Kapsztad

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="pl">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipodróże</sitename>
    <dbname>plwikivoyage</dbname>
    <base>https://pl.wikivoyage.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Specjalna</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Dyskusja</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Użytkownik</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Dyskusja użytkownika</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipodróże</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Dyskusja Wikipodróży</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Plik</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Dyskusja pliku</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Dyskusja MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Szablon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Dyskusja szablonu</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Pomoc</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Dyskusja pomocy</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategoria</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Dyskusja kategorii</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Moduł</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Dyskusja modułu</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadżet</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Dyskusja gadżetu</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Definicja gadżetu</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Dyskusja definicji gadżetu</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Kapsztad</title>
    <ns>0</ns>
    <id>952</id>
    <revision>
      <id>120096</id>
      <parentid>102911</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T21:57:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bestoernesto</username>
        <id>9678</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Samochodem */ upgrade Eswatini</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21313" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Kapsztad
 |widok = Cape Town Montage.png
 |herb =
 |mapa =
 |region = [[Prowincja Przylądkowa Zachodnia]]
 |powierzchnia =
 |prefiks =
 |www = www.kapsztad.com
}}

'''Kapsztad''' (afrik. ''Kaapstad'', wym. {{IPA|[ˈkɑːpstɑt]}}; [[język angielski|ang.]] ''Cape Town'', wym. {{IPA|[ˈkeɪptaʊn]}}) – drugie pod względem liczby mieszkańców miasto w [[Republika Południowej Afryki|Republice Południowej Afryki]].

== {{Dojazd}} ==
=== Samolotem ===
Cape Town International Airport jest drugim co do wielkości lotniskiem w RPA (największym jest OR Tambo Internationa Airport w mieście Johannesburg). W każdym dniu jest wiele lotów do Johannesburga, Durbanu i innych ważniejszych miast Republiki Południowej Afryki, jak też do miast w krajach sąsiednich takich jak Windhoek, Swakopmund, Walvis Bay, Gabarone, Maun i Nairobi. Dalsze międzynarodowe loty są z Buenos Aires, Doha, Amsterdam, Frankfurt, Kuala Lumpur, Londyn, Nowy Jork i Atlanta. W miesiącach letnich w Kapsztadzie ląduje wiele samolotów czarterowych z Europy.

Ceny lotów na liniach krajowych w ostatnich latach drastycznie się obniżyły z powodu nasilającej się konkurencji.

Do najtańszych linii lotniczych należą: Mango (http://www.flymango.com/),

Kulula.com www.kulula.com,
British Airways: http://www.comair.co.za/ i
http://www.britishairways.com/travel/home/public/en_za

Godne polecenia są też linie południowoafrykańskie:
http://www.flysaa.com

Airlink http://www.saairlink.co.za/

Kulula.com, jak sama nazwa wskazuje, sprzedaje swoje bilety przez internet. Oferuje także bardzo atrakcyjne cenowo samochody do wynajęcia i noclegi w wybranych hotelach sieci Protea.
Wszystko to można zarezerwować na stronie www.kulula.com

=== Koleją ===
Linia kolejowa z Muizenberg do Simonstad biegnie wzdłuż linii brzegowej oceanu. Pasażerowie mogą więc podziwiać piękne widoki.
Wszystkie pociągi osobowe są zarządzane przez PRASA (Passenger Rail Agency of South Africa), mającą oddział dalekich i bliskich odległości. Shosholoza Meryl skupia się na pociągach kursujących o obrębie miasta, MetroRail zapewnia połączenia międzymiastowe.
Główna stacja kolejowa Kapsztadu znajduje się w centrum miasta na rogu ulic Adderley i Strand.

Możliwe połączenia kolejowe:

Do Johannesburga przez Kimberley, kursuje dwa pociągi dzienne.

Do Durbanu przez Kimberley, Bloemfontein i Pitermaritzburg kursuje w poniedziałki i środy.

Do Port Elizabeth przez George i Oudtshoorn kursuje w piątki.

Do East London kursuje w niedziele, do Queenstown w czwartki.

MetroRail posiada dwie klasy komfortu pociągów kursujących wokół Kapsztadu.
Są to MetroPlus zwane też Pierwszą Klasą i Metro (Trzecia Klasa).
Pociągi pasażerskie z MetroRail są doskonałym środkiem transportu pomiędzy sąsiadującymi miastami takimi jak Stellenbosch, Strand, Paarl, Somerset West, Malmesbury, Worcester oraz do południowych dzielnic (Claremont, Wynberg, Retreat) i do plaż Muizenberg, Kalk Bay, Hish Hoek, Glencairn i Simonstad.
W przeciwieństwie do wielu doniesień jakie możecie Państwo przeczytać, pociągi MetroRail są bezpieczne, jednak wskazane jest unikanie podróżowania w nocy. W przypadku konieczności podróżowania nocą, wskazane jest używanie najbardziej zatłoczonych wagonów.
Widoki na trasie Kapsztad Simonstad są majestatyczne, z Muizenberg do Simonstad tory kolejowe biegną obok morza. Często można zobaczyć wieloryby, w sztormowe dni kropelki wodne pochodzące ze zburzonych fal opadają na okna wagonów. Dla najlepszych widoków upewnij się, że siedzisz po wschodniej części pociągu (lewa strona jeśli siedzisz twarzą w kierunku Simonstad).
Pociągi do Stellenbosch kursują co dwie godziny, jeśli się śpieszysz zapytaj w kasie biletowej o najbliższy pociąg do Stellenbosch odjeżdżający z Bellville i Eerste River.

=== Samochodem ===
Uważaj na pieszych na autostradach i drogach publicznych. Większość szos wokół Kapsztadu jest w bardzo dobrze utrzymanych, dzięki temu podróżowanie samochodem jest bardzo miłe.
Wiele głównych autostrad ma początek w Kapsztadzie.
N1 biegnie w kierunku północno-wschodnim przez Paarl, Bloemfontein i Johannesburg do Harare w Zimbabwe. Jest też najlepszym wyborem jeśli jedziesz do północnych Gór Smoczych i Kimberley.
N2 biegnie wzdłuż Wschodniego Wybrzeża w kierunku Trasy Ogrodów, George i Port Elizabeth we Wschodniej Prowincji Przylądkowej, przez Wild Coast aż do Durbanu i Eswatini.
N7 biegnie równolegle do zachodniego wybrzeża do miasteczka Springbok w Północnej Prowincji Przylądkowej i do Namibii. Możesz nią dojechać do Upington i Kgalagandi Transfrontier Park.

Wynajem samochodu w RPA jest tańszy niż w Europie albo w wielu innych krajach. Benzyna jest tańsza w porównaniu do Europy.
W RPA, jak też w innych krajach Afryki Południowej obowiązuje ruch lewostronny.

Wynajem samochodu

Przy wynajmie samochodu proszę pamiętać że:
w Republice Południowej Afryki obowiązuje ruch lewostronny.
Kapsztad ma bardzo dobrze rozbudowaną sieć dróg, dlatego jest tam łatwo zabłądzić.
Wielu kierowców w RPA kupiło swoje prawo jazdy. W RPA panuje duża korupcja.
Wielu kierowców nie umie pisać i czytać.
Przy podpisaniu umowy prosimy sprawdzić ile wynosi opłata za udział własny w wypadku samochodowym. Niektóre firmy pobierają aż ZAR 9500 (ok. 3600 PLN) za nawet małe uszkodzenie pojazdu.

CABS Car Hire, Cape Town International Airport,

tel. +27 (0)21 386 5500 (info@cabs.co.za), Czynne 24 godziny na dobę.

Pace Car Rental, City and Airport Branches, tel. +27 (0)84 840 2847 (berne@pacecarrental.co.za)

Car Rental Services – CARS, City and Airport Branches, tel. +27 (0)21 553 8000 (cars@rcjm.co.za)

Avis, Cape Town International Airport, tel. +27 (0)21 934-0330, Czynne 24 godziny na dobę.

Tempest Car Hire, Cape Town International Airport, tel. +27 (0)21 934-3853 (toll free: 0861 836 7378), Czynne 24 godziny na dobę.

Cruise Table Bay Car Hire, 25 Aviation Crescent, Airport City, tel. +27 (0)21 386-7699 (info@cruisetablebay.com)

Hertz, Cape Town International Airport, tel. +27 (0)21 935-3000, Czynne 24 godziny na dobę.

Thrifty, Cape Town International Airport, tel. +27 (0)21 936 2116, Czynne 24 godziny na dobę.

Drive Africa, 370 Main Road, Observatory, tel. +27 (0)21 447 11 44 Wypożyczanie samochodów osobowych i 4x4. Sprzedaż samochodów i odkupowanie przy długoterminowym pobycie w Kapsztadzie.

Penny K’s economical car hire, 24 Van Ryneveld Rd, Devilspeak, tel. +27 (0)72 736 69 57

=== Autobusem ===
Wszystkie ważniejsze przedsiębiorstwa autobusowe zapewniają transport z Kapsztadu do większości miast w RPA i do Windhuk w Namibii.
Do niektórych miast jeździ aż do 6 autobusów dziennie.
Dworzec autobusowy jest na rogu Adderley i Strand Street, obok Golden Acre. Więcej informacji możesz uzyskać w najbliższym biurze informacji turystycznej.
Bilety autobusowe można kupić w Computicket.
Kapsztad posiada też trasy Bay Bus.
Greyhound +27 (0)83 915-9000
Intercape Mainliner, +27 (0)21 380-4400
Translux,
SA Roadlink, +27 (0)11 333-2223

=== Statkiem ===
Linie Safmarine obsługujące flotę kontenerowców oferują koje pasażerskie dla maksymalnie 10 osób na trasie Tilbury (Anglia) do Kapsztadu. Statki pływają przez cały rok, mniej więcej dwa razy w miesiącu w obie strony. Rezerwacje przyjmują biura podróży w Anglii. Można dzwonić bezpośrednio do kapitana Richarda Hellyerea, tel. 01703 334415
kontakt w RPA 021 4252470.
RMS St Helena wozi do 128 pasażerów z Cardiff (Walia) do Kapsztadu przez Teneryfę, Wyspę Wniebowstąpienia i wyspę św. Heleny. W każdym kierunku co roku organizowane są 4 rejsy.
Kontakt w Wielkiej Brytanii
Curnow Shipping Ltd
The Shipyard
Porthleven, Helston
Cornwall TR13 9JA, UK
tel. 01326 563434
Kontakt w RPA
St Helena Line (PTY) Ltd,
II piętro, BP Centre, Thibault Square,
Kapsztad 8001
tel. 021 425 1165

== {{Komunikacja}} ==

== Warto zobaczyć ==
Kapsztad jest nie tylko największą atrakcją turystyczną w Republice Południowej Afryki, zaliczany jest do najbardziej interesujących miast na całym na kontynencie afrykańskim.
Jest to dzięki łagodnemu klimatowi, naturalnemu pięknu i dobrze rozwiniętej infrastrukturze.

Miasto szczyci się kilkoma słynnymi naturalnymi obiektami, przyciągającymi rzesze turystów z całego świata. Najbardziej znana jest [[Góra Stołowa]], wchodząca w skład wytyczonego niedawno Parku Narodowego Przylądka. Na szczyt góry można się dostać na piechotę albo wjechać kolejką linową.
Cape Point uważany jest za dramatyczny (ze względu na panujące tam sztormy) koniec Peninsuli. Wielu turystów jedzie wzdłuż trasy widokowej Chapmans Peak łączącej Noordhoek z Hout Bay w celu podziwiania widoków na Ocean Atlantycki i skaliste zbocza górskie. Jest też możliwa wspinaczka na Wzgórze Sygnałowe (Signal Hill) żeby podziwiać widoki na Górą Stołową i miasto Kapsztad. Wielu turystów odwiedza też plaże, które są popularne głównie wśród lokalnej ludności. Z powodu unikalnego położenia geograficznego Kapsztadu, jest możliwe dotarcie w ciągu jednego dnia do kilku bardzo różnych plaż, z odmienną atmosferą i naturalnym otoczeniem.

Pomimo że woda w Oceanie Atlantyckim uważana jest za zimną, różnica w temperaturze między dwoma przeciwnymi krańcami miasta jest zadziwiająca. W części zwanej Atlantic Seaboard średnia temperatura wody wynosi trochę ponad 13 °C, w Zatoce Fałszywej jest o wiele cieplej, średnia roczna temperatura wody wynosi tam 16 °C i jest porównywalna z temperaturami północnego Morza Śródziemnego (przykładowo Nicei). W ciągu miesięcy letnich woda w Zatoce Fałszywej osiąga temperaturę ponad 20 °C z maksymalnymi temperaturami dochodzącymi do 22 °C. Po drugiej stronie miasta woda jest dużo chłodniejsza z powodu zimnego Prądu Benguelskiego płynącego od Antarktydy, kiedy wody Zatoki Fałszywej mogą być cieplejsze nawet o 10 °C w tym samym czasie z powodu wpływu ciepłego prądu Algoa i ciepłego południowo-wschodniego wiatru. Obydwa wybrzeża są równie popularne, jednak infrastruktura na plażach po stronie Clifton jest lepiej rozwinięta. Jest tam dobrze znany rząd restauracji i barów z wyjściem na plażę w Camps Bay.

Plaża Boulders obok Simonstad słynie z kolonii Pingwinów Afrykańskich. Popularnym sportem wodnym jest surfing, Kapsztad jest co roku miejscem rozgrywania zawodów Red Bull Big Wave Africa.
Nabrzeże Wiktorii i Alfreda (Victoria &amp; Alfred Waterfront) powstał w latach osiemdziesiątych na terenie doków i starego portu. Szybko stał się najbardziej popularnym wśród turystów centrum handlowym, z kilkuset sklepami, wieloma restauracjami, barami i słynnym oceanarium Two Oceans Aquarium. Można tam zobaczyć morską faunę wszystkich kształtów i rozmiarów, od delikatnych koników morskich i kolczastych jeżowców po kolorowe ryby rafowe i żarłoczne ludojady. W skalnej ptaszarni mieszkają czarne ostrygojady, pingwiny tońce i pingwiny złotoczube. Część Waterfrontu wciąż używana jest jako port. Odwiedzający mogą zobaczyć wypływające i wpływające statki.

Znajduje się tam przystań zwana Nelson Mandela Gateway, pomiędzy którą kursuje prom do wyspy Robben. Poza tym jest możliwe popłynąć promem z Nabrzeża Wiktorii i Alfreda do Hout Bay, Simonstad i kolonii fok na wyspie Duiker. Wiele biur podróży organizuje wycieczki do Cape Flats, dzielnicy zamieszkałej przez Mulatów i Khayelitsha w której żyją Murzyni. Dodatkową atrakcją może być nocleg w jednym z wielu B&amp;B i doświadczenie prawdziwego afrykańskiego życia. Kapsztad słynie z zabytkowej architektury powstałej przez połączenie tradycji holenderskich, niemieckich i francuskich. Najlepiej zachowały się zabytkowe budynki w dzielnicy Constantia, stary budynek rządu w centrum miasta.

Wzdłuż Long Street można podziwiać piękne wiktoriańskie kamienice z ulokowanymi tam butikami, sklepami z pamiątkami i antykwariaty specjalizujące się w książkach o Afryce i w pierwszych wydaniach.Castle of Good Hope (Zamek Dobrej Nadziei) jest najstarszą, zachowaną w całości budowlą w Afryce Południowej. Forteca ma mury 10-metrowej grubości i pięć narożnych bastionów, z których każdy nazwano od innego tytułu księcia Orańskiego. Obecnie mieści się tutaj dowództwo okręgu wojskowego, a także muzeum wojska i morza, kolekcja malarstwa Williama Fehra, galeria srebr i mebli z Kolonii Przylądkowej oraz wystawa azjatyckiej porcelany.

== {{Zrób}} ==

== {{Dalej}} ==
Przylądkowe winnice, w szczególności miasta Stellenbosch, Paarl i Franschhoek są popularnym celem jednodniowych wycieczek organizowanych z Kapsztadu w celu podziwiania krajobrazów i smakowania win. Constantia jest najstarszą winnicą w Południowej Afryce założoną w 1685 roku przez Simona van der Stela, oraz wspaniałym przykładem holenderskiej architektury kolonialnej w Zachodniej Prowincji Przylądkowej. Wyśmienite wina produkowane tutaj mają już ponad 325 lat historii.
Oglądanie wielorybów jest popularną atrakcją wśród zagranicznych turystów. Najczęściej spotykane są tutaj wieloryby biskajskie południowe, corocznie odbywające gody w osłoniętych zatokach Prowincji Przylądkowej. Pobliska miejscowość Hermanus słynie z Wielorybiego Festiwalu. Pracuje też tutaj jedyny na świecie “wielorybi herold”, który w sezonie, czyli we wrześniu i październiku przemierza ulice i dmąc w róg obwieszcza gdzie ostatnio widziano wieloryby. Szacuje się, że w roku 2004 Kapsztad odwiedziło 1.5 miliona turystów, którzy wydali około 1 miliarda euro. Do najbardziej popularnych miejsc wśród turystów należy zaliczyć Camps Bay, Sea Point, Nabrzeże Wiktorii i Alfreda, City Bowl, Hout Bay, Constantia, Rondebosch, Newlands, Somerset West, Hermanus i Stellenbosch.
Cape Town Tourism http://www.capetown.travel/ jest oficjalną organizacją rządową odpowiedzialną za reklamę i pomoc dla turystów i biznesów. Dostarczają oni dużo szczegółowych informacji i dokonują rezerwacji na zwiedzanie atrakcji Kapsztadu, na zwiedzanie i zakwaterowanie.

== {{Nauka}} ==

== {{Praca}} ==

== {{Zakupy}} ==
Tak jak w większości dużych miast, w Kapsztadzie znajduje się wiele wartych uwagi centrów handlowych.
'''Bayside Centre''', znajduje się na rogu Blaauwberg Road i Otto Du Plessis Drive, Tableview, tel. +27 (0)21 557-4350 (info@baysidecentre.com), Sklepy czynne od 9.00 do 19.00 od poniedziałku do piątku, 10.00 do 17.00 w soboty i od 10.00 do 14.00 w niedziele.

'''Blue Route Mall''', na rogu Tokai i Keyser River Roads, Tokai, tel. +27 (0)21 713-2360 (broute@iafrica.com)

'''Canal Walk''', Century Boulevard, Century City, tel +27 (0)21 555-3600 (visitorinfo@canalwalk.co.za)

'''Cavendish Square''', Vineyard Road, Claremont, tel. +27 (0)21 657-5620 (information@cavendish.co.za), Czynny od 9.00 do 19.00 od poniedziałku do soboty i od 10.00 do 17.00 w niedziele.

'''Constantia Village''', na rogu Constantia Main i Spaanschemacht River Roads, Constantia, tel. +27 (0)21 794-5065 (info@constantiavillage.com)

'''Kenilworth Centre''', na rogu Doncaster i Chichester Roads, Kenilworth, tel. +27 (0)21 671-5054

'''Longbeach Mall''', na rogu Buller Louw Drive i Sunnydale Road, Noordhoek, tel.+27 (0)21 785-5955 (longbeach@marriott.co.za)

'''Maynard Mall''', na rogu Main i Wetton Roads, Wynberg, tel. +27 (0)21 797-1714

'''Mainstream Centre''', na rogu Main Road i Pricess Beach, Hout Bay. Sklepy czynne od 9.00 do 19.00 od poniedziałku do piątku, 10.00 do 17.00 w soboty i od 10.00 do 14.00 w niedziele.

'''N1 City''', Louwtjie Rothman Drive (zjazd z Monte Vista Boulevard), Goodwood, tel. +27 (0)21 595-1170

'''Tyger Valley''', na rogu Bill Bezuidenhout i Willie van Schoor Avenues, Bellville, tel. +27 (0)21 914-1822, [124]. Sklepy czynne od 9.00 do 19.00 od poniedziałku do piątku i od 10.00 do 17.00 w niedziele i soboty.

'''Victoria &amp; Alfred Waterfront''', Breakwater Road, Kapsztad, tel. +27 (0)21 408-7600, Sklepy czynne od 10.00 do 21.00 codziennie.

== {{Gastronomia}} ==
&lt;!-- === Oszczędnie ===

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie === --&gt;

== {{Rozrywka}} ==

== {{Noclegi}} ==
=== Oszczędnie ===
'''33 South Backpackers''', 48 Trill Road, Observatory, Kapsztad tel.+27 (0)21 447 2423, info@33southbackpackers.com Hostel w stylu butiku, w każdy wtorek możesz się przyłączyć do legendarnych już twórczych podwieczorków. Cena R120 od osoby, śniadanie wliczone w cenę.

'''African HeART Backpackers''', 27 Station Road, Observatory, Kapsztad tel.+27 (0)21 447 3125, info@africanheartbackpackers.com, R120 za osobę w tym lekkie śniadanie i FREE internet..

'''Sunflower Stop Backpackers''', 179 Main Road, Green Point, Kapsztad tel. +27 (0)21 434-6535, ashley@sunflowerstop.co.za, cena od R100 od osoby.

'''African Train Lodge''', 3 Old Marine Drive, Monument Station, Kapsztad tel.+27 (0)21 418-4890, bookings@trainlodge.co.za,
Nocleg w przebudowanych wagonach kolejowych w samym centrum miasta obok stacji kolejowej. Cena od R100 od osoby.

'''Alive PTL''', Beyers Road, Woodstock. Woodstock nie jest bezpiecznym miejscem dla turystów. Beyers Road ma złą reputację, unikaj pobliskiej Gympie Street. Ceny R70 od osoby.

'''Ashanti Lodge''', 11 Hof Street, Gardens, tel. +27 (0)21 423-8721, ashanti@iafrica.com, R110 od osoby albo R60 od osoby za kemping.

'''Cape Town Backpackers''', 81 New Church Street, Tamboerskloof, Kapsztad, tel. + 27 (0)21 426 0200 (info@capetownbackpackers.com), [140].
Podane przez brytyjską gazetę The Independent w styczniu 2009 jako jedno z trzech miejsc w Kapsztadzie gdzie warto jest się zatrzymać (pozostałe 2 miejsca to 5 gwiazdkowe hotele).
Wygrali oni konkurs na najlepszy hostel w Afryce organizowany przez agencję Hostelworlds w roku 2006 i 2007 i wysoko oceniany w roku 2008. Jest czysty, przyjemny i panuje tam miła atmosfera. Od R110 od osoby.

'''Carnival Court Backpackers''', 255 Long Street, Kapsztad (info@carnivalcourt.co.za)Pokoje gościnne i dorms w bardzo niskich cenach. Pościel zapewniona. Miejsce bardzo czyste, obsługa miła, jest też balkon i bar. Od R70 za dorm do R250 za podwójny pokój.

'''Castle Inn Backpackers''', 76b Darling Street (na rogu Harrington Road), Kapsztad, tel. +27 (0)21 465-1662, grandSouthTravel@yahoo.com, Po przeciwnej stronie Zamku Dobrej Nadziei i tylko 5 minut drogi ze stacji kolejowej. Tania kawiarenka internetowa. Od R75 od osoby.

'''Cat and Moose Backpackers''', 305 Long Street, Kapsztad, tel. +27 (21) 423 7638 (info@catandmoose.co.za), Od R75 w dorm do R230 za pokój.

'''Formula 1 Hotel''', 17 Jan Smuts Street (na rogu Martin Hammerschlag Way), Kapsztad, tel. +27 (0)21 418-4664. Należy do międzynarodowego networku. W każdym pokoju może spać do trzech osób. Kilka minut drogi od stacji kolejowej. R369 od pokoju.

'''Green Elephant Backpackers''', 57 Milton Road, Observatory, tel. +27 (0)21 448-6359 (greenele@iafrica.com) Od R50 za kemping do R350 za pokój.
'''
Long Street Backpackers''', 209 Long Street, Kapsztad, tel. +27 (0)21 423-0615, info@longstreetbackpackers.co.za, R90 w dorm do R140 za pokój prywatny.

=== Umiarkowanie ===
* &lt;sleep name=&quot;Themika Guest Farm**&quot; alt=&quot;Zakwaterowanie Tulbagh&quot; address=&quot;Tulbagh Road, 6820, Tulbagh&quot; directions=&quot;&quot; phone=&quot;+27 (0)78 567 2441&quot; email=&quot;stay@themika.com&quot; url=&quot;http://www.themika.com&quot; price=&quot;Średni R220 ppn&quot;&gt;Szukasz noclegu Tulbagh? Pobyt w gospodarstwie Themika według ** i cieszyć weekend relaksu. Jest to zakwaterowanie grupy w Tulbagh jest idealny dla grup ślub i rodzin.&lt;/sleep&gt; &lt;abbr title=&quot;telefon&quot;&gt;☎&lt;/abbr&gt;&lt;span&gt; +27 (0)78 567 2441, e‐mail:&lt;/span&gt; [[Mailto:stay@themika.com|stay@themika.com]]&lt;span&gt;. Średni R220 ppn. Szukasz noclegu Tulbagh? Pobyt w gospodarstwie Themika według ** i cieszyć weekend relaksu. Jest to zakwaterowanie grupy w Tulbagh jest idealny dla grup ślub i rodzin.&lt;/span&gt;

* &lt;sleep name=&quot;Sunset Inn****&quot; alt=&quot;Zakwaterowanie w Kapsztadzie&quot; address=&quot;8 Winkle Way, Sunset Beach, Kapsztad&quot; directions=&quot;&quot; phone=&quot;+ 27 (0)21 555 3468&quot; email=&quot;info@sunsetinn.net&quot; url=&quot;http://www.sunsetinn.net&quot; price=&quot;Średnio R780 odoosoby&quot;&gt;Szukasz noclegu w Kapsztadzie? Sunset Inn znajduje się tylko 50 metrów od plaży z widokiem na Górę Stołową&lt;/sleep&gt; &lt;abbr title=&quot;telefon&quot;&gt;☎&lt;/abbr&gt;&lt;span&gt; + 27 (0)21 555 3468, e‐mail:&lt;/span&gt; [[Mailto:info@sunsetinn.net|info@sunsetinn.net]]&lt;span&gt;. Średnio R780 odoosoby. Szukasz noclegu w Kapsztadzie? Sunset Inn znajduje się tylko 50 metrów od plaży z widokiem na Górę Stołową&lt;/span&gt;

=== Ekskluzywnie ===

== {{Kontakt}} ==

== {{Bezpieczeństwo}} ==
'''Ważne numery telefonów'''

107 – Pogotowie

10111 – Policja

10177 – Karetka pogotowia ratunkowego

082911 – Karetka pogotowia Netcare911

'''Z telefonu komórkowego'''

112 – Pogotowie

911 – Karetka pogotowia Netcare911
&lt;!-- 
== {{Porady}} ==
 --&gt;
== {{Wyjazd}} ==

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.africangamesafari.com/kapsztad.html Informacje turystyczne o Kapsztadzie]

* [http://www.kapsztad.com Strona Kapsztadu]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Prowincja Przylądkowa Zachodnia}}

[[Kategoria:Kapsztad| ]]</text>
      <sha1>swqxq2ty0rr6x6yo0eex7blwluja241</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Międzyzdroje</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1430</id>
    <revision>
      <id>120085</id>
      <parentid>99141</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T13:10:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>178.36.205.47</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Samochodem */ nie sa węzłem</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9487" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Międzyzdroje
 |widok            = Wejście molo Międzyzdroje1.JPG
 |opis             = Wyjście na molo
 |herb             = POL Międzyzdroje COA.svg
 |mapa             =
 |państwo          = [[Polska]]
 |region           = [[Województwo zachodniopomorskie]]
 |powierzchnia     = 4,50
 |wysokość         =
 |lud              = 5479
 |prefiks          = (+48) 91
 |kod pocztowy     = 72-500
 |www              = www.miedzyzdroje.pl/
}}
{{Mapframe|53.928889|14.451389|zoom=14|height=400|width=400}}
'''Międzyzdroje''' (niem. ''Misdroy'') – miasto w północno-zachodniej [[Polska|Polsce]], w [[Województwo zachodniopomorskie|woj. zachodniopomorskim]], w [[Powiat kamieński|powiecie kamieńskim]], siedziba gminy miejsko-wiejskiej Międzyzdroje, położone na wyspie [[Wolin]] nad [[Morze Bałtyckie|Morzem Bałtyckim]].

== Charakterystyka ==
Międzyzdroje są atrakcyjną miejscowością wypoczynkową. Ich turystycznym atutem są szerokie piaszczyste plaże i bliskość Wolińskiego Parku Narodowego.
Międzyzdroje to miejscowość turystyczna położona nad Bałtykiem na wyspie Wolin. Wczasowiczów z całego kraju przyciągają szerokie piaszczyste plaże i inne liczne atrakcje. Charakterystycznym miejscem w Międzyzdrojach jest molo, jedno z najdłuższych na wybrzeżu. Od kilku lat atrakcją miasta jest Aleja Gwiazd, wzorowana na tej w Hollywood. Odciskają w niej swe dłonie polskie gwiazdy filmowe. Wiele pensjonatów i willi w Międzyzdrojach pochodzi z XIX wieku, co nadaje miasteczku specyficzny charakter. Z jednej strony jest to spokojne uzdrowisko, z drugiej – znany kurort, do którego zjeżdżają znani i bogaci. Jednym z najważniejszych wydarzeń rozrywkowych w Międzyzdrojach jest Europejski Festiwal Gwiazd.

== Dojazd ==
=== Samolotem ===

=== Pociągiem ===
Znajduje się tu stacja kolejowa.

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==

== Warto zobaczyć ==
'''Plaża w Międzyzdrojach''' – uważana jest za jedną z najczystszych i najpiękniejszych plaż w Polsce. Odpoczywając na niej można skorzystać z bogatej oferty sprzętów wodnych. Przy plaży znajdują się także knajpki i kawiarnie.

'''Molo w Międzyzdrojach''' – jest to symbol tej nadmorskiej miejscowości. Ma prawie 400 m długości i jest jednym z najdłuższych w Polsce. Zaczyna się charakterystycznymi dwiema białymi wieżyczkami. Pierwsze molo w tym miejscu zbudowano już na początku XX wieku. To dzisiejsze pochodzi z lat 90-tych. Przy molo cumują statki wycieczkowe. Jest to jedno z ulubionych miejsc spacerów wśród turystów. W pobliżu znajduje się wiele punktów gastronomicznych i stoisk z pamiątkami.

[[File:Pomnik Gustawa Holoubka w Międzyzdrojach -Aw58.JPG|thumb|Ławeczka Gustawa Holoubka]]
'''[[w:Promenada Gwiazd w Międzyzdrojach|Promenada Gwiazd Międzyzdroje]]''' – jest to jedna z głównych atrakcji turystycznych Międzyzdrojów. Aleja jest wzorowana na podobnym miejscu w Hollywood. Każdego roku, podczas Festiwalu Gwiazd, znane postacie kina i telewizji zostawiają odciski swoich dłoni na pamiątkowych płytach. Od pewnego czasu przy Promenadzie Gwiazd pojawiają się ławeczki z podobiznami znanych osób. Jedna z ławeczek upamiętnia wybitnego aktora Gustawa Holoubka.

'''Muzeum Figur Woskowych''' – w muzeum można zobaczyć bardzo realistyczne woskowe rzeźby znanych aktorów i postaci filmowych, a także bohaterów kreskówek oraz popularnych muzyków. Turyści odwiedzający muzeum chętnie robią sobie zdjęcia z eksponatami, które do złudzenia przypominają żywe osoby. Ekspozycja stale się powiększa. Obecnie liczy około 30 figur. Muzeum znajduje się w pobliżu Promenady Gwiazd.
* adres: ul. Bohaterów Warszawy 20, 72-500 Międzyzdroje;
* telefon: 91 328 25 70;
* godziny otwarcia: 11:00-19:00;

'''Park Zdrojowy w Międzyzdrojach''' – park założono pod koniec XIX wieku. Można w nim zobaczyć ciekawe okazy drzew: dęby piramidalne, platany i żywotniki. Turyści często wybierają park jako miejsce wypoczynku. Jest to miejsce o zupełnie innym charakterze niż nadmorska promenada. W parku znajduje się zabytkowy dom zdrojowy, a także siedziba Międzynarodowego Domu Kultury oraz Muzeum Figur Woskowych.

'''Muzeum Przyrodnicze Wolińskiego Parku Narodowego''' – na wystawach w muzeum można poznać bliżej florę i faunę Wolińskiego Parku Narodowego. Placówka należy do najbardziej uczęszczanych muzeów przyrodniczych w kraju. Wystawy wykonane są przy użyciu realistycznych modeli, przedstawiających zwierzęta w ich naturalnym środowisku. Muzeum posiada największą w Polsce kolekcję samców batalionów w ich szacie godowej. Ważną część ekspozycji stanowi fotografia, malarstwo i rzeźba o tematyce przyrodniczej. Na wystawach bardzo realistycznie zostały przedstawione krajobrazy typowe dla Wolińskiego Parku Narodowego – klify nadmorskie i wybrzeże Zalewu Szczecińskiego.
* adres: ul. Niepodległości 3a, 72-500 Międzyzdroje;
* www: [http://www.wolinpn.pl www.wolinpn.pl];
* bilety: 3-5 PLN;
* godziny otwarcia: wtorek – sobota 9:00-15:00 (latem 9:00-17:00);

'''Zagroda pokazowa żubrów''' – znajduje się w niewielkiej odległości od centrum Międzyzdrojów. Można do niej dotrzeć podczas około półgodzinnego spaceru. W zagrodzie żyje kilka żubrów, a także inne leśne zwierzęta – osierocone sarny i dziki. Żubry to zwierzęta, które można spotkać niemal wyłącznie na terenie naszego kraju, a w Międzyzdrojach można podziwiać w środowisku zbliżonym do ich naturalnego. Mają do dyspozycji wybieg o wielkości 20 hektarów. Dla turystów wprowadzono liczne ułatwienia, takie jak pomosty widokowe, ławeczki oraz miejsca do spożywania posiłków. Do zagrody pokazowej można dojść dwoma popularnymi szlakami pieszymi.
* www: [http://www.wolinpn.pl www.wolinpn.pl];
* bilety: 3-5 PLN;
* godziny otwarcia: 
** maj – wrzesień: wtorek – niedziela 10-18, 
** październik – kwiecień: wtorek – niedziela 10-16;

'''Klify na Wyspie Wolin''' – najwyższe w Polsce klify – osiągają do 80 m wysokości ciągną się na przestrzeni 15 km, od Międzyzdrojów do Świdnej Kępy.


'''Wzgórze Wisielców''' – jest to rezerwat archeologiczny. Na wzgórzu znajduje się jedno z najstarszych cmentarzysk kurhanowych.
Na Wzgórzu Wisielców znajduje się rezerwat archeologiczny obejmujący cmentarzysko kurhanowe, które było jedną z największych nekropolii na Pomorzu. Zmarłych chowano w obrządku ciałopalnym, co wskazuje na pochodzenie cmentarzyska z IX-XI wieku. Pogrzeb polegał na spaleniu zwłok wraz z darami, które powierzono nieboszczykowi za życia. Mężczyzn chowano wraz z uzbrojeniem i narzędziami, a kobiety np. z klamrami. Nazwa pochodzi z czasów późniejszych. Na wzgórzu wieszano przestępców i piratów.

W mieście znajduje się 12 pomników przyrody i drzew pomnikowych, przeważnie dęby i cisy. 

== Najbliższe okolice ==
Niespełna 10 km na południe '''Średniowieczne grodzisko na klifie w [[w:Lubin (powiat kamieński)|Lubinie]]''' – wykopaliska na miejscu grodu, który funkcjonował w tym miejscu między X a XII wiekiem. Znajdują się na najwyższym punkcie nad Zalewem Szczecińskim. Gród ten miał charakter militarny i należał do największych na Pomorzu Zachodnim. Niedawno badania archeologiczne potwierdziły, że w tym miejscu znajdował się najstarszy kościół na Pomorzu. Podczas wykopalisk udało się znaleźć również wiele innych cennych przedmiotów. Grodzisko zlokalizowane jest w najwyższym punkcie nad Zalewem Szczecińskim, co daje możliwość podziwiania panoramy Zalewu i okolic. Do dyspozycji zwiedzających są tarasy widokowe oraz lunety.
* www: [http://www.grodziskolubin.pl www.grodziskolubin.pl];
* bilety: 2 PLN; 
* godziny otwarcia: maj – wrzesień: 10-20;

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==
* Dyskonty spożywcze:
** Biedronka, ul. Gryfa Pomorskiego
** Netto, ul. Gryfa Pomorskiego
** Lidl, ul. Niepodległości

== Gastronomia ==

== Rozrywka ==
Istnieje wiele pubów, barów i klubów w Międzyzdrojach. Większość z nich jest na promenadzie.

Kluby / lokale taneczne w Międzyzdrojach:
* [http://www.podmolo.pl/dechy/ Dechy Klub]. pod molo
* [http://www.podmolo.pl/paradise/ Paradise Club], pod molo, w całej Dechy
* [http://www.vi-hotels.com/de/amber-baltic/restaurants-bar-und-cafe/night-klub-plaza/?sword_list Plaza Night Club] w Hotelu Amber Baltic, Promenada Gwiazd 1
* [http://www.scena-club.pl/ Scena Klub], Boh. Warszawy 20, przy promenadzie (obok Dom Kultury)

== Noclegi ==
* [http://www.czasnadmorze.pl/miedzyzdroje-noclegi-nad-morzem/ Międzyzdroje – noclegi nad morzem]
* [http://meteor.turystyka.pl/noclegi,miedzyzdroje,0.html Międzyzdroje noclegi]

== Kontakt ==
* Urząd Miejski w Międzyzdrojach, ulica Książąt Pomorskich 5, Międzyzdroje, tel. 91 327 56 31, 91 327 56 38 [http://www.międzyzdroje.pl]

== Bezpieczeństwo ==
* Policja, ul. Mickiewicza 14, Międzyzdroje, telefon: 112, 997, 91 382 53 35
* Straż Miejska, ul. Książąt Pomorskich 5, Międzyzdroje, telefon: 91 327 56 40
* Straż Pożarna, ul. Kolejowa 25, Międzyzdroje, telefon: 112, 998, 91 328 06 80, 91 328 05 69
* Urząd Morski, ul. Skłodowskiej-Curie 18, Międzyzdroje, telefon: 91 328 25 65, 91 328 01 19

== Informacje turystyczne ==


== Wyjazd ==


{{Atrybucja}}
{{Jest w|Województwo zachodniopomorskie}}

{{Geo|53.928889|14.451389}}

[[Kategoria:Powiat kamieński]]</text>
      <sha1>rl9uy6syrnria0hkcso7v029e5e5rrg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mozambik</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1555</id>
    <revision>
      <id>120093</id>
      <parentid>108672</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T21:46:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bestoernesto</username>
        <id>9678</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>upgrade Eswatini</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3143" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{quickbar
| grafika=Maputo.jpg
| flaga=Flag of Mozambique.svg
| mapa=Mozambique (orthographic projection).svg
| stolica=[[Maputo]]
| ustrój=republika
| waluta=metical
| powierzchnia=801 590
| ludność=21 000 000
| język=portugalski
| religia=protestantyzm, katolicyzm, animizm, islam
| napięcie prądu=
| numer kierunkowy=+258
| domena=.mz
| strefa czasowa=UTC +2
}}
'''Mozambik''' – państwo położone w południowo-wschodniej [[Afryka|Afryce]]. Graniczy z [[Republika Południowej Afryki|RPA]], [[Eswatini]], [[Tanzania|Tanzanią]], [[Malawi]], [[Zimbabwe]] i [[Zambia|Zambią]]. Przez kilka wieków kolonia portugalska, a w 1975 r. uzyskał niepodległość.

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===

=== Klimat ===

=== Historia ===

=== Polityka ===
&lt;!-- 115 	 Mozambik 	4,02 	System hybrydowy 	System prezydencki --&gt;

=== Gospodarka ===

== Dojazd ==
=== Samochodem ===

=== Samolotem ===
Największym portem lotniczym w Mozambiku jest międzynarodowy port lotniczy w Maputo.

=== Statkiem ===

== Regiony ==
Mozambik podzielony jest na 10 prowincji oraz miasto wydzielone Maputo. One z kolei dzielą się na dystrykty.

Prowincje i ich stolice:

    Cabo Delgado – Pemba
    Gaza – Xai-Xai
    Inhambane – Inhambane
    Manica – Chimoio
    Maputo (stołeczna)
    Maputo – Matola
    Nampula – Nampula
    Niasa – Lichinga
    Sofala – Beira
    Tete – Tete
    Zambézia – Quelimane

== Miasta ==
Według danych oficjalnych pochodzących z 2007 roku Mozambik posiadał ponad 90 miast o ludności przekraczającej 2 tys. mieszkańców. Stolica kraju Maputo jako jedyne miasto liczyło ponad milion mieszkańców; 1 miasto z ludnością 500÷1000 tys.; 12 miast z ludnością 100÷500 tys.; 8 miast z ludnością 50÷100 tys.; 19 miast z ludnością 25÷50 tys. oraz reszta miast poniżej 25 tys. mieszkańców.
* [[Maputo]]
* [[Beira]]
* [[Matola]]
* [[Nampula]]
* [[Chimoio]]
* [[Quelimane]]
* [[Tete]]


Największe miasta w Mozambiku według liczebności mieszkańców (stan na 16.09.2007):

L.p. 	Miasto 	Prowincja 	Liczba ludności

1. 	Maputo 	Maputo 	1 094 628

2. 	Matola 	Maputo 	671 556

3. 	Nampula 	Nampula 	471 717

4. 	Beira 	Sofala 	431 583

5. 	Chimoio 	Manica 	237 497

6. 	Nacala 	Nampula 	206 449

7. 	Quelimane 	Zambezia 	193 343

8. 	Mocuba 	Zambezia 	168 736

9. 	Tete 	Tete 	155 870

10. 	Gurúè 	Zambezia 	145 466

== Ciekawe miejsca ==

== Transport ==

== Język ==
Językiem urzędowym jest portugalski.

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Noclegi ==

== Bezpieczeństwo ==
=== Zdrowie ===

== Kontakt ==

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Mozambiku ===
Brak placówki – państwo obsługiwane przez Ambasadę RP w Pretorii (RPA).
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Mozambiku w Berlinie

Stromstraße 47

10551 Berlin 

Telefon: +49 30 398 765 00

Fax: +49 30 398 765 03 

Strona www: http://www.embassy-of-mozambique.de/

E-mail: [Mailto:info@embassy-of-mozambique.de info@embassy-of-mozambique.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Afryka}}

[[Kategoria:Mozambik| ]]</text>
      <sha1>gmrcvqkmfdmjus2k7hxhk55ki5kmrvc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Carnet de Passage</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2406</id>
    <revision>
      <id>120098</id>
      <parentid>61645</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T22:13:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bestoernesto</username>
        <id>9678</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Afryka */ upgrade Eswatini</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4060" xml:space="preserve">Międzynarodowy dokument celny '''Carnet de Passage''' wystawia się osobom wyjeżdżającym samochodem do określonych państw (lista poniżej) lub przejeżdżającym przez ich terytorium. Bez niego należy na granicy uiścić stosowne opłaty celne.

'''Carnet de Passages en Douane''' ('''CPD''') wystawiany jest w Polsce przez [http://www.pzmtravel.com.pl/dokumenty-celne.html ''PZM-Travel'']. Wystawiając ten dokument PZM-Travel pełni rolę gwaranta, że jego posiadacz wywiezie pojazd z powrotem do kraju w terminie ważności CPD oraz będzie przestrzegał przepisów celnych i prawnych krajów/stref celnych, w których karnet jest honorowany.

Karnet pozwala wjechać pojazdom bez ponoszenia dodatkowych opłat celnych do krajów [[Bliski Wschód|Bliskiego]] i [[Daleki Wschód|Dalekiego Wschodu]], [[Azja|Azji]], [[Afryka|Afryki]], [[Ameryka Południowa|Południowej Ameryki]], [[Australia|Australii]] i [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]]. Dokument może być używany kilkakrotnie podczas podróży danego pojazdu w okresie ważności (czyli 1 roku), o ile przepisy danego kraju nie mówią inaczej.

CPD jest drukiem celnym i musi być przechowywany razem z innymi dokumentami (paszport, dowód rejestracyjny). Nie wolno go przekazywać innej osobie, ani okazywać go na inny pojazd. Karnet musi być zgodny z dokumentami pojazdu i osoby. Nieprawidłowe dane mogą spowodować problemy na granicach. Podczas ważności karnetu pojazd musi być używany wyłącznie przez właściciela lub osobę upoważnioną wymienioną w dokumencie.

Karnet podlega zwrotowi do PZM-Travel przed upływem terminu jego ważności lub najpóźniej do 30 dnia po tym terminie.

== Wniosek o CPD ==
Prawo otrzymania karnetu mają osoby wyjeżdżające prywatnie lub służbowo za granicę pojazdem zarejestrowanym na terenie RP.

Czas oczekiwania na wydanie CPD wynosi 10-14 dni.

Aby otrzymać karnet należy przedstawić następujące dokumenty:
* dowód rejestracyjny pojazdu,
* wypełniony druk umowy (dla pojazdów zarejestrowanych na firmę – aktualny wypis z KRS),
* potwierdzenie dokonania wpłaty kaucji jako zabezpieczenia karnetu na konto PZM-Travel,
* uiścić opłatę za wydanie karnetu CPD.

== Przedłużenie ważności CPD ==
Można tego dokonać w danym kraju składając wniosek do uprawnionego lokalnego automobilklubu i uiścić dodatkową opłatę. Jednak nie wszędzie jest to możliwe, należy więc przed wyjazdem sprawdzić tę możliwość w PZM-Travel. Przedłużony karnet obowiązuje tylko w kraju, w którym jego ważność została przedłużona.

== Ceny sprzedaży dokumentów CPD ==
* 305 zł brutto za karnet 5-kartkowy (oznacza 5 wjazdów i wyjazdów),
* 488 zł brutto za karnet 10-kartkowy (oznacza 10 wjazdów i wyjazdów),
* 732 zł brutto za karnet 25-kartkowy (oznacza 25 wjazdów i wyjazdów),
* 150 zł brutto za przedłużenie ważności każdego karnetu.

== Kraje wymagające karnetu ==
Zobacz [http://manyeyes.alphaworks.ibm.com/manyeyes/visualizations/countries-that-require-a-carnet mapę krajów wymagających karnetu].

=== Afryka ===
* [[Botswana]]
* [[Burundi]]
* [[Kamerun]]
* [[Republika Środkowoafrykańska]]
* [[Czad]]
* [[Demokratyczna Republika Konga]]
* [[Dżibuti]]
* [[Egipt]]
* [[Eswatini]]
* [[Etiopia]]
* [[Ghana]]
* [[Gwinea-Bissau]]
* [[Kenia]]
* [[Lesotho]]
* [[Libia]]
* [[Malawi]]
* [[Namibia]]
* [[Nigeria]]
* [[Rwanda]]
* [[Senegal]]
* [[RPA]]
* [[Sudan]]
* [[Tanzania]]
* [[Uganda]]
* [[Zambia]]
* [[Zimbabwe]]

=== Ameryka Południowa ===
* [[Argentyna]]
* [[Boliwia]]
* [[Chile]]
* [[Kolumbia]]
* [[Ekwador]]
* [[Paragwaj]]
* [[Peru]]
* [[Wenezuela]]

=== Azja / Bliski Wschód ===
* [[Bangladesz]]
* [[Indie]]
* [[Iran]]
* [[Japonia]]
* [[Jordania]]
* [[Kuwejt]]
* [[Nepal]]
* [[Oman]]
* [[Pakistan]]
* [[Katar]]
* [[Singapur]] (poza pojazdami zarejestrowanymi na Półwyspie Malejskim)
* [[Sri Lanka]]
* [[Syria]]
* [[Zjednoczone Emiraty Arabskie]]

=== Oceania ===
* [[Australia]]
* [[Indonezja]]
* [[Malezja]]
* [[Nowa Zelandia]]

{{Atrybucja}}

[[Kategoria:Informatory turystyczne]]</text>
      <sha1>2xlgeclqcvuwzvomug82tqjkgtoeg4t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Południowa Afryka</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2776</id>
    <revision>
      <id>120094</id>
      <parentid>105325</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T21:49:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bestoernesto</username>
        <id>9678</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>upgrade Eswatini</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19579" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Quickbar
| grafika=Drakensburgmountains.jpg
| mapa=South Africa (orthographic projection).svg
| flaga=Flag of South Africa.svg
| stolica=[[Pretoria]], nowa nazwa ''Tshwane''
| ustrój=Republika
| waluta= Rand (ZAR) albo (R)
| powierzchnia=''razem:'' 1,219,912 km²&lt;br /&gt;''ląd:'' 1,219,912 km²&lt;br /&gt;''woda:'' 0 km²
| języki= 11 oficjalnych języków, są to: afrikaans, angielski, ndebele, khosa, zulu, pedi, soto, tswana, swati, venda i tsonga
| religia=Chrześcijaństwo (ok. 70%) - głownie protestantyzm&lt;br /&gt;Praktykowane są również religie miejscowe, z wielowiekową tradycją, łączące niejednokrotnie animistyczne wątki ludowych wierzeń z chrześcijańskimi.&lt;br /&gt;Około 1% społeczeństwa wyznaje islam.
| napięcie elektryczne=220-240V/50HZ (Wtyczka RPA)
| numer kierunkowy=+27
| domena=.co.za
}}
'''Południowa Afryka''' ('''Republika Południowej Afryki''', w skrócie '''RPA''', ang. ''Republic of South Africa'') – państwo które położone jest na południowym krańcu kontynentu [[afryka]]ńskiego. Graniczy od północy z [[Namibia|Namibią]], [[Botswana|Botswaną]], [[Zimbabwe]], [[Eswatini]] i [[Mozambik]]iem oraz z [[Lesotho]], enklawą znajdującą się wewnątrz terytorium RPA. Zachodnie wybrzeże leży nad Oceanem Atlantyckim, a wschodnie nad ciepłymi wodami Oceanu Indyjskiego.

== Charakterystyka ==
RPA to duży kraj o bardzo zróżnicowanych krajobrazach i wielu kontrastach, ma 11 oficjalnych języków urzędowych, którymi jak się można domyślić, mówią ludzie o bardzo odmiennym podłożu kulturalnym. RPA to najbogatsze państwo afrykańskie o silnej gospodarce, której motorem napędowym jest wydobycie złota i diamentów.

=== Geografia ===
W topografii kraju dominuje rozległy płaskowyż o średniej wysokości 1500 m n.p.m., znany jako Wysoki Weld. Na północnym zachodzie przechodzi on w półpustynną równinę Kalahari, a na wschodzie w Niski Weld. Naturalną granicą pomiędzy weldami jest Urwisko Gór Smoczych.

=== Fauna i flora ===

=== Klimat ===
Republika Południowej Afryki zalicza się do regionów suchych. Na dwóch trzecich powierzchni kraju opady roczne są mniejsze niż 500 mm. W głębi kraju deszcz pada tylko w miesiącach letnich, czyli od listopada do kwietnia. Zazwyczaj są to krótkie, ale gwałtowne ulewy. Promienie słoneczne ogrzewają wybrzeże o 300 godzin dłużej niż na Wyspach Kanaryjskich, dlatego można się tu wybrać o każdej porze roku. W Zachodniej Prowincji Przylądkowej okres opadów to zima (od czerwca do września).

We Wschodniej Prowincji Przylądkowej panuje zróżnicowany klimat odzwierciedlający zróżnicowanie geograficzne tego regionu. Na wybrzeżu panuje klimat umiarkowany, w górach padają obfite deszcze a zimą śnieg natomiast na obrzeżach Karru opady są niewielkie. Średnie temperatury w East London i Port Elizabeth wahają się od 26°C, latem do 21°C w zimie (czerwiec – sierpień). W Karru, położonym w głębi lądu temperatura zimą spada do –6°C, latem nawet do 40°C.

W Kwa Zulu-Natal na znacznej części wybrzeża przez cały rok jest ciepło. To samo dotyczy wody w morzu, ogrzewanej prądem Agulhas (Prąd Przylądka Igielnego). Durban ma aż 230 słonecznych dni w roku. Latem, kiedy temperatura regularnie przekracza 30 stopni, upały i wysoka wilgotność powietrza bywają męczące dla ludzi. Równie ciepło jest w wielu rejonach w głębi kraju, ale w godzinach popołudniowych występują tam często nagłe i gwałtowne burze, zwłaszcza w Górach Smoczych i na wzgórzach wokół Eshowe. Zimą w najwyższych partiach gór zdarzają się opady śniegu.

Wolne Państwo jest najzimniejszą prowincją RPA. W zimie temperatura może spaść aż do –8°C. W dzień jest tutaj sucho i słonecznie. Od października do kwietnia występują tutaj przelotne deszcze. Dość obfite opady śniegu nawiedzają każdej zimy tereny położone u stóp gór Maluti, niedaleko Parku Narodowego Golden Gate (Wyżyna Wschodnia).

Większa część Prowincji Gauteng leży na wysokości 1600 m n.p.m., dzięki temu występuje tutaj chłodny wiatr zmniejszający dokuczliwość upałów. Latem zarówno w Johannesburgu, jak i w Pretorii bywa gorąco. Gwałtowne burze i częste opady gradu występują tylko latem. Zimy bywają chłodne, zdarzają się przymrozki i bardzo rzadko opady śniegu.

W prowincji Mpumalanga zimą temperatura może spaść nocą do zera. Dnie są słoneczne. Z kolei wybierając się w rejony niskiego Weldu, zamiast kurtek trzeba zabrać moskitierę i środki przeciw komarom. Latem temperatura często przekracza 35°C, powszechne są też ulewy.

Limpopo to region gorący i suchy. Im dalej na północ, tym wyższa temperatura. Nieco chłodniej i wilgotniej jest na obszarze pasma Soutpansberg. Mgły i mżawki zdarzają się dość często na terenie łagodnych wzgórz Letaba Valley i regionu Venda.

W Prowincji Północno-Zachodniej latem temperatura waha się od 22°C do 34°C. Zima charakteryzuje się suchymi i słonecznymi dniami, chłodnymi nocami i średnią temperaturą w granicach 16°C (średnia dzienna może jednak wynieść od 2°C do 20°C). W lecie (VIII-III) zdarzają się krótkie popołudniowe burze.

Północna Prowincja Przylądkowa to kraina skrajnych zjawisk pogodowych. Ma charakter półpustynny, więc latem temperatura na terenie Kalahari i Karru często przekracza 40°C w dzień, a nocą spada poniżej zera. Opady deszczu są bardzo skąpe (50-400 mm rocznie) i zdarzają się przeważnie w zachodniej części prowincji. Dzięki nim wiosną zakwita tutaj tysiące kwiatów w Namaqualand. Przez prowincję płynie Oranje, doliny rzeki są żyzne, a region bywa czysto nazywany Zielonym Kalahari.

=== Polityka ===
Głową państwa i szefem rządu RPA jest prezydent wybierany na pięcioletnią kadencję przez Zgromadzenie Narodowe. Parlament stanowi władzę ustawodawczą, Zgromadzenie Narodowe (czterystu deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych) i Senat (90 senatorów wybieranych przez zgromadzenie prowincjonalne).
Prezydent - Jacob Zuma
41 	 Południowa Afryka 	7,24 	Demokracja wadliwa 	Demokracja konstytucyjna, bikameralizm

=== Podział administracyjny ===
* [[Gauteng]] (stolica [[Johannesburg]])
* [[Limpopo]] (stolica [[Polokwane]])
* [[Mpumalanga]] (stolica [[Nelspruit]])
* [[Prowincja Przylądkowa Wschodnia]] (stolica [[Bhisho]])
* [[Prowincja Przylądkowa Północna]] (stolica [[Kimberley]])
* [[Prowincja Przylądkowa Zachodnia]] (stolica [[Kapsztad]])
* [[Wolne Państwo]] ([[Bloemfontein]])
* [[KwaZulu-Natal]] ([[Pietermaritzburg]])

=== Miasta ===
W Republice Południowej Afryki nie funkcjonuje oficjalna, administracyjna definicja miasta. Największe obszary metropolitalne znajdują się w granicach okręgów metropolitalnych (ang. metropolitan municipalities). Pozostałe miasta, podobnie jak tereny wiejskie, podzielone są pomiędzy dystrykty (district municipalities), a następnie gminy (local municipalities).

Dla potrzeb statystycznych w kraju wprowadzono podział gmin na szereg kategorii odzwierciedlających stopień ich urbanizacji (podział ten nie jest jednak usankcjonowany prawnie). Gminy zdominowane przez zabudowę miejską są określane mianem „miast drugorzędnych” (secondary cities), natomiast gminy o mniejszym stopniu urbanizacji lecz z wyraźnie dostrzegalnym centrum zlokalizowanym na obszarze miejskim nazywane są „dużymi miasteczkami” (large towns). Pozostałe gminy przynależą do kategorii „małych miasteczek” (small towns) bądź „przeważająco wiejskich” (mostly rural).

&lt;!-- W 2011 roku w kraju było 8 okręgów metropolitalnych (oznaczanych literą A), 19 „miast drugorzędnych” (B1) oraz 29 „dużych miasteczek” (B2).

Lista okręgów metropolitalnych (A) oraz gmin o dużym stopniu urbanizacji (kategorie B1 i B2)
Nazwa okręgu/gminy 	Główna miejscowość 	Prowincja 	Kategoria[2] 	Liczba ludności (2011)[3]
Buffalo City 	East London, Oos-Londen 	Przylądkowa Wschodnia 	A 	755 200
City of Cape Town 	Kapsztad, Cape Town, Kaapstad 	Przylądkowa Zachodnia 	A 	3 740 026
City of Johannesburg 	Johannesburg 	Gauteng 	A 	4 434 827
Ekurhuleni 	Germiston 	Gauteng 	A 	3 178 470
eThekwini 	Durban, eThekwini 	KwaZulu-Natal 	A 	3 442 361
Mangaung 	Bloemfontein 	Wolne Państwo 	A 	747 431
Nelson Mandela Bay 	Port Elizabeth 	Przylądkowa Wschodnia 	A 	1 152 115
Tshwane 	Pretoria 	Gauteng 	A 	2 921 488
Breede Valley 	Worcester 	Przylądkowa Zachodnia 	B2 	166 825
City of Matlosana 	Klerksdorp 	Północno-Zachodnia 	B1 	398 676
Dihlabeng 	Bethlehem 	Wolne Państwo 	B2 	128 704
Drakenstein 	Paarl 	Przylądkowa Zachodnia 	B1 	251 262
Emakhazeni 	Belfast 	Mpumalanga 	B2 	47 216
Emalahleni 	Witbank 	Mpumalanga 	B1 	395 466
Emfuleni 	Vanderbijlpark 	Gauteng 	B1 	721 663
Emnambithi-Ladysmith 	Ladysmith 	KwaZulu-Natal 	B2 	237 437
George 	George 	Przylądkowa Zachodnia 	B1 	193 672
Govan Mbeki 	Secunda 	Mpumalanga 	B1 	294 538
Greater Kokstad 	Kokstad 	KwaZulu-Natal 	B2 	65 981
Hibiscus Coast 	Port Shepstone 	KwaZulu-Natal 	B2 	256 135
 //Khara Hais 	Upington 	Przylądkowa Północna 	B2 	93 494
King Sabata Dalindyebo 	Mthatha 	Przylądkowa Wschodnia 	B2 	451 710
Knysna 	Knysna 	Przylądkowa Zachodnia 	B2 	68 659
KwaDukuza 	KwaDukuza 	KwaZulu-Natal 	B2 	231 187
Lukhanji 	Queenstown 	Przylądkowa Wschodnia 	B2 	190 723
Madibeng 	Brits 	Północno-Zachodnia 	B1 	477 381
Mafikeng 	Mafikeng 	Północno-Zachodnia 	B2 	291 527
Makana 	Grahamstown 	Przylądkowa Wschodnia 	B2 	80 390
Matjhabeng 	Welkom 	Wolne Państwo 	B1 	406 461
Mbombela 	Nelspruit 	Mpumalanga 	B1 	588 794
Merafong City 	Carletonville 	Gauteng 	B2 	197 520
Metsimaholo 	Sasolburg 	Wolne Państwo 	B2 	149 108
Midvaal 	Meyerton 	Gauteng 	B2 	95 301
Mogalakwena 	Mokopane 	Limpopo 	B2 	307 682
Mogale City 	Krugersdorp 	Gauteng 	B1 	362 422
Moqhaka 	Kroonstad 	Wolne Państwo 	B2 	160 532
Mossel Bay 	Mossel Bay 	Przylądkowa Zachodnia 	B2 	89 430
Msukaligwa 	Ermelo 	Mpumalanga 	B2 	149 377
Msunduzi 	Pietermaritzburg 	KwaZulu-Natal 	B1 	618 536
Newcastle 	Newcastle 	KwaZulu-Natal 	B1 	363 236
Oudtshoorn 	Oudtshoorn 	Przylądkowa Zachodnia 	B2 	95 933
Overstrand 	Hermanus 	Przylądkowa Zachodnia 	B2 	80 432
Polokwane 	Polokwane 	Limpopo 	B1 	628 999
Randfontein 	Randfontein 	Gauteng 	B2 	149 286
Rustenburg 	Rustenburg 	Północno-Zachodnia 	B1 	549 575
Saldanha Bay 	Vredenburg 	Przylądkowa Zachodnia 	B2 	99 193
Sol Plaatjie 	Kimberley 	Przylądkowa Północna 	B1 	248 041
Stellenbosch 	Stellenbosch 	Przylądkowa Zachodnia 	B1 	155 733
Steve Tshwete 	Middelburg 	Mpumalanga 	B1 	229 831
Tlokwe 	Potchefstroom 	Północno-Zachodnia 	B1 	162 762
uMdoni 	Scottburgh 	KwaZulu-Natal 	B2 	78 875
uMhlathuze 	Richards Bay 	KwaZulu-Natal 	B1 	334 459
uMngeni 	Howick 	KwaZulu-Natal 	B2 	92 710
Westonaria 	Westonaria 	Gauteng 	B2 	111 767 
Największe zespoły miejskie
Źródło: City Population

L.p. 	Aglomeracja 	Prowincja 	Liczba ludności (2011)
1. 	Johannesburg 	Gauteng 	7 860 781
2. 	Kapsztad 	Przylądkowa Zachodnia 	3 430 992
3. 	Durban 	KwaZulu-Natal 	2 786 046
4. 	Pretoria 	Gauteng 	1 763 336
5. 	Port Elizabeth 	Przylądkowa Wschodnia 	876 436
6. 	Soshanguve 	Gauteng 	728 063
7. 	Evaton 	Gauteng 	605 504
8. 	Pietermaritzburg 	KwaZulu-Natal 	475 238
9. 	Bloemfontein 	Wolne Państwo 	464 591
10. 	Vereeniging 	Gauteng 	377 922--&gt;

=== Społeczeństwo ===
Około 76% ludności RPA stanowią ludy Bantu, czyli Zulusi (ponad 27%), Soto (19%), Khosa (12%), Tswana (6%), a także Buszmeni i Hotentoci. Około 13% społeczeństwa to potomkowie osadników holenderskich (Burowie albo Afrykanerzy) oraz Brytyjczycy, Żydzi i Niemcy. W RPA mieszka też ludność pochodzenia azjatyckiego w większości Hindusi i Chińczycy.

=== Zwyczaje ===
&lt;!-- do dalszej rozbudowy --&gt;

=== Święta ===
* 1 stycznia Nowy Rok
* 21 marca Dzień Praw Człowieka
* 27 kwietnia Dzień Wolności
* 1 maja Święto Pracy
* 16 czerwca Dzień Młodzieży
* 9 sierpnia Dzień Kobiet
* 24 września Dzień Tradycji
* 16 grudnia Dzień Pojednania
* 25 i 26 grudnia Boże Narodzenie
* Wielkanoc (Wielki Piątek, Niedziela i Poniedziałek)

=== Kultura i sztuka ===
&lt;!-- do dalszej rozbudowy --&gt;

=== Przed wyjazdem ===

=== Kiedy jechać ===
Wyprawę do Republiki Południowej Afryki można planować w dowolnej porze roku. Termin wyjazdu najlepiej będzie uzależnić od celu podróży. Należy pamiętać, że pory roku w RPA są przeciwieństwem pór na półkuli północnej. Zimy (od czerwca do września) są suche i chłodne, stwarzają więc dobre warunki do pieszych wędrówek i dogodnej obserwacji zwierząt. Roślinność jest zimą mniej bujna, sprawia to że zwierzęta podchodzą częściej do wodopojów. Na większości obszaru RPA dni są bezchmurne i ciepłe, noce chłodne, czasami z przymrozkami dlatego w turystycznym ekwipunku nie powinno zabraknąć grubej kurtki. W lecie możemy spodziewać się wysokich temperatur, ulewnych deszczów i gradu. Wzdłuż wybrzeża Oceanu Indyjskiego panuje tropikalny parny klimat o dużej wilgotności powietrza.

Przy planowaniu terminu podróży ważniejsze znaczenie niż pogoda mają terminy ferii szkolnych. Na przełomie grudnia i stycznia panuje tutaj sezon urlopowy, tłumy turystów wyjeżdżają z miast na wakacje. Trudno jest więc o znalezienie wolnych miejsc w hotelach. Ceny w tym czasie są o wiele wyższe.

=== Wizy ===
Obywatele RP mogą wjeżdżać bez wiz i przebywać na terytorium Republiki Południowej Afryki do 30 dni. Osoby udające się na pobyt dłuższy lub w celu podjęcia pracy muszą mieć wizę, którą można otrzymać w każdej placówce dyplomatyczno-konsularnej RPA za granicą. Na przejściach granicznych RPA wiz się nie wydaje. Przy wjeździe wymagany okres ważności paszportu powinien być dłuższy od okresu ważności wizy o co najmniej 6 miesięcy. Wymagany jest też bilet powrotny.

=== Przepisy celne ===
==== Przejścia graniczne ====
===== Granica z Botswaną =====
* Skilpadsnek (na autostradzie N4, 54 km od Zeerust) tel. +27 (0)18 366-1469
Czynne od godz. 6 do godz. 22.
* Granica z Lesotho

Maseru Bridge (15 km od Ladybrand, na autostradzie N8 w kierunku Maseru)

tel. +27 (0) 51 924-4004 Czynne 24 godziny na dobę.

* Ficksburg Bridge (W Parku Narodowym uKhahlamba-Drakensberg)

tel. +27 (0) 51 933-2760 Czynne 24 godziny na dobę.

* Sani Pass (W Parku Narodowym uKhahlamba-Drakensberg)

tel. +27 (0) 51 430-3664 Czynne od godz. 8 do godz. 16.

===== Granica z Mozambikiem =====
* Lebombo (na autostradzie N4 pomiędzy Nelspruit i Maputo)

tel. +27 (0) 13 790-7203 Czynne od godz. 6 do godz. 22.

* Kosi Bay (na trasie R22 pomiędzy Hluhluwe i Ponta do Ouro)

tel. +27 (0) 35 592-0251 Czynne od godz. 8 do godz. 16.

===== Granica z Namibią =====
* Nakop (132 km od Upington na trasie N10 w kierunku Ariamsvlei)

tel. +27 (0) 54 571-0008 Czynne 24 godziny na dobę.

* Vioolsdrift (On the N7 north of Springbok) tel. +27 (0)27 761-8760
Czynne 24 godziny na dobę.

===== Granica z Eswatini =====
* Oshoek (120 km od Ermelo na trasie N17 w kierunku Mbabane)

tel. +27 (0) 17 882-0138 Czynne od godz. 7 do godz. 22.

===== Granica z Zimbabwe =====
* Beit Bridge (na N1 około 16 km w kierunku Messina)

tel. +27 (0) 15 530-0070 Czynne 24 godziny na dobę.

Czas otwarcia granic jest przedłużony w okresie letnim. Więcej informacji na temat przejść granicznych może dostarczyć South African Border Information Service pod numerem telefonu: +27 (0) 86 026-7337

=== Wymiana waluty ===
&lt;!-- należy rozbudować --&gt;

== Dojazd ==
=== Samolotem ===

=== Pociągiem ===

=== Samochodem ===
Republika Południowej Afryki posiada bardzo dobrze rozwiniętą sieć dróg i autostrad. Poza wielkimi miastami, pojazdów na drogach jest raczej niedużo. Obowiązuje tutaj ruch lewostronny.

Wielu kierowców RPA nie umie czytać i pisać, nie znają oni podstawowych zasad ruchu drogowego, dlatego RPA ma bardzo dużą liczbę wypadków drogowych. Tylko w okresie świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku na drogach RPA ginie w wypadkach ponad 1000 osób.

Prowadząc samochód, trzeba cały czas uważać i liczyć się z tym że inny użytkownik drogi wykona jakiś zaskakujący manewr. Szczególnie złą sławą cieszą się w tym względzie kierowcy mikrobusów.

Maksymalna prędkość na autostradach wynosi 120 km/godz, na drogach wiejskich 100 km/godz, na terenie zabudowanym 60 km/godz. Kierowca i pasażerowie mają obowiązek zapinania pasów bezpieczeństwa

=== Wynajem samochodu ===
Międzynarodowe sieci mające przedstawicielstwa w RPA to:&lt;br /&gt;
'''Avis Rent-A-Car''' tel. 0800 (0) 21 111 (numer bezpłatny) www.avis.com,&lt;br /&gt;
'''Europcar''' 0800 (0) 11 344 (numer bezpłatny) www.europcar.com&lt;br /&gt;
'''Hertz''' 0800 (0) 21 515 (numer bezpłatny) www.hertz.com&lt;br /&gt;
Osoby rezerwujące przelot na lokalnych liniach '''kulula.com''' mogą dodatkowo wynająć samochód w bardzo atrakcyjnych cenach.&lt;br /&gt;
Godne polecenia wypożyczalnie:&lt;br /&gt;
Around About Cars tel +27 (0) 21 422 4022 www.aroundaboutcars.com&lt;br /&gt;
Imperial tel. +27 (0) 21 3863239&lt;br /&gt;
Economy Hire (tylko w Kapsztadzie i w Plettenberg Bay) tel. +27 (0) 41 5815826

'''Uwaga:''' Nie można przekraczać granicy RPA z Zimbabwe i Mozambikiem wynajętym samochodem ze względu na ograniczenia stawiane przez firmy ubezpieczeniowe. Aby przekraczać granicę z Namibią, Lesotho i Eswatini wymagana jest pisemna zgoda wypożyczalni samochodów.

== Warto zobaczyć ==
=== Parki Narodowe RPA ===
* [[Park Narodowy Addo Elephant]]
* [[Park Narodowy Augrabies Falls]]
* [[Park Narodowy Bontebok]]
* [[Park Narodowy Golden Gate Highlands]]
* [[Park Narodowy Karru]]
* [[Park Narodowy Krugera]]
* [[Park Narodowy Mapungubwe]]
* [[Park Narodowy Pilanesberg]]
* [[Park Narodowy Richtersveld]]
* [[Park Narodowy Royal Natal]]
* [[Park Narodowy Sodwana Bay]]
* [[Park Narodowy Tsitsikamma]]
* [[Park Narodowy uKhahlamba-Drakensberg]]
* [[Park Narodowy Wilderness]]
* [[Park Narodowy Zachodniego Wybrzeża]]
* [[Park Narodowy Zebr Górskich]]

=== Obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO ===
W maju 2008 roku było 851 miejsc wpisanych Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 141 krajach z czego Republika Południowej Afryki posiada aż osiem. Jest tutaj 4 miejsca Dziedzictwa Kulturalnego, 3 Przyrodniczego i jedno Kulturalnego i Przyrodniczego.

* Kolebka Ludzkości
* Robben Island
* iSimangaliso Wetland Park (dawna nazwa Greater St Lucia Wetland Park)
* Vredefort Dome
* uKhahlamba Drakensberg Park
* The Richtersveld Cultural and Botanical Landscape
* Mapungubwe
* The Cape Floral Region

=== Noclegi ===
&lt;!-- 
==== Hostele i schroniska młodzieżowe ====

==== Hotele ====
===== Tanio =====

===== Umiarkowanie =====

===== Drogo ===== --&gt;

=== Bezpieczeństwo ===
Przestępczość w Republice Południowej Afryki zawsze była bardzo wysoka.

Akty przemocy przeciw turystom zdarzają się rzadko, jednak należy zachować duże środki bezpieczeństwa.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
'''Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Pretorii'''

14 Amos Street, Colbyn 0083, Pretoria

Telefon: +27 12 430 26 21

Faks: +27 86 765 04 21

Strona www: https://pretoria.msz.gov.pl/pl/

E-mail: [Mailto:konsulat@mweb.co.za secretary.pretoria@msz.gov.pl]

'''Ambasada RPA w Warszawie'''

ul. Koszykowa 54

00-675 Warszawa

Telefon: +48 22 622 10 31

Fax: +48 22 22 625 62 70

Strona www: http://www.dirco.gov.za/warsaw

E-mail: [Mailto:warsaw.political@dirco.gov.za warsaw.political@dirco.gov.za] 

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Afryka}}

[[Kategoria:Republika Południowej Afryki| ]]</text>
      <sha1>ff692surwbnw9zdzuondjz9bml4cp5n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eswatini</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2852</id>
    <revision>
      <id>120089</id>
      <parentid>102006</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T21:19:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bestoernesto</username>
        <id>9678</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce */ upgrade Eswatini</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8939" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{quickbar
| grafika= Coat of arms of Eswatini.svg
| flaga=Flag of Eswatini.svg
| mapa=LocationSwaziland.svg
| stolica=[[Mbabane]]
| ustrój=monarchia konstytucyjna
| waluta=lilangeni
| powierzchnia=17 363
| język=suazi, angielski
| religia=protestantyzm
| napięcie prądu=
| numer kierunkowy=+268
| domena=.sz
| strefa czasowa=UTC +2
}}
'''Eswatini''' (również '''Suazi''') – niewielkie państwo w południowej [[Afryka|Afryce]] (jedno z najmniejszych na kontynencie) usytuowane na wschodnich stokach Gór Smoczych. Graniczy z [[Mozambik]]iem i [[Republika Południowej Afryki|Republiką Południowej Afryki]]. Nazwa kraju pochodzi od plemienia Suazi z grupy Bantu, które zamieszkuje te tereny.

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
Eswatini posiada szeroką różnorodność krajobrazów, od gór wzdłuż granicy z Mozambikiem, przez sawanny na wschodzie, po lasy deszczowe na północnym zachodzie. Główną rzeką płynącą przez ten kraj jest [[Lusutfu]]. Stolica państwa, [[Mbabane]], jest drugim co do wielkości miastem w państwie. Inne większe ośrodki to Manzini, [[Lobamba]] i Siteki.

=== Klimat ===
Klimat z racji położenia określany jest jako zwrotnikowy, z wilgotną odmianą, gdzie rzeźba terenu ma istotny wpływ na pogodę w Eswatini.

Kraj jest stosunkowo chłodny, obszary [[Niski Weld|Niskiego Weldu]] (krainy w Południowej Afryce, pokrytej sawannami) cechują się średnimi dobowymi temperaturami około 25 °C w styczniu i 20 °C w lipcu. Im dalej na zachód, tym jest chłodniej. Wraz ze wzrostem wysokości spada temperatura. Obszary [[Wysoki Weld|Wysokiego Weldu]] (płaskowyżu w Afryce Południowej) są dość chłodne. W styczniu średnie wartości przyjmują tu zaledwie 15 °C, zaś w lipcu 12 °C. Na terenach najwyżej położonych występują przymrozki, a nawet opady śniegu.

=== Historia ===
Obszar dzisiejszego Eswatini był pierwotnie zamieszkiwany przez Buszmenów, zaś w czasach kolonialnych znajdował się pod panowaniem [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. Kraj uzyskał niepodległość w 1968 roku. Choć obecnie podstawą gospodarki jest rolnictwo, to Eswatini należy do wąskiej grupy krajów Afryki, które są dosyć dobrze rozwinięte. Ponadto kraj należy do regionu stabilnych politycznie i niedotkniętych wojnami domowymi jak [[Sudan]] czy [[Somalia]].

19 kwietnia 2018 król Mswati III ogłosił, że dla uczczenia 50. rocznicy niepodległości Królestwo Suazi zmienia nazwę na Królestwo Eswatini. Nowa nazwa oznacza w języku suazi &quot;kraj ludu Suazi&quot;. Dodatkowym argumentem dla zmiany było wyraźniejsze rozróżnienie nazwy królestwa oraz nazwy [[Szwajcaria|Szwajcarii]], które w języku angielskim brzmią podobnie (odpowiednio: Swaziland – Switzerland).

=== Polityka ===

=== Gospodarka ===

== Dojazd ==
=== Samochodem ===
Dojazd możliwy jest z sąsiedniego Mozambiku lub Południowej Afryki. Chcąc dostać się samochodem, lepiej nie mijać granicy po godzinie 22:00, w celu zachowania bezpieczeństwa i uniknięcia rewizji w Eswatini (zamiast na przejściu granicznym).

=== Samolotem ===
[[Plik:Matsapha.JPG|mały|Terminal lotniska w Manzini]]
Jedynym portem lotniczym Eswatini obsługującym ruch międzynarodowy jest King Mswati III International Airport pod [[Manzini]], 90 km od Mbabane (kod IATA: SHO).

Z [[Polska|Polski]] nie ma bezpośrednich połączeń lotniczych do Eswatini. Bilet z dwiema przesiadkami w dwie strony z [[Warszawa|Warszawy]] do Manzini kosztuje około 1000 euro. Tańszym rozwiązaniem jest zwykle przelot do [[Johannesburg|Johannesburga]] w [[Południowa Afryka|RPA]], a następnie dojazd do Eswatini drogą lądową.

Do Mbabane można przylecieć bezpośrednio tylko z Johannesburga, za około 150 euro w jedną stronę. Należy pamiętać, że ceny lotów zarówno do RPA, jak i z RPA do Eswatini ulegają częstym zmianom, więc warto wcześniej sprawdzić ceny biletów.

=== Statkiem ===
Do Eswatini nie można dostać się statkiem, ze względu na brak dostępu państwa do morza. Niemożliwy jest także dopłynięcie rzecznymi statkami i wycieczkowcami.

== Regiony ==
[[Plik:EswatiniNumbered.png|mały|Podział administracyjny Eswatini]]
Eswatini jest podzielone na 4 dystrykty:

* 1. Hhohho ze stolicą w Mbabane
* 2. Lubombo ze stolicą w Siteki
* 3. Manzini ze stolicą w Manzini
* 4. Shiselweni ze stolicą w Nhlangano

Dawniej, w czasach kolonialnych Eswatini było podzielone na 6 dystryktów. Po otrzymaniu niepodległości doszło jednak do zmian granic dystryktów, a także zmian w ich liczby.

== Miasta ==
Według danych oficjalnych pochodzących z 2005 roku Eswatini (Suazi) posiadało ponad 20 miast o ludności przekraczającej 1 tys. mieszkańców. Stolica kraju Mbabane znajduje się na drugim miejscu, Manzini jako jedyne miasto liczyło ponad 100 tys. mieszkańców; 1 miasto z ludnością 50÷100 tys.; 1 miast z ludnością 10÷50 tys. oraz reszta miast poniżej 10 tys. mieszkańców.
* [[Mbabane]]
* [[Manzini]]
* [[Big Bend]]
* [[Malkerns]]
* [[Nhlangano]]
* [[Mhlume]]
Największe miasta w Eswatini (Suazi):
Największe miasta w Eswatini (Suazi): według liczebności mieszkańców (stan na 01.01.2005):
L.p. 	Miasto 	Dystrykt 	Liczba ludności
1. 	Manzini 	Manzini 	110 537
2. 	Mbabane 	Hhohho 	76 218
3. 	Big Bend 	Lubombo 	10 342
4. 	Malkerns 	Manzini 	9 724
5. 	Nhlangano 	Shiselweni 	9 016
6. 	Mhlume 	Lubombo 	8 652
7. 	Hluthi 	Shiselweni 	6 763
8. 	Simunye 	Lubombo 	6 512
9. 	Siteki 	Lubombo 	6 152
10. 	Piggs Peak 	Hhohho 	5 750
Alfabetyczna lista miast w Eswatini (Suazi):
    Bhunya
    Big Bend
    Bulembu
    Hlatikulu
    Hluthi
    Kubuta
    Kwaluseni
    Lavumisa
    Lobamba
    Malkerns
    Mankayane
    Manzini
    Mbabane
    Mhlambanyatsi
    Mhlume
    Mondi
    Mpaka
    Ngomane
    Ngwenya
    Nhlangano
    Nsoko
    Piggs Peak
    Sidvokodvo
    Simunye
    Siteki
    Tabankulu
    Tjaneni
    Vuvulane
== Ciekawe miejsca ==

== Transport ==
Kraj nie należy do najlepiej skomunikowanych, choć dla tubylców, tutejsze szlaki transportowe z pewnością są wystarczające. Podstawowym środkiem komunikacji publicznej w Eswatini jest minibus, nazywany tutaj ''combi''. Minibusy zatrzymują się na żądanie w miejscach wygodnych pasażerom a odjeżdżają po skompletowaniu wszystkich pasażerów. Oprócz minibusów głównymi środkami transportu są samochody i pociągi. Tutejsza kolei nie należy do najszybszych, chociaż z pewnością zadowoli turystów. Pociągi jeżdżą tu na blisko 300 km szyn, zatrzymując się głównie w Mbabane i innych większych miejscowościach.

== Język ==
Językami urzędowymi są suazi i angielski.

W kraju używane są także inne języki, m.in. zulu, tsonga, afrikaans i hindi. Choć w Eswatini występuje tyle języków, do komunikacji wystarcza angielski, a pozostałe przydatne będą tylko w przypadku kontaktu z tutejszymi mniejszościami narodowymi i etnicznymi.

== Zakupy ==

== Gastronomia ==
Kuchnia Eswatini nie wyróżnia się niczym szczególnym w porównaniu do upodobań pozostałej części południowej Afryki. Tutaj również popularnym rytuałem jest ''braai'', czyli grillowanie steków i kiełbas. Korzystając z lokalnych jadłodajni i barów rzadko można trafić na egzotyczne rarytasy, najczęściej będąc skazanym na frytki, smażone kiełbaski i białe pieczywo.

== Noclegi ==
Standard miejsc noclegowych w Eswatini przypomina ten z [[Południowa Afryka|RPA]], choć wybór jest mniejszy.

Najtańsze noclegi oferują kempingi. Stanowiska kempingowe są z reguły przestronne i zapewniające prywatność. Czasami są one wyposażone w indywidualne przyłącza elektryczne, wody i ''braai'' (grill). Doba pobytu na kempingu kosztuje średnio 100 emalangeni.

== Bezpieczeństwo ==
Eswatini uchodzi za kraj bezpieczny. Wśród ostrzeżeń najczęściej pojawiają się to o potencjalnych napaściach po zmroku - zarówno w większych miastach, jak i na głównych drogach.

=== Zdrowie ===
Eswatini należy do czołówki krajów z rekordowo wysokim odsetkiem nosicieli wirusa HIV (około 25% całej dorosłej populacji).

Przyjeżdżający do Eswatini z krajów, na których terenie występuje żółta febra (najbliżej w [[Angola|Angoli]]), również w przypadku tranzytu dłuższego niż 12 godzin, zobowiązani są posiadać dowód szczepienia przeciwko tej chorobie.

Malaria występuje przez cały rok na nizinnych terenach wiejskich.

== Kontakt ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Eswatini ===
Brak placówki – państwo obsługiwane przez Ambasadę RP w Pretorii (RPA).

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Embassy of the Kingdom of Eswatini

188 Av. Winston Churchill

1180 Brussels – BELGIUM.

[Mailto:brussels@swaziembassy.be brussels@swaziembassy.be]

Tel: +322 347 57 25, +322 347 47 71, +322 343 68 73

Fax: +322 347 46 23

{{Jest w|Afryka}}

[[Kategoria:Afryka]]
[[Kategoria:Eswatini]]</text>
      <sha1>31foumo365isemjnj517ts14e4pn5i1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120090</id>
      <parentid>120089</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T21:32:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bestoernesto</username>
        <id>9678</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>link fix</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8938" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{quickbar
| grafika= Coat of arms of Eswatini.svg
| flaga=Flag of Eswatini.svg
| mapa=LocationEswatini.svg
| stolica=[[Mbabane]]
| ustrój=monarchia konstytucyjna
| waluta=lilangeni
| powierzchnia=17 363
| język=suazi, angielski
| religia=protestantyzm
| napięcie prądu=
| numer kierunkowy=+268
| domena=.sz
| strefa czasowa=UTC +2
}}
'''Eswatini''' (również '''Suazi''') – niewielkie państwo w południowej [[Afryka|Afryce]] (jedno z najmniejszych na kontynencie) usytuowane na wschodnich stokach Gór Smoczych. Graniczy z [[Mozambik]]iem i [[Republika Południowej Afryki|Republiką Południowej Afryki]]. Nazwa kraju pochodzi od plemienia Suazi z grupy Bantu, które zamieszkuje te tereny.

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
Eswatini posiada szeroką różnorodność krajobrazów, od gór wzdłuż granicy z Mozambikiem, przez sawanny na wschodzie, po lasy deszczowe na północnym zachodzie. Główną rzeką płynącą przez ten kraj jest [[Lusutfu]]. Stolica państwa, [[Mbabane]], jest drugim co do wielkości miastem w państwie. Inne większe ośrodki to Manzini, [[Lobamba]] i Siteki.

=== Klimat ===
Klimat z racji położenia określany jest jako zwrotnikowy, z wilgotną odmianą, gdzie rzeźba terenu ma istotny wpływ na pogodę w Eswatini.

Kraj jest stosunkowo chłodny, obszary [[Niski Weld|Niskiego Weldu]] (krainy w Południowej Afryce, pokrytej sawannami) cechują się średnimi dobowymi temperaturami około 25 °C w styczniu i 20 °C w lipcu. Im dalej na zachód, tym jest chłodniej. Wraz ze wzrostem wysokości spada temperatura. Obszary [[Wysoki Weld|Wysokiego Weldu]] (płaskowyżu w Afryce Południowej) są dość chłodne. W styczniu średnie wartości przyjmują tu zaledwie 15 °C, zaś w lipcu 12 °C. Na terenach najwyżej położonych występują przymrozki, a nawet opady śniegu.

=== Historia ===
Obszar dzisiejszego Eswatini był pierwotnie zamieszkiwany przez Buszmenów, zaś w czasach kolonialnych znajdował się pod panowaniem [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. Kraj uzyskał niepodległość w 1968 roku. Choć obecnie podstawą gospodarki jest rolnictwo, to Eswatini należy do wąskiej grupy krajów Afryki, które są dosyć dobrze rozwinięte. Ponadto kraj należy do regionu stabilnych politycznie i niedotkniętych wojnami domowymi jak [[Sudan]] czy [[Somalia]].

19 kwietnia 2018 król Mswati III ogłosił, że dla uczczenia 50. rocznicy niepodległości Królestwo Suazi zmienia nazwę na Królestwo Eswatini. Nowa nazwa oznacza w języku suazi &quot;kraj ludu Suazi&quot;. Dodatkowym argumentem dla zmiany było wyraźniejsze rozróżnienie nazwy królestwa oraz nazwy [[Szwajcaria|Szwajcarii]], które w języku angielskim brzmią podobnie (odpowiednio: Swaziland – Switzerland).

=== Polityka ===

=== Gospodarka ===

== Dojazd ==
=== Samochodem ===
Dojazd możliwy jest z sąsiedniego Mozambiku lub Południowej Afryki. Chcąc dostać się samochodem, lepiej nie mijać granicy po godzinie 22:00, w celu zachowania bezpieczeństwa i uniknięcia rewizji w Eswatini (zamiast na przejściu granicznym).

=== Samolotem ===
[[Plik:Matsapha.JPG|mały|Terminal lotniska w Manzini]]
Jedynym portem lotniczym Eswatini obsługującym ruch międzynarodowy jest King Mswati III International Airport pod [[Manzini]], 90 km od Mbabane (kod IATA: SHO).

Z [[Polska|Polski]] nie ma bezpośrednich połączeń lotniczych do Eswatini. Bilet z dwiema przesiadkami w dwie strony z [[Warszawa|Warszawy]] do Manzini kosztuje około 1000 euro. Tańszym rozwiązaniem jest zwykle przelot do [[Johannesburg|Johannesburga]] w [[Południowa Afryka|RPA]], a następnie dojazd do Eswatini drogą lądową.

Do Mbabane można przylecieć bezpośrednio tylko z Johannesburga, za około 150 euro w jedną stronę. Należy pamiętać, że ceny lotów zarówno do RPA, jak i z RPA do Eswatini ulegają częstym zmianom, więc warto wcześniej sprawdzić ceny biletów.

=== Statkiem ===
Do Eswatini nie można dostać się statkiem, ze względu na brak dostępu państwa do morza. Niemożliwy jest także dopłynięcie rzecznymi statkami i wycieczkowcami.

== Regiony ==
[[Plik:EswatiniNumbered.png|mały|Podział administracyjny Eswatini]]
Eswatini jest podzielone na 4 dystrykty:

* 1. Hhohho ze stolicą w Mbabane
* 2. Lubombo ze stolicą w Siteki
* 3. Manzini ze stolicą w Manzini
* 4. Shiselweni ze stolicą w Nhlangano

Dawniej, w czasach kolonialnych Eswatini było podzielone na 6 dystryktów. Po otrzymaniu niepodległości doszło jednak do zmian granic dystryktów, a także zmian w ich liczby.

== Miasta ==
Według danych oficjalnych pochodzących z 2005 roku Eswatini (Suazi) posiadało ponad 20 miast o ludności przekraczającej 1 tys. mieszkańców. Stolica kraju Mbabane znajduje się na drugim miejscu, Manzini jako jedyne miasto liczyło ponad 100 tys. mieszkańców; 1 miasto z ludnością 50÷100 tys.; 1 miast z ludnością 10÷50 tys. oraz reszta miast poniżej 10 tys. mieszkańców.
* [[Mbabane]]
* [[Manzini]]
* [[Big Bend]]
* [[Malkerns]]
* [[Nhlangano]]
* [[Mhlume]]
Największe miasta w Eswatini (Suazi):
Największe miasta w Eswatini (Suazi): według liczebności mieszkańców (stan na 01.01.2005):
L.p. 	Miasto 	Dystrykt 	Liczba ludności
1. 	Manzini 	Manzini 	110 537
2. 	Mbabane 	Hhohho 	76 218
3. 	Big Bend 	Lubombo 	10 342
4. 	Malkerns 	Manzini 	9 724
5. 	Nhlangano 	Shiselweni 	9 016
6. 	Mhlume 	Lubombo 	8 652
7. 	Hluthi 	Shiselweni 	6 763
8. 	Simunye 	Lubombo 	6 512
9. 	Siteki 	Lubombo 	6 152
10. 	Piggs Peak 	Hhohho 	5 750
Alfabetyczna lista miast w Eswatini (Suazi):
    Bhunya
    Big Bend
    Bulembu
    Hlatikulu
    Hluthi
    Kubuta
    Kwaluseni
    Lavumisa
    Lobamba
    Malkerns
    Mankayane
    Manzini
    Mbabane
    Mhlambanyatsi
    Mhlume
    Mondi
    Mpaka
    Ngomane
    Ngwenya
    Nhlangano
    Nsoko
    Piggs Peak
    Sidvokodvo
    Simunye
    Siteki
    Tabankulu
    Tjaneni
    Vuvulane
== Ciekawe miejsca ==

== Transport ==
Kraj nie należy do najlepiej skomunikowanych, choć dla tubylców, tutejsze szlaki transportowe z pewnością są wystarczające. Podstawowym środkiem komunikacji publicznej w Eswatini jest minibus, nazywany tutaj ''combi''. Minibusy zatrzymują się na żądanie w miejscach wygodnych pasażerom a odjeżdżają po skompletowaniu wszystkich pasażerów. Oprócz minibusów głównymi środkami transportu są samochody i pociągi. Tutejsza kolei nie należy do najszybszych, chociaż z pewnością zadowoli turystów. Pociągi jeżdżą tu na blisko 300 km szyn, zatrzymując się głównie w Mbabane i innych większych miejscowościach.

== Język ==
Językami urzędowymi są suazi i angielski.

W kraju używane są także inne języki, m.in. zulu, tsonga, afrikaans i hindi. Choć w Eswatini występuje tyle języków, do komunikacji wystarcza angielski, a pozostałe przydatne będą tylko w przypadku kontaktu z tutejszymi mniejszościami narodowymi i etnicznymi.

== Zakupy ==

== Gastronomia ==
Kuchnia Eswatini nie wyróżnia się niczym szczególnym w porównaniu do upodobań pozostałej części południowej Afryki. Tutaj również popularnym rytuałem jest ''braai'', czyli grillowanie steków i kiełbas. Korzystając z lokalnych jadłodajni i barów rzadko można trafić na egzotyczne rarytasy, najczęściej będąc skazanym na frytki, smażone kiełbaski i białe pieczywo.

== Noclegi ==
Standard miejsc noclegowych w Eswatini przypomina ten z [[Południowa Afryka|RPA]], choć wybór jest mniejszy.

Najtańsze noclegi oferują kempingi. Stanowiska kempingowe są z reguły przestronne i zapewniające prywatność. Czasami są one wyposażone w indywidualne przyłącza elektryczne, wody i ''braai'' (grill). Doba pobytu na kempingu kosztuje średnio 100 emalangeni.

== Bezpieczeństwo ==
Eswatini uchodzi za kraj bezpieczny. Wśród ostrzeżeń najczęściej pojawiają się to o potencjalnych napaściach po zmroku - zarówno w większych miastach, jak i na głównych drogach.

=== Zdrowie ===
Eswatini należy do czołówki krajów z rekordowo wysokim odsetkiem nosicieli wirusa HIV (około 25% całej dorosłej populacji).

Przyjeżdżający do Eswatini z krajów, na których terenie występuje żółta febra (najbliżej w [[Angola|Angoli]]), również w przypadku tranzytu dłuższego niż 12 godzin, zobowiązani są posiadać dowód szczepienia przeciwko tej chorobie.

Malaria występuje przez cały rok na nizinnych terenach wiejskich.

== Kontakt ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Eswatini ===
Brak placówki – państwo obsługiwane przez Ambasadę RP w Pretorii (RPA).

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Embassy of the Kingdom of Eswatini

188 Av. Winston Churchill

1180 Brussels – BELGIUM.

[Mailto:brussels@swaziembassy.be brussels@swaziembassy.be]

Tel: +322 347 57 25, +322 347 47 71, +322 343 68 73

Fax: +322 347 46 23

{{Jest w|Afryka}}

[[Kategoria:Afryka]]
[[Kategoria:Eswatini]]</text>
      <sha1>7vktcv2nxbi1rmyajfkk5acxpn26p2a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wilno</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3166</id>
    <revision>
      <id>120092</id>
      <parentid>99064</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T21:43:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Εὐθυμένης</username>
        <id>5473</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]])  [[File:Vilnius city COA.gif]] → [[File:Grand Coat of arms of Vilnius.svg]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12115" xml:space="preserve">{{top-banner}}
{{Informacje podstawowe miasto
|nazwa=Wilno
|widok=Vilnus Montage (2016).png
|herb=Grand Coat of arms of Vilnius.svg
|mapa= LietuvaVilnius.png
|region=[[Okręg wileński]]
|powierzchnia=401
|prefiks=(+370) 5
|www=www.vilnius.lt
}}
{{Mapframe |54.68916|25.2798|zoom=13|height=350|width=350}}
'''Wilno''' (lit. ''Vilnus'') – stolica [[Litwa|Litwy]], na [[w:Pojezierze Litewskie|Pojezierzu Wileńskim]], nad [[w:Wilia|Wilią]], u ujścia [[w:Wilejka|Wilejki]], liczy ponad 5oo tys. mieszkańców.

== Charakterystyka ==

=== Historia ===
Pierwsza pewna wzmianka o mieście pochodzi dopiero z 1323 z listu wielkiego księcia Giedymina do papieża Jana XXII. W czasie rządów Olgierda nastąpił w 1365 najazd Krzyżaków na Wilno, podczas którego spłonęła większość zabudowy. Następny najazd Krzyżaków miał miejsce w 1383. Po oblężeniu ponownie zdobyli miasto i je spalili. Przełomowym rokiem dla Wilna był 1387. Wielki książę litewski i król polski Władysław Jagiełło w tym właśnie roku w konsekwencji zawartej unii z Polską w Krewie w 1385 zorganizował w Wilnie uroczystość chrztu Litwy. W 1387 roku Wilno uzyskało prawa miejskie magdeburskie od Władysława Jagiełły.

Zaczęto sprowadzać osiedleńców, ustanowiono podporządkowaną Gnieznu katolicką diecezję wileńską na której czele stanął biskup Andrzej Jastrzębiec. Wilno rozwijało się dynamicznie. Jesienią 1390 r. Krzyżacy i Witold Kiejstutowicz ponownie spalili miasto i Zamek Dolny; Klemens Moskarzewski obronił Zamek Górny. Ponowny najazd miał miejsce w 1394 r.

W 1413 r. wielki książę Litwy Jagiełło ustanowił w Wilnie województwo wileńskie, które do 1793 roku wchodziło w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Po pożarze w 1419 książę Witold rozpoczął budować pierwszy murowany zamek (zwany później Zamkiem Górnym) na Górze Zamkowej. Potem powstał obok katedry murowany Zamek Dolny. W styczniu 1429 na zjeździe władców Europy Wschodniej i Środkowej w Łucku cesarz Zygmunt Luksemburski złożył propozycję koronowania Witolda na króla Litwy. Planowane na 29 września 1430 uroczystości koronacji Witolda w Wilnie nie doszły do skutku. 27 października 1430 Witold zmarł. Pochowany został w katedrze wileńskiej.

Także po śmierci Witolda (1430) Wilno pozostało siedzibą wielkich książąt litewskich.Wilno uzyskało prawo składu w 1432 roku. Po okresie walk wewnętrznych za rządów księcia Świdrygiełły i Zygmunta Kiejstutowicza wielkim księciem litewskim został (1440) syn Jagiełły, Kazimierz Jagiellończyk, który nadał miastu kolejne prawa i przywileje. Dla Wilna nastał długotrwały okres pokoju.

W 1441 Kazimierz Jagiellończyk potwierdził prawa miejskie. W latach 1503–1522 wybudowano mury obronne. Najświetniejszy okres w dziejach miasta to czasy zygmuntowskie. Powstała wówczas mennica, arsenał, młyny, most na Wilejce, liczne szpitale i pałace. Pracowali tu architekci i rzeźbiarze włoscy. Wilno stało się miastem wielu narodowości. 

Na mocy przywileju króla Zygmunta II Augusta z 1568 roku Wilno uzyskało zrównanie swych praw z Krakowem, zaczyna wysyłać na wszystkie sejmy zwyczajne i elekcyjne dwóch lub trzech posłów z rady mieszczan, którzy zajmują drugie miejsce po posłach krakowskich. Wszyscy piastujący urzędy miejskie wójtowie burmistrzowie, rajcy itd. zrównani zostali stanowi rycerskiemu i szlachcie, posiadając prawo do używania herbów za zgodą odpowiednich rodzin szlacheckich.

Król Stefan Batory założył Akademię prowadzoną przez jezuitów, co stało się zalążkiem Uniwersytetu Wileńskiego. Miasto stało się dla Żydów „Jerozolimą Północy” (hebr. ''Jeruszalaim szel cafon''). Działała tu jedna z najwybitniejszych szkół talmudycznych na świecie.

Rozwój miasta poważnie zahamował wielki pożar w 1610 r. W 1639 miały miejsce zamieszki na tle religijnym; Kalwini zostali zmuszeni do opuszczenia miasta. W dniu 7 sierpnia 1655 w trakcie wojny polsko-rosyjskiej po zajęciu miasta, w którym schroniła się okoliczna ludność z wielu grodów, Rosjanie wymordowali około 25 tysięcy ludzi. Pożary w stolicy Litwy trwały przez 17 dni. Kolejnym ciosem była III wojna północna.

Miasto posiadało prawo do czynnego uczestnictwa w akcie wyboru króla. W 1782 roku było miastem królewskim.

W trakcie insurekcji kościuszkowskiej, w nocy z 22/23 kwietnia 1794 doszło w Wilnie do walk, w trakcie których wyparto z miasta Rosjan. W 1795 miasto znalazło się w zaborze rosyjskim i stało się stolicą guberni. Podczas wojen napoleońskich w 1812 pomimo grabieży armii napoleońskiej był to dla miasta okres ponownej krótkotrwałej wolności (lipiec – grudzień 1812). Już 10 grudnia 1812 Wilno znowu zajęli Rosjanie.

W XIX wieku Wilno było miejscem rozwoju licznych patriotycznych organizacji, np. filaretów, filomatów, Związek Patriotyczny i Szubrawców. Po powstaniu listopadowym z 1831 Rosjanie zamknęli uniwersytet. Od 1861 sytuacja w mieście zaczęła być coraz bardziej napięta, gdy podczas polskich pochodów patriotycznych kozacy zaatakowali manifestację (masakra w Wilnie 1861). Wybuchło powstanie styczniowe, podczas którego w okolicy Wilna trwały zacięte walki. Według spisu ludności z 1897, w Wilnie Litwini stanowili 2% ludności, a Polacy 30,1%.

W grudniu 1862 uruchomiono Kolej Warszawsko-Petersburską, której Wilno stało się ważnym węzłem. W 1906 z inicjatywy Alfonsa Parczewskiego powstało Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie, w 1912 Tadeusz Ślepowron-Wróblewski założył Bibliotekę Wróblewskich.

W latach 1915–1918 Wilno było okupowane przez Niemców. Po ustąpieniu Niemców rozgorzał polsko-litewski konflikt o Wilno. Podczas wojny 1920 miasto zostało zdobyte dwukrotnie przez Armię Czerwoną (zob. m.in. zajęcie Wilna). 12 lipca 1920 rząd sowiecki zawarł układ z rządem litewskim na mocy którego m.in. Wilno i Suwalszczyzna miały być oddane Litwie. Sowieci, uciekając, przekazali Wilno Litwinom. Piłsudski zdecydował się na nietypowe rozwiązanie problemu. Aby zająć Wilno, posunął się do podstępu. Zlecił gen. Lucjanowi Żeligowskiemu, dowódcy Litewsko-Białoruskiej Dywizji Piechoty, upozorować „bunt” i wkroczyć do Wilna. 9 października 1920 oddziały Żeligowskiego weszły do miasta. Proklamowano utworzenie Litwy Środkowej. 20 lutego 1922 Sejm Litwy Środkowej przyjął uchwałę o włączeniu Litwy Środkowej do Polski; Wilno zostało stolicą województwa wileńskiego. W 1922 otwarto Państwową Szkołę Techniczną, w 1928 odbyły się pierwsze Targi Północne.

19 września 1939 Wilno zajęła Armia Czerwona. 26 października 1939 Sowieci przekazali miasto Litwinom (okupacja litewska Wileńszczyzny), lecz 15 czerwca 1940, ponownie je zajęli. 14 lipca 1940 zaczęły się wywózki na Syberię. W czasie wojny prześladowania i deportacje objęły ok. 35 tys. mieszkańców Wileńszczyzny, głównie polskiego pochodzenia. 22 czerwca 1941 Niemcy zbombardowali miasto, a 24 czerwca 1941 Wilno zajął Wehrmacht. Wycofujący się Sowieci zamordowali co najmniej kilkuset więźniów z wileńskich więzień i aresztów. W latach 1941–1944 we wsi Ponary niemiecka SS i litewskie Ypatingasis būrys (YB) zamordowało ok. 100 tys. osób, w tym 72 tys. Żydów i około 1,5–2 tys. Polaków. 7 lipca 1944 skoncentrowana pod miastem polska Armia Krajowa rozpoczęła atak na Wilno (operacja Ostra Brama). W kilka dni po nadejściu Armii Czerwonej NKWD aresztowało wszystkich polskich żołnierzy i oficerów oraz wydarło Wilno z rąk polskich. Następnie Litwę razem z Wilnem ponownie włączono do Związku Radzieckiego. Po 1944 większość polskich mieszkańców została przesiedlona. Od tego czasu w Wilnie zaczęli masowo osiedlać się Litwini i Rosjanie.

Ruchy niepodległościowe zapoczątkowane w czerwcu 1988 przez Litewski Ruch na Rzecz Przebudowy (''Sąjūdis'') nasiliły się w 1990, a w styczniu 1991 doszło do starć pod wieżą telewizyjną. 11 marca 1990 Litwa ogłosiła deklarację niepodległości, a Wilno jest stolicą niepodległej Litwy.

== Dojazd ==
=== Samolotem ===

=== Samochodem ===

=== Koleją ===

=== Autobusem ===
'''Autobusy do Wilna wyjeżdżają z 12 miast w Polsce'''.

Są to: '''[[Białystok]]''', [[Elbląg]], '''[[Gdańsk]]''', [[Giżycko]], [[w:Grajewo|Grajewo]], [[Kętrzyn]], [[Lublin]], [[Łomża]], [[Olsztyn]], '''[[Poznań]]''', [[Suwałki]], '''[[Warszawa]]'''.

Wyjazdy '''z [[Warszawa|Warszawy]]''' do Wilna odbywają się codzienni, do 8 razy w ciągu dnia. Autobusy wyruszają z '''dworca autobusowego Warszawa Zachodnia''', jednak obsługiwane są ró1)nież takie przystanki jak '''Lotnisko Chopina''', czy '''przystanek przy Dworcu Centralnym'''. Cena biletu jednostronnego zaczyna się od 52 zł (stan na 12.03.2018 r.).

'''Z [[Poznań|Poznania]]''' odjazdy odbywają się codziennie, o godzinie 00:30, a więc w porze nocnej, z '''dworca autobusowego przy ul. Matyi 2'''. Bilet jednostronny kosztuje 215 zł (stan na 12.03.2018 r.).

'''Z [[Gdańsk|Gdańska]]''' do Wilna można dotrzeć autobusem wyjeżdżając z '''dworca autobusowego przy ul. 3 Maja 12'''. Autokary wyjeżdżają codziennie, o godzinie 19:00. Cena biletu w jedną stronę zawiera się w przedziale od 99 do 130 zł (stan na 13.03.2018 r.). Bilety można tu kupić m.in. w kasach PKS.

'''Z [[Białystok|Białegostoku]]''' do Wilna autobusy wyjeżdżają 7 razy w tygodniu, 3 razy dziennie, z '''dworca autobusowego Biacomex, na ul. Bohaterów Monte Cassino 8'''. Najtańsze bilety jednostronne kosztują 49 zł (stan na 12.03.2018 r.).

'''Przystanek docelowy w Wilnie''' może zależeć od przewoźnika realizującego połączenie, jednak niemal zawsze jest to:
* '''dworzec autobusowy, Sodų g. 22'''
Trzeba też dodać, że '''przejazdy z Wilna do Polski, realizowane są dodatkowo do miast [[Augustów]], Bielsk Podlaski, Łuków, [[Siedlce]] i [[Zamość]]'''. Jednak w tym wypadku możliwa jest obecnie podróż tylko w jednym kierunku: Litwa - Polska, a kursy realizuje przewoźnik Ukraiński.

Przejazdy do Wilna realizowane są zwykle przez przewoźników Litewskich. Na terenie Polski oferują oni swoje usługi najczęściej za pośrednictwem firmy [http://www.eurobus.pl/polska-litwa.html Eurobus], która agreguje ich oferty w ramach jednej platformy sprzedażowej pozwalającej klientowi porównać i wybrać najdogodniejsze połączenie.

== Transport miejski ==
[[Plik:Vilnius (Wilno) - cathedral.jpg|mały|Katedra śś. Stanisława i Władysława]]

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Vilniaus City Hall.jpg|thumb|[[w:Ratusz w Wilnie|Ratusz]]]]
* [[w:Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie|Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu]]
* [[w:Ostra Brama w Wilnie|Ostra Brama]]
* [[w:Cmentarz Na Rossie|Cmentarz na Rossie]]
* [[w:Bazylika archikatedralna św. Stanisława Biskupa i św. Władysława w Wilnie|Katedra śś. Stanisława i Władysława]]
* [[w:Kościół św. Anny w Wilnie|Kościół św. Anny]]
* Cerkiew Spaska
* [[w:Synagoga Chóralna w Wilnie|Synagoga Chóralna]]
* Ratusz
* Zamek Dolny
* Wieża Giedymina
* Uniwersytet Wileński
* [[w:Góra Trzykrzyska|Wzgórze Trzech Krzyży]]

== Najbliższe okolice ==
[[Plik:Wilno-dzielnice.png|thumb|upright=1.3|Podział administracyjny Wilna]]
== Nauka ==

== Praca ==

== Zakupy ==
W centrum miasta popularne są supermarkety zlokalizowane w piwnicach starych kamienic. W dni powszednie warto odwiedzić halę targową przy ul. Bazilionu (około 200 metrów na wschód od Ostrej Bramy), oferującą litewskie produkty.

== Gastronomia ==

== Imprezy ==

== Noclegi ==
Hotel w Wilnie Europopolis w Centrum miasta. Ceny od 26 Euro za dobę. W cenę wliczony parking i śniadanie.
Strona hotelu: http://www.europolis.lt/pl. Polecamy.

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==
Zagrożenie przestępczością w Wilnie, tak samo, jak i na całej Litwie, jest mniej więcej na tym samym poziomie co w Polsce.

== Informacje turystyczne ==

{{geomap|54.68916|25.2798}}
{{Jest w|Okręg wileński}}

[[Kategoria:Litwa]]</text>
      <sha1>tb83eplbzany40m80lizockshv7ojg9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikipedysta:MastiBot/Kategorie</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3388</id>
    <revision>
      <id>120097</id>
      <parentid>62962</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T22:00:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bestoernesto</username>
        <id>9678</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>upgrade Eswatini</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25617" xml:space="preserve">*[[Aalborg]]
*[[Aarhus]]
*[[Abadan]]
*[[Abbotsford (Kanada)]]
*[[Aberdeen]]
*[[Abruzja]]
*[[Abu Zabi]]
*[[Acapulco]]
*[[Aczyńsk]]
*[[Addis Abeba]]
*[[Adygeja]]
*[[Afganistan]]
*[[Afryka]]
*[[Afryka Północna]]
*[[Afryka Zachodnia]]
*[[Agartala]]
*[[Agra]]
*[[Aguascalientes (miasto)]]
*[[Ahmadabad]]
*[[Ahwaz]]
*[[Akra]]
*[[Alabama]]
*[[Alaska]]
*[[Alba Iulia]]
*[[Albacete]]
*[[Alberta]]
*[[Aleksandria]]
*[[Algieria]]
*[[Allahabad]]
*[[Ameryka Południowa]]
*[[Ameryka Północna]]
*[[Ameryka Środkowa]]
*[[Anapa]]
*[[Anchorage]]
*[[Andaluzja]]
*[[Andhra Pradesh]]
*[[Andora]]
*[[Angarsk]]
*[[Anglia]]
*[[Angola]]
*[[Ankona]]
*[[Antalya]]
*[[Antigua i Barbuda]]
*[[Antonin]]
*[[Antyle Holenderskie]]
*[[Arabia Saudyjska]]
*[[Aragonia]]
*[[Arak]]
*[[Archangielsk]]
*[[Argentyna]]
*[[Armawir (Rosja)]]
*[[Aruba]]
*[[Arunachal Pradesh]]
*[[Asahikawa]]
*[[Asjut]]
*[[Assam]]
*[[Astana]]
*[[Asuan]]
*[[Asyż]]
*[[Aszchabad]]
*[[Ateny]]
*[[Atlanta]]
*[[Augsburg]]
*[[Australia Południowa]]
*[[Australia Zachodnia]]
*[[Australia i Oceania]]
*[[Austria]]
*[[Autonomiczna Republika Krymu]]
*[[Azja]]
*[[Azja Centralna]]
*[[Azja Południowa]]
*[[Azja Południowo-Wschodnia]]
*[[Ałdan]]
*[[Badajoz]]
*[[Badenia-Wirtembergia]]
*[[Bagatela]]
*[[Bagdad]]
*[[Bahamy]]
*[[Bajkał]]
*[[Baku]]
*[[Balatonfüred]]
*[[Balástya]]
*[[Bandar Seri Begawan]]
*[[Bangalore]]
*[[Bangi]]
*[[Bangladesz]]
*[[Barbados]]
*[[Bari]]
*[[Barnauł]]
*[[Basra]]
*[[Bawaria]]
*[[Bazylea]]
*[[Bałakowo]]
*[[Bałkany]]
*[[Belgia]]
*[[Belize]]
*[[Belmopan]]
*[[Belo Horizonte]]
*[[Benin]]
*[[Berdiańsk]]
*[[Berdyczów]]
*[[Berlin]]
*[[Bermudy]]
*[[Betlejem]]
*[[Bełchatów]]
*[[Bhutan]]
*[[Biała Podlaska]]
*[[Białka Tatrzańska]]
*[[Białoruś]]
*[[Białowieża]]
*[[Bibianki]]
*[[Bieganin]]
*[[Bielsko-Biała]]
*[[Bieriezniki]]
*[[Biernacice]]
*[[Biełgorod]]
*[[Bihar]]
*[[Bilbao]]
*[[Bilczew]]
*[[Biniew]]
*[[Birmingham (Anglia)]]
*[[Biskupice (powiat ostrowski)]]
*[[Biskupice Ołoboczne]]
*[[Biszkek]]
*[[Bitola]]
*[[Blackpool]]
*[[Bliski Wschód]]
*[[Boczków]]
*[[Bogdaj]]
*[[Bogota]]
*[[Bogufałów]]
*[[Bohoniki]]
*[[Bolesławiec]]
*[[Boliwia]]
*[[Bolonia]]
*[[Bolton]]
*[[Bolzano]]
*[[Bombaj]]
*[[Boników]]
*[[Bonn]]
*[[Borneo Południowe]]
*[[Borneo Środkowe]]
*[[Borowiec]]
*[[Borudżerd]]
*[[Borås]]
*[[Boston]]
*[[Botswana]]
*[[Bournemouth]]
*[[Bradford]]
*[[Brandenburgia]]
*[[Braszów]]
*[[Brazylia]]
*[[Bremerhaven]]
*[[Brescia]]
*[[Bretania]]
*[[Briańsk]]
*[[Brighton]]
*[[Bristol]]
*[[Broken Hill]]
*[[Brunei]]
*[[Brunszwik]]
*[[Budapeszt]]
*[[Bugaj]]
*[[Bukareszt]]
*[[Bukowina Tatrzańska]]
*[[Buriacja]]
*[[Burkina Faso]]
*[[Burundi]]
*[[Bułgaria]]
*[[Bydgoszcz]]
*[[Bytom]]
*[[Békéscsaba]]
*[[Będzieszyn]]
*[[Błaszki]]
*[[Calgary]]
*[[Cali]]
*[[Campeche (stan)]]
*[[Canberra]]
*[[Cancún]]
*[[Canterbury]]
*[[Cartagena de Indias]]
*[[Casa Batlló]]
*[[Casa Milá]]
*[[Cedar Rapids]]
*[[Cegléd]]
*[[Cegły]]
*[[Celaya]]
*[[Cesenatico]]
*[[Chabarowsk]]
*[[Chakasja]]
*[[Changsha]]
*[[Chanty-Mansyjsk]]
*[[Charlotte]]
*[[Chengdu]]
*[[Chiapas]]
*[[Chicago]]
*[[Chihuahua (stan)]]
*[[Chile]]
*[[Chilpancingo de los Bravo]]
*[[Chiny]]
*[[Chiny Północno-Wschodnie]]
*[[Chiwa]]
*[[Chmielnicki]]
*[[Chongqing]]
*[[Chorwacja]]
*[[Chotów]]
*[[Chruszczyny]]
*[[Chynowa]]
*[[Cieszyn]]
*[[Cieszyn (powiat ostrowski)]]
*[[Cincinnati]]
*[[Ciudad Juárez]]
*[[Coahuila]]
*[[Coatzacoalcos]]
*[[Colima (stan)]]
*[[Colorado Springs]]
*[[Concepción (Chile)]]
*[[Cosenza]]
*[[Coventry]]
*[[Cremona]]
*[[Csongrád]]
*[[Culiacán]]
*[[Cuxhaven]]
*[[Cypr]]
*[[Czad]]
*[[Czarnków]]
*[[Czarnylas]]
*[[Czeboksary]]
*[[Czeczenia]]
*[[Czekanów]]
*[[Czerkasy]]
*[[Czerkiesk]]
*[[Czersk]]
*[[Czukotka]]
*[[Czyta]]
*[[Częstochowa]]
*[[Da Nang]]
*[[Dagestan]]
*[[Dakar]]
*[[Dakota Południowa]]
*[[Dakota Północna]]
*[[Daleki Wschód]]
*[[Damietta]]
*[[Dania]]
*[[Daniszyn]]
*[[Datong]]
*[[Davenport]]
*[[Daytona Beach]]
*[[Debreczyn]]
*[[Delhi]]
*[[Delmenhorst]]
*[[Demokratyczna Republika Konga]]
*[[Denver]]
*[[Derby]]
*[[Des Moines]]
*[[Detroit]]
*[[Dezful]]
*[[Dimitrowgrad (Rosja)]]
*[[Dobrzyca]]
*[[Dolna Saksonia]]
*[[Dominika]]
*[[Dominikana]]
*[[Dortmund]]
*[[Drawski Park Krajobrazowy]]
*[[Drogosław]]
*[[Drohobycz]]
*[[Droszew]]
*[[Dubaj]]
*[[Dublin]]
*[[Dunakeszi]]
*[[Dundee]]
*[[Durango (miasto)]]
*[[Dzierżyńsk (Rosja)]]
*[[Düsseldorf]]
*[[Dąbcze]]
*[[Dębnica]]
*[[Dżakarta]]
*[[Dżammu i Kaszmir]]
*[[Dżibuti]]
*[[East of England]]
*[[Edmonton]]
*[[Edynburg]]
*[[Eger]]
*[[Egipt]]
*[[Ekwador]]
*[[Elektrownia szczytowo-pompowa Porąbka-Żar]]
*[[Elista]]
*[[Emden]]
*[[Emilia-Romania]]
*[[Erytrea]]
*[[Erywań]]
*[[Esbjerg]]
*[[Essen]]
*[[Estonia]]
*[[Eswatini]]
*[[Etiopia]]
*[[Eupatoria]]
*[[Europa]]
*[[Europa Centralna]]
*[[Europa Południowa]]
*[[Europa Północna]]
*[[Europa Wschodnia]]
*[[Europa Zachodnia]]
*[[Fabianów]]
*[[Fairbanks]]
*[[Ferrara]]
*[[Fidżi]]
*[[Filadelfia]]
*[[Filipiny]]
*[[Finlandia]]
*[[Flensburg]]
*[[Floryda]]
*[[Foggia]]
*[[Fort Lauderdale]]
*[[Fort Portal]]
*[[Francja]]
*[[Frankfurt nad Menem]]
*[[Franklinów]]
*[[Fredrikstad]]
*[[Fujian]]
*[[Gabon]]
*[[Gaja]]
*[[Gambia]]
*[[Gandawa]]
*[[Gandża]]
*[[Gansu]]
*[[Ganzhou]]
*[[Garki]]
*[[Gałązki Małe]]
*[[Gałązki Wielkie]]
*[[Gdańsk]]
*[[Genua]]
*[[Georgia]]
*[[Getynga]]
*[[Ghana]]
*[[Gibraltar]]
*[[Giza]]
*[[Gliwice]]
*[[Gliśnica]]
*[[Gmina Bukowina Tatrzańska]]
*[[Gmina Dobrzyca]]
*[[Gmina Dołhobyczów]]
*[[Gmina Gołuchów]]
*[[Gmina Horodło]]
*[[Gmina Jaraczewo]]
*[[Gmina Krotoszyn]]
*[[Gmina Krzykosy]]
*[[Gmina Kępno]]
*[[Gmina Mikstat]]
*[[Gmina Nowe Skalmierzyce]]
*[[Gmina Odolanów]]
*[[Gmina Ostrów Wielkopolski]]
*[[Gmina Pleszew]]
*[[Gmina Przygodzice]]
*[[Raszków (gmina)]]
*[[Gmina Rydzyna]]
*[[Gmina Sieroszewice]]
*[[Gmina Sośnie]]
*[[Gniazdów]]
*[[Gniezno]]
*[[Gorzyce Małe]]
*[[Gorzyce Wielkie]]
*[[Gostyczyna]]
*[[Gostynin]]
*[[Gołuchów]]
*[[Grabów nad Prosną]]
*[[Grecja]]
*[[Grenada]]
*[[Grenlandia]]
*[[Grudzielec]]
*[[Grudzielec Nowy]]
*[[Gruzja]]
*[[Guadalajara]]
*[[Guam]]
*[[Guanajuato]]
*[[Guanajuato (stan)]]
*[[Guangdong]]
*[[Guayaquil]]
*[[Guerrero]]
*[[Guiyang]]
*[[Gujana]]
*[[Gujana Francuska]]
*[[Gutów]]
*[[Gwatemala]]
*[[Gwatemala (miasto)]]
*[[Gwinea]]
*[[Gwinea Bissau]]
*[[Gwinea Równikowa]]
*[[Gyula]]
*[[Győr]]
*[[Gävle]]
*[[Górzenko]]
*[[Górzno]]
*[[Gödöllő]]
*[[Göteborg]]
*[[Głazow]]
*[[Głogowa]]
*[[Głogówek]]
*[[Głóski]]
*[[Haga]]
*[[Haiti]]
*[[Hala Stulecia we Wrocławiu]]
*[[Hamadan]]
*[[Hamburg]]
*[[Hangzhou]]
*[[Hanoi]]
*[[Hanower]]
*[[Hatvan]]
*[[Hebei]]
*[[Helsingborg]]
*[[Helsingør]]
*[[Helsinki]]
*[[Henan]]
*[[Hermosillo]]
*[[Hesja]]
*[[Hetmanów]]
*[[Hialeah]]
*[[Hidalgo]]
*[[Himachal Pradesh]]
*[[Hiszpania]]
*[[Ho Chi Minh]]
*[[Hollywood (Floryda)]]
*[[Honduras]]
*[[Hongkong]]
*[[Honolulu]]
*[[Horsens]]
*[[Hostel Zappio]]
*[[Houston]]
*[[Hrubieszów]]
*[[Huddersfield]]
*[[Huta]]
*[[Huế]]
*[[Hódmezővásárhely]]
*[[Illinois]]
*[[Imola]]
*[[Imphal]]
*[[Indiana]]
*[[Indianapolis]]
*[[Indie]]
*[[Indonezja]]
*[[Inverness]]
*[[Iowa]]
*[[Iquitos]]
*[[Irak]]
*[[Iraklion]]
*[[Iran]]
*[[Irapuato]]
*[[Irlandia]]
*[[Irlandia Północna]]
*[[Isfahan]]
*[[Islandia]]
*[[Iszym]]
*[[Iwanowo]]
*[[Izrael]]
*[[Iżewsk]]
*[[JAMGuides:Czym jest artykuł]]
*[[JAMGuides:Dlaczego JAMGuides nie jest GFDL]]
*[[JAMGuides:Pomoc]]
*[[Jackson]]
*[[Jacksonville]]
*[[Jakucja]]
*[[Jakuck]]
*[[Jalapa Enriques]]
*[[Jalisco]]
*[[Jamajka]]
*[[Janków Przygodzki]]
*[[Janków Zaleśny]]
*[[Japonia]]
*[[Jarocin]]
*[[Jarosław (Rosja)]]
*[[Jaskółki]]
*[[Jatki Wrocławskie]]
*[[Jałta]]
*[[Jekaterynburg]]
*[[Jelec]]
*[[Jelitów]]
*[[Jemen]]
*[[Jenisejsk]]
*[[Jiangsu]]
*[[Jordania]]
*[[Joszkar-Oła]]
*[[Jukatan]]
*[[Jukon]]
*[[Junnan]]
*[[Jużnosachalińsk]]
*[[Józefów]]
*[[Jönköping]]
*[[Kabardo-Bałkaria]]
*[[Kaczory]]
*[[Kaili]]
*[[Kair]]
*[[Kajaani]]
*[[Kalabria]]
*[[Kalifornia]]
*[[Kaliningrad]]
*[[Kalisz]]
*[[Kalocsa]]
*[[Kambodża]]
*[[Kamerun]]
*[[Kamieniec Podolski]]
*[[Kamień Śląski]]
*[[Kamloops]]
*[[Kampala]]
*[[Kampus Politechniki Wrocławskiej]]
*[[Kanada]]
*[[Kanał Augustowski]]
*[[Kania]]
*[[Kaposvár]]
*[[Karaczi]]
*[[Karaiby]]
*[[Karelia]]
*[[Karkonosze]]
*[[Karlskrona]]
*[[Karlsruhe]]
*[[Karlstad]]
*[[Karpniki]]
*[[Karski]]
*[[Kaszan]]
*[[Katania]]
*[[Katowice]]
*[[Kaukaz]]
*[[Kazachstan]]
*[[Kazimierz Dolny]]
*[[Kaługa]]
*[[Kańsk]]
*[[Kecskemét]]
*[[Kelowna]]
*[[Kenia]]
*[[Kerala]]
*[[Kermanszah]]
*[[Keszthely]]
*[[Key West]]
*[[Kielce]]
*[[Kijów]]
*[[Kilonia]]
*[[Kingston (Jamajka)]]
*[[Kinszasa]]
*[[Kirgistan]]
*[[Kiribati]]
*[[Kirow]]
*[[Kirowohrad]]
*[[Kisvárda]]
*[[Kiszyniów]]
*[[Kisłowodzk]]
*[[Koblencja]]
*[[Kolej Transsyberyjska]]
*[[Kolombo]]
*[[Kolonia]]
*[[Kolumbia]]
*[[Kolumbia Brytyjska]]
*[[Kom]]
*[[Komory]]
*[[Komsomolsk nad Amurem]]
*[[Komunikacja miejska we Wrocławiu]]
*[[Komárom]]
*[[Kongo]]
*[[Konstantynów Łódzki]]
*[[Koper]]
*[[Korea Północna]]
*[[Kornwalia]]
*[[Koryta]]
*[[Korytnica]]
*[[Kosowo]]
*[[Kostaryka]]
*[[Kostroma]]
*[[Koszalin]]
*[[Koszyce]]
*[[Kotowiecko]]
*[[Kotłów]]
*[[Kowno]]
*[[Kołobrzeg]]
*[[Kołpino]]
*[[Kołątajew]]
*[[Kościuszków]]
*[[Kościół św. Trójcy we Wrocławiu]]
*[[Kraj Ałtajski]]
*[[Kraj Krasnodarski]]
*[[Kraj Krasnojarski]]
*[[Kraj Nadmorski]]
*[[Kraj Zabajkalski]]
*[[Kraków]]
*[[Krasnodar]]
*[[Krasnojarsk]]
*[[Krasnokamieńsk]]
*[[Kravica]]
*[[Kristiansand]]
*[[Krotoszyn]]
*[[Kuala Lumpur]]
*[[Kuangsi]]
*[[Kuba]]
*[[Kurów]]
*[[Kuwejt]]
*[[Kuwejt (miasto)]]
*[[KwaZulu-Natal]]
*[[Kwiatków]]
*[[Kyzył]]
*[[Königs Wusterhausen]]
*[[Kędzierzyn-Koźle]]
*[[Kępno]]
*[[Kętrzyn]]
*[[Kőszeg]]
*[[L'Aquila]]
*[[La Sagrada Familia]]
*[[La Spezia]]
*[[Lacjum]]
*[[Lamki]]
*[[Lancashire]]
*[[Land's End]]
*[[Laos]]
*[[Las Ramblas]]
*[[Latowice]]
*[[Lecce]]
*[[Leeds]]
*[[Legnica]]
*[[Leicester]]
*[[Lesosibirsk]]
*[[Lesotho]]
*[[Leszno]]
*[[Lethbridge]]
*[[Lewkowiec]]
*[[Lewków]]
*[[Leziona]]
*[[León (Hiszpania)]]
*[[León (Meksyk)]]
*[[Leńsk]]
*[[Liban]]
*[[Liberia]]
*[[Libia]]
*[[Linköping]]
*[[Lipieck]]
*[[Lista numerów kierunkowych]]
*[[Litwa]]
*[[Liverpool]]
*[[Lombardia]]
*[[Lomé]]
*[[Londyn]]
*[[Los Angeles]]
*[[Louisville]]
*[[Lubeka]]
*[[Lublin]]
*[[Ludwigslust]]
*[[Ludwików]]
*[[Luizjana]]
*[[Luksor]]
*[[Luleå]]
*[[Luton]]
*[[Lwów]]
*[[Lyon]]
*[[Lüneburg]]
*[[Madagaskar]]
*[[Madhya Pradesh]]
*[[Madison]]
*[[Madonna di Campiglio]]
*[[Madryt]]
*[[Magadan]]
*[[Majkop]]
*[[Majotta]]
*[[Makau]]
*[[Malawi]]
*[[Malbork]]
*[[Malediwy]]
*[[Malezja]]
*[[Mali]]
*[[Malmö]]
*[[Manama]]
*[[Manchester]]
*[[Manitoba]]
*[[Mantua]]
*[[Mar del Plata]]
*[[Marche]]
*[[Mariany Północne]]
*[[Marrakesz]]
*[[Masyw Ślęży]]
*[[Matamoros]]
*[[Mauretania]]
*[[Mauritius]]
*[[Mazatlán]]
*[[Mazowsze]]
*[[Mazury]]
*[[Mazury (województwo wielkopolskie)]]
*[[Mediolan]]
*[[Mekka]]
*[[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
*[[Meksyk]]
*[[Meksyk (miasto)]]
*[[Meksyk (stan)]]
*[[Melitopol]]
*[[Memphis]]
*[[Meszhed]]
*[[Mexicali]]
*[[Miami]]
*[[Michoacán]]
*[[Middlesbrough]]
*[[Miedzianów]]
*[[Mikołajki]]
*[[Mikołajów]]
*[[Mikronezja]]
*[[Mikstat]]
*[[Mikstat-Pustkowie]]
*[[Milwaukee]]
*[[Minas Gerais]]
*[[Minatitlán]]
*[[Mineralne Wody]]
*[[Minneapolis]]
*[[Minnesota]]
*[[Minusińsk]]
*[[Mirny (Jakucja)]]
*[[Miszkolc]]
*[[Mobile]]
*[[Modena]]
*[[Mogadiszu]]
*[[Moguncja]]
*[[Monachium]]
*[[Monako]]
*[[Mongolia]]
*[[Mongolia Wewnętrzna]]
*[[Montafon]]
*[[Montana]]
*[[Monterrey]]
*[[Montevideo]]
*[[Montserrat]]
*[[Monza]]
*[[Morelos]]
*[[Moskwa]]
*[[Mostar]]
*[[Moszczanka]]
*[[Mozambik]]
*[[Możdżanów]]
*[[Murcja (wspólnota)]]
*[[Murmańsk]]
*[[Muzeum Figur Woskowych Madame Tussauds]]
*[[Myanmar]]
*[[Mérida (Meksyk)]]
*[[Mączniki]]
*[[Młynów]]
*[[Nabyszyce]]
*[[Nachodka]]
*[[Nadbużański szlak turystyczny]]
*[[Nadrenia-Palatynat]]
*[[Nadstawki]]
*[[Nadżafabad]]
*[[Nagykanizsa]]
*[[Nairobi]]
*[[Nalczyk]]
*[[Namibia]]
*[[Namysłów]]
*[[Nanchang]]
*[[Nancy]]
*[[Nashville]]
*[[Nauru]]
*[[Nayarit]]
*[[Nazarowo]]
*[[Nazrań]]
*[[Neapol]]
*[[Nebraska]]
*[[Nepal]]
*[[Nerczyńsk]]
*[[Neriungri]]
*[[Neubrandenburg]]
*[[Neustrelitz]]
*[[Nevada]]
*[[New Westminster]]
*[[Newcastle upon Tyne]]
*[[Niagara Falls (Ontario)]]
*[[Nieftiekamsk]]
*[[Niemcy]]
*[[Niemojewiec]]
*[[Niewinnomyssk]]
*[[Niger]]
*[[Nigeria]]
*[[Nikaragua]]
*[[Niue]]
*[[Niurba]]
*[[Niżniewartowsk]]
*[[Nojabrsk]]
*[[Norrköping]]
*[[North West England]]
*[[Norwegia]]
*[[Norymberga]]
*[[Nottingham]]
*[[Novara]]
*[[Nowa Fundlandia i Labrador]]
*[[Nowa Kaledonia]]
*[[Nowa Szkocja]]
*[[Nowe Kamienice]]
*[[Nowe Skalmierzyce]]
*[[Nowoczeboksarsk]]
*[[Nowogród Wielki]]
*[[Nowokuźnieck]]
*[[Noworosyjsk]]
*[[Nowy Brunszwik]]
*[[Nowy Jork]]
*[[Nowy Meksyk]]
*[[Nowy Orlean]]
*[[Nuevo León]]
*[[Nyírbátor]]
*[[Nyíregyháza]]
*[[Nîmes]]
*[[Oahu]]
*[[Oakland]]
*[[Oaxaca (stan)]]
*[[Obihiro]]
*[[Obwód amurski]]
*[[Obwód archangielski]]
*[[Obwód astrachański]]
*[[Obwód charkowski]]
*[[Obwód chersoński]]
*[[Obwód czelabiński]]
*[[Obwód czernihowski]]
*[[Obwód dniepropetrowski]]
*[[Obwód doniecki]]
*[[Obwód irkucki]]
*[[Obwód iwanofrankowski]]
*[[Obwód kaliningradzki]]
*[[Obwód kemerowski]]
*[[Obwód kijowski]]
*[[Obwód kurgański]]
*[[Obwód leningradzki]]
*[[Obwód moskiewski]]
*[[Obwód murmański]]
*[[Obwód nowosybirski]]
*[[Obwód odeski]]
*[[Obwód omski]]
*[[Obwód połtawski]]
*[[Obwód rostowski]]
*[[Obwód smoleński]]
*[[Obwód swierdłowski]]
*[[Obwód tiumeński]]
*[[Obwód tomski]]
*[[Obwód twerski]]
*[[Obwód wołgogradzki]]
*[[Obwód wołyński]]
*[[Obwód włodzimierski]]
*[[Obwód zakarpacki]]
*[[Ociąż]]
*[[Odense]]
*[[Odessa]]
*[[Odolanów]]
*[[Ogród Botaniczny we Wrocławiu]]
*[[Ogród Japoński we Wrocławiu]]
*[[Oklahoma City]]
*[[Oldenburg]]
*[[Oldham]]
*[[Olesno]]
*[[Olinda]]
*[[Olsztyn]]
*[[Omaha]]
*[[Oman]]
*[[Ontario]]
*[[Opole]]
*[[Orenburg]]
*[[Orizaba]]
*[[Orlando]]
*[[Osaka]]
*[[Osetia Północna]]
*[[Osiek]]
*[[Osijek]]
*[[Oslo]]
*[[Osnabrück]]
*[[Ostrawa]]
*[[Ostrzyhom]]
*[[Ostrów Tumski]]
*[[Ostrów Wielkopolski]]
*[[Oulu]]
*[[Oviedo]]
*[[Ołobok]]
*[[Pakistan]]
*[[Palau]]
*[[Palermo]]
*[[Palestyna]]
*[[Panama]]
*[[Papua-Nowa Gwinea]]
*[[Paragwaj]]
*[[Parczew]]
*[[Park Güell]]
*[[Park Krajobrazowy &quot;Dolina Baryczy&quot;]]
*[[Park Leśnicki]]
*[[Park Południowy]]
*[[Park Szczytnicki]]
*[[Parma]]
*[[Pawłodar]]
*[[Pecz]]
*[[Pekin]]
*[[Pensylwania]]
*[[Penza]]
*[[Pereira]]
*[[Perm]]
*[[Pernambuco]]
*[[Perth]]
*[[Peru]]
*[[Perugia]]
*[[Pescara]]
*[[Phoenix]]
*[[Piacenza]]
*[[Piatigorsk]]
*[[Pieniny]]
*[[Pietropawłowsk Kamczacki]]
*[[Pinar del Río]]
*[[Piza]]
*[[Pjongjang]]
*[[Plaza de Catalunya]]
*[[Pleszew]]
*[[Pogrzybów]]
*[[Police]]
*[[Polinezja Francuska]]
*[[Polska]]
*[[Pomorze]]
*[[Pompano Beach]]
*[[Port Moresby]]
*[[Port Said]]
*[[Portland (Oregon)]]
*[[Portsmouth]]
*[[Powiat czarnkowsko-trzcianecki]]
*[[Powiat drawski]]
*[[Powiat hrubieszowski]]
*[[Powiat jarociński]]
*[[Powiat kaliski]]
*[[Powiat kluczborski]]
*[[Powiat krotoszyński]]
*[[Powiat kędzierzyńsko-kozielski]]
*[[Powiat kępiński]]
*[[Powiat leszczyński]]
*[[Powiat myśliborski]]
*[[Powiat oleski]]
*[[Powiat ostrowski]]
*[[Powiat ostrzeszowski]]
*[[Powiat pleszewski]]
*[[Powiat strzelecki]]
*[[Powiat szczecinecki]]
*[[Powiat tatrzański]]
*[[Powiat wrzesiński]]
*[[Powiat średzki]]
*[[Powiat świebodziński]]
*[[Poza Rica]]
*[[Poznań]]
*[[Praga]]
*[[Pretoria]]
*[[Prince George]]
*[[Przewodnik wspinaczkowy po kamieniołomie w Chwałkowie]]
*[[Przybysławice]]
*[[Przygodzice]]
*[[Przygodziczki]]
*[[Psary]]
*[[Puebla (stan)]]
*[[Puerto Vallarta]]
*[[Płowdiw]]
*[[Qinghai]]
*[[Qiqihar]]
*[[Quebec]]
*[[Querétaro (stan)]]
*[[Quetzaltenango]]
*[[Quezon City]]
*[[Quintana Roo]]
*[[Rabat]]
*[[Raczyce]]
*[[Raduchów]]
*[[Radziwiłłów]]
*[[Radłów]]
*[[Ranchi]]
*[[Rangun]]
*[[Raszków]]
*[[Ratyzbona]]
*[[Ratzeburg]]
*[[Rawenna]]
*[[Reading]]
*[[Recife]]
*[[Red Deer]]
*[[Reggio Emilia]]
*[[Reggio di Calabria]]
*[[Republika Południowej Afryki]]
*[[Republika Zielonego Przylądka]]
*[[Republika Środkowoafrykańska]]
*[[Reunion]]
*[[Reynosa]]
*[[Riazań]]
*[[Rimini]]
*[[Rio de Janeiro (stan)]]
*[[Rosja]]
*[[Rosja Północno-Zachodnia]]
*[[Rososzyca]]
*[[Rostock]]
*[[Rozmówki]]
*[[Rozmówki angielskie]]
*[[Rozmówki azerbejdżańskie]]
*[[Rozmówki duńskie]]
*[[Rozmówki francuskie]]
*[[Rozmówki gruzińskie]]
*[[Rozmówki hiszpańskie]]
*[[Rozmówki niemieckie]]
*[[Rozmówki rumuńskie]]
*[[Rozmówki szwedzkie]]
*[[Rozmówki włoskie]]
*[[Roztocze]]
*[[Rumunia]]
*[[Rwanda]]
*[[Rybińsk]]
*[[Rzeszów]]
*[[Rzym]]
*[[Równe]]
*[[Rąbczyn]]
*[[Saara]]
*[[Sacramento]]
*[[Sadowie]]
*[[Sahalin]]
*[[Sahara Zachodnia]]
*[[Sahel]]
*[[Saint Kitts i Nevis]]
*[[Saint Louis]]
*[[Saint Lucia]]
*[[Saint Paul]]
*[[Saint Vincent i Grenadyny]]
*[[Saksonia]]
*[[Saksonia-Anhalt]]
*[[Salamanca (Meksyk)]]
*[[Salamanka]]
*[[Salerno]]
*[[Salt Lake City]]
*[[Salwador]]
*[[Samara]]
*[[Samarkanda]]
*[[Samoa]]
*[[Samoa Amerykańskie]]
*[[San Diego]]
*[[San Francisco]]
*[[San José (Kalifornia)]]
*[[San José (Kostaryka)]]
*[[San Luis Potosi]]
*[[San Luis Potosí (stan)]]
*[[San Marino]]
*[[San Miguel de Allende]]
*[[San Salvador]]
*[[Sanandadż]]
*[[Sandomierz]]
*[[Sankt Petersburg]]
*[[Sanktuarium Krzyża Świętego w Jeleniej Górze]]
*[[Santiago de Chile]]
*[[Santiago de Compostela]]
*[[Sapporo]]
*[[Saratów]]
*[[Sarańsk]]
*[[Sardynia]]
*[[Saskatchewan]]
*[[Savannah]]
*[[Savona]]
*[[Schwerin]]
*[[Seattle]]
*[[Segowia]]
*[[Semporna]]
*[[Senegal]]
*[[Seszele]]
*[[Shanxi]]
*[[Sharm El Sheikh]]
*[[Shenzhen]]
*[[Shreveport]]
*[[Siergijew Posad]]
*[[Sieroszewice]]
*[[Sierra Leone]]
*[[Siewierobajkalsk]]
*[[Singapur]]
*[[Sinkiang]]
*[[Sipadan]]
*[[Siófok]]
*[[Skalmierzyce]]
*[[Skierniewice]]
*[[Skopje]]
*[[Skrzebowa]]
*[[Smardowskie Olendry]]
*[[Smardów]]
*[[Sobótka]]
*[[Soczi]]
*[[Sofia]]
*[[Solikamsk]]
*[[Somalia]]
*[[Sopron]]
*[[Sosnowiec]]
*[[South West England]]
*[[Southend-on-Sea]]
*[[Split]]
*[[Sri Lanka]]
*[[Stany Zjednoczone]]
*[[Stary Oskoł]]
*[[Stavanger]]
*[[Stawropol]]
*[[Stoke-on-Trent]]
*[[Stonehenge]]
*[[Stralsund]]
*[[Strona główna/Mapa]]
*[[Stryj]]
*[[Strzegowa]]
*[[Strzyżew]]
*[[Strzyżów (województwo lubelskie)]]
*[[Stuttgart]]
*[[Subotica]]
*[[Suchumi]]
*[[Sudan]]
*[[Suez]]
*[[Sulisław]]
*[[Sumy]]
*[[Sunderland]]
*[[Sundsvall]]
*[[Surgut]]
*[[Surinam]]
*[[Swansea]]
*[[Swindon]]
*[[Switłowodsk]]
*[[Sycylia]]
*[[Syria]]
*[[Syzrań]]
*[[Szablon:!]]
*[[Szablon:Ambox]]
*[[Szablon:Bot/opis]]
*[[Szablon:Box]]
*[[Szablon:Box-shadow]]
*[[Szablon:Box/opis]]
*[[Szablon:Do usunięcia]]
*[[Szablon:Dokumentacja/nazwa]]
*[[Szablon:Dokumentacja/preload]]
*[[Szablon:Fmbox]]
*[[Szablon:Fmbox/opis]]
*[[Szablon:GNU CC]]
*[[Szablon:Geo]]
*[[Szablon:Ikona]]
*[[Szablon:Import]]
*[[Szablon:Infobox nagłówek dodaj]]
*[[Szablon:Infobox nagłówek/opis]]
*[[Szablon:Infobox wiersz dodaj/opis]]
*[[Szablon:Infobox wiersz/opis]]
*[[Szablon:Infobox/opis]]
*[[Szablon:Jest w]]
*[[Szablon:Licencja - CC-By-SA GFDL]]
*[[Szablon:Lista regionów]]
*[[Szablon:Lista regionów/opis]]
*[[Szablon:Miasto infobox]]
*[[Szablon:Miasto infobox/opis]]
*[[Szablon:Navbox]]
*[[Szablon:Obiekt]]
*[[Szablon:Obiekt/opis]]
*[[Szablon:Odśwież]]
*[[Szablon:Osobny artykuł/opis]]
*[[Szablon:Ostrzeżenie]]
*[[Szablon:PD self]]
*[[Szablon:Państwo infobox]]
*[[Szablon:Państwo infobox/opis]]
*[[Szablon:Podstrona dokumentacji]]
*[[Szablon:Przeciw]]
*[[Szablon:Quickbar]]
*[[Szablon:S/opis]]
*[[Szablon:Tnavbar]]
*[[Szablon:User admin]]
*[[Szablon:Userbox]]
*[[Szablon:Za]]
*[[Szadek]]
*[[Szanghaj]]
*[[Szantung]]
*[[Szarvas]]
*[[Szczawno-Zdrój]]
*[[Szczecin]]
*[[Szczecinek]]
*[[Szczurawice]]
*[[Szczury]]
*[[Szczyrk]]
*[[Szeged]]
*[[Szeki]]
*[[Szentendre]]
*[[Szentes]]
*[[Sziraz]]
*[[Szklarska Poręba]]
*[[Szkocja]]
*[[Szlezwik (miasto)]]
*[[Szlezwik-Holsztyn]]
*[[Szolnok]]
*[[Szombathely]]
*[[Sztokholm]]
*[[Szwajcaria]]
*[[Szwecja]]
*[[Székesfehérvár]]
*[[Słaborowice]]
*[[Sławin]]
*[[Słowacja]]
*[[Tabasco]]
*[[Tadżykistan]]
*[[Taiyuan]]
*[[Tajlandia]]
*[[Tajpej]]
*[[Tajszet]]
*[[Tajwan]]
*[[Tallahassee]]
*[[Tamaulipas]]
*[[Tamil Nadu]]
*[[Tampa]]
*[[Tampico]]
*[[Tanzania]]
*[[Tapolca]]
*[[Tarchały Małe]]
*[[Tarchały Wielkie]]
*[[Tarent]]
*[[Tarnobrzeg]]
*[[Tarnopol]]
*[[Tartu]]
*[[Tata]]
*[[Tatabánya]]
*[[Tatarstan]]
*[[Taxco de Alarcón]]
*[[Tebriz]]
*[[Teheran]]
*[[Teksas]]
*[[Tel Awiw-Jafa]]
*[[Teneryfa]]
*[[Tennant Creek]]
*[[Terni]]
*[[Terytoria Północno-Zachodnie]]
*[[Terytorium Północne]]
*[[Tiencin]]
*[[Tijuana]]
*[[Tiksi]]
*[[Timbuktu]]
*[[Timor Wschodni]]
*[[Tirana]]
*[[Tiumeń]]
*[[Tlaquepaque]]
*[[Tlaxcala (stan)]]
*[[Togliatti]]
*[[Togo]]
*[[Toledo (Hiszpania)]]
*[[Tomsk]]
*[[Tonga]]
*[[Topola Mała]]
*[[Topola Osiedle]]
*[[Topola Wielka]]
*[[Toronto]]
*[[Toruń]]
*[[Toskania]]
*[[Townsville]]
*[[Trabzon]]
*[[Trentino]]
*[[Triest]]
*[[Tripura]]
*[[Trkusów]]
*[[Trondheim]]
*[[Trydent]]
*[[Trynidad i Tobago]]
*[[Trypolis]]
*[[Trypolis (Liban)]]
*[[Tuapse]]
*[[Tunezja]]
*[[Turcja]]
*[[Turkmenistan]]
*[[Turks i Caicos]]
*[[Turku]]
*[[Turyn]]
*[[Turyngia]]
*[[Tuwa]]
*[[Tuxpan]]
*[[Tuła]]
*[[Tybet]]
*[[Uciechów]]
*[[Udine]]
*[[Ufa]]
*[[Uganda]]
*[[Ujar]]
*[[Ukraina]]
*[[Uljanowsk]]
*[[Ulm]]
*[[Uppsala]]
*[[Urbino]]
*[[Urugwaj]]
*[[Ussuryjsk]]
*[[Uttar Pradesh]]
*[[Uzbekistan]]
*[[Ułan Ude]]
*[[Użur]]
*[[Valladolid]]
*[[Vancouver]]
*[[Vancouver Aquarium]]
*[[Vanuatu]]
*[[Varadero]]
*[[Veracruz]]
*[[Veracruz (stan)]]
*[[Veszprém]]
*[[Victoria (Kolumbia Brytyjska)]]
*[[Vinh]]
*[[Vorarlberg]]
*[[Vác]]
*[[Västerås]]
*[[Wagadugu]]
*[[Walencja (wspólnota)]]
*[[Walentynów]]
*[[Walia]]
*[[Walsall]]
*[[Warszawa]]
*[[Waszyngton]]
*[[Waterloo (Ontario)]]
*[[Wenecja Euganejska]]
*[[Wenezuela]]
*[[Westrza]]
*[[Wichita]]
*[[Wiedeń]]
*[[Wieliczka]]
*[[Wielka Brytania]]
*[[Wielka Wyspa we Wrocławiu]]
*[[Wielowieś Klasztorna]]
*[[Wierzbno]]
*[[Wiesbaden]]
*[[Wietnam]]
*[[Wikipedysta:Użytkownik:Alan ffm]]
*[[Wikipedysta:Użytkownik:Kpjas]]
*[[Wikipedysta:Użytkownik:Marek Mazurkiewicz]]
*[[Wikipedysta:Użytkownik:Tar Lócesilion]]
*[[Wikipedysta:Użytkownik:Yarl]]
*[[Wikipodróże:Administratorzy]]
*[[Wikipodróże:Biurokraci]]
*[[Wikipodróże:Copyleft]]
*[[Wikipodróże:Czym Wikipodróże nie są]]
*[[Wikipodróże:Czym jest artykuł?]]
*[[Wikipodróże:Głosowania/Nazwa projektu]]
*[[Wikipodróże:Informacje dla nowicjuszy]]
*[[Wikipodróże:Informacje dla wikipedystów]]
*[[Wikipodróże:Informacje prawne]]
*[[Wikipodróże:Jak mogę pomóc?]]
*[[Wikipodróże:Jak przekierować stronę]]
*[[Wikipodróże:Jak utworzyć konto użytkownika]]
*[[Wikipodróże:Jak utworzyć nową stronę]]
*[[Wikipodróże:Jak zmienić nazwę strony]]
*[[Wikipodróże:Kategoryzacja]]
*[[Wikipodróże:Kontakt]]
*[[Wikipodróże:License upgrade]]
*[[Wikipodróże:Narzędzia administratorów]]
*[[Wikipodróże:O Wikipodróżach]]
*[[Wikipodróże:Polskojęzyczni administratorzy innych projektów]]
*[[Wikipodróże:Prośby do administratorów]]
*[[Wikipodróże:Prośby do administratorów/Nagłówek]]
*[[Wikipodróże:Przestrzeń nazw]]
*[[Wikipodróże:Przyznawanie uprawnień]]
*[[Wikipodróże:Pub podróżnika/Archiwum]]
*[[Wikipodróże:Schematy artykułów]]
*[[Wikipodróże:Schematy artykułów/Schemat państwa]]
*[[Wikipodróże:Strona zabezpieczona]]
*[[Wikipodróże:Tworzenie haseł]]
*[[Wikipodróże:Uprawnienia]]
*[[Wikipodróże:Użytkownicy]]
*[[Wikipodróże:Zadania]]
*[[Wikipodróże:Zadania/Zadania dla botów]]
*[[Wikipodróże:Zasady]]
*[[Wikipodróże:Zasady blokowania]]
*[[Wikipodróże:Zasady usuwania]]
*[[Wikipodróże:Zasady zachowania poufności]]
*[[Wikipodróże:Zatwierdzeni użytkownicy]]
*[[Wikipodróże:Znaczniki]]
*[[Wilhelmshaven]]
*[[Windsor (Ontario)]]
*[[Winnica]]
*[[Winnipeg]]
*[[Wismar]]
*[[Województwo dolnośląskie]]
*[[Województwo kujawsko-pomorskie]]
*[[Województwo lubelskie]]
*[[Województwo lubuskie]]
*[[Województwo mazowieckie]]
*[[Województwo małopolskie]]
*[[Województwo opolskie]]
*[[Województwo podkarpackie]]
*[[Województwo podlaskie]]
*[[Województwo pomorskie]]
*[[Województwo warmińsko-mazurskie]]
*[[Województwo wielkopolskie]]
*[[Województwo zachodniopomorskie]]
*[[Województwo łódzkie]]
*[[Województwo śląskie]]
*[[Województwo świętokrzyskie]]
*[[Wolsk]]
*[[Woroneż]]
*[[Wotkińsk]]
*[[Wrocławski Ogród Zoologiczny]]
*[[Wtórek]]
*[[Wyborg]]
*[[Wycieczka śladami legend wrocławskich]]
*[[Wysocko Małe]]
*[[Wysocko Wielkie]]
*[[Wyspa Manitoulin]]
*[[Wyspa Piasek]]
*[[Wyspa Słodowa]]
*[[Wyspy Alandzkie]]
*[[Wyspy Cooka]]
*[[Wyspy Kanaryjskie]]
*[[Wyspy Marshalla]]
*[[Wyspy Pitcairn]]
*[[Wyspy Salomona]]
*[[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]
*[[Wyżyna Krakowsko-Częstochowska]]
*[[Würzburg]]
*[[Węgry (województwo wielkopolskie)]]
*[[Władywostok]]
*[[Włochy]]
*[[Włocławek]]
*[[Włodzimierz]]
*[[Xian]]
*[[Xinaliq]]
*[[York]]
*[[Zacatecas (stan)]]
*[[Zacharzew]]
*[[Zagrzeb]]
*[[Zahedan]]
*[[Zakopane]]
*[[Zalakaros]]
*[[Zalargerszeg]]
*[[Zambia]]
*[[Zamek w Będzinie]]
*[[Zamość]]
*[[Zamość (powiat ostrowski)]]
*[[Zapopan]]
*[[Zaporoże]]
*[[Zhejiang]]
*[[Zhuhai]]
*[[Zielona Góra]]
*[[Zimbabwe]]
*[[Érd]]
*[[Östersund]]
*[[Český Krumlov]]
*[[Łabińsk]]
*[[Łagów]]
*[[Łagów (województwo świętokrzyskie)]]
*[[Łosie]]
*[[Ługańsk]]
*[[Łódź]]
*[[Łąkociny]]
*[[Śladem wrocławskich krasnoludków]]
*[[Śliwniki]]
*[[Ślęża]]
*[[Śmiłów]]
*[[Środa Wielkopolska]]
*[[Świdwin]]
*[[Świeca]]
*[[Świeligów]]
*[[Żakowice]]
*[[Żydowski Obwód Autonomiczny]]
*[[Żytomierz]]
*[[Żywiec]]
*[[:Kategoria:Rozmówki]]
*[[:Kategoria:Szablony]]
*[[:Kategoria:Trasy]]
*[[:Kategoria:Wikipodróże]]
*[[:Kategoria:Świat]]</text>
      <sha1>4xzk8rfbqdngrnzkchnqhu031e4y7hk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Afryka</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4637</id>
    <revision>
      <id>120091</id>
      <parentid>114615</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T21:38:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bestoernesto</username>
        <id>9678</id>
      </contributor>
      <comment>/* Regiony */ upgrade eswatini</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20517" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
[[Plik:Africa on the globe (grey).svg|thumb|upright=1.2|Afryka]]
'''Afryka''' – drugi pod względem wielkości kontynent świata otoczony wodami Morza Śródziemnego, Oceanu Atlantyckiego i Oceanu Indyjskiego, graniczący poprzez Kanał Sueski w [[Egipt|Egipcie]] z [[Azja|Azją]], a poprzez Cieśninę Gibraltarską oddzielony od [[Europa|Europy]].

Afryka jest zróżnicowana krajobrazowo i kulturowo, uznawana za region egzotyczny, „Czarny Ląd”. Przyciąga turystów historycznymi budowlami dawnych cywilizacji ([[Afryka Północna]], [[Etiopia]], [[Zimbabwe]]), dziką przyrodą, krajobrazami. Tu znajduje się największa pustynia świata, Sahara, czy najdłuższa rzeka – Nil. Liczne parki narodowe i rezerwaty przyrody przyciągają miłośników fauny i flory, często poznających ją na safari. Atrakcyjność turystyczną kontynentu obniżają: względnie słabo rozwinięta infrastruktura, ubóstwo, konflikty, liczne stereotypy. W ostatnich dekadach sytuacja się jednak poprawia i niektóre państwa posiada standard życia i infrastrukturę zbliżoną do biedniejszej części Europy. Coraz szybciej rozwija się turystyka, szczególnie w [[Egipt|Egipcie]], [[Tunezja|Tunezji]], [[Maroko|Maroku]], [[Republika Południowej Afryki|Republice Południowej Afryki]], [[Kenia|Kenii]], [[Tanzania|Tanzanii]], [[Republika Zielonego Przylądka|Republice Zielonego Przylądka]], [[Botswana|Botswanie]], [[Namibia|Namibii]], czy  [[Seszele|Seszelach]]. Również podległe Portugalii [[Madera]], Hiszpanii [[Wyspy Kanaryjskie]] i Francji [[Reunion]] zyskały na popularności.

== Charakterystyka ==
===Geografia===
{{Mapframe |7|21|zoom=3|height=400|width=500}}
[[Plik:Zebra Botswana edit.jpg|mały|Zebry w [[Botswana|Botswanie]]]]
Drugi pod względem wielkości kontynent (30,37 mln km²), zajmujący 1/5 wszystkich lądów na Ziemi. Przez Afrykę przechodzą południk 0°, obydwa zwrotniki i równik. Kontynent jest w większości wyżynny, z mniejszym udziałem przybrzeżnych nizin oraz gór. Najważniejsze masywy znajdują się wzdłuż Wielkiego Rowu Afrykańskiego na wschodzie kontynentu, góry Atlas na północnym-zachodzie i góry związane z Wielką Krawędzią (Góry Przylądkowe, Góry Smocze) na południu kontynentu będące pozostałością starszego rowu tektonicznego z czasów rozpadu superkontynentu Gondwany. Najwyższym szczytem jest Kibo (5895 m n.p.m.) w masywie Kilimandżaro. Poza tym pojedyncze masywy górskie, głównie pochodzenia wulkanicznego. Wyżyny Afryki dzieli się na wyższe, południowo-wschodnie i niższe północno-zachodnie. 

===Historia===
Kontynent posiada długą, skomplikowaną i w wielu aspektach słabo poznaną historię. Na terenie Etiopii znaleziono najstarsze szczątki ludzkie, a w RPA najstarsze ślady ''homo sapiens'' sięgające 200 tysięcy lat wstecz. Około 60 tys. lat temu człowiek rozumny opuścił kontynent Afrykański. Na przestrzeni dziejów w Afryce rozwinęły się liczne kultury i cywilizacje, takie jak Starożytny Egipt, Nubia, Aksum, Mali, Wielkie Zimbabwe, Kongo. Północna część kontynentu była związana przez tysiąclecia ze śródziemnomorskim kręgiem kulturowym i wywarła olbrzymi wpływ na dzieje świata. 

W XV wieku Portugalczycy zaczęli eksplorację wybrzeży kontynentu, zakładając pierwsze kolonie i faktorie handlowe. W jej ślady poszły później kolejne państwa Europejskie, jednak do połowy XIX wieku jedynie 5% Afryki zostało poddane kolonizacji europejskiej. Biali osadnicy w holenderskiej Kolonii Przylądkowej wokół Kapsztadu wykształcili z czasem poczucie afrykanerskiej odrębności etnicznej, co jest jedynym takim przypadkiem w Afryce. Ta pierwsza kolonizacja wywarła znaczący wpływ na kontynent ze względu na transatlantycki handel niewolnikami. W jego wyniku siłą przesiedlono kilkanaście milionów ludzi, zaburzając strukturę gospodarczą i społeczną niektórych regionów. Również Arabowie prowadzili na podobną skalę handel niewolnikami przez Saharę i Ocean Indyjski, a w mniejszym stopniu władcy w Indiach. Rozwinęły się też państwa wyspecjalizowane w sprzedaży ludności niewolnej, takie jak Dahomej, Aszanti, Zanzibar.

Począwszy od lat 80. XIX wieku, szybko uprzemysławiające się państwa europejskie rozpoczęły „wyścig o Afrykę” i w ciągu trzech dekad Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Włochy, Portugalia, Belgia i Hiszpania opanowały kolejne 90% kontynentu. Jedynie Cesarstwo Etiopii było w stanie oprzeć się obcej inwazji i zostało uznane na arenie międzynarodowej. Liberia również zachowała niezależność, ale było to państwo założone przez Amerykanów, którzy osiedlali tam część byłych niewolników, a rola miejscowej ludności we władzy była marginalna. Kolonizacja europejska pod wieloma względami była tragiczna dla Afryki – zostały zaburzone rdzenne stosunki społeczne, etniczne, gospodarcze, ekonomia była podporządkowana interesom europejskim, a miejscowa ludność traktowana zazwyczaj jako prymitywna i gorsza. 

Po II wojnie światowej nastąpiła dekolonizacja kontynentu. Obecnie w Afryce znajdują się 54 w pełni uznane niepodległe państwa, dwa państwa o statusie nieustalonym ([[Sahara Zachodnia]] i [[Somaliland]]) oraz kilka niedużych terytoriów zależnych. Niepodległość, z różnych przyczyn, nie spełniła pokładanych nadziei i do przełomu stuleci coraz większa część ludności ubożała. Liczne miejsca kontynentu cierpiały ze względu na wojny, epidemie, dyktatury, nieudolne zarządzanie, intrygi obcych mocarstw (gł. USA i ZSRR oraz byłych państw kolonialnych), wyzysk obcego kapitału. Począwszy od XXI wieku gospodarka wielu państw afrykańskich zaczęła się rozwijać w szybkim tempie, a sytuacja ludności zaczęła się stopniowo poprawiać. Mimo tego, w kilku krajach Afryki wciąż trwają wojny domowe, z których najwięcej ofiar w 2017 r. pochłonęły konflikty w Somalii, Libii, północnym Mali, Sudanie, północnej Nigerii, Egipcie, Republice Środkowoafrykańskiej, Sudanie Południowym, na wschodzie Demokratycznej Republiki Konga.

===Demografia===
Państwa Afryki zamieszkuje łącznie około 1,1 mld ludzi, czyli 1/7 całej populacji Ziemi. Jest to jednocześnie najsłabiej zurbanizowany kontynent (ok. 39%). Największym państwem jest [[Algieria]] (2 381 740 km²), najludniejszym – [[Nigeria]] (186 mln), najgęściej zaludnionym – [[Mauritius]] (610 osób na km²); najmniejszym i najmniej ludnym – [[Seszele]] (455 km², 98 tys.), najrzadziej zaludnionym – [[Sahara Zachodnia]] (1 os./km², terytorium sporne ''de facto'' pod kontrolą Maroka). Afryka ma najwyższy na świecie przyrost naturalny i najniższy średni wiek ludności.

Większość mieszkańców Afryki wyznaje islam lub chrześcijaństwo, jednak często przemieszane z lokalnymi wierzeniami animistycznymi. Muzułmanie dominują na północy i wschodzie kontynentu, zaś chrześcijanie na zachodzie, w centrum i na południu.

=== Regiony ===
{{Lista regionów
| mapa regionów = Map-Africa-Regions-Islands.png
| rozmiar mapy = 500px
| opis mapy = 

| nazwa regionu 1 = [[Afryka Północna]]
| kolor regionu 1 = #d1e79b
| elementy regionu 1 = [[Algieria]], [[Egipt]], [[Hiszpańskie posiadłości w Afryce Północnej]] ([[Ceuta]], [[Melilla]], [[Wyspy Kanaryjskie]]) [[Libia]], [[Madera]] ([[Portugalia]]), [[Maroko]], [[Sahara Zachodnia]] (obszar sporny), [[Tunezja]]
| opis regionu 1 = Zamieszkały w większości przez muzułmanów obszar położony nad Morzem Śródziemnym i północnym Atlantykiem, oddzielony od reszty kontynentu Saharą. Znajdują się tu liczne ślady dawnych cywilizacji, wysokie góry Atlas i żyzna delta Nilu. Jest to jedna z lepiej rozwiniętych części kontynentu, z dobrą infrastrukturą turystyczną.

| nazwa regionu 2 = [[Sahel]]
| kolor regionu 2 = #a4ad7d
| elementy regionu 2 = [[Czad]], [[Mauretania]], [[Mali]], [[Niger]], [[Sudan]]
| opis regionu 2 = Pogranicze między pustynną Saharą a sawannami, zaludniony głównie przez pół-nomadyczne plemiona wyznające w większości islam sunnicki. W starożytności nad Nilem rozwinęła się cywilizacja nubijska. W średniowieczu miejsce rozkwitu licznych królestw kontrolujących transsaharyjski handel solą, złotem i niewolnikami. Żyjący na przełomie XIII i XIV wieku król [[Mali]], Mansa Musa, jest uważany za najbogatszego człowieka w Historii.

| nazwa regionu 3 = [[Afryka Zachodnia]]
| kolor regionu 3 = #5ea470
| elementy regionu 3 = [[Benin]], [[Burkina Faso]], [[Gambia]], [[Ghana]], [[Gwinea]], [[Gwinea Bissau]], [[Liberia]], [[Nigeria]], [[Republika Zielonego Przylądka]], [[Senegal]], [[Sierra Leone]], [[Togo]], [[Wybrzeże Kości Słoniowej]]
| opis regionu 3 = Obejmuje państwa położone w strefie sawann i lasów tropikalnych na zachodzie kontynentu. Ekonomia wielu krajów opiera się na produkcji oleju palmowego, kakao, kawy i wydobyciu ropy naftowej oraz innych kopalin. Jest to obszar pogranicza między ludnością muzułmańską a chrześcijańską, silnie zróżnicowany etnicznie, o wielu kontrastach.

| nazwa regionu 4 = Afryka Środkowa 
| kolor regionu 4 = #A78379
| elementy regionu 4 = [[Angola]], [[Gabon]], [[Gwinea Równikowa]], [[Kamerun]], [[Demokratyczna Republika Konga]], [[Kongo|Republika Kongo]], [[Republika Środkowoafrykańska]], [[Sudan Południowy]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]
| opis regionu 4 =  Zróżnicowany kulturowo, etnicznie i krajobrazowo region znany z bogactwa zasobów naturalnych i niestabilności politycznej, szczególnie na wschodzie. W dorzeczu Kongo znajduje się drugi co do wielkości na świecie las tropikalny, ponadto mozaika innych formacji roślinnych bogatych we florę i faunę, w tym wulkaniczne masywy górskie takie jak Kamerun i Virunga.

| nazwa regionu 5 = Afryka Wschodnia 
| kolor regionu 5 = #db6d69
| elementy regionu 5 = [[Burundi]], [[Dżibuti]], [[Erytrea]], [[Etiopia]], [[Kenia]], [[Rwanda]], [[Somalia]], [[Tanzania]], [[Uganda]]
| opis regionu 5 = Obszar na wschodzie kontynentu do którego zalicza się państwa Rogu Afryki, Wybrzeża Swahili, Wielkiego Rowu Afrykańskiego. Teren różnorodny krajobrazowo i historycznie, prawdopodobne miejsce powstania gatunku ludzkiego. Historia [[Etiopia|Etiopii]], jednego z najstarszych państw świata i jedynego nie skolonizowanego przez Europejczyków, ma co najmniej 3 tysiące lat, a wyróżniające się cywilizacje powstały także w [[Somalia|Somalii]] i na Wybrzeżu Swahili znajdującym się na wschodzie [[Kenia|Kenii]] i [[Tanzania|Tanzanii]]. Tu znajdują się najwyższe góry kontynentu, ze słynnym Kilimandżaro, a także liczne znane obszary chronione, takie jak Semien w Etiopii, Masai Mara w Kenii, czy Serengeti w Tanzanii.

| nazwa regionu 6 = Wyspy Afryki Wschodniej
| kolor regionu 6 = #ff0080
| elementy regionu 6 = [[Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego]], [[Komory]], [[Madagaskar]], [[Majotta]] ([[Francja]]), [[Mauritius]], [[Reunion]] ([[Francja]]), [[Seszele]], [[Sokotra]] ([[Jemen]]), [[Somalia]], [[Somaliland]], (terytorium sporne), [[Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne]] (tylko niewielka część terytorium – [[Wyspy Rozproszone]])
| opis regionu 6 = Wyspa Madagaskar tworzy odrębną płytę tektoniczną i może być traktowana jako mikrokontynent. Wyspa znana z bioróżnorodności oraz unikatowej flory i fauny. Pozostałe, dużo mniejsze wyspy są pochodzenia wulkanicznego i są jednymi z najlepiej rozwiniętych gospodarczo i turystycznie terytoriów Afryki.

| nazwa regionu 7 = Afryka Południowa  
| kolor regionu 7 = #e2d774
| elementy regionu 7 = [[Botswana]], [[Lesotho]], [[Malawi]], [[Mozambik]], [[Namibia]], [[Republika Południowej Afryki]], [[Eswatini]], [[Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha]] (terytorium zamorskie [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]) [[Zambia]], [[Zimbabwe]]
| opis regionu 7 = Region Afryki znany z wydobycia diamentów i złota. Na zachodzie żyją ludy KhoiSan, znane też jako Buszmeni i Hotentoci, które są znane z wyjątkowej i archaicznej kultury zbieracko-łowieckiej. Na wschodzie ludy Bantu tworzyły liczne królestwa, z których najsłynniejszymi są Wielkie Zimbabwe i Zulu. Sporą część obszaru zasiedlali Europejczycy, czego efektem jest dość dobra infrastruktura w niektórych państwach, ale i duże napięcie między ludnością białą i autochtoniczną. Góra Stołowa w [[Kapsztad]]zie została uznana za jeden z nowych siedmiu cudów przyrody.
}}

=== Największe miasta ===
[[Plik:South Africa-Johannesburg-Skyline02.jpg|thumb|Johannesburg]]
* [[Abidżan]] – największe miasto [[Wybrzeże Kości Słoniowej|Wybrzeża Kości Słoniowej]], będące jego stolicą ekonomiczną i kulturalną
* [[Addis Abeba]] – założona przez cesarza Menelika II w 1886 r. stolica i największe miasto [[Etiopia|Etiopii]]
* [[Akra]] – stolica i największe miasto [[Ghana|Ghany]], przyciągające rocznie ponad milion turystów 
* [[Aleksandria]] – druga pod względem wielkości metropolia [[Egipt]]u i jedno z największych miast starożytności
* [[Algier]] – stolica i największe miasto [[Algieria|Algierii]]
* [[Chartum]] – położona nad Nilem stolica [[Sudan]]u i centrum jednej z najludniejszych metropolii Afryki
* [[Dakar]] – stolica i największe miasto [[Senegal]]u położone na Przylądku Zielonym, najbardziej na zachód wysuniętym punkcie kontynentu; kulturalna stolica [[Afryka Zachodnia|zachodniej Afryki]]
* [[Dar es Salaam]] – główny port i największe miasto [[Tanzania|Tanzanii]], znane z wielokulturowości i bazarów
* [[Johannesburg]] – największe miasto [[RPA]], centrum handlu, biznesu i finansów
* [[Casablanca]] – stolica ekonomiczna i największe miasto [[Maroko|Maroka]] oraz całego Maghrebu, rozsławiona przez film z 1942 r. Humphreyem Bogartem i Ingrid Bergman w rolach głównych
* [[Kair]] – największe miasto Afryki, w jego okolicy ([[Giza]]) znajdują się słynne egipskie piramidy
* [[Kapsztad]] – malowniczo położone u stóp Góry Stołowej miasto założone przez Holendrów w połowie XVIII wieku przyciąga śródziemnomorskim klimatem, kuchnią i bogatą ofertą turystyczną
* [[Kinszasa]] – stolica i największe miasto [[Demokratyczna Republika Konga|Demokratycznej Republiki Konga]]; po drugiej stronie rzeki znajduje się [[Brazzaville]], stolica [[Kongo|Konga]]
* [[Lagos]] – największa metropolia Afryki i jedno z najszybciej zaludniających się miast świata
* [[Luanda]] – stolica Angoli, będąca trzecim co do wielkości populacji miastem portugalskojęzycznym świata i największą portugalskojęzyczną stolicą
* [[Nairobi]] – założona przez Brytyjczyków stolica Kenii jest ważnym ośrodkiem gospodarczym; mieści tu się jedna z czterech głównych siedzib ONZ (obok Genewy, Nowego Jorku i Wiednia).

== Dojazd ==
Najłatwiej dotrzeć drogą lotniczą. Ze względu na niską konkurencję i względnie małe zainteresowanie, loty do wielu państw Afryki Subsaharyjskiej są stosunkowo drogie. Do państw Afryki Północnej można dotrzeć liniami budżetowymi i czarterami, a do wybranych państw Afryki Subsaharyjskiej takie loty są z Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch czy Francji. Drogą lądową można przekraczać granicę kontynentu przez [[Izrael]] do [[Egipt]]u (w Afryce znajdziemy się dopiero po przepłynięciu Kanału Sueskiego). Można też przepłynąć przez Cieśninę Gibraltarską ([[Hiszpania]] – [[Maroko]]), a także dopłynąć promem z [[Kreta|Krety]] do [[Libia|Libii]] lub z [[Włochy|włoskiej]] [[Sycylia|Sycylii]] do [[Tunezja|Tunezji]].

== Transport ==
Infrastruktura w wielu częściach Afryki jest słabo rozwinięta, lub zaniedbana, są jednak regiony z przyzwoitą siecią dróg i kolei. Najszybszym sposobem na przemieszczanie się na większe odległości jest samolot, a po regionach – samochód (często z napędem na cztery koła). W krajach Afryki Północnej, czy RPA dość dobrze działają koleje pasażerskie, pojedyncze połączenia istnieją także w innych państwach. Popularnym środkiem transportu są taksówki zbiorowe i minibusy, choć w niektórych miastach istnieją sieci metra ([[Algier]], [[Kair]]), czy kolei miejskich ([[Addis Abeba]], [[Aleksandria]], [[Algier]], [[Johannesburg]], [[Kair]], [[Casablanca]], [[Konstantyna]], [[Oran]], [[Rabat]], [[Tunis]], kolejne w budowie lub projekcie). W wielu państwach istnieją międzymiastowe połączenia autobusowe, choć ich jakość może być różna. W niektórych regionach istnieje rozwinięty transport rzeczny. 

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:World_Heritage_Sites_Africa_map-2.svg|thumb|right|350px|Miejsca wpisane na listę światowego dziedzictwa ludzkości w Afryce]]
Poniżej znajduje się wybór atrakcji, które należą do najchętniej odwiedzanych na kontynencie. Większość jest wpisana na listę światowego dziedzictwa ludzkości (łącznie jest uznanych 135 takich miejsc, najwięcej w Maroku, Etiopii i RPA).

=== Parki narodowe i rezerwaty przyrody ===
*'''Park Narodowy Chobe''' ([[Botswana]]) – chroniący przyrodę delty Okawango
*'''Park Narodowy Etosha''' ([[Namibia]])
*'''Park Narodowy Gorongosa''' ([[Mozambik]])
*'''Park Narodowy Góry Stołowej''' ([[RPA]]) – chroniący ikoniczną górę dominującą nad [[Kapsztad]]em oraz Przylądek Dobrej Nadziei; popularne miejsce do wędrówek pieszych, poznawania unikatowej flory i fauny, w tym kolonii pingwina afrykańskiego
*'''Park Narodowy Kilimandżaro''' ([[Tanzania]]) – chroniący najwyższy szczyt Afryki
*'''[[Park Narodowy Krugera]]''' ([[RPA]]) – największy park narodowy RPA
*'''Park Narodowy Jeziora Malawi''' ([[Malawi]]) – chroniący cenne ekosystemy wodne trzeciego pod względem wielkości jeziora kontynentu
*'''Narodowy Rezerwat Przyrody Masai Mara''' ([[Kenia]])
*'''Park Narodowy Masoala''' ([[Madagaskar]]) – największy park narodowy kraju chroniący zagrożone lasy wilgotne Madagaskaru
*'''Park Narodowy Reunionu''' ([[Reunion]], [[Francja]]) – chroniący cenne ekosystemy wulkanicznej wyspy
*'''Park Narodowy Semien''' ([[Etiopia]]) – chroniący najwyższe pasmo górskie Wyżyny Abisyńskiej
*'''Park Narodowy Serengeti''' ([[Tanzania]]) – znana na całym świecie z afrykańskiej fauny sawanna
*'''Park Narodowy Taï''' ([[Wybrzeże Kości Słoniowej]]) – chroniący jeden z ostatnich dobrze zachowanych fragmentów zachodnioafrykańskiego lasu tropikalnego
*'''Park Narodowy Teide''' ([[Wyspy Kanaryjskie]], [[Hiszpania]])
*'''Park Narodowy Toubkal''' ([[Maroko]]) – chroniący najwyższe szczyty gór Atlas
*'''Park Narodowy Virunga''' ([[Demokratyczna Republika Konga]]) – znany z goryli górskich park położony na wschodzie największego państwa Afryki Subsaharyjskiej
*'''Park Narodowy „W” Nigru''' ([[Benin]], [[Burkina Faso]], [[Niger]]) – transgraniczny park narodowy chroniący 10 tys. km² obszaru w meandrach rzeki Niger

=== Zabytki ===
*'''Stelle''' w Aksum ([[Etiopia]])
*'''Ruiny rzymskiego miasta''' w Djemila ([[Algieria]])
*'''Amfiteatr rzymski''' w El Djem ([[Tunezja]])
*'''Twierdza Elimina''' ([[Ghana]])
*'''Piramidy''' w Gizie ([[Egipt]])
*'''Wyspa Gorea''' ([[Senegal]])
*'''Kościoły wykute w skale''' w Lalibeli ([[Etiopia]])
*'''Wyspa Meroe''' ([[Egipt]])
*'''Nekropolia staroegipska''' w Tebach ([[Egipt]])
*'''Timgad''' ([[Algieria]])
*'''Ruiny Wielkiego Zimbabwe''' ([[Zimbabwe]])

=== Historyczne miasta ===
*'''[[Agadez]]''' ([[Niger]])
*'''Cidade Velha''' ([[Republika Zielonego Przylądka]])
*'''[[Fez]]''' ([[Maroko]])
*'''Harar''' ([[Etiopia]])
*'''Gondar''' ([[Etiopia]])
*'''[[Kapsztad]]''' ([[RPA]])
*'''Lamu''' ([[Kenia]])
*'''[[Marrakesz]]''' ([[Maroko]])
*'''[[Timbuktu]]''' ([[Mali]])
*'''[[Tunis]]''' ([[Tunezja]])
*'''Zanzibar''' ([[Tanzania]])

=== Obszary kulturowe ===
* '''Aszanti''' ([[Ghana]]) – obszar historycznego królestwa z zachowanymi tradycjami i zabytkami
* '''Kraj Dogonów''' ([[Mali]]) – znany z tradycji, architektury i masek obszar położony wzdłuż uskoku Bandiagara
* '''Kalahari''' ([[Botswana]], [[Namibia]], [[RPA]]) – obszar pustynny zamieszkały przez ludność KhoiSan
* '''Karoo''' ([[RPA]]) – półpustynia znana z małych miasteczek z czasów osadnictwa holenderskiego oraz jednych z najciemniejszych nocy na świecie
* '''Dolina Omo''' ([[Etiopia]]) – znana z odkryć najstarszych szczątków ludzkich oraz tradycyjnej kultury

{{Jest w|Świat}}
{{Geo|7|21}}

[[Kategoria:Afryka| ]]</text>
      <sha1>rz5s1fartjjytfy3hn1yncxtrjb6u96</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wizy</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5036</id>
    <revision>
      <id>120095</id>
      <parentid>102981</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T21:51:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bestoernesto</username>
        <id>9678</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Afryka */ upgrade Eswatini</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4127" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Ostrzeżenie|Ten artykuł opisuje sytuację wizową z punktu widzenia '''obywatela polskiego'''.}}
'''Wizy''' – informacje przydatne przy podróżach – czyli, czy do kraju potrzebna jest wiza, a jeśli tak – jak można ją uzyskać?

== Europa ==
W Europie państw, które wymagają od obywateli RP wizy, jest niewiele – są to:
* [[Białoruś]] – [http://poland.mfa.gov.by/pl/consular_issues/visas/ informacje są tutaj].
* [[Rosja]] – wniosek wizowy należy wypełnić elektronicznie po angielsku lub rosyjsku, należy je złożyć w Rosyjskim Centrum Wizowym w Warszawie (ul. Starościńska) standardowo wymagane ubezpieczenie i voucher na pobyt. Można skorzystać z pośrednictwa biura podróży, mają opanowaną całą procedurę.
* [[Turcja]] (e-wiza, koszt 30 USD {{stan na|2019}})

== Azja ==
W Azji wiza konieczna jest do wjazdu na teren szeregu państw:
*[[Azerbejdżan]] (wiza elektroniczna)
* [[Abchazja]] (wiza jest konieczna do wyjazdu, wcześniej trzeba uzyskać pozwolenie wjazdu)
*[[Turkmenistan]] (wizę można dostać na granicy, wymagane zaproszenie)
* [[Chiny]]
* [[Bhutan]]
* [[Laos]] (wiza jest dostępna na granicy)
* [[Wietnam]]
* [[Indie]]
* [[Nepal]] (wiza na granicy)
* [[Birma]]
* [[Kambodża]] (wiza na granicy, koszt 20 USD {{stan na|2010}} choć regularnym zwyczajem jest dodatkowa opłata 2-5 USD, żądana przez służby graniczne. E-wiza – koszt 25 USD {{stan na|2010}})
* [[Indonezja]] (wizę można kupić na granicy)
* [[Sri Lanka]] (jak wyżej)
* [[Tadżykistan]] (wiza elektroniczna)
* [[Afganistan]] (wizy są niechętnie wydawane)
* [[Pakistan]] (j/w, wiza dostępna na granicy)
* [[Korea Północna]]
* Niektóre kraje arabskie położone w Azji – [[Irak]], [[Syria]] i [[Arabia Saudyjska]] wymagają wiz przed przybyciem.

== Ameryka ==
Prawie cała Ameryka objęła Polskę ruchem bezwizowym – jedyne kraje, które wymagają wiz, to:
* [[Gujana]]
* [[Surinam]]
* [[Kuba]] ([[Karta turysty|karta]] turysty)
* [[Stany Zjednoczone]]

We wszystkich przypadkach wiza nie jest dostępna na granicy.

== Afryka ==
Afryka praktycznie w całości jest objęta ruchem wizowym, poza kilkoma wyjątkami:
* [[Republika Południowej Afryki]]
* [[Eswatini]]
* [[Botswana]]
* [[Gambia]]
* [[Maroko]] (z Saharą Zachodnią)
* [[Tunezja]]

== Oceania ==
Wiza wymagana jest do [[Australia|Australii]] (eVisitor, wypełniany elektronicznie, bezpłatnie) i [[Papua-Nowa Gwinea|Papui-Nw. Gwinei]] (wiza na lotnisku).

== Visa run ==
'''Visa run''' to przedłużanie pobytu w danym kraju – tylko jak?

=== Przykład ===
''Chcemy turystycznie przebywać w [[Tajlandia|Tajlandii]] przez 28 dni bez wizy. Wjeżdżamy drogą lądową. Przy przekraczaniu granicy lądem ruch bezwizowy obejmuje pobyty do 15 dni (samolotem 30). Jednak 4-tygodniowy wyjazd do Tajlandii drogą lądową da się załatwić – 15. dnia po przybyciu do Tajlandii musimy pojechać na granicę – z [[Birma|Birmą]] można ją przekroczyć np. w Mae Sai (lub Ranong). [[Wizy|Wizę]] birmańską na tych przejściach można dostać na granicy za 10 dolarów/osoba – uprawnia do poruszania się w odległości 5 km od przejścia granicznego przez 2 tygodnie. Po zwiedzeniu (lub nie) przygranicznego miasteczka, musimy wrócić do Tajlandii – za 2 tyg. kolejna taka wycieczka (po 4 takich wyjazdach należy zmienić przejście – licznik się zeruje). Można też zrobić to na granicy [[Laos|laotańskiej]] (wiza 30 USD/os), lub [[Malezja|malezyjskiej]] (nie potrzeba wizy, ale granica jest na samym południu kraju).''

=== Na czym to polega ===
Jeśli powyższy przykład nie wyjaśnił Wam, co to ''visa run'', to klarowniej: jeśli w jakimś kraju kończy się okres przebywania bez wizy, a chcemy jeszcze zostać, to wyjeżdżamy na kilka godzin/kilka dni do sąsiedniego kraju, a potem wracamy.

=== Konsekwencje ===
W [[USA]] visa run nie jest zalecane – jeśli mamy wizę turystyczną, mieszkamy tam na stałe i jeździmy co pół roku np. do [[Kanada|Kanady]] – władze imigracyjne mogą nas cofnąć z granicy i zakazać ponownego wjazdu.

[[Kategoria:Informatory turystyczne]]</text>
      <sha1>h6nhuiimex22o64aghs8c04hayuija2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Veitshöchheim</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12138</id>
    <revision>
      <id>120086</id>
      <parentid>109468</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T13:54:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Εὐθυμένης</username>
        <id>5473</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]])  [[File:Veitshoechheim wappen.png]] → [[File:Wappen Veitshoechheim.svg]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1883" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa        = Veitshöchheim
 |widok        = Schloss Veitshöchheim.jpg
 |herb         = Wappen Veitshoechheim.svg
 |mapa         = 
 |państwo      = [[Niemcy]]
 |region       = [[Bawaria]]
 |powierzchnia = 10,76
 |prefiks      = 0931
 |www          = http://www.veitshoechheim.de/
}}
'''Veitshöchheim''' – gmina w [[Niemcy|Niemczech]], w kraju związkowym [[Bawaria]], w rejencji [[Dolna Frankonia]], w regionie [[Würzburg]], w powiecie Würzburg.

== Charakterystyka ==
Miejsowość leży nad rzeką [[Men]] wśród winnic. Jest znana z barokowego pałacu biskupów Würzburga oraz do niego należących rokokowych ogrodów. W Veitshöchheim odbywa się co roku największa imprezy karnawałowa we [[Frankonia|Frankonii]].
 
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
Najbliższe lotnisko znajduje się w [[Norymberga|Norymberdze]].

=== Koleją ===
Veitshöchheim jest lokalnym węzłem kolejowym. 

=== Samochodem ===
Veitshöchheim jest ważnym węzłem drogowym.

=== Rowerem ===
Miejscowość leży przy drodze rowerowej wzdłuż rzeki Men.

== Komunikacja ==
Miejsowość można dogodnie zwiedzić na piechotę lub rowerem.

== Warto zobaczyć ==
&lt;gallery mode=&quot;packed-hover&quot;&gt;
1763 wurde der Hofgarten des Schlosses Veitshöchstheim neu gestaltet. 32.jpg|Staw
1763 wurde der Hofgarten des Schlosses Veitshöchstheim neu gestaltet. 03.jpg|Ogrody
1763 wurde der Hofgarten des Schlosses Veitshöchstheim neu gestaltet. 02.jpg|Ogrody
Schloss Veitshoechheim Rokokogarten 04.jpg|Ogrody
Veitshöchheim - Obere Maingasse.jpg|Stare miasto
Veitshoechheim - City Center - panoramio.jpg|Fara
&lt;/gallery&gt;

== Najbliższe okolice ==

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Jest w|Dolna Frankonia}}

[[Kategoria:Bawaria]]</text>
      <sha1>g3ufu82wf6kstsv93pk84d48qttdedc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dyskusja użytkownika:MdsShakil/header</title>
    <ns>3</ns>
    <id>16280</id>
    <revision>
      <id>120087</id>
      <timestamp>2022-08-06T16:49:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pathoschild</username>
        <id>418</id>
      </contributor>
      <comment>create header for talk page ([[m:Synchbot|requested by MdsShakil]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="952" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;display: flex; flex-wrap: wrap; justify-content: center; align-items: center; margin: 16px 0; border: 1px solid #aaaaaa;&quot;&gt;
  &lt;div style=&quot;padding: 12px;&quot;&gt;[[File:Circle-icons-megaphone.svg|75px|link=[[m:User_talk:MdsShakil]]]]&lt;/div&gt;
  &lt;div style=&quot;flex: 1; padding: 12px; background-color: #dddddd; color: #555555;&quot;&gt;
    &lt;div style=&quot;font-weight: bold; font-size: 150%; color: red; font-family: 'Comic Sans MS'&quot;&gt;Welcome to my talk page!&lt;/div&gt;
    &lt;div style=&quot;max-width: 700px&quot;&gt;Hey! I am Shakil Hosen. I patrol many projects, and where I don't know the language I only act in cases of serious vandalism. If you think I have done anything wrong, feel free to [[m:User talk:MdsShakil|message me]] on Meta wiki. If you don't like that you can leave me messages here too, but since I do not watch all of my talk pages, your message might not get a timely response. Thanks! [[File:Face-smile.svg|18px|link=[[m:User:MdsShakil]]]]&lt;/div&gt;
  &lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>6ns6eellkw7iqc4yteyjnszfjmo2yio</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dyskusja użytkownika:MdsShakil</title>
    <ns>3</ns>
    <id>16281</id>
    <revision>
      <id>120088</id>
      <timestamp>2022-08-06T18:18:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pathoschild</username>
        <id>418</id>
      </contributor>
      <comment>add talk page header ([[m:Synchbot|requested by MdsShakil]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30" xml:space="preserve">{{User talk:MdsShakil/header}}</text>
      <sha1>tbo8m2n1p4y1shpmyu07h1k0g9pq65d</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>