Szablon:Miejscowość infobox

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="pl">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipodróże</sitename>
    <dbname>plwikivoyage</dbname>
    <base>https://pl.wikivoyage.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.21</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Specjalna</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Dyskusja</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Użytkownik</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Dyskusja użytkownika</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipodróże</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Dyskusja Wikipodróży</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Plik</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Dyskusja pliku</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Dyskusja MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Szablon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Dyskusja szablonu</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Pomoc</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Dyskusja pomocy</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategoria</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Dyskusja kategorii</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Moduł</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Dyskusja modułu</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadżet</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Dyskusja gadżetu</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Definicja gadżetu</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Dyskusja definicji gadżetu</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Szablon:Miejscowość infobox</title>
    <ns>10</ns>
    <id>150</id>
    <revision>
      <id>119711</id>
      <parentid>66920</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:47:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Miejscowość infobox]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2033" xml:space="preserve">{|class=&quot;infobox&quot; cellpadding=&quot;4&quot;
{{infobox nagłówek
 |1='''{{{nazwa|{{PAGENAME}}}}}'''&lt;br&gt;{{{nazwa oryginalna|}}}
 |wiersz=style=&quot;background-color:#92bf85; text-align:center; font-size:120%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{widok|}}}
 |2=[[Plik:{{{widok|{{Ilustracja}}}}}|240px]]{{{opis|}}} 
 |pole=style=&quot;background-color:#fff; text-align:center; font-size:90%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{herb|}}}
 |'''Herb'''
 |pole=style=&quot;background-color:#bed7b8; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{herb|}}}
 |2=[[Plik:{{{herb|}}}|120px]]
 |pole=style=&quot;background-color:#fff; text-align:center; font-size:90%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{mapa|}}}
 |'''Mapa'''
 |pole=style=&quot;background-color:#bed7b8; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{mapa|}}}
 |2=[[Plik:{{{mapa|}}}|240px]]
 |pole=style=&quot;background-color:#fff; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek
 |'''Informacje'''
 |pole=style=&quot;background-color:#bed7b8; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{państwo}}}
 |Państwo
 |{{{państwo|{{państwo}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{region|}}}
 |Region
 |{{{region}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{powierzchnia|}}}
 |Powierzchnia
 |{{{powierzchnia}}} km²
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{wysokość|}}}
 |Wysokość
 |{{{wysokość|{{Wysokość n.p.m.}}}}} m n.p.m.
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{lud}}}
 |Ludność
 |{{{lud|{{Ludność}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{prefiks|}}}
 |Nr kierunkowy
 |{{{prefiks}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{kod pocztowy}}}
 |Kod pocztowy
 |{{{kod pocztowy|{{Kod pocztowy}}}}}
}}{{infobox nagłówek dodaj|1={{{www}}}
 |2=[http://{{{www}}} Strona internetowa]
 |pole=style=&quot;background:#bed7b8; border-top:1px solid #aaa; text-align:center;&quot;
}}
|}
&lt;noinclude&gt;
{{Dokumentacja}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>19ckw318a8iienhuevjifly8ip8iag5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Państwo infobox</title>
    <ns>10</ns>
    <id>151</id>
    <revision>
      <id>119709</id>
      <parentid>66927</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:46:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Państwo infobox]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3100" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; cellpadding=&quot;4&quot;
{{infobox nagłówek
 |1='''{{{nazwa państwa|{{PAGENAME}}}}}'''&lt;br&gt;{{{nazwa oryginalna|}}}
 |wiersz=style=&quot;text-align:center; font-size:120%; border-bottom:1px solid #aaa; background-color:#6688aa;&quot;
}}
{{infobox nagłówek dodaj|{{{grafika|}}}
 |2=[[Plik:{{{grafika|}}}|250px|frameless]]
 |pole=style=&quot;background-color:white; text-align:center; font-size:90%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}
{{infobox nagłówek dodaj|{{{flaga}}}
 |'''Flaga'''
 |pole=style=&quot;background-color:#B0C4DE; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{flaga}}}
 |2=[[Plik:{{{flaga|}}}|150px|border]]
 |pole=style=&quot;background-color:white; text-align:center; font-size:90%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}
{{infobox nagłówek dodaj|{{{lokalizacja}}}
 |'''Lokalizacja'''
 |pole=style=&quot;background-color:#B0C4DE; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{lokalizacja}}}
 |2=[[Plik:{{{lokalizacja|{{{mapa}}}}}}|240px]]
 |pole=style=&quot;background-color:white; text-align:center; font-size:90%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{godło|}}}
 |'''Godło'''
 |pole=style=&quot;background-color:#B0C4DE; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{godło|}}}
 |2=[[Plik:{{{godło}}}|x150px]]
 |pole=style=&quot;background-color:white; text-align:center; font-size:90%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek
 |'''Informacje'''
 |pole=style=&quot;background-color:#B0C4DE; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}
{{infobox wiersz dodaj|{{{stolica}}}
 |Stolica
 |{{{stolica|{{Stolica}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{ustrój}}}
 |Ustrój
 |{{{ustrój|{{Ustrój}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{waluta}}}
 |Waluta
 |{{{waluta|{{Waluta}}}}} {{#if:{{{waluta symbol|}}}|({{{waluta symbol|}}})|}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{strefa czasowa|}}}
 |Strefa czasowa
 |{{{strefa czasowa|{{Strefa czasowa}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{powierzchnia|}}}
 |Powierzchnia
 |{{{powierzchnia}}} km²
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{ludność}}}
 |Liczba ludności
 |{{{ludność|{{Ludność}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{język urzędowy|{{{język}}}}}}
 |Język urzędowy
 |{{{język urzędowy|{{{język|{{Język}}}}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{religia|}}}
 |Religia dominująca
 |{{{religia}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{kod telefoniczny|{{{numer kierunkowy|}}}}}}
 |Kod telefoniczny
 |{{{kod telefoniczny|{{{numer kierunkowy}}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{napięcie elektryczne|}}}
 |Napięcie elektryczne
 |{{{napięcie elektryczne}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{typ gniazdka|}}}
 |Typ gniazdka
 |{{{typ gniazdka}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{kod samochodowy}}}
 |Kod samochodowy
 |{{{kod samochodowy|{{Tablice rejestracyjne}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{ruch samochodowy|}}}
 |Ruch samochodowy
 |{{{ruch samochodowy}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{domena internetowa|}}}
 |Domena internetowa
 |{{{domena internetowa|{{Domena}}}}}
}}
|}
&lt;noinclude&gt;
{{Dokumentacja}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>gks2uxamkvexwh7ia02npxk6wnpjq5w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Jest w</title>
    <ns>10</ns>
    <id>153</id>
    <revision>
      <id>119716</id>
      <parentid>58982</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:51:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Jest w]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="389" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;{{#if: {{{1}}} |{{#isin:{{{1}}}}}
{{#ifexist:Kategoria:{{{1}}}
 |&lt;!-- |'''[http://pl.wikivoyage.org/w/index.php?title={{urlencode:Category:{{{1}}}}}&amp;action=edit Brak kategorii &quot;{{{1}}}&quot;. Kliknij, aby utworzyć]''' [[Category:Artykuły potrzebujące kategorii lokalizacji]] --&gt;
}}|}}
&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{dokumentacja}}
{{Atrybucja}}

[[Kategoria:Szablony]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>c1ub8glxw0xxpvzfaq8o9pclh4g8maw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Przedstawicielstwa dyplomatyczne</title>
    <ns>10</ns>
    <id>167</id>
    <revision>
      <id>119718</id>
      <parentid>41577</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:52:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Przedstawicielstwa dyplomatyczne]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="94" xml:space="preserve">Przedstawicielstwa dyplomatyczne&lt;noinclude&gt;
{{Atrybucja}}

[[Kategoria:Szablony]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>q2ydr5c8c4mi20m3iv0u9qa9sjbc7ly</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Jednostka administracyjna infobox</title>
    <ns>10</ns>
    <id>168</id>
    <revision>
      <id>119710</id>
      <parentid>76452</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:47:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Jednostka administracyjna infobox]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2966" xml:space="preserve">&lt;div id=&quot;quickbar&quot; style=&quot;float: right; margin: 0 0 1em 1em&quot;&gt;
{| cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border: 1px solid #9866FF; font-size:85%; background-color: #f3f3ff&quot; width=&quot;250&quot;
{{infobox nagłówek
 |1='''{{{nazwa|{{PAGENAME}}}}}'''&lt;br&gt;{{{nazwa oryginalna|}}}
 |wiersz=style=&quot;background-color:#92bf85; text-align:center; font-size:120%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{ #if: {{{grafika|}}} | {{!}}-
{{!}} colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center; padding: 2px&quot; {{!}} [[Plik:{{{grafika|}}}|{{{rozmiar grafiki|250px}}}|frameless]] }}
{{ #if: {{{mapa|}}} | {{!}}-
{{!}} colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center; border-bottom: 1px solid #C9AFFF; border-top: 1px solid #C9AFFF; background-color: #ddddff&quot; {{!}} '''Lokalizacja'''
{{!}}-
{{!}} colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center; padding: 2px&quot; {{!}} [[Plik:{{{mapa|}}}|{{{rozmiar mapy|250px}}}|frameless]] }}
{{ #if: {{{flaga|}}} |  {{!}}-
{{!}} colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center; border-bottom: 1px solid #C9AFFF; border-top: 1px solid #C9AFFF; background-color: #ddddff&quot; {{!}} '''Flaga'''
{{!}}-
{{!}} colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center; padding: 2px&quot; {{!}} [[Plik:{{{flaga|}}}|{{{rozmiar flagi|108px}}}|frameless]] }}
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center; border-bottom: 1px solid #C9AFFF; border-top: 1px solid #C9AFFF; background-color: #ddddff&quot; | '''Główne informacje'''
{{ #if: {{{stolica|}}} | {{quickbar item|heading=Stolica|value={{{stolica|}}}}} | {{quickbar empty}} }}
{{ #if: {{{ustrój|}}} | {{quickbar item|heading=Ustrój polityczny|value={{{ustrój|}}}}} | {{quickbar empty}} }}
{{ #if: {{{waluta|}}} | {{quickbar item|heading=Waluta|value={{{waluta|}}}}} | {{quickbar empty}} }}
{{ #if: {{{powierzchnia|}}} | {{quickbar item|heading=Powierzchnia|value={{{powierzchnia|}}}}} | {{quickbar empty}} }}
{{infobox wiersz dodaj|{{{ludność}}}
 |  '''Liczba ludności'''
 |{{{ludność|{{{lud|{{Ludność}}}}}}}}
}}
{{ #if: {{{język|}}} | {{quickbar item|heading=Język|value={{{język|}}}}} | {{quickbar empty}} }}
{{ #if: {{{religia|}}} | {{quickbar item|heading=Religia|value={{{religia|}}}}} | {{quickbar empty}} }}
{{ #if: {{{prąd elektryczny|}}} | {{quickbar item|heading=Napięcie elektryczne|value={{{prąd elektryczny|}}}}} | {{quickbar empty}} }}
{{ #if: {{{numer kierunkowy|}}} | {{quickbar item|heading=Numer kierunkowy|value={{{numer kierunkowy|}}}}} | {{quickbar empty}} }}
{{ #if: {{{domena|}}} | {{quickbar item|heading=Domena internetowa|value={{{domena|}}}}} | {{quickbar empty}} }}
{{infobox wiersz dodaj|{{{strefa czasowa}}}
 |  '''Strefa czasowa'''
 |{{{strefa czasowa|{{Strefa czasowa}}}}}
}}
{{ #if: {{{strefa czasowa|}}} | {{quickbar item|heading=Strefa czasowa|value={{{strefa czasowa|}}}}} | {{quickbar empty}} }}
|}&lt;/div&gt;&lt;!-- &lt;rdf&gt;
&lt;http://pl.wikivoyage.org/wiki/{{PAGENAMEE}}&gt; dcterms:spatial &lt;urn:x-wikivoyage:pl:{{PAGENAMEE}}&gt; .
&lt;urn:x-wikivoyage:pl:{{PAGENAMEE}}&gt; a wts:Country .
&lt;/rdf&gt; --&gt;&lt;noinclude&gt;
{{Dokumentacja}}
[[Kategoria:Infoboksy]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>mdysetv2xnwzojc0p80b9wa8zaxf6p0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Osobny artykuł</title>
    <ns>10</ns>
    <id>1614</id>
    <revision>
      <id>119717</id>
      <parentid>13204</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:51:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Osobny artykuł]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1454" xml:space="preserve">:&lt;includeonly&gt;&lt;div class=&quot;noprint relarticle mainarticle&quot;&gt;&lt;span&gt;&lt;span&gt;[[Plik:Information icon.svg|15px]]&amp;nbsp;''Osobn{{#if:{{NAMESPACE:{{{1|}}}}}{{NAMESPACE:{{{2|}}}}}{{NAMESPACE:{{{3|}}}}}{{NAMESPACE:{{{4|}}}}}{{NAMESPACE:{{{5|}}}}}{{NAMESPACE:{{{6|}}}}}{{NAMESPACE:{{{7|}}}}}{{NAMESPACE:{{{8|}}}}}{{NAMESPACE:{{{9|}}}}}|{{#if:{{{2|}}}|e strony|a strona}}|{{#if:{{{2|}}}|e artykuły|y artykuł}}}}: {{#if:{{{1|}}} |&lt;!--to:--&gt;[[:{{{1}}}|{{{o1|{{{1}}}}}}]] |&lt;!--w innym wypadku:--&gt;'''Błąd: [[Szablon:Osobny artykuł|Szablon musi mieć podany chociaż jeden link]]''' 
}}{{#if:{{{2|}}}|{{#if:{{{3|}}}|,&amp;#32;|&amp;#32;i&amp;nbsp;}}[[:{{{2}}}|{{{o2|{{{2}}}}}}]]
}}{{#if:{{{3|}}}|{{#if:{{{4|}}}|,&amp;#32;|&amp;#32;i&amp;nbsp;}}[[:{{{3}}}|{{{o3|{{{3}}}}}}]]
}}{{#if:{{{4|}}}|{{#if:{{{5|}}}|,&amp;#32;|&amp;#32;i&amp;nbsp;}}[[:{{{4}}}|{{{o4|{{{4}}}}}}]]
}}{{#if:{{{5|}}}|{{#if:{{{6|}}}|,&amp;#32;|&amp;#32;i&amp;nbsp;}}[[:{{{5}}}|{{{o5|{{{5}}}}}}]]
}}{{#if:{{{6|}}}|{{#if:{{{7|}}}|,&amp;#32;|&amp;#32;i&amp;nbsp;}}[[:{{{6}}}|{{{o6|{{{6}}}}}}]]
}}{{#if:{{{7|}}}|{{#if:{{{8|}}}|,&amp;#32;|&amp;#32;i&amp;nbsp;}}[[:{{{7}}}|{{{o7|{{{7}}}}}}]]
}}{{#if:{{{8|}}}|{{#if:{{{9|}}}|,&amp;#32;|&amp;#32;i&amp;nbsp;}}[[:{{{8}}}|{{{o8|{{{8}}}}}}]]
}}{{#if:{{{9|}}}|{{#if:{{{10|}}}|,&amp;#32;|&amp;#32;i&amp;nbsp;}}[[:{{{9}}}|{{{o8|{{{9}}}}}}]]
}}{{#if:{{{10|}}}| — '''&lt;br/&gt;Błąd: [[Szablon:Osobny artykuł|Zbyt wiele podanych linków (maksimum to 9)]]'''
}}{{#if:{{{bez kropki|}}}||.}}''&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{Dokumentacja}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>pw4s05e8zyj2t0390gspulc9ipk621c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nikopol (Ukraina)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1739</id>
    <revision>
      <id>119724</id>
      <parentid>81494</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T21:10:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1067" xml:space="preserve">{{Top-banner|Панорама южной части города Никополь.jpg}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Nikopol
 |widok = Здание городской администрации г. Никополь.jpg
 |herb = Nikopol city gerb.png
 |mapa = Location_Nikopol.png
 |region = [[Obwód dniepropetrowski]]
 |prefiks =
 |www = www.adm.nikopol.net
}}
'''Nikopol''' – miasto w południowej części [[Ukraina|Ukrainy]], w [[Obwód dniepropetrowski|obwodzie dniepropietrowskim]], port nad Dnieprem (Kachowski Zbiornik Wodny).

== Charakterystyka ==

== Dojazd ==
=== Samolotem ===

=== Koleją ===
Znajduje się tu stacja kolejowa.

=== Samochodem ===
Nikopol jest ważnym węzłem drogowym.

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==

== Warto zobaczyć ==

== Najbliższe okolice ==

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
{{Jest w|Obwód_dniepropetrowski}}

[[Kategoria:Ukraina]]</text>
      <sha1>26vut8qe5t2i7z8nmf6woh8vz4csqs1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Witaj</title>
    <ns>10</ns>
    <id>2651</id>
    <revision>
      <id>119713</id>
      <parentid>114829</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:49:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Witaj]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3655" xml:space="preserve">== Witaj w Wikipodróżach, otwartym przewodniku turystycznym! ==
&lt;div style=&quot;border-left: 10px solid #c0e0fa; padding: 10px; font-weight: bold; font-size: 130%;&quot;&gt;&lt;div style=&quot; top: 3px; left: 50px&quot;&gt;[[Plik:Crystal Clear app kuser.svg|30px|link=|alt=]] Cześć!&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
: Mam zaszczyt powitać Cię w Wikipodróżach! Cieszę się, że pozyskaliśmy nowego użytkownika i mam nadzieję, że edytowanie w [[Wikipodróże:O Wikipodróżach|Wikipodróżach]] sprawi także Tobie przyjemność. Nie krępuj się edytować stron! W Wikipodróżach trzymamy się zasady śmiałego edytowania – nie musisz pytać nikogo o zgodę na edycje! Na początek zajrzyj do [[Wikipodróże:Pomoc|Portalu Pomocy]].
&lt;div style=&quot;border-left: 10px solid #c0e0fa; padding: 10px; font-weight: bold; font-size: 130%;&quot;&gt;&lt;div style=&quot; top: 3px; left: 50px&quot;&gt;[[Plik:Nuvola apps important.svg||30px|link=|alt=]] Pamiętaj o zasadach!&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
: Tutaj w skrócie przedstawię Ci najważniejsze zasady. Szerzej możesz o nich poczytać tutaj: [[Wikipodróże:Zasady]]. Pamiętaj, że nieprzestrzeganie zasad może doprowadzić do zablokowania twojego konta. Przeczytaj uważnie :)
:* '''[[Wikipodróże:Turysta jest najważniejszy|Turysta jest najważniejszy]]'''
:*: Naczelna zasada projektu. Nasza działalność jest podyktowana troską o turystę;
:* '''[[Wikipodróże:Czym Wikipodróże są, a czym nie|Czym Wikipodróże nie są]]'''
:*: Wikipodróże to przewodnik turystyczny – nie forum dyskusyjne, słownik, miejsce do prezentacji własnych poglądów ani prospekt reklamowy;
:* '''[[Wikipodróże:Nie reklamuj|Nie reklamuj]]'''
:*: Wymieniane w artykułach punkty gastronomiczne, noclegowe itp. powinny być opisane w sposób uczciwy i zwięzły. Edycje noszące znamiona wyłącznie reklamy mogą zostać wycofane;
:* '''[[Wikipodróże:Bądź fair|Bądź fair]]'''
:*: Opisuj miejsca uczciwie, nawet gdy oznacza to uwagi krytyczne. Rzetelny opis umożliwia podejmowanie przemyślanych decyzji podróżnym;
:* '''[[Wikipodróże:Konsensus|Konsensus]]'''
:*: Prawie wszystkie decyzje są podejmowanie drogą konsensusu – w kwestiach spornych przedstaw swój punkt widzenia, aby dojść do wspólnego stanowiska;
&lt;div style=&quot;border-left: 10px solid #c0e0fa; padding: 10px; font-weight: bold; font-size: 130%;&quot;&gt;&lt;div style= &quot;top: 3px; left: 50px&quot;&gt;[[Plik:Nuvola apps edu languages.svg|30px|link=|alt=]] Parę słów na zakończenie :)&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
:* Aby poznać sposoby redagowania artykułów w Wikipodróżach zapoznaj się z informacjami na temat [[Wikipodróże:Tworzenie nowych stron|tworzenia artykułów]] i przeczytaj [[Wikipodróże:Co zasługuje na odrębny artykuł|co zasługuje na odrębny artykuł]]. W ten sposób będziesz od razu tworzył właściwie zredagowane strony.
:* Nie obawiaj się też, że cokolwiek zepsujesz. Jeśli nawet popełnisz błąd, zawsze można odtworzyć poprawną wersję artykułu! Zachęcam do zapoznania się z [[Wikipodróże:Informacje dla nowicjuszy|informacjami dla nowicjuszy]].
:* Podpisujemy się poprzez wpisanie &amp;#0126;&amp;#0126;&amp;#0126;&amp;#0126; (czterech tyld). Pamiętaj też: chcąc skontaktować się z innym użytkownikiem, wpisz się na jego stronie dyskusji, bowiem wtedy dana osoba otrzyma komunikat o wiadomości (taki jak Ty przed chwilą) i będzie mogła Ci odpowiedzieć.

To ode mnie tyle! W razie jakichkolwiek wątpliwości pytaj śmiało na mojej stronie dyskusji!

Kliknij tutaj: [http://pl.wikivoyage.org/w/index.php?title=Dyskusja_użytkownika:{{{1|}}}&amp;action=edit&amp;section=new aby zostawić mi wiadomość]&lt;br /&gt;Pozdrawiam, {{{2|}}}
&lt;noinclude&gt;
{{Dokumentacja}}
[[Kategoria:Szablony]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>fjbxdw09fjkt0ir9iduafxw9810pv52</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szanghaj</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2747</id>
    <revision>
      <id>119690</id>
      <parentid>119684</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T12:09:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12863" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

== Charakterystyka ==
Miasto jest znanym symbolem Chin. Jest głównym ośrodkiem tej części państwa. Miasto składa się z 17 dzielnic: Chongming, Jiading, Baoshan, Yangpu, Pudong, Fengxian, Jinshan, Songjiang, Quingpu, Minhang, Xuhui, Changning, Huangpu, Hongkou, Putuo i Jing'an. Szanghaj to duży ośrodek komunikacyjny, handlowo-finansowy, kulturalny, stoczniowy, naukowy i religijny. Metropolia ta jest jedną z najgęściej zaludnionych na świecie (o czym świadczy ruch uliczny w Szanghaju).

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
Szanghaj posiada dwa porty lotnicze Pudong i Hongqiao. Z lotniska Pudong do centrum miasta kursuje pierwsza na świecie kolej magnetyczna Transrapid Shanghai.

=== Trolejbusem ===
W mieście znajdują się one od ponad 100 lat. Swego czasu sieć miejska trolejbusów w Szanghaju była największą na świecie. Od 2017 system ten składa się z linii o nr 6,8,13,14,15,19,20,22,23,24,25,28 i 71.

=== Koleją ===
Szanghaj jest wielkim węzłem kolejowym.

=== Samochodem ===

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>qna4p9mn8ze06igxw6kkjekmdkys6uo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119691</id>
      <parentid>119690</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T12:12:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dzielnice */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14501" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

== Charakterystyka ==
Miasto jest znanym symbolem Chin. Jest głównym ośrodkiem tej części państwa. Miasto składa się z 17 dzielnic: Chongming, Jiading, Baoshan, Yangpu, Pudong, Fengxian, Jinshan, Songjiang, Quingpu, Minhang, Xuhui, Changning, Huangpu, Hongkou, Putuo i Jing'an. Szanghaj to duży ośrodek komunikacyjny, handlowo-finansowy, kulturalny, stoczniowy, naukowy i religijny. Metropolia ta jest jedną z najgęściej zaludnionych na świecie (o czym świadczy ruch uliczny w Szanghaju).

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
Szanghaj posiada dwa porty lotnicze Pudong i Hongqiao. Z lotniska Pudong do centrum miasta kursuje pierwsza na świecie kolej magnetyczna Transrapid Shanghai.

=== Trolejbusem ===
W mieście znajdują się one od ponad 100 lat. Swego czasu sieć miejska trolejbusów w Szanghaju była największą na świecie. Od 2017 system ten składa się z linii o nr 6,8,13,14,15,19,20,22,23,24,25,28 i 71.

=== Koleją ===
Szanghaj jest wielkim węzłem kolejowym.

=== Samochodem ===

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>ga1ljwccritojr0n2llltmv35bzt0kk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119692</id>
      <parentid>119691</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T12:22:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Pudong */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17394" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

== Charakterystyka ==
Miasto jest znanym symbolem Chin. Jest głównym ośrodkiem tej części państwa. Miasto składa się z 17 dzielnic: Chongming, Jiading, Baoshan, Yangpu, Pudong, Fengxian, Jinshan, Songjiang, Quingpu, Minhang, Xuhui, Changning, Huangpu, Hongkou, Putuo i Jing'an. Szanghaj to duży ośrodek komunikacyjny, handlowo-finansowy, kulturalny, stoczniowy, naukowy i religijny. Metropolia ta jest jedną z najgęściej zaludnionych na świecie (o czym świadczy ruch uliczny w Szanghaju).

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
Szanghaj posiada dwa porty lotnicze Pudong i Hongqiao. Z lotniska Pudong do centrum miasta kursuje pierwsza na świecie kolej magnetyczna Transrapid Shanghai.

=== Trolejbusem ===
W mieście znajdują się one od ponad 100 lat. Swego czasu sieć miejska trolejbusów w Szanghaju była największą na świecie. Od 2017 system ten składa się z linii o nr 6,8,13,14,15,19,20,22,23,24,25,28 i 71.

=== Koleją ===
Szanghaj jest wielkim węzłem kolejowym.

=== Samochodem ===

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>i3j41hpup1su4d2ix0r5tl1aq7iwo9z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119697</id>
      <parentid>119692</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T12:30:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Wewnętrzne przedmieścia */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20541" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Miasto jest znanym symbolem Chin. Jest głównym ośrodkiem tej części państwa. Miasto składa się z 17 dzielnic: Chongming, Jiading, Baoshan, Yangpu, Pudong, Fengxian, Jinshan, Songjiang, Quingpu, Minhang, Xuhui, Changning, Huangpu, Hongkou, Putuo i Jing'an. Szanghaj to duży ośrodek komunikacyjny, handlowo-finansowy, kulturalny, stoczniowy, naukowy i religijny. Metropolia ta jest jedną z najgęściej zaludnionych na świecie (o czym świadczy ruch uliczny w Szanghaju).

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
Szanghaj posiada dwa porty lotnicze Pudong i Hongqiao. Z lotniska Pudong do centrum miasta kursuje pierwsza na świecie kolej magnetyczna Transrapid Shanghai.

=== Trolejbusem ===
W mieście znajdują się one od ponad 100 lat. Swego czasu sieć miejska trolejbusów w Szanghaju była największą na świecie. Od 2017 system ten składa się z linii o nr 6,8,13,14,15,19,20,22,23,24,25,28 i 71.

=== Koleją ===
Szanghaj jest wielkim węzłem kolejowym.

=== Samochodem ===

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>438niwuvgqaygoj7z9z3gljtrz4bn01</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119708</id>
      <parentid>119697</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:22:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Charakterystyka */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32228" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
Szanghaj posiada dwa porty lotnicze Pudong i Hongqiao. Z lotniska Pudong do centrum miasta kursuje pierwsza na świecie kolej magnetyczna Transrapid Shanghai.

=== Trolejbusem ===
W mieście znajdują się one od ponad 100 lat. Swego czasu sieć miejska trolejbusów w Szanghaju była największą na świecie. Od 2017 system ten składa się z linii o nr 6,8,13,14,15,19,20,22,23,24,25,28 i 71.

=== Koleją ===
Szanghaj jest wielkim węzłem kolejowym.

=== Samochodem ===

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>r200a2kmo7yv0ob4wwecsj4engr74ze</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119725</id>
      <parentid>119708</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T08:50:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Klimat */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36528" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
Szanghaj posiada dwa porty lotnicze Pudong i Hongqiao. Z lotniska Pudong do centrum miasta kursuje pierwsza na świecie kolej magnetyczna Transrapid Shanghai.

=== Trolejbusem ===
W mieście znajdują się one od ponad 100 lat. Swego czasu sieć miejska trolejbusów w Szanghaju była największą na świecie. Od 2017 system ten składa się z linii o nr 6,8,13,14,15,19,20,22,23,24,25,28 i 71.

=== Koleją ===
Szanghaj jest wielkim węzłem kolejowym.

=== Samochodem ===

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>0i8l9gc0w0dhojo87978zx69lnxeknl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119726</id>
      <parentid>119725</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T09:25:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dojazd */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46000" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Trolejbusem ===
W mieście znajdują się one od ponad 100 lat. Swego czasu sieć miejska trolejbusów w Szanghaju była największą na świecie. Od 2017 system ten składa się z linii o nr 6,8,13,14,15,19,20,22,23,24,25,28 i 71.

=== Koleją ===
Szanghaj jest wielkim węzłem kolejowym.

=== Samochodem ===

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>5xoae9e3azqszlgle5qzj01y31kshf2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119727</id>
      <parentid>119726</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T09:26:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Trolejbusem */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45763" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Koleją ===
Szanghaj jest wielkim węzłem kolejowym.

=== Samochodem ===

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>184xbo22l91hgstkl4jd4gx7psbg7rc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119728</id>
      <parentid>119727</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T09:31:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Koleją */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47685" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Koleją ===
Szanghaj ma kilka głównych stacji kolejowych, w tym:

* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Szanghaj|31.2503 |121.4509 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj''' linie metra 1 3 4 (上海站), 100 Moling Road (''trzy przystanki na północ od Placu Ludowego na linii 1''). Największy i najstarszy w Szanghaju, położony w dzielnicy Zhabei. Praktycznie wszystkie pociągi kończyły się tutaj, ale wiele usług w kierunku południowym zostało przeniesionych na Dworzec Południowy, a usługi dużych prędkości korzystają z nowej stacji Hongqiao. 
* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Hongqiao|31.196027 |121.316099 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Hongqiao''' linie metra 2 10 17 (上海虹桥站). Ogromna nowa stacja znajdująca się w tym samym kompleksie budynków, co lotnisko Hongqiao. Stacja metra łączy tę samą nazwę, Dworzec kolejowy Hongqiao, i znajduje się jeden przystanek za stacją lotniska Hongqiao. Większość pociągów dużych prędkości korzysta z tej stacji.
* {{Znacznik|Dworzec Południowy w Szanghaju|31.154425 |121.424161 |typ=transport}}'''Dworzec Południowy w Szanghaju''' linie metra 1 3 15 (上海南站). w dzielnicy Xuhui. Świadczy usługi w kierunku południowym, z wyjątkiem szybkich pociągów na linii dużych prędkości Szanghaj–[[Hangzhou]], które teraz korzystają z nowej stacji Hongqiao, oraz wolnych pociągów do [[Hongkong]]u (ze względu na brak udogodnień imigracyjnych i celnych). 
* {{Znacznik|Dworzec Zachodni w Szanghaju|31.265278|121.396111|typ=transport}}'''Dworzec Zachodni w Szanghaju''' linie metra 11 15 (上海西站/南翔北站/安亭北站). Niektóre szybkie pociągi w kierunku Nanjing zatrzymują się na tych małych stacjach. Ponadto istnieje kilka pociągów do iz dworca w Szanghaju, które zapewniają połączenia z innymi pociągami. 
* '''Dworzec Wschodni w Szanghaju'''. Plany budowy stacji, która będzie zlokalizowana w dzielnicy Chuansha w Pudong, ogłoszono w 2012 roku.

=== Samochodem ===

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>86urfsrfuzvaia2nj06p7oj51zs3drw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119729</id>
      <parentid>119728</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T09:37:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Koleją */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51851" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Koleją ===
Szanghaj ma kilka głównych stacji kolejowych, w tym:

* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Szanghaj|31.2503 |121.4509 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj''' linie metra 1 3 4 (上海站), 100 Moling Road (''trzy przystanki na północ od Placu Ludowego na linii 1''). Największy i najstarszy w Szanghaju, położony w dzielnicy Zhabei. Praktycznie wszystkie pociągi kończyły się tutaj, ale wiele usług w kierunku południowym zostało przeniesionych na Dworzec Południowy, a usługi dużych prędkości korzystają z nowej stacji Hongqiao. 
* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Hongqiao|31.196027 |121.316099 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Hongqiao''' linie metra 2 10 17 (上海虹桥站). Ogromna nowa stacja znajdująca się w tym samym kompleksie budynków, co lotnisko Hongqiao. Stacja metra łączy tę samą nazwę, Dworzec kolejowy Hongqiao, i znajduje się jeden przystanek za stacją lotniska Hongqiao. Większość pociągów dużych prędkości korzysta z tej stacji.
* {{Znacznik|Dworzec Południowy w Szanghaju|31.154425 |121.424161 |typ=transport}}'''Dworzec Południowy w Szanghaju''' linie metra 1 3 15 (上海南站). w dzielnicy Xuhui. Świadczy usługi w kierunku południowym, z wyjątkiem szybkich pociągów na linii dużych prędkości Szanghaj–[[Hangzhou]], które teraz korzystają z nowej stacji Hongqiao, oraz wolnych pociągów do [[Hongkong]]u (ze względu na brak udogodnień imigracyjnych i celnych). 
* {{Znacznik|Dworzec Zachodni w Szanghaju|31.265278|121.396111|typ=transport}}'''Dworzec Zachodni w Szanghaju''' linie metra 11 15 (上海西站/南翔北站/安亭北站). Niektóre szybkie pociągi w kierunku Nanjing zatrzymują się na tych małych stacjach. Ponadto istnieje kilka pociągów do iz dworca w Szanghaju, które zapewniają połączenia z innymi pociągami. 
* '''Dworzec Wschodni w Szanghaju'''. Plany budowy stacji, która będzie zlokalizowana w dzielnicy Chuansha w Pudong, ogłoszono w 2012 roku.

Samoobsługowe automaty biletowe są powszechne i mogą być używane do sprawdzania godzin pociągów w trybie angielskim, ale bilety można kupić w nich tylko wtedy, gdy masz chiński dowód osobisty. Bilety można również wygodnie rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub w kasie biletowej na dowolnym dworcu kolejowym. Zobacz sekcję dotyczącą biletów kolejowych w artykule o Chinach. Pamiętaj, że bilety w [[Hongkong]]u trafiają do sprzedaży z 60-dniowym wyprzedzeniem, a segment Hongkong–Szanghaj szybko się wyprzedaje.

* '''[[Pekin]]''' (北京) — Począwszy od czerwca 2011 uruchomiono całkowicie nową linię ekspresową z Pekinu, z opcją najkrótszego czasu podróży po 4 godzinach i 18 minutach (G17/G22). Dodatkowo codziennie kursuje kilka szybkich pociągów sypialnych. Pociągi te mają kody z prefiksem D, jeżdżą nieco ponad 10 godzin z Szanghaju do Pekinu. Taryfa wynosi około ¥ 730 za dolną koję z miękkim podkładem lub ¥ 655 za górną koję; pociągi są czyste, a czteroosobowe kabiny wygodne. W niektórych z tych pociągów dostępne są również przedziały dwuosobowe, cena wynosi około ¥ 1470 za dolną koję lub ¥ 1300 za górną. Przedziały dwuosobowe w pociągach D nie mają prywatnych łazienek. W tym samym nowym pociągu zwykłe miejsca drugiej klasy są dostępne za około 327¥. Za zwykły, normalny podkład w standardowym pociągu, który jedzie 13 godzin z Szanghaju do Pekinu, spodziewaj się, że zapłacisz od 306 do 327¥ za twardy podkład lub około 478 do 499 ¥ za miękki. W pociągach serii T dostępne są miejsca sypialne dwuosobowe, z prywatną łazienką i sofą, cena wynosi 881¥ za górną koję lub 92¥1 za dolną. Ale bilety na te tańsze, normalne miejsca sypialne są zwykle bardzo napięte.
* '''[[Hongkong]]''' (香港) — szybkie pociągi G99/G100 kursują codziennie między stacją West Kowloon w Hongkongu a stacją Hongqiao w Szanghaju, a podróż trwa około 8 godzin. Bilety kosztują około 1008¥ w jedną stronę w klasie ekonomicznej. Na stacji w Hongkongu przeprowadzane są procedury imigracyjne zarówno dla Chin kontynentalnych, jak i Hongkongu. Alternatywnie, wolniejszy pociąg Z99/Z100 z dworca kolejowego w Szanghaju (Z99 odjeżdża tutaj o 18:20, Z100 przyjeżdża tutaj o 10:00), przyjeżdżając na stację Hung Hom w Kowloon (Z99 przyjeżdża tutaj około 13:00, Z100 odjeżdża tutaj o godzinie 15:15). Jeśli podróżujesz sam, spodziewaj się, że zapłacisz 800¥ w jedną stronę za miękki podkład, ale zniżki są udzielane na zakupy grupowe (364¥ w jedną stronę na osobę z miękkim podkładem, jeśli na przykład zakup w grupie 4 osób). Jeśli nie masz bardzo napiętego budżetu, spróbuj „Deluxe Soft Sleeper”, który ma przegródki z 2 łóżkami i prywatne gniazdko w stylu kontynentalnym (ale wraz z wprowadzeniem nowych wagonów, zwykły miękki podkład ma również prywatny gniazdko elektryczne w każdym przedziale oraz jedno na korytarzu każdego wagonu). Liczba miejsc jest ograniczona, więc rezerwuj z dużym wyprzedzeniem. Pamiętaj, że nadal będziesz musiał przejść przez odprawę celną, a zatem potrzebujesz nowej wizy do ponownego wjazdu do Chin kontynentalnych (chyba że masz wizę wielokrotnego wjazdu). Jednak odprawa celna na dworcu jest znacznie szybsza niż na lotnisku.
* '''[[Lhasa]]''' (拉萨) — Pociąg do iz Lhasy w [[Tybet|Tybecie]] kursuje codziennie z dworca kolejowego w Szanghaju. Podróż do Lhasy zajmuje niecałe 50 godzin. Twarde siedzisko kosztuje 406 ¥, a twardy podkład kosztuje około 900¥, a miękki kosztuje około 1300¥. Tlen jest dostępny dla każdego pasażera na odcinku [[Golmud]]–[[Lhasa]]. W przypadku obywateli spoza Chin wymagane jest zezwolenie na podróż do Tybetu.
Nowe szybkie pociągi CRH (200 km/h) z Szanghaju jadą na południowy zachód do [[Nanchang]] i [[Changsha]] lub na północ do [[Pekin]]u, [[Zhengzhou]] i [[Qingdao]]. Są bardzo wygodne i wyposażone. W tym przypadku kody tras pociągu zaczynają się od litery D. Pociągi dużych prędkości (ponad 300 km/h) do [[Nankin]] i [[Hangzhou]] mają przedrostek G.

=== Samochodem ===

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>4gx9x7h5qewarxdg5f9d9i2mo78typ0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119730</id>
      <parentid>119729</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T09:38:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Samochodem */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52325" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Koleją ===
Szanghaj ma kilka głównych stacji kolejowych, w tym:

* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Szanghaj|31.2503 |121.4509 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj''' linie metra 1 3 4 (上海站), 100 Moling Road (''trzy przystanki na północ od Placu Ludowego na linii 1''). Największy i najstarszy w Szanghaju, położony w dzielnicy Zhabei. Praktycznie wszystkie pociągi kończyły się tutaj, ale wiele usług w kierunku południowym zostało przeniesionych na Dworzec Południowy, a usługi dużych prędkości korzystają z nowej stacji Hongqiao. 
* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Hongqiao|31.196027 |121.316099 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Hongqiao''' linie metra 2 10 17 (上海虹桥站). Ogromna nowa stacja znajdująca się w tym samym kompleksie budynków, co lotnisko Hongqiao. Stacja metra łączy tę samą nazwę, Dworzec kolejowy Hongqiao, i znajduje się jeden przystanek za stacją lotniska Hongqiao. Większość pociągów dużych prędkości korzysta z tej stacji.
* {{Znacznik|Dworzec Południowy w Szanghaju|31.154425 |121.424161 |typ=transport}}'''Dworzec Południowy w Szanghaju''' linie metra 1 3 15 (上海南站). w dzielnicy Xuhui. Świadczy usługi w kierunku południowym, z wyjątkiem szybkich pociągów na linii dużych prędkości Szanghaj–[[Hangzhou]], które teraz korzystają z nowej stacji Hongqiao, oraz wolnych pociągów do [[Hongkong]]u (ze względu na brak udogodnień imigracyjnych i celnych). 
* {{Znacznik|Dworzec Zachodni w Szanghaju|31.265278|121.396111|typ=transport}}'''Dworzec Zachodni w Szanghaju''' linie metra 11 15 (上海西站/南翔北站/安亭北站). Niektóre szybkie pociągi w kierunku Nanjing zatrzymują się na tych małych stacjach. Ponadto istnieje kilka pociągów do iz dworca w Szanghaju, które zapewniają połączenia z innymi pociągami. 
* '''Dworzec Wschodni w Szanghaju'''. Plany budowy stacji, która będzie zlokalizowana w dzielnicy Chuansha w Pudong, ogłoszono w 2012 roku.

Samoobsługowe automaty biletowe są powszechne i mogą być używane do sprawdzania godzin pociągów w trybie angielskim, ale bilety można kupić w nich tylko wtedy, gdy masz chiński dowód osobisty. Bilety można również wygodnie rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub w kasie biletowej na dowolnym dworcu kolejowym. Zobacz sekcję dotyczącą biletów kolejowych w artykule o Chinach. Pamiętaj, że bilety w [[Hongkong]]u trafiają do sprzedaży z 60-dniowym wyprzedzeniem, a segment Hongkong–Szanghaj szybko się wyprzedaje.

* '''[[Pekin]]''' (北京) — Począwszy od czerwca 2011 uruchomiono całkowicie nową linię ekspresową z Pekinu, z opcją najkrótszego czasu podróży po 4 godzinach i 18 minutach (G17/G22). Dodatkowo codziennie kursuje kilka szybkich pociągów sypialnych. Pociągi te mają kody z prefiksem D, jeżdżą nieco ponad 10 godzin z Szanghaju do Pekinu. Taryfa wynosi około ¥ 730 za dolną koję z miękkim podkładem lub ¥ 655 za górną koję; pociągi są czyste, a czteroosobowe kabiny wygodne. W niektórych z tych pociągów dostępne są również przedziały dwuosobowe, cena wynosi około ¥ 1470 za dolną koję lub ¥ 1300 za górną. Przedziały dwuosobowe w pociągach D nie mają prywatnych łazienek. W tym samym nowym pociągu zwykłe miejsca drugiej klasy są dostępne za około 327¥. Za zwykły, normalny podkład w standardowym pociągu, który jedzie 13 godzin z Szanghaju do Pekinu, spodziewaj się, że zapłacisz od 306 do 327¥ za twardy podkład lub około 478 do 499 ¥ za miękki. W pociągach serii T dostępne są miejsca sypialne dwuosobowe, z prywatną łazienką i sofą, cena wynosi 881¥ za górną koję lub 92¥1 za dolną. Ale bilety na te tańsze, normalne miejsca sypialne są zwykle bardzo napięte.
* '''[[Hongkong]]''' (香港) — szybkie pociągi G99/G100 kursują codziennie między stacją West Kowloon w Hongkongu a stacją Hongqiao w Szanghaju, a podróż trwa około 8 godzin. Bilety kosztują około 1008¥ w jedną stronę w klasie ekonomicznej. Na stacji w Hongkongu przeprowadzane są procedury imigracyjne zarówno dla Chin kontynentalnych, jak i Hongkongu. Alternatywnie, wolniejszy pociąg Z99/Z100 z dworca kolejowego w Szanghaju (Z99 odjeżdża tutaj o 18:20, Z100 przyjeżdża tutaj o 10:00), przyjeżdżając na stację Hung Hom w Kowloon (Z99 przyjeżdża tutaj około 13:00, Z100 odjeżdża tutaj o godzinie 15:15). Jeśli podróżujesz sam, spodziewaj się, że zapłacisz 800¥ w jedną stronę za miękki podkład, ale zniżki są udzielane na zakupy grupowe (364¥ w jedną stronę na osobę z miękkim podkładem, jeśli na przykład zakup w grupie 4 osób). Jeśli nie masz bardzo napiętego budżetu, spróbuj „Deluxe Soft Sleeper”, który ma przegródki z 2 łóżkami i prywatne gniazdko w stylu kontynentalnym (ale wraz z wprowadzeniem nowych wagonów, zwykły miękki podkład ma również prywatny gniazdko elektryczne w każdym przedziale oraz jedno na korytarzu każdego wagonu). Liczba miejsc jest ograniczona, więc rezerwuj z dużym wyprzedzeniem. Pamiętaj, że nadal będziesz musiał przejść przez odprawę celną, a zatem potrzebujesz nowej wizy do ponownego wjazdu do Chin kontynentalnych (chyba że masz wizę wielokrotnego wjazdu). Jednak odprawa celna na dworcu jest znacznie szybsza niż na lotnisku.
* '''[[Lhasa]]''' (拉萨) — Pociąg do iz Lhasy w [[Tybet|Tybecie]] kursuje codziennie z dworca kolejowego w Szanghaju. Podróż do Lhasy zajmuje niecałe 50 godzin. Twarde siedzisko kosztuje 406 ¥, a twardy podkład kosztuje około 900¥, a miękki kosztuje około 1300¥. Tlen jest dostępny dla każdego pasażera na odcinku [[Golmud]]–[[Lhasa]]. W przypadku obywateli spoza Chin wymagane jest zezwolenie na podróż do Tybetu.
Nowe szybkie pociągi CRH (200 km/h) z Szanghaju jadą na południowy zachód do [[Nanchang]] i [[Changsha]] lub na północ do [[Pekin]]u, [[Zhengzhou]] i [[Qingdao]]. Są bardzo wygodne i wyposażone. W tym przypadku kody tras pociągu zaczynają się od litery D. Pociągi dużych prędkości (ponad 300 km/h) do [[Nankin]] i [[Hangzhou]] mają przedrostek G.

=== Samochodem ===
Dobre, nowoczesne autostrady łączą Szanghaj z pobliskimi miastami we wschodnich Chinach, takimi jak [[Nankin]], [[Suzhou]], [[Hangzhou]] i [[Ningbo]]. Inne autostrady, wiele z nich równie dobrych, prowadzą do bardziej odległych miast w całym kraju. Dotarcie do Szanghaju z Suzhou zajmuje tylko około godziny, 2 godziny z Hangzhou lub 2,5 godziny z Ningbo, ten ostatni przez 36-kilometrowy most Hangzhou Bay Bridge, najdłuższy na świecie most przecinający morze.

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>dz19l6ujbhkc3xjuohpbhsvm2zohkkj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119731</id>
      <parentid>119730</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T09:40:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Autobusem */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53575" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Koleją ===
Szanghaj ma kilka głównych stacji kolejowych, w tym:

* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Szanghaj|31.2503 |121.4509 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj''' linie metra 1 3 4 (上海站), 100 Moling Road (''trzy przystanki na północ od Placu Ludowego na linii 1''). Największy i najstarszy w Szanghaju, położony w dzielnicy Zhabei. Praktycznie wszystkie pociągi kończyły się tutaj, ale wiele usług w kierunku południowym zostało przeniesionych na Dworzec Południowy, a usługi dużych prędkości korzystają z nowej stacji Hongqiao. 
* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Hongqiao|31.196027 |121.316099 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Hongqiao''' linie metra 2 10 17 (上海虹桥站). Ogromna nowa stacja znajdująca się w tym samym kompleksie budynków, co lotnisko Hongqiao. Stacja metra łączy tę samą nazwę, Dworzec kolejowy Hongqiao, i znajduje się jeden przystanek za stacją lotniska Hongqiao. Większość pociągów dużych prędkości korzysta z tej stacji.
* {{Znacznik|Dworzec Południowy w Szanghaju|31.154425 |121.424161 |typ=transport}}'''Dworzec Południowy w Szanghaju''' linie metra 1 3 15 (上海南站). w dzielnicy Xuhui. Świadczy usługi w kierunku południowym, z wyjątkiem szybkich pociągów na linii dużych prędkości Szanghaj–[[Hangzhou]], które teraz korzystają z nowej stacji Hongqiao, oraz wolnych pociągów do [[Hongkong]]u (ze względu na brak udogodnień imigracyjnych i celnych). 
* {{Znacznik|Dworzec Zachodni w Szanghaju|31.265278|121.396111|typ=transport}}'''Dworzec Zachodni w Szanghaju''' linie metra 11 15 (上海西站/南翔北站/安亭北站). Niektóre szybkie pociągi w kierunku Nanjing zatrzymują się na tych małych stacjach. Ponadto istnieje kilka pociągów do iz dworca w Szanghaju, które zapewniają połączenia z innymi pociągami. 
* '''Dworzec Wschodni w Szanghaju'''. Plany budowy stacji, która będzie zlokalizowana w dzielnicy Chuansha w Pudong, ogłoszono w 2012 roku.

Samoobsługowe automaty biletowe są powszechne i mogą być używane do sprawdzania godzin pociągów w trybie angielskim, ale bilety można kupić w nich tylko wtedy, gdy masz chiński dowód osobisty. Bilety można również wygodnie rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub w kasie biletowej na dowolnym dworcu kolejowym. Zobacz sekcję dotyczącą biletów kolejowych w artykule o Chinach. Pamiętaj, że bilety w [[Hongkong]]u trafiają do sprzedaży z 60-dniowym wyprzedzeniem, a segment Hongkong–Szanghaj szybko się wyprzedaje.

* '''[[Pekin]]''' (北京) — Począwszy od czerwca 2011 uruchomiono całkowicie nową linię ekspresową z Pekinu, z opcją najkrótszego czasu podróży po 4 godzinach i 18 minutach (G17/G22). Dodatkowo codziennie kursuje kilka szybkich pociągów sypialnych. Pociągi te mają kody z prefiksem D, jeżdżą nieco ponad 10 godzin z Szanghaju do Pekinu. Taryfa wynosi około ¥ 730 za dolną koję z miękkim podkładem lub ¥ 655 za górną koję; pociągi są czyste, a czteroosobowe kabiny wygodne. W niektórych z tych pociągów dostępne są również przedziały dwuosobowe, cena wynosi około ¥ 1470 za dolną koję lub ¥ 1300 za górną. Przedziały dwuosobowe w pociągach D nie mają prywatnych łazienek. W tym samym nowym pociągu zwykłe miejsca drugiej klasy są dostępne za około 327¥. Za zwykły, normalny podkład w standardowym pociągu, który jedzie 13 godzin z Szanghaju do Pekinu, spodziewaj się, że zapłacisz od 306 do 327¥ za twardy podkład lub około 478 do 499 ¥ za miękki. W pociągach serii T dostępne są miejsca sypialne dwuosobowe, z prywatną łazienką i sofą, cena wynosi 881¥ za górną koję lub 92¥1 za dolną. Ale bilety na te tańsze, normalne miejsca sypialne są zwykle bardzo napięte.
* '''[[Hongkong]]''' (香港) — szybkie pociągi G99/G100 kursują codziennie między stacją West Kowloon w Hongkongu a stacją Hongqiao w Szanghaju, a podróż trwa około 8 godzin. Bilety kosztują około 1008¥ w jedną stronę w klasie ekonomicznej. Na stacji w Hongkongu przeprowadzane są procedury imigracyjne zarówno dla Chin kontynentalnych, jak i Hongkongu. Alternatywnie, wolniejszy pociąg Z99/Z100 z dworca kolejowego w Szanghaju (Z99 odjeżdża tutaj o 18:20, Z100 przyjeżdża tutaj o 10:00), przyjeżdżając na stację Hung Hom w Kowloon (Z99 przyjeżdża tutaj około 13:00, Z100 odjeżdża tutaj o godzinie 15:15). Jeśli podróżujesz sam, spodziewaj się, że zapłacisz 800¥ w jedną stronę za miękki podkład, ale zniżki są udzielane na zakupy grupowe (364¥ w jedną stronę na osobę z miękkim podkładem, jeśli na przykład zakup w grupie 4 osób). Jeśli nie masz bardzo napiętego budżetu, spróbuj „Deluxe Soft Sleeper”, który ma przegródki z 2 łóżkami i prywatne gniazdko w stylu kontynentalnym (ale wraz z wprowadzeniem nowych wagonów, zwykły miękki podkład ma również prywatny gniazdko elektryczne w każdym przedziale oraz jedno na korytarzu każdego wagonu). Liczba miejsc jest ograniczona, więc rezerwuj z dużym wyprzedzeniem. Pamiętaj, że nadal będziesz musiał przejść przez odprawę celną, a zatem potrzebujesz nowej wizy do ponownego wjazdu do Chin kontynentalnych (chyba że masz wizę wielokrotnego wjazdu). Jednak odprawa celna na dworcu jest znacznie szybsza niż na lotnisku.
* '''[[Lhasa]]''' (拉萨) — Pociąg do iz Lhasy w [[Tybet|Tybecie]] kursuje codziennie z dworca kolejowego w Szanghaju. Podróż do Lhasy zajmuje niecałe 50 godzin. Twarde siedzisko kosztuje 406 ¥, a twardy podkład kosztuje około 900¥, a miękki kosztuje około 1300¥. Tlen jest dostępny dla każdego pasażera na odcinku [[Golmud]]–[[Lhasa]]. W przypadku obywateli spoza Chin wymagane jest zezwolenie na podróż do Tybetu.
Nowe szybkie pociągi CRH (200 km/h) z Szanghaju jadą na południowy zachód do [[Nanchang]] i [[Changsha]] lub na północ do [[Pekin]]u, [[Zhengzhou]] i [[Qingdao]]. Są bardzo wygodne i wyposażone. W tym przypadku kody tras pociągu zaczynają się od litery D. Pociągi dużych prędkości (ponad 300 km/h) do [[Nankin]] i [[Hangzhou]] mają przedrostek G.

=== Samochodem ===
Dobre, nowoczesne autostrady łączą Szanghaj z pobliskimi miastami we wschodnich Chinach, takimi jak [[Nankin]], [[Suzhou]], [[Hangzhou]] i [[Ningbo]]. Inne autostrady, wiele z nich równie dobrych, prowadzą do bardziej odległych miast w całym kraju. Dotarcie do Szanghaju z Suzhou zajmuje tylko około godziny, 2 godziny z Hangzhou lub 2,5 godziny z Ningbo, ten ostatni przez 36-kilometrowy most Hangzhou Bay Bridge, najdłuższy na świecie most przecinający morze.

=== Autobusem ===
W Szanghaju jest kilka dworców autobusów dalekobieżnych. Powinieneś postarać się o bilety jak najwcześniej.

* '''Dworzec dalekobieżny Beiqu''', 80 Gongxing Lu. 
* '''Stacja pasażerska Hengfeng Road Express''' (恒丰路客运站), 270 Hengfeng Lu. Jest to jeden z największych i znajduje się na północ od głównego dworca kolejowego. Obsługuje większość miejsc w prowincjach [[Jiangsu]] i [[Zhejiang]] oraz kilka bardziej odległych miast, takich jak [[Pekin]] i [[Kanton]]. Jest dobrze zorganizowany, ale może być trochę trudno go znaleźć – szczególnie przy dużej przebudowie North Station Square. Ze stacji metra Shanghai Railway Station (North) (linie 3 i 4) wybierz zjazd nr 1. Wyjdziesz na środku placu budowy. Skieruj się w lewo i idź prosto, a w końcu (po nieprzyjemnym 10-minutowym spacerze) go znajdziesz. Taksówki motocyklowe będą krążyć wokół wyjścia ze stacji i zabiorą Cię tam za około 5¥, jeśli będziesz się mocno targować – jednak mogą być nachalne i agresywne. 
* '''Stacja dalekobieżnego transportu pasażerskiego Zhongshan Beilu''', 1015 Zhongshan Bei Lu. 
* '''Stacja pasażerska Xujiahui''', 211 Hongqiao Lu. 
* '''Dworzec dalekobieżny Pudong Tangqiao''', 3842 Pudong Nan Lu

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>fphn4c0q8hu8wpevjfxi8tcn2zbvxrv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119732</id>
      <parentid>119731</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T09:41:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Statkiem */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53877" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Koleją ===
Szanghaj ma kilka głównych stacji kolejowych, w tym:

* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Szanghaj|31.2503 |121.4509 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj''' linie metra 1 3 4 (上海站), 100 Moling Road (''trzy przystanki na północ od Placu Ludowego na linii 1''). Największy i najstarszy w Szanghaju, położony w dzielnicy Zhabei. Praktycznie wszystkie pociągi kończyły się tutaj, ale wiele usług w kierunku południowym zostało przeniesionych na Dworzec Południowy, a usługi dużych prędkości korzystają z nowej stacji Hongqiao. 
* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Hongqiao|31.196027 |121.316099 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Hongqiao''' linie metra 2 10 17 (上海虹桥站). Ogromna nowa stacja znajdująca się w tym samym kompleksie budynków, co lotnisko Hongqiao. Stacja metra łączy tę samą nazwę, Dworzec kolejowy Hongqiao, i znajduje się jeden przystanek za stacją lotniska Hongqiao. Większość pociągów dużych prędkości korzysta z tej stacji.
* {{Znacznik|Dworzec Południowy w Szanghaju|31.154425 |121.424161 |typ=transport}}'''Dworzec Południowy w Szanghaju''' linie metra 1 3 15 (上海南站). w dzielnicy Xuhui. Świadczy usługi w kierunku południowym, z wyjątkiem szybkich pociągów na linii dużych prędkości Szanghaj–[[Hangzhou]], które teraz korzystają z nowej stacji Hongqiao, oraz wolnych pociągów do [[Hongkong]]u (ze względu na brak udogodnień imigracyjnych i celnych). 
* {{Znacznik|Dworzec Zachodni w Szanghaju|31.265278|121.396111|typ=transport}}'''Dworzec Zachodni w Szanghaju''' linie metra 11 15 (上海西站/南翔北站/安亭北站). Niektóre szybkie pociągi w kierunku Nanjing zatrzymują się na tych małych stacjach. Ponadto istnieje kilka pociągów do iz dworca w Szanghaju, które zapewniają połączenia z innymi pociągami. 
* '''Dworzec Wschodni w Szanghaju'''. Plany budowy stacji, która będzie zlokalizowana w dzielnicy Chuansha w Pudong, ogłoszono w 2012 roku.

Samoobsługowe automaty biletowe są powszechne i mogą być używane do sprawdzania godzin pociągów w trybie angielskim, ale bilety można kupić w nich tylko wtedy, gdy masz chiński dowód osobisty. Bilety można również wygodnie rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub w kasie biletowej na dowolnym dworcu kolejowym. Zobacz sekcję dotyczącą biletów kolejowych w artykule o Chinach. Pamiętaj, że bilety w [[Hongkong]]u trafiają do sprzedaży z 60-dniowym wyprzedzeniem, a segment Hongkong–Szanghaj szybko się wyprzedaje.

* '''[[Pekin]]''' (北京) — Począwszy od czerwca 2011 uruchomiono całkowicie nową linię ekspresową z Pekinu, z opcją najkrótszego czasu podróży po 4 godzinach i 18 minutach (G17/G22). Dodatkowo codziennie kursuje kilka szybkich pociągów sypialnych. Pociągi te mają kody z prefiksem D, jeżdżą nieco ponad 10 godzin z Szanghaju do Pekinu. Taryfa wynosi około ¥ 730 za dolną koję z miękkim podkładem lub ¥ 655 za górną koję; pociągi są czyste, a czteroosobowe kabiny wygodne. W niektórych z tych pociągów dostępne są również przedziały dwuosobowe, cena wynosi około ¥ 1470 za dolną koję lub ¥ 1300 za górną. Przedziały dwuosobowe w pociągach D nie mają prywatnych łazienek. W tym samym nowym pociągu zwykłe miejsca drugiej klasy są dostępne za około 327¥. Za zwykły, normalny podkład w standardowym pociągu, który jedzie 13 godzin z Szanghaju do Pekinu, spodziewaj się, że zapłacisz od 306 do 327¥ za twardy podkład lub około 478 do 499 ¥ za miękki. W pociągach serii T dostępne są miejsca sypialne dwuosobowe, z prywatną łazienką i sofą, cena wynosi 881¥ za górną koję lub 92¥1 za dolną. Ale bilety na te tańsze, normalne miejsca sypialne są zwykle bardzo napięte.
* '''[[Hongkong]]''' (香港) — szybkie pociągi G99/G100 kursują codziennie między stacją West Kowloon w Hongkongu a stacją Hongqiao w Szanghaju, a podróż trwa około 8 godzin. Bilety kosztują około 1008¥ w jedną stronę w klasie ekonomicznej. Na stacji w Hongkongu przeprowadzane są procedury imigracyjne zarówno dla Chin kontynentalnych, jak i Hongkongu. Alternatywnie, wolniejszy pociąg Z99/Z100 z dworca kolejowego w Szanghaju (Z99 odjeżdża tutaj o 18:20, Z100 przyjeżdża tutaj o 10:00), przyjeżdżając na stację Hung Hom w Kowloon (Z99 przyjeżdża tutaj około 13:00, Z100 odjeżdża tutaj o godzinie 15:15). Jeśli podróżujesz sam, spodziewaj się, że zapłacisz 800¥ w jedną stronę za miękki podkład, ale zniżki są udzielane na zakupy grupowe (364¥ w jedną stronę na osobę z miękkim podkładem, jeśli na przykład zakup w grupie 4 osób). Jeśli nie masz bardzo napiętego budżetu, spróbuj „Deluxe Soft Sleeper”, który ma przegródki z 2 łóżkami i prywatne gniazdko w stylu kontynentalnym (ale wraz z wprowadzeniem nowych wagonów, zwykły miękki podkład ma również prywatny gniazdko elektryczne w każdym przedziale oraz jedno na korytarzu każdego wagonu). Liczba miejsc jest ograniczona, więc rezerwuj z dużym wyprzedzeniem. Pamiętaj, że nadal będziesz musiał przejść przez odprawę celną, a zatem potrzebujesz nowej wizy do ponownego wjazdu do Chin kontynentalnych (chyba że masz wizę wielokrotnego wjazdu). Jednak odprawa celna na dworcu jest znacznie szybsza niż na lotnisku.
* '''[[Lhasa]]''' (拉萨) — Pociąg do iz Lhasy w [[Tybet|Tybecie]] kursuje codziennie z dworca kolejowego w Szanghaju. Podróż do Lhasy zajmuje niecałe 50 godzin. Twarde siedzisko kosztuje 406 ¥, a twardy podkład kosztuje około 900¥, a miękki kosztuje około 1300¥. Tlen jest dostępny dla każdego pasażera na odcinku [[Golmud]]–[[Lhasa]]. W przypadku obywateli spoza Chin wymagane jest zezwolenie na podróż do Tybetu.
Nowe szybkie pociągi CRH (200 km/h) z Szanghaju jadą na południowy zachód do [[Nanchang]] i [[Changsha]] lub na północ do [[Pekin]]u, [[Zhengzhou]] i [[Qingdao]]. Są bardzo wygodne i wyposażone. W tym przypadku kody tras pociągu zaczynają się od litery D. Pociągi dużych prędkości (ponad 300 km/h) do [[Nankin]] i [[Hangzhou]] mają przedrostek G.

=== Samochodem ===
Dobre, nowoczesne autostrady łączą Szanghaj z pobliskimi miastami we wschodnich Chinach, takimi jak [[Nankin]], [[Suzhou]], [[Hangzhou]] i [[Ningbo]]. Inne autostrady, wiele z nich równie dobrych, prowadzą do bardziej odległych miast w całym kraju. Dotarcie do Szanghaju z Suzhou zajmuje tylko około godziny, 2 godziny z Hangzhou lub 2,5 godziny z Ningbo, ten ostatni przez 36-kilometrowy most Hangzhou Bay Bridge, najdłuższy na świecie most przecinający morze.

=== Autobusem ===
W Szanghaju jest kilka dworców autobusów dalekobieżnych. Powinieneś postarać się o bilety jak najwcześniej.

* '''Dworzec dalekobieżny Beiqu''', 80 Gongxing Lu. 
* '''Stacja pasażerska Hengfeng Road Express''' (恒丰路客运站), 270 Hengfeng Lu. Jest to jeden z największych i znajduje się na północ od głównego dworca kolejowego. Obsługuje większość miejsc w prowincjach [[Jiangsu]] i [[Zhejiang]] oraz kilka bardziej odległych miast, takich jak [[Pekin]] i [[Kanton]]. Jest dobrze zorganizowany, ale może być trochę trudno go znaleźć – szczególnie przy dużej przebudowie North Station Square. Ze stacji metra Shanghai Railway Station (North) (linie 3 i 4) wybierz zjazd nr 1. Wyjdziesz na środku placu budowy. Skieruj się w lewo i idź prosto, a w końcu (po nieprzyjemnym 10-minutowym spacerze) go znajdziesz. Taksówki motocyklowe będą krążyć wokół wyjścia ze stacji i zabiorą Cię tam za około 5¥, jeśli będziesz się mocno targować – jednak mogą być nachalne i agresywne. 
* '''Stacja dalekobieżnego transportu pasażerskiego Zhongshan Beilu''', 1015 Zhongshan Bei Lu. 
* '''Stacja pasażerska Xujiahui''', 211 Hongqiao Lu. 
* '''Dworzec dalekobieżny Pudong Tangqiao''', 3842 Pudong Nan Lu

=== Statkiem ===
Co tydzień kursują promy z [[Kobe]] i [[Osaka|Osaki]] ([[Japonia]]).

* '''[https://www.shinganjin.com/en/ MV Xinjianzhen]''', ☏ +86-021-63257642, +81-06-6536-6541, cmeiying@chinjif.com. Wyjazd zmienia się co tydzień z Kobe lub Osaką i przybywa do Szanghaju. Harmonogram można znaleźć tutaj.

== Komunikacja ==
Szanghaj ma świetnie zorganizowany system publicznego transportu. Publiczny transport w mieście, oparty na autobusach, trolejbusach, taksówkach i liniach metra, ciągle się rozwija. Wg stanu na 2009 istniało ponad 1000 linii autobusowych, a tutejsze metro miało 16 linii. Za przejazd wszystkimi wyżej wymienionymi środkami transportu można płacić przy pomocy karty bezstykowej Shanghai Public Transportation Card - pełni ona rolę elektronicznej portmonetki, którą doładowywać można w licznych punktach rozmieszczonych w mieście (w niektórych sklepach, bankach oraz na wszystkich stacjach metra).

W mieście znajdują się liczne autostrady i drogi ekspresowe. Jedna z nich łączy miasto z [[Pekin|Pekinem]].

O potędze tutejszego portu mówią dane z grudnia 2004 roku kiedy przeładunki tutejszego portu były największe na świecie.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>j7aw6ax8tpexjwtypxrc3mmsykweycu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119733</id>
      <parentid>119732</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T09:47:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Komunikacja */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56458" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Koleją ===
Szanghaj ma kilka głównych stacji kolejowych, w tym:

* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Szanghaj|31.2503 |121.4509 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj''' linie metra 1 3 4 (上海站), 100 Moling Road (''trzy przystanki na północ od Placu Ludowego na linii 1''). Największy i najstarszy w Szanghaju, położony w dzielnicy Zhabei. Praktycznie wszystkie pociągi kończyły się tutaj, ale wiele usług w kierunku południowym zostało przeniesionych na Dworzec Południowy, a usługi dużych prędkości korzystają z nowej stacji Hongqiao. 
* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Hongqiao|31.196027 |121.316099 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Hongqiao''' linie metra 2 10 17 (上海虹桥站). Ogromna nowa stacja znajdująca się w tym samym kompleksie budynków, co lotnisko Hongqiao. Stacja metra łączy tę samą nazwę, Dworzec kolejowy Hongqiao, i znajduje się jeden przystanek za stacją lotniska Hongqiao. Większość pociągów dużych prędkości korzysta z tej stacji.
* {{Znacznik|Dworzec Południowy w Szanghaju|31.154425 |121.424161 |typ=transport}}'''Dworzec Południowy w Szanghaju''' linie metra 1 3 15 (上海南站). w dzielnicy Xuhui. Świadczy usługi w kierunku południowym, z wyjątkiem szybkich pociągów na linii dużych prędkości Szanghaj–[[Hangzhou]], które teraz korzystają z nowej stacji Hongqiao, oraz wolnych pociągów do [[Hongkong]]u (ze względu na brak udogodnień imigracyjnych i celnych). 
* {{Znacznik|Dworzec Zachodni w Szanghaju|31.265278|121.396111|typ=transport}}'''Dworzec Zachodni w Szanghaju''' linie metra 11 15 (上海西站/南翔北站/安亭北站). Niektóre szybkie pociągi w kierunku Nanjing zatrzymują się na tych małych stacjach. Ponadto istnieje kilka pociągów do iz dworca w Szanghaju, które zapewniają połączenia z innymi pociągami. 
* '''Dworzec Wschodni w Szanghaju'''. Plany budowy stacji, która będzie zlokalizowana w dzielnicy Chuansha w Pudong, ogłoszono w 2012 roku.

Samoobsługowe automaty biletowe są powszechne i mogą być używane do sprawdzania godzin pociągów w trybie angielskim, ale bilety można kupić w nich tylko wtedy, gdy masz chiński dowód osobisty. Bilety można również wygodnie rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub w kasie biletowej na dowolnym dworcu kolejowym. Zobacz sekcję dotyczącą biletów kolejowych w artykule o Chinach. Pamiętaj, że bilety w [[Hongkong]]u trafiają do sprzedaży z 60-dniowym wyprzedzeniem, a segment Hongkong–Szanghaj szybko się wyprzedaje.

* '''[[Pekin]]''' (北京) — Począwszy od czerwca 2011 uruchomiono całkowicie nową linię ekspresową z Pekinu, z opcją najkrótszego czasu podróży po 4 godzinach i 18 minutach (G17/G22). Dodatkowo codziennie kursuje kilka szybkich pociągów sypialnych. Pociągi te mają kody z prefiksem D, jeżdżą nieco ponad 10 godzin z Szanghaju do Pekinu. Taryfa wynosi około ¥ 730 za dolną koję z miękkim podkładem lub ¥ 655 za górną koję; pociągi są czyste, a czteroosobowe kabiny wygodne. W niektórych z tych pociągów dostępne są również przedziały dwuosobowe, cena wynosi około ¥ 1470 za dolną koję lub ¥ 1300 za górną. Przedziały dwuosobowe w pociągach D nie mają prywatnych łazienek. W tym samym nowym pociągu zwykłe miejsca drugiej klasy są dostępne za około 327¥. Za zwykły, normalny podkład w standardowym pociągu, który jedzie 13 godzin z Szanghaju do Pekinu, spodziewaj się, że zapłacisz od 306 do 327¥ za twardy podkład lub około 478 do 499 ¥ za miękki. W pociągach serii T dostępne są miejsca sypialne dwuosobowe, z prywatną łazienką i sofą, cena wynosi 881¥ za górną koję lub 92¥1 za dolną. Ale bilety na te tańsze, normalne miejsca sypialne są zwykle bardzo napięte.
* '''[[Hongkong]]''' (香港) — szybkie pociągi G99/G100 kursują codziennie między stacją West Kowloon w Hongkongu a stacją Hongqiao w Szanghaju, a podróż trwa około 8 godzin. Bilety kosztują około 1008¥ w jedną stronę w klasie ekonomicznej. Na stacji w Hongkongu przeprowadzane są procedury imigracyjne zarówno dla Chin kontynentalnych, jak i Hongkongu. Alternatywnie, wolniejszy pociąg Z99/Z100 z dworca kolejowego w Szanghaju (Z99 odjeżdża tutaj o 18:20, Z100 przyjeżdża tutaj o 10:00), przyjeżdżając na stację Hung Hom w Kowloon (Z99 przyjeżdża tutaj około 13:00, Z100 odjeżdża tutaj o godzinie 15:15). Jeśli podróżujesz sam, spodziewaj się, że zapłacisz 800¥ w jedną stronę za miękki podkład, ale zniżki są udzielane na zakupy grupowe (364¥ w jedną stronę na osobę z miękkim podkładem, jeśli na przykład zakup w grupie 4 osób). Jeśli nie masz bardzo napiętego budżetu, spróbuj „Deluxe Soft Sleeper”, który ma przegródki z 2 łóżkami i prywatne gniazdko w stylu kontynentalnym (ale wraz z wprowadzeniem nowych wagonów, zwykły miękki podkład ma również prywatny gniazdko elektryczne w każdym przedziale oraz jedno na korytarzu każdego wagonu). Liczba miejsc jest ograniczona, więc rezerwuj z dużym wyprzedzeniem. Pamiętaj, że nadal będziesz musiał przejść przez odprawę celną, a zatem potrzebujesz nowej wizy do ponownego wjazdu do Chin kontynentalnych (chyba że masz wizę wielokrotnego wjazdu). Jednak odprawa celna na dworcu jest znacznie szybsza niż na lotnisku.
* '''[[Lhasa]]''' (拉萨) — Pociąg do iz Lhasy w [[Tybet|Tybecie]] kursuje codziennie z dworca kolejowego w Szanghaju. Podróż do Lhasy zajmuje niecałe 50 godzin. Twarde siedzisko kosztuje 406 ¥, a twardy podkład kosztuje około 900¥, a miękki kosztuje około 1300¥. Tlen jest dostępny dla każdego pasażera na odcinku [[Golmud]]–[[Lhasa]]. W przypadku obywateli spoza Chin wymagane jest zezwolenie na podróż do Tybetu.
Nowe szybkie pociągi CRH (200 km/h) z Szanghaju jadą na południowy zachód do [[Nanchang]] i [[Changsha]] lub na północ do [[Pekin]]u, [[Zhengzhou]] i [[Qingdao]]. Są bardzo wygodne i wyposażone. W tym przypadku kody tras pociągu zaczynają się od litery D. Pociągi dużych prędkości (ponad 300 km/h) do [[Nankin]] i [[Hangzhou]] mają przedrostek G.

=== Samochodem ===
Dobre, nowoczesne autostrady łączą Szanghaj z pobliskimi miastami we wschodnich Chinach, takimi jak [[Nankin]], [[Suzhou]], [[Hangzhou]] i [[Ningbo]]. Inne autostrady, wiele z nich równie dobrych, prowadzą do bardziej odległych miast w całym kraju. Dotarcie do Szanghaju z Suzhou zajmuje tylko około godziny, 2 godziny z Hangzhou lub 2,5 godziny z Ningbo, ten ostatni przez 36-kilometrowy most Hangzhou Bay Bridge, najdłuższy na świecie most przecinający morze.

=== Autobusem ===
W Szanghaju jest kilka dworców autobusów dalekobieżnych. Powinieneś postarać się o bilety jak najwcześniej.

* '''Dworzec dalekobieżny Beiqu''', 80 Gongxing Lu. 
* '''Stacja pasażerska Hengfeng Road Express''' (恒丰路客运站), 270 Hengfeng Lu. Jest to jeden z największych i znajduje się na północ od głównego dworca kolejowego. Obsługuje większość miejsc w prowincjach [[Jiangsu]] i [[Zhejiang]] oraz kilka bardziej odległych miast, takich jak [[Pekin]] i [[Kanton]]. Jest dobrze zorganizowany, ale może być trochę trudno go znaleźć – szczególnie przy dużej przebudowie North Station Square. Ze stacji metra Shanghai Railway Station (North) (linie 3 i 4) wybierz zjazd nr 1. Wyjdziesz na środku placu budowy. Skieruj się w lewo i idź prosto, a w końcu (po nieprzyjemnym 10-minutowym spacerze) go znajdziesz. Taksówki motocyklowe będą krążyć wokół wyjścia ze stacji i zabiorą Cię tam za około 5¥, jeśli będziesz się mocno targować – jednak mogą być nachalne i agresywne. 
* '''Stacja dalekobieżnego transportu pasażerskiego Zhongshan Beilu''', 1015 Zhongshan Bei Lu. 
* '''Stacja pasażerska Xujiahui''', 211 Hongqiao Lu. 
* '''Dworzec dalekobieżny Pudong Tangqiao''', 3842 Pudong Nan Lu

=== Statkiem ===
Co tydzień kursują promy z [[Kobe]] i [[Osaka|Osaki]] ([[Japonia]]).

* '''[https://www.shinganjin.com/en/ MV Xinjianzhen]''', ☏ +86-021-63257642, +81-06-6536-6541, cmeiying@chinjif.com. Wyjazd zmienia się co tydzień z Kobe lub Osaką i przybywa do Szanghaju. Harmonogram można znaleźć tutaj.

== Komunikacja ==
Szanghaj ma doskonałą sieć transportu publicznego z najszerszym na świecie systemem metra (metro i pociągi na podwyższeniu) oraz autobusami, które jeżdżą mniej więcej wszędzie indziej. Taksówek jest dużo i są tanie jak na międzynarodowe standardy, a poruszanie się pieszo jest często praktyczne. Metro, taksówki i spacery będą głównymi środkami transportu dla większości podróżnych. Miasto jest jednak ogromne (24 miliony), a wszystkie środki transportu mają czasami problemy z zatłoczeniem.

=== Karty metra ===
Jeśli zamierzasz zostać w Szanghaju dłużej niż kilka dni, '''[http://www.sptcc.com/ karta metra]''' – zwana również Szanghajską Kartą Jiaotong (上海公共交通卡) lub Szanghajską Kartą Transportu Publicznego – jest koniecznością. Karty te można dostać na dowolnej stacji metra, a także w niektórych sklepach ogólnospożywczych, takich jak Alldays i KeDi Marts.

Możesz doładować kartę pieniędzmi i '''używać jej w autobusach, metrze, a nawet taksówkach''', oszczędzając kłopotów z kupowaniem biletów (czasami z długimi kolejkami) i zachowując resztę na autobusy i taksówki. Karta pozwala również na przesiadkę na niektórych stacjach, gdzie bez karty trzeba by kupić kolejny bilet, i daje 1 zniżkę na każdy transfer autobusem, autobusem lub metrem.

Karty te do działania nie wymagają kontaktu z czytnikiem kart. Często zdarza się, że ktoś po prostu przesuwa torebkę, portfel lub torbę na ramię nad czytnikiem bez wyjmowania karty, a to prawie zawsze działa. Karta może być użyta raz, gdy skończą się jej pieniądze; Dozwolony jest „debet w rachunku bieżącym” do ¥8.

Karty są dostępne w kilku rozmiarach — zwykłym (rozmiar karty kredytowej), mini i „z paskiem” (do zawieszenia na telefonach komórkowych) — a dla każdego dostępne są specjalne edycje z ciekawymi zdjęciami. Nowe automaty, które mogą ładować pieniądze na karty dowolnego rozmiaru, zastępują starsze automaty, ale nie pobierają gotówki i ogólnie akceptują tylko karty Alipay lub UnionPay/Discover. Liczniki usług na większości stacji metra doładują każdy rodzaj karty w wielokrotnościach 10¥, ale kilka stacji nie obsługuje już swoich liczników usług, podczas gdy inne eksperymentują z wymaganiem doładowania w automatach samoobsługowych, więc jest to radzimy upewnić się, że dostępne są wystarczające fundusze na podróż powrotną, jeśli wybierasz się do mniej zaludnionej części miasta.

Za kartę pobierana jest kaucja w wysokości 20¥; Karty w rozmiarze normalnym można zwrócić w celu zwrotu depozytu, ale nie w przypadku rozmiaru mini lub paska. W przypadku dowolnego typu karty saldo na karcie może zostać natychmiast zwrócone, jeśli jest mniejsze niż 10¥. Jeśli saldo wynosi od 10 do 2000¥, należy pobrać fakturę z prośbą o zwrot pieniędzy; jednak zostanie naliczona opłata manipulacyjna w wysokości 5%. Niektóre stacje metra mają specjalne biura do zwrotu kart. Stacje te obejmują:

* Linia 1 - Hanzhong Rd, Hengshan Rd, Jinjiang Park;
* Linia 2 - Jiangsu Rd, E Nanjing Rd, Century Park, Songhong Rd;
* Linia 3 - Dongbaoxing Rd, Zhenping Rd, Caoxi Rd, North Jiangyang Rd;
* Linia 4 - Yangshupu Rd.
Możesz również skorzystać z Centrum Obsługi Kart Transportu Publicznego w Szanghaju, nr 609, Jiujiang Rd, od poniedziałku do piątku 09:30–18:30, sobota 09:30–16:30.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>10sgkujz5s0u9ft3qruvsal4hu7gw01</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119734</id>
      <parentid>119733</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T10:05:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Komunikacja */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65751" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Koleją ===
Szanghaj ma kilka głównych stacji kolejowych, w tym:

* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Szanghaj|31.2503 |121.4509 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj''' linie metra 1 3 4 (上海站), 100 Moling Road (''trzy przystanki na północ od Placu Ludowego na linii 1''). Największy i najstarszy w Szanghaju, położony w dzielnicy Zhabei. Praktycznie wszystkie pociągi kończyły się tutaj, ale wiele usług w kierunku południowym zostało przeniesionych na Dworzec Południowy, a usługi dużych prędkości korzystają z nowej stacji Hongqiao. 
* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Hongqiao|31.196027 |121.316099 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Hongqiao''' linie metra 2 10 17 (上海虹桥站). Ogromna nowa stacja znajdująca się w tym samym kompleksie budynków, co lotnisko Hongqiao. Stacja metra łączy tę samą nazwę, Dworzec kolejowy Hongqiao, i znajduje się jeden przystanek za stacją lotniska Hongqiao. Większość pociągów dużych prędkości korzysta z tej stacji.
* {{Znacznik|Dworzec Południowy w Szanghaju|31.154425 |121.424161 |typ=transport}}'''Dworzec Południowy w Szanghaju''' linie metra 1 3 15 (上海南站). w dzielnicy Xuhui. Świadczy usługi w kierunku południowym, z wyjątkiem szybkich pociągów na linii dużych prędkości Szanghaj–[[Hangzhou]], które teraz korzystają z nowej stacji Hongqiao, oraz wolnych pociągów do [[Hongkong]]u (ze względu na brak udogodnień imigracyjnych i celnych). 
* {{Znacznik|Dworzec Zachodni w Szanghaju|31.265278|121.396111|typ=transport}}'''Dworzec Zachodni w Szanghaju''' linie metra 11 15 (上海西站/南翔北站/安亭北站). Niektóre szybkie pociągi w kierunku Nanjing zatrzymują się na tych małych stacjach. Ponadto istnieje kilka pociągów do iz dworca w Szanghaju, które zapewniają połączenia z innymi pociągami. 
* '''Dworzec Wschodni w Szanghaju'''. Plany budowy stacji, która będzie zlokalizowana w dzielnicy Chuansha w Pudong, ogłoszono w 2012 roku.

Samoobsługowe automaty biletowe są powszechne i mogą być używane do sprawdzania godzin pociągów w trybie angielskim, ale bilety można kupić w nich tylko wtedy, gdy masz chiński dowód osobisty. Bilety można również wygodnie rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub w kasie biletowej na dowolnym dworcu kolejowym. Zobacz sekcję dotyczącą biletów kolejowych w artykule o Chinach. Pamiętaj, że bilety w [[Hongkong]]u trafiają do sprzedaży z 60-dniowym wyprzedzeniem, a segment Hongkong–Szanghaj szybko się wyprzedaje.

* '''[[Pekin]]''' (北京) — Począwszy od czerwca 2011 uruchomiono całkowicie nową linię ekspresową z Pekinu, z opcją najkrótszego czasu podróży po 4 godzinach i 18 minutach (G17/G22). Dodatkowo codziennie kursuje kilka szybkich pociągów sypialnych. Pociągi te mają kody z prefiksem D, jeżdżą nieco ponad 10 godzin z Szanghaju do Pekinu. Taryfa wynosi około ¥ 730 za dolną koję z miękkim podkładem lub ¥ 655 za górną koję; pociągi są czyste, a czteroosobowe kabiny wygodne. W niektórych z tych pociągów dostępne są również przedziały dwuosobowe, cena wynosi około ¥ 1470 za dolną koję lub ¥ 1300 za górną. Przedziały dwuosobowe w pociągach D nie mają prywatnych łazienek. W tym samym nowym pociągu zwykłe miejsca drugiej klasy są dostępne za około 327¥. Za zwykły, normalny podkład w standardowym pociągu, który jedzie 13 godzin z Szanghaju do Pekinu, spodziewaj się, że zapłacisz od 306 do 327¥ za twardy podkład lub około 478 do 499 ¥ za miękki. W pociągach serii T dostępne są miejsca sypialne dwuosobowe, z prywatną łazienką i sofą, cena wynosi 881¥ za górną koję lub 92¥1 za dolną. Ale bilety na te tańsze, normalne miejsca sypialne są zwykle bardzo napięte.
* '''[[Hongkong]]''' (香港) — szybkie pociągi G99/G100 kursują codziennie między stacją West Kowloon w Hongkongu a stacją Hongqiao w Szanghaju, a podróż trwa około 8 godzin. Bilety kosztują około 1008¥ w jedną stronę w klasie ekonomicznej. Na stacji w Hongkongu przeprowadzane są procedury imigracyjne zarówno dla Chin kontynentalnych, jak i Hongkongu. Alternatywnie, wolniejszy pociąg Z99/Z100 z dworca kolejowego w Szanghaju (Z99 odjeżdża tutaj o 18:20, Z100 przyjeżdża tutaj o 10:00), przyjeżdżając na stację Hung Hom w Kowloon (Z99 przyjeżdża tutaj około 13:00, Z100 odjeżdża tutaj o godzinie 15:15). Jeśli podróżujesz sam, spodziewaj się, że zapłacisz 800¥ w jedną stronę za miękki podkład, ale zniżki są udzielane na zakupy grupowe (364¥ w jedną stronę na osobę z miękkim podkładem, jeśli na przykład zakup w grupie 4 osób). Jeśli nie masz bardzo napiętego budżetu, spróbuj „Deluxe Soft Sleeper”, który ma przegródki z 2 łóżkami i prywatne gniazdko w stylu kontynentalnym (ale wraz z wprowadzeniem nowych wagonów, zwykły miękki podkład ma również prywatny gniazdko elektryczne w każdym przedziale oraz jedno na korytarzu każdego wagonu). Liczba miejsc jest ograniczona, więc rezerwuj z dużym wyprzedzeniem. Pamiętaj, że nadal będziesz musiał przejść przez odprawę celną, a zatem potrzebujesz nowej wizy do ponownego wjazdu do Chin kontynentalnych (chyba że masz wizę wielokrotnego wjazdu). Jednak odprawa celna na dworcu jest znacznie szybsza niż na lotnisku.
* '''[[Lhasa]]''' (拉萨) — Pociąg do iz Lhasy w [[Tybet|Tybecie]] kursuje codziennie z dworca kolejowego w Szanghaju. Podróż do Lhasy zajmuje niecałe 50 godzin. Twarde siedzisko kosztuje 406 ¥, a twardy podkład kosztuje około 900¥, a miękki kosztuje około 1300¥. Tlen jest dostępny dla każdego pasażera na odcinku [[Golmud]]–[[Lhasa]]. W przypadku obywateli spoza Chin wymagane jest zezwolenie na podróż do Tybetu.
Nowe szybkie pociągi CRH (200 km/h) z Szanghaju jadą na południowy zachód do [[Nanchang]] i [[Changsha]] lub na północ do [[Pekin]]u, [[Zhengzhou]] i [[Qingdao]]. Są bardzo wygodne i wyposażone. W tym przypadku kody tras pociągu zaczynają się od litery D. Pociągi dużych prędkości (ponad 300 km/h) do [[Nankin]] i [[Hangzhou]] mają przedrostek G.

=== Samochodem ===
Dobre, nowoczesne autostrady łączą Szanghaj z pobliskimi miastami we wschodnich Chinach, takimi jak [[Nankin]], [[Suzhou]], [[Hangzhou]] i [[Ningbo]]. Inne autostrady, wiele z nich równie dobrych, prowadzą do bardziej odległych miast w całym kraju. Dotarcie do Szanghaju z Suzhou zajmuje tylko około godziny, 2 godziny z Hangzhou lub 2,5 godziny z Ningbo, ten ostatni przez 36-kilometrowy most Hangzhou Bay Bridge, najdłuższy na świecie most przecinający morze.

=== Autobusem ===
W Szanghaju jest kilka dworców autobusów dalekobieżnych. Powinieneś postarać się o bilety jak najwcześniej.

* '''Dworzec dalekobieżny Beiqu''', 80 Gongxing Lu. 
* '''Stacja pasażerska Hengfeng Road Express''' (恒丰路客运站), 270 Hengfeng Lu. Jest to jeden z największych i znajduje się na północ od głównego dworca kolejowego. Obsługuje większość miejsc w prowincjach [[Jiangsu]] i [[Zhejiang]] oraz kilka bardziej odległych miast, takich jak [[Pekin]] i [[Kanton]]. Jest dobrze zorganizowany, ale może być trochę trudno go znaleźć – szczególnie przy dużej przebudowie North Station Square. Ze stacji metra Shanghai Railway Station (North) (linie 3 i 4) wybierz zjazd nr 1. Wyjdziesz na środku placu budowy. Skieruj się w lewo i idź prosto, a w końcu (po nieprzyjemnym 10-minutowym spacerze) go znajdziesz. Taksówki motocyklowe będą krążyć wokół wyjścia ze stacji i zabiorą Cię tam za około 5¥, jeśli będziesz się mocno targować – jednak mogą być nachalne i agresywne. 
* '''Stacja dalekobieżnego transportu pasażerskiego Zhongshan Beilu''', 1015 Zhongshan Bei Lu. 
* '''Stacja pasażerska Xujiahui''', 211 Hongqiao Lu. 
* '''Dworzec dalekobieżny Pudong Tangqiao''', 3842 Pudong Nan Lu

=== Statkiem ===
Co tydzień kursują promy z [[Kobe]] i [[Osaka|Osaki]] ([[Japonia]]).

* '''[https://www.shinganjin.com/en/ MV Xinjianzhen]''', ☏ +86-021-63257642, +81-06-6536-6541, cmeiying@chinjif.com. Wyjazd zmienia się co tydzień z Kobe lub Osaką i przybywa do Szanghaju. Harmonogram można znaleźć tutaj.

== Komunikacja ==
Szanghaj ma doskonałą sieć transportu publicznego z najszerszym na świecie systemem metra (metro i pociągi na podwyższeniu) oraz autobusami, które jeżdżą mniej więcej wszędzie indziej. Taksówek jest dużo i są tanie jak na międzynarodowe standardy, a poruszanie się pieszo jest często praktyczne. Metro, taksówki i spacery będą głównymi środkami transportu dla większości podróżnych. Miasto jest jednak ogromne (24 miliony), a wszystkie środki transportu mają czasami problemy z zatłoczeniem.

=== Karty metra ===
Jeśli zamierzasz zostać w Szanghaju dłużej niż kilka dni, '''[http://www.sptcc.com/ karta metra]''' – zwana również Szanghajską Kartą Jiaotong (上海公共交通卡) lub Szanghajską Kartą Transportu Publicznego – jest koniecznością. Karty te można dostać na dowolnej stacji metra, a także w niektórych sklepach ogólnospożywczych, takich jak Alldays i KeDi Marts.

Możesz doładować kartę pieniędzmi i '''używać jej w autobusach, metrze, a nawet taksówkach''', oszczędzając kłopotów z kupowaniem biletów (czasami z długimi kolejkami) i zachowując resztę na autobusy i taksówki. Karta pozwala również na przesiadkę na niektórych stacjach, gdzie bez karty trzeba by kupić kolejny bilet, i daje 1 zniżkę na każdy transfer autobusem, autobusem lub metrem.

Karty te do działania nie wymagają kontaktu z czytnikiem kart. Często zdarza się, że ktoś po prostu przesuwa torebkę, portfel lub torbę na ramię nad czytnikiem bez wyjmowania karty, a to prawie zawsze działa. Karta może być użyta raz, gdy skończą się jej pieniądze; Dozwolony jest „debet w rachunku bieżącym” do ¥8.

Karty są dostępne w kilku rozmiarach — zwykłym (rozmiar karty kredytowej), mini i „z paskiem” (do zawieszenia na telefonach komórkowych) — a dla każdego dostępne są specjalne edycje z ciekawymi zdjęciami. Nowe automaty, które mogą ładować pieniądze na karty dowolnego rozmiaru, zastępują starsze automaty, ale nie pobierają gotówki i ogólnie akceptują tylko karty Alipay lub UnionPay/Discover. Liczniki usług na większości stacji metra doładują każdy rodzaj karty w wielokrotnościach 10¥, ale kilka stacji nie obsługuje już swoich liczników usług, podczas gdy inne eksperymentują z wymaganiem doładowania w automatach samoobsługowych, więc jest to radzimy upewnić się, że dostępne są wystarczające fundusze na podróż powrotną, jeśli wybierasz się do mniej zaludnionej części miasta.

Za kartę pobierana jest kaucja w wysokości 20¥; Karty w rozmiarze normalnym można zwrócić w celu zwrotu depozytu, ale nie w przypadku rozmiaru mini lub paska. W przypadku dowolnego typu karty saldo na karcie może zostać natychmiast zwrócone, jeśli jest mniejsze niż 10¥. Jeśli saldo wynosi od 10 do 2000¥, należy pobrać fakturę z prośbą o zwrot pieniędzy; jednak zostanie naliczona opłata manipulacyjna w wysokości 5%. Niektóre stacje metra mają specjalne biura do zwrotu kart. Stacje te obejmują:

* Linia 1 - Hanzhong Rd, Hengshan Rd, Jinjiang Park;
* Linia 2 - Jiangsu Rd, E Nanjing Rd, Century Park, Songhong Rd;
* Linia 3 - Dongbaoxing Rd, Zhenping Rd, Caoxi Rd, North Jiangyang Rd;
* Linia 4 - Yangshupu Rd.
Możesz również skorzystać z Centrum Obsługi Kart Transportu Publicznego w Szanghaju, nr 609, Jiujiang Rd, od poniedziałku do piątku 09:30–18:30, sobota 09:30–16:30.

=== Metrem ===
[[Plik:Shanghai Metro Linemap.svg|thumb|400px|Mapa ze stycznia 2022]]
Sieć metra w Szanghaju ([http://service.shmetro.com/en/yxxlt/index.htm patrz mapa] na [http://service.shmetro.com/en/ oficjalnej stronie internetowej]) jest świetna — czysta, szybka, tania (3-10¥ w zależności od odległości), klimatyzowana i dość przyjazna dla użytkownika ze znakami i ogłoszeniami o przybyciu stacji w języku mandaryńskim i angielskim, podczas gdy komunikaty na linii 16 są trzyjęzyczne w języku szanghajskim, mandaryńskim i angielskim. Wadą jest to, że pociągi są przepełnione w godzinach szczytu, pociągi nie kursują późno w nocy (najnowszy pociąg jest kursowany około północy w piątkowe i sobotnie wieczory), a sieć nie jeździ jeszcze wszędzie, choć jest stale jest rozbudowywana.

[[Plik:Shanghai Metro - Line 10 - Laoximen.JPG|thumb|250px|Stacja linii 10, kolorowa lawenda wskazująca linię.]]
W obszarach centralnych większość linii (ale nie linii 3 i 4) przebiega pod ziemią. Na przedmieściach większość znajduje się nad ziemią, a wiele na wzniesieniu. Metro w Szanghaju jest najdłuższym systemem metra na świecie i drugim najbardziej ruchliwym na świecie (po [[Pekin]]ie). Istnieje ponad 500 km (250 mil) linii i ponad 250 stacji. Średnie użytkowanie to około 6 milionów przejazdów dziennie.

==== Linie metra ====
Każda linia metra ma określony kolor na wszystkich mapach i znakach, a często także w wystroju stacji. Od początku 2022 roku linie 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, Pujiang i Jinshan są w eksploatacji.

Trzy z najważniejszych linii to linia 1 północ-południe, linia 2 wschód-zachód oraz linia 4, która otacza całe centrum miasta.

Przez śródmieście przebiega wiele linii metra (1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13).

* {{Znacznik|Linia 1|31.2692|121.457|typ=transport}}'''Linia 1'''. Główna linia północ-południe biegnąca przez centrum miasta. Część przebiega przez koncesję francuską, pod Huaihai Road i Hengshan Road, a następnie na północ do Parku Ludowego i dworca kolejowego Szanghaj. Dalej biegnie na północ do Baoshan, a przedłużenie na wyspę Chongming jest w fazie planowania, począwszy od 2018. Jej południowy kraniec przechodzi w Minhang i łączy się z linią 5 w celu podróży dalej na południe. 
* '''Linia 2'''. Najważniejsza linia wschód-zachód miasta. Śródmieście biegnie pod Nanjing Road. Jej zachodni kraniec biegnie do lotniska Hongqiao i dalej. Na wschodzie biegnie przez centrum Pudong i kończy się na lotnisku Pudong. 
Linie 1 i 2 spotykają się na Placu Ludowym w dzielnicy Huangpu, a linia 8 również tam jeździ. Jest to jedna z najbardziej ruchliwych stacji metra na Ziemi i często jest uważana za centrum Szanghaju.
* '''Linia 3'''. Biegnie łukiem wokół zachodniej części centrum, obok linii 4 przez większą część trasy. Na południu kończy się na Dworcu Południowym w Szanghaju; na północy prowadzi do dworca kolejowego Szanghaj i dalej, przez Hongkou i do Baoshan. 
* '''Linia 4'''. Biegnie okrężną trasą wokół centrum Szanghaju, głównie po stronie Puxi, ale prowadzi również do Pudong. Przez około zachodnią trzecią część trasy biegnie obok linii 3. 
* '''Linia 7'''. Biegnie z Jiading na północy, biegnie do świątyni Jing'An i przez koncesję francuską, a następnie na wschód do Pudong. 
* '''Linia 8'''. Biegnie z Yangpu na północy przez część Hongkou, do stacji Plac Ludowy w Huangpu, na wschód do Pudong i wreszcie do części Minhang, która leży na wschód od rzeki.
* '''Linia 9'''. Pochodzi z Pudong przez południową część śródmieścia, do Xujiahui, a następnie na zachód do Songjiang. 
* '''Linia 10'''. Od dworca kolejowego Hongqiao na zachodzie, przez koncesję francuską, do ogrodów Yuyuan na Starym Mieście, przecinającej linię 2 przy Nanjing Road East w Huangpu, do ogromnego targu odzieżowego Qipu Road i na północ do Hongkou i Yangpu. 
* '''Linia 11'''. Zaczyna się w ośrodku Disneya w Nanhui po stronie Pudong, przecina rzekę i południową część koncesji francuskiej do Xujiahui, a następnie skręca na północ do Changning, Putuo i Jiading. Na lub na północ od Xujiahui przecina większość głównych linii w centrum miasta. Kontynuuje na północny zachód od gminy Szanghaj; od połowy 2017 r. dociera do Kunshan, a plany zakładają, że ostatecznie połączy się z systemami metra [[Suzhou]] i [[Wuxi]]. 
* '''Linia 12'''. Zaczyna się w Minhang na południe od śródmieścia, biegnie przez Koncesję Francuską i Jing'an z przystankami, w tym przy stacji South Shaanxi Road na Huaihai Road i West Nanjing Road, przez Hongkou i Yangpu i przez rzekę do północnej części Pudong. 
* '''Linia 13'''. Zaczyna się w Jiading, przecina Putuo, zatrzymuje się kilka przystanków w centrum, w tym West Nanjing Road i Xintiandi, a następnie przecina rzekę do południowego Pudong. 
* '''Kolej Jinshan'''. Kolej podmiejska obsługiwana przez China Railway (zamiast Shanghai Metro). Usługa rozpoczyna się od dworca kolejowego Szanghaj Południowy, usługa podmiejskich zatrzymuje się kilka przystanków w Minhang, Songjiang, Jinshan i kończy się na stacji Jinshanwei. Linia wykorzystuje składy szybkich pociągów, a wszystkie stacje sprzedają bilety na pociągi dalekobieżne. 
Linie, które nie przyjeżdżają do centrum, to linia 5, która obsługuje południowe przedmieścia Minhang, linia 17, która biegnie od dworca kolejowego Hongqiao do zachodnich przedmieść Qingpu, oraz linie 6, 16 i Pujiang, których trasy przebiegają przez rzekę w Pudong New Area.

==== Stacje metra ====
Ważne stacje metra to:

* {{Znacznik|Plac Ludowy|31.234361 |121.471 |typ=transport}}'''Plac Ludowy''' (''Park Ludowy''). Węzeł dla linii 1 , 2 i 8 . Jedna z najbardziej ruchliwych stacji metra na świecie, obsługująca około 700 000 pasażerów dziennie. Ma dołączoną dużą powierzchnię handlową, głównie odzieżową i turystyczną. 
* {{Znacznik|Metro Dworzec kolejowy Szanghaj|31.251667|121.452778|typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj'''. Linie 1 , 3 i 4 . W rzeczywistości są tu dwie stacje metra, jedna dla linii 1, a druga dla linii 3 i 4, a między nimi jest długi spacer. 
* {{Znacznik|Park Zhongshan|31.2197 |121.411 |typ=transport}}'''Park Zhongshan'''. Linie 2 , 3 i 4 . Ma dołączone ogromne centrum handlowe Cloud Nine. W pobliżu znajduje się park, od którego pochodzi nazwa stacji. 
* {{Znacznik|Xujiahui|31.194539|121.4379|typ=transport}}'''Xujiahui'''. Ważny węzeł komunikacyjny z liniami 1 , 9 i 11 . W pobliżu znajduje się kilka ogromnych centrów handlowych; szczegóły w koncesji francuskiej

==== Jak używać ====
Najwygodniejszym sposobem '''zapłaty''' jest karta metra; patrz poprzedni rozdział. Dostępne są również karty jednodniowe, które można kupić za 18¥, ważne przez 24 godziny od pierwszego użycia. Automaty biletowe dokonują banknotów i monet 1 lub ¥0,5, mają instrukcje w języku angielskim i mogą wydawać resztę. Większość stacji na liniach 1, 2, 3 również będzie miała personel sprzedający jednorazowe karty biletowe, ale na nowo ukończonych liniach 6, 8 i 9 zakup biletów odbywa się automatycznie, a personel pomaga tylko w dodawaniu kredytu na karty lub jeśli coś pójdzie nie tak. Dzięki kartom jednorazowym wybierasz miejsce docelowe i płacisz według odległości, a następnie przesuwasz palcem przed wejściem na pokład i wkładasz bilet do automatu po wyjściu.

Jeśli są dostępne miejsca, przygotuj się na dosłowną '''szaloną kreskę''', gdy pasażerowie będą przepychać się i walczyć o dostępne miejsca. Możesz spróbować zrobić to samo, ale pamiętaj, że wszyscy inni będą mieli o wiele więcej doświadczenia niż ty! Uważaj też na kieszonkowców, którzy mogą wykorzystać ten pośpiech na swoją korzyść.

'''Przesiadki''' między liniami mogą wymagać bardzo długiego spaceru na niektórych stacjach. W większości miejsc możesz swobodnie przemieszczać się między liniami za pomocą jednego biletu. Ale są wyjątki, gdzie dwie lub więcej linii ma stacje o tej samej nazwie, ale stacje są oddzielne, więc potrzebujesz drugiego biletu na drugi pociąg (chyba że masz kartę metra).

Odrębne stacje o tej samej nazwie to:

* Dworzec kolejowy Szanghaj - linie 3/4 i linia 1 to osobne stacje
* Stacja West Nanjing Road - linie 2 , 12 i 13 znajdują się na osobnych stacjach oddalonych od siebie o kilka minut.
* Pudian Road (Pudian Lu) - linie 4 i 6 ; te przystanki znajdują się na tej samej ulicy, ale nie są blisko siebie. Skorzystaj z bezpłatnego transferu o jeden przystanek w dowolnym kierunku (Century Ave lub Lancun Road).
Większość stacji obejmuje niektóre punkty sprzedaży detalicznej; w wielu są one ograniczone do kilku sprzedawców przekąsek, ale niektóre (np. Xujiahui i Plac Ludowy) mają duże strefy gastronomiczne i sklepy bezpośrednio na stacji. Z wielu stacji — w tym Xujiahui, South Shaanxi Road, Nanjing Road East i Zhongshan Park — możesz przejść bezpośrednio do dużych domów towarowych lub centrów handlowych bez wychodzenia na zewnątrz. Stacje z pamiątkami i tanią odzieżą patrz [[#Odzież]] poniżej.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>2kvp7nkjim7tisglsct5fcx6dso7zch</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119735</id>
      <parentid>119734</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T10:16:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jak używać */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="76926" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Koleją ===
Szanghaj ma kilka głównych stacji kolejowych, w tym:

* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Szanghaj|31.2503 |121.4509 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj''' linie metra 1 3 4 (上海站), 100 Moling Road (''trzy przystanki na północ od Placu Ludowego na linii 1''). Największy i najstarszy w Szanghaju, położony w dzielnicy Zhabei. Praktycznie wszystkie pociągi kończyły się tutaj, ale wiele usług w kierunku południowym zostało przeniesionych na Dworzec Południowy, a usługi dużych prędkości korzystają z nowej stacji Hongqiao. 
* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Hongqiao|31.196027 |121.316099 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Hongqiao''' linie metra 2 10 17 (上海虹桥站). Ogromna nowa stacja znajdująca się w tym samym kompleksie budynków, co lotnisko Hongqiao. Stacja metra łączy tę samą nazwę, Dworzec kolejowy Hongqiao, i znajduje się jeden przystanek za stacją lotniska Hongqiao. Większość pociągów dużych prędkości korzysta z tej stacji.
* {{Znacznik|Dworzec Południowy w Szanghaju|31.154425 |121.424161 |typ=transport}}'''Dworzec Południowy w Szanghaju''' linie metra 1 3 15 (上海南站). w dzielnicy Xuhui. Świadczy usługi w kierunku południowym, z wyjątkiem szybkich pociągów na linii dużych prędkości Szanghaj–[[Hangzhou]], które teraz korzystają z nowej stacji Hongqiao, oraz wolnych pociągów do [[Hongkong]]u (ze względu na brak udogodnień imigracyjnych i celnych). 
* {{Znacznik|Dworzec Zachodni w Szanghaju|31.265278|121.396111|typ=transport}}'''Dworzec Zachodni w Szanghaju''' linie metra 11 15 (上海西站/南翔北站/安亭北站). Niektóre szybkie pociągi w kierunku Nanjing zatrzymują się na tych małych stacjach. Ponadto istnieje kilka pociągów do iz dworca w Szanghaju, które zapewniają połączenia z innymi pociągami. 
* '''Dworzec Wschodni w Szanghaju'''. Plany budowy stacji, która będzie zlokalizowana w dzielnicy Chuansha w Pudong, ogłoszono w 2012 roku.

Samoobsługowe automaty biletowe są powszechne i mogą być używane do sprawdzania godzin pociągów w trybie angielskim, ale bilety można kupić w nich tylko wtedy, gdy masz chiński dowód osobisty. Bilety można również wygodnie rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub w kasie biletowej na dowolnym dworcu kolejowym. Zobacz sekcję dotyczącą biletów kolejowych w artykule o Chinach. Pamiętaj, że bilety w [[Hongkong]]u trafiają do sprzedaży z 60-dniowym wyprzedzeniem, a segment Hongkong–Szanghaj szybko się wyprzedaje.

* '''[[Pekin]]''' (北京) — Począwszy od czerwca 2011 uruchomiono całkowicie nową linię ekspresową z Pekinu, z opcją najkrótszego czasu podróży po 4 godzinach i 18 minutach (G17/G22). Dodatkowo codziennie kursuje kilka szybkich pociągów sypialnych. Pociągi te mają kody z prefiksem D, jeżdżą nieco ponad 10 godzin z Szanghaju do Pekinu. Taryfa wynosi około ¥ 730 za dolną koję z miękkim podkładem lub ¥ 655 za górną koję; pociągi są czyste, a czteroosobowe kabiny wygodne. W niektórych z tych pociągów dostępne są również przedziały dwuosobowe, cena wynosi około ¥ 1470 za dolną koję lub ¥ 1300 za górną. Przedziały dwuosobowe w pociągach D nie mają prywatnych łazienek. W tym samym nowym pociągu zwykłe miejsca drugiej klasy są dostępne za około 327¥. Za zwykły, normalny podkład w standardowym pociągu, który jedzie 13 godzin z Szanghaju do Pekinu, spodziewaj się, że zapłacisz od 306 do 327¥ za twardy podkład lub około 478 do 499 ¥ za miękki. W pociągach serii T dostępne są miejsca sypialne dwuosobowe, z prywatną łazienką i sofą, cena wynosi 881¥ za górną koję lub 92¥1 za dolną. Ale bilety na te tańsze, normalne miejsca sypialne są zwykle bardzo napięte.
* '''[[Hongkong]]''' (香港) — szybkie pociągi G99/G100 kursują codziennie między stacją West Kowloon w Hongkongu a stacją Hongqiao w Szanghaju, a podróż trwa około 8 godzin. Bilety kosztują około 1008¥ w jedną stronę w klasie ekonomicznej. Na stacji w Hongkongu przeprowadzane są procedury imigracyjne zarówno dla Chin kontynentalnych, jak i Hongkongu. Alternatywnie, wolniejszy pociąg Z99/Z100 z dworca kolejowego w Szanghaju (Z99 odjeżdża tutaj o 18:20, Z100 przyjeżdża tutaj o 10:00), przyjeżdżając na stację Hung Hom w Kowloon (Z99 przyjeżdża tutaj około 13:00, Z100 odjeżdża tutaj o godzinie 15:15). Jeśli podróżujesz sam, spodziewaj się, że zapłacisz 800¥ w jedną stronę za miękki podkład, ale zniżki są udzielane na zakupy grupowe (364¥ w jedną stronę na osobę z miękkim podkładem, jeśli na przykład zakup w grupie 4 osób). Jeśli nie masz bardzo napiętego budżetu, spróbuj „Deluxe Soft Sleeper”, który ma przegródki z 2 łóżkami i prywatne gniazdko w stylu kontynentalnym (ale wraz z wprowadzeniem nowych wagonów, zwykły miękki podkład ma również prywatny gniazdko elektryczne w każdym przedziale oraz jedno na korytarzu każdego wagonu). Liczba miejsc jest ograniczona, więc rezerwuj z dużym wyprzedzeniem. Pamiętaj, że nadal będziesz musiał przejść przez odprawę celną, a zatem potrzebujesz nowej wizy do ponownego wjazdu do Chin kontynentalnych (chyba że masz wizę wielokrotnego wjazdu). Jednak odprawa celna na dworcu jest znacznie szybsza niż na lotnisku.
* '''[[Lhasa]]''' (拉萨) — Pociąg do iz Lhasy w [[Tybet|Tybecie]] kursuje codziennie z dworca kolejowego w Szanghaju. Podróż do Lhasy zajmuje niecałe 50 godzin. Twarde siedzisko kosztuje 406 ¥, a twardy podkład kosztuje około 900¥, a miękki kosztuje około 1300¥. Tlen jest dostępny dla każdego pasażera na odcinku [[Golmud]]–[[Lhasa]]. W przypadku obywateli spoza Chin wymagane jest zezwolenie na podróż do Tybetu.
Nowe szybkie pociągi CRH (200 km/h) z Szanghaju jadą na południowy zachód do [[Nanchang]] i [[Changsha]] lub na północ do [[Pekin]]u, [[Zhengzhou]] i [[Qingdao]]. Są bardzo wygodne i wyposażone. W tym przypadku kody tras pociągu zaczynają się od litery D. Pociągi dużych prędkości (ponad 300 km/h) do [[Nankin]] i [[Hangzhou]] mają przedrostek G.

=== Samochodem ===
Dobre, nowoczesne autostrady łączą Szanghaj z pobliskimi miastami we wschodnich Chinach, takimi jak [[Nankin]], [[Suzhou]], [[Hangzhou]] i [[Ningbo]]. Inne autostrady, wiele z nich równie dobrych, prowadzą do bardziej odległych miast w całym kraju. Dotarcie do Szanghaju z Suzhou zajmuje tylko około godziny, 2 godziny z Hangzhou lub 2,5 godziny z Ningbo, ten ostatni przez 36-kilometrowy most Hangzhou Bay Bridge, najdłuższy na świecie most przecinający morze.

=== Autobusem ===
W Szanghaju jest kilka dworców autobusów dalekobieżnych. Powinieneś postarać się o bilety jak najwcześniej.

* '''Dworzec dalekobieżny Beiqu''', 80 Gongxing Lu. 
* '''Stacja pasażerska Hengfeng Road Express''' (恒丰路客运站), 270 Hengfeng Lu. Jest to jeden z największych i znajduje się na północ od głównego dworca kolejowego. Obsługuje większość miejsc w prowincjach [[Jiangsu]] i [[Zhejiang]] oraz kilka bardziej odległych miast, takich jak [[Pekin]] i [[Kanton]]. Jest dobrze zorganizowany, ale może być trochę trudno go znaleźć – szczególnie przy dużej przebudowie North Station Square. Ze stacji metra Shanghai Railway Station (North) (linie 3 i 4) wybierz zjazd nr 1. Wyjdziesz na środku placu budowy. Skieruj się w lewo i idź prosto, a w końcu (po nieprzyjemnym 10-minutowym spacerze) go znajdziesz. Taksówki motocyklowe będą krążyć wokół wyjścia ze stacji i zabiorą Cię tam za około 5¥, jeśli będziesz się mocno targować – jednak mogą być nachalne i agresywne. 
* '''Stacja dalekobieżnego transportu pasażerskiego Zhongshan Beilu''', 1015 Zhongshan Bei Lu. 
* '''Stacja pasażerska Xujiahui''', 211 Hongqiao Lu. 
* '''Dworzec dalekobieżny Pudong Tangqiao''', 3842 Pudong Nan Lu

=== Statkiem ===
Co tydzień kursują promy z [[Kobe]] i [[Osaka|Osaki]] ([[Japonia]]).

* '''[https://www.shinganjin.com/en/ MV Xinjianzhen]''', ☏ +86-021-63257642, +81-06-6536-6541, cmeiying@chinjif.com. Wyjazd zmienia się co tydzień z Kobe lub Osaką i przybywa do Szanghaju. Harmonogram można znaleźć tutaj.

== Komunikacja ==
Szanghaj ma doskonałą sieć transportu publicznego z najszerszym na świecie systemem metra (metro i pociągi na podwyższeniu) oraz autobusami, które jeżdżą mniej więcej wszędzie indziej. Taksówek jest dużo i są tanie jak na międzynarodowe standardy, a poruszanie się pieszo jest często praktyczne. Metro, taksówki i spacery będą głównymi środkami transportu dla większości podróżnych. Miasto jest jednak ogromne (24 miliony), a wszystkie środki transportu mają czasami problemy z zatłoczeniem.

=== Karty metra ===
Jeśli zamierzasz zostać w Szanghaju dłużej niż kilka dni, '''[http://www.sptcc.com/ karta metra]''' – zwana również Szanghajską Kartą Jiaotong (上海公共交通卡) lub Szanghajską Kartą Transportu Publicznego – jest koniecznością. Karty te można dostać na dowolnej stacji metra, a także w niektórych sklepach ogólnospożywczych, takich jak Alldays i KeDi Marts.

Możesz doładować kartę pieniędzmi i '''używać jej w autobusach, metrze, a nawet taksówkach''', oszczędzając kłopotów z kupowaniem biletów (czasami z długimi kolejkami) i zachowując resztę na autobusy i taksówki. Karta pozwala również na przesiadkę na niektórych stacjach, gdzie bez karty trzeba by kupić kolejny bilet, i daje 1 zniżkę na każdy transfer autobusem, autobusem lub metrem.

Karty te do działania nie wymagają kontaktu z czytnikiem kart. Często zdarza się, że ktoś po prostu przesuwa torebkę, portfel lub torbę na ramię nad czytnikiem bez wyjmowania karty, a to prawie zawsze działa. Karta może być użyta raz, gdy skończą się jej pieniądze; Dozwolony jest „debet w rachunku bieżącym” do ¥8.

Karty są dostępne w kilku rozmiarach — zwykłym (rozmiar karty kredytowej), mini i „z paskiem” (do zawieszenia na telefonach komórkowych) — a dla każdego dostępne są specjalne edycje z ciekawymi zdjęciami. Nowe automaty, które mogą ładować pieniądze na karty dowolnego rozmiaru, zastępują starsze automaty, ale nie pobierają gotówki i ogólnie akceptują tylko karty Alipay lub UnionPay/Discover. Liczniki usług na większości stacji metra doładują każdy rodzaj karty w wielokrotnościach 10¥, ale kilka stacji nie obsługuje już swoich liczników usług, podczas gdy inne eksperymentują z wymaganiem doładowania w automatach samoobsługowych, więc jest to radzimy upewnić się, że dostępne są wystarczające fundusze na podróż powrotną, jeśli wybierasz się do mniej zaludnionej części miasta.

Za kartę pobierana jest kaucja w wysokości 20¥; Karty w rozmiarze normalnym można zwrócić w celu zwrotu depozytu, ale nie w przypadku rozmiaru mini lub paska. W przypadku dowolnego typu karty saldo na karcie może zostać natychmiast zwrócone, jeśli jest mniejsze niż 10¥. Jeśli saldo wynosi od 10 do 2000¥, należy pobrać fakturę z prośbą o zwrot pieniędzy; jednak zostanie naliczona opłata manipulacyjna w wysokości 5%. Niektóre stacje metra mają specjalne biura do zwrotu kart. Stacje te obejmują:

* Linia 1 - Hanzhong Rd, Hengshan Rd, Jinjiang Park;
* Linia 2 - Jiangsu Rd, E Nanjing Rd, Century Park, Songhong Rd;
* Linia 3 - Dongbaoxing Rd, Zhenping Rd, Caoxi Rd, North Jiangyang Rd;
* Linia 4 - Yangshupu Rd.
Możesz również skorzystać z Centrum Obsługi Kart Transportu Publicznego w Szanghaju, nr 609, Jiujiang Rd, od poniedziałku do piątku 09:30–18:30, sobota 09:30–16:30.

=== Metrem ===
[[Plik:Shanghai Metro Linemap.svg|thumb|400px|Mapa ze stycznia 2022]]
Sieć metra w Szanghaju ([http://service.shmetro.com/en/yxxlt/index.htm patrz mapa] na [http://service.shmetro.com/en/ oficjalnej stronie internetowej]) jest świetna — czysta, szybka, tania (3-10¥ w zależności od odległości), klimatyzowana i dość przyjazna dla użytkownika ze znakami i ogłoszeniami o przybyciu stacji w języku mandaryńskim i angielskim, podczas gdy komunikaty na linii 16 są trzyjęzyczne w języku szanghajskim, mandaryńskim i angielskim. Wadą jest to, że pociągi są przepełnione w godzinach szczytu, pociągi nie kursują późno w nocy (najnowszy pociąg jest kursowany około północy w piątkowe i sobotnie wieczory), a sieć nie jeździ jeszcze wszędzie, choć jest stale jest rozbudowywana.

[[Plik:Shanghai Metro - Line 10 - Laoximen.JPG|thumb|250px|Stacja linii 10, kolorowa lawenda wskazująca linię.]]
W obszarach centralnych większość linii (ale nie linii 3 i 4) przebiega pod ziemią. Na przedmieściach większość znajduje się nad ziemią, a wiele na wzniesieniu. Metro w Szanghaju jest najdłuższym systemem metra na świecie i drugim najbardziej ruchliwym na świecie (po [[Pekin]]ie). Istnieje ponad 500 km (250 mil) linii i ponad 250 stacji. Średnie użytkowanie to około 6 milionów przejazdów dziennie.

==== Linie metra ====
Każda linia metra ma określony kolor na wszystkich mapach i znakach, a często także w wystroju stacji. Od początku 2022 roku linie 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, Pujiang i Jinshan są w eksploatacji.

Trzy z najważniejszych linii to linia 1 północ-południe, linia 2 wschód-zachód oraz linia 4, która otacza całe centrum miasta.

Przez śródmieście przebiega wiele linii metra (1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13).

* {{Znacznik|Linia 1|31.2692|121.457|typ=transport}}'''Linia 1'''. Główna linia północ-południe biegnąca przez centrum miasta. Część przebiega przez koncesję francuską, pod Huaihai Road i Hengshan Road, a następnie na północ do Parku Ludowego i dworca kolejowego Szanghaj. Dalej biegnie na północ do Baoshan, a przedłużenie na wyspę Chongming jest w fazie planowania, począwszy od 2018. Jej południowy kraniec przechodzi w Minhang i łączy się z linią 5 w celu podróży dalej na południe. 
* '''Linia 2'''. Najważniejsza linia wschód-zachód miasta. Śródmieście biegnie pod Nanjing Road. Jej zachodni kraniec biegnie do lotniska Hongqiao i dalej. Na wschodzie biegnie przez centrum Pudong i kończy się na lotnisku Pudong. 
Linie 1 i 2 spotykają się na Placu Ludowym w dzielnicy Huangpu, a linia 8 również tam jeździ. Jest to jedna z najbardziej ruchliwych stacji metra na Ziemi i często jest uważana za centrum Szanghaju.
* '''Linia 3'''. Biegnie łukiem wokół zachodniej części centrum, obok linii 4 przez większą część trasy. Na południu kończy się na Dworcu Południowym w Szanghaju; na północy prowadzi do dworca kolejowego Szanghaj i dalej, przez Hongkou i do Baoshan. 
* '''Linia 4'''. Biegnie okrężną trasą wokół centrum Szanghaju, głównie po stronie Puxi, ale prowadzi również do Pudong. Przez około zachodnią trzecią część trasy biegnie obok linii 3. 
* '''Linia 7'''. Biegnie z Jiading na północy, biegnie do świątyni Jing'An i przez koncesję francuską, a następnie na wschód do Pudong. 
* '''Linia 8'''. Biegnie z Yangpu na północy przez część Hongkou, do stacji Plac Ludowy w Huangpu, na wschód do Pudong i wreszcie do części Minhang, która leży na wschód od rzeki.
* '''Linia 9'''. Pochodzi z Pudong przez południową część śródmieścia, do Xujiahui, a następnie na zachód do Songjiang. 
* '''Linia 10'''. Od dworca kolejowego Hongqiao na zachodzie, przez koncesję francuską, do ogrodów Yuyuan na Starym Mieście, przecinającej linię 2 przy Nanjing Road East w Huangpu, do ogromnego targu odzieżowego Qipu Road i na północ do Hongkou i Yangpu. 
* '''Linia 11'''. Zaczyna się w ośrodku Disneya w Nanhui po stronie Pudong, przecina rzekę i południową część koncesji francuskiej do Xujiahui, a następnie skręca na północ do Changning, Putuo i Jiading. Na lub na północ od Xujiahui przecina większość głównych linii w centrum miasta. Kontynuuje na północny zachód od gminy Szanghaj; od połowy 2017 r. dociera do Kunshan, a plany zakładają, że ostatecznie połączy się z systemami metra [[Suzhou]] i [[Wuxi]]. 
* '''Linia 12'''. Zaczyna się w Minhang na południe od śródmieścia, biegnie przez Koncesję Francuską i Jing'an z przystankami, w tym przy stacji South Shaanxi Road na Huaihai Road i West Nanjing Road, przez Hongkou i Yangpu i przez rzekę do północnej części Pudong. 
* '''Linia 13'''. Zaczyna się w Jiading, przecina Putuo, zatrzymuje się kilka przystanków w centrum, w tym West Nanjing Road i Xintiandi, a następnie przecina rzekę do południowego Pudong. 
* '''Kolej Jinshan'''. Kolej podmiejska obsługiwana przez China Railway (zamiast Shanghai Metro). Usługa rozpoczyna się od dworca kolejowego Szanghaj Południowy, usługa podmiejskich zatrzymuje się kilka przystanków w Minhang, Songjiang, Jinshan i kończy się na stacji Jinshanwei. Linia wykorzystuje składy szybkich pociągów, a wszystkie stacje sprzedają bilety na pociągi dalekobieżne. 
Linie, które nie przyjeżdżają do centrum, to linia 5, która obsługuje południowe przedmieścia Minhang, linia 17, która biegnie od dworca kolejowego Hongqiao do zachodnich przedmieść Qingpu, oraz linie 6, 16 i Pujiang, których trasy przebiegają przez rzekę w Pudong New Area.

==== Stacje metra ====
Ważne stacje metra to:

* {{Znacznik|Plac Ludowy|31.234361 |121.471 |typ=transport}}'''Plac Ludowy''' (''Park Ludowy''). Węzeł dla linii 1 , 2 i 8 . Jedna z najbardziej ruchliwych stacji metra na świecie, obsługująca około 700 000 pasażerów dziennie. Ma dołączoną dużą powierzchnię handlową, głównie odzieżową i turystyczną. 
* {{Znacznik|Metro Dworzec kolejowy Szanghaj|31.251667|121.452778|typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj'''. Linie 1 , 3 i 4 . W rzeczywistości są tu dwie stacje metra, jedna dla linii 1, a druga dla linii 3 i 4, a między nimi jest długi spacer. 
* {{Znacznik|Park Zhongshan|31.2197 |121.411 |typ=transport}}'''Park Zhongshan'''. Linie 2 , 3 i 4 . Ma dołączone ogromne centrum handlowe Cloud Nine. W pobliżu znajduje się park, od którego pochodzi nazwa stacji. 
* {{Znacznik|Xujiahui|31.194539|121.4379|typ=transport}}'''Xujiahui'''. Ważny węzeł komunikacyjny z liniami 1 , 9 i 11 . W pobliżu znajduje się kilka ogromnych centrów handlowych; szczegóły w koncesji francuskiej

==== Jak używać ====
Najwygodniejszym sposobem '''zapłaty''' jest karta metra; patrz poprzedni rozdział. Dostępne są również karty jednodniowe, które można kupić za 18¥, ważne przez 24 godziny od pierwszego użycia. Automaty biletowe dokonują banknotów i monet 1 lub ¥0,5, mają instrukcje w języku angielskim i mogą wydawać resztę. Większość stacji na liniach 1, 2, 3 również będzie miała personel sprzedający jednorazowe karty biletowe, ale na nowo ukończonych liniach 6, 8 i 9 zakup biletów odbywa się automatycznie, a personel pomaga tylko w dodawaniu kredytu na karty lub jeśli coś pójdzie nie tak. Dzięki kartom jednorazowym wybierasz miejsce docelowe i płacisz według odległości, a następnie przesuwasz palcem przed wejściem na pokład i wkładasz bilet do automatu po wyjściu.

Jeśli są dostępne miejsca, przygotuj się na dosłowną '''szaloną kreskę''', gdy pasażerowie będą przepychać się i walczyć o dostępne miejsca. Możesz spróbować zrobić to samo, ale pamiętaj, że wszyscy inni będą mieli o wiele więcej doświadczenia niż ty! Uważaj też na kieszonkowców, którzy mogą wykorzystać ten pośpiech na swoją korzyść.

'''Przesiadki''' między liniami mogą wymagać bardzo długiego spaceru na niektórych stacjach. W większości miejsc możesz swobodnie przemieszczać się między liniami za pomocą jednego biletu. Ale są wyjątki, gdzie dwie lub więcej linii ma stacje o tej samej nazwie, ale stacje są oddzielne, więc potrzebujesz drugiego biletu na drugi pociąg (chyba że masz kartę metra).

Odrębne stacje o tej samej nazwie to:

* Dworzec kolejowy Szanghaj - linie 3/4 i linia 1 to osobne stacje
* Stacja West Nanjing Road - linie 2 , 12 i 13 znajdują się na osobnych stacjach oddalonych od siebie o kilka minut.
* Pudian Road (Pudian Lu) - linie 4 i 6 ; te przystanki znajdują się na tej samej ulicy, ale nie są blisko siebie. Skorzystaj z bezpłatnego transferu o jeden przystanek w dowolnym kierunku (Century Ave lub Lancun Road).
Większość stacji obejmuje niektóre punkty sprzedaży detalicznej; w wielu są one ograniczone do kilku sprzedawców przekąsek, ale niektóre (np. Xujiahui i Plac Ludowy) mają duże strefy gastronomiczne i sklepy bezpośrednio na stacji. Z wielu stacji — w tym Xujiahui, South Shaanxi Road, Nanjing Road East i Zhongshan Park — możesz przejść bezpośrednio do dużych domów towarowych lub centrów handlowych bez wychodzenia na zewnątrz. Stacje z pamiątkami i tanią odzieżą patrz [[#Odzież]] poniżej.

=== Autobusem ===
System autobusowy jest tańszy i znacznie bardziej rozbudowany niż metro, a niektóre trasy kursują po godzinie zamknięcia metra (numery tras zaczynające się od 3 to autobusy nocne, które kursują po godzinie 23:00). Generalnie jest jednak wolniej, a wszystkie informacje o trasach na przystankach są w języku chińskim, ale [http://msittig.wubi.org/bus/ tutaj] jest przydatna lista tras i przystanków autobusowych w języku angielskim. W autobusie pojawiają się anglojęzyczne ogłoszenia.

Niektóre wiejskie autobusy w Szanghaju nie są numerowane i zamiast tego są określane jako '''linia XX''' (XX线), w której XX to inicjał punktu początkowego i docelowego. Autobusy wiejskie, określane jako '''XX linia specjalna''' (XX专线), są zazwyczaj usługami szybszymi. Inne specjalne linie autobusowe są numerowane opisowym słowem w języku chińskim lub opisem punktu początkowego i docelowego oraz chińskim numerem, np. „Linia mostu 1” (大桥一路), „Linia tunelu 2” (隧道二路) lub „ Linia Szanghaj-Chongming 3&quot;(申崇三路).

Niektóre autobusy mają konduktora; wsiadaj, usiądź, a on lub (częściej) ona przyjdzie; zapłać mu, a dostaniesz papierowy bilet i ewentualną resztę. Ceny biletów zależą od odległości, a konduktorzy rzadko mówią po angielsku, więc musisz albo znać miejsce docelowe i umieć je wymówić po chińsku, albo zapisać je po chińsku.

Inne autobusy nie mają konduktora, tylko kierowcę; cena za trasę jest stała, zwykle 2¥, jeśli autobusy są klimatyzowane i 1,5¥ na coraz rzadszych trasach kursujących na starych autobusach bez. Sprawdź sam autobus, ponieważ na niektórych trasach opłata za przejazd różni się w zależności od autobusu; zazwyczaj znajduje się znak pokazujący opłatę na zewnątrz obok drzwi i/lub na skrzynce z opłatami. Wymagana jest dokładna opłata, chyba że masz bilet na metro; przygotuj wcześniej dokładną resztę i wrzuć ją do pudełka obok kierowcy.

Jeśli zmienisz autobus z kartą metra, otrzymasz 1¥ zniżkę na drugi przejazd autobusem i wszystkie kolejne transfery. Jest na to 90-minutowe okno. Jeśli więc nie spędzasz zbyt dużo czasu w miejscu docelowym, zniżka będzie obowiązywać również na początku podróży powrotnej.

Kilka firm oferuje '''autobusy wycieczkowe''' z różnymi trasami i pakietami obejmującymi główne zabytki, takie jak Zoo w Szanghaju, Oriental Pearl Tower i Baoyang Road Harbor. Wiele z nich odjeżdża ze wschodniego dworca autobusowego Stadionu w Szanghaju. Możesz także odebrać jeden z centrum na Nanjing Road w pobliżu parku między stacjami metra Plac Ludowy i Nanjing Road West lub w Muzeum Historii Szanghaju. Autobusy mają zwykle przewodnik audio w głównych językach świata. Firma, która ma najniższą taryfę, oferuje jednodniowy bilet za 60¥, obejmujący główne atrakcje w centrum Szanghaju i Lujiazui (AKA Central Pudong).

=== Taksówką ===
[[Plik:Chinese VW Santana taxi.jpg|thumb|Taksówka z Szanghaju]]
Taxi („出租车” chūzūchē lub choo-tzoo-chuh) to dobry wybór do transportu w mieście, zwłaszcza poza godzinami szczytu. Jest przystępna cenowo — 14¥ przez pierwsze 3 km w ciągu dnia, 18¥ po 23:00, 2,4/km do 10 km i ¥3,5/km później; kiedy koła się nie toczą, czas jest również śledzony i rozliczany, ale pierwsze 5 minut. są za darmo; Obowiązuje również dopłata paliwowa ¥1. Przejazd z centrum na lotnisko Pudong kosztuje około 200¥.
{{infobox|Powstanie aplikacji taksówkowych|Aplikacje mobilne są powszechnie używane do wołania taksówek. Główną aplikacją jest Didi Chuxing. Te aplikacje pozwalają wezwać taksówkę. Możesz jednak zauważyć, że niektórzy kierowcy prawdopodobnie nie odpowiedzą na Twoje żądanie, ponieważ uważają, że miejsce docelowe jest dla nich zbyt krótkie lub niewygodne, lub w godzinach szczytu. Didi jest w pełni dostępna w języku angielskim. Rozpoznawanie adresów w języku angielskim nie jest dobre, ale można to obejść, składając zamówienie Didi za pośrednictwem Apple Maps (nie blokowane w Chinach).}}
Taksówkarze zazwyczaj nie mówią po angielsku, więc jeśli nie mówisz po mandaryńsku, upewnij się, że miejsce docelowe jest napisane chińskimi znakami, aby pokazać kierowcy. Zdobądź wizytówkę swojego hotelu lub dowolnej restauracji lub sklepu, którą lubisz; dzięki czemu łatwo tam wrócić. Ponieważ Szanghaj jest ogromnym miastem, postaraj się również znaleźć najbliższe skrzyżowanie do miejsca docelowego, ponieważ nawet adresy w języku chińskim są często bezużyteczne. Jeśli masz telefon komórkowy, możesz również skorzystać z numeru telefonu widocznego z tyłu taksówki. Wybierz numer i powiedz agentowi po angielsku, dokąd chcesz się udać. Podaj telefon kierowcy, a agent powie mu po chińsku, dokąd chcesz jechać. W razie potrzeby agent znajdzie dla Ciebie nawet adresy barów i innych miejsc.

Staraj się unikać używania banknotów 100¥ do płacenia za krótkie podróże; użyj karty metra lub udostępnij resztę; taksówkarze nie są chętni do rozdawania reszty. Ponadto banknot ¥50 jest ulubieńcem fałszerzy, a obcokrajowiec niezaznajomiony z pieniędzmi to oczywista osoba, na którą można narzucić zły banknot, więc powinieneś starać się uniknąć pięćdziesiątki w reszcie. Dodatkowo, jednym ze sztuczek stosowanych przez pozbawionych skrupułów kierowców jest twierdzenie, że zdałeś im złe 100¥, podczas gdy w rzeczywistości dałeś im dobre 100¥, a oni wymienili je na złe.

Taksówki są bardzo trudne do zdobycia w godzinach szczytu i kiedy pada deszcz, więc przygotuj się na chwilę poczekania lub spacer do ruchliwego miejsca odbioru. Zagraniczni goście mogą być zaskoczeni prawie konkurencyjnym brakiem uprzejmości lub kolejek podczas oczekiwania na taksówkę, więc nie bój się „wskoczyć” i dostać jedną – kto pierwszy, ten lepszy. Istnieje kilka postojów taksówek, gdzie stewardesy utrzymują dobrze uporządkowaną kolejkę; może to być najszybszy sposób na złapanie taksówki w ruchliwej części miasta, ale jest ich niewiele, więc spodziewaj się długiego spaceru, aby ją znaleźć.

Kierowcy, choć generalnie uczciwi, czasami naprawdę nie mają pojęcia i od czasu do czasu zabierają Cię na przejażdżkę. Kierowcy są bardzo dobrzy w posługiwaniu się licznikiem, ale jeśli zapomną, przypomnij im. Prawo przewiduje również wystawienie rachunku pasażerowi, więc jeśli opłata za przejazd wydaje się nieodpowiednia, należy go uzyskać, ponieważ jest to konieczne do uzyskania odszkodowania. Jeśli uważasz, że kierowca oszukał Cię lub źle potraktował, Ty (lub znajomy mówiący po chińsku) możesz użyć informacji z wydrukowanego paragonu, aby złożyć skargę do firmy taksówkowej na tego konkretnego kierowcę. Kierowca będzie musiał zapłacić trzykrotną opłatę za przejazd, jeśli zamówił go firma taksówkarska, więc zwykle jest bardzo dobry w wyborze odpowiedniej trasy. Wydrukowany paragon jest również przydatny do skontaktowania się z kierowcą w przypadku, gdy zapomniałeś czegoś w taksówce i musisz to odzyskać.

Jeśli natkniesz się na rząd zaparkowanych taksówek i masz wybór, do której chcesz wsiąść, możesz sprawdzić kartę identyfikacyjną taksówki kierowcy, umieszczoną obok licznika na desce rozdzielczej. Im wyższy numer, tym nowszy kierowca, więc może być większa szansa, że ​​kierowca nie będzie wiedział, dokąd jedzie. Osoby z numerami od 10XXXX do 12XXXX są najbardziej doświadczonymi kierowcami; liczba powyżej 27XXXX oznacza nowego kierowcę, który może Cię gdzieś zgubić. Innym sposobem jest sprawdzenie liczby gwiazdek kierowcy; są one wyświetlane pod zdjęciem kierowcy na desce rozdzielczej. Liczba gwiazdek wskazuje, jak długo kierowca pracował w branży taksówkowej oraz poziom pozytywnych opinii otrzymywanych od klientów i waha się od zera do pięciu gwiazdek. Kierowcy z co najmniej jedną gwiazdką powinni znać wszystkie główne lokalizacje w Szanghaju, a ci z trzema gwiazdkami powinni być w stanie rozpoznać nawet mniej znane adresy. Pamiętaj, że nagromadzenie tych gwiazdek wymaga czasu, więc nie panikuj, jeśli znajdziesz kierowcę, który ich nie ma — po prostu poproś, aby zapewnił Cię, że wie, dokąd jedzie i że powinno być dobrze.

Jeśli musisz przejechać taksówką z jednej strony rzeki Huangpu na drugą, zwłaszcza z Pudong do Puxi, możesz chcieć upewnić się, że kierowca pojedzie i wie, dokąd jedzie; niektórzy kierowcy znają tylko swoją stronę miasta i mogą się zgubić po przekroczeniu rzeki. Taksówki są notorycznie trudne do zdobycia w deszczowe dni i w godzinach szczytu, więc odpowiednio zaplanuj swoje podróże. Ponieważ przejścia między Pudong i Puxi są często zakorkowane, taksówka może być droższa i wolniejsza niż metro. Może lepiej przejechać metrem przez rzekę, a potem złapać taksówkę.

Kolorystyka taksówek w Szanghaju jest ściśle kontrolowana i wskazuje firmę, do której należy taksówka. Turkusowe taksówki obsługiwane przez największą grupę ''Dazhong'' (大众) są często oceniane jako najlepsze. Inna dobra firma taksówkarska, ''Qiangsheng'' (强生), korzysta z taksówek w kolorze złotym. Istnieją inne niezawodne firmy, takie jak ''Bashi'' (巴士), która korzysta z zielonych taksówek i ''Jinjiang'' (锦江), która korzysta z białych taksówek. Uważaj na ciemnoczerwone/bordowe taksówki, ponieważ jest to „domyślny” kolor małych firm taksówkowych i zawiera więcej niż sprawiedliwy udział złych jabłek. Istnieją również prywatne taksówki (łatwo rozpoznawalne, ponieważ mają „X” na tablicy rejestracyjnej i mogą nie być standardowym Volkswagenem Santana używanym przez większość firm taksówkowych). Ciemnoczerwone / bordowe taksówki czasami zjeżdżają z licznika i pobierają opłaty 4x-5x wyższe od normalnej stawki — zwłaszcza w okolicach turystycznych Ogrodów Yuyuan. Z drugiej strony jasne czerwone taksówki i niebieskie taksówki są uzwiązkowione i całkiem OK, ponadto w tych firmach pracuje więcej taksówkarzy trzygwiazdkowych i wyższych. Jasnopomarańczowe taksówki obejmują tylko obszary podmiejskie i nie są dozwolone w obszarze „miasta”, ale ich liczniki zaczynają się od 11 i liczą 2,4 /km bez względu na długość podróży, więc są nieco tańsze, jeśli jesteś nie próbować dostać się do centrum (zasada — jeśli próbujesz jechać gdzieś w obrębie autostrady Zewnętrznej Obwodnicy, nie wybieraj jej, ale jeśli Twoja podróż kończy się właśnie w tym miejscu, możesz znaleźć kierowcę, który zechce zgiąć zasady).

Korzystanie z aplikacji ''Smart Shanghai'' (około 2,00 GBP w App Store) lub strony internetowej Smart Shanghai pomoże Ci wziąć taksówkę. Znajdź widok, restaurację, hotel lub bar, którego szukasz w aplikacji lub na stronie internetowej i kliknij przycisk „Wskazówki dojazdu taksówką” przy adresie napisanym po chińsku. Po prostu pokaż to kierowcy, a będziesz w drodze!

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>tb5jxnxb22tdn8mxvn3605ee2urtrzi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119736</id>
      <parentid>119735</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T10:24:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Taksówką */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="85702" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Koleją ===
Szanghaj ma kilka głównych stacji kolejowych, w tym:

* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Szanghaj|31.2503 |121.4509 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj''' linie metra 1 3 4 (上海站), 100 Moling Road (''trzy przystanki na północ od Placu Ludowego na linii 1''). Największy i najstarszy w Szanghaju, położony w dzielnicy Zhabei. Praktycznie wszystkie pociągi kończyły się tutaj, ale wiele usług w kierunku południowym zostało przeniesionych na Dworzec Południowy, a usługi dużych prędkości korzystają z nowej stacji Hongqiao. 
* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Hongqiao|31.196027 |121.316099 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Hongqiao''' linie metra 2 10 17 (上海虹桥站). Ogromna nowa stacja znajdująca się w tym samym kompleksie budynków, co lotnisko Hongqiao. Stacja metra łączy tę samą nazwę, Dworzec kolejowy Hongqiao, i znajduje się jeden przystanek za stacją lotniska Hongqiao. Większość pociągów dużych prędkości korzysta z tej stacji.
* {{Znacznik|Dworzec Południowy w Szanghaju|31.154425 |121.424161 |typ=transport}}'''Dworzec Południowy w Szanghaju''' linie metra 1 3 15 (上海南站). w dzielnicy Xuhui. Świadczy usługi w kierunku południowym, z wyjątkiem szybkich pociągów na linii dużych prędkości Szanghaj–[[Hangzhou]], które teraz korzystają z nowej stacji Hongqiao, oraz wolnych pociągów do [[Hongkong]]u (ze względu na brak udogodnień imigracyjnych i celnych). 
* {{Znacznik|Dworzec Zachodni w Szanghaju|31.265278|121.396111|typ=transport}}'''Dworzec Zachodni w Szanghaju''' linie metra 11 15 (上海西站/南翔北站/安亭北站). Niektóre szybkie pociągi w kierunku Nanjing zatrzymują się na tych małych stacjach. Ponadto istnieje kilka pociągów do iz dworca w Szanghaju, które zapewniają połączenia z innymi pociągami. 
* '''Dworzec Wschodni w Szanghaju'''. Plany budowy stacji, która będzie zlokalizowana w dzielnicy Chuansha w Pudong, ogłoszono w 2012 roku.

Samoobsługowe automaty biletowe są powszechne i mogą być używane do sprawdzania godzin pociągów w trybie angielskim, ale bilety można kupić w nich tylko wtedy, gdy masz chiński dowód osobisty. Bilety można również wygodnie rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub w kasie biletowej na dowolnym dworcu kolejowym. Zobacz sekcję dotyczącą biletów kolejowych w artykule o Chinach. Pamiętaj, że bilety w [[Hongkong]]u trafiają do sprzedaży z 60-dniowym wyprzedzeniem, a segment Hongkong–Szanghaj szybko się wyprzedaje.

* '''[[Pekin]]''' (北京) — Począwszy od czerwca 2011 uruchomiono całkowicie nową linię ekspresową z Pekinu, z opcją najkrótszego czasu podróży po 4 godzinach i 18 minutach (G17/G22). Dodatkowo codziennie kursuje kilka szybkich pociągów sypialnych. Pociągi te mają kody z prefiksem D, jeżdżą nieco ponad 10 godzin z Szanghaju do Pekinu. Taryfa wynosi około ¥ 730 za dolną koję z miękkim podkładem lub ¥ 655 za górną koję; pociągi są czyste, a czteroosobowe kabiny wygodne. W niektórych z tych pociągów dostępne są również przedziały dwuosobowe, cena wynosi około ¥ 1470 za dolną koję lub ¥ 1300 za górną. Przedziały dwuosobowe w pociągach D nie mają prywatnych łazienek. W tym samym nowym pociągu zwykłe miejsca drugiej klasy są dostępne za około 327¥. Za zwykły, normalny podkład w standardowym pociągu, który jedzie 13 godzin z Szanghaju do Pekinu, spodziewaj się, że zapłacisz od 306 do 327¥ za twardy podkład lub około 478 do 499 ¥ za miękki. W pociągach serii T dostępne są miejsca sypialne dwuosobowe, z prywatną łazienką i sofą, cena wynosi 881¥ za górną koję lub 92¥1 za dolną. Ale bilety na te tańsze, normalne miejsca sypialne są zwykle bardzo napięte.
* '''[[Hongkong]]''' (香港) — szybkie pociągi G99/G100 kursują codziennie między stacją West Kowloon w Hongkongu a stacją Hongqiao w Szanghaju, a podróż trwa około 8 godzin. Bilety kosztują około 1008¥ w jedną stronę w klasie ekonomicznej. Na stacji w Hongkongu przeprowadzane są procedury imigracyjne zarówno dla Chin kontynentalnych, jak i Hongkongu. Alternatywnie, wolniejszy pociąg Z99/Z100 z dworca kolejowego w Szanghaju (Z99 odjeżdża tutaj o 18:20, Z100 przyjeżdża tutaj o 10:00), przyjeżdżając na stację Hung Hom w Kowloon (Z99 przyjeżdża tutaj około 13:00, Z100 odjeżdża tutaj o godzinie 15:15). Jeśli podróżujesz sam, spodziewaj się, że zapłacisz 800¥ w jedną stronę za miękki podkład, ale zniżki są udzielane na zakupy grupowe (364¥ w jedną stronę na osobę z miękkim podkładem, jeśli na przykład zakup w grupie 4 osób). Jeśli nie masz bardzo napiętego budżetu, spróbuj „Deluxe Soft Sleeper”, który ma przegródki z 2 łóżkami i prywatne gniazdko w stylu kontynentalnym (ale wraz z wprowadzeniem nowych wagonów, zwykły miękki podkład ma również prywatny gniazdko elektryczne w każdym przedziale oraz jedno na korytarzu każdego wagonu). Liczba miejsc jest ograniczona, więc rezerwuj z dużym wyprzedzeniem. Pamiętaj, że nadal będziesz musiał przejść przez odprawę celną, a zatem potrzebujesz nowej wizy do ponownego wjazdu do Chin kontynentalnych (chyba że masz wizę wielokrotnego wjazdu). Jednak odprawa celna na dworcu jest znacznie szybsza niż na lotnisku.
* '''[[Lhasa]]''' (拉萨) — Pociąg do iz Lhasy w [[Tybet|Tybecie]] kursuje codziennie z dworca kolejowego w Szanghaju. Podróż do Lhasy zajmuje niecałe 50 godzin. Twarde siedzisko kosztuje 406 ¥, a twardy podkład kosztuje około 900¥, a miękki kosztuje około 1300¥. Tlen jest dostępny dla każdego pasażera na odcinku [[Golmud]]–[[Lhasa]]. W przypadku obywateli spoza Chin wymagane jest zezwolenie na podróż do Tybetu.
Nowe szybkie pociągi CRH (200 km/h) z Szanghaju jadą na południowy zachód do [[Nanchang]] i [[Changsha]] lub na północ do [[Pekin]]u, [[Zhengzhou]] i [[Qingdao]]. Są bardzo wygodne i wyposażone. W tym przypadku kody tras pociągu zaczynają się od litery D. Pociągi dużych prędkości (ponad 300 km/h) do [[Nankin]] i [[Hangzhou]] mają przedrostek G.

=== Samochodem ===
Dobre, nowoczesne autostrady łączą Szanghaj z pobliskimi miastami we wschodnich Chinach, takimi jak [[Nankin]], [[Suzhou]], [[Hangzhou]] i [[Ningbo]]. Inne autostrady, wiele z nich równie dobrych, prowadzą do bardziej odległych miast w całym kraju. Dotarcie do Szanghaju z Suzhou zajmuje tylko około godziny, 2 godziny z Hangzhou lub 2,5 godziny z Ningbo, ten ostatni przez 36-kilometrowy most Hangzhou Bay Bridge, najdłuższy na świecie most przecinający morze.

=== Autobusem ===
W Szanghaju jest kilka dworców autobusów dalekobieżnych. Powinieneś postarać się o bilety jak najwcześniej.

* '''Dworzec dalekobieżny Beiqu''', 80 Gongxing Lu. 
* '''Stacja pasażerska Hengfeng Road Express''' (恒丰路客运站), 270 Hengfeng Lu. Jest to jeden z największych i znajduje się na północ od głównego dworca kolejowego. Obsługuje większość miejsc w prowincjach [[Jiangsu]] i [[Zhejiang]] oraz kilka bardziej odległych miast, takich jak [[Pekin]] i [[Kanton]]. Jest dobrze zorganizowany, ale może być trochę trudno go znaleźć – szczególnie przy dużej przebudowie North Station Square. Ze stacji metra Shanghai Railway Station (North) (linie 3 i 4) wybierz zjazd nr 1. Wyjdziesz na środku placu budowy. Skieruj się w lewo i idź prosto, a w końcu (po nieprzyjemnym 10-minutowym spacerze) go znajdziesz. Taksówki motocyklowe będą krążyć wokół wyjścia ze stacji i zabiorą Cię tam za około 5¥, jeśli będziesz się mocno targować – jednak mogą być nachalne i agresywne. 
* '''Stacja dalekobieżnego transportu pasażerskiego Zhongshan Beilu''', 1015 Zhongshan Bei Lu. 
* '''Stacja pasażerska Xujiahui''', 211 Hongqiao Lu. 
* '''Dworzec dalekobieżny Pudong Tangqiao''', 3842 Pudong Nan Lu

=== Statkiem ===
Co tydzień kursują promy z [[Kobe]] i [[Osaka|Osaki]] ([[Japonia]]).

* '''[https://www.shinganjin.com/en/ MV Xinjianzhen]''', ☏ +86-021-63257642, +81-06-6536-6541, cmeiying@chinjif.com. Wyjazd zmienia się co tydzień z Kobe lub Osaką i przybywa do Szanghaju. Harmonogram można znaleźć tutaj.

== Komunikacja ==
Szanghaj ma doskonałą sieć transportu publicznego z najszerszym na świecie systemem metra (metro i pociągi na podwyższeniu) oraz autobusami, które jeżdżą mniej więcej wszędzie indziej. Taksówek jest dużo i są tanie jak na międzynarodowe standardy, a poruszanie się pieszo jest często praktyczne. Metro, taksówki i spacery będą głównymi środkami transportu dla większości podróżnych. Miasto jest jednak ogromne (24 miliony), a wszystkie środki transportu mają czasami problemy z zatłoczeniem.

=== Karty metra ===
Jeśli zamierzasz zostać w Szanghaju dłużej niż kilka dni, '''[http://www.sptcc.com/ karta metra]''' – zwana również Szanghajską Kartą Jiaotong (上海公共交通卡) lub Szanghajską Kartą Transportu Publicznego – jest koniecznością. Karty te można dostać na dowolnej stacji metra, a także w niektórych sklepach ogólnospożywczych, takich jak Alldays i KeDi Marts.

Możesz doładować kartę pieniędzmi i '''używać jej w autobusach, metrze, a nawet taksówkach''', oszczędzając kłopotów z kupowaniem biletów (czasami z długimi kolejkami) i zachowując resztę na autobusy i taksówki. Karta pozwala również na przesiadkę na niektórych stacjach, gdzie bez karty trzeba by kupić kolejny bilet, i daje 1 zniżkę na każdy transfer autobusem, autobusem lub metrem.

Karty te do działania nie wymagają kontaktu z czytnikiem kart. Często zdarza się, że ktoś po prostu przesuwa torebkę, portfel lub torbę na ramię nad czytnikiem bez wyjmowania karty, a to prawie zawsze działa. Karta może być użyta raz, gdy skończą się jej pieniądze; Dozwolony jest „debet w rachunku bieżącym” do ¥8.

Karty są dostępne w kilku rozmiarach — zwykłym (rozmiar karty kredytowej), mini i „z paskiem” (do zawieszenia na telefonach komórkowych) — a dla każdego dostępne są specjalne edycje z ciekawymi zdjęciami. Nowe automaty, które mogą ładować pieniądze na karty dowolnego rozmiaru, zastępują starsze automaty, ale nie pobierają gotówki i ogólnie akceptują tylko karty Alipay lub UnionPay/Discover. Liczniki usług na większości stacji metra doładują każdy rodzaj karty w wielokrotnościach 10¥, ale kilka stacji nie obsługuje już swoich liczników usług, podczas gdy inne eksperymentują z wymaganiem doładowania w automatach samoobsługowych, więc jest to radzimy upewnić się, że dostępne są wystarczające fundusze na podróż powrotną, jeśli wybierasz się do mniej zaludnionej części miasta.

Za kartę pobierana jest kaucja w wysokości 20¥; Karty w rozmiarze normalnym można zwrócić w celu zwrotu depozytu, ale nie w przypadku rozmiaru mini lub paska. W przypadku dowolnego typu karty saldo na karcie może zostać natychmiast zwrócone, jeśli jest mniejsze niż 10¥. Jeśli saldo wynosi od 10 do 2000¥, należy pobrać fakturę z prośbą o zwrot pieniędzy; jednak zostanie naliczona opłata manipulacyjna w wysokości 5%. Niektóre stacje metra mają specjalne biura do zwrotu kart. Stacje te obejmują:

* Linia 1 - Hanzhong Rd, Hengshan Rd, Jinjiang Park;
* Linia 2 - Jiangsu Rd, E Nanjing Rd, Century Park, Songhong Rd;
* Linia 3 - Dongbaoxing Rd, Zhenping Rd, Caoxi Rd, North Jiangyang Rd;
* Linia 4 - Yangshupu Rd.
Możesz również skorzystać z Centrum Obsługi Kart Transportu Publicznego w Szanghaju, nr 609, Jiujiang Rd, od poniedziałku do piątku 09:30–18:30, sobota 09:30–16:30.

=== Metrem ===
[[Plik:Shanghai Metro Linemap.svg|thumb|400px|Mapa ze stycznia 2022]]
Sieć metra w Szanghaju ([http://service.shmetro.com/en/yxxlt/index.htm patrz mapa] na [http://service.shmetro.com/en/ oficjalnej stronie internetowej]) jest świetna — czysta, szybka, tania (3-10¥ w zależności od odległości), klimatyzowana i dość przyjazna dla użytkownika ze znakami i ogłoszeniami o przybyciu stacji w języku mandaryńskim i angielskim, podczas gdy komunikaty na linii 16 są trzyjęzyczne w języku szanghajskim, mandaryńskim i angielskim. Wadą jest to, że pociągi są przepełnione w godzinach szczytu, pociągi nie kursują późno w nocy (najnowszy pociąg jest kursowany około północy w piątkowe i sobotnie wieczory), a sieć nie jeździ jeszcze wszędzie, choć jest stale jest rozbudowywana.

[[Plik:Shanghai Metro - Line 10 - Laoximen.JPG|thumb|250px|Stacja linii 10, kolorowa lawenda wskazująca linię.]]
W obszarach centralnych większość linii (ale nie linii 3 i 4) przebiega pod ziemią. Na przedmieściach większość znajduje się nad ziemią, a wiele na wzniesieniu. Metro w Szanghaju jest najdłuższym systemem metra na świecie i drugim najbardziej ruchliwym na świecie (po [[Pekin]]ie). Istnieje ponad 500 km (250 mil) linii i ponad 250 stacji. Średnie użytkowanie to około 6 milionów przejazdów dziennie.

==== Linie metra ====
Każda linia metra ma określony kolor na wszystkich mapach i znakach, a często także w wystroju stacji. Od początku 2022 roku linie 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, Pujiang i Jinshan są w eksploatacji.

Trzy z najważniejszych linii to linia 1 północ-południe, linia 2 wschód-zachód oraz linia 4, która otacza całe centrum miasta.

Przez śródmieście przebiega wiele linii metra (1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13).

* {{Znacznik|Linia 1|31.2692|121.457|typ=transport}}'''Linia 1'''. Główna linia północ-południe biegnąca przez centrum miasta. Część przebiega przez koncesję francuską, pod Huaihai Road i Hengshan Road, a następnie na północ do Parku Ludowego i dworca kolejowego Szanghaj. Dalej biegnie na północ do Baoshan, a przedłużenie na wyspę Chongming jest w fazie planowania, począwszy od 2018. Jej południowy kraniec przechodzi w Minhang i łączy się z linią 5 w celu podróży dalej na południe. 
* '''Linia 2'''. Najważniejsza linia wschód-zachód miasta. Śródmieście biegnie pod Nanjing Road. Jej zachodni kraniec biegnie do lotniska Hongqiao i dalej. Na wschodzie biegnie przez centrum Pudong i kończy się na lotnisku Pudong. 
Linie 1 i 2 spotykają się na Placu Ludowym w dzielnicy Huangpu, a linia 8 również tam jeździ. Jest to jedna z najbardziej ruchliwych stacji metra na Ziemi i często jest uważana za centrum Szanghaju.
* '''Linia 3'''. Biegnie łukiem wokół zachodniej części centrum, obok linii 4 przez większą część trasy. Na południu kończy się na Dworcu Południowym w Szanghaju; na północy prowadzi do dworca kolejowego Szanghaj i dalej, przez Hongkou i do Baoshan. 
* '''Linia 4'''. Biegnie okrężną trasą wokół centrum Szanghaju, głównie po stronie Puxi, ale prowadzi również do Pudong. Przez około zachodnią trzecią część trasy biegnie obok linii 3. 
* '''Linia 7'''. Biegnie z Jiading na północy, biegnie do świątyni Jing'An i przez koncesję francuską, a następnie na wschód do Pudong. 
* '''Linia 8'''. Biegnie z Yangpu na północy przez część Hongkou, do stacji Plac Ludowy w Huangpu, na wschód do Pudong i wreszcie do części Minhang, która leży na wschód od rzeki.
* '''Linia 9'''. Pochodzi z Pudong przez południową część śródmieścia, do Xujiahui, a następnie na zachód do Songjiang. 
* '''Linia 10'''. Od dworca kolejowego Hongqiao na zachodzie, przez koncesję francuską, do ogrodów Yuyuan na Starym Mieście, przecinającej linię 2 przy Nanjing Road East w Huangpu, do ogromnego targu odzieżowego Qipu Road i na północ do Hongkou i Yangpu. 
* '''Linia 11'''. Zaczyna się w ośrodku Disneya w Nanhui po stronie Pudong, przecina rzekę i południową część koncesji francuskiej do Xujiahui, a następnie skręca na północ do Changning, Putuo i Jiading. Na lub na północ od Xujiahui przecina większość głównych linii w centrum miasta. Kontynuuje na północny zachód od gminy Szanghaj; od połowy 2017 r. dociera do Kunshan, a plany zakładają, że ostatecznie połączy się z systemami metra [[Suzhou]] i [[Wuxi]]. 
* '''Linia 12'''. Zaczyna się w Minhang na południe od śródmieścia, biegnie przez Koncesję Francuską i Jing'an z przystankami, w tym przy stacji South Shaanxi Road na Huaihai Road i West Nanjing Road, przez Hongkou i Yangpu i przez rzekę do północnej części Pudong. 
* '''Linia 13'''. Zaczyna się w Jiading, przecina Putuo, zatrzymuje się kilka przystanków w centrum, w tym West Nanjing Road i Xintiandi, a następnie przecina rzekę do południowego Pudong. 
* '''Kolej Jinshan'''. Kolej podmiejska obsługiwana przez China Railway (zamiast Shanghai Metro). Usługa rozpoczyna się od dworca kolejowego Szanghaj Południowy, usługa podmiejskich zatrzymuje się kilka przystanków w Minhang, Songjiang, Jinshan i kończy się na stacji Jinshanwei. Linia wykorzystuje składy szybkich pociągów, a wszystkie stacje sprzedają bilety na pociągi dalekobieżne. 
Linie, które nie przyjeżdżają do centrum, to linia 5, która obsługuje południowe przedmieścia Minhang, linia 17, która biegnie od dworca kolejowego Hongqiao do zachodnich przedmieść Qingpu, oraz linie 6, 16 i Pujiang, których trasy przebiegają przez rzekę w Pudong New Area.

==== Stacje metra ====
Ważne stacje metra to:

* {{Znacznik|Plac Ludowy|31.234361 |121.471 |typ=transport}}'''Plac Ludowy''' (''Park Ludowy''). Węzeł dla linii 1 , 2 i 8 . Jedna z najbardziej ruchliwych stacji metra na świecie, obsługująca około 700 000 pasażerów dziennie. Ma dołączoną dużą powierzchnię handlową, głównie odzieżową i turystyczną. 
* {{Znacznik|Metro Dworzec kolejowy Szanghaj|31.251667|121.452778|typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj'''. Linie 1 , 3 i 4 . W rzeczywistości są tu dwie stacje metra, jedna dla linii 1, a druga dla linii 3 i 4, a między nimi jest długi spacer. 
* {{Znacznik|Park Zhongshan|31.2197 |121.411 |typ=transport}}'''Park Zhongshan'''. Linie 2 , 3 i 4 . Ma dołączone ogromne centrum handlowe Cloud Nine. W pobliżu znajduje się park, od którego pochodzi nazwa stacji. 
* {{Znacznik|Xujiahui|31.194539|121.4379|typ=transport}}'''Xujiahui'''. Ważny węzeł komunikacyjny z liniami 1 , 9 i 11 . W pobliżu znajduje się kilka ogromnych centrów handlowych; szczegóły w koncesji francuskiej

==== Jak używać ====
Najwygodniejszym sposobem '''zapłaty''' jest karta metra; patrz poprzedni rozdział. Dostępne są również karty jednodniowe, które można kupić za 18¥, ważne przez 24 godziny od pierwszego użycia. Automaty biletowe dokonują banknotów i monet 1 lub ¥0,5, mają instrukcje w języku angielskim i mogą wydawać resztę. Większość stacji na liniach 1, 2, 3 również będzie miała personel sprzedający jednorazowe karty biletowe, ale na nowo ukończonych liniach 6, 8 i 9 zakup biletów odbywa się automatycznie, a personel pomaga tylko w dodawaniu kredytu na karty lub jeśli coś pójdzie nie tak. Dzięki kartom jednorazowym wybierasz miejsce docelowe i płacisz według odległości, a następnie przesuwasz palcem przed wejściem na pokład i wkładasz bilet do automatu po wyjściu.

Jeśli są dostępne miejsca, przygotuj się na dosłowną '''szaloną kreskę''', gdy pasażerowie będą przepychać się i walczyć o dostępne miejsca. Możesz spróbować zrobić to samo, ale pamiętaj, że wszyscy inni będą mieli o wiele więcej doświadczenia niż ty! Uważaj też na kieszonkowców, którzy mogą wykorzystać ten pośpiech na swoją korzyść.

'''Przesiadki''' między liniami mogą wymagać bardzo długiego spaceru na niektórych stacjach. W większości miejsc możesz swobodnie przemieszczać się między liniami za pomocą jednego biletu. Ale są wyjątki, gdzie dwie lub więcej linii ma stacje o tej samej nazwie, ale stacje są oddzielne, więc potrzebujesz drugiego biletu na drugi pociąg (chyba że masz kartę metra).

Odrębne stacje o tej samej nazwie to:

* Dworzec kolejowy Szanghaj - linie 3/4 i linia 1 to osobne stacje
* Stacja West Nanjing Road - linie 2 , 12 i 13 znajdują się na osobnych stacjach oddalonych od siebie o kilka minut.
* Pudian Road (Pudian Lu) - linie 4 i 6 ; te przystanki znajdują się na tej samej ulicy, ale nie są blisko siebie. Skorzystaj z bezpłatnego transferu o jeden przystanek w dowolnym kierunku (Century Ave lub Lancun Road).
Większość stacji obejmuje niektóre punkty sprzedaży detalicznej; w wielu są one ograniczone do kilku sprzedawców przekąsek, ale niektóre (np. Xujiahui i Plac Ludowy) mają duże strefy gastronomiczne i sklepy bezpośrednio na stacji. Z wielu stacji — w tym Xujiahui, South Shaanxi Road, Nanjing Road East i Zhongshan Park — możesz przejść bezpośrednio do dużych domów towarowych lub centrów handlowych bez wychodzenia na zewnątrz. Stacje z pamiątkami i tanią odzieżą patrz [[#Odzież]] poniżej.

=== Autobusem ===
System autobusowy jest tańszy i znacznie bardziej rozbudowany niż metro, a niektóre trasy kursują po godzinie zamknięcia metra (numery tras zaczynające się od 3 to autobusy nocne, które kursują po godzinie 23:00). Generalnie jest jednak wolniej, a wszystkie informacje o trasach na przystankach są w języku chińskim, ale [http://msittig.wubi.org/bus/ tutaj] jest przydatna lista tras i przystanków autobusowych w języku angielskim. W autobusie pojawiają się anglojęzyczne ogłoszenia.

Niektóre wiejskie autobusy w Szanghaju nie są numerowane i zamiast tego są określane jako '''linia XX''' (XX线), w której XX to inicjał punktu początkowego i docelowego. Autobusy wiejskie, określane jako '''XX linia specjalna''' (XX专线), są zazwyczaj usługami szybszymi. Inne specjalne linie autobusowe są numerowane opisowym słowem w języku chińskim lub opisem punktu początkowego i docelowego oraz chińskim numerem, np. „Linia mostu 1” (大桥一路), „Linia tunelu 2” (隧道二路) lub „ Linia Szanghaj-Chongming 3&quot;(申崇三路).

Niektóre autobusy mają konduktora; wsiadaj, usiądź, a on lub (częściej) ona przyjdzie; zapłać mu, a dostaniesz papierowy bilet i ewentualną resztę. Ceny biletów zależą od odległości, a konduktorzy rzadko mówią po angielsku, więc musisz albo znać miejsce docelowe i umieć je wymówić po chińsku, albo zapisać je po chińsku.

Inne autobusy nie mają konduktora, tylko kierowcę; cena za trasę jest stała, zwykle 2¥, jeśli autobusy są klimatyzowane i 1,5¥ na coraz rzadszych trasach kursujących na starych autobusach bez. Sprawdź sam autobus, ponieważ na niektórych trasach opłata za przejazd różni się w zależności od autobusu; zazwyczaj znajduje się znak pokazujący opłatę na zewnątrz obok drzwi i/lub na skrzynce z opłatami. Wymagana jest dokładna opłata, chyba że masz bilet na metro; przygotuj wcześniej dokładną resztę i wrzuć ją do pudełka obok kierowcy.

Jeśli zmienisz autobus z kartą metra, otrzymasz 1¥ zniżkę na drugi przejazd autobusem i wszystkie kolejne transfery. Jest na to 90-minutowe okno. Jeśli więc nie spędzasz zbyt dużo czasu w miejscu docelowym, zniżka będzie obowiązywać również na początku podróży powrotnej.

Kilka firm oferuje '''autobusy wycieczkowe''' z różnymi trasami i pakietami obejmującymi główne zabytki, takie jak Zoo w Szanghaju, Oriental Pearl Tower i Baoyang Road Harbor. Wiele z nich odjeżdża ze wschodniego dworca autobusowego Stadionu w Szanghaju. Możesz także odebrać jeden z centrum na Nanjing Road w pobliżu parku między stacjami metra Plac Ludowy i Nanjing Road West lub w Muzeum Historii Szanghaju. Autobusy mają zwykle przewodnik audio w głównych językach świata. Firma, która ma najniższą taryfę, oferuje jednodniowy bilet za 60¥, obejmujący główne atrakcje w centrum Szanghaju i Lujiazui (AKA Central Pudong).

=== Taksówką ===
[[Plik:Chinese VW Santana taxi.jpg|thumb|Taksówka z Szanghaju]]
Taxi („出租车” chūzūchē lub choo-tzoo-chuh) to dobry wybór do transportu w mieście, zwłaszcza poza godzinami szczytu. Jest przystępna cenowo — 14¥ przez pierwsze 3 km w ciągu dnia, 18¥ po 23:00, 2,4/km do 10 km i ¥3,5/km później; kiedy koła się nie toczą, czas jest również śledzony i rozliczany, ale pierwsze 5 minut. są za darmo; Obowiązuje również dopłata paliwowa ¥1. Przejazd z centrum na lotnisko Pudong kosztuje około 200¥.
{{infobox|Powstanie aplikacji taksówkowych|Aplikacje mobilne są powszechnie używane do wołania taksówek. Główną aplikacją jest Didi Chuxing. Te aplikacje pozwalają wezwać taksówkę. Możesz jednak zauważyć, że niektórzy kierowcy prawdopodobnie nie odpowiedzą na Twoje żądanie, ponieważ uważają, że miejsce docelowe jest dla nich zbyt krótkie lub niewygodne, lub w godzinach szczytu. Didi jest w pełni dostępna w języku angielskim. Rozpoznawanie adresów w języku angielskim nie jest dobre, ale można to obejść, składając zamówienie Didi za pośrednictwem Apple Maps (nie blokowane w Chinach).}}
Taksówkarze zazwyczaj nie mówią po angielsku, więc jeśli nie mówisz po mandaryńsku, upewnij się, że miejsce docelowe jest napisane chińskimi znakami, aby pokazać kierowcy. Zdobądź wizytówkę swojego hotelu lub dowolnej restauracji lub sklepu, którą lubisz; dzięki czemu łatwo tam wrócić. Ponieważ Szanghaj jest ogromnym miastem, postaraj się również znaleźć najbliższe skrzyżowanie do miejsca docelowego, ponieważ nawet adresy w języku chińskim są często bezużyteczne. Jeśli masz telefon komórkowy, możesz również skorzystać z numeru telefonu widocznego z tyłu taksówki. Wybierz numer i powiedz agentowi po angielsku, dokąd chcesz się udać. Podaj telefon kierowcy, a agent powie mu po chińsku, dokąd chcesz jechać. W razie potrzeby agent znajdzie dla Ciebie nawet adresy barów i innych miejsc.

Staraj się unikać używania banknotów 100¥ do płacenia za krótkie podróże; użyj karty metra lub udostępnij resztę; taksówkarze nie są chętni do rozdawania reszty. Ponadto banknot ¥50 jest ulubieńcem fałszerzy, a obcokrajowiec niezaznajomiony z pieniędzmi to oczywista osoba, na którą można narzucić zły banknot, więc powinieneś starać się uniknąć pięćdziesiątki w reszcie. Dodatkowo, jednym ze sztuczek stosowanych przez pozbawionych skrupułów kierowców jest twierdzenie, że zdałeś im złe 100¥, podczas gdy w rzeczywistości dałeś im dobre 100¥, a oni wymienili je na złe.

Taksówki są bardzo trudne do zdobycia w godzinach szczytu i kiedy pada deszcz, więc przygotuj się na chwilę poczekania lub spacer do ruchliwego miejsca odbioru. Zagraniczni goście mogą być zaskoczeni prawie konkurencyjnym brakiem uprzejmości lub kolejek podczas oczekiwania na taksówkę, więc nie bój się „wskoczyć” i dostać jedną – kto pierwszy, ten lepszy. Istnieje kilka postojów taksówek, gdzie stewardesy utrzymują dobrze uporządkowaną kolejkę; może to być najszybszy sposób na złapanie taksówki w ruchliwej części miasta, ale jest ich niewiele, więc spodziewaj się długiego spaceru, aby ją znaleźć.

Kierowcy, choć generalnie uczciwi, czasami naprawdę nie mają pojęcia i od czasu do czasu zabierają Cię na przejażdżkę. Kierowcy są bardzo dobrzy w posługiwaniu się licznikiem, ale jeśli zapomną, przypomnij im. Prawo przewiduje również wystawienie rachunku pasażerowi, więc jeśli opłata za przejazd wydaje się nieodpowiednia, należy go uzyskać, ponieważ jest to konieczne do uzyskania odszkodowania. Jeśli uważasz, że kierowca oszukał Cię lub źle potraktował, Ty (lub znajomy mówiący po chińsku) możesz użyć informacji z wydrukowanego paragonu, aby złożyć skargę do firmy taksówkowej na tego konkretnego kierowcę. Kierowca będzie musiał zapłacić trzykrotną opłatę za przejazd, jeśli zamówił go firma taksówkarska, więc zwykle jest bardzo dobry w wyborze odpowiedniej trasy. Wydrukowany paragon jest również przydatny do skontaktowania się z kierowcą w przypadku, gdy zapomniałeś czegoś w taksówce i musisz to odzyskać.

Jeśli natkniesz się na rząd zaparkowanych taksówek i masz wybór, do której chcesz wsiąść, możesz sprawdzić kartę identyfikacyjną taksówki kierowcy, umieszczoną obok licznika na desce rozdzielczej. Im wyższy numer, tym nowszy kierowca, więc może być większa szansa, że ​​kierowca nie będzie wiedział, dokąd jedzie. Osoby z numerami od 10XXXX do 12XXXX są najbardziej doświadczonymi kierowcami; liczba powyżej 27XXXX oznacza nowego kierowcę, który może Cię gdzieś zgubić. Innym sposobem jest sprawdzenie liczby gwiazdek kierowcy; są one wyświetlane pod zdjęciem kierowcy na desce rozdzielczej. Liczba gwiazdek wskazuje, jak długo kierowca pracował w branży taksówkowej oraz poziom pozytywnych opinii otrzymywanych od klientów i waha się od zera do pięciu gwiazdek. Kierowcy z co najmniej jedną gwiazdką powinni znać wszystkie główne lokalizacje w Szanghaju, a ci z trzema gwiazdkami powinni być w stanie rozpoznać nawet mniej znane adresy. Pamiętaj, że nagromadzenie tych gwiazdek wymaga czasu, więc nie panikuj, jeśli znajdziesz kierowcę, który ich nie ma — po prostu poproś, aby zapewnił Cię, że wie, dokąd jedzie i że powinno być dobrze.

Jeśli musisz przejechać taksówką z jednej strony rzeki Huangpu na drugą, zwłaszcza z Pudong do Puxi, możesz chcieć upewnić się, że kierowca pojedzie i wie, dokąd jedzie; niektórzy kierowcy znają tylko swoją stronę miasta i mogą się zgubić po przekroczeniu rzeki. Taksówki są notorycznie trudne do zdobycia w deszczowe dni i w godzinach szczytu, więc odpowiednio zaplanuj swoje podróże. Ponieważ przejścia między Pudong i Puxi są często zakorkowane, taksówka może być droższa i wolniejsza niż metro. Może lepiej przejechać metrem przez rzekę, a potem złapać taksówkę.

Kolorystyka taksówek w Szanghaju jest ściśle kontrolowana i wskazuje firmę, do której należy taksówka. Turkusowe taksówki obsługiwane przez największą grupę ''Dazhong'' (大众) są często oceniane jako najlepsze. Inna dobra firma taksówkarska, ''Qiangsheng'' (强生), korzysta z taksówek w kolorze złotym. Istnieją inne niezawodne firmy, takie jak ''Bashi'' (巴士), która korzysta z zielonych taksówek i ''Jinjiang'' (锦江), która korzysta z białych taksówek. Uważaj na ciemnoczerwone/bordowe taksówki, ponieważ jest to „domyślny” kolor małych firm taksówkowych i zawiera więcej niż sprawiedliwy udział złych jabłek. Istnieją również prywatne taksówki (łatwo rozpoznawalne, ponieważ mają „X” na tablicy rejestracyjnej i mogą nie być standardowym Volkswagenem Santana używanym przez większość firm taksówkowych). Ciemnoczerwone / bordowe taksówki czasami zjeżdżają z licznika i pobierają opłaty 4x-5x wyższe od normalnej stawki — zwłaszcza w okolicach turystycznych Ogrodów Yuyuan. Z drugiej strony jasne czerwone taksówki i niebieskie taksówki są uzwiązkowione i całkiem OK, ponadto w tych firmach pracuje więcej taksówkarzy trzygwiazdkowych i wyższych. Jasnopomarańczowe taksówki obejmują tylko obszary podmiejskie i nie są dozwolone w obszarze „miasta”, ale ich liczniki zaczynają się od 11 i liczą 2,4 /km bez względu na długość podróży, więc są nieco tańsze, jeśli jesteś nie próbować dostać się do centrum (zasada — jeśli próbujesz jechać gdzieś w obrębie autostrady Zewnętrznej Obwodnicy, nie wybieraj jej, ale jeśli Twoja podróż kończy się właśnie w tym miejscu, możesz znaleźć kierowcę, który zechce zgiąć zasady).

Korzystanie z aplikacji ''Smart Shanghai'' (około 2,00 GBP w App Store) lub strony internetowej Smart Shanghai pomoże Ci wziąć taksówkę. Znajdź widok, restaurację, hotel lub bar, którego szukasz w aplikacji lub na stronie internetowej i kliknij przycisk „Wskazówki dojazdu taksówką” przy adresie napisanym po chińsku. Po prostu pokaż to kierowcy, a będziesz w drodze!

=== Pieszo ===
Szanghaj jest dobrym miastem do spacerów, szczególnie w starszych częściach miasta, takich jak Bund, ale pamiętaj, że to miasto jest niesamowicie dynamiczne, a chodniki mogą być utrudnione lub nieprzyjemne do przejścia, gdy znajduje się w pobliżu terenów budowy. Jeśli na ruchliwej ulicy znajduje się wejście do metra, stacja może być zwykle używana jako przejście podziemne dla pieszych do innego wyjścia metra po drugiej stronie.

Niektóre odległości w Szanghaju są ogromne, więc w pewnym momencie będziesz musiał skorzystać z innych środków transportu. Jednak wiele osób dobrze się porusza, mając tylko bilet na metro plus stopy i być może okazjonalną taksówkę.

Zobacz [[#Aktywny wypoczynek]] poniżej kilka sugerowanych spacerów, które łączą zakupy i zwiedzanie.

„Tunel widokowy” Bundu jest bardzo dziwny i tak naprawdę nie pokazuje żadnych miejsc w mieście. Jest to jednak niezwykły (choć drogi) sposób na przeprawę przez rzekę. 

Jak w całych Chinach, pierwszeństwo przejazdu jest w rzeczywistości proporcjonalne do masy: pojazdy przewyższają motocykle, które przewyższają pieszych. Motocykle i rowery rzadko korzystają z reflektorów i mogą nadjeżdżać z dowolnego kierunku. Są głównymi użytkownikami krawężników na chodniki, więc nie stój przy nich. Unikaj nieprzewidywalnych ruchów podczas chodzenia i przechodzenia przez ulice: kierowcy widzą Cię i przewidują Twoją przyszłą lokalizację na podstawie Twojej prędkości.

=== Promem ===
Przydatny prom kursuje między Bundem (z przystani promowej kilka przecznic na południe od Nanjing Road obok restauracji KFC) a dzielnicą finansową Lujiazui w Pudong (terminal znajduje się około 10 minut na południe od Pearl TV Tower i stacji metra Lujiazui) oraz to najtańszy sposób przeprawy przez rzekę w cenie 2¥ za osobę. Prom jest klimatyzowany i przepuszcza tylko pieszych (rowery nie są dozwolone z wyjątkiem modeli składanych). Kup token w kiosku, a następnie włóż go do kołowrotu, aby wejść do poczekalni — łodzie kursują co 10 minut, a przeprawa przez rzekę zajmuje niewiele ponad 5 minut. Jest to świetna (i znacznie tańsza) alternatywa dla korzystania z tunelu Bund Sightseeing Tunnel. Jednak stacje promowe nie są bezpośrednio połączone z transportem publicznym, więc trzeba trochę przejść.

=== Rowerem ===
[[Plik:Shanghai bicycle.JPG|thumb|Rowerzysta pedałujący obok samochodów zatrzymanych na skutek niezaplanowanej konserwacji]]
Dla mieszkańców rowery są powoli wypierane przez elektryczne hulajnogi. Ale nadal pozostają łatwym środkiem transportu dla gości, którzy mogą nie mieć oporów przed komunikacją z kierowcami lub wsiadaniem do zatłoczonego transportu zbiorowego — lub po prostu chcą rozkoszować się słońcem. Strzeż się nawyków jazdy mieszkańców: pierwszeństwo mają największe pojazdy, a czerwone światło nie oznacza, że ​​możesz bezpiecznie przejść przez ulicę. Rowery i motorowery nie są dozwolone na wielu głównych drogach (oznaczają to znaki), ani w tunelach i na mostach między Pudong i Puxi (jedynym sposobem na przeprawę jest prom).

W niektórych hostelach można wypożyczyć rowery, a wiele domów towarowych sprzedaje je od około 200¥. Ewentualnie udaj się do stacji metra Baoshan i zdobądź zabytkowy rower za około 300¥. Rowery na sprzedaż można również łatwo znaleźć na ulicy wokół Suzhou Creek lub w mieszkalnej części starego miasta.

Istnieje miejski system bezpłatnych rowerów, ale stoiska są obsługiwane za pomocą karty i od 2012 karty były dostępne tylko dla zarejestrowanych mieszkańców Szanghaju; nawet robotnicy migrujący z innych części Chin zostali wykluczeni. W mieście jest wiele stoisk, każdy z kilkoma tuzinami rowerów; z kartą możesz wziąć jedną. Jeśli zwrócisz go na dowolne stoisko w ciągu czterech godzin, nie ma opłat.

Jednak od około 2017 komercyjne rowery typu „ride-share” bez stacji dokującej zyskały na popularności i są obecnie w zasadzie wszechobecne. Wielu mieszkańców, zwłaszcza młodsze pokolenie, nie posiada już rowerów i zamiast tego woli te wspólne rowery ze względu na ich naturę „zacznij gdziekolwiek, zaparkuj gdziekolwiek, wyjedź i zapomnij”. Od 2020 r. dwóch głównych operatorów ma na rynku kwintesencję duopolu: żółte rowery wspierane przez Meituan i niebieskie rowery wspierane przez Alipay. Oba wymagają aplikacji na telefon. Początkowa konfiguracja może być trochę żmudna - musisz pobrać aplikację, zarejestrować się i najprawdopodobniej wpłacić kaucję w wysokości około 200¥, ale potem wystarczy zeskanować kod QR, a rower się odblokuje. Rowery typu ride-free bez stacji dokującej szczególnie dobrze łączą się z rozbudowanym systemem metra w Szanghaju. Często na stacji metra można znaleźć wiele rowerów i po prostu wziąć jeden, aby pokonać ostatni kilometr do miejsca docelowego. Dlatego jest wysoce zalecany dla każdego, kto zamierza zostać dłużej niż kilka tygodni. Każda przejażdżka będzie Cię kosztować 1-2¥, co z pewnością nie jest dużo, a możesz nawet kupić tygodniowy lub miesięczny karnet za bardzo tanio i cieszyć się nieograniczonymi przejazdami.

=== Samochodem ===
Jazda samochodem zdecydowanie nie jest zalecana w Szanghaju z różnych powodów, nawet dla tych, którzy mają doświadczenie w prowadzeniu samochodu w tym kraju. Kierowcy muszą zmagać się nie tylko z bardzo skomplikowanym układem drogowym i pozornie wiecznymi korkami, ale także z chińskimi zwyczajami jazdy i trwającą budową. Ponadto miejsca parkingowe są rzadkie i prawie niemożliwe do znalezienia. Rowery, hulajnogi i piesi są również wszędzie – nie jest niczym niezwykłym, że rowerzyści, motocykliści lub piesi nagle wyskakują przed samochód bez żadnego ostrzeżenia. Krótko mówiąc, nie jedź, jeśli możesz, a zamiast tego skorzystaj z doskonałej sieci transportu publicznego w Szanghaju.

=== Motocyklem i skuterem ===
O ile wynajem motocykli praktycznie nie istnieje, dla stałych gości '''e-rowery i skutery''' są tanim, szybkim i praktycznym sposobem poruszania się. Rowery elektryczne nie wymagają prawa jazdy i są tańsze, ale mają tylko krótki zasięg baterii (około 50 km) i niską prędkość maksymalną, i są częstym celem złodziei. Tani e-rower można odebrać w dowolnym dużym supermarkecie — spodziewaj się, że za nowy model zapłacisz około 1500-2500¥. Małe sklepy sprzedają również przekonwertowane e-rowery (skutery motorowe przystosowane do zasilania energią elektryczną), które są droższe, ale szybsze, wygodniejsze i mają większy zasięg baterii. Motocykle o pojemności 50 cm3 wymagają rejestracji, ale nie wymagają prawa jazdy, podczas gdy wszystko, co większe, wymaga prawa jazdy. Motocykle można kupić u sprzedawców używanych motocykli, znajdujących się głównie w dzielnicach zamieszkałych przez klasę robotniczą – używany motorower 50 cm3 będzie kosztował około 2000¥, podczas gdy 125 cm3 będzie kosztować znacznie więcej, w zależności od stanu i przebiegu. Jeśli planujesz jeździć motocyklem, trzymaj się skuterów z automatyczną skrzynią biegów, ponieważ są one znacznie łatwiejsze w jeździe w gęstym ruchu niż rower z ręczną skrzynią biegów.

Oczekuje się, że motocykle będą korzystać z pasa rowerowego i skrzyżowań ze skrzyżowaniami za pośrednictwem sygnalizacji świetlnej dla pieszych, która jest często szybsza, gdy ruch samochodowy zatrzymuje się. Uważaj, szczególnie w nocy, na osoby jadące z wyłączonymi światłami lub jadące po złej stronie drogi — pamiętaj, że e-rowery nie wymagają żadnego prawa jazdy, dlatego kierowcy często łamią przepisy ruchu drogowego i wybierają kreatywne, ale niebezpieczne ścieżki ruch drogowy. Parkowanie jest łatwe — większość chodników służy jako parking dla rowerów, chociaż na cichych ulicach rower może zostać skradziony, więc użyj kilku dobrych zamków. W ruchliwych miejscach, strzeżone parki rowerowe pobierają około 0,5-1¥ dziennie.

'''Zabytkowe motocykle z bocznymi wózkami''' są używane głównie przez emigrantów i turystów. Większość emigrantów i mieszkańców Szanghaju jest zbyt zakłopotana, aby skorzystać z tego, co wielu uważa za szczególnie „niefajny” środek transportu. Wózki boczne Changjiang były używane przez chińską armię do 1997 roku. Istnieje kilka klubów właścicieli wózków w Szanghaju (Black Bats, People's Riders Club), sklepów (Yiqi, Cao, Fan, Jack, Jonson, Leo) oraz organizatora wycieczek ([http://www.shanghaisideways.com/ Shanghai Sideways]), które warto sprawdzić.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>f4wond0z7as2pwxrwkyokyt3hzj23n3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119737</id>
      <parentid>119736</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T10:25:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Komunikacja */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="85738" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Szanghaj
 |nazwa oryginalna = 上海 (上海市)
 |widok            = Shanghai montage.png
 |opis             = 
 |herb             =
 |mapa             = China Shanghai.svg
 |państwo          = [[Chiny]]
 |region           = [[Szanghaj (prowincja)|Szanghaj]]
 |powierzchnia     = 6341
 |wysokość         = 4
 |prefiks          = 021
 |kod pocztowy     = 200000-202100
 |www              = http://www.shanghai.gov.cn/
}}
'''[https://www.meet-in-shanghai.net/ Szanghaj]''' (上海; ''Zånhae'' po szanghajsku, ''Shànghǎi'' po mandaryńsku) to najbardziej rozwinięte miasto w [[Chiny|Chinach]], główne centrum finansów i mody oraz jedno z najbardziej zaludnionych i najważniejszych miast na świecie.

Istnieje kilka sposobów oceny wielkości miast; według tego, którego używa Wikipedia, w oparciu o liczby ONZ, Szanghaj jest trzecim co do wielkości miastem na świecie po [[Tokio]] i [[Delhi]]. Pod każdym względem znajduje się w pierwszej dziesiątce na świecie i albo największe w Chinach, albo drugie po [[Chongqing]].

Szanghaj jest podzielony na dwie części przez rzekę Huangpu (黄浦江 ''Huángpǔ Jiāng''), która dzieli miasto na '''Puxi''' (浦西 ''Pǔxī''), na zachód od rzeki i '''Pudong''' (浦东 ''Pǔdōng''), na wschód od rzeki. Oba terminy mogą być używane w ogólnym znaczeniu dla wszystkiego po ich stronie rzeki, w tym różnych przedmieść. Jednak są one częściej używane w znacznie węższym sensie, gdzie Puxi jest starszym (od XIX wieku) centrum miasta (#Śródmieście poniżej), a Pudong z masą nowych (od 1990) wieżowców po drugiej stronie rzeki. 

Szanghaj jest jednym z czterech miast w Chinach, które są administrowane jako gminy (市) na tym samym poziomie w hierarchii, co prowincje. Nie jest częścią żadnej prowincji i nie ma struktury rządowej na poziomie prowincji, prefektury lub miasta, tylko rząd dla '''gminy Szanghaj''' i po jednym dla każdego z 16 okręgów w jego obrębie. Jest to artykuł przeglądowy dla całej gminy. Dla '''dzielnic centralnych, które mają większość atrakcji turystycznych, hoteli, restauracji i klubów nocnych''', patrz #Śródmieście i #Pudong poniżej.

Gmina zajmuje dość duży obszar — 6341 km² lub 2448 mil kwadratowych — i ma ponad 25 milionów mieszkańców, mniej więcej tyle samo co [[Australia]] i więcej niż wszystkie z wyjątkiem dwóch stanów USA i wszystkich z wyjątkiem sześciu krajów członkowskich UE. Jego PKB jest większe niż w wielu krajach i ma najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie. Szanghaj jest głównym ośrodkiem regionu Wschodnich Chin, który jest gęsto zaludniony, silnie uprzemysłowiony, dobrze prosperujący, dobrze zaopatrzony w pracowników migrujących z biedniejszych części Chin i wciąż się rozwija.

[[Plik:Panoramic_view_on_Oriental_Pearl_TV_Tower_-_panoramio.jpg|thumb|Ujście potoku Suzhou&lt;br/&gt;Bund po lewej, Hongkou po prawej&lt;br/&gt;Zhabei w tle]]
Historia znacząco ukształtowała pejzaż Szanghaju. Budynki w stylu brytyjskim wciąż można zobaczyć na Bundzie, podczas gdy budynki w stylu francuskim wciąż można znaleźć w dawnej koncesji francuskiej. To, co kiedyś było torem wyścigów konnych na skraju obszaru brytyjskiego, jest teraz Parkiem Ludowym, z głównym węzłem metra pod spodem. Inne stacje metra obejmują stację kolejową na skraju obszaru, który kiedyś był obszarem amerykańskim, oraz Lao Xi Men i Xiao Nan Men, odpowiednio Stara Zachodnia Brama i Mała Brama Południowa, nazwane na cześć dwóch bram starego chińskiego miasta otoczonego murami.

* {{Znacznik|Zatoka Suzhou|31.244722 |121.486944 |typ=natura}}'''Zatoka Suzhou''' (''rzeka Wusong''). To bardziej mała rzeka niż potok, dopływ, który wpada do Huangpu na północnym krańcu Bundu. Zaczyna się w pobliżu Suzhou i jest ujściem jeziora Tai. W obrębie Szanghaju jego części tworzą granicę między dzielnicami Huangpu i Jing'an na południu oraz Hongkou i Zhabei na północy. Beisuzhou Road i Nansuzhou Road biegną wzdłuż centrum miasta; ''bei'' i ''nan'' to po chińsku odpowiednio północ i południe. 
Miasto ma sporo rozrzuconych parków — patrz #Parki poniżej i artykuły dotyczące poszczególnych dzielnic — ale poza tym jest w większości mocno zabudowane i gęsto zaludnione. Ocalałe XIX-wieczne budynki mają prawie co najmniej dwa piętra i są dość gęsto upakowane, a nowe budynki 20 lub więcej pięter są szeroko rozpowszechnione. Niektóre z przedmieść nadal mają obszary o niskiej gęstości zaludnienia, a nawet niektóre pola uprawne, ale mają też duże osiedla mieszkaniowe i duże nowoczesne centra handlowe.

Czasami do Szanghaju przybywały grupy uchodźców z innych części świata. Jedną z grup byli biali Rosjanie uciekający przed rewolucją 1917 roku; w latach dwudziestych koncesja francuska miała więcej Rosjan niż Francuzów (i oczywiście więcej Chińczyków niż obaj razem). Kolejną grupą byli Żydzi wyjeżdżający z Niemiec w latach 30.; osiedlili się głównie w Hongkou, dzielnicy, w której było już wielu Żydów. Po przejęciu Korei przez Japonię w 1910 roku i Mandżurii w 1931 roku, Szanghaj przyjął uchodźców z obu regionów.

== Dzielnice ==
Gmina Szanghaj ma 16 okręgów administracyjnych, każdy z co najmniej kilkuset tysiącami mieszkańców, a Wikivoyage ma osobne artykuły dla większości z nich. Tutaj staramy się je podzielić w sposób, który będzie miał sens dla podróżnych.

=== Śródmieście ===
[[Plik:Shanghai_districts_map_inner.svg|thumb|550px]]
'''Historyczne centrum Szanghaju''', obejmuje zarówno stare chińskie miasto, jak i obszar osadnictwa międzynarodowego, które rozpoczęło się w latach 40. XIX wieku i trwało do lat 30. XX wieku. Może się nazywać '''Puxi''' (浦, 西), '''centrum Szanghaju''' (上海市区) lub '''centrum miasta''' (市中心). Dziś obszar ten jest nadal sercem miasta. Większość atrakcji turystycznych i wiele hoteli znajduje się tutaj, a przez nią przebiega wiele linii metra.

Cztery dzielnice śródmiejskie to:
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Huangpu|Huangpu]]
| kolor regionu 1 = #f03d1f
| opis regionu 1 = Najbardziej centralna dzielnica Szanghaju z Bundem (nadrzecznym bulwarem, który był centrum handlu w epoce kolonialnej), Parkiem Ludowym (często uważanym za centrum miasta) i wieloma innymi atrakcjami.
Czerwony obszar na mapie pokazuje, co obejmuje nasz artykuł o Huangpu, z wyjątkiem dwóch obszarów, które są administrowane w ramach Huangpu, ale są omówione w innych artykułach tutaj. Stare Miasto ma swój własny artykuł, a my obejmujemy Luwan w ramach koncesji francuskiej.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Stare Miasto|Stare Miasto]]
| kolor regionu 2 = #e6bfa3
| opis regionu 2 = Obszar ten był otoczony murami przez prawie tysiąc lat, zanim wokół niego rozwinął się nowoczesny Szanghaj; mur już dawno zniknął, zastąpiony przez obwodnicę. W okolicy znajduje się sporo tradycyjnych budynków w stylu chińskim, w tym niektóre z najważniejszych świątyń w mieście i piękny klasyczny chiński ogród. Ma również wiele zakupów zorientowanych na turystów i jest główną atrakcją zarówno dla chińskich, jak i zagranicznych turystów, w mniejszym stopniu dla mieszkańców Szanghaju.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Jing'an|Jing'an]]
| kolor regionu 3 = #ffbd0c
| opis regionu 3 = Centrum tego obszaru to wspaniała świątynia buddyjska, która ma ponad 1500 lat; dziś pod nim znajduje się główna stacja metra. Obszar ten jest obecnie jednym z najbardziej zabudowanych w mieście, z wieloma ekskluzywnymi sklepami i rozległą zabudową wysokościową – komercyjną, mieszkaniową i biurową – w tym wieloma zagranicznymi konsulatami.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Koncesja francuska|Koncesja francuska]]
| kolor regionu 4 = #e99d90
| opis regionu 4 = Z piękną katolicką katedrą i innymi interesującymi starszymi budynkami, teraz także z wieloma ekskluzywnymi wieżowcami mieszkalnymi i biurowymi oraz kilkoma dużymi centrami handlowymi. W okolicy znajduje się wiele sklepów – w tym wysokiej klasy międzynarodowe marki, butiki dla lokalnych projektantów oraz sklepy dla artystów i rzemieślników – a także wiele klubów nocnych.
Nasz artykuł o francuskiej koncesji obejmuje całą oficjalną dzielnicę Xuhui, z której większość znajdowała się w starej koncesji, chociaż południowe części nie. Obejmuje również Luwan, który nie jest już oficjalnym okręgiem i jest obecnie administrowany jako część Huangpu.
}}
Oczywiście „śródmieście” nie jest dokładnie zdefiniowane; cztery dzielnice, które mamy powyżej, są wyraźnie najbardziej centralnymi, ale niektóre definicje obejmują inne, które wymienimy poniżej w wewnętrznych przedmieściach, a niektóre obejmują części Nowego Obszaru Pudong, być może wszystko w obrębie zewnętrznej obwodnicy.

=== Pudong ===
Bezpośrednio po drugiej stronie rzeki od (na wschód od) śródmieścia, Pudong jest '''głównym ośrodkiem rozwoju''' (od około 1990) jako centrum finansowe wypełnione drapaczami chmur. Pudong jest tutaj wymieniony oddzielnie od starszego obszaru śródmieścia po stronie Puxi, ale można go opisać jako przedłużenie śródmieścia lub nawet jako nowe centrum miasta.

[[Plik:Shanghai - Pudong - Lujiazui.jpg|thumb|Lujiazui, widziane z Bundu&lt;/br&gt;Cztery budynki mają ponad 400 m wysokości]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Pudong|Pudong]]
| kolor regionu 1 = #de72df
| opis regionu 1 = Wysoko rozwinięty obszar z większą liczbą drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, kilkoma najwyższymi budynkami na świecie i mnóstwem udogodnień dla osób podróżujących służbowo lub zamożnych turystów. Podróżujący z ograniczonym budżetem mogą chcieć zobaczyć niektóre z zabytków Pudong lub zaszaleć w jednym z jego barów lub restauracji, ale ogólnie spędzą więcej czasu w starszym centrum miasta po drugiej stronie rzeki.
Zdjęcie po prawej to widok na '''Lujiazui''', najbardziej zagospodarowany obszar Pudong, widziany z Bundu, nadrzecznego bulwaru w starszym centrum miasta.

W systemie administracyjnym Szanghaju obszar opisany przez Wikivoyage w artykule Pudong jest tylko centralną częścią znacznie większego oficjalnego okręgu zwanego Pudong New Area, który obejmuje również mniej rozwinięty Nanhui na południu. Wikivoyage ma osobny artykuł dla Nanhui i jest wymieniony jako zewnętrzne przedmieście poniżej.
}}

=== Wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:Shanghai_districts_map.svg|thumb|550px]]
Wszystkie wewnętrzne przedmieścia (z wyjątkiem Yangpu) mają bezpośrednie granice z centrum miasta, wszystkie są dość zabudowane i wszystkie mają dobre połączenia metrem. Wszystkie są głównie obszarami mieszkalnymi, ale większość ma znaczny przemysł i wiele biur, a wszystkie mają duże centra handlowe.

Dzielnice te mają kilka atrakcji turystycznych, a kilka ma hotele, które są tańsze niż te w centrum, ale nadal są wygodne do zwiedzania lub zakupów. Kilka z nich ma uniwersytety, a w pobliżu znajduje się wiele tanich restauracji i barów obsługujących rynek studencki; zobacz [[#Nauka]] się poniżej i artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Yangpu|Yangpu]]
| kolor regionu 1 = #659900
| opis regionu 1 = Na północny wschód od centrum miasta, gdzie znajdują się Uniwersytety Fudan i Uniwersytet Tongji. Ma wiele barów i restauracji o umiarkowanych cenach, które są dostosowane do rynku studenckiego. Dla kupujących ma ogromne centrum handlowe Wujiaochang (五角场).

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Hongkou|Hongkou]]
| kolor regionu 2 = #9ef000
| opis regionu 2 = Na północ i nieco na wschód od centrum miasta, gdzie znajdowała się dawna japońska koncesja, siedziba parku Lu Xun i stadionu piłkarskiego, w pierwszej połowie XX wieku mieszkała znaczna część żydowskiej populacji Szanghaju. Przeważnie mieszkalne.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Zhabei|Zhabei]]
| kolor regionu 3 = #157a08
| opis regionu 3 = Zhabei to starsza dzielnica na północ od centrum miasta z dworcem kolejowym w Szanghaju i cyrkiem w Szanghaju. W 2017 roku został włączony do dystryktu Jing'an w celach administracyjnych.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Putuo|Putuo]]
| kolor regionu 4 = #15cd08
| opis regionu 4 = Na północny zachód od śródmieścia, głównie dzielnica mieszkaniowa. Dla podróżnych ma kilka przyzwoitych schronisk młodzieżowych w pobliżu metra.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Changning|Changning]]
| kolor regionu 5 = #00f084
| opis regionu 5 = na zachód od centrum; w tym obszarze znajduje się zoo w Szanghaju. Changning to bardzo duża dzielnica mieszkaniowa z kilkoma centrami handlowymi i rozrywkowymi, zwłaszcza w okolicy parku Zhongshan.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Minhang|Minhang]]
| kolor regionu 6 = #1b936e
| opis regionu 6 = Na zachód i południe od śródmieścia znajduje się wodne miasto Qibao. Linia metra 5 biegnie przez większość z północy na południe. W jego południowej części znajdują się dwa uniwersytety, Shanghai Jiaotong U i East China Normal U.
}}
Lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy Hongqiao znajdują się w tej okolicy, na granicy Changning i północnego krańca Minhang.

=== Zewnętrzne przedmieścia ===
Zewnętrzne przedmieścia otaczają południową, zachodnią i północno-zachodnią stronę miasta. Morze jest na wschodzie i południu, a rzeka Jangcy na północnym wschodzie.

Wszystkie te obszary nadal obejmują tereny uprawne, ale duża ich część jest już pokryta podmiejskim zabudową mieszkaniową i przemysłową i trend nie wykazuje oznak zatrzymania. To, co kiedyś było wiejskimi wioskami obsługującymi pobliskie farmy, stało się miastami, często dość interesującymi, zachowującymi tradycyjną zabudowę, a jednocześnie mieszczącymi nowe wieżowce i centra handlowe.

Od 2021 wszystkie te zewnętrzne przedmieścia mają połączenia metra i autobusy; zobacz artykuły okręgowe, aby uzyskać szczegółowe informacje.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Baoshan|Baoshan]]
| kolor regionu 1 = #34a6d6
| opis regionu 1 = Na północ od centrum, z pewnym wybrzeżem na Jangcy.

| nazwa regionu 2 = [[Szanghaj/Jiading|Jiading]]
| kolor regionu 2 = #73c2e3
| opis regionu 2 = Na północny zachód od centrum miasta, graniczące z Suzhou. Linia metra 11 przechodzi przez Jiading i jest jedyną linią, która wykracza poza gminę Szanghaju; od 2021 r. dotrze do Kunshan, a planowane rozbudowy połączą go z metrem Suzhou do 2023 r.

| nazwa regionu 3 = [[Szanghaj/Qingpu|Qingpu]]
| kolor regionu 3 = #2793c2
| opis regionu 3 = Na zachodnim skraju gminy. Na jego zachodnim krańcu znajduje się miasto wodne Zhujiajiao.

| nazwa regionu 4 = [[Szanghaj/Songjiang|Songjiang]]
| kolor regionu 4 = #919af0
| opis regionu 4 = Na południowy zachód od śródmieścia, graniczy z Minhang, a nie na granicy gminy.

| nazwa regionu 5 = [[Szanghaj/Jinshan|Jinshan]]
| kolor regionu 5 = #7386e3
| opis regionu 5 = W południowo-zachodnim rogu gminy znajduje się miasto wodne Fengjing.

| nazwa regionu 6 = [[Szanghaj/Fengxian|Fengxian]]
| kolor regionu 6 = #4b75db
| opis regionu 6 = Na południowym skraju gminy Szanghaj.

| nazwa regionu 7 = [[Szanghaj/Nanhui|Nanhui]]
| kolor regionu 7 = #8791ef
| opis regionu 7 = W południowo-wschodnim narożniku gminy, administracyjnie część Pudong New Area. Ma Shanghai Disney Resort.
}}
Plaże wzdłuż wybrzeża na południowym krańcu gminy — Fengxian, Jinshan i Nanhui — są popularne jako weekendowy wypad dla mieszkańców Szanghaju.

=== Wyspy ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Szanghaj/Chongming|Chongming]]
| kolor regionu 1 = #fdcef9
| opis regionu 1 = Wyspa Chongming w Jangcy wraz z kilkoma mniejszymi wyspami w pobliżu tworzą dzielnicę Chongming, najbardziej wysunięty na północ, najbardziej odległy i najmniej rozwinięty obszar w gminie Szanghaj. Od 2021 roku można do niego dotrzeć promem z Baoshan lub autostradą z Pudong; połączenie metra jest w budowie, ale oczekuje się, że zostanie ukończone co najmniej do 2025. Ma największą powierzchnię ze wszystkich dzielnic i jest uważane za stosunkowo wiejskie w porównaniu z resztą Szanghaju, mimo że ma około 700 000 mieszkańców.
}}

== Charakterystyka ==
Szanghaj to fascynująca mieszanka Wschodu i Zachodu. Ma historyczne domy ''shikumen'' (石库门), które łączą style chińskich domów z europejskim stylem projektowym i ma jedną z najbogatszych kolekcji budynków Art Deco na świecie. Byłe koncesje (wyznaczone dzielnice) kontrolowane przez mocarstwa zachodnie pod koniec XIX i na początku XX wieku, więc wiele dzielnic ma budynki w różnych zachodnich stylach.

Szanghaj jest zdecydowanie kosmopolitycznym miastem jak na chińskie standardy, choć jest mniej zróżnicowany niż wiele miast zachodnich. Ludność wynosiła 23 miliony według spisu z 2010 roku; 9 milionów (prawie 40%) to migranci, ludzie z innych części Chin, którzy przybyli w poszukiwaniu pracy lub uczęszczania do jednej z wielu instytucji edukacyjnych w Szanghaju. Istnieje również znaczny kontyngent międzynarodowy: 208 300 obcokrajowców mieszkało w Szanghaju w 2010, nieco ponad jedna trzecia ogólnej liczby 594 000 w kraju. Istnieją usługi przeznaczone dla tych migrantów – restauracje z jedzeniem z dowolnego miejsca w Chinach dla migrantów (w szczególności dużo dobrego taniego jedzenia z Syczuanu i makaronu z zachodnich Chin) oraz różnorodne sklepy spożywcze, restauracje i bary, które zaspokajają potrzeby obcokrajowców.

Istnieje ''[http://zhuanti.shanghai.gov.cn/encyclopedia/en/Default2.aspx#1 Encyklopedia Szanghaju]'' w języku angielskim, która jest dostępna zarówno jako książka w lokalnych księgarniach, jak i online na stronie władz miejskich. Wiele z nich jest raczej nudnych — statystyki, zdjęcia urzędników odpowiedzialnych za każdy projekt rozwojowy oraz opisy projektów, które zawierają wiele szczegółów finansowych i inżynieryjnych — ale jest też całkiem przydatny materiał. Na przykład zawiera szczegółowe opisy wszystkich muzeów i parków w mieście.

=== Gospodarka ===
Szanghaj jest strategicznie położony: w pobliżu geograficznego centrum Chin, u ujścia wielkiej rzeki Jangcy i otoczony żyzną deltą. Od tysiąca lat jest miastem handlowym, a od lat 40. XIX wieku jednym z głównych ośrodków handlu w Chinach; dziś jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Posiada najbardziej ruchliwy port kontenerowy na świecie, a dodatkowe obiekty portowe są w trakcie opracowywania. Lotnisko Pudong w Szanghaju jest globalnym węzłem lotniczym i zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej ruchliwych lotnisk w Chinach, za [[Pekin]]em i [[Kanton]]em. Drugie lotnisko w Szanghaju, Hongqiao, zajmuje czwarte miejsce. Miasto jest również bardzo dobrze skomunikowane zarówno drogowo, jak i kolejowo.

Szanghaj jest również jednym z głównych ośrodków przemysłowych Chin, a władze miejskie utworzyły szereg stref przemysłowych, aby zachęcić do dalszego rozwoju. PKB w 2011 wyniósł 300 miliardów dolarów, czyli tuż przed całym krajem [[Malezja|Malezji]].

Według powiedzenia „Szanghaj to raj dla bogatych, piekło dla biednych”. Ludzie z całych Chin gromadzą się w Szanghaju — od rolników poszukujących pracy fizycznej po absolwentów uniwersytetów, którzy chcą rozpocząć karierę lub chcą mieszkać w spokojnym, dynamicznym mieście. Około 40% populacji, 9 milionów z 23, to migranci z innych części Chin. Ceny nieruchomości, zwłaszcza w rejonach centralnych, poszybowały w górę w ciągu ostatnich kilku lat; czynsze należą do najwyższych na świecie i nawet zamożni ludzie narzekają, że zakup domu staje się niemożliwy.

Otaczający go region wschodnich Chin jest zaludniony, dobrze prosperujący, wysoko rozwinięty i wciąż się rozwija. Szanghaj odgrywa ważną rolę jako centrum tego regionu.

=== Historia ===
Chociaż obszar ten był zamieszkany od czasów prehistorycznych, a miasto istniało przynajmniej od czasów dynastii Song, mniej więcej tysiąc lat temu, Szanghaj zyskał na znaczeniu dopiero po tym, jak Chiny przegrały pierwszą wojnę opiumową w 1842 roku. Szanghaj był jednym z pięciu miasta, które Chiny były zmuszone otworzyć dla handlu zachodniego jako porty traktatowe. Następnie Szanghaj niesamowicie się rozrósł; do tego czasu pobliskie miasta, takie jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]] były znacznie ważniejsze, ale od końca XIX wieku Szanghaj jest centrum regionu.

Na początku XX wieku Szanghaj był największym i najlepiej prosperującym miastem na Dalekim Wschodzie i jednym z najdzikszych. Wraz z otwarciem Chin od końca lat 70. Szanghaj odzyskał wiele ze swojej dawnej świetności i przewyższał go pod wieloma względami; tempo rozwoju jest absolutnie wściekłe. Dziś Szanghaj jest ponownie jednym z największych i najlepiej prosperujących miast [[Azja|Azji]], choć nie tak dzikim jak kiedyś. Obecnie jest to bardzo atrakcyjne miasto dla podróżnych z całego świata i ważny cel podróży zarówno dla turystyki, jak i biznesu. Artykuł Forbes umieszcza Szanghaj jako 14. najczęściej odwiedzane miasto na świecie, z 6,5 milionami odwiedzających w 2012 roku.

[[Plik:Shanghai1907.jpg|thumb|400px|Szanghaj w 1907 r.&lt;br/&gt;Były tor wyścigowy jest teraz Parkiem Ludowym]]
Od początku lat 40. do końca lat 30. części Szanghaju były koncesjami, obszarami administrowanymi przez obce mocarstwa. Osiem krajów — Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Włochy, Rosja, Austro-Węgry i Japonia — miało koncesje w Szanghaju, obszarach, które kontrolowały i gdzie chińskie prawo nie miało zastosowania. Większość z nich była zarządzana wspólnie jako „Osiedle międzynarodowe”, ale Francuzi prowadzili je osobno. We wszystkich ludność składała się głównie z Chińczyków, ale było też wielu obcokrajowców, a rząd i system prawny były obce. W policji było wielu Sikhów i kilku francuskich żandarmów.

Na obszarach koncesyjnych mieszkało wielu ważnych Chińczyków. Dom przewodniczącego Mao w Szanghaju jest teraz muzeum w dystrykcie Jing'an, podczas gdy zarówno domy kilku innych przywódców, jak i miejsce pierwszego krajowego spotkania Partii Komunistycznej są teraz muzeami we francuskiej koncesji.

Obecnie większość dawnych obszarów koncesyjnych to części śródmieścia Szanghaju, wymienione w #Śródmieście powyżej.

* „Centralna dzielnica” na starej mapie była Brytyjczykiem i centrum kolonialnego Szanghaju. Odpowiada mniej więcej nowoczesnej dzielnicy Huangpu.
Tor wyścigów konnych na skraju tego obszaru to obecnie Plac Ludowy, uważany za centrum współczesnego Szanghaju.
* „Dzielnica Zachodnia” była w większości brytyjska, ale obejmowała również koncesję włoską. Odpowiada z grubsza Jing'an.
* „Osada francuska” na starej mapie odpowiada mniej więcej dystryktowi Luwan; Koncesja później rozszerzyła się na zachód, obejmując dystrykt Xuhui, a nasz artykuł dotyczący Koncesji Francuskiej obejmuje obie te kwestie.
* „Bund” był w większości brytyjski, choć jego część znajdowała się w koncesji amerykańskiej.
* Hongkou było miejscem dawnej koncesji japońskiej.
„Chińskie miasto” było otoczonym murami miastem Szanghaju przez setki lat, zanim wokół niego rozwinęło się nowoczesne miasto. Ma swój własny artykuł w Wikivoyage, Stare Miasto.

„Dystrykt Północny” i „Okręg Wschodni” były niegdyś koncesją amerykańską; dziś są one odpowiednio częścią Zhabei i Hongkou. Przyjmują mniej odwiedzających niż wyżej wymienione dzielnice, ale mają pewne atrakcje, a dworzec kolejowy w Szanghaju znajduje się w Zhabei. Są one wymienione pod #Wewnętrzne przedmieścia.

Szanghaj osiągnął swój zenit w latach 20. i 30. XX wieku i był w tym czasie najlepiej prosperującym miastem Azji Wschodniej. Z drugiej strony ulice były w tym okresie w dużej mierze rządzone przez triady (chińskie gangi), przy czym triady czasami walczyły o kontrolę nad częściami Szanghaju. Ten okres został znacznie zromanizowany w wielu nowoczesnych filmach i serialach telewizyjnych, z których jednym z najsłynniejszych jest The Bund, który został wyprodukowany przez telewizję w Hongkongu w 1980 roku. Szanghaj stał się również głównym ośrodkiem chińskiej rozrywki w tym okresie, z wieloma filmami i piosenki wyprodukowane w Szanghaju.

[[Plik:Shanghai1937city zhabei fire.jpg|thumb|Zhabei został spalony podczas bitwy o Szanghaj, 1937]]
Szanghaj został zajęty przez Japończyków w 1937 roku po kilkumiesięcznej bitwie. Japonia i jej marionetkowy reżim pozostawały pod kontrolą do 1945 roku i, podobnie jak w innych częściach Chin, życie w Szanghaju w tym czasie było bardzo trudne.

Po wojnie zniesiono koncesje zagraniczne i wznowiono handel. Po zwycięstwie komunistów w wojnie domowej w 1949 r. wiele osób związanych z przemysłem rozrywkowym, a także duża część klasy wyższej i intelektualistów uciekło do Hongkongu i na Tajwan. Dni chwały Szanghaju dobiegły końca — jak się okazało tymczasowo.

Od czasu „reformy i otwarcia” Chin, które rozpoczęły się pod rządami Deng Xiaopinga około 1978 roku, Szanghaj jest ponownie wielkim miastem przemysłowym i portem handlowym, i pod wieloma względami przekroczył dawne czasy świetności. W latach 90. rząd Szanghaju wprowadził serię nowych strategii przyciągania inwestycji zagranicznych. Największym posunięciem było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej zwanej Pudong New Area z szeregiem środków rządowych mających na celu zachęcenie do inwestycji. Obejmuje to prawie cały Szanghaj na wschód od rzeki.

Strategie wzrostu okazały się niezwykle skuteczne; w ciągu dwudziestu lat śródmieście Pudong zmieniło się z przeważnie wiejskiego obszaru w więcej drapaczy chmur niż w Nowym Jorku, w tym kilka z najwyższych na świecie. Pudong jest obecnie siedzibą wielu instytucji finansowych, które kiedyś miały swoje główne biura po drugiej stronie rzeki Huangpu na Bundzie.

Dziś celem Szanghaju jest przekształcenie się w światowej klasy centrum finansowe i gospodarcze, które jest już na dobrej drodze. Aby osiągnąć ten cel, Szanghaj zmaga się z konkurencją ze strony Hongkongu, który ma zalety silniejszego systemu prawnego oraz większego doświadczenia w zakresie bankowości i usług. Jednak Szanghaj ma silniejsze powiązania z chińskim wnętrzem i rządem centralnym, a także silniejszą bazą produkcyjną i technologiczną. Szanghaj zwiększył swoją rolę w finansach i bankowości, a wiele międzynarodowych korporacji zbudowało w mieście swoje centrale w Chinach, a nawet w regionie Azji i Pacyfiku, napędzając popyt na wysoko wykształconą i kosmopolityczną siłę roboczą.

=== Klimat ===
Szanghaj ma wilgotny klimat subtropikalny. Miasta na mniej więcej porównywalnej szerokości geograficznej (nieco ponad 30°) to [[Nowy Orlean]], [[Kair]] i [[Perth]].

Wiosna może cechować się długimi okresami pochmurnej i deszczowej pogody.

Temperatury w lecie często przekraczają 35°C (95°F) przy bardzo dużej wilgotności, co oznacza, że ​​będziesz się dużo pocić i powinieneś wziąć dużo ubrań na zmianę lub zaplanować zakupy podczas wizyty. Burze z piorunami występują również stosunkowo często w okresie letnim. Istnieje pewne ryzyko tajfunów w okresie od lipca do września, jednak nie są one powszechne.

Jesień jest na ogół łagodna z ciepłą i słoneczną pogodą.

Zimą temperatury rzadko wzrastają powyżej 10°C (50°F) w ciągu dnia i często spadają poniżej 0°C (32°F) w nocy. Opady śniegu zdarzają się rzadko, zwykle występują tylko raz na kilka lat, ale sieci transportowe mogą czasami zostać zakłócone w przypadku nagłej burzy śnieżnej. Pomimo faktu, że zimowe temperatury w Szanghaju nie są szczególnie niskie, czynnik odczuwalny przez wiatr w połączeniu z wysoką wilgotnością może sprawić, że będzie to mniej komfortowe niż w niektórych znacznie zimniejszych miejscach, w których często pada śnieg. Również w epoce Mao oficjalna zasada głosiła, że ​​budynki na północ od Jangcy były ogrzewane zimą, ale na południe nie były ogrzewane; Szanghaj jest na południowym brzegu, więc wiele starszych budynków nie ma ogrzewania.

== Język ==
=== Osoby posługujące się językiem chińskim ===
Język ojczysty większości mieszkańców, dialekt szanghajski lub Wu, nie jest wzajemnie zrozumiały z mandaryńskim, kantońskim, minnan (tajwański/hokkien) lub innymi formami chińskiego. Użycie języka szanghajskiego jako de facto „pierwszego” języka miasta zmniejsza się zarówno z powodu używania mandaryńskiego w środkach masowego przekazu i edukacji, jak i dlatego, że Szanghaj ma wielu pracowników migrujących z innych części Chin, którzy nie mówią po szanghajsku. Podobnie jak w innych częściach Chin, język mandaryński jest ''lingua franca''. Ponieważ Szanghaj jest głównym centrum handlowym Chin od lat 20. XX wieku, wszyscy mieszkańcy, którzy mówią po szanghajsku, mogą również mówić po mandaryńsku, więc nie będziesz mieć problemów z porozumiewaniem się po mandaryńsku z mieszkańcami. Niemniej jednak próby mówienia po szanghajsku są mile widziane i mogą pomóc Ci przyciągnąć uwagę miejscowych.

Mówiący Wu mają szczególny akcent podczas mówienia po mandaryńsku. Mandaryński jest mocno oparty na tonach i mówcy z [[Pekin]]u mogą być łatwo zrozumiani (większość podręczników opiera się na ich akcencie lub przybliżeniu). Osoby posługujące się językiem szanghajskim przejęły niektóre cechy Wu na język mandaryński. Podczas gdy w innych językach nie stanowiłoby to problemu, biorąc pod uwagę fonemiczną i tonalną naturę mandaryńskiego, najmniejsza zmiana w wymowie może znacznie utrudnić jej zrozumienie. Najlepiej powiedzieć „说慢一点” (''shuō màn yī diǎn''), co oznacza „mów trochę wolniej”.

=== Osoby spoza Chin ===
Ponieważ angielski jest obowiązkowy w chińskich szkołach, coraz więcej osób zna przynajmniej podstawowy angielski. Przekonasz się zapewne, że większość ludzi w branży turystycznej dość dobrze nim włada, podobnie jak wielu na stanowiskach usługowych, tj. w sklepach, gastronomii, a nawet u sprzedawców na stacjach metra. Angielski jest prawdopodobnie lepiej rozumiany niż mówiony przez wielu, a Chińczycy notorycznie boją się zawstydzać się publicznie, więc upewnij się, że twoje pytania są jasne i można na nie łatwo odpowiedzieć.

Dwie cechy mieszkańców Szanghaju są pomocne – jedna to tradycyjna chińska gościnność, w której większość ludzi naprawdę chce pomóc, gdy o to poproszą, oraz szanghajska solidność. W razie potrzeby nie bój się podejść nawet do mało prawdopodobnej starszej osoby z arsenałem przemyślanych i wyraźnych gestów, notatek po chińsku, mapami czy zdjęciami. W najgorszym przypadku szukaj młodszej osoby i/lub kogoś na wyższym stanowisku, ponieważ obie osoby mają większe szanse na lepszą znajomość języka angielskiego i czują się pewniej w kontaktach z obcokrajowcem.

Codzienny mówiony chiński jest dość prostym językiem, więc większość ludzi nie będzie urażonych, jeśli wyrzucisz uprzejmości również po angielsku i skupisz się na najważniejszych częściach swojego przekazu, np. w języku angielskim. &quot;Gdzie jest stacja metra?&quot; prawdopodobnie zadziała lepiej niż „Czy byłbyś tak miły i skierował mnie do najbliższej stacji metra, jeśli możesz?”.

Do negocjacji w sklepach często używa się kalkulatorów do „dyskutowania” cen. Doświadczeni właściciele sklepów w miejscach często odwiedzanych przez turystów wyposażają w nie swój personel, ale nie bój się otworzyć jednego (lub aplikacji kalkulatora w telefonie) w tym celu, jeśli druga strona tego nie zrobi. Pamiętaj, że „4” to pechowa liczba i należy unikać cen ją zawierających, co możesz wykorzystać na swoją korzyść (np. proponując „39” zamiast 40-cokolwiek).

Należy pamiętać, że kierowcy taksówek i Ubera są często starsi lub rekrutowani z klasy robotniczej lub populacji migrantów, a zatem jako grupa mają niższą niż przeciętną znajomość języka angielskiego. Dlatego zaleca się, aby miejsca docelowe i adres hotelu były napisane dla nich po chińsku. Niektóre hotele dostarczają nawet małe broszury z nazwą i adresem hotelu, a także z najważniejszymi punktami orientacyjnymi napisanymi w tym celu w języku angielskim i uproszczonym chińskim.

== Dojazd ==
Szanghaj jest jednym z głównych węzłów turystycznych w [[Chiny|Chinach]], a dotarcie z praktycznie każdego miejsca jest łatwe.

=== Samolotem ===
Szanghaj ma [https://www.shairport.com/index_en.html dwa główne lotniska], z '''Pudong''' główną bramą międzynarodową i '''Hongqiao''' obsługującym głównie loty krajowe, ale także niektóre międzynarodowe miejsca docelowe w Azji Wschodniej. Transfer między lotniskami zajmuje około 1 godziny taksówką. Istnieją również bezpośrednie autobusy wahadłowe.

Możesz podróżować między dwoma lotniskami w około dwie godziny metrem. Lotniska znajdują się na przeciwległych końcach linii 2 , głównej linii wschód-zachód przez centrum Szanghaju. Możesz skrócić czas, jadąc częściowo pociągiem Maglev (opisanym w następnej sekcji). Podróżnik dokonujący tego transferu z kilkoma godzinami zapasu i chęcią szybkiego spojrzenia na Szanghaj (i niezbyt dużego bagażu) może wysiąść na Nanjing Road East i przejść kilka przecznic do Bundu.

Darmowe mapy turystyczne centrum Szanghaju, z głównymi zabytkami oznaczonymi po angielsku, są dostępne w małych stojakach, gdy wjeżdżasz na oba lotniska. Warto je zdobyć, przechodząc obok, ponieważ, z wyjątkiem niektórych hoteli, bezpłatne mapy są niedostępne gdzie indziej.

Oba lotniska mają również bezpośrednie połączenia autobusowe z głównymi pobliskimi miastami, takimi jak [[Hangzhou]], [[Suzhou]] i [[Nankin]], chociaż nowe szybkie pociągi mogą być preferowane, zwłaszcza z lotniska Hongqiao, które ma w pobliżu dworzec kolejowy Hongqiao (jeden przystanek metra lub około kilometra pieszo, wewnątrz i na poziomie).

Krajowe bilety lotnicze najlepiej rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub przez Internet, ale można je również kupić na lotnisku w dniu wylotu. Taryfy są na ogół tanie, ale różnią się w zależności od sezonu; wartość na 400-1200 ¥ dla [[Pekin]]-Szanghaj. Tania linia lotnicza [https://www.ch.com/ Spring Airlines] ma siedzibę w Szanghaju i oferuje trasy do większości głównych chińskich miejsc turystycznych i często oferuje duże zniżki na bilety rezerwowane za pośrednictwem swojej strony internetowej. Podróżującym z ograniczonym budżetem często taniej jest zarezerwować lot na trasie o dużym natężeniu ruchu (Szanghaj-Pekin, Szanghaj-[[Kanton]], Szanghaj-[[Shenzhen]] itp.), a resztę podróżować autobusem lub pociągiem.

W przypadku trudności ze znalezieniem biletów do Pudong lub Hongqiao należy również wziąć pod uwagę miasto [[Hangzhou]], około 45 minut jazdy szybkim pociągiem z Szanghaju. Również jeśli przylatujesz z Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ Air Asia ma tani lot z [[Kuala Lumpur]] do Hangzhou.

==== Lotnisko Pudong ====
[[Plik:Transrapid Maglev2.jpg|thumb|240px|Pociąg Maglev na stacji Longyang]]
{{Znacznik|Lotnisko Pudong|31.143333 |121.805278 |typ=transport}}'''Lotnisko Pudong''' (浦东机场, {{IATA|PVG}}) (''40 km na południowy wschód od miasta''). Główny międzynarodowy port lotniczy Szanghaju. PVG jest zwykłym punktem wejścia dla lotów przylatujących z zagranicy. 

Lotnisko znajduje się na linii metra 2 , wiele lepszych hoteli zapewnia bezpłatny transfer lotniskowy dla swoich gości, a do centrum miasta można dojechać sześcioma liniami autobusowymi. Istnieją również autobusy do innych pobliskich miast, takich jak [[Suzhou]] i [[Hangzhou]].

Jeśli masz ciężki bagaż, prawie na pewno wygodniej będzie taksówka; spodziewaj się kosztów w zakresie 200-500 ¥.

Najciekawszym sposobem dotarcia do Szanghaju jest '''najszybszy na świecie pociąg''' lewitacji magnetycznej lub Maglev. Pokonuje 30,5 km w 7 minut z maksymalną prędkością 450 km/h (279 mph), chociaż prędkość jest ograniczona do 310 km/h poza godzinami szczytu. Bilety pojedyncze kosztują 50¥, zniżka do 40¥, jeśli masz bilet lotniczy tego dnia, a bilety powrotne (powrót w ciągu tygodnia) kosztują 80¥.

Maglev kończy się na stacji Longyang w Pudong, która wciąż znajduje się w pewnej odległości od centrum miasta i dlatego może nie być blisko ostatecznego celu podróży. Tutaj możesz połączyć się z liniami metra 2, 7 oraz nową linią 16, 18. Na stacji Longyang znajduje się również muzeum pociągów Maglev dla osób zainteresowanych działaniem pociągów z lewitacją magnetyczną.

==== Lotnisko Hongqiao ====
{{Znacznik|Lotnisko Hongqiao|31.198056 |121.336389 |typ=transport}}'''[https://www.shairport.com/ Lotnisko Hongqiao]''' (虹桥机场 {{IATA|SHA}}) (''na zachód od centrum w dzielnicy Minhang''). Starsze lotnisko Szanghaju, znacznie bliżej centrum niż Pudong. Obsługuje głównie loty krajowe, jedynym wyjątkiem są połączenia miejskie do [[Tokio]]-Haneda, [[Seul]]u-Gimpo, [[Hongkong]]u, [[Makau]] i [[Tajpej]]-Songshan. Istnieją dwa terminale: lśniący, nowy i ogromny T2, używany przez praktycznie wszystkie linie lotnicze, oraz odnowiony, ale wciąż stosunkowo mały T1, używany tylko przez taniego operatora [https://www.ch.com/ Spring Airlines] i międzynarodowe usługi transportu miejskiego. Możesz przenosić się między terminalami autobusem lotniskowym, chociaż czas oczekiwania i podróży może zająć do 45 minut. Dla tych, którzy się spieszą, skorzystanie z linii metra 10 między dwoma terminalami może być warte 3¥ za bilet. 

T2 jest obsługiwany bezpośrednio przez linię metra 2, która łączy lotnisko z Placem Ludowym i dalej na wschód z lotniskiem Pudong. Pociągi kursują od 05:35 do 22:50 (usługi do iz lotniska Pudong mają ograniczone godziny). Linia 10, która również jedzie do centrum Szanghaju, ale inną trasą, obsługuje zarówno T1 jak i T2.

Linia 17 została otwarta 30 grudnia 2017 i łączy dworzec kolejowy Hongqiao (w pobliżu lotniska) z Zhujiajiao.

Ostatecznie linia 5, główna linia biegnąca przez południowe przedmieścia Minhang, zostanie przedłużona do lotniska na północnym krańcu i do Fengxian na południu. Linia 20 będzie przebiegać na północ od lotniska. Od początku 2018 roku nie jest ona używana.

'''Taksówka''' może w dobry dzień pokonać 12 km podróży do miasta w 20 minut, ale daj dodatkowe 30 minut na kolejkę taksówek, zwłaszcza jeśli przyjeżdżasz po godzinie 19:00. Pamiętaj, aby ustalić, z którego terminalu odlatuje Twój lot, zanim udasz się na lotnisko, ponieważ angielskie oznakowanie jest mylące, taksówkarze nie będą w stanie Ci pomóc, a transfer między terminalami odjeżdża co pół godziny z kolejnymi dwudziestoma minutami jazdy.

Ze względu na przedłużenie linii metra autobus ''linii specjalnej lotniska Hongqiao'' (机场专线) został zastąpiony '''autobusem nocnym''' (虹桥机场T2夜宵巴士), który kursuje do świątyni Jing'an, Placu Ludowego i Lujiazui co 10-30 minut od 22:30 (kiedy metro jest zamknięte) do 45 minut po ostatnim przyjeździe w danym dniu za 10 (do świątyni Jing'an lub Placu Ludowego) lub 16 ¥ (do Lujiazui). Odjeżdża spod drzwi 1 na poziomie przylotów Terminalu 2. Bilety są kupowane w autobusie na krótko przed odjazdem.

Chociaż lotnisko Hongqiao ma mniej linii autobusowych na lotnisko niż Pudong, więcej '''publicznych linii autobusowych''' jest połączonych z Hongqiao. Autobusy poniżej kursują do T1, w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu wahadłowego, aby połączyć się z T2 lub skorzystaj z linii metra 10, jeśli się spieszysz.

* Nr 806: Te autobusy kursują z lotniska Hongqiao do mostu Lupu w godzinach 06:00-21:30 w odstępach 5-15 minut. Linia ma również przystanek w Xujiahui, a cała podróż kosztuje 5¥.
* Nr 807: Autobusy te kursują w godzinach 06:00-22:30 z lotniska Hongqiao do nowej wioski Zhenguang w dzielnicy Putuo, zatrzymując się w zoo w Szanghaju i innych interesujących miejscach. ¥2.
* Nr 1207: Ten autobus kursuje tylko między lotniskiem a zoo w Szanghaju. ¥2.
Wraz z otwarciem usługi Metro na lotnisko, tylko dwie powyższe trasy obsługują lotnisko.

Jedna publiczna linia autobusowa została teraz przeniesiona do T2. Obowiązuje odwrotna sytuacja - w razie potrzeby skorzystaj z bezpłatnego autobusu lub metra do T1. Linia autobusowa do T2 rozdziela wsiadanie i wysiadanie - wszyscy pasażerowie przybywający do T2 wysiadają na poziomie odlotów lotniska, ale ci, którzy chcą wsiąść do autobusu, muszą wsiąść do autobusu w węźle autobusowym na 1/F kompleksu lotnisko/stacja metra.

* Nr 941: Łącząc lotnisko Hongqiao i dworzec kolejowy w Szanghaju, linia kursuje od 06:30 do 22:30 na lotnisko/23:00 z lotniska. 4¥. Odstęp między usługami to 10-12 min. Poszukaj poczekalni 1.
Dodatkowo, następujący autobus nocny kursuje z T2 w godzinach od 23:00 do 05:00 dla wszystkich, którzy przyjeżdżają późno w nocy i muszą zatrzymać się w miejscach nieobjętych nocnym autobusem T1:

* Nr 316: łączy lotnisko z Bundem, jadąc metrem linii 2 do Zhongshan Park, następnie zatrzymuje się w pobliżu Changshou Road (linia 7), Xinzha Road (linia 1) i East Nanjing Road (linia 2/10) przed zakończeniem przy Bund.
Dostępny jest również dodatkowy autobus nocny od strony dworca.

* Nr 320: Łączy stację kolejową z Bundem inną trasą. Ten autobus zatrzymuje się w pobliżu turystycznej części Hongmei Road, następnie jedzie metrem linii 10 do Jiaotong University, zatrzymuje się w Xujiahui, jedzie dalej linią 10, a następnie zaczyna jechać linią 1 wokół przystanku Changshu Road, aż dotrze do obszaru Xintiandi, a następnie pokonuje ostatni zatrzymaj się w Yu Gardens przed zakończeniem podróży w Bundzie.

=== Koleją ===
Szanghaj ma kilka głównych stacji kolejowych, w tym:

* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Szanghaj|31.2503 |121.4509 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj''' linie metra 1 3 4 (上海站), 100 Moling Road (''trzy przystanki na północ od Placu Ludowego na linii 1''). Największy i najstarszy w Szanghaju, położony w dzielnicy Zhabei. Praktycznie wszystkie pociągi kończyły się tutaj, ale wiele usług w kierunku południowym zostało przeniesionych na Dworzec Południowy, a usługi dużych prędkości korzystają z nowej stacji Hongqiao. 
* {{Znacznik|Dworzec kolejowy Hongqiao|31.196027 |121.316099 |typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Hongqiao''' linie metra 2 10 17 (上海虹桥站). Ogromna nowa stacja znajdująca się w tym samym kompleksie budynków, co lotnisko Hongqiao. Stacja metra łączy tę samą nazwę, Dworzec kolejowy Hongqiao, i znajduje się jeden przystanek za stacją lotniska Hongqiao. Większość pociągów dużych prędkości korzysta z tej stacji.
* {{Znacznik|Dworzec Południowy w Szanghaju|31.154425 |121.424161 |typ=transport}}'''Dworzec Południowy w Szanghaju''' linie metra 1 3 15 (上海南站). w dzielnicy Xuhui. Świadczy usługi w kierunku południowym, z wyjątkiem szybkich pociągów na linii dużych prędkości Szanghaj–[[Hangzhou]], które teraz korzystają z nowej stacji Hongqiao, oraz wolnych pociągów do [[Hongkong]]u (ze względu na brak udogodnień imigracyjnych i celnych). 
* {{Znacznik|Dworzec Zachodni w Szanghaju|31.265278|121.396111|typ=transport}}'''Dworzec Zachodni w Szanghaju''' linie metra 11 15 (上海西站/南翔北站/安亭北站). Niektóre szybkie pociągi w kierunku Nanjing zatrzymują się na tych małych stacjach. Ponadto istnieje kilka pociągów do iz dworca w Szanghaju, które zapewniają połączenia z innymi pociągami. 
* '''Dworzec Wschodni w Szanghaju'''. Plany budowy stacji, która będzie zlokalizowana w dzielnicy Chuansha w Pudong, ogłoszono w 2012 roku.

Samoobsługowe automaty biletowe są powszechne i mogą być używane do sprawdzania godzin pociągów w trybie angielskim, ale bilety można kupić w nich tylko wtedy, gdy masz chiński dowód osobisty. Bilety można również wygodnie rezerwować z wyprzedzeniem w jednym z wielu biur podróży lub w kasie biletowej na dowolnym dworcu kolejowym. Zobacz sekcję dotyczącą biletów kolejowych w artykule o Chinach. Pamiętaj, że bilety w [[Hongkong]]u trafiają do sprzedaży z 60-dniowym wyprzedzeniem, a segment Hongkong–Szanghaj szybko się wyprzedaje.

* '''[[Pekin]]''' (北京) — Począwszy od czerwca 2011 uruchomiono całkowicie nową linię ekspresową z Pekinu, z opcją najkrótszego czasu podróży po 4 godzinach i 18 minutach (G17/G22). Dodatkowo codziennie kursuje kilka szybkich pociągów sypialnych. Pociągi te mają kody z prefiksem D, jeżdżą nieco ponad 10 godzin z Szanghaju do Pekinu. Taryfa wynosi około ¥ 730 za dolną koję z miękkim podkładem lub ¥ 655 za górną koję; pociągi są czyste, a czteroosobowe kabiny wygodne. W niektórych z tych pociągów dostępne są również przedziały dwuosobowe, cena wynosi około ¥ 1470 za dolną koję lub ¥ 1300 za górną. Przedziały dwuosobowe w pociągach D nie mają prywatnych łazienek. W tym samym nowym pociągu zwykłe miejsca drugiej klasy są dostępne za około 327¥. Za zwykły, normalny podkład w standardowym pociągu, który jedzie 13 godzin z Szanghaju do Pekinu, spodziewaj się, że zapłacisz od 306 do 327¥ za twardy podkład lub około 478 do 499 ¥ za miękki. W pociągach serii T dostępne są miejsca sypialne dwuosobowe, z prywatną łazienką i sofą, cena wynosi 881¥ za górną koję lub 92¥1 za dolną. Ale bilety na te tańsze, normalne miejsca sypialne są zwykle bardzo napięte.
* '''[[Hongkong]]''' (香港) — szybkie pociągi G99/G100 kursują codziennie między stacją West Kowloon w Hongkongu a stacją Hongqiao w Szanghaju, a podróż trwa około 8 godzin. Bilety kosztują około 1008¥ w jedną stronę w klasie ekonomicznej. Na stacji w Hongkongu przeprowadzane są procedury imigracyjne zarówno dla Chin kontynentalnych, jak i Hongkongu. Alternatywnie, wolniejszy pociąg Z99/Z100 z dworca kolejowego w Szanghaju (Z99 odjeżdża tutaj o 18:20, Z100 przyjeżdża tutaj o 10:00), przyjeżdżając na stację Hung Hom w Kowloon (Z99 przyjeżdża tutaj około 13:00, Z100 odjeżdża tutaj o godzinie 15:15). Jeśli podróżujesz sam, spodziewaj się, że zapłacisz 800¥ w jedną stronę za miękki podkład, ale zniżki są udzielane na zakupy grupowe (364¥ w jedną stronę na osobę z miękkim podkładem, jeśli na przykład zakup w grupie 4 osób). Jeśli nie masz bardzo napiętego budżetu, spróbuj „Deluxe Soft Sleeper”, który ma przegródki z 2 łóżkami i prywatne gniazdko w stylu kontynentalnym (ale wraz z wprowadzeniem nowych wagonów, zwykły miękki podkład ma również prywatny gniazdko elektryczne w każdym przedziale oraz jedno na korytarzu każdego wagonu). Liczba miejsc jest ograniczona, więc rezerwuj z dużym wyprzedzeniem. Pamiętaj, że nadal będziesz musiał przejść przez odprawę celną, a zatem potrzebujesz nowej wizy do ponownego wjazdu do Chin kontynentalnych (chyba że masz wizę wielokrotnego wjazdu). Jednak odprawa celna na dworcu jest znacznie szybsza niż na lotnisku.
* '''[[Lhasa]]''' (拉萨) — Pociąg do iz Lhasy w [[Tybet|Tybecie]] kursuje codziennie z dworca kolejowego w Szanghaju. Podróż do Lhasy zajmuje niecałe 50 godzin. Twarde siedzisko kosztuje 406 ¥, a twardy podkład kosztuje około 900¥, a miękki kosztuje około 1300¥. Tlen jest dostępny dla każdego pasażera na odcinku [[Golmud]]–[[Lhasa]]. W przypadku obywateli spoza Chin wymagane jest zezwolenie na podróż do Tybetu.
Nowe szybkie pociągi CRH (200 km/h) z Szanghaju jadą na południowy zachód do [[Nanchang]] i [[Changsha]] lub na północ do [[Pekin]]u, [[Zhengzhou]] i [[Qingdao]]. Są bardzo wygodne i wyposażone. W tym przypadku kody tras pociągu zaczynają się od litery D. Pociągi dużych prędkości (ponad 300 km/h) do [[Nankin]] i [[Hangzhou]] mają przedrostek G.

=== Samochodem ===
Dobre, nowoczesne autostrady łączą Szanghaj z pobliskimi miastami we wschodnich Chinach, takimi jak [[Nankin]], [[Suzhou]], [[Hangzhou]] i [[Ningbo]]. Inne autostrady, wiele z nich równie dobrych, prowadzą do bardziej odległych miast w całym kraju. Dotarcie do Szanghaju z Suzhou zajmuje tylko około godziny, 2 godziny z Hangzhou lub 2,5 godziny z Ningbo, ten ostatni przez 36-kilometrowy most Hangzhou Bay Bridge, najdłuższy na świecie most przecinający morze.

=== Autobusem ===
W Szanghaju jest kilka dworców autobusów dalekobieżnych. Powinieneś postarać się o bilety jak najwcześniej.

* '''Dworzec dalekobieżny Beiqu''', 80 Gongxing Lu. 
* '''Stacja pasażerska Hengfeng Road Express''' (恒丰路客运站), 270 Hengfeng Lu. Jest to jeden z największych i znajduje się na północ od głównego dworca kolejowego. Obsługuje większość miejsc w prowincjach [[Jiangsu]] i [[Zhejiang]] oraz kilka bardziej odległych miast, takich jak [[Pekin]] i [[Kanton]]. Jest dobrze zorganizowany, ale może być trochę trudno go znaleźć – szczególnie przy dużej przebudowie North Station Square. Ze stacji metra Shanghai Railway Station (North) (linie 3 i 4) wybierz zjazd nr 1. Wyjdziesz na środku placu budowy. Skieruj się w lewo i idź prosto, a w końcu (po nieprzyjemnym 10-minutowym spacerze) go znajdziesz. Taksówki motocyklowe będą krążyć wokół wyjścia ze stacji i zabiorą Cię tam za około 5¥, jeśli będziesz się mocno targować – jednak mogą być nachalne i agresywne. 
* '''Stacja dalekobieżnego transportu pasażerskiego Zhongshan Beilu''', 1015 Zhongshan Bei Lu. 
* '''Stacja pasażerska Xujiahui''', 211 Hongqiao Lu. 
* '''Dworzec dalekobieżny Pudong Tangqiao''', 3842 Pudong Nan Lu

=== Statkiem ===
Co tydzień kursują promy z [[Kobe]] i [[Osaka|Osaki]] ([[Japonia]]).

* '''[https://www.shinganjin.com/en/ MV Xinjianzhen]''', ☏ +86-021-63257642, +81-06-6536-6541, cmeiying@chinjif.com. Wyjazd zmienia się co tydzień z Kobe lub Osaką i przybywa do Szanghaju. Harmonogram można znaleźć tutaj.

== Komunikacja ==
{{mapframe|31.207|121.561|zoom=10}}
Szanghaj ma doskonałą sieć transportu publicznego z najszerszym na świecie systemem metra (metro i pociągi na podwyższeniu) oraz autobusami, które jeżdżą mniej więcej wszędzie indziej. Taksówek jest dużo i są tanie jak na międzynarodowe standardy, a poruszanie się pieszo jest często praktyczne. Metro, taksówki i spacery będą głównymi środkami transportu dla większości podróżnych. Miasto jest jednak ogromne (24 miliony), a wszystkie środki transportu mają czasami problemy z zatłoczeniem.

=== Karty metra ===
Jeśli zamierzasz zostać w Szanghaju dłużej niż kilka dni, '''[http://www.sptcc.com/ karta metra]''' – zwana również Szanghajską Kartą Jiaotong (上海公共交通卡) lub Szanghajską Kartą Transportu Publicznego – jest koniecznością. Karty te można dostać na dowolnej stacji metra, a także w niektórych sklepach ogólnospożywczych, takich jak Alldays i KeDi Marts.

Możesz doładować kartę pieniędzmi i '''używać jej w autobusach, metrze, a nawet taksówkach''', oszczędzając kłopotów z kupowaniem biletów (czasami z długimi kolejkami) i zachowując resztę na autobusy i taksówki. Karta pozwala również na przesiadkę na niektórych stacjach, gdzie bez karty trzeba by kupić kolejny bilet, i daje 1 zniżkę na każdy transfer autobusem, autobusem lub metrem.

Karty te do działania nie wymagają kontaktu z czytnikiem kart. Często zdarza się, że ktoś po prostu przesuwa torebkę, portfel lub torbę na ramię nad czytnikiem bez wyjmowania karty, a to prawie zawsze działa. Karta może być użyta raz, gdy skończą się jej pieniądze; Dozwolony jest „debet w rachunku bieżącym” do ¥8.

Karty są dostępne w kilku rozmiarach — zwykłym (rozmiar karty kredytowej), mini i „z paskiem” (do zawieszenia na telefonach komórkowych) — a dla każdego dostępne są specjalne edycje z ciekawymi zdjęciami. Nowe automaty, które mogą ładować pieniądze na karty dowolnego rozmiaru, zastępują starsze automaty, ale nie pobierają gotówki i ogólnie akceptują tylko karty Alipay lub UnionPay/Discover. Liczniki usług na większości stacji metra doładują każdy rodzaj karty w wielokrotnościach 10¥, ale kilka stacji nie obsługuje już swoich liczników usług, podczas gdy inne eksperymentują z wymaganiem doładowania w automatach samoobsługowych, więc jest to radzimy upewnić się, że dostępne są wystarczające fundusze na podróż powrotną, jeśli wybierasz się do mniej zaludnionej części miasta.

Za kartę pobierana jest kaucja w wysokości 20¥; Karty w rozmiarze normalnym można zwrócić w celu zwrotu depozytu, ale nie w przypadku rozmiaru mini lub paska. W przypadku dowolnego typu karty saldo na karcie może zostać natychmiast zwrócone, jeśli jest mniejsze niż 10¥. Jeśli saldo wynosi od 10 do 2000¥, należy pobrać fakturę z prośbą o zwrot pieniędzy; jednak zostanie naliczona opłata manipulacyjna w wysokości 5%. Niektóre stacje metra mają specjalne biura do zwrotu kart. Stacje te obejmują:

* Linia 1 - Hanzhong Rd, Hengshan Rd, Jinjiang Park;
* Linia 2 - Jiangsu Rd, E Nanjing Rd, Century Park, Songhong Rd;
* Linia 3 - Dongbaoxing Rd, Zhenping Rd, Caoxi Rd, North Jiangyang Rd;
* Linia 4 - Yangshupu Rd.
Możesz również skorzystać z Centrum Obsługi Kart Transportu Publicznego w Szanghaju, nr 609, Jiujiang Rd, od poniedziałku do piątku 09:30–18:30, sobota 09:30–16:30.

=== Metrem ===
[[Plik:Shanghai Metro Linemap.svg|thumb|400px|Mapa ze stycznia 2022]]
Sieć metra w Szanghaju ([http://service.shmetro.com/en/yxxlt/index.htm patrz mapa] na [http://service.shmetro.com/en/ oficjalnej stronie internetowej]) jest świetna — czysta, szybka, tania (3-10¥ w zależności od odległości), klimatyzowana i dość przyjazna dla użytkownika ze znakami i ogłoszeniami o przybyciu stacji w języku mandaryńskim i angielskim, podczas gdy komunikaty na linii 16 są trzyjęzyczne w języku szanghajskim, mandaryńskim i angielskim. Wadą jest to, że pociągi są przepełnione w godzinach szczytu, pociągi nie kursują późno w nocy (najnowszy pociąg jest kursowany około północy w piątkowe i sobotnie wieczory), a sieć nie jeździ jeszcze wszędzie, choć jest stale jest rozbudowywana.

[[Plik:Shanghai Metro - Line 10 - Laoximen.JPG|thumb|250px|Stacja linii 10, kolorowa lawenda wskazująca linię.]]
W obszarach centralnych większość linii (ale nie linii 3 i 4) przebiega pod ziemią. Na przedmieściach większość znajduje się nad ziemią, a wiele na wzniesieniu. Metro w Szanghaju jest najdłuższym systemem metra na świecie i drugim najbardziej ruchliwym na świecie (po [[Pekin]]ie). Istnieje ponad 500 km (250 mil) linii i ponad 250 stacji. Średnie użytkowanie to około 6 milionów przejazdów dziennie.

==== Linie metra ====
Każda linia metra ma określony kolor na wszystkich mapach i znakach, a często także w wystroju stacji. Od początku 2022 roku linie 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, Pujiang i Jinshan są w eksploatacji.

Trzy z najważniejszych linii to linia 1 północ-południe, linia 2 wschód-zachód oraz linia 4, która otacza całe centrum miasta.

Przez śródmieście przebiega wiele linii metra (1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13).

* {{Znacznik|Linia 1|31.2692|121.457|typ=transport}}'''Linia 1'''. Główna linia północ-południe biegnąca przez centrum miasta. Część przebiega przez koncesję francuską, pod Huaihai Road i Hengshan Road, a następnie na północ do Parku Ludowego i dworca kolejowego Szanghaj. Dalej biegnie na północ do Baoshan, a przedłużenie na wyspę Chongming jest w fazie planowania, począwszy od 2018. Jej południowy kraniec przechodzi w Minhang i łączy się z linią 5 w celu podróży dalej na południe. 
* '''Linia 2'''. Najważniejsza linia wschód-zachód miasta. Śródmieście biegnie pod Nanjing Road. Jej zachodni kraniec biegnie do lotniska Hongqiao i dalej. Na wschodzie biegnie przez centrum Pudong i kończy się na lotnisku Pudong. 
Linie 1 i 2 spotykają się na Placu Ludowym w dzielnicy Huangpu, a linia 8 również tam jeździ. Jest to jedna z najbardziej ruchliwych stacji metra na Ziemi i często jest uważana za centrum Szanghaju.
* '''Linia 3'''. Biegnie łukiem wokół zachodniej części centrum, obok linii 4 przez większą część trasy. Na południu kończy się na Dworcu Południowym w Szanghaju; na północy prowadzi do dworca kolejowego Szanghaj i dalej, przez Hongkou i do Baoshan. 
* '''Linia 4'''. Biegnie okrężną trasą wokół centrum Szanghaju, głównie po stronie Puxi, ale prowadzi również do Pudong. Przez około zachodnią trzecią część trasy biegnie obok linii 3. 
* '''Linia 7'''. Biegnie z Jiading na północy, biegnie do świątyni Jing'An i przez koncesję francuską, a następnie na wschód do Pudong. 
* '''Linia 8'''. Biegnie z Yangpu na północy przez część Hongkou, do stacji Plac Ludowy w Huangpu, na wschód do Pudong i wreszcie do części Minhang, która leży na wschód od rzeki.
* '''Linia 9'''. Pochodzi z Pudong przez południową część śródmieścia, do Xujiahui, a następnie na zachód do Songjiang. 
* '''Linia 10'''. Od dworca kolejowego Hongqiao na zachodzie, przez koncesję francuską, do ogrodów Yuyuan na Starym Mieście, przecinającej linię 2 przy Nanjing Road East w Huangpu, do ogromnego targu odzieżowego Qipu Road i na północ do Hongkou i Yangpu. 
* '''Linia 11'''. Zaczyna się w ośrodku Disneya w Nanhui po stronie Pudong, przecina rzekę i południową część koncesji francuskiej do Xujiahui, a następnie skręca na północ do Changning, Putuo i Jiading. Na lub na północ od Xujiahui przecina większość głównych linii w centrum miasta. Kontynuuje na północny zachód od gminy Szanghaj; od połowy 2017 r. dociera do Kunshan, a plany zakładają, że ostatecznie połączy się z systemami metra [[Suzhou]] i [[Wuxi]]. 
* '''Linia 12'''. Zaczyna się w Minhang na południe od śródmieścia, biegnie przez Koncesję Francuską i Jing'an z przystankami, w tym przy stacji South Shaanxi Road na Huaihai Road i West Nanjing Road, przez Hongkou i Yangpu i przez rzekę do północnej części Pudong. 
* '''Linia 13'''. Zaczyna się w Jiading, przecina Putuo, zatrzymuje się kilka przystanków w centrum, w tym West Nanjing Road i Xintiandi, a następnie przecina rzekę do południowego Pudong. 
* '''Kolej Jinshan'''. Kolej podmiejska obsługiwana przez China Railway (zamiast Shanghai Metro). Usługa rozpoczyna się od dworca kolejowego Szanghaj Południowy, usługa podmiejskich zatrzymuje się kilka przystanków w Minhang, Songjiang, Jinshan i kończy się na stacji Jinshanwei. Linia wykorzystuje składy szybkich pociągów, a wszystkie stacje sprzedają bilety na pociągi dalekobieżne. 
Linie, które nie przyjeżdżają do centrum, to linia 5, która obsługuje południowe przedmieścia Minhang, linia 17, która biegnie od dworca kolejowego Hongqiao do zachodnich przedmieść Qingpu, oraz linie 6, 16 i Pujiang, których trasy przebiegają przez rzekę w Pudong New Area.

==== Stacje metra ====
Ważne stacje metra to:

* {{Znacznik|Plac Ludowy|31.234361 |121.471 |typ=transport}}'''Plac Ludowy''' (''Park Ludowy''). Węzeł dla linii 1 , 2 i 8 . Jedna z najbardziej ruchliwych stacji metra na świecie, obsługująca około 700 000 pasażerów dziennie. Ma dołączoną dużą powierzchnię handlową, głównie odzieżową i turystyczną. 
* {{Znacznik|Metro Dworzec kolejowy Szanghaj|31.251667|121.452778|typ=transport}}'''Dworzec kolejowy Szanghaj'''. Linie 1 , 3 i 4 . W rzeczywistości są tu dwie stacje metra, jedna dla linii 1, a druga dla linii 3 i 4, a między nimi jest długi spacer. 
* {{Znacznik|Park Zhongshan|31.2197 |121.411 |typ=transport}}'''Park Zhongshan'''. Linie 2 , 3 i 4 . Ma dołączone ogromne centrum handlowe Cloud Nine. W pobliżu znajduje się park, od którego pochodzi nazwa stacji. 
* {{Znacznik|Xujiahui|31.194539|121.4379|typ=transport}}'''Xujiahui'''. Ważny węzeł komunikacyjny z liniami 1 , 9 i 11 . W pobliżu znajduje się kilka ogromnych centrów handlowych; szczegóły w koncesji francuskiej

==== Jak używać ====
Najwygodniejszym sposobem '''zapłaty''' jest karta metra; patrz poprzedni rozdział. Dostępne są również karty jednodniowe, które można kupić za 18¥, ważne przez 24 godziny od pierwszego użycia. Automaty biletowe dokonują banknotów i monet 1 lub ¥0,5, mają instrukcje w języku angielskim i mogą wydawać resztę. Większość stacji na liniach 1, 2, 3 również będzie miała personel sprzedający jednorazowe karty biletowe, ale na nowo ukończonych liniach 6, 8 i 9 zakup biletów odbywa się automatycznie, a personel pomaga tylko w dodawaniu kredytu na karty lub jeśli coś pójdzie nie tak. Dzięki kartom jednorazowym wybierasz miejsce docelowe i płacisz według odległości, a następnie przesuwasz palcem przed wejściem na pokład i wkładasz bilet do automatu po wyjściu.

Jeśli są dostępne miejsca, przygotuj się na dosłowną '''szaloną kreskę''', gdy pasażerowie będą przepychać się i walczyć o dostępne miejsca. Możesz spróbować zrobić to samo, ale pamiętaj, że wszyscy inni będą mieli o wiele więcej doświadczenia niż ty! Uważaj też na kieszonkowców, którzy mogą wykorzystać ten pośpiech na swoją korzyść.

'''Przesiadki''' między liniami mogą wymagać bardzo długiego spaceru na niektórych stacjach. W większości miejsc możesz swobodnie przemieszczać się między liniami za pomocą jednego biletu. Ale są wyjątki, gdzie dwie lub więcej linii ma stacje o tej samej nazwie, ale stacje są oddzielne, więc potrzebujesz drugiego biletu na drugi pociąg (chyba że masz kartę metra).

Odrębne stacje o tej samej nazwie to:

* Dworzec kolejowy Szanghaj - linie 3/4 i linia 1 to osobne stacje
* Stacja West Nanjing Road - linie 2 , 12 i 13 znajdują się na osobnych stacjach oddalonych od siebie o kilka minut.
* Pudian Road (Pudian Lu) - linie 4 i 6 ; te przystanki znajdują się na tej samej ulicy, ale nie są blisko siebie. Skorzystaj z bezpłatnego transferu o jeden przystanek w dowolnym kierunku (Century Ave lub Lancun Road).
Większość stacji obejmuje niektóre punkty sprzedaży detalicznej; w wielu są one ograniczone do kilku sprzedawców przekąsek, ale niektóre (np. Xujiahui i Plac Ludowy) mają duże strefy gastronomiczne i sklepy bezpośrednio na stacji. Z wielu stacji — w tym Xujiahui, South Shaanxi Road, Nanjing Road East i Zhongshan Park — możesz przejść bezpośrednio do dużych domów towarowych lub centrów handlowych bez wychodzenia na zewnątrz. Stacje z pamiątkami i tanią odzieżą patrz [[#Odzież]] poniżej.

=== Autobusem ===
System autobusowy jest tańszy i znacznie bardziej rozbudowany niż metro, a niektóre trasy kursują po godzinie zamknięcia metra (numery tras zaczynające się od 3 to autobusy nocne, które kursują po godzinie 23:00). Generalnie jest jednak wolniej, a wszystkie informacje o trasach na przystankach są w języku chińskim, ale [http://msittig.wubi.org/bus/ tutaj] jest przydatna lista tras i przystanków autobusowych w języku angielskim. W autobusie pojawiają się anglojęzyczne ogłoszenia.

Niektóre wiejskie autobusy w Szanghaju nie są numerowane i zamiast tego są określane jako '''linia XX''' (XX线), w której XX to inicjał punktu początkowego i docelowego. Autobusy wiejskie, określane jako '''XX linia specjalna''' (XX专线), są zazwyczaj usługami szybszymi. Inne specjalne linie autobusowe są numerowane opisowym słowem w języku chińskim lub opisem punktu początkowego i docelowego oraz chińskim numerem, np. „Linia mostu 1” (大桥一路), „Linia tunelu 2” (隧道二路) lub „ Linia Szanghaj-Chongming 3&quot;(申崇三路).

Niektóre autobusy mają konduktora; wsiadaj, usiądź, a on lub (częściej) ona przyjdzie; zapłać mu, a dostaniesz papierowy bilet i ewentualną resztę. Ceny biletów zależą od odległości, a konduktorzy rzadko mówią po angielsku, więc musisz albo znać miejsce docelowe i umieć je wymówić po chińsku, albo zapisać je po chińsku.

Inne autobusy nie mają konduktora, tylko kierowcę; cena za trasę jest stała, zwykle 2¥, jeśli autobusy są klimatyzowane i 1,5¥ na coraz rzadszych trasach kursujących na starych autobusach bez. Sprawdź sam autobus, ponieważ na niektórych trasach opłata za przejazd różni się w zależności od autobusu; zazwyczaj znajduje się znak pokazujący opłatę na zewnątrz obok drzwi i/lub na skrzynce z opłatami. Wymagana jest dokładna opłata, chyba że masz bilet na metro; przygotuj wcześniej dokładną resztę i wrzuć ją do pudełka obok kierowcy.

Jeśli zmienisz autobus z kartą metra, otrzymasz 1¥ zniżkę na drugi przejazd autobusem i wszystkie kolejne transfery. Jest na to 90-minutowe okno. Jeśli więc nie spędzasz zbyt dużo czasu w miejscu docelowym, zniżka będzie obowiązywać również na początku podróży powrotnej.

Kilka firm oferuje '''autobusy wycieczkowe''' z różnymi trasami i pakietami obejmującymi główne zabytki, takie jak Zoo w Szanghaju, Oriental Pearl Tower i Baoyang Road Harbor. Wiele z nich odjeżdża ze wschodniego dworca autobusowego Stadionu w Szanghaju. Możesz także odebrać jeden z centrum na Nanjing Road w pobliżu parku między stacjami metra Plac Ludowy i Nanjing Road West lub w Muzeum Historii Szanghaju. Autobusy mają zwykle przewodnik audio w głównych językach świata. Firma, która ma najniższą taryfę, oferuje jednodniowy bilet za 60¥, obejmujący główne atrakcje w centrum Szanghaju i Lujiazui (AKA Central Pudong).

=== Taksówką ===
[[Plik:Chinese VW Santana taxi.jpg|thumb|Taksówka z Szanghaju]]
Taxi („出租车” chūzūchē lub choo-tzoo-chuh) to dobry wybór do transportu w mieście, zwłaszcza poza godzinami szczytu. Jest przystępna cenowo — 14¥ przez pierwsze 3 km w ciągu dnia, 18¥ po 23:00, 2,4/km do 10 km i ¥3,5/km później; kiedy koła się nie toczą, czas jest również śledzony i rozliczany, ale pierwsze 5 minut. są za darmo; Obowiązuje również dopłata paliwowa ¥1. Przejazd z centrum na lotnisko Pudong kosztuje około 200¥.
{{infobox|Powstanie aplikacji taksówkowych|Aplikacje mobilne są powszechnie używane do wołania taksówek. Główną aplikacją jest Didi Chuxing. Te aplikacje pozwalają wezwać taksówkę. Możesz jednak zauważyć, że niektórzy kierowcy prawdopodobnie nie odpowiedzą na Twoje żądanie, ponieważ uważają, że miejsce docelowe jest dla nich zbyt krótkie lub niewygodne, lub w godzinach szczytu. Didi jest w pełni dostępna w języku angielskim. Rozpoznawanie adresów w języku angielskim nie jest dobre, ale można to obejść, składając zamówienie Didi za pośrednictwem Apple Maps (nie blokowane w Chinach).}}
Taksówkarze zazwyczaj nie mówią po angielsku, więc jeśli nie mówisz po mandaryńsku, upewnij się, że miejsce docelowe jest napisane chińskimi znakami, aby pokazać kierowcy. Zdobądź wizytówkę swojego hotelu lub dowolnej restauracji lub sklepu, którą lubisz; dzięki czemu łatwo tam wrócić. Ponieważ Szanghaj jest ogromnym miastem, postaraj się również znaleźć najbliższe skrzyżowanie do miejsca docelowego, ponieważ nawet adresy w języku chińskim są często bezużyteczne. Jeśli masz telefon komórkowy, możesz również skorzystać z numeru telefonu widocznego z tyłu taksówki. Wybierz numer i powiedz agentowi po angielsku, dokąd chcesz się udać. Podaj telefon kierowcy, a agent powie mu po chińsku, dokąd chcesz jechać. W razie potrzeby agent znajdzie dla Ciebie nawet adresy barów i innych miejsc.

Staraj się unikać używania banknotów 100¥ do płacenia za krótkie podróże; użyj karty metra lub udostępnij resztę; taksówkarze nie są chętni do rozdawania reszty. Ponadto banknot ¥50 jest ulubieńcem fałszerzy, a obcokrajowiec niezaznajomiony z pieniędzmi to oczywista osoba, na którą można narzucić zły banknot, więc powinieneś starać się uniknąć pięćdziesiątki w reszcie. Dodatkowo, jednym ze sztuczek stosowanych przez pozbawionych skrupułów kierowców jest twierdzenie, że zdałeś im złe 100¥, podczas gdy w rzeczywistości dałeś im dobre 100¥, a oni wymienili je na złe.

Taksówki są bardzo trudne do zdobycia w godzinach szczytu i kiedy pada deszcz, więc przygotuj się na chwilę poczekania lub spacer do ruchliwego miejsca odbioru. Zagraniczni goście mogą być zaskoczeni prawie konkurencyjnym brakiem uprzejmości lub kolejek podczas oczekiwania na taksówkę, więc nie bój się „wskoczyć” i dostać jedną – kto pierwszy, ten lepszy. Istnieje kilka postojów taksówek, gdzie stewardesy utrzymują dobrze uporządkowaną kolejkę; może to być najszybszy sposób na złapanie taksówki w ruchliwej części miasta, ale jest ich niewiele, więc spodziewaj się długiego spaceru, aby ją znaleźć.

Kierowcy, choć generalnie uczciwi, czasami naprawdę nie mają pojęcia i od czasu do czasu zabierają Cię na przejażdżkę. Kierowcy są bardzo dobrzy w posługiwaniu się licznikiem, ale jeśli zapomną, przypomnij im. Prawo przewiduje również wystawienie rachunku pasażerowi, więc jeśli opłata za przejazd wydaje się nieodpowiednia, należy go uzyskać, ponieważ jest to konieczne do uzyskania odszkodowania. Jeśli uważasz, że kierowca oszukał Cię lub źle potraktował, Ty (lub znajomy mówiący po chińsku) możesz użyć informacji z wydrukowanego paragonu, aby złożyć skargę do firmy taksówkowej na tego konkretnego kierowcę. Kierowca będzie musiał zapłacić trzykrotną opłatę za przejazd, jeśli zamówił go firma taksówkarska, więc zwykle jest bardzo dobry w wyborze odpowiedniej trasy. Wydrukowany paragon jest również przydatny do skontaktowania się z kierowcą w przypadku, gdy zapomniałeś czegoś w taksówce i musisz to odzyskać.

Jeśli natkniesz się na rząd zaparkowanych taksówek i masz wybór, do której chcesz wsiąść, możesz sprawdzić kartę identyfikacyjną taksówki kierowcy, umieszczoną obok licznika na desce rozdzielczej. Im wyższy numer, tym nowszy kierowca, więc może być większa szansa, że ​​kierowca nie będzie wiedział, dokąd jedzie. Osoby z numerami od 10XXXX do 12XXXX są najbardziej doświadczonymi kierowcami; liczba powyżej 27XXXX oznacza nowego kierowcę, który może Cię gdzieś zgubić. Innym sposobem jest sprawdzenie liczby gwiazdek kierowcy; są one wyświetlane pod zdjęciem kierowcy na desce rozdzielczej. Liczba gwiazdek wskazuje, jak długo kierowca pracował w branży taksówkowej oraz poziom pozytywnych opinii otrzymywanych od klientów i waha się od zera do pięciu gwiazdek. Kierowcy z co najmniej jedną gwiazdką powinni znać wszystkie główne lokalizacje w Szanghaju, a ci z trzema gwiazdkami powinni być w stanie rozpoznać nawet mniej znane adresy. Pamiętaj, że nagromadzenie tych gwiazdek wymaga czasu, więc nie panikuj, jeśli znajdziesz kierowcę, który ich nie ma — po prostu poproś, aby zapewnił Cię, że wie, dokąd jedzie i że powinno być dobrze.

Jeśli musisz przejechać taksówką z jednej strony rzeki Huangpu na drugą, zwłaszcza z Pudong do Puxi, możesz chcieć upewnić się, że kierowca pojedzie i wie, dokąd jedzie; niektórzy kierowcy znają tylko swoją stronę miasta i mogą się zgubić po przekroczeniu rzeki. Taksówki są notorycznie trudne do zdobycia w deszczowe dni i w godzinach szczytu, więc odpowiednio zaplanuj swoje podróże. Ponieważ przejścia między Pudong i Puxi są często zakorkowane, taksówka może być droższa i wolniejsza niż metro. Może lepiej przejechać metrem przez rzekę, a potem złapać taksówkę.

Kolorystyka taksówek w Szanghaju jest ściśle kontrolowana i wskazuje firmę, do której należy taksówka. Turkusowe taksówki obsługiwane przez największą grupę ''Dazhong'' (大众) są często oceniane jako najlepsze. Inna dobra firma taksówkarska, ''Qiangsheng'' (强生), korzysta z taksówek w kolorze złotym. Istnieją inne niezawodne firmy, takie jak ''Bashi'' (巴士), która korzysta z zielonych taksówek i ''Jinjiang'' (锦江), która korzysta z białych taksówek. Uważaj na ciemnoczerwone/bordowe taksówki, ponieważ jest to „domyślny” kolor małych firm taksówkowych i zawiera więcej niż sprawiedliwy udział złych jabłek. Istnieją również prywatne taksówki (łatwo rozpoznawalne, ponieważ mają „X” na tablicy rejestracyjnej i mogą nie być standardowym Volkswagenem Santana używanym przez większość firm taksówkowych). Ciemnoczerwone / bordowe taksówki czasami zjeżdżają z licznika i pobierają opłaty 4x-5x wyższe od normalnej stawki — zwłaszcza w okolicach turystycznych Ogrodów Yuyuan. Z drugiej strony jasne czerwone taksówki i niebieskie taksówki są uzwiązkowione i całkiem OK, ponadto w tych firmach pracuje więcej taksówkarzy trzygwiazdkowych i wyższych. Jasnopomarańczowe taksówki obejmują tylko obszary podmiejskie i nie są dozwolone w obszarze „miasta”, ale ich liczniki zaczynają się od 11 i liczą 2,4 /km bez względu na długość podróży, więc są nieco tańsze, jeśli jesteś nie próbować dostać się do centrum (zasada — jeśli próbujesz jechać gdzieś w obrębie autostrady Zewnętrznej Obwodnicy, nie wybieraj jej, ale jeśli Twoja podróż kończy się właśnie w tym miejscu, możesz znaleźć kierowcę, który zechce zgiąć zasady).

Korzystanie z aplikacji ''Smart Shanghai'' (około 2,00 GBP w App Store) lub strony internetowej Smart Shanghai pomoże Ci wziąć taksówkę. Znajdź widok, restaurację, hotel lub bar, którego szukasz w aplikacji lub na stronie internetowej i kliknij przycisk „Wskazówki dojazdu taksówką” przy adresie napisanym po chińsku. Po prostu pokaż to kierowcy, a będziesz w drodze!

=== Pieszo ===
Szanghaj jest dobrym miastem do spacerów, szczególnie w starszych częściach miasta, takich jak Bund, ale pamiętaj, że to miasto jest niesamowicie dynamiczne, a chodniki mogą być utrudnione lub nieprzyjemne do przejścia, gdy znajduje się w pobliżu terenów budowy. Jeśli na ruchliwej ulicy znajduje się wejście do metra, stacja może być zwykle używana jako przejście podziemne dla pieszych do innego wyjścia metra po drugiej stronie.

Niektóre odległości w Szanghaju są ogromne, więc w pewnym momencie będziesz musiał skorzystać z innych środków transportu. Jednak wiele osób dobrze się porusza, mając tylko bilet na metro plus stopy i być może okazjonalną taksówkę.

Zobacz [[#Aktywny wypoczynek]] poniżej kilka sugerowanych spacerów, które łączą zakupy i zwiedzanie.

„Tunel widokowy” Bundu jest bardzo dziwny i tak naprawdę nie pokazuje żadnych miejsc w mieście. Jest to jednak niezwykły (choć drogi) sposób na przeprawę przez rzekę. 

Jak w całych Chinach, pierwszeństwo przejazdu jest w rzeczywistości proporcjonalne do masy: pojazdy przewyższają motocykle, które przewyższają pieszych. Motocykle i rowery rzadko korzystają z reflektorów i mogą nadjeżdżać z dowolnego kierunku. Są głównymi użytkownikami krawężników na chodniki, więc nie stój przy nich. Unikaj nieprzewidywalnych ruchów podczas chodzenia i przechodzenia przez ulice: kierowcy widzą Cię i przewidują Twoją przyszłą lokalizację na podstawie Twojej prędkości.

=== Promem ===
Przydatny prom kursuje między Bundem (z przystani promowej kilka przecznic na południe od Nanjing Road obok restauracji KFC) a dzielnicą finansową Lujiazui w Pudong (terminal znajduje się około 10 minut na południe od Pearl TV Tower i stacji metra Lujiazui) oraz to najtańszy sposób przeprawy przez rzekę w cenie 2¥ za osobę. Prom jest klimatyzowany i przepuszcza tylko pieszych (rowery nie są dozwolone z wyjątkiem modeli składanych). Kup token w kiosku, a następnie włóż go do kołowrotu, aby wejść do poczekalni — łodzie kursują co 10 minut, a przeprawa przez rzekę zajmuje niewiele ponad 5 minut. Jest to świetna (i znacznie tańsza) alternatywa dla korzystania z tunelu Bund Sightseeing Tunnel. Jednak stacje promowe nie są bezpośrednio połączone z transportem publicznym, więc trzeba trochę przejść.

=== Rowerem ===
[[Plik:Shanghai bicycle.JPG|thumb|Rowerzysta pedałujący obok samochodów zatrzymanych na skutek niezaplanowanej konserwacji]]
Dla mieszkańców rowery są powoli wypierane przez elektryczne hulajnogi. Ale nadal pozostają łatwym środkiem transportu dla gości, którzy mogą nie mieć oporów przed komunikacją z kierowcami lub wsiadaniem do zatłoczonego transportu zbiorowego — lub po prostu chcą rozkoszować się słońcem. Strzeż się nawyków jazdy mieszkańców: pierwszeństwo mają największe pojazdy, a czerwone światło nie oznacza, że ​​możesz bezpiecznie przejść przez ulicę. Rowery i motorowery nie są dozwolone na wielu głównych drogach (oznaczają to znaki), ani w tunelach i na mostach między Pudong i Puxi (jedynym sposobem na przeprawę jest prom).

W niektórych hostelach można wypożyczyć rowery, a wiele domów towarowych sprzedaje je od około 200¥. Ewentualnie udaj się do stacji metra Baoshan i zdobądź zabytkowy rower za około 300¥. Rowery na sprzedaż można również łatwo znaleźć na ulicy wokół Suzhou Creek lub w mieszkalnej części starego miasta.

Istnieje miejski system bezpłatnych rowerów, ale stoiska są obsługiwane za pomocą karty i od 2012 karty były dostępne tylko dla zarejestrowanych mieszkańców Szanghaju; nawet robotnicy migrujący z innych części Chin zostali wykluczeni. W mieście jest wiele stoisk, każdy z kilkoma tuzinami rowerów; z kartą możesz wziąć jedną. Jeśli zwrócisz go na dowolne stoisko w ciągu czterech godzin, nie ma opłat.

Jednak od około 2017 komercyjne rowery typu „ride-share” bez stacji dokującej zyskały na popularności i są obecnie w zasadzie wszechobecne. Wielu mieszkańców, zwłaszcza młodsze pokolenie, nie posiada już rowerów i zamiast tego woli te wspólne rowery ze względu na ich naturę „zacznij gdziekolwiek, zaparkuj gdziekolwiek, wyjedź i zapomnij”. Od 2020 r. dwóch głównych operatorów ma na rynku kwintesencję duopolu: żółte rowery wspierane przez Meituan i niebieskie rowery wspierane przez Alipay. Oba wymagają aplikacji na telefon. Początkowa konfiguracja może być trochę żmudna - musisz pobrać aplikację, zarejestrować się i najprawdopodobniej wpłacić kaucję w wysokości około 200¥, ale potem wystarczy zeskanować kod QR, a rower się odblokuje. Rowery typu ride-free bez stacji dokującej szczególnie dobrze łączą się z rozbudowanym systemem metra w Szanghaju. Często na stacji metra można znaleźć wiele rowerów i po prostu wziąć jeden, aby pokonać ostatni kilometr do miejsca docelowego. Dlatego jest wysoce zalecany dla każdego, kto zamierza zostać dłużej niż kilka tygodni. Każda przejażdżka będzie Cię kosztować 1-2¥, co z pewnością nie jest dużo, a możesz nawet kupić tygodniowy lub miesięczny karnet za bardzo tanio i cieszyć się nieograniczonymi przejazdami.

=== Samochodem ===
Jazda samochodem zdecydowanie nie jest zalecana w Szanghaju z różnych powodów, nawet dla tych, którzy mają doświadczenie w prowadzeniu samochodu w tym kraju. Kierowcy muszą zmagać się nie tylko z bardzo skomplikowanym układem drogowym i pozornie wiecznymi korkami, ale także z chińskimi zwyczajami jazdy i trwającą budową. Ponadto miejsca parkingowe są rzadkie i prawie niemożliwe do znalezienia. Rowery, hulajnogi i piesi są również wszędzie – nie jest niczym niezwykłym, że rowerzyści, motocykliści lub piesi nagle wyskakują przed samochód bez żadnego ostrzeżenia. Krótko mówiąc, nie jedź, jeśli możesz, a zamiast tego skorzystaj z doskonałej sieci transportu publicznego w Szanghaju.

=== Motocyklem i skuterem ===
O ile wynajem motocykli praktycznie nie istnieje, dla stałych gości '''e-rowery i skutery''' są tanim, szybkim i praktycznym sposobem poruszania się. Rowery elektryczne nie wymagają prawa jazdy i są tańsze, ale mają tylko krótki zasięg baterii (około 50 km) i niską prędkość maksymalną, i są częstym celem złodziei. Tani e-rower można odebrać w dowolnym dużym supermarkecie — spodziewaj się, że za nowy model zapłacisz około 1500-2500¥. Małe sklepy sprzedają również przekonwertowane e-rowery (skutery motorowe przystosowane do zasilania energią elektryczną), które są droższe, ale szybsze, wygodniejsze i mają większy zasięg baterii. Motocykle o pojemności 50 cm3 wymagają rejestracji, ale nie wymagają prawa jazdy, podczas gdy wszystko, co większe, wymaga prawa jazdy. Motocykle można kupić u sprzedawców używanych motocykli, znajdujących się głównie w dzielnicach zamieszkałych przez klasę robotniczą – używany motorower 50 cm3 będzie kosztował około 2000¥, podczas gdy 125 cm3 będzie kosztować znacznie więcej, w zależności od stanu i przebiegu. Jeśli planujesz jeździć motocyklem, trzymaj się skuterów z automatyczną skrzynią biegów, ponieważ są one znacznie łatwiejsze w jeździe w gęstym ruchu niż rower z ręczną skrzynią biegów.

Oczekuje się, że motocykle będą korzystać z pasa rowerowego i skrzyżowań ze skrzyżowaniami za pośrednictwem sygnalizacji świetlnej dla pieszych, która jest często szybsza, gdy ruch samochodowy zatrzymuje się. Uważaj, szczególnie w nocy, na osoby jadące z wyłączonymi światłami lub jadące po złej stronie drogi — pamiętaj, że e-rowery nie wymagają żadnego prawa jazdy, dlatego kierowcy często łamią przepisy ruchu drogowego i wybierają kreatywne, ale niebezpieczne ścieżki ruch drogowy. Parkowanie jest łatwe — większość chodników służy jako parking dla rowerów, chociaż na cichych ulicach rower może zostać skradziony, więc użyj kilku dobrych zamków. W ruchliwych miejscach, strzeżone parki rowerowe pobierają około 0,5-1¥ dziennie.

'''Zabytkowe motocykle z bocznymi wózkami''' są używane głównie przez emigrantów i turystów. Większość emigrantów i mieszkańców Szanghaju jest zbyt zakłopotana, aby skorzystać z tego, co wielu uważa za szczególnie „niefajny” środek transportu. Wózki boczne Changjiang były używane przez chińską armię do 1997 roku. Istnieje kilka klubów właścicieli wózków w Szanghaju (Black Bats, People's Riders Club), sklepów (Yiqi, Cao, Fan, Jack, Jonson, Leo) oraz organizatora wycieczek ([http://www.shanghaisideways.com/ Shanghai Sideways]), które warto sprawdzić.

== Warto zobaczyć ==
Do największych atrakcji miasta należą:
* '''Shanghai Art Museum'''
* '''Long Museum'''
* '''Shanghai History Museum'''
* '''Shanghai Natural History Museum'''
* '''Museum of Contemporary Art Shanghai'''
* '''Shanghai Jewish Refugees Museum'''
* '''Shanghai Ocean Aquarium'''
* '''Świątynia Longhua'''
* '''Świątynia Jing’an'''
* '''Świątynia Nefrytowego Buddy'''
* '''Świątynia boga miasta Szanghaj'''
* '''Ogród Yuyuan'''
* '''Shanghai Disneyland Park'''
* '''Jinjaiang Action Park'''
* '''Shanghai Zoo'''
* '''Shanghai Botanical Garden'''
* '''Promenada Bund'''
* '''Fuxing Park'''
* '''Shanghai Expo Park'''
* '''Changfeng Park'''
* '''Century Park'''
* '''Plac Ludowy'''
Z atrakcji architektonicznych warto po przechadzać się Ulicą Nankińską lub obejrzeć monumentalne wieżowce w dzielnicy [[Pudong]]. W mieście znajdują się również ciekawe obiekty sakralne (kościoły chrześcijańskie).

== Najbliższe okolice ==
Niedaleko Szanghaju znajduję się:
* Thames Town - miasto zbudowane w europejskich stylach architektonicznych - 30 km od Szanghaju

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Aby poznać inną stronę Szanghaju, możesz nauczyć się gotować w jednej ze szkół gotowania lub w jednej z restauracji proponującej/organizującej kursy gotowania. Niektóre z nich są bardziej luksusowe, jak na przykład „The kitchen At...” [http://www.thekitchenat.com/] oferujące doświadczonych kucharzy. Inne zaś proponują podejście bardziej lokalne z poznaniem kultury, jak na przykład „Cook in Shanghai” organizujące wycieczki objazdowe po targach ze świeżymi produktami i w luźnej atmosferze.

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Chiny}}
{{Geo|31.2|121.5}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>3866xqx7c701zm9qivg1l6f0hkdiu2z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wiedeń</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3156</id>
    <revision>
      <id>119722</id>
      <parentid>119670</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T17:09:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dzielnica */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="123214" xml:space="preserve">{{top-banner|unesco=yes|caption=|przewodnik=tak}}
{{Miasto infobox
 |nazwa = Wiedeń
 |nazwa oryginalna = Wien
 |widok = Collage von Wien.jpg
 |opis             = 
 |herb = Wien 3 Wappen.svg
 |mapa             = Wien in Austria.svg
 |państwo          = [[Austria]]
 |region           = 
 |powierzchnia = 414,90
 |wysokość         = 
 |prefiks = 01
 |kod pocztowy     = 
 |www = www.wien.gv.at
}}

'''Wiedeń'''  (niem. ''Wien'') – jest stolicą [[Austria|Republiki Austrii]] i zdecydowanie najbardziej zaludnionym miastem z populacją miejską 1,9 miliona i populacją metropolitalną 2,4 miliona. Jest to zdecydowanie największe miasto w Austrii i artystyczne, kulturalne, gospodarcze i polityczne centrum kraju. Słynie z wysokiego standardu życia, spokojnego, ale eleganckiego stylu życia i bogatego życia muzycznego.

W Wiedniu chodzi nie tylko o to, że jest to duże miasto, ale o to, że zawsze było - jako były dom dworu Habsburgów i jego różnych imperiów, zawsze miał dużą populację i cieszył się uprzywilejowaną pozycją, będąc domem dla wielu artystów, zwłaszcza kompozytorów, w tym Beethovena, Haydna, Liszta, Mozarta, Schuberta i Johanna Straussa II. Było to długo największe niemieckojęzyczne miasto na świecie, zanim zostało wyprzedzone przez Berlin. Duże, zabytkowe centrum Wiednia, pełne zabytków swojej cesarskiej przeszłości, zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

== Dzielnica ==
[[Plik:Vienna_Wikivoyage_Map.png|thumb|550x]]
Wiedeń jest zasadniczo podzielony na dzielnice wewnętrzne (1–9) i zewnętrzne (10–23). Każdy z 23 okręgów lub dzielnic ma nazwę i numer. Różnią się ogromnie wielkością i każdy ma swój własny styl. Działają one podporządkowane miastu jako zdecentralizowane oddziały administracyjne gminy i podejmują lokalne decyzje.

W celach turystycznych podzieliliśmy 23 oficjalne dzielnice Wiednia na 13.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Wiedeń/Innere Stadt|Innere Stadt (1)]]
| kolor regionu 1 = #d5dc76
| opis regionu 1 = Centralne Stare Miasto i najważniejsza część miasta, w której można znaleźć najwięcej zabytków i turystów.

| nazwa regionu 2 = [[Wiedeń/Landstraße|Landstraße (3)]]
| kolor regionu 2 = #ac9393
| opis regionu 2 = Trzecia dzielnica to największa dzielnica wewnętrzna, w tym pałac Belvedere, Schwarzenbergplatz, ambasady i zaplecze przemysłowe

| nazwa regionu 3 = [[Wiedeń/Wieden|Wieden (4)]]
| kolor regionu 3 = #c7b49d
| opis regionu 3 = Czwarta dzielnica zaczyna się od Karlsplatz ze słynnym Karlskirche i graniczy z Naschmarkt z miniaturowym Chinatown.

| nazwa regionu 4 = [[Wiedeń/Margareten|Margareten (5)]]
| kolor regionu 4 = #ac5c91
| opis regionu 4 = Najbardziej oddalona dzielnica wewnętrzna to głównie dzielnica mieszkaniowa.

| nazwa regionu 5 = [[Wiedeń/Mariahilf|Mariahilf (6)]]
| kolor regionu 5 = #d09440
| opis regionu 5 = Szósta dzielnica ciągnie się od Naschmarkt do Mariahilfer Straße. Ma popularne artystyczne dzielnice.

| nazwa regionu 6 = [[Wiedeń/Neubau|Neubau (7)]]
| kolor regionu 6 = #79aff8
| opis regionu 6 = W siódmej dzielnicy znajduje się uznany MuseumsQuartier, który łączy nowoczesne muzea z klasycznymi muzeami w centrum miasta oraz innymi artystycznymi miejscami.

| nazwa regionu 7 = [[Wiedeń/Josefstadt|Josefstadt (8)]]
| kolor regionu 7 = #f879af
| opis regionu 7 = Ósma dzielnica jest najmniejszą dzielnicą wewnętrzną i składa się głównie z eleganckiej dzielnicy mieszkalnej.

| nazwa regionu 8 = [[Wiedeń/Alsergrund|Alsergrund (9)]]
| kolor regionu 8 = #4f93c0
| opis regionu 8 = Dziewiąta dzielnica ma Uniwersytet Wiedeński i kilka szpitali.

| nazwa regionu 9 = [[Wiedeń/Leopoldstadt|Leopoldstadt (2]]
| kolor regionu 9 = #c2cc38
| opis regionu 9 = Druga dzielnica była niegdyś żydowską częścią Wiednia. Rozciąga się od bardziej dzikich lasów Prateru do nowo gentryfikowanych obszarów Karmeliterviertel i Augarten.

| nazwa regionu 10 = [[Wiedeń/Dzielnice Południowe|Dzielnice Południowe]]
| kolor regionu 10 = #b5d29f
| opis regionu 10 = Grupuje ona dzielnice zewnętrzne, które są tradycyjnie zorientowane na pracowników na południu Wiednia.

| nazwa regionu 11 = [[Wiedeń/Hietzing|Hietzing (13)]]
| kolor regionu 11 = #b383b3
| opis regionu 11 = 13. dzielnica to bardziej mieszkalna dzielnica z pałacem Schönbrunn i starymi willami. Okoliczne atrakcje zapewniają najwięcej wiedeńskich wizyt turystycznych.

| nazwa regionu 12 = [[Wiedeń/Dzielnice Zachodnie|Dzielnice Zachodnie]]
| kolor regionu 12 = #d56d76
| opis regionu 12 = Grupuje ona dzielnice zewnętrzne, które są bardziej zorientowane na robotników (14, 15), nowo narastające i wielokulturowe (16), bardziej mieszczańskie (17) i wyższe (18, 19). Wszystkie z nich graniczą z Wienerwald i często zapewniają wspaniałe widoki na Wiedeń.

| nazwa regionu 13 = [[Wiedeń/Dzielnice Wschodnie|Dzielnice Wschodnie]]
| kolor regionu 13 = #72b57c
| opis regionu 13 = Grupuje ona dzielnice zewnętrzne zawierające regionalną kwaterę główną ONZ, w tym mieszankę gospodarstw rolnych, przedmieść, bloków mieszkalnych w stylu radzieckim, wiosek.
}}

[[Plik:0101-0102 - Wien - Naitonalbibliothek.jpg|thumb|right|Nowy zamek ''(Neue Burg)'' pałacu Hofburg z Biblioteką Narodową]]

== Charakterystyka ==
[[Plik:Vienna districts large numbers.gif|thumb|upright=1.5|Dzielnice Wiednia]]
=== Historia ===
[[Plik:Kanäle und Befestigungen der Stadt Wien 1739.jpg|thumb|Większość historycznego centrum Wiednia istniała już na początku XVIII wieku - zwróć uwagę, że później fortyfikacje zastąpiono pierścieniem.]]
Nizinna równina Dunaju w okolicach dzisiejszego Wiednia ma populację ludzką od co najmniej późnego paleolitu (patrz Prehistoryczna Europa); w pobliżu znaleziono jeden z najbardziej znanych artefaktów miasta, 24 000 letnią Wenus z Willendorf, obecnie w Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu. Historia Wiednia została zapoczątkowana przez Rzymian, którzy założyli go w I wieku n.e. jako Vindobona, jedna z linii rzymskich placówek obronnych przeciwko plemionom germańskim. Centralny garnizon Vindobony znajdował się na terenie dzisiejszego Hoher Markt („Wysoki Rynek”, tak zwany ze względu na jego względną wysokość nad Dunajem), i nadal można tam zobaczyć zadziwiające wykopaliska jego fundamentów.

Biorąc pod uwagę jego prestiż, Wiedeń był gospodarzem dworu Habsburgów przez kilka stuleci, najpierw jako cesarska siedziba Świętego Cesarstwa Rzymskiego, następnie stolica Cesarstwa Austriackiego, a następnie Cesarstwa Austro-Węgierskiego, które ostatecznie upadło w 1918 r. Wraz z abdykacją ostatni cesarz Karol I. Dwór wywarł ogromny wpływ na kulturę, która istnieje tutaj nawet dzisiaj: Mieszkańcy Wiednia są często zbyt formalni, z niewielkimi dawkami uprzejmości, uprzejmymi formami adresu i strojów. Jednym z charakterystycznych paradoksów tego dziwnego miasta jest to, że jego mieszkańcy mogą być równie nowocześni i postępowi, ponieważ są niezwykle staromodni.

[[Plik:Roman ruins Hofburg Dec 2012.jpg|thumb|right|Wiedeń istniał już w starożytnym Cesarstwie Rzymskim - ruiny tego, co wówczas nazywano „Vindobona”, można zobaczyć w samym centrum miasta.]]

Cesarstwa uczyniły z Wiednia bardzo metropolitalne miasto we wczesnym okresie, a zwłaszcza przez lata uprzemysłowienia i upadku imperium austro-węgierskiego na przełomie XX i XXI wieku. Cesarska Austria i Austro-Węgry były wielojęzycznymi, wieloetnicznymi imperiami i chociaż niemieccy mówcy zwykle odgrywali dominującą rolę w Wiedniu, od dawna istnieje różnorodność etniczna i językowa w mieście. Dowód Żydów w mieście sięga X wieku. Po II wojnie światowej wiele mniejszości miejskich zostało wygnanych lub zabitych, a znaczna część miasta była zrujnowana. Kiedy Austria uzyskała suwerenność po okupacji po II wojnie światowej, ostatecznie ustalono, że Austria będzie neutralna i nie przystąpi do bloku wschodniego. Miasto stało się więc bardziej odizolowane od swoich wcześniejszych związków ze słowiańskimi i węgierskimi sąsiadami; wschodnia Austria była otoczona żelazną kurtyną. Wiedeń przeszedł z ustabilizowanego miasta metropolitalnego Europy Środkowej do stolicy małego, przeważnie niemieckojęzycznego narodu państw o ​​silnej tożsamości regionalnej. Ale kiedy na początku lat 90. opadła żelazna kurtyna, do Wiednia przybył napływ imigrantów i uchodźców jugosłowiańskich. W 1995 r. Austria przystąpiła do UE, a jej sąsiedzi na wschodzie dołączyli w 2004 r. Ponadto Wiedeń stał się bramą do Europy Wschodniej ze względu na swoją imperialną przeszłość i lokalizację, z wieloma biurami międzynarodowymi posiadającymi tam biura i wieloma firmami austriackimi inwestującymi w Europie Wschodniej. Ta seria wydarzeń pomogła miastu powstać z popiołów. Wiedeń ponownie znajduje się w centrum, a nie na skraju Europy Środkowej, a powiązania, które zostały zerwane od dziesięcioleci powoli, ale na pewno zostaną przywrócone.

Od czasu utworzenia pierwszej Republiki Austrii i pierwszych wyborów burmistrza w 1919 r. Socjaldemokratyczna Partia Austrii miała większość przedstawicieli we wspólnej radzie i kontrolowała siedzibę burmistrza. We wczesnych latach socjalistyczny Czerwony Wiedeń („Rote Wien”) zrewolucjonizował miasto, poprawiając ekstremalne warunki, jakie stworzyła rewolucja przemysłowa i szybka urbanizacja. Najsłynniej miasto zbudowało wiele projektów mieszkaniowych (osiedla mieszkaniowe lub „Gemeindebauten”), a także zaczęło oferować wiele usług socjalnych i ogólnie poprawiło jakość życia. Budynek mieszkalny, który został zbudowany w tym czasie, słynie teraz z charakterystycznego stylu. Do dnia dzisiejszego miasto buduje mieszkania publiczne, w których mieszka około jedna trzecia mieszkańców miasta, około 600 000 osób! Dzięki takiemu wysokiemu odsetkowi jakość i integracja mieszkań komunalnych w całym mieście zapobiegły stygmatyzacji jak w większości miast. Wiedeńczycy są przyzwyczajeni do posiadania władz miasta w swoim życiu i oczywiście mają z tym związek miłości i nienawiści. Wiedeń funkcjonuje sam w sobie jako system federalny w systemie austriackim (wraz z 8 innymi krajami związkowymi), a poczucie lokalnej dumy i ojczyzny jest bardziej byciem wiedeńskim niż austriackim, jak twierdzą wielu.

Wiedeń był gospodarzem Konkursu Piosenki Eurowizji, największego wydarzenia telewizyjnego na żywo w Europie w maju 2015 r.

=== Kultura ===
[[Plik:Zentralfriedhof Kirche Seitenfront 01.JPG|thumbnail|right|Majestatyczny kościół w Zentralfriedhof jest pomnikiem znaczenia śmierci w kulturze wiedeńskiej]]
Tradycyjny Wiedeń jest tylko jedną z wielu fasad tego miasta; historyczne centrum, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, jest czasami niechętnie porównywane do skansenu. Ale Wiedeń jest również dynamicznym młodym miastem, słynącym z (elektronicznej) sceny muzycznej z niezależnymi wytwórniami, kultowych podziemnych sklepów z płytami, tętniącej życiem sceny klubowej od poniedziałku do niedzieli, tłumu ulicznych wykonawców i rządu, który wydaje się mieć obsesję na punkcie skomplikowanej papierkowej roboty. Jednak ludzie są gotowi zejść im z drogi lub nieco nagiąć zasady, jeśli uważają, że mogą wyświadczyć komuś przysługę.

Wiedeńczycy fascynują się śmiercią, stąd popularność Zentralfriedhof (centralnego cmentarza), na którym jest więcej grobów niż żywych mieszkańców Wiednia, jako miejsca spacerów oraz Schrammelmusik - bardzo sentymentalna muzyka z tekstami dotyczącymi śmierci. Staromodne Sterbevereine (towarzystwa ubezpieczeń pogrzebowych - dosłownie tłumaczone „kluby śmierci”) zapewniają członkom możliwość zaoszczędzenia na miłym pogrzebie przez całe życie. Ta usługa nie istnieje wyłącznie w celu oszczędzenia dzieciom kłopotów i wydatków - uważa się za absolutnie obowiązkowe zapewnienie odpowiedniego pochówku. W Wiedniu znajduje się nawet „Bestattungsmuseum”, muzeum poświęcone trumnom i naukom o kostnicy. Chorobliwa obsesja tego kraju może być skorelowana z wyższym wskaźnikiem samobójstw w porównaniu z resztą Europy. &lt;!-- Również tutaj socjalistyczny Wiedeń ma swoją rękę, miasto oferuje również socjalną usługę przedsiębiorczości, z karawanami oznaczonymi w tym samym dziale logo robót publicznych, co wagony metra, oraz link do planisty tranzytowej na ich stronie internetowej. --&gt;

[[Plik:Cafe-prueckel-schanigarten.jpg|thumbnail|right|Odkąd polski król Sobieski podał Wiedniu kawę zdobytą po zwycięstwie nad najeźdźcami Turkami, „Kaffeehauskultur” jest integralną częścią wiedeńskiego stylu życia]]

Wiedeń słynie również z kultury kawy. „Chodźmy na kawę” to bardzo popularne zdanie, ponieważ pomimo najazdów Starbucks i barów espresso we włoskim stylu, ''Kaffeehauskultur'' jest nadal tradycyjnym sposobem na wypicie filiżanki kawy, czytanie gazety, spotkanie z przyjaciółmi lub zakochanie się.

=== Orientacja ===
[[Plik:Vienna street sign.JPG|thumb|right|1., Ulica ze starym znakiem ze skróconą nazwą dzielnicy „Innere Stadt”, która jest 1. dzielnicą]]
Adresy w artykułach wiedeńskich są napisane nazwą ulicy po nazwie dzielnicy. Badgasse 26, Alsergrund to Badgasse # 26 w 9. dzielnicy. Zawsze można powiedzieć, w jakiej dzielnicy się znajdujesz po pierwszym numerze na znakach ulicznych. Dzielnice można również przekształcić w kod pocztowy, zastępując XX w 1XX0 Wiedniu (0X w dzielnicach poniżej 10), na przykład 1090 Wiedeń w 9. dzielnicy i 1200 w 20., i czasami są tak nazywane.

Oprócz dzielnic, w szczególności przystanków transportu publicznego, w Wiedniu często stosuje się wspólne punkty odniesienia. Odniesienie do Schwedenplatz U1 / U4 lub Schwedenplatz (U1, U4) oznacza, że ​​coś znajduje się w pobliżu przystanku Schwedenplatz na liniach metra U1 i U4. Zwykle jeśli miejsce nie znajduje się bezpośrednio na stacji metra, możesz zapytać i łatwo je znaleźć.

'''[https://www.wien.info/pl Wspólnota Turystyczna Wiednia]''' prowadzi kabiny informacyjne i rezerwacyjne w hali przylotów na lotnisku, w godzinach 07:00–23:00, oraz informację turystyczną w centrum przy 1., Albertinaplatz / Maysedergasse (9:00–19:00). Informacje i bezpłatne mapy są również dostępne w punktach informacyjnych ÖBB i biurach na dworcach kolejowych.

Miasto ma bardzo scentralizowany układ promieniujący od historycznej pierwszej dzielnicy ze Stephansdom i Stephansplatz w centrum tarczy. Otacza go Ringstraße (obwodnica), wielki bulwar. Dzielnice 2-9 są uważane za główne dzielnice i są gromadzone w obrębie Gürtel (Pas Szlakowy), który otacza główne dzielnice jako zewnętrzny pierścień koncentryczny wokół Pierścienia wokół pierwszej dzielnicy, z godnym uwagi wyjątkiem Leopoldstadt (2). Zewnętrzne 14 dzielnic jest w dużej mierze mniej zurbanizowanych, ale są równie zróżnicowane.

=== Pogoda ===
Wiosna zaczyna się pod koniec marca, zwykle jest bardzo krótka, a pogoda przypomina lato, zanim drzewa zdążą odrosnąć.

Lato w Wiedniu jest zwykle ciepłe. Pogoda w czerwcu jest umiarkowana i słoneczna z lekkim letnim wietrznym wiatrem. W lipcu i sierpniu są dni upalne i wilgotne, w których temp. osiąga 35 ° C, ale ogólnie lato w Wiedniu jest przyjemne.

Jesień zaczyna się około września, chociaż „Babie lato” z ciepłymi i słonecznymi dniami często zdarza się w tym miesiącu i robi się chłodniej, gdy zbliża się listopad. Główną wadą wiedeńskiego klimatu jest to, że jest dość wietrznie i zwykle jest pochmurno w tych miesiącach.

Zima w Wiedniu może być nieco powyżej 0 ° C (32 ° F) i mżawka całymi dniami, lub nieco poniżej z kurzami śniegu, które szybko topnieją. Od czasu do czasu zdarza się, że zimno spadnie poniżej zera przez tydzień lub dwa na raz. Ze względu na względną wschodnią pozycję Wiednia w środkowoeuropejskiej strefie czasowej, jego godziny dzienne (jeśli nie są zbyt szare na zewnątrz) są stosunkowo wczesne w zimie.

=== Zamknięcia w niedziele ===
Ogromna większość sklepów, restauracji i kawiarni jest zamknięta w niedzielę. Głównymi wyjątkami są sklepy i restauracje zlokalizowane na dworcach kolejowych, pchli targ, kilka małych rodzinnych sklepów i sklepy z pamiątkami dla turystów. Wiele muzeów i innych atrakcji jest również zamkniętych, a system transportu publicznego działa rzadziej i utrzymuje różne godziny. Jeśli planujesz odwiedzić coś w niedzielę, sprawdź, czy będzie otwarte. Oprócz zwiedzania muzeów i kościołów, spacer po Praterze lub wędrówka po Wienerwald to dobre niedzielne zajęcia.

== Dojazd ==
[[Plik:2011-06-14 10-23-56 Austria Niederösterreich Fischamend Markt.jpg|thumbnail|right|Międzynarodowe lotnisko w Wiedniu obsługuje bezpośrednie loty do Europy, Ameryki Północnej i Azji]]
=== Samolotem ===
==== Port lotniczy Wiedeń ====
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy w Wiedniu|48.110278 |16.569722 |typ=transport}}'''[https://www.viennaairport.com/ Międzynarodowy port lotniczy w Wiedniu]''' (Flughafen Wien-Schwechat) ({{IATA|VIE}}) (tuż poza granicami Wiednia po drugiej stronie miasta [[Schwechat]]). Aby dostać się do Wiednia, masz trzy różne opcje kolei. Tańsza, ale wolniejsza linia S-Bahn S7 (24 minuty; 4,20 EUR) oraz droższy, ale szybszy pociąg na lotnisko (15 minut; od 11 EUR) - oba jeżdżą na Wien-Mitte / Landstraße. Do Wien Hauptbahnhof (dworzec centralny) i dalej pociągi dalekobieżne odjeżdżają co 30 minut (15 minut; 4,20 €). Istnieją również autobusy (Vienna Airport Lines) i taksówki. 

[[Plik:Bratislava Airport new terminal BTS.jpg|thumbnail|right|Jeśli wolisz tanie loty, wybierz lotnisko w Bratysławie i przygotuj się na dodatkową godzinę tranzytu]]

==== Port lotniczy Bratysława ====
Inną opcją, jeśli lecisz do Wiednia, jest lotnisko w Bratysławie ('''BTS'''), które znajduje się w odległości ~ 54 km od międzynarodowego lotniska w Wiedniu przez granicę słowacką i jest największe w [[Słowacja|Republice Słowackiej]]. Tanie linie lotnicze [https://www.ryanair.com/pl/pl/ Ryanair] mają najwięcej lotów. Dodatkowymi przewoźnikami są [http://www.danubewings.com/ Danube Wings] latające do [[Koszyce|Koszyc]], [[Rijeka|Rijeki]], [[Split]]u i [[Zadar]]u; [https://www.norwegian.no/ Norwegian Air Shuttle] do [[Oslo]] i [[Kopenhaga|Kopenhagi]]; [https://www.utair.ru/ UTair] do [[Moskwa|Moskwy]] i [https://www.sundor.co.il/en/Pages/HomePage.aspx Sun d'Or] do [[Tel Awiw-Jafa|Tel Awiwu]] (loty sezonowe). Opcje transferu:
* '''[https://www.flixbus.at/ FlixBus]'''. 06:00–23:00. Usługi odjeżdżają mniej więcej co godzinę, ale sprawdź harmonogram. Wyjeżdża z budynku terminalu lotniska i dociera do Erdberg (U3) w nieco ponad godzinę. 4-10 € w jedną stronę. 
* '''[https://www.postbus.at/en/International_lines/index.jsp Postbus/Slovak Lines (Bus)]''', +43 810 222 333 (Austria), +421 18211 (Słowacja), ✉ airportlines@postbus.at. 08:00-18:35. Odjeżdża z budynku terminalu lotniska i dociera do Südtiroler Platz (U1) w niecałe dwie godziny. Pośrednie przystanki w Bratysławie, na lotnisku w Wiedniu, niektóre w Erdberg (U3). Sprawdź harmonogram. 5 €, 8 € powrotny. 
* '''[https://www.oebb.at/ Pociąg]'''. Bratysławskim autobusem 61 do ostatniego przystanku, Hlavná stanica / Main Station (przed wejściem na pokład kupić bilet autobusowy na żółtym automacie i skasować w autobusie). Kup bilet do Wiednia i pociągiem do Wien Hauptbahnhof. Zajmuje około 1 godziny. 13 € (bilet powrotny, nie bilet w jedną stronę). 
* '''Późne przyloty''': W przypadku późnego lotu wieczorem, po godzinie 22:30 można wynająć taksówkę lub spędzić noc w Bratysławie (ostatni autobus do Wiednia odjeżdża z lotniska o 22:45). 
* '''Loty wcześnie odlatujące''': Weź taksówkę lub spędź noc w hostelu lub na lotnisku lub wsiądź we wczesny pociąg odjeżdżający z Wien Hauptbahnhof (~ 05:20) do Bratysławy hl. st.. (przyjazd ~ 06:30), a następnie autobusem nr 61 na lotnisko (lub taksówką). W ten sposób można złapać loty o 08:00. 
* '''[http://www.rosenov.at/index_en.htm Rosenov Airport Transfer]''', ☏ + 43-1-485 77 77. Pn-Pt 09:00-18:00. Zaoferuj zryczałtowany transfer do / z Wiednia. 75 €

==== Alternatywne lotniska w regionie ====
Lotniska w [[Budapeszt|Budapeszcie]] i [[Monachium]] znajdują się odpowiednio co najmniej 3 i 5 godzin. Istnieje bezpośredni, choć niezbyt szybki autobus wahadłowy z '''lotniska Ferihegy w Budapeszcie''' na lotnisko Schwechat w Wiedniu, kursujący trzy razy dziennie za 36 EUR. Transfer autobusem lub pociągiem jest tańszy i szybszy z Budapesztu, do którego można łatwo dojechać z lotniska Ferihegy. Z '''międzynarodowego lotniska w Monachium''' należy wsiąść do pociągu podmiejskiego do miasta i przejechać szybkim pociągiem RailJet do Wiednia na głównym dworcu w Monachium. Koleje austriackie (ÖBB) sprzedają bilety na całą podróż z tego lotniska do Wiednia w cenie 29 €.

Niektóre inne mniejsze lotniska w regionie obsługiwane są przez tanie linie lotnicze: [[Linz]] (2 godziny pociągiem), [[Graz]] (2,5 godziny pociągiem) i [[Brno]] (2,5 godziny pociągiem lub autobusem).

=== Samochodem ===
Wiedeń położony jest niedaleko granicy ze [[Słowacja|Słowacją]] i [[Czechy|Czechami]].

=== Pociągiem ===
[[Plik:Wien Hauptbahnhof, 2014-10-14 (50).jpg|thumb|Wien Hauptbahnhof]]
[[Plik:Wien Hbf 2.JPG|thumb|Perony Wien Hauptbahnhof]]
[[Plik:Karte_Railjet-Strecken.png|thumb|upright=1.5|Mapa pociągów dalekobieżnych Austrii]]
Nazwy wszystkich przystanków w Wiedniu zaczynają się od niemieckiej nazwy „Wien”. Jest to uznawane na całym świecie i pomocne w zakupie biletów. Kolejami zarządzają [https://www.oebb.at/en/ Austriackie Koleje Federalne ÖBB].

Główne stacje kolejowe miasta to:
* {{Znacznik|Wien Hauptbahnhof|48.185 |16.377778 |typ=transport}}'''[https://www.hauptbahnhofcity.wien/ Wien Hauptbahnhof]''' w skrócie Wien Hbf. Główny dworzec kolejowy w mieście, do którego dojeżdża większość krajowych i dalekobieżnych pociągów krajowych. Podobnie jak Paryż czy Londyn Wiedeń odziedziczył kilka terminali kolejowych z XIX wieku, w przeciwieństwie do poprzedniego i podobnego do Berlina, sytuacja została rozwiązana w XXI wieku, a większość pociągów obsługuje teraz Hauptbahnhof. Wszystkie usługi dalekobieżne ÖBB zostały przeniesione na tę stację.

Warto odwiedzić salon ÖBB na drugim poziomie. Kawa i przekąski są dostępne w spokojnej atmosferze. 

* {{Znacznik|Wien Meidling|48.175 |16.335278 |typ=transport}}'''Wien Meidling'''. Gdzie wszystkie usługi przybywają  z zachodu i południa w kierunku Hauptbahnhof. Jeśli Twoim ostatecznym miejscem docelowym jest zachód lub północny zachód od miasta, możesz zaoszczędzić sporo czasu, jeśli wysiądziesz w Meidling zamiast Hauptbahnhof i kontynuujesz podróż metrem U6. 
* {{Znacznik|Wien Westbahnhof|48.196667 |16.337778 |typ=transport}}'''Wien Westbahnhof'''. Tutaj kończą się usługi z [[Salzburg]]a prowadzone przez prywatną firmę [https://westbahn.at/en/ '''WestBahn''']. Poza tym tylko pociągi regionalne obsługują Westbahnhof. Westbahn obsługuje także kilka innych regionalnych stacji, takich jak Wien Mitte i Wien Praterstern. 

Wszystkie te stacje są również obsługiwane przez S-Bahn Wien i są połączone ze stacjami U-Bahn.

Najlepiej sprawdzić harmonogramy online. [http://fahrplan.oebb.at/bin/query.exe/dn? Wyszukiwanie połączeń ÖBB] pozwala określić dokładny przystanek pociągu, metra lub tramwaju, do którego jedziesz / odjeżdżasz. Kasy biletowe są zwykle otwarte we wszystkich godzinach odjazdu w Wien Hauptbahnhof, Wien Meidling i Wien West (około 05:00-23:00). Automatyczne automaty biletowe mają wejście w języku angielskim i umożliwiają płatności gotówką lub kartą (Visa, Maestro itp.)

Bardzo często kursują pociągi do wszystkich sąsiednich regionów i krajów. Pociągi nocne i szybsze pociągi Euro-City przyjeżdżają z praktycznie każdego miasta w Europie Środkowej. Szybkie pociągi ICE i RailJet przyjeżdżają z takich miejsc jak Monachium, Budapeszt i Zurych. Istnieją częste (przynajmniej co godzinę) pociągi regionalne do czeskich, słowackich i węgierskich regionów przygranicznych. Taryfa specjalna nazywa się Sparschiene i należy ją rezerwować z dużym wyprzedzeniem. Jest dostępny dla pociągów dużych prędkości.

Kupując bilety, weź pod uwagę dwa bilety krajowe zamiast jednego międzynarodowego, ponieważ często jest to tańsze. Bilety można zwykle kupić do granicy, a stamtąd do miejsca docelowego w innym kraju. W połączeniu zapewnią Ci pokrycie całej trasy międzynarodowej bez potrzeby zmiany pociągów. Czasami możesz kupić oba bilety przed odjazdem, w przeciwnym razie sprawdź z agentami biletowymi, czy konduktor będzie mógł wydać ci bilet krajowy po przekroczeniu granicy do Austrii.

==== Z Niemiec ====
Wiedeń ma wiele bezpośrednich połączeń kolejowych z miastami niemieckimi. Niektóre z nich to:

* [[Frankfurt nad Menem|Frankfurt]] - poniżej 7 godzin, kilka razy dziennie
* [[Monachium]] - poniżej 4 godzin, co dwie godziny
* [[Norymberga]] - 4,5 godziny, co dwie godziny
* [[Pasawa]] - 2,5 godziny, co dwie godziny
Miasta te obsługiwane są przez szybkie pociągi kolei austriackiej Railjet lub niemiecki Inter-City-Express (ICE). Niektóre z tych usług do Wiednia zatrzymują się również w [[Kolonia|Kolonii]], [[Düsseldorf]]ie, [[Stuttgart|Stuttgarcie]] lub [[Wiesbaden]], a także na większych stacjach pośrednich, z mniejszą częstotliwością niż wymienione powyżej. Jeszcze mniej usług zaczyna się aż do [[Hamburg]]a, skąd ICE jedzie 9 godzin, aby dotrzeć do Wiednia. Railjet może pomieścić rowery, podczas gdy niemiecki ICE nie.

Klasyczny pociąg nocny Metropol z [[Berlin]]a został wycofany w grudniu 2017 r., Ale wrócił jako pociąg [https://www.nightjet.com/ ÖBB Nightjet] w grudniu 2018 r., kursujący przez [[Frankfurt nad Odrą|Frankfurt (Oder)]] i [[Wrocław]].

Nightjet oferuje [https://www.nightjet.com/dam/jcr:6a8041cb-0131-4ad3-84fd-25154548e5dd/nightjet-streckennetz.pdf dwie linie] z Wiednia do Niemiec, linia NJ490 biegnie z Wiednia przez [[Linz]], [[Ratyzbona|Regensburg]], Norymbergę i [[Hanower]] do Hamburga, linia NJ40490 biegnie z Wiednia przez Linz, Regensburg, Norymbergę, Frankfurt i Kolonię do Duesseldorfu.

==== Z Czech ====
Istnieją dwie firmy obsługujące pociągi między [[Praga|Pragą]] (przez [[Brno]]) a Wiedniem. Czeskie Koleje (ČD) wspólnie z ÖBB świadczą usługi kolei strumieniowej co dwie godziny, a ceny wahają się głównie od 15 do 30 € (rezerwacja online lub w kasie ČD). Po wyprzedaniu tanich biletów w ČD, może być ich więcej w ÖBB. Inną opcją jest skorzystanie z prywatnego pociągu RegioJet, który łączy Pragę i Wiedeń cztery razy dziennie za podobną cenę, ale z inną koncepcją usług pokładowych. W Czechach pociągi kolejowe są skracane jako rj, a RegioJet jako RJ, zarówno ČD + ÖBB, jak i RJ akceptują bilety InterRail, ale nie rozpoznają się wzajemnie.

ÖBB sprzedaje również w jedną stronę „SparSchiene” do Brna (12 EUR), [[Ostrawa|Ostrawy]] (14 EUR) i Pragi (29 EUR). Taniej jest dostać się do Brna i kupić dalszy bilet krajowy do Pragi (5-10 €), a dostępność jest lepsza niż w przypadku pojedynczego biletu w Pradze.

Bilety EURegio są ważne z Wiednia do miast w pobliżu granicy i miast turystycznych, w tym bilet powrotny w ciągu czterech dni; [[Znojmo]] 15 €, [[Mikulov]] 18 €, [[Czeskie Budziejowice]] 27 € lub [[Český Krumlov]] 27 €, oraz [[Pilzno]] 29 € (dostępne bilety za pół ceny, bilety tygodniowe i miesięczne).

==== Z Węgier ====
Z Budapest Keleti kup bilet ulgowy w obie strony, kirándulójegy (wycieczka lub bilet 4-dniowy) za 31 €. Obejmuje powrót w ciągu 4 dni i jest ważny na wszystkie środki transportu publicznego w Wiedniu przez 2 dni. Jest to więc oferta, nawet jeśli nie potrzebujesz biletu powrotnego do Budapesztu. Istnieje ograniczona liczba biletów SparSchiene każdego dnia za 13 €. Wszystkie bilety są ważne we wszystkich pociągach (w tym szybkich pociągów RailJet). Pociągi myląco odjeżdżają z Budapesztu Wschodniego (Keleti pu) i zatrzymują się w Hauptbahnhof i Wien Meidling, skąd jadą do Niemiec lub zachodniej Austrii. Bezpośrednie pociągi kursują co dwie godziny lub dłużej. W przeciwnym razie transfer w [[Győr]].

Na Węgry ÖBB oferuje bilety od 19 € do Budapesztu oraz bilet EURegio (Wiedeń na Węgry i powrót w ciągu 4 dni); [[Mosonmagyaróvár]] 12 €, Győr 19 €, [[Tatabánya]] 25 €, [[Fertöszentmiklós]] 19 € i [[Szombathely]] 22 € (dostępne bilety za pół ceny, bilety tygodniowe i miesięczne). MÁV (Koleje Węgierskie) nie zezwalają na łączone bilety krajowe podczas przekraczania granicy, a ryzykujesz surową grzywnę, jeśli zostaną pociągnięci przez konduktorów.

==== Ze Słowacji ====
Z [[Bratysława|Bratysławy]] najtańszy bilet kosztuje 11 euro (w obie strony) lub 14 euro, w tym jednodniowy bilet komunikacji miejskiej na cały Wiedeń. Bilet w jedną stronę jest dostępny dla posiadaczy kart Rail-Plus za 10 €.

Do Bratysławy ÖBB oferuje bilet EURegio za 16 € ważny w obie strony (za 4 dni) i na podróż środkami transportu publicznego w Bratysławie w dniu przyjazdu. Można również zabrać ze sobą rower.

Bilet w jedną stronę z Wiednia kosztuje również 14 €, ale nie obejmuje transportu publicznego w Bratysławie, więc kup bilet EURegio i być może możesz go przekazać komuś, kto jedzie do Wiednia po przyjeździe do Bratysławy.

==== Z Europy Wschodniej ====
Przez [[Słowacja|Słowację]] lub [[Węgry]].

Każda kolej ma niezależne partnerstwo z innymi, więc bilety mogą być znacznie tańsze do (lub z) krajów sąsiednich. Powszechnym typem jest bilet CityStar, który jest ważny na zwrot i może być sprzedany na dowolnej stacji w krajach uczestniczących. [[Sopron]] na Węgrzech znajduje się niedaleko Wiednia (14 €, pociągi godzinowe) na bilety na kolejach węgierskich MÁV na tej stacji kolejowej (obsługiwanej przez kolej Raaberbahn). Węgierskie ceny. Bratysława na Słowacji to kolejna alternatywa w pobliżu. Większość biletów należy kupić z 3-dniowym wyprzedzeniem, co może oznaczać dodatkową podróż do granicy w celu zakupu biletu z wyprzedzeniem.

* '''Grecja''': Bilety CityStar są sprzedawane w dowolnym miejscu w Grecji i na Węgrzech.
* '''Bułgaria''': BDZ sprzedaje zwrot CityStar bezpośrednio do Wiednia (88 €), grupa 3 osób zapłaci po 59 € każda. I odwrotnie, musisz jechać na Koleje Węgierskie, jeśli chcesz iść inną drogą.
* '''Turcja''': Kup bilet do granicy w Kapikule (5 € ze [[Stambuł]]u), zdobądź bilet z kolei bułgarskich.
* '''Serbia''': Koleje serbskie sprzedają tak zwany Wien Sepzial za zwrot 70 EUR z [[Belgrad]]u, ale tańsze połączenie można uzyskać przez Budapeszt, kupując część Budapeszt-Wiedeń na Węgrzech (zwrot 56 EUR).
* '''Rosja''': W czwartki kursują raz w tygodniu pociągi z [[Moskwa|Moskwy]] i [[Petersburg|Sankt Petersburga]]. Więcej odjazdów jest często dostępnych w sezonie letnim. RZD sprzedaje bilety online.
* '''Ukraina''': Codziennie nocny pociąg z [[Kijów|Kijowa]] (22 godz.).

=== Samochodem ===
[[Plik:2012 Wien 0123 (7387020700).jpg|thumbnail|right|Garaż na Erdbergstraße]]
Tylko co drugi dom wiedeński ma samochód, a mniej niż 1/3 podróży odbywanych w mieście odbywa się samochodem. Ponieważ jednak brakuje miejsc parkingowych w dzielnicach wewnętrznych, a opłaty parkingowe obowiązują dla wszystkich dzielnic wewnętrznych i obejmują również wiele dzielnic zewnętrznych, zazwyczaj dobrym pomysłem jest pozostawienie samochodu zaparkowanego gdzieś na peryferiach i skorzystanie z doskonałego systemu metra i tramwaju w mieście, aby dostać się do centrum. [http://www.parken.at/page/7/park-&amp;-ride-eine-idee-setzt-sich-durch '''Park and Ride'''] jest dostępny na niektórych stacjach metra na obrzeżach miasta za 3 € za dzień. Stawki tygodniowe są objęte zniżką, jeśli dodasz bilet metra / tramwajowy.

Aby korzystać z austriackiego systemu autostrad, potrzebujesz nalepki („Autobahnvignette”), którą możesz kupić na stacjach benzynowych i przystankach odpoczynku. Są naklejki na 10 dni, 2 miesiące i 1 rok. W Wiedniu unikaj drogi A23 Südosttangente w godzinach szczytu. Korki są prawie gwarantowane tam i na ulicach miasta w godzinach szczytu.

Parkowanie w dowolnym miejscu w dystryktach 1-10, 12, 14-17, 20 oraz w specjalnie oznakowanych obszarach jest ograniczone do 120 minut (Pn-Pt, od 09:00 do 22:00) (12:00, 14:00-17:00 , 09:00-19:00) i podlega opłacie 2,10 € za godzinę, chyba że masz zezwolenie na pobyt. Gmina zapewnia szczegółowe informacje na temat parkowania na swojej [https://www.wien.gv.at/english/transportation/parking/ stronie internetowej w języku angielskim]. Jeśli nie masz pewności, czy opłaty dotyczą miejsca, w którym się znajdujesz, dostępna jest bezpłatna aplikacja na Androida, która może Ci pomóc. Płatność należy uregulować, zaznaczając czas przyjazdu na bilecie („Parkschein”), który można kupić w sklepach tytoniowych. Jeśli masz austriacki numer komórki, możesz zapłacić SMS-em lub przy użyciu [https://www.handyparken.at/home.seam aplikacji na smartfona]. Parkingi komercyjne („Parkhaus”, „Parkgarage”) są dostępne w całym mieście, ale mogą być bardzo drogie (na przykład 32 EUR dziennie w Parkgarage Freyung).

'''Parkingi Park &amp; Ride'''
Miejsca do parkowania i jazdy można znaleźć w Wiedniu na następujących stacjach metra i S-Bahn:

* U1 Leopoldau, Aderklaaer Strasse, Neulaa, Oberlaa
* Donaustadtbrücke U2
* U3 Ottakring, Erdberg
* U4 Hütteldorf, Spittelau
* U6 Siebenhirten, Perfektastraße, Spittelau
Pociąg podmiejski: Wiedeń-Hütteldorf (S45, S50, S80), Wiedeń-Liesing (S2, S3, S4), Wiedeń-Leopoldau (S1), Wiedeń-Ottakring (S45)

=== Autobusem ===
Codziennie do Wiednia przyjeżdża mnóstwo międzynarodowych połączeń autobusowych. Można bezpiecznie założyć, że zniżki są dostępne (około 10% od podmiotów stowarzyszonych Eurolines, około 15% w przypadku niezależnych przewoźników) dla osób poniżej 26 i powyżej 60 lat w przypadku biletów wstępu, ale nie w przypadku biletów ze zniżką na zaawansowany zakup („promocja”).

Eurolines Austria jest największym operatorem. Własne pojazdy Euroline zapewniły jakość, ale nie dotyczy to wszystkich ich międzynarodowych partnerów. Mylące jest to, że Eurolines Austria nie zawsze współpracuje z przyjeżdżającym oddziałem Eurolines z innego kraju, na przykład istnieją dwie konkurencyjne usługi Eurolines (Słowacja i Austria) do Bratysławy odjeżdżające z oddzielnych przystanków. Zawsze sprawdzaj strony internetowe operatora stowarzyszonego Eurolines kraju przyjazdu i wyjazdu w celu uzyskania najlepszej ceny, a także sprawdzania przewoźników niepowiązanych.

Istnieją dwa główne dworce autobusowe w Wiedniu oraz inne miejsca, w których obsługują krajowe i międzynarodowe linie.

* '''[https://www.vib-wien.at/en/vib-busterminal Międzynarodowy dworzec Autobusowy w Wiedniu]''' (VIB) znajdujący się w pobliżu stacji metra Erdberg (U3) jest nadzorowany przez lokalnego partnera Eurolines ''Blaguss'', który publikuje ]https://www.eurolines.de/de/startseite/ rozkłady jazdy].
* '''Waldmanngründe''' na południowo-zachodnim rogu '''Südtiroler Platz''' (U1, S-Bahn) jest przystankiem z biurem tylko dla usług do Bratysławy, inni operatorzy mają biura na pobliskich ulicach lub po prostu obsługują krawężniki.
* '''Praterstern''' na (U1, U2 i S-Bahn) ma dwa główne przystanki autobusowe, jeden na Lasallestraße dla usług Tourbus z Czech i jeden na Nordbahnstraße dla usług Orangeways na Węgry.
* '''[https://www.flixbus.com/bus/vienna?wt_eid=2154110066800316018&amp;wt_t=1541100768671&amp;_ga=2.149470646.1071117394.1541100669-860094230.1541100669 Busstation Westbahnhof-Felberstraße / Europaplatz Felberstraße]''', 1150 Wien, przystanek autobusów dalekobieżnych na dworcu kolejowym Westbahnhof.
* '''[https://www.busterminal-vienna.at/en/ Busterminal Vienna / Stadioncenter]''' na wschodzie (adres: Engerthstraße 242-244, 1020 Wiedeń, w pobliżu stacji metra U2 Stadion) to przystanek żółtych autokarów Student Agency.
* '''Międzynarodowe lotnisko w Wiedniu''' obsługiwane jest przez prawie wszystkie autobusy do Bratysławy, Czech i Węgier, a także przystanek każdej linii autobusowej.

==== Austria ====
W Austrii jest niewiele prywatnych krajowych autobusów międzymiastowych. Kilka regionalnych usług do Wiednia obsługiwanych przez rząd federalny, landy Dolnej Austrii i Burgenland, samorządy lokalne i operatorów autokarów. Czasami cena gotówki jest nieznacznie niższa niż w pociągu, w przeciwnym razie obowiązują normalne stawki transportu publicznego VOR. Są najbardziej przydatne w przypadku podróży na wieś, chociaż czas i różne miejsca wyjazdu w Wiedniu mogą w niektórych przypadkach uczynić je atrakcyjnymi do podróży między miastami. Wszystkie trasy obsługiwane są wysokiej jakości autokarami i autobusami regionalnymi.

* '''[https://richard.at/ Dr Richard]''', Friedrichstraße 7 (Karlsplatz (naprzeciwko budynku Secesji) i inne przystanki w całym Wiedniu). Południowa Dolna Austria, Burgenland i Styria. [https://richard.at/fahrplaene/g1/ Rozkład 311] zatrzymuje się na wielu przystankach regionalnych, ale dociera do Grazu w tym samym czasie co pociąg. Do 4 codziennych autobusów, bezpłatny bezprzewodowy dostęp do Internetu. Graz 21,80 € (12 € taniej niż pociągiem). 
* '''[https://www.postbus.at/das-unternehmen/regionen/region-ost.html Postbus]'''. 
* '''[https://www.flixbus.at/westbus WESTbus]''' (VIB Erdberg). [[Klagenfurt]] i [[Graz]]. Dwa razy dziennie. 29 € 
* '''Wiesel Bus'''. Z kilku punktów w całym mieście do [[St. Pölten]]. Darmowe Wi-Fi w wielu usługach. 0,10 € mniej niż pociąg. 
* '''[https://www.flixbus.at/ FlixBus]'''. Darmowe Wi-Fi i gwarantowane miejsce. Łączy siedem miast w Austrii. Bilety od 5 €

==== Bałkany ====
Jeśli podróżujesz z Bałkanów, codziennie jest wiele autobusów. Niektóre z nich mogą nie być reklamowane, a biletów często nie można kupić w kasie biletowej, a raczej od kierowcy autobusu lub obsługującego. Zapytaj na dworcach autobusowych, większość z nich odjeżdża po południu. Autobusy z krajów spoza UE mogą podlegać większej kontroli na granicy. Czasami operatorzy przemycają lub transportują towary w celu uzupełnienia swoich niskich opłat, a węgierska straż graniczna nie boi się przyjmować łapówek od podmiotów spoza UE. Prawdopodobnie nigdy nie zostaniesz poproszony o udział pieniężny, chociaż kierowca autobusu może poprosić o umieszczenie kartonu papierosów nad siedzeniem lub bagażem. Zgodnie z prawem przewozisz „własny” papierosowy karton za granicę, więc nie będziesz miał z tego powodu żadnych kłopotów. Można również odmówić współpracy.

Większość autobusów z [[Serbia|Serbii]] jedzie do VIB Erdberg (U3), a większość autobusów z [[Kosowo|Kosowa]] i [[Albania|Albanii]] jedzie do Südtiroler Platz (U1). Linie autobusowe z [[Bośnia i Hercegowina|Bośni]] i [[Chorwacja|Chorwacji]] są podzielone między dwa dworce autobusowe.

Słowenia:
* '''[https://www.turanus.com/ Turanus.Shuttles]''', +38640802525, ✉ turanus.shuttles@gmail.com. Ekskluzywny transfer między Lublaną a Wiedniem. od 190 € za grupę 5. 
* '''FlixBus'''. Trasy z Wiednia i Grazu do Mariboru i Lublany

Chorwacja:
* '''Adria Reisen''' (VIB Erdberg / U2 Schottenring). Między Wiedniem a różnorodnymi miejscami na Adriatyku w Chorwacji. Trzy tygodniowo. 150 € powrotny. 
* '''[https://www.ap.hr/ Autobusni promet d.d. Varaždin]''' (VIB Erdberg). Bezpośrednio z Zagrzebia. Do 3 razy dziennie. 35 € / 50 € powrotny. 
* '''[http://www.croatiabus.hr/ Croatianiabus]''', Südtiroler Platz. Bezpośrednio z Zagrzebia. Dwa razy dziennie. 35 € / 50 € powrotny. 
* '''WESTbus''' (autor: Blaguss Eurolines Austria) (VIB Erdberg). Codzienny popołudniowy wyjazd z Zagrzebia do Wiednia, poranny odjazd z Wiednia do Zagrzebia. 29 €

Bośnia i Hercegowina:
* '''[http://www.autoprevoz.ba/ Autoprevoz Banjaluka]''' (VIB Erdberg), +387 51 306, ✉ info@autoprevoz.org. ~ 9,5 godz. [[Banja Luka]], BiH. 39 € / 66 powrotny €. 
* '''[http://www.biss-tours.ba/services/ Biss-Tours]''', +387 33236620. Sarajewo, Zenica

Serbia:
* '''Fudeks''' (VIB Erdberg). Belgrad. 30 € / 50 €. 
* '''Feniks GiZ''' (VIB Erdberg). Nowy Sad (25 EUR) za pośrednictwem Suboticy (20 EUR). Codziennie. Dalsze połączenie z Belgradu dostępne w Nowym Sadzie. 25 € / 40 €. 
* '''Jovic Travel''' (VIB Erdberg). Belgrad. Pn Wt Nd. 60 €. 
* '''Lasta''' (VIB Erdberg). Požarevac przez Belgrad. Codziennie. 45 € / 72 €. 
* '''Niš-Ekspres''' (VIB Erdberg). Nisz przez Belgrad. Wt śr cz nd. 55 €. 
* '''Srbijatransport''' (VIB Erdberg). Požarevac przez Belgrad. Codziennie. 45 € / 72 €. 
* '''Zoran Reisen''' (VIB Erdberg). Południowa Serbia. Dwa razy w tygodniu. 45 € / 80 €.

Grecja:
* '''Korona'''. Nie istnieją bezpośrednie usługi, ale Korona Travel oferuje usługi z Bratysławy

Macedonia:
* '''EuroBus Macedonia''' (VIB Erdberg), +436643014416, ✉ eurobus_mk@yahoo.de. bezpośrednio do Skopje, Tetowo, Gostivar, Ohrid, Struga. 75 € / 140 €4

Bułgaria:
* '''Ecolines''' (Südtiroler Platz). Bezpośrednio z Sofii. 60 € / 100 €. 

==== Kraje Bałtyckie ====
* '''Ecolines'''. Odjeżdża z Südtiroler Platz (U1). Regularnie zatrzymuje się w drodze do Tallinna. Wilno 85 € / 128 € . 
* '''Kautra''' Obsługuje w połączeniu z Tourbus. Regularnie zatrzymuje się w drodze do Wilna. Wilno 101 € / 182 

==== Czechy ====
* '''WESTbus''' (Eurolines Austria firmy Blaguss i Eurolines Bohemia firmy Touring) (VIB Erdberg). Trzy codzienne autobusy do Brna i Pragi, niektóre z Wi-Fi i gniazdkami elektrycznymi. Porównaj ceny na https://www.elines.cz i http://www.eurolines.at Praga 19 €. 
* '''Student Agency'''. Sześć lub więcej autobusów dziennie z bezpłatną kawą, gazetami, filmami. Ulepszona obsługa z ekranem dotykowym i rozrywką na każdym siedzeniu oraz bezpłatnym Wi-Fi w większości autobusów. Odjeżdża z Lasallestraße w Praterstern. Brno 5-8 €, Praga 12-18 €. 
* '''Tourbus, a.s''' .. Zatrzymuje się na VIB i Lasallestraße w Praterstern. Brno 5 €. 

Minibusy lub autobusy dostawcze do Czeskiego Krumlowa i okolic są powszechne, ale droższe niż bilety kolejowe EURegio, szczególnie na podróż w obie strony. Autobusy zajmują około 3 godzin, podczas gdy pociągi jadą ponad 4 godziny i często wymagają dwóch łatwych zmian. Minibusy mogą dopasowywać czasy do potrzeb pasażerów.

* '''Bean Shuttle''' (najtańszy transfer między Wiedniem a Cesky Krumlov). oferuje bezpośredni autobus między Wiedniem a Cesky Krumlov za 800 CZK za osobę oraz między Wiedniem a Czeskimi Budziejowicami za 900 CZK. 35 €

==== Dania ====
* '''Bohemian Lines''', +420 416 810 054, ✉ info@bohemianlines.cz. Codziennie 08:00-20:00. Działa dwa razy w tygodniu lub więcej z pobliskiego Brna. Jest to tanie połączenie bez konieczności zakupu z wyprzedzeniem, wystarczy dostać się do Brna inną firmą autobusową (5-8 € z Wiednia). 61 € + 5/107 € + 10. Kopenhaga 65 € / 117 €. 
* '''Eurolines AT / Blaguss'''. Wymaga zmiany autobusu „wspomaganego” przez kierowcę (gwarantowane połączenie) w Pradze. Kompleksowe „bezpłatne usługi biznesowe”, bezpłatne Wi-Fi w Czechach i Niemczech. Taniej jest wcześniej zarezerwować to samo połączenie przez czeskie Eurolines (od 40 € Kopenhaga-Praga + 7 € Praga-Wiedeń) lub Eurolines Scandinavia i niemieckie Eurolines (od 18 € Kopenhaga-Berlin + 18 € Berlin-Wiedeń). Kopenhaga 101 € / 170 € .

==== Niemcy ====
Wiele firm oferuje autobusy Intercity w Niemczech, wiele z nich obsługuje także Wiedeń. Ceny są zwykle niższe niż w pociągu, a czas podróży może być znacznie dłuższy.

* '''Eurolines''' (Eurolines Austria firmy Blaguss, Eurolines Bohemia, Eurolines Deutsche Touring, BEX, Berlin Linien Bus) (VIB). Firmy te prowadzą jedną codzienną („Klasa biznesowa” z punktami sprzedaży i Wi-Fi) oraz jedną nocną wspólną usługę do Berlina. Sprawdź odpowiednią stronę internetową z biletami na sprzedaż: http://www.eurolines.at/, http://www.eurolines.de/ Dresden, Berlin 15-50 €. 
* '''Orangeways''' (dworzec autobusowy w Bratysławie). To niewielki objazd do Bratysławy (7 euro autobusem), aby złapać jeden z dwóch codziennych autobusów do Berlina, ale może być o wiele tańszy, a autobus jedzie szybszą autostradą. Drezno 22 €, Berlin 30 €. 
* '''FlixBus'''. Kilka połączeń z Austrii do Niemiec. Ceny od 5 €

==== Węgry ====
* '''Eurolines''' (autor: Blaguss, Blaguss Agora i Volanbusz) (VIB). Partnerzy współpracują, aby codziennie kursować pięć autobusów z / do Budapesztu, niektóre zatrzymują się w Győr i miejscowościach wypoczynkowych takich jak Mosonmagyaróvár i Sopron. Niektóre autobusy mają Wi-Fi. Bilety są tańsze, jeśli zostaną zakupione online. Győr 9 €, Budapeszt 10-19 € / 14-38 powrotny. 
* '''Orangeways'''. Tani sposób na Węgry. Przyjeżdża z Nordbahnstrasse 50 w pobliżu Pratersternu z Budapesztu cztery razy dziennie. Droższe w godzinach szczytu, taniej rezerwować w forintach węgierskich. Popularne czasy często się wyprzedają. Darmowe gorące napoje, filmy, słuchawki w niektórych serwisach. Budapeszt 6–14 EUR / 14–20 EUR powrotny

==== Włochy ====
* '''Kautra''' Udine, Wenecja, Bolonia, Florencja, Rzym. Bilety na VIB. Bilet promocyjny typu walk-up 29 € wszystkie miejsca docelowe. 
* '''Tourbus, a'''. .. Udine, Wenecja, Bolonia, Florencja, Rzym, Neapol itp. Bilety w VIB. od 40 €. 
* '''Student Agency'''. Udine, Wenecja, Bolonia, Florencja, Rzym. Zarezerwuj online, zatrzymaj się w Praterstern. od 52 €

==== Polska ====
* '''Eurolines Polska'''. Polskie destynacje (Kraków, Warszawa) od 36 € / 72 w obie strony. 
* '''Ecolines'''. Odjeżdża ze stacji Südbahnhof / Sud. Polskie destynacje (Kraków, Warszawa) 48 € / 86 € powrót. 
* '''Jordan'''. w połączeniu z Veolia Eurolines Polska. Bilety ze zniżką na polskiej stronie rezerwacji Kraków 30 €, Katowice 30 €, Łódź 33 €, Warszawa 35 €. Podróż w jedną stronę / powrót: Katowice 38 € / 68 €, Łódź 41 € / 73 €, Warszawa 43 € / 77 €. 
* '''Kautra''' w połączeniu z Tourbus. Kraków 46 € / 83 €, Warszawa 61/109 € powrotny. 
* '''FlixBus'''. Tani, niedrogi autobus dwa razy dziennie do Katowic i Warszawy. Odjeżdża Südtiroler Platz. Warszawa (przez Katowice) od 1 €. 
* '''Tatar Czuk''', Schweizergarten w pobliżu Südbahnhof S-Bahn. Codzienna usługa minibusów. Wrocław 24 €

==== Rumunia ====
Może być tańszy, szybszy, a autobusy mogą być częstsze, jeśli zmienisz autobus w Budapeszcie, na przykład na Eurolines HU / Volanzbus lub Orangeways, w zależności od miejsca docelowego w Rumunii.

* '''Atlassib'''. Codziennie całonocna podróż przez Rumunię do Wiednia, zarezerwuj przez Eurolines.at lub z Atlassib. Bukareszt 59 € / 94 €. 
* '''Eurolines RO'''. Ekstremalne czasy przyjazdu do Wiednia (02:45) i godziny odjazdów w zależności od miejsca pochodzenia i przeznaczenia. Bukareszt 124 €. 
* '''Turanus.shuttle''', +38640802525, ✉ turanus.shuttles@gmail.com. Szybki serwis minibusów. Rezerwacje wymagane przez telefon, stronę internetową lub e-mail. 120 €

==== Słowacja ====
* '''Blaguss'''. 10 codziennych autobusów z lotniska w Bratysławie, zatrzymujących się także w Novy Most (centrum miasta) i Bratysławie Petrzalka (ul. Einsteinova). Zatrzymuje się również na lotnisku w Wiedniu i dociera do Erdberg (metro U3) za około godzinę. 6 € / 11 €. 
* '''Linie Postbus / Slovak''' 19 codziennych autobusów z głównego dworca autobusowego w Bratysławie na Mlynské Nivy (8 z nich zaczyna się od lotniska w Bratysławie, a następnie jedzie do głównego dworca autobusowego w Bratysławie), zatrzymując się również na Bratysławie Petrzalka (Einsteinova ul.) Do Südtiroler Platz (metro U1) w około 90 minut . Przystanek pośredni na lotnisku w Wiedniu. 7,70 €, 14,30 €. 
* Nitra, Koszyce i reszta Słowacji: autobusy kursują częściej w Bratysławie, na przykład na SlovakLines.

* '''eurobus, a. s''' .. Ma częste autobusy kursujące przez Słowację z bazy Koszyce do całej Europy przez Wiedeń. Rezerwacja online jest możliwa za pośrednictwem usługi homebuy. Ta usługa jest również najlepszym przeglądem autobusów między Słowacją a Wiedniem, ponieważ obejmuje wszystkie rozkłady jazdy. Nitra 28 €, Koszyce 42 €

==== Turcja ====
* '''Varan''', kasa biletowa: Südtirolerplatz 7. We wtorek i piątek do / ze Stambułu z zajezdni autobusowej Südtiroler Platz. Stambuł 110 € / 200 € powrotny, Online 104 € / 190 EUR.

==== Ukraina ====
* '''Евроклуб''' (Euroclub). Przyjazd w niedzielę z Kijowa przez Lwów między innymi powrót w poniedziałek. Wyjazd i bilety z VIB. Kijów 100 € / 180 € powrotny

=== Łodzią ===
[[Plik:Schwedenbrücke Donaukanal Wien 2012 04.jpg|thumbnail|Weź katamaran Twin City Liner ze Schwedenbrücke w Wiedniu do słowackiej stolicy [[Bratysława|Bratysławy]]]]
Łodzie na Dunaju obejmują połączenia z Linzem, Bratysławą i Budapesztem, ale są wolniejsze i droższe niż inne opcje.

* '''[https://www.lod.sk/en/cruises-2/ LOD]'''. Uruchom szybki hydropłat między Wiedniem a Bratysławą od maja do października z maksymalnie dwoma codziennymi odlotami. Dok znajduje się w 2. dzielnicy na właściwym Dunaju (U1 Vorgartenstrasse, Dock 6 na Dunaju). Czas wypłynięcia 13:30 w dół 13:45 w górę. 16 € / 25 €. 
* '''[https://www.twincityliner.com/web/index.php Twin City Liner]'''. Katamaran między Wiedniem a Bratysławą od marca do grudnia z maksymalnie czterema codziennymi wylotami. Dok znajduje się w 1. dzielnicy Schwedenplatz. Czas żeglugi 13:15 w dół rzeki 13:30 w górę rzeki. € 17-30. 
* '''[https://www.mahartpassnave.hu/hu/ Mahart Passnave]'''. Obsługuj szybki wodolot między Wiedniem a Budapesztem od maja do października, codziennie odlatując w szczycie sezonu. Dok znajduje się w 2. dzielnicy na właściwym Dunaju (U1 Vorgartenstrasse, dok na Dunaju). Czas wypłynięcia 05:30 w dół 06:30 w górę. Łódź cumuje tylko w Bratysławie i Wyszehradzie tylko po uzgodnieniu. Bratysława 29 € / 39 €, Visegrád / Budapeszt 89 € / 109 €, dostępna zniżka dla studentów. 
* '''[https://www.donauschifffahrt.eu/ Donauschiffahrt Wurm + Köck]'''. Obsługuj statki między Wiedniem a Linz. Żegluga jest powolna i droga, ale statki podróżują przez słynną dolinę rzeki Wachau. Dostępne są bilety łączone, w tym powrót pociągiem. od 12 €.

== Transport ==
{{Mapframe|48.216|16.352|zoom= 12|width= 400|height= 400}}
=== Transport publiczny ===
Wiedeń ma dobry [https://www.wien.gv.at/english/transportation-urbanplanning/public-transport/ system transportu publicznego], który obejmuje kolej, kolej podmiejską, metro, tramwaje i autobusy. Metro jest bardzo wydajne i zabierze Cię w ciągu kilku minut jazdy od dowolnego miejsca, które prawdopodobnie chcesz odwiedzić. Samo metro ma drugie na świecie pod względem liczby kierowców na mieszkańca, co nie obejmuje 27 linii tramwajowych, dziesiątek linii kolejowych ani licznych autobusów.

Zapytania dotyczące tras i rozkładów jazdy są możliwe dzięki aplikacji mobilnej ''Qando'' dostarczanej przez operatora transportu publicznego. Aplikacja jest dostępna na [https://play.google.com/store/apps/details?id=at.wienerlinien.wienmobillab Androida], [https://apps.apple.com/us/app/wienmobil/id1107918142 IOS] i można uzyskać do niej dostęp bez instalacji w Internecie.

==== Dostępność ====
Cały system U-Bahn ma dostęp bezstopniowy, ale wejście na peron jest dozwolone tylko z ważnym biletem. Autobusy są niskopodłogowe, z windami zapewniającymi pełny dostęp dla wózków inwalidzkich. System tramwajowy obsługuje mieszankę starszych tramwajów niskopodłogowych i nowoczesnych tramwajów niskopodłogowych. Na przystankach tramwajowych z wyświetlaczami cyfrowymi wskazane jest, czy następny przyjeżdżający tramwaj jest dostępny bezstopniowo. Wiener Linien generalnie rozkłada tramwaje, więc nie musisz przepuszczać więcej niż jednego, zanim nadjedzie jeden niskopodłogowy.

Wszystkie stacje U-Bahn mają teksturowaną nawierzchnię na peronie, aby pomóc niewidomym klientom w rozpoznaniu krawędzi peronu. Psy służbowe można zabrać w dowolne miejsce w systemie, ale jeśli nie są oficjalnie zarejestrowane jako takie w rządzie austriackim, muszą być zakłopotane (w praktyce władze tranzytowe prawie nigdy nie będą pytać, czy zarejestrowany jest oczywisty pies służbowy). Zwykłe psy można zabrać prawie wszędzie w transporcie publicznym, ale muszą być albo w zamkniętym nosidełku, albo na smyczy i kagańcu.

Więcej informacji na temat dostępności można znaleźć w [https://www.wienerlinien.at/eportal3/ep/channelView.do/pageTypeId/66533/channelId/-4001458 Internecie].

==== Taryfy ====
Transport publiczny w obrębie miasta, w tym większość miejsc, w których można się spodziewać (cała sieć metra i tramwajów) to jedna strefa (Kernzone 100). Można użyć dowolnego transportu: metra, dowolnego pociągu - nawet tych dużych prędkości - pod warunkiem, że podróżujesz między dwiema stacjami w Wiedniu, tramwajami, autobusami, autobusami nocnymi i koleją międzymiastową (Wiener Lokalbahn) w granicach miasta.

Musisz potwierdzić (opieczętować) swój bilet, jeśli godzina i data nie są na nim wydrukowane, przed wejściem na peron metra lub do pociągu lub zaraz po wejściu do autobusu lub tramwaju. Nie musisz pokazywać biletu operatorowi autobusu lub tramwaju. Chociaż nie ma wielu kontrolerów na miejscu, mandat za podróż bez biletu wynosi 100 €.

Bilety są dostępne w automatach (Visa i karty MC akceptowane) oraz w kasach na stacjach metra i dworcach kolejowych, a także w sklepach tytoniowych („Tabaktrafik”). Można je również [https://shop.wienerlinien.at/ kupić online] w celu wydrukowania lub za pomocą [https://shop.wienerlinien.at/index.php/cms/page/27.0/0#wzt3 aplikacji mobilnej], aby przedstawić je za pomocą telefonu komórkowego.

* Bilet w jedną stronę 2,40 €: Jednokierunkowa, nieprzerwana podróż w dowolne miejsce, z tyloma potrzebnymi transferami (dzieci, rowery, psy 1,20 €).
* Bilet dzienny 5,80 €. Obowiązuje do 01:00 następnego dnia. Dostępne tylko online lub za pośrednictwem aplikacji mobilnej.
* Bilet 24-godzinny 8,00 €: Ważny od stempla czasu.
* Bilet 48-godzinny 14,10 €: Ważny od znacznika czasu.
* Bilet 72-godzinny 17,10 €: Ważny od znacznika czasu.
* Bilet tygodniowy/Wochenkarte 17,10 €: ważny od poniedziałku 00:00 do następnego poniedziałku 09:00.
* 8-dniowy bilet klimatyczny 40,80 €: ważny przez cały dzień do 01:00 następnego dnia, każdego dnia stemplujesz bilet (złóż go i opieczętuj nowe pudełko w razie potrzeby). Możliwe jest stemplowanie biletu wiele razy dla wielu osób w ciągu jednego dnia, jeśli podróżujesz w grupie. (Na przykład z tego biletu mogą korzystać cztery osoby w dwa osobne dni, ale cztery odcinki muszą być stemplowane każdego dnia.)

Dzieci do lat 14 nie potrzebują biletu w niedziele, święta i podczas ferii szkolnych w Austrii. Dzieci w wieku 15–19 lat są również zwolnione, jeśli uczęszczają do szkoły w Austrii.

Jeśli zatrzymujesz się na kilka dni i masz nadzieję na mnóstwo zwiedzania i / lub zakupów, '''[https://www.viennacitycard.at/index.php?lang=EN Vienna Card]''' (Wien Karte) to dobra okazja. Kosztuje 29,00 € i jest dobry na 72 godziny nieograniczonego transportu publicznego w Wiedniu. Karta zapewnia również zniżki (zwykle 1 EUR lub 2 EUR w głównych muzeach i galeriach sztuki) na wiele atrakcji i sklepów. Możesz go kupić na lotnisku, w hotelach i na stacjach metra. Karta Vienna Card pozwala jednemu dziecku w wieku poniżej 15 lat podróżować z opiekunem, co może być bardziej atrakcyjne. Jedna karta Vienna Card umożliwia rabaty sklepowe / muzealne dla całej rodziny.

==== Sieć ====
Najlepsza mapa transportu kolejowego (ciężkiego i podziemnego) jest wyświetlana na wszystkich stacjach ÖBB. Jest tak wiele linii, że mapy są zwykle bardzo uproszczone i nie ma map sieci tramwajowej. Można wcześniej zapytać lub [https://www.wienerlinien.at/eportal3/ep/home.do?tabId=0 sprawdzić] najlepsze połączenie. Główne stacje są dobrze podpisane, a połączenia są zaplanowane, jeśli usługi nie są częste.

==== U-Bahn ====
[[Plik:Schnellverbindungen Wien.png|thumb|upright=2.0|Linie kolejowe w Wiedniu (U-Bahn, S-Bahn, Lokalbahn), Ze względu na prace modernizacyjne i prace nad przedłużeniem linii metra U2 do Wienerberg, linii metra U4 (zielony linia) będzie „nieczynna między stacjami Karlsplatz i Laengenfeldgasse” do 1 września 2019 r., między Karlsplatz a Laengenfeldgasse (autobus „'U4Z' ')]]
Pięć linii U-Bahn U1 U2 U3 U4 U6 jest najczęstszym sposobem na poruszanie się po Wiedniu (Było kilka propozycji linii U5, z których żadna nie została jeszcze potwierdzona). Te linie metra, mają pociągi w ciągu dnia co 1,5–5 minut i obejmują większość ważnych części miasta i zabytków. System jest łatwy do zrozumienia; żadna z linii nie rozgałęzia się ani nie dzieli ścieżki, a kierunek jest wskazywany przez stację końcową, więc musisz rzucić okiem na mapę, aby zobaczyć, co to jest. Większość stacji ma cyfrowe wyświetlacze na peronach, które informują o czasie oczekiwania na następny pociąg. Na niektórych liniach niektóre pociągi nie jeżdżą aż do końca, wyświetlacz peronu pokaże, na której stacji pociąg się kończy. W nocy do soboty, niedzieli i święta w Austrii wszystkie linie działają także w nocy (wszystkie co 15 minut), nie potrzebujesz specjalnego biletu, aby korzystać z linii nocnej.

==== Tramwaje ====
[[Plik:Netzplan Straßenbahn Wien 2016.png|thumb|upright=2.0|Wiedeńska sieć tramwajowa]]
[[Plik:Wien Linie 01 08 Schwedenplatz a.jpg|thumb|Tramwaj w Wiedniu: tramwaj komunikacji miejskiej po prawej stronie, po lewej stronie zwiedzanie Wiednia-Ring-Tramu (VRT)]]
Linie tramwajowe (Bim, Straßenbahn) mają po prostu zwykłą cyfrę lub literę (O, 1). Istnieje 27 linii, które zatrzymują się lokalnie, co jest przydatne, aby nieco zwolnić i zobaczyć więcej miasta.

W 2009 roku powstał żółty turystyczny wiedeński tramwaj, który jeździ po Ringstraße za 9 € i ma audioprzewodnika w kilku językach. Słynne „linie pierścieniowe” 1 i 2 zapewniają jednak dokładnie taki sam widok i są objęte normalną strefą taryfową Wiednia. Możesz wsiąść do tramwaju 1 (do Prater-Hauptalle) z Oper na Schwedenplatz i wsiąść do tramwaju 2 (do Ottakring) z Schwedenplatz z powrotem do Oper.

==== Autobusy ====
Linie autobusowe są oznaczone liczbą kończącą się na literę (tj. 3A, 80B). Jest mało prawdopodobne, aby jechać autobusem, ale można bezpiecznie założyć, że widzisz taki, do którego możesz wsiąść, i zabierze Cię on do wyższej formy transportu, takiej jak U-Bahn. Tańsze bilety (1 EUR) są dostępne dla większości autobusów „B”; ważne są również zwykłe bilety i karnety.

==== Kolej ====
Podmiejska sieć kolejowa Wiednia jest często pomijana przez turystów. Składa się z trzech rodzajów pociągów: S-Bahn (S), które w większości obsługują wewnętrzne przedmieścia i zatrzymują się na wszystkich stacjach z nielicznymi wyjątkami, Regionalbahn (R), które są na ogół bardziej oddalone od S-Bahn i zatrzymują się na ograniczonych przystankach na równoległe trasy S-Bahn, ale poza tym wszystkie przystanki oraz RegionalExpress (REX), które w większości obsługują najbardziej oddalone przedmieścia i wykonują bardzo ograniczone przystanki na wewnętrznych przedmieściach (chociaż nie wszystkie pociągi RegionalExpress to pociągi podmiejskie). Sieć rozciąga się także poza granice sąsiednich krajów.

Najważniejsze trasy kolejowe:

* Pociągi '''Stammstrecke''' (Meidling – Hauptbahnhof (dworzec główny) –Quartier Belvedere – Rennweg – Mitte – Praterstern – Floridsdorf) kursują co 2–5 minut. To nie jest sama linia, ale raczej wynik szeregu linii używających tego samego odcinka.
* '''S45''' kursuje w północno-zachodniej części miasta co 10–15 minut wzdłuż pięknej linii kolejowej zbudowanej przez architekta Otto Wagnera.

Wyjazdy koleją na przedmieścia Wiednia (w Wiedniu wszystkie stacje kolejowe zaczynają się od „Wien”) wymagają dodatkowego biletu. Są one dostępne jako strefy w VOR (austriacki region tranzytu wschodniego) lub jako bilety punkt-punkt z kolei. Najłatwiej jest kupić dodatkowe strefy na obrzeżach miasta. Jeśli masz kartę Vorteilscard, bilet kolejowy będzie tańszy; jeśli planujesz przenieść się na autobus, bilet VOR jest również ważny na tę samą strefę.

==== Kolej międzymiastowa ====
Wiener Lokalbahn (WLB), zwany także Badner Bahn, jest koleją międzymiastową jadącą z Opery kursującą tramwajem ulicznym na południowy zachód przez Wiedeń do stacji Meidling, gdzie staje się koleją prowadzącą dalej przez 23. dzielnicę i przedmieścia oraz wzgórza winiarskie w Dolnej Austrii do Baden. W obrębie samego Wiednia jest objęty tym samym biletem strefy 100 co reszta systemu tramwajowego, ale potrzebujesz dodatkowego biletu, aby pojechać na przedmieścia.

==== Usługi nocne ====
Regularne tramwaje, pociągi i autobusy kursują do około 00:30 (tuż po północy). Większość kolei podmiejskich jest zamknięta między 01:00 a 04:00. W piątek, sobotę i noce przed świętami cała sieć U-Bahn działa całą noc. Ponadto gęsta sieć nocnych autobusów, zwana „NightLiners”, jest dostępna każdej nocy w roku. Wszystkie bilety regularne są ważne. Większość autobusów kończy się przy „Kärntner Ring, Oper”, co umożliwia łatwą wymianę. Interwały to 15 minut (metro), 30 minut (autobus). Usługa dzienna zostanie wznowiona o 05:00.

=== Taksówką ===
[[Plik:Fiaker Wien.jpg|thumb|right|Woźnicy Fiaker czekają na klientów]]
Taksówki są obfite i zwykle można je przywołać na ulicy lub znaleźć na postoju taksówek. Taryfy ustalane są według ceny licznika, ale jeśli wolisz, zawsze możesz negocjować taryfę. Zawsze negocjuj podczas podróży na lotnisko lub poza granice miasta, ponieważ taryfy nie są ustalane w tych miejscach. Dostępne są także pedicabs, autokary konne i tym podobne.

=== Samochodem ===
Jeśli to możliwe, unikaj prowadzenia samochodu w obrębie centralnego pierścienia. Podczas gdy samochody są dozwolone na wielu ulicach, są one wąskie i w większości jednokierunkowe. Mogą być mylące dla odwiedzających, a parkowanie jest bardzo ograniczone (i ograniczone w ciągu dnia). Ze względu na kompleksowość systemu tranzytowego najprawdopodobniej nie będziesz potrzebować samochodu w Wiedniu, z wyjątkiem wycieczek w inne miejsca.

Ponadto dobrym pomysłem może być pozostawienie samochodu w domu w godzinach szczytu. Ulice Wiednia mogą być nieco zatkane rano i wczesnym wieczorem, a kierowcy nie są tak naprawdę znani z tego, że są szczególnie uprzejmi i przyjaźni.

Piesi mają pierwszeństwo przejazdu przez wszystkie drogi na przejściu dla pieszych, gdzie nie ma sygnału dla pieszych. Jeśli takie przejście dla pieszych znajduje się na prostym skądinąd odcinku drogi, pojawi się znak ostrzegawczy: musisz ustąpić każdemu pieszemu na tym przejściu. Austriacy przyzwyczajeni do doświadczonych lokalnych kierowców wychodzą bez namysłu i zmuszają cię do zatrzymania się, więc zwolnij tutaj i bądź ostrożny. Podczas jazdy po okolicy to „prawo do pieszych” jest zrozumiałą zasadą na każdym skrzyżowaniu, chociaż piesi będą bardziej ostrożni, zanim wyjdą. Ponownie uważaj na to: jeśli zobaczysz pieszego czekającego na przejście, powinieneś zatrzymać się na skrzyżowaniu dla niego lub niej.

Zachowaj ostrożność podczas parkowania w pobliżu torów tramwajowych. Upewnij się, że bok samochodu nie blokuje ścieżki tramwaju. W przeciwnym razie tramwaj będzie zmuszony zatrzymać się, a samochód może być holowany.

=== Rowerem ===
[[Plik:ViennaBicycleStand.jpg|thumb|right|Stojak na rowery na Siebensternplatz]]
[[Plik:Citybike Wien.jpg|thumb|Citybike Wien]]
Inną opcją podróżowania po Wiedniu jest jazda na rowerze, choć nadal postrzegana jest raczej jako rozrywka. Kompaktowy rozmiar Wiednia sprawia, że ​​jazda na rowerze jest atrakcyjna. Na rowerze można dotrzeć do większości interesujących miejsc w ciągu pół godziny. Przy głównych ulicach, w parkach i nad rzekami jest wiele ścieżek rowerowych. Przejazd przez miasto może być jednak skomplikowany, ponieważ pasy podążają nielogicznymi drogami. Jednym z głównych zarzutów jest to, że zaplecze rowerowe było później przemyślane i jest to bardzo widoczne, wiele świateł stopu i skrzyżowań jest niebezpiecznie lub irytująco ustawionych dla rowerzystów, a ścieżki są bardzo nielogiczne: czasami są na ulicy czasami nieobecne, czasem dzielone z pieszymi, czasem nie i mogą się różnić lub kończyć znikąd. Prawo wymaga, aby korzystał z ścieżki rowerowej lub ścieżki, jeśli taka istnieje, chyba że jest zablokowana, w przeciwnym razie obowiązują normalne przepisy ruchu drogowego. Światła są wymagane w nocy, podobnie jak niezależnie działające hamulce.

Zwracaj uwagę na tory tramwajowe na ulicy, a przechodząc przez nie, zbliżaj się do nich jak najbliżej prostopadłej, jak to możliwe, w przeciwnym razie opony mogą utknąć w rowku obok szyny.

Jeśli Twoim celem są zewnętrzne przedmieścia lub chcesz zrelaksować się na wsi, możesz wziąć rower na U-Bahn (zabronione w godzinach szczytu i zawsze w autobusach i tramwajach) lub w pociągu. Potrzebujesz biletu na rower w pociągach. W U-Bahn (metrze) transport roweru jest bezpłatny w dni robocze od 09:00 do 15:00 i po 18:30 oraz przez cały dzień w weekendy.

* '''[https://www.citybikewien.at/de/ CityBike]''' prowadzi krótkoterminowy wspólny system rowerowy w całym Wiedniu. W wewnętrznych dzielnicach znajduje się wiele stacji. Możesz zarejestrować się, aby wypożyczyć rower za pomocą karty kredytowej (1 € / rejestracja) lub otrzymać kartę turystyczną (2,50 € / dzień). Pierwsza godzina jest bezpłatna, kolejne 1 €, trzecie 2 € itd. Dlatego zawsze zwracaj rower, gdy tylko skończysz jeździć. 15 minut po zwrocie możesz wypożyczyć inny lub ten sam rower w nowej bezpłatnej godzinie. Zagraniczne karty kredytowe działają dobrze w automatach - ale potrzebujesz jednej karty kredytowej na osobę. Nie możesz wynająć dwóch rowerów z jedną kartą.
* '''[https://www.pedalpower.at/ Pedal Power]''' oferuje wycieczki rowerowe z przewodnikiem i wypożyczalnię rowerów. Dostarczają do hoteli lub można je odebrać w Prater po obniżonej cenie.

=== Pieszo ===
[[Plik:Graben Vienna Sept 2006.jpg|thumb|right|Ruchliwa ulica handlowa „Graben” jest doskonałą bazą wypadową na spacer po Wiedniu]]

Spacery mogą być również bardzo przyjemne. Pierścień wewnętrzny jest dość zwarty z wieloma przyjemnymi, brukowanymi ulicami. Można go pokonać w około 20 minut.

Weź ze sobą wygodne buty do chodzenia, ponieważ jest to najczęstszy sposób poruszania się.

== Język ==
Większość wiedeńczyków posługuje się wachlarzem i mieszanką wiedeńskiego niemieckiego i standardowego niemieckiego („Hochdeutsch”) jako swojego języka ojczystego, w przeciwieństwie do większości innych części Austrii, gdzie lokalny dialekt jest wciąż bardziej rozpowszechniony. Wiedeński niemiecki zaliczany jest do dialektów austriacko-bawarskich. Kiedyś był specjalnie podzielony na dzielnice. Miał także wiele wpływów jidysz („Hawara”, „Beisl”). Jednak obecnie w zasadzie wszyscy mówią standardowym niemieckim, chociaż austriacka odmiana niemieckiego różni się akcentem i nieco słownictwem (np. Plastikowa torba to „Plastiksackerl”, a nie „Plastiktüte”) od standardowego niemieckiego używanego w Niemczech. Różnice są na tyle małe, że wystarczy znajomość standardowego niemieckiego.

Jeśli ktoś jest tak dumny, że nadal mówi w dialekcie, a ty nie rozumiesz, po prostu poproś osobę, aby mówiła „Hochdeutsch” (standardowy niemiecki, dosłownie „wysoki niemiecki”), a on/ona na ogół to zrobi. Standardowy niemiecki jest jedynym językiem urzędowym, a zatem głównym uznanym językiem pisanym.

Osoby pracujące z zagranicznymi gośćmi zwykle biegle władają językiem angielskim, chociaż angielski nie jest tak powszechnie używany, jak w krajach Europy Północnej, a znaki (w tym opisowe w muzeach) nie zawierają tak często tłumaczeń na angielski, jak w niektórych innych krajach europejskich, więc dla tych, którzy nie mówią po niemiecku, w niektórych sytuacjach przydatna może być rozmowa podróżna lub słownik dwujęzyczny.

Oprócz niemieckiego i austro-bawarskiego, w Wiedniu są znaczące mniejszości, takie jak serbski, chorwacki, turecki i rumuński, które używają między sobą swoich własnych języków i mogą być pomocne, jeśli znasz któryś z ich języków i rozpoznasz te pochodzenie.

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Donauturm Nacht.jpg|thumb|right|Donauturm (Wieża Dunaju), platforma widokowa, restauracja i bar, otwarte codziennie]]
Wiedeń ma bogatą historię jako stolica monarchii, a zatem istnieje wiele historycznych budynków i muzeów. Większość z nich, w tym '''Stephansdom''' (Katedra św. Szczepana) i trzy najbardziej znane muzea, '''Kunsthistorisches Museum''' (Muzeum Sztuk Pięknych), '''Naturhistorisches Museum''' (Muzeum Historii Naturalnej) i '''Albertina''', znajdują się w Innere Stadt. Obwodnica (niem. Ringstraße) to okrągła droga otaczająca wiedeńską dzielnicę Innere Stadt i jest jedną z jej głównych atrakcji. Jego architektura jest typowa dla eklektycznego, historycznego stylu zwanego Ringstraßenstil z lat 60. i 90. XIX wieku. Zbudowane w stylu renesansowym według planów Heinricha von Ferstela, '''MAK - Austriackie Muzeum Sztuki Użytkowej/Sztuki Współczesnej''' jest pierwszym budynkiem muzealnym na Ringstraße. Pałac Schloss Schönbrunn, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, znajduje się na obszarze Zachodnich dzielnic.

== Warto zrobić ==
[[Plik:Opernball 0658.JPG|thumbnail|right|Nie ma bardziej stylowego sposobu na powitanie nowego roku niż w Operze Wiedeńskiej]]
* '''Sezon balowy''': Jedną z rzeczy, których nie można przegapić podczas wizyty w Wiedniu podczas sezonu karnawałowego, jest wzięcie udziału w jednnym z wielu wspaniałych balów w mieście, niektóre z nich w cudownych eleganckich lokalizacjach, takich jak Wiedeń Hofburg lub Ratusz (Rathaus). Najbardziej znane i eleganckie bale to Bal Operowy w [https://www.wiener-staatsoper.at/ Operze Narodowej] lub bal ''Wiener Philharmoniker''. Wiele gildii zawodowych ma własne bale, np. ''Kaffeesiederball'' przez właścicieli wiedeńskich kawiarni. Innym akcentem jest słynna Life Ball, zasiłek na AIDS/HIV, w którym celebryci i inni uczestnicy noszą kostiumy. Kalendarz bali można znaleźć na stronach [https://www.wien.gv.at/vadb/internet/AdvPrSrv.asp?Layout=Ballkalender&amp;Type=S Rady Miasta Wiednia].
* Wycieczki rzeką i kanałem - wycieczki kanałem są okropne. Wszystko, co widzisz, to drzewa i budynki przemysłowe. To strata pieniędzy i czasu.
* Latem odbywa się także wiele innych festiwali na świeżym powietrzu, np. w Karlsplatz, Vienna Turf Krieau, the Prater, Arena, dachu City Library na Urban-Loritz-Platz i Schloss Neugebäude.
* W lecie odbywa się także '''[https://www.impulstanz.com/ Festiwal ImPulsTanz]''' dla tańca współczesnego i występów. Są również dobre, jeśli interesują Cię warsztaty taneczne.

=== Muzyka klasyczna ===
[[Plik:Wien - Haus des Wiener Musikvereins (2).JPG|thumb|Musikverein Vienna]]
Wiedeń jest uważany przez wielu za duchowy dom europejskiej muzyki klasycznej, a wielu wielkich kompozytorów, takich jak Joseph Haydn, Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwig van Beethoven, Franz Schubert i Johann Strauss II spędzają znaczną część swojej kariery w Wiedniu.

Od maja do grudnia można uczestniczyć w koncertach '''[https://www.hofburgorchester.at/en/ Wiedeńskiej Orkiestry Hofburg]''', które odbywają się w Sali Festiwalowej i Redoutensäle w wiedeńskim Pałacu Hofburg. Na program orkiestry składają się wiedeńskie walce i melodie operetkowe Johanna Straussa, Franza Lehára i Emmericha Kálmána, a także arie i duety operowe Wolfganga Amadeusza Mozarta. Każdego roku wieczorem 31 grudnia i 1 stycznia Vienna Hofburg Orchestra wykonuje tradycyjne wiedeńskie koncerty sylwestrowe i noworoczne w salach festiwalowych Hofburga. Te koncerty, podobnie jak te z podobnych zespołów, są jednak dość drogie jak na to, co oferują i przeznaczone są dla rozrywki turystów.

W przypadku poważniejszego programu na inne koncerty w Musikverein i Staatsoper można wziąć udział już za 3-4 € (miejsce stojące). Występują jedni z najlepszych muzyków na świecie, w tym oczywiście [https://www.wienerphilharmoniker.at/en Wiedeńska Orkiestra Filharmoniczna]. Koncerty zaczynają się niemal za cenę filiżanki kawy, a Wiedeń oferuje częsty i wyjątkowy grafik, który jest dostępny finansowo dla wszystkich. Wiele scen muzycznych w Wiedniu jest nieobecnych w miesiącach letnich, z wyjątkiem zespołów, które zaspokajają potrzeby turystów. Rozwiązaniem byłoby podróż do Salzburga, gdzie latem mieszka Filharmonia Wiedeńska.

Dla tych, którzy chcą oglądać operę, [https://www.wiener-staatsoper.at/ Wiedeńska Opera Państwowa] jest najsłynniejszą operą w mieście.

== Praca ==

== Nauka ==
Wiedeń cieszy się dużym powodzeniem, jeśli chodzi o wybór nauki za granicą. Uniwersytet Wiedeński jest najstarszym uniwersytetem biorąc pod uwagę niemieckojęzyczne kraje, obecnie liczący ok. 74 tys. studentów z całego świata. Mnogość kierunków (177) pozwala studentom na dobranie odpowiednich studiów.
Studia odbywają się z reguły w języku niemieckim, ale istnieje również możliwość ukończenia programów w języku angielskim.

== Zakupy ==
[[Plik:Wien_06_Mariahilfer_Straße_065_b.jpg|thumb|right|Innere Mariahilferstrasse]]
Godziny otwarcia sklepów to zazwyczaj Pn-Pt 08:00 lub 09:00 do 18:00 lub 19:00 oraz sobota 09:00 do 18:00, nieczynne W niedziele. W niektórych centrach handlowych są nieco dłuższe godziny. Karty kredytowe są zwykle akceptowane w dużych sklepach oraz w sklepach z wyższej półki. Wszystkie sieci, które można znaleźć w centrach handlowych, mają także sklepy przy ulicach handlowych miasta, które są bardziej dostępne i przyjazne turystom. Pchle targi zwykle można znaleźć w niedziele, gdzie można kupić przedmioty po bardzo rozsądnych cenach.

=== Rynki zewnętrzne ===
[[Plik:ViennaKraut.jpg|thumb|right|Kraut na Naschmarkt]]
Istnieje [https://www.wien.gv.at/english/fima/markets.htm 21 rynków] ze stoiskami i charakterystycznymi wiedeńskimi sklepami typu chata, które są otwarte codziennie (oprócz niedzieli). Ponadto wiele z nich ma prawdziwe targi rolników, często w sobotnie poranki. Istnieje duża różnorodność sprzedawców i rynków, od ekskluzywnych po tanie. W każdym z nich jest kilka różnych sklepów (sklep mięsny, piekarnia, artykuły spożywcze, kawa itp.). Istnieje jeszcze kilka cotygodniowych targów rolniczych w całym mieście oraz targów sezonowych, takich jak targi bożonarodzeniowe.

==== Targi bożonarodzeniowe ====
[[Plik:Belvedere-Weihnachtsdorf 3845.JPG|thumb|Trag bożonarodzeniowy Belvedere]]
Otwarte od 15 lub 20 listopada do 23 lub 24 grudnia, większość wiedeńskich rynków bożonarodzeniowych („Christkindlmarkt”, „Adventmarkt” lub po prostu „Weihnachtsmarkt”) jest nie tyle na zakupy, co na jedzenie i picie. Od południa do późnych godzin nocnych ludzie gromadzą się na jarmarkach bożonarodzeniowych, aby pić grzane wino, uderzać pięściami i rozmawiać ze sobą oraz od czasu do czasu nieznajomym. Wejście na wszystkie te rynki jest bezpłatne. Podczas gdy Wiedeń może być cudownym miejscem do odwiedzenia w okresie świątecznym, 25 i 26 grudnia miasto jest w dużej mierze zamknięte.

* '''[https://www.wienerweihnachtstraum.at/christkindlmarkt-und-eistraum/ Rathaus]'''. To bardziej wesołe miasteczko niż jarmark bożonarodzeniowy. To największe i najbardziej ruchliwe wcielenie Wiednia. Wiener Christkindlmarkt, położony na dużym rynku pomiędzy Rathaus i Burgtheater, jest zdecydowanie największym i prawdopodobnie najbardziej znanym jarmarkiem bożonarodzeniowym w Wiedniu. Duża choinka przed ratuszem, możliwość jazdy na łyżwach, ozdobne drzewa w parku, często zatłoczone! 
* '''[https://spittelberg.at/index.php?en_wm_weihnachtsmarkt/ Spittelberg]'''. Prawdopodobnie najbardziej zachwycający, choć często dość wypełniony jarmark bożonarodzeniowy w Wiedniu, rynek Spittelberg jest rozrzucony po szeregu alejek wyłożonych malowniczymi domami Biedermeier z początku XIX wieku (wiele z nich to dawne domy publiczne, dlatego też oszczędzono ten obszar na początku XX wieku) rewitalizacja miast). Niektóre z kramów są przedłużeniem sklepów i barów w tej zazwyczaj raczej sennej okolicy. 
* '''Maria-Theresien-Platz'''. Stosunkowo nowy rynek między dwoma muzeami i w drodze do/z MuseumsQuartier (MQ). Łatwo jest manewrować od niektórych, a jakość towarów jest lepsza niż u większości. 
* '''Schönbrunn'''. Jeden z lepszych rynków z towarami wyższej jakości i bardziej świąteczną atmosferą przed pałacem Schönbrunn. Łatwiej jest się tutaj rozprzestrzeniać, a specjalnościami są jedzenie, ręcznie robione mydła i świece. 
* '''Belweder'''. Kolejny dodatek do bożonarodzeniowych targów w mieście, rynek przed pałacem Belvedere jest przestronny i podkreśla samodział. 
* '''Resselpark/Karlsplatz''' - Mały, alternatywny i bardziej hałaśliwy jarmark bożonarodzeniowy przed Karlskirche.
* '''[http://www.altwiener-markt.at/de/home Freyung]'''. Dobry rynek w Pierwszej Dzielnicy odwiedzany przez mieszkańców i specjalistów podczas przerwy na lunch i zakupów w centrum miasta. Skoncentruj się na rękodziele i oryginalnych prezentach, takich jak ręcznie robione ozdoby świąteczne, żłobki lub przedmioty wykonane z naturalnych materiałów. Świąteczne ciasta i herbatniki, a także gorący poncz i Glühwein. Zwykle jest mniej turystów. 

W dalszej części [https://www.grafenegg.com/de zamku Grafenegg] znajduje się słynny i zbyt tętniący życiem jarmark bożonarodzeniowy. Wstęp kosztuje 7 €, dzieci w wieku poniżej 12 lat bezpłatne.

=== Sprzedaż charytatywna ===
Aukcje charytatywne są powszechne w Wiedniu. Niektóre sklepy przekazują swoje dochody na programy społeczne (często programy z powrotem do pracy z drugiej ręki, podobne do Goodwill lub innych sklepów charytatywnych).

=== Produkty spożywcze ===
Supermarkety wiedeńskie nie są bardzo duże, zwłaszcza w porównaniu z hipermarketami obejmującymi resztę Europy Środkowej. Jednak jest praktycznie jeden na każdym rogu. Są one ogólnie otwarte Pn-Pt 07:00-19:00, Sb 07:90-18:00, później w niedzielę i święta, kilka sklepów jest otwartych: trzy na dworcach kolejowych (w Westbahnhof do 23:00, w Praterstern i Franz-Josefs-Bahnhof do 21:00), trzy na lotnisku (do 23:09) i jeden w szpitalu ogólnym (Allgemeines Krankenhaus, AKH). Hofer, Penny i Lidl starają się być dyskontami, a Billa i Spar, a także większy wybór i jakość reklam Merkur. Nie ma zasadniczej różnicy w cenach. Większość zwykłych sklepów ma delikatesy, w których urzędnicy robią kanapki na koszt wybranych składników. Chociaż wiele produktów jest austriackich, żadna z sieci nie jest w rzeczywistości własnością austriacką. Jeśli chcesz wesprzeć lokalną gospodarkę, możesz to zrobić, odwiedzając niezależne sklepy lub odwiedzając rzeczywiste rynki.

Ekskluzywne sklepy spożywcze nie są powszechne w Wiedniu.

== Gastronomia ==
[[Plik:Wiener-Schnitzel02.jpg|thumb|right|„Schnitzel”, prawdziwa wiedeńska podstawa]]
Wiedeńskie restauracje w menu oferuje oszałamiającą różnorodność terminów dotyczących potraw, o których większość turysta nigdy nie słyszał, a wiele z nich nie znajduje się na krótkiej liście terminów menu zawartych w rozmówkach. Jednak restauracje, które mają w ogóle jakichkolwiek zagranicznych klientów, zazwyczaj mają angielskie menu, choć być może trzeba będzie o to poprosić: wyrażenie „English menu” zazwyczaj zrozumie nawet kelnerzy, którzy nie mówią po angielsku. Mały dwujęzyczny słownik będzie przydatny do próby rozszyfrowania list menu: przynajmniej pozwoli ci zazwyczaj ustalić, jakiego rodzaju jedzenie (kurczak, wołowina, ziemniak itp.) Dotyczy, nawet jeśli nie wiesz, jak jest przygotowane . W Austrii powszechne są nie tylko pikantne, ale także słodkie dania główne.

Klasyczne wiedeńskie potrawy do wypróbowania to słynny '''Wiener schnitzel''', cienki kotlet cielęcy lekko panierowany i smażony oraz być może mniej znany '''Tafelspitz''', w którym pieczona wołowina gotowana jest w bulionie z warzywami korzeniowymi i ziołami. Popularny jest również sznycel wieprzowy („vom schwein”). Zgodnie z prawem menu restauracji powinno wyjaśniać, czy coś sprzedawanego jako „sznycel wiedeński” jest zrobione z czegoś innego niż cielęcina. Jak zwykle w większości krajów Europy Środkowej i Wschodniej, grzyby są bardzo popularne, a kiedy są w sezonie, znajdziesz mnóstwo odmian w menu restauracji i do sprzedaży na rynkach, często po zaskakująco niskich cenach, przynajmniej jeśli jesteś z Ameryki Północnej. Kurki za 10 €/kg.

Porcje wiedeńskiej restauracji są zwykle duże. Wiele restauracji oferuje teraz dania wegetariańskie. Większość restauracji ma codzienne specjały wymienione na tablicy kredą lub czasami na drukowanej wkładce w zwykłym menu. Zazwyczaj są to najlepsze specjalności, chociaż mogą nie być wyświetlane w menu w języku angielskim, więc może być konieczne ich wyjaśnienie lub próba ich przetłumaczenia.

Chleb w restauracjach wiedeńskich jest zwykle płatny dodatkowo; jeśli na stole jest jego koszyk, zazwyczaj będziesz obciążany za sztukę tylko wtedy, gdy go weźmiesz.

Śniadania w hotelach są różne, ale zazwyczaj składają się głównie z bufetu z różnorodnymi bułkami, wędlinami i serem. Zazwyczaj dostępne są również owoce, jogurt, musli i często inne rodzaje zimnych płatków. Wiele miejsc ugotuje jajka, jeśli o to poprosisz, lub czasami, szczególnie dla gości z Ameryki lub Wielkiej Brytanii, zaoferuje to, ale jest to postrzegane głównie jako coś dla obcokrajowców, śniadania na ciepło nie są typowo wiedeńskie, a jest mało prawdopodobne, aby znaleźć gotowane jedzenie oprócz jaj w ofercie. Mimo że ogólny styl może być „kontynentalny”, wiedeńskie śniadania są często znacznie bardziej obfite niż w wielu innych częściach Europy.

Wiedeń jest kosmopolitycznym miastem, dlatego dostępna jest szeroka gama dań kuchni międzynarodowej. Włoskie, greckie i japońskie potrawy są szczególnie popularne, chociaż reprezentowane są wszelkie potrawy międzynarodowe.

Zwyczaje napiwków są podobne jak w Europie i Ameryce, chociaż napiwki są nieco mniejsze; dziesięć procent zwykle wystarcza w restauracjach. Tradycyjnie sposobem na napiwek kelnera jest podanie kwoty rachunku plus napiwek podczas płacenia; na przykład, jeśli rachunek wynosi 15,50 €, możesz dać kelnerowi 20 € i powiedzieć „siebzehn (siedemnaście)”, co oznacza, że ​​ma wziąć 15,50 € za rachunek, 1,50 € za napiwek, a więc dać ci tylko 3 € reszty. W tej sytuacji zwykle zrozumiałe będą liczby angielskie. Czasami w mniej formalnych restauracjach można naprzemiennie wrzucić napiwek do sakiewki, którą zwykle nosi kelner.

Karty kredytowe nie są tak często używane w restauracjach w Wiedniu, jak w krajach Europy Północnej, więc zapytaj, czy są akceptowane wcześniej.

Nie spodziewaj się „obsługi z uśmiechem” w wiedeńskiej restauracji lub kawiarni. Podczas gdy niektóre serwisy są bardziej przyjazne niż inne, większość praktykuje poziom zastrzeżonej formalności, który może uderzać obcokrajowców z bardziej otwartych kultur jako surowych lub nawet niegrzecznych. Nie jest to zamierzone, jest to głównie kulturowe oczekiwanie, że służba powinna być dyskretna. Więc nie obrażaj się, jeśli kelner nie zgłosi się na ochotnika, aby omówić specjały lub jeśli nie przyjdzie cię sprawdzić podczas jedzenia - ogólne oczekiwania są takie, że jeśli czegoś chcesz, zwrócisz ich uwagę i poprosisz o to, w przeciwnym razie zostawią cię w spokoju.

[[Plik:Sandwiches Vienna.jpg|thumbnail|right|Wiedeńskie oferty żywności wykraczają daleko poza „Wienerschniztel” - oto wybór kanapek z owocami morza]]
=== Street food ===
Tradycyjny wiedeński fast food to kiełbasa we wszystkich kształtach i rozmiarach. W całym mieście można kupić gorące kiełbaski i hot dogi w barach przekąskowych zwanych „Würstlstand”. Słynny Wiener Würstel jest znany jako „Frankfurter” w Wiedniu, ale wielu mieszkańców woli Bosna (z cebulą i curry), Burenwurst i Käsekrainer lub „Eitrige” (z roztopionym serem w środku). Würstlstand zazwyczaj daje wybór kiełbas podawanych jako „hot dog” (nie hot dog z Ameryki Północnej, oznacza to po prostu każdą kiełbasę serwowaną w bułce) lub „mit brot” („z chlebem”, tj. Pokrojoną w kawałki wielkości kęsa i podawane z małym widelcem jednorazowym, z bułką z boku). Zazwyczaj masz do wyboru musztardę lub keczup i (rzadko) inne przyprawy, które kelner nałoży dla ciebie.

Pieczone kasztany („Maroni”) są częstą przekąską w chłodniejszych miesiącach i są sprzedawane na straganach ulicznych w całym mieście, szczególnie w pobliżu stacji kolejowej i stacji metra oraz na jarmarkach bożonarodzeniowych.

Oprócz tego lokalna kultura przekąsek obejmuje również więcej byłych jugosłowiańskich i tureckich odmian fast foodów, takich jak Döner Kebap, kanapki pochodzenia greckiego i tureckiego z pieczonym mięsem, sałatą, pomidorami, cebulą i jogurtem i/lub gorącym sos. Miejsca, w których sprzedaje się kebap, często sprzedają również kawałki pizzy na wynos. Dobre kebaby można kupić w Naschmarkt. Dolny koniec Naschmarkt (dalej od Karlsplatz lub centrum miasta) jest tańszy niż górny koniec (bliżej Karlsplatz), a prawy pas (odwrócony od centrum miasta) jest zarezerwowany dla głównie restauracji z miejscem do siedzenia. Innym dobrym miejscem do znalezienia przekąsek (szczególnie podczas wychodzenia) jest Schwedenplatz.

Zdecydowanie najtańszym sposobem na uzyskanie posiłku typu fast food w Austrii (i prawdopodobnie jedynym posiłkiem dostępnym za nieco ponad 1 €) jest kupowanie austriackiej kanapki (krojony brązowy chleb + szynka/ser + korniszon) w supermarkecie. Supermarkety z ladą delikatesową (Feinkostabteilung) przygotują kanapki na wynos bez dodatkowych opłat. Płacisz tylko za składniki. Zwykle dostępny jest również duży wybór produktów mięsnych, serów i bułek. Wskazujesz wybraną kombinację, możesz również podać maksymalną kwotę, którą możesz zapłacić, a następnie zapłacić w kasie. Jednym z ulubionych jest „Leberkäsesemmel”, czyli lekko przyprawione, bardzo drobno mielone mięso pieczone na patelni, krojone w plastry i podawane na bułce. Jeśli znasz trochę niemiecki, zauważysz, że „Leberkäse” dosłownie tłumaczy się na „ser wątróbkowy”, ale nie zawiera sera, a wersja wiedeńska nie zawiera wątróbki. Świeżość i jakość w sklepach spożywczych są zwykle lepsze niż na stoisku z kanapkami na ulicy.

Innym świetnym sposobem na jedzenie z ograniczonym budżetem jest jedna z setek piekarni w Wiedniu. Sprzedają wszystko, od bułek cynamonowych po pizzę w dobrej cenie. To także świetna alternatywa na śniadanie, ponieważ mają także kawę/espresso na wynos. Jednak w większości miejsc jest kilka stołów i krzeseł, w których można delektować się jedzeniem.

== Czego się napić ==
=== Kawiarnie ===
[[Plik:Cafe central wien vienna philipp von ostau.jpg|thumb|Café Central]]
Wiedeńskie kawiarnie ''Kaffeehäuser'' są znane na całym świecie ze swojej wielkości i żywej kultury kawiarni. Pomijając ''Kaffeehauskultur'' brakuje dużej części kultury wiedeńskiej. Powinieneś przynajmniej odwiedzić jedną z niezliczonych tradycyjnych barokowych kawiarni z XIX lub XX wieku, w których można usiąść, zrelaksować się i napić się napojów.

Większość kawiarni serwuje również piwo, wino i likiery. Wiele serwuje posiłki, zwłaszcza na lunch, a te są często tańsze niż w restauracjach. Większość z nich ma duży wybór ''Torten'' (tortów lub ciastek), niektóre oferują inne wypieki. Zasadniczo niektóre są bardziej restauracyjne, niektóre bardziej kawiarniane, a niektóre bardziej barowe.

=== Kawa ===
Kawa jest oczywiście ważną częścią kultury kawiarni. Wiedeń był nie tylko centrum Cesarstwa Austriackiego, ale także centrum znacznie większego imperium kawowego, a lokalne palona sprzedawano w całej Europie. Dziś wiele osób wciąż zna pojęcie ''palenie wiedeńskie''.

Wiedeń szczyci się dziesiątkami odmian różnych kaw, chociaż włoski styl i nazwy są lepiej znane wielu młodym niż wiedeński, kawiarnie podtrzymują tradycję. Najczęściej:

* '''Kleiner Schwarzer''' znany również jako Schwarzer lub Mokka to wiedeńska wersja espresso. Jest zrobiona z kleszcza więcej wody, wiedeńskiej pieczeni (punkt między pochodzeniem a pieczonym smakiem) i jest ciągnięty powoli, pozwalając mu się utleniać.
* '''Großer Schwarzer''' to podwójny Schwarzer (podobny do podwójnego espresso).
* '''Kleiner Brauner''' to mokka (espresso) ze śmietaną, często z boku.
* '''Großer Brauner''' to podwójna Mokka ze śmietaną.
* '''Melange''' to chyba najbardziej typowa wiedeńska kawa. Podobne do cappuccino, ale z wiedeńskim stylu mokka i bardziej spienionym mlekiem w równych częściach.
* '''Verlängerter''' to mokka (espresso) z dodatkową ciepłą wodą, podobną do małego Americano.
* '''Kapuziner''' to mokka (espresso) z kupą bitej śmietany na wierzchu.
* '''Kaffee Verkehrt''' (lub w bardziej nowoczesnych miejscach Kaffee Latte) to lokalna wersja latte.

[[Plik:Wien Café Sperl Zeitungen.jpg|thumb|Gazety w wiedeńskiej kawiarni]]
Weź również pod uwagę takie specjały, jak Kaisermelange (kawa, mleko, żółtko i koniak) w menu. Większość kawiarni ma specjalizację (na przykład „Kaffee Central” w Café Central). Wiele kawiarni ma ogromny wybór międzynarodowych gazet.

[[Plik:Sachertorte DSC03027.JPG|thumb|right|Oryginalny „Sachertorte” w Cafe Sacher]]
Znalezienie kawiarni nie jest trudne w Wiedniu; Znalezienie konkretnej kawiarni, której szukasz, to inna historia. Większość barokowych „najlepszych” kawiarni znajduje się na Ringu i głównych ulicach Innere Stadt, w większości bardziej przytulne i często mniej formalne nowoczesne kawiarnie z lat 70. i 80. są ukryte na bocznych ulicach Innere Stadt i rozmieszczone w pozostałych dzielnicach (4. dzielnica, 7. dzielnica, 8. dzielnica, dzielnice Zachodnie, ..).

=== Sieci ===
* '''[https://www.oberlaa-wien.at/ Oberlaa]'''. Bardzo wiedeńskie kawiarnie, naprawdę pyszna piekarnia i znana cukiernia. Również wybór zup i dań głównych. Kilka lokalizacji, głównie w Innere Stadt. Melanż 3,70 €; Kawałek Torta 3,50 €. 
* '''[https://aida.at/ Aida]''' Szykowny, ale sztuczny design, mierna jakość, zależy od lokalizacji i szczęścia. Wiele kawiarni w Wiedniu i Dolnej Austrii. Ich menu ma bardzo przydatny projekt graficzny wskazujący dokładne składniki i proporcje w każdym rodzaju kawy, więc warto je odwiedzić, jeśli jesteś całkowicie początkującym.

=== Woda ===
Niezwykle konieczne jest powiedzenie kilku słów na temat wody pitnej w Wiedniu.

Większość wody wiedeńskiej pochodzi z trzech „Hochquellwasserleitungen”. Oznacza to „wysokie - (jak w górach) wiosenne linie wodne (jak w akweduktach). Rzeczywiście woda miejska przepływa przez akwedukty z gór około 100 km na południe od Wiednia (Schneeberg i Hochschwab). Zostały one zbudowane za panowania cesarza Franciszka Józefa i zaopatrują Wiedeń w chlorowaną wodę pitną wysokiej jakości o jakości znacznie wyższej niż wiele wód butelkowanych.

Jeśli więc odwiedzisz to miasto, nie musisz kupować wody. Możesz tutaj po prostu pić wodę z kranu, chyba że wolisz wodę gazowaną.

Inną specjalnością jest to, że w typowych kawiarniach kawie często towarzyszy szklanka zimnej, czystej wody. W większości restauracji można zamówić szklankę wody pitnej za darmo przy każdym zamówieniu, wystarczy podać wodę z kranu („Leitungswasser”).

=== Wino ===
Nowe wino jest zwykle spożywane w Heurigen (rodzinne bary winnic dopuszczone do nowego rocznika). Ogólnie Austria, a zwłaszcza okolice Wiednia, produkuje całkiem sporą ilość wina każdego roku. W dzielnicy Döbling (19. dzielnica) znajduje się nawet wiele winnic. Wino nie jest często eksportowane, a białe są bardziej popularne niż czerwone. Grüner Veltliner to tarta pospolita i świeże białe wino podawane prawie wszędzie. Oficjalnie nowy sezon win zaczyna się 11 listopada (Dzień Świętego Marcina), ale już we wrześniu niektóre częściowo sfermentowane nowe wino (zwane Sturm, które jest mętne, ponieważ nie zostało przefiltrowane) jest dostępne w mieście na trybunach i w 2L zielonych butelkach (wypróbuj Naschmarkt - czasami sprzedawcy będą mieli próbki tego napoju, który przy około 4% alkoholu jest mniej mocny niż wino). Tawerny mogą nazywać się Heurigens, niezależnie od tego, czy wino, które serwują, czy nie - dla prawdziwego produktu w Buschenschank. Jest to szczególnie wiedeński Heuriger, który może być otwarty tylko 300 dni w roku lub do wyczerpania zapasów wina domowego. Heurigen można znaleźć np. w Grinzing, Sievering (19. dzielnica) i Mauer &amp; Rodaun (23. dzielnica), ale także w prawie każdym obszarze podmiejskim Wiednia. Nawet w centrum jest trochę Stadtheurigen. Podczas gdy Heurigen z Grinzing są większe i bardziej znane wśród turystów, często są one zdzierstwem. Jeśli którykolwiek z roczników utrzyma się do następnego roku, oficjalnie staje się starym winem Alte w następny Dzień Świętego Marcina. Heurigen na południu Wiednia lub w Perchtoldsdorf są znacznie tańsze i mają taką samą jakość jak Heurigen w Grinzing. Również na przedmieściach północnych można znaleźć tanie i nieco autentyczne Heurigen. Wypróbuj obszary Stammersdorf lub Hagenbrunn, na przykład Karl Matzka, do których trudno dojechać środkami transportu publicznego.

Po długim dniu idealnym miejscem do wypoczynku wśród wiedeńczyków są Heurigen na przedmieściach. Trochę przypominające ogródek piwny, z wyjątkiem wina, te małe skarby to jedyne miejsca, w których można serwować nowe wino. Nowe wino powstaje od pierwszego tłoczenia winogron i może wydawać się nieco mętne. Uważaj, jest silniejszy, niż myślisz! Dlatego podaje się go w bardzo małych szklankach, 0,25 l lub więcej. Niektórzy Heurigen podają jedzenie, albo wyszukane wiedeńskie specjały, albo bardzo proste dania z chleba i sera. Bez względu na to, który wybierzesz, na pewno będziesz się dobrze bawić. Wskocz na dogodną linię tramwaju wychodzącego, dojedź do ostatniego przystanku i poszukaj budynków z dużymi, wiecznie zielonymi liśćmi zawieszonymi nad drzwiami. Każdy jest wyjątkowy, ale wszystkie są dobrą okazją. Miejscowi niezmiennie mają swoje ulubione: zapytaj.

'''Glühwein''' to gorące, słodzone czerwone wino z cynamonem i goździkami, podawane ze straganów na jarmarkach bożonarodzeniowych. Niektóre rynki mają szczególny system, w którym zostaniesz poproszony o wpłatę za kubek, w którym podaje się wino, a kiedy skończysz, możesz zwrócić go każdemu sprzedawcy glühwein na tym rynku, aby odzyskać depozyt.

=== Bary winne ===
* '''[https://www.weinco.at/ Wein &amp; Co]''', ☏ +43 1 743 42 00-34. Sieć sklepów dla miłośników wina z winiarnią w każdym miejscu. Lokalizacje sklepów to Naschmarkt, Mariahilfer Straße, niedaleko Burggarten i Stephansplatz.
[[Plik:ViennaBeerG.jpg|thumb|right|Ogródek piwny]]

== Życie nocne ==
Pomimo zaciętej reputacji Wiednia, nie daj się uwierzyć, że jest to spokojne miasto. Istnieją różnorodne kawiarnie, bary, kluby, imprezy i festiwale, a także kwitnące nocne sceny

=== Kawiarnie i bary ===
Scena w kawiarni często trwa do wczesnych godzin, w tygodniu i w weekendy. Ponadto istnieje wiele tradycyjnych barów w sąsiedztwie, które również oferują wiedeńskie jedzenie. Najpopularniejsze są jednak bary (niektóre z nominalną opłatą za wstęp) z DJ-em i małym parkietem tanecznym. Są one dość wygodne i każdy może zaspokoić gusta muzyczne, wiele z nich jest czynnych całą noc.

=== Mainstream ===
Chociaż „główny nurt” nie stanowi większości mieszkańców Wiednia, nadal jest określany jako taki. Nawet tutaj istnieje dość duża rozbieżność między miejscami, w których konserwatywna klasa robotnicza wychodzi, a konserwatywna klasa wyższa zwykle odchodzi.

* '''Gürtel''' na Nussdorfer Straße (U6) ma kilka tanich średnich klubów, takich jak [https://www.locobar.at/ Loco] i [http://www.rideclub.at/ Ride Club]. Wszystkie mają bardzo tani alkohol i zapewniają ochronę, jeśli przyjedziesz wcześniej.

=== Queer ===
Chociaż życie nocne gejów w Wiedniu nie koncentruje się w jednym obszarze, kwitnie. Może być trudno nadążyć za tym, co jest w ofercie, ale na szczęście Wiedeń jest dość akceptowalny i można spotkać innych gejów w większości miejsc. Austria jest jednak bardzo konserwatywnym krajem katolickim, a w ciągu dnia pary homoseksualne i lesbijskie mogą wpatrywać się - szczególnie od osób starszych - ale nocą wychodzi młodszy, mniej konserwatywny tłum.

* '''[https://www.why-not.at/ Why Not]'''. Jest głównym nurtem codziennej dyskoteki gejów w Wiedniu. Tłum jest zróżnicowany. W 1. dzielnicy Tiefer Graben 22 (Herrengasse U3). W soboty nie ma muzyki house. 
* '''[http://www.heaven.at/ Heavan]''' w każdą sobotę w [http://camera-club.at/ Camera Club] (Neubaugasse U3) to głównie młodsza publiczność.
* '''Meat Market''' odbywa się regularnie zarówno w Pratersauna, jak i na Badeschiff (patrz wyżej). Jest bardziej alternatywna i jest obecnie najpopularniejszą imprezą queer w Wiedniu. Ci sami ludzie wybrali Dem Schönen Frönen, który jest podobny, ale koncentruje się na muzyce minimalnej zamiast alternatywnej.
* '''HOMO''' to kolejna popularna impreza dla gejów, która ma miejsce co jakiś czas, czasami w Heavan @ Camera Club (patrz wyżej).
* '''Rosa Lilla Villa'''. Jest centrum zasobów dla gejów z doskonałym barem i restauracją. (Pilgramgasse U4) 
* '''Gumpendorfer Straße''' w 6. dzielnicy ma kilka bardzo przyjaznych gejom barów, które zaspokoją każdy gust, jest jeden na każdą przecznicę.

=== Prostytucja ===
Burdele są legalne w Wiedniu, podobnie jak prostytucja uliczna. Są prostytutki płci męskiej i żeńskiej, wiele z krajów sąsiadujących z Austrią (niewiele z Austrii), ale także z Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji. Burdele różnią się znacznie od małych do punktowych operacji w jednym pokoju po hokery w wielkich salonach. Nie ma prawdziwej dzielnicy czerwonych latarni, ale istnieje wiele „barów” zlokalizowanych na „Gürtel”, jak również w 2. dzielnicy, ale można je znaleźć wszędzie. Obszary prostytucji ulicznej istnieją, ale należy ich unikać ze względu na brak regulacji oraz dużą liczbę ofiar handlu ludźmi i niezarejestrowanych. Istnieje jednak wiele klubów go-go, które nie są domami publicznymi. Niektóre z nich mają tancerzy tańczących razem i są często odwiedzane przez mężczyzn i kobiety razem.

== Imprezy ==
W Wiedniu co roku organizowana jest duża liczba imprez kulturalnych, niektóre z nich mają bogatą, wieloletnią historię.
* [https://donauinselfest.at/ Donau Insel Fest] – coroczny festiwal muzyki współczesnej. Odbywa się w czerwcu, na wyspie Donauinsel. W roku 2017 był organizowany po raz 34.
* [http://filmfestival-rathausplatz.at/ Film Festival] – wakacyjne wieczorne seanse filmowe organizowane przed wiedeńskim Ratuszem.
* [https://www.wien.info/de/musik-buehne/rock-pop-jazz/popfest Popfest Wien] – czterodniowy festiwal muzyczny odbywający się przed kościołem Karola Boromeusza na Karlsplatzu pod koniec lipca.
* [http://www.hgm.at/nc/museum/veranstaltungskalender/detail/show/Event////festival-der-nationen.html Festival der Nationen] – czerwcowy festiwal kultur w Wiedniu. W programie festiwalu znajdują się pokazy filmowe, teatralne, taneczne, fotograficzne oraz atrakcje dla dzieci.
* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Koncert_noworoczny_filharmonik%C3%B3w_wiede%C5%84skich Koncert noworoczny filharmoników wiedeńskich] – organizowany corocznie 1 stycznia. Odbywa się w Wiener Musikverein. Transmitowany na żywo.
* [[Wiener Eistraum]] – sztuczne lodowisko w parku przed ratuszem miejskim, funkcjonuje od stycznia do marca.
* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Opernball_w_Wiedniu Openerball w Wiedniu] – bal w Operze Wiedeńskiej organizowany corocznie w czwartek przed środą popielcową. Transmitowany na żywo w telewizji austriackiej, jest dużym wydarzeniem kulturalno-społecznym.
* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Vienna_City_Marathon Vienna City Marathon] – maraton wiedeński organizowany corocznie od 1984 roku.
* [[Life Ball]] – największa w Europie impreza charytatywna dedykowana ludziom chorym na [[Zespół nabytego niedoboru odporności|AIDS]] i zarażonym [[Wirus zespołu nabytego braku odporności|wirusem HIV]].
* ''[[Silvesterlauf]]'' – bieg organizowany corocznie w ostatni dzień roku. Trasa o długości 5,4&amp;nbsp;km przebiega wzdłuż Ringu.

== Noclegi ==
[[Plik:InterContinental Wien Lobby.JPG|thumbnail|Wiedeńskie hotele zapewniają niekończącą się ofertę mebli „ożywiających”, boazerii, złoconych żyrandoli i wzorzystych dywanów]]
Wiedeń jest ważnym ośrodkiem turystycznym i oferuje pełen zakres opcji zakwaterowania. Ceny są stosunkowo wyższe niż w krajach sąsiednich, a nawet w pozostałej części Austrii. Wiele wiedeńskich hoteli, hosteli i pensjonatów, a zwłaszcza jego centrum, mieści się w zabytkowych budynkach sprzed II wojny światowej, w większości z XIX-wiecznego Gründerzeit. Oznacza to, że dość wielu oferuje stosunkowo małe pokoje z czasami kompromisowymi widokami, a pokoje w tej samej nieruchomości mogą się znacznie różnić, nawet w tej samej cenie.

Prawdopodobnie przekonasz się, że wiedeńskie hotele zwykle oferują bardzo tradycyjny wystrój, łazienki z wanną i, znowu, stosunkowo ograniczone pomieszczenia. Jest bardzo mało hoteli o „nowoczesnym designie”, a ci, którzy szukają amerykańskich pokoi o powierzchni ponad 30 m², powinni dokonać dokładnych badań przed dokonaniem rezerwacji i upewnić się, że zarezerwowany pokój spełnia oczekiwania. Podsumowując, śniadania w Wiedniu są zwykle stosunkowo dobre, z dużą różnorodnością produktów, nawet w mniej drogich lokalach. Ponadto możesz liczyć na wiele lokalnych kawiarni oferujących śniadanie, jeśli rezerwacja nie obejmuje jednej. Typowe wiedeńskie śniadanie w formie bufetu jest dość obfite i składa się z chleba i bułek (zazwyczaj bardzo dobrej jakości), różnych wędlin i owoców, a także musli i innych zimnych płatków śniadaniowych oraz soku i kawy.

[[Plik:Sofitel Wien 2.jpg|thumb|„Le Loft” w Sofitel jest jedną z niewielu restauracji hotelowych z widokiem na Wiedeń - i nieziemską atmosferę dzięki malowanemu i oświetlonemu sufitowi]]
Przy wyborze zakwaterowania ważne jest, aby wiedzieć, w której części miasta chcesz spędzić czas. Większość kwater twierdzi, że jest centralnie położona, co dla wiedeńczyków oznaczałoby, że powinny one znajdować się w 1. dzielnicy lub w jej pobliżu, a tak naprawdę niewiele. Wiele z nich znajduje się nawet poza głównymi dzielnicami 2-9. Jednak spośród tych, które znajdują się w odległości 5 minut spacerem od metra lub przynajmniej stacji kolejowej lub tramwajowej, powinieneś być w stanie dotrzeć do centrum w ciągu 20 minut lub krócej środkami transportu publicznego.

Pokoje dla palących są stosunkowo częste. Pokoje dla niepalących są ograniczone, a hotele z podłogami dla niepalących są rzadsze. Wrażliwe osoby niepalące mogą niepokoić się tym, że w ogólnodostępnych miejscach hotelu, w tym na korytarzach, często znajduje się dym tytoniowy.

Latem może być kilka dni, w których temperatura przekracza 30 ° C. Istnieje bardzo niewiele hoteli z klimatyzacją. Ludzie przyzwyczajeni do spania w chłodnym otoczeniu powinni poszukać hoteli z klimatyzacją lub zaplanować podróż w tych porach roku, kiedy temperatura będzie niższa.

== Kontakt ==
=== Internet ===
[[Plik:Wien Museumsquartier HDR.jpg|thumbnail|right|MuseumsQuartier ma bezpłatny dostęp do Internetu, dużo miejsc do siedzenia na zewnątrz - i całkiem sporo światowej klasy muzeów!]]
Wiedeń ma dużą liczbę najczęściej bezpłatnych bezprzewodowych punktów dostępowych w barach, restauracjach i kawiarniach (patrz sekcja napojów). Wifi jest znane lokalnie jako WLAN lub Wireless LAN. Te, które są w sieci [https://www.freewave.at/ Wi-Fi Freewave], można znaleźć [https://www.freewave.at/en/hotspots/ tutaj]. MuseumsQuartier ma bezpłatny bezprzewodowy internet. Istnieje wiele kafejek internetowych, z wyjątkiem pierwszej dzielnicy. Terminale multimedialne z ekranem dotykowym są dostępne (w tym internet) w wielu budkach telefonicznych, większość treści o Wiedniu jest bezpłatna.

Jeśli planujesz odwiedzić także miejsca poza miastem i nie chcesz pozostać bez internetu, zalecamy zakup przedpłaconej karty SIM 3G (wszyscy dostawcy oferują szybką usługę 3G, również na obszarach wiejskich i odległych Austrii) i włożyć ją do smartfona lub pamięci USB. Pobieranie trwa około 5-6 Mbit/s, a przesyłanie 2-3 Mbit. (dla HSDPA). Miesięczny koszt mobilnego internetu wynosi od 4 € (1 GB) do 15 € (bez ograniczeń) (sierpień 2011). Najlepszy zasięg 3G na obszarach wiejskich pochodzi z [https://www.a1.net/ A1]. Wiedeń jest również bardzo dobrze objęty HSDPA, HSPA + i LTE.

Jeśli jesteś studentem z Europy, możesz skorzystać z usługi ''eduroam''. Uniwersytet Wiedeński, Wiedeński Uniwersytet Ekonomii i Administracji Biznesu, Uniwersytet Technologiczny, Uniwersytet Medyczny w Wiedniu, Uniwersytet Sztuk Stosowanych w Wiedniu, a także Uniwersytet Muzyki i Sztuk Performatywnych są częścią tego programu w Wiedniu.

[[Plik:Hochhaus Neue Donau-DSC 0023w.jpg|thumbnail|right|Nowoczesna dzielnica Donaustadt po drugiej stronie Dunaju od centrum Wiednia]]

=== Media ===
Lokalne radio publiczne skierowane do młodzieży, [https://fm4.orf.at/ FM4], było kanałem w języku angielskim i nadal ma wiele programów w języku angielskim, w tym wiadomości. 103,8 FM lub 91,0 FM.

Telewizja w Austrii jest prawie wyłącznie w języku niemieckim. Narodowe ''ORF'' mediów publicznych oferuje ograniczone programowanie w kilku językach słowiańskich i węgierskim. Dostępnych jest wiele międzynarodowych kanałów w języku angielskim.

Wiadomości lokalne, kultura, wydarzenia i przewodniki są drukowane w języku angielskim w miesięczniku [https://metropole.at/ „Metropole - Vienna” po angielsku]. Dokumenty międzynarodowe są szeroko dostępne. W poniedziałkowym wydaniu lokalnej gazety [https://www.derstandard.at/ Der Standard] znajduje się wkładka „New York Times”, którą można szybko znaleźć w kawiarniach i innych miejscach ze względu na jej jasnobrązowy kolor.

== Bezpieczeństwo ==
[[Plik:Parlament Wien abends.jpg|thumbnail|right|Parlament Austrii w Wiedniu o zmierzchu]]
Wiedeń jest potencjalnie jednym z najbezpieczniejszych miast na świecie pod względem wielkości. Nie ma slumsów ani dzielnic, których należy unikać. Ogólnie rzecz biorąc, możesz odwiedzić dowolną część miasta o każdej porze dnia, nie ryzykując wiele - po prostu kieruj się zdrowym rozsądkiem. Prater (tereny targowe/wesołe miasteczko) jest przez niektórych mieszkańców uważany za mniej bezpieczny w nocy, choć bardziej w odniesieniu do kieszonkowców niż czegokolwiek innego. Stacja kolejowa Praterstern jest magnesem dla pijaków, osób bezdomnych i uzależnionych od narkotyków, ale generalnie nie przeszkadzają przechodniom. Zasadniczo najlepiej unikać stacji kolejowych, parków (zwłaszcza Reumannplatz) i niektórych większych stacji metra w nocy, ale nawet wtedy nic złego nie powinno ci się stać.

Jak w każdym większym mieście, uważaj na kieszonkowców, którzy chwytają i biegają podczas wsiadania do U-Bahn. Drobne przestępstwa (takie jak „zaginięcie kurtek”) są bardziej powszechne i zwykle nie są zgłaszane i nie otrzymują dużej sympatii. Było bardzo niewiele rasistowskich napaści w Wiedniu (nawet niektóre przez samą policję). Ryzykuje się kradzieżą. Schwedenplatz wzdłuż Pierścienia jest wiecznie obskurny, ale w zasadzie nieszkodliwy; Stadtpark, wzdłuż Pierścienia, na wschód, jest nieco opuszczony w nocy i dlatego najlepiej go unikać.

Prostytucja jest legalna, nawet na ulicy, i jest powszechna w okolicach Prateru. Jak na ironię, niektóre obszary są kamieniem węgielnym z siedziby głównej UNODC (agencji ONZ odpowiedzialnej za zwalczanie handlu ludźmi) i są ośrodkami handlu ludźmi w całej Europie. Wiele z tych prostytutek nie jest zarejestrowanych, a duża ich liczba jest ofiarami handlu ludźmi, więc zachowaj ostrożność, szukając ich usług. Wszystkim zaangażowanym jest bezpieczniej odwiedzić burdel. Kobiety ubrane w określony sposób, spacerując samotnie po tych obszarach w nocy, mogą czuć się nieswojo, gdy są sprawdzane w określony sposób, ale nie ma realnego niebezpieczeństwa. (W Wiedniu nie ma męskiej prostytucji ulicznej).

[[Plik:Opera Toilet Vienna Opernpassage.jpg|thumbnail|right|Wiedeń ma wszystko - i więcej! Nawet muzyczna toaleta we fragmencie pod Operą (śpiewanie podczas użytkowania nie jest obowiązkowe)]]

Pojawiły się doniesienia o oszustwach wokół Karlsplatz i Pierścienia. Zwykle scenariusz jest taki, że ktoś Cię zatrzyma i poprosi o wskazówki. Pojawia się kilku innych facetów, którzy twierdzą, że są z policji, pokazując odznakę (muszą być fałszywe). Pytają, czy otrzymywałeś narkotyki od drugiego faceta, a następnie pytają o paszport i portfel w celu weryfikacji. Kiedy jesteś zajęty próbą przekonania ich, że paszport jest ważny, jeden z nich wyjmuje pieniądze z portfela. Najlepiej powiedz im, że chcesz iść na komisariat policji - jest taki na stacji kolei miejskiej Karlsplatz. To niewielka irytacja, ale lepiej być ostrożnym. W innym przypadku oszustwa próbują cię przekonać, że twoje pieniądze są fałszywymi pieniędzmi i że muszą je sprawdzić. Jak zawsze kieruj się zdrowym rozsądkiem: policja uczy się zbliżać do ciebie w bardzo charakterystyczny sposób (zauważysz, jeśli to zrobią), na odznace musi znajdować się polizei ([ˌpɔlɪˈʦaɪ̯] policja) oraz austriacki herb i/lub flaga Austrii gdzieś na nim, a oni chętnie zabiorą cię na posterunek policji lub do odpowiednio umundurowanego oficera.

Prawdziwi wiedeńscy policjanci są praktycznie zawsze uczciwi i uprzejmi i dołożą wszelkich starań, aby ci pomóc, jeśli ich potrzebujesz, chociaż wielu z nich ogranicza się do nieistniejącej znajomości języka angielskiego. Jeśli musisz zgłosić poważne przestępstwo i nie mówisz po niemiecku, zwykle udaje im się zebrać anglojęzycznego oficera.

Nie chodź po ścieżkach rowerowych i nie przekraczaj ich tak, jakbyś przechodził inną drogę. Niektóre ścieżki rowerowe są trudne do rozpoznania (np. Na „Ring” w Wiedniu), a niektórzy rowerzyści jeżdżą raczej szybko. Chodzenie po ściezkach rowerowych jest nie tylko uważane za niegrzeczne, ale jest nielegalne i grozi ci zderzenie.

Zwróć uwagę na tory tramwajowe w Wiedniu. W przeciwieństwie do innych miast, tramwaje wiedeńskie poruszają się bardzo szybko i mogą cię łatwo zabić, jeśli cię uderzą. Współczesne tramwaje wiedeńskie są również trudne do usłyszenia. Jeśli napotkasz tory tramwajowe i musisz przejść przez ulicę, przed przejściem upewnij się, że patrzysz w obie strony. Jeśli parkujesz w pobliżu torów tramwajowych i musisz wysiąść po tej samej stronie co ulica, koniecznie spójrz w obie strony.

[[Plik:Französische Botschaft Wien.jpg|thumbnail|right|Ambasada Francuska w Austrii w Wiedniu]]

Jeśli widzisz ludzi hazardowych na ulicach (zwykle w popularnych miejscach turystycznych takich jak Stephansplatz lub Mariahilfer Straße), trzymaj się z dala! Sposób działania zwykle polega na tym, że facet gra w klasyczną grę polegającą na „ukrywaniu piłki”. Obejmuje to zakrycie piłki (lub małego bibelotu) zakrętką lub pudełkiem zapałek i zawirowanie jej dwiema innymi zakrętkami, prosząc ludzi o odgadnięcie pozycji piłki. Gra jest ustawiona w taki sposób, abyś mógł łatwo sprawdzić pozycję piłki. Ma to na celu zwabienie niczego niepodejrzewającej osoby do postawienia zakładu. Zwykle jest dwóch głównych graczy, a między nimi przegrywają i wygrywają pieniądze tam iz powrotem, aby wyglądało na uczciwą grę - nie daj się zwieść! Pochodzą z tego samego gangu. Gdy staniesz się chciwy i zwabisz się, na pewno stracisz pieniądze! Osoba kontrolująca nakrętki do butelek usunie piłkę ze swojej pozycji poprzez sztuczkę ręki i nigdy nie odzyskasz swoich pieniędzy. Oprócz dwóch lub trzech innych zaangażowanych graczy, zwykle są co najmniej dwa punkty obserwacyjne - po jednym z każdej strony „sceny”. Wiedeń ma wiele legalnych kasyn, jeśli chcesz spróbować szczęścia.

Ponadto podejrzane osoby często podchodzą do ciebie w centrum miasta, jeśli stoisz przez chwilę (szczególnie jeśli jesz przy stolikach na zewnątrz). Będą trzymać magazyny na sprzedaż i zapytają, czy jesteś zainteresowany obejrzeniem jednego z nich za darmo. Zazwyczaj są bardzo agresywni w swoim zachowaniu. Nie dajcie się oszukać im! To nie jest za darmo. Jeśli spojrzysz na magazyn za darmo, odmówią jego odebrania i zażądają zapłaty za nie wysokim kosztem (zwykle 2 €, co jest ceną lokalnych magazynów dla bezdomnych w Austrii, takich jak „Augustin”, ale są w języku niemieckim, a wśród osób niepowiązanych rzeczywiście pojawiła się tendencja do nadużywania tego pomysłu). Najlepszą reakcją w tej sytuacji jest, gdy po raz pierwszy się zbliżają, po prostu demonstracyjnie machają rękami, aby powiedzieć „nie”, kręcąc głową i powtarzając im zdanie „Nein danke” ([naɪ̯n ˈdaŋkə] nie dziękuję), dopóki nie odejdą. Jeśli w pobliżu znajduje się policja, osoby te mogą cię oskarżyć o kradzież magazynu, ale wielu policjantów wie o ich oszustwie, więc nie spiesz się. Nie są agresywni i po prostu starają się zdobyć od ciebie pieniądze, więc nie bój się, że zrobią ci krzywdę, jeśli powiesz im „nie”.

== Informacje turystyczne ==
* [http://wiedniu.pl Wiedniu.pl - Przewodnik po Wiedniu]
* [http://austria.praktycznyprzewodnik.eu/przewodnik-po-wiedniu/ Praktyczny internetowy przewodnik turystyczny po Wiedniu]
* [http://www.aboutvienna.org AboutVienna.org]
* [http://www.przewodnicy-po-austrii.pl/index.php/zwiedzanie/warto-wiedziec Przewodnicy po Austrii] - katalog z ciekawymi miejscami w Wiedniu
* [http://www.austria.info/pl/formularz-katalogow austria.info] - możliwość zamówienia bezpłatnych informatorów, przewodników i map wraz z przesyłką

== Gdzie dalej ==
=== Obszar Wiednia ===
Obszar metropolitalny Wiednia jest duży, a jego podmiejska kolej zabiera Cię na tak duże przedmieścia, że ​​warto je odwiedzić. Wszystkie poniższe miejsca znajdują się w obszarze metropolitalnym i można do nich dotrzeć za pomocą karty podróżnej  ze wszystkimi strefami (i tak, dotyczy to również Sopron).

* [[Krems an der Donau|Krems]], mniejsze i zabytkowe miasto u wejścia do doliny Wachau, około 80 km na zachód od Wiednia. Można dojechać koleją z Wien Franz-Josefs-Bahnhof, Wien Spittelau (U4, U6) i Wien Heiligenstadt (U4) pociągami podmiejskimi do „Krems/Donau”. Istnieją połączenia co godzinę, a czas podróży wynosi około godziny. Krems jest stosunkowo niewielki, więc możesz tam chodzić lub wypożyczyć rower.
* [[Baden (Austria)|Baden bei Wien]] to mniejsze historyczne miasto 25 km na południe od Wiednia. Słynie z kąpieli i wód termalnych. Znajduje się w nim wiele pięknych budynków i parków z okresu biedermeier. Z Opery Wiedeńskiej do Baden jest bezpośrednia linia tramwajowa, w przeciwnym razie dostępne są również szybsze pociągi.
* W [[St. Pölten]], stolicy Dolnej Austrii, znajduje się wiele zabytków. Jednym z nich jest Dom zu St. Pölten, barokowy kościół, który do 1722 roku służył jako rzymska katedra bazylikowa. Warto także zobaczyć ratusz św. Pöltnera (ratusz) i zamek Pottenbrunn (który można zobaczyć tylko z zewnątrz). Do St. Pölten można dojechać co godzinę koleją podmiejską ze stacji Westbahnhof (U-Bahn U3), która zajmuje 80 minut do St. Pölten (pasażerowie zamku Pottenbrunn powinni wysiąść w Pottenbrunn, jeden przystanek przed St. Pölten). Całkowity czas podróży z centrum miasta wynosi 100 min.
* [[Wiener Neustadt]] ma również wiele do zaoferowania turystom: katedra, odnowiona w latach 1975-1999, zamek i muzeum miejskie, żeby wymienić tylko kilka. Do miasta można dojechać pociągiem podmiejskim ze stacji Wien Mitte na trasach S-Bahn S6 (przez Ebenfurth) i S9 (przez Baden), a czas podróży wynosi 75-80 min.
* W [[Eisenstadt]], stolicy Burgenlandu, znajduje się kilka dużych kościołów, a także zamek Esterházy, który oferuje piwnicę z winami, sklep z pamiątkami, wycieczki z przewodnikiem i koncerty w słynnym Haydnsaal, a także duży ogród z tyłu. Istnieją dwa podmiejskie połączenia kolejowe: usługa bezpośrednia Hauptbahnhof - Eisenstadt - Wulkaprodersdorf - (Wiener Neustadt), która zajmuje 67 minut do Eisenstadt, oraz usługa związana z Deutschkreutz z Meidling do Wulkaprodersdorf + usługa połączenia na trasie Hauptbahnhof (kierunek przeciwny, w kierunku Hauptbahnhof ) do Eisenstadt, która zajmuje 1 godzinę od Meidling, a zatem jest nieco szybsza. Jednak z centrum miasta obie trasy zajmują 80 minut, więc równie dobrze możesz skorzystać z bezpośredniego połączenia z Hauptbahnhof.
* [[Sopron]], historyczne miasto na Węgrzech, do którego można również dojechać koleją podmiejską: z Wien Meidling (U-Bahn U1 do Südtiroler Platz i pociągu podmiejskiego do Meidling) co godzinę do Deutschkreutz zabierze Cię do Sopron w 70 minut. Całkowity czas podróży z centrum miasta wynosi 90 minut

=== Stolice i inne miejsca ===
* [[Salzburg]] jest czwartym co do wielkości miastem w Austrii. „Stare Miasto” ze słynną na całym świecie architekturą barokową jest jednym z najlepiej zachowanych centrów miast w świecie niemieckojęzycznym i zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1997 roku. Bezpośrednie pociągi z Wiednia jeżdżą 2,5 godziny.
* [[Graz]] jest drugim co do wielkości miastem w Austrii. Miasto Graz, w tym jego zabytkowe centrum, i zamek Eggenberg to obiekt światowego dziedzictwa. Istnieją bezpośrednie pociągi z Wiednia zajmujące 2,5 godziny.
* [[Bratysława]], stolica Słowacji, znajduje się 55 km od Wiednia i można do niej dotrzeć dwiema podmiejskimi trasami kolejowymi: jedna biegnie do Hlavna stanica przez wschodni Wiedeń, a druga do Petrzalki przez południowy wschód. Ten ostatni jedzie 57 minut, a poprzedni 71 minut. Obie linie rozpoczynają się na stacji Hauptbahnhof (U-Bahn U1 do Hauptbahnhof/Südtiroler Platz lub pociągiem podmiejskim do Hauptbahnhof). Jednak w zależności od punktu początkowego, podróż U-Bahn U2 do Stadlau lub U3 do Simmering, a pociąg podmiejski z jednej do Hlavna stanica może być szybszy niż podróż przez Hauptbahnhof. Czas przejazdu z centrum miasta przez Hauptbahnhof (do Petrzalka) lub Stadlau (do Hlavna stanica) wynosi 75 min. Możesz również rozważyć podróż promem: [https://twincityliner.com/en Twin City Liner] podróżuje przez Dunaj. Zajmuje to około 75 minut i kosztuje 20 €.
* [[Brno]], miasto liczące około 400 000 osób w Czechach, ściśle związane z Wiedniem, znajduje się 1,5 godziny jazdy szybkim pociągiem od Wiednia.
* [[Praga]], stolica [[Czechy|Czech]], jest bardzo dobrze zachowanym średniowiecznym miastem. Historyczne budynki miasta i wąskie, kręte uliczki świadczą o jego wielowiekowej roli jako stolicy historycznego regionu Czech.
* [[Innsbruck]], stolica regionu [[Tyrol]]u i największe miasto w Alpach.
* [[Budapeszt]], stolica [[Węgry|Węgier]], jest pięknym miastem położonym nad brzegiem Dunaju. Jest to światowe dziedzictwo UNESCO o znaczeniu kulturalnym i architektonicznym.
* [[Słowenia]], mały, ale bardzo piękny kraj, który oferuje wiele atrakcji turystycznych (Europejska Stolica Kultury [[Maribor]] 2012, urocza [[Lublana]], Alpy Julijskie, wąwozy [Tolmin, Vintgar], jaskinie [[Postojna]], wybrzeże [[Piran]] i niesamowicie piękne jezioro Bled)

{{Jest w|Austria}}
{{Przewodnik}}
[[Kategoria:Austria]]</text>
      <sha1>go6akmowc503g7isvnso36rs7azwt1m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119723</id>
      <parentid>119722</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T17:10:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dzielnica */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="123215" xml:space="preserve">{{top-banner|unesco=yes|caption=|przewodnik=tak}}
{{Miasto infobox
 |nazwa = Wiedeń
 |nazwa oryginalna = Wien
 |widok = Collage von Wien.jpg
 |opis             = 
 |herb = Wien 3 Wappen.svg
 |mapa             = Wien in Austria.svg
 |państwo          = [[Austria]]
 |region           = 
 |powierzchnia = 414,90
 |wysokość         = 
 |prefiks = 01
 |kod pocztowy     = 
 |www = www.wien.gv.at
}}

'''Wiedeń'''  (niem. ''Wien'') – jest stolicą [[Austria|Republiki Austrii]] i zdecydowanie najbardziej zaludnionym miastem z populacją miejską 1,9 miliona i populacją metropolitalną 2,4 miliona. Jest to zdecydowanie największe miasto w Austrii i artystyczne, kulturalne, gospodarcze i polityczne centrum kraju. Słynie z wysokiego standardu życia, spokojnego, ale eleganckiego stylu życia i bogatego życia muzycznego.

W Wiedniu chodzi nie tylko o to, że jest to duże miasto, ale o to, że zawsze było - jako były dom dworu Habsburgów i jego różnych imperiów, zawsze miał dużą populację i cieszył się uprzywilejowaną pozycją, będąc domem dla wielu artystów, zwłaszcza kompozytorów, w tym Beethovena, Haydna, Liszta, Mozarta, Schuberta i Johanna Straussa II. Było to długo największe niemieckojęzyczne miasto na świecie, zanim zostało wyprzedzone przez Berlin. Duże, zabytkowe centrum Wiednia, pełne zabytków swojej cesarskiej przeszłości, zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

== Dzielnica ==
[[Plik:Vienna_Wikivoyage_Map.png|thumb|550px]]
Wiedeń jest zasadniczo podzielony na dzielnice wewnętrzne (1–9) i zewnętrzne (10–23). Każdy z 23 okręgów lub dzielnic ma nazwę i numer. Różnią się ogromnie wielkością i każdy ma swój własny styl. Działają one podporządkowane miastu jako zdecentralizowane oddziały administracyjne gminy i podejmują lokalne decyzje.

W celach turystycznych podzieliliśmy 23 oficjalne dzielnice Wiednia na 13.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Wiedeń/Innere Stadt|Innere Stadt (1)]]
| kolor regionu 1 = #d5dc76
| opis regionu 1 = Centralne Stare Miasto i najważniejsza część miasta, w której można znaleźć najwięcej zabytków i turystów.

| nazwa regionu 2 = [[Wiedeń/Landstraße|Landstraße (3)]]
| kolor regionu 2 = #ac9393
| opis regionu 2 = Trzecia dzielnica to największa dzielnica wewnętrzna, w tym pałac Belvedere, Schwarzenbergplatz, ambasady i zaplecze przemysłowe

| nazwa regionu 3 = [[Wiedeń/Wieden|Wieden (4)]]
| kolor regionu 3 = #c7b49d
| opis regionu 3 = Czwarta dzielnica zaczyna się od Karlsplatz ze słynnym Karlskirche i graniczy z Naschmarkt z miniaturowym Chinatown.

| nazwa regionu 4 = [[Wiedeń/Margareten|Margareten (5)]]
| kolor regionu 4 = #ac5c91
| opis regionu 4 = Najbardziej oddalona dzielnica wewnętrzna to głównie dzielnica mieszkaniowa.

| nazwa regionu 5 = [[Wiedeń/Mariahilf|Mariahilf (6)]]
| kolor regionu 5 = #d09440
| opis regionu 5 = Szósta dzielnica ciągnie się od Naschmarkt do Mariahilfer Straße. Ma popularne artystyczne dzielnice.

| nazwa regionu 6 = [[Wiedeń/Neubau|Neubau (7)]]
| kolor regionu 6 = #79aff8
| opis regionu 6 = W siódmej dzielnicy znajduje się uznany MuseumsQuartier, który łączy nowoczesne muzea z klasycznymi muzeami w centrum miasta oraz innymi artystycznymi miejscami.

| nazwa regionu 7 = [[Wiedeń/Josefstadt|Josefstadt (8)]]
| kolor regionu 7 = #f879af
| opis regionu 7 = Ósma dzielnica jest najmniejszą dzielnicą wewnętrzną i składa się głównie z eleganckiej dzielnicy mieszkalnej.

| nazwa regionu 8 = [[Wiedeń/Alsergrund|Alsergrund (9)]]
| kolor regionu 8 = #4f93c0
| opis regionu 8 = Dziewiąta dzielnica ma Uniwersytet Wiedeński i kilka szpitali.

| nazwa regionu 9 = [[Wiedeń/Leopoldstadt|Leopoldstadt (2]]
| kolor regionu 9 = #c2cc38
| opis regionu 9 = Druga dzielnica była niegdyś żydowską częścią Wiednia. Rozciąga się od bardziej dzikich lasów Prateru do nowo gentryfikowanych obszarów Karmeliterviertel i Augarten.

| nazwa regionu 10 = [[Wiedeń/Dzielnice Południowe|Dzielnice Południowe]]
| kolor regionu 10 = #b5d29f
| opis regionu 10 = Grupuje ona dzielnice zewnętrzne, które są tradycyjnie zorientowane na pracowników na południu Wiednia.

| nazwa regionu 11 = [[Wiedeń/Hietzing|Hietzing (13)]]
| kolor regionu 11 = #b383b3
| opis regionu 11 = 13. dzielnica to bardziej mieszkalna dzielnica z pałacem Schönbrunn i starymi willami. Okoliczne atrakcje zapewniają najwięcej wiedeńskich wizyt turystycznych.

| nazwa regionu 12 = [[Wiedeń/Dzielnice Zachodnie|Dzielnice Zachodnie]]
| kolor regionu 12 = #d56d76
| opis regionu 12 = Grupuje ona dzielnice zewnętrzne, które są bardziej zorientowane na robotników (14, 15), nowo narastające i wielokulturowe (16), bardziej mieszczańskie (17) i wyższe (18, 19). Wszystkie z nich graniczą z Wienerwald i często zapewniają wspaniałe widoki na Wiedeń.

| nazwa regionu 13 = [[Wiedeń/Dzielnice Wschodnie|Dzielnice Wschodnie]]
| kolor regionu 13 = #72b57c
| opis regionu 13 = Grupuje ona dzielnice zewnętrzne zawierające regionalną kwaterę główną ONZ, w tym mieszankę gospodarstw rolnych, przedmieść, bloków mieszkalnych w stylu radzieckim, wiosek.
}}

[[Plik:0101-0102 - Wien - Naitonalbibliothek.jpg|thumb|right|Nowy zamek ''(Neue Burg)'' pałacu Hofburg z Biblioteką Narodową]]

== Charakterystyka ==
[[Plik:Vienna districts large numbers.gif|thumb|upright=1.5|Dzielnice Wiednia]]
=== Historia ===
[[Plik:Kanäle und Befestigungen der Stadt Wien 1739.jpg|thumb|Większość historycznego centrum Wiednia istniała już na początku XVIII wieku - zwróć uwagę, że później fortyfikacje zastąpiono pierścieniem.]]
Nizinna równina Dunaju w okolicach dzisiejszego Wiednia ma populację ludzką od co najmniej późnego paleolitu (patrz Prehistoryczna Europa); w pobliżu znaleziono jeden z najbardziej znanych artefaktów miasta, 24 000 letnią Wenus z Willendorf, obecnie w Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu. Historia Wiednia została zapoczątkowana przez Rzymian, którzy założyli go w I wieku n.e. jako Vindobona, jedna z linii rzymskich placówek obronnych przeciwko plemionom germańskim. Centralny garnizon Vindobony znajdował się na terenie dzisiejszego Hoher Markt („Wysoki Rynek”, tak zwany ze względu na jego względną wysokość nad Dunajem), i nadal można tam zobaczyć zadziwiające wykopaliska jego fundamentów.

Biorąc pod uwagę jego prestiż, Wiedeń był gospodarzem dworu Habsburgów przez kilka stuleci, najpierw jako cesarska siedziba Świętego Cesarstwa Rzymskiego, następnie stolica Cesarstwa Austriackiego, a następnie Cesarstwa Austro-Węgierskiego, które ostatecznie upadło w 1918 r. Wraz z abdykacją ostatni cesarz Karol I. Dwór wywarł ogromny wpływ na kulturę, która istnieje tutaj nawet dzisiaj: Mieszkańcy Wiednia są często zbyt formalni, z niewielkimi dawkami uprzejmości, uprzejmymi formami adresu i strojów. Jednym z charakterystycznych paradoksów tego dziwnego miasta jest to, że jego mieszkańcy mogą być równie nowocześni i postępowi, ponieważ są niezwykle staromodni.

[[Plik:Roman ruins Hofburg Dec 2012.jpg|thumb|right|Wiedeń istniał już w starożytnym Cesarstwie Rzymskim - ruiny tego, co wówczas nazywano „Vindobona”, można zobaczyć w samym centrum miasta.]]

Cesarstwa uczyniły z Wiednia bardzo metropolitalne miasto we wczesnym okresie, a zwłaszcza przez lata uprzemysłowienia i upadku imperium austro-węgierskiego na przełomie XX i XXI wieku. Cesarska Austria i Austro-Węgry były wielojęzycznymi, wieloetnicznymi imperiami i chociaż niemieccy mówcy zwykle odgrywali dominującą rolę w Wiedniu, od dawna istnieje różnorodność etniczna i językowa w mieście. Dowód Żydów w mieście sięga X wieku. Po II wojnie światowej wiele mniejszości miejskich zostało wygnanych lub zabitych, a znaczna część miasta była zrujnowana. Kiedy Austria uzyskała suwerenność po okupacji po II wojnie światowej, ostatecznie ustalono, że Austria będzie neutralna i nie przystąpi do bloku wschodniego. Miasto stało się więc bardziej odizolowane od swoich wcześniejszych związków ze słowiańskimi i węgierskimi sąsiadami; wschodnia Austria była otoczona żelazną kurtyną. Wiedeń przeszedł z ustabilizowanego miasta metropolitalnego Europy Środkowej do stolicy małego, przeważnie niemieckojęzycznego narodu państw o ​​silnej tożsamości regionalnej. Ale kiedy na początku lat 90. opadła żelazna kurtyna, do Wiednia przybył napływ imigrantów i uchodźców jugosłowiańskich. W 1995 r. Austria przystąpiła do UE, a jej sąsiedzi na wschodzie dołączyli w 2004 r. Ponadto Wiedeń stał się bramą do Europy Wschodniej ze względu na swoją imperialną przeszłość i lokalizację, z wieloma biurami międzynarodowymi posiadającymi tam biura i wieloma firmami austriackimi inwestującymi w Europie Wschodniej. Ta seria wydarzeń pomogła miastu powstać z popiołów. Wiedeń ponownie znajduje się w centrum, a nie na skraju Europy Środkowej, a powiązania, które zostały zerwane od dziesięcioleci powoli, ale na pewno zostaną przywrócone.

Od czasu utworzenia pierwszej Republiki Austrii i pierwszych wyborów burmistrza w 1919 r. Socjaldemokratyczna Partia Austrii miała większość przedstawicieli we wspólnej radzie i kontrolowała siedzibę burmistrza. We wczesnych latach socjalistyczny Czerwony Wiedeń („Rote Wien”) zrewolucjonizował miasto, poprawiając ekstremalne warunki, jakie stworzyła rewolucja przemysłowa i szybka urbanizacja. Najsłynniej miasto zbudowało wiele projektów mieszkaniowych (osiedla mieszkaniowe lub „Gemeindebauten”), a także zaczęło oferować wiele usług socjalnych i ogólnie poprawiło jakość życia. Budynek mieszkalny, który został zbudowany w tym czasie, słynie teraz z charakterystycznego stylu. Do dnia dzisiejszego miasto buduje mieszkania publiczne, w których mieszka około jedna trzecia mieszkańców miasta, około 600 000 osób! Dzięki takiemu wysokiemu odsetkowi jakość i integracja mieszkań komunalnych w całym mieście zapobiegły stygmatyzacji jak w większości miast. Wiedeńczycy są przyzwyczajeni do posiadania władz miasta w swoim życiu i oczywiście mają z tym związek miłości i nienawiści. Wiedeń funkcjonuje sam w sobie jako system federalny w systemie austriackim (wraz z 8 innymi krajami związkowymi), a poczucie lokalnej dumy i ojczyzny jest bardziej byciem wiedeńskim niż austriackim, jak twierdzą wielu.

Wiedeń był gospodarzem Konkursu Piosenki Eurowizji, największego wydarzenia telewizyjnego na żywo w Europie w maju 2015 r.

=== Kultura ===
[[Plik:Zentralfriedhof Kirche Seitenfront 01.JPG|thumbnail|right|Majestatyczny kościół w Zentralfriedhof jest pomnikiem znaczenia śmierci w kulturze wiedeńskiej]]
Tradycyjny Wiedeń jest tylko jedną z wielu fasad tego miasta; historyczne centrum, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, jest czasami niechętnie porównywane do skansenu. Ale Wiedeń jest również dynamicznym młodym miastem, słynącym z (elektronicznej) sceny muzycznej z niezależnymi wytwórniami, kultowych podziemnych sklepów z płytami, tętniącej życiem sceny klubowej od poniedziałku do niedzieli, tłumu ulicznych wykonawców i rządu, który wydaje się mieć obsesję na punkcie skomplikowanej papierkowej roboty. Jednak ludzie są gotowi zejść im z drogi lub nieco nagiąć zasady, jeśli uważają, że mogą wyświadczyć komuś przysługę.

Wiedeńczycy fascynują się śmiercią, stąd popularność Zentralfriedhof (centralnego cmentarza), na którym jest więcej grobów niż żywych mieszkańców Wiednia, jako miejsca spacerów oraz Schrammelmusik - bardzo sentymentalna muzyka z tekstami dotyczącymi śmierci. Staromodne Sterbevereine (towarzystwa ubezpieczeń pogrzebowych - dosłownie tłumaczone „kluby śmierci”) zapewniają członkom możliwość zaoszczędzenia na miłym pogrzebie przez całe życie. Ta usługa nie istnieje wyłącznie w celu oszczędzenia dzieciom kłopotów i wydatków - uważa się za absolutnie obowiązkowe zapewnienie odpowiedniego pochówku. W Wiedniu znajduje się nawet „Bestattungsmuseum”, muzeum poświęcone trumnom i naukom o kostnicy. Chorobliwa obsesja tego kraju może być skorelowana z wyższym wskaźnikiem samobójstw w porównaniu z resztą Europy. &lt;!-- Również tutaj socjalistyczny Wiedeń ma swoją rękę, miasto oferuje również socjalną usługę przedsiębiorczości, z karawanami oznaczonymi w tym samym dziale logo robót publicznych, co wagony metra, oraz link do planisty tranzytowej na ich stronie internetowej. --&gt;

[[Plik:Cafe-prueckel-schanigarten.jpg|thumbnail|right|Odkąd polski król Sobieski podał Wiedniu kawę zdobytą po zwycięstwie nad najeźdźcami Turkami, „Kaffeehauskultur” jest integralną częścią wiedeńskiego stylu życia]]

Wiedeń słynie również z kultury kawy. „Chodźmy na kawę” to bardzo popularne zdanie, ponieważ pomimo najazdów Starbucks i barów espresso we włoskim stylu, ''Kaffeehauskultur'' jest nadal tradycyjnym sposobem na wypicie filiżanki kawy, czytanie gazety, spotkanie z przyjaciółmi lub zakochanie się.

=== Orientacja ===
[[Plik:Vienna street sign.JPG|thumb|right|1., Ulica ze starym znakiem ze skróconą nazwą dzielnicy „Innere Stadt”, która jest 1. dzielnicą]]
Adresy w artykułach wiedeńskich są napisane nazwą ulicy po nazwie dzielnicy. Badgasse 26, Alsergrund to Badgasse # 26 w 9. dzielnicy. Zawsze można powiedzieć, w jakiej dzielnicy się znajdujesz po pierwszym numerze na znakach ulicznych. Dzielnice można również przekształcić w kod pocztowy, zastępując XX w 1XX0 Wiedniu (0X w dzielnicach poniżej 10), na przykład 1090 Wiedeń w 9. dzielnicy i 1200 w 20., i czasami są tak nazywane.

Oprócz dzielnic, w szczególności przystanków transportu publicznego, w Wiedniu często stosuje się wspólne punkty odniesienia. Odniesienie do Schwedenplatz U1 / U4 lub Schwedenplatz (U1, U4) oznacza, że ​​coś znajduje się w pobliżu przystanku Schwedenplatz na liniach metra U1 i U4. Zwykle jeśli miejsce nie znajduje się bezpośrednio na stacji metra, możesz zapytać i łatwo je znaleźć.

'''[https://www.wien.info/pl Wspólnota Turystyczna Wiednia]''' prowadzi kabiny informacyjne i rezerwacyjne w hali przylotów na lotnisku, w godzinach 07:00–23:00, oraz informację turystyczną w centrum przy 1., Albertinaplatz / Maysedergasse (9:00–19:00). Informacje i bezpłatne mapy są również dostępne w punktach informacyjnych ÖBB i biurach na dworcach kolejowych.

Miasto ma bardzo scentralizowany układ promieniujący od historycznej pierwszej dzielnicy ze Stephansdom i Stephansplatz w centrum tarczy. Otacza go Ringstraße (obwodnica), wielki bulwar. Dzielnice 2-9 są uważane za główne dzielnice i są gromadzone w obrębie Gürtel (Pas Szlakowy), który otacza główne dzielnice jako zewnętrzny pierścień koncentryczny wokół Pierścienia wokół pierwszej dzielnicy, z godnym uwagi wyjątkiem Leopoldstadt (2). Zewnętrzne 14 dzielnic jest w dużej mierze mniej zurbanizowanych, ale są równie zróżnicowane.

=== Pogoda ===
Wiosna zaczyna się pod koniec marca, zwykle jest bardzo krótka, a pogoda przypomina lato, zanim drzewa zdążą odrosnąć.

Lato w Wiedniu jest zwykle ciepłe. Pogoda w czerwcu jest umiarkowana i słoneczna z lekkim letnim wietrznym wiatrem. W lipcu i sierpniu są dni upalne i wilgotne, w których temp. osiąga 35 ° C, ale ogólnie lato w Wiedniu jest przyjemne.

Jesień zaczyna się około września, chociaż „Babie lato” z ciepłymi i słonecznymi dniami często zdarza się w tym miesiącu i robi się chłodniej, gdy zbliża się listopad. Główną wadą wiedeńskiego klimatu jest to, że jest dość wietrznie i zwykle jest pochmurno w tych miesiącach.

Zima w Wiedniu może być nieco powyżej 0 ° C (32 ° F) i mżawka całymi dniami, lub nieco poniżej z kurzami śniegu, które szybko topnieją. Od czasu do czasu zdarza się, że zimno spadnie poniżej zera przez tydzień lub dwa na raz. Ze względu na względną wschodnią pozycję Wiednia w środkowoeuropejskiej strefie czasowej, jego godziny dzienne (jeśli nie są zbyt szare na zewnątrz) są stosunkowo wczesne w zimie.

=== Zamknięcia w niedziele ===
Ogromna większość sklepów, restauracji i kawiarni jest zamknięta w niedzielę. Głównymi wyjątkami są sklepy i restauracje zlokalizowane na dworcach kolejowych, pchli targ, kilka małych rodzinnych sklepów i sklepy z pamiątkami dla turystów. Wiele muzeów i innych atrakcji jest również zamkniętych, a system transportu publicznego działa rzadziej i utrzymuje różne godziny. Jeśli planujesz odwiedzić coś w niedzielę, sprawdź, czy będzie otwarte. Oprócz zwiedzania muzeów i kościołów, spacer po Praterze lub wędrówka po Wienerwald to dobre niedzielne zajęcia.

== Dojazd ==
[[Plik:2011-06-14 10-23-56 Austria Niederösterreich Fischamend Markt.jpg|thumbnail|right|Międzynarodowe lotnisko w Wiedniu obsługuje bezpośrednie loty do Europy, Ameryki Północnej i Azji]]
=== Samolotem ===
==== Port lotniczy Wiedeń ====
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy w Wiedniu|48.110278 |16.569722 |typ=transport}}'''[https://www.viennaairport.com/ Międzynarodowy port lotniczy w Wiedniu]''' (Flughafen Wien-Schwechat) ({{IATA|VIE}}) (tuż poza granicami Wiednia po drugiej stronie miasta [[Schwechat]]). Aby dostać się do Wiednia, masz trzy różne opcje kolei. Tańsza, ale wolniejsza linia S-Bahn S7 (24 minuty; 4,20 EUR) oraz droższy, ale szybszy pociąg na lotnisko (15 minut; od 11 EUR) - oba jeżdżą na Wien-Mitte / Landstraße. Do Wien Hauptbahnhof (dworzec centralny) i dalej pociągi dalekobieżne odjeżdżają co 30 minut (15 minut; 4,20 €). Istnieją również autobusy (Vienna Airport Lines) i taksówki. 

[[Plik:Bratislava Airport new terminal BTS.jpg|thumbnail|right|Jeśli wolisz tanie loty, wybierz lotnisko w Bratysławie i przygotuj się na dodatkową godzinę tranzytu]]

==== Port lotniczy Bratysława ====
Inną opcją, jeśli lecisz do Wiednia, jest lotnisko w Bratysławie ('''BTS'''), które znajduje się w odległości ~ 54 km od międzynarodowego lotniska w Wiedniu przez granicę słowacką i jest największe w [[Słowacja|Republice Słowackiej]]. Tanie linie lotnicze [https://www.ryanair.com/pl/pl/ Ryanair] mają najwięcej lotów. Dodatkowymi przewoźnikami są [http://www.danubewings.com/ Danube Wings] latające do [[Koszyce|Koszyc]], [[Rijeka|Rijeki]], [[Split]]u i [[Zadar]]u; [https://www.norwegian.no/ Norwegian Air Shuttle] do [[Oslo]] i [[Kopenhaga|Kopenhagi]]; [https://www.utair.ru/ UTair] do [[Moskwa|Moskwy]] i [https://www.sundor.co.il/en/Pages/HomePage.aspx Sun d'Or] do [[Tel Awiw-Jafa|Tel Awiwu]] (loty sezonowe). Opcje transferu:
* '''[https://www.flixbus.at/ FlixBus]'''. 06:00–23:00. Usługi odjeżdżają mniej więcej co godzinę, ale sprawdź harmonogram. Wyjeżdża z budynku terminalu lotniska i dociera do Erdberg (U3) w nieco ponad godzinę. 4-10 € w jedną stronę. 
* '''[https://www.postbus.at/en/International_lines/index.jsp Postbus/Slovak Lines (Bus)]''', +43 810 222 333 (Austria), +421 18211 (Słowacja), ✉ airportlines@postbus.at. 08:00-18:35. Odjeżdża z budynku terminalu lotniska i dociera do Südtiroler Platz (U1) w niecałe dwie godziny. Pośrednie przystanki w Bratysławie, na lotnisku w Wiedniu, niektóre w Erdberg (U3). Sprawdź harmonogram. 5 €, 8 € powrotny. 
* '''[https://www.oebb.at/ Pociąg]'''. Bratysławskim autobusem 61 do ostatniego przystanku, Hlavná stanica / Main Station (przed wejściem na pokład kupić bilet autobusowy na żółtym automacie i skasować w autobusie). Kup bilet do Wiednia i pociągiem do Wien Hauptbahnhof. Zajmuje około 1 godziny. 13 € (bilet powrotny, nie bilet w jedną stronę). 
* '''Późne przyloty''': W przypadku późnego lotu wieczorem, po godzinie 22:30 można wynająć taksówkę lub spędzić noc w Bratysławie (ostatni autobus do Wiednia odjeżdża z lotniska o 22:45). 
* '''Loty wcześnie odlatujące''': Weź taksówkę lub spędź noc w hostelu lub na lotnisku lub wsiądź we wczesny pociąg odjeżdżający z Wien Hauptbahnhof (~ 05:20) do Bratysławy hl. st.. (przyjazd ~ 06:30), a następnie autobusem nr 61 na lotnisko (lub taksówką). W ten sposób można złapać loty o 08:00. 
* '''[http://www.rosenov.at/index_en.htm Rosenov Airport Transfer]''', ☏ + 43-1-485 77 77. Pn-Pt 09:00-18:00. Zaoferuj zryczałtowany transfer do / z Wiednia. 75 €

==== Alternatywne lotniska w regionie ====
Lotniska w [[Budapeszt|Budapeszcie]] i [[Monachium]] znajdują się odpowiednio co najmniej 3 i 5 godzin. Istnieje bezpośredni, choć niezbyt szybki autobus wahadłowy z '''lotniska Ferihegy w Budapeszcie''' na lotnisko Schwechat w Wiedniu, kursujący trzy razy dziennie za 36 EUR. Transfer autobusem lub pociągiem jest tańszy i szybszy z Budapesztu, do którego można łatwo dojechać z lotniska Ferihegy. Z '''międzynarodowego lotniska w Monachium''' należy wsiąść do pociągu podmiejskiego do miasta i przejechać szybkim pociągiem RailJet do Wiednia na głównym dworcu w Monachium. Koleje austriackie (ÖBB) sprzedają bilety na całą podróż z tego lotniska do Wiednia w cenie 29 €.

Niektóre inne mniejsze lotniska w regionie obsługiwane są przez tanie linie lotnicze: [[Linz]] (2 godziny pociągiem), [[Graz]] (2,5 godziny pociągiem) i [[Brno]] (2,5 godziny pociągiem lub autobusem).

=== Samochodem ===
Wiedeń położony jest niedaleko granicy ze [[Słowacja|Słowacją]] i [[Czechy|Czechami]].

=== Pociągiem ===
[[Plik:Wien Hauptbahnhof, 2014-10-14 (50).jpg|thumb|Wien Hauptbahnhof]]
[[Plik:Wien Hbf 2.JPG|thumb|Perony Wien Hauptbahnhof]]
[[Plik:Karte_Railjet-Strecken.png|thumb|upright=1.5|Mapa pociągów dalekobieżnych Austrii]]
Nazwy wszystkich przystanków w Wiedniu zaczynają się od niemieckiej nazwy „Wien”. Jest to uznawane na całym świecie i pomocne w zakupie biletów. Kolejami zarządzają [https://www.oebb.at/en/ Austriackie Koleje Federalne ÖBB].

Główne stacje kolejowe miasta to:
* {{Znacznik|Wien Hauptbahnhof|48.185 |16.377778 |typ=transport}}'''[https://www.hauptbahnhofcity.wien/ Wien Hauptbahnhof]''' w skrócie Wien Hbf. Główny dworzec kolejowy w mieście, do którego dojeżdża większość krajowych i dalekobieżnych pociągów krajowych. Podobnie jak Paryż czy Londyn Wiedeń odziedziczył kilka terminali kolejowych z XIX wieku, w przeciwieństwie do poprzedniego i podobnego do Berlina, sytuacja została rozwiązana w XXI wieku, a większość pociągów obsługuje teraz Hauptbahnhof. Wszystkie usługi dalekobieżne ÖBB zostały przeniesione na tę stację.

Warto odwiedzić salon ÖBB na drugim poziomie. Kawa i przekąski są dostępne w spokojnej atmosferze. 

* {{Znacznik|Wien Meidling|48.175 |16.335278 |typ=transport}}'''Wien Meidling'''. Gdzie wszystkie usługi przybywają  z zachodu i południa w kierunku Hauptbahnhof. Jeśli Twoim ostatecznym miejscem docelowym jest zachód lub północny zachód od miasta, możesz zaoszczędzić sporo czasu, jeśli wysiądziesz w Meidling zamiast Hauptbahnhof i kontynuujesz podróż metrem U6. 
* {{Znacznik|Wien Westbahnhof|48.196667 |16.337778 |typ=transport}}'''Wien Westbahnhof'''. Tutaj kończą się usługi z [[Salzburg]]a prowadzone przez prywatną firmę [https://westbahn.at/en/ '''WestBahn''']. Poza tym tylko pociągi regionalne obsługują Westbahnhof. Westbahn obsługuje także kilka innych regionalnych stacji, takich jak Wien Mitte i Wien Praterstern. 

Wszystkie te stacje są również obsługiwane przez S-Bahn Wien i są połączone ze stacjami U-Bahn.

Najlepiej sprawdzić harmonogramy online. [http://fahrplan.oebb.at/bin/query.exe/dn? Wyszukiwanie połączeń ÖBB] pozwala określić dokładny przystanek pociągu, metra lub tramwaju, do którego jedziesz / odjeżdżasz. Kasy biletowe są zwykle otwarte we wszystkich godzinach odjazdu w Wien Hauptbahnhof, Wien Meidling i Wien West (około 05:00-23:00). Automatyczne automaty biletowe mają wejście w języku angielskim i umożliwiają płatności gotówką lub kartą (Visa, Maestro itp.)

Bardzo często kursują pociągi do wszystkich sąsiednich regionów i krajów. Pociągi nocne i szybsze pociągi Euro-City przyjeżdżają z praktycznie każdego miasta w Europie Środkowej. Szybkie pociągi ICE i RailJet przyjeżdżają z takich miejsc jak Monachium, Budapeszt i Zurych. Istnieją częste (przynajmniej co godzinę) pociągi regionalne do czeskich, słowackich i węgierskich regionów przygranicznych. Taryfa specjalna nazywa się Sparschiene i należy ją rezerwować z dużym wyprzedzeniem. Jest dostępny dla pociągów dużych prędkości.

Kupując bilety, weź pod uwagę dwa bilety krajowe zamiast jednego międzynarodowego, ponieważ często jest to tańsze. Bilety można zwykle kupić do granicy, a stamtąd do miejsca docelowego w innym kraju. W połączeniu zapewnią Ci pokrycie całej trasy międzynarodowej bez potrzeby zmiany pociągów. Czasami możesz kupić oba bilety przed odjazdem, w przeciwnym razie sprawdź z agentami biletowymi, czy konduktor będzie mógł wydać ci bilet krajowy po przekroczeniu granicy do Austrii.

==== Z Niemiec ====
Wiedeń ma wiele bezpośrednich połączeń kolejowych z miastami niemieckimi. Niektóre z nich to:

* [[Frankfurt nad Menem|Frankfurt]] - poniżej 7 godzin, kilka razy dziennie
* [[Monachium]] - poniżej 4 godzin, co dwie godziny
* [[Norymberga]] - 4,5 godziny, co dwie godziny
* [[Pasawa]] - 2,5 godziny, co dwie godziny
Miasta te obsługiwane są przez szybkie pociągi kolei austriackiej Railjet lub niemiecki Inter-City-Express (ICE). Niektóre z tych usług do Wiednia zatrzymują się również w [[Kolonia|Kolonii]], [[Düsseldorf]]ie, [[Stuttgart|Stuttgarcie]] lub [[Wiesbaden]], a także na większych stacjach pośrednich, z mniejszą częstotliwością niż wymienione powyżej. Jeszcze mniej usług zaczyna się aż do [[Hamburg]]a, skąd ICE jedzie 9 godzin, aby dotrzeć do Wiednia. Railjet może pomieścić rowery, podczas gdy niemiecki ICE nie.

Klasyczny pociąg nocny Metropol z [[Berlin]]a został wycofany w grudniu 2017 r., Ale wrócił jako pociąg [https://www.nightjet.com/ ÖBB Nightjet] w grudniu 2018 r., kursujący przez [[Frankfurt nad Odrą|Frankfurt (Oder)]] i [[Wrocław]].

Nightjet oferuje [https://www.nightjet.com/dam/jcr:6a8041cb-0131-4ad3-84fd-25154548e5dd/nightjet-streckennetz.pdf dwie linie] z Wiednia do Niemiec, linia NJ490 biegnie z Wiednia przez [[Linz]], [[Ratyzbona|Regensburg]], Norymbergę i [[Hanower]] do Hamburga, linia NJ40490 biegnie z Wiednia przez Linz, Regensburg, Norymbergę, Frankfurt i Kolonię do Duesseldorfu.

==== Z Czech ====
Istnieją dwie firmy obsługujące pociągi między [[Praga|Pragą]] (przez [[Brno]]) a Wiedniem. Czeskie Koleje (ČD) wspólnie z ÖBB świadczą usługi kolei strumieniowej co dwie godziny, a ceny wahają się głównie od 15 do 30 € (rezerwacja online lub w kasie ČD). Po wyprzedaniu tanich biletów w ČD, może być ich więcej w ÖBB. Inną opcją jest skorzystanie z prywatnego pociągu RegioJet, który łączy Pragę i Wiedeń cztery razy dziennie za podobną cenę, ale z inną koncepcją usług pokładowych. W Czechach pociągi kolejowe są skracane jako rj, a RegioJet jako RJ, zarówno ČD + ÖBB, jak i RJ akceptują bilety InterRail, ale nie rozpoznają się wzajemnie.

ÖBB sprzedaje również w jedną stronę „SparSchiene” do Brna (12 EUR), [[Ostrawa|Ostrawy]] (14 EUR) i Pragi (29 EUR). Taniej jest dostać się do Brna i kupić dalszy bilet krajowy do Pragi (5-10 €), a dostępność jest lepsza niż w przypadku pojedynczego biletu w Pradze.

Bilety EURegio są ważne z Wiednia do miast w pobliżu granicy i miast turystycznych, w tym bilet powrotny w ciągu czterech dni; [[Znojmo]] 15 €, [[Mikulov]] 18 €, [[Czeskie Budziejowice]] 27 € lub [[Český Krumlov]] 27 €, oraz [[Pilzno]] 29 € (dostępne bilety za pół ceny, bilety tygodniowe i miesięczne).

==== Z Węgier ====
Z Budapest Keleti kup bilet ulgowy w obie strony, kirándulójegy (wycieczka lub bilet 4-dniowy) za 31 €. Obejmuje powrót w ciągu 4 dni i jest ważny na wszystkie środki transportu publicznego w Wiedniu przez 2 dni. Jest to więc oferta, nawet jeśli nie potrzebujesz biletu powrotnego do Budapesztu. Istnieje ograniczona liczba biletów SparSchiene każdego dnia za 13 €. Wszystkie bilety są ważne we wszystkich pociągach (w tym szybkich pociągów RailJet). Pociągi myląco odjeżdżają z Budapesztu Wschodniego (Keleti pu) i zatrzymują się w Hauptbahnhof i Wien Meidling, skąd jadą do Niemiec lub zachodniej Austrii. Bezpośrednie pociągi kursują co dwie godziny lub dłużej. W przeciwnym razie transfer w [[Győr]].

Na Węgry ÖBB oferuje bilety od 19 € do Budapesztu oraz bilet EURegio (Wiedeń na Węgry i powrót w ciągu 4 dni); [[Mosonmagyaróvár]] 12 €, Győr 19 €, [[Tatabánya]] 25 €, [[Fertöszentmiklós]] 19 € i [[Szombathely]] 22 € (dostępne bilety za pół ceny, bilety tygodniowe i miesięczne). MÁV (Koleje Węgierskie) nie zezwalają na łączone bilety krajowe podczas przekraczania granicy, a ryzykujesz surową grzywnę, jeśli zostaną pociągnięci przez konduktorów.

==== Ze Słowacji ====
Z [[Bratysława|Bratysławy]] najtańszy bilet kosztuje 11 euro (w obie strony) lub 14 euro, w tym jednodniowy bilet komunikacji miejskiej na cały Wiedeń. Bilet w jedną stronę jest dostępny dla posiadaczy kart Rail-Plus za 10 €.

Do Bratysławy ÖBB oferuje bilet EURegio za 16 € ważny w obie strony (za 4 dni) i na podróż środkami transportu publicznego w Bratysławie w dniu przyjazdu. Można również zabrać ze sobą rower.

Bilet w jedną stronę z Wiednia kosztuje również 14 €, ale nie obejmuje transportu publicznego w Bratysławie, więc kup bilet EURegio i być może możesz go przekazać komuś, kto jedzie do Wiednia po przyjeździe do Bratysławy.

==== Z Europy Wschodniej ====
Przez [[Słowacja|Słowację]] lub [[Węgry]].

Każda kolej ma niezależne partnerstwo z innymi, więc bilety mogą być znacznie tańsze do (lub z) krajów sąsiednich. Powszechnym typem jest bilet CityStar, który jest ważny na zwrot i może być sprzedany na dowolnej stacji w krajach uczestniczących. [[Sopron]] na Węgrzech znajduje się niedaleko Wiednia (14 €, pociągi godzinowe) na bilety na kolejach węgierskich MÁV na tej stacji kolejowej (obsługiwanej przez kolej Raaberbahn). Węgierskie ceny. Bratysława na Słowacji to kolejna alternatywa w pobliżu. Większość biletów należy kupić z 3-dniowym wyprzedzeniem, co może oznaczać dodatkową podróż do granicy w celu zakupu biletu z wyprzedzeniem.

* '''Grecja''': Bilety CityStar są sprzedawane w dowolnym miejscu w Grecji i na Węgrzech.
* '''Bułgaria''': BDZ sprzedaje zwrot CityStar bezpośrednio do Wiednia (88 €), grupa 3 osób zapłaci po 59 € każda. I odwrotnie, musisz jechać na Koleje Węgierskie, jeśli chcesz iść inną drogą.
* '''Turcja''': Kup bilet do granicy w Kapikule (5 € ze [[Stambuł]]u), zdobądź bilet z kolei bułgarskich.
* '''Serbia''': Koleje serbskie sprzedają tak zwany Wien Sepzial za zwrot 70 EUR z [[Belgrad]]u, ale tańsze połączenie można uzyskać przez Budapeszt, kupując część Budapeszt-Wiedeń na Węgrzech (zwrot 56 EUR).
* '''Rosja''': W czwartki kursują raz w tygodniu pociągi z [[Moskwa|Moskwy]] i [[Petersburg|Sankt Petersburga]]. Więcej odjazdów jest często dostępnych w sezonie letnim. RZD sprzedaje bilety online.
* '''Ukraina''': Codziennie nocny pociąg z [[Kijów|Kijowa]] (22 godz.).

=== Samochodem ===
[[Plik:2012 Wien 0123 (7387020700).jpg|thumbnail|right|Garaż na Erdbergstraße]]
Tylko co drugi dom wiedeński ma samochód, a mniej niż 1/3 podróży odbywanych w mieście odbywa się samochodem. Ponieważ jednak brakuje miejsc parkingowych w dzielnicach wewnętrznych, a opłaty parkingowe obowiązują dla wszystkich dzielnic wewnętrznych i obejmują również wiele dzielnic zewnętrznych, zazwyczaj dobrym pomysłem jest pozostawienie samochodu zaparkowanego gdzieś na peryferiach i skorzystanie z doskonałego systemu metra i tramwaju w mieście, aby dostać się do centrum. [http://www.parken.at/page/7/park-&amp;-ride-eine-idee-setzt-sich-durch '''Park and Ride'''] jest dostępny na niektórych stacjach metra na obrzeżach miasta za 3 € za dzień. Stawki tygodniowe są objęte zniżką, jeśli dodasz bilet metra / tramwajowy.

Aby korzystać z austriackiego systemu autostrad, potrzebujesz nalepki („Autobahnvignette”), którą możesz kupić na stacjach benzynowych i przystankach odpoczynku. Są naklejki na 10 dni, 2 miesiące i 1 rok. W Wiedniu unikaj drogi A23 Südosttangente w godzinach szczytu. Korki są prawie gwarantowane tam i na ulicach miasta w godzinach szczytu.

Parkowanie w dowolnym miejscu w dystryktach 1-10, 12, 14-17, 20 oraz w specjalnie oznakowanych obszarach jest ograniczone do 120 minut (Pn-Pt, od 09:00 do 22:00) (12:00, 14:00-17:00 , 09:00-19:00) i podlega opłacie 2,10 € za godzinę, chyba że masz zezwolenie na pobyt. Gmina zapewnia szczegółowe informacje na temat parkowania na swojej [https://www.wien.gv.at/english/transportation/parking/ stronie internetowej w języku angielskim]. Jeśli nie masz pewności, czy opłaty dotyczą miejsca, w którym się znajdujesz, dostępna jest bezpłatna aplikacja na Androida, która może Ci pomóc. Płatność należy uregulować, zaznaczając czas przyjazdu na bilecie („Parkschein”), który można kupić w sklepach tytoniowych. Jeśli masz austriacki numer komórki, możesz zapłacić SMS-em lub przy użyciu [https://www.handyparken.at/home.seam aplikacji na smartfona]. Parkingi komercyjne („Parkhaus”, „Parkgarage”) są dostępne w całym mieście, ale mogą być bardzo drogie (na przykład 32 EUR dziennie w Parkgarage Freyung).

'''Parkingi Park &amp; Ride'''
Miejsca do parkowania i jazdy można znaleźć w Wiedniu na następujących stacjach metra i S-Bahn:

* U1 Leopoldau, Aderklaaer Strasse, Neulaa, Oberlaa
* Donaustadtbrücke U2
* U3 Ottakring, Erdberg
* U4 Hütteldorf, Spittelau
* U6 Siebenhirten, Perfektastraße, Spittelau
Pociąg podmiejski: Wiedeń-Hütteldorf (S45, S50, S80), Wiedeń-Liesing (S2, S3, S4), Wiedeń-Leopoldau (S1), Wiedeń-Ottakring (S45)

=== Autobusem ===
Codziennie do Wiednia przyjeżdża mnóstwo międzynarodowych połączeń autobusowych. Można bezpiecznie założyć, że zniżki są dostępne (około 10% od podmiotów stowarzyszonych Eurolines, około 15% w przypadku niezależnych przewoźników) dla osób poniżej 26 i powyżej 60 lat w przypadku biletów wstępu, ale nie w przypadku biletów ze zniżką na zaawansowany zakup („promocja”).

Eurolines Austria jest największym operatorem. Własne pojazdy Euroline zapewniły jakość, ale nie dotyczy to wszystkich ich międzynarodowych partnerów. Mylące jest to, że Eurolines Austria nie zawsze współpracuje z przyjeżdżającym oddziałem Eurolines z innego kraju, na przykład istnieją dwie konkurencyjne usługi Eurolines (Słowacja i Austria) do Bratysławy odjeżdżające z oddzielnych przystanków. Zawsze sprawdzaj strony internetowe operatora stowarzyszonego Eurolines kraju przyjazdu i wyjazdu w celu uzyskania najlepszej ceny, a także sprawdzania przewoźników niepowiązanych.

Istnieją dwa główne dworce autobusowe w Wiedniu oraz inne miejsca, w których obsługują krajowe i międzynarodowe linie.

* '''[https://www.vib-wien.at/en/vib-busterminal Międzynarodowy dworzec Autobusowy w Wiedniu]''' (VIB) znajdujący się w pobliżu stacji metra Erdberg (U3) jest nadzorowany przez lokalnego partnera Eurolines ''Blaguss'', który publikuje ]https://www.eurolines.de/de/startseite/ rozkłady jazdy].
* '''Waldmanngründe''' na południowo-zachodnim rogu '''Südtiroler Platz''' (U1, S-Bahn) jest przystankiem z biurem tylko dla usług do Bratysławy, inni operatorzy mają biura na pobliskich ulicach lub po prostu obsługują krawężniki.
* '''Praterstern''' na (U1, U2 i S-Bahn) ma dwa główne przystanki autobusowe, jeden na Lasallestraße dla usług Tourbus z Czech i jeden na Nordbahnstraße dla usług Orangeways na Węgry.
* '''[https://www.flixbus.com/bus/vienna?wt_eid=2154110066800316018&amp;wt_t=1541100768671&amp;_ga=2.149470646.1071117394.1541100669-860094230.1541100669 Busstation Westbahnhof-Felberstraße / Europaplatz Felberstraße]''', 1150 Wien, przystanek autobusów dalekobieżnych na dworcu kolejowym Westbahnhof.
* '''[https://www.busterminal-vienna.at/en/ Busterminal Vienna / Stadioncenter]''' na wschodzie (adres: Engerthstraße 242-244, 1020 Wiedeń, w pobliżu stacji metra U2 Stadion) to przystanek żółtych autokarów Student Agency.
* '''Międzynarodowe lotnisko w Wiedniu''' obsługiwane jest przez prawie wszystkie autobusy do Bratysławy, Czech i Węgier, a także przystanek każdej linii autobusowej.

==== Austria ====
W Austrii jest niewiele prywatnych krajowych autobusów międzymiastowych. Kilka regionalnych usług do Wiednia obsługiwanych przez rząd federalny, landy Dolnej Austrii i Burgenland, samorządy lokalne i operatorów autokarów. Czasami cena gotówki jest nieznacznie niższa niż w pociągu, w przeciwnym razie obowiązują normalne stawki transportu publicznego VOR. Są najbardziej przydatne w przypadku podróży na wieś, chociaż czas i różne miejsca wyjazdu w Wiedniu mogą w niektórych przypadkach uczynić je atrakcyjnymi do podróży między miastami. Wszystkie trasy obsługiwane są wysokiej jakości autokarami i autobusami regionalnymi.

* '''[https://richard.at/ Dr Richard]''', Friedrichstraße 7 (Karlsplatz (naprzeciwko budynku Secesji) i inne przystanki w całym Wiedniu). Południowa Dolna Austria, Burgenland i Styria. [https://richard.at/fahrplaene/g1/ Rozkład 311] zatrzymuje się na wielu przystankach regionalnych, ale dociera do Grazu w tym samym czasie co pociąg. Do 4 codziennych autobusów, bezpłatny bezprzewodowy dostęp do Internetu. Graz 21,80 € (12 € taniej niż pociągiem). 
* '''[https://www.postbus.at/das-unternehmen/regionen/region-ost.html Postbus]'''. 
* '''[https://www.flixbus.at/westbus WESTbus]''' (VIB Erdberg). [[Klagenfurt]] i [[Graz]]. Dwa razy dziennie. 29 € 
* '''Wiesel Bus'''. Z kilku punktów w całym mieście do [[St. Pölten]]. Darmowe Wi-Fi w wielu usługach. 0,10 € mniej niż pociąg. 
* '''[https://www.flixbus.at/ FlixBus]'''. Darmowe Wi-Fi i gwarantowane miejsce. Łączy siedem miast w Austrii. Bilety od 5 €

==== Bałkany ====
Jeśli podróżujesz z Bałkanów, codziennie jest wiele autobusów. Niektóre z nich mogą nie być reklamowane, a biletów często nie można kupić w kasie biletowej, a raczej od kierowcy autobusu lub obsługującego. Zapytaj na dworcach autobusowych, większość z nich odjeżdża po południu. Autobusy z krajów spoza UE mogą podlegać większej kontroli na granicy. Czasami operatorzy przemycają lub transportują towary w celu uzupełnienia swoich niskich opłat, a węgierska straż graniczna nie boi się przyjmować łapówek od podmiotów spoza UE. Prawdopodobnie nigdy nie zostaniesz poproszony o udział pieniężny, chociaż kierowca autobusu może poprosić o umieszczenie kartonu papierosów nad siedzeniem lub bagażem. Zgodnie z prawem przewozisz „własny” papierosowy karton za granicę, więc nie będziesz miał z tego powodu żadnych kłopotów. Można również odmówić współpracy.

Większość autobusów z [[Serbia|Serbii]] jedzie do VIB Erdberg (U3), a większość autobusów z [[Kosowo|Kosowa]] i [[Albania|Albanii]] jedzie do Südtiroler Platz (U1). Linie autobusowe z [[Bośnia i Hercegowina|Bośni]] i [[Chorwacja|Chorwacji]] są podzielone między dwa dworce autobusowe.

Słowenia:
* '''[https://www.turanus.com/ Turanus.Shuttles]''', +38640802525, ✉ turanus.shuttles@gmail.com. Ekskluzywny transfer między Lublaną a Wiedniem. od 190 € za grupę 5. 
* '''FlixBus'''. Trasy z Wiednia i Grazu do Mariboru i Lublany

Chorwacja:
* '''Adria Reisen''' (VIB Erdberg / U2 Schottenring). Między Wiedniem a różnorodnymi miejscami na Adriatyku w Chorwacji. Trzy tygodniowo. 150 € powrotny. 
* '''[https://www.ap.hr/ Autobusni promet d.d. Varaždin]''' (VIB Erdberg). Bezpośrednio z Zagrzebia. Do 3 razy dziennie. 35 € / 50 € powrotny. 
* '''[http://www.croatiabus.hr/ Croatianiabus]''', Südtiroler Platz. Bezpośrednio z Zagrzebia. Dwa razy dziennie. 35 € / 50 € powrotny. 
* '''WESTbus''' (autor: Blaguss Eurolines Austria) (VIB Erdberg). Codzienny popołudniowy wyjazd z Zagrzebia do Wiednia, poranny odjazd z Wiednia do Zagrzebia. 29 €

Bośnia i Hercegowina:
* '''[http://www.autoprevoz.ba/ Autoprevoz Banjaluka]''' (VIB Erdberg), +387 51 306, ✉ info@autoprevoz.org. ~ 9,5 godz. [[Banja Luka]], BiH. 39 € / 66 powrotny €. 
* '''[http://www.biss-tours.ba/services/ Biss-Tours]''', +387 33236620. Sarajewo, Zenica

Serbia:
* '''Fudeks''' (VIB Erdberg). Belgrad. 30 € / 50 €. 
* '''Feniks GiZ''' (VIB Erdberg). Nowy Sad (25 EUR) za pośrednictwem Suboticy (20 EUR). Codziennie. Dalsze połączenie z Belgradu dostępne w Nowym Sadzie. 25 € / 40 €. 
* '''Jovic Travel''' (VIB Erdberg). Belgrad. Pn Wt Nd. 60 €. 
* '''Lasta''' (VIB Erdberg). Požarevac przez Belgrad. Codziennie. 45 € / 72 €. 
* '''Niš-Ekspres''' (VIB Erdberg). Nisz przez Belgrad. Wt śr cz nd. 55 €. 
* '''Srbijatransport''' (VIB Erdberg). Požarevac przez Belgrad. Codziennie. 45 € / 72 €. 
* '''Zoran Reisen''' (VIB Erdberg). Południowa Serbia. Dwa razy w tygodniu. 45 € / 80 €.

Grecja:
* '''Korona'''. Nie istnieją bezpośrednie usługi, ale Korona Travel oferuje usługi z Bratysławy

Macedonia:
* '''EuroBus Macedonia''' (VIB Erdberg), +436643014416, ✉ eurobus_mk@yahoo.de. bezpośrednio do Skopje, Tetowo, Gostivar, Ohrid, Struga. 75 € / 140 €4

Bułgaria:
* '''Ecolines''' (Südtiroler Platz). Bezpośrednio z Sofii. 60 € / 100 €. 

==== Kraje Bałtyckie ====
* '''Ecolines'''. Odjeżdża z Südtiroler Platz (U1). Regularnie zatrzymuje się w drodze do Tallinna. Wilno 85 € / 128 € . 
* '''Kautra''' Obsługuje w połączeniu z Tourbus. Regularnie zatrzymuje się w drodze do Wilna. Wilno 101 € / 182 

==== Czechy ====
* '''WESTbus''' (Eurolines Austria firmy Blaguss i Eurolines Bohemia firmy Touring) (VIB Erdberg). Trzy codzienne autobusy do Brna i Pragi, niektóre z Wi-Fi i gniazdkami elektrycznymi. Porównaj ceny na https://www.elines.cz i http://www.eurolines.at Praga 19 €. 
* '''Student Agency'''. Sześć lub więcej autobusów dziennie z bezpłatną kawą, gazetami, filmami. Ulepszona obsługa z ekranem dotykowym i rozrywką na każdym siedzeniu oraz bezpłatnym Wi-Fi w większości autobusów. Odjeżdża z Lasallestraße w Praterstern. Brno 5-8 €, Praga 12-18 €. 
* '''Tourbus, a.s''' .. Zatrzymuje się na VIB i Lasallestraße w Praterstern. Brno 5 €. 

Minibusy lub autobusy dostawcze do Czeskiego Krumlowa i okolic są powszechne, ale droższe niż bilety kolejowe EURegio, szczególnie na podróż w obie strony. Autobusy zajmują około 3 godzin, podczas gdy pociągi jadą ponad 4 godziny i często wymagają dwóch łatwych zmian. Minibusy mogą dopasowywać czasy do potrzeb pasażerów.

* '''Bean Shuttle''' (najtańszy transfer między Wiedniem a Cesky Krumlov). oferuje bezpośredni autobus między Wiedniem a Cesky Krumlov za 800 CZK za osobę oraz między Wiedniem a Czeskimi Budziejowicami za 900 CZK. 35 €

==== Dania ====
* '''Bohemian Lines''', +420 416 810 054, ✉ info@bohemianlines.cz. Codziennie 08:00-20:00. Działa dwa razy w tygodniu lub więcej z pobliskiego Brna. Jest to tanie połączenie bez konieczności zakupu z wyprzedzeniem, wystarczy dostać się do Brna inną firmą autobusową (5-8 € z Wiednia). 61 € + 5/107 € + 10. Kopenhaga 65 € / 117 €. 
* '''Eurolines AT / Blaguss'''. Wymaga zmiany autobusu „wspomaganego” przez kierowcę (gwarantowane połączenie) w Pradze. Kompleksowe „bezpłatne usługi biznesowe”, bezpłatne Wi-Fi w Czechach i Niemczech. Taniej jest wcześniej zarezerwować to samo połączenie przez czeskie Eurolines (od 40 € Kopenhaga-Praga + 7 € Praga-Wiedeń) lub Eurolines Scandinavia i niemieckie Eurolines (od 18 € Kopenhaga-Berlin + 18 € Berlin-Wiedeń). Kopenhaga 101 € / 170 € .

==== Niemcy ====
Wiele firm oferuje autobusy Intercity w Niemczech, wiele z nich obsługuje także Wiedeń. Ceny są zwykle niższe niż w pociągu, a czas podróży może być znacznie dłuższy.

* '''Eurolines''' (Eurolines Austria firmy Blaguss, Eurolines Bohemia, Eurolines Deutsche Touring, BEX, Berlin Linien Bus) (VIB). Firmy te prowadzą jedną codzienną („Klasa biznesowa” z punktami sprzedaży i Wi-Fi) oraz jedną nocną wspólną usługę do Berlina. Sprawdź odpowiednią stronę internetową z biletami na sprzedaż: http://www.eurolines.at/, http://www.eurolines.de/ Dresden, Berlin 15-50 €. 
* '''Orangeways''' (dworzec autobusowy w Bratysławie). To niewielki objazd do Bratysławy (7 euro autobusem), aby złapać jeden z dwóch codziennych autobusów do Berlina, ale może być o wiele tańszy, a autobus jedzie szybszą autostradą. Drezno 22 €, Berlin 30 €. 
* '''FlixBus'''. Kilka połączeń z Austrii do Niemiec. Ceny od 5 €

==== Węgry ====
* '''Eurolines''' (autor: Blaguss, Blaguss Agora i Volanbusz) (VIB). Partnerzy współpracują, aby codziennie kursować pięć autobusów z / do Budapesztu, niektóre zatrzymują się w Győr i miejscowościach wypoczynkowych takich jak Mosonmagyaróvár i Sopron. Niektóre autobusy mają Wi-Fi. Bilety są tańsze, jeśli zostaną zakupione online. Győr 9 €, Budapeszt 10-19 € / 14-38 powrotny. 
* '''Orangeways'''. Tani sposób na Węgry. Przyjeżdża z Nordbahnstrasse 50 w pobliżu Pratersternu z Budapesztu cztery razy dziennie. Droższe w godzinach szczytu, taniej rezerwować w forintach węgierskich. Popularne czasy często się wyprzedają. Darmowe gorące napoje, filmy, słuchawki w niektórych serwisach. Budapeszt 6–14 EUR / 14–20 EUR powrotny

==== Włochy ====
* '''Kautra''' Udine, Wenecja, Bolonia, Florencja, Rzym. Bilety na VIB. Bilet promocyjny typu walk-up 29 € wszystkie miejsca docelowe. 
* '''Tourbus, a'''. .. Udine, Wenecja, Bolonia, Florencja, Rzym, Neapol itp. Bilety w VIB. od 40 €. 
* '''Student Agency'''. Udine, Wenecja, Bolonia, Florencja, Rzym. Zarezerwuj online, zatrzymaj się w Praterstern. od 52 €

==== Polska ====
* '''Eurolines Polska'''. Polskie destynacje (Kraków, Warszawa) od 36 € / 72 w obie strony. 
* '''Ecolines'''. Odjeżdża ze stacji Südbahnhof / Sud. Polskie destynacje (Kraków, Warszawa) 48 € / 86 € powrót. 
* '''Jordan'''. w połączeniu z Veolia Eurolines Polska. Bilety ze zniżką na polskiej stronie rezerwacji Kraków 30 €, Katowice 30 €, Łódź 33 €, Warszawa 35 €. Podróż w jedną stronę / powrót: Katowice 38 € / 68 €, Łódź 41 € / 73 €, Warszawa 43 € / 77 €. 
* '''Kautra''' w połączeniu z Tourbus. Kraków 46 € / 83 €, Warszawa 61/109 € powrotny. 
* '''FlixBus'''. Tani, niedrogi autobus dwa razy dziennie do Katowic i Warszawy. Odjeżdża Südtiroler Platz. Warszawa (przez Katowice) od 1 €. 
* '''Tatar Czuk''', Schweizergarten w pobliżu Südbahnhof S-Bahn. Codzienna usługa minibusów. Wrocław 24 €

==== Rumunia ====
Może być tańszy, szybszy, a autobusy mogą być częstsze, jeśli zmienisz autobus w Budapeszcie, na przykład na Eurolines HU / Volanzbus lub Orangeways, w zależności od miejsca docelowego w Rumunii.

* '''Atlassib'''. Codziennie całonocna podróż przez Rumunię do Wiednia, zarezerwuj przez Eurolines.at lub z Atlassib. Bukareszt 59 € / 94 €. 
* '''Eurolines RO'''. Ekstremalne czasy przyjazdu do Wiednia (02:45) i godziny odjazdów w zależności od miejsca pochodzenia i przeznaczenia. Bukareszt 124 €. 
* '''Turanus.shuttle''', +38640802525, ✉ turanus.shuttles@gmail.com. Szybki serwis minibusów. Rezerwacje wymagane przez telefon, stronę internetową lub e-mail. 120 €

==== Słowacja ====
* '''Blaguss'''. 10 codziennych autobusów z lotniska w Bratysławie, zatrzymujących się także w Novy Most (centrum miasta) i Bratysławie Petrzalka (ul. Einsteinova). Zatrzymuje się również na lotnisku w Wiedniu i dociera do Erdberg (metro U3) za około godzinę. 6 € / 11 €. 
* '''Linie Postbus / Slovak''' 19 codziennych autobusów z głównego dworca autobusowego w Bratysławie na Mlynské Nivy (8 z nich zaczyna się od lotniska w Bratysławie, a następnie jedzie do głównego dworca autobusowego w Bratysławie), zatrzymując się również na Bratysławie Petrzalka (Einsteinova ul.) Do Südtiroler Platz (metro U1) w około 90 minut . Przystanek pośredni na lotnisku w Wiedniu. 7,70 €, 14,30 €. 
* Nitra, Koszyce i reszta Słowacji: autobusy kursują częściej w Bratysławie, na przykład na SlovakLines.

* '''eurobus, a. s''' .. Ma częste autobusy kursujące przez Słowację z bazy Koszyce do całej Europy przez Wiedeń. Rezerwacja online jest możliwa za pośrednictwem usługi homebuy. Ta usługa jest również najlepszym przeglądem autobusów między Słowacją a Wiedniem, ponieważ obejmuje wszystkie rozkłady jazdy. Nitra 28 €, Koszyce 42 €

==== Turcja ====
* '''Varan''', kasa biletowa: Südtirolerplatz 7. We wtorek i piątek do / ze Stambułu z zajezdni autobusowej Südtiroler Platz. Stambuł 110 € / 200 € powrotny, Online 104 € / 190 EUR.

==== Ukraina ====
* '''Евроклуб''' (Euroclub). Przyjazd w niedzielę z Kijowa przez Lwów między innymi powrót w poniedziałek. Wyjazd i bilety z VIB. Kijów 100 € / 180 € powrotny

=== Łodzią ===
[[Plik:Schwedenbrücke Donaukanal Wien 2012 04.jpg|thumbnail|Weź katamaran Twin City Liner ze Schwedenbrücke w Wiedniu do słowackiej stolicy [[Bratysława|Bratysławy]]]]
Łodzie na Dunaju obejmują połączenia z Linzem, Bratysławą i Budapesztem, ale są wolniejsze i droższe niż inne opcje.

* '''[https://www.lod.sk/en/cruises-2/ LOD]'''. Uruchom szybki hydropłat między Wiedniem a Bratysławą od maja do października z maksymalnie dwoma codziennymi odlotami. Dok znajduje się w 2. dzielnicy na właściwym Dunaju (U1 Vorgartenstrasse, Dock 6 na Dunaju). Czas wypłynięcia 13:30 w dół 13:45 w górę. 16 € / 25 €. 
* '''[https://www.twincityliner.com/web/index.php Twin City Liner]'''. Katamaran między Wiedniem a Bratysławą od marca do grudnia z maksymalnie czterema codziennymi wylotami. Dok znajduje się w 1. dzielnicy Schwedenplatz. Czas żeglugi 13:15 w dół rzeki 13:30 w górę rzeki. € 17-30. 
* '''[https://www.mahartpassnave.hu/hu/ Mahart Passnave]'''. Obsługuj szybki wodolot między Wiedniem a Budapesztem od maja do października, codziennie odlatując w szczycie sezonu. Dok znajduje się w 2. dzielnicy na właściwym Dunaju (U1 Vorgartenstrasse, dok na Dunaju). Czas wypłynięcia 05:30 w dół 06:30 w górę. Łódź cumuje tylko w Bratysławie i Wyszehradzie tylko po uzgodnieniu. Bratysława 29 € / 39 €, Visegrád / Budapeszt 89 € / 109 €, dostępna zniżka dla studentów. 
* '''[https://www.donauschifffahrt.eu/ Donauschiffahrt Wurm + Köck]'''. Obsługuj statki między Wiedniem a Linz. Żegluga jest powolna i droga, ale statki podróżują przez słynną dolinę rzeki Wachau. Dostępne są bilety łączone, w tym powrót pociągiem. od 12 €.

== Transport ==
{{Mapframe|48.216|16.352|zoom= 12|width= 400|height= 400}}
=== Transport publiczny ===
Wiedeń ma dobry [https://www.wien.gv.at/english/transportation-urbanplanning/public-transport/ system transportu publicznego], który obejmuje kolej, kolej podmiejską, metro, tramwaje i autobusy. Metro jest bardzo wydajne i zabierze Cię w ciągu kilku minut jazdy od dowolnego miejsca, które prawdopodobnie chcesz odwiedzić. Samo metro ma drugie na świecie pod względem liczby kierowców na mieszkańca, co nie obejmuje 27 linii tramwajowych, dziesiątek linii kolejowych ani licznych autobusów.

Zapytania dotyczące tras i rozkładów jazdy są możliwe dzięki aplikacji mobilnej ''Qando'' dostarczanej przez operatora transportu publicznego. Aplikacja jest dostępna na [https://play.google.com/store/apps/details?id=at.wienerlinien.wienmobillab Androida], [https://apps.apple.com/us/app/wienmobil/id1107918142 IOS] i można uzyskać do niej dostęp bez instalacji w Internecie.

==== Dostępność ====
Cały system U-Bahn ma dostęp bezstopniowy, ale wejście na peron jest dozwolone tylko z ważnym biletem. Autobusy są niskopodłogowe, z windami zapewniającymi pełny dostęp dla wózków inwalidzkich. System tramwajowy obsługuje mieszankę starszych tramwajów niskopodłogowych i nowoczesnych tramwajów niskopodłogowych. Na przystankach tramwajowych z wyświetlaczami cyfrowymi wskazane jest, czy następny przyjeżdżający tramwaj jest dostępny bezstopniowo. Wiener Linien generalnie rozkłada tramwaje, więc nie musisz przepuszczać więcej niż jednego, zanim nadjedzie jeden niskopodłogowy.

Wszystkie stacje U-Bahn mają teksturowaną nawierzchnię na peronie, aby pomóc niewidomym klientom w rozpoznaniu krawędzi peronu. Psy służbowe można zabrać w dowolne miejsce w systemie, ale jeśli nie są oficjalnie zarejestrowane jako takie w rządzie austriackim, muszą być zakłopotane (w praktyce władze tranzytowe prawie nigdy nie będą pytać, czy zarejestrowany jest oczywisty pies służbowy). Zwykłe psy można zabrać prawie wszędzie w transporcie publicznym, ale muszą być albo w zamkniętym nosidełku, albo na smyczy i kagańcu.

Więcej informacji na temat dostępności można znaleźć w [https://www.wienerlinien.at/eportal3/ep/channelView.do/pageTypeId/66533/channelId/-4001458 Internecie].

==== Taryfy ====
Transport publiczny w obrębie miasta, w tym większość miejsc, w których można się spodziewać (cała sieć metra i tramwajów) to jedna strefa (Kernzone 100). Można użyć dowolnego transportu: metra, dowolnego pociągu - nawet tych dużych prędkości - pod warunkiem, że podróżujesz między dwiema stacjami w Wiedniu, tramwajami, autobusami, autobusami nocnymi i koleją międzymiastową (Wiener Lokalbahn) w granicach miasta.

Musisz potwierdzić (opieczętować) swój bilet, jeśli godzina i data nie są na nim wydrukowane, przed wejściem na peron metra lub do pociągu lub zaraz po wejściu do autobusu lub tramwaju. Nie musisz pokazywać biletu operatorowi autobusu lub tramwaju. Chociaż nie ma wielu kontrolerów na miejscu, mandat za podróż bez biletu wynosi 100 €.

Bilety są dostępne w automatach (Visa i karty MC akceptowane) oraz w kasach na stacjach metra i dworcach kolejowych, a także w sklepach tytoniowych („Tabaktrafik”). Można je również [https://shop.wienerlinien.at/ kupić online] w celu wydrukowania lub za pomocą [https://shop.wienerlinien.at/index.php/cms/page/27.0/0#wzt3 aplikacji mobilnej], aby przedstawić je za pomocą telefonu komórkowego.

* Bilet w jedną stronę 2,40 €: Jednokierunkowa, nieprzerwana podróż w dowolne miejsce, z tyloma potrzebnymi transferami (dzieci, rowery, psy 1,20 €).
* Bilet dzienny 5,80 €. Obowiązuje do 01:00 następnego dnia. Dostępne tylko online lub za pośrednictwem aplikacji mobilnej.
* Bilet 24-godzinny 8,00 €: Ważny od stempla czasu.
* Bilet 48-godzinny 14,10 €: Ważny od znacznika czasu.
* Bilet 72-godzinny 17,10 €: Ważny od znacznika czasu.
* Bilet tygodniowy/Wochenkarte 17,10 €: ważny od poniedziałku 00:00 do następnego poniedziałku 09:00.
* 8-dniowy bilet klimatyczny 40,80 €: ważny przez cały dzień do 01:00 następnego dnia, każdego dnia stemplujesz bilet (złóż go i opieczętuj nowe pudełko w razie potrzeby). Możliwe jest stemplowanie biletu wiele razy dla wielu osób w ciągu jednego dnia, jeśli podróżujesz w grupie. (Na przykład z tego biletu mogą korzystać cztery osoby w dwa osobne dni, ale cztery odcinki muszą być stemplowane każdego dnia.)

Dzieci do lat 14 nie potrzebują biletu w niedziele, święta i podczas ferii szkolnych w Austrii. Dzieci w wieku 15–19 lat są również zwolnione, jeśli uczęszczają do szkoły w Austrii.

Jeśli zatrzymujesz się na kilka dni i masz nadzieję na mnóstwo zwiedzania i / lub zakupów, '''[https://www.viennacitycard.at/index.php?lang=EN Vienna Card]''' (Wien Karte) to dobra okazja. Kosztuje 29,00 € i jest dobry na 72 godziny nieograniczonego transportu publicznego w Wiedniu. Karta zapewnia również zniżki (zwykle 1 EUR lub 2 EUR w głównych muzeach i galeriach sztuki) na wiele atrakcji i sklepów. Możesz go kupić na lotnisku, w hotelach i na stacjach metra. Karta Vienna Card pozwala jednemu dziecku w wieku poniżej 15 lat podróżować z opiekunem, co może być bardziej atrakcyjne. Jedna karta Vienna Card umożliwia rabaty sklepowe / muzealne dla całej rodziny.

==== Sieć ====
Najlepsza mapa transportu kolejowego (ciężkiego i podziemnego) jest wyświetlana na wszystkich stacjach ÖBB. Jest tak wiele linii, że mapy są zwykle bardzo uproszczone i nie ma map sieci tramwajowej. Można wcześniej zapytać lub [https://www.wienerlinien.at/eportal3/ep/home.do?tabId=0 sprawdzić] najlepsze połączenie. Główne stacje są dobrze podpisane, a połączenia są zaplanowane, jeśli usługi nie są częste.

==== U-Bahn ====
[[Plik:Schnellverbindungen Wien.png|thumb|upright=2.0|Linie kolejowe w Wiedniu (U-Bahn, S-Bahn, Lokalbahn), Ze względu na prace modernizacyjne i prace nad przedłużeniem linii metra U2 do Wienerberg, linii metra U4 (zielony linia) będzie „nieczynna między stacjami Karlsplatz i Laengenfeldgasse” do 1 września 2019 r., między Karlsplatz a Laengenfeldgasse (autobus „'U4Z' ')]]
Pięć linii U-Bahn U1 U2 U3 U4 U6 jest najczęstszym sposobem na poruszanie się po Wiedniu (Było kilka propozycji linii U5, z których żadna nie została jeszcze potwierdzona). Te linie metra, mają pociągi w ciągu dnia co 1,5–5 minut i obejmują większość ważnych części miasta i zabytków. System jest łatwy do zrozumienia; żadna z linii nie rozgałęzia się ani nie dzieli ścieżki, a kierunek jest wskazywany przez stację końcową, więc musisz rzucić okiem na mapę, aby zobaczyć, co to jest. Większość stacji ma cyfrowe wyświetlacze na peronach, które informują o czasie oczekiwania na następny pociąg. Na niektórych liniach niektóre pociągi nie jeżdżą aż do końca, wyświetlacz peronu pokaże, na której stacji pociąg się kończy. W nocy do soboty, niedzieli i święta w Austrii wszystkie linie działają także w nocy (wszystkie co 15 minut), nie potrzebujesz specjalnego biletu, aby korzystać z linii nocnej.

==== Tramwaje ====
[[Plik:Netzplan Straßenbahn Wien 2016.png|thumb|upright=2.0|Wiedeńska sieć tramwajowa]]
[[Plik:Wien Linie 01 08 Schwedenplatz a.jpg|thumb|Tramwaj w Wiedniu: tramwaj komunikacji miejskiej po prawej stronie, po lewej stronie zwiedzanie Wiednia-Ring-Tramu (VRT)]]
Linie tramwajowe (Bim, Straßenbahn) mają po prostu zwykłą cyfrę lub literę (O, 1). Istnieje 27 linii, które zatrzymują się lokalnie, co jest przydatne, aby nieco zwolnić i zobaczyć więcej miasta.

W 2009 roku powstał żółty turystyczny wiedeński tramwaj, który jeździ po Ringstraße za 9 € i ma audioprzewodnika w kilku językach. Słynne „linie pierścieniowe” 1 i 2 zapewniają jednak dokładnie taki sam widok i są objęte normalną strefą taryfową Wiednia. Możesz wsiąść do tramwaju 1 (do Prater-Hauptalle) z Oper na Schwedenplatz i wsiąść do tramwaju 2 (do Ottakring) z Schwedenplatz z powrotem do Oper.

==== Autobusy ====
Linie autobusowe są oznaczone liczbą kończącą się na literę (tj. 3A, 80B). Jest mało prawdopodobne, aby jechać autobusem, ale można bezpiecznie założyć, że widzisz taki, do którego możesz wsiąść, i zabierze Cię on do wyższej formy transportu, takiej jak U-Bahn. Tańsze bilety (1 EUR) są dostępne dla większości autobusów „B”; ważne są również zwykłe bilety i karnety.

==== Kolej ====
Podmiejska sieć kolejowa Wiednia jest często pomijana przez turystów. Składa się z trzech rodzajów pociągów: S-Bahn (S), które w większości obsługują wewnętrzne przedmieścia i zatrzymują się na wszystkich stacjach z nielicznymi wyjątkami, Regionalbahn (R), które są na ogół bardziej oddalone od S-Bahn i zatrzymują się na ograniczonych przystankach na równoległe trasy S-Bahn, ale poza tym wszystkie przystanki oraz RegionalExpress (REX), które w większości obsługują najbardziej oddalone przedmieścia i wykonują bardzo ograniczone przystanki na wewnętrznych przedmieściach (chociaż nie wszystkie pociągi RegionalExpress to pociągi podmiejskie). Sieć rozciąga się także poza granice sąsiednich krajów.

Najważniejsze trasy kolejowe:

* Pociągi '''Stammstrecke''' (Meidling – Hauptbahnhof (dworzec główny) –Quartier Belvedere – Rennweg – Mitte – Praterstern – Floridsdorf) kursują co 2–5 minut. To nie jest sama linia, ale raczej wynik szeregu linii używających tego samego odcinka.
* '''S45''' kursuje w północno-zachodniej części miasta co 10–15 minut wzdłuż pięknej linii kolejowej zbudowanej przez architekta Otto Wagnera.

Wyjazdy koleją na przedmieścia Wiednia (w Wiedniu wszystkie stacje kolejowe zaczynają się od „Wien”) wymagają dodatkowego biletu. Są one dostępne jako strefy w VOR (austriacki region tranzytu wschodniego) lub jako bilety punkt-punkt z kolei. Najłatwiej jest kupić dodatkowe strefy na obrzeżach miasta. Jeśli masz kartę Vorteilscard, bilet kolejowy będzie tańszy; jeśli planujesz przenieść się na autobus, bilet VOR jest również ważny na tę samą strefę.

==== Kolej międzymiastowa ====
Wiener Lokalbahn (WLB), zwany także Badner Bahn, jest koleją międzymiastową jadącą z Opery kursującą tramwajem ulicznym na południowy zachód przez Wiedeń do stacji Meidling, gdzie staje się koleją prowadzącą dalej przez 23. dzielnicę i przedmieścia oraz wzgórza winiarskie w Dolnej Austrii do Baden. W obrębie samego Wiednia jest objęty tym samym biletem strefy 100 co reszta systemu tramwajowego, ale potrzebujesz dodatkowego biletu, aby pojechać na przedmieścia.

==== Usługi nocne ====
Regularne tramwaje, pociągi i autobusy kursują do około 00:30 (tuż po północy). Większość kolei podmiejskich jest zamknięta między 01:00 a 04:00. W piątek, sobotę i noce przed świętami cała sieć U-Bahn działa całą noc. Ponadto gęsta sieć nocnych autobusów, zwana „NightLiners”, jest dostępna każdej nocy w roku. Wszystkie bilety regularne są ważne. Większość autobusów kończy się przy „Kärntner Ring, Oper”, co umożliwia łatwą wymianę. Interwały to 15 minut (metro), 30 minut (autobus). Usługa dzienna zostanie wznowiona o 05:00.

=== Taksówką ===
[[Plik:Fiaker Wien.jpg|thumb|right|Woźnicy Fiaker czekają na klientów]]
Taksówki są obfite i zwykle można je przywołać na ulicy lub znaleźć na postoju taksówek. Taryfy ustalane są według ceny licznika, ale jeśli wolisz, zawsze możesz negocjować taryfę. Zawsze negocjuj podczas podróży na lotnisko lub poza granice miasta, ponieważ taryfy nie są ustalane w tych miejscach. Dostępne są także pedicabs, autokary konne i tym podobne.

=== Samochodem ===
Jeśli to możliwe, unikaj prowadzenia samochodu w obrębie centralnego pierścienia. Podczas gdy samochody są dozwolone na wielu ulicach, są one wąskie i w większości jednokierunkowe. Mogą być mylące dla odwiedzających, a parkowanie jest bardzo ograniczone (i ograniczone w ciągu dnia). Ze względu na kompleksowość systemu tranzytowego najprawdopodobniej nie będziesz potrzebować samochodu w Wiedniu, z wyjątkiem wycieczek w inne miejsca.

Ponadto dobrym pomysłem może być pozostawienie samochodu w domu w godzinach szczytu. Ulice Wiednia mogą być nieco zatkane rano i wczesnym wieczorem, a kierowcy nie są tak naprawdę znani z tego, że są szczególnie uprzejmi i przyjaźni.

Piesi mają pierwszeństwo przejazdu przez wszystkie drogi na przejściu dla pieszych, gdzie nie ma sygnału dla pieszych. Jeśli takie przejście dla pieszych znajduje się na prostym skądinąd odcinku drogi, pojawi się znak ostrzegawczy: musisz ustąpić każdemu pieszemu na tym przejściu. Austriacy przyzwyczajeni do doświadczonych lokalnych kierowców wychodzą bez namysłu i zmuszają cię do zatrzymania się, więc zwolnij tutaj i bądź ostrożny. Podczas jazdy po okolicy to „prawo do pieszych” jest zrozumiałą zasadą na każdym skrzyżowaniu, chociaż piesi będą bardziej ostrożni, zanim wyjdą. Ponownie uważaj na to: jeśli zobaczysz pieszego czekającego na przejście, powinieneś zatrzymać się na skrzyżowaniu dla niego lub niej.

Zachowaj ostrożność podczas parkowania w pobliżu torów tramwajowych. Upewnij się, że bok samochodu nie blokuje ścieżki tramwaju. W przeciwnym razie tramwaj będzie zmuszony zatrzymać się, a samochód może być holowany.

=== Rowerem ===
[[Plik:ViennaBicycleStand.jpg|thumb|right|Stojak na rowery na Siebensternplatz]]
[[Plik:Citybike Wien.jpg|thumb|Citybike Wien]]
Inną opcją podróżowania po Wiedniu jest jazda na rowerze, choć nadal postrzegana jest raczej jako rozrywka. Kompaktowy rozmiar Wiednia sprawia, że ​​jazda na rowerze jest atrakcyjna. Na rowerze można dotrzeć do większości interesujących miejsc w ciągu pół godziny. Przy głównych ulicach, w parkach i nad rzekami jest wiele ścieżek rowerowych. Przejazd przez miasto może być jednak skomplikowany, ponieważ pasy podążają nielogicznymi drogami. Jednym z głównych zarzutów jest to, że zaplecze rowerowe było później przemyślane i jest to bardzo widoczne, wiele świateł stopu i skrzyżowań jest niebezpiecznie lub irytująco ustawionych dla rowerzystów, a ścieżki są bardzo nielogiczne: czasami są na ulicy czasami nieobecne, czasem dzielone z pieszymi, czasem nie i mogą się różnić lub kończyć znikąd. Prawo wymaga, aby korzystał z ścieżki rowerowej lub ścieżki, jeśli taka istnieje, chyba że jest zablokowana, w przeciwnym razie obowiązują normalne przepisy ruchu drogowego. Światła są wymagane w nocy, podobnie jak niezależnie działające hamulce.

Zwracaj uwagę na tory tramwajowe na ulicy, a przechodząc przez nie, zbliżaj się do nich jak najbliżej prostopadłej, jak to możliwe, w przeciwnym razie opony mogą utknąć w rowku obok szyny.

Jeśli Twoim celem są zewnętrzne przedmieścia lub chcesz zrelaksować się na wsi, możesz wziąć rower na U-Bahn (zabronione w godzinach szczytu i zawsze w autobusach i tramwajach) lub w pociągu. Potrzebujesz biletu na rower w pociągach. W U-Bahn (metrze) transport roweru jest bezpłatny w dni robocze od 09:00 do 15:00 i po 18:30 oraz przez cały dzień w weekendy.

* '''[https://www.citybikewien.at/de/ CityBike]''' prowadzi krótkoterminowy wspólny system rowerowy w całym Wiedniu. W wewnętrznych dzielnicach znajduje się wiele stacji. Możesz zarejestrować się, aby wypożyczyć rower za pomocą karty kredytowej (1 € / rejestracja) lub otrzymać kartę turystyczną (2,50 € / dzień). Pierwsza godzina jest bezpłatna, kolejne 1 €, trzecie 2 € itd. Dlatego zawsze zwracaj rower, gdy tylko skończysz jeździć. 15 minut po zwrocie możesz wypożyczyć inny lub ten sam rower w nowej bezpłatnej godzinie. Zagraniczne karty kredytowe działają dobrze w automatach - ale potrzebujesz jednej karty kredytowej na osobę. Nie możesz wynająć dwóch rowerów z jedną kartą.
* '''[https://www.pedalpower.at/ Pedal Power]''' oferuje wycieczki rowerowe z przewodnikiem i wypożyczalnię rowerów. Dostarczają do hoteli lub można je odebrać w Prater po obniżonej cenie.

=== Pieszo ===
[[Plik:Graben Vienna Sept 2006.jpg|thumb|right|Ruchliwa ulica handlowa „Graben” jest doskonałą bazą wypadową na spacer po Wiedniu]]

Spacery mogą być również bardzo przyjemne. Pierścień wewnętrzny jest dość zwarty z wieloma przyjemnymi, brukowanymi ulicami. Można go pokonać w około 20 minut.

Weź ze sobą wygodne buty do chodzenia, ponieważ jest to najczęstszy sposób poruszania się.

== Język ==
Większość wiedeńczyków posługuje się wachlarzem i mieszanką wiedeńskiego niemieckiego i standardowego niemieckiego („Hochdeutsch”) jako swojego języka ojczystego, w przeciwieństwie do większości innych części Austrii, gdzie lokalny dialekt jest wciąż bardziej rozpowszechniony. Wiedeński niemiecki zaliczany jest do dialektów austriacko-bawarskich. Kiedyś był specjalnie podzielony na dzielnice. Miał także wiele wpływów jidysz („Hawara”, „Beisl”). Jednak obecnie w zasadzie wszyscy mówią standardowym niemieckim, chociaż austriacka odmiana niemieckiego różni się akcentem i nieco słownictwem (np. Plastikowa torba to „Plastiksackerl”, a nie „Plastiktüte”) od standardowego niemieckiego używanego w Niemczech. Różnice są na tyle małe, że wystarczy znajomość standardowego niemieckiego.

Jeśli ktoś jest tak dumny, że nadal mówi w dialekcie, a ty nie rozumiesz, po prostu poproś osobę, aby mówiła „Hochdeutsch” (standardowy niemiecki, dosłownie „wysoki niemiecki”), a on/ona na ogół to zrobi. Standardowy niemiecki jest jedynym językiem urzędowym, a zatem głównym uznanym językiem pisanym.

Osoby pracujące z zagranicznymi gośćmi zwykle biegle władają językiem angielskim, chociaż angielski nie jest tak powszechnie używany, jak w krajach Europy Północnej, a znaki (w tym opisowe w muzeach) nie zawierają tak często tłumaczeń na angielski, jak w niektórych innych krajach europejskich, więc dla tych, którzy nie mówią po niemiecku, w niektórych sytuacjach przydatna może być rozmowa podróżna lub słownik dwujęzyczny.

Oprócz niemieckiego i austro-bawarskiego, w Wiedniu są znaczące mniejszości, takie jak serbski, chorwacki, turecki i rumuński, które używają między sobą swoich własnych języków i mogą być pomocne, jeśli znasz któryś z ich języków i rozpoznasz te pochodzenie.

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Donauturm Nacht.jpg|thumb|right|Donauturm (Wieża Dunaju), platforma widokowa, restauracja i bar, otwarte codziennie]]
Wiedeń ma bogatą historię jako stolica monarchii, a zatem istnieje wiele historycznych budynków i muzeów. Większość z nich, w tym '''Stephansdom''' (Katedra św. Szczepana) i trzy najbardziej znane muzea, '''Kunsthistorisches Museum''' (Muzeum Sztuk Pięknych), '''Naturhistorisches Museum''' (Muzeum Historii Naturalnej) i '''Albertina''', znajdują się w Innere Stadt. Obwodnica (niem. Ringstraße) to okrągła droga otaczająca wiedeńską dzielnicę Innere Stadt i jest jedną z jej głównych atrakcji. Jego architektura jest typowa dla eklektycznego, historycznego stylu zwanego Ringstraßenstil z lat 60. i 90. XIX wieku. Zbudowane w stylu renesansowym według planów Heinricha von Ferstela, '''MAK - Austriackie Muzeum Sztuki Użytkowej/Sztuki Współczesnej''' jest pierwszym budynkiem muzealnym na Ringstraße. Pałac Schloss Schönbrunn, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, znajduje się na obszarze Zachodnich dzielnic.

== Warto zrobić ==
[[Plik:Opernball 0658.JPG|thumbnail|right|Nie ma bardziej stylowego sposobu na powitanie nowego roku niż w Operze Wiedeńskiej]]
* '''Sezon balowy''': Jedną z rzeczy, których nie można przegapić podczas wizyty w Wiedniu podczas sezonu karnawałowego, jest wzięcie udziału w jednnym z wielu wspaniałych balów w mieście, niektóre z nich w cudownych eleganckich lokalizacjach, takich jak Wiedeń Hofburg lub Ratusz (Rathaus). Najbardziej znane i eleganckie bale to Bal Operowy w [https://www.wiener-staatsoper.at/ Operze Narodowej] lub bal ''Wiener Philharmoniker''. Wiele gildii zawodowych ma własne bale, np. ''Kaffeesiederball'' przez właścicieli wiedeńskich kawiarni. Innym akcentem jest słynna Life Ball, zasiłek na AIDS/HIV, w którym celebryci i inni uczestnicy noszą kostiumy. Kalendarz bali można znaleźć na stronach [https://www.wien.gv.at/vadb/internet/AdvPrSrv.asp?Layout=Ballkalender&amp;Type=S Rady Miasta Wiednia].
* Wycieczki rzeką i kanałem - wycieczki kanałem są okropne. Wszystko, co widzisz, to drzewa i budynki przemysłowe. To strata pieniędzy i czasu.
* Latem odbywa się także wiele innych festiwali na świeżym powietrzu, np. w Karlsplatz, Vienna Turf Krieau, the Prater, Arena, dachu City Library na Urban-Loritz-Platz i Schloss Neugebäude.
* W lecie odbywa się także '''[https://www.impulstanz.com/ Festiwal ImPulsTanz]''' dla tańca współczesnego i występów. Są również dobre, jeśli interesują Cię warsztaty taneczne.

=== Muzyka klasyczna ===
[[Plik:Wien - Haus des Wiener Musikvereins (2).JPG|thumb|Musikverein Vienna]]
Wiedeń jest uważany przez wielu za duchowy dom europejskiej muzyki klasycznej, a wielu wielkich kompozytorów, takich jak Joseph Haydn, Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwig van Beethoven, Franz Schubert i Johann Strauss II spędzają znaczną część swojej kariery w Wiedniu.

Od maja do grudnia można uczestniczyć w koncertach '''[https://www.hofburgorchester.at/en/ Wiedeńskiej Orkiestry Hofburg]''', które odbywają się w Sali Festiwalowej i Redoutensäle w wiedeńskim Pałacu Hofburg. Na program orkiestry składają się wiedeńskie walce i melodie operetkowe Johanna Straussa, Franza Lehára i Emmericha Kálmána, a także arie i duety operowe Wolfganga Amadeusza Mozarta. Każdego roku wieczorem 31 grudnia i 1 stycznia Vienna Hofburg Orchestra wykonuje tradycyjne wiedeńskie koncerty sylwestrowe i noworoczne w salach festiwalowych Hofburga. Te koncerty, podobnie jak te z podobnych zespołów, są jednak dość drogie jak na to, co oferują i przeznaczone są dla rozrywki turystów.

W przypadku poważniejszego programu na inne koncerty w Musikverein i Staatsoper można wziąć udział już za 3-4 € (miejsce stojące). Występują jedni z najlepszych muzyków na świecie, w tym oczywiście [https://www.wienerphilharmoniker.at/en Wiedeńska Orkiestra Filharmoniczna]. Koncerty zaczynają się niemal za cenę filiżanki kawy, a Wiedeń oferuje częsty i wyjątkowy grafik, który jest dostępny finansowo dla wszystkich. Wiele scen muzycznych w Wiedniu jest nieobecnych w miesiącach letnich, z wyjątkiem zespołów, które zaspokajają potrzeby turystów. Rozwiązaniem byłoby podróż do Salzburga, gdzie latem mieszka Filharmonia Wiedeńska.

Dla tych, którzy chcą oglądać operę, [https://www.wiener-staatsoper.at/ Wiedeńska Opera Państwowa] jest najsłynniejszą operą w mieście.

== Praca ==

== Nauka ==
Wiedeń cieszy się dużym powodzeniem, jeśli chodzi o wybór nauki za granicą. Uniwersytet Wiedeński jest najstarszym uniwersytetem biorąc pod uwagę niemieckojęzyczne kraje, obecnie liczący ok. 74 tys. studentów z całego świata. Mnogość kierunków (177) pozwala studentom na dobranie odpowiednich studiów.
Studia odbywają się z reguły w języku niemieckim, ale istnieje również możliwość ukończenia programów w języku angielskim.

== Zakupy ==
[[Plik:Wien_06_Mariahilfer_Straße_065_b.jpg|thumb|right|Innere Mariahilferstrasse]]
Godziny otwarcia sklepów to zazwyczaj Pn-Pt 08:00 lub 09:00 do 18:00 lub 19:00 oraz sobota 09:00 do 18:00, nieczynne W niedziele. W niektórych centrach handlowych są nieco dłuższe godziny. Karty kredytowe są zwykle akceptowane w dużych sklepach oraz w sklepach z wyższej półki. Wszystkie sieci, które można znaleźć w centrach handlowych, mają także sklepy przy ulicach handlowych miasta, które są bardziej dostępne i przyjazne turystom. Pchle targi zwykle można znaleźć w niedziele, gdzie można kupić przedmioty po bardzo rozsądnych cenach.

=== Rynki zewnętrzne ===
[[Plik:ViennaKraut.jpg|thumb|right|Kraut na Naschmarkt]]
Istnieje [https://www.wien.gv.at/english/fima/markets.htm 21 rynków] ze stoiskami i charakterystycznymi wiedeńskimi sklepami typu chata, które są otwarte codziennie (oprócz niedzieli). Ponadto wiele z nich ma prawdziwe targi rolników, często w sobotnie poranki. Istnieje duża różnorodność sprzedawców i rynków, od ekskluzywnych po tanie. W każdym z nich jest kilka różnych sklepów (sklep mięsny, piekarnia, artykuły spożywcze, kawa itp.). Istnieje jeszcze kilka cotygodniowych targów rolniczych w całym mieście oraz targów sezonowych, takich jak targi bożonarodzeniowe.

==== Targi bożonarodzeniowe ====
[[Plik:Belvedere-Weihnachtsdorf 3845.JPG|thumb|Trag bożonarodzeniowy Belvedere]]
Otwarte od 15 lub 20 listopada do 23 lub 24 grudnia, większość wiedeńskich rynków bożonarodzeniowych („Christkindlmarkt”, „Adventmarkt” lub po prostu „Weihnachtsmarkt”) jest nie tyle na zakupy, co na jedzenie i picie. Od południa do późnych godzin nocnych ludzie gromadzą się na jarmarkach bożonarodzeniowych, aby pić grzane wino, uderzać pięściami i rozmawiać ze sobą oraz od czasu do czasu nieznajomym. Wejście na wszystkie te rynki jest bezpłatne. Podczas gdy Wiedeń może być cudownym miejscem do odwiedzenia w okresie świątecznym, 25 i 26 grudnia miasto jest w dużej mierze zamknięte.

* '''[https://www.wienerweihnachtstraum.at/christkindlmarkt-und-eistraum/ Rathaus]'''. To bardziej wesołe miasteczko niż jarmark bożonarodzeniowy. To największe i najbardziej ruchliwe wcielenie Wiednia. Wiener Christkindlmarkt, położony na dużym rynku pomiędzy Rathaus i Burgtheater, jest zdecydowanie największym i prawdopodobnie najbardziej znanym jarmarkiem bożonarodzeniowym w Wiedniu. Duża choinka przed ratuszem, możliwość jazdy na łyżwach, ozdobne drzewa w parku, często zatłoczone! 
* '''[https://spittelberg.at/index.php?en_wm_weihnachtsmarkt/ Spittelberg]'''. Prawdopodobnie najbardziej zachwycający, choć często dość wypełniony jarmark bożonarodzeniowy w Wiedniu, rynek Spittelberg jest rozrzucony po szeregu alejek wyłożonych malowniczymi domami Biedermeier z początku XIX wieku (wiele z nich to dawne domy publiczne, dlatego też oszczędzono ten obszar na początku XX wieku) rewitalizacja miast). Niektóre z kramów są przedłużeniem sklepów i barów w tej zazwyczaj raczej sennej okolicy. 
* '''Maria-Theresien-Platz'''. Stosunkowo nowy rynek między dwoma muzeami i w drodze do/z MuseumsQuartier (MQ). Łatwo jest manewrować od niektórych, a jakość towarów jest lepsza niż u większości. 
* '''Schönbrunn'''. Jeden z lepszych rynków z towarami wyższej jakości i bardziej świąteczną atmosferą przed pałacem Schönbrunn. Łatwiej jest się tutaj rozprzestrzeniać, a specjalnościami są jedzenie, ręcznie robione mydła i świece. 
* '''Belweder'''. Kolejny dodatek do bożonarodzeniowych targów w mieście, rynek przed pałacem Belvedere jest przestronny i podkreśla samodział. 
* '''Resselpark/Karlsplatz''' - Mały, alternatywny i bardziej hałaśliwy jarmark bożonarodzeniowy przed Karlskirche.
* '''[http://www.altwiener-markt.at/de/home Freyung]'''. Dobry rynek w Pierwszej Dzielnicy odwiedzany przez mieszkańców i specjalistów podczas przerwy na lunch i zakupów w centrum miasta. Skoncentruj się na rękodziele i oryginalnych prezentach, takich jak ręcznie robione ozdoby świąteczne, żłobki lub przedmioty wykonane z naturalnych materiałów. Świąteczne ciasta i herbatniki, a także gorący poncz i Glühwein. Zwykle jest mniej turystów. 

W dalszej części [https://www.grafenegg.com/de zamku Grafenegg] znajduje się słynny i zbyt tętniący życiem jarmark bożonarodzeniowy. Wstęp kosztuje 7 €, dzieci w wieku poniżej 12 lat bezpłatne.

=== Sprzedaż charytatywna ===
Aukcje charytatywne są powszechne w Wiedniu. Niektóre sklepy przekazują swoje dochody na programy społeczne (często programy z powrotem do pracy z drugiej ręki, podobne do Goodwill lub innych sklepów charytatywnych).

=== Produkty spożywcze ===
Supermarkety wiedeńskie nie są bardzo duże, zwłaszcza w porównaniu z hipermarketami obejmującymi resztę Europy Środkowej. Jednak jest praktycznie jeden na każdym rogu. Są one ogólnie otwarte Pn-Pt 07:00-19:00, Sb 07:90-18:00, później w niedzielę i święta, kilka sklepów jest otwartych: trzy na dworcach kolejowych (w Westbahnhof do 23:00, w Praterstern i Franz-Josefs-Bahnhof do 21:00), trzy na lotnisku (do 23:09) i jeden w szpitalu ogólnym (Allgemeines Krankenhaus, AKH). Hofer, Penny i Lidl starają się być dyskontami, a Billa i Spar, a także większy wybór i jakość reklam Merkur. Nie ma zasadniczej różnicy w cenach. Większość zwykłych sklepów ma delikatesy, w których urzędnicy robią kanapki na koszt wybranych składników. Chociaż wiele produktów jest austriackich, żadna z sieci nie jest w rzeczywistości własnością austriacką. Jeśli chcesz wesprzeć lokalną gospodarkę, możesz to zrobić, odwiedzając niezależne sklepy lub odwiedzając rzeczywiste rynki.

Ekskluzywne sklepy spożywcze nie są powszechne w Wiedniu.

== Gastronomia ==
[[Plik:Wiener-Schnitzel02.jpg|thumb|right|„Schnitzel”, prawdziwa wiedeńska podstawa]]
Wiedeńskie restauracje w menu oferuje oszałamiającą różnorodność terminów dotyczących potraw, o których większość turysta nigdy nie słyszał, a wiele z nich nie znajduje się na krótkiej liście terminów menu zawartych w rozmówkach. Jednak restauracje, które mają w ogóle jakichkolwiek zagranicznych klientów, zazwyczaj mają angielskie menu, choć być może trzeba będzie o to poprosić: wyrażenie „English menu” zazwyczaj zrozumie nawet kelnerzy, którzy nie mówią po angielsku. Mały dwujęzyczny słownik będzie przydatny do próby rozszyfrowania list menu: przynajmniej pozwoli ci zazwyczaj ustalić, jakiego rodzaju jedzenie (kurczak, wołowina, ziemniak itp.) Dotyczy, nawet jeśli nie wiesz, jak jest przygotowane . W Austrii powszechne są nie tylko pikantne, ale także słodkie dania główne.

Klasyczne wiedeńskie potrawy do wypróbowania to słynny '''Wiener schnitzel''', cienki kotlet cielęcy lekko panierowany i smażony oraz być może mniej znany '''Tafelspitz''', w którym pieczona wołowina gotowana jest w bulionie z warzywami korzeniowymi i ziołami. Popularny jest również sznycel wieprzowy („vom schwein”). Zgodnie z prawem menu restauracji powinno wyjaśniać, czy coś sprzedawanego jako „sznycel wiedeński” jest zrobione z czegoś innego niż cielęcina. Jak zwykle w większości krajów Europy Środkowej i Wschodniej, grzyby są bardzo popularne, a kiedy są w sezonie, znajdziesz mnóstwo odmian w menu restauracji i do sprzedaży na rynkach, często po zaskakująco niskich cenach, przynajmniej jeśli jesteś z Ameryki Północnej. Kurki za 10 €/kg.

Porcje wiedeńskiej restauracji są zwykle duże. Wiele restauracji oferuje teraz dania wegetariańskie. Większość restauracji ma codzienne specjały wymienione na tablicy kredą lub czasami na drukowanej wkładce w zwykłym menu. Zazwyczaj są to najlepsze specjalności, chociaż mogą nie być wyświetlane w menu w języku angielskim, więc może być konieczne ich wyjaśnienie lub próba ich przetłumaczenia.

Chleb w restauracjach wiedeńskich jest zwykle płatny dodatkowo; jeśli na stole jest jego koszyk, zazwyczaj będziesz obciążany za sztukę tylko wtedy, gdy go weźmiesz.

Śniadania w hotelach są różne, ale zazwyczaj składają się głównie z bufetu z różnorodnymi bułkami, wędlinami i serem. Zazwyczaj dostępne są również owoce, jogurt, musli i często inne rodzaje zimnych płatków. Wiele miejsc ugotuje jajka, jeśli o to poprosisz, lub czasami, szczególnie dla gości z Ameryki lub Wielkiej Brytanii, zaoferuje to, ale jest to postrzegane głównie jako coś dla obcokrajowców, śniadania na ciepło nie są typowo wiedeńskie, a jest mało prawdopodobne, aby znaleźć gotowane jedzenie oprócz jaj w ofercie. Mimo że ogólny styl może być „kontynentalny”, wiedeńskie śniadania są często znacznie bardziej obfite niż w wielu innych częściach Europy.

Wiedeń jest kosmopolitycznym miastem, dlatego dostępna jest szeroka gama dań kuchni międzynarodowej. Włoskie, greckie i japońskie potrawy są szczególnie popularne, chociaż reprezentowane są wszelkie potrawy międzynarodowe.

Zwyczaje napiwków są podobne jak w Europie i Ameryce, chociaż napiwki są nieco mniejsze; dziesięć procent zwykle wystarcza w restauracjach. Tradycyjnie sposobem na napiwek kelnera jest podanie kwoty rachunku plus napiwek podczas płacenia; na przykład, jeśli rachunek wynosi 15,50 €, możesz dać kelnerowi 20 € i powiedzieć „siebzehn (siedemnaście)”, co oznacza, że ​​ma wziąć 15,50 € za rachunek, 1,50 € za napiwek, a więc dać ci tylko 3 € reszty. W tej sytuacji zwykle zrozumiałe będą liczby angielskie. Czasami w mniej formalnych restauracjach można naprzemiennie wrzucić napiwek do sakiewki, którą zwykle nosi kelner.

Karty kredytowe nie są tak często używane w restauracjach w Wiedniu, jak w krajach Europy Północnej, więc zapytaj, czy są akceptowane wcześniej.

Nie spodziewaj się „obsługi z uśmiechem” w wiedeńskiej restauracji lub kawiarni. Podczas gdy niektóre serwisy są bardziej przyjazne niż inne, większość praktykuje poziom zastrzeżonej formalności, który może uderzać obcokrajowców z bardziej otwartych kultur jako surowych lub nawet niegrzecznych. Nie jest to zamierzone, jest to głównie kulturowe oczekiwanie, że służba powinna być dyskretna. Więc nie obrażaj się, jeśli kelner nie zgłosi się na ochotnika, aby omówić specjały lub jeśli nie przyjdzie cię sprawdzić podczas jedzenia - ogólne oczekiwania są takie, że jeśli czegoś chcesz, zwrócisz ich uwagę i poprosisz o to, w przeciwnym razie zostawią cię w spokoju.

[[Plik:Sandwiches Vienna.jpg|thumbnail|right|Wiedeńskie oferty żywności wykraczają daleko poza „Wienerschniztel” - oto wybór kanapek z owocami morza]]
=== Street food ===
Tradycyjny wiedeński fast food to kiełbasa we wszystkich kształtach i rozmiarach. W całym mieście można kupić gorące kiełbaski i hot dogi w barach przekąskowych zwanych „Würstlstand”. Słynny Wiener Würstel jest znany jako „Frankfurter” w Wiedniu, ale wielu mieszkańców woli Bosna (z cebulą i curry), Burenwurst i Käsekrainer lub „Eitrige” (z roztopionym serem w środku). Würstlstand zazwyczaj daje wybór kiełbas podawanych jako „hot dog” (nie hot dog z Ameryki Północnej, oznacza to po prostu każdą kiełbasę serwowaną w bułce) lub „mit brot” („z chlebem”, tj. Pokrojoną w kawałki wielkości kęsa i podawane z małym widelcem jednorazowym, z bułką z boku). Zazwyczaj masz do wyboru musztardę lub keczup i (rzadko) inne przyprawy, które kelner nałoży dla ciebie.

Pieczone kasztany („Maroni”) są częstą przekąską w chłodniejszych miesiącach i są sprzedawane na straganach ulicznych w całym mieście, szczególnie w pobliżu stacji kolejowej i stacji metra oraz na jarmarkach bożonarodzeniowych.

Oprócz tego lokalna kultura przekąsek obejmuje również więcej byłych jugosłowiańskich i tureckich odmian fast foodów, takich jak Döner Kebap, kanapki pochodzenia greckiego i tureckiego z pieczonym mięsem, sałatą, pomidorami, cebulą i jogurtem i/lub gorącym sos. Miejsca, w których sprzedaje się kebap, często sprzedają również kawałki pizzy na wynos. Dobre kebaby można kupić w Naschmarkt. Dolny koniec Naschmarkt (dalej od Karlsplatz lub centrum miasta) jest tańszy niż górny koniec (bliżej Karlsplatz), a prawy pas (odwrócony od centrum miasta) jest zarezerwowany dla głównie restauracji z miejscem do siedzenia. Innym dobrym miejscem do znalezienia przekąsek (szczególnie podczas wychodzenia) jest Schwedenplatz.

Zdecydowanie najtańszym sposobem na uzyskanie posiłku typu fast food w Austrii (i prawdopodobnie jedynym posiłkiem dostępnym za nieco ponad 1 €) jest kupowanie austriackiej kanapki (krojony brązowy chleb + szynka/ser + korniszon) w supermarkecie. Supermarkety z ladą delikatesową (Feinkostabteilung) przygotują kanapki na wynos bez dodatkowych opłat. Płacisz tylko za składniki. Zwykle dostępny jest również duży wybór produktów mięsnych, serów i bułek. Wskazujesz wybraną kombinację, możesz również podać maksymalną kwotę, którą możesz zapłacić, a następnie zapłacić w kasie. Jednym z ulubionych jest „Leberkäsesemmel”, czyli lekko przyprawione, bardzo drobno mielone mięso pieczone na patelni, krojone w plastry i podawane na bułce. Jeśli znasz trochę niemiecki, zauważysz, że „Leberkäse” dosłownie tłumaczy się na „ser wątróbkowy”, ale nie zawiera sera, a wersja wiedeńska nie zawiera wątróbki. Świeżość i jakość w sklepach spożywczych są zwykle lepsze niż na stoisku z kanapkami na ulicy.

Innym świetnym sposobem na jedzenie z ograniczonym budżetem jest jedna z setek piekarni w Wiedniu. Sprzedają wszystko, od bułek cynamonowych po pizzę w dobrej cenie. To także świetna alternatywa na śniadanie, ponieważ mają także kawę/espresso na wynos. Jednak w większości miejsc jest kilka stołów i krzeseł, w których można delektować się jedzeniem.

== Czego się napić ==
=== Kawiarnie ===
[[Plik:Cafe central wien vienna philipp von ostau.jpg|thumb|Café Central]]
Wiedeńskie kawiarnie ''Kaffeehäuser'' są znane na całym świecie ze swojej wielkości i żywej kultury kawiarni. Pomijając ''Kaffeehauskultur'' brakuje dużej części kultury wiedeńskiej. Powinieneś przynajmniej odwiedzić jedną z niezliczonych tradycyjnych barokowych kawiarni z XIX lub XX wieku, w których można usiąść, zrelaksować się i napić się napojów.

Większość kawiarni serwuje również piwo, wino i likiery. Wiele serwuje posiłki, zwłaszcza na lunch, a te są często tańsze niż w restauracjach. Większość z nich ma duży wybór ''Torten'' (tortów lub ciastek), niektóre oferują inne wypieki. Zasadniczo niektóre są bardziej restauracyjne, niektóre bardziej kawiarniane, a niektóre bardziej barowe.

=== Kawa ===
Kawa jest oczywiście ważną częścią kultury kawiarni. Wiedeń był nie tylko centrum Cesarstwa Austriackiego, ale także centrum znacznie większego imperium kawowego, a lokalne palona sprzedawano w całej Europie. Dziś wiele osób wciąż zna pojęcie ''palenie wiedeńskie''.

Wiedeń szczyci się dziesiątkami odmian różnych kaw, chociaż włoski styl i nazwy są lepiej znane wielu młodym niż wiedeński, kawiarnie podtrzymują tradycję. Najczęściej:

* '''Kleiner Schwarzer''' znany również jako Schwarzer lub Mokka to wiedeńska wersja espresso. Jest zrobiona z kleszcza więcej wody, wiedeńskiej pieczeni (punkt między pochodzeniem a pieczonym smakiem) i jest ciągnięty powoli, pozwalając mu się utleniać.
* '''Großer Schwarzer''' to podwójny Schwarzer (podobny do podwójnego espresso).
* '''Kleiner Brauner''' to mokka (espresso) ze śmietaną, często z boku.
* '''Großer Brauner''' to podwójna Mokka ze śmietaną.
* '''Melange''' to chyba najbardziej typowa wiedeńska kawa. Podobne do cappuccino, ale z wiedeńskim stylu mokka i bardziej spienionym mlekiem w równych częściach.
* '''Verlängerter''' to mokka (espresso) z dodatkową ciepłą wodą, podobną do małego Americano.
* '''Kapuziner''' to mokka (espresso) z kupą bitej śmietany na wierzchu.
* '''Kaffee Verkehrt''' (lub w bardziej nowoczesnych miejscach Kaffee Latte) to lokalna wersja latte.

[[Plik:Wien Café Sperl Zeitungen.jpg|thumb|Gazety w wiedeńskiej kawiarni]]
Weź również pod uwagę takie specjały, jak Kaisermelange (kawa, mleko, żółtko i koniak) w menu. Większość kawiarni ma specjalizację (na przykład „Kaffee Central” w Café Central). Wiele kawiarni ma ogromny wybór międzynarodowych gazet.

[[Plik:Sachertorte DSC03027.JPG|thumb|right|Oryginalny „Sachertorte” w Cafe Sacher]]
Znalezienie kawiarni nie jest trudne w Wiedniu; Znalezienie konkretnej kawiarni, której szukasz, to inna historia. Większość barokowych „najlepszych” kawiarni znajduje się na Ringu i głównych ulicach Innere Stadt, w większości bardziej przytulne i często mniej formalne nowoczesne kawiarnie z lat 70. i 80. są ukryte na bocznych ulicach Innere Stadt i rozmieszczone w pozostałych dzielnicach (4. dzielnica, 7. dzielnica, 8. dzielnica, dzielnice Zachodnie, ..).

=== Sieci ===
* '''[https://www.oberlaa-wien.at/ Oberlaa]'''. Bardzo wiedeńskie kawiarnie, naprawdę pyszna piekarnia i znana cukiernia. Również wybór zup i dań głównych. Kilka lokalizacji, głównie w Innere Stadt. Melanż 3,70 €; Kawałek Torta 3,50 €. 
* '''[https://aida.at/ Aida]''' Szykowny, ale sztuczny design, mierna jakość, zależy od lokalizacji i szczęścia. Wiele kawiarni w Wiedniu i Dolnej Austrii. Ich menu ma bardzo przydatny projekt graficzny wskazujący dokładne składniki i proporcje w każdym rodzaju kawy, więc warto je odwiedzić, jeśli jesteś całkowicie początkującym.

=== Woda ===
Niezwykle konieczne jest powiedzenie kilku słów na temat wody pitnej w Wiedniu.

Większość wody wiedeńskiej pochodzi z trzech „Hochquellwasserleitungen”. Oznacza to „wysokie - (jak w górach) wiosenne linie wodne (jak w akweduktach). Rzeczywiście woda miejska przepływa przez akwedukty z gór około 100 km na południe od Wiednia (Schneeberg i Hochschwab). Zostały one zbudowane za panowania cesarza Franciszka Józefa i zaopatrują Wiedeń w chlorowaną wodę pitną wysokiej jakości o jakości znacznie wyższej niż wiele wód butelkowanych.

Jeśli więc odwiedzisz to miasto, nie musisz kupować wody. Możesz tutaj po prostu pić wodę z kranu, chyba że wolisz wodę gazowaną.

Inną specjalnością jest to, że w typowych kawiarniach kawie często towarzyszy szklanka zimnej, czystej wody. W większości restauracji można zamówić szklankę wody pitnej za darmo przy każdym zamówieniu, wystarczy podać wodę z kranu („Leitungswasser”).

=== Wino ===
Nowe wino jest zwykle spożywane w Heurigen (rodzinne bary winnic dopuszczone do nowego rocznika). Ogólnie Austria, a zwłaszcza okolice Wiednia, produkuje całkiem sporą ilość wina każdego roku. W dzielnicy Döbling (19. dzielnica) znajduje się nawet wiele winnic. Wino nie jest często eksportowane, a białe są bardziej popularne niż czerwone. Grüner Veltliner to tarta pospolita i świeże białe wino podawane prawie wszędzie. Oficjalnie nowy sezon win zaczyna się 11 listopada (Dzień Świętego Marcina), ale już we wrześniu niektóre częściowo sfermentowane nowe wino (zwane Sturm, które jest mętne, ponieważ nie zostało przefiltrowane) jest dostępne w mieście na trybunach i w 2L zielonych butelkach (wypróbuj Naschmarkt - czasami sprzedawcy będą mieli próbki tego napoju, który przy około 4% alkoholu jest mniej mocny niż wino). Tawerny mogą nazywać się Heurigens, niezależnie od tego, czy wino, które serwują, czy nie - dla prawdziwego produktu w Buschenschank. Jest to szczególnie wiedeński Heuriger, który może być otwarty tylko 300 dni w roku lub do wyczerpania zapasów wina domowego. Heurigen można znaleźć np. w Grinzing, Sievering (19. dzielnica) i Mauer &amp; Rodaun (23. dzielnica), ale także w prawie każdym obszarze podmiejskim Wiednia. Nawet w centrum jest trochę Stadtheurigen. Podczas gdy Heurigen z Grinzing są większe i bardziej znane wśród turystów, często są one zdzierstwem. Jeśli którykolwiek z roczników utrzyma się do następnego roku, oficjalnie staje się starym winem Alte w następny Dzień Świętego Marcina. Heurigen na południu Wiednia lub w Perchtoldsdorf są znacznie tańsze i mają taką samą jakość jak Heurigen w Grinzing. Również na przedmieściach północnych można znaleźć tanie i nieco autentyczne Heurigen. Wypróbuj obszary Stammersdorf lub Hagenbrunn, na przykład Karl Matzka, do których trudno dojechać środkami transportu publicznego.

Po długim dniu idealnym miejscem do wypoczynku wśród wiedeńczyków są Heurigen na przedmieściach. Trochę przypominające ogródek piwny, z wyjątkiem wina, te małe skarby to jedyne miejsca, w których można serwować nowe wino. Nowe wino powstaje od pierwszego tłoczenia winogron i może wydawać się nieco mętne. Uważaj, jest silniejszy, niż myślisz! Dlatego podaje się go w bardzo małych szklankach, 0,25 l lub więcej. Niektórzy Heurigen podają jedzenie, albo wyszukane wiedeńskie specjały, albo bardzo proste dania z chleba i sera. Bez względu na to, który wybierzesz, na pewno będziesz się dobrze bawić. Wskocz na dogodną linię tramwaju wychodzącego, dojedź do ostatniego przystanku i poszukaj budynków z dużymi, wiecznie zielonymi liśćmi zawieszonymi nad drzwiami. Każdy jest wyjątkowy, ale wszystkie są dobrą okazją. Miejscowi niezmiennie mają swoje ulubione: zapytaj.

'''Glühwein''' to gorące, słodzone czerwone wino z cynamonem i goździkami, podawane ze straganów na jarmarkach bożonarodzeniowych. Niektóre rynki mają szczególny system, w którym zostaniesz poproszony o wpłatę za kubek, w którym podaje się wino, a kiedy skończysz, możesz zwrócić go każdemu sprzedawcy glühwein na tym rynku, aby odzyskać depozyt.

=== Bary winne ===
* '''[https://www.weinco.at/ Wein &amp; Co]''', ☏ +43 1 743 42 00-34. Sieć sklepów dla miłośników wina z winiarnią w każdym miejscu. Lokalizacje sklepów to Naschmarkt, Mariahilfer Straße, niedaleko Burggarten i Stephansplatz.
[[Plik:ViennaBeerG.jpg|thumb|right|Ogródek piwny]]

== Życie nocne ==
Pomimo zaciętej reputacji Wiednia, nie daj się uwierzyć, że jest to spokojne miasto. Istnieją różnorodne kawiarnie, bary, kluby, imprezy i festiwale, a także kwitnące nocne sceny

=== Kawiarnie i bary ===
Scena w kawiarni często trwa do wczesnych godzin, w tygodniu i w weekendy. Ponadto istnieje wiele tradycyjnych barów w sąsiedztwie, które również oferują wiedeńskie jedzenie. Najpopularniejsze są jednak bary (niektóre z nominalną opłatą za wstęp) z DJ-em i małym parkietem tanecznym. Są one dość wygodne i każdy może zaspokoić gusta muzyczne, wiele z nich jest czynnych całą noc.

=== Mainstream ===
Chociaż „główny nurt” nie stanowi większości mieszkańców Wiednia, nadal jest określany jako taki. Nawet tutaj istnieje dość duża rozbieżność między miejscami, w których konserwatywna klasa robotnicza wychodzi, a konserwatywna klasa wyższa zwykle odchodzi.

* '''Gürtel''' na Nussdorfer Straße (U6) ma kilka tanich średnich klubów, takich jak [https://www.locobar.at/ Loco] i [http://www.rideclub.at/ Ride Club]. Wszystkie mają bardzo tani alkohol i zapewniają ochronę, jeśli przyjedziesz wcześniej.

=== Queer ===
Chociaż życie nocne gejów w Wiedniu nie koncentruje się w jednym obszarze, kwitnie. Może być trudno nadążyć za tym, co jest w ofercie, ale na szczęście Wiedeń jest dość akceptowalny i można spotkać innych gejów w większości miejsc. Austria jest jednak bardzo konserwatywnym krajem katolickim, a w ciągu dnia pary homoseksualne i lesbijskie mogą wpatrywać się - szczególnie od osób starszych - ale nocą wychodzi młodszy, mniej konserwatywny tłum.

* '''[https://www.why-not.at/ Why Not]'''. Jest głównym nurtem codziennej dyskoteki gejów w Wiedniu. Tłum jest zróżnicowany. W 1. dzielnicy Tiefer Graben 22 (Herrengasse U3). W soboty nie ma muzyki house. 
* '''[http://www.heaven.at/ Heavan]''' w każdą sobotę w [http://camera-club.at/ Camera Club] (Neubaugasse U3) to głównie młodsza publiczność.
* '''Meat Market''' odbywa się regularnie zarówno w Pratersauna, jak i na Badeschiff (patrz wyżej). Jest bardziej alternatywna i jest obecnie najpopularniejszą imprezą queer w Wiedniu. Ci sami ludzie wybrali Dem Schönen Frönen, który jest podobny, ale koncentruje się na muzyce minimalnej zamiast alternatywnej.
* '''HOMO''' to kolejna popularna impreza dla gejów, która ma miejsce co jakiś czas, czasami w Heavan @ Camera Club (patrz wyżej).
* '''Rosa Lilla Villa'''. Jest centrum zasobów dla gejów z doskonałym barem i restauracją. (Pilgramgasse U4) 
* '''Gumpendorfer Straße''' w 6. dzielnicy ma kilka bardzo przyjaznych gejom barów, które zaspokoją każdy gust, jest jeden na każdą przecznicę.

=== Prostytucja ===
Burdele są legalne w Wiedniu, podobnie jak prostytucja uliczna. Są prostytutki płci męskiej i żeńskiej, wiele z krajów sąsiadujących z Austrią (niewiele z Austrii), ale także z Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji. Burdele różnią się znacznie od małych do punktowych operacji w jednym pokoju po hokery w wielkich salonach. Nie ma prawdziwej dzielnicy czerwonych latarni, ale istnieje wiele „barów” zlokalizowanych na „Gürtel”, jak również w 2. dzielnicy, ale można je znaleźć wszędzie. Obszary prostytucji ulicznej istnieją, ale należy ich unikać ze względu na brak regulacji oraz dużą liczbę ofiar handlu ludźmi i niezarejestrowanych. Istnieje jednak wiele klubów go-go, które nie są domami publicznymi. Niektóre z nich mają tancerzy tańczących razem i są często odwiedzane przez mężczyzn i kobiety razem.

== Imprezy ==
W Wiedniu co roku organizowana jest duża liczba imprez kulturalnych, niektóre z nich mają bogatą, wieloletnią historię.
* [https://donauinselfest.at/ Donau Insel Fest] – coroczny festiwal muzyki współczesnej. Odbywa się w czerwcu, na wyspie Donauinsel. W roku 2017 był organizowany po raz 34.
* [http://filmfestival-rathausplatz.at/ Film Festival] – wakacyjne wieczorne seanse filmowe organizowane przed wiedeńskim Ratuszem.
* [https://www.wien.info/de/musik-buehne/rock-pop-jazz/popfest Popfest Wien] – czterodniowy festiwal muzyczny odbywający się przed kościołem Karola Boromeusza na Karlsplatzu pod koniec lipca.
* [http://www.hgm.at/nc/museum/veranstaltungskalender/detail/show/Event////festival-der-nationen.html Festival der Nationen] – czerwcowy festiwal kultur w Wiedniu. W programie festiwalu znajdują się pokazy filmowe, teatralne, taneczne, fotograficzne oraz atrakcje dla dzieci.
* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Koncert_noworoczny_filharmonik%C3%B3w_wiede%C5%84skich Koncert noworoczny filharmoników wiedeńskich] – organizowany corocznie 1 stycznia. Odbywa się w Wiener Musikverein. Transmitowany na żywo.
* [[Wiener Eistraum]] – sztuczne lodowisko w parku przed ratuszem miejskim, funkcjonuje od stycznia do marca.
* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Opernball_w_Wiedniu Openerball w Wiedniu] – bal w Operze Wiedeńskiej organizowany corocznie w czwartek przed środą popielcową. Transmitowany na żywo w telewizji austriackiej, jest dużym wydarzeniem kulturalno-społecznym.
* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Vienna_City_Marathon Vienna City Marathon] – maraton wiedeński organizowany corocznie od 1984 roku.
* [[Life Ball]] – największa w Europie impreza charytatywna dedykowana ludziom chorym na [[Zespół nabytego niedoboru odporności|AIDS]] i zarażonym [[Wirus zespołu nabytego braku odporności|wirusem HIV]].
* ''[[Silvesterlauf]]'' – bieg organizowany corocznie w ostatni dzień roku. Trasa o długości 5,4&amp;nbsp;km przebiega wzdłuż Ringu.

== Noclegi ==
[[Plik:InterContinental Wien Lobby.JPG|thumbnail|Wiedeńskie hotele zapewniają niekończącą się ofertę mebli „ożywiających”, boazerii, złoconych żyrandoli i wzorzystych dywanów]]
Wiedeń jest ważnym ośrodkiem turystycznym i oferuje pełen zakres opcji zakwaterowania. Ceny są stosunkowo wyższe niż w krajach sąsiednich, a nawet w pozostałej części Austrii. Wiele wiedeńskich hoteli, hosteli i pensjonatów, a zwłaszcza jego centrum, mieści się w zabytkowych budynkach sprzed II wojny światowej, w większości z XIX-wiecznego Gründerzeit. Oznacza to, że dość wielu oferuje stosunkowo małe pokoje z czasami kompromisowymi widokami, a pokoje w tej samej nieruchomości mogą się znacznie różnić, nawet w tej samej cenie.

Prawdopodobnie przekonasz się, że wiedeńskie hotele zwykle oferują bardzo tradycyjny wystrój, łazienki z wanną i, znowu, stosunkowo ograniczone pomieszczenia. Jest bardzo mało hoteli o „nowoczesnym designie”, a ci, którzy szukają amerykańskich pokoi o powierzchni ponad 30 m², powinni dokonać dokładnych badań przed dokonaniem rezerwacji i upewnić się, że zarezerwowany pokój spełnia oczekiwania. Podsumowując, śniadania w Wiedniu są zwykle stosunkowo dobre, z dużą różnorodnością produktów, nawet w mniej drogich lokalach. Ponadto możesz liczyć na wiele lokalnych kawiarni oferujących śniadanie, jeśli rezerwacja nie obejmuje jednej. Typowe wiedeńskie śniadanie w formie bufetu jest dość obfite i składa się z chleba i bułek (zazwyczaj bardzo dobrej jakości), różnych wędlin i owoców, a także musli i innych zimnych płatków śniadaniowych oraz soku i kawy.

[[Plik:Sofitel Wien 2.jpg|thumb|„Le Loft” w Sofitel jest jedną z niewielu restauracji hotelowych z widokiem na Wiedeń - i nieziemską atmosferę dzięki malowanemu i oświetlonemu sufitowi]]
Przy wyborze zakwaterowania ważne jest, aby wiedzieć, w której części miasta chcesz spędzić czas. Większość kwater twierdzi, że jest centralnie położona, co dla wiedeńczyków oznaczałoby, że powinny one znajdować się w 1. dzielnicy lub w jej pobliżu, a tak naprawdę niewiele. Wiele z nich znajduje się nawet poza głównymi dzielnicami 2-9. Jednak spośród tych, które znajdują się w odległości 5 minut spacerem od metra lub przynajmniej stacji kolejowej lub tramwajowej, powinieneś być w stanie dotrzeć do centrum w ciągu 20 minut lub krócej środkami transportu publicznego.

Pokoje dla palących są stosunkowo częste. Pokoje dla niepalących są ograniczone, a hotele z podłogami dla niepalących są rzadsze. Wrażliwe osoby niepalące mogą niepokoić się tym, że w ogólnodostępnych miejscach hotelu, w tym na korytarzach, często znajduje się dym tytoniowy.

Latem może być kilka dni, w których temperatura przekracza 30 ° C. Istnieje bardzo niewiele hoteli z klimatyzacją. Ludzie przyzwyczajeni do spania w chłodnym otoczeniu powinni poszukać hoteli z klimatyzacją lub zaplanować podróż w tych porach roku, kiedy temperatura będzie niższa.

== Kontakt ==
=== Internet ===
[[Plik:Wien Museumsquartier HDR.jpg|thumbnail|right|MuseumsQuartier ma bezpłatny dostęp do Internetu, dużo miejsc do siedzenia na zewnątrz - i całkiem sporo światowej klasy muzeów!]]
Wiedeń ma dużą liczbę najczęściej bezpłatnych bezprzewodowych punktów dostępowych w barach, restauracjach i kawiarniach (patrz sekcja napojów). Wifi jest znane lokalnie jako WLAN lub Wireless LAN. Te, które są w sieci [https://www.freewave.at/ Wi-Fi Freewave], można znaleźć [https://www.freewave.at/en/hotspots/ tutaj]. MuseumsQuartier ma bezpłatny bezprzewodowy internet. Istnieje wiele kafejek internetowych, z wyjątkiem pierwszej dzielnicy. Terminale multimedialne z ekranem dotykowym są dostępne (w tym internet) w wielu budkach telefonicznych, większość treści o Wiedniu jest bezpłatna.

Jeśli planujesz odwiedzić także miejsca poza miastem i nie chcesz pozostać bez internetu, zalecamy zakup przedpłaconej karty SIM 3G (wszyscy dostawcy oferują szybką usługę 3G, również na obszarach wiejskich i odległych Austrii) i włożyć ją do smartfona lub pamięci USB. Pobieranie trwa około 5-6 Mbit/s, a przesyłanie 2-3 Mbit. (dla HSDPA). Miesięczny koszt mobilnego internetu wynosi od 4 € (1 GB) do 15 € (bez ograniczeń) (sierpień 2011). Najlepszy zasięg 3G na obszarach wiejskich pochodzi z [https://www.a1.net/ A1]. Wiedeń jest również bardzo dobrze objęty HSDPA, HSPA + i LTE.

Jeśli jesteś studentem z Europy, możesz skorzystać z usługi ''eduroam''. Uniwersytet Wiedeński, Wiedeński Uniwersytet Ekonomii i Administracji Biznesu, Uniwersytet Technologiczny, Uniwersytet Medyczny w Wiedniu, Uniwersytet Sztuk Stosowanych w Wiedniu, a także Uniwersytet Muzyki i Sztuk Performatywnych są częścią tego programu w Wiedniu.

[[Plik:Hochhaus Neue Donau-DSC 0023w.jpg|thumbnail|right|Nowoczesna dzielnica Donaustadt po drugiej stronie Dunaju od centrum Wiednia]]

=== Media ===
Lokalne radio publiczne skierowane do młodzieży, [https://fm4.orf.at/ FM4], było kanałem w języku angielskim i nadal ma wiele programów w języku angielskim, w tym wiadomości. 103,8 FM lub 91,0 FM.

Telewizja w Austrii jest prawie wyłącznie w języku niemieckim. Narodowe ''ORF'' mediów publicznych oferuje ograniczone programowanie w kilku językach słowiańskich i węgierskim. Dostępnych jest wiele międzynarodowych kanałów w języku angielskim.

Wiadomości lokalne, kultura, wydarzenia i przewodniki są drukowane w języku angielskim w miesięczniku [https://metropole.at/ „Metropole - Vienna” po angielsku]. Dokumenty międzynarodowe są szeroko dostępne. W poniedziałkowym wydaniu lokalnej gazety [https://www.derstandard.at/ Der Standard] znajduje się wkładka „New York Times”, którą można szybko znaleźć w kawiarniach i innych miejscach ze względu na jej jasnobrązowy kolor.

== Bezpieczeństwo ==
[[Plik:Parlament Wien abends.jpg|thumbnail|right|Parlament Austrii w Wiedniu o zmierzchu]]
Wiedeń jest potencjalnie jednym z najbezpieczniejszych miast na świecie pod względem wielkości. Nie ma slumsów ani dzielnic, których należy unikać. Ogólnie rzecz biorąc, możesz odwiedzić dowolną część miasta o każdej porze dnia, nie ryzykując wiele - po prostu kieruj się zdrowym rozsądkiem. Prater (tereny targowe/wesołe miasteczko) jest przez niektórych mieszkańców uważany za mniej bezpieczny w nocy, choć bardziej w odniesieniu do kieszonkowców niż czegokolwiek innego. Stacja kolejowa Praterstern jest magnesem dla pijaków, osób bezdomnych i uzależnionych od narkotyków, ale generalnie nie przeszkadzają przechodniom. Zasadniczo najlepiej unikać stacji kolejowych, parków (zwłaszcza Reumannplatz) i niektórych większych stacji metra w nocy, ale nawet wtedy nic złego nie powinno ci się stać.

Jak w każdym większym mieście, uważaj na kieszonkowców, którzy chwytają i biegają podczas wsiadania do U-Bahn. Drobne przestępstwa (takie jak „zaginięcie kurtek”) są bardziej powszechne i zwykle nie są zgłaszane i nie otrzymują dużej sympatii. Było bardzo niewiele rasistowskich napaści w Wiedniu (nawet niektóre przez samą policję). Ryzykuje się kradzieżą. Schwedenplatz wzdłuż Pierścienia jest wiecznie obskurny, ale w zasadzie nieszkodliwy; Stadtpark, wzdłuż Pierścienia, na wschód, jest nieco opuszczony w nocy i dlatego najlepiej go unikać.

Prostytucja jest legalna, nawet na ulicy, i jest powszechna w okolicach Prateru. Jak na ironię, niektóre obszary są kamieniem węgielnym z siedziby głównej UNODC (agencji ONZ odpowiedzialnej za zwalczanie handlu ludźmi) i są ośrodkami handlu ludźmi w całej Europie. Wiele z tych prostytutek nie jest zarejestrowanych, a duża ich liczba jest ofiarami handlu ludźmi, więc zachowaj ostrożność, szukając ich usług. Wszystkim zaangażowanym jest bezpieczniej odwiedzić burdel. Kobiety ubrane w określony sposób, spacerując samotnie po tych obszarach w nocy, mogą czuć się nieswojo, gdy są sprawdzane w określony sposób, ale nie ma realnego niebezpieczeństwa. (W Wiedniu nie ma męskiej prostytucji ulicznej).

[[Plik:Opera Toilet Vienna Opernpassage.jpg|thumbnail|right|Wiedeń ma wszystko - i więcej! Nawet muzyczna toaleta we fragmencie pod Operą (śpiewanie podczas użytkowania nie jest obowiązkowe)]]

Pojawiły się doniesienia o oszustwach wokół Karlsplatz i Pierścienia. Zwykle scenariusz jest taki, że ktoś Cię zatrzyma i poprosi o wskazówki. Pojawia się kilku innych facetów, którzy twierdzą, że są z policji, pokazując odznakę (muszą być fałszywe). Pytają, czy otrzymywałeś narkotyki od drugiego faceta, a następnie pytają o paszport i portfel w celu weryfikacji. Kiedy jesteś zajęty próbą przekonania ich, że paszport jest ważny, jeden z nich wyjmuje pieniądze z portfela. Najlepiej powiedz im, że chcesz iść na komisariat policji - jest taki na stacji kolei miejskiej Karlsplatz. To niewielka irytacja, ale lepiej być ostrożnym. W innym przypadku oszustwa próbują cię przekonać, że twoje pieniądze są fałszywymi pieniędzmi i że muszą je sprawdzić. Jak zawsze kieruj się zdrowym rozsądkiem: policja uczy się zbliżać do ciebie w bardzo charakterystyczny sposób (zauważysz, jeśli to zrobią), na odznace musi znajdować się polizei ([ˌpɔlɪˈʦaɪ̯] policja) oraz austriacki herb i/lub flaga Austrii gdzieś na nim, a oni chętnie zabiorą cię na posterunek policji lub do odpowiednio umundurowanego oficera.

Prawdziwi wiedeńscy policjanci są praktycznie zawsze uczciwi i uprzejmi i dołożą wszelkich starań, aby ci pomóc, jeśli ich potrzebujesz, chociaż wielu z nich ogranicza się do nieistniejącej znajomości języka angielskiego. Jeśli musisz zgłosić poważne przestępstwo i nie mówisz po niemiecku, zwykle udaje im się zebrać anglojęzycznego oficera.

Nie chodź po ścieżkach rowerowych i nie przekraczaj ich tak, jakbyś przechodził inną drogę. Niektóre ścieżki rowerowe są trudne do rozpoznania (np. Na „Ring” w Wiedniu), a niektórzy rowerzyści jeżdżą raczej szybko. Chodzenie po ściezkach rowerowych jest nie tylko uważane za niegrzeczne, ale jest nielegalne i grozi ci zderzenie.

Zwróć uwagę na tory tramwajowe w Wiedniu. W przeciwieństwie do innych miast, tramwaje wiedeńskie poruszają się bardzo szybko i mogą cię łatwo zabić, jeśli cię uderzą. Współczesne tramwaje wiedeńskie są również trudne do usłyszenia. Jeśli napotkasz tory tramwajowe i musisz przejść przez ulicę, przed przejściem upewnij się, że patrzysz w obie strony. Jeśli parkujesz w pobliżu torów tramwajowych i musisz wysiąść po tej samej stronie co ulica, koniecznie spójrz w obie strony.

[[Plik:Französische Botschaft Wien.jpg|thumbnail|right|Ambasada Francuska w Austrii w Wiedniu]]

Jeśli widzisz ludzi hazardowych na ulicach (zwykle w popularnych miejscach turystycznych takich jak Stephansplatz lub Mariahilfer Straße), trzymaj się z dala! Sposób działania zwykle polega na tym, że facet gra w klasyczną grę polegającą na „ukrywaniu piłki”. Obejmuje to zakrycie piłki (lub małego bibelotu) zakrętką lub pudełkiem zapałek i zawirowanie jej dwiema innymi zakrętkami, prosząc ludzi o odgadnięcie pozycji piłki. Gra jest ustawiona w taki sposób, abyś mógł łatwo sprawdzić pozycję piłki. Ma to na celu zwabienie niczego niepodejrzewającej osoby do postawienia zakładu. Zwykle jest dwóch głównych graczy, a między nimi przegrywają i wygrywają pieniądze tam iz powrotem, aby wyglądało na uczciwą grę - nie daj się zwieść! Pochodzą z tego samego gangu. Gdy staniesz się chciwy i zwabisz się, na pewno stracisz pieniądze! Osoba kontrolująca nakrętki do butelek usunie piłkę ze swojej pozycji poprzez sztuczkę ręki i nigdy nie odzyskasz swoich pieniędzy. Oprócz dwóch lub trzech innych zaangażowanych graczy, zwykle są co najmniej dwa punkty obserwacyjne - po jednym z każdej strony „sceny”. Wiedeń ma wiele legalnych kasyn, jeśli chcesz spróbować szczęścia.

Ponadto podejrzane osoby często podchodzą do ciebie w centrum miasta, jeśli stoisz przez chwilę (szczególnie jeśli jesz przy stolikach na zewnątrz). Będą trzymać magazyny na sprzedaż i zapytają, czy jesteś zainteresowany obejrzeniem jednego z nich za darmo. Zazwyczaj są bardzo agresywni w swoim zachowaniu. Nie dajcie się oszukać im! To nie jest za darmo. Jeśli spojrzysz na magazyn za darmo, odmówią jego odebrania i zażądają zapłaty za nie wysokim kosztem (zwykle 2 €, co jest ceną lokalnych magazynów dla bezdomnych w Austrii, takich jak „Augustin”, ale są w języku niemieckim, a wśród osób niepowiązanych rzeczywiście pojawiła się tendencja do nadużywania tego pomysłu). Najlepszą reakcją w tej sytuacji jest, gdy po raz pierwszy się zbliżają, po prostu demonstracyjnie machają rękami, aby powiedzieć „nie”, kręcąc głową i powtarzając im zdanie „Nein danke” ([naɪ̯n ˈdaŋkə] nie dziękuję), dopóki nie odejdą. Jeśli w pobliżu znajduje się policja, osoby te mogą cię oskarżyć o kradzież magazynu, ale wielu policjantów wie o ich oszustwie, więc nie spiesz się. Nie są agresywni i po prostu starają się zdobyć od ciebie pieniądze, więc nie bój się, że zrobią ci krzywdę, jeśli powiesz im „nie”.

== Informacje turystyczne ==
* [http://wiedniu.pl Wiedniu.pl - Przewodnik po Wiedniu]
* [http://austria.praktycznyprzewodnik.eu/przewodnik-po-wiedniu/ Praktyczny internetowy przewodnik turystyczny po Wiedniu]
* [http://www.aboutvienna.org AboutVienna.org]
* [http://www.przewodnicy-po-austrii.pl/index.php/zwiedzanie/warto-wiedziec Przewodnicy po Austrii] - katalog z ciekawymi miejscami w Wiedniu
* [http://www.austria.info/pl/formularz-katalogow austria.info] - możliwość zamówienia bezpłatnych informatorów, przewodników i map wraz z przesyłką

== Gdzie dalej ==
=== Obszar Wiednia ===
Obszar metropolitalny Wiednia jest duży, a jego podmiejska kolej zabiera Cię na tak duże przedmieścia, że ​​warto je odwiedzić. Wszystkie poniższe miejsca znajdują się w obszarze metropolitalnym i można do nich dotrzeć za pomocą karty podróżnej  ze wszystkimi strefami (i tak, dotyczy to również Sopron).

* [[Krems an der Donau|Krems]], mniejsze i zabytkowe miasto u wejścia do doliny Wachau, około 80 km na zachód od Wiednia. Można dojechać koleją z Wien Franz-Josefs-Bahnhof, Wien Spittelau (U4, U6) i Wien Heiligenstadt (U4) pociągami podmiejskimi do „Krems/Donau”. Istnieją połączenia co godzinę, a czas podróży wynosi około godziny. Krems jest stosunkowo niewielki, więc możesz tam chodzić lub wypożyczyć rower.
* [[Baden (Austria)|Baden bei Wien]] to mniejsze historyczne miasto 25 km na południe od Wiednia. Słynie z kąpieli i wód termalnych. Znajduje się w nim wiele pięknych budynków i parków z okresu biedermeier. Z Opery Wiedeńskiej do Baden jest bezpośrednia linia tramwajowa, w przeciwnym razie dostępne są również szybsze pociągi.
* W [[St. Pölten]], stolicy Dolnej Austrii, znajduje się wiele zabytków. Jednym z nich jest Dom zu St. Pölten, barokowy kościół, który do 1722 roku służył jako rzymska katedra bazylikowa. Warto także zobaczyć ratusz św. Pöltnera (ratusz) i zamek Pottenbrunn (który można zobaczyć tylko z zewnątrz). Do St. Pölten można dojechać co godzinę koleją podmiejską ze stacji Westbahnhof (U-Bahn U3), która zajmuje 80 minut do St. Pölten (pasażerowie zamku Pottenbrunn powinni wysiąść w Pottenbrunn, jeden przystanek przed St. Pölten). Całkowity czas podróży z centrum miasta wynosi 100 min.
* [[Wiener Neustadt]] ma również wiele do zaoferowania turystom: katedra, odnowiona w latach 1975-1999, zamek i muzeum miejskie, żeby wymienić tylko kilka. Do miasta można dojechać pociągiem podmiejskim ze stacji Wien Mitte na trasach S-Bahn S6 (przez Ebenfurth) i S9 (przez Baden), a czas podróży wynosi 75-80 min.
* W [[Eisenstadt]], stolicy Burgenlandu, znajduje się kilka dużych kościołów, a także zamek Esterházy, który oferuje piwnicę z winami, sklep z pamiątkami, wycieczki z przewodnikiem i koncerty w słynnym Haydnsaal, a także duży ogród z tyłu. Istnieją dwa podmiejskie połączenia kolejowe: usługa bezpośrednia Hauptbahnhof - Eisenstadt - Wulkaprodersdorf - (Wiener Neustadt), która zajmuje 67 minut do Eisenstadt, oraz usługa związana z Deutschkreutz z Meidling do Wulkaprodersdorf + usługa połączenia na trasie Hauptbahnhof (kierunek przeciwny, w kierunku Hauptbahnhof ) do Eisenstadt, która zajmuje 1 godzinę od Meidling, a zatem jest nieco szybsza. Jednak z centrum miasta obie trasy zajmują 80 minut, więc równie dobrze możesz skorzystać z bezpośredniego połączenia z Hauptbahnhof.
* [[Sopron]], historyczne miasto na Węgrzech, do którego można również dojechać koleją podmiejską: z Wien Meidling (U-Bahn U1 do Südtiroler Platz i pociągu podmiejskiego do Meidling) co godzinę do Deutschkreutz zabierze Cię do Sopron w 70 minut. Całkowity czas podróży z centrum miasta wynosi 90 minut

=== Stolice i inne miejsca ===
* [[Salzburg]] jest czwartym co do wielkości miastem w Austrii. „Stare Miasto” ze słynną na całym świecie architekturą barokową jest jednym z najlepiej zachowanych centrów miast w świecie niemieckojęzycznym i zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1997 roku. Bezpośrednie pociągi z Wiednia jeżdżą 2,5 godziny.
* [[Graz]] jest drugim co do wielkości miastem w Austrii. Miasto Graz, w tym jego zabytkowe centrum, i zamek Eggenberg to obiekt światowego dziedzictwa. Istnieją bezpośrednie pociągi z Wiednia zajmujące 2,5 godziny.
* [[Bratysława]], stolica Słowacji, znajduje się 55 km od Wiednia i można do niej dotrzeć dwiema podmiejskimi trasami kolejowymi: jedna biegnie do Hlavna stanica przez wschodni Wiedeń, a druga do Petrzalki przez południowy wschód. Ten ostatni jedzie 57 minut, a poprzedni 71 minut. Obie linie rozpoczynają się na stacji Hauptbahnhof (U-Bahn U1 do Hauptbahnhof/Südtiroler Platz lub pociągiem podmiejskim do Hauptbahnhof). Jednak w zależności od punktu początkowego, podróż U-Bahn U2 do Stadlau lub U3 do Simmering, a pociąg podmiejski z jednej do Hlavna stanica może być szybszy niż podróż przez Hauptbahnhof. Czas przejazdu z centrum miasta przez Hauptbahnhof (do Petrzalka) lub Stadlau (do Hlavna stanica) wynosi 75 min. Możesz również rozważyć podróż promem: [https://twincityliner.com/en Twin City Liner] podróżuje przez Dunaj. Zajmuje to około 75 minut i kosztuje 20 €.
* [[Brno]], miasto liczące około 400 000 osób w Czechach, ściśle związane z Wiedniem, znajduje się 1,5 godziny jazdy szybkim pociągiem od Wiednia.
* [[Praga]], stolica [[Czechy|Czech]], jest bardzo dobrze zachowanym średniowiecznym miastem. Historyczne budynki miasta i wąskie, kręte uliczki świadczą o jego wielowiekowej roli jako stolicy historycznego regionu Czech.
* [[Innsbruck]], stolica regionu [[Tyrol]]u i największe miasto w Alpach.
* [[Budapeszt]], stolica [[Węgry|Węgier]], jest pięknym miastem położonym nad brzegiem Dunaju. Jest to światowe dziedzictwo UNESCO o znaczeniu kulturalnym i architektonicznym.
* [[Słowenia]], mały, ale bardzo piękny kraj, który oferuje wiele atrakcji turystycznych (Europejska Stolica Kultury [[Maribor]] 2012, urocza [[Lublana]], Alpy Julijskie, wąwozy [Tolmin, Vintgar], jaskinie [[Postojna]], wybrzeże [[Piran]] i niesamowicie piękne jezioro Bled)

{{Jest w|Austria}}
{{Przewodnik}}
[[Kategoria:Austria]]</text>
      <sha1>hole68vmt9rfqalicr1j8uu821o7m0b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Wikipedia</title>
    <ns>10</ns>
    <id>3575</id>
    <revision>
      <id>119715</id>
      <parentid>71760</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:50:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Wikipedia]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="202" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;{{#if:{{{2|}}}
 |[[Wikipedia:{{{1}}}:{{{2}}}]]
 |{{#if:{{{1|}}}
    |[[Wikipedia:pl:{{{1}}}]]
    |[[Wikipedia:pl:{{PAGENAME}}]]
  }}
}}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;{{Dokumentacja}}&lt;noinclude/&gt;</text>
      <sha1>hge8vojx4zl9mb076nfiqse5gq8s6cq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Krosno</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4244</id>
    <revision>
      <id>119738</id>
      <parentid>109667</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T11:11:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>K21013</username>
        <id>13580</id>
      </contributor>
      <comment>/* Informacje turystyczne */Poprawka po zmianie adresu</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50693" xml:space="preserve">{{Top-banner|Krośnieńskiego rynku.jpg}}
{{Informacje podstawowe miasto
|nazwa=Krosno
|widok=Krosno rynek square.jpg
|herb= POL Krosno COA.svg
|mapa= POL Krosno map.svg
|region=[[Województwo podkarpackie]]
|powierzchnia=43,48
|lud=47 515
|prefiks=(+48) 13
|www=www.krosno.pl
}}
'''Krosno''' – miasto na prawach powiatu w południowo-wschodniej Polsce, w [[Województwo podkarpackie|województwie podkarpackim]], siedziba władz [[Powiat krośnieński (województwo podkarpackie)|powiatu krośnieńskiego]], do którego nie należy. Niegdyś zwane „małym Krakowem”, do dzisiaj urzeka pięknem średniowiecznych kościołów i zabytkowych kamieniczek, świadczących o znaczącej pozycji miasta i bogactwie jego mieszkańców. Narodziny światowego przemysłu naftowego oraz bogate tradycje wytwarzania szkła ozdobnego i użytkowego rozsławiły miasto i sprawiły, że jest obecnie znane w Polsce i na całym świecie&lt;ref name=&quot;Krosno24&quot;&gt;[http://www.krosno24.pl/miasto.php Krosno24 - miasto].&lt;/ref&gt;.

== Informacje ==
=== Historia ===
Miasto Krosno lokowane przed połową wieku XIV w widłach rzek Wisłoka i Lubatówki posiada niezwykle bogatą przeszłość. Przed wiekami było bowiem nie tylko ważnym ośrodkiem życia gospodarczego, ale i wyjątkowo znaczącym centrum artystycznym, w którym skupiał się mecenat artystyczny zamożnych mieszczan i okolicznej szlachty.

W mieście, którego fortyfikacje zaczęto budować jeszcze za życia Kazimierza Wielkiego, a kontynuowano w stuleciach następnych, powstawały wybitne pomniki architektury, których wnętrza zapełniano wykonanymi na miejscu - bądź sprowadzonymi z zewnątrz - dziełami rzeźby, malarstwa i rzemiosła artystycznego.

O wyjątkowym znaczeniu miasta, określanego często mianem parva Cracovia &quot;mały Kraków&quot;, świadczyć może fakt, iż rycina z jego panoramą - wraz z kilkunastoma innymi widokami najważniejszych miast Królestwa Polskiego - umieszczona została w słynnym dziele G. Brauna i F. Hoghenberga Civitates orbis terrarum, wydawanym w Kolonii w latach 1575-1618.&lt;ref name=&quot;Krosno24_zabytki&quot;&gt;[http://www.krosno24.pl/miasto.php?podstr=turystyka/zabytki Krosno24 - zabytki].&lt;/ref&gt;.

=== Geografia ===
{{Mapframe|49.68784|21.74847|zoom=12|layer=M|align=right|height=350|width=500}}
Krosno jest miastem na prawach powiatu w [[Województwo podkarpackie|województwie podkarpackim]], siedziba władz [[Powiat krośnieński (województwo podkarpackie)|powiatu krośnieńskiego]] , obejmującego zasięgiem tereny dziesięciu okolicznych gmin o dużo mniejszym poziomie zaludnienia. Od 30 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998 r. stolica województwa krośnieńskiego. 

Znajduje się w [[w:Euroregion Karpacki|Euroregionie Karpackim]], w skład którego wchodzą przygraniczne tereny [[Polska|Polski]], [[Słowacja|Słowacji]], [[Ukraina|Ukrainy]], [[Węgry|Węgier]] i [[Rumunia|Rumunii]].

=== Klimat ===
Klimat Krosna jest klimatem przejściowym pomiędzy klimatem oceanicznym a kontynentalnym i posiada cechy klimatu podgórskiego.&lt;br /&gt;
Charakteryzują go znaczne amplitudy temperatury powietrza w przebiegu rocznym, zwiększony udział opadów letnich do zimowych oraz różnice w wielkości i rodzaju zachmurzenia oraz nasłonecznienia.&lt;br /&gt;
Średnia roczna suma opadów jest stosunkowo wysoka i  wynosi ok. 770 mm. Późną wiosną i wczesnym latem występuje dość dużo burz, również z gradem. W skali roku dominują wiatry z kierunków południowych nawiewając cieplejsze powietrze z Niziny Węgierskiej (szczególnie w okresie jesienno-zimowym). W okresie wiosny i lata przeważają wiatry północnozachodnie.&lt;br /&gt;
Roczna średnia temperatura wynosi 7ºC.&lt;br /&gt;
Średnia dobowa temperatura to około -2,8ºC w styczniu i 18,0ºC w lipcu.
Natomiast średnia maksymalna temperatura to: -0,6ºC w styczniu i 22,7ºC w lipcu.
Średnie nasłonecznienie w ciągu dnia wynosi około 5 godzin.

=== Kiedy jechać ===

=== Informacje turystyczne ===
* '''Punkt Informacji Kulturalno-Turystycznej''' Blich 1, 38-400 Krosno, tel./fax: 0134327707, e-mail: pikt@muzeumrzemiosla.pl
* '''PTTK Oddział w Krośnie''' ul. Krakowska 9, 38-400 Krosno, tel./fax: 134321258, tel: 134321175 e-mail: pttkkrosno@gmail.com

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W odległości 60 km od Krosna znajduje się najbliższe międzynarodowe lotnisko '''[http://www.rzeszowairport.pl/ Rzeszów – Jasionka]'''.
Z lotniska najlepiej dojechac do Rzeszowa: korzystając bądź to z [http://www.mpk.rzeszow.pl/ '''Lini Specjalnej – L'''], prywatnych przewoźników, taksówek lub PKS. Następnie z dworca PKS autobusem do Krosna, lub z parkingu przed Centrum Handlowym Europa, korzystając z usług firmy przewozowej [http://www.marcel-bus.pl/index.php?lang=1&amp;p=1&amp;idk=57&amp;a=0 '''Marcel'''], lub też kierując się bezpośrednio do Krosna.

=== Koleją ===
Krosno posiada kilka przystanków kolejowych:
* [[w:Krosno (stacja kolejowa)|Krosno – Dworzec Główny]] Lokalizacja przy ulicy Kolejowej. W pobliżu: dworzec PKS, postój taksówek, przystanki [[w:MKS Krosno|autobusów miejskich]]
* [[w:Krosno Miasto|Krosno Miasto]] Lokalizacja przy ulicy Bohaterów Westerplatte. W pobliżu: Hotel Nafta, postój taksówek, przystanek PKS
* [[w:Krosno Turaszówka|Krosno Turaszówka]]
* [[w:Krosno Polanka|Krosno Polanka]]
Przewozy pasażerów odbywają się w kierunkach: '''Jasło – Zagórz''', oraz w okresie wakacyjnym od 7 lipca do 25 sierpnia 2013&lt;ref name=&quot;PKP&quot;&gt;[http://rozklad-pkp.pl/bin/query.exe/pn? rozkład jazdy PKP.]&lt;/ref&gt;: '''Rzeszów Główny – Łupków'''.

Podróżując do Krosna koleją, czy to ze wschodu, czy z zachodu, mamy okazję podróżować fragmentem historycznej trasy kolejowej – [[w:Galicyjska Kolej Transwersalna|''Galicyjskiej Kolei Transwersalnej'']] oddanej do użytku w roku 1884.

=== Autobusem ===
PKS zapewnia połączenia Krosna z głównymi miastami Polski:
* Częstochową
* Gliwicami
* Katowicami
* Krakowem
* Łodzią
* Rzeszowem - stolicą woj. podkarpackiego
* Warszawą
* Wrocławiem

=== Samochodem ===
{|
| style=&quot;vertical-align:top;width:30%;&quot;|
Krosno od wieków znajdowało się na skrzyżowaniu głównych szlaków handlowych, biegnących zarówno z zachodu na wschód, jak i z południa na północ Polski, jak i Europy.
Historyczne trakty handlowe mają obecnie swoje odzwierciedlenie w sieci infrastruktury drogowej Krosna i regionu.

Biegnąca przez miasto droga krajowa '''[[w:Droga krajowa nr 28 (Polska)|28]]''' stanowi dogodną trasę dla podróżujących zarówno z południowej czy też zachodniej części Polski, jak i z południowo-wschodniej oraz Ukrainy. 2 km na wschód od Krosna w miejscowości Miejsce Piastowe drogę tą przecina droga krajowa '''[[w:Droga krajowa nr 9 (Polska)|9]]''', będąca częścią trasy europejskiej '''[[w:E371 (trasa europejska)|E371]]'''. Dzięki niej, Krosno jest dogodnie połączone z centralną Polską, jak również poprzez granicę państwa w [[w:Barwinek (województwo podkarpackie)|Barwinku]], ze Słowacją, oraz południowo-wschodnią częścią Europy.

Te dwie główne osie komunikacji drogowej uzupełniają drogi wojewódzkie. Droga wojewódzka '''[[w:Droga wojewódzka nr 990|990]]''' prowadząca do Krosna z kierunku północno-zachodniego, oraz droga '''[[w:Droga wojewódzka nr 991|991]]''' mogąca być alternatywnym odcinkiem drogi '''9''', prowadzącym przez '''[[w:Pogórze Dynowskie|Pogórze]]''', malowniczym i obfitującym w walory przyrodnicze i turystyczne terenie na północ od Krosna.
| style=&quot;vertical-align:top;width:20%;&quot;|
{{Trasy|biernik=Krosno|
{{Trasy/wiersz
| symbol          = {{trasy/symbol|PL-K|28}}
| kierunekl       = W
| dużel           = [[Wadowice]]
| małel           = [[Nowy Sącz]]
| kierunekp       = E
| dużep           = [[Medyka]]
| małep           = [[Sanok]]
}}
{{Trasy/wiersz
| symbol          = {{trasy/symbol|PL-K|9}}
| kierunekl       = N
| dużel           = [[Radom]]
| małel           = [[Rzeszów]]
| kierunekp       = S
| dużep           = [[Barwinek]]
| małep           = [[Dukla]]
}}
{{Trasy/wiersz
| symbol          = {{trasy/symbol|PL-W|990}}
| kierunekp       = NW
| dużep           = [[Twierdza]]
| małep           = [[Wojaszówka]]
}}
{{Trasy/wiersz
| symbol          = {{trasy/symbol|PL-W|991}}
| kierunekp       = NE
| dużep           = [[Lutcza]]
| małep           = [[Korczyna]]
}}
}}
|}

== Komunikacja ==
=== Pieszo ===
Zdecydowana większość atrakcji, oraz zabytków Krosna znajduje się w obrębie starówki i rynku, lub też w ich najbliższej okolicy. Z uwagi na to, najwygodniej dotrzeć do nich pieszo, mając jednocześnie możliwość poznawania malowniczej architektury Krosna oraz specyfiki tego miasta. Przechadzając się wśród zabytkowych kamieniczek, warto wstąpić na kawę, herbatę, czekoladę lub coś zimnego, do lokali mieszczących się w zabytkowych kamienicach i piwnicach rynku, lub też rozkoszować się widokiem starówki sącząc węgierskie wino pod parasolami licznych ogródków.

=== Kolejka turystyczna ===
Uzupełnieniem komunikacji w obrębie Krośnieńskiej Starówki, jak również atrakcją turystyczną, jest [http://www.miastoszkla.pl/pl/kolejka-turystyczna/informacje Kolejka Turystyczna], powszechnie zwana Ciuchcią.

=== MKS ===
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne obsługuje sześć linii miejskich (A,B,C,D,E,G), oraz dziewięć podmiejskich (1,2,3,5,7,11,16,18,20)&lt;ref name=&quot;MKS linie autobusowe&quot;&gt;[http://cms.mobiinfo.pl/m/gm7xp.php?IDKlienta=KROSNO_MKS MKS linie autobusowe].&lt;/ref&gt; Sieć komunikacji pokrywa zasadniczo cały obszar miasta i łączy je z podmiejskimi miejscowościami. Z uwagi jednak na niewielką częstotliwość wykonywanych kursów, rozsądne jest wcześniejsze zapoznanie się z [http://cms.mobiinfo.pl/m/gm7xp.php?IDKlienta=KROSNO_MKS rozkładem jazdy], dostępnym również na [http://cms.mobiinfo.pl/m/gm7xp.php?IDKlienta=KROSNO_MKS&amp;cmd=g cms.mobiinfo.pl]
* [http://www.ekrosno.pl/holding/mks/taryfa_przewozowa/ceny_biletow/ Ceny biletów w strefie miejskiej]: bilet jednorazowy 2.40zł, bilet całodzienny 6.00zł
* [http://www.ekrosno.pl/holding/mks/taryfa_przewozowa/ceny_biletow__strefy_podmiejskie/ Ceny biletów podmiejskich]. od 2,80zł w strefie I do 3,80zł w strefie IV

=== PKS ===
[http://www.pks-krosno.pl/ Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Krośnie] zapewnia dojazd do zarówno bliższych, jak i dalszych okolic Krosna oraz regionu. Możliwe jest również, choć w ograniczonej formie, korzystanie z PKS w granicach administracyjnych miasta, jako uzupełnienie komunikacji miejskiej.
Informacja o kursach, tel. 13 43-208-10

=== Taksówki ===
* [http://taxikrosno.atwebpages.com/index.php Krośnieńskie Radio Taxi], tel 196 26, cena początkowa 6 zł + 2 zł za każdy kilometr w taryfie I (3.00 zł taryfa II, 4.00 zł taryfa III i 6.00 zł taryfa IV)
* [http://www.taxi-krosno.pl Taxi-Krosno.pl] tel 602-101-286, cena początkowa 6 zł + 2 zł za każdy kilometr w taryfie I (3.00 zł taryfa II, 4.00 zł taryfa III i 6.00 zł taryfa IV, godzina postoju 25 zł)

== Warto zobaczyć ==
=== Zabytki ===

'''Krośnieński Rynek'''

[[Plik:Krosno rynek 1.jpg|x150px|Podcienia]]
[[Plik:Krosno - Rynek 5 (by Pudelek).JPG|x150px|Rynek 5]]
[[Plik:Krosno.Rynek 24.Dom datow.na XI w.A-23 z 01.10.1982..JPG|x150px|Rynek 24]]
[[Plik:Krosno. Rynek 11.Dom datow.na XIX w. A-9 z 24.09.1982..JPG|x150px|Rynek 11]]

Wyliczanie głównych zabytków miasta krosna należy rozpocząć od niezwykle malowniczego '''Krośnieńskiego Rynku'''. Jest on głównym placem miasta i bez przesady można stwierdzić, iż jest jego sercem. Dookoła niego i w jego najbliższym sąsiedztwie skupia się większość zabytków miasta. Sam rynek tworzy rozległy czworoboczny plac otoczony zabytkowymi kamienicami. Do najciekawszych z nich można zaliczyć:
* Kamienica Wójtowska z niezwykle bogatym renesansowym portalem. 
* Kamienica narożna nr 5 – będąca w początkach XVI wieku siedzibą Rady Miejskiej.
* Kamienica Porcjuszów – jednego z najznakomitszych rodów miasta.

Wyjątkowy wygląd i nastrój krośnieńskiego rynku kształtują podcienia, będące najbardziej charakterystycznymi elementami kupieckich i miejskich kamienic. Powstały tak jak większość kamienic w XVI i XVII. Otaczając rynek dookoła, stanowiły miejsce handlu i spotkań, prężnie rozwijającego się miasta. Po pożarze w końcu XIX wieku zachowały się jedynie ich trzy ich malownicze odcinki, które obecnie goszczą restauracje i kawiarnie. Większość z nich zaadaptowała również średniowieczne piwnice, służące do przechowywania kupieckich towarów w tym głównie węgierskiego wina, z handlem, którym to Krosno było szczególnie znane. Tradycje handlu winem są z resztą skutecznie pielęgnowane w Krośnie, czego przykładem jest doroczny Festiwal Win Węgierskich odbywający się właśnie na Krośnieńskim Rynku.

'''Kościół farny pod wezwaniem Św. Trójcy'''

[[Plik:Kosciol farny w Krosnie 25.JPG|x150px|Fara]]
[[Plik:Krosno - kościół farny datowany na XV w. Widok od str. południowej 9-ZN z 21.11.1948.jpg|x150px|Fara]]
[[Plik:Fara krosno.jpg|x150px|Fara]]
[[Plik:Krosno, kościół św. Trójcy ołtarz.jpg|x150px|Fara]]
[[Plik:Krosno, kościół św. Trójcy wnętrze.jpg|x150px|Fara]]

Jest to  jeden z najstarszych kościołów w Krośnie, którego wnętrze uchodzi za jedno z najbardziej okazałych i najlepiej zachowanych w południowo-wschodniej Polsce. Początki kościoła parafialnego w Krośnie związane są ściśle z lokacją miasta na prawie magdeburskim, datowaną na lata 60-te XIV stulecia. 
W miarę rozwoju miasta i bogacenia się jego mieszkańców, następowała rozbudowa kościoła. I tak w wieku XV powstały boczne kaplice p.w. św Anny i św. Wojciecha oraz zrealizowano nadbudowę prezbiterium i zasklepienie go nowym - zachowanym do dzisiaj - późnogotyckim sklepieniem sieciowym. W następnym wieku rozbudowano zakrystię oraz dobudowano kaplice p.w. Matki Boskiej Szkaplerznej i śś. Piotra i Pawła. Poważny pożar w roku 1638 pociągną za sobą konieczność odbudowy kościoła, które to przedsięwzięcie najhojniej wspierał rajca krośnieński Wojciech Robert Porcjusz. Z jego też polecenia włoski architekt Vincenzo Petroni przebudował kaplicę p.w. śś. Piotra i Pawła na mauzoleum rodziny Porcjuszów. Zakończone w roku 1646 prace, zmieniły bryłę i wnętrze z późnogotyckiego na manierystyczne, w której to formie kościół farny przetrwał do początku XX wieku, kiedy to dokonano jego starannej restauracji i regotyzacji, odsłaniając wiele zatartych wcześniej cech i elementów charakterystycznych dla tego stylu.
Na szczególną uwagę zasługuje wnętrze kościoła, na którego dekoracje składają się dzieła sztuki zdobniczej od gotyku po manieryzm, a wiele dzieł sztuki zostało ufundowanych przez Wojciecha Roberta Porcjusza.

'''Dzwonnica Farna''' 

[[Plik:Dzwonnica XVII w. przy kościele farnym w Krośnie 9-ZN z 21.11.1948.jpg|x150px|Dzwonnica Farna]]
[[Plik:WIEZA FARNA KROSNO FOTO HEPNAR.JPG|x150px|Dzwonnica Farna]]
[[Plik:&quot;Parva Cracovia” ... czyli Krosno....jpg|x150px|Widok z dzwonnicy Farnej]]

{|
| style=&quot;vertical-align:top;width:60%;&quot;|
Zbudowana w latach 1637-1651 i ufundowana przez Roberta Porcjusza, znajduje się w pobliżu Kościoła farnego, stykając się jedna strona z parafią. Dzwonnica ma trójkondygnacyjną konstrukcję i zwieńczona jest wydatnym gzymsem wspartym na profilowanych kroksztynach. Nakryta monumentalnym baniastym hełmem z kolumienkową latarnią zakończoną wiatrowskazem w kształcie monstrancji. Jej charakterystyczna kopuła z czasem stała się niemal znakiem rozpoznawczym krośnieńskiej starówki, a może nawet Krosna w ogóle. Z jej szczytu podziwiać można Krośnieński rynek, panoramę miasta jak również zielone wzgórza [[Beskidy#Beskid Niski|Beskidu Niskiego]] i [[Pogórze|Pogórza]]. Szczególną atrakcją są trzy dzwony: Urban, Jan i Marian. Największy z nich Urban mierzący w dolnym obwodzie 490 cm, jest trzecim co do wielkości, zabytkowym dzwonem w Polsce. Większe są tylko: Dzwon Zygmunt znajdujący się na Wawelu i Tuba Dei z Torunia.

| style=&quot;vertical-align:top;width:40%;&quot;|
{{infobox|Dzwonnica Farna
|:
* wtorek - piątek: 10:00 - 18:00
Przerwa: 11.30 - 12.15
* sobota - niedziela: 10:00 - 16:00
Przerwa: 11.30 - 12.15

Od 1 X do 30 IV zwiedzanie po wcześniejszej rezerwacji w Muzeum Rzemiosła (tel: 13 43 241 88)
: '''Wstęp'''
* normalny na całą wieżę – 6 zł,
* tylko do poziomu dzwonów – 4 zł.
* bilet ulgowy – 4 zł}}
|}

'''Kościół i klasztor OO. Franciszkanów'''

[[Plik:Krosno, kościół Franciszkanów (panorama).jpg|x150px|Kościół Franciszkanów]]
[[Plik:Krosno klasztor.jpg|x150px|Kościół Franciszkanów]]
[[Plik:Tomb effigy of Jan Kamieniecki, voivode of Podolia.JPG|x150px|Kościół Franciszkanów]]
[[Plik:Kaplica Oświęcimów Krosno.JPG|x150px|Kaplica Oświęcimów]]

Obecny gmach klasztoru wzniesiony został na przełomie XV i XVI wieku i oparty o południowo-wschodni narożnik wewnętrznego muru obronnego. W 1591 roku został nadbudowany o piętro przez Jerzego Mniszcha - wojewodę sandomierskiego. W refektarzu klasztornym zachował się drewniany belkowy strop z tego czasu, z napisem łacińskim wyrytym na tragarzu środkowym.

O ile kościół farny jest niewątpliwie najwspanialszym i najbogatszym kościołem miasta, to kościół franciszkański jest budowlą bezsprzecznie najstarszą sięgającą swoimi początkami XIII wieku. Stanowiła ją niewielka kamienna kaplica, której relikty odnaleźć można w prezbiterium obecnego kościoła. Świątynie rozbudowano na przełomie wieków XIV i XV nadając jej gotycki kształt. W roku 1615 w narożniku wzniesiono, kaplicę Matki Boskiej Różańcowej.
W latach zaś 1647-48 powstała kaplica Oświęcimów, ufundowana przez Stanisława Oświęcima, dworzanina króla Władysława IV.
Na przełomie XVII i XVIII wieku wzniesiono kruchtę, dzwonnicę oraz kaplicę dla otoczonego kultem obrazu tzw. Matki Boskiej Murkowej. Budowla w tym stanie przetrwała do roku 1872, kiedy to pożar zniszczył niemal całe wyposażenie kościoła i doprowadził do zawalenia się gotyckiego sklepienia prezbiterium i zniszczenia dachu. Krosno utraciło w ten sposób jeden z najwspanialszych zespołów sakralnej sztuki dawnej o wyjątkowej wartości historycznej i artystycznej.
Dzisiejszy wygląd świątyni to wynik restauracji i regotyzacji przeprowadzonej w latach 1899-1904.

Wnętrze kościoła odzwierciedla jego związki ze szlachtą i rycerstwem (odmiennie niż kościoła farnego gdzie głównymi fundatorami było bogate mieszczaństwo), które to upodobały sobie kościół franciszkanów jako miejsce wiecznego spoczynku i otaczały go mecenatem. W wyniku tego świątynia poszczycić się może czterema wspaniałymi kamiennymi nagrobkami:
* Nagrobek Jana Kamienieckiego wojewody podolskiego (zm. 1560), autorstwa włoskiego rzeźbiarza Jana Marii Padovano. Przedstawia leżącego rycerza, miecz u boku, hełm u stóp i buzdygan w ręku, dopełniają rycerskich treści monumentu. 
*Nagrobek Jadwigi z Włodków Firlejowej, wykonany z różowych marmurów w 1611 roku przez włoskiego rzeźbiarza Łukasza Reitino. Postać zmarłej leżąca na sarkofagu ujęta jest parą gładkich kolumn wspierających przerwany przyczółek z kartuszem herbowym. To doskonałe dzieło rzeźbiarskie, jest jedną z dwóch zachowanych w Polsce prac tego włoskiego artysty, współpracownika Giovanniego Trevano - nadwornego architekta króla Zygmunta III Wazy.
* Nagrobek Barbary z Kamienieckich Mniszchowej (zm. 1569). Jego twórcą, jak głosiła zatarta w wieku XIX sygnatura, był rzeźbiarz lwowski Jakub Trwały, natomiast fundatorem zapewne syn Barbary, wojewoda sandomierski Jerzy Mniszech. Ten pomnik nagrobny najbardziej ucierpiał podczas pożaru kościoła w roku 1872. W trakcie prac konserwatorskich nagrobka w 1994 roku odsłonięto fragmenty średniowiecznych malowideł ściennych, które przebywały za nagrobkiem ponad czterysta lat. Warstwa młodsza przedstawia kompozycję św. Anną Samotrzeć z figurą rycerza. Natomiast warstwa starsza, Męczeństwo św. Sebastiana. Jest to odkrycie szczególnie cenne, gdyż scena ta jest najstarszym znanym przedstawieniem tego świętego  w sztuce polskiej.
* Nagrobek Jana Jędrzejowskiego (zm. ok. 1597) i jego żony Elżbiety. Ufundowany prawdopodobnie jeszcze za życia Jędrzejowskiego jest zapewne dziełem któregoś z krakowskich rzeźbiarzy pracujących w ostatniej ćwierci XVI wieku.

Jednak najwspanialszym przykładem miejsca wiecznego spoczynku znajdującym się w tym kościele i należącym do najdoskonalszych osiągnięć plastycznych epoki jest Kaplica Oświęcimów.

'''Kaplica grobowa Oświęcimów''', ufundowana przez najwybitniejszego przedstawiciela rodu Stanisława Oświęcima, została wzniesiona wg projektu mediolańczyka Vincenzo Petroniego. Reprezentuje typ grobowej kaplicy centralnej, wzniesionej na planie kwadratu, z kopułą na pendentywach zwieńczoną kamienną latarnią. Do wnętrza budowli prowadzi marmurowy portal zamknięty półkoliście, ujęty - rozszerzającymi się ku górze - hermowymi pilastrami. Dekoracja sztukatorska jest dzieła najwybitniejszego sztukatora działający w XVII-wiecznej Polsce, Włocha Giovanni Battista Falconi. Składa się z bogatych ornamentów kartuszowo-zawijanych, wzbogaconych niemal pełno-plastycznymi postaciami skrzydlatych putt, elementów militarne, jak również kartuszy herbowych. Głównym elementem wyposażenia jest ołtarz z 1890 roku (wierna kopia pierwotnego z połowy XVII wieku) Dopełnieniem wyposażenia i dekoracji kaplicy są liczne obrazy związane tematycznie z rodziną Oświęcimów.

'''Pałac Biskupi'''

[[Plik:Krosno, Muzeum Podkarpackie.jpg|x150px|Pałac Biskupi]]

Rezydencja biskupów przemyskich, której początki sięgają końca XIV wieku. Krosno jako miejsce rezydencji zostałoo wybrane zapewne z uwagi na lepsze ufortyfikowanie miasta. Lokalizacja okazała się słuszna, gdyż, roku 1524 schronił się w nim przed najazdem tatarskim biskup przemyski, a rok później do dworu biskupiego przewieziono najcenniejsze ruchomości i dokumenty kurii przemyskiej. Jako rezydencja biskupia, pałac pełnił swą funkcje do roku 1626, a następnie przeszedł w ręce kasztelanowej połanieckiej Zofii z Ligęzów Skotnickiej, która poddała go rozbudowie. Przeprowadzona przebudowa nadała mu cechy miejskiego pałacu, jednocześnie włączając go w system miejskich fortyfikacji, gdzie wspierać miał obronę bramy krakowskiej. Z okresu tego zachowało się wiele ciekawych i oryginalnych elementów architektonicznych pałacu, w tym portal bramy oraz skrzydło zachodnie.
Od wieku XVII pałac zmienił kilkakrotnie właścicieli, by stać się w roku 1841 własnością mieszczanina Józefa Dembowskiego, a następnie po niemal trzydziestu latach własnością miasta Krosna. Obecnym gospodarzem pałacu jest Muzeum Podkarpackie.

'''Dawne kolegium jezuickie'''

[[Plik:Krosno, Kazimierza Wielkiego, vyšší škola.jpg|x150px|Kolegium Jezuickie]]
[[Plik:Kolegium Jezuickie od str. południowej w Krośnie A-243 z 03.07.1991.jpg|x150px|Kolegium Jezuickie oraz fragmenty murów miejskich]]

Pierwotne kolegium, drewniane, wzniesione w latach 1630-34, spłonęło w roku 1638. Kolejne, murowane, zbudowano dopiero w latach 1660-67 z fundacji sędziego ziemskiego sandomierskiego, Stanisława Zaręby. Podobnie jak wiele budynków starego miasta, kolegium zostało wpisane w system murów krośnieńskich. W miejscu dzisiejszego dziedzińca szkolnego, wzniesiono kościół jezuicki p.w. Niepokalanego Poczęcia N.P. Marii. Po kasacji zakonu jezuitów, kościół został zburzony przez Austriaków w 1807 roku, a kolegium stało się na kilkadziesiąt lat szkołą a następnie wojskowym szpitalem. Po pożarze w 1849, najbardziej zniszczone skrzydło południowe zostało odbudowane w końcu XIX wieku, z wykorzystaniem dobrze zachowanych XVII-wiecznych sklepionych piwnic.
Obecnie budynki są siedzibą Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie.

'''Kościół pod wezwaniem św. Wojciecha'''

[[Plik:Krosno. Kościół fil. p.w.św. Wojciecha A-146 z 16.05.1989.jpg|x150px|Kościół fil. p.w.św. Wojciecha]]
[[Plik:Kościół fil. p.w. św. Wojciecha w Krośnie A-146 z 16.05.1989.jpg|x150px|Kościół fil. p.w.św. Wojciecha]]

Wzniesiony w połowie XV wieku na Przedmieściu Górnym (dzisiejsza dzielnica Krosna - zawodzie), jak głosi legenda w miejscu, gdzie miał odpoczywać św. Wojciech, podczas swej podróży z Pragi do Gniezna. Początkowo wybudowany w popularnym na Podkarpaciu stylu średniowiecznego kościoła drewnianego, stracił charakter i cechy stylu, na skutek gruntownej przebudowy na początku XX wieku. Zachował się za to manierystyczny ołtarz główny z początku XVII stulecia. Dwa barokowe ołtarze boczne, przeniesiono do tegoż kościoła z krośnieńskiej fary w roku 1785. Wnętrze uzupełnia kilka interesujących obrazów oraz rzeźb. Obrazy pochodzą głównie z XVIII wieku, a rzeźby: św. Zofii z córkami z pół. XVI wieku, Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej - z końca wieku XVI.

'''Kościół i klasztor Kapucynów'''

[[Plik:Kościół kapucynów, Krosno.jpg|x150px|Kościół Kapucynów|]]
[[Plik:Krosno, kościół Kapucynów pomnik 02.jpg|x150px|Kościół Kapucynów]]
[[Plik:Krosno, kościół Kapucynów ołtarz 01.jpg|x150px|Kościół Kapucynów]]

Wzniesiony poza murami miasta, przy dawnym trakcie węgierskim w latach 1771-1811. Fundatorami świątyni wznoszonej według planów kapucyna, brata inż. Innocentego Bartha, byli: Jan Klemens Branicki, bracia Jaworscy, Adam Ignacy Lewicki i Innocenty Barth.

Zbudowany z piaskowca, jest jednym z najpóźniejszych przykładów architektury barokowej. Fasada kościoła ukończona w roku 1781 jest dwukondygnacyjna. Umieszczono na niej malowidło z I poł. XIX wieku, przedstawiające Chrystusa na Krzyżu. Wnętrze kościoła pokryte jest iluzjonistyczną polichromią wykonaną, w roku 1809 przez krośnieńskich malarzy Antoniego Smuglewicza i Andrzeja Kucharskiego, dzięki czemu wnętrze kościoła robi wrażenie lekkości i otwarcia się na niebo ponad głowami wiernych. Nastawa ołtarza głównego wykonana została w roku 1879 przez Stanisława Janika - snycerza krośnieńskiego i Romualda Łapczyńskiego z Krakowa. W jej strefie środkowej umieszczono barokowy krucyfiks z końca XVIII w. W trójprzęsłowej nawie, mieszczą ołtarze boczne. W ich nastawach umieszczono obrazy przedstawiające świętych namalowane przez Jana Tabińskiego. Wśród elementów wyposażenia kościoła zasługujących na uwagę wymienić należy kropielnicę z czarnego marmuru (pocz. XIX w.), rokokowy krzyż procesyjny, tablice epitafijne oraz naczynia liturgiczne z XVIII i XIX w.

Od strony północnej do kościoła przylega budynek klasztorny wznoszony równocześnie ze świątynią. Klasztor złożony jest z trzech skrzydeł usytuowanych wokół prostokątnego wirydarza. W skrzydle pd.-wsch., mieści się zakrystia i chór zakonny z biblioteką na piętrze, przebudowany z pierwotnej kaplicy wznoszonej w latach 1755-1770. Chór, podobnie jak nawa kościoła dekorowany jest barokowo-klasycystyczną polichromią typu iluzjonistycznego, wykonaną przez A. Smuglewicza i A. Kucharskiego. W budynku klasztornym znajduje się kilkanaście obrazów pochodzących z XVIII i XIX w. Zabudowania klasztorne otacza, ogród zamknięty murem, założony współcześnie z klasztorem.

'''Gmach dawnego Towarzystwa Zaliczkowego'''

[[Plik:Bank Krośnieńskiego Towarzystwa Zaliczkowego w Krośnie A-304 z 02.12.1993.jpg|x150px|Gmach dawnego Towarzystwa Zaliczkowego]]

Mieści się niedaleko kościoła kapucynów, założono w 1874 r. przez Tytusa Trzecieskiego, Karola Klobassę i Ignacego Łukasiewicza. Dwukondygnacyjna, reprezentacyjna budowla posiada formy charakterystyczne dla stylu neorenesansowego. Wejście główne prowadzi przez dwukolumnowy portyk. Pod okapem dachu umieszczony jest fryz sgraffitowy wykonany przez krośnieńskiego malarza Franciszka Daniszewskiego, przedstawiający unikalne sceny związane z tkactwem, kopalnictwem naftowym oraz portrety założycieli Towarzystwa Zaliczkowego.

'''Gmach Rady Powiatowej'''

[[Plik:City Hall in Krosno.JPG|x150px|Gmach Rady Powiatowej]]
[[Plik:Krosno ignacy lukasiewicz.jpg|x150px|Pomnik Łukasiewicza]]

Wzniesiony został w 1904 to okazała trójskrzydłowa budowla na rzucie e kształcie litery &quot;U&quot;. Elewacja frontowa z podwyższonym, wydatnym ryzalitem przykryta jest osobnym dachem. W drugiej kondygnacji, nad podwójnym rzędem okien, umieszczono płaskorzeźbione herby: po środku orzeł w koronie, z prawej herb Krosna, z lewej herb czteropolowy z emblematami: trzy korony, szachownica, orzeł i orzeł. Dekoracja elewacji i wnętrza wykonana została techniką sztukatorską. W drzwiach frontowych, w nadświetlach bramy przejazdowej i w wewnętrznych drzwiach wahadłowych podziwiać można kute kraty o geometryczno-roślinnej ornamentyce. Do roku 1975 budynek funkcjonował jako siedziba Rady Powiatowej, następnie Urząd Wojewódzki. Obecnie jest siedzibą Urzędu Miasta.

Przed elewacją frontową gmachu usytuowano pierwszy na świecie pomnik Ignacego Łukasiewicza, autorstwa artysty rzeźbiarza Jana Raszki, uroczyście odsłonięty w październiku 1932 roku.

'''Gmach Sądu'''

[[Plik:Gmach sądu w Krośnie A-239 z 07.06.1991.jpg|x150px|Gmach Sądu]]
[[Plik:Krosno, sąd 02.jpg|x150px|Gmach Sądu]]

Znajdujący się przy ulicy Sienkiewicza 12, powstał w latach 1910-13. W czasie wojny wykorzystany był jako sztab generała Brusiłowa a następnie jako szpital wojskowy. Po zakończeniu działań wojennych przywrócono mu funkcję pierwotną. W czasie II wojny ponownie w budynku tym zorganizowano szpital wojskowy. Po zakończeniu wojny gmach stał się znowu siedzibą sądu. Jest to budynek dwupiętrowy, na rzucie otwartego pięcioboku, z wewnętrznym dziedzińcem. Fasada zwieńczona potrójnym szczytem ujętym wolutami. W polu środkowym, pomiędzy dwoma ozdobnymi wspornikami, zamontowany jest zegar wykonany w roku 1912 w Pierwszej Krajowej Fabryce Zegarów Wieżowych Michała Mięsowicza w Krośnie.

'''Gimnazjum'''

[[Plik:Kopernik krosno.jpg|x150px|Gimnazjum]]

Budynek Gimnazjum, obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika usytuowany jest przy ulicy Staszica. Jest to murowany z cegły monumentalny budynek ozdobiony elementami kamieniarskimi, który powstał w latach 1904-1905. Wzniesiony jest na planie otwartego wieloboku z wewnętrznym dziedzińcem. Fasada główna, będąca jednocześnie elewacją narożną, posiada ryzalit środkowy zwieńczony trójkątnym szczytem, ujętym dwoma sterczynami, z kartuszem herbowym w szczycie. Przed fasadą budowli w roku 1973 ustawiono pomnik Mikołaja Kopernika autorstwa krośnieńskiego artysty Stanisława Kochanka.

'''Stary cmentarz'''

[[Plik:Cmentarz rzym.-kat., tzw.Stary A-41 z 05.01 1948.jpg|x150px|]]
[[Plik:Krosno, Stary Cmentarz 05.jpg|x150px|]]
[[Plik:Cmentarz rzymsko-katolicki tzw. stary w Krośnie, ul. Krakowska 1 hanica110.JPG|x150px|]]
[[Plik:Cmentarz rzym.-kat. tzw Stary w Krośnie A-41 z 05.01.1984.jpg|x150px|]]

Położony przy ulicy Krakowskiej, założony został około 1786 roku poza ówczesnymi granicami miasta około i pełnił swoje funkcje do lat dwudziestych XX wieku.
Na porośniętym drzewami malowniczym obszarze podziwiać możemy zabytkowe nagrobki, głównie z przełomu wieków XIX i XX.
Najstarszym nagrobkiem jest pochodzący z 1839 roku obelisk Antoniego i Karoliny Schaytterów. Za najcenniejszy uważa się grobowiec burmistrza Sylwestra Jaciewicza Wykuty w czerwonym piaskowcu trembowlańskim w 1895 roku przez Józefa Sroczyńskiego z Dębowca. Inne atrakcyjne pod względem historycznym i artystycznym nagrobki to na przykład pięciometrowej wysokości nagrobek Antoniego i Wiktora Golachowskich pochodzący drugiej połowy XIX wieku. Czworoboczny obeliskowy Antoniego Głowackiego. Obelisk ufundowany przez mieszkańców Krosna w czterdziestą rocznicę Powstania Styczniowego, ku pamięci poległych powstańców. Pomnik ten w kształcie kamiennego kopca zwieńczonego orłem i cierniową koroną wykonany został przez Andrzeja Lenika według projektu Napoleona Nawarskiego w roku 1903 stając się miejscem wielu patriotycznych uroczystości miasta.

Jest to szczególne miejsce dla Krosna z uwagi na wieczny spoczynek wielu osób szczególnie zasłużonych miasta i okolicy. Spoczywają tutaj burmistrzowie, radni miasta i powiatu, urzędnicy, duchowni, nauczyciele i lekarze, artyści, rzemieślnicy i kupcy.

'''Cmentarz Żydowski'''

[[Plik:Krosno, židovský hřbitov, náhrobky V.jpg|x150px|]]
[[Plik:Krosno - kirkut.jpg|x150px|]]
[[Plik:Krosno, židovský hřbitov, náhrobky.jpg|x150px|]]
[[Plik:Krosno, cmentarz żydowski 05.jpg|x150px|]]

Cmentarz Żydowski jest jedynym trwałym śladem obecności Żydów w Krośnie. Zlokalizowany był na obrzeżach miasta – obecnie w dzielnicy Zawodzie (przy ul. Goszczyńskiego – brama na cmentarz znajduje się od strony ul. Ks. Sarny).
Nie jest znana dokładna data jego założenia, zakłada się, że powstał w latach 60. XIX wieku. Otoczony był murem, wejście prowadziło przez bramę, obok której znajdowało się miejsce do obmycia rąk dla osób uczestniczących w obrzędach pogrzebowych.
Na cmentarzu zachowało się około 250 macew i nagrobków w różnym stanie, ustawionych w długich szeregach i skierowane na wschód.
Najcenniejszymi obiektami na cmentarzu są: zbiorowa mogiła 120 osób zamordowanych w roku 1942, w tym rabina Samuela Ozon Führera oraz pomnik Bernarda Münza z 1930 r. przypominający swym kształtem złamaną jabłoń.
Na cmentarzu jest pochowany m.in. Abraham Dym – radny miasta Krosna z okresu międzywojennego.
Od 2002 roku cmentarzem społecznie opiekuje się Stowarzyszenie „Olszówka”, które uporządkowało cmentarz. W 2012 r. z inicjatywy Stowarzyszenia „Olszówka” na cmentarzu odbyły się uroczystości „Czas pamięci pokruszonej” – dni wspomnień o społeczności żydowskiej w 70. rocznicę Zagłady z udziałem rabina Michaela Schidricha i władz miasta.

=== Muzea i galerie ===
{|
| style=&quot;vertical-align:top;width:60%;&quot;|
* [http://www.bwakrosno.pl/ '''Biuro Wystaw Artystycznych'''] - galeria sztuki współczesnej. W ramach jej działania jest organizacja i prezentacja wystaw indywidualnych i zbiorowych, głównie artystów związanych z regionem, czy to miejscem zamieszkania i twórczości, czy też tematem swoich prac.
:Nie ograniczając się jednak do regionu południowo-wschodniej Polski, BWA organizuje Międzynarodowe Biennale Artystycznej Tkaniny Lnianej &quot;Z krosna do Krosna&quot;. Wystawa ta organizowana od roku 2000, nawiązując do bogatych tradycji tkackich Podkarpacia, weszła na stałe do kalendarza europejskich imprez z dziedziny tkactwa artystycznego.

| style=&quot;vertical-align:top;width:40%;&quot;|
{{infobox|Biuro Wystaw Artystycznych
|: '''Czynne'''
* Wtorek - Piątek 10-17
* Sobota 10-13
: '''Wstęp wolny'''}}
|}
{|
| style=&quot;vertical-align:top;width:60%;&quot;|
* [http://www.miastoszkla.pl/pl/ '''Centrum Dziedzictwa Szkła'''] - jedyne w Polsce interaktywne centrum turystyczno-kulturalne prezentujące temat hutnictwa szkła i szklanej twórczości. Mieszczą się w nim sale wystaw czasowych poświęconych szkłu, jak również zgromadzone są i eksponowane szczególnie cenne zbiory artystów, którzy sięgnęli po szkło jako materiał dla ich sztuki. Ciekawa z punktu widzenia edukacji poprzez zabawę jest sala poświęcona szkłu w fizyce. Można w niej własnoręcznie przeprowadzać eksperymenty optyczne z wykorzystaniem między innymi soczewek i światłowodów. W Centrum Dziedzictwa Szkła mieści się również sklep z pięknymi wyrobami i pamiątkami szklanymi. Największą jednak atrakcją jest piec hutniczy, dzięki któremu turyści mogą na własne oczy zobaczyć proces produkcji wyrobów ze szkła oraz wziąć w nim czynny udział. Pracownia z piecem pośrodku, służy również jako miejsce klimatycznych koncertów (blues, folk, jazz, rock, muzyka elektroniczna,...), wernisaży czy degustacji najlepszych węgierskich win.
*: Rezerwacji biletów dokonywać można poprzez [http://miastoszkla.pl/pl/rezerwacje/ formularz rezerwacji], lub drogą telefoniczną pod numerem 13 44 400 31. Osoby bez wcześniejszej rezerwacji będą mogły zwiedzić obiekt w miarę dostępności wolnych miejsc.
*: Zwiedzanie rozpoczyna się o pełnych godzinach w budynku Centrum. Ostatnie wejście na 2 godziny (w przypadku zwiedzania Centrum i piwnic przedprożnych) lub 1 godzinę (w przypadku samego Centrum lub samych piwnic) przed zamknięciem obiektu.

| style=&quot;vertical-align:top;width:40%;&quot;|
{{infobox|Centrum Dziedzictwa Szkła
: '''Ceny biletów oraz [http://miastoszkla.pl/pl/component/content/article/22-news/118-centrum-dziedzictwa-szka-dostpne-od-19-czerwca-ju-dzi-zarezerwuj-zwiedzanie/ zniżki]'''
* Zwiedzanie budynku głównego CDS – cena 12 zł
* Zwiedzanie piwnic przedprożnych – cena 8 zł
* Pakiet promocyjny – Centrum Dziedzictwa Szkła” – cena 18 zł|:'''Czynne'''
* Poniedziałek, Wtorek, Środa, Czwartek od 10.00 do 18.00
* Piątek od 10.00 do 20.00
* Sobota od 10.00 do 22.00
* Niedziela od 11.00 do 20.00}}
|}
{|
| style=&quot;vertical-align:top;width:60%;&quot;|
* [http://www.muzeumrzemiosla.pl/index.php '''Muzeum Rzemiosła w Krośnie'''] - muzeum mieści się w zabytkowej kamienicy z przełomu XIX i XX wieku, w stylu wiedeńskiej secesji, dawnej Pierwszej Krajowej Fabryki Zegarów Wieżowych Michała Mięsowicza. Prezentuje rzemiosło terenów historycznej Galicji. W sześciu salach ekspozycyjnych mieści się kilkanaście małych pracowni rzemieślniczych prezentujących: szewstwo i rymarstwo, stolarstwo i snycerstwo, bednarstwo, odlewnictwo, zegarmistrzostwo, ślusarstwo,  kowalstwo, pszczelarstwo, modniarstwo, krawiectwo, tkactwo oraz rzemiosła spożywcze. Szczególną popularnością cieszy się gabinet fryzjerski z lat 20. XX wieku, nie tyle eksponat, co jedno z ważniejszych miejsc w muzeum wywołujących mnóstwo wspomnień za minioną epoką. Muzeum Rzemiosła jest inne niż wszystkie muzea, nie ma w nim kapci, ani gablot.
| style=&quot;vertical-align:top;width:40%;&quot;|
{{infobox|Muzeum Rzemiosła w Krośnie
|: '''Czynne'''
* 1 X - 30 IV
Poniedziałek - Piątek: 8:00 - 15:30
Sobota: 10:00 - 14:00 (wstęp wolny)
* 1 V - 30 IX
Poniedziałek - Piątek: 9:00 - 18:00
Sobota: 10:00 - 16:00 (wstęp wolny)
niedziela: 10:00 - 16:00
: '''Ceny biletów
bilet normalny - 5,00 zł, bilet ulgowy - 3,00 zł}}
|}

*[http://www.muzeum.krosno.pl/ '''Muzeum Podkarpackie''']. Najstarsze muzeum w Krośnie mieszczące się w zabytkowym budynku dawnego Pałacu Biskupiego. W muzeum zwiedzać następujące działy: archeologiczny, historyczny, artystyczny, historii szkła i przemysłu szklarskiego. Szczególnie godna polecenia jest ekspozycja lamp naftowych, których to kolekcja jest największą w Europie.

== Festiwale, imprezy ==
'''Styczeń:'''
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=8&amp;ide=2013 Wieczory Karnawałowe]''' – spotkania z muzyką, tańcem, operą, operetką oraz innymi gatunkami sztuki scenicznej.
'''Marzec:'''
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=46 Pejzaże Muzyki]''' – cykl wiosennych koncertów, reprezentujących różne style muzyczne.
'''Kwiecień:'''
* '''[http://rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=6&amp;ide=2014 Krośnieńskie Spotkania Teatralne]''' - jedna z ważniejszych imprez teatralnych na Podkarpaciu, edycja wiosenna.
'''Maj:'''
* '''[http://www.gorskie-zawody-balonowe.pl/ Balony Nad Krosnem]''' – największy majowy rodzinny piknik lotniczy w południowej Polsce towarzyszący Międzynarodowym Górskim Zawodom Balonowym, odbywający się w pierwszy majowy weekend.
'''Czerwiec:'''
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=26 Dni Krosna]''' – doroczne, czerwcowe święto miasta.
'''Lipiec / Sierpień:'''

* [https://youngarts.pl/ '''Young Arts Festival''']  - klasycznie zaskakujący festiwal, na którym pojawiają się artyści z całego świata. Muzyka na skrzyżowaniu miejsc i gatunków.
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=2 Letnie Niedziele Na Rynku]''' – coniedzielna impreza odbywająca się w okresie letnim na krośnieńskim rynku.
'''Sierpień:'''
* '''[http://www.karpackieklimaty.krosno.pl/ Karpackie Klimaty]''' – festiwal kultur pogranicza oraz festiwal win węgierskich.
'''Wrzesień:'''
* '''[http://rckp.krosno.pl/galicjablues/index2.php Galicja Blues Festival]''' – z roku na rok zyskujące na znaczeniu wydarzenie muzyczne na scenie bluesa w Polsce i nie tylko.
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=55 Krośnieńska Jesień Muzyczna]''' – cykl koncertów muzyki klasycznej.
'''Listopad:'''
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=6 Krośnieńskie Spotkania Teatralne]''' – edycja jesienna popularnych imprez teatralnych.

== Aktywny wypoczynek ==
Przebywając w Krośnie, turysta skorzystać może z różnorakiej oferty sportowej i rekreacyjnej, jaka zapewniają: 
===Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Krośnie===

===Zespół Krytych Pływalni w Krośnie===

Krosno posiada dwie kryte pływalnie:&lt;br /&gt;
*'''Basen ul. Sportowa 8.''' Jest to typowy basen pływacki o wymiarach 25m x 12,5m i głębokości od 1,2m do 3,6m. Do dyspozycji jest również sauna.&lt;br /&gt;
Bilety podstawowe:
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Dni i godziny !! Cena za godz (normalny/ulgowy) !! Każde następne 6 minut
|-
| Pn - Pt. 14:00 - 17:00 || 7,00zł / 5,50zł || 0,70zł / 0,55zł
|-
| Pn - Pt. 17:00 - 22:00 || 8,50zł / 6,50zł || 0,85zł / 0,65zł
|-
| S.,N.,Św 13:00 - 21:00 || 8,50zł / 6,50zł || 0,85zł / 0,65zł
|}
Bilety torowe. Od poniedziałku do piątku - 40/30zł (normalny/ulgowy), cena za jeden tor.&lt;br /&gt;
Gimnastyka w wodzie. Poniedziałek i Czwartek - 11zł&lt;br /&gt;
Sauna:
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Dni i godziny !! Cena za minutę
|-
| Poniedziałek - Piątek 17:00 - 21:30 || 0,30zł
|-
| Sobota 14:00 - 19:30 || 0,30zł
|-
| Indywidualnie || 25,00zł za 30 minut
|}
*'''Basen ul. Wojska Polskiego 45a.''' W obiekcie tym znajdują się dwie niecki basenowe. Większa o wymiarach 25m x 12,5m i głębokości od 1,3m do 1,8m. Mniejsza zaś służąca do nauki pływania ma wymiary 12,5m x 5,5m i głębokość od 0,65m do 1,10m. Wyposażona jest dodatkowo w takie atrakcje wodne jak: przeciwfale, gejzery oraz dysze masażu karku. Można korzystać również z 4-osobowej wanny z hydromasażem, zjeżdżalni oraz dwóch saun. Do każdej z nich może wejść jednocześnie 6 osób. Na terenie basenu znajduje się także kawiarnia oraz miejsce dla widownii na antresoli z miejscami stojącymi.
Bilety podstawowe:
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Dni i godziny !! Cena za godz (normalny/ulgowy) !! Każde następne 6 minut
|-
| Pn - Pt. 6:00 - 16:0 || 8,00zł / 56,50zł || 0,80zł / 0,65zł
|-
| Pn - Pt. 16:00 - 22:00 || 9,50zł / 7,50zł || 0,95zł / 0,75zł
|-
| S.,N.,Św 8:00 - 10:00 || 8,00zł / 6,50zł || 0,80zł / 0,65zł
|-
| S.,N.,Św 10:00 - 22:00 || 9,50zł / 7,50zł || 0,95zł / 0,75zł
|}
Bilety torowe. Od poniedziałku do piątku - 40/30zł (normalny/ulgowy), cena za jeden tor.&lt;br /&gt;
Gimnastyka w wodzie. Poniedziałek, Środa i Piątek - 11zł&lt;br /&gt;
Sauna:
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Dni i godziny !! Cena za minutę
|-
| Poniedziałek - Piątek 18:00 - 22:00 || 0,40zł
|-
| Sob, Nie., Święta 9:00 - 11:00 i 16:00 - 22:00 || 0,40zł
|-
| Indywidualnie || 30,00zł za 30 minut
|}

== Najbliższe okolice ==
* '''[[Bóbrka (powiat krośnieński)|Bóbrka]]''' – wieś położona 15 km na południe od Krosna – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kopalnia_ropy_naftowej_w_B%C3%B3brce Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza]
* '''[[Odrzykoń]]''' – wieś położona 8 km na północ od Krosna – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_Kamieniec Zamek Kamieniec]
* '''[[Żarnowiec (województwo podkarpackie)|Żarnowiec]]''' – wieś położona 10 km na południe od Krosna – [[w:Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu|Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu]]
* '''[[Czarnorzeki]]''' – wieś położona 10 km na północ od Krosna – [[w:Rezerwat przyrody Prządki|Rezerwat przyrody Prządki]]
* '''[http://pl.wikipedia.org/wiki/Iwonicz-Zdr%C3%B3j Iwonicz-Zdrój]''' – miasto w gminie uzdrowiskowej znanej z wód mineralnych oraz właściwości klimatyczne, położone 15 km na wschód od Krosna
* '''[http://pl.wikipedia.org/wiki/Ryman%C3%B3w-Zdr%C3%B3j Rymanów-Zdrój]''' – wieś uzdrowiskowa wśród gór i lasów Beskidu Niskiego dysponująca naturalnymi czynnikami leczniczymi, położone 19 km na wschód od Krosna
* '''[http://pl.wikipedia.org/wiki/Solina Solina]''' – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Solina.

== Zakupy ==
W centrum Krosna znajdują się liczne sklepy z produktami spożywczymi, piekarnie, sklepy z obuwiem, odzieżą, z wyrobami jubilerskimi, papierniczymi, jak również księgarnie, sklepy z pamiątkami. Większe natomiast centra handlowe, galerie i supermarkety znajdują się nieopodal centrum lub na obrzeżach miasta

=== Centra handlowe ===
* [http://www.bazarkrosno.pl/ '''Bazar Krosno'''] ul. Legionów
* [http://www.krosno.fullmarket.pl/ '''Full Market'''] ul. Kolejowa 27 (obok Dworca PKS, PKP)
* [http://www.galeriakrosno.com/ Galeria Krosno]a róg ulic N\iepodległości i Legionów (w sąsiedztwie bazaru)
* [http://www.galeriaportius.pl/ '''Galeria Portius'''] róg ulic Bursaki i Niepodległości (blisko obiektów sportowych na Bursakach)
* '''Galeria Zawodzie''' ul. Okrzei
* '''Kaufland''' ul. Niepodległości
* '''Spółdzielczy Dom Handlowy 'Piast'''' ul Sienkiewicza (centrum Krosna)

== Gastronomia ==
* '''[http://www.alcatraz-krosno.pl/ Alcatraz]''' pizzeria, pub ul. Czajkowskiego 4, tel. 13 432 25 39
* '''Ambrozja''' restauracja włoska, Rynek 5, tel. 13 43 269 44
* '''[http://www.bengol.pl/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=8&amp;Itemid=133&amp;lang=pl Bengol]''' restauracja indyjska, ul. Długa 15d, tel. 13 436 04 78
* '''[http://bohemakrosno.pl/ Bohema]''' restauracja, ul. Okrzei 1 tel. 13 43 612 27
* '''[http://www.buda.krosno.pl/ Buda]''' restauracja, ul. Jagiellońska 4, tel. 13 43 200 53
* '''[https://www.facebook.com/OXrestauracja Restauracja OX]''' , ul. Portiusa 4,
* '''[http://www.michelcafe.net/ Michael Cafe]''' kawiarnia, chocolateria, ul. Rynek 14, tel. 697 089 413
* '''[http://parkowa7.pl/ Parkowa 7]''' restauracja, Pub, ul. Parkowa 7, tel. 515 355 494
* '''[http://www.hotelportius.pl/tekst.php?id=14 Portius]''' restauracja, ul. Bursaki 29 A, tel. 13 47 480 80
* '''[http://posmakujkrosno.pl/ Posmakuj Krosno]''' restauracja włosko-regionalna, ul.Rynek 24, tel. +48 513 145 973
* '''[http://www.siedemroz.pl/ Siedem Róż]''' herbaciarnia ul. Rynek 17, tel. 13 43 204 69
* '''[http://www.starahuta.com/ Stara Huta]''' Restauracja, ul. Bema 51, tel. 13 42 044 55
* '''[http://www.restauracjawodnik.pl/ Zajazd Wodnik]''', ul. Bieszczadzka 65 tel. 13 43 66 187

== Nocleg ==
* '''[http://www.apartamentymillenium.pl/ Apartamenty Millenium]''' ul. Żółkiewskiego 142 tel. 013 43 614 54
* '''[http://www.gamesport.com.pl/ Centrum Sportu i Rekreacji – Game Sport ***]''' Bursaki 45, tel. 13 420 26 15
* '''[http://www.nafta.pl/ Hotel Krosno Nafta ***]''' ul. Lwowska 21, tel. 13 43 662 12
* '''[http://www.hotelportius.pl/ Hotel Portius ***]''' Bursaki 29a, tel. 13 47 480 80
* '''[http://www.bengol.pl/index.php?lang=pl Hotel-Restauracja Bengol]''' ul. Długa 15d, tel. 13 436 04 78
* '''[http://milyhotel.pl/index.php Miły Hotel **]''' ul. Balkonowa 19, tel. 13 432 10 57
* '''[http://www.hotelsniezka.pl/ Śnieżka **]''' ul. Lewakowskiego 22, 13 43 234 49,
* '''[http://www.twistkrosno.pl/ Twist Hotel-Restauracja **]''' ul. Kazimierza Pużaka 37, tel. 13 432 07 08

== Praca ==
Krosno to bez przesady ''szklane serce Polski''. '''Krośnieńskie Huty Szkła ''Krosno'' S.A.''' w tym roku obchodzą szacowny 90 jubileusz powstania i nadal stanowią miejsce pracy kilku tysięcy krośnian. Wizytówką ''''Krosno SA'''' jest piękne szkło formowane ręcznie, który to proces możemy podziwiać w [http://www.miastoszkla.pl/pl/ ''Centrum Dziedzictwa Szkła''].

== Nauka ==

== Kontakt ==
Krosno pokrywa [https://maps.google.pl/maps/ms?hl=pl&amp;ie=UTF8&amp;msa=0&amp;msid=116445617989102249828.000462a26c0edb9ae6093&amp;ll=49.700503,21.751556&amp;spn=0.066617,0.102997&amp;z=12&amp;source=embed/ sieć darmowych hotspotów] zapewniających dostęp do internetu. Zlokalizowane są w większości w centrum miasta, pokrywając swoim zasięgiem najbardziej interesujący turystycznie obszar.

Niemniej i w pozostałych częściach Krosna można korzystać z darmowego połączenia z zasobami sieci. Między innymi na dworcu '''PKS''' i '''PKP''', '''Regionalnego Centrum Kultur Pogranicza''', oraz większości szkół, co nie jest bez znaczenia dla zwiedzających Krosno, chcących zapoznać się z ofertą kulturalną czy rozrywkową.
Dopełnieniem tej darmowej, publicznej sieci są hotspoty zlokalizowane w restauracjach oraz hotelach.

== Bezpieczeństwo ==
Jakkolwiek Krosno to względnie bezpieczne i spokojne miasto, zalecane jest jednak zachowanie podstawowych środków ostrożności oraz zasad zdrowego rozsądku. Szczególnie w okolicach uważanych przez mieszkańców za mniej bezpieczne.
Bezpieczeństwa w mieście strzeże zarówno Policja, jak i Straż Miejska.
* '''Policja'''  tel. alarmowy '''997''', '''112'''
** Komenda Miejska Policji w Krośnie, ul. Lwowska 28, tel. (013) 43 29 900, Dyżurny tel. 13 43 29 310
** Rewir Dzielnicy Białobrzegi i os. Kolejowa, Tysiąclecia ul. Kolejowa 23, tel. 013 43 29 472
* '''Straż Miejska''' tel. alarmowy '''986''' ul. Staszica 2, tel. 13 432 04 14
* '''Straż Pożarna''' tel. alarmowy '''998''', '''112''' ul. Niepodległości 6, tel. 13 436 63 08
* '''Pogotowie Ratunkowe''' tel. alarmowy '''999''', '''112''' ul. Grodzka 45, tel. 13 432 02 22
=== Zdrowie ===

== Gdzie dalej ==
Dla większości turystów Krosno może być wygodną &quot;bazą wypadową&quot; zarówno w najbliższe okolice, jak i wygodnym przystankiem w dalszej drodze.
Główne kierunki turystyki wychodzącej z Krosna to przede wszystkim:
* [[Bieszczady]]
* [[Beskidy#Beskid Niski|Beskid Niski]]
* [[Słowacja]]
* [[Węgry]]

==== Przypisy====
&lt;references/&gt;

{{Użyteczny}}
{{Jest w|Województwo podkarpackie}}


[[Kategoria:Powiat krośnieński (województwo podkarpackie)]]</text>
      <sha1>6jdzf5d2nlg99riz7kaxetlmq9sd81c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>119739</id>
      <parentid>119738</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T11:15:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>K21013</username>
        <id>13580</id>
      </contributor>
      <comment>Aktualizacja po zmianie granic w 2021</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50692" xml:space="preserve">{{Top-banner|Krośnieńskiego rynku.jpg}}
{{Informacje podstawowe miasto
|nazwa=Krosno
|widok=Krosno rynek square.jpg
|herb= POL Krosno COA.svg
|mapa= POL Krosno map.svg
|region=[[Województwo podkarpackie]]
|powierzchnia=44,7
|lud=47 515
|prefiks=(+48) 13
|www=www.krosno.pl
}}
'''Krosno''' – miasto na prawach powiatu w południowo-wschodniej Polsce, w [[Województwo podkarpackie|województwie podkarpackim]], siedziba władz [[Powiat krośnieński (województwo podkarpackie)|powiatu krośnieńskiego]], do którego nie należy. Niegdyś zwane „małym Krakowem”, do dzisiaj urzeka pięknem średniowiecznych kościołów i zabytkowych kamieniczek, świadczących o znaczącej pozycji miasta i bogactwie jego mieszkańców. Narodziny światowego przemysłu naftowego oraz bogate tradycje wytwarzania szkła ozdobnego i użytkowego rozsławiły miasto i sprawiły, że jest obecnie znane w Polsce i na całym świecie&lt;ref name=&quot;Krosno24&quot;&gt;[http://www.krosno24.pl/miasto.php Krosno24 - miasto].&lt;/ref&gt;.

== Informacje ==
=== Historia ===
Miasto Krosno lokowane przed połową wieku XIV w widłach rzek Wisłoka i Lubatówki posiada niezwykle bogatą przeszłość. Przed wiekami było bowiem nie tylko ważnym ośrodkiem życia gospodarczego, ale i wyjątkowo znaczącym centrum artystycznym, w którym skupiał się mecenat artystyczny zamożnych mieszczan i okolicznej szlachty.

W mieście, którego fortyfikacje zaczęto budować jeszcze za życia Kazimierza Wielkiego, a kontynuowano w stuleciach następnych, powstawały wybitne pomniki architektury, których wnętrza zapełniano wykonanymi na miejscu - bądź sprowadzonymi z zewnątrz - dziełami rzeźby, malarstwa i rzemiosła artystycznego.

O wyjątkowym znaczeniu miasta, określanego często mianem parva Cracovia &quot;mały Kraków&quot;, świadczyć może fakt, iż rycina z jego panoramą - wraz z kilkunastoma innymi widokami najważniejszych miast Królestwa Polskiego - umieszczona została w słynnym dziele G. Brauna i F. Hoghenberga Civitates orbis terrarum, wydawanym w Kolonii w latach 1575-1618.&lt;ref name=&quot;Krosno24_zabytki&quot;&gt;[http://www.krosno24.pl/miasto.php?podstr=turystyka/zabytki Krosno24 - zabytki].&lt;/ref&gt;.

=== Geografia ===
{{Mapframe|49.68784|21.74847|zoom=12|layer=M|align=right|height=350|width=500}}
Krosno jest miastem na prawach powiatu w [[Województwo podkarpackie|województwie podkarpackim]], siedziba władz [[Powiat krośnieński (województwo podkarpackie)|powiatu krośnieńskiego]] , obejmującego zasięgiem tereny dziesięciu okolicznych gmin o dużo mniejszym poziomie zaludnienia. Od 30 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998 r. stolica województwa krośnieńskiego. 

Znajduje się w [[w:Euroregion Karpacki|Euroregionie Karpackim]], w skład którego wchodzą przygraniczne tereny [[Polska|Polski]], [[Słowacja|Słowacji]], [[Ukraina|Ukrainy]], [[Węgry|Węgier]] i [[Rumunia|Rumunii]].

=== Klimat ===
Klimat Krosna jest klimatem przejściowym pomiędzy klimatem oceanicznym a kontynentalnym i posiada cechy klimatu podgórskiego.&lt;br /&gt;
Charakteryzują go znaczne amplitudy temperatury powietrza w przebiegu rocznym, zwiększony udział opadów letnich do zimowych oraz różnice w wielkości i rodzaju zachmurzenia oraz nasłonecznienia.&lt;br /&gt;
Średnia roczna suma opadów jest stosunkowo wysoka i  wynosi ok. 770 mm. Późną wiosną i wczesnym latem występuje dość dużo burz, również z gradem. W skali roku dominują wiatry z kierunków południowych nawiewając cieplejsze powietrze z Niziny Węgierskiej (szczególnie w okresie jesienno-zimowym). W okresie wiosny i lata przeważają wiatry północnozachodnie.&lt;br /&gt;
Roczna średnia temperatura wynosi 7ºC.&lt;br /&gt;
Średnia dobowa temperatura to około -2,8ºC w styczniu i 18,0ºC w lipcu.
Natomiast średnia maksymalna temperatura to: -0,6ºC w styczniu i 22,7ºC w lipcu.
Średnie nasłonecznienie w ciągu dnia wynosi około 5 godzin.

=== Kiedy jechać ===

=== Informacje turystyczne ===
* '''Punkt Informacji Kulturalno-Turystycznej''' Blich 1, 38-400 Krosno, tel./fax: 0134327707, e-mail: pikt@muzeumrzemiosla.pl
* '''PTTK Oddział w Krośnie''' ul. Krakowska 9, 38-400 Krosno, tel./fax: 134321258, tel: 134321175 e-mail: pttkkrosno@gmail.com

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W odległości 60 km od Krosna znajduje się najbliższe międzynarodowe lotnisko '''[http://www.rzeszowairport.pl/ Rzeszów – Jasionka]'''.
Z lotniska najlepiej dojechac do Rzeszowa: korzystając bądź to z [http://www.mpk.rzeszow.pl/ '''Lini Specjalnej – L'''], prywatnych przewoźników, taksówek lub PKS. Następnie z dworca PKS autobusem do Krosna, lub z parkingu przed Centrum Handlowym Europa, korzystając z usług firmy przewozowej [http://www.marcel-bus.pl/index.php?lang=1&amp;p=1&amp;idk=57&amp;a=0 '''Marcel'''], lub też kierując się bezpośrednio do Krosna.

=== Koleją ===
Krosno posiada kilka przystanków kolejowych:
* [[w:Krosno (stacja kolejowa)|Krosno – Dworzec Główny]] Lokalizacja przy ulicy Kolejowej. W pobliżu: dworzec PKS, postój taksówek, przystanki [[w:MKS Krosno|autobusów miejskich]]
* [[w:Krosno Miasto|Krosno Miasto]] Lokalizacja przy ulicy Bohaterów Westerplatte. W pobliżu: Hotel Nafta, postój taksówek, przystanek PKS
* [[w:Krosno Turaszówka|Krosno Turaszówka]]
* [[w:Krosno Polanka|Krosno Polanka]]
Przewozy pasażerów odbywają się w kierunkach: '''Jasło – Zagórz''', oraz w okresie wakacyjnym od 7 lipca do 25 sierpnia 2013&lt;ref name=&quot;PKP&quot;&gt;[http://rozklad-pkp.pl/bin/query.exe/pn? rozkład jazdy PKP.]&lt;/ref&gt;: '''Rzeszów Główny – Łupków'''.

Podróżując do Krosna koleją, czy to ze wschodu, czy z zachodu, mamy okazję podróżować fragmentem historycznej trasy kolejowej – [[w:Galicyjska Kolej Transwersalna|''Galicyjskiej Kolei Transwersalnej'']] oddanej do użytku w roku 1884.

=== Autobusem ===
PKS zapewnia połączenia Krosna z głównymi miastami Polski:
* Częstochową
* Gliwicami
* Katowicami
* Krakowem
* Łodzią
* Rzeszowem - stolicą woj. podkarpackiego
* Warszawą
* Wrocławiem

=== Samochodem ===
{|
| style=&quot;vertical-align:top;width:30%;&quot;|
Krosno od wieków znajdowało się na skrzyżowaniu głównych szlaków handlowych, biegnących zarówno z zachodu na wschód, jak i z południa na północ Polski, jak i Europy.
Historyczne trakty handlowe mają obecnie swoje odzwierciedlenie w sieci infrastruktury drogowej Krosna i regionu.

Biegnąca przez miasto droga krajowa '''[[w:Droga krajowa nr 28 (Polska)|28]]''' stanowi dogodną trasę dla podróżujących zarówno z południowej czy też zachodniej części Polski, jak i z południowo-wschodniej oraz Ukrainy. 2 km na wschód od Krosna w miejscowości Miejsce Piastowe drogę tą przecina droga krajowa '''[[w:Droga krajowa nr 9 (Polska)|9]]''', będąca częścią trasy europejskiej '''[[w:E371 (trasa europejska)|E371]]'''. Dzięki niej, Krosno jest dogodnie połączone z centralną Polską, jak również poprzez granicę państwa w [[w:Barwinek (województwo podkarpackie)|Barwinku]], ze Słowacją, oraz południowo-wschodnią częścią Europy.

Te dwie główne osie komunikacji drogowej uzupełniają drogi wojewódzkie. Droga wojewódzka '''[[w:Droga wojewódzka nr 990|990]]''' prowadząca do Krosna z kierunku północno-zachodniego, oraz droga '''[[w:Droga wojewódzka nr 991|991]]''' mogąca być alternatywnym odcinkiem drogi '''9''', prowadzącym przez '''[[w:Pogórze Dynowskie|Pogórze]]''', malowniczym i obfitującym w walory przyrodnicze i turystyczne terenie na północ od Krosna.
| style=&quot;vertical-align:top;width:20%;&quot;|
{{Trasy|biernik=Krosno|
{{Trasy/wiersz
| symbol          = {{trasy/symbol|PL-K|28}}
| kierunekl       = W
| dużel           = [[Wadowice]]
| małel           = [[Nowy Sącz]]
| kierunekp       = E
| dużep           = [[Medyka]]
| małep           = [[Sanok]]
}}
{{Trasy/wiersz
| symbol          = {{trasy/symbol|PL-K|9}}
| kierunekl       = N
| dużel           = [[Radom]]
| małel           = [[Rzeszów]]
| kierunekp       = S
| dużep           = [[Barwinek]]
| małep           = [[Dukla]]
}}
{{Trasy/wiersz
| symbol          = {{trasy/symbol|PL-W|990}}
| kierunekp       = NW
| dużep           = [[Twierdza]]
| małep           = [[Wojaszówka]]
}}
{{Trasy/wiersz
| symbol          = {{trasy/symbol|PL-W|991}}
| kierunekp       = NE
| dużep           = [[Lutcza]]
| małep           = [[Korczyna]]
}}
}}
|}

== Komunikacja ==
=== Pieszo ===
Zdecydowana większość atrakcji, oraz zabytków Krosna znajduje się w obrębie starówki i rynku, lub też w ich najbliższej okolicy. Z uwagi na to, najwygodniej dotrzeć do nich pieszo, mając jednocześnie możliwość poznawania malowniczej architektury Krosna oraz specyfiki tego miasta. Przechadzając się wśród zabytkowych kamieniczek, warto wstąpić na kawę, herbatę, czekoladę lub coś zimnego, do lokali mieszczących się w zabytkowych kamienicach i piwnicach rynku, lub też rozkoszować się widokiem starówki sącząc węgierskie wino pod parasolami licznych ogródków.

=== Kolejka turystyczna ===
Uzupełnieniem komunikacji w obrębie Krośnieńskiej Starówki, jak również atrakcją turystyczną, jest [http://www.miastoszkla.pl/pl/kolejka-turystyczna/informacje Kolejka Turystyczna], powszechnie zwana Ciuchcią.

=== MKS ===
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne obsługuje sześć linii miejskich (A,B,C,D,E,G), oraz dziewięć podmiejskich (1,2,3,5,7,11,16,18,20)&lt;ref name=&quot;MKS linie autobusowe&quot;&gt;[http://cms.mobiinfo.pl/m/gm7xp.php?IDKlienta=KROSNO_MKS MKS linie autobusowe].&lt;/ref&gt; Sieć komunikacji pokrywa zasadniczo cały obszar miasta i łączy je z podmiejskimi miejscowościami. Z uwagi jednak na niewielką częstotliwość wykonywanych kursów, rozsądne jest wcześniejsze zapoznanie się z [http://cms.mobiinfo.pl/m/gm7xp.php?IDKlienta=KROSNO_MKS rozkładem jazdy], dostępnym również na [http://cms.mobiinfo.pl/m/gm7xp.php?IDKlienta=KROSNO_MKS&amp;cmd=g cms.mobiinfo.pl]
* [http://www.ekrosno.pl/holding/mks/taryfa_przewozowa/ceny_biletow/ Ceny biletów w strefie miejskiej]: bilet jednorazowy 2.40zł, bilet całodzienny 6.00zł
* [http://www.ekrosno.pl/holding/mks/taryfa_przewozowa/ceny_biletow__strefy_podmiejskie/ Ceny biletów podmiejskich]. od 2,80zł w strefie I do 3,80zł w strefie IV

=== PKS ===
[http://www.pks-krosno.pl/ Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Krośnie] zapewnia dojazd do zarówno bliższych, jak i dalszych okolic Krosna oraz regionu. Możliwe jest również, choć w ograniczonej formie, korzystanie z PKS w granicach administracyjnych miasta, jako uzupełnienie komunikacji miejskiej.
Informacja o kursach, tel. 13 43-208-10

=== Taksówki ===
* [http://taxikrosno.atwebpages.com/index.php Krośnieńskie Radio Taxi], tel 196 26, cena początkowa 6 zł + 2 zł za każdy kilometr w taryfie I (3.00 zł taryfa II, 4.00 zł taryfa III i 6.00 zł taryfa IV)
* [http://www.taxi-krosno.pl Taxi-Krosno.pl] tel 602-101-286, cena początkowa 6 zł + 2 zł za każdy kilometr w taryfie I (3.00 zł taryfa II, 4.00 zł taryfa III i 6.00 zł taryfa IV, godzina postoju 25 zł)

== Warto zobaczyć ==
=== Zabytki ===

'''Krośnieński Rynek'''

[[Plik:Krosno rynek 1.jpg|x150px|Podcienia]]
[[Plik:Krosno - Rynek 5 (by Pudelek).JPG|x150px|Rynek 5]]
[[Plik:Krosno.Rynek 24.Dom datow.na XI w.A-23 z 01.10.1982..JPG|x150px|Rynek 24]]
[[Plik:Krosno. Rynek 11.Dom datow.na XIX w. A-9 z 24.09.1982..JPG|x150px|Rynek 11]]

Wyliczanie głównych zabytków miasta krosna należy rozpocząć od niezwykle malowniczego '''Krośnieńskiego Rynku'''. Jest on głównym placem miasta i bez przesady można stwierdzić, iż jest jego sercem. Dookoła niego i w jego najbliższym sąsiedztwie skupia się większość zabytków miasta. Sam rynek tworzy rozległy czworoboczny plac otoczony zabytkowymi kamienicami. Do najciekawszych z nich można zaliczyć:
* Kamienica Wójtowska z niezwykle bogatym renesansowym portalem. 
* Kamienica narożna nr 5 – będąca w początkach XVI wieku siedzibą Rady Miejskiej.
* Kamienica Porcjuszów – jednego z najznakomitszych rodów miasta.

Wyjątkowy wygląd i nastrój krośnieńskiego rynku kształtują podcienia, będące najbardziej charakterystycznymi elementami kupieckich i miejskich kamienic. Powstały tak jak większość kamienic w XVI i XVII. Otaczając rynek dookoła, stanowiły miejsce handlu i spotkań, prężnie rozwijającego się miasta. Po pożarze w końcu XIX wieku zachowały się jedynie ich trzy ich malownicze odcinki, które obecnie goszczą restauracje i kawiarnie. Większość z nich zaadaptowała również średniowieczne piwnice, służące do przechowywania kupieckich towarów w tym głównie węgierskiego wina, z handlem, którym to Krosno było szczególnie znane. Tradycje handlu winem są z resztą skutecznie pielęgnowane w Krośnie, czego przykładem jest doroczny Festiwal Win Węgierskich odbywający się właśnie na Krośnieńskim Rynku.

'''Kościół farny pod wezwaniem Św. Trójcy'''

[[Plik:Kosciol farny w Krosnie 25.JPG|x150px|Fara]]
[[Plik:Krosno - kościół farny datowany na XV w. Widok od str. południowej 9-ZN z 21.11.1948.jpg|x150px|Fara]]
[[Plik:Fara krosno.jpg|x150px|Fara]]
[[Plik:Krosno, kościół św. Trójcy ołtarz.jpg|x150px|Fara]]
[[Plik:Krosno, kościół św. Trójcy wnętrze.jpg|x150px|Fara]]

Jest to  jeden z najstarszych kościołów w Krośnie, którego wnętrze uchodzi za jedno z najbardziej okazałych i najlepiej zachowanych w południowo-wschodniej Polsce. Początki kościoła parafialnego w Krośnie związane są ściśle z lokacją miasta na prawie magdeburskim, datowaną na lata 60-te XIV stulecia. 
W miarę rozwoju miasta i bogacenia się jego mieszkańców, następowała rozbudowa kościoła. I tak w wieku XV powstały boczne kaplice p.w. św Anny i św. Wojciecha oraz zrealizowano nadbudowę prezbiterium i zasklepienie go nowym - zachowanym do dzisiaj - późnogotyckim sklepieniem sieciowym. W następnym wieku rozbudowano zakrystię oraz dobudowano kaplice p.w. Matki Boskiej Szkaplerznej i śś. Piotra i Pawła. Poważny pożar w roku 1638 pociągną za sobą konieczność odbudowy kościoła, które to przedsięwzięcie najhojniej wspierał rajca krośnieński Wojciech Robert Porcjusz. Z jego też polecenia włoski architekt Vincenzo Petroni przebudował kaplicę p.w. śś. Piotra i Pawła na mauzoleum rodziny Porcjuszów. Zakończone w roku 1646 prace, zmieniły bryłę i wnętrze z późnogotyckiego na manierystyczne, w której to formie kościół farny przetrwał do początku XX wieku, kiedy to dokonano jego starannej restauracji i regotyzacji, odsłaniając wiele zatartych wcześniej cech i elementów charakterystycznych dla tego stylu.
Na szczególną uwagę zasługuje wnętrze kościoła, na którego dekoracje składają się dzieła sztuki zdobniczej od gotyku po manieryzm, a wiele dzieł sztuki zostało ufundowanych przez Wojciecha Roberta Porcjusza.

'''Dzwonnica Farna''' 

[[Plik:Dzwonnica XVII w. przy kościele farnym w Krośnie 9-ZN z 21.11.1948.jpg|x150px|Dzwonnica Farna]]
[[Plik:WIEZA FARNA KROSNO FOTO HEPNAR.JPG|x150px|Dzwonnica Farna]]
[[Plik:&quot;Parva Cracovia” ... czyli Krosno....jpg|x150px|Widok z dzwonnicy Farnej]]

{|
| style=&quot;vertical-align:top;width:60%;&quot;|
Zbudowana w latach 1637-1651 i ufundowana przez Roberta Porcjusza, znajduje się w pobliżu Kościoła farnego, stykając się jedna strona z parafią. Dzwonnica ma trójkondygnacyjną konstrukcję i zwieńczona jest wydatnym gzymsem wspartym na profilowanych kroksztynach. Nakryta monumentalnym baniastym hełmem z kolumienkową latarnią zakończoną wiatrowskazem w kształcie monstrancji. Jej charakterystyczna kopuła z czasem stała się niemal znakiem rozpoznawczym krośnieńskiej starówki, a może nawet Krosna w ogóle. Z jej szczytu podziwiać można Krośnieński rynek, panoramę miasta jak również zielone wzgórza [[Beskidy#Beskid Niski|Beskidu Niskiego]] i [[Pogórze|Pogórza]]. Szczególną atrakcją są trzy dzwony: Urban, Jan i Marian. Największy z nich Urban mierzący w dolnym obwodzie 490 cm, jest trzecim co do wielkości, zabytkowym dzwonem w Polsce. Większe są tylko: Dzwon Zygmunt znajdujący się na Wawelu i Tuba Dei z Torunia.

| style=&quot;vertical-align:top;width:40%;&quot;|
{{infobox|Dzwonnica Farna
|:
* wtorek - piątek: 10:00 - 18:00
Przerwa: 11.30 - 12.15
* sobota - niedziela: 10:00 - 16:00
Przerwa: 11.30 - 12.15

Od 1 X do 30 IV zwiedzanie po wcześniejszej rezerwacji w Muzeum Rzemiosła (tel: 13 43 241 88)
: '''Wstęp'''
* normalny na całą wieżę – 6 zł,
* tylko do poziomu dzwonów – 4 zł.
* bilet ulgowy – 4 zł}}
|}

'''Kościół i klasztor OO. Franciszkanów'''

[[Plik:Krosno, kościół Franciszkanów (panorama).jpg|x150px|Kościół Franciszkanów]]
[[Plik:Krosno klasztor.jpg|x150px|Kościół Franciszkanów]]
[[Plik:Tomb effigy of Jan Kamieniecki, voivode of Podolia.JPG|x150px|Kościół Franciszkanów]]
[[Plik:Kaplica Oświęcimów Krosno.JPG|x150px|Kaplica Oświęcimów]]

Obecny gmach klasztoru wzniesiony został na przełomie XV i XVI wieku i oparty o południowo-wschodni narożnik wewnętrznego muru obronnego. W 1591 roku został nadbudowany o piętro przez Jerzego Mniszcha - wojewodę sandomierskiego. W refektarzu klasztornym zachował się drewniany belkowy strop z tego czasu, z napisem łacińskim wyrytym na tragarzu środkowym.

O ile kościół farny jest niewątpliwie najwspanialszym i najbogatszym kościołem miasta, to kościół franciszkański jest budowlą bezsprzecznie najstarszą sięgającą swoimi początkami XIII wieku. Stanowiła ją niewielka kamienna kaplica, której relikty odnaleźć można w prezbiterium obecnego kościoła. Świątynie rozbudowano na przełomie wieków XIV i XV nadając jej gotycki kształt. W roku 1615 w narożniku wzniesiono, kaplicę Matki Boskiej Różańcowej.
W latach zaś 1647-48 powstała kaplica Oświęcimów, ufundowana przez Stanisława Oświęcima, dworzanina króla Władysława IV.
Na przełomie XVII i XVIII wieku wzniesiono kruchtę, dzwonnicę oraz kaplicę dla otoczonego kultem obrazu tzw. Matki Boskiej Murkowej. Budowla w tym stanie przetrwała do roku 1872, kiedy to pożar zniszczył niemal całe wyposażenie kościoła i doprowadził do zawalenia się gotyckiego sklepienia prezbiterium i zniszczenia dachu. Krosno utraciło w ten sposób jeden z najwspanialszych zespołów sakralnej sztuki dawnej o wyjątkowej wartości historycznej i artystycznej.
Dzisiejszy wygląd świątyni to wynik restauracji i regotyzacji przeprowadzonej w latach 1899-1904.

Wnętrze kościoła odzwierciedla jego związki ze szlachtą i rycerstwem (odmiennie niż kościoła farnego gdzie głównymi fundatorami było bogate mieszczaństwo), które to upodobały sobie kościół franciszkanów jako miejsce wiecznego spoczynku i otaczały go mecenatem. W wyniku tego świątynia poszczycić się może czterema wspaniałymi kamiennymi nagrobkami:
* Nagrobek Jana Kamienieckiego wojewody podolskiego (zm. 1560), autorstwa włoskiego rzeźbiarza Jana Marii Padovano. Przedstawia leżącego rycerza, miecz u boku, hełm u stóp i buzdygan w ręku, dopełniają rycerskich treści monumentu. 
*Nagrobek Jadwigi z Włodków Firlejowej, wykonany z różowych marmurów w 1611 roku przez włoskiego rzeźbiarza Łukasza Reitino. Postać zmarłej leżąca na sarkofagu ujęta jest parą gładkich kolumn wspierających przerwany przyczółek z kartuszem herbowym. To doskonałe dzieło rzeźbiarskie, jest jedną z dwóch zachowanych w Polsce prac tego włoskiego artysty, współpracownika Giovanniego Trevano - nadwornego architekta króla Zygmunta III Wazy.
* Nagrobek Barbary z Kamienieckich Mniszchowej (zm. 1569). Jego twórcą, jak głosiła zatarta w wieku XIX sygnatura, był rzeźbiarz lwowski Jakub Trwały, natomiast fundatorem zapewne syn Barbary, wojewoda sandomierski Jerzy Mniszech. Ten pomnik nagrobny najbardziej ucierpiał podczas pożaru kościoła w roku 1872. W trakcie prac konserwatorskich nagrobka w 1994 roku odsłonięto fragmenty średniowiecznych malowideł ściennych, które przebywały za nagrobkiem ponad czterysta lat. Warstwa młodsza przedstawia kompozycję św. Anną Samotrzeć z figurą rycerza. Natomiast warstwa starsza, Męczeństwo św. Sebastiana. Jest to odkrycie szczególnie cenne, gdyż scena ta jest najstarszym znanym przedstawieniem tego świętego  w sztuce polskiej.
* Nagrobek Jana Jędrzejowskiego (zm. ok. 1597) i jego żony Elżbiety. Ufundowany prawdopodobnie jeszcze za życia Jędrzejowskiego jest zapewne dziełem któregoś z krakowskich rzeźbiarzy pracujących w ostatniej ćwierci XVI wieku.

Jednak najwspanialszym przykładem miejsca wiecznego spoczynku znajdującym się w tym kościele i należącym do najdoskonalszych osiągnięć plastycznych epoki jest Kaplica Oświęcimów.

'''Kaplica grobowa Oświęcimów''', ufundowana przez najwybitniejszego przedstawiciela rodu Stanisława Oświęcima, została wzniesiona wg projektu mediolańczyka Vincenzo Petroniego. Reprezentuje typ grobowej kaplicy centralnej, wzniesionej na planie kwadratu, z kopułą na pendentywach zwieńczoną kamienną latarnią. Do wnętrza budowli prowadzi marmurowy portal zamknięty półkoliście, ujęty - rozszerzającymi się ku górze - hermowymi pilastrami. Dekoracja sztukatorska jest dzieła najwybitniejszego sztukatora działający w XVII-wiecznej Polsce, Włocha Giovanni Battista Falconi. Składa się z bogatych ornamentów kartuszowo-zawijanych, wzbogaconych niemal pełno-plastycznymi postaciami skrzydlatych putt, elementów militarne, jak również kartuszy herbowych. Głównym elementem wyposażenia jest ołtarz z 1890 roku (wierna kopia pierwotnego z połowy XVII wieku) Dopełnieniem wyposażenia i dekoracji kaplicy są liczne obrazy związane tematycznie z rodziną Oświęcimów.

'''Pałac Biskupi'''

[[Plik:Krosno, Muzeum Podkarpackie.jpg|x150px|Pałac Biskupi]]

Rezydencja biskupów przemyskich, której początki sięgają końca XIV wieku. Krosno jako miejsce rezydencji zostałoo wybrane zapewne z uwagi na lepsze ufortyfikowanie miasta. Lokalizacja okazała się słuszna, gdyż, roku 1524 schronił się w nim przed najazdem tatarskim biskup przemyski, a rok później do dworu biskupiego przewieziono najcenniejsze ruchomości i dokumenty kurii przemyskiej. Jako rezydencja biskupia, pałac pełnił swą funkcje do roku 1626, a następnie przeszedł w ręce kasztelanowej połanieckiej Zofii z Ligęzów Skotnickiej, która poddała go rozbudowie. Przeprowadzona przebudowa nadała mu cechy miejskiego pałacu, jednocześnie włączając go w system miejskich fortyfikacji, gdzie wspierać miał obronę bramy krakowskiej. Z okresu tego zachowało się wiele ciekawych i oryginalnych elementów architektonicznych pałacu, w tym portal bramy oraz skrzydło zachodnie.
Od wieku XVII pałac zmienił kilkakrotnie właścicieli, by stać się w roku 1841 własnością mieszczanina Józefa Dembowskiego, a następnie po niemal trzydziestu latach własnością miasta Krosna. Obecnym gospodarzem pałacu jest Muzeum Podkarpackie.

'''Dawne kolegium jezuickie'''

[[Plik:Krosno, Kazimierza Wielkiego, vyšší škola.jpg|x150px|Kolegium Jezuickie]]
[[Plik:Kolegium Jezuickie od str. południowej w Krośnie A-243 z 03.07.1991.jpg|x150px|Kolegium Jezuickie oraz fragmenty murów miejskich]]

Pierwotne kolegium, drewniane, wzniesione w latach 1630-34, spłonęło w roku 1638. Kolejne, murowane, zbudowano dopiero w latach 1660-67 z fundacji sędziego ziemskiego sandomierskiego, Stanisława Zaręby. Podobnie jak wiele budynków starego miasta, kolegium zostało wpisane w system murów krośnieńskich. W miejscu dzisiejszego dziedzińca szkolnego, wzniesiono kościół jezuicki p.w. Niepokalanego Poczęcia N.P. Marii. Po kasacji zakonu jezuitów, kościół został zburzony przez Austriaków w 1807 roku, a kolegium stało się na kilkadziesiąt lat szkołą a następnie wojskowym szpitalem. Po pożarze w 1849, najbardziej zniszczone skrzydło południowe zostało odbudowane w końcu XIX wieku, z wykorzystaniem dobrze zachowanych XVII-wiecznych sklepionych piwnic.
Obecnie budynki są siedzibą Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie.

'''Kościół pod wezwaniem św. Wojciecha'''

[[Plik:Krosno. Kościół fil. p.w.św. Wojciecha A-146 z 16.05.1989.jpg|x150px|Kościół fil. p.w.św. Wojciecha]]
[[Plik:Kościół fil. p.w. św. Wojciecha w Krośnie A-146 z 16.05.1989.jpg|x150px|Kościół fil. p.w.św. Wojciecha]]

Wzniesiony w połowie XV wieku na Przedmieściu Górnym (dzisiejsza dzielnica Krosna - zawodzie), jak głosi legenda w miejscu, gdzie miał odpoczywać św. Wojciech, podczas swej podróży z Pragi do Gniezna. Początkowo wybudowany w popularnym na Podkarpaciu stylu średniowiecznego kościoła drewnianego, stracił charakter i cechy stylu, na skutek gruntownej przebudowy na początku XX wieku. Zachował się za to manierystyczny ołtarz główny z początku XVII stulecia. Dwa barokowe ołtarze boczne, przeniesiono do tegoż kościoła z krośnieńskiej fary w roku 1785. Wnętrze uzupełnia kilka interesujących obrazów oraz rzeźb. Obrazy pochodzą głównie z XVIII wieku, a rzeźby: św. Zofii z córkami z pół. XVI wieku, Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej - z końca wieku XVI.

'''Kościół i klasztor Kapucynów'''

[[Plik:Kościół kapucynów, Krosno.jpg|x150px|Kościół Kapucynów|]]
[[Plik:Krosno, kościół Kapucynów pomnik 02.jpg|x150px|Kościół Kapucynów]]
[[Plik:Krosno, kościół Kapucynów ołtarz 01.jpg|x150px|Kościół Kapucynów]]

Wzniesiony poza murami miasta, przy dawnym trakcie węgierskim w latach 1771-1811. Fundatorami świątyni wznoszonej według planów kapucyna, brata inż. Innocentego Bartha, byli: Jan Klemens Branicki, bracia Jaworscy, Adam Ignacy Lewicki i Innocenty Barth.

Zbudowany z piaskowca, jest jednym z najpóźniejszych przykładów architektury barokowej. Fasada kościoła ukończona w roku 1781 jest dwukondygnacyjna. Umieszczono na niej malowidło z I poł. XIX wieku, przedstawiające Chrystusa na Krzyżu. Wnętrze kościoła pokryte jest iluzjonistyczną polichromią wykonaną, w roku 1809 przez krośnieńskich malarzy Antoniego Smuglewicza i Andrzeja Kucharskiego, dzięki czemu wnętrze kościoła robi wrażenie lekkości i otwarcia się na niebo ponad głowami wiernych. Nastawa ołtarza głównego wykonana została w roku 1879 przez Stanisława Janika - snycerza krośnieńskiego i Romualda Łapczyńskiego z Krakowa. W jej strefie środkowej umieszczono barokowy krucyfiks z końca XVIII w. W trójprzęsłowej nawie, mieszczą ołtarze boczne. W ich nastawach umieszczono obrazy przedstawiające świętych namalowane przez Jana Tabińskiego. Wśród elementów wyposażenia kościoła zasługujących na uwagę wymienić należy kropielnicę z czarnego marmuru (pocz. XIX w.), rokokowy krzyż procesyjny, tablice epitafijne oraz naczynia liturgiczne z XVIII i XIX w.

Od strony północnej do kościoła przylega budynek klasztorny wznoszony równocześnie ze świątynią. Klasztor złożony jest z trzech skrzydeł usytuowanych wokół prostokątnego wirydarza. W skrzydle pd.-wsch., mieści się zakrystia i chór zakonny z biblioteką na piętrze, przebudowany z pierwotnej kaplicy wznoszonej w latach 1755-1770. Chór, podobnie jak nawa kościoła dekorowany jest barokowo-klasycystyczną polichromią typu iluzjonistycznego, wykonaną przez A. Smuglewicza i A. Kucharskiego. W budynku klasztornym znajduje się kilkanaście obrazów pochodzących z XVIII i XIX w. Zabudowania klasztorne otacza, ogród zamknięty murem, założony współcześnie z klasztorem.

'''Gmach dawnego Towarzystwa Zaliczkowego'''

[[Plik:Bank Krośnieńskiego Towarzystwa Zaliczkowego w Krośnie A-304 z 02.12.1993.jpg|x150px|Gmach dawnego Towarzystwa Zaliczkowego]]

Mieści się niedaleko kościoła kapucynów, założono w 1874 r. przez Tytusa Trzecieskiego, Karola Klobassę i Ignacego Łukasiewicza. Dwukondygnacyjna, reprezentacyjna budowla posiada formy charakterystyczne dla stylu neorenesansowego. Wejście główne prowadzi przez dwukolumnowy portyk. Pod okapem dachu umieszczony jest fryz sgraffitowy wykonany przez krośnieńskiego malarza Franciszka Daniszewskiego, przedstawiający unikalne sceny związane z tkactwem, kopalnictwem naftowym oraz portrety założycieli Towarzystwa Zaliczkowego.

'''Gmach Rady Powiatowej'''

[[Plik:City Hall in Krosno.JPG|x150px|Gmach Rady Powiatowej]]
[[Plik:Krosno ignacy lukasiewicz.jpg|x150px|Pomnik Łukasiewicza]]

Wzniesiony został w 1904 to okazała trójskrzydłowa budowla na rzucie e kształcie litery &quot;U&quot;. Elewacja frontowa z podwyższonym, wydatnym ryzalitem przykryta jest osobnym dachem. W drugiej kondygnacji, nad podwójnym rzędem okien, umieszczono płaskorzeźbione herby: po środku orzeł w koronie, z prawej herb Krosna, z lewej herb czteropolowy z emblematami: trzy korony, szachownica, orzeł i orzeł. Dekoracja elewacji i wnętrza wykonana została techniką sztukatorską. W drzwiach frontowych, w nadświetlach bramy przejazdowej i w wewnętrznych drzwiach wahadłowych podziwiać można kute kraty o geometryczno-roślinnej ornamentyce. Do roku 1975 budynek funkcjonował jako siedziba Rady Powiatowej, następnie Urząd Wojewódzki. Obecnie jest siedzibą Urzędu Miasta.

Przed elewacją frontową gmachu usytuowano pierwszy na świecie pomnik Ignacego Łukasiewicza, autorstwa artysty rzeźbiarza Jana Raszki, uroczyście odsłonięty w październiku 1932 roku.

'''Gmach Sądu'''

[[Plik:Gmach sądu w Krośnie A-239 z 07.06.1991.jpg|x150px|Gmach Sądu]]
[[Plik:Krosno, sąd 02.jpg|x150px|Gmach Sądu]]

Znajdujący się przy ulicy Sienkiewicza 12, powstał w latach 1910-13. W czasie wojny wykorzystany był jako sztab generała Brusiłowa a następnie jako szpital wojskowy. Po zakończeniu działań wojennych przywrócono mu funkcję pierwotną. W czasie II wojny ponownie w budynku tym zorganizowano szpital wojskowy. Po zakończeniu wojny gmach stał się znowu siedzibą sądu. Jest to budynek dwupiętrowy, na rzucie otwartego pięcioboku, z wewnętrznym dziedzińcem. Fasada zwieńczona potrójnym szczytem ujętym wolutami. W polu środkowym, pomiędzy dwoma ozdobnymi wspornikami, zamontowany jest zegar wykonany w roku 1912 w Pierwszej Krajowej Fabryce Zegarów Wieżowych Michała Mięsowicza w Krośnie.

'''Gimnazjum'''

[[Plik:Kopernik krosno.jpg|x150px|Gimnazjum]]

Budynek Gimnazjum, obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika usytuowany jest przy ulicy Staszica. Jest to murowany z cegły monumentalny budynek ozdobiony elementami kamieniarskimi, który powstał w latach 1904-1905. Wzniesiony jest na planie otwartego wieloboku z wewnętrznym dziedzińcem. Fasada główna, będąca jednocześnie elewacją narożną, posiada ryzalit środkowy zwieńczony trójkątnym szczytem, ujętym dwoma sterczynami, z kartuszem herbowym w szczycie. Przed fasadą budowli w roku 1973 ustawiono pomnik Mikołaja Kopernika autorstwa krośnieńskiego artysty Stanisława Kochanka.

'''Stary cmentarz'''

[[Plik:Cmentarz rzym.-kat., tzw.Stary A-41 z 05.01 1948.jpg|x150px|]]
[[Plik:Krosno, Stary Cmentarz 05.jpg|x150px|]]
[[Plik:Cmentarz rzymsko-katolicki tzw. stary w Krośnie, ul. Krakowska 1 hanica110.JPG|x150px|]]
[[Plik:Cmentarz rzym.-kat. tzw Stary w Krośnie A-41 z 05.01.1984.jpg|x150px|]]

Położony przy ulicy Krakowskiej, założony został około 1786 roku poza ówczesnymi granicami miasta około i pełnił swoje funkcje do lat dwudziestych XX wieku.
Na porośniętym drzewami malowniczym obszarze podziwiać możemy zabytkowe nagrobki, głównie z przełomu wieków XIX i XX.
Najstarszym nagrobkiem jest pochodzący z 1839 roku obelisk Antoniego i Karoliny Schaytterów. Za najcenniejszy uważa się grobowiec burmistrza Sylwestra Jaciewicza Wykuty w czerwonym piaskowcu trembowlańskim w 1895 roku przez Józefa Sroczyńskiego z Dębowca. Inne atrakcyjne pod względem historycznym i artystycznym nagrobki to na przykład pięciometrowej wysokości nagrobek Antoniego i Wiktora Golachowskich pochodzący drugiej połowy XIX wieku. Czworoboczny obeliskowy Antoniego Głowackiego. Obelisk ufundowany przez mieszkańców Krosna w czterdziestą rocznicę Powstania Styczniowego, ku pamięci poległych powstańców. Pomnik ten w kształcie kamiennego kopca zwieńczonego orłem i cierniową koroną wykonany został przez Andrzeja Lenika według projektu Napoleona Nawarskiego w roku 1903 stając się miejscem wielu patriotycznych uroczystości miasta.

Jest to szczególne miejsce dla Krosna z uwagi na wieczny spoczynek wielu osób szczególnie zasłużonych miasta i okolicy. Spoczywają tutaj burmistrzowie, radni miasta i powiatu, urzędnicy, duchowni, nauczyciele i lekarze, artyści, rzemieślnicy i kupcy.

'''Cmentarz Żydowski'''

[[Plik:Krosno, židovský hřbitov, náhrobky V.jpg|x150px|]]
[[Plik:Krosno - kirkut.jpg|x150px|]]
[[Plik:Krosno, židovský hřbitov, náhrobky.jpg|x150px|]]
[[Plik:Krosno, cmentarz żydowski 05.jpg|x150px|]]

Cmentarz Żydowski jest jedynym trwałym śladem obecności Żydów w Krośnie. Zlokalizowany był na obrzeżach miasta – obecnie w dzielnicy Zawodzie (przy ul. Goszczyńskiego – brama na cmentarz znajduje się od strony ul. Ks. Sarny).
Nie jest znana dokładna data jego założenia, zakłada się, że powstał w latach 60. XIX wieku. Otoczony był murem, wejście prowadziło przez bramę, obok której znajdowało się miejsce do obmycia rąk dla osób uczestniczących w obrzędach pogrzebowych.
Na cmentarzu zachowało się około 250 macew i nagrobków w różnym stanie, ustawionych w długich szeregach i skierowane na wschód.
Najcenniejszymi obiektami na cmentarzu są: zbiorowa mogiła 120 osób zamordowanych w roku 1942, w tym rabina Samuela Ozon Führera oraz pomnik Bernarda Münza z 1930 r. przypominający swym kształtem złamaną jabłoń.
Na cmentarzu jest pochowany m.in. Abraham Dym – radny miasta Krosna z okresu międzywojennego.
Od 2002 roku cmentarzem społecznie opiekuje się Stowarzyszenie „Olszówka”, które uporządkowało cmentarz. W 2012 r. z inicjatywy Stowarzyszenia „Olszówka” na cmentarzu odbyły się uroczystości „Czas pamięci pokruszonej” – dni wspomnień o społeczności żydowskiej w 70. rocznicę Zagłady z udziałem rabina Michaela Schidricha i władz miasta.

=== Muzea i galerie ===
{|
| style=&quot;vertical-align:top;width:60%;&quot;|
* [http://www.bwakrosno.pl/ '''Biuro Wystaw Artystycznych'''] - galeria sztuki współczesnej. W ramach jej działania jest organizacja i prezentacja wystaw indywidualnych i zbiorowych, głównie artystów związanych z regionem, czy to miejscem zamieszkania i twórczości, czy też tematem swoich prac.
:Nie ograniczając się jednak do regionu południowo-wschodniej Polski, BWA organizuje Międzynarodowe Biennale Artystycznej Tkaniny Lnianej &quot;Z krosna do Krosna&quot;. Wystawa ta organizowana od roku 2000, nawiązując do bogatych tradycji tkackich Podkarpacia, weszła na stałe do kalendarza europejskich imprez z dziedziny tkactwa artystycznego.

| style=&quot;vertical-align:top;width:40%;&quot;|
{{infobox|Biuro Wystaw Artystycznych
|: '''Czynne'''
* Wtorek - Piątek 10-17
* Sobota 10-13
: '''Wstęp wolny'''}}
|}
{|
| style=&quot;vertical-align:top;width:60%;&quot;|
* [http://www.miastoszkla.pl/pl/ '''Centrum Dziedzictwa Szkła'''] - jedyne w Polsce interaktywne centrum turystyczno-kulturalne prezentujące temat hutnictwa szkła i szklanej twórczości. Mieszczą się w nim sale wystaw czasowych poświęconych szkłu, jak również zgromadzone są i eksponowane szczególnie cenne zbiory artystów, którzy sięgnęli po szkło jako materiał dla ich sztuki. Ciekawa z punktu widzenia edukacji poprzez zabawę jest sala poświęcona szkłu w fizyce. Można w niej własnoręcznie przeprowadzać eksperymenty optyczne z wykorzystaniem między innymi soczewek i światłowodów. W Centrum Dziedzictwa Szkła mieści się również sklep z pięknymi wyrobami i pamiątkami szklanymi. Największą jednak atrakcją jest piec hutniczy, dzięki któremu turyści mogą na własne oczy zobaczyć proces produkcji wyrobów ze szkła oraz wziąć w nim czynny udział. Pracownia z piecem pośrodku, służy również jako miejsce klimatycznych koncertów (blues, folk, jazz, rock, muzyka elektroniczna,...), wernisaży czy degustacji najlepszych węgierskich win.
*: Rezerwacji biletów dokonywać można poprzez [http://miastoszkla.pl/pl/rezerwacje/ formularz rezerwacji], lub drogą telefoniczną pod numerem 13 44 400 31. Osoby bez wcześniejszej rezerwacji będą mogły zwiedzić obiekt w miarę dostępności wolnych miejsc.
*: Zwiedzanie rozpoczyna się o pełnych godzinach w budynku Centrum. Ostatnie wejście na 2 godziny (w przypadku zwiedzania Centrum i piwnic przedprożnych) lub 1 godzinę (w przypadku samego Centrum lub samych piwnic) przed zamknięciem obiektu.

| style=&quot;vertical-align:top;width:40%;&quot;|
{{infobox|Centrum Dziedzictwa Szkła
: '''Ceny biletów oraz [http://miastoszkla.pl/pl/component/content/article/22-news/118-centrum-dziedzictwa-szka-dostpne-od-19-czerwca-ju-dzi-zarezerwuj-zwiedzanie/ zniżki]'''
* Zwiedzanie budynku głównego CDS – cena 12 zł
* Zwiedzanie piwnic przedprożnych – cena 8 zł
* Pakiet promocyjny – Centrum Dziedzictwa Szkła” – cena 18 zł|:'''Czynne'''
* Poniedziałek, Wtorek, Środa, Czwartek od 10.00 do 18.00
* Piątek od 10.00 do 20.00
* Sobota od 10.00 do 22.00
* Niedziela od 11.00 do 20.00}}
|}
{|
| style=&quot;vertical-align:top;width:60%;&quot;|
* [http://www.muzeumrzemiosla.pl/index.php '''Muzeum Rzemiosła w Krośnie'''] - muzeum mieści się w zabytkowej kamienicy z przełomu XIX i XX wieku, w stylu wiedeńskiej secesji, dawnej Pierwszej Krajowej Fabryki Zegarów Wieżowych Michała Mięsowicza. Prezentuje rzemiosło terenów historycznej Galicji. W sześciu salach ekspozycyjnych mieści się kilkanaście małych pracowni rzemieślniczych prezentujących: szewstwo i rymarstwo, stolarstwo i snycerstwo, bednarstwo, odlewnictwo, zegarmistrzostwo, ślusarstwo,  kowalstwo, pszczelarstwo, modniarstwo, krawiectwo, tkactwo oraz rzemiosła spożywcze. Szczególną popularnością cieszy się gabinet fryzjerski z lat 20. XX wieku, nie tyle eksponat, co jedno z ważniejszych miejsc w muzeum wywołujących mnóstwo wspomnień za minioną epoką. Muzeum Rzemiosła jest inne niż wszystkie muzea, nie ma w nim kapci, ani gablot.
| style=&quot;vertical-align:top;width:40%;&quot;|
{{infobox|Muzeum Rzemiosła w Krośnie
|: '''Czynne'''
* 1 X - 30 IV
Poniedziałek - Piątek: 8:00 - 15:30
Sobota: 10:00 - 14:00 (wstęp wolny)
* 1 V - 30 IX
Poniedziałek - Piątek: 9:00 - 18:00
Sobota: 10:00 - 16:00 (wstęp wolny)
niedziela: 10:00 - 16:00
: '''Ceny biletów
bilet normalny - 5,00 zł, bilet ulgowy - 3,00 zł}}
|}

*[http://www.muzeum.krosno.pl/ '''Muzeum Podkarpackie''']. Najstarsze muzeum w Krośnie mieszczące się w zabytkowym budynku dawnego Pałacu Biskupiego. W muzeum zwiedzać następujące działy: archeologiczny, historyczny, artystyczny, historii szkła i przemysłu szklarskiego. Szczególnie godna polecenia jest ekspozycja lamp naftowych, których to kolekcja jest największą w Europie.

== Festiwale, imprezy ==
'''Styczeń:'''
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=8&amp;ide=2013 Wieczory Karnawałowe]''' – spotkania z muzyką, tańcem, operą, operetką oraz innymi gatunkami sztuki scenicznej.
'''Marzec:'''
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=46 Pejzaże Muzyki]''' – cykl wiosennych koncertów, reprezentujących różne style muzyczne.
'''Kwiecień:'''
* '''[http://rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=6&amp;ide=2014 Krośnieńskie Spotkania Teatralne]''' - jedna z ważniejszych imprez teatralnych na Podkarpaciu, edycja wiosenna.
'''Maj:'''
* '''[http://www.gorskie-zawody-balonowe.pl/ Balony Nad Krosnem]''' – największy majowy rodzinny piknik lotniczy w południowej Polsce towarzyszący Międzynarodowym Górskim Zawodom Balonowym, odbywający się w pierwszy majowy weekend.
'''Czerwiec:'''
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=26 Dni Krosna]''' – doroczne, czerwcowe święto miasta.
'''Lipiec / Sierpień:'''

* [https://youngarts.pl/ '''Young Arts Festival''']  - klasycznie zaskakujący festiwal, na którym pojawiają się artyści z całego świata. Muzyka na skrzyżowaniu miejsc i gatunków.
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=2 Letnie Niedziele Na Rynku]''' – coniedzielna impreza odbywająca się w okresie letnim na krośnieńskim rynku.
'''Sierpień:'''
* '''[http://www.karpackieklimaty.krosno.pl/ Karpackie Klimaty]''' – festiwal kultur pogranicza oraz festiwal win węgierskich.
'''Wrzesień:'''
* '''[http://rckp.krosno.pl/galicjablues/index2.php Galicja Blues Festival]''' – z roku na rok zyskujące na znaczeniu wydarzenie muzyczne na scenie bluesa w Polsce i nie tylko.
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=55 Krośnieńska Jesień Muzyczna]''' – cykl koncertów muzyki klasycznej.
'''Listopad:'''
* '''[http://www.rckp.krosno.pl/imprezy_cykliczne.php?idi=6 Krośnieńskie Spotkania Teatralne]''' – edycja jesienna popularnych imprez teatralnych.

== Aktywny wypoczynek ==
Przebywając w Krośnie, turysta skorzystać może z różnorakiej oferty sportowej i rekreacyjnej, jaka zapewniają: 
===Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Krośnie===

===Zespół Krytych Pływalni w Krośnie===

Krosno posiada dwie kryte pływalnie:&lt;br /&gt;
*'''Basen ul. Sportowa 8.''' Jest to typowy basen pływacki o wymiarach 25m x 12,5m i głębokości od 1,2m do 3,6m. Do dyspozycji jest również sauna.&lt;br /&gt;
Bilety podstawowe:
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Dni i godziny !! Cena za godz (normalny/ulgowy) !! Każde następne 6 minut
|-
| Pn - Pt. 14:00 - 17:00 || 7,00zł / 5,50zł || 0,70zł / 0,55zł
|-
| Pn - Pt. 17:00 - 22:00 || 8,50zł / 6,50zł || 0,85zł / 0,65zł
|-
| S.,N.,Św 13:00 - 21:00 || 8,50zł / 6,50zł || 0,85zł / 0,65zł
|}
Bilety torowe. Od poniedziałku do piątku - 40/30zł (normalny/ulgowy), cena za jeden tor.&lt;br /&gt;
Gimnastyka w wodzie. Poniedziałek i Czwartek - 11zł&lt;br /&gt;
Sauna:
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Dni i godziny !! Cena za minutę
|-
| Poniedziałek - Piątek 17:00 - 21:30 || 0,30zł
|-
| Sobota 14:00 - 19:30 || 0,30zł
|-
| Indywidualnie || 25,00zł za 30 minut
|}
*'''Basen ul. Wojska Polskiego 45a.''' W obiekcie tym znajdują się dwie niecki basenowe. Większa o wymiarach 25m x 12,5m i głębokości od 1,3m do 1,8m. Mniejsza zaś służąca do nauki pływania ma wymiary 12,5m x 5,5m i głębokość od 0,65m do 1,10m. Wyposażona jest dodatkowo w takie atrakcje wodne jak: przeciwfale, gejzery oraz dysze masażu karku. Można korzystać również z 4-osobowej wanny z hydromasażem, zjeżdżalni oraz dwóch saun. Do każdej z nich może wejść jednocześnie 6 osób. Na terenie basenu znajduje się także kawiarnia oraz miejsce dla widownii na antresoli z miejscami stojącymi.
Bilety podstawowe:
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Dni i godziny !! Cena za godz (normalny/ulgowy) !! Każde następne 6 minut
|-
| Pn - Pt. 6:00 - 16:0 || 8,00zł / 56,50zł || 0,80zł / 0,65zł
|-
| Pn - Pt. 16:00 - 22:00 || 9,50zł / 7,50zł || 0,95zł / 0,75zł
|-
| S.,N.,Św 8:00 - 10:00 || 8,00zł / 6,50zł || 0,80zł / 0,65zł
|-
| S.,N.,Św 10:00 - 22:00 || 9,50zł / 7,50zł || 0,95zł / 0,75zł
|}
Bilety torowe. Od poniedziałku do piątku - 40/30zł (normalny/ulgowy), cena za jeden tor.&lt;br /&gt;
Gimnastyka w wodzie. Poniedziałek, Środa i Piątek - 11zł&lt;br /&gt;
Sauna:
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Dni i godziny !! Cena za minutę
|-
| Poniedziałek - Piątek 18:00 - 22:00 || 0,40zł
|-
| Sob, Nie., Święta 9:00 - 11:00 i 16:00 - 22:00 || 0,40zł
|-
| Indywidualnie || 30,00zł za 30 minut
|}

== Najbliższe okolice ==
* '''[[Bóbrka (powiat krośnieński)|Bóbrka]]''' – wieś położona 15 km na południe od Krosna – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kopalnia_ropy_naftowej_w_B%C3%B3brce Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza]
* '''[[Odrzykoń]]''' – wieś położona 8 km na północ od Krosna – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_Kamieniec Zamek Kamieniec]
* '''[[Żarnowiec (województwo podkarpackie)|Żarnowiec]]''' – wieś położona 10 km na południe od Krosna – [[w:Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu|Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu]]
* '''[[Czarnorzeki]]''' – wieś położona 10 km na północ od Krosna – [[w:Rezerwat przyrody Prządki|Rezerwat przyrody Prządki]]
* '''[http://pl.wikipedia.org/wiki/Iwonicz-Zdr%C3%B3j Iwonicz-Zdrój]''' – miasto w gminie uzdrowiskowej znanej z wód mineralnych oraz właściwości klimatyczne, położone 15 km na wschód od Krosna
* '''[http://pl.wikipedia.org/wiki/Ryman%C3%B3w-Zdr%C3%B3j Rymanów-Zdrój]''' – wieś uzdrowiskowa wśród gór i lasów Beskidu Niskiego dysponująca naturalnymi czynnikami leczniczymi, położone 19 km na wschód od Krosna
* '''[http://pl.wikipedia.org/wiki/Solina Solina]''' – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Solina.

== Zakupy ==
W centrum Krosna znajdują się liczne sklepy z produktami spożywczymi, piekarnie, sklepy z obuwiem, odzieżą, z wyrobami jubilerskimi, papierniczymi, jak również księgarnie, sklepy z pamiątkami. Większe natomiast centra handlowe, galerie i supermarkety znajdują się nieopodal centrum lub na obrzeżach miasta

=== Centra handlowe ===
* [http://www.bazarkrosno.pl/ '''Bazar Krosno'''] ul. Legionów
* [http://www.krosno.fullmarket.pl/ '''Full Market'''] ul. Kolejowa 27 (obok Dworca PKS, PKP)
* [http://www.galeriakrosno.com/ Galeria Krosno]a róg ulic N\iepodległości i Legionów (w sąsiedztwie bazaru)
* [http://www.galeriaportius.pl/ '''Galeria Portius'''] róg ulic Bursaki i Niepodległości (blisko obiektów sportowych na Bursakach)
* '''Galeria Zawodzie''' ul. Okrzei
* '''Kaufland''' ul. Niepodległości
* '''Spółdzielczy Dom Handlowy 'Piast'''' ul Sienkiewicza (centrum Krosna)

== Gastronomia ==
* '''[http://www.alcatraz-krosno.pl/ Alcatraz]''' pizzeria, pub ul. Czajkowskiego 4, tel. 13 432 25 39
* '''Ambrozja''' restauracja włoska, Rynek 5, tel. 13 43 269 44
* '''[http://www.bengol.pl/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=8&amp;Itemid=133&amp;lang=pl Bengol]''' restauracja indyjska, ul. Długa 15d, tel. 13 436 04 78
* '''[http://bohemakrosno.pl/ Bohema]''' restauracja, ul. Okrzei 1 tel. 13 43 612 27
* '''[http://www.buda.krosno.pl/ Buda]''' restauracja, ul. Jagiellońska 4, tel. 13 43 200 53
* '''[https://www.facebook.com/OXrestauracja Restauracja OX]''' , ul. Portiusa 4,
* '''[http://www.michelcafe.net/ Michael Cafe]''' kawiarnia, chocolateria, ul. Rynek 14, tel. 697 089 413
* '''[http://parkowa7.pl/ Parkowa 7]''' restauracja, Pub, ul. Parkowa 7, tel. 515 355 494
* '''[http://www.hotelportius.pl/tekst.php?id=14 Portius]''' restauracja, ul. Bursaki 29 A, tel. 13 47 480 80
* '''[http://posmakujkrosno.pl/ Posmakuj Krosno]''' restauracja włosko-regionalna, ul.Rynek 24, tel. +48 513 145 973
* '''[http://www.siedemroz.pl/ Siedem Róż]''' herbaciarnia ul. Rynek 17, tel. 13 43 204 69
* '''[http://www.starahuta.com/ Stara Huta]''' Restauracja, ul. Bema 51, tel. 13 42 044 55
* '''[http://www.restauracjawodnik.pl/ Zajazd Wodnik]''', ul. Bieszczadzka 65 tel. 13 43 66 187

== Nocleg ==
* '''[http://www.apartamentymillenium.pl/ Apartamenty Millenium]''' ul. Żółkiewskiego 142 tel. 013 43 614 54
* '''[http://www.gamesport.com.pl/ Centrum Sportu i Rekreacji – Game Sport ***]''' Bursaki 45, tel. 13 420 26 15
* '''[http://www.nafta.pl/ Hotel Krosno Nafta ***]''' ul. Lwowska 21, tel. 13 43 662 12
* '''[http://www.hotelportius.pl/ Hotel Portius ***]''' Bursaki 29a, tel. 13 47 480 80
* '''[http://www.bengol.pl/index.php?lang=pl Hotel-Restauracja Bengol]''' ul. Długa 15d, tel. 13 436 04 78
* '''[http://milyhotel.pl/index.php Miły Hotel **]''' ul. Balkonowa 19, tel. 13 432 10 57
* '''[http://www.hotelsniezka.pl/ Śnieżka **]''' ul. Lewakowskiego 22, 13 43 234 49,
* '''[http://www.twistkrosno.pl/ Twist Hotel-Restauracja **]''' ul. Kazimierza Pużaka 37, tel. 13 432 07 08

== Praca ==
Krosno to bez przesady ''szklane serce Polski''. '''Krośnieńskie Huty Szkła ''Krosno'' S.A.''' w tym roku obchodzą szacowny 90 jubileusz powstania i nadal stanowią miejsce pracy kilku tysięcy krośnian. Wizytówką ''''Krosno SA'''' jest piękne szkło formowane ręcznie, który to proces możemy podziwiać w [http://www.miastoszkla.pl/pl/ ''Centrum Dziedzictwa Szkła''].

== Nauka ==

== Kontakt ==
Krosno pokrywa [https://maps.google.pl/maps/ms?hl=pl&amp;ie=UTF8&amp;msa=0&amp;msid=116445617989102249828.000462a26c0edb9ae6093&amp;ll=49.700503,21.751556&amp;spn=0.066617,0.102997&amp;z=12&amp;source=embed/ sieć darmowych hotspotów] zapewniających dostęp do internetu. Zlokalizowane są w większości w centrum miasta, pokrywając swoim zasięgiem najbardziej interesujący turystycznie obszar.

Niemniej i w pozostałych częściach Krosna można korzystać z darmowego połączenia z zasobami sieci. Między innymi na dworcu '''PKS''' i '''PKP''', '''Regionalnego Centrum Kultur Pogranicza''', oraz większości szkół, co nie jest bez znaczenia dla zwiedzających Krosno, chcących zapoznać się z ofertą kulturalną czy rozrywkową.
Dopełnieniem tej darmowej, publicznej sieci są hotspoty zlokalizowane w restauracjach oraz hotelach.

== Bezpieczeństwo ==
Jakkolwiek Krosno to względnie bezpieczne i spokojne miasto, zalecane jest jednak zachowanie podstawowych środków ostrożności oraz zasad zdrowego rozsądku. Szczególnie w okolicach uważanych przez mieszkańców za mniej bezpieczne.
Bezpieczeństwa w mieście strzeże zarówno Policja, jak i Straż Miejska.
* '''Policja'''  tel. alarmowy '''997''', '''112'''
** Komenda Miejska Policji w Krośnie, ul. Lwowska 28, tel. (013) 43 29 900, Dyżurny tel. 13 43 29 310
** Rewir Dzielnicy Białobrzegi i os. Kolejowa, Tysiąclecia ul. Kolejowa 23, tel. 013 43 29 472
* '''Straż Miejska''' tel. alarmowy '''986''' ul. Staszica 2, tel. 13 432 04 14
* '''Straż Pożarna''' tel. alarmowy '''998''', '''112''' ul. Niepodległości 6, tel. 13 436 63 08
* '''Pogotowie Ratunkowe''' tel. alarmowy '''999''', '''112''' ul. Grodzka 45, tel. 13 432 02 22
=== Zdrowie ===

== Gdzie dalej ==
Dla większości turystów Krosno może być wygodną &quot;bazą wypadową&quot; zarówno w najbliższe okolice, jak i wygodnym przystankiem w dalszej drodze.
Główne kierunki turystyki wychodzącej z Krosna to przede wszystkim:
* [[Bieszczady]]
* [[Beskidy#Beskid Niski|Beskid Niski]]
* [[Słowacja]]
* [[Węgry]]

==== Przypisy====
&lt;references/&gt;

{{Użyteczny}}
{{Jest w|Województwo podkarpackie}}


[[Kategoria:Powiat krośnieński (województwo podkarpackie)]]</text>
      <sha1>9jqrczh78bvtz98p0mzx0gmdxuql65j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Top-banner</title>
    <ns>10</ns>
    <id>4567</id>
    <revision>
      <id>119719</id>
      <parentid>106287</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:53:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Top-banner]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5671" xml:space="preserve">&lt;div class=&quot;noprint&quot;&gt;&lt;!--
  --&gt;&lt;div id=&quot;mf-pagebanner&quot;&gt;&lt;!--
    --&gt;&lt;div class=&quot;topbanner&quot; style=&quot;position: relative; overflow: hidden; max-width: 1800px; height: auto;&quot;&gt;&lt;!--
      --&gt;&lt;div style=&quot;position: absolute; z-index: 2; margin: 0.6em 0 0 0.4em; padding: 8px 7px; font-size: 2.2em; font-weight: bold; background: rgb(16,16,16); background: rgba(0,0,0,0.3); border-radius: 4px; color: white; white-space: nowrap; line-height: 0.9em;&quot;&gt;&lt;!--
        --&gt;{{#ifeq: {{PAGENAME}} | {{SUBPAGENAME}} |  | &lt;span style=&quot;font-size:30%;&quot;&gt;{{#titleparts:{{PAGENAME}}|2}}/&lt;/span&gt; }}{{{pgname|{{SUBPAGENAME}}}}}&lt;!--
      --&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div class=&quot;iconbox&quot;&gt;
{{#if: {{{disambig|}}}
|
}}&lt;!--
--&gt;{{#switch: {{{unesco|}}}
| yes = [[Grafika:WorldHeritageBlanc.svg|{{{size|27}}}px|link=Lista światowego dziedzictwa UNESCO|Obiekt z Listy światowego dziedzictwa UNESCO]][[Kategoria:Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO]]
| #default =
}}&lt;!--
--&gt;{{#switch: {{{medal|}}}
| tak = [[Grafika:Cscr-featured.svg|{{{size|25}}}px|link=Wikipodróże:Status artykułu#Hasło Medalowe|Ten artykuł posiada status „hasła na medal”]]
| #default =
}}&lt;!--
--&gt;{{#switch: {{{przewodnik|}}}
| tak = [[Grafika:Propozycja DA.svg|{{{size|25}}}px|link=Wikipodróże:Status artykułu#Przewodnik|Ten artykuł posiada status „przewodnika”]]
| #default =
}}&lt;!--
--&gt;{{#switch: {{{otbp|}}}
| yes = [[Grafika:Yes_Check_Circle.svg|{{{size|25}}}px|link=Previously Off the beaten path|Previously Off the beaten path]]
| #default =
}}&lt;!--
--&gt;{{#switch: {{{dotm|}}}
| yes = [[Grafika:Yes_Check_Circle.svg|{{{size|25}}}px|link=Previous_Destinations_of_the_month|Previous destination of the month]]
| #default =
}}&lt;!--
--&gt;{{#switch: {{{ftt|}}}
| yes = [[Grafika:Writing_Circle.svg|{{{size|25}}}px|link=Previous Featured travel topics|Previously featured travel topic]]
| #default =
}}
&lt;/div&gt;
{{#switch: {{{1|}}} 
| brak | Europa | Ameryka Północna | Pagebanner default.jpg | = {{#if:{{#property:P948}}|[[Plik:{{#property:P948}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]|[[Plik:Pagebanner default.jpg|frameless|1800px]]}}
| Bliski Wschód | ME | Afryka Północna | Asia | Mena-asia_default_banner.jpg | = {{#if:{{#property:P948}}|[[Plik:{{#property:P948}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]|[[Plik:Mena-asia_default_banner.jpg|1800px]]}}
| Ameryka Południowa | SA | Afryka | S-amer africa default banner.jpg | = {{#if:{{#property:P948}}|[[Plik:{{#property:P948}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]|[[Plik:S-amer africa default banner.jpg|1800px]]}}
| Karaiby | Caribbean default banner.jpg | = {{#if:{{#property:P948}}|[[Plik:{{#property:P948}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]|[[Plik:Caribbean default banner.jpg|1800px]]}}
| Australia | Oceania | Australia-oceania default banner.jpg | = {{#if:{{#property:P948}}|[[Plik:{{#property:P948}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]|[[Plik:Australia-oceania default banner.jpg|1800px]]}}
| Nowa Zelandia | NZ | NZ default banner.jpg | = {{#if:{{#property:P948}}|[[Plik:{{#property:P948}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]|[[Plik:NZ default banner.jpg|1800px]]}}
| Informator turystyczny | Topic | TT | TT Banner.jpg | = {{#if:{{#property:P948}}|[[Plik:{{#property:P948}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]|[[Plik:TT Banner.jpg|1800px]]}}
| Flying | Generic flying banner.jpg = {{#if:{{#property:P948}}|[[Plik:{{#property:P948}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]|[[Plik:Generic flying banner.jpg|1800px]]}}
| Dive guide | Dive | Diving | Default Scuba diving banner.JPG = {{#if:{{#property:P948}}|[[Plik:{{#property:P948}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]|[[Plik:Default Scuba diving banner.JPG|1800px]]}}
| Szlak turystyczny | Itinerary banner.jpg | = {{#if:{{#property:P948}}|[[Plik:{{#property:P948}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]|[[Plik:Itinerary banner.jpg|1800px]]}}
| Rozmówki | Welcome banner.jpg | = {{#if:{{#property:P948}}|[[Plik:{{#property:P948}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]|[[Plik:Welcome banner.jpg|1800px]]}}
| Strona ujednoznaczniająca | Disambiguation banner.png | = [[Plik:Disambiguation banner.png|frameless|1800px]]
| #default = [[Plik:{{{1|}}}|frameless|1800px|{{{caption|}}}]]}}

&lt;div style=&quot;position: absolute; bottom: 6px; left: 0; z-index: 3; width:100%;&quot;&gt;
{{#ifeq:{{{notoc|}}}|true||&lt;div class=&quot;hlist tocbox-{{#switch: {{{box|}}} | black=b| white=w| grey=s| gray=s| #default=b}}&quot;&gt;__TOC__&lt;/div&gt;}}
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
{{#if: {{{disambig|}}}
| {{#switch: {{{disambig|}}}
  | yes=:{{Inne znaczenia}}
  | #default =:{{Inne znaczenia}}
  }}
|
}}
&lt;noinclude&gt;
{{Dokumentacja}}
&lt;/noinclude&gt;&lt;includeonly&gt;
{{#ifeq: {{{1|}}}|Disambiguation banner.png|[[Kategoria:Ma standardowy banner]]|
{{#if:{{#property:P948}}|{{#ifeq:{{{index|}}}|yes||[[Kategoria:Ma własny banner]]}}|
{{#ifeq: {{NAMESPACE}} | {{ns:}} |
{{#switch: {{{1|}}}
| = {{#ifeq:{{{index|}}}|yes||[[Kategoria:Ma standardowy banner]]}}
| Pagebanner default.jpg 
| Mena-asia_default_banner.jpg
| S-amer africa default banner.jpg
| Caribbean default banner.jpg
| Australia-oceania default banner.jpg
| TT Banner.jpg
| Generic flying banner.jpg
| Default Scuba diving banner.JPG
| Itinerary banner.jpg
| Welcome banner.jpg
| Europa
| Ameryka Północna
| Bliski Wschód
| ME
| Afryka Północna
| Azja
| Ameryka Południowa
| SA
| Afryka
| Karaiby
| Australia
| Oceania
| Nowa Zelandia
| NZ
| Informator turystyczny
| Topic
| TT
| Flying
| Dive guide
| Dive
| Diving
| Szlak turystyczny
| Rozmówki
| NZ default banner.jpg = {{#ifeq:{{{index|}}}|yes||[[Kategoria:Ma standardowy banner]]}}
| #default = {{#ifeq:{{{index|}}}|yes||[[Kategoria:Ma własny banner]]}}{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}|{{#ifeq:{{{fop|}}}|yes||[[Kategoria:Brak bannera w Wikidanych]]}}}}
}}
}}
}}
}}&lt;/includeonly&gt;</text>
      <sha1>m1d48rrrqtaf4i0nusdby27nlwq0y8p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Ujednoznacznienie</title>
    <ns>10</ns>
    <id>4610</id>
    <revision>
      <id>119720</id>
      <parentid>60185</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:54:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Ujednoznacznienie]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="442" xml:space="preserve">{{ombox
| grafika = [[Plik:Disambginv.svg|30 px|bezramki]]
| tekst = Ta strona służy '''''ujednoznacznianiu nazw'''''. Jeżeli dotarłeś(aś) tu klikając na link na innej stronie możesz pomóc poprawiając go, żeby wskazywał na właściwą stronę, a nie tutaj.}}
{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{NS:0}}|__DISAMBIG__}}

&lt;includeonly&gt;[[Kategoria:Ujednoznacznienia]]&lt;/includeonly&gt;

&lt;noinclude&gt;
{{Dokumentacja}}
[[Kategoria:Szablony]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>m8ytyqqclwfatnttx9ljb08dwi0xg31</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Układ wielokolumnowy</title>
    <ns>10</ns>
    <id>4632</id>
    <revision>
      <id>119721</id>
      <parentid>52646</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:54:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Układ wielokolumnowy]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="361" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;&lt;div style=&quot;{{#if: {{{liczba|}}} | column-count: {{{liczba}}}; -webkit-column-count: {{{liczba}}}; -moz-column-count: {{{liczba}}}; }} {{#if: {{{szerokość|}}} | column-width: {{{szerokość}}}; -webkit-column-width: {{{szerokość}}}; -moz-column-width: {{{szerokość}}}; }}&quot;&gt;{{{1|}}}&lt;/div&gt;&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{Dokumentacja}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>7m05t2z6wsnhrh8oxly8utzekeim5jv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Location map</title>
    <ns>10</ns>
    <id>4645</id>
    <revision>
      <id>119714</id>
      <parentid>52713</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:49:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Location map]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1815" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;{{#ifexist: Template:Location map data {{{map}}}
| {{Location map base
 | x           = {{Location map X| map={{{map}}}
                 | lat={{#iferror: {{#expr: {{Coord DMS to DD|{{{lat|0}}}}} + 0}} | 200 }} 
                 | long={{#iferror: {{#expr: {{Coord DMS to DD|{{{long|0}}}}} + 0}} | 200 }}
                 }}
 | y           = {{Location map Y| map={{{map}}}
                 | lat={{#iferror: {{#expr: {{Coord DMS to DD|{{{lat|0}}}}} + 0}} | 200 }} 
                 | long={{#iferror: {{#expr: {{Coord DMS to DD|{{{long|0}}}}} + 0}} | 200 }}
                 }}
 | name        = {{{name|{{PAGENAME}}}}}
 | label       = {{{label|{{PAGENAME}}}}}
 | map         = {{#if: {{{alternativeMap|}}}
                 | {{{alternativeMap}}}
                 | {{Location map data {{{map}}}| which=image | param1={{{maptype|}}} }}
                 }}
 | description = {{Location map data {{{map}}}| which=description }}
 | width       = {{#if: {{{width|}}} | {{{width}}} | 200x200 }}
 | mark        = {{#if: {{{mark|}}} | {{{mark}}}
                 | {{#if: {{Location map data {{{map}}}| which=mark }} | {{Location map data {{{map}}}| which=mark }} | Reddot.svg }}
                 }}
 | marksize    = {{#if: {{{marksize|}}} | {{{marksize}}}
                 | {{#if: {{Location map data {{{map}}}| which=marksize }} | {{Location map data {{{map}}}| which=marksize }} | 5 }}
                 }}
 | mapStyle    = {{{mapStyle|}}}
 | labelStyle  = {{{labelStyle|}}}
 | labelBackground = {{{labelBackground|}}}
 | labelWrap   = {{{labelWrap|auto}}}
 | labelPosition = {{{labelPosition|auto}}}
 | caption     = {{{caption|}}}
 | captionStyle= {{{captionStyle|}}}
 | places      = {{{places|}}}
 }}
| Nazwa mapy nieznana
}}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;{{Dokumentacja}}
[[Kategoria:Szablony]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4xr0akgephgpjgjinbnb9fgyafhblxn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Region infobox</title>
    <ns>10</ns>
    <id>5665</id>
    <revision>
      <id>119712</id>
      <parentid>109245</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T13:48:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Zabezpieczył „[[Szablon:Region infobox]]”: Popularna strona ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (na czas nieokreślony))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2609" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; cellpadding=&quot;4&quot;
{{infobox nagłówek
 |1='''{{{nazwa|{{PAGENAME}}}}}'''&lt;br&gt;{{{nazwa oryginalna|}}}
 |wiersz=style=&quot;text-align:center; font-size:120%; border-bottom:1px solid #aaa; background-color:#6688aa;&quot;
}}
{{infobox nagłówek dodaj|{{{grafika|}}}
 |2=[[Plik:{{{grafika|}}}|250px|frameless|{{{opis|}}}]]{{{opis|}}}
 |pole=style=&quot;background-color:white; text-align:center; font-size:90%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{lokalizacja}}}
 |'''Lokalizacja'''
 |pole=style=&quot;background-color:#B0C4DE; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{lokalizacja}}}
 |2=[[Plik:{{{lokalizacja|{{{mapa}}}}}}|240px]]
 |pole=style=&quot;background-color:white; text-align:center; font-size:90%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{flaga|{{#ifeq:{{Flaga}}||{{Flaga}}}}}}}
 |'''Flaga'''
 |pole=style=&quot;background-color:#B0C4DE; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{flaga|}}}
 |2=[[Plik:{{{flaga|{{Flaga}}}}}|x110px]]
 |pole=style=&quot;background-color:white; text-align:center; font-size:90%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{herb|}}}
 |'''Herb
 |pole=style=&quot;background-color:#B0C4DE; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek dodaj|{{{herb|}}}
 |2=[[Plik:{{{herb}}}|x150px]]
 |pole=style=&quot;background-color:white; text-align:center; font-size:90%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox nagłówek
 |'''Informacje'''
 |pole=style=&quot;background-color:#B0C4DE; text-align:center; font-size:100%; border-bottom:1px solid #aaa;&quot;
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{państwo}}}
 |Państwo
 |{{{państwo|{{Państwo}}}}}
}}
{{infobox wiersz dodaj|{{{stolica}}}
 |Stolica
 |{{{stolica|{{Stolica}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{powierzchnia|}}}
 |Powierzchnia
 |{{{powierzchnia}}} km²
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{ludność}}}
 |Liczba ludności
 |{{{ludność|{{{lud|{{Ludność}}}}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{język}}}
 |Język
 |{{{język|{{Język}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{kod telefoniczny|{{{numer kierunkowy|{{{prefiks|}}}}}}}}}
 |Kod telefoniczny
 |{{{kod telefoniczny|{{{numer kierunkowy|{{{prefiks|}}}}}}}}}
}}{{infobox wiersz dodaj|{{{kod samochodowy}}}
 |Kod samochodowy
 |{{{kod samochodowy|{{Tablice rejestracyjne}}}}}
}}{{infobox nagłówek dodaj|1={{{www}}}
 |2=[http://{{{www}}} Strona internetowa]
 |pole=style=&quot;background:#B0C4DE; border-top:1px solid #aaa; text-align:center;&quot;
}}
|}
&lt;noinclude&gt;
{{Dokumentacja}}
[[Kategoria:Infoboksy]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3jcfsebc54vjy8x774lnraom873cv83</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>