Łuszków

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="pl">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipodróże</sitename>
    <dbname>plwikivoyage</dbname>
    <base>https://pl.wikivoyage.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.25</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Specjalna</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Dyskusja</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Użytkownik</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Dyskusja użytkownika</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipodróże</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Dyskusja Wikipodróży</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Plik</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Dyskusja pliku</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Dyskusja MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Szablon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Dyskusja szablonu</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Pomoc</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Dyskusja pomocy</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategoria</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Dyskusja kategorii</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Moduł</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Dyskusja modułu</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadżet</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Dyskusja gadżetu</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Definicja gadżetu</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Dyskusja definicji gadżetu</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Łuszków</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1176</id>
    <revision>
      <id>120306</id>
      <parentid>80957</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T20:19:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2A02:A461:97EE:1:891E:A95C:5146:B050</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Gastronomia */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3052" xml:space="preserve">{{Jest w|Horodło (gmina)}}

==Charakterystyka==
'''Łuszków''' jest niewielką wsią położoną nad [[Bug|Bugiem]] we wschodniej części [[Horodło (gmina)|gminy Horodło]] w obrębie Grzędy Horodelskiej. Liczy niewiele ponad 300 mieszkańców, większość mieszkańców utrzymuje się z rolnictwa.
Łuszków posiada ciekawy układ przestrzenny owalnicy, zachowany od XVI w. 

==Historia==
Pierwsza wzmianka o Łuszkowie pochodzi z 1444 roku, kiedy książę bełski Władysław I nadał dworzyszcze Ustianowskie w Łuszkowie Florianowi z Kołczyna. Reszta wsi stanowiła własność książęcą. W 1472 roku wieś liczyła 9 i 1/2 łana użytków. W 1462 roku po włączeniu księstwa bełskiego do Korony, cześć wsi jako własność królewska weszła w skład starostwa horodelskiego. W 1578 roku część wsi, cerkiew oraz karczma były własnością królewską, natomiast reszta należała do trzech szlachciców.&lt;br&gt;
W 1827 roku wieś dzieliła się na Łuszków Horodelski (w 1804 roku we władaniu Joachima Potockiego, od 1807 roku Antoniego Wieniawskiego) oraz Łuszków Strzyżowski (we władaniu Lubomirskich). Łuszków Horodelski zamieszkiwało 340 mieszkańców, natomiast Łuszków Strzyżowski 116 mieszkańców.&lt;br&gt;
Pierwsze wzmianki o cerkwi (unickiej) pochodzą z 1531 roku. W roku 1760 cerkiew uległa częściowemu spaleniu, została jednak w niedługim czasie odbudowana. Ostatnia cerkiew została zburzona w 1938 r. podczas akcji rewindywikacyjnej przeprowadzanej przez polskie władze.&lt;br&gt;
W latach 1891-1892 zbudowano w Łuszkowie komorę celną, przez którą pędzono spore ilości bydła z Królestwa do Austrii, a w 1914 roku wybudowano murowaną szkołę.&lt;br&gt;
Podczas I wojny światowej wieś została doszczętnie zniszczona, ocalały jedynie szkoła, cerkiew i dzwonnica. Miejscowa ludność w większości została ewakuowana w głąb Rosji, powróciła tutaj dopiero w 1918-1919 roku.&lt;br&gt;
Po zakończeniu II wojny światowej w wyniku przesiedleń, mieszkańcy narodowości ukraińskiej zostali przesiedleni do ZSRR, a na ich miejsce przybyli Polacy zza Buga.

==Dojazd==
Z [[Hrubieszów|Hrubieszowa]] i [[Horodło|Horodła]] kilka razy dziennie kursuje bus oprucz soboty i niedziele . Od 6.00 do 16.00.

==Warto zobaczyć==
* '''Cmentarz prawosławny''' - stary cmentarz prawosławny, niegdyś unicki znajduje się na południowo-wschodnim krańcu wsi, na niewielkim wzgórzu obok drogi do [[Zosin|Zosina]]. Został założony w XIX wieku i czynny był do czasu II wojny światowej. Do dnia dzisiejszego zachowało się około 30 starych, w większości zniszczonych nagrobków.
* ''' Szkołę po renowacji ''' - mieści się tam stół do ping - ponga , niedługo ma być stół do bilarda , atlas. Jest również scenka na orkiestre.

==Gastronomia==
Brak lokali gastronomicznych, istnieje jednak sklep spożywczo-przemysłowy &quot;U Bożeny&quot;, gdzie można zakupić podstawowe artykuły żywnościowe tanie wino

==Noclegi==
Brak możliwości przenocowania.

{{Atrybucja}}

[[Kategoria:Województwo lubelskie]]</text>
      <sha1>cpt9n6u6vpe1s8d52dehekul343khqf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120308</id>
      <parentid>120306</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T21:00:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3039" xml:space="preserve">'''Łuszków''' jest niewielką wsią położoną nad [[Bug|Bugiem]] we wschodniej części [[Horodło (gmina)|gminy Horodło]] w obrębie Grzędy Horodelskiej. Liczy niewiele ponad 300 mieszkańców, większość mieszkańców utrzymuje się z rolnictwa.
Łuszków posiada ciekawy układ przestrzenny owalnicy, zachowany od XVI w. 

==Charakterystyka==
===Historia===
Pierwsza wzmianka o Łuszkowie pochodzi z 1444 roku, kiedy książę bełski Władysław I nadał dworzyszcze Ustianowskie w Łuszkowie Florianowi z Kołczyna. Reszta wsi stanowiła własność książęcą. W 1472 roku wieś liczyła 9 i 1/2 łana użytków. W 1462 roku po włączeniu księstwa bełskiego do Korony, cześć wsi jako własność królewska weszła w skład starostwa horodelskiego. W 1578 roku część wsi, cerkiew oraz karczma były własnością królewską, natomiast reszta należała do trzech szlachciców.&lt;br&gt;
W 1827 roku wieś dzieliła się na Łuszków Horodelski (w 1804 roku we władaniu Joachima Potockiego, od 1807 roku Antoniego Wieniawskiego) oraz Łuszków Strzyżowski (we władaniu Lubomirskich). Łuszków Horodelski zamieszkiwało 340 mieszkańców, natomiast Łuszków Strzyżowski 116 mieszkańców.&lt;br&gt;
Pierwsze wzmianki o cerkwi (unickiej) pochodzą z 1531 roku. W roku 1760 cerkiew uległa częściowemu spaleniu, została jednak w niedługim czasie odbudowana. Ostatnia cerkiew została zburzona w 1938 r. podczas akcji rewindykacyjnej przeprowadzanej przez polskie władze.&lt;br&gt;
W latach 1891-1892 zbudowano w Łuszkowie komorę celną, przez którą pędzono spore ilości bydła z Królestwa do Austrii, a w 1914 roku wybudowano murowaną szkołę.&lt;br&gt;
Podczas I wojny światowej wieś została doszczętnie zniszczona, ocalały jedynie szkoła, cerkiew i dzwonnica. Miejscowa ludność w większości została ewakuowana w głąb Rosji, powróciła tutaj dopiero w 1918-1919 roku.&lt;br&gt;
Po zakończeniu II wojny światowej w wyniku przesiedleń, mieszkańcy narodowości ukraińskiej zostali przesiedleni do ZSRR, a na ich miejsce przybyli Polacy zza Buga.

==Dojazd==
Z [[Hrubieszów|Hrubieszowa]] i [[Horodło|Horodła]] kilka razy dziennie kursuje bus oprócz soboty i niedzieli. Od 6.00 do 16.00.

==Warto zobaczyć==
* '''Cmentarz prawosławny''' - stary cmentarz prawosławny, niegdyś unicki znajduje się na południowo-wschodnim krańcu wsi, na niewielkim wzgórzu obok drogi do [[Zosin|Zosina]]. Został założony w XIX wieku i czynny był do czasu II wojny światowej. Do dnia dzisiejszego zachowało się około 30 starych, w większości zniszczonych nagrobków.
* ''' Szkołę po renowacji ''' - mieści się tam stół do ping-ponga, niedługo ma być stół do bilarda , atlas. Jest również scenka na orkiestrę.

==Gastronomia==
Brak lokali gastronomicznych, istnieje jednak sklep spożywczo-przemysłowy &quot;U Bożeny&quot;, gdzie można zakupić podstawowe artykuły żywnościowe.

==Noclegi==
Brak możliwości przenocowania.

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Horodło (gmina)}}

[[Kategoria:Województwo lubelskie]]</text>
      <sha1>py57vew4yw53a57d11oclht55n1o5pn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bruksela</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2465</id>
    <revision>
      <id>120298</id>
      <parentid>120296</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T18:46:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dojazd */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31785" xml:space="preserve">{{Top-banner||unesco=yes|}}
[[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]]
'''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych.

Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia.

== Dzielnica ==
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]]
| kolor regionu 1 = #00ff00
| opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek.

| nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]]
| kolor regionu 2 = #96531c
| opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane.

| nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]]
| kolor regionu 3 = #ffff00
| opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić.

| nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]]
| kolor regionu 4 = #800080
| opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki.

| nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]]
| kolor regionu 5 = #0000ff
| opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco.

| nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]]
| kolor regionu 6 = #808080
| opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]].

| nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]]
| kolor regionu 7 = #ff8888
| opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy.

| nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]]
| kolor regionu 8 = #8080FF
| opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków.

| nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]]
| kolor regionu 9 = #228279
| opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję.

| nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]]
| kolor regionu 10 = #FF8200
| opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia.

| nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]]
| kolor regionu 11 = #54ff9f
| opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku.

| nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]]
| kolor regionu 12 = #250057
| opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście.

| nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]]
| kolor regionu 13 = #7c187c
| opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni.

| nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]]
| kolor regionu 14 = #251f56
| opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy.
}}

== Charakterystyka ==
[[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]]
{{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}}
Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami.

=== Klimat ===
Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca.

Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu.

==== Przygotowanie do wyjazdu ====
Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia.

Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem.

=== Dzielnice ===
Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice):

* '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat.
* '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele.
* '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta.
* '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy.
* '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna.
* '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost.
* '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde.
* '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis.

== Język ==
Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny.

Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu.

Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane.

Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą.

Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka.

Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski.

== Historia ==

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
[[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]]
==== Port lotniczy Bruksela ====
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. 

Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej.

===== &lt;u&gt;Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::&lt;/u&gt; =====

=== Koleją ===
* '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach.
* '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe &quot;GO&quot; akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN.
* '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli.
* Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową.
:Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu.
* '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze.

=====&lt;u&gt;Przechowalnia bagażu:&lt;/u&gt;=====
Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka.

=== Samochodem ===

=== Autokary i busy ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==

== Atrakcje turystyczne ==

== Muzea ==

== Warto spróbować ==

== Najbliższe okolice ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==
=== Oszczędnie ===

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===

== Festiwale, imprezy ==

== Noclegi ==
Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską.

* [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku]

=== Oszczędnie ===
* &lt;sleep name=&quot;Hostel Van Gogh&quot; alt=&quot;&quot; address=&quot;Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel&quot; directions=&quot;&quot; phone=&quot;(+32) 2 217 01 58&quot; email=&quot;&quot; fax=&quot;&quot; url=&quot;http://www.chab.be&quot; checkin=&quot;&quot; checkout=&quot;&quot; price=&quot;18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie&quot;&gt;&lt;/sleep&gt; &lt;span&gt;(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. &lt;/span&gt;

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===
* '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==
* '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. 
* '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny 
* '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. 
* '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00.

== Porady ==

== Wyjazd ==

{{zarys}}
{{Atrybucja}}
{{Jest w|Belgia}}

[[Kategoria:Belgia]]</text>
      <sha1>d74w155qz4mpvp3fadqbm3bk4t2re8f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120299</id>
      <parentid>120298</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T18:51:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dojazd */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32175" xml:space="preserve">{{Top-banner||unesco=yes|}}
[[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]]
'''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych.

Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia.

== Dzielnica ==
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]]
| kolor regionu 1 = #00ff00
| opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek.

| nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]]
| kolor regionu 2 = #96531c
| opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane.

| nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]]
| kolor regionu 3 = #ffff00
| opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić.

| nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]]
| kolor regionu 4 = #800080
| opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki.

| nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]]
| kolor regionu 5 = #0000ff
| opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco.

| nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]]
| kolor regionu 6 = #808080
| opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]].

| nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]]
| kolor regionu 7 = #ff8888
| opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy.

| nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]]
| kolor regionu 8 = #8080FF
| opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków.

| nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]]
| kolor regionu 9 = #228279
| opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję.

| nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]]
| kolor regionu 10 = #FF8200
| opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia.

| nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]]
| kolor regionu 11 = #54ff9f
| opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku.

| nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]]
| kolor regionu 12 = #250057
| opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście.

| nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]]
| kolor regionu 13 = #7c187c
| opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni.

| nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]]
| kolor regionu 14 = #251f56
| opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy.
}}

== Charakterystyka ==
[[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]]
{{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}}
Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami.

=== Klimat ===
Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca.

Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu.

==== Przygotowanie do wyjazdu ====
Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia.

Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem.

=== Dzielnice ===
Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice):

* '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat.
* '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele.
* '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta.
* '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy.
* '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna.
* '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost.
* '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde.
* '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis.

== Język ==
Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny.

Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu.

Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane.

Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą.

Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka.

Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski.

== Historia ==

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
[[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]]
==== Port lotniczy Bruksela ====
[[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. 

Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej.

===== &lt;u&gt;Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::&lt;/u&gt; =====
[[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]]
* '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach.
* '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe &quot;GO&quot; akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN.
* '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli.
* Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową.
:Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu.
* '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze.

=====&lt;u&gt;Przechowalnia bagażu:&lt;/u&gt;=====
Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka.

=== Samochodem ===

=== Autokary i busy ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==

== Atrakcje turystyczne ==

== Muzea ==

== Warto spróbować ==

== Najbliższe okolice ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==
=== Oszczędnie ===

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===

== Festiwale, imprezy ==

== Noclegi ==
Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską.

* [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku]

=== Oszczędnie ===
* &lt;sleep name=&quot;Hostel Van Gogh&quot; alt=&quot;&quot; address=&quot;Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel&quot; directions=&quot;&quot; phone=&quot;(+32) 2 217 01 58&quot; email=&quot;&quot; fax=&quot;&quot; url=&quot;http://www.chab.be&quot; checkin=&quot;&quot; checkout=&quot;&quot; price=&quot;18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie&quot;&gt;&lt;/sleep&gt; &lt;span&gt;(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. &lt;/span&gt;

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===
* '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==
* '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. 
* '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny 
* '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. 
* '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00.

== Porady ==

== Wyjazd ==

{{zarys}}
{{Atrybucja}}
{{Jest w|Belgia}}

[[Kategoria:Belgia]]</text>
      <sha1>8d4g2lnsx3asge9gq28y4r59f1718dq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120300</id>
      <parentid>120299</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T19:04:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Samolotem */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37601" xml:space="preserve">{{Top-banner||unesco=yes|}}
[[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]]
'''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych.

Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia.

== Dzielnica ==
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]]
| kolor regionu 1 = #00ff00
| opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek.

| nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]]
| kolor regionu 2 = #96531c
| opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane.

| nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]]
| kolor regionu 3 = #ffff00
| opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić.

| nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]]
| kolor regionu 4 = #800080
| opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki.

| nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]]
| kolor regionu 5 = #0000ff
| opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco.

| nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]]
| kolor regionu 6 = #808080
| opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]].

| nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]]
| kolor regionu 7 = #ff8888
| opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy.

| nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]]
| kolor regionu 8 = #8080FF
| opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków.

| nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]]
| kolor regionu 9 = #228279
| opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję.

| nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]]
| kolor regionu 10 = #FF8200
| opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia.

| nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]]
| kolor regionu 11 = #54ff9f
| opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku.

| nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]]
| kolor regionu 12 = #250057
| opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście.

| nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]]
| kolor regionu 13 = #7c187c
| opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni.

| nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]]
| kolor regionu 14 = #251f56
| opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy.
}}

== Charakterystyka ==
[[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]]
{{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}}
Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami.

=== Klimat ===
Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca.

Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu.

==== Przygotowanie do wyjazdu ====
Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia.

Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem.

=== Dzielnice ===
Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice):

* '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat.
* '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele.
* '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta.
* '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy.
* '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna.
* '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost.
* '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde.
* '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis.

== Język ==
Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny.

Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu.

Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane.

Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą.

Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka.

Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski.

== Historia ==

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
[[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]]
==== Port lotniczy Bruksela ====
[[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. 

Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej.

===== &lt;u&gt;Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::&lt;/u&gt; =====
[[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]]
* '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach.
* '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe &quot;GO&quot; akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN.
* '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli.
* Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową.
:Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu.
* '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze.

=====&lt;u&gt;Przechowalnia bagażu:&lt;/u&gt;=====
Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka.

[[Plik:BrusselsAirports.png|thumb|right|Chociaż lotnisko w [[Charleroi]] zostało przemianowane na „Brussels South”, znajduje się ono w znacznej odległości od miasta, zwłaszcza w porównaniu z lotniskiem krajowym w Brukseli]]

==== Port lotniczy Bruksela-Charleroi ====
[[Plik:Aéroport de Charleroi, B737 Ryanair - 2011.JPG|thumb|right|CRL jest obsługiwane tylko przez tanich przewoźników, takich jak Ryanair. Ryanair działa również z BRU.]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela-Charleroi|50.4693|4.4704|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela-Charleroi''' ({{IATA|CRL}}) (''42 km (26 mil) na południe od Brukseli''). Kilka tanich linii lotniczych, w tym '''[https://www.ryanair.com/pl/pl Ryanair]''' i '''[https://wizzair.com/ Wizzair]''', obsługuje loty z tego lotniska do miast takich jak [[Barcelona]], [[Budapeszt]], [[Kopenhaga]], [[Dublin]], [[Edynburg]], [[Madryt]], [[Manchester]], [[Rzym]], [[Sofia]], [[Warszawa]] i prawie wszystko pomiędzy.

=====&lt;u&gt;Aby podróżować między lotniskiem a miastem:&lt;/u&gt;=====
* '''[https://www.flibco.com/en Brussels City Shuttle]''' obsługuje autobusy (15,50 EUR w jedną stronę, 31 EUR w obie strony w przypadku zakupu online; 19 EUR w jedną stronę w przypadku zakupu w automatach na lotnisku lub u kierowcy) co 30 minut do Bruksela Stacja Midi/Zuid, podróż trwa 1 godzinę (mniej w weekendy). Kupowanie online jest tańsze i szybsze. Autobus zatrzymuje się przy Stacja Midi/Zuid (mapa stacji Midi/Zuid w formacie PDF), na Rue de France/Frankrijkstraat na zachodzie. Metro i pociągi międzynarodowe Eurostar, Thalys) znajdują się po zachodniej stronie dworca, więc po wejściu na stację z przystanku autobusowego kieruj się w lewo, a nie prosto. Podróżując na lotnisko, lepiej przybyć na przystanek Brussels Midi/Zuid dużo wcześniej przed odjazdem autobusu, ponieważ kolejka do autobusu może być bardzo długa (nie ma automatów biletowych, a ludzie kupują bilety na pokładzie). Dlatego możesz spóźnić się na autobus i poczekać kolejne 30 minut. W godzinach szczytu ruch na drodze z Brukseli może być duży, więc podróż może potrwać dłużej niż planowano.
* '''TEC-bus A''' (6 euro w jedną stronę) kursuje z lotniska do stacji Charleroi Południe (''Charleroi-Sud''), skąd można połączyć się z pociągiem międzymiastowym ( 9,90 € w jedną stronę) do Brukseli. Łączony bilet na pociąg + autobus do lub z Brukseli można otrzymać za 15,90 € w automacie TEC na lotnisku. Podróż autobusem trwa 20 minut, a pociąg zajmuje dodatkową godzinę. Pociągi odjeżdżają co 30-60 minut.
* '''Taksówki''' z lotniska do centrum miasta kosztują stałą cenę 90 euro. Na podróż powrotną do Charleroi możesz zarezerwować z wyprzedzeniem taksówkę z [[Charleroi]] (90 €). Taksówki kursujące z Brukseli korzystają z wyższej taryfy i zawiozą Cię na lotnisko za stałą cenę 120 euro lub według licznika do 170 euro.

==== Inne lotniska ====
Szybka kolej i centralne położenie Brukseli pośród wielu dużych europejskich miast sprawiają, że można dolecieć do kilku innych lotnisk i stamtąd dojechać pociągiem. W zależności od planu podróży może to być zarówno szybsze, jak i tańsze, ponieważ połączenia mogą być lepiej dopasowane.

* '''Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle''' ({{IATA|CDG}}) ma bezpośrednie połączenie koleją dużych prędkości (TGV) z Brukselą. Pociągi TGV odjeżdżające co trzy godziny z CDG docierają do Brukseli-Midi w ciągu ~1,5 godziny. Zarezerwuj bilety wcześnie, aby uzyskać najlepsze ceny. Alternatywnie możliwy jest dostęp do Brukseli z Paryża-CDG pociągami TGV z francuskich miast, takich jak [[Nicea]] i [[Lyon]]. Większość z tych pociągów zawija na lotnisko.
* '''Port lotniczy Amsterdam-Schiphol''' ({{IATA|AMS}}) ma również połączenie kolejowe dużych prędkości z Brukselą-Midi, zapewniane przez Thalys. Czas przejazdu również wynosi około 1,5 godziny, ale częstotliwość jest godzinowa, a koszty mogą być niższe (nawet do 30 euro) w zależności od czasu podróży i rezerwacji. Alternatywnie istnieją również wolniejsze (2,5 godziny) regularne pociągi Intercity, czasami bezpośrednie, czasami z przesiadką w [[Rotterdam]]ie. Bilety na te pociągi zaczynają się od 25 euro i mają tę zaletę, że są ważne na wszystkie regularne pociągi w zarezerwowanym dniu. Aby porównać ceny i godziny odjazdów wszystkich pociągów (w tym Thalys), zobacz NS International
* '''Lotnisko Kolonia-Bonn''' ({{IATA|CGN}}) to niecałe 2 godziny pociągiem bezpośrednim, odjeżdżającym 3 razy dziennie i kosztuje około 50 €
* '''Lotnisko w Antwerpii''' ({{IATA|ANR}}) znajduje się dość blisko Brukseli, stamtąd trzeba wsiąść do autobusu do Stacji ''Antwerpen-Berchem'' (zajmuje 10 minut, autobusy odjeżdżają co około 12 minut), skąd pociąg do Brukseli odjeżdża co 20 minut i jedzie mniej niż 40. Bilet autobusowy w Antwerpii kosztuje 3 euro, a bilet kolejowy do Brukseli można kupić już za 10 euro, dzięki czemu podróż jest prawie tak tania, jak dojazd do Brukseli z lotniska w Brukseli.
* '''Lotnisko Liège''' ({{IATA|LGG}}) można dojechać pociągami między Brukselą a Liege (kursują co 30 minut i trwają około 1 godziny), ale musisz wsiąść do autobusu lub taksówki między jedną ze stacji kolejowych w Liege a LGG, która wydłuża podróż do ponad 1,5 godziny.

=== Samochodem ===

=== Autokary i busy ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==

== Atrakcje turystyczne ==

== Muzea ==

== Warto spróbować ==

== Najbliższe okolice ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==
=== Oszczędnie ===

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===

== Festiwale, imprezy ==

== Noclegi ==
Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską.

* [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku]

=== Oszczędnie ===
* &lt;sleep name=&quot;Hostel Van Gogh&quot; alt=&quot;&quot; address=&quot;Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel&quot; directions=&quot;&quot; phone=&quot;(+32) 2 217 01 58&quot; email=&quot;&quot; fax=&quot;&quot; url=&quot;http://www.chab.be&quot; checkin=&quot;&quot; checkout=&quot;&quot; price=&quot;18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie&quot;&gt;&lt;/sleep&gt; &lt;span&gt;(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. &lt;/span&gt;

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===
* '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==
* '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. 
* '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny 
* '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. 
* '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00.

== Porady ==

== Wyjazd ==

{{zarys}}
{{Atrybucja}}
{{Jest w|Belgia}}

[[Kategoria:Belgia]]</text>
      <sha1>dus9y6lst6mntg0rwrhzajlvfm906iv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120301</id>
      <parentid>120300</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T19:23:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Inne lotniska */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45934" xml:space="preserve">{{Top-banner||unesco=yes|}}
[[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]]
'''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych.

Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia.

== Dzielnica ==
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]]
| kolor regionu 1 = #00ff00
| opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek.

| nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]]
| kolor regionu 2 = #96531c
| opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane.

| nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]]
| kolor regionu 3 = #ffff00
| opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić.

| nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]]
| kolor regionu 4 = #800080
| opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki.

| nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]]
| kolor regionu 5 = #0000ff
| opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco.

| nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]]
| kolor regionu 6 = #808080
| opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]].

| nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]]
| kolor regionu 7 = #ff8888
| opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy.

| nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]]
| kolor regionu 8 = #8080FF
| opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków.

| nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]]
| kolor regionu 9 = #228279
| opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję.

| nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]]
| kolor regionu 10 = #FF8200
| opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia.

| nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]]
| kolor regionu 11 = #54ff9f
| opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku.

| nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]]
| kolor regionu 12 = #250057
| opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście.

| nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]]
| kolor regionu 13 = #7c187c
| opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni.

| nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]]
| kolor regionu 14 = #251f56
| opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy.
}}

== Charakterystyka ==
[[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]]
{{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}}
Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami.

=== Klimat ===
Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca.

Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu.

==== Przygotowanie do wyjazdu ====
Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia.

Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem.

=== Dzielnice ===
Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice):

* '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat.
* '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele.
* '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta.
* '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy.
* '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna.
* '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost.
* '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde.
* '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis.

== Język ==
Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny.

Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu.

Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane.

Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą.

Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka.

Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski.

== Historia ==

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
[[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]]
==== Port lotniczy Bruksela ====
[[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. 

Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej.

===== &lt;u&gt;Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::&lt;/u&gt; =====
[[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]]
* '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach.
* '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe &quot;GO&quot; akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN.
* '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli.
* Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową.
:Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu.
* '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze.

=====&lt;u&gt;Przechowalnia bagażu:&lt;/u&gt;=====
Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka.

[[Plik:BrusselsAirports.png|thumb|right|Chociaż lotnisko w [[Charleroi]] zostało przemianowane na „Brussels South”, znajduje się ono w znacznej odległości od miasta, zwłaszcza w porównaniu z lotniskiem krajowym w Brukseli]]

==== Port lotniczy Bruksela-Charleroi ====
[[Plik:Aéroport de Charleroi, B737 Ryanair - 2011.JPG|thumb|right|CRL jest obsługiwane tylko przez tanich przewoźników, takich jak Ryanair. Ryanair działa również z BRU.]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela-Charleroi|50.4693|4.4704|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela-Charleroi''' ({{IATA|CRL}}) (''42 km (26 mil) na południe od Brukseli''). Kilka tanich linii lotniczych, w tym '''[https://www.ryanair.com/pl/pl Ryanair]''' i '''[https://wizzair.com/ Wizzair]''', obsługuje loty z tego lotniska do miast takich jak [[Barcelona]], [[Budapeszt]], [[Kopenhaga]], [[Dublin]], [[Edynburg]], [[Madryt]], [[Manchester]], [[Rzym]], [[Sofia]], [[Warszawa]] i prawie wszystko pomiędzy.

=====&lt;u&gt;Aby podróżować między lotniskiem a miastem:&lt;/u&gt;=====
* '''[https://www.flibco.com/en Brussels City Shuttle]''' obsługuje autobusy (15,50 EUR w jedną stronę, 31 EUR w obie strony w przypadku zakupu online; 19 EUR w jedną stronę w przypadku zakupu w automatach na lotnisku lub u kierowcy) co 30 minut do Bruksela Stacja Midi/Zuid, podróż trwa 1 godzinę (mniej w weekendy). Kupowanie online jest tańsze i szybsze. Autobus zatrzymuje się przy Stacja Midi/Zuid (mapa stacji Midi/Zuid w formacie PDF), na Rue de France/Frankrijkstraat na zachodzie. Metro i pociągi międzynarodowe Eurostar, Thalys) znajdują się po zachodniej stronie dworca, więc po wejściu na stację z przystanku autobusowego kieruj się w lewo, a nie prosto. Podróżując na lotnisko, lepiej przybyć na przystanek Brussels Midi/Zuid dużo wcześniej przed odjazdem autobusu, ponieważ kolejka do autobusu może być bardzo długa (nie ma automatów biletowych, a ludzie kupują bilety na pokładzie). Dlatego możesz spóźnić się na autobus i poczekać kolejne 30 minut. W godzinach szczytu ruch na drodze z Brukseli może być duży, więc podróż może potrwać dłużej niż planowano.
* '''TEC-bus A''' (6 euro w jedną stronę) kursuje z lotniska do stacji Charleroi Południe (''Charleroi-Sud''), skąd można połączyć się z pociągiem międzymiastowym ( 9,90 € w jedną stronę) do Brukseli. Łączony bilet na pociąg + autobus do lub z Brukseli można otrzymać za 15,90 € w automacie TEC na lotnisku. Podróż autobusem trwa 20 minut, a pociąg zajmuje dodatkową godzinę. Pociągi odjeżdżają co 30-60 minut.
* '''Taksówki''' z lotniska do centrum miasta kosztują stałą cenę 90 euro. Na podróż powrotną do Charleroi możesz zarezerwować z wyprzedzeniem taksówkę z [[Charleroi]] (90 €). Taksówki kursujące z Brukseli korzystają z wyższej taryfy i zawiozą Cię na lotnisko za stałą cenę 120 euro lub według licznika do 170 euro.

==== Inne lotniska ====
Szybka kolej i centralne położenie Brukseli pośród wielu dużych europejskich miast sprawiają, że można dolecieć do kilku innych lotnisk i stamtąd dojechać pociągiem. W zależności od planu podróży może to być zarówno szybsze, jak i tańsze, ponieważ połączenia mogą być lepiej dopasowane.

* '''Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle''' ({{IATA|CDG}}) ma bezpośrednie połączenie koleją dużych prędkości (TGV) z Brukselą. Pociągi TGV odjeżdżające co trzy godziny z CDG docierają do Brukseli-Midi w ciągu ~1,5 godziny. Zarezerwuj bilety wcześnie, aby uzyskać najlepsze ceny. Alternatywnie możliwy jest dostęp do Brukseli z Paryża-CDG pociągami TGV z francuskich miast, takich jak [[Nicea]] i [[Lyon]]. Większość z tych pociągów zawija na lotnisko.
* '''Port lotniczy Amsterdam-Schiphol''' ({{IATA|AMS}}) ma również połączenie kolejowe dużych prędkości z Brukselą-Midi, zapewniane przez Thalys. Czas przejazdu również wynosi około 1,5 godziny, ale częstotliwość jest godzinowa, a koszty mogą być niższe (nawet do 30 euro) w zależności od czasu podróży i rezerwacji. Alternatywnie istnieją również wolniejsze (2,5 godziny) regularne pociągi Intercity, czasami bezpośrednie, czasami z przesiadką w [[Rotterdam]]ie. Bilety na te pociągi zaczynają się od 25 euro i mają tę zaletę, że są ważne na wszystkie regularne pociągi w zarezerwowanym dniu. Aby porównać ceny i godziny odjazdów wszystkich pociągów (w tym Thalys), zobacz NS International
* '''Lotnisko Kolonia-Bonn''' ({{IATA|CGN}}) to niecałe 2 godziny pociągiem bezpośrednim, odjeżdżającym 3 razy dziennie i kosztuje około 50 €
* '''Lotnisko w Antwerpii''' ({{IATA|ANR}}) znajduje się dość blisko Brukseli, stamtąd trzeba wsiąść do autobusu do Stacji ''Antwerpen-Berchem'' (zajmuje 10 minut, autobusy odjeżdżają co około 12 minut), skąd pociąg do Brukseli odjeżdża co 20 minut i jedzie mniej niż 40. Bilet autobusowy w Antwerpii kosztuje 3 euro, a bilet kolejowy do Brukseli można kupić już za 10 euro, dzięki czemu podróż jest prawie tak tania, jak dojazd do Brukseli z lotniska w Brukseli.
* '''Lotnisko Liège''' ({{IATA|LGG}}) można dojechać pociągami między Brukselą a Liege (kursują co 30 minut i trwają około 1 godziny), ale musisz wsiąść do autobusu lub taksówki między jedną ze stacji kolejowych w Liege a LGG, która wydłuża podróż do ponad 1,5 godziny.

=== Koleją ===
[[Plik:BréisselGareCentrale.jpg|thumb|right|Bruksela Centralna obsługuje głównie ruch krajowy]]
Bruksela ma pięć głównych stacji kolejowych:

* {{Znacznik|Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid|50.836468|4.334724|typ=transport}}'''Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid / Bruksela-Południe''' (''FBMZ'', {{IATA|ZYR}}). Na tej stacji zatrzymują się pociągi dużych prędkości. W Midi/Zuid znajduje się łazienka z prysznicem w toalecie przy peronach 19-20 (pomiędzy Origin'O i Quick).
* {{Znacznik|Bruxelles-Central / Brussel-Centraal|50.845548|4.357093|typ=transport}}'''Bruxelles-Central / Brussel-Centraal / Bruksela Centralna'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Nord / Brussel-Noord|50.860496|4.361732|typ=transport}}'''Bruxelles-Nord / Brussel-Noord / Bruksela-Północ'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman|50.843213|4.381041|typ=transport}}'''Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg|50.837996|4.373509|typ=transport}}'''Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg'''. Na przeciwległym końcu dzielnicy europejskiej, przy Esplanadzie Parlamentu Europejskiego, jest to kolejna stacja na tej samej linii co Schuman i zatrzymują się tam te same usługi. Nazwa wzięła się stąd, że jeżdżą tam wszystkie pociągi do Luksemburga, jak wspomniano powyżej. 
Oprócz tego istnieją również stacje Bruksela-Congress, Bruksela-Chapel and Bruksela-West, a także stacje w gminach regionu brukselskiego, które nie mają w nazwie „Bruksela” (np. Schaerbeek, Evere), które tylko zobacz ograniczone usługi lokalne przez pociągi RER.

[[Plik:Brussel station Zuid B.jpg|thumb|right|Szybkie pociągi, takie jak Thalys, zatrzymują się w Midi/Zuid]]
Międzynarodowe usługi kolejowe do Belgii obejmują:

* '''Thalys'''. Szybki pociąg Thalys łączy Brukselę z [[Kolonia|Kolonią]] (1 godz. 52 min), [[Paryż]]em (1 godz. 20 min) i [[Amsterdam]]em (2 godz.). Dużo taniej jest rezerwować z większym wyprzedzeniem. Z biletem Thalys możesz również skorzystać z lokalnego pociągu do lub ze stacji Central-Centraal, Nord-Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. 
* '''Intercity''' z [[Luksemburg]]a. Co godzinę pociąg Intercity z Luksemburga (3 godz. 07 min, przez [[Arlon]], [[Libramont]], [[Namur]]) łączy się ze stacjami Midi/Zuid, Central, Nord/Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. Nie potrzebujesz rezerwacji. Weekendowy bilet powrotny kosztuje 41,60 €. 
* '''Eurostar''', ☏ +32 2 528-28-28. Linia kolejowa Eurostar łączy [[Lille]] Europe (39 min, 22 €+), [[Ashford]] (1 godz. 38 min, 32 £+) i [[Londyn|London]] St. Pancras (1 godz. 51 min, 32 £+) z Midi/Zuid. Eurostar oferuje również dwa pociągi, które odjeżdżają z [[Amsterdam]] Centraal (1 godz. 50 min), a także zatrzymują się na [[Rotterdam]] Centraal (1 godz. 8 min) po drodze. Niektóre bilety Eurostar są również ważne na krajowe podróże pociągiem na terenie Belgii przez 24 godziny od chwili wystawienia biletu Eurostar. Sprawdź w lewym dolnym rogu biletu, aby to potwierdzić. W przypadku rezerwacji telefonicznych i osobistych zostanie doliczona opłata serwisowa w wysokości 7 € (ale nie obowiązuje ona w przypadku rezerwacji przez Internet). Podróżując do lub z Wielkiej Brytanii, należy przeznaczyć 90 minut na oczyszczenie dodatkowych kontroli granicznych spowodowanych przez COVID i Brexit. 
* '''ICE'''. Niemiecki ICE łączy siedem razy dziennie do [[Kolonia|Kolonii]] (2h) i [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (3h) (39 euro w jedną stronę, oferta „Europa Spezial Belgien” od 29 euro). 
* '''TGV'''. Łączy [[Lyon]], [[Marsylia|Marsylię]], [[Awinion]], [[Bordeaux]], [[Montpellier]], [[Nicea|Niceę]] i wiele innych francuskich destynacji z Midi/Zuid. 
* '''Izy'''. Izy jest spółką zależną Thalys, sprzedawaną jako tania. Pociągi są dostępne tylko na trasie [[Paryż]]-Bruksela i jest mniej odjazdów niż w przypadku innych operatorów, ale ceny mogą być najtańsze ze wszystkich opcji pociągów. od 19 € za zwykłe miejsce; 15 € za składane siedzenie, 10 € bez gwarancji miejsca. 
* '''Nightjet''', pociąg sypialny Kolei Austriackich, kursuje dwa razy w tygodniu z Brukseli Południowej do [[Wiedeń|Wiednia]], [[Monachium]] i [[Innsbruck]]a. Odjeżdża do Brukseli Północnej, [[Liège]], [[Akwizgran]]u, [[Kolonia|Kolonii]], [[Bonn]], lotniska we Frankfurcie i [[Norymberga|Norymbergi]], gdzie pociąg dzieli: jedna część jedzie przez [[Linz]] do Wiednia (14 godz.), druga przez Monachium (13 godz.) do Innsbrucka (15 godz.). W 2020 roku nie będzie kursował w lipcu i sierpniu, ale od 2021 roku ma działać przez cały rok.

[[Plik:4752brusselsNorth.jpg|thumb|right|Bruksela Północna ma imponujący budynek terminalu w stylu art deco z nowoczesną rozbudową]]
==== Pociągi z Belgii ====
Belgia posiada jedną z najbardziej gęstych i najlepiej rozwiniętych sieci kolejowych w Europie. Pociągi krajowe są obsługiwane przez krajowego operatora kolejowego [https://www.belgiantrain.be/en NMBS/SNCB] (gorąca linia: +32 2 528-2828). Oprócz prostych biletów w jedną stronę, dostępna jest oszałamiająca różnorodność biletów w zależności od dokładnej trasy (powroty są tańsze, dostępne są również bilety na „wszystkie Belgia”), częstotliwości, wieku i zawodu (studenci otrzymują zniżki) i godziny wyjazdu (podróż po godzinie 09:00 oraz w weekendy jest zwykle taniej).

Częstotliwości i przybliżone czasy podróży z dworca głównego w Brukseli do wybranych miast w Belgii:

* [[Antwerpia]] - 6x/godz., 40min-1godz. 15min
* [[Arlon]] - 1xgodzina, 2h 50min
* [[Brugia]] - 2x/godz., poniżej 1h 10min (do Kortrijk kursuje również do Brugii, ale zajmuje to dwa razy więcej czasu)
* [[Charleroi]] - 2x/godz., 1 godzina
* [[Dinant]] - 1x/godzinę z Brukseli-Schuman (nie Central), 1,5 godziny (można też jechać z Central do Namur i tam przesiąść się do Dinant, czas podróży jest dłuższy o 15 minut w ten sposób)
* [[Gandawa]] - 6x/godz., 40min-1godz. 10min
* [[Kortrijk]] - 3x/godz. 1h 20min-1h45min (plus jedno dodatkowe połączenie na godzinę z przesiadką Gent, 1h 20min)
* [[Leuven]] - 5x/godz., 25 min
* [[Liège]] - 2x/godz., 1godz. -1godz. 30min
* [[Mechelen]] - 7x/godz., 25-30 min
* [[Namur]] - 2x/godz., 1godz. 10min (+1/godz. z Brukseli-Schuman, ten sam czas podróży)
* [[Ostenda]] - 2x/h, 1h 20min (lub ze zmianą w Gandawie - 2x/h, 1h 40min)
* [[Waterloo]] - 2x/godz. bezpośredni pociąg lokalny, 30min (lub przez Braine-L'Alleud, z przesiadką z Intercity na lokalny pociąg - 2x/godz., łączny czas podróży poniżej 40min)
Istnieje również całkiem nowy system kolei podmiejskiej (Brussels Regional Express Network, we francuskim Réseau express régional (RER) oraz w holenderskim Gewestelijk ExpresNet (GEN) lub po prostu S-Bahn, który obsługuje pobliskie społeczności. W zależności od stacji może być szybszy lub wolniejszy niż pociąg Intercity (IC), ale ponieważ jest obsługiwany przez krajowego operatora kolejowego, cena będzie taka sama (opłaty są naliczane w większości na podstawie odległości). Pojawi się wraz z innymi pociągami podczas szukania biletów na stronie internetowej, dzięki czemu możesz zobaczyć, czy pasuje do Twojej podróży, czy nie.

Wszystkie trzy główne stacje w Brukseli są bardzo zajęte, a pociągi odjeżdżają w wielu kierunkach prawie co minutę. Jeśli jesteś na peronie, sprawdź, czy pociąg, do którego wsiadasz, jest tym, który chcesz, ponieważ może to być ten, który odjeżdża kilka minut wcześniej. Bądź czujny na zmiany platformy w ostatniej chwili. Ponieważ ogłoszenia dla wielu pociągów (z wyjątkiem głównych połączeń międzynarodowych i pociągów na lotnisko w Brukseli) są podawane tylko w języku francuskim i holenderskim, warto zwrócić uwagę na wyświetlacze odjazdów. Zawsze zapamiętuj nazwę miejsca docelowego zarówno po francusku, jak i po holendersku, aby łatwo ją rozpoznać - nazwa, jaką znasz w języku angielskim, może w ogóle nie być używana. Pamiętaj również, że niektóre pociągi są krótkie, więc na stacjach z długimi zakrzywionymi peronami, takimi jak Brussel-Centraal (Bruxelles-Central), możesz nie być w stanie zobaczyć pociągu, jeśli stoisz na przeciwległym końcu peronu.

=== Samochodem ===

=== Autokary i busy ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==

== Atrakcje turystyczne ==

== Muzea ==

== Warto spróbować ==

== Najbliższe okolice ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==
=== Oszczędnie ===

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===

== Festiwale, imprezy ==

== Noclegi ==
Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską.

* [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku]

=== Oszczędnie ===
* &lt;sleep name=&quot;Hostel Van Gogh&quot; alt=&quot;&quot; address=&quot;Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel&quot; directions=&quot;&quot; phone=&quot;(+32) 2 217 01 58&quot; email=&quot;&quot; fax=&quot;&quot; url=&quot;http://www.chab.be&quot; checkin=&quot;&quot; checkout=&quot;&quot; price=&quot;18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie&quot;&gt;&lt;/sleep&gt; &lt;span&gt;(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. &lt;/span&gt;

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===
* '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==
* '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. 
* '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny 
* '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. 
* '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00.

== Porady ==

== Wyjazd ==

{{zarys}}
{{Atrybucja}}
{{Jest w|Belgia}}

[[Kategoria:Belgia]]</text>
      <sha1>mdxh3ru1hxmfchasaijm7e7nhmt2nuk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120302</id>
      <parentid>120301</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T19:29:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Autokary i busy */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48226" xml:space="preserve">{{Top-banner||unesco=yes|}}
[[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]]
'''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych.

Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia.

== Dzielnica ==
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]]
| kolor regionu 1 = #00ff00
| opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek.

| nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]]
| kolor regionu 2 = #96531c
| opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane.

| nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]]
| kolor regionu 3 = #ffff00
| opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić.

| nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]]
| kolor regionu 4 = #800080
| opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki.

| nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]]
| kolor regionu 5 = #0000ff
| opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco.

| nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]]
| kolor regionu 6 = #808080
| opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]].

| nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]]
| kolor regionu 7 = #ff8888
| opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy.

| nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]]
| kolor regionu 8 = #8080FF
| opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków.

| nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]]
| kolor regionu 9 = #228279
| opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję.

| nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]]
| kolor regionu 10 = #FF8200
| opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia.

| nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]]
| kolor regionu 11 = #54ff9f
| opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku.

| nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]]
| kolor regionu 12 = #250057
| opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście.

| nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]]
| kolor regionu 13 = #7c187c
| opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni.

| nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]]
| kolor regionu 14 = #251f56
| opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy.
}}

== Charakterystyka ==
[[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]]
{{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}}
Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami.

=== Klimat ===
Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca.

Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu.

==== Przygotowanie do wyjazdu ====
Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia.

Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem.

=== Dzielnice ===
Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice):

* '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat.
* '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele.
* '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta.
* '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy.
* '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna.
* '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost.
* '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde.
* '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis.

== Język ==
Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny.

Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu.

Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane.

Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą.

Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka.

Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski.

== Historia ==

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
[[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]]
==== Port lotniczy Bruksela ====
[[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. 

Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej.

===== &lt;u&gt;Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::&lt;/u&gt; =====
[[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]]
* '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach.
* '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe &quot;GO&quot; akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN.
* '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli.
* Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową.
:Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu.
* '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze.

=====&lt;u&gt;Przechowalnia bagażu:&lt;/u&gt;=====
Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka.

[[Plik:BrusselsAirports.png|thumb|right|Chociaż lotnisko w [[Charleroi]] zostało przemianowane na „Brussels South”, znajduje się ono w znacznej odległości od miasta, zwłaszcza w porównaniu z lotniskiem krajowym w Brukseli]]

==== Port lotniczy Bruksela-Charleroi ====
[[Plik:Aéroport de Charleroi, B737 Ryanair - 2011.JPG|thumb|right|CRL jest obsługiwane tylko przez tanich przewoźników, takich jak Ryanair. Ryanair działa również z BRU.]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela-Charleroi|50.4693|4.4704|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela-Charleroi''' ({{IATA|CRL}}) (''42 km (26 mil) na południe od Brukseli''). Kilka tanich linii lotniczych, w tym '''[https://www.ryanair.com/pl/pl Ryanair]''' i '''[https://wizzair.com/ Wizzair]''', obsługuje loty z tego lotniska do miast takich jak [[Barcelona]], [[Budapeszt]], [[Kopenhaga]], [[Dublin]], [[Edynburg]], [[Madryt]], [[Manchester]], [[Rzym]], [[Sofia]], [[Warszawa]] i prawie wszystko pomiędzy.

=====&lt;u&gt;Aby podróżować między lotniskiem a miastem:&lt;/u&gt;=====
* '''[https://www.flibco.com/en Brussels City Shuttle]''' obsługuje autobusy (15,50 EUR w jedną stronę, 31 EUR w obie strony w przypadku zakupu online; 19 EUR w jedną stronę w przypadku zakupu w automatach na lotnisku lub u kierowcy) co 30 minut do Bruksela Stacja Midi/Zuid, podróż trwa 1 godzinę (mniej w weekendy). Kupowanie online jest tańsze i szybsze. Autobus zatrzymuje się przy Stacja Midi/Zuid (mapa stacji Midi/Zuid w formacie PDF), na Rue de France/Frankrijkstraat na zachodzie. Metro i pociągi międzynarodowe Eurostar, Thalys) znajdują się po zachodniej stronie dworca, więc po wejściu na stację z przystanku autobusowego kieruj się w lewo, a nie prosto. Podróżując na lotnisko, lepiej przybyć na przystanek Brussels Midi/Zuid dużo wcześniej przed odjazdem autobusu, ponieważ kolejka do autobusu może być bardzo długa (nie ma automatów biletowych, a ludzie kupują bilety na pokładzie). Dlatego możesz spóźnić się na autobus i poczekać kolejne 30 minut. W godzinach szczytu ruch na drodze z Brukseli może być duży, więc podróż może potrwać dłużej niż planowano.
* '''TEC-bus A''' (6 euro w jedną stronę) kursuje z lotniska do stacji Charleroi Południe (''Charleroi-Sud''), skąd można połączyć się z pociągiem międzymiastowym ( 9,90 € w jedną stronę) do Brukseli. Łączony bilet na pociąg + autobus do lub z Brukseli można otrzymać za 15,90 € w automacie TEC na lotnisku. Podróż autobusem trwa 20 minut, a pociąg zajmuje dodatkową godzinę. Pociągi odjeżdżają co 30-60 minut.
* '''Taksówki''' z lotniska do centrum miasta kosztują stałą cenę 90 euro. Na podróż powrotną do Charleroi możesz zarezerwować z wyprzedzeniem taksówkę z [[Charleroi]] (90 €). Taksówki kursujące z Brukseli korzystają z wyższej taryfy i zawiozą Cię na lotnisko za stałą cenę 120 euro lub według licznika do 170 euro.

==== Inne lotniska ====
Szybka kolej i centralne położenie Brukseli pośród wielu dużych europejskich miast sprawiają, że można dolecieć do kilku innych lotnisk i stamtąd dojechać pociągiem. W zależności od planu podróży może to być zarówno szybsze, jak i tańsze, ponieważ połączenia mogą być lepiej dopasowane.

* '''Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle''' ({{IATA|CDG}}) ma bezpośrednie połączenie koleją dużych prędkości (TGV) z Brukselą. Pociągi TGV odjeżdżające co trzy godziny z CDG docierają do Brukseli-Midi w ciągu ~1,5 godziny. Zarezerwuj bilety wcześnie, aby uzyskać najlepsze ceny. Alternatywnie możliwy jest dostęp do Brukseli z Paryża-CDG pociągami TGV z francuskich miast, takich jak [[Nicea]] i [[Lyon]]. Większość z tych pociągów zawija na lotnisko.
* '''Port lotniczy Amsterdam-Schiphol''' ({{IATA|AMS}}) ma również połączenie kolejowe dużych prędkości z Brukselą-Midi, zapewniane przez Thalys. Czas przejazdu również wynosi około 1,5 godziny, ale częstotliwość jest godzinowa, a koszty mogą być niższe (nawet do 30 euro) w zależności od czasu podróży i rezerwacji. Alternatywnie istnieją również wolniejsze (2,5 godziny) regularne pociągi Intercity, czasami bezpośrednie, czasami z przesiadką w [[Rotterdam]]ie. Bilety na te pociągi zaczynają się od 25 euro i mają tę zaletę, że są ważne na wszystkie regularne pociągi w zarezerwowanym dniu. Aby porównać ceny i godziny odjazdów wszystkich pociągów (w tym Thalys), zobacz NS International
* '''Lotnisko Kolonia-Bonn''' ({{IATA|CGN}}) to niecałe 2 godziny pociągiem bezpośrednim, odjeżdżającym 3 razy dziennie i kosztuje około 50 €
* '''Lotnisko w Antwerpii''' ({{IATA|ANR}}) znajduje się dość blisko Brukseli, stamtąd trzeba wsiąść do autobusu do Stacji ''Antwerpen-Berchem'' (zajmuje 10 minut, autobusy odjeżdżają co około 12 minut), skąd pociąg do Brukseli odjeżdża co 20 minut i jedzie mniej niż 40. Bilet autobusowy w Antwerpii kosztuje 3 euro, a bilet kolejowy do Brukseli można kupić już za 10 euro, dzięki czemu podróż jest prawie tak tania, jak dojazd do Brukseli z lotniska w Brukseli.
* '''Lotnisko Liège''' ({{IATA|LGG}}) można dojechać pociągami między Brukselą a Liege (kursują co 30 minut i trwają około 1 godziny), ale musisz wsiąść do autobusu lub taksówki między jedną ze stacji kolejowych w Liege a LGG, która wydłuża podróż do ponad 1,5 godziny.

=== Koleją ===
[[Plik:BréisselGareCentrale.jpg|thumb|right|Bruksela Centralna obsługuje głównie ruch krajowy]]
Bruksela ma pięć głównych stacji kolejowych:

* {{Znacznik|Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid|50.836468|4.334724|typ=transport}}'''Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid / Bruksela-Południe''' (''FBMZ'', {{IATA|ZYR}}). Na tej stacji zatrzymują się pociągi dużych prędkości. W Midi/Zuid znajduje się łazienka z prysznicem w toalecie przy peronach 19-20 (pomiędzy Origin'O i Quick).
* {{Znacznik|Bruxelles-Central / Brussel-Centraal|50.845548|4.357093|typ=transport}}'''Bruxelles-Central / Brussel-Centraal / Bruksela Centralna'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Nord / Brussel-Noord|50.860496|4.361732|typ=transport}}'''Bruxelles-Nord / Brussel-Noord / Bruksela-Północ'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman|50.843213|4.381041|typ=transport}}'''Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg|50.837996|4.373509|typ=transport}}'''Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg'''. Na przeciwległym końcu dzielnicy europejskiej, przy Esplanadzie Parlamentu Europejskiego, jest to kolejna stacja na tej samej linii co Schuman i zatrzymują się tam te same usługi. Nazwa wzięła się stąd, że jeżdżą tam wszystkie pociągi do Luksemburga, jak wspomniano powyżej. 
Oprócz tego istnieją również stacje Bruksela-Congress, Bruksela-Chapel and Bruksela-West, a także stacje w gminach regionu brukselskiego, które nie mają w nazwie „Bruksela” (np. Schaerbeek, Evere), które tylko zobacz ograniczone usługi lokalne przez pociągi RER.

[[Plik:Brussel station Zuid B.jpg|thumb|right|Szybkie pociągi, takie jak Thalys, zatrzymują się w Midi/Zuid]]
Międzynarodowe usługi kolejowe do Belgii obejmują:

* '''Thalys'''. Szybki pociąg Thalys łączy Brukselę z [[Kolonia|Kolonią]] (1 godz. 52 min), [[Paryż]]em (1 godz. 20 min) i [[Amsterdam]]em (2 godz.). Dużo taniej jest rezerwować z większym wyprzedzeniem. Z biletem Thalys możesz również skorzystać z lokalnego pociągu do lub ze stacji Central-Centraal, Nord-Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. 
* '''Intercity''' z [[Luksemburg]]a. Co godzinę pociąg Intercity z Luksemburga (3 godz. 07 min, przez [[Arlon]], [[Libramont]], [[Namur]]) łączy się ze stacjami Midi/Zuid, Central, Nord/Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. Nie potrzebujesz rezerwacji. Weekendowy bilet powrotny kosztuje 41,60 €. 
* '''Eurostar''', ☏ +32 2 528-28-28. Linia kolejowa Eurostar łączy [[Lille]] Europe (39 min, 22 €+), [[Ashford]] (1 godz. 38 min, 32 £+) i [[Londyn|London]] St. Pancras (1 godz. 51 min, 32 £+) z Midi/Zuid. Eurostar oferuje również dwa pociągi, które odjeżdżają z [[Amsterdam]] Centraal (1 godz. 50 min), a także zatrzymują się na [[Rotterdam]] Centraal (1 godz. 8 min) po drodze. Niektóre bilety Eurostar są również ważne na krajowe podróże pociągiem na terenie Belgii przez 24 godziny od chwili wystawienia biletu Eurostar. Sprawdź w lewym dolnym rogu biletu, aby to potwierdzić. W przypadku rezerwacji telefonicznych i osobistych zostanie doliczona opłata serwisowa w wysokości 7 € (ale nie obowiązuje ona w przypadku rezerwacji przez Internet). Podróżując do lub z Wielkiej Brytanii, należy przeznaczyć 90 minut na oczyszczenie dodatkowych kontroli granicznych spowodowanych przez COVID i Brexit. 
* '''ICE'''. Niemiecki ICE łączy siedem razy dziennie do [[Kolonia|Kolonii]] (2h) i [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (3h) (39 euro w jedną stronę, oferta „Europa Spezial Belgien” od 29 euro). 
* '''TGV'''. Łączy [[Lyon]], [[Marsylia|Marsylię]], [[Awinion]], [[Bordeaux]], [[Montpellier]], [[Nicea|Niceę]] i wiele innych francuskich destynacji z Midi/Zuid. 
* '''Izy'''. Izy jest spółką zależną Thalys, sprzedawaną jako tania. Pociągi są dostępne tylko na trasie [[Paryż]]-Bruksela i jest mniej odjazdów niż w przypadku innych operatorów, ale ceny mogą być najtańsze ze wszystkich opcji pociągów. od 19 € za zwykłe miejsce; 15 € za składane siedzenie, 10 € bez gwarancji miejsca. 
* '''Nightjet''', pociąg sypialny Kolei Austriackich, kursuje dwa razy w tygodniu z Brukseli Południowej do [[Wiedeń|Wiednia]], [[Monachium]] i [[Innsbruck]]a. Odjeżdża do Brukseli Północnej, [[Liège]], [[Akwizgran]]u, [[Kolonia|Kolonii]], [[Bonn]], lotniska we Frankfurcie i [[Norymberga|Norymbergi]], gdzie pociąg dzieli: jedna część jedzie przez [[Linz]] do Wiednia (14 godz.), druga przez Monachium (13 godz.) do Innsbrucka (15 godz.). W 2020 roku nie będzie kursował w lipcu i sierpniu, ale od 2021 roku ma działać przez cały rok.

[[Plik:4752brusselsNorth.jpg|thumb|right|Bruksela Północna ma imponujący budynek terminalu w stylu art deco z nowoczesną rozbudową]]
==== Pociągi z Belgii ====
Belgia posiada jedną z najbardziej gęstych i najlepiej rozwiniętych sieci kolejowych w Europie. Pociągi krajowe są obsługiwane przez krajowego operatora kolejowego [https://www.belgiantrain.be/en NMBS/SNCB] (gorąca linia: +32 2 528-2828). Oprócz prostych biletów w jedną stronę, dostępna jest oszałamiająca różnorodność biletów w zależności od dokładnej trasy (powroty są tańsze, dostępne są również bilety na „wszystkie Belgia”), częstotliwości, wieku i zawodu (studenci otrzymują zniżki) i godziny wyjazdu (podróż po godzinie 09:00 oraz w weekendy jest zwykle taniej).

Częstotliwości i przybliżone czasy podróży z dworca głównego w Brukseli do wybranych miast w Belgii:

* [[Antwerpia]] - 6x/godz., 40min-1godz. 15min
* [[Arlon]] - 1xgodzina, 2h 50min
* [[Brugia]] - 2x/godz., poniżej 1h 10min (do Kortrijk kursuje również do Brugii, ale zajmuje to dwa razy więcej czasu)
* [[Charleroi]] - 2x/godz., 1 godzina
* [[Dinant]] - 1x/godzinę z Brukseli-Schuman (nie Central), 1,5 godziny (można też jechać z Central do Namur i tam przesiąść się do Dinant, czas podróży jest dłuższy o 15 minut w ten sposób)
* [[Gandawa]] - 6x/godz., 40min-1godz. 10min
* [[Kortrijk]] - 3x/godz. 1h 20min-1h45min (plus jedno dodatkowe połączenie na godzinę z przesiadką Gent, 1h 20min)
* [[Leuven]] - 5x/godz., 25 min
* [[Liège]] - 2x/godz., 1godz. -1godz. 30min
* [[Mechelen]] - 7x/godz., 25-30 min
* [[Namur]] - 2x/godz., 1godz. 10min (+1/godz. z Brukseli-Schuman, ten sam czas podróży)
* [[Ostenda]] - 2x/h, 1h 20min (lub ze zmianą w Gandawie - 2x/h, 1h 40min)
* [[Waterloo]] - 2x/godz. bezpośredni pociąg lokalny, 30min (lub przez Braine-L'Alleud, z przesiadką z Intercity na lokalny pociąg - 2x/godz., łączny czas podróży poniżej 40min)
Istnieje również całkiem nowy system kolei podmiejskiej (Brussels Regional Express Network, we francuskim Réseau express régional (RER) oraz w holenderskim Gewestelijk ExpresNet (GEN) lub po prostu S-Bahn, który obsługuje pobliskie społeczności. W zależności od stacji może być szybszy lub wolniejszy niż pociąg Intercity (IC), ale ponieważ jest obsługiwany przez krajowego operatora kolejowego, cena będzie taka sama (opłaty są naliczane w większości na podstawie odległości). Pojawi się wraz z innymi pociągami podczas szukania biletów na stronie internetowej, dzięki czemu możesz zobaczyć, czy pasuje do Twojej podróży, czy nie.

Wszystkie trzy główne stacje w Brukseli są bardzo zajęte, a pociągi odjeżdżają w wielu kierunkach prawie co minutę. Jeśli jesteś na peronie, sprawdź, czy pociąg, do którego wsiadasz, jest tym, który chcesz, ponieważ może to być ten, który odjeżdża kilka minut wcześniej. Bądź czujny na zmiany platformy w ostatniej chwili. Ponieważ ogłoszenia dla wielu pociągów (z wyjątkiem głównych połączeń międzynarodowych i pociągów na lotnisko w Brukseli) są podawane tylko w języku francuskim i holenderskim, warto zwrócić uwagę na wyświetlacze odjazdów. Zawsze zapamiętuj nazwę miejsca docelowego zarówno po francusku, jak i po holendersku, aby łatwo ją rozpoznać - nazwa, jaką znasz w języku angielskim, może w ogóle nie być używana. Pamiętaj również, że niektóre pociągi są krótkie, więc na stacjach z długimi zakrzywionymi peronami, takimi jak Brussel-Centraal (Bruxelles-Central), możesz nie być w stanie zobaczyć pociągu, jeśli stoisz na przeciwległym końcu peronu.

=== Samochodem ===

=== Autokary i busy ===
Kilku przewoźników autobusowych oferuje połączenia dalekobieżne do Brukseli. Dworzec autobusów dalekobieżnych to {{Znacznik|Bruksela Północ CCN|50.85998|4.35963|typ=transport}}'''Bruksela Północ CCN''' w wąskiej uliczce na północny zachód od dworca kolejowego o tej samej nazwie. Czekając na autobus łączący, '''Starbucks''' na stacji może zaoferować ciepło i gniazdka elektryczne bez konieczności kupowania za drogich napojów.

* {{Znacznik|Eurolinies|50.86061|4.35949|typ=transport}}'''Eurolinies''', ☏ +32 2 274-1350, faks: +32 2 201-1140. Oferuje podróż autobusem z wielu krajów do Brukseli, na przykład 8 godzin ze stacji London Victoria za 39 €. W Brukseli zatrzymują się przed stacjami kolejowymi Gare du Nord-Noordstation i Gare du Midi-Zuidstation. Posiadają biuro z toaletami, ogrzewaniem oraz zapasowe gniazdko elektryczne pod klatką schodową dworca kolejowego lewe wejście. 
* '''OUIBUS''', ☏ +32 70 300-042. Prowadzi przewóz kanapowy między [[Paryż]]em, [[Lille]] i Brukselą. Autobusy przyjeżdżają na dworzec Gare du Midi/Zuid. 
* '''[https://www.delijn.be/nl/ De Lijn]''', ☏ +32 70 220-200. Publiczne autobusy w regionie flamandzkim (język holenderski). 
* '''TEC''', ☏ +32 10 23-5353. Publiczna firma autobusowa w regionie Walonii (francuskojęzyczna). 
* '''[https://www.flixbus.com/ Flixbus]]'''. Niemiecka firma z siecią w całej Europie. Oferuje usługi do wielu niemieckich destynacji, [[Paryż]]a, [[Rotterdam]]u, [[Amsterdam]]u, [[Bratysława|Bratysławy]] i [[Londyn]]u. W przeciwieństwie do Eurolines nie mają biura na stacji, ale rutynowo ustawiają mobilne stanowisko informacyjne obsługiwane przez personel w łatwo rozpoznawalnych jasnozielonych strojach, gdzieś wzdłuż strefy wejścia na pokład. 
* '''[https://regiojet.com/ RegioJet]''' (''Student Agency''). Czeska firma oferująca usługi autokarowe z [[Czechy|Czech]] i [[Słowacja|Słowacji]] do wielu destynacji w Europie. Ich usługa z [[Praga|Pragi]] do [[Londyn]]u zatrzymuje się każdego ranka na '''Gare du Midi''' i każdego wieczoru w drodze powrotnej. Firma oferuje również łączone bilety autobusowe + kolejowe do/z miejsc, które nie są obsługiwane bezpośrednio przez autobusy, co może być tańsze niż zakup biletu dzielonego.

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==

== Atrakcje turystyczne ==

== Muzea ==

== Warto spróbować ==

== Najbliższe okolice ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==
=== Oszczędnie ===

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===

== Festiwale, imprezy ==

== Noclegi ==
Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską.

* [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku]

=== Oszczędnie ===
* &lt;sleep name=&quot;Hostel Van Gogh&quot; alt=&quot;&quot; address=&quot;Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel&quot; directions=&quot;&quot; phone=&quot;(+32) 2 217 01 58&quot; email=&quot;&quot; fax=&quot;&quot; url=&quot;http://www.chab.be&quot; checkin=&quot;&quot; checkout=&quot;&quot; price=&quot;18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie&quot;&gt;&lt;/sleep&gt; &lt;span&gt;(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. &lt;/span&gt;

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===
* '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==
* '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. 
* '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny 
* '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. 
* '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00.

== Porady ==

== Wyjazd ==

{{zarys}}
{{Atrybucja}}
{{Jest w|Belgia}}

[[Kategoria:Belgia]]</text>
      <sha1>rpgcsycotuykwlgwtea9gxpmp6kdlua</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120303</id>
      <parentid>120302</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T19:36:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Autokary i busy */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50351" xml:space="preserve">{{Top-banner||unesco=yes|}}
[[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]]
'''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych.

Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia.

== Dzielnica ==
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]]
| kolor regionu 1 = #00ff00
| opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek.

| nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]]
| kolor regionu 2 = #96531c
| opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane.

| nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]]
| kolor regionu 3 = #ffff00
| opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić.

| nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]]
| kolor regionu 4 = #800080
| opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki.

| nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]]
| kolor regionu 5 = #0000ff
| opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco.

| nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]]
| kolor regionu 6 = #808080
| opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]].

| nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]]
| kolor regionu 7 = #ff8888
| opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy.

| nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]]
| kolor regionu 8 = #8080FF
| opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków.

| nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]]
| kolor regionu 9 = #228279
| opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję.

| nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]]
| kolor regionu 10 = #FF8200
| opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia.

| nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]]
| kolor regionu 11 = #54ff9f
| opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku.

| nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]]
| kolor regionu 12 = #250057
| opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście.

| nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]]
| kolor regionu 13 = #7c187c
| opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni.

| nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]]
| kolor regionu 14 = #251f56
| opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy.
}}

== Charakterystyka ==
[[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]]
{{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}}
Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami.

=== Klimat ===
Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca.

Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu.

==== Przygotowanie do wyjazdu ====
Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia.

Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem.

=== Dzielnice ===
Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice):

* '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat.
* '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele.
* '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta.
* '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy.
* '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna.
* '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost.
* '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde.
* '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis.

== Język ==
Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny.

Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu.

Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane.

Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą.

Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka.

Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski.

== Historia ==

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
[[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]]
==== Port lotniczy Bruksela ====
[[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. 

Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej.

===== &lt;u&gt;Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::&lt;/u&gt; =====
[[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]]
* '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach.
* '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe &quot;GO&quot; akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN.
* '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli.
* Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową.
:Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu.
* '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze.

=====&lt;u&gt;Przechowalnia bagażu:&lt;/u&gt;=====
Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka.

[[Plik:BrusselsAirports.png|thumb|right|Chociaż lotnisko w [[Charleroi]] zostało przemianowane na „Brussels South”, znajduje się ono w znacznej odległości od miasta, zwłaszcza w porównaniu z lotniskiem krajowym w Brukseli]]

==== Port lotniczy Bruksela-Charleroi ====
[[Plik:Aéroport de Charleroi, B737 Ryanair - 2011.JPG|thumb|right|CRL jest obsługiwane tylko przez tanich przewoźników, takich jak Ryanair. Ryanair działa również z BRU.]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela-Charleroi|50.4693|4.4704|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela-Charleroi''' ({{IATA|CRL}}) (''42 km (26 mil) na południe od Brukseli''). Kilka tanich linii lotniczych, w tym '''[https://www.ryanair.com/pl/pl Ryanair]''' i '''[https://wizzair.com/ Wizzair]''', obsługuje loty z tego lotniska do miast takich jak [[Barcelona]], [[Budapeszt]], [[Kopenhaga]], [[Dublin]], [[Edynburg]], [[Madryt]], [[Manchester]], [[Rzym]], [[Sofia]], [[Warszawa]] i prawie wszystko pomiędzy.

=====&lt;u&gt;Aby podróżować między lotniskiem a miastem:&lt;/u&gt;=====
* '''[https://www.flibco.com/en Brussels City Shuttle]''' obsługuje autobusy (15,50 EUR w jedną stronę, 31 EUR w obie strony w przypadku zakupu online; 19 EUR w jedną stronę w przypadku zakupu w automatach na lotnisku lub u kierowcy) co 30 minut do Bruksela Stacja Midi/Zuid, podróż trwa 1 godzinę (mniej w weekendy). Kupowanie online jest tańsze i szybsze. Autobus zatrzymuje się przy Stacja Midi/Zuid (mapa stacji Midi/Zuid w formacie PDF), na Rue de France/Frankrijkstraat na zachodzie. Metro i pociągi międzynarodowe Eurostar, Thalys) znajdują się po zachodniej stronie dworca, więc po wejściu na stację z przystanku autobusowego kieruj się w lewo, a nie prosto. Podróżując na lotnisko, lepiej przybyć na przystanek Brussels Midi/Zuid dużo wcześniej przed odjazdem autobusu, ponieważ kolejka do autobusu może być bardzo długa (nie ma automatów biletowych, a ludzie kupują bilety na pokładzie). Dlatego możesz spóźnić się na autobus i poczekać kolejne 30 minut. W godzinach szczytu ruch na drodze z Brukseli może być duży, więc podróż może potrwać dłużej niż planowano.
* '''TEC-bus A''' (6 euro w jedną stronę) kursuje z lotniska do stacji Charleroi Południe (''Charleroi-Sud''), skąd można połączyć się z pociągiem międzymiastowym ( 9,90 € w jedną stronę) do Brukseli. Łączony bilet na pociąg + autobus do lub z Brukseli można otrzymać za 15,90 € w automacie TEC na lotnisku. Podróż autobusem trwa 20 minut, a pociąg zajmuje dodatkową godzinę. Pociągi odjeżdżają co 30-60 minut.
* '''Taksówki''' z lotniska do centrum miasta kosztują stałą cenę 90 euro. Na podróż powrotną do Charleroi możesz zarezerwować z wyprzedzeniem taksówkę z [[Charleroi]] (90 €). Taksówki kursujące z Brukseli korzystają z wyższej taryfy i zawiozą Cię na lotnisko za stałą cenę 120 euro lub według licznika do 170 euro.

==== Inne lotniska ====
Szybka kolej i centralne położenie Brukseli pośród wielu dużych europejskich miast sprawiają, że można dolecieć do kilku innych lotnisk i stamtąd dojechać pociągiem. W zależności od planu podróży może to być zarówno szybsze, jak i tańsze, ponieważ połączenia mogą być lepiej dopasowane.

* '''Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle''' ({{IATA|CDG}}) ma bezpośrednie połączenie koleją dużych prędkości (TGV) z Brukselą. Pociągi TGV odjeżdżające co trzy godziny z CDG docierają do Brukseli-Midi w ciągu ~1,5 godziny. Zarezerwuj bilety wcześnie, aby uzyskać najlepsze ceny. Alternatywnie możliwy jest dostęp do Brukseli z Paryża-CDG pociągami TGV z francuskich miast, takich jak [[Nicea]] i [[Lyon]]. Większość z tych pociągów zawija na lotnisko.
* '''Port lotniczy Amsterdam-Schiphol''' ({{IATA|AMS}}) ma również połączenie kolejowe dużych prędkości z Brukselą-Midi, zapewniane przez Thalys. Czas przejazdu również wynosi około 1,5 godziny, ale częstotliwość jest godzinowa, a koszty mogą być niższe (nawet do 30 euro) w zależności od czasu podróży i rezerwacji. Alternatywnie istnieją również wolniejsze (2,5 godziny) regularne pociągi Intercity, czasami bezpośrednie, czasami z przesiadką w [[Rotterdam]]ie. Bilety na te pociągi zaczynają się od 25 euro i mają tę zaletę, że są ważne na wszystkie regularne pociągi w zarezerwowanym dniu. Aby porównać ceny i godziny odjazdów wszystkich pociągów (w tym Thalys), zobacz NS International
* '''Lotnisko Kolonia-Bonn''' ({{IATA|CGN}}) to niecałe 2 godziny pociągiem bezpośrednim, odjeżdżającym 3 razy dziennie i kosztuje około 50 €
* '''Lotnisko w Antwerpii''' ({{IATA|ANR}}) znajduje się dość blisko Brukseli, stamtąd trzeba wsiąść do autobusu do Stacji ''Antwerpen-Berchem'' (zajmuje 10 minut, autobusy odjeżdżają co około 12 minut), skąd pociąg do Brukseli odjeżdża co 20 minut i jedzie mniej niż 40. Bilet autobusowy w Antwerpii kosztuje 3 euro, a bilet kolejowy do Brukseli można kupić już za 10 euro, dzięki czemu podróż jest prawie tak tania, jak dojazd do Brukseli z lotniska w Brukseli.
* '''Lotnisko Liège''' ({{IATA|LGG}}) można dojechać pociągami między Brukselą a Liege (kursują co 30 minut i trwają około 1 godziny), ale musisz wsiąść do autobusu lub taksówki między jedną ze stacji kolejowych w Liege a LGG, która wydłuża podróż do ponad 1,5 godziny.

=== Koleją ===
[[Plik:BréisselGareCentrale.jpg|thumb|right|Bruksela Centralna obsługuje głównie ruch krajowy]]
Bruksela ma pięć głównych stacji kolejowych:

* {{Znacznik|Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid|50.836468|4.334724|typ=transport}}'''Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid / Bruksela-Południe''' (''FBMZ'', {{IATA|ZYR}}). Na tej stacji zatrzymują się pociągi dużych prędkości. W Midi/Zuid znajduje się łazienka z prysznicem w toalecie przy peronach 19-20 (pomiędzy Origin'O i Quick).
* {{Znacznik|Bruxelles-Central / Brussel-Centraal|50.845548|4.357093|typ=transport}}'''Bruxelles-Central / Brussel-Centraal / Bruksela Centralna'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Nord / Brussel-Noord|50.860496|4.361732|typ=transport}}'''Bruxelles-Nord / Brussel-Noord / Bruksela-Północ'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman|50.843213|4.381041|typ=transport}}'''Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg|50.837996|4.373509|typ=transport}}'''Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg'''. Na przeciwległym końcu dzielnicy europejskiej, przy Esplanadzie Parlamentu Europejskiego, jest to kolejna stacja na tej samej linii co Schuman i zatrzymują się tam te same usługi. Nazwa wzięła się stąd, że jeżdżą tam wszystkie pociągi do Luksemburga, jak wspomniano powyżej. 
Oprócz tego istnieją również stacje Bruksela-Congress, Bruksela-Chapel and Bruksela-West, a także stacje w gminach regionu brukselskiego, które nie mają w nazwie „Bruksela” (np. Schaerbeek, Evere), które tylko zobacz ograniczone usługi lokalne przez pociągi RER.

[[Plik:Brussel station Zuid B.jpg|thumb|right|Szybkie pociągi, takie jak Thalys, zatrzymują się w Midi/Zuid]]
Międzynarodowe usługi kolejowe do Belgii obejmują:

* '''Thalys'''. Szybki pociąg Thalys łączy Brukselę z [[Kolonia|Kolonią]] (1 godz. 52 min), [[Paryż]]em (1 godz. 20 min) i [[Amsterdam]]em (2 godz.). Dużo taniej jest rezerwować z większym wyprzedzeniem. Z biletem Thalys możesz również skorzystać z lokalnego pociągu do lub ze stacji Central-Centraal, Nord-Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. 
* '''Intercity''' z [[Luksemburg]]a. Co godzinę pociąg Intercity z Luksemburga (3 godz. 07 min, przez [[Arlon]], [[Libramont]], [[Namur]]) łączy się ze stacjami Midi/Zuid, Central, Nord/Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. Nie potrzebujesz rezerwacji. Weekendowy bilet powrotny kosztuje 41,60 €. 
* '''Eurostar''', ☏ +32 2 528-28-28. Linia kolejowa Eurostar łączy [[Lille]] Europe (39 min, 22 €+), [[Ashford]] (1 godz. 38 min, 32 £+) i [[Londyn|London]] St. Pancras (1 godz. 51 min, 32 £+) z Midi/Zuid. Eurostar oferuje również dwa pociągi, które odjeżdżają z [[Amsterdam]] Centraal (1 godz. 50 min), a także zatrzymują się na [[Rotterdam]] Centraal (1 godz. 8 min) po drodze. Niektóre bilety Eurostar są również ważne na krajowe podróże pociągiem na terenie Belgii przez 24 godziny od chwili wystawienia biletu Eurostar. Sprawdź w lewym dolnym rogu biletu, aby to potwierdzić. W przypadku rezerwacji telefonicznych i osobistych zostanie doliczona opłata serwisowa w wysokości 7 € (ale nie obowiązuje ona w przypadku rezerwacji przez Internet). Podróżując do lub z Wielkiej Brytanii, należy przeznaczyć 90 minut na oczyszczenie dodatkowych kontroli granicznych spowodowanych przez COVID i Brexit. 
* '''ICE'''. Niemiecki ICE łączy siedem razy dziennie do [[Kolonia|Kolonii]] (2h) i [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (3h) (39 euro w jedną stronę, oferta „Europa Spezial Belgien” od 29 euro). 
* '''TGV'''. Łączy [[Lyon]], [[Marsylia|Marsylię]], [[Awinion]], [[Bordeaux]], [[Montpellier]], [[Nicea|Niceę]] i wiele innych francuskich destynacji z Midi/Zuid. 
* '''Izy'''. Izy jest spółką zależną Thalys, sprzedawaną jako tania. Pociągi są dostępne tylko na trasie [[Paryż]]-Bruksela i jest mniej odjazdów niż w przypadku innych operatorów, ale ceny mogą być najtańsze ze wszystkich opcji pociągów. od 19 € za zwykłe miejsce; 15 € za składane siedzenie, 10 € bez gwarancji miejsca. 
* '''Nightjet''', pociąg sypialny Kolei Austriackich, kursuje dwa razy w tygodniu z Brukseli Południowej do [[Wiedeń|Wiednia]], [[Monachium]] i [[Innsbruck]]a. Odjeżdża do Brukseli Północnej, [[Liège]], [[Akwizgran]]u, [[Kolonia|Kolonii]], [[Bonn]], lotniska we Frankfurcie i [[Norymberga|Norymbergi]], gdzie pociąg dzieli: jedna część jedzie przez [[Linz]] do Wiednia (14 godz.), druga przez Monachium (13 godz.) do Innsbrucka (15 godz.). W 2020 roku nie będzie kursował w lipcu i sierpniu, ale od 2021 roku ma działać przez cały rok.

[[Plik:4752brusselsNorth.jpg|thumb|right|Bruksela Północna ma imponujący budynek terminalu w stylu art deco z nowoczesną rozbudową]]
==== Pociągi z Belgii ====
Belgia posiada jedną z najbardziej gęstych i najlepiej rozwiniętych sieci kolejowych w Europie. Pociągi krajowe są obsługiwane przez krajowego operatora kolejowego [https://www.belgiantrain.be/en NMBS/SNCB] (gorąca linia: +32 2 528-2828). Oprócz prostych biletów w jedną stronę, dostępna jest oszałamiająca różnorodność biletów w zależności od dokładnej trasy (powroty są tańsze, dostępne są również bilety na „wszystkie Belgia”), częstotliwości, wieku i zawodu (studenci otrzymują zniżki) i godziny wyjazdu (podróż po godzinie 09:00 oraz w weekendy jest zwykle taniej).

Częstotliwości i przybliżone czasy podróży z dworca głównego w Brukseli do wybranych miast w Belgii:

* [[Antwerpia]] - 6x/godz., 40min-1godz. 15min
* [[Arlon]] - 1xgodzina, 2h 50min
* [[Brugia]] - 2x/godz., poniżej 1h 10min (do Kortrijk kursuje również do Brugii, ale zajmuje to dwa razy więcej czasu)
* [[Charleroi]] - 2x/godz., 1 godzina
* [[Dinant]] - 1x/godzinę z Brukseli-Schuman (nie Central), 1,5 godziny (można też jechać z Central do Namur i tam przesiąść się do Dinant, czas podróży jest dłuższy o 15 minut w ten sposób)
* [[Gandawa]] - 6x/godz., 40min-1godz. 10min
* [[Kortrijk]] - 3x/godz. 1h 20min-1h45min (plus jedno dodatkowe połączenie na godzinę z przesiadką Gent, 1h 20min)
* [[Leuven]] - 5x/godz., 25 min
* [[Liège]] - 2x/godz., 1godz. -1godz. 30min
* [[Mechelen]] - 7x/godz., 25-30 min
* [[Namur]] - 2x/godz., 1godz. 10min (+1/godz. z Brukseli-Schuman, ten sam czas podróży)
* [[Ostenda]] - 2x/h, 1h 20min (lub ze zmianą w Gandawie - 2x/h, 1h 40min)
* [[Waterloo]] - 2x/godz. bezpośredni pociąg lokalny, 30min (lub przez Braine-L'Alleud, z przesiadką z Intercity na lokalny pociąg - 2x/godz., łączny czas podróży poniżej 40min)
Istnieje również całkiem nowy system kolei podmiejskiej (Brussels Regional Express Network, we francuskim Réseau express régional (RER) oraz w holenderskim Gewestelijk ExpresNet (GEN) lub po prostu S-Bahn, który obsługuje pobliskie społeczności. W zależności od stacji może być szybszy lub wolniejszy niż pociąg Intercity (IC), ale ponieważ jest obsługiwany przez krajowego operatora kolejowego, cena będzie taka sama (opłaty są naliczane w większości na podstawie odległości). Pojawi się wraz z innymi pociągami podczas szukania biletów na stronie internetowej, dzięki czemu możesz zobaczyć, czy pasuje do Twojej podróży, czy nie.

Wszystkie trzy główne stacje w Brukseli są bardzo zajęte, a pociągi odjeżdżają w wielu kierunkach prawie co minutę. Jeśli jesteś na peronie, sprawdź, czy pociąg, do którego wsiadasz, jest tym, który chcesz, ponieważ może to być ten, który odjeżdża kilka minut wcześniej. Bądź czujny na zmiany platformy w ostatniej chwili. Ponieważ ogłoszenia dla wielu pociągów (z wyjątkiem głównych połączeń międzynarodowych i pociągów na lotnisko w Brukseli) są podawane tylko w języku francuskim i holenderskim, warto zwrócić uwagę na wyświetlacze odjazdów. Zawsze zapamiętuj nazwę miejsca docelowego zarówno po francusku, jak i po holendersku, aby łatwo ją rozpoznać - nazwa, jaką znasz w języku angielskim, może w ogóle nie być używana. Pamiętaj również, że niektóre pociągi są krótkie, więc na stacjach z długimi zakrzywionymi peronami, takimi jak Brussel-Centraal (Bruxelles-Central), możesz nie być w stanie zobaczyć pociągu, jeśli stoisz na przeciwległym końcu peronu.

=== Samochodem ===

=== Autokary i busy ===
Kilku przewoźników autobusowych oferuje połączenia dalekobieżne do Brukseli. Dworzec autobusów dalekobieżnych to {{Znacznik|Bruksela Północ CCN|50.85998|4.35963|typ=transport}}'''Bruksela Północ CCN''' w wąskiej uliczce na północny zachód od dworca kolejowego o tej samej nazwie. Czekając na autobus łączący, '''Starbucks''' na stacji może zaoferować ciepło i gniazdka elektryczne bez konieczności kupowania za drogich napojów.

* {{Znacznik|Eurolinies|50.86061|4.35949|typ=transport}}'''Eurolinies''', ☏ +32 2 274-1350, faks: +32 2 201-1140. Oferuje podróż autobusem z wielu krajów do Brukseli, na przykład 8 godzin ze stacji London Victoria za 39 €. W Brukseli zatrzymują się przed stacjami kolejowymi Gare du Nord-Noordstation i Gare du Midi-Zuidstation. Posiadają biuro z toaletami, ogrzewaniem oraz zapasowe gniazdko elektryczne pod klatką schodową dworca kolejowego lewe wejście. 
* '''OUIBUS''', ☏ +32 70 300-042. Prowadzi przewóz kanapowy między [[Paryż]]em, [[Lille]] i Brukselą. Autobusy przyjeżdżają na dworzec Gare du Midi/Zuid. 
* '''[https://www.delijn.be/nl/ De Lijn]''', ☏ +32 70 220-200. Publiczne autobusy w regionie flamandzkim (język holenderski). 
* '''TEC''', ☏ +32 10 23-5353. Publiczna firma autobusowa w regionie Walonii (francuskojęzyczna). 
* '''[https://www.flixbus.com/ Flixbus]]'''. Niemiecka firma z siecią w całej Europie. Oferuje usługi do wielu niemieckich destynacji, [[Paryż]]a, [[Rotterdam]]u, [[Amsterdam]]u, [[Bratysława|Bratysławy]] i [[Londyn]]u. W przeciwieństwie do Eurolines nie mają biura na stacji, ale rutynowo ustawiają mobilne stanowisko informacyjne obsługiwane przez personel w łatwo rozpoznawalnych jasnozielonych strojach, gdzieś wzdłuż strefy wejścia na pokład. 
* '''[https://regiojet.com/ RegioJet]''' (''Student Agency''). Czeska firma oferująca usługi autokarowe z [[Czechy|Czech]] i [[Słowacja|Słowacji]] do wielu destynacji w Europie. Ich usługa z [[Praga|Pragi]] do [[Londyn]]u zatrzymuje się każdego ranka na '''Gare du Midi''' i każdego wieczoru w drodze powrotnej. Firma oferuje również łączone bilety autobusowe + kolejowe do/z miejsc, które nie są obsługiwane bezpośrednio przez autobusy, co może być tańsze niż zakup biletu dzielonego.

=== Tramwajem ===
Bruksela jest połączona z [[Tervuren]] tramwajem 44 , podążając trajektorią Tervuren Avenue (''Tervurenlaan'') między {{Znacznik|Stacja Tervuren|50.8297|4.5131|typ=transport}}'''stacją Tervuren''' 44 a stacją metra '''Montgomery''' 1 7 25 27 39 44 61 80 81. Malownicza podróż o długości 10 km przez Las Sonian trwa około 20 minut, z częstotliwością 5 tramwajów na godzinę. Bilet jednorazowy kosztuje 2,10 € i pozwala wysiąść po drodze na dowolnej stacji i wrócić następnym tramwajem w ciągu godziny ważności biletu. Bilety można kupić na stacji Tervuren lub u motorniczego za dodatkową opłatą.

Do Brukseli można również dojechać z [[Kraainem]] tramwajem 39 , który łączy stację metra Montgomery ze stacją {{Znacznik|Ban-Eik|50.8422|4.5025|typ=transport}}'''Ban-Eik''' 39 i przecina Kraainem w połowie drogi. Wysiądź na przystanku {{Znacznik|Wilderozenweg|50.8447|4.4668|typ=transport}}'''Wilderozenweg''' 39 , w odległości spaceru od atrakcji turystycznych Kraainem, i wsiądź do tramwaju 39 w kierunku Montgomery. Czas podróży to ok. 1 godz. 15 minut. Podobnie jak w przypadku tramwaju 44 , bilet kosztuje 2,10 euro, można go kupić z góry lub u motorniczego za dodatkową opłatą i jest ważny przez godzinę.

=== Metrem ===
Linia 1 metra w Brukseli biegnie do stacji metra {{Znacznik|Kraainem|50.8488|4.5025|typ=transport}}'''Kraainem''' 1 76 77 79 N05 oraz do stacji metra {{Znacznik|Stokkel|50.8420|4.4641|typ=transport}}'''Stokkel''' 1 39. Czas podróży do Wielkiego Placu w Brukseli ze stacji Kraainem wynosi około 25 minut. Pojedynczy bilet Jump kosztuje 2,10 €. Bilety należy kupić w automacie GO na stacji metra Kraainem lub Stokkel i można je płacić tylko monetami euro lub kartami kompatybilnymi z Maestro. Rachunki nie są akceptowane.

=== Rowerem ===
Bruksela jest trzecią stolicą na trasie Eurovelo Trasy 5, która zaczyna się w [[Londyn]]ie, przez Brukselę i [[Szwajcaria|Szwajcarię]], a kończy w południowych [[Włochy|Włoszech]]. W Brukseli zbiega się wiele innych międzynarodowych i krajowych tras rowerowych.

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==

== Atrakcje turystyczne ==

== Muzea ==

== Warto spróbować ==

== Najbliższe okolice ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==
=== Oszczędnie ===

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===

== Festiwale, imprezy ==

== Noclegi ==
Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską.

* [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku]

=== Oszczędnie ===
* &lt;sleep name=&quot;Hostel Van Gogh&quot; alt=&quot;&quot; address=&quot;Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel&quot; directions=&quot;&quot; phone=&quot;(+32) 2 217 01 58&quot; email=&quot;&quot; fax=&quot;&quot; url=&quot;http://www.chab.be&quot; checkin=&quot;&quot; checkout=&quot;&quot; price=&quot;18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie&quot;&gt;&lt;/sleep&gt; &lt;span&gt;(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. &lt;/span&gt;

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===
* '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==
* '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. 
* '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny 
* '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. 
* '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00.

== Porady ==

== Wyjazd ==

{{zarys}}
{{Atrybucja}}
{{Jest w|Belgia}}

[[Kategoria:Belgia]]</text>
      <sha1>3gvec0c40kzvx3gbua2evkuwdlq94ck</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120304</id>
      <parentid>120303</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T19:37:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tramwajem */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50412" xml:space="preserve">{{Top-banner||unesco=yes|}}
[[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]]
'''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych.

Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia.

== Dzielnica ==
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]]
| kolor regionu 1 = #00ff00
| opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek.

| nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]]
| kolor regionu 2 = #96531c
| opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane.

| nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]]
| kolor regionu 3 = #ffff00
| opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić.

| nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]]
| kolor regionu 4 = #800080
| opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki.

| nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]]
| kolor regionu 5 = #0000ff
| opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco.

| nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]]
| kolor regionu 6 = #808080
| opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]].

| nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]]
| kolor regionu 7 = #ff8888
| opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy.

| nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]]
| kolor regionu 8 = #8080FF
| opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków.

| nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]]
| kolor regionu 9 = #228279
| opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję.

| nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]]
| kolor regionu 10 = #FF8200
| opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia.

| nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]]
| kolor regionu 11 = #54ff9f
| opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku.

| nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]]
| kolor regionu 12 = #250057
| opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście.

| nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]]
| kolor regionu 13 = #7c187c
| opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni.

| nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]]
| kolor regionu 14 = #251f56
| opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy.
}}

== Charakterystyka ==
[[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]]
{{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}}
Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami.

=== Klimat ===
Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca.

Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu.

==== Przygotowanie do wyjazdu ====
Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia.

Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem.

=== Dzielnice ===
Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice):

* '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat.
* '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele.
* '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta.
* '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy.
* '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna.
* '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost.
* '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde.
* '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis.

== Język ==
Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny.

Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu.

Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane.

Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą.

Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka.

Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski.

== Historia ==

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
[[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]]
==== Port lotniczy Bruksela ====
[[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. 

Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej.

===== &lt;u&gt;Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::&lt;/u&gt; =====
[[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]]
* '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach.
* '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe &quot;GO&quot; akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN.
* '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli.
* Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową.
:Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu.
* '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze.

=====&lt;u&gt;Przechowalnia bagażu:&lt;/u&gt;=====
Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka.

[[Plik:BrusselsAirports.png|thumb|right|Chociaż lotnisko w [[Charleroi]] zostało przemianowane na „Brussels South”, znajduje się ono w znacznej odległości od miasta, zwłaszcza w porównaniu z lotniskiem krajowym w Brukseli]]

==== Port lotniczy Bruksela-Charleroi ====
[[Plik:Aéroport de Charleroi, B737 Ryanair - 2011.JPG|thumb|right|CRL jest obsługiwane tylko przez tanich przewoźników, takich jak Ryanair. Ryanair działa również z BRU.]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela-Charleroi|50.4693|4.4704|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela-Charleroi''' ({{IATA|CRL}}) (''42 km (26 mil) na południe od Brukseli''). Kilka tanich linii lotniczych, w tym '''[https://www.ryanair.com/pl/pl Ryanair]''' i '''[https://wizzair.com/ Wizzair]''', obsługuje loty z tego lotniska do miast takich jak [[Barcelona]], [[Budapeszt]], [[Kopenhaga]], [[Dublin]], [[Edynburg]], [[Madryt]], [[Manchester]], [[Rzym]], [[Sofia]], [[Warszawa]] i prawie wszystko pomiędzy.

=====&lt;u&gt;Aby podróżować między lotniskiem a miastem:&lt;/u&gt;=====
* '''[https://www.flibco.com/en Brussels City Shuttle]''' obsługuje autobusy (15,50 EUR w jedną stronę, 31 EUR w obie strony w przypadku zakupu online; 19 EUR w jedną stronę w przypadku zakupu w automatach na lotnisku lub u kierowcy) co 30 minut do Bruksela Stacja Midi/Zuid, podróż trwa 1 godzinę (mniej w weekendy). Kupowanie online jest tańsze i szybsze. Autobus zatrzymuje się przy Stacja Midi/Zuid (mapa stacji Midi/Zuid w formacie PDF), na Rue de France/Frankrijkstraat na zachodzie. Metro i pociągi międzynarodowe Eurostar, Thalys) znajdują się po zachodniej stronie dworca, więc po wejściu na stację z przystanku autobusowego kieruj się w lewo, a nie prosto. Podróżując na lotnisko, lepiej przybyć na przystanek Brussels Midi/Zuid dużo wcześniej przed odjazdem autobusu, ponieważ kolejka do autobusu może być bardzo długa (nie ma automatów biletowych, a ludzie kupują bilety na pokładzie). Dlatego możesz spóźnić się na autobus i poczekać kolejne 30 minut. W godzinach szczytu ruch na drodze z Brukseli może być duży, więc podróż może potrwać dłużej niż planowano.
* '''TEC-bus A''' (6 euro w jedną stronę) kursuje z lotniska do stacji Charleroi Południe (''Charleroi-Sud''), skąd można połączyć się z pociągiem międzymiastowym ( 9,90 € w jedną stronę) do Brukseli. Łączony bilet na pociąg + autobus do lub z Brukseli można otrzymać za 15,90 € w automacie TEC na lotnisku. Podróż autobusem trwa 20 minut, a pociąg zajmuje dodatkową godzinę. Pociągi odjeżdżają co 30-60 minut.
* '''Taksówki''' z lotniska do centrum miasta kosztują stałą cenę 90 euro. Na podróż powrotną do Charleroi możesz zarezerwować z wyprzedzeniem taksówkę z [[Charleroi]] (90 €). Taksówki kursujące z Brukseli korzystają z wyższej taryfy i zawiozą Cię na lotnisko za stałą cenę 120 euro lub według licznika do 170 euro.

==== Inne lotniska ====
Szybka kolej i centralne położenie Brukseli pośród wielu dużych europejskich miast sprawiają, że można dolecieć do kilku innych lotnisk i stamtąd dojechać pociągiem. W zależności od planu podróży może to być zarówno szybsze, jak i tańsze, ponieważ połączenia mogą być lepiej dopasowane.

* '''Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle''' ({{IATA|CDG}}) ma bezpośrednie połączenie koleją dużych prędkości (TGV) z Brukselą. Pociągi TGV odjeżdżające co trzy godziny z CDG docierają do Brukseli-Midi w ciągu ~1,5 godziny. Zarezerwuj bilety wcześnie, aby uzyskać najlepsze ceny. Alternatywnie możliwy jest dostęp do Brukseli z Paryża-CDG pociągami TGV z francuskich miast, takich jak [[Nicea]] i [[Lyon]]. Większość z tych pociągów zawija na lotnisko.
* '''Port lotniczy Amsterdam-Schiphol''' ({{IATA|AMS}}) ma również połączenie kolejowe dużych prędkości z Brukselą-Midi, zapewniane przez Thalys. Czas przejazdu również wynosi około 1,5 godziny, ale częstotliwość jest godzinowa, a koszty mogą być niższe (nawet do 30 euro) w zależności od czasu podróży i rezerwacji. Alternatywnie istnieją również wolniejsze (2,5 godziny) regularne pociągi Intercity, czasami bezpośrednie, czasami z przesiadką w [[Rotterdam]]ie. Bilety na te pociągi zaczynają się od 25 euro i mają tę zaletę, że są ważne na wszystkie regularne pociągi w zarezerwowanym dniu. Aby porównać ceny i godziny odjazdów wszystkich pociągów (w tym Thalys), zobacz NS International
* '''Lotnisko Kolonia-Bonn''' ({{IATA|CGN}}) to niecałe 2 godziny pociągiem bezpośrednim, odjeżdżającym 3 razy dziennie i kosztuje około 50 €
* '''Lotnisko w Antwerpii''' ({{IATA|ANR}}) znajduje się dość blisko Brukseli, stamtąd trzeba wsiąść do autobusu do Stacji ''Antwerpen-Berchem'' (zajmuje 10 minut, autobusy odjeżdżają co około 12 minut), skąd pociąg do Brukseli odjeżdża co 20 minut i jedzie mniej niż 40. Bilet autobusowy w Antwerpii kosztuje 3 euro, a bilet kolejowy do Brukseli można kupić już za 10 euro, dzięki czemu podróż jest prawie tak tania, jak dojazd do Brukseli z lotniska w Brukseli.
* '''Lotnisko Liège''' ({{IATA|LGG}}) można dojechać pociągami między Brukselą a Liege (kursują co 30 minut i trwają około 1 godziny), ale musisz wsiąść do autobusu lub taksówki między jedną ze stacji kolejowych w Liege a LGG, która wydłuża podróż do ponad 1,5 godziny.

=== Koleją ===
[[Plik:BréisselGareCentrale.jpg|thumb|right|Bruksela Centralna obsługuje głównie ruch krajowy]]
Bruksela ma pięć głównych stacji kolejowych:

* {{Znacznik|Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid|50.836468|4.334724|typ=transport}}'''Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid / Bruksela-Południe''' (''FBMZ'', {{IATA|ZYR}}). Na tej stacji zatrzymują się pociągi dużych prędkości. W Midi/Zuid znajduje się łazienka z prysznicem w toalecie przy peronach 19-20 (pomiędzy Origin'O i Quick).
* {{Znacznik|Bruxelles-Central / Brussel-Centraal|50.845548|4.357093|typ=transport}}'''Bruxelles-Central / Brussel-Centraal / Bruksela Centralna'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Nord / Brussel-Noord|50.860496|4.361732|typ=transport}}'''Bruxelles-Nord / Brussel-Noord / Bruksela-Północ'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman|50.843213|4.381041|typ=transport}}'''Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg|50.837996|4.373509|typ=transport}}'''Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg'''. Na przeciwległym końcu dzielnicy europejskiej, przy Esplanadzie Parlamentu Europejskiego, jest to kolejna stacja na tej samej linii co Schuman i zatrzymują się tam te same usługi. Nazwa wzięła się stąd, że jeżdżą tam wszystkie pociągi do Luksemburga, jak wspomniano powyżej. 
Oprócz tego istnieją również stacje Bruksela-Congress, Bruksela-Chapel and Bruksela-West, a także stacje w gminach regionu brukselskiego, które nie mają w nazwie „Bruksela” (np. Schaerbeek, Evere), które tylko zobacz ograniczone usługi lokalne przez pociągi RER.

[[Plik:Brussel station Zuid B.jpg|thumb|right|Szybkie pociągi, takie jak Thalys, zatrzymują się w Midi/Zuid]]
Międzynarodowe usługi kolejowe do Belgii obejmują:

* '''Thalys'''. Szybki pociąg Thalys łączy Brukselę z [[Kolonia|Kolonią]] (1 godz. 52 min), [[Paryż]]em (1 godz. 20 min) i [[Amsterdam]]em (2 godz.). Dużo taniej jest rezerwować z większym wyprzedzeniem. Z biletem Thalys możesz również skorzystać z lokalnego pociągu do lub ze stacji Central-Centraal, Nord-Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. 
* '''Intercity''' z [[Luksemburg]]a. Co godzinę pociąg Intercity z Luksemburga (3 godz. 07 min, przez [[Arlon]], [[Libramont]], [[Namur]]) łączy się ze stacjami Midi/Zuid, Central, Nord/Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. Nie potrzebujesz rezerwacji. Weekendowy bilet powrotny kosztuje 41,60 €. 
* '''Eurostar''', ☏ +32 2 528-28-28. Linia kolejowa Eurostar łączy [[Lille]] Europe (39 min, 22 €+), [[Ashford]] (1 godz. 38 min, 32 £+) i [[Londyn|London]] St. Pancras (1 godz. 51 min, 32 £+) z Midi/Zuid. Eurostar oferuje również dwa pociągi, które odjeżdżają z [[Amsterdam]] Centraal (1 godz. 50 min), a także zatrzymują się na [[Rotterdam]] Centraal (1 godz. 8 min) po drodze. Niektóre bilety Eurostar są również ważne na krajowe podróże pociągiem na terenie Belgii przez 24 godziny od chwili wystawienia biletu Eurostar. Sprawdź w lewym dolnym rogu biletu, aby to potwierdzić. W przypadku rezerwacji telefonicznych i osobistych zostanie doliczona opłata serwisowa w wysokości 7 € (ale nie obowiązuje ona w przypadku rezerwacji przez Internet). Podróżując do lub z Wielkiej Brytanii, należy przeznaczyć 90 minut na oczyszczenie dodatkowych kontroli granicznych spowodowanych przez COVID i Brexit. 
* '''ICE'''. Niemiecki ICE łączy siedem razy dziennie do [[Kolonia|Kolonii]] (2h) i [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (3h) (39 euro w jedną stronę, oferta „Europa Spezial Belgien” od 29 euro). 
* '''TGV'''. Łączy [[Lyon]], [[Marsylia|Marsylię]], [[Awinion]], [[Bordeaux]], [[Montpellier]], [[Nicea|Niceę]] i wiele innych francuskich destynacji z Midi/Zuid. 
* '''Izy'''. Izy jest spółką zależną Thalys, sprzedawaną jako tania. Pociągi są dostępne tylko na trasie [[Paryż]]-Bruksela i jest mniej odjazdów niż w przypadku innych operatorów, ale ceny mogą być najtańsze ze wszystkich opcji pociągów. od 19 € za zwykłe miejsce; 15 € za składane siedzenie, 10 € bez gwarancji miejsca. 
* '''Nightjet''', pociąg sypialny Kolei Austriackich, kursuje dwa razy w tygodniu z Brukseli Południowej do [[Wiedeń|Wiednia]], [[Monachium]] i [[Innsbruck]]a. Odjeżdża do Brukseli Północnej, [[Liège]], [[Akwizgran]]u, [[Kolonia|Kolonii]], [[Bonn]], lotniska we Frankfurcie i [[Norymberga|Norymbergi]], gdzie pociąg dzieli: jedna część jedzie przez [[Linz]] do Wiednia (14 godz.), druga przez Monachium (13 godz.) do Innsbrucka (15 godz.). W 2020 roku nie będzie kursował w lipcu i sierpniu, ale od 2021 roku ma działać przez cały rok.

[[Plik:4752brusselsNorth.jpg|thumb|right|Bruksela Północna ma imponujący budynek terminalu w stylu art deco z nowoczesną rozbudową]]
==== Pociągi z Belgii ====
Belgia posiada jedną z najbardziej gęstych i najlepiej rozwiniętych sieci kolejowych w Europie. Pociągi krajowe są obsługiwane przez krajowego operatora kolejowego [https://www.belgiantrain.be/en NMBS/SNCB] (gorąca linia: +32 2 528-2828). Oprócz prostych biletów w jedną stronę, dostępna jest oszałamiająca różnorodność biletów w zależności od dokładnej trasy (powroty są tańsze, dostępne są również bilety na „wszystkie Belgia”), częstotliwości, wieku i zawodu (studenci otrzymują zniżki) i godziny wyjazdu (podróż po godzinie 09:00 oraz w weekendy jest zwykle taniej).

Częstotliwości i przybliżone czasy podróży z dworca głównego w Brukseli do wybranych miast w Belgii:

* [[Antwerpia]] - 6x/godz., 40min-1godz. 15min
* [[Arlon]] - 1xgodzina, 2h 50min
* [[Brugia]] - 2x/godz., poniżej 1h 10min (do Kortrijk kursuje również do Brugii, ale zajmuje to dwa razy więcej czasu)
* [[Charleroi]] - 2x/godz., 1 godzina
* [[Dinant]] - 1x/godzinę z Brukseli-Schuman (nie Central), 1,5 godziny (można też jechać z Central do Namur i tam przesiąść się do Dinant, czas podróży jest dłuższy o 15 minut w ten sposób)
* [[Gandawa]] - 6x/godz., 40min-1godz. 10min
* [[Kortrijk]] - 3x/godz. 1h 20min-1h45min (plus jedno dodatkowe połączenie na godzinę z przesiadką Gent, 1h 20min)
* [[Leuven]] - 5x/godz., 25 min
* [[Liège]] - 2x/godz., 1godz. -1godz. 30min
* [[Mechelen]] - 7x/godz., 25-30 min
* [[Namur]] - 2x/godz., 1godz. 10min (+1/godz. z Brukseli-Schuman, ten sam czas podróży)
* [[Ostenda]] - 2x/h, 1h 20min (lub ze zmianą w Gandawie - 2x/h, 1h 40min)
* [[Waterloo]] - 2x/godz. bezpośredni pociąg lokalny, 30min (lub przez Braine-L'Alleud, z przesiadką z Intercity na lokalny pociąg - 2x/godz., łączny czas podróży poniżej 40min)
Istnieje również całkiem nowy system kolei podmiejskiej (Brussels Regional Express Network, we francuskim Réseau express régional (RER) oraz w holenderskim Gewestelijk ExpresNet (GEN) lub po prostu S-Bahn, który obsługuje pobliskie społeczności. W zależności od stacji może być szybszy lub wolniejszy niż pociąg Intercity (IC), ale ponieważ jest obsługiwany przez krajowego operatora kolejowego, cena będzie taka sama (opłaty są naliczane w większości na podstawie odległości). Pojawi się wraz z innymi pociągami podczas szukania biletów na stronie internetowej, dzięki czemu możesz zobaczyć, czy pasuje do Twojej podróży, czy nie.

Wszystkie trzy główne stacje w Brukseli są bardzo zajęte, a pociągi odjeżdżają w wielu kierunkach prawie co minutę. Jeśli jesteś na peronie, sprawdź, czy pociąg, do którego wsiadasz, jest tym, który chcesz, ponieważ może to być ten, który odjeżdża kilka minut wcześniej. Bądź czujny na zmiany platformy w ostatniej chwili. Ponieważ ogłoszenia dla wielu pociągów (z wyjątkiem głównych połączeń międzynarodowych i pociągów na lotnisko w Brukseli) są podawane tylko w języku francuskim i holenderskim, warto zwrócić uwagę na wyświetlacze odjazdów. Zawsze zapamiętuj nazwę miejsca docelowego zarówno po francusku, jak i po holendersku, aby łatwo ją rozpoznać - nazwa, jaką znasz w języku angielskim, może w ogóle nie być używana. Pamiętaj również, że niektóre pociągi są krótkie, więc na stacjach z długimi zakrzywionymi peronami, takimi jak Brussel-Centraal (Bruxelles-Central), możesz nie być w stanie zobaczyć pociągu, jeśli stoisz na przeciwległym końcu peronu.

=== Samochodem ===

=== Autokary i busy ===
Kilku przewoźników autobusowych oferuje połączenia dalekobieżne do Brukseli. Dworzec autobusów dalekobieżnych to {{Znacznik|Bruksela Północ CCN|50.85998|4.35963|typ=transport}}'''Bruksela Północ CCN''' w wąskiej uliczce na północny zachód od dworca kolejowego o tej samej nazwie. Czekając na autobus łączący, '''Starbucks''' na stacji może zaoferować ciepło i gniazdka elektryczne bez konieczności kupowania za drogich napojów.

* {{Znacznik|Eurolinies|50.86061|4.35949|typ=transport}}'''Eurolinies''', ☏ +32 2 274-1350, faks: +32 2 201-1140. Oferuje podróż autobusem z wielu krajów do Brukseli, na przykład 8 godzin ze stacji London Victoria za 39 €. W Brukseli zatrzymują się przed stacjami kolejowymi Gare du Nord-Noordstation i Gare du Midi-Zuidstation. Posiadają biuro z toaletami, ogrzewaniem oraz zapasowe gniazdko elektryczne pod klatką schodową dworca kolejowego lewe wejście. 
* '''OUIBUS''', ☏ +32 70 300-042. Prowadzi przewóz kanapowy między [[Paryż]]em, [[Lille]] i Brukselą. Autobusy przyjeżdżają na dworzec Gare du Midi/Zuid. 
* '''[https://www.delijn.be/nl/ De Lijn]''', ☏ +32 70 220-200. Publiczne autobusy w regionie flamandzkim (język holenderski). 
* '''TEC''', ☏ +32 10 23-5353. Publiczna firma autobusowa w regionie Walonii (francuskojęzyczna). 
* '''[https://www.flixbus.com/ Flixbus]]'''. Niemiecka firma z siecią w całej Europie. Oferuje usługi do wielu niemieckich destynacji, [[Paryż]]a, [[Rotterdam]]u, [[Amsterdam]]u, [[Bratysława|Bratysławy]] i [[Londyn]]u. W przeciwieństwie do Eurolines nie mają biura na stacji, ale rutynowo ustawiają mobilne stanowisko informacyjne obsługiwane przez personel w łatwo rozpoznawalnych jasnozielonych strojach, gdzieś wzdłuż strefy wejścia na pokład. 
* '''[https://regiojet.com/ RegioJet]''' (''Student Agency''). Czeska firma oferująca usługi autokarowe z [[Czechy|Czech]] i [[Słowacja|Słowacji]] do wielu destynacji w Europie. Ich usługa z [[Praga|Pragi]] do [[Londyn]]u zatrzymuje się każdego ranka na '''Gare du Midi''' i każdego wieczoru w drodze powrotnej. Firma oferuje również łączone bilety autobusowe + kolejowe do/z miejsc, które nie są obsługiwane bezpośrednio przez autobusy, co może być tańsze niż zakup biletu dzielonego.

=== Tramwajem ===
Bruksela jest połączona z [[Tervuren]] tramwajem 44 , podążając trajektorią Tervuren Avenue (''Tervurenlaan'') między {{Znacznik|Stacja Tervuren|50.8297|4.5131|typ=transport}}'''stacją Tervuren''' 44 a stacją metra {{Znacznik|Stacja Montgomery|50.83783|4.40754|typ=transport}}'''Montgomery''' 1 7 25 27 39 44 61 80 81. Malownicza podróż o długości 10 km przez Las Sonian trwa około 20 minut, z częstotliwością 5 tramwajów na godzinę. Bilet jednorazowy kosztuje 2,10 € i pozwala wysiąść po drodze na dowolnej stacji i wrócić następnym tramwajem w ciągu godziny ważności biletu. Bilety można kupić na stacji Tervuren lub u motorniczego za dodatkową opłatą.

Do Brukseli można również dojechać z [[Kraainem]] tramwajem 39 , który łączy stację metra Montgomery ze stacją {{Znacznik|Ban-Eik|50.8422|4.5025|typ=transport}}'''Ban-Eik''' 39 i przecina Kraainem w połowie drogi. Wysiądź na przystanku {{Znacznik|Wilderozenweg|50.8447|4.4668|typ=transport}}'''Wilderozenweg''' 39 , w odległości spaceru od atrakcji turystycznych Kraainem, i wsiądź do tramwaju 39 w kierunku Montgomery. Czas podróży to ok. 1 godz. 15 minut. Podobnie jak w przypadku tramwaju 44 , bilet kosztuje 2,10 euro, można go kupić z góry lub u motorniczego za dodatkową opłatą i jest ważny przez godzinę.

=== Metrem ===
Linia 1 metra w Brukseli biegnie do stacji metra {{Znacznik|Kraainem|50.8488|4.5025|typ=transport}}'''Kraainem''' 1 76 77 79 N05 oraz do stacji metra {{Znacznik|Stokkel|50.8420|4.4641|typ=transport}}'''Stokkel''' 1 39. Czas podróży do Wielkiego Placu w Brukseli ze stacji Kraainem wynosi około 25 minut. Pojedynczy bilet Jump kosztuje 2,10 €. Bilety należy kupić w automacie GO na stacji metra Kraainem lub Stokkel i można je płacić tylko monetami euro lub kartami kompatybilnymi z Maestro. Rachunki nie są akceptowane.

=== Rowerem ===
Bruksela jest trzecią stolicą na trasie Eurovelo Trasy 5, która zaczyna się w [[Londyn]]ie, przez Brukselę i [[Szwajcaria|Szwajcarię]], a kończy w południowych [[Włochy|Włoszech]]. W Brukseli zbiega się wiele innych międzynarodowych i krajowych tras rowerowych.

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==

== Atrakcje turystyczne ==

== Muzea ==

== Warto spróbować ==

== Najbliższe okolice ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==
=== Oszczędnie ===

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===

== Festiwale, imprezy ==

== Noclegi ==
Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską.

* [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku]

=== Oszczędnie ===
* &lt;sleep name=&quot;Hostel Van Gogh&quot; alt=&quot;&quot; address=&quot;Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel&quot; directions=&quot;&quot; phone=&quot;(+32) 2 217 01 58&quot; email=&quot;&quot; fax=&quot;&quot; url=&quot;http://www.chab.be&quot; checkin=&quot;&quot; checkout=&quot;&quot; price=&quot;18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie&quot;&gt;&lt;/sleep&gt; &lt;span&gt;(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. &lt;/span&gt;

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===
* '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==
* '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. 
* '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny 
* '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. 
* '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00.

== Porady ==

== Wyjazd ==

{{zarys}}
{{Atrybucja}}
{{Jest w|Belgia}}

[[Kategoria:Belgia]]</text>
      <sha1>l8i6phmc1t2cysdq3qecy6rd2v2inpf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120305</id>
      <parentid>120304</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T19:45:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Statkiem */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50394" xml:space="preserve">{{Top-banner||unesco=yes|}}
[[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]]
'''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych.

Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia.

== Dzielnica ==
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]]
| kolor regionu 1 = #00ff00
| opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek.

| nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]]
| kolor regionu 2 = #96531c
| opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane.

| nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]]
| kolor regionu 3 = #ffff00
| opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić.

| nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]]
| kolor regionu 4 = #800080
| opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki.

| nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]]
| kolor regionu 5 = #0000ff
| opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco.

| nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]]
| kolor regionu 6 = #808080
| opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]].

| nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]]
| kolor regionu 7 = #ff8888
| opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy.

| nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]]
| kolor regionu 8 = #8080FF
| opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków.

| nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]]
| kolor regionu 9 = #228279
| opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję.

| nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]]
| kolor regionu 10 = #FF8200
| opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia.

| nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]]
| kolor regionu 11 = #54ff9f
| opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku.

| nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]]
| kolor regionu 12 = #250057
| opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście.

| nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]]
| kolor regionu 13 = #7c187c
| opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni.

| nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]]
| kolor regionu 14 = #251f56
| opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy.
}}

== Charakterystyka ==
[[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]]
{{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}}
Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami.

=== Klimat ===
Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca.

Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu.

==== Przygotowanie do wyjazdu ====
Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia.

Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem.

=== Dzielnice ===
Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice):

* '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat.
* '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele.
* '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta.
* '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy.
* '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna.
* '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost.
* '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde.
* '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis.

== Język ==
Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny.

Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu.

Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane.

Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą.

Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka.

Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski.

== Historia ==

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
[[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]]
==== Port lotniczy Bruksela ====
[[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. 

Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej.

===== &lt;u&gt;Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::&lt;/u&gt; =====
[[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]]
* '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach.
* '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe &quot;GO&quot; akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN.
* '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli.
* Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową.
:Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu.
* '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze.

=====&lt;u&gt;Przechowalnia bagażu:&lt;/u&gt;=====
Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka.

[[Plik:BrusselsAirports.png|thumb|right|Chociaż lotnisko w [[Charleroi]] zostało przemianowane na „Brussels South”, znajduje się ono w znacznej odległości od miasta, zwłaszcza w porównaniu z lotniskiem krajowym w Brukseli]]

==== Port lotniczy Bruksela-Charleroi ====
[[Plik:Aéroport de Charleroi, B737 Ryanair - 2011.JPG|thumb|right|CRL jest obsługiwane tylko przez tanich przewoźników, takich jak Ryanair. Ryanair działa również z BRU.]]
{{Znacznik|Port lotniczy Bruksela-Charleroi|50.4693|4.4704|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela-Charleroi''' ({{IATA|CRL}}) (''42 km (26 mil) na południe od Brukseli''). Kilka tanich linii lotniczych, w tym '''[https://www.ryanair.com/pl/pl Ryanair]''' i '''[https://wizzair.com/ Wizzair]''', obsługuje loty z tego lotniska do miast takich jak [[Barcelona]], [[Budapeszt]], [[Kopenhaga]], [[Dublin]], [[Edynburg]], [[Madryt]], [[Manchester]], [[Rzym]], [[Sofia]], [[Warszawa]] i prawie wszystko pomiędzy.

=====&lt;u&gt;Aby podróżować między lotniskiem a miastem:&lt;/u&gt;=====
* '''[https://www.flibco.com/en Brussels City Shuttle]''' obsługuje autobusy (15,50 EUR w jedną stronę, 31 EUR w obie strony w przypadku zakupu online; 19 EUR w jedną stronę w przypadku zakupu w automatach na lotnisku lub u kierowcy) co 30 minut do Bruksela Stacja Midi/Zuid, podróż trwa 1 godzinę (mniej w weekendy). Kupowanie online jest tańsze i szybsze. Autobus zatrzymuje się przy Stacja Midi/Zuid (mapa stacji Midi/Zuid w formacie PDF), na Rue de France/Frankrijkstraat na zachodzie. Metro i pociągi międzynarodowe Eurostar, Thalys) znajdują się po zachodniej stronie dworca, więc po wejściu na stację z przystanku autobusowego kieruj się w lewo, a nie prosto. Podróżując na lotnisko, lepiej przybyć na przystanek Brussels Midi/Zuid dużo wcześniej przed odjazdem autobusu, ponieważ kolejka do autobusu może być bardzo długa (nie ma automatów biletowych, a ludzie kupują bilety na pokładzie). Dlatego możesz spóźnić się na autobus i poczekać kolejne 30 minut. W godzinach szczytu ruch na drodze z Brukseli może być duży, więc podróż może potrwać dłużej niż planowano.
* '''TEC-bus A''' (6 euro w jedną stronę) kursuje z lotniska do stacji Charleroi Południe (''Charleroi-Sud''), skąd można połączyć się z pociągiem międzymiastowym ( 9,90 € w jedną stronę) do Brukseli. Łączony bilet na pociąg + autobus do lub z Brukseli można otrzymać za 15,90 € w automacie TEC na lotnisku. Podróż autobusem trwa 20 minut, a pociąg zajmuje dodatkową godzinę. Pociągi odjeżdżają co 30-60 minut.
* '''Taksówki''' z lotniska do centrum miasta kosztują stałą cenę 90 euro. Na podróż powrotną do Charleroi możesz zarezerwować z wyprzedzeniem taksówkę z [[Charleroi]] (90 €). Taksówki kursujące z Brukseli korzystają z wyższej taryfy i zawiozą Cię na lotnisko za stałą cenę 120 euro lub według licznika do 170 euro.

==== Inne lotniska ====
Szybka kolej i centralne położenie Brukseli pośród wielu dużych europejskich miast sprawiają, że można dolecieć do kilku innych lotnisk i stamtąd dojechać pociągiem. W zależności od planu podróży może to być zarówno szybsze, jak i tańsze, ponieważ połączenia mogą być lepiej dopasowane.

* '''Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle''' ({{IATA|CDG}}) ma bezpośrednie połączenie koleją dużych prędkości (TGV) z Brukselą. Pociągi TGV odjeżdżające co trzy godziny z CDG docierają do Brukseli-Midi w ciągu ~1,5 godziny. Zarezerwuj bilety wcześnie, aby uzyskać najlepsze ceny. Alternatywnie możliwy jest dostęp do Brukseli z Paryża-CDG pociągami TGV z francuskich miast, takich jak [[Nicea]] i [[Lyon]]. Większość z tych pociągów zawija na lotnisko.
* '''Port lotniczy Amsterdam-Schiphol''' ({{IATA|AMS}}) ma również połączenie kolejowe dużych prędkości z Brukselą-Midi, zapewniane przez Thalys. Czas przejazdu również wynosi około 1,5 godziny, ale częstotliwość jest godzinowa, a koszty mogą być niższe (nawet do 30 euro) w zależności od czasu podróży i rezerwacji. Alternatywnie istnieją również wolniejsze (2,5 godziny) regularne pociągi Intercity, czasami bezpośrednie, czasami z przesiadką w [[Rotterdam]]ie. Bilety na te pociągi zaczynają się od 25 euro i mają tę zaletę, że są ważne na wszystkie regularne pociągi w zarezerwowanym dniu. Aby porównać ceny i godziny odjazdów wszystkich pociągów (w tym Thalys), zobacz NS International
* '''Lotnisko Kolonia-Bonn''' ({{IATA|CGN}}) to niecałe 2 godziny pociągiem bezpośrednim, odjeżdżającym 3 razy dziennie i kosztuje około 50 €
* '''Lotnisko w Antwerpii''' ({{IATA|ANR}}) znajduje się dość blisko Brukseli, stamtąd trzeba wsiąść do autobusu do Stacji ''Antwerpen-Berchem'' (zajmuje 10 minut, autobusy odjeżdżają co około 12 minut), skąd pociąg do Brukseli odjeżdża co 20 minut i jedzie mniej niż 40. Bilet autobusowy w Antwerpii kosztuje 3 euro, a bilet kolejowy do Brukseli można kupić już za 10 euro, dzięki czemu podróż jest prawie tak tania, jak dojazd do Brukseli z lotniska w Brukseli.
* '''Lotnisko Liège''' ({{IATA|LGG}}) można dojechać pociągami między Brukselą a Liege (kursują co 30 minut i trwają około 1 godziny), ale musisz wsiąść do autobusu lub taksówki między jedną ze stacji kolejowych w Liege a LGG, która wydłuża podróż do ponad 1,5 godziny.

=== Koleją ===
[[Plik:BréisselGareCentrale.jpg|thumb|right|Bruksela Centralna obsługuje głównie ruch krajowy]]
Bruksela ma pięć głównych stacji kolejowych:

* {{Znacznik|Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid|50.836468|4.334724|typ=transport}}'''Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid / Bruksela-Południe''' (''FBMZ'', {{IATA|ZYR}}). Na tej stacji zatrzymują się pociągi dużych prędkości. W Midi/Zuid znajduje się łazienka z prysznicem w toalecie przy peronach 19-20 (pomiędzy Origin'O i Quick).
* {{Znacznik|Bruxelles-Central / Brussel-Centraal|50.845548|4.357093|typ=transport}}'''Bruxelles-Central / Brussel-Centraal / Bruksela Centralna'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Nord / Brussel-Noord|50.860496|4.361732|typ=transport}}'''Bruxelles-Nord / Brussel-Noord / Bruksela-Północ'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman|50.843213|4.381041|typ=transport}}'''Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman'''. 
* {{Znacznik|Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg|50.837996|4.373509|typ=transport}}'''Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg'''. Na przeciwległym końcu dzielnicy europejskiej, przy Esplanadzie Parlamentu Europejskiego, jest to kolejna stacja na tej samej linii co Schuman i zatrzymują się tam te same usługi. Nazwa wzięła się stąd, że jeżdżą tam wszystkie pociągi do Luksemburga, jak wspomniano powyżej. 
Oprócz tego istnieją również stacje Bruksela-Congress, Bruksela-Chapel and Bruksela-West, a także stacje w gminach regionu brukselskiego, które nie mają w nazwie „Bruksela” (np. Schaerbeek, Evere), które tylko zobacz ograniczone usługi lokalne przez pociągi RER.

[[Plik:Brussel station Zuid B.jpg|thumb|right|Szybkie pociągi, takie jak Thalys, zatrzymują się w Midi/Zuid]]
Międzynarodowe usługi kolejowe do Belgii obejmują:

* '''Thalys'''. Szybki pociąg Thalys łączy Brukselę z [[Kolonia|Kolonią]] (1 godz. 52 min), [[Paryż]]em (1 godz. 20 min) i [[Amsterdam]]em (2 godz.). Dużo taniej jest rezerwować z większym wyprzedzeniem. Z biletem Thalys możesz również skorzystać z lokalnego pociągu do lub ze stacji Central-Centraal, Nord-Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. 
* '''Intercity''' z [[Luksemburg]]a. Co godzinę pociąg Intercity z Luksemburga (3 godz. 07 min, przez [[Arlon]], [[Libramont]], [[Namur]]) łączy się ze stacjami Midi/Zuid, Central, Nord/Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. Nie potrzebujesz rezerwacji. Weekendowy bilet powrotny kosztuje 41,60 €. 
* '''Eurostar''', ☏ +32 2 528-28-28. Linia kolejowa Eurostar łączy [[Lille]] Europe (39 min, 22 €+), [[Ashford]] (1 godz. 38 min, 32 £+) i [[Londyn|London]] St. Pancras (1 godz. 51 min, 32 £+) z Midi/Zuid. Eurostar oferuje również dwa pociągi, które odjeżdżają z [[Amsterdam]] Centraal (1 godz. 50 min), a także zatrzymują się na [[Rotterdam]] Centraal (1 godz. 8 min) po drodze. Niektóre bilety Eurostar są również ważne na krajowe podróże pociągiem na terenie Belgii przez 24 godziny od chwili wystawienia biletu Eurostar. Sprawdź w lewym dolnym rogu biletu, aby to potwierdzić. W przypadku rezerwacji telefonicznych i osobistych zostanie doliczona opłata serwisowa w wysokości 7 € (ale nie obowiązuje ona w przypadku rezerwacji przez Internet). Podróżując do lub z Wielkiej Brytanii, należy przeznaczyć 90 minut na oczyszczenie dodatkowych kontroli granicznych spowodowanych przez COVID i Brexit. 
* '''ICE'''. Niemiecki ICE łączy siedem razy dziennie do [[Kolonia|Kolonii]] (2h) i [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (3h) (39 euro w jedną stronę, oferta „Europa Spezial Belgien” od 29 euro). 
* '''TGV'''. Łączy [[Lyon]], [[Marsylia|Marsylię]], [[Awinion]], [[Bordeaux]], [[Montpellier]], [[Nicea|Niceę]] i wiele innych francuskich destynacji z Midi/Zuid. 
* '''Izy'''. Izy jest spółką zależną Thalys, sprzedawaną jako tania. Pociągi są dostępne tylko na trasie [[Paryż]]-Bruksela i jest mniej odjazdów niż w przypadku innych operatorów, ale ceny mogą być najtańsze ze wszystkich opcji pociągów. od 19 € za zwykłe miejsce; 15 € za składane siedzenie, 10 € bez gwarancji miejsca. 
* '''Nightjet''', pociąg sypialny Kolei Austriackich, kursuje dwa razy w tygodniu z Brukseli Południowej do [[Wiedeń|Wiednia]], [[Monachium]] i [[Innsbruck]]a. Odjeżdża do Brukseli Północnej, [[Liège]], [[Akwizgran]]u, [[Kolonia|Kolonii]], [[Bonn]], lotniska we Frankfurcie i [[Norymberga|Norymbergi]], gdzie pociąg dzieli: jedna część jedzie przez [[Linz]] do Wiednia (14 godz.), druga przez Monachium (13 godz.) do Innsbrucka (15 godz.). W 2020 roku nie będzie kursował w lipcu i sierpniu, ale od 2021 roku ma działać przez cały rok.

[[Plik:4752brusselsNorth.jpg|thumb|right|Bruksela Północna ma imponujący budynek terminalu w stylu art deco z nowoczesną rozbudową]]
==== Pociągi z Belgii ====
Belgia posiada jedną z najbardziej gęstych i najlepiej rozwiniętych sieci kolejowych w Europie. Pociągi krajowe są obsługiwane przez krajowego operatora kolejowego [https://www.belgiantrain.be/en NMBS/SNCB] (gorąca linia: +32 2 528-2828). Oprócz prostych biletów w jedną stronę, dostępna jest oszałamiająca różnorodność biletów w zależności od dokładnej trasy (powroty są tańsze, dostępne są również bilety na „wszystkie Belgia”), częstotliwości, wieku i zawodu (studenci otrzymują zniżki) i godziny wyjazdu (podróż po godzinie 09:00 oraz w weekendy jest zwykle taniej).

Częstotliwości i przybliżone czasy podróży z dworca głównego w Brukseli do wybranych miast w Belgii:

* [[Antwerpia]] - 6x/godz., 40min-1godz. 15min
* [[Arlon]] - 1xgodzina, 2h 50min
* [[Brugia]] - 2x/godz., poniżej 1h 10min (do Kortrijk kursuje również do Brugii, ale zajmuje to dwa razy więcej czasu)
* [[Charleroi]] - 2x/godz., 1 godzina
* [[Dinant]] - 1x/godzinę z Brukseli-Schuman (nie Central), 1,5 godziny (można też jechać z Central do Namur i tam przesiąść się do Dinant, czas podróży jest dłuższy o 15 minut w ten sposób)
* [[Gandawa]] - 6x/godz., 40min-1godz. 10min
* [[Kortrijk]] - 3x/godz. 1h 20min-1h45min (plus jedno dodatkowe połączenie na godzinę z przesiadką Gent, 1h 20min)
* [[Leuven]] - 5x/godz., 25 min
* [[Liège]] - 2x/godz., 1godz. -1godz. 30min
* [[Mechelen]] - 7x/godz., 25-30 min
* [[Namur]] - 2x/godz., 1godz. 10min (+1/godz. z Brukseli-Schuman, ten sam czas podróży)
* [[Ostenda]] - 2x/h, 1h 20min (lub ze zmianą w Gandawie - 2x/h, 1h 40min)
* [[Waterloo]] - 2x/godz. bezpośredni pociąg lokalny, 30min (lub przez Braine-L'Alleud, z przesiadką z Intercity na lokalny pociąg - 2x/godz., łączny czas podróży poniżej 40min)
Istnieje również całkiem nowy system kolei podmiejskiej (Brussels Regional Express Network, we francuskim Réseau express régional (RER) oraz w holenderskim Gewestelijk ExpresNet (GEN) lub po prostu S-Bahn, który obsługuje pobliskie społeczności. W zależności od stacji może być szybszy lub wolniejszy niż pociąg Intercity (IC), ale ponieważ jest obsługiwany przez krajowego operatora kolejowego, cena będzie taka sama (opłaty są naliczane w większości na podstawie odległości). Pojawi się wraz z innymi pociągami podczas szukania biletów na stronie internetowej, dzięki czemu możesz zobaczyć, czy pasuje do Twojej podróży, czy nie.

Wszystkie trzy główne stacje w Brukseli są bardzo zajęte, a pociągi odjeżdżają w wielu kierunkach prawie co minutę. Jeśli jesteś na peronie, sprawdź, czy pociąg, do którego wsiadasz, jest tym, który chcesz, ponieważ może to być ten, który odjeżdża kilka minut wcześniej. Bądź czujny na zmiany platformy w ostatniej chwili. Ponieważ ogłoszenia dla wielu pociągów (z wyjątkiem głównych połączeń międzynarodowych i pociągów na lotnisko w Brukseli) są podawane tylko w języku francuskim i holenderskim, warto zwrócić uwagę na wyświetlacze odjazdów. Zawsze zapamiętuj nazwę miejsca docelowego zarówno po francusku, jak i po holendersku, aby łatwo ją rozpoznać - nazwa, jaką znasz w języku angielskim, może w ogóle nie być używana. Pamiętaj również, że niektóre pociągi są krótkie, więc na stacjach z długimi zakrzywionymi peronami, takimi jak Brussel-Centraal (Bruxelles-Central), możesz nie być w stanie zobaczyć pociągu, jeśli stoisz na przeciwległym końcu peronu.

=== Samochodem ===

=== Autokary i busy ===
Kilku przewoźników autobusowych oferuje połączenia dalekobieżne do Brukseli. Dworzec autobusów dalekobieżnych to {{Znacznik|Bruksela Północ CCN|50.85998|4.35963|typ=transport}}'''Bruksela Północ CCN''' w wąskiej uliczce na północny zachód od dworca kolejowego o tej samej nazwie. Czekając na autobus łączący, '''Starbucks''' na stacji może zaoferować ciepło i gniazdka elektryczne bez konieczności kupowania za drogich napojów.

* {{Znacznik|Eurolinies|50.86061|4.35949|typ=transport}}'''Eurolinies''', ☏ +32 2 274-1350, faks: +32 2 201-1140. Oferuje podróż autobusem z wielu krajów do Brukseli, na przykład 8 godzin ze stacji London Victoria za 39 €. W Brukseli zatrzymują się przed stacjami kolejowymi Gare du Nord-Noordstation i Gare du Midi-Zuidstation. Posiadają biuro z toaletami, ogrzewaniem oraz zapasowe gniazdko elektryczne pod klatką schodową dworca kolejowego lewe wejście. 
* '''OUIBUS''', ☏ +32 70 300-042. Prowadzi przewóz kanapowy między [[Paryż]]em, [[Lille]] i Brukselą. Autobusy przyjeżdżają na dworzec Gare du Midi/Zuid. 
* '''[https://www.delijn.be/nl/ De Lijn]''', ☏ +32 70 220-200. Publiczne autobusy w regionie flamandzkim (język holenderski). 
* '''TEC''', ☏ +32 10 23-5353. Publiczna firma autobusowa w regionie Walonii (francuskojęzyczna). 
* '''[https://www.flixbus.com/ Flixbus]]'''. Niemiecka firma z siecią w całej Europie. Oferuje usługi do wielu niemieckich destynacji, [[Paryż]]a, [[Rotterdam]]u, [[Amsterdam]]u, [[Bratysława|Bratysławy]] i [[Londyn]]u. W przeciwieństwie do Eurolines nie mają biura na stacji, ale rutynowo ustawiają mobilne stanowisko informacyjne obsługiwane przez personel w łatwo rozpoznawalnych jasnozielonych strojach, gdzieś wzdłuż strefy wejścia na pokład. 
* '''[https://regiojet.com/ RegioJet]''' (''Student Agency''). Czeska firma oferująca usługi autokarowe z [[Czechy|Czech]] i [[Słowacja|Słowacji]] do wielu destynacji w Europie. Ich usługa z [[Praga|Pragi]] do [[Londyn]]u zatrzymuje się każdego ranka na '''Gare du Midi''' i każdego wieczoru w drodze powrotnej. Firma oferuje również łączone bilety autobusowe + kolejowe do/z miejsc, które nie są obsługiwane bezpośrednio przez autobusy, co może być tańsze niż zakup biletu dzielonego.

=== Tramwajem ===
Bruksela jest połączona z [[Tervuren]] tramwajem 44 , podążając trajektorią Tervuren Avenue (''Tervurenlaan'') między {{Znacznik|Stacja Tervuren|50.8297|4.5131|typ=transport}}'''stacją Tervuren''' 44 a stacją metra {{Znacznik|Stacja Montgomery|50.83783|4.40754|typ=transport}}'''Montgomery''' 1 7 25 27 39 44 61 80 81. Malownicza podróż o długości 10 km przez Las Sonian trwa około 20 minut, z częstotliwością 5 tramwajów na godzinę. Bilet jednorazowy kosztuje 2,10 € i pozwala wysiąść po drodze na dowolnej stacji i wrócić następnym tramwajem w ciągu godziny ważności biletu. Bilety można kupić na stacji Tervuren lub u motorniczego za dodatkową opłatą.

Do Brukseli można również dojechać z [[Kraainem]] tramwajem 39 , który łączy stację metra Montgomery ze stacją {{Znacznik|Ban-Eik|50.8422|4.5025|typ=transport}}'''Ban-Eik''' 39 i przecina Kraainem w połowie drogi. Wysiądź na przystanku {{Znacznik|Wilderozenweg|50.8447|4.4668|typ=transport}}'''Wilderozenweg''' 39 , w odległości spaceru od atrakcji turystycznych Kraainem, i wsiądź do tramwaju 39 w kierunku Montgomery. Czas podróży to ok. 1 godz. 15 minut. Podobnie jak w przypadku tramwaju 44 , bilet kosztuje 2,10 euro, można go kupić z góry lub u motorniczego za dodatkową opłatą i jest ważny przez godzinę.

=== Metrem ===
Linia 1 metra w Brukseli biegnie do stacji metra {{Znacznik|Kraainem|50.8488|4.5025|typ=transport}}'''Kraainem''' 1 76 77 79 N05 oraz do stacji metra {{Znacznik|Stokkel|50.8420|4.4641|typ=transport}}'''Stokkel''' 1 39. Czas podróży do Wielkiego Placu w Brukseli ze stacji Kraainem wynosi około 25 minut. Pojedynczy bilet Jump kosztuje 2,10 €. Bilety należy kupić w automacie GO na stacji metra Kraainem lub Stokkel i można je płacić tylko monetami euro lub kartami kompatybilnymi z Maestro. Rachunki nie są akceptowane.

=== Rowerem ===
Bruksela jest trzecią stolicą na trasie Eurovelo Trasy 5, która zaczyna się w [[Londyn]]ie, przez Brukselę i [[Szwajcaria|Szwajcarię]], a kończy w południowych [[Włochy|Włoszech]]. W Brukseli zbiega się wiele innych międzynarodowych i krajowych tras rowerowych.

== Komunikacja ==

== Atrakcje turystyczne ==

== Muzea ==

== Warto spróbować ==

== Najbliższe okolice ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==
=== Oszczędnie ===

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===

== Festiwale, imprezy ==

== Noclegi ==
Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską.

* [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku]

=== Oszczędnie ===
* &lt;sleep name=&quot;Hostel Van Gogh&quot; alt=&quot;&quot; address=&quot;Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel&quot; directions=&quot;&quot; phone=&quot;(+32) 2 217 01 58&quot; email=&quot;&quot; fax=&quot;&quot; url=&quot;http://www.chab.be&quot; checkin=&quot;&quot; checkout=&quot;&quot; price=&quot;18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie&quot;&gt;&lt;/sleep&gt; &lt;span&gt;(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. &lt;/span&gt;

=== Umiarkowanie ===

=== Ekskluzywnie ===
* '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==
* '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. 
* '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny 
* '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. 
* '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00.

== Porady ==

== Wyjazd ==

{{zarys}}
{{Atrybucja}}
{{Jest w|Belgia}}

[[Kategoria:Belgia]]</text>
      <sha1>evb5dkuaduh7ohmptdf779nspob31bu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bytów</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2498</id>
    <revision>
      <id>120310</id>
      <parentid>120157</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T21:11:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1775" xml:space="preserve">{{Top-banner|Bytów ul. Piwonii 01.01.10 p.jpg}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Bytów
 |widok = BYTÓW 17.JPG
 |herb = POL Bytów COA.svg
 |mapa = POL Bytów map.svg
 |region = [[Województwo pomorskie]]
 |powierzchnia = 8,72
 |prefiks = 059
 |www = www.bytow.com.pl
}}
'''Bytów''' – miasto w [[Województwo pomorskie|woj. pomorskim]], w [[Powiat bytowski|powiecie bytowskim]], siedziba gminy miejsko-wiejskiej Bytów, położone na Pojezierzu Bytowskim, nad rzekami Borują oraz Bytową i jeziorem Jeleń.

== Charakterystyka ==
Miasto stanowi lokalny drogowy węzeł komunikacyjny (DK20, DW209, DW212, DW228). W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. słupskiego.

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
Najbliższe lotnisko obsługujące samoloty pasażerskie znajduje się w Gdańsku.

=== Koleją ===
Obecnie do Bytowa nie kursują żadne pociągi.

=== Samochodem ===
Bytów jest ważnym węzłem drogowym. W mieście krzyżują się drogi:
* droga krajowa nr 20: Stargard Szczeciński – Szczecinek – Bytów – Gdynia
* droga wojewódzka nr 209: Warszkowo – Bytów
* droga wojewódzka nr 228: Bytów – Kartuzy
* droga wojewódzka nr 212: Osowo Lęborskie – Bytów – Chojnice – Kamionka

== Komunikacja ==

== Warto zobaczyć ==
* Zamek krzyżacki, w którym znajduje się obecnie muzeum;
* Wieże będącą pozostałością po dawnym katolickim kościele pw. św. Katarzyny;
* Cerkiew Św. Jerzego, dawny kościół ewangelicki, obecnie greckokatolicki.

== Najbliższe okolice ==

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Imprezy ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
{{Jest w|Powiat bytowski}}

[[Kategoria:Powiat bytowski]]</text>
      <sha1>ljt4yzoe278vob9qqy26xfkg8nj4ekd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dżankoj</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7130</id>
    <revision>
      <id>120307</id>
      <parentid>90836</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T20:56:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="851" xml:space="preserve">{{Top-banner}}
{{Informacje podstawowe miasto
|nazwa=Dżankoj
|widok=Ночной джанкой.jpg
|herb=Dzhankoy-arms.jpg
|mapa=Crimea-Cankoy-city locator map.png
|region=[[Krym]]
|powierzchnia=26
|prefiks=+380-6564
|www=http://dzhankoy.rk.gov.ru/
}}
'''Dżankoj''' – miasto na [[Krym]]ie.

== Charakterystyka ==

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
Najbliżej położonym lotniskiem jest Port lotniczy Symferopol.

=== Koleją ===
Dżankoj jest ważnym węzłem kolejowym.

=== Samochodem ===
Dżankoj jest ważnym węzłem drogowym.

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Komunikacja ==

== Warto zobaczyć ==

== Najbliższe okolice ==

== Praca ==

== Nauka ==

== Zakupy ==

== Gastronomia ==

== Wydarzenia ==

== Noclegi ==

== Kontakt ==

== Bezpieczeństwo ==

== Informacje turystyczne ==

== Wyjazd ==

{{Jest w|Krym}}

[[Kategoria:Krym]]</text>
      <sha1>hqaz16gaxk7li3v58yzorqbby8ixey9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bielawa</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12216</id>
    <revision>
      <id>120297</id>
      <parentid>120280</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T13:10:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LukWarUrs</username>
        <id>3333</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Rodzinne */ wielka litera</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30066" xml:space="preserve">{{Top-banner|Nice night view of Bielawa town - panoramio.jpg|caption=}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa            = Bielawa
 |nazwa oryginalna = 
 |widok            = Bielawa, kościół pw. Bożego Ciała.jpg
 |opis             = kościół pw. Bożego Ciała w Bielawie
 |herb             = POL Bielawa COA.svg
 |mapa             = 
 |państwo          = [[Polska]]
 |region           = [[powiat dzierżoniowski]]
 |powierzchnia     = 36,21 
 |wysokość         = 280-245
 |prefiks          = +48
 |kod pocztowy     = 56-260
 |www              = https://um.bielawa.pl/pl/
}}

'''Bielawa'''(niem. ''Langebielau'')  – miasto i gmina w [[Polska|Polsce]], w [[Województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]], w [[Powiat dzierżoniowski|powiecie dzierżoniowskim]]. 

== Charakterystyka ==
Rozciąga się na długości 8,5&amp;nbsp;km wzdłuż potoku [[Bielawica]], posiada wysoką wieżę kościoła NMP, która jest jedną z najwyższych w [[Polska|Polsce]].

== Dzielnice ==

*'''[[Bielawa/Nowa Bielawa|Nowa Bielawa]]''', także '''Osiedle Nowobielawskie''' lub '''Nowobielawska''' –  położona najwyżej w górach, w południowej części miasta przy wyjeździe na [[Jodłownik]]. Przez Nową Bielawę przepływa rzeka [[Bielawica]], między jednokierunkowymi ulicami Nowobielawską i Sowią. Z dzielnicy widać bardzo ładną panoramę [[Góry Sowie|Gór Sowich]] oraz [[Park Krajobrazowy Gór Sowich|Parku Krajobrazowego Gór Sowich]]. W Nowej Bielawie znajduje się zabytek &quot;Leśny Dworek&quot;. Niestety nie jest możliwy do zwiedzania, ponieważ posiada go właściciel prywatny. Idąc w góry z Nowobielawskiej można pójść:
**na prawo, na platformę widokową, widać tam piękny krajobraz całej Bielawy
**na prawo, do lasu, gdzie w okresie letnim i jesiennym można znaleźć wiele grzybów
**na lewo, na [[Trzy Buki]] i dalej w stronę [[Kalenica|Kalenicy]] lub [[Przełęcz Jugowska|Przełęczy Jugowskiej]]
*'''[[Bielawa/Górna Bielawa|Górna Bielawa]]''' - część Bielawy z m.in. takimi atrakcjami jak Jezioro Bielawskie, czy Bielawska Placówka Muzealna. Z Górnej Bielawy można wyruszyć:
**ul. Korczaka w górę - do lasu, gdzie można zaobserwować pojedyncze stada muflonów, dzików, czy saren. Można pójść tam także do paśnika dla dzikich zwierząt
**pójść pod las i iść dalej w prawą stronę, aż dojdzie się do Nowej Bielawy, obserwując po drodze piękne widoki
**Od Zbiornika Sudety pojechać rowerami lub przejść się ładnymi polami do [[Pieszyce|Pieszyc]], gdzie w letni dzień można kupić pyszne lody
*'''[[Bielawa/Bielawa Środkowa|Bielawa Środkowa]]''' - centralna część Bielawy z m.in. zabytkową fontanną na rynku, czy parkiem miejskim. Można stąd pójść
**do [[Pieszyce|Pieszyc]] nową drogą rowerową
**do [[Myśliszów|Myśliszowa]] na piechotę
**na [[Łysa Góra|Łysą Górę]]
**na [[Góra Parkowa|Górę Parkową]], na wieżę widokową na jej szczycie
*'''[[Bielawa/Dolna Bielawa|Dolna Bielawa]]''' - część Bielawy położona najbliżej [[Dzierżoniów|Dzierżoniowa]], jest w niej najmniej atrakcji, ale można tam spotkać niektóre stare domy, pojedyncze zabytki. Można z tej dzielnicy:
**pójść i zobaczyć bielawską podstrefę przemysłową
**pojechać rowerem lub wybrać się w wędrówkę do [[Piława Dolna|Piławy Dolnej]] i do [[Dzierżoniów|Dzierżoniowa]]

== Historia ==
* XIII w. – założenie wsi łańcuchowej dla kolonistów z [[Frankonia|Frankonii]], [[Turyngia|Turyngii]] i [[Szwabia (Bawaria)|Szwabii]], zapewne na miejscu wcześniejszego osadnictwa słowiańskiego
* 1288 – pierwsza udokumentowana wzmianka o Bielawie
* 1428 – husyci w Bielawie
* 1530 – wskutek rozpowszechnienia się we wsi reformacji przejęcie kościoła katolickiego przez protestantów
* 1598 – budowa zamku
* 1654 – (9 III) nakaz zwrotu kościoła katolikom
* 1713–1714 – zaraza
* 1720 – pierwszy murowany dom mieszkalny w Bielawie- Labirynt
* 1741 – zajęcie wsi przez wojska pruskie w czasie wojen śląskich i przyznanie ewangelikom swobód wyznaniowych
* 1742 – Pokój wrocławski – Bielawa wraz z całym [[Województwo dolnośląskie|Dolnym Śląskiem]], ziemią kłodzką i większą częścią Górnego stała się częścią [[Niemcy|Prus]]; założenie gminy ewangelickiej i pierwszej szkoły
* 1743 – otwarcie zboru ewangelickiego
* 1762 – bitwa pod [[Piława|Fischerbergiem (Pilawą)]]
* 1801 – urbarz bielawski
* 1804 – wielka powódź i głód
* 1805 – Christian Dierig zakłada przedsiębiorstwo tkackie, które później rozwinie się w największą fabrykę włókienniczą na [[Śląsk|Śląsku]] (''Christian Dierig AG'')

* 1806–1808 – okupacja [[Francja|francuska]]
* 1826 – pierwsza apteka
* 1840 – pierwsza placówka pocztowa
* 1842–1843 – budowa szosy
* 1844]– (5 VI) powstanie tkaczy
* 1847 – wprowadzenie targów tygodniowych
* 1864 – uruchomienie oświetlenia gazowego
* 1871 – Bielawa w składzie [[Niemcy|Niemiec]]
* 1872 – otwarcie szpitala ewangelickiego
* 1874 – pierwsze zabiegi o uzyskanie praw miejskich
* 1876 – (15 XI) otwarcie nowego kościoła katolickiego
* 1877 – powstanie pierwszej gazety ''Langenbielauer Anzeiger''
* 1883 – pierwsze światło elektryczne
* 1891 – (1 VI) otwarcie linii kolejowej [[Dzierżoniów]] – Bielawa
* 1899 – (7 X) pierwszy samochód w Bielawie
* 1900
** otwarcie kolei sowiogórskiej
** (15 X) otwarcie Zawodowej Szkoły Włókienniczej
* 1901 – (30 IX) otwarcie Szpitala św. Elżbiety
* 1902 – uruchomienie rzeźni
* 1907 – (7 VIII) otwarcie szkoły średniej (gimnazjum)
* 1921 – utworzenie Centralnej Gazowni
* 1924 – (1 V) nadanie Bielawie praw miejskich
* 1925
** otwarcie wieży widokowej na Górze Parkowej
** miasto zamieszkuje 12 129 protestantów i 5596 katolików
* 1931 – (XII) wydanie „Kroniki Bielawy” Fritza Hoenowa
* 1933 – wytyczenie rynku (dziś Pl. Wolności)
* w czasie II wojny światowej w mieście znajdowała się filia niemieckiego obozu koncentracyjnego Groß-Rosen – AL Langenbielau I – Sportschule. Zespół dawnych Zakładów Bawełnianych „Bielbaw”, dawna fabryka Dieriga z 1805 r.

* 1945
** (8 V) zajęcie Bielawy przez wojska radzieckie
** (10 V) nacjonalizacja przez administrację polską i ponowne uruchomienie zakładów włókienniczych ''Christian Dierig AG'' pod nazwą ''Państwowa Fabryka Wyrobów Bawełnianych Nr 1 w Bielawie'' (tzw. ''Bielawska Jedynka''), od 1950 jako ''Bielawskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego im. II Armii Wojska Polskiego''
** (23 VI) powołanie pierwszego polskiego burmistrza
* 1946 – (12 IV) rozpoczęcie akcji przesiedlenia dotychczasowych mieszkańców Bielawy do [[w:Niemcy Zachodnie|Niemiec Zachodnich]]
* 1947 – zaczęła ukazywać się gazeta „Krosno”
* 1975 – Bielawa weszła w skład nowo utworzonego województwa wałbrzyskiego
* 1977 – likwidacja połączenia kolejowego ze [[Srebrna Góra|Srebrną Górą]], następnie fizyczna rozbiórka linii; zawieszenie połączenia osobowego z Dzierżoniowem
* 1985 – (IX) nadanie Szkole Podstawowej nr 10 przy ul. Grota Roweckiego imienia gen. Świerczewskiego; wmurowanie tablicy pamiątkowej w budynek szkoły.
* 1995 – (I) podpisanie umowy partnerskiej z niemieckim miastem [[Lingen]] ([[Ems]])
* 1996 – podpisanie umowy o Współpracy i Przyjaźni z czeskim miastem [[Hronov]]
* 1999 – Bielawa w granicach województwa dolnośląskiego
* 1999 – (IX) otwarcie pływalni miejskiej „Aquarius”
* 2000 – zawieszenie towarowego połączenia kolejowego z Dzierżoniowem; ostatnie połączenie kolejowe Bielawy ze światem przestaje istnieć
* 2006 – (14 IV) otwarcie obwodnicy
* 2019 - (XII) otwarcie linii kolejowej do Dzierżoniowa

== Ciekawe miejsca ==

=== Atrakcje ===

==== Rodzinne ====
[[Plik:Zbiornik Sudety w Bielawie.jpg|mały|Jezioro Bielawskie]]

*{{Znacznik|Jezioro Bielawskie|50.67996|16.59382|typ=natura}}'''Jezioro Bielawskie''' - sztuczny zbiornik wodny, a także jedna z największych atrakcji Bielawy, znajduje się tam plaża do wypoczynku, wysepka z możliwością zrobienia grilla, można na jeziorze uprawiać wakeboarding (narty wodne). W okolicy jeziora znajduje się plac zabaw dla dzieci, plenerowa siłownia, fontanna oraz ścianka tenisowa. Jezioro położone jest w otoczeniu [[Góry Stołowe|Gór Stołowych]], więc przebywanie nad nim zapewnia piękne widoki. Oprócz tego w jeziorze można pływać lub żeglować (działa tam Bielawski Klub Żeglarski &quot;Wielka SOWA&quot;). Na jeziorze odbywają się także festiwale (m.in. Regałowisko, Dni Bielawy czy Bieg Gladiatora), w tym okresie działa tam bar.
*{{Znacznik|Park Miejski w Bielawie|50.687268|16.625789|typ=natura}}'''Park Miejski w Bielawie''' - park Miejski w Bielawie znajduje się w samym centrum miasta w pobliżu pałacu Sandreckich i był on niegdyś parkiem przypałacowym, na jego terenie znajduje się staw z kaczkami oraz fontanną po którym można przypłynąć się kajakiem lub rowerem wodnym, plac zabaw, siłownia plenerowa, 3 parki linowe: 2 mniejsze dla dzieci oraz jeden duży dla młodzieży i dorosłych. Obok parku znajduje się także średniej wielkości skatepark, na którym można jeździć na rowerze, skateboardzie, hulajnodze, czy na rolkach.
*{{Znacznik|Cegielnia w Bielawie|50.674876|16.626656|typ=natura}}'''Cegielnia w Bielawie''' - niewielki staw, na którym można łowić ryby oraz wypoczywać na łonie przyrody. Znajdują się przy nim także miejsca na ognisko i źródełko z czystą wodą, możliwą do picia. Staw został zrobiony i nazwany po dawnym wyrobisku gliny znajdującym się niegdyś na tym terenie. Na Cegielni odbywają się także zawody wędkarskie Bielawskiego Klubu PZW.
*{{Znacznik|Wzgórze pojednania|50.671913|16.636533|typ=natura}}'''Wzgórze pojednania''' - wzgórze za Cegielnią na którym stoi duży betonowy krzyż. Miejsce to jest otoczone piękną naturą, znajdują się na nim ławki do wypoczynku, więc jest świetnym miejscem np. na spacer. Wzgórze to nie jest wysokie (386 m n.p.m.), więc można zabrać także dzieci.

*{{Znacznik|Szkoła Leśna w Bielawie|50.676621|16.579252|typ=atrakcja}}'''Szkoła Leśna w Bielawie''' - to terenowy ośrodek edukacyjny, położony w bezpośrednim sąsiedztwie parku krajobrazowego najstarszych gór Europy - Gór Sowich. Placówka ma na celu promowanie wśród młodych ludzi postaw proekologicznych i stanowi element opracowanej przez miasto strategii edukacji ekologicznej.
*{{Znacznik|MOKiS Bielawa|50.681586|16.607845|typ=atrakcja}}[https://mokisbielawa.pl '''MOKiS Bielawa'''] - teatr oraz kino, ul Piastowska 19A
*{{Znacznik|Biblioteka Bielawska|50.681365|16.607553|typ=atrakcja}}'''Biblioteka Bielawska''' - znajduje się tam wiele książek, a także odbywają się feryjne i letnie zabawy, m.in. gra na konsoli w bibliotece co przyciąga młodzież.
*{{Znacznik|Art Inkubator|50.681293|16.607602|typ=atrakcja}}'''Art Inkubator''' - znajdujące się poniżej biblioteki pomieszczenia, gdzie w czasie ferii i wakacji odbywa się wiele atrakcji i klubów, m.in. Bielawski Klub Mahjonga, nauka tańca, gry na gitarze itp.
*{{Znacznik|Rynek Bielawski|50.684196|16.611674|typ=zabytek}}'''Rynek Bielawski''' - rynek, na którym odbywają się liczne imprezy bielawskie (m.in. Nowy Rok, Święty Mikołaj, Trzech Króli), a w czasie Bożonarodzeniowym jest bogato oświetlony. Na rynku rosną ozdobne drzewka i iglaki.

**{{Znacznik|Fontanna Sowa|50.684196|16.611797|typ=zabytek}}'''Fontanna Sowa''' - zabytkowa fontanna na środku rynku w Bielawie.

==== Młodzieżowe ====

* '''Bang Bang Paintball Arena''' - arena do paintballa.
* '''Sudecka Plaża''' - plaża nad Jeziorem Bielawskim lubiana przez bielawską młodzież.
*'''Pumptrack''' - tor BMX
*'''Ranczo''' - bar muzyczno-taneczny

==== Dziecięce ====

* '''Dzieciolandia''' - sala zabaw + lodziarnia.
*na terenie Bielawy znajduje się wiele '''placów zabaw dla dzieci'''.

=== Obiekty sportowe ===

*'''Pływalnia Miejska „Aquarius”''' z 3 basenami, sauną, siłownią zjeżdżalnią i barem
*'''Stadion Bielawianki''', na którym odbywają się mecze Bielawianki (klubu piłkarskiego z Bielawy)
*'''Bielawskie Korty Tenisowe'''
*'''Siłownia Miejska''' znajdująca się w Galerii Bielawskiej

=== Kościoły ===
*'''Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny'''

*'''Kościół Parafii Bożego Ciała w Bielawie'''

=== Muzea ===

* '''Bielawska Placówka Muzealna w Bielawie''' - placówka powstała w 2009 roku. Jej siedzibą był budynek dawnych zakładów „Bielbaw” przy ul. Piastowskiej 19. Większość jej eksponatów pochodzi z darowizn mieszkańców miasta. Pod koniec 2011 roku, w związku z powstaniem Dolnośląskiego Inkubatora Art-Przedsiębiorczości, siedzibę muzeum przeniesiono do budynku przy ul. Piastowskiej 19b. Na muzealne zbiory składają się głównie przedmioty związane z historią miasta, począwszy od XIX wieku. W ramach ekspozycji zrekonstruowano dawną izbę mieszkalną oraz klasę szkolną. Ponadto eksponowane są: wyposażenie dawnej apteki, pamiątki związane z bielawskim przemysłem włókienniczym, organizacjami turystycznymi i sportowymi, handlem i rzemiosłem, dawne wydawnictwa, sztuka ludowa oraz militaria.

=== Organizatorzy wycieczek ===

* '''GEOpasja Bielawa''' - wycieczki terenowe w poszukiwaniu skamieniałości oraz minerałów.

* '''Sweet Travel Dorota Kulikowska Bialek''' - biuro turystyczne

=== Pobliskie miejsca ===

==== Góry ====
* [[Góra Parkowa]]
* [[Łysajka]]
* [[Trzy Buki]]
* [[Kalenica]]

==== Miasta i wsie ====
* [[Dzierżoniów]]
* [[Ostroszowice]]
* [[Pieszyce]]

=== Zabytki ===
* '''ośrodek historyczny miasta''' ('''rynek miasta'''), z XIII-XX w., z fontanną sową na środku
**'''zespół Zakładów Bawełnianych „Bielbaw”''' ('''dawna fabryka Dieriga'''), obecnie '''Muzeum w Bielawie''' ul. Piastowska 19 - na teren dawnych zakładów można wejść, lecz nie jest on stuprocentową atrakcją. Większość z jego budynków jest prywatna, a niektóre zostały już wyburzone, a na ich miejsce zostały postawione zakłady pracy. W jednym miejscu na terenie zakładu wyrzucone zostały stare maski gazowe i materiały. Do zakładu wchodziły dawniej także tory, z których materiały zostały wywożone do [[Nowa Ruda|Nowej Rudy]] lub do [[Wrocław|Wrocławia]], a stamtąd do reszty [[Świat|świata]]. Teraz szyny zostały rozebrane i wymienione na nowe, jeździ po nich pociąg Kolei Dolnośląskich do [[Dzierżoniów|Dzierżoniowa]], i dalej do [[Wrocław|Wrocławia]], planowane jest także wyremontowanie reszty trasy. W skład fabryki wchodziła:
***'''tkalnia''' XI, z 1880 r., 1914 r.
***'''tkalnia''' X, z 1914 r.
***'''tkalnia''' IX, z 1891 r.
***'''przędzalnia''' '''I''', z l. 1912-20
***'''budynek zarządu''', z 1875 r., XX w.
***'''przędzalnia''' '''II''', z 1900 r.
***'''stolarnia''', z 1900 r.
***'''siłownia elektryczna''', z 1906 r.
***'''remiza''', z 1925 r.
***'''wykańczalnia''', z 1890 r.
***'''bielnik'''
***'''budynek klejarni w ZPB „Bieltex”''' '''Zakład nr 2''', ul. Tkacka 17, z 1880 r.

===== Kościoły =====

*'''kościół par. pw. Wniebowzięcia NMP''', ul. Wolności 130, z l. 1877-80
*'''kościół par. pw. Świętego Ducha''', z l. 1877-1880, pl. Kościelny

===== Cmentarze =====

*'''cmentarz komunalny''', pl. Wolności, powstały po 1880 r.
*'''cmentarz parafialny''', ul. Żeromskiego, z drugiej poł. XIX-XX w.:
**'''ogrodzenie mur. z bramą'''
**'''kaplica rodziny Postpischil'''
**'''kaplica rodziny Froehlich'''
**'''kaplica rodziny Franz'''

===== Inne =====

*'''park sanatoryjny''', z pocz. XX w.
*'''willa''', ul. Cmentarna 2, z drugiej poł. XIX w.
*'''dom sierot''', ob. kaplica, ul. Kopernika 21 a, z l. 1900-1901
*'''willa''', ul. Korczaka 4, 1904 r.
*'''dom''', ul. Nowobielawska 16, z XIX/XX w.
*'''pensjonat „Leśny Dworek”''' ('''d. willa Dieriga Waldhaus''') ul. Nowobielawska 89, z XIX/XX w.
*'''pałac''', ul. Piastowska 23, z XIX/XX w.
**'''pawilon ogrodowy''', drewniany
*'''pałac''', ul. Piastowska 24, z XIX/XX w.
*'''dom''', ul. Piastowska 46, z 1799 r.
*'''zespół willowy''', ul. Spółdzielcza 1-2, z 1928 r.:
**'''willa''', nr 1
**'''willa''', nr 2
**'''park'''
*'''willa Dyrekcji Fabryki Włókienniczej''', ul. Wolności 22, z 1889 r.
*'''willa''', ul. Wolności 57, z 1890 r.
*'''willa''', ob. dom kultury, ul. Wolności 80, z 1915 r.
*'''Dwór w Bielawie''', ul. Wolności 92 (dec. ul. Mickiewicza 1)
*'''dom''', ob. przychodnia, ul. Wolności 148, wyb. po 1880 r.
*'''dom z apteką''', ul. Wolności 158, z pocz. XX w.
*'''przepompownia wody nr 1''' (z urządzeniami z pocz. XX), z 1898 r., ul. Hempla
*'''przepompownia wody nr 2''' (zespół połączonych budynków), z 1909 r., ul. Ostatnia
*'''zespół Zakładów Bawełnianych „Bieltex”''', Zakład nr 4, ul. Ostroszowicka 11:
**'''budynek administracyjny''', z 1920 r.
**'''wieża ciśnień''', z 1913 r.
**'''budynek drukarni''', z 1923 r.
*'''zespół Zakładów Bawełnianych „Bieltex”''', Zakład nr 5, ul. Waryńskiego 25:
**'''przędzalnia''' ('''I'''), z k. XIX w.
**'''budynek trzepalni i mieszalni bawełny''', z 1890 r.
**'''przędzalnia z wieżą ciśnień''', z 1920 r.

== Transport ==

=== Po mieście ===
Na terenie całej Bielawy jeżdżą autobusy miejskie, znajdują się tam także trzy przystanki na taksówki.
{| class=&quot;wikitable mw-collapsible mw-collapsed&quot;
|+Bilety autobusowe
!Nazwa biletu
!koszt
|-
|bilet ulgowy
|1,30
|-
|bilet normalny
|1,70
|-
|70+
|za darmo
|}

=== Dojazd ===

* Do Bielawy można dojechać autobusem pkp z Wrocławia, Dzierżoniowa, Ostroszowic czy Pieszyc. 

* Można także pojechać pociągiem otwartym w roku 2019 (czas ok 1,5 godz bez opóźnień); w Bielawie znajdują się trzy stacje kolejowe: 

# Bielawa Zachodnia – stacja położona w zachodniej części miasta przy ulicy Bankowej
# Bielawa Centralna – przystanek kolejowy położony w centralnej części miasta przy ulicy Bohaterów Getta
# Bielawa Wschodnia – stacja położona przy skrzyżowaniu ulic Stefana Żeromskiego i Kolejową

* Od roku 2006 funkcjonuje Obwodnica Bielawy w ciągu DW384, więc można dojechać także samochodem (czas z Wrocławia ok 1-2 godz (bez korków), 2 godz+ (korki), 3 godz (godziny szczytu).

== Religia ==

=== Kościoły i parafie ===

* '''Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Bielawie''' – parafia rzymskokatolicka w dekanacie Bielawa diecezji świdnickiej. Największa z parafii w Bielawie

* '''Parafia rzymskokatolicka pw. Ducha Świętego''' – parafia rzymskokatolicka w dekanacie bielawskim diecezji świdnickiej. Była erygowana w 1948 r. Jej proboszczem jest ks. Krzysztof Pełech. Wieloletni proboszcz ks. Henryk Praga z dniem 22 czerwca 2009 decyzją ks. biskupa ordynariusza został przeniesiony w stan spoczynku. Obecnie jest rezydentem w tutejszej parafii.
* '''Parafia Bożego Ciała''' – parafia rzymskokatolicka w dekanacie bielawskim diecezji świdnickiej. Została erygowana w czerwcu 2009 r. Jej proboszczem jest ks. Cezary Ciupiak.
* '''Parafia Miłosierdzia Bożego w Bielawie''' – parafia rzymskokatolicka w dekanacie bielawskim diecezji świdnickiej. Jej proboszczem jest ks. dr Robert Begierski.

=== Krzyże pokutne ===
W Bielawie znajduje się kilka krzyży pokutnych o znaczeniu religijnym. Jeden z nich jest umieszczony na Górnej Bielawie, drugi przed parafią NMP w Środkowej Bielawie, a trzeci, największy z nich na Wzgórzu Pojednania. Dla miłośników zabytków religijnych warto zobaczyć wszystkie trzy stare krzyże pokutne.

=== Cmentarze ===
W Bielawie niegdyś znajdowało się wiele cmentarzy, większość z nich została zburzona podczas dwóch Wojen Światowych. Zostały tylko dwa: Cmentarz Komunalny oraz Cmentarz Parafii NMP. Oba uznawane są jako zabytki, ale do dzisiaj działają.

== Oświata ==
Gmina Bielawa jest organem prowadzącym dla: 6 przedszkoli, 5 szkół podstawowych i świetlicy socjoterapeutycznej oraz Liceum Ogólnokształcące im Bolesława Chrobrego w Bielawie. Przy Przedszkolu Publicznym nr l „Parkowe Skrzaty” istnieje ekologiczny plac zabaw, który powstał dzięki realizacji międzynarodowego polsko-niemieckiego projektu ekologiczno-edukacyjnego. W budynku z końca XIX wieku przy ul. Wolności 57 mieści się Powiatowe Centrum Kształcenia Praktycznego. W Bielawie funkcjonują 2 szkoły średnie: Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zespół Szkół w Bielawie, oraz kilka policealnych szkół. 23 marca 2001 r. w Bielawie została otwarta dziesiąta w Europie, a pierwsza w Polsce i Europie Wschodniej „Szkoła Słoneczna”. Było to wydarzenie na miarę XXI wieku. Szkoła kształci instalatorów solarnych urządzeń instalacji grzewczych: centralnego ogrzewania oraz ciepłej wody użytkowej, a także systemów fotowoltaicznych – współpracujących z siecią elektryczną i akumulatorami. W roku 2002 rozszerzono działalność „Szkoły Słonecznej” tworząc Centrum Energii Odnawialnej. Od 1990 r. w mieście działa również Zespół Szkół Społecznych, który oprócz szkoły podstawowej i gimnazjum, prowadzi szkołę muzyczną I stopnia. Inne placówki oświatowe w mieście to: Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, Zespół Szkół Specjalnych, Poradnia Psychologiczno–Pedagogiczna.

== Zakupy ==
=== Centra handlowe ===
* [https://galeria-bielawska-bielawa.promoceny.pl Galeria Bielawska] - 1 Maja 28 tel.730 353 730, czynne: poniedziałek-piątek: 10:00 - 18:00, sobota: 10:00 - 16:00, niedziela: 10:00 - 16:00, sklepy: Discounterra, T-Mobile, Orange, Plus, Neonet, Restauracja Kameleon, Siłownia FitPoint, Shopping, 4yourPhone, Sweet Travel, Briju, Raven, HerbVit
* Park Handlowy Bielawa - 3 Maja 27, czynne: codziennie: 06:00-19:00, sklepy: Pepco, Kaes., Hebe, CCC

=== Supermarkety ===

* Biedronka x3 - 1 Maja 37, Lipowa 3, Wolności 67 tel. 800 080 010, czynne: poniedziałek-sobota: 7:00-22:00, niedziela: zamknięte
* Lidl - 1 Maja 26, tel. 800 012 071, czynne: poniedziałek-sobota: 7:00-21:00, niedziela: zamknięte
* Intermarche - Generała Władysława Andersa 44, czynne: poniedziałek-sobota: 7:00-21:00, niedziela: 8:00-18:00
* Dino x3 - Kopernika 9, Przedwiośnie 1, Boczna 6 czynne: poniedziałek-sobota: 6:00-22:30, niedziela: zamknięte, 

=== Mniejsze sklepy ===

* Netto
* Kaprys
* Kaprysek x2
* sklepy PSS
* Żabka x2
* sklepy Abc

=== Targowiska ===
* targ bielawski - czynny: wtorek, czwartek, sobota do 12:00

== Apteki ==
Na terenie Bielawy działa wiele aptek: 

* '''Apteka Osiedlowa''', gen. Grota-Roweckiego 8
* '''Apteka Centrum Zdrowia''', Generała Władysława Andersa 68
* '''Apteka Astrum, Rotmistrza''' Witolda Pileckiego 8
* '''Apteka Słoneczna Biedronka''', Wolności 143
* '''Pod Orłem''', Wolności 158
* '''Słoneczna Apteka''', Ignacego Paderewskiego 5
* '''Pod Złotą Wagą. Apteka''', Wolności 148
* '''Apteka Sp. z o.o. Apteka słowiańska,''' plac Kościelny
* '''Nova. Apteka''', Wolności 97
* '''Apteka Centrum Zdrowia''', Wolności 63c
* '''Pod Koroną. Apteka. Słowińska E., mgr farm.''', Wolności 41

== Bezpieczeństwo ==
W Bielawie działa Komenda policji na ul. Bolesława Chrobrego 14, nr. tel. &lt;u&gt;74 833 42 11&lt;/u&gt;

== Imprezy ==

* „eFHa Festiwal” – Festiwal Amatorskich Filmów Fantastycznych i Horrorów – kwiecień
* Gra Terenowa – „Poszukiwacze Złotego Pazura” – maj
* StreetFighter Festival (SFF) – impreza motocyklowa w Bielawie – maj/czerwiec
* Dni Bielawy – czerwiec
* TOLK FOLK – festiwal Tolkiena w Bielawie – lipiec
* Sudeckie Lato – festyn sportowo-rekreacyjny w Bielawie – lipiec
* Lines Of Bielawa – skateboarding festival – sierpień
* Regałowisko – koncert muzyki reggae w Bielawie – sierpień
* Sudety Sound-Event z muzyką Trance
* Powiatowy Konkurs Krasomówczy „Sowiogórski Bajarz” – listopad – styczeń
* Bieg Gladiatora – czerwiec (w 2020 6 czerwiec)
* Występy Poloneziaków

== Natura ==

=== Fauna ===
Idąc z Bielawy w stronę Wzgórza Pojednania, [[Łysa Góra|Łysajki]], czy [[Góra Parkowa|Holimberka]] ([[Góra Parkowa|Góry Parkowej]]) można zaobserwować dziki, gdy wybierając się w wycieczkę z Górnej Bielawy można zobaczyć muflony lub sarny, a wyruszając z Nowobielawskiej w góry - sarny, jelenie oraz pojedyncze dziki. Na Jeziorze Bielawskim, na Cegielni i na stawie w Parku Miejskim występują dziko kaczki krzyżówki, ponadto na jeziorze żyją łabędzie, a na stawie jedna kaczka różni się gatunkiem od innych, co czyni ją wyjątkową. Na Cegielni, która jest stawem wędkarskim można złowić wiele gatunków ryb.

=== Flora ===
W Bielawie występuje standardowa polska roślinność, jednak niektóre miejsca mogą się wykazać pięknem natury m.in. na Cegielni w okresie letnim bardzo ładnie kwitną różowe oraz żółte lilie wodne, szczególnie na tle wierzb i innej roślinności otaczającej mały staw. W górach od strony Nowej Bielawy można podziwiać piękną polską naturę, a szczególnie jesienią, kiedy na wielu drzewach pojawiają się żółte, czerwone i złociste liście. Przed blokami na os. XXV-lecia rośnie sztucznie zasadzona, ale obłędna roślinność, którą warto zobaczyć. Po obu stronach obwodnicy bielawskiej nasadzone są tzw &quot;dzikie wiśnie&quot;, które świetnie wyglądają w czasie jesieni oraz późnym latem.

=== Pomniki przyrody ===
W Parku Bielawskim znajdują się dwa stare dęby szypułkowe, które są pomnikami przyrody, oprócz tego obok jednego z budynków na ul. Wolności znajduje się kilka miłorzębów, które także są pomnikami przyrody.

== Informacje turystyczne ==
Na ul Wolności 128b (naprzeciwko Kościoła Parafii NMP) znajduje się budynek Informacji, gdzie można sprawdzić atrakcje itp. &lt;small&gt;&lt;u&gt;Tel. 74 833 40 24&lt;/u&gt;&lt;/small&gt;

== Noclegi ==

=== Wyższy standard ===

* Pałac Bielawa Hotel &amp; Spa Sport - &lt;small&gt;'''ul. Piastowska 23''' dod. basen, bar, parking, WiFi, posiłki&lt;/small&gt;

* Hotel Dębowy Biowellness &amp; SPA - &lt;small&gt;'''ul. Korczaka 4''' dod. WiFi, parking, bar, restauracja, zaplecze rekreacyjne&lt;/small&gt;
*Apartament Deluxe w Bielawie - &lt;small&gt;'''ul. Wiejska 4''' dod. basen, grill, WiFi, sejf&lt;/small&gt;
*Manhattan - '''&lt;small&gt;ul.&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Wysoka 6b&lt;/small&gt;''' &lt;small&gt;dod. parking, WiFi, grill&lt;/small&gt;
*Gościniec Sudecki Pokoje gościnne - &lt;small&gt;'''ul. Wysoka 6c'''&lt;/small&gt;

* Olejniczak pokoje gościnne - &lt;small&gt;'''ul. Nowobielawska 28'''&lt;/small&gt;
* Domek Perełka - &lt;small&gt;'''ul. Janusza Korczaka 7d'''&lt;/small&gt;

=== Średni standard ===

* Pokoje Bielawa - '''&lt;small&gt;Wiejska 3&lt;/small&gt;'''

=== Dla zwierząt ===

* Hlebowicz H. Hotel dla zwierząt

== Spa ==

* Pałac Bielawa Hotel &amp; Spa Sport - &lt;small&gt;'''ul. Piastowska 23'''&lt;/small&gt;

* Apiforium - &lt;small&gt;'''ul. Korczaka 4'''&lt;/small&gt;

== Gastronomia ==
=== Restauracje ===
*'''Restauracja Palast''' - Szkolna 4, tel. 513 772 228, str. internet. http://restauracja-palast.pl/
*'''Restauracja i Pizzeria Tam Gdzie Zawsze''' - 3 Maja, tel. 535 516 506, str. internet. http://tamgdziezawsze.info.pl/
*'''Restauracja Kameleon''' - Galeria Bielawska, 1 Maja 28, tel. 74 647 31 00, str. internet. http://www.kameleon.bielawa.pl/
*'''OPA!''' - restauracja - Kopernika 8B, tel. 601 309 866, str. internet. http://www.opa-opa.pl/
*'''Catering u Leona''' - Rotmistrza Witolda Pileckiego 11, tel. 513 549 869, str. internet. http://cateringuleona.dz.pl/
*'''Restauracja Rodos''' - Kopernika 8, tel. 74 833 13 48
*'''Parantela''' - Stefana Żeromskiego 34, tel. 579 653 226, str. internet. https://www.facebook.com/parantelabielawa
*'''U Sówki''' - Wolności 37, tel. 733 169 105, str. internet. http://www.usowki.menu/
*'''Tkalnia''' - Janusza Korczaka 1, tel. 884 989 894, str. internet. https://www.hoteldebowy.pl/kulinaria/restauracja-tkalnia
*'''Restauracja Ogrodowa''' - Janusza Korczaka 4, tel. 74 833 10 31, str. internet.https://www.hoteldebowy.pl/kulinaria/restauracja-ogrodowa
*'''Restauracja Teatralna''' - Piastowska 18, tel. 604 626 530, str. internet. http://www.restauracjateatralna.pl/

*'''Chicken King''' - gen. Grota-Roweckiego 8, tel. 605 624 781
*'''Grill Time''' - Wolności 101A, tel. 798 938 277

=== Piekarnie ===
* '''PIEKARNIA, Jacek Mikołajczak''' - Osiedlowa 1

* '''Piekarnia Bieżyński''' - Józefa Piłsudskiego 75

* '''Bober Adam. Piekarnictwo, cukiernictwo. Pieczywo tradycyjne''' - Wolności 83

* '''Piekarnia HERT''' - 58-260 Bielawa

=== Bary ===
*'''Rabarbar''' - Bankowa 5
*'''Bar Zacisze''' - Wolności 113
*'''Żarełko''' - Generała Władysława Andersa 68
*'''Bar Sąsiadka''' - Jana III Sobieskiego 19A
*'''U Wujka. Bar. Boczula J.''' - Piastowska 1a
*'''RANCZO''' - Wiśniowa 4
*'''Chili Pizza &amp; Bar''' - Henryka Sienkiewicza 3

=== Pizzerie ===
*'''Restauracja i Pizzernia Tam Gdzie Zawsze''' - 3 Maja
*'''Pizzeria &quot;U Czapli&quot;''' - Waryńskiego 11
*'''PIZZA ITALY''' - Wolności 100

=== Kawiarnie ===
*'''Wokulski Cafe''' - plac Wolności 4
*'''Dzieciolandia Cafe''' - Jana III Sobieskiego 22/23
*'''Beans And Leavs''' - Łabędzia 13
*'''Art Caffe''' - Piastowska 19c
*'''Lodziarnia &quot;Cafe Iwona&quot;''' - Wolności 141

=== Kebab ===
&lt;mapframe latitude=&quot;50.683734&quot; longitude=&quot;16.620598&quot; zoom=&quot;14&quot; width=&quot;600&quot; height=&quot;518&quot; align=&quot;right&quot; /&gt;

*'''Kazim Kebab''' - Wolności 137
*'''Kebab Aminiti''' - Na przeciwko Intermarche, Generała Władysława Andersa 9
*'''FRESH Doner Bielawa''' - Generała Władysława Andersa 28

=== Pierogarnie ===
*'''Pierogarnia Osiedle XXV-lecia''' - Ignacego Paderewskiego 6
*'''Pierogarnia pod kasztanem''' - Piastowska 57

* '''Pierożkarnia Jak u Mamy''' - Wolności 67, 58-260 Bielawa
* '''Pierogarnia Beata Mastalerz''' - Stefana Żeromskiego 28A, 58-260 Bielawa

== Gdzie dalej ==
* [[Wrocław]]
* [[Świdnica]]
* [[Wałbrzych]]

== Linki zewnętrzne ==
{{W Wikipedii|Bielawa}}
Oficjalna strona Bielawy - https://um.bielawa.pl/pl/

Bielawa na Facebooku - https://www.facebook.com/BielawaMiastoOficjalnie/

Bielawa na NaszeMiasto.pl - https://bielawa.naszemiasto.pl/

{{Jest w|Powiat dzierżoniowski}}

[[Kategoria:Bielawa| ]]</text>
      <sha1>s6sylxpn44ewty6j56qev481rwm162y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gmina Kożuchów</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16292</id>
    <revision>
      <id>120309</id>
      <parentid>120116</parentid>
      <timestamp>2022-08-18T21:07:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alan ffm</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="724" xml:space="preserve">'''Kożuchów''' – gmina miejsko-wiejska w [[Województwo lubuskie|województwie lubuskim]], w [[Powiat nowosolski|powiecie nowosolskim]].

== Podział administracyjny ==
W skład gminy wchodzą:

* [[Bulin]]
* Broniszów
* Cisów
* Czciradz
* Drwalewice
* Dziadoszyce — Zawada
* Książ Śląski
* Lasocin — Bielice
* Mirocin Dolny
* [[Mirocin Górny]]
* Mirocin Średni
* Podbrzezie Dolne
* Podbrzezie Górne
* Radwanów
* Słocina
* Sokołów
* Solniki
* Stypułów
* Studzieniec

Sąsiednie gminy:

* gmina Brzeźnica
* gmina Nowa Sól
* gmina Nowe Miasteczko
* gmina Nowogród Bobrzański
* gmina Otyń
* gmina Szprotawa
* gmina [[Zielona Góra]]

{{jest w|Powiat nowosolski}}

[[Kategoria:Województwo lubuskie]]</text>
      <sha1>divg7chpwjz1gog8iw559wzv9ktx9ql</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ziemia chełmińska</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16306</id>
    <revision>
      <id>120311</id>
      <parentid>120282</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T07:50:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JakaśKreatywnaNazwa123</username>
        <id>10726</id>
      </contributor>
      <comment>Top banner</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19492" xml:space="preserve">{{Top-banner|Chełmno_-_panorama_01(js)_(Poland).jpg|caption=Panorama Chełmna}}
{{Region infobox|nazwa=Ziemia chelmińska|nazwa oryginalna=Terra Culmenisis|grafika=|opis=|lokalizacja=Ziemia chełmińska na mapie adm. Polski.svg|herb=POL_wojew%C3%B3dztwo_malborskie_IRP_COA.svg|państwo=[[Polska]]|stolica=[[Chełmno]]|www=&lt;br&gt;
*[https://toruntour.pl/14/ziemia-chelminska toruntour.pl/14/ziemia-chelminska] (woj. kujawsko-pomorskie)
*[https://ziemiachelminska.pl/ ziemiachelminska.pl] (woj. warmińsko-mazurskie)|kod samochodowy=C lub N|Przynależność historyczna=[[Pomorze]]|język=polski}}
'''Ziemia chełmińska''' (łac. ''Terra Culmensis'', niem. ''Kulmerland'') – kraina historyczno-geograficzna, a dawniej jeden z głównych regionów administracyjnych [[Polska|Polski]]. Stanowi ona część [[Pomorze|Pomorza]] Nadwiślańskiego. Nazwa regionu nawiązuje do historycznych związków tych terenów z miastem [[Chełmno|Chełmnem]], które było jego stolicą już za czasów piastowskich&lt;ref&gt;Władysław Łęga - ''Ziemia Chełmińska. Prace i materiały etnograficzne''. T.17. str. 10&lt;/ref&gt;.

== Historia ==
Ziemie te w części północnej i środkowej od czasów najdawniejszych były zamieszkiwane przez ludność słowiańską, której kultura materialna wykazywała powiązania z szeroko pojętym północnosłowiańskim, pomorsko-połabskim obszarem kulturowym (kultura Sukow-Dziedzice)&lt;ref&gt;Jacek Bojarski - ''Z badań nad pograniczem słowiańsko-pruskim we wczesnym średniowieczu''. ''Studia nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej''. Tom 4, Toruń 2002.&lt;/ref&gt;. Natomiast na wschodnie tereny ziemi chełmińskiej (ziemia lubawska) w VIII w. zaczęło napływać osadnictwo słowiańskie z [[Mazowsze|Mazowsza]], które osiągnęło rubież po Trzcin i Tarczyn, następnie w IX wieku Leszcz aż po Kajkowo koło [[Ostróda|Ostródy]]. Od połowy XI w. są tu datowane większe wpływy kujawskie i mazowieckie.

Ziemia chełmińska w X-XII wieku należała do państwa Piastów. Na początku XI wieku w czasach panowania Mieszka II na Górze Św. Wawrzyńca w Kałdusie (późniejsze Chełmno) istniał gród będący jednym z najważniejszych ośrodków władzy administracyjnej i kościelnej w państwie pierwszych Piastów. Od 1138 roku znajdowała się pod panowaniem książąt mazowieckich. 

Stąd w latach dwudziestych XIII wieku wyruszały wyprawy krzyżowe z biskupem misyjnym Chrystianem. Niestety były one mało skuteczne, dlatego w 1228 roku książę mazowiecki Konrad I wydał przywilej nadający ziemię chełmińską Krzyżakom, zachowując nad nią prawa zwierzchnictwa. Sprowadzenie Krzyżaków było związane z dążeniem do wsparcia chrystianizacji Prusów oraz zabezpieczenia granic Polski przed najazdami pogańskich plemion pruskich.

Wyprawiając się z ziemi chełmińskiej, Zakon krzyżacki szybko uzyskał samodzielność na podbitych terenach i stworzył swoje potężne państwo z nowymi strukturami administracyjnymi, ludnościowo-etnicznymi (niemieccy osadnicy) oraz gospodarczymi i kulturalnymi (prawo chełmińskie).

W czasach krzyżackich ziemia chełmińska była podzielona na kilka komturii. W 1243 r., kiedy na synodzie w [[Toruń|Toruniu]] ogłoszono papieską bullę o podziale ziem krzyżackich na diecezje, ziemia chełmińska została objęta nową diecezją chełmińską z katedrą w [[Chełmża|Chełmży]], a od 1257 roku własnością biskupów chełmińskich staje się też i ziemia lubawska, która od tego momentu była centrum administracyjnym kompleksu dóbr biskupich zwanych kluczem lubawskim. Wkrótce, jeszcze w XIII i XIV w. na całym obszarze ziemi chełmińskiej powstała gęsta sieć gotyckich kościołów, które dziś stanowią doskonałe świadectwo rozwoju cywilizacji i wysokiej klasy architektury tego regionu&lt;ref&gt;https://toruntour.pl/14/ziemia-chelminska&lt;/ref&gt;.

Po wojnie 13-letniej (1454-1466), kiedy ziemia chełmińska weszła w skład polskich Prus Królewskich, utworzono tu województwo chełmińskie. 

W wyniku I rozbioru Polski ziemia chełmińska bez Torunia została włączona w granice państwa pruskiego. Po odzyskaniu niepodległości w 1920 r. została włączona do II Rzeczypospolitej i weszła w skład województwa pomorskiego ze stolicą w Toruniu.

W PRL ziemia chełmińska znalazła się w województwie bydgoskim. W 1975 r. po reformie administracyjnej ponad 90% terytorium ziemi chełmińskiej znalazło się w województwie toruńskim.

Obecnie większość historycznej ziemi chełmińskiej wchodzi w skład [[Województwo kujawsko-pomorskie|województwa kujawsko-pomorskiego]], a niewielka jej część leży w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]].

== Obszar ==
Ziemia chełmińska początkowo obejmowała obszar leżący w łuku [[Wisła|Wisły]] pomiędzy jej prawym (wschodnim) brzegiem a Drwęcą na południu i Osą aż do jej ujścia do Wisły na północy. Na wschodzie granicą ziemi chełmińskiej była rzeka Lutryna. Od 2 poł. XIII wieku do ziemi chełmińskiej zaczęto zaliczać ziemię lubawską (dawną część ziemi Sasinów) oraz obszar na prawym brzegu rzeki Osy wokół miasteczka Łasin (dawną część Pomezanii). W 1317 roku przyłączono do niej ziemię michałowską (faktycznie część ziemi dobrzyńskiej). 

Obecnie obejmuje ona w woj. kujawsko-pomorskim powiaty: [[Powiat grudziądzki|grudziądzki]] (bez północno-wschodniego obszaru gminy Świecie nad Osą), [[Powiat chełmiński|chełmiński]], [[Powiat wąbrzeski|wąbrzeski]], [[Powiat toruński|toruński]] (bez dzielnicy Podgórz w Toruniu oraz terenów na południowy zachód od Wisły), [[Powiat golubsko-dobrzyński|golubsko-dobrzyński]] (bez Dobrzynia oraz terenów położonych na południowy wschód od Drwęcy) i brodnicki (również bez terenów położonych na południowy wschód od Drwęcy) oraz w woj. warmińsko-mazurskim powiaty: [[Powiat nowomiejski|nowomiejski]] (bez gminy Biskupiec), [[Powiat iławski|iławski]] (tylko gmina Lubawa) i [[Powiat działdowski|działdowski]] (tylko gmina Lidzbark). 

== Warto zobaczyć ==

* [[Plik:POL Brodnica COA.svg|24x24px]] '''[[Brodnica]]''' – jest jednym z 2 miast Polski, które posiadają trójkątny rynek. Do najważniejszych jej zabytków należą: ruiny zamku krzyżackiego z zachowaną wieżą (zwaną potocznie ''Grzybkiem''), pałac królewny Anny Wazówny na przedzamczu (siostry króla polskiego Zygmunta III Wazy, która objęła brodnickie starostwo w 1605 roku i mieszkała tu aż do swojej śmierci w 1625 r.) oraz mury miejskie, w tym Brama Chełmińska i wieża Bramy Mazurskiej (zwanej też ''Bocianią''). Oprócz zabytków miasto i jego okolice słyną też z atrakcji przyrodniczych - Brodnica leży na terenie [[Pojezierze Brodnickie|Pojezierza Brodnickiego]], na którego obszarze położony jest Brodnicki Park Krajobrazowy. Ponad 60% powierzchni Parku zajmują lasy, a 10% wody. Znajduje się tutaj około 60 jezior, w tym 6 o powierzchni ponad 100 ha.
* [[Plik:POL Chełmno COA.svg|28x28px]] '''[[Chełmno]]''' – stolica ziemi chełmińskiej oraz miasto, które niegdyś miało stać się również stolicą Państwa Zakonu Krzyżackiego. Mistrz Krajowy Zakonu jednak za swoją rezydencję wybrał [[Malbork]]. Miasto często zwane jest też ''Miastem Miłości'' ze względu na relikwie św. Walentego, jakie posiada w Kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, ''Małym Carcasonne'' - w związku z dużą ilością kościołów występujących na starym mieście oraz posiadaniem prawie w całości murów miejskich, czy też ''Małym [[Kraków|Krakowem]]'' - za sprawą dużej ilości zabytków. Zachowało się tutaj aż sześć gotyckich kościołów, prawie nienaruszony średniowieczny układ urbanistyczny oraz prawie cały obwód murów miejskich wraz z wieżami, basztami i bramami, renesansowy ratusz, a także wiele kamienic, z których najstarsze sięgają XIII w.
* [[Plik:POL Chełmża COA.svg|23x23px]] '''[[Chełmża]]''' – dawniej znana pod nazwą ''Łoza''. Swoją obecną nazwę, pochodzącą od słowa ''Culmsee'' posiada od 1251 r. Była pierwszym miastem w posiadaniu biskupstwa chełmińskiego oraz jego stolicą. Najważniejszym zabytkiem Chełmży jest dawny kościół katedralny Świętej Trójcy (obecnie konkatedra), jeden z najważniejszych kościołów ziemi chełmińskiej, gdyż był pierwszym kościołem ufundowanym przez biskupów chełmińskich. Był budowany etapami od 1251 do XIV w. Miasto słynie też z bardzo bogato zdobionej wieży ciśnień (neogotycka z elementami modernizmu i tzw. stylu rodzinnego), neogotyckiego ratusza z początku XX w. oraz Jeziora Chełmżyńskiego, będącego największym jeziorem na Pojezierzu Chełmińskim.
* [[Plik:POL Golub-Dobrzyń COA.svg|23x23px]] '''[[Golub-Dobrzyń]]''' – powstał od połączenia dwóch miast nad rzeką Drwęcą: prawobrzeżnego '''Golubia''' - leżącego w ziemi chełmińskiej, posiadającego prawa miejskie od najprawdopodobniej XIV w. oraz lewobrzeżnego '''Dobrzynia nad Drwęcą''' - leżącego już w historycznej [[Ziemia dobrzyńska|ziemi dobrzyńskiej]] i lokowanego w 1789 r. Miasto jako jeden organizm istnieje formalnie od 15 maja 1951 r. (''de facto'' już od 1941 roku). Do najważniejszego i najbardziej rozpoznawalnego zabytku miasta należy konwentualny zamek krzyżacki z przełomu XIII i XIV wieku, jeden z niewielu zamków ziemi chełmińskiej zachowany w całości. To tutaj po raz pierwszy wyhodowano w Polsce tytoń, który sprowadzono z [[Turcja|Turcji]]. Do zabytków również wartych uwagi należy też dom podcieniowy z 1771 r. (zwanym potocznie ''Domem &quot;Pod Kapturem&quot;'') oraz pozostałości murów obronnych z wieżą narożną.
* [[Plik:POL Grudziądz COA.svg|23x23px]] '''[[Grudziądz]]''' – najprawdopodobniej najstarsze miasto ziemi chełmińskiej; możliwe, że mogło otrzymać prawa miejskie w okresie między 1218, a 1231 rokiem, w czasie gdy należało ono do biskupa Chrystiana&lt;ref&gt;Krystyna Zielińska-Melkowska – ''Lokacja Grudziądza w roku 1291: studium historyczno-archiwalne''. Rozdział 2, str. 23–29.&lt;/ref&gt;, czyli wcześniej niż Chełmno i Toruń, które otrzymały prawa miejskie w 1232 lub w 1233 r. Nie jest to jednak do końca pewne, gdyż niestety nie zachowały się żadne dokumenty z tego okresu. Wiadomo natomiast, że gdy miasto trafiło w posiadanie Krzyżaków (po 1231 r.), miasto już dawno istniało. Oprócz bycia ''Miastem Biskupa Chrystiana'', Grudziądz znany jest też jako ''Stolica Kawalerii Polskiej'' - to w nim wyszkolono prawie 5 tys. oficerów, którzy służyli we wszystkich pułkach kawalerii Wojska Polskiego. Można też spotkać się z określeniami takimi, jak ''Miasto Ogrodów'' - ze względu na dużą ilość miejskiej zieleni, czy też ''Miasto Spichrzy'' - w związku z posiadaniem wielkiego zabytkowego kompleksu spichrzy nad Błoniami Nadwiślańskimi. Do najważniejszych zabytków miasta należy też Brama Wodna wraz z murami miejskimi z z XIV/XV w., średniowieczny układ urbanistyczny Starego Miasta, Bazylika kolegiacka św. Mikołaja, ruiny zamku krzyżackiego wraz z odnowioną Wieżą Klimek, cytadela (której obroną wsławił się Courbière z przełomu XVIII i XIX w.), najstarszy murowany most w Polsce na al. biskupa Chrystiana oraz najdłuższy most drogowo-kolejowy w Polsce nad Wisłą. Miasto może również pochwalić się takimi walorami turystycznych, jak Solanki - jedyne takie w Polsce, które mieszczą się w trójkątnej piramidzie czy Ośrodek wczasowy nad jeziorem Rudnickim Wielkim.

* [[Plik:POL Jabłonowo Pomorskie COA.svg|23x23px]] [[Jabłonowo Pomorskie|'''Jabłonowo Pomorskie''']] – najmłodsze miasto w ziemi chełmińskiej, które otrzymało prawa miejskie dopiero w 1962 r. Do najważniejszych zabytków należą: Pałac Narzymskich, neogotycki kościół św. Wojciecha (jego projekt jest przypisywany F. A. Stülerowi), neogotycki kościół pw. Chrystusa Króla oraz zabytkowa kolejowa Wieża Ciśnień.

* [[Plik:POL Kowalewo Pomorskie COA.svg|23x23px]] [[Kowalewo Pomorskie|'''Kowalewo Pomorskie''']] – najważniejszymi zabytkami miasta są relikty zamku krzyżackiego, fragmenty murów miejskich z XIV w., gotycki Kościół św. Mikołaja oraz zabytkowy zajazd z 1912 roku.
* [[Plik:POL gmina Kurzętnik COA.svg|22x22px]] '''[[Kurzętnik]]''' – dawniej miasto, obecnie wieś w ziemi lubawskiej (a nie na Mazurach, jak twierdzą niektóre przewodniki) o charakterze miejskim i turystycznym; niedaleko miejscowości znajduje się Kurza Góra, na której funkcjonuje największa stacja narciarska w północnej Polsce, z trzema oświetlonymi trasami narciarskimi, zimowym parkiem rozrywki dla najmłodszych, lodowiskiem, Szkołą Narciarską oraz największą fabryką śniegu w Europie, co umożliwia stworzenie idealnych warunków na stoku w każdej temperaturze, nawet tej dodatniej. Na Kurzej Górze znajduje się też zjawiskowa Wieża widokowa z drewnianą ścieżką o długości prawie 2 kilometrów. Na terenie Góry również funkcjonuje profesjonalny Bike Park. Oprócz Góry, Kurzętnik słynie też - pomimo bycia wsią - z posiadania własnego rynku miejskiego, zabytkowego Kościoła pw. Św. Marii Magdaleny, czy też drogi krzyżowej, która prowadzi nas aż do wzgórza z ruinami średniowiecznego zamku biskupa chełmińskiego.

* [[Plik:POL Lidzbark Welski COA.svg|24x24px]] [[Lidzbark (powiat nowomiejski)|'''Lidzbark Welski''']] – miasto w ziemi lubawskiej, posiadające status miasta turystycznego; w Lidzbarku i jego okolice słyną z wysokich walorów przyrodniczych. Charakterystyczną cechą regionu jest różnorodność cech środowiska przyrodniczego, co uwidacznia się w bogactwie flory i fauny, a także w zróżnicowaniu krajobrazu. Ważnym elementem przyrodniczym regionu są jeziora, które większość z nich leży w ciągu rzeki Wel słynącej ze spływów kajakowych. Do najpopularniejszych jezior regionu należą jezioro Lidzbarskie, Piaseczno i Kiełpińskie, wokół których zlokalizowano ośrodki wczasowe. Oprócz walorów turystycznych, miasto słynie też z takich zabytków, jak: Kościół św. Wojciecha, pozostałości gotyckiej baszty zamkowej z XIV wieku, Kościoła ewangelicko-augsburski z 1829 r. razem z domem kancelaryjnym, założenie urbanistycznego Starego Miasta z lat 1320–1331, figurka św. Jana Nepomucena na mostku nad rzeką Wel z 1802 r. oraz spichlerza zbożowego z końca XIX w.
* [[Plik:POL Lubawa COA.svg|23x23px]] '''[[Lubawa]]''' – stolica i jednocześnie najstarsze miasto ziemi lubawskiej. W mieście znajdują się jedne z najlepiej zachowanych ruin zamku, jaki należał do biskupów chełmińskich. Tam też, w latach 1535–1539, czterokrotnie przebywał Mikołaj Kopernik, najdłużej w 1539, od czerwca do września. Zapadła tu wówczas decyzja o wydaniu drukiem dzieła ''De revolutionibus orbium coelestium''. Do najważniejszych zabytków miasta należą również: Kościół parafialny pw. św. Anny z 1330 r. z kaplicą Mortęskich z 1581 r., Kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela i św. Michała Archanioła, drewniany kościół par. pw. św. Barbary, mury miejskie oraz budynek dawnej baszty, tzw. „wikariatka”.

* [[Plik:POL Łasin COA.svg|23x23px]] '''[[Łasin]]''' – najważniejszymi zabytkami miasta jest archiprezbiterialny kościół pw. św. Katarzyny, zabytkowa wieża ciśnień z 1893 r., gmach magistratu miejskiego z 1900 r. (obecnie siedziba władz miasta) i Klasztor Sióstr Karmelitanek Bosych. Miasteczko słynie również z jeziora Łasińskiego (tzw. jeziora Zamkowego), nad którym to znajduje się Ośrodek Wypoczynkowo-Szkoleniowy „Casus”.

* [[Plik:POL Nowe Miasto Lubawskie COA.svg|23x23px]] '''[[Nowe Miasto Lubawskie]]''' – miasto ziemi lubawskiej, którego najważniejszymi zabytkami są: gotycka Bazylika św. Tomasza Apostoła, Baszta Bramy Lubawskiej z II połowy XIV wieku w stylu gotyckim, Brama Brodnicka (Kurzętnicka) z II poł. XIV wieku w stylu gotyckim, fragmenty murów miejskich z XIV wieku, dawny kościół ewangelicki na rynku z 1912 (obecnie kino) oraz ruiny klasztoru OO. Reformatów w Łąkach Bratiańskich (teren poklasztorny administracyjnie podlega miastu), który znany był z objawień Matki Boskiej oraz nazywany był ''Częstochową Północy'' lub ''Pruską Częstochową''.

* [[Plik:POL Radzyń Chełmiński COA.svg|23x23px]] [[Radzyń Chełmiński|'''Radzyń Chełmiński''']] – najmniejsze miasto ziemi chełmińskiej, słynące z dobrze zachowanych ruin zamku krzyżackiego (wybudowanego przez tą samą osobę, która budowała zamek w [[Gniew|Gniewie]]) oraz odbywających się tu cyklicznych imprez.
* [[Plik:POL Toruń COA.svg|24x24px]] '''[[Toruń]]''' – największe miasto ziemi chełmińskiej. Zespół Staromiejski Torunia jest jednym z najcenniejszych zespołów zabytkowych w Polsce. W 1997 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Obejmuje Stare i Nowe Miasto z zachowanym prawie bez zmian XIII-wiecznym układem urbanistycznym oraz teren zamku krzyżackiego. Zabytki Torunia znajdują się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego. Na obszarze tym znajduje się ok. 1100 obiektów wpisanych do rejestru zabytków.
* [[Plik:POL Wąbrzeźno COA 1.svg|23x23px]] '''[[Wąbrzeźno]]''' – najważniejszymi zabytkami miasta są: ruiny zamku biskupów chełmińskich, Sanktuarium Matki Bożej Brzemiennej, Poewangelicki kościół pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski, ratusz miejski z 1892 r. wzniesiony w stylu neogotyckim, z czerwonej nieotynkowanej cegły (powstał jako kopia ratusza w Kilonii) oraz jaszczurcza fontanna na rynku.

== Galeria ==
&lt;gallery&gt;
Plik:Brodnica Castle.jpg|Wieża Grzybek w Brodnicy (w tle ruiny zamku)
Plik:Brodnica, pomnik Anny Wazówny.JPG|Pomnik Anny Wazówny wraz z pałacem
Plik:Chełmno Market Square.jpg|Renesansowy ratusz w Chełmnie
Plik:Chelmno Baszta Panienska 1 ed.jpg|Baszta Panieńska w Chełmnie
Plik:Bazylika konkatedralna w Chełmży.JPG|Bazylika konkatedralna Świętej Trójcy w Chełmży
Plik:Wieża ciśnień w Chełmży.jpg|Wieża ciśnień w Chełmży
Plik:Golub-Dobrzyń, zamek krzyżacki.jpg|Zamek w Golubiu-Dobrzyniu
Plik:Grudziądz Granaries 2009.JPG|Zespół spichrzy wraz z Bazyliką kolegiacką św. Mikołaja i Kolegium Jezuickim w Grudziądzu
Plik:Grudziądz, Wieża Klimek.jpg|Wieża Klimek w Grudziądzu
Plik:Jablonowo church1.jpg|Kościół Chrystusa Króla w Jabłonowie Pomorskim
Plik:Kowalewo Pomorskie Zajazd (Clerk).JPG|Zajazd z 1912 r. w Kowalewie Pomorskim
Plik:Wieża ze ścieżki.jpg|Wieża widokowa w Kurzętniku
Plik:Kurzetnik2.jpg|Ruiny zamku biskupów chełmińskich w Kurzętniku
Plik:Adalbert of Prague church in Lidzbark (1).jpg|Kościół św. Wojciecha w Lidzbarku Welskim
Plik:Lubawa-02.jpg|Ruiny zamku biskupów chełmińskich w Lubawie
Plik:Wieża Łasin.JPG|Wieża ciśnień w Łasinie
Plik:Nowe Miasto Lubawskie - brama Brodnicka.jpg|Brama Brodnicka w Nowym Mieście Lubawskim
Plik:Radzyń Chełmiński view 02.jpg|Zamek w Radzyniu Chełmińskim
Plik:603104 Toruń Dom M. Kopernika i wnętrza 01.JPG|Dom Kopernika w Toruniu
Plik:602991 Toruń Brama Mostowa 02.JPG|Brama Mostowa w Toruniu
Plik:W Wąbrzeźnie - panoramio.jpg|Neogotycki ratusz w Wąbrzeźnie
&lt;/gallery&gt;
== Przypisy ==
&lt;references /&gt;
{{Jest w|Województwo kujawsko-pomorskie}}
[[Kategoria:Województwo kujawsko-pomorskie]]
[[Kategoria:Województwo warmińsko-mazurskie]]
[[Kategoria:Polska]]</text>
      <sha1>gc8kzfnmkgzv5zmhocod16mzjbosp22</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>