁਵਾਦ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਗਿਆ'' * ਓਰਸਨ ਸਕਾਟ ਕਾਰਡ ਦੁਆਰਾ ''ਪ੍ਰੈਂਟਿਸ ਐਲਵਿਨ ਅਤੇ ਨੋ-ਗੁੱਡ ਪਲਾਓ'' == ਹਵਾਲੇ ==   [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬਿਰਤਾਂਤ-ਸ਼ਾਸਤਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬਿਰਤਾਂਤਿਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ]] 4vobr6uxthr4s3iwobyiiutq1ftzwgq 2 144111 611556 2022-08-18T09:59:00Z Tamanpreet Kaur 26648 #100wikidays wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" ! colspan="3" |1^st round: 18.08.2022–.0.2022 |- !No. !Article !Date |- |1 |[[ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾ]]‎ |18.08.2022 |- |2 | |19.08.2022 |- |3 | |20.08.2022 |- |4 | |21.08.2022 |- |5 | |22.08.2022 |- |6 | |23.08.2022 |- |7 | |24.08.2022 |- |8 | |25.08.2022 |- |9 | |26.08.2022 |- |10 | |27.08.2022 |- |11 | |28.08.2022 |} 4yd6y0grw9qx9mmxrjwuv2f1fe1td5i