ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ pawiki https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਾਟਕ ਫਾਟਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਗੈਜਟ ਗੈਜਟ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਗੈਜਟ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਗੈਜਟ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ Topic 0 6867 611766 601579 2022-08-22T03:12:15Z Nitesh Gill 8973 wikitext text/x-wiki {{ਬੇ-ਹਵਾਲਾ|}} [[ਤਸਵੀਰ:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|thumb|ਰੂਸ ਦਾ ਕੋਟ ਔਫ਼ ਆਰਮਜ਼(ਸ਼ਾਹੀ ਨਿਸ਼ਾਨ)]] ਇਹ [[ਰੂਸ]] (ਰਸ਼ੀਅਨ ਫ਼ੈਡਰੇਸ਼ਨ) ਵਿਚਲਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। == ਭੂਗੋਲ == [[ਤਸਵੀਰ:Russian Federation (orthographic projection).svg|thumb|ਰੂਸ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ]] == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Kremlin Senate in the Moscow Kremlin.jpg|thumb|ਕ੍ਰੈਮਲਿਨ ਸੈਨੇਟ]] == ਆਬਾਦੀ == == ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ == == ਬਾਹਾਰੀ ਕੜੀਆਂ == * [http://www.gov.ru// gov.ru]—Official governmental portal * [http://www.duma.ru/ Duma] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140401074830/http://www.duma.ru/ |date=2014-04-01 }}—Official site of the parliamentary lower house * [https://archive.is/20120805045016/www.council.gov.ru/eng/index.html Federation Council]—Official site of the parliamentary upper house * [https://web.archive.org/web/20030908005515/http://www.kremlin.ru/eng/ Kremlin]—Official presidential site * [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-r/russia.html Chief of State and Cabinet Members] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120926195007/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-r/russia.html |date=2012-09-26 }} * [http://www.cbr.ru/eng/ Central Bank of Russia] * [http://www.fms.gov.ru/ Federal Migration Service] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120804041150/http://www.fms.gov.ru/ |date=2012-08-04 }} * [http://www.customs.ru/en/ Russian Federal Customs Service] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110219024441/http://www.customs.ru/en/ |date=2011-02-19 }} * [http://tonto.eia.doe.gov/country/country_energy_data.cfm?fips=RS Energy Statistics for Russia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071110000207/http://tonto.eia.doe.gov/country/country_energy_data.cfm?fips=RS |date=2007-11-10 }} from the Energy Information Administration * [http://en.rian.ru/ Russian News Agency Ria Novosti] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131003023821/http://en.rian.ru/ |date=2013-10-03 }} * [http://www.itar-tass.com ITAR-TASS News Agency] * [http://www.interfax.com/ Interfax.com]—News agency based in Moscow * [http://www.waytorussia.net/WhatIsRussia/Intro.html Way to Russia. An Introduction to Russia and Russian People] * [http://www.ib.hu-berlin.de/~pbruhn/russgus.htm RussGUS]—Bibliographic database of German publications on Russia (about 175,000 positions) * [http://rbth.ru/ Russia Beyond the Headlines] International news project about Russia. {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰੂਸ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]] id2bgra9ihrrc9ofd7xdhzkr1980oi3 0 16813 611762 245850 2022-08-22T02:33:49Z Gursewak Singh Dhaula 4943 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ | image = 4094w sain-zahoor.jpg | image_size = | background = ਸੋਲੋ_ਗਾਇਕ | alias = | birth_date = 1937 -21 ਅਗਸਤ 2022 |birth_place = [[ਓਕਾਰਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਓਕਾਰਾ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] | death_date = | origin = [[ਓਕਾਰਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਓਕਾਰਾ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] | instrument = [[ਇੱਕਤਾਰਾ]], [[ਤੂੰਬੀ]] | genre = [[ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ]] | occupation =ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਗਾਇਕ | years_active = | associated_acts = | Religion = [[ਇਸਲਾਮ]] | website = | notable_instruments = }} '''ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ''' ਜਾਂ ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ (ਉਰਦੂ: سائیں ظہور‎, ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਜਨਮ:1937) [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਦਾ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਫ਼ੀ ਗਵਈਆ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਪਿੰਡਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਗਲੀਆਂ ,ਕਬਰਾਂ ਆਦਿ ਉੱਪਰ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਉਰਸਾਂ ਤੇ ਗਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ [[ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ|ਬਾਬਾ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ]], [[ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ]] ਅਤੇ [[ਗੁਲਾਮ ਫਰੀਦ]] ਜੀ ਵਰਗੇ ਸੂਫ਼ੀ ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਗਾਉਣਾ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਉਦੇਸ਼ ਬਣਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕੋਈ ਰਿਕਾਰਡ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2006 ਈ. ਵਿੱਚ “ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਵਾਇਸ ਆਫ ਦਾ ਈਅਰ ” ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ। <ref name="bbc.co.uk">http://www.bbc.co.uk/radio3/worldmusic/a4wm2006/a4wm_zahoor.shtml</ref> ==ਜੀਵਨ== ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਸਾਹੀਵਾਲ ਖੇਤਰ ਦੇ ਓਕਾੜਾ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਜ਼ਹੂਰ ਇੱਕ ਪੇਂਡੂ ਕਿਸਾਨ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਬਾਲਕ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name="bbc.co.uk"/> ਅਤੇ ਇਸ ਨਿਆਣੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸੁਫ਼ਨਾ ਵੇਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਹੱਥ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਦਰਗਾਹ ਦੇ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਘਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿੰਧ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੂਫ਼ੀ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਘੁੰਮਦੇ, ਗਾਇਨ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਆਪਣੀ ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਲੱਗੇ। ਜ਼ਹੂਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ," ਉਹ ਉਚ ਸ਼ਰੀਫ (ਸੂਫੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿਧ) ਦੱਖਣੀ ਪੰਜਾਬ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਦਰਗਾਹ ਕੋਲੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਲਈ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਮੈਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇਹ ਉਹੀ ਹੱਥ ਸੀ ਜੋ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਸੀ।"<ref name=matteela>{{cite web | title = Saieen Zahoor: the roving minstrel| publisher = Matteela Music | url = http://www.matteela.com/saeen1.htm | accessdate = 2007-05-08 }}</ref> ਪਟਿਆਲਾ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਰੌਣਕ ਅਲੀ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਸੰਗੀਤਕ ਵਿੱਦਿਆ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ==ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਣੇ== *''ਤੂੰਬਾ'' (ਕੋਕ ਸਟੂਡਿਓ ਸੀਜ਼ਨ 2) * ''ਅੱਲ੍ਹਾ ਹੂ'' * ''ਨੱਚਣਾ ਪੈਂਦਾ ਏ'' * ''ਤੇਰੇ ਇਸ਼ਕ ਨਚਾਇਆ'' * ''ਇਕ ਅਲਫ਼ ਤੇਰੇ ਦਰਕਾਰ'' (ਕੋਕ ਸਟੂਡਿਓ ਸੀਜ਼ਨ 2) * ''ਅੱਲ੍ਹਾ ਹੂ'' (ਕੋਕ ਸਟੂਡਿਓ ਸੀਜ਼ਨ 6) * ''ਰੱਬਾ ਹੋ'' (ਕੋਕ ਸਟੂਡਿਓ ਸੀਜ਼ਨ 6) {{ਅਧਾਰ}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਗੀਤ]] 4ro8jph7jkfk0d6u6nndym9af49lohr 611763 611762 2022-08-22T02:36:07Z Gursewak Singh Dhaula 4943 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ | image = 4094w sain-zahoor.jpg | image_size = | background = ਸੋਲੋ_ਗਾਇਕ | alias = | birth_date = 1937 -21 ਅਗਸਤ 2022 |birth_place = [[ਓਕਾਰਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਓਕਾਰਾ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] | death_date = | origin = [[ਓਕਾਰਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਓਕਾਰਾ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] | instrument = [[ਇੱਕਤਾਰਾ]], [[ਤੂੰਬੀ]] | genre = [[ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ]] | occupation =ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਗਾਇਕ | years_active = | associated_acts = | Religion = [[ਇਸਲਾਮ]] | website = | notable_instruments = }} '''ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ''' ਜਾਂ ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ (ਉਰਦੂ: سائیں ظہور‎, ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਜਨਮ:1937) [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਦਾ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਫ਼ੀ ਗਵਈਆ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਪਿੰਡਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਗਲੀਆਂ ,ਕਬਰਾਂ ਆਦਿ ਉੱਪਰ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਉਰਸਾਂ ਤੇ ਗਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ [[ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ|ਬਾਬਾ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ]], [[ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ]] ਅਤੇ [[ਗੁਲਾਮ ਫਰੀਦ]] ਜੀ ਵਰਗੇ ਸੂਫ਼ੀ ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਗਾਉਣਾ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਉਦੇਸ਼ ਬਣਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕੋਈ ਰਿਕਾਰਡ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2006 ਈ. ਵਿੱਚ “ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਵਾਇਸ ਆਫ ਦਾ ਈਅਰ ” ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ। <ref name="bbc.co.uk">http://www.bbc.co.uk/radio3/worldmusic/a4wm2006/a4wm_zahoor.shtml</ref> ==ਜੀਵਨ== ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਸਾਹੀਵਾਲ ਖੇਤਰ ਦੇ ਓਕਾੜਾ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਜ਼ਹੂਰ ਇੱਕ ਪੇਂਡੂ ਕਿਸਾਨ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਬਾਲਕ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name="bbc.co.uk"/> ਅਤੇ ਇਸ ਨਿਆਣੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸੁਫ਼ਨਾ ਵੇਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਹੱਥ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਦਰਗਾਹ ਦੇ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਘਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿੰਧ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੂਫ਼ੀ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਘੁੰਮਦੇ, ਗਾਇਨ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਆਪਣੀ ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਲੱਗੇ। ਜ਼ਹੂਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ," ਉਹ ਉਚ ਸ਼ਰੀਫ (ਸੂਫੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿਧ) ਦੱਖਣੀ ਪੰਜਾਬ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਦਰਗਾਹ ਕੋਲੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਲਈ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਮੈਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇਹ ਉਹੀ ਹੱਥ ਸੀ ਜੋ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਸੀ।"<ref name=matteela>{{cite web | title = Saieen Zahoor: the roving minstrel| publisher = Matteela Music | url = http://www.matteela.com/saeen1.htm | accessdate = 2007-05-08 }}</ref> ਪਟਿਆਲਾ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਰੌਣਕ ਅਲੀ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਸੰਗੀਤਕ ਵਿੱਦਿਆ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਸਾਈਂ ਜੀ 21 ਅਗਸਤ 2022 ਨੂੰ ਚੱਲ ਵਸੇ। ==ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਣੇ== *''ਤੂੰਬਾ'' (ਕੋਕ ਸਟੂਡਿਓ ਸੀਜ਼ਨ 2) * ''ਅੱਲ੍ਹਾ ਹੂ'' * ''ਨੱਚਣਾ ਪੈਂਦਾ ਏ'' * ''ਤੇਰੇ ਇਸ਼ਕ ਨਚਾਇਆ'' * ''ਇਕ ਅਲਫ਼ ਤੇਰੇ ਦਰਕਾਰ'' (ਕੋਕ ਸਟੂਡਿਓ ਸੀਜ਼ਨ 2) * ''ਅੱਲ੍ਹਾ ਹੂ'' (ਕੋਕ ਸਟੂਡਿਓ ਸੀਜ਼ਨ 6) * ''ਰੱਬਾ ਹੋ'' (ਕੋਕ ਸਟੂਡਿਓ ਸੀਜ਼ਨ 6) {{ਅਧਾਰ}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਗੀਤ]] 2iopnpiikcjydco2ds7elbhff8tc5da 0 16884 611769 562278 2022-08-22T03:14:20Z Nitesh Gill 8973 wikitext text/x-wiki {{ਅੰਦਾਜ਼|}} '''ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ''' ਲੋਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਅੰਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ '''ਲੋਕ ਮਾਨਸ''' ਦੀ ਸਹਿਜ-ਸੁਭਾਵਿਕ ਅਭਿਵਿਅਕਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਚਾਰ [[ਲੋਕ]] [[ਬੋਲੀ]] ਦੁਆਰਾ ਮੌਖਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਰਚਨਾ ਨਾਲ਼ ਕਿਸੇ ਵੀ [[ਲੇਖਕ]] ਦਾ ਨਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਇੱਕ ਲੋਕ-ਸਮੂਹ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਲੈ ਕੇ ਪੀੜ੍ਹੀਓ-ਪੀੜ੍ਹੀ ਅੱਗੇ ਚੱਲਦੀ ਹੈ। '''ਡਾ. ਸਤੇਂਦਰ''' ਅਨੁਸਾਰ, ''''ਲੋਕ''' ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਾਜ ਦਾ ਉਹ ਵਰਗ ਹੈ, ਜੋ ਆਭਿਜਾਤ ਸੰਸਕਾਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀਅਤਾ, ਪੰਡਤਾਈ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਹੈਂਕੜ ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਪਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।'<ref>लोक साहित्य विज्ञान, डा० सत्येन्द्र, पृष्ठ-03</ref> ਹਰ ਕੌਮ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਜਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਨਿਰਣਾ ਉਸ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਰਸਥਿਤੀਆਂ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਨੇ ਤਹਿ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਮਕਾਲੀਨ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਵੀ ਆਪ ਹੁਦਰਾ ਰੂਪ ਵਟਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆ ਜਾਵੇ, ਪਰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਸਦੀ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਲੋੜ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸਾਰਥਕਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਏਸੇ ਲਈ ਇਹ ਅਤੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਨਿਤ-ਨਵਾਂ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।<ref>" ਜਗਬੀਰ ਸਿੰਘ", ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਆਦਿ-ਕਾਲ ਭਗਤੀ ਕਾਲ, ਪੰਨਾ-8</ref> =='''<u>ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ</u>'''== "ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ" ਵਰਗੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ "ਲੋਕ" ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ਾ ਸੰਕਲਪ ਹੈ। ਲੋਕ ਲਈ ਅਸੀਂ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸਾ]] 'people', 'ਜਨ-ਸਮੂਹ', 'masses' ਆਦਿ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ,ਪਰ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ। 'Public' ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਜੀਵਨ ਜਾਂਚ ਅਨੁਸਾਰ ਪਲੇ਼ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, 'People' ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਪਛਾਣ ਵਾਲੇ਼ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ਾ ਤੇ 'Masses' ਜਿਹੜੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਾਲੇ਼ ਲੋਕ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। '''ਐਲਨਡੰਡੀਜ਼''' ਅਨੁਸਾਰ, 'ਲੋਕ ਕੋਈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਨਹੀਂ, ਜੋ ਅਨਪੜ੍ਹ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਅਜਿਹੀ ਚੇਤਨਾਂ ਦਾ ਧਰਾਤਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬੰਦਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਮੁਕਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਉਹ ਬੰਦੇ ਸਮੂਹਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੋਚਦੇ ਹਨ। ਉਹਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰਕਸ਼ੀਲਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।' ਉਪਰੋਕਤ ਧਾਰਣਾ ਅਧੀਨ ਜਿੱਥੇ 'ਲੋਕ' ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਸਮੂਹਿਕ ਚੇਤਨਾ ਨਾਲ ਜੁੜ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ‘‘ਇਹ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਦੀ ਰਚਨਾ ਨਾ ਹੋ ਕੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਮੂਹ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੁਆਰਾ ਲੋਕ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੀ ਸੂਖ਼ਮ ਤੇ ਅਚੇਤ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਤੇ ਲੋਕ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਹਸਿਲ ਕਰਕੇ ਪੀੜ੍ਹੀ-ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅੱਗੇ ਸੰਚਾਰਦਾ ਹੈ। ਇੰਝ ਸਮੂਹਕ ਸਿਰਜਣਾ, ਲੋਕ ਰੂੜ੍ਹੀਆਂ......................ਪਰੰਪਰਾਈ ਤੱਤ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਲੱਛਣ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।'<ref>ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ‘‘ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੀ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ", ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ (ਸੰਪਾਦਕ. ਡਾ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਖਹਿਰਾ, ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਪਟਿਆਲਾ, ਪੰਨਾ ਨੰ.35</ref> =='''<u>ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਰਚਨਾ</u>'''== ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਿਟ ਸਾਹਿਤ ਵਾਂਗ ਕਿਸੇ ਲੇਖਕ ਦੁਆਰਾ ਲੋਕ-ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਰਚਿਆ ਸਾਹਿਤ, ਲੋਕ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਪ੍ਰਿਯ ਸਾਹਿਤ, ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਤੋਂ ਭਿੰਨ ਹਨ। ਲੋਕ ਪ੍ਰਿਯ ਸਾਹਿਤ ਆਪਣੀ ਸਾਮੱਗਰੀ ਬਹੁਤੀ ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਤੋਂ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਪ੍ਰਿਯ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਹੀ ਸਮਝ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [[ਰਾਮਾਇਣ|'ਰਾਮਇਣ']] [[ਮਹਾਭਾਰਤ|'ਮਹਾਂਭਾਰਤ']] ਅਤੇ [[ਹੀਰ ਵਾਰਿਸ|'ਹੀਰ-ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ']] ਇਸ ਦੇ ਸੁੰਦਰ ਉਦਾਹਰਣ ਹਨ। ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਕੋਈ ਰਚਨਾ, ਜੋ ਲੋਕ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ ਹੋਵੇ ਤੇ ਭਾਵੇ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੀ ਕ੍ਰਿਤ ਹੋਵੇ, ਲੋਕ-ਮਾਨਸ ਦੇ ਸਮਾਨ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਯੁਕਤ ਹੋ ਕੇ 'ਲੋਕ' ਦੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਵਿਅਕਤਿਤਵ ਦੀ ਕ੍ਰਿਤ ਸਮਝੀ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਲੋਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਅਮੁੱਕ ਬਾਣੀ ਦਾ ਜੀਉਂਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਮਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਅਨੰਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਚਲਿਆ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। [[ਦਵਿੰਦਰ ਸਤਿਆਰਥੀ]] ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜੀਊਂਦੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਚੇਤਨਤਾ ਦਾ ਜੀਊਂਦਾ ਜਾਗਦਾ ਸਬੂਤ ਦੱਸਦਾ ਹੈ। ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਲੇਖਕ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਨੇ ਚਿੰਤਨ ਵਿਸ਼ੇ ਰੂਪ ਜਾਂ ਸ਼ੈਲੀ ਆਦਿ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਲੋਕ-ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾ ਕਬੂਲਿਆ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਵੰਨਗੀਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਹੈ। ਲੋਕ ਗੀਤ, ਲੋਕ ਕਥਾਵਾ, ਲੋਕ ਅਖਾਣ, ਬੁਝਾਰਤਾਂ, ਲੋਕ ਵਾਰ, ਆਦਿ ਲੋਕ ਲੋਕ ਦੀਆਂ ਵੰਨਗੀਆਂ ਹਨ: ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨੁਹਾਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਸ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ, ਸਾਹਿਤਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹਾਨਤਾ ਵੀ ਹੈ। =='''<u>ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਵੰਨਗੀਆਂ/ਰੂਪ</u>'''== ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਵੰਨਗੀਆਂ ਜਾਂ ਰੂਪ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ- ===ਲੋਕ ਗੀਤ=== ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਸੁਹਜ ਤ੍ਰਿਪਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਮੀਰ ਵਿਰਸਾ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਗੀਤ ਪੰਜਾਬੀ 'ਲੋਕ' ਜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਚੀ ਗਈ ਅਜਿਹੀ ਸੁਹਜ-ਸੁਆਦ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ, ਲੈਅ ਬੱਧ ਰਚਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਮ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਚਾਅ, ਵਲਵਲੇ, ਰੀਝਾਂ, ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਅਤੇ ਪੀੜਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੋਇਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਕ ਗੀਤ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਾਂਗ ਹੀ ਸਰਲ ਸਾਦੇ ਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨਾਲ ਇਕਮਿਕ ਹੋਏ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲੋਂ ਪੁੰਗਰ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੁੱਲਾਂ 'ਤੇ ਖੇਡਦੇ ਹੋਏ, ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਮੜਕ ਨਾਲ ਤੁਰਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਲਚਕੀਲਾ ਅਤੇ ਵੰਨ ਸੁਵੰਨਤਾ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਲੋਹਾ ਲੈਂਦੇ, ਮੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਸਤੀ ਨਾਲ ਨੱਚਦੇ ਝੂਮਦੇ, ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਗੁਲਾਮੀ ਕਰਦੇ, ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਦੀ ਹਿੱਕ ਵਿਚੋਂ ਅਨਾਜ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ, ਹਰ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਢਲ ਸਕਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਲਹੂ ਪਸੀਨਾ ਇਕ ਕਰਕੇ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਜੰਗਾਂ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਇਕ ਸੁਹਜ ਭਰਿਆ ਦਿਲ ਵੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵੰਨ ਸੁਵੰਨੇ ਚਰਿੱਤਰ ਦਾ ਇਕ ਪਹਿਲੂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੁਹਜ ਸਿਰਜਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲਾ ਵੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਸ ਚਰਿੱਤਰ ਬਾਰੇ ਡਾ. ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂਰ ਲਿਖਦੇ ਹਨ - "ਸੁਹਜ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਕਰਨੀ, ਉਸਨੂੰ ਮਾਨਣਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਕੁਝ ਅੰਸ਼ ਪੀੜ੍ਹੀਓ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅਗਾਂਹ ਪ੍ਰਵਾਹਮਾਨ ਕਰ ਦੇਣੇ, ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਚਰਿੱਤਰ ਦੀ ਇਕ ਅਮਰ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ।"<ref>{{Cite book|title=ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ : ਵਿਹਾਰਕ ਅਧਿਐਨ|last=ਡਾ. ਰੁਪਿੰਦਰ ਕੌਰ|first=ਗਿੱਲ|publisher=ਕੇ.ਜੀ. ਗ੍ਰਾਫ਼ਿਕਸ|isbn=978-93-87711-30-3|location=ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ|pages=13}}</ref> ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਲਾਤਮਕ ਰੂਪ ਵਿਧਾਨ, ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਰਾਗਾਂ ਤੇ ਧੁਨਾ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾ ਲਈ ਹੋਵੇ। '''ਏਵਲਿਣ''' ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਗਲਪ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦੀਆ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਸਮੁੱਚੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਜਨਮ ਦਾਤਾ ਹਨ। ਜੰਮਣ ਤੋਂ ਮੌਤ ਤਕ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪੱਖ ਅਜੇਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਸੰਬੰਧੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ਉਪਲੱਬਧ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕ ਗੀਤਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਕੇ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਆਮ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜੰਮਦਾ ਹੈ: ਲੋਰੀਆਂ, ਥਾਲਾਂ, ਧਮਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ: ਘੋੜੀਆਂ, ਸੁਹਾਗਾਂ, ਸਿੱਠਣੀਆਂ ਛੰਦਾਂ ਅਤੇ ਗਿੱਧਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਵੀ ਆਲਹੁਣੀਆਂ ਤੇ ਕੀਰਨਿਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗੀਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੀਤ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਨਿੱਤ ਪ੍ਰਤੀ ਦੇ ਕਾਰ-ਵਿਹਾਰ, ਦਿਨ-ਦਿਹਾਰ, ਹਾਰ ਸ਼ਿੰਗਾਰ, ਮਿਲਾਮ, ਵਿਛੋੜਾ, ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ, ਆਨੰਦ ਨਾਲ਼ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ। ਰੁੱਤਾਂ, ਮੇਲਿਆ, ਪਸ਼ੂ-ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਵੀ ਲੋਕ-ਗੀਤ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਪ੍ਰੀਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਸੂਰਮਗਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਗੀਤ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰੇਮ-ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਵਾਲ਼ਾ ਗੀਤ ਇਉਂ ਹੈ- *ਕੰਨੀ ਕਾਂਟੇ ਪਾਏ ਨੇ, ਸਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਬਟਨ ਚੰਗੇ, ਜਿਹੜੇ ਸੀਨੇ ਨਾਲ ਲਾਏ ਹੋਏ ਨੇ। *ਤੇਰੀ ਸਜਰੀ ਪੈੜ ਦਾ ਰੇਤਾ ਚੁੱਕ ਚੱਕ ਲਾਵਾਂ ਹਿੱਕ ਨੂੰ। ਲੋਕ ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਕੁਝ ਅੱਗੇ ਰੂਪ ਗਏ ਹਨ।:- '''1.ਜਨਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲੋਕ ਗੀਤ''' ਬੱਚੇ ਦਾ ਜਨਮ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਜਨਮ ਘਰ ਵਿੱਚ ਲੱਖ ਖ਼ੁਸੀਆਂ ਦਾ ਸਬੱਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਵੰਸ਼ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਲੋਚਾ ਪੁੱਤਰ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਦਿਖਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਜਨਾਨੀ ਪੁੱਤਰ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਉਹ 'ਗੋਦੀ ਦੇ ਸ਼ਿੰਗਾਰ' ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੁੱਤਰ ਹੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਰਦ 'ਪੁੱਤਰ ਮਿੱਠੇ ਮੇਵੇ' ਕਹਿ ਕੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਲੋਚਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭੈਣਾਂ ਆਪਣੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਰੱਬ ਤੋਂ ਵੀਰ ਮੰਗਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ - 'ਦੋ ਵੀਰ ਦੇਈਂ ਵੇ ਰੱਬਾ ਮੇਰੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਦੇ ਮਾਪੇ'। ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਜਨਮ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮਨ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵਿਅੱਕਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। <u>ਹਰਿਆ ਨੀ ਮਾਏ</u> ਹਰਿਆ ਨੀ ਮਾਏ, ਹਰਿਆ ਨੀ ਭੈਣੇ, ਹਰਿਆ ਤੇ ਭਾਗੀਂ ਭਰਿਆ ਜਿਤ ਦਿਹਾੜੇ ਮੇਰਾ, ਹਰਿਆ ਨੀ ਜੰਮਿਆ ਸੋਈਓ ਦਿਹਾੜਾ ਭਾਗੀਂ ਭਰਿਆ। ਜੰਮਦੜਾ ਹਰਿਆ ਪੱਟ ਨੀ ਵਲੇਟਿਆ ਕੁੱਛੜ ਦਿਉ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾਈਆਂ ਮਾਈਆਂ ਤੇ ਦਾਈਆਂ ਨਾਲੇ ਸਕੀਆਂ ਭਰਜਾਈਆਂ ਹੋਰ ਚਾਚੇ ਤਾਏ ਦੀਆਂ ਜਾਈਆਂ ਕੀ ਕੁਝ ਦੇਣਾ ਇਹਨਾਂ ਦਾਈਆਂ ਤੇ ਮਾਈਆਂ ? ਕੀ ਕੁਝ ਸੱਕੀਆਂ ਭਰਜਾਈਆਂ ? ਉਪਰੋਕਤ ਲੋਕ ਗੀਤ ਵੀ ਜਨਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਵਿਸ਼ੇ-ਵਸਤੂ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਗੀਤ ਕੇਵਲ ਮੁੰੰਡੇ ਦੇ ਜਨਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ, ਕੁੁੁੜੀ ਦੇ ਜਨਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਲੋਕ ਗੀਤ ਸੰਬੋਧਨੀ ਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿੱਗਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਜਿਵੇਂ 'ਮਾਏ' ਅਤੇ 'ਭੈਣੇ' ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਪੈਦਾਇਸ਼ ਲੱਖਾਂ ਖ਼ੁਸੀਆਂ ਅਤੇ ਖੇੜਿਆਂ ਦੀ ਆਮਦ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੈ। ਪੁੱਤਰ ਜਨਮ ਦੀ ਅਸੀਮ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਆਪਣੇ ਅਤਿ ਨਿਕਟ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੀ, ਮਾਂ ਦੀ ਵੇਦਨਾ ਇਸ ਗੀਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਜਨਮ ਘਰ ਲਈ ਭਾਗਾਂ ਭਰਿਆ ਹੈ। ਨਵ-ਜਨਮੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਚਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਲਾਰਾਂ ਨਾਲ ਪਾਲਣਾ ਅਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਵੰਡਣ ਦੀ ਰਵਾਇਤ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਇਸ ਲੋਕ ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਨ ਜਾਂਚ ਦੀ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਸੰਕੇਤ, ਇਸ ਦੀ ਸੰਰਚਨਾ ਵਿਚੋਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਗੋਚਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ 'ਜੱਟ ਪੁੱਤਰ' ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਕਿਵੇਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲਣਾ ਹੈ, ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੂੰ ਘਰ ਦੀ ਲੋੜ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੇਟ ਦੀ ਲੋੜ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ- ਬਾਵਾ ਕਣਕ ਲਿਆਵੇਗਾ। ਬਾਵੀ ਬਹਿ ਕੇ ਛੱਟੇਗੀ, ਛੱਟ ਭੜੋਲੇ ਪਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਬੋਧ ਬਾਲਕ ਨੂੰ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ 'ਗੁੱਲੀ' ਭਾਵ ਰੋਟੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਗੁਰ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 'ਕਣਕ' ਧਰਤੀ ਵਿਚੋਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਉਹ ਜਿਣਸ ਹੈ ਜੋ ਜੱਟ ਸ੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਆਰਥਿਕ ਸਰੋਤ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਲੋੜ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਧਨ ਵੀ ਹੈ। '''ਬੋਲੀ''' ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂ ਬੋਲੀ ਕਾਵਿ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬੜੇ ਸੰਜਮ ਨਾਲ਼ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੋਲੀ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਵਿਚਲੇ ਕਿਸੇ ਇਕਹਿਰੇ ਭਾਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬੋਲੀ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਤੁਕੀ ਸਤਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਲਈ ਬੋਲੀ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਨਾਂ ‘ਇੱਕ ਤੁਕੀਆ’ ਸੀ। ਬੋਲੀ ਸ਼ਬਦ ਬੋਲ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਝਵੇਂ ਵਾਕ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਣਜਾਰਾ ਬੇਦੀ ਅਨੁਸਾਰ, “ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਅਖਾਣ ਵਾਂਗ, ਲੈਅ ਦਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜੇ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਲੈਅ(ਰਿਦਮ) ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਧਾਰਨ ਜਿਹਾ ਫ਼ਿਕਰਾ ਬਣ ਜਾਵੇਗੀ। ” ਬੋਲੀਆਂ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। =====ਨਿੱਕੀ ਬੋਲੀ===== ਨਿੱਕੀ ਬੋਲੀ ਦੋ ਸਤਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਰਗ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਲੱਛਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੂਜੀ ਤੁਕ ਕੋਈ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ‘ਤੋੜਾ’ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤੋੜਾ ਬੋਲੀ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਸਤਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੇ ਦੂਹਰੇ ਤੀਹਰੇ ਦੁਹਰਾਓ ਵਿੱਚੋਂ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਵਿਭਿੰਨ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਉਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾ ਕੇ ਭਾਵ ਨੂੰ ਸੰਘਣਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਾ. ਨਾਹਰ ਸਿੰਘ ਅਨੁਸਾਰ, “ ਨਿੱਕੀ ਬੋਲੀ ਗਿੱਧੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲਗਭਗ ਦੋ ਸਤਰਾਂ ਵਾਲ਼ਾ ਅਜਿਹਾ ਗੀਤ ਰੂਪ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸਤਰ ਰੂੜ੍ਹ ਤੁਕ ਤੁਕਾਂਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਰੂੜ੍ਹ ਤੁਕ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਆਉਂਦੀ ਸਹਿਜ ਤੁਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਦੂਸਰੀ ਤੁਕ ਤੋੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਸਤਰ ਦੇ ਤੋੜੇ ਵਿਚਾਲ਼ੇ ਭਾਵ ਇਕਾਗਰਤਾ ਜਾਂ ਥੀਮਕ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਦੀ ਕੋਈ ਸ਼ਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ” ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੋਲੀਆਂ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਲਈ ਕੁੜੀਆਂ ਦੋ ਟੋਲੀਆਂ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਟੋਲੀ ਪਹਿਲੀ ਤੁਕ ਪਹਿਲੀ ਤੁਕ ਬੋਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਿੱਧਾ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੀ ਤੁਕ ਦੂਜੀ ਟੋਲੀ ਬੋਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਿੱਧਾ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਨੱਚਿਆਂ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। *ਅੱਕ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਢੱਕ ਜੰਮ ਪਿਆ, ਢੱਕ ਜੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਗੋਭੀ, ਮੜਕ ਬਥੇਰੀ ਸੀ, ਰੰਗ ਕਾਲ਼ੇ ਨੇ ਡੋਬੀ। *ਰਾਈ ਵੇ ਰਾਈ ਵੇ ਰਾਈ ਵੇ, ਮੇਰੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਜਿੰਦੜੀ ਲੜ ਬੁਢੜੇ ਦੇ ਲਾਈ ਵੇ। =====ਲੰਮੀ ਬੋਲੀ===== ਲੰਮੀ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਇਕਹਿਰਾ ਥੀਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਥੀਮ ਪੱਖੋਂ ਇਸ ਬੋਲੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੜ੍ਹਾ ਹਨ – ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ, ਅਗਲੀਆਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਅਤੇ ਤੋੜਾ। ਬੋਲੀ ਕਾਰ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤਿਮ ਤੁਕ ਵਿੱਚ ਇਕਾਗਰ ਭਾਵ ਉੱਤੇ ਦੁਹਰਾਓ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਡਾ. ਨਾਹਰ ਸਿੰਘ ਅਨੁਸਾਰ, “ ਲੰਮੀ ਸਮਤੁਕਾਂਤਕ ਤੁਕਾਂ ਵਾਲ਼ਾ ਅਜਿਹਾ ਗੀਤ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਹਰ ਤੁਕ ਆਪਣੀ ਥਾਵੇਂ ਸੰਪੂਰਨ ਥੀਮਕ ਇਕਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅੰਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੋੜੇ ਉੱਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤੋੜਾ ਭਾਵ ਤੇ ਉਚਾਰ ਦੋਹਾਂ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਕੰਗਰੋੜ ਹੈ। ਬੋਲੀ ਦੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੇ ਤੋੜਾ ਸਮੂਹਕ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਲਖਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਤੇ ਸਮੂਹ ਵਿਚਾਲ਼ੇ, ਉਚਾਰ ਤੇ ਗਾਇਣ ਵਿਚਾਲ਼ੇ, ਬੋਲ ਤੇ ਨਾਚ ਵਿਚਾਲ਼ੇ ਸੰਪਰਕ ਕੜੀ ਹੈ। ਤੋੜੇ ਵਿੱਚ ਭਾਵ ਅੱਤ ਇਕਾਗਰ ਤੇ ਦੁਹਰਾਓ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬੋਲੀ ਦਾ ਥੀਮ ਕਦਮ ਦਰ ਕਦਮ ਤੇ ਬਦਲਦਾ ਹੋਇਆ ਥੀਮਕ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਥੀਮਕ ਖਿੰਡਾਓ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਲੰਮੀ ਬੋਲੀ ਮਲਵਈ ਲੋਕ-ਕਾਵਿ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਪਛਾਣ ਹੈ। ” *ਸੋਟੀ – ਸੋਟੀ – ਸੋਟੀ ਬੀਨ ਵਜਾ ਜੋਗੀਆ ਤੈਨੂੰ ਦੇਊਂਗੀ ਮੱਕੀ ਦੇ ਰੋਟੀ ਪਤਲੇ ਜੇ ਲੱਕ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਤੈਨੂੰ ਆਦਤ ਪੈ ਗਈ ਖੋਟੀ ਮੂਹਰੇ ਘੋੜਾ ਮਿੱਤਰਾਂ ਦਾ, ਮਗਰ ਫੁੱਲਾਂ ਆਲ਼ੀ ਬੋਤੀ ਮੇਲਣ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਡਿਗਦੀ ਚੁਬਾਰਿਓਂ ਬੋਚੀ। =====ਭੰਗੜੇ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ===== ਡਾ. ਬਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਘੁੰਮਣ ਨੇ ਭੰਗੜੇ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਅਲੱਗ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, “ ਬਣਤਰ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਭੰਗੜੇ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਤੇ ਟੱਪਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਨਹੀਂ। ਅੰਤਰ ਕੇਵਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੈ ਕਿ ਭੰਗੜੇ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਾਫ਼ੀਆ ਮੇਲਣ ਲਈ ਸਾਡੇ ਨਿੱਤ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਜ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ” ਭੰਗੜੇ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਲੰਮੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਜੇ ਗੀਤ ਸਮੇਂ ਢੋਲਕੀ ਵਜਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਮਰਦ ਢੋਲ। *ਬਾਰ੍ਹੀਂ ਬਰਸੀਂ ਖੱਟਣੇ ਨੂੰ ਚੱਲਿਆ, ਖੱਟ ਕੇ ਲਿਆਂਦੇ ਪਾਵੇ, ਹੌਲ਼ੀ ਹੌਲ਼ੀ ਨੱਚ ਕੁੜੀਏ, ਮੇਰਾ ਲੱਕ ਨਾ ਮਰੋੜਾ ਖਾਵੇ। ਜਾਂ *ਬਾਬਲੇ ਨੇ ਵਰ ਟੋਲਿਆ, ਜਿਹਨੂੰ ਪੱਗ ਨਾ ਬੰਨ੍ਹਣੀ ਆਵੇ। ====='ਟੱਪੇ'===== <poem> ਚੰਨ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਨੀ ਗਿਆ, ਕੱਚਿਆਂ ਨੇ ਕੱਚ ਕੀਤਾ ਸਾਡੇ ਪੱਕੇ ਨੂੰ ਵਟਾ ਨੀ ਗਿਆ ਠੰਡੀ ਛਾਂ ਹੋਵੇ ਏਸ ਰੁੱਖ ਦੀ, ਕਿੱਥੇ ਮਹੀਂਵਾਲ ਮੇਰਾ ਸੋਹਣੀ ਮੱਛੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਹ ਪੁੱਛਦੀ। </poem> ਟੱਪੇ ਵੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ਦੀ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਕਬੂਲ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਆਮ ਦੁੱਖ- ਮੇਲੇ, ਤਿਉਹਾਰ, ਰਸਮਾਂ ਰੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਦਿ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਮਨ-ਪੰਚਾਵੇ ਲਈ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। '''2.ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲੋਕ-ਗੀਤ''' ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਮੌਕੇ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅੰਗ-ਸੰਗ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚਲਾ ਹਰੇਕ ਪਲ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਅੰਗ-ਸੰਗ ਵਿਚਰਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਵੇਂ ਕੰਮਕਾਰ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝਾ ਹੋਵੇ, ਭਾਵੇਂ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਘੁੰੰਮਦਾ ਹੋਵੇ, ਭਾਵੇਂ ਭੰੰਗੜੇ ਦੇ ਪਿੜ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ, ਭਾਵੇਂ ਬੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ ਦੇ ਸਾਥ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਹੋਵੇ, ਭਾਵੇਂ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਜੂਝਦਾ ਹੋਵੇ, ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਪਿਆ ਹੋਵੇ, ਇਹ ਲੋਕ ਗੀਤ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਹਮਸਾਥ ਹੋ ਕੇ ਵਿਚਰੇ ਹਨ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਉਦਾਸ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਲੋਕ ਗੀਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਦਾ ਧਰਵਾਸ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਦੀ ਰੌਣਕ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸੁਰੀਲਿਆਂ ਧੁਨਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਫਿੱਕਾ ਅਤੇ ਅਧੂਰਾ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚਲੇ ਕੁਝ ਹੁਸੀਨ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਵਿਚਲੇ ਪਲ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਹ ਵਰਗਾ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਲੋਕ-ਗੀਤਾਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਆਸਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਅਨੇਕਾਂ ਰਸਮਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਰਸਮ ਲਈ ਕਈ-ਕਈ ਲੋਕ ਗੀਤ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਠਣੀਆਂ, ਛੰਦ-ਪਰਾਗੇ, ਸੁਹਾਗ, ਘੋੜੀਆਂ, ਆਦਿ ਲੋਕ ਕਾਵਿ ਰੂਪ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਰੰਗ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਹਾਗ ਅਤੇ ਸਿੱਠਣੀਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ ਜਿਵੇਂ- ਦੇਵੀਂ ਵੇ ਬਾਬਲਾ ਉਸ ਘਰੇ, ਬਾਬਲ ਦੇ ਮਹਿਲਾ ਓਹਲੇ, ਸਾਡਾ ਚਿੜੀਆਂ ਦਾ ਚੰਬਾ, ਅੱਜ ਦੀ ਦਿਹਾੜੀ ਰੱਖ ਡੋਲੀ, ਅਤੇ ਸਿੱਠਣੀਆਂ। * '''ਘੋੜੀਆਂ''' 'ਘੋੜੀਆਂ' ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਵਿਆਹ ਵਾਲੇ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਖਾਨਦਾਨ ਆਦਿ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਤੇ ਵਡਿਆਈ ਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਵਿਆਂਹਦੜ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਹੀ ਹੋਈ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਲੜਕੇ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨਾਲ਼ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸ਼ਗਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਘੋੜੀਆਂ ਦਾ ਗਾਏ ਜਾਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਘੋੜੀਆਂ ਮੂਲ ਰੂਪ ‘ਵਿਆਹ ਦੇ ਗੀਤ’ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗਾਉਣ ਸ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਅੱਠ ਦਸ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆਰੰਭ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੰਞ ਦੀ ਰਵਾਨਗੀ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਲਾੜਾ ਸਿਹਰਾ ਬੰਨ ਕੇ, ਕਲਗੀ ਲਾ ਕੇ ਘੋੜੀ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਵੀ ਘੋੜੀਆਂ ਗਾਈਆ ਜਾਦੀਆਂ ਹਨ। <poem> ਘੋੜੀ ਚੜ੍ਹ ਬੰਨਿਆ ਤੈਨੂੰ ਬਾਪੂ ਬੁਲਾਵੇ ਮੈਂ ਸਦਕੇ ਵੀਰਾ ਮਾਂ ਸ਼ਗਨ ਮਨਾਵੇ ਮੈਂ ਸਦਕੇ ਵੀਰਾ, ਦਾਣਾ ਮੋਤੀਆਂ ਖਾਵੇ। </poem> ਨਿੱਕੀ ਨਿੱਕੀ ਬੋਂਦੀ ਨਿੱਕਾ-ਨਿੱਕਾ ਮੀਂਹ ਵਰੇ, ਮਾਂ ਵੇ ਸੁਗਰਾਜ ਤੇਰੇ ਸ਼ਗਨ ਕਰੇ, ਦਸਾਂ ਦੀ ਬੋਰੀ ਤੇਰਾ ਬਾਪ ਫੜੇ, ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ੋੜੀ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਚੜ੍ਹੇ, ਨੀਲੀ ਨੀਲੀ ਘੋੜੀ ਮੇਰਾ ਨਿੱਕਾਂ ਚੜ੍ਹੇ, ਭੈਣ ਸੁਹਾਰਾਜ ਤੇਰੀ ਵਾਂਗ ਫੜੇ, ਪੀਲ਼ੀ ਪੀਲ਼ੀ ਦਾਲ਼ ਤੇਰੀ ਘੋੜੀ ਚਰੇ, ਭਾਬੀ ਸਹਾਗਨ ਤੈਨੂੰ ਸੁਰਮਾ ਪਾਵੇ, ਰੱਤਾ-ਰੱਤਾ ਡੋਲਾ ਮਹਿਲੀ ਆ ਵੜੇ, ਮਾਂ ਵੇ ਸੁਹਾਗਨ ਪਾਣੀ ਵਾਰ ਪੀਵੇ, ਨਿੱਕੀ ਜੇਹੀ ਬੰਨੋ ਪੈਰ ਫਮਕ ਧਰੇ, ਨਿੱਕੀ ਜੇਹੀ ਬੰਨੋ ਪੀੜ੍ਹੇ ਬੈਠੀ ਸੱਜੇ। * '''ਸੁਹਾਗ''' ਸੁਹਾਗ ਦਾ ਸ਼ਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੈ, 'ਖ਼ੁਸ਼-ਨਸੀਬੀ ਆਥਣਾ ਚੰਗੇ ਭਾਗ। ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਸੁਹਾਗ ਤੋਂ ਭਾਵ ਅਜਿਹੇ ਸੁਭਾਗੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਲੜਕੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨਾਲ਼ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਆਹ ਨਾਲ਼ ਸੰਬੰਧਿਤ ਜਾਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ਼ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁੜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਾਰਾ ‘ਸੁਹਾਗ’ ਗਾਣੇ ਆਰੰਭ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਤਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਡਾ.ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂਰ 'ਸੁਹਾਗ' ਬਾਰੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ- <nowiki>''</nowiki>ਸੁਹਾਗ ਕੁੜੀ ਦੇ ਹਾਵਾਂ-ਭਾਵਾਂ, ਮਨੋਵੇਗਾਂ, ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ, ਅਸੀਸੜੀਆਂ, ਚੰਗੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਅਤੇ ਘਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਲੋਚਾ, ਉਮੰਗਾਂ, ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਵੱਸਣ ਦੀ ਕਾਮਨਾ, ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦੇ ਘਰ ਲਈ ਚੰਗੀ ਭਾਵਨਾ, ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਚੇਸ਼ਟਾ ਅਤੇ ਅਰਜੋਈ ਆਦਿ ਤੋਂ ਛੁੱਟ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਉਦਰੇਵਾਂ ਵਿਛੋੜਾ ਤੇ ਮੁੜ ਮਿਲਣ ਕਿ ਨਾ ਮਿਲਣ ਦਾ ਸੰਸਾ, ਸਭ ਕੁਝ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਪਰੁੱਤਾ ਹੋਇਆ ਵਰਣਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<nowiki>''</nowiki><ref>{{Cite book|title=ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ : ਵਿਹਾਰਕ ਅਧਿਐਨ|last=ਡਾ. ਰੁਪਿੰਦਰ ਕੌਰ|first=ਗਿੱਲ|publisher=ਕੇ.ਜੀ. ਗ੍ਰਾਫ਼ਿਕਸ|isbn=978-93-87711-30-3|location=ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ|pages=24}}</ref> ਕੁੜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਇਕ ਹੋਰ ਗੀਤ 'ਬਾਬਲ ਦੇ ਮਹਿਲਾ ਓਹਲੇ ਕਿਉਂ ਖੜੀ'। ਇਸ ਸੁਹਾਗ ਵਿੱਚ ਦੁਹਰਾਓ ਮੂਲਕ ਜੁਗਤ ਰਾਹੀਂ ਧੀ ਦੇ ਭਾਵਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਰਲ ਸਧਾਰਨ ਬਣਤਰ ਵਾਲਾ ਇਹ ਸੁਹਾਗ ਸਮਾਜਿਕ ਰਿਸ਼ਤਾ-ਨਾਤਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗੀਤ ਦਾ ਮੂਲ ਪਾਠ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ- ਨੀ ਬੀਬੀ ਬਾਬਲ ਦੇ ਮਹਿਲਾਂ ਉਹਲੇ ਕਿਉਂ ਖੜੀ ਮੈਂ ਤਾਂ ਵੇਖਾਂ ਸਵਰੀਏ ਜੀ ਦੀ ਚਾਲ ਸਵਰੀਏ ਆਵੇ ਹਸਤ ਚੜ੍ਹੀ ਬਾਬਲ ਆਉਂਦਿਆਂ ਸੱਜਣਾ ਦੇ ਧੋਇਉ ਪੈਰ ਤੇ ਹੇਠ ਵਛਾਇਉ ਖੇਸ ਦਰੀ ਚਿੱਟੜੇ ਧਰਿਉ ਅੱਗੇ ਥਾਲ ਜਲੇਬੀ ਪਾਇਓ ਖੰਡ ਰਸੀ ਨੀ ਬੀਬੀ ਮਾਮੇ ਦੇ ਮਹਿਲਾਂ ਉਹਲੇ ਕਿਉਂ ਖੜੀ ਮੈਂ ਤਾਂ ਵੇਖਾਂ ਸਵਰੀਏ ਜੀ ਦੀ ਚਾਲ "ਲੋਕ-ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਲਈ ਰਚੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲੈਅ ਤੇ ਤਾਲ ਵਿੱਚ ਗੁਨਿਆ ਹੁੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਗੀਤ ਇਕ ਖਾਸ ਸੁਰ ਤੇ ਲੈਅ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸੁਰ ਤੋਂ ਸੱਖਣਾ ਗੀਤ ਇੰਝ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਰੂਹ ਬਿਨਾਂ ਜਿਸਮ ਹੋਵੇ।" ਇਸੇ ਹੀ ਸ੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਲੋਕ ਗੀਤ 'ਸਾਡਾ ਚਿੜੀਆਂ ਦਾ ਚੰਬਾ' ਵੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਡੋਲੀ ਸਮੇਂ ਗਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਲੋਕ ਗੀਤ ਕਰੁਣਾ ਰਸ ਭਰਪੂਰ ਹੈ ਇਸ ਗੀਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੀਤ ਦਾ ਮੂਲ ਪਾਠ ਦੇਖ ਲੈਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ :-<poem> ਸਾਡਾ ਚਿੜੀਆਂ ਦਾ ਚੰਬਾ ਵੇ ਬਾਬਲ ਅਸਾਂ ਉੱਡ ਜਾਣਾ, ਸਾਡੀ ਲੰਬੀ ਉਡਾਰੀ ਵੇ ਬਾਬਲ ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਜਾਣਾ। ਤੇਰੇ ਮਹਿਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਵੇ ਬਾਬਲ ਡੋਲਾ ਨਹੀਂ ਲੰਘਦਾ, ਇਕ ਇੱਟ ਪੁਟਾ ਦੇਵਾ, ਧੀਏ ਘਰ ਜਾ ਆਪਣੇ। ਤੇਰੇ ਮਹਿਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਵੇ ਬਾਬਲ ਗੁੱਡੀਆਂ ਕੌਣ ਖੇਡੂ, ਮੇਰੀਆਂ ਖੇਡਣ ਪੋਤਰੀਆਂ, ਧੀਏ ਘਰ ਜਾ ਆਪਣੇ। </poem> * '''ਸਿੱਠਣੀਆਂ''' ਸਿੱਠਣੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਕਾਵਿਮਈ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰਨ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਵੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਵਿਚਲੇ ਸੰਬੰਧ ਵੀ ਖੁਸ਼ਗਵਾਰ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਵਰਗਾ ਮੌਕਾ ਹਾਸੇ ਮਜ਼ਾਕ ਅਤੇ ਨੋਕ-ਝੋਕ ਵਰਗਾ ਮਾਹੌਲ ਸਿਰਜ ਕੇ ਯਾਦਗਾਰ ਵੀ ਬਣ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਸਿੱਠਣੀਆਂ ਨਵੇਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ, ਰੰਗ ਢੰਗ, ਬਾਹਰੀ ਦਿੱਖ, ਪਹਿਰਾਵੇ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਊਣਤਾਈਆਂ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਿੱਠਣੀ, ਵਿਆਹ ਨਾਲ਼ ਸੰਬੰਧਿਤ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਰੂਪ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਵਿਅੰਗ, ਕਟਾਖਸ ਜਾਂ ਸਖੋਲੀਆ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਤਨਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਸਰੋਤਿਆ ਦਾ ਦਿਲ ਪ੍ਰਚਾਉਣ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਦ ਮਨ ਪ੍ਰਚਾਵ ਦੇ ਸਾਧਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸਨ ਤਾਂ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸ਼ਗਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਠਣੀਆ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭੁਮਿਕਾ ਨਿਭਾੳਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਸਿੱਠਣੀ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਖੁਲ੍ਹਾ ਖਲਾਸਾ ਗੀਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਅੰਗ ਤੇ ਬੜੇ ਸੁਲਝੇ ਹੋਏ ਢੰਗ ਨਾਲ਼ ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧਿਰ ਵੱਲੋਂ ਦੂਜੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਗਾਲ਼੍ਹਾਂ ਕੱਢਿਆਂ ਜਾਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਿੱਠਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਆਹੁਣ ਆਏ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਮਾਂ, ਪਿਓ, ਭੈਣ, ਜੀਜੇ, ਭਰਾਵਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਠਣੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਸਿੱਠਣੀਆਂ ਨਾਨਕਿਆਂ ਤੇ ਦਾਦਕਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਬਰਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸ ਸਿੱਠਣੀ ਵਿੱਚ ਬਰਾਤੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਣ ਦੀ ਆਦਤ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ - ਨੀ ਗੱੜਪੂ ਆਏ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਬੁਰਕ ਚਲਾਏ ਨੀ ਗੱੜਪੂ ਆਏ ਬੁਢੜੇ ਖੰਗੜ ਆਏ....... ਗੰਜੇ ਖੁਰਕਣ ਆਏ ਨੀ ਗੜੱਪੂ ਆਏ ...... ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾੜੇ ਦੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਵੀ ਮਜ਼ਾਕ ਦਾ ਪਾਤਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਵਿ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹ ਲੈ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਲਾੜੇ ਦੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਚਰਿੱਤਰ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸਦਾ ਗੁੱਸਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਜਿਵੇਂ - ਮਿਰਚਾਂ ਦਾ ਬੂਟਾ ਤੇ ਹਰੀ ਏ ਕਿਆਰੀ ਲੈ ਲਾੜੇ ਦੀ ਭੈਣ ਦੁੱਧ ਮੰਗੇ ਪੁੱਤ ਮੰਗੇ, ਨਵੀਂ ਮੰਗੇ ਯਾਰੀ। <poem> ਸਾਡੇ ਵਿਹੜੇ ਮਾਦਰੀ, ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਭੈਣ ਬਾਂਦਰੀ, ਢੋਲ ਸਿਰ ਢਮ ਕੇਰੇ ਢੱਡੇ, ਵੰਨ ਸੁਵੰਨੇ ਆਏਵੀ, ਲਾੜਾ ਤੇ ਸਰਬਾਲਾ ਦੋਵੇਂ, ਭੈਣ ਨਾਲ਼ ਲਿਆਦੇ ਵੀ, ਵੇ ਜੀਜਾ ਭੈਣ ਨੂੰ ਨਚਾ ਲੈ ਇਮਲੀ ਦੇ ਹੇਠ। </poem>ਸੋ ਸਿੱਠਣੀਆਂ ਸਰਲ ਸਾਦੀ ਤੇ ਲੋਕ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਅਜਿਹਾ ਕਾਵਿ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਰੂਪ ਅਤੇ ਇਕਹਰੀ ਬਣਤਰ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਵਿ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤਕ ਲੈਅ ਦਾ ਖਿਆਲ ਤਾਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਕਿਸੇ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਛੰਦ ਤੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। * '''ਲੋਰੀਆਂ''' 'ਲੋਰੀ' ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਲੋਕ ਕਾਵਿ ਰੂਪ ਹੈ, ਜੋ ਬੱਚੇ ਦੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਦੌਰਾਨ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਗਾਇਆ ਗਿਆ ਅਜਿਹਾ ਮਿੱਠੀ ਰਸੀਲੀ ਸੁਰ ਵਾਲਾ ਗੀਤ ਹੈ, ਜੋ ਸੰਬੋਧਨੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਨਿੱਕੇ ਨਵਜਾਤ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵਰਾਉਣ, ਪ੍ਰਚਾਉਣ ਤੇ ਲਾਡ ਲਡਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਕਾਵਿ ਰੂਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਲੋਰੀਆਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਝੂਲਣੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ, ਗੋਦੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ, ਬਾਹਵਾਂ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂ ਮੋਢੇ ਲਾ ਕੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਡਾ. ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂਰ ਲੋਰੀ ਕਾਵਿ ਰੂਪ ਬਾਰੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ - "ਜਦੋਂ ਨਵਜਾਤ ਬੱਚਾ ਜਰਾਂ ਕੁ ਹੋਸ਼ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਸਮੱਰਥ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਮਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਾਲਕ ਇਸਤਰੀ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਛੂਹ ਅਤੇ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਪਛਾਣ ਸੂਚਕਾਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਰੋਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪਰਚੌਣੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ- ਇਹ ਅਵਸਥਾ ਉਸਦੇ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਦਿਲ-ਪ੍ਰਚਾਵੇ ਜਾਂ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਸੋ ਉਸ ਵਕਤ ਜਿਸ ਕਾਵਿ ਰੂਪ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸੁਸਤਾਇਆ ਜਾਂ ਪਰਚਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੈ ਲੋਰੀ।" ਲੋਰੀਆ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਜਿਹਾ ਲੋਕ ਗੀਤ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਮਾਂ ਜਾ ਭੈਣ ਦੁਆਰਾ ਰੋਂਦੇ ਬੱਚੇ ਚੁੱਖ ਕਰਾੳਣ, ਪ੍ਰਚਾਉਣ ਅਤੇ ਮਲਾਉਣ ਲਈ ਗਾਏ ਜਾਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਗੀਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹਨ। “ਜੰਮਣ ਤੋਂ ਮੌਤ ਤਕ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪੱਖ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਸੰਬੰਧੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ਉਪਲਬਧ ਨਾ ਹੋਣ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖ ਕੇ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜੰਮਦਾ ਹੈ : ਲੋਰੀਆਂ, ਖਾਲ਼ਾਂ, ਧਮਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਪਾਲਨ ਪੋਸ਼ਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਘੋੜੀਆਂ, ਸੁਹਾਗ, ਸਿੱਠਣੀਆਂ, ਛੰਦਾਂ ਅਤੇ ਗਿੱਧਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਵੀ ਅਲਾਹੁਣੀਆਂ ਅਤੇ ਕੀਰਨਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗੀਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।” “ਲੋਰੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਜਾਂ ਭੈਣ ਦੁਆਰਾ ਰੋਂਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾਉਣ, ਪ੍ਰਚਾਉਣ ਅਤੇ ਸਲਾਉਣ ਲਈ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।” '''ਲੋਰੀ ਦਾ ਅਰਥ''' “ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ ਲੋਰੀ ਨੂੰ ਲੋਰ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੋਰ ਤੋਂ ਭਾਵ ਸਰੂਰ ਹੈ। ਲੋਰੀ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸੁਚੇਤ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਤੋਂ ਹਟਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰੂਰ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਬੱਚਾ ਸਸਤਾਉਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦ ਲੋਰੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਬਦ Lullaby ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਸੰਬੰਧ Dullness ਨਾਲ਼ ਜੁੜਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਯੂਰਪੀ Dullness ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ਼ ਲੋਰੀ, ਲੱਲਅੱਬੀ ਗੀਤ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਬਦ ਲੁਲਲ, ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦ ਲੱਲਾ ਆਦਿ ਦੀ ਸਾਂਝ ਤਲਾਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਬਦ ਲੁਲ ਦੇ ਅਰਥ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸੁਸਤ ਕਰਨ ਦੇ ਹਨ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦ ਲੱਲਾ ਤੋਂ ਭਾਵ ਲਾਡਲਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।” '''ਲੋਰੀ ਦੀਆਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ''' - ਸੁਖਦੇਵ ਮਾਧੋਪੁਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, “ਮਾਵਾਂ ਆਪਣਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਉਣ ਲਈ ਮਧੁਰ ਸੁਰ ਅਤੇ ਲੈਅ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋਰੀ ਆਖਦੇ ਹਨ।” - ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੋਸ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ, “ਲੋਰੀ ਮਮਤਾ ਭਿੱਜੇ ਬੋਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਮਧੁਰ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਜੋ ਗੀਤ ਸੁਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਲੋਰੀ ਹੈ।” <u><big>ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਰਜ</big></u> “ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਮਨ ਪ੍ਰਚਾਉਣ ਰੋਂਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵਰਾਉਣ ਲਈ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਆਉਣ ਲਈ ਮਾਵਾਂ, ਭੈਣਾਂ, ਤਾਈਆਂ, ਚਾਚੀਆਂ, ਮਾਸੀਆਂ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾ ਕੇ ਹਿਲਾਉਂਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਨਾਲ਼ੋ ਨਾਲ਼ ਲੋਰੀਆਂ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੱਧਰਾਂ ਤੇ ਰੀਝਾਂ ਉਲੀਕੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਰੀਆਂ ਦਾ ਢੰਗ ਸੰਬੋਧਨੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਵੀ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਰ ਤੁਕ ਪਿੱਛੇ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹੇ ਸਵਰ ਮੂੰਹੋਂ ਕੱਢੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਈ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੰਗੀਤ ਜ਼ਰੂਰ ਝਾਕਦਾ ਹੈ।” “ਕਾਕੜਿਆ ਬਲਾਕੜਿਆ, ਟਾਹਲੀ ਤੇਰੇ ਬੱਚੇ ਊਂ, ਊਂ, ਊਂ। ਨਾਨਾ ਤੇਰਾ ਢੋਲ ਵਜਾਵੇ, ਨਾਨੀ ਤੇਰੀ ਨੱਚੇ, ਊਂ, ਊਂ, ਊਂ।” “ਮਾਂ ਅਤੇ ਭੈਣ ਦੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਾਕਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗੁਲਾਹ ਦਾ ਫੁੱਲ, ਮੱਖਣ ਦਾ ਚੰਨ, ਰਾਤਾਂ ਦਾ ਲਾੜਾ, ਦੇਸ਼ ਦਾ ਰਾਜਾ, ਸੋਨੇ ਦਾ ਪੰਘੂੜਾ ਝੂਟਣ ਵਾਲ਼ਾ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲ਼ਾ ਕਾਕਾ ਬਾਵਾ ਜਾਂ ਲਾਲ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਰੀਆਂ ਦੀ ਚੋਖੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਅੱਲ੍ਹੜ ਬੱਲ੍ਹੜ ਬਾਵੇ ਦਾ’ ਦੀ ਹੈ।” ਉਦਾਹਰਨ ਵੇਖੋ : “ਅੱਲ੍ਹੜ ਬੱਲ੍ਹੜ ਬਾਵੇ ਦਾ, ਬਾਵਾ ਕਣਕ ਲਿਆਵੇਗਾ, ਬਾਵੀ ਬਹਿ ਕੇ ਛੱਟੇਗੀ, ਸੌ ਰੁਪਈਆ ਵੱਟੇਗੀ।” <u><big>ਭਰਾਈਆਂ ਤੇ ਖੁਸਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਲੋਰੀਆਂ</big></u> “ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਜਨਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਿਉਹਾਰ ਅਜਿਹੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਤਵ ਸਾਰੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣਾ ਹੈ। ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੋ ਵਾਰੀ ਭਰਾਈ ਛਿੰਝਾਂ ਤੇ ਵਾਢੀਆਂ ਦੇ ਢੋਲਾਂ ਤੋਂ ਵਿਹਲੇ ਹੋ ਕੇ ਗਲ਼ੀ ਗਲ਼ੀ ਫਿਰਦੇ, ਨਵੇਂ ਜੰਮੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਾਲ਼ੇ ਘਰੀਂ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਢੋਲ ਦਾ ਖੜਾਕ ਸੁਣ ਕੇ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗਲੀ ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਅੰਞਾਣਿਆਂ, ਸਿਆਣਿਆ ਦਾ ਪਿੜ ਬੱਝ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਭਰਾਈ ਢੋਲ ਤੇ ਵਿਰਲਾ ਵਿਰਲਾ ਡੱਗਾ ਮਾਰਦੇ ਤੇ ਬਾਲਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲੋਰੀਆਂ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾਣੇ ਗੁੜ੍ਹ ਤੇ ਕੱਪੜੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ” “ਉਨ੍ਹੀਂ ਸੌ ਸੰਤਾਲੀ ਦੀ ਵੰਡ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਰਾਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ ਤੇ ਲੋਰੀਆਂ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਗਿਆ। ਪਰ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਮਗਰੋਂ ਭਰਾਈਆਂ ਦੀ ਥਾਂ ਖੁਸਰਿਆਂ ਨੇ ਲੈ ਲਈ। ” “ ਲੈ ਲਾ ਲੈ ਲਾ ਵੇ, ਕਾਕਾ ਲੋਰੀਆਂ, ਲੈ ਲਾ ਲੈ ਲਾ ਵੇ, ਚੰਦਾ ਲੋਰੀਆਂ, ਇਹ ਲੋਰੀ ਤੇਰੀ ਦਾਦੀ ਦੁਆਵੇ, ਬਾਬਾ ਵੰਡੇ ਦੰਮਾਂ ਦੀਆਂ ਬੋਰੀਆਂ, ਲੈ ਲਾ ਲੈ ਲਾ ਵੇ, ਕਾਕਾ ਲੋਰੀਆਂ। ” <u><big>ਰੁਣੇਚਾ ਲੋਰੀ</big></u> “ਰਾਜਸਥਾਨ ਭੂ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਦੇ ਬਹੁਤੇ ਗਾਡੀ ਲੁਹਾਰ ਰੁਣੇਚਾ ਸਥਿਤ ‘ਡਾਲੀ ਬਾਈ’ ਦੀ ਸਮਾਧੀ ਹਾਮਲਾ ਇਸਤਰੀਆਂ ਨੂੰ, ਜਾਣ ਨਵਜਾਤ ਸ਼ਿਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ, ਆਈ ਲਾਚਾ ਅਤੇ ‘ਖੇਤਲਾ’ ਨਿਮਿਤ ਲੋਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਹਾਮਲਾ ਇਸਤਰੀ ਜਾਂ ਨਵਜਾਤ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਸਮੇਤ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਾ ਸਮਾਧੀ ਦੇ ਥੜ੍ਹੇ ਨੇੜੇ ਰੱਤ ਜਗਾ ਕੱਟਦੇ ਸਨ। ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਭਾਟ ਗਮੰਤਰੀ, ਜਨਮ ਲੈਣ ਵਾਲ਼ੇ, ਜਾਂ ਜਨਮ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਲੋਰੀ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਦੇ ਇਵਜ਼ ਵਿੱਚ ਮਾਮਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਵਿੱਤ ਅਨੁਸਾਰ ਇਵਜ਼ਾਨਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ” “ ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ, ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਆਇਆ, ਮੇਰੀ ਕੁੱਖ ਤਾਂ ਚਿਤੌੜ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਜੌਹਰ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੜ ਗਈ ਸੀ। ” <ref>1. ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਲੋਕ ਵਿਰਸਾ (ਭਾਗ ਪਹਿਲਾ), ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲ਼ਾ, ਪੰਨਾ 116। 2. ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਲੋਕ ਵਿਰਸਾ (ਭਾਗ ਪਹਿਲਾ), ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲ਼ਾ, ਪੰਨਾ 141। 3. ਸੰਦੀਪ ਕੌਰ / ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਲੋਰੀ, ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਆਲੋਚਨਾ, ਅੰਕ 8, ਪੰਨਾ 18। 4. ਸੁਖਦੇਵ ਮਾਧਪੁਰੀ, ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੂਲ੍ਹਾਂ : ਸਗਨਾਂ ਦੇ ਗੀਤ, ਯੂਨੀਸਟਾਰ ਬੁਕਸ, ਪੰਨਾ 15। 5. ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੋਸ਼ੀ, ਲੋਕ ਧਾਰਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਧਾਰਾ, ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਫ਼ਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਪੰਨਾ 226। 6. ਡੱਗੋ ਠਮਾਣਾ, ਸਾਡਾ ਪਿੰਡ ਇੱਕ ਸਰਵਪੱਖੀ ਅਧਿਐਨ, ਪ੍ਰਿੰਟ ਵੈਨ 146 ਇੰਡਸਟਰੀਅਲ ਫੋਕਲ ਪੁਆਇੰਟ, ਪੰਨਾ 271। 7. ਡੱਗੋ ਠਮਾਣਾ, ਸਾਡਾ ਪਿੰਡ ਇੱਕ ਸਰਵਪੱਖੀ ਅਧਿਐਨ, ਪ੍ਰਿੰਟ ਵੈਨ 146 ਇੰਡਸਟਰੀਅਲ ਫੋਕਲ ਪੁਆਇੰਟ, ਪੰਨਾ 171। 8. ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਲੋਕ ਵਿਰਸਾ (ਭਾਗ ਪਹਿਲਾ), ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲ਼ਾ, ਪੰਨਾ 142। 9. ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਲੋਕ ਵਿਰਸਾ (ਭਾਗ ਪਹਿਲਾ), ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲ਼ਾ, ਪੰਨਾ 142। 10. ਐਨ ਕੌਰ, ਬੋਲ ਪੰਜਾਬਣ ਦੇ, ਜਿਲਦ ਪਹਿਲੀ, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲ਼ਾ, ਪੰਨਾ 29। 11. ਉਹੀ। 12. ਉਹੀ, ਪੰਨਾ 30। 13. ਕਿਰਪਾਲ ਕਜ਼ਾਕ, ਗਾਡੀ ਲੁਹਾਰ ਕਬੀਲੇ ਦਾ ਸਭਿਆਚਾਰ, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲ਼ਾ। 14. ਉਹੀ।</ref> ====='ਮਾਹੀਆ'===== ‘ਮਾਹੀਆ’ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਲੋਕ ਗੀਤ ਹੈ। ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਪਰਤੂ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅਤਿ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਗੀਤ ਹੈ। ਮਾਹੀਆ ਮਾਹੀ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਹੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦੀ ਅਰਥ ਮੱਝਾਂ ਚਾਰਨ ਵਾਲਾ ਜਾਂ ਵਾਗੀ। ਜਿਵੇਂ ਰਾਝਾਂ ਅਤੇ ਮਹੀਵਾਲ ਪਾਲੀ/ਮਾਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੀ ਅਜਾਮਤ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਕ ਗੀਤ ਦੀ ਅਜੇਹੀ ਸਿਨਫ਼/ਕਿਸਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਇਕ ‘ਮਾਹੀਆ’ ਹੈ। <poem> ਦੋ ਪੱਤਰਾਂ ਅਨਾਰਾਂ ਦੇ ਸਾਡੇ ਬੰਨੇ ਆ ਬੈਠੇ, ਕਬੂਤਰ ਯਾਰਾਂ ਦੇ। ਕੋਈ ਸਾਵੇ ਰੁਖ ਮਾਹੀਆ ਪੀਂਘ ਵਿਛੋੜੇ ਦੀ, ਝੂਟੇ ਦਿੰਦੇ ਨੇ ਦੁੱਖ ਮਾਹੀਆ। </poem> =====ਢੋਲਾ===== ਢੋਲਾ ਜਾਂ ਢੋਲਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੰਚ ਪ੍ਰੀਤਮ ਅਥਵਾ ਮਹਿਬੂਬ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਢੋਲੇ ਦਾ ਬਾਰ ਬਾਰ ਜ਼ਿਕਰ ਆਵੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹਵੇ, ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਢੋਲੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੀਤਾਂ ਵਾਂਗ ਢੋਲਾ ਵੀ ਔਰਤ ਦੇ ਜਜਬਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੁੱਢਲੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਹ ਪਿਆਰ ਦੇ ਗੀਤ ਹਨ ਅਤੇ ਵਸਲ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਤੇ ਵਿਛੋੜੇ ਜੁਦਾਈ ਤੇ ਹਿਜਰ ਦੇ ਭਾਵ ਇਨਾਂ ਵਿਚ ਰੂਪਮਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। <u><big>ਢੋਲੇ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ</big></u> ਅਫਜਲ ਪ੍ਰਵੇਜ ਅਨੁਸਾਰ,"ਢੋਲਾ ਦੀ ਕੋਈ ਇਕ ਤਕਨੀਕ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਹਰ ਉਹ ਗੀਤ ਜਿਸ਼ ਵਿਚ ਢੋਲਾ ਨੂੰ ਮੁਖਾਤਿਬ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਉਹ ਢੋਲਾ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਢੋਲੇ ਦਾ ਮੁਖਾਤਿਬ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ- ਬਾਕਿਆਂ ਵੇ ਮਾਹਿਆ ਮਰ ਗਈ ਆ ਵਰਾਗੇ ਨਾਲ ਇਸ ਗਲੋਂ ਰੋਨੀ ਆ ਮਾਹੀ ਕਦੀ ਨਾ ਪੁਛਿਆ ਹਾਲ <u><big>ਢੋਲੇ ਦੀ ਲੋਕ ਪਰੰਪਰਾ</big></u> ਢੋਲ ਢੋਲਕ ਨਾਲ ਗਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਲੋਕ ਗੀਤ ਹੈ ਬਾਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਊ਼ਠ ਤੇ ਸਵਾਰ ਲੋਕ ਕਈ-ਕਈ ਮੀਲ ਤੱਕ ਢੋਲੇ ਗਾਉਦੇਂ ਜਾਦੇਂ ਹਨ ਢੋਲੇ ਦੀਆਂ ਲਾਉਣਾ,ਮੁਹਾਵਰਾ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਢੋਲਾ ਪੂਰਨ ਮੌਜ ਮਸਤੀ ਦਾ ਗੀਤ ਹੈ- " ਬਾਜਾਰ ਵਿਕੇਂਦੀ ਖੰਡ ਵੇ ਤੂੰ ਮਿਸਰੀ ਤੇ ਮੈਂ ਗੁਲਕੰਦ ਵੇ ਦੋਵੇਂ ਚੀਜਾਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਵੇ ਢੋਲਾ" "ਜਨਾਬ ਏ.ਡੀ.ਇਜ਼ਾਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਚਾਜ਼ੇ ਛੱਤੇ ਵਿਚ ਢੋਲਿਆ ਨੂੰ ਗਾਏ ਜਾਣ ਦੇ ਤਿੰਨ ਢੰਗਾ ਦੀ ਰਵਾਨੀ,ਰਗੀ ਅਤੇ ਉਤਲਾ ਧੁਰ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।ਢੋਲਾ ਸੁਣਾਓੁਣ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 'ਰਗੀ' ਢੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਕਰਦੇ ਹਨ।" #ਸ਼ੈਲੀ ਢੋਲਾ ਕਈ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ। ਪੋਠੋਹਾਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਢੋਲੇ ਰੂਪ ਤੇ ਲੈਅ ਵਿਚ ਸਾਂਦਲ ਬਾਰ ਦੇ ਜਾਂਗਲੀਆਂ ਦੇ ਢੋਲਿਆਂ ਨਾਲ ਵੱਖਰੇ ਹਨ।ਪੋਠੋਹਾਰੀ ਢੋਲਿਆਂ ਦਾ ਇਕ ਬਝਵਾਂ ਰੂਪ–ਵਿਧਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜ ਸਤਰਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇ ਟੁਕੜੀਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਟੁਕੜੀ ਤਿੰਨ ਸਤਰਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਸਤਰਾਂ ਦਾ ਤੁਕਾਂਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਤੀਜੀ ਦਾ ਨਹੀਂ। ਟੁਕੜੀ ਦੋ ਸਤਰਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਟੁਕੜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਗੂੜਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਲਿਸ਼ਕ ਵਾਂਗ ਚਕਾਚੋਂਦ ਕਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।” ਇਹ ਦੂਜੀ ਟੁਕੜੀ ਢੋਲੇ ਦੀ ਇਕਾਈ ਦਾ ਬੱਝਵਾਂ ਹੁੰਦਿਆਂ ਵੀ ਭਾਵ ਵਿਚ ਸੁੰਤਤਰ ਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਢੋਲੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਲੀ ਨਾਲ ਲੱਗ ਕੇ ਗਾਂਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੂਜੀ ਕਲੀ, ਕਿਸੇ ਢੋਲੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦਿਆਂ ਵੀ ਹਰ ਢੋਲੇ ਨਾਲ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਜਿੱਥੇ ਢੁੱਕ ਜਾਵੇ, ਢਕਾ ਕੇ ਗਾ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ – ਮੇਰੇ ਢੋਲਾ ਤੇ ਮੈਂ ਹਾਣੀ ਢੋਲੇ ਕੰਧਾਂ ਤੋਂ ਮੰਗਿਆਂ ਪਾਣੀ ਦੁੱਧ ਚ’ਦੇਸਾਂ ਜੀਵੇ ਢੋਲਾ ਢੋਲ ਰੰਗਲਾ ਚਿੱਟੀ ਤੇਰਾ ਪਗੜੀ ਗੁਲਾਬੀ ਸ਼ਮਲਾ। ਪੋਠੋਹਾਰੀ ਢੋਲੇ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਪਹਾੜੀ ਵਿੱਚ ‘ਕਹਿਰਵਾਂ’ ਤਾਲ ਵਿਚ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੁਝ ਢੋਲੇ ਤਿਲੰਗ ਤੇ ਭੈਰਵੀ ਵਿਚ ਗਾ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। “ਸਾਂਦਲ ਬਾਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਢੋਲਿਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਬਝਵਾਂ ਰੂਪ–ਵਿਧਾਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੈਅ ਪੋਠੋਹਾਰੀ ਢੋਲਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਕੱਠ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੰਨਾਂ ਤੇ ਹੱਥ ਧਰਕੇ ਲੰਮੀ ਜਿਹੀ ਹੇਕ ਨਾਲ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਵੈਰਾਗ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਕੋਈ ਵੈਣ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ, ਕਿਸੇ ਮੁਟਿਆਰ ਦੇ ਦੱਬੇ ਹੋਏ ਅਰਮਾਨਾਂ ਦਾ ਚਿੱਤਰ ਖਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ”ਜਾਂਗਲੀ ਢੋਲੇ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਕੱਚੇ ਦੁੱਧ ਵਰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੰਨਾਂ ਨੂੰ ਸੋਹਣੇ ਬੂੰਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਛੱਤੇ ਨੇ ਲਾਡੇ। ਕੇਡੀ ਰਿਹਾੜ ਕਰੇਂਦੇ ਨੇ ਨੀਂਦਰ ਕੱਚੀ ਦੇ ਜਾਗੇ। ਸੁੱਤੀ ਸੁਫਨਾ ਵਾਚਿਆ ਮਾਹੀ ਮਿਲਿਆ ਏ ਖਾਬੇ। ਅਭੜ ਭਾਂਦੇ ਹੱਥ ਸੇਜਾਂ ਤੇ ਸਾਰੇ ਢੋਲਾ ਕੋਲ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜਾਗੇ। =====ਅਲਾਹੁਣੀਆਂ===== ਅਲਾਹੁਣੀ ਤੋਂ ਭਾਵ ਸਲਾਘਾ ਅਥਵਾ ੳਸਤੱਤੀ। ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋਇਆ ਜਦ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਣਾਣੀ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤੂ ਹੋ ਜਾਏ ਤਾਂ ਸਦੀਵੀ ਵਿਛੋੜਾ ਦੇ ਗਏ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਗੁਣ ਕ੍ਰਮ ਦੱਸਣ ਵਾਲੇ ਜਿਹੜੇ ਕਰੁਣਾਮਈ ਤੇ ਸੋਗ ਗੀਤ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਲਾਪੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਲਾਹੁਣੀਆਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। <poem> ਬੁੱਢਾ ਤਾਂ ਬਹਿੰਦਾ ਕੁਰਸੀ ਡਾਹ ਹਾਏ ਨੀ ਬੁੱਢੜਾ ਮਰਨੀ ਗਿਆ ਬੁੱਢਡੀ ਰੰਡੀ ਕਰ ਨੀ ਗਿਆ। </poem> ==='''<u>ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ/ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ</u>'''=== ਲੋਕ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਭਾਵ ਅਜਿਹਾ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਬਿਰਤਾਂਤ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਮਾਨਸ ਦੀ ਅਭਿਗਿਅਕਤੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਮੂਹ ਨੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਕੇ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅੱਗੇ ਤੋਰਿਆ ਹੋਵੇ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀ ਵਧੇਰੇ ਕਰਕੇ ਵਾਤਕ ਵਿੱਚਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਕੁਝ ਭਾਗ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਬੇ-ਮਹਾਰੀ ਕਲਪਨਾ ਅਤੇ ਅਦਭੁੱਤ ਹੋਂਦ ਤੋ਼ ਛੁੱਟ ਕਥਾਨਕ ਰੂੜੀਆਂ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਹੱਥ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ, ਰੂਪ ਘਟਨਾਵਾਂ, ਪਾਤਰ ਆਦਿ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਵੰਨ ਸੁਵੰਨਤਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਲ ਕਹਾਣੀਆਂ ਉੱਤਰ ਇੱਕ ਪੇਤਲੀ ਝਾਤ ਤੋਂ ਸਹਿਜੇਹੀ ਇਸ ਸਿੱਟੇ ਤੇ ਪੁੱਜੀਦਾ ਹੈ। ਕਿ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਲੋਕ ਚੇਤਨਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਪਕੜ ਵਿੱਚ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮੋ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਾ ਸਤਿਯੁਗ, ਤ੍ਰੇਤਾ, ਦੁਆਪਰ ਅਤੇ ਕਲਯੁਗ ਤਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ, ਸੁਭਾਓੁ, ਵਿਸ਼ੇ, ਪਾਤਰਾਂ, ਘਟਲਾਵਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਦੇ ਹੋਇਆ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ: 1.ਮਿਥਕ ਕਥਾਵਾਂ 2.ਦੰਤ ਕਥਾਵਾਂ 3.ਪਸ਼ੁ/ਪੰਛੀ ਕਹਾਣੀਆਂ 4.ਨੀਤੀ ਕਥਾਵਾਂ 5.ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ 6. ਬੁਝਾਵਨ ਕਹਾਣੀਆਂ 7.ਪ੍ਰੇਤ ਕਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਪੋਤੀ ਦੀਪ ਬੇ-ਪਤੀ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਜਿਵੇਂ ਦਰਯੋਕਨ ਦੀ ਹੰਕਾਰ ਤੋੜ ਦਾ ਹੈ। ਜਨਮੇਜਾ ਅਤੇ ਪਰੀਛਤ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਸੰਗ, ਦਾਈ ਪੂਤਨਾ ਦੀ ਮੁਕਤੀ, ਕੁਬਿਜਾ ਕੁੱਬ ਦੂਰ ਹੋਣਾ, ਬਿਦਰ ਦੇ ਘਰੋਂ ਸਦਾਮਾ ਦੀ ਮਿੱਤਰਤਾ, ਚੰਦ੍ਰਾਵਲੀ ਜਾਂ ਦੀ ਦੀ ਗੋਪੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰ, ਅਤੇ ਸੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾਪ-ਬ੍ਰਿਛਾਂ ਲਿਆ ਕੇ ਗੋਪੀ ਸਤਭਾਮਾ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪੁਰੀ ਕਰਨੀ ਆਦਿ ਮਿੱਥਕ ਕਥਾਵਾਂ ਹਨ। ====ਮਿਥਕ ਕਥਾਵਾਂ==== *ਮਿਥਕ ਕਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਭਾਵ ਪੂਰਵ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਯੂਗ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾ ਤੋਂ ਹੈੇ, ਜਿਹੜੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਲੋਕਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਵਤਿਆ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੋਧਿਆਂ, ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਅਤੇ ਸਾਂਸਕ੍ਰਿਤਕ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੋਣ। ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ ਅਜਿਹਹੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਿਥਸ ਆਖਦੇ ਹਨ ਮਿਥਕ ਕਥਾਵਾਂ ਸ਼ੁੱਧ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਮਾਨਸ ਦੀ ਅਭਿਗਿਅਕਤੀ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਲਪਨਿਕ ਨਿਰੂਪਰਣ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਕੋਈ ਸੀਮਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤਿਕਥਣੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਯਕਤ ਭੈ ਨਾਲ ਭਰੀਆ ਹੋਈਆ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮਿਥਕ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਅਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। **ਪੌਰਾਣਿਕ ਭਗਤਾਂ, ਰਿਸ਼ੀਆਂ, ਮੁਨੀਆਂ ਅਤੇ ਮਿਥਕ ਰਾਜਿਆ ਬਾਰੇ **ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਅਥਾਵਾਂ ਰਾਮਇਣ ਸੰਬੰਧੀ। **ਮਹਾਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਬਾਰੇ **ਦੇਵਿਤਿਆ ਅਤੇ ਦੈਤਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ **ਪੌਰਾਣਿਕ ਭਗਤਾਂ, ਰਿਸ਼ੀਆਂ, ਮੁਨੀਆਂ ਅਤੇ ਮਿਥਕ ਰਾਜਿਆਂ **ਰਾਜਾ ਹਰੀਸ਼ ਚੰਦਰ ਦੀ ਕਥਾ, ਗੋਤਮ ਅਹੱਲਿਆ ਪ੍ਰਸੰਗ, ਦੁਰਾਬਾਸਾ ਰਿਸ਼ੀ, ਬਲਿਰਾਜਾ, ਅੱਜ ਰਾਜਾ ਅਤੇ ਰਾਜਾ ਜਣਕ ਬਾਰੇ ਕਹਾਣੀਆ ਰਾਜਾ ਭਗੀਰਥ, ਰਿਸ਼. ਬਿਆਸ, ਸੁਕਦੇਵ ਰਿਸ਼ੀ, ਨਾਰਦ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਮ੍ਰਿਤ ਬਾਰੇ ਮਿਥਕ ਕਥਾਵਾਂ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਹਨ। **ਰਮਾਇਣ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਕੁਝ ਕਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਮਤਰੇਈ ਮਾਂ ਦੇ ਆਖੇ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਲੂੰ ਬਨਵਾਸ ਲਛਮਣ ਦੁਆਰਾ ਸਰੂਪਨਖਾਂ ਦਾ ਨੱਕ ਕੱਟੇ ਜਾਣਾ, ਰਾਵਣ ਅਤੇ ਹਨੂਮਾਣ ਬਾਰੇ ਕਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਛੂੱਟ ਕੁੰਭਕਰਨ, ਬਾਲੀ,ਤਾਰਕਾ ਅਤੇ ਮਰੀਚ, ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪ੍ਰੱਚਲਿਤ ਹਨ। **ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ, ਦੁਰਯੋਧਨ ਦੁਆਰਾ। ====ਦੰਤ ਕਥਾਵਾਂ==== ਪੰਰਪਰਾਗਤ ਬਿਰਤਾਂਤ ਵਿੱਚ ਜਦ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆ ਦੀ ਥਾਂ ਮਨੂੱਖ ਪ੍ਰੇਵਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਮਿਥਕ ਗੁਣਾ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੰਡ ਕਥਾ ਵਿੱਚ ਦੇਵਤਿਆ ਅਤੇ ਅਰਧ ਦੇਵਤਿਆ ਦੀ ਥਾਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੀ ਆਰਧ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮਿਆ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨੋਰਥ ਦੀ ਸਿਧੀ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੰਤਾਂ ਮਹਾਤਮਾਵਾਂ, ਪੀਰਾਂ ਫ਼ਕੀਰਾਂ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਯੋਧਿਆ ਅਤੇ ਰਾਜਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਪ੍ਰੀਤ ਕਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਹੀਰ ਰਾਂਝਾਂ, ਸੰਸੀ ਪੁੰਨੂੰ ਸ਼ੀਰੀ ਫਰਿਆਦ, ਲੈਲਾ ਮਜਨੂੰ ਅਤੇ ਯੂਸਫ਼ ਜੂਲੈਖਾਂ ਆਦਿ ਤੀਰਥ ਅਸਥਾਨਾਂ, ਮੰਦਰਾ, ਪਹਾੜਾ ਗੁਫਾਵਾ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਤਬਾਹ ਹੋਏ ਕਿਲੇ੍ਹ, ਤਲਾਅ/ਸਰੋਵਰ, ਦਰਿਆ, ਪੁਰਾਤਨ ਇਮਾਰਤਾਂ ਬੁੱਤਾਂ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਮਨੁਖੀ ਬੋਲੀ,, ਰਹੁ ਰੀਤਾਂ ਅਤੇ ਸਦਾਚਾਰਕ ਨਿਯਮਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਦੱਬੇ ਹੋਏ ਖਜ਼ਾਨਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਦੰਤ ਕਥਾਵਾਂ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਹਨ। :ਪਸ਼ੂ- ਪੰਛੀ ਕਹਾਣੀਆਂ: ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਪਸ਼ੂ-ਪੰਛੀ ਹਨ। ਪਸ਼ੂ ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਮਾਨਵੀਕਰਨ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਨੂਖਾਂ ਵਾਂਗ ਸੋਚਦੇ,ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਬੋਲਦੇ, ਨੱਚਦੇ ਕੁਦਦੇ ਵਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਸ਼ੂ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਜਿਹੜੀਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਖਾਸੀਅਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹ ਕਾਰਜ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਾ ਸਿਆਣਾ ਹੈ, ਲੂਮੜੀ ਚਾਲਕ, ਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦਰ ਹੈ ਅਤੇ ਬਘਿਆੜ ਲਾਲਚੀ ਆਦਿ। ====ਨੀਤੀ ਕਥਾਵਾਂ==== ਨੀਤੀ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਾਲੇ ਗੁਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਵਿਅੰਗਮਈ ਉੱਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਵਜਾਤੀ ਨੂੰਨੈਤਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਅਜੇਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਦੋ ਭਾਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਵਾਰ ਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਦਾਹਰਨ ਸਹਿਤ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਉਪਦੇਸ਼ਾਤਮਕ ਕਥਨ ਦਾ ਵਿਵਰਨ ਲੋਕੋਕਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ‘ਲੂੰਮੜੀ ਤੇ ਅੰਗੂਰ` ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਲੂੰਮੜੀ ਦੀ ਅੰਗੂਰਾਂ ਦੇ ਗੁੱਛੇ ਤਕ ਪੁੱਜਣ ਦੀ ਅਸਮਰਥਾ ਬਾਰੇ ਦਸ ਕੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੋਕੋਕਤੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। *ਦਾਖੈ ਹੱਥ ਨਾ ਅੱਪੜੇ, ਆਖੈ ਥੂਹ ਕਉੜੀ। ਸ਼ੇਰ, ਘੋੜਾ, ਹਾਥੀ, ਗਿੱਦੜ, ਲੂੰਮੜੀ, ਕਾਂ, ਬਿੱਲੀ, ਚੂਹਾ, ਤੋਤਾ ਮੌਰ ਆਦਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹਨ। ਹਰ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੰਚ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਸਮਾਜਕ, ਸਦਾਚਾਰਕ, ਧਾਰਮਿਕ ਜਾਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ====ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ==== ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪ ਸ੍ਰੇਣੀ ਹੈ ਪਰੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਤਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ, ਸਹਿਜਾਦੇ ਅਤੇ ਸੌਦਾਗਰ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਅਲਹੌਣੀਆਂ ਅਤੇ ਅਸੰਭਵ ਗੱਲਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ। ====ਪ੍ਰੇਤ ਕਥਾਵਾਂ==== ਜਿਨ, ਭੂਤ, ਪ੍ਰੇਤ, ਬੋਣੈ, ਭੂਤਨੀਆਂ, ਛੈਵਾਂ ਅਤੇ ਚੜੇਲਾਂ, ਆਦਿ ਅਮਾਨਵੀ ਪਾਤਰਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਰਹੱਸਮਈ ਜੁਗਤ ਦੀਆਂ ਚਮਤਕਾਰੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਬਿਰਤਾਂਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਤ ਕਥਾਵਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ====ਬੁਝਾਵਨ ਕਥਾਵਨ==== ਮਿਥਕ ਕਥਾਵਾਂ, ਦੰਤ ਕਥਾਵਾਂ ਜਾਂ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਾਂਗ ਬੁਝਾਵਨ ਕਥਾਵਾਂ ਕਿਸੇ ਵੱਖਰੇ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਾਂਗ ਬੁਝਾਵਨ ਕਥਾਵਾਂ ਕਿਸੇ ਵੱਖਰੇ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਬੁਝਾਵਨ ਕਥਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨੀਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਸਮਝਾਈ ਗਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਸੇ ਦੂਜੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪਹੇਲੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਕਥਾ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉੱਤਰ ਤਲਾਸ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ===ਪੰਜਾਬੀ ਬੁਝਾਰਤਾਂ=== ਬੁਝਾਰਤ ਜਾਂ ਬਾਤ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹੀ ਸਾਡੀ ਕਲਪਨਾ ਸਾਨੂੰ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਹਰ ਬੱਚਾ ਆਪਣੇ ਬਜੁਰਗ ਪਾਸੋਂ ਹੁੰਗਾਰੇ ਵਾਲੀਆਂ ਲੰਮੀਆਂ-ਲੰਮੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਸੁਣਨ ਜਾਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਝਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚੋ ਗੁਜ਼ਰਿਆ ਸੀ। ਅਕਾਰ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਬੁਝਾਰਤ ਅਖਾਣ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਅਖਣਾ ਅਤੇ ਬੁਝਾਰਤਾ ਨੂੰ ਲੋਕ ਗੀਤ ਸਮਝ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਲੋਕ ਗੀਤ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ: ਅਖਾਣਾਦੀ ਢੁੱਕਵੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖਤੀ ਜਾਂ ਅਲਿਖਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਪਾਈਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਵਾਰਤਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਬਹੁਤੀਆਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਤੁਕਾਂਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਤੁਕੀ ਦੋ ਤੁਕੀ, ਬਹੁ ਤੁਕੀਆਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। *ਬਾਤ ਪਾਵਾਂ ਬਤੋਲੀ ਪਾਵਾਂ ਸੁਣ ਤੇ ਭਾਈ ਹਕੀਮਾਂ *ਲੱਕੜੀਆਂ ਚੋਂ ਪਾਣੀ ਕੱਢਾ ਚੁੱਕ ਬਣਾਵਾਂ ਢੀਮਾ *ਇੱਕ ਬੁਝਾਰਤ ਪਾਵਾਂ, ਸਿਰ ਕੱਟ ਕੇ ਲੂਣ ਲਾਵਾਂ *ਜੇ ਖਾਵਾਂ ਤੇ ਪਛਤਾਵਾਂ ਨਾ ਖਾਵਾਂ ਤੇ ਪਛਤਾਵਾਂ ਕਾਲੀ ਹਾਂ ਪਰ ਕਾਂ ਨਹੀਂ ਲੰਮੀ ਹਾਂ ਪਰ ਡੋਰ ਨਹੀਂ ਬੰਨ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹਾਂ ਪਰ ਪਸ਼ੂ ਨਹੀਂ। <poem/> ===ਪੰਜਾਬੀ ਅਖਾਣ=== ‘ਅਖਾਣ` ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅਜੇਹਾ ਰੂਪ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਲੰਮੇ ਤਜਰਬਿਆਂ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕ ਬੋਲੀ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਖੇਪ ਪਰੰਤੂ ਢੁਕਵੀ ਸ਼ੈਲੀ ਰਾਹੀਂ ਵਾਕਾਂ/ਤੁਕਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਖਾਣ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਖੌਤ ਲੋਕੋਕਤੀ ਅਤੇ ਕਹਾਵਤ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਅਖਾਣ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥਕ ਸ਼ਬਦ ਹਨ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾ ਦੀ ਸੰਖਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਖਾਣ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਬਣਤਰ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੋ ਸ਼ਬਦੇ, ਤਿੰਨ ਸ਼ਬਦੇ, ਚਾਰ ਸ਼ਬਦੇ ਅਖਾਣਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਤੁਕੇ, ਦੋ ਤੁਕੇ, ਅੱਠ ਜਾ ਦਸ ਤੁਕੇ ਅਖਾਣ ਵੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। *ਦੋ ਸ਼ਬਦੇ- ਵਾਹੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ *ਤਿੰਨ ਸ਼ਬਦੇ- ਮਾਵਾਂ ਠੰਡੀਆਂ ਛਾਵਾਂ *ਚਾਰ ਸ਼ਬਦੇ- ਔਰਤਾਂ ਘਰ ਦੀਆਂ ਦੌਲਤਾਂ ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਨਿਚੋੜ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੰਚ ਸਿਆਖਣ ਤਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਬਹੁਤੀ ਵਾਰ ਉਪਦੇਸ਼ ਵੀ ਲੁਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। *ਜਿਹਦੀ ਕੋਠੀ ਦਾਣੇ, ਉਹਦੇ ਕਮਲੇ ਵੀ ਸਿਆਣੇ। ===ਲੋਕ ਵਾਰਾਂ=== ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਵਾਰਾਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾ ਕੇਵਲ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ ਸਗੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਅੱਜ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵਾਰ ਯੁੱਧ ਸੰਬੰਧੀ ਉਹ ਕਾਵਿ ਰਚਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੂਰਬੀਰਤਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਕ ਵਾਰਾਂ ਨੇ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਪਕੇਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਵਾਰਾਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਲੋਕਧਾਰਾ ਨਾਲ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਰੂਪ ਲੋਕ ਕਾਵਿ ਵਾਲਾ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਰਾਂ ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ, ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭੱਟਾ, ਮਰਾਸੀਆਂ, ਡੂੰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਗਾਈਆਂ ਜਾਦੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਮੌਖਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚੀਆਂ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਜਸ ਗਾਇਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਨੌ ਲੋਕ ਵਾਰਾ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਦਰਜ 11 ਵਾਰਾਂ ਵਿੰਚੋਂ 9 ਵਾਰਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕ ਵਾਰਾਂ ਦੀ ਧੁਨੀ ਤੇ ਗਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ==ਸਹਾਇਕ ਪੁਸਤਕਾਂ== #ਸੋਹੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵਣਜਾਰਾ ਬੇਦੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ-ਧਾਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੋਸ, ਜਿਲਦ ਸੱਤਵੀਂ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੁੱਕ ਸ਼ਾਪ, ਦਿੱਲੀ, 2010, ਪੰਨਾ 1825। #ਡਾ. ਨਾਹਰ ਸਿੰਘ, ਲੋਕ ਕਾਵਿ ਦੀ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ, ਲੋਕਾਇਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 1983, ਪੰਨਾ 169। #ਡਾ. ਨਾਹਰ ਸਿੰਘ, ਲੋਕ ਕਾਵਿ ਦੀ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ, ਲੋਕਾਇਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 1983, ਪੰਨਾ 180। #ਬਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਘੁੰਮਣ, ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਕਾਵਿ, ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਫ਼ਾਉਂਡੇਸ਼ਨ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, 1992, ਪੰਨਾ 177। ---- #ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ-ਸਾਹਿਤ ਸ਼ਾਸ਼ਤਰ ਡਾ. ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ #ਲੋਕਯਾਨ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ #ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਲੋਕ ਵਿਰਸਾ, ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ #ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ, ਧਰਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹਿਰਦੇ ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਭੋਗਲ। #ਡਾ. ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਲੋਕ ਵਿਰਸਾ, ਪਬਲੀਕੇਸਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲ਼ਾ, 1996, ਪੰਨਾ 159। #ਡਾ. ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੋਸ਼ੀ, ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਲੋਕਧਾਰ ਦੇ ਮੂਲ ਸਰੋਕਾਰ, ਲਾਹੌਰ ਬੁੱਕ ਸ਼ਾਪ 2- ਲਾਜਪਤ ਨਗਰ, ਮਾਰਕੀਟ ਲੁਧਿਆਣਾ, 2004 ਪੰਨਾ 240। #ਡਾ. ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਲੋਕ ਵਿਰਸਾ, ਪਬਲੀਕੇਸਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲ਼ਾ, 1996, ਪੰਨਾ 160। #ਡਾ. ਸੋਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੇਦੀ, ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਲੋਕਧਾਰ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੁੱਕ ਟਰੱਸਟ, ਇੰਡੀਆ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 1971 ਪੰਨਾ 210। #ਡਾ. ਸੋਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੇਦੀ, ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਲੋਕਧਾਰ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੁੱਕ ਟਰੱਸਟ, ਇੰਡੀਆ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 1971 ਪੰਨਾ 211 ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ]] 6o9wsutdrj0heb76d57j61kczz7qlk2 0 41964 611732 578930 2022-08-21T13:15:53Z Nachhattardhammu 5032 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |name = ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ |image = |caption = |image_size = |birth_name = | birthplace = |birth_date = 3 ਨਵੰਬਰ, 1950 |birth_place =[[ਅਸਮ]] |death_date =21 ਅਗਸਤ 2022 (ਉਮਰ 71) | origin = [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] |background = ਸੋਲੋ_ਗਾਇਕਾ | genre = [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] |occupation = ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ |years_active = 1971-2012 |instrument = Vocalist |First_album = |Latest_album = |Notable_albums = |Notable songs = |label = |associated_acts = |website = }} '''ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ''' ({{lang-ur|''' نیرہ نور '''}}) ਇੱਕ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|title=Nayyara Noor – Singer|publisher=Pakistani Profiles|4=|access-date=2014-07-30|archive-date=2012-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20120225001613/http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nme.com/artists/nayyara-noor|title=Nayyara Noor|publisher=NME|accessdate=19 November 2009}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕ]] oj2uiq5zwjww12fmnrbtstabmooiip9 611733 611732 2022-08-21T13:18:23Z Nachhattardhammu 5032 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |name = ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ |image = |caption = |image_size = |birth_name = | birthplace = |birth_date = 3 ਨਵੰਬਰ, 1950 |birth_place =[[ਅਸਮ]] |death_date =21 ਅਗਸਤ 2022 (ਉਮਰ 71) | origin = [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] |background = ਸੋਲੋ_ਗਾਇਕਾ | genre = [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] |occupation = ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ |years_active = 1971-2012 |instrument = Vocalist |First_album = |Latest_album = |Notable_albums = |Notable songs = |label = |associated_acts = |website = }} '''ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ''' ({{lang-ur|''' نیرہ نور '''}}) ਇੱਕ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|title=Nayyara Noor – Singer|publisher=Pakistani Profiles|4=|access-date=2014-07-30|archive-date=2012-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20120225001613/http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nme.com/artists/nayyara-noor|title=Nayyara Noor|publisher=NME|accessdate=19 November 2009}}</ref> ==ਮਸ਼ਹੂਰ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ== * ਹਰਚੰਦ ਸਹਾਰਾ ਹੈ ਤੇਰੇ ਪਿਆਰ ਕਾ ਦਿਲ ਕੋ * ਵੋ ਜੋ ਹਮ ਮੇਂ ਤੁਮ ਮੇਂ ਕਰਾਰ ਥਾ * ਐ ਇਸ਼ਕ ਹਮੇਂ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰ * ਕਹਾਂ ਹੋ ਤੁਮ ਚਲੇ ਆਓ ਮੋਹੱਬਤ ਕਾ ਤਕਾਜ਼ਾ ਹੈ * ਰਾਤ ਯੂੰ ਦਿਲ ਮੇਂ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਆਈ * ਐ ਜਜ਼ਬਾ-ਇ-ਦਿਲ ਗ਼ਰ ਮੈਂ ਚਾਹੂੰ * ਹਮ ਕਿ ਠਹਿਰੇ ਅਜਨਬੀ * ਰੂਠੇ ਹੋ ਤੁਮ ਪੀਆ ਤੋ ਮਨਾਊਂ ਕੈਸੇ * ਇਤਨਾ ਨਾ ਚਾਹੋ ਮੁਝੇ (ਫ਼ਿਲਮ ਪਰਦਾ ਨਾ ਉਠਾਓ) ==ਹਵਾਲੇ== ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕ]] szgjiq9uklp4rf7w3gscp09m0pvpqcj 611734 611733 2022-08-21T13:19:00Z Nachhattardhammu 5032 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |name = ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ |image = |caption = |image_size = |birth_name = | birthplace = |birth_date = 3 ਨਵੰਬਰ, 1950 |birth_place =[[ਅਸਮ]] |death_date =21 ਅਗਸਤ 2022 (ਉਮਰ 71) | origin = [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] |background = ਸੋਲੋ_ਗਾਇਕਾ | genre = [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] |occupation = ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ |years_active = 1971-2012 |instrument = Vocalist |First_album = |Latest_album = |Notable_albums = |Notable songs = |label = |associated_acts = |website = }} '''ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ''' ({{lang-ur|''' نیرہ نور '''}}) ਇੱਕ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|title=Nayyara Noor – Singer|publisher=Pakistani Profiles|4=|access-date=2014-07-30|archive-date=2012-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20120225001613/http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nme.com/artists/nayyara-noor|title=Nayyara Noor|publisher=NME|accessdate=19 November 2009}}</ref> ==ਮਸ਼ਹੂਰ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ== * ਹਰਚੰਦ ਸਹਾਰਾ ਹੈ ਤੇਰੇ ਪਿਆਰ ਕਾ ਦਿਲ ਕੋ * ਵੋ ਜੋ ਹਮ ਮੇਂ ਤੁਮ ਮੇਂ ਕਰਾਰ ਥਾ * ਐ ਇਸ਼ਕ ਹਮੇਂ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰ * ਕਹਾਂ ਹੋ ਤੁਮ ਚਲੇ ਆਓ ਮੋਹੱਬਤ ਕਾ ਤਕਾਜ਼ਾ ਹੈ * ਰਾਤ ਯੂੰ ਦਿਲ ਮੇਂ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਆਈ * ਐ ਜਜ਼ਬਾ-ਇ-ਦਿਲ ਗ਼ਰ ਮੈਂ ਚਾਹੂੰ * ਹਮ ਕਿ ਠਹਿਰੇ ਅਜਨਬੀ * ਰੂਠੇ ਹੋ ਤੁਮ ਪੀਆ ਤੋ ਮਨਾਊਂ ਕੈਸੇ * ਇਤਨਾ ਨਾ ਚਾਹੋ ਮੁਝੇ (ਫ਼ਿਲਮ ਪਰਦਾ ਨਾ ਉਠਾਓ) ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕ]] ej5cil2u8mpnyflxoz8vf1r0w595qp0 611771 611734 2022-08-22T06:02:18Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |name = ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ |image = |caption = |image_size = |birth_name = | birthplace = |birth_date = 3 ਨਵੰਬਰ, 1950 |birth_place =[[ਅਸਮ]] |death_date =21 ਅਗਸਤ 2022 (ਉਮਰ 71) | origin = [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] |background = ਸੋਲੋ_ਗਾਇਕਾ | genre = [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] |occupation = ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ |years_active = 1971-2012 |instrument = Vocalist |First_album = |Latest_album = |Notable_albums = |Notable songs = |label = |associated_acts = |website = }} '''ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ''' ({{lang-ur|''' نیرہ نور '''}}) ਇੱਕ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|title=Nayyara Noor – Singer|publisher=Pakistani Profiles|4=|access-date=2014-07-30|archive-date=2012-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20120225001613/http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nme.com/artists/nayyara-noor|title=Nayyara Noor|publisher=NME|accessdate=19 November 2009}}</ref> ==ਮਸ਼ਹੂਰ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ== * ਹਰਚੰਦ ਸਹਾਰਾ ਹੈ ਤੇਰੇ ਪਿਆਰ ਕਾ ਦਿਲ ਕੋ * ਵੋ ਜੋ ਹਮ ਮੇਂ ਤੁਮ ਮੇਂ ਕਰਾਰ ਥਾ * ਐ ਇਸ਼ਕ ਹਮੇਂ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰ * ਕਹਾਂ ਹੋ ਤੁਮ ਚਲੇ ਆਓ ਮੋਹੱਬਤ ਕਾ ਤਕਾਜ਼ਾ ਹੈ * ਰਾਤ ਯੂੰ ਦਿਲ ਮੇਂ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਆਈ * ਐ ਜਜ਼ਬਾ-ਇ-ਦਿਲ ਗ਼ਰ ਮੈਂ ਚਾਹੂੰ * ਹਮ ਕਿ ਠਹਿਰੇ ਅਜਨਬੀ * ਰੂਠੇ ਹੋ ਤੁਮ ਪੀਆ ਤੋ ਮਨਾਊਂ ਕੈਸੇ * ਇਤਨਾ ਨਾ ਚਾਹੋ ਮੁਝੇ (ਫ਼ਿਲਮ ਪਰਦਾ ਨਾ ਉਠਾਓ) ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕ]] btvqf4k9ayu7olahhavjp2nb2pxivjk 611772 611771 2022-08-22T06:05:49Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |name = ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ |image = |caption = |image_size = |birth_name = | birthplace = |birth_date = {{birth date|df=yes|1950|11|03}} |birth_place =[[ਅਸਮ]] |death_date = {{death date and age|df=yes|2022|08|20|1950|11|03}} | death_place = [[ਕਰਾਚੀ]]], [[ਸਿੰਧ]]], ਪਾਕਿਸਤਾਨ | origin = [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] |background = ਸੋਲੋ_ਗਾਇਕਾ | genre = [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] |occupation = ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ |years_active = 1971-2012 |instrument = Vocalist |First_album = |Latest_album = |Notable_albums = |Notable songs = |label = |associated_acts = |website = }} '''ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ''' ({{lang-ur|''' نیرہ نور '''}}) ਇੱਕ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|title=Nayyara Noor – Singer|publisher=Pakistani Profiles|4=|access-date=2014-07-30|archive-date=2012-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20120225001613/http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nme.com/artists/nayyara-noor|title=Nayyara Noor|publisher=NME|accessdate=19 November 2009}}</ref> ==ਮਸ਼ਹੂਰ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ== * ਹਰਚੰਦ ਸਹਾਰਾ ਹੈ ਤੇਰੇ ਪਿਆਰ ਕਾ ਦਿਲ ਕੋ * ਵੋ ਜੋ ਹਮ ਮੇਂ ਤੁਮ ਮੇਂ ਕਰਾਰ ਥਾ * ਐ ਇਸ਼ਕ ਹਮੇਂ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰ * ਕਹਾਂ ਹੋ ਤੁਮ ਚਲੇ ਆਓ ਮੋਹੱਬਤ ਕਾ ਤਕਾਜ਼ਾ ਹੈ * ਰਾਤ ਯੂੰ ਦਿਲ ਮੇਂ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਆਈ * ਐ ਜਜ਼ਬਾ-ਇ-ਦਿਲ ਗ਼ਰ ਮੈਂ ਚਾਹੂੰ * ਹਮ ਕਿ ਠਹਿਰੇ ਅਜਨਬੀ * ਰੂਠੇ ਹੋ ਤੁਮ ਪੀਆ ਤੋ ਮਨਾਊਂ ਕੈਸੇ * ਇਤਨਾ ਨਾ ਚਾਹੋ ਮੁਝੇ (ਫ਼ਿਲਮ ਪਰਦਾ ਨਾ ਉਠਾਓ) ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕ]] 7be6yiqujaoe7o1auemkmt2ps5k6fqh 611773 611772 2022-08-22T06:06:01Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |name = ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ |image = |caption = |image_size = |birth_name = | birthplace = |birth_date = {{birth date|df=yes|1950|11|03}} |birth_place =[[ਅਸਮ]] |death_date = {{death date and age|df=yes|2022|08|20|1950|11|03}} | death_place = [[ਕਰਾਚੀ]], [[ਸਿੰਧ]], ਪਾਕਿਸਤਾਨ | origin = [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] |background = ਸੋਲੋ_ਗਾਇਕਾ | genre = [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] |occupation = ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ |years_active = 1971-2012 |instrument = Vocalist |First_album = |Latest_album = |Notable_albums = |Notable songs = |label = |associated_acts = |website = }} '''ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ''' ({{lang-ur|''' نیرہ نور '''}}) ਇੱਕ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|title=Nayyara Noor – Singer|publisher=Pakistani Profiles|4=|access-date=2014-07-30|archive-date=2012-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20120225001613/http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nme.com/artists/nayyara-noor|title=Nayyara Noor|publisher=NME|accessdate=19 November 2009}}</ref> ==ਮਸ਼ਹੂਰ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ== * ਹਰਚੰਦ ਸਹਾਰਾ ਹੈ ਤੇਰੇ ਪਿਆਰ ਕਾ ਦਿਲ ਕੋ * ਵੋ ਜੋ ਹਮ ਮੇਂ ਤੁਮ ਮੇਂ ਕਰਾਰ ਥਾ * ਐ ਇਸ਼ਕ ਹਮੇਂ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰ * ਕਹਾਂ ਹੋ ਤੁਮ ਚਲੇ ਆਓ ਮੋਹੱਬਤ ਕਾ ਤਕਾਜ਼ਾ ਹੈ * ਰਾਤ ਯੂੰ ਦਿਲ ਮੇਂ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਆਈ * ਐ ਜਜ਼ਬਾ-ਇ-ਦਿਲ ਗ਼ਰ ਮੈਂ ਚਾਹੂੰ * ਹਮ ਕਿ ਠਹਿਰੇ ਅਜਨਬੀ * ਰੂਠੇ ਹੋ ਤੁਮ ਪੀਆ ਤੋ ਮਨਾਊਂ ਕੈਸੇ * ਇਤਨਾ ਨਾ ਚਾਹੋ ਮੁਝੇ (ਫ਼ਿਲਮ ਪਰਦਾ ਨਾ ਉਠਾਓ) ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕ]] mdodkxtr1ut6umtnpq9nl1odv8qla1p 611774 611773 2022-08-22T06:06:58Z Jagseer S Sidhu 18155 +[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1950]]; +[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2022]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |name = ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ |image = |caption = |image_size = |birth_name = | birthplace = |birth_date = {{birth date|df=yes|1950|11|03}} |birth_place =[[ਅਸਮ]] |death_date = {{death date and age|df=yes|2022|08|20|1950|11|03}} | death_place = [[ਕਰਾਚੀ]], [[ਸਿੰਧ]], ਪਾਕਿਸਤਾਨ | origin = [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] |background = ਸੋਲੋ_ਗਾਇਕਾ | genre = [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] |occupation = ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ |years_active = 1971-2012 |instrument = Vocalist |First_album = |Latest_album = |Notable_albums = |Notable songs = |label = |associated_acts = |website = }} '''ਨਿਆਰਾ ਨੂਰ''' ({{lang-ur|''' نیرہ نور '''}}) ਇੱਕ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|title=Nayyara Noor – Singer|publisher=Pakistani Profiles|4=|access-date=2014-07-30|archive-date=2012-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20120225001613/http://pakistaniprofiles.com/tag/nayyara-noor/|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nme.com/artists/nayyara-noor|title=Nayyara Noor|publisher=NME|accessdate=19 November 2009}}</ref> ==ਮਸ਼ਹੂਰ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ== * ਹਰਚੰਦ ਸਹਾਰਾ ਹੈ ਤੇਰੇ ਪਿਆਰ ਕਾ ਦਿਲ ਕੋ * ਵੋ ਜੋ ਹਮ ਮੇਂ ਤੁਮ ਮੇਂ ਕਰਾਰ ਥਾ * ਐ ਇਸ਼ਕ ਹਮੇਂ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰ * ਕਹਾਂ ਹੋ ਤੁਮ ਚਲੇ ਆਓ ਮੋਹੱਬਤ ਕਾ ਤਕਾਜ਼ਾ ਹੈ * ਰਾਤ ਯੂੰ ਦਿਲ ਮੇਂ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਆਈ * ਐ ਜਜ਼ਬਾ-ਇ-ਦਿਲ ਗ਼ਰ ਮੈਂ ਚਾਹੂੰ * ਹਮ ਕਿ ਠਹਿਰੇ ਅਜਨਬੀ * ਰੂਠੇ ਹੋ ਤੁਮ ਪੀਆ ਤੋ ਮਨਾਊਂ ਕੈਸੇ * ਇਤਨਾ ਨਾ ਚਾਹੋ ਮੁਝੇ (ਫ਼ਿਲਮ ਪਰਦਾ ਨਾ ਉਠਾਓ) ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1950]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2022]] ahawc0z45r02q1xqu9zckh6ddbjoj2n 0 42375 611765 532730 2022-08-22T03:11:42Z Nitesh Gill 8973 wikitext text/x-wiki {{ਬੇ-ਹਵਾਲਾ|}} {{Infobox settlement | name = ਜੋਧਪੁਰ | native_name = | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ਪਿੰਡ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Punjab | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ | latd = 30.663303 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 76.434417 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = | subdivision_type =ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|ਭਾਰਤ}} | subdivision_type1 =ਰਾਜ | subdivision_name1 = [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] | subdivision_type2 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | subdivision_name2 = [[ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਫ਼ਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | parts_type = [[ਬਲਾਕ]] | parts = [[ਬੱਸੀ ਪਠਾਣਾਂ]] | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | demographics1_title1 = ਸਰਕਾਰੀ | demographics1_info1 =[[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type =[[ਪੋਸਟਲ ਇੰਡੈਕਸ ਨੰਬਰ|ਪਿੰਨ]] | postal_code = | registration_plate = | blank1_name_sec1 = ਨੇੜੇ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ | blank1_info_sec1 = [[ਬੱਸੀ ਪਠਾਣਾਂ]] | website = | footnotes = }} '''ਜੋਧਪੁਰ''' ਭਾਰਤੀ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ [[ਬੱਸੀ ਪਠਾਣਾਂ]] ਬਲਾਕ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ]] saxv2p0uzo31h9dzaic9eajui2pi8uc 0 45204 611767 463746 2022-08-22T03:12:51Z Nitesh Gill 8973 wikitext text/x-wiki {{ਬੇ-ਹਵਾਲਾ|}} {{Infobox newspaper | name = ''ਅਮਰ ਉਜਾਲਾ'' | logo = | image = | caption = | type = ਦੈਨਿਕ ਅਖ਼ਬਾਰ | format = [[ਬ੍ਰਾਡਸ਼ੀਟ]] | foundation = | ceased publication = | price = | owners = | publisher =ਅਮਰ ਉਜਾਲਾ ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਲਿਮਿਟੇਡ | chief editor = | assoc editor = | staff = | language = ਹਿੰਦੀ | political = | circulation = | headquarters = ਅਮਰ ਉਜਾਲਾ, ਸੀ-21, ਸੈਕਟਰ-59, [[ਨੋਇਡਾ]]-201301 | sister newspapers = ਅਮਰ ਉਜਾਲਾ ਕੰਪੈਕਟ | website = Amarujala.com [http://www.amarujala.com] }} ''ਅਮਰ ਉਜਾਲਾ'' ਹਿੰਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਦੈਨਿਕ ਅਖ਼ਬਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ ਪੱਛਮੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ [[ਆਗਰਾ]] ਤੋਂ 18 ਅਪਰੈਲ 1948 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ==ਇਤਿਹਾਸ== ਸੰਨ 1948 ਵਿੱਚ ਡੋਰੀਲਾਲ ਅੱਗਰਵਾਲ ਅਤੇ ਮੁਰਾਰੀਲਾਲ ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ ਨੇ ਆਗਰਾ ਤੋਂ ''ਅਮਰ ਉਜਾਲਾ'' ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1967 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਬਰੇਲੀ ਅਡੀਸ਼ਨ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਪੱਛਮੀ ਉੱਤਰਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਗਰਾ, ਬੁਲੰਦ ਸ਼ਹਿਰ, ਅਲੀਗੜ, ਮਥੁਰਾ, ਬਰੇਲੀ ਆਦਿ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਕਬੂਲ ਅਖ਼ਬਾਰ ਹੈ। 11 ਦਸੰਬਰ 1968 ਤੋਂ ''ਅਮਰ ਉਜਾਲਾ'' ਮੇਰਠ ਤੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗਾ ਸੀ। ''ਅਮਰ ਉਜਾਲਾ'' (ਆਗਰਾ) ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸੰਪਾਦਕ ਅਨਿਲ ਕੁਮਾਰ ਅੱਗਰਵਾਲ ਅਤੇ ਮਕਾਮੀ ਸੰਪਾਦਕ ਅਜੈ ਕੁਮਾਰ ਅੱਗਰਵਾਲ ਹਨ। {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਅਖ਼ਬਾਰ]] s4fpia8khhzxnoeh41mdsjtf0xt8m8p 0 68007 611744 385365 2022-08-21T15:24:20Z Nitesh Gill 8973 wikitext text/x-wiki {{ਬੇ-ਹਵਾਲਾ|}} [[File:2017-05-28 Wiener Schnitzel mit Pommes frites anagoria.jpg|thumb|ਫਰੈਂਚ ਫ੍ਰਾਈਸ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਜ਼ਰ ਸਿਨੇਜ਼ਲਲ]] [[File:Strudel.jpg|thumb|ਐਪਲ ਪੇਸਟਰੀ ਵਿਆਨਾਈ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।]] '''ਵਿਆਨਾਈ ਖੁਰਾਕ''' [[ਵਿਆਨਾ]] ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਵਿਆਨਾਈ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ [[ਆਸਟਰੀਆਈ ਖੁਰਾਕ]] ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮਝ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਆਟਰੀਆ ਦੇ ਬਾਕੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਨਾਈ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਅਸਰ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਖਰੇਵੇਂ ਹਨ। ਵਿਆਨਾਈ ਖੁਰਾਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਪੇਸਟਰੀਆਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|}} h5wnblm2uueyiy5w5k9zr4lejn55fel 0 92528 611750 375026 2022-08-21T17:47:45Z Jpgibert 41304 use vector version for better rendering wikitext text/x-wiki {{Infobox military unit |unit_name= ਮੈਕਨਾਇਜਡ ਪੈਦਲ ਰੇਜੀਮੇਂਟ |image=[[File:Mechanised Infantry Regiment Insignia (India).svg|150px]] |caption= |dates= 1979 - ਵਰਤਮਾਨ |country={{flag icon|ਭਾਰਤ }} [[ਭਾਰਤ]] |allegiance= |branch= [[ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ]] |type= ਪੈਦਲ ਫ਼ੌਜ |role=ਮੈਕਨਾਇਜਡ ਪੈਦਲ ਫ਼ੌਜ |size=25 ਬਟਾਲੀਅਨਾਂ |command_structure= |garrison=ਅਹਿਮਦਨਗਰ, [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] |garrison_label=ਰੇਜੀਮੇਂਟਅਲ ਸੇਂਟਰ |equipment= |equipment_label= |nickname= |patron= |motto= ''Valour & Faith'' |colors=''ਬੋਲੋ ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ ਜੈ (Victory to Mother India)'' |colors_label=ਜੰਗੀ ਨਾਅਰਾ |march= |mascot= |battles= |anniversaries= |decorations= |battle_honours= <!-- Commanders --> |current_commander= |current_commander_label= |ceremonial_chief= |ceremonial_chief_label= |colonel_of_the_regiment= |colonel_of_the_regiment_label= |notable_commanders= <!-- Insignia --> |identification_symbol=ਇੱਕ ਬੀ.ਐਮ.ਪੀ. 1 ਦੇ ਉੱਪਰ ਬੰਦੂਕ ਫਿੱਟ ਕੀਤੀ ਗਈ , ਜੋ ਕਿ ਪੈਦਲ ਫ਼ੌਜ ਅਤੇ ਮੈਕਨਾਈਜਡ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ. |identification_symbol_label=Regimental Insignia |identification_symbol_2= |identification_symbol_2_label= }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੈਦਲ ਫ਼ੌਜ]] r6y3fh2gt9vcn38cfscznogp5pj0s15 0 93368 611745 544994 2022-08-21T15:36:44Z Nitesh Gill 8973 /* ਕੈਰੀਅਰ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਸੰਗੀਤਾ ਘੋਸ਼ | image = Sangeeta Ghosh.jpg | caption = 2014 ਵਿੱਚ, ਘੋਸ਼ ਮੰਬਈ ਵਿੱਖੇ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਐਨਜੀਓ ਕਿਡਸ ਫੰਕਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ | other_names = <!-- Must be supported by a reliable source --> | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1976|8|18}}<ref>{{cite web|title=Happy Birthday: Des mein nikla hoga chand fame Sangita Ghosh turns 39|url=http://daily.bhaskar.com/news/ENT-BOW-sangita-ghosh-birthday-5086948-PHO.html|work=[[Dainik Bhaskar]]|accessdate=22 June 2016|date=18 August 2015}}</ref> | birth_place = [[ਸ਼ਿਵਪੁਰੀ]], [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], [[ਭਾਰਤ]] | occupation = ਮਾਡਲ, [[ਅਦਾਕਾਰ]], [[ਡਾਂਸਰ]], [[ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਪੇਸ਼ਕਾਰ]] | height = <!-- Must be supported by a reliable source --> | ethnicity = [[ਬੰਗਾਲੀ ਲੋਕ|ਬੰਗਾਲੀ]]<ref>{{cite web|last1=Shukla|first1=Richa|title=Sangeeta Ghosh: I will visit Jaipur at least once every month|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Sangeeta-Ghosh-I-will-visit-Jaipur-at-least-once-every-month/articleshow/49881877.cms|website=The Times of India|accessdate=22 June 2016|date=23 November 2015}}</ref> | years_active = 1986–ਵਰਤਮਾਨ | spouse = {{Marriage|ਸ਼ੈਲੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਜਪੂਤ|2011}}<ref>{{cite web|last1=Merani|first1=Anil|title=Sangita Ghosh: My husband and I are still in the lovey-dovey phase of marriage|url=http://www.spotboye.com/television/tv-interviews/sangita-ghosh-my-husband-and-i-are-still-in-the-lovey-dovey-phase-of-marriage/57136420032ee7bc21f3866c|website=Spotboye|accessdate=22 June 2016|date=17 April 2016}}</ref> }} '''ਸੰਗੀਤਾ ਘੋਸ਼''' (ਜਨਮ [[18 ਅਗਸਤ]] [[1976]]) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਮਾਡਲ ਹੈ। ਇਹ [[ਇਸ ਦੇਸ ਮੇਂ ਨਿਕਲਾ ਹੋਗਾ ਚਾਂਦ]] ਸੀਰੀਅਲ ਵਿਚਲੇ ਰੋਲ ਪੰਮੀ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਕਈ ਅਵਾਰਡ ਸ਼ੋਆਂ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੀਰੀਜ਼ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕੀਤਾ। ਇਸਨੇ [[ਨੱਚ ਬਲੀਏ]] ਸੀਰੀਜ਼ ਨੂੰ [[ਸ਼ਾਬੀਰ ਅਹਲੂਵਾਲਿਆ]] ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਇਸਨੇ ਕਈ ਡਾਂਸ ਅਭਿਨੈ ਨਿਭਾਏ। ==ਕਰੀਅਰ== ਸੰਗੀਤਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਐਕਟਿੰਗ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ "ਹਮ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ" ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਇਸਨੇ ਕਈ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ "ਡੂਨੀਅਰ ਸੂਟਿੰਗਸ" ਅਤੇ "ਨਿਰਮਾ" ਲਈ ਮਾਡਲਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਇਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ 1996 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸੀਰੀਅਲਾਂ "ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ", "ਅਧੀਕਾਰ", "ਅਜੀਬ ਦਾਸਤਾਂ" ਅਤੇ "ਦਰਾਰ" ਵਿੱਚ ਐਕਟਿੰਗ ਕੀਤੀ। "ਦਰਾਰ" ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਨੇ [[ਕਿਸ ਦੇਸ ਮੇਂ ਨਿਕਲਾ ਹੋਗਾ ਚਾਂਦ]] ਵਿੱਚ "ਪੰਮੀ" ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ। [[2006]] ਵਿੱਚ, ਇਸਨੇ [[ਵਿਰਾਸਤ (ਸਟਾਰ ਵਨ)|ਵਿਰਾਸਤ]] ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਖ਼ਰਬੰਦਾ/ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਲਾਂਬਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਇਸਨੇ [[2010]] ਵਿੱਚ, ਰਿਏਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ [[ਜ਼ਰਾ ਨਚਕੇ ਦਿਖਾ 2]] ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਟੀਮ ਦੀ ਕੈਪਟਨ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਸ਼ੋਅ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। ਦਾਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੂੰ 'ਦੇਸ ਮੇਂ ਨਿਕਲਾ ਹੋਗਾ ਚਾਂਦ' ਵਿੱਚ ਕਾਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪੰਮੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ 2006 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਯੰਕਾ ਖਰਬੰਦਾ / ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਰਾਹੁਲ ਲਾਂਬਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਘੋਸ਼ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਡੇਲੀ ਸੋਪ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਛੇ ਸਾਲ ਭਾਵ ਵਿਰਾਸਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ 15 ਅਗਸਤ 2013 ਨੂੰ ਅਭਿਨੇਤਾ ਰੁਸਲਾਨ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਚੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ 'ਕਹਿਤਾ ਹੈ ਦਿਲ ਜੀ ਲੇ ਜ਼ਰਾ'<ref>{{Cite web |title=Sangeeta Ghosh on a learning spree |work=The Times of India |date=24 September 2013 |access-date=23 June 2016 |url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Sangeeta-Ghosh-Sulbha-Deshpande-Marathi/articleshow/22999860.cms}}</ref><ref>{{Cite news |title=Amitabh Bachchan proposes to Sangeeta Ghosh |last=Agarwal |first=Stuti |work=The Times of India |access-date=23 June 2016 |url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bengali/movies/news/Amitabh-Bachchan-proposes-to-Sangeeta-Ghosh/articleshow/23914012.cms |date=11 January 2017}}</ref> ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੋਅ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਸੰਕਲਪਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਘੋਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਮੁਮਤਾਜ਼ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ। ਸ਼ੋਅ 2014 ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite news |title=I won't mind kissing Sangeeta Ghosh: Ruslaan Mumtaz |last=Agarwal |first=Stuti |work=The Times of India |date=25 August 2013 |url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/I-wont-mind-kissing-Sangeeta-Ghosh-Ruslaan-Mumtaz/articleshow/22092347.cms |access-date=23 June 2016}}</ref> ਫਿਰ ਉਹ ਡੇਲੀ ਸੋਪ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ।<ref>{{Cite news |title=Heres why Sangeeta Ghosh said yes to finite series Parvarrish |last=Shrivastava |first=Vipra |work=India Today |date=30 November 2015 |access-date=23 June 2016 |url=http://indiatoday.intoday.in/story/heres-why-sangeeta-ghosh-said-yes-to-finite-series-parvarrish-season-2-sony-tv/1/534644.html}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ ਦੀ ਥ੍ਰਿਲਰ ਲੜੀ 'ਰਿਸ਼ਤੋਂ ਕਾ ਚੱਕਰਵਿਊ' ਵਿੱਚ ਸੁਧਾ ਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵੀ ਨਿਭਾਈ। ਫਰਵਰੀ 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ ਦਿਵਿਆ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਸਚਿਨੀ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਚਿਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ੋਅ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਸਫਫਲ ਰਿਹਾ। ਇਹ ਸ਼ੋਅ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਲੰਬੀ ਦੌੜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਰਵਰੀ 2020 ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ।<ref>{{cite news |title=Sangita Ghosh: I have done everything on TV that a heroine gets to do in a film |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/television/sangita-ghosh-plays-a-witch-star-plus-divya-drishti-5668786/ |access-date=4 February 2020 |work=The Indian Express |date=10 April 2019}}</ref> ==ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ== ਸੰਗੀਤਾ ਦਾ ਵਿਆਹ [[ਜੈਪੁਰ]] ਦੇ ਰਾਜੀਵ ਸ਼ੈਲੇਂਦਰਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਜੋ ਪੋਲੋ ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ। ==ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ== {| class="wikitable sortable" !ਸਾਲ !ਸਿਰਲੇਖ !ਭੂਮਿਕਾ |- | 1986 | ''ਹਮ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ'' | — |- | 1995–96 | ''ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ'' | — |- | 1997 | ''ਅਜੀਬ ਦਾਸਤਾਂ'' | — |- | 1996–99 | ''ਦਰਾਰ'' | — |- | 2000 | ''ਖੁਸ਼ੀ'' | — |- | 2000 | ''ਅਧਿਕਾਰ'' | ਸਾਬਾ |- | 2000–01 | ''[[ਰਿਸ਼ਤੇ (ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਜ਼)|ਰਿਸ਼ਤੇ]]'' | ਜਯੋਤੀ ("ਸਾਲ ਮੁਬਾਰਕ" - ਐਪੀਸੋਡ 42)<br/>ਪਾਰੁਲ ("ਝੂਠਾ ਸੱਚ" - ਐਪੀਸੋਡ 99 - 6 ਫ਼ਰਵਰੀ 2000)<br/>ਵਿਨਤੀ ("ਰੰਗ" - ਐਪੀਸੋਡ 151 - 8 ਮਾਰਚ2001) |- |2001–05 | ''[[ਦੇਸ ਮੇਂ ਨਿਕਲਾ ਹੋਗਾ ਚਾਂਦ]]'' | ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕੇਂਟ (ਪੰਮੀ)<br/>ਪਰਮਿੰਦਰ ਦੇਵ ਮਲਿਕ<br/>ਪਰਮਿੰਦਰ ਰੋਹਨ ਮਲਹੋਤਰਾ<br/>ਮਾਹੀ ਮਲਿਕ (ਗੁਨਗੁਨ) (ਦੇਵ ਅਤੇ ਪੰਮੀ ਦੀ ਧੀ) |- |2002 | ''[[ਮਹਿੰਦੀ ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਕੀ]]'' | ਮੁਸਕਾਨ |- | 2004 | ''[[ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਆਸਮਾਨ ਤੱਕ]]'' | — |- |2005 | ''[[ਨਚ ਬਲੀਏ|ਨਚ ਬਲੀਏ 1]]'' | ਸੰਗੀਤਾ (ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਕ/ ਮੇਜ਼ਬਾਨ) |- |2006 | ''[[ਨਚ ਬਲੀਏ|ਨਚ ਬਲੀਏ 2]]'' | ਸੰਗੀਤਾ (ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਕ/ ਮੇਜ਼ਬਾਨ) |- |2005–06 | ''[[ਰੱਬਾ ਇਸ਼ਕ਼ ਨਾ ਹੋਵੇ]]'' | ਵੀਰਾ |- |2006–07 | ''[[ਵਿਰਾਸਤ (ਸਟਾਰ ਵਨ)|ਵਿਰਾਸਤ]]'' | ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਖਰਬੰਦਾ/ ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਰਾਹੁਲ ਲਾਂਬਾ |- |2010 | ''[[ਜ਼ਰਾ ਨਚਕੇ ਦਿਖਾ|ਜ਼ਰਾ ਨਚਕੇ ਦਿਖਾ 2]]'' | ਸੰਗੀਤਾ (ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਟੀਮ ਦੀ ਕੈਪਟਨ) |- |2013–14 | ''[[ਕੈਹਤਾ ਹੈ ਦਿਲ ਜੀ ਲੇ ਜ਼ਰਾ]]'' | ਸਾਚੀ ਪ੍ਰਭੁ/ ਸਾਚੀ ਧਰੁਵ ਗੋਇਲ |- |2015–16 | ''[[ਪਰਵਰਿਸ਼- ਭਾਗ2]]'' | ਸੁਰਿੰਦਰ ਖੁਰਾਨਾ (ਸੂਰੀ) |- |} ==ਅਵਾਰਡ== ;ਜੇਤੂ * [[ਸਟਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਅਵਾਰਡ]], ਪਸੰਦੀਦਾ ਭੈਣ ਲਈ * [[ਆਈਟੀਏ ਅਵਾਰਡ]] ਬੇਸਟ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਲਈ- * [[ਸਟਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਅਵਾਰਡ]], ਪਸੰਦੀਦਾ ਨਣਾਨ ਲਈ * [[ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ]] ਬੇਸਟ ਓਨਸਕ੍ਰੀਨ ਕਪਲ (2013) - [[ਰੂਸਲਾਨ ਮੁਮਤਾਜ਼]] ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਾ ਘੋਸ਼<ref>{{cite web|url=http://www.indicine.com/movies/bollywood/ita-awards-2013-winners-indian-television-academy-awards/|title=ITA Awards 2013 Winners: Indian Television Academy Awards|publisher=Indicine|date=2013|accessdate=2016-06-23}}</ref> * ਨਿਊਜ਼ਮੇਕਰਸ ਅਚੀਵਰਸ ਅਵਾਰਡ ''[[ਕਹਿਤਾ ਹੈ ਦਿਲ ਜੀ ਲੇ ਜ਼ਰਾ]]'' (2014) ;ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ * [[ਭਾਰਤੀ ਟੇਲੀ ਅਵਾਰਡ]] ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਬੇਸਟ ਅਦਾਕਾਰਾ ਲਈ * [[ਸਟਾਰ ਗਿਲਡ ਅਵਾਰਡ]] ਡ੍ਰਾਮਾ ਸੀਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੇਸਟ ਅਦਾਕਾਰਾ ਲਈ * [[ਭਾਰਤੀ ਟੇਲੀ ਅਵਾਰਡ]] ਬੇਸਟ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਲਈ ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} ==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ== *{{IMDb name|1922391}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੀਵਿਤ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1976]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਮਾਡਲਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] e05ysv3o4y2ccww7axv046nzxe3j5vw 611747 611745 2022-08-21T15:39:22Z Nitesh Gill 8973 /* ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਸੰਗੀਤਾ ਘੋਸ਼ | image = Sangeeta Ghosh.jpg | caption = 2014 ਵਿੱਚ, ਘੋਸ਼ ਮੰਬਈ ਵਿੱਖੇ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਐਨਜੀਓ ਕਿਡਸ ਫੰਕਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ | other_names = <!-- Must be supported by a reliable source --> | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1976|8|18}}<ref>{{cite web|title=Happy Birthday: Des mein nikla hoga chand fame Sangita Ghosh turns 39|url=http://daily.bhaskar.com/news/ENT-BOW-sangita-ghosh-birthday-5086948-PHO.html|work=[[Dainik Bhaskar]]|accessdate=22 June 2016|date=18 August 2015}}</ref> | birth_place = [[ਸ਼ਿਵਪੁਰੀ]], [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], [[ਭਾਰਤ]] | occupation = ਮਾਡਲ, [[ਅਦਾਕਾਰ]], [[ਡਾਂਸਰ]], [[ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਪੇਸ਼ਕਾਰ]] | height = <!-- Must be supported by a reliable source --> | ethnicity = [[ਬੰਗਾਲੀ ਲੋਕ|ਬੰਗਾਲੀ]]<ref>{{cite web|last1=Shukla|first1=Richa|title=Sangeeta Ghosh: I will visit Jaipur at least once every month|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Sangeeta-Ghosh-I-will-visit-Jaipur-at-least-once-every-month/articleshow/49881877.cms|website=The Times of India|accessdate=22 June 2016|date=23 November 2015}}</ref> | years_active = 1986–ਵਰਤਮਾਨ | spouse = {{Marriage|ਸ਼ੈਲੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਜਪੂਤ|2011}}<ref>{{cite web|last1=Merani|first1=Anil|title=Sangita Ghosh: My husband and I are still in the lovey-dovey phase of marriage|url=http://www.spotboye.com/television/tv-interviews/sangita-ghosh-my-husband-and-i-are-still-in-the-lovey-dovey-phase-of-marriage/57136420032ee7bc21f3866c|website=Spotboye|accessdate=22 June 2016|date=17 April 2016}}</ref> }} '''ਸੰਗੀਤਾ ਘੋਸ਼''' (ਜਨਮ [[18 ਅਗਸਤ]] [[1976]]) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਮਾਡਲ ਹੈ। ਇਹ [[ਇਸ ਦੇਸ ਮੇਂ ਨਿਕਲਾ ਹੋਗਾ ਚਾਂਦ]] ਸੀਰੀਅਲ ਵਿਚਲੇ ਰੋਲ ਪੰਮੀ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਕਈ ਅਵਾਰਡ ਸ਼ੋਆਂ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੀਰੀਜ਼ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕੀਤਾ। ਇਸਨੇ [[ਨੱਚ ਬਲੀਏ]] ਸੀਰੀਜ਼ ਨੂੰ [[ਸ਼ਾਬੀਰ ਅਹਲੂਵਾਲਿਆ]] ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਇਸਨੇ ਕਈ ਡਾਂਸ ਅਭਿਨੈ ਨਿਭਾਏ। ==ਕਰੀਅਰ== ਸੰਗੀਤਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਐਕਟਿੰਗ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ "ਹਮ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ" ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਇਸਨੇ ਕਈ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ "ਡੂਨੀਅਰ ਸੂਟਿੰਗਸ" ਅਤੇ "ਨਿਰਮਾ" ਲਈ ਮਾਡਲਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਇਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ 1996 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸੀਰੀਅਲਾਂ "ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ", "ਅਧੀਕਾਰ", "ਅਜੀਬ ਦਾਸਤਾਂ" ਅਤੇ "ਦਰਾਰ" ਵਿੱਚ ਐਕਟਿੰਗ ਕੀਤੀ। "ਦਰਾਰ" ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਨੇ [[ਕਿਸ ਦੇਸ ਮੇਂ ਨਿਕਲਾ ਹੋਗਾ ਚਾਂਦ]] ਵਿੱਚ "ਪੰਮੀ" ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ। [[2006]] ਵਿੱਚ, ਇਸਨੇ [[ਵਿਰਾਸਤ (ਸਟਾਰ ਵਨ)|ਵਿਰਾਸਤ]] ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਖ਼ਰਬੰਦਾ/ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਲਾਂਬਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਇਸਨੇ [[2010]] ਵਿੱਚ, ਰਿਏਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ [[ਜ਼ਰਾ ਨਚਕੇ ਦਿਖਾ 2]] ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਟੀਮ ਦੀ ਕੈਪਟਨ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਸ਼ੋਅ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। ਦਾਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੂੰ 'ਦੇਸ ਮੇਂ ਨਿਕਲਾ ਹੋਗਾ ਚਾਂਦ' ਵਿੱਚ ਕਾਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪੰਮੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ 2006 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਯੰਕਾ ਖਰਬੰਦਾ / ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਰਾਹੁਲ ਲਾਂਬਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਘੋਸ਼ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਡੇਲੀ ਸੋਪ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਛੇ ਸਾਲ ਭਾਵ ਵਿਰਾਸਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ 15 ਅਗਸਤ 2013 ਨੂੰ ਅਭਿਨੇਤਾ ਰੁਸਲਾਨ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਚੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ 'ਕਹਿਤਾ ਹੈ ਦਿਲ ਜੀ ਲੇ ਜ਼ਰਾ'<ref>{{Cite web |title=Sangeeta Ghosh on a learning spree |work=The Times of India |date=24 September 2013 |access-date=23 June 2016 |url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Sangeeta-Ghosh-Sulbha-Deshpande-Marathi/articleshow/22999860.cms}}</ref><ref>{{Cite news |title=Amitabh Bachchan proposes to Sangeeta Ghosh |last=Agarwal |first=Stuti |work=The Times of India |access-date=23 June 2016 |url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bengali/movies/news/Amitabh-Bachchan-proposes-to-Sangeeta-Ghosh/articleshow/23914012.cms |date=11 January 2017}}</ref> ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੋਅ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਸੰਕਲਪਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਘੋਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਮੁਮਤਾਜ਼ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ। ਸ਼ੋਅ 2014 ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite news |title=I won't mind kissing Sangeeta Ghosh: Ruslaan Mumtaz |last=Agarwal |first=Stuti |work=The Times of India |date=25 August 2013 |url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/I-wont-mind-kissing-Sangeeta-Ghosh-Ruslaan-Mumtaz/articleshow/22092347.cms |access-date=23 June 2016}}</ref> ਫਿਰ ਉਹ ਡੇਲੀ ਸੋਪ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ।<ref>{{Cite news |title=Heres why Sangeeta Ghosh said yes to finite series Parvarrish |last=Shrivastava |first=Vipra |work=India Today |date=30 November 2015 |access-date=23 June 2016 |url=http://indiatoday.intoday.in/story/heres-why-sangeeta-ghosh-said-yes-to-finite-series-parvarrish-season-2-sony-tv/1/534644.html}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ ਦੀ ਥ੍ਰਿਲਰ ਲੜੀ 'ਰਿਸ਼ਤੋਂ ਕਾ ਚੱਕਰਵਿਊ' ਵਿੱਚ ਸੁਧਾ ਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵੀ ਨਿਭਾਈ। ਫਰਵਰੀ 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ ਦਿਵਿਆ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਸਚਿਨੀ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਚਿਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ੋਅ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਸਫਫਲ ਰਿਹਾ। ਇਹ ਸ਼ੋਅ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਲੰਬੀ ਦੌੜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਰਵਰੀ 2020 ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ।<ref>{{cite news |title=Sangita Ghosh: I have done everything on TV that a heroine gets to do in a film |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/television/sangita-ghosh-plays-a-witch-star-plus-divya-drishti-5668786/ |access-date=4 February 2020 |work=The Indian Express |date=10 April 2019}}</ref> ==ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ== ਸੰਗੀਤਾ ਦਾ ਵਿਆਹ [[ਜੈਪੁਰ]] ਦੇ ਰਾਜੀਵ ਸ਼ੈਲੇਂਦਰਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਜੋ ਪੋਲੋ ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ। . ਜੁਲਾਈ 2022 ਵਿੱਚ, ਘੋਸ਼ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੇ 25 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ ਇੱਕ ਧੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਇਸ ਖਬਰ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਬੱਚਾ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 15 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ NICU ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਦਾ 2015 ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬੱਚਾ ਗੁਆਉਣਾ ਉਸਦੇ ਲਈ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਸੀ। ਜੋੜੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦਾ ਨਾਮ ਦੇਵੀ ਰੱਖਿਆ।<ref>{{Cite news |title=I missed acting: TV actress Sangeeta Ghosh |agency=Press Trust of India |work=Business Standard |date=7 August 2013 |access-date=23 June 2016 |url=http://www.business-standard.com/article/pti-stories/i-missed-acting-tv-actress-sangeeta-ghosh-113080701254_1.html}}</ref><ref name="toi1"/><ref>{{Cite web |title=Nothing is wrong with my married life: Sangeeta Ghosh |last=Sinha |first=Seema |work=The Times of India |date=21 October 2012 |access-date=23 June 2016 |url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Nothing-is-wrong-with-my-married-life-Sangeeta-Ghosh/articleshow/16890621.cms}}</ref> ==ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ== {| class="wikitable sortable" !ਸਾਲ !ਸਿਰਲੇਖ !ਭੂਮਿਕਾ |- | 1986 | ''ਹਮ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ'' | — |- | 1995–96 | ''ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ'' | — |- | 1997 | ''ਅਜੀਬ ਦਾਸਤਾਂ'' | — |- | 1996–99 | ''ਦਰਾਰ'' | — |- | 2000 | ''ਖੁਸ਼ੀ'' | — |- | 2000 | ''ਅਧਿਕਾਰ'' | ਸਾਬਾ |- | 2000–01 | ''[[ਰਿਸ਼ਤੇ (ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਜ਼)|ਰਿਸ਼ਤੇ]]'' | ਜਯੋਤੀ ("ਸਾਲ ਮੁਬਾਰਕ" - ਐਪੀਸੋਡ 42)<br/>ਪਾਰੁਲ ("ਝੂਠਾ ਸੱਚ" - ਐਪੀਸੋਡ 99 - 6 ਫ਼ਰਵਰੀ 2000)<br/>ਵਿਨਤੀ ("ਰੰਗ" - ਐਪੀਸੋਡ 151 - 8 ਮਾਰਚ2001) |- |2001–05 | ''[[ਦੇਸ ਮੇਂ ਨਿਕਲਾ ਹੋਗਾ ਚਾਂਦ]]'' | ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕੇਂਟ (ਪੰਮੀ)<br/>ਪਰਮਿੰਦਰ ਦੇਵ ਮਲਿਕ<br/>ਪਰਮਿੰਦਰ ਰੋਹਨ ਮਲਹੋਤਰਾ<br/>ਮਾਹੀ ਮਲਿਕ (ਗੁਨਗੁਨ) (ਦੇਵ ਅਤੇ ਪੰਮੀ ਦੀ ਧੀ) |- |2002 | ''[[ਮਹਿੰਦੀ ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਕੀ]]'' | ਮੁਸਕਾਨ |- | 2004 | ''[[ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਆਸਮਾਨ ਤੱਕ]]'' | — |- |2005 | ''[[ਨਚ ਬਲੀਏ|ਨਚ ਬਲੀਏ 1]]'' | ਸੰਗੀਤਾ (ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਕ/ ਮੇਜ਼ਬਾਨ) |- |2006 | ''[[ਨਚ ਬਲੀਏ|ਨਚ ਬਲੀਏ 2]]'' | ਸੰਗੀਤਾ (ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਕ/ ਮੇਜ਼ਬਾਨ) |- |2005–06 | ''[[ਰੱਬਾ ਇਸ਼ਕ਼ ਨਾ ਹੋਵੇ]]'' | ਵੀਰਾ |- |2006–07 | ''[[ਵਿਰਾਸਤ (ਸਟਾਰ ਵਨ)|ਵਿਰਾਸਤ]]'' | ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਖਰਬੰਦਾ/ ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਰਾਹੁਲ ਲਾਂਬਾ |- |2010 | ''[[ਜ਼ਰਾ ਨਚਕੇ ਦਿਖਾ|ਜ਼ਰਾ ਨਚਕੇ ਦਿਖਾ 2]]'' | ਸੰਗੀਤਾ (ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਟੀਮ ਦੀ ਕੈਪਟਨ) |- |2013–14 | ''[[ਕੈਹਤਾ ਹੈ ਦਿਲ ਜੀ ਲੇ ਜ਼ਰਾ]]'' | ਸਾਚੀ ਪ੍ਰਭੁ/ ਸਾਚੀ ਧਰੁਵ ਗੋਇਲ |- |2015–16 | ''[[ਪਰਵਰਿਸ਼- ਭਾਗ2]]'' | ਸੁਰਿੰਦਰ ਖੁਰਾਨਾ (ਸੂਰੀ) |- |} ==ਅਵਾਰਡ== ;ਜੇਤੂ * [[ਸਟਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਅਵਾਰਡ]], ਪਸੰਦੀਦਾ ਭੈਣ ਲਈ * [[ਆਈਟੀਏ ਅਵਾਰਡ]] ਬੇਸਟ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਲਈ- * [[ਸਟਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਅਵਾਰਡ]], ਪਸੰਦੀਦਾ ਨਣਾਨ ਲਈ * [[ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ]] ਬੇਸਟ ਓਨਸਕ੍ਰੀਨ ਕਪਲ (2013) - [[ਰੂਸਲਾਨ ਮੁਮਤਾਜ਼]] ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਾ ਘੋਸ਼<ref>{{cite web|url=http://www.indicine.com/movies/bollywood/ita-awards-2013-winners-indian-television-academy-awards/|title=ITA Awards 2013 Winners: Indian Television Academy Awards|publisher=Indicine|date=2013|accessdate=2016-06-23}}</ref> * ਨਿਊਜ਼ਮੇਕਰਸ ਅਚੀਵਰਸ ਅਵਾਰਡ ''[[ਕਹਿਤਾ ਹੈ ਦਿਲ ਜੀ ਲੇ ਜ਼ਰਾ]]'' (2014) ;ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ * [[ਭਾਰਤੀ ਟੇਲੀ ਅਵਾਰਡ]] ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਬੇਸਟ ਅਦਾਕਾਰਾ ਲਈ * [[ਸਟਾਰ ਗਿਲਡ ਅਵਾਰਡ]] ਡ੍ਰਾਮਾ ਸੀਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੇਸਟ ਅਦਾਕਾਰਾ ਲਈ * [[ਭਾਰਤੀ ਟੇਲੀ ਅਵਾਰਡ]] ਬੇਸਟ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਲਈ ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} ==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ== *{{IMDb name|1922391}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੀਵਿਤ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1976]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਮਾਡਲਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] 4sfgnmoac2bucq22wmwzs7uqr29km1m 0 94387 611781 571312 2022-08-22T10:20:36Z CommonsDelinker 156 Removing [[:c:File:Mamta_sharma.IMG_8987aa.jpg|Mamta_sharma.IMG_8987aa.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:King of Hearts|King of Hearts]] because: [[:c:COM:VRT|No permission]] since 24 July 2022. wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | image = | name = ਮਮਤਾ ਸ਼ਰਮਾ | caption = | background = ਏਕਲ_ਗਾਇਕ | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1980|9|7}}<ref>https://www.youtube.com/watch?v=LXtgqIlzdoI&feature=youtu.be&t=8m45s</ref> | birth_name = ਮਮਤਾ ਸ਼ਰਮਾ | origin = [[ਗਵਾਲੀਅਰ]],<ref name="Singer Mamta Sharma">[http://www.mastione.com/singer-mamta-sharma-got-first-hit-song-in-her-first-film-dabbang/ "Singer Mamta Sharma got first hit song in her first film Dabbang"]. Retrieved 20 January 2011.</ref> [[Madhya Pradesh]], | genre = [[ਫ਼ਿਲਮੀ]] | occupation = ਗਾਇਕ | years_active = 2000 – present | instrument = ਆਵਾਜ਼ | First_album = | Latest_album =ਦਬੰਗ | Notable_albums = | label = | associated_acts = }} '''ਮਮਤਾ ਸ਼ਰਮਾ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ ਹੈ। ਉਹ ''ਦਬੰਗ'' ਵਿੱਚਲੇ  ''ਮੁਨੀ ਬਾਦਨਾਮ ਹੂਈ'' ਗੀਤ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।ਇਹ ਗੀਤ ਇੱਕ ਚਾਰਟਬੱਸਟਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੈਸਟ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ (ਫੀਮੇਲ) ਲਈ ਫ਼ਿਲਮਫੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।ਉਸ ਨੂੰ ਆਈਟਮ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਰਾਣੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਸ਼ੁਰੂ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਜਨਮ ਬਿਰਲਾ ਨਗਰ, ਗਵਾਲੀਅਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸੇਂਟ ਪੌਲ ਸਕੂਲ ਮੋਰਾਰ ਗਵਾਲੀਅਰ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸਟੇਜ ਤੇ ਅਦਾਇਗੀ ਕਰਦੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੈਂਡ ਦੇ ਨਾਲ ਕਈ ਪਰਵਾਰਿਕ ਸ਼ਾਦੀਆਂ (ਰਿਸੈਪਸ਼ਨਾਂ, ਪਾਰਟੀਆਂ) ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕੀਤੀ।{{cn|date=July 2016}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1980]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ]] losagsqvk76bsvoshobly2ftt9mhy4a 0 112423 611768 574828 2022-08-22T03:13:41Z Nitesh Gill 8973 wikitext text/x-wiki {{Infobox sportsperson|name=Sumrai Tete|birth_date=November 15, 1979|birth_place=[[Jharkhand]]|death_date=|death_place=|medaltemplates={{MedalSport | Women’s [[Field Hockey]]}} {{MedalCountry | {{IND}} }} {{MedalCompetition|[[Commonwealth Games]]}} {{MedalGold| [[2002 Commonwealth Games results#Field Hockey|2002 Manchester]] |[[India at the 2002 Commonwealth Games#India women.27s national field hockey team|Team]]}} {{MedalCompetition|[[Champions Challenge (field hockey)|Champions Challenge]]}} {{MedalBronze| [[2002 Women's Champions Challenge (field hockey)|2002 Johannesburg]] | [[2002 Women's Hockey Champions Challenge#.C2.A0India|Team]]}}|show-medals=yes}}'''ਸੁਮਰਾਏ ਤੇਤੇ''' (ਜਨਮ 15 ਨਵੰਬਰ, 1 9 779) ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਕੌਮੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ ਦੀ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਹੈ।ਮੈਨਚੇਸਟਰ 2002 ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਖੇਡਾਂ ਜਦੋਂ ਮੈਨਚੇਸਟਰ 2002 ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਲਡ ਜਿੱਤਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਟੀਮ ਦੇ ਨਾਲ ਖੇਡੀ। ਸਾਲ 2017 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਫੀਲਡ ਹਾਕੀ ਲਈ ਉਪਲੱਬਧੀਆਂ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਯੁਵਾ ਮਾਮਲੇ ਅਤੇ ਖੇਡ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਧਾਰੀ ਧਿਆਨ ਚੰਦ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.financialexpress.com/sports/national-sports-awards-centre-unveils-list-cricket-sensation-harmanpreet-kaur-to-receive-arjuna-award/819083/|title=National Sports Awards: Centre unveils list, cricket sensation Harmanpreet Kaur to receive Arjuna Award|date=22 August 2017|publisher=Financial Express|access-date=22 August 2017}}</ref> ਉਹ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਹਾਕੀ ਦਾ ਬ੍ਰਾਂਡ ਅੰਬੈਸਡਰ ਹੈ।  ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਘੁਬਰ ਦਾਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਵੇਗੀ।  == ਹਵਾਲੇ == {{reflist|2}} == ਬਾਹਰੀ ਜੋੜ == * [http://www.bharatiyahockey.org/khiladi/stree/2002/sumaraitete.htm ਜੀਵਨੀ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081120054627/http://www.bharatiyahockey.org./khiladi/stree/2002/sumaraitete.htm |date=2008-11-20 }} * [http://m2002.thecgf.com/results/default.asp?ath=6973 ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡ ਜੀਵਨੀ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1979]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 1tvevxkyfrr0smd6hzcbvlo9lrkkxo8 0 113964 611780 588354 2022-08-22T10:13:14Z 2401:4900:597D:3675:7D8B:65B3:591C:BF1E /* ਮਾਝੀ ਵਿਆਕਰਨ */ wikitext text/x-wiki {{ਪੰਜਾਬੀਆਂ}} [[File:Dialects Of Punjabi.jpg|thumb|right|450px|ਪੰਜਾਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ]]''' '''ਪੰਜਾਬੀ ਲਹਿਜੇ''' [[ਸਾਂਝਾ ਪੰਜਾਬ|ਸਾਂਝੇ ਪੰਜਾਬ]] ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼-ਨਾਲ਼ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]]-[[ਭਾਰਤ]] ਦੇ ਹੋਰ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ [[ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਦੀਆਂ [[ਉਪਭਾਸ਼ਾ|ਉੱਪਬੋਲੀਆਂ]] ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ==ਵੰਡ== ਭਾਸ਼ਾ-ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਹੇਠਲੀਆਂ 28 ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ<ref>{{cite book | title=ਸਿਧਾਂਤਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ | publisher=ਮਦਾਨ ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਪਟਿਆਲਾ | author=ਡਾ. ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ | year=2015 | pages=231-232}}</ref>: {{Div col|4}} # [[ਭਟਿਆਲੀ]] # [[ਰਾਠੀ]] # [[ਮਲਵਈ]] # [[ਪੁਆਧੀ]] # [[ਪਹਾੜੀ]] # [[ਦੁਆਬੀ]] # [[ਕਾਂਗੜੀ ਬੋਲੀ|ਕਾਂਗੜੀ]] # [[ਚੰਬਿਆਲੀ]] # [[ਡੋਗਰੀ]] # [[ਵਜ਼ੀਰਾਬਾਡੀ]] # [[ਬਾਰ ਦੀ ਬੋਲੀ]] # [[ਜਾਂਗਲੀ]] # [[ਜਟਕੀ]] # [[ਛਿਨਾਵਰੀ]] # [[ਮੁਲਤਾਨੀ]] # [[ਬਹਾਵਲਪੁਰੀ]] # [[ਥਲੋਚਰੀ]] # [[ਥਲੀ]] # [[ਭਿਰੋਚੀ]] # [[ਕੱਛ ਦੀ ਬੋਲੀ]] # [[ਅਵਾਣਕਾਰੀ]] # [[ਧੰਨੀ]] # [[ਘੇਬੀ]] # [[ਹਿੰਦਕੋ]] # [[ਸਵਾਇਨ]] # [[ਛਾਛੀ]] # [[ਪੋਠੋਹਾਰੀ]] # [[ਪੁਣਛੀ]] {{Div col end}} ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੇਠ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ: ===ਮਾਝੀ=== {{ਮੁੱਖ|ਮਾਝੀ}} 'ਮਾਝਾ' ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮੂਲ ਅਰਥ ਹੈ ਮੱਧ, ਭਾਵ ਕੇਂਦਰ, ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਜਾਂ ਦਰਮਿਆਨਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਰਾਵੀ ਅਤੇ ਬਿਆਸ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਮਾਝਾ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਇਸ ਮੱਝਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਨਾਂ ਮਾਝੀ ਪੈ ਗਿਆ। ====ਖੇਤਰ==== ਮਾਝੀ ਹੁਣ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਆਰਪਾਰ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਉੱਤੇ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮਾਝੀ ਪੂਰੇ ਜ਼ਿਲਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਤਰਨ-ਤਾਰਨ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਤਹਿਸੀਲਾਂ-ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਅਤੇ ਬਟਾਲਾ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਾਝੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਿਆਸ ਦਰਿਆ ਦੇ ਦੁਆਬੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਲੱਗਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਝੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ====ਧੁਨੀ ਵਿਉਂਤ==== ਧੁਨੀ ਵਿਉਂਤ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਸੁਰ (tone) ਮਾਝੀ ਦੀ ਉੱਘੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਮਾਝੀ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸੁਰਾਂ - ਉੱਚੀ, ਨੀਵੀਂ ਅਤੇ ਪੱਧਰੀ ਉੱਚਾਰੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੁਰਾੀਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨਾਦੀ-ਮਹਾਂਪ੍ਰਾਣ ਧੁਨੀਆਂ /ਘ,ਝ,ਢ,ਧ,ਭ/ ਅਤੇ ਸੁਰਯੰਤਰੀ ਧੁਨੀ /ਹ/ ਆਦਿ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਥਿਤੀਆਂ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਾਝੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨੇ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ /ਹ/ ਧੁਨੀ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ 'ਹੋਰ' ਦਾ ਮਾਝੀ ਉੱਚਾਰਨ'ਓਰ੍ਹ', ਤੁਹਾਡਾ ਦਾ 'ਤਿਅ੍ਹਾ ਡਾ' ਅਤੇ 'ਜਾਹ' ਦਾ 'ਜਾਅ੍ਹ' ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ /ਹ/ ਦਾ ਵਿਅੰਜਨੀ ਸਰੂਪ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਮਾਝੀ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ /ਲ/ ਧੁਨੀਆਂ ਫੁਨੀਮਕ ਪੱਖੋਂ ਸਾਰਥਕ ਹਨ। ਮਾਝੀ ਵਿੱਚ ਸਵਰਾਂ ਦਾ 'ਨਿਰਸੰਧੀ' ਝੁਕਾ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ ਭਾਵ ਮਾਝੇ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ /ਔ/ ਧੁਨੀ ਨੂੰ /ਆਉ/ ਹੀ ਉੱਚਾਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਰਾਉਣਾ, ਸੁਣਾਉਣਾ ਆਦਿ ਨਿਰਸੰਧੀ ਉੱਚਾਰਨ ਮਾਝੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੇ ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ ਕਰੌਣਾ, ਸਣੌਣਾ ਸੰਧੀਯੁਕਤ ਉੱਚਾਰਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉਂਜ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਭਾਵੇਂ ਮਲਵਈ ਵੀ ਮਾਝੀ ਵਾਂਗ ਹੀ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਨਾਸਕੀ ਵਿਅੰਜਨ ਤਿੰਨ (ਣ, ਨ, ਮ) ਹੀ ਉੱਚਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਮਾਝੀ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਕਿਤੇ /ਙ/ ਤੇ /ਞ/ ਦੀ ਹੋਂਦ ਵੀ ਹੈ। ====ਮਾਝੀ ਵਿਆਕਰਨ==== ਵਿਆਕਰਨ ਪੱਖੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤੀ ਵੱਖਰਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਭੇਦ ਉੱਚਾਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਮਾਝੀ ਦਾ ਬੁਲਾਰਾ 'ਤੁਹਾਡਾ' ਪੜਨਾਂਵ ਨੂੰ ਧਿਆਡਾ, ਧਿਆਡੇ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੀ ਥਾਂ ਧਿਆਨੂੰ ਜਾਂ ਤਿਆਨੂੰ ਉੱਚਾਰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇਤਰਾਂ ਮਾਝੀ ਦੇ ਕੁਝ ਸ਼ਬਦ ਬਿਲਕੁਲ ਨਿਵੇਕਲੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ: ਵਾਂਢੇ, ਸਲੂਣਾ, ਰੁਮਾਨ, ਖੜਨਾ, ਭਾਊ, ਭਾ, ਛਾਹਵੇਲਾ, ਲੌਢਾ ਵੇਲਾ (ਤਰਕਾਲਾਂ), ਗਾੜੀ (ਅੱਗੇ), ਝਬਦੇ (ਛੇਤੀ), ਕੂਣਾ (ਕਹਿਣਾ), ਬੁੱਢੀ (ਘਰਵਾਲੀ), ਯਾਰਾਂ (ਗਿਆਰਾਂ), ਹਵੇਲੀ (ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਵਾੜਾ) ਅਤੇ ਟੱਲੀ (ਲੀਰ) ਆਦਿ ਅਨੇਕ ਸ਼ਬਦ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਦੂਜੀਆਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਿਆਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ। ਵਿਆਕਰਨ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਮਾਝੀ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਕਿ ਮਾਝੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮਲਵਈ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸੰਜੋਗਾਤਮਿਕ ਰੁਚੀਆਂ ਦੀ ਧਾਰਨੀ ਹੈ। ਮਾਝੀ ਵਿੱਚ 'ਨੇ' ਸੰਬੰਧਕ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਮਾਝੀ ਵਿੱਚ /ਉਸ ਕਿਹਾ, ਕਿਨ ਕਿਹਾ, ਇਨ ਕਿਹਾ, ਹੱਥੀਂ ਕੀਤਾ, ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠਾ, ਗੱਡੀਓ ਲੱਥਾ/ ਆਦਿ ਸੰਜੋਗਾਤਮਿਕ ਬਣਤਰਾਂ ਬੋਲਣ ਦੀ ਰੁਚੀ ਹੈ। ਇਸੇਤਰਾਂ ਮਾਝੀ ਦੇ ਭੂਤਕਾਲੀ ਕਿਰਦੰਤ ਰੂਪ ਵੀ ਦੂਜੀਆਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਫ਼ਰਕ ਵਾਲੇ ਹਨ। /-ਇਆ/ ਅੰਤਕ ਕਿਰਦੰਤੀ ਰੂਪ ਆਮ ਪੰਜਾਬੀ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ 'ਪੜ੍ਹ' ਤੋਂ 'ਪੜ੍ਹਿਆ, 'ਕਰ' ਤੋਂ 'ਕਰਿਆ ਆਦਿ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਕਟ-ਤਤਸਮੀ ਰੂਪ /ਕੀਤਾ, ਸੀਤਾ/ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਆਉਦਾ ਹੈ। ਮਾਝੀ ਵਿੱਚ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਅਜਿਹੇ ਰੂਪ ਪਰਚੱਲਿਤ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਿੱਠਾ, ਰਿੱਧਾ, ਧੋਤਾ, ਗੁੱਧਾ ਆਦਿ। ਮਾਝੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੋਰ ਨਿਵੇਕਲੇ ਤੱਤ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਜੁੜਵੇਂ ਬੋਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਖਿਆ ਸੂ, ਕੀ ਕੀਤਾ ਸੂ ਆਦਿ। ====ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਵੰਨਗੀ==== ਕੀ ਕਰਨ ਡਏ ਓ? ਕੁਝ ਨਹੀਂ। ਮੋਹਣ ਕੱਲ੍ਹ ਕਿੱਥੇ ਜਾਣ ਡਿਆ ਸੀ? ਉਹ ਸਹਾਰੇ ਜਾਣ ਡਿਆ ਹੋਣਾ ===ਪੋਠੋਹਾਰੀ/ਪਹਾੜੀ=== ਪੋਠੋਹਾਰੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ [[ਪੋਠੋਹਾਰ]] ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਖੇਤਰ ਜ਼ਿਲਾ ਜਿਹਲਮ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਹੈ। ਮਿੱਘੀ (ਮੈਨੂੰ),ਤੁੱਘੀ(ਤੈਨੂੰ),ਮਾਰਾ(ਮੇਰਾ),ਸਾੜਾ(ਸਾਡਾ)। ਪੋਠੋਹਾਰੀ ਵਿੱਚ ਅੱਧਕ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਤਾ ਨੂੰ ਰੱਤਾ, ਪਤਾ ਨੂੰ ਪੱਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ "ਹ" ਜੋੜਨ ਦੀ ਰੁੱਚੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹਿਕ(ਇਕ),ਹਿੱਥੇ(ਇੱਥੇ),ਹਿੰਝ(ਇੰਝ),ਹੁਸ(ਉਸ),ਹਿੱਸ(ਇਸ)। ਪੋਠੋਹਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਨੌੜਾ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੌਲੀ ਨੂੰ ਕੋਲੀ, ਚੌਲ ਨੂੰ ਚੋਲ, ਪੌੜੀ ਨੂੰ ਪੋੜੀ ਅਤੇ ਤੌੜੀ ਨੂੰ ਤੋੜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ===ਜੰਡਾਲੀ=== '''ਜੰਡਾਲੀ ਬੋਲੀ''' ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਇੱਕ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |url=http://www.learnpunjabi.org/intro1.asp |title=Punjabi University, Patiala. |access-date=2018-12-28 |archive-date=2017-07-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170731155756/http://learnpunjabi.org/intro1.asp |dead-url=yes }}</ref> ਇਹ ਪੋਠੋਹਾਰੀ, ਛਾਛੀ ([[ਹਿੰਦਕੋ]] ਦੀ ਉਪਬੋਲੀ) ਅਤੇ ਥਾਲੋਚੀ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀਆਂ ਦਾ ਮਿਲਗੋਭਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਆਵਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ===ਮਲਵਈ=== {{ਮੁੱਖ|ਮਲਵਈ}} ਮਲਵਈ ਸ਼ਬਦ ਮਾਲਵ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਮਾਲਵ ਆਰੀਆ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਜਾਤੀ ਸੀ। ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਾਲਵ ਗਣਰਾਜ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਲਵਈ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀ ਵੈਦਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਬਦ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਬੂਹੇ ਜਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਾਲਾ 'ਬਾਰ' ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵੈਦਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਕੁਝ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ: 'ਪਰਾਰਿ' ਅਤੇ 'ਸਮਾਂ'। 'ਪਰ-ਪਰਾਰ' ਅਤੇ 'ਐਂਤਕੀ ਸਮਾਂ (ਵਰ੍ਹਾ) ਲੱਗ ਗਿਆ' ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ ਆਮ ਬੋਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਰਿਗਵੇਦ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ====ਖੇਤਰ==== ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਠਿੰਡਾ, ਸੰਗਰੂਰ, ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ, ਮੁਕਤਸਰ, ਮੋਗਾ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਅਤੇ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਪਟਿਆਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਮਲਵਈ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਵਾਲੇ ਗੁੱਠ ਤੋਂ ਪਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਦੀ ਕੁਝ ਸਿੱਖ-ਹਿੰਦੂ ਵਸੋਂ ਮਲਵਈ ਬੋਲਦੀ ਹੈ। ਮਲਵਈ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਅਗਾਂਹ ਕੁਝ ਲਘੂ-ਬੋਲੀਆਂ ਹਨ। ਬਠਿੰਡੇ ਤੋਂ ਉਤਲੇ ਪਾਸੇ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ 'ਉਤਾੜ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ 'ਹਿਠਾੜ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ====ਮਲਵਈ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ==== ਇਥੇ ਨਾਦੀ ਮਹਾਂਪ੍ਰਾਣ ਧੁਨੀਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਦੀ ਥਾਂ ਸੁਰ ਉੱਚਾਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਸੁਰ ਯੰਤਰੀ ਵਿਅੰਜਨ /ਹ/ ਗੂੜ੍ਹ ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਅੰਜਨੀ ਸਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ /ਙ/ ਅਤੇ /ਞ/ ਨਾਸਕੀ ਵਿਅੰਜਨ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬੋਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫ਼ਾਰਸੀ ਧੁਨੀਆਂ /ਫ਼/, /ਖ਼/, /ਗ਼/, /ਜ਼/ ਆਦਿ ਦਾ ਵੱਖਰੇਵਾਂ ਮਲਵਈ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਦੇ ਜ਼ਿਹਨ ਵਿੱਚ ਸਾਰਥਿਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ ਉਲਟ ਜੀਭੀ ਧੁਨੀਆਂ ਵੱਲ ਮਾਝੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਝੁਕਾ ਵੱਧ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੋਰ ਨੂੰ ਟੋਰ, ਹੇਠਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹਾਂ ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ ਬੋਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ ਮੁੱਢਲਾ ਸਵਰ ਲੋਪ ਕਰਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਧੇਰੇ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ: ਅਨਾਜ ਨੂੰ ਨਾਜ, ਅਖੰਡ ਨੂੰ ਖੰਡ, ਅਦਾਲਤਾਂ ਨੂੰ ਦਾਲਤਾਂ, ਅਨੰਦ ਨੂੰ ਨੰਦ, ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਲਾਜ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੇਰਾਂ ਨੂੰ ਕੇਰਾਂ ਆਦਿ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ ਵਿਅੰਜਨ-ਧੁਨੀਆਂ ਦਾ ਅੰਤਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਆਮ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਛੇਰ, ਛਾਤੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਤੀ, ਸਾਈਕਲ ਨੂੰ ਸ਼ੈਕਲ, ਸ਼ਤਾਨ ਨੂੰ ਛਤਾਨ, ਸਰਦੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਦੀ, ਛਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂ, ਸੜਕ ਨੂੰ ਸ਼ੜਕ, ਛਿੱਤਰ ਨੂੰ ਸ਼ਿੱਤਰ ਆਮ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 'ਬਾਂਝ ਔਰਤ' ਵਿੱਚ ਬਾਂਝ ਸ਼ਬਦ ਵੀ 'ਬਾਜ' (ਬਿਨਾਂ) ਦਾ ਮਲਵਈਕਰਨ ਹੀ ਹੈ। ਨਾਸਿਕਤਾ ਸਹਿਤ /ਵ/ ਨੂੰ /ਮ/ ਉੱਚਾਰਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ: ਤੀਵੀਂ ਨੂੰ ਤੀਮੀਂ, ਇਵੇਂ ਨੂੰ ਇਮੇ, ਕਿਵੇਂ ਨੂੰ ਕਿਮੇ, ਜਾਵਾਂਗਾ ਨੂੰ ਜਾਮਾਗਾ ਜਾਂ ਖਾਵਾਂਗਾ ਨੂੰ ਖਾਮਾਂਗਾ ਆਦਿ। ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ ਅੰਤਮ ਅੱਖਰ ਨੂੰ /ਐ/ ਲਾਉਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਰੁਚੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ: ਕੀਤੈ, ਗਿਐ, ਆਖਿਐ ਆਦਿ। /ਵ/ ਨੂੰ /ਬ/ ਆਮ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ: ਬੱਟਾ, ਬੀਰ, ਬੀਹ, ਬਾਹਗੁਰੂ, ਬੱਢ ਆਦਿ। ਵਿਆਕਰਨ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਮਲਵਈ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿਆਰਾਪਨ ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਾਲੇ ਪੜਨਾਵ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੂੰ ਦੀ ਥਾਂ ਤੈਂ, ਤੁਹਾਡਾ ਦੀ ਥਾਂ ਠੋਡਾ/ਸੋਡਾ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੀ ਥਾਂ ਥੋਨੂੰ/ਸੋਨੂੰ ਆਦਿ ਕਈ ਰੁਪਾਂਤਰ ਬੋਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 'ਆਪਣਾ' ਨੂੰ 'ਆਵਦਾ' ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਬੰਧਕ ਕਾ-ਕੀ-ਕੇ ਵੀ ਸਿਰਫ਼ ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬੋਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ: ਜੈਲੇ ਕਾ ਖੇਤ, ਜੀਤੂ ਕੇ ਮੁੰਡੇ, ਜੀਤ ਕੀ ਬੁੜੀ। 'ਬੁੜੀ' ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਸ਼ੁੱਧ ਮਲਵਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। * ਕਿਰਿਆ ਰੂਪੀ ਸ਼ਬਦ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਾਊਂ, ਖਾਊਂ, ਕਰੂੰ ਆਦਿ ਵੀ ਟਕਸਾਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਮਲਵਈ ਕਰਮਣੀ ਵਾਚ ਵੀ ਲਹਿੰਦੀ ਨਾਲ ਕਾਫ਼ੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ: 'ਏਦਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰੀਦਾ -ਖਾਈਦਾ ਜਾਂ ਪੜ੍ਹੀਦਾ ਆਦਿ। ====ਮਲਵਈ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ==== ਹਾਜ਼ਰੀ ਰੋਟੀ, ਤਿੱਖੜ ਦੁਪੈਹਰਾ, ਆਥਣ-ਉੱਗਣ, ਵੱਡੇ ਤੜਕੇ, ਨੇਂ ਜਾਣੀਏ, ਬਲਾਂਈ, ਜਮਾ ਈ, ਖਬਣੀ, ਕੇਰਾਂ, ਐਮੇ, ਊਂਈ, ਐਰਕੀ ਜਾਂ ਤੋਕੀ (ਇਸ ਸਾਲ), ਬਗ ਗਿਐ, ਕਾਸ ਨੂੰ ਜਾਨੈਗਾ, ਮੂਹਰੇ, ਜਿੱਦਣ, ਕਿੱਦਣ, ਲੌਣੇ, ਲਵੇ, ਥਾਈਂ, ਖੋਲਾ, ਜਾਣੇ ਖਾਣਿਆਂ, ਵੀਰਾਂ ਵੱਢੀਏ, ਡੁਬੜੀਏ, ਦੋਜਕ ਜਾਣਿਆਂ,ਿਕਕਣ ਆਦਿ। ===ਦੁਆਬੀ=== {{ਮੁੱਖ|ਦੁਆਬੀ}} ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦੁਆਬੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਦੁਆਬੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੁਆਬ ਜਾਂ ਦੁਆਬਾ ਸ਼ਬਦ ਪੰਜ+ਆਬ ਦੀ ਤਰਜ਼ ਉੱਤੇ ਹੀ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਦੋਆਬਾ (ਦੋ-ਆਬਾ) ਦੋ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਉਂ ਦੁਆਬੀ ਸਤਲੁਜ ਅਤੇ ਬਿਆਸ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਬੋਲੀ ਲਈ ਰੂੜ੍ਹ ਹੋਇਆ ਸ਼ਬਦ ਹੈ। ====ਖੇਤਰ==== ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ, ਜਲੰਧਰ ਅਤੇ ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ====ਦੁਆਬੀ ਭਾਸ਼ਾਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ==== ਦੁਆਬੀ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨੇ ਸੁਰ - ਉੱਚੀ, ਨੀਵੀਂ ਅਤੇ ਪੱਧਰੀ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਪਰ ਮਲਵਈ ਵਾਂਗ ਦੁਆਬੀ ਵਿੱਚ ਨਾਸਕੀ ਧੁਨੀਆਂ /ਙ/ ਅਤੇ /ਞ/ ਦਾ ਉੱਚਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੰਤੀ /ਲ/ ਅਤੇ ਉਲਟ ਜੀਭੀ /ਲ਼/ ਦੋਵੇਂ ਵਿਅੰਜਨ ਧੁਨੀਆਂ ਧੁਨੀਆਤਮਿਕ ਪੱਖੋਂ ਸਾਰਥਿਕ ਅਤੇ ਨਖੇੜੂ ਹਨ। ਦੁਆਬੀ ਵਿੱਚ /ਵ/ ਅਤੇ /ਬ/ ਧੁਨੀਆਂ ਅੰਤਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਭਾਵ 'ਵਿੱਚ' ਅਤੇ 'ਬਿੱਚ' ਦੋਵੇ ਬੋਲੀਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਵਧੇਰੇ ਰੁਝਾਨ /ਬ/ ਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਮੱਧ ਜਾਂ ਅੰਤ ਉੱਤੇ ਨਾਸਿਕਤਾ-ਸਹਿਤ /ਵ/ ਨੂੰ ਜਿੱਥੇ ਮਲਵਈ ਵਿੱਚ /ਮ/ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਇਮੇਂ, ਕਿਮੇਂ, ਤਿਮੇਂ ਆਦਿ, ਉੱਥੇ ਦੁਆਬੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਸ਼ਬਦ ਹੀ ਪਰਚੱਲਿਤ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ: ਇੱਦਾਂ, ਕਿੱਦਾਂ, ਅਤੇ ਜਿੱਦਾਂ ਆਦਿ। ਮਾਝੀ ਦੇ ਉਲਟ ਪਰ ਮਲਵਈ ਵਾਂਗ ਦੁਆਬੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਧਵਰਤੀ ਜਾਂ ਅੰਤਰ /ਰ/ ਨੂੰ ਲੋਪ ਕਰਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਪੋਤਾ, ਦ੍ਹੋਤਾ, ਦਾਤੀ, ਪੁੱਤ, ਸੂਤ ਆਦਿ ਮਾਝੀ ਵਿੱਚ ਪੋਤਰਾ, ਦੋਤ੍ਹਰਾ, ਦਾਤਰੀ, ਪੁੱਤਰ, ਸੂਤਰ ਹਨ। ਦੁਆਬੀ ਵਿਆਕਰਨ ਬਣਤਰ ਮਲਵਈ ਨਾਲ ਕਾਫ਼ੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਭੂਤਕਾਲੀ ਕਿਰਿਆ ਸੂਚਕ /ਸੀ/ ਨੂੰ ਮਲਵਈ ਵਾਂਗ ਹੀ ਦੁਆਬੀ ਵਿੱਚ ਸੀਗਾ, ਸੀਗੇ, ਸੀਗੀ ਅਤੇ ਸੀਗੀਆਂ ਵਾਂਗ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਰਮਣੀਵਾਚੀ ਅਤੇ ਭਾਵਵਾੀਚੀ ਬਣਤਰਾਂ ਦੁਆਬੀ ਦੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ "ਮੈਥੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਫੋਨ ਕੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਾਂ ਖਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ" ਆਦਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਕਿਸੇ ਉਪਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਉਹ ਗਏ ਓਏ ਆ - ਉਹ ਗਏ ਹੋਏ ਹਨ ਉਹ ਗਏ ਉਈ ਆ- ਉਹ ਗਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਾਰੀਆਂ ਆਈਆਂ ਆਂ - ਸਾਰੀਆਂ ਆਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ====ਦੁਆਬੀ ਨਿਵੇਕਲੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ==== ਗੱਭੇ (ਦਰਮਿਆਨ), ਘੇ-ਪੇ (ਘਿਉ, ਪਿਉ), ਜਨੇਤ (ਜੰਨ), ਫੇਰੇ (ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ), ਬੀਬੀ (ਮਾਂ), ਭਾਜੀ (ਭਰਾ), ਭਾਪਾ, ਭਾਈਆ (ਪਿਤਾ) ਆਦਿ === ਪੁਆਧੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ === {{ਮੁੱਖ|ਪੁਆਧੀ}} ਪੁਆਧ ਦੀ ਜੜ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ "ਪੂਰਵ ਅਰਧ" ਤੋਂ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਚੜ੍ਹਦੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਦਾ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ' ਭਾਵ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਅੱਧ। ਪੁਆਧ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ 'ਪੁਆਧੀਏ' ਅਤੇ ਪੁਆਧ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਪੁਆਧੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ====ਖੇਤਰ==== ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੋਪੜ, ਪਟਿਆਲੇ ਦਾ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸਾ, ਜ਼ਿਲਾ ਸੰਗਰੂਰ ਦੇ ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਦਾ ਖੇਤਰ, ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੀ ਗੁੱਠ, ਅੰਬਾਲੇ ਦਾ ਥਾਣਾ ਸਦਰ ਵਾਲਾ ਪਾਸਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜੀਂਦ ਦੇ ਕੁਝ ਪਿੰਡ। ====ਭਾਸ਼ਾਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ==== ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਬਾਕੀ ਉਪ-ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਾਂਗ ਪੁਆਧੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੁਰ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਪੁਆਧੀ ਦੀ ਨੀਵੀਂ ਸੁਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਾਝੀ ਦੀ ਤਰਾਂ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਚੀ ਸੁਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਲਵਈ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ। ਪੱਧਰੀ ਜਾਂ ਸਾਂਵੀਂ ਸੁਰ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਹੈ। ਪੁਆਧੀ ਵਿੱਚ ਅੰਤਲਾ /ਹ/ ਨਹੀਂ ਉੱਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਸਕੀ ਵਿਅੰਜਨ /ਙ/ ਅਤੇ /ਞ/ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤਾਲਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ੀ ਸ਼ਬਦ /ਸ਼/ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕੇਵਲ ਦੰਤੀ /ਸ/ ਹੈ। /ਵ/ ਤੋਂ /ਬ/ ਅਤੇ /ਮ/ ਵਿੱਚ ਰੂਪਾਂਤਰਨ ਮਲਵਈ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਦੋ ਸਵਰਾਂ ਵਿਚਲਾ /ਵ/ ਅਕਸਰ /ਮ/ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ: ਸਬੇਰਾ (ਸਵੇਰਾ), ਸੰਬਾਰ ਕੇ (ਸੰਵਾਰ ਕੇ), ਕਾਮਾ ਰੌਲੀ, ਕੈਮਾਂ (ਕਿੰਨਵਾਂ), ਜਾਮਾਂਗਾ, ਐਮੇ, ਸਮਗਾ (ਸਗਵਾਂ), ਸਿਰਨਾਮਾ, ਜਮਾਈ, ਅਤੇ ਤੀਮੀ ਆਦਿ। ਪੁਆਧੀ ਵਿੱਚ ਬਾਂਗਰੂ (ਹਰਿਆਣਵੀ) ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਕੁਝ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਮੁੱਢ ਵਿੱਚ ਹਰਸਵ ਸਵਰਾਂ ਦੀ ਦੀਰਘਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ: ਖੂਣੋਂ (ਖੁਣੋ), ਝੂਲ (ਝੁੱਲ), ਊਸਾਰੁ, ਊਹਾਂ, ਈਹਾਂ (ਓਥੇ, ਇੱਥੇ) ਆਦਿ। ਪੁਆਧੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਮਲਵਈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬਾਂਗਰੂ ਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪੁਆਧੀ ਵਿੱਚ ਹਮਾਨੂੰ/ਮ੍ਹਾਨੂੰ ਪੜਨਾਂਵ ਹੈ। ਇਸਤਰਾਂ 'ਬਿੱਚਮਾ' ਪੁਆਧੀ ਦਾ ਸਬੰਧਕ ਹੈ। "ਵਿਚ" ਅਤੇ "ਮਾਂ (ਮੇ)" ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਹਮ/ਹਮੇਂ (ਅਸੀਂ, ਥਮ/ਥਮੇ (ਤੂੰ, ਤੁਸੀਂ), ਮ੍ਹਾਰੇ/ਥਾਰੇ (ਸਾਡੇ, ਤੁਹਾਡੇ), ਥਾਨੂੰ (ਤੈਨੂੰ), ਇਯੋ (ਇਹ), ਸਾਤੋਂ (ਸਾਥੋਂ) ਆਦਿ ਪੜਨਾਂਵ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪੁਆਧੀ ਦੇ ਸਬੰਧਕ ਵੀ ਖਾਸ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਹੋਰ ਪੰਜਾਬੀ ਉਪ-ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ: ਗੈਲ (ਨਾਲ), ਲਵੇ (ਨੇੜੇ), ਕੰਨੀਓ (ਪਾਸਿਓ), ਓੜੀ (ਤਰਫ਼)। ਕੁਝ ਕਾਰਕੀ ਸਬੰਧਕ ਵੀ ਵੇਖਣਯੋਗ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ: ਕਾਸ ਮਾਂ (ਕਿਸ ਵਿੱਚ), ਕਾਤੇ (ਕਿਸ ਕਰ ਕੇ), ਕਿੱਕਾ (ਕਿਸ ਕਾ), ਜਾਸ ਨੂੰ (ਜਿਸ ਨੂੰ), ਪਰ (ਉੱਤੇ), ਕਿਨੂੰ (ਕਿਸ ਨੂੰ), ਕ੍ਹੀਨੂੰ (ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ) ਆਦਿ। *ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ: ਇਬ (ਹੁਣ), ਇਬਕੇ (ਐਤਕਾਂ), ਇਕਣ, ਈਕਣ, ਓਗਲ (ਉਦੋਂ) ਕੋਗਲ (ਕਦੋਂ), ਜੋਗਲ (ਜਦੋਂ), ਤੋਗਲ (ਤਦੋਂ) ਆਦਿ। ਭੂਤਕਾਲੀ ਸਹਾਇਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵਖਰੇਵੇਂ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ: ਗਿਆ ਤੀ, ਗਏ ਤੇ, ਗਿਆ ਤਾ, ਗਈਆਂ ਤੀਆਂ ਆਦਿ। ਕਈ ਪੁਆਧੀ ਇਕਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਥੀ, ਥਾ, ਥੀਆਂ, ਅਤੇ ਥੇ ਵੀ ਬੋਲਦੇ ਹਨ। ਜਾਹਾ (ਜਾਂਦਾ ਹੈ), ਖਾਹਾ (ਖਾਂਦਾ ਹੈ), ਦੇਹਾ (ਦਿੰਦਾ ਹੈ)। ਪੁਆਧੀ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖਕਾਲ ਲਈ ਦੋ ਪਿਛੇਤਰ /-ਗ/ ਅਤੇ /-ਐਂ/ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। "ਜੈਲਾ ਖੇਤ ਬਾਹੇਗਾ" ਜਾਂ "ਜੈਲਾ ਖੇਤ ਨਾ ਬਾਹੈ" ਆਦਿ। ====ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਵੰਨਗੀ==== <poem> ਰੈ ਬੰਤਾ ਤੌਂ ਕਿਥੇ ਜਾਹਾਂ? ਕਿਤੇ ਬੀ ਨੀ। ਤੌਂ ਝੂਠ ਕਦ ਤੇ ਬੋਲਣ ਲਗ ਗਿਆ? ਕਿਉਂ ਇਸ ਮਾਂ ਝੂਠ ਕੀ ਕੇੜ੍ਹੀ ਬਾਤ ਐ। </poem> ====ਪੁਆਧੀ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਕਲੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ==== ਗੋਰੂ (ਡੰਗਰ), ਚਤੌਲੀਆਂ (ਨਵਾਂ ਜੰਮਿਆ ਬੱਚਾ), ਸਿੰਘ ਜੀ (ਸਹੁਰਾ), ਗੰਠ/ਗੱਠ (ਗੰਢ), ਛੋਕੜੀ (ਕੁੜੀ), ਮ੍ਹੈਂਸ (ਮੱਝ), ਘਰੜ (ਅਧਰਿੜਕੀ ਲੱਸੀ), ਚਾਸਣੀ (ਕੜਾਹੀ), ਗੈਂ (ਗਾਊ), ਉਗਣ-ਆਥਨ (ਸਵੇਰ-ਸ਼ਾਮ), ਕਚਰਾ (ਖਰਬੂਜ਼ਾ), ਬਾਂਸਣ (ਭਾਂਡਾ), ਭੱਤ (ਚੌਲ), ਬਿਆਈ (ਸੂਈ ਮੱਝ), ਅਤੇ ਥੌੜ (ਸਥਾਨ) ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] ruaid0nx7ip360lzcmhtkylcfb8ztvv 3 118290 611738 481659 2022-08-21T14:33:30Z Rachmat04 11724 Rachmat04 moved page [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nicholas Michael Halim]] to [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Retired User 21082022]] without leaving a redirect: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Nicholas Michael Halim|Nicholas Michael Halim]]" to "[[Special:CentralAuth/Retired User 21082022|Retired User 21082022]]" wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Nicholas Michael Halim}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:08, 6 ਜੁਲਾਈ 2019 (UTC) ktvolmra3dnmkw4dz32asljm93im03n 0 123027 611764 501698 2022-08-22T03:10:42Z Nitesh Gill 8973 wikitext text/x-wiki {{ਬੇ-ਹਵਾਲਾ|}} ਅਨੰਤਨਾਥ ਜੀ  ਵਰਤਮਾਨ ਅਵਸਰਪਿਣੀ ਕਾਲ  ਦੇ ਚੌਦਹਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਹੈ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੈਨ ਧਰਮ]] 2uyhfov1kdf0qbkjrmp4wzqdkhc1ngj 0 128591 611779 519855 2022-08-22T09:24:22Z Satdeep Gill 1613 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Shiv_Inder_Singh_07.jpg|thumb|ਅਗਸਤ 2022 ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ]] '''ਸ਼ਿਵ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ''' (ਜਨਮ 23 ਅਗਸਤ 1986) ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ [[ਪੱਤਰਕਾਰ]] ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ। == ਜੀਵਨ == ਸ਼ਿਵ ਇੰਦਰ ਦਾ ਜਨਮ ਪਿੰਡ [[ਬੁਰਜ ਲਿੱਟਾਂ]], [[ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੁਧਿਆਣਾ]]<ref name=":0" /> ਵਿਖੇ 23 ਅਗਸਤ 1986 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਇਸਨੇ ਐਮ.ਏ. ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਜਨ-ਸੰਚਾਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਡਿਪਲੋਮਾ ਇਨ ਪੰਜਾਬੀ ਲੈਂਗੁਏਜ਼ ਐਂਡ ਕਲਚਰ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਇਸਨੇ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਹ 2010 ਤੋਂ [[ਸੂਹੀ ਸਵੇਰ]] ਨਾਂ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਲਿਪੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਨਾਲ਼ ਇਹ ਦੋਵਾਂ ਪੰਜਾਬਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਯਤਨ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/chandigarh/cross-border-website-writes-script-of-amity/story-WY4KT7rSD5MzRKc18ldGnK.html|title=Cross-border website writes script of amity|date=2013-03-06|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2020-06-27}}</ref> == ਲਿਖਤਾਂ == * ''ਲੱਪ ਚਿਣਗਾਂ ਦੀ'' (ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਿਹ) * ''ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜਾਦੂਗਰ'' (ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ) == ਇਨਾਮ == * 2017 - ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ ਟ੍ਰਸਟ ਅਵਾਰਡ<ref>{{Cite web|url=https://countercurrents.org/2017/09/suhi-saver-wins-zindabad-trust-award/|title='Suhi Saver' Wins Zindabad Trust Award|last=September 25|first=K. SHESHU BABU says:|last2=Am|first2=2017 at 3:49|date=2017-09-22|website=Countercurrents|language=en-US|access-date=2020-06-27}}</ref> * 2019 - ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਨੰਦ ਅਵਾਰਡ<ref>{{Cite web|url=https://countercurrents.org/2019/03/shiv-inder-singh-gets-jagjit-singh-anand-award/|title=Shiv Inder Singh gets Jagjit Singh Anand Award|date=2019-03-31|website=Countercurrents|language=en-US|access-date=2020-06-27}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://punjab.news18.com/news/punjab/suhi-saver-chief-editor-got-jagjit-singh-anand-award-77905.html|title='ਸੂਹੀ ਸਵੇਰ' ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ 'ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਨੰਦ ਪੁਰਸਕਾਰ'|date=2019-03-27|website=News18 Punjab|access-date=2020-06-27}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1986]] 297ftwiqxvjrutcvw2hdrjf5rren7mx 3 134299 611735 599583 2022-08-21T13:44:00Z 2402:3A80:1AC1:FF83:E084:E4E9:8D3:8363 /* Shri ganganagar Top Writer */ ਨਵਾਂ ਭਾਗ wikitext text/x-wiki Name : Mohit Verma Nickname : Pencia_saab Age : 18 year (2003) Profession : Writer & YouTuber Date Of Birth : 14-07-2003 Birth Place : V.p.o 6lnp kundla wali, shri ganganagar , 335002 (Rajasthan) Father Name : Mr. Ram kumar Mother Name : Mrs. Sunita Devi Brother/ sister Name : Jyoti Verma Religion : Hindu District : Shri ganganagar Pin code : 335001 State : Rajasthan Country : India School : Bhopalwala Arya Sr. Sec. School, Shri ganganagar (Raj.) Fav. Singers : Babu maan & Gippy grewal Fav. Actors : Jntr , Ramcharan & Ravi teja Fav. Sports : Football Instagram : https://instagram.com/pencia_saab01?utm_medium=copy_link == Pencia_saab == He is a good Writer & singer , It took a lot of effort: to make a name for itself #pencia_saab [[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/2402:3A80:1A37:1362:74C9:48E6:C26E:3803|2402:3A80:1A37:1362:74C9:48E6:C26E:3803]] 17:52, 15 ਅਪਰੈਲ 2022 (UTC) == Shri ganganagar Top Writer == #pencia_saab #Top_writer_sgnr #artist #Shayar • Public Name : Pencia_saab • Real Name : Mohit Verma • Profession : Writer & Musician • Birth place : Vill- 6LNP , Kundla wali (Shri ganganagar) • Education : 10th , 12th pass out • Age : 19 year old • Religion : Hindu Personal information ; • Gf : No •Fav. Actor. : Ravi Teja •Fav. Singers : Gulzaar chhaniwala , R_nait •Hobbies : Writing , singing , playing Games #Shriganganagar_top_writer #pencia_saab #pencia #shri_ganganagar [[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/2402:3A80:1AC1:FF83:E084:E4E9:8D3:8363|2402:3A80:1AC1:FF83:E084:E4E9:8D3:8363]] 13:44, 21 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) g0xn3on81pfoopx2p0lypwitfzqxqh5 0 134480 611736 575141 2022-08-21T14:22:58Z DesiBoy101 41572 infobox image wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=Harleen Deol|wickets2=4|matches2=7|runs1=2|runs2=75|bat avg1=2.00|bat avg2=15.00|100s/50s1=0/0|100s/50s2=0/1|top score1=2|top score2=52|deliveries1=–|deliveries2=60|wickets1=–|bowl avg1=–|column2=[[Women's Twenty20 cricket|WT20I]]|bowl avg2=16.75|fivefor1=–|fivefor2=–|tenfor1=–|tenfor2=–|best bowling1=–|best bowling2=2/13|catches/stumpings1=–/–|catches/stumpings2=2/–|club1=|year1=|clubnumber1=|date=23 March 2021|matches1=1|column1=[[Women's One Day International|WODI]]|female=true|oneodi=true|image=Harleen Deol.jpg|caption=|country=India|international=true|fullname=Harleen Kaur Deol|birth_date={{birth date and age|1998|06|21|df=yes}}|birth_place=[[Chandigarh]], India|death_date=|death_place=|batting=Right-hand bat|bowling=Right-arm leg spinner|role=|odidebutdate=22 February|columns=2|odidebutyear=2019|odidebutagainst=England|odicap=126|lastodidate=22 February|lastodiyear=2019|lastodiagainst=England|T20Idebutdate=4 March|T20Idebutyear=2019|T20Idebutagainst=England|T20Icap=62|lastT20Idate=23 March|lastT20Iyear=2021|lastT20Iagainst=South Africa|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/960845.html ESPNCricinfo}}'''ਹਰਲੀਨ ਕੌਰ ਦਿਓਲ''' (ਜਨਮ 21 ਜੂਨ 1998) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/960845.html|title=Harleen Deol|website=ESPN Cricinfo|access-date=22 February 2019}}</ref> ਉਹ [[ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਲਈ ਖੇਡਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.bcci.tv/news/2016/in-the-zone/12717/in-the-zone-north|title=In the zone – North - News - BCCI.tv|website=www.bcci.tv|language=en|access-date=2019-05-10|archive-date=2019-05-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20190510092958/http://www.bcci.tv/news/2016/in-the-zone/12717/in-the-zone-north|dead-url=yes}}</ref> ਉਹ ਸੱਜੀ-ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਹੈ, ਜੋ ਕਦੇ ਕਦੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਦੇ ਲੈੱਗ ਸਪਿਨ ਨੂੰ ਗੇਂਦ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਰਲੀਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਹਿਲਾ ਵਨ ਡੇਅ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ (ਡਬਲਯੂ.ਓ.ਡੀ.) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 22 ਫਰਵਰੀ 2019 ਨੂੰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਦੇ ਵਾਨਖੇੜੇ ਵਿਖੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਮਹਿਲਾ ਟੀਮ ਵਿਰੁੱਧ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਟੀਮ ਲਈ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref name="WT20I">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/series/8674/game/1172160/india-women-vs-england-women-1st-odi-icc-womens-championship-2017-18-2021|title=1st ODI, England Women tour of India at Mumbai, Feb 22 2019|website=ESPN Cricinfo|access-date=22 February 2019}}</ref> ਉਹ [[ਤਾਨੀਆ ਭਾਟੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਲਈ ਖੇਡਣ ਵਾਲੀ [[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ]] ਦੀ ਦੂਜੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਬਣੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/cricket/chandigarh-cricketer-taniya-bhatia-keen-to-make-her-mark-after-india-selection/story-CHJvl7X7LM5JsK3qsARHiL.html|title=Chandigarh cricketer Taniya Bhatia keen to make her mark after India selection|date=10 January 2018|work=Hindustan Times|access-date=22 February 2019|language=en}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮਹਿਲਾ ਟੀ -20 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ (ਡਬਲਯੂ ਟੀ 20 ਆਈ) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 4 ਮਾਰਚ 2019 ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਖੇਡ ਕ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1172163.html|title=1st T20I, England Women tour of India at Guwahati, Mar 4 2019|website=ESPN Cricinfo|access-date=4 March 2019}}</ref> ਹਰਲੀਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਹਿਲਾ ਆਈਪੀਐਲ ਟੀ -20 ਚੁਣੌਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 6 ਮਈ 2019 ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਨੋਵਾਸ ਖਿਲਾਫ ਟ੍ਰੇਲਬਲੇਜ਼ਰਜ਼ ਲਈ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ [[ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਮੰਧਾਨਾ]] <ref>{{Cite web|url=https://www.iplt20.com/news/188234|title=Match Report: M1 - TRAILBLAZERS vs SUPERNOVAS|website=www.iplt20.com|language=en|access-date=2019-05-10}}</ref> ਨਾਲ 100 ਦੌੜਾਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਜਨਵਰੀ 2020 ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਵਿਚ 2020 ਆਈਸੀਸੀ ਮਹਿਲਾ ਟੀ -20 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/28468147/kaur-mandhana-verma-part-full-strength-india-squad-t20-world-cup|title=Kaur, Mandhana, Verma part of full strength India squad for T20 World Cup|website=ESPN Cricinfo|access-date=12 January 2020}}</ref>  == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{cricinfo|id=960845}} == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਓਡੀਆਈ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1998]] jz77w3i4xox8ilau5adrluwmfkja8jq 2 137556 611761 611682 2022-08-22T02:24:46Z Simranjeet Sidhu 8945 #100wikidays #100wikilgbtqdays wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" |- ! colspan=3| 1^st round: 07.10.2021–14.01.2022 !! colspan=3| 2^nd round: 15.01.2022–24.04.2022 !! colspan=3 | 3^rd round: 25.04.2022–02.08.2022 !! colspan=3 | 4^th round: 03.08.2022– !! colspan=3 | 5^th round: |- ! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date |- | 1 || [[pa:ਬਲੇਅਰ ਇਮਾਨੀ|ਬਲੇਅਰ ਇਮਾਨੀ]] || 07.10.2021 || 101 || [[ਰਿਚਰਡ ਐਬਲ]]|| 15.01.2022 || 201 || [[ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਇਤਿਹਾਸ]]|| 25.04.2022 || 301|| [[ਰੌਬਿਨ ਹਾਰਡੀ (ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਲੇਖਕ)]]||03.08.2022 | | | |- | 2 || [[pa:ਸ਼ਾਦੀ ਅਮੀਨ|ਸ਼ਾਦੀ ਅਮੀਨ]] || 08.10.2021 || 102 || [[ਨਾਵਿਆ ਸਿੰਘ]]||16.01.2022 || 202|| [[ਕਾਟਜਾ ਬਲਿਚਫੀਲਡ]]||26.04.2022 |302 |[[ਤਾਨੀਆ ਹਫ਼]] |04.08.2022 | | | |- | 3 || [[pa:ਟੈਰੀ ਕੈਸਲ|ਟੈਰੀ ਕੈਸਲ]] || 09.10.2021 || 103 || [[ਨੋਨੀ ਸਲਮਾ]]||17.01.2022 |203 |[[ਕਲਿੰਟ ਅਲਬਰਟਾ]] |27.04.2022 |303 |[[ਦੀਆ ਡੇਵੀਨਾ]] |05.08.2022 | | | |- | 4 || [[ਹੇਜ਼ਲ ਬਾਰਨਸ]]||10.10.2021 || 104 || [[ਫ਼ਾਤਿਮਾ ਜਮਾਲ]]||18.01.2022 |204 |[[ਬ੍ਰੈਡ ਫਰੇਜ਼ਰ]] |28.04.2022 |304 |[[ਪੰਡਕਾ]] |06.08.2022 | | | |- | 5 || [[ਨਜਮਾ ਕੌਸਰੀ]]||11.10.2021 || 105 || [[ਲੀਜ਼ਾ ਬੰਕਰ]]||19.01.2022 |205 |[[ਸੋਮਨ ਚੈਨਾਨੀ]] |29.04.2022 |305 |[[ਲੂਕਸ ਧੋਂਟ]] |07.08.2022 | | | |- | 6 || [[ਨਿਕੋਲ ਕੋਨ]]||12.10.2021 || 106 || [[ਜੋਸ ਚਾਰਲਸ]]||20.01.2022 |206 |[[ਟ੍ਰੇਵਰ ਬੈਂਥਮ]] |30.04.2022 |306 |[[ਮਾਨੋਲੋ ਕਾਰੋ]] |08.08.2022 | | | |- | 7 || [[ਤਾਇਗਾ ਇਸ਼ੀਕਾਵਾ]]||13.10.2021 || 107 || [[ਜੂਨੋ ਬਿਰਚ]]||21.01.2022 |207 |[[ਪੀ.ਜੇ. ਕਾਸਟੇਲਨੇਟਾ]] |01.05.2022 |307 |[[ਜੇਮਸ ਬ੍ਰਿਜਸ]] |09.08.2022 | | | |- | 8 || [[ਸਾਈਮਨ ਡਨ]]||14.10.2021 || 108 || [[ਜੈਸਿਕਾ ਨਿਗਰੀ]]||22.01.2022 |208 |[[ਜੌਨ ਅਗਸਤ]] |02.05.2022 |308 |[[ਜੋ ਬਲਾਸ]] |10.08.2022 | | | |- | 9 || [[ਟੈਰੀ ਬੌਮ]]||15.10.2021 || 109 || [[ਲੈਸੀ ਗ੍ਰੀਨ]]||23.01.2022 |209 |[[ਟੋਨੀ ਗ੍ਰਾਫੀਆ]] |03.05.2022 |309 |[[ਹੈਰੀ ਬੁਸ਼ (ਕਲਾਕਾਰ)]] |11.08.2022 | | | |- | 10 || [[ਅਖਿਲ ਕਟਿਆਲ]]||16.10.2021 || 110 || [[ਮਿਲਾ ਜੈਮ]]||24.01.2022 |210 |[[ਹਿਜੜਾ ਫ਼ਾਰਸੀ]] |04.05.2022 |310 |[[ਰੌਬਰਟ ਗੋਬਰ]] |12.08.2022 | | | |- | 11 || [[ਲੀਆ ਜੌਨਸਨ]]||17.10.2021 || 111 || [[ਏਰੀ ਫਿਟਜ਼]]||25.01.2022 |211 |[[ਖਾਨੀਥ]] |05.05.2022 |311 |[[ਟੌਮ ਬਿਆਂਚੀ]] |13.08.2022 | | | |- | 12 || [[ਐਲੀ ਬਕਿਨ]]||18.10.2021 || 112 || [[ਹੰਨਾਹ ਹਾਰਟ]]||26.01.2022 |212 |[[ਅਲੀ ਫਜ਼ਲੀ ਮੋਨਫ਼ੇਅਰਡ]] |06.05.2022 |312 |[[ਡੈਨੀਅਲ ਬਾਉਰ (ਮੇਕ-ਅੱਪ ਕਲਾਕਾਰ)]] |14.08.2022 |- | 13 || [[ਕੈਥਰੀਨ ਐਂਥਨੀ]]||19.10.2021 || 113 || [[ਨਿੱਕੀ ਅਤੇ ਸੈਮੀ ਐਲਬੋਨ]]||27.01.2022 |213 |[[ਪੌਲ ਬਾਰਨਜ਼ (ਪਾਦਰੀ)]] |07.05.2022 |313 |[[ਹੈਦੀ ਸਾਦੀਆ]] |15.08.2022 |- | 14 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਇਰਵਿਨ]]||20.10.2021 || 114 || [[ਟ੍ਰੇਵੀ ਮੋਰਨ]]||28.01.2022 |214 |[[ਐਨਾ ਬ੍ਰਾਊਨ (ਵਕੀਲ)]] |08.05.2022 |314 |[[ਅਲੀਨਾ ਖਾਨ]] |16.08.2022 |- | 15 || [[ਜੈ ਬੈੱਲ (ਲੇਖਕ)]]||21.10.2021 || 115 || [[ਗੇਵਿਨ ਆਰਥਰ]]||29.01.2022 |215 |[[ਮੇਟੀ (ਜੈਂਡਰ)]] |09.05.2022 |315 |[[ਸ਼ਾਇਰਾ ਰਾਏ]] |17.08.2022 |- | 16 || [[ਸਾਰਾ ਹੈੱਸ]]||22.10.2021 || 116 || [[ਤਾਮਾਰਾ ਮਸਕਾਰਾ]]||30.01.2022 |216 |[[ਤੇਨਜ਼ਿਨ ਮਾਰੀਕੋ]] |10.05.2022 |316 |[[ਜ਼ੋਲਟਨ ਮੁਜਾਹਿਦ]] |18.08.2022 |- | 17 || [[ਗਲੋਰੀਆ ਜੋਸਫ਼]]||23.10.2021 || 117 || [[ਰਾਈਲੈਂਡ ਐਡਮਜ਼]]||31.01.2022 |217 |[[ਹਿਜੜੋਂ ਕਾ ਖਾਨਕਾਹ]] |11.05.2022 |317 |[[ਸੁਨੀਲ ਗੁਪਤਾ (ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫ਼ਰ)]] |19.08.2022 |- | 18 || [[ਰੌਦਾ ਮੋਰਕੋਸ]]||24.10.2021 || 118 || [[ਈਥਨ ਪੀਟਰਸ]]||01.02.2022 |218 |[[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਵਾਕ]] |12.05.2022 |318 |[[ਸਰੂਤੀ ਸੀਥਾਰਾ]] |20.08.2022 |- | 19 || [[ਜੈਨੀਨ ਫੁਲਰ]]||25.10.2021 || 119 || [[ਬੌਬੀ ਬਰਕ]]||02.02.2022 |219 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸਕਵੀਨ ਇੰਡੀਆ]] |13.05.2022 |319 |[[ਕਿਰਨ ਗਾਂਧੀ]] |21.08.2022 |- | 20 || [[ਨਿਸ਼ਾ ਰਾਓ]]||26.10.2021 || 120 || [[ਬਿਲਾਲ ਹਸਾਨੀ]]||03.02.2022 |220 |[[ਅਵਧ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਇਡ]] |14.05.2022 |320 |[[ਕੈਲਾਨੀ ਜੁਆਨੀਤਾ]] |22.08.2022 |- | 21 || [[ਕਾਮੀ ਸਿਡ]]||27.10.2021 || 121 || [[ਰੇਡਾ ਕੈਰੇ]]||04.02.2022 |221 |[[ਭੋਪਾਲ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |15.05.2022 |321 | |23.08.2022 |- | 22 || [[ਬਿੰਦੀਆ ਰਾਣਾ]]||28.10.2021 || 122 || [[ਹੁਆਰੀ ਮਨਾਰ]]||05.02.2022 |222 |[[ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਨਾਮਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |16.05.2022 |322 | |24.08.2022 |- | 23 || [[ਈਸਾ ਫਾਜ਼ਲੀ]]||29.10.2021 || 123 || [[ਮਿਸ ਫੇਮ]]||06.02.2022 |223 |[[ਗੁੜਗਾਓਂ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |17.05.2022 |323 | |25.08.2022 |- | 24 || [[ਅਰਾਧਿਆ ਖਾਨ]]||30.10.2021 || 124 || [[ਏਲਨ ਡੀਜੇਨਰਸ]]||07.02.2022 |224 |[[ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਪ੍ਰਾਈਡ ਪਰੇਡ]] |18.05.2022 |324 | |26.08.2022 |- | 25 || [[ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ ਜੂਨੀਅਰ]]||31.10.2021 || 125 || [[ਨਿਕੋਕਾਡੋ ਐਵੋਕਾਡੋ]]||08.02.2022 |225 |[[ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |19.05.2022 |325 | |27.08.2022 |- | 26 || [[ਸਬਰੀਨਾ ਜਾਲੀਸ]]||01.11.2021 || 126 || [[ਗ੍ਰੇਸ ਹਾਈਲੈਂਡ]]||09.02.2022 |226 |[[ਕੋਲਕਾਤਾ ਰੈਂਬੋ ਪ੍ਰਾਈਡ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |20.05.2022 |326 | |28.08.2022 |- | 27 || [[ਨਿਕਿਤਾ ਓਲੀਵਰ]]||02.11.2021 || 127 || [[ਜੇਮਸ ਮੈਨਸਫੀਲਡ]]||10.02.2022 |227 |[[ਗੁਜਰਾਤ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |21.05.2022 |327 | |29.08.2022 |- | 28 || [[ਨਯਾਬ ਅਲੀ]]||03.11.2021 || 128 || [[ਐਮਾ ਐਲਿੰਗਸਨ]]||11.02.2022 |228 |[[ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |22.05.2022 |328 | |30.08.2022 |- | 29 || [[ਬੇਲਾ ਗਲਹੋਸ]]||04.11.2021 || 129 || [[ਬੌਬ ਏਵੀਅਨ]]||12.02.2022 |229 |[[ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ ਗੁਹਾਟੀ]] |23.05.2022 |329 | |31.08.2022 |- | 30 || [[ਮਾਹਰ ਸਾਬਰੀ]]||05.11.2021 || 130 || [[ਜੇਵੀਅਰ ਐਂਬਰੋਸੀ]]||13.02.2022 |230 |[[ਕੁਈਰ ਗੁਲਾਬੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਜੈਪੁਰ]] |24.05.2022 |330 | |01.09.2022 |- | 31 || [[ਜੋਸਫ਼ ਬੀਮ]]||06.11.2021 || 131 || [[ਜੇਵੀਅਰ ਕੈਲਵੋ (ਅਦਾਕਾਰ)]]||14.02.2022 |231 |[[ਪਟਨਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |25.05.2022 |331 | |02.09.2022 |- | 32 || [[ਐਲਨ ਬ੍ਰੇਅ]]||07.11.2021 || 132 || [[ਐਲਿਸ ਲਿਟਲ]]||15.02.2022 |232 |[[ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਪ੍ਰਾਈਡ ਪਰੇਡ]] |26.05.2022 |332 | |03.09.2022 |- | 33 || [[ਜੌਨ ਬਟਲਰ (ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ)]]||08.11.2021 || 133 || [[ਜਿਮ ਫਾਲ]]||16.02.2022 |233 |[[ਔਰੇਂਜ ਸਿਟੀ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |27.05.2022 |333 | |04.09.2022 |- | 34 || [[ਮਰੀਅਮ ਗੁਰਬਾ]]||09.11.2021 || 134 || [[ਜੂਲੀਆ ਹੋਰਵਥ]]||17.02.2022 |234 |[[ਇਜ਼ਮੀਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |28.05.2022 |334 | |05.09.2022 |- | 35 || [[ਅਮੇਲੀਆ ਐਲਿਸ]]||10.11.2021 || 135 || [[ਜੈਕਸਨ ਬਰਡ (ਲੇਖਕ)]]||18.02.2022 |235 |[[ਨਾਈਟ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |29.05.2022 |335 | |06.09.2022 |- | 36 || [[ਸੁਨੀਤੀ ਨਾਮਜੋਸ਼ੀ]]||11.11.2021 || 136 || [[ਏਲੇ ਮਿਲਜ਼]]||19.02.2022 |236 |[[ਈਰਾਨ ਪ੍ਰਾਈਡ ਡੇ]] |30.05.2022 |336 | |07.09.2022 |- | 37 || [[ਡੈਨਾ ਗੋਲਡਬਰਗ]]||12.11.2021 || 137 || [[ਬ੍ਰੈਡ ਮੋਂਡੋ]]||20.02.2022 |237 |[[ਕੁਈਰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮੁੰਬਈ]] |31.05.2022 |337 | |08.09.2022 |- | 38 || [[ਲਇਰਾ ਮੈਕੀ]]||13.11.2021 || 138 || [[ਬ੍ਰੀ ਏਸਰਿਗ]]||21.02.2022 |238 |[[ਲੈਥਲ ਲੈਸਬੀਅਨ]] |01.06.2022 |338 | |09.09.2022 |- | 39 || [[ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਖੀਰੇ]]||14.11.2021 || 139 || [[ਕਿਮੋਰਾ ਬਲੈਕ]]||22.02.2022 |239 |[[ਜ਼ਿੰਦੀਕ]] |02.06.2022 |339 | |10.09.2022 |- | 40 || [[ਓਨਿਰ]]||15.11.2021 || 140 || [[ਜੌਹਨ ਅਲਕੋਰਨ (ਗਾਇਕ)]]||23.02.2022 |240 |[[ਗੇਅ ਬੰਬੇ]] |03.06.2022 |340 | |11.09.2022 |- | 41 || [[ਕ੍ਰਿਸਟਿਨ ਬੇਕਰ]]||16.11.2021 || 141 || [[ਅੰਜੀਮਾਈਲ]]||24.02.2022 |241 |[[ਅਭਿਮਾਨੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |04.06.2022 | | | |- | 42 || [[ਰਿਤੂ ਡਾਲਮੀਆ]]||17.11.2021 || 142 || [[ਅਮੋਨ (ਪਹਿਲਵਾਨ)]]||25.02.2022 |242 |[[ਕੁਈਰ ਸਿਟੀ ਸਿਨੇਮਾ]] |05.06.2022 | | | |- | 43 || [[ਮੈਕਸਿਮ ਮਜ਼ੂਮਦਾਰ]]||18.11.2021 || 143 || [[ਡਿਰਕ ਬਾਚ]]||26.02.2022 |243 |[[ਕੁਈਰ ਚੇਨਈ ਕ੍ਰੋਨੀਕਲਜ਼]] |06.06.2022 | | | |- | 44 || [[ਵਸੁਧੇਂਦਰਾ]]||19.11.2021 || 144 || [[ਕਲਾਉਡੀਆ ਐਲਨ]]||27.02.2022 |244 |[[ਮੁਸਕੋਕਾ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |07.06.2022 | | | |- | 45 || [[ਡੇਵਿਡ ਡੇਨਸਨ]]||20.11.2021 || 145 || [[ਬੈਟੀਨਾ ਹੋਪ]]||28.02.2022 |245 |[[ਜੀਲੋਂਗ ਪ੍ਰਾਈਡ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |08.06.2022 | | | |- | 46 || [[ਜੇਕ ਐਟਲਸ]]||21.11.2021 || 146 || [[ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਬੁਰਲਾਕੋਵ]]||01.03.2022 |246 |[[ਟੋਰਾਂਟੋ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |09.06.2022 | | | |- | 47 || [[ਆਰਥਰ ਮਾਰੀਆਨੋ]]||22.11.2021 || 147 || [[ਮੈਨਫ੍ਰੇਡ ਸਾਲਜ਼ਗੇਬਰ]]||02.03.2022 |247 |[[ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |10.06.2022 | | | |- | 48 || [[ਜੋਸ਼ ਕੈਵਾਲੋ]]||23.11.2021 || 148 || [[ਕਰਡਿਨ ਓਰਲਿਕ]]||03.03.2022 |248 |[[ਮਾਰਡੀ ਗ੍ਰਾਸ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |11.06.2022 | | | |- | 49 || [[ਰੇਨੀ ਫੋਰਥ]]||24.11.2021 || 149 || [[ਡੇਵਿਡ ਫਰਨੀਸ਼]]||04.03.2022 |249 |[[ਸ਼ੰਘਾਈ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |12.06.2022 | | | |- | 50 || [[ਕ੍ਰਿਸ ਬਰਲੇ]] ||25.11.2021 || 150 || [[ਜੇਮਸ ਬਰਗ]]||05.03.2022 |250 |[[ਗੇਜ਼ (ਫ਼ਿਲਮ ਉਤਸ਼ਵ)]] |13.06.2022 | | | |- | 51 || [[ਅਮੀਨੀ ਫੋਨੂਆ]]||26.11.2021 || 151 || [[ਲੀਜ਼ਾ ਗੋਰਨਿਕ]]||06.03.2022 |251 |[[ਇੰਡੀਗਨੇਸ਼ਨ]] |14.06.2022 | | | |- | 52 || [[ਐਲਿਸ ਆਸਟਨ]]||27.11.2021 || 152 || [[ਅਲਬਰੇਚਟ ਬੇਕਰ]]||07.03.2022 |252 |[[ਚੇਨਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |15.06.2022 | | | |- | 53 || [[ਲੀ ਪੀਅਰਟ]]||28.11.2021 || 153 || [[ਬਿਲੀ ਲਵ]]||08.03.2022 |253 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਵੇਲਜ਼]] |16.06.2022 | | | |- | 54 || [[ਮੈਟ ਲਲਾਨੋ]]||29.11.2021 || 154 || [[ਮਾਰਕ ਐਸ਼ਟਨ]]||09.03.2022 |254 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਇੰਡੀਆ]] |17.06.2022 | | | |- | 55 || [[ਰਿਆਨ ਬਟਲਰ]]||30.11.2021 || 155 || [[ਮੀਆ ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ]]||10.03.2022 |255 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਗਲੋਬਲ]] |18.06.2022 | | | |- | 56 || [[ਡਾਨਾ ਓਲਮਰਟ]]||01.12.2021 || 156 || [[ਮੋਰਟੀ ਡਾਇਮੰਡ]]||11.03.2022 |256 |[[ਪੈਰਿਸ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |19.06.2022 | | | |- | 57 || [[ਆਸੀ ਅਜ਼ਰ]]||02.12.2021 || 157 || [[ਸਕਿਨ ਡਾਇਮੰਡ]]||12.03.2022 |257 |[[ਬਰਲਿਨ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |20.06.2022 | | | |- | 58 || [[ਰਾਹੁਲ ਮਹਿਤਾ]]||03.12.2021 || 158 || [[ਜੀਆਨਾ ਫਾਈਨ]]||13.03.2022 |258 |[[ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੁਈਰ ਆਰਟਸ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |21.06.2022 | | | |- | 59 || [[ਇਵਾਂਕਾ ਦਾਸ]]||04.12.2021 || 159 || [[ਜੌਨੀ ਰੈਪਿਡ]]||14.03.2022 |259 |[[ਮਿਸ ਟੀ ਵਰਲਡ]] |22.06.2022 | | | |- | 60 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਕੌਫੀ]]||05.12.2021 || 160 || [[ਵੇਰਾ ਹੋਲਮੇ]]||15.03.2022 |260 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਅਲਬਾਨੀਆ]] |23.06.2022 | | | |- | 61 || [[ਐਮਾ ਪੋਰਟਨਰ]]||06.12.2021 || 161 || [[ਸ਼ੈਲੀ ਕਿੰਗ]]||16.03.2022 |261 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਆਇਰਲੈਂਡ]] |24.06.2022 | | | |- | 62 || [[ਜੈਫਰੀ ਰਿਚਮੈਨ]]||07.12.2021 || 162 || [[ਰਹੋਨਾ ਕੈਮਰਨ]]||17.03.2022 |262 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਵਰਲਡ 2017]] |25.06.2022 | | | |- | 63 || [[ਮਨਿਲ ਸੂਰੀ]]||08.12.2021 || 163 || [[ਜੌਇਸ ਗ੍ਰਾਂਟ]]||18.03.2022 |263 |[[ਮੈਲਬੌਰਨ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |26.06.2022 | | | |- | 64 || [[ਗੌਤਮ ਰਾਘਵਨ]]||09.12.2021 || 164 || [[ਬੈਥਨੀ ਬਲੈਕ]]||19.03.2022 |264 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ]] |27.06.2022 | | | |- | 65 || [[ਮਿਸ਼ੇਲ ਗੁਰੇਵਿਚ]]||10.12.2021 || 165 || [[ਇੰਡੀਆ ਸਮਰ]]||20.03.2022 |265 |[[ਹੈਮਬਰਗ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |28.06.2022 | | | |- | 66 || [[ਅਨੀਸ਼ ਸੇਠ]]||11.12.2021 || 166 || [[ਪੇਚੇ ਡੀ]]||21.03.2022 |266 |[[ਕੋਲੋਨ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |29.06.2022 | | | |- | 67 || [[ਡੀਨ ਅੱਤਾ]]||12.12.2021 || 167 || [[ਡੀਲੋਨ]]||22.03.2022 |267 |[[ਵੈਸਟ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |30.06.2022 | | | |- | 68 || [[ਫਰਜ਼ਾਨਾ ਡਾਕਟਰ]]||13.12.2021 || 168 || [[ਡੇਜ਼ੀ ਈਗਨ]]||23.03.2022 |268 |[[ਇਮੇਜ+ਨੇਸ਼ਨ]] |01.07.2022 | | | |- | 69 || [[ਕੌਸਰ ਮੁਹੰਮਦ]]||14.12.2021 || 169 || [[ਲੀਓ ਫੋਰਡ]]||24.03.2022 |269 |[[ਫਰੇਮਲਾਈਨ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |02.07.2022 | | | |- | 70 || [[ਕਾਜ਼ਿਮ ਅਲੀ]]||15.12.2021 || 170 || [[ਜੇਮਸ ਐਮਸਟਰ]]||25.03.2022 |270 |[[ਰੈਂਬੋ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |03.07.2022 | | | |- | 71 || [[ਜੂਡਿਥ ਫਰੈਂਕ]]||16.12.2021 || 171 || [[ਆਲੀਆ ਸ਼ੌਕਤ]]||26.03.2022 |271 |[[ਪਿੰਕ ਲਾਇਫ਼ ਕੁਈਰਫੈਸਟ]] |04.07.2022 | | | |- | 72 || [[ਮਾਰਗੀ ਐਡਮ]]||17.12.2021 || 172 || [[ਕ੍ਰਿਸਟਨ ਕਿਸ਼]]||27.03.2022 |272 |[[ਪ੍ਰਾਈਡ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |05.07.2022 | | | |- | 73 || [[ਸਿਧਾਰਥ ਗਰਗ]]||18.12.2021 || 173 || [[ਮਾਇਕ ਜਿਨ]]||28.03.2022 |273 |[[ਐਂਡਰਿਊ ਪੀਅਰਸ]] |06.07.2022 | | | |- | 74 || [[ਦਿਨੇਸ਼ ਭੁਗਰਾ]]||19.12.2021 || 174 || [[ਅਨੀਤਾ ਲੋ]]||29.03.2022 |274 |[[ਗੇਅਲਿਬ]] |07.07.2022 | | | |- | 75 || [[ਡਾਅਨ ਐਡਮਜ਼]]||20.12.2021 || 175 || [[ਤਾਨਿਆ ਕੰਪਾਸ]]||30.03.2022 |275 |[[ਫੈਮਲੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ]] |08.07.2022 | | | |- | 76 || [[ਅਗਸਤ ਐਮਸ]]||21.12.2021 || 176 || [[ਪੌਲ ਮੇਂਡੇਜ਼]]||31.03.2022 |276 |[[ਗੇਅ ਡਾਕਟਰਜ਼ ਆਇਰਲੈਂਡ]] |09.07.2022 | | | |- | 77 || [[ਡਾਇਨਾ ਐਸ਼]]||22.12.2021 || 177 || [[ਬੇਨ ਹੰਟੇ]]||01.04.2022 |277 |[[ਜੈਕੀ ਮਾਲਟਨ]] |10.07.2022 | | | |- | 78 || [[ਰੇਚਲ ਫਾਰਮਰ]]||23.12.2021 || 178 || [[ਮੋਬੀਨ ਅਜ਼ਹਰ]]||02.04.2022 |278 |[[ਹਿਲਡਾ ਮੈਥੇਸਨ]] |11.07.2022 | | | |- | 79 || [[ਨਿਸ਼ਾ ਗਨਾਤਰਾ]]||24.12.2021 || 179 || [[ਸਾਰਾਹ ਸਟੀਰਕ]]||03.04.2022 |279 |[[ਏਲਾ ਹੰਟ]] |12.07.2022 | | | |- | 80 || [[ਮਾਰਲੀਨ ਗੋਰਿਸ]]||25.12.2021 || 180 || [[ਜੁਲ ਮਾਰੋਹ]]||04.04.2022 |280 |[[ਲੀਹ ਹਾਰਵੇ]] |13.07.2022 | | | |- | 81 || [[ਡੀਆਨਾ ਅਰਬੇਨੀਨਾ]]||26.12.2021 || 181 || [[ਈਵਾਨ ਗ੍ਰੀਰ]]||05.04.2022 |281 |[[ਰੋਏ ਰੋਲੈਂਡ]] |14.07.2022 | | | |- | 82 || [[ਰਵੀਨਾ ਅਰੋੜਾ]]||27.12.2021 || 182 || [[ਰਿਆਨ ਹੋਲਮਜ਼]]||06.04.2022 |282 |[[ਰੌਸ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ]] |15.07.2022 | | | |- | 83 || [[ਹਿਤੇਨ ਨੂਨਵਾਲ]]||28.12.2021 || 183 || [[ਕਲੋਵਿਸ ਰਫਿਨ]]||07.04.2022 |283 |[[ਬਸੀਰਾ ਖਾਨ]] |16.07.2022 | | | |- | 84 || [[ਪ੍ਰਗਤੀ ਸਿੰਘ]]||29.12.2021 || 184 || [[ਟੌਮੀ ਨਟਰ]]||08.04.2022 |284 |[[ਅੰਜਾਰੀ]] |17.07.2022 | | | |- | 85 || [[ਰੋਹਿਤ ਖੋਸਲਾ]]||30.12.2021 || 185 || [[ਟੇਡ ਟਿਨਲਿੰਗ]]||09.04.2022 |285 |[[ਬਤ ਕੋਲ (ਸੰਸਥਾ)]] |18.07.2022 | | | |- | 86 || [[ਮਾਇਆ ਦ ਡਰੈਗ ਕੁਈਨ]]||31.12.2021 || 186 || [[ਜੂਲੀਅਨ ਬੇਕਰ]]||10.04.2022 |286 |[[ਹਵਰੁਤਾ (ਸੰਸਥਾ)]] |19.07.2022 | | | |- | 87 || [[ਮੇਗ ਕ੍ਰਿਸਚੀਅਨ]]||01.01.2022 || 187 || [[ਡੇਵਿਡ ਐਮਸ (ਅਦਾਕਾਰ)]]||11.04.2022 |287 |[[ਹਾਮਦ ਸਿੰਨੋ]] |20.07.2022 | | | |- | 88 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਗਿਲਬਰਟ]]||02.01.2022 || 188 || [[ਬਰਟ ਆਰਚਰ]]||12.04.2022 |288 |[[ਫਰੀਹਾ ਰੋਇਸਿਨ]] |21.07.2022 | | | |- | 89 || [[ਏਸਥਰ ਭਾਰਤੀ]]||03.01.2022 || 189 || [[ਫਿਨ ਅਰਗਸ]]||13.04.2022 |289 |[[ਜਿਲ ਐਂਡਰਿਊ]] |22.07.2022 | | | |- | 90 || [[ਦੀਪਕ ਭਾਰਗਵ]]||04.01.2022 || 190 || [[ਜੇਰੇਡ ਆਲਮਨ]]||14.04.2022 |290 |[[ਜੇਮਸ ਬੇਲੀ]] |23.07.2022 | | | |- | 91 || [[ਰੇ ਅਘਯਾਨ]]||05.01.2022 || 191 || [[ਡੈਨੀਅਲ ਕਾਰਟੀਅਰ]]||15.04.2022 |291 |[[ਐਨੀ ਗੁਗਲੀਆ]] |24.07.2022 | | | |- | 92 || [[ਐਡਮ ਆਲ]]||06.01.2022 || 192 || [[ਕੇਵਿਨ ਐਲੀਸਨ]]||16.04.2022 |292 |[[ਪੌਲ ਵਿਰਟਜ਼]] |25.07.2022 | | | |- | 93 || [[ਆਰਤੀ ਅਗਰਵਾਲ (ਵਿਗਿਆਨੀ)]]||07.01.2022 || 193 || [[ਡਿਕ ਕਲੇਅਰ]]||17.04.2022 |293 |[[ਜੈਸਿਕਾ ਪਲੱਟ]] |26.07.2022 |393 | | |- | 94 || [[ਭੂਪੇਨ ਖੱਖੜ]]||08.01.2022 || 194 || [[ਸੇਬ ਕਾਸਤਰੋ]]||18.04.2022 |294 |[[ਲੁਈ ਸੈਂਡ]] |27.07.2022 |394 | | |- | 95 || [[ਐਨੀ ਆਸ਼ੀਮ]]||09.01.2022 || 195 || [[ਹੈਂਕ ਚੇਨ]]||19.04.2022 |295 |[[ਐਂਡਰਿਆ ਯੀਅਰਵੁੱਡ]] |28.07.2022 |395 | | |- | 96 || [[ਨਿਕਿਤਾ ਡ੍ਰੈਗਨ]]||10.01.2022 || 196 || [[ਅਬਦੁ ਅਲੀ]]||20.04.2022 |296 |[[ਬੈਟੀ ਬੈਕਸਟਰ]] |29.07.2022 |396 | | |- | 97 || [[ਚੱਕੀ ਬਾਰਟੋਲੋ]]||11.01.2022 || 197 || [[ਸਲਵਾਡੋਰ ਕੈਲਵੋ]]||21.04.2022 |297 |[[ਟੇਡ ਨੌਰਥ]] |30.07.2022 |397 | | |- | 98 || [[ਜੈਕ ਬਾਰਨ]]||12.01.2022 || 198 || [[ਬਲੈਕ ਸਪਾਰਕ]]||22.04.2022 |298 |[[ਰਿਚਰਡ ਹਰਮਨ]] |31.07.2022 |398 | | |- | 99 || [[ਅਡੱਲਟ ਮੋਮ]]||13.01.2022 || 199 || [[ਮਾਰਕ ਬਲੇਨ]]||23.04.2022 |299 |[[ਜਨਾਇਆ ਖਾਨ]] |01.08.2022 |399 | | |- | 100 || [[ਕਾਰਲਾ ਐਂਤੋਨੇਲੀ]]||14.01.2022 || 200 || [[ਰਿਵਰ ਗਾਲੋ]]||24.04.2022 |300 |[[ਖਵਾਲ]] |02.08.2022 |400 | | |- |} m1s9lzksuuz24m3arad3e05svucgxgs 0 139900 611753 593552 2022-08-21T18:12:06Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 wikitext text/x-wiki ਦ ਔਫ਼ਿਸ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਟਕੌਮ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜ੍ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਕ੍ਰੈਂਟਨ, ਪੈਨਸਿਲਵੇਨੀਆ ਵਿੱਚ ਡੰਡਰ ਮਿਫ਼ਲਿਨ ਪੇਪਰ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਐੱਨਬੀਸੀ 'ਤੇ 24 ਮਾਰਚ, 2005 ਤੋਂ 16 ਮਈ, 2013 ਤੱਕ 9 ਬਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। == ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਕਿਰਦਾਰ == ਸਟੀਵ ਕੈਰੇਲ - ਮਾਇਕਲ ਸਕੌਟ ਜੈੱਨਾ ਫਿੱਛਰ - ਪੈਮ ਬੀਜ਼ਲੀ ਜੌਨ੍ਹ ਕ੍ਰੈਸਿੰਕੀ - ਜਿਮ ਹੈਲਪਰਟ ਐਂਜੇਲਾ ਕਿੰਸੀ - ਐਂਜੇਲਾ ਮਾਰਟਿਨ ਰੇਨ ਵਿਲਸਨ - ਡਵਾਇਟ ਸ਼ਰੂਟ ਐਲੀ ਕੈਂਪਰ - ਐਰਿਨ ਹੈਨੰਨ [[ਬੀਜੇ ਨੋਵਾਕ]] - ਰਾਇਅਨ ਹਾਵਰਡ ਮਿੰਡੀ ਕੈਲਿੰਗ - ਕੈਲੀ ਕਪੂਰ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ-ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਟੇਲੀਵਿਜਨ ਧਾਰਾਵਾਹਿਕ]] 8ntyerbp66u02h0joqg6ea720hwmb1y 3 144168 611731 2022-08-21T13:11:40Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Thanh 293}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 13:11, 21 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) oi0gcadpj486zuvowu2114mcui37ycf 3 144169 611737 2022-08-21T14:28:45Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=花豹鈴木}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 14:28, 21 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) 2aooumbldg7m76q0xvsxirnj1hvrml0 0 144170 611739 2022-08-21T14:38:49Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 "[[:en:Special:Redirect/revision/1081914223|Sikhism in Thailand]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki <div class="thumb tmulti tright"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:312px;max-width:312px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:154px;max-width:154px"><div class="thumbimage" style="height:114px;overflow:hidden">[[File:Gurdwara_Sri_Guru_Singh_Sabha_Bangkok_(2019)_-_img_02.jpg|alt=|152x152px]]</img></div><div class="thumbcaption"> [[Phahurat|ਫਹੂਰਤ]], [[Bangkok|ਬੈਂਕਾਕ]] ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ</div></div><div class="tsingle" style="width:154px;max-width:154px"><div class="thumbimage" style="height:114px;overflow:hidden">[[File:Ek_Onkar_symbol_on_a_shop_sign_in_Phahurat,_Bangkok.jpg|alt=|152x152px]]</img></div><div class="thumbcaption">[[Ek Onkar|ਏਕ ਓਂਕਾਰ]] ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਨਾਲ ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੁਕਾਨ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ</div></div></div></div></div> [[Category:Pages using multiple image with auto scaled images]] '''[[ਸਿੱਖ ਧਰਮ]]''' [[ਥਾਈਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਧਰਮ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਲਗਭਗ 70,000 ਅਨੁਯਾਈ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2006/71359.htm|title=Thailand|website=U.S. Department of State|access-date=2019-07-03}}</ref> ਇਹ ਧਰਮ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਆਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਸਮੇਤ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 20 [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ|ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] ਹਨ। == ਜਨਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿਸਥਿਤੀਆਂ == 2006 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 70,000 ਲੋਕ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਧਿਕਤਰ [[ਬੈਂਕਾਕ]], ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ, ਨਖੋਨ ਰਤਚਾਸਿਮਾ, ਪੱਟਾਯਾ ਅਤੇ ਫੁਕੇਟ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 19 ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਸਨ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਭਾਗ ਨਾਲ ਪੰਜੀਕਰਿਤ ਪੰਜ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। <ref>[https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2006/71359.htm International Religious Freedom Report 2006], U.S. Department of State</ref> ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਮੁਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧ ਹਨ। <ref name=":0">{{Cite book|title=Sikhs in Asia Pacific : Travels among the Sikh Diaspora from Yangon to Kobe|last=Kahlon|first=Swarn Singh|last2=Virk|first2=Dr. Hardev Singh|publisher=Manohar Publishers, New Delhi|year=2016|location=New Delhi|chapter=Sikhs presence in Thailand}}</ref> == ਪਛਾਣ == ਬੈਂਕਾਕ ਦੇ ਸਿੱਖ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ "ਬੈਂਕਾਕ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਥਾਈ-ਸਿੱਖ ਪਛਾਣ ਸਪੱਸ਼ਟ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ", ਪਰ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਜਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰਨ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।<ref>{{Cite journal|last=Narksuwan|first=Nakrob|last2=Siltragool|first2=Wisanee|last3=Jantapo|first3=Anchalee|year=2014|title=Current Conditions and Problems of Conservation and Inheritance of Identity Among Thai-Sikhs|journal=Asian Culture and History|volume=7|doi=10.5539/ach.v7n1p1|doi-access=free}}</ref> ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦੇ ਨੂੰ "ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਸਮੁਦਾ" ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref name="Chilana2006">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=0hxylwtykDAC&pg=PA466|title=International Bibliography of Sikh Studies|last=Rajwant Singh Chilana|date=16 January 2006|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-1-4020-3044-4|page=466}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == === ਬੈਂਕਾਕ === 1884 ਵਿੱਚ ਥਾਈਲੈਂਡ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਰਪਾ ਰਾਮ ਮਦਾਨ ਸਨ। ਉਹ [[ਸਿਆਲਕੋਟ]] (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ) ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਭਾਡੇਵਾਲ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਸਹਿਜਧਾਰੀ ਸਿੱਖ ਸੀ। <ref name="Gupta1999">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=5rBuAAAAMAAJ|title=Indians in Thailand|last=Surendra K. Gupta|publisher=Books India International|year=1999|page=48}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਪੰਚਮ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। <ref>The records are available in the Gurudwara Singh Sabha in Bangkok.</ref> ਉਹ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਿਆਇਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਪਨਾਮ ਮਦਨ, ਨਰੂਲਾ ਅਤੇ ਚਾਵਲਾ ਸਨ। ਉਹ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸੰਪ੍ਰਦਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਦੱਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=5rBuAAAAMAAJ|title=Indians in Thailand|last=Surendra K. Gupta|publisher=Books India International|year=1999|page=67}}</ref> 1911 ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਬੈਂਕਾਕ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ, ਪਰ ਉੱਥੇ ਕੋਈ [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਐਤਵਾਰ ਅਤੇ ਸਾਰੇ [[ਗੁਰਪੁਰਬ]] ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। 1912 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਪਾਰਕ ਖੇਤਰ ਬਾਨ ਮੋਹ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਲੱਕੜ ਦਾ ਘਰ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲਿਆ ਹੋਇਆ। <ref name=":0">{{Cite book|title=Sikhs in Asia Pacific : Travels among the Sikh Diaspora from Yangon to Kobe|last=Kahlon|first=Swarn Singh|last2=Virk|first2=Dr. Hardev Singh|publisher=Manohar Publishers, New Delhi|year=2016|location=New Delhi|chapter=Sikhs presence in Thailand}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFKahlonVirk2016">Kahlon, Swarn Singh; Virk, Dr. Hardev Singh (2016). "Sikhs presence in Thailand". ''Sikhs in Asia Pacific : Travels among the Sikh Diaspora from Yangon to Kobe''. New Delhi: Manohar Publishers, New Delhi.</cite></ref> 1913 (ਜਾਂ [[ਬੁੱਧ ਧਰਮ|ਬੋਧੀ]] ਜੰਤਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰ੍ਹਾ 2456) ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖ ਸਮੁਦਾ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਵੱਡਾ ਲੱਕੜ ਦਾ ਘਰ ਫਹੂਰਤ ਅਤੇ ਚੱਕਰਫੇਟ ਸੜਕ ਦੇ ਕੋਨੇ 'ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਿਰਾਏ ਤੇ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਾਫ਼ੀ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, [[ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ]] ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸਿੱਖ ਅਧਿਕਤਰ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। 1979 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵੱਡਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਥਾਈ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਨਵਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ। [[ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ|ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ]] ਵੱਲੋਂ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਨਵਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ 1981 ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਇਆ। === ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ === [[ਤਸਵੀਰ:Gurdwara_Sri_Guru_Singh_Sabha_ChiangMai_Khrua_Khaek.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Gurdwara_Sri_Guru_Singh_Sabha_ChiangMai_Khrua_Khaek.jpg/220px-Gurdwara_Sri_Guru_Singh_Sabha_ChiangMai_Khrua_Khaek.jpg|thumb| ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਸਿੱਖ ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਵਰ੍ਹਾ 1905 (ਜਾਂ ਬੋਧੀ ਜੰਤਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰ੍ਹਾ 2448) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਰਮਾ ਰਾਹੀਂ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਕਰੀਬ ਚਾਰ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰ ਥਾਈਲੈਂਡ ਆ ਗਏ। ਉਹ ਰਤਨ ਸਿੰਘ, ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ, ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਮਾਂਡਾ ਸਿੰਘ ਸਨ। 1907 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸਮੂਹ ਨੇ ਚਰੋਇਨਰਤ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਉਪਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਲਗਭਗ 240 ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। === ਪਟਾਇਆ === 1975 ਵਿੱਚ ਪਟਾਇਆ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ਼ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਸਨ। ਪਰ ਪਟਾਇਆ ਇੱਕ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਉਬੋਲ ਰਤਚਥਾਨੀ, ਉਦੋਨ ਰਤਚਥਾਨੀ, ਨਕੋਰਨ ਰਤਚਸੀਮਾ (ਕੋਰਾਟ) ਅਤੇ ਸਤਾਹਿੱਪ ਵਰਗੇ ਦੂਜੇ ਸੂਬਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰ ਗਏ। === ਖੋਨ ਕੇਨ === 1932 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਖੋਨ ਕੇਨ ਵੱਲ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਖੋਨ ਕੇਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਜਾਂ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖਾਸ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਇਹ ਰਸਮਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਰੋਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 1972 ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਧੀ, ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਰੁਮਚਿਤ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। === ਲੈਮਪਾਂਗ === ਲੈਮਪਾਂਗ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਾਈ ਕਲਾਂਗ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। 1933 ਵਿੱਚ ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਦੇ ਸਿੱਖ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਦਾਨ ਕਰਕੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਧਦੀ ਗਈ, ਤਿਪ ਚਾਂਗ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਇਕ ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 24 ਸਤੰਬਰ, 1992 ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਨੇੜਲੇ ਸੂਬਿਆਂ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਕ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। === ਕੋਰਾਤ === 1947 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਕੋਰਾਤ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਖੋਨ ਕੇਨ ਵਿਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਜਾਂ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖਾਸ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਇਹ ਰਸਮਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਰੋਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਧਦੀ ਗਈ, ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 23 ਦਸੰਬਰ 1984 ਨੂੰ ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸਮਾਰੋਹ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦਾ ਵੱਲੋਂ ਕੋਰਾਤ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਪਰੇਡ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। === ਫੁਕੇਟ === ਫੂਕੇਟ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਾਣਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿੜ੍ਹੇ 1939 ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਟਿਨ ਮਾਈਨਿੰਗ ਅਤੇ ਰੇਲਵੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਫੂਕੇਟ ਆਏ ਸਨ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਇਹ ਸਮੂਹ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ [[ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫ਼ੌਜ|ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਆਰਮੀ]] (ਆਈਐਨਏ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮਿਲਾਈ ਕਢਾਈ ਅਤੇ ਹੋਟਲਾਂ ਵਰਗੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਫੁਕੇਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਫੁਕੇਟ ਸੂਬਾ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ, ਵਧੇਰੇ ਸਿੱਖ ਉੱਥੇ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਅਤੇ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ। ਫੁਕੇਟ ਦੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਨਵਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। == ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰੇ == ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ: * ਬੈਂਕਾਕ, ਫਰਾ ਨਖੋਨ * ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਚਿਆਂਗ ਰਾਏ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਚੋਨਬੁਰੀ, ਪੱਟਾਯਾ * ਖੋਨ ਕੇਨ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਲੈਮਪਾਂਗ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਨਖੋਨ ਫਨੋਮ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਨਖੋਨ ਰਤਚਾਸੀਮਾ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਨਖੋਂ ਸਾਵਨ, ਮੁਆਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਪੱਟਨੀ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਫੁਕੇਟ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਸਮੂਤ ਪ੍ਰਕਾਨ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਸੋਂਗਖਲਾ, ਹਾਟ ਯਾਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਤ੍ਰਾਂਗ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਉਬੋਨ ਰਤਚਾਥਾਨੀ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਉਡੋਨ ਥਾਨੀ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * Yala, ਮੁਏਆਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ == ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਧਰਮ * ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ == * ਸਿੱਧੂ, ਐੱਮ.ਐੱਸ., ਅਤੇ ਚਹੁਲਾਲੋਂਗਕੋਨਮਹਾਵਿਥਿਆਲਾਈ। (1993)। ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਬੈਂਕਾਕ: ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਏਸ਼ੀਅਨ ਸਟੱਡੀਜ਼, ਚੁਲਾਲੋਂਗਕੋਰਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ। == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.thaisikh.org ਥਾਈ ਸਿੱਖ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ] * [http://www.SikhismOnPhone.com ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਐਸ.ਐਮ.ਐਸ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]] kr1vnmhg3yh5bxnjcxp7g5dwx3z07a5 611740 611739 2022-08-21T14:43:43Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Gurdwara Sri Guru Singh Sabha Bangkok (2019) - img 02.jpg|thumb|[[ਫਹੂਰਤ]], [[ਬੈਂਕਾਕ]] ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] [[ਤਸਵੀਰ:Ek Onkar symbol on a shop sign in Phahurat, Bangkok.jpg|thumb|[[ਇੱਕ ਓਅੰਕਾਰ]] ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਨਾਲ ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੁਕਾਨ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ]] '''[[ਸਿੱਖ ਧਰਮ]]''' [[ਥਾਈਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਧਰਮ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਲਗਭਗ 70,000 ਅਨੁਯਾਈ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2006/71359.htm|title=Thailand|website=U.S. Department of State|access-date=2019-07-03}}</ref> ਇਹ ਧਰਮ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਆਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਸਮੇਤ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 20 [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ|ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] ਹਨ। == ਜਨਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿਸਥਿਤੀਆਂ == 2006 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 70,000 ਲੋਕ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਧਿਕਤਰ [[ਬੈਂਕਾਕ]], ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ, ਨਖੋਨ ਰਤਚਾਸਿਮਾ, ਪੱਟਾਯਾ ਅਤੇ ਫੁਕੇਟ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 19 ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਸਨ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਭਾਗ ਨਾਲ ਪੰਜੀਕਰਿਤ ਪੰਜ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। <ref>[https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2006/71359.htm International Religious Freedom Report 2006], U.S. Department of State</ref> ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਮੁਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧ ਹਨ। <ref>{{Cite book|title=Sikhs in Asia Pacific : Travels among the Sikh Diaspora from Yangon to Kobe|last=Kahlon|first=Swarn Singh|last2=Virk|first2=Dr. Hardev Singh|publisher=Manohar Publishers, New Delhi|year=2016|location=New Delhi|chapter=Sikhs presence in Thailand}}</ref> == ਪਛਾਣ == ਬੈਂਕਾਕ ਦੇ ਸਿੱਖ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ "ਬੈਂਕਾਕ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਥਾਈ-ਸਿੱਖ ਪਛਾਣ ਸਪੱਸ਼ਟ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ", ਪਰ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਜਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰਨ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।<ref>{{Cite journal|last=Narksuwan|first=Nakrob|last2=Siltragool|first2=Wisanee|last3=Jantapo|first3=Anchalee|year=2014|title=Current Conditions and Problems of Conservation and Inheritance of Identity Among Thai-Sikhs|journal=Asian Culture and History|volume=7|doi=10.5539/ach.v7n1p1|doi-access=free}}</ref> ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦੇ ਨੂੰ "ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਸਮੁਦਾ" ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref name="Chilana2006">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=0hxylwtykDAC&pg=PA466|title=International Bibliography of Sikh Studies|last=Rajwant Singh Chilana|date=16 January 2006|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-1-4020-3044-4|page=466}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == === ਬੈਂਕਾਕ === 1884 ਵਿੱਚ ਥਾਈਲੈਂਡ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਰਪਾ ਰਾਮ ਮਦਾਨ ਸਨ। ਉਹ [[ਸਿਆਲਕੋਟ]] (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ) ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਭਾਡੇਵਾਲ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਸਹਿਜਧਾਰੀ ਸਿੱਖ ਸੀ। <ref name="Gupta1999">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=5rBuAAAAMAAJ|title=Indians in Thailand|last=Surendra K. Gupta|publisher=Books India International|year=1999|page=48}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਪੰਚਮ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। <ref>The records are available in the Gurudwara Singh Sabha in Bangkok.</ref> ਉਹ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਿਆਇਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਪਨਾਮ ਮਦਨ, ਨਰੂਲਾ ਅਤੇ ਚਾਵਲਾ ਸਨ। ਉਹ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸੰਪ੍ਰਦਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਦੱਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=5rBuAAAAMAAJ|title=Indians in Thailand|last=Surendra K. Gupta|publisher=Books India International|year=1999|page=67}}</ref> 1911 ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਬੈਂਕਾਕ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ, ਪਰ ਉੱਥੇ ਕੋਈ [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਐਤਵਾਰ ਅਤੇ ਸਾਰੇ [[ਗੁਰਪੁਰਬ]] ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। 1912 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਪਾਰਕ ਖੇਤਰ ਬਾਨ ਮੋਹ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਲੱਕੜ ਦਾ ਘਰ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲਿਆ ਹੋਇਆ। <ref>{{Cite book|title=Sikhs in Asia Pacific : Travels among the Sikh Diaspora from Yangon to Kobe|last=Kahlon|first=Swarn Singh|last2=Virk|first2=Dr. Hardev Singh|publisher=Manohar Publishers, New Delhi|year=2016|location=New Delhi|chapter=Sikhs presence in Thailand}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFKahlonVirk2016">Kahlon, Swarn Singh; Virk, Dr. Hardev Singh (2016). "Sikhs presence in Thailand". ''Sikhs in Asia Pacific : Travels among the Sikh Diaspora from Yangon to Kobe''. New Delhi: Manohar Publishers, New Delhi.</cite></ref> 1913 (ਜਾਂ [[ਬੁੱਧ ਧਰਮ|ਬੋਧੀ]] ਜੰਤਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰ੍ਹਾ 2456) ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖ ਸਮੁਦਾ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਵੱਡਾ ਲੱਕੜ ਦਾ ਘਰ ਫਹੂਰਤ ਅਤੇ ਚੱਕਰਫੇਟ ਸੜਕ ਦੇ ਕੋਨੇ 'ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਿਰਾਏ ਤੇ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਾਫ਼ੀ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, [[ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ]] ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸਿੱਖ ਅਧਿਕਤਰ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। 1979 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵੱਡਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਥਾਈ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਨਵਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ। [[ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ|ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ]] ਵੱਲੋਂ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਨਵਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ 1981 ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਇਆ। === ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ === [[ਤਸਵੀਰ:Gurdwara_Sri_Guru_Singh_Sabha_ChiangMai_Khrua_Khaek.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Gurdwara_Sri_Guru_Singh_Sabha_ChiangMai_Khrua_Khaek.jpg/220px-Gurdwara_Sri_Guru_Singh_Sabha_ChiangMai_Khrua_Khaek.jpg|thumb| ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਸਿੱਖ ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਵਰ੍ਹਾ 1905 (ਜਾਂ ਬੋਧੀ ਜੰਤਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰ੍ਹਾ 2448) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਰਮਾ ਰਾਹੀਂ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਕਰੀਬ ਚਾਰ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰ ਥਾਈਲੈਂਡ ਆ ਗਏ। ਉਹ ਰਤਨ ਸਿੰਘ, ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ, ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਮਾਂਡਾ ਸਿੰਘ ਸਨ। 1907 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸਮੂਹ ਨੇ ਚਰੋਇਨਰਤ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਉਪਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਲਗਭਗ 240 ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। === ਪਟਾਇਆ === 1975 ਵਿੱਚ ਪਟਾਇਆ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ਼ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਸਨ। ਪਰ ਪਟਾਇਆ ਇੱਕ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਉਬੋਲ ਰਤਚਥਾਨੀ, ਉਦੋਨ ਰਤਚਥਾਨੀ, ਨਕੋਰਨ ਰਤਚਸੀਮਾ (ਕੋਰਾਟ) ਅਤੇ ਸਤਾਹਿੱਪ ਵਰਗੇ ਦੂਜੇ ਸੂਬਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰ ਗਏ। === ਖੋਨ ਕੇਨ === 1932 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਖੋਨ ਕੇਨ ਵੱਲ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਖੋਨ ਕੇਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਜਾਂ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖਾਸ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਇਹ ਰਸਮਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਰੋਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 1972 ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਧੀ, ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਰੁਮਚਿਤ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। === ਲੈਮਪਾਂਗ === ਲੈਮਪਾਂਗ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਾਈ ਕਲਾਂਗ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। 1933 ਵਿੱਚ ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਦੇ ਸਿੱਖ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਦਾਨ ਕਰਕੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਧਦੀ ਗਈ, ਤਿਪ ਚਾਂਗ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਇਕ ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 24 ਸਤੰਬਰ, 1992 ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਨੇੜਲੇ ਸੂਬਿਆਂ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਕ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। === ਕੋਰਾਤ === 1947 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਕੋਰਾਤ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਖੋਨ ਕੇਨ ਵਿਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਜਾਂ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖਾਸ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਇਹ ਰਸਮਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਰੋਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਧਦੀ ਗਈ, ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 23 ਦਸੰਬਰ 1984 ਨੂੰ ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸਮਾਰੋਹ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦਾ ਵੱਲੋਂ ਕੋਰਾਤ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਪਰੇਡ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। === ਫੁਕੇਟ === ਫੂਕੇਟ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਾਣਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿੜ੍ਹੇ 1939 ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਟਿਨ ਮਾਈਨਿੰਗ ਅਤੇ ਰੇਲਵੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਫੂਕੇਟ ਆਏ ਸਨ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਇਹ ਸਮੂਹ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ [[ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫ਼ੌਜ|ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਆਰਮੀ]] (ਆਈਐਨਏ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮਿਲਾਈ ਕਢਾਈ ਅਤੇ ਹੋਟਲਾਂ ਵਰਗੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਫੁਕੇਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਫੁਕੇਟ ਸੂਬਾ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ, ਵਧੇਰੇ ਸਿੱਖ ਉੱਥੇ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਅਤੇ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ। ਫੁਕੇਟ ਦੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਨਵਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। == ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰੇ == ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ: * ਬੈਂਕਾਕ, ਫਰਾ ਨਖੋਨ * ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਚਿਆਂਗ ਰਾਏ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਚੋਨਬੁਰੀ, ਪੱਟਾਯਾ * ਖੋਨ ਕੇਨ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਲੈਮਪਾਂਗ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਨਖੋਨ ਫਨੋਮ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਨਖੋਨ ਰਤਚਾਸੀਮਾ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਨਖੋਂ ਸਾਵਨ, ਮੁਆਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਪੱਟਨੀ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਫੁਕੇਟ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਸਮੂਤ ਪ੍ਰਕਾਨ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਸੋਂਗਖਲਾ, ਹਾਟ ਯਾਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਤ੍ਰਾਂਗ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਉਬੋਨ ਰਤਚਾਥਾਨੀ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਉਡੋਨ ਥਾਨੀ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * Yala, ਮੁਏਆਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ == ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਧਰਮ * ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ == * ਸਿੱਧੂ, ਐੱਮ.ਐੱਸ., ਅਤੇ ਚਹੁਲਾਲੋਂਗਕੋਨਮਹਾਵਿਥਿਆਲਾਈ। (1993)। ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਬੈਂਕਾਕ: ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਏਸ਼ੀਅਨ ਸਟੱਡੀਜ਼, ਚੁਲਾਲੋਂਗਕੋਰਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ। == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.thaisikh.org ਥਾਈ ਸਿੱਖ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ] * [http://www.SikhismOnPhone.com ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਐਸ.ਐਮ.ਐਸ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ]] 8mk6tcpis2qyfruqdljggczecyg7u4f 611741 611740 2022-08-21T14:46:30Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Gurdwara Sri Guru Singh Sabha Bangkok (2019) - img 02.jpg|thumb|[[ਫਹੂਰਤ]], [[ਬੈਂਕਾਕ]] ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] [[ਤਸਵੀਰ:Ek Onkar symbol on a shop sign in Phahurat, Bangkok.jpg|thumb|[[ਇੱਕ ਓਅੰਕਾਰ]] ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਨਾਲ ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੁਕਾਨ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ]] {{ਸਿੱਖੀ ਸਾਈਡਬਾਰ}} '''[[ਸਿੱਖ ਧਰਮ]]''' [[ਥਾਈਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਧਰਮ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਲਗਭਗ 70,000 ਅਨੁਯਾਈ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2006/71359.htm|title=Thailand|website=U.S. Department of State|access-date=2019-07-03}}</ref> ਇਹ ਧਰਮ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਆਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਸਮੇਤ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 20 [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ|ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] ਹਨ। == ਜਨਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿਸਥਿਤੀਆਂ == 2006 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 70,000 ਲੋਕ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਧਿਕਤਰ [[ਬੈਂਕਾਕ]], ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ, ਨਖੋਨ ਰਤਚਾਸਿਮਾ, ਪੱਟਾਯਾ ਅਤੇ ਫੁਕੇਟ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 19 ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਸਨ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਭਾਗ ਨਾਲ ਪੰਜੀਕਰਿਤ ਪੰਜ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। <ref>[https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2006/71359.htm International Religious Freedom Report 2006], U.S. Department of State</ref> ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਮੁਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧ ਹਨ। <ref>{{Cite book|title=Sikhs in Asia Pacific : Travels among the Sikh Diaspora from Yangon to Kobe|last=Kahlon|first=Swarn Singh|last2=Virk|first2=Dr. Hardev Singh|publisher=Manohar Publishers, New Delhi|year=2016|location=New Delhi|chapter=Sikhs presence in Thailand}}</ref> == ਪਛਾਣ == ਬੈਂਕਾਕ ਦੇ ਸਿੱਖ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ "ਬੈਂਕਾਕ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਥਾਈ-ਸਿੱਖ ਪਛਾਣ ਸਪੱਸ਼ਟ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ", ਪਰ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਜਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰਨ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।<ref>{{Cite journal|last=Narksuwan|first=Nakrob|last2=Siltragool|first2=Wisanee|last3=Jantapo|first3=Anchalee|year=2014|title=Current Conditions and Problems of Conservation and Inheritance of Identity Among Thai-Sikhs|journal=Asian Culture and History|volume=7|doi=10.5539/ach.v7n1p1|doi-access=free}}</ref> ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦੇ ਨੂੰ "ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਸਮੁਦਾ" ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref name="Chilana2006">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=0hxylwtykDAC&pg=PA466|title=International Bibliography of Sikh Studies|last=Rajwant Singh Chilana|date=16 January 2006|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-1-4020-3044-4|page=466}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == === ਬੈਂਕਾਕ === 1884 ਵਿੱਚ ਥਾਈਲੈਂਡ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਰਪਾ ਰਾਮ ਮਦਾਨ ਸਨ। ਉਹ [[ਸਿਆਲਕੋਟ]] (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ) ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਭਾਡੇਵਾਲ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਸਹਿਜਧਾਰੀ ਸਿੱਖ ਸੀ। <ref name="Gupta1999">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=5rBuAAAAMAAJ|title=Indians in Thailand|last=Surendra K. Gupta|publisher=Books India International|year=1999|page=48}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਪੰਚਮ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। <ref>The records are available in the Gurudwara Singh Sabha in Bangkok.</ref> ਉਹ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਿਆਇਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਪਨਾਮ ਮਦਨ, ਨਰੂਲਾ ਅਤੇ ਚਾਵਲਾ ਸਨ। ਉਹ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸੰਪ੍ਰਦਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਦੱਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=5rBuAAAAMAAJ|title=Indians in Thailand|last=Surendra K. Gupta|publisher=Books India International|year=1999|page=67}}</ref> 1911 ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਬੈਂਕਾਕ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ, ਪਰ ਉੱਥੇ ਕੋਈ [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਐਤਵਾਰ ਅਤੇ ਸਾਰੇ [[ਗੁਰਪੁਰਬ]] ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। 1912 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਪਾਰਕ ਖੇਤਰ ਬਾਨ ਮੋਹ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਲੱਕੜ ਦਾ ਘਰ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲਿਆ ਹੋਇਆ। <ref>{{Cite book|title=Sikhs in Asia Pacific : Travels among the Sikh Diaspora from Yangon to Kobe|last=Kahlon|first=Swarn Singh|last2=Virk|first2=Dr. Hardev Singh|publisher=Manohar Publishers, New Delhi|year=2016|location=New Delhi|chapter=Sikhs presence in Thailand}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFKahlonVirk2016">Kahlon, Swarn Singh; Virk, Dr. Hardev Singh (2016). "Sikhs presence in Thailand". ''Sikhs in Asia Pacific : Travels among the Sikh Diaspora from Yangon to Kobe''. New Delhi: Manohar Publishers, New Delhi.</cite></ref> 1913 (ਜਾਂ [[ਬੁੱਧ ਧਰਮ|ਬੋਧੀ]] ਜੰਤਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰ੍ਹਾ 2456) ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖ ਸਮੁਦਾ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਵੱਡਾ ਲੱਕੜ ਦਾ ਘਰ ਫਹੂਰਤ ਅਤੇ ਚੱਕਰਫੇਟ ਸੜਕ ਦੇ ਕੋਨੇ 'ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਿਰਾਏ ਤੇ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਾਫ਼ੀ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, [[ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ]] ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸਿੱਖ ਅਧਿਕਤਰ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। 1979 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵੱਡਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਥਾਈ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਨਵਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ। [[ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ|ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ]] ਵੱਲੋਂ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਨਵਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ 1981 ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਇਆ। === ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ === [[ਤਸਵੀਰ:Gurdwara_Sri_Guru_Singh_Sabha_ChiangMai_Khrua_Khaek.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Gurdwara_Sri_Guru_Singh_Sabha_ChiangMai_Khrua_Khaek.jpg/220px-Gurdwara_Sri_Guru_Singh_Sabha_ChiangMai_Khrua_Khaek.jpg|thumb| ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਸਿੱਖ ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਵਰ੍ਹਾ 1905 (ਜਾਂ ਬੋਧੀ ਜੰਤਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰ੍ਹਾ 2448) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਰਮਾ ਰਾਹੀਂ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਕਰੀਬ ਚਾਰ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰ ਥਾਈਲੈਂਡ ਆ ਗਏ। ਉਹ ਰਤਨ ਸਿੰਘ, ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ, ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਮਾਂਡਾ ਸਿੰਘ ਸਨ। 1907 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸਮੂਹ ਨੇ ਚਰੋਇਨਰਤ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਉਪਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਲਗਭਗ 240 ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। === ਪਟਾਇਆ === 1975 ਵਿੱਚ ਪਟਾਇਆ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ਼ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਸਨ। ਪਰ ਪਟਾਇਆ ਇੱਕ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਉਬੋਲ ਰਤਚਥਾਨੀ, ਉਦੋਨ ਰਤਚਥਾਨੀ, ਨਕੋਰਨ ਰਤਚਸੀਮਾ (ਕੋਰਾਟ) ਅਤੇ ਸਤਾਹਿੱਪ ਵਰਗੇ ਦੂਜੇ ਸੂਬਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰ ਗਏ। === ਖੋਨ ਕੇਨ === 1932 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਖੋਨ ਕੇਨ ਵੱਲ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਖੋਨ ਕੇਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਜਾਂ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖਾਸ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਇਹ ਰਸਮਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਰੋਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 1972 ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਧੀ, ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਰੁਮਚਿਤ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। === ਲੈਮਪਾਂਗ === ਲੈਮਪਾਂਗ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਾਈ ਕਲਾਂਗ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। 1933 ਵਿੱਚ ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਦੇ ਸਿੱਖ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਦਾਨ ਕਰਕੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਧਦੀ ਗਈ, ਤਿਪ ਚਾਂਗ ਰੋਡ ਵਿੱਚ ਇਕ ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 24 ਸਤੰਬਰ, 1992 ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਨੇੜਲੇ ਸੂਬਿਆਂ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਕ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। === ਕੋਰਾਤ === 1947 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਕੋਰਾਤ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਖੋਨ ਕੇਨ ਵਿਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਜਾਂ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖਾਸ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਇਹ ਰਸਮਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਰੋਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਧਦੀ ਗਈ, ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 23 ਦਸੰਬਰ 1984 ਨੂੰ ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸਮਾਰੋਹ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦਾ ਵੱਲੋਂ ਕੋਰਾਤ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਪਰੇਡ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। === ਫੁਕੇਟ === ਫੂਕੇਟ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਾਣਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿੜ੍ਹੇ 1939 ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਟਿਨ ਮਾਈਨਿੰਗ ਅਤੇ ਰੇਲਵੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਫੂਕੇਟ ਆਏ ਸਨ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਇਹ ਸਮੂਹ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ [[ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫ਼ੌਜ|ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਆਰਮੀ]] (ਆਈਐਨਏ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮਿਲਾਈ ਕਢਾਈ ਅਤੇ ਹੋਟਲਾਂ ਵਰਗੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਫੁਕੇਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਫੁਕੇਟ ਸੂਬਾ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ, ਵਧੇਰੇ ਸਿੱਖ ਉੱਥੇ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਅਤੇ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ। ਫੁਕੇਟ ਦੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਨਵਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। == ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰੇ == ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ: * ਬੈਂਕਾਕ, ਫਰਾ ਨਖੋਨ * ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਚਿਆਂਗ ਰਾਏ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਚੋਨਬੁਰੀ, ਪੱਟਾਯਾ * ਖੋਨ ਕੇਨ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਲੈਮਪਾਂਗ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਨਖੋਨ ਫਨੋਮ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਨਖੋਨ ਰਤਚਾਸੀਮਾ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਨਖੋਂ ਸਾਵਨ, ਮੁਆਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਪੱਟਨੀ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਫੁਕੇਟ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਸਮੂਤ ਪ੍ਰਕਾਨ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਸੋਂਗਖਲਾ, ਹਾਟ ਯਾਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਤ੍ਰਾਂਗ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਉਬੋਨ ਰਤਚਾਥਾਨੀ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * ਉਡੋਨ ਥਾਨੀ, ਮੁਏਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ * Yala, ਮੁਏਆਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ == ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਧਰਮ * ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ == * ਸਿੱਧੂ, ਐੱਮ.ਐੱਸ., ਅਤੇ ਚਹੁਲਾਲੋਂਗਕੋਨਮਹਾਵਿਥਿਆਲਾਈ। (1993)। ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਬੈਂਕਾਕ: ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਏਸ਼ੀਅਨ ਸਟੱਡੀਜ਼, ਚੁਲਾਲੋਂਗਕੋਰਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ। == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.thaisikh.org ਥਾਈ ਸਿੱਖ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ] * [http://www.SikhismOnPhone.com ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਐਸ.ਐਮ.ਐਸ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ]] ry3jga8l9gj089v6oxob0ipweabu4qq 3 144171 611742 2022-08-21T14:47:14Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Tokisaki Kurumi}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 14:47, 21 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) asgnh15p0lnih4u5scaihc9s4aa4huw 3 144172 611743 2022-08-21T15:02:32Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Peeyush1956}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:02, 21 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) r8o508r82o1oepoim1cd3lujx7cug9p 3 144173 611746 2022-08-21T15:36:54Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Mechanico46}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:36, 21 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) tlz7wrclxxwho7rfhlhatj33j1i0e1h 3 144174 611748 2022-08-21T16:59:38Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=C8uyPqgR}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:59, 21 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) 1vd24nn5ry5ovfqx8bq61ekczifxsb4 0 144175 611749 2022-08-21T17:23:56Z Dugal harpreet 17460 "[[:en:Special:Redirect/revision/1065893907|Jiri River]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki   '''ਜੀਰੀ ਨਦੀ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਅਸਾਮ|ਆਸਾਮ]] ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬਰਾਕ ਨਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਦੀ ਦੀਮਾ ਹਸਾਓ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬੋਰੋ ਨਿੰਗਲੋ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਜੀਰੀ ਨਦੀ [[ਮਣੀਪੁਰ|ਮਨੀਪੁਰ]] ਅਤੇ [[ਅਸਾਮ]] ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅੰਤਰ-ਰਾਜੀ ਸੀਮਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ''ਜਿਰੀਮੁਖ'' (ਜਿਰੀ ''-'' ਮੁਖ ਜਿੱਥੇ [[ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਵਿੱਚ ''ਮੂੰਹ'' ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ) ਵਿਖੇ ਬਰਾਕ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.thepeopleschronicle.in/daily/english/2362|title=Changing course of Jiri River threatens state’s boundary|website=The People’s Chronicle}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://asmenvis.nic.in/Database/Rivers_1049.aspx|title=River System of Assam|website=Ministry of Environment, Forests & Climate Change, Govt of India’s environment related portal}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਦੀਆਂ]] 0e9htz8dnl9o6bwl6izah9z2okuvg3v 0 144176 611751 2022-08-21T18:05:27Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 "[[:en:Special:Redirect/revision/1105361008|B. J. Novak]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=B. J. Novak ਬੀਜੇ ਨੋਵਾਕ|image=B.J. Novak, Actor.jpg|caption=SF Sketchfest 2008 ਵਿਖੇ ਨੋਵਾਕ|birth_name=ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਜੋਸੇਫ ਮੈਨਾਲੀ ਨੋਵਾਕ|birth_date={{birth date and age|1979|7|31|mf=y}}{{sfn|Hoys|Brooks|2013|p=194}}|birth_place=ਨਿਊਟਨ, ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ, ਯੂ.ਐਸ.|alma_mater=[[ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ([[ਬੀਏ|ਬੈਚਲਰ ਆਫ ਆਰਟਸ]])|father=ਵਿਲੀਅਮ ਨੋਵਾਕ|relatives=ਜੈਸੀ ਨੋਵਾਕ (ਭਰਾ)|occupation={{hlist|ਅਭਿਨੇਤਾ|ਲੇਖਕ|ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ|ਕਾਮੇਡੀਅਨ|ਲੇਖਕ|ਨਿਰਮਾਤਾ}}|yearsactive=2001–ਹੁਣ}} [[Category:Articles with hCards]] '''ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਜੋਸੇਫ ਮੈਨਾਲੀ ਨੋਵਾਕ'''<ref>{{Cite web|url=https://tvguide.com/celebrities/bj-novak/193427/|title=B.J. Novak|publisher=[[TV Guide]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20181215173010/https://www.tvguide.com/celebrities/bj-novak/193427/|archive-date=December 15, 2018|access-date=December 15, 2018}}</ref> (ਜਨਮ 31 ਜੁਲਾਈ, 1979) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਅਭਿਨੇਤਾ, ਲੇਖਕ, ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਕਾਮੇਡੀਅਨ, ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪੰਜ [[ਪ੍ਰਾਈਮਟਾਈਮ ਐਮੀ ਅਵਾਰਡ]] ਨਾਮਜ਼ਦਗੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋ ਸਕ੍ਰੀਨ ਐਕਟਰਜ਼ ਗਿਲਡ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ਨੋਵਾਕ ਐਨਬੀਸੀ (NBC) ਸਿਟਕਾਮ ''[[ਦ ਔਫ਼ਿਸ (ਅਮਰੀਕੀ ਟੀਵੀ ਲੜ੍ਹੀ)|ਦ ਆਫਿਸ]]'' (2005–2013) ਵਿੱਚ ਰਾਇਅਨ ਹਾਵਰਡ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਣ ਹੇਤ ਉੱਘਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਨੇ ਸਿਟਕਾਮ ਦੇ ਲੇਖਕ, ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ''ਇਨਗਲੋਰੀਅਸ ਬਾਸਟਰਡਸ'' (2009), ''ਸੇਵਿੰਗ ਮਿਸਟਰ ਬੈਂਕਸ'' (2013), ਅਤੇ ''ਦ ਫਾਊਂਡਰ'' (2016) ਨਾਮਕ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ। ਨੋਵਾਕ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਡਾਰਕ ਕਾਮੇਡੀ ਥ੍ਰਿਲਰ ''ਵੈਂਜੈਂਸ'' (2022) ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਨੋਵਾਕ ਅਤੇ ''ਦ ਨਿਊਜ਼ਰੂਮ'' (2014) ''ਦ ਮਿੰਡੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ'' (''The Mindy Project)'' (2013-2016) ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਹੁਲੂ ਐਂਥੋਲੋਜੀ ਸੀਰੀਜ਼ ''ਦ ਪ੍ਰੀਮਾਈਸ'' (2021) ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ''ਦ ਅਮੇਜ਼ਿੰਗ ਸਪਾਈਡਰ-ਮੈਨ 2'' (2014) ਵਿੱਚ ਅਲਿਸਟੇਅਰ ਸਮਿਥ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਆਪਣੇ ਫਿਲਮੀ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਨੋਵਾਕ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ''One More Thing: Stories and Other Stories'' (2014) ਅਤੇ ''The Book with No Pictures'' (2014) ਲਿਖੀਆਂ। == ਅਰੰਭਕ ਜੀਵਨ == ਨੋਵਾਕ ਦਾ ਜਨਮ 31 ਜੁਲਾਈ, 1979 ਨੂੰ ਨਿਊਟਨ, ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ ਲਿੰਡਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਲੇਖਕ ਵਿਲੀਅਮ ਨੋਵਾਕ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.boston.com/lifestyle/fashion/articles/2007/12/20/shes_got_stars_in_her_eyes___and_on_her_blog|title=Molly Goodson has stars in her eyes – and on her blog|last=Courtney Hollands|date=December 20, 2007|work=The Boston Globe|access-date=March 6, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20121103180111/http://www.boston.com/lifestyle/fashion/articles/2007/12/20/shes_got_stars_in_her_eyes___and_on_her_blog/|archive-date=November 3, 2012}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.thecrimson.com/article.aspx?ref=104390|title=BJs Bring a Full House to Sanders|last=Berman|first=Alyssa R.|date=May 14, 2001|access-date=August 19, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090903131810/http://www.thecrimson.com/article.aspx?ref=104390|archive-date=September 3, 2009|publisher=Harvard Crimson|last2=Beborah B. Doroshow}}</ref>{{Sfn|Novak|2006}} ਨੋਵਾਕ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ [[ਯਹੂਦੀ]] ਹੈ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ''ਯਹੂਦੀ ਹਾਸੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ'' ਸਹਿ-ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਨੈਨਸੀ ਰੀਗਨ, ਲੀ ਆਈਕੋਕਾ, [[ਮੈਜਿਕ ਜੌਨਸਨ|ਮੈਜਿਕ ਜੌਹਨਸਨ]], ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਲਈ ਦੀਆਂ ਜੀਵਨ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://articles.latimes.com/1992-09-17/news/vw-968_1_william-novak|title=Ghost to the Stars – William Novak Is the Invisible Writer Behind Memoirs by Lee Iacocca, Nancy Reagan and—Soon—Magic Johnson|last=Getlin|first=John|date=September 17, 1992|work=Los Angeles Times|access-date=August 19, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20110324134756/http://articles.latimes.com/1992-09-17/news/vw-968_1_william-novak|archive-date=March 24, 2011}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://jta.org/news/article/2006/11/19/14678/Betterthanp|title=Better than Pork, Isn't it? Jewish Joke Book turns 25|last=Uriel Heilman|date=November 19, 2006|work=JTA|access-date=March 13, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090904043801/http://jta.org/news/article/2006/11/19/14678/Betterthanp|archive-date=September 4, 2009}}</ref> ਨੋਵਾਕ ਦੇ ਦੋ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਹਨ: ਲੇਵ ਨੋਵਾਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜੈਸੀ ਨੋਵਾਕ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਗ੍ਰੇਟਰ ਬੋਸਟਨ ਦੇ ਸੋਲੋਮਨ ਸ਼ੈਚਰ ਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ <ref>{{Cite web|url=http://www.ssdsboston.org/alumni/class-notes|title=Class Notes-Solomon Schechter Day School|website=www.ssdsboston.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20160127100559/http://www.ssdsboston.org/alumni/class-notes|archive-date=January 27, 2016|access-date=January 21, 2016}}</ref> ਜਦੋਂ ਉਹ 6ਵੀਂ, 7ਵੀਂ ਅਤੇ 9ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਕਈ ਗਰਮੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਵਿੱਚ ਨਿਊ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਕੈਂਪ ਰਾਮਾਹ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.campramahne.org/blog/b-j-novak-visits-camp/|title=B.J. Novak visits camp!|last=Josh Edelglass|date=July 17, 2018|work=Camp Ramah New England|access-date=January 3, 2021}}</ref> ਨਿਊਟਨ ਸਾਊਥ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਭਵਿੱਖ [[ਦ ਔਫ਼ਿਸ (ਅਮਰੀਕੀ ਟੀਵੀ ਲੜ੍ਹੀ)|''ਦ ਆਫਿਸ'']] ਕੋਸਟਾਰ ਜੌਹਨ ਕ੍ਰਾਸਿੰਸਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ,<ref name="BG">{{Cite news|url=https://www.boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|title=Class reunion|last=Christopher Muther|date=December 6, 2005|work=The Boston Globe|access-date=March 6, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090224164456/http://boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|archive-date=February 24, 2009}}</ref> ਅਤੇ ਉਹ 1997 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਏ।<ref name="BG" /> ਨੋਵਾਕ ਨੇ ਸਕੂਲੀ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ''ਦ ਲਾਇਨਜ਼ ਰੋਅਰ ਦਾ'' ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਕ੍ਰਾਸਿੰਸਕੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਅੰਗ ਨਾਟਕ ਲਿਖਿਆ।<ref name="scoops">{{Cite web|url=http://archive.boston.com/news/local/articles/2005/02/20/double_scoops/|title=Double scoops: At Newton South, two papers vie to make headlines|last=Viser|first=Matt|authorlink=Matt Viser|date=February 20, 2005|website=The Boston Globe|language=en|access-date=May 14, 2020}}</ref> ਨੋਵਾਕ ਨੇ 2001 ਵਿੱਚ [[ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ''ਹਾਰਵਰਡ ਲੈਂਪੂਨ'' ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜੀ ਅਤੇ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ [[ਵਿਲੀਅਮ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ|ਸ਼ੈਕਸਪੀਅਰ ਦੇ]] ''[[ਹੈਮਲਟ|ਹੈਮਲੇਟ]]'' ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣਾ ਹੋਨਰਜ਼ ਥੀਸਿਸ ਲਿਖਿਆ।<ref name="imdb">{{IMDB name|nm1145983}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਹਾਰਵਰਡ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ [[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ|ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]], [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ|ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]] ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਵਜੋਂ ਕਲੱਬਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਲਾਈਵ ਸਟੈਂਡ-ਅੱਪ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 10 ਅਕਤੂਬਰ, 2001 ਨੂੰ [[ਹਾਲੀਵੁੱਡ]] ਯੂਥ ਹੋਸਟਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੂੰ 2003 ਵਿੱਚ ''ਵੈਰਾਇਟੀ'' {{'}} "ਦਸ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਟੂ ਵਾਚ" ਵਿੱਚ ਨਾਮਜ਼ਦ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="CC">{{Cite web|url=http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml|title=B.J. Novak: Videos, Jokes, Tour Dates, Biography and more|year=2009|website=Jokes.com|publisher=ComedyCentral|archive-url=https://web.archive.org/web/20081020040317/http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml|archive-date=October 20, 2008|access-date=March 11, 2009}}</ref> ਨੋਵਾਕ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ WB ਸਿਟਕਾਮ ''ਰਾਈਜ਼ਿੰਗ ਡੈਡ'' ਲਈ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਸੀ।<ref name="BG">{{Cite news|url=https://www.boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|title=Class reunion|last=Christopher Muther|date=December 6, 2005|work=The Boston Globe|access-date=March 6, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090224164456/http://boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|archive-date=February 24, 2009}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFChristopher_Muther2005">Christopher Muther (December 6, 2005). [https://www.boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion "Class reunion"]. ''The Boston Globe''. [https://web.archive.org/web/20090224164456/http://boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion Archived] from the original on February 24, 2009<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">March 6,</span> 2009</span>.</cite></ref> ਉਸਨੇ ਕਾਮੇਡੀ ਸੈਂਟਰਲ ਦੇ ''ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਬਲੈਂਡ'' 'ਤੇ ਅਤੇ ''ਕਾਨਨ ਓ'ਬ੍ਰਾਇਨ ਦੇ ਨਾਲ ਲੇਟ ਨਾਈਟ'' ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ।<ref name="imdb">{{IMDB name|nm1145983}}</ref><ref name="CC">{{Cite web|url=http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml|title=B.J. Novak: Videos, Jokes, Tour Dates, Biography and more|year=2009|website=Jokes.com|publisher=ComedyCentral|archive-url=https://web.archive.org/web/20081020040317/http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml|archive-date=October 20, 2008|access-date=March 11, 2009}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml "B.J. Novak: Videos, Jokes, Tour Dates, Biography and more"]. ''Jokes.com''. ComedyCentral. 2009. [https://web.archive.org/web/20081020040317/http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml Archived] from the original on October 20, 2008<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">March 11,</span> 2009</span>.</cite></ref> ਨੋਵਾਕ ਦਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਐਕਟਿੰਗ ਕਰੀਅਰ ਐਮਟੀਵੀ ਦੇ ''ਪੰਕਡ'' ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।<ref name="BG">{{Cite news|url=https://www.boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|title=Class reunion|last=Christopher Muther|date=December 6, 2005|work=The Boston Globe|access-date=March 6, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090224164456/http://boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|archive-date=February 24, 2009}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFChristopher_Muther2005">Christopher Muther (December 6, 2005). [https://www.boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion "Class reunion"]. ''The Boston Globe''. [https://web.archive.org/web/20090224164456/http://boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion Archived] from the original on February 24, 2009<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">March 6,</span> 2009</span>.</cite></ref> [[ਤਸਵੀਰ:Bjnovak_crop.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Bjnovak_crop.jpg/183px-Bjnovak_crop.jpg|thumb|264x264px| ਜੂਨ 2007 ਵਿੱਚ ਨੋਵਾਕ]] == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਨੋਵਾਕ ਦੀ ਮਿੰਡੀ ਕਲਿੰਗ ਨਾਲ ਗੂੜ੍ਹੀ ਦੋਸਤੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ''[[ਦ ਔਫ਼ਿਸ (ਅਮਰੀਕੀ ਟੀਵੀ ਲੜ੍ਹੀ)|ਦ ਆਫਿਸ]]'' ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਿਲਿਆ, ਉਹ ਮਿੰਡੀ ਨੂੰ "ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਅਕਤੀ" ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.buzzfeed.com/summeranne/mindy-kaling-and-bj-novak-sitting-in-a-tree|title=33 Times Mindy Kaling And B.J. Novak's Best Friendship Killed You In The Heart|last=Burton|first=Summer Anne|website=BuzzFeed|archive-url=https://web.archive.org/web/20161011041146/https://www.buzzfeed.com/summeranne/mindy-kaling-and-bj-novak-sitting-in-a-tree|archive-date=October 11, 2016|access-date=May 12, 2016}}</ref> ਨੋਵਾਕ ਕਲਿੰਗ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਗੌਡਫਾਦਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://people.com/parents/mindy-kaling-reveals-bj-novak-godfather-to-her-daughter/|title=Mindy Kaling Reveals B.J. Novak Is Godfather to Her 16-Month-Old Daughter: He's 'Family Now'|date=May 4, 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=y32B5TEWuHc|title=Mindy Kaling's Big Announcement: She Has A New Baby Boy Named Spencer!|archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211221/y32B5TEWuHc|archive-date=2021-12-21}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="0"></references> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{ਕਾਮਨਜ਼ ਸ਼੍ਰੇਣੀ|B.J. Novak}} * {{IMDB name|1145983|B. J. Novak}} * {{ਟਵਿਟਰ}} * [https://www.npr.org/blogs/bryantpark/2008/05/the_offices_bj_novak_uncut.html "The Office's BJ Novak: Uncut"], an NPR interview from May 2008 [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1979]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]] iiwt8gmo47puw3heba1wa89lel06t8n 611752 611751 2022-08-21T18:09:03Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=B. J. Novak<br>ਬੀਜੇ ਨੋਵਾਕ |image=B.J. Novak, Actor.jpg |caption=SF Sketchfest 2008 ਵਿਖੇ ਨੋਵਾਕ |birth_name=ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਜੋਸੇਫ ਮੈਨਾਲੀ ਨੋਵਾਕ |birth_date={{birth date and age|1979|7|31|mf=y}}{{sfn|Hoys|Brooks|2013|p=194}} |birth_place=ਨਿਊਟਨ, ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ, ਯੂ.ਐਸ. |alma_mater=[[ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ([[ਬੀਏ|ਬੈਚਲਰ ਆਫ ਆਰਟਸ]]) |father=ਵਿਲੀਅਮ ਨੋਵਾਕ |relatives=ਜੈਸੀ ਨੋਵਾਕ (ਭਰਾ) |occupation={{hlist|ਅਭਿਨੇਤਾ|ਲੇਖਕ|ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ|ਕਾਮੇਡੀਅਨ|ਲੇਖਕ|ਨਿਰਮਾਤਾ}} |yearsactive=2001–ਹੁਣ }} '''ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਜੋਸੇਫ ਮੈਨਾਲੀ ਨੋਵਾਕ'''<ref>{{Cite web|url=https://tvguide.com/celebrities/bj-novak/193427/|title=B.J. Novak|publisher=[[TV Guide]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20181215173010/https://www.tvguide.com/celebrities/bj-novak/193427/|archive-date=December 15, 2018|access-date=December 15, 2018}}</ref> (ਜਨਮ 31 ਜੁਲਾਈ, 1979) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਅਭਿਨੇਤਾ, ਲੇਖਕ, ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਕਾਮੇਡੀਅਨ, ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪੰਜ [[ਪ੍ਰਾਈਮਟਾਈਮ ਐਮੀ ਅਵਾਰਡ]] ਨਾਮਜ਼ਦਗੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋ ਸਕ੍ਰੀਨ ਐਕਟਰਜ਼ ਗਿਲਡ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ਨੋਵਾਕ ਐਨਬੀਸੀ (NBC) ਸਿਟਕਾਮ ''[[ਦ ਔਫ਼ਿਸ (ਅਮਰੀਕੀ ਟੀਵੀ ਲੜ੍ਹੀ)|ਦ ਆਫਿਸ]]'' (2005–2013) ਵਿੱਚ ਰਾਇਅਨ ਹਾਵਰਡ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਣ ਹੇਤ ਉੱਘਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਨੇ ਸਿਟਕਾਮ ਦੇ ਲੇਖਕ, ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ''ਇਨਗਲੋਰੀਅਸ ਬਾਸਟਰਡਸ'' (2009), ''ਸੇਵਿੰਗ ਮਿਸਟਰ ਬੈਂਕਸ'' (2013), ਅਤੇ ''ਦ ਫਾਊਂਡਰ'' (2016) ਨਾਮਕ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ। ਨੋਵਾਕ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਡਾਰਕ ਕਾਮੇਡੀ ਥ੍ਰਿਲਰ ''ਵੈਂਜੈਂਸ'' (2022) ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਨੋਵਾਕ ਅਤੇ ''ਦ ਨਿਊਜ਼ਰੂਮ'' (2014) ''ਦ ਮਿੰਡੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ'' (''The Mindy Project)'' (2013-2016) ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਹੁਲੂ ਐਂਥੋਲੋਜੀ ਸੀਰੀਜ਼ ''ਦ ਪ੍ਰੀਮਾਈਸ'' (2021) ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ''ਦ ਅਮੇਜ਼ਿੰਗ ਸਪਾਈਡਰ-ਮੈਨ 2'' (2014) ਵਿੱਚ ਅਲਿਸਟੇਅਰ ਸਮਿਥ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਆਪਣੇ ਫਿਲਮੀ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਨੋਵਾਕ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ''One More Thing: Stories and Other Stories'' (2014) ਅਤੇ ''The Book with No Pictures'' (2014) ਲਿਖੀਆਂ। == ਅਰੰਭਕ ਜੀਵਨ == ਨੋਵਾਕ ਦਾ ਜਨਮ 31 ਜੁਲਾਈ, 1979 ਨੂੰ ਨਿਊਟਨ, ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ ਲਿੰਡਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਲੇਖਕ ਵਿਲੀਅਮ ਨੋਵਾਕ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.boston.com/lifestyle/fashion/articles/2007/12/20/shes_got_stars_in_her_eyes___and_on_her_blog|title=Molly Goodson has stars in her eyes – and on her blog|last=Courtney Hollands|date=December 20, 2007|work=The Boston Globe|access-date=March 6, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20121103180111/http://www.boston.com/lifestyle/fashion/articles/2007/12/20/shes_got_stars_in_her_eyes___and_on_her_blog/|archive-date=November 3, 2012}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.thecrimson.com/article.aspx?ref=104390|title=BJs Bring a Full House to Sanders|last=Berman|first=Alyssa R.|date=May 14, 2001|access-date=August 19, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090903131810/http://www.thecrimson.com/article.aspx?ref=104390|archive-date=September 3, 2009|publisher=Harvard Crimson|last2=Beborah B. Doroshow}}</ref>{{Sfn|Novak|2006}} ਨੋਵਾਕ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ [[ਯਹੂਦੀ]] ਹੈ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ''ਯਹੂਦੀ ਹਾਸੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ'' ਸਹਿ-ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਨੈਨਸੀ ਰੀਗਨ, ਲੀ ਆਈਕੋਕਾ, [[ਮੈਜਿਕ ਜੌਨਸਨ|ਮੈਜਿਕ ਜੌਹਨਸਨ]], ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਲਈ ਦੀਆਂ ਜੀਵਨ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://articles.latimes.com/1992-09-17/news/vw-968_1_william-novak|title=Ghost to the Stars – William Novak Is the Invisible Writer Behind Memoirs by Lee Iacocca, Nancy Reagan and—Soon—Magic Johnson|last=Getlin|first=John|date=September 17, 1992|work=Los Angeles Times|access-date=August 19, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20110324134756/http://articles.latimes.com/1992-09-17/news/vw-968_1_william-novak|archive-date=March 24, 2011}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://jta.org/news/article/2006/11/19/14678/Betterthanp|title=Better than Pork, Isn't it? Jewish Joke Book turns 25|last=Uriel Heilman|date=November 19, 2006|work=JTA|access-date=March 13, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090904043801/http://jta.org/news/article/2006/11/19/14678/Betterthanp|archive-date=September 4, 2009}}</ref> ਨੋਵਾਕ ਦੇ ਦੋ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਹਨ: ਲੇਵ ਨੋਵਾਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜੈਸੀ ਨੋਵਾਕ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਗ੍ਰੇਟਰ ਬੋਸਟਨ ਦੇ ਸੋਲੋਮਨ ਸ਼ੈਚਰ ਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ <ref>{{Cite web|url=http://www.ssdsboston.org/alumni/class-notes|title=Class Notes-Solomon Schechter Day School|website=www.ssdsboston.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20160127100559/http://www.ssdsboston.org/alumni/class-notes|archive-date=January 27, 2016|access-date=January 21, 2016}}</ref> ਜਦੋਂ ਉਹ 6ਵੀਂ, 7ਵੀਂ ਅਤੇ 9ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਕਈ ਗਰਮੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਵਿੱਚ ਨਿਊ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਕੈਂਪ ਰਾਮਾਹ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.campramahne.org/blog/b-j-novak-visits-camp/|title=B.J. Novak visits camp!|last=Josh Edelglass|date=July 17, 2018|work=Camp Ramah New England|access-date=January 3, 2021}}</ref> ਨਿਊਟਨ ਸਾਊਥ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਭਵਿੱਖ [[ਦ ਔਫ਼ਿਸ (ਅਮਰੀਕੀ ਟੀਵੀ ਲੜ੍ਹੀ)|''ਦ ਆਫਿਸ'']] ਕੋਸਟਾਰ ਜੌਹਨ ਕ੍ਰਾਸਿੰਸਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ,<ref>{{Cite news|url=https://www.boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|title=Class reunion|last=Christopher Muther|date=December 6, 2005|work=The Boston Globe|access-date=March 6, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090224164456/http://boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|archive-date=February 24, 2009}}</ref> ਅਤੇ ਉਹ 1997 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਏ। ਨੋਵਾਕ ਨੇ ਸਕੂਲੀ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ''ਦ ਲਾਇਨਜ਼ ਰੋਅਰ ਦਾ'' ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਕ੍ਰਾਸਿੰਸਕੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਅੰਗ ਨਾਟਕ ਲਿਖਿਆ।<ref name="scoops">{{Cite web|url=http://archive.boston.com/news/local/articles/2005/02/20/double_scoops/|title=Double scoops: At Newton South, two papers vie to make headlines|last=Viser|first=Matt|authorlink=Matt Viser|date=February 20, 2005|website=The Boston Globe|language=en|access-date=May 14, 2020}}</ref> ਨੋਵਾਕ ਨੇ 2001 ਵਿੱਚ [[ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ''ਹਾਰਵਰਡ ਲੈਂਪੂਨ'' ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜੀ ਅਤੇ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ [[ਵਿਲੀਅਮ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ|ਸ਼ੈਕਸਪੀਅਰ ਦੇ]] ''[[ਹੈਮਲਟ|ਹੈਮਲੇਟ]]'' ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣਾ ਹੋਨਰਜ਼ ਥੀਸਿਸ ਲਿਖਿਆ।<ref name="imdb">{{IMDB name|nm1145983}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == [[ਤਸਵੀਰ:Bjnovak_crop.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Bjnovak_crop.jpg/183px-Bjnovak_crop.jpg|thumb|264x264px| ਜੂਨ 2007 ਵਿੱਚ ਨੋਵਾਕ]] ਹਾਰਵਰਡ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ [[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ|ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]], [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ|ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]] ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਵਜੋਂ ਕਲੱਬਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਲਾਈਵ ਸਟੈਂਡ-ਅੱਪ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 10 ਅਕਤੂਬਰ, 2001 ਨੂੰ [[ਹਾਲੀਵੁੱਡ]] ਯੂਥ ਹੋਸਟਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੂੰ 2003 ਵਿੱਚ ''ਵੈਰਾਇਟੀ'' {{'}} "ਦਸ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਟੂ ਵਾਚ" ਵਿੱਚ ਨਾਮਜ਼ਦ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml|title=B.J. Novak: Videos, Jokes, Tour Dates, Biography and more|year=2009|website=Jokes.com|publisher=ComedyCentral|archive-url=https://web.archive.org/web/20081020040317/http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml|archive-date=October 20, 2008|access-date=March 11, 2009}}</ref> ਨੋਵਾਕ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ WB ਸਿਟਕਾਮ ''ਰਾਈਜ਼ਿੰਗ ਡੈਡ'' ਲਈ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਸੀ।<ref name="BG">{{Cite news|url=https://www.boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|title=Class reunion|last=Christopher Muther|date=December 6, 2005|work=The Boston Globe|access-date=March 6, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090224164456/http://boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|archive-date=February 24, 2009}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFChristopher_Muther2005">Christopher Muther (December 6, 2005). [https://www.boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion "Class reunion"]. ''The Boston Globe''. [https://web.archive.org/web/20090224164456/http://boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion Archived] from the original on February 24, 2009<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">March 6,</span> 2009</span>.</cite></ref> ਉਸਨੇ ਕਾਮੇਡੀ ਸੈਂਟਰਲ ਦੇ ''ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਬਲੈਂਡ'' 'ਤੇ ਅਤੇ ''ਕਾਨਨ ਓ'ਬ੍ਰਾਇਨ ਦੇ ਨਾਲ ਲੇਟ ਨਾਈਟ'' ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ।<ref name="imdb">{{IMDB name|nm1145983}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml|title=B.J. Novak: Videos, Jokes, Tour Dates, Biography and more|year=2009|website=Jokes.com|publisher=ComedyCentral|archive-url=https://web.archive.org/web/20081020040317/http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml|archive-date=October 20, 2008|access-date=March 11, 2009}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml "B.J. Novak: Videos, Jokes, Tour Dates, Biography and more"]. ''Jokes.com''. ComedyCentral. 2009. [https://web.archive.org/web/20081020040317/http://www.comedycentral.com/comedians/browse/n/bj_novak.jhtml Archived] from the original on October 20, 2008<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">March 11,</span> 2009</span>.</cite></ref> ਨੋਵਾਕ ਦਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਐਕਟਿੰਗ ਕਰੀਅਰ ਐਮਟੀਵੀ ਦੇ ''ਪੰਕਡ'' ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।<ref name="BG">{{Cite news|url=https://www.boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|title=Class reunion|last=Christopher Muther|date=December 6, 2005|work=The Boston Globe|access-date=March 6, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090224164456/http://boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion|archive-date=February 24, 2009}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFChristopher_Muther2005">Christopher Muther (December 6, 2005). [https://www.boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion "Class reunion"]. ''The Boston Globe''. [https://web.archive.org/web/20090224164456/http://boston.com/ae/tv/articles/2005/12/06/class_reunion Archived] from the original on February 24, 2009<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">March 6,</span> 2009</span>.</cite></ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਨੋਵਾਕ ਦੀ ਮਿੰਡੀ ਕਲਿੰਗ ਨਾਲ ਗੂੜ੍ਹੀ ਦੋਸਤੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ''[[ਦ ਔਫ਼ਿਸ (ਅਮਰੀਕੀ ਟੀਵੀ ਲੜ੍ਹੀ)|ਦ ਆਫਿਸ]]'' ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਿਲਿਆ, ਉਹ ਮਿੰਡੀ ਨੂੰ "ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਅਕਤੀ" ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.buzzfeed.com/summeranne/mindy-kaling-and-bj-novak-sitting-in-a-tree|title=33 Times Mindy Kaling And B.J. Novak's Best Friendship Killed You In The Heart|last=Burton|first=Summer Anne|website=BuzzFeed|archive-url=https://web.archive.org/web/20161011041146/https://www.buzzfeed.com/summeranne/mindy-kaling-and-bj-novak-sitting-in-a-tree|archive-date=October 11, 2016|access-date=May 12, 2016}}</ref> ਨੋਵਾਕ ਕਲਿੰਗ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਗੌਡਫਾਦਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://people.com/parents/mindy-kaling-reveals-bj-novak-godfather-to-her-daughter/|title=Mindy Kaling Reveals B.J. Novak Is Godfather to Her 16-Month-Old Daughter: He's 'Family Now'|date=May 4, 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=y32B5TEWuHc|title=Mindy Kaling's Big Announcement: She Has A New Baby Boy Named Spencer!|archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211221/y32B5TEWuHc|archive-date=2021-12-21}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{ਕਾਮਨਜ਼ ਸ਼੍ਰੇਣੀ|B.J. Novak}} * {{IMDB name|1145983|B. J. Novak}} * {{ਟਵਿਟਰ}} * [https://www.npr.org/blogs/bryantpark/2008/05/the_offices_bj_novak_uncut.html "The Office's BJ Novak: Uncut"], an NPR interview from May 2008 [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1979]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] hkkdyld53j38m8zsb2cpb0t6fhd6hut 0 144177 611754 2022-08-21T18:56:26Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 "{{Infobox sportsperson | name = ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ | image = Jasmit Phulka.png | caption = 2020 ਵਿੱਚ ਫੁਲਕਾ | alt = ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ | birth_date = {{birth date and age|1993|10|11}} | birth_place = ਐਬਟਸਫੋਰਡ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ | full_name = ਜਸਮੀਤ ਸਿੰਘ ਫੁਲਕਾ | weight = {{convert|74|kg|lb st|0|abbr=on}} | status = ਕੈਨੇਡੀ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox sportsperson | name = ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ | image = Jasmit Phulka.png | caption = 2020 ਵਿੱਚ ਫੁਲਕਾ | alt = ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ | birth_date = {{birth date and age|1993|10|11}} | birth_place = ਐਬਟਸਫੋਰਡ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ | full_name = ਜਸਮੀਤ ਸਿੰਘ ਫੁਲਕਾ | weight = {{convert|74|kg|lb st|0|abbr=on}} | status = ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟੀਮ ਮੈਂਬਰ (2010-ਹੁਣ) | medaltemplates = {{MedalSport | ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ [[ਫ੍ਰੀਸਟਾਇਲ ਕੁਸ਼ਤੀ]]}} {{MedalCountry | {{CAN}} }} {{MedalCompetition| ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ }} {{MedalBronze|[[ਬਰਮਿੰਘਮ]] 2022 | 74 ਕੀਲੋ}} {{MedalBronze|[[ਜੋਹਾਨਿਸਬਰਗ]] 2017|74&nbsp;ਕੀਲੋ}} {{MedalBronze|[[ਜੋਹਾਨਿਸਬਰਗ]] 2013|84&nbsp;ਕੀਲੋ}} {{MedalCompetition|ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ}} {{MedalBronze|[[ਬੁਏਨਸ ਆਇਰਸ]] 2019|79&nbsp;ਕੀਲੋ}} }} '''ਜਸਮੀਤ ਸਿੰਘ ਫੁਲਕਾ''' (ਜਨਮ 11 ਅਕਤੂਬਰ 1993) ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੁਆਰਾ 32ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। 2018 ਵਿੱਚ, ਫੁਲਕਾ ਨੇ ਬੁਡਾਪੇਸਟ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref>{{cite web |title=PHULKA Jasmit Singh profile page |url=https://uww.org/athletes/phulka-jasmit-singh |access-date=2021-10-21 |website=uww.org |language=en}}</ref> == ਅਰੰਭਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਾ == ਫੁਲਕਾ ਦਾ ਜਨਮ ਐਬਟਸਫੋਰਡ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Jasmit Phulka |url=https://wrestling.ca/jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-20 |website=Wrestling Canada Lutte}}</ref> ਉਹ ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੁਪਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ਫੁਲਕਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ।<ref>{{cite web |title=Jasmit Phulka – Chasing Greatness! |url=https://issuu.com/thetimesofcanada/docs/toc-diwali-2019-lr |access-date=2021-10-21 |website=Issuu |page=79 |language=en}}</ref> ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ, ਚੰਨਮੀਤ ਵੀ ਇੱਕ ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਚੈਂਪੀਅਨ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ।<ref>{{cite web |title=Maple Leaf Nursery - Modern Agriculture Magazine |url=https://modernagriculture.ca/horticulture/maple-leaf-nursery/ |access-date=2021-10-21 |language=en-US}}</ref> ਫੁਲਕਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੁਸ਼ਤੀ ਪੇਸ਼ੇ ਨੂੰ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਘੱਟ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Meet Wrestling Superstar Jasmit Phulka |url=https://www.darpanmagazine.com/people/spotlights/meet-wrestling-superstar-jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-20 |website=www.darpanmagazine.com |language=en}}</ref> ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ ਜੋਹਾਨਸਬਰਗ ਵਿੱਖੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦਾ ਸੀਨੀਅਰਜ਼ ਵਰਗ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 84 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{cite web |date=2016-03-21 |title=2013 Commonwealth Championships |url=http://commonwealthwrestling.sharepoint.com/Pages/2013CommonwealthChampionships.aspx |access-date=2021-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160321120914/http://commonwealthwrestling.sharepoint.com/Pages/2013CommonwealthChampionships.aspx |archive-date=2016-03-21}}</ref> 2018 ਉਸਦੇ ਸੀਨੀਅਰਜ਼ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਲ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 2018 ਸਸਾਰੀ ਕੱਪ, 2018 ਗ੍ਰਾਂ ਪ੍ਰੀ ਸਪੇਨ, ਅਤੇ 2018 ਮੰਗੋਲੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਇੱਕ ਸੋਨਾ, ਇੱਕ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=2018 Sassari Cup |url=https://cdn.uww.org/s3fs-public/2018-05/results_05_sassari_0.pdf?VersionId=1h8pgpKtdqCOoyXI86PBFFwlkrswVRYJ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |title=2018 Grand Prix of Spain |url=https://cdn.uww.org/s3fs-public/2018-07/results_07_madrid.pdf?VersionId=dWhvcEk8Bc2V87yVPY_F2j6d1FOq1bO1 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |last=tristan |title=Mongolia Open |url=https://uww.org/event/mongolia-open-3 |access-date=2021-10-21 |website=United World Wrestling |language=en}}</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ 74&nbsp;ਕੀਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਸਨ।<ref>{{cite web |date=2018-07-16 |title=Mise à jour olympique: Des doublés, de nombreuse médailles et une nouvelle championne du monde |url=https://olympique.ca/2018/07/16/mise-a-jour-olympique-double-podiums-de-nombreuses-medailles-et-une-nouvelle-championne-du-monde/ |access-date=2021-10-21 |website=Équipe Canada {{!}} Site officiel de l'équipe olympique|language=fr-FR}}</ref> ਫੂਲਕਾ ਨੇ ਦਸੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਕੁਸ਼ਤੀ ਟਰਾਇਲਾਂ ਵਿੱਚ 74 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{cite web |title=Meet Wrestling Superstar Jasmit Phulka |url=https://www.darpanmagazine.com/people/spotlights/meet-wrestling-superstar-jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-21 |website=www.darpanmagazine.com |language=en}}</ref><ref>{{cite web |title=Canadian Wrestling Trials Results |url=https://wrestling.ca/wp-content/uploads/2019/01/Canadian-Wrestling-Trials-Results_v2.pdf |url-status=live}}</ref> ਨਵੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ, [https://cyclonertc.org/ ਚੱਕਰਵਾਤ ਖੇਤਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ] ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਫੁਲਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ 2020 ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈ ਰਿਹਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |date=2020-11-16 |title=Jasmit Phulka Set To Join Cyclone Regional Training Center |url=http://cyclonertc.org/2020/11/16/jasmit-phulka-set-to-join-cyclone-regional-training-center/ |access-date=2021-10-21 |website=Cyclone RTC |language=en-US}}</ref><ref>{{cite web |title=Canadian wrestler Phulka set to join Cyclone RTC |url=http://intermatwrestle.com/articles/23995 |access-date=2021-10-21 |website=InterMat}}</ref> ਫੁਲਕਾ 2020 ਓਲੰਪਿਕ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੁਆਰਟਰ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੈਂਕਲਿਨ ਗੋਮੇਜ਼ ਤੋਂ 10-7 ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2020 ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਕੁਸ਼ਤੀ ਓਲੰਪਿਕ ਕੁਆਲੀਫਾਇੰਗ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Senior Pan American OG Qualifier |url=https://uww.org/sites/default/files/2020-03/senior_pan-american_og_qualifier.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |last=jeandaniel |title=Pan-American Championships |url=https://uww.org/event/pan-american-championships-12 |access-date=2021-10-21 |website=United World Wrestling |language=English}}</ref><ref>{{cite web |title=Canada's Amar Dhesi, Jordie Steen clinch Olympic wrestling berths |url=https://www.cbc.ca/sports/olympics/olympic-wrestling-qualifier-men-sunday-1.5498526 |url-status=live}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ|2}} d2vh4twdh0o4i8b9bl3ftyxx25hu9y0 611755 611754 2022-08-21T18:56:42Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 added [[Category:ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸਿੱਖ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox sportsperson | name = ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ | image = Jasmit Phulka.png | caption = 2020 ਵਿੱਚ ਫੁਲਕਾ | alt = ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ | birth_date = {{birth date and age|1993|10|11}} | birth_place = ਐਬਟਸਫੋਰਡ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ | full_name = ਜਸਮੀਤ ਸਿੰਘ ਫੁਲਕਾ | weight = {{convert|74|kg|lb st|0|abbr=on}} | status = ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟੀਮ ਮੈਂਬਰ (2010-ਹੁਣ) | medaltemplates = {{MedalSport | ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ [[ਫ੍ਰੀਸਟਾਇਲ ਕੁਸ਼ਤੀ]]}} {{MedalCountry | {{CAN}} }} {{MedalCompetition| ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ }} {{MedalBronze|[[ਬਰਮਿੰਘਮ]] 2022 | 74 ਕੀਲੋ}} {{MedalBronze|[[ਜੋਹਾਨਿਸਬਰਗ]] 2017|74&nbsp;ਕੀਲੋ}} {{MedalBronze|[[ਜੋਹਾਨਿਸਬਰਗ]] 2013|84&nbsp;ਕੀਲੋ}} {{MedalCompetition|ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ}} {{MedalBronze|[[ਬੁਏਨਸ ਆਇਰਸ]] 2019|79&nbsp;ਕੀਲੋ}} }} '''ਜਸਮੀਤ ਸਿੰਘ ਫੁਲਕਾ''' (ਜਨਮ 11 ਅਕਤੂਬਰ 1993) ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੁਆਰਾ 32ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। 2018 ਵਿੱਚ, ਫੁਲਕਾ ਨੇ ਬੁਡਾਪੇਸਟ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref>{{cite web |title=PHULKA Jasmit Singh profile page |url=https://uww.org/athletes/phulka-jasmit-singh |access-date=2021-10-21 |website=uww.org |language=en}}</ref> == ਅਰੰਭਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਾ == ਫੁਲਕਾ ਦਾ ਜਨਮ ਐਬਟਸਫੋਰਡ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Jasmit Phulka |url=https://wrestling.ca/jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-20 |website=Wrestling Canada Lutte}}</ref> ਉਹ ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੁਪਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ਫੁਲਕਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ।<ref>{{cite web |title=Jasmit Phulka – Chasing Greatness! |url=https://issuu.com/thetimesofcanada/docs/toc-diwali-2019-lr |access-date=2021-10-21 |website=Issuu |page=79 |language=en}}</ref> ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ, ਚੰਨਮੀਤ ਵੀ ਇੱਕ ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਚੈਂਪੀਅਨ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ।<ref>{{cite web |title=Maple Leaf Nursery - Modern Agriculture Magazine |url=https://modernagriculture.ca/horticulture/maple-leaf-nursery/ |access-date=2021-10-21 |language=en-US}}</ref> ਫੁਲਕਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੁਸ਼ਤੀ ਪੇਸ਼ੇ ਨੂੰ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਘੱਟ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Meet Wrestling Superstar Jasmit Phulka |url=https://www.darpanmagazine.com/people/spotlights/meet-wrestling-superstar-jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-20 |website=www.darpanmagazine.com |language=en}}</ref> ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ ਜੋਹਾਨਸਬਰਗ ਵਿੱਖੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦਾ ਸੀਨੀਅਰਜ਼ ਵਰਗ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 84 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{cite web |date=2016-03-21 |title=2013 Commonwealth Championships |url=http://commonwealthwrestling.sharepoint.com/Pages/2013CommonwealthChampionships.aspx |access-date=2021-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160321120914/http://commonwealthwrestling.sharepoint.com/Pages/2013CommonwealthChampionships.aspx |archive-date=2016-03-21}}</ref> 2018 ਉਸਦੇ ਸੀਨੀਅਰਜ਼ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਲ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 2018 ਸਸਾਰੀ ਕੱਪ, 2018 ਗ੍ਰਾਂ ਪ੍ਰੀ ਸਪੇਨ, ਅਤੇ 2018 ਮੰਗੋਲੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਇੱਕ ਸੋਨਾ, ਇੱਕ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=2018 Sassari Cup |url=https://cdn.uww.org/s3fs-public/2018-05/results_05_sassari_0.pdf?VersionId=1h8pgpKtdqCOoyXI86PBFFwlkrswVRYJ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |title=2018 Grand Prix of Spain |url=https://cdn.uww.org/s3fs-public/2018-07/results_07_madrid.pdf?VersionId=dWhvcEk8Bc2V87yVPY_F2j6d1FOq1bO1 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |last=tristan |title=Mongolia Open |url=https://uww.org/event/mongolia-open-3 |access-date=2021-10-21 |website=United World Wrestling |language=en}}</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ 74&nbsp;ਕੀਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਸਨ।<ref>{{cite web |date=2018-07-16 |title=Mise à jour olympique: Des doublés, de nombreuse médailles et une nouvelle championne du monde |url=https://olympique.ca/2018/07/16/mise-a-jour-olympique-double-podiums-de-nombreuses-medailles-et-une-nouvelle-championne-du-monde/ |access-date=2021-10-21 |website=Équipe Canada {{!}} Site officiel de l'équipe olympique|language=fr-FR}}</ref> ਫੂਲਕਾ ਨੇ ਦਸੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਕੁਸ਼ਤੀ ਟਰਾਇਲਾਂ ਵਿੱਚ 74 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{cite web |title=Meet Wrestling Superstar Jasmit Phulka |url=https://www.darpanmagazine.com/people/spotlights/meet-wrestling-superstar-jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-21 |website=www.darpanmagazine.com |language=en}}</ref><ref>{{cite web |title=Canadian Wrestling Trials Results |url=https://wrestling.ca/wp-content/uploads/2019/01/Canadian-Wrestling-Trials-Results_v2.pdf |url-status=live}}</ref> ਨਵੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ, [https://cyclonertc.org/ ਚੱਕਰਵਾਤ ਖੇਤਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ] ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਫੁਲਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ 2020 ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈ ਰਿਹਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |date=2020-11-16 |title=Jasmit Phulka Set To Join Cyclone Regional Training Center |url=http://cyclonertc.org/2020/11/16/jasmit-phulka-set-to-join-cyclone-regional-training-center/ |access-date=2021-10-21 |website=Cyclone RTC |language=en-US}}</ref><ref>{{cite web |title=Canadian wrestler Phulka set to join Cyclone RTC |url=http://intermatwrestle.com/articles/23995 |access-date=2021-10-21 |website=InterMat}}</ref> ਫੁਲਕਾ 2020 ਓਲੰਪਿਕ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੁਆਰਟਰ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੈਂਕਲਿਨ ਗੋਮੇਜ਼ ਤੋਂ 10-7 ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2020 ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਕੁਸ਼ਤੀ ਓਲੰਪਿਕ ਕੁਆਲੀਫਾਇੰਗ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Senior Pan American OG Qualifier |url=https://uww.org/sites/default/files/2020-03/senior_pan-american_og_qualifier.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |last=jeandaniel |title=Pan-American Championships |url=https://uww.org/event/pan-american-championships-12 |access-date=2021-10-21 |website=United World Wrestling |language=English}}</ref><ref>{{cite web |title=Canada's Amar Dhesi, Jordie Steen clinch Olympic wrestling berths |url=https://www.cbc.ca/sports/olympics/olympic-wrestling-qualifier-men-sunday-1.5498526 |url-status=live}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ|2}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸਿੱਖ]] 8uabbe04wvwe1hnwvytagcgk8fac5ck 611756 611755 2022-08-21T18:57:22Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 added [[Category:ਕੁਸ਼ਤੀ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox sportsperson | name = ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ | image = Jasmit Phulka.png | caption = 2020 ਵਿੱਚ ਫੁਲਕਾ | alt = ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ | birth_date = {{birth date and age|1993|10|11}} | birth_place = ਐਬਟਸਫੋਰਡ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ | full_name = ਜਸਮੀਤ ਸਿੰਘ ਫੁਲਕਾ | weight = {{convert|74|kg|lb st|0|abbr=on}} | status = ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟੀਮ ਮੈਂਬਰ (2010-ਹੁਣ) | medaltemplates = {{MedalSport | ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ [[ਫ੍ਰੀਸਟਾਇਲ ਕੁਸ਼ਤੀ]]}} {{MedalCountry | {{CAN}} }} {{MedalCompetition| ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ }} {{MedalBronze|[[ਬਰਮਿੰਘਮ]] 2022 | 74 ਕੀਲੋ}} {{MedalBronze|[[ਜੋਹਾਨਿਸਬਰਗ]] 2017|74&nbsp;ਕੀਲੋ}} {{MedalBronze|[[ਜੋਹਾਨਿਸਬਰਗ]] 2013|84&nbsp;ਕੀਲੋ}} {{MedalCompetition|ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ}} {{MedalBronze|[[ਬੁਏਨਸ ਆਇਰਸ]] 2019|79&nbsp;ਕੀਲੋ}} }} '''ਜਸਮੀਤ ਸਿੰਘ ਫੁਲਕਾ''' (ਜਨਮ 11 ਅਕਤੂਬਰ 1993) ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੁਆਰਾ 32ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। 2018 ਵਿੱਚ, ਫੁਲਕਾ ਨੇ ਬੁਡਾਪੇਸਟ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref>{{cite web |title=PHULKA Jasmit Singh profile page |url=https://uww.org/athletes/phulka-jasmit-singh |access-date=2021-10-21 |website=uww.org |language=en}}</ref> == ਅਰੰਭਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਾ == ਫੁਲਕਾ ਦਾ ਜਨਮ ਐਬਟਸਫੋਰਡ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Jasmit Phulka |url=https://wrestling.ca/jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-20 |website=Wrestling Canada Lutte}}</ref> ਉਹ ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੁਪਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ਫੁਲਕਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ।<ref>{{cite web |title=Jasmit Phulka – Chasing Greatness! |url=https://issuu.com/thetimesofcanada/docs/toc-diwali-2019-lr |access-date=2021-10-21 |website=Issuu |page=79 |language=en}}</ref> ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ, ਚੰਨਮੀਤ ਵੀ ਇੱਕ ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਚੈਂਪੀਅਨ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ।<ref>{{cite web |title=Maple Leaf Nursery - Modern Agriculture Magazine |url=https://modernagriculture.ca/horticulture/maple-leaf-nursery/ |access-date=2021-10-21 |language=en-US}}</ref> ਫੁਲਕਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੁਸ਼ਤੀ ਪੇਸ਼ੇ ਨੂੰ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਘੱਟ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Meet Wrestling Superstar Jasmit Phulka |url=https://www.darpanmagazine.com/people/spotlights/meet-wrestling-superstar-jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-20 |website=www.darpanmagazine.com |language=en}}</ref> ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ ਜੋਹਾਨਸਬਰਗ ਵਿੱਖੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦਾ ਸੀਨੀਅਰਜ਼ ਵਰਗ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 84 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{cite web |date=2016-03-21 |title=2013 Commonwealth Championships |url=http://commonwealthwrestling.sharepoint.com/Pages/2013CommonwealthChampionships.aspx |access-date=2021-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160321120914/http://commonwealthwrestling.sharepoint.com/Pages/2013CommonwealthChampionships.aspx |archive-date=2016-03-21}}</ref> 2018 ਉਸਦੇ ਸੀਨੀਅਰਜ਼ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਲ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 2018 ਸਸਾਰੀ ਕੱਪ, 2018 ਗ੍ਰਾਂ ਪ੍ਰੀ ਸਪੇਨ, ਅਤੇ 2018 ਮੰਗੋਲੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਇੱਕ ਸੋਨਾ, ਇੱਕ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=2018 Sassari Cup |url=https://cdn.uww.org/s3fs-public/2018-05/results_05_sassari_0.pdf?VersionId=1h8pgpKtdqCOoyXI86PBFFwlkrswVRYJ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |title=2018 Grand Prix of Spain |url=https://cdn.uww.org/s3fs-public/2018-07/results_07_madrid.pdf?VersionId=dWhvcEk8Bc2V87yVPY_F2j6d1FOq1bO1 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |last=tristan |title=Mongolia Open |url=https://uww.org/event/mongolia-open-3 |access-date=2021-10-21 |website=United World Wrestling |language=en}}</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ 74&nbsp;ਕੀਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਸਨ।<ref>{{cite web |date=2018-07-16 |title=Mise à jour olympique: Des doublés, de nombreuse médailles et une nouvelle championne du monde |url=https://olympique.ca/2018/07/16/mise-a-jour-olympique-double-podiums-de-nombreuses-medailles-et-une-nouvelle-championne-du-monde/ |access-date=2021-10-21 |website=Équipe Canada {{!}} Site officiel de l'équipe olympique|language=fr-FR}}</ref> ਫੂਲਕਾ ਨੇ ਦਸੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਕੁਸ਼ਤੀ ਟਰਾਇਲਾਂ ਵਿੱਚ 74 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{cite web |title=Meet Wrestling Superstar Jasmit Phulka |url=https://www.darpanmagazine.com/people/spotlights/meet-wrestling-superstar-jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-21 |website=www.darpanmagazine.com |language=en}}</ref><ref>{{cite web |title=Canadian Wrestling Trials Results |url=https://wrestling.ca/wp-content/uploads/2019/01/Canadian-Wrestling-Trials-Results_v2.pdf |url-status=live}}</ref> ਨਵੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ, [https://cyclonertc.org/ ਚੱਕਰਵਾਤ ਖੇਤਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ] ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਫੁਲਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ 2020 ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈ ਰਿਹਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |date=2020-11-16 |title=Jasmit Phulka Set To Join Cyclone Regional Training Center |url=http://cyclonertc.org/2020/11/16/jasmit-phulka-set-to-join-cyclone-regional-training-center/ |access-date=2021-10-21 |website=Cyclone RTC |language=en-US}}</ref><ref>{{cite web |title=Canadian wrestler Phulka set to join Cyclone RTC |url=http://intermatwrestle.com/articles/23995 |access-date=2021-10-21 |website=InterMat}}</ref> ਫੁਲਕਾ 2020 ਓਲੰਪਿਕ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੁਆਰਟਰ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੈਂਕਲਿਨ ਗੋਮੇਜ਼ ਤੋਂ 10-7 ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2020 ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਕੁਸ਼ਤੀ ਓਲੰਪਿਕ ਕੁਆਲੀਫਾਇੰਗ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Senior Pan American OG Qualifier |url=https://uww.org/sites/default/files/2020-03/senior_pan-american_og_qualifier.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |last=jeandaniel |title=Pan-American Championships |url=https://uww.org/event/pan-american-championships-12 |access-date=2021-10-21 |website=United World Wrestling |language=English}}</ref><ref>{{cite web |title=Canada's Amar Dhesi, Jordie Steen clinch Olympic wrestling berths |url=https://www.cbc.ca/sports/olympics/olympic-wrestling-qualifier-men-sunday-1.5498526 |url-status=live}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ|2}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸਿੱਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੁਸ਼ਤੀ]] 8krjzb5kfic0kz7acs8amyenzr7mw1t 611757 611756 2022-08-21T18:57:32Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 added [[Category:ਜਨਮ 1993]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox sportsperson | name = ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ | image = Jasmit Phulka.png | caption = 2020 ਵਿੱਚ ਫੁਲਕਾ | alt = ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ | birth_date = {{birth date and age|1993|10|11}} | birth_place = ਐਬਟਸਫੋਰਡ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ | full_name = ਜਸਮੀਤ ਸਿੰਘ ਫੁਲਕਾ | weight = {{convert|74|kg|lb st|0|abbr=on}} | status = ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟੀਮ ਮੈਂਬਰ (2010-ਹੁਣ) | medaltemplates = {{MedalSport | ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ [[ਫ੍ਰੀਸਟਾਇਲ ਕੁਸ਼ਤੀ]]}} {{MedalCountry | {{CAN}} }} {{MedalCompetition| ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ }} {{MedalBronze|[[ਬਰਮਿੰਘਮ]] 2022 | 74 ਕੀਲੋ}} {{MedalBronze|[[ਜੋਹਾਨਿਸਬਰਗ]] 2017|74&nbsp;ਕੀਲੋ}} {{MedalBronze|[[ਜੋਹਾਨਿਸਬਰਗ]] 2013|84&nbsp;ਕੀਲੋ}} {{MedalCompetition|ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ}} {{MedalBronze|[[ਬੁਏਨਸ ਆਇਰਸ]] 2019|79&nbsp;ਕੀਲੋ}} }} '''ਜਸਮੀਤ ਸਿੰਘ ਫੁਲਕਾ''' (ਜਨਮ 11 ਅਕਤੂਬਰ 1993) ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੁਆਰਾ 32ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। 2018 ਵਿੱਚ, ਫੁਲਕਾ ਨੇ ਬੁਡਾਪੇਸਟ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref>{{cite web |title=PHULKA Jasmit Singh profile page |url=https://uww.org/athletes/phulka-jasmit-singh |access-date=2021-10-21 |website=uww.org |language=en}}</ref> == ਅਰੰਭਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਾ == ਫੁਲਕਾ ਦਾ ਜਨਮ ਐਬਟਸਫੋਰਡ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Jasmit Phulka |url=https://wrestling.ca/jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-20 |website=Wrestling Canada Lutte}}</ref> ਉਹ ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੁਪਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ਫੁਲਕਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ।<ref>{{cite web |title=Jasmit Phulka – Chasing Greatness! |url=https://issuu.com/thetimesofcanada/docs/toc-diwali-2019-lr |access-date=2021-10-21 |website=Issuu |page=79 |language=en}}</ref> ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ, ਚੰਨਮੀਤ ਵੀ ਇੱਕ ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਚੈਂਪੀਅਨ ਪਹਿਲਵਾਨ ਹੈ।<ref>{{cite web |title=Maple Leaf Nursery - Modern Agriculture Magazine |url=https://modernagriculture.ca/horticulture/maple-leaf-nursery/ |access-date=2021-10-21 |language=en-US}}</ref> ਫੁਲਕਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੁਸ਼ਤੀ ਪੇਸ਼ੇ ਨੂੰ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਘੱਟ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Meet Wrestling Superstar Jasmit Phulka |url=https://www.darpanmagazine.com/people/spotlights/meet-wrestling-superstar-jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-20 |website=www.darpanmagazine.com |language=en}}</ref> ਜਸਮੀਤ ਫੁਲਕਾ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ ਜੋਹਾਨਸਬਰਗ ਵਿੱਖੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦਾ ਸੀਨੀਅਰਜ਼ ਵਰਗ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 84 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{cite web |date=2016-03-21 |title=2013 Commonwealth Championships |url=http://commonwealthwrestling.sharepoint.com/Pages/2013CommonwealthChampionships.aspx |access-date=2021-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160321120914/http://commonwealthwrestling.sharepoint.com/Pages/2013CommonwealthChampionships.aspx |archive-date=2016-03-21}}</ref> 2018 ਉਸਦੇ ਸੀਨੀਅਰਜ਼ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਲ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 2018 ਸਸਾਰੀ ਕੱਪ, 2018 ਗ੍ਰਾਂ ਪ੍ਰੀ ਸਪੇਨ, ਅਤੇ 2018 ਮੰਗੋਲੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਇੱਕ ਸੋਨਾ, ਇੱਕ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=2018 Sassari Cup |url=https://cdn.uww.org/s3fs-public/2018-05/results_05_sassari_0.pdf?VersionId=1h8pgpKtdqCOoyXI86PBFFwlkrswVRYJ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |title=2018 Grand Prix of Spain |url=https://cdn.uww.org/s3fs-public/2018-07/results_07_madrid.pdf?VersionId=dWhvcEk8Bc2V87yVPY_F2j6d1FOq1bO1 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |last=tristan |title=Mongolia Open |url=https://uww.org/event/mongolia-open-3 |access-date=2021-10-21 |website=United World Wrestling |language=en}}</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ 74&nbsp;ਕੀਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਸਨ।<ref>{{cite web |date=2018-07-16 |title=Mise à jour olympique: Des doublés, de nombreuse médailles et une nouvelle championne du monde |url=https://olympique.ca/2018/07/16/mise-a-jour-olympique-double-podiums-de-nombreuses-medailles-et-une-nouvelle-championne-du-monde/ |access-date=2021-10-21 |website=Équipe Canada {{!}} Site officiel de l'équipe olympique|language=fr-FR}}</ref> ਫੂਲਕਾ ਨੇ ਦਸੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਕੁਸ਼ਤੀ ਟਰਾਇਲਾਂ ਵਿੱਚ 74 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{cite web |title=Meet Wrestling Superstar Jasmit Phulka |url=https://www.darpanmagazine.com/people/spotlights/meet-wrestling-superstar-jasmit-phulka/ |access-date=2021-10-21 |website=www.darpanmagazine.com |language=en}}</ref><ref>{{cite web |title=Canadian Wrestling Trials Results |url=https://wrestling.ca/wp-content/uploads/2019/01/Canadian-Wrestling-Trials-Results_v2.pdf |url-status=live}}</ref> ਨਵੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ, [https://cyclonertc.org/ ਚੱਕਰਵਾਤ ਖੇਤਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ] ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਫੁਲਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ 2020 ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈ ਰਿਹਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |date=2020-11-16 |title=Jasmit Phulka Set To Join Cyclone Regional Training Center |url=http://cyclonertc.org/2020/11/16/jasmit-phulka-set-to-join-cyclone-regional-training-center/ |access-date=2021-10-21 |website=Cyclone RTC |language=en-US}}</ref><ref>{{cite web |title=Canadian wrestler Phulka set to join Cyclone RTC |url=http://intermatwrestle.com/articles/23995 |access-date=2021-10-21 |website=InterMat}}</ref> ਫੁਲਕਾ 2020 ਓਲੰਪਿਕ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੁਆਰਟਰ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੈਂਕਲਿਨ ਗੋਮੇਜ਼ ਤੋਂ 10-7 ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2020 ਪੈਨ ਅਮਰੀਕਨ ਕੁਸ਼ਤੀ ਓਲੰਪਿਕ ਕੁਆਲੀਫਾਇੰਗ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ।<ref>{{cite web |title=Senior Pan American OG Qualifier |url=https://uww.org/sites/default/files/2020-03/senior_pan-american_og_qualifier.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |last=jeandaniel |title=Pan-American Championships |url=https://uww.org/event/pan-american-championships-12 |access-date=2021-10-21 |website=United World Wrestling |language=English}}</ref><ref>{{cite web |title=Canada's Amar Dhesi, Jordie Steen clinch Olympic wrestling berths |url=https://www.cbc.ca/sports/olympics/olympic-wrestling-qualifier-men-sunday-1.5498526 |url-status=live}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ|2}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸਿੱਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੁਸ਼ਤੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1993]] bk05vjjvjahkm3wih1psf7onco3k3nq 0 144178 611758 2022-08-22T02:22:47Z Simranjeet Sidhu 8945 "[[:en:Special:Redirect/revision/1063355058|Kaylani Juanita]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki '''ਕੈਲਾਨੀ ਜੁਆਨੀਤਾ ਮੈਕਕਾਰਡ''', ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਤੌਰ 'ਤੇ '''ਕੇਲਾਨੀ ਜੁਆਨੀਟਾ''' ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਹੈ।<ref name="auto1">{{Cite web|url=https://www.elle.com/culture/art-design/a22521755/illustrator-kaylani-juanita-memorializing-nia-wilson-bart-stabbing/|title=How Kaylani Juanita Is Using Her Art and Instagram to Honor Nia Wilson|last=Penrose|first=Nerisha|date=July 26, 2018|website=ELLE}}</ref> ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਸਰਗਰਮੀ, ਰੰਗੀਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਅਤੇ [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ|ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ.+]] ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ।<ref name="auto1" /> ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਬੁੱਕਸ, ਸਿਕਾਡਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਅਤੇ ਲੀ ਐਂਡ ਲੋ ਬੁੱਕਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.vqronline.org/fiction/2019/09/starfruit|title=Starfruit &#124; VQR Online|website=www.vqronline.org}}</ref> ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ, ''ਤਾ-ਦਾ!'' ਕੈਥੀ ਐਲਨ ਡੇਵਿਸ ਦੁਆਰਾ, ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਬੁਕਸ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 38ਵੇਂ ਸਲਾਨਾ ਉੱਤਰੀ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਬੁੱਕ ਅਵਾਰਡਸ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਯੰਗ ਰੀਡਰਜ਼ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.berkeleyside.com/wp-content/uploads/2019/06/NCBAPressRelease2019.nominees.pdf|title=Nominees|date=2019|publisher=www.berkeleyside.com|access-date=2019-11-26}}</ref><ref name="auto2">{{Cite web|url=http://www.solano.edu/president/insidesolano/2018/Inside082018.pdf|title=Inside Solano|date=|publisher=www.solano.edu|access-date=2019-11-26}}</ref> 2018 ਵਿੱਚ, ''ਏਲੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨ'' ਨੇ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਲੀ ਔਰਤ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਬਾਰਟ ਰੇਲਗੱਡੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਸ਼ੱਕੀ ਨਫ਼ਰਤ ਅਪਰਾਧ ਵਿੱਚ ਘਾਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਾਕੂ ਮਾਰੀ ਗਈ ਸੀ, ਨਿਆ ਵਿਲਸਨ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਲੰਮੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://abc7news.com/3811505/|title='He was wiping off his knife': BART stabbing victim recalls horrific attack that killed sister|last=Woodrow|first=Melanie|date=July 24, 2018|website=ABC7 San Francisco}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.cnn.com/2018/07/27/us/nia-wilson-murder-bart-stabbing-trnd/index.html|title=Officials still don't know why a white man allegedly stabbed a black woman to death in a subway station|last=Dakin Andone and Dan Simon|work=CNN}}</ref><ref name="auto1" /> 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ "ਵੋਕ ਕਿਡਜ਼ ਲਈ 9 ਕਿਤਾਬਾਂ," ਗਿਨੀਵੇਰੇ ਡੇ ਲਾ ਮਾਰੇ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਲੇਖ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.readitforward.com/essay/article/21-books-woke-kids/|title=9 Books for Woke Kids to Read This Year|last=ago|first=Guinevere de la Mare • 2 years|date=September 6, 2017}}</ref> == ਸਿੱਖਿਆ == ਜੁਆਨੀਤਾ ਨੇ ਸੋਲਾਨੋ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਫੇਅਰਫੀਲਡ-ਸੁਈਸੁਨ ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਸਕੂਲ ਡਿਸਟ੍ਰਿਕਟ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰੋਡਰਿਗਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਬੀ. ਗੇਲ ਵਿਲਸਨ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref name="auto2">{{Cite web|url=http://www.solano.edu/president/insidesolano/2018/Inside082018.pdf|title=Inside Solano|date=|publisher=www.solano.edu|access-date=2019-11-26}}</ref> ਰੌਡਰਿਗਜ਼ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦੌਰਾਨ ਜੁਆਨੀਤਾ ਨੇ ਕੈਲਆਰਟਸ ਵਿਖੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੋਲਾਨੋ ਕਾਲਜ <ref name="auto2" /> ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਤੋਂ ਇਲਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਬੀ.ਐਫ.ਏ. ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.vqronline.org/people/kaylani-juanita|title=Kaylani Juanita &#124; VQR Online|website=www.vqronline.org}}</ref><ref name="auto2" /> 2019 ਤੱਕ ਉਹ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਡੇਵਿਸ ਵਿਖੇ ਮਾਸਟਰਜ਼ ਇਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਜੁਆਨੀਤਾ ਫੇਅਰਫੀਲਡ, ਸੀ.ਏ.<ref>{{Cite web|url=http://www.kaylanijuanita.com/about.html|title=Kaylani Juanita|website=www.kaylanijuanita.com}}</ref> ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਰਤ-ਨਸਲੀ <ref name="auto">{{Cite web|url=https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/,%20https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/|title=Kaylani Juanita, illustrator-The Creativity Habit}}</ref> ਫੈਮ ਕੁਈਰ ਵਿਅਕਤੀ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। == ਪੋਡਕਾਸਟ == * ਦ ਕਰੀਏਟਿਵ ਹੇਬਿਟ <ref name="auto">{{Cite web|url=https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/,%20https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/|title=Kaylani Juanita, illustrator-The Creativity Habit}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/,%20https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/ "Kaylani Juanita, illustrator-The Creativity Habit"].</cite></ref> == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੂਈਅਰ ਔਰਤਾਂ]] 80smsyfnnweqjv60kexv78594i7e53a 611759 611758 2022-08-22T02:23:31Z Simranjeet Sidhu 8945 wikitext text/x-wiki '''ਕੈਲਾਨੀ ਜੁਆਨੀਤਾ ਮੈਕਕਾਰਡ''', ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਤੌਰ 'ਤੇ '''ਕੇਲਾਨੀ ਜੁਆਨੀਟਾ''' ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਹੈ।<ref name="auto1">{{Cite web|url=https://www.elle.com/culture/art-design/a22521755/illustrator-kaylani-juanita-memorializing-nia-wilson-bart-stabbing/|title=How Kaylani Juanita Is Using Her Art and Instagram to Honor Nia Wilson|last=Penrose|first=Nerisha|date=July 26, 2018|website=ELLE}}</ref> ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਸਰਗਰਮੀ, ਰੰਗੀਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਅਤੇ [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ|ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ.+]] ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ।<ref name="auto1" /> ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਬੁੱਕਸ, ਸਿਕਾਡਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਅਤੇ ਲੀ ਐਂਡ ਲੋ ਬੁੱਕਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.vqronline.org/fiction/2019/09/starfruit|title=Starfruit &#124; VQR Online|website=www.vqronline.org}}</ref> ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ, ''ਤਾ-ਦਾ!'' ਕੈਥੀ ਐਲਨ ਡੇਵਿਸ ਦੁਆਰਾ, ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਬੁਕਸ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 38ਵੇਂ ਸਲਾਨਾ ਉੱਤਰੀ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਬੁੱਕ ਅਵਾਰਡਸ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਯੰਗ ਰੀਡਰਜ਼ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.berkeleyside.com/wp-content/uploads/2019/06/NCBAPressRelease2019.nominees.pdf|title=Nominees|date=2019|publisher=www.berkeleyside.com|access-date=2019-11-26}}</ref><ref name="auto2">{{Cite web|url=http://www.solano.edu/president/insidesolano/2018/Inside082018.pdf|title=Inside Solano|date=|publisher=www.solano.edu|access-date=2019-11-26}}</ref> 2018 ਵਿੱਚ, ''ਏਲੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨ'' ਨੇ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਲੀ ਔਰਤ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਬਾਰਟ ਰੇਲਗੱਡੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਸ਼ੱਕੀ ਨਫ਼ਰਤ ਅਪਰਾਧ ਵਿੱਚ ਘਾਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਾਕੂ ਮਾਰੀ ਗਈ ਸੀ, ਨਿਆ ਵਿਲਸਨ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਲੰਮੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://abc7news.com/3811505/|title='He was wiping off his knife': BART stabbing victim recalls horrific attack that killed sister|last=Woodrow|first=Melanie|date=July 24, 2018|website=ABC7 San Francisco}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.cnn.com/2018/07/27/us/nia-wilson-murder-bart-stabbing-trnd/index.html|title=Officials still don't know why a white man allegedly stabbed a black woman to death in a subway station|last=Dakin Andone and Dan Simon|work=CNN}}</ref><ref name="auto1" /> 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ "ਵੋਕ ਕਿਡਜ਼ ਲਈ 9 ਕਿਤਾਬਾਂ," ਗਿਨੀਵੇਰੇ ਡੇ ਲਾ ਮਾਰੇ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਲੇਖ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.readitforward.com/essay/article/21-books-woke-kids/|title=9 Books for Woke Kids to Read This Year|last=ago|first=Guinevere de la Mare • 2 years|date=September 6, 2017}}</ref> == ਸਿੱਖਿਆ == ਜੁਆਨੀਤਾ ਨੇ ਸੋਲਾਨੋ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਫੇਅਰਫੀਲਡ-ਸੁਈਸੁਨ ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਸਕੂਲ ਡਿਸਟ੍ਰਿਕਟ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰੋਡਰਿਗਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਬੀ. ਗੇਲ ਵਿਲਸਨ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref name="auto2">{{Cite web|url=http://www.solano.edu/president/insidesolano/2018/Inside082018.pdf|title=Inside Solano|date=|publisher=www.solano.edu|access-date=2019-11-26}}</ref> ਰੌਡਰਿਗਜ਼ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦੌਰਾਨ ਜੁਆਨੀਤਾ ਨੇ ਕੈਲਆਰਟਸ ਵਿਖੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੋਲਾਨੋ ਕਾਲਜ <ref name="auto2" /> ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਤੋਂ ਇਲਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਬੀ.ਐਫ.ਏ. ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.vqronline.org/people/kaylani-juanita|title=Kaylani Juanita &#124; VQR Online|website=www.vqronline.org}}</ref><ref name="auto2" /> 2019 ਤੱਕ ਉਹ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਡੇਵਿਸ ਵਿਖੇ ਮਾਸਟਰਜ਼ ਇਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਜੁਆਨੀਤਾ ਫੇਅਰਫੀਲਡ, ਸੀ.ਏ.<ref>{{Cite web|url=http://www.kaylanijuanita.com/about.html|title=Kaylani Juanita|website=www.kaylanijuanita.com}}</ref> ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਰਤ-ਨਸਲੀ <ref name="auto">{{Cite web|url=https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/,%20https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/|title=Kaylani Juanita, illustrator-The Creativity Habit}}</ref> ਫੈਮ ਕੁਈਰ ਵਿਅਕਤੀ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। == ਪੋਡਕਾਸਟ == * ਦ ਕਰੀਏਟਿਵ ਹੇਬਿਟ <ref>{{Cite web|url=https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/,%20https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/|title=Kaylani Juanita, illustrator-The Creativity Habit}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/,%20https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/ "Kaylani Juanita, illustrator-The Creativity Habit"].</cite></ref> == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੂਈਅਰ ਔਰਤਾਂ]] 5g3y76gyd0h8r66msinlraa1uu8mmqy 611760 611759 2022-08-22T02:23:46Z Simranjeet Sidhu 8945 added [[Category:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਕਲਾਕਾਰ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਕੈਲਾਨੀ ਜੁਆਨੀਤਾ ਮੈਕਕਾਰਡ''', ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਤੌਰ 'ਤੇ '''ਕੇਲਾਨੀ ਜੁਆਨੀਟਾ''' ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਹੈ।<ref name="auto1">{{Cite web|url=https://www.elle.com/culture/art-design/a22521755/illustrator-kaylani-juanita-memorializing-nia-wilson-bart-stabbing/|title=How Kaylani Juanita Is Using Her Art and Instagram to Honor Nia Wilson|last=Penrose|first=Nerisha|date=July 26, 2018|website=ELLE}}</ref> ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਸਰਗਰਮੀ, ਰੰਗੀਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਅਤੇ [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ|ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ.+]] ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ।<ref name="auto1" /> ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਬੁੱਕਸ, ਸਿਕਾਡਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਅਤੇ ਲੀ ਐਂਡ ਲੋ ਬੁੱਕਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.vqronline.org/fiction/2019/09/starfruit|title=Starfruit &#124; VQR Online|website=www.vqronline.org}}</ref> ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ, ''ਤਾ-ਦਾ!'' ਕੈਥੀ ਐਲਨ ਡੇਵਿਸ ਦੁਆਰਾ, ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਬੁਕਸ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 38ਵੇਂ ਸਲਾਨਾ ਉੱਤਰੀ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਬੁੱਕ ਅਵਾਰਡਸ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਯੰਗ ਰੀਡਰਜ਼ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.berkeleyside.com/wp-content/uploads/2019/06/NCBAPressRelease2019.nominees.pdf|title=Nominees|date=2019|publisher=www.berkeleyside.com|access-date=2019-11-26}}</ref><ref name="auto2">{{Cite web|url=http://www.solano.edu/president/insidesolano/2018/Inside082018.pdf|title=Inside Solano|date=|publisher=www.solano.edu|access-date=2019-11-26}}</ref> 2018 ਵਿੱਚ, ''ਏਲੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨ'' ਨੇ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਲੀ ਔਰਤ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਬਾਰਟ ਰੇਲਗੱਡੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਸ਼ੱਕੀ ਨਫ਼ਰਤ ਅਪਰਾਧ ਵਿੱਚ ਘਾਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਾਕੂ ਮਾਰੀ ਗਈ ਸੀ, ਨਿਆ ਵਿਲਸਨ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਲੰਮੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://abc7news.com/3811505/|title='He was wiping off his knife': BART stabbing victim recalls horrific attack that killed sister|last=Woodrow|first=Melanie|date=July 24, 2018|website=ABC7 San Francisco}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.cnn.com/2018/07/27/us/nia-wilson-murder-bart-stabbing-trnd/index.html|title=Officials still don't know why a white man allegedly stabbed a black woman to death in a subway station|last=Dakin Andone and Dan Simon|work=CNN}}</ref><ref name="auto1" /> 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ "ਵੋਕ ਕਿਡਜ਼ ਲਈ 9 ਕਿਤਾਬਾਂ," ਗਿਨੀਵੇਰੇ ਡੇ ਲਾ ਮਾਰੇ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਲੇਖ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.readitforward.com/essay/article/21-books-woke-kids/|title=9 Books for Woke Kids to Read This Year|last=ago|first=Guinevere de la Mare • 2 years|date=September 6, 2017}}</ref> == ਸਿੱਖਿਆ == ਜੁਆਨੀਤਾ ਨੇ ਸੋਲਾਨੋ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਫੇਅਰਫੀਲਡ-ਸੁਈਸੁਨ ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਸਕੂਲ ਡਿਸਟ੍ਰਿਕਟ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰੋਡਰਿਗਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਬੀ. ਗੇਲ ਵਿਲਸਨ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref name="auto2">{{Cite web|url=http://www.solano.edu/president/insidesolano/2018/Inside082018.pdf|title=Inside Solano|date=|publisher=www.solano.edu|access-date=2019-11-26}}</ref> ਰੌਡਰਿਗਜ਼ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦੌਰਾਨ ਜੁਆਨੀਤਾ ਨੇ ਕੈਲਆਰਟਸ ਵਿਖੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੋਲਾਨੋ ਕਾਲਜ <ref name="auto2" /> ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਤੋਂ ਇਲਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਬੀ.ਐਫ.ਏ. ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.vqronline.org/people/kaylani-juanita|title=Kaylani Juanita &#124; VQR Online|website=www.vqronline.org}}</ref><ref name="auto2" /> 2019 ਤੱਕ ਉਹ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਡੇਵਿਸ ਵਿਖੇ ਮਾਸਟਰਜ਼ ਇਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਜੁਆਨੀਤਾ ਫੇਅਰਫੀਲਡ, ਸੀ.ਏ.<ref>{{Cite web|url=http://www.kaylanijuanita.com/about.html|title=Kaylani Juanita|website=www.kaylanijuanita.com}}</ref> ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਰਤ-ਨਸਲੀ <ref name="auto">{{Cite web|url=https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/,%20https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/|title=Kaylani Juanita, illustrator-The Creativity Habit}}</ref> ਫੈਮ ਕੁਈਰ ਵਿਅਕਤੀ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। == ਪੋਡਕਾਸਟ == * ਦ ਕਰੀਏਟਿਵ ਹੇਬਿਟ <ref>{{Cite web|url=https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/,%20https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/|title=Kaylani Juanita, illustrator-The Creativity Habit}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/,%20https://thecreativityhabit.com/project/kaylani-juanita-illustrator/ "Kaylani Juanita, illustrator-The Creativity Habit"].</cite></ref> == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੂਈਅਰ ਔਰਤਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਕਲਾਕਾਰ]] dze0n8m6ir56yfgmaynvc26ho1d6zs7 0 144179 611770 2022-08-22T05:17:45Z Gill jassu 31716 "’’’ਬਿਭੂ ਪਾਧੀ’’’, 16 ਜਨਵਰੀ 1951 ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ‘’’ਬਿਭੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਪਾਧੀ’’’, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਉੜੀਆ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕ ਵੀ ਹੈ।" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki ’’’ਬਿਭੂ ਪਾਧੀ’’’, 16 ਜਨਵਰੀ 1951 ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ‘’’ਬਿਭੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਪਾਧੀ’’’, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਉੜੀਆ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕ ਵੀ ਹੈ। 9zjh3jrhu0d5i2yuinvvm1pcz2fxo9k 0 144180 611775 2022-08-22T08:51:55Z Simranjeet Sidhu 8945 "[[:en:Special:Redirect/revision/1057620433|Al-Nizariyah]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki '''ਅਲ-ਨਜ਼ਾਰੀਆਹ''' {{Lang-ar|النزارية|al-Nīzārīyya}} ) ਕੇਂਦਰੀ [[ਸੀਰੀਆ]] ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੋਮਸ ਗਵਰਨੋਰੇਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜੋ [[ਹੋਮਸ]] ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਓਰੋਂਟੇਸ ਨਦੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਅਤੇ [[ਲਿਬਨਾਨ|ਲੇਬਨਾਨ]] ਦੀ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਨੇੜਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਜ਼ੀਤਾ ਅਲ- ਗਰਬੀਆ, ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਰਾਬਲੇਹ ਅਤੇ ਅਲ- ਕੁਸੈਰ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਹਿਸਿਆਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਕੇਂਦਰੀ ਅੰਕੜਾ ਬਿਊਰੋ (ਸੀ.ਬੀ.ਐਸ.) ਅਨੁਸਾਰ, 2004 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਾਰੀਆਹ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 3,813 ਸੀ। 19 ਅਕਤੂਬਰ 2011 ਨੂੰ, [[ਬਸ਼ਰ ਅਲ-ਅਸਦ]] ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਚੱਲ ਰਹੇ [[ਸੀਰੀਆਈ ਘਰੇਲੂ ਜੰਗ|ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਵਿਦਰੋਹ]] ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਨਜ਼ਾਰੀਆਹ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦੋ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>[http://213.158.162.45/~egyptian/index.php?action=news&id=21745&title=Syrians%20rally%20for%20Assad,%20Libya%20recognises Syrians Rally for Assad, Libya Recognizes Opposition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111127193058/http://213.158.162.45/~egyptian/index.php?action=news&id=21745&title=Syrians%20rally%20for%20Assad,%20Libya%20recognises|date=2011-11-27}}. ''[[ਮਿਸਰੀ ਗਜ਼ਟ|The Egyptian Gazette]]''. Original by ''[[ਰਾਇਟਰਜ਼|Reuters]]''. 2011-11-19.</ref> 26 ਮਾਰਚ 2012 ਨੂੰ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਮੂਹ ਆਵਾਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸਦੇ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ, ਜਸੀਮ ਖਾਲਿਦ ਦੀਆਬ ਨੂੰ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>Miller, James. [http://www.enduringamerica.com/home/2012/3/26/syria-and-beyond-live-coverage-will-the-us-aid-the-oppositio.html Syria (and Beyond) Live Coverage: Will the US Aid the Opposition?]. ''EA World View''. 2012-03-26.</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} cm8ds1x5bim2wz53wgaun4juixe6mqr 0 144181 611776 2022-08-22T08:58:49Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 "[[:en:Special:Redirect/revision/1105874100|Casemiro]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki   '''ਕਾਰਲੂਸ ਹੈਨਰੀਕ ਕਾਸਿਮੀਰੋ''' (ਜਨਮ 23 ਫਰਵਰੀ 1992), '''ਕਾਸੇਮੀਰੋ''' ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,<ref>{{Cite news|url=https://brasil.elpais.com/brasil/2017/06/04/deportes/1496603217_401643.html|title="Aonde você vai, Casemiro?" A história do segredo mais bem guardado do Real Madrid|date=4 June 2017|work=[[El País]]|access-date=17 November 2017|language=pt|trans-title="Where are you going, Casemiro?" The story of Real Madrid's best kept secret}}</ref> ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲੀਅਨ ਪੇਸ਼ੇਵਰ [[ਫੁੱਟਬਾਲ]] ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਲਾ ਲੀਗਾ ਕਲੱਬ [[ਰੀਅਲ ਮੈਡਰਿਡ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਲੱਬ|ਰੀਅਲ ਮੈਡ੍ਰਿਡ]] ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਲਈ ਇੱਕ ਰੱਖਿਆਤਮਕ ਮਿਡਫੀਲਡਰ ਵਜੋਂ ਖੇਡਦਾ ਹੈ। ਸਾਓ ਪੌਲੋ ਵਿਖੇ ਉਸਨੇ 111 ਅਧਿਕਾਰਤ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ 11 ਗੋਲ ਕੀਤੇ, ਕੈਸੇਮੀਰੋ 2013 ਵਿੱਚ ਰੀਅਲ ਮੈਡ੍ਰਿਡ ਚਲੇ ਗਏ, ਅਤੇ [[ਐੱਫ਼. ਸੀ. ਪੋਰਤੋ|ਪੋਰਟੋ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਜ਼ਨ ਵੀ ਬਿਤਾਇਆ। ਉਹ ਰੀਅਲ ਮੈਡ੍ਰਿਡ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸਨੇ 2014 ਤੋਂ 2018 ਤੱਕ ਪੰਜ ਸੀਜ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ [[ਯੂ.ਈ.ਐਫ.ਏ. ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਲੀਗ|ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਲੀਗ]] ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਉਸਨੇ ਰੀਅਲ ਮੈਡਰਿਡ ਵਿੱਚ ਪੰਦਰਾਂ ਵੱਡੀਆਂ ਟਰਾਫੀਆਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਯੂਈਐਫਏ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਲੀਗ, ਤਿੰਨ ਲਾ ਲੀਗਾ ਖਿਤਾਬ, ਇੱਕ ਕੋਪਾ ਡੇਲ ਰੇ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਫੀਫਾ ਕਲੱਬ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 2011 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਤਰ 'ਤੇ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਕੈਸੇਮੀਰੋ [[2018 ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ]] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚਾਰ ਕੋਪਾ ਅਮਰੀਕਾ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਅਤੇ 2019 ਦੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1992]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Pages with unreviewed translations]] 9ndaeo35gxnwmjdpeed125yj5f6gk3r 611777 611776 2022-08-22T09:01:02Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:20180610 FIFA Friendly Match Austria vs. Brazil Casemiro 850 1575.jpg|thumb|ਬ੍ਰਾਜੀਲੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟੀਮ ਨਾਲ ਕਾਸਿਮੀਰੋ]] '''ਕਾਰਲੂਸ ਹੈਨਰੀਕ ਕਾਸਿਮੀਰੋ''' (ਜਨਮ 23 ਫਰਵਰੀ 1992), '''ਕਾਸੇਮੀਰੋ''' ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,<ref>{{Cite news|url=https://brasil.elpais.com/brasil/2017/06/04/deportes/1496603217_401643.html|title="Aonde você vai, Casemiro?" A história do segredo mais bem guardado do Real Madrid|date=4 June 2017|work=[[El País]]|access-date=17 November 2017|language=pt|trans-title="Where are you going, Casemiro?" The story of Real Madrid's best kept secret}}</ref> ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲੀਅਨ ਪੇਸ਼ੇਵਰ [[ਫੁੱਟਬਾਲ]] ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਲਾ ਲੀਗਾ ਕਲੱਬ [[ਰੀਅਲ ਮੈਡਰਿਡ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਲੱਬ|ਰੀਅਲ ਮੈਡ੍ਰਿਡ]] ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਲਈ ਇੱਕ ਰੱਖਿਆਤਮਕ ਮਿਡਫੀਲਡਰ ਵਜੋਂ ਖੇਡਦਾ ਹੈ। ਸਾਓ ਪੌਲੋ ਵਿਖੇ ਉਸਨੇ 111 ਅਧਿਕਾਰਤ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ 11 ਗੋਲ ਕੀਤੇ, ਕੈਸੇਮੀਰੋ 2013 ਵਿੱਚ ਰੀਅਲ ਮੈਡ੍ਰਿਡ ਚਲੇ ਗਏ, ਅਤੇ [[ਐੱਫ਼. ਸੀ. ਪੋਰਤੋ|ਪੋਰਟੋ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਜ਼ਨ ਵੀ ਬਿਤਾਇਆ। ਉਹ ਰੀਅਲ ਮੈਡ੍ਰਿਡ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸਨੇ 2014 ਤੋਂ 2018 ਤੱਕ ਪੰਜ ਸੀਜ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ [[ਯੂ.ਈ.ਐਫ.ਏ. ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਲੀਗ|ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਲੀਗ]] ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਉਸਨੇ ਰੀਅਲ ਮੈਡਰਿਡ ਵਿੱਚ ਪੰਦਰਾਂ ਵੱਡੀਆਂ ਟਰਾਫੀਆਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਯੂਈਐਫਏ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਲੀਗ, ਤਿੰਨ ਲਾ ਲੀਗਾ ਖਿਤਾਬ, ਇੱਕ ਕੋਪਾ ਡੇਲ ਰੇ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਫੀਫਾ ਕਲੱਬ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 2011 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਤਰ 'ਤੇ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਕੈਸੇਮੀਰੋ [[2018 ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ]] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚਾਰ ਕੋਪਾ ਅਮਰੀਕਾ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਅਤੇ 2019 ਦੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1992]] md82rcnh1dg7ecr0eusmw7iiyiyqvv1 611778 611777 2022-08-22T09:01:28Z ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 42842 added [[Category:ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖਿਡਾਰੀ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:20180610 FIFA Friendly Match Austria vs. Brazil Casemiro 850 1575.jpg|thumb|ਬ੍ਰਾਜੀਲੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟੀਮ ਨਾਲ ਕਾਸਿਮੀਰੋ]] '''ਕਾਰਲੂਸ ਹੈਨਰੀਕ ਕਾਸਿਮੀਰੋ''' (ਜਨਮ 23 ਫਰਵਰੀ 1992), '''ਕਾਸੇਮੀਰੋ''' ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,<ref>{{Cite news|url=https://brasil.elpais.com/brasil/2017/06/04/deportes/1496603217_401643.html|title="Aonde você vai, Casemiro?" A história do segredo mais bem guardado do Real Madrid|date=4 June 2017|work=[[El País]]|access-date=17 November 2017|language=pt|trans-title="Where are you going, Casemiro?" The story of Real Madrid's best kept secret}}</ref> ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲੀਅਨ ਪੇਸ਼ੇਵਰ [[ਫੁੱਟਬਾਲ]] ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਲਾ ਲੀਗਾ ਕਲੱਬ [[ਰੀਅਲ ਮੈਡਰਿਡ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਲੱਬ|ਰੀਅਲ ਮੈਡ੍ਰਿਡ]] ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਲਈ ਇੱਕ ਰੱਖਿਆਤਮਕ ਮਿਡਫੀਲਡਰ ਵਜੋਂ ਖੇਡਦਾ ਹੈ। ਸਾਓ ਪੌਲੋ ਵਿਖੇ ਉਸਨੇ 111 ਅਧਿਕਾਰਤ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ 11 ਗੋਲ ਕੀਤੇ, ਕੈਸੇਮੀਰੋ 2013 ਵਿੱਚ ਰੀਅਲ ਮੈਡ੍ਰਿਡ ਚਲੇ ਗਏ, ਅਤੇ [[ਐੱਫ਼. ਸੀ. ਪੋਰਤੋ|ਪੋਰਟੋ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਜ਼ਨ ਵੀ ਬਿਤਾਇਆ। ਉਹ ਰੀਅਲ ਮੈਡ੍ਰਿਡ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸਨੇ 2014 ਤੋਂ 2018 ਤੱਕ ਪੰਜ ਸੀਜ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ [[ਯੂ.ਈ.ਐਫ.ਏ. ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਲੀਗ|ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਲੀਗ]] ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਉਸਨੇ ਰੀਅਲ ਮੈਡਰਿਡ ਵਿੱਚ ਪੰਦਰਾਂ ਵੱਡੀਆਂ ਟਰਾਫੀਆਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਯੂਈਐਫਏ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਲੀਗ, ਤਿੰਨ ਲਾ ਲੀਗਾ ਖਿਤਾਬ, ਇੱਕ ਕੋਪਾ ਡੇਲ ਰੇ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਫੀਫਾ ਕਲੱਬ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 2011 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਤਰ 'ਤੇ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਕੈਸੇਮੀਰੋ [[2018 ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ]] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚਾਰ ਕੋਪਾ ਅਮਰੀਕਾ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਅਤੇ 2019 ਦੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1992]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖਿਡਾਰੀ]] 2uzekaj5b13e9b2c3yvlbayqgx9pvwj 0 144182 611782 2022-08-22T10:53:39Z Simranjeet Sidhu 8945 "[[:en:Special:Redirect/revision/1092990673|Mina Orfanou]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki   [[Category:Articles with hCards]] '''ਮੀਨਾ ਓਰਫਾਨੋ''' ( {{lang-gr|Μίνα Ορφανού}}; 3 ਮਈ 1982 ਨੂੰ ਰੋਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਜਨਮਿਆ) ਇੱਕ ਯੂਨਾਨੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ।<ref>[http://www.inewsgr.com/0/mina-orfanou-i-allagi-fylou-oi-ektroseis-kai-to-sok-tou-kostopoulou.htm Μίνα Ορφανού: Η αλλαγή φύλου, οι εκτρώσεις και το σοκ του Κωστόπουλου], 1NewsGr.com, 1 December 2102. Retrieved 20 June 2014<br />– [http://www.fimes.gr/2012/05/mina-orfanou-allagi-fylou/ Μίνα Ορφανού: τι αποκαλύπτει για αλλαγή φύλου], fimes.gr, 19 May 2012. Retrieved 20 June 2014<br />– ''The New York Times'', [https://web.archive.org/web/20141129223648/http://www.nytimes.com/movies/person/1644778/Mina-Orfanou Mina Orfanou filmography]. Retrieved 20 June 2014<br />– [http://www.grreporter.info/en/greek_oscars_were_given_away/2740 Greek Oscars were given away!], Greek Reporter, 4 May 2010. Retrieved 20 June 2014<br />– Alissa Simon, [https://variety.com/2009/film/reviews/a-woman-s-way-1200473703/ Review: ‘A Woman’s Way’], ''Variety'', 11 February 2009. Retrieved 20 June 2014<br />– [http://www.zougla.gr/lifestyle/article/se-rolo-mamas-i-mina-orfanou Se rolo mamas i Mina Orfanou], ''Zougla'' magazine, lifestyle section, 11 June 2014. Retrieved 18 June 2014<br />– [http://www.tribune.gr/celebrities/news/article/35342/mina-orfanou-mono-kato-meros-tou-magio-se-pisina-fotografia.html "Mina Orfanos only with the bottom of the swimsuit in a pool"], ''Tribune'' (Greece), May 2014. Retrieved 18 June 2014</ref> ਉਸਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਲਿਮਨੋਸ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.peoplegreece.com/celebrity/mina-orfanou/|title=Μίνα Ορφανού|archive-url=https://web.archive.org/web/20160201071114/http://www.peoplegreece.com/celebrity/mina-orfanou/|archive-date=2016-02-01|access-date=2016-02-06}}</ref> ਉਹ ''ਸਟ੍ਰੇਲਾ'' ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੂੰ 2010 ਦੇ ਹੇਲੇਨਿਕ ਫ਼ਿਲਮ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।<ref name="People Greece">{{Cite web|url=http://www.peoplegreece.com/celebrity/mina-orfanou/|title=Μίνα Ορφανού – People Greece|website=[[People (magazine)|People]]|access-date=22 June 2014}}</ref> ਉਹ ਇੱਕ [[ਟਰਾਂਸ ਔਰਤ|ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤ]] ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://thecaller.gr/lifestyle/i-mina-orfanou-xespa-eimai-trans-kai/|title=Η Μίνα Ορφανού ξεσπά: Είμαι τρανς! Και τι έγινε; (ΒΙΝΤΕΟ)|date=2017-04-09|website=TheCaller.Gr|language=el|access-date=2019-01-25}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDB name|3219597}} * [http://www.ishow.gr/personBio.asp?guid=8CBFA293-E900-430A-A67B-F204D7BA41A0 iShow.gr] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1982]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] iuhvxiecppwtw0m7hyduqwcsz5zz51p 611783 611782 2022-08-22T10:55:34Z Simranjeet Sidhu 8945 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਮੀਨਾ ਓਰਫਾਨੋ | image = <!-- just the filename, without the File: or Image: prefix or enclosing [[brackets]] --> | alt = | caption = | native_name = Μίνα Ορφανού | native_name_lang = el | birth_date = {{Birth date and age|1982|05|03|df=y}} | birth_place = ਰੋਡਜ਼, [[ਗ੍ਰੀਸ]] | nationality = | occupation = [[ਅਦਾਕਾਰਾ]] | known_for = }} '''ਮੀਨਾ ਓਰਫਾਨੋ''' ( {{lang-gr|Μίνα Ορφανού}}; 3 ਮਈ 1982 ਨੂੰ ਰੋਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ) ਇੱਕ ਯੂਨਾਨੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ।<ref>[http://www.inewsgr.com/0/mina-orfanou-i-allagi-fylou-oi-ektroseis-kai-to-sok-tou-kostopoulou.htm Μίνα Ορφανού: Η αλλαγή φύλου, οι εκτρώσεις και το σοκ του Κωστόπουλου], 1NewsGr.com, 1 December 2102. Retrieved 20 June 2014<br />– [http://www.fimes.gr/2012/05/mina-orfanou-allagi-fylou/ Μίνα Ορφανού: τι αποκαλύπτει για αλλαγή φύλου], fimes.gr, 19 May 2012. Retrieved 20 June 2014<br />– ''The New York Times'', [https://web.archive.org/web/20141129223648/http://www.nytimes.com/movies/person/1644778/Mina-Orfanou Mina Orfanou filmography]. Retrieved 20 June 2014<br />– [http://www.grreporter.info/en/greek_oscars_were_given_away/2740 Greek Oscars were given away!], Greek Reporter, 4 May 2010. Retrieved 20 June 2014<br />– Alissa Simon, [https://variety.com/2009/film/reviews/a-woman-s-way-1200473703/ Review: ‘A Woman’s Way’], ''Variety'', 11 February 2009. Retrieved 20 June 2014<br />– [http://www.zougla.gr/lifestyle/article/se-rolo-mamas-i-mina-orfanou Se rolo mamas i Mina Orfanou], ''Zougla'' magazine, lifestyle section, 11 June 2014. Retrieved 18 June 2014<br />– [http://www.tribune.gr/celebrities/news/article/35342/mina-orfanou-mono-kato-meros-tou-magio-se-pisina-fotografia.html "Mina Orfanos only with the bottom of the swimsuit in a pool"], ''Tribune'' (Greece), May 2014. Retrieved 18 June 2014</ref> ਉਸਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਲਿਮਨੋਸ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.peoplegreece.com/celebrity/mina-orfanou/|title=Μίνα Ορφανού|archive-url=https://web.archive.org/web/20160201071114/http://www.peoplegreece.com/celebrity/mina-orfanou/|archive-date=2016-02-01|access-date=2016-02-06}}</ref> ਉਹ ''ਸਟ੍ਰੇਲਾ'' ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੂੰ 2010 ਦੇ ਹੇਲੇਨਿਕ ਫ਼ਿਲਮ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।<ref name="People Greece">{{Cite web|url=http://www.peoplegreece.com/celebrity/mina-orfanou/|title=Μίνα Ορφανού – People Greece|website=[[People (magazine)|People]]|access-date=22 June 2014}}</ref> ਉਹ ਇੱਕ [[ਟਰਾਂਸ ਔਰਤ|ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤ]] ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://thecaller.gr/lifestyle/i-mina-orfanou-xespa-eimai-trans-kai/|title=Η Μίνα Ορφανού ξεσπά: Είμαι τρανς! Και τι έγινε; (ΒΙΝΤΕΟ)|date=2017-04-09|website=TheCaller.Gr|language=el|access-date=2019-01-25}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDB name|3219597}} * [http://www.ishow.gr/personBio.asp?guid=8CBFA293-E900-430A-A67B-F204D7BA41A0 iShow.gr] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1982]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] tp6tw0o513t1pzyf13dgnkj0lxhotsb